N7

Xullo de 2017
Prezo: 2 euros

XORNAL CULTURAL PARA O LECER

Ruta polo
Vigo das
Irmandades
da Fala
Pxina IV

Cinenterraza
Cult Movies
ciclo en 35mm
na Corua
Pxina V

Campos de
traballo en
Ris, Celanova,
Ourense e
Esgos
Pxina IX

Quinta
edicin do
Festival Groba
en Ponteareas
Pxina XVI

Autores
galegos na
Fbrica do
Humor
Pxina XXII A Deputacin de Pontevedra
XII Festa do
Vio Tinto
achega 524.000 para converter
Ras Baixas
en As Neves
ao Castelo de Sobroso nun espazo
Pxina XXIV de atraccin turstica
II
Opinin
Por Ramn Coira Luaces
M
anuel Antonio Prez Snchez foi
o mximo representante do van-
gardismo potico en Galicia.
Naceu en Rianxo en 1900 e finou en Asa-
dos (Rianxo) en 1930. Naceu no seo
dunha familia conservadora. Con dous
anos foise a vivir a Padrn e con catro
anos ficou orfo de pai, que morreu de tu-
berculose. Estudou o bacharelato nun
instituto de Compostela., onde comeza a
sa militancia no galeguismo e no repu-
blicanismo, amosando unha actitude ra-
dical e rebelde. Relacionouse con Rafael
Dieste. Tentou sen xito alistarse na Le-
xin Estranxeira francesa durante a I
Guerra Mudial, foi detido na fronteira e
botou uns das no crcere. Tamn quixo
-igualmente sen xito- participar na Re-
volucin Rusa e nas guerrillas sandinis-
tas de Nicaragua. Contaxiado polos
movementos agraristas, participou cos
seus poemas na loita anticaciquil. Fixo
estudos de nutica en Vigo e iniciou es-
Por Nemsio Barxa
A Nao galega
A
chgasenos um novo Dia da Patria
Galega e penso que cada vez com
menos patria e menos naciona-
lismo. Imos dimitindo da nossa identi-
dade, tal vez por cansano ou porque
temos outros e acuciantes problemas
quotidianos ou polas travas que atopa-
mos na sociedade e no governo.
Todo esto o que joga a favor dos
que querem rematar com nossa iden-
tidade (nem melhor nem pior que
qualquera outra, mas a nossa), con
nosso direitos como povo, cos nosso
medios de produo, nossas potencia-
lidades nossa riqueza, os que querem
asimilarnos definitivamente.
A nossa supervivencia nacional ca
debilitada polo atacante exterior e
mais polo desleixo ou incluso partici-
pao ativa no ataque por parte de
pessoas no interior, mais interesadas
na sua propia codicia, no seu egosmo,
que no benestar da populao e na
dignidade e supervivncia do pas.
A metodologa para conseguir a
asimilao muito variada e cam-
biante segundo os tempos e momento
histricos. Alguns tan sutis como a
deturpao da historia de Galiza como
pas, como nao, negando a realidade e
soberana histrica para incluirte como
dependente num ente poltico superior,
qual o reino de Asturias, o reino de Len
ou o reino de Castela e depois a Hes-
panha. Nos libros de texto de historia que
se estudan nas escolas e ainda nos inves-
tigadores e historicistas de renome nem
temos pessoalidade nem herois nem vida
propia. Mas ningem nos explica porque
Roma identifica o territorio conquistado
Manuel Antonio
tudos -que non rematou- de Filosofa e
Letras en Santiago. Participou na II , III
e IV Asemblea Nacionalista Galega. Reci-
em difcil e longa luta, povoado por di-
versas tribus, como Gallaecia pasando a
ser a provincia do Imperio que menos
cambios territoriais soportou, con sua
pessoalidade e identidade territorial. De-
pois, polo ano 409, o primeiro reino in-
dependente existente na pennsula
Ibrica foi o Suevo, precisamente no
solar da Gallaecia, que aproveita as mes-
mas estruturas polticas deixadas por res galegos que, afortudamente existem
Roma e perdura at o 586, chegando a
vivir em armona e fusionadas as povoa-
es xermnica e romano-galaica; da sua que aboga por uma historia na que Galiza
identidade dam conta os autores da
poca que se refirem a este reino como
Regem Galiciae e a seus reis como rex Ga-
liciensis; poucos dados de vida, socie-
dade, estrutura, etc., se nos
proporcionam em nengum dos gros de
estudo obligatorio. Remata em derrota
ba case todas as publicacins literarias
e galeguistas da poca e tamn algunhas
estranxeiras. O sol da liberdade foi o
seu primeiro poema editado. Colaborou
en varias revistas e participou no conse-
llo de redaccin de Ronsel. Xunto con l-
varo Cebreiro, publicou en 1922 o
coecido manifesto artstico Mis al!.
Fixo prcticas de piloto na maria mer-
cante. En Rianxo non tia con quen com-
partir as sas inquedanzas artsticas,
polo que acentuou o seu carcter solita-
rio e individualista. A sa nica obra po-
tica publicada en vida foi De catro a catro
(1928). Realizou tres viaxes a Amrica a
bordo dun buque holands e faleceu pre-
maturamente de tubersulose. En 1972 pu-
blicronse postumamente Con anacos do
meu ingterior, Foulas, Sempre e mis dis-
pois e Viladomar, reeditndose tamn De
catro a catro. No ano 1979 adicouselle o
Da das Letras Galegas. En Rianxo seica
ten unha casa museo, que anda non vi-
polos visigodos, povo que pronto entra
em decadecia por lutas fratricidas que
deixa um pouco em dbidas o gro de
autoritas no territorio de Gallaecia at
a invaso rabe em 711.
Que pasou nos anos escuros da invas-
so rabe? Na Galiza no houvo assenta- de Cela, cuio sar-
mentos rabes, s correras ou asaltos
nos que as hostes chegavam, arrasavam
e robavam e depois volviam a seu terri-
torio ou se mantinham em alguns pontos
estratgicos. Novamente a historia oficial
nada nos d de este terreo e
povo ceives. Os visigodos fugi-
rom para Asturias e al comeza,
segundo a historiografa oficial,
a Reconquista, com total obscu-
rantismo da sitaao na Galiza
mentras que alguns historiadores
informan como aqu se refugia-
rom os Bispos expulsos das suas
Dicesis assim como da ajuda
prestada por combatentes gale-
gos aos de D. Pelaio. So comen-
zamos a conhezer algo mais polo
miudo quando Afonso I estabe-
leceu a capitalidade em Lugo. A
historia que nos conhezemos
aparace escrita desde a visso
mais centralista, polo que pre-
ciso escrever nossa hestoria
desde dentro, desde a realidade
galega e de historiadores e investigado-
(como Camilo Nogueira, Ugio Breogn ou
Anselomo Lpez Carreira, entre outros,
sexa protagonista) . Teriamos que revisar
toda a Idade Media na que a historia
furta ou nega que a Galiza existise como
Reino; tambem a Moderna e ja no diga-
mos a Contempornea; teriamos que por
em destaque figuras, desconhezidas ou
ocultadas, que atuarom como ponta de
O FARELO | Xullo de 2017
sitei. Escolln como
mostra este poema
De catro a catro:
AO REVERSO DA NOITE
LUCEIROS degolados
desngranse de ouro no Mar
De par de ns
a La
fai ronseis infecundos
Mentres sonea a mareta
vai folleando no libro das velas
Irredentos velamios exhaustos
resignados a pendurar da cruz
Estrelas inconscientes
mecanizan o obseso tic-tac
A auga toda dos ocanos
ensumiuse nunha bgoa
E o pano branco do novo da
enxugar os ollos do ceo.
lanza da nossa
pessoalidade e das
nossas reivindica-
es; um estudo
mais pormenrizado
do Mariscal Pardo
tego permanece
agachado na catedral de Mondonhedo e a
quem a historiografa oficial alcuma como
traidor.. Vicetto e Murguia no sculo XIX
reivindicavam a existencia da monarquia
galega e do reino de Galiza (oculto no
panten da catedral de Compostela) que
a historiografia espanhola transformou
em reino de Asturias e Leo.
Para abreviar, pensemos como a Xunta,
dependente e submisa ao centralismo ma-
drilenho, se apropiou do mais insigne re-
presentante intelectual e poltico do
nacionalismo galego, como Castelao
com aquele teatro de retorno dos seus
restos mortais, em contra da vontade
que deixou manifestada no seu testa-
mento; mas do nico que se apropiam
de seu nome e de seus restos, alonxados
por completo das suas teses e propostas
polticas que lhe custarom desterro e pos-
teriormente converterse em refugiado po-
ltico. Atitude muito similar da Igreja
Catlica que se apropiou dos lugares m-
gicos do paganismo para recovertilos em
lugares sagrados da religio cristi. Men-
tras vemos como se perde a tradicional ri-
queza agrcola e gandeira da nossa patria,
como se perde o idioma, como se perden
estaleiros e pesca, como se perde nosso
proprio sentimento de identidade todo
debido a uma poltica nefasta sometida
aos intereses econmicos de determina-
dos persoeiros (sem andar mais longe o
Sr. Villar Mir) e polticos do centralismo
e totalitarismo espaoles.
No vale resistir. preciso reagir.

O FARELO | Xullo de 2017
V
Por Rafael Jos Adalid Rodrguez
olve o vern e con el o incremento
de poboacin nas aldeas. Anda que
sexa por curto perodo, o retorno de
emigrantes ou a chegada de veraneantes,
supoen unha revitalizacin do pobo cal
fonte da xuventude para os seus buscado-
res. A xente nova volve aparecer nas al-
deas e, con ela, a algaraba propia da
mocidade, deixando por momentos esque-
cidos o abandono e o avellentamento que
estn a sufrir estas zonas.
Polo habitual, cando falamos deste
grupo de poboacin, fra das festas da
contorna ou dun festexo propio de calquera
romara; a xente mis nova tende a xun-
tarse entre ela, cos de fra e coa pouca xu-
ventude que anda resiste no lugar,
coecndose a maiora xa doutros anos ou
por mor das relacins familiares. Este ache-
gamento que se produce entre eles supn
algo mis que unha mera socializacin,
trae canda si un intercambio cultural, co-
ecementos e sabedora do medio e do en-
torno que os rodea, do pasado herdado e
alterado con novas achegas das costumes
destas novas xeracins, que interrompen
ou modican en parte ese legado patrimo-
nial, pero colaboran na conformacin da
identidade persoal e social.
Un destes legados do patrimonio cultu-
ral inmaterial ten que ver co xogo tradi-
cional e co xogo popular, artes ldicas das
que sen centrarnos nos benecios ou nas
propiedades fsicas que transmiten (coor-
dinacin, forza muscular...), mentais (ima-
xinacin, formas de actuacin, normas...),
A
Limia, comarca situada na provincia
de Ourense, ocupa dende a ampli-
tude que compn o patrimonio cul-
tural, un lugar privilexiado dentro da
xeografa galega, dado sobre todo o ele-
vado nmero de legados culturais que se
conservan por parte da sa sociedade.
A naturalidade coa que anda se pre-
serva o legado patrimonial segue vixente,
non s mediante as diversas celebracins
que acabamos de vivir estes das como a
dos domingos fareleiro, oleiro, corredoiro
o de piata ou mesmo nos das propios de
entroido.
En aras do patrimonio cultural material,
atopamos cunha gran relevancia entre
moitas infraestruturas a Torre de Sandis
ou o chamado Castelo da Sanza, edicio
este ltimo na que se sigue recreando
unha loita de mouros e cristins. Fornos e
muos tiveron gran importancia durante
sculos para a alimentacin de moitas fa-
milias, empregados anda na actualidade
sobre todo para a recreacin deses traba-
llos artesanais. Ocios antigos da comarca
que a expensas da inmaterialidade que en-
volve s tcnicas de traballo artesanais
tradicionais, son visibles no Museo de A
Limia en Vilar de Santos, con salas adica-
das tamn taberna antiga, a casa tradi-
cional, o proceso de elaboracin do lio e
a lenda da Lagoa de Antela e a sa evolu-
cin historica sufrida no tempo en diver-
sos contextos histricos.
Moitas son as formas e variantes da tra-
dicin oral presentes nesta comarca, que
Os xogos e as relacins
entre persoas
Xogos de nenos, cuadro de Pieter Brueghel do ano 1560.
axudan cara a unha correcta interaccin,
creacin de coecementos, cumprimen-
tos de normas, regras... xunto con lazos
temporais entorno dualidade pasado-pre-
sente.
Do mesmo xeito que outros elementos
culturais, os xogos cun carcter histrico
Patrimonio e Tradicin oral
na Limia
dende pequenos escoitamos s nosos
maiores: adivias, coplas, panxolias, poe-
mas... as cuais seguen formando parte no
da a da dentro da nosa vertente socio-
cultural. Nesta forma de expresin da ora-
lidade tamn se inclen os contos, mitos
e lendas, normalmente empregados cun n
educativo, ensinante e de entretemento.
Anda que na actualidade, acatan mis a
funcin de pasatempo.
Algunhas destas historias narradas, son
conteen diferentes arquetipos que for-
man parte do seu medio, ocupando unha
gran dimensin ldica e educativa, con-
vertndose en parte importante da convi-
vencia do grupo social no que se
desenvolve o suxeito.
Estes posen un gran valor socio-cultu-
de gran importancia como factor atractivo
para o turismo e polo tanto para a co-
marca, pero tamn para a historia deste
recuncho. Identifcase as o ro Limia co
ro do esquecemento, pois xurdira entre as
tropas de Dcimo Xuo Bruto a crenza de
que cruzar ese ro, quen o xese, perde-
ra a memoria. Bruto, sera o primeiro en
cruzar demostrando a falsidade desa
crenza s soldados que conformaban esa
incursin.
III
Opinin
ral que sobrepasa os aspectos ldicos, pois
cada xogo presenta diferentes caracters-
ticas que, dependendo da zona na que se
practica, muda na prctica ou s na no-
menclatura, polo que cmpre destacar a
internacionalidade de certos xogos, o seu
carcter multicultural -para o tratamento
da diversidade cultural...-. O xogo, polo
tanto, confrmase en elemento condutor
da ensinanza e transmisor de valores: res-
pecto pola diversidade, a consecucin
dunha educacin para a paz e o camio
cara unha sociedade democrtica.
Desta mostra espazo - temporal, temos
unha gran proba do progresivo esquece-
mento que se manifesta nesta ltima ou l-
timas xeracins, persistindo na obra
pictrica de Brueghel o Vello, no cadro
Xogos de nenos, onde se amosa a canti-
dade de rapaces practicando mis de oitenta
xogos perfectamente recoecibles polos
nosos avs e avoas; pero s que pouca xente
nova ou non tan nova anda identicamos,
aparellos dos que nin tan sequera lembra-
mos xa a sa utilidade ou mesmo a maneira
na que se interacta con eles.
A billarda, bril, carreiras de sacos, cha-
pas, chave, corda, pano, pens, porca, ra,
roda, zancos... son algns dos que temos
presentes e de seguro que con algns
deles xogamos, mesturados con outros
xogos durante as mas, tardes e noites
dos das estivais xunto coa botella, escon-
dite, pilla a pilla, pita cega, stop, truco...
parados s por mor da hora establecida
polos nosos maiores de volver para a casa.
Sobre a lagoa de Antela, obra a crenza
popular na existencia dunha cidade asola-
gada. Segundo unha das lendas que cir-
cula, ese asolagamento foi producido por
castigo divio, non dar cobizo mis que
unha anci, a unha gura relixiosa. Outra,
recolle que o asolagamento foi producido
pola adoracin dos vecios a un galo. Se
ben, cmpre lembrar que en Galicia hai
moitas localidades con crenzas sobre cida-
des somerxidas, aspecto comn mantido
en narracins de outros pobos considera-
dos de procedencia celta.
Tamn se entrev a importancia da re-
lixin nestas historias e longo da co-
marca, pois os seus personaxes recrean
historias e dan nome a pobos. As en Santa
Marta no concello de Vilar de Santos, crese
que a Santa liberou pobo dunha gran
serpe que atemorizaba s vecios. Animal
que se recollen noutras narracins como
na da fonte da Cardeita, onde no da de
San Xon, saa unha persoa vtima dun
meigallo con aspecto de enorme serpe le-
vando consigo un caravel na boca. En Bal-
tar, tamn contaban a existencia dunha
serpe moi grande entorno a uns penedos.
Proliferan tamn historias con persona-
xes mitolxicos, como a dos mouros e
mouras longo desta extensin comarcal.
Citando desta maneira a da Fonte do
Mouro ou a Fonte da Moura no concello de
Sandis, anda que as sas aparicins se
dean tamn neste territorio na montaa
ou en penedos, como no denominado Pe-
nedo da Campa dos Mouros en Baltar.
IV
Reportaxe
Redaccin VIGO
Unha ruta polo Vigo da arte e da literatura
das Irmandades da Fala
A
Flix Caballero
Concellera de Normalizacin Lin-
gstica do Concello de Vigo orga-
nizou o sbado 17 de xuo unha
ruta polo Vigo da arte e da literatura das
Irmandades da Fala, a primeira organiza-
cin nacionalista galega, que levou
adiante un importante traballo a prol de
Galicia antes da Guerra Civil. O percorrido
foi guiado polo escritor e investigador
Xurxo Martnez Gonzlez e contou coa par-
ticipacin da concelleira Uxa Blanco.
A ruta comeza no nmero 15 do Paseo
de Alfonso XII, onde viviu o poeta Manoel
Antonio en 1920-1921, durante a sa
poca de estudante de Nutica en Vigo. O
poeta prefera as vilas as cidades, mais
axia namorouse do Vigo popular que ato-
pou desde o Barrio do Cura ata o Berbs,
cos seus marieiros, os seus bbedos e as
sas prostitutas, que levara aos seus ver-
sos. Foi en Vigo onde Manoel Antonio en-
trara en contacto coas Irmandades da
Fala, ao participar na III Asemblea da or-
ganizacin, celebrada en 1921 no Teatro
Circo Tamberlick.
O percorrido contina na Pinacoteca
Francisco Fernndez del Riego, no barrio
alto do Casco Vello, na Ra Abeleira Me-
nndez, que leva o nome do eminente in-
telectual que foi dirixente das mocidades
do Partido Galeguista e mais do Sindicato
de Estudantes en Santiago de Compostela
durante a II Repblica. A, o visitante
pode admirar unha boa mostra da pintura
e mais da escultura galegas vencelladas s
Irmandades da Fala.
As Irmandades avogaban por unha so-
berana esttica de Galicia, que principia
co lbum Ns de Alfonso Daniel Rodrguez
Castelao e brase s vangardas co grupo
dos novos ou renovadores, entre os
que salientan Carlos Maside, Lus Seoane
ou Arturo Souto, autor cuxo universo ar-
tstico o mundo da noite, dos mariei-
Casa onde viviu Manoel Antonio cando era es-
tudante en Vigo, no Paseo de Alfonso XII.
O FARELO | Xullo de 2017
en En Marea. Paz Andrade foi promotor e
director do diario Galicia (1922-1925), re-
ferente xornalstico, canda o semanario A
Nosa Terra, do nacionalismo galego, amais,
entre outras moitas cousas, de fundador
de Pescanova. Pola sa banda, Antn Bei-
ras escribiu o primeiro artigo cientco pu-
blicado en galego.
O mitin galeguista de 1930
A ruta contina no Teatro Garca Bar-
bn, hoxe Teatro Afundacin, inaugurado
en 1927 e obra de Antonio Palacios, ex-
poente da arquitectura rexionalista pre-
conizada polas Irmandades da Fala.
Nesta xoia do modernismo tivo lugar o
histrico mitin galeguista do 25 de xullo
de 1930, coa participacin de Castelao,
Paz Andrade e Ramn Otero Pedrayo,
entre outros.
O percorrido chega logo ao nmero 29
da Praza de Compostela, na casa onde
viviu Fernndez del Riego, enfronte de
Restos da fachada do Teatro Circo Tamberlick, onde se celebrou a III Asemblea das Irmandades onde estaba a editorial Galaxia, da que foi
da Fala. coartce. Del Riego levou a cabo un ex-
traordinario labor loxstico a prol do gale-
Prensa del Movimiento. guismo, mantendo vivo o espritu das
A Asemblea do Irmandades da Fala. Director da Fundacin
Tamberlick Penzol durante moitos anos, foi quen re-
A seguinte parada cuperou para as letras galegas a lvaro
na ra Eduardo Igle- Cunqueiro.
sias, diante do que A penltima parada na Casa Mlder,
queda da fachada do no cruzamento das ras Montero Ros e
Teatro Circo Tamber- Pablo Morillo. Obra cimeira do moder-
lick, que hoxe serve de nismo vigus, foi construda por Manuel
adro a un grupo de vi- Gmez Romn, secretario xeral do Partido
vendas. Foi a onde en Galeguista despois da Guerra, na clandes-
1921 se celebrou a III tinidade. Gmez Romn tamn o arqui-
Asemblea das Irmanda- tecto da Ermida da Gua e dos edificios
des, na que Manoel An- Simen e do Banco Pastor. Ingresou na
tonio entrou en Real Academia Galega en 1951 cun dis-
contacto coa organiza- curso sobre a xeracin de 1916 a das
cin. O poeta non dei- Irmandades da Fala que non se chegou
Cervecera El Puerto, na ra Montero Ros, herdeira do Bar Comercio xou desde entn de a imprimir por medo.
que inspirou o Navy Bar do poema de Manoel Antonio. tratar a Castelao, con A ruta remata na Gran Cervecera El
que intercambiou unha Puerto, no nmero 10 da ra Montero Ros,
ros, das prostitutas conecta plena- interesante correspondencia. herdeira do Bar Comercio que se ergua no
mente co de Manoel Antonio. Tamn no Tamberlick estreouse en 1929 mesmo local, que, segundo Xos Lus Mn-
A seguinte parada na Fundacin Pen- a primeira pera galega, O mariscal, es- dez Ferrn, era o Navy Bar do famoso
zol, na Praza da Princesa, no predio que crita por Ramn Cabanillas, membro das poema de Manoel Antonio do libro De
foi sede da Casa do Concello de Vigo. Fun- Irmandades, con msica do compositor co- catro a catro.
dada por Fermn Penzol en 1963, o prin- rus Eduardo Rodrguez
cipal arquivo privado de temas galegos, Losada e o decisivo
con documentos que son autnticos tesou- apoio do tamn irman-
ros, como o mapa de Domingo Fontn, o dio Antn Vilar Ponte.
primeiro mapa topogrco e cientco de O seguinte punto de
Galicia (1845). atencin o Edicio
A ruta segue no solar onde se ergua Sanchn, no nmero 22
El Pueblo Gallego, na ra Doutor Cadaval, da ra Policarpo Sanz.
que hoxe ocupa a delegacin viguesa do Obra do arquitecto Fran-
Colexio Oficial de Arquitectos de Galicia. cisco Castro Represas
Fundado en 1924 por Manuel Portela Va- (1935), nel tivo o seu
lladares futuro presidente do Goberno da despacho de abogado
Repblica, foi un diario de ideoloxa re- Valentn Paz-Andrade e
publicana e galeguista no que colaborou a sa consulta de oftal-
a prctica totalidade da intelectualidade moloxa Antn Beiras,
vencellada s Irmandades: Castelao, Ma- casado coa pedagoga
side, Rafael Dieste, Valentn Paz-An- Anta Cal e to de Xos
drade O xornal foi confiscado en 1936, Manuel Beiras, o hist- O gua Xulio Martnez e os participantes na ruta, no solar onde se
pasando a formar parte da Cadena de rico lder do BNG, hoxe ergua El Pueblo Gallego.
 V

Galicia
O FARELO | Xullo de 2017

Redaccin

O Frum Metropolitano acoller o ciclo de vern 'Cinenterraza',

O
Cult Movies, con proxeccins en 35 mm
Frum Metropolitano ini-
ciar no mes de xullo a
quinta edicin xuo do
seu ciclo Cinenterraza. Cult mo-
vies, a proposta municipal que
ten como obxectivo achegar
cidadana, no perodo estival,
pelculas consagradas e de
culto. A iniciativa, que este ano
aposta por algns dos traballos
mis coecidos do sector ns
dcadas dos 60, 70 e 80, e que
incle obras de Polanski, Lynch
ou Scorsese, estenderase dende
o 5 de xullo at o da 27 do
mesmo mes.
As proxeccins, que tern
lugar no vestbulo do centro
municipal, contarn con convi-
dadas e convidados do mundo
do cinema, fotografa, cmic,
xornalismo e da xestin cultu-
ral, que debatern co coordina-
dor do ciclo, Javier Trigales,
tras acabar as pelculas. A cita
ter lugar todos os mrcores e
xoves de xullo, s 22.30 horas
Juan Lus Guerra o 20 de xullo no Coliseum
da noite e, como principal no-
vidade, tal e como avanza Tri-
gales, este ano as sesins de
Cinenterraza pasarn a proxec-
tarse no seu formato analxico,
en 35 mm, "polo que o son do
proxector acompaar s e aos
asistentes mentres gozan dunha
experiencia mis sensorial, tc-
til e verdadeira".
As entradas para as proxec-
cins venderanse de forma anti-
cipada na conserxera do Frum
de luns a xoves, de 09.00 a
14.00 horas e de 16.00 a 20.00
horas, se ben tamn se despa-
charn directamente o da da
funcin desde media hora antes
do inicio das pelculas --no caso
de que queden--. O prezo de
cada unha das entradas de 3
euros, ags para as persoas que
se atopen en situacin desem-
prego, tean mis de 65 anos ou
posan Carn Xove, que aboarn
2 euros.
presentacin, un dos artistas
latinos mis importantes da m-
sica, referencia e icona que acu-
mula un nmero 1 tras outro.
Son trece discos xa os que pu-
blicou este seor do merengue,
salsa e son. Mis de 8 millns de
seguidores en Facebook e 6 mi-
llns de seguidores en Twitter,
mis de 650 millns de reprodu-
Mrcores 5 de xullo. Rosemary's
baby (A semente do diao.
Roman Polanski, 1968)
Rosemary e o seu marido trasl-
danse a un inquietante edicio
xunto a Central Park. Ao pouco
tempo, ela queda embarazada, pero
unha serie de sucesos e estraos
personaxes fanlle sospeitar que
algo diablico est a tomar o con-
trol da sa vida. A pelcula de Po-
lanski un to na historia do
cinema de terror, e ser analizada
por Mara Nez, codirectora do
FKM Festival de Cinema Fantstico
da Corua
Xoves 6 de xullo. Tulitikkuteh-
taan Tytt (A moza da fbrica de
mistos. Aki Kaurismki,1990)
A vida dunha moza calquera que
traballa nunha fbrica nun posto
mecnico e alienante. Cando chega
a noite trata de combater a sa soi-
dade e atopar persoas coas que re-
lacionarse. Pero non fcil. A
pelcula de Kaurismki unha
adaptacin do conto de Hans Chris-
tian Andersen, na que o director
mestura de laconismo e humor
negro. A directora ngeles Huerta
ser a responsable de comentar o
lme.
Mrcores 12 de xullo. Blue velvet.
(David Lynch,1986)
Un mozo atopa unha orella hu-
mana entre a herba. O macabro
achado lvalle a internarse nun
mundo estrao e cheo de perversos
personaxes que se esconden baixo
a supercie da tranquila poboacin
de Lumberton. Esta obra de David
dona sa familia para compartir a
sa vida coa da moza equilibrista.
O xestor cultural e artista Eduardo
Fernndez ser o responsable da
anlise do lme.
Mrcores 19 de xullo. Taxi Driver.
(Martin Scorsese, 1976)
Travis Bickle ten quenda de
noite co seu taxi. As ras de Nova
York e a sa fauna nocturna prod-
cenlle cada vez mis odio e males-
tar, ata que toma a decisin de
poer remedio situacin. Este
clsico de Scorsese, que conta coa
fotografa de Chapman e a msica
de Herrman, ser comentado polo
fotgrafo Isra Cubillo.
Xoves 20 de xullo. Le mpris. (O
desprezo. Jean-Luc Godard,
1963)
Un dramaturgo acepta o traballo
de reescribir o guin da Odisea, pe-
lcula baseada na obra de Homero.
A aparicin do produtor da pelcula
provocar que a relacin do escritor
coa sa parella entre nunha pro-
funda crise. A xornalista e progra-
madora Andrea Franco ser a
convidada deste coloquio sobre o
traballo de Godard.
Mrcores 26 de xullo. Rumble
Fish. (A lei da ra. Francis Ford
Coppola, 1983)
Coppola adapta a novela xuvenil
de Susan E. Hinton para convertela
nunha fbula moderna, na que
Rusty James non deixa de meterse
en problemas nun intento de estar
altura da lenda do seu irmn
maior, que abandonou a cidade. A
autora de cmics Emma Ros ser a

A
s entradas para o con-
certo da Corua, que ter
lugar o 20 de xullo no Co-
liseum, pusronse a venda o 26
de xuo a travs de Ticketea,
Clicktaquilla e o despacho de bi-
lletes da praza de Ourense. Os
prezos van desde 40 a 100 euros
segundo localizacin.
Unha vez nalizada a pre-
venda das localidades de pista e
Premium, con preto do 50% da
capacidade despachada neses
sectores, agora estn venda a
totalidade da capacidade, in-
clundo as localidades de ban-
cada.
Juan Luis Guerra non necesita
cins en Youtube, por non falar
das mis de 950.000 persoas que
escoitan as sas cancins ao
mes en Spotify, un idolo de
masas. Poderase cantar con Juan
Luis Guerra as cancins que ixe-
ron a banda sonora das nosas
vidas e que sabemos de memoria
como "Burbujas de amor", "Ba-
chata rosa", "La bilirrubina",
"Ojal que llueva caf" ou"Visa
para un sueo".
Lynch, que se erixe como unha das
grandes obras mestras do cinema
americano, ser comentada pola re-
alizadora Olga Osorio.
Xoves 13 de xullo. Elvira Madigan.
(Bo Widerberg, 1967)
O traballo de Widerberg narra a
historia real do romance entre El-
vira Madigan, unha artista circense,
e o conde Sixten Sparre, tenente do
exrcito sueco a nais do sculo
XIX que deserta do exrcito e aban-
responsable de analizar a pelcula.
Xoves 27 de xullo. Manhattan
(Woody Allen, 1979)
A vida de Isaac no Nova York dos
anos 70 mvese entre o odio ao seu
traballo e os seus problemas senti-
mentais coa sa ex-esposa, a sa
noiva adolescente e a parella do
seu mellor amigo, da que se namora
perdidamente. O realizador Santos
Daz comentar a pelcula de Woody
Allen, historia viva do cinema.

Colaboradores:
GALIZA: Rocio Rodrguez Montserrat Rodrguez Porto Ucha Raquel Vzquez C. Mixome M.
Director: Guillermo Rodrguez Fdez. Imprime: Publicaciones Tameiga S.L.

Xiraldez M. Rguez. Alonso X. Maure Uxo Breogn Prez Lema X. Glez. Mtnez.
T. 658 58 50 49 Publicidade: Departamento propio e axencias

M. Bragado B. Iglesias (Mero) Nemesio Barxa Andrea Goro Anxo Mena I. Otero Varela Susi
guillermo@novasdoeixoatlantico.com publicidade@novasdoeixoatlantico.com

Rodrguez Jess Losada Dorado Isidoro Gracia Roberto Carlos Mirs Rafael Jos Adalid Laura de
Edita: Editorial NOVAS DO EIXO ATLNTICO S.L. Fotografa: Hernndez e departamento propio

Cceres Kiko Neves Ramn Mario Manuel Estvez PORTUGAL: Viale Moutinho Manso Preto
Avda. Sarmiento Rivera, 4-4D Deseo e maquetacin: Fran Eir

Isabel Varela Manuel Gonalves Joo Martinho MADRID: Juan Louzn BARCELONA: Fdez. Val-
36860 PONTEAREAS - GALIZA - T. 986 64 12 69

deorra PAIS BASCO: Nicols Xamardo CANARIAS: Fco. Pual NOVA IORQUE: Fco. lvarez (Koki).
redaccion@novasdoeixoatlantico.com

Fotografa: Hernndez A. Gutirrez M. Preto Jess Losada Dorado Dpto. Propio.

Humor: Tokio, Martirena Pepe Carreiro X. Marn Xos Manuel Fernndez Montes (Hermanager
Producins) Ignacio Hortas Francisco Pual Felix Ronda Fuco Prado Sex Ortifus (Espaa)
Omar Prez (Galicia) Mauricio Parra (Colombia) Cbula (Polonia) J.Bosco e Fernndez (Brasil)
Marlene Pohle (Arxentina) Guy Badeaux (Canad).
Xornal Cultural
para o Lecer
Depsito legal: VG-14/2017
VI
Galicia
Redaccin
Galiza o Pas dos tempos perdidos
Por Js PAZ RODRGUES
(Professor reformado da Universidade de
Vigo e Presidente da ASPGP)
Como formador que fum durante quase
quarenta anos dos futuros mestres de edu-
cao infantil e primria, na Escola Normal
e Faculdade de Educao de Ourense, muito
gostaria que nos diferentes estabelecimen-
tos de ensino se organizassem atividades l-
dicas e artsticas variadas sobre a nossa
literatura, as nossas artes e o nosso rico pa-
trimnio natural e artstico. Para elevar a
autoestima dos escolares galegos, de crian-
as e de jovens. E superar o baixssimo auto-
conceito que os galegos e as galegas tm,
desde faz sculos. Porque Galiza , por des-
graa, anda o Pas dos tempos perdidos.
Um tema que quero lembrar agora que es-
tamos s portas de uma nova edio do Dia
da Ptria Galega. Que coincide tambm, por
desgraa, com as numerosas perdas econ-
micas dos ltimos tempos: as nossas caixas,
as hidroelctricas, muitas empresas, a banca
galega
Muitos galegos e galegas no sabemos
que pecado temos cometido para sofrer o
que temos sofrido desde h tempo. Mesmo
desde h sculos e sculos. Desde a desgra-
ada morte e decapitao dos Irmandinhos.
Desde a doma e castrao do reino da Ga-
liza, iniciada pelos chamados Reis Catlicos,
sinalada por Zurita e comentada por Caste-
lo. Desde a brutal castelhanizao levada
a cabo em seminrios e mosteiros galegos,
e tambm nas escolas. Desde a longa noite
de pedra, da que falavam Celso Emlio e o
poeta brasileiro Drumond de Andrade. E
antes, desde a despiadada persecuo du-
rante a guerra incivil. Quase desde sempre
e, o que mais grave, desde agora mesmo.
Qunto tempo temos perdido na Galiza!
Qunto tempo estamos anda a perder! A
nossa Galiza pode perfeitamente chamar-se
o Pas dos tempos perdidos. Sem ir to
longe histricamente, gostaria-me comentar
passo a passo hoje cada um dos tempos per-
didos mais importantes:
1.-Ao contrrio do feito por catales e
vascos na transio post-franquista, enla-
ando com o periodo republicano, os pri-
meiros presidentes dos seus governos
autnomos foram, respeitivamente Tarrade-
llas e Aguirre. Ns tinhamos a Osrio Tafall.
E, noutra vergonhenta atuao tpica ga-
laica no foi aceite. Preferimos silenciar aos
culpveis disto, que foram maioria. E no ti-
vemos presidente histrico.
2.-Mais do mesmo. Catales e vascos
souveram manter a ligao com as suas for-
as polticas histricas, mantendo-as no ex-
lio para recuper-las logo na sua terra. Ns
no, ns matamos o Partido Galeguista dos
Castelo, Otero, Bveda... Um dos mximos
culpveis, seno o que mais, foi Ramm Pin-
heiro. Logo no tivemos uma fora autntica
que enganchar-nos. E anda hoje no a
temos, porque tambm fumos matando logo
Coaligao Galega, PSG e PNG, para lhas en-
tregar a outras foras. E seguimos a pagar
isto e o pagamos durante anos e anos.
3.-No souvemos, no quigemos ou ao Galegas do ano 2009 a um dos mximos cul- dejamais poder hs conceber nada grande.
melhor no pudemos, recuperar aquele nobre pveis daquela decisso ao nosso entender
Seminrio de Estudos Galegos (SEG). Enti- muito equivocada, sobre o famoso decreto
dade modlica para a investigao da nossa normativo. Este foi precisamente Ramm
cultura secular. Vascos e catales sim souve- Pinheiro. Com o que estivemos antes de pro-
ram recuperar as suas semelhantes entidades. mulgar aquele decreto para que no come-
4.-Nas primeiras eleies democrticas tera o erro que, ao m, ele e Filgueira
depois da morte do ditador, o PSOE, que no cometeram. Este era um momento para
tinha na Galiza a quase ningum, ofereceu- sumar e no restar, para unir e no dividir
lhe ao PSG (Partido Socialista Galego) os aos galegos sobre este tema. Para dialogar
postos mpares nas listas eleitorais. Os ga- e debater, que tanta falta faz... No para
que a Academia da rua das Tabernas tomara
esta decisso. Se o que os acadmicos pre-
tendiam era dividir aos galegos, na luita
pela to necessria recuperao da nossa
lngua, no podiam escolher personagem
mais idnea. Que ademais quase no tem
obra literria. Para ns este o ensimo mas h outra Galiza
tempo perdido na Galiza. E anda hoje, tal
como bem de dizer muito acertadamente
sobre a RAG Juan Soto, conamos em que
se ponha termo a situaes no j absurdas,
seno ridculas, tais como o veto irracional
a Ricardo Carvalho Calero para personalidade
epnoma do 17 de maio (so palavras
exactas de Soto). Qu bom seria que no
houvesse no futuro mais tempos perdidos!
E que a Galiza deixara de ser o Pas dos
tempos perdidos, para converter-se no Pas
dos tempos recobrados. A esperana de que
tal cousa suceda est nas crianas, adoles-
centes e jovens de hoje, que ho ser os ho-
mens da Galiza do amanh. De a a
legos no aceitaram e o seu fracaso eleitoral importncia de trabalhar em todos os m-
foi escandaloso. Os parvos dos catales bitos, especialmente no escolar, para pro-
sim aceitaram. Comparem hoje ao PSC cata- mover entre os rapazes o amor pela sua
lo e ao PSOE galego, grupo no que todos Terra e a defesa do seu idioma e da sua cul-
estam contra todos. tura.
5.-A princpios dos oitenta existia uma ALGNS BELOS TEXTOS SOBRE GALIZA:
fora poltica inter-classista impressionante, Os textos, fragmentos e treitos que co-
com muita militncia. Estamos a falar da loco a seguir, depois de lidos, podem ajudar
ANPG (Assembleia Nacional Popular Galega). para levantar o nimo de crianas, jovens,
O estalinismo, dum dia para outro, por per- adultos e maiores, em to sinalada data, e
der o seu controlo, num ato realmente fas- criar tambm o aprcio pela sua Terra, para
cista e do mais anti-democrtico, sem que a defendam e se sintam orgulhosos de
escuitar aos muitos dos seus militantes, serem galegos, da sua lngua e da sua cul-
matou-a. E logo j sabemos que governos tura e patrimnio natural e artstico. O que
tivemos na Nossa Terra. no obriga a estar em contra de outras ln-
6.-Pelas mesmas datas, o ILGa toma a guas e culturas.
Academia Galega, igual que est agora, e, a 1.-Da medida das cousas, por Vicente
proposta dum asturiano e o seguidismo de Risco:
muitos, uns conscientes e outros no, Ti dis: Galiza bem pequena. Eu dgo-
impe-se por decreto como se devia escre- te: Galiza um mundo. Cada terra como
ver a nossa lngua, sem permitir qualquer se fosse o mundo inteiro. Poder-h-la andar
debate. Ao contrrio do que se fez com ou- em pouco tempo do norte para o sul, do
tros idiomas em outras latitudes. Afastndo- leste para o oeste noutro tanto; poder-h-
nos do nosso mundo lingstico, da lologia la voltar andar outra vez e mais: no a hs
romanstica e do senso comm. O demais j dar andado. E de cada vez que a andes, hs
o sabem todos. Cada vez mais perda de ga- encontrar cousas novas e outras hs botar
lego-falantes. E o tema segue com os her- de menos. Pode ela ser pequena em exten-
deiros de aqueles. so; em fondura, em entidade, to grande
7.-Levavamos um tempo com certo sos- como queiras, e desde logo, muito meirande
sego no tema lingstico na Nossa Terra. Se- de como ti a vs. No dim os lsofos que
melhava que se estava impondo um certo o homem o microcosmos, o compndio, (no Sempre em Galiza).
respeito entre as duas opes lingsticas. o resumo do universo tudo? Para quanto
A foneticista e a etimolgica, a castelhana mais uma terra com todos os homens que
e a histrica, a isolacionista e a reintegra- em ela vivem, um povo que, se cadra, uma
cionista, a reducionista e a universalista-lu- sorte de Adam Kadmon... Do grandor do teu
sfona... O tema comeou com o articial esprito depende tudo; quanto mais pe-
debate sobre o nome do nosso pas. Foi a queno seja, mais terra h precisar. Se o teu
porta para a decisso de dedicar as Letras pensar fundo, a tua terra, para ti, no ter
O FARELO | Xullo de 2017
h cabo; em ela estar h o mundo com
todos os seus climas. Se o teu pensar se
detm na cdia das cousas, no digas to-
pouco: Galiza bem pequena, s ti, que en-
2.-Galiza somos ns, poema de Manuel
Maria:
"Galiza docemente
est olhando o mar:
tem vales e montanhas
e terras pra lavrar!
Tem portos, marinheiros,
cidades e labregos
carregados de trabalhos,
carregados de trafegos!
Galiza uma me
velhinha, sonhadora:
na voz da gaita ri-se,
na voz da gaita chora!
Galiza o que vemos:
a terra, o mar, o vento
que vai no sentimento!
Galiza somos ns:
a gente e mais a fala.
Se buscas a Galiza
em ti tes que encontra-la!"
3.-Deitado frente ao mar, poema de
Celso Emlio Ferreiro:
Lngua proletria do meu povo
eu falo-a porque sim, porque me gosta
porque me peta e quero e da-me a ganha
porque me sai de dentro, al do fundo
de uma tristura aceda que me abrangue
ao ver tantos patufos desleigados,
pequenos mequetrefes sem razes
que ao pr a garavata j no sabem
armar-se no amor dos devanceiros,
falar a fala me,
a fala dos avs que temos mortos,
e ser, com rosto ergueito,
marinheiros, labregos da linguagem,
remo e arado, proa e relha sempre.
Eu falo-a porque sim, porque me gosta
e quero estar com os meus, com a gente
que sofreu longo
uma histria contada noutra lngua.
No falo para os sobrbios,
no falo para os runs e poderosos,
no falo para os nchados,
no falo para os estpidos,
no falo para os valeiros,
que falo para os que aguantam rejamente
mentiras e injustias de cotio;
para os que suam e choram
um pranto cotio de borboletas,
de lume e vento sobre os olhos nuos.
Eu no posso arredar as minhas verbas de
todos os que sofrem neste mundo.
E ti vives no mundo, terra minha,
bero da minha estirpe,
Galiza, doce mgoa das Espanhas,
deitada frente ao mar, esse caminho...
4.-Frases de Castelo:
Se anda somos galegos por obra e
graza do idioma.
A nossa lngua oresce em Portugal
Uma lngua mais que uma obra de
arte; a matriz inasgotvel de obras de arte.
Sendo galego no devo de ser mais que
galeguista.
Ourense (Galiza), julho de 2017 (nas
vsperas do Dia da Ptria).
O FARELO | Xullo de 2017 VII
VIII

Galicia
O FARELO | Xullo de 2017

Redaccin LUGO

Campus Terra estudar a micoloxa nos Alumnos do colexio

Quiroga Ballesteros

O
Ancares e Courel

vicerreitor do campus de
Lugo Javier Bueno Lema,
as como os profesores
Antonio Rigueiro e Julin
Alonso, informaron dunha nova
colaboracin entre a Deputacin
e a Universidade para impulsar o
sector turstico da provincia.
Trtase, concretamente, da ela-
boracin dun estudo cientfico
no que se avalan as potenciali-
dades tursticas da micoloxa na
provincia, no xeodestino dos An-
cares-Courel. O organismo pro-
vincial destina 35.000 euros
elaboracin do estudo que, pos-
teriormente, ser includo dentro
do Plan Estratxico de Turismo.
O deputado Vidal Baamonde su-
bliou que con este novo
acordo coa universidade, conti-
nuamos impulsando o estudo
dos recursos naturais que hai na
provincia co obxectivo de poder
empregalos para ampliar a oferta
turstica lucense, neste caso, a
travs da micoloxa. O deputado
apuntou que durante os ltimos
anos, ten aumentado moi nota-
blemente o interese polo apro-
veitamento micolxico, debido
sa importancia ecolxica, nutri-
cional, gastronmica e, ademais,
ldico turista. Neste senso, des-
tacou que, segundo algns auto-
res, a recollida silvestre dos
fungos pode superar, en Galicia,
os 100 millns de euros, ou
moito superior tendo en conta a
Presentacin do proxecto para impulsar o turismo a travs da micoloxa.
diversificacin do mercado.
O responsable de area de Tu-
rismo defendeu tamn a trans-
versalidade deste subsector
turstico pois a recollida de fun-
gos pode completarse con outros
recursos tursticos propios do te-
rritorio. por iso que decidimos
elaborar este estudo nas serras
dos Ancares e do Courel que, ade-
mais de ser un lugar cunha ampla
diversidade micolxica, rene
grande cantidade de valores his-
tricos, culturais, xeolxicos,
ecolxicos e paisaxsticos que de-
bemos aproveitar para completar
a oferta turstica.
Obxectivos
Os obxectivos a cumprir con
este estudo son: analizar e facer
un diagnstico das posibilidades
do micoturismo na provincia e as
necesidades para o seu desen-
M
plantaron unha rbore
is de vinte de nenos permite "que veades a velo e
e nenas, acompaa- a coidalo todas as veces que
dos de pais e nais, desexedes". O deputado subli-
plantaron unha rbore logo de ou ademais que a travs
recibir un obradoiro de xermi- deste tipo de actividades, fo-
nacin no colexio Quiroga Ba- mentamos o estudo do medio
llesteros, no que plantaron e ambiente entre os mis peque-
coidaron a semente. Os alum- nos, co n de conseguir esta-
nos decidiron entn plantar a blecer as bases para conseguir
rbore nun entorno natural no unha sociedade mis respec-
que poder garantir o seu cre- tuosa co medio que nos
cemento. Deste xeito, Fernn- rodea. Neste sento, o depu-
dez Queipo deputado de Medio tado destacou que os alumnos
Ambiente, propxolles facelo coeceron os ciclos das rbo-
volvemento nas comarcas do no Centro de Interpretacin res e o papel tan fundamental
Courel e dos Ancares; establecer Terras do Mio pois, ademais que xogan na conguracin do
sinerxas e implicar no proxecto de ser un ambiente natural, entorno natural.
aos distintos axentes adminis-
trativos, sociais, econmicas,
culturais e cientficos; e definir
as estratexias necesarias para fa-
vorecer o turismo micolxico a
levar a cabo as actividades e es-
tudos para a sa implantacin.
Para conseguir estes obxectivos,
logo de facer o anlise DAFO, es-
tableceranse reunins e contac-
tos con axentes que
necesariamente se deben impli-
car para o desenvolvemento
deste proxecto, estudo inventa-
riada da micobiota do territorio,
con especial atencin s espe-
cies comestibles, e estimacin
da produtividade real, e actua-
cins formativas, divulgativas e
educativas. Plantacin no Centro de Interpretacin Terras do Mio.

Convocado o Certame Condado de Congreso Galego-Asturiano de

A C
Pallares Cardioloxa
Asociacin de elebrouse en Lugo
Amigos do Mos- o Congreso Ga-
teiro de Ferreira lego-Asturiano de
de Pallares organiza a XI Cardioloxa organizado
edicin do Certame de polo Servizo de Cardiolo-
Investigacin Condado xa do Hospital Universi-
de Pallares. Podern tario Lucus Augusti.
participar todas aquelas Participaron cardilogos,
persoas que o desexen, cirurxins cardacos, m-
sempre que presenten dicos de Atencin Prima-
escritos orixinais e in- ria e enfermeiros de
ditos en lingua galega, Galicia e de Asturias,
axustados normativa coma o profesor Valentn
No congreso participaron 170 cardilogos de Asturias e Galicia
do 2003, sobre temas Fuster, director do Centro
lingsticos, histricos, Nacional de Investigacins Cardiovas- cin coronaria e a calidade asistencial.
artsticos, arqueolxi- O xurado emitir o seu fallo o da 25 novembro. culares. O congreso sacou as sas actividades
cos, antropolxicos, et- Os especialistas en cardioloxa parti- ra. En colaboracin coa Fundacin Es-
nogrficos e folclricos, cinguidos ao res. Os interesados teen ata o 31 de ciparon nunha mesa redonda para poer paola do Corazn, realizaron diferentes
mbito territorial dos Concellos de Gun- outubro para presentar os seus traba- en comn os seus coecementos en di- actividades para promover hbitos de
tn, Portomarn, Taboada, Chantada e llos. O gaador recibir un premio de versos temas. Entre outros, abordaron o vida cardiosaudables. Tamn se realizou
Carballedo, as cinco localidades que no 3.000 euros, a parte de ver publicada a risco cardiovascular, a insuciencia car- a marcha cardiosaudable Corazn sano,
medievo integraban o Condado de Palla- sa obra. daca, os avances sobre a revasculariza- corazn en forma.
 IX

Galicia
O FARELO | Xullo de 2017

Redaccin OURENSE

Mis de oitenta pasaxeiros voaron en A fadista Mara do Ceo

C
globo pola Ribeira Sacra presentou o novo disco

O
oncluiu a primeira quenda de via- en Sober
xes en globo por Ribeira Sacra de
2017. A demanda do servizo foi Concello de Sober este novo traballo contn
tal que, inevitablemente temos que organizou unha tarde tamn sorpresas para o p-
facer por darlle continuidade. Un dos ob- cultural coa fadista blico adulto e puxo de rele-
xectivos de sacar venta viaxes (xunto Mara do Ceo que presentou vancia o carcter didctico
cos do sorteo pendente de 2016) era o seu novo disco co que pre- das sas letras.
precisamente testar a aceptacin por tende achegar a lingua ga- Nas diferentes pezas que
parte do mercado potencial, asegura lega, a msica tradicional e compoen o traballo, musi-
Sandra Seara, xerente do Consorcio de a poesa aos nenos e nenas. cadas por Mara do Ceo, f-
Turismo Ribeira Sacra. Levamos rexis- A entrada foi gratuta. lase de temas como a
tradas preto de 600 chamadas mas co- Tras a presentacin en emigracin, a desigualdade e
rreos electrnicos interesndose pola Santiago, foi o segundo con- as diferentes caractersticas
actividade e por realizar unha reserva certo que a fadista ofrece de Galicia, tomando como
dende que se cubriu a totalidade das con este novo traballo. O vo- referencia iconas da cultura
prazas previstas ata o 11 de xuo. Par- lume, composto por doce galega como A Galia Azul,
ticiparon 84 pasaxeiros dos que 38 eran cancins, est destinado a de Carlos Casares, e tres poe-
premiados no sorteo "Pasaporte s nenos desde recn nados-in- mas de Xos Neira Vilas.
nubes de Ribeira Sacra" e 46 dos que adquiriron o bi- Na primeira hora os/as viaxeiros/-as podan colaborar cle unha nana- ata os 12 Ilustrado con debuxos infan-
llete. O prezo promocional do billete foi de 120 euros. na montaxe e desplegue das barquiillas e velas xunto anos. A artista portuguesa e ts, os mis pequenos con-
Recollidas as sas impresins, a conclusin xene- cos pilotos e tripulacin de terra. Logo recibiron unha galega de adopcin explicou vrtense en absolutos
ralizada que o valoran coma unha experiencia inolvi- serie de recomendacins para a viaxe. Iniciase o depe- na presentacin do disco que protagonistas.
dable, totalmente recomendable, cun servizo moi gue para realizar o voo durante 50-70 minutos (de-
coidado e profesionalizado, arma a xerente. A pri- pende da direccin e velocidade do vento e da
meira n de semana as sadas estaban previstas na orografa do terreo). Logo da aterrizaxe, convidan a
zona do Mio, entre Chantada e O Saviao. Durante a participar da recollida de do equipo para rematar cun
segunda n de semana saiuse dende Nogueira de Ra- brindis como marca a tradicin, ademis dun gape e
mun baixando e cruzando o Cann do Sil ata chegar a a entrega de diplomas ociais. Rematada a actividade,
Sober. Foi unha das viaxes mis espectaculares. O s- regresamos ao punto de partida.
bado e domingo voltouse ao Mio. No primeiro dos Xa estn vent as pasaxes de voo en globo aeros-
casos xa estaba previsto por mor da celebracin do Ra- ttico para novas sadas nos meses de agosto e setem-
llie de Ourense que implica o curte de estradas e o do- bro. A empresa xar o punto de sada 48 horas antes
mingo os pilotos optaron tamn por cambiar a de cada voo. Se as condicins meteorolxicas o permi-
ubicacin de Nogueira de Ramun polo vento norte que ten, os pilotos priorizarn puntos de despegue nas pro-
afectou debido ao frente de choivas e precipitacins ximidades dos ros Sil e Mio, as como dende a cidade
que entraba polo norte de Galicia. de Monforte de Lemos. Se o vento non favorable nas
A actividade do voo durou unha media de 3 horas. ribeiras, a sada ser nunha zona mis interior. Mara do Ceo asinando discos aos nenos.

Ris, Celanova, Ourense e Esgos

tern campos de traballo este vern
coecern a cultura do castieiro tern a oportunidade de coecer O ltimo dos campos de traba-
participando en obradoiros sobre o patrimonio arquitectnico e llo celebrarase do 2 ao 13 de
tradicins, msica e mitoloxa monumental de Celanova. agosto en Esgos. Na modalidade
popular. As mesmo, participarn O medio ambiente e o eido so- de campo medioambiental e et-
en dinmicas de grupo, e realiza- cial sern os eixos que vertebren nogrco, esta iniciativa permi-
rn rutas de sendeirismo e orien- o campo de traballo de Ourense, tir aos participantes limpar e

A
Os alcaldes e o conselleiro asinaron o convenio.
Consellera de Poltica So-
cial subscribiu os conve-
nios que permitirn a
organizacin dos campos de tra-
ballo en Ris, Celanova, Ourense
e Esgos, ao abeiro da campaa de
vern 2017 da Xunta de Galicia.
Esta iniciativa unha ferramenta
de educacin non formal para a
xente nova con idades comprendi-
das entre os 18 e os 30 anos, xa
que engloba experiencias de par-
ticipacin, de voluntariado e de
mobilidade, e ademais axudan a
dinamizar a vida xuvenil nos con-
cellos galegos onde teen lugar.
Cada un dos campos dispn de
20 prazas e todos son de mbito
internacional, ofrecendo as a
oportunidade aos participantes
de estar en contacto con mozos
e mozas doutros pases. O campo
de traballo de Ris entre o 11 e
o 21 de xullo, ser medioambien-
tal. Nel, os voluntarios realizarn
traballos de cultivo de soutos,
achegaranse s novas tendencias
no aproveitamento dos terreos e
tacin entre outras actividades.
Celanova acoller un campo de
traballo do 16 ao 30 de xullo cen-
trado no mundo audiovisual. Du-
rante eses 12 das, os
participantes acudirn a obradoi-
ros prcticos de formacin sobre
as distintas disciplinas que se
conxugan para poder levar a cabo
un audiovisual express. Realiza-
rn tarefas de redaccin do
guin, producin, rodaxe, mon-
taxe, posproducin e principios
da interpretacin. Ademais, par-
ticiparn nalgunhas conferencias
do curso de vern sobre o audio-
visual da Universidade de Vigo e
que ter lugar do 1 ao 11 de
agosto. Os voluntarios acondicio-
narn terreos para uso agroeco-
lxico, o que est enmarcado nun
programa ecosocial para persoas
en risco de exclusin social e re-
cibirn formacin e asesoramento
sobre a comercializacin de pro-
dutos agrcolas entre outras ac-
cins. Os mozos e mozas tamn
realizarn actividades comple-
mentarias que comprenden unha
visita s termas de cidade, baos
no ro e xeolocalizacin na urbe,
as como charlas de carcter so-
cial coas entidades colaboradoras
do proxecto.
acondicionar a ruta do ro Graal,
crear unha pxina web e unha
ruta virtual sobre a mesma, ela-
borar un documental onde se
amosarn as testemuas patrimo-
niais e etnogrcas para a posta
en valor desta zona e tamn di-
namizarn o Mosteiro de San
Pedro de Rocas a travs da dra-
matizacin da sa historia ao
longo do tempo. Os asistentes a
este campo de traballo tamn po-
dern realizar tiro con arco, acu-
dir piscina, participar en
carreiras de orientacin ou visitar
as termas de Outariz entre outras
experiencias.
X

Galicia
O FARELO | Xullo de 2017

Redaccin OURENSE

A cantiga Pulpeiria do Arenteiro ser Arrieiros de papel

novidoso programa de

A
o himno da Festa do Pulpo

cantiga Pulpeiria do
Arenteiro, considerada
como un himno da Festa
do Pulpo, estreouse o sbado 17
de xuo, nun acto celebrado na
Praza Maior. Interviron un cuar-
teto de gaitas e pandereta da
Real Banda de Gaitas da Deputa-
cin de Ourense e o Orfen do
Carballio. Foi o primeiro acto no
que se presentou en pblico esta
cantiga composta por Xos Luis
Foxo e Felipe Senn, autores da
msica e a letra, respectivamente.
O acto comezou coa interpre-
tacin dunha peza musical a
cargo do cuarteto da Real Banda
de Gaitas. A continuacin o Or-
fen do Carballio interpretou
tres cancins populares galegas
do seu repertorio (Negra Sombra,
A Rianxeira e o Galo comadre).
Finalmente, todos xuntos inter-
pretaron a cantiga da Pulpeiria
do Arenteiro.
O Carballio limpa o
O alcalde, Francisco Fumega, e Xos Luis Foxo, presentaron o evento.
Por outra parte, xa est na im-
prenta o CD que edita o Concello
do Carballio para dar a coecer
esta cantiga, e como promocin
da LV Festa do Pulpo, e que con-
tn outras cancins interpretadas
pola Real Banda de Gaitas de Ou-
rense. Este CD incle dous libri-
os con fotograas antigas de
pulpeiras e da Festa do Pulpo, as
como un artigo de Felipe Senn
sobre Msicas e cantares no Car- da terceira pranta do Concello,
ballio. A gravacin da cantiga onde se atopan as reas de
realizouse no auditorio municipal
coa intervencin do gaiteiro
Marco Foxo, a pandereteira Cris-
tina Pumar e a Coral Polifnica do
Casino do Carballio.
A
lectura no Carballio
Concellera de Cultura e
a Biblioteca Municipal
do Carballio poen en
marcha un novidoso programa
de lectura e intercambio de li-
bros denominado Arrieiros de
papel. Consiste en situar en
diversos lugares do Carballio
unhas cestas con libros, que
se poden levar para ler e des-
pois deixalos no mesmo lugar
ou en calquera das outras ces-
tas, e tamn se poden traer li-
bros para incorporar aos que
xa hai. Unha destas cestas xa
est colocada no descansio
positiva, non se descarta in-
Educacin, Cultura, Turismo,
Deportes, Orientacin Laboral
e a aula de informtica. Outras
cestas situanse na rea de Ser-
vizos Sociais, na ra Faustino
Santalices, na zona de des-
canso da Praza de Abastos e
nas piscinas municipais.
As cestas, as como os li-
bros, levan impreso un texto
explicativo desta iniciativa:
Arrieiros de papel. Ola, Son
un libro moi especial, un
arrieiro de papel. Se queres
podes collerme, lerme e des-
pois deixarme libre nunha das
cestas que atopars na nosa
vila. Tamn podes deixar un
libro teu e convertelo nun
arrieiro para que viaxe polo
Carballio e o podan ler mis
persoas. E lembra arrieiros
somos e polo camio atopar-
monos. Grazas pola ta cola-
boracin e disfruta coa
lectura.
Se esta iniciativa resulta
crementar o nmero de cestas
e de puntos de ubicacin. Os
libros incluidos neste pro-
grama son exemplares que a
biblioteca municipal ten por
duplicado ou triplicado, polo
que tamn resulta un xeito de
aproveitar mellor os fondos
cos que conta este servizo
municipal.

A
Camio dos Arrieiros
Concellera de Medio Rural do Carballio pro-
sigue o labor de limpeza do Camio dos
Arrieiros, desbrozando e acondicionando al-
gns tramos que estaban intransitables dende hai
tempo. Este o caso do tramo de Corval, na parro-
quia de Sagra, que un ncleo deshabitado desde
o ano 2011 e polo que era prcticamente imposible
pasar. Neste intre estanse a limpar tamn os tramos
que pasan polo Penedo e O Covelo. A brigada que
realiza este traballo est composta por cinco per-
soas: un canteiro, albaneis e pens forestais. For-
man parte dun plan de emprego social co Inem, que Tramo de Corval na parroquia de Sagra.
durante catro meses, dende maio a setembro, teen
como obxectivo mellorar o patrimonio natural e et- quias, que conta con catro traballadores (tres alba-
nogrco das aldeas e parroquias. Este plan real- neis e un pen forestal), que foron contratados
zase conxuntamente con outro para mellorar as tamn a travs dun programa de colaboracin social
fontes, lavadoiros e tanques das aldeas e parro- co Inem por un perodo de tres meses. Unha das catro cestas que estn espalladas pola vila carballiesa.

O FARELO | Xullo de 2017
Redaccin OURENSE
O libro Polos camios de Avin unha
N A
viaxe cultural
o libro Polos camios de
Avin, o autor Xess An-
tonio Gulas Lamas, fai
unha viaxe cultural pola tradicin
e a historia deste municipio ou-
rensn. A presentacin desta pu-
blicacin tivo lugar na
Deputacin de Ourense, acto no
que participou o deputado pro-
vincial de Cultura, Manuel Doval;
o alcalde de Avin, Antonio Mon-
tero e o autor.
Manuel Doval destacou que
esta obra permtenos coecer o
municipio, un territorio que est
marcado pola pegada que deixan
nel as sas xentes e que non -
naliza nos camios de Avin,
senn que estn espalladas por
todo o mundo a travs da historia
de todos aquel que emigraron e
que anda atopan en Avin a sa
sinal de identidade. O deputado
provincial de Cultura lembrou que
Xess Antonio Gulas Lamas xa
conta con outros traballos refe-
rentes a concellos como Beariz,
por exemplo.
O autor da publicacin expli-
cou que, ademais do achego
que sinte por esta terra, o prin-
cipal motivo que me levou a
facer esta viaxe por todos os lu-
gares deste concello para poder
escribir este libro foi a ansia de
profundar mis na sa cultura,
no seu patrimonio e nas sas
tradicins. Tratei de que esta
A Fundacin Vicente Risco ten a sa sede en Allariz.
Antonio Montero, Xess Gulas e Manuel Doval.
andaina polas terras de Avin
fora esencialmente cultural
pero, Xess Antonio Gulas
Lamas, sinalou que a cultura
non est s nos libros e arqui-
vos, senn tamn nas xentes do
pobo que foi recompilando
datos, historias e lendas a tra-
vs do tempo, polo que son en-
ciclopedias viventes s que hai
que acudir e consultar.
Antonio Montero fixo alusin
a un fragmento do libro que re-
flexa, segundo el, o que nel se
conta: O do viaxeiro un tu-
rismo pobre, pero que o enri-
quece a el culturalmente, porque
vai descubrindo en cada lugar
por onde pasa, os tesouros que
Rexistro Xeral do Concello de
se foron conservando a travs
dos anos, dos sculos, s veces
ata dos milenios, co que se vai
facendo unha idea de como era
a vida dos seres humanos de
cada sitio.
O alcalde de Avin dixo sen-
tirse orgulloso de que se escriba
un libro o noso municipio, fa-
cendo un repaso non s pola cul-
tura e o patrimonio relixioso e
arquitectnico, senn tamn
polas vivencias dos que habitaron
Avin, dos actuais vecios e dos
que non estn no municipio, por-
que co traballo e esforzo de
moita xente dos seus pobos xe-
ron que cos anos se escribiran
moitas historias.
Convocada unha nova edicin do
Premio Risco de Creacin Literaria
O
Concello de Ourense e a
Fundacin Vicente Risco
abren a convocatoria do
dcimo oitavo Premio Risco de
Creacin Literaria, coa fin de
abranguer os diferentes campos
da obra Vicente Martnez-Risco
e a do seu fillo Antn Martnez-
Risco. Os textos a presentar
deben de ser de xnero narra-
tivo: podern presentarse nove-
las, conxuntos de relatos ou
ensaios; quedan excludas da
convocatoria, polo tanto, teses
acadmicas ou traballos especi-
ficamente cientficos, que teen
o seu mbito propio no Premio
Vicente Risco das Ciencias So-
ciais. O prazo de entrega remata
o venres da 22 de setembro e o
lugar de presentacin ser no
Unin Musical de Allariz
estreou a obra Xan de Arza
banda Unin Musical de
Allariz estreou a obra
musical Xan de Arza,
fantasa musical para banda sin-
fnica realizada polo composi-
tor scar Sempere Francs e
dedicada ao pobo de Allariz no
ano de conmemoracin do 700
aniversario da Festa do Boi.
Est inspirada en msica do s-
culo XIV, cunha introduccin
que traslada vida de Allariz do
ano 1317, con ritmos e coros
que dan vida s gremios da
poca. Logo entra nun ritmo
mis pausado e relixioso, coa
festividade do Corpus Christi e
a procesin na que se produce
o boicot da comunidade xudea.
Unha frentica orquestacin re-
Actuacin da banda Unin Musical de Allariz.
Ourense (Praza Maior, 1-Ourense
32005).
Segundo establecen as
bases, poder concorrer a este
premio calquera persoa que
presente escritos inditos da
sa autora redactados en lin-
gua galega, de acordo coa nor-
mativa oficial vixente e cunha
extensin mnima de 150 folios
e mxima de 300. Os orixinais
presentaranse por sextuplicado
en soporte de papel en tamao
DIN-A4 mecanografados en
letra tipo Times New Roman de
corpo 12.
Para garantir o anonimato
das obras, os orixinais irn
acompaados dun nico sobre
pechado, que conter a identi-
dade do/a autor/a (nome com-
pleto, enderezo postal e
XI
Galicia
presenta a Xan de Arza mon-
tado a lombos dun boi para es-
carmentar aos xudeos. nal
da obra o autor representa a
choiva de formigas e cornadas
s xudeos e un canto de satis-
faccin por parte dos vecios
acabar co boicot.
scar Sempere, que dirixiu a
obra musical, en nado en Ban-
yeres de Mariola (Alicante) en
1977. Comezou a sa formacin
musical de moi novo, na Socie-
dad Musical de Bayers, trasla-
dndose logo Conservatorio
de Ontenyent, anda que gran
parte da sa formacin musical
autodidctica. autor de mis
de cincoenta obras coas que ob-
tivo recoecementos e premios.
electrnico e telfono) e o t-
tulo definitivo da sa obra, fa-
cendo constar no exterior,
exclusivamente, o ttulo ou lema
da obra.
A obra gaadora ser pre-
miada con 6.000 euros e a pu-
blicacin de 150 exemplares do
libro -e o autor recibir gratui-
tamente 25 exemplares da obra
publicada-, e o premio sair da
decisin dun xurado composto
por cinco persoas escollidas
entre personalidades recoeci-
das do mundo da literatura,
sendo a presidencia exercida
pola persoa designada polo
Concello Si a calidade literaria
das obras no fose, segundo o
criterio do xurado, estimable, o
premio poder declararse de-
serto.
XII
Galicia
Redaccin
A Escola de Arte Superior de Deseo
cumpre 30 anos
A O
Csar Taboada coa delegada da Xunta.
Escola de Arte e Su-
perior de Deseo
(EASD) Antonio
Falde de Ourense celebra
este ano o 30 aniversario da
sa creacin. No curso que
rematou estiveron matricu-
lados 266 alumnos e alum-
nas que cursan os ciclos
formativos que ofrece o cen-
tro de grado medio e supe-
rior en Ensinanzas
Superiores de Deseo, equi-
valente ao grao en Deseo
grfico e Interiores, e Ensi-
Dous ourensns campins de
A O
Espaa de Salsa Cuban Style
parella de baile ou-
rens integrada por
Joel Cruz Cadaya e
Ada Mara Ra Cid acaban de
ser proclamados campins de
Espaa junior de Salsa Cuban
Style no Campionato de Es-
paa de Baile Deportivo La-
tino celebrados na Eliana,
Valencia. Con 15 anos, era a
primeira vez que se presen-
taban ao campionato nacio-
nal e conseguiron o primeiro
posto nese estilo e ao que
hai que sumar en Subcam-
peonato Absoluto Junior dos
4 bailes caribeos (Salsa
Portorriquea, Merengue,
Bachata e Salsa Cuban
Style).
Esta parella de baile, que
contou co patrocinio de Ter-
matalia e a colaboracin dou-
tras empresas ourenss,
pertence ao Club Deportivo
Moovet. O seu adestrador,
Juan Manuel Fernndez
nanzas Profesionais de Artes
Plsticas e Deseo. Csar Ta-
boada Varela, director da
EASD Antonio Falde infor-
moulle delegada territorial
da Xunta Mariso Daz Mou-
teira, que este centro ouren-
sn ser o responsable de
organizar a vindeira edicin
dos Premios Mestre. Este ga-
lardn considerado o m-
ximo recoecemento a nivel
estatal en Escolas de Arte. O
pasado mes de maio unha
alumna deste centro, Ledicia
Joel Cruz Cadaya e Ada Mara Ra Cid, de Ourense.
Nvoa, o nico instrutor fe-
derado da provincia de Ou-
rense nos catro bailes
caribeos, ttulo avalado pola
Federacin Espaola de Baile
Deportivo, Centro Superior de
Deportes e Comit Olmpico
O FARELO | Xullo de 2017
Premios Ribeiro 2017 para
vios brancos e tintos
Veloso, recibiu o primeiro
premio na categora de Tra-
ballos de Fin de Estudos da
sexta edicin dos Premios
Mestre 2017, nunha cerimo-
nia que se desenvolveu en
Tenerife.
Na Escola de Arte de Ou-
rense imprtense ensinanzas
superiores de deseo, nas
disciplinas de Deseo gr-
fico e Deseo de interiores;
e ensinanzas profesionais de
Artes Plsticas e deseo, en
Ebanistera artstica, Foto-
grafa e Ilustracin. Os
alumnos da escola teen
Adegueiros premiados, no mosteiro de san Clodio (Leiro).
participado neste curso en
mltiples exposicins orga-
nizadas por galeras de arte Consello Regulador da Deno- Outros vios brancos de adega
prestixiosas de todo o minacin de Orixe Ribeiro or- finalistas foron Alter, de Priorado
mundo. As obras dos mozos ganizou unha gala para de Razamonde; Divino Rei, de Cas-
creadores deste centro foron entregar os premios Ribeiro 2017. tro Rei e Via do Campo, de Adegas
contempladas na 7 Trienal Un panel profesional realizou a cata Docampo. No apartado de branco
Internacional de Estudantes a cegas para recoecer aos mellores de colleiteiro chegaron tamn
que se desenvolveu en xuo vios brancos de adega, de "collei- final Leive Paradigma, de urea
en Estambul, onde compar- teiro", e tinto. O mellor vio branco Lux; Manuel Vermello, de Adega
tiron espazo con creacins de adega Ramn do Casar Treixa- Manuel Vermello e Sanclodio, de
de alumnos de centros de dura 2016, da adega Ramn do Produccins A Modio. En tintos
Italia, Canad, Romana, Casar; o mellor vio branco de co- foron finalistas Joaqun Vzquez
Brasil, entre outros. De Es- lleiteiro Pazo Tizn 2016, de Pazo 2015, de Joaqun Vzquez; Seoro
paa s acudiu a esta cita Tizn, e o mellor vio tinto Elisa de Beade 2016, da Portela, e Via
artstica o centro ourensn Collarte 2016, da colleiteira Elisa do Campo Menca 2016, de Adegas
Antonio Falde. Collarte Bernrdez. Docampo.
Entregados os premios da Festa
do Boi de Allariz
Museo do Coiro acolleu a reu-
nin do xurado do concurso
700 anos da Festa do Boi,
formado por Antonio Blanco Rodr-
guez, membro da Asociacin Cultural
Xan de Arza; os artesns Ernesto
Snchez Bibrin e Nelson Gmez Ca-
llejas e Juan Antonio Seara Ferro,
tcnico de Cultura ademais do voto
emitido polos visitantes que se ache-
garon exposicin 700 anos da
Festa do Boi na que estiveron expos- 1 premio
tas, do 3 ao 11 de xuo no Museo.
A Festa do Boi unha manifesta- guinte: conceder o terceiro premio
cin cultural que se mantn en Alla- de 200 peza Os Curtidores, de
riz dende fai VIII sculos. De orixe Miriam Campomar; o segundo premio
medieval recorda s disputas sociais de 300 foi peza O Boi, un cad-
entre xudeus e cristins no ano 1317 ver exquisito, dos alumnos de pri-
anda que hoxe en da representa un meiro curso da especialidade de
vnculo de unin social e un compro- coiro da escola EMAO de Vigo e o
Espaol. Neste campionato miso coas races, na que a msica, primeiro premio de 400 peza DCC
contou coa participacin de as danzas tradicionais e os gremios, ANNI, de Jos Villar.
mis de 2.400 deportistas ademais das famosas carreiras do Ante a calidade das pezas pre-
entre os que tamn se atopa- Boi son parte de esta festa. sentadas decidiuse por unanimi-
ban numerosas parellas gale- Logo de teren deliberado e valo- dade conceder un accsit de 100
gas que conseguiron rado as diversas pezas presentadas, peza que leva por ttulo Boi, de
distintos premios. o xurado acordou resolver o se- Michael Nadeau.
 XIII

Galicia
O FARELO | Xullo de 2017

Redaccin

Isabel Soto, gaadora do Premio Carlos Nez actuar en

A O
Plcido Castro de Traducin
viguesa Isabel Soto foi a gaadora da
XVI edicin do Premio Plcido Castro
de Traducin pola obra Fosca de Iginio
Ugo Tarchetti.
Isabel Soto unha tradutora consolidada
cunha longa traxectoria profesional. A obra
premiada, Fosca, a mis importante de Tar-
chetti, escritor italiano scapigliato. A scapi-
gliatura foi un movemento artstico e
literario desenvolvido no norte de Italia sobre
todo entre os anos sesenta e oitenta do s-
culo XIX. Nos scapigliati aniaba un espirito
de rebelda contra a cultura tradicional e o
bon senso burgus.
O xurado destacou da traducin a fluidez e
a solvencia na lingua meta, as como o es-
forzo de reflectir o estilo arcaizante da lingua
orixinal nun galego que recupera usos propios
dunha poca literaria anterior; respecto ca-
lidade da traducin, salienta o acerto no
transvasamento de estruturas sintcticas in-
tricadas ao galego.
Con este premio, a Fundacin Plcido
Castro pretende reivindicar a dimensin tra-
dutora do autor galego de quen en 2017
cmprense 50 anos do seu pasamento, as
como alentar un maior recoecemento so-
cial do labor dos tradutores e tradutoras e
da sa achega ao sistema cultural e literario
galego.
O premio entregarase o vindeiro 30 de se-
tembro, Da Internacional da Traducin, no
Concello de Vilagarca de Arousa.
Montederramo
gaiteiro Carlos Nez ac-
tuar o da 29 de xullo s
nove da noite na igrexa
do mosteiro de Santa Mara de
Montederramo (Ourense). O m-
sico vigus (1971) est conside-
rado como un dos mellores
gaiteiros do mundo. Comezou
coas frautas e aos oito anos coa
gaita galega. Aos trece foi des-
cuberto por The Chieftains, no
Auditorio de Castrelos, en Vigo,
e comezou a sa carreira musical.
Erudito da msica celta, as sas
investigacins seguen bsica-
mente das lias relacionadas
entre s: a orixe da msica celta Carlos Nez Muoz.
e a sa fusin coas msicas do
mundo actuais. O seu interese Irmandade das Estrelas, que su-
polo tema levoulle a percorrer o puxo o boom da msica celta en
mundo e a relacionarse con m- Espaa. Neste disco, Nez cn-
sicos e artistas dos pases que vi- trase sobre todo na exploracin
sitou, para logo plasmar os seus da sa Galicia natal con achegas
coecementos e experiencias na irlandesas. En 2013, a sa obra
sa prolca discografa. En 1996 Mambo foi a banda sonora da
publicou o seu primeiro disco, A Volta Ciclista a Espaa.

Os Cursos Galego sen fronteiras reciben mis Festa do Polbo no Centro

O
de 80 estudantes dunha vintena de pases Galego de Nremberg
O programa celebra este ano tres dcadas achegando a lingua e Centro Galego de Nrem- actuacin da artista ourens

O
a cultura do noso a persoas de fra de Galicia
s Cursos de lingua e
cultura galegas Ga-
lego sen fronteiras
chegan este ano sa trix-
sima edicin dndolles a ben-
vida a mis de 80 estudantes
procedentes dunha vintena de
pases. O alumnado procede de
Alemaa, Austria, Brasil,
Reino Unido, Canad, Rep-
blica Checa, Chile, Croacia,
Cuba, Estados Unidos, Hun-
gra, India, Italia, Mxico, Po-
lonia, Romana, Portugal,
Ucrana, Xapn e doutras au-
tonomas do Estado espaol.
A Real Academia Galega
(RAG) organiza estes cursos
coa colaboracin do Instituto
da Lingua Galega (ILG) da
Universidade de Santiago de
Compostela (USC), a Secreta-
ra Xeral de Poltica Lings-
tica e a Deputacin da Corua.
As sesins desenvolveranse
ata o 24 de xullo na Facultade
de Filosofa e combinarn as
clases tericas e prcticas con
obradoiros de msica e baile e
palestras impartidas por per-
soas do mundo da literatura, a
Curso de baile nos cursos Galegos sen fronteiras
msica ou a arte dramtica.
Unha charla-concerto de Uxa
Senlle e Srgio Tannus, un es-
pectculo sobre Carlos Casares
a cargo do actor Avelino Gon-
zlez, outra charla-recital da
poeta e acadmica electa Chus
Pato, ou un percorrido pola
cultura na Rede da man do di-
rector de culturagalega.gal,
Manuel Gago, son parte do
programa que completa as
berg (Alemaa) celebrou Cristina Pato, as como da sec-
a XXV Festa do Pulpo o cin msica do Centro Galego
24 de xuo coa asistencia do vi- desta cidade alem.
cepresidente da Xunta, Alfonso Os representantes da Xunta
Rueda, do secretario xeral da eloxiaron os valores da colectivi-
Emigracin, Antonio Rodrguez dade galega no exterior, que
Miranda, e do alcalde do Carba- constite en todos os lugares un
llio, Francisco Jos Fumega. exemplo de integracin ao
Esta ocasin aproveitouse para mesmo tempo que se esforza por
irmandar esta celebracin coa manter vivas as tradicins e cul-
tradicional Festa do Polbo do tura galega no estranxeiro.
Carballio, todo un referente das Segundo os datos do Instituto
festas gastronmicas galegas. O Nacional de Estatstica a 1 de xa-
Carballio celebra o 13 de agosto neiro de 2017, residen actual-
prximo, no parque municipal, a mente en Alemaa 17.023 galegas
LV edicin da Festa do Polbo. A e galegos, dos que mis da metade
festa en Nremberg contou coa (9.073) naceron xa na dispora.
aulas tericas e prcticas de
lingua e cultura.
Os participantes podern
tamn gozar dunha visita
Casa-Museo Rosala de Castro,
guiada por Anxo Angueira, que
concluir cunha conferencia
da profesora Catherine Davies,
directora do Instituto de In-
vestigacin en Linguas Moder-
nas da Universidade de Alfonso Rueda, Antonio Miranda e Francisco Fumega con directivos do Cen-
Londres. tro Galego de Nremberg.
XIV

Novas da Raia
O FARELO | Xullo de 2017

Redaccin

O Atltico Guards dispn do Pavilln de O Goin asina un

As Travesas de Vigo para os partidos que convenio de colaboracin

O
ten que afrontar como campin de Liga co Celta de Vigo.
alcalde do Concello de
Vigo, Abel Caballero, e o
concelleiro de Deportes
vigus, Manuel Fernndez, recibi-
ron este xoves alcalde de A
Guarda, Antonio Lomba, xunto co
presidente do clube de balonmn
feminino Mecalia Atltico Guar-
ds, Jos Antonio Silva, e o pre-
sidente da Federacin Galega de
Balonmn, Jos Luis Prez Ouro.
Os rexedores municipais acor-
daron a cesin por parte do Con-

cello de Vigo do Pavilln de As
Travesas, cun aforo de preto de
4.000 persoas, para a celebracin
dos partidos que o equipo de ba-
lonmn guards ten que afrontar
como campin da Liga Loteras.
O rexedor da cidade olvica
amosou total disposicin a cola-
borar coas demandas plantexadas
por Antonio Lomba e o presi-
dente do clube, de xeito que o
conxunto guards dispn das ins-
talacins para a celebracin do
partido da Supercopa de Espaa
no caso de que ste se celebre en
Galicia. O campionato,
que ter lugar o primeiro n
de semana de setembro, enfron-
tar s campionas de Liga co Ro-
casa Gran Canaria, vixente
campin da Copa da Raa.
De ser necesario, o clube
tamn poder contar coas insta-
lacins do Pavilln para a cele-
bracin da fase previa da Liga de
Campins a nivel europeo, na
que se enfrontrarn Thringer
HC alemn no segundo n de se-
mana de setembro.
O alcalde de A Guarda, que
mostrou a sa gratitude pola dis-
poibilidade do rexedor vigus,
aproveitou para agradecer a Ca-
ballero a cesin do autobs des-
cuberto, que serviu s campionas
para a celebracin do ttulo de
Liga o pasado mes de maio.
O
s rapaces e rapazas do non estarn baseados unica-
Goin Club de Ftbol mente en aspectos tcnicos,
convrtense deste xeito senn que buscan ir mis al e
nos primeiros xogadores do inclur tamn mtodos socio-
Baixo Mio en formar parte da deportivos e socio-educativos
Escola de Ftbol do Celta. que fomenten valores e habili-
A sinatura do convenio tivo dades como o traballo en
lugar no Concello de Tomio e equipo, respecto e coopera-
contou coa presenza da Alcal- cin, convivencia ou compaei-
desa de Tomio, Sandra Gonz- rismo entre outros.
lez; o Concelleiro de Deportes Os aproximadamente 100
do Concello, Ismael Troncoso; e mozos e mozas que se vern fa-

Festival Ribeiro Son persoas representantes do RC

Celta de Vigo e o Goin CF.
vorecidos por este convenio, en-
cdranse dentro das categoras
Ao longo da colaboracin o inferiores, ata a de xuvens, e

M
de Vio no Grove Celta transmitir os seus coe-
cementos deportivos aos ades-
supn sen dbida, unha oportu-
nidade de mellora e adaptacin
tradores e monitores do Goin para progresar nas novas tcni-
alandrmeda, Ribeiro Son de Vio durante as vindeiras tempadas. cas de adestramento existentes
Escuchando o nico festival de Os coecementos compartidos na actualidade.
Elefantes, De Galicia que combina
Vacas, Sen Senra e msica en directo con
Kings of the Beach
sern os protagonistas
degustacins de vios
da Denominacin de
Captulo da Irmandade
musicais da prxima
edicin do Ribeiro Son
Orixe Ribeiro, na con-
torna privilexiada de dos Vinhos Galegos
de Vio. Cada un deles San Vicente do Mar.
harmonizar coas sas Por cuarto ano conse-
cancins os vios das cutivo volver traer a
adegas Alberte, Via este recuncho costeiro
Men, Via Costeira, de fama internacional
Eduardo Bravo, Villa- o mellor dos seus
nueva e Son de vios a travs da me-
Arrieiro. llor msica.

Corenta xogadores do Club grandes eventos obtendo moi

N
bos resultados acadando mis
Billar Sportivo participan no de dez ttulos galegos nestes
ltimos anos.

C
Campionato Galego
orenta xogadores do Club
Billar Sportivo de Pontea-
reas participarn nos
Campionatos Galegos que se xo-
garn en Laln durante das ns
de semana deste mes de xullo
(7,8,9,14,15 e 16 de xullo).
Os pontearens xogarn en
diversas modalidades e catego-
ras destacando os doce xoga-
dores menores de catorce anos
da Escola de Billar Sportivo e
os xogadores veterns que, ano
tras ano, non faltan nestes
Os campionatos xogarnse
no pavilln Laln Arenas donde
instalarn 39 mesas de billar
para que participen mis de mil
xogadores de toda Galicia.
Os xogadores do Club Billar
Ponteareas queren agradecer
aos seus patrocinadores e ao
Centro Artstico Sportivo o
apoio brindado.
a capela do Pazo de
Ulloa, em Cambados, a
dos, con asistencia de mais de
medio centenar de confrares
Irmandade dos Vinhos propios e da Confraria do
Galegos incorporu novos ir- Vinho Verde, que catarom va-
mandinhos com o galho da ce- rios vinhos brancos e tintos da
lebrao do seu Captulo comarca. Na imagem, o pre-
correspondente ao Solsticio de boste da Irmandade, Nemsio
Vero, que discurriu o resto do Barxa, com o Sanedrim e pa-
evento no patio e Salons do drinho da a bemvinda a um
Parador Nacional de Camba- novo irmandinho

O FARELO | Xullo de 2017
Redaccin
Santa Marta de Ribarteme renova con
milagres unha tradicin de catro sculos
M
Por Juan Louzn.
ilagre xuntar cada
ano, cada dcada,
cada sculo, miles de
fieis nunha romara, novenas,
misas, procesins, promesas
reflectidas nos cadaleitos
cunha emocin indescritible e
constante.
Non s acompaan a Santa
Marta os seus tradicionais fieis
e romeiros. Tamn lle piden que
intermedie en axuda divina
para os familiares dos devotos
da Virxe do Carme, de Santa Ca-
talina, da Gua, de santa Tegra,
de san Cayetano, das Mercedes,
san Roque, san Blas, Almu-
dena... inquebrantable a fe
dos crentes, de a que se diga
"a fe move montaas".
Xullo, en As Neves, sempre
ten un especial fin de mes, en
forma de palpitacins no cora-
zn dos fieis mais devotos e
entregados a milagrosa santa.
O paso do tempo non fai
mis que alimentar a fe, espe-
ranza, confianza, agarimo, ad-
miracin e unin de familias,
amigos, vecios e turistas que
chegan de todos os Continen-
tes. grande a diversidade de
crenzas e relixins de moitos
peregrinos, pero buscan algo
novo en Santa Marta de Ribar-
teme. Todos os que acompaan
a esta Santa, transmiten paz e
sentimentos na xuntanza cos
romeiros.
Os forasteiros non s desco-
bren as marabillas da saborosa,
a variedade, saudable e in-
mensa gastronoma galega,
senn tamn unhas privilexia-
das paraxes e rutas divinas.
Sobre todo impresiona ver a
multitude apiada ao derredor
dos cadaleitos, levados sobre
XV
Novas da Raia
os ombros de amigos e familia-
res, e no seu interior persoas
vivas e curadas, nuns casos, e
noutros, cun parente en re-
cordo do ser ausente pese a
poer todo ao seu alcance para
curalo. Honrar a memoria dos
defuntos o mis importante,
as mesmo a Santa Marta. Este
feito queda probado cada ano,
en cada romara, en cada pro-
cesin e misas.
A milagreira santa e a sa
romara, son cada ano mis
populares e atraentes grazas a
outro milagre: as redes sociais
de todo o mundo. Certo. Pero
non debemos esquecer que
toda fama se debe a unha boa
base, consolidacin e promo-
cin: doazn de imaxes, cola-
boradores e fieis cun traballo
diario desde o anonimato.
Santa Marta de Ribarteme
sempre presente.
XVI
Novas da Raia
Redaccin
A quinta edicin do Festival Groba achega
a msica clsica a tdolos pblicos
O
Concello de Ponteareas
acolleu a presentacin da
V edicin do Festival Groba
que ter lugar dende o da 11 ao
18 de agosto de 2017.
O Secretario Xeral de Cultura
da Xunta de Galicia, Anxo Lo-
renzo, o Deputado Provincial de
Cultura, Xos Leal e o propio
compositor, Rogelio Groba, qui-
xeron arroupar e apoiar hoxe
Orquesta de Cmara Galega, orga-
nizadora do Festival Groba, e ao
Concello de Ponteareas como an-
trin e colaborador deste impor-
tante certame musical.
Na sa intervencin Anxo Lo-
renzo destacou a tradicin musical
da vila e da comarca en xeral e a
importancia de que neste ano se
celebre a quinta edicin sntoma
da consolidacin dun certame
nico en Galicia.
No acto de presentacin do V
Festival Groba, o Deputado Pro-
vincial, Xos Leal, reseou que
este festival un claro ejemplo de
a msica de cmara non se con-
cibe s para as grandes ciudades,
sendo un exemplo de cara a todo
o pblico e aos propios msicos
convidados de que un festival
desta calidade e magnitude tamn
posible en vilas mis pequenas.
Os festivas teen que topar o sea
oco e o seu pblico e nese punto
que seu ofrecer calidade.
Rogelio Groba Otero, director
artstico do Festival, xo un re-
paso pola programacin suliando
a capacidade de promocionar os
msicos da terra e facelos convivir
e compartir cartaz durante ests
cinco das con msicos recoeci-
dos do panorama internacional.
Para Groba un dos obxectivos do
festival achegar a msica de c-
mara ao pblico, facendo a cultura
accesible.
O obxectivo deste festival
levar a msica clsica ao maior
nmero de persoas coa orixinali-
dade e privilexio de levar o nome
dun compositor vivo que sigue a
crear, a compor e a traballar ofre-
cendo a posibilidade aos novos
msicos de coecelo e de traba-
llar conxuntamente, engade
Groba Otero.
Msicos galegos como o violi-
nista Pablo Vidal ou o israel Guy
Braunstein danse a man no V Fes-
tival Groba. Clara Jumi Kang ao
violn, viola Miguel Dasilva e He-
lene Deisant, ao cello Anastasia
Kobekina e tamn Leonard Els-
chenbroich ou ZVI Plesser e a pon-
teare Alba Reirs ou o
compostel Manuel Lorenzo com-
parten cartel cos pianistas Sun-
wook Kim, Julien Quentin, Anna
Crexells e Anta Couto e tamn cos
frautistas Gili Shwarzman, Ber-
nab Simes ou a soprano Isabella
Gaud, sen esquecer a Ramn
Prez ao clavicmbalo e ao com-
positor Luis lvarez.
O Alcalde de Ponteareas, Xos
Represas, agradeceu o traballo da
organizacin ao ofrecer a tdolos
vecios unha semana de msica
clsica propia dos grandes audi-
O FARELO | Xullo de 2017
torios e teatros de todo o mundo,
levando, unha vez mis, o nome
de Ponteareas a escalas interna-
cionales.
Formacin e estreas
En canto vertente de forma-
cin artstica para o alumnado
participante, o festival centrar o
seu repertorio nos conxuntos de
cordas e piano. Ademais, presta-
rase unha atencin especial di-
vulgacin do compositores
galegos, concretamente ao com-
positor lucense Luis lvarez Ca-
bado e, consonte aos obxectivos
da iniciativa, ao mestre Rogelio
Groba. Este ano, en colaboracin
coa Fundacin Groba, o festival
estrear Na suavia, unha obra
escrita especicamente para a
ocasin polo compositor pontea-
ren, creada para soprano e or-
questra.
Outras composicins de Gobra,
xunto con pezas habituais do re-
pertorio internacional de autores
como Haendel, Brahms, Mendels-
sohn, Holst, Telemann e Dvorak
completan a oferta muscial do
festival. 2017 ofertar un curso de violon- como orquesta residente, abrir e
Este ano os artistas nacionais e chelo e, debido ao xito da pa- pechar o Festival Groba con dous
internacionais convidados inter- sada edicin, impartirase tamn concertos sempre s nove da noite
pretarn algunhas das obras mis un curso de biomecnica adicado do 11 e 18, ademis dun terceiro
aclamadas polo pblico nas edi- educacin postural dos intr- concerto o luns 14.
cins anteriores convertendo as pretes previa inscricin na pxina O resto da semana, cada da s
esta edicin nunha especie de ca- web www.festivalgroba.com nove da noite, haber un concerto
leidoscopio histrico das activida- donde se podern consultar os re- interpretado por un elenco de ar-
des artsticas do festival. querimientos. tistas de gran traxectoria interna-
Pedagoxicamente, e para refor- A V edicin do Festival Groba cional e unha ampla
zar a vinculacin do festival cos dar comezo o da 11 e estende- representacin de novos talentos
novos talentos, o Festival Groba rase ata o 18 de agosto. A OCGa, de Galicia.
 XVII

Novas da Raia
O FARELO | Xullo de 2017

Redaccin

A Deputacin achega 524.000 para converter ao Castelo

de Sobroso nun espazo de atraccin turstica
Fotografas: Hernndez
A travs deste investimento prevense realizar,
ao longo do 2017, actuacins para conservar e
manter o Castelo e poer en marcha unha senda

A
circular polo Bosque Atlntico

Presidenta da Deputacin de Pon- mento que se van realizar neste recinto

tevedra, Carmela Silva, asinou
esta ma un convenio de colabo-
racin co alcalde de Ponteareas, Xos Re-
presas, mediante o cal a institucin
provincial achegar preto de 384.000
para conservar e manter o Castelo de So-
broso. Este convenio, xunto s actua-
cins que a Deputacin vai realizar este
vern no Bosque Atlntico do recinto,
suporn un investimento total de
524.000 durante o 2017.
Carmela Silva asegurou que a travs
deste convenio, por valor de 383.822,53
, pretendemos levar a cabo obras de
conservacin e mantemento, tanto no que
se rere limpeza como reparacin da
edicacin, a renovacin da iluminacin, cun orzamento que ascende aos 118.000
das instalacins e carpinteras de madeira,
as como todas aquelas obras complemen-
tarias precisas para que o recinto se atope
en perfectas condicins e poder levar a
cabo a musealizacin no 2018.
A sinatura do convenio, segundo decla-
rou a Presidenta Provincial, tia que ser
un acto especial, no propio Castelo de So-
broso, como manifestacin do noso com-
promiso co mesmo e a nosa vontade de
convertelo nun centro de atraccin turs-
tica, cheo de contido e vertebrado arredor
da cultura e da natureza. Por ese motivo,
no transcurso do acto tivo lugar unha re-
presentacin teatral, a cargo de Troula
Animacin, protagonizada por Dona
Urraca, unha das guras histricas vence-
lladas ao Castelo de Sobroso.
As obras de conservacin e mante-
histrico, segundo adiantou Silva, son
previas ao proxecto de musealizacin a
travs do cal se vai converter o Castelo de
Sobroso nun centro cultural e natural que
permitir aos visitantes coecer a historia
do recinto pero tamn o Bosque Atlntico
que se atopa ao seu carn. Ao respecto,
a Presidenta da Deputacin asegurou que
estamos a traballar xa na mellora do Bos-
que Atlntico, naturalizando o entorno fo-
restal dos xardns do recinto a travs da
retirada de especies invasoras, sobre todo
acacias, e tamn estamos a executar unha Foto de familia na entrada ao Castelo do Sobroso.
senda circular que permitir dar a coecer
as especies arbreas que se atopan nel.
A senda circular polo Bosque Atlntico,
, incluir seis paneis tecnolxicos con
contidos en ingls, casteln e galego ela-
borados por especialistas no coecemento
do Bosque Atlntico, integrado por espe-
cies como os carballos, castieiros, sobre-
iras, camelias, cipreses e rbores
froiteiras.
Pola sa banda, o Alcalde de Pontea-
reas, Xos Represas, destacou a importan-
cia da colaboracin entre a Deputacin e
o Concello e agradeceu Presidenta a sa
presenza e apoio. Represas asegurou que
o Castelo do Sobroso un elemento pa-
trimonial emblemtico non s do noso
Concello senn tamn de toda a comarca
e mesmo da provincia e o seu entorno,
ademais, pose un gran valor natural polo
que supn un atractivo turstico no que
paga a pena investir tdolos esforzos.
Presidentada Deputacin e alcalde asinando o convenio.

No exterior do Castelo Representacin de Dna. Urraca polo Grupo Troula Animacin

XVIII O FARELO | Xullo de 2017
 XIX

Galicia
O FARELO | Xullo de 2017

Redaccin

Aberta a inscripcin para o abradoiro de

curtametraxe do FICBUEU
As e os participantes aprendern sobre as idade, telfono de contacto e ende-
rezo electrnico. A inscricin estar
distintas fases da realizacin e gravarn unha aberta ata o 15 de xullo e logo sor-

A
curta conxunta do 8 ao 16 de setembro
organizacin do Festival Inter-
nacional de Curtametraxes de
Bueu vn de abrir a inscricin
no obradoiro cinematogrfico que se
impartir na vila do 8 ao 16 de se-
tembro, coincidindo co desenvolve-
mento do FICBUEU 2017. As e os
participantes aprendern sobre as dis-
tintas fases da realizacin e acabarn
gravando unha curta conxunta, que
se proxectar nesta dcima edicin do
certame.
A diferenza do pasado ano, desta
volta a actividade vai dirixida a per-
soas de todas as idades, a partir de
16 anos. Para apuntarse cmpre en-
viar un correo a producion2@fic-
bueu.com indicando nome completo,
tearanse as oito prazas dispoibles.
O obradoiro ser impartido no
Museo Mass por dous profesionais
con ampla experiencia docente, os re-
alizadores David Hernndez e lex Pe-
nabade, que xa se encargaron da
actividade na anterior edicin do FIC-
BUEU. O resultado foi entn a curta-
metraxe El arte de elegir, elaborada
de xeito moi participativo por un
grupo de oito adolescentes en pouco
mis dunha semana.

IX Travesa a Nado

O
Udra-Pescadoira
Concello de Bueu e o
Club de Atletismo Co-
rredoiras organizan o
15 de xullo a IX Travesa a
Nado Udra-Pescadoira, que ten
como obxectivo concienciar
sobre a rexeneracin deste l-
timo areal. As, todas as per-
soas que queiran participar
poden facer a inscricin previa
a travs da web www.prueba-
t.es antes do 13 de xullo, por
un custe de 15 .
Como cada ano, haber tres
sadas diferentes, que variarn
segundo a escolla do nada-
dor/a. A primeira sair
s 11.00 e s 11.15
horas da praia de Anco-
radouro, cunha distan-
cia a percorrer de 7500
metros. A seguinte ser
dende Mourisca s 12
horas, e consta de
4000 metros, e a l-
tima ser dende a praia de Be- tros) ser s para os tres primei-
luso s 12.40 horas, e un ros clasicados/as en feminino
percorrido de 1500 metros. En e masculino unha vez rematada
todos os casos, a meta ser o a travesa. Ademais, os nadado-
areal de Pescadoira. res/as tern a posibilidade de
A entrega de premios (s no recibir un avituallamento du-
caso do itinerario de 7500 me- rante a realizacin da travesa.

Chega a Ponteareas o

O
I Galician Beer Fest
vindeiro 8 de xullo o msica, catas, maridaxe,
Concello de Ponteareas charlas e o I Concurso
acolle a primeira edi- Galician Queen, no que a
cin do Galician Beer Fest, un mellor cervexa recibir o

T
Festa Nacionalista do Baixo Mio
odos os anos na comarca do
Baixo Mio o BNG celebra a
Festa Nacionalista, un mo-
mento de convivio, de reflexin
poltica, de festa, de bo comer e
con boa msica.
Celebrarase no Concello da
Guarda, no lugar coecido como o
Montio, ao p do monte Trega, o
sbado 8 de xullo a partir das
20:30h.
Haber actuacins do grupo de
rock "A Banda da Trastenda" e do
grupo de msica tradicional "Os
Folieiros".
Para acompaar toda esta m-
sica habercomida e bebidas a
prezos populares.
O acto conta coa presenza da
Ana Pontn, Portavoz Nacional do
BNG e as intervencin de ngel
Baz, portavoz municipal da
Guarda, e Laureano Muos, res-
ponsbel comarcal.
evento que aglutina didctica,
dinamizacin comercial e cul-
tural e unha parte ldica, que
nace co obxectivo de ser o re-
ferente da cervexa artesanal
en Galicia.
A asistencia conrmada das
cervexeras artesanais Faxilda,
Mendua, Galician Brew, Sara-
magal e Ns ofrece unha repre-
sentacin de primer nivel na
cervexa artesanal feita en Gali-
cia. Dentro das actividades pro-
gramadas, haber un obrador de
elaboracin caseira de cervexa,
premio de 200 . Ade-
mis contarase coa asis-
tencia do Xuz da Copa
do Mundo e Mestre Cer-
vexeiro, Boris de Meso-
nes (Xuiz da copa do
Mundo) para falar das
tcnicas actuais de lupu-
lizacin. Estar acompa-
ado de Maria Xess
Pena (Directora do CIFP a cianfest.com donde tamn se
Granxa) que explicar as posibi- podern realizar as incricins
lidades de formacin no centro. para o concurso, obradoiros
Toda a informacin est ou a posibilidade de ser xuz
dispoible na web www.gali- do I Galician Queen.
XX

Novas da Raia
O FARELO | Xullo de 2017

Redaccin

O artista Paco Pestaa expn en Banco Municipal de Livros

A C
Viana do Castelo
deputada de Cultura,
Deseo e Artesana,
Pilar Garca Porto, man-
tivo en Lugo un encontro co
artista lucense Paco Pestana,
e cos portugueses Vctor Mon-
teiro e Pedro Silva. A Deputa-
cin colabora co Instituto
Politcnico de Viana do Cas-
telo coa edicin do catlogo
da coleccin Poesas e Ecom-
bros do artista multidiscipli-
nar para a promocin e
difusin da sa obra por toda
a provincia.
A mostra do vecio de Cas-
troverde, que est exposta ata
o 30 de agosto no Instituto
Politcnico de Viana do Cas-
telo (Portugal), est com-
posta por esculturas,
A Deputacin colabora co Instituto Politcnico de Viana do Castelo.
ilustracins e poemas. Pilar
Garca e os coordinadores da
exposicin valoraron futuras
colaboracins entre a Deputa-
cin e o Instituto Politcnico
de Viana do Castelo.
Escolares em Mono
om o objetivo de incen-
tivar a recuperao de
manuais escolares usa-
dos, disponibilizando-os gratui-
tamente a quem necessita, a
Cmara Municipal de Mono,
atravs do Banco Local de Vo-
luntariado e dos servios da bi-
blioteca municipal, voltou a
criar um Banco Municipal de
Livros Escolares para o ano le-
tivo 2017/2018.
A entrega decorre entre 1 de
julho e 18 de agosto na Biblio-
teca Municipal de Mono, onde
sero rececionados manuais es-
colares usados de todos os pa-
tamares de ensino (1 ao 12
ano). Posteriormente, sero tra-
tados e preparados por volunt- dos custos associados aquisi-
rias do Banco Local de
Voluntariado para serem entre-
gues no incio do ano letivo.
Realizando-se pelo sexto ano
consecutivo, a iniciativa resul-
tou, no ltimo ano letivo, na
distribuio gratuita de 322 liv-
ros por 68 crianas. Uma ajuda
fundamental no processo de
aprendizagem e na concretizao
de um ensino com igualdade de
oportunidades para todos.
Alm do desenvolvimento de
um sentimento de partilha e so-
lidariedade, o Banco Municipal
de Livros Escolares visa o re-
foro de boas prticas de prote-
o e educao ambiental,
fazendo uma gesto mais pro-
veitosa do papel e a diminuio
o dos manuais escolares.

O Turismo Creativo chegou Aquamuseu acolheu reunio de

trabalho de projeto aprovado pelo

O
ao Norte de Portugal
Turismo Creativo moito suspense e sor- parque de merendas ao POCTEP
chegou ao presas. Moitos foron in- aire libre. Visitaron os
Norte de Portu- terceptados tanto pola monumentos locais, con
gal o 3 de xuo, baixo Garda Fiscal Portuguesa especial atencin
o tema dos Camios do como polos carabinei- fonte de augas minerais
Contrabando en Vila- ros galegos; foron deti- da Facha e o Museo Et-
relho da Raia, Chaves. dos, as mercadoras nogrfico de Vilarelho
O lanzamento deste aprendidas e feitos os da Raia. A xulgar pola
proxecto contou coa respetivos autos. satisfaccin de todos os
presenza de varios par- No final da activi- participantes, principal-
ticipantes de Portugal e dade os contrabandis- mente dos nenos, os Ca-
Espaa, adultos e tas que chegaron a bo mios do Contrabando
nenos, e todos eles porto foron recompen- regresarn rpidamente.
foron contrabandistas sados cunha nota de As, queda lanzado este
activos nesta recrea- 100 pesetas cada un, e proxecto do Turismo
cin durante unha tiveron dereito ao mata- Creativo, sociedade de
ma. Foi un da moi bicho e a unha merenda tres empresas, Douro-

intenso nunha activi- acompaada de pan de Wellcome,
dade que ocorreu no centeo cocido no forno llcome
medio da natureza, con do pobo, servida nun Galicia.
Decomisando o contrabando.
O
Porto-We-
e Genione
s vrios parceiros e Infraestructuras, o pro- rio Minho internacional e
envolvidos no pro- jeto conta com uma dota- seus afluentes" tem ainda
jeto "Migramio- o financeira de como parceiros: Instituto
Minho, Proteo e 2.131.550 , cujo objec- de Conservao da Natu-
conservao dos peixes tivo principal visa a mel- reza e das Florestas
migradores no rio Minho horia da proteo e (ICNF), Confederacin Hi-
internacional e seus conservao do habitat drogrfica del Mio - Sil,
afluentes" reuniram, pela fluvial da bacia do rio Administrao da Regio
primeira vez, nas instala- Minho, compreendendo o Hidrogrfica do Norte ARH
es do Aquamuseu do rio troo internacional e Norte (APA), Estacin de
Minho, para definir e arti- afluentes, assim como das Hidrobiloxa Encoro do
cular o processo de execu- espcies de peixes migra- Cn da Universidade de
o, aps aprovao pelo dores presentes, nomeada- Santiago de Compostela,
Programa INTERREG V A mente lampreia, salmo, Centro Interdisciplinar de
(POCTEP). svel, savelha, truta ma- Investigao Marinha e
Liderado pela Direccin risca e enguia. Ambiental (CIIMAR), C-
Xeral de Conservacin da "Migramio-Minho, mara Municipal de Vila
Natureza, Consellera de Proteo e conservao Nova de Cerveira (Aqua-
Medio Ambiente, Territorio dos peixes migradores no museu do Rio Minho).

O FARELO | Xullo de 2017
Redaccin
Cerveira-Tomio implementam Provedoria de Cidadania e
Oramento Participativo Transfronteirio 2018
P
erante a presena de vrias enti-
dades locais e regionais, os au-
tarcas e vereadoras dos
concelhos de Vila Nova de Cerveira e de
Tomio procederam, esta manh, na Bi-
blioteca Municipal de Cerveira, apre-
sentao pblica de dois projetos
inovadores de carter transfronteirio,
integrados na Agenda Estratgica para
a Cooperao Transfronteiria Cerveira-
Tomio: a Provedoria da Cidadania
Transfronteiria e o Oramento Partici-
pativo Transfronteirio 2018.
O presidente do Municpio de Vila
Nova de Cerveira, Fernando Nogueira,
sublinhou que se a cooperao trans-
fronteiria hoje um desgnio dos Go-
vernos de Portugal e Espanha, declarado
na Cimeira Ibrica de Maio, Cerveira e
Tomio tm sido precursores nesta ma-
tria e com muitos e bons resultados.
Temos um historial de relaes formais
e informais, e um vasto trabalho desen-
volvido que est a ser cada vez mais
consolidado e reconhecido por entida-
des regionais, como seja a aprovao da
candidatura ao Interreg V-A com cerca
de 500 mil euros. Para a alcaldesa de
Tomio, Sandra Gonzalez, no restam
dvidas: Juntos somos mais fortes. H
muitas potencialidades comuns que
devem e tm de ser valorizadas em con-
junto. E o futuro esse, estar e trabal-
har frente a frente.
Em representao do Governo Ga-
lego, Jesus Gamallo, salientou os an-
tecedentes de cooperao entre as
duas vilas minhotas, e elogiou a ver-
dadeira cooperao transfronteiria
existente entre Cerveira e Tomio.
Desde a Xunta da Galicia, estamos a
valorizar o potencial das Eurocidades,
j que estamos convencidos de que so
fundamentais para impulsionar a coo-
perao e dinamizar a economia, ao
aproveitar os recursos comuns, asse-
gurou Gamallo.
A Provedoria da Cidadania Transfron-
teiria fica ao cargo de Maria de Lurdes
Cunha (Vila Nova de Cerveira) e Zara
Pousa Arbones (Tomio), detentoras de
um importante e rico currculo que lhes
conferem as competncias necessrias
para desempenhar este cargo volunt-
rio, e cujo objetivo garantir a defesa
dos direitos e interesses das popula-
es, como cidados europeus, perante
os rgos e servios municipais dos
dois concelhos. Conscientes do desafio
a enfrentar, mas com compromisso para
o bem desempenhar, as provedoras vo
promover, a partir de 1 de julho, um
atendimento pblico conjunto, nas pri-
meiras quartas-feiras de cada ms nos
Paos do Concelho de Vila Nova de Cer-
veira e nas terceiras quartas-feiras, na
Casa do Concello de Tomio, mediante
marcao prvia por telefone.
No que diz respeito ao Oramento
Participativo Transfronteirio, a edio
2018 apresenta como novidade uma
maior autonomia e interatividade, ou
seja, ao contrrio da primeira edio
em que coube aos grupos de trabalho
definir e apresentar duas propostas
para cada rea para ser colocada a vo-
tao, este ano o processo permite que
as prprias entidades dos dois lados se
renam e trabalhem para apresentar
projetos comuns nas reas de Educao
e Cultura; Deporto e Lazer e Territrio
e Ambiente. Num oramento global dis-
ponvel de 20 mil euros, o processo
arranca j a 15 de julho, atravs da
plataforma eletrnica http://participa-
cerveiratomino.eu
XXI
Novas da Raia
Provedora ceu em Gondarm em nao da disciplina de
Transfronteiria 1958. licenciada em Ma- Matemtica desempenha
temtica pela Faculdade diversos cargos.
de Cincias de Lisboa e Secretria do Conselho
Mestre em Administrao diretivo no ano letivo
Pblica pela Universidade 1984/85 e presidente no
do Minho. binio 1985/87. Com a
Iniciou a atividade fuso das escolas bsica e
profissional em 1980 na secundria preside Co-
Escola Secundria de Vila misso Instaladora
Nova de Cerveira lecio- (1987/89) e preside ao
nando a disciplina de Ma- Conselho Diretivo
temtica. No ano (1991/95).
seguinte realiza estgio No trinio 2010/13
na Escola Secundria Ma- exerce funes como re-
chado de Castro, em Lis- presentante do Ministrio
boa e posteriormente da Educao na Comisso
esteve sempre ao servio de Proteo de Crianas e
Maria de Lurdes Gue- na Escola de Cerveira, Jovens de Vila Nova de
rreiro Pereira Cunha, nas- onde, para alm da lecio- Cerveira.
Valedora Econmicas pola Universi- en Bruselas e en 1996 inicia
Transfronteiria dade de Santiago de Com- unha fase de formacin es-
postela. pecializada e traballos rela-
Iniciou a sa carreira cionados co emprego e o
profesional no ano 1992 desenvolvemento local. De
no Banco Santander, traba- 1996 a 1998 foi a directora
llo que deixou para incor- do Centro de Desenvolve-
porarse a postos mento Local de Mos.
vinculados coa administra- Entre 1998 e 2010 ocu-
cin pblica en programas pou diversos cargos dentro
e proxectos nanciados da Mancomunidade da rea
pola Unin Europea. Intermunicipal de Vigo.
No ano 1994 comezou a Entre eles tcnica de pro-
traballar como formadora mocin econmica e em-
para a mellora da competi- prego (1998-2002),
tividade das PeMES nun pro- directora da Unidade de
grama promovido pola Promocin e Desenvolve-
FEMP. En 1995 acada unha mento (2002-2008) e
Zara Pousa Arbones, beca e incorprase Ocina Axente de Emprego e De-
naceu en Tomio en 1968. de Axuda Humanitaria da senvolvemento Local
licenciada en Ciencias Comisin Europea (ECHO) (2008-2010).
XXII
Aldea Global
Redaccin
Exposicin de autores galegos na Fbrica
do Humor, en Alcal de Henares.
O
Por Francisco Pual Surez
humor, ao ser arriscado e non
ter fronteiras no pas da ima-
xinacin, capaz de abordar
creativamente, coas sas armas desa-
cralizadoras, calquera tema da vida
deste planeta.
Os caricaturistas coa sa creativi-
dade, astucia e enxeo abordan a re-
alidade do mundo sen concesins o
riso fcil e denuncian mltiples aris-
tas dun tema coa sa mirada, que
pode ser riseira, potica ou satrica.
Galicia unha nacin de caricatu-
ristas. Son moitos os exemplos na sa
historia do humorismo grfico que as
o demostran. Castelao o maior ex-
poente da arte galega da caricatura,
Mara Jos Mosquera. Sex
Xos Luis Gonzlez.
Sabela Arias
seguido por autores como Maside, Ce-
breiro, Torres, Fernndez Mazas,
Dichi, Seoane, e outros moitos que
souberon, mediante o debuxo humo-
rstico, expresar as sas preocupa-
cins sociais e abordar a realidade do
momento vivido.
Agora, co ttulo de Humor grco
galego actual, a Fundacin Xeral da
Universidade de Alcal e o Instituto
Quevedo do Humor ofrecen unha ex-
posicin, comisariada por Siro Lpez,
que estar aberta ata o 23 de xullo na
Sala A Fbrica do Humor, ra Nova 4,
en Alcal de Henares.
Participan na mesma: Xaqun
Marn, Xos Luis Gonzlez, Juan Car-
los Abraldes, ngel Rodrguez
(Gogue), Mara Jos Mosquera (Sex),
Juan Carlos Abraldes
Juanjo Estrada
O FARELO | Xullo de 2017
Abraham Carreiro, Antonio Sabn (To-
nisavski), Pepe Carreiro, Leandro
Barea, Pinto & Chinto, Sabela Arias,
Juanjo Estrada y Siro Lpez.
O humor grfico galego actual -
expresa Siro no catlogo- moi va-
riado. Hai bosimos vietistas e
caricaturistas que, grficamente,
falan idiomas diferentes. Esta expo-
sicin boa mostra desa diversidade
formal. A mis evidente a dife-
renza entre os cartoonistas e os que
fan un debuxo cuidadosamente ela-
borado; pero hai mis e descubrilas
ser outro aliciente para o visi-
tante.
O Farelo, en exclusiva para os seus
lectores, ofrece algunhas caricaturas
que integran a mostra. Xaqun Marn
Siro Lpez
Abraham Carreiro.

O FARELO | Xullo de 2017
Redaccin
David Pintor y Carlos Lpez_ Pinto & Chinto
Jos ngel Rodrguez Lpez_Gogue
UCGAL e GADISA asinan
un convenio de colaboracin
O
secretario xeral da Unin de
Consumidores de Galicia, Miguel
Lpez Crespo, asinou hoxe co
director de marketing de Gadisa Reail
S.L.U. (GADISA), Antonio Corts Lo-
bato, un convenio de colaboracin
para garantir e mellorar a proteccin
dos dereitos dos consumidores e usua-
rios galegos, as como para potenciar a
informacin da sociedade en relacin
distribucin comercial minorista con-
sumidor a travs das cadeas de super-
mercados.
Ambas as partes consideran que a co-
laboracin entre organizacins cidads e
corporacins empresariais contribe
desenvolvemento e mellor funciona-
mento tanto da sociedade como do sis-
tema produtivo. As mesmo, ven a
necesidade crecente de crear marcos es-
tables de colaboracin e coordinacin
entre o sector da distribucin comercial
e as entidades que traballan a prol da de-
fensa das persoas consumidoras e usua-
rias. O dilogo permanente entre estas
partes axudar a adaptar a informacin
e a formacin do sector da distribucin
s novos requirimentos e circunstancias
que afectan sociedade.
As actividades de colaboracin entre
ambas entidades abarcarn desde campa-
as de informacin e sensibilizacin ata
a realizacin de estudos e calquera outra
accin que UCGAL e GADISA consideren
de interese para a consecucin dos ob-
xectivos comns pretendidos. O convenio
ter unha duracin dun ano e se prorro-
gar por iguais perodos de tempo.
Antonio Sabn Anca. Tonisavski
Pepe Carreiro
Unha xunta directiva xestionar o
O
proxecto europeo Poctep Raia Termal
Ministerio de Agricultura e Pesca,
Alimentacin e Medio Ambiente,
a travs da Confederacin Hidro-
grca do Mio-Sil (CHMS), convocou,
como beneciario principal do proxecto
Poctep Raia Termal, a reunin constitu-
tiva da Xunta Directiva como rgano de
decisin, recepcin e emisin da informa-
cin do proxecto, que estar asistida por
unha Unidade de Xestin e Coordinacin
nomeada no mesmo acto.
Neste encontro constatouse que a con-
secucin de fondos europeos imprescin-
dible para o desenvolvemento intelixente,
sustentable e integrador das zonas mis
desfavorecidas de Europa. As entidades
promotoras do proxecto, capitaneadas pola
CHMS e a Deputacin contan como socios
Representantes portugueses e galegos da xunta directiva.
XXIII
Aldea Global
coas cmaras municipais portuguesas de
Melgao e Terras de Bouro.
O mbito no que se actuar correspn-
dese coas zonas termais transfronteirizas
do ro Mio, Concello de Cortegada e Ca-
mara Municipal de Melgao , e do ro
Limia, nos concellos de Lobios, Bande e
Muos, e a Cmara Municipal de Terras
de Bouro.
Trtase da vertebracin dunha rede de
termalismo transfronteirizo; a recupera-
cin ambiental e posta en valor de con-
tornas naturais de espazos termais; a
valorizacin e recuperacin de infraestru-
turas e elementos patrimoniais termais;
a xestin conxunta e a promocin de re-
cursos e itinerarios termais de fronteira;
e a difusin, coordinacin e xestin.
 Editorial NOVAS DO EIXO ATLNTICO S.L.
Avda. Sarmiento Rivera, 4-4D
(36860 PONTEAREAS - GALIZA)
T. 986 64 12 69
redaccion@novasdoeixoatlantico.com

XII Festa do Vio Tinto Ras Baixas en As Neves

Presentacion da imaxe da festa, en Rubis, coa presenza de emprendoras do Concello con vincu-

C
lacin ao turismo, hostelera e viticultura quxose subliar a importancia da econmica do sector
e da festa na economa local. A Feira presentouse no Pazo de Mugartegui e en Cambados.

omo tdolos anos o segundo n de nova, pola tarde haber obradoiros para
semana de xullo, os das 8 e 9, aco- cativos, que podern disfrutar coa actua-
lle a festa do tinto Ras Baixas nas cin do paiaso Rudi Dudi s oito e media,
Neves, que chega a sa duodcima edicin. e nalmente a verbena a cargo da or-
Unha edicin cargada de novidades que questra Os Modernos, s 22:30h.
ten como preludio, do da 5 ao 7, unha A andaina "Camiando entre viedos"
cata, unha cea de maridaxe e unha charla, de Ruta do Vio Rias Baixas, 986 091 088
as como outras actividades paralelas como ou 687 523 230, ter o seu punto de en-
unha andaina con visita a adegas ou unha contro s 9:30h. no pavilln polidepor-
ruta de pinchos por locais da zona. tivo, de onde se trasladar adega
O mrcores 5 as nove da noite no mer- Seoro de Rubis, desde onde comeza
cado municipal ter lugar a cea maridaxe unha ruta de 7 kms., con paso por mui-
na que a cocia estar a cargo dos coci- os en funcionamento e que chegar
eiros de A Xanela Gastronmica e os adega Via Nora para visitala. unha da
acompaa o sumillier Alejandro Paadn tarde ser o traslado dos participantes ao
que far a maridaxe dos pratos cos vios campo da Festa do Tinto para unha de-
das tres adegas do Concello As Neves: gustacin de vios e pratos locais.
Via Nora, Abadia de Tortoreos, e Seoro O Viotren eo o Tunel do Vio, de 12
de Rubis. O custe de 20 euros e as pra- a 14h e de 20 a 22:30h, son outras acti-
zas son limitadas a 35 persoas. vidades da Feira.
O xoves 6, no mercado s nove e Ademis, con motivo
media, a cata comentada de vios tintos desta Feira, organzase
de Ras Baixas para profesionais, estar en As Neves a II Ruta
dirixida polo sumiller Jos Aragunde. O dos pinchos do Tinto
aforo est limitado a 40 persoas, e tanto Ras Baixas, do venres
para a cata como para a cea de maridaxe 30 e ata o da 7 de
tense que reservar praza nos telfonos xullo. Entre os que
686 978 607 ou 630 628 040. fagan a ruta completa
O venres s 20:30h. no Auditorio ter sortearase unha noite
lugar unha charla e cata de vios biodi- con almorzo na Quinta
nmicos e ecolxicos, con tcnicos da es- de San Amaro Hotel e
tacin de Viticultura e Enoloxa de Restaurante en Meao.
Galicia, que presentarn as conclusins Os que entreguen o pa-
do proxecto de investigacin que a Evega saporte cun mnimo de
levou a cabo sobre os vios ecolxicos, tres sellos sortearanse
coa conferencia 'Estudo do comporta- dous lotes compostos
mento agronmico de variedades autc- por vio das adegas
tonas e a diversidade da poboacin de Abadia De Tortoreos e
fermentos en viedo ecolxico e conven- Seoro de Rubis e
cional: inuencia no vio'. conservas galegas. Par-
O sbado 8 abre a Feira do Vio, s oito ticipan neste evento os
da tarde, e trala lectura do pregn haber locais: Vide, Cafetera
un espectculo de Pablo Mndez Perfor- Novo STOP, Gastro As
mance + BMPR seguido do DJ Bigote. Neves (Centro Social),
O domingo 9 de xullo, a Feira estar Donde vamos e Chirin-
animada polo grupo de baile AC Ponte- guito Santa Maria.