Вы находитесь на странице: 1из 172

4&3*&4.

*/03









63.3(2)4-36
77
. .

77 - . .: -
, 2004. 176 c. (. . -
. .).
ISSN 1727-1649
ISBN 5-9551-0044-
, -
. -
, , -
. -
-
; .
.
63.3(2)


. (1725 .)


-
.


. .
28.09.2004. 84x108 1/32. .
. . . 3,36. 1000.
. 02745 04.10.2000.
.: 207-86-93. : (095) 246-20-20 ( . 153). E-mail: Lrc@comtv.ru

Outside Russia, apart from the Publishing House itself (fax: 095 246-20-20 c/o
M153, E-mail: koshelev.ad@mtu-net.ru), the Danish bookseller GEC GAD (fax:
45 86 20 9102, E-mail: slavic@gad.dk) has exclusive rights for sales on this book.
,
, GEC GAD.

ISBN 5-9551-0044- . . , 2004


, 2004
5

................................................................................ 7


( ) ................................ 9
: ....................................... 2
( ) .... 4

? ................................................. 9
I (

: ) ............ 123
. -
... 156

.......................................................... 175
................................................. 176
7

. -
, -
:
. , -

(.: . . . -
. .: , 2002).
, , -
,
( ).
9



( )

300- -

1. , -
, - -
. , , -
-
, ; -
. -
, -
: , , -
, -
.

2. .
?
, ,
. ,
, -
(
,
);
, -
, . -
, , -
.
, -
.
- -
-
10

: , -
, , -
-
.

,
, -
, , , .
, , -
: ?
, ,
, .
? -
?

3. ,
- (. . -
-
), -
, -
. , ,
, .
-
, ,
, . -
.
-
. .
, .
. . le de France, -
, ,
;
.
.
(, , )
, -
:
.
11

, (New York; -
), -
, . ., -
, , ,
- . . ,
, ,
(--
); ,
,
-, ,
. , -
- Metropolitan
Museum ,
, , , , , -
, : , -
.
:
-
, -
.
, .

( ), -
( ).
, (
, -
) , .: -
(New York), (Nieuw Amster-
dam -; Nouvelle Amster-
dam ),
(New Orleans), (New London;

), (Nouvelle France; -
1763 .),
(Nieuw Holland; -
), (New England),
(Nova Scotia; ) -
(New Glasgow),
12
(New South Wales), (New Zealand),
(Nouvelle Caldonie), -
(New Georgia; -
), (New Guinea Nieuw Guinea),
(New Ireland, New
Britain; ; -
, , -
: Neumecklenburg, Neupommern), -
(Nueva Espaa;
, 1522 .), (Nueva
Galicia; ),
(Nueva Granada;
, 1538 .), (
),
(New Brunswick), (New Jersey),
(New Hampshire), (New Mexico),
(New Hebrides) . . -
: ,
1614 . --
, -
,

I .;
(Nova Anglia) -
: , . .
(
, -
) (-
). , ,
, -
, (Greater Boston).
-
. ,
,
, . . (-

1707 .).
-
13


(Magna Grecia). 18191830 .
-
,
.
:
-
.
;
, , , -
, ,
. ,
(Notitia episcopatuum)
II . , -
th`/ megavlh/ JRwsiva/, . .
, , ,
.
(megavlh R J wsiva) -
(pa`sa R J wsiva),
, -
( -
II . -
).
-
,
.
:
, , -
, , -
. ( ) -
, (
) .

1299 .
, , -
, . . -
.

14

, , ,
.
()
,
,
. -
-
. -
() -
, , ,
: , ,
.
, ,
: ; -
: (, -
) (
),
.
-
,
. , -
, , ,
, ( ,
); -
, , , (
, ). -
, , -
, , ,
( -
),
.
: , , -
, ;
, ,
, .
,
, ,
15

,
( , -
) (Svijo
hinn mikla). , -
, : -
, .
,
, ,
. , -
,
,
,
(-
-
).

4. , ()
, -
() ,
.
,
.
, .
(,
-
), ,
)
.
(-
, . .) -
, ( ,
, ). -
-
: -
, .
, - ( ,
- ) ,
()
16
. -
(),
. -

;
(Ancien
Rgime); , -
, -
, . .
, -
, -
. (
, , -
-
, . .)
-
, -

: -
, -
.
, -
-
: -
. 330 .

, (-
), -

( -
).

1438 . 1453 .
(

), -
-
. -
17

() ,
( )
, , -
, . -
, .

, -
.

5. , -
, :
, -
( , . .

). -
,
. . -
. , -
,
,
. , -
-
, .

6. , : -
, -
. -
() -
,
, . . , -
. , ,
.
,
-
, . . ,

. -
, (-
18
,
;
,
VII .).
I, ,
,
.
, : -
, -
.
-
:
, -
.
-
.
, , . I
, -
. , -
-
. ,
-
,
.
(
), . -
, , , -
,
, .

7. -
. ,
:
, , -
,
( , -

).
19

: -
,
-
( )
, . -
, -
:
, , , .
25 1698 . -
;
(, , , , ,
) ,
, .

, -
.

.
: -
, -
, .
, -
: ,
.
-
;
-
, -
.
, , , -
. , -
, ,
,
.
, - (
), , --
. ,
, , -
20
, -
, -
,
. ,
, ,
, , , -
, ,
, ,
-
!

8. -
. ,

( , -
). -
, ,
. -
-
.
: -
, -
, , -
.
, . , -
-
, ,
, -
(. -
).
()
.
: -
.
: -
, .
( -
), : -
21

, -
-
; , -
- -
...
-
, -
,
.

9. I, -
, -
. , -
1680- . -
,
: , -
. -
,
-
, , -
;
,
.
, ,
-
, -

(pater patriae) , -
( , -
!).
,
, :
, -
( -
, -
, II -
, II II
).
22
, -
.
, -
, -
-
. ,
, , -,
. -
, (.
,
); -
.
,
: -
,
,
.
:
,
.
10. -
-. -
-
,
, ; -
,
(Claves Ecclesiae
Romanae),
(, -
-
;

). -
, -
: -
.
,
, -
23

.
,
. ,
:
,
. -
, -
, , .
, -
, -
, -
(1714 .). -
,
, -
: ,
,
, ,
( -
,
). -
-
: , .
-
-
: 31 1701 . -
, -

(1722 .). -
,
, -
(. . ). -
, -
( -
)
. -
:
...
24
, -
-, , -
. ,
-, , -
.
-,
.
(-
),

, : , ,
, . -
, ,
, .
:
, -
-
.
, -
: ,
.
,
(Volksgeist) -
,
,
: -
.
-
-
.

11. ,
-
:
,
,
. -
, -
25

: ,
-
. -
; , , -
.

. , VIII .

, -
( ,
). -
,
,
. -
-
VII ., VIII . -
. -
I (
), -
;
.
-
,

( -
, -
).

,

.
,
. -
-
( :
-
).
, -
26
, -
.
, , -
-
, , -
. ,
, -
.
27


: .
- -
,
.
-
.
: , ,
.
,
:
( ,
). -
, ,
, -
. , ,
-
.
, ,
:
, , -
, -
.
, , -
, -
.
,

: ,
, ()
28
, -
-
.
, ,

1. -
,
: -
, , .
: -
-
. :
,
.
: -
, ,
,
,
, -
; -
.
, :
, -
; -
, -
, .
-
;
-
2.
(
) -
-
. ,
, -
, .
.
:
29

, , -
, .
.
-
-
, -
,
.

.
, -
, -
-
:
. -
( ) -
, ,
, ( )
;
( ), -
. -
-
: ,
,
, .

-

. , , -
:
-
; .
: -
, , . [...] -
? -
, ? [...] , , -
:
, -
30
. [...]
. , -
. ,
;
, , , !3.
(Lettre au Spectateur sur la littrature russe)
:
, -
, . -

, . -
, ,
, , -
, -

, 4 (. -
-
5). , , ,
: ,
,
. . [...]
, ,
: , ; , -
; ;
, ,
. -
, , -
: , -
. :
. -
,
, [...]6.
VIII .
: -
, (
)
. (
,
31


.)
, ,
-
, -
-
. -
,
,
, , -
, ,
, , -
, -
,
7.
() -
,
, , .
-

( ,
).
,
-
. -
, -
. -
.

, ,
, -
( )8.
-
.
;
, -
-
( ):
32
-
, , , -
9.
,
: -
, -
, -
.

, : -
, (-
) , . . -
. -
. . , , ()
, -
, 10.
. ,
. -
, . ,
, -
, , , -
. -
( -
),
-
. (
) -
, -
, [...] -
,
. ,
, , , -
() ,
: -
, -
.
( ) -
: ,
33

, ,
, -
11.
( ),
(
). ,
, -
-
.
.
, , ,
:
, -
. -
,
-
: , -
, -
.


( -
), , -
. -

( -
-
);
12.
.

. -
-
,
13.
, -
. [...]
. -
34
, !14. -
, 19 1836 . -
(la civilisation
Chrtienne) ,
!15
,
,
, -
.
,

-
: -
:
[...] , -
,
, .
: -
.
, ,
: -
. [...] .
-
,
16. , -
: -
, -
.
, ,
, -
, , -
, : , [...] [...]
,
17.
-
, ,
(18291830 .), -
18.
35

,
. -
, -
, 19.
, ,
,
, . -
-
, :
, .

( ).
, , ,
() -
, , -
-
20.
: -
, -, . .
,
.
, -
( , ,
). -

. , , -
-
,
;
, .
,
: ,
, , -
. -

().
-
.
36
,
.
, -
, -

, 21.
, ,
: -
-
: (-
), -
.
.
( -
): -
22.
,
, -
. -
, ,
-
, , -
, . ., -, 23.

.
: . -
,
: -
-
.
.
-
()
.
,
, ,
; , ,
,
37

-
.
, -
. -
(
, , -
).

. , -
-
,
.
, ,
24. -
-
. -
-
, , ,
. -
(. , -
25, -
), :

(
-
)26. , ,

;
, -
27; , -
, II, 14 (
[...])?
-
-
, -
-.
: -

38
; -
-
, -
( -
, , ).
, 1812 .
28.
, :
!
[...]29

( I)
, -
: -
, , -
, :
[] ,
, ,

30 .
1854
1856 .,
, , (
-
: ,
I :
, -
I, ,
III31).
-
-
(1881 .). : -
? ?
:
, -
, ;
, . : , ,
, . [...]
39

,
,
. ,
,
[ ]. [...]
,
, (
),
,
, -
, -
[...]. - -
, , ,
, .
,
. , -
,
, , ,
,
.
,
:
, ,
. :
. [...] -
,
[...] , -
[...]
[...] ,
, ? ! [...]
,
,
, , -
, , -
. [...]
, !
, -
.
40
, -

.
, , -
. ,
, 32.
, -
. ,
: -
I .
( ,
),
( -
, -
). ,
: -
.
,
33 ;
,
. -
, , , -
. , , -
.


1

- ,
, -
- (
-
...: , , ;
, VIII, . 451).
, ... -
, -
, , -
, ,
.
41


, -
: -
,
.
, : -
.
, : [...] -
, .
, , , -
(, XII,
. 35).
( ),
.
2

( ,
.: , 1988/1997, . 615).
3
, 1984, . 253254. .
4
Le Spectateur du Nord, Journal politique, littraire et moral.
Hamburg, 1797, 10; .: , 1984, . 453, 460.
, , ,
:
: ,
?
? -
?
, -
?.. .
,
.

: , -
, , .
( ,
1991, . 35).
, , -
, -
,
: -
,
. ,
-
42
: ( -
) -
, , . . (
),
-
() ,
, , -
, ,
- , , . .: Koselleck,
1979, . 6978, . . 6061; , 1996, . 6566.
5
[...] ( []
, II, . 72).
6
, III, . 649. .
7
Condorcet, 1797, . 257. .: , 1984,
. 533.
8
-.
: ,
, -
, (-
, XII, . 80). , -
-
( , XI,
. 272).
9
.: , 2001, . 396 .
10
, 1803, . 170.
11
.: , 1996, . 1415.

, (-
, 1730), , -
, , -
(.: , 1985/1997, . 175;
, 1994, . 131). -
, -
, , , -
-
. . : , 1998, . 67; ,
2001, . 381 .
12
-
(craser lInfme) 30 1760 .
(Anthropophagie) -
. .: -
, 2001, . 440, 442.
43

13
. . . (, 1836,
. 7). .: , 1973, . 67.
14
-
(, XI, . 127).
15
, VI, . 171, 392.
16
, VIII, . 449. , -
,
.
17
, XII, . 25. (, -
, ).
18
.: , 1973. , ,
.
19
, 19 1836 . (-
-
!) : [...]
. , [ ] -

, -
, . -
,
. -
. ,
.
-
, , , ,
, ,
-
. [...] -
, , ,
, , -
, -
. ,
. ? -
, .
(, VI, . 171172, 392393). .
(1834 .): -
.
, ,
- .
-
; -
, , -
44
, -
... ...
-
; -
-
.
... [-
: , -
;
, ] (-
, XI, . 268).
20
-
:
(, ),
. -
, -
. -
-
.
21
, ,
: , -

(
, ),
, , -
.
. -
( ) ,
( ,
.: , 1966; , 2000, . 257259).
22
. : Pomorska, 1982.
23
,
.
24

(. V, . 36 , , . 4142).
25
, , . -
. .:
, 1981/1995, . 8788; , 1980/1995, . 600; -
, 1988/1997, . 610; , 1967/1997, . 763.
26
.: , 1975/1995, . 803. . : ,
1962/1997, . 555; , 1979/1995, . 278280; , 1988/
1997, . 684.
45

27
.
. , -
, : ,
, [...] -
, , ,
(, 1953, . 481, 397, . . 381, 406).
28
, 1988/1997, . 610.
29
(, II, . 216).
30
, V, . 23.
: ,
[...] ( -
? , II, . 314). ., ,
: , [...]
, VI, . 522).
31
, III, . 349.
32
, VII, . 3335. .
33
. : , 1999.

, I . . . -
, . I. ., 19541965.
, 1966 . . . -
. .: . . . . ..,
1966.
, 1953 . . . . [. ,
. . . ]. ., 1953.
, 2001 .
. .: :
. .
. . . . . ..-, 2001
(. 416452).
, I . . .
, . I. ., 19721990.
, IIII [. .] . , . IIII. .,
1848.
, 1984 . . . -
. . . . . , . . ,
. . . ., 1984.
46
, 1991 . . .
. .,
1991.
, 1962/1997 . . .
1830- . . .
. -, . 119 ( -
, V). , 1962 (. 377). . .:
, 1997 (. 548593).
, 1967/1997 . . . -
. , 1967, 1
(. 90100). . .: , 1997 (. 756765).
, 1975/1995 . . .
I . . .
. -, . 365 ( -
, VII). , 1975 (. 120142). . .: -
, 1995 (. 786814 :

I ).
, 1979/1995 . . . -
( --
). . . . -, . 467
( , I). , 1979 (. 2643).
. .: , 1995 (. 266280).
, 1980/1995 . . . . . -
: . . .,
1980. . .: , 1995 (. 472762).
, 1981/1995 . . .
: . . .,
1981. . .: , 1995 (. 21184).
, 1985/1997 . . .
-
VIII . .: -
. ., 1985 (. 222230).
. .: , 1997 (. 168175).
, 1988/1997 . . .
. .: -
: , , . -
. ., 1988 (. 522). . .: ,
1997 (. 605620).
, 1988/1997 . . . . .:
: , , -
47

. . ., 1988 (. 293324). .
.: , 1997 (. 659688).
, 1995 . . . ( .
19601990. : -
). ., [1995].
, 1996 . . .
VIII I . .:
, . IV (VIII I ). .,
1996 (. 11346).
, 1997 . . . :
19581993 ( . -
). ., [1997].
, 1984 . . , . . .
-
. .: , 1984
(. 525606).
, 1803 [. . ]. -
-
[. . ], ,
1803 , 8- . ,
1803, . IV, (. 155198).
, 1836 . . . . .,
1836.
, IVI [. .] . -
, . IVI. [..], 19371949.
, 1730 [. ]. . -
-
[...] [.], 1730. .: [P. Tallemant]. Le voyage
de lsle damour, Licidas. Leyde, 1671.
, 1973 . . . -
. . . . . -
. . . [ ].
. , 1973 (. 5976).
, III . . . , . III.
., 1973.
, 1994 . . .
(I I .). ., 1994.
, 1996 . . . (-
). .:
. . . , . I: -
48
, . . 2-, . . .,
1996 (. 1070).
, 1998 . . . :
( -
). ., 1998.
, 1999 . . . . Russica
Romana, vol. VI, 1999 (p. 8798).
, 2000 . . . . [.
3-]. ., 2000.
, 2001 . . . VIII .
.: :
. . . . . . .
..-, 2001 (. 375415).

Condorcet, 1797 [Jean-Antoine-Nicolas de Caritat, marquis de


Condorcet]. Esquisse dun tableau historique des progrs de lesprit
humain. Ouvrage posthume. [Sine loco]., 1797.
Koselleck, 1979 Reinhart Koselleck. Vergangene Zukunft: Zur
Semantik geschichtlicher Zeiten. [Frankfurt am Main, 1979].
Pomorska, 1982 Krystyna Pomorska. Tolstoy contra semio-
sis. International Journal of Slavic Linguistics and Poetics,
vol. 2526, 1982 (p. 383390).
49


( )
. .
(. )

-
.
- ,
. -
, : , -
,
-
.

: ,
-
(. 174, . . 461)1. , -
-
, , -
, 2.
, -
,
.

(
), -
. -
:
, , -
.

-
25 (. 49).
50
. , , -
,
, .
, , , -
; -
. -
, , (. 50).
, -
3. ,
,
,
, .
7
(. 73). -
, , -
: 7 25
. I . -
(
I .), , -
6 : ,

.
, -
-
.
. ?
, -
, .
, -
,
, -
, , -
, ,
,
, -
, , -
-
.
51

(29 )
,
. -
-
, -
4, ,
5. -
, -
. , ,
. ,
-
6;
7. , -

13- ,
2 -
12- (
- -
,
, 12 -
). , , -
138.
,
, , ,
. . 9. , -
,
30,
, 31 ,
10; ,

, 3011.
, ,
12. , :
, , , , -
,
. -
, , -
-
52
13; , -
. ,
-
, -
14,
.
, 25 6 (
) , , -
,
. , ,
() : -

.
, ,
,
: ,
, .
(, , -
) -
. ,
, -
, -
15. -
, -
16.
,
,
N17. -
, ; , , -
.

. -
1832 . (. 650),
18331834 . (. 651), -
,
( -
), 1835 . (. 652). -
(. 652653), -
53

1836 .
. , ()

1842 . -
-
( , -
)
,
, , .
, , -
, -
:
,
. , -
25 7
, 1842 .
-
1835 . (. 652653). -
1836 .
1839 ., 1840 .
1841 . . -
, ,
1836 .18, .
, (-
) -
. -
, -
,

.
1837, 1838, 1839
1841 . -,
(25
7 ), . ,
1837 .: 25 -
1837 . , -
19.
, 6 , -
54
(
, );
. -
.

. ,
. ,
.
:
I. 1832 .20 -
23 1832- (. 380),
( ). , -
, , -
.
II. 18331834 .21
23 (. 381);
. : -
[ , ] ,
,
... (. 399). ,
, -
. ,
23 (
1835 ., . ). , -
-
(
),
; 18321834 . 23
. ,
:
(), -
, -
: 23 [...] . -
-
,
, .
III. , -
1835 .22; -
55

, -
, , (. 649,
651653). : 23 -
(. 484); , -
. ,
, -
;
(. ).
IV. 1836 .23
25 (. 484); -
[...] 5 6 (. 399). -
. ,
-
-
(25
I . 7 ), , ,
.
V. 1842 .24 : -
25 (. 49);
7 (. 73).
:



- 1832 . 23 (-
1832- .
)
18331834 .
23
1835 . (-
23
)
- 1836 . 5
- 25 6

1836 .
- 7
- 1842 . 25
1842 .
56
,

:
.
(1832 .) -
,
(. 650). , ,
; , -
-
.
, , -

.

. , (-
18331834 .)
: , ,
(. 399)25. -
,
(. 399); -
, .

:
, , -, 23
.
,
23 --
(. 381) , ,
, , , -
, , -
,
. ( ,
, , -
? ,
, -
- .)
,
. , -
57

, -
;
3- ,
. -
26: , ,
, . -
;
, -
, -
27. -
, -
,
, -
, , -
( )28.
, -
, -
.
, -
-
: ,
, , -
29. ,
,
,
.
, -
,
-
30.
, ,
,
, -
:
, , , -
. ,
-
.
58
, -
, -
, : -
! .
? ? , -
. ,
, -
-
! ,

? [...] -
, , .
, , ,
? , -
! ?
? ? -
, . , -
, -
-
; ?.. ?..
?.. , , .
, ... ,
! (. 400).
, -
, :
, ,
, ,
. , -
( -
), ,
, . -
, [] -
, , , -
:
, - -
. , ,
, , -

59

.
: -
, -
.
, , -
.
, 1842 . -
-
.
-
, ,
(. 7374)31.
-
, , , -
32. -
:
!. ,
, -
, -
:
, [
] .
,

, ,
? (. 75)33.
, -
, ,
, -
: , , ,
. ,
, ... , , -
. - -
; -... -
. , ... (. 75). ,
,
, -
, ,
60
: -
,
.
:
. [...]
, -
, 7
(. 73). ,
-
:
, , , ,
, , , ...
? ,
, , , -.
,
; , (. 75).

, , -
-, 1832 .

,
. -
-
, .
-
. . :

. ,

, -
34. , -
: .


1
-

III (.: -
, III).
61

2
. : , 1908, . 4; , 1995,
. 259. .:
, 19141916, . 749, 804; , VIII, . 7980;
, 1902, . 87; , 1894, . 8; , 1896, . 158;
, 1782, . 192; , 1918, . 15; , II, . 330;
, II, . 302.
3
. . .
, . 31.
4
.: , VII, . 61.
5
. -
: , 1996, . 2325.
6
.: , 1897; , 1958; , VII,
. 5962; , 1963, . 10; , 1969, . 4244.
7
.: , 1969.
8
.: , 1909, . 44.
9

, -
, , , , , -
, , . . (.: , I, . 148).
10
.: , 1917, . 3031.
11
.: , 1975, . 24 . 95 (. 28). .
: , [...] , -
,
;

( , 12).
12
. ( -
) : 2000 -
43 (. 207), 86 (. 208), -
. (. 210), . -
(. 210), (. 211),
, (. 212). -
, -
: , , -
. .: [...]
, , -
. -
, (. 212).
13
.: , 1897, . 100, 689; Federowski, I,
c. 289, 1519. .
. (-
, 1897, . 126, 915, . 142, 1047)
62
14

(.: , I, . 415
.).
; .

18461851 .: ,
(, VII, . 361).
15
: [...]
,
, -
(, VI, . 26).
16
.: ,
, , -
, - [...];
, :
(,
VI, . 70, 72).
17
.: ,
. -
, ,
[...]. , -
, : -
, , ,
,
. -
, -
(, VI, . 222, 245).
18
1836 .,
9 (.: , I,
. 14).
19
.: Giuliani, 2002, . 23, 255. ,
26 1837 . (.: , III, . 178; ,
I, . 15),
. (.
28/16 1837 . , I, . 89). ,
,
,
.
20
: 1. .
. 380381.
21
: 2. .
. 381399.
63

22
: 3.
23
, 1836. -
: . . . 399400.
24
, 1842. -
: .
( . 4775) -
18331834 .
: , 1836; , 1855.
25
: []
, , ,
. , ... (. 385);

(. 53). 18331834 . : [...]
, .
.
. , , . [...]
, -
, -
,
-
(. 395396). -
: , ;
. , , ,
; , - -
[...]. -
, , ,
. ,
(. 6465). , -
, , -
, ;
, ,
, -
. ,
, , -
, -
( -
1836 .) :
, , ,
. , ,
. -
[...] (. 50). ,
.
64
-
18331834 . (., : -
[sic!] [...], 381, . . 49, -
[...], . 385,
52); : -
[... ], . 383, . . 51, -
- [...], . 385, 53),
.
26
. : , 2000, . IV (. 138170).
27
. , -
(-
, I, . 174177, 307),
(. 2227) (. 8991).
28
., : :
-
: ,
, ,
: ? ,
, , ,
, , ,
, , ,
(. 383384; .
, . 51). -
,
, ,
.
29
. . , -
-
,
192 27 1834 . , -
.., : -
-
. . -
?
, -
. ,
-
(, 1976, . 3738). -
, -, -
(.: , III, . 11).
30
, -
, -
65

; . : [...]
-
(. 388). 1835 .,
, -
. 18 1835 ., -
, : -
,
, , ,
(, , . 355).

; ,
,

, (, 1836, . 65).
1842 .,
. -
, 1928 . (, 1928),
-
18331834 .
, -
18331834 .; 1842 ., -
,
( ).
,
1836 . (,
1835 .), 1842 .
,
.
31
, -
, , -
, , .
32
-
(,
1835 .):
, , ,
: [...] , -
,
. : [...]
, :
;
, -
,
66
[...] (. 65). -
, -
, -
18331834 ., -
1832 .: [ ] ,
,
(. 382);
(. 50).
33
, -
, -
,
: -
.
34
.: , 1966, . 83.

, IIII . . .
: -
-
, . IIII. ., 18651869.
: ., 1994.
, 1902 . . . : .
, . LI, 1901, 4 ( 1902 .; . 81134).
, 1975 . . :
. ., 1975.
, 1976 . . . -
: . .:
. . . . ., 1976
(. 544).
, 1966 . . . .
.: . . . . .., 1966
(. 46200).
, 1836 . : . -
: ,
, . III. ., 1836 (. 5490).
, 1842 . . . . .: . -
, . III. ., 1842 (. 81132).
, 1855 . . . . .: . ,
. III. ., 1855 (. 75122).
67

, 1928 . . . . .: . . . -
. [ . . . ]. .., 1928
(. 226238; . 616).
, IIV . . . ,
. IIV. [..], 19371952.
, IIV . . -
. 4- . . . .
. . --, . IIV. . ., 19111914.
, 1908 . . -
( []).
, VII, 1908, . 1 (. I, . 316).
, III .
, . III. ., 18761879.
, 19141916 . . .
. ,
. IIII. ., 19141916.
.
, 1918 . . . . ., 1918
(- .
. . . . , , -
, 4).
, I . . . , . I
. ., [19081913]. :
(. VII, . 3234); (. VIII, . 3204).
, IIV . . . -
, . .
. . , . IIV. ., 19561960.
, 1897 . . . . -
. , . II, 1897, 1 (. 121).
, 1969 . .
29 .
, . II. , 1969 (. 3946).
, 1897 . . . -
, , -
[...] -
. , 1897.
, 1894 . . . -
( ). , IV, 1894, . 1
(. I, . 218).
68
, 1909 . . . (
III ) 1- -
. , 1909, . 4 (. III, . 174).
, 1917 . . . --
:
. ., 1917. , 1917, . 1.
, 1995 . . . ?
.: . . . :
. ., 1995
(. 250269).
, 1996 . . .
( ).
.: . . . , . I:
, . . 2-, . .
., 1996 (. 1070).
, 2000 . . . .
[. 3-]. ., 2000.
, 1896 . . . -
. , . I, 1896, 34
(. 146204).
, 1958 . . .
( ). , . IV.
.., 1958 (. 529534).
, 1782 [. . ]. . .,
1782.
, IIV . . .
, . IIV. ., 18921897.

Federowski, IIV M. Federowski. Lud biaoruski na Rusi


Litewskiej, t. IIV. KrakwWarszawa, 18971935.
Giuliani, 2002 Rita Giuliani. La meravigliosa Roma di Gogol:
La citt, gli artisti, la vita culturale nella prima met dellOttocento.
Roma, [2002].
69

, ,
: -
,
-
III .; -

III IV .1 -
(terminus post quem)
(15 1240 .), -
, ,
2,
(terminus ante quem) 1311 .,
, . -
3 .
, -

I .4, -
5 .
. . -
: Pourquoi le grand prince Volodimer
Svjatoslavovi na-t-il-pas t canonis?6 . ,
III . (

). ,
-
: .
,
(IIII .) -
- , -
, :
70
, , -
, ( )7.
-
,
( -
, );
(-
),
, . .8 -
, -
III ., -

.
,
ex silentio. -
: (silentio) -
. , ,
.
, -
III .
, -, -
.
()
II III .,
: -
, -
, 24 : f ff
. [] []
g (. . 20959, . 4 .; . .,
1984, . 161, 139)9.
-
. -
, ,
, ,
. ,
-
,
? :
71

, . . ,
-
. -
, ;
.
, -
, -
, -,
: , -
g.
;

,
24 ( ).
-
IV .,
, , -
() 1330 .
( , 53, . 283 .)10,
(, -
. 319, . 152152 .)11
(, . 189, . 197 .198)12;
,
, , -
13.
, , -
,
,
(
). , -
?
-
, , -
-
.
,

III . (, . 97, . 11 .)14. -
72
, -
(, Q. . I. 63, . 35 .; . .,
1984, . 276, 304) 15;
(. 12) , (. 23)16.
: c -
g . []
. -
III IV ., , -
IIIIV . -
III .17
, -
III . -
. -
, -
.
, -
-
, II III . (-
, -
) terminus ante quem .
, -
.
-
906 -
I . -
, -
. (
, -
): ~: g ~ : ~ f:
~ f: g: g [sic!] ~18.
, -
, , -
, , 19.
, -
, . . -
, -

20, , -
73

, (),
15 , . -
( 1 ) . (
24 ); , .

( 29 ).
, -
( ), -

.
, -, ( -
) .

, ,
: ,
, -,
(. . );
. , , ,
-
, . .
.
-
[]-
21,
22. -

: [][] f, []
[...] , , [] -
, 23. -
, , -
, -
, I . , . .
() 24.
, -
, -,
, . . -
25. () -
, -
74
: ,
, -
. -
,

():
,
, .

. , -
, IV . (,
F. . I. 47; . ., 1984, . 271, 294)26,
, : h, g
[...], h, [] h,
[]g g, []h [][][]
g, w g [][] c -
[]27. III
IV . (, . 382, . 6771 .; . ., 1984,
. 354, 454), , -
: h g h
, g g gg,
[][][] f, [][] []-
[. . ]28.
-
IV . - (,
.-., 3, . 183183 .), -
(15 ): -
,
,
, , , -
, -
, :
g gf g f w
. w
f ,
hf B. f
h g ff

75

g g . g
g g g f g
ff w
f g h ,
29.
-
,
30;
, ,
. . .
. , , -, -
: h [...], []-
w f f f, [][]
f B31.
-
: , . (15 ) -
, 32,
, 33;
, ,
34. -
-
, , 24 , -
.
-

(15
1240 .), , ,
. f [...] []-
[] []f , [] -
, gh g g [][][]
g, 35. -
, -
, -
, ;
, .

, -, , -
, , .
76

, ; , -
VI . (, .-. 372, . 166 .177) -
,
(. . 11, 24 )36;

15 , . . 37. -
, -,
38 , ;
. . , , ,
II .39 -
-
; , :
[] f, h []-
, f ,
-
: e g f [] ff -
, i i ,
g , []
g , f
B. f [][]
[][], [] [][], f []-
[][], f h 40.
,
,
, .
, -
(. . ),
-
: 11 (-
. 969 .), 12 ( -
983 .), 15 (
. 1015 .), 24 ( .
1015 .). ( )
,
41; -
( -
), -
77

-, -
, . .
42. , -
43.
, ,
, ,
-
44;
- , -
, ,
, -
45. ,
,
,
. , -
, ,
, ,
() -
: , , , -
, , , -
. .
:
-
. , , -
, ,
46, -
? -
(, , -
), , ,
47.
:
, -
,
?
.
VII . , . . -
, (. III,
19; . V, 1524, VI, 13; . IV, 715)48.
78
,
. -
? -
, -
, 49 (. o{sio oJsiovw -
, ). ?
-
?
,
;

,
() .
,
.
I . ( ) -
. ,
, 1015 ., -
f ,
[]f h; -
50; . . -
:
51; , -
VVII .: 2-
.
52;
, ,
: e g f [] ff
[...] [] g
, f53.
-
: -
[...] w g
fg [g] [] , -
, wg [] [g]
[...] [] 54;
. III
IV . (, . 382): f g
79

55, h f,
[][] , f -
, [] hf 56, f -
gf , []-
[] 57. , -

. , II -
1441 .: -
, ,
,
[...] 58; . -

1492 .: [] ,
, 59.
-
: -
, : , , -
, ,
60. ,
, , -
, , -
; ,
, , -
,
(. )61. -
,
, : -
,
.
-
, -, -
. , -
( )
(ijsapovstolo). ,
.
-
: -
,
80
g I[] [][] [] [], i i
i Iw [], I Ic,
d , f i e
f f -
g gg. , g -
,
,
[...]62. , -
, -
: f [][] [][] [...]
f []gi63.
.
: , ,
64.
, -
, -
,
, , , ,
g [][]: c
h g , h []
w, , w ,
h, g h g -
h []g [][]65. -
-
III IV . (, . 382):
[][] g gg [] -
f [] f
[][][] -
66, [][] [][] f
67, [] [] w [...]
g g , [][]
[][]68; .
IV . - :
f [sic!], w
f, f (, .-.,
3, . 183 .)69.

. -
81

70: ,
-
,
;
,
: , -
71. -
:
III IV . (, . 382) -
[][] 72;
.: g ,
h g, [] ,
, [][][], [][]73.

- -
: f [. .: , -
74] w [][] h ff
[]g [], [][] [][]
[], gg [] h
[]f g[] i75;
: []
f []g [] [][]-
h []76. -
, , . -
77, , -
;
,
, 78.

,
, . -
-
:

( ), -
. 23 , -
, -
, -
82
( ), -

26 8 ; -
. , -
79.
, -
, ,
: ?
, g g -
? . ?
i, 80. -
,
.
, , -
.
, ;
-
III .: 1254 .81
1263 .82 I . -
:
(-
1037 1050 .)83
84; -
, -
-
(1015 .)85.
, -
: g g
I g: g g-
[. , 29]. g -
f e -
. . . ,
, -

86.
: -
, ,
,
83

,
,
87: , -
, . -
, -
,
88. -
,
: , ,
89; -
1187 .
90. , -
, -
; , -
,
( -
91), .
.
, -
, , -
1389 . , -
(, . 15494/
, 1)92.

,
. .
, IIII . -

-
, 93. , -
, , -
-
, . . . , ,
: -

,
; , -
, -
84
. , ,
. -
( , . ,
15 ). , -
, -
( -
I .), , ,
. . .
94. , -
-
, .
,
,
(10531125),
[][]i , ,
95.
,
, :
. ,
? ,
. ()96. -
(, ) -
, . . ,
() -
, . -
. ,
, ,
15 1240 . (
. ) -
97.
, : -
, ,
, . .
, -
, -
;
, , -
( -
85

). , -

.
, ( )
. . -
(11721212), -

( , 11251159): f
[] [][g] []
g f , f , g
f98; , , -
, , -
,
. (12131238),

( -
),
, -
, . . (),
()99.
, , -
(12141249),
, -
, . . -
100; ,

-
, ,

( -
) -
101. ,
, : ,
, (-
-, . 10801142),
, -, ,
, (10271076),

86
; -
, (V1166), -
, , , -
102. , -
( ,
10761132), (V1170) -
(V1180) -
, , -, -
, 103.
( )
, -
( ), -
, ( -
) ( -
);
,
( , )104.
-
, -
;
, , ,
. ,
.
, , -
(10201052)105,
, -
, , , -
, , -
(), -
().
,
,
(1038?1067), 106.
, -, ,
; , -
, 107. ,
, -
:
87

()
. , -
, :
, -
, -
, ,
(1054 .) -
. -
108,
: -
-
-
109.
, -, :
(-
), .
,
, , -
(
, ); -
,
, -
, 110.
,
. -
, -
,
, (-
).

,

, -
-
111.
, ,

;
88
.
, -
(
) -
. -
, , ,
. , -

.

, . -

. , -
,
, . . (corpus
fratrum)112; , - ,
,
. -
,
, -
, : -
, -
. , -
.

. , -
III IV . (,
. 382),
, : -
g , h g, []-
[...] f g hf,
[][] [] , g, h
[] , 113; : g -
[][]
[] 114.


,
89

1015 . ( ),
.
,
. ,
, -

, . . 15 : g -
[] []
h , f [] ,
. [] ,
g [] 115. ,
; ,
,
116 . ,
: f w -
w g [][]-
[...] f w []g []-
gg g wi (, 1984,
. 99, . 194 .195).


1
.: , 1903, . 6364; , I/2,
. 391393 (. : , I/1, . 185186); -
, 1882, . 5163; , 1888, . 200201; -
, 1888, . 595; , 1888, . 767; , 1893, . 7683;
, 1896, . 87; Baumgarten, 1932, . 124; , 1938,
. 191; , 1954, . 174; , 1965, . 49 (. 86);
Vlasto, 1970, . 260; , 1986, . 8587, 91; Fennel, 1988,
. 302304; Fennel, 1993, . 8081; Vodoff, 19881989, . 448
449; , 1996, . 40, 199, 202, 380; , 1996,
. 105106; , 2000, . 348; Korpela, 2001, . 184; -
, 2001, . 91; , 2001, . 408; Poppe, 2002, . 48; Butler,
2002, . 72.
2
[] [][]h, f[] [][] b[]
600 30 g, [] [][][]
C, [][] []f , []-
(, I/2, 1927, . 479; .:
. ., 1950, . 448; , 1913, ., . 3, 20, 72,
128). 630 -
90
15, 16 , -

11 (.: , 2001, . 384; , II/1, . 215).
1240 . 15 -
, 15 1015 . (,
I/1, 1926, . 130; , II, 1908, . 115); -
,
16 (-
, 1913, ., . 37), 1240 . -
15 .
-
(15 ) -
(16 ), . .
-
(, 1965, . 49); , ,
(., : Fennel, 1988, . 302
304) III .

(1263 .), ,
,
(terminus post quem) -
.
3
g
(. ., 1950,
. 93, 334).
4
, I, . 156157; , II, . 5556.
5
-
I .,
( -
). , . . ,
I . (, 1915,
. 5859); . . , -
I . , (,
VI, . 66); . . ,
I
II . (.: , 1906, . 232, . 1, . 237,
. 1; .: , 1902, . 91, 98, 102, 106);
. . ,
II III . (.:
, 1888, . 7; , 1890, . 794). . . -
, ,
III ., -
91

-
, -
(.: , 1903, . 63; ,
I/1, . 185186; , I/2, . 392).
-
, .: , 1994,
. 6971; , 1999, . 23 (. 17); , 2000,
. 4446. . . . ,
. . . ,
, -
, III . , .:
, 1990; Franklin, 1991, . VVI; ,
1995, . 604 (. 25); , 1996, . 3336; -
, 2000, . 4347; , 2001, . 435436.
6
Vodoff, 19881989.
7
.: , 1903, . 1931; , 1994, . 35
41. -
()
IV . (.: Macrides,
1981, . 8485). -
, -, -
1547 1549 . (.: , 1903, . 4092; -
, 1915, . 5859).
8
( -
, ), -
:
, . .
- , .
9
, 1985, . 159 -
. 170. , , -
, ( -
); -
(, . 1136; . ., 1984, . 135136,
107), .: , 1985, . 160, 167168.
10
. .: , 1863, . 4041; , 1864,
. 113114 ( 1340 .);
, 1916, . 197198; , 1988, . 2930; .
, . 301. . .
1330- . (. .
), , , -
, ,
(, 1916, . 197198).
92
11
. .: , 1842, 319, . 454; ,
1915, ., . 164.
12
. : , 1872, 189, . 378380.
13
.: , I, . 463; , 1903, . 57. .
-
: , 1916, . 95, 99100.
14
-
IIII . (. ., 1984), -
IV . . . . . ,
-
III .,
1220 . (, . 7; . ., 1984, . 197198, 175),
III . (. --
, 15690; . ., 1984, . 222225, 199). .: .
., 2002, . 653, 60.
15
. .: , 1993, . 100103; , -
. (
) .
( -
II .).
16
. .: , 1989, . 5152 ( ); -
, 1993, . 103104 ( ).
() ,
() .
-
(, I/1, 1926, . 8283; , II, 1908,
. 6971; . : , 1907; , 1909;
, 1915),
. , , -
, .
17
.: , 1996; , 1999, . 23, . 17.
, (, F. . I. 47; . ., 1984, . 271, 294)
(. 79),
III ., . . , IV .; -
( -
, . 190192; , 1912, . 6668).
18
. .: , 2000, . 6.
19
, .
, , . -
(). , --
, , -
, , ,
93

(,
I/1, 1926, . 118, . . 79; , II, 1908, . 103;
,
), ,
(, I/1, 1926, . 134, 137, .
. 290; , II, 1908, . 121, 124).
-
: -
II,
-
, , -
-
. .: , 2002, . 4344.
20
-
, : -

( : -
, ).
21
, 1984, . 78, 91, 92 (. 168, 184 ., 185).
22
, . 94, 96 (. 187., 190). ,
() -
( , . 9799, . 191 .,
192 ., 195).
23
. ., . 52, . 14; , 1916, . 41.
24
, , -
,
(),
(f f). .: , 1882, . 45 ( 82).
25
, -
. . , -
, , -
; , ,
, -
(. . -
).
26
. , -
. 17.
27
, . 192; , 1912, . 68, 73; -
, 1915, ., . 16, 21; , 1888, . 27,
29, 32, 65; . : , 1988, II,
. 182. ,
-
94
, (. I, 1, 10; .: .
V, 12), .: , 1996, . 205 (. -
. . . 514, . 31). -
, , ,
. (.
II, 7, . II, 2, 14; . III, 18, I, 30, III, 12,
V, 4).
28
, 1888, . 233. . -
( , 1988, II, . 198).
29
, ,
(,
) I .: , -
V .
(.: , 2002,
. 42, 3.1.2).
: f
(. 183 .).
(
)
(.: , 1988, II, . 182).
30
.: , 1960.
31
, 1907, . 91; , 1989, . 102;
, 1646, . 162 .
(.: , 1988, II, . 15).
32

(,
[...], [...]
, [...]),
;
, ,
(: ), -

(. : , 2000). -
( -
:
[...] , g
, . 116).
- 1553 .
15 : [] [] i [][]
[][] [] []sf [] i [...]
[] 3. 1[-] [] b []: [] g [-
]. 2[-]. H. 3[-]. g (,
95

. 337, . 335); -
24 : [] 3. 1-. [] g
[]. 2[-]. H. 3[-]. g
(. 340 .). -
VI ., ,
(15621568), 15 : 3. b
[] : g [].
H. 3-f [] g (,
. 1116/1225, . 348 .); 24 : 3.
1[- ]. , g f [sic!]. 2-f. -
H. 3-f. g (. 353 .).
, . -
,
. , -
V . (, . 769-1)
15 , ,
(. 118118 .), -
24 ,
(. . 151155 .); :
f i [g][] 24 [...]:
b []f , g . c,
H. , g .
. 15 VI .
(, . 129, . 107 .; .
24 , . 185 .189 .),
VI . (, . 401; .: ,
1888, . 209, . 1). V . (, . 130)
, ,
: i, [] [g][], 24
(. 295 .; .
24 , . 214219 .).
( ) VI . (,
.-. 599) 15 .
( . 113 .), 24
( . 126130 .), -
. , 1547 .
. 15 -
, . ,
,
. ; 24
(,
96
1900, . 46, 5562). - VII .
(, . 431) 15 -
: g
[g][] 24 [] (. 188); 24
(. 217221).
, , -
15 , . . ,
. ,
VVI . (, . 328-4)

2 (. 12 .) 24 (. 105 .106),
15 (. 8893),
,
. -
VI . (, .-
. 623) ,
, 15 .
(. 501505); 24
: [] [g][] 15 [] (. 498).
- VII . (, . 431)
15 :
g [g][] 24 []
(. 188); 24
(. 217221).
33
, , V . (, .
518, . 105) 15
, ,
( , III/2, . 127).
34
. : g , g,
,
g, , , -
[...] (, 1916, . 151); ,
g [...]
( , . 166).
-
: b b.
g []g h f [...] (, 1984, . 93,
. 186 .187, . . 78, . 168).
35
, I/2, 1927, . 479; . ., 1950, . 448; -
, 1913, ., . 34, 2021, 37, 7273, 129, . . 114;
, 1915, ., . 113; , 1965, . 165.
36
.: , 2000, . 46.
97

37
.: , 1921, . 185; . . , -
, . . . -
, 15
- V . (, . 3 ., .
183 .184), .: , 1915, ., . 7. -
: 11 .
38
.: , 1903, . 5657; . : -
, I/2, . 391, 393; , 1893, . 75; Fennell, 1993,
. 8081.
39
, 1907, . 8894; , 1989, . 99105;
.: , 1996, . 380382, . . 168.
(-
) (.: , 1646,
. 159165);
(.: , 1988, II, . 523).

, b I[]-
[][] f , . . , -
(, 1984,
. 97, . 191191 .);
, . . -
.
, , -
, (. -
. 7879 . .).
( ) -
. -
, -
, () -
, , ,
. ; ,
, -
. , -
, ( ), , -
: -
,
. :
B [] [[ b
I[][][] c c -
ge , []
B [] b I[][][]
f , -
98
ge (, 1984, . 97, . 191191 .); .
-
(, 1963, . 6869; , I/1, .
241).
, -
11 15 , 21 , . .
(. 1562 . , . .
724, . 379 .380; .: , 1915, . 24, . 1).
,
, ,
. . -
: g ,
g (-
, 1963, . 69; , I/1, . 241).
40
, 1907, . 9394; , 1989, . 104105.
1646 .
( , 1646, . 164 .). -
, .
41
, I/1, 1926, . 130; , II, 1908, . 115.
42
,
, (,
I/1, 1926, . 68; , II, 1908, . 55). -

III IV .
(, Q. . I. 63); ,
, - . , -
[g][f] []f 11 []
[g]f cg [][][]f
h ff f (. 1), :
g f [] [g][f] []g 11 [] (. 2).
. .: , 1989, . 5152.
, ,
, ,
, 11 (.: , 1921, . 185);

.
()
1330 . ( , 53, . 243; . .:
. , . 261; . : , 1988, . 28; -
, 1864, . 113; , 1863, . 39,
11 . 224; , 1989, . 4344,
11 ), 1338 .
99

(, . 58, . 158; . .: , I, . 460, . 1;


, 1989, . 4546), IV . -
(, . 319, . 132; . .: -
, 1842, 319, . 452453; , 1989, . 47), -
IV . (, . 189,
. 164 .; . .: , 1989, . 4748; .: , 1872,
189, . 379) , , IV . (
, 73, . 368 .369; . .: -
, 1957, . 294295; , 1989, . 4647; -
11 , 11 ).
(, VI, 1889, .
37). . . (-
, 1915, . 23), , 11 -
, 11 -
-
.
-
( ): ,
VI . (, . 735, . 323 .324)
2 ( . . , .: -
, 1915, . 23, . 2, ., . 7); -
, .
43
, VI . ( -
1547 1549 .) -
,
: 17 , -

(. . 20 ). .: , 1949; .: -
, 1988, II, . 209227.
44
.: , 2002, . 72 ( 3.3.3).
45
-
, -
(.: , 1995, . 233).
46

:
-
.
47
.: , 2000, . 1112.
, ,
, . , -
: ff, h [] -
, [][][] f ;
100
, -
( ):
f, h [] ,
f (, 1907, . 93; ,
1989, . 104).
48
., , V . (, .-. 613,
. 393 . 5 , . . 175176 .), -
- V . (, . 128, . 212 .
5 , . . 153154), VI .
(, . 1108-4, . 129), VI . (, .-.
614, . 98 .), VI . (, . 140, . 297 .),
: , 1637 (. 531), -
, 1638 (. 531), -, 1638
(. 584), 1693 . (. ).
:
VI . (, . 59, . 247 .),
VI . (, . 561, . 64 .65 .),
1560- . (, . 434, . 368369), -
VI . (, . 573, . 320 .),
, VI . (, . 677, . 802),
VIVII . (, . 578,
. 6768) - VIVII . (,
. 149, . 147 .149 .); -
2- 3- , -
1- 2- (-
.: -
, 2000, . 6061, . 23).
1607 . - (, . 3308, . 180)
. 15 : []-
f f 11 i g (
, . 220225 .).
, , 11 -
, ,
; -
, -
.

, 21 (III .
VIII, 2223, 2730; . LXI, 1011, LXII, 15; . LX, 1
16), .: , 18901893, II, 181186 163167;
, 1913, . 288 196.
(16901700):
101

1691 ., , -
, -
, (.: -
, 1691, . 183, 5 , . . 43 45);
, 1693 .,
(.: , 1693,
. 173173 .).
49
.: , 1994, . 8185.
50
, I/1, 1926, . 130131; , II, 1908,
. 115; . ., 1950, . 169.
51
, 1916, . 4.
52
, 1963, . 74; , I/1, . 236.
53
, 1907, . 9394; , 1989, . 104105.
54
, 1984, . 9697 (. 190 .191 .).
55
, 1888, . 227.
56
, . 231.
57
, . 232.
58
, VI, 62, . 527528.
59
, 1986, . 60; , VI, 118, . 798;
.., . 124.
60
.-. .-. , , -
, , , , ,
. . .-. e ,
, , e , -
, ; -
, , ,
, -
(. -. ., 1994, . 462463, 548; Slov. jaz. starosl., III,
. 96100; 471472; , II, . 10371038, 1681;
. IVII ., VI, . 1725); -
.: Etym. slov. jaz. starosl., I, . 668670. -
(
) II .
, ,
(
, 1851, . 346), -
,
.
-
o{sio. -
aijdevsimo -
, , divkaio , , -
102
, , , , ,
, , , , ,
eujlabhv , , o{sio
, , , -
, , , , ,
tivmio , , (. .,
III, . 306).
o{sio, semnovth
, , , , -
semnov , ,
(. ., II, . 279; . . ., I, . 376, 660).
1076 . o{sio,
crhsivmo , , , -
(. 1076 ., . 612, 613, 616, 798, 799, . 231 .,
232, 233 .; . 374, 778, . 176 .).
61
.
,
(. -. ., 1994, . 462; .: Slov. jaz. starosl., III, . 9697;
, II, . 10381039). . -
: , , ,
, , (, II,
. 1039.
62
, 1984, . 91 (. 184 .).
63
, . 9899 (. 193 .194). . :
[] f [...] g [][] -
( , . 95, . 188 .).
64
, 1963, . 68; , I/1, . 240.
65
III IV . (,
Q. . I. 63, . 4 .5; . .: , 1993, . 102 -
). -
-, IV . (, F. . I. 47),
, .: , . 191
192; , 1912, . 66, . . 72. . -
V . (, . 3 ., . 189). . . -

(, 1915, .,
. 21).
66
, 1888, . 226.
67
, . 229.
68
, . 229. . : g g
h [][] [][] ( ,
. 232).
103

69
-
(.: , 1988, II, . 188).
70
.: , 2001,
. 445447; .: , 1888, . 219.
71
, -

(.: , 1908, . 105106), -
.
72
, 1888, . 228. -
: , 1988, II, . 191.
73
, 1888, . 227. -
: , 1988, II, . 190.
74

(. II, 1; .: . IV, 25), , ,
.
75
, . 225226.
76
, . 232. . -
( , 1988, II, . 198).
77
. . ,
. ,
988 . (, 1994, . 69).
, ,
. , -
1311 . (. , . 3). , -
.
78
.: , 1998, . 69 (. 67).
79
.: , 2000, . 11, 2627. -
, , 24 (
) V . (, . 518,
. 162 .164), VI . -
,
( , . 438, . 87),
- VII . (, .
436, . 106 .108).
( -
)
, ,
, . .
,
. -
( ) -
( , -
104
); -

( . 32). (
), (I . IV,
2021; V, 15),
. -
( , , -
, I . IV, 20) -
. -

-, V ., -

( ),
( ).
, -
,
; -
-
, .
.: , 2000, . 2628, . . 2425.
80
, XLI, 1995, . 52.
, -
: g
g, g . []
, g g h h?
gg. []g
? []g
g . [][]h
? []g
g, g f , f g
h. g h [][]
hh h, i h
h g -
h h (. ., . 56, . 16 .17; , 1916,
. 49).
,
, -
: f [][] , g
b [][] [] f [][]
[][], [][][] fh f
(, I/1, 1926, . 134; , II, 1908, . 120121;
.: . ., 1950, . 171).
105

81
g g g , g -
, [] , []-
(, II, 1908, . 821;
).
82
, I/2, 1927, . 479. -
, -
(. , . 2).
83
. .: , 1984, . 9495 (. 188, 188, 189).
84
. .: , 1963, . 6870, 72; , I/1,
. 240243. ,
, , -
- , 1074 .
(, I/2, 1927,
. 186187; , II, 1908, . 177),
(.: , 1987, . 191), -
.
85
, I/1, 1926, . 130; , II, 1908, . 115.
86
, 1915, . 53 (.).
87
.: []. g, g
g g ,
,
g
. -
[. .: ] g
g. g ,
g g ,
g g g . -
gg gg, , , -
, (-
, 1963, . 69; .: , I/1, . 242).
88
.: , g,
, g g ,
g . [. .: ] gg
: g g,
g? : g ,
. g
, g g g;
g g g g, .
, gg;
g g [...] (, 1963, . 70; .:
, I/1, . 243).
89
, I/1, 1926, . 246; , 1946, . 140.
106
, II, 1908, . 658.
90

., : -
91

-
, , -
, ,

(, 1888, . 595).
92
.: , 1971, . 5; , 1963, . 4142; .:
, 1990. . 231. . . -
: 6897 ...
[]).

, -
,
, , ( -
, -
). ,
(
: :
[i][]). , -
-
. ,
, (, , -
, , ,
, , ). ,
, .
,
. -
1389 . -
. 1389 .
,

(.: , 1998, . 388390). ,
,
, , ,
( ) .
93
.: Vodoff, 19881989, . 448449.
94
.: , 2002, . 51.
95
, I/1, 1926, . 240; , 1946, . 128.
96
-
:
(, ,
107

), (, -
) (.: , 2002, . 42, 60).
,
(-
1037 .
-,
10 1051 .), , , -
.
97
. , . 92.
98
, II, 1908, . 567.
99
f [] bi f [g] bf[]
23 [], , [] [][]
f (, I/2, 1927, . 438).
100
f [] f , []
[][] (, I/2, 1927,
. 438).
101
g[] [1192 .] ff
f [] fh [][] g [],
f. g []-
[] f g [][g] []-
[], f f , g -
f g (, II, . 674675).
102
.: , 2001, . 593594.
103
.: , 2001, . 593594; -
, 2001, . 56.
104
.: , 2001, . 5657.
105
10361052 . 1045 . -
. .
15471549 . (,
1903, . 73, 108).
106
, ; -
, ( 1124 .).
107
.: , 2003, . 163164; .: -
, 2001, . 88.
108
.: , 2001, . 181182; ,
2002, . 85 (. 11). -
1047 . (-
, 1882, . 18).
,
(.
., 1950, . 161, 470) , ,
. ,
108
-
. ,

(, I/1, 1926, . 161). , -
[...]
( , 2002,
. 43). , ,
, . .
( ,
I, 13, . 112).
109
.: , 2003, . 165.
110
, . 164; . -
( ) -
. . : -
, 2002, . 89 (. 29).
111
. . . ,

10151018 . (.: , 1996,
. 3336; , 2000, . 4446).
112
.: , 1986; , 1995, . 8385; -
, 2000, . 500503.
,
, (
.: , I/1, 1926, . 78; , II, 1908,
. 66; . ., 1950, . 127, 439, 527),
-
, . -
, -
:
: [ -
] g g
, g
, g (, 1916, . 118;
, 2000, . 43, 115).
113
, 1888, . 227.
114
, . 228229. . :
, -
, ( ,
1988, II, . 186, . . 188).
, -
, , -
, , -
109

. . -
(-
-
, . ) -
, VVII .:
g ,
g
, g, g, ,
, . [...] ,
, , -
g, g

,
g (, 1963, . 75; , I/1, . 237).

, : ,

, , , -

.
, -

. ,
1450 . , -
-
, -
,
-
(, I, 65, . 216217; , VI, 66, . 560).
115
, I/1, 1926, . 131; , II, 1908, . 117.
: . .,
1950, . 169.
116
. 969 .
: [] f [] (, I/1,
1926, . 68; .: , II, 1908, . 56).

(, 1963, . 75; , I/1, . 236);
, .
. . , -
: -
-
: , i g
110
, . , -
.
: (. . ) -
i ,
.. , -
, : ,
(, 1907, . 13).


, 1916 . . .
. ., 1916 (=
, . 2). . -
( -
): Die altrussischen
hagiographischen Erzahlungen und liturgischen Dichtungen ber
die heiligen Boris und Gleb. Nach der Ausgabe von Abramovi
in Auswahl neu herausgegeben und eingeleitet von Ludolf Mller.
Mnchen, 1967 (= Slavische Propylen, Bd. 14).
, 1912 [. . ]. -
. . . . . . .
47, III . .: . . .
.- 1328 -
1911 . , 1912 (. 6668).
, 1957 . .
( ), V.
.
[ ], . 1. ,
1957 (. 292295).
, 2000 ().
. .: -
: . .,
2000 (. 346371).
, 1965 . . .
III . .., 1965.
, 1900 [. . ].
154779 . . -
. -
, . 14, . 2. ,
1900 (. 2970).
111

, 1913 . . . -
-- ( , -
-
). ., 1913. : [.], 1993.
, 1893 . -
. ., 1893. , 1893, . 3.
, 1842
, -
. ., 1842.
. ., IIII . . . f
wh wh :
(,
), . IIII. ./., 19201930.
, III . . -
, . I (1- , . 2-, . . ., 1901;
2- , . 2-, . . ., 1904) II
(1- . ., 1900; 2- . ., 1917);
I- -
(., 1906). : , 1901,
. 3; 1904, . 2; 1900, . 1; 1916, . 4; 1906, . 2. -
: The HagueParis, 1969 (= Slavistic Printings and
Reprintings, vol. CXVII/15); ., 19971998. -
,
.
, 1903 . . -
. . 2-, . . ., 1903. -
, 1903, . 1. : ., 1998.
, IIII [. . , . . ].

, . IIII. ., 18551917. : Wiesbaden,
1964 (= Monumenta linguae slavicae dialecti veteris: Fontes et
dissertationes, t. II).
, .
, 1989 . . .
. Berkeley, 1989 (= Monuments of Early Russian
Literature, vol. 2).
, 1994 . . . : -
. ., 1994.
- . -
. , 1888, - (. 188192).
112
, 1963 . . .
.
,
[.] 37. ., 1963 (. 6675). :

. Reprinted from the editions of V. I. Sreznevskij
(St. Petersburg, 1897) and A. A. Zimin (Moscow, 1963). Ber-
keley, 1988.
... Lidea di Roma a Mosca: secoli XVXVI. Fonti per
la storia del pensiero sociale Russo. Direzione della ricerca
P. Catalano, V. T.Pauto. Roma, [1993] (= Da Roma alla Terza
Roma: Documenti e studi. Documenti, I).
. 1076 . 1076 . . . . . -
, . . , . . , . . . .,
1965.
. ., III :
. . . . . , . . -
, . . , . . , . III. ., 2004.
, 2001 . . ., 2001.
, IVII . . . , . IVIII.
., 19561959.
, 1985 . . .
II III . .: Litterae slav-
icae medii aevi Francisco Venslao Mare sexegenario oblatae.
Herausgegeben von Johannes Reinhart. Mnchen, 1985 (= Sa-
gners Slavische Sammlung, Bd. 8) (. 157170).
, 1960 . . .
IIII . , . VI. ., 1960
(. 84104). : ,
. II, . 1 ( ), . . . -
. . . ., 2002 (. 829).
, 1864 . . -
,
. ., 1864 (
VI . , 1).
. () 1330 -
. .: . , . . , 1999.
, 2001 . . , . . -
. -
113

. .: -
. (= -
. . . -
). ., 1961 (. 5561).
, 2002 . . , . . .

I III . .: : -
, 2002. ., 2002 (. 36109).
, 2003 . . , . . .
:
.
.: :
. . . . . ., 2003 (. 136183).
, 2001 . . . IIV .
., 2001.
, IVII (). -
, . IVII. ., 19941997. . I .:
().
-
. . 2-, . ., 1868. . IIVII
.: ().
, . III. . 2-, . ., 18681910.
, 1882 . . -
. 15 ( -
,
. . ). -
, III, 1882, 1 (. 4569).
, 1913 . . :
. ., 1913 (= -
: -
, CLXXX).
, 1909 . .
? : --
, . VIII. .
. . . , 1909 (. 436439).
, 1971 . . . . .,
1971.
, 1646 . ., 1646.
: , 2004.
, 1691 . ., 1691.
114
, 1693 . ., 1693.
, 1988, IIII : , . IIII. .,
1998.
, 1637 . ., 1637.
, 1638 . ., 1638.
, 1984 . . . -
. , 1984.
, 1986 . . . -
(I .). .:
: -
. 1985 . ., 1986 (. 149157).
, 1995 . . . . .:
, II, 1995 (. 601624).
, 1995 . . .
III .:
. .: - -
: .
I
(, 1931 1989 .).
., 1995 (. 8396). . -
: , 2000.
, 1996 . . . -
.
I . .: :
. ., 1996.
, 2000 . . . .
(I .).
.: :
(II -
[...] . -
, 1820 2000 .). ., 2000 (. 4248).
, 2000 . . . -
II .: , -
( .
.: , . I ( ).
., 2000 (. 500519).
, 2001 . . . -
: ,
, III . ., 2001.
115

, 1954 I I. . -
i - (9601015). ,
1954 (= i , i II,
i I).
, 1902 . .
. .
, 1902, . 7 (. 89106).
, 1906 . -
(
I .). . ., 1906.
, 1907 . -
. ., 1907
(= . , . LXXXII, 4).
. ., 1950
. . . . . .
.., 1950. : The HagueParis, 1969 (= Slavistic
Printings and Reprintings, vol. CCXVI); , III, 2000.
, 1946 . . . . .., 1946.
, 1988 .
IIIIV . Palaeobul-
garica / , . II, 1988, 4 (. 2640).
, 1989 . -
IIIIV . -
, 1989, 5 (. 4253).
, 1993 . -
IIIIV . -
, 1993, . 21 (. 92105).
, 18901893, III ii i
ii g, . III. ., 18901893.
, 1888 . []. .
.
, I, 1888, 7 (. 594616).
, 1996 .
(9881237 .).
. 2-, . . .
. . . . . ., 1996
(= Studia Byzantinorossica, t. I). . .: Gerhard Podskalsky.
Christentum und theologische Literatur in der Kiever Rus
(9881237). Mnchen, 1982.
116
, 1872 -
. . . . .,
1872.
, 1990 . .
. .: -
IVIII .: -
, . . (
1318 1990 .), . II. ., 1990 (. 228231).
, 1851 -
. .:
-
, . . ., 1851 (. 346347). -
. -
- 1182 .
( ).
, IXLIII , . I
XLI. . (./.)., 18412004.
, .
, II , -
, . II. .
(./.), 18721927.
, 1915 . -
? , . I, 1914, . 4
(. 9496).
, IV IV
VI , . IV. ., 19861992. -
.
. ., 1984 - -
, : IIII . ., 1984.
. ., 2002 - -
, , :
IV , . 1 ( -
). ., 2002.
, 1963 . . . . ., 1963.
, III (). -
, . III. . 2-, . . , 1901. -
( ): ., 1997, . IIII. II
1- II 1901 .; III
2- 3- II -
117

. , -
.
, 1915 . . -
( ). ., 1915.
, 1915, . 3.
, 1994 . . . -
: I
II . . ., 1994.
. IVII ., IVI I
VII ., . IVI. ., 19752002. -
.
. -. ., IIV Slovnk jazyka staroslovnskho / Lexicon
linguae paleoslovenicae, t. IIV. Praha, 19581997.
. -. ., 1994 (
I ). . . . , . . -
. ., 1994.
, 1888 . . .
IIIVII -
. , 1888, - (. 197237).
, 1888 . . . -
, . -
, . II.
, 1888 (. II. . 768). .: -
900- . -
. . . .
, 1888.
, 1890 . . .
-
, 1890, . I, 56 (. 791
804).
, 1949 . .
. ,
1949, 8 (. 5055).
, 1921 . . -
( -
). ,
. VI, 1921 (. 143206). : . . .
- . .,
1960 (. 754).
118
, IIII, . . . . -
-
, . IIII. ., 18931903. : .,
1912. : ., 1958; ., 2003.
, 1882 . . .
(IV ): -
. . 2-. ., 1882.
, 1908 . . . -
. ., 1908 (= . , LXXXV, 1).
, III . . -
IV , . I, . III. ., 18901898.
, 1888 . . . -
,
. -
, -
, 1888, 29. -
.
, 1896 . . .
. , . I, 1896, . 1 (. 81
92), . 2 (. 258265).
, 1987 . . . . .:
, . I (I -
IV .). ., 1987 (. 191192).
, 1986 . . . -
. .:
IIIVIII .. .,
1986 (. 4561).
, 1996 . ,
. [, 1996].
, 1882 . . . -
: .
., 1882.
-, 1638 (,
g f f) , , . .,
1638.
, 1996 . . .
( II . -
- ).
.: , , : -
119

60- . ., 1996
(. 83103).
, 1999 . -
- I . ( -

). Palaeobulgarica/-
. , . 23/1, 1999 (. 1434).
. . [ II .] IIIII . -
. . . , . . , . . .
., 1971.
, 1995 . . . . .:
. . . . ., 1995 (. 219294).
, 1998 . . . :
( -
). ., 1998.
, 2000 . . . :
. ., 2000.
, 2001 . . . : -
-
. ., 2001.
, 2002 . . . -
(IVII .). . 3-, . . ., 2002.
, 1938 . . . . .
.: , 950- -
. , 1938 (. 188196). : -
: . (
). [., 2000] (. 254267).
, IV (). -
, . IV. . 5-. ., 1888.
, 1986 . . . -
. ., 1986.
, 1863 . i i,
i , -
.
, . VI. , 1863 (. 3341).
, 1907 . . .
-? . -
, . I, ., 1907 (. 261264).
120
, 2000 . . , . . . -
1999 . -
, 2000, 2 (. 314).
, 1916 . . . -
-
, . LXXILXXVII. , . I, 1916, . 1
(. 122261).

Baumgarten, 1932 N. de Baumgarten. Saint Vladimir et la con-


version de la Russie, Roma, [1932] (= Orientalia Christiana,
vol. XXVII1; Num. 79, Iulio-Augusto 1932).
Butler, 2002 Francis Butler. The Image of Vladimir Sviatoslav-
ich Across the Centuries. Bloomington, 2002.
Etym. slov. jaz. starosl., II Etymologick slovnk jazyka staroslovn-
skho, se. IXI. Praha, 19892002.
Fennell, 1988 John Fennell. The Canonisation of Saint Vladimir.
In: Tausend Jahre Christentum in Ruland. Zum Millenium
der Taufe der Kiever Rus. Hrsg. von Karl Christian Felmy,
Georg Kretschmar, Fairy von Lilienfeld und Claus-J rgen
Roepke. Gttingen, [1988] (p. 303304).
Fennell, 1993 John Fennell. When Was Olga Canonized. In:
Christianity and the Eastern Slavs, vol. I. Slavic Cultures in the
Middle Ages. Ed. by Boris Gasparov and Olga Raevsky-Hughes
(= California Slavic Studies, vol. 16/[1]). Berkeley Los Ange-
les Oxford, [1993] (p. 7782).
Franklin, 1991 Simon Franklin. Introduction. In: Sermons and
Rhetoric of Kievan Rus. Translated and with an Introduction
by Simon Franklin (= Harvard Library on Early Ukrainian Lit-
erature: English Translations, vol. V). [Cambridge, Mass., 1991
(p. XIIICIX).
Korpela, 2001 Jukka Korpela. Prince, Saint and Apostle: Prince
Vladimir Svjatoslavi of Kiev, His Posthumous Life, and the
Religious Legitimization of the Russian Great Power. Wies-
baden, 2001 (= Verffentlichungen des Osteuropa-Institutes
Mnchen, Reihe: Geschichte, Bd. 67).
Macrides, 1981 Ruth Macrides. Saints and Sainthood in the Early
Palaiologan Period. In: The Byzantine Saint: University of
Birmingham Fourteenth Spring Symposium on Byzantine Saints.
Ed. by Sergei Hackel. [London], 1981 (A special number of
121

Sobornost incorporating Eastern Churches Review Stud-


ies supplementary to Sobornost, 5) (p. 6787).
Poppe, 2002 Andrzej V. Poppe. Il martirio di Boris e Gleb.
Forme della santit russa. Atti del VIII Convegno ecumenico
internazionale della spiritualit ortodossa, sezione russa (Bose,
2123 settembre 2000). A cura di Adalberto Mainardi. [Bose
Milano, 2000] (p. 4781).
Slov. jaz. starosl., IIII Slovnk jazyka staroslovnskho / Lexicon
linguae palaeoslovenicae, t. IIV. Praha, 19581997.
Vlasto, 1970 A. P. Vlasto. The Entry of the Slavs into Christen-
dom: An Introduction to the Medieval History of the Slavs.
Cambridge, 1970.
Vodoff, 19881989 Vladimir Vodoff. Pourquoi le grand prince
Volodimer Svjatoslavovi na-t-il-pas t canonis? Harvard
Ukrainian Studies, vol. XIIXIII, 19881989 (p. 446466).
I 123

I
(
:
)*

(. -
), -
-
,
-

.
,
18631864 ., , -
,
-
. 18651869 .
, -
;
- 1. -
, -
, -
, -
; ,
18641865 .; ,
1864 .

*
. . , . . , . . , . .
. ,
.
,
.
124 I

,

. 1844 .
. .
- . . -
-, , -
I -
[...]
(. 3).

;
. . (. 3). -

, , -
,
(. 4). 1845 .
1852 . (. 1314).
, -

; ,
, -
, , -
. . . , ,
, ,

1844 -
. [], -
,
,
, -
2.
, 1844 ,
715. -
( -
)
3.
, , : -
,
,
I 125

( 1921 .) -
.
,
18 1844 .; -
. . . . -
11
1844 . , 18 I
,
.
,
. . -
,
; ,
. -
,
(. 34)4.
, , I

, -
, .
, -
1844 ., -
. -
, -
, (1832 .) 5; ,
, -
, -
18301831 .
( -
). -
-
. -
,
, ,
,
, . . :
, , -
, -
126 I
-
,
-
(. 3). , -
I, -
(. . )6,
, 7;
,

,
.
,
, . -
, , ,
,
, 8.
,
(
)
;
, -
. , , -
, -

(
, ,
). ,
-
, (-
, -
), , -
( 1852 .)
. . - , -

-
(. ).
.
I 127

, I
( , )
.
, 1710 .
, -
,
, -
. -
, , -

, ,
. -

,
: -

. , -

: , ,
.

, -
, , ,
(
)9.
I - -
I: , -
-

. -
: -
, -
. ,
-
--
.

( I) -
128 I
, ,
.
-
, . . ,
: -

.
, ,

( ). . -
( 1844 .) -
,
;
-
-
. , , -
26 1844 ., :
,
(. 6); 20 1844 .
( 19 1845 .)
,
10.
26 1844 .
(. 6, . . 10)11.
1852 ., -
I ,
-
(. 17);
, , , -
,
, -
12.

.
,
13. ,
VIII .,
I .14,
I 129

: -
-
15.

.
-
1844 .
[l]. ,
:
l ,
-
( ). 1844 .
l ,
} (. . -
). , 20 -
1844 . : l -
: , -
, ( ,
, .), l.

(spiritus
asper) }, [] laska , aska } (. 12,
. . 6). 1852 . -
-
-
, ,
: , -
, . .
e : ,
. .16; , 1844 .

17.
-
. 1844 . : -
[]
, .

(. 12).
130 I
1852 .: , -
, -
( )
(. 17). , ,
, :
, . . -
. -
(wsy ), (skpy
), (wze ), (bben ).
-
, , , -
18. ,
, ,
.
, -

. -
,
:
,
(-
, , . .), -
(, ), . . ,
( , -
) -
-
, ,
.
-
, , j,
1844 .,
1852 .
( 1852 .
j )19.
: , -
: -
i , :
(), i (), i (), () (. 18).
I 131

, 1852 .
jeden, joda, pajk, jzyk j, j,
j, j; -
.

;
. ,
, jeden joda,
io20, ,
, -
21. j
:
, , -
, j , -
. -
, , -
,
j.

.
, ,
szcz , (. 10, 17),
. . .
-
, szcz sz cz,
22.
1844 ., 1852 . -
, -
, . . (. 6, 17), I
:
(. 17).
rz -
, : -
(. 17).
-
( u ), -
rz -
: rz -
132 I
z ,
z ,
rz23. -, - -
, -
24. ,
1852 . .
, 1844 .

[e] (. 11)25, 1852 . -
, 26.
1844 1852 .
h. 1844 . -
-
, , } (. 6)27. -
1852 . g, h
(. 17),
(.
Hamburg , Heine , . .)28.

, -
-
:
- -
, ,
.
, .
, ,
1844 ., -
. , -

, ,
. -

( ) -
. , . . -
,
, -
, , -
I 133



(. 5). ,
, -
,
, [...] -
.
; ,

.
, -
(. 7).
, -

, ,
-
.
. . .
,
- -

. -
, -
,
.
, -
-
, ,
, -
[. .: ] .

(. 78).
, ,
,
,
, -
,
;
134 I
-
,
.
,
, ,
, [-
] , . . ; -
-
[...] -

-
; , -
,
, ;
-
(. 1314). -
, ,
.

, .
1852 . I ,
-

. , . . -
, 1849 . . .
, -
, -


(. 14);
, ,
, -
-
. -
, --

, ,
. . . . ,
I 135

-
, -
[...]


, -

.
I, 5
1852 . -
: ,
-
(. 15).
!
. . ( -
. .); -
. 29. -
, -

I, , , -
.
- -

, -
,
,
[. . ] (. 19)30.
,
: -
31.

, ,
-
. , ,
, -
I32.
, 1844 . ( -
) 1852 .
136 I
. , 1844 .
: , -
-
, , , -
.
, -
, 1844 .
,
: , ,
, -
, , . .33
, 1844 .
.
1852 ., ,
(. 15).
1852 . ( -)
: -
-,

(. 15).
, -
, -
1844 .: , -

, : -

; ,
-
(. ); ,
-,
, .
, 1852 .
, -
, , , -
: g
.
[...],
.
I 137

,
34. -
-
-
. -
.
-
1852 .
-
,
.
, -

. .
, . -
, I -
,
. - -
1844 .
, ; -
, -

.
,
-
-
. , 5 -
1845 . ,
[...]
,

,
- -
1852 . , ,
-
-
-
(. 1314); 1844 . -
138 I
,
, -
, -
-

-
,

(. 7, 1415).
, - -
-
, -
, ,
,
, . . -
;
, -,

.
I

(. 1415).
.

( 1865 .) ,
,
, -
. 1866 . -
... ;
, -
,
,
.
..., 1865
1869 . , ;
, -
, , , -
1844 . , -
I 139

, . 1844 .
-
, -

.
-
, --
: , , -
, . . -
, , , ,
. .
, ,
,
( -
19171918 .). ,
, -
(), -
. ,
0 0 -
[j] []: 0, 0
-
.
, E
E, , :
, , -
,
. -
, -
35; , 1852 .36
. . -
(Stanisaw Mikucki)37, -
. . (
1863 .
). 1871 . -
, :
. . [-,
] 1865 . -

140 I
, . . . -
,
, -
. -
, ,
, , }
, 38.
, -
, -
39.
, -
,
. -
40. -
. . -
; , -

41. , 24 -
1868 . . . (-
1864 .
): -
-
. -
[] -

. ,
, -

-

[...] ,


, -
42. , -

:
, , -
141

. . , -
(-
) ).
, , -
, -
. -
, , -
: , -,
() -
, , -
, -
,
. -
-
: -
43. -
. . , ,
,
44.
-
, , :
-
.
I , -

, 1833 .
( )
. . : []
45.


1
, , (.,
1865; , 1866; , 1869),
(., 1866; , 1866);
(, 1866) (, 1866).

: Brzezina, 1994; Brzezina,
142 I
1997; Brzezina, 1999; -
: Kraushar, 1916, . 2021.
. , . . -
. . 8 / 20 1866 . . . -
15 / 27 1866
^ 7 i , -
(-
, , Franciszek Salezy Dmochowski)
1866 . ( . .--
, . 1270, . 1, 68, . 2929 ., 3232 .);
, -
-
} [. . 1865 .] -
. . . . . -
31 / 12 1866 . :
[Seweryn Oleszczyski]
, -
, (
, . 3535 .);
(, 1866),

(. 3661). .: Glbocki, 2000, . 449 (. 209).
2
, V, . 345346.
3
, 1913, . 394, 715 ( 31 , 18 -
1844 ., 19 1845 .).
, ,
: ,
. . 1845 .,
. 1314 .
4
(Jzef Przecawski) 1840 .
-
; 1829
1858 .
(Tygodnik Peterburski).
5
,
,
Libert, galit, Fraternit -
(.: , 2002, . 404405). -
, , . . -
. nationalit, -
. narodowo (.: , 1996,
. 506507, 555556).
143

6
-
( 1808 .), . . -
, ;
, -
, -, -
(.: , 1996,
. 529531).
7
:
. [. . ], -

; [. . -
, , -
],
, -
,
, , , -
[]
(. 5).
, -,
. . , -
(
, ) .
(1875, . 391392) :
1829 --
. [-
] , -
, -
.
,
.
:
,
. , -
on, in.

. , ,
Przecawski i,
, -
. -
Lski [sic! Adam
ski] -.
(i), , -
144 I
le; -
, -
. - -
, a,
o, u [ ], Wielopolcki
[sic! : Wielopolski], Lassoa, Lubaski.
; ,
, . :
-
.
, ,
.
, , , ;
, , Loder;
.
, , .
; -
:
-
, .
8
, -
: -
.
9
.: , 1986; , 1994, . 115118.
10
, ,
,
, -
,
. ,
-
.

, ,
, ,
, [] sls [] l, cc
. [-
, .:
, 1997] -
-
, , -
[] c . -
(. 11).
145

11
, , -
. . , -
(. 5).
12

1852 . : -
, 1852, . IVV,
, 1852 .
. .
13
. . -
17381740 . ( 4, 15), .: -
, 1975, . 94, 9697, . . 17, 172, 177179; .
1737 . (
, . 3132, 3536). ,
. . 1768 . .: , 1997,
. 648 (. 40); . -
17831788 . (, 1981, . 5455).
. . . .
1736 .
, , -
(), -
, , , ,
(.: , 1975, . 83). ,
, -
, -
, , ;
-
l ( -
).
14
.: , 1965, . 6567, .
. 471482.
15
. . --
, : ,
, , ,
,
? , ,
-
: ,
,
, ,
. ,
, ,
(-, 1904, . 31).
146 I
. . 28 1829 .,
(
) . -
:
. ,
-
, -
. -
, -
, ;
, -
-
( , 1865, . 1130). -
, , -
. . ,
(. ,
. 13). , . . ,
, -
(.: , 1855, . 551).
16
. .: , 1852, . IVV. . ,
. 12.
17
.: d, i, , i
, -
. , ,
[ , ,
: , , ]
. -
, ;
-
(. 1011).
, -,
, , ,
. -
, -
(.: , 1997; ,
2002, . 163173, 7.8). , 1844 . -
;
1852 . , ,
( !)
,
, -
.
147

18
I -
: ,
-
. , -
1804 , -
,
. (, I, . 23).
19
. 1844 .: -
j
, o, [] j jdro, j jk,
j} joda (.12).
20
, io ,
-, , -
. i -
(& o).
; -
1730- . (, --
,
1735 .). , . .
io ( )
, . .: -
, 1975, . 208212, . . 8586 206.
, (.: -
, 1852), , ,
, 1852 . (.
, . 12), & o.
21
. 1844 . jabko }, jutro
(. 11).
22
-
. , . .
. . , -
, -
(.: , 1975, . 201). -
() ,
(.: , 2002, . 131135, 7.4).
, , -
, (.: ,
1975, . 8081, 201).
23
., : Dugosz-Kurczabowa i Dubisz, 2001, . 131, 146.
24
, rz z , u ,
, , ,
I.
148 I
1891 .
25

, , -
26

, -
, : -
;
,
[] (, 1852, . IV).
27
(. 1112), -

, 1787
1789 . (, III).
VIII .
(.: , 1996; , 1975,
. 172174; , 2002, . 158159, 7.6),
I . . -
, VIII . -
, 1844 . -
, h,
, -
(. 11).
28
. : , 2002, . 156 ( 7.6).
, , ,
(, 1852),
1852 ., h
} , 1844 . -
, 1865
1869 . (. , . 1) ,
: 7 .
29
. .: , 1852. -
16 1852 .
,
(-
...),
. (
).
30
9 ,
VIII . , 6 -
(- ) 3 -
(- ). - -
, , , ,
, - -
, .
149

31
., : , 1901, . 103; Brzezina, 1997,
. 167.
32
, : Z jzykoznaw-
czego punktu widzenia jego [] zasadom transkrypcji
moz na zarzuci oparcie si w pewnych wypadkach na niestandar-
dowej fonetyce polskiej (np. propozycja oddawania [...] polskich
kocwek Q i przez on i en takz e [...] w pozycji przed spgosk
szczelinow) (Brzezina, 1997, . 161).
-
, I.
33
20 1844 . -
:
-
, , -
-
, , -
, ,
, , -
, -
, ,
, -
(. 1213).
34
. .: , 1852, . I.
35
, . IVV.
36
, 1844 . i,
d, i, , (. 10). . , . 17.
37
, , . :
Autorem szataskiego pomysu, ktry przez par lat dziesitkw,
z wiedz i przyzwoleniem Apuchtina [. . 18791897 .
], szerzy si,
jak zaraza, wrd ludnosci miast i wiosek naszych, by pomocnik
bibliotekarza w Bibliotece Gwnej [ ], ohydnej pamici
litwin Mikucki, ktry nas, jeszcze jako studentw Szkoy Gwnej,
pracujcych w czytelni, zamcza swojemi rozmowami i uwagami
na temat rzekomego nieuctwa historykw i filologw polskich. Prag-
nc zaznaczy swoj prawomylno i obowi si przy tej sposobno-
ci groszem rzdowym i orderem, umyli Mikucki opracowa nie-
tylko podrczniki elementarne polskie czcionkami rosyjskiemi, lecz
przedrukowa powieci autorw polskich w takiejz e szacie, by tym
sposobem odzwyczai mode pokolenie od czytania ksiz ek w ro-
dowitym jzyku polskim (Kraushar, 1916, . 1921). .
: Brzezina, 1994, . 86; Brzezina, 1997, . 162, 166.
150 I
38
, 1871, . 3; . : ,
1871, . 150. .: 100 -
,
[...] -
(, 1901, . 151).
39
.: Glbocki, 2000, . 450.
40
,
, -
(-, 1735 .) -
(.: , 1975, . 187190;
.: , 2002, . 446449, 17.2.2, . 178180,
7.10.1), , , ,
; ,
, 1797 . (.:
, 1975, . 211) -
(, -
): -
, -
(.:
, 1996, . 609).
,
1844 ., 1852 .
41

.
: :
;
, , -
,
( j,
, . .) (-
, 1871, . 1).
. . ,
. . . -
,
-
(-, 1904, . 35).
,
. . (Jan Pa-
ploski; .: , 1916, . 195), . . -
-
. .:
-
151

,
-
(, 1901, . 107).
42
.: , 1901, . 175. ,
23 1866 . (-)
- . . -

. 6 ,
- , :
1.
, -
. 2.
, -
-
. 3.
, , (-
, 1901, . 335, 384). ,
--
( -
. , . 253267, 290, 333334, 349350,
358371, 378379, 403, 405, 407408; Aleksandravius, Kula-
kauskas, 1996, . 84, 324).
43
. : , 2001, . 232236.
44
25 [1865 .] . . -
. . , -

10000 .
, , -
, -
. , -
. . . . .
-
(Merkys, 1994, . 6667; . . -
. ,
. 378, -, 1865 .,
. 442, . 8, . 385386; .
. . , . 387). . . . -
4 1866 . -
. , . 378, -
, 1865 ., . 1775, . 6565 .
45
, V, ., . 168 ( 28 / 10
1833 .). .: , 1999, . 35.
152 I

, 1981 . . . [1783
1788 .]. . . . . -
. . . . . . ., 1981.
, 1871 . --.
[. .: -
, 1871]. -
, . CLV, 1871, (. 149195).
, 1871 . .
. ., 1871.
-, 1904 . . -. -
. . . .
., 1904. 1884 .
, 1999 . . .
: . ., 1999.
, 2001 . -
-
- 18631865 . Ab Imperio, 2001,
12 (. 227268).
, 1852 -
, . . [= . ]. Wzory
jzyka polskiego proz i wierszem dla Rossyjan, wydane przez
P. D. ., 1852. . 2- () .: ., 1866.
, 1986 . . . -
. -
, . I (= -
, . 720). , 1986 (. 5467).
, 1901 . . --
:
. .,
1901.
, 1916 . . -
. .: ,
. ., 1916 (. 195204).
, 1996 . . , . . .
I -
. ( , -
-
153

). .: . . . , . II:
. . 2-, . . ., 1996 (. 411683).
, 1865 (
1830 .). . , 1865 (. 1129
1136).
, 1965 -
(VIII .). .,
1965.
, 1913 ,
. I.
1836
1845 . ., 1913.
, I-II -
, [ .
. . ], . I, . 12. ., 17871789. .: -
,
[. . . .
. . ], . IIV. ., 17901791.
, 1875 . . . -
: . , 1875,
. III, 1875, 7 (. 383402).
, 1901 . . .
(18151895). . 2-. , 1901.
, 1855 [. . ]. -
. .:
-

12- 1755 12-
1855 , -
, 1854 , -
, . II. ., 1855 (. 543551).
, 1975 . . . -
: -
. ., 1975.
, 1994 . . .
(II .). ., 1994.
, 1996 . . .
(--
). .: . . . ,
154 I
. II: . . 2-, . . ., 1996
(. 255298).
, 1997 . . . -
( ).
.: . . . , . III:
. ., 1997 (. 246288).
, 1997 . . . -
. . (17831788). .: . . .
, . III: .
., 1997 (. 628656).
, 1997 . . .
( -
-). .: . . -
. , . III: -
. ., 1997 (. 289319).
, 2002 . . . -
(IVII .). . 3-, . . ., 2002.
, 2002 . . .
. .:
. . . . ., 2002 (. 393
413).
, III . . . -
: , . III. ., 1903.
, IVII - :
.
[...] [. .] , . IVII. ., 18881904.

Aleksandravius, Kulakauskas 1996 Egidijus Aleksandravius, Anta-


nas Kulakauskas. Car valdioje: XIX amiaus Lietuva. Vilnius,
1996.
Brzezina, 1994 Maria Brzezina. Nieznane polskie podrzczniki
do szk podstawowych pisane grazdank. Socjolingwisty-
ka, t. XIV. Krakw, 1994 (s. 8598).
Brzezina, 1997 Maria Brzezina. Propozycje zastosowania grazdanki
do jzyka polskiego z drugiej poowy XIX wieku. In: Sowiane
Wschodni: Mi dzy jzykiem a kultur. Ksiga jubileuszowa
dedykowana Professorowi Wiesawowi Witkowskiemu w siedm-
dziesit rocznic urodzin. Pod redakcj Anny Bolek, Adama
Faowskiego, Boeny Zinkiewicz-Tomanek. Krakw, [1997]
(s. 161167).
155

Brzezina, 1999 Maria Brzezina. Die polnische Variante der Grash-


danka. In: Vielfalt der Sprachen. Festschrift fr Aleksand-
er Szulc zum 75. Geburtstag. Hrsg. von Maria Kaska und Peter
Wiesinger. Wien, 1999 (S. 119130).
Dugosz-Kurczabowa i Dubisz, 2001 K. Dugosz-Kurczabowa,
S. Dubisz. Gramatyka historyczna jzyka polskiego. Warszawa, 2001.
Glbocki, 2000 Henryk Gbocki. Fatalna sprawa: Kwestia polska w
rosyjskiej mysli politycznej (18561866). Krakw, 2000.
Kraushar, 1916 Alkar [= A. Kraushar]. Czasy szkolne za Apuch-
tina: Kartka z pamitnika (18791897). Wyd. 2. Warszawa, 1916.
Merkys, 1994 V. Merkys. Knygnei laikai: 18641904. Vilnius,
1994.
156 I


157
158 I
159
160 I
161
162 I
163
164 I
165
166 I
167
168 I
169
170 I
171
172 I
173
175



(. -
. . . -
) ()
()
(. -
. . . -
-) (-)
-
( -
) ()


(- / )

(- / /
)
.
(- / / -
)
-

( ) ( / --
)
-
. ()
()
176

, , -
:
1. (
). , 2004, 6 (c. 13
22).
2. : . Russica Romana,
vol. IX, 2002 (In ricordo di Michele Colucci), pt. 2 (127141).
3. ( -
). Die Welt der Slaven, 2004, Jg. XLIX, 2004., Hft 3
(. 335346). .
4. -
? Paleoslavica, vol. X (For Professor Ihor evenko
on his 80th birthday), 2002, 2 (. 271281).
.
5. I ( -
:
). Die Welt der Slaven, 2004., Jg.
XLIX, 2004, Hft 1 (. 138).

Вам также может понравиться