Академический Документы
Профессиональный Документы
Культура Документы
print=print
[RESENHA]AVidanaSarjeta,deTheodoreDalrymple
Imagem:reproduodacapadolivro.
porFernandoChiozzotto
OlivroAVidanaSarjeta:ocrculoviciosodamisriamoral(LifeattheBottom:TheWorldview
ThatMakestheUnderclass),consistenacompilaode22ensaiosescritospelomdicopsiquiatra
inglsTheodoreDalrymple(codinomedeAnthonyDaniels),citadosaolongodestaresenhaem
itlicoeentreparntesesdivididosemgrandeseixostemticos.
Tendoexercidoamedicinaempasesafricanose,apsretornarInglaterra,emumhospitaldeuma
regiopobreeemumapenitenciriaoautorpartedesuaexperinciaprofissionalpararelatara
situaomiserveldasubclassebritnica[1].
http://ifecampinas.org.br/resenhavidasarjetadalrymplechiozzotto/?print=print 1/6
2017617 ifecampinas.org.br/resenhavidasarjetadalrymplechiozzotto/?print=print
Osensaioscontmdiversosexemplosconcretos,amaioriaocorridaemconsultaseatendimentos
realizadospeloprprioDalrymple,quenosapresentamavidadepessoasquenosopobresem
sentidoabsoluto,masquesomoralmentemiserveis.
Apobreza,entendidacomoausnciaouescassezdemeiosparaaprpriasubsistncia,tornouseum
fenmenoraroemalgunspasesdesenvolvidos.Opobrepassaaseraquelequepossuimenosqueo
rico.Contudo,oautorconstataque,emcertosentido,muitospobresbritnicos,aindaquecercados
porrelativoconfortoegarantidosdesuasobrevivncia,vivememcondiesdegradantespioresdo
queaquelasqueencontrounafricasubsaariana,ondepartedapopulaolutadiariamentepara
sobreviver(OQuePobreza?).
AcombinaodoEstadoprevidenciriocomavisodemundoquepartedasubclasseconstruiupara
si,noraroinfluenciadaporintelectuais,crioupraticamenteumacastadeindivduosquenascem
nessasituaodepobrezaedaqualdificilmenteconseguemsair.Estformadoocrculoviciosoda
misriamoral.
DalrympledescreveosefeitosnegativosdecorrentesdaconsolidaodoEstadodeBemEstarSocial.
Oassistencialismotendeagerarnasociedadeumambientedeindiferenaeindividualismo(Livres
ParaEscolher).Oscidadosdeixamdecolaborarcomaquelesquepassampordificuldadespor
contaremcomaatuaoestatal.Mdicosestrangeirosprovenientesdepasessubdesenvolvidos
surpreendemsecomacompletaingratidodospacientesqueacreditamserasadeumdireitodeles
eumaobrigaodoEstado(OQuePobreza?).
Poroutrolado,estemodelogeraapatiasubsidiada.Milharesdepessoaspassamavivercombase
apenasembenefciosestataiseasociedadenadaexigedelasemtroca.Oautordenunciaafrustrao
queestemodeloimpeaossupostosbeneficiados,quepassamaviverumavidavaziadesignificado.
Aolongodosensaios,oleitorapresentadorealidadesombriadeparceladasubclasseaolimitado
mundoondepessoasvivemsemsentidoouinteresses,ou,aomenos,interesseemalgoquenosejam
elasprpriasouseusdesejos.
Otdiodoensimesmamentodeindivduosquenosabemcomoviver,queperderamoaspecto
transcendenteereligiosodavida[2]equesequerprecisamlutarparasobreviverlevaa
comportamentosautodestrutivos.Ofenmenodosparassuicdios,emgeralmedianteoverdoses
autoinduzidas,atestacomoerailusriaaideiadequeseguranamaterialerelacionamentossem
amarrasgerariamummundodeliberdade(Adeus,MundoCruel).
Adiversodamaioriadajuventudedasubclasse,emumambientedefestasnoqualpredominaouso
deentorpecentes,aviolnciaeavulgaridade,ostentamarcasntidasdopropsitodefugada
realidade(FestaeAmeaa).Naverdade,boapartedoentretenimentodessaparceladapopulao
consisteematividadespassivascomoateleviso,ounasquaisnoestoenvolvidosesforoe
mritocomoosjogosdeazar.Aotratardaloteria,Dalrymplechegaadefinilacomooimposto
sobreafaltadeesperanaesobreaimpacincia(NoHumPingodeMrito).
http://ifecampinas.org.br/resenhavidasarjetadalrymplechiozzotto/?print=print 2/6
2017617 ifecampinas.org.br/resenhavidasarjetadalrymplechiozzotto/?print=print
Apsosanosdajuventudeedeumasriedecaminhoserrneos,ilegaisouautodestrutivos,partedos
membrosdasubclasseaprofundasuaexistnciatediosa.oresultadodaoposemprepelas
alternativasquepareciammaisfceis.Nuncaforamensinadosautilizaraprpriainteligncia,mas
apenasabuscarasatisfaoimediatadedesejos(PerdidosnoGueto).
Estaprepondernciadosdesejosretratadaaolongodolivro,comespecialenfoquenaquestoda
violnciadomsticacontraamulher.Conformeserabordadoadiante,arevoluosexualtornouo
desejooparmetroparatodasascoisas,oque,nofim,acabaporlevardiversasmulheresafazerem
escolhasemrelacionamentosqueaslevamasituaesdesubmissoeagresses(UmAmorde
Valento).
Notocanteaousodainteligncia,oautordedicaparteimportantedosensaiosquestodaeducao.
Nomencionadoambienteondeindivduosnopossueminteresseseencaramqualquerformade
esforocomoperdadetempo,aeducao,quepoderiaserummeiodefugirdomundodasubclasse,
amplamentenegligenciada(NoQueremosNenhumaEducao).
Contudo,areduodosnveiseducacionaisnodecorreapenasdafaltadeinteressedosmembrosda
subclasse,mastambmdadifusodorelativismomoral.Odogmadorespeitoabsolutodiferena,
aliadoaodesprezopelaexistnciadeumahierarquiadevaloreseculturas,tevecomoresultadoa
decadnciaeducacional,poisnopossveldesenvolverointelectodeindivduosquandoestesso
ensinadosquenoexistecertoouerradoequetodaespciedeautoridadeilegtima.
Estacrenadequeseestrodeadoporumasociedadebrutaleinjustafaztambmcomqueas
pessoasseencaremsemprecomovtimasenuncacomoagentesresponsveisporsuasescolhas.
Constatase,assim,aexistnciadeumparadoxo.Napocaondealiberdadetemsuamaiordifuso,
osindivduosnoqueremassumiraresponsabilidadeporseusatos.Dalrymplenarraessaculturade
irresponsabilidadeemdiversosaspectosdavidadepessoasdasubclasse,quevodesdealinguagem
passivaempregadaporcriminososparaexplicarseusdelitosnoseencarando,defato,como
autores,mascomobonecosimpulsionadosporfatoresexternos(EaFacaEntrou),ata
cumplicidadedealgumasvtimasdeviolnciadomstica,que,nofundo,templenoconhecimentoda
agressividadedeseusparceiros,masoptamporignoraressaameaa(UmAmordeValento).
Fechandoocrculovicioso,Dalrympletrataemdiversostrechosdaausnciademobilidadesocial.
Comadestruiodoslaosfamiliares(UmAmordeValento)eafalnciadomodeloeducacional
(NoQueremosNenhumaEducaoePerdidosnoGueto),dificultadaasadadamisria.Contudo,
oautordestacaqueaindanoomodelosocialque,porsis,impedeamobilidadeestandoo
principalfatorobstativonamentedosindivduos,navisodemundoadotadaporparcelada
subclasse.
TalfatodemonstradoporDalrympleatravsdaanlisedasfamliasdeimigrantes[3],emespecial
deindianos(EscolhendooFracasso).Aomesmotempoemquemuitosindianosentramem
universidadesesobemnaescalasocial,outrosoptampelocaminhodasdrogasedocrime.Muitas
http://ifecampinas.org.br/resenhavidasarjetadalrymplechiozzotto/?print=print 3/6
2017617 ifecampinas.org.br/resenhavidasarjetadalrymplechiozzotto/?print=print
vezes,taisfenmenossopercebidosnasmesmasfamlias,oquedenotaaimportnciadaescolha
pessoalporadotarounoavisodasubclasse.
Porm,conformeexpostoemtodaaobra,masemespecialnasegundaparteTeoriaAindaMais
Sombria,aanlisedouniversodasubclassenoestariacompletasenofosseconsideradaa
influnciadosintelectuais.Nasltimasdcadas,concepessobreafamlia,educao,crime,
cultura,polcia,dentreoutrosaspectosdarealidade,foramtransformadasporintelectuais
progressistas.Acreditavamestarlutandocontraumaordeminjusta,masgeraramcaossocial(Ver
NoCrer).
Ojmencionadorelativismonosmbitosdaculturaedaeducao,quecriouumambiente
aprisionadorparaospobres,produtodeteoriasdestesintelectuais.Aoadvogarem,porexemplo,a
inexistnciadeumaformacorretagramatical,limitaramodesenvolvimentoeouniversodos
membrosdasubclasse,criandoobstculosparaquefugissemdasituaodemisria.
Tambmodogmadosintelectuaisdanoemissodejuzosdevalor(OmpetodeNoEmitir
Juzos),apesardesebasearnaideiadecompaixo,afetademodoperversoavidadeparcelada
subclasse,sejaquandoserelacionamcomterceiros(mulheresvtimasdeviolnciadomstica
incapazesdeperceberaagressividadedeseusparceiros)sejaemrelaoasiprprios(oscriminosos
quenosevemcomoagentescausadoresdodelito,masencontramajustificaomoralparaseus
atosemteoriasdevisdeterministasQualACausadoCrime?eComoOsCriminologistas
FomentamoCrime).
Outropontodeforteinflunciaintelectual,navisodeDalrymple,odasrelaesfamiliarese
afetivas.Comarevoluosexual,acreditavasequeaderrocadadoscostumesedasrestriesnas
relaesentreossexostrariafelicidadeeofimdasfrustraesdosdesejos.Contudo,acombinao
entreoespritodeliberdadesexualcontrriofidelidadeeamanutenododesejodepossesexual
exclusivaemrelaoaooutromostrouseexplosiva.Oresultadofoiaexpansodaviolncia
domsticaeadestruiodoslaosfamiliaresnombitodasubclasse.
Porfim,algunsartigossodedicadosaosefeitosdepresseseideiasdosintelectuaisradicaissobrea
atuaopolicial(E,Assim,MorremaoNossoRedorTodososDiasPoliciaisnoPasdasMaravilhas
eIntolernciaZero).Dalrympleapontaqueapolcia,emmuitoscasos,passouasepreocuparmais
comasrelaespblicasprogressistasquando,naverdade,paraestesaprpriaexistnciada
polciaumproblemadoquecomaprevenodocrimeeadefesadaordemsocial.Contudo,ao
deixardecumprirsuafuno,acabaprejudicandoprincipalmenteascamadasmaispobresda
populao,quesofremdeformamaisdiretaosefeitosdacriminalidade.
AVidanaSarjetaumaimpressionanteanlisedamisriamoraldasubclassebritnica,relatando
diversasquestesproblemticasdarealidadeinglesa,masquesoverificveisdeformasimilarno
Brasil.
ApesardenossomodelodeEstadoPrevidencirioaindasermenosconsolidadoqueoingls,a
questodamisriamoralumfatopreocupante.Aexpansonoconsumodeentorpecentes,ospfios
http://ifecampinas.org.br/resenhavidasarjetadalrymplechiozzotto/?print=print 4/6
2017617 ifecampinas.org.br/resenhavidasarjetadalrymplechiozzotto/?print=print
resultadoseducacionais,adesintegraodosncleosfamiliares,soalgunsdosproblemasrelatados
porDalrymplequeafetamasociedadecomoumtodo,masemespecialossetoresmaispobres,
dificultandoaindamaisamobilidadesocialquejnoeraumatradiobrasileirae,aomesmo
tempo,agravandoosproblemasdeviolnciadomsticaedacriminalidade.
AssimcomonaInglaterra,possvelvisualizaremmuitosdestesproblemassociaisainflunciade
intelectuais.apartirdeteoriasprogressistasquecriminososnoconseguemseencararcomo
agentesresponsveisporseusatos,mascomovtimasdasociedadeoujusticeirosnalutacontraum
poderestatalilegtimo,oqueseverificadeformantidanofenmenodocrimeorganizado.Apolcia
geralmentevistaemuniversidadesenaimprensaapenascomoumainstituiocorruptaou
arbitrria,sendocadavezmaiscomunspropostasutpicasquelevariamaoseuenfraquecimentoeao
aumentodainsegurana,sobretudoparaosmaiscarentes.
Damesmaforma,aeducao,aindaquealvodevultososinvestimentos,noexerceseupapel
formador,muitasvezesporestarbaseadaemmodelosrelativistaseideologizada.Afamlia,prevista
naConstituiocomobasedasociedade,temsidosucessivamentedesconstrudanasltimasdcadas
esendosubstitudaporumefmeromodeloeudemonista,marcadopelaatomizaosocial,elevadas
taxasdedivrcioeviolnciadomstica.
Todasestasquestesafetamasociedadebrasileiracomoumtodo,masexerceminflunciamais
perniciosaexatamentesobreaparcelamaispobredapopulao,aquemsupostamenteos
progressistasbuscavamfavorecer.Naverdade,conformejexposto,todasestastransformaes
sociaisforamesopropagadaspelosintelectuaiscomoformasdelutacontraopresses,masa
destruiosistemticadasinstituiesnotrouxeoesperadoreinodaliberdadeedafelicidade,masa
expansodamisriamoral.
Agrava,ainda,asituaoofatode,emumambientedominadopelorelativismo,diversospadres
comportamentaiseideiasdasubclasseestaremprogressivamenteespalhandosepelorestanteda
sociedade(ChiqueSerGrosseiroeDi,logoExisto).Ourevertemosociclodedegradaoda
subclasse,ouasubclasseirsevingardetodosns.
FernandoChiozzottoBacharelemDireitopelaUniversidadedeSoPaulo(USP)eAssistente
JurdiconoTribunaldeJustiadoEstadodeSoPaulo.
FICHATCNICA:
TTULO:AVidanaSarjetaOcrculoviciosodamisriamoral
AUTOR:TheodoreDalrymple
TRADUO:MrciaXavierdeBrito
APRESENTAO:ThomasSowell
EDITORA:Editora
ANO:2014
Gnero:CinciasHumanaseSociais
http://ifecampinas.org.br/resenhavidasarjetadalrymplechiozzotto/?print=print 5/6
2017617 ifecampinas.org.br/resenhavidasarjetadalrymplechiozzotto/?print=print
Subgnero:CrticaCultural
ISBN:9788580331684
NOTAS:
[1]Conformenotadatradutora,otermounderclasstraduzidocomosubclassenopossui
equivalenteexatoemportugus,masrefereseclassecompostapordesempregados,jovensno
empregveisporfaltadequalificaoprofissionale/oudependnciaqumica,subempregados,
doentescrnicos,idososepessoascomdeficinciafsica,mesoupaissolteiros,minoriastnicas,
etc.,quesovtimasdaarmadilhadapobrezaenotmmeiosdesairdessacircunstncia
(DALRYMPLE,Theodore.AVidanaSarjeta.SoPaulo:Realizaes,2014.Fl.15).
[2]Apesardepartedasubclasseviveralheiaasentimentosreligiosos,umdosensaios(OCoraoDe
UmMundoSemCorao)abordaainflunciaredentoradareligiosidadesobrearealidadede
pessoasquevivemcircundadaspeloambientedegradado.Dalrympleretrataabuscadesesperadade
indivduosporordememmeioanarquia,emumdospoucosespaosondefalhaspessoasso
reconhecidas,assimcomoanecessidadedeautoridademoral.Contudo,htambmefeitosnegativos
emalgunscasos,comautoridadesreligiosasautoproclamadasaproveitandosedoestadode
degradaosocial.
[3]interessantetambmaanliserelacionadaimigraofeitanoensaioLeitor,SoMaridoe
MulherInfelizmente,noqualsoapresentadoscasosdechoquesculturaisquenoencontram
respostasfceis.Situaescomoasdecasamentoforadosevidenciamque,apesardeaimigrao
enriqueceraculturadopas,ilusriaapretensomulticulturalistadequeaLeieoEstadosejam
neutrosfrentediferenasaxiolgicaseculturaiscolidentes.
Tags:
Fonte:
http://ifecampinas.org.br/resenhavidasarjetadalrymplechiozzotto/?print=print 6/6