Margaretha van Parma

de, het recht gekregen de naam Margaretha van Oosten-

rijk te voeren.

2 Huwelijken
Ze huwde tweemaal.

1. Op 29 februari 1536 trouwde zij in Napels met haar

eerste echtgenoot Alessandro de' Medici, hertog van
Florence. Deze werd vermoord in 1537.
2. Op 4 november 1538 huwde ze een tweede maal
in Rome, nu met Ottavio Farnese, een kleinzoon
van paus Paulus III en van 1547 tot 1586 hertog
van Parma en Piacenza. Zij kregen twee kinderen:
Alessandro, de latere landvoogd van de Spaanse Ne-
derlanden en zijn tweelingbroer Carlo, die binnen
een jaar overleed.

3 Landvoogdes

Margaretha van Parma door Anthonie Mor

Margaretha van Parma (Oudenaarde, 28 december

1522 - Ortona, 18 januari 1586) was landvoogdes voor
haar halfbroer Filips II over de Habsburgse Nederlanden
van 1559 tot 1567, toen de hertog van Alva naar de Ne-
derlanden werd gezonden.

1 Jeugd
Ze was een buitenechtelijk kind van keizer Karel V.
Haar moeder was Johanna van der Gheynst, dochter
van een tapijtverkoper uit Nukerke. Zij werd gedoopt
in de Onze-Lieve-Vrouwekerk te Pamele en opgevoed
in Brussel onder toezicht van Margaretha van Oosten-
rijk en Maria van Hongarije, meer bepaald in het gezin
van Andries van Douvrin, heer van Drogenbos en Sint-
Martens-Bodegem. Op tienjarige leeftijd verhuisde Mar-
garetha in 1533 naar Itali, waar zij opgroeide onder de
hoede van vooral Madame de Lannoy, weduwe van de
voormalige onderkoning van Napels, Charles de Lannoy. In 1559, hetzelfde jaar dat Filips II voorgoed vertrok uit
Deze Italiaanse opvoeding verklaart ook waarom ze voor- de Nederlanden naar Spanje, waar het koningschap zijn
al bekend werd onder haar (Italiaanse) titel Madama, al aandacht opeiste, werd Margaretha benoemd als land-
had ze in 1529, toen Karel V haar als zijn dochter erken- voogdes der Nederlanden. Aan haar zijde had Filips zijn

1
2 8
vertrouwde topadviseur Antoine Perrenot de Granvelle
benoemd. Deze had Karel V ook al gediend. Hij was zeer
invloedrijk, mede vanwege de geringe ervaring van Mar-
garetha en daarom gehaat bij de Nederlandse adel. Mar-
garetha kwam steeds meer in de knel tussen Filips II ener-
zijds en de plaatselijke adel anderzijds. In 1564 was Gran-
velle niet meer te handhaven en Filips stuurde hem naar
de Franche-Comt, waar hij vandaan kwam. Niet alleen
speelde de gebruikelijke machtsstrijd tussen adel en ko-
ning, maar ook de groeiende invloed van de Reformatie
en de repressieve anti-ketterse 'plakkaten' die al dateer-
den uit de tijd van Karel V. Margarethas eigen houding in
godsdienstige kwesties was waarschijnlijk relatief mild,
maar Filips II was nog onverzettelijker dan zijn vader.
De Hertog van Alva leidt Margaretha van Parma uit Brussel, 30
augustus 1568.
Op 5 april 1566 nam zij het eerste van drie
smeekschriften van Nederlandse edelen in ontvangst,
waarin gevraagd werd om afschang van de Inquisitie.
Haar naaste adviseurs hoonden de edelen weg, die door
hen voor 'gueux' (bedelaars) werden uitgemaakt. Maar
Margaretha stemde toe in opschorting van de activiteiten
van de Inquisitie, zodat de edelen tijd werd gegund
om handtekeningen te verzamelen en het smeekschrift
direct bij Filips II in te dienen. Hoe gering de kans
op inwilliging door Filips was, is nooit in de praktijk
getoetst. Want zodra de druk op de protestanten werd
verlicht, brak de (al tientallen jaren ondergrondse)
Reformatie volledig door in het openbare leven, in de
vorm van massaal bezochte hagenpreken en de geweld-
daden van de Beeldenstorm tegen de door de calvinisten
verafschuwde heiligenbeelden in de kerken, die door
hen als afgodsbeelden werden beschouwd. De Zuid-
Nederlandse reformator Guido de Brs, die al in 1561 de
Confessio Belgica ofwel Nederlandse Geloofsbelijdenis
opgesteld had, werd in mei 1567 wegens ketterij ter dood
veroordeeld en in Valencijn opgehangen.
EXTERNE LINK
4 Terug naar Itali
Toen Filips II in augustus 1567 de hertog van Alva stuur-
de om met militair geweld het gezag te herstellen, de in-
zet van de Inquisitie te verhevigen en nieuwe hoge be-
lastingen (de Tiende Penning) te vorderen om deze ex-
tra inspanningen te betalen, legde Margaretha uit pro-
test haar ambt neer. Ze keerde terug naar Itali, waar zij
in L'Aquila gouverneur van de Abruzzen werd. Ze heeft
nog mogen meemaken dat haar zoon Alexander Farnese,
de latere hertog van Parma, in 1578 landvoogd werd en
als veldheer successen boekte in de Nederlanden. Bij het
aantreden van haar zoon kwam Margaretha nog n keer
terug naar de Nederlanden, waar zij geboren was. Er was
sprake van dat ze samen aan de macht zouden komen,
zij als landvoogdes en hij als militair leider. Maar Mar-
garetha werd door haar zoon tegengehouden, waarop zij
teleurgesteld terugkeerde naar Itali.
5 Palazzo Madama
Palazzo Madama
Het Palazzo Madama in Rome is naar haar vernoemd. Nu
is het de zetel van de Italiaanse Senaat.
6 Studies en romans
Dr. Jane de Iongh publiceerde over haar de studie Ma-
dama, Margaretha van Oostenrijk, Hertogin van Parma
en Piacenza 1522-1586, Querido, Amsterdam, 1965. Jan
Siebelink schreef de roman Margaretha (2002), geba-
seerd op het leven van Margaretha van Oostenrijk, herto-
gin van Parma en Piacenza.
7 Voorouders
8 Externe link
Portret in Digitaal Vrouwenlexicon
 3

9 Tekst-en beeldbronnen, medewerkers en licenties

9.1 Tekst
Margaretha van Parma Bron: https://nl.wikipedia.org/wiki/Margaretha_van_Parma?oldid=49377358 Bijdragers: Andre Engels, Frans-
vannes, Romaine, Muijz, Puckly, Adamhawk, Robbot, Paul Hermans, Knsterle, Henk van Haandel, Michiel1972, Bries, Tdevries, Tfa1964,
RobotQuistnix, Robert Prummel, Edoderoo, RoboRex, Magalhes, Karel Anthonissen, Soet, BotEmpoor, DRahier, Witger, YurikBot,
Daka, Eskimbot, Alcide, Robb, Foxie001, Gerbot, Mexicano, Hansmuller, Mbch331, Thijs!bot, Edwinb, Erwin85Bot, Rood-geel-blauw,
Dapsv, Escarbot, Maiella, Heer van Robaais, JAnDbot, Machaerus, MoiraMoira, CommonsDelinker, AleichemAWB, ~nlwiki,
Jop123, Marjoke, WarddrBOT, Skuipers, Kweniston, TXiKiBoT, BertS, Jonas Wiskerke, BotMultichill, VanBeem, Daan6, Le Pied-
bot~nlwiki, Louperibot, Paul2, Roland Goossens, Den Hieperboree, Groucho NL, Vinvlugt, Zorrobot, Kthoelen, Jarii94, AGL, Melancho-
lieBot, MastiBot, Luckas-bot, RudolphousBot, Xqbot, Meerdervoort, NellekeR, Philip Vermoortel, MrBlueBot, ErikvanB, ReinaartBot,
Hans Hogendijk van Grol, EmausBot, WikiRigaou, WikitanvirBot, Campanile, Grmbl76, Karmakolle, Legobot, Tulp8, Fransdevries144
en Anoniem: 27

9.2 Afbeeldingen
Bestand:Alva_en_Parma_1568_(Frans_Hogenberg).jpg Bron: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/c/c4/
Alva_en_Parma_1568_%28Frans_Hogenberg%29.jpg Licentie: Public domain Bijdragers: https://www.flickr.com/photos/
internetarchivebookimages/14593913498/ Oorspronkelijke artiest: Frans Hogenberg
Bestand:Coat_of_Arms_of_Margareth_of_Parma_Before_her_Marriage.svg Bron: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/
commons/5/50/Coat_of_Arms_of_Margareth_of_Parma_Before_her_Marriage.svg Licentie: CC BY-SA 3.0 Bijdragers: Menndez-Pidal
De Navascus, Faustino; El escudo; Menndez Pidal y Navascus, Faustino; ODonnell, Hugo; Lolo, Begoa. Smbolos de Espaa. Madrid:
Centro de Estudios Polticos y Constitucionales, 1999. ISBN 84-259-1074-9, p. 199 Oorspronkelijke artiest: Heralder
Bestand:Commons-logo.svg Bron: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4a/Commons-logo.svg Licentie: Public domain
Bijdragers: This version created by Pumbaa, using a proper partial circle and SVG geometry features. (Former versions used to be slightly
warped.) Oorspronkelijke artiest: SVG version was created by User:Grunt and cleaned up by 3247, based on the earlier PNG version, created
by Reidab.
Bestand:MargarethevonParma02.jpg Bron: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/f/f2/MargarethevonParma02.jpg Li-
centie: Public domain Bijdragers: World Wide Web, sorry, I can't remember the exact page Oorspronkelijke artiest: Anthonis Mor van
Dashorst
Bestand:Roma_-_Palazzo_Madama.jpg Bron: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/b2/Roma_-_Palazzo_Madama.jpg
Licentie: Public domain Bijdragers: ? Oorspronkelijke artiest: ?

9.3 Inhoudslicentie
Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0