Patronat:

Ministerstwo
Infrastruktury

prof. dr hab. in.

Kazimierz Furtak Rektor-elekt
Politechniki Krakowskiej

prof. dr hab. in.

Antoni Tajdu
Rektor AGH

Polski Komitet
Geotechniki

Zwizek Mostowcw
Rzeczypospolitej
Polskiej

Polskie Stowarzyszenie
Technologii
Bezwykopowych

organizator: a sp. z o.o.

y n ie ri a B ezwykopow
In
w
31-305 Krak go 1
R ad zi ko w skie Polska Fundacja
ul.
1 10 90
tel. +48 12 35 Technologii
48 12 39 3 18 93 Bezwykopowych
fax +
@ i-b.pl
e-mail: biuro

izator: o
wsporgan dsibiorstw
Miejskie Prze analizacji
wiK
Wodocig
k a Akc yjna
Sp
w Krakow ie
Polskie Zrzeszenie
Wykonawcw
Fundamentw Specjalnych

l / ko n fe re n cja
www.i-b.p Izba Gospodarcza
Wodocigi Polskie
nominacje
nominacje

TYTANY 2008
TYTANY 2008
Nominacje do nagrd branowych kwartalnika
Geoinynieria drogi mosty tunele

Niezalene Jury zoone ze specjalistw z dziedziny nauki, wybierze spord firm

nominowanych przez redakcj kwartalnika Geoinynieria drogi mosty tunele laure-
atw w przedstawionych kategoriach. Czonkowie komisji w kadej z kategorii maj
do dyspozycji pul punktow, jak rozdziel pomidzy firmy nominowane w danej
kategorii. Punkty przyznane za poszczeglne miejsca to 7, 5, 3, 2, 1. Werdykty wszyst-
kich czonkw Jury zostan podsumowane i w ten sposb wyonimy laureatw.
Nagrody zostan wrczone 18 czerwca 2008 roku podczas wieczornej Gali w trakcie
Midzynarodowej Konferencji Technicznej pt. INYNIERIA 2008.

Budownictwo mostowe
BUDIMEX-DROMEX za wykonawstwo wiaduktw czcych Tras Siekierkowsk z Powieck Projekt Budowa Trasy Sie-
kierkowskiej
Freyssinet Polska sp. z o.o. za: koncepcj wykonania robt, projekt technologiczny oraz projekty urzdze pomocniczych
i podpr tymczasowych, nasuwanie konstrukcji, spranie konstrukcji (wzdune i poprzeczne), podwieszanie konstrukcji
przy budowie Mostu przez Wart w Koninie
Konsorcjum Przedsibiorstwa Robt Mostowych Mosty-d i Pockiego Przedsibiorstwa Robt Mostowych Mosty-Pock,
obecnie stanowicego Oddzia Mostowy Bilfinger Berger Polska za budow Mostu Solidarnoci przez rzek Wis w Pocku
SKANSKA SA za generalne wykonawstwo estakady ukowej nad dolin rzeki Kameszniczanka w Milwce na trasie drogi
ekspresowej S-69 prowadzcej do granicy ze Sowacj
WARBUD SA za generalne wykonawstwo obiektw mostowych na Trasie Kwiatkowskiego w Gdyni (cao Trasy)

Budownictwo podziemne
HERRENKNECHT AG za produkcj wielkogabarytowych gowic wierccych TBM oraz wkad w rozwj technologii tunelo-
wania na wiecie
KOPEX Przedsibiorstwo Budowy Szybw SA za przebudow szybu Zygmunt dla Katowickiego Holdingu Wglowego SA
Kopalni Wgla Kamiennego Murcki
MC-Bauchemie sp. z o.o. za technologi MC-Injekt GL-95 system strukturalnego uszczelniania cian szczelinowych na
przykadzie realizacji budowy przejcia podziemnego pod rondem Regana we Wrocawiu
Przedsibiorstwo Budowy Kopal PeBeKa SA za projekt i technologi gbokiego zamraania grotworu dla gbienia szybu
SW-4 kopalni Polkowice - Sieroszowice
ViaCon Polska sp. z o. o. za produkcj stalowych przepustw z blachy falistej

Geoinynieria
ArcelorMittal Commercial Long Polska sp. z o.o. za produkcj grodzic stalowych oraz promocj technologii cianek
szczelnych
Atlas Copco Polska sp. z o.o. za system SYMETRIX przeznaczony do wiercenia otworw z ich jednoczesnym rurowaniem
Menard Polska sp. z o.o. za kompleksowe rozwizania w zakresie fundamentowania specjalnego oraz wzmocnienia podoa
od projektu do realizacji
SOLETANCHE POLSKA sp. z o.o. za wykonawstwo fundamentw gbokich nowatorskimi metodami oraz techniki wzmac-
niania podoa
Zakad Inynieryjny GEOREM sp. z o.o. za wykonawstwo w brany geologii inynierskiej, geoinynierii oraz fundamen-
towania specjalnego

2 GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 02/2008 (17)

 spis spis
treci
treci

w numerze
Od redakcji.................................................................................................................. 4
From the editor, Kalendarium ............................................................................... 5
In the issue .................................................................................................................. 6
Wydarzenia ................................................................................................................ 7
Aktualnoci ...............................................................................................................10
Inynierowie i mosty przyszoci ........................................................................14
Rozmowa z prof. dr hab. in. Kazimierzem Furtakiem
Od gbokich wykopw po tunele ....................................................................16 OD GBOKICH WYKOPW PO TUNELE
Jakub Sierant
Jakub Sierant
Artyku opisuje prace przy budowie drogi ekspre-
Wpyw polizgu w zamkach grodzic typu U na ich nono.......................20 sowej S69, majcej poczy Bielsko-Bia z polsko-
Jarosaw Rybak, Pawe Kwarciski sowack granic pastwa w Zwardoniu. Budowa
Stateczno skarp i zboczy w ujciu Eurokodu 7 ...........................................26 drogi ekspresowej o charakterze grskim sprawia,
Halina Konderla e inwestycja nabiera cech zadania cile inynier-
skiego, z uwagi na ilo i zoono obiektw (gbo-
Ekrany gruntowe ....................................................................................................30 kie wykopy, tunele, mosty, estakady), ktre drodze
Mieczysaw Chalfen, Tadeusz Molski towarzysz.
Pale w dnie Horseshoe Bay ................................................................................. 34
Wanda Wright
Stabilizacja skarp i nasypw drogowych ........................................................36
Szymon Koodziejczyk
CSM Cutter Soil Mixing.......................................................................................38
Dariusz Mikulski
Wciskarka do larsenw..........................................................................................42
Dariusz Mazur
Najmniejszy plac budowy ....................................................................................44
Joanna Pieczyska
Krakowskie inwestycje drogowe .......................................................................46
WPYW POLIZGU W ZAMKACH GRODZIC
Wojciech Ciejka
TYPU U NA ICH NONO
Pena mobilizacja sprztu rozbudowa Galerii Sfera...................................50 Jarosaw Rybak, Pawe Kwarciski
Artur Jaro Artyku dotyczy projektowania cianek szczelnych
Drogowe inwestycje cz. 3 .....................................................................................54 zabezpieczajcych gbokie wykopy. Te odksztacal-
Agata Sumara ne konstrukcje oporowe stosowane s w budownic-
twie hydrotechnicznym oraz jako tymczasowe lub
Most w Puawach ...................................................................................................66 stae elementy obudowy gbokich wykopw.
Jolanta Augustyska
Wpyw zmiany stanu gruntw na nono pali wierconych CFA...............67
Jerzy Domski
Geomix i Trenchmix............................................................................................68
Mariusz Hoffmann
Wavin kompletne systemy dla drogownictwa ............................................74
Maria Bogacz-Rygas
HOBAS funkcjonalno, trwao, estetyka................................................76
Robert Struyski
Iniekcja cinieniowa ...............................................................................................80
Krzysztof Wrblewski
KRAKOWSKIE INWESTYCJE DROGOWE
Most Kotlarski, Most Siekierkowski ..................................................................82 Wojciech Ciejka
Agata Sumara
Autor artykuu opisuje wielopoziomowy wze dro-
Podcinieniowa konsolidacja podoa gruntowego ....................................84 gowy (tzw. Wze Radzikowskiego), zlokalizowany
Krystian Binder na skrzyowaniu drg krajowych nr 7 i 79 w Modl-
niczce k. Krakowa.

stae dziay Kontrakt wyrnia si spord innych wygldem

i estetyk, imponuje czasem realizacji i ukrywa w so-
Kalendarium ..............................................................................................................5 bie tajemnic realizacji najduszych wewntrznych
kabli sprajcych dla pojedynczego etapu spra-
Wydarzenia.................................................................................................................7 nia. To wszystko czyni t konstrukcj niepowtarzaln
Aktualnoci .............................................................................................................. 10 nie tylko w skali krajowej ale nawet wiatowej.

GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 02/2008 (17) 3

od redaktora
od redaktora

4 lata w Unii czasopismo recenzowane ISSN 1895 - 0426

Wydawca
Ju od czterech lat Polska jest Inynieria Bezwykopowa sp. z o.o.
od redaktora czonkiem Unii Europejskiej.
Wielu dotychczas sceptycznie
www.i-b.pl/gt/
Redakcja
nastawionych zmienio postrze- 31-305 Krakw, ul. Radzikowskiego 1
ganie wejcia naszego kraju tel. + 48 12 351 10 90
w szeregi UE. Polskie towary fax + 48 12 393 18 93
znalazy nowe rynki zbytu, e-mail: redakcja@i-b.pl
zmniejszeniu ulego bezrobo- Rada Programowa
cie i niekwestionowanym sta Prof. dr hab. in. Kazimierz Furtak
si fakt wzrostu gospodarczego Rektor-elekt Politechniki Krakowskiej
w naszym kraju. Od czasu wej- dr in. Wojciech Grodecki
cia do Unii polska gospodarka Politechnika Warszawska
wzrastaa rednio o 6 procent Prof. dr hab. in. Kazimierz Gwizdaa
w skali roku. Wejcie w szeregi unijne pozwolio nam na wykorzysta- Politechnika Gdaska
nie wielu programw wspierajcych. W latach 20042006 z zasobw Prof. dr hab. in. Cezary Madryas
wsplnotowych funduszy unijnych zrealizowano projekty za kwot Przewodniczcy Rady Programowej PSTB
Prof. dr hab. in. Zbigniew Mynarek
blisko 100 mld zotych (wraz z wkadem wasnym). W grudniu ubie-
Prezydent Polskiego Komitetu Geotechniki
gego roku Komisja Europejska zatwierdzia Program Operacyjny Prof. dr hab. in. Zbigniew Pruszak
Infrastruktura i rodowisko na lata 20072013. Wysoko wkadu Polska Akademia Nauk
rodkw unijnych zaangaowanych w program wynosi 28 miliar- Prof. dr hab. in. Wojciech Radomski
dw euro, z czego na realizacj samego programu transportu prze- Politechnika Warszawska
znaczono 19,4 mld EUR. dr in. Karol Ry
Jednake wiele spord moliwych do wykorzystania rodkw Politechnika Krakowska
finansowych zostao zaprzepaszczonych z powodu licznych luk Prof. dr hab. in. Anna Siemiska-Lewandowska
w obowizujcym prawie Wielkim problemem rozbudowy kra- Politechnika Warszawska
jowych drg i autostrad staa si niezdolno aparatu administra- Prof. dr hab. in. Antoni Tajdu
Rektor Akademii Grniczo Hutniczej
cyjnego do sprawnego wytyczania tras, weryfikacji dokumentacji,
Prof. dr hab. in. Maciej Werno
przeprowadzania procedur urzdowych, wywaszczania i wykupu Politechnika Koszaliska
gruntw, jak rwnie uzyskiwania potrzebnych zgd. W tej sytuacji Prof. dr hab. in. Andrzej Wichur
drugorzdne staj si wtpliwoci, czy wystarczy nam rodkw na Akademia Grniczo Hutnicza
zaplanowane budowy drg i autostrad, a na pierwszym planie po- dr hab. in. Adam Wysokowski, prof. UZ
winna znale si niezwoczna nowelizacja wielu ustaw i szybkie Uniwersytet Zielonogrski
wprowadzenie ich w ycie. I miejmy nadziej, e tak wanie si Redaktor naczelny
stanie... Pawe Komider
W aktualnym wydaniu szczeglnej Pastwa uwadze pragn pole- tel. +48 606 214 393
ci tekst pira dr Mieczysawa Chalfena oraz dr in. Tadeusza Mol- e-mail: kosmider@i-b.pl
skiego Ekrany gruntowe. Autorzy przedstawiaj dziaanie ekranu Redaktor prowadzca
przeciwfiltracyjnego na skarpie odwodnionej jako jednego z elemen- Monika Socha-Komider
tw konstrukcyjnych ziemnego wau przeciwpowodziowego. tel. +48 698 623 633
Wartym uwagi jest rwnie artyku powicony charakterystyce e-mail: monika@i-b.pl
Eurokodu 7 autorstwa dr in. Haliny Konderli. Autorka podaje ogl- Sekretarz redakcji
ne zasady analizy statecznoci skarp i zboczy wedug tej normy. Agata Sumara
W przykadzie liczbowym rozwaa wpyw rnych podej oblicze- tel. +48 12 351 10 90
niowych na wspczynnik oglnej statecznoci i wspczynnik po- fax +48 12 393 18 93
mocniczy. e-mail: biuro@i-b.pl
Czas szybko mija i ju tylko kilka tygodni pozostao do VI Mi- Reklama i marketing
dzynarodowej Konferencji, Wystawy oraz Pokazw Technologii na ukasz Kopijka
ywo INYNIERIA 2008, na ktr serdecznie Pastwa zapraszam. tel. +48 12 351 10 93
Jestem przekona, i odbywajca si od 2003 r. konferencja na stae tel. kom. +48 664 175 174
wpisaa si w kalendarz znaczcych imprez w brany. Nowoci te- e-mail: marketing@i-b.pl
gorocznego spotkania jest zaprezentowanie szeregu wybranych pro- Korekta
duktw oraz technologii bezporednio na krakowskich placach bu- Agnieszka Chyb
dw. Dla wielu z Pastwa punktem kulminacyjnym tej imprezy jest
Prenumerata
przyznawanie branowych nagrd TYTAN. W biecym wyadaniu tel. + 48 12 351 10 90
znajdziecie Pastwo spis firm nominowanych w kadej z kategorii. e-mail: redakcja@i-b.pl
Serdecznie zapraszam do podkrakowskich Tomaszowic, za wszel-
kie szczegowe informacje znajdziecie Pastwo na naszej stronie
Projekt okadki
Andrzej Krawczak
internetowej.
ycz przyjemnej lektury. Opracowanie graficzne,
skad i przygotowanie do druku
Teresa Borzcka, Micha Krakowiak
Druk
Drukarnia Skleniarz Krakw
Nakad 5500 egzemplarzy
Redakcja zastrzega sobie prawo do skrtw nadesanych artykuw.
Redakcja nie ponosi odpowiedzialnoci za tre reklam, ogosze
i komercyjnych prezentacji.

4 GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 02/2008 (17)

 from the editor
from the editor

4 years in the EU
Poland has been a member of European Union for four years. Many of those who had been skeptical towards our join-
ing the EU have changed their attitude since. Polish products have entered the European markets, the unemployment rate
has decreased and an undeniable economical growth has been observed. For the last four years the Polish economy has
been steadily growing by 6% annually. Entering the EU enabled us to make most of a number of development supporting
programs. In the years 2004 2006 thanks to European funds nearly 100 billion zloty was spent on new investments. Last
year, in December, the European Commission has ratified the Operation Program Infrastructure and Environment for the
years 2007 2013. The EUs contribution to the program amounts to 28 billion euro, 19,4 billion of which is designated
for roads construction.
Unfortunately, large amount of potential funds has been wasted due to the flaws of the current legal system. One of the
major obstacles in the road construction ventures is the inability of the administration to lead the road routes correctly,
verify the documentation smoothly, buy off all the grounds without lingering and keep all the procedures simple. Which
brings us to the conclusion that rather than obtaining the funds we should focus on the right ways to make most of them at
the timeframe given, which means updating our regulations and their prompt bringing to life.
In the current issue of the magazine youll find the text by dr Mieczysaw Chalfen and dr eng. Tadeusz Molski Ground screens.
The article describes the function of anti-filtering screen on dehydrated slope as one of the elements of anti-flood dyke.
The article by dr eng. Halina Konderla is also worth recommendation. The author gives us the general rules for analyzing
slope and slides stability with a number of examples and various approaches.
The time flies and we are only a couple of weeks away from the 6th International Conference, Exhibition and Technology
Shows ENGINEERING 2008 to which I warmly invite you. I am convinced that this annual event, present in the industry
calendar since 2003, has established its importance among the annual business meetings. The novelty to this years confer-
ence will be product presentations to be held directly on construction sites. For many of the participants the most significant
moment of the conference is awarding the TYTAN prizes. In the current issue of the magazine, youll find the list of the
companies nominated for the award along with all the detailed information about the conference in Tomaszowice.

kalendarium
INYNIERIA 2008 Konferencja Wystawa DNI BETONU 2008 WYROBY I SYSTEMY DO NAPRAW I OCHRONY
i Pokazy Technologii Wisa, 2008-10-13 do 2008-10-15 BETONU
Tomaszowice, 2008-06-17 do 2008-06-19 Wisa Hotel GOBIEWSKI Warszawa, 2008-11-03 do 2008-11-07
organizator: Inynieria Bezwykopowa sp. z o.o. organizator: Stowarzyszenie Producentw Cementu organizator: Instytut Badawczy Drg i Mostw
adres: 31-305 Krakw ul. Radzikowskiego 1 adres: 30-003 Krakw, ul. Lubelska 29 adres: 03-301 Warszawa, ul. Jagielloska 80
tel.: +48 12 351 10 90-3 tel.: +48 12 423 33 55 tel.: +48 22 814 13 06
fax: +48 12 393 18 93 fax: +48 12 423 33 45 fax: +48 22 811 17 92
e-mail: biuro@i-b.pl e-mail: dnibetonu@polskicement.pl e-mail: ibdim@ibdim.edu.pl
www.i-b.pl www.dnibetonu.pl www. ibdim.edu.pl

MINING EXPO 2008 INFRASTRUKTURA VI Midzynarodowe Targi VI Kongres Drogowy

Expo Silesia, Sosnowiec, 2008-09-09 do
2008-09-12
Adres: Sosnowiec, ul. Braci Mieroszewskich 124
tel.: +48 32 788 75 10
e-mail: anna.opitek@kolporter.com.pl
www.miningexpo.pl
XXI wiatowy Kongres Grniczy
Szczyrk, 2008-09-07 do 2008-09-11
organizator: Akademia Grniczo-Hutnicza
w Krakowie
adres: 30-059 Krakw, Al. Mickiewicza 30
tel.: +48 12 617 46 04
e-mail: office@wmc-expo2008.org
www.wmc-expo2008.org/pl
GEOTECHNICS IN MARITIME ENGINEERING
11th Baltic Sea Geotechnical Conference
Gdask, 2008-09-15 do 2008-09-18
organizator: Katedra Geotechniki, Geologii
i Budownictwa Morskiego Politechniki Gdaskiej
adres: 80-952 Gdask, ul. G. Narutowicza, 11/12
tel.: +48 58 347 18 30
fax: +48 58 347 19 33
e-mail: 11BC@pg.gda.pl
www.11bc.pg.gda.pl
Warszawa, 2008-10-15 do 2008-10-17
organizator: Midzynarodowe Targi Polska sp. z o.o.
adres: 04-307 Warszawa, ul. Makowska 95,
tel.: +48 22 529 39 00
fax: +48 22 529 39 76
e-mail: info@mtpolska.com.pl
www.mtpolska.com.pl
INFRASTRUKTURA PODZIEMNA MIAST 2008
X MIDZYNARODOWA KONFERENCJA
WROCAW, 2008-10-22 do 2008-10-24
organizator: POLITECHNIKA WROCAWSKA,
ITA-AITES, EFUC, PSTB
tel.: +48 71 320 29 14
fax: +48 71 328 18 89
e-mail: andrzej.kolonko@pwr.wroc.pl
www.wbliw.pwr.wroc.pl/uiua2008
POLEKO 2008
Pozna, 2008-10-27 do 2008-10-30
organizator: Midzynarodowe Targi Polska sp. z o.o.
adres: 60-734 Pozna, ul. Gogowska 14
tel.: +48 61 869 26 96
fax: +48 61 869 29 52
e-mail: poleko@mpt.pl
www.poleko.mtp.pl
Warszawa, 2008-11-19 do 2008-11-20
organizator: Stowarzyszenie Polski Kongres
Drogowy
adres: 03-301 Warszawa, ul. Jagielloska 80
tel.: +48 22 675 08 15
fax: +48 22 675 08 15
e-mail: office@pkd.org.pl
www.pkd.org.pl
Intertunnel 2008
The 8th International Tunnelling 2008 Exhibition
Turin, Italy, 2008-05-20 do 2008-05-22
organizator: Mack Brooksa Exhibitions
adres: Romeland House, Romeland Hill, St Albans,
Herts AL3 4ET, United Kingdom
tel.: +44 17 278 14 400
www.mackbrooks.com
ITA-AITES World Tunnel Congress 2008
Agra, India, 2008-09-19 do 2008-09-25
organizator: COX & KINGS (I) LTD.
adres: Indra Place, H-Block, Connaught Circus,
New Delhi 110001, INDIA
e-mail: sandeepj@coxandkings.com
www.wtc2008.org

GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 02/2008 (17) 5

inin the
the issue
issue

FROM DEEP EXCAVATIONS TO TUNNELS ..............................................................................................16

Jakub Sierant

The article describes the construction of the express road S69, linking Bielsko-Biaa with the Polish-Slovak
border in Zwadro. The road runs mostly through mountain area which made is construction a strictly engi-
neering challenge, parts of which are deep excavations, tunnels, bridges and overpasses .
TITAN POLSKA is the provider of geotechnical solutions including deep excavation reinforcement, slope and
landslip stabilization and tunneling. They have participated in the construction process from the beginning
and supported the designers and contractors of road and all its challenging elements.

THE INFLUENCE OF SKID ON THE BEARING CAPACITY OF U TYPE SHEET PILE LOCKS ..................20
Jarosaw Rybak, Pawe Kwarciski

The article concerns designing sheet piles for deep excavation enhancement. Sheet piles are widely used
in hydrotechnical construction and they also serve role of temporary or solid supporting elements for deep
excavation. In the case of construction sites in the urban area, the safety of local buildings and under-
ground assets is of utmost importance to the investor. The development within the sheet piles technology,
made it possible to eliminate their major disadvantages such as their negative influence on the environ-
ment during the installation process.

THE SLOPE STABILITY ACCORDING TO EUROCODE 7 .................................................................................... 26

Halina Konderla

The shot characteristic of Eurocode 7 have been presented in the paper. General rules of the stability slopes
analysis according to European Standard are presented. A influence different design approaches on the overall
factor safety and an auxiliary factor ware considered in the numerical examples. Numerical calculations by own
computer program FILAR were done. The Janbus method was applied.

EARTHWORK SCREENS ..........................................................................................................................30

Mieczysaw Chalfen, Tadeusz Molski

An anti flood screen on inner slope may be an important part of earthwork dike. Groundwater level fall,
decrease of groundwater flow through aquifer and local increase of water velocity around screen are ad-
ditional results of screen work. Such screen will effectively decrease water flow when its thickness and
permeability is optimal to specific cross section. In the paper an influence of screen parameters on seepage
conditions is investigated using a mathematical model. A linear relationship between flow characteristic
and screen parameters was confirmed. The necessary conditions for effective work of earth screen is its
workmanship according to projected parameters.

ROAD INVESTMENTS IN KRAKOW ........................................................................................................46

Wojciech Ciejka

The author of the article focuses on the construction of road junction Wze Radzikowskiego located on
the crossings of the roads no. 7 and 79 in Modlniczka near Krakw. The contract within which this facility
was built, distinguishes itself compared to other such realizations in Poland. What makes it special, arent
just the esthetic values or the short construction time, but also the unusual installation of the longest com-
pressing cables for one stage. All that makes the new junction a unique construction in Poland and on the
global scale.

6 GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 02/2008 (17)


Estetyka Mostw VI Krajowa Konferencja Naukowo-Szkoleniowa
W dniach 16-18 kwietnia 2008 r. w Ja-
chrance k. Warszawy miaa miejsce VI Kra-
jowa Konferencja Naukowo-Szkoleniowa
Estetyka Mostw. Organizatorami kon-
ferencji by Instytut Badawczy Drg i Mo-
stw Politechniki Warszawskiej oraz Od-
dzia Warszawski Zwizku Mostowcw
Rzeczypospolitej Polskiej.
Z uwagi na due zainteresowanie po-
ruszanymi na konferencji tematami, wy-
kraczajcymi poza problemy czysto tech-
niczne oraz wysokie oceny przebiegu
i efektw poprzednich obrad wpisano j
do staego kalendarza spotka, z postu-
latem powtarzania ich w cyklu trzylet-
nim. Podobnie jak w czasie poprzednich
piciu spotka, tematem przewodnim
konferencji bya szeroko rozumiana es-
tetyka budowli mostowych, dotyczca
zarwno samych obiektw i ich wpywu
na ksztatowanie krajobrazu, jak i wpy-
wu ksztatowania detali mostowych na
odbir estetyczny caych budowli i ich
fragmentw.
Wygaszane w trakcie konferencji re-
feraty dotyczyy m.in. nowych tendencji
w estetyce mostw, ksztatowaniu obiek-
tw autostradowych, estetyki obiektw
mostowych na wzach drogowych.
Uwag skierowano te na detale w bu-
dowlach mostowych i ich wpyw na
indywidualizacj rozwiza. Wanym
blokiem tematycznym byy zagadnienia
estetyki w remontach i modernizacji mo-
stw oraz ich utrzymaniu i eksploatacji.
Ponadto debatowano na temat nowych
materiaw konstrukcyjnych i ich wpy-
wie na aspekt estetyczny mostw.
Tematyka konferencji obejmowaa te
zagadnienia zwizane ze szczeglnymi
wymaganiami w traktowaniu obiektw
zabytkowych.
wydarzenia
wydarzenia
Organizatorzy przygotowali rwnie
sesj specjaln powicon zagadnie-
niom, ktre okreli mona jako rol
mostownictwa w nadchodzcych latach
wobec zachodzcych w wiecie i w na-
szym kraju zmian ekonomicznych, spo-
ecznych i kulturowych, a take wyni-
kajcych z nich szeroko rozumianych
aspektw humanistycznych mostow-
nictwa, w tym rwnie ekologicznych
i etycznych. Celem konferencji byo
przedyskutowanie wymienionych po-
przednio zagadnie i sformuowanie
wymaga, ktre stawiane powinny by
budowlom mostowym pod wzgldami
nie tylko technicznymi. Ponadto wane
byo ugruntowanie w rodowisku mo-
stowcw oraz uzmysowienie instytu-
cjom odpowiedzialnym za stan i rozwj
mostownictwa w Polsce wanoci es-
tetyki, jej doniosej roli humanistycznej
i spoecznej.
Dla uatwienia i uporzdkowania ob-
rad tematy referatw zostay pogrupo-
wane w kilka kategorii realizowanych
w kolejnych sesjach: krajobraz i ekolo-
gia, iluminacja, mosty zabytkowe, kadki
dla pieszych, projektowanie i ocena es-
tetyki mostw.
Bogaty program konferencji, moli-
wo spotkania ze specjalistami i uzna-
nymi autorytetami w dziedzinie mostw,
wymiana pogldw, dowiadcze i cie-
kawych pomysw zapewne zaprocen-
tuj w projektowaniu i budowie obiek-
tw mostowych.
A ju dzi w imieniu organizatorw
zapraszamy na VII edycj konferencji,
jaka odbdzie si w roku 2011.
GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 02/2008 (17) 7
wydarzenia
wydarzenia
XXXI Zimowa Szkoa Mechaniki Grotworu i Geoinynierii
Pena fotorelacja na www.i-b.pl/fotogalerie
W Krynicy w dniach 914 marca
2008 r. odbya si XXXI Zimowa Szkoa
Mechaniki Grotworu i Geoinynierii.
Konferencja bya zorganizowana przez
Katedr Geomechaniki, Budownic-
twa i Geotechniki Wydziau Grnictwa
i Geoinynierii Akademii Grniczo-Hut-
niczej w Krakowie, Instytut Geotech-
niki i Hydrotechniki Politechniki Wro-
cawskiej, KGHM CUPRUM Centrum
Badawczo-Rozwojowe, Polski Komitet
Geotechniki oraz Polskie Towarzystwo
Mechaniki Ska. Nasz kwartalnik obj
zaszczytn rol patrona medialnego nad
ca imprez. ZSMGiG ju od ponad
30 lat umoliwia wymian pogldw
pomidzy rodowiskami naukowymi
i przemysem. Konferencja pozwala rw-
nie na lepsze poznanie i zrozumienie
zagadnie zwizanych z problematyk
geotechniki, geomechaniki, budownic-
twa specjalnego, czy te w szerszym
rozumieniu geoinynierii. Znana od
wielu lat konferencja przyciga coraz
wiksze grono zainteresowanych, co ma
odzwierciedlenie w liczbie zgoszonych
referatw, jak rwnie w iloci uczestni-
kw kilkudniowego spotkania.
Dla uporzdkowania obrad organiza-
torzy podzielili spotkanie na sesje zwi-
zane z geotechnik oraz geomechani-
k. W trakcie kilkudniowej konferencji
obyway si wykady monograficzne,
referaty naukowe, prezentacje firm
branowych oraz zajcia praktyczne
w terenie. Tematyka tej edycji ZSMGiG
skupiaa si wok kilku kluczowych
zagadnie, jakimi byy:
dowiadczenia w zakresie rozwiza
inynierskich w geotechnice i geo-
mechanice;
nowe techniki i technologie w geoin-
ynierii;
stateczno wyrobisk grniczych
oraz budowli geotechnicznych;
mechanika grotworu w badaniach
laboratoryjnych;
8 GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 02/2008 (17)
prognozowanie i zwalczenie zagro-
e naturalnych w grnictwie i geo-
technice;
stateczno skarp i zboczy.
Tegoroczn konferencj rozpocz
swym wystpieniem prof. dr hab. in.
J. Walaszczyk, nastpnie swj referat
wygosi prof. dr hab. in. K. Gwizda-
a, ktry omawia temat bada dyna-
micznych nonoci pali. Referat Radon
spoeczny problem w geoinynierii
przedstawi prof. dr hab. in. W. Brz-
kaa. Prof. dr hab. in. St. Lasocki om-
wi szczegow prognoz wielkoci
drga powierzchni wywoanych wstrz-
sami grniczymi zastosowanie dla
skadowiska elazny Most, natomiast
prof. dr hab. in. J. Piniska skupia si
na waciwociach geomechanicznych
opok. Modelowanie zjawisk gazoge-
odynamicznych w pokadach jedno-
rodnych z uskokiem przedstawi prof.
dr hab. in. A. Kidybiski. Z kolei prof.
dr hab. in. J. Butra wraz z K. Mroz-
kiem i T. Osadczukiem omwili aktual-
ny stan zagroenia tpaniami w kopal-
niach KGHM Polska Mied SA, a prof.
dr hab. in. M. Kwaniewski rozprawia
na temat wytrzymaoci granicznej ska
w warunkach trjosiowego ciskania.
Dr in. M. Caa wraz z M. Kowalskim
skupili si na analizie skarp z gruntu
zbrojonego.
Ponadto zaprezentowano kilkadzie-
sit wykadw powiconych m.in.
zagadnieniom analizy statecznoci pio-
nowej szczeliny w gruncie, skuteczno-
ci odwodnienia wgbnego metod
wiertnicz przy stabilizacji osuwisk,
zabezpieczeniom i monitoringowi osu-
wisk, stosowaniu kotew gruntowych
do zabezpiecze wykopu w rejonie
osuwiska i wielu innym interesujcym
tematom.
Obok wykadw oraz dyskusji pane-
lowych nie zabrako rwnie miejsca
na prezentacje kilku firm, ktrych spe-
cyfika dziaalnoci zwizana jest bezpo-
rednio z tematyk konferencji. Swoje
wystpienia mieli przedstawiciele firm:
Geostandard, Geotim, Titan, Menard
oraz BASF.
W przedostatnim dniu imprezy or-
ganizatorzy przygotowali dla uczestni-
kw wizyt na barierze odamkowej na
drodze DW971 w rejonie egiestowa.
Gocie mieli moliwo przyjrzenia si
wykonanym przez firm Geobrugg za-
bezpieczeniom ciany skalnej chroni-
cym przed odamkami.
Organizatorzy ZSMGiG zadbali rw-
nie o cz rozrywkow spotkania.
Oprcz sesji naukowych nie zabrako
rwnie atrakcji takich jak grillowanie,
piewanie czy biesiadowanie. Ponad-
to zorganizowano turniej pikarzy sto-
owych, ping-ponga oraz turniej dar-
ta, w czasie ktrych uczestnicy mogli
zdoby atrakcyjne nagrody. W zmaga-
niach pikarskich najlepszymi okazali
si przedstawiciele krakowskiej firmy
TITAN. Podczas biesiady staropolskiej
firma Geobrugg zorganizowaa konku-
rencj polegajc na giciu drutu zbro-
jeniowego, ktra to dyscyplina zapew-
nia nie tylko uczestnikom, ale i widzom
bardzo udan i weso zabaw.
Niemal tygodniowa sesja szkole-
niowa, w ktrej uczestniczyo ok. 200
osb, zakoczya si zaproszeniem do
udziau w przyszorocznej, XXXII edycji
ZSMGiG.

25 lat Firmy ZPB Kaczmarek
Organizowana corocznie przez Fir-
m ZPB Kaczmarek uroczysto wi-
ta Klienta zbiega si tym razem z Jubi-
leuszem 25-lecia istnienia firmy. Z tej
okazji zorganizowano Uroczyst Gal,
ktra odbya si 10 kwietnia 2008 r.
w hotelu MARIA w Dbnie Polskim.
Swoj dziaalno firma rozpocza
w 1983 r. i na przestrzeni 25 lat prze-
sza kilka etapw technologicznych
w produkcji, od prostych narzdzi
i urzdze do zautomatyzowanych,
sterowanych komputerowo linii pro-
dukcyjnych o wysokiej wydajnoci.
Zakady produkcyjne firmy znajduj
si w Rawiczu i Zielonej Grze. Firma
zaopatruje rynek galanterii ulicznej
i drogowej, dysponujc asortymentem
w iloci ponad 300 sztuk.
Za swoj dziaalno firma zosta-
a wielokrotnie wyrniona presti-
owymi nagrodami. Otrzymaa m.in.
Polskie Godo Promocyjne Teraz
-/34/7%
Polska, Krysztaowy Puchar Wielko-
polski, przyznawany najlepszym fir-
mom w Polsce, czy Certyfikat Najlep-
sza Polska Jako. W 2007 r. dziennik
Puls Biznesu uhonorowa ZPB Kacz-
marek w kategorii Gazele Biznesu
2007, co plasuje firm wrd najdy-
namiczniej rozwijajcych si przedsi-
biorstw. Ponadto firma zdobya zoty
medal na XIII Midzynarodowych Tar-
gach Budownictwa Drogowego Auto-
strada Polska w Kielcach.
Pena fotorelacja na www.i-b.pl/fotogalerie
wydarzenia
wydarzenia
A N Y E
C I O W
Bazujc na wieloletnim dowiad- y ELIN
Z
SZC
czeniu na rynku prefabrykacji betonu
oraz wychodzc naprzeciw zapotrze-
bowaniu na nowe produkty, w czerw-
cu 2007 r. otwarto trzeci zakad
W E
produkcyjny w Prusicach pod Wro-
E R O
cawiem, gdzie produkuje si dennice Z
Y W
i studnie szczelne, wykorzystywane
A N
przy budowie kanalizacji deszczo-
ST YNK
BUD
wych i sanitarnych. W skad asorty-
mentu produkowanego w Prusicach
wchodz rwnie krgi, zwki i inne
elementy potrzebne do zmontowania
kompletnych studni kanalizacyjnych.
Sukcesem ZPB Kaczmarek jest to, i
2/"/49&5.$!-%.4/7%
jest on pierwszym producentem w Eu-
ropie rodkowowschodniej, a trzecim
na wiecie, ktry oferuje wyroby pro- "5$/7,%).9.)%29*.%
dukowane w oparciu o najnowocze-
niejszy system produkcji PERFECT. "5$/7,%(9$2/4%#(.)#:.%
Podczas uroczystej gali w czasie
odchodw 25-lecia firmy ZPB Kacz- 2/"/490!,/7%0/$"5$/7.)#47/
marek tradycyjnie doceniono najwik- $2/'/7/
szych i najsolidniejszych partnerw
biznesowych. W tym roku przedsta-
&5.$!-%.4/7!.)%30%#*!,.%
wicielom trzech firm wrczono za-
projektowane i wykonane specjal- $,!"5$/7.)#47!
nie na t okazj statuetki Zotego %.%2'%49#:.%'/
Partnera za rok 2007. Otrzymay je
firmy: Materiay Budowlane WE-
SOEK sp. z o.o., Przedsibiorstwo
Budowlane CEZBED sp. z o.o. oraz
Maldrobud Sp. j. Wiesawa i Edward
Malinowicz.
Oprcz tych wyrnie przyznano
take nagrody za wzorow wsppra-
c, nagrody Fair Play. Prezes Zarzdu,
Krzysztof Kaczmarek, nagrodami do-
ceni rwnie pracownikw z najdu-
szym staem pracy w firmie.
Nasza redakcja gratuluje Firmie ZPB
Kaczmarek wypracowanych rzeteln
dziaalnoci sukcesw oraz yczy po-
wodzenia w przyszych przedsiwzi-
ciach.
W W W H Y D R O B U D O W A   C O M  P L
GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 02/2008 (17) 9
aktualnoci
aktualnoci
aktualnoci
Konsorcjum Polimeksu wykona dro-
gi do nowego mostu w Pocku
Konsorcjum piciu spek, ktrego liderem
jest warszawski Polimex- Mostostal, wybuduje
do maja 2009 roku za 60 mln z 4,5-kilometro-
w drog czc tras dojazdow do nowego nisze od oczekiwanych, tymczasem infla-
mostu przez Wis w Pocku z dzielnic mia-
sta, Gry i drog krajow nr 60. Jak poinformo-
wa PAP we wtorkowym komunikacie pocki
Urzd Miasta, wykonawca inwestycji zosta
wybrany w drugim etapie przetargu, w kt-
rym decydowaa cena. Drugi podmiot ktry
zoy ofert Budimex Dromex przedstawi Nisze prognozy nie powinny zaskakiwa.
koszt inwestycji o 22 mln z wyszy.
Roboty przy budowie drogi wykona, oprcz
warszawskiego Polimexu- Mostostal, sowac-
ki Doprastav, a take lokalne spki: pockie
Przedsibiorstwo Robt Drogowych i Przed-
sibiorstwo Instalacyjno- Usugowe Weresz-
czyski, a take gostyniskie Przedsibior-
stwo Robt Drogowo-Budowlanych.
Droga ma poczy na lewym brzegu Wisy
tras dojazdow do nowego mostu z dro-
g krajow nr 60, co pozwoli na wycofanie
cikiego tranzytowego transportu samo-
chodowego z drugiej przeprawy w miecie,
wysuonego mostu drogowo-kolejowego.
Obecnie z mostu tego korzystaj samochody
ciarowe i autocysterny przejedajce tran-
zytem drogami krajowymi nr 62 w kierunku
Warszawy i Wocawka oraz nr 60 w kierunku
odzi i Ciechanowa.
Oddanie przeprawy odwlekano m.in. ze
wzgldu na opnienia z rozpoczciem bu-
dowy drg dojazdowych, spowodowane
podobnie jak obecnie bdami urzdni-
kw w procedurach przetargowych. Ostatni
z zakadanych terminw musia zosta take
przesunity m.in. z uwagi na konieczno do-
koczenia niektrych prac porzdkowych na
ulicach przy trasie dojazdowej do przeprawy
oraz napraw wykrytych usterek i niezbdn
wymian asfaltu na jednej z estakad.
PAP 2008-05-06 dodano dnia: 2008-05-07
Strefa euro jest silna, ale nie cakiem
uodporniona
Ktokolwiek sdzi, e gospodarka strefy euro
moe spokojnie i do przodu nie ogldajc
si na kryzys kredytowy i niemal pewn re-
cesj w USA, ten si rozczarowa. Najnowsze
dane prowadz do wniosku, e stref euro
czeka spowolnienie oraz powane problemy
z wywaeniem potrzeb gospodarek tak r-
nych jak niemiecka i hiszpaska.
Ale to nie jest problem makroekonomiczny
10 GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 02/2008 (17)
dla strefy jako takiej, lecz dla poszczegl-
nych rzdw, ktre nie zajy si swoimi
sabociami.
Wskaniki nastrojw w gospodarce poda-
ne we rod przez Komisj Europejsk byy
cja pozostaje wysoka. Aprecjacja euro osi-
gna zawrotne poziomy. Komisja obniya
swoj prognoz wzrostu dla strefy euro na
biecy rok do 1,7 proc. Midzynarodo-
wy Fundusz Walutowy szacuje go jeszcze
niej na 1,4 proc.
Przejcie problemw z dostpem do kredytu
z USA do Europy byo niemal natychmiasto-
we, a europejskie banki znalazy si w gronie
najbardziej dotknitych. Pomys, e strefa euro
moe odci si od USA nie jest zbyt podny.
Europa ucierpi w takim stopniu, w jakim jest
bezporednio lub porednio zangaowana
w relacje handlowe i finansowe z Ameryk.
Pozostaje pytanie, jak daleko mog je zrw-
noway inne rda popytu np. szybko roz-
wijajca si Europa rodkowo-wschodnia oraz
wydatki na konsumpcj w Niemczech.
Jeszcze nie odczulimy w peni zych skut-
kw mocnego euro. Kurs tej waluty do dolara
wydaje si za wysoki w stosunku do jej siy
nabywczej. Ale pozycja handlowa strefy euro
w caoci jest bliska rwnowagi. Wyszy kurs
wymiany moe pomc Niemcom, ktre wci
maj wysokie nadwyki na rachunku bie-
cym, przesun punkt cikoci w gospodar-
ce w stron wikszej konsumpcji.
Jeli porwnamy nadwyk na rachunku
biecym Niemiec, z deficytem w Hiszpanii,
to dostrzeemy prawdziwy problem strefy
euro. Podobnie jak w USA pewne obszary, np.
Hiszpania z jej bak mieszkaniow i Wochy
ze zbyt wysokimi kosztami pracy ucierpi
znacznie bardziej ni inne podczas tego spo-
wolnienia.
Ale w przeciwiestwie do USA, regionalne
rnice we wzrocie stanowi znaczny pro-
blem polityczny, za ekonomiczne mecha-
nizmy majce je zagodzi dziaaj kiepsko.
Hiszpania przynajmniej osigaa nadwyki
budetowe, aby zrwnoway boom na ryn-
ku nieruchomoci. Wochy tymczasem nie
wprowadziy wystarczajcych reform, aby
poprawi wydajno. Niektrzy przywdcy,
w szczeglnoci Silbio Berlusconi i Nicolas Sar-
kozy mog wic naciska na Europejski Bank
Centralny, aby obniy stopy, cho strefa euro
jako cao nadal prosperuje. Naley zignoro-
wa ich proby.
The Financial Times 2008-05-01
aktualnoci
aktualnoci
Zagubione autostrady
Dlaczego budowa autostrad idzie jak po
grudzie? Bo to trudne i ogromne zadanie. Za
due i za trudne jak na moliwoci polskich
wadz. Historia budowy autostrad to studium
niewydolnoci systemu zarzdzania pa-
stwem. Wiele rzeczy po 1989 r. nam si udao,
ale akurat nie autostrady. Wedle pierwszych
planw z pocztkw lat 90. caa sie miaa by
gotowa w 2005 r. Jak jest wiadomo.
Mamy pienidze z Unii Europejskiej i pikar-
skie mistrzostwa Euro 2012 w perspektywie.
Tymczasem do 2012 r., jeli dobrze pjdzie,
powstanie raptem kilka odcinkw. W sumie
moe 200-300 km. Ale sieci nie bdzie. Nic tu
nie pomog unijne pienidze ani chiscy ro-
botnicy. Budowa zrbw systemu nowocze-
snej infrastruktury drogowej (tej, ktra miaa
istnie ju w 2005 r.) zakoczy si po 2020 r.
I to chyba raczej bliej 2030 r.
Zimna wojna drogowa
Najwiksz autostradow barier jest poli-
tyka. Kada partia ma tu wasn koncepcj
i chce zacz wszystko od pocztku. Wie,
dlaczego poprzednikom si nie udawao
i dlaczego jej si powiedzie. Rzd Leszka
Millera przyczyn poraki programu autostra-
dowego upatrywa w nieudolnoci rzdw
AWS. Ogosi wasny program Infrastruktura
klucz do rozwoju i zreorganizowa (zda-
niem wielu zdezorganizowa) administracj
drogow. Niewiele to pomogo, cho w okre-
sie rzdw Marka Belki powsta najszybciej
i najtaniej zbudowany odcinek autostrady A2
Konin Strykw.
Firmy wykonawcze kochaj pastwowego in-
westora. Jest mikkim negocjatorem, atwiej
si z nim targowa, jest wypacalny, cho
czasem na pienidze trzeba poczeka (w la-
tach 2005 06 zalegoci doszy do 1 mld z).
Dlatego w administracji drogowej trwa dzi
lobbing przeciw prywatnym inwestorom. Nic
dziwnego, bo midzy administracj a firma-
mi budowlanymi trwa nieustajcy przepyw
pracownikw, wic interesy si schodz. Efekt
tego zamieszania jest taki, e w centrum Pol-
ski, gdzie najbardziej potrzeba autostrad,
mamy wielk bia plam. Dwie najbardziej
zatoczone trasy z odzi do Katowic i do
Warszawy maj by budowane przez pry-
watne konsorcja. W 2005 r. zacz si konkurs,
by je wyoni, i do dzi si nie skoczy. Na
odcinek do Warszawy ostatecznie zgosio si
tylko dwch chtnych, inni si wycofali. Ilu
zgosi si na odcinek do Katowic, okae si
w czerwcu. Jest obawa, e nikt.
POLITYKA 2008-05-03
GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 02/2008 (17) 10

Kolejny odcinek DT
Ju pod koniec maja tego roku do uytku zo-
stanie oddany kolejny odcinek Drogowej Tra-
sy rednicowej. Nie wiadomo jeszcze kiedy
wybrane w drodze przetargu konsorcjum b-
dzie mogo przystpi do budowy kolejnego
etapu drogi.
Odcinek DT przebiegajcy przez Rud lsk
zostanie oddany do uytku przed planowanym
terminem. Droga o dugoci 3,2 km kosztowaa
189 mln z. Dwujezdniowa szosa z trzema pa-
sami ruchu w obu kierunkach biegnie od ist-
niejcego odcinka DT-ki w Rudzie lskiej a
do granicy z Zabrzem.
Mimo e wykonawca kolejnego odcinka zo-
sta ju wytypowany, nie moe przystpi do
realizacji zamwienia. Najpierw prezes Urzdu
Zamwie Publicznych skontroluje procedury
przetargowe. Istnieje te ryzyko, e przegra-
ne firmy zo protesty. Warto kontraktu
na budow 4,7 km odcinka DT w Zabrzu
wynosi 272 mln z.
Cay zabrzaski odcinek ma mie dugo
7,6 km. Zapowiadany termin oddania drogi
to rok 2011. Jednak realizacja drugiego etapu
trasy bdzie moliwa dopiero wtedy, gdy rzd
podpisze kolejn umow kredytow z Europej-
skim Bankiem Inwestycyjnym. Nie wiadomo
jednak kiedy to nastpi.
Zgodnie z zapowiedziami DT z Katowic do Gli-
wic bdzie mona pojecha ju w 2012 roku.
Gazeta Wyborcza Katowice 2008-04-29
Remont DK nr 20
Gdaski oddzia Generalnej Dyrekcji Drg
Krajowych i Autostrad podpisa w zeszym
tygodniu kontrakt z firm Skanska dotyczcy
remontu 10,4 km nawierzchni drogi krajowej
nr 20 na trasie Kobuczyno Egiertowo. Koszt
inwestycji to ponad 21 mln z.
Poza modernizacj nawierzchni wykonaw-
ca zobowizany jest do budowy chodnikw
aktualnoci
aktualnoci
aktualnoci
wzdu trasy oraz zjazdw na drogi boczne. Dusza lista inwestycji Euro 2012
Ponadto Skanska wykona zatoki autobuso- 71 nowych inwestycji znalazo si w projekcie
we, ustawi wiaty przystankowe oraz zrealizuje rozporzdzenia Rady Ministrw rozszerzaj-
stanowisko do waenia pojazdw. W ramach cym wykaz przedsiwzi Euro 2012. Cztery
projektu przebudowanych zostanie take stadiony maj kosztowa przeszo 2,9 mld z.
12 przepustw pod drog gwn, kanalizacja W tej chwili lista takich przedsiwzi liczy
deszczowa oraz owietlenie drogowe. osiem pozycji. Jest na niej sze stadionw (w
Termin oddania zamwienia zosta wyznaczo- Warszawie, Gdasku, Poznaniu, we Wrocawiu,
ny na 18 sierpnia biecego roku. w Krakowie i Chorzowie), most pieszo-rowe-
www.skanska.pl 2008-04-28 rowy przez Wis w Warszawie i centrum han-
dlowe dla kupcw, ktrzy do niedawna han-
dlowali na Stadionie Dziesiciolecia (rwnie
Estakad pojedziemy dopiero w stolicy).
w czerwcu Wkrtce do tej listy dopisane maj by kolejne
Prace przy najwikszej inwestycji drogowej inwestycje zgoszone przez miasta organizuj-
w Gdyni Estakadzie Kwiatkowskiego zako- ce rozgrywki w czasie Euro 2012 i PKP.
czono 30 marca. Kierowcy jednak cigle musz W projekcie rozporzdzenia Rady Ministrw s
sta w korkach i przez tzw. procedury odbio- budowy i przebudowy ulic, skrzyowa, w-
rowe postoj jeszcze ponad miesic zw komunikacyjnych. S parkingi podziem-
To dwa miesice pniej, ni to wynikao ze ne i wielopoziomowe. Projekt obejmuje te
wczeniejszych nieoficjalnych informacji. budow nowych dworcw kolejowych Gdy-
30 marca, zgodnie z terminem, wykonawca, nia Gwna, Warszawa Wschodnia i Katowice
firma Warbud, zakoczya prace budowlane oraz rozbudow dworcw Wrocaw Gwny,
mwi rzecznik Gdyni, Joanna Grajter. Od Warszawa Centralna i Krakw Gwny. Poza
tego momentu trwaj odbiory techniczne. tym jest w nim rozbudowa portw lotniczych
To dugotrwaa procedura, dlatego zapla- w Gdasku, Poznaniu i we Wrocawiu. Do tego
nowalimy otwarcie Trasy Kwiatkowskiego rozbudowa hali widowiskowo-sportowej Are-
na 12 czerwca. na w Poznaniu, budowa kompleksu rekreacyj-
Dla kierowcw ulga bdzie podwjna tydzie no-sportowego Termy Maltaskie (rwnie
wczeniej otwarty ma zosta remontowany w stolicy Wielkopolski), zintegrowane systemy
wiadukt na ul. Janka Winiewskiego (obecnie zarzdzania ruchem, nowe trasy tramwajowe...
ruch prowadzony jest drugim wiaduktem, po Gazeta Wyborcza 2008-04-24
jednym pasie w kadym kierunku). Obie in-
westycje s powizane wiadukt znajduje si
przy wle ul. Janka Winiewskiego z Estakad. Chiny ukoczyy tunel drogowy
Od 12 czerwca obie drogi bd najprawdopo- pod rzek Jancy
dobniej najatwiejszym sposobem na wydo- Tunel pod rzek Jangy powsta w miecie Wu-
stanie si z Gdyni w kierunku obwodnicy. han. Jest to pierwszy tego typu projekt na naj-
Budowa Trasy Sucharskiego ruszya w sierpniu wiekszej chiskiej rzece.
2006 roku. czny koszt inwestycji to 231 mln Tunel o dugoci ponad 3.6 km skrci czas po-
zotych, z czego 173 miliony pochodz z fun- dry pomidzy biznesowym centrum miasta
duszy unijnych. a dzielnic uniwersyteck z trzydziestu do sied-
Gazeta Wyborcza Trjmiasto 2008-04-28 miu minut. Tunel, ktry zostanie przekazany do
GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 02/2008 (17) 1111
aktualnoci
aktualnoci
uytku do koca 2008 roku bdzie odporny
na trzsienie ziemi o sile do 6 stopni w skali
Richtera.
Reuters 2008-04-20
Rok po przyznaniu Euro 2012:
25 km autostrad, 97 km drg eks-
presowych
W cigu roku po otrzymaniu przez Polsk
i Ukrain prawa do organizacji Euro 2012, do
uytku oddano 25 km autostrad i 97 km drg
ekspresowych, ktre docelowo maj poczy
miasta mistrzostw podaje Generalna Dyrek-
cja Drg Krajowych i Autostrad (GDDKiA).
Do roku 2012 GDDKiA ma jeszcze odda do
uytku 1120 km autostrad i 2722 km drg eks-
presowych. W roku 2008 rozpoczn si prace
na 625 km autostrad i 515 km drg ekspreso-
wych. Odcinek autostrady oddany w ubiegym
roku to 25-kilometrowy fragment A1 Rusocin
Swaroyn, budowany w systemie koncesyj-
nym przez spk GTC. W kwietniu 2007 roku
ruszya budowa autostrady A4 do granicy
zachodniej na odcinku Zgorzelec Krzyo-
wa (50 km) oraz budowa 20- kilometrowego
odcinka autostrady A4 Krakw Szarw. Tak-
e w 2007 roku rozpocza si budowa pou-
dniowego odcinka autostrady A1 wierklany
Gorzyczki (18,3 km). Odcinek Sonica Bek
(15,5 km) nadal jest w budowie.
PAP 2008-04-19
Mamy najadniejsz stacj metra
na wiecie
Nagrod wrczono na zakoczonej wanie
kilkudniowej konferencji Metrorail w Ko-
penhadze powiconej rozwojowi metra
w miastach.
Do stolicy Danii zjechali specjalici zajmujcy
si jego budow i eksploatacj na caym wie-
cie. oliborska stacja otwarta w 2005 r. zostaa
uznana za funkcjonaln, ale przede wszyst-
kim za najadniejsz spord zbudowanych
w ostatnich latach.
Ciesz si, e zostalimy docenieni. Cho ekspresowej w stron Radzymina.
w Warszawie istnieje jedna z najkrtszych linii
metra na wiecie, to jednak potrafimy zdo-
bywa w tej dziedzinie nagrody cieszy si
Andrzej Chodzyski, projektant stacji Plac Wil-
sona, ktry jest te wspautorem koncepcji
drugiej linii (budowa jej centralnego odcinka
planowana jest na lata 2009-2012).
oliborska stacja zostaa wyrniona ju kilka-
krotnie m.in. dwa lata temu w Meksyku pod-
czas konkursu promujcego budowle, ktrych
gwnym materiaem architektonicznym jest
beton. Niestety, kiedy j oddawano nie udao
si unikn opnie. Przez niedocignicia, to 294,65 mln z. Giedowy Polimex-Mostostal
ktre m.in. znalaza stra poarna, stacj odda-
no z ponad trzymiesicznym polizgiem.
Gazeta Wyborcza 2008-04-08
12 GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 02/2008 (17)
aktualnoci
aktualnoci
Via Baltica to nie S-8 cjum zwyciyo w postpowaniu o udzielenie
Rzecznik Ministerstwa Infrastruktury M. Karpi- zamwienia publicznego w trybie dialogu
ski poinformowa o planach poprowadzenia konkurencyjnego. Przetarg ogosia Generalna
trasy Via Baltica. Zdaniem resortu jej korytarz Dyrekcja Drg Krajowych i Autostrad.
nie musi by jednoczenie drog ekspresow PULS BIZNESU 2008-04-03
S8. Dokadny przebieg wci nie jest znany.
Propozycja poprowadzenia trasy Via Baltica ko-
rytarzem drogi ekspresowej S8 zostaa przed- W Gdasku ruszya budowa stadio-
stawiona podczas Konferencji Ministrw Trans- nu na Euro 2012
portu Europy w 1994 roku. Ustalenia te zostay Gdy w stolicy dopiero ksztatuje si koncepcja
zapisane w Traktacie Akcesyjnym. Jednak ze Stadionu Narodowego, w Gdasku ruszyy ju
wzgldu na unijn dyrektyw dotyczc analiz prace przygotowawcze pod budow Baltic
wielokryterialnych oraz zaoenia Konwencji Areny. Na terenie byych ogrdkw dziako-
Berneskiej (w sprawie midzynarodowego wych, pen par pracuj koparki i spychacze.
porozumienia o ochronnie zwierzt i ich sie- To si musi uda. Mamy czas do wrzenia, aby
dlisk) Generalna Dyrekcja Drg Krajowych ten teren by gotowy mwi inwestor.
i Autostrad zobowizana bya do podania kilku Baltic Arena, na ktrej maj zosta rozegrane
moliwoci poprowadzenia drogi. mecze grupowe i jeden wierfina EURO 2012,
GDDKiA ju 3 lata temu zlecia firmie Scott Wil- ma mie pojemno 44 tys. widzw. Koszt bu-
son przygotowanie kilku wariantw przepro- dowy ma wynie ponad 670 mln zotych i in-
wadzenia drogi. Wymogiem byo zaoenie, formuje TVN24.
e Via Baltica musi mieci si w pasie 150 km TVN24 2008-04-02
od najkrtszej linii pomidzy Warszaw a Bu-
dziskiem na granicy polsko-litewskiej. Ze spo-
rzdzonych 60 wariantw wybrane zostay 3. Koszt 1 km autostrady wyniesie
Czwart alternatyw, o ktr zabiegaa GDD- 15 mln euro
KiA, byo poprowadzenie trasy korytarzem Wzrost cen materiaw budowlanych, roboci-
drogi ekspresowej S8. zny oraz paliwa w przecigu ostatnich dwch
Ministerstwo musi teraz oceni wybrane wa- lat sprawiy, e koszt budowy 1 km autostrady
rianty pod wzgldem ekonomicznym, spo- wynosi obecnie 10 mln euro. Zdaniem specja-
ecznym oraz rodowiskowym. Pod wzgldem listw taka tendencja si utrzyma.
przyrodniczym najkorzystniejsza jest droga Jedn z najtaszych budowanych obecnie au-
poprowadzona tras Budzisko Suwaki tostrad jest A1 na odcinku Gdask Grudzidz.
Raczki Ek Szczuczyn Stawiski oma Koszt wybudowania jednego kilometra wyno-
Ostrw Mazowiecka Wyszkw Radzymin si tam 5,67 mln euro, jednak tylko dlatego, i
Warszawa. Ostateczna decyzja jednak jeszcze umowa z wykonawc zostaa podpisana 3 lata
nie zapada. Ma ona zosta podjta do koca temu.
biecego roku. Stawka za budow kolejnego odcinka A1 na
Gdyby propozycja poczenia korytarza S8 trasie z Grudzidza do Torunia bdzie ju dwu-
oraz polskiego odcinka unijnego korytarza krotnie wysza. Podobnie wyglda sytuacja
transportowego nie zostaa przyjta, droga w przypadku autostrady A2 z Nowego Tomyla
ekspresowa mimo wszystko poczy Warszaw do wiecka (gdzie szacowany koszt budowy
z Biaymstokiem do 2013 roku. Prace nad jej 1 kilometra drogi signie 9,7 mln euro) czy
budow s ju bowiem do zaawansowane. autostrady A4 na odcinku Krakw Szarw
Jeszcze w tym roku GDDKiA odda do uytku (10,5 mln euro/ 1 km).
obwodnic Wyszkowa i ponad 20 km drogi Jednak stawka w wysokoci 10 mln euro za
1 km drogi obowizuje jedynie na obszarach
Gazeta Wyborcza Biaystok 2008-04-07 niezabudowanych. Na terenach zabudowa-
nych cena wzrasta nawet dwu trzykrotnie,
czego przykadem moe by 10-kilometro-
Polimex wjedzie na A2 wy odcinek drogi ekspresowej S8 Konotopa
Oferta zoona przez konsorcjum budowlanych Powzkowska w Warszawie, na ktry trze-
firm: Polimex-Mostostal, Stalexport Autostrada ba wyda blisko 2 mld z, czyli 57 mln euro
Dolnolska i Autostrade Per IItalia wygraa za kilometr.
przetarg na zaprojektowanie a nastpnie wy- Wzrost kosztw budowy zawdziczamy wci
konanie dostosowania autostrady A2 na od- rosncym cenom betonu (60 proc. w ci-
cinku midzy Koninem a Strykowem do stan- gu dwch lat), asfaltu (40 proc.), cementu
dardw autostrady patnej i do poboru opat. (30 proc.), paliwa (20 proc.) oraz robocizny
Cena netto oferty zoonej przez konsorcjum (30 proc.). Zdaniem ekspertw ta tendencja
ma si utrzyma, co oznacza, e do poowy
poinformowa, e jego udzia w zakresie prac biecego roku budowa 1 km drogi moe by
do wykonania oraz w wynagrodzeniu konsor- drosza jeszcze o 40 50 proc.
cjum stanowi ma 75 proc. caoci. Konsor- Dziennik 2008-03-19
GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 02/2008 (17) 12
 aktualnoci
aktualnoci
aktualnoci

HERRENKNECHT AG | UTILITY TUNNELLING | TRAFFIC TUNNELLING F R A N CJ A

0 9 .0 8 P
15 MIESI E CY 5.800 M WYDRAZONEGO TUNELU,
18.300 UOZO NYCH TUBINGW ZELBETOWYC H .
6 marca 2008, po wydrazeniu tunelu o dugosci 5,8 km, gowica Herrenknecht S-333
osiagnea swj cel w szybie koncowym. Ta jedna maszyna TBM (srednica 11.835 mm), w
ciagu zaledwie 15 miesiecy, wydrazya dwa blizniacze tunele pod nowy odcinek autostrady
A41 w Mont Sion w Alpach Francuskich. Zesp operatorw, z wysoka wydajnoscia do 180 m
na tydzien, przeprowadzi bezpiecznie gowice Herrenknecht przez trudne geologicznie
gry.
Zarwno sam projekt jak i przeznaczony na jego realizacje czas by wielkim wyzwa-
niem i wymaga znaczaco duzej wydajnosci drazenia.
Dlatego tez wybrano rme Herrenknecht, ktra dostarczya na plac budowy kompletny
system tunelowy zaprojektowany specjalnie dla tego przedsiewziecia. Zawiera on miedzy
innymi w peni zautomatyzowana wytwrnie tubingw zelbetowych. 90 tubingw dziennie
i wyprodukowanie acznie 18.300 segmentw to doskonae referencje Formwork Techno-
logy GmbH nowego oddziau Herrenknecht AG.

S A I N T B L A I S E | F R A N CJ A
D A N E PR OJEKTU WYK ONAWCA
S-333 Bouygues Travaux
Tarcza TBM z pojedynczym Public
paszczem GFC Construction
Srednica: 11.835 mm DTP Terrassement
Moc zanmionowa: 2.560 kW Colas
Dugosc tunelu: 2x 2.900 m Losinger
Warunki gruntowe: Construction
skaa molasa

Herrenknecht AG Przedstawiciel na Polske

D-77963 Schwanau
Tel. + 49 7824 302-0
Fax + 49 7824 3403
marketing@herrenknecht.com
www.herrenknecht.com
Dymitr Petrow-Ganew
Tel. + 48 22 872 40 37
Fax + 48 22 872 14 79
Tel. kom. + 48 508 367 302
ganew.dymitri@herrenknecht.de

GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 02/2008 (17) 1313

rozmowy
rozmowy
Inynierowie i mosty
przyszoci
Rozmowa z Jego Magnificencj Rektorem-elektem Politechniki Krakowskiej
prof. dr hab. in. Kazimierzem Furtakiem
Pawe Komider: Rozpoczynajc nasz rozmow pragn
raz jeszcze w imieniu caej redakcji pogratulowa Panu wy-
granej w wyborach na rektora Politechniki Krakowskiej.
ycz powodzenia w zmaganiu si z wyzwaniami przy
sprawowaniu tak wanej funkcji oraz wytrwaoci w re-
alizacji zamierzonych celw. Prosz pokrtce przedstawi
Czytelnikom, jak drog dosz ed Pan do obecnego miejsca
w swojej karierze naukowej.
Kazimierz Furtak: Na swojej drodze edukacyjnego ycia
miaem duo szczcia. W podstawwce w rodzinnym Boraty-
nie oraz w liceum w Jarosawiu uczyli mnie jak to si wwczas
mwio przedwojenni nauczyciele, zaangaowani, szanujcy
swj zawd i traktujcy go jako penienie niezwykle wanej
spoecznie misji oraz odpowiedzialnoci. Dlatego bez kopotw
dostaem si najpierw do liceum, a pniej na studia, na Wy-
dzia wwczas Budownictwa Ldowego, ktry pniej przyj
obecn nazw Inynierii Ldowej.
Studia ukoczyem w terminie, z bardzo dobrym wynikiem,
pomimo e uprawiaem czynnie sport oraz dziaaem najpierw
w Radzie Wydziaowej, a pniej (na czwartym i pitym roku)
w Radzie Uczelnianej ZSP. Wydzia nasz, dziki Profesorom
na nim pracujcym, stwarza dobry klimat do nauki, a przede
wszystkim do rzetelnej pracy, ktrej efektem byo zdobywanie
wiedzy na wysokim poziomie. Ten klimat mona nawet po-
wiedzie etos studiowania to nie bya przecie moja zasuga.
Jeeli ju byo co mojego, to tylko umiejtno patrzenia i ko-
rzystania z tego co byo w zasigu rki. To samo odnosi si do
pracy zawodowej po ukoczeniu studiw.
W kontekcie Pana pytania okres pracy na uczelni mona po-
dzieli na dwie czci; przed habilitacj i po habilitacji. W pierw-
szym okresie funkcjonowanie uczelni poznaem poprzez dziaal-
no w latach siedemdziesitych XX wieku w Radzie Uczelnianej
ZNP, do ktrego naleao wwczas ponad 90 % pracownikw
uczelni. Okres drugi to penienie funkcji administracyjnych. Naj-
pierw wicedyrektora Instytutu Materiaw i Konstrukcji Budow-
lanych, a pniej przez dwie kadencje prodziekana Wydziau
Inynierii Ldowej. Kolejnych sze lat 1996 2002 to funk-
cja dziekana Wydziau, a sze dalszych to funkcja prorektora;
w poprzedniej kadencji ds. rozwoju, a w tej ds. nauki. Rwnole-
gle byem wiceprzewodniczcym, a obecnie przewodniczcym
Zwizku Mostowcw Rzeczypospolitej Polskiej. Z tego pobie-
nego zestawienia wynika, e praca mnie lubi. Ale nie jest dla
mnie ciarem. Czerpanie satysfakcji, a nawet radoci, ze sue-
nia (byem te ministrantem) innym, wyniesione z rodzinnego
domu i pniej obserwowane na kolejnych etapach edukacji
od podstawwki do ukoczenia studiw jest z jednej strony
najlepsz zapat, a z drugiej napdem do dalszej dziaalnoci na
rzecz rodowiska, w ktrym si znajduj.
Jak, z perspektywy wieloletnich dowiadcze w pracy
na Politechnice Krakowskiej, ocenia Pan stan szkolnictwa
14 GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 02/2008 (17)
technicznego na wyszych uczelniach w Polsce oraz jaki
poziom i dowiadczenie prezentuje nasza kadra inynier-
ska?
Tym pytaniem dotyka Pan sedna toczcej si dyskusji na temat
wspczesnego szkolnictwa wyszego w Polsce, w tym rwnie
w odniesieniu do szkolnictwa wyszego w krajach Unii Europej-
skiej. Poza tym pytanie to mona rozpatrywa w szerokim kon-
tekcie od programw nauczania i przygotowania kandydatw
na studia do jakoci budownictwa w Polsce jako produktu na-
szych inynierw. Ze wzgldu na zawsze ograniczon objto
skupi si tylko na wybranych zagadnieniach; wanych, ale nie
koniecznie pretendujcych do najwaniejszych.
Stan szkolnictwa technicznego na wyszych uczelniach w Pol-
sce oceniam pozytywnie. Jednak jest to zasuga przede wszyst-
kim kadry nauczajcej i powanego podejcia do studiowania
zdecydowanej wikszoci studentw. Dotacje pastwowe s
relatywnie coraz nisze. Znacznie mniej rodkw finansowych
przeznacza si z budetu na badania naukowe ni w zdecydo-
wanej wikszoci krajw Unii Europejskiej.
O wysokiej ocenie naszej kadry inynierskiej wiadcz jej suk-
cesy zawodowe w kraju i poza jego granicami. Dobre przygoto-
wanie do zawodu potwierdzaj te badania rynku i losy naszych
absolwentw analizowane przez Biuro Karier dziaajce ju od
kilkunastu lat w Politechnice Krakowskiej.
Jakie dziaania przyjmuje Pan za priorytetowe do reali-
zacji po objciu funkcji rektora? Czy kadra naukowa oraz
obecni i przyszli studenci powinni spodziewa si rewolu-
cji na uczelni, czy bd to raczej stopniowe zmiany i kon-
tynuacja dotychczasowej strategii?
Wedug mnie adna rewolucja w dziejach ludzkoci nie bya
do koca udana. Czowiek ze swojej natury jest lepiej przystoso-
wany do zmian ewolucyjnych. Nigdy nie byem rewolucjonist
i nie zamierzam nim by. Nie mona jednak nie zauwaa zmian,
ktre wok nas zachodz. Generuj one uwarunkowania, ktre
naley wzi pod uwag opracowujc program dziaania. Tymi
uwarunkowaniami s miedzy innymi:
czonkostwo Polski w Unii Europejskiej i umidzynarodowie-
nie szkolnictwa wyszego,
rosnca konkurencja szk publicznych i niepublicznych, aka-
demickich i wyszych zawodowych oraz nadchodzcy ni de-
mograficzny,
zmniejszanie dotacji dydaktycznej i na badania wasne oraz
zmniejszenie dochodw z odpatnoci za studia niestacjonarne,
a take konieczno korzystania z nowych rde finansowa-
nia, bardzo trudnych i nie gwarantujcych cigego dopywu
pienidzy.
Nie mona udawa czy nie widzie, e przy tak duej dynamice
zmian oraz uwarunkowa zewntrznych, nie wystpi potrzeba
dokonywania zmian strukturalnych na uczelni. Jednak zmiany te
powinny by dokonywane przy zaangaowaniu caej spoeczno-

ci akademickiej: jednostek centralnych, Wydziaw i ich Jedno-
stek, Zwizkw Zawodowych, Samorzdu Studenckiego, Samo-
rzdu Doktorantw, AZS-u i innych organizacji funkcjonujcych
na Uczelni. Nie mona ich zatem nazywa rewolucyjnymi. Bd
to zmiany wynikajce z potrzeby dostosowania si do wspcze-
snych wymogw, z kontynuacj i zachowaniem tego wszystkie-
go co dobre i aktualne, co wynika z tradycji i dotychczasowego
dorobku Politechniki Krakowskiej.
Bdc Przewodniczcym Zwizku Mostowcw Rzeczy-
pospolitej Polskiej najlepiej zna Pan kondycj naszego mo-
stownictwa. Prosz nam przybliy, jaki obecnie jest stan
eksploatowanych w Polsce mostw? Czy s one bezpiecz-
ne w uytkowaniu, czy raczej cz z nich powinna zosta
zastpiona nowymi konstrukcjami?
Przygotowujc z Profesorem Wojciechem Radomskim pod-
rcznik Obiekty mostowe naprawy i remonty, ktry ukaza
si w 2006 roku (Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej) prze-
prowadzilimy analiz dotyczc stanu technicznego mostw
w kilku krajach wiata. Okazuje si, e stan techniczny obiektw
mostowych w Polsce nie odbiega in minus od stanu technicz-
nego mostw w takich na przykad krajach jak Stany Zjedno-
czone czy Szwecja. W Polsce obowizuje ju od kilkunastu lat
system oceny stanu technicznego obiektw mostowych. Biorc
to wszystko pod uwag mona stwierdzi, e polskie mosty s
bezpieczne, a ich wymiana wynika z koniecznoci zwikszenia
nonoci ze wzgldu na zmian znaczenia drogi, w cigu ktrej
si znajduj.
Warto przy tym doda, e od wielu ju lat jako wykonaw-
stwa mostowego w Polsce nie odbiega od poziomu wiatowe-
go. W ostatnich latach pojawio si wiele konstrukcji mostowych
ciekawych pod wzgldem architektonicznym. Stosujemy wsp-
czesne, niekonwencjonalne materiay (do budowy i napraw oraz
wzmocnie). To czego nam brakuje i bdzie brakowa to rekor-
dowe rozpitoci. Ale ku temu nie mamy warunkw i mie nie
bdziemy, chyba e bdziemy czy mostem Gdask z Helem. mostow na wiecie i Polsce, to ktre byy by to budowle
Jak, wedug Pana oceny, wyglda kwestia niedoboru bu-
dowli mostowych w naszym kraju? Ktre najwaniejsze
konstrukcje czekaj na realizacj i powinny si pojawi
w najbliszych latach, aby uatwi przedostawanie si na
drugi brzeg, zwaszcza mieszkacom wielkich, zakorkowa-
nych miast?
W Polsce przede wszystkim brakuje drg. To jest powany
problem gospodarczy i spoeczny. Najwaniejsze obiekty mo-
stowe pojawi si w cigu autostrad oraz ulic podstawowego
ukadu komunikacyjnego miast. Potrzeby s zinwentaryzowa-
ne i znane. Z realizacj jest gorzej. Brak rodkw finansowych
nie sprzyja budowie infrastruktury komunikacyjnej. Ale chyba
jeszcze dotkliwsza jest ociao postpowa administracyj- przekonany, e go nie miaem okazji jeszcze pozna, nie mog
nych wynikajca z przepisw. Nie jestem specjalist od zagad-
nie prawnych, ale jako projektant wiem ile czasu pochaniaj
problemy pozatechniczne. Zreszt kiedy popatrzymy na tempo
zaatwiania spraw formalnych przy projektowaniu i budowie
przecie priorytetowych autostrady, atwo zorientujemy si ja-
kim zawalidrog moe by ze prawo.
W Krakowie jest obecnie 15 mostw przez Wis. Ja-
kie przeprawy s jeszcze konieczne, by ruch by bardziej
drony?
Podstawowym problemem w Krakowie nie s mosty przez
Wis; chocia bd potrzebne nastpne. Te najbardziej ocze-
kiwane to Most Pychowicki, most w cigu Trasy Ciepowniczej
oraz most w cigu Trasy Nowohuckiej. W Krakowie brakuje
rozmowy
rozmowy
przede wszystkim domknicia trzeciej obwodnicy (trzeba rw-
nie intensywnie pracowa nad domkniciem czwartej obwod-
nicy) oraz pocze midzydzielnicowych. Na przykad od ulicy
Nowohuckiej do Alei 29 Listopada moemy jecha dwujez-
dniowymi ulicami. Co z tego, kiedy i tak midzy Politechnik
i Cmentarzem Rakowickim musimy dalej jecha Alej 29 Listopa-
da. Na przeduenie ulicy Wita Stwosza now ulic Cz. Miosza
w kierunku ul. dr Twardego czekamy ju par lat., a ta inwe-
stycja jak wynika z przeprowadzonych analiz odciyaby
Alej Sowackiego; zwaszcza newralgiczne skrzyowanie Aleja
Sowackiego Duga Prdnicka.
Jakie tendencje w mostownictwie wiatowym s obecnie
najbardziej powszechne?
Najwaniejsze trendy obserwowane w mostownictwie wia-
towym to:
wzrost granicznych rozpitoci przse we wszystkich pod-
stawowych ukadach konstrukcyjnych, z wyjtkiem kratownico-
wych,
wprowadzanie nowych, niekonwencjonalnych materiaw
konstrukcyjnych do budowy napraw i wzmocnienia obiektw,
indywidualizacja form architektonicznych oraz due znacze-
nie estetyki mostw,
racjonalne wykorzystanie waciwoci wytrzymaociowych
materiaw
denie do zwikszenia trwaoci konstrukcji,
doskonalenie znanych i poszukiwanie nowych rozwiza
technologicznych,
rozpatrywanie zagadnie kosztw inwestycyjnych i kosztw
eksploatacyjnych w szerokim kontekcie ekonomicznym, spo-
ecznym i kulturowym.
Warto doda, e wymienione tendencje wiatowego mostow-
nictwa charakteryzuj take wspczesne mostownictwo polskie.
Jeli miaby Pan wymieni najciekawsz konstrukcj
i dlaczego?
Musz uchyli si od odpowiedzi na to pytanie; przynajmniej
z dwch powodw. Sam jestem projektantem i dlatego nie po-
winienem si na ten temat wypowiada. Znacznie waniejszy
jest drugi powd. Tylko w Polsce jest w sumie okoo 50 tysicy
obiektw, a na wiecie miliony. Znamy tylko te o ktrych pi-
sze prasa, mona je oglda w Internecie. S to na og mosty
o rekordowych rozpitociach przse lub wykonane z niekon-
wencjonalnych materiaw, a take takie przy budowie ktrych
zastosowano niekonwencjonalne rozwizania konstrukcyjne lub
technologiczne. To wcale nie oznacza, e wrd nich jest most
najciekawszy. Jestem przekonany, e nie. Dlatego nie chcc
krzywdzi rzeczywicie najciekawszego mostu, gdy jestem
odpowiedzie na Pana pytanie.
Zmieniajc temat. Od ponad roku nie ustaj dywagacje
na temat planw w drogownictwie, jakie naley wykona,
by w 2012 r. Polska bya przygotowana do organizacji wiel-
kich wydarze sportowych. Jak Pan ocenia dotychczasowe
dziaania i jakie widzi szanse na sprostanie wszystkim za-
mierzeniom?
Wiara czyni cuda. Ale jak wida od wielu lat w Polsce nie
dotyczy to budowy autostrad.
Dzikuj za rozmow i jeszcze raz ycz powodzenia
i sukcesw w penieniu funkcji Rektora Politechniki Kra-
kowskiej
Pawe Komider
GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 02/2008 (17) 15
 Od gbokich wykopw
po tunele
TITAN w drogowych obiektach inynierskich

Fot. 1. Gwodziowany portal poudniowy i kalota tunelu droga ekspresowa S69, odcinek C2

O
d kilku lat trwaj prace przy budowie drogi ekspre- W przypadku drogi S69 jak i w ogle, drg budowanych
sowej S69, majcej poczy Bielsko-Bia z polsko- w rejonie Polski poudniowej analiza konstrukcji i sposobu za-
sowack granic pastwa w Zwardoniu. Pierwszy bezpieczania gbokich wykopw, w warunkach silnie niejed-
etap budowy drogi obejmujcy fragment od Zwardonia do norodnego orodka skalnego stanowia (i czsto wci stanowi)
ywca, podzielono na osiem odcinkw, z ktrych ukoczo- spory problem. Jeden z fundamentalnych problemw wynika
nych zostao pi. Budowa drogi ekspresowej o charakterze z faktu, i wszystkie stosowane obecnie metody oblicze sta-
grskim sprawia, e inwestycja nabiera cech zadania cile in- tecznoci bazuj na modelu gruntowym Coulomba-Mohra, do
ynierskiego, z uwagi na ilo i zoono obiektw (gbokie wykonania oblicze niezbdna jest wic znajomo wartoci
wykopy, tunele, mosty, estakady), ktre drodze towarzysz. kohezji i kta tarcia wewntrznego rwnie dla gruntw ska-
W przypadku S69 spraw dodatkowo komplikuj zoone wa- listych. W dokumentacjach geologiczno-inynierskich jest to
runki geologiczno-inynierskie, wynikajce z jej lokalizacji. informacja bardzo rzadko spotykana, gdy podstawowym pa-
Cay odcinek drogi ywiecZwardo przebiega przez urozma- rametrem opisujcym grunty skaliste jest wytrzymao na jed-
icony morfologicznie rejon Beskidu ywieckiego, uformowa- noosiowe ciskanie Rc. Parametr ten, praktycznie nie znajduje
nego z utworw fliszowych, tzw. fliszu karpackiego. Z uwagi zastosowania przy analizach statecznoci, gdy w przypadku
na przebiegajc w tym rejonie stref graniczn dwch pasz- gruntw skalistych o wytrzymaoci masywu decyduje w mniej-
czowin, utwory fliszowe charakteryzuj si silnie zaangao- szym stopniu litologia (a Rc opisuje wanie wytrzymao na
wan tektonik i mikrotektonik, co w poczeniu z silnym
stopniem zwietrzenia oraz facj litologiczn (przewaga w pro-
filu muowcw i iowcw nad piaskowcami) sprawia, e wa-
runki do budowy obiektw inynierskich s niezwykle trudne.
Firma TITAN POLSKA jako dostawca rozwiza geotechnicz-
nych obejmujcych m.in. zabezpieczanie gbokich wykopw,
stabilizacj skarp i osuwisk oraz tunelowanie jest obecna na
budowie praktycznie od pocztku caego kontraktu, wspiera-
jc projektantw i wykonawcw w realizacji wspomnianych
obiektw inynierskich. Zgodnie z filozofi firmy, TITAN POL-
SKA jest nie tylko dostawc technologii, lecz przede wszyst-
kim kompetentnym partnerem z silnym zapleczem naukowo-
obliczeniowym z zakresu geotechniki, co umoliwia sprawn
i rzeteln pomoc na kadym etapie inwestycyjnym, od projek-
tu do wsparcia technologicznego w fazie wykonawczej. Fot. 2. ciany gwodziowane, odcinek D2

16 GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 02/2008 (17)

 geoinynieria
geoinynieria

GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 02/2008 (17) 17

geoinynieria
geoinynieria

ciskanie wybranego fragmentu warstwy np. piaskowca). Za-

sadnicze znaczenie ma natomiast niejednorodno i mikrotek-
tonika: osabienia strukturalne gsto i wielko spka, ich
orientacja przestrzenna, uawicenie, charakter i sposb wype-
nienia szczelin, zawilgocenie, itp. Dodatkowo w przypadku tak
gbokich wykopw, jakie zostay zaprojektowane w cigu S69,
naley dodatkowo uwzgldni wpyw odprenia grotworu
(stress relief) oraz jego osabienie spowodowane stosowan
metod urabiania (mechanicznie bd metodami strzaowymi).
Skuteczne rozwizywanie zabezpieczenia skarp gbokich wy-
kopw wymagao znalezienia wyjtkowego, niespotykanego
dotd w warunkach polskich, podejcia do analizy i modelowa-
nia masyww skalnych. W ramach oferowanego przez TITAN
POLSKA konsultingu, opracowano metod homogenizacji
fliszu karpackiego, tj. sprowadzenie niejednorodnego orodka
skalnego, zoonego ze stosunkowo wytrzymaych, wewntrz-
nie izotropowych fragmentw skalnych (muowcw, iowcw,
piaskowcw, itp.) oraz systemu osabie strukturalnych i wy-
mienionych wyej czynnikw, ktre decyduj, de facto, o wy-
trzymaoci masywu (w skali wikszej od prby laboratoryjnej),
do modelu Coulomba-Mohra, opisanego zastpczymi parame-
trami c i . Do tego celu wykorzystano kryterium oceny masywu
skalnego Hoeka-Browna. Dane do kryterium: m.in. pomiary
elementw zalegania warstw i spka, parametry szczelinowa-
toci masywu, ocen stopnia zwietrzenia utworw, itp. zbiera-
no w odsonitych ju fragmentach wykopw taka sytuacja
miaa miejsce w przypadku pierwszego z trzech wykopw na
odcinku D2, gdzie z uwagi na niewykonalno projektu pier-
wotnego rozwizanie zastpcze projektowano po rozpoczciu
prac, bd w wykopach badawczych (dwa pozostae wykopy
na odcinku D2 oraz wykop na odcinku C1) poprzedzajcych
zasadnicze prace projektowe. Zebrane dane po odpowiednim
przetworzeniu pozwoliy na okrelenie zastpczych parame-
trw c i , trafnie opisujcych masyw skalny z uwzgldnieniem
silnej, zoonej anizotropii decydujcej o jego wytrzymaoci.
Umoliwio to dostarczenie projektantom zestawu wiarygod-
nych parametrw oraz przeprowadzenie oblicze statecznoci
niezbdnych do zaprojektowania zabezpiecze. Poza danymi
wyjciowymi do projektu, firma TITAN POLSKA dostarczy-
a koncepcj zabezpieczenia wykopw, opart o ide gwo-
dziowania gruntu. Metoda formowania wykopu w systemie
Top-Down, z wykorzystaniem samo wierccych, iniekcyjnych
gwodzi gruntowych bya opisywana ju we wczeniejszych
wydaniach Geoinynierii. W przypadku tak sabych masyww,
na jakie natrafiono przy budowie drogi S69, technologia cian
gwodziowanych okazaa si jedyn, pozwalajc na sprawne
i bezpieczne wykonanie wykopw o docelowej gbokoci.
Z kadym kolejnym wykonanym odcinkiem drogi ewoluoway
Fot. 3. ciana gwodziowana, odcinek C1
rwnie same projekty cian gwodziowanych, gwnie w sfe-
rze estetyki docelowego oblicowania: poczwszy od zwyke-
go torkretu, poprzez torkret barwiony do elbetowych pane-
li wylewanych na mokro. Efekt kocowy w przypadku tego
ostatniego rodzaju oblicowania definitywnie wykaza, i pogld
goszcy, e ciany gwodziowane nie mog by adne, nie ma
duej racji bytu.
Kulminacj wkadu systemu TITAN w budow drogi S69 jest
rozpoczta wanie budowa pierwszego w Polsce tunelu dro-
gowego wykonywanego metodami grniczymi (dronego).
Budowa obiektu o dugoci 680 m zlokalizowanego na odcin-
ku C2, w miejscowoci Laliki, rozpocza si z pocztkiem lu-
tego br. W pierwszej kolejnoci wykonano portal poudniowy,
zabezpieczony metod gwodziowania. Wykop startowy o g-
bokoci ok. 20 m i nachyleniu blisko 60 zosta zabezpieczony
przy uyciu gwodzi TITAN 40/16 oraz TITAN 52/26 o dugo-
ciach 9, 12 i 14 m. czna dugo gwodzi wyniosa blisko
11 000 mb. Prace przy tunelu prowadz sowackie firmy Dopra-
stav oraz Geostatik, pod nadzorem firmy Scott Wilson.
Sdzc po efektach zrealizowanych obiektach, naley
stwierdzi, e wdroony przez TITAN POLSKA sposb geo-
technicznej oceny masywu skalnego wraz z wypracowanym
podejciem obliczeniowym okaza si skuteczny. Jego przydat-
no potwierdzia si rwnie na wielu innych inwestycjach,
m. in. na budowanej drodze ekspresowej S7 KrakwZakopa-
ne. Kompleksowe wsparcie koncepcyjno-technologiczne ofe-
rowane przez TITAN POLSKA pozwala na realizowanie mia-
ych wizji projektantw, niezalenie od zoonoci problemu
i stopnia skomplikowania warunkw geotechnicznych.
autor mgr in. Jakub Sierant
TITAN POLSKA

Fot. 4. Portal poudniowy tunelu na odcinku C2 z widocznym zarysem kaloty tunelu ewakuacyjnego

18 GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 02/2008 (17)

 geoinynieria
geoinynieria

GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 02/2008 (17) 19

geoinynieria
geoinynieria
Wpyw polizgu w zamkach
grodzic typu U na ich nono
Klasyfikacja wedug nowej normy PN-EN 1993-5:2007 (U)
N
iniejszy artyku dotyczy projektowania cianek
szczelnych zabezpieczajcych gbokie wykopy. Te
odksztacalne konstrukcje oporowe stosowane s
w budownictwie hydrotechnicznym oraz jako tymczasowe lub
stae elementy obudowy gbokich wykopw. W przypadku
inwestycji w warunkach miejskich, czsto w zabytkowej za-
budowie, priorytetowe znaczenie dla inwestorw ma bezpie-
czestwo ssiednich budynkw i instalacji podziemnych. Po-
stp technologiczny, wymuszony konkurencj ze strony cian
szczelinowych, pozwoli na wyeliminowanie gwnej wady
cianek szczelnych niekorzystnego oddziaywania na ro-
dowisko w trakcie ich wbijania lub wwibrowywania. Dziki
zastosowaniu motw bezrezonansowych i urzdze do sta-
tycznego wprowadzania w grunt elementw cianek szczel-
nych (grodzic) znacznie rozszerzyo si pole ich zastosowa
na inwestycje realizowane w zabudowie miejskiej.
Liczne zastosowania cianek szczelnych nakadaj jednak
szczeglnie due wymagania na wiarygodno metod ich pro-
jektowania w aspekcie ich nonoci i moliwych deformacji,
jakim s poddawane na skutek obcienia parciami gruntu
i wody gruntowej. Powstaj pytania: czy i na ile metody ob-
liczeniowe, te wspczesne i te stosowane od kilkudziesiciu
lat, s niezawodne i rwnoczenie ekonomiczne?
Metody oblicze jawne i ukryte zapasy bezpie-
czestwa
Obliczanie cianek szczelnych sprowadza si do wyzna-
czenia niezbdnej gbokoci wbicia, wyznaczenia maksy-
malnego momentu zginajcego (tj. doboru odpowiedniego
profilu grodzicy stalowej i gatunku stali, z ktrego ma by
wykonana) i obliczenia si w zakotwieniu lub rozporze,
o ile one wystpuj. W projektowaniu konstrukcji ze cia-
nek szczelnych metodami tradycyjnymi nie analizuje si
zazwyczaj ich deformacji, co prowadzi do przeszacowa-
nia momentw zginajcych ciank. Pewnym mankamen-
tem prowadzenia oblicze metodami opartymi na parciach
granicznych (Bluma, ew. wersjami zmodyfikowanymi) jest
zawsze stosunkowo dua dokadno prowadzonych ob-
licze w stosunku do przyjtych zaoe i danych. Wyni-
ki uzyskane w badaniach wielkoskalowych (Czebotariow)
i modelowych (Rowe, [9]) pozwoliy na pewne modyfi-
kacje rozwizania klasycznego. Nie mona jednak pod-
chodzi do nich bezkrytycznie. Metoda Rowea pozwala
na uwzgldnienie w obliczeniach dugoci i sztywnoci
cianki. Polega ona na przyjmowaniu do oblicze wytrzy-
maociowych momentw zginajcych, uzyskanych przez
redukcj wielkoci otrzymanych z rozwizania klasyczne-
go i jest szeroko cytowana, wraz z odpowiednimi nomo-
gramami. Korzystanie z metody Rowea pozwala na dobr
cianki szczelnej o wskaniku nawet do 70% mniejszym ni
uzyskany z rozwizania wg metody Bluma czy jej pniej-
szych modyfikacji. Wikszo autorw cytujcych Rowea zewntrz przekroju (rys. 1).
20 GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 02/2008 (17)
pomija jednak drugi, rwnie istotny, wniosek wypywajcy
z jego bada moliwe znaczne (do 80%) zwikszenie siy
w zakotwieniu lub rozporze. Jest to wynikiem znacznego
wzrostu par na odcinku cianki powyej poziomu zako-
twienia wywoanego deformacj samej cianki i, co istotne,
efektem przesklepienia w poziomie zakotwienia oraz, co
w warunkach miejskich zdaje si by kluczowe, przejciem
przez kotw (rozpor) znacznej czci parcia od obcie-
nia na naziomie.
Lepszy obraz wsppracy z orodkiem daj metody nume-
ryczne. Ju pierwsze programy komputerowe, oparte na roz-
wizaniach belek na podporach sprystych, day moliwo
szacowania poziomych przemieszcze cianek. W dalszym
etapie, wprowadzenie specjalistycznego oprogramowania geo-
technicznego, opartego na Metodzie Elementw Skoczonych
(MES) oraz innych (MEB, MRS), pozwolio na pen analiz
deformacji obudowy wykopu i bardziej ekonomiczne projek-
towanie. Moliwo modelowania sztywnoci cinki szczelnej
pozwala take na analiz deformacji powierzchni terenu za
cian oporow.
Z rnych powodw nie byy to dotychczas metody po-
wszechnie stosowane w projektowaniu, m.in. dlatego, e
zaawansowana procedura obliczeniowa nie daje wynikw
o wyszym stopniu wiarygodnoci ni uyte dane. Jednak po-
pularno tych metod, do ktrych na dodatek coraz czciej
wprowadza si dane z coraz dokadniejszych rozpozna wa-
runkw gruntowych, ronie i jest wtpliwym, aby proces ten
uleg zatrzymaniu. Projektanci przy przejciu z dotychczas sto-
sowanych metod projektowania cianek szczelnych na meto-
dy numeryczne musz pamita, e im dokadniejsza jest me-
toda obliczeniowa i im blisze rzeczywistoci s wprowadzane
do programu komputerowego parametry gruntowe, tym do-
kadniej naley przeanalizowa zachowanie si grodzicy pod-
danej obcieniu. Ch przypomnienia tego faktu oraz ch
dokadniejszego opisania zachowania si grodzic poddanych
obcieniu s gwnymi czynnikami motywujcym autorw
artykuu do jego napisania.
Polizg w zamkach grodzic typu U, ktremu bdzie po-
wicona dalsza cz artykuu, jest wanie jednym z gw-
nych czynnikw, ktre naley uwzgldnia przy bezpiecznym
i ekonomicznym projektowaniu cianek szczelnych. Problem
polizgu w zamkach jest niezauwaalny, gdy stosujemy meto-
dy obliczania i wyniki rozpoznania geotechnicznego, w ktre
wpisane s due zapasy bezpieczestwa. Stosowanie dokad-
nych i bardziej ekonomicznych metod obliczania si we-
wntrznych w elementach obudowy wykopu moe paradok-
salnie doprowadzi do sytuacji, w ktrej ujawni si w penej
skali wpyw polizgu w zamkach grodzic U na ich nono,
co z kolei moe nawet doprowadzi do zniszczenia konstruk-
cji. Problem polizgu w zamkach nie dotyczy grodzic typu Z,
ktre maj, w przeciwiestwie do grodzic typu U, zamki na

Motywacj do napisania artykuu jest take wejcie w ycie
w marcu 2007 r. Eurokodu 3, cz 5 PN-EN 1993-5:2007 (U)
[2]. W normie tej ujto zagadnienie niedostatecznego przeno-
szenia si cinajcych przez zamki grodzic U.
Autorzy artykuu maj te nadziej, e zachc polskich pro-
jektantw do wiadomego wykorzystywania moliwoci, jakie
daje zastosowanie grodzic typu Z, czyli w ostatecznoci do
bardziej ekonomicznego projektowania. Obecnie projektan-
ci, przy przejciu z grodzicy typu U na Z, dobieraj grodzic
o podobnych parametrach wytrzymaociowych nie wyko-
rzystujc w ogle zalet pyncych z umiejscowienia zamkw
w grodzicach Z we wknach skrajnych.
Przed przejciem do meritum naley take podkreli, e
intencj artykuu w adnym wypadku nie jest zachcenie pro-
jektantw i wykonawcw do rezygnacji ze stosowania grodzic
typu U. Artyku ma sw treci namawia do bezpiecznego
i ekonomicznego projektowania cianek szczelnych. Bardzo
czsto zastosowanie grodzic typu U jest jedynym moliwym
i najlogiczniejszym rozwizaniem.
Polizg w zamkach grodzic stalowych typu U
Podawane w katalogach producentw wytrzymaociowe
parametry geometryczne grodzic typu U s poprawne przy
zaoeniu penego przenoszenia si cinajcych w zamkach.
W polskiej literaturze na fakt ten uwag zwrci ju prawie
p wieku temu Hckel [5]. Jednak od czasu tamtej publika-
cji nie rozpoczto dyskusji na ten temat, a jednym z niewie-
lu pisanych ladw zahaczajcych o t tematyk jest prze-
wijajce si w wikszoci specyfikacji technicznych zalecenie
...po wbiciu grodzic na projektowan gboko wskazane
jest zespawa zamki u gry na dostpnej, odsonitej dugo-
ci, przynajmniej na odcinku 5080 cm, w celu zapewnienia
wsppracy grodzic przy zginaniu. Odnoszc ten cytat do
dostpnych obecnie na polskim rynku grodzic i do zagranicz-
nych dowiadcze w tym zakresie, mona wytumaczy dla-
czego problem, ktremu powicony jest ten artyku nie jest
w Polsce dyskutowany.
Po pierwsze: w cytacie tym brakuje zapisu, e zagadnienie
to jest istotne tylko w przypadku grodzic typu U, ktre posia-
daj zamki w osi obojtnej cianki, czyli w miejscu, gdzie wy-
stpuj najwiksze siy cinajce (rys 1.). Brak takiego zapisu
to oczywicie wynik tego, i przez dziesiciolecia jedynym do-
stpnym na polskim rynku typem grodzicy by typ U. W sto-
sowanych przez naszych projektantw metodach obliczenio-
wych byy wbudowane tak due zapasy bezpieczestwa, i
wpyw polizgu w zamkach grodzic U na nono cianki by
niezauwaalny. Jako ciekawostk i przeciwstawny przykad
do naszego postrzegania grodzic, mona powiedzie o projek-
towaniu cianek szczelnych w Stanach Zjednoczonych. Tam
najpopularniejsze s grodzice typu Z, natomiast grodzice typu
U s powszechnie uwaane za niebezpieczne. W efekcie
aden z lokalnych producentw grodzic gorcowalcowanych
nie ma w swojej ofercie grodzic typu U (!).
Po drugie: zawarte w cytacie ze specyfikacji technicznej
twierdzenie, e zaspawanie zamkw u gry cianki zapewni
wspprac grodzic typu U przy zginaniu jest w wietle obec-
nie dostpnej wiedzy na ten temat pprawd [6]. Wtek ten
zostanie poruszony w dalszej czci artykuu.
Polizg w zamkach wg. Eurokod 3 cz 5
Pierwsz polsk norm, ktra zwracaa uwag na wpyw
ograniczonego przenoszenia si cinajcych w zamkach na
nono grodzic bya norma PN-EN 12063 Wykonawstwo
geoinynieria
geoinynieria
Rys. 1. Schematyczne przedstawienie rnic w zachowaniu si cianek
wykonanych z grodzic typu U i Z poddanych obcieniu parciem gruntu
specjalnych robt geotechnicznych. cianki szczelne [1]. Nor-
ma ta zaleca, aby zgodnie z prenorm ENV 1993-5:1998 [3]
uwzgldni ten wpyw przy doborze grodzicy.
Wymieniona prenorma po wielu latach prac nad ni staa
si norm i zostaa opublikowana w marcu 2007 r. jako PN-EN
1993-5:2007 (U) Eurokod 3 Projektowanie konstrukcji sta-
lowych. Cz 5 Palowanie i grodze [2]. Wedug tej normy
nono obliczeniow na moment zginajcy cinki szczelnej
z grodzic stalowych Mc,Rd oblicza si wedug wzoru:
b Wel f y
M c. Rd = (1),
M0
gdzie:
Mc,Rd nono obliczeniowa przekroju na moment zgina-
jcy,
Wel wskanik wytrzymaoci przekroju przy zginaniu spr-
ystym wyznaczony na 1 mb cianki przy zaoeniu przeno-
szenia przez zamki wszystkich si cinajcych,
fy granica plastycznoci stali,
M0 czciowy wspczynnik bezpieczestwa (zalecana
w normie warto tego wspczynnika rwna jest 1,0, ale jed-
noznacznie ma by podana w krajowym zaczniku normy),
b wspczynnik zmniejszajcy nono cianki szczelnej
na moment zginajcy (indeks b z ang. bending zginanie).
Wedug normy wartoci wspczynnikw b przyjmowane
do oblicze powinny wynosi:
b = 1,0 dla grodzic typu Z i potrjnych grodzic typu U,
b 1,0 dla pojedynczych i podwjnych grodzic typu U.
Norma [2] podaje take, e dokadna warto wspczynni-
kw b moe by podana w krajowych zacznikach do normy
(NA National Annex) oraz, e jest uzaleniona od nastpu-
jcych czynnikw:
rodzaju gruntu, w ktry zostaa pogrona cianka,
typu pogronej grodzicy,
liczby poziomw podparcia cianki i ich sposobu zamoco-
wania w paszczynie cianki,
GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 02/2008 (17) 21
geoinynieria
geoinynieria
Rys. 2. Rozkad napre w przekroju w zalenoci od si tarcia w zamku (WI wskanik wytrzymaoci pojedynczej grodzicy, T tarcie w zamkach, Tmax sia
cinajca wywoana momentem zginajcym przy zaoeniu braku przesuwu w zamkach)
metody pogrania,
sposobu czenia zamkw na placu budowy (smarowanie
w celu uatwienia pogrania lub zaspawane na pewnej du-
goci po pogreniu, zastosowanie oczepu itd.),
wysokoci czci cianki pracujcej wspornikowo (np. czy
pracujcy wspornikowo fragment cianki nad najwysz lub
poniej najniszej podpory ma dugo przekraczajc pew-
n konkretn warto).
Z kolei przy sprawdzaniu SGU norma [2] zaleca dla cianek
wykonanych z pojedynczych lub podwjnych grodzic typu
U wyznaczy efektywn sztywno przekroju (EI)eff z nast-
pujcego wzoru:
( EI ) = E I
eff d
(2),
gdzie:
E modu Younga,
I moment bezwadnoci przekroju,
d wspczynnik o wartoci 1.0 uwzgldniajcy moli-
wo polizgu w zamkach cianki szczelnej z pojedynczych
lub podwjnych grodzic U (indeks d z ang. deformations
odksztacenia).
Sprawdzanie SGU jest szczeglnie istotne w przypadku cian
wspornikowych, ktre z racji schematu statycznego podlegaj
znacznym ugiciom, ktre mog by dodatkowo powikszane
przez polizg w zamkach grodzic.
Polizg w zamkach pojedynczych grodzic typu U
Problem polizgu w zamkach pomidzy grodzicami zo-
sta po raz pierwszy opisany w roku 1934 przez Lohmey-
era [8]. Lohmeyer mylowo wyci jedn grodzic z cigej
cianki i obciy j momentem dziaajcym na ten frag-
ment oraz dwoma siami T przyoonymi w miejscu zam-
kw, ktre reprezentoway wystpujce w nich siy tarcia.
Poniewa tak dziaajce siy T s oddalone od osi obojtnej
pojedynczej grodzicy to maj wpyw na wystpujce w niej
naprenia od zginania, co zostao graficznie przedstawio-
ne na rys. 2.
Tak wic na efektywn nono i sztywno cianki wy-
konanej z pojedynczych grodzic typu U ma wpyw tarcie
w zamkach grodzic. Z kolei wielko tarcia w zamkach -
czcych grodzice uzalenione jest od nastpujcych czyn-
nikw:
dokadnoci pogrania grodzic [6]. Generalnie, im gro-
dzice s pograne dokadniej i z wiksz starannoci,
22 GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 02/2008 (17)
tym mniejsze tarcie w zamkach. Z kolei w grodzicach
pogranych niestarannie i z ma dokadnoci zamki
ulegaj bardzo czsto uszkodzeniu i wygiciu, przez co
zwiksza si w nich tarcie. W skrajnych wypadkach zam-
ki rozgrzewane s w trakcie wwibrowywania grodzic do
temperatury, w ktrej moe doj do uplastycznienia si
stali i do zaspawania si zamkw ze sob. Jednak wpyw
tego czynnika pomimo tego, e ma duy wpyw na tar-
cie w zamkach, jest z logicznych wzgldw pomijalny.
Nie mona przecie na etapie projektowania zaleci, aby
niestarannie pogra brusy. Poza tym wiksza niedo-
kadno pogrania zwiksza ryzyko wysprzglenia si
zamkw;
od rodzaju gruntu, w jaki bdzie pograna grodzica, po-
ziomu wody gruntowej [6, 7]. Tarcie w zamkach grodzic
pogronych w gruntach spoistych jest z reguy mniejsze
ni w przypadku grodzic pogronych w gruntach nie-
spoistych. W gruntach niespoistych na tarcie w zamkach
maj wpyw trzy czynniki: stopie zagszczenia, krzywa
uziarnienia i wystpowanie wody gruntowej. Im mniej-
sza porowato gruntu tym wiksze tarcie w zamkach.
Z kolei woda gruntowa nie tylko lubryfikuje zamki gro-
dzic, ale take wywouje cinienie porowe, co zmniejsza
naprenia na styku ziaren gruntowych, a w trakcie wwi-
browywania grodzicy wpywa na wyciskanie gruntu syp-
kiego z zamkw. Oczywicie najmniejsze tarcie w zam-
kach wystpuje w przypadku, gdy cianka podtrzymuje
jedynie wod. Zamki s w takim wypadku puste lub, co
gorsze, wypenione rodkiem uszczelniajcym, ktry je
smaruje i zmniejsza w nich tarcie;
metody pogrania grodzic [6, 7]. Od tego czy grodzice s
wbijane, wwibrowywane czy wciskane statycznie zaley,
w jakim stopniu grunt w zamkach grodzic jest zagszcza-
ny. Najwiksze zagszczenie gruntu w zamkach, a co za
tym idzie, zapewnienie najwikszego tarcia w zamkach,
mona uzyska wwibrowujc grodzice. Natomiast przy
statycznym wciskaniu grodzic grunt w zamkach nie jest
wcale zagszczany;
wypenienia zamkw rodkami uszczelniajcymi lub sma-
rujcymi [6, 7]. Obecnie coraz czciej w celu zwiksze-
nia szczelnoci grodzic wypenia si ich zamki rodkami
uszczelniajcymi. rodki te nie dopuszczaj do dostania
si czsteczek gruntu, ktre mog zwikszy tarcie, do
zamkw grodzic oraz smaruj zamki, przez co drastycz-
nie obniaj tarcie w zamkach. Coraz czciej zdarza si,

Rys. 3. Rozkad napre w podwjnej grodzicy poddanej dwukierunkowemu zginaniu
i firmy wykonawcze, w celu zmniejszenia oporw po-
grania, aplikuj rodek bitumiczny do zamka, aby za-
pobiec dostawaniu si do niego gruntu w trakcie pogr-
ania brusw. Naley pamita, i zabieg ten w wypadku
stosowania grodzic typu U zmniejsza tarcie w zamkach
i obnia nono cianki (!);
spawania zamkw grodzic [6]. Niepodwaalnym fak-
tem jest, i zaspawane zamki grodzic przenosz w peni
wszystkie siy cinajce. Warunkiem jest jednak zaspa-
wanie zamkw zanim dojdzie do polizgu, czyli zapew-
nienie tego warunku wymaga wykonywania spoin przed
przegbianiem wykopu lub odpompowaniem wody
z grodzy. Naley jednak zastanowi si, co si dzieje
w zamkach grodzic poniej odcinka zaspawanego. Wy-
niki analiz [6] wskazuj, e im dusza spoina tym lepiej.
W pewnej odlegoci od spoiny narastajce siy cinajce
pokonaj jednak opr si tarcia w zamkach i dochodzi do
polizgu. W efekcie tego wzgldem siebie przesuwaj si
koce grodzic u podstawy cianki (rys. 1.b);
gruntu u podstawy grodzicy. Jeeli podstawa grodzi-
cy zostaa pogrona w podoe skalne, to bdzie ono
w pewnym sensie penio podobn rol do tej, jak
peni spoina czca zamki na grze grodzic. O ile jed-
nak spoina nie dopuci do przesuwu w zamkach, o tyle
podstawa oparta na podou skalnym tylko ten przesuw
utrudni. Przy oparciu podstawy cianki na skale grodzice
z jednej strony osi cianki nie bd mogy przemieci si
w d, ale grodzice znajdujce si po przeciwnej stronie
bd wycigane do gry;
iloci poziomw rozpar lub kotwie [7]. Siy cinajce
w ciance wywoane podparciem cianki zwikszaj lo-
kalnie tarcie w zamkach.
Aby zobrazowa, w jakim zakresie powysze czynniki
wpywaj na nono cianki, mona poda zakres para-
metrw , ktry by zalecany przez prenorm Eurokodu 3
czci 5 [3]. W prenormie tej wartoci parametrw b dla
cianek z grodzic pojedynczych U mieciy si w zakresie
od 0,55 do 1,0, a parametrw d wynosiy od 0,35 do 0,8.
Zachowanie si podwjnych grodzic typu U pod-
danych obcieniu
Jednym z najbardziej popularnych, najtaszych i atwo
dostpnych sposobw na polepszenie wsppracy pomi-
dzy grodzicami w ciance szczelnej jest pogranie ich jako
geoinynieria
geoinynieria
Rys. 4. Wbudowane w ciank grodzice podwjne maj tendencj do
przechylania si w jej paszczynie
elementw podwjnych, w ktrych czcy grodzice zamek
zosta zacinity tak, aby brusy nie przesuway si wzgl-
dem siebie. Wymagania co do rozstawu punktw zacisku
i si tncych, jakie musz przenie zaciski podaje Eurokod
[3]. Grodzice zwykle parowane s przez producenta.
Przez wiele lat panowaa opinia, i cianka wykonana
ze sparowanych grodzic ma pen nono na moment
zginajcy. Pogld ten zacz si jednak zmienia, gdy wy-
niki obserwacji na rzeczywistych konstrukcjach [6], bada
w maej skali [4] oraz przeprowadzone badania na polach
badawczych [6] wykazay, e podwjne grodzice maj ten-
dencj do obracania si w paszczynie poziomej. Bardziej
widocznym i atwiej mierzalnym efektem takiego obrotu
jest pochylanie si podwjnych grodzic w paszczynie
cianki (rys. 4).
Poniewa przekrj podwjnej grodzicy nie jest symetrycz-
ny, w trakcie jej zginania bdzie ona dya do obrcenia si
o kt dewiacji przekroju. Po obrocie grodzica bdzie dwu-
kierunkowo zginana, czyli o obojtna nie bdzie rwnolega
do osi cianki. Poniewa o obojtna nie bdzie przechodzia
przez osie zamkw, zmniejszy si odlego pomidzy osi
obojtn a wknami skrajnymi przekroju oraz wskanik wy-
trzymaoci podwjnej grodzicy (rys. 3).
Poniewa grodzica jest dwukierunkowo zginana, prze-
mieszcza si take w paszczynie cianki. Schematycznie
zostao to przedstawione na rys. 4. Jak mona zauway,
tu rwnie dochodzi do polizgu w zamkach, ktry tak jak
w przypadku przegrd wykonanych z pojedynczych gro-
dzic typu U, ma wpyw na nono cianki.
Tak wic podwjna grodzica po obcieniu obraca si,
GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 02/2008 (17) 23
geoinynieria
geoinynieria
Rys. 5. Wpyw tarcia pomidzy gruntem, a grodzic podwjn na jej zdolno do obrotu
przechyla w paszczynie przegrody i przesuwa si w zam-
kach wzgldem ssiednich par grodzic. Nietrudno si do-
myli, e utrudnienie wystpienia powyej opisanych ob-
rotw i przemieszcze zwikszy nono cianki. Poniej
wymieniono najwaniejsze czynniki wpywajce na no-
no cianki z podwjnych grodzic U:
polizg w zamkach pomidzy ssiednimi parami grodzic.
Czynniki wpywajce na wielko si tarcia w zamkach s
identyczne do tych opisanych powyej dla grodzic poje-
dynczych;
konkretnego profilu grodzicy [6]. Sparowane grodzice z
konkretnego profilu maj inn o dewiacji i, co za tym
idzie, mog obraca si z mniejszym lub wikszym mo-
mentem dewiacji ni sparowane grodzice z innych profili;
ilo poziomw podpar [4, 6, 7]. Kleszcze montowane
na ciankach, ktre s elementem systemu kotwienia lub
rozpierania cianki utrudniaj obrt grodzic;
waciwoci podpieranego orodka [6, 7]. Przechylaniu
si grodzic w paszczynie cianki przeciwdziaaj siy
tarcia powstajce pomidzy paszczyznami czoowymi
grodzic a orodkiem gruntowym (rys. 5). Tarcie to jest
zalene od rodzaju gruntu i jego parametrw. W przy-
padku, gdy grodzica podtrzymuje wod lub, gdy grodzi-
ca zostaa pogrona w rozwierconym, w celu uatwienia
pogrania, orodku gruntowym, to wpyw tego czynni-
ka jest pomijany;
dodatkowych elementw montowanych na ciance przed
i w trakcie pogbiania wykopu, w celu utrudnienia ob-
rotu grodzic [6, 7]. Takim elementem jest oczep elbe-
towy lub przyspawywane do zewntrznych powierzchni
brusw belki stalowe;
grunt u podstawy grodzicy [7]. Jeeli podstawa grodzicy
zostaa pogrona w podoe skalne to obrt grodzicy
u jej podstawy bdzie utrudniony.
Zalecane przez prenorm Eurokodu 3 cze 5 [3] war-
toci parametrw b dla cianek z grodzic podwjnych
U mieciy si w zakresie od 0,8 do 1,0, a parametrw d
wynosiy od 0,7 do 1,0. Porwnujc te wartoci z zakresami
wspczynnikw zalecanymi dla grodzic pojedynczych
mona zauway, jak duy wpyw ma parowanie grodzic
24 GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 02/2008 (17)
typu U na podniesienie efektywnej wytrzymao i sztyw-
noci cianki.
Gwnym motywem napisania tego artykuu bya ch
rozpoczcia dyskusji na poruszony w nim temat. Mamy
nadziej, e przyczyni si on do bardziej ekonomicznego
i bezpiecznego projektowania.
W jednym z kolejnych wyda Geoinynierii autorzy ar-
tykuu postaraj si przedstawi Czytelnikom, jakie warto-
ci przyjmuj parametry w zacznikach krajowych Euro-
kodu w niektrych krajach i od jakich parametrw s one
uzalenione.
LITERATURA
[1] PN-EN 12063:2001 cianki szczelne. Wykonawstwo specjal-
nych robt geotechnicznych.
[2] PN-EN 1993-5:2007 Eurokod 3 Projektowanie konstrukcji
stalowych Cz 5: Palowanie i grodze.
[3] prEN 1993-5: Eurocode 3 Design of steel structures Part
5: Piling; padziernik 1997.
[4] Byfield M. P., Crawford R. J., Oblique bending in U-shaped
steel sheet piles. Proccedings of the Institution of Civil En-
gineers, Structures & Buildings 156, strony 255-261, sierpie
2003.
[5] Hckel S., Grodze. Warszawa, Arkady, 1959.
[6] Kort D. A., Steel sheet pile walls in soft soils. Delft, Delft
University Press, 2002.
[7] Schmitt A., Bending behaviour of double U-sheet piles. In-
ternational Sheet Piling Company, ProfilARBED, Luxembo-
urg, 1998.
[8] Williams S. G. O., Little J. A., Structural behaviour of steel
piles interlocked at the center of gravity of the combined
section. Proccedings of the Institution of Civil Engineers,
Structures & Buildings 94, strony 229-238, maj 1992.
[9] Rowe D.P., (1955) Theoretical and experimental investiga-
tion. Journ. Inst. Civ. Eng. London, Jan. 32.
autor dr in. Jarosaw Rybak
Politechnika Wrocawska
mgr in. Pawe Kwarciski
ArcelorMittal Commercial Long Polska sp. z o.o.
 geoinynieria
geoinynieria

GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 02/2008 (17) 25

geoinynieria
geoinynieria

Stateczno skarp i zboczy

w ujciu Eurokodu 7
O
d wielu lat trwaj w Polsce prace nad wdroeniem
europejskiej normy dotyczcej projektowania geo-
technicznego, popularnie zwanej Eurokodem 7 [2].
Jednym z najwaniejszych zada geotechniki jest analiza sta-
tecznoci skarp i zboczy, zarwno naturalnych jak i powstaych
w wyniku dziaalnoci czowieka. Problematyka jest szczeglnie
istotna w grnictwie odkrywkowym, gdzie wykonuje si wykopy
o gbokoci powyej stu metrw.
W celu przyblienia specyficznych zasad projektowania, no-
wych poj i przepisw, jakie wprowadzono w Eurokodzie 7
(EC 7), w artykule podano jego krtk charakterystyk. Omwio-
no oglne zasady dotyczce sprawdzania statecznoci skarp i zbo-
czy wedug nowej normy. W przykadzie liczbowym, dotyczcym
skarpy wykopu, porwnano wyniki trzech podej obliczenio-
wych zaproponowanych w EC 7 z podejciem klasycznym.

Rys. 1. Schemat wyboru wartoci wyprowadzonych, charakterystycznych

Charakterystyka Eurokodu 7 i obliczeniowych parametrw geotechnicznych [3]
Europejski Komitet Normalizacyjny CEN od 1990 r. prowadzi
prace nad ustaleniem jednolitych zasad projektowania w pa- GEO zniszczenie lub nadmierna deformacja podoa, np. osu-
stwach UE. Normy europejskie zawierajce zasady projektowa- wisko naturalnego zbocza lub nasypu drogowego posadowio-
nia w budownictwie nosz nazw Eurokodw (EC). Przewiduje nego na sabym gruncie,
si ich wprowadzenie do 2010 r. Nowy system norm stworzono STR utrata nonoci lub nadmierne odksztacenia konstrukcji
na podstawie stanw granicznych z zastosowaniem czciowych lub jej elementw, np. wypitrzenie gruntw w dnie wykopu,
wspczynnikw bezpieczestwa. Eurokodw jest w sumie dzie- EQU globalna utrata statecznoci obiektu,
si, przy czym norma oznaczona EN 1997, popularnie zwana HYD zniszczenie spowodowane cinieniem spywowym, np.
Eurokodem 7, dotyczy projektowania geotechnicznego. EC 7 ska- przebicie hydrauliczne w podou,
da si z dwch czci: EN 1997-1, cz 1 Zasady oglne [2], UPL utrata rwnowagi budowli lub podoa wskutek wyporu
EN 1997-2, cz 2 Badania podoa gruntowego [3]. Cz 1 zo- wody.
staa ustanowiona przez CEN w 2004 r., a od padziernika 2005 r. Do projektowania wykorzystuje si wartoci charakterystyczne
ma status Polskiej Normy (PN-EN 1997-1). Ostatnio jej polska i obliczeniowe parametrw geotechnicznych.
wersja zostaa przekazana do tzw. ankiety powszechnej i rw- Zasady wyznaczania charakterystycznych wartoci parametrw
noczenie trwaj prace nad Zacznikiem Krajowym. W styczniu wedug Eurokodu 7 istotnie rni si od norm krajowych. Do-
2007 r. CEN ustanowi cz 2, ktra od kwietnia 2007 ma rwnie tychczas byy one rwnoznaczne z wartociami rednimi. W EC 7
status Polskiej Normy (PN-EN 1997-2). Do EN 1997-1 doczone podano zasady i reguy ustalania wartoci charakterystycznych
s zaczniki: jeden normatywny (oznaczony jako A) i osiem in- (kursyw wyrniono fragmenty cytowane z Eurokodu). Charak-
formacyjnych (ozn. od B do J). Zacznik A jest szczeglnie wa- terystyczn warto parametru geotechnicznego naley wybra
ny, gdy zawiera wspczynniki czciowe i korelacyjne do sta- jako ostrone oszacowanie wartoci decydujcej o wystpieniu
nw granicznych nonoci oraz ich minimalne zalecane wartoci. stanu granicznego. Metody statystyczne s tylko wspomniane
Mog one by zmienione przez Polski Komitet Normalizacyjny jako jedna z moliwoci. Jeeli s stosowane metody statystyczne,
(PKN) i podane w Zaczniku Krajowym. Moliwoci zmian s to zaleca si wyznaczy tak warto charakterystyczn, eby ob-
jednak ograniczone, albowiem wartoci obcie i wspczynniki liczone prawdopodobiestwo wystpienia mniej korzystnej warto-
czciowe do oddziaywa zostay ju okrelone w normie PN- ci, decydujcej o powstaniu rozpatrywanego stanu granicznego,
EN 1990:2004 (Podstawy projektowania konstrukcji), ktr Polska nie byo wiksze ni 5%. W uwadze dodano: w ten sposb ostro-
akceptowaa bez zmian krajowych. Natomiast Zaczniki informa- ne oszacowanie wartoci redniej polega na ustaleniu wartoci
cyjne (rozwaajce rne kwestie szczegowe) Komitet Tech- redniej z ograniczonego zbioru wartoci parametrw geotech-
niczny PKN nr 254 Geotechnika zaakceptowa bez poprawek. nicznych, z poziomem ufnoci 95%; w przypadku rozpatrywania
Norma PN wdraajca Eurokod powinna zawiera jego peny zniszczenia lokalnego ostrone oszacowanie wartoci dolnej od-
tekst cznie z Zacznikami oraz moe mu towarzyszy Zacznik powiada fraktylowi 5%. Czyli s to wartoci znacznie mniejsze od
Krajowy, ktry daje moliwo wpynicia na ostateczn posta rednich. Wartoci obliczeniowe parametrw geotechnicznych Xd
normy EN 1997-1, jaka bdzie wprowadzona w Polsce. ocenia si bezporednio lub wyprowadza si z wartoci charak-
Zgodnie z zaleceniami Eurokodu 7 projektowanie konstrukcji terystycznych Xk za pomoc rwnania:
geotechnicznych obejmuje sprawdzenie stanw granicznych no- Xd = Xk/M (1)
noci (ULS) oraz uytkowalnoci (SLS). Norma ta wyrnia pi gdzie M wspczynnik czciowy do parametru geotechnicz-
rodzajw stanu granicznego nonoci: nego, z tablicy A.4 [2].

26 GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 02/2008 (17)


Cz bada geotechnicznych, szczeglnie polowych, nie po-
zwala bezporednio okrela parametrw geotechnicznych, np.
dotyczcych wytrzymaoci. W tej sytuacji wartoci parametrw
musz by wyprowadzone przy uyciu korelacji teoretycznych
lub dowiadczalnych. Wartoci wyprowadzone parametru geo-
technicznego s wic podstaw do wyznaczenia jego wartoci
charakterystycznej. W zrozumieniu roli jak odgrywa warto wy-
prowadzona pomocny moe by rys. 1 [3]. Wynika z niego, e
wymagania dotyczce pomiarw waciwoci gruntw, jak i ich
wartoci wyprowadzonych, zawarte s w Czci 2 [3]. Natomiast
wyznaczanie wartoci charakterystycznych i obliczeniowych re-
guluje Cz 1.
Projektowanie skarp i zboczy wedug Eurokodu 7
W zestawie nowych poj wprowadzonych przez EC 7-1 znaj-
duj si oddziaywania geotechniczne. Oddziaywania uwzgld-
niane przy ocenie statecznoci skarp i zboczy mona podzieli na
bezporednie (obcienia) i porednie (wymuszone przez zmia-
ny warunkw w gruncie). Za oddziaywania bezporednie przyj-
muje si ciar gruntu i wody, parcie gruntu, cinienie spywowe,
obcienie naziomu, siy kotwienia. Do oddziaywa porednich
zalicza si: pcznienie i skurcz, przemieszczenia zwizane z pe-
zaniem lub osiadaniem gruntu, przyspieszenia wywoane trzsie-
niami ziemi.
W przypadku skarp i zboczy naley sprawdzi ich stateczno
ogln ze wzgldu na stany graniczne nonoci GEO i STR, w kt-
rych wytrzymao gruntu podczas zniszczenia lub nadmiernego
odksztacenia ma decydujce znaczenie. Jedn z istotnych zmian
w projektowaniu skarp i zboczy s wprowadzone w omawia-
nej normie podejcia obliczeniowe. Rni si one sposobem
rozkadu wspczynnikw czciowych pomidzy oddziaywa- Na przykad metody obserwacyjne s stosowane do kontroli wy-
nia, parametry wytrzymaociowe i opory gruntu. Wspczynniki
czciowe podzielono na trzy grupy A, M i R. W grupie pierwszej
(A) wyrniono wspczynniki od obcie konstrukcji (A1) i od one efektywny sposb projektowania wyrobisk w zoonych wa-
oddziaywa geotechnicznych (A2). Zestaw drugi dotyczy para-
metrw gruntowych. M1 odnosi si do wartoci charakterystycz-
nych a M2 do obliczeniowych. Grupa trzecia R przypisana jest do
oporw lub nonoci.
W normie sformuowano trzy podejcia obliczeniowe (ozna-
czane dalej jako PO), w ktrych naley uwzgldni nastpujce
kombinacje wspczynnikw czciowych:
Podejcie obliczeniowe 1 (PO 1)
kombinacja 1: A1+M1+R1 (ozn. K1)
kombinacja 2: A2+M2+R1 (ozn. K2),
Podejcie obliczeniowe 2 (PO 2)
kombinacja 1: A1+M1+R2,
Podejcie obliczeniowe 3 (PO 3)
kombinacja 1: A2+M2+R3.
Wartoci powyszych wspczynnikw podaje norma [2] w ta-
blicach A.3, A.4 i A.14. Wynika z nich, e w podejciu 1 kom-
binacja 1, wartoci obliczeniowe parametrw gruntu s rwne
wartociom charakterystycznym a w kombinacji 2 wspczynniki
czciowe s stosowane na pocztku oblicze do wartoci cha-
rakterystycznych parametrw wytrzymaociowych. Przy czym
kombinacja 2 jest zalecana przy sprawdzaniu statecznoci skarp
i zboczy [4]. W podejciu 2 wykorzystuje si wspczynniki cz-
ciowe do oporw gruntu, a w podejciu 3 do parametrw wy-
trzymaociowych i caa analiza jest prowadzona z uyciem warto-
ci obliczeniowych. Stateczno ogln mona opisa za pomoc zestawiono w tab. 1. Przy ustalaniu schematu obliczeniowego
wspczynnika statecznoci oglnej (F) i pomocniczego (ODF).
W metodach klasycznych, np. rwnowagi granicznej wspczyn-
nik F jest uzyskiwany bezporednio z oblicze, a wspczynnik
ODF = F/Fdop, gdzie Fdop jest minimaln wymagan wartoci
????????????????????
geoinynieria
wspczynnika statecznoci. W nowoczesnych metodach nume-
rycznych, na przykad w metodzie rnic skoczonych, wsp-
czynnik statecznoci F wyznacza si metod redukcji parametrw
wytrzymaociowych gruntu [1]. Wspczynnik pomocniczy otrzy-
muje si z rwnania: ODF = F/GR;e , gdzie G wspczynnik
czciowy do oddziaywania staego z tablicy A.3, R;e wsp-
czynnik czciowy oporu gruntu z tablicy A.14 [2]. Gdy ODF>1
tzn., e zapas bezpieczestwa dla statecznoci oglnej jest wikszy
od wymaganego i skarpa jest przeprojektowana, ODF = 1 zapas
bezpieczestwa jest wystarczajcy i skarpa jest stateczna, ODF<1
oznacza, e bezpieczestwo skarpy nie jest zapewnione.
Z ankiety przeprowadzonej w krajach CEN w 2006 r., dotycz-
cej wdraania EC 7-1 wynika, e:
prawie wszystkie te kraje (oprcz Hiszpanii) przyjmuj do
sprawdzania statecznoci skarp i zboczy trzecie podejcie ob-
liczeniowe, ale aden kraj nie akceptowa w peni wspczyn-
nikw z Zacznika A. Na przykad Niemcy bd je stosowali
tylko do parametrw geotechnicznych [7].
wszystkie kraje przyjy zalecan w tablicy A.4 [2] warto
wspczynnika do ciaru objtociowego = 1,0 uznan za
najbardziej racjonaln i praktyczn.
Norma EC 7 wymienia cztery metody projektowania:
1) na podstawie oblicze analitycznych oraz modeli numerycz-
nych (najczciej stosowana),
2) przy zastosowaniu wymaga przepisw,
3) z uyciem prbnych obcie i bada na modelach,
4) w oparciu o metod obserwacyjn.
Metody obserwacyjne s wan nowoci w EN 1997-1. Zale-
ca si je w sytuacjach, gdy zachowanie budowli jest trudne do
przewidzenia i s szczeglnie przydatne do duych obiektw.
robiska grniczego dla BOT KWB Bechatw [6]. W powizaniu
z obliczeniami statecznoci metodami numerycznymi stanowi
runkach geologiczno-inynierskich.
Rys. 2. Schemat obliczeniowy
Przykad liczbowy
W ramach dyskusji nad Zacznikiem Krajowym, dotyczcej
wyboru podejcia obliczeniowego i czciowych wspczynni-
kw bezpieczestwa, przeprowadzono obliczenia oglnej sta-
tecznoci skarpy gbokiego wyrobiska kopalni odkrywkowej.
Wymiary geometryczne skarpy oraz jej budow geologiczn
przedstawia rys. 2.
Grotwr zbudowany jest z nastpujcych warstw grunto-
wych: WB wgiel brunatny, Im iy midzywglowe, Izw i
zawglony, Z zwietrzelina [5]. Wartoci charakterystyczne i ob-
liczeniowe oddziaywa oraz parametrw wytrzymaociowych
uwzgldniono budow geologiczn grotworu. Rozpatrzono
dwie powierzchnie polizgu ABC i ABDEF. Ocen oglnej sta-
tecznoci wykonano metod Janbu za pomoc autorskiego pro-
gramu o nazwie FILAR. Przy sprawdzaniu statecznoci uwzgld-
GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 02/2008 (17) 27
geoinynieria
geoinynieria

Podejcie obliczeniowe
Oddziaywania i parametry Seria gruntowa
PO 1 K2 PO 2 PO 3 Klasyczne
Warto charakterystyczna WB 13,00 13,00 13,00 13,00
ciaru objtociowego gruntu Im 19,20 19,20 19,20 19,20
Izw 15,50 15,50 15,50 15,50
Wspczynnik czciowy do WB
oddziaywa (do ciaru gruntu), G Im 1,00 1,35 1,00 1,00
Izw
Warto obliczeniowa WB 13,00 13,00 13,00 13,00
ciaru objtociowego Im 19,20 19,20 19,20 19,20
gruntu [kN/m3] Izw 15,50 15,50 15,50 15,50
Warto charakterystyczna WB 12 12 12 12
efektywnego kta tarcia Im 6 6 6 6
wewntrznego, [] Izw 4 4 4 4
Warto charakterystyczna WB 68 68 68 68
efektywnej spjnoci, Im 146 146 146 146
c [kPa] Izw 35 35 35 35
Wspczynnik czciowy do WB
parametrw wytrzymaociowych gruntu, G Im 1,25 1,00 1,25 0,90
Izw
Warto obliczeniowa WB 10 12 10 11
efektywnego kta tarcia Im 5 6 5 5
wewntrznego, [] Izw 3 4 3 4
Warto obliczeniowa WB 54 68 54 61
efektywnej spjnoci, Im 117 146 117 131
c [kPa] Izw 28 35 28 32
Wspczynnik czciowy dooporu gruntu, R;e 1,00 1,10 1,00 1,00
Tab. 1. Wartoci charakterystyczne i obliczeniowe oddziaywa oraz parametrw wytrzymaociowych gruntu

niono trzy podejcia obliczeniowe zaproponowane w EN 1997-1 Linia polizgu

oraz metod klasyczn dla ktrej przyjto Fdop = 1,3. Wyniki obli- Podejcie
ABC ABDEF
obliczeniowe
cze zebrane w tabeli 2 pokazuj, e: F ODF F ODF
Podejcie obliczeniowe 1, kombinacja 2 i podejcie obliczenio-
PO 1, K2 2,13 2,13 0,95 0,95
we 3 daj identyczne wyniki, jak mona si byo spodziewa,
Dla wartoci wspczynnikw czciowych zalecanych w Za- PO 2 2,64 1,78 1,19 0,80
czniku A Eurokodu 7 wynik wedug podejcia PO 2 jest nie- PO 3 2,13 2,13 0,95 0,95
znacznie wyszy od otrzymanego metod klasyczn. Klasyczne 2,35 1,81 1,09 0,84
Drugie podejcie obliczeniowe jest najbezpieczniejszym spo- Tab. 2. Wyniki oblicze oglnej statecznoci
rd proponowanych przez EN 1997-1, daje bowiem najnisz
warto wspczynnika pomocniczego ODF. [3] EN 1997-2: 2007 Eurocode 7. Geotechnical design. Part 2. Gro-
und investigation and testing.
Podsumowanie [4] Frank R., Bauduin C., Driscoll R., Kavvadas M., Ovesen N.K.,
Na podstawie analizy Eurokodu 7 stwierdzono, e pro- Orr T., Schuppener B., Designers Guide to EN 1997-1, Euroco-
blem statecznoci skarp i zboczy zosta w nim potraktowany de 7, London,Th. Telford 2004.
marginalnie, pomimo i z praktyki inynierskiej wynika, e [5] Konderla H., Metody numeryczne w analizie statecznoci
na przykad utrata statecznoci wyrobisk grniczych w ko- skarp i zboczy. Wspczesne problemy naukowo-badawcze
palniach odkrywkowych naley do najwikszych zagroe budownictwa ldowego i wodnego, Oficyna wydawnicza
geotechnicznych. Istnieje jeszcze moliwo uzupenienia tej PWr., Wrocaw 2007, s. 113-120.
luki przez ustanowienie oddzielnej normy krajowej powi- [6] Szymaski J., Czarnecki L.W., Dynowska M., Przemieszczenia
conej tej tematyce. Zaproponowany przykad liczbowy nie konturu zbocza wyrobiska odkrywkowego jako parametr do
jest skomplikowany zarwno pod wzgldem oddziaywa, jak oceny jego statecznoci. XXIX ZSMGiG, Wydawnictwo KGBiG
i warunkw gruntowych, ale pozwala zauway powtarzalno AGH, Krakw-Krynica 2006, s. 377-391.
wynikw uzyskanych za pomoc rnych podej obliczenio- [7] Vogt N., Schuppener B., Weissenbach A., Gajewska B., Kosi-
wych. Powstaje wic pytanie, jakie bd wyniki w przypadku ski B., Podejcia obliczeniowe stosowane w Niemczech w pro-
zoonych obcie i skomplikowanych warunkw geotech- jektowaniu geotechnicznym wedug Eurokodu 7-1. Inynieria
nicznych. Odpowied jest potrzebna do dokonania wyboru i Budownictwo, 6, 2006, s. 326-330.
podejcia obliczeniowego, ktre znajdzie si w Zaczniku
Krajowym. Referat zaprezentowany w trakcie XXXI Szkoy Mechaniki G-
rotworu i Geoinynierii Geotechnika w budownictwie podziem-
Literatura nym oraz w kwartalniku Grnictwo i geoinynieria.
[1] Caa M., Flisiak J., Analiza statecznoci skarp i zboczy w wie-
tle oblicze analitycznych i numerycznych. XXIII ZSMG, Wy-
dawnictwo KGBiG, Krakw 2000, s. 27-37.
[2] EN 1997-1: 2004 Eurocode 7. Geotechnical design. Part 1. Ge-
neral rules.
autor dr in. Halina Konderla
Politechnika Wrocawska

28 GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 02/2008 (17)

 ????????????????????
geoinynieria

GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 02/2008 (17) 29

geoinynieria
geoinynieria

Ekrany gruntowe
Wpyw parametrw ekranu gruntowego na warunki filtracji w ziemnych budowlach hydrotechnicznych

B
ezpieczestwo eksploatacji ziemnych budowli hydro-
technicznych w duym stopniu zaley od warunkw
filtracji wody przez budowl oraz jej podoe. Dla po-
prawy warunkw filtracji stosowane s dodatkowe elementy
konstrukcyjne, midzy innymi ekran gruntowy na skarpie od-
wodnej [2, 3, 10]. Ocena prognozowanej skutecznoci ekranu
gruntowego o rnych parametrach na warunki filtracji wyko-
nana zostaa poprzez badania na matematycznych modelach
projektowanego ziemnego wau przeciwpowodziowego rz.
Odry dla ochrony osiedla Kozanw we Wrocawiu (rys. 1).

Warunki hydrogeologiczne
Teren bada pod wzgldem geograficznym zlokalizowany
jest w pradolinie Odry na Rwninie Wrocawskiej, nalecej do
makroregionu Niziny lskiej. Obejmuje fragment lewobrze-
nej terasy zalewowej rzeki Odry, a wzdu przebiegu wau (d.
1,033 km) charakteryzuje si rzeb terenu o deniwelacjach rz-
du 4,0 m. Z geomorfologicznego punktu widzenia rozpatrywa-
ny teren stanowi fragment dolin rzecznych rzeki lzy i Odry.
Pod warstw gleby i lokalnie niekontrolowanych nasypw
mineralnych lub mineralno-gruzowych o miszoci ok. 1,5 m
znajduj si czwartorzdowe osady madowe i gliniaste terasw
zalewowych wyszych, piaski i wiry z wkadkami glin terasu
zalewowego wyszego i terasu nadzalewowego oraz gliny zwa-
owe. Pod czwartorzdem zalegaj trzeciorzdowe iy i muki.
Trasa projektowanego wau przebiega w obrbie jednej jednost-
ki hydrograficznej zlewni rzeki Odry z dopywem rzeki lzy.
Pierwszy poziom wd podziemnych o zwierciadle swobodnym
znajduje si w podou terenu zbudowanego z zaglinionych
piaszczysto-wirowych utworw, w zalenoci od zalegania sp-
gu, na gbokoci od 2,2 do 6,5 m. [1, 6].
Matematyczny model filtracji przez ziemny wa
przeciwpowodziowy
Do opisu zjawiska filtracji nieustalonej przy swobodnym rei-
mie przepywu w paskim, pionowym przekroju przez korpus
i podoe zapory ziemnej (wau przeciwpowodziowego) wyko-
rzystano rwnanie Richardsa [5, 8]:
h
(C + S S ) = ( K ( p )hx ) x + ( K ( p )hz ) z + S
t dziale od 0,0 do 0,1 m/d. Grubo ekranu przyjmowano
h
Dla warunkw ruchu ustalonego przyjto, e t = 0 . Przy do-
datkowym zaoeniu, e w analizowanym obszarze filtracji nie
ma zewntrznych rde poboru wody, tzn. S = 0, rwnanie (1)
redukuje si do postaci
( K ( p )hx ) x + ( K ( p )hz ) z = 0
Funkcje przewodnoci hydraulicznej przyjto wg propozycji
van Keulena i Wolfa [8]. Rwnanie (2) uzupenione warunkami
brzegowymi Dirichleta lub Neumana rozwizano metod ele-
mentw skoczonych. Powierzchni swobodnego zwierciada
wd gruntowych opisan przez warunek p = 0 wyznaczono
z rwnania h = z. W obliczeniach wykorzystano autorski pro-
gram FIZ (Filtracja i Zanieczyszczenia) [4].
Rys.1. Plan sytuacyjny
Obliczenia komputerowe
W obliczeniach wpywu parametrw ekranu sabo-
i cakowicie nieprzepuszczalnego na warunki filtracji
w korpusie i podou zapory ziemnej wykorzystano trzy
charakterystyczne przekroje przez projektowany wa prze-
ciwpowodziowy dla osiedla Kozanw [7, 9], oznaczone
jako P10, P11 i P17. We wszystkich przekrojach badano
wpyw zmiennej przepuszczalnoci materiau, z ktrego
planuje si wykona ekran przecifiltracyjny, oraz wpyw
zmiennej gruboci ekranu na cakowity przepyw przez
warstw wodonon, wielkoci uskoku zwierciada swo-
bodnego na ekranie oraz dugoci maksymalnego wektora
prdkoci przepywu wody u podna ekranu. Wielkoci
te maj istotne znaczenie dla bezpieczestwa budowli [2,
9, 10, 11]. Przyjmowano, e wspczynnik filtracji materiau
(1) przeznaczonego do wykonania ekranu waha si w prze-
w przedziale od 0,25 do 1,0 m. Dla wykorzystanych w ana-
lizie przekrojw przyjto wspczynnik filtracji w podou
rwny 1,0 m/d, w korpusie 10,0 m/d. Poziom wody na
tarasie zalewowym i na skarpie odwodnej przyjto jak dla
przepywu kontrolnego. Jako element odwadniajcy pod-
(2) oe wau przyjto dren usytuowany u podna skarpy
odpowietrznej, na gbokoci okrelonej w projekcie [7].
Zaoono, e dren cakowicie odprowadza wod z warstwy
wodononej, co pozwala opisa go poprzez wewntrzny
warunek brzegowy h = z. Obliczenia we wszystkich wa-
riantach prowadzono do chwili ustabilizowania si prze-
pywu, co nastpowao, w zalenoci od przyjtego sche-
matu obliczeniowego i zaoonej przepuszczalnoci oraz
gruboci ekranu, po okresie od 30 do 60 dni.

30 GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 02/2008 (17)

 geoinynieria
geoinynieria

Wpyw przepuszczalnoci ekranu przeciwfiltra- Zwikszanie przepuszczalnoci ekranu powoduje wzrost

cyjnego na warunki filtracji przepywu, podniesienie si zwierciada wd gruntowych (tj.
Obliczenia komputerowe wykonano, przyjmujc, e wsp- zmniejszenie uskoku na ekranie) oraz zmniejszenie maksymal-
czynnik filtracji ke materiau saboprzepuszczalnego przeznaczo- nego wektora przepywu pod ekranem. W celu lepszego zilu-
nego do budowy ekranu rwny jest 0, 0,001, 0,01, 0,05, 0,075 strowania zmiennoci charakterystyk przepywu sporzdzono
oraz 0,1 m/d. We wszystkich przekrojach przyjto, e grubo tab. 2 oraz wykres (rys. 3) pokazujce stosunek Ue, vmax oraz q
ekranu jest rwna de = 1,0 m. W kadym wariancie obliczenio- uzyskanych przy najwikszej z zakadanych przepuszczalno-
wym wyznaczono wielko cakowitego przepywu wody przez ci ekranu ke = 0,1 m/d do wartoci uzyskanych w wariancie
korpus i podoe, okrelono uskok na ekranie jako rnic po- z ekranem cakowicie nieprzepuszczalnym.
ziomu zwierciada wody gruntowej po obu stronach ekranu oraz Wida, e przy przepuszczalnoci ekranu ke = 0,1 m/d uskok
odczytano dugo najwikszego wektora przepywu wody pod na ekranie moe si zmniejszy do 6080% wartoci podsta-
ekranem. Rysunek 2 ilustruje przykadowe porwnanie poziomu wowej obliczonej dla ekranu nieprzepuszczalnego. Przepyw
wd gruntowych dla wariantu z ekranem nie- oraz saboprze- q przez warstw moe by nawet prawie 3-krotnie wikszy.
puszczalnym. Te dwa elementy bezpieczestwa budowli ulegaj wyranemu
Porwnujc oba wykresy, mona zaobserwowa istotny pogorszeniu. Natomiast zmniejszenie maksymalnej prdko-
wpyw przepuszczalnoci ekranu na ksztat powierzchni swo- ci przepywu do 3050% wartoci bazowej zmniejsza ryzyko
bodnej. Dokadne rezultaty oblicze zestawiono w tab. 1. upynnienia gruntu [9, 11]. Trzeba jednak podkreli, e obli-
czone charakterystyki przepywu w stosunku do uzyskanych
Przekrj ke [m/d] Ue [m] vmax [m/d] q [m2/d] dla wariantu z ekranem nieprzepuszczalnym wykazuj liniow
P10 0,0 2,42 1,01 0,45 zaleno od wspczynnika filtracji ekranu. Wynika z tego,
e niekorzystne z punktu widzenia bezpieczestwa zjawiska
0,001 2,40 1,00 0,46
uwypuklaj si przy wspczynniku filtracji ke o wartoci od
0,01 2,23 0,88 0,55 0,05 do 0,1 m/d. W zakresie od 0,0 do 0,01 m/d rnice para-
0,05 1,81 0,54 0,90 metrw przepywu nie s tak istotne.
0,075 1,60 0,42 1,07
Ue(ke = 0,1)/ vmax(ke = 0,1)/ q(ke = 0,1)/
0,1 1,50 0,34 1,21 Przekrj
Ue(ke = 0) vmax(ke = 0) q(ke = 0)
P11 0,0 2,26 0,84 0,95
0,001 2,26 0,83 0,96 P10 0,62 0,34 2,69

0,01 2,16 0,76 1,04

P11 0,70 0,45 1,77
0,05 1,83 0,54 1,36
0,075 1,71 0,45 1,53
P17 0,78 0,56 1,36
0,1 1,59 0,38 1,68
Tab. 2. Stosunek parametrw
P17 0,0 1,40 0,55 0,66
0,001 1,40 0,55 0,66
0,01 1,36 0,52 0,69
0,05 1,23 0,40 0,79
0,075 1,17 0,35 0,85
0,1 1,10 0,31 0,90
Tab. 1. Wpyw przepuszczalnoci ekranu na parametry filtracji

gdzie:
ke wspczynnik filtracji ekranu,
Ue uskok powierzchni swobodnej na ekranie,
vmax maksymalna dugo wektora prdkoci poniej ekranu, Rys. 3. Liniowa zaleno ilorazu U/U(ke = 0), v/v(ke = 0) oraz q/q(ke = 0) od
wspczynnika ke.
q cakowity przepyw przez warstw wodonon.

Rys. 2. Hydroizohipsy dla przekroju P10, grubo ekranu de = 1 m, ke = 0 oraz 0,1 m/d;
Linia czerwona powierzchnia wd gruntowych h = z, czyli p = 0; Linie niebieskie hydroizohipsy

GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 02/2008 (17) 31

geoinynieria
geoinynieria

Przekrj ke [m/d] de [m] U e [m] vmax [m/d] q [m2/d] Ue(de=0,25)/ vmax(de=0,25)/ q(de=0,25)/
Przekrj ke [m/d]
P10 0,0 1,00 2,42 1,01 0,45 Ue(de=1) vmax(de=1) q(de=1)

0,75 2,26 1,17 0,53 P10 0,0 0,74 1,51 1,87

0,50 2,00 1,18 0,69 0,1 0,48 0,76 1,67
0,25 1,80 1,53 0,84 P11 0,0 0,83 1,54 1,30
0,1 1,00 1,50 0,34 1,21
0,1 0,52 0,76 1,57
0,75 1,23 0,36 1,47
P17 0,0 0,84 1,45 1,15
0,50 0,81 0,26 1,96
0,25 0,73 0,26 2,03 0,1 0,59 0,77 1,36
Tab. 4. Stosunek parametrw
P11 0,0 1,00 2,26 0,84 0,95
0,75 2,19 0,99 1,00
0,50 2,08 1,09 1,07
0,25 1,87 1,29 1,24
0,1 1,00 1,59 0,38 1,68
0,75 1,44 0,32 1,87
0,50 1,17 0,36 2,08
0,25 0,83 0,29 2,64
P17 0,0 1,00 1,40 0,55 0,66
0,75 1,32 0,6 0,69
0,50 1,25 0,62 0,73
0,25 1,17 0,8 0,76
0,1 1,00 1,10 0,31 0,90
0,75 1,00 0,36 0,95 Rys. 5. Zaleno ilorazu U/U(de = 1), v/v(de = 1) oraz q/q(de = 1) od gruboci
ekranu de
0,50 0,86 0,38 1,06
0,25 0,65 0,24 1,23
szego zilustrowania zmiennoci charakterystyk przepywu
Tab. 3. Wpyw gruboci ekranu na parametry filtracji
sporzdzono tabel oraz wykresy pokazujce stosunek Ue,
vmax oraz q uzyskanych przy najmniejszej z zakadanych
Wpyw gruboci ekranu przeciwfiltracyjnego na gruboci ekranu de = 0,25 m do wartoci uzyskanych w wa-
warunki filtracji riancie z ekranem gruboci 1,0 m.
W tym wariancie oblicze przyjto, e grubo ekranu de Wida, e przy zmniejszaniu gruboci ekranu z 1,00 do
moe przyjmowa wartoci 0,25, 0,50, 0,75 oraz 1,00 m. Ob- 0,25 m, uskok na ekranie moe zmniejszy si do 5080% war-
liczenia wykonano dla dwch wartoci wspczynnika filtracji toci pocztkowej, prdko maksymalna moe si zarwno
ekranu: ke = 0,0 oraz 0,1 m/d. Rys. 4 pokazuje rnice pooe- zmniejszy, jak i zwikszy, natomiast przepyw przez war-
nia poziomu swobodnego dla ekranw nieprzepuszczalnych stw moe si niemal podwoi. Wszystkie parametry przepy-
o gruboci 1,00 oraz 0.25 m. wu zachowuj w przyblieniu liniow zaleno od gruboci
Tab. 3 zawiera dokadne wyniki oblicze filtracji wykonane ekranu.
przy analizie wpywu gruboci ekranu na parametry przepywu.
Zmniejszanie gruboci ekranu powoduje wzrost prze- Wnioski
pywu i podniesienie si zwierciada wd gruntowych (tj. 1. Cakowity przepyw przez warstw, uskok na ekranie uszczel-
zmniejszenie uskoku na ekranie). Natomiast nie obserwuje niajcym oraz maksymalny wektor przepywu pod ekranem
si zwizku pomidzy gruboci ekranu a dugoci mak- zale liniowo od wspczynnika filtracji materiau uytego do
symalnego wektora przepywu pod ekranem. W celu lep- wykonania ekranu.

Rys. 4. Powierzchnia swobodna dla przekroju P10. Grubo ekranu 1,00 oraz 0,25 m, ke=0

32 GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 02/2008 (17)


2. Cakowity przepyw przez warstw oraz uskok na ekranie
uszczelniajcym zale liniowo od gruboci ekranu. Natomiast
maksymalny wektor przepywu pod ekranem takiej zalenoci
nie potwierdza.
3. W zakresie zmiennoci gruboci i przepuszczalnoci ekranu
analizowanych w artykule mona stwierdzi, e wartoci cha-
rakterystycznych parametrw przepywu mog si podwoi, [7] Projekt wau m. Wrocaw (WWW nr 14) projekt budowlany.
a nawet potroi w stosunku do wartoci uzyskanych w wa-
riantach z ekranem nieprzepuszczalnym o gruboci 1 m.
4. Dotrzymanie, na etapie wykonawstwa, parametrw ekranu
zgodnie z projektem, ma istotny wpyw na charakterystyki prze-
pywu i bezpieczestwo projektowanej budowli ziemnej.
Literatura
[1] Atlas geologiczny Wrocawia w skali 1:25 000, Pastwowy In-
stytut Geologiczny, Warszawa, 1974 r.
[2] Borys M., Mosiej K., Wytyczne wykonywania ocen stanu tech-
nicznego i bezpieczestwa waw przeciwpowodziowych,
Wydawnictwo IMUZ, Falenty, 2005.
[3] Borys M., Okrelenie parametrw tarcia na styku geosyn-
tetykw i gruntw pod ktem budowy ekranw przeciwfil-
tracyjnych w waach przeciwpowodziowych, III Konferencja
Naukowa Woda rodowisko Obszary wiejskie, IMUZ Fa-
lenty 2007, s. 4142.
[4] Chalfen M., Opis programu FIZ Filtracja i Zanieczyszczenia.
XXXIII Seminarium Zastosowa Matematyki w Kobylej Grze,
s. 3740, 2003.
[5] Chalfen M., Molski T., Wpyw przesony przeciwfiltracyjnej na
warunki filtracji ziemnych budowli hydrotechnicznych, XXX
ZSMGG, Prace Nauk. Inst. Geo. i Hydro. 76, seria Konferencje
42, s. 131143, 2007.
geoinynieria
geoinynieria
[6] Dokumentacja geotechniczna (techniczne badania podoa
gruntowego) dla terenu wau przeciwpowodziowego na osie-
dlu Kozanw we Wrocawiu od mostu Malickiego, wzdu
ulic: Nadrzecznej, Gwareckiej i Ignuta do siedziby Policji przy
ul. Pobina. Przedsibiorstwo Geologiczno-Geotechniczne
i Budowlane. Wrocaw, grudzie 2006 r.
Zakad Usug i Robt Wodnych sp. z o.o. ul. Oswalda Matei 4,
45-403 Opole, wrzesie 2007 r.
[8] Reinhard A.: 1992. Ruch wody glebowej i gruntowej w strefach
saturacji i aeracji wywoanych dziaaniem drenu w rnych wa-
runkach atmosferycznych. Zesz. Nauk. AR Wroc. Rozp. nr 103.
[9] Rozporzdzenie Ministra Ochrony rodowiska, Zasobw Na-
turalnych i Lenictwa z dn. 20.12.1996 r. w sprawie warunkw
technicznych jakim powinny odpowiada obiekty budowlane go-
spodarki wodnej i ich usytuowanie Dz.U. Nr 21/1997, p. 111.
[10] Way przeciwpowodziowe wytyczne instruktaowe projek-
towania Melioracje Wodne biuletyn informacyjny nr 23,
Wydzia Melioracji Wodnych i SGGW AR, IV-IX. 1982 r.
[11] Zaradny H., Seminarium: Nowe podejcie do zagadnie
ochrony przeciwpowodziowej, IBW PAN, 2004.
Referat zaprezentowany w trakcie XXXI Szkoy Mechaniki G-
rotworu i Geoinynierii Geotechnika w budownictwie podziem-
nym oraz w kwartalniku Grnictwo i geoinynieria.
autor dr Mieczysaw Chalfen
Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocawiu
dr in. Tadeusz Molski
UniwersytetPrzyrodniczy we Wrocawiu
GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 02/2008 (17) 33
geoinynieria
geoinynieria
Pale w dnie Horseshoe Bay
H
orseshoe Bay jest malownicz miejscowoci tury-
styczn na pnocnym wybrzeu Vancouver w Ka-
nadzie. Jest rwnie rajem dla wdkarzy. Dlatego
gdy pojawia si tam firma wiertnicza, aby osadzi stalowe
pale wzdu linii brzegowej, miejscowe wadze wyday spe-
cjalna dyrektyw majc na celu ochron lokalnego rodo-
wiska naturalnego.
Spokojne i zaciszne wody zatoki Horseshoe zapewniaj do-
skonae warunki do ycia wielu gatunkom ryb, chronic je
od niebezpieczestw otwartego morza. Bogate ycie morskie
w zatoce istnieje od niepamitnych czasw, a awice rno-
rodnych ryb s istotn atrakcj turystyczn tej miejscowoci,
podobnie jak nastrojowe kawiarnie, restauracje, sklepy i butiki
wzdu nabrzea. Turystw przyciga rwnie terminal pro-
mw Horseshoe Bay, czcych stay ld z wysp Vancouver
oraz z dwoma miejscowociami uzalenionymi od transportu
wodnego. Dziennie przewozi si tu ponad 25 000 pasaerw.
Gdy zdecydowano, e zatoka potrzebuje bariery chronicej
j przed falami oceanu oraz ruchami wody spowodowanymi
przez przepywajce promy oraz inne jednostki pywajce,
nie byo zaskoczeniem, e ochrona rodowiska bdzie gw-
nym priorytetem. Bariera miaaby rwnie suy jako baza
do rozbudowy terminalu Berth 1 oraz Berth 2 dla promw
Super C.
34 GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 02/2008 (17)
Kontrakt na wykonawstwo wygraa lokalna firma Vanco-
uver Pile Driving Ltd., ktr uznano za najlepiej przygotowa-
n do tego zadania ze wzgldu na dowiadczenia zdobyte
w tym rejonie. Umowa okrelaa wykonanie 39 pali osadzo-
nych w dnie zatoki. Pale miay by wwiercone na 4 m w skal-
ne podoe po uprzednim przewierceniu nadkadu osadw
dennych zatoki o duej miszoci.
Barka z zainstalowanym urawiem gsienicowym zosta-
a zakotwiczona kilka metrw od nabrzea. uraw zosta
przygotowany do wiercenia przez zamontowanie 36-calowej
prowadnicy z gowic hydrauliczn Multi-Power Products,
na ktrej zainstalowano przewd wiertniczy.
Na czas procesu wiercenia okrelone zostay nastpujce
priorytety rodowiskowe:
utrzyma minimalne turbulencje wody, aby nie zniszczy
ekosystemu zatoki;
uniemoliwi powrt zwiercin do wd zatoki, aby nie zasy-
pa nimi jej dna. Zwierciny wydmuchiwane z otworu maj
by magazynowane w kontenerze na barce, ktry systema-
tycznie trzeba odholowywa i oprnia na ldzie;
unikn wszelkich utrudnie w ruchu jednostek pywaj-
cych oraz pieszych na nabrzeu.
Kady pal musia by od gry uszczelniony gowic od-
prowadzajc zwierciny oraz wod z otworu do kontenera,
 geoinynieria
geoinynieria

Fot. 2. Korona gwna SYMMETRIX

z motem wgbnym Fot. 3. Korona SYMMETRIX

gdzie ma by ona oczyszczana. Do procesu wiercenia uyto
olejw ulegajcych biodegradacji.
Odpowiedni wybr
Vancouver Pile Driving Ltd. mia due dowiadczenie przy
wierceniach w podobnych warunkach i od wielu lat wsp-
pracowa z armatorem British Columbia Ferry Services Inc.
Dodatkowo wykonawca posiada wyspecjalizowany sprzt
wyprodukowany przez Atlas Copco, ktry spenia wymaga-
nia ochrony rodowiska postawione przez inwestora.
John Zuk, kierownik wierce, relacjonuje przygotowania
do prac: Po przeanalizowaniu wielu dostpnych systemw
wierccych pale zdecydowalimy, e Symmetrix Atlas Copco
w jaki miay by przeprowadzane wiercenia. Byy one zaan-
gaowane we wszystko, co dotyczyo oceanu. Ich zadaniem
bya ochrona ekosystemu zatoki. Jeli chodzi o sprzt, to
mielimy pocztkowo komplikacje z gowic odprowadzaj-
c zwierciny z otworu do kontenera. Dostpno lokalnego
serwisu Atlas Copco bya istotnym czynnikiem, ktry po-
zwoli na zakoczenie projektu sukcesem.
tumaczenie Artur Mako
autor Wanda Wright
Atlas Copco Kanada

jest najlepszy do tego, aby zrealizowa to przedsiwzicie.

Zakupilimy wgbny mot udarowy OL-120 wraz z zesta-
wem Symmetrix 396 pozwalajcym na osadzenie 18-calowej
stalowej rury. Stosowalimy podobny system w innych pro-
jektach i uznalimy, e jest on bardzo efektywny. Atlas Cop-
co zapewni rwnie rury osonowe, osprzt oraz serwis.
System Symmetrix posiada piercieniow koronk przyspa-
wan z butem do rury osonowej i poczon bagnetowo
z gwn koron. To sprawia, e te dwa elementy dziaaj
jak jedna efektywna korona wiercca. Korony piercieniowa
i gwna odwiercaj otwr wikszy ni rednica rury osono-
wej. Sama rura jest wcigana do otworu poprzez udar mota
wgbnego. Dziki temu, e jest to system koncentryczny,
pozwala on wierci prostoliniowe otwory pod kadym k-
tem. Konstrukcja bagnetowego czenia elementw systemu
Symmetrix pozwala na szybkie instalowanie pali. Stosujc
tak kombinacj osprztu, wwiercenie 10 m pala w spka-
nym nadkadzie zajmowao przecitnie 1 godzin.

Wiercenie w akwarium
John Zuk przyznaje, e praca pod baczn obserwacj in-
westora oraz tysicy pasaerw przepywajcych promw
bya jak wiercenie w wielkim akwarium morskim. Instytucje
nadzorujce prace obserwoway kady nasz ruch od same-
go pocztku rozpoczcia projektu i kontroloway sposb, Fot. 4. Wiercenie pali metod SYMMETRIX

GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 02/2008 (17) 35

artyku promocyjny
artyku promocyjny

Stabilizacja skarp i nasypw

drogowych
Hydrosiew i kontrola erozji na drodze krajowej nr 12

Mieszanka specjalnie dobranych komponentw na bazie

ekologicznych, lunych wkien celulozowych ustabilizowaa
osuwajce si grunty, trwale sklejajc gleb, a dostosowana
do wystpujcych w terenie warunkw klimatycznych i gle-
bowych kompozycja gatunkowa traw po kilku miesicach do-
datkowo jeszcze wzmocnia nasypy.
Pocztkowe wtpliwoci kierownictwa budowy co do wy-
korzystania nowoczesnych metod kontroli erozji gruntw
zostay rozwiane ju w miesic pniej, po zaobserwowaniu
efektw w postaci blisko stuprocentowej stabilizacji nasypw
Problematyczne skarpy oraz bardzo widocznej poprawy krajobrazu.
Droga nr 12 od wielu lat peni rol wanego korytarza tran-
zytowego wschd zachd. Podczas budowy jednego z odcin-
kw tej trasy ze wzgldu na problemy zwizane z osuwajcymi
si nasypami oraz brakiem wegetacji na nich rolin kierownik
budowy zdecydowa si na poproszenie o wsparcie specjali-
stw do spraw kontroli erozji z firmy AGATA Hydroseeding.
Do czasu, kiedy nasza firma nie zaja si tym projektem, prace
zwizane z zazielenianiem wykonywano w sposb tradycyjny,
czyli pracochonnie i nieefektywnie.
W tym miejscu celowym jest przytoczenie sw szefa pro-
jektu, specjalisty ds. kontroli erozji Lolsona Zawadzkiego:
Po wykonaniu analiz razem z konsultantem z IECA (Midzy-
narodowe Stowarzyszenie Kontroli Erozji, http://www.ieca.org),
ktrego jestemy jedynym polskim czonkiem, zrezygnowano
z zastosowania podanych w specyfikacji plastikowych geosiatek,
a nasza firma, AGATA Hydroseeding, zastosowaa sprawdzone
Fot. 3. Ustabilizowany nasyp 1:1
rozwizania, wykorzystane wczeniej na drogach i autostradach
w Hiszpanii i Portugalii. Dochodzce miejscami do 13 me- Bariera antyerozyjna
trw nasypy pokryto stabilizacyjn warstw hydromulczu z do- Rnorodno zada, z jakimi spotyka si firma AGATA,
datkiem indywidualnie dobranej mieszanki nasion traw. Gotow skania jej zarzd do indywidualnych analiz przy wsparciu
mieszanin nanoszono hydrodynamicznie na nasyp przy uyciu z IECA. Bardzo czsto prowadzi to do stosowania niestan-
jednego z najwikszych w Europie hydrosiewnikw. dardowych rozwiza w celu stworzenia skutecznej bariery
W przypadku tego typu projektw najwaniejszy jest dla antyerozyjnej. Jako cakowicie polska firma szczeglnie dba-
nas dostp do wydajnego rda wody. Nasi inynierowie oraz my o satysfakcj naszych klientw. Doskonale rozumiemy,
sprzt, dostosowany nawet do bardzo trudnych warunkw tere- e czas to pienidz, a my dziki swojej wiedzy potrafimy
nowych, daje nam moliwo ustabilizowania skarp i nasypw oszczdzi i jedno, i drugie.
w najszybszy z moliwych sposobw na wiecie. Oszczdzamy Szymon Koodziejczyk
czas i pienidze zleceniodawcw. Takim zaoeniem si kieru-
jemy... mwi Zawadzki. Wicej informacji:

AGATA Hydroseeding
Kuczki Kolonia 11
26-634 Gzd k. Radomia
tel/fax. 048 320-22-70
Fot.1. Erozja wodna i wietrzna Fot. 2. Hydrosiew przy drodze nr 12 koo www.hydrosiew.pl
Puaw (fot. Lolson Zawadzki)

36 GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 02/2008 (17)

 artyku promocyjny
artyku promocyjny

GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 02/2008 (17) 37

geoinynieria
geoinynieria
CSM Cutter Soil Mixing
Nowa technika budowy podziemnych cian i przeson
F
irma Bauer Maschinen GmbH w 2003 r. opracowaa
technik CSM na bazie sprawdzonej i z sukcesem
stosowanej metody wykonywania cian szczelino-
wych za pomoc hydrofrezw, a nastpnie zacza j stoso-
wa do wykonywania przeson i cian oporowych. System
CSM diametralnie rni si od innych tradycyjnych technik
soil-mixingu (w ktrych grunt jest mieszany metod in-situ
z tejc zawiesin za pomoc urzdzenia obracajcego
si w osi pionowej) tym, e uywane jest narzdzie miesza-
jce, ktre obraca si w osi poziomej (fot.1).
Zasada wykonania
Grunt jest mieszany z zawiesin samotejc, ktra jest
pompowana w sposb cigy tak, aby utworzy budulec
speniajcy rol przesony lub strukturalnej ciany oporowej.
Poszczeglne fazy wykonywania przeson/cian CSM s
nastpujce:
wykonanie niewielkiego wykopu pocztkowego, w kt-
rym rozpoczyna si pogranie narzdziem CSM; ponad-
to suy on do zbierania nadmiaru zawiesiny;
upynnianie gruntu w trakcie penetracji narzdzia CSM
do danej gbokoci poprzez cige pompowanie za-
wiesiny. W zalenoci od projektu pompuje si zawiesi-
n bentonitow lub cementow. Jej ilo jest uzaleniona
Fot. 1. Gowica frezujca i mieszajca
Rys. 1. Rne typy k i zbw tncych
38 GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 02/2008 (17)
od szybkoci pogrania narzdzia;
w trakcie wycigania narzdzia pompuje si precyzyjnie
finaln ilo zawiesiny niezbdnej do wykonania projek-
towanej konstrukcji;
cig cian uzyskuje si poprzez wykonywanie po-
jedynczych sekcji pierwotnych i nacinajcych je sekcji
wtrnych (w odpowiedniej kolejnoci). Sekcje wtrne
mog by wykonane natychmiast po zakoczeniu sekcji
pierwotnych technik soft-into-soft. Technologia fre-
zowania pozwala rwnie na wykonywanie sekcji wtr-
nych midzy ju staymi sekcjami pierwotnymi. Jest to
tzw. soft-into-hard;
aby uzyska strukturaln cian oporow, wzmacnia si
j poprzez wprowadzenie stalowych kolumn (H-beam)
w wie konstrukcj.
Narzdzia robocze w technice CSM
Rozmiar wykonywanej konstrukcji jest uzaleniony od
wielkoci narzdzia, jakim dysponujemy. Wykonywane
sekcje mog mie nastpujce wymiary: dugo od 2,2 do
2,8 m i grubo od 0,5 do 1,0 m.
Najwaniejszym elementem gowicy frezujcej CSM s
przekadnie obrotowe, napdzane za pomoc silnikw hy-
draulicznych zlokalizowanych w szczelnej (wodoodpornej)
Fot. 2. Gowica CSM prowadzona na erdzi na maszynie RG Wochy

Fot. 3. Gowica CSM zawieszona na linach Niemcy Fot. 4. Jednostka CSM na palownicy BG
Belgia
obudowie. Dla efektywnego rozdrabniania i mieszania
rnego rodzaju gruntu opracowano kilka typw k fre-
zujcych. Wybr waciwych k i zbw skrawajcych
jest jednym z najwaniejszych czynnikw dla skutecznej
i ekonomicznej pracy, minimalnego zuycia sprztu oraz
otrzymania jednorodnej mieszaniny gruntu i zawiesiny
(rys. 1). Zawiesina jest pompowana do gruntu bezpored-
nio midzy koami frezujcymi. W trakcie pracy obracaj-
ce si w odwrotnym kierunku wzgldem siebie i pionowo
zamocowane koa frezujce dziaaj w identyczny sposb
jak rotor miksera. Narzdzie miksujce (gowica) jest pro-
wadzone przy pomocy erdzi sztywnej lub zawieszonej na
linie ramy wyposaonej w specjalne urzdzenie sterujce.
Standardowe rozwizanie, tzn. sztywna erd, moe osi-
ga gboko do 35 m (fot. 2). Narzdzia prowadzone
na linach stosuje si do gbokich konstrukcji. Aktualnie
najgbsze przesony, jakie z sukcesem zostay wykonane,
maj 55 m. (fot. 3). W obu wersjach funkcjonuje system
nadzoru jakoci pracy, ktry zapewnia kontrol prawido-
wego wykonywania zadania. Wszystkie charakterystyczne
parametry pracy s wizualizowane w poszczeglnych fa-
zach i zapisywane w pamici, aby mona byo pniej od-
tworzy dokumentacj pracy.
Porwnanie z innymi technikami
CSM ma znaczce zalety w porwnaniu do konwencjo-
nalnych technik wykonywania przeson i cian. Przede
wszystkim istniejcy grunt jest wykorzystany jako materia
budowlany. W trakcie pracy generuje si bardzo mao od-
padw, co powoduje, e ta technika jest szczeglnie ko-
rzystna w terenie skaonym. CSM jest idealn alternatyw
do tzw. cianki berliskiej z wysokim poziomem wd
gruntowych lub do stalowej cianki oporowej w forma-
cjach niekorzystnych dla pogrania profili bd te w bez-
porednim ssiedztwie obiektw wraliwych na wibracje.
ciany do gbokoci ok. 25 m z dzienn wydajnoci ok.
200 m2 mog by wykonane przy uyciu stosunkowo maej
maszyny bazowej: 7090 t ciar roboczy i moc ca 260
300 kW. Stosunkowo wysoki stopie pionowoci ciany
uzyskuje si dziki przeciwnym obrotom k tncych. Taka
zasada dziaania narzdzia frezujcego pozwala na uzyska-
geoinynieria
geoinynieria
Fot. 5. ciana oporowa wykonana technik
CSM Holandia
nie czystych i pewnych pocze nawet pomidzy sekcjami
o rnym okresie wykonania, np. po przerwie weekendo-
wej lub po przestoju na budowie. Twarde formacje mog
by stosunkowo atwo penetrowane dziki specjalnym ko-
om i zbom tncym w narzdziu miksujcym. To samo
urzdzenie (maszyna bazowa i narzdzie miksujce) moe
by wykorzystywane do wykonania ciany oporowej wy-
kopu, a potem do wykonania elementw fundamentowych
(np. barety).
Typowe projekty
Po zdobyciu dowiadczenia w roku 2004, wiele p-
niejszych projektw zostao wykonanych ju przy uyciu
techniki CSM. Ich koncentracja nastpia w krajach Be-
neluxu, we Woszech i w pastwie typowym dla technik
soil-mixingu, tj. w Japonii. Tu wanie powstay najbardziej
rnorodne projekty CSM, a klienci firmy Bauer okazali si
najbardziej kreatywni. Poza klasycznym zastosowaniem do
przeson i cian oporowych technika CSM znalaza rwnie
zastosowanie do wykonywania konstrukcji fundamento-
wych:
cianki oporowe na budowach o ograniczonym obszarze;
szczeglnie duy rynek dla tego typu projektw otworzy
si w krajach Beneluxu, gdzie bardzo typowe jest uycie
metody CSM dla cianek do gbokoci 1015 m. Jest to
idealne zastosowanie przy maych, kompaktowych no-
nikach bazowych (fot. 4, fot. 5);
gboki CSM do wykonywania szybw w Niemczech. Po
wielu prbach uycia narzdzia CSM na duych gbo-
kociach, jakie przeprowadzono w Niemczech i Japonii,
wykonano szyb dla dziau kontroli jakoci naszej firmy
tj. Bauer Maschinen. W szybie zainstalowano urzdzenia
do kontroli jakoci erdzi wiertniczych uywanych w tra-
dycyjnych palownicach BG. W tym celu wykonano pro-
stoktny szyb do gbokoci 55 m, ktry zosta nastpnie
odwiercony do gbokoci 50 m (fot. 6);
CSM i przesona szczelna w Wenecji.
W Wenecji opracowano projekt MOSE, ktry ma chro-
ni zabudowania miasta przed przypywami morza od stro-
ny laguny. Projekt przewiduje utworzenie szeregu barier,
GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 02/2008 (17) 39
geoinynieria
geoinynieria
Fot. 6. ciany szybu formowanego w sekcjach CSM Niemcy
ktre zostan zainstalowane w trzech wejciach do laguny,
dziki czemu powstrzymaj napyw wody zalewajcej mia-
sto. Sercem tego projektu s mobilne bariery, ktre skadaj
si z 79 elementw, kady o gruboci 5 m, szerokoci 20 m
i dugoci 30 m. Bariery zostan zamocowane w kanaach
wejciowych i bd w stanie powstrzyma 2-metrow r-
nic poziomw midzy morzem i lagun.
Jeden z maych portw w Lido zosta zamieniony w dok
do produkcji kesonw, ktre uformuj podstaw dla barier
ochronnych. Aby dok odwodni i uszczelni, przewidziano
wykonanie przesony szczelnej, po czym dok pogbiono do
Fot. 8. Jednostka CSM na palownicy BG28 Wenecja
40 GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 02/2008 (17)
Fot. 7. Odkopany, osuszony dok w przesonie
szczelnej CSM Wenecja, projekt MOSE
28 m do nieprzepuszczalnych warstw gliny. Zleceniodawcy
chcieli, aby przesona speniaa dwa podstawowe kryteria:
miaa przepuszczalno lepsz ni 10-6 cm/sek. i sztywno
lepsz ni 500 kPa. Majc okrelon gboko, wybralimy
do tej pracy maszyn BG28 i zawieszon linow gowic
CSM (fot. 8), po czym przeprowadzilimy wiele testw la-
boratoryjnych mieszanek zawiesin i gruntu, wykonujc kil-
ka sekcji, aby zoptymalizowa proces produkcji i uzyskane
parametry. Po tych prbach zdecydowano si na system
dwufazowy. Wybr ten zdeterminowao to, e po dojciu
do kocowej gbokoci mieszanina powyej gowicy CSM
musi pozosta wystarczajco pynna, aby umoliwi wy-
cignicie narzdzia. W niektrych miejscach tej budowy
zawarto soli w gruncie bya na tyle dua, e uycie meto-
dy jednofazowej powodowao tak szybk utrat pynnoci
mieszaniny gruntu i cementu, e uniemoliwiao to podno-
szenie gowicy frezujcej. Metoda dwufazowa gwarantowa-
a zwikszenie wydajnoci oraz dobre wymieszanie grun-
tu i cementu bd bentonitu oraz stworzenie jednorodnej
mieszaniny (fot. 7).
Innym wanym elementem byo utrzymanie pionowoci,
co miao zapewni cigo przesony na caej gbokoci
i dugoci. Aby zminimalizowa ryzyko rozejcia si sek-
cji, zdecydowalimy si na nacinanie sekcji pierwotnych
o 300 mm. Odchyki od pionu odczytane na monitorze
operatora byy jednak znacznie mniejsze i wynosiy ok.
0,3%, tzn. 84 mm w osi X i ok. 0,2% tzn. 50 mm w osi Y.
W celu uzyskania wikszej iloci informacji o urzdze-
niach CSM oraz o innych maszynach grupy BAUER zapra-
szamy do odwiedzenia nas na Targach MASZBUD w Kiel-
cach w dniach 1416 maja 2008 r. lub prosimy o kontakt
z naszym Przedstawicielstwem.
W artykule wykorzystano materiay i zdjcia Pana Man-
freda Schoepfa z firmy Bauer Maschinen GmbH.
autor Dariusz Mikulski
BAUER Maschinen GmbH sp. z o.o.
Przedstawicielstwo w Polsce
 geoinynieria
geoinynieria

GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 02/2008 (17) 41

artyku promocyjny
artyku promocyjny

Wciskarka do larsenw Nowy produkt Dieseko PVE na polskim rynku

F
irma KDM Dariusz Mazur rozpocza dziaalno na wana do pogra-
rynku budowlanym w 1998 r. Zajmuje si przede nia i wycigania
wszystkim wprowadzaniem nowych technologii oraz grodzic typu U.
nowoczesnych maszyn wykorzystywanych w dziaaniach Przy pracy
zwizanych ze specjalistycznymi pracami z zakresu hydrotech- w normalnych
niki, gbokiego fundamentowania oraz drogownictwa. Obok warunkach, ci-
sprzeday fabrycznie nowych urzdze i sprztu uywanego nienie opera-
firma wynajmuje i serwisuje specjalistyczne urzdzenia oraz cyjne ustawia
prowadzi fachowe doradztwo. si standardowo
Ostatnio firma wprowadzia na rynek wciskark PVE holen- na 320 barw.
derskiej marki Dieseko. Wciskarka przeznaczona jest do pracy Kady siownik
oraz, co najistotniejsze, do penej wsppracy z palownic bd pogra lub wyci-
kafarem i moe by zamontowana na dowolnej prowadnicy. ga jedn grodzic,
Jest urzdzeniem, ktre moe wciska (lub wyciga) czte- dysponujc przy
ry identyczne grodzice w podoe. Wciskarka typu PVE 4240 tym cinieniu moc
w poczeniu z palownic funkcjonuje opty- odpowiednio 80 t Wciskarka PVE 4240- Z
malnie dziki zdolnoci pokonywania (wciskanie) lub 50 t (wyciganie) w kolejnoci okrelonej
duego oporu podoa. przez system lub operatora, zgodnie z okolicznociami i wa-
Dlatego te do- runkami pracy oraz ich postpem. W wyjtkowo trudnych
stpne cinie- warunkach operacyjnych PVE 4240 Z lub U moe pracowa
nie jest w peni trzema siownikami naraz przy maksymalnym cinieniu ope-
wykorzystane, racyjnym wynoszcym 525 barw. Siy wciskajco-wyciaga-
a momenty na- jce s w tym momencie rwne 240 t. Siowniki oraz kon-
pre oraz strukcja urzdzenia PVE 4240 Z lub U s zaprojektowane do
siy wciskajce przenoszenia takich si. Wszystkie wyej opisane parametry
na profilach lar- i moliwoci potwierdzaj, e wciskarka PVE 4240 jest naj-
senw i dwigu mocniejsz maszyn ze wszystkich obecnie dostpnych na
s cakowicie rynku urzdze tego typu.
zcentralizowane. W biecym roku na nasz rynek dotara pierwsza wciskarka
PVE 4240 jest Dieseko PVE, ktrej odbiorc jest jedna z czoowych polskich
skonstruowa- firm z brany hydrotechnicznej z rejonu pomorskiego. Jej pre-
na moduowo. Jej Wciskarka PVE 4240-U mierowy pokaz odbdzie si na na targach Autostrada/Maszbud
podstaw jest rama, ktra jest odpowiednia dla bardzo szero- 2008 (stoisko Z 124), na ktr zapraszaj firmy: Dieseko PVE,
kiego zakresu grodzic, ze standardowymi czterema siownika- KDM Dariusz Mazur oraz uytkownik sprztu.
mi wciskajco-wycigajcymi.
Standardowa wciskarka PVE 4240-Z moe z powodzeniem KDM Dariusz Mazur
pogra i wyciga larseny o szerokoci od 580 do 700 mm, www.kdm.net.pl
rwnoznaczne z grodzicami typu Z model 18, 19, 25, 26, 28, e-mail: kdm@kdm.net.pl
46, 48 i 50. Natomiast wciskarka PVE 4240-U jest zaprojekto- tel.: 022 4994680

42 GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 02/2008 (17)

 artyku promocyjny
artyku promocyjny

GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 02/2008 (17) 43

???????????
????????????????

Najmniejszy plac budowy

Zabezpieczenie wykopu wraz z podchwyceniem ssiedniego budynku we Wrocawiu przy ulicy Ksicia Witolda

Fot. 1. Docelowy rozpierany wykop zabezpieczony cian szczelinow oraz kolumnad Soilcrete

B
udowa obiektu mieszkalnego z czci usugow oraz
dwupoziomowym garaem podziemnym przy ulicy
Ksicia Witolda we Wrocawiu stanowia nie lada wy-
zwanie dla wykonawstwa. Obszar o powierzchni okoo 700 m2
sta si frontem jednoczesnej pracy wielu potnych maszyn oraz
walki o kady cenny centymetr powierzchni. Pooenie obiektu
w bezporednim ssiedztwie istniejcych budynkw, jak rw-
nie usytuowanie budowy na wyspie, otoczonej z kadej strony
rzek Odr, byo kolejnym trudnym problemem, z jakim musieli
zmierzy si inwestorzy. Dla zabezpieczenia wykopu pod bu-
dow garau pierwotny projekt zakada wykonanie palisady,
a nastpnie elbetowej ciany konstrukcyjnej. Jednak oferta Kel-
ler Polska, pozwalajca jednoczenie wykona zabezpieczenie
wykopu oraz cian konstrukcyjn czci podziemnej, spotkaa
si z duym zainteresowaniem inwestora. Fot. 2. Dwig z chwytakiem do gbienia ciany
Geologia w rejonie prowadzonych robt wykazaa zaleganie
do gbokoci 4 m nasypw niebudowlanych, bdcych pozo-
staoci po wczeniejszej zabudowie. Poniej wystpoway pia-
ski rednie przechodzce w pospki i wiry z kamieniami. Na
poziomie ok. 16 m pojawiay si pokady gliny piaszczystej zwi-
zej w stanie twardoplastycznym. Zwierciado wd gruntowych
znajdowao si na wysokoci 5 m poniej poziomu terenu.
Projektanci firmy Keller Polska zaoyli wykonanie ciany do
poziomu gruntw spoistych, tj. na gboko ok. 16 m, tak aby
ograniczy napyw wd gruntowych do wykopu. ciana pier-
wotnie zostaa zaprojektowana po obwodzie wykopu. Stan tech-
niczny jednego z ssiadujcych budynkw spowodowa zmian
koncepcji projektowej i dodatkowe wykorzystanie do zabezpie-
czenia fundamentw technologii SOILCRETE. Ponadto w rejo-
nie ssiedniego budynku wykonano rzd kolumn zakoczonych
w warstwie gruntw spoistych, uszczelniajcych wykop. Po- Fot. 3. Plac budowy w trakcie wykonywania ciany szczelinowej

44 GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 02/2008 (17)

 ????????????????
???????????????????

Rys. 1. Rzut obiektu z zakresem prac zabezpieczajcych wykop

ziom dna wykopu znajdowa si na rzd-

nej -6,71-8,11 (109,69108,29 m n.p.m.),
podczas gdy fundamenty budynkw s-
siadujcych byy posadowione na pozio-
mie -2,65 (113,755 m n.p.m.) oraz -4,15
(112,25 m n.p.m.). Na czas wykonania
stropw kondygnacji podziemnej parcie
gruntu zostao przejte przez ukad roz-
pr i oczepw stalowych.
Szczegy techniczne dotyczce wyko-
nanej ciany szczelinowej:
czna dugo 85 m,
grubo 60 cm,
kosze zbrojeniowe dugoci 10,0 (w stre-
fie wzmocnionej rozporami) i 12,0 m
(w strefie wspornikowej),
beton wykorzystany do wykonania cia-
ny C25/30 W8,
stal A-IIIN RB500W. Fot. 4. Maszyna wykonujca kolumnad
Soilcrete
Realizacja trwaa w okresie od czerwca
do listopada 2007 r. W jej trakcie duym
utrudnieniem okazaa si wielko placu
budowy. Na 700 m2 jednoczenie praco-
wa dwig z chwytakiem do gbienia
szczeliny, drugi dwig montujcy kosze
zbrojeniowe, koparka usuwajca urobek
powstay w wyniku drenia ciany i pom-
pa do betonu wraz z gruszkami betonu
betonujca sekcj. Do tego sporo miejsca
zajmowa wze technologiczny, w skad
ktrego wchodziy urzdzenia przygoto-
wujce zawiesin bentonitow, rury kon-
traktorowe itp.
Wysiek brygad wykonujcych cian
i podbicie oraz sprawne zarzdzanie
placem budowy pozwolio skutecznie
sprosta zadaniu.

autor mgr in. Joanna Pieczyska

Keller Polska sp. z o.o.
Fot. 5. Chwytak do gbienia ciany szczelinowej

GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 02/2008 (17) 45

 Krakowskie inwestycje
drogowe Wze Radzikowskiego i jego specyfika

W
okresie od maja 2003 r. do lipca 2004 r. w ramach
budowy wielopoziomowego wza drogowego zlo-
kalizowanego na skrzyowaniu drg krajowych nr 7
i 79 w Modlniczce koo Krakowa (tzw. Wze Radzikowskiego)
zostay wybudowane dwa due obiekty inynierskie. Pierwszym
z nich jest estakada relacji Krakw-Balice, natomiast drugi obiekt
to estakada relacji Zabierzw-Krakw. Kontrakt zosta zrealizo-
wany przez konsorcjum firm budowlanych Krakowskie Przedsi-
biorstwo Robt Drogowych SA oraz Przedsibiorstwo Budowy
Mostw sp. z o.o. z Lubartowa jako Inwestycja GDDKiA Oddzia
Poudniowo-Wschodni w Krakowie.
Byo by mona zapyta, co w tym szczeglnego? Przecie to ty-
powy kontrakt drogowo-mostowy spord kilku, jakie zostay re-
alizowane w Krakowie w latach 20012005, jak chociaby Wze
Wielicki w Krakowie, Wze agiewnicki, wiadukt w cigu ul. Tu-
rowicza czy estakada nad ul. Wielick w Krakowie. Zrealizowane
na tych kontraktach obiekty mostowe s bardzo podobne do
siebie pod wzgldem zastosowanej konstrukcji. Kady z nich po-
siada ustrj nony elbetowy, sprony kablami wewntrznymi.
Ich docelowa konstrukcja nona jest ciga, oparta na podporach
elbetowych, a dalej posadowiona na wierconych palach wiel-
korednicowych. S to obiekty nowoczesne i zgodne z duchem
obecnych czasw, tj. w tendencji konstrukcyjnej zapewniajcej
ich cigo na caej dugoci.
Pomimo wraenia wystpujcych podobiestw obiekty mosto-
we wybudowane na Wle Radzikowskiego rni si od innych
realizacji tego typu nie tylko w Krakowie, nie tylko w Polsce, ale
i na wiecie. Wyrnia je:
1. Geometria obiektw
O rnicach obu estakad na tle innych obiektw budownictwa
drogowego stanowi ich ksztat i geometria, co przedstawione
jest na zdjciach (2, 3, 4, 5, 6, 7). Znajdziemy w ich budowie
wszystkie ksztaty stosowane w projektowaniu drg takie jak:
prosta, uk poziomy, klotoida, uk pionowy. Wikszo obiektw
inynierskich na naszych drogach jest w swych zaoeniach pro-
sta, bez zbdnych krzywizn poziomych i pionowych. Wynika to
przede wszystkim z tego, e projektowanie mostw i wiaduktw
ma na celu dobranie moliwie najprostszej metody i najkrtszego
sposobu pokonania przeszkody. Przewanie odbywa si to po
linii prostej. Wyjtkami od tego s m.in. omawiane estakady, kt-
re zostay zaprojektowane na podstawie koncepcji wza drogo-
wego w terenie o ograniczonych moliwociach przestrzennych.

Fot. 2. Osonki kablowe Fot. 3. Estakady

46 GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 02/2008 (17)


Z pewnoci dla wielu uytkownikw drg widok tak piknych
obiektw mostowych idealnie wkomponowanych w otaczajcy
krajobraz, moe wywoywa zaskoczenie i stanowi rdo po-
zytywnych wrae estetycznych dla podrujcych polskimi au-
tostradami i drogami. Mimo, i odbieranie wrae estetycznych
jest cech indywidualn, wikszo z nas nie potrafi przej obok
tych estakad obojtnie, bez zwrcenia uwagi na ich odmienno
na tle innych obiektw inynierskich spotykanych na naszych
drogach.
2. Kable sprajce
Cech wspln wszystkich wspomnianych wczeniej obiektw
jest ustrj nony o konstrukcji elbetowej, spronej wewntrzny-
mi kablami sprajcymi. Trasa kabli przebiega na caej dugoci
obiektu. Przykadowo, obiekt o dugoci ustroju nonego 120 m
ma wmontowane w sobie kable o dugociach nieznacznie prze-
kraczajcych dugo obiektu, tj. ok. 122 m, a obiekt o dugoci
500 m ma kable o dugociach ok. 506 m. Wynika to z faktu,
e trasa kabli nie jest prostoliniowa. Kable przebiegaj w sposb
krzywoliniowy w strefach rozciganych konstrukcji i raz biegn
doem konstrukcji (cz przsowa), to znowu gr konstrukcji
(cz przypodporowa). Jeli chodzi o technik sprania, to na
dugoci kabla wystpuj tzw. czniki, ktre dziel go na czci. sploty dla kabli nie przekraczajcych dugoci 5060 m. Wynikaj
Kable s montowane zgodnie z poszczeglnymi etapami reali-
zacji ustrojw nonych konstrukcji i czone z kolejn czci za
pomoc wspomnianych cznikw. Kady z odcinkw powinien
zawiera si w przedziale od ok. 5080 m dugoci. Przykadowo
obiekt o dugoci 150 m winien by podzielony na trzy etapy re-
alizacji, np. 60 m (I etap) + 50 m (II etap) + 40 m (III etap). Oczy-
wicie miejsca czenia kabli s ustalane indywidualnie przez
projektanta i powinny wypada w miejscach przewidywanych
zerowych momentw zginajcych dla caoci konstrukcji. Skd
wynika zaoenie o ograniczeniach w dugoci poszczeglnych
odcinkw? Przede wszystkim z technologii i moliwoci wyko-
nawczych. W betonie umieszczane s stalowe osonki o prze-
kroju rurowym o rednicy 110 mm (zdjcie nr 1), przebiegajce
zgodnie z zaprojektowan tras kabli. Osonka powoduje, e
w betonie powstaje kana kablowy, w ktry nastpnie s monto-
wane sploty sprajce (standardowo przy obiektach mostowych
w iloci 19 sztuk na kabel). Sploty sukcesywnie wypeniaj pozo-
stawiony w betonie kana. W kolejnej fazie realizacji zostaj one
poddane spraniu (nacigniciu) przy uyciu pras sprajcych
i zamontowywane zakotwienia czynne, zakotwienia bierne oraz
tzw. czniki, ktre cz kable pomidzy poszczeglnymi etapa-
mi. W ostatniej fazie kable podlegaj iniekcji zaczynem cemen-
towym. Podczas wprowadzania splotw w kanale kablowym
wystpuj siy tarcia, zwizane z tarciem pojedynczego splotu
o osonk kabla oraz z tarciem kolejnych splotw o osonk
oraz o wsunite wczeniej sploty. Im wicej splotw w kablu,
Fot. 5. Estakady
drogi/mosty
drogi/mosty
Fot. 4. Estakady
tym mniej miejsca, a tym samym wiksze siy tarcia i trudnoci
w ich montau. Niezalenie od tego, siy tarcia wystpuj na caej
dugoci segmentu, tym samym ich wielko zaley od dugoci
przyjtego etapu. Im duszy segment i im bliej do wsunicia
ostatnich splotw w kana, tym wiksze siy tarcia. Standardowe
urzdzenia wpychajce sploty kablowe s w stanie zamontowa
z tego zalecane ograniczenia w przyjmowanych dugociach po-
szczeglnych segmentw. Generalnie projektanci, przewidujc
i projektujc spranie, dziel etapy realizacji na segmenty wyko-
nawcze nie przekraczajce 6090 m. Zaprojektowanie wikszych
dugoci dla poszczeglnych etapw realizacji niesie ze sob
ogromne ryzyko zwizane z wystpieniem braku moliwoci za-
montowania kabla sprajcego. Siy tarcia mog by tak due,
e uniemoliwi przepchnicie splotu z jednej strony segmentu
na drug. Ponadto nawet teoretyczne zwikszenie siy wpychaj-
cej splot nie przyniosoby spodziewanego skutku ze wzgldu na
wiotko splotu i parametry techniczne stali sprajcej (wiksza
krucho w stosunku do stali niesprajcej), a co za tym idzie
moliwo jej mechanicznego uszkodzenia podczas wpychania.
Tutaj pojawiaj si niuanse pomidzy obiektami na Wle Ra-
dzikowskiego a innymi podobnymi realizacjami tego typu. Pod-
czas wznoszenia estakad wystpiy w sumie cztery etapy budo-
wy sprone kablami (estakada Zabierzw-Krakw 3 etapy,
estakada Krakw-Balice 1 etap). Dwa spord czterech etapw
miay dugoci 155 m i 177 m. Wykonano zatem sprania poje-
dynczych segmentw obiektw o dugociach kabli ponad dwu-
krotnie przewyszajcych przyjte standardy zwizane z moli-
wociami realizacyjnymi. Na czas realizacji obu estakad (wedug
rozpoznania w momencie wykonywania ww. obiektw) byy to
najdusze na wiecie kable wewntrzne sprajce obiekt mo-
stowy dla pojedynczego etapu ich wykonania. Prawdopodobnie
do dnia dzisiejszego wynik ten (kabel wewntrzny o dugoci
GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 02/2008 (17) 47
drogi/mosty
drogi/mosty

177 m) nie zosta pobity. Co prawda pojawiy si nowe obiekty

sprone, ale realizowane segmenty nie przekroczyy dotychczas
ok. 120 m. Dotyczy to stosowanych w nowym budownictwie
mostowym kabli sprajcych wewntrznych, tj. kabli wewntrz
konstrukcji. Spotyka si rwnie technologi odmienn, polega-
jc na spraniu obiektw kablami zewntrznymi (inny rodzaj
osonek, sposb trasowania kabli i ich montau oraz konieczno
stosowania dewiatorw i blokw oporowych, a przede wszyst-
kim bezkolizyjny dostp do wykonanych kabli). Kable zewntrz-
ne stosuje si przy remontach i modernizacjach zwizanych ze
wzmocnieniem istniejcych ju obiektw.
Realizacja obiektw Wza Radzikowskiego w peni potwier-
dzia obawy zwizane z trudnociami wystpujcymi przy zasto-
sowaniu kabli o dugoci powyej 80 m. Przy montau kolejnych
splotw od numerw 14, 15 i dalej (z 19 przewidzianych na jeden Fot. 6. Estakady
kabel) siy tarcia byy tak ogromne, e nie sposb byo je pokona
przy uyciu dostpnego sprztu i posiadanych rodkw. Nawet
sprowadzona ze Szwajcarii nowoczesna wpycharka splotw nie
zdaa egzaminu. Problem z zabudow kanaw splotami spr-
ajcymi na tym kontrakcie zosta w kocu rozwizany. Jednak
z uwagi na fakt, e byy to metody ryzykowne, a ich rozwizania
nowatorskie i odbiegajce od przyjtych standardw, nie zostan
one tutaj szczegowo przedstawione. Na podkrelenie zasugu-
je jedynie fakt, e jako wykonanych prac spralniczych nie
ulega w najmniejszym stopniu pogorszeniu, wrcz przeciwnie.
Wszystkie otwory kablowe zostay wypenione kompletn iloci
splotw stalowych, mimo e autor programu sprania dopusz-
cza wprowadzenie korekt zwizanych ze zmniejszeniem iloci
splotw w przypadkach wystpienia trudnoci z ich zabudow.
3. Czas realizacji obiektw
Czas realizacji estakad obejmuje okres od maja 2003 r. do lipca Fot. 7. Estakady
2004 r. (fot. nr 8 i 9). W sierpniu zostao przeprowadzone prb-
ne obcienie obiektu, po wykonaniu cznic i dojazdw. Cao
kontraktu w zakresie drogowo-mostowym zakoczya si zgodnie
z umow we wrzeniu 2004 r. Dobra organizacja pracy prezen-
towana przez wykonawc obiektw mostowych jak i gwne-
go koordynatora KPRD zaowocowaa szybk budow estakad.
W cigu 15 miesicy wykonano prawie 0,5 km obiektw mo-
stowych w penym zakresie wraz z robotami wykoczeniowymi
i pozwoleniem na uytkowanie (165 m estakada Krakw-Balice
oraz 318 m estakada Zabierzw-Krakw). Statystycznie na dzie
kalendarzowy wykonano ponad 1 metr biecy obiektu iny-
nierskiego na dzie kalendarzowy w wersji elbetowej spro-
nej, posadowionej na palach wielkorednicowych (lub zamiennie
16,4 m2 rzutu obiektu dziennie). Mona tylko pozazdroci takie-
go wyniku, a wszystkim wykonawcom z brany mostowej yczy
osignicia takich wynikw. Fot. 8. Wznoszenie obiektw
Kontrakt zwizany z budow obiektw na Wle Radzikow-
skiego w Krakowie tylko z pozoru przypomina podobne inwe-
stycje zrealizowane w Polsce. Wyrnia si spord innych wy-
gldem i estetyk, imponuje czasem realizacji i ukrywa w sobie
tajemnic realizacji najduszych wewntrznych kabli spraj-
cych dla pojedynczego etapu sprania.
Abstrachujc od treci artykuu i niezalenie od dokonanych
w nim spostrzee, chciabym tylko wspomnie, e budowa W-
za Radzikowskiego zostaa uznana i doceniona wyrnieniem
w konkursie BUDOWA ROKU 2004, organizowanym przez Pol-
ski Zwizek Inynierw i Technikw Budownictwa przy wsp-
udziale Ministerstwa Infrastruktury i Gwnego Urzdu Nadzoru
Budowlanego.

autor mgr in. Wojciech Ciejka

MOTA-ENGIL Polska S.A.
Fot. 9. Wznoszenie obiektw

48 GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 02/2008 (17)

 drogi/mosty
drogi/mosty

GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 02/2008 (17) 49

geoinynieria
geoinynieria

Pena mobilizacja sprztu

rozbudowa Galerii Sfera

F
irma Chrobok w poowie ubiegego roku przystpia do prac
inynieryjnych w Bielsku-Biaej na zlecenie Bielsko Business
Center 2 sp. z o.o. Zadanie skadao si z dwch etapw.
Etap I obejmowa remont istniejcego muru oporowego od strony
rzeki Biaki. Etap II to docelowe zabezpieczenie gbokiego wy-
kopu na caym obwodzie wraz z wykorzystaniem czci obudowy
wykopu z grodzic stalowych uytych w I etapie. Prace zwizane
z II faz rozpoczto w grudniu 2007 r. Nowo budowana cz Ga-
lerii Sfera znajdzie si na terenach dawnej fabryki wkienniczej
wzdu rz. Biaki oraz przy ulicach: Mostowej, Waowej i Cechowej.
Koncepcja architektoniczna nowego obiektu zakada poczenie
starszej czci Galerii z dopiero budowan poprzez cznik nad
ul. Mostow. Powstan te nowe kadki dla pieszych nad rz. Bia-
k, zachowana zostanie take fasada zabytkowej kamienicy przy
ul. Cechowej. Now cz Galerii zaprojektowano z myl o pod-
ziemnym parkingu dla ok. 1400 samochodw. Projekt konstrukcji Fot. 1. Zabezpieczenie wykopu wzdu rzeki Biaki
zabezpieczenia obudow ze cianki z grodzic stalowych wykona-
o Przedsibiorstwo Inynieryjno-Konstrukcyjne (PiK) z Tych.
Ze wzgldu na rozbudowan infrastruktur podziemn i dro-
gow, ssiedztwo budynkw kubaturowych, a take rzeki od
wschodu, powstaa potrzeba zabezpieczenia wykopu. Rzdna dna
wykopu to 302 m n.p.m., natomiast rzdna terenu istniejcego
przed rozpoczciem robt ziemnych wynosia rednio ok. 309 m
n.p.m. Rzdna rz. Biaki w okresie suchym wynosia ok. 305 m
n.p.m. By to najtrudniejszy odcinek zabezpieczenia (fot. 1 i 7). Po
szczegowej analizie problemu Firma Chrobok wraz z PiK zapro-
ponowaa wykonanie obudowy z grodzic stalowych GU16-400
(G62). Ze wzgldu na due wartoci parcia, spowodowane wyso-
kim naziomem, zaistniaa potrzeba wykonania podparcia pored-
niego w postaci systemowych kotew erdziowych Gonar R51N.
W porozumieniu z Inwestorem wyznaczono odcinki zabezpie-
czenia, na ktrych istniaa moliwo przesunicia linii wbijania Fot. 2. Przygotowanie placu budowy dla prac fundamentowych

50 GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 02/2008 (17)

 geoinynieria
geoinynieria

grodzic na zewntrz od wykopu, co w efekcie umoliwio wyko-

nanie przypory gruntowej. Ze wzgldu na wysoki poziom swo-
bodnego zwierciada wody gruntowej (ZWG), ktre odpowiadao
mniej wicej rzdnej rz. Biaki, zabezpieczenie wykopu musiao
by cige na caym obwodzie. Wykop ograniczony na dnie war-
stw gruntu nieprzepuszczalnego o odpowiedniej miszoci oraz
szczeln obudow z grodzic stalowych utwierdzonych lub prze-
chodzcych przez ww. warstw, stanowi tzw. bia wann.
Ostatecznie cianka od strony rz. Biaki wykonana jest z grodzic
stalowych, ktre w caoci pozostaj w gruncie. W bezporednim
ssiedztwie budynku w naroniku pd.wsch. dziaki wykonano
zabezpieczenie zbrojon palisad wykonan w technologii jet-
grouting (fot. 6). Zaoono wykonanie pali DN600 w odstpie
co 0,5 m. Analiza dokumentacji geologicznej oraz dowiadczenie
Firmy Chrobok w wykonywaniu kolumn jet-grouting wzbudziy
wtpliwoci co do moliwoci wykonania kolumny cementowo-
gruntowej o zaoonej rednicy. Pierwsze dni na placu budowy
i prby wbicia grodzic potwierdziy, e dla realizacji kolumn nie-
zbdne bdzie wykonanie wstpnych odwiertw wiertem ci-
gym o rednicy mniejszej ni docelowa rednica kolumny jet-gro-
uting. Odwierty wykonano bez usuwania urobku dla zasadniczej
dugoci kolumny (fot. 8). Dla zobrazowania rednicy kolumny
wykorzystano terminarz o szerokoci 20 cm (widoczny na zdjciu
niebieski element w dolnej czci kolumny). W efekcie, po odko-
paniu jednej z kolumn, okazao si, e rednica pala wynosi co
najmniej 60 cm, a w niektrych miejscach ok. 100 cm. Ze wzgldu
na brak zgody wacicieli ssiednich terenw na wykonanie po- Fot. 3. Wiertnica RT18G uzbrojona w wibromot w tle modyfikacja gruntu
redniego podparcia w postaci systemowych erdzi kotwicych wiertnic RT16G
naleao znale alternatywne rozwizanie. W I etapie palisada
nie zostaa odkryta. Pozostawiona w tym miejscu przypora grun-
towa stanowia konstrukcj podpierajc dla palisady. Wewntrz
wykopu wykonano szereg dodatkowych, zbrojonych kolumn
(fot. 8), ktre w II etapie bd stanowiy tymczasowe podparcie
dla pyty stropowej kondygnacji zerowej. Pyta bdzie monoli-
tycznie poczona z palisad, a pod ni prowadzone bd roboty
ziemne majce na celu usunicie gruntu pozostaego jako przypo-
ra palisady. Grunt zostanie usunity przez pozostawione specjal-
nie w tym celu przerwy technologicznej w stropie. Pyta stropowa
przejmie obcienia poziome od palisady. W kolejnych fazach
wykonane zostan: pyta stropowa kondygnacji -1 oraz elbetowa
pyta denna, a przypora gruntowa bdzie sukcesywnie usuwana.
Jest to tzw. metoda stropowa, wykorzystywana przede wszystkim
w wykonawstwie gbokich szybw. Dla pozostaej czci wy-
kopu cianka peni rol zabezpieczenia tymczasowego. Na eta-
pie pisania tego artykuu wykop jest zamknity, roboty ziemne Fot. 4. Pogranie grodzic przy pomocy RT16G wraz z zestawem do iniekcji
zmierzaj ku kocowi, rozpoczynaj si roboty fundamentowe. wysokocinieniowej
cznie na odc. ok. 590 mb wbito grodzice d. od 6 do 12 m, wy-
konano ok. 150 szt. kotew gruntowych d. 1012 m i ok. 76 szt.
pali o DN600 zbrojonej ksztatownikami szeroko stopowymi.
Gboko wykopu wynosia ok. 7 m. Warunki gruntowe byy
bardzo trudne i zmienne. Ze wzgldu na konieczno przebicia
grodzic przez warstwy gruntw o wysokich parametrach me-
chanicznych, wysoce rnoziarnistych z lokalnie wystpujcymi
otoczakami i przewarstwieniami wiru, a take zwietrzeliny gli-
niastej (w najbardziej niekorzystnych regionach ju od rzdnej
304,5 m n.p.m.), po uzgodnieniu z projektantem wyprofilowano
ostre zakoczenie grodzicy, by atwiej j mona byo pogry.
Dla wikszej czci zabezpieczenia wykonano wiercenia wiertem
koowym DN500 (fot. 3). Wiercenie w gruncie, bez wycigania
urobku, miao na celu modyfikacj jego parametrw i struktury,
co uatwio pogranie larsenw. W obszarach, gdzie pogranie
byo bardzo trudne, uyto kafara spalinowego w celu bezpiecz-
nego utwierdzenia grodzicy na odpowiedniej rzdnej. Modyfika- Fot. 5. Wibromoty wysokiej czstotliwoci drga

GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 02/2008 (17) 51

geoinynieria
geoinynieria

cj gruntu przeprowadzono przy pomocy maszyny na podwoziu

gsienicowym RT16G oraz RT18G. Urzdzenia te, po uzbrojeniu
gowicy w wibromot (fot. 3), wykorzystywane byy do wbijania
grodzic np. na odcinku wzdu ul. Waowej i Mostowej oraz rz.
Biaki (fot. 4). W okolicach ul. Cechowej, ze wzgldu na blisko
zabytkowych kamienic, Firma Chrobok wykorzystaa najnowszy
wibromot o wysokiej amplitudzie drga ICE 28Rf (fot. 5). Nieza-
lena firma wykonaa analizy drga ssiednich budynkw. Jej wy-
niki pozwoliy dobra odpowiednie parametry pracy wibromota
w taki sposb, aby drgania powstae wskutek jego pracy mieciy
si w dopuszczalnym zakresie.
Ze wzgldu na ssiedztwo rzeki istotne byo pytanie, jak zacho-
wa si zabezpieczenie obudow z grodzic stalowych. Najbardziej
newralgiczne punkty dla przesikw wody to naturalnie zamki
grodzic i otwory po wykonaniu kotew. Zastosowano autorskie
rozwizanie Firmy Chrobok, polegajce na zmniejszeniu w lar- Fot. 6. Postp prac od strony rzeki Biaki kotwienie cianki, z tyu palisada
senie otworu powstaego wskutek przejcia koronki wiertniczej. jet-grouting
Otwr zosta zaplombowany przez wyprofilowany stalowy ele-
ment przyspawany do obudowy. Przestrze pozostawion po-
midzy stalowym elementem a erdzi wypeniono mas bitu-
miczn pczniejc pod wpywem wilgoci. To rozwizanie byo
wystarczajce. Ze wzgldu na due zamulenie dna rzeki nie wy-
konywano dodatkowych zabiegw majcych na celu uszczelnie-
nie zamkw. Dziki zjawisku kolmatacji (nanoszenia drobnych
czsteczek gruntu) obudowa zostaa dostatecznie uszczelniona.
Korzystne zjawisko, ktre czsto wystpuje przy zabezpieczeniu
koryta rzeki naturalnymi nasypami gruntowymi, okazao si mie
zastosowanie przy tego typu zabezpieczeniach.
Dla wykonania zadania wykorzystano:
moty bezwibracyjne marki ICE i Tnkers do pogrania gro-
dzic i zbrojenia w kolumnach jet-grouting;
kafar spalinowy dla kocowego utwierdzenia larsenw na wy-
maganej rzdnej w bardzo trudnych warunkach gruntowych;
wiertnice na podwoziu gsienicowym RT16G i RT18G do mo- Fot. 7. Widok z dachu ssiedniego budynku
dyfikacji gruntu i pogrania grodzic;
zestaw do wykonania iniekcji wysokocinieniowej, tj. pompa Hal-
liburton, mieszalniki, silosy oraz wiertnica Atlas Copco i Klemm,
ktre wykorzystane byy te do kotwienia cianki z grodzic;
koparki na podwoziu gsienicowym uzbrojone w wiertarki do
kotwienia (fot. 6);
dwigi (4080 t) do pracy z wibromotem oraz montau klesz-
czy (ram stalowych).
Dziki jednostkom zasilajcym (agregaty prdotwrcze i hy-
drauliczne) firma Chrobok prowadzi wszystkie prace bez koniecz-
noci doprowadzenia energii. Bogaty park maszyn firmy oraz
spore dowiadczenie przy realizacji podobnych zabezpiecze, jak
np. budowa Centrum Handlowe Astoria w Bydgoszczy, o ktrej
pisalimy w Geoinynierii drogi mosty tunele 01/2007(12), daj
gwarancj bezpiecznego wykonawstwa robt inynieryjnych, kt-
re z zaoenia s bardzo trudne i odpowiedzialne.
Wydaje si, e Inwestor jest zadowolony z usug Firmy Chro-
bok, o czym wiadczy moe zlecenie dodatkowych zada na te-
renie tej samej budowy. W kwietniu br. Firma Chrobok przystpia
do wykonania przewiertu dla potrzeb wykonania kanalizacji desz-
czowej. Przewiert bdzie si znajdowa pod ul. Mostow wzdu
rz. Biaki. Mamy nadziej, e ju wkrtce bdziemy mogli podzie-
li si z Pastwem nowym dowiadczeniem na amach Inynierii
Bezwykopowej.

autor mgr in. Artur Jaro

Firma Chrobok
Fot. 8. Odkryta kolumna jet-grouting

52 GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 02/2008 (17)

 geoinynieria
geoinynieria

GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 02/2008 (17) 53

drogi/mosty
drogi/mosty

fot. GDDKiA Gdask

Drogowe inwestycje cz. 3

Fot. 1. Wiadukt wza w Nowym Dworze Gdaskim na DK7

fot. GDDKiA Warszawa

W
15. wydaniu naszego kwartalnika Geoinynieria
drogi mosty tunele rozpoczlimy serie artyku-
w powiconych dziaaniom poszczeglnych
oddziaw GDDKiA. We wszystkich czciach wspomniane-
go cyklu powoywalimy si na materiay przekazywane nam
przez przedstawicieli waciwych oddziaw. Zamierzeniem
naszym byo opisanie waniejszych inwestycji drogowych zre-
alizowanych w ubiegym roku, jak rwnie prezentacja pla-
nowanych na lata nastpne (min. do roku 2012) inwestycji
i robt drogowych. Z uwagi jednak na zmieniajc si wci
rzeczywisto, a co za tym idzie cige zmiany planw, nie-
ktre oddziay nie chciay deklarowa na amach naszego
czasopisma zamiarw, z ktrych by moe trudno bdzie si
wywiza. Uzyskane informacje przedstawiamy w kolejnych
Fot. 2. Roboty palowe
podrozdziaach.
fot. GDDKiA Warszawa

GDDKiA WARSZAWA
Generalna Dyrekcja Drg Krajowych i Autostrad Oddzia
w Warszawie zarzdza sieci drg krajowych w granicach woj.
mazowieckiego o dugoci 2176 km. Warszawa jako stolica kra-
ju oraz woj. mazowieckiego stanowi wany wze w europej-
skim systemie drogowym. Dla usprawnienia pocze komuni-
kacyjnych stolicy z najwikszymi orodkami Europy niezbdne
jest przebudowanie wikszoci drg krajowych woj. mazo-
wieckiego oraz ich szybkie uzupenianie o nowe elementy.
Dc do maksymalnego wykorzystania rodkw finanso-
wych przyznanych na drogi krajowe z programu operacyjnego
Infrastruktura i rodowisko oraz uwzgldniajc fakt koniecz-
noci odpowiedniego przygotowania sieci drg krajowych na
Mazowszu do przyjcia ruchu w zwizku z organizacj mi- Fot. 3. Most nad Narwi w Zegrzu

54 GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 02/2008 (17)

 drogi/mosty
drogi/mosty

GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 02/2008 (17) 55

drogi/mosty
drogi/mosty

fot. GDDKiA Biaystok

strzostw Europy w pice nonej Euro 2012, GDDKiA Oddzia
w Warszawie realizuje w 2008 r., bd przygotowuje do reali-
zacji na lata 20092013, zadania zwizane z budow autostrady
A2, drg ekspresowych S2, S7, S8, S17, S19, S79, budow war-
szawskiego wza drogowego, budow obwodnic oraz rozbu-
dow znacznej czci drg krajowych, a w szczeglnoci:
budow autostrady A2 na odcinku: granica woj. dzkiego
Konotopa; Majdan (wze Lubelska) Siedlce granica
pastwa;
budow ekspresowej obwodnicy Warszawy: S2 wze Ko-
notopa wze Puawska wraz z cznikiem z Midzyna-
rodowym Portem Lotniczym im. F. Chopina i wzem Ma-
rynarska (S79) wze Lubelska w m. Majdan; S8 wze
Konotopa wze Powzkowska wze Pisudskiego
w Markach; S17 wze Pisudskiego w Markach wze
Zakrt wze Lubelska w m. Majdan; Fot. 4. Budowa obwodnicy Wasilkowa
budow drg ekspresowych: S7 granica woj. warmisko-

fot. GDDKiA Biaystok

mazurskiego Warszawa Grjec Biaobrzegi Radom
Szydowiec granica woj. witokrzyskiego; S8 grani-
ca woj. dzkiego Warszawa Radzymin Wyszkw
Ostrw Mazowiecka granica woj. podlaskiego; S17 War-
szawa Garwolin granica woj. lubelskiego; S19 granica
woj. podlaskiego Midzyrzec Podlaski;
budow obwodnic: Miska Mazowieckiego w cigu DK2
na parametrach autostrady; Poska i Radomia w cigu DK7
na parametrach drogi ekspresowej; Iy w cigu DK9; Ko-
bieli w cigu DK17 i DK50; Gry Kalwarii w cigu DK50
i DK79; yrardowa i Mszczonowa w cigu DK50; Gostynina,
Bielska, Drobina, Racia w cigu DK60, Serocka i Putuska
w cigu DK61;
wzmocnienie i przebudow drg krajowych: nr 2 na odcin-
ku Sochaczew Oarw Mazowiecki i Zakrt Siedlce; nr
9 na odcinku Radom granica woj. witokrzyskiego; nr 10
na odcinku Drobin granica woj. kujawsko-pomorskiego;
nr 50 na odcinku Misk Mazowiecki Ostrw Mazowiecka;
nr 61 na odcinku Jabonna Legionowo Zegrze Serock;
nr 62 na odcinku Wyszogrd Nowy Dwr Mazowiecki
Serock Wyszkw; nr 79 na odcinku Piaseczno Gra
Kalwaria.
Gwnym problemem, z ktrym boryka si warszawski
oddzia GDDKiA jest uzyskiwanie decyzji w poszczeglnych
fazach procesu projektowego (np. decyzji o rodowiskowych
uwarunkowaniach, decyzji lokalizacyjnej, czy pozwolenia na
budow). Z chwil ich wydania przez odpowiedni urzd, cz-
sto zostaj zaskarane przez mieszkacw bdcych stron obwodnica Augustowa (cz poudniowa poza obszarami
w postpowaniu administracyjnym, organizacje ekologiczne
i inne stowarzyszenia. Sytuacja taka znaczco spowalnia pro-
ces przygotowania inwestycji. Kolejn przeszkod opniajc
rozpoczcie realizacji robt jest brak skutecznych instrumen-
tw prawnych umoliwiajcych faktyczne przejcie terenu, do
ktrego inwestor posiada prawo, co istotnie wpywa na wy-
duanie terminu zakoczenia inwestycji.
GDDKiA BIAYSTOK
W roku ubiegym biaostocki oddzia GDDKiA skupi swe
dziaania na realizacji i zakoczeniu prac rozpocztych w la-
tach poprzednich. m.in.:
przebudowano odcinek Stawiski Grabowo w cigu
DK61;
wykonano przejcie przez Rajgrd w cigu DK61, wzmoc-
niono konstrukcj nawierzchni do 100 kN/o, przebudowano
most, poszerzono jezdn do 7 m, a w samym Rajgrodzie do
10,5 m, przebudowano skrzyowania z drogami bocznymi.
Fot. 5. Droga krajowa nr 8 - przejcie przez Suchowol po zakoczeniu prze-
budowy w roku 2007
W zakresie remontw mostw w 2007 r. przebudowane zostay
dwa obiekty:
na DK8 w tkach koo Biaegostoku zmodernizowano most
drogowy przez rzek Narew;
w Winiewie koo Zambrowa (DK8) wykonano now kon-
strukcj mostu przez rzeczk Db.
Aktualnie realizowane inwestycje przez biaostocki oddzia
GDDKiA to:
Natura 2000);
obwodnica Wasilkowa (na odcinku o d. 3 km poza terenami
Natura 2000);
przebudowa DK66 na odcinku Zambrw Osipy o d.
16,6 km.
Rozstrzygany jest przetarg na realizacj przebudowy DK8 na
odcinku Biaystok Katrynka. Do koca 2008 r. potrwa, rozpo-
czta w ubiegym roku, odnowa odcinka DK61: granica woje-
wdztwa Miastkowo oma o d. 19,5 km oraz odcinka DK66
Kleszczele Poowce o d. 10,4 km.
Na lata 20082012 uwzgldnione w rzdowych planach budowy
autostrad i drg ekspresowych zostay dwie drogi: DK8 i DK19.
Biaostocki oddzia GDDKiA przygotowuje projekty obejmujce
rozbudow drogi S8 na odcinku, od granicy z woj. mazowiec-
kiem, przez Biaystok do granic pastwa w Budzisku, o cznej
d. okoo 240 km, a take odcinek S19, od pd. obwodnicy Bia-
egostoku do Chlebczyna (woj. mazowieckie), o cznej dugoci
okoo 140 km.

56 GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 02/2008 (17)

 drogi/mosty
drogi/mosty

100 lat dowiadcze w uszczelnianiu

Sika budowli podziemnych na wiecie

15 lat dowiadcze w izolowaniu

fundamentw i tuneli w Polsce

Kompleksowe uszczelnianie tuneli

elastycznymi membranami Sikaplan
Tunele
drogowe
kolejowe
hydrotechniczne
metro

Sika Poland Sp. z o.o.

ul. Karczunkowska 89, 02-871 Warszawa; tel.: +48 22 31 00 700, fax: +48 22 31 00 800
e-mail: warszawa.poland@pl.sika.com
Dzia Waterproofing:
ul. Marszaka Focha 1, 81-403 Gdynia; tel.: +48 58 622 93 57, +48 58 622 93 09, fax: +48 58 662 25 25
e-mail: gdynia.poland@pl.sika.com www.sika.pl
GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 02/2008 (17) 57
drogi/mosty
drogi/mosty
Odcinek Warszawa Biaystok ma zosta przebudowany do
2012 r. do parametrw drogi ekspresowej S8. Od granicy woj.
mazowieckiego do Biaegostoku jest to okoo 80 km. W pierw-
szej kolejnoci, bo ju w 2009 r., ma ruszy budowa obwodnicy
Zambrowa i Winiewa o d. 11,09 km (20092011) oraz budowa
odcinka Jeewo Biaystok o d. 24,5 km (w ramach programu
Projektuj i Buduj, 20092012).
Nastpnie, w latach 20102012, bd budowane dwa kolejne
odcinki: od granicy woj. mazowieckiego do pocztku obwodnicy
Zambrowa i Winiewa o d. 14,7 km oraz od obwodnicy Zambro-
wa i Winiewa do Jeewa.
W latach 20112015 do parametrw S8 ma by te przebudo-
wany drugi odcinek semki: Biaystok Suwaki Budzisko. Tu-
taj pierwsz inwestycj bdzie budowa obwodnicy Sztabina o d.
5,5 km, ktra powinna rozpocz si jeszcze w tym roku i zako-
czy w 2011 r.
Kolejn inwestycj bdzie odcinek od planowanej obwodni-
cy Suchowoli do obwodnicy Sztabina o d. 7,3 km (20102012).
Obwodnica Suchowoli wraz z obejciem Korycina to 22,5 km
drogi ekspresowej przewidziane do zbudowania w latach 2011
2014. Pozostae odcinki S8, cznie z pn. obejciem Biaegosto-
ku (Dobrzyniewo Knyszyn Korycin) maj by realizowane
w latach 20112015.
Planowana jest rwnie przebudowa DK19 (20112015) do
parametrw S19. Pierwszymi inwestycjami s tutaj: odcinek So-
chonie Dobrzyniewo Choroszcz o d. 14,2 km (20112012);
pd. obwodnica Biaegostoku na odcinku o d. okoo 63 km od
wza w Choroszczy, przez: Kudrycze Wojszki Ploski do ob-
wodnicy Bielska Podlaskiego (20112013).
W ramach Programu Operacyjnego Rozwj Polski Wschodniej
wykonywane s prace projektowe zwizane z realizacj obwod-
nic: Stawisk (o d. 7,5 km; 20112014), Szczuczyna (ok. 8 km;
20112012) i Bargowa Kocielnego (ok. 11 km; 20112012)
wszystkie w cigu DK61.
GDDKiA BYDGOSZCZ
Dugo drg zarzdzanych przez oddzia GDDKiA w Bydgosz-
czy na terenie woj. kujawsko-pomorskiego to prawie 940 km.
W roku ubiegym bydgoski oddzia pracowa m.in. nad nastpu-
jcymi inwestycjami:
budowa drogi na odcinku: Bydgoszcz Stryszek Biae Bota;
obwodnica miasta Kowal (droga nr 1);
wzmocnienie i rozbudowa na odcinku ysomice Ostaszewo;
przebudowa mostu w Chemnie (droga nr 1);
odnowa obiektw mostowych w m. Przyubie (droga nr 10)
oraz w m. Emilianowi (droga nr 10);
fot. GDDKiA Bydgoszcz
Fot. 6. DK10 Makowiska Przyubie
58 GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 02/2008 (17)
fot. GDDKiA Bydgoszcz
Fot. 7. Wze w m. Stryszek
budowa rond i skrzyowa w Inowrocawiu i Splnie Kraje-
skim;
odnowa i przebudowa odcinkw: Koaczkowo ochowo
(droga nr 5), Stryszek Makowska, Dolna Grupa Grudzidz
(droga nr 16), Kamie Krajeski Zamarte (droga nr 25 );
odnowiono prawie 80 km drg krajowych.
Bydgoscy drogowcy przewiduj m.in. nastpujce dziaania do
realizacji w 2008 r.:
na autostradzie A1: prace przygotowawcze oraz budowlane na
odcinku Nowe Marzy Toru oraz prace przygotowawcze na
trasie Toru Strykw;
na drodze S5 prace przygotowawcze na odcinkach: Nowe
Marzy Bydgoszcz, Bydgoszcz nin, nin Gniezno oraz
prace przygotowawcze i roboty budowlane na odcinku Stry-
szek Biae Bota;
na obwodnicach Inowrocawia i Brodnicy wykup gruntw oraz
przygotowanie dokumentacji;
na drodze nr 1 z Torunia do Wocawka na odcinku 34 km
odnowa i przebudowa;
na drodze nr 10 odnowa i przebudowa 46 km odcinka na
trasie Dobrzejewice Blinno.
Dodatkowo odnowionych zostanie ponad 50 km drg krajo-
wych. Na etapie prac przygotowawczych s:
autostrada A1 na trasie Toru Strykw;
droga S5 z m. Nowe Marzy do Gniezna;
obwodnica Inowrocawia;
obwodnica Brodnica.
Dodatkowo trwa wymiana znakw drogowych, uspokojenie
ruchu i systematyzacja sygnalizacji wietlnej, budowane s przej-
cia dla pieszych, ekrany akustyczne itp.
GDDKiA D
Podsumowujc waniejszych prace remontowe i moder-
nizacyjne przeprowadzone na drogach krajowych w woj.
dzkiem w 2007 r. naley wymieni:
rozbudow DK1 Gdask Cieszyn (granica woj. kujaw-
sko-pomorskiego Kroniewice) na odcinku d. 8,3 km,
wymian nawierzchni, popraw stanu urzdze odpo-
wiedzialnych za bezpieczestwo;
Tuszyn Guchw (DK1) na odcinku d. 9,05 km (dwie
jezdnie) wymian nawierzchni, budow chodnikw, reno-
wacj roww odwadniajcych i poboczy, wydzielenie lewo-
skrtw;
 drogi/mosty
drogi/mosty

GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 02/2008 (17) 59

drogi/mosty
drogi/mosty
fot. GDDKiA d
Fot. 8. Obwodnica strykowa
rozbudow drogi Kutno Bedlno (DK2) na odcinku d.
15,8 km;
rozbudow drogi z owicza do granic woj. mazowieckiego
na odcinku d. 13,1 km;
rozbudow drogi Bedlno owicz na odcinku d. 22,7 km
(kontynuacja prac w roku 2008)
odnow DK8 na odcinkach: Wielu Sieniec, Rusiec
Korablew (12,5 km) oraz Emilianw Rawa Mazowiecka
(12,1 km; obie jezdnie);
odnow nawierzchni na DK14 na trasie d owicz
(38 km);
odnow konstrukcji drogi, poboczy i roww odwadnia-
jcych na odcinku d. 14 km w cigu DK42 (Jdrzejw
Przedbrz, Przydanki granica woj. witokrzyskiego);
odnow drogi z Wielunia do granicy woj. opolskiego na
odcinku d. 15 km (DK43);
odnow nawierzchni i poboczy oraz remont dwch mo-
stw (w owiczu i Mysakowie) na 9 km trasie z owicza
do Arkadii (DK70);
odnow nawierzchni, chodnikw, popraw odwodnienia
i odtworzenie zjazdw na odcinku 41,5 km DK72 (d
Rawa Mazowiecka).
Ponadto wyremontowano i wybudowano osiem obiektw
inynierskich:
most na rzece Pausznicy w Przygoniu;
most na rzece Grabi w asku;
most na rzece Kalinwce w Domaniewicach (2007
2008);
most na rzece Uchance w Jamnie;
most na rzece Widawce w Kolonii Dobryszyce;
most na rzece Jeziorce w Dbrwce;
kadka nad drog w Woli Krzysztoporskiej;
most na rzece Widawce we Fryszerce.
W ramach prac przygotowawczych przeprowadzono bada-
nia archeologiczne pod przysz autostrad A2 i na obwod-
nicy Wielunia.
Realizujc program Drogi zaufania bezpieczna sem-
ka na dzkim odcinku DK8 wprowadzono liczne zmiany
i modernizacje suce poprawie bezpieczestwa.
W roku 2008 realizowane bd nastpujce zadania:
budowa A2 wze Strykw II wze Strykw I wraz Zoczew Sieradz, ask Kolumna, Dobro Pabianice,
z cznikiem do DK14;
budowa obwodnicy Kroniewic (DK1 i DK2);
rozbudowa DK1 od granic woj. kujawsko-pomorskiego do
Kroniewic i z czycy do Sierpowa;
rozbudowa DK2 na odcinkach: Kutno owicz oraz o-
wicz granica woj. mazowieckiego;
60 GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 02/2008 (17)
fot. GDDKiA d
Fot. 9. Obwodnica strykowa
odnowa DK12 na odcinkach: Grabowiec Czechy i Piotr-
kw Trybunalski Sulejw;
odnowa odc. DK14 m. Pabianice;
odnowa odc. DK48 m. Spala;
odnowa odc. DK71 Aleksandrw dzki Konstantynw
dzki wraz z przejciem przez Konstantynw;
odnowa DK72 m. Aleksandrw dzki oraz na odcinku gra-
nica woj. wielkopolskiego Uniejw;
odnowa odc. DK74 m. Parady;
budowa ronda DK14 m. owicz.
W ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i rodo-
wisko planuje si przeprowadzenie na terenie woj. dzkiego
w latach 20082013 nastpujcych projektw:
budow autostrady A1, odcinek wze Kowal wze
Strykw I;
budow S8, odcinek wze Walichnowy d (A1);
przebudow drogi krajowej do parametrw S8, odcinek
Piotrkw Trybunalski granica woj. mazowieckiego;
przebudow drogi krajowej nr 12/74 do parametrw dro-
gi ekspresowej, odcinek Piotrkw Trybunalski Opoczno
(projekt rezerwowy).
W latach 20092013 przewidywana jest realizacja m.in. na-
stpujcych inwestycji:
budowa S14 (Zachodnia Obwodnica odzi);
budowa obwodnic: Wielunia, Bechatowa, Baszek, Opocz-
na, Pabianic, Powitne, Poddbic, Brzezin, Srocka, Roz-
przy, Kamieska i Radomska.
W zakresie wzmocnienia i rozbudowy planowane jest:
wzmocnienie DK1 w: m. czycy i m. Zgierza oraz rozbudo-
w odcinkw: Sierpw Emilia i Tuszyn Guchw;
na DK8 rozbudowa odcinkw: Sokolniki Walichnowy
Wielu, Wielu Szczercw, Szczercw Bechatw oraz
Bechatw Mzurki;
na DK12 wzmocnienie odcinkw: granica woj. wielkopolskie-
go Somkw Mokry, Somkw Mokry Sieradz, Zduska
Wola Okup, Okup ask, Wadlew Piotrkw Trybunalski
oraz rozbudow odcinkw: ask Wadlew, Piotrkw Trybu-
nalski Sulejw, Opoczno granica woj. mazowieckiego;
na DK14 wzmocnienie odcinkw: Walichnowy Zoczew,
a take rozbudowa odcinkw d Strykw i Strykw
Gowno i Gowno owicz;
na DK45 wzmocnienie odcinka od granic woj. opolskiego
do Wielunia i rozbudow drogi z Czarnoy do Zoczewa;
na DK48 rozbudow odcinka Inowdz granica woj. ma-
zowieckiego.
 drogi/mosty
drogi/mosty

GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 02/2008 (17) 61

drogi/mosty
drogi/mosty
GDDKiA RZESZW
Na sieci drg krajowych woj. podkarpackiego w 2007 r. prze-
prowadzono m.in. nastpujce prace:
zadania z zakresu odnw o cznej d. 36,9 km na DK9, DK19,
DK28, DK73, DK77;
zakoczenie budowy obwodowej Stalowej Woli tzw. Trasy
Podskarpowej na DK77 o d. 5,3 km;
przebudowa mostu w m. Nagnajw przez rzek Wisa na DK9;
przebudowa mostu w m. Jaworze Grne przez rzek Wisoka
na DK73.
Na lata 20082012 rzeszowski oddzia GDDKiA ma w planach
zrealizowanie m.in. takich inwestycji, jak:
autostrada A4 o cznej d. 163 km;
odcinek Krzy (woj. maopolskie) Rzeszw Wschd
(20092011);
odcinek Rzeszw Wschd Korczowa (gr. pastwa) (2010
2011);
S19 o cznej d. 113 km na odcinkach: Stobierna Rzeszw
Wschd (20092011), Rzeszw Zachd Lutory (20092011)
oraz Lutory Barwinek(20102011);
budowa DK19 czcej m. Rzeszw z A4 i S19 (20092010);
budow obwodnic: Ropczyc na d. 4,5 km (20082009), Jarosa-
wia na d. 11,2 km (20092011), acuta na d. 5,8 km (2009
2010) i Leajska na d. 4,2 km (20102011);
przebudowa DK4 na odcinku Machowa acut na d. 54,9 km
(20082010);
przebudowa DK4 na odcinku Guchw Radymno o d.
24,5 km (20092011);
przebudowa DK28 na odcinku Przemyl Medyka (2010
2011);
fot. GDDKiA Rzeszw
Fot. 10. Jaso - obwodnica w cigu DK28
fot. GDDKiA Rzeszw
Fot. 11. Jaso - obwodnica w cigu DK28
62 GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 02/2008 (17)
odnowa o cznej d. ok. 170 km na caej sieci drg woj. podkar-
packiego tj. na DK4, DK9, DK19, DK28, DK73, DK77, DK84.
Wszystkie powysze zadania maj na celu utworzenie spjnej
sieci drogowej umoliwiajcej transport drogowy zwizany z mi-
strzostwami Euro 2012. Budowa obwodnic bdzie suy popra-
wieniu przejazdu przez wskie garda na DK4, ktra jest drog
alternatywn dla autostrady A4.
Ponadto rzeszowski oddzia planuje rozpoczcie budowy:
S19 na odcinku o d. 48 km Nisko Stobierna (20102013);
ok. 70 km S74 na odcinku Opatw Nisko (20102015) (obec-
nie opracowywane jest przez Politechnik Warszawsk studium
przebiegu drg szybkiego ruchu w Polsce, ktre moe wskazy-
wa na potrzeb budowy S74 o innym przebiegu);
obwodnicy Niska d. 6,5 km (20122013).
Dla wikszoci zada prowadzone s prace przygotowawcze
tj. sporzdzanie dokumentacji, prace archeologiczne, wykupy
gruntw. Problemy, z jakimi boryka si oddzia rzeszowski, to
w gwnej mierze dugi okres oczekiwania na wydanie przez
Wojewod decyzji o rodowiskowych uwarunkowa zgody na
realizacj przedsiwzicia, a to ogranicza i spowalnia moliwo
pynnego prowadzenia prac projektowych. Specyfik wojewdz-
twa podkarpackiego jest te due rozdrobnienie struktury agrar-
nej, ktra wymaga wykupu ogromnej iloci dziaek (ponad 10 tys.
na obecnie przygotowywanych inwestycjach), z czego ponad 30%
ma nieuregulowany stan prawny. Ponadto, wygrowane dania
wacicieli dot. odszkodowa, powoduj konieczno skadania
do Urzdu Wojewdzkiego wnioskw wywaszczeniowych.
GDDKiA SZCZECIN
Rok 2007 by rokiem przeomowym w zakresie inwestycji na
terenie woj. zachodniopomorskiego. Rozpoczta zostaa budowa
S3 od Szczecina do Gorzowa Wielkopolskiego, czyli poczenia
podszczeciskiej autostrady A6 z ju funkcjonujc gorzowsk
obwodnic. S3 jest najwiksz inwestycj drogow w historii te-
go wojewdztwa. Budowa ponad 81 km dwujezdniowej drogi
ekspresowej pochonie prawie 2 mld z. W ramach budowy wy-
konane zostan 4 wzy drogowe, 2 obwody utrzymania drogi, 4
pary MOP-w. Ponadto w 2007 r. oddano do uytkowania:
zmodernizowan autostrad A6 na odcinku wze Gryfino
wze Kijewo, o cznej dugoci 7,7 km;
obwodnic m. Kobylanka, Morzyczyn i Zieleniewo w cigu
drogi krajowej nr 10 (etap I jedna jezdnia) o d. ok. 10 km.
Wykonane zostay rwnie remonty, wzmocnienia bd prze-
budowy 6 obiektw mostowych oraz odnowy drg krajowych
o cznej d. ok. 40 km.
fot. GDDKiA Szczecin
Fot. 12. Obwodnica Kobylanki Morzyczyna i Zieleniewa
 drogi/mosty
drogi/mosty

fot. GDDKiA Zielona Gra

fot. GDDKiA Szczecin

Fot. 13. Budowa kanalizacji deszczowej w rejonie km 44+500 Fot. 14. Budowa Obwodnicy Nowej Soli

W latach 20082012 na terenie zarzdzanym przez szczeciski skrzyowania drg nr 2 i nr 3 na rondo w m. wiebodzin oraz
oddzia GDDKiA planowane jest wykonanie nastpujcych inwe- budowa przejcia podziemnego na drodze nr 22 w m. Dugie to
stycji: prace, ktre zakoczone zostan roku biecym.
budowa wza Midzyzdroje w cigu DK3; Z planw inwestycyjnych na lata 20082012 przypadaj nast-
budowa S3 na odcinku Szczecin Gorzw Wlkp. o d. pujce realizacje:
81,6 km; obwodnica knicy o d. 3,43 km na drodze nr 12;
budowa obwodnicy m. Stargard Szczeciski w cigu DK10 wykonanie dwch jezdni od granic woj. lubuskiego do Gorzo-
droga klasy S o d. 13,5 km; wa Wielkopolskiego na odcinku d. 16 km;
budowa obwodnicy Troszyna, Parwka i Ostromic wraz z bu- II etap budowy autostrady A18 o d. 70,9 km;
dow drogi S3 Wolin Troszyn droga klasy S o d. 11,7 km; autostrada A2 na odcinku d. 105,5 km;
budowa obwodnicy m. Brzozowo w cigu DK3; wykonanie dwch jezdni na odcinku Gorzw Wielkopolski
budowa obwodnicy Nowogardu w cigu DK6 droga klasy S Midzyrzecz o d. 45 km oraz Midzyrzecz Sulechw na od-
o d. 9,5 km; cinku d. 43 km w cigu drogi nr 3;
budowa obwodnicy Wacza w cigu DK10 droga klasy S o d. obwodnica Kargowej o d. 7,5 km (droga nr 3);
16,4 km;
budowa obwodnicy Mikowa w cigu DK3;
budowa obwodnicy m. Wgorzyno w cigu DK20;
budowa obwodnicy m. Mylibrz w cigu DK26;
zaprojektowanie i budowa jezdni pnocnej obwodnicy Ko-
bylanki, Moyczyn i Zieleniowa w cigu DK10 wraz z drog
wspomagajc odcinek Niedwied Zdunowo (zadanie to
bdzie realizowane w pilotaowym programie Zaprojektuj
i zbuduj);
przebudowa autostrady A6 na odcinku w. Kijewo w. Rz- Oferujemy usugi w zakresie:
nica.
bada geologicznych dotyczcych
Ponadto GDDKiA w Szczecinie planuje w tym okresie odnowi
ustalania przydatnoci gruntw
nawierzchnie drg krajowych na odcinkach o cznej dugoci ok.
dla potrzeb budownictwa
400 km jak rwnie wyremontowa, wzmocni lub przebudowa
26 obiektw mostowych. otworw wiertniczych
do gbokoci 30 m
GDDKiA ZIELONA GRA
nadzorw geologicznych
W roku ubiegym zielonogrski oddzia GDDKiA zajmowa si
m.in.
nad budowami
budow obwodnicy Gorzowa Wielkopolskiego na drodze S3; ekspertyz geotechnicznych
budow autostrady A18 Olszyna Golnice;
budow obwodnicy Midzyrzecza na drodze S3; poszukiwania wirw i piaskw
odnow wiaduktu nad PKP w m. Sulechw; opracowa hydrogeologicznych
wzmocnieniem mostu przez rz. Racza Struga w miejscowoci oraz wykonania studzien
Grzyca; gbinowych.
odnow odcinka DK31 (m. Kostrzyn Grzyca);
odnow DK3 w m. Gocikowo; siedziba:
przebudow skrzyowania na drodze nr 27 w m. Nowogrd Zakad Geologiczny GEOL
Bobrzaski; mgr Stanisaw Guz
przebudow skrzyowania na drodze nr 32 w m. Dbie. 10-424 Olsztyn
ul. Budowlana 3/204
Przebudowa DK29 na odcinku Urad Osiecznica, przebudowa tel./fax +48 89 539 18 93
+48 89 534 17 74
geol@geol.pl

GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 02/2008 (17) 63

www.geol.pl
drogi/mosty
drogi/mosty
fot. GDDKiA Zielona Gra
Fot. 15. Budowa Obwodnicy Nowej Soli
obwodnica Nowogrodu Bobrz. o d. 5,5 km (droga nr 27);
obwodnice Szprotawy o d. 7,5 km i Wschowy o d. 8,2 km
(droga nr 12);
obwodnice: Gorzowa Wielkopolskiego o d. 12 km, Midzyrze-
cza o d. 6,5 km (droga nr 3);
budowa drugiej jezdni drogi nr 3 na odcinku Sulechw Nowa
Sl o d. 45 km;
obwodnica Krosna Odrz. o d. 8,4 km (droga nr 29);
obwodnica Subic o d. 10 km (droga nr 31);
budowa drogi z Nowej Soli do granic wojewdztwa na odcinku
d. 24 km (droga nr 3);
obwodnica Kostrzyna o d. 5,5 km (droga nr 31).
GDDKiA GDASK
W roku 2007 gdaski oddzia Generalnej Dyrekcji Drg i Au-
tostrad skupi swe dziaania m.in. na niej wymienionych zada-
niach inwestycyjnych:
budowa obwodnicy Chojnic na drodze nr 22., 14,15 km;
przejcie przez Starogard Gdaski na drodze nr 22, 5,3 km;
przebudowa drogi nr 20 ukowo Gdynia, 14,6 km;
wzmocnienie drogi nr 7 Gdask Jazowa wraz z przebudo-
w mostu w Kiemarku oraz budow wza, 41,64 km;
przebudowa mostu przez rz. upaw w Poganicach.
W zakresie odnw mostw wykonano remont wiaduktu nad
ul. Graniczn w Kwidzynie oraz obiektu nad rz. upaw w Po-
ganicach.
Z waniejszych odnw drg zrealizowano:
odnow nawierzchni na odcinku Chrzstkowo Czuchw;
odnow nawierzchni na odcinku ugi Boepole;
fot. GDDKiA Gdask
Fot. 16. Most przez rzek upaw w Poganicach przy DK6
64 GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 02/2008 (17)
dojazdowy wze autostradowy Rusocin;
remont nawierzchni odc. Egiertowo Babi D;
remont i wzmocnienie odc. Rbowo Runowo.
W roku biecym gdaski oddzia GDDKiA przewiduje do
realizacji m.in. nastpujce inwestycje drogowe:
DK1 przebudowa i wzmocnienie drogi na odcinku d.
27,7 km z Pruszcza Gdaskiego do Pszczek;
DK6 budowa obwodnicy Supska, d. 16,3 km;
DK22 budowa obwodnicy Chojnic (zakoczenie: XI 2008 r.);
przejcie przez Starogard Gdaski, d. 5,32 km (zakoczenie:
XII 2008 r.)
W zakresie obiektw mostowych na DK20 planuje si prze-
budow wiaduktu nad lini kolejow w ukowie (rozbirka
starej konstrukcji i postawienie nowej typu arot). Remont stare-
go mostu w Poganicach ma zosta zakoczony w lipcu 2008 r.
Ponadto zaplanowane zostay odnowy nawierzchni drg
m.in.:
DK1 na odcinku Miobdz Tczew, d. 5,43 km;
DK20 na odcinku Kobuczyno Egiertowo, d. 10,5 km;
DK21 na odcinku Zielin Suchorze, d. 4,5 km.
Podsumowanie
Najnowsze doniesienia mediw na temat dziaa w naszym
drogownictwie, ktre od roku rozpatrywane s gwnie pod
ktem organizacji mistrzostw w pice nonej Euro 2012 nie
napawaj optymizmem. W styczniu GDDKiA podpisaa kon-
trakty na budow czci S3 na trasie Szczecin Gorzw Wiel-
kopolski, a take na budow fragmentu S8, jaka bdzie cz-
nikiem midzy patn autostrad A2 a Warszaw. Jednak od
tej pory nie uskuteczniono adnej umowy w sprawie powa-
nych robt drogowych. By moe ulegnie zmianie rwnie
rzdowy program inwestycji drogowych na lata 20082012,
ktry zosta przyjty niespena p roku temu. Wedug tego
programu spodziewamy si m.in. 900 km autostrad, ponad 2
tysice drg ekspresowych oraz blisko 60 obwodnic. W to,
czy ambitny plan piciolatki uda si zrealizowa zaczyna-
j wtpi rwnie drogowcy. Nam pozostaje jednak bacznie
przyglda si powstajcym drogom i by dobrej myli, e
wszelkie utrudnienia nie wpyn negatywnie na sportowe
wydarzenia w 2012 r.
autor mgr Agata Sumara
Geoinynieria drogi mosty tunele
fot. GDDKiA Gdask
Fot. 17. Budowa obwodnicy Chojnic
 drogi/mosty
drogi/mosty

GEOD
URZDZENIA NARZDZIA OSPRZT WIERTNICZY
2008/2007

URZDZENIA NARZDZIA I OSPRZT WIERTNICZY

Nowoczesne
atwe w obsudze
Trwae i niezawodne
Urzdzenia wiertnicze MDT: Mc80, Mc180, Mc200, Mc230

B wielozadaniowe
V do wierce pionowych
VEG do wierce geotermalnych
GiK do wierce w tunelach

Urzdzenia wiertnicze kompaktowe

Speedydrill lekka wiertnica przenona

Birdie lekka wiertnica gsienicowa
Eagle maa wiertnica uniwersalna
Ex 250 do montau na kopark

Gowice i wiertarki

Gowice obrotowe
Wiertarki udarowo - obrotowe
Zestawy wiercce dwugowicowe
Gowice do palownic

Osprzt wiertniczy
Rury puczkowe
widry: gryzowe, skrawajce diamentowe
Rury okadzinowe
Motki dolne z osprztem
Systemy wierce z rurowaniem
Zestawy do wierce rdzeniowych

Zestawy do jetgroutingu

Pompy i mieszalniki do jetgroutingu

Osprzt do jetgroutingu
Wypoyczalnia sprztu

Zapraszamy do odwiedzenia naszego stosiska ( E 61, pawilon E )

na targach Autostrada / Maszbud w Kielcach

Ul. Skona 12 30-383 Krakw t: 012 2922075 f: 012 292175 www.geod.pl biuro@geod.pl
GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 02/2008 (17) 65
mosty
mosty

Most w Puawach
P
ierwszy most w Puawach wybudowany zosta przez
wojska rosyjskie w 1915 r. By to most drewniany na
palach, ktry jednak po krtkiej eksploatacji zosta spa-
lony. W 1916 r. okupacyjne wojska austro-wgierskie wybudo-
way most pstay. W kocu w tym miejscu powsta most stay,
a jego budowa zakoczya si 20 padziernika 1934 r.
Pocztki miasta sigaj XVI w. Przez Puawy prowadzi szlak
handlowy ze Lwowa i Lublina do Wrocawia i Poznania. Tutaj
znajdowaa si te dawna siedziba ksit Czartoryskich. Rzeka
stanowia w tym miejscu szlak wodny, ktrym spawiano zbo-
e i materiay, a swobodny dostp do jej koryta zadecydowa
o wyborze na miejsce przeadunku, co miao odciy przepraw
Fot. 1. Przed montaem konstrukcji stalowej mostu
w Kazimierzu.
Budow mostu staego przez Wis w Puawach rozpoczto
w 1931 r. Betonowe, masywne podpory posadowiono na keso-
nach. Zewntrzne powierzchnie podpr oblicowano kamieniem
granitowym na caej ich wysokoci. Prace przy budowie prowa-
dzio Towarzystwo K. Rudzki i S-ka w Misku Mazowieckim
oraz Huta Krlewska w Chorzowie. Zakoczono je 20 padzier-
nika 1934 r. Wwczas obiekt zosta przekazany do uytku. Most
otrzyma imi Prezydenta Ignacego Mocickiego, a tablica upa-
mitniajca to wydarzenie zostaa zamontowana na ryglu bramy
wjazdowej od strony Puaw. Koleje jego losu skomplikoway si
wraz z wybuchem wojny w 1939 r. W nocy z 10 na 11 wrzenia
uszkodzone zostao podparcie przsa nad filarem od strony Pu- Fot. 2. Zmontowana konstrukcja stalowa
aw. Wojska niemieckie dokonay tymczasowej naprawy i most
funkcjonowa jeszcze we wrzeniu 1939 r. Po przejciu frontu
Niemcy skierowali ruch na wybudowany most tymczasowy.
Lipiec 1944 r. okaza si dla mostu w Puawach nieszczliwy.
Wtedy zosta on zniszczony przez wycofujce si wojska niemiec-
kie, ktre wysadziy adunkami wybuchowymi grne czci fila-
rw nurtowych. Dla potrzeb ruchu ponownie wybudowano most
tymczasowy. Do odbudowy staego mostu przystpiono w 1946 r.,
a ostatecznie przywrcono go do uytku 29 czerwca 1949 r.
Most przez Wis w Puawach od zawsze stanowi i stanowi
wane ogniwo w sieci drg Lubelszczyzny. Dua odlego naj-
bliszej przeprawy w kierunku grnego biegu rzeki (most w An-
Fot. 3. Technologia budowy mostw lat 30-tych XX w. - rzeka przegrodzona
nopolu) dodatkowo podkrela jego warto, a bogata historia
drewnianymi rusztowaniami pomocniczymi
przekonuje, e nie jest on tylko kolejnym, zwykym mostem.
Wprawdzie jego znaczenie komunikacyjne zmaleje, ale wci
pozostanie niekwestionowanym symbolem miasta.
Zdjcia pochodz z albumu Budowa mostu staego w Pua-
wach z lat 1932 - 1934

autor mgr Jolanta Augustyska
GDDKiA o/Lublin

MOSTY. Trzy tysice lat zmaga z natur. David J. Brown

Arkady, Warszawa 2005, str. 208

Ksika niezwyka i ekscytujca. David J. Brown opisa 100 najwaniejszych mostw wiata, od
kamiennych konstrukcji z czasw cesarstwa rzymskiego i piknych drewnianych mostw japo-
skich a po smuke obiekty wznoszone obecnie.Przedstawi sylwetki projektantw mostw i opisa
trudnoci, z jakimi borykali si podczas ich budowy, omwi zastosowane rozwizania, a take
zwrci uwag na niedostatki projektw, w wyniku ktrych dochodzio niejednokrotnie do katastrof.
Opisywane obiekty, stanowice wspaniae osignicia techniczne, s ilustrowane doskonaymi
zdjciami.

WICEJ POZYCJI ORAZ ZAMWIENIA NA STRONIE www.i-b.pl

66 GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 02/2008 (17)

Wpyw zmiany stanu gruntw
na nono
pali wierconych CFA
W
trakcie prowadzonych bada in-situ stanu grun-
tw otaczajcych pale CFA przed i po ich wy-
konaniu poczyniono obserwacje pozwalajce na
sformuowanie pewnych oglnych wnioskw dotyczcych
nonoci tych pali.
Zapewne wpyw na nono pali CFA ma rednica rury jest oczywiste powikszenie powierzchni pobocznicy pala
centralnej widra, co powoduje wzrost zagszczenia gruntu
otaczajcego pal w trakcie wiercenia przy zwikszeniu teje
rednicy.
Skutkiem ubocznym zwikszenia rednicy rury centralnej
jest zmniejszenie iloci gruntu wydobywanego podczas wier-
cenia na powierzchni tzw. urobku, ktry jest bardzo kopo-
tliwym materiaem do utylizacji, odwiezienia i skadowania.
Jednak najbardziej interesujcym, z punktu widzenia fun-
damentowania, efektem zwikszenia rednicy rury centralnej
jest zwizany z tym niewtpliwy wzrost nonoci pala.
Badanie gruntw otaczajcych pobocznic pali CFA po-
zwoliy rwnie na potwierdzenie faktu, e zasadnicze zna-
czenie dla zmian stanu tych gruntw ma cinieniowe beto-
geoinynieria
geoinynieria
nowanie pali. W warstwach gruntw sabych (lune grunty
sypkie, plastyczne, mikkoplastyczne i pynne grunty spo-
iste, namuy i torfy) nastpuje znaczne poszerzenie rednic
pali i wzrost objtoci wpompowanego betonu nawet o 50%
w stosunku do objtoci geometrycznej pali. Efektem tego
jak rwnie ksztatowanie wtrnych podstaw poszerzanych
w ten sposb pali.
Seria wykonanych dotychczas, jak rwnie kontynuowa-
nych, bada nad wpywem sposobu wiercenia, ksztatu na-
rzdzi wiertniczych oraz cinienia i rodzaju betonu na zmian
stanu gruntw otaczajcych pale CFA pozwoli na zweryfi-
kowanie wspczynnikw nonoci i udoskonalenie metod
projektowania tego typu fundamentw.
autor dr in. Jerzy Domski
ZKB Geocomp sp. z o.o.
GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 02/2008 (17) 67
geoinynieria
geoinynieria

GEOMIX i TRENCHMIX
Innowacyjne technologie wgbnego mieszania gruntu firmy Soletanche Polska

T
echnologia mieszania gruntw in-situ powstaa
w latach 50. XX w. w USA, ale jej intensywny roz-
wj nastpi w latach 70. i 80. ubiegego stulecia,
szczeglnie w Japonii i krajach skandynawskich. W chwili
obecnej metoda ta jest powszechnie stosowana i akcepto-
wana przy gbokim fundamentowaniu na wiecie. W Pol-
sce na szersz skal wykorzystanie mieszania gruntu datuje
si na pocztek XXI w. (Topolnicki, 2004) i podlega ona
dalszemu rozwojowi.
W uproszczeniu metoda mieszania gruntw in-situ po-
lega na zniszczeniu istniejcej struktury gruntu, a nastp-
nie wymieszaniu jej z mokrym (zawiesina twardniejca)
lub suchym (mieszanka wapna z cementem) materiaem
wicym. Materia powstajcy w wyniku takiego procesu
(gruntobeton) charakteryzuje si korzystniejszymi parame-
Fot. 1. Colmix Fot. 2. Frez CSM
trami (wytrzymao, nieprzepuszczalno) od gruntu wyj-
ciowego. Istnieje szereg klasyfikacji tej metody, biorcych
za podstaw rne czynniki (Topolnicki, 2004; Larsson,
2005):
gboko mieszania (wgbne mieszanie gruntu DMM,
DSM i powierzchniowe mieszanie gruntu SSM);
rodzaj materiau wicego (metoda mokra lub sucha);
technologia mieszania (mechaniczna lub strumie zawie-
siny pod wysokim cinieniem).
Szczeglnie szerokie zastosowanie ma technologia
wgbnego mieszania gruntu na mokro (DMM deep mi-
xing metod, DSM deep soil mixing) mona wydzieli
5 podstawowych zastosowa tej metody (Bruce, 2001):
1. Przegrody przeciwfiltracyjne (ekrany zamykajce lub
ograniczajce filtracj wody w obrbie i pod budowlami
hydrotechnicznymi (way przeciwpowodziowe, zapory),
izolacja odciekw ze skadowisk odpadw, izolacja g-
bokich wykopw fundamentowych).
2. ciany oporowe (tymczasowe obudowy gbokich wyko-
pw), ktre mog by zbrojone elementami stalowymi.
Mog zastpowa obudowy typu cianki berliskie. Spe-
niaj jednoczenie rol przegrd przeciwfiltracyjnych.
3. Wzmocnienie gruntu (pojedyncze elementy kolumny,
grupy kolumn, panele) jako wzmocnienie podoa.
4. Stabilizacja i zeskalanie gruntu (procesowi mieszania
poddawane s znaczne objtociowo iloci gruntu lub
szkodliwych odpadw przemysowych; metoda stosowa-
na gwnie w ochronie rodowiska).
5. Przeciwdziaanie upynnianiu gruntu (powizane struk-
tury przestrzenne zapobiegajce przemieszczaniu si
upynnionego gruntu). Fot. 3. Frez CSM na Liebher 852
Przy wykorzystaniu technologii DMM metod mokr po-
wszechnie stosuje si sprzt oparty o widry mieszajce.
Stosowane s pojedynczo lub w zestawach z rnym uo-
eniem widrw (por. Colmix). Przy odpowiedniej iloci
obrotw zapewniaj one waciwe wymieszanie gruntu.
Niemniej jednak przy konstrukcji przegrd przeciwfiltracyj-
nych i cian oporowych gwnym problemem, szczeglnie
na wikszych gbokociach, jest konieczno zachodzenia
na siebie poszczeglnych kolumn i ryzyko powstania tzw. Rys. 1. Zasada pracy systemu Geomix

68 GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 02/2008 (17)

 geoinynieria
geoinynieria

okien w miejscach, gdzie poszczeglne kolumny docho-

dz do siebie nawet pod niewielkim ktem. W przypadku
struktur o owalnym przekroju, takich jak np. kolumny, za-
groenie tego typu nie moe by cakowicie wyeliminowa-
ne. Przeciwdziaaniem dla nich byy prby wykonywania
paneli prostoktnych, uatwiajcych szczelne zachodzenie
na siebie poszczeglnych elementw (por. Porbaha at all,
2001; Khono, 1984: Watanabe at all, 1996 in: Larsson, 2005;
Porbaha at all 2001). Innym rozwizaniem zapewniajcym
cigo przegrd przeciwfiltracyjnych byo ich wykonywa-
nie metod bezspoinow opart na zasadzie dziaania piy
acuchowej. Technologie te nosiy nazwy TRD trench
remix deep (Kamon, 2000) i Cut-Mix injection (Sarchan
1999).
W ostatnich latach Soletanche-Bachy i Soletanche Polska
wprowadziy innowacyjne technologie wgbnego miesza-
nia gruntu, pozbawione wad sprztu opartego o widry:
GEOMIX i TRENCHMIX, przeznaczone specjalnie do wyko-
Rys. 2. Panele pierwotne i wtrne
nywania przegrd wodoszczelnych i cian oporowych oraz
wzmacniania podoa gruntowego.

Proces GEOMIX
Geomix stanowi innowacyjny sposb wykonywania cian
oporowych i przegrd wodoszczelnych w technologii wgb-
nego mieszania gruntu (DMM, DSM). Polega na wykonywaniu
prostoktnych paneli, ktre zachodzc na siebie tworz
cig nieprzepuszczaln cian. W metodzie CSM wykony-
wane s prostoktne panele o wymiarach od 2,4 m0,5 m do
2,8 m1,2 m i maksymalnej gbokoci 30 m. Panele te mog
by zbrojone elementami stalowymi. W chwili obecnej Sole-
tanche Polska dysponuje sprztem umoliwiajcym wykony-
wanie paneli o wymiarach 2,80 m0,50 m i gbokoci 16 m.
Panele wykonywane s przy pomocy specjalistycznego Rys. 3. Przykadowe wyniki bada wytrzymaoci
sprztu frezu CSM (cutter soil mixing). CSM projektu So-
letanche-Bachy zosta skonstruowany na podstawie techno-
logii pochodzcej z Hydrofrezu urzdzenia stosowanego
do wykonywania cian szczelinowych. Frezy skrawajce,
napdzane silnikami hydraulicznymi zainstalowanymi bez-
porednio w bbnach frezu, usytuowane s prostopadle do
powierzchni gruntu w jednej paszczynie na sztywnej erdzi
prowadzcej. erd zapewnia precyzj w prowadzeniu frezu
i pionowo formowania wykonywanych paneli. Pomidzy
bbnami frezu znajduje si dysza, przez ktr dostarczana
jest zawiesina twardniejca.
Fot. 4. Odsonity fragment przegrody Geomix Fot. 5. Instalacja zbrojenia
Bbny skrawajce zapewniaj wysok efektywno zarw-
no w fazie drenia, jak i podczas mieszania gruntu z iniek- W przypadku frezowania twardego gruntu lub dreniu na
tem, gwarantujc powstanie gruntobetonu wysokiej jakoci. znaczne gbokoci korzystne jest zastosowanie dwch ty-
Frez CSM moe by instalowany na rnego typu nonikach: pw iniektu: przy dreniu zastosowanie puczki bentonito-
wiertnicach palowych, dwigach i koparkach. W zalenoci wej, a w fazie mieszania zawiesiny cementowej. W zale-
od potrzeby, frez moe by pozycjonowany poprzecznie lub noci od rodzaju gruntu i gbokoci wykonywanych paneli
rwnolegle do ruchu nonika. Umoliwia to z jednej strony mog by one wykonane naprzemiennie (jak w przypadku
wykonywanie paneli w bezporednim ssiedztwie istniej- cian szczelinowych) lub w sposb cigy, zachodzc na
cych przeszkd (np. budynkw), a z drugiej zapewnia wyso- siebie (jak w przypadku slurry trench). Wybr metody jest
k efektywno przy wykonywaniu przegrd. W zalenoci owocem technicznej i ekonomicznej optymalizacji, uwzgld-
od mocy silnika hydraulicznego CSM moe by napdzany niajcej parametry gruntu, wymagania technologiczne ciany
przez nonik bd dodatkowy agregat hydrauliczny. Stero- i ograniczenia zwizane z ochron rodowiska.
wanie systemem i zapisywanie danych ma miejsce przy za- Ostateczny wynik zastosowania technologii CSM jest wy-
stosowaniu zintegrowanego systemu komputerowego. padkow rnych czynnikw:
Pojedynczy panel wykonywany jest poprzez wycinanie parametry gruntu: geneza, zrnicowanie, twardo, po-
frezem szczeliny w gruncie z jednoczesnym iniektowaniem cztkowa przepuszczalno, granulometria, poziom wody
zawiesiny twardniejcej cementowo-bentonitowej. Po osi- gruntowej.
gniciu projektowanej gbokoci frez jest podnoszony, przy parametry zwizane z technologi: rodzaj oraz ilo zawie-
jednoczesnym kontynuowaniu iniekcji i mieszaniu gruntu. siny twardniejcej, szybko rotacji, tempo gbienia.

GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 02/2008 (17) 69

geoinynieria
geoinynieria

Zastosowanie
Technologia CSM moe by stosowana z najwiksz sku-
tecznoci w gruntach piaszczystych, wirowych i glinia-
stych. Przewag nad innymi metodami mieszania gruntu
(np. przy pomocy widrw) stanowi zdolno do penetro-
wania nawet mikkich gruntw skalistych (margle, iowce,
kreda piszca, piaskowce ilaste).
ciany wykonywane w technologii CSM mog mie sze-
rokie i rnorodne zastosowanie w gbokim fundamen-
towaniu:
pojedyncze panele w formie baret mog zastpowa pale
lub kolumny cementogruntowe;
tymczasowe ciany oporowe dla gbokich wykopw.
ciany te mog by zbrojone elementami stalowymi;
przegrody przeciwfiltracyjne stosowane zarwno do izo-
lacji przeciwwodnej jak i w ochronie rodowiska do izo- Fot. 6. Trencher
lacji odciekw.

Do chwili obecnej w technologii GEOMIX firma Sole-

tanche zrealizowaa kilka obiektw we Francji i Stanach
Zjednoczonych oraz dwa w Polsce. Badania powykonaw-
cze wytrzymaoci i wspczynnika filtracji z naddatkiem
speniy wymagania projektowe.

Trenchmix
Metoda TRENCHMIX CDMM (continuous deep mixing
method) jest rezultatem wsppracy firm Soletanche-Bachy Rys. 4. Zasada dziaania trenchera
i Mastenbroek, wiatowego producenta sprztu melioracyj-
nego. W metodzie tej wgbne mieszanie gruntu wykony-
wane jest przez specjalistyczny trencher. Zbudowany jest
on z gsienicowego nonika z przytwierdzonym ruchomym
frezem dziaajcym na zasadzie piy acuchowej.
Przytwierdzone do acucha ostrza niszcz istniejc
struktur gruntu, a nastpnie mieszaj grunt z materia-
em wicym. Sprzt pozwala na wykonywanie przegrd
przeciwfiltracyjnych o gruboci 40 cm i gbokoci do 10 m
metod bezspoinow. Znaczna moc silnika hydrauliczne-
go i wysoka prdko przesuwu acucha skrawajco-mie-
szajcego (4,8 m/s) zapewniaj zarwno wysokie tempo
produkcji (800 m2/12 h), jak i moliwo pracy w twar-
dym gruncie z niewielkimi przeszkodami (gazie, gruz).
Wysoka jako mieszania gruntu i powstaego gruntobeto-
nu zapewniona jest poprzez automatyczne, elektronicznie
sterowane dostosowanie tempa poruszania si trenchera,
prdkoci przesuwu i iloci dostarczanego materiau wi-
Fot. 7. System rejestrujcy Lutz
cego. Zastosowany sprzt pozwala na efektywne wyko-
nywanie obiektw i konstrukcji liniowych (np. ekranw
wodoszczelnych), ponadto jest pozbawiony wad przegrd
DSM wykonywanych przy pomocy tradycyjnych widrw.

Systemy rejestracyjne i kontrola jakoci

System TRENCHMIX wyposaony jest w system steruj-
co-rejestrujcy firmy LUTZ o nazwie LT3. Skada si on
z umieszczonego w kabinie operatora monitora z kompu-
terem poczonym z czujnikami rejestrujcymi. Jednostka
sterujca pozwala zarwno na kontrol pracy w czasie rze-
czywistym, jak i rejestracj elektroniczn parametrw wy-
konywania przesony.

System pozwala na rejestracj nastpujcych parame-

trw:
monitoring w czasie rzeczywistym oraz rejestracja prze-
pywu i objtoci toczonej zawiesiny twardniejcej; Fot. 8. Narzdzie skrawajce

70 GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 02/2008 (17)

 geoinynieria
geoinynieria

GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 02/2008 (17) 71

geoinynieria
geoinynieria

automatyczne dostosowanie przepywu zawiesiny do

tempa przemieszczania si trenchera i szybkoci acu-
cha skrawajcego;
gboko;
cinienie oleju hydraulicznego.

Zastosowanie
W technologii TRENCHMIX wykonano szereg projektw
przegrd wodoszczelnych w Europie i Polsce. Osignite
rezultaty, podobnie jak w przypadku innych technologii
DMM, zale zarwno od rodzaju gruntu i zastosowanych
mieszanek. Metoda ta jest szczeglnie efektywna przy
wykonywaniu przegrd przeciwfiltracyjnych w gruntach
piaszczystych i pylastych.

Materia wicy
W technologiach DMM stosowane s materiay oparte
z reguy na wodnych zawiesinach cementu portlandzkiego
i ulowego, aktywnym mielonym ulu hutniczym, popio-
ach i bentonicie. Ich dobr jakociowy i ilociowy zaley
od podanych parametrw gruntobetonu, ktry pragnie-
my uzyska (por. Porbaha 2000). Czynnikami takimi s:
fizykochemiczne wasnoci gruntu uziarnienie, mine-
ralogia, zawarto wody i materii organicznej, pH i inne.
Np. grunty spoiste ilaste i pylaste znacznie trudniej
od sypkich ulegaj wymieszaniu z zawiesin wic,
co w znacznym stopniu hamuje proces wizania. Zawar-
to duej iloci materii organicznej moe to wizanie
cakowicie zatrzyma.
jako i ilo materiau wicego materia wicy
powinien by dobierany w zalenoci od celu zastoso-
Fot. 9. Odsonity fragment przesony wykonany w technologii
wania (wzmacnianie lub uszczelnianie). Podstawowym
TRENCHMIX
parametrem jest wspczynnik cementu (cement factor),
ktry okrela wag suchej masy materiau wicego za- Firma Soletanche Polska proponuje rwnie metod
stosowanego do uzyskania danej objtoci gruntobetonu GEOMIX jako sposb wzmacniania podoa i poprawy wa-
w kg/m3. Kolejnym parametrem jest stosunek objtoci runkw posadowienia obiektw kubaturowych, przemy-
(volume ratio), okrelajcy stosunek objtociowy inie- sowych i w budownictwie drogowym.
kowanej zawiesiny do powstaej objtoci gruntobetonu
(por. Bruce 2001). Literatura:
czas i warunki wizania gruntobetonu poprawa pa- [1] Bruce D.A.; (2001) Practitioners guide to the deep mixing
rametrw gruntobetonu nastpuje w cigu stosunkowo method. Ground improvement 5, 95100.
dugiego czasu po wykonaniu wgbnego mieszania. [2] Kamon M.; (2000) Remediation techniques by use of gro-
Zmiany mog zachodzi w trakcie kilku miesicy. und improvement. ASCE. Geotechnical Special Publication
rodzaj zastosowanego sprztu i czas mieszania jako No. 112, 374387.
gruntobetonu zaley od sposobu mieszania (czas, ilo [3] Khono I.; (1984) Special issue. Soil cement work method.
obrotw, stopie rozdrobnienia gruntu pierwotnego). Stirring impellar, auger system. SBW work method, simulta-
neous stirring mechanism in horizontal and vertical direction.
W technologiach GEOMIX i TRENCHMIX stosowane s Kisoko (Foundation Engineering and Equipment), 12, 4853.
materiay wice analogiczne z uywanymi w innych tech- [4] Larsson S., M.; (2005) State of Practice Report Execution,
nologiach DMM. S to zawiesiny wodne cementu i bentoni- monitoring and quality control. International Conference on
tu lub gotowe mieszanki. W zalenoci od rodzaju gruntu, Deep Mixing, 732785.
wspczynnik cementu wynosi od 100 do 500 kg/m3, a sto- [5] Porbaha A., Shibuya S., Kishida T., (2000) State of the art in
sunek objtociowy 200 do 400 l. deep mixing technology. Part III: geomaterial characteriza-
tion. Ground improvement, 3, 91110.
Wnioski [6] Porbaha A., Raybaut J-L., Nicholson P., (2001) State of the
Dowiadczenia zdobyte przy wprowadzaniu i stosowa- art in construction aspects of deep mixing technology. Gro-
niu technologii GEOMIX i TRENCHMIX wskazuj na ich und improvement, 5(3), 123140.
wysok efektywno i jako w stosunku do innych tech- [7] Topolnicki M.; (2005) In situ soil mixing. Chapter 9 in Gro-
nologii wgbnego mieszania gruntu. und Improvement, 2nd Edn. Spon Press, Oxon, 331428.
Brak wad typowych dla systemw opartych na widrach
predestynuje je zwaszcza do zastosowania przy wykony-
waniu przegrd przeciwfiltracyjnych i tymczasowych cian
oporowych.
autor mgr Mariusz Hoffmann
Soletanche Polska sp z o.o.

72 GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 02/2008 (17)

 artyku promocyjny
artyku promocyjny

GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 02/2008 (17) 73

artyku promocyjny
artyku promocyjny

Wavin kompletne systemy

dla drogownictwa
W
ykorzystanie systemw instalacyjnych z tworzyw
sztucznych staje si coraz powszechniejsze rw-
nie w drogownictwie. Stosuje si je m.in. do od-
prowadzania wd deszczowych z drg, wiaduktw i mostw,
a ich popularno wynika z wysokiej trwaoci, bardzo dobrej
hydrauliki, szczelnoci, atwoci w montowaniu oraz niskiego
kosztu eksploatacji.

Niezawodna kanalizacja deszczowa i trwae

przepusty drogowe
System Wavin X-Stream to nowa generacja rur dwucien-
nych i ksztatek z polipropylenu (PP) w systemach kanali-
zacji grawitacyjnej. S one przeznaczone do odprowadzania
ciekw sanitarnych i wody deszczowej. System o sztywnoci
obwodowej SN 8 przeznaczony jest do stosowania w miej-
scach o duych obcieniach statycznych lub dynamicznych.
Konstrukcja rury Wavin X-Stream powstaje w procesie wsp-
wytaczania, ktrego efektem jest gadka wewntrzna cianka
i zewntrzna cianka karbowana. Rury dostpne s w trzech
wersjach kolorystycznych: warstwa zewntrzna pomara-
czowa lub czarna, a warstwa wewntrzna szara oraz rura
w przekroju caa czarna (stosowana najczciej na przepusty
drogowe). Warstwa wewntrzna szara ma na celu uatwienie
inspekcji telewizyjnej.
Konstrukcja rur Wavin X-Stream zapewnia im relatywnie
ma wag przy jednoczesnym uzyskaniu wysokiej sztywnoci
obwodowej. Rura dwucienna produkowana przez firm Wa-
vin charakteryzuje si du elastycznoci. Dziki temu moe
ona ulega czciowemu odksztaceniu pod duym obcie-
niem, przy jednoczesnym utrzymaniu trwaych i szczelnych
pocze. Dotychczas aden z systemw nie oferowa tak cie-
kawego i solidnego rozwizania poczenia przy zapewnieniu
100% szczelnoci i atwoci montau.
Kade poczenie kielichowe wymaga siy. W poczeniu
Wavin X-Stream sia potrzebna do wcinicia bosego koca
rury w kielich zostaa wyranie zminimalizowana, o ok. 50%
w porwnaniu z typowymi rurami PVC-U. W przypadku rur
o rednicach do 400 mm monta rczny moe by wykonywa-
ny przez jedn osob, w rurach o DN500 i DN600 wystarcz
dwie osoby; nie jest konieczne uycie dodatkowego sprztu.
System Wavin X-Stream obejmuje pen gam precyzyjnie
dopasowanych zczek i ksztatek. Dziki temu mona, zasto-
Rys. 1. Separatory - ukad by-passowy Labko
Fot. 1. Rury i ksztatki Wavin X-Stream
sowa w rnorodnych projektach, bez problemu przecho-
dzc na inne materiaowo instalacje. Wszystkie ksztatki po-
siadaj t sam unikatow konstrukcj zczek kielichowych,
umoliwiajc szybkie i proste poczenie kielichowe oraz
solidne uszczelnienie.
Skuteczne oczyszczanie wd opadowych z po-
wierzchni utwardzonych
Z powierzchni utwardzonych do rodowiska naturalnego
przedostaje si wiele substancji szkodliwych, takich jak oleje
i metale cikie. Blisko 80% metali cikich jest zwizanych
z czstkami staymi, takimi jak piasek i i, ktre s przenoszone
przez wody opadowe. Rozporzdzenie Ministra rodowiska
z dnia 24 lipca 2006 r. ( DZ. U. Nr 137 poz. 984) w sprawie
warunkw, jakie naley speni przy wprowadzaniu ciekw
do wd lub do ziemi oraz w sprawie substancji szczeglnie
niebezpiecznych dla rodowiska wodnego, nakazuje pod-
czyszczanie wd opadowych i roztopowych z zawartej w nich
zawiesiny i substancji ropopochodnych. Koniecznym stao
si zatem stosowanie ukadw oczyszczania wd opadowych
spywajcych z powierzchni utwardzonych. Wymg ten do-
tyczy zwaszcza wikszych powierzchni, takich jak parkingi
i place postojowe, tereny przemysowe, place manewrowe,
drogi, stacje paliw, lotniska. Systemy oczyszczania wd opa-
dowych naley stosowa zwaszcza w miejscach o szczeglnie
duej wraliwoci ekologicznej.
Odpowiadajc na potrzeby rynku, firma Wavin produkuje
systemy do podczyszczania wd opadowych skadajce si
z rnego typu separatorw piasku oraz separatorw sub-
stancji ropopochodnych. Wszystkie produkowane przez nas
separatory wykonane s z polietylenu lub z laminatw po-
liestrowych wzmacnianych wknem szklanym. W sytuacji,
gdy istnieje konieczno oczyszczania caej iloci wd opa-
dowych odprowadzanych do odbiornika (z duych zlewni),

74 GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 02/2008 (17)

 artyku promocyjny
artyku promocyjny

proponujemy ukad skadajcy si z separatora oleju SuperPEK

zintegrowanego z piaskownikiem HEK-EN (lub ich wersji od-
dzielnej). Ukad ten jest w stanie oczyszcza cay dopyw wd
deszczowych o nateniu dochodzcym do 2000 l/s.
Separatory maj ksztat podunych walczakw, skadaj si
z trzech komr oddzielonych od siebie ciankami. W pierw-
szej komorze, piaskowniku, dziki sile cikoci zachodzi se-
dymentacja zawiesiny i piasku. W drugiej, rodkowej czci
separatora, nastpuje swobodna flotacja czstek oleju, ktra
jest intensyfikowana przy wykorzystaniu pakietw lamelo-
wych. Moduy lamelowe, w ktrych zachodzi koalescencja
olejw oraz zatrzymanie zawiesiny sabosedymentujcej, za-
instalowane s w ciance midzy rodkow a ostatni komor
zbiornika.
W sytuacji, gdy do separatora ma by kierowana minimalna
ilo wd deszczowych, Wavin proponuje ukady skadajce
si ze studni przelewowej Wavin Labko FRW wyposaonej
w regulator przepywu oraz separatora koalescencyjnego PEK
Filter zintegrowanego z piaskownikiem HEK-EN. Za uka-
dem separatora znajduje si wwczas studzienka kontrolna
EuroNOK, w ktrej przewd by-passowy ponownie czy si
z przewodem kanalizacji deszczowej. Stosujc ukady by-pas-
sowe, naley pamita, zgodnie z wspomnianym wczeniej Fot. 2. Rury i ksztatki Wavin QuickStream
rozporzdzeniem, e urzdzenie (separator) musi by zabez-
pieczone (np. regulatorem) przed dopywem wikszym ni
jego przepustowo nominalna.

Wydajne odwodnienie wiaduktw i mostw HD-PE

Wanym elementem z punktu widzenia trwaoci oraz nie-
zawodnoci mostw, wiaduktw, kadek i innych obiektw
inynierskich jest takie odprowadzenie wd opadowych i roz-
topowych, aby funkcjonowanie obiektu byo niezakcone
i aby jego konstrukcja moga suy uytkownikom prze wiele
lat. Idealnym rozwizaniem jest system odwodnie wiaduk-
tw i mostw HD-PE firmy Wavin. W skad systemu wchodz
rury i ksztatki produkowane z polietylenu wysokiej gstoci
(HD-PE) w kolorze czarnym oraz specjalny system mocowa.
Rury i ksztatki systemu mog by ze sob czone poprzez
zgrzewanie doczoowe lub zgrzewanie elektrooporowe bd
za pomoc kielicha kompensacyjnego lub mufy termokurcz-
Fot. 3. Odwodnienie wiaduktw systemem Wavin QuickStream
liwej. Do mocowania instalacji wykorzystywane s uchwyty
rurowe z konfiguracj rnorodnych zawiesi wykonanych ze odporno na wewntrzn i zewntrzn korozj;
stali umoliwiajcych dostosowanie sposobu podwieszenia in- atwo obrbki mechanicznej;
stalacji do konstrukcji obiektu. odporno na promieniowanie UV dziki stabilizacji surow-
Zarwno materia, z jakiego wykonany jest system, jak i spo- ca specjalnymi dodatkami,
sb czenia poszczeglnych jego elementw, przekadaj si kompatybilno z innymi systemami Wavin.
na nastpujce zalety systemu:
odporno na wysokie i niskie temperatury (rwnie, gdy Wavin to bezkonkurencyjny dostawca systemw instalacyj-
woda ulega zamarzaniu); nych z tworzyw sztucznych, lider w zakresie szerokoci oferty,
elastyczno, stosowanie w obiektach, gdzie wystpuj wi- innowacyjnoci oraz geograficznego zasigu dziaania. Firma
bracje lub obcienia dynamiczne; operuje na dwch rynkach: instalacyjno-budowlanym oraz
szczelno pocze zgrzewanych elektrooporowo i doczo- infrastrukturalnym. Na pierwszym z nich Wavin jest dostaw-
owo; c kompletnych systemw instalacyjnych do doprowadzania
niezakcony hydrauliczny przepyw kadego rodzaju cie- wody do budynku, jej transportu wewntrz domu i ogrze-
kw i samooczyszczanie instalacji dziki gadkiej powierzch- wania oraz odprowadzania ciekw i wd deszczowych. Na
ni HD-PE; rynku infrastrukturalnym Wavin jest ekspertem w dziedzinie
odporno na uderzenia nawet w temperaturach -40C; systemw kanalizacji zewntrznej, drenau, odwodnie drg
maa masa, szybki i atwy monta; i mostw, a take systemw cinieniowych do przesyania
poczenia kielichowe z HD-PE uszczelnienie w kieli- wody.
chach zwykych i kompensacyjnych wykonane jest z mate-
riaw elastomerowych, co gwarantuje odporno na rodki
chemiczne, szczelno i trwao (rwnie w ekstremalnych
warunkach);
autor mgr in. Maria Bogacz-Rygas
Wavin Metalplast-Buk sp. z o.o.

GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 02/2008 (17) 75

mosty
mosty

HOBAS funkcjonalno,
trwao, estetyka

O
becnie coraz wikszy nacisk kadzie si nie tylko okresie odwodnienia byy traktowane marginalnie zarwno
na funkcjonalno obiektu, ale rwnie na jego es- pod wzgldem rozwiza projektowych, jak rwnie jakoci
tetyk zarwno wykonania, jak i wpisywania si materiaw z jakich byy one wykonywane. Obecna tendencja
w krajobraz, w ktrym zosta zaprojektowany i gdzie w przy- dbaoci o szczegy wymusza tak na projektantach, jak i na
szoci powstanie. W rodowisku mostowcw coraz go- producentach stosowanie innowacyjnych, kompleksowych
niej podnoszone s kwestie korelacji projektowanego systemw o duej trwaoci i jakoci. Aby powysze cele zo-
(modernizowanego) obiektu z bezporednim otoczeniem. stay osignite, potrzebny jest potencja ludzki wykorzystu-
Oczywicie najwiksze znaczenie ma tutaj forma zastosowa- jcy wszelk dostpn wiedz w celu uzyskania jak najlep-
nego rozwizania oraz oglna kolorystyka obiektu, jednake szych rezultatw pod wzgldem technicznym, jak i wieloletnie
niewaciwe dobrane szczegy mog zniweczy osignicie dowiadczenie w instalowaniu i eksploatowaniu systemu, co
zamierzonego efektu. Pewne jest, e musi on wywoywa reak- powinno si przekada na nowe rozwizania. Oba te atuty
cje i odczucia najlepiej, aby byy one pozytywne. Caociowe posiada grupa HOBAS.
potraktowanie tematu, a wic dobr odpowiedniego wyposa-
enia mostw i wiaduktw, ma niebagatelne znaczenie. Cho
odwodnienie stanowi tylko niewielk cz procesu budowy
obiektu mostowego, ywotno jego konstrukcji w duej mie-
rze zaley wanie od tego procesu. Odwodnienie zalicza si
do tych kategorii robt, ktre w duej mierze rzutuj na sta-
o i trwao budowli drogowych. Wiele uszkodze korpusu
drogowego i pogorszenie warunkw bezpieczestwa ruchu jest
wynikiem braku lub le dziaajcego odwodnienia.*
Jednake odprowadzenie wd deszczowych z obiektw
mostowych ma na celu nie tylko zapewnienie bezpiecznego
ich uytkowania czy eliminacj zagroe chociaby dla kon-
strukcji pyncych z braku ujcia wd, ale rwnie zachowa-
nie wzgldw ekologicznych (istnieje moliwo podczysz-
czania deszczwki przed ponownym wprowadzeniem ich do
rodowiska) oraz socjologicznych. Odpowiednio dobrany sys-
tem odwodnienia tworzy jednolit cao z obiektem: wsp-
gra z nim nie tylko na paszczynie uytkowej, ale rwnie
estetycznej. Mona zaryzykowa stwierdzenie, e w pewnym
* Strycharz B., Basiski T.: Wpyw odwodnienia na trwao na-
wierzchni drogowych. VIII Midzynarodowa Konferencja Trwae
i bezpieczne nawierzchnie drogowe Kielce 7-8.05.2002 r., s. 401-409. Fot. 2. Obwodnica Puaw most przez rzek Wis

76 GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 02/2008 (17)

 mosty
mosty

cjalnych kompensatorw niewielka rozszerzalno jest kom-

1 zewntrzna warstwa ochronna pensowana w standardowych cznikach. Rozstaw mocowania
2 zewntrzna warstwa wzmacniajca
(wkna szklane, ywica poliestrowa)
podpar i podwiesze rur zaley od takich czynnikw jak:
1
2
3 warstwa przejciowa rednica rury, ilo i rodzaj ksztatek, zakres temperatur pracy
3 (wkna szklane, ywica poliestrowa,
piasek)
rurocigu, konstrukcja mostu, rodzaj elementw mocujcych
4

5
4 warstwa nona itd. Standardowo zalecany jest rozstaw mocowania co 3,0 m,
6 (piasek, ywica poliestrowa, wkna
7
8 szklane)
w odlegociach 1,5 m od kocw rury. Przy rednicach rury
5 warstwa przejciowa (jak 3) powyej 400 mm dopuszczalne jest zwikszenie rozstawu do
6 warstwa wewntrzna wzmacniajca
(jak 2)
4,0 m. Tak duy rozstaw podpr jest moliwy dziki duej
7 warswa zaporowa sztywnoci i wytrzymaoci rur z ywic poliestrowych zbrojo-
8 wewntrzna warstwa o duej
zawartoci ywicy
nych wknem szklanym. Podpory stae powinny by umiesz-
czane przy wpustach, kompensatorach i innych elementach,
przy ktrych niedopuszczalne s odksztacenia rurocigu.
Rury i ksztatki HOBAS Bridge Line posiadaj Aprobat
Techniczn nr AT/2007-03-2208 wydan przez Instytut Ba-
dawczy Drg i Mostw jako oddzielny system niezalenie od
Aprobat i certyfikatw wydanych dla produktw HOBAS.
Rury systemu HOBAS Bridge Line dostarczane s w odcin-
kach prostych, o dugociach handlowych wynoszcych 6 m.
Na specjalne yczenie klienta rury mog zosta dostarczone
w odcinkach o danej dugoci. Z uwagi na technologi wy-
twarzania rur i ksztatek HOBAS, pozwalajc na indywidu-
alne podejcie do kadego tematu, ksztatki s wykonywane
na konkretne zamwienie. Istnieje moliwo wyprodukowa-
nia niestandardowych ksztatek na specjalne yczenie klienta,
zaprojektowanych przez pracownikw HOBAS, a nastp-
nie potwierdzonych przez klienta. Obecnie wprowadzane
Rys. 1. Budowa cianki rur i ksztatek HOBAS s na rynek ksztatki trzeciej generacji, ktre w porwnaniu
z ksztatkami drugiej generacji zmniejszyy swoje gabaryty, jak
Rury HOBAS produkowane s metod odlewania odrod- rwnie wag. Pozostae parametry pozostay na niezmien-
kowego i skadaj si z kilku warstw (rys. 1). Proces odlewa- nym wysokim poziomie.
nia odrodkowego zapewnia bardzo cise powizanie warstw,
usunicie pcherzykw powietrza oraz otrzymanie dokadnie Przykadowe projekty
koowego przekroju. Na szczegln uwag zasuguje odwodnienie obiektw
Poczone rury wraz z ksztatkami HOBAS, zamocowa- w cigu obwodnicy Puaw wraz z nowym mostem przez
ne do konstrukcji obiektu inynierskiego poprzez stalowe rzek Wis, ktre s czci duego zadania inwestycyjne-
elementy mocujce, tworz system odwodnieniowy mostw go, jakim jest budowa drogi ekspresowej nr S12 z Radomia
i wiaduktw HOBAS Bridge Line. do Lublina. Do przeprowadzenia drogi nad Wis suy nowy
Rury i ksztatki HOBAS Bridge Line s odporne na dziaa- most o dugoci cakowitej 1038,2 m i rozpitoci gwnego,
nie promieniowania UV, korozj chemiczn i elektrochemicz- ukowego przsa nurtowego rwnej 212,0 m. Konstrukcja
n (odporno na prdy bdzce), paliwa, oleje i rodki sto- i parametry mostu znacznie przekraczaj dotychczasowe kra-
sowane do odladzania drg, rwnie w stanie odksztacenia.
Ponadto maj niewielk rozszerzalno ciepln, oraz posiadaj
gadk (chropowato k 0,01 mm) i odporn na cieranie
powierzchni zewntrzn i wewntrzn. Zewntrzna warstwa
zapewnia rwnie odporno na zarysowania i jest estetycz-
na. System rur i ksztatek moe pracowa w zakresie wartoci
wspczynnika pH od 1 do 11.
Istnieje moliwo barwienia elementw w masie na do-
wolny kolor z palety kolorw RAL dziki czemu system
HOBAS Bridge Line doskonale wpisuje si w architektur
obiektu, a penic swoj rol, nie wpywa na pogorszenie si
wrae wizualnych. Doskonaym przykadem mog tutaj by
wiadukty na autostradzie A2, w cigu obwodnicy Midzyrze-
cza, obwodnica Garwolina obwodnica Puaw. Dostpne s
rwnie rury o podwyszonej odpornoci ogniowej poprzez
zastosowanie wodorotlenku glinu jako skadnika, dziki cze-
mu posiadaj one szczeglne wasnoci hamujce rozwj po-
mieni w przypadku przepywu przez nie poncych cieczy
palnych. Rury z ywic poliestrowych zbrojonych wknem
szklanym charakteryzuj si maym wspczynnikiem roz-
szerzalnoci liniowej ( 2,5 10-5 mm /mK ), dziki czemu
w wikszoci przypadkw nie ma potrzeby stosowania spe- Fot. 3. Obwodnica Puaw WD10

GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 02/2008 (17) 77

mosty
mosty

jowe osignicia w tym zakresie. Celem odwodnienia w/w

obiektw przewidziano monta ok. 3,3 km rur o rednicach
DN150, 200, 300 i 400 o sztywnoci SN 10 000 N/m2 oraz po-
nad 1100 sztuk ksztatek. System dostarczony zosta w dwch
kolorach RAL 7023 (standardowy kolor systemu 3 generacji)
oraz RAL 6001 (specjalne yczenie klienta elementy te bd
widoczne). Efektem realizacji caej inwestycji bdzie stworze-
nie wanego krajowego i midzynarodowego cigu drogowe-
go, dostosowanego do obsugi tranzytowej ruchu samochodo-
wego: osobowego i ciarowego, oraz do sezonowego ruchu
turystycznego. Natomiast w wyniku budowy I etapu obwodni-
cy uzyska si istotne odcienie mostu przez Wis oraz cen-
trum Puaw, w szczeglnoci od dalekobienego ruchu cia-
rowego na kierunku Radom Lublin.
Kolejn ciekaw realizacj jest budowa obwodnicy
Wyszkowa, ktra bdzie dwujezdniow drog ekspresow
o dugoci 13 km. Bdzie ona biega w przewaajcej czci
na nasypach (sabe grunty i nasypy na terenie doliny rzeki
Bug). Powstanie 11 wiaduktw i nowy dwujezdniowy most
o dugoci 600 m przez rzek Bug. Niezbdna bdzie rw-
nie regulacja koryta rzeki. Na czas trwania budowy przepra-
wy przez Bug wzniesiony zostanie most tymczasowy. Ponadto
powstanie 17 km drg dojazdowych i 3,7 km drg techno-
logicznych i tymczasowych, a ok. 7 km drg poprzecznych
(krajowych, gminnych i lokalnych) zostanie przebudowa-
nych. Do odwodnienia obiektw przewidziano monta ponad
2,3 km rur o rednicach DN150, 200, 250 i 300 o sztywno-
ci SN 10 000 N/m2 oraz ponad 730 sztuk ksztatek, w tym
kompensatorw harmonijkowych. Przewidziano rwnie jed- Fot. 4. Warszawa, ul. Poleczki WD30
nolit barw systemu dla wszystkich obiektw jest to ko-
lor RAL 7023. Planowana przebudowa drogi ekspresowej S8
Radzymin Wyszkw zakada przystosowanie drogi krajowej
nr 8 do parametrw drogi ekspresowej.
HOBAS System Polska sp. z o.o. by rwnie dostawc sys-
temu odwodnienia na dwa 300-metrowe wiadukty nad torami
linii radomskiej na przedueniu ul. Poleczki w Warszawie.
Ich zadaniem jest nie tylko uatwienie podry z Ursynowa na
lotnisko, ale maj by rwnie alternatyw dla wiecznie za-
korkowanej Marynarskiej. Do odwodnienia wiaduktw prze-
widziano nad 600 m rur o rednicy DN150 i 250 o sztywnoci
SN 10 000 N/m2 oraz ponad 130 sztuk ksztatek. Dostarczono
system w kolorze RAL 7023.
Jak starano si dowie wczeniej, odwodnienie to nie tylko
dodatek, ale istotna cz caego obiektu, wpywajca zarw-
no na jego trwao, eksploatacj, jak i estetyk. Wane jest,
aby spenia on podstawowe zadania, tj. odprowadza wod Fot. 5. Warszawa, ul. Poleczki WD30
z obiektu, by szczelny, jak rwnie nie nastrcza problemw
eksploatacyjnych (dobrej jakoci, trway, atwy monta, o wy-
sokich parametrach technicznych), a ponadto wychodzi na-
przeciw przyszym uytkownikom i projektantom (moliwo
wykonania dowolnych ksztatek, barwienie, pomoc zespou
inynierw, midzynarodowe dowiadczenie). Nie bez zna-
czenia jest rwnie estetyka caego systemu (barwienie, bar-
wienie w masie brak uszczcych si powok zewntrznych,
dostpny dowolny kolor systemu). Lata praktyki zarwno
w kraju, jak i zagranic oraz powracajcy klienci, ktrzy cho
raz mieli moliwo pracy przy systemie HOBAS Bridge Line,
s tego najlepszym dowodem.

autor mgr in. Robert Struyski

HOBAS System Polska sp. z o.o.
Fot. 6. Obwodnica Wyszkowa WD 7

78 GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 02/2008 (17)

 mosty
mosty

GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 02/2008 (17) 79

Izolacje i iniekcje
izolacje i iniekcje

Iniekcja cinieniowa Technologia naprawy konstrukcji

I
niekcja cinieniowa to jedna z najciekawszych a zara- Jak mona zauway, na obiekcie mostowym znale
zem jedna z trudniejszych pod wzgldem technicznym mona wiele uszkodzonych miejsc, gdzie zastosowanie na-
technologii w budownictwie. Na budowie zawsze budzi praw iniekcyjnych bdzie niezbdne. Niestety wszystkie te
zainteresowanie, a wszyscy obserwatorzy procesu iniekcji defekty s spowodowane bdami wykonawczymi. Aby ich
z doz niepewnoci przypatruj si, jak to si robi. unikn naleaoby ju na etapie projektowania konstruk-
Na pierwszy rzut oka wydaje si technologi niezwykle cji przewidywa moliwo ich pojawienia si i zapobiega
prost. Nic bardziej mylnego. Wystarczy powiedzie, e nie im. Zapobiega nie leczy. W praktyce ze dobranie mie-
mona spotka dwch identycznych elementw do naprawy szanki betonowej, brak odpowiednio zagszczonego gruntu
iniekcyjnej. Kady przypadek jest rozpatrywany oddzielnie pod obiektem, brak pielgnacji betonu, bdy w ukadaniu
i posiada indywidualne rozwizanie. Bedy, popeniane na izolacji oraz brak izolacji czy te brak naleytej uwagi przy
placach budw przez firmy wykonawcze, przyczyniaj si montau profili uszczelniajcych w dylatacji to jedynie kilka
do bardzo dynamicznego rozwoju technologii iniekcyjnych, przyczyn uszkodze, ktre prowadz do iniekcji...
ktrymi moemy rozwizywa coraz trudniejsze problemy
techniczne.
Iniekcja cinieniowa jest systemem naprawczym. To
system, dziki ktremu moemy wypenia rysy i pknicia,
struktur elementw konstrukcji lub struktur gruntu. W za-
lenoci od rodzaju naprawy moemy wzmocni lub uszczel-
ni element konstrukcji.
Najczciej spotykane typy naprawy uszkodze na kon-
strukcjach mostowych, ktre realizuje si w systemie iniekcji
cinieniowej, to:
wypenianie wzmacniajce i sklejajce rysy;
wypenienie monolityzujce i wzmacniajce struktur ele-
mentw elbetowych i murowych;
wypenienie wzmacniajce duych pustek i kawern;
wzmocnienie i stabilizacja gruntu pod konstrukcj;
uszczelnianie rys i pkni;
uszczelnianie szww roboczych na fazach betonowania;
bezwykopowe uszczelnianie dylatacji;
bezwykopowe wytworzenie izolacji na zewntrz konstruk-
cji w gruncie;
uszczelnienie struktury elementw konstrukcji. Fot. 1. Wiadukt kolejowy koo Zgorzelca wzmacnianie rys

Fot. 2. Parking wielopoziomowy w Warszawie uszczelnianie dylatacji

80 GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 02/2008 (17)


Fot. 3. Strop elbetowy w Warszawie wypenianie elastyczne rys
Iniekcja cinieniowa to zoony proces naprawy
konstrukcji, ktry polega na takim wprowadzeniu rodka
iniekcyjnego w element przez pakery pod cinieniem, aby
wzmocni lub uszczelni konstrukcj.
Doradca techniczny producenta specjalistycznej chemii
budowlanej nie powinien mie kopotw z dobraniem od-
powiedniej technologii naprawy na placu budowy. Powinien
jednak otrzyma niezbdne informacje na temat uszkodzenia
lub, jeli to konieczne, przeprowadzi podstawowe badania.
Brak dostatecznych iloci danych lub ich zatajenie spowo-
duje doradzenie technologii naprawy, ktra moe okaza
si nieskuteczna. Element konstrukcji, na ktrym wczeniej
byy stosowane nieskutecznie techniki iniekcji cinieniowej,
w wikszoci przypadkw nie nadaje si do naprawy lub
naprawa jest trudna i bardzo kosztowna. Dlatego te warto
korzysta z wieloletnich dowiadcze zarwno renomowa-
nych producentw materiaw budowlanych, jak i autoryzo-
wanych firm wykonawczych, aby zastosowa iniekcj cinie-
niow raz, a dobrze.
Warto pamita, aby wszystkie prace iniekcyjne byy
prowadzone przez odpowiednio wyspecjalizowane i pro-
fesjonalne firmy wykonawcze z zachowaniem szczegl-
nych rodkw ostronoci i warunkw BHP. Dodatkowo,
nadzr inynierski producenta materiaw nad robotami
Fot. 4. Magazyn koo Olsztyna wypenianie pustek pod posadzk
Izolacjeizolacje
i iniekcje
i iniekcje
Fot. 5. Przyczek mostu we Wrocawiu uszczelnianie rys
budowlanymi zwizanymi z napraw konstrukcji w techno-
logii iniekcji cinieniowej powinien gwarantowa:
dobranie rodka iniekcyjnego dostosowanego do warun-
kw danej konstrukcji. Wybr produktu o optymalnej
lepkoci umoliwi prawidow penetracj wypeniajc
w elemencie konstrukcji. Im nisza lepko tym moliwe
mniejsze pustki do wypenienia;
dobranie techniki wiercenia otworw iniekcyjnych pozwa-
lajcych na wprowadzenie rodka iniekcyjnego bezpored-
nio w miejsce wypenienia. Otwory przy iniekcji wypenia-
jcej rysy powinny przebiega pod ktem 45 w kierunku
rysy tak, aby przecinay pknicie mniej wicej w rodku
gruboci naprawianego elementu. Minimalna odlego
otworu od krawdzi rysy to 10 cm;
przeprowadzenie kontroli przepywu materiau iniekcyjne-
go podczas wtaczania. rodek iniekcyjny powinien prze-
chodzi z pakera na paker;
wyeliminowanie przerw podczas wypeniania iniekcyjnego,
braku cigoci w uszczelnieniu czy wytwarzaniu izolacji;
dobranie rodka iniekcyjnego o odpowiednim czasie wi-
zania. Naley pamita, e przy uszczelnieniach czas reak-
cji materiaw iniekcyjnych powinien by moliwie krtki,
a przy wzmacnianiu moliwie najduszy;
dostosowanie optymalnego cinienia podczas iniekcji.
Cinienie robocze powinno by jak najmniejsze, jednak
umoliwiajce wtaczanie materiau w konstrukcje. Praca
na zbyt maych oraz na za wysokich cinieniach nie gwa-
rantuje skutecznoci;
wyeliminowanie tzw. iniekcji grawitacyjnej, czyli wlewanie
materiau iniekcyjnego gwnie na powierzchniach pozio-
mych. Skuteczno tego rozwizania stanowi ok. do 10%
wypenienia elementu. Stosowanie cinienia w iniekcji po-
prawia moliwoci penetracji rodka w konstrukcji.
Mona zauway, e popenienie bdu podczas iniekcji
nie jest trudne. Dlatego te serwis inynierski firmy MC Bau-
chemie chce zaoferowa Pastwu dodatkowe usugi doty-
czce planowania i wykonywania prac iniekcyjnych. Do tego
proponujemy profesjonalne i sprawdzone systemy napraw
iniekcyjnych, jak rwnie pompy oraz niezbdne akcesoria
do iniekcji.
autor mgr in. Krzysztof Wrblewski
MC-Bauchemie sp. z o.o.
GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 02/2008 (17) 81
mosty
mosty

Most Kotlarski
Budow Mostu Kotlarskiego rozpoczto w padzierniku 2000 r.,
a do uytku oddano go 30 listopada 2001 r. Jest to most stalowy,
ukowy, o rozpitoci przsa 166,6 m, co czyni go pierwszym
w Polsce, a 20. na wiecie pod wzgldem rozpitoci mostw jed-
noprzsowych. Wzniesiony zosta bez filarw w nurcie rzeki.
Przeprawa zbudowana jest z czterech grnych i czterech
dolnych ukw oraz ortotropowego pomostu. Non konstruk-
cj pomostu stanowi stalowa pyta ortotropowa, skadajca si
z blachy o gruboci 12 mm, podunych eber korytkowych
i poprzecznych eber dwuteowych opartych na podunych
belkach gwnych usytuowanych w paszczyznach dwigarw
ukowych. Gwne belki z ukami grnymi poczono wieszaka-
mi, a z ukami dolnymi za pomoc supw dwuteowych.
Usytuowane na brzegach rzeki masywne filary elbetowe,
posadowione na palach o rednicy 1,5 m i d. 17 m, stanowi
odpory mostu.
Przez most, ktrego cakowita szer. wynosi 36,84 m, biegn
dwie jezdnie, po dwa pasy ruchu kada, dwa torowiska tram-
wajowe, wewntrzne i zewntrzne pasy bezpieczestwa, dwie
cieki rowerowe oraz dwa chodniki dla pieszych.
Most Kotlarski to najszerszy most w Krakowie i drugi pod wzgl-
dem szerokoci most na Wile. Zarwno pod wzgldem architek-
tonicznym i konstrukcyjnym, jak rwnie technologii wykonania
poszczeglnych prac oraz uytych materiaw, by on budowl
bardzo nowatorsk w okresie, kiedy zosta zbudowany.
Jego ustrj nony stanowi przestrzenna, wolnopodparta struk-
tura stalowa, skadajca si z czterech (w tym dwch wewntrz-
nych i dwch zewntrznych) soczewkowych dwigarw u-
kowych i ortotropowego pomostu. Dwigary skonstruowane s
z ukw grnych parabolicznych i ukw dolnych koowych
o rnej wyniosoci. Grne uki dwigarw wewntrznych s
wyniesione w rodku rozpitoci nad poziom niwelety jezdni
na wysoko 13,258 m, natomiast grne uki dwigarw ze-
wntrznych na wysoko 10,258 m. uki dolne s opuszczone
w najniszych miejscach odpowiednio na 4,757 i 3,757 m od ni-
welety jezdni. Cztery podstawowe dwigary ukowe oparto na
oyskach soczewkowych (kalotowych), przy czym dwigary
wewntrzne oparte s na dwch oyskach staych (filar na brze-
gu prawym) i dwch oyskach jednokierunkowo przesuwnych
(filar na brzegu lewym) o nonoci 14 MN kade. Dwigary ze-
wntrzne oparte s na czterech oyskach przesuwnych wielo-
kierunkowo, a ich nono wynosi 8 MN kade.

Most Siekierkowski
Most Siekierkowski z przsem o konstrukcji zespolonej elbe-
towo-stalowej jest najduszym mostem podwieszonym w Pol-
sce. Jego budow rozpoczto w marcu 2000 r., a do uytku od-
dano go 21 wrzenia 2002 r. Most jest elementem 8,5 km Trasy
Siekierkowskiej, prowadzcej od ul. Witosa na Mokotowie do
ul. Powickiej na Pradze Poudnie.
Umocowany jest na dwch pylonach o ksztacie litery H, usta-
wionych na obu brzegach Wisy. Zbudowano go z trzech roz-
dzielonych dylatacjami czci: most M2 o d. 252 m, usytuowany
nad lewobrzenym terenem zalewowym; most M1 o d. 500 m
przekracza gwny nurt rzeki oraz most M3 o d. 77 m, usytu-
owany nad prawobrzenym terenem zalewowym. Cakowita d.
obiektu wynosi 829 m.
M2 to konstrukcja zespolona o schemacie statycznym
5-przsowej belki cigej. Nie ma tu zjazdw i wyjazdw na
obiekt poza wskimi ciekami rowerowymi. W przedueniu
M2 zaprojektowano 600 m estakad. M3 zaprojektowano jako
konstrukcj zespolon stalowo-elbetow. Jest on krtszy od
M2, ale trudniejszy w realizacji ze wzgldu na poszerzenia, ktre
uatwiy rozwizania dojazdowe i zjazdowe z mostu.
M1 jest mostem podwieszonym (wantowym), a rozpito
gwnego przsa wynosi 250 m. T cz mostu stanowi kon-
strukcja 5-przsowa o rozpitociach poszczeglnych przse
rwnych: 48+77+250+77+48 m, co cznie skada si na obiekt
o d. 500 m. Caa konstrukcja mostu jest podwieszona do 2 py-
lonw w ksztacie litery H przy pomocy 56 want.
Ruch na mocie zorganizowano obustronnie 3 pasami ruchu
o cznej szer. 10,5 m. rodkowy pas rozdzielajcy ma szer. 2 m.
Dla pieszych i rowerzystw zbudowano chodniki. Cakowita
szeroko mostu nie jest staa i wynosi od 33,38 do 40,38 m.
Most zosta zaprojektowany na klas obcienia A, natomiast
dopuszczalna prdko pojazdw na mocie to 70 km/h.
Pomost jest konstrukcj zespolon stalowo-elbetow. Kon-
strukcje przse stanowi dwa dwigary stalowe o przekroju
dwuteowym i wys. ok. 2 m.
Most Siekierkowski posiada 2 pylony o wysokociach 90
i 90,06 m. Maj one ksztat litery H i wymiary u podstawy 6 i 3 m.
Pylony wykonano prawie w caoci z elbetu. Posiadaj one 2
rygle: grny-elbetowy i dolny-sprony, na ktrych za pored-
nictwem oysk oparto pomost. Most zosta podwieszony na 56
linach (wantach). Najdusza wanta ma dugo ok. 131 m i ci-
ar ok. 12 t. Dugo wszystkich want podwieszenia to 5300 m.

82 GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 02/2008 (17)

 mosty
mosty

GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 02/2008 (17) 83

geotechnika
geotechnika

Podcinieniowa konsolidacja
podoa gruntowego
T
echnologia konsolidacji podcinieniowej jest al- klasycznego przecienia nasypem cieka napre efek-
ternatywnym rozwizaniem problemu wzmocnie- tywnych poda w stron kryterium wytrzymaoci gruntu
nia sabego podoa gruntowego w stosunku do na cinanie (punkty AB). Dalsze ukadanie warstw nasypu
klasycznej konsolidacji nasypem wraz z przecieniem prowadzi do awarii i zniszczenia konstrukcji.
i drenami pionowymi. To alternatywne rozwizanie jest
efektywne, szybsze i daje wikszy wspczynnik bezpie-
czestwa ze wzgldu na przemieszczenia poziome i sta-
teczno skarpy.
Konsolidacja ciliwych gruntw poprzez podcinienie
nie jest pomysem nowym, gdy pierwsze prby przepro-
wadzi we wczesnych latach 50. ubiegego wieku dr W.
Kjellman w Szwecji. Nastpne prby zostay przeprowa-
dzone w Chinach oraz USA i, po niezadowalajcych rezul-
tatach zwizanych z duymi problemami praktycznymi, zo-
stay zarzucone. Dopiero przeprowadzona podcinieniowa
konsolidacja gruntw ciliwych przez Menard pod kierow-
nictwem prof. J. M. Cogona w 1980 r. pozwolia opracowa
skuteczn metodologi wykorzystania pomp prniowych
do przypieszenia kompresji gruntw sabych. Rys. 1. Porwnanie klasycznej metody konsolidacji z konsolidacj
podcinieniow (MVC)
Podstawy teoretyczne
Klasyczna metoda konsolidacji podoa nasypem prze-
cieniowym powoduje wzrost napre efektywnych
w orodku gruntowym poprzez wzrost napre cakowi-
tych wynikajcych z przecienia nasypem. Z kolei konso-
lidacja prniowa powoduje wzrost napre efektywnych
w caym orodku gruntowych poprzez spadek cinienia
porowego przy napreniach cakowitych pozostajcych
na niezmienionym poziomie.
Dla klasycznego podejcia obliczeniowego wpyw prze-
cienia nasypem o wysokoci h na naprenia cakowite,
uwzgldniajc cinienie atmosferyczne, wyraa si rwna-
niem:
T = z + f h + Pa = t + Pa wzrost napre cakowitych,
a na cinienie w porach gruntu przy zaoeniu cakowite-
go drenau: uT = w z + Pa = ut + Pa . Rys. 2. Wzrost spjnoci gruntu na skutek podcinienia
Po zsumowaniu otrzymujemy naprenia efektywne w po-
staci wyraenia: ' = T uT = t u t = ' z + f h

Dla konsolidacji podcinieniowej, zakadajc efektywno

systemu prniowego na poziomie 80%, otrzymujemy:
T = z + Pa wyraenie dla napre cakowitych,
uT = w z + Pa 0,8 Pa = w z + 0,2 Pa wyraenie na cinie-
nie wody w porach, i ostatecznie po zsumowaniu:
' = T uT = 'z + Pa 0,2 Pa = 'z + 0,8Pa warto naprenia
efektywnego.
Jak mona atwo zauway, dopki utrzymywane jest
podcinienie o wartoci 80% cinienia atmosferycznego,
na podoe dziaa naprenie ekwiwalentne do 4 m na-
sypu przecieniowego. Jeeli rozwaymy przebieg cie- Rys. 3. Porwnanie klasycznej konsolidacji z konsolidacj podcinieniow
Schemat systemu do konsolidacji podcinieniowej MENARD Vacuum Con-
ki napre na paszczynie dewiatorowej (p, q) rys.1,
solidation (MVC)
przy zaoeniach sabej przepuszczalnoci gruntu, to dla

84 GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 02/2008 (17)

 geotechnika
geotechnika

GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 02/2008 (17) 85

geotechnika
geotechnika

Rok Projekt Obszar zastosowania Kilient Obszar konsolidacji

1988 Clemont Ferrand, Francja Nasyp prbny MENARD 1000 m2

1990 Lomme-Sequedin, Francja Galeria Handlowa Fondasol/Danzas 8130 m2

1990 DDE Gironde Ambes, Francja Droga CETE Bordeaux/ DOT 21106 m2

1990 Calais Eurotunnel, Francja Autostrada SETEC/Eurotunnel 56909 m2

1990 SAEPG Ambes, Francja Magazyny paliw pynnych Mecasol/SAEPG 17550 m2

1991 Le Lamentin, Martynika Terminal lotniczy CEBTP/CCI 17692 m2

1992 Le Lamentin, Martynika Droga ekspresowa BRGM/DOT 7805 m2

1992 Ipoh-Gopeng, Malezja Droga ekspresowa Zaidun Leeng/PLUS 2600 m2

1993 A837 Autostrada (faza I), Francja Autostrada LCPC/ ASF 44500 m2

1994 Lubeck Port, Niemcy Terminal kontenerowy INROS/Port of Lubeck 22500 m2

1994 A837 Autostrada (faza II), Francja Autostrada Scetauroute/ ASF 10000 m2

1995 Khimae STP, Korea Poudniowa System kanalizacji KECC/City of Khimae 83580 m2

1995 Kuching Port, Malezja Terminal kontenerowy Acer/Transfield 12000 m2

1996 RN1-RD1, Guadelupa Droga CETE/DOT Fort de France 6150 m2

1996 Khimae PS, Korea Poudniowa Stacja pomp KECC/City of Khimae 20000 m2

1997 Wismar Port, Niemcy Terminal kontenerowy Sellin&Hacker/Port of Wismar 15000 m2

1999 Quebec, Kanada Drogi dojazdowe do mostu QDOT 1000 m2

1999 Jangyoo STP, Korea Poudniowa Oczyszczalnia ciekw KECC/City of Khimae 70000 m2

2001 EPEC Power Plant, Tajlandia Elektrownia Seatec/ABB Alstom 30000 m2

2001 EADS Hamburg, Niemcy Fabryka lotnicza IGB - Dr Maybaum/ EADS Airbus 238000 m2
Tab. 1. Projekty w technologii konsolidacji podcinieniowej (MVC) 19882001

ciek napre dla konsolidacji podcinieniowej wy-

znacza linia pomidzy punktami A i C. Tak dugo, jak
dziaa podcinienie, zmiany w napreniach przebiegaj
izotropowo 1 = 2 = 3 , co w efekcie prowa-
dzi do wzrostu wytrzymaoci na cinanie gruntu. Wsp-
czynnik bezpieczestwa, przy napreniach na linii AC,
wzrasta podczas caego procesu konsolidacji. Podcinienie
w warstwie gruntu pod membran tworzy efekt sztuczne-
go wzrostu kohezji gruntu cm (rys. 2), dziki czemu ro-
nie wytrzymao na cinanie, przez co o wiele szybciej
mona rozpocz wykonywanie konstrukcji nasypu, bez
obawy utraty statecznoci. Cogon opisa to obrazowym po-
rwnaniem: paczka kawy w opakowaniu prniowym jest Rys. 4. Schemat systemu do konsolidacji podcinieniowej MENARD Vacuum
bardziej sztywna ni ta sama paczka kawy poddana tylko Consolidation (MVC)
cinieniu atmosferycznemu. Dodatkowo izotropowo kon-
solidacji podcinieniowej niweluje wypr gruntu na boki, pomp. Granic konsolidowanego terenu stanowi rw od-
ograniczajc tym samym zuycie materiau (rys. 3). wadniajcy wraz z wykopem wsko przestrzennym, wype-
nionym bentonitem w celu wyizolowania terenu objtego
Procedura aplikacji konsolidacji podcinieniowej wzmocnieniem.
Zastosowanie metody konsolidacji podcinieniowej wy- Wanym punktem jest instalacja urzdze pomiarowych
maga na pocztku przygotowania podoa pod wjazd ci- piezometrw, inklinometrw, cinieniomierza oraz repe-
kich maszyn, ktre zainstaluj dreny pionowe. W tym celu rw talerzowych. W ten sposb na bieco monitoruje si
naley nasypa warstw piasku o odpowiedniej miszo- postp konsolidacji.
ci, ktra oprcz spenienia roli platformy roboczej bdzie Pompowanie koczy si w chwili osignicia projekto-
rwnie warstw drenujc. Nastpnie konstruuje si siat- wanych osiada lub zakadanych parametrw (wskanika
k drenw poziomych, czcych dreny pionowe ze stacj porowatoci, wytrzymaoci na cinanie).

86 GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 02/2008 (17)

 geotechnika
geotechnika

Tonnay
Obszar Boutonne Agnet
Charente
Miszo warstwy gruntu
18 do 26 m 4 do 13 m 4 do 20 m
sabego
Niezdrenowana wytrzymao
17 kPa 15,7 kPa 13,5 kPa
na cicie Su
ciliwo Cc 1,24 0,8 1,07
Projektowana wysoko
2m 5 do 8 m 6m
nasypu

Przewidywane osiadania 2 do 2,5 m 2,5 m max 2m

Tab. 2. Warunki gruntowe na obszarze inwestycji

Zastosowanie
Podczas ostatnich 17 lat firma Menard wykonaa wie-
le projektw w technologii konsolidacji podcinieniowej
(MVC). Sukcesy przy pierwszych inwestycjach byy mo-
liwe dziki wielkiemu zaangaowaniu grupy specjalistw,
ktrzy bardzo szybko dostrzegli moliwoci drzemice
w tej technologii. Z kad nastpn inwestycj konstru-
owanie stawao si atwiejsze i szybsze, dziki czemu kosz-
ty prac ziemnych i konstrukcyjnych ulegy duemu obnie-
niu. Przy pewnych projektach wycznie uycie technologii
konsolidacji prniowej umoliwio zrealizowanie inwesty-
cji, ktra w innych warunkach byaby bardzo trudna bd
nawet niemoliwa.
Dodatkowo, rozpatrujc aspekt techniczno-ekonomicz-
ny, uycie podcinienia do konsolidacji gruntw ciliwych
prowadzi do rozwiza tanich i bezpiecznych. Obszar za-
stosowania konsolidacji podcinieniowej jest bardzo szero-
ki, poczynajc od drg, autostrad i obszarw pod rnego
rodzaju zbiorniki (paliw, materiaw sypkich) do konstruk-
cji wielkoobszarowych, takich jak terminale lotnicze czy
terminale portw kontenerowych. W tab. 1 zestawiono nie-
ktre inwestycje.
Konsolidacja podcinieniowa na przykadzie
inwestycji na autostradzie A 837 (Francja)
sekcja: Saintes Rochefort
Cakowita dugo sekcji wynosia 37,5 km, w tym 10 km
przebiegao przez obszar bagienny, gdzie miszo torfu
dochodzia nawet do 26 m (tab. 2). Kubatura gruntu pod-
danego konsolidacji podcinieniowej okoo 1 mln m3.
Dreny pionowe o rednicy 5 cm zainstalowano w odst-
pach co 1,5 m (siatka kwadratowa) na obszarze 70 000m2.
Nie zdecydowano si na uycie nasypu przeciajce-
go potrzebne naprenie konsolidujce samo wywoao
wytworzenie si podcinienia. Konstruowanie waciwego
korpusu nasypu odbywao si bezporednio na membranie
jeszcze podczas pompowania, a do sumy zakadanej rzd-
nej niwelety i spodziewanych osiada.
Na rysunku 5 przedstawiono przebieg osiada w czasie
trwania prac konstrukcyjnych. Pierwsz faz byo wyko-
nanie nasypu 1,5-metrowego, ktry oprcz spenienia roli
warstwy drenujcej stanowi stabiln platform dla maszyn
instalujcych dreny pionowe (rys. 6). W tym czasie zanoto-
wano pierwsze osiadania na poziomie 1520 cm. Nastpnie
wykonano rw odwadniajcy (rys. 7). Dnia 23 lutego roz-
poczto wytwarzanie podcinienia. Jak mona zauway,
od tej chwili prdko osiada znacznie wzrosa.
Tydzie po rozpoczciu pompowania zaczto wznosi nasyp
na projektowan rzdn, ktr osignito 16 marca i utrzymy-
wano przez cay okres trwania konsolidacji podcinieniowej.
Rys. 5. Przebieg osiada w czasie inwestycji
Fot. 1. Instalacja drenw pionowych
Pompowanie przerwano po 6 miesicach, osigajc za-
kadane przemieszczenia. Od tej chwili prowadzone po-
miary nie wykazyway dalszych osiada gruntu. Na fot. 3
przedstawiono obszar inwestycji.
Wnioski
Technologia konsolidacji podcinieniowej (MVC) jest roz-
wizaniem efektywnym do wzmocnienia wysoce ciliwych
gruntw sabych take przy wysokim zwierciadle wody grun-
towej. Przy wydajnoci systemu sieci podcinieniowej na po-
ziomie 80% praktycznie zastpuje on 4 m klasycznego nasypu
przecieniowego (w warunkach idealnych jest to 5 m). Przy-
toczone przykady zrealizowanych z powodzeniem projektw
udowadniaj, e teza zawarta we wstpie odnonie efektywno-
ci, bezpieczestwa i przypieszenia osiada jest prawdziwa.
Korzyci te pyn z charakteru izotropowej konsolidacji w tech-
nologii MVC w stosunku do klasycznej konsolidacji nasypem
przecieniowym. Izotropowy charakter konsolidacji eliminuje
ryzyko wytworzenia si powierzchni polizgu (wspczynnik
statecznoci wzrasta podczas pompowania rys. 2, 3 i 4), co
umoliwia ukadanie kolejnych warstw nasypu bez przestojw
konsolidacyjnych pozwalajcych na dysypacj cinienia w po-
rach gruntu.
Dodatkowym atutem jest eliminacja przemieszcze poziomych,
przez co notuje si o wiele mniejsze zuycie materiau gruntowe-
go do wypenienia powstaych osiada. Ma to oczywiste znacze-
nie przy redukcji kosztw budowy nasypu drogowego.
Budowa wysokich nasypw na gruntach wysoce cili-
wych, nawet z uyciem drenw pionowych, moe trwa la-

GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 02/2008 (17) 87

geotechnika
geotechnika

tami. Zwizane jest to z potrzeb dzielenia budowy nasypu

na etapy, w ktrych wysoko sypanej warstwy nasypu jest
determinowana wytrzymaoci gruntu na cinanie. Metoda
konsolidacji podcinieniowej pozwala ten czas w duym
stopniu ograniczy (wzrost spjnoci gruntu rys. 2).
W polskich warunkach spotyka si torfy oraz gytie
o miszoci 1015 m. Dla nasypw o wysokoci wikszej
ni 4 m metoda konsolidacji podcinieniowej jest rozwiza-
niem idealnym i trudno znale alternatyw.
Klasyczny wypr nasypem wymaga do duej rezerwy mate-
riaowej (zuycie kruszywa jest duo wiksze), a przede wszyst-
kim czasu. Przy wysokim zwierciadle wody gruntowej bardzo
problematyczne staje si zagszczenie dolnych warstw nasypu
znajdujcych si pod wod (czasem wrcz niemoliwe). Fot. 2. Rw odwadniajcy
Metoda Menard Vacuum Consolidation rwnie wymaga cza-
su zazwyczaj cay proces trwa ok. 6 miesicy. Czas ten jednak
nie jest uzaleniony w tak wysokim stopniu od parametrw grun-
tu, jak w przypadku metody klasycznej. Jednak praktyka poka-
zuje, e roboty ziemne na autostradach trwaj ponad 1 rok i od-
powiednie planowanie od pocztku budowy nie wyduy czasu
inwestycji.
Niewtpliwe atuty jakie niesie za sob uycie konsolidacji pod-
cinieniowej do stworzenia solidnego podoa gruntowego pod
konstrukcj spowoduje, e wkrtce w Polsce stanie si ona tak
popularna jak to ma miejsce we Francji, Koreii Poudniowej, Au-
stralii czy choby u naszych ssiadw w Niemczech.

autor mgr in. Krystian Binder

Menard Polska sp. z o.o.
Fot. 3. Obszar inwestycji pod Tonnay Charente

88 GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 02/2008 (17)