Cilt 11

T.C.
MLL ETM BAKANLII
OCUK GELM VE ETM
036 AY ZBAKIM
Ankara, 2013
Bu modl, mesleki ve teknik eitim okul/kurumlarnda uygulanan ereve
retim Programlarnda yer alan yeterlikleri kazandrmaya ynelik olarak
rencilere rehberlik etmek amacyla hazrlanm bireysel renme
materyalidir.
Mill Eitim Bakanlnca cretsiz olarak verilmitir.
PARA LE SATILMAZ.
NDEKLER
AIKLAMALAR ................................................................................................................... iii

GR ....................................................................................................................................... 1
RENME FAALYET1 .................................................................................................... 3
1. 036 AY OCUUNA UYGUN EVRE DZENLEMES ............................................. 3
1.1 Beslenme Gereksinimi .................................................................................................. 4
1.2 Uyku Gereksinimi ......................................................................................................... 6
1.3. Eitim Ortamnn ocua Uygun Dzenlenmesi ......................................................... 8
1.3.1. Dekorasyon (Ssleme ve Dzen) ..................................................................... 8
1.3.2. deal Bir Bebek Odas Dzenlenmesi .................................................................. 9
1.3.3. 036 Ay ocuuna Uygun evre Dzenlemesine Ynelik Etkinlik rnekleri . 10
1.4. Ak Hava Gereksinimi .............................................................................................. 11
1.4.1. Bebek ve Gne ................................................................................................. 11
1.4.2. Ak Havann ocuklara Salad Yararlar ...................................................... 12
1.5. Kazalardan Korunma.................................................................................................. 13
UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 16
LME VE DEERLENDRME.................................................................................... 18
RENME FAALYET2 .................................................................................................. 19
2. 036 AY OCUUNA UYGUN DUYU ETM ......................................................... 19
2.1. Dokunma Duyusuna Ynelik Malzeme ve Oyunlar .................................................. 20
2.1.1. Dokunma Sepeti ................................................................................................. 20
2.1.2. Dokunma Mobili ................................................................................................ 20
2.1.3. Dokunma Yastklar ........................................................................................... 20
2.1.4. Dokunma Kartlar .............................................................................................. 21
2.1.5. Dokunma Torbas ............................................................................................... 21
2.2. itme Duyusuna Ynelik Malzeme ve Oyunlar ........................................................ 21
2.2.1. Sesli Bileklikler .................................................................................................. 21
2.2.2. Sesli Mobiller ..................................................................................................... 21
2.2.3. Sesli Yastklar .................................................................................................... 22
2.2.4. Sesli Toplar ........................................................................................................ 22
2.2.5. Ses Kutular ........................................................................................................ 22
2.3. Koku Alma Duyusuna Ynelik Malzeme ve Oyunlar ............................................... 22
2.3.1. Koku Kutular .................................................................................................... 22
2.3.2. Koku Malzemeleri Sepeti................................................................................... 23
2.4. Tat Alma Duyusuna Ynelik Malzeme ve Oyunlar ................................................... 23
2.5. Grme Duyusuna Ynelik Malzeme ve Oyunlar ....................................................... 23
2.5.1. Grsel Mobiller .................................................................................................. 23
2.5.2. Renk ve ekil Kartlar ........................................................................................ 23
2.6. 036 ocuuna Uygun Duyu Eitimine Ynelik Etkinlik rnekleri ........................ 24
RENME FAALYET3 .................................................................................................. 29
3. 036 AY OCUUNUN BEDEN GELM (BEBEK JMNAST) .......................... 29
3.1. Kollarn Sra ile Alp Kapanmas ............................................................................ 29
3.2. Kolun Daire eklinde evrilmesi .............................................................................. 30
3.3. Kollarn apraz Hareketi ........................................................................................... 30
i
3.4. Bacaklarn Kaldrlmas ve Bklmesi....................................................................... 31
3.5. Bacaklarn Dizlerden Bklp Dzeltilmesi .............................................................. 31
3.6. Ayaklarn Daire eklinde Hareketi ............................................................................ 31
3.7. Gvde Hareketi .......................................................................................................... 32
3.8. Ayak Bileklerinden Tutulup Gvdenin Kaldrlmas ................................................. 32
3.9. Ayaktan Tutulup Ba Aa Sarktma Egzersizi ........................................................ 33
3.10. 036 Ay ocuunun Beden Geliimine Ynelik Etkinlik rnekleri ....................... 34
RENME FAALYET4 .................................................................................................. 38
4. 036 AY OCUUNUN TUVALET VE TEMZLK ETM ..................................... 38
4.1. ocuun Temizlii ..................................................................................................... 38
4.1.1. Deri Temizlii ve Banyo .................................................................................... 39
4.1.2. Yz Temizlii .................................................................................................... 40
4.1.3. El Temizlii........................................................................................................ 41
4.1.4. Ayak Temizlii .................................................................................................. 41
4.1.5. Sa Temizlii ..................................................................................................... 42
4.1.6. Az-Di Temizlii ............................................................................................ 42
4.2. Tuvalet Eitimi........................................................................................................... 42
4.2.1. Tuvalet Alkanl ............................................................................................. 42
4.2.2. Peri-Anal Blge Temizlii ................................................................................. 44
4.3. 036 Ay ocuunun Tuvalet ve Temizlik Eitimine Ynelik Etkinlik rnekleri..... 45
RENME FAALYET5 .................................................................................................. 51
5. 036 AY OCUUNDA TOPLUMSAL KURALLAR ................................................... 51
5.1. Tanm ve nemi ........................................................................................................ 51
5.2. Grg Kurallar .......................................................................................................... 52
5.2.1. Eitim Ortamnda Grg Kurallar .................................................................... 52
5.2.2. Evde Grg Kurallar ......................................................................................... 52
MODL DEERLENDRME .............................................................................................. 57
CEVAP ANAHTARLARI ..................................................................................................... 58
KAYNAKA ......................................................................................................................... 60
ii
AIKLAMALAR
AIKLAMALAR
ALAN ocuk Geliimi ve Eitimi
DAL/MESLEK Erken ocuklukta retmen Yardmcl
MODLN ADI 036 Ay z bakm
036 ay ocuuyla iletiim, evre dzenlemesi, duyu
eitimi, beden geliimi (bebek jimnastii), tuvalet ve
MODLN TANIMI
temizlik eitimi, toplumsal kurallar ile ilgili bilgilerin
kazandrld bir renme materyalidir.
SRE 40/32
N KOUL Bu modln n koulu yoktur.
036 ay ocuunun z bakm becerilerini
YETERLK
tanyabileceksiniz.
Genel Ama
Bu modl ile 0-36 ay ocuunun z bakm becerilerini
tanyabileceksiniz.
Amalar
1. 036 ay ocuuna uygun evre dzenlemesi yapmay
kavrayabileceksiniz.
2. 036 ay ocuunun duyu eitimine uygun materyal ve
MODLN AMACI
oyunlar retmeye rehberlik edebileceksiniz.
3. 036 ay ocuunun beden geliimine uygun jimnastik
hareketlerini retmeye rehberlik edebileceksiniz.
4. 036 ay ocuunun tuvalet ve temizlik alkanln
kavrayabileceksiniz.
5. 036 ay ocuunun toplumsal kurallara uyma
becerisini kazandrmaya rehberlik edebileceksiniz.
Ortam: Snf, erken ocukluk eitim kurumlar, zel kamu
kurum ve kurulular
ETM RETM
ORTAMLARI VE Donanm: Kaynak kitaplar, bilgisayar, projeksiyon,
DONANIMLARI fotoraflar, afi, bror, dergiler, uyarc pano, tepegz,
asetat, fotoraflar, CD, VCD, bilgisayar donanmlar,
televizyon
Modl iinde yer alan her renme faaliyetinden sonra
verilen lme aralar ile kendinizi deerlendireceksiniz.
LME VE retmen modl sonunda lme arac (oktan semeli
DEERLENDRME test, doru-yanl testi, boluk doldurma, eletirme vb.)
kullanarak modl uygulamalar ile kazandnz bilgi ve
becerileri lerek sizi deerlendirecektir.
iii
iv
GR
GR
Sevgili renci
036 ayda, ailenin nemi ok byktr. ocuk ihtiyalarnn tamamn aile iinde
giderir. Bebein gereksinimleri arasnda fiziksel ihtiyalar (beslenme, uyku, bakm), sevgi
ve ilgi gereksinimleri vardr. Bu ihtiyalar, zamannda ve yeterli miktarlarda karlanmaldr.
ocua erken dnemde salanan nitelikli uyarclar, onun beyin geliimini dolaysyla
bilisel geliimini nemli lde etkileyecektir.
Bu modlde 036 ay ocuuyla doru iletiim kurmay kavrayacak, bu ya ocuuna

uygun evre dzenlemesi yapmay reneceksiniz. Ayn zamanda ocuun duyu eitimine
ynelik malzemeleri seebilecek ve oyunlar retmeye rehberlik edebileceksiniz. Jimnastik
hareketlerini retmeye rehberlik edebileceksiniz. Tuvalet eitimini ve temizlik konusunu
reneceksiniz. Son olarak da toplumsal kurallara uyma becerisini kazandrmaya rehberlik
edebileceksiniz.
1
2
RENME FAALYET1
RENME FAALYET1
AMA
renme faaliyetinde kazandrlacak bilgi ve beceriler dorultusunda 036 ay

ocuuna uygun evre dzenlemesi yapmay kavrayabileceksiniz.
ARATIRMA
0-36 ay ocuuna uygun evre dzenlenmesini aratrnz

Yaptnz aratrmalar snf ortamnda arkadalarnzla paylanz.
1. 036 AY OCUUNA UYGUN EVRE

DZENLEMES
ocuun doasna, geliimine ve ihtiyalarna uygun olarak ele alnmas gereken
evre dzenlenmesinden ve eitim srecinden birinci derecede aile sorumludur. zellikle
kalc davran biimlerinin kazanld sfr-alt ya dneminde, ocua verilecek doru
sosyal ve fiziksel uyarclarla bedensel ve zihinsel ilerlemesi gelitirilebilir. Bu nedenle
zellikle ocuklarn gereksinimlerinin bilinmesi ve bu dorultuda ortamn hazrlanmas
nemli rol oynar.
ocuun Gereksinimleri (Maslowun insan gereksinmelerine karlk gelen

psikososyal ve kltrel kavramlar) aada sralanmtr:
Biyolojik Gereksinmeler: Barnma, btnlk, dzen, sreklilik, balamclk
Gvenlik Gereksinmesi: Can-mal gvenlii ve mahremiyetin salanmas,

kalabalklk veya yalnzlk duygularnn nlenmesi, egemenlik alannn
belirlenmesi, kendini savunma meknizmalarnn salanmas, kolay ynlenme
ve yol bulma olanaklarnn salanmas.
Ait Olma Gereksinmesi: Sosyokltrel uygunluun, insan rgtlerine katlma,

sosyalleme, toplumsal etkileimler kurma gibi olanaklarn salanmas, ortak
meknlarn yaratlmas, yer ile zdeleme olanaklarnn sunulmas
Saygnlk Gereksinmesi: Kimlik-benlik aray, farkllk aray, mekn

kiiselletirme zgrl, birey, snf veya gruba ait sembollerle kendini da
vurma, kolay alglanma, imgelenebilir olma, aklda kalc olma vb.
3
Kendini Kantlama Gereksinmesi: Toplumsal rgtlerde grev alma, katlma
ve seme zgrlne sahip olma, retme yoluyla kendini da vurma, meknda
esneklik, gelitirilebilirlik, dinamiklik, tamamlanmamlk.
Entellektel, Duygusal ve Estetik Gereksinmeler: Estetik kavramlarnn

eitlenmesi, karmaklk, enerji ve canlya gsterilen duyarllk, toplumsal
bilinci pekitirme.
1.1 Beslenme Gereksinimi

ocuk beslenmesinde 0-3 ya aras kritik bir dnemdir Bu dnemde annelerin her
konuda olduu gibi beslenme konusunda da bebekleri iin mmkn olan en iyi balangc
yapmas gerekir Salkl beslenmenin temelleri bu ya aralnda atlr ve bu dnemdeki
beslenme alkanlklar bebein ileri yalardaki saln etkiler. Bu nedenle ocuklara
beslenme alkanlnn kazandrlmas ok nemlidir.
Salkl beslenme alkanl kazandrabilmek iin nemli noktalardan biri, 0-1 ya

arasnda ocuklarn besinlerle tanmasnn gerekliliidir. ocuk yrmeye balamadan nce
besinlerle tanrsa daha az yemek seen bir ocuk olarak byr. 1-2 yalar evreyi kefetme
yadr. ocuk bu dnemde evresinde olup bitenle ilgilendii iin yemek yemeye ilgisi
azalabilir. Masada uzun sre oturmak istemez. Arkasnda komamal, ocuun kendi arzusu
ile masaya dnmesi beklenmelidir. Bu dnemde fizyolojik byme hz dmtr. 2-3 ya
aras, ocuklarn evresinde grdklerini isimlendirmek istedii bir dnemdir. Bu nedenle
srekli soru sorar. Ebeveyn-ocuk atmas ekirdeinin atld bu dnemde ocua kar
sabrl olunmal, sorulara makul cevaplar verilmelidir. Bu dnemde ocuun disipline
edilmesi ok kolaydr. Disiplin, yaam kolaylatran kurallar btn olduundan kendisi ile
ilgilenilen, sorularna cevap alan ocuklar ebeveynleri tarafndan konulan kurallara daha
kolay uyum gsterir. Ancak burada anne-baba tutarll ok nemlidir. Kurallar
konulduktan sonra annenin koyduu kurala baba, babann koyduu kurala anne uymaldr.
Elbette ki kurallar, anne ve babann ortak karar olarak belirlenmelidir.
Aadaki tabloda temel alkanlklarn kazanld bu dnemlerde dikkat edilmesi

gereken hususlar ile ocuktan beklenen temel beslenme ve yemek yeme davranlar
belirtilmitir.
0-7 Ya Aras ocuklarn Beslenme zellikleri ve Beklenen Davranlar aada

sralanmtr:
0-2 Ay: Aladka ocuk emzirilir. ocuun n saatlerini dzene sokmaya

almak doru deildir. Emzirme, bebek ve anne arasnda yaknlk salamann
en gzel yoludur.
2-6 Ay: Dzenli aralklarla beslenir ancak her ocuun alk tokluk duygusu
ayn olmaz. Ackmam ocuu zorla yedirmek, alktan alayan ocuu henz
saati gelmedi diye beslememek doru olmaz. ocuun fizyolojik alk ve
tokluu yaamasna frsat verilmelidir. Aksi hlde ocuk alk tokluk
4
duygusunu ayrt edemez. Drdnc aydan sonra gerekirse (ocuun arlk
kazanm yeterli deilse) ek besinlere balanabilir. Ek besinlere ok az
miktarlarda ve birer birer balanr. Bu dnemde ek besinler yumuak, ptrsz
hazrlanr. Verilecek ilk besinler: muhallebi, yourt, meyve suyu vb.
6. Ay: Kat besinlere balanr. Kat besinlere balama ocuun fizyolojik

gereksiniminin karlanmasndan ok besini tanmas ve yutma eylemini
renmesi iin nemlidir. Azna kat besin alan ocuun yapaca ilk hareket
besini geri karmaktr. Bu doal bir davrantr. Bu durum ocuun besini
beenmedii anlamna gelmez. Anne, yeniden ocuun azna bir para verir.
ocuk bir sre sonra yutmay dener ve bylece yutmay renir. ocuun
aspire etme (besin parasn soluk borusuna karma) tehlikesi de vardr ancak
bu zayf bir ihtimaldir. ocuklar bu dnemde besini yutmay becerebilir;
annenin telalanmamas, ocuu yutarken izlemesi gerekir. lk yutmada ocuk
zorlanabilir ancak yutmay baarr. Annenin gsterecei tela hareketi ocuu
korkutabilir ve yutma denemesini tekrarlamak istemeyebilir. Bu durumda
yemek yedirmek zorlar. ocuun besine kar alerjisi olup olmadnn
belirlenebilmesi iin besinlere birer birer balanr.
9. Ay: Aile ile sofraya oturtulur. ocuun masa dzenini tanmas, yemek
saatlerini renmesi, aile ile yemei paylamay renmesi ve bundan zevk
almas iin ocuun sofraya oturtulmas nemlidir. Bu ayda ocuk ekmek ve
biskvi yiyebilir. Kak tutabilir ancak ka azna gtremez. Eli ile ka
iyi kavrar. Annesi yedirirken bir taraftan elinde kak tutmak ona keyif verir ve
yemei kendisinin yemesi iin gerekli ilk adm atm olur.
12. Ay: Bu dnemde fizyolojik gereksinim azald iin ocuun yemee ilgisi
azalr. Bu dnemde srar etmek, ocuun arkasndan elde bir tabak ve kakla
dolamak yanl olur. ocuk oturup yemek yemeyi renemez. ocuun uzun
aralklarla yemesi itahn daha da arttracandan sorun olmaz.
15. Ay: Kakla yiyebilir ancak ka hl ters tutar. Fincandan bardaa geer.
Yemeini kendisi yiyebilir fakat yorulur. ocuk, kendisi yemee gayret ederken
anne de bir taraftan ocuu beslemeye devam etmelidir.
18-21.Ay: Ka doru tutarak yemeini yiyebilir, etraf kirletir. ocuun

yemek yerken etraf kirletmemesi iin uyarlmas son derece yanl bir
davrantr. Bu durumda ocuk yemeyi reddedebilir.
2 ya: Yemeini temiz yiyebilir ancak sulu olanlar yine de dkebilir. Tek
bana yemek yemekten holanmaz.
2,5 ya: atalla yemek ister, yemei kk paralara blnm olmaldr.
3 ya: Tamamen yardmsz yiyebilir ancak almalar be yaa kadar da

ocuklarn kendi balarna yemek yiyememelerinin normal kabul edilmesi
5
gerektiini gstermektedir. ocuk 6 yatan sonra hl kendisi yiyemiyorsa bu
durum normal deildir.
4 ya: Bak kullanabilir ancak kesemez.
7 ya: Eti bakla kesebilir, yemekte yalnz braklabilir.
ocuklarn salkl beslenmesine destek olmak iin ncelikle onlara ynelik yemek
ltlerinin bilinmesi gereklidir. Bu ltler u ekilde sralanabilir:
Yemekler tuz ve eker ilave edilmemelidir.

Yetikinler iin hazrlanm, katk maddesi ieren rnler kullanlmamaldr.
(anti, ikolata, hazr kek vb )
Sv ya tercih edilmelidir.
Bir yandan nce inek st kullanlmamaldr (St kullanlmas gereken
yerlerde Dnya Salk rgt zellikle 1 yana kadar inek st nermedii
iin bebeklerin ayna uygun, devam stlerini tercih edilmelidir.).
Biskvi gibi eker ieren gdalar kullanlmamal, bu rnlerin yerine tahllara
arlk verilmelidir.
Altnc aydan sonra demir bakmndan zengin gdalar verilmelidir (Krmz et,
yeil yaprakl sebzeler ve yumurta sars gibi).
Farkl tatlardaki meyve ve sebzeler verilmelidir.
St ime alkanl kazandrlmaldr.
Yemekler genellikle buharda halama ve frnda piirme yntemini kullanlarak
hazrlanmaldr.
Piirilen yemekler iki gnden fazla saklanmamal ve bir kereden fazla
stlmamaldr.
1.2 Uyku Gereksinimi

nsann hayat boyunca en hzl gelitii dnem, anne rahmindeki ve doumdan hemen
sonraki ilk aylardr. Bu nedenle bebeklerin salkl bymeleri ve zihinsel geliimleri iin 0-
3 ya kritik bir dnemdir nk bu dneminde bebekler ok hzl byr ve geliir. Sonraki
dnemlerde byme ve gelime hz der. zellikle beyin geliimi iin 0-3 ya dnemi
hayati nem tamaktadr. Beyin geliiminin % 80ni bu dnemde tamamlanyor ve beyin
ls neredeyse yetikinlikteki bykle ular. Ayrca bu dnemdeki hatalarn ve
ihmallerin telafisi mmkn deildir. 0-3 ya dneminde ocuk ihmal edildiyse, kesintisiz ve
kaliteli uyumadysa, salkl beslenmediyse ve iyi baklmadysa bunlar beyin geliiminde
gerilie sebep olacak ve ileriki yalarda bunu telafi etmek pek mmkn olmayacaktr. Bu
nedenle bebeklik dneminde geliimin salkl bir ekilde yryebilmesi iin uyku dzeninin
bulunmas gerekir. Bu dzenleme hayatn ilk aylar ierisinde zellikle aydnlk-karanlk
dngleri ve sosyal ipular ile ekillenmeye balar. lk ayda kesintisiz uyku dnemleri 3-
4 saat iken 6. aydan itibaren zellikle gecelere doru kayan 6 saatlik kesintisiz uykular
balar. Bir ya civarnda gndz saatlerinde iki kez uyunurken ikinci yaa doru gnlk
melatonin salgsnn dzenlenmesi ile gndz uykusu bir kereye der. Bu gndz uykusu,
yaam boyu zellikle leden sonra da devam edebilir. Uyku dngs geliimi Tablo 1de
zetlenmitir.
6
ocuun ya ocukta beklenen uyku rnts
Yenidoan Gnde toplam yaklak 12-16 saat uyur.

3-4 saat aralksz uyur ve beslenmek iin uyanr, aktif uyku %43e
2-3 aylk
der. 3 aylk olduklarnda ocuklarn %71i tm gece boyunca uyur.
4 aylk Geceleri daha uzun uyur, gndz daha az uyur.
Gnde toplam yaklak 11-14 saat uyur. 5-6 saatlik uyku dngsnde
6 aylk 1-2 kez uyanr, uyandktan sonra ocuklarn 1/3 1/2si kendi
kendine yeniden dalar, ocuklarn %84 tm gece boyunca uyur.
10 aylk ocuklarn %90 tm gece boyunca uyur.
12 aylk Gnde toplam yaklak 10-13 saat uyur, aktif uyku %30a der.
2 yanda Gnde 10-12 saat uyur.
Tablo 1.1. Uyku dngs geliimi basamaklar

Bebekler gece uykularnda uyanmaya hazrdr ve d etkenden hemen etkilenir. Hatta
kendiliinden gzlerini aar, uyanr gibi olabilirler. Annenin ufak bir ses kardnda hemen
bebein odasna veya yanna komas bebein uykusunun blnmesine neden olacaktr ve
tekrar uykuya dalmak iin anneye ihtiya duyacaktr. Bylece kendi bana uykuya dalma
becerisi kazanamayacaktr. Bu da bebek her uyandnda annesinin bebein yanna
gelmesine, uykuya dalmas iin yardm etmesine, dolaysyla uykusunun gece boyu sk sk
blnmesine neden olacaktr. Bu nedenle bebekleri kendi balarna uyumaya altrmak ve
dzenli uyku saati gelitirmek gerekmektedir. Bebek kendi bana uyumay baarrsa uyku
blnmeden uykuya tekrar kendisi dalabilecektir.
Anne-ocuk ilikisindeki sorunlarla uyku sorunlar arasnda nemli bir iliki vardr.
Yedinci-dokuzuncu aylarda uyku sorunlar genellikle denge sistemine ynelik uyarana ar
istek duyma ile ilikili olmaktadr. Bu aylarda ocuklar uykuya dalabilmek iin uzun sreler
sallanmak, kucaklanmak ihtiyac gsterebilir. Ayrlk anksiyetesinin balad 10.-12.
aylarda uykuya dalma sorunlar en yksek skla ular. 13.-18. aylarda gn iinde ar
hareketlilik, fazlaca uyarana maruz kalma uyku sorunlar ile daha fazla iliki gstermektedir.
19.-24. aylardan itibaren uykuya dalma srasnda yaanan sorunlar azalrken geceleri ska
uyanmalar grlebilir. Uyku bozukluklar, tm ya gruplarnda ok sk grlen ve her yata
kiinin gnlk ilevselliini, dikkat ve renme becerilerini belirgin olarak bozabilen
sorunlardr. te yandan hatrlama sorunlar, sinirlilik, duyusal hassasiyette art
grlebilmektedir. ou ebeveyn iin kk ocuklarnda grlen uyku sorunlar olduka
sknt verici olmaktadr.
Bir-iki yalar arasnda geceleri sk sk alayarak uyanma, 2-3 yalar arasnda da

uykuya dalma zorluklarna sk rastlanr. ounlukla bu sorunlar objektif bulgular deil anne-
babalarn ikyetleridir. Normal bir byme ve gelime gsteren bebeklerde bu sorunlar
sklkla miza zellikleri, balanma biimi, anne-babann stres dzeyi ve annenin
depresyonu ile ilikilidir. Normal geliimi olmayan ocuklarda ise sklkla nrolojik, fiziksel
anormalliklerle ilikili olabilmektedir. Bunlarn yannda uyku sorunlarn deerlendirirken en
7
nemli faktrlerden biri de ocuun uyuduu ortamdr. ocuun hangi odada yatt,
yatmadan nce yaplanlar uyku zerinde etkili olur. Grltl bir ortamda, zellikle
televizyon sesinin varlnda uykuya dalma zorluu oluur.
1.3. Eitim Ortamnn ocua Uygun Dzenlenmesi

Yaad evrenin dzeni bebek zerinde nemli etkiler brakmaktadr. Bu evre
ierisinde ocuun kendisine ait bir mekna sahip olmas ve bu meknda ocuun
kullanabilecei mobilya ve donat elemanlarnn yapsnn uygunluu da ocuun geliimi
zerinde etkilidir. Bu nedenle onlarn yaad ortamlarn dzenlenmesinde gerekli zenin
gsterilmesi ve dikkat edilmesi gerekir.
1.3.1. Dekorasyon (Ssleme ve Dzen)
036 ay ocuuna uygun eitim ortam hazrlanrken dekorasyon yle olmaldr:
Hazrlanacak evre, her eyden nce ocuun geliimine uygun, uyarc ve

hareket ihtiyacna cevap verebilecek, gvenli bir mekn olmaldr.
Beslenme, alt deitirme, uyku ve oyun iin ayr ayr alanlar olmaldr.rnein
uyku iin ayrlan blmn sessiz olmas gerekir.
evre hem sert aynalar hem yumuak yastk gibi materyallerle donatlmaldr.
evre bol uyarcl olmaldr. Zt renkli ilgin malzemeler evre dzenlemesinde
kullanlmaldr.
Bebee, kiiler ve yerler hakknda farkl bak alar kazandrmak iin oyun
alanlar sk sk deitirilmelidir.
Bebein zel eyalar (biberonu, emzii, giysileri vb.) ayr bir blmde olmal,
etiketlenmeli ve baka bebekler iin kullanlmamaldr.
Odalar sevimli bir tarzda denmelidir.
Hayvan, insan yz ve deiik nesne resimleri gibi aslabilen materyaller
ocuun gz hizasnda olmaldr.
Bebeklerin kendilerini gzlemeleri iin oyun odalarna ve alt deitirilen yerlere
byk aynalar yerletirilmelidir.
Bebeklerin rahata oynayabilecei, yuvarlanabilecei ve hareket edebilecei
yerler salanmaldr.
Bebein oynamas ve hareket etmesi iin toplar, byk snger yastklar, kk
bloklar, mzik kutular, i ie geen kutular ve halkalar salanmaldr.
Mobiller, bebeklerin hem grebilecei yerlere hem de yetiebilecei mesafeden
biraz daha uzaa aslarak onlara uzanmas salanmaldr.
Ortamda bebein kavrayabilecei, ineyebilecei ve eitli ekillerde
oynayabilecei kaklar, di kayclar, dolgu bebekler, snger ve lstik toplar,
ngraklar bulunmaldr.
Oyuncaklar, bebein seim yapmasn salayacak biimde ve kendi kendine
istedii zaman alp oynayabilecei yerde olmaldr.
Bebein trmanabilecei basamaklar hazrlanmal ve snfn uygun yerlerine
konmaldr.
8
Mzik sistemi kurulmaldr. Bebeklerin dinlenmesi ve vcudunu hareket
ettirebilmesini salamak iin eitli szsz hafif mzik paralar alnmaldr.
Resim 1.1: Sevimli bir tarzda denmi bebek odas

1.3.2. deal Bir Bebek Odas Dzenlenmesi
Ailenin ekonomik durumu uygun ise bebek iin ayr bir oda hazrlanmaldr.
Bebek odas olarak gne alan ferah bir yer seilmelidir.
Odann aydnlatlmasnda yumuak, hafif bir k tercih edilmelidir.
Oda grltden uzak olmal ama anne ve babann uyuduu odaya yakn
olmaldr.
Bebek odasnn ss 2224 C arasnda, havas temiz ve cereyansz olmaldr.
Oda kaloriferle stlyorsa hava kuruyaca iin odann nemlendirilmesi
gereklidir.
Bebein odas ak ve yumuak renklerle denmelidir. Duvarlara bebei
uyaracak, dikkatini ekecek trde resimler aslmaldr.
Yerler ise rahata silinebilen, toz tutmayan, ty brakmayan ve alerjik olmayan
bir hal ile kaplanmaldr.
Bebek karyolas olarak parmaklkl, ayaklandnda kalkp dmeyecei kadar
derin bir karyola tercih edilmelidir.
Yatak olarak mmknse ortopedik bir yatak seilmelidir. Bebek iin alnacak
nevresim ve yatak korumas gibi yatak malzemeleri, bebein duyularn (grme,
iitme, dokunma) uyaracak zellikte olmaldr. rnein yatak korumasnn
(parmaklklara taklan koruyucu) ve yastklarn zerinde kabartma, renkli ve
farkl dokularda figrler olmaldr.
Bebein eyasn koymak iin ekmeceli bir etajer ve kapakl bir dolap
bulunmaldr. Mobilyalarn seiminde ssten ok kullanlla ve kolay
temizlenebilir oluuna dikkat edilmelidir.
Bebein odasnda uygun genilikte bir oyun alannn olmas da gerekir. Odann
iinde ocuun yana uygun oyuncaklarn bulunduu bir sepet de olmaldr.
Bebein karyolasnn zerine ve hemen yanndaki duvara ilgisini ekecek
mobiller ve resimler aslmaldr.
9
Resim 1.2: Mobiller ve resimler bebein ilgisini eker.
Odada emzirmeyi kolaylatracak rahat bir koltuk olmaldr.
Bebein odasnda her an dar kmaya hazr bir bebek antas
bulundurulmaldr.
Resim 1.3: Bebek odalar ak ve yumuak renklerle denmelidir.

1.3.3. 036 Ay ocuuna Uygun evre Dzenlemesine Ynelik Etkinlik
rnekleri
Etkinlik rnei 1:
Yetikin, krlmayan elik aynalar bebein eline vererek aynada kendisini izlemesini
salar ya da ocuu kucana alarak byk bir aynann karsna oturur. ocuun kendisini
aynada izlemesi iin ortam yaratr.
10
Etkinlik rnei 2:
ocukla birlikte yetikin, rahat bir yere oturur. Yetikin, nlerine farkl iki nesne
koyar (top, bebek gibi). Bu nesnelerin ismini tekrar eder ve ocua Bu ne? diyerek
ocuun da nesnelerin adn sylemesine yardmc olur. ocuktan, nce bebei vermesini
ister. Doru nesneyi verdiinde ocuu dllendirir ve nesneyi dierinin yanna koyar. Sonra
ondan, ikinci nesneyi (topu) vermesini ister. Doru nesneyi verdiinde onu dllendirir. Bu
oyun, ocuun evresinde grd, tand ve kulland dier nesnelerle de tekrarlanabilir.
Etkinlik rnei 3:
Havann gzel olduu bir gnde hayvanat bahesine gezi dzenlenir. Ak havada
dolamak, ocuklara keyif ve mutluluk verir. Planlanan gezi sayesinde ocuklar, hayvanlar
tanyarak isimlerini syleyebilir ve kardklar sesleri taklit edebilirler.
1.4. Ak Hava Gereksinimi

Bebein ak havaya karlmas, gne almas her zaman gereklidir. Gne
kemiklerin gelimesine yardmc olur. Bylece bebek, yeteri kadar D vitamini aldndan
Raitizm denen hastaln ortaya kmas engellenir. Bebeklerin cildinde, cildi gnee kar
koruyan melanin adl doal koruyucu yaplar henz olumamtr. Bu nedenle bir yan
altndaki bebekler gne ndan korunmaldr. Bebek ilk gnee ktnda birka dakika
tutulmal, bu sre her gn azar azar arttrlmaldr. Kn le vakitleri en scak saatlerdir. K
aylarnda le saatlerinde bebei ak havaya karmak iyi olur.
ocuklar en rahat ak havada oynar. ocuklar iin ak havada oynamak byk bir
ihtiyatr. ocuklar zellikle ilkbaharda ak havada oynamaya can atarlar. Parklara,
bahelere koarlar. Ak hava oyun yerleri, trafie kapal yerlerde olmaldr. Tozlu, tal
yerlerde olmamaldr.
1.4.1. Bebek ve Gne
01 Ay: Yeni doan bebein, zellikle ilk gnlerinde ortam ss normal

snrlarnn stne ykseldiinde, terleme fonksiyonu yeterli olmadndan
vcut ss ykselebilir ve bebei olumsuz etkileyebilir. Bebekler bu ortamda,
deri yoluyla ok miktarda sv kaybedebilir. Bu nedenle bebeklerin yaz
aylarnda gne nlarnn dik olduu saatlerde serin ortamlarda kalmasna ve
oda ssnn 25 Cnin stne kmamasna dikkat edilmelidir.
112 Ay: Kemik geliimi iin gerekli bir vitamin olan D vitamini, gne
nlarnn yardmyla vcutta sentezlenir. Bu vitamin zellikle hayatn ilk
yllarnda salkl bir geliim iin arttr. Her gn yarm saat; ba, kol ve
bacaklar plak olarak gnelendirilen bebek, vcudu iin gerekli miktar bu
yolla sentezler. Cam, gnein bu etkiye sahip nlarnn geiini
engellediinden cam arkasndan gnelendirmenin faydas olmaz.
11
1 Ya ve zeri ocuklar: ocuun gneten faydalanmas salanmal ancak
gnein zararlarndan korunmaldr.
1.4.1.1. Bebek ve ocuklar Dar karlma Saatleri
Zararl gne nlar, youn olarak gnn en aydnlk saatlerinde etki eder. Her
yataki insanlarn bu saatlerde direkt gne na maruz kalmaktan saknmas gerekir.
Scak gnlerde bebek ve ocuklar, saat 10.0016.00 arasnda dar kartlmamaldr.
1.4.1.2. Zararl Gne Inlarndan Bebek ve ocuklarn Korunmas
Koyu renkler, gne nlarn emerek gnein zararl etkilerinin younlamasna

sebep olur. Bu sebeple scak gnlerde hem annenin hem de ocuun elbisesi ak renklerden
seilmelidir. ocuk gneli havada darda bulunacaksa gne nlarnn zararl etkilerine
kar ocua gne koruyucu kremlerden srlmelidir. ocuun yana gre koruyuculuk
dzeyi yksek kremler tercih edilmelidir.
1.4.2. Ak Havann ocuklara Salad Yararlar
ocuklarn temiz hava alabilmelerini salar.

ocuklara istedikleri ekilde hareket etme imkn salar.
ocuklar kendi seslerini kullanma konusunda olabildiince zgrdr.
ocuklar baz doa olaylarnn farkna varr, gzlem yapar ve aratrr
(Karncalarn yuvalarna yiyecek tamalarn, rzgrn iddetine gre nesneleri
hareket ettirme ve uurma gc, gnete ve glgede snn farkl oluu olaylarn
gzlerler.).
Bahede bulunan oyun aralarndan baka, doada bulunan canl ve cansz
varlklar oyunlarna katarlar (aalardaki kular, gkyzndeki gne ve
bulutlar gibi).
1.4.2.1. Ak Hava Oyun Yerlerinin Koullar
ocuklara byk kaslarn gelitirecek imknlar salanmaldr. Yeni beceriler

kazanabilmeleri iin uygun llerde rampalar ve basamaklar olmaldr. Kk ocuklarn
bahedeki oyun alanlar byklerinkinden farkl olmaldr. Alak kaydraklar, kk
trmanma aletleri ve salncaklar bulunmaldr.
ocuklarn evrelerini aratrp kefetmeleri iin su ve kum oyunlar gibi bahe

oyunlarna gereksinimleri vardr. Bu imknlar ocuklara her gn salanmaldr. Yedek
giysiler olduu srece su ve kum oyunlarna zaman ayrlmaldr.
ocuklara kendi seimlerini yapabilecekleri ve yeni gelitirdikleri fiziksel becerileri

daha da pekitirebilecekleri uygun mekn salanmaldr.
12
ocuklar iin gvenli, serbest bir ortam salanmal ve srekli gzetim altnda
bulundurulmaldr nk yeni rendikleri fiziksel becerilerini istenmeyen zamanlarda da
denemek isterler. Bu nedenle yetikinlerin dikkatli olmas gerekir.
ocuklarn evre hakknda bilmedikleri konular renmeleri, doa meraklarn

gidermeleri, neden-sonu ilikilerini kavramalar iin ok eitli materyal ve etkinlikler
salanmaldr. rnein kum ve su oyunlar iin l kaplar, bloklar, basit deney
malzemeleri vb.
1.5. Kazalardan Korunma

zellikle ilk drt ylnda ocuun yaam alan ou zaman ev olduu iin bu dnemde
ev kazalar dier dnemlere gre daha fazla grlmektedir. Bu nedenle ev ortamnda
kazalara kar ocuklarn korunmas gerekmektedir. Yaplan almalar ilk drt yl dahi
ocuk lmlerinin ounun ev kazalar sonucunda gerekletiini gstermektedir. Bebek
yrmeye balayp da evi tek bana dolaabileceini, yeni keiflerde bulunabileceini fark
ettiinde artk hibir ey onu durduramaz. Her eyi eline ve azna almak ister. Neyin
tehlikeli, neyin tehlikesiz olduunu henz ayramaz. Bu da ok tehlikeli sonulara varabilir.
Bir ya ocuklarnda yanma ve dme kazalarna daha sk rastlanrken iki ya ocuklarnda
zehirlenmeler daha fazla grlmektedir.
Ev kazalar eitli etmenlere bal olarak meydana gelmektedir. Bunlar arasnda insan
bata olmak zere ara gere ve evresel faktrler nemli yer tutar. Bu nedenle anne ve
babalarn ar dikkatli olmas gerekir. Bebeklerin ar yaralanmasna, hatta lmesine yol
aan kazalar inceleyen uzmanlarn elde ettii sonulara gre bu kazalarn %50-90nn,
anne-babann dikkatsizlii yznden kaynakland tespit edilmitir. Anne babalarn yorgun,
dikkatsiz aceleci olduklar zamanlarda veya ocuklarn uykusuz, hasta ve a olduu
dnemlerde ev kazalarnn daha fazla yaand grlr. zellikle anne-babalarn daha
aceleci ve telal olduklar sabahn ilk saatleri ve akam i dn saatleri ev kazalarn artrc
etken olarak grlmektedir. Kazalarn genellikle ocuun yalnz brakld anlarda olutuu
bilinmektedir nk ocuklar etraflarndan gelebilecek tehlikelerin farknda deildir. Ayrca
evde kullanlan eyalarn bakmsz olmas veya yeterli izolasyona sahip olmamas, makas,
bak vb. sivri ulu eyalarn ocuklarn ulaabilecei yerlerde akta braklmas,
balkonlarda korkuluk olmamas veya seviyesinin ok az olmas, ayn ekilde pencerelerin
alak ve ak olmas, balkon veya pencere nlerinde sandalye, tabure gibi eyalarn
bulunmas ev kazalarnn meydana gelmesinde nemli rol oynar. Ya gruplarna gre kaza
tipleri deimektedir. Aadaki tabloda, grlen ev kazalarnn yalara gre dalmlar
verilmitir:
13
Ya aral Nedenler zellik
Boulma (eya ile yznn kapanmas, iple
0-1 ya boulma, aslma), yabanc cisim aspirasyonu, Yksek lm oran
scak arpmas, yanklar ve intoksikasyon
Suda boulma, dme, zehirlenmeler, trafik
1-4 ya En sk grlen ya
kazalar, yanklar
Erkek ocuklarda
5-9 ya Trafik kazalar, boulma, dme, zehirlenmeler
daha sk
spor ve ak hava oyunlarndan ileri gelen kazalar,
10-14 ya trafik kazalar (bisiklet kazalar dhil), boulma,
dme ve zehirlenmeler
Tablo 1.2: Grlen ev kazalarnn yalara gre dalmlar
Resim 1.4: ocuk asla evde tek bana braklmamal ve dikkatli olunmaldr.
Kazalar hi beklenilmeyen zamanlarda ve biimlerde gerekletii iin nceden
tedbirli olabilmek amacyla aadaki noktalara dikkat edilmelidir:
Sabah telan azaltmak amacyla kahvalt malzemeleri, giysiler akamdan

hazrlanmaldr.
Sabah ocuktan nce siz uyanmal ve ocuktan nce giyinilmelidir.
Akam ve yatma zaman kazalar iin riskli saatlerdir. Bu saatlerde ocuklar
anne babalarndan ilgi bekler. Bu nedenle ocuu yatrmadan nce ona zaman
ayrlmal ve ocuun sakin olmas salamaldr.
Btn kimyasallar, ilalar ve deterjanlar ocuun ulaamayaca yerlerde ve
mmknse kilitli dolaplarda saklaynz.
Tencere ve tava saplarn ocan arkasna gelecek ekilde yerletiriniz.
ocuun ocak veya frn dmeleriyle oynamasna izin vermeyiniz.
Frn yanarken ocuunuzu frndan uzak tutunuz.
14
Yemek piirirken ocuunuzu sandalyesinde ya da scak tencerelere
ulaamayaca bir yerde tutunuz.
ocuun p kovasna ulaamayacandan emin olunuz.
Elektrikli cihazlar (fritz, kzartma makinesi vs.) kullanlmadnda fiten
ekilmelidir.
Kaygan zeminler slak braklmamaldr.
ocuun tutup ekebilecei uzun masa rts kullanlmamaldr.
Kesici aletleri ocuun ulaamayaca bir yerde saklaynz.
ocuun uzanp alabilecei ar tencereler tezghn zerinde braklmamaldr.
Yedekte battaniye ve yangn sndrme tp bulundurulmaldr.
Alt dolaplarda cam veya porselen malzeme bulundurulmamaldr.
Kazalar nlemek iin mutfak temiz ve dzenli tutulmaldr.
Krlacak eyalar, ocuklarn ulaamayaca yerlerde bulundurulmaldr.
Alkoll ikiler kilitli bir dolapta veya ocuun ulaamayaca bir yerde
saklanmaldr.
Sigara, akmak ve kibritler ocuun ulaamayaca bir yerde saklanmal, kirli
kl tablalar ortada braklmamaldr.
Uzatma kablolar toplu tutulmal, baka seenek yoksa kablolar halnn altndan
geirilmelidir.
ocuun televizyon, video gibi cihazlarn arkasna geemeyeceinden emin
olunmaldr.
Sehpa, koltuk kola gibi alak yerlerde scak iecek bulundurulmamaldr.
Scak iecekle bebein veya kk ocuun zerinden ve yanndan
geilmemelidir.
Halnn veya kilimin katlanmamasna, kaymamasna dikkat edilmelidir.
Kitaplklarn ekince devrilmeyecek ekilde sabitlenmi olmasna dikkat
edilmeli, mmknse kitap raflar ocuun ulaamayaca ykseklie monte
edilmelidir.
Evde mine varsa mutlaka mineye kapak kapatlmaldr.
Parfm, kolonya, kozmetik malzemelerinizi ortada brakmaynz.
Gardroplar ekince devrilmeyecek ekilde sabitlenmelidir. Gardrop zerinde
ar eyalar depolanmamaldr.
Kilitli gardrop varsa ocuklarn oyun srasnda ieride kalma durumuna kar
tedbirli olunmaldr.
Elektrikli battaniye kullanlyorsa ocuk odadayken mutlaka elektrikli
battaniyenin fii prizden ekilmelidir.
Baucu abajurlarnn kablo ve prizlerine dikkat edilmeli, ocuk odadayken
baucu lambasnn fii prizden ekilmelidir.
15
UYGULAMA FAALYET
UYGULAMA FAALYET
036 aylk ocua ynelik eitim ortam dzenleme konusunu aratrnz. 0 ile 36 ay
ocuklarnn eitim ortamlarn gzlemlemek zere yakn evrenizde bulunan krelere gezi
dzenleyiniz. Aratrmalarnz ve gzlemlerinizi rapor hline getirip bror hazrlaynz.
Raporunuzu ve brornz arkadalarnzla paylanz.
lem Basamaklar neriler

036 ay ocuuna ynelik eitim
036 ay ocuuna ynelik eitim ortam ortamn dzenleme konusunu
dzenleme konusunu aratrnz. aratrrken kaynak kitaplardan ve
internetten yararlanabilirsiniz.
036 ay ocuklarnn eitim ortamlarn
gzlemlemek zere yakn evrenizde Randevu almay unutmaynz.
bulunan krelere gezi dzenleyebilirsiniz.
Aratrmalarnz ve gzlemlerinizi rapor Aratrdnz bilgileri ve gzlemlerinizi
hline getiriniz. rapor hline getiriniz.
036 ay ocuuna ynelik eitim
ortamn dzenleme konusunda evrenize
Bror renkli olarak hazrlaynz.
bilgi vermeye ynelik bror
hazrlaynz.
Raporunuzu ve brornz Raporunuzu zenli hazrlaynz ve
arkadalarnzla paylanz. anlatnz.
Hazrladnz sunuyu, dier
arkadalarnzn hazrladklaryla
Empati kurmay unutmaynz.
benzerlik ve farkllklar karlatrarak
tartnz.
16
KONTROL LSTES
Bu faaliyet kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz beceriler iin

Evet, kazanamadnz beceriler iin Hayr kutucuuna (X) iareti koyarak kendinizi
deerlendiriniz.
Deerlendirme ltleri Evet Hayr

1. 036 ay ocuuna ynelik eitim ortam dzenleme
konusunu aratrdnz m?
2. 036 ay ocuklarnn eitim ortamlarn gzlemlemek
zere yakn evrenizde bulunan krelere gezi
dzenlediniz mi?
3. Aratrmalarnz ve gzlemlerinizi rapor hline
getirdiniz mi?
4. 036 ay ocuuna ynelik eitim ortam dzenleme
konusunda evrenize bilgi vermeye ynelik bror
hazrladnz m?
5. Raporunuzu ve brornz arkadalarnzla paylatnz
m?
6. Hazrladnz sunuyu, dier arkadalarnzn
hazrladklaryla benzerlik ve farkllklar karlatrarak
tarttnz m?
DEERLENDRME
Deerlendirme sonunda Hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz.

Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Btn cevaplarnz
Evet ise lme ve Deerlendirmeye geiniz.
17
LME VE DEERLENDRME
LME VE DEERLENDRME
Aadaki cmlelerin banda bo braklan parantezlere, cmlelerde verilen
bilgiler doru ise D, yanl ise Y yaznz.
1. ( ) Ak hava oyun sahalar, trafie kapal yerlerde olmaldr.
2. ( ) ocuklar ak havaya karak baz doa olaylarnn farkna varr, gzlem

yapar ve aratrr.
3. ( ) Bebekler uyutulurken ve uyurken yzleri kapanmaldr.
4. ( ) ocuk odasnda kullanlan mobilyalarn kurunlu boya ile boyanm

olanlar tercih edilmelidir.
5. ( ) Karyola kenarna taklan mobiller, bebek alt ay olduktan sonra veya

oturabildii zaman kaldrlmaldr.
6. ( ) Bebek ile ebeveyn ayn odada ise bebek telsizi kullanlmaldr.
7. ( ) Beslenme, alt deitirme, uyku ve oyun iin ayr ayr alanlar olmaldr.
8. ( ) Bebek odalar, aynalar ve yastklarla donatlmamaldr.
9. ( ) Bebek odalar, sevimli bir tarzda denmelidir.
10. ( ) Bebek odasnda mzik sistemi kurmaya gerek yoktur.
DEERLENDRME
Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap

verirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz.
Cevaplarnzn tm doru ise bir sonraki renme faaliyetine geiniz.
18
RENME FAALYET2
RENME FAALYET2
AMA

ocuunun duyu eitimine uygun malzeme ve oyunlar retmeye rehberlik edebileceksiniz.
ARATIRMA
036 ay ocuunun dokunma duyusuna ynelik malzeme ve oyunlar, kaynak

kitaplardan aratrnz.
Topladnz bu bilgileri raporlatrnz.
Hazrladnz raporu arkadalarnzla paylanz.
2. 036 AY OCUUNA UYGUN DUYU

ETM
Yeni doan bir bebek duyu sistemlerini kullanarak evreyi tanmaya d dnyaya
uyum salamaya almaktadr. nceleri nesneleri azna alarak onlar bu yolla ayrt etmeye
alr. El ve kaslar gelitike, dokunma duyusunu kullanarak evreyi aratrr. Bu sebeple
duyularn uyarlmas ve tm duyularn bir arada e gdm iinde kullanlmasnn
salanmas, ocuun tm dzeylerdeki eitiminde nemli katklar salayacaktr. Bu
bakmdan kk yalardan balayarak bebeklerin duyularn uyarmak amac ile baz
dzenlemeler yaplmaldr. Kltrmz gerei yaygn olarak bebek eldivenleri, ocuun
trnaklarnn kendisine zarar vermemesi iin uzun sre kullanlmaktadr. Ancak, el en nemli
dokunma organ olduu iin ne kadar nce uyarcyla karlarsa bebein evresini tanmas
ve renmesi o kadar hzl olacaktr. Bu sebeple ilk 15 gn sonunda bebeklerin trnaklar
kesilmesi, eldivenlerinin kartlmas gerekir. Bebeklerin duyularn uyarmak iin ncelikle
farkl duyulara ynelik malzemelerin hazrlanmas ile ie balanmaldr.
Resim 2.1: Bebekler iin dokunma sepeti hazrlanmaldr.

19
2.1. Dokunma Duyusuna Ynelik Malzeme ve Oyunlar
2.1.1. Dokunma Sepeti
Her bebek iin bir dokunma sepeti hazrlanmaldr. Kk bir sepet iine bebeklere
farkl dokunma duyusu verebilecek malzemeler konulmaldr. Bunlar; snger, fra, pamuk,
top vb. olabilir. Hazrlanan sepetteki malzemeleri, bebein vcudunun farkl blgelerine
(ayak tabanna, bacaklarna, gvdesine vb.) dokundurularak uyarlmas salanmaldr. Bu
oyun bebee giyinme, soyunma, banyo ya da alt deitirme srasnda da uygulanabilir. Bu
oyun bir sre oynadktan sonra dokunma sepetindeki malzemeler zaman zaman
deitirilmelidir.
2.1.2. Dokunma Mobili
Bebee farkl dokunma duyular verebilecek malzemelerden (sert, yumuak vb.)

oluan mobil hazrlanmal ve ocuun yatana aslmaldr. Malzemeler sk sk
deitirilmelidir. Bebee deiik zellikte kumalarla (dz, tyl vb.) kaplanm dokunma
toplar hazrlanabilecei gibi sert ve yumuak malzemelerden, sngerden, plastikten yaplm
dz, girintili, kntl toplar alnabilir. Bebee bu toplar vererek oynamas salanabilecei
gibi bebekle karlkl top oyunlar da oynanabilir ve toplar hakknda konuulabilir.
2.1.3. Dokunma Yastklar
Bebein zerine oturabilecei ya da yatabilecei byklkte, farkl kumalardan

(pelu, ynl, koton vb.) yastklar yaplabilecei gibi ayn kumatan ileri farkl
malzemelerle doldurulabilecek (kum, kpk paralar, krpk sngerler, ku ty, fasulyeler
vb.) dokunma yastklar hazrlanabilir. Bebein bu yastklara, elleri ile dokunmas
salanabilecei gibi zerine oturarak ya da yatarak vcudunun deiik blgeleri ile farkl
duyular alglanmas da salanabilir. Benzer ekilde ocuun eline alabilecei byklkte
kk dokunma yastklar da yaplabilir.
Resim 2.2: Bebein elleri ile dokunmasnn salanabilecei dokunma yastklar
20
2.1.4. Dokunma Kartlar
ki yandan byk ocuklar iin kare eklinde kartlar hazrlanabilir. Kartlar eitli
malzemelerle kaplanr. rnein; pel, zmpara kd, snger, pamuk, farkl kumalar vb.
ocuktan benzer olanlar eletirmesi istenebilir.
kierli yastk hazrlanarak benzer malzemeler ile kaplanabilir.
2.1.5. Dokunma Torbas
ki yandan byk ocuklar iin bir torbann iine ocuun tand nesneler
konulabilir (top, bebek, araba vb.). Torbann iinden ald bir nesneyi dokunarak tanmas
ve nesnenin ismini sylemesi istenebilir. Konumas yeterli olmayan ocuklar, o nesnenin
eini torbann dndan gsterebilir. ocuun ya bydke birbirine daha ok benzeyen
nesneler ayrt ettirilir. rnein; kabuklu ceviz, kabuklu fndk, kabuklu kestane, kabuklu
palamut vb.
2.2. itme Duyusuna Ynelik Malzeme ve Oyunlar
Resim 2.3: eitli sesler bebeklerin ilgisini eker.

2.2.1. Sesli Bileklikler
rgden yaplm bileklikler zerine kk ziller tutturulur. Bebein uyank olduu

bir zamanda, el ve ayak bileklerini sallayarak nasl ses karlaca gsterilir.
2.2.2. Sesli Mobiller
Farkl ses karan malzemelerden hazrlanan mobil, (kk ngrak ve ziller) ocuun
yatann bana aslr ve nasl ses karaca gsterilir. Bebein ilgisi azaldnda
malzemeler deitirilir. Ses karan malzemeleri kaln bir lastie tutturarak sesli lastik
bantlar hazrlanabilir. Bu bantlar, bebein ayaklar ile tekmeleyerek ses karabilecei
ekilde yatana tutturulur.
21
Resim 2.4: ocuun yatann bana aslabilecek mobil
2.2.3. Sesli Yastklar
Hazrlanan kk kare yastklara farkl sesler karan malzemeler tutturulur. Bebein

oyun kesine konulan yastklarla ses karlarak nasl oynayaca gsterilir.
2.2.4. Sesli Toplar
inde zil olan sesli toplar satn alnabilecei gibi kumatan dikilecek topun iine farkl
sesler karan ziller koyarak da hazrlanabilir. Sesli top sepeti bebee verilerek toplarla nasl
oynayaca gsterilir ya da birlikte oynanr.
2.2.5. Ses Kutular
Kola kutularndan ikisine pirin, ikisine mercimek, ikisine fasulye, ikisine kum gibi
farkl ses karan malzemeler doldurulur. zeri kt, kuma ya da iple kaplanr. Ses
kutularn 1-2 ya arasndaki ocuklara vererek seslerin farknda olmalar salanabilecei
gibi 2,5 yandan sonra az sayda kutudan balayarak ocuklardan ayn sesi karan kutular
eletirmesi istenebilir.
2.3. Koku Alma Duyusuna Ynelik Malzeme ve Oyunlar

2.3.1. Koku Kutular
Plastik kapakl ielerin kapa, kaln bir ine ile koku kacak kadar delinerek iine
farkl kokusu olan malzemeler doldurulur. ocua koklatarak deiik kokularn farkna
varmas salanabilir. Ayrca 3 yandan sonra ocuktan kokusu benzer ve farkl olanlar
ayrmas istenebilir.
22
2.3.2. Koku Malzemeleri Sepeti
Kokusu farkl olan malzemelerden oluan bir sepet hazrlanr. ocuklara koklatarak
kokular hakknda konuulur ve kokularn nasl olduu hakknda onlardan aklama
yapmalar istenir.
2.4. Tat Alma Duyusuna Ynelik Malzeme ve Oyunlar

Eki, tatl, tuzlu gibi farkl tatlardaki yiyecekler ocuklara tattrlarak tadnn nas1
olduu ve o yiyecein ne olduu hakknda konuulur.
2.5. Grme Duyusuna Ynelik Malzeme ve Oyunlar

2.5.1. Grsel Mobiller
Bebekler iin farkl renk ve ekillerde nesnelerden oluan mobiller hazrlanr ve

zaman zaman deitirilir.
Resim 2.5: Farkl renk ve ekillerden oluan mobiller bebein ilgisini eker.
2.5.2. Renk ve ekil Kartlar
ocuklara ayn renkte, farkl ekillerde olan nesneler ve farkl renklerde, ayn
ekillerden oluan nesne resimleri ya da benzer-farkl ekillerden oluan resimli kartlar
hazrlanr. Bu kartlar benzer ve farkl ayrmlar iin kullanlabilir.
23
2.6. 036 ocuuna Uygun Duyu Eitimine Ynelik Etkinlik
rnekleri
Etkinlik rnei 1
4. aydan balayarak sesli yastklar yaplabilir. 25x25 ebatlarnda iki tane yastk dikilir.
ine pamuk veya krpntlar doldurulur. Yastklarn zerine be adet zil dikilir. Ziller
dikilirken rahat hareket edecek ekilde serbest kalmasna dikkat edilmelidir. ocuun
yatann ayakucuna konur ve tekmeleyerek ses karmas salanr.
Etkinlik rnei 2
Bebek 14 aylk olunca sesli toplar yaplabilir. Kumatan 10 cm apnda, iki yuvarlak
ve bu yuvarlaklarn evresini saracak uzunlukta, 3 cm kalnlnda iki erit kesilir. ki
yuvarlan arasna erit gelecek ekilde dikilir. Yalnz iki ucu ak ekilde braklr. Dikerek
top hline getirilen kuman iine tane zil konur. Zil bulunamazsa top eklindeki bezin
iine girebilecek byklkte kutu temin edilir. Kutunun iine 810 tane fasulye, mercimek,
pirin konur (Kutu sallandnda ses kartmaldr.). Daha sonra kutu, topun ak yerinden
iine yerletirilir. Biraz snger paralar ile topun ii doldurulur ve ak olan yer dikilir.
Dikim sonras sesli bir oyuncak yaplm olur.
Etkinlik rnei 3
Dokunma yastklar yapmak iin 10x10 cm boyutlarnda kumatan be adet yastk

dikilir. Kuman iine kum, pirin, pamuk, fasulye, fndk vb. malzemelerle doldurulur.
stenirse poet iine su da koyulabilir. Bebek hazrlanm olan yastklara dokunur ve bu
farkllklar hissetmesi salanr.
Etkinlik rnei 4
El ve ayak bileklerine, bu uzantlarn fark etmesi amacyla sesli bilezikler

taklmaldr. Bileklik yapmak iin 11,5 cm geniliinde, yumuak lastik bebein bileine
geebilecek ekilde kesilir. ki u birletirilerek bilezik hline getirilir. Bu lastik bileziin
zerine ku zilleri dikilir. Bebek sakin ve huzurlu olduu zamanlarda el veya ayak bileine
bu bileklikler taklr. Bu ekilde bebein el, kol, ayak ve bacaklarn fark etmesi salanr.
Etkinlik rnei 5
20 cm kp kadar bir kutu ilgi ekici ekilde kaplanr. Her bir yzne kare, gen, daire
ekillerinden biri oyularak kartlr. inden kan paralar da ocuun yerletirmesi iin
kullanlr. Kpn alt yz ak braklr.
24
Etkinlik rnei 6
Cee oyunu gibi oyunlar gz konta, ba ve vcut hareketleri, glmseme ve kalar

kaldrma gibi yz ifadesi, abartl sesler, vurgu deiiklikleri ve jestlerin serbest kullanmn
ierir. Tm bunlar genellikle bebek oyunlarnn doal bir parasdr. ocuk gz kontan
braktnda oyun braklr. Gz konta tekrar kurulduunda oyun yeniden balatlr.
Yetikin, ocuun adn syleyerek veya ban evirerek dikkatini tekrar younlatrmasn
salayabilir fakat ocuk hi tepki gstermezse tekrar denemeden nce onu birka dakika
serbest brakabilir.
Etkinlik rnei 7
ngraklar, alayan bebekler, ses karan hayvanlar, mzik aletleri, alar saatler,
mzik kutular, kap zilleri, iinde ziller olan toplar, radyolarn ses dmeleri, CDler ve
televizyon gibi oyuncak ve aletlerin hepsi, ocuun yapt bir hareketin sonucu olarak bir
ses kartr. Dudaklar, yanaklar, ayaklar ve ellerle de sesler karma sebep ve sonucun
kavranmasna yardm edebilir.
Etkinlik rnei 8
Grsel etkiler yapan oyuncaklarla oynanabilir. Bu oyuncaklar arasnda yanp snen

renkli fenerler, slayt makineleri, byk zarlar, stnde farkl renkler veya resimler olan
kpler, televizyonlar, topalar, mobiller, resim yapma ve boyama malzemeleri, yz makyaj,
patates basks (ve dier bask eitleri), di macunu ve dier tpleri skma, sabun kp
yapma, drbnden ve byteten bakma saylabilir.
25
UYGULAMA FAALYET
UYGULAMA FAALYET
036 ay ocuunun iitme duyusuna ynelik malzeme ve oyunlar aratrnz.
Aratrmalarnz rapor hline getirip snf ortamnda sununuz.

Aratrmalarnz yaparken internetten,
036 ay ocuunun iitme duyusuna
kaynak kitaplardan, dergilerden
ynelik malzeme ve oyunlar aratrnz.
yararlanabilirsiniz.
Aratrdnz bilgileri asetatlara ve
Temiz ve dzenli alnz.
ktlara aktarnz.
Bilgi konularnz fotoraf, resim vb. Yaratc ve estetik olmaya zen
unsurlarla destekleyip raporlatrnz. gsteriniz.
almalarnz tepegz ve snf
Sunum srasnda istekli olunuz.
panosunu kullanarak snfta sununuz.
Arkadalarnzn hazrlad almalar
Objektif bir deerlendirme yapnz.
ve kendi almanz karlatrnz.
26
KONTROL LSTES

deerlendiriniz.

1. 036 ay ocuunun iitme duyusuna ynelik malzeme ve
oyunlar aratrdnz m?
2. Aratrdnz bilgileri asetatlara ve ktlara geirdiniz mi?
3. Aratrdnz bilgileri fotoraflar ve resimlerle destekleyerek

raporlatrdnz m?
4. almalarnz snf ortamnda tepegz ve snf panosunu
kullanarak sundunuz mu?
5. Kendi almalarnz ve dier almalar karlatrdnz m?
DEERLENDRME

27
LME VE DEERLENDRME
LME VE DEERLENDRME
1. ( ) Yenidoan bir bebek duyu sistemlerini kullanarak evreyi tanmaya, d

dnyaya uyum salamaya almaktadr.
2. ( ) ki yandan byk ocuklar iin kare eklinde kartlarn zerine ikier

kk dokunma yastklar yapmaya gerek yoktur.
3. ( ) Her ocuk iin dokunma sepeti hazrlamaya gerek yoktur.
4. ( ) Sesli top sepeti bebee verilerek toplarla nasl oynayaca gsterilir ve

bebekle birlikte oynanr.
5. ( ) 3 yandan sonra kokusu benzeyen ve farkl olanlar ayrmaya gerek

yoktur.
6. ( ) Mobiller zaman zaman deitirilmelidir.
7. ( ) Bebeklerle top oyunu oynamaya gerek yoktur.
8. ( ) rgden yaplm bilekliklerin zerine kk ziller tutturulabilir.
DEERLENDRME

28
RENME FAALYET3
RENME FAALYET3
AMA
Bu renme faaliyetinde kazandrlacak bilgi ve beceriler dorultusunda uygun ortam

salandnda 036 ay ocuunun beden geliimine uygun jimnastik hareketlerini retmeye
rehberlik edebileceksiniz.
ARATIRMA
0-36 ay ocuunun beden geliimi hakknda (bebek jimnastii) konuyla ilgili

kaynaklardan, internetten bilgi edininiz.
Hazrladnz raporu arkadalarnzla paylanz.
3. 036 AY OCUUNUN BEDEN GELM

(BEBEK JMNAST)
Bebein geliimini engellememek ve kala kklarna sebep olmamak iin
kundaklanmamas gerekir.
Jimnastik yaklak olarak 4. aydan itibaren yaplabilir. Jimnastik iin en uygun zaman,
yemek ncesidir. Bebek temiz bir bez zerine yatrlmaldr. Oda scaklnn 21 derecenin
altnda olmamasna dikkat edilmelidir. Hareketler bebek holand takdirde yaplmal ve
bebek, jimnastik iin kesinlikle zorlanmamaldr.
Yaplan aratrmalar, zayf bebeklerin jimnastik sayesinde daha abuk kilo aldn
gstermitir. Ayn zamanda bebein baklk sistemini de gelitirdii saptanmtr.
Bunlarn dnda bebein bacak ve kollarna zorlanmadan yaptrlan hareketler bebei
rahatlatp sakinletirir. Cildini korur, kan dolamn arttrr, i organlarn uyarr ve sindirim
bozukluklarn giderir. Jimnastik, yalnz vcudu gelitirmekle kalmaz, uyku saati geldiinde
uyumayan ve huysuzluk eden bebekler iin de ok etkili bir yntemdir. Bebekle anne
arasndaki scak ba glendirir, bebee mutluluk ve haz verir.
3.1. Kollarn Sra ile Alp Kapanmas

Sra ile bir kol alrken dier kol bklr, ayrca iki kol ayn zamanda alp kapatlr.
29
ekil 3.1: Kollarn sra ile alp kapanmas
3.2. Kolun Daire eklinde evrilmesi

Bebek, yetikinin baparman kavrar. Yetikin, bebein bileinin stnden tutar.
Kollar ban yannda evrilerek (daire eklinde) hareket yaptrlr. Hareket, ters ynde de
tekrarlanmaldr.
ekil 3.2: Kolun daire eklinde evrilmesi
3.3. Kollarn apraz Hareketi

Her iki kol yana alr. Gsnn zerinde apraz kavuturulur.
ekil 3.3: Kollarn apraz hareketi
30
3.4. Bacaklarn Kaldrlmas ve Bklmesi
Yetikin, bebein ayak bileklerinden tutarak ayaklarn birini yukar kaldrrken
dierini dizinden bkerek aaya indirir.
ekil 3.4: Bacaklarn kaldrlmas ve bklmesi
3.5. Bacaklarn Dizlerden Bklp Dzeltilmesi

ki bacak yukar kaldrlr ve aaya doru dizden bklr.
ekil 3.5: Bacaklarn dizlerden bklp dzeltilmesi

3.6. Ayaklarn Daire eklinde Hareketi
Ayaklar yukar kaldrlr. Sonra daire eklinde dndrlr.
31
ekil 3.6: Ayaklarn daire eklinde hareketi
3.7. Gvde Hareketi
Bebek yzkoyun pozisyondayken gvdenin st ksmnn yukarya doru kaldrlmaya
allmas ve srtst yatarken ellerden ekilerek vcudun oturma pozisyonuna
getirilmesidir.
ekil 3.7: Gvde hareketi
3.8. Ayak Bileklerinden Tutulup Gvdenin Kaldrlmas

Bebein yzkoyun pozisyonda iken ayak bileklerinden tutulup kollarndan destek
alacak ekilde yukar doru kaldrlmasdr. Bu hareket, dayanma fonksiyonunun geliimine
de yardm eder. 68 aylardan itibaren yaplr.
32
ekil 3.8: Ayak bileklerinden tutulup gvdenin kaldrlmas
3.9. Ayaktan Tutulup Ba Aa Sarktma Egzersizi

Bebek, ayak bileklerinden kavranarak aa doru sarktlr, sonra yavaa karn
zerine yatrlr.
ekil 3.9: Ayaktan tutulup ba aa sarktma almas

2536 aylk ocukta ihtiya, geliimle artar. Bunun iin de ocuun hareket
becerilerini gelitirmek zere yrme, koma, trmanma vb. hareketleri yapabilecei eitli
frsatlar salanmaldr.
evre dzenlemesi konusunda ifade edildii ekildeki dzenlemeler, ara gere

temini, bu ya grubundaki ocuklarn salkl beden ve hareket geliimi iin dikkat edilmesi
gereken son derece nemli konulardr.
33
3.10. 036 Ay ocuunun Beden Geliimine Ynelik Etkinlik
rnekleri
Etkinlik 1
Bebek yzkoyun pozisyonda iken yetikin, bebein uzana sevdii oyunca

koyarak ona doru gelmesi ve oyunca almas iin bebei cesaretlendirir. Bebek srnerek
gitmek istediinde vcudunu hareket ettirmesi iin tabanlarndan iterek bebee destek verilir.
Etkinlik 2
Yetikin, bebein nne (pilli) hareket edebilen bir oyunca koyar. Oyunca
altrr ve bebein emekleyerek oyunca takip etmesini salar. Oyunca emekleyerek
yakalamas iin bebei cesaretlendirir.
Resim 3.10: Pille hareket edebilen bir oyuncak

Etkinlik 3
Yetikin, bebein setii oyunca ykseke bir yere (sandalye, koltuk) koyar.
Bebein oyunca almak iin eyaya tutunarak yrmesi iin onu cesaretlendirir. Oyuncak
yava yava ekilerek bebekten uzaklatrlr. Bebek, eyaya tutunarak yrmesi iin
cesaretlendirilir. Bebek tutunarak yryp oyuncaa ulatnda oyuncak verilerek
dllendirilir.
Etkinlik 4
Yetikin, ocuu ve tekerlekli bisikletini alarak kurumun bahesine kartr.

ocua tekerlekli bisiklete nasl bineceini anlatr. Daha sonra ocukla uygulama yapar.
Bir sre sonra ocuk tekerlekli bisikleti srmeyi renecektir.
34
UYGULAMA FAALYET
UYGULAMA FAALYET
036 ay ocuunun beden geliimine ynelik etkinlik rneklerini aratrnz.
Aratrmalarnz rapor hline getirip snf ortamnda sununuz.

036 ay ocuunun beden geliimine Aratrmalarnz yaparken internetten,
ynelik etkinlik rneklerini aratrnz. dergilerden yaralanabilirsiniz.
ocuun byk kaslarn gelitirici Modln sonundaki kaynakada verilen
etkinlikleri aratrnz. kitaplardan yararlanabilirsiniz.
Aratrdnz bilgileri ve fotoraflar,
kda geirerek raporlatrnz.
almalarnz snfta, snf panosunu
kullanarak sununuz.
Arkadalarnzn almas ile kendi
Objektif bir deerlendirme yapnz.
almanz karlatrnz.
35
KONTROL LSTES

deerlendiriniz.
1. 036 ya ocuuna ynelik, etkinlik rnekleri hazrladnz

m?
2. ocuun byk kaslarn gelitiren etkinlik rneklerini
aratrdnz m?
3. Aratrdnz bilgi ve fotoraflar, kda geirerek
raporlatrdnz m?
4. almalarnz snfta, snf panosunu da kullanarak sundunuz
mu?
5. Arkadalarnzn hazrlad almalar ve kendi
almalarnz karlatrnz.
DEERLENDRME

36
LME VE DEERLENDRME
LME VE DEERLENDRME
1. ( ) Bebekler iin jimnastik yaklak 4. aydan balayarak yaplmaldr.
2. ( ) Bebein bacak ve kollarn zorlamadan yaptrlan hareketler, bebei

sakinletirip rahatlatr.
3. ( ) Jimnastik hareketleri, uyku saati geldiinde uyumayan ve huysuzluk eden

bebekler iin etkili bir yntem deildir.
4. ( ) Bebek jimnastiinin cilde yarar yoktur.
5. ( ) ocuun hareket becerilerini gelitirmek iin yrme, koma, trmanma

vb. hareketleri yapabilecei ortamlar yaratlmaldr.
DEERLENDRME

37
RENME FAALYET 4
RENME FAALYET4
AMA
Bu renme faaliyetinde kazandrlacak bilgi ve beceriler dorultusunda 036 ay

ocuunun tuvalet ve temizlik alkanln kavrayabileceksiniz.
ARATIRMA
0-36 ocuunun deri temizlii/banyo temizlii konusunu kaynak kitaplardan,

internetten aratrnz.
Hazrladnz raporu snfta sununuz.
4. 036 AY OCUUNUN TUVALET VE

TEMZLK ETM
4.1. ocuun Temizlii
Beden ve ruh sal asndan salkl bir ocuk istiyorsak ocuun temizliine nem
vermemiz gerekir.
Beden Sal Ynnden
Temizlik hastalklardan korunmann ilk kouludur. Bu sebeple temiz tutulan bir ocuk
kolay kolay hasta olmaz. Banyo bir egzersizdir. Temiz tutulan ocuun derisi de temizdir.
Deri solunumu kolay olur, ter ve ya bezleri vcuttaki zararl maddeleri dar atar. Bylece
beden sal da korunmu olur.
Ruh Sal Ynnden
Temiz ocuu herkes sever. Temiz vcut, ruhsal ynden de ar durumdadr. Temizlik
ruhun aynasdr. sz de bunu anlatmaktadr.
Temiz tutulan bir ocuk ayn zamanda iyi bir alkanlk alyor demektir. ocuun
ald bu alkanlk, hayatnn sonuna kadar devam eder, onun bedensel ve ruhsal ynden de
salkl olmasn salar.
38
4.1.1. Deri Temizlii ve Banyo
Banyolar bebein gelimesi, itahnn artmas, uykusunun dzelmesi gibi

yararlarndan dolay temizlenme amacndan daha da nemlidir.
Bebein ilk banyosu ancak gbek dtkten sonra gbek yaras iyileince
yaplmaldr. lk banyo yaptrlana kadar bebein vcudunu deri enfeksiyonlarndan ve
piikten korumak iin yumuak bir bez sabunlu suda slatlr ve bebein vcudu bu bezle
silinir. Silme srasnda cildi tahri etmemeye ve sabun kalnts brakmamaya zen
gsterilmelidir.
Genel olarak banyo gnde bir defa yaplr. Hava ok scaksa ikinci bir banyo rahatlkla
yaptrlabilir. Ortalama banyo sresi 5 dakika olmal, 510 dakikay gememelidir. Hasta
ocuklara banyo yaptrlmaz. rnein egzamal ocukta su ve sabun, hastal azdrr.
Gnlk program yaplrken bebein banyo saati saptanmaldr. Banyo saati her gn
ayn saatte yaplmaldr. Bebein banyosu mutlaka beslenmeden nce yaptrlmaldr.
Bylece bebein kusmas ve kusmuunun akcierlere kamas engellenmi olur. Ayrca
banyo saati saptanrken gnn daha scak olan saatleri tercih edilmelidir.
Bebein banyosu iin gerekli olan malzemeler:
Bebein saca bir kap ya da kvet, bebein zerine yatrlaca a veya file
Ykama suyunun depoland bir kova
Suyu dkmek iin bir kap
Havlu (bebei kavrayabilecek byklkte)
Yumuak bir lif-pamuklu bez
Bebek ampuan
Bebek sabunu
Temiz giysiler
Resim 4.1: Banyo yaparken sudaki oyuncaklar bebei mutlu eder.

39
Bebee banyo yaptrrken dikkat edilecek hususlar unlardr:
Banyo suyunun scakl dirsek veya banyo termometresiyle llr. Banyo

suyunun scakl 36-37 derece olmaldr. Bu, dirsei yakmayan scaklktr.
Banyo yaplan odann scakl ise 22-25 derece olmaldr.
Bebei korkutmamak iin nce bebein ayaklar, daha sonra da vcudu kvetin
iine sokulur. Bylece bebek suya altrlm olur.
Daha sonra bebek filenin zerine yatrlr ve yumuak bir lifle vcudu
sabunlanr (Anne sol eliyle bebei tutar, sa eliyle suyu dker.). Su dkerek
durulandktan sonra salar slatlarak bebein ba ampuanlanr. Ancak ban
geriye atarak yzne su dkmemeye allmaldr. Bebek yzst tutularak
bann durulanms daha uygun olur. Ban durulurken srekli su dkmek
yerine ara verilerek nefes almas salanmaldr. nk bebeklerin ou, bundan
holanmaz. Holarna gitmeyen bu kadar kk bir ey yznden banyodan
nefret eder ve korkarlar.
Bebek yatrlr ve kurulanr (Kurulama iinde ncelikle koltuk altlar, kasklar,
ense ve makat iyice kurulanmaldr.).
Bebee banyo yaptrrken kurularken ve giydirirken onunla srekli
konuulmaldr. Ayrca szsz, sakin bir mzik dinletmek banyo saatini daha
zevkli, sakinletirici ve haz verici bir yaantya dntrecektir.
Ykanan bebek byk bir havluya sarlarak kurulanr, giydirilir, karn doyurulur.
Bebek banyodan sonra iyi korunmaldr.
4.1.2. Yz Temizlii
Gnlk temizlik, banyo hari gnde 1-2 defa yaplr. Yz, mermerahiden yaplm bir
bezle silinir. Bunun iin bez yumuak bir sabunla sabunlanr.
Bebein gzleri apaklandnda steril bir gazl bezi kaynatlp soutulmu su ile
slatarak iten da doru bastrmadan gzler silinmelidir. Her defasnda baka bir gazl bez
kullanlmal ve silerken geriye dnlmemelidir.
Bebein kulana su kamamas iin korumaya gerek yoktur. Aksine d kulak

yolunda biriken kirleri atabilmesi iin kulan slanmas gerekir. Kulaklarn d ksm, ince
bir tlbent slatlarak silinir. Sk ykanan bebeklerde kirler de akaca iin kulak kiri pek
grlmez.
Burnu tkanmad takdirde hibir ey yapmaya gerek yoktur. Ancak burun at,
grnr duruma geldiinde bir temizleme ubuu ile hafife alnabilir. Bebein kulana
kesinlikle temizleme ubuu sokulmamaldr. Bebein aznda pamukuk olumamas iin
meme ba, biberon ve emziin temizliine dikkat edilmelidir. Pamukuk oluursa bebek
derhl doktora gtrlmelidir.
Pamukuk: Baz mantarlarn, az iinde oluturduu bir enfeksiyondur. Bazen

emmeyi ya da yemek yemei engelleyecek kadar ac verebilir. Karbonatl su (1 ay barda
suya, 1 ay ka karbonat) temiz bir gazl beze dklr ve bununla az ii silinir. Annenin
40
meme balarnda mantar enfeksiyonu varsa doktorun nerdii kremler kullanlmaldr.
Emzik ve biberonlar kaynatlmaldr.
4.1.3. El Temizlii
Bebein trnaklar uyurken kesilmelidir nk uyurken bebein trnaklar daha rahat

kesilir. Trnaklar haftada 1-2 defa banyodan nce kesilmelidir. Trnaklarn altnda mikroplar
kolayca rer ve bebee zarar verir. Bebein trnaklar ok yumuaktr ancak uzadnda
kendisine zarar verebilir. Bu yzden, bebein trnaklar uzadka bebek trnak makasyla
kesilmelidir. El trnaklar, yarm ay eklinde kesilmelidir. Bebein trnaklar kesildikten
sonra silinmelidir. lk haftalarda bebee kendisine zarar vermemesi iin eldiven giydirilebilir
fakat bebein evresindeki eyleri dokunarak hissetmesi iin uzun sre eldiven
giydirilmemelidir.
evredeki insanlar bebei severken genelde bebein ellerine dokunur. Mikroplar da

en kolay bu yolla bular nk bebek sk sk elleriyle gzlerini ovuturur ve parmaklarn
azna sokar. Bu yzden her gn yeni bir bezle bebein elleri sabunlanp durulanmaldr.
Eller alarak kvrmlar ve parmak aralar dikkatle temizlenmelidir. Sokakta ve acil
durumlarda slak mendilleri kullanmak gerekir.
4.1.4. Ayak Temizlii
Temiz bir pamukla ayak parmak aralar iyice temizlenmeli ve bebek losyonu ile
nemlendirilmelidir. Bebein ayak trnaklar, dz hat eklinde kesilmelidir. Ayak trnaklar
yarm ay eklinde kesilirse batk trnaklar meydana gelebilir. Bebein trnaklar kesildikten
sonra silinmelidir.
Ayakkab seimi
Ev ayakkabs olarak hafif, deriden yaplm sandaletler seilmelidir. ki yandaki bir

ocuun yrmeyi renmesi henz tamamlanmamtr. Ayaa uymayan bir ayakkab,
ocuun henz yumuak olan ayak kemiklerini sonradan dzeltilemeyecek ekilde bozar. lk
yrme ayakkabsnn derisi biraz sert olmal, topuu desteklemeli ve taban esnek olmaldr.
Ayak bileinin hareketini engelleyen ve yrmeyi gletiren ayakkab ve botlardan uzak
durulmaldr. Byk ayakkablar, yrmeyi zorlatraca iin seilen ayakkab, ayaa tam
gelmelidir. ocua ayakkab alnrken ayak uzunluu satc tarafndan llmelidir.
Baparmak ile ayakkabnn burnu arasnda 0,5-1,25 cm genilikte olmaldr. Ayakkabnn
burnu dar olmamal, bebein ayak parmaklarnn sabilecei genilikte olmaldr.
Resim 4.2: lk yrme ayakkabsnn derisi biraz sert olmaldr.

41
4.1.5. Sa Temizlii
Yenidoan bebein salar genellikle azdr. Olan salar da dklr, yerine yeni salar
kar. Her banyoda salar ykanr ve taranr. Baz ocuklarn salarnda konak ve kepek
dediimiz pullanmalar oluur. Bunu nlemek iin saa banyo ncesi zeytinya srp salar
yumuaynca fralamak iyi gelir. Doktor nerisine gre ila ve eitli ampuanlar
kullanlabilir. Gnlk temizlik, sa diplerini temiz ve konaksz tutar.
4.1.6. Az-Di Temizlii
Dilerin gelimesi doum ncesinde balar. Olgunlamasn tamamlam diler,

doumdan sonra belirli bir sra ile di etlerini delerek kar. Dilerin kmas srasnda baz
ocuklarda birka gn kuru ksrk, uyku bozukluu, huzursuzluk ve hafif ate grlebilir.
Di karma zamannda bireysel farkllklar grlr. Bebek 6-8 aylkken (ilk dileri aznda
grlmeye baladnda) temizleme ilemi balamaldr.
Sabah kahvalt sonras ve akam yatmadan nce dileri (en azndan ineme
yzeylerini) temiz bir tlbentle ya da gazl bezi slatarak silmek, temizlemek yerinde olur.
Son yllarda parmaa geirilerek kullanlan di temizleme aralar da mevcuttur. Di fras
kullanmna ise ocuun arka dilerinin kmasndan sonra (ortalama 2-2,5 yanda)
balanmas uygundur.
Okul ncesi ocuklarda di fralama iin bir teknik uygulatmak ok zordur. Bu

yalarda nemli olan ocua di fralama alkanl kazandrmaktr. ocuklar di
fralarken ou zaman dilerin grnen ya da kolay ulalan yzeylerini fralar. Oysa
rklerin nlenmesi iin dilerin ara yzeylerini ok iyi temizlemek gerekir. Bu nedenle
ocuk, dilerini fraladktan sonra anne-baba dileri kontrol etmelidir.
ocuk iin deal Di Fras ve Macunu
ocuun az byklne uygun, yumuak ve naylon kllardan retilmi di fralar

kullanlmaldr. Sert fralar dileri andraca iin kullanm uygun deildir. Eskimi bir
sprgeyle sprme ilemi nasl yaplmazsa eski bir frayla da diler fralanmaz. Fra
kllar anr anmaz (ortalama 6 ay) mutlaka deitirilmelidir. Bebeklik dneminde ve 2
yana kadar olan ocuklarda di macunu kullanm nerilmez. Di macunu kullanmna 2
yandan sonra balanmaldr. Sabah kahvalt sonras ve gece yatmadan nce sadece er
dakikalk etkili fralama ilemi yeterlidir. Pek ok iyi alkanlk gibi di fralama
alkanl da ocukluk dneminde kazanlr.
4.2. Tuvalet Eitimi

4.2.1. Tuvalet Alkanl
Tuvalet ve temizlik alkanl insann salkl yaamnda son derece nemli rol oynar.
Bu alkanlklarn olumlu bir biimde kazanlmas da ocuun ilk temizlik gereksinimlerini
karlamasnda ald izlenimlerle ilgilidir.
42
Yine bu alkanln kazanlmasnda olgunlamann rol byktr. Normal bir ocuk
ikinci yaa doru bbreklerini kontrol etmeyi yani kaslarn kontrol etmeyi renebilir.
ocuk 20 aylk olduysa tuvalet eitimine balamak iin yeterli olgunlua ulatn
dnebiliriz. Buna ramen baz ocuklar, bu olgunlua 18. ayda bazlar da 24. ayda
ulaabilir.
Bu eitim sresince ocua bask yaplmamaldr. Sevecen bir tutum ve dzen iinde
yrtlen bir kararllkla alkanln yerlemesi salanabilir. ocuk dklama eylemine
zendirilmelidir. Erken aylarda, ayplayc sert bir tutum iinde ele alnan tuvalet eitiminin
ocuun kiilik yapsn olumsuz etkiledii bilinmektedir.
ocuun tuvalet eitimine hazr olduunu gsteren baz iaretler vardr.

ocuk;
Uykudan kuru kalkabiliyor ve gn iinde 2 saat kuru kalabiliyorsa,

Bykler gibi tuvalete gitme isteini belirtiyorsa,
Altn slattnda utanyorsa,
Islak, kuru, lazmlk vs. gibi tek szcklk ifadeler kullanabiliyorsa
tuvalet eitimine hazr demektir.
ocuun Altn Islatmasnn Sebepleri
ocuklarn 45 yana kadar gece altn slatmalar normaldir. Bundan sonra da gece
iemeleri srerse nedenini aratrmak gerekir. Bir doktora bavurarak doutan bozukluk ya
da idrar yollarnda iltihap gibi bir hastalk olup olmad aratrlmaldr.
Aratrma sonucunda herhangi bir hastalk bulunmazsa unlar ocuun altn slatma
nedeni olabilir:
Tuvalet eitiminde hatal tutumlar, altn slatma nedeni olabilir.
zellikle, tuvalet eitimine erken balanmas ve ocuun bu iteki
baarszla taklp kalmas rol oynar.
ocuun idrar karmasna ar tepki gsterilmesi de baarszlk
korkusuyla gece altn slatmaya neden olabilir.
Ar disiplin altndaki ve skntl ocuklarda idrar kesesi kaslr ve
tutabilecei idrar miktar azalr. Bu da idrar karmay kolaylatrr.
Yeni bir kardein domas, ocuun ilgiyi tekrar zerine toplayabilmek
iin kardeine zenerek altn slatmasna neden olur.
Bir sre hastanede kalma, anneden ayrlma, yuva veya okuldaki stresler
de gece altn slatma nedenlerindendir.
Tuvalet eitiminde aadaki hususlara dikkat edilmelidir:
ocuk, tuvalete doru yaklama davranndan tuvalete giriine kadar

btn olumlu davranlarda adm adm dllendirilmelidir.
43
Tuvalet eitimi sresince ok sabrl ve sakin olmaldr. ocuk, idrar ve
gaitasn yapt zaman bunun pis kokulu bir ey olduunun
honutsuzluu ona hissettirilmemeli, azarlanmamaldr. Bunun fizyolojik
bir olay olduu ocua hissettirilmelidir.
ocuk tuvaletini yaptktan sonra duyulan memnuniyet sylenmeli ve
alklanmaldr. ocuun tuvalete gittii ve tuvalet eitimini kazand
ocuun yannda aile bireylerine anlatlarak ocuk vlmelidir.
ocuun zellikle uyku saatinden hemen nce ve dinlenme saatinde
tuvalete gitmesi ve bu davran, belirli sklklarla tekrarlamas
salanmaldr.
Tuvalet alkanln kolay kazanabilmesi iin tuvalet kaps ak braklmaldr.

ocuun arkadan tuvalette gzlemesi, kendisinden de beklenen bu davran daha kolay
renmesini salayacaktr.
ocuklara tuvaletten karken su dkmeyi, ellerini sabunla ykamay retmek tuvalet

eitiminin bir parasdr. Bu nedenle zerinde nemle durulmaldr.
Resim 4.3: Tuvalet eitimi sresince ocua bask yaplmamaldr.

4.2.2. Peri-Anal Blge Temizlii
Lokal temizliin en nemli ksmn tekil eder. Kz ve erkek ocuklarnda ayr nemi
vardr.
Kzlarda d reme organlar, ilk aylarda henz gelimediinden ak durumdadr.

Temizlik yaplrken daima nden arkaya yani makata doru silinmelidir. Burasnn kaka ile
kirlenmemesine dikkat edilmelidir nk kakadan bulaan mikroplar, buradan idrar yollarna
girer ve iltihaplanmalara neden olur. Bebein piik olmamas iin sk aralklarla bezi kontrol
edilmelidir. Mmknse hazr bez kullanlmaldr. Kuma bez kullanlyorsa mutlaka
kaynatlmal, iyice durulanmal, ak havada havalandrlmal ve tlenmelidir. Silme bezi
olarak pamuk ve slak mendiller kullanlabilir. Islak mendil kullanlyorsa alkolsz olmasna
44
dikkat edilmelidir. Bebek kakasn yaptnda mmknse poposu ykanmal ve iyice
kurulanmaldr. Ykamak mmkn deilse popo defalarca silinmelidir.
Erkek ocuklarda da bu blgenin temizlii nemlidir. Erkek reme organ doumda

bir deri ile kapldr. Buna snnet derisi denir. Bazen snnet derisinin i ksm doutan
dardr. Bebek idrarn glkle yapar ve hatta u ksm idrarla ier, kzarr. Byle
durumlarda ocuun yana baklmakszn snnet yaplr. Bacak aralarnda piikler de ok
grlen durumdur. Buna idrar, kaka, bezlerdeki sabun artklar ve deterjanlar neden olur.
Islak bezler, ocuun zerinde uzun sre kalrsa baz mikroplar, idrardaki re denilen
maddeden amonyak yapar. Piiklere bu amonyak neden olmaktadr. Bezler vaktinden nce
deitirilir, sabunla ykanp iyice durulanrsa piik grlmez. Piiklerde kortizon merhemler
yararl olur.
Alt Deitirme
Resim 4.4: Kz ocuklarn genital blge temizliine zellikle dikkat edilmeli,

blge nden arkaya doru temizlenmelidir.
4.3. 036 Ay ocuunun Tuvalet ve Temizlik Eitimine Ynelik

Etkinlik rnekleri
Etkinlik rnei 1
Kova ve krekle kumdan kaleler yapma gibi bir nesnenin dieri ile ilikili olarak
uygun ekilde kullanld sembolik oyun etkinlikleri ocukla oynanabilir. (Oyuncak bir
bebein san fra ile fralama, yzn bir bez ile ykama, bebein evini oyuncak bir toz
bezi ile temizleme, oyuncak arabalar kk bir kova ve bez ile ykama vb.)
45
Etkinlik rnei 2
Yetikin, ocuu giydirirken ya da banyo yaptrrken vcut ksmlarn gstererek

isimlerini syler (rnein; kol, el, ba vb.).
Etkinlik rnei 3
Banyo zaman, ocuun oyuncaklarndan bazlar kvete koyulur. Bunlarla oyunca

yzdrme, dibe batrp brakma, srayarak yukar kmasn salama eklinde oyunlar
oynanabilir. Kk bir kap ile su doldurulup boaltlabilir. Sabun suya drlr ve sabunu
bulma oyunu oynanabilir.
46
UYGULAMA FAALYET
UYGULAMA FAALYET
036 ay ocuunun deri temizlii ile banyo temizliini aratrnz. ocua banyo
yaptrrken kullanlan malzemeleri ve banyo yaptrrken dikkat edilmesi gerekenleri
aratrnz. Aratrmalarnz rapor hline getirip snf ortamnda sununuz.

036 ay ocuunun deri temizlii ile Aratrmalarnz yaparken dergilerden ve
banyo temizliini aratrnz. internetten yararlanabilirsiniz.
ocua banyo yaptrrken kullanlan
Kaynakada belirtilen kitaplardan da
malzemeleri ve banyo yaptrrken dikkat
yararlanabilirsiniz.
edilmesi gerekenleri aratrnz.
ktlara aktarnz.
Bilgi konularn fotoraf, resim vb. Yaratc ve estetik olmaya zen
unsurlarla destekleyiniz, raporlatrnz. gsteriniz.
Hazrladnz almalar snfta tepegz
ve snf panosunu kullanarak sununuz.
ve kendi hazrladnz almanz Deerlendirmeyi objektif yapnz.
karlatrnz.
47
KONTROL LSTES

deerlendiriniz.

1. 036 ay ocuunun deri/banyo temizliini aratrdnz
m?
2. ocua banyo yaptrrken kullanlan malzemeleri ve
banyo yaptrrken dikkat edilmesi gerekenleri
aratrdnz m?
3. Aratrdnz bilgileri asetatlara ve ktlara aktardnz
m?
4. Bilgi konularn fotoraf ve resimlerle desteklediniz mi?
5. almalar snfta sundunuz mu?

6. Arkadalarnzn almalarn ve kendi almalarnz
karlatrdnz m?
DEERLENDRME

48
LME VE DEERLENDRME
LME VE DEERLENDRME
Aadaki sorular dikkatlice okuyunuz ve doru seenei iaretleyiniz.
1. Aadakilerden hangisi gbek hakknda doru bir ifadedir?

A) Gbein dmesi beklenmeden bebee banyo yaptrlr
B) Gbek bakmna gerek yoktur.
C) Gbek sabunlu bezle silinmemelidir.
D) Gbek kordonu dtkten sonra bebee banyo yaptrlr.
2. Aadaki malzemelerden hangisine gerek yoktur?

A) Kvet ve file
B) Lif
C) Bebek ampuan
D) Sa kurutma makinesi
3. Banyo yaplan odann ss ka derece olmaldr?

A) 2225 derece
B) 2021 derece
C) 2223 derece
D) 1920 derece
4. Aadaki ifadelerden hangisi yanltr?

A) Bebein gzleri apaklandnda steril bir bezle silinmelidir.
B) Silinecek bez, kaynatlm su ile slatlarak silinmelidir.
C) Dtan ie doru silinmelidir.
D) Gzleri silerken bez geriye dnmemelidir.
5. Baz mantarlarn az iinde oluturduu enfeksiyona ne denir?

A) Pamukuk
B) Kzarklk
C) Yank
D) Yaralanma
6. Aadaki ifadelerden hangisi yanltr?

A) Temiz bir pamukla ayak parmak aralar iyice temizlenmelidir.
B) Ayak ve trnaklar bebek losyonu ile nemlendirilir.
C) Ayak trnaklar dz kesilmelidir.
D) Trnaklar kesildikten sonra silinmemelidir.
7. Tuvalet eitimine hangi aydan sonra balanmaldr?

A) 20 ay
B) 15 ay
C) 25 ay
D) 10 ay
49
8. Aadakilerden hangisi ocuun tuvalet eitimine hazr olduunu gsteren bir
davran deildir?
A) Gnde 2 saat kuru kalmas
B) Altn slattnda utanyorsa
C) Islak, kuru, vs. gibi tek szckleri ifade edebiliyorsa
D) Uykudan slak kalkyorsa
9. Aadakilerden hangisi ocuun altn slatma sebeplerinden biri deildir?

A) Ar disiplinle yetitirilen ocuklar
B) Yeni bir kardein domas
C) Bir sre hastanede kalma
D) A kalma
10. Aadakilerden hangisi piii oluturan bir sebep deildir?

A) drar
B) Deterjan
C) Sabun artklar
D) Kremler
DEERLENDRME

50
RENME FAALYET 5
RENME FAALYET5
AMA

ocuunun toplumsal kurallara uyma becerisini kazandrmaya rehberlik edebileceksiniz.
ARATIRMA
036 ay ocuunun uymak zorunda olduu toplumsal kurallar konuyla ilgili

kaynaklardan ve internetten aratrarak reniniz.
Hazrladnz raporu arkadalarnza sununuz.
5. 036 AY OCUUNDA TOPLUMSAL

KURALLAR
5.1. Tanm ve nemi
Toplumsal kurallar, bireyin zel yaamnda ve toplum iinde uymas gereken
kurallarn tmdr. Toplumsal kurallar sayesinde ocuk, toplumun bir yesi olduunu fark
eder. Bylece sosyal ortama uygun davranlar gstermeyi renir.
ocuun anne-babadan ald iki olgu vardr: sevgi ve eitim. Sevgi; kabullenme,
koruma, kollama ve sevecenlik gibi btn olumlu duygular ierir. Eitim ise retilen her
eyi, verilen bilgileri, becerileri, yasaklar, kurallar, inanlar, deer yarglarn, grg
kurallarn ve insann sosyallemesi iin gerekli olan tm toplumsal deerleri kapsar.
Disiplin, ocuk eitiminin nemli bir parasdr. Aile iindeki denge ve dzenin
oluturulmasnda byk nem tar. Ancak disiplin, toplumumuzda "cezalandrma" ile e
anlaml olarak deerlendirilmektedir. Her ne kadar kelime anlamyla "sertlik" ve "kuralclk"
gibi kavramlar artryorsa da gerek anlamda disiplin, ocuun topluma uyumunu
salayarak davran ynlendirmeyi amalamaktadr. Disiplin, ocua istenilen davran ve
alkanlklar retir. Kendi kendini denetleme ya da i denetim demek olan ahlak geliimini
salar. Disiplin, tutarllk ve esneklik gibi temel ilkeleri iermelidir. Kat ve baskc disiplinle
davran ynlendirmeyi amalayan anne-baba; ocuun kendilerine kar korku, fke ve
kzgnlk iinde olmasna sebep olur. ocua saldrgan olmay ve sorunlarn iddet yoluyla
zmeyi retir, dolaysyla ocukta zayf vicdan ve ahlak geliimine yol aar.
51
Disiplin, bir eitim arac olarak dnldnde korkutma, utandrma, gururunu
krma gibi kavramlarla i ie olmamaldr. Disiplinin iki temel amac vardr: Birincisi ocua
anlalr, kesin ve snrlar olan, gvenli bir ortam sunmaktr. Bu ortam ocuun salkl
geliimi iin gereklidir. Disiplinin ikinci amac ise ocuun kendi kendini ynetme yetenei
yani z denetim kazanmasdr. ocuk denetim altnda deilken de rendiklerini
uygulayabilmeli, kurallara uymay srdrebilmelidir. Ana babas yanndayken kurallara uyan
ama denetim kalknca rndan kan ocuk, z denetim yetenei kazanmam demektir.
5.2. Grg Kurallar

Grg kurallarnn temellerinin atld ilk yer aile ortamdr. Grg kurallarn ocua
retmek sadece bilgi aktarmyla olmaz. ocuk nce aile ortamnda uygulanan ve geerli
olan toplumsal kurallar gzlemler. Daha sonra taklit eder ve uygular. ocua grg
kurallarn retirken iki nemli lt vardr. Birincisi ocuun kurallar uygulayabilecek
yata olmas, ikincisi ise anne-babann uygulanmas beklenen toplumsal kurallarn altn
izmi olmaldr.
5.2.1. Eitim Ortamnda Grg Kurallar
ocua verilen eitim, okulda da devam eder. retmen, ocuklara grg

kurallarn neler olduunu reterek ie balamaldr. Daha sonra ise snfta
davranlarna dikkat ederek ocuklara rnek davranlar sergilemelidir.
retmenin ocuklara retecei grg kurallar unlardr:
Sabahlar okula geldiinde gnaydn demek, akam okuldan ayrlrken iyi

akamlar demek
Snf iinde grlt yapmamak
Hasta olanlara gemi olsun demek
Ona bir ey verildiinde teekkr etmek
Ortak eyalar srayla, paylaarak kullanmak
evremizdeki ieklere ve bitkilere zarar vermemek, iekleri koparmamak,
aa dallarn krmamak, imlere basmamak
pleri p sepetine atmak ve evreyi kirletmemek
Yemek yerken konumamak
Sra olmay ve srasn beklemek
Bir ey alrken izin istemek
5.2.2. Evde Grg Kurallar
Grg kurallar, aile ortam iinde kabul grd ve onayland oranda ocua geer.
renmenin nemli bir blm taklit edilerek gerekletii iin ocuun iyi bir modele
ihtiyac vardr. rnein, sofra kurallar ile ilgili ocuktan yava yemek yemesi isteniyorsa
bu istek, ocua sylenmelidir. Ancak bu sylenirken anne-babada davranlarna dikkat
ederek bu kurala uygun davranmaldr.
52
0 yandan sonra ocuk, toplumun iyi/kt, doru/yanl ve ayp gibi yarglaryla
karlar. Bu dnemde bebek olarak deil de ocuk olarak kabul edilmeye balanr. lk
karlat kural, tuvalet eitimi konusundadr. ocuktan artk altna iini ya da kakasn
yapmamas beklenir.
53
UYGULAMA FAALYET
UYGULAMA FAALYET
036 ay ocuunun toplumsal kurallara uyma becerisini aratrnz. Eitim ortamnda
ve evde grg kurallarnn neler olduunu aratrnz. Aratrmalarnz rapor hline getirip
snf ortamnda sununuz.

036 ay ocuunun toplumsal kurallara Aratrmalarnz yaparken dergilerden ve
uyma becerisini aratrnz. internetten yararlanabilirsiniz.
Eitim ortamnda ve evde grg Kaynakada verilen kitaplardan da
kurallarnn neler olduunu aratrnz. yararlanabilirsiniz.
ktlara aktarnz.
Bilgi konularn fotoraf, resim vb.
Yaratc ve estetik olmaya zen
unsurlarla destekleyiniz ve
gsteriniz.
raporlatrnz.
Hazrladnz almalar snfta tepegz
ve snf panosunu kullanarak sununuz.
ve kendi hazrladnz almanz Deerlendirmeyi objektif yapnz.
karlatrnz.
54
KONTROL LSTES

deerlendiriniz.

1. 036 ay ocuunun, toplumsal kurallara uyma becerisini
aratrdnz m?
2. Eitim ortamnda ve evde grg kurallarnn neler
olduunu aratrdnz m?
3. Aratrdnz bilgileri asetatlara ve ktlara aktardnz

m?
4. Bilgi konularn fotoraf ve resimlerle desteklediniz mi?
5. almalar snfta sundunuz mu?
6. Arkadalarnzn almalarn ve kendi almalarnz

karlatrdnz m?
DEERLENDRME

55
LME VE DEERLENDRME
LME VE DEERLENDRME
1. ( ) Toplumsal kurallar, bireyin zel yaamnda ve toplum iinde uymas gereken

kurallarn tmdr.
2. ( ) Disiplin, eitimin nemli bir paras deildir.
3. ( ) Kat ve baskc disiplin, ocukta zayf vicdan ve ahlak geliimine yol amaz.
4. ( ) Grg kurallarnn temellerinin atld ilk yer, aile ortamdr.
5. ( ) ocua grg kurallarn retirken iki nemli lt vardr. Birincisi

ocuun kurallar uygulayabilecek yata olmas, ikincisi ise anne-babann
uygulanmas beklenen toplumsal kurallarn altn izmi olmaldr.
DEERLENDRME

Cevaplarnzn tm doru ise Modl Deerlendirmeye geiniz.
56
MODL DEERLENDRME
MODL DEERLENDRME
1. ( ) ocuklar 10 ile 16 saatleri arasnda darya kartlmaldr.
2. ( ) Bebek odas, grltden uzak olmal ve annenin uyuduu odaya yakn

olmaldr.
3. ( ) Bebek, elleri ve kaslar gelitike dokunma duyusunu kullanarak evreyi

aratrr.
4. ( ) Bir sre oynadktan sonra dokunma sepetindeki malzemeleri deitirmeye

yoktur.
5. ( ) Bebei korkutmamak iin nce bebein ayaklar, daha sonra da vcudu

kvetin iine sokulmaz.
6. ( ) Bebein geliimini engellememek ve kala kklarna neden olmamak iin

bebein kundaklanmasna gerek yoktur.
7. ( ) ocuun tuvalete doru yaklama davranndan tuvalete giriine kadar

btn olumlu davranlar adm adm dllendirilmelidir.
8. ( ) ocua verilen eitim okulda da devam eder. retmen ocuklara grg

kurallarnn neler olduunu reterek ie balamaldr.
9. ( ) Disiplin, bir eitim arac olarak dnldnde korkutma ve gururunu

krma gibi kavramlarla i ie olmaldr.
DEERLENDRME

Cevaplarnzn tm doru ise bir sonraki modle gemek iin retmeninize bavurunuz.
57
CEVAP ANAHTARLARI
CEVAP ANAHTARLARI
RENME FAALYET- 1N CEVAP ANAHTARI
1 Doru
2 Doru
3 Yanl
4 Yanl
5 Doru
6 Yanl
7 Doru
8 Yanl
9 Doru
10 Yanl
RENME FAALYET- 2NN CEVAP ANAHTARI
1 Doru
2 Yanl
3 Yanl
4 Doru
5 Yanl
6 Doru
7 Yanl
8 Doru
1 Doru
2 Doru
3 Yanl
4 Yanl
5 Doru
58
1 D
2 D
3 A
4 C
5 A
6 D
7 A
8 D
9 D
10 D
1 Doru
2 Yanl
3 Yanl
4 Doru
5 Doru
MODL DEERLENDRMENN CEVAP ANAHTARI
1 Doru
2 Doru
3 Doru
4 Yanl
5 Yanl
6 Doru
7 Doru
8 Doru
9 Yanl
59
KAYNAKA
KAYNAKA
AVCI Neslihan, Yaama Merhaba, stanbul, 2003.
CLARK Lynn, Ana Babalara Yardm, stanbul, 2005.
CCELOLU Doan, letiim Donanmlar, stanbul, 2002.
http://www.yapkat.com/images/Malzeme/Dosya/8283502459526915015
8166885.pdf (Eriim Tarihi: 02.03.2012)
KIRKINCIOLU Meliha, ocuk Ruh Sal, stanbul, 2000.
KTAPI UYSAL Fsun, ocuum Salkl Byyor mu? stanbul, 2003.
NAVARO Leyla, Beni Duyuyor musun? stanbul, 2000.
Z lkim, ocuk ve Aile, Ankara, 1997.
Z lkim, ocuk ve letiim, Ankara, 1997.
SASAOLU K. Filiz, Anne ve ocuk Sal, stanbul, 2000.
SALK Lee, ocuun Duygusal Sorunlar, stanbul, 1995.
YAVUZER Haluk, ocuk Psikolojisi, stanbul, 2003.
YRKOLU Atalay, ocuk Ruh Sal, stanbul, 2003.
http://www.aile.org
60
T.C.
MLL ETM BAKANLII
OCUK GELM VE ETM
3672 AY Z BAKIM
Ankara, 2013
Bu modl, mesleki ve teknik eitim okul/kurumlarnda uygulanan ereve
retim Programlarnda yer alan yeterlikleri kazandrmaya ynelik olarak
rencilere rehberlik etmek amacyla hazrlanm bireysel renme
materyalidir.
Mill Eitim Bakanlnca cretsiz olarak verilmitir.
PARA LE SATILMAZ.
NDEKLER
AIKLAMALAR ................................................................................................................... iii

GR ....................................................................................................................................... 1
RENME FAALYET1 .................................................................................................... 3
1. 36- 72 AY OCUUNDA TEMZLK............................................................................... 3
1.1. nemi ve Temizlik Ara Gereleri ............................................................................... 3
1.1.1. Deri Temizlii/Banyo ............................................................................................ 4
1.1.2. Yz Temizlii ........................................................................................................ 5
1.1.3. El Temizlii ........................................................................................................... 6
1.1.4. Ayak Temizlii ...................................................................................................... 8
1.1.5. Sa Temizlii ......................................................................................................... 9
1.1.6. Az ve Di Temizlii .......................................................................................... 10
1.1.7. 36- 72 Ay ocuunda Temizlik Alkanl Kazandrmaya Ynelik Etkinlik
rnekleri ........................................................................................................................ 12
LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 17
RENME FAALYET2 .................................................................................................. 18
2. 36- 72 AY OCUUNDA GYNME .............................................................................. 18
2.1. nemi .......................................................................................................................... 18
2.1.1. Giyim Eyalarnn zellikleri .............................................................................. 18
2.1.2. Giyinme Soyunma Teknikleri.............................................................................. 19
2.1.3. 36-72 Ay ocuunda Giyinme Tekniklerine Ynelik Etkinlik rnekleri ........... 21
RENME FAALYET3 .................................................................................................. 26
3. 36- 72 AY OCUUNDA TUVALET ETM ............................................................. 26
3.1. Tuvalet Eitimi ........................................................................................................... 26
3.1.1. Tuvalet Eitimi Kazanamam ocuklar iin Okulda Yaplabilecekler .............. 28
3.2. Perianal Blge Temizlii ............................................................................................ 28
3.3. 36- 72 Ay ocuuna Tuvalet Eitimi Kazandrmaya Ynelik Etkinlik rnekleri ..... 29
RENME FAALYET4 .................................................................................................. 34
4. 36-72 AY OCUUNDA UYKU VE DNLENME ......................................................... 34
4.1. nemi .......................................................................................................................... 34
4.1.1. Uyku ve Dinlenme Saatleri .................................................................................. 35
4.1.2. Uyku Dzeni Kazandrmada Dikkat Edilecek Noktalar ...................................... 35
4.1.3. 36-72 Ay ocuuna Uyku ve Dinlenme Alkanl Kazandrmaya Ynelik
Etkinlik rnekleri .......................................................................................................... 37
RENME FAALYET5 .................................................................................................. 43
5. 36-72 AY OCUUNDA TOPLUMSAL KURALLARA UYMA .................................. 43
5.1. Tanm ve nemi ........................................................................................................ 43
5.2. Grg Kurallar ........................................................................................................... 44
5.2.1. Eitim Ortamnda Grg Kurallar ...................................................................... 44
5.2.2. Evde Grg Kurallar .......................................................................................... 45
i
5.3. 36- 72 Ay ocuuna Toplumsal Kurallar Kazandrmaya Ynelik Etkinlik rnekleri
........................................................................................................................................... 46
MODL DEERLENDRME .............................................................................................. 51
CEVAP ANAHTARLARI ..................................................................................................... 54
KAYNAKA ......................................................................................................................... 57
ii
AIKLAMALAR
AIKLAMALA R
AIKLAMALAR
ALAN ocuk Geliimi ve Eitimi
DAL/MESLEK Erken ocuklukta retmen Yardmcl
MODLN ADI 36-72 Ay z Bakm
36-72 ay ocuunun temel gereksinimlerini kazandrmaya
MODLN TANIMI
ynelik etkinlik rneklerini ieren renme materyalidir.
SRE 40/32
N KOUL 0-36 Ay z Bakm modln alm ve baarm olmak
36-72 ay ocuunun temel gereksinimlerini karlama
YETERLK
becerilerini kazanmak
Genel Ama
Uygun ortam salandnda 36-72 aylk ocuklarn z bakm
becerilerini tanyabileceksiniz.
Amalar
1. Uygun ortam salandnda 36-72 ay ocuuna temizlik
alkanl kazandrmaya rehberlik edebileceksiniz.
2. Uygun ortam salandnda 36-72 ay ocuuna giyinme
becerisi kazandrmaya rehberlik edebileceksiniz.
MODLN AMACI
3. Uygun ortam salandnda 36-72 ay ocuuna tuvalet
eitimi becerisi kazandrmaya rehberlik edebileceksiniz.
4. Uygun ortam salandnda 36-72 ay ocuuna dinlenme
alkanl becerisi kazandrmaya rehberlik
edebileceksiniz.
5. Uygun ortam salandnda 36- 72 ay ocuuna toplumsal
kurallara uyma becerisi kazandrmaya rehberlik
edebileceksiniz.
Ortam: Snf, erken ocukluk eitim kurumlar, zel eitim
kurumlar, rehberlik aratrma merkezleri, zel ve kamu kurum
ETM RETM
ve kurulular, uygulama anaokullar
ORTAMLARI VE
Donanm: Kaynak kitaplar, bilgisayar, fotoraflar, afi, bror,
DONANIMLARI
dergiler, uyarc pano, tepegz, asetat, fotoraflar, CD, VCD,
televizyon, projeksiyon
Modlde yer alan her bir renme faaliyetinden sonra, verilen
lme aralaryla kazandnz bilgileri lerek kendinizi
LME VE deerlendirebileceksiniz.
DEERLENDRME retmen tarafndan modl sonunda kazandnz bilgi ve
becerileri deerlendirmek amacyla eitli lme aralar
uygulanacaktr.
iii
iv
GR
GR
Sevgili renci,
Erken ocukluk dneminde bireyin edindii beceri ve davranlar, yetikinlik

dnemindeki davranlarn temelini oluturmaktadr. z bakm ve gnlk yaam becerileri,
ocuun bakalarna baml olmadan gereksinimlerini karlamas iin gerekli olan
becerileri ierir.
ocuklarn temizlik, giyinme, uyku, vb. fiziksel ihtiyalarn kendi kendilerine

karlayabilmeleri iin belli bir zihinsel ve psiko-motor olgunluk dzeyine gelmeleri gerekir.
ocuklar, iki yana kadar yeterli olgunluk dzeyine ulamad iin z bakm becerilerini
gerekletirmede yetikin yardmna ihtiya duyarlar. yatan sonra yetikinlerin, yardm
aamal olarak azaltp ocuun bireysel olarak z bakm becerilerini gerekletirmesi iin
olanak salanmaldr. Unutulmamaldr ki insanlar yaadka renirler.
ocuklarda z bakm becerileri gelitike, toplum iinde kiisel ihtiyalarn

giderebilen ve kendi kendine yetebilen bireyler olarak yerlerini alrlar.
z bakm becerilerinin gelitirilmesi ile ocuklar kendi bakmlarn, temizliklerini

bamsz olarak gerekletirmeyi renirlerken izlemeleri gereken sra ile bunu ne zaman
yapmalar gerektii konusunda karar vermeyi de renirler.
Bu modlden edindiiniz bilgilerle 36- 72 ay ocuklarna z bakm becerileri

kazandrmaya alrken nelere dikkat etmeniz gerektiini renerek evde eitim ortamnda
bununla ilgili uygulamalar yapabileceksiniz. Kazandnz beceri ve tecrbelerle 36-72 ay
ocuuna temizlik alkanl, giyinme becerisi, tuvalet eitimi becerisi, uyku, dinlenme
alkanl becerisi, toplumsal kurallara uyma becerisi kazandrmaya rehberlik
edebileceksiniz. Beslenme becerileri ile ilgili davranlar iin ocuk beslenmesi
modllerinden yararlanabilirsiniz.
1
2
RENME FAALYET1
RENME FAALYET1
AMA
renme faaliyetinde kazandrlacak bilgi ve beceriler dorultusunda uygun ortam

salandnda 36-72 ay ocuuna temizlik alkanl becerisi kazandrmaya rehberlik
edebileceksiniz.
ARATIRMA
36-72 ay ocuklarna z bakm becerileri ile ilgili kazandrlabilecek davranlar

aratrnz.
Okul ncesi eitim kurumlarnda eitimcilerin ve evde ailelerin ocuklarna
bedensel temizlik alkanl becerisi kazandrma uygulamalarn aratrnz.
Edindiiniz bilgilerle bir dosya hazrlaynz. Aratrma sonularnz snfta
arkadalarnzla tartnz.
1. 36- 72 AY OCUUNDA TEMZLK

1.1. nemi ve Temizlik Ara Gereleri
Kiinin kendi sal olmak zere, bakalarnn da saln korumann en nemli arac
temizliktir. Sadece beden temizlii deil kullanlan her eyi ve her ortam temiz tutmak da
temiz olmann gereidir. Bireysel sal tehdit eden hastalklardan korunmak iin de kiisel
temizlii ve evre temizliini salamak nemlidir.
Anne, baba veya eitimci tarafndan ou zaman bizzat yaplarak retilen temizlik
uygulamalarnn, 24- 30 aylktan sonra ocuun kendisi tarafndan yaplabilmesi iin ortam
salanmas gerekmektedir. rnein, tuvaletten sonra ve yiyeceklere dokunmadan nce
ellerin ykanmas bir alkanlk olmaldr. Temizliin, sadece grnr kirlenme olduunda
yaplmas yeterli deildir. rnein, uykudan uyannca yzn ykanmas, amarlarn
deitirilmesi, gndelik temizlik uygulamalar da temizlik iin gereklidir. Her gn yaplan
iler arasnda, mevsimine gre deiiklik gstermekle beraber, banyo yapma bir baka
temizlik uygulamasdr.
3
Su ve sabun olmadan temizliin salanmas mmkn deildir. Gelimi toplumlarda
kiisel temizlikte en fazla kullanlan malzemelerin banda su ve sabun gelmektedir. Bunun
yan sra banyo sngeri, lif, di fras, el ve ayak temizlii ile vcut temizliinde kullanlan
fralar, trnak makas ilk akla gelen temizlik aralardr. Bunlarn tm kiisel kullanlmas
gereken aralardr. Ayrca temizliin saland banyo, lavabo, tuvalet gibi mekanlarn
temizlii de nemlidir.
1.1.1. Deri Temizlii/Banyo
Vcuda ait kiisel temizlik ile pek ok hastaln nne geilmektedir. Bunun iin
mmkn olduunca sk ykanmak gerekir. zellikle deri yzeyinde bulunan mikroplarn,
kirlerin, ter ve dier bileiklerin uzaklatrlmas ve dklen yzeysel hcrelerin atlmas iin
de bu uygulama gereklidir.
Ykanma, su ve sabun kullanarak derinin ovulmas ve kirin aktlmasdr. Ter, ya,

deri bezleri salglar, deri zerindeki mikroplar, deri dkntleri, toz, amur vb. birleerek
kir denilen tabakay meydana getirir. Vcuda bulaan her tr zararl kimyasal madde banyo
ile hemen deriden uzaklatrlmaldr.
Resim 1.1: Kii derisini koruduunda aslnda onun hastalanmasn da nlemi olacaktr.
Ykanma srasnda ykanmay kolaylatracak ara gerelerden yararlanlabilir. Sabun,
gzleri yakmayacak antialerjik bir ampuan, lif, kese mekanik etkinlii arttrmak iin yarar
salayabilir. Lifler, sabunun vcuda daha etkin olarak uygulanmasn salamaktadr. Kese,
zellikle ocuklarda cilt tahrilerine yol aabileceinden ok gerekli olmadka
kullanlmamaldr. Ykanma tamamlannca temiz bir havlu ile vcut iyice kurulanmaldr.
Her banyodan sonra i amarlar ve giysiler deitirilmelidir. eitli nedenlerle

banyo yaplamad durumlarda da i amarlarnn sk olarak deitirilmesi gerekmektedir.
ocuklarn hareketli geirdikleri gnn sonunda, terledikleri durumlarda muhakkak banyo
yaptrlmal ve i amarlar deitirilmelidir. ocuklar, hastalanmamalar iin banyo
yaptktan sonra lk bir ortamda tutmak gereklidir.
Baz ocuklar banyo yapmaktan holanmaz, ou zaman alayarak ykanmamak iin

direni gsterirler. Anneler, banyo suyunun ssn kontrol etmeli; kulland ampuann gz
yakmadndan emin olmaldr. Suyu ocuklara sevdirmeye almal, oyun oynamalarna
frsat tanmaldr.
4
Etkinlik 1: Banyo
Annemizle birlikte,
Banyoya gidelim.
Mis kokulu sabun ve ampuanla,
Vcudumuzu temizleyelim.
Havlu ile kurulanalm,
Salarmz tarayalm.
Annemize her zaman teekkr edelim.
1.1.2. Yz Temizlii
Her sabah yataktan kalknca yzn su ile ykanmas gerekmektedir. Gn iinde,

zellikle ocuklarda yemek sonras, bir etkinlik bitimi vs. yz ykatlabilir. ocuklarda yz
temizlii yaplrken cilt kurumasna neden olabileceinden sabun ok tercih edilmez. Yz
ykamadan nce, k aylarnda uzun kollu giysi kollarnn geriye doru ekilmesi salanmal,
eller sabunla temizlenmelidir. Burunda tkanklk varsa bu lavaboda temizletilmeli, ilem
bittikten sonra el, sabun ile ykanmaldr. Ykama bittikten sonra yz, temiz bir havlu ile
kurulanmaldr. Rahatszlk durumunda ocuk burundan nefes almakta zorlanyorsa doktorun
nerdii ilalar kullanlarak nefes al rahatlatlmaldr. Kulak temizliinde kulak arkasnn
temizlii unutulmamaldr. Kulak iine herhangi bir cisim sokulmamaldr. D kulak
yolunun zedelenmesi tehlikeli iltihaplanmalara neden olabilir. Kulak, burun, boaz
uzmanlarnn verdikleri bilgiye gre kulak kiri, kula korumakla grevli normal bir sv
olarak kabul edilmeli ve temizlik ii kulaa braklmaldr. zerine deri dkntleri, toz ve
paracklar yapm olan kir, zamanla kendiliinden dar atlacaktr. D kulak yolu
giriine gelen kulak kir, havlu kenar veya ince bir tlbent paras ile alnabilir. Kulaa hibir
zaman, hibir ey sokulmamaldr.
Biroumuz banyodan kar kmaz kulak temizleme ubuklarna saldrrz. Bunun

aslnda ne kadar zararl bir alkanlk olduunu biliyor musunuz? Uzmanlara gre kulak kiri,
kula korumakla grevli normal bir sv olarak kabul edilmeli ve temizlik ii kulaa
braklmaldr. Aksi takdirde, iitme kaybna varan ok nemli rahatszlklarla
karlalabilir.
retmenler ou zaman eitim ortamnda ocuklara temizlikle ilgili szel komutlarla

ynlendirme yapmaktadr.
Lavaboya gidildiinde;
Uzun kollu giysilerin kollarnn geriye doru ekilmesi,

Suyun az almas,
Ellerin nce sabunla ykandktan sonra yzn ykanmas,
Kullanlan lavabonun temiz braklmas,
Musluun kapatlmas,
5
Ykanma ii bittikten sonra yzn iyice kurulanmas, gibi yaplacak ilemler
konusunda retmen ocuklar ynlendirmeli ve kk gruplar halinde
ocuklar lavaboya gtrmelidir. retmenin yz temizlii ihtiyac doduu
zaman bununla ilgili nce snfta pandomim almas yaparak ya da basit
tekerleme tarz drtlklerle ocuklar motive etmesi, yaplacak eylemi daha
elenceli klar.
Etkinlik 2: Tekerleme
Lavaboya gidelim,
Yzmz ykayalm,
Prl prl yzmzle
Aynaya bakalm.
Annemizden (ya da retmenimizden) yanamza bir pck alalm.
1.1.3. El Temizlii
Gnlk yaamda en fazla kirlenen organ ellerdir. Kirli yzeylere srtnen ve dokunan
eller ykanmadklar zaman mikrop yuvas haline dnr. Bu nedenle ellerin dzenli olarak
ykanmas gerekmektedir. Olanak bulunan her ortamda eller akar su altnda sabunla, el srt,
avu ii ve parmak aralar kpklerle kaplanp 15 saniye ovuturularak (yavaa 15'e kadar
sayarak bu sre belirlenebilir) ykanmal, durulanmal, bakas tarafndan kullanlmam
havlu, kt havlu ya da kt mendille kurulanmaldr. Kurulama olana yoksa elleri bir
yere srmeden havada kendiliinden kurumas salanmaldr. Trnaklarn kesilmi olmas, el
temizlii iin n kouldur. Su ve sabun bulunmayan yerlerde el temizlii, slak temizlik
mendilleriyle ya da el dezenfektan svlar ile yaplmaldr.
El Ykama Aamalar
Musluu aar.
Sabunu alr.
Ellerini suyla slatr.
Sabunu elleri arasnda kprtr.
Ellerini ovalar.
Ellerini durular.
Musluu kapatr.
Resim 1.2: En fazla kirlenen organmz ellerimizdir.

6
ocuklar ellerini ne zaman ykamaldr?
Yemeklerden nce ve sonra,

Di, az, yz, temizlii yapmadan nce,
Tuvalet gereksiniminin giderilmesinden nce ve sonra,
Kirli, tozlu bir ortamdan ayrldktan sonra,
Dardan eve geldikten sonra,
Yukardakilere uyan hibir i yaplmasa dahi gn iinde eitli saatlerde (her
zaman temiz grnecek ekilde) eller ykanmaldr.
Okul ncesi eitim kurumlarnda serbest zaman etkinlii sonras, kahvalt, le

yemei ncesi ve sonras ocuklara el ykattrlmaktadr. Okulun fiziki koullarna gre
retmen ya da retmenle birlikte yardmc personel ocuklar bazen kk gruplarla bazen
de hepsinin sra olmalarn salayarak el temizliine ynlendirmektedir. retmenin,
lavaboda uzun kollu giysilerin kollarnn geriye ekilmesi, ele yeterli miktarda sabun
alnmas, musluun az almas ve ellerin iyice durulandktan sonra kurulanmas iin
ocuklara szel ynlendirmelerle rehberlik yapmas gerekebilir. Zaman iinde bu
alkanlklar kazanldnda, retmenin sadece gzlemci olmas yeterli gelecektir.
Trnan etten ayrldktan sonraki blmnn altnda kir ve ya kolayca birikir. Ayrca
burada mikroplar barnabilir, barsak parazitlerinin yumurtalar da bulunabilir. Trnaklarn
dzenli kesilmesi, banyo yaparken de trnak fras ile fralanarak temizlenmesi gerekir.
Trnak yemek, bu nedenle de sala zararl bir alkanlktr.
El trnaklar yarm ay biiminde, ayak trnaklar ise dz olarak kesilir. Ayak

trnaklarnn yarm ay biiminde kesilmesi trnak batmalarna neden olabilir. Snfta hafta
banda trnak kontrol yaparak ocuklarn trnak kesmeyi alkanlk haline getirmeleri
salanmaldr.
Resim 1.3: Okul ncesi eitim kurumlarndaki lavabolar
7
Etkinlik 3: El Ykama
Lavaboya gidelim,
Yerleri slatmadan
Ellerimizi ykayalm,
Havluyu alarak
Ellerimizi kurulayalm.
Etkinlik rnei 4: Parmak Oyunu (Eller)
Eller dokunur (Dokunma hareketi yaplr.).

Gz grr (Gzler byke alr, saa sola baklr.).
Burun koklar (Tavanlar gibi burun oynatlr.).
Dil tadar (Dil gsterilir.).
Burnunu kartrmaz temiz ocuklar (El burna sokulacakm gibi yaplp hemen
geri ekilir. Mendil karlp burun silinir.).
Etkinlik 5: Parmak Oyunu (A Kapa)
A kapa a kapa (Eller havada alr kapanr.)

El rpalm oy (Eller birbirine vurulur.)
Elerini dizlerine koy (Eller diz kapaklarn tutacakm gibi durur.)
Trmansn trmansn trmansn (rmcek gibi eller yze doru trmandrlr.)
Elini azna sokma! (El aza sokulacakm gibi yaplr.)
Nedeeen?
nk elimiz pistir.
A kapa a kapa (Eller havada alr kapanr.)
El rpalm oy (Eller birbirine vurulur.)
Elini dizine koy (Eller diz kapaklarn tutacakm gibi durur.)
Trmansn trmansn trmansn (Eller buruna sokacakm gibi yaplr)
Elini burnuna sokma!
Nedeeeen?
nk burnumuz kirlidiiir.
A kapa a kapa
El rpalm oy
Ellerini koynuna koy (Eller kucakta balanr.).
1.1.4. Ayak Temizlii
Ayaklar, her gn orap ve ayakkab ierisinde terlediinden dzenli olarak

ykanmaldr. Ykama ilemi yaplmaz ise evreyi rahatsz edecek kokular, daha sonra da
ayak saln bozabilecek nasr gibi sorunlar ortaya kabilir. Ayaklar dzenli olarak
ykanmal, her ykamadan sonra parmak aralar havlu hatta sa kurutma makinesi ile iyice
kurutularak mantar enfeksiyonlar iin ortam olumas nlenmelidir. Ayak havlular, ellerin
kurulanmasnda kullanlmamaldr.
8
Ayak sal ve temizlii iin kullanlan orap ve ayakkab da nemlidir. zellikle
pamuklu oraplar ayak sal iin tercih edilmelidir. Souk havalarda kaln oraplar, bahar
aylarnda daha ince oraplar seilmelidir. oraplarn temiz olmas ve gnlk olarak
deitirilmesi gerekmektedir. retmen temizlikle ilgili etkinlikler yaparken geceleri
yatmadan ayaklarn mutlaka ykanmas gerektiini ocuklara hatrlatmaldr.
1.1.5. Sa Temizlii
Salar ba derisinde bulunan kl kklerinden uzayarak byyen kllardr. Kl

kklerindeki bezlerden salglanan maddeler yal yapdadr.
Salkl salara sahip olmak iin salar dzenli biimde ykamak gerekmektedir.
Salarn fralanmas; dklen salar, kiri ve tozlar uzaklatrc ilev grmektedir. Normal
bir san haftada en az bir ya da iki kez ykanmas gerekmektedir. Yal salar ise daha sk
ykanmaldr. Salar temiz su ile iyice durulandktan sonra kurutulmadan nce nazik bir
biimde taranmaldr. Salarn kurulanmasnda yumuak bir havlu kullanlmaldr. Kurulama
ilemi de yumuak olmaldr. Eer sert bir havlu kullanlr ya da ok iddetli ovulursa
salarn ular atallanabilir. Salar elektrikli kurutucularla kurutulabilir. Ancak kurutucunun
saa ok yakn tutulmamas gerekmektedir. Bu durumda sal deri ve salar fazla scaktan
olumsuz etkilenebilir.
Salarn ykanmas iin kullanlan sabunlarn ve ampuanlarn esasn kolay

znebilir zellikteki ya eritici bir madde oluturur. ampuanlara ayrca koku, renk ve
younlatrc maddeler eklenir. Bu ek maddeler sal deride tahrie yol aabilir. Piyasada
bulunan ampuanlarda kullanlan baz maddeler, alerjik reaksiyonlara neden olabilir. Bu
nedenle ocuklarda ampuan seiminde, nitelii bilinmeyen maddelerden kanlmaldr. Sa
temizliinde kiisel olarak kullanlan fra ve taraklar sk aralklarla, scak sabunlu su ile
ykanmal ve durulanmaldr.
Erken ocukluk dneminde genellikle ocuklar salar temiz ve taranm olarak okula
gelir. Okulda retmen ara sra sa kontrol yaparak gerekli durumda aileyi uyarabilir. Tam
gn eitim veren ve uyku saatleri olan okullarda ocuklar uyandktan sonra salarnn taranp
toplanmas gerekebilir. Kiisel aralarn kullanlmasna zen gsterilmelidir.
Etkinlik 6: Salar
Taramz alalm,
Aynaya bakalm,
Salarmz tarayp
Kendimize glmseyelim.
9
1.1.6. Az ve Di Temizlii
ocuklarn z bakmlaryla ilgili olarak di salklarn korumalar da ok nemlidir.

zellikle ebeveynler bu konuda ok duyarl davranarak ocuklarnn bu alkanl
kazanmasna zen gstermelidir. Eitimciler de konunun nemini vurgulayarak doru di
fralamaya ynelik sreklilik gsteren uygulamalara yer vermelidir.
Dilerimizi korumann en etkili yolu, dzenli olarak fralamaktr. Di fralamann ilk

adm doru fra seimidir. En uygun fra naylon ve orta sertlikteki fralardr. ocuklarda
kullanlacak fralar yetikinlerinkine oranla daha kk, renkli ve dikkat ekicidir. Az
iinde kolay hareket ettirilmesi ve arka dilere rahat ulaabilmesi iin frann kafasnn fazla
byk olmamas tercih edilir. Uygun fra seildikten sonra diler, gnde en az iki kez
dzenli olarak fralanr. Di macunu, aza verdii hoa giden koku ve his nedeniyle di
fralanmasn kolaylatrr. Yutma ihtimali olduu iin 36- 72 ay ocuunda kullanlacak di
macunlar, mercimek tanesi kadar srlmeli ve ocuklar iin retilen macunlar
kullanlmaldr. Fralar en ge alt ayda bir deitirilmelidir. Fralar kiisel kullanlmal,
bakalaryla paylalmamaldr.
Resim 1.4: Doru di fralama teknii

Doru di fralama teknii:
Dilerin i ve d yzeyleri kk dairesel hareketlerle fralanr.

Sert darbelerle deil yumuak daireler izecek ekilde n dilerden arka dilere
doru fralanr.
Dilerin i yzeyleri ayn ekilde fralanr. Bu ilemde fra eik tutularak di
etinden az boluuna doru hareket ettirilir.
Dilerin ineme yzeyleri, fra dz olarak ileri geri hareket ettirilerek
fralanr.
10
Fralama ileminin en az iki dakika srmesi gerekir.
retmen snfta, piyasadan temin edebilecei oyuncak di maketi zerinde doru di

fralama yntemlerini gsterebilir.
Diler florlu bir di macunu ile fralanmaldr.

Dilerin ara yzleri iin di ipinden faydalanlmaldr.
Dengeli beslenmeye dikkat edilmeli ve abur cubur yiyeceklere bir snr konulmaldr.
ocuklara gece st verildikten sonra dileri mutlaka fralanmaldr. retmen ya da

aile yemeklerden sonra di fralayarak ocua iyi bir model oluturmaldr. ocuklara ayna
karsnda kendilerini izleyerek bu ilem yaptrlrsa daha baarl olunur. retmen, btn
ocuk grubunu ayn anda lavaboya alrsa di frama ilemi ok salkl yrmeyebilir.
retmenin, kontrol altnda tutabilecei kadar ocukla lavaboya gitmesi daha salkl olur
(ocuklarn macun srmelerine yardmc olma, di fralarn lavaboya srmeden hijyenik
olarak dilerini temizleme ve fralama ilemi bittikten sonra azn bol su ile durulanmas
aamalarnda birebir rehberlik edebilmesi iin). zellikle tatl gdalar yenildikten sonra di
fralanmal, frann bulunmad durumlarda azn su ile alkalanmas alkanlk haline
getirilmelidir.
Etkinlik 7: Diler
Framz alalm,
Dilerimizi fralayalm,
Prl prl dilerle,
evreye glckler saalm,
rksz dilerle
Hep salkl kalalm.
ocuklara maket zerinde deneme yapmalarna olanak salanabilir. Di temizliinin

gereklilii, oluacak di rmesinin salk zerindeki etkileri snf iinde hikye, drama,
ark, parmak oyunlar vs. ile de anlatlabilir.
Resim 1.5: Maket diler
11
Resim 1.6: Di fral
1.1.7. 36- 72 Ay ocuunda Temizlik Alkanl Kazandrmaya Ynelik
Etkinlik rnekleri
Etkinlik 8: Parmak Oyunu (Bay Mikrop)
Bir gn bay mikrobun can sklm (Eller havada yumruk ve saa sola yavaa
sallanr.).
Can birilerini hasta etmek istemi.
km yola gezinmi gezinmi (Baparman bir tanesiyle gezinme hareketi yaplr.).
Bakm ki en yakn .larn evi (Hangi ocuun ismi sylenmise baparmak
ona doru uzatlr.)
Balam merdivenlerden kmaya (Bir elin parmaklar dik olarak alr. Dieri ile
trmanma hareketi yaplr.).
Ih h h h
alm kapy tk tk (Baparmakla dier baparman stne hafife vurulur.).
(Bundan sonraki konumalar seilen ocukla eitimci arasnda karlkl diyalog
eklinde ve baparmaklar kullanlarak geliir.)
ocuk: Kim o?
Bay mikrop: Benim bay mikrop
ocuk: Neden geldin?
Bay mikrop: Seni hasta etmeye geldim.
ocuk: Sen beni hasta edemezsin. Ben yemeimi yiyorum, stm iiyorum,
dinleniyorum, ellerimi ykyorum, dilerimi fralyorum vs. (Salkl olabilmek iin yapt
davranlar sralar.)
Bay mikrop bakm ki .. salkl bir ocuk, onu hasta edemeyecek.
Balam merdivenlerden inmeye (Merdiven basamaklarndan iniliyormu gibi
yaplr.).
Ih h h h
Tam o sradann annesi merdivenleri sabunlu suyla ykyormu.
Bizim bay mikrobun aya bir kaym (Bir elin iinden dier elin baparma
kaydrlr.).
Paldr kldr paldr kldr yuvarlanm (Kollar kucakta evrilerek ne doru dme
hareketi yaplr.).
12
neri: Parmak oyununa balamadan nce ocuklarla salkl olmak iin gnlk
yaamda yaplmas gerekenlerle ilgili konuulursa onlar iin hatrlatc olur ve dnme
frsat verilir..
Etkinlik 9: Oyun (Ayna Oyunu)
Gruptan saymaca ile bir lider seilir. ocuklardan sra olmalar, jest ve mimiklerle
konumadan liderin hareketlerini yapmalar istenir. alma bir lider ve bir ocukla da
yaplabilir. Lidere, temiz olabilmek iin yaplan davranlar sessizce yapmas gerektii
sylenir ve oyun balatlr.
El ykama
Di fralama
Giyinme-soyunma
Sa tarama
Banyo yapma vs.
alma bittikten sonra ocuklarla yaplan davranlarn neler olduu tartlr.
neri: Oyun deiik aktivitelerle de desteklenebilir. Uyanma, yatan toplama, okul

antasn hazrlama hareketleri de yaplabilir.
Etkinlik 10: Eitsel Oyun
Ama:
Temizlik malzemelerinin ayrmn yapabilme

Varlklar eitli zelliklerine gre gruplayabilme
Materyal: Sepet, resimli kartlar (di fras, macun, sabun, eme, lavabo, kvet,
ampuan, havlu, deterjan, bulak sngeri, kova, tas, giysiler vb. ayrca uyku ve dinlenme ile
ilgili ve yemek yemek iin gerekli aralarn kartlar da ayn sepete konulabilir.)
Uygulama: Eitimci snftan beer kiilik iki grup oluturur. ocuklar sraya dizer.
Masann zerine sepeti yerletirir. Her ilem iin be kart mevcuttur. Her gruba farkl bir
ilemin, rnein bir gruba di fralama dier gruba banyo yapma ile ilgili kartlar bulup
dizmelerini ister. Gruplardan ocuklar srayla sepetin bana gidip kart seimi yaparak
srann arkasna geerler. Gruplardan hangisi nce doru be kart alp masaya dizerse oyunu
kazanr.
13
Etkinlik 11: Deney (Kola imek zararl m? )
Materyal: Kola, madeni para, bardak
Uygulama: retmen ocuklarla birlikte bardaa kola doldurur. ine rengi kararm
madeni bir para koyar. Bu uygulama sabah saatlerinde yaplrsa akama kadar ya da okuldan
k saatine kadar para kolann iinde bekletilir. Bekleme sresi bittiinde parann
temizlenmi olduu grlr.
Deney bittikten sonra ocuklarla nedenleri hakknda konuulur. Kola gibi asitli
ieceklerin diler ve insan sal zerindeki etkileri ocuklarla tartlr.
14
UYGULAMA FAALYET
UYGULAMA FAALYET
36- 72 ay ocuklarnda temizlikle ilgili kazanabilecekleri z bakm becerilerini
aratrnz. Temizlik becerileri ile ilgili parmak oyunu etkinlii planlaynz ve uygulaynz.

Modlden, kaynak kitaplardan, 36 -72
36- 72 ay ocuklarna kazandrlabilecek, aylk ocuklar Okul ncesi Eitim
temizlikle ilgili z bakm becerilerini Program kitabndan ve evrenizdeki
aratrnz. okul ncesi eitim kurumlarndan
yararlannz.
36-72 aylk ocuklar iin okul ncesi
Etkinliinizin amalarn ve kazanmlarn
eitim program kitabn
belirleyiniz.
kullanabilirsiniz.
36- 72 aylk ocuklara uygun temizlik Tekerleme, bilmece, parmak oyunlar
alkanl ile ilgili parmak oyunu ieren kaynak kitaplar
aratrnz. inceleyebilirsiniz.
Hazrladnz etkinlik, uygulamaya

Planlamanz ve hazrlklarnz
hazr m? Kontrol ediniz.
tamamlaynz.
retmeninize sununuz.
nce ocuklar yapacanz alma ile

Anladnz etkinlii belirlediiniz grupla
ilgili bilgilendiriniz. Doru iletiim
uygulaynz.
kurduunuzdan emin olunuz.
Uygulama sonunda etkinliinizin hem
ocuklar asndan hem kendi anzdan
Yaptnz almay arkadalarnzla
deerlendirmesini yapnz, belirlediiniz
birlikte deerlendiriniz.
amalara ulap ulamadnz kontrol
ediniz.
15
KONTROL LSTES
Bu faaliyet kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz becerileri Evet,

kazanamadnz becerileri Hayr kutucuuna (X) iareti koyarak kendinizi deerlendiriniz.
1. 36- 72 ay ocuklarna kazandrlabilecek, temizlikle ilgili z

bakm becerilerini aratrdnz m?
2. Etkinliinizin amalarn ve kazanmlarn belirlediniz mi?
3. 36- 72 aylk ocuklara uygun temizlik alkanl ile ilgili
parmak oyunu aratrdnz m?
4. Planlamanz ve hazrlklarnz tamamladnz m?
5. Planladnz etkinlii belirlediiniz grupla uyguladnz m?
6. Uygulama sonunda etkinliinizin hem ocuklar asndan

hem kendi anzdan deerlendirmesini yapp belirlediiniz
amalara ulap ulamadnz kontrol ettiniz mi?
DEERLENDRME

16
LME VE DEERLENDRME
LME VE DEERLENDRME
1. ( ) 24-30 aylktan sonra ocuun temizlik uygulamalarn kendi bana yapabilmesi

iin uygun ortam salanmaldr.
2. ( ) Ykanma, su ve sabun kullanarak derinin ovulmas ve kirin atlmasdr.
3. ( ) amarlar ve giysiler haftada bir deitirilebilir.
4. ( ) Kulak temizliinde, kulak iine herhangi bir cisim sokulmamaldr.
5. ( ) El-yz temizliinden sonra kt havlu ya da kt mendil kullanlmamaldr.
Aadaki cmleleri dikkatlice okuyarak bo braklan yerlere doru szc

yaznz.
6. .......................ler sabunun vcuda daha etkin olarak uygulanmasn salar.
7. Su ve sabun bulunmayan yerlerde el temizlii .................. ................ ya da el

dezenfektan svlar ile yaplabilir.
8. Ayaklar, her gn ............... ................. dzenli olarak ykanmaldr.
9. Dilerimizi korumann en etkili yolu dzenli olarak ...................................tr.
10. Di fralar en ge ................ ayda bir deitirilmelidir.
DEERLENDRME

17
RENME FAALYET2
RENME FAALYET2
AMA
renme faaliyetinde kazandrlacak bilgi ve beceriler dorultusunda, uygun ortam

salandnda 36- 72 ay ocuuna giyinme becerisi kazandrmaya rehberlik edebileceksiniz.
ARATIRMA
evrenizdeki 3672 aylk ocuklarn giyinme, soyunma davranlarn

gzlemleyiniz. Takip ettikleri ilem basamaklarn, yaadklar zorluklar not
alarak snftaki arkadalarnzla paylanz.
3672 ay ocuklar iin uygun olan giyim eyalarnn zelliklerini aratrnz.
Gazete ve dergi resimleri ile destekleyerek okul panosunda sergileyiniz.
2. 36- 72 AY OCUUNDA GYNME

2.1. nemi
lk alardan beri insanlar giyime gereksinim duymulardr. Giyim, insan bedenini d
etkenlere kar scaktan, souktan korur ve estetik bir grnm salar. Giyim yeterli ve
mevsim koullarna uygun olmaldr.
Giyim tarznda insanlarn inanlar, rf ve adetleri, meslekleri, beenileri ve sosyal

faktrler belirleyici olmaktadr. Temiz ve zenli giyinmi, bakml bir grnme sahip
ocuklar evrelerinde daha kolay kabul grmektedir ve bu da onlarn duygusal ve sosyal
geliimi zerinde olumlu etkiler yaratmaktadr.
2.1.1. Giyim Eyalarnn zellikleri
Saln korunabilmesi iin d ortam koullarna gre ( hava, mevsim ve scaklk

artlarna uygun) giyinilmesi gerekir. Vcudun kirlenmesine yol aabilecek ilerde nlk
giyilmelidir.
18
Sala uygun giysiler, vcudu d ortamn tm etkilerinden koruyan, mmkn
olduunca teri emebilen, alerji ve kokuya neden olmayan doal maddelerden yaplan
giysilerdir. ocuklarn i amarlar pamuklu kumalardan yaplmaldr. Pamuklu kumalar
ykanmaya dayankldr ve cildi tahri edici zellii azdr. ocuklarda serbest harekete
olanak vermeyen giysiler rahatszlk vericidir. ok dar ya da ok bol giysilerden
kanlmaldr. Tm giyecekler seilirken nce rahatln amalanmas en doru yaklamdr.
Bu konu, ayakkablar iin zellikle nemlidir. ocuklarn rahat giyip kartabilecei, ayak
yapsna uygun, ortopedik ayakkablar seilmelidir. Balangta backl ayakkab yerine
bantl ayakkablar tercih edilmelidir. orap seiminde bilei skmayan oraplar seilmelidir.
Okul ncesi eitim kurumlarna gelen ocuklarda kolay giyip karabilecekleri

eofman trnde giysiler tercih edilmelidir. Tulum eklinde giysilerden; beli sk, dmeli ve
kemerli giysilerden kanlmaldr. Snfta giyecekleri ayakkablar kolay giyilebilir zellikte
olmaldr. zel gnlerde ocuun zevkine uygun k giysiler seilebilir.
2.1.1.1. ocuk Giyiminde Dikkat Edilmesi Gereken nemli Noktalar
ocuk giysisi seerken;
Rahat ve kendi kendine giyebilecei modeller seilmeli,

ocuun gelimesine engel olabilecek modellerden kanlmal,
ocuun ya ve cinsiyetine uygun renk ve modelde giysiler seilmeli,
Kk desenli, canl ve ekici, yumuak kumalar kullanlmal,
Kolay ve abuk ykanabilen, tlenebilen kumalar seilmeli,
Mevsim koullarna uygun giysiler seilmelidir.
2.1.2. Giyinme Soyunma Teknikleri
Kollu st Giysi Giyme Aamalar
Giysinin etek ksmndan tutar.

Ban giysinin yakasndan geirir.
Elini giysinin kolundan geirir.
Dier elini giysinin dier kolundan geirir.
Giysinin etek ksmndan tutar.
Giysinin etek ksmn beline kadar indirir.
Kollu st Giysi karma Aamalar
Bir kolunu giysinin kolundan karr.

Dier kolunu giysinin kolundan karr.
Ba giysiden kana kadar giysiyi eker.
19
ocuklar;
36 aylk olduklarnda, backsz ve dmesiz giysileri yardmsz giyebilirler.

Giysilerin nn ve arkasn ayrt edebilirler. Kendi eyalarn toplayabilirler.
48- 60 aylk ocuklar, giysilerindeki byk dmeleri ilikleyip zebilirler.

Ayakkablarn balayp zebilirler. Giysilerini boylarna uygun bir askya asabilirler.
60- 72 aylk ocuklar ise giysilerindeki dmeleri zp ilikleyebilirler.

Ayakkablarn balayabilirler. Hava artlarna uygun giysi seimi yapabilirler.
Giysiler, nce batan geirilerek sonra kollar giyilmeli, kartrken ise nce kollar
kartlp sonra batan karlmaldr. Dmeli giysilerde ise nce dmelerin zlmesi
daha sonra vcuttan karlmas gerekir.
Eitim kurumlarnda uyku ve dinlenme saati ncesi, ocuklara giysi deiimi

yaptrlmaktadr. Bazen benzer giysiler giyildiinde ocuklarn giysileri karabilmektedir.
Eitimci, soyunmadan nce ocuklarn stndeki giysilere bakmalarn isterse karklk
nlenmi olur.
36- 72 aylk ocuklar giyinme soyunma ile ilgili becerileri gerekletirebilecek

dzeydedir. Evde anne-babalar, eitim ortamnda ise retmenler sabrl davranmal ve
ocuklarn kendi kendine giyinip soyunma, eyalarn katlama ya da askya asma gibi
yapacaklar ilerde rehberlik etmeli ve ihtiya duyulursa, onlar desteklemelidir.
Resim 2.1: Ben artk bydm Resim 2.2: Kendim giyinebilirim
20
ocuklarn yemek yemeyi renmesi, resim yapmaya almas gibi kendi kendine
giyinmeyi renmesi de her geen gn geliecektir. ocuklara bu alkanl kazandrrken
onun oyuncaklarndan da yararlanabilirsiniz. Oyuncaklarn giydirmeye alan bir ocuk,
zamanla kendi kendine de giyinmeye alacaktr. zellikle kz ocuklar bebeklerini
giydirmeyi ok severler.
2.1.3. 36-72 Ay ocuunda Giyinme Tekniklerine Ynelik Etkinlik rnekleri
Etkinlik 1: Giyinme Yar Oyunu
Materyal: eitli giysiler (Ailelerden, evde kullanmadklar giysiler nceden istenir.),

kasetalar
Uygulama: Eitimci ocuklar u eklinde oturtur. Snftan saymaca ile iki tane ocuk
seer. Ortaya deiik cinsten giysiler konulur. ocuklara ortadaki giysilerden doru bir
ekilde giyinmeleri gerektii ve mzik kapandnda en ok giysiyi giyenin birinci olaca
aklanr. Kasetalar alr ve mzik balar. Ortalama 3-4 dakika kadar giyinme iin sre
tannr.
Mzik kapatlr. Gruptan seilen dier iki ocuk arkadalarnn zerindeki giysileri
sayar, doru giyilmi giysiler tespit edilir. Doru olarak en ok giysiyi giyen ocuk birinci
olur. Oyuncu deiiklii yaplarak oyuna devam edilir. Ayn oyunda seilen ocuklardan
mevsimine gre giysilerin ayrm istenebilir ya da hangi mevsimin giysi seimi yaplacaksa
ocuklar ona gre ynlendirilir.
neri: retmen, bu oyunu oraplarla da oynatabilir. Verilen srede en ok orab

giyen oyunu kazanr.
Etkinlik 2: Ayakkablar Oyunu
Materyal: Snf iinde giyilen ayakkablar, kasetalar
Uygulama: Eitimci ocuklar u eklinde oturtur ocuklardan ayakkablarn

kartmalar istenir. Ayakkablar kartrlr. ki ocuk seilir, mzik alr. Seilen
ocuklardan ortadaki ayakkablarn eini bularak ayakkablar dizmeleri istenir. Mzik
kapandnda en ok ayakkaby doru eletirip dizen, oyunu kazanr. Oyuncu deitirilerek
oyuna devam edilir.
neri: Ayn oyunda bir ebe seilir ve ayakkabnn eini bularak sahibine vermesi
istenebilir. Doru yaptnda alklanr.
21
Etkinlik 3: Dme Yar Oyunu
Materyal: Deiik boylarda dmeli giysiler, hrka, ceket ve montlar, elbise asklar
( retmen evde kullanlmayan bu tarzdaki giysileri ailelerden daha nce ister)
Uygulama: Eitimci dmeli giysileri, asklar ile birlikte ocuklarn rahat

ulaabilecei yerlere asar. ocuk grubundan ceket says kadar oyuncu seilir. Dier
ocuklarn arkadalarn grebilecekleri ekilde oturmalar salanr. Seilen oyunculardan,
giysilerin nce dmelerini iliklemeleri sonra da amalar istenir. Oturan ocuk grubundan el
rpp ritim tutarak 30a kadar ritmik saymalar istenir. Sayma bittiinde en ok dme
kapatan ve daha sonra da aan ocuk birinci olur. Alklanarak dllendirilir. Oyuncu
deiimi yaplarak oyuna devam edilir.
Etkinlik 4: Ayakkab orbas Oyunu
Materyal : 30 cm uzunluunda bir sopa
Uygulama: retmen ocuklarla birlikte yere halka eklinde oturur. ocuklar

ayakkablarn kartp ortaya koyarlar. retmen elindeki sopa ile ayakkablar kartrmaya
balar ve Birlikte lezzetli bir ayakkab orbas yapacaz, gzelce kartraym. der.
Sopayla ayakkablardan birini tutar ve kaldrr Aaaaaaa bu ne byle? Bunun orbann
iinde ne ii var? Kocaman bir karasinek der ve ayakkaby snfn bir kesine frlatr.
Kartrmaya devam eder ve baka bir ayakkab alr. Bu ne byle? diyerek ocuklara
sorar. ocuklar kendi yaratclklar ve dil becerilerine gre kaplumbaa kabuu, timsah
kuyruu, tornavida, fil kula vs. tanmlamalarda bulunur ve retmen ayakkaby baka bir
keye frlatr. Btn ayakkablar bitene kadar oyun devam eder. retmen ayakkab
teklerini snfn farkl kelerine atmaya dikkat eder. Ayakkablar bitince imdi 3e kadar
sayyorum. 3 deyince herkes ayakkabsn bulacak, giyecek ve nmde sra olacak der. En
abuk giyinen ocuk alkla dllendirilir.
22
UYGULAMA FAALYET
UYGULAMA FAALYET
36- 72 aylk ocuklarn giyinme ile ilgili kazanabilecekleri becerileri aratrnz.
Giyinme ile ilgili bir oyun etkinlii planlayarak erken ocukluk eitimi veren bir kurumda
uygulaynz.

36 -72 aylk ocuklarn Okul ncesi
Eitim Program kitabndan ve
36- 72 ay ocuklarnn giyinme ile ilgili
evrenizdeki okul ncesi eitim
kazanabilecekleri becerileri aratrnz.
kurumlarndan, modlden, kaynak
kitaplardan yararlannz.
36-72 aylk ocuklar iin Okul ncesi
Etkinliinizin amalarn ve
Eitim Program kitabn
kazanmlarn belirleyiniz.
kullanabilirsiniz.
36- 72 aylk ocuklara uygun bir oyun Okul ncesi eitime uygun oyun
belirleyiniz. kitaplarndan yararlanabilirsiniz.
ocuklardan ve ailelerinden kullanlacak
Etkinliin renme srecini belirleyiniz. malzemeler konusunda yardm
alabilirsiniz.
Hazrladnz etkinlik uygulamaya hazr
m? Kontrol ediniz. retmeninize
tamamlaynz.
sununuz.
Planladnz etkinlii belirlediiniz
ilgili bilgilendirin. Doru iletiim
grupla uygulaynz.
kurduunuzdan emin olun.
Oyunun kurallarn ak ve net olarak
anlatnz. ocuklardan gelen sorular
Uygun bir ses tonu ile oyunun
cevaplandrnz ve bildikleri bir oyundan
kurallarn anlatnz.
hatrlatmalar yaparak kurallar
aklaynz.
Denemelerinizde eksiklerinizi tespit
Gerekirse birka kez deneme yapnz.
ediniz.
ocuklarn houna gidebilecek hayvan
Oyununun sonunda verilecek dlleri ve taklitleri vs. tarznda cezalar
cezalar ocuklarla birlikte planlaynz. uygulaynz. Baarl ocuklara yldz
kartlar verebilirsiniz.
Yaptnz almay ocuklarla birlikte
deerlendirmesini yapnz. Belirlediiniz
deerlendiriniz.
ediniz.
23
KONTROL LSTES


1. 36- 72 ay ocuklarnn giyinme ile ilgili kazanabilecekleri
becerileri aratrdnz m?
3. 36- 72 aylk ocuklara uygun bir oyun belirlediniz mi?
4. Etkinliin renme srecini belirlediniz mi?
6. Planladnz etkinlii, belirlediiniz grupla uyguladnz m?
7. Uygun bir ses tonu ile oyunun kurallarn anlattnz m?
8. Gerekirse birka kez deneme yaptnz m?
9. Oyununun sonunda verilecek dlleri ve cezalar ocuklarla

birlikte planladnz m?
10. Uygulama sonunda etkinliinizin hem ocuklar asndan hem

kendi anzdan deerlendirmesini yapp belirlediiniz amalara
ulap ulamadnz kontrol ettiniz mi?
DEERLENDRME

24
LME VE DEERLENDRME
LME VE DEERLENDRME
1. ( ) ocuklarn temiz ve zenli giydirilmesi, evrelerinde daha kolay kabul

grmesinde etkili olmaktadr.
2. ( ) Giyecekler hava, mevsim ve scaklk artlarna uygun olmaldr.
3. ( ) Giyecek seiminde giysilerin lks ve dikkat ekici olmas ncelikli neme sahiptir.
4. ( ) 36 aylk ocuklar backsz ve dmesiz giysileri yardmsz giyebilirler.
5. ( ) Anne, baba ve retmen ocuun giyinip soyunmasnda bizzat uygulayc

olmaldr.

yaznz.
6. ocuk giyimi seiminde ncelikle . olmas nemlidir.
7. Giyeceklerin cildi .................. etmeyecek, ......................... yapmayacak, teri

emebilecek zellikteki maddelerden yaplmas gerekmektedir.
8. 60-72 aylk ocuklar giysilerindeki ... zp ilikleyebilirler.
9. ocuk giysileri seilirken, giysilerin ve . ykanabilen,

tlenebilen kumalardan olmasna dikkat edilmelidir.
10. ocuun ......................... engel olacak giysi modellerinden kanlmaldr.
DEERLENDRME

25
RENME FAALYET3
RENME FAALYET3
AMA

salandnda 36- 72 ay ocuuna tuvalet alkanl becerisi kazandrmaya rehberlik
edebileceksiniz.
ARATIRMA
ocuklarda tuvalet eitimine ne zaman balanmaldr ve nelere dikkat

edilmelidir? Aratrnz. Rapor haline getirerek snfta arkadalarnzla
paylanz.
3. 36- 72 AY OCUUNDA TUVALET

ETM
3.1. Tuvalet Eitimi
ocuklar bireysel farkllk gstermekle beraber 18. aydan itibaren tuvalet eitimi
almaya hazr hale gelirler. 36 aya gelindiinde, yine ocuklar aras deikenlik gstermekle
birlikte birou tuvalet eitimi alkanl kazanm durumdadr. Ancak baz ocuklar 4
yana kadar bu eitimi almaya hazr olmayabilir. Tuvalet eitimini kazanm olsa bile baz
ocuklarda ara sra gndz ve gece alt slatma grlebilir. ocuk 4 yana geldii halde
tuvalet eitimini tamamlamam ise bu bir soruna iaret edebilir. Bir uzmana danlmas
gereklidir.
Oyun a ocuklar, zellikle oyunlara odaklandklar zaman tuvaletlerini

ertelemektedir. Bazen de ok fazla idrar tuttuklar iin tuvalete yetiemeyip giysilerine
karmaktadrlar. Bu durum ocuklar iin ok olaandr. Bu konuda ocuklar ara sra
uyarmak fayda salayabilir.
26
Resim 3.1: Anaokulundaki tuvaletler
ocuklar okul ncesi eitim kurumlarna geldiklerinde tuvalet kullanm ile ilgili
olarak bazen sorun yaamaktadrlar. Birok aile evde ocuklarna oturak kullandrmakta ve
ocuk buna alm olduu iin okuldaki tuvaletleri kullanmakta zorlanmaktadr. Rahata
oturabilecekleri minik klozetler olmal ya da normal klozetlere adaptr konularak oturma
yeri ocua uygun hale getirilmelidir. Ayaklarnn altna basamak konulmal, tuvaletini
yaparken ayaklar yerle temas etmelidir. Tuvalet ktlar ocuklarn ulaabilecei bir
mesafede bulunmaldr.
ocuklara, kullanlan yerlerin temiz braklmas ile ilgili eitimin de planlanmaya

alnmas gerekmektedir (erkek ocuklarda klozet kapann kaldrlmas, darya idrar
sratmadan tuvaletini yapabilme, kullanm sonras tuvaletin temiz braklmas, sifonun
ekilmesi gibi). zellikle okullarda toplu kulanm gerekletiinden hem kiisel hijyen hem
de grup asndan bu konu nemlidir.
Tuvalet ihtiyacn giderme aamalar:
Tuvalete gider.
Giysisini indirir/toplar.
Tuvalete oturur.
iini/kakasn yapar.
Tuvalet kdn koparr.
Tuvalet kdyla kirli blgeyi siler.
Tuvalet kdn p sepetine atar.
Ayaa kalkar.
Giysisini eker ( etek ise), indirir.
Sifonu eker.
Ellerini ykar.
27
3.1.1. Tuvalet Eitimi Kazanamam ocuklar iin Okulda Yaplabilecekler
ncelikle aile ile diyalog kurulmal ve i birliine geilmeli,

ocuu dzenli olarak tuvalete gtrmeli ya da gndermeli,
zellikle uyku saatinden nce tuvalete gitmesini salamal,
Kirlendii zaman olay bytmeden temizlii salanmal, kuru ve temiz kald zaman
yreklendirmeli,
Sorunun fizyolojik ve psikolojik bir nedeni olmadndan emin olunmal,
Aile ile i birlii sorunu zmemi ise bir uzmana gnderilmelidir.
3.2. Perianal Blge Temizlii

Salkl bir insanda idrar mikrop iermez ancak dkda bakteriler bulunur ve hastala
neden olur. Bu nedenle dklama sonras temizliin zenle yaplmas ok nemlidir.
Dklama sonras temizlik, kz ocuklarnda genital blgeye mikrop bulatrmamak iin
mutlaka nden arkaya doru yaplmaldr. Burada dikkat edilmesi gereken dier nokta ise
dklama sonras temizlik yaplrken ellere mikrop bulatrlmamasdr. Dklama sonras
temizlikte dorudan eller kullanlmamaldr. Dk bulaan eller sabunla ykansa bile kirlilik
tam olarak temizlenmemektedir. Bu nedenle dklama sonrasnda ilk temizlik, kirlilik
kalmayncaya kadar her seferinde kuru, temiz tuvalet kdyla, daha sonra yine el
dedirilmeden fkran suyla ya da slatlm ktla yaplmas ve blgenin tuvalet kd ile
kurulanarak temizliin bitirilmesi en uygunudur. Bu ilem bittiinde eller mutlaka etkili bir
biimde ykanmaldr.
ocuun tuvalet temizliinin doru uygulanmas iin velilerin evde ocuklarna

gerekli eitimi vermeleri ok nemlidir. Ailelerin birounun ocuklarnn tuvalet
temizliini kendi bana yapamayaca inancnda olmalar, ocuklar bu konuda gvensizlie
itmektedir. Aratrmalar evde tuvalet eitimi alan ocuklarn, okulda genellikle hi sorun
yaamadklarn gstermitir. Bu nedenle velilerin eitimi ve ocuklarna destekleri ok
nemlidir.
Okul ncesi eitim kurumlarnda genellikle tuvalet temizliinde ocuklara hizmetli

personel ya da bakc anneler yardm etmektedir. Personel yetersizlii var ise retmen
yardmclar ve retmenler ocuklara yardmc olmaldr. Snfta drama, oyun, vb. planlanan
farkl etkinliklerle temizliin nasl yaplaca anlatlmaldr. Eitimci, tuvalet temizliini
yapamayan ocua yardmc olunmasn salamaldr.
28
3.3. 36- 72 Ay ocuuna Tuvalet Eitimi Kazandrmaya Ynelik
Etkinlik rnekleri
Etkinlik 1: lgi kelerinde oyun (evcilik kesi)
Materyal: Oyuncak bebek, bebek bezi, tuvalet kd vs.
Uygulama: Eitimci evcilik kesinde tuvalet temizlii ile ilgili malzemeleri hazr
bulundurur. ocuklarla birlikte serbest zaman etkinlii saatinde evcilik kesinde oyun
kurarak, bebekler altlarn slattnda annelerinin neler yaptn sorar ve gstermelerini
ister. Doru yaplan davranlar onaylar, eksik ve hatal grd davranlar iin uyarda
bulunarak dzeltir. Daha sonra ocuklara Siz tuvaletiniz bittikten sonra nasl
temizleniyorsunuz? diye sorar.
Gelen cevaplar dorultusunda;
Tuvalete girmeden nce ve sonra ellerin ykanmas,
Temizlikte dorudan el kullanmann douraca sakncalar,
Temizliin nden arkaya doru yaplmas (Oyuncak bebek zerinde uygulamal olarak
gsterilir.),
nce tuvalet kd slatlarak sonra da kuru bir ekilde kullanlmas,
Sifonun ekilmesi gerektii hatrlatlr.
retmen, her ocuk iin haftalk tuvalet temizlii deerlendirme lei hazrlar.
Burada ocuun tuvalet ihtiyacn giderme esnasnda gsterecei davranlar sralar. ocuk
beklenen davran sergilediinde olumlu blmne X iareti koyar. Eer yapmad ise
olumsuz seeneini iaretler.
29
ocuun ad-soyad: TARH
Ya: //..-//.. aras
Snf:
DEERLENDRLECEK DAVRANILAR OLUMLU OLUMSUZ
Tuvalet ihtiyacna gereksinim duyduunda

kendiliinden tuvalete gider.
Tuvalete girmeden ellerini ykar.
Yardm almadan ihtiyacn giderir.
Hijyenik olarak peri anal blge temizliini yapar.
Sifonu eker.
Tuvaletten ktktan sonra ellerini ykar.
emeyi kapatr.
Ellerini kurular.
30
UYGULAMA FAALYET
UYGULAMA FAALYET
36 -72 ay ocuklarnn tuvalet eitimini ve alkanlklarn aratrnz. Snfta
arkadalarnzla ve retmeninizin rehberliinde gzlem formu hazrlaynz. Hazrladnz
gzlem formunu erken ocukluk eitimi veren bir kurumda bir ocuk zerinde uygulaynz.

Kaynak kitaplardan, 36 -72 aylk
36- 72 ay ocuklarnn kazanm ocuklarn Okul ncesi Eitim
olduklar tuvalet eitimini ve Program kitabndan ve evrenizdeki
alkanlklarn aratrnz. okul ncesi eitim kurumlarndan ve
modlden yararlannz.
36 ay, 48 ay, 60 ay ve 72 ay olarak

Belirlediiniz tutum ve alkanlklar
geliim dzeylerine gre
snftaki tahtaya not ediniz.
ayrtrabilirsiniz.
Tutum, alkanlk ve becerileri sraya Snftaki arkadalarnzla fikir alverii

koyunuz. yapnz.
retmeninize yaptnz sralamann Hep birlikte yaplan sralamay gzden

uygunluunu sorunuz. geiriniz.
Tespit edilen ve sralanan davran ve Temiz ve dzenli almaya zen
tutumlar bir izelgeye geiriniz. gsteriniz.
Hazrladnz gzlem formu
Deerlendirme yaplrken kullanlacak
uygulamaya hazr m? Kontrol ediniz.
ltleri belirleyiniz.
retmeninize sununuz.
Hazrladnz gzlem formu ile erken
Yakn evrenizdeki bir eitim
ocukluk eitimi veren bir kurumda bir
kurumundan yararlannz.
ocuk zerinde uygulaynz.
Gzlem sonularn snfta
Sonular karlatrnz.
arkadalarnzla paylap tartnz.
31
KONTROL LSTES


1. 36- 72 ay ocuklarnn kazanm olduklar tuvalet eitimini
ve alkanlklarn aratrdnz m?
2. Belirlediiniz tutum ve alkanlklar snftaki tahtaya not
ettiniz mi?
3. Tutum, alkanlk ve becerileri sraya koydunuz mu?
4. retmeninize, yaptnz sralamann uygunluunu sorup
aksayan ynlerini tespit ettiniz mi?.
5. Tespit edilen ve sralanan davran ve tutumlar bir izelgeye
geirdiniz mi?
6. Deerlendirme yaplrken kullanlacak ltleri belirlediniz
mi?
7. Hazrladnz gzlem formu ile erken ocukluk eitimi
veren bir kuruma gidip bir ocuk zerinde uyguladnz m?
8. Gzlem sonularn snfta arkadalarnzla tarttnz m?
DEERLENDRME

32
LME VE DEERLENDRME
LME VE DEERLENDRME
1. ( ) ocuklar bireysel farkllk gstermekle beraber 18. aydan itibaren tuvalet eitimi
almaya hazr hale gelirler.
2. ( ) Tuvalet eitimini kazanm ocuklarda ara sra da olsa gece veya gndz alt
slatma olay grlmez.
3. ( ) Oyun a ocuklar zellikle oyuna daldklar zaman tuvaletini ertelemektedirler.
4. ( ) ocuk 4 yana geldii halde tuvalet eitimini tamamlamamsa bu bir soruna

iaret edebilir.
5. ( ) Okul ncesi dnemdeki ocuklar yetikin tuvaletlerini rahatlkla kullanabilirler.

yaznz.
6. 36 aylk ocuklar genellikle ...................... eitimini kazanm olurlar.
7. Okullardaki tuvaletlerde toplu kullanm sz konusu olduu iin kiisel hijyen ve grup
hijyeni asndan ............................... alkanl son derece nemlidir.
8. Tuvalet eitimini kazanamam olan bir ocuun sorununun fizyolojik ve

............................. bir nedeni olup olmad mutlaka aratrlmaldr.
9. Kz ocuklarnda, genital blgeye mikrop bulatrmamak iin dklama sonras

temizlik ................... ....................... doru olmaldr.
10. Dklama sonras temizlikte ........................ dorudan kullanlmamaldr.
DEERLENDRME

33
RENME FAALYET4
RENME FAALYET4
AMA

salandnda 36-72 ay ocuuna uyku ve dinlenme alkanl becerisi kazandrmaya
rehberlik edebileceksiniz.
ARATIRMA
ocuklarda gelien uyku bozukluu sorununun nedenlerini aratrnz.

Edindiiniz bilgileri arkadalarnzla snfta paylanz.
4. 36-72 AY OCUUNDA UYKU VE

DNLENME
4.1. nemi
ocuun salkl bymesinde dzenli uykunun nemli bir yeri vardr. Gn iinde
evde ya da okul ncesi eitim kurumlarnda ocuklar iin uyku saatleri olmal, uyumakta
zorluk eken ocuklarn yatarak dinlenmeleri salanmaldr. Oyun ocukluu dneminin
zellikle ilk yllarnda len uykular ocuklar iin vazgeilmez bir ihtiyatr. Halk arasnda
ocuklar uykuda byr. , Uyusun da bysn. gibi deyiler vardr. Byme hormonu
uykuda salglandndan ocuklarn byme ve gelimesinde dzenli ve yeterli uykunun
nemi byktr. Gn iinde srekli hareket halinde olan ocuklar, dinlenemedii zaman
dikkat eksiklii, huzursuzluk ve ar hareketlilik ve sosyal gelime gerilii gstermektedir.
Bu durum okulda retmeni, evde aileyi ou zaman zor durumda brakmaktadr. Bu yzden
ocuklarn gndz ve geceleri yeterince uyumalar ve dinlenmeleri salanmaldr.
34
Resim 4.1: ocuklar uyurken byr.
4.1.1. Uyku ve Dinlenme Saatleri
36-72 aylk ocuklarn geceleri en az 9-11 saat aras uyumalar gerekir. Tam gn
eitim veren okul ncesi eitim kurumlarnda, le yemeinden sonra ocuklarn uyumalar
ya da dinlenmeleri salanmaldr.
Okul ncesi eitim programndaki uyku ve dinlenme saatlerinde ocuklarn uyuma

zorunluluu yoktur. Yatak ya da kampetlerine uzanarak uyumadan dinlenebilirler. retmen
bu sre iinde ocuklara sakin bir mzik dinletebilir, hikye anlatabilir, kaset ya da CDden
masal dinletebilir. Bu sreyi yatarak, hareketsiz ve dinlenerek geirmelerini salayabilir. Bu
nedenle eitimcilerin ocuklar, uyumalar iin zorlamalar doru deildir. Uyku ve
dinlenme saati sonunda ocuklarn teri kontrol edilmeli, gerekirse amarlar
deitirilmelidir. Uyku odalar grltden uzak, havalandrlm, lk, lo olmal, ocuklar
iin tehlike dourabilecek donanmdan kanlmaldr.
4.1.2. Uyku Dzeni Kazandrmada Dikkat Edilecek Noktalar
Uyku sorunu yaayan ocuklar incelendiinde, bu sorunun daha ok psikolojik

kkenli olduu grlmtr. ocua yeterli ilgi gstermeyen, ocuun zerine gereinden
fazla den, uyku konusunda ar titiz, kat ve otoriter olan ailelerde byyen, kalabalk ve
grltl ortamlarda, anne ve baba geimsizliinin youn olduu, karde kskanlnn
grld ailelerde uyku sorununa daha sk rastlanmaktadr.
Baz ocuklar ise yalnzlktan ve karanlktan korkarlar. Bu nedenle akam uyku

saatleri geldiinde huzursuz olurlar. Yalnz yatmak istemezler. Uyuyuncaya kadar yanlarnda
birinin durmasn isterler. Bu ocuklardan bazlar parmak emerek, yorgan veya yastn
ucunu kemirerek veya sallanarak uykuya dalarlar. Bazlar da uykuya daldktan ksa bir sre
sonra alayarak uyanrlar. Bu durum karsnda baz aileler ocuklarn sallayarak ya da
kucakta dolatrarak uyuturlar. ocuun her trl kaprisine katlanrlar. Bunun gibi yanl
tutumlar ocuun iyi bir uyku alkanl kazanmasn engeller.
35
Evde aile;
ocuklarn her gece ortalama 9-11 saat uyumas salanmal,

Dzenli bir uyku saati belirlenmeli,
Akam ge saatlere kadar uyank kalmasna izin verilmemeli,
ocuun televizyon karsnda uyuyakalmasna izin verilmemeli,
Uyku zamanna yakn kafeinli gdalar (kola, ikolata vs.) almamas salanmal,
ocuklarn uyku ncesi birtakm alkanlklar kazanmasn salanmal (rnein
uyumadan nce dzenli olarak yaplacak di fralama, vs. ileri hep ayn sra ve
ekilde yapmas ),
ocuun yatana zen gsterilmeli (Yast yksek olmamal, kullanlan araf,
battaniye vs. temiz olmaldr.),
ocuun yatak odasnn ss kontrol edilmeli, uyurken oda ss 20- 22 derecede
olmaldr.
Okulda Yaplabilecekler
Okulun balad ilk gnlerde uyumas iin srarc davranlmamal,

zorlanmamaldr.
Okula uyumu salandktan sonra, ocuun uyumas deil de dinlenmesi
istenmelidir (zaten uzand yerde hareketsiz kalan ocuklarn birou
kendiliinden uykuya dalmaktadrlar).
Uyku odasn dzenleme ii ocukla birlikte yaplmaldr.
ocua dinlenemedii zaman yeterince gl olamayaca ve baz faaliyetleri
yaparken zorlanaca anlatlmaldr.
Dinlenmenin yararlar ocuklarla tartlabilir.
ocukla neden uyumak istemedii hakknda konuulmaldr.
Btn uralara ramen uyumamak iin direniyorsa aile ile i birliine
gidilmelidir.
36
4.1.3. 36-72 Ay ocuuna Uyku ve Dinlenme Alkanl Kazandrmaya Ynelik
Etkinlik rnekleri
retmenler, uyku-dinlenme saatine geilmeden nce ocuklara snfta oyunlar

oynatabilir, pijamalarn giydikten sonra eitli hayvan taklitleri yaparak yataklarna
gitmelerini isteyebilir. Uzandklarnda bir maazann oyuncak reyonunda olduklarn hayal
etmelerini, almay istedikleri oyuncaklar dnmelerini isteyebilir. Daha nceden hazrlam
olduu yastk biimindeki hikye kitabn uyku ve dinlenme etkinliinde kullanabilir.
Resim 4.2: Yastk yk

retmen uyku ve dinlenme etkinliiyle ilgili sorunu olan ocuk iin bir grafik
hazrlayp bu grafik zerinde kendisini deerlendirmesini isteyebilir. Hazrlanan grafik aylk
olmal ve ocuun kendisinin iaretlemesi istenmelidir. Bu tablo davran deiiklii
oluturmak zere hazrlanan bir tablodur. Bu nedenle, 1 aydan nce davran deiiklii
beklenemeyeceinden, tablo aylk olarak hazrlanr.
lk haftada izilen 2 glen yze bir dl vaat edilir. dl ocukla birlikte

kararlatrlr. Kitap, yapboz, dergi, sinema bileti vs. dl olarak belirlenir. 2. hafta 2, 3. hafta
3 ve 4. hafta 5 glen yz izebilirse dl alr. dller kkten bye doru ya da ocuun
en ok istedii dl byk dl olarak belirlenir. Ertesi ay tablo yenilenebilir.
37
DAVRANI DETRME PANOSU ( UYKU- DNLENME )
ocuun Ad:
Ya :
Snf :
PAZARTES SALI ARAMBA PEREMBE CUMA
1.HAFTA

2.HAFTA

3. HAFTA

4. HAFTA

38
Etkinlik 1: Yastk Srprizi
Materyal: Hikye kitaplar
Uygulama: Eitimci ocuklar uyku-dinlenme odasna gtrmeden nce her ocuun

yastnn altna deiik hikye kitaplar yerletirir. Yataklarna yattktan sonra retmen
onlara semi olduu bir hikyeyi sakin bir ses tonu ile okur. Yastklarnn altnda bir srpriz
bulunduunu syler. ocuklar hikye kitaplarn ellerine aldktan sonra sessizce resimlerine
bakmalarn ister. ncelemesi biten ocuk kitabn yastnn altna koyar ya da retmenine
verir. Ayn uygulama ara sra tekrarlanr.
Etkinlik 2: Rya Grmece
Materyal: Kaset veya CD
Uygulama: Eitimci dinlenme saatinde ocuklar yataklarna uzandktan sonra unlar

syler:
Gzlerinizi kapatn!
imdi ailenizle lunaparka gittiinizi dnn.
Bakalm ryanzda lunaparkta neler yapacaksnz? der.
Kasetalar ksk sesle aarak ocuklara; uygun bir mzik dinletir.
Uyku -dinlenme saati bitiminde ocuklara grdkleri ryalar anlattrlr.
39
UYGULAMA FAALYET
UYGULAMA FAALYET
36- 72 ay ocuklarnda uyku ve dinlenme saati iin hikye etkinlii planlaynz ve
uygulaynz.

Modln arkasndaki kaynaklardan,
36- 72 ay ocuklarna 36-72 aylk ocuklarn Okul ncesi
kazandrlabilecek, uyku ve dinlenmeyle Eitim Program kitabndan ve
ilgili z bakm becerilerini aratrnz. evrenizdeki okul ncesi eitim
kurumlarndan yararlannz.
36-72 aylk ocuklar iin Okul ncesi
Etkinliinizin amalarn ve
Eitim Program kitabn
kazanmlarn belirleyiniz.
kullanabilirsiniz.
36- 72 aylk ocuklara uygun bir hikye ocuklarn seviyelerine uygun
belirleyiniz. hikyelerden seebilirsiniz.
Etkinliin renme srecini belirleyiniz. Hikye kitabndan anlatabilirsiniz.
Planladnz etkinlik uygulamaya hazr
m? Kontrol ediniz. retmeninize
tamamlaynz.
sununuz.
ocuklarn uyku ve dinlenme saati Giyinme soyunma yatak ya da kampet
ncesi yaptklar hazrlklar gerekli zerine uzanmada destekleyici ve
durumlarda destekleyiniz. ynlendirici olunuz.
Planladnz etkinlii belirlediiniz
ilgili bilgilendirin. Doru iletiim
grupla uygulaynz.
kurduunuzdan emin olunuz.
Uygun bir ses tonu ile hikyeyi Hikyede geen olaylar dnmesini
anlatnz. isteyebilirsiniz.
Yaptnz almay ocuklarla birlikte
deerlendirmesini yapnz, belirlediiniz
deerlendiriniz.
ediniz.
40
KONTROL LSTES


1. 36-72 ay ocuklarna kazandrlabilecek, uyku ve dinlenmeyle
ilgili z bakm becerilerini aratrdnz m?
3. 36- 72 aylk ocuklara uygun bir hikye setiniz mi?
4. Etkinliin renme sresini belirlediniz mi?

6. ocuklarn uyku ve dinlenme saati ncesi yaptklar hazrlklar
gerekli durumlarda desteklediniz mi?
7. Planladnz etkinlii belirlediiniz grupla uyguladnz m?
8. Uygun bir ses tonu ile hikyeyi anlattnz m?

9. Uygulama sonunda etkinliinizin hem ocuklar asndan hem
kendi anzdan deerlendirmesini yaptnz m?
DEERLENDRME

41
LME VE DEERLENDRME
LME VE DEERLENDRME
1. ( ) ocuklar uykudayken byme hormonu salglandndan byme ve

gelimesinde dzenli ve yeterli uykunun nemi ok byktr.
2. ( ) 3672 aylk ocuklarn geceleri 6-7 saat uyku uyumalar yeterlidir.
3. ( ) Uyku odas grltden uzak, lk ve lo olmaldr.
4. ( ) ocuklarn akam ge saatlere kadar uyank kalmasna izin verilmemelidir.
5. ( ) Okul ncesi eitim kurumlarnda, uyku-dinlenme saatlerinde ocuklar uyumak

zorundadr.

yaznz.
6. Uyku zamanna yakn ............... gdalar (kola, ikolata vs.) almamas salanmaldr.
7. Uyku odasn dzenleme ii ................... birlikte yaplmaldr.
8. ocuun uyku dzeni ile ilgili yanl tutum ve yaklamlar ocuun iyi bir .................
alkanl kazanmasn engeller.
9. ocuk uyurken yatak odasnn ss ...../..... derece olmaldr.
10. Okul ncesi eitim kurumlarnda ocuk btn uralara ramen uyumamakta
direniyorsa..i birliine gidilmelidir.
DEERLENDRME

42
RENME FAALYET5
RENME FAALYET5
AMA

salandnda 36- 72 ay ocuuna toplumsal kurallara uyma becerisi kazandrmaya rehberlik
edebileceksiniz.
ARATIRMA
Yaadnz evredeki grg kurallarn ve toplumsal kurallar aratrnz.
5. 36-72 AY OCUUNDA TOPLUMSAL

KURALLARA UYMA
5.1. Tanm ve nemi
Toplumsal kurallar; bireyin iinde yaad toplumun deer yarglarna, rf ve
adetlerine uygun olarak davranmas ve bu davranlarn srekliliini salayarak evresiyle
uyumlu bir ekilde yaayabilmesidir.
Toplumsal kurallara uyan kiiler, evresindeki dier insanlarla sorun yaamadan

olumlu ilikiler kurar. Sorun yaasalar dahi yine bunlar toplumca onaylanan yollarla
zebilirler.
Toplum hayatnda insan ilikileri nemli bir yer tutar. Bu ilikiler, belli kurallara
dayanr. Bu kurallarn bir ksm hukuka, bir ksm rf ve adetlere bir ksm da inanlara
dayaldr. nsanlarn birbirleriyle ilikilerinde nce kendilerine, sonra da karsndakilere
saygl olmas ilerini kolaylatrr. Bu karlkl etkileim insan ilikilerinin bir gereidir.
ocuklar doumdan itibaren ailesiyle yaamaya balar. Bu, onlarn ilk sosyal
evresidir ve insanlarla nasl iliki kuracaklarn, bunu nasl salkl bir ekilde
srdreceklerini ailede renirler. Daha sonra aile iindeki bu etkileim, dier yetikinler ve
arkadalar ile ilikilerinde de etkili olur. Sevgi dolu bir ortamda byyen, varl
nemsenen, benlik saygs yksek, empati kurabilen bireyler toplumsal kurallara uymada
daha baarldrlar. te bu dnemde anne-baba davranlar ok nemlidir. ocuklar byk
lde bata anne-babalarn daha sonra da bakalarn model alarak taklit ederek ve
toplumsal kurallarn zelliklerini kavrayarak toplumsal uyumu renirler. Evde anne-babalar
okulda ise eitimciler ocuklara toplumsal kurallara uyma konusunda iyi bir model
oluturmal, yaptklar olumsuz davranlarn sonularn yaamalar iin ocuklara ortam
salamalar gereklidir.
43
ocuklar ya civarnda sosyal evreye almaya yakn evresinden balayarak
akran gruplaryla iletiim kurup onlarla paylamlarda bulunmaya balar. Geliim
dnemlerinin zellii gerei paylam konusunda ok da baarl deillerdir. Akranlaryla
ayn ortamda bulunduklar halde onlarla eyalarn, oyuncaklarn paylamak istemezler.
Oyunlarn bamsz olarak srdrrler. Ancak ocuklar drt-be yana geldiklerinde durum
deiiklik gsterir. Kurallar renmeye ve uygulamaya balarlar ve akranlaryla oyunlarnda
daha baarl olurlar. Alt yata grup oyunlarna ynelirler. Kendileri de oyunlar oluturup
kural koyabilirler. Arkadalarnn duygularn paylamaya balarlar. Liderlii stlenebilirler.
Ancak ilikilerinde eitli sorunlar ve atmalar yaayp saldrgan tepkiler verdikleri
grlebilir. Zamanla bunun zm olmadn fark ederek toplumca onaylanan zmler
bulmaya alrlar. Arkadalar tarafndan grubun dna itilmek onlar iin etkili bir cezadr.
Sosyal beceriler, temelleri okul ncesi dnemde atlan davran kalplardr. Srasn
bekleme, bakalarna hizmet etme, bakalarn incitmeden hakkn arayabilme, baka
insanlarn duygularn dikkate alarak sevin ve kzgnlklarn ifade edebilme, isteklerini
erteleyebilme vb. davranlar eitim programnda yer alan sosyal ve duygusal amalar
erevesinde ocuklara kazandrlmaya allmaldr. retmen snftaki ocuklarn
duygularn, baka ocuklarn varlndan kaynaklanan krklklarn atmaya dkmeden
yaanmas iin gerekli nlemleri almal, sosyal becerileri kazandrmaya ynelik etkinlikler
gelitirmelidir (36-72 aylk ocuklar iin okul ncesi eitim program S:51).
5.2. Grg Kurallar

Grg kurallar kltrden kltre hatta aileden aileye farkllk gsterebilmektedir.
Dolaysyla kesin bir tanm yapmak zordur. Ailelerin deer yarglarna ve benimsedikleri
yaam biimlerine, ocuun yetitii ortama gre deikenlik gsterebilir. ocuklar grg
kurallarn evresinde iletiim halinde olduu dier bireylerden renirler. Tavr ve
konumalarnda ou zaman model aldklar bireyler gibi davranrlar. Bundan dolay aile ve
okuldaki yetikinler iyi bir model oluturmaldr.
5.2.1. Eitim Ortamnda Grg Kurallar
Gerekli durumlarda nezaket szcklerini kullanma (izin isteme, rica etme,

teekkr etme, zr dileme)
Selamlama vedalama (gnaydn, merhaba, hoa kal, iyi akamlar vs.)
Srasn bekleme
Sz hakk verilmesini isteme ve bekleme
Bakalarn incitmeden hakkn arayabilme
Bakalarnn haklarna saygl olma
Bakalarn dinleme
Okul eyalarn paylama
Okula ait eyalar iyi kullanma
Kulland eyalar yerine koyma
Arkadalar ile yardmlama
Arkadalarna zarar vermeme
Okulda yksek sesle konumama
44
Yetikinlerle ve arkadalaryla gerektiinde i birlii yapabilme
Gerektiinde yardm isteme
Grup etkinliklerinde kurallara uyma
Gerektiinde liderlii stlenme
Gerektiinde lideri izleme
retmen haftann belli gnlerinde snf iindeki paylamlar arttrmak iin oyuncak,
kitap, srpriz gn vb. belirleyebilir. ocuklarn evden kendilerine ait eyalarn getirerek
snfta arkadalar ile paylamalarn ister. rnein pazartesi kitap gn, aramba srpriz
gn, cuma oyuncak gn yapabilir. Srpriz gnnde ise ailelerden sra ile sabah
kahvaltsnda yenilebilecek poaa, len yemeinde yenilebilecek tatl ya da ikindi
kahvaltsnda yenilebilecek kek ya da pasta tr bir ey getirmelerini isteyebilir.
Yiyeceklerin servisinde, yiyecei getiren ocua sorumluluk verilebilir, servis esnasnda
yardm istenebilir.
Dalan bir snfn toplanmas iin retmen, emir cmleleriyle ynlendirme yapmak
yerine bu ii oyunlatrarak ocuklardan elektrik sprgesi, sihirbaz, alkan ar ya da
karnca olmalarn isteyerek bu aktiviteyi sevimli hale getirebilir. Snfta kaybolan oyuncan
bulunmas iin oyuncak dedektifi rol ile grevlendirme yapabilir.
Sessiz srayla bir yere gidilmesi gerektiinde ( rnein merdiven inmek kmak,
lavaboya gitme gelme vs.) sessiz hayvan yknmeleri yaptrabilir.
5.2.2. Evde Grg Kurallar
Byklerine kar saygl olma

Kardeleri ile iyi geinme
Ev ilerinde anne-babaya yardmc olma
Duygularn uygun ekilde ifade etme (mutluluk, sevin, znt, fke vb.)
Kiisel odalara izinsiz girmeme
zel eyalar kartrmama
Odasn dzenli tutma
Ortak kullanlan eyalar temiz ve dzenli kullanarak yerine brakma
ocua ev ortamnda yapabilecei lde sorumluklar verilmelidir. Bu hem onun

kiisel ihtiyalarn karlamasn salar, zgven geliimini destekler hem de yetikinle
birlikte yapldnda paylam arttrr.
45
5.3. 36- 72 Ay ocuuna Toplumsal Kurallar Kazandrmaya
Ynelik Etkinlik rnekleri
Eitimci ocuklarla birlikte okulda uyulmas gereken grg kurallar ile ilgili resimli
uyarc levhalar hazrlayarak snfn ve okulun uygun yerlerine asabilir.
Etkinlik Ad: Oyun (Sra Bekleme)
Ama: Birlikte alrken ya da oyun oynarken sra beklemenin gerekli olduunu

anlamalarna yardmc olmak ve sra beklemenin sonularn gstermek
Materyal: ocuklara vermek iin ekerler
Uygulama: Srada msnz?
Eitici yannda getirdii ekerleri masann zerine koyarak yle der:
ocuklar hepinize yeter mi bilmiyorum ama sizlere eker datacam. imdi benim
birka dakikalk iim var. Sizden masann nnde sraya girerek sessizce beklemenizi
istiyorum.
Eitici yannda gtrd bir dosya ile ilgileniyor gibi grnrken daha nceden
anlat iki ocuk, arkadalarnn srasn kapmaya alr. Arka sralardan n sralara doru
yavaa ilerlemeye balarlar. Fiziksel bir kavga olmadka eitici onlarla ilgilenmez. Bir sre
sonra ekerleri datr ve oynadklar oyunu dierlerine aklar. Gruba u sorular sorar:
Arkadalarnzn nnze gemesi nasl bir davrant?

Onlardan etkilenerek bakalar da sray bozdu mu?
Arkadalarnz nnze getiinde neler hissettiniz?
Daha nce byle olaylar yaadnzda neler hissettiniz?
Nasl oldu? Karnzdaki kii ne yapmt?
Etkinlik 2: Oyun (Merhaba)
Uygulama: ocuklar odann iinde kark bir ekilde arpmadan yrrler.

Karlaan kiiler nce parmaklaryla birbirlerinin burnuna dokunur ve Merhaba diyerek
karsndakinin ismini syler. kinci karlatklarnda bu kez birbirlerinin kulak memelerini
tutarak yi gnler diyerek selamlarlar. ncde ise birbirlerinin omuzlarna dokunarak
Merhaba naslsnz? eklinde selamlarlar. Selamlamak iin kullanlabilecek szckler
eitici tarafndan not edilir ve ocuklara hatrlatlr; bunlar kullanabilecekleri sylenir.
46
Etkinlik 3: Oyun (Kurdele Yar)
Materyal: Renkli balonlar, ayn renkte kurdeleler ve kurdeleleri balamak iin bir
hedef (rnein duvara aslan bir ip merdiven)
Uygulama: Eitimci serbest oyunda dalan ilgi kelerinin ve snfn toplanmas iin
dalan blmlere renkli iirilmi balonlar brakr. Snfta ocuklar gruplara ayrr. Her
gruptan bir ocuk retmenin elindeki kurdelelerden eker. Hangi renk ekilmi ise grup o
keye giderek hzlca toplamaya balar Eyalarn dzgn ve zenli toplanmas gerektii
ocuklara hatrlatlr. Toplama ii bittikten sonra elindeki kurdeleyi gsterilen hedefe balar.
Birinci olan grup oyunu kazanr.
47
UYGULAMA FAALYET
UYGULAMA FAALYET
Snf arkadalarnzla grg kurallarn aratrarak okulda uyulmas gereken grg
kurallarnn okul yaamnzdaki etkilerini tartnz.

Grg kurallarn inceleyiniz. ncelemenizde dikkatli ve titiz olunuz.
Deiik kaynaklardan bilgi konular
Okulda uyulmas gereken grg
resim, fotoraf, gzel szler vs.
kurallarn tespit ediniz.
aratrnz.
Kurallara uymann okul yaamnzdaki
Deiik fikirlere sayg gsteriniz.
etkilerini tespit ediniz.
Grg kurallarna uyulmadnda Snfnzdaki yaanlan olaylardan

yaanlan sorunlar tespit ediniz. rnekler veriniz.
rettiiniz zm yollarn snftaki

zm yollar retiniz.
tahtaya not ediniz.
Arkadalarnzla olumlu bir iletiim
Deiik grlere saygl olunuz.
kurunuz.
Farkl fikir ve grleri dinleyiniz. Eletirilere kar hogrl olunuz.
Bilgi konular ve gzel szleri
Fotoraf ve yazlarla uyarc panonuzu
dzenleyerek snf panonuzu
oluturunuz.
oluturunuz.
48
KONTROL LSTES


1. Grg kurallarn incelediniz mi?
2. Okulda uyulmas gereken grg kurallarn tespit ettiiniz mi?
3. Kurallara uymann okul yaamnzdaki etkilerini tespit ettiniz mi?

4. Grg kurallarna uyulmadnda yaanlan sorunlar tespit
ettiniz mi?
5. zm yollar rettiniz mi?
6. Arkadalarnzla olumlu bir iletiim kurdunuz mu?
7. Farkl fikir ve grleri dinlediniz mi?

8. Bilgi konular ve gzel szleri dzenleyerek snf panonuzu
oluturdunuz mu?
DEERLENDRME

49
LME VE DEERLENDRME
LME VE DEERLENDRME
1. ( ) Okul ocuun ilk sosyal evresidir.
2. ( ) ocuklar anne-babay model alarak toplumsal kurallar ve bunlara uyum

salamay renirler.
3. ( ) ocuklar 6 ya civarnda sosyal evreye almaya, yakn evreden balayarak

akran gruplaryla iletiim kurup paylamlarda bulunmaya balar.
4. ( ) Sosyal beceriler, temelleri okul ncesi dnemde atlan davran kalplardr.
5. ( ) ocuklar grg kurallarn evresinde iletiim halinde olduu dier bireylerden

renirler.

yaznz.
6. retmen snfta ........................ becerileri kazandrmaya ynelik etkinlikler

gelitirmelidir.
7. ................ ..................... ailelerin deer yarglarna ve benimsedikleri yaam

biimlerine gre deikenlik gsterebilir.
8. Gerekli durumlarda ....................... szcklerini kullanma, bir grg kuraldr.
9. ocuk, yetikinlerle ve arkadalaryla gerektiinde ....................................

yapabilmelidir.
10. ocuun mutluluk, sevin, fke, kzgnlk gibi ................... uygun ekilde ifade etmeyi
renmesi bir grg kuraldr.
DEERLENDRME

Cevaplarnzn tm doru ise Modl Deerlendirmeye geiniz.
50
MODL DEERLENDRME
MODL DEERLENDRME
Aadaki sorular dikkatlice okuyarak doru seenei iaretleyiniz.
1. Aadakilerden hangisi ocuklarn vcut temizliinde tercih edilmemesi gereken bir

aratr?
A) Banyo sngeri
B) Banyo lifi
C) Kese
D) ampuan
2. Aada temizlikle ilgili verilen ifadelerden hangisi yanltr?

A) Sa temizliinde kullanlan fra ve taraklar kiisel olmaldr.
B) Pamuklu oraplar, ayak sal asndan tercih edilmelidir.
C) ocuklarda kullanlan di fralar yetikinlerinkine oranla kktr.
D) El trnaklar dz olarak, ayak trnaklar ise yarm ay biiminde kesilmelidir.
3. Deri temizlii ile ilgili olarak verilen ifadelerden hangisi dorudur?

A) Banyo yaplamad zaman i amarlar deitirilmez.
B) Kese, ocuklarda deriyi temizlemek iin en iyi aratr.
C) Banyodan sonra ocuklar lk bir ortamda tutmak gerekir.
D) Ykanmadan sonra vcudun kendi kendine kurumas beklenmelidir.
4. Giyim eyalarnn zellikleri ile ilgili olarak verilen ifadelerden hangisi yanltr?
A) Mevsim ve scaklk artlarna uygun olmaldr.
B) Cildi tahri etmeyecek zellikte olmaldr.
C) ocuun serbest hareketini kstlamamaldr.
D) ncelikle zevke uygun olmaldr.
5. 36-72 aylk ocuklarn giyinme-soyunma becerileri ile ilgili olarak verilen

davranlardan hangisinin doru olduu sylenemez?
A) Backsz ve dmesiz giysileri yardmsz giyebilirler.
B) 48-60 ay arasnda giysilerindeki kk dmeleri ilikleyip zebilirler.
C) Giysilerini boyunlarna uygun bir askya asabilirler.
D) Mevsim koullarna uygun giysi seimi yapabilirler.
6. Giyinme gereksinimleri sralanacak olursa, nem ve ncelik bakmndan ilk sray

aadakilerden hangisi alr?
A) Bedeni d etkilerden korumak
B) Gzel grnmek ve beenilmek
C) Dini inanlar, rf ve adetler
D) Sosyal ve evresel faktrler
51
7. Bireysel farkllk gstermekle birlikte ocuklar ortalama olarak hangi aydan itibaren
tuvalet eitimi almaya hazr hale gelirler?
A) 12 aydan itibaren
B) 14 aydan itibaren
C) 16 aydan itibaren
D) 18 aydan itibaren
8. Tuvalet eitimi kazanamam ocuklar iin aadakilerden hangisi yaplmamaldr?

A) ocuu dzenli olarak tuvalete gtrmeli ya da gndermelidir.
B) zellikle uyku saatinden nce tuvalete gitmesini salamaldr.
C) Kirlendii zaman onu bu konuda sert bir ekilde uyarmal ve bir daha
yapmamas sylenmelidir.
D) Sorunun fizyolojik bir nedeni olup olmad aratrlmaldr.
9. Aada verilen ifadelerden hangisi yanltr?

A) 36-72 aylk ocuklarn geceleri ortalama 9-11 saat uymalar gerekir.
B) Okul ncesi eitim kurumlarnda ki uyku ve dinlenme saatlerinde
ocuklarn uyuma zorunluluu vardr.
C) Uyku sorunu yaayan ocuklarn bu sorunu daha ok psikolojik kkenlidir.
D) ocuun televizyon karsnda uyuyup kalmasna izin vermemelidir.
10. Aadakilerden hangisi ocua uyku alkanl kazandrmada okul ortamnda

yaplabilecek davranlardan deildir?
A) Okulun balad ilk gnlerde uyumas iin srarc davranmamal,
zorlanmamaldr.
B) Uyku odasn dzenleme ii ocukla birlikte yaplmaldr.
C) Uyumann/dinlenmenin yararlar tartlabilir.
D) Uyku ve dinlenme saatine geilmeden nce hareketli bir etkinlie
ynlendirilmelidir.
11. Aada verilen hangi rnekteki ocuklar toplumsal kurallara uymada daha baarsz
olurlar?
A) Sevgi dolu bir ortamda byyen ocuklar
B) Varl nemsenen ocuklar
C) Sz hakk tannmayan ocuklar
D) Benlik saygs olumu ocuklar
12. Aadakilerden hangisi okul ortamnda uyulmas gerekli grg kurallarndan

deildir?
A) Nezaket szckleri kullanma (rica etmek, teekkr etmek vb.)
B) Bakalarnn haklarna saygl olma
C) Odasn dzenli tutma
D) Srasn bekleme
52
13. Aadakilerden hangisi okul ncesi ocuuna grg kurallar ile ilgi beceri
kazandrmada yaplabilecek uygulamalardan olamaz?
A) Yemek saatinde, masaya servis yaplmasna yardmc olmalarn istemek
B) Merdivenden inip karken sessiz hayvan yknmeleri yaparak sessizce inip
kmalarn salamak
C) Dalan bir snfta emir cmleleriyle ynlendirme yapmak yerine, bu ii
oyunlatrarak sevimli hale getirmek
D) yk ncesi etkinliklerde sohbet srasnda, herkesin ayn anda konumasna izin
vermek
DEERLENDRME

Cevaplarnzn tm doru ise bir sonraki modle gemek iin retmeninize bavurunuz.
53
CEVAP ANAHTARLARI
CEVAP ANAHTARLARI
RENME FAALYET-1N CEVAP ANAHTARI
1 Doru
2 Doru
3 Yanl
4 Doru
5 Yanl
6 Lif
7 Islak Mendil
8 Akam Yatmadan
9 Fralamak
10 Alt
RENME FAALYET2NN CEVAP ANAHTARI
1 Doru
2 Doru
3 Yanl
4 Doru
5 Yanl
6 Rahat
7 Tahri-Alerji
8 Dmeleri
9 abuk-Kolay
10 Geliimine
54
RENME FAALYET3N CEVAP ANAHTARI
1 Doru
2 Yanl
3 Doru
4 Doru
5 Yanl
6 Tuvalet
7 Temizlik
8 Psikolojik
9 nden arkaya
10 El
RENME FAALYET-4N CEVAP ANAHTARI
1 Doru
2 Yanl
3 Doru
4 Doru
5 Yanl
6 Kafeinli
7 ocukla
8 Uyku
9 18/20
10 Aileyle
55
RENME FAALYET5N CEVAP ANAHTARI
1 Yanl
2 Doru
3 Yanl
4 Doru
5 Doru
6 Sosyal
7 Grg kurallar
8 Nezaket
9 birlii
10 Duygularn
MODL DEERLENDRME CEVAP ANAHTARI
1 C
2 D
3 C
4 D
5 B
6 A
7 D
8 C
9 B
10 D
11 C
12 C
13 D
56
KAYNAKA
KAYNAKA
ARAL Neriman, Glen BARAN, Serap MEN, enay BULUT, ocuk
Geliimi, Ya-Pa Yaynclk, stanbul. 2001.
ARAL Neriman, Glen BARAN, enay PEDK, Serap ERDOAN,
Eitimde Drama, Ya-Pa Yaynclk, stanbul, Ekim, 2003.
ARTAN smihan, Pnar San BAYHAN, ocuk Geliimi ve Eitimi, Morpa
Kltr Yaynlar, stanbul, 2005.
DARICA Nilfer, Etkinlik Dnyas, Morpa Kltr Yaynlar, stanbul 2004.
DARICA Nilfer, Yaratc Etkinlikler, Morpa Kltr Yaynlar, stanbul,
2004.
ZBLEK Gler, Aygren DRM, niteler ve Belirli Gnler, Esin Yaynevi,
stanbul, 2003.
SVASLIOLU Aziz, Okul ncesinde zel Hafta ve Gnler, Ya-Pa
Yaynlar, stanbul, Eyll, 2000.
AKDAL Havva, enay KALIN FALAKOLU, Leman ETN, Hayat Bilgisi
lkretim 1. Okyay Yaynclk,2006.
AKYILDIZ Naciye, Salk Bilgisi,Ya-Pa Yaynlar, stanbul, Mart, 2000.
DARICA Nilfer, Etkinlik Dnyas, Morpa Kltr Yaynlar, stanbul, 2004.
ERKAN Serdar, rnek Grup Rehberlii Etkinlikleri, Ankara,72.TDFO,
1995.
KANDIR Adalet, ocuum Byyor, Morpa Kltr Yaynlar, stanbul, 2004.
MRYAM Anjel, Berkay DN DELGZ, Tuvalet Eitimi Nedir?, Ya-Pa
Yaynlar, stanbul.
MLL ETM BAKANLII, Talim Terbiye Kurulu Bakanl, Eitim
Uygulama Okulu Eitim Program, Milli Eitim Basmevi, Ankara, 2002.
ZTRK Ayten, Okul ncesi Dnemde Oyun, Esin Yaynevi, stanbul, 2001.
VURAL Mehmet, Ev ve Snf Etkinlikleri Antolojisi , Yakutiye Yaynclk,
Erzurum, 2003.
YALBIR hsan, ocuk Geliimi ve Bakm, Karde Matbaas, Ankara, 1978.
YA-PA 5. Okul ncesi Eitimi ve Yaygnlatrlmas Semineri, Antalya,
1987.
57
YA-PA 6. Okul ncesi Eitimi ve Yaygnlatrlmas Semineri, stanbul,
1989.
YAVUZER Haluk, ocuk Eitimi El Kitab, Remzi Kitabevi, stanbul, 2000.
OLUK OCUK, Aylk Anne-Baba Eitimci Dergisi, Kk Yaynclk,
Haziran, 2005, Aralk 2004.
OMEP Dnya Konsey Toplants ve Konferans. Bildiri Kitab, 5-11 Ekim
2003.
58

Cilt 11

Загружено:

Сведения о документе

Оригинальное название

Авторское право

Доступные форматы

Поделиться этим документом

Поделиться или встроить документ

Параметры публикации

Этот документ был вам полезен?

Это неприемлемый материал?

Авторское право:

Доступные форматы

Cilt 11

Загружено:

Авторское право:

Доступные форматы

T.C.

MLL ETM BAKANLII

OCUK GELM VE ETM

AIKLAMALAR ................................................................................................................... iii

Bu modlde 036 ay ocuuyla doru iletiim kurmay kavrayacak, bu ya ocuuna

renme faaliyetinde kazandrlacak bilgi ve beceriler dorultusunda 036 ay

0-36 ay ocuuna uygun evre dzenlenmesini aratrnz

1. 036 AY OCUUNA UYGUN EVRE

ocuun Gereksinimleri (Maslowun insan gereksinmelerine karlk gelen

Biyolojik Gereksinmeler: Barnma, btnlk, dzen, sreklilik, balamclk

Gvenlik Gereksinmesi: Can-mal gvenlii ve mahremiyetin salanmas,

Ait Olma Gereksinmesi: Sosyokltrel uygunluun, insan rgtlerine katlma,

Saygnlk Gereksinmesi: Kimlik-benlik aray, farkllk aray, mekn

Entellektel, Duygusal ve Estetik Gereksinmeler: Estetik kavramlarnn

1.1 Beslenme Gereksinimi

Salkl beslenme alkanl kazandrabilmek iin nemli noktalardan biri, 0-1 ya

Aadaki tabloda temel alkanlklarn kazanld bu dnemlerde dikkat edilmesi

0-7 Ya Aras ocuklarn Beslenme zellikleri ve Beklenen Davranlar aada

0-2 Ay: Aladka ocuk emzirilir. ocuun n saatlerini dzene sokmaya

6. Ay: Kat besinlere balanr. Kat besinlere balama ocuun fizyolojik

18-21.Ay: Ka doru tutarak yemeini yiyebilir, etraf kirletir. ocuun

2,5 ya: atalla yemek ister, yemei kk paralara blnm olmaldr.

3 ya: Tamamen yardmsz yiyebilir ancak almalar be yaa kadar da

7 ya: Eti bakla kesebilir, yemekte yalnz braklabilir.

Yemekler tuz ve eker ilave edilmemelidir.

1.2 Uyku Gereksinimi

Yenidoan Gnde toplam yaklak 12-16 saat uyur.

2 yanda Gnde 10-12 saat uyur.

Tablo 1.1. Uyku dngs geliimi basamaklar

Bir-iki yalar arasnda geceleri sk sk alayarak uyanma, 2-3 yalar arasnda da

1.3. Eitim Ortamnn ocua Uygun Dzenlenmesi

1.3.1. Dekorasyon (Ssleme ve Dzen)

036 ay ocuuna uygun eitim ortam hazrlanrken dekorasyon yle olmaldr:

Hazrlanacak evre, her eyden nce ocuun geliimine uygun, uyarc ve

Resim 1.1: Sevimli bir tarzda denmi bebek odas

Resim 1.3: Bebek odalar ak ve yumuak renklerle denmelidir.

1.4. Ak Hava Gereksinimi

1.4.1. Bebek ve Gne

01 Ay: Yeni doan bebein, zellikle ilk gnlerinde ortam ss normal

1.4.1.1. Bebek ve ocuklar Dar karlma Saatleri

1.4.1.2. Zararl Gne Inlarndan Bebek ve ocuklarn Korunmas

Koyu renkler, gne nlarn emerek gnein zararl etkilerinin younlamasna

1.4.2. Ak Havann ocuklara Salad Yararlar

ocuklarn temiz hava alabilmelerini salar.

1.4.2.1. Ak Hava Oyun Yerlerinin Koullar

ocuklara byk kaslarn gelitirecek imknlar salanmaldr. Yeni beceriler

ocuklarn evrelerini aratrp kefetmeleri iin su ve kum oyunlar gibi bahe

ocuklara kendi seimlerini yapabilecekleri ve yeni gelitirdikleri fiziksel becerileri

ocuklarn evre hakknda bilmedikleri konular renmeleri, doa meraklarn

1.5. Kazalardan Korunma

Sabah telan azaltmak amacyla kahvalt malzemeleri, giysiler akamdan

lem Basamaklar neriler

Bu faaliyet kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz beceriler iin

Deerlendirme ltleri Evet Hayr

Deerlendirme sonunda Hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz.

1. ( ) Ak hava oyun sahalar, trafie kapal yerlerde olmaldr.

2. ( ) ocuklar ak havaya karak baz doa olaylarnn farkna varr, gzlem

3. ( ) Bebekler uyutulurken ve uyurken yzleri kapanmaldr.

4. ( ) ocuk odasnda kullanlan mobilyalarn kurunlu boya ile boyanm

5. ( ) Karyola kenarna taklan mobiller, bebek alt ay olduktan sonra veya

6. ( ) Bebek ile ebeveyn ayn odada ise bebek telsizi kullanlmaldr.

8. ( ) Bebek odalar, aynalar ve yastklarla donatlmamaldr.

9. ( ) Bebek odalar, sevimli bir tarzda denmelidir.