Вы находитесь на странице: 1из 30

Conocimiento y aplicacin de los principios ticos y

deontolgicos por parte de los psiclogos forenses


expertos en el mbito de familia

Asuncin Molina Bartumeus

ADVERTIMENT. La consulta daquesta tesi queda condicionada a lacceptaci de les segents condicions d's: La difusi
daquesta tesi per mitj del servei TDX (www.tdx.cat) ha estat autoritzada pels titulars dels drets de propietat intellectual
nicament per a usos privats emmarcats en activitats dinvestigaci i docncia. No sautoritza la seva reproducci amb
finalitats de lucre ni la seva difusi i posada a disposici des dun lloc ali al servei TDX. No sautoritza la presentaci del
seu contingut en una finestra o marc ali a TDX (framing). Aquesta reserva de drets afecta tant al resum de presentaci
de la tesi com als seus continguts. En la utilitzaci o cita de parts de la tesi s obligat indicar el nom de la persona autora.

ADVERTENCIA. La consulta de esta tesis queda condicionada a la aceptacin de las siguientes condiciones de uso: La
difusin de esta tesis por medio del servicio TDR (www.tdx.cat) ha sido autorizada por los titulares de los derechos de
propiedad intelectual nicamente para usos privados enmarcados en actividades de investigacin y docencia. No se
autoriza su reproduccin con finalidades de lucro ni su difusin y puesta a disposicin desde un sitio ajeno al servicio
TDR. No se autoriza la presentacin de su contenido en una ventana o marco ajeno a TDR (framing). Esta reserva de
derechos afecta tanto al resumen de presentacin de la tesis como a sus contenidos. En la utilizacin o cita de partes de
la tesis es obligado indicar el nombre de la persona autora.

WARNING. On having consulted this thesis youre accepting the following use conditions: Spreading this thesis by the
TDX (www.tdx.cat) service has been authorized by the titular of the intellectual property rights only for private uses placed
in investigation and teaching activities. Reproduction with lucrative aims is not authorized neither its spreading and
availability from a site foreign to the TDX service. Introducing its content in a window or frame foreign to the TDX service is
not authorized (framing). This rights affect to the presentation summary of the thesis as well as to its contents. In the using
or citation of parts of the thesis its obliged to indicate the name of the author.
TESIS DOCTORAL

Conocimiento y aplicacin de los principios ticos y


deontolgicos por parte de los psiclogos forenses
expertos en el mbito de familia

Asuncin Molina Bartumeus

Directores:
Dra. Mila Arch Marn y Dr. Adolfo Jarne Esparcia

Departamento de personalidad, evaluacin y tratamientos psicolgicos


Programa de doctorado
Psicologa Clnica y de la Salud
Bienio: 2004-2006

Barcelona, 2011
Bibliografa
Bibliografa

Ackerman, M. J. & Ackerman, M. C. (1997). Custody Evaluation practices: A


survey of experienced professionals revised. Professional psychology:
research and practice, 28(2), 137-145.

Agencia Nacional de Evaluacin de la Calidad y la Acreditacin. (2005).


Proyecto de diseo de Plan de estudios y ttulo de grado en psicologa.
Disponible en: http://www.aneca.es/media/150356/libroblanco_psicologia
_def.pdf

Albarrn, J. (1990). Futuro de la psicologa forense. II Congreso del Colegio


Oficial de Psiclogos, Madrid, Colegio Oficial de Psiclogos.

Altarejos, F. (2003). La docencia como profesin asistencial. En VV: AA. tica


docente, 2 ed. (pp. 19-50). Barcelona: Ariel.

American Psychological Association. (1953). Ethical standards of psychologists.


Washington, DC: Author.

American Psychological Association. (1992). Ethical principles of psychologists


and code of conduct. Disponible en: http://www.apa.org/ethics/code/
code-1992.aspx

American Psychological Association. (1993). Record Keeping Guidelines.


Washington, DC: Author. Disponible en: http://www.apa.org/practice/
recordkeeping.pdf

American Psychological Association. (1994). Guidelines for child custody


evaluations in divorce proceedings. American Psychologist 49, 677-680.

American Psychological Association. (2002). Ethical principles of psychologists


and code of conduct. Disponible en: http://www.apa.org/ethics/code
2002.html

209
Bibliografa

American Psychological Association. (2007). Report of the ethics committee,


2006. American Psychologist, 62(5), 504-511.

American Psychological Association. (2009). Guidelines for Child Custody


Evaluations in Divorce Proceedings. Disponible en: http://www.apa.org/
practice/guidelines/child-custody.pdf

American Psychological Association. (2009). Report of the ethics committee,


2008. American Psychologist, 64(5), 464-473.

Arch, M. (2008). La intervencin de los psiclogos forenses en las evaluaciones


de la guarda y custodia de los nios (Tesis doctoral, Facultad de
Psicologa, 2008). Disponible en: http://www.tdx.cat/TDX-1103108-
114532

Archer, R., Buffington-Vollum, J., Stredny, R. & Handel, R. (2006). A survey of


psychological test use patterns among forensic psychologists. Journal of
Personality Assessment, 87(1), 84.

Asamblea General de las Naciones Unidas. (1989). Convencin de los


Derechos del Nio. Disponible en: http://www2.ohchr.org/spanish/law/
crc.htm

Asociacin Panamea de Psiclogos. (2004). Cdigo de tica y


responsabilidad profesional del psiclogo. Disponible en:
http://psicologosdepanama.com/ConcejoTecnicodePsicologia/CodigoDe
Etica.htm.htm

Association of Family and Conciliation Courts. (2006). Model Standards of


Practice for Child Custody Evaluation. Disponible en:
http://www.afccnet.org/pdfs/Model%20Stds%20Child%20Custody%20Ev
al%20Sept%202006.pdf

210
Bibliografa

Association of German Professional Psychologists. (1999). Ethical Principles of


the German Psychological Society and the Association of German
Professional Psychologists. Disponible en: http://www.bdp-verband.org/
bdp/verband/clips/ethic.pdf

Australian Psychological Society. (2007). Code of Ethics. Disponible en:


http://www.psychology.org.au/Assets/Files/Code_Ethics_2007.pdf

vila, A. (1986). El peritaje psicolgico en los procesos judiciales. En Jimnez,


F. y Clemente, M. (Eds.) Psicologa social y sistema penal. (pp. 185-
207). Madrid: Alianza Editorial.

Baer, B. & Murdock, N. (1995). Nonerotic dual relationships between therapists


and clients: The effects of sex, theoretical orientation, and interpersonal
boundaries. Ethics Behavior, 5(2), 131-145.

Baldick, T. (1980). Ethical discrimination ability of intern psychologists: A


function of training in ethics. Professional Psychology, 11(2), 276-282.

Batres, C. (1998). Deontologa profesional: El cdigo deontolgico. Papeles del


Psiclogo, 70, 43-47.

Batres, C. (2001). Deontologa profesional: Fin de una etapa. Un momento


crucial. Papeles del Psiclogo, 78, 29-31.

Beauchamp, T. L. & Childress, J. F. (1979). Principles of Biomedical Ethics.


New York. Oxford Univ. Press.

Beauchamp, T. L. & Childress, J. F. (1987). Principles of Medical Ethics. New


York. Oxford Univ. Press.

211
Bibliografa

Benjamin, G. A. & Gollan, J. K. (2003). Family Evaluation in Custody Litigation:


Reducing Risks of Ethical Infractions and Malapractice. Washington, DC:
American Psychological Association.

Bentham, J. (1834). Deontology or, the science of morality. London. Ed. John
Bowring.

Bermejo, V. (2000). Cambios actuales y perspectivas de futuro de la Comisin


Deontolgica Estatal. Infocop, 9, 40-45.

Bermejo, V. (2007). Un nuevo cdigo deontolgico para los psiclogos. Infocop


Online, 33. Disponible en: http://www.cop.es/infocop/ vernumero.asp?id=
1483

Bernet, W. M. D. (1997). Practice parameters for the forensic evaluation of


children and adolescents who may have been physically or sexually
abused. Journal of the American Academy of Child & Adolescent
Psychiatry, 3, 423442.

Borda, M., Del Ro, C., Prez, M. A., Martn, A. & Torres, I. (2004). Eficacia de
un curso de tica profesional en la mejora de la valoracin tica de
algunas conductas de los terapeutas por estudiantes de psicologa. La
Universidad de Sevilla y la Innovacin Docente Curso 2002-2003.
Coleccin Innovacin y Desarrollo de la Calidad de la Enseanza
Universitaria. Instituto de Ciencias de la Educacin, 7, 83-103.

Borys, D. & Pope, K. (1989). Dual relationships between therapist and client: A
national study of psychologists, psychiatrists, and social workers.
Professional Psychology, Research and Practice, 20(5), 283-293.

Bow, J. N. (2006). Review of empirical research on child custody practice.


Journal of child Custody, 3(1), 23-50.

212
Bibliografa

Bow, J. N., Flens, J. R. & Gould, J. W. (2010). Using the MMPI-2 and MCMI-III
in forensic evaluations: A survey of psychologists. Journal of Forensic
Psychology Practice, 10(1), 37-52.

Bow, J. N. & Martindale, D. A. (2009). Developing and managing a child


custody practice. Journal of Forensic Psychology Practice, 9(2), 127-137.

Bow, J. N. & Quinnell, F. A. (2001). Psychologists current practices and


procedures in child custody evaluations: Five years after APA guidelines,
Professional Psychology: Research and Practice, 32(3), 261-268.

Bowden, P. & Bluglass, R. (1990). Principles and practice of forensic psychiatry.


Edinburgh. Churchill Livingston.

British Psychological Society. (2007). Psychologists as Expert Witnesses:


Guidelines and Procedures for England and Wales. Disponible en:
http://www.bps.org.uk/document-download-area/document-download$.cf
m?file_uuid=3393E220-1143-DFD0-7EC1-94B653B296A6&ext=pdf

British Psychological Society. (2009). Code of conduct, ethical principles &


guidelines. Disponible en: http://www.bps.org.uk/document-download-
area/document-download$.cfm?restart=true&file_uuid=E6917759-9799-
434A-F313-9C35698E1864

Brown, L. (2000). A survey of neuropsychologists' ethical beliefs and practices.


Dissertation Abstracts International. B, the Sciences and Engineering,
60(8-B)

Bulgarian Psychological Society. (2005). Ethical Code. Disponible en:


http://am.org/iupsys/resources/ethics/bulgaria-code-eng.pdf

213
Bibliografa

Bush, S., Connell, M. A. & Denny, R. (2006). Ethical issues in forensic


psychology: Key concepts and resources. Washington, DC: American
Psychological Association.

Butcher, J. & Pope, K. (1993). Seven issues in conducting forensic


assessments: Ethical responsibilities in light of new standards and new
tests. Ethics Behavior, 3(3-4), 267-288.

Canadian Psychological Association. (2000). Canadian Code of ethics for


psychologists. Disponible en: http://www.cpa.ca/cpasite/userfiles/
Documents/Canadian%20Code%20of%20Ethics%20for%20Psycho.pdf

Cayuela, R., Jarn, A. & Molina, A. (2005). Estudio descriptivo de las denuncias
atendidas por la Comisin Deontolgica del COPC en relacin con las
intervenciones periciales. En R. Arce, F. Faria, y M. Novo. Psicologa
jurdica. (pp. 247-255). Coleccin Psicologa y Ley, 1. Santiago de
Compostela: Xunta de Galicia.

Chamorro, A. (2007). tica del psicleg. Barcelona. UOC.

Chinese Psychological Society. (2007). Code of ethics for Counseling and


Clinical Practice. Disponible en: http://am.org/iupsys/resources/ethics/
china-code-eng.pdf

Clark, B. K. (1995). Acting in the best interest of the child: Essential


components of a child custody evaluation. Family Law Quarterly, 29(1),
19-38.

Clingempeel, W. G., Mulvey, E. & Reppucci, N. D. (1980). A national study of


ethical dilemmas of psychologists in the criminal justice system.
Washington, DC, US: American Psychological Association.

214
Bibliografa

Cdigo Civil Espaol. (2000). Disponible en: http://civil.udg.es/normacivil/


estatal/CC/indexcc.htm

Cdigo o principios de Nremberg. (1947). Disponible en: http://www.unav.es/


cdb/intnuremberg.html

Cdigo Penal Espaol. (1995). Disponible en: http://noticias.juridicas.com/base


_datos/Penal/lo10-1995.html

Colegio Colombiano de Psiclogos. (2006). Cdigo deontolgico biotico.


Disponible en: http://www.galeon.com/nelrik/productos1346079.html

Colegio de Psiclogos de Chile. (1999). Cdigo de tica profesional. Disponible


en: http://www.colegiopsicologos.cl/wp-content/uploads/2009/08/codigo-
etica2.pdf

Colegio de Psiclogos del Per. (2004). Cdigo de tica Profesional.


Disponible en: http://www.fiapsi.org/docs/etica/codigo_etico_peru.pdf

Colegio Oficial de Psiclogos. (1987). Cdigo deontolgico del psiclogo.


Disponible en: http://www.cop.es/vernumero.asp?id=7

Colegio Oficial de Psiclogos. (2007). Gua de actuacin para psiclogos


forenses. Disponible en: http://www.cop.es/pdf/GuiasDeActuacionEn
PsicologiaForense.pdf

Colegio Oficial de Psiclogos. (2007). Modelo de informe psicolgico forense.


Disponible en: http://www.infocoponline.es/pdf/250707modeloinforme.
doc

Colegio Oficial de Psiclogos de Cantabria. (2009). Estatutos. Disponible en:


http://www.copcantabria.com/estatutos.pdf

215
Bibliografa

Colegio Oficial de Psiclogos de Catalua. (1989). Cdigo deontolgico del


psiclogo. Disponible en: http://www.copc.org/content/category/18/37/
190/

Colegio Oficial de Psiclogos de Catalua. (2000). Tpicos ticos relacionados


con la peritacin psicolgica. Disponible en: http://www.copc.org/content/
view/414/171/

Colegio Oficial de Psiclogos de Catalua. (2002). Estatutos. Disponible en:


http://www.copc.cat/content/category/5/39/371/

Colegio Oficial de Psiclogos de Catalua. (2002). Protocolo de intervencin


pericial en los juzgados de familia. Disponible en: http://www.copc.org/
images/isabel/protocolfamiliacas.pdf.

Colegio Oficial de Psiclogos de la Comunidad Valenciana. (2003). Reglamento


de composicin y funcionamiento de la Comisin Deontolgica del
Colegio Oficial de Psiclogos de la Comunidad Valenciana. Disponible
en: http://www.cop-cv.org/db/docu/reglamento_comision_deontologica.
pdf.

Colegio Oficial de psiclogos de las Islas Baleares. (2002). Estatutos.


Disponible en: http://www.copib.es/pdf/Estatuts%20COPIB.pdf.

Colegio Oficial de Psiclogos de Madrid. (2009). Gua de buenas prcticas para


la elaboracin de informes psicolgicos periciales sobre custodia y
rgimen de visitas de menores. Disponible en: http://www.padres
divorciados.es/wp-content/uploads/informes-psicosociales.pdf

Colegio Oficial de Psiclogos del Principado de Asturias. (2002). Estatutos.


Disponible en: http://www.cop-asturias.org/uploads/PDF/Estatutos.pdf.

216
Bibliografa

Colegio Profesional de Psiclogos de Aragn. (2002). Estatutos. Disponible en:


http://www.coppa.es/estatutos.pdf

College of Alberta Psichologists. (2001). Professional Guidelines for


Psychologists. Child Custody Assessment. Disponible en:
http://www.cap.ab.ca/pdfs/HPAPGFP-ChildCustodyAssessment.pdf

Colnerud, G. (1997). Ethical dilemmas of psychologists: A swedish example in


an international perspective. European Psychologist, 2(2), 164-170.

Committee on Ethical Guidelines for Forensic Psychologists. (1991). Speciality


Guidelines for Forensic Psychologists. En D.M., Bersoff (1999). Ethical
Conflicts in Psychology. (2nd Ed.), (pp. 495-502). Washington, D.C:
APA.

Committee on the Revision of the Specialty Guidelines for Forensic Psychology.


(2010). Speciality Guidelines for Forensic Psychologists. Disponible en:
http://www.ap-ls.org/aboutpsychlaw/080110sgfpdraft.pdf

Connell, M. (2006). Notification of Purpose in Custody Evaluation: Informing the


parties and their counsel. Professional Psychology: Research and
Practice, 37(5), 446-451.

Conroy, M. (2006). Report writing and testimony. Applied Psychology in


Criminal Justice, 2, 237-260.

Consejo General del Poder Judicial. (2010). Conclusiones del Seminario sobre
instrumentos auxiliares en el mbito del derecho de familia. Disponible
en: http://www.icam.es/docs/ficheros/201004200007_6_0.pdf

Consiglio Nazionale dellOrdine. (1989). Codice Deontologico degli Psicologi


Italiani. Disponible en: http://www.psy.it/codice_deontologico_inferiore.
html

217
Bibliografa

Conselho Federal de Psicologa. (2005). Cdigo de tica profissional do


psiclogo. Disponible en: http://www.pol.org.br/pol/export/sites/default/
pol/legislacao/legislacaoDocumentos/codigo_etica.pdf

Cooke, S. J. (2000). The meeting of minds: Australian Psychological Society


1944-1994. Victoria, Melbourne: Australian Psychological Society.

Coordinadora de psiclogos del Uruguay. (2001). Cdigo de tica profesional


del psiclogo/a. Disponible en: http://www.psicologos.org.uy/codigo.html

Croatian Psychological Society. (1996). Code of Ethics. Disponible en:


http://am.org/iupsys/resources/ethics/croatia-code-eng.pdf

Czech-Moravian Psychological Society. (1998). Code of Ethics of Czech-


Moravian Psychological Society. Disponible en: http://cmps.ecn.cz/dl/
ethic-code.pdf

Day, A. & White, J. (2008). Ethical practice from the perspective of the forensic
psychologist: Commentary on the uses and value of the australian
psychological society (2007) code of ethics. Australian Psychologist,
43(3), 186-193.

Del Ro, C. (2000). Informes de parte en conflictos matrimoniales: implicaciones


deontolgicas. Infocop, 10, 15-20.

Del Ro, C. (2005). Gua de tica profesional en psicologa clnica. Madrid:


Pirmide.

Del Ro, C. (2007). Dilemas ticos relacionados con la confidencialidad.


Informaci psicolgica, 90, 12-27.

Del Ro, C. (2009). La docencia de la tica profesional en los estudios de


Psicologa en Espaa. Papeles del psiclogo, 30(3), 210-219.

218
Bibliografa

Del Ro, C., Borda, M. & Torres, I. (2003). Valoracin de los estudiantes de
psicologa sobre la tica de algunas prcticas de los terapeutas.
Psicologa Conductual, 11(2), 261-281.

Del Ro, C. & Mir, J. (2002). La docencia de la tica profesional para


psiclogos: una asignatura pendiente. Revista de Psicologa, Universitas
Tarraconensis,14, 9-19.

Dyer, S. A. (2005). Survey of psychologists' experiences concerning ethics and


regulatory/board complaints and malpractice actions within the area of
child custody work. Dissertation Abstracts International: Section B: The
Sciences and Engineering, 66(4-B).

Echebura, E. (2002). El secreto profesional en la prctica de la psicologa


clnica y forense: alcance y lmites de la confidencialidad. Revista
Anlisis y modificacin de conducta, 28(120), 485-501.

European Association of Judges for Mediation. (2004). European code of


conduct for mediators. Disponible en: http://www.gemme.eu/en/article/
european-code-of-conduct-for-mediators

European Commission Eurostat. (2007). Divorces for 1000 persons.


Disponible en: http://epp.eurostat.ec.europa.eu/tgm/table.do?tab=table&
init=1&language=en&pcode=tps00013&plugin=1

European Federation of Psychologists Associations. (1995). Metha Code of


Ethics. Disponible en: http://www.efpa.eu/ethics/ethical-codes.

European Federation of Psychologists Associations. (2001). The European


Psychologist in forensic work and as expert witness. Recommendations
for an ethical practice. Disponible en: http://www.efpa.eu/ethics/efpa-
guidelines.

219
Bibliografa

European Federation of Psychologists Associations. (2001). Recommendations


for teaching ethics for psychologists. Disponible en: http://www.efpa.eu/
ethics/efpa-guidelines.

European Federation of Psychologists Associations. (2005). Metha Code of


Ethics. Disponible en: http://www.efpa.eu/ethics/ethical-codes.

Faria, F., Seijo, D., Arce, R. & Novo, M. (2002). Psicologa Jurdica de la
Familia: Intervencin en casos de separacin y divorcio. Barcelona:
Cedecs.

Faria, F., Seijo, D., Arce, R. & Novo, M. (en prensa). Intervencin
psicosociojurdica en casos de separacin y divorcio. Barcelona:
Editorial Bosch.

Federacin de Psiclogos de la Repblica Argentina. (1999). Cdigo de tica


de la Federacin de Psiclogos de la Repblica Argentina. Disponible
en: http://www.fepra.org.ar/docs/Codigo_de_etica.pdf

Federacin de psiclogos de Venezuela. (1978). Ley de Ejercicio de la


Psicologa en Venezuela. Disponible en: http://www.fiapsi.org/docs/etica
/etica/codigo_etico_venezuela.pdf

Fdration Belge des Psychologues. (2004). Code de dontologie des


psychologues belges. Disponible en: http://www.bfp-fbp.be/index.php?
hid=13&sid=41&bid=62&language=FR

Fierro, A. (1987). Jornadas de Trabajo para la elaboracin del Proyecto de


Cdigo Deontolgico. Resumen de algunas Intervenciones. Papeles del
Psiclogo, 32, 6-14.

220
Bibliografa

Fierro, A. (2001). Gnesis y anlisis del Cdigo Deontolgico. Papeles del


psiclogo, 78, 24-28.

Foote, W. E., & Shuman, D. W. (2006). Consent, disclosure, and waiver for the
forensic psychological evaluation: Rethinking the roles of psychologist
and lawyer. Professional Psychology: Research and Practice, 37, 437
445.

Ford, G. G. (2006). Ethical reasoning for mental health professionals. Thousand


Oaks, California: Sage Publications.

Frana-Tarrag, O. (1996). tica para psiclogos. Introduccin a la Psicotica.


Bilbao: Descle de Brouwer, S. A.

Frana-Tarrag, O. (2002). Introduccin a la tica Profesional. Montevideo:


UCU: Biblioteca virtual de tica.

Gibson, W. T. & Pope, K. S. (1993). The ethics of counseling: A national survey


of certified counselors. Journal of Counseling and Development: JCD,
71(3), 330-336.

Gius, E. & Coin, R. (2000). Ethics between norms and values: A study of italian
psychotherapists. European Psychologist, 5(4), 326-333.

Glassman, J. (1998). Preventing and managing board complaints: The


downside risk of custody evaluation. Professional Psychology: Research
and Practice, 29(2), 121-124.

Goikoetxea, M. J. (1999). Introduccin a la biotica. Bilbao: Universidad de


Deusto.

221
Bibliografa

Gould, J. W., Kirkpatrick, H. D., Austin, W. G., & Martindale, D. A. (2004).


Critiquing a colleagues forensic advisory report: A suggested protocol for
application to child custody evaluations. Journal of Child Custody:
Research, Issues, and Practices, 3, 37-64.

Gould, J. W. & Martindale, D. A. (2007). The Art and Science of Custody


Evaluations. New York, Guilford.

Gourley, E. V. & Stolberg, A. L. (2000). An Empirical investigation of


psychologists custody evaluation procedures. Journal of Divorce &
Remarriage, 33(1), 1-29.

Granados, F. (1991). tica y tcnica de la intervencin psicolgica en los


juzgados de familia. (Tesis Doctoral, Universidad Complutense de
Madrid, 1991). Madrid: Universidad Complutense.

Greenberg, L. R., Martindale, D. A., Gould, J. W. & Gould-Saltman, D. J.


(2004). Ethical issues in child custody and dependency cases: Enduring
principles and emerging challenges. Journal of Child Custody, 1(1), 7-30.

Greenberg, S. & Shuman, D. (1997). Irreconcilable conflict between therapeutic


and forensic roles. Professional Psychology, Research and Practice,
28(1), 50-57.

Greenberg, S. & Shuman, D. (2007). When worlds collide: Therapeutic and


forensic roles. Professional Psychology, Research and Practice, 38(2),
129-132.

Grisso, T. (1986). Evaluating competences: Forensic assessments and


instruments. New York: Plenum Press.

Grisso, T. (1990). Evolving guidelines for divorce/custody evaluations. Family


and Conciliation Courts Review, 28(1), 35-41.

222
Bibliografa

Grisso, T. (2010). Guidance for improving forensic reports: A review of common


errors. Open Access Journal of Forensic Psychology, 2, 102-115.

Gudjonsson, G. H. (1984). The role of the forensic psychologist in England


and Iceland. Nordisk Psykologi, 36, 256263.

Gudjonsson, G. H. (1987). A parallel form of the Gudjonsson Suggestibility


Scale. British Journal of Clinical Psychology, 26, 215221.

Gudjonsson, G. H. (1996). Psychological evidence in court: Results from the


BPS 1995 survey. The Psychologist, 5, 213217.

Gunn, J. & Taylor, P. (2000). Forensic psychiatry. London. Edward-Arnold.

Gutheil, T., Commons, M., Miller, P. & LaLlave, J. (2000). Telling tales out of
court: A pilot study of experts' disclosures about opposing experts. The
Journal of the American Academy of Psychiatry and the Law, 28(4), 449-
53.

Haas, L., Malouf, J. & Mayerson, N. (1986). Ethical dilemmas in psychological


practice: Results of a national survey. Professional Psychology,
Research and Practice, 17(4), 316-321.

Haring, B. (1977). Moral y medicina. Madrid: Editorial Ps.

Health Professions Council of South Africa. (2004). Ethic Code for psychology.
Disponible en: http://www.psyssa.com/documents/HPCSA%20Ethical%
20Code%20of%20Professional%20Conduct.pdf

Heilbrun, K., Marczyk, G. R. & DeMatteo, D. (2002). Forensic mental health


assessment: A casebook. New York.: Oxford.

223
Bibliografa

Heilbrun, K., DeMatteo, D., Marczyk, G. R. & Goldstein, A. M. (2008). Standars


of practice and care in forensic mental health assessment. Legal,
professional and principles-based considerations. Psychology, Public
Policy, and Law, 14(1), 126.

Helbok, C., Marinelli, R. & Walls, R. (2006). National survey of ethical practices
across rural and urban communities. Professional Psychology, Research
and Practice, 37(1), 36-44.

Heltzel, T. (2007). Compatibility of therapeutic and forensic roles. Professional


Psychology, Research and Practice, 38(2), 122-128.

Hermosilla, A. M., Liberatore, G., Losada, M., Della, P. & Zanatta, A. (2006).
Dilemas ticos en el ejercicio de la psicologa: resultados de una
investigacin. Fundamentos en Humanidades, 2(14), 91-106.

Hierro, L. (1993). Deontologa. Aproximacin a los problemas ticos del


ejercicio profesional. En Urra, J. & Vzquez, B. (Comps.). Manual de
psicologa forense. (Pp. 319-341). Madrid: S. XXI.

Hobbs, N. (1948). The development of a code of ethical standards for


psychology. American Psychologist, 3(3), 80-84.

Hortal, A. (2002). tica de las profesiones. Bilbao: Descle de Brouwer.

Horvath, L., Logan, T. & Walker, R. (2002). Child custody cases: an analysis of
evaluations in practice. Professional Psychology: Research and Practice,
33(6), 557-565.

Ibez, E. & vila, E. (1989). Psicologa forense y responsabilidad legal. En


Garzn, E. (Comp.) Psicologa y Justicia (pp. 287-326). Valencia.
Promolibro.

224
Bibliografa

Informe Belmont. (1979). Disponible en: http://www.pcb.ub.es/bioeticaidret/


archivos/norm/InformeBelmont.pdf

Israeli Psychological Association. (2004). The Code of Ethics of the Israeli


Psychological Association. Disponible en: http://www.am.org/iupsys/
resources/ethics/israel-code.eng.pdf

Jameson, B. J., Ehrenberg, M. F. & Hunter, M. A. (1997). Psychologists ratings


of the best interests of the child custody and access criterion: A family
systems assessment model. Professional Psychology: Research and
Practice, 28(3), 253-262.

Jimnez, M. (1994). Aspectos deontolgicos relativos al secreto profesional en


el tratamiento e informes periciales psicolgicos. En Monogrfico: El
secreto profesional. (pp. 37-44). Granada: Colegio Oficial de Psiclogos
de Andaluca Oriental.

Keilin, W. G. & Bloom, L. J. (1986). Child custody evaluation practices: A survey


of experienced professionals. Professional Psychology: Research and
Practice, 17(4), 338-346.

Kelly, R. F. & Ramsey, S. H. (2009). Child Custody Evaluations: The need for
systems-level outcome assessments. Family court review, 47(2), 286
303.

Kirkland, K., & Kirkland, K. (2001). Frequency of child custody evaluation


complaints and related disciplinary action: A survey of the association of
state and provincial psychology boards. Professional Psychology,
Research and Practice, 32(2), 171-174.

Kirkland, K., McMillan, E. & Kirkland, K. (2006). Use of collateral contacts in


child custody evaluations. Journal of Child Custody, 2(4), 95-109.

225
Bibliografa

Knapp, S., Gottlieb, M., Berman, J. & Handelsman, M. (2007). When laws and
ethics collide: What should psychologists do? Professional Psychology,
Research and Practice, 38(1), 54-59.

Knapp, S. & VandeCreek, L. (2001). Ethical Issues in Personality Assessment


in Forensic Psychology. Journal of Personality Assessment. 77, 242-254.

Krauss, D. A. & Sales, B. D. (2000). Legal standards, expertise, and experts in


the resolution of contested child custody cases. Psychology, Public
Policy, and Law, 6, 843879.

Kuehnle, K., Greenberg, L. R. & Gottlieb, M. C. (2004). Incorporating the


Principles of Scientifically Based Child Interviews into Family Law Cases.
Journal of Child Custody 1(1), 97- 114.

LaFortune, K. A. & Carpenter, B.N. (1998). Custody evaluations: A survey of


mental health professionals. Behavioral sciences & the law, 16(2), 207-
224.

Lande, R. G. (2001). Videotaping, informed consent and forensic psychiatry.


The Journal of Psychiatry & Law, 29, 5364.

Lasheras, P. (2005). Mediacin familiar intraprocesal: respuesta a los


interrogantes planteados tras la reforma de los procesos matrimoniales
de 2005. Revista Electrnica de Derecho de la Universidad de La Rioja
5, 43-65.

Ley 15/2005, de 8 de julio, por la que se modifican el Cdigo Civil y la Ley de


Enjuiciamiento Civil en materia de separacin y divorcio. (2005).
Disponible en: http://civil.udg.es/normacivil/estatal/familia/l15-05.htm

226
Bibliografa

Ley 41/2002. (2002). Disponible en: http://noticias.juridicas.com/base_datos/


Admin/l41-2002.html.

Ley de Enjuiciamiento Civil. (2000). Disponible en: http://www.boe.es/boe/dias/


2000/01/08/pdfs/A00575-00728.pdf

Ley de Enjuiciamiento Civil. (2009). Disponible en: http://www.boe.es/boe/dias/


2009/11/04/pdfs/BOE-A-2009-17493.pdf

Ley de Enjuiciamiento Criminal. (1882). Disponible en: http://www.geocities.


com/capitolhill/4557/lecr500.htm

Lindsay, G. (2009). tica profesional y Psicologa. Papeles del psiclogo, 30(3),


184-194.

Lindsay, G. & Clarkson, P. (1999). Ethical dilemmas of psychotherapists.


Psychologist, 4, 182-185.

Lindsay, G. & Colley, A. (1995). Ethical dilemmas of members of the Society.


The Psychologist, 8, 448-451.

Martn, S. (2002). El consentimiento informado y el dictamen pericial


psicolgico. En Urra, J. & Vzquez, B (comps.). Tratado de Psicologa
Forense (pp.837-844). Madrid. Siglo Veintiuno.

Martindale, D. A. (2003). Family evaluation in custody litigation: reducing risks


of ethical infractions and malpractice. Behavioral Sciences & the Law,
21(4), 547557

Martindale, D. A., & Gould, J. W. (2004). The forensic model: Ethics and
scientific methodology applied to custody evaluations. Journal of Child
Custody, 2, 1-22.

227
Bibliografa

Maza, J. M. (2001). Responsabilidad del mdico forense. En Rego, J.L. (2001).


Deontologa del mdico forense. Madrid. Centro de estudios jurdicos de
la Administracin de Justicia.

Molina, A. (2006). Estudio de los Conocimientos de tica en Psicologa


Forense de los estudiantes de Psicologa. Barcelona: Departament de
Personalitat Evaluaci i Tractament psiclogic. Universitat de Barcelona.

Montgomery, L., Cupit, B. & Wimberley, T. (1999). Complaints, malpractice, and


risk management: Professional issues and personal experiences.
Professional Psychology, Research and Practice, 30(4), 402-410.

Montero, J. (2001). Guarda y custodia de los hijos. Valencia: Tirant lo Blanch.

Navarro, J. & Gudjonsson, G. (2008). Chilean psychologists as expert


witnesses: The challenges of a new criminal justice system. The Journal
of Forensic Psychiatry Psychology, 19(2), 249-260.

Nederlands Instituut van Psychologen. (2007). Beroepscode voor psychologen


2007 van het Nederlands Instituut van Psychologen. Disponible en:
http://www.psynip.nl/upload3/eth/beroepscode07.pdf

Nederlandt, P. (2009). La Deontologa de los estudiantes de Psicologa en


Europa. Papeles del psiclogo, 30(3), 207-209.

New Zealand Psychological Society. (2002). Code of ethics. Disponible en:


http://www.psychologistsboard.org.nz/pdfs/Forms%20from%203.7.06/Co
py%20of%20CODE%20OF%20ETHICS%202002.pdf

Norwegian Psychological Association. (1998). Ethical principles for Nordic


psychologists. Disponible en: http://www.psykologforeningen.no/pf/Fag-
og-profesjon/For-fagutoevere/Etikk/Etiske-prinsipper-for-nordiske-
psykologer

228
Bibliografa

Ogloff, J. R. P. (1999). Ethical and legal contours of forensic psychology. En R.


Roesch, S. D. Hart, & J. R. P. Ogloff (Eds.), Psychology and law: State of
the discipline (pp. 405420). New York: Kluwer.

Ortega, I. (2002). El principio del inters superior del nio en las situaciones de
crisis familiar: una perspectiva comparada en el mbito de la Unin
Europea. Psicopatologa Clnica, Legal y Forense, 2(3), 87-108.

Ort, M. & Carti, M. (2010). Experiencies dintervenci en lmbit de la


victimitzaci infantil. Jornada sobre la Victimologia del
Desenvolupament: recerca, intervenci i protecci jurdica dels menors
dedat. Disponible en: http://www.youtube.com/watch?v=kWm5TeU0il8&f
eature=related.

Packer, I. K. (2008). Specialized practice in forensic psychology: Opportunities


and obstacles. Professional Psychology: Research and Practice, 39,
245-249.

Palacios, M. (2.000). Biotica 2.000. Oviedo: Nobel.

Petitpas, A. J., Brewer, B. W., Rivera, P. M. & Van Raalte, J. L. (1994). Ethical
beliefs and behaviors in applied sport psychology: The AAASP Ethics
Survey. Journal of Applied Sport Psychology, 6(2), 135-151.

Pfeifer, J. E. & Brigham, J. C. (1993). Ethical concerns of non-clinical forensic


witnesses and consultants. Ethics and Behavior, 3(3), 329-343.

Pomerantz, A. M. & Grice, J. W. (2001). Ethical belief of mental-health


professionals and undergraduates regarding therapist practices. Journal
of Clinical Psychology, 57, 737-748.

229
Bibliografa

Pomerantz, A. M. & Pettibone, J. C. (2005). The influence of client


characteristics on psychologists' ethical beliefs: An empirical
investigation. Journal of Clinical Psychology, 61(4), 517-528.

Pomerantz, A. M., Ross, M. J., Gfeller, J. D. & Hughes, H. (1998). Ethical


Beliefs of Psychotherapists: Scientific Findings. Journal of Contemporary
Psychotherapy 28(1), 35-44.

Pope, K. S., Tabachnick, B. & Keith-Spiegel, P. (1987). Ethics of practice: The


beliefs and behaviors of psychologists as therapists. American
Psychologist, 42(11), 993-1006.

Pope, K. S. & Vetter, V. (1992). Ethical dilemmas encountered by members of


the american psychological association: A national survey. American
Psychologist, 47(3), 397-411.

Potter, V. R. (1970). Bioethics: the science of survival, Perspectives in Biology


and Medicine. New York.

Quinnell, F. A. & Bow, J. N. (2001). Psychological tests used in child custody


evaluations, Behavioral Science and the Law, 19(4), 491-501.

Rae, W. A. & Worchel, F. F. (1991). Ethical beliefs and behaviors of pediatric


psychologists: A survey. Journal of Pediatric Psychology, 16(6), 727-745.

Ramrez, M. (2003). Cuando los padres se separan: Alternativas de custodia


para los hijos: Gua prctica. Madrid: Biblioteca Nueva.

Real Academia Espaola. (2001). Diccionario de la lengua espaola. 22.


edicin. Madrid: Espasa Calpe.

Reich, W. T. (1978). Encyclopedia of Bioethics. New York.

230
Bibliografa

Ridgeway, R. (2006). Ethics dilemmas in forensic psychology: A comparison of


practitioner choices in rural and urban settings. Dissertation Abstracts
International.B, the Sciences and Engineering, 66(8-B).

Rodrguez, A. (2004). tica general (5 Ed.) EUNSA Ediciones. Universidad de


Navarra, S.A. Plaza edicin: Pamplona.

Rubin, S. & Dror, O. (1996). Professional ethics of psychologists and


physicians: Morality, confidentiality, and sexuality in israel. Ethics
Behavior, 6(3), 213-238.

Schutz, B. M., Dixon, E. B., Lidenberger, J. C. & Ruther, N. J. (1989).


Solomon's Sword: A Practical Guide to Conducting Child Custody
Evaluations. San Francisco: Jossey-Bass Publishers.

Schwartz, L. & Kaslow, F. (1997). Painful partings: Divorce and its aftermath.
Hoboken, NJ, US: John Wiley Sons Inc.

Shealy, C., Cramer, R. & Pirelli, G. (2008). Third party presence during criminal
forensic evaluations: Psychologists' opinions, attitudes, and practices.
Professional Psychology, Research and Practice, 39(6), 561-569.

Sigurdsson, J. F. & Gudjonsson, G. H. (2004). Forensic psychology in Iceland:


A Survey of members of the Icelandic Psychological Society.
Scandinavian Journal of Psychology, 45, 325329.

Sindicato Nacional dos Psiclogos. (2008). Cdigo Deontolgico dos


Psiclogos Portugueses. Disponible en: http://www.snp.pt/images/stories
/2008/pdfs/codigo_deontologico_psic_port.pdf

231
Bibliografa

Singer, J. L. (1980). The scientific basis of psychotherapeutic practice: A


question of values and ethics. Psychotherapy: Theory, Research and
Practice, 17, 372-383.

Skafte, D. (1985). Child custody evaluation: A practical guide. Beverly Hills,


California: Sage Publications.

Slack, C. & Wassenaar, D. (1999). Ethical dilemmas of south african clinical


psychologists: International comparisons. European Psychologist, 4(3),
179-186.

Slovene Psychological Association. (2002). The code of Professional Ethics of


the Slovene Psychologists. Disponible en: http://www.am.org/iupsys/
resources/ethics/slovenia-code.slovenian.pdf

Sociedad Cubana de Psicologa. (2002). Cdigo de tica. Disponible en: http://


cubapsi.blogia.com/2007/030202-codigo-de-etica.php

Sociedad Mexicana de Psicologa. (2007). Cdigo tico del Psiclogo. Mxico:


Trillas.

Socit Franaise de Psychologie. (1996). Code de Dontologie des


psychologues. Disponible en: http://www.sfpsy.org/Code-de-deontolgie-
des.html

Socit Luxembourgeoise de Psychologie a.s.b.l. (2001). Code Dontologique


de la Socit Luxembourgeoise de Psychologie. Disponible en:
http://www.slp.lu/wordpress/wp-content/ethical_code.pdf

Socit Suisse de Psychologie. (2003). Code dontologique pour les


psychologues de la Socit Suisse de Psychologie. Disponible en:
http://www.ssp-sgp.ch/pdfs/Code_deont_SSP_2003.pdf

232
Bibliografa

Soria, M. A. (2005). Manual de psicologa jurdica e investigacin criminal.


Madrid: Pirmide.

Soria, M. A., Armadans, I. & Herrera, S. (2009). El ejercicio profesional del


psiclogo y su relacin con el sistema judicial en Catalua. Papeles del
psiclogo, 30(2), 164-168.

Soria, M. A., Garrido, E. & Gonzlez, R. (2007). Vuleracin deontolgica en


Psicologa Jurdica. En R. Arce, F. Faria, E. Alfaro, C. Civera y F.
Tortosa. Psicologa jurdica: Evalucin e intervencin. (pp. 165-172).
Coleccin Psicologa y Ley, 3. Valencia: Diputaci de Valencia.

Stahl, P. M. (1994). Conducting child custody evaluations a comprehensive


guide. Thousand Oaks, California: Sage Publications.

Stahl, P. M. (1996). Second opinions: An ethical and professional process for


reviewing child custody evaluations. Family and Conciliation Courts
Review, 34, 386-395.

Sullivan, K. (2002). Ethical beliefs and behaviors among Australian


psychologists. Australian Psychologist, 37, 135-141.

The Hong Kong Psychological Society Ltd. (1998). Code of Profesional


Conduct. Disponible en: http://www.hkps.org.hk/en/code.htm

The Psychological Society of Ireland. (2008). Code of profesional ethics.


Disponible en: http://www.psihq.ie/2008Code%20of%20Ethics.pdf

Torres, I. (2002). Aspectos ticos en las evaluaciones forenses. Revista de


Psicologa. Universitas Tarraconensis, 24, 58-93.

Tubbs, P. & Pomerantz, A. M. (2001). Ethical behaviors of psychologist.


Changes since 1987. Journal of Clinical Psychology, 57, 395-399.

233
Bibliografa

Turkat, I. D. (2005). On the limitations of child custody evaluations. Family Court


Review, 48, 813.

Turkish Psychological Association. (2004). Ethics Code. Disponible en: http://


am.org/iupsys/resources/ethics/turkey-code-eng.pdf

UNESCO. (2005). Proyecto de Declaracin Universal sobre Biotica y


Derechos Humanos. Disponible en: http://www.ucv.cl/prontus3_bioetica/
site/artic/20051227/asocfile/ASOCFILE120051227213015.pdf

Uniform Marriage and Divorce Act de (1970), 402, 9A U.L.A. 561. Retrieved
04/02/2008, 2008, Disponible en: http://www.abanet.org

Urra, J. (1993). Manual de Psicologa forense. Siglo XXI. Madrid.

Urra, J. (2007). Psicologa y Deontologa. Estudio emprico basado en dilemas


ticos (Tesis Doctoral, Universidad de A Corua, 2007).

Vasallo, C. (2001). EI secreto profesional en el ejercicio de la profesin de


psiclogo. Infocop. Suplemento Informativo de Papeles del Psiclogo,
80(13), 30-33.

Weithorn, L. (1987). Psychology and child custody determinations: Knowledge,


roles, and expertise. Lincoln, NE, US: University of Nebraska Press.

White, J., Day, A. & Hackett, L. (2007). Writing reports for court: A practical
guide for psychologists working in forensic contexts. Australian Academic
Press.

Wierna, G. E. (2003). tica y Deontologa. Segunda Edicin. Salta. U. N. Sa.

234
Bibliografa

Woody, R. (2009). Ethical considerations of multiple roles in forensic services.


Ethics Behavior, 19(1), 79-87.

World Medical Association. (1964). Declaration of Helsinki. Disponible en: http://


www.wma.net/e/policy/b3.htm

Zimmerman, J., Hess, A., McGarrah, N., Benjamin, G. A. H., Ally, G., Gollan, J.
& Kaser-Boyd, N. (2009). Ethical and professional considerations in
divorce and child custody cases. Professional Psychology, Research and
Practice, 40(6), 539-549.

Zubiri, F. (2006). Valoracin de la prueba pericial. Cuadernos de derecho


judicial, 12, 219-259.

235

Вам также может понравиться