Академический Документы
Профессиональный Документы
Культура Документы
-
''
^
$ ^ ' ssZ.tj '
it
1~20
/
-
- ..
-2012
, 24-26, 2012
536.24:621.039.524.4:621.039.58
-
(-2012) / -
-2012. . -. 2012. - 218 .
,
-
, -
, -
, ,
, - ,
,
,
,
,
,
, ,
-
.
, ,
.
.. , . . ;
.., . .-. ;
.. , . .
..
- - .. , 2012
.
-...........................................................................................................
A.. , . , .. , .. , A.A. ,
. , .. , .. , .. , B.JI.
-1200............................................ 13
B.. , .. , .. , .. , . . ,
.. , .. , .. , .. , .
(44,5 %) - (55,5 %)
-100 -- ............................14
.. , .
...........................15
.. , .. , ..
............................................................... 18
.. , .. , .. , . , .
- ......................................................................... 21
A.. , ..
. ........................22
..
.........................................
B.. , . . , .. , .. 25
1.
............................................................27
.. , . . , .. , .. , . .
........................ 29
P.P. , .. , .. , .. , ..
(, ) ........................... 31
.. , .. , . . , ..
-
-800........................ 33
.. , .. , .. , ..
3
- ................35
.. , .. , .. , .. , ..
................................................................................................................38
. , .. , . , .. ,
.. , ..
- ....................................................................... 42
. . , . .
................................................................................. 45
.. , .. , .. , .. , .. ,
..
:
.....................................................48
A.. , ..
.....................................................................................49
B. , .. , .. , .. , ..
....52
C.. , .. , . . , . . , . , ..
................................................................. 54
B.C. , .. , .
...................................................................................................55
.. , .. , ..
..................................................................................................................58
.. , ..
2. -
,
,
: ,
.......... ....................................................... .......60
.. cap, ..
CdSn Cd3Bi2............... 63
.. , . , .. , ..
...........................................................................65
. , .. , .. , .. , .. , ..
................................. 68
.. , ..
4
........................................................................................... 72
.. , ..
................................................................76
. . , ..
......................................................80
.. , ..
- ....................82
P H. , .. , ..
3.
30
.................................................................................................84
A.. , ..
............................................................86
.. ,.. , .. , . , ..
-.............................................................. 88
B.. , .. , .. , .. , .. ,
.., . .
................................................................................................... 89
..
............................................................................................. 90
A.. , .. , B.C. , ..
-
........................................................................................................................92
B.. , ..
-1 02 ....................... 94
. , .. , .. , . , ..
ANSYS-CFX STAR-CD
...............................................................95
.. , .. , ..
....................................................... .....96
.. , .. , .. , ..
, ....97
.. , .. , ..
5
4. - - -
- .
................99
A. . , .. , .. , .. , .. ,
.. , .. , ..
Fe-11,6 .................................................... 100
.. , ..
................................................................................... 2
.. , .. , .. , .. , .. , . .
( )
..............104
.. , .. , ..
() .............. 107
.. , ..
.... 110
B.. , .. , .. , ..
-
...............................................................................................................^ 2
B.. , ..
.................................................................................................... 11 ^
.. , ..
.............................................. ........117
C.. , ..
-
.................................................................................................. 120
. , .. , .. , .. , ..
......................................................................................121
B.C. , .. , ..
5.
, .... 124
. .
........................................................................... 127
.. , ..
.........................................................................................129
.. , .. , .. , .. , ..
6
..........................................................................................................................131
.. , .. , .. , .. , ..
...........................................................................132
.. , .. , .. , .. , .. , ..
- .......................... 134
. , .. , ..
...................................................................................................... 1 3 7
-.. , .. , ..
.................................................................................................... 140
. , ..
- ........................................................ 141
.. , .. , -.. , .. , ..
18
............................................................................................144
. , .. , .. , -.. , ..
................................................................................................146
.. Bapceee, ..
.................................................................................................148
.. , .. , . , .. , ..
..................................................................................................................... 150
.. , .. , .. , .. , ..
.....................152
A.. , .. , .. , ..
......................................................154
B.. , . , -.. , .. ,
.. , ..
- ...............156
C.. , .. , .. , .. ,
. , .. , .. , .. , .
-
-0 -300 .............................................................. 159
.. , .. , .. , ..
7
6. ,
, - ,
,
............................................................................................................ 161
..
................................................................................................................ 165
. . , . . , . .
........................... 168
. , .. , .
UNICO
............................................................................................171
.. , ..
- .... ........... 172
..
-
.......................................... 175
.. , . , .. , .. , .
-............177
.. , .. , ..
-............................................................... 180
A.. , .. , . , . , .. , ..
- ................183
. , .. , .. , .
................................................................................................. 186
B.. , .. , ..
........................ 188
A. . , ..
......................................191
B.C. , .. , .. , .. , ..
- ....................... ......................................................194
B.C. , . , .. , .. , ..
- ....................................................... 197
.. , .. , .. , .. ,
. , .. , .. , .
~ .............................................................................................................
- 200
.. , . , .. , ..
7. ,
- . ,
.
,
-800..... 201
.. , .. , .. , ..
-1 -800....203
.. , .. , .. , ..
.......................................................205
.. , . , ..
- ............... 207
..
-1200......................................................................................... 209
.. , .. , .. ,
.. , .. , ..
-......................................................................................................... 212
.. , .. , .. , ..
-..................... 215
.. , .. , .. , .. , ..
.
-
.. , .. , .. , .. , .. ,
.. , .. , .. , .. , ..
- .. , .
-
.
,
,
.
.
,
, ,
,
.
:
, ,
,
,
, .
2010-2015 2020
(-1200,
--, ..).
4- -800,
-1000 (-2006),
.
-
-
,
:
-1200:
- ()
;
;
10
- ;
-
, ;
-
;
-
,
,
,
ULOF ;
-
,
, ;
- ULOF,
.
-0 -300, ( -
540 , - 340 , - 100, 80 120 %
):
- ( 18 )
(503-509) ;
- (80-120) %
,
50 150 %;
- ( 25)
, 18,
, (2-3) ,
.
,
.
(-2006):
-
;
-
( -2);
- -
() -
11
:
;
-2006;
,
-2006;
- (
).
:
- - ,
, ;
- ,
;
-
137Cs;
-
(, ),
(, , );
-
,
;
-
,
- .
20
. :
-
;
-
;
-
;
- , ,
, -
- ,
, . .
.
12
-1200 J
.. , .. , .. , .. , .. ,
.. , .. , .. , .. , ..
- .. , .
-
() -1200
( ,
),
,
. ,
()
, . ()
.
:
- .
, , , ;
- . ,
1,5 ,
, , - 2 ,
- 1,5 , 5,4 ;
- 3.
;
- ,
;
-
, .
. ,
:
- , ,
;
-
;
- ,
;
- ,
, ;
- -1200
.
(
)
.
13
(44,5 %) - (55,5 %)
-100 -0-300
.. , ..
- - .. , .
(Pb, Pb-Bi)
() -100 --
.
() ,
.
,
:
( );
; ;
-
.
, , ,
( 60 ). , , :
;
;
;
,
(,
, .).
,
.
-100 --.
14
.. , .. , ..
- - .., .
()
.
.
()
()
.
.
.
.
()
() .
(. 1 2).
,
, ,
.
, , ,
,
.
, .
, ,
,
.
,
()
( )
.
15
f t t H t t t t f t t ^H t t t 11 t i t 1 1
JliirriBljL
. 1.
: ), ) ) - ; ) -
; ) ) -
. 2.
: ) - ; ), )
) - ; 1 - ; 2 - ;
3 - ; 4 - ; 5 - ; 6 - ; 7 -
, ,
,
,
,
, , ,
,
,
,
(),
, (
),
.
( ) ()
.
16
, , , [1-, 7].
[1^-8]
.
1 Gabrianovich B.N. Hydrodynamics of Liquid Metal Cooled NPP header systems [Text] /
B.N. Gabrianovich, V.N. Delnov // Hydrodynamics and heat transfer in reactor components
cooled by liquid metal coolants in single/two-phase : working material of the 11th Meeting of the
International Association for Hydraulic Research; July 5-9. 2004. - IPPE. - Obninsk. - P. 380-
402. - TWG-FR/125.
2 Gabrianovich B.N. Investigation of hydrodynamics in the distributing header of the second
circuit of the intermediate heat exchanger for fast reactor [Text] / B.N. Gabrianovich, V.N. Delnov
// Proc. of Sixth International Topical Meeting on Nuclear Reactor Thermal Hydraulic; Grenoble.
France, 5-8 Oct. - 1993. - P. 1013-1020.
3 Generalization of Data on Hydrodynamics and Heat / Mass Transfer Processes in Liquid
Metal cooled Reactors [Text] / Section 1. Hydrodynamics of Liquid Metal Flows. Task 1.2.1.1,
1.2.3.2: Final Technical Report on the ISTC Project # 1611/ SSC RF - IPPE; project manager
Kirillov P. L.; principal performers: B.N. Gabrianovich, V.N. Del'nov [et al.]. Obninsk. 2003.
- 240 p.
4 ..
/ .. , ..
// - . . 2. 2.6.3. -
, 1999. - . 203-215.
5 ..
/ .. , .. . - :
-, 2012. - 16 . - ( / . . - -; ).
6 ..
, /
.. , .. // . - 2011. - . 11. - . 3. - . 177-180.
7 ..
[ ] / .. , .. //
. . . 4- . -. .
23-26 2005 . - : . - 2005. - 12 .
8 ..
[] / .. , .. . - :
-. - 2010. - 16 . - ( / . . - -
; 3197).
17
.. , .. , .. , .. , ..
- - .. , .
:
,
. .
,
, , [1-3].
: -5/10 (), DFR
(), (), EBR-II (), (),
- (), KNK-II (), (), FFTF (), FBTR (),
(), CEFR ();
-350 (),
(), PFR (), -600 (), MONJU (), SNR-300
(), PFBR (), CRBR, ALMR (), -100, --300 (
), KALIMER-150 ();
- 1, 2 (), SNR-2
(), -800 (), DFBR (), CDFR (), EFR (
), JSFR-1500 (), -1600, -1800, -1200 ().
.
(-5/10, -, -600 ; FBTR-;
-350 - ; , - ..).
(, -),
( -).
.
--
-,
,
-600, ,
( ) -
.
-800 [4]
-600. -800 -600.
,
~ 40%.
-800 - -
. ,
-800
-600 [4]. -800
2014 .
-800 :
18
- -
, ;
- ,
;
-
(
, ,
.).
2020 ,
-1200 [5, 6].
-1200 -600. -
1200, ,
,
-600 -800:
-
;
-
-;
-
,
;
- .
--
-1200 ( ).
-1200 ,
-
.
- -1200 -600 -800
-600 -800 -1200
, /() 13,0 9,7 5,6
, 0,5 0,5 1,0
0,77-0,8 0,85 0,9
, 45 45 60
(, -) [7-10].
,
(--300, -1200, -100) .
,
, .
,
-
(>1), -
.
19
,
[11, 12].
, , ,
.. ,
, .
1 Fast Reactor Database. Update IAEA-TECDOC-1531. December. 2006.
2 A.B., .., .. .
(, , ).
14.04.04. : -. 2012.
3 .., .., .. .
.
. - : . - 2011.
4 .., .., .., ..
. -800 // . .
2011. - 2.
5 .., .., ..
// -
-
(-2011). . . :
-.-2 0 1 1 .- . 12-13.
6 - -600 - 30
. - : . - 2010.
7 .
-2010 / , 20-21 2010. . - :
-. 2010.
8 Orlov V.V. Evolution of the Technical Concept of Fast Reactors. The Concept of BREST
// Intemat. Seminar Cost Competitive, Proliferation Resistant, Inherently and Ecologically Safe
Fast Reactor and Fuel Cycle for Large Scale Power. - .: Ministry of Russian Federation for
Atomic Energy. - 2000. - P. 25 - 31.
9 A.B., .., .. ., -100 -
IV //
Fast Reactors and Related Fuel Cycles - Challenges and Opportunities (FR09). - Kyoto. - Japan.
- 2009.
10 Zrodnikov A.V., Toshinsky G.I., Stepanov V.S. et al., Innovative nuclear technology based
on modular multi-purpose lead-bismuth cooled fast reactor // Progress In Nuclear Energy. - 2008. -
Vol. 50.-P p. 170.
11 .., E.B. . - .: -
. - 1985.
12 .. . .2. - .: . -
1990.
20
-
.. , ..
- - . . , .
-
,
. 4-
:
(N3 = 1700 );
2-
;
43 %;
0,933;
~ 160
( ) ;
(U-Pu-Th)
;
;
().
-
, ,
~ 5 %
~ 17 %,
( ),
, Da 3
( ~ 1,5 ) 1,14-15 /2- ( > 0,11 )
- 2,26-1015 /2- ( > 0,4 ).
,
(WIMS,
MCNP). WIMS,
,
Cm ( ),
( MCNP)
~ 2 % ~ 1 % .
, 10-15 %.
18
~ 30 %, Cm ~ 2 .
21
.
..
- - . . , .
,
( , 1979 ., , 1986 ., -
, 2011 .)
,
.
: ( 1) , (2)
, (3) 24
, ,
,
-600.
.
- , : ,
, (), RELAP5, TRACE (USA) .
*(102-*03). ,
, ,
.
, ,
n*(10V l05).
,
- -
,
-
.
,
CFD - ,
: STAR-CD, CFX, FLUENT .
,
, , .
,
, ,
( ) .
22
*(103^-106),
.
- ,
,
,
*(106-08). , , TRIO-U TRANSAT.
, , , .
, -
,
.
- -
()
.
-
-
() .
.
,
, ,
.
, - ,
.
: - ,
- .
,
, , ,
.
,
,
()
.
.
.
,
, ,
.
, :
,
.
23
-
.
. -
- .
, , - ,
,
, ,
( , , ,
() ..), .
24
.. , .. , ..
- - . . , .
..
.. , .
()
.
. 2000-
--
.
() ,
- ,
.
8.
,
, - 24 30
.
18 .
, ,
.
,
().
--
, 1600 ( 2000 .).
76x4,5 2,5 550 .
() .
( ,
: - )
--.
,
-- (2000 .).
.
, .
, .
,
: 2,0 0,5 ,
, 16 . 19
.
,
,
25
- 80, 100 120 %
.
5 %.
= 18 ,
: , .
(18 ), (25 )
509 503
,
7 . ,
,
.
(80 - 120) %
.
/, RELAP5/mod 3.2. ,
.
,
.
.
.
.
, ,
.
.
,
( ),
(
),
()
.
26
1.
.. , . . , .. , .. , B.C.
, .
()
.
.
,
,
,
, .
, ,
,
, ,
.
,
CFD ANSYS CFX [1].
.
k-s .
( 104 106)
0,4 0,8
k-e :
, 8,
*4v t
Cv ,
:
, Cv
,
. 'v ( -
27
1.
,
[2].
a4vt k-
, .. -
. a4Vt
:
{
( + ^-)( -) + ,' 59 + ( + ntnj
, ,
M-tj. = ^ ( - ^ ) , Jixt = v , - , \ljj. = < ( - ^ ) .
X - ; , -
, ;
; - ; -
; , - ; , , -
, ; 5( ;
, , - ,
jilt |a.t L, [3].
,
,
[4]. ,
, ,
. ,
,
.
.
1 www.ansys.msk.ru.
2 .., .., .., ..
// . 1985. 1. - . 42-44.
3 .., .. ,
/
, . . -
2008. - : . 2009. . 550-565.
4 .. ,
// -4. IV
. . 2000. . 10. . 242-250.
28
1.
P.P. , .. , .. , .. , ..
- - .. , .
. ,
,
.
. ,
70- 80- . ,
70- 80- , 1974 .
1987 . 1996 1998 . 2002 2006 .
, - .
- -
.
,
,
:
,
;
,
;
,
10 /;
,
; , ,
- ;
-
, ,
() ,
/2.
,
,
.
, -
.. , ,
29
1.
.
,
, :
;
,
, ,
,
.;
.
,
,
. ,
,
. ,
,
,
.
,
, .
.
,
,
.
.
,
.
, ,
,
.
30
1.
(, )
.. , .. , .. , ..
- - . . , .
()
,
() .
, ,
.
(
, ,
, .)
, .
[1]. ,
.
, -
,
,
.
823 .
Fe203+ZrZrC>2+Fe ( = 3100 ) Fe203+Al+ ( ~ 2900-3100 ),
.
(
1810 (14x0,45 ), - -450
(9,3x0,6 ) 7- ,
90 ),
F +Zr>ZrC>2+F .
.
, .
(2,8-
8,6)-10'2 %.
7-
465 9,3x0,6 1810.
11,3 , 3,2 .
31
1.
F+1>+F.
0,208 .
,
( 23 73 %
).
. ,
,
~ 2 0 , ~ 1,7-109 ,
.
.
~ ( 1-2)-10"1 %.
.
6
233 (
102 , - 5,28 ,
~ 294 ). 5 ( )
0,57 %,
,
.
.
6.
1 Kaizer A., Peppier W., Will . SIMBATH 1976-1992. Seventeen Years of Experimental
Investigation of Keys Issues Concerned with Severe Reactor Accidents / IAEA Technical Commit
tee Meeting on Evaluation of Material Movement and Relocation in Liquid Metal Fast Reactors.
O-arai Engineering Center, 6-9 June 1994. - P. 349-384.
32
1.
-
-800
.. , .. , .. , ..
. .. , . .
-018-05
.
,
.
,
,
, ,
.
-800
-
.
,
,
.
-800 (. 1).
:
- 1:2 (. 2);
- - ;
- : 0,7 3/;
- 700 3/;
-
: 0 50 ( -800).
.
, ,
, ,
,
.
-
,
.
,
-
.
33
1.
. 1. :
1 - , 2 - ; 3 - -, 4 - ,
5 - ; 6 - ; 7 - - ;
8 - , 9 -
( ,
),
,
,
.
-
,
-800
.
. 2.
:
1 - ; 2 -
; 3 - ; 4 - ;
5 -
34
1.
-
^ Q
.. , .. , .. , .. , ..
, .
()
: (), , , .
.
-
().
.
(), ,
.
:
.
, -
. , ITER,
11,3 (tg@=l/5). ,
, 30-45 .
,
, ,
.
11,3 ,
(. 1).
: (qcf=qu), {q j= 0 qu> 0),
(qu= 0 q j> 0), (qu>qd qu<qd)
(. 2).
. 1. -
35
1.
) ) )
. 2.
(11,3 )
.
Ha2/Re=l-K30 Gr/Re2=0.2-K>.2 ,
.
().
,
. .
. Re- 4 z/d=31,
. .
,
^ . , qu -
.
. 3. Nu ,
z/d=37 Re=104 Gr=5.31Q7
36
1.
(&=0)
(>0)
. (<0) Nu
.
,
25% -
.
(. 4) (1/1/1)
. R e=15103 ,
Nu 15-25
. Re
- . Re>15 103
.
Re>30'103 Nu
.
. 4.
=480 Gr=5.3107
- (11,3 )
(>0) (
) -
. (&<0)
.
Nu .
( 0,5 ) .
,
.
-4882.2012.8
( 16.518.11.7078)
37
1.
^
.. 1, .. 2, .. 1,
.. 2, .. 1, .. 1
1 , .
2 , .
()
ITER, DEMO,
-
().
,
().
- ()
-
- . ,
,
,
() ,
( ) [1, 2].
,
.
,
, ,
(. 1) -.
Re = 5000+100000; = 0+500; Gr9 = 0+1.3-10 .
, . ,
Nux ;=7.
0
(. 2).
| v
(Grq/Re2)
,
g (. 3). ,
=0-200
, , =300-500
,
.
. 1. -
38
1.
. 2. @ z/cf=37, Re
=20000, q = 35 / m 2: 1) =0, 2) 300
)
. 3. z/d=37, Re =10000, q = 35 /2:
) =0, 6)300
. 4 .
39
1.
, -.
.
. , ,
. 5-7.
. 5. 0 z/d =37,
qi/q2= 55/0 /2, Re=35000, : 1) =0, 2) 130, 3) 320, 4) 410
. 6.
z/cf=37, qi/q2= 55/0 / 2, Re =20000: ) =0, ) 300
40
1.
.
.
1 . ., .., ..,
//
, . . -1990, - . 1. - . 32-37.
2 .., .., .., .., ..,
.., ..
// . .
. - 2003. - . 4. - . 35^44.
41
1.
. . , . .
, .
() .
.
,
, .. ,
Np, Am, Cm, Bk, Cf. ,
,
-
.
,
-,
,
()
.
.
()
-1000. 300 /
1 .
,
, ,
.
,
.
, .
()
,
-, -
, .
, , .
,
,
- -
.
42
1.
,
- .
.
,
.
,
MATHLAB/SIMULINK,
.
,
.
,
.
.
: .
,
,
.
.
.
,
.
.
,
. ,
:
,
.
16% ,
.
, .
, ,
(, ).
,
0,1 10 .
.
43
1.
(CFD)
:
1) ,
(, RANS);
2) ,
(LES), (DES).
RANS-
(, ..).
, ,
. ,
.
LES DES
.
, ,
,
, . ,
,
.
CFD- OpenFOAM.
, LES DES
, <5
(LES), (DES),
, -
.
, ,
RANS, LES DES, ,
. ,
-
,
, .
.
RANS, LES, DES
.
,
.
44
1.
.. , .. , .. , .. , .. , ..
- - .. , .
.
,
.
(. 1) [1, 2].
,
.
. 1. () ():
1-37 - ; 38-43 - ;
, : -4 = ; 12,5; 22,5; 34; 39
19 ,
.
. 30 -
0,8 .
(h = 0) 200 .
. 1, .
, .
-
.
,
, .
.
[1-3].
45
1.
. ,
.
-
( \)
(. 2).
Atij, Ats
. 2.
= ( 0 _ / ( * ~ ? = - , ) / { - ) :
, +, , , , , , 0 -
-
,
.
(tT- tx).
. ,
, ,
.
.
. , ,
.
.
. , -
( = 4) 20.
, .
,
, (S).
.
, .
20%
.
,
46
1.
.
, [1-3]:
1 .., .., .. .
: -1770, 1986.
2 .., .., .. .
. .
. . .
. . - .: - 1985.
3 Zhukov A.V., Ivanov E.Ph., Kovtun S.N. et al. Experiments on Mixing of Sodium Jets
with a Different Temperature in Space above Fuel Pin Heads in Fast Reactor Subassembly of BN-
350 and BN-600 Types. IAEA-IMGFR/90. Proc. of Specialists Meeting on Correlation between
material properties and thermohydraulics in LMFRs. Nov. 22-24 1994, Aix-en-Provence, France.
47
1. ^
.. , ..
- - .. , .
, ,
, -
,
.
, -800, -
,
,
. -1200
,
, ,
. CEFR,
,
525 .
PFBR, ,
.
CFBR
6 ,
,
.
. ,
.
-
.
.
48
1.
.. , .. , .. , .. , ..
, .
.
.
.
( , ,
); , , -
,
( ).
:
1)
-,
, -.
( 1000, 1500 ).
2)
-,
.
3)
,
.
4)
.
5) ,
(, ..)
.
,
, .
.
-
, [1, 2].
(gnpl% , g np -
)), ..
,
;
49
1.
(gnp>l%), .. ,
. , ,
.
- (. 1) [3].
Mi/
. 1. 0-60
(1)
, 4% (2). , - ;
---------------
,
,
,
.
.
[4].
, ,
,
.
, ,
.
RAMONA NEPTUN
RAMONA
1:20 Ri,
. Re 10'3 . ,
RAMONA .
NEPTUN, Re .
, NEPTUN, .
RAMONA ,
NEPTUN (. 2).
50
1.
RAMONA NEPTUN
() ()
. 2. RAMONA
NEPTUN
,
NEPTUN,
.
,
, ,
.
1 .., .., .. .
. - : . - 1985.
2 .., .., ..
: . - : . -
1991.
3 .., .., .. -
- / .:
. - :
. - 1978. - . 1. - . 182-209.
4 Ieda Y., Kamide ., Ohashima ., Sugawara S. and Ninokata H. Strategy of Experimental
Studies in PNC on Natural Convection Decay Heat Removal // IAEA-IWGFR Specialists Meeting
on Evaluation of Decay Removal by Natural Convection in Fast Reactors, Feb. 22-25. 1993. PNC.
Mito. Japan.
51
1.
.
.
.
,
.
MONJU.
,
(.1), .
MONJU 1995 .
(. 2) ,
.
. 1. MONJU . 2. 3D
-
, . ..
, (. 3).
.
.
52
1.
. 3. . 4. 3-D
ANSYS CFX.
(. 4).
, ,
.
.
53
1.
B.C. , .. , ..
, , .
.
,
,
.
1970-1995 ,
,
.
,
,
,
( ,
)
. ,
. , 20
,
.
- .
54
1.
.. , .. , ..
, .
VAPEX-P VAPEX-BN.
:
( OZ
);
,
,
.
:
;
;
.
, [1]
.
[2]
,
i- '- :
( 1)
+
, .
cmj
cV = l aiV ijP } - , (2)
i, j , , Cs -
.
, ,
.
:
(< < 0,3):
- < >
1*3 (4)
,. .
(0,7 < < 0,3):
= * ( 1 - < ) 2, (5)
55
1.
5
(6)
(ft >
(7)
(8 )
d | - .
VAPEX-BN
, , [3].
(
, , ).
,
.
, .
,
:
(9)
,} - ; CBtpm!p%-
. F
.
F :
F = fimc (R e,E o,M o) , (10)
Re, , Mo - , , .
56
1.
VAPEX-BN -
.
.
VAPEX-BN
, THINA [4] FARO [5].
1 Fink J. ., Leibowitz L. Thermodynamic and transport properties of sodium liquid and va
por // Argonne National Laboratory. - 1995. - ANL/RE-95.
2 Angelini S., Yuen W.W. and Theofanous T.G. Premixing-related behavior of steam explo
sions // Proceedings of the CSNI Specialists Meeting on Fuel-Coolant Interactions, Santa Barbara.
-U S A .-1 9 9 3 .-P . 99-133.
3 Suzuki ., Tobita Y., Kondo Sa., Saito Y., Mishima K. Analysis of Gas-Liqid Metal Two-
Phase Flows Using a Reactor Safety Analysis Code SIMMER-III // Nuclear Engineering and De
sign 220. - 2003. - P. 207-223.
4 Kaiser A., Huber F., Wilhelm D. Experiments on the behaviour of a hot melt injected into
sodium // Experimental Thermal and Fluid Science 18. - 1998. - P. 48-69.
5 Magallon D., Hohmann H., Schins H. Pouring of 100-kg-scale molten U02 into sodium //
Nuclear Technology 98. - 1992. - P. 79-90.
57
1.
.. , ..
- - .. , .
, ..
.
.
,
.
.
[1-3]
.
.
; ;
; ; ; ; ;
; , ;
; ,
; , -
.
, ,
,
, .
.
(, )
, , , .
, .
.
-
( .. ..),
- .
D,
Sandia .
.
.
.
-
58
1.
.
.
-
.
-
.
.
.
R /
,
, ,
.
, .
,
.
.
,
, .
. ,
, .
.
,
, ~ 36000 (10 ).
4200 (~ 1,2 ).
. 4800 (~ 1,3 ).
.
.
.
1 .., ..
.
// . - 2009. - . 47. 4. - . 627-632.
2 .., ..
// . - 2007. - 12. - . 51-56.
3 .., ..
/
. - .: . 2006. - . 1. - . 227-230.
59
2. -
,
,
:
,
.. , ..
. .. , .
1.
..
: h ,
, - ,
. . J (),
- mJe.
.
.
. J
, , ,
.
mJe :
J = [, m]; (1)
mJe
, ,
. ,
mJe
.
,
mJe ,
.
( 1 = ), - (1 =
~~), ' (1J = ).
mJe : 1, , +1.
(2):
*(1/0;1/0;1/0), (2)
: * , , +
, ; (1/0;1/0;1/0)
mJe .
2.
. -
60
,
, (. )
. mJe - (0;0;0),
4- - (xyzt) ,
.
- +(1;1;+1) (1;1;-1). -
, , ,
, .
.
,
.
3.
, ( ) - ,
1840 ( 1836) .
, ,
. 0,877510-15
0,8418x10-15 . ,
, .
.
: ,
. .
4.
.
, , (, )
1836 ( 65 = 1836).
rp = 1836/2 = 292,22 de (
). . ,
0 ~ 2,8179^10-15 . =
2292,22 ~ 1,65"12 , dp ~ 3,31012 .
- -
, = 2 = 1,03x10 " - :
- -
, .
. ,
, , .
5.
(0;0;0),
~ 1,65x10-12 ,
(1840;1;0). ,
,
, ,
.
(
).
(
61
2. - ,
). - , ,
FF', , (
) . ,
,
, .
, (3):
(1840;1;0) >+(1836;1;+1) + (1;1;-1) + ve(l;-l;0 ), (3)
(3) . ,
m J, m ~ 1/J.
, (J)
( ). (3) ( + J) 1840 + 1 =
1841 . - (1836 + 1)+ (1 + 1) + (1
+ |-1|) = 1841 . ve ( l ;1;0), -
1, ,
,
. , .
6. ,
(3). :
1 - - -;
2 - ;
3 -;
4 ;
5 , , -.
.
.
1.
.
,
, , ,
.
2. , - .
,
.
3.
, .,
.
4. , ,
.
5. , , .
6.
,
.
62
,
CdSn Cd3Bi2
.. , .. , .. , ..
, .
Bi-Cd [1]
400-650
. [2]
Cd3Bi2,
. [2] Cd3Bi2,
.
Cd-Sn CdSn [3-5].
133 ,
CdSiLt,
.
.
,
. .
[6,7]
. ,
() ,
,
Af Hm = f ( C sA,C B
s )g(CACB)FP -(7 + ^ ( 0 2- ( 1)
f ( C ACB)g(C ACB) - ; F = 9648456*'
1- , -
, CaS, CbS
R
, , , -
.
-( )2 , * - ,
. -^-( ) 2
-
. d-
(-R/P) p-d
p-. , Qo/P, R/P ,
,
[8].
R/P 0,6(B)2. (*)2,( 1/3)2
.
[6] (2-3):
63
2. - , 1
CdSn Cd3Bi2
1 .., .. // . - 1954, - . 28. -
4. - 712-
2 Taylor N.W. bu Nelson The activities of zinc, cadmium, tin, lead and bismuth in their bi
nary liquid mixtures. Contribution from the Chemical Laboratory of the University of California.
-1 9 2 3 .-P . 2865-2890.
3 Stoffel A. Zanorg Allg Chem. - 53. - 1907. - 140-147. - 167.
4 Padoa ., Bovini F. Gazz. chim. ital. 44. 1914. - P. 528-534.
5 LeBlanc ., Naumann ., Tschesno D., Ber. Verhandl. K. sachs.Ges.Wiss., Math.-phys.
K l .- 7 9 .- 1927.-72-106.
6 Miedema A.R. On the heat of formation of solid alloys // J. Less-Common Met. - 1976. -
V. 41. - 4. - P. 283-298.
7 Miedema A.R. On the heat of formation of solid alloys. Pt. 2 // J. Less-Common Met. -
1976. _ V. 46. - 1 .~ P. 67-83.
8 . IV, 2. ..
. - : .
. . - 1973.
9 .., .., ..
// .
. - 1986. - 4. - . 73-76.
64
,
.. 1), .. 2), .. 3',
.. 2), .. 1)2), .. 2)
- - (), . ,
2>0 - , . ,
3>0 , , . ,
600 1050 .
,
.
-
() [1,2].
,
[3-5].
. , , ,
FeCr204 [4].
. -
- .
- -
Bi [6-10], [3-5, 7-15]. ,
-
,
.
.
~0,01
1%.
,
. 15x15
0.4-0.5 ,
-
. .
14,1 2-3 .
5 .
[16],
-.
65
2. - ,
(, .%)
-173 -181 -450 -753 -753 12X189
0.004 0.004 0.005 - -
0.05 0.14 0.14 0.027 0.012 0.12
N 0.006 0.044 0.007
0.01 -
0.001 , - 0.001 -
1 1.2 0.01 0.85 - -
Si 0.07 0.37 0.20 0.006 0.03 -
0.006 0.007 0.017 0.005 0.009 -
S 0.006 0.007 0.009 0.005 0.008 -
Ti 2.10 1.21 - <1
V 0.14 0.29 0,22 0.13 - -
17.9 11.2 12.95 18.11 18.9 18
1.67 0.94 0.31 1.48 1.70 -
0.01 0.003 - 0.05 -
Ni 41.08 0.03 0.20 39.83 41.1 9
0.01 0.01
- - -
Zn 0.01 - - - -
Nb 0.41 <0.1 - 0.51 0.51 -
Mo 5.21 <0.01 1.54 4.94 4.7 -
0.17 - - - -
W - 1.1 - - - -
0
(. . ,
<5 .% Bi) .
-181, -450
-1000. -753
900-1000 .
,
150 *
-
120 900 .
***1
3 -173, -753
& %
<35 12X18H9T 9<f . ,
90 -181
-753
-173
-753
(. ),
-450 ,
60' ,
600 700 800 900 1000 1100
, .
-
66
,
. , 12X189
-820 .
, 12X189, . ,
-: 9>90
1000,
.
(
16.552.11.7030).
1 .. / .:
. - : . - 2002. - . 1. - . 15-16.
2 .., .., .. -
. - .: . - 1970. - 295 .
3 Delofree P., Terlain A., Barbier F. // Journal of Nuclear Materials. - 2002. - V. 301. - P.
35-39.
4 Benamati G., Fazio C., Piankova H., Rusanov A. // J. of Nuclear Materials. - 2002. -
V. 301.- P . 23-27.
5 Benamati G., Gessi A. // J. of Materials Science. - 2005. - V. 40. - P. 2465-2470.
6 Yagodin D., Sivov G., Volodin S., Popel P., Mozgovoj A. // Journal of Materials Science.
- 2005. - V. 40. - P. 2259-2261.
7 Morita K., Maschek W., Flad ., Yamano H., Tobita Y. // Journal of Nuclear Science and
Technology. - 2006. - V. 43(5). - P. 526-536.
8 .., T.M., .. // .
- 2003. - . 41(12). - . 247-253.
9 H.JL, .., .. // . -
1969. - . 43(7). - . 2158-2159.
10 Novakovic R., Ricci ., Giuranno D. et.al. // Surface Science. - 2002. - V. 515. - P. 377.
11 ..
. . . ... . . . - .: . - 2002. - 24 .
12 .., .., .., .., ..,
.. // . . - : . - 2003. - . 8. -
.4-22.
13 .., .., .., .. //
. - 2009. - . 47(2). - . 311.
14 .., .., .. -
. - .: . - 1970. - 295 .
15 Protsenko P., Terlain A., Jeymond ., Eustathopoulos N. Wetting of Fe-7.8 wt.% Cr
stainless steel by molten Pb and Pb-17Li. In: Proc. of the 10th International Conference on Fusion
Reactor Materials. Baden-Baden. Germany: (2001).
16 Stalder A.F., Kulik G., Sage D., Barbieri L., Hoffmann P. // Colloids and Surfaces A:
Physicochem. Eng. Aspects. - 2006. - V. 286. - P. 92-103.
17 [http://bigwww.epfl.ch/demo/dropanalysis].
67
2. - ,
.. , ..
- . .. , .
, ,
N a-K -C s (-78 ) . [1, 2].
. ,
. . [3-5].
(.), .
,
-
- . 1 2
, 3, .
1 2 OYZ
, () - OXZ, .. .
, 4, 5 6,
,
() ().
7 , ,
8 9. 7 8 9
10.
.
8 0,1 - 0,15 , 9.
8 9 11
12 ( 5-10'43) ,
11. 9
- 13, -
14, 1
15 -.
16, 17
18. ,
(1-2 ) .
( )
17
9 (..
)
- 19.
68
,
19 8 9
, -
.
20.
.
(
), - -,
/ 2 . - -,
, .
-
.
()
,
90. 1 6
3,
69
2. - ,
.
, 3,
3,
5 . -
3 6
1. ,
( ) ,
, , -
17. ,
, 5
13, - 14.
14 -.
-
15.
-
10. ( )
[6], -
,
5-11, .
11 12,
8 9.
8, 9 (
) , , ..
.
, ,
, -
,
20.
- ( .) .
, -
.
(
8 9).
OXZ 180,
7 8.
4
1. (,
)
, .
.
( , )
70
,
60 2 (
-) 21 22.
- 22 U-,
, 23.
U-
24. , ,
U- . ,
- , 2 - .
90
23 25 1.
, 1,
,
.
, .
-
,
- 2.
, 1,
100 26,
27
. 26
- ,
- .
.
-
80 400 .
,
.
11-08-
00821-
1 Ohse R.W. Handbook of Thermodynamic and Transport Properties of Alkali Metals. Ed.
Oxford. B.S. Publ. - 1985. - 987 p.
2 -- / ..,
.., .. . // . - 1992. - . 73. - . 6. - . 500-
502.
3 .., .., .., ..
. - .: - . -1971.-312 .
4 Review of data for surface tension of pure metals / Keene ,J. // International Materials
Reviews. - 1993. - V. 38. - 4. - P. 157-192.
5 B.H., -
(- ): . - .: . - 1981. - 208 .
6 .., ., ..
. - : . - 1986. - 131 .
71
2. - ,
.. , ..
- . .. , .
()
, - ,
[1, 2].
, ,
[3].
,
400 / 515 /. ,
, ,
,
,
, , ..
, , ()
,
[4,
5], ,
(^) ,
do/dT. ,
, ,
30-40
- ,
. ., [8, 9].
.
[10] ()
,
da/dT. ,
, ,
10"4 .%,
,
[11].
X. .
(Hg + 85 .% In)
[3].
: -2, -1, -0, -00,
-2 (99,99% In) -00 99,9999% In, . 1
72
,
,
()
. -I, -0
-00 do/dT
, -2,
65 .% Hg .
[3] , (
- 0,5%) .
[12]
. ()
, 20 300 ,
.. ,
(-52) [13].
95% 0,5%.
-10-6 ( 48-14-24-78)
, .
.
1
, , /
1 -2, 99,990% 293 465,52
2 -1, 99,999% 295 468,57
3 -, 99,9996% 295 468,10
4 , 294 471,898
5 , 294 461,030
6 , 293 474,52
7 -10-6 293 473,0
. 1 , . ,
, ( -2,
0,01 %) ( -10-6, - 110"6%),
, 8,5 /.
6, 3 :
1 (-2) 9 /. ,
, ,
5, , , [14].
[12]
.
,
[10].
, ,
-
, 2%. ,
73
2. - ,
3^4 [12]
10 - [13,15, 16].
<() ,
, . 2.
2
(), .
. , /
.. , .. , 1976, [17] ( = 497-0,28 ^ - )
G. Keene, 199318] ( ) - 498 - 0,215-( - )
.. , 1994, [19] ) = 484 - 0.212 ( -
.. , .. , 2000, 20] () = 497 -0,281-(- 7W)
.. Alchagirov, .. Alchagirov, Kh.B. 0() = 497-0,28 ( - )
Khokonov, .. Taova, 2001, 211
.
1.
,
, ,
;
2. ( )
-
2%;
3. , ,
,
480 - 500 / = 235 .
11-08-00821-
1 : . . 2- . . 1. ( . .. - 2-
., . . - .: . . // . - 1997. - 432 .
2 .., .., .. . -
: . - 1971. - 391 .
3
/ .., . ., .., .. .
-
. . - 1975. - . 43-47.
4 Thorfin R. Hogness. The surface tension and densities of liquid mercury, cadmium, zinc,
lead, tin and bismuth // J. of the American Chemical Society. - 1921. - V. 43. - 7. - P. 1621-
1628.
5
/ .. - . . . . :
74
,
-
....-1957.- 30.-. 1 .- .73-101.
6 .., .., ..
. : . - 1987. - 106 .
7 .., .., .. -
. . 4.
: 4.2. : ,
, . (. . . ..). .: - 2003. - 236 .
8 .. . .: . .
.-. . - 1957. - 492 .
9 .., .., ..
// . . - 1981. - 2. -
. 88-90.
10 Effect of metal purity and testing procedure on surface tension measurements of liquid tin /
Przemyslaw Fima, Rafal Nowak, Natalia Sobczak. // J. Mater Sci. (April 2010). - V. 45. (Special
Issue, 8).-P . 2009-2014.
11 Surface tension and its temperature coefficient of molten tin determined with the sessile
drop method at different oxygen partial pressures / Yuan Zhang-fu, Mukai K., Takagi K., et.al. // J.
of Colloid and Interface. - 2002. - V. 254. - 2. - P. 338-345.
12 C.T., ..
// - .
. - 1999. -. 3. - . 11-12.
13 .., .., .., ..
. : . -2011.-214 .
14 .. . .:
.-1972.-320 .
15 .., .. . C-.: . 1994. - 400 .
16 .. . .: . - 2007. - 278 .
17 .., ..
(- ): . .: . - 1981. - 208 .
18 Review of data for surface tension of pure metals / Keene BJ. // International Materials
Reviews. - 1993. - V. 38. - 4. - P. 157 - 192.
19 .. . .: . - 1994. - 440 .
20 .., ..
-0991. .: . - 2000.-42 .
21 Surface energy and surface tension of solid and liquid metals. Recommended values / Al-
chagirov A.B., Alchagirov B.B., Taova T.M., Khokonov Kh.B. // In: Transactions of JWRI. Osaka
University. Osaka, Japan. - 2001. - V. 30 (Special Issue). - P. 287 - 291.
75
2. - ,
.. , ..
- . .. , .
() () ,
,
[1, 2]
(In, Pb, Bi, Ga
. [3-7]), ( 15-20 %)
[8, 9], . , [1, 2, 10]
,
(
99,9999 % ,
, -
..).
,
,
,
. . [6, 9, 11].
(/2)
.
. ,
< , <7 /
Me [12], [13], [8], [9], [], [13], > ^
1983 2001 1981 1993 1994 2001
400 1,25
Bi 496 [13] 501 500 375 389 390 390 500 474 1,05
718 1,06
Ga 767 [14] 767 766 714 724 715 714 766 0,89
860
568 11
In 631 [15] 633 631 565 561 556 565 632 701 0,90
453 1,20
Pb 556 [14] 560 557 455 471 470 470 560 536 [3] 1,04
,
[3-6, 9], ,
() ( ) [12-15],
, , .
, -
, , ,
[16, 17]. , [16] 20 %
.
76
,
(1 )
( 1) - , ZT - ,
.
(1) ,
, , = 1,07- . ,
(1) ,
.
,
.. [21]
(2)
tj = / , - -
, ^ = (Qmi /2 ) exp ( / ), Qnn - ,
.
Qnn /2= 0,04, Qim/3kT= 0,4 - 0,5 )=0,05-,1,
, , (2),
[21] : =1,15- .
, .
[22]. , 1
,
: -
= 1,20 , 1 - = 1,18 ,
[20-22].
,
, / ( .),
15-20 %.
, ., ,
[3-6],
77
2. - ,
(In, Ga), Bi
. ,
701 /2 [3] 860 /2 [4], ,
, (633 + 4) (766 6) /2 [14].
,
- ,
, 2 % 95-% [14], ..
, [3-6]. ,
(In, Ga) [3-5] , , ,
. Bi 4-6 %,
> < , ,
In, Ga, Bi,
.
> . ,
,
( ) ( ) ,
> .
1 .. // ,
. : . 1986. . 16.
- . 3-19.
2 Alchagirov .. The analysis of the reported elevated values of surface tension of pure
metals / High Temperature Capillarity (HTC - 2007). 5 International Conference. ABSTRACTS.
Alicante, Spain. March 21-24. - 2007. - P. 108.
3 - / ..,
.., .. . // . - 1997. - . 71. - 1. - . 129-132.
4 4 .. - :
. .. .. .-. 01.04.14. . - . - 1997. 316 .
5 .., .. //
. - 2008. - 1. - . 22-35.
6 Ashkhotov O.G., Zdravomislov M.V. Study of surface segregation and surface tension of
Sn-Ga solution using AES and sessile drop methods // Surface Science. - 1995. - V. 338. - P. 279.
7 Analysis of the Surface Tension from Aerodynamic Levitation of Liquids / Millot F., Rif-
flet J.C., Wille G., Saron-Kamian V., Glorieux B. // J. Amer. Ceram. Soc. - 2002. - V. 85. - 1. -
P. 187-192.
8 .., .. :
. - .: . - 1981. - 208 .
9 Review of data for surface tension of pure metals / Keene .J. // International Materials
Reviews. - 1993. - V. 38. - 4. - P. 157-192.
10 .. . - : . -1994. - 440 .
11 .. . - .: . .
.-. . - 1957. - 492 .
78
,
12 On the measurement of surface free energy and surface tension of solid metals / Kumikov
V.K., Khokonov Kh. B. // J. Appl. Phys. - 1983. - V. 54. - 3. - P. 1346-1351.
13 Surface energy and surface tension of solid and liquid metals / Alchagirov A.B., Alchagi
rov B.B., Taova . ., Khokonov Kh. B. // Recoin, values, In: Transactions of JWRI, Osaka Uni
versity, Osaka. Japan. - 2001. - V. 30. - pecial Issue. - P. 287.
14 ..
/ .
. - : . - 1974. - . 190-261.
15 /
.., .., .. // . - 1972. - . 33. - . 5. - . 1112.
16 Surface tension of liquid metals / Flint O. // J. Nucl. Mater. - 1965. - V. 16. - P. 233.
17 , 1810
/ .., .. // . .
. - 2004. 3. - . 43-44.
18 ..
: . ....... .-. . (01.04.15). - :
. - 1974. - 23 .
19 ..
: . . ...
. .-. . (01.04.15). - : . - 1978. - 17 .
20 ..
. / .
. - : - . - 1963. - . 43-46.
21 .., ..
/ .:
. - : .-. . -. - 1965. - . 85-88.
22 Vacancies and changes of the surface free energy of Metals at melting Point / Gorecki Ta-
deusz. // Z. Metal. - 1979. - 2. - P. 121-124.
79
2. - ,
.. , ..
- - . . , .
()
,
.
.
, ,
.
- ,
.
.
(, , ,
)
. (, )
,
. -
,
.
. ,
.
.
. , ,
.
.
, .
(, ) -
()
, - .
,
, ..
() -
.
,
109 10 8 /2 [5, 6],
, , ,
235U ~ 10 [6, 7].
80
,
. ()
, , ,
. ()
.
.
, :
23N a (n,T) 2iNe (.); 23N a (n,p) 23Ne (=37,24 )
23Na
,
, ,
.
- 37, - .
/ .
,
.
, ,
( ),
- ,
,
, , . .
()
, .
,
, ..
,
.
.
.
, -
.
, .
, , .
.
.
(
60-70 ),
.
81
2. - ,
-
.. , .. , ..
, .
[1].
, - - -
.
Na-Pb
.
. Na
.
--
-, 70 . % ,
950 .
, ( , 21,03 . % )
.
Na-Pb.
, ,
Na-Pb (. 1)
( X = 30,8 . % ,
17,3 %).
V , 10'5 !/
, 10'8'1
. 1. . 2.
N a-Pb
700 : 1 - , 2 - N a -P b 700 :
, 3 - [2] 1 - , 2 - [2]
82
,
. 2,
Na-Pb
, 21 . % .
,
[2] , .
, , 41,1 . % ,
.
.
D.
D,
, . 3, 21 . % .
D. 1 0 W / C
. 3. N a -Pb
698 : 1 - ; 2 -
( 12-
08-00192_).
1 .., .., .. .
- //
. : . - 2008. - 4. - . 72-77.
2 Ruppersberg, ., Jost, J. Determination of the heat capacity of liquid alloys according to
the (/)^ procedure: Pb/Na// Thermochimica Acta. - 1989. - Vol. 151.- P . 187-195.
83
3.
30
.. , ..
- - . . , .
, () -
SCWR (Supercritical Water-cooled Reactor)
IV- -IV
(). SCWR
45 16 .
SCWR
, .
44-45 %, () ,
, .
, SCWR
(-
, BWR),
.
, ,
().
().
10 -,
, ,
,
.
2006 . -
- -
- N3 = 1700 .
(U-Pu-Th) .
SCWR.
SCWR -
, :
- -
- ,
() ;
84
3.
- ,
;
- ;
-
,
;
- - ()
.
SCWR 10
() .
5- ,
5 - .
, .
30 (--30) -
, 2- .
: ; ,
; ()
. U 0 2 (U + ) 9,5
/3. 20 %.
,
. ,
.
02- 20 %
1,5 , ~ 1,5 ,
.
,
,
, - ,
.
(tr= 20 )
-20% . (~ 10 %)
- 1 0 0 /3.
,
~ .
,
~ 10 % -.
1-^-2
.
.
85
3.
.. , .. , .. , .. , ..
,
- ,
() -
.
, (
2, 2 R-12).
-, .
.
86
3.
,
,
. (..)
, , ..
. .. ..
. .. :
.
, ,
.
-
.
, ,
,
. , .. ,
, : ;
; ;
; ; .
.
.
87
3.
-
.. , .. , .. , .. , ..
, .
.., ..
, .
(deteriorated heat transfer) - SCWR (
- -).
SCWR.
:
-
(: Pathinder
-).
- ( -1000 -
-3-
, - -
-
).
-
, BWR, , ABWR.
,
88
3.
..
, .
, ,
.
-, HPLWR .
.
(
)
,
( Re
), .
.
,
,
(,
). ,
[1].
, ,
.
-
,
,
(-, HPLWR, SCWR .). , -
.
1 ..
// . - 1983. - 3. - . 10-13.
2 Pioro I.L., Duffey R.B. Heat Transfer and Hydraulic Resistance at Supercritical Pressures in
Power Engineering Applications // ASME Press, New York, NY. - USA. - 2007. - 328 p.
89
3.
.. , .. , B.C.
, .
..
, .
GENERATION-4
- SCWR,
( ,
, ),
GIF,
- -
[1].
SCWR - , ..
- ( 2-4 , ).
,
SCWR-- ( ) [1].
SCWR
(
) (deteriorated heat
trahsfer) [1,
2].
[ 1-3 ]:
- ( -
-);
- ( ,
)
( HPLWR);
- , ,
( - ABWR) ( - BWR).
,
[4].
- :
- ( 10
- ),
BWR ( 3-7 ). [4]
;
-
(
[4]).
,
BWR[3] [4].
90
3.
: - , , ;
; ;
. (, ,
) .
Ansys CFX. ,
,
. :
- 8 /, - 290 ,
- 540 ; - 24,5 .
: - 25 ;
-16,5 /; ~ 385 , . . .
2,5 ,
. -
0,5, 1,5.
22,7 , . . .
, .
,
, 26,3 , ,
1,3 (
), .
[3] , [4],
.
- -
- ,
,
.
- .
.
1 .., .., .., .. .
(-) // , . - . 25.
. - 2009. - . 5-14.
2 I.L.Pioro, R/B/Duffey @Heat transfer and gidraulic resistance at supercritical pressures in
power-engineering applications // ACME. - New York. - 2006.
3 A.B., ..
- //
, . - . 26. . -
2010.- . 72-85.
4 .., .. . - .: . - 1970. - 288.
91
3.
-
.. , ..
- - .. , .
, ()
IV Generation IV.
(, , , , ,
, ).
( 22,1 374)
, .
, , ,
.
- , .
- ()
.
- .
.
612 ,
0,63 . 20 ,
- 6 ,
, 320 620 25 ,
, .
,
. , ,
,
, BWR [2 - 5].
, .. -.
, .
. , -1000
~ 0.005 /, 64Zn,
, .
.
350 ,
.
92
3.
, :
,
.
,
,
. ,
- 200 /
. ,
() . .
. ,
(BWR)
. , -
,
.
.
(,
, BWR)
,
, .
, -
,
.
.
-
.
.
1 .., .., ..
: -
http://212.152.3 5.13 l/pub11cations/seminars/documfints/20pdf.
2 .., .. ,
- : . - 2006. - 11. - .
3341.
3 - / :
- -002-97 ( -12-43-97).
4 Fruzzetti ., Wood C.J. Developments in nuclear power plant water chemistry / Proc. of
Int. Conf. on Water Chemistry of Nuclear Reactor Systems. 23-26 October 2006. Korea.
5 Data processing technologies and diagnostics for water chemistry and corrosion control in
nuclear power plants (DAWAC) / TECDQC-IAEA-1505. - June 2006. - P. 13-17, 64.
93
3.
-1 02
.. , .. , .. , .. , ..
, .
.
.
: , , , . .
,
42 - 50 %.
, ,
.
; ,
. ,
-1 ( , -,
, ), , .
ANL (Argonne, USA)
. = 41,2 %.
-1, (
, -1)
, (
, ,
, ).
:
02; ; ; ;
; ; ( );
; ; -
.
.
, Siemens
()
-12 1
. :
, .
. .
-
.
STAR-CD.
-1.
.
94
3.
ANSYS-CFX STAR-CD
.. , .. , ..
, .
, ,
, ,
.
,
: 1)
, ,
; 2) ; 3)
,
; 4) .
ANSYS-CFX STAR-CD.
-.
() 1 .
1 .
, .
200, 500, 1000 /(2-).
. , ANSYS-CFX STAR-CD
.
1.30
.
.
,
. , ,
- 27/22
/ 1 - k-z += 5 STAR-CD
2 - k-z += IS STAR-CD
3 - - += 30 STAR-CD
, V
4 - k-z ANSYS-CFX I
______ Z_______ ,___ /,
0 20 40 60 80 100
. ANSYS-CFX STAR-CD
95
3.
.. , .. , .. , ..
, .
.
.
, , .. -
.. .
-
.
-
. :
, , .
ANSYS-CFX.
.
.
.
. , -
1 2
, , -
, ,
1.00
. 0.95 -
: 1) 0.90 -
0.85
0.80
; 2)
- 0.75
0.70
0.65
; 3)
0.60
; 4) 0.55
0.50
.
96
3.
,
.. *, *, .. **
* - - . . , . ,
** , .
-
[1,2].
(Coordinated Research Project) -
, ,
-. CRP ,
, , .
-
, 2008
(),
2012 .
: (1) ,
,
,
; (2)
; (3) ,
; (4) .
17 , ,
, , , , , , .
-
:
1.
2.
SCWR
3.
4.
5.
6.
7.
8. SCWR
9.
10.
11. 5 : ,
, - , 2008; 2- , , -
, 2009; 3- , , -, 2010; 4-
, , AECL, 2011; , , , ,
CIAE, 2012.
97
3.
, ,
.
(TECDOC) [3],
. -
,
,
.
(Code Testing Benchmarks ()), :
N o.l
;
No.2
, .
:
-
,
. , ,
2011 ., ,
, 2012 . 2013 .
-
2010 , , 54
17 . :
-
;
- ,
;
- SCWR;
- SCWR, .
-
, 2013 4 .
,
.
,
.
1 IAEA website, The Statute of the IAEA, Article III,
hffo://www.iaea.org/About/statute tex th tm l.
2 IAEA website, Coordinated Research Projects, http://www-crp.iaea.org/default.asp.
3 Heat Transfer Behaviour and Thermo-hydraulics Codes Testing for Supercritical Water-
Cooled Reactors (SCWRs). IAEA-TECDOC-XXXXX, Vienna (in publication).
98
4. - -
- - .
.. , .. , .. , .. , .. ,
.. , .. , ..
- - . . , .
-1
, 50-80 "1
, 116 750 420
0,08 /.
.
. ,
, ,
(, )
.
NaCrC>2, ,
, 770 .
(Fe ), 45 %
, ( ) 10 %, :
Na2C 0 3 (~ 35 %) (= 10 %) NaxCryOz,
NaCrC>2 / . NaxFeyOz
NaFeC>2 Na^FeCb Na3F e 0 3.
-
.
,
. ,
.
50-80 "1 ,
.
.
99
4. - -- - .
Fe-11,6
.. , ..
- - . . , .
- (),
.
,
-
-
() [1].
. -
, ,
.
.
,
, ,
, ,
.
,
823-923 Fe-11,6 .
,
, ,
(
- , ),
( ),
,
. Fe-11,6
0,2 , ~ 1 .
,
,
, ac.Na,
, ,,
n ( , J1
*h.
Tit 4 keq ',' *^C,Na ,
t - ,
, ^ -
, Sc Na - .
100
, DCM
823, 873, 923 ,
Fe-11,6 :
(2)
(2) (-) [2]
, 850-900
Fe-11,6 .
1 .., .. -
/
-
. , 19-21 2011. - : -. - 2011. - . 141-143.
2 Warburton W.K., Turnbull D. Diffusion in solids. - Amsterdam: North Holland. - 1975.
101
4. - -- - .
.. , .. , .. , .. , .. , ..
- - . . , .
()
.
()
,
.
.
,
, . -
,
, , .
-
---.
.
() ,
.
,
-, ,
, , , ,
() .
, :
( 6 %),
(
) [1].
, . 1.
, , . . 2.
10'4
2 %. ,
.
. 2,
2-10"4 .
2-10'4 ,
, ,
.
102
. 1. . 2. -
( 1 )
0,15 . 104 7
395 .
, 700 . ,
- 395 .
1000 /.
- ---
:
,
(),
, . ,
-1200, ,
.
1 .., .., .., .. -
: . - .: . - 1983.
103
4. - -- - .
( )
.. , .. , ..
- - .. , .
, .
,
.
, ,
. .
().
:
;
, ;
,
;
.
,
,
, .
,
,
.
,
, ,
[1].
- - .
.
:
, .
.
104
, , ,
.
,
,
,
.
-
,
- [2].
,
, (<10 3),
.
, .
.
(, z):
dCf 1
_ + _ . _ ( . / . ) + _ ( / . :
, (1)
_ ,
r{D + DT) J- + - (D + DT) L + Q f(r,z),
dz oz
,
{D + DT) l
or
(,-;), ,= Z) (2)
5
8 - ;
D Dr - ;
-, .
(, z):
:
J wp (DT + D B)- JL + C - r ( q - D T + D B) ~ / + T - F r ) - C f (5)
105
4. -- -^
,
.
Cwp
J w p -
- , q -
, - , DB -
, D t = vt iSci , Fr - ,
(, ).
:
,3
-
- Q f ( r ,z ) = Qp(,z) = J(r,Z) + " {r] Z )'( c f ^ " (rz)) 3 (6)
i=l ' i
4 -G -M -d 2k
dk ,w k = ,
-R -T (r,z)-\n (C f / fs)
/
,5 2 Na -a -C f
= (a - k - T ( r , z )) -exp - (7)
M-p-h v k -T (r,z)
1
J - K e -QXp
v k - T ( r , z ) j _3_
a , / ;
( ) , /; , / ;
R ;
, ; - ( ) , ;
d - , .
Na - ; h - ; - .
o , M , p p, a , E , d (
).
1. .., .. .,
/ (-2011). . 2011. . 191-
193.
2. .., JI.C., ..
//
. - 2011. - . 49. 6. - . 898-904.
106
..
()
.. , ..
- - . . , .
[1].
.
,
.
[2],
[3], [4], [5].
(, [1]). ,
:
J = K V- exp(-Wk / ) , (1)
K v - ("3_1),
Wk - .
J, (1), ,
Kv
.
[1,3]
[7].
.
( ) .
.
().
. ,
. [6].
,
-
, W/{,
[1, 6].
, ,
, [1].
:
- ____ 2 - - ____
* p - R - T - H C I C sy
:
107
4. - -- - .
= ^ ^ - () ( )
; Na ;
/ \ 1/2
- ;
- - 2 - j
4 Y
= ------- - ( ) *;
3 *Q
Q = ------ , ( );
Na-
_
= ;
- ;
h - ;
;
- ( ) .
. [1] 0 = 107 -10, .. .
,
( , ).
.
, ,
,
108
,
.
J
.
1. .., .. . -
.: .-1984.- . 230.
2. .. . . // . - 1942. - . 12. -
. 11-12.- . 525-538.
3. .. . . - . - 1956. -
. 525.
4. . . - .: . - 1986. - . 208.
5. .. . - .: . - 1975. - . 592.
6. .. . . - .: . - 1980. - . 3. - . 407.
7. .., . ,
// . - 1997. . 39. 12. - . 2210-2216.
109
4. - -- - .
.. , .. , .. , ..
- - . . , .
.
,
,
.
(-).
-, ,
[1].
, 500
912 - 325x12 .
:
1)
120 ;
2) 150,
120 ;
3) 120 ,
.
10
,
.
.
-
1-2 , .
,
, .
. 1000 ,
220 , 100000 -
320.
(< 5-10'7 /)
, ,
1000 , 100000 - 2
.
100000 1430 /.
(
8,6 3) -
.
1000 , 18 ,
100000 - 178 .
110
0,045 10 1000 100000
,
40
*
3,24-10'7 2,85-106 2,81-'5
, /
1,62-10'8 3,79-106 4,02-10'5 4,04-10'4
, /
2, /
( )
.
.
, = 85
,
.
1 .., .., .. .
//
. - 2009. - . 106. - 3. - . 129-134.
111
4. - -- - .
-
.. , ..
, .
,
.
,
,
.
Pb-Li
,
ITER [1].
, (Na, Li,
)
,
. ,
. ,
. ,
.
,
: () , - ,
,
; ()
,
,
.
-
() [2, 3], ,
.
, [4] (. 1).
(. 2). ,
.
(. 2),
. ,
,
.
112
..
-0,
. 1. - . 2.
600: -
(1) - [4] 0 ( ): (1) - 1-10-6 (-
(2) - ) [4]; (2) - 5-10-6 ();
(3) - 5-10-5 (); (4) - 5-10-4 ()
,
, :
1.
(Na Nb);
2. ,
;
3. .
(Na Nb),
, , (..
).
, ()
Na Nb
z. i
Nb, (z-i) Na, i 0 z. (z+1)
, 0[(Na)z.
,(>),]. ,
,
t .
I ( -
; td - ).
, , ,
,
z=6.
.
-
Na-Nb-O. {,
113
4. - -- -..
0[(Na)z-;(Nb)J.
, ,
, ,
. ,
,
104 ..
Nb Na.
, : = 1, iV==(z+l) -
i=1
. ,
,
,
, .
,
Na-Nb-O, ,
,
, . [5]
,
Na3Nb0 4 .
, 600 900
, ,
,
. ,
( ,
) ,
Na3Nb04
.
1 Wong ..., Abdou . et al. An overview of the US DCLL ITER-TBM program // Fu
sion Engineering and Design . - 2010. - V. 85. - P. - 1129-1132.
2 Saboimgi M.-L., Caveny D., Bloom I. et al. The coordination cluster theory: Extension to
multicomponent systems // Metallurgical Transactions A. - 1987. - V. 18A. -
P. 1779-1783.
3 Krasin V.P. Application of Solution Models for the Prediction of Corrosion Phenomena in
Liquid Metals // Liquid Metal Systems - Material Behavior and Physical Chemistry in Liquid
Metal Systems. - N.Y.: Plenum. - 1995. - P. 305-309.
4 Kluch -R.L. Effect of oxygen on niobium-sodium compatibility // Corrosion (USA). -
1971. - V. 27. - 8. - P. 342-346.
5 Addison C.C., Barker M.G. The role of dissolved oxygen in the corrosion of niobium and tan
talum by liquid sodium // Journal of the Chemical Society of Dalton. - 1972. - P. 13.
114
.. , .. 1
- - . . , .
, .
,
Cs137, .
[1], , ,
, 100
( 1175 ).
- [2].
.
.
0
Q 2 [3]:
{, ) = -1+ iC2 )
-0 -2 _ -------------- sm fr a 3 ~-- Nv^^
2=0 :
lc s = -D |
=*
= ^ (
\
1+ 25=12 ^ ) W
/
1
, .
, , ,
.
[4]:
/ 91000\
) = 5 - -1**
R- / (3)
[5] , 522-900
:
/ 2720004
DCO- S - 1 0 - - p ( (4)
350-430 5-6
, [1].
[1] ( 350
, 430 )
:
/ 54160
4. - -- - .
(1, 2)
. 0,3
. 1000 .
: 9,2 10'18 2/,
- 1,88 10'16 2/ ( (3-5)).
, (2,5 )
- -
0,1 - . -
2-10"16 /2- (0,64 /2-) , -
(. ).
\>1------- i-1 i
' ' --1---- ;---- 1~-
l l
--L-i---------------1------- --------i' ..
5.5 SO iOG UK?
0,3 : 1 - ; 2 -
,
.
, ,
, , ,
.
,
.
1 .., .., .. .
I -10 // . 1986. . 60.
. 4. - . 262-264.
2 .., .., .. .
//
. - 2009. - . 106. - 3. - . 129-134.
3 . . .: , 1980. 504 .
4 .., .., .. IV
W. // . - 1980. - . 25. - 4. - . 591-598.
5 Matzke H.J., Linker G. Study of the diffusion of cesium in stainless steel using ion beams. // J.
Nucl. Mater. - 1977. - V.64. - 1-2. - P. 130-138.
116
.. , ..
- - AM. , .
XJI,
(). TURBOFLOW [1].
109606 [2].
1. XJI,
. ,
, ()
XJI. , ,
. 1 [3].
:
, (
),
, .
2. , ,
,
.
. .
3.
. 1, 2: (
),
, . :
, ,
.
. 1. , , ,
117
4. - -- - .
.
.
.
,
. .
2 , ,
.
4. ,
,
109606:
(),
, ,
, ,
, ,
,
, .
, ,
.
,
.
,
, .
, - ,
, ,
.
.
.
, .
, ,
.
, ,
~ 0,06 .
( ),
.
2 .
.
, (
), ,
2 .
.
. 1 . 2 . 3
121 140 155 188 209
121 137 147 169 183
147 161 170 193 209
147 155 162 176 183
118
. 2. - , , ,
.
- , -
1 Shcherbakov S.I. Numerical simulation of nonsteady-state multifase flow. The 2D
TURBO-FLOW computer code used to perform express analysis of designs / NURETH-11:
Proc.ll IntTopical Meeting on Nuclear Reactor Thermal Hydraulics. - Avignon. - France. - Oc
tober 2-6. - 2005. - P. 238.
2 .., ..
// 109606, 06.04.2011.
3 ..
-1200. "-2011".
- : . - 2011. - . 201.
119
4. - -- - .
-
.. , .. , .. , .. , ..
- - .. , .
-
.
, ,
.
,
.
.
, .
--
, --, -
-
[1, 2].
.
, , :
1) :
- - -34 ;
- - Alumac 2-5D;
- - NaX ( ),
,
.
2) : ( 2-5 );
(
-1 0 % 2-4 % ).
3) : 30-
40 , 90-95%, 3-6 .
- ,
.
-
,
.
[1] .., .., B.C. .
// . - 2002. - . 76. - 10. - . 1806.
[2] .., .., .. . -
10 // . - 1983. - . 54. - . 3. - . 215.
120
B.C. , .. , ..
- - . . , .
() ,
.
.
,
,
,
( ) .
,
, . . - ,
.
,
.
,
,
.
1.
_ >
,
, .
0 2 0 2 + -
Na2C 0 3 Na2C2
.
,
.
. ,
.
.
,
, .
121
4. - -- - .
2.
:
- ( 5,65 3)
;
- ;
- 2 3;
- ( ),
, 80 3;
- , ;
- ;
- .
.
: , , , ,
, , (
, ), , ,
.
8 . .
.
.
.
.
.
1- ; 8 - ;
2- ; 9 - - ;
3- ; 10 - ;
4- ; 11 - ;
5- ; 12 - ;
6- ..; 13 - ;
7- ; 14 -
:
122
. :
-
()
;
-
;
- ,
.
( , ).
, ,
,
,
,
.
3.
-.
.
.
(,
, ).
123
5.
,
. .
, .
--
() -
. --
, ,
, --
.
, .
.
,
- ,
, 1,33
, 1,23 .
169 .
CFD (CFX, Fluent, FlowVision),
- ,
, ,
, .
,
, ,
, .
,
CFD .
,
, .
.
.
--
( )
, .
, ,
124
5.
, -
. ,
,
,
.
, - .
,
( ).
CFD FlowVision
.
(
).
.
(13 ),
-
.
- 1,7 /
2 / .
2Aftf
^ pw2L
- ; -
; w ; L
; d - .
w
.
0,0253 0,0262
( ). 4 %-
0,0243 0,0251.
,
, 15%,
- ,
, .
16 %.
, ,
, , - 0,023
0,031 .
, 1,08
1,67 . , ,
, 8,12 9,63
. ,
( ), 1,08 1,67
.
125
5.
, CFD FlowVision
,
, ,
,
--.
-
,
, (1368
, 3712 ).
126
5.
.. , ..
- - . . , .
. -
( )
( , ,
). ,
, ,
,
. ,
, ,
.
-
.
.
. , ,
(1) (2)
s/d= 1,04 [1-3]:
- (20<<300)
.max _ >niin
f = 1,5-032; (1)
_ 1
2
- (20<<300)
*~ \ 0>1 (2)
-d f 1+ 8-1031,046
2
(s/d ~ 1,15)
, ,
.
[2].
.
[2] (40<<700, 1,15<<1,20):
^
2 = = 1,86~44 (3)
127
'5.
(s/d= 1,33), --,
- = 0,182 s/d= 1,33 =400.
(1,08</</<1,1)
[4] (40<<400):
/
-, =0,066-5-105- (4)
_ 1
42
(4) (1-3)
= 0,025 s/d= 1,33
=1000 (. ),
5.
s/d
"
.
.
1. .., .., .. .
/ .. ,
.. . - , 1604.008-88, - 1988. - 435 .
2. .., .., . .
( ). - .: . - 1975. - 408 .
3. .., .., .. .
. : . 1985.
160 .
4. LMFR core and heat exchanger thermohydraulic design: Former USSR and present Russian
approaches.IAEA-TECDOC-1060. Vienna. Austria: IAEA. - 1999.
128
5.
.. , .. , .. , .. , ..
. ..
,
-300 -1200
.
,
, ,
. ,
( ). ,
,
,
.
. .. , ,
,
.
,
17x3 - 109,
, --.
,
,
,
.
25 .
9,
,
.
, 100 ,
.
,
. ,
,
.
, ,
1000 . , ,
129
5.
-,
. .
,
.
.
,
t=450-500 ,
=1(5-100,
Q=3-6 3/,
V=0,4-0,8/.
,
Nu=f(Pe)
10-5 - 10 .
,
.
130
5.
.. , .. , .. , .. ,_..
. ..
( ,
.).
.
,
.
( )
, .
6,0 .
30 450-500 ,
0,25-0,77 .
, ,
.
( )
()
(
) .
131
5.
.. * .. , .. , .. , .. , ..
. ..
,
, -
.
(),
.
,
,
,
, ,
,
.
- ,
.
. -
[1].
( , ,
,
, [2]),
, - .
()
.
, ,
. ,
.
, ,
[2].
,
,
,
[2-4].
,
, - ,
()
132
5.
() -.
=0,25, -
500 , - 200 3/.
,
550 2000 /.
-4
,
, , ,
.
,
.
-4:
1 - , 2 - , 3 - , 4 -
, 5 - , 6 - , 7 - , 8 - , 9 -
, 10 - , 11 - , 12 - , 13 - ,
14 - , 15 - , 16 - , 17 - ,
18 - , 19 -
1 .. .
- // . - 2009. - 4. - . 155-161.
2 .., / ..
, .. , .. . - .: . - 2007.
3 .., .. , ,
(Pb, Pb-Bi, Pb-Li, Ga) /. . .
. - -2003. . 2003.
4 ..,
, / .. , ..
, .. , .. . . -
. 2007 : . 2007.
133
5.
-
.. , .. , .. , ..
. .. , .
- .
- ;
- ;
- .
(~ 2
,
014x2 081810 (. 1) .
. 1. ,
6 ,
.
- = 550, 1=100 , =101-10, Q=0,55 3/, V=2m/c, Re= 1,074*105;
- = 470, 1=50 , =10'3, Q=0,27 3/, V=1m/ c, Re=5,394*104;
- = 470, 1=75 , =10'3, Q=0,27 3/, V=1m/c, Re=5,394*104;
- = 450, t=6 , =10'4, Q=0,27 3/, V=1m/c, Re=5,394*104;
- = 450, t=22 , =102, Q=0,27 3/, V=1m/c, Re=5,394*104;
- = 450, 1=36 , =10'2, Q=0,27 3/, V=1m/c, Re=5,394*104.
,
400 ,
, . 2.
,
.
Ra = 0,8758 , Rz = 4,9485 ,
= 550, t=100 ,
=10'1-10, Q=0,55 3/, V=2 /, Re= 1,074*105
Ra = 4,7166 , Rz = 20,4900 . = 470, t=50,75 ,
=103, Q=0,27 3/, V=1 /, Re=5,394*104: Ra = 2,1692 , Rz = 11,1086
Ra = 2,1528 , Rz = 12,294 .
134
5.
'
. 2. :
(1 - ; 2 - ; 3 - ,
; 4 - ( );
5 - , ; 6 -
; 7 - ,
, 3 5
(. 3),
(-700 )
(~2400 )
(50 ).
.
, ,
.
. 3.
135
5.
1.
-
,
- ( - / / (
) - /).
2.
,
, ,
3.
[1]
().
1 .., ..
. - . :
. - 2012. - 535 .
136
5.
-.. , .. , ..
- - . . , .
, .
,
,
.
, [1] ,
, ,
( , ) ~ 50 % .
~ 1 %.
.
, -,
,
. , ,
.
.
. , ,
,
. ,
,
. :
( ~ ) (1)
Aw + (Ammu )
.
,
, [2], ,
,
. .
- D-9 ( , 13,6 %
13,6 % Ni)
(3-5)10-6 % , 1 - 3 460 550
15 24 %.
- 316 ( ~16-18 %
~10-18 % Ni) ,
27 39 %.
137
5.
- -91 ( - ,
~ 8 % ) 1x10-5 -
1x10-6 % . :
~ 21 %, (t =460 , =1500 ) ~ 5 % (t = 400 , = 3000 ).
, ,
(2-2),
(15- 30 ), ,
, > . :
1) ; 2)
, .
, .
.
,
, :
6=1 - ^ . ! , (2)
- ; -
; 5 - ; -
.
(2)
.
1
,
, .
(5
.
1
17 49 %.
,
, 3,8 /3.
.
, ,
( ) 1-2 %,
.
138
5.
(2)
, 5,
,
74 52 0,31
130 98 0,34
74 52 0,30
-823
130 107 0,40
139 117 0,45
158 135 0,43
84 52 0,21
158 98 0,21
-852
102 80 0,37
112 98 0,44
112 107 0,49
La 112 107 0,49
84 52 0,21
102 61 0,23
-732
93 60 0,24
112 98 0,24
0151615 56 33 0,17
( 163) 65 52 0,39
102 80 0,34
-900
158 126 0,38
-38 121 107 0,45
1 .., .., ..
/
. 2005. -
. 117.
2 OECD/NEA Nuclear Science Committee Working Party on Scientific Issues of the Fuel Cy
cle Working Group on Lead- bismuth Eutectic Handbook on Lead- bismuth Eutectic. 2007. -
P. 238-270.
139
5.
.. , ..
, . , , .
,
.
,
, , .
,
:
1. .
2. , ,
,
.
3.
,
.
.
4. , ,
, ,
, .
1200 ,
-.
.
-, ,
650 ,
.
5.
.
6.
2
140
5.
-
.. , .. , -.. , .. , ..
- - . . , .
, ,
, [1-3].
,
.
,
.
(
) . ,
- ,
, ( ,
), [4].
. ,
, .
,
.
[5]
. , -823
:
/ s = , 0125-(--------------
/ .) w
5() 2
: 5() - ; 0 -
; - , ; \ - ,
, (1).
^!.. ,
, ,
. , 650
4 .
,
, .
,
. ,
\ ,
.
141
5.
,
, A i ,
.
\, , -
. [6],
,
. , , ,
, , ,
.
, .
.
.
, .
.
. 15x10x1,5
(18 % 8 % Ni)
.
.
.
,
[7]. ,
,
, ,
.
.
,
40.
100 1.
, ,
, .
-.
, , .
. 2
~ 580 .
() ,
. ,
142
5.
()
,
.
-
,
, ,
.
,
,
.
. 1.
. 2.
1 .. -
. .: . - 1967.
2 .., .., .. .,
- / . .
. - 1999. - . 1. - 136.
3 . ., . ., . ., . .
- // . - 1999. 9. - . 20-24.
4 .., .., .., .. -
// . 2007. 1. - . 138.
5 ., .., . ., . . A-.
/ . . .
. : . - 2010. - . 45-46.
6 . /
. . . . - .: . - 1991. - 240 .
7 Ion beam handbook for material analysis / Ed. by Mayer J.M., Rimini E. New-York: Academic
Press. - 1985.
143
5.
18
.. , .. , .. , -.. , ..
- - AM. , .
,
,
[1]. , , [2]
- -91
18.
, ,
,
.
18 .
, ,
[3].
, 16
,
.
,
,
, ,
.
, ,
1 3,
2,
3. 4
.
5
, ,
,
. 100 6.
,
7.
.
: -
.
,
,
144
5.
,
18.
----- 100
I
~ _,
-
--------
I
3
18
1 , . . - .: . . - 1968. -
. 1.- . 242,
2 Martinelli L., Balbaud-Celerier F., Terlain A.,Bosonnet S., Picard G., Santarini G. Oxcida-
tion mechanism of an Fe-9Cr-lMo steel by liquid Pb-Bi eutectic alloy at 470C (Part II). // Corro
sion Science 50. - P.2537-2548.
3 Ion beam handbook for material analysis. // Ed. by Mayer J.M., Rimini E., New-York;
Academic Press. - 1985.
145
5.
.. , ..
- - . . , .
.
,
- .
() ,
() [1].
, - ,
.
(Na, Li, , Pb, Bi) [2]. . 1
Pb-Fe-Cr-O
Na-Cr-O. ,
,
.
Fe30 4,
() .
,
NaCrC>2 .
,
, -
.
,
-
( )
(. . 2 ), .
()
. 1.
Pb, Pb-Bi Na
146
5.
. 2.
,
. ,
,
. ,
,
- ,
.
1 .., .. -:
1010. - : . - 1980.
2 Martinelli L., Dufrenoy ., Jaakou ., Rusanov A., Balbaud-Celerier F. High temperature
oxidation of Fe-9Cr-lMo steel in stagnant liquid lead-bismuth at several temperatures and for dif
ferent lead contents in the liquid alloy // Journal of Nuclear Materials - 2008. - 376.
3 B.A., .., A.JI.
- // . -91. -
: . - 1993. . 40.
147
5.
.. , .. , .. , .. , ..
.. , . .
400-450
().
,
.
-
,
, ,
.
,
(0,5 )
. .
.
.
.
-3 ,
.
.
, .
.
.
.
.
:
- :
- (, , ,
) 1 .0 - 2.0 ;
- ;
148
5.
- ,
;
- ,
-
;
- ( 3.0 )
;
-
;
- ;
-
.
.
149
5.
.. , .. , .. , .. , ..
- - . . . , .
( )
Pb-Bi , .
.
1968 [1-3]
.
Pb-Bi
.
, .. ,
.
, 1 2 % .
3 /,
,
, 0,7 1,5 /.
,
0,6 /. ,
[4].
,
1 , . .
.
- ,
.
:
a) , ;
b) ,
;
c) ,
20 100 ;
d) ( );
e) ( );
f) ;
g) .
,
150
5.
.
-
. (, , )
.
( )
. ,
, .
(. ):
.
: I - ,
(1) (2); II - ,
(3)
-
.
1 .., .. -
. /
. . 2. - : - . - 1999. - . 608-619.
2 .., .., .. . -
. /
. . -2002. 1. . . - : -
. - 2002. - . 20-23.
3 .., .., .. .
Pb-Bi .
/ .. . 326-328.
4 .., .., .., .., ..
Pb-Bi // . 2011. 1. ISSN 2220-8240. . 18-20.
151
5.
.. , .. , .. , ..
- - .. , .
,
(),
. - ()
.
.
.
(),
, [1].
-
[1].
(),
[2].
, , ,
.
,
,
.
.
-,
.
[3-5].
.
.
GRIFMA,
, ,
- [6].
,
GRIFMA, , -2 (
-), , .
152
5.
1 .., .., .. .
//
. . - 2004. - 3. - . 30-34.
2 .., .., .., ...
// -
. , 2 1 - 2 2
2012. CD-.
3 .., .. - - //
. . 1996. 4. . 35-41.
4 .., .., ..
Pb-Bi
// . . - 2011. - 1. - . 33-39.
5 Handbook on Lead-bismuth Eutectic Alloy and Lead Properties, Materials Compatibility,
Thermal-hydraulics and Technologies // OECD/NEA Nuclear Science Committee, 2007. ISBN
978-92-64-99002-9. - 693 p.
6 .., .., ..
/ . -
-2011, , 19-21 2011. CD-.
153
5.
.. , .. , -.. , .. ,
.. , ..
- - . . , .
,
() [1].
,
,
, .
().
(, 0- 02, 2-20).
. ,
.
(.1),
[2].
, .
.
.
.
,
,
.
. 500 , -
,
, , ~ 600 .
1810 ,
. ~ 1,5 2.
. 2.
,
.
154
5.
&
X* *
' 1
..
v
.
; \ ^ .,
:
MomwjH sian
'?., '
g - - '- izpMori'aptf 2.
. 1.
. 2.
1810
1 .., .., .., ..
// . - 2007.
- 1 . - 138.,
2 .., ., .. .
Pb -Bi
/ . . .
. -- : . 2008. . 57-58.
155
5.
-
.. , .. , .. , .. ,
.. , .. , .. , .. , ..
- - . . , .
(),
,
.
, - ,
- ,
, - , - ,
,
.
:
-
;
- , ;
- ;
- ;
- ;
- ;
- ;
- , ,
;
- ,
.
, , ( )
-
,
(1-2 /) (105 - 107 /).
, 30 100 . 3.
,
.
-
, ,
,
.
- ,
,
( )
.
156
5.
() ,
.
,
,
.
,
.
, .
, ,
, ,
() .
,
,
.
,
, ,
,
.
:
- - 300 /;
- - 2 /2.
,
.
.
,
( ,
) ,
- :
- - ,
- ;
- ;
- ;
- .
, ,
157
5.
,
.
( ), -
( -).
() ( 10 /).
,
< 5/ ( ),
~ 4 .
- 2-50
.
1 40 ,
( ,
)
, ().
,
.
,
(
).
- 35 30 % .
-019-2000:
- - 9-20 ( >5 );
- 137Cs - <10'4 /2.. (<10_3);
-
1,5-2 ;
-
1,5-2 .
,
,
- ,
- .
,
.
-
.
158
5.
-
--
.. , .. , .. , ..
- - . . , .
.
,
.
.
90-
- ,
, .
,
-- -1200,
, ,
.
( )
, .
, ,
. ,
, ,
, ,
.
,
.
, ,
, ,
,
.
.
.
, ,
,
(, , ) .
.
.
, .
.
159
5.
,
(CJIA). -
,
.
.
,
CJ1A,
.
.
,
, ,
.
" "
:
- --
, ;
- ;
-
.
,
.
- .
.
(: , , ,
-2), , ,
, , ).
( ,
).
--,
.
.
.
-
- .
-
.
160
6. ,
, -
,
,
..
, .
- ().
. ,
,
(-1200, -1200):
,
.
,
. :
( , ,
..), ,
;
; (,
), ,
.
[ 1 - 3 ] ,
,
- .
-600
, ,
[4, 5].
[2]
-
161
6. , , -
,
-
. [4]
[3, 7] ,
-
.
-,
,
[4]. ,
, -600,
:
-
;
-
( - ),
( = 177 , = 222 ),
1 = 3000 1 = 3850 ;
-
.
,
();
- : (
140 )
;
-
,
.
: , ,
, .
,
( - , -) :
- 65* 0. , [8] -
,
. ,
, ,
, .
, [4, 6], ,
, -
. ,
,
-
R e^ 20-*-40 Lu^ = 2 * 4 ( -
162
,
Lu
).
, . .
.
, [3, 7],
.
(
(12) [7]).
, [3]: rot = , ( -
, - ,
, "1),
-
-|0,5
: = {Pv + grad|i?|2 / 2 - g r a d P I / (2v|m|) Pv
, - , - , v -
, - .
,
, ( , ),
,
. ,
,
v .
,
fa ,
[3].
.
,
,
.
[3, 7].
, (
, -
, , ),
,
,
.
163
6. , , -
.
,
.
-
,
. -
, . .
.
,
, , ,
.
,
.
(
1000 )
,
.
: -7938.2010.8, 10-08-00294-
.
1 ..
/ . . - 1980. - . 166-187.
2 .., .., ..
. JL: . - 1989. - 216 .
3 .. -
. .: . 2010. 288 .
4 .., .. . . -
: . -
. - 2009. - 632 .
5 .., .., .., .., ..
(, ,
): 14.04.04 - . - . -
-, 2012. - 186 .
6 .., .., ..
. - .:. - 1987. - 264 .
7 ..
. I.
// . - 2010. - . 1. - 4. - . 299-309.
8 . /
. / . .; . . . . -
.: . - 1984. - . 49-76.
164
,
. . , . . , . .
,
,
.
.
,
,
, .
[1] ,
, ,
. ,
,
.
,
. [2]
,
.
. . 1
.
1
. 1.
-
.
.
ANSYS Fluent
. . 2, 3
. ,
, .
165
6. , , -
^ ...; >2^-
-5',''S9w' ..
) ;
. 2. : ) - ; ) - k-omega SST
)
. 3. :
) - ; ) - k-omega SST
k-omega SST
.
ANSYS Fluent .
4 ,
,
, ,
-
[3].
, k-omega ,
4 , , .
#*
**--
: : 943*4(12
$*
&: .SOOfHCi
'. 6.*?*
tA*e?ti
2
,'
: 3.46*402-
: ;
:!812 j!
:: it *51
) 6) B)
. 4. : ) ;
) - - ; ) -
166
,
,
-
.
1 .., .., .., .., ..
//
. - 2010. - . 48. - 2. - . 241-249
2 ..
- . - .: . 2010. 288 . - ISBN 978-5-9221-
1223-9
3 .., .., .., ..
. II.
// . - 2011. - . 2. - 6 ( ). II.
//
. - 2012. - . 3. - 2. - . 112-119
167
6. , , -
.. , .. , ..
, .
. , ,
,
.
,
,
. ,
[1], -
,
.
- ,
.
,
, .
,
, ,
.
, ,
,
; (
) -;
. ,
.
, . ,
,
. , , ,
,
.
. ,
, ,
.
[2], , ..
, ,
- .
168
,
,
,
. ,
,
,
. [3],
.
, [4]:
, .
, -
.
. 1. -
D = 50 do = 5 , G = 1.15-10-3 3/: - , -
,
, ,
. ,
,
,
, , .
,
,
.
,
, ,
(. 1 - ).
.
,
.
,
(. 2 ).
169
6. , , -
. 2.
( ) D = 30 : ) - ;
) - -8, ) -
-8
(
.
, .
, ,
. ,
, ,
, , ,
. ,
- ,
.
1 .. . 2- . - .: .
- . 1981. - .127-136.
2 .., .., .., .., ..
/ /
. - 2010. - . 48. 2. . 241-249.
3 ..
- . - .: . - 2010. - 288 .
4 .., .., .., ..
. II. //
. - 2012. - . 3. - 2. - . 112-119
170
,
UNICO
.. , ..
- - . . , .
UNICO, #
.
-, -
.
, . -
,
.
.
. ,
,
- .
.
171
6. , , -
-
..
- - . . , .
- (),
.
-
, :
-
;
- ,
;
- ;
- ;
-
;
-
;
- ;
-
;
-
,
;
-
;
- .
,
.
, ,
.
- .
.
. ,
(, , , ),
,
- . , ,
-
,
.
.
172
,
,
,
,
,
.
(), -. -
,
- ( - - ),
, ,
,
.
,
.
,
, .
()
- ,
. - ,
,
,
.
,
.
-
,
, ,
, .
, -,
.
[1-3]. 2008
, ,
. -
,
.
, [4] .
-
, , ,
.
,
- .
173
6. , , -
- (
),
.
PDM (Product Data Management -
). PDM
,
( ) . ,
,
,
.
,
- ,
, .
, ,
[5, 6].
( ) -.
. -.
,
-
( , [7-10])
.
1 .., ..
// IT . - 2012. - 3.
2 .., .., .. . -
// .
. - 2009. - 1. - . 79-85.
3 : :
. .: . 2008. - 468 .
4 .., .., .. :
- 3207. . - 2012. - 36.
5 .., .., .. -
: -3208. . -2 0 1 2 .-2 0 .
6 Web- Microsoft Windows 2000
Server. - .: . - 2002.
7 . . .
- .: . - 1980. - 272 .
8 . ., . .
. - .: . - 1990. - 264 .
9 , ,
. 1604.062-90. -
. - 1991.
10 . ., . ., . .
. - . . - 1981. - 232 .
174
, ..
-
.. , .. , .. , .. , ..
, , .
-
, .
,
, .
-
.
-
.
6 ,
2 ,
4 - , : , , -
. ,
.
. ,
, ,
.
, ,
[1].
s(p, h).
-.
[2-3] 3 .
[4].
-
[5], [6]
[7].
[8].
- "" ().
,
. [9]
.
-
.
175
6. , , -
.
-
.
.
1 .., .. // - . - . 37. -
6. - 1999. - . 871-875.
2 Kotowski .., Savatteri . Fundamentals of liquid metal boiling thermohydraulics //
Nucl. Eng. And Design. - V. 82. - 1984. - P. 281-304.
3 .., ..
// -. . 3.
. 1. . - 1976.
4 .., .., .., ..
// . - 4. - 2012. - . 57-60.
5 .., .., .., ..
. 1. . - .: . - 2010,
776 .
6 -
. ,
. -
.4.46.90.11.1155 11.05.201 lEifler W., Nijsing R. Experimental and
analytical studies on the single phase flow characteristics of the 12-rod sodium boiling testsection //
Eur. Appl. Res. Rep. - Nucl. Sci. Technol. - 1980. - Vol. 2. - Pp. 1071-1121.
7 . . - :
. - 2000. 576 .
8 .. . - .:
. - 1992. - 672 .
176
, ..
-
.. , .. , ..
, .
- :
.
( -800, -1200). -
,
, 1, 2 3-
, .
-
: ; - ;
;
;
.
-
, ,
.
19-
. -
, 19- .
FFTF OKNL, [1].
-
. ,
,
. (,
).
.
. 1 ,
-
[1].
37-
.
37- ,
Siena [2]. :
.
.
- .
,
,
. . -
177
6. , , -
.
.
439 (
G).
.
1
; tt
650
3.12 /
645-
3,47,1/0
640 -
635
630-
* 625
620
6 1 5 -1
& 610
I; 60S- *> *
^ 600:-
595-
590- I*
585
580- | ~ j ,
....
50 100 150 200 250; 300 350 400 450
. 1. 13.12 /
4,$8 /.
42;05
s* :
5 9 0'
560 ---*
4 6 8 10 12
; !
. 2. G 42.0 /2
. 2 , -
[2], .
2 %. , ,
.
. 3
[2] .
178
,
. 3. G 50.8 /2
-
,
[3].
-
.
1 Effect of partial blockages in simulated lmfbr fuel assemblies, . H. Fontana, P. A. Gnadt,
T. S. Kress.
2 Loss-of-flow experiment in a 37 pin bundle lmfbr fuel assemblies simulator, O-arai Engi
neering Center Power Reactor and Nuclear Fuel Development Corporation, Ibaraki. - 1983.
3
- / .., .., A.JL, ..,
.., .. // . - 2011. - . 111. - 3. - . 137-139.
179
6. , , -
-
.. , .. , .. , .. , .. , ..
, , .
()
. (),
()
,
.
,
, , .
. ,
.
-.
. ,
,
, .
, , .
.
, . 1.
Tf-Ts
<0 >0
n .
<
Interfacial
resistance
OCbub^Ot^OCdryout model
OC^OCdryout
. 1.
,
,
(.. ), [1].
(
, ,
, , [2 ,3]).
[4].
.
.
, .
,
[5].
180
,
, .
,
,
[6].
[6] FZK
KFK.
7- .
, ,
.
[6]. ,
, [6]
. ,
-. . 2 .
. 3
,
.
1-2-1
1.0
s&
| 0.8
|
0.4
. 2.
----------- L = 2 5 0 MM -----------L = 2 5 0
FZK-7 - 6
-----------L = 4 0 0 MM -----------[_=400
- ......... L - 5 0 0 MM ......[_=500
- - L = 5 8 0 MM ..... .....L = 5 8 0
....L= 7 0 Q MM ........ L=700
L = 8 5 0 MM ..........L = 8 5 0
-----------L = 1 0 0 Q L= 10
. 3.
181
6. , , -
,
[7].
- .
- . . 4
. , ,
.
. 4.
1 .. //
. 1967. . 5. 4. . 647.
2 Wilcox S.J., Rohsenow W.M. Film condensation of potassium using a copper condensing
block for precise wall temperature measurement // J. Heat Transfer., Trans. ASME. - Ser. C. -
1970. - V. 92. - 3. - P.54. Risch R. Mercury Condensation. - Helv. Phys. Acta, - 1937, - V.
33--P . 197.
3 D.A. Labuntsov, S.I. Smirnov - Heat transfer in condensation of liquid metal vapor
4 M.S. Plesset, S.A. Zwick - The growth of vapor bubbles in superheated liquids. - Journal
of applied physics. - 1954. - Vol. 25. - 4. - P. 493-501.
5 B. Metais, E.R.G. Eckert - Forced, Mixed and Free Convection Regions // Heat Transfer. -
1964. - V. 86. - Ser. C. - P. 295.
6 Sodium Boiling Experiments in a 7-Pin Bundle under flow Rundown Conditions, J.
Aberle, A. J. Brook, W. Peppier. Institut fur Reaktorentwicklung Projekt Schneller Bruter. - 1976.
7 .., .., .., .., .., -
.., B.JL, .., ..
// . - 3. - 2003. - . 20-26.
182
, .
-
.. , .. , .. , ..
. .. , .
(, )
( )
-.
( -
- /
) 0,1 100 %.
,
, - -
,
, ..
-
, (),
(), () .
: , , ,
.
() , () -
. ,
- .
[1,2].
.
, , , .
- .
(
, ..)
( ).
-
-:
- , ;
- ,
;
- , ,
( ).
.
.
,
100 % ,
183
6. , , -
,
.
, -,
- ,
. (
) .
.
'
-
, /
. - (
)
/ [3]. -
/ ().
4 %, - 10 %.
- ,
-600.
184
,
- /
- /, %
0,7 0,7
3,5 3,0
1,4 1,1
8,3 9,6
1 .., .., ..
. - 2- . . . - .: . - 1990. - 360 .
2 1604.062-90 . , ,
. 1. - 1990.
3 / 1.1, .-
1076. - : . .. . - 2002.
185
6. , , -
.. , .. , ..
,
4- (Generation
IV),
.
,
.
, ,
- .
-
(CFD-) ,
, ,
,
.
CFD-
,
, 19- ,
Idaho National Laboratory (INL) [1].
, .
.
65 . .
,
.
k s , - SST RSM .
-
,
18 . ,
,
,
5 % [2].
186
,
,
CEFR -.
k s , -*> SST RSM
, 19- Idaho National Labora
tory.
,
.
, [1]
,
.
[1],
CFD-
.
1 Kurt D.Hamman, Ray A.Barry A CFD M&S Process for Fast Reactor Fuel Assamblies. -
2008.-1 8 c.
2 E.Bubelis, M. Schikorr Rewiew and proposal for best-fit of wire-wrapped fuel bundle fric
tion factor and pressure drop predictions using various existing correlations - 2008. - 73 c.
3 User Guide. Star-CCM+ Version 4.04.11. CD-adapco. - 2009. - 5048 c.
187
6. , , -
.. >, .. >
) , . , , .
-
,
() .
, ;
(
).
- ,
.
, [1],
.
.
, [2];
. 1.
. 1 ,
, -
:
,
__ _ (
rT777777T?f7?7?^777777777777W, ,
) (
. 1. -
(1) ). -
(2) ,
, ,
.
,
.
,
- .
, ,
, . . ,
, . . .
, . .
, ,
() - .
- - (!)
. [2] ,
188
, ..
,
.
.
[3],
( CPCTFA - Calculative
Program to Check Thermohydraulics in Fuel Assemblies [4]).
[5].
CPCTFA
,
.
, : ,
, ,
, .
:
(-, ).
CPCTFA , (
), (r,cp,z)
[4]:
d2(u2)/d 2 + () d(u2)/d + Q(a, ) u2 = F(a, ). (1)
: () = (2/h)-dh/dxp + (l/2A,)-dA/ckp - (l/r)-dr/ckp; <3(,) = -(r0-WX)/(a-0,048-h2);
(,) = -(r2-g-I)/(a-0,024-h:VX); - ; h -
; = + h/2; g - ; I -
; , - ,
; - , ; -
(
).
(1) :
ctj = 0 u(cij = 0,):
u2(aj = 0,) = (,)/(3(,) = 2ghl(l+ h/2ro)A.. (2)
Q(aj = 0)
V(aj = 0).
(
) :
u(ctj = 0, ) < V(aj = 0) (3)
, .. Vn(aj = 0).
ctj (aj+i= Oj + ). Oj+i (^+),
Vn(aj+i) ) Vn(aj), .. AVn(aj) = Vn(aj+i) - Vn(aj).
AVn(aj)>0, ,
3- ;
= otj
(1), .. (, )..
189
6. , , -
. 2 ,
,
: [4] - , [6] - .
U(p!V >, ^
^ S) ) ) dj >d2
< hi
(>
) V 7 ^ /
-- >4
, deg.
. 2.
. ( )
CFD FLUENT ( ) STAR-CD ()
[6]; - [4]
. 2 , ,
,
10%, , CFD
, 20%.
1 .., .., ..
//
. - 2008. - 3. - . 86 - 94.
2 .. . . 5-. - .: . - 1978.
3 .. -
// . 1984. 11. . 86-91.
4 .., .., ..
CPCTFA //
. -
2010, 20-22 2010 . - : -. - . - . 303-317.
5 .., ..
. Germany, Saarbriicken: LAP LAMBERT Academic Publishing, 2012. (E-
mail: info@lap-publishing.com).
6 A.B., .., .. -
//
. - 2005. - . 99. - . 5. - . 336-348.
190
, ..
B.C. , .. , .. , .. , ..
- - .. , .
,
,
. ,
,
,
.
,
, .
-
.
, -
[1].
,
[2].
(
, ) [3-4] -
-
, .
-
.
, ,
. ,
, .
, ,
.
,
,
.
[1]
^ + ^ ( - ) + ^ ( - ) = ( / ) 3^ - , (1)
U - (
), V - , (4 /3 ) 0 3-
a, m , - , , -
191
6. , , -
.
,
.
-
,
,
dP /. \d U
= *(/)----- (2)
dx dt
,
, ,
( 1 - )2
* () = (5)
( + 11 +
()2 ]
y ;
; = (4 /3 ) 3( + y )/^ - ; = 0 / -
; - .
Vp = 77V2 .
,
[5]
%= 6\() , (6)
() -
192
,
1 + ( 2 / 3 ) 5/3
( ) = ___________ ____________________________ (7)
1 ' 1 - ( 3 / 2 ) 1/3 + ( 3 / 2 ) 5/3- 2
.
W,
,
(8)
1+ 2
.
, (6), (8)
.
-
.
1 B.C.
// . . . .. . - : - .
. - 2002. - . 16. - . 75-91.
2 .. . .: , 1973. 495 .
3 .. // .
. . - 1964. - 5.
4 ..
// . . - 1964. - . 10. - 3. - . 351-158.
5 ., . . - .: .
-1976.-565 .
193
6. , , -
-
B.C. , .. , .. , .. , ..
- - . . , .
-
.
, ,
. ,
, .
, ,
.
, ,
- .
[1]
194
,
.
(8 = (2| / )12 ).
, ,
.
.
2
2 (4)
S (l-a )
,
,
1 + 2 1+
m
= 1+ + 3- (5)
{4!) V 2 )
1- i+"
2
. 1
p*(zoo)
10 =0,3.
*/
)
. 1. ) - (=0,5), ) -
(=2) 10 =0.3
195
6. , , -
(1), (2) ,
(Re<y<20)
Y = 1 + 2* +1.), Rera>20 (5).
2 (1 - ) ^ 4 )
, Reffl,
=2-105 "1.
.
-
1 (. 9 8
= 1+
. 2 ;
= [2].
5 /
.
.
-
. -
, ,
. ,
,
,
.
1 B.C.
// . . . .. . : - .
. - 2002. - . 16. - . 75-91.
2 .., .. . - .: . - 1986. - 736 .
196
,
-
.. , .. , .. , .. ,
.. , .. , .. , ..
- - . . , .
-
()
-,
, ,
.
- -
,
.
, ,
-, .
, - -
.
,
,
-
.
.
, 1960-1980
.
20580.0-80 - 20580.8-80,
8857-77, 22518.1-77 - 22518.4-77, 16274.0-77 - 16274.8-77.
- ,
(
) ,
.
, - ( 22518.1-
77) 14 - :
- -
;
- ;
- : 2
, 2 , , , 4
;
- (
, 17
);
- ;
197
6. , , -
- (7-10
5-7
).
-
,
, ,
. -
- ,
.
-
:
- - 0ptima-8000,
10"3' 10'4%;
- - NexION 300
10 510 6 %.
.
( )
, .
-
.
- (
102 " ", 2, 5, .1)
, -
.
, -
( 10289-2005, 50779.51-95 2335-2003).
, -:
- (22
): Ag, , Zn, As, Sb, Sn, Mg, Fe, Tl, Al, In, Cd, Na, Ca, Ni, Cr, Mn, , Co,
Au, Bi;
-
- (21 ): Ag, , Zn, As, Sb, Sn, Mg,
Fe, Tl, Hg, Al, In, Cd, Na, Ca, Ni, Cr, Mn, , Co, Au.
IQ'5 - 10'6 % , -,
198
,
()
- .
10"3-1 0 4 %.
-
. -
,
10- (
).
. -
(PbS) (BiS). ,
, , , , , , ( PbS), (
BiS), , , , , , , , , .
-
- , , .
, , , .
, -.
.
, -
.
( , 2, 2, )
- - -
JMS-01-BM2 JEOL
() - . ,
, ,
, . , 2 2
(2-10'3 2-10'4%), (2-10'2 2-10"
%), (3 10 3 4-10"4%), (1-2-10-4%),
(1-10"4%). -
-
, .
199
6. , , -
.. , .. , .. , ..
- - . . , .
- ().
,
, , , .
[1,2]
-
.
.
.
,
.
CFD
OpenFOAM
- .
, ,
- . ,
,
. ,
10 %,
.
. , ,
.
CFD
.
1. .., .., .., ..
/ . . II - . . , 1-5 1973
. - : . - 1975. . II. - . 203.
2. .., .., .., ..
- /
. . . ... .. , ... ..
.. . - : . - 1967.
200
7. ,
- -
. ,
.
,
-800
.. , .. , .. , ..
- - . . , .
-800
,
,
.
, , .
,
:
- , ,
;
- .
,
,
-1,
.
,
.
. (),
22 2,5 .
,
. ,
,
.
.
,
-800 .
:
-
4 20 500 ,
;
201
7. , -
-
, , .
.
-.
( 1 - 2 0 3/) ( 4 - 2 0 3/).
.
250, 300 .
- .
1400
1200
1000
800
600
400
200
-200
-400
-600
8.207-76 .
AI, 2 , % = 0,2-16 /1 0 ,% S (AG), % , %
1 4,7 0,6809 0,8479 0,0208 0,85
= 250 2 4,7 0,6809 0,8479 0,0720 0,85
() 0,3 0,5166 0,0317 0,52
1 4,65 0,6882 0,8550 0,0533 0,86
= 300 2 4,66 0,6867 0,8536 0,0451 0,86
() 0,3 0,5166 0,0770 0,52
,
-800
,
( )
2,5 % ,
( ) 0,8 %.
202
. , ..,
-1 -800
.. , .. , .. , ..
- - .. , .
-1 -800
,
-800,
- -1 .
-1
, .
,
, .
.
.
.
:
- ,
, 4 20 ;
-
, , .
.
-.
.
( 1-20 3/)
( 4-20 3/).
.
250, 300, 400 .
. --1
8.207-76
.
-
203
7. , -
AI, 0 2 , % = 0,2-16 /1 ,% S (AG), % , %
1.1 10,8 0,2963 0,5141 0,0087 0,52
= 250 1.2 10,5 0,3048 0,5200 0,0119 0,52
() 0,3 0,5166 0,0351 0,52
1.1 10,55 0,3033 0,5190 0,0137 0,52
= 300 1.2 10,27 0,3116 0,5249 0,0267 0,53
() 0,3 0,5166 0,0317 0,52
1.1 10,1 0,3168 0,5286 0,0221 0,53
= 400 1.2 9,75 0,3282 0,5370 0,0064 0,54
() 0,3 0,5166 0,0296 0,52
2.1 10,02 0,3194 0,5305 0,0118 0,53
= 250 2.2 9,3 0,3441 0,5489 0,0087 0,55
() 0,3 0,5166 0,0364 0,52
2.1 9,9 0,3232 0,5333 0,0160 0,535
= 300 2.2 9,25 0,3459 0,5503 0,0092 0,55
() 0,3 0,5166 0,0149 0,52
2.1 9,7 0,3299 0,5383 0,0138 0,54
= 400 2.2 8,9 0,3595 0,5607 0,0068 0,56
() 0,3 0,5166 0,0435 0,52
3.1 10,85 0,2949 0,5131 0,0097 0,515
= 250 3.2 10,45 0,3062 0,5210 0,0086 0,52
() 0,3 0,5166 0,0363 0,52
3.1 10,81 0,2960 0,5138 0,0130 0,515
= 300 3.2 10,35 0,3092 0,5232 0,0155 0,525
() 0,3 0,5166 0,0191 0,52
3.1 10,36 0,3089 0,5230 0,0189 0,525
= 400 3.2 9,84 0,3252 0,5348 0,0100 0,54
() 0,3 0,5166 0,0297 0,52
,
-1 -800
,
( )
2,5 % ,
( )
0,8 %.
204
. , ..,
.. , .. , ..
. . . .
1600 .
, .
: ,
.
600-1000 ( ),
.
900 - 1600 ,
.
,
, .
, -
.
.
,
.
, ,
.
600- 900
.
1000 - 1150 , .
,
,
.
10 /3.
.
1600 , ,
().
,
250 12 .
205
7. , -
0,01 /. 1542 ,
-
800 .
MHJI3 1600 - 800 ,
5 35 - ,
,
. ,
, .
50 .
1,0 - 0,5 , 200 -
400 /3, .
, ,
. , - ()
-11,5 780, 8
. 4 ,
, .
, -
,
.
.
,
50-100 .
10 .
500 - 1000 .
... 0,4
2 0 0 - 400 .
400 600
.
, , - -13,
. -
,
. ,
.
,
,
.
206
. , ..,
-
..
- - .. , .
.
/ . ,
, .
,
.
/
.
, , ,
. ,
, , , .
.
, , ,
,
- , ,
..
/
(),
. , ,
,
.
.
,
, .
(., ,
- . 1)
,
( ,
),
- . 2.
, ,
. 3.
207
7. , -
-
. 1.
. 2.
* 4
, ,
( ) ,
,
. 3. . ,
, , ,
, , , .
2
,
-
.
/ (
) .
.
208
. , ..,
-1200
.. , .. , .. , .. , .. , ..
, . .
-1200 -
() (),
-
.
80 , 2,9 % .
,
: ,
. ,
(), .
,
- ()
. ,
, .
.
-1200
.
, ,
[1].
(EFR, PFBR, CEFR .)
[2].
[3]. , ,
(CFD )
, 1:5.
350 . 21.
,
() (. ).
.
, .
,
. ,
.
,
. 63 -
( ) 67 -
. 7
400 .
8,5 .
209
7. , -
( , - ):
1 - ; 2 - ; 3 - ; 4 - ;
5 - ; 6 - ; 7 -
.
.
.
:
CEFR , EFR ( NEPTUN)
EFR ( KIWA).
, , .
. (
) 5,8--3
1,3-10-2,
,
. 4,6
10.
210
. , ...
. ,
.
.
: (
) ( ,
).
.
.
530
, .
5
Proline Promag Endress+Hauser Flowtec AG ().
13
().
855/1-1 854/1-1 (
). ,
(DPIV ).
(
), .
1 .., .., .. .
.
/ . -
: -. - 2010.
2 Tenchine D. Some thermal hydraulic challenges in sodium cooled fast reactors // Nuclear
Engineering and Design. - 2010. - Vol. 240. - P. 1195-1217.
3 .., .., .., .., ..,
..
-1200 / -
.
- . . - 2011.
211
7. , -
-
.. , .. , .. , ..
- - .. , .
-
: , ,
: ,
, .
, ,
.
-.
( )
,
.
(, .) - 120 .
:
- 1-7018Z (9.), 1-7033 (2.);
- 1-7059 (2.);
- USB-RS485 1-7563 (1.)
RS232-RS485 1-7520 (1.);
- KA-52F (2.);
(1 );
- ;
- .
,
(. 1).
(. 2) RS-232
.
i } f J * ? 7' "\
4 4^ S S- ^
-* 4 :
. 1. -
212
. , ..,
. 2.
.
,
.
.
RS485.
:
- ,
- ,
- ,
- ,
- ,
-
(, , , .)
,
- .
.
-
:
,
, ,
,
.
(. 3).
, ,
ASCII .
-
Lab VIEW (Laboratory Virtual Instrumentation Engineering Workbench).
:
- ;
- ();
- .
213
7. , -
Windows-
,
, Windows-95/98, ME, NT, 2000, .
Pentium
1024 768.
stendini,
.
. ,
, .
-
Martel 3001.
Martel 3001 :
- ;
- RS232.
,
( , ,
).
.
.
214
. , ..,
-
.. , .. , .. , .. , ..
- - .. , .
-
-
- , .
- 2 . I
8/20 - 20 3/, II
4/80 - 100 3/. - 450 ,
500 .
, ,
.
. ,
, 20 3/.
100 3/
(II ) 0 48x4
BZ1 -B Z 5 ,
II
.
.
100 3/.
( 0 48x4, 0 32x3,5, 0 89x4,5,
0 108x5).
.
, 1-7018Z,
1-7059, USB-RS485 I-
7563 . ,
, .
- .
.
-.
20
0,147% V = 293,98 0,433 3. , -
,
, ,
,
, .
01
1- - 0,95
8.207-76. 01 = 0,263 %.
215
7. , -
.
,
,
.
,
. -
, , .
,
.
( 90 )
1 20 3/
.
= + kG.
AEj/Ei
:
(
),
.
(),
,
() - . -
Re(x) < 0,01% ,
AEi/Ej.
AEj/Ei
97 -0,054 %.
,
8.207-76.
,
:
-
1 0,3 %;
- 2
0,8 %.
216
. , ...
2i
4 t * :
/ V
.... ;^ S S
-a,* ,
swsspswajtfswvwf
- -1
-600
-800 30 ,
-1
-800.
217
17.10.2012.
. . . 12,7. .-. . 13. 250 . 369.
-.
249033, ., . , 1.