KUPOLASTI SISTEMI

Dr Dragan Kosti, docent

1
KUPOLASTI SISTEMI
Zamenjujue forme prostorno
povrinskih sistema
Geometrijske forme kupola su
rotacione: sferne, elipsoidne,
paraboloidne
Iskorienost sfernih i elipsoidnih
oblika je manja od 50%
Osnove mogu biti krune, ali su vrlo
esto ovalne, eliptine ili poligonalne
2
KUPOLASTI SISTEMI
Konstruktivni elementi koji se koriste
za formiranje kupola su:
2. luk,
3. tap,
4. greda i
5. dvosmerno zakrivljena povr

3
KUPOLASTI SISTEMI
Zavisno od elemenata i naina njihovog
povezivanja, kupole delimo na:
2. Kuple sistema sa lunim radijalnim
nosaima
3. Kupole lamelnih sistema
Sistemi sa lamelama koje se sutiu
Sistemi sa lamelama koje se ukrtaju
4. Kupole mreastih sistema
Trajeks sistemi
Verteks sistemi
5. Kupole sistema tankih metalnih limova

4
Kuple sistema sa lunim radijalnim
nosaima

Jednostavna forma dva ukrtena luna

nosaa u aksonometriji
Luni radijalni nosai rasporedjeni u osnovi
sa spregovima za ouvanje prostorne
stabilnosti
5
Kuple sistema sa lunim
radijalnim nosaima

OSNOVNI
KONSTRUKTIVNI
ELEMENTI I
NJIHOVO
POVEZIVANJE
U SISTEM

6
Kuple sistema sa lunim radijalnim
nosaima
Materijali od kojih se izradjuju luni
radijalni nosai su:
2. elik (punozidni ili reetkasti nosai),
3. lepljeno drvo (punozidni ili reetkasti
nosai),
4. AB (redje se koristi)

7
 Kuple sistema sa lunim radijalnim
nosaima

Sportska dvorana na krunoj osnovi prenika 91,5m

20000 gledalaca
Oslonaka konstrukcija AB visine 12,2m
8
Kuple sistema sa lunim radijalnim
nosaima

Manje ergele Zobnatica u Bakoj

Topoli 1988. 9
Kuple sistema sa lunim radijalnim
nosaima

Osnova ovalna 80m * 55m sastavljena od

dva polukruga prenika 55m i
pravougaonika 25 * 55m 10
Kuple sistema sa lunim radijalnim
nosaima
Visina
manjea
17,1m
Radijalni
elementi su:
ravasti na
7.2m i
obostrano
ravasti
nosai na 5m.

11
 Kuple sistema sa lunim radijalnim
nosaima

Radijalni elementi su duine 21m, dok su ravasti

elementi 16m
Krovni pokriva je daska sa slojevitom hidroizolacijom
12
Kuple sistema sa lunim radijalnim
nosaima

OPERA u Pekingu 2001-2006

Raspon 143 * 212m
Virandelovi radijalni nosai na
rastojanju 3.8m i 1.5m na vrhu
13
Kuple sistema sa lunim radijalnim
nosaima

Radijalni nosai su medjusobno povezani

koncentrinim prstenovima
Prostorna stabilnost postignuta spregovima
14
Kuple sistema sa lunim radijalnim
nosaima

Krovni panel od legiranih sendvi obloga

Gornja ploa: titanijum,silikon-karbid i nerdjajui elik
Donja ploa: AL-Mg-Mn elina ploa 2mm
20,000 panela 6,250 razliitih veliina

15
Kuple sistema sa lunim radijalnim
nosaima

16
Kuple sistema sa lunim radijalnim
nosaima

17
Kuple sistema sa lunim radijalnim
nosaima

18
Kuple sistema sa lunim radijalnim
nosaima

19
Kuple sistema sa lunim radijalnim
nosaima

Beogradsko sajmite Hala 8, 1957.godina

Kruna osnova prenika 107m 20
Kuple sistema sa lunim radijalnim
nosaima

Luni radijalni nosai od AB

Raspon kupole 94m (osovinski )
Tri medju prstena izmedju radijalnih nosaa
Centralni disk raspona 27m 21
 Kuple sistema sa lunim radijalnim
nosaima

Centralni deo kupole je malo zakrivljena

dvostruka sferna ploa d=8cm+8cm sa
medjurazmakom 8cm
Rebra za ojaanje centralne ploe su radijalna i
koncentrina 22
Kuple sistema sa lunim radijalnim
nosaima
Obodni prsten i luni
nosai su ukljeteni
Obodni prsten je
prednapregnut, oslonjen
na 16 kosih (8x2)
oslonaca

23
Kuple sistema sa lunim radijalnim
nosaima

Prednaprezanje sa 64 snopa 6 fi 5mm u tri

grupe
24
Kuple sistema sa lunim radijalnim
nosaima

25
Kuple sistema sa lunim radijalnim
nosaima

Luni radijalni nosai AB I-preseka

Kupolu formira 80 polulukova, na rastojanju od 3.6m
Raspon polulukova je 32.1m 26
Kupole lamelnih sistema

Kupole lamelnih sistema

Sistemi sa lamelama koje se sutiu
Sistemi sa lamelama koje se ukrtaju
27
Kupole lamelnih sistema

Skladite u luci Gentil (Fra.)

Osnova raspona 100 * 24.7m
Sistem drvenih lamela koje se sutiu
28
Kupole lamelnih sistema

Auditorijum Univerziteta
u Texasu
Reetkasti lamelni nosai
koji se ukrtaju
Utroeno 350 lamela,
40kg/m2 elika
Osnova 68 * 25m

29
Kupole lamelnih sistema
Projekciona
dvorana u
Britaniji
1956.
Aluminijums
ke lamele
medjusobno
ukrtene

30
Kupole lamelnih sistema

Sportska dvorana u Hjustonu

31
Kupole lamelnih sistema
Astrodom
Hjuston
Sistem
ukrtenih
elinih
reetkastih
lamela

32
Kupole lamelnih sistema

Hjuston:
Sistem
ukrtenih
elinih
reetkasti
h lamela

33
Kupole lamelnih sistema

Odate Japan: Sistem ukrtenih

drvenih reetkastih lamela

34
Kupole lamelnih sistema

Odate: Bejzbol i vienamenska

dvorana

35
Kupole lamelnih sistema

Raspon ovalne osnove: 178 * 157 m

Visina objekta 52m
Pokriva PTFE membrana

36
Kupole mreastih sistema

Kupole mreastih sistema

Trajeks sistemi (tapovi u pravcu trajektorija
napona)
Verteks sistemi (glavni vorovi su sa tapovima
koji se sueljavaju zrakast raspored) 37
Kupole mreastih sistema

Sportska dvorana u Nju Orleansu

Vertex mreasti sistem
38
Kupole mreastih sistema

Osnova kruna prenika 207m

elini reetkasti tapovi visine 2,23m
39
Kupole mreastih sistema

Tahoma Vaington
Vienamenska dvorana
40
Kupole mreastih sistema

Vertex mreasti sistem

41
Kupole mreastih sistema

Kruna dvorana prenika 162m visine 30m

Drveni lepljeni nosai
Spoljanji AB prsten naknadno prednapregnut
Krov podaan i pokriven limom

42
Kupole mreastih sistema

SUPERIOR DOME Yooper dome

Najvea drvena kupola na svetu
2R=163,4m
Kapacitet 8.000 do 16.000 mesta
43
 14 spratova, pokriva 21,000 m
$21.8 million ($ 1050/m2)
781 tap od jelovine
Vertex kupola
Projektovana za udare vetra od 130
km/h 44
Kupole mreastih sistema

Vienamenska dvorana: Chung Shin Sports Center

Gueishan (15km od Taipeha) Taiwan
elina vertex kupola
Raspon 134,6m visina 47,6m

45
Kupole mreastih sistema

46
Kupole mreastih sistema

kupola mreastih sistema

Raspon krova je 187,2m
Glavni krov teak je oko 4.400 tona, tj. oko
170kg/m2 47
 Kupole mreastih sistema

zategnuti prsten izradjen kao vrlo moan

element, krunog preseka D=1,8m. 48
Kupole mreastih sistema
Duina tapova je
oko 10m, a njihov
prenik 65cm.
tapovi kupole su
povezani na tlu, a
onda hidraulikim
presama podignuti
na kotu 30.7m

49
Kupole mreastih sistema

50
Kupole mreastih sistema
Spojnice-vorovi su
diskovi prenika
145cm.
250 miliona USD
ili oko 6.000 USD/ m2,
to je ak i za prilike na
zapadu skupa i teka
konstrukcija

51
Kupole mreastih sistema

Vienamenska hala u Osaki (Japan)

Kupola mreastog sistema od
reetkastih elinih nosaa 52
Kupole mreastih sistema

53
Kupole mreastih sistema

Raspon kupole je 134m, strela kupole je

16m
Kupola se oslanja na 36 Y nosaa na
rastojanju od oko 14.5m
54
 Kupole mreastih sistema
Reetkasti nosai
su visine 2.5m a
duine 14.5m
Kupola je
montirana na tlu, a
zatim liftovana na
visinu od 52m
Visina objekta je
83.77m
Oslonci Y nosaa
su na koti 41.3m
55
Kupole mreastih sistema

Unutranji izgled dvorane za 44000

do 55000 posetilaca
56
Kupole ?

57