..

1680 1686

2008
 94(438)
63.3(0)51
75

( 07-01-16132)

..

:
..
..

..

16801686 .
. .: , 2008. 504 .

ISBN 978-5-85759-443-8

-
1686 . -
16801686 . -
- , -
, . -

.

.. , , 2008
ISBN 978-5-85759-443-8 , 2008


................................................................................................................ 7
1. .
- 1680- . ............................. 41
2. 16821683 . ...... 101
3. -
. -
16831685 . ................................................................................... 149
4. 16841685 . .................... 228
5. 16821685 . ...................................... 256
6. - .
1686 . ....................................................................................... 300
7. .
1686 . ................................................ 384
8. .. .
............................................. 415
........................................................................................................... 466
.............................................................................................. 474
.......................................................... 494
............................................................................................. 503


XVII -
- *,
.
XVII . . -
1618 .
XVI . , .
16321634 . . -
1634 . , -
.
1648 . -
. 1654 ., -
.
, ,
1653 ., . -
, 1667 .,
, , , ,
. -
1686 .
, -
-
, .
1686 . -
.

* , , ,
, -
, -
, -

.
8

-
.
, -

, . , -
- 1680-

, .
1686 . , -, -
,
-
. -, -

. -, -
, -
-
, ,
- . -
, -
.

-
, .
, -

, . 1680-
, -
. 1682 . -
, , -

.
-
,
1686 .; - 16801686 . -
-
80- . XVII .; -

,
.
XVII -
. -
, -
16181648 . : 1) -
 9

;
2) , . . ,
; 3)
.

,
-
,
1.
, , , -
, -
-
.
2. -
XVIIXVIII . -
-

, , , -
,
,
.
,
. -
,
.

I.
. -
1686 .
3.
,
1840- . ,
, , , -
, .
III, , -
4.
, -
, . , -
16681795 ., 1864 .,
18631864 ., .
. III , -
, ,
-
10

, . . ,

: ,
, -
: , -
. , . -
.
. 1686 ., -
-
, 5.
- 80- . XVII . ( . .
16831684 .) .
. . - -
. ,
,
6. -

. . , , ,
, , . -
, -
IV, , III, , , -
7. XX .
1686 .
, , -
. - 80- .
XVII . -
8.
1917 . -
, ,
, , ,
, ,
. 1686 . , -
. -
- -
, ,
.
. -
XVII . ,
. , -
. , III
,
, -
, , , , -
 11

. .
, ,
. ,
,
.

, . , -
, ,
, . -
. ,

,
9.
. , -
, , -
1670- 1680- .
. -
,
.
. , , -
10.
. , , ,
-
11.

. . ,
,
, . -
,
,
12.
1945 . -
XVII . . 13. -

1990- . 14.
, - 1680- . 15.
. -
, : -
-
, (
), -
, ( ),
,
12

( . ). ,
XVII .,
.
,
, , , -
.
. - 1680- .
-
1667 .,
, ,
. - , ,
-
- (1683 .)
(1684 .). , -
, ,
. - -
-
. , -
, -
( . . .) . -
, ,
,
, .
,
, -
. ,
.
, , 9-


. <...>, . -
, , -
16. -
1994 .
-
1686 . ,
. ,
,
17.
- , -
XX .
. -
, ,
 13

.
, -
.
- . -
,
-
. -
,
- , -

. ,
.. . - -
1686 ., . -
, ,
. .. , -
6- ,
- 1686 ., .. .
, -
.
, -
XVIIXVIII ., . . ,
- -
. -
.
,
-
.
, -
, -
. , -

, .
1686 ., . , -
- -
. ,
. 9- -

-
, 18.
. .
, , -
1667 . -
, 1681 .
14

, ,
19.


. 20. ( -
.. )
9- -
. 9-
. . e 21.
1688 16881689 . -
. .
. 22. - 16861696 .
- .
- 1686 .,
23.
- -
1680- . -
. -
. ,
, .. . . -
- 24.
, -
25.
XIX XX . -
1686 . ,
.

. -
, -
, -
. , ,
, -
, -
1680- .
- -
.

II. , -
1686 . .. -
- (17371814), ,
- ,
26. .. - (17881850)
(1- . 1822 .)
 15

-
, -
, , ,
. , -
, .. 27.
, 1852 .,
-
XVII ., . . -
, XVII .

XIX. - -
, <...> -
. ,
, , XVII- . 28.
- -

. .. -
. .
1680- ., -
-
, II. -
, ,
, -
, -
, . . , -

29.
1680- .
.. , -
. , -
-
( . ), - 16831685 .
, , .. -
-
30, , -
. ,
, -
, , , -
- , -
31.
.. -
, --
, -
16

, , ,
, .
, .. , -
,
<...>. , ,
,
, .
,
, -
. , -
III, . .
32.
.. , -
,
- 1686 .,
. -
, .
- ..
, -
. - -
. -
. , ,
, -
. , -
, ,
, , -
, -
, 33.
, , ,
- , -
,
1667 . .. ,
, -
, ,
,

.
- 1686 . .. -
XVII . -

. -
:
, ,
 17

;
, -

, . . . , -
, , -
,
. , -
, , , , -
, -
( ) 34.
.. -
- -
XVII . ,
, .
.. . -
9- ,
,
( , , 18631864 .) .. 35.
.. ,
- 16671686 .,
. . , -
, -
100 36.
.. . 37. , -
: -
38.
, ,
1686 . .. , , , -
,
III . , , -
, ,
-
39. , .. , .. -
. , -
1686 . -
. .. -
40.
-
.. . , ,
,
. 1686 .
, -
224 . ..
18

.
,
. : -
<...>, -
. .. , -
, ,
, . -
, , -
, -
.
(. . , ). -
,

- - .
.. , , [-
] -
41. 9- , -
, ,
.
-
. -
( ),
,
- ,
1686 .
, 1686 .
, -
- XVII .,
.
, -
, ,
, -
.
19201930-
, - XVII .
.. , -
- 16831684 . 42.
,
,
.
- , -
XVII .,
1954 . 300- .
 19

1949 .
.. .. , -

. ,
1684 .,
,
, -
. -
, ,
, , -
.. -
. .. , III
43. -
- ,
,
; . -
, -
44, 45.

46.
, -
.
1950 . .. , -
-
1687 1689 . -


47.
1950 1952 .
.. .. 48. ..
(, , ,
, , ) -
49. -
50. .. -
, , -
,
-
-
51.
, -
52.

, -
20

- 53,
54.
- 16791686 . .. -
. -
, ,
, , , , -
; -, -
- .
-
- . ,

. -
1683 . -
,
1684 . , . -
-
.
.. -
, .
,
-
55. , -

56. ,
, , , ,
. -
16841685 .
, -

57.
, .. ,
- , -
, - -
.
1687 1689 .
1686 . ,
, , -

58. 1686 . -
,
- 59.
.. , -
60. -
 21

- 16791686 .,
.
- (26 1686 . . .)
1686 .
.. ,
, .
, .. -
, , -
-
. .. -
-
- -
, III
-
.
16851686 .
.
- 1667 . -
1686 . .. .
16671682 ., ,
.. .
-
16671686 . , , -
, -
,
61. , -
- , -
,
, XVII . -

, , 62. -
: ,
( 79), ( 159) .,

, . .
. .. - -, -
. .. , .. -
63.
.. ,
- , -
. - ,
: ,

22

.
,
-
, , , 64.
, ,
, -
, -
,
( )
65.
,
66. 1684 ., -
, ,

67. ,
.. , -
,
-
,

.
-
.
, -
-
. ,
XVII .,
-
, 68.
.. .. -
, -
1670
1680- . 69.
1958 . . -
, -
70. ,

<...>, 1686 .
. -

71. ,
.
. , .. .. -
 23

- , , -
,
1684 . .

72. , ,
, -
73.
- 16701680- ., -
,
1686 . .. , -
, .. 74.
1980 . .. -

. ,
,
75.
1980- . -
. -
.
1990- . .
.. ,
.. , .. . , .. -
, - 8090- .
XVII . 76.
19801990- . XVIIXVIII .
.. .. -
, 1686 .
, , -

, , 1699 . 77.
.. .. ,
- 16801690- . -
,
, , . . . ,

,
, 1667 .,

. , -
,
, ,
.
,
24

. , ,
.. ,
, (
, -
); , -
, -
.
, . . -
. -
-
. - ,
. , .. ,

. ..
,
78.
1980- 1990- .
.. . 1686 . -
, - XIV
XVII . ,

. - ,
, ,

. -
,
, 79.
1686 . 1680- .,
, .. .
1950- .
.. .
-

.
- 1680- . :
- . . -
.. , -
,
-
, (-
. . .) ,
., -
80.
 25

.. , -
, XIX . .. ,
,
I, .
,
. ,
,
81.
.. -
.. . -
9-
, -
, -
- 82.

XVII . -
-
-
,
1686 . , -
,
.
- -
80- . XVII .
83. ,
XX .
,
. : -
-
, -
, ,
.

III. 1686 .
, . -
, , -
, -
. -
,
, ( )
.

.. , -
26

, , . , -
,

- XVII .
- .
1686 ., -
. -
,
, .
- ,
, -
84. , , -
, , 85.
, , : -
,
. 1686 ., -
, , -
, ,
86.
.. .. -
,
-. -
1648 . :
-
,
1648 .
, , -
. -
XVII XVIII ., .. -
1663 .
, ,
. -
1667 . , -
. , -
.
- XVII ., -
, , -
87.
.. 19201930- . -
,
. .
, 1667 .
1681 ., , -
 27

1674 . . 88.
.. , -
,
, , , -
,
. .
89.
- -

. , . , . 90.

, ..
.. 91.
XVII . , , , -
, -
.

.

1686 . . ,
- .. -
- 1667 1686 .
, 1654 . 92.

IV. - -
1686 . , -
. ,
,
. -
, , ,
. -
.
- -
, 93.
, -
XVII . -
94. , ,
-
.
,
- XVII ., -
XVIII . -
28

,
,
95 96.

,
. - -
, , -
, -
.
, , , -
,
. -
.. , -
,
. ,
. , -
,
97.
- -
, -
98, -
-
99.
XVIIXVII .
,
100. . ,
, XIV
XX ., .
1686 . - , ,

, 101.

V.
. - 1686 .,
. -
. -
- ,
.

, -
.
, , -
, , .
 29

. . .
1775 . -

. (-
1- ... 1836 .), -
, 1781 .,
, -
.
, -
. , . .
, ( -
), , , , -
, , ., , , -
., . . 102.
. ( Acta regum et populi Poloni 103)
. ,
- 16831686 ., -
( 179, 180, 181) .
-
, , -
(, , . .), -
, -
,
.
, -
. ,
, (
) -
, ,
, , .
-
XVIII .
, -
, -
, , ,
.
XVII . , . . ,
, .
- .
,
104, , -
, -
105. -
30

. -
, Volumina
legum 1710 . 106.
79 107.
, ....
, , -
.
-
: 1) ; 2)
, ; 3)
. , -
, .
. , ,
1686 ., , -
- , 1684 .
.
-
16811686 . -
(1681 .), (1682 .),
() (1683 .).
( ). , -
(), 1682 . ,
-
. -
.

(. ) , -
, -
, . . -
,
. ,
. -
. , ,
. .
, -
. .
,
XIX . 108.
1684 ., -
-
. , , -
Epistolae historicum familiarium
109.
 31

. (1681 .), . -
, 1685 .
,
. -
1684 ., -
1686 . -
. , , -
, ,

, . . -
1686 . XIX . 110.
-
, ,
.
, , .
- -

, ,
. ,
, -
- -
, ,
, -
. .
, -
, , .

,
.. .
, XIX . 111,
, . 112.
, - , -
.
,
,
.
, -

deliberatoria. ,
, ,
( ), script ad archiwum
, Volumina Legum,
32

. -
, ,
.
senatus consilia,
, , senatus consulta.
-
. - -
16831684 . -
, .

113.

VI. -
,
( 79), , -
, , .
5 : 1)
; 2) ,
-
; 3)
,
; 4)
, -
, , -
; 5)
() .
, -
.
, ,
. ,
-
.
, -
, , . . -
*. -
, -

* (, , ) -
. -
, ( ) ( -
). . 1684 .
: -
, (. . , .
. .) (. . 79. . 1. . 214. . 128130).
 33

, , , ,
, ,
. -
, -
.
16811686 .
. , -
. ,
, ,
- .
-
. , ,
, . , -
.. -
, -
.
, -
-
. ,
-
,
,
, .

. . , -
. -
,
.


, , ,
, .
,
( 96), ( 93) -
( 123). , -
80- . XVII ., , -
, - -
16831684 . 114 - 1684 . -
- 115.
-
, -
. :
1) ; 2) , -
34

, ,
, ; . ; 3) -
, -
, -
, ,
. . , -
,
116,

XVII . , -
.

,
. , -
, , 117.
.. -
, 1723 .
-
, .
, -
118.
, , -
-
, - 16801686 . -
. .
-
, . . ,
- - ;

, -
. -
, , ,
. , -

,
,
- , -
.

, -
-
, .
 35

***
, -
, , -
, -
, ,
-
.
.

. , -
, .

1 .. : ,
// .
. . . .. . ., 2001. . 1316.
2 .. (
19701990- .) // . . 9394.
3 Lelewel J. Historia, obraz dziejw Polski // Dziea. T. 7. Warszawa, 1961. S. 375; Tego.
Dzieje Polski, potocznym sposobem opowiedziane // Ibid. S. 179.
4 Rogalski L. Dzieje Jana III Sobieskiego, krla polskiego, wielkiego ksicia litewskiego.
Warszawa, 1847. S. 240, 255.
5 Szujski J. Dzieje Polski. T. 4. Lww, 1866. S. 98100.
6 Jabonowski A. Krzysztof Grzymutowski, wojewoda poznaski. ywot. // rda dziejowe.
T. 1. Warszawa, 1876. S. CICXIV.
7 Darowski A. 30 lat traktatw pokojowych (16561686) // Szkice historyczne. Seria 2. Sankt-
Petersburg, 1895. S. 551552.
8 Lenkiewicz W. Udzia Rosji w pokoju Karowickim 1699. Lww, 1901.
9 Konopczyski W. Dzieje Polski Nowoytnej. Warszawa, 1936. S. 108111. Tego. Polska a
Turcja. 16831792. Warszawa, 1936. S. 16, 23.
10 Laskowski O. Jan III Sobieski. Lww, 1933. S. 175, 262264, 291.
11 Piwarski K. Polska a Francja po roku 1683. Krakw, 1933. S. 39; Tego. Midzy Francj a
Austri. Z dziejw polityki Jana III Sobieskiego w latach 16871690. Krakw, 1933. S. 45. Tego.
Osabienie znaczenia midzynarodowego Rzeczypospolitej w drugiej poowie XVII wieku //
Roczniki Historyczne. Rocznik XXIII. Pozna, 1957. S. 252.
12 Czoowski A. zy krla Jana III. Epizod z przeszoci kamienicy krlewskiej we Lwowie //
Ksiga pamitkowa ku czci Oswalda Balzera. T. 1. Lww, 1925. S. 163182.
13 - : Wjcik Z. Traktat Andruszowski i
jego geneza. Warszawa, 1959; Tego. Midzy traktatem Andruszowskim a wojn tureck. Stosunki
36

polsko-rosyjskie 16671672. Warszawa, 1968; Tego. Rzeczpospolita wobec Turcji i Rosji. 1674
1679. Studium z dziejw polskiej polityki zagranicznej. Wrocaw, 1976.
.: idzy Wschodem i Zachodem: Rzeczpospolita w XVIXVIII wiekach. Studia
ofiarowane Zbigniewowi Wjcikowi w siedemdziesit rocznice urodzin. Warszawa, 1993. S. 112;
KH. Rocznik CIX. 2002. 3. S. 912.
14 Wjcik Z. Jan Sobieski. Warszawa, 1994 (1- wyd. 1983). S. 374379; Tegoz. Rokowania
polsko-rosyjskie o pokj wieczysty w Moskwie w roku 1686 // Z dziejw polityki i dyplomacji
polskiej. Warszawa, 1994. S. 3855; Tego. Epilog traktatu Grzymutowskiego w roku 1686 //
Trudne stulecia. Studia z dziejw XVII i XVIII wieku. Warszawa, 1994. S. 2945.
15 Wjcik Z. Rokowania polsko-rosyjskie... S. 38.
16 Wjcik Z. Rokowania polsko-rosyjskie...; Tego. Jan Sobieski... S. 374379. -
. : Wjcik Z. Zmiana w ukadzie si
politycznych w Europie rodkowo-Wschodniej w drugiej poowie XVII wieku // KH. 1960. . 1.
S. 53; Tego. Znaczenie wieku XVII w historii stosunkw polsko-rosyjskich // Z polskich studiw
slawistycznych. Seria 2. Historia. Prace na V Midzynarodowy kongres slawistw w Sofii. 1963.
Warszawa, 1963. S. 91; Tego. Dzieje Rosji. 15331801. Warszawa, 1971. S. 174175, 210; Tego.
Midzynarodowe pooenie Rzeczypospolitej // Polska XVII wieku. Pastwo spoeczestwo
kultura. Warszawa, 1974. S. 40; Tego. Dyplomacja polska w okresie wojen drugiej poowy XVII
w. (16481699) // Historia dyplomacji polskiej. T. 2. 15721795. Warszawa, 1982. S. 235237.
17 Wjcik Z. Epilog traktatu Grzymutowskiego...
18 Perdenia J. Stanowisko Rzeczypospolitej szlacheckiej wobec sprawy Ukrainy na przeomie
XVIIXVIII wieku. Wrocaw, 1963. S. 4758.
19 Serczyk W.A. Historia Ukrainy. 3-e wyd. Wrocaw; Warszawa; Krakw, 2001. S. 130.
20 Bendza M. Tendencje unijne wzgldem cerkwi prawosawnej w Rzeczypospolitej w latach
16741686. Warszawa, 1987. S. 141223.
21 Ibid. S. 203212.
22 Maro J. Echa traktatu Grzymutowskiego na sejmach 1688 i 1688/89 r. // Studia z dziejw
nowoytnych. Wrocaw, 1988. S. 9394.
23 Kamiski A.S. Republik vs Autocracy. Polish-Lithuania and Russia 16861697. Cambrige
(Massachusetts), 1993. P. 1, 71.
24 Traktaty pokojowe pomidzy Rzeczpospolit a Rosj w XVII wieku.
XVII . Krakw, 2002. S. 721.
25 Ibid. S. 4865.
26 - .. 1800 . . 3. .,
1897. . 157.
27 - .. . ., 1903. . 318320.
28 . -
XVII- . ., 1852. . 2324.
29 . . ., 1856. . 8398.
30 .. . . 1.
. ., 1858. . 125137.
31 . . 152169.
32 . . 125, 169172.
33 .. . . 6. ., 1991. . 180181.
34 .. . . 7. ., 1991. . 361363.
 37

35 .. XVII //
. ., 1865. 2. . 68.
36 . -
1673 // . 1898. . . 119.
37 .. -,
// . . 40. ., 1883. . 52; -
. -
// . . 115. ., 1903. . 159161.
38 . . . . 165.
39 .. . ., 1996. . 462, 514, 516.
40 .. 9 . . 3. ., 1989. . 332.
41 ..
1686 . , 1904. . 124.
42 .. 16831684 . //
- . -. . 2.
., 1928.
43 .. -
16861689 . // . . . 14. ., 1949.
. 154155.
44 . . 165.
45 . . 171.
46 .. XVII . //
XVIIXVIII . ., 1966. . 8081.
47 .. 1687 1689 . // .
. 33. ., 1950. . 158172.
48 .. 1686 . . ., 1950.
.. - XVII . ( -
1667 . 1686 .). . ., 1952.
49 .. 1686 . [ ] //
. . . 2. ., 1951. C. 8890.
50 .. 1686 . . ., 1950. . 84.
51 .. 1686 . ... C. 9, 11; .
1686 . [...]. C. 85, 8990.
52 .. 1686 . ... C. 3.
53 . . 378379.
54 . . 320323.
55 . . 280320, 297, 307, 323330, 346, 399, 406, 408411, 422, 604, 623, 681.
56 . . 194, 355, 439440, 546.
57 . . 565.
58 . . 678681.
59 .. 1686 . [...]. C. 98.
60 .. 1686 . ... . 596650.
61 .. - XVII . ( -
1667 . 1686 .). . ., 1952. . XIX.
38

62 . . III, X.
63 . . 47 ( 1).
64 . . 424.
65 . . 484.
66 . . 493.
67 . . 505.
68 . . 510511; .. - ... ... . 20.
69 .: . . 1. ., 1956. . 322323; . -
. XVII . ., 1955. . 531536. (
.. .); . . 1. , 1953. . 321, 328329.
70 . ,
16831699 . . ., 1958. . 1.
71 . . 5960.
72 . . 6568.
73 . . 90.
74 .. 7090- . XVII . -
// . -
, 1968. . 167172.
75 .. - XVII .
( ) // . . 105. ., 1980. . 287288.
76 . XVII . ., 1999. . 271, 273; ..
, : 16861699 . // . . 5. ,
1993. . 6; .. - ... . . X.
77 .. // -
. ., 1981. . 271272; . , , XVIIXIX . //
. . ., 1995. . 63; . -
//
: . ., 1996. . 72; .
XVII . ., 1999. . 340; . -
// - . . 1. , 2000.
. 343344.
78 .. , 16861699 . // -
. . 5. , 1993. . 2930; . -
XVII XVIII . // : . .,
1997. . 8999; . (1683
1699 .) // , -
XVII . . 2. ., 2001. . 295307.
79 .. - 1686 . // -
. 1987. 3. . 2743; . 1686 .
// Przemiany w Polsce, Rosji, na Ukrainie, Biaorusi i Lit-
wie (druga poowa XVII pierwsza poowa XVIII). Wrocaw; Warszawa; Krakw, 1991. . 182
205.
80 .. // . -
XVIXVII . ., 1989. . 199215; .
(16761689 .) // . 2003. 4. . 2646; .
// . . 99. -
 39

. 1995 . ., 1998.
. 3436 .
81 .. . ., 1990. . 3133.
82 .. --
7090- . XVII . // -
: : . . 1. , 2000. . 110120.
83 . .: .. -
...; .. ...
84 .. . ., 1995. . 380384.
85 .. . ., 1992. . 59.
86 .. ... . 377, 390.
87 .. //
. ., 1914. . 1. . 245253, 261263; .
XIX . // . . 23; .
. , 1990. . 228.
88 . - XVIIXVIII //
. . 19. i . . 3. , 1934. . 118119; .
. . 2. XVII // i
. . 18. i. . 2. , 1932. . 103104.
89 I.. Ii . i, 1990. C. 208. -
1957 . , .
1990- .
1667 . .. . .: .. i i i -
i 5070 XVII . , 1961. . 207208.
90 i . i i //
-ii . . 1. , 2000. . 348357; . -
i - (-
XVII .) // . . 2. , 2002. . 261275; .. -
. i i 16481714 . , 2005. . 346356.
91 i .. .. . . 8. . , 1999.
. 210211; . i. , 2002. . 79; .. .
.
92 .. : //
. 2003. 4. . 46.
93 Battaglia Otto Forst de. Jan Sobieski krl Polski. Warszawa, 1983. S. 266, 276278. 1-
.: Battaglia Otto Forst de. Jan Sobieski Knig von Polen. Eintiedeln; Zrich, 1946.
94 OBrien C.B. Russia under Two Tsars. 16821689. The Regency of Sophia Alekseevna.
Berkley; Los Angeles, 1952. P. 85104; Lewitter L.R. The Russo-Polish Treaty of 1686 and Its
Antecedents // The Polish Review. 1964. 34; Hughes L. Sophia Regent of Russia. 16571704.
New Haven; London, 1990. P. 191193.
95 . (16841699) // 300 .
XVII . , 1988. . 272285.
96 . (16871700) // -
( ). Budapest, 1999. C. 198210.
97 . - 14001700 . //
- . . 2. , 2002. . 128135.
40

98 . .: Zernack K. Die Expansion des Moskauer Reichs nach Westen, Sden und Osten
von 16481689 // Handburg der Gescichte Rulands. Bd. 2(1). S. 123152.
99 . .: Zernack K. Polen und Ruland Zwei Wege in der europaische Geschichte.
Berlin, 1994.
100 . .: Eckhof E. Venedig, Wien und die Osmanen. Umbruch in Sd Osteuropa
16451700. Mnchen, 1970.
101 Leitsch W. Russo-Polish Confrontation // Russian Imperialism from Ivan the Great to the
Revolution. New Brunswick; New Jersey, 1974. P. 132, 152.
102 Grzybowski S. Teki Naruszewicza. Wrocaw, 1960. S. 1013, 1522, 2258.
103 Ibid. S. 7.
104 . . 2. . 770786.
105 Traktaty pokojowe pomidzy Rzeczpospolit a Rosj... S. 103118.
106 VL. T. 6. S. 7382.
107 . .: . . 79. . 1. 1686 . . 6; . . 224. . 607 .702 .
108 Wjazd janie wielmonych: Krzysztofa Grzmutowskiego, wojewody poznaskiego <...>;
Marcjana Aleksandra z Kozielska Ogiskiego kanclerza w. ks. lit. hrabi na Dubrownie <...>;
Aleksandra Przyiemskiego, podstolego koronnego <...>; Jana na Potoku Potockiego kasztelanica
kamienieckiego <...>, posw penomocnych do Moskwy do Jana Aleksiejewicza i Piotra
Aleksiejewicza braci rodzonych, carw rossyjskich, roku 1686, d. 19 lutego // DP. T. 2. S. 4156.
109 Zauski A. Epistolae historicum familiarium. T. 1. P. 2. Braunsberg, 1711.
110 Zdanie sprawy przed krlem Janem III z poselstwa do Moskwy, zacztego w roku 1685, a
skoczonego dnia trzeciego maja 1686 przez Krzysztofa Grzymutowskiego, wojewod poznaskie-
go // DP. . 2. S. 335.
111 DP. . 2; Listy z czasw Jana III i Augusta II, wydane przez G.B.U. i Wadysawa
Skrzydyk. Krakw, 1870.
112 rda dziejowe. T. 1. Krzysztofa Grzymutowskiego, wojewody poznaskiego listy i mo-
wy. Wyda A. Jabonowski. Warszawa, 1876.
113 Theiner A. Monuments historiques relatifs aux rgnes dAlexis Michaelovits, Fdor III, et
Pierre le Grand czars de Russie extraits des Archives du Vatican et de Naples. Rome, 1859; Relacje
nuncjuszw apostolskich o Polsce od roku 1548 do 1690. T. 2. Berlin; Pozna, 1864.
114 . . 10. . 451453; . 11. . 4151, 141154, 241.
115 . . 6.
116 , .. - -
. . . 1. ., 1858. . 281293; i . . . . 348385; .
. 11. . 88, 164.
117 . . 10. . 256257, 287289; , -
. . 4. .,
1836. . 429433; . . 4. . 505509, 519525.
118 .. // . .. . . 1.
., 1890. . 3940, 89100. . : // . . [10].
. ., 1903. . 578.
 1

.
-
1680- .

I. XVII . -
, ,
1. -
1648 . , 1654 .
- , 1655 .
. 1656 .
- , -

. -
, -
, -
.
. 1657 . -

, .
1660 . -
. -

1667 ., , -
, . XVII .
.
XVII . . -
-
. -
, ,
, , .
, ,
, 50%. , -
.
42 1

-
XVII .
. XVI .
, -

.
, -
. -

.
. , -
, -
, -
. , - -
-
,
, .
XVII .
. 16181648 . -
, , -
. , -
.
.

. , -
- -
.
, XVII . -
, , , ,
-
.

, -
,
. ,
-

.
,
. -
.
-

 43

.
(1572 .) , -
pacta conventa .
-
, ,

.
, -
. 1652 .
liberum veto,
.
XVII . -
, -
.
XVII . -
. 1660- . -
-
. ,
, -
(. . vivente rege), ,
, .
- ,
, , , -
16061607 .
. ,
1666 ., . -
(1668 .) -
, . ,
. , ,
2. -
1670- . .
.
1669 ., 16701672 . .
XVII . -
.
- , -
, . , -
, , -
,
. -
1670 . ,
,
, -
44 1

. -
,
-
. -
.
16601670- . -
XIV, , . .
.
, -
- , 1660 . -
3. -


- .
-
.

- . ,
, 16601680- .
, , -
vivente rege. ,

, ,
.
, -
, , -
- ,
(-
jurgieltnik), . -
, , -
, ,
, ,
, , ,
.
,
. -
, , -
, .

-
, .
1666 . .. -
, , -
 45

, -
.
, -
. -
.
1672 .
. , , -
, .
, . .
1673 . - ,
,
. .
1674 . III -
. , , -
.
, 1680 .
-
,
. ,
-
.
, -
. ,
- ,

, .
, -
-
. -
, .
, , -
. -
, -
.
,
4. , ,
, .
(16741679 .) -
, -
, , , -
.
, , -
5.
46 1

,
6,
(1675 .) (1677 .). 1677 .
-
() .

. 16781679 . -
-
. ,
- , -
.
-
- , -
, -
.
, , -
, () (-
), . -
1677 .

1676 . 22 270 13 000
*
,
7.
, -
.
-
. 1676 . -
,
**. -
( ), -
. -
,
,
1678 . . . 1676 . 8.

* (stawki odu), ,
, ().
, , ,
, - . . -
, , 10%.
** XVII . -
, . -
, .
 47

16781679 . -
. 2
1679 .
.
9. 28
-
(. . )
, , , -
, , , -
, 10.
,
. -


11.
-
: ,
,
; ; -
, , ; -
, ( ) -
12. 1679 .
. -
, , -
1500 13. 1680 ., , , -
-
. . ,
, , . ,

14. .
, -
,
.
,
,
. ,
, ,
15. - , -
, XIV
, -
, -
. ,
16.
48 1

-
. - 16721676 . -
, , 1667 .
1670 . , . -
- 1670- . .
,
( ), -
-
-
. - , 1677 . -
, 1676 .
- -

17.

II.
- . -
,
. ,
, -
. III , -
-
. , ,
,
, -
.
, - .
,
17 (7) * 1678 .,
, ,
200 . 18.
, ,
,
. -
, -

. .
-
. . -
1679 . 19.

* , , -
. .
 49

, -
.
1679 . ..
, 20.
-
,
. 16781679 .
.. .. ,
.
: ,
1667 .,
600 . , , -
5060 . . -
: -
10 . 5 . .
- -
( 1680 .),
21.

-. -

, . -
( 200 . ), -
.
- ( ) 22.
, -
, -
- -
- . 1680 .
.. ,
(, -
) , , . To tedy ju
nie majc ullum do zawarcia z Moskw ligi impedimentum, nieomylnie si ta midzy
nami sklei colligatio; a przez to offendemus Turczyna, gdy przeciw niemu unitis armis
et animis czyni bdziemy. To i cesarzowi Jmci, i jego expedit interessom z nami w t
tripl-allians wchodzi czego sam <...> yczy, i toties quoties declarowa, e bylicie z
Moskw weszli w lig, tedy i on tosz z nami uczyni *, .

* , -
, , , -
. -
, <...>
, , ,
.
50 1

,
. -
,
, , -
- , . Uway trzeba,
jako nam potrzebna rzecz jest koczy z Moskw *, 23.
1680 . -
,
24. -
.

III.
- 1680- . ,
1686 . .
-
. , , -
. .
, . - -
6070- . XVII . . ,
. .. 25, 1680- .

26.

,

,
. 1667 .

,
. 1670- .
,
27.
. -

,
( 79
).
-
. 1680 .
.. .

*
, -
.
 51

.. , -
- 28.
.. -
. 1654 .
.
, -
( ).
, 1656 . , -
. ,
- 1669
1670 . , 1670 . 29.
.. , -
, -
30.
.
, - .. .. ,
<...> , -
, , -
... 31.
. -
32.
..
, , -
: 16801681 . -
33, 1682 . 34,
.. , -
16821689 . -
35.
, , ,
, , , -
.. .. 36.
, -
, ,
37. -
38. , -
.. , 1682 .
,
39.
. 16801686 . -
. . awizw, -
,
, .
- ;
52 1

,
, ( 16811685 ., , -
) 40.
, , -
, .
-
(Augustyn Pohoow Konstantynowicz),
-
. -
1686 ., .
,
41.
1671 .,
, , . 1674 ., -
, . , . . . ,
,

42. 1674 .
, 1685 . .
1703 . *.
. , -
,
, . -
, .
-
, ,
. , ,
, .
, ,
[] , . -
-
, , -
-
, ,
(. . .) ,
[] , 43. -

- .
.
1683 . .. ,

* -
. .
 53

, , -
,
. , ,
, , -
,
, , 44.

, 45.
, , -
. 1680 .
, - 50 -
: ... ,
<...>, ,
, , -
, , .
1681 . , , -
. -
5 46. 1682 .
.. , (, 1670- .) -
80 .
, . . . -
, ,
. : 18 (8)
1682 . -
. , -
, . -
. 4
10 .
. , . 47.
1682 . . ,
10 , . -
, .. , -
, , -
,
48. 1683 .
4 (2 15 ,
11 7 ), 2 10 49. 1685 .
.. , . -
-
50. , .
.. : Jakom ustnie zmiankowa przed Wmm panem e com kol-
wiek moiej yczliwoci wywiadcza za ywota zeszego Jem Pana hetmana [. ]
ku dobremu caego chrzeciastwa y wzgldem Litwy (? . .) domku moiego, i z
54 1

aski carskich wieliczestw atestacio jest mi wydana, w tem i teraz bez naruszenia
sumienia moiego zostawa nie bd, zaczym adnych datkw nie potrzebowaem i nie
potrzebuje. Jednak nie gardzone ask wywiadczono par dwie soboli dwudziestu przy-
jowszy, zostawam... * 51. , . -
.. . , -
, . .
1683 . , , -
, -
, ,
52.

. , . . -
, 1632 ., -
. 1650- .
, - ,
, , (. .
1660 . - 16631664 .).
, , . -
1670 . . 1670- . . -
.
,
. 1674 . -
, -
III 53.
. -
. 1686 ., ,
.. ,
(. .
. . . .), (. .
. , , , . . . .) 54. ,
. -
. ,
, -
,
(. . )
55.

* : ,

[. ] [ ] ,
;
, , -
, , -
... (. . 79. . 1. 1685 . . 2. . 111112).
 55

,
. . , -
- ,
- ,
. . 56, (namiesnik) -
57, , .
, . -
58. ,

( , . . ) 59.
1683 . . .
. -
, ,
. . , nie idzie [. -
] o krzywdzie stanu szlacheckiego, ktrej adnej najmniejszej na cach i mytach,
nie tylko szlachta ale ani mieszczanie nie maj, ktrzy si handlami nie bawi, ale tylko
o kupcw, midzy ktremi Jm Pan w-da trocki i bracia Jm poocki [ -
] i mcisawski [ ] s najwiksi kupcy, bo nie tylko
prywatni ludzie stanu kupieckiego, ale cae miasta i societates nigdy tak wiele pienk i
lenych towarw, nigdy tak wiele strugw do Rygi nie prowadz, ani ztamtd soli i
inszych merces nie wywo, jako kto z Ich m. PP. wojewodw pomienionych, i to Ich
mw boli kiedy si skarb od ich handlw upomina podatkw jako od kupcw <...>. Ale
nie tylko sami Ichm nadder wielkie hahdle prowadz, ale te kupcw i ydw bior w
swoje protectie *. , :
...strugi moskiewskie pod swoj przeprowadz protecti ** 60.
,
, - . -
, 1683 . () .
( )
61. , .
1686 .
. 1686 . .

* [. ], -
, , -
, , -
[ ] [ ] ,
, -
, -
, , -
, , , <...>.
,
.
** ... .
56 1

.. , -
, , ( ,
-
), .
.
. 18- ,
<...>
. 1667 . -
, -
.
..
( ) 62. -
, .
, -
, . 1683 .,
.
, , , , -
..
. . -
600 63.
1669/1670 . ,
64. . -
, -
, .. -
. , -
,
, -
. 1681 . ..
, -
.
65.
1680- . . ,
. . . , ,
: ...takemy rosli i starzali si prawie rwnie, yjc
w braterskiej mioci; acz adnego pokrewistwa nie majc tyle wzgldem cnotliwych
spoieni i usugami Ojczynie w wielu okazyach wesp penionemi zwaszcza na
kommissyach z Moskw traktowanych * 66.
-
,

* ... , , -
- , , -
, , .
 57

,
. , ,
. -

.
,
.
,
- .
16541667 .
. ,
. , -
1686 .

IV. 1680 . .. -
.. .

20 . 67. , -
,
.
, -
. Za tak tedy Moskwy ochot, ju by cesarz Jm, exclusa omni
cunctatione, ad offensivam z nami braby si mia colligationem, gdy si opuszcza i
upuczsza nie godzi okazji, kiedy sama Moskwa ultro quaerit, et ambit, czegomy
pragnli. <...> pokimy jeszcze poniekd powtpiewali, jeeli si Moskwa etiam po
ustpieniu zaprosow pieninych ad offensivam miaa resolwowa ligam; lecz kiedy to
ju sublatum jest dubium velis remisqae do tej nam trzeba bra si i chwyta
okazji *, .. ,
. -
,
, ,
68.
, -
. -
, 69.
III .
, .. .. -

* , , -
, , ,
, . <...> ,
, , -
, , ,
.
58 1

, -
70. O Moskwie za nie podobna wypisa, co to s za
ludzie? Offensivam bellum cale de-traectarit, defensivum za takiego potrzebuj,
ebymy si casu necessitatis splnie i wzajemnie posikowali, to jest jeeli oni nam
pitnacie, albo 20 000 suppeditabunt wojska, tedy my vicissim tak wiele im doda
mamy. Uway tedy co to za proportia, bobymy jednego onierza naszego za 50 ich
nie dali *, .. . Ta szalona
Moskwa wielkiej godna jest nagany: co to za ludzie? . Jako z nimi
traktowa, gdy mwi, e kiedy nieprzyjaciel z ma przeciwko nam wynidzie potg,
tedy si nam posikowa nie trzeba; ale kady z swojej strony powinien wojenny czyni
przemys **. , -
,
, 71. -
.
. , 16791680 .
. , , -
72.
, , ,
.
,
, , -
. , -
, . .
, .
,
, , , .
,
, , , ,
,
. -
. <...> -
, -
. 73. ,
.

* , ? -
, , -
,
, .
, .
** , ?
, , -
, ,
.
 59

.. .. -
. -
,
. -
. -
, , ,
, 74. -
,
200
, ( -
, -
) -
. ,
-
- 74. -
.
.
,
. .. , .. .
,
. , -
. . .
40 . -
, . ,
, 3- .
5 .
. , 30
75.
- . -
. . -
,
1680 ., ..
-
. , -
. , ,
( ), ,
, -
76.
.
1680 . ..
.. , , .. 77.
. 1- ,
: -
60 1

, ,
. -
. ,
, . . ,
. -
, -
, , , ,

. , , -
, -
, -
78.
, 19 (9)
1680 . . . ,
, -
79. ,

. .. -
,
.
. -
, , ,
, .
.
,
. . . ,
, . . -
, .
, , . -
. ,
, . ,
- -
.
,
, -
( , , -
), , ,
, ,
-
80. .. , -
, , - -
81. , . .
. . ,
 61

. -
, .
, .
. ,
.. , : ... -
, 82.
,
.
. , , . -
, , -
. , -
, ,
. -
. , -
,
,
, ,
.
. . -

, -
, ,
.
, ,
, 83.
..

, . 4 ,
3 . , ,
. -
, , -
. -

: ...
,
.
1681 . ..
. .
, , , -
( ,
. . .) ,
( . . .), ,
, [] ,
62 1

, , ....
, , -
, -
, -
84.
, , -
. ,
, .
:
-
, 85.
18 (8) 1681 . -
<...> -
86. ,
,
( , , , , -
). -

, , ,
, .
.. 87.

V.
1680 . .. ,
. ,
( -
1678 . 1679 .
88 -
. 89),
.
, , -
-
. ,
, , .
1680 . -
. -
90. -
, -
.
-
. 1680 . -
.
.
 63

, , -
, ,
. ,
, -
, 91. -
92.
1680 . -
93.
.
Suknia przez Gniskiego skrajona, ani si ju skrci, ani przyczyni nie moe *,
. 94.
, , ,
, aby
przynajmniej, consilio malum avertere, kiedy dla saboci i szczupoci wojska armis
nie moemy **. -
, - -
. -
, , ,
95. ,
1676 ., -
, -
96. , -
,
. . ,
.
-
- . ,
, . ,
97.
, -
, -
. , -
- , ,
, -
, -
98. , -
, , -
, -
99. ,

* , , , .
** , , , - -
.
64 1

.
, , -
, ,
, .
-
. ,

,
.
, 900 ( -
, ),
, , (Ozohowce;
. ?), , , , (Brzezany),
. . -
. , , -
, , ,
XIV , , ,
. -
,
, -
. -
, -
.
,
, . ,
8- ,
,
-
100. 26 -
-
. ,
, 101.
10 1680 .,
,
deliberatoria, 16791680 .
-
,
- . -
, -, 1677 .
,
, .
, 1681 .
 65

. , , -
, ,
. , III,
,
, . . . -
,
,
16781679 . -
. -
, -
.

,
. , -
, .
.. .. -
, -
-
1520 . .
(200 .
). . , -
-
, -
. ,
.
, -
, , -
. , ,
. ,
,
. , -

- . -
, ,
.

: ,
,
, , -
, , -
, , -
, . ,
, , ,
66 1

,
-
, .
-
: , ,
, .
,
, . ,
102.
deliberatoria -
103.
.. ,

, -
. , , ,
. Moskal adnej im nie uczyni diversiej, ale w ten czas si tylko
broni, kiedy go atakuj *, . , , -
, ,
- -
, , , -
. , -
, 1681 . -
(,
) 104.

1 15 1680 . ,
-, () , -
, -
. , 105.
,
1681 . .
- 106. , ,
, -
. 107.

,
1680 . -
,
. -
.

* , ,
.
 67

, . -
, . .
, -
,
, -
. ,
. , -
. ,
,
, -
, . -
, , ,
,
. , -
.
- , -
, .
-
1681 . ,
: -
, -
, . ,


108.
1680 . -
, -
.
- 1680 .
,
1672 . ( ), ,
, 109.


.
,
1680 1681 . -
, , -
, 110.

1680 . -
.
.
68 1

VI. , 1681 ., -
, -
1680 . .
. -
, . -
, ,
,
( . . .), , , -
,
, , -
, ,
-
, <...> -
<...> 111.
-
, , ,
,
.
, . .
. 112.
- -
.
1667 . -
.
1681 . , ,
.. . .

- , -
113.
,
. , 1679 ., -
. , , -
, 114.
..
-
1680 . ,
1680 . 1681 ., , -
,
, , , , . -
,
, .
,

 69

,
.
.
, 12 (2) . -
, 11 (1) ,
. ,
, , -
. ,
,
.
115,
.

14 1681 ., ,
, 4 (. . ,
). -
116.
, -
.
10 .
, 9 .
. 60- ,
2- .

20 ., 10 .
- -
1684 1686 . -
, . , ,
, .
-
117. -

.
, , , , -
, .

.. ( 15 1681 .).
, -
, 45 . -
. ,
15 (5) . -
,
-
70 1

- .
118.
1681 . .
( -
, , , ,
, . . ) 119.

-
, .
. -

. ,

,
(. . . . .) -
, <...> -
, .

.

-
.

, ,
.
-
. 18 1681 .

, . . .. .. -
, [. ] [. ],
, , . -
. . -
, ,
.
120, 25
121.
( -
) , ,
- -
. -
, .
-
122. . -
 71

. , , -
. .
, C .
, 26 , -
. ,
. 2
36 . , 4
1012 . 123.
- -
. , ,
,
. 11 (1) , ,

.
. ,
.

. . 14 (4) -
. , , -
- , -
124. ,
,
.
24
,
. . ,
, ,
- , -
, .

-, XIV, -
- -
. 1679 1681 .
1679 .
- (1657 .) (1660 .) -
.
. , , -
- -
. , -
,
. -
. -
-
72 1

, . , -
, -

. -
, 1681 ., -
, -
125. . 126.
-
.
.
, . -

. .
, .. . -
.
, 9 (30 ) 127. ,

, - -
128.
, 9 , postcomitiale. -
, -

, , -
.
-
, . . . -
, :
,
16781679 ., -
, .
, ,
1680 . - , ,
,
, , , ,
.
- -
, .
, -
, .
, , -
, , ,
, , , -
129.
 73

-
-
.

, ,
, ,

. ,
, -
, - . -
- -
.
, , , -
, ,
. .
,
passive ( senatus consul-
ta , -
,
) .

, , . .
( .),
. ,
,
, , -
3 ,
, , , -
, -
. -
130.
12 (2) -
131. -

-
132.
. .
.. . 1681 .
.
. . .
, ,
... 133. ,
, -
74 1

, - .
5 . ,
.
. .
, ,
, -
. .. . , -
. , , , -
.. ,
. . .. :
,
, -
. . -
, . -
.. .
,
134.
, .. . 19 (9) -
. .
-
, , , -
135. , -
, -
. ,
, 1680 . -
136. . ,
, -
137. -
. -
, -
, . . .
, : ...na nas skra
dry * 138.
-, 139. ,
1681 .
140.
9 , -

- ,
. -
-

* ... .
 75

, -
.
, ,
, -
. ,
, , -
, .
..
-
.. . -
.. 141. -
. ,
,
. -
. , -
16791680 .
.
. , ,
- , , -
-
1520 .
, .
. -
,
.
-
. -
, .
-
. ,
142. -
, -
143. -
.

.

VII. 1681 ., .. .
, -
.
, ,
.
, 1680 . 1681 . 144 -
76 1

, ,
, .
, -
, .
,
, , . -
. , -
.
, -
. . -
, .
, ,
, -
, . -,
, , ,
, , -
145.
. -
, , , -
1682 .
1681 . -
-
.
-
,
. ,
.. , . 2
(23 ) .. , ..
, 146. -
, -
--
147.
,
, ,
, -.
, -. ,
,
.
1682 . -
(
, , ), -
, -
, -
 77

. , -

. -
. , -
1679 .
. -
, , .
.. , , , -
, -
148.
, ..
.
. -
. 149.
, . -
.
- . -
,
, -
, , -
,
, -
. Ale widziemy e dopierosz nam Kiowa nie wrc, kiedy
pokojem od Porty tumebunt securi, i ju si z tym chwal, e ich z tym Porta szukaa, z
czego superbiunt, a zaprawde niesusznie, bo od nich nec speres, nec metuas, nie
wychyl si dalej Dniepra, jak w z pod skorupy *,
. . .
,
, , -
,
. .
- , -
, - -
150.
-
. -
,
. -

* , ,
, , , -
, , , , , , -
; , - .
78 1

, -
, .
- -
, . .
. , ,
, . 1681 .
, , -
.
. , ,
<...>, -
. -
, . -
<...>, , 151.
, -
.
, ,
. .

-
-.
,
. - -
,
.
, zdradzi nas nieodmiennie Porta zaraz, jako si z niemcami pogodzi.
A pogodzi si nie omylnie. I ta gotowo ktr teraz niemcom gro obroci si na
Polsk *.
. . , - -
, 152.

-
.

VIII. 1681 . - ,
,
, .
. -

, -
153.

* , , , . -
. , , .
 79

, , . . -
, -
.
. -
, ,
, , -
. ,
- , -
, -
, , ,
.
-- -
, .

154.
.. . . .
,
- : ...
, ,
,
, ....
,
-
<...>, , . -
<...> , ,
, .
, , ,
. , . , -
-
. ,
. . , ,
,
.
.
-
: ...
.
. -
. . , , -
,
155.
( 2 ), . -
, . -
80 1

. ..
. , -
, -
<...>, , , -
<...>,
, , .
-
- ,
.
, , -
, , ,
, . -
-
, (. . -
. . .) . .
, -
. , , -
, , ,
, ... 156.
. . ,
,
. , ,
, . -
. -
-
. . .
- , -
. , , -
1681 ., ,
-
. , , ,
, -
. ,
, . -
, <...> - -
, ,
. ,
, 157.
-
. -
-
. ,
, .. . ,
 81

, . .. -
.
,
, . , ,
( . . .)
<...> .
.
,
. -
,
- .
,
. ,

-
.
, :
. -
,
, 158.
, -
, . . .
-
, 22 (12) . , -
.
. 159.
. -
. -
-
. ,
, ,
. , ,
. -
, , , -
160.
1681 ., ,
,
. . -
, ,
, -
. , ,
, ,
.
82 1

, ,
, ,
.
,
,
.
. 161.
.
. . ,
.
, -
.
, . -
, ,
. , . , , , -
- .
. -
, , - -
162. ,
, , .
, , -
.
. , , -
,
- .
, -
163.
4 31
164.
,
. . -
. . . -
, , -
, , .
. ,
165.
-
, , -, -
. 166. .
, -

, - .

 83

, -
, -
, , , -
.
, .
,
.. ,
, -
. ,
.
-
,
,
. ,
, .
-
, ,
, -
, , , , . -
.
, -
, , , ,
. , ,
, -
. - , .
,
,
, -
. ,
.

. -
, . ,
, -
. -
.
, -
20- : 15 . 5 . -
18 . 2 . -
( ) , , .
,
( . . ),
. , , -
84 1

,
. -
,
,
. ,
20 . -
.


5 . . -
10 . , -
, -
. -, ,
. -
, -
. -, , ,
,
, , .
, -
. , -
5- , -
, , 10 .
. ,
, .
, -
, ,
,
.
, -
1015- , -
,
III. -
.

, : ,
.
-
13 , . ., ,
1678 . (13 ), 1704 . , -

, 1 (
) -
, , ,
 85

1682 . , , -
. ,
. , ,
. -
:
,

.
,
, .. -
,
,
, , , -
.
, , ,
:
-
. , ,
, -
.
-
,
167. -

XI -
,
.
. , -
, -
,
. , , ,
,
. , III, , -
168.
. .
. . -
, , ( . . .) -
.
( 2 ). ,
. . ,
, , III, -
,
, . ,
86 1

, : ... <...> -
, , (
, -
) .
-
1682 ., . .
. .
, ,

, -
,
. , ,
,
,
, , -
... . - -
,
, ,
, , ,
, .
. . -
. , -
, .
-
- .

. ,
, . . ,
, . -
169. , .
. ,
1681 . , -
, .. . -
1680 .
, , . . -
. , -
8 1682 . (29
1681 .) 170.
1681 .
.. , . ,
.. .. . 10 (30 -
) , 12 (2) -
 87

, , , -
, . . 20 . 5
. . -
.. . ,
.
, , -
. -
, , -
.
17 (7) ,
,
-
. , ,
(!),
,
, -
, . -
. : Tak tedy uczyniwszy declarati,
pokazali, e ju z tym responsem trzeba powraca *, .
, , -
. . .
. -
,
171. 18
172.
,
, ,
, -
, , -
. , -
, , ,
, -
.. .. -
, a s i ci co wojn do nas suadent **, 173.
, 1681 ., -
, -
. -
.
1681 . ,

* , , .
** , .
88 1

16791681 ., -
. ,
, -

1667 . . -
,
, -
.
? 1683 ., -
,
, 1681 . , -
-
. , 1681 ., , ,
.. , ,
. , -
,
1683 .
.
, . . .
.
1682 . . .. . . -
, -
174. .
.
25 (15) 1682 . . -
, , -
- , -
.
.. . -
, . , -
. ,

. , -
... , , ,
, .
, . .
,
,
. ,
. , , -
,
, ,
,
 89

. , -
. ,
, . , ,
, , , , -
[] , ,
<...> , . . -
,
-
. , ,
, , . ,
-
( , , -
). , : ..., -
, , ,
. : , -
, , , , , , ,
. , ,
. ,
, 175.
. ,
, . 1679 . -
-
. -
.
176.
1681 .
- -
. 1680 . ..
.. ,

177.
1681 . -

178. 1681 .

. -
, 179.
-

.
, (-
. . .) ,
.
90 1

, . ,
. -
, .
[] (. . .) []...
( . . .), 180. -
1681 .,

.
, , ,
. .
1682 . , -
, . .
.
. .
, III.
-
181.
,
, ,
, -
, . -
. .. 1681 . -
.
. , : -
, -
. .
1681 ., ,

<...>; -
.
( , -
), -
( .. ),
. , . , 1681 ., -
,
. . -
, , , -
182. -
1681 ., 183.
,
,
, .. 1682 ., -
, ,
 91

,
, -
,
, , <...> -
184. 1682 . .. , .
, , a czaiu szto
korolewstwo pomirat iech w iech ssorach, i piecza die wielikuiu oderyt woiewoda
trocki, Pac za ywota swoieho puskaiet woiewodzie...
. , -, 185.
. 1681 .
-
, ,
.
, -
186.
. (,
) .
( ), -
, ( ), -
. 1682 . , -
, , ,
187.
. 1683 . . -
. 188.
. 1683 .

***
. . -
1682 .
. , .
-
- -
, , , -
.

1 . , XVII .: . . 1.
., 1956; zapliski W. O Polsce siedemnastowiecznej. Problemy i sprawy. Warszawa, 1966; Ka-
mieski A. Polska a Brandenburgia-Prusy w drugiej poowie XVII wieku. Dzieje polityczne. Poz-
na, 2002; Konopczyski W. Polska a Szwecja od pokoju oliwskiego do upadku Rzeczypospolitej.
16601795. Warszawa, 1924; Tego. Dzieje Polski Nowoytnej. T. 2. Wyd. drugie krajowe uzu-
92 1

penione. Warszawa, 1986; Matwijowski K. Projekty reformy pastwa z czasw Jana Sobieskiego //
lski Kwartalnik Historyczny Sobtka. 1975. Z. 2; Piwarski K. Osabienie znaczenia midzy-
narodowego Rzeczypospolitej w drugiej poowie XVII wieku // Roczniki Historyczne. Rocznik
XXIII. Pozna, 1957; Polska XVII wieku. Pastwo spoeczestwo kultura. Wyd. 3. Warsza-
wa, 1973; Wasilewski T. Ostatni Waza na polskim tronie. Katowice, 1984; Wjcik Z. Jan Sobieski.
16291696. Wyd. 2. Warszawa, 1994. .
2 Konopczyski W. Dzieje Polski... S. 47.
3 .. XIV. ., 1991. . 70, 230231.
4 Matwijowski K. Czy Sobieski zamierza dokona absolutystycznego zamachu stanu? // Studia
z dziejw epoki Jana III Sobieskiego. Wrocaw, 1984.
5 Konopczyski W. Polska a Szwecja... S. 15; Wjcik Z. Jan Sobieski. 16291696. Wyd. 1.
Warszawa, 1983. S. 241. 1- .
6 .: Piwarski K. Polityka batycka Jana III w latach 1675
1679 // Ksiga pamitkowa ku czci Wacawa Sobieskiego. T. 1. Krakw, 1932. S. 197265; Co-
dello A. Litwa wobec polityki batyckiej Sobieskiego w latach 16751679 // KH. Rocznik 74. 1967.
S. 2147; Matwijowski K. Pierwsze sejmy z czasw Jana III Sobieskiego. Wrocaw, 1976; Wjcik Z.
Jan Sobieski.... S. 220284; Kamieski A. Op. cit. S. 125182.
7 Wjcik Z. Jan Sobieski... S. 264, 269.
8 .: rda do poselstwa Jana Gniskiego, wojewody chemiski-
ego do Turcji w latach 16771678. Wyd. F. Puaski // Biblioteka ordynacji Krasiskich. T. 20.
Warszawa, 1907; Wjcik Z. Rzeczpospolita wobec Turcji i Rosji 16741679. Studium z dziejw
polskiej polityki zagranicznej. Wrocaw, 1976. S. 106141; Kotarski H. Jan III Sobieski wobec
traktatu Gniskiego z 1678 r. // Rocznik Naukowo-Dydaktyczny Wyszej Szkoy Pedagogicznej w
Krakowie. Prace histryczne. XII. Z. 109. 1987.
9 Wjcik Z. Jan Sobieski... S. 289.
10 Konarski K. Polska przed odsiecz wiedesk r. 1683. Warszawa, 1914. S. 60; Wjcik Z.
Rzeczpospolita... S. 184185; Matwijowski K. Sejm Grodzieski 16781679. Wrocaw, 1985.
S. 120121.
11 Matwijowski K. Sejm Grodzieski... S. 119, 136137.
12 Kamieski A. Op. cit. S. 183. . ,
, (Jan
Sobieski. Wyd. 2. Warszawa, 1994. S. 294). -
, , , , . , -
.
13 Kamieski A. Op. cit. S. 186.
14 Wjcik Z. Jan Sobieski.... S. 294298.
15 .. . 27 1679 . AGAD. AR. Dz. 3.
Rps. 15. S. 42; . 30 1680 . Ibid. S. 4851. . :
Wagner M. Stanisaw Jabonowski (16341720). Polityk i dowdca. T. 1. Siedlce, 1997. S. 161;
Konarski K. Op. cit. S. 6768, 122.
16 .. . 20 1680 . AGAD. AR. Dz. 3.
Rps. 15. S. 6263; . 17 1680 . Ibid. S. 73;
. 1 1680 . Ibid. S. 77; . 24 1680 .
Ibid. Rps. 16. S. 79; . 8 1680 . Ibid. Rps. 16. S. 1012.
17 - 70- . XVII . .: Wjcik Z. Midzy traktatem
Andruszowskim a wojn tureck. Stosunki polsko-rosyjskie 16671672. Warszawa, 1968. S. 173
 93

307; Wjcik Z. Rzeczpospolita...; .. -

(16721681 .) // ,
- XVII . . 2. ., 2001; . -
. 16671677 // wiat pogranicza. Warszawa, 2003. S. 231235.
18 .: Wjcik Z. Rzeczpospolita... S. 149163; .. -
. C., 1888. . 2430; -
.: . . 2. . 168175.
19 .. ... . 135136.
20 .. -
1679 . , 1912.
21 Wjcik Z. Rzeczpospolita... S. 181189; VL. T. 5. S. 300.
22 Wjcik Z. Rzeczpospolita... S. 196226; .. ...
. 3152.
23 .. . 30 1680 . AGAD. AR. Dz. 3.
Rps. 15. S. 4851; Ibid. APP. Rps. 45. S. 469477.
24 . . 79. . 1. 1680 . . 6.
25 Wjcik Z. Pacowie wobec kandydatury rosyjskiej na tron Polski w latach 16681669 //
Przegld Historyczny. 1969. T. LX. Z. 1; Tego. Wielkie ksistwo Litewskie wobec Szwecji, Rosji i
powsta kozackich w XVII wieku // Przegld Wschodni. T. 1. Z. 3. 1991. S. 557593; Tego. The
separatists tendencies in the Grand Duchy of Lithuania in 17th century // Acta Poloniae Historica.
Vol. 69. 1994. P. 5556; .. .. ,
XVII . // -
[. 1]: . -
, 1996. C. 5259; . - -
XVII . .. ..
1656 1657 . // : . . . 2. ,
1998. C. 2033. .. 16681669 . // Studia Polo-
nica. K 70- . ., 2002. . 2430.
26 -
1678 . .: Wjcik Z. Reczpospolita...
S. 153.
27 Szwaba M. Midzy dworem a opozycj. Krzysztof Pac wobec Jana III Sobieskiego w latach
16741684 // Studia i materiay z czasw Jana III Sobieskiego. Wrocaw, 1992. S. 6061; Przy-
bo A. Pac Micha Kazimierz // PSB. T. 24. Wrocaw; Warszawa; Krakw, 1979. S. 726727.
28 .. 1686 . [ ] //
. . . 2. ., 1951. . 8889.
29 .. - // . . 1. ., 1997.
. 7880; Wjcik Z. Midzy traktatem... S. 228, 258.
30 . . 79. . 1. 1682 . . 2. . 910.
31 . 1686 . . 2. . 2.
32 C , , . , ,
, , -
, - , ...
.. .. 19 (9) 1686 .
. , -
(. . 79. . 1. 1686 . . 2. . 26, 37). 1685 . -
( . 1685 . . 2. . 79).
94 1

33 . . 79. . 1. 1683 . . 2. . 50.

34 . 1682 . . 1. . 35.
35 ., .: . 1683 . . 2. . 3, 18.
36 ., .: . 1686 . . 2. . 2.
37 , 79 -
: 2 16811686 ., 9 1680 .
38 ., .: . . 79. . 1. 1684 . . 2. . 5556; . 1680 . . 9. . 3.
39 . . 79. . 1. 1683 . . 1. . 1.
40 .. , , . // -
. 2001. 12. . 1015; .
(16761682 .) // - -
. . 1. . ., 2002. . 4063.
41 .. - .. . 12 1686 . AGAD.
APP. Rps. 163a. T. 13. S. 775776.
42 .. . . 6. ., 1991. . 487491.
43 . . 79. . 1. 1683 . . 2. . 14, 1920, 23.
44 . . 14, 18. , -
(. . .).
45 . . 25. .. .
29 (. .) 1686 ., ,

. -
[-] , <...> , -
, , , -

,
. -
, - .
-
. .: . . 79. . 1. 1686 . . 2.
. 3436.
46 . 1680 . . 9. . 56, 4546.
47 . 1682 . . 2. . 2930 ., 50, 52, 64.
48 . . 1316; . . 1. . 7778.
49 . 1683 . . 2. . 81.
50 . 1685 . . 2. . 65, 6868 .
51 . .. . 18 1685 . . . . . 79. . 1.
1685 . . 2. . 198.
52 . 1683 . . 2. . 3.
53 Rachuba. A. Ogiski Marcjan // PSB. T. 23. Wrocaw; Warszawa; Krakw, 1978. S. 618
620.
54 . . 79. . 1. 1686 . . 14. . 11.
55 . .. . 23 1687 . // . T. 6. . 1507.
56 ., .: . . 79. . 1. 1682 . . 2. . 30 .; AGAD. APP. Rps. 163a. T. 13.
S. 95; DP. N. 2. S. 376.
 95

57 Instrukcya Urodzonemu Btkowskiemu sekreterzowi JoKrMci do Kadzynia wyprawione-

mu z Jaworowa dnia 20 mca lipca roku paskiego 1682 BN. BOZ. Rps. 1088. S. 593; .
. 79. . 1. . 227. . 19.
58 ., .: . . 79. . 1. . 214. . 100102 .; . 1685 . . 2. . 39
39 .; AGAD. APP. Rps. 163a. T. 13. S. 555560.
59 . . 79. . 1. 1682 . . 2. . 75.
60 1683 . AGAD. APP. Rps. 324. S. 4445.
61 . . 79. . 1. 1683 . . 1. . 27, 73.
62 . 1687 . . 2. . 18.
63 . 1682 . . 10. . 35. , , -
. , .. -
. .: Instrukcya Urod-
zonemu Btkowskiemu... BN. BOZ. Rps. 1088. S. 597.
64 . 1683 . . 6. . 170173.
65 . 1681 . . 2. . 8182, 90.
66 .. MNKr. Rps. 169. S. 222.
67 .. ... . 5354.
68 . .. . 6 1680 . AGAD. AR. Dz. 3. Rps. 15.
S. 5859; .. .. . 25 1680 . BCr.Rps. 1376. S. 455
457.
69 . 1 1680 . . Ibid. S. 77.
70 .. ... . 5572.
71 . .. . 29 1680 . AGAD. AR. Dz. 3. Rps. 15.
S. 8587.
72 Konarski. K. Op. cit. S. 63.
73 . : .. ... . 67.
74 . .. . 27 1680 . . AGAD. AR. Dz. 3.
Rps. 15. S. 9798.
74 Ibid. APP. Rps. 45. S. 563566.
75 Wjcik Z. Jan Sobieski.... S. 302303; .. ...
. 7780. . : .. XVII . // -
XVIIXVIII . ., 1966. . 7576.
76 . . 79. . 1. 1680 . . 9. . 3233.
77 .. ... . 74.
78 . . 79. . 1. 1680 . . 9. . 45.
79 .. ... . 74.
80 . . 79. . 1. 1680 . . 9. . 78, 3536.
81 .. ... . 7780.
82 . . 79. . 1. 1681 . . 2. . 35.
83 . . . . 14 1680 . . .
. 79. . 1. 1680 . . 9. . 79.
( . . 10).
84 . . 79. . 1. 1680 . . 9. . 3238.
85 . . 3942.
96 1

86 . . 42.
87 .. .. . 31 (. .) 1681 .
. . . . 79. . 1. 1681 . . 2. . 12.
88 . .. . 28 1679 . AGAD. AR. Dz. 3.
Rps. 15. S. 22.
89 Stolicki J. Egzulanci podolscy. Warszawa, 1994. S. 7172.
90 Wagner M. Op. cit. S. 162.
91 . .. . 29 1680 . AGAD. AR. Dz. 3. Rps. 15.
S. 8587; . 4 1680 . Ibid. S. 91; . 13
1680 . . Ibid. S. 93; Stolicki J. Op. cit. S. 7273; Wagner M. Op. cit. S. 162.
92 . .. . 19 1680 . AGAD. AR. Dz. 3.
Rps. 15. S. 9495.
93 Koodziejczyk D. Podole pod panowaniem tureckim. Ejalet Kamieniecki. 16721699.
Warszawa, 1994. S. 98.
94 . .. . 14 1680 . AGAD. AR. Dz. 3.
Rps. 16. S. 19.
95 . 11 1680 . Ibid. S. 23.
96 Koodziejczyk D. Podole... S. 98101.
97 . .. . 11 1680 . AGAD. AR. Dz. 3.
Rps. 16. S. 23; . 4 1680 . Ibid. S. 2122.
98 Ibid.; . 17 1680 . Ibid. S. 56.

,
, .
, . .:
. .. . 10 1680 . Ibid. Rps. 15. S. 101103.
99 . 24 1680 . Ibid. Rps. 16. S. 79.
100 . 8 1680 . Ibid. S. 1011; . 14
1680 . Ibid. S. 1819; . 21 1680 . Ibid.
S. 2930; . 28 1680 . Ibid. S. 3234; .
13 1680 . Ibid. S. 2425. . : Wagner M. Op. cit. S. 162163.
101 Koodziejczyk D. Podole... S. 99100.
102 . . 389. . . 141. . 4547 . . : Stolicki J. Op. cit.
S. 74.
103 Stolicki J. Op. cit. S. 7475.
104 . .. . 8 1680 . AGAD. AR. Dz. 3.
Rps. 16. S. 1112; . 21 1680 . Ibid. S. 2930;
. 4 1680 . Ibid. S. 2122.
105 Koodziejczyk D. Ottoman Polish Diplomatic Relations (15th18th century). An Anno-
tated Edition of Ahdnames and Other Documents. Leiden; Boston; Kln, 2000. P. 545580; .
: . .. . 13 1680 . AGAD. AR. Dz. 3.
Rps. 16. S. 2425.
106 . .. . 22 1680 . AGAD. AR. Dz. 3.
Rps. 16. S. 39.
107 Koodziejczyk D. Podole... S. 101.
 97

108 . . 79. . 1. 1680 . . 9. . 1127. ,

,
( . . 2731).
109 Koodziejczyk D. Podole... S. 101; Stolicki J. Op. cit. S. 75.
110 .. ... . 4849, 55.
111 .
. 79. . 1. 1680 . . 9. . 2731.
112 .
113 .. ... . 8182.
114 .. . K. 7. ., 1991. C. 217; -
:
, ... // -
. . 2. , 1850. . 589590.
115 . . 569643; . . 2. . 290292.
116 AGAD. AR. Dz. 2. Rps. 1697. S. 13. , ,
.
117 .. ... . 8082.
118 . . 79. . 1. 1681 . . 8. . 12, 58, 6684.
119 . 1683 . . 2. . 6364.
120 . . 5070; . 1681 . . 2. . 7.
121 Kamieski A. Op. cit. S. 211; Konarski K. Op. cit. S. 9495.
122 Stolicki J. Op. cit. S. 7578.
123 Wagner M. Op. cit. S. 164165; .. ...
. 8687; Kamieski A. Op. cit. S. 211212; Stolicki J. Op. cit. S. 78; Konarski K. Op. cit. S. 9399.
124 .. ... . 8283.
125 Kamieski A. Op. cit. S. 199214; Wjcik Z. Jan Sobieski.... S. 307309.
126 .. ... . 84; Kamieski A. Op. cit. S. 213.
127 .. ... . 84; Konarski K. Op. cit. S. 102
103; AGAD. AZ. Rps. 3046. K. 163.
128 ., .: . AGAD. APP.
Rps. 47. T. 1. S. 84; .. .. . . 79. . 1.
1682 . . 11. . 102110. 1686 . .. -
, 1681 . (. . 79. . 1.
. 224. . 205 .)
129 AGAD. AZ. Rps. 3046. K. 163166.
130 Ibid.
131 .. ... . 85.
132 . . 389. . . 1. . 141. . 8182 .; BCz. Rps. 419. S. 282
283.
133 . . 79. . 1. 1681 . . 2. . 45, 28.
134 . . . 2 1681 . . . 4449.
,
. . ,
.
98 1

135 .. ... . 82.

136 . . 2 1680 . AGAD. AR. Dz. 5.
Rps. 17574. S. 67.
137 . .. . 23 1680 . BN. BOZ.
Rps. 933. S. 114115.
138 . . . 2 [1681 .]. (Zwierzyniec)
APANW. MW. Teka 68. K. 13.
139 -, . . . BCz. Rps. 428.
S. 451.
140 ..
. . ., . . [ ]. . 26.
141 .. ... . 8082.
142 .. ... . 138139.
143 .. XVII . // -
XVIIXVIII . ., 1966. . 7778.
144 .. XVIXVII . T. 2. ., 1946. . 165.
145 . . 12 1681 . AGAD. AR. Dz. 2. Rps. 1702.
S. 13.
146 .. - 16811682 . -
// . 2003. 2. . 151154.
147 . .. . . ., . . [1681 .] AGAD. APP. Rps. 163. T. 2. S. 501.
148 .. . . . 156159; . . 2. . 388392; .. . .
. 166168. . : .. 1687
1689 . // . . 33. ., 1950. . 159.
149 . . 79. . 1. 1681 . . 2. . 6263, 85.
150 . . . 11 1681 . . . BCz. Rps. 428. S. 2225. .
: Konarski K. Op. cit. S. 103.
151 6 1681 .
. 79. . 1. 1681 . . 2. . 107120. .
. (Stolicki J. Op. cit. S. 79. 93).
152 . . . 3 1681 . AGAD. APP. Rps. 47. T. 1.
S. 98102.
153 Wjcik Z. Jan Sobieski... S. 303304; .. ...
. 8789.
154 . . . . . ( 7 (27
) 1681 .) . . 79. . 1. 1681 . . 2. . 2527.
155 . . ., . . ( 17 (7)
1681 .) . . 3039.
156 . . 4549.
157 . . 5659, 6263, 8190.
158 . . 6567, 7273, 7577.
159 . . 6871.
160 .. . . ., . . ( 7 (28 -
) 1681 .) . . 910 . (), 9193 ().
 99

161 . . . 4 1681 . BCz. Rps. 428. S. 1920. (

.: Ibid. TN. Rps. 178. S. 605606.)
162 . . . 30 1681 . . . Ibid. Rps. 428. S. 2728. (
.: Ibid. TN. Rps. 178. S. 627628.) . . . 30 1681 .
. . Ibid. Rps. 428. S. 2830. ( .: Ibid. TN. Rps. 178. S. 629630.) -
, grzecznoci, ludzkoci,
chojnoci WMMM Pana, ktrymi w domu jego podczas rezidentiej kadzyskiej zaywa.
Odbieraem y na wikszych zjazdach uprzejmy i osobliwy WMMM Pana affect.
163 . . . 31 1681 . . . Ibid. Rps. 428. S. 30. ( -
.: Ibid. TN. Rps. 178. S. 631.) . . . 31 1681 . . .
Ibid. Rps. 428. S. 31. ( .: Ibid. TN. Rps. 178. S. 632.)
164 . . 79. . 1. 1681 . . 2. . 5961, 6870. . .
14 , -
, 4 .
165 . . . 2 1681 . . . 79. . 1.
1681 . . 2. . 103104. . , . ,
( . . 98).
166 BCz. Rps. 428. S. 5580; . : AGAD. APP. Rps. 47. T. 1. S. 5266.
167 Ibid.
168 . . . 14 1681. AGAD. AZ. Rps. 3053.
K. 297.
169 . 79. . 1. 1681 . . 2. . 95120.
170 . . 95.
171 .. ... . 8789; AGAD. APP. Rps. 47.
T. 1. S. 7087.
172 . . . 18 1681 . AGAD. APP.
Rps. 47. T. 1. S. 6869, 7273; . . 18 1681 . Ibid.
S. 8895.
173 Cyfra ze stolice moskiewskiej wytumaczone. 18 1681 . Ibid. S. 91.
174 . .. . 20 1682 . . . . . 79.
. 1. 1682 . . 2. . 2.
175 . . 39.
176 .. . . 7. ., 1991. . 226;
. . 1. . 1. , 1956. . 119.
177 .. ... . 57.
178 .. .
XVI XVIII . , 2005. . 5354.
179 . ., 1967. . 141.
180 . . 79. . 1. 1682 . . 2. . 46.
181 Rachuba A. Hegemonia Sapiehw na Litwie jako przejaw skrajnej dominacji magnaterii w
yciu kraju // Wadza i presti. Magnateria Rzeczypospolitej w XVIXVIII wieku. Biaystok, 2003.
S. 222223.
182 . . 79. . 1. 1681 . . 2. . 57.
183 Rachuba A. Sapieha Kazimierz Jan Pawe // PSB. T. 35. Warszawa; Krakw, 1994. S. 39.
184 . . 79. . 1. 1682 . . 1. . 3536.
100 1

185 .. .. . . ., . . [ 8 15 1682 .]
. . 2. . 30 . 1682 .
.
. .: Szwaba M. Op. cit. S. 61.
186 Rachuba A. Ogiski Marcjan...; Czapliski W. Hlebowicz Jerzy Karol // PSB. T. 9.
Wrocaw; Warszawa; Krakw, 19601961. S. 543; Rachuba A. Sapieha Kazimierz... S. 4647.
187 . . . 8 1682 . APANKr. Rps. 363. S. 75;
. 12 1682 . Ibid. S. 91.
188 Rachuba A. Sapieha Kazimerz...
 2

16821683 .

I. 16701680- .,
,
. , -
-
. ,
, ,
, -
.
, .
7 (27 ) 1682 .
.. .. ,
, , -
.
.
3 (23 ) -
, .
, . -
2527 (1517) .
..
, -
; .. ; .. -
; , ; .. ,
.
. 5 (26 )
, 8 -
(29 )
.
, -
.
102 2

.. , -
, .
, , ,
, -
. 27 (17) . -
-
,
1.
, 1683 .
1683 . . :
...strzelcw Moskwa zowi czerwiaki na nasz kapust, ktr zjadszy i sami wygin,
ale ju poniekd swawola ich krocona... *. ,
( -
), . , -
,
. -
. -

( ),
() , .
, strzelcy postrzemienni postrzegujc swojej powagi nie dali bojarskim synom
przed sob przodkowa **. ,
, .
2.
1683 . ..
, -
3. -
1683 . . 4, 1684 .
. 5.
, -
.
. 1670- 1680- .
, , -
, . ,
-
-

. ,

* ... ,
, - ....
** , ,
.
 16821683 . 103

16801684 .
. , -
.
1682 .
, -
. -
, . -
. ,
, . ,
, .
. , ,
,
, , -
, , , <...> -
. , ,
, . .
6.
1682 . -
, , -
. , .
.. ,
7. 1682 .
-

.. .
8.
.
1683 . , ,
,
, -
. -
, .
. -
. -
, .
9. 1684 .
10.
1682 . ,
1681 . . ,
-
. 1682 .,
. . 1682 . -
40- -
104 2

. . -
1683 . 11.
1682 . -
, .
. 1682 . -
.
. , -
. -
12.
.
1682 . -
. -
. 1682 .

, .
- . . ,
<...> ,
, .
, .
-
, .
.
, -
.
, . -
, , ,
. -
, ,
13.
, , -
. , -
, , -


,
<...>
. , , -
. -
, , -


.
,
 16821683 . 105

, -
..
. -
-
,
, . -
,
15 (5) 1682 .,
,
.
, . -
-
, ,
, , -
14. ,
1682 . -
, 15.
, , -
-
. ,
, .

II. ,
. -
, .
Diariusz zaboystwa tyraskiego senatorw moskiewskich w stolicy roku 1682 y obraniu
dwch carw Ioanna y Piotra (
1682 . ) 16
.. 17.
18
,
. . 19. -
, .
.. , -
1683 . 20. , , . -
, 1683 .,
, , .
, -
( 19 ), -
, , 21.
, ,
. , -
.
106 2

: -, -
-
; -,
; -, -
, -
1667 ., .
,

-
.
1682 . -
, , 1667 . -
-
.
: , -
.
22.

. .
-
, ,
.

-
.. .. 23. -
, . -

. , . 24. -
25.
. .. 26.
, -
. ,
,
.


.
1682 . -
,
* ,

* ,
( ).
 16821683 . 107

. ,
, -
, ..
<...>
27. -
. 1680 .

, , -

. III ,
. 28, , .
1682 . -

. . , ,
. -
,
.
, -
, (
).
(-
). ,
29. , ,
.
, . -
, ,
,

. 1682 . -

,
, <...> 30.
, 31. -
, 1683 . (
),
.
.. , -
, -
,
, (. . .) -
(. . . .) 32.
, -
( -
108 2

),
- .
-
--
, .
, , , ,
. ,
(
). . -
.
,
( , , .) 33.
-
. -
, , . , -
, .
,
, , , ,
. ,
, ,
, -
. : -
,
(czy si z JKM PNM, jednoczy siy z
Rzpt *) . -
. . -
.. ( -
, ,
).
. , ,
, . , -
, -
, , -
, ,
. Teraz kiedy si ju wszystko wywrcieo, kiedy i dom carski ginie i bojarowie
w krwi wasnej potopieni i rwie si pastwo to za carem teraniejszym, to za
carwnami, ktre mw i wydziau prowincji potrzebuj <...> co pocznie urodzony
Mazeppa, na czym sie wesprze w takowym zamieszaniu, na co si spuszcza, czemu ufa.
Czy nie lepisz do dziedzicznej wrci si wolnoci, w ktrej si urodzie, wychowa, i
wrci si do tego Pana, ktrego zna zawsze na si askawego i z polityczniejszymi

* , ,
.
 16821683 . 109

ostatek wieku trawi junakami, ni na tych zostawa dyskrecjej, ktrzy sami gin a na
ludziach rycerskich mao sie znaja *, .

, , -
. ,
,
, -
, .
. . -
34.
-
-
, ,
( III ) -
. .
, -
, . . , -
. .
, , ( -
) , , -
,
, . , -
, , -
, -
, , , , -
35.
. . -
( 10 1682 .). -
: -
. . ,
,
.
-
,
. ,

* , , -
, ,
, ,
, , ? -
, , ,
, , -
, -
.
110 2

36. -
. ,
.
XVII .
, 1659 . . -
, 1668 . . . . -
.. . 1674 . ,
. 1676 . .
,
, . .. -
, , .
16791687 . . ..
( 1689 .) 37.
.
()
( ), .
1674 . 1676 . , ,
( . ), 38.
, , , -
, -

, . , -
, .
,
, . 19 1682 . -
. . -
. , 1683 . -
, , , 39.

- . -
-
, (. . )
. ,
, ,
, 40. -
-
, .
.
-
, -
, -
, .

 16821683 . 111

. ,
- , -

(), -
. -
. -
:
, .
.
, ,
, -

.
, , -
, -.
-
, . prtko intencje nasze nie doleciay *. -
,
, ,
41.
. , . , . -
. -
. -
. ,
. -
70-
80- . XVII ., ,
. , -
.
, -
. -
,
( ), -
.
- ,
, -
, . -
.
- (1676 .) (1678 .) -
,
. -

* .
112 2

, , , -
, -
. -
, ,
e Ukraina samym kozakom, a nie komu inszemu wiecznie naleze ma *, . . -
. , , ,
nie komu inszemu Ukraina tylko
Chmielniczynkowi bya podana **. -

.

, , , ,
, ,
, ,
, ,
.

. , -
, , (), ,
, 40- (!),
wdzicznymi tego by chcieli *** -
, . . . ,
III , ()
.
, -

, , -
, , . , -
, -
- ,
.
, ,
-
, ,
, .
. , -
, -
, ,
. , -

* , - , .
** , .
*** .
 16821683 . 113

, (, , , , ,
, , , ), .
i e Ukrain
insze posiadaj narody a nard dziedziczny Kozacki wypieraj i zaniedugo wykorzeni,
gdy i Dniepr z zamkami zawarty, i ju nawet na Zadnieprzu przejcia od Korony do
Zaporoa nie masz *.
,
, -
, , , -
. ,
, ,
, - -
.
, , -
, , :
.. ,
. , , -
-
(, , , , ,
, , ) .

, ,
.
, ,
. -
1682 ., , . -
, , , -
,
( ) , -
, .
. -

, ,
, -
.
, -
, -
, , , , -
, ,

* ,
,
.
114 2

( ). -

. , ,
16801681 .
-
.
-
. -
,
, , -
, -
: , , ,
.
. , ,
. -
, -
, -
.
-
. ,
, ,
- , -
. -

.

, , , -
. -
. -
, , , ,
. , ,
,
.

,
.
,
,
. ,
, ,
, .
, ,
, . ,
 16821683 . 115

, ,
, , , -
-
. -
,
, , -
wszystko dla wiernoci ich (. . .) i cnego narodu Kozackiego
uczyni bdzie gotw *.
,
. -
,
.

() , -
, ,
. , -
: ...lepiej mie gow i Pana
na Kijowie, w domu, w gniadzie, w bliskoci, ni go w zamieszanej, krwi wasnej
zalanej szuka stolicy, albo si z Krymu, albo si go z Stambuu ba i spodziewa **.

. ,
, -
. A czy nie wiecznasz sromota i wstyd potomnoci, e teraz dla
gnusnoci, czy wyrodkw synw, czy metropolita czy patryarcha (.
. .) jako uzurpuje, rzdzi kijowskiego i cerkwiom Boym kijowskim panuje, ktry im
z przodkow swoich podlega ***, . . -
,
. : Czemu by jako wadz
duchown tak i wieck nie lepiej widzie w Kijowie, ni tej szuka niewolniczym
karkiem w Moskwie ****,
, .
, , -
.

* ,
.
** ... , , , ,
,
.
*** , - -
- , ,
, , .
**** , ,
.
116 2

, , -

. -
. -
,
, -
? 42 -
. , -
,
43. ,
, ,
.
, ,
. ,
. , ,
, -
. ,
.
--
(
)
. ,
, , -
-
. ,
1648 . ,
, ,
,
, ,
43a.
, . , -
,
. :
, () -
. , , -
. ,
, . , -
, -
, ( 20
1682 . ). ,
( )
. (, . ) -
: -
 16821683 . 117

, ( .. -
). . -
18 1682 . , .
, ,
, , -
. ,
, ,
. . -

. , ,
, .
. , ,
, , ,
44 .
. ,
,
, 14 (4) -

-
.
. . -
.
, . , , ,
, * , ,
. , , <...>
. , , 26 (16)
. , ,
, , -

(. . .)
.... , . .
. . -
,
.
. -
. . -
. -
,

* , , -
(.: .. . . 3. .,
2000. . 213). ,
.
118 2

,
. , , ,
- . ,
, .
, . -
.
. -
, .
. ,
, . -
, .
, , ,
45.
. . -
. 1683 . -
. 46.
. , .
-
47.
, 27 (17) , -
. -
30 (20) . -
, , ,
, ( ) -

.
2 10 . 28 (18) -
- , -
48. -
.
, -

. 30 (20) , ,
49.
. ,
, . ,
- , -
, ..
.
. -
.
.

 16821683 . 119

( ) -
, ( . ,
(. . . . . .)
, . . 50). -
. -,
. , , -
, , . ,
, , , -
, 1682 .
, , -
<...> -
. . , , .
.
, . -
( ). . -
, -
:
?
, ,
.
: , ,
, ,
.
, : ... <...>. -
, ,
. .
, .
, . . , -
. , -
, ,
,
, . , -
: ,
, , , ,
51. . 1683 .
, .
. , -
52. , .
. , 1689 . 53.
, ,
. 1662 . , 1665 .
. .. -
.. ,
120 2

. 1674 . . .. -
. . -
, ,
, . ..
, -
54.
,
. 55,
, ,
. . ,
-
. ,
, 50
56.
. , . ,
, . , ,
. , 1687 ., -
, .. -
57, , -
. .


. 1682 . -
- . -
, -- z nale-
ytem respektem, wygod i ukontentowaniem przyjwszy niemieszkanie wyprawilimy
do skarbu ornng do Warszawy, aby tam reszt upominkw naleytych odebra, pki
zupenego we wszystkich dla stolice Krymskiej na przyszym da Bg sejmie, ju prdko
nastpujcym, nie obmylimy ukontetnowania. Pewni zatym jestemy, e jako My
wszelk ku Hanowi Jm i Narodowi Krymskiemu piszemy si przyjani, tak wzajemnie
naleytej we wszelkich okazjach po was doznawamy yczliwoci. Do czego eby i sam
Przyjacielu Nasz skutecznie i szczerze dopomog pilno damy i na dowd respektu
Naszego Paskiego upominkami ask krlewsk ciebie Przyjaciela wiemy * 58.

. -

, , -
*
,
, , , , ,
, . ,
, -
. -
, , -
, , .
 16821683 . 121

, , -
.
. -
1682 .
. ,
,
( ). Ale przestrzega si w tym Zophia
carwna na boiar zdawna uraona. Dlaczego uczynia bunt midzy strzelcami e i
Artemona i dumnych boiar winnych mierci Fedora wyzabijali, take osimnaci co
celniejszych familiej, siedmdziest rednich boiar zgino, a Iwan osiad na thronie, lecz
Piotra yczliwi utrzymali. Ktry ni ten bunt dojrza ju na Imi jego w prostocie serca
przysigli *, . , , -
,
. -
, -
. , -
.
,
. Dwch w jednym domu gospodarzw
czelad sama wadzi **, .
, , -
,
, , , -
, ? -
. ,
, -
, -
,
. ,
,
, -
.
, -
-
, , , , 30 -
, , , , -
, , . ,

* , , -
, , ,
, , , ,
, , , -
.
** .
122 2

1681 . , -
.

, -
, -, ,
. ., , , im pod teraniejsze zamieszanie
nie ma kto przeszkadza, nie ma ich kto spdza *.
.
-
,

, .
-
.
. , -
, , -
, , ,
- () . -

59.
, (wyrozumie) -
, , -
- .
-
14 (4) 1682 ., --
, .. -
.
(, ) -
. , .
-
. -
,
, 15 . .
, , , ,
60.
-
.. ,
.
15 (5) -
,
. ..

* - , .
 16821683 . 123

.. , -
. 24 (14) ,
. . 61.
25 (15) 1682 . , -

, , , -

, ; , -
, -
<...> <...>
-
<...> ; , -
, , ,
,
....
- -
.
,


62.

III. -
, -
. : -

. -
, -
.
-
63, 64 , ,
. .
1683 . 65.
. , , -
- . . -
. , ..
, .

. ,
. -
-
- . ,
, , , .
124 2

, -
, , , -
-
(
). , , -
() ,
, -
. -
, , , -
*.

.
.
, -
( ) .
,
, , ,
( ). III
, . . ,
, -
,
, . -
,
.. . , -
, , , .

. , , -
, , ,
, , .
, ,
( ) .
: -
, ,
, ( , -
,
, , );
(, , .. -
); , , -
, -
; , . . .

* , ..
, .
 16821683 . 125

,
,
. (primum mobile) -
. -
: -
, - .
, , ,
, , -
, . .
,
, , -
. , ,
*, .
: -
; (
);
. , -
: ...maj li te desiderium kiedykolwiek wrci si do
wolnoci ** 66.
(,
.), .
( . . )
.
. -
, -
. , ,

, ,
, , , , -
.

. , -
-
,
.
, -
,
. -

* , ,
( .. . . 7. ., 1991. . 179).
.
** - .
126 2

,
: Niepodobna aby z familijej bojarw pogubionych nie mieli zosta
krewni, synowie, lubo modzi, przecisz ktoszkolwiek, narod to zy mciwy,
niepodobna, aby vindicare nie chcieli sangvinem kiedyszkolwiek. Zawsze bd dyffi-
dencje divisie animorum allisiones, pod ktrym paszczykiem piscari nam naley * 67.


. ,
.
, -
-
, -
. ,
, -
, . -
, ,
, , .
, , III -
- .
. , ,
,
.

, , .
, , -

. , -
, ,
, -
, -
, ,
. -
, , , -
. ,
, -
, ,
. , , -
,

, - -
*
, ; , , ,
- , [ ] -
, , .
 16821683 . 127

, , , -
. -
,
.
. -
. ,
( ,
, . . ),
, *. -
, -
. -
, , , ,
, , , -
,
. -
, , -
, . -
,
, .
-
kademu zosobna dopiero w ten czas kiedy inclinacj ktrego z nich do intencjej
naszych szczero, affekt i desiderium wolnoci obaczy **. (
26 1682 .) III -
, , , -
68.
-
, ,
(
) 69. ..
. ,
, .
23 . .
.. , ,
, ,
2 . 70. 12 .
, : ...kto

* 1685 . - -
(. . 79. . 1. . 221. . 315). ,
(. . 389. . . 1. . 142.
. 613 .). , , 1687 . -
(. . 12. . 316317).
** , - ,
, .
128 2

przydzie od Smoleska a pyta si go, odpowiada: nie znaiu *.

.
, . .. ,
-
. ,
( ..
.. ), -
71.

. 18 (8) .. .
Naroczno pozowu iewo sam die uwidisz y z reczei dogadywaisie sam, y ia die w
koniec nie mogu zna dla czawo zywiot, a skazywaietsia poslannikom k Moskwie...,
.. .
, , -
. , , ,
, . , ,
, : ...weleno die ratnym
siedacsa wsiakomu do znamieni swoiewo. -
.
, , ,
. . ,
-
.
, ,
-
. . , ,
, ,
, , , , -
,
. I ia iemu odwiet da, szto Boeiu milostiu
chudaby nikakie niet, a szto byo to proszo yzwoem Boym, ieszcze czoowieka
diesiatkiem y putora nie upadiot hosudarstwo Moskowskoie...
.. . . ,
,
. , , -
, -
, ,
. , ,
,
.
. , , ,

* ... , , : .
 16821683 . 129

(
. ), -
, -
. ,
. ,
. .. 1678 . .
.. ,
, , , -
72.
.. , 1 -
(21 ).
-
-
- -
73. ,
1682 . ,
, , -
74.
, ..
, , . A dla Boga zkd e taka
nieaska, e na kilkanacie listw niodpisuie mi WMPan, a czy si to godzi tak prtko
mnie, sugi swego zapomnie *, .
, ,
- , ,
, , .
, - ,
, - .. . ,
, , , -
, , : ...,
! 21
.
, . . ,
. 28 ,
,
,
75.
, ,
-
.
, ,

* , , ,
, , .
130 2

.
. . -
17 (7) , . -
, -
, , (. . ) .
, .
, , -
. , .
,
.
,
, -
, <...> -
, .

- , .
,
-
. .. , -
(11) 1 1682 . 76. .
, -
, 77.
..
, , . Stan rycerski smo-
leski kontent bardzo ex paterna cura ex gratia JKW Pana Miociwego za ktrego
dostojestwo krew la gotowi, ale nie wszyscy o tym wiedz, osobliwie ci co si mos-
kalami porodzili *, . , -
, , ,
, -
. ,
, , -
, , ,
, 78.

, . -
. -
, 79, . . ,
. 1682 .
.. ( 25 (15) -

* -
, , ,
, , .
 16821683 . 131

), -
, . (, -
).
,
, , .
, , -
1682 . -
, -
, ,
, , , , -
,
, , , ,
, ,
, ,
, -
, , ....
: ... , -
80. -
, -
. 81.
-
. 23 , ,
,
-
, . .

.

,
. -
. , -
, , . -

. , -
. , ,
, , -
, .
-
, , -
.
-
, , ,
-
132 2

, , , .
, -
, , ,
.

, .
,
-
. -
, ,
, , -
. . -
, -
, ,
, 5 -
. , ,
.
-
, , -
,
.
-
, , -
,
, 1681 ., -
poprzysid i stanowi nic nie mieli mocy *. -
- 82.
1683 . -
83, -

, , , -
- -
.
28 (18) 1683 . ..
-
. -
. ,
, , -
, ,
-
. . ,

* .
 16821683 . 133

.. . -
. , -
,
.
, .. ,
, ,
-
. . -
, , ,

, , -
. . ,
,
,
,
, -
, -
, . , -
, ,

, , , -
, .
,
, ,
. , .. , -
, 1682 . ,

.
. 5 . -
.. -
84.
,
, ,
-
. 1682 . . -

, -
85.
, .
1682 .
-
. -

134 2

()
(Ladziski) 86.
87. .. ,
88.
1683 . , . ,
, .
. .
. . ,
.
1683 . 89. .
, 90.
III -
XVIII .
, -
, ,
. XVII .
,
, . 1682 . -
, -
91.
, -
.
-
.
- 16571667 . -
. , , -
. -
( 60- .
XVII .), , 16541655 . -
, , -
, . . , -
. , 1655 .
-
-
. . 16561657 .

.
XVII .
,
,
.
. -
(16561682 ., ). 1683 . -
 16821683 . 135

(. 6 1689 .), (
1676 .) 92. - , , . .
, .

, 93. . -
,
, .
, -
, , -
. -
,
.
-
, -
.
( ).
, . ,
1670- ., ,
. -
, , -
. .
. -
: Ja caryca Na[ta]lia
Kirilowa. Moj syn car Piotr, wprzod boiarze posadzili go na pastwie. Drugi car Iwan,
pospolstwo na zo posadzili go. Ten Iwan gupi, lepy, paralicz ma, nie moe pano-
wa. Jego siostra Zophia wszystkim sama rzdzi. Ja sirota z moim synem, nikt mi w
poszanowaniu nie ma dla tego e ja jestem polskiego rodu, nie mam nadziei w adnym,
tylko w tobie krlu polski <...> aby ty krlu mia miosierdzie na mni i na to dzieci,
aby moj syn mg byd carem z twoj pomoc krlewsk *. -
5 94. , 1682 .,

. ,
,
. . ,
1683 .
.. , , V
,

* , , ,
. , . ,
, , . .
, - , ,
, , <...> , ,
, .
136 2

. , , ,
, , -
95.
, , . -
,
. ,
.
, ?
-
, . .
. 1,5
.
. 1677 .
.. . - -
.. , -
: -
, .
-
. 1678 .
(5 ), 1679 .
(550 ), (30 )
10 96. -
. 1681 . .
, -
, -
- , . -
,
, -
, . -
, ..
,
97. , , .
1682 . ( ) -
98, .
7190 (1681/82) .
, 6 4 , -
. -

, ,
, , .
, 15 ,
. ,
 16821683 . 137

20 (10) 1681 .
, 13 . , , -
99. -
, 7191 (1682/83) . 100. -
7192 (1683/84) . ,
.
,
1683 . (... 13
; , -
). , -
, -
, ,
, 101.
, . -
7194 (1685/86) . 102.
, 1686 . ,
.. 103. 27 1691 .
, , .
, , 104.

16821683 . ,
. ,
, -
, -
,
. -
, , -
,
.
,
. . 1683 . -

, , .
, -
, .

. -
. ,
. , ()

105.
, -
, -
138 2

, ,
, , -
,
.
-
. ...
. . .
, - -
, ,
( ) -
,
.

. Bojar i naczalnych ludzi wyrozu-
mie chtnych nam i obiecywa nie tylko teranieszych pakt dotrzymanie ale i wieczny
koczy pokj, byle szczerze i sprawiedliwie ju nie obietnicami, ale sam rzecz
koniunkci armorum uczynili i <...> wykonali * 106. -,
, . -
.
, ... , -
, -
. sposob Polsce (
? . .) z synem wyjecha na odpust do Kijowa, tam niedaleko Biao-
cerkiew, tylko mil 12 ** 107. . . -
(,
) , , -
, . ,
-
. -
- . -
, .
. , , . -
1683 . 108. -
, .
,
. . -

* , ,
, ,
, ,
<...> .
** , -
, 12 .
 16821683 . 139

, , , , -
(
, -
).
. , -
( ) (. ?)
, .
1683 . 1684 ., -
, , -
, (
. , Zadziski, . . Z L)
- ( ) 109.
1683 .

730
. , ,
. ,
. -
, . -
. , .

. ,
, .
III,
.
. 110.
1682 . -

. -

XVII . 1682 . -
, ,
, -
.
, -
,
,
.
, -
. . -
.
, , -
.
140 2

, -
, 1667 ., , , -
.
-

1667 ., 1683 . ,
, ,
-
.
, -
. -
. -
, ,
. -
.
1686 . 111. , , , .. -

. , , ,
, .
-
,
-
.

1682 . . . , -
,
, ,
. ,
-
.
, 1682 . ,
, -
, , . -
,
. , - -
, , -
- ,
.

,

, . -
deliberatoria,
 16821683 . 141

22 30 1682 . , -

1682 .
, 22 ,
, , -

, -
, ,
,
. ,

. ,
112. 22 , -
, 113, , .
. .
deliberatoria 22 -
, 30 .
- . , III
, ,
, , -
. , ,
. , -
,
. , -
( -
. ). -
, -
1676 1678 . .
, -
. ,
,
.

. , -
,
, -
. . ,

114.

- 115.
-
.
142 2

Kto wie jeeli Rpta nie resolwuj si Port do czasu gaska, a rzuci si do
rekuperowania ablatorum od Moskwy, przy tak dobrej <...> okazji *,
. 116.
, aby si upomnie dawnych z przeszym carem pakt, oddanie ablatorum i
pretekst sobie powoli in omnem occasionem nagotowa z nimi do wyliznienia si z
szkodliwych lat przymiernych **, -
117.
,
118 .. 119. -
, -
. -
. 27
. , -
- -
-
.
, .
1683 . . , -
, 120. -
-
, 1682 . (
<...> ),
,
-
,
121.
, -
. 1683 ., -

- ,
,
122. -
, . , ,
-
.
123,
deliberatoria, , -

, ,
*
, <> -
.
** , -
, ,
.
 16821683 . 143

. ,
, -
. ,
, ,

1682 . .
1682 .,
, .
. , -
, -
-
.
.. , , -
, ,

, , 124. , -
-
, -
125. -

. -
, .
. , 1682 1683 ., -

, ,
126.

1 .. . . 7. ., 1991. . 254289; .. -
// . . 10. ., 1941; .. XVII . ., 1969; -
.. .
16821689 . ., 1999. . 1547.
2 de data z Smoleska die 19 marca Ann 1683 AGAD. AR. 2. Rps. 1712. S 14.
3 .. . . . 353358.
4 . . . 27 1683 . AGAD. AZ. Dz. 3046.
K. 233v.
5 .. 16831684 . //
- . -. . 2.
., 1928. . 14.
6 .. 1682 . //
. . 1. ., 1958. . 123193; ..
1682 . // . . 4. ., 1938. . 4144, 6372.
144 2

7 .. . . . 5863. . : .. - -
XVII . ( -
. ) // -
XVIIIXX . , 2002. . 283286.
8 . .. . . . 112.
. 61. . 13. . : .. -
1680- .: // . . 10. -
, 2002. . 2734.
9 .. . . 7. . 290291; . . 10. . 429433. . . 1.
. 112122.
10 .. ... . 14.
11 . . 1. . 1. , 1956. . 117123; -
. . ., 1967. . 141143.
12 .. . . . 320321, 328332, 337338.
13 .. . . . 7274; .. . . . 247248, 258, 323325;
.. . ., 1995. . 369.
14 . . 4. . 445450.
15 . . 455459.
16 . ., 1901. . 4. . 383394.
17 .. . . 7. . 176, 251 . 182, 225 .
18 BCz. Rps. 2106. S. 423448.
19 BCz. TN. Rps. 179. S. 157169.
20 .. // . . 339. 1902.
. . 435.
21 .: Diariusz zaboystwa... De data z Smoleska die 19 marca Ann 1683 AGAD.
AR. Dz. 2. Rps. 1712. S 14. . : .. MNKr. Rps. 169. S. 40
41.
22 . . 79. . 1. 1682 . . 3. . 1130.
.. -
, .
23 .. . . 7. . 355357; .. . 369.
24 Wjcik Z. Jan Sobieski. 16291696. Warszawa, 1983. S. 305307; Perdenia J. Stanowisko
Rzeczypospolitej szlacheckiej wobec sprawy Ukrainy na przeomie XVIIXVIII wiekw. Wrocaw,
1963. S. 2122.
25 Bendza M. Inkorporacja metropolii kijowskiej do patriarchatu moskiewskiego // Rocznik
Teologiczny. Rok XXVIII. Z. 2. Warszawa, 1986. S. 8487.
26 .. . 16861699. , 2004. . 21
22; .. 1682 // -
- . . 5. , 2005. . 558580.
27 . . 124. . 1. 1682 . . 3. . 12. ..
, .
28 . .. . 20 1680 . AGAD. AR. Dz. 3.
Rps. 15. S. 63.
29 . . 124. . 1. 1682 . . 4. . 2 .3 .
30 . . 4 .5 .
 16821683 . 145

31 . . 11. . 22.
32 . . 79. . 1. . 213. . 590.
33 . . 16 1682 . BN. BOZ. Rps. 1188.
S. 585. ( .: . . 79. . 1. 1682 . . 7. . 12.)
. . 20 1682 . . . 79.
. 1. 1682 . . 7. . 3. . : AGAD. AZ. Rps. 3053. K. 305.
34 Instrukcja urodzonemu Bazylemu Iskrzyckiemu, dworzaninowi naszemu do Dymira
wyprawionemu, dana z cancellaryej JKMPNM 31 july 1682 BN. BOZ. Rps. 1188. S. 599607.
35 Supplement do Instrukcjej urodzonego Iskryckiego Ibid. S. 614; Ibid. S. 608613. .
: GAD. AZ. 3053. . 305. , , -
.
36 BPANKr. Rps. 645. S. 3738.
37 . // . . [4]. . .,
1914. . 185188; // . . 184185.
38 . . // . . [6]. . .,
1905. . 427428; .. . . 7. . 197199.
39 . . , 1890. . 123129.
. .: .. . . 7. . 197199.
40 AGAD. AZ. Rps. 3036. K. 246247. . : .. ... . 576577.
41 Pami janiewelebnemu JmciX episcopowi lwowskiemu BN. BOZ. Rps. 1188.
S. 589593 ( ).
42 BN. BOZ. Rps. 1188. S. 585592, 599613.
43 . . 124. . 1. 1682 . . 40. . 7071.
43a BN. BOZ. Rps. 1188. S. 589593.
44 Ibid. S. 613.
45 . . 79. . 1. 1682 . . 9. . 351. . 18 (8)
1682 . .: .. ... . 369.
46 Copia listu JeoMci Xa Szumlanskiego w sprawie protopopa Biaocerkiewskiego do
pewnego senatora (. ?). 9 1683 . . . BCz. Rps. 1376. S. 548549.
47 .. . . 1. , 1903.
. 811.
48 . . 124. . 1. 1682 . . 40. . 10 ., 7894.
49 .. . . . 261262.
50 . . 79. . 1. . 213. . 511. 1683 .
.
51 . . 124. . 1. 1682 . . 44. . 17 . . 23 (13)
1682 . .
52 . . 79. . 1. . 213. . 511.
53 .. . . 7. . 473.
54 . // . . [10]. . .,
1914. . 432.
55 . . 79. . 1. 1682 . . 7. . 13.
56 . . 124. . 4. . 27; .. . . . 811. , -
, 1683 . ,
. , ,
146 2

, (Relatia kozakw od Jm pana pukownika

Rappi komendanta biaocerkiewskiego do Siczy na Zaporoe posyanych z doniesieniami o wiktoryi
JKMci i eby zaporocw zachci na usug JKMci <...> i Rpj dnia 22 nowebris w Bialej Cerkwi
czyniona... BCz. TN. Rps. 179. S. 845850).
57 .. . : // -
. 2006. 4. . 197.
58 APANW. MW. Teka 68. K. 133.
59 Memorial Xdzu Kostaneckiemu <...> w Krymie zostajcemu z Jaworowa 29 augusta
1682 BN. BOZ. Rps. 1188. S. 627630.
60 .. . . . 3334.
61 . . 70.
62 . . 10. . 137138.
63 Instrukcya Urodzonemu Btkowskiemu sekreterzowi JoKrMci do Kadzynia wyprawione-
mu z Jaworowa dnia 20 mca lipca roku paskiego 1682 BN. BOZ. Rps. 1188. S. 592599.
64 Do wojewdstwa smoleskiego AZ. Rps. 3036. K. 248249.
65 . . 79. . 1. 1682. . 8. . 217.
66 Instrukcya Urodzonemu Btkowskiemu... BN. BOZ. Rps. 1188. S. 592599.
67 Ibid. S. 596597.
68 Ibid. S. 592599.
69 . . 79. . 1. 1682. . 8. . 2.
70 . .. . 24 . 1682 . AGAD. A. Rps. 163.
T. 8. S. 475476.
71 Ibid. S. 479482.
72 .. .. . . ., . . [ 18 (8) 25 (15)
1682 .] . . 79. . 1. 1682 . . 2. . 2930 .
73 . . 32 ., 42, 48.
74 . . 2. . 490.
75 . .. . 21 1682 . AGAD. A. Rps. 163.
T. 11. S. 745747; . .. . 28 1682 . Ibid. T. 8.
S. 1313.
76 . . 79. . 1. 1682 . . 2. . 6468.
77 . 1683 . . 2. . 1.
78 . .. . 30 1682 . AGAD. A. Rps. 163.
T. 8. S. 143145.
79 . . 79. . 1. 1682 . . 2. . 65.
80 . 1682 . . 2. . 8081.
81 . 1683 . . 2. . 81; . 1682 . . 8.
82 Instrukcja Stanisawowi Btkowskiemu, gocowi na stolic moskiewsk naznaczonemu, z
kancelarji JKM PNM dana AGAD. AZ. Rps. 3031. . 123124, 127128. .:
. . 389. . . 1. . 142. . 1620.
23 . , -
23 (. 2123).
83 . . 79. . 1. 1683 . . 6. . 8593, 117118, 135 .
III 28 (18) . 21 -
. . .. ,
 16821683 . 147

26 . .
.
84 . . 174183.
85 . . . 26 1682 . APANKr. Rps. 363. S. 87;
. 7 1682 . Ibid. S. 89.
86 AGAD. AZ. Rps. 3031. . 123124, 127128.
87 AGAD. A. Rps. 163. T. 8. S. 1313; . . 79. . 1. 1682 . . 1. . 89.
88 . . 79. . 1. 1682. . 2. . 8182.
89 . 1683 . . 6. . 170173.
90 . . 133. . , -
, (),
. , , -
, -
.
91 . . . ., 1888. . 4245; -
.. . ., 1957. . 7, 15; ..
. ., 2000. . 46 . . : -
. . 99. .
1995 . ., 1998.
92 .. . . 1.
, 1914. . 277280; .. . . . 4657 . . : -
.. . ., 1877. . 224;
. ., 1885. . XII.
93 [Dla] P. Ladziskiego, stranika mcisawskiego, notatka do rozmowy z osob duchown
w Moskwie. . ., . . AGAD. AZ. Rps. 3031. K. 129.
94 Relatia Nehrebeckiego ze stolicy AGAD. APP. Rps. 47. T. 1. S. 376. .
1684 .
95 Bushkovitch P. Aristocratic Faction And The Opposition To Peter The Great // Forschugen
zur osteuropischen Geschichte. Band 50. Berlin, 1995. P. 8485.
96 . . 9. . 5657; . . 210. . .
. 21. . 5354; . . ., 1888.
. 196215; .. . . . 434; .. -
7090- . XVII . -
// . , 1968. . 164.
97 [ ..] . -
XVII . // -
1862 . . 21. ., 1862. . 569614; . . . . 196215;
.. ( ). ., 1896. . 195, 200
203, 255260; .. XVII
XVIII . // . . 18. .; ., 1962. . 200201.
98 .. . . 7. . 303.
: .
99 . . 210. . . . 139. . 34; .
. 138. . 223.
100 . . 139. . 117 .
101 . . 217. . 24 ., 8089; . . 138. . 2424 ., 35 ., 231.
148 2

102 . . 138. . 6279, 80 .

103 . . 146 .
104 . . 287 .
105 .. . . . 193.
106 AGAD. AZ. Rps. 3031. K. 129.
107 Ibid.
108 . . 79. . 1. 1683 . . 6. . 13.
109 Perdenia J. Stanowisko Rzeczypospolitej szlacheckiej wobec sprawy Ukrainy na przeomie
XVIIXVIII w. Wrocaw, 1963. S. 31.
110 . . 79. . 1. 1683 . . 8. . 170;
. . 1. ., 1884. . 155.
111 . 6.
112 Acta historica res gestas Poloniae illustrantia. T. 6: Akta do dziejw krla Jana III. Sprawy
roku 1683, a osobliwie wyprawy wiedeskiej wyjaniajce. Wyd. F. Kluczycki. Krakw, 1883.
S. 14; BCz. Rps. 827. S. 6365.
113 . . 1. 1682 . . 12.
114 BCz. Rps. 827. S. 4951. .: .. -
1683 // -
. . 5. , 2005. . 623664.
115 AGAD. AZ. Dz. 3046. K. 173227.
116 Ibid. K. 191.
117 Ibid. K. 198199.
118 Ibid. K. 200.
119 Ibid. K. 220221.
120 . . 79. . 1. 1683 . . 6. . 170173.
121 . . 1. 2021.
122 . . 27.
123 Acta historica... S. 56.
124 .. . . . 3334.
125 .. . . . 271272, 279.
126 . XVII -
// . . 356. 1904. . . 7071.
 3
-
.
- 16831685 .

I. 1682 . ,
. , -
- , -
, .
-
, - . -
,

.
, -
.
,
. , 1682 . ,
,
. I 1682 .
-
. ,
.

. XIV
- , I
, 1679 . (. . -
).
, . .
1682 . , ,
, ,
1.
1683 . -
, , , ,
150 3

, . I XIV
. 1683 .
, -
. I XI.
- ,
, . -

-
, ,
I. -
(1 , 200 . ).
(100 . )
2.

.
1682 . III .
-
. 1680 . -
: ...u cesarza Jmci adna
gotowo: dwa tylko regimenty granic Rakuskich pilnuj, i gdy by Turek chcia tego
roku Wiede experiretur sortem Kameca naszego strze Boe * 3.
1682 . -
. ,
, . , ,
11 -
. -
.
.
. ,
-
. 4.

- . -
-
. . , -
, 6 ,
,
- ,
. ,

* ... : ,
, .
 - 151

, -
, , ,
, . -
,
5. -
. , -
, -
, .

6. , ,
, ,
16801681 .
1682 . -
. -
. 29 -
.
-
. . 1682 .
XIV, , , -
.
, , , ,
- 7.
-
1682 . . Trzeba i
nie trzeba ( ), , ,
. .
,
, Considerationes, ob quas colli-
gatio cum Caesare videtur non necessaria, imo damnosa Reipublicae (
, , -
).
, . -
8.
,
.. . -
1683 .,
, , . -
, : ...
, (! . .) , , -
, , -
, .
, -
16801682 .
152 3

,
1681 . , -
, -
<...> -
,
. -
, -
. -
III
. -
I 9.
, -
. . .
-
. , -
, -
, ,
,
.
-
. ,
.
, . 1682 .
1683 ., 10. -

.
27 1683 .
. -
. -
.
, , -
III 1667 .
, . 24 -
, 26
11.
-
. -

, ,
.
16
,
12.
 - 153

.. . .
: ,
(, , ),

- . -
. . -
(-
)
13.

.
1682 . . , .
,
, , -
(
), . , -
. , -
, .
- -
- ,
31 1683 . ( 1 ,
). ,
. 60 . , -
- (. 20 .) .
40 . .
.
, -
.
, , -
.
1 200 . ,
.
XI 14.
skrypt ad archiwum -
1678 ., .
36 . 12 .
. 1683 ., -
1 1683 . 1 1685 ., . . 15.
1683 ., ,
-
, .
. ,
154 3

, . , ( -
). -
, , . -
I
, .

II. 1683 . 160- -

. 27 -
, , -
.
- ,
.
14 . 16
, -
, .
.
-
10 . -
, 3
, . -
, 16
, . . -
-
.
, -
. , , , . -
5 29 .
.
. -
. 1683 . 450 . -
, .
1 200 . , -
550 . .
, 1683 .
, ,
34 250 , . . 36 .
27 400 .
8 , - .
10 500 , -
3 . ,
. ,
, 20 950 . -
, .
 - 155

. , 1683 . -
, ,
. 1673 ., , 8 -
, -
. , 1683 .
. -
, -
16.
,

.
30 1683 . . 11 -
. -
,
. . . -
-
.
31
.
. , . 3
-
, 4 ,
. -
. , 65 . -
, .
911 ,
, 12 .
.
, -
, .
. -
( )
, 17.
-
. -
, 7 . .
28 , 1 . ,
, -
. , , -
, .
,
1683 . . -
,
156 3

,
, ,
, .
,
.

.
1683 1684 . .
. , 1684 . -
- -
. , , , (
, ) -
. .
18.

III. 1683 1684 . -

, -
. -
. 1682 .
19. 1683 . -

( ).
. 15 -
1 ( , , -
primam February) .
XIV -
20.
, -
.
XIV , , -
. ,
,
( 1682 .
-
, XIV;
21),
, , ,
. . ,
1678 . -
,
.
,
, .
 - 157

, -
.
, -
. , -
, . ,
.
, , -
. II
, . ,
, . -
-
, ,
. ,
, . . .
, , , ,
. -

22.
.
, -
, , -
,
.
.
22 1683 . -
1 200 . ,
23.

.
,
, -
.
, 1683 .,
. . 1683 . . -
-
,
. ,
I , -
, ,
24. 1683 .
. , -
. .
. , - .
158 3

17 ,
I ,
.
, -
. -
( 16831684 . )
- .
.
,
, , -
- , -
.
,
. 26
1684 . -
- 25.
-
- ,
.
I ,
. 13
,
, .
15 -
, . -
I -
,
, -
. 1683 .
. -
.
-
, -
, -
. ,
-
.
26.
, , .
,
16831684 ., . 5 -
- , .
-
 - 159

XI, . -
. -
-
, . .

,
.
, ,
,
27.
- . , ,
, -
. ,
,
. . ,

28.
, -
, . , ,
- , -
, 1683 . 29. -
,
.. , -
. , 32-
,
-
III .
, -

. -

- ,
-
. -
, 20 1686 1685 . ,
, 1684 . -
,
, . -

30. :
,
. ,

160 3

( ), 31,
. . -
1667 .

,
.
III
, . . 32.
1683 . -
. 15 (5) .. .
,
. , ,
, 5 18 . -
<...>, .
,
. -
-
: ,
, , ,
, -

, -
, , ,
, -
. , -
, : ...
, , .
<...> , -
33.
-
. . ,
, 1682 . , -
. , .
, . , -
-
. , -
,
,
. , 34.
.. 6 (27 ). -
, ,
- .
14 (4) , ,
 - 161

,
35. -
, -
-
. , ,
, , ,
,
36.
-
1 (22 ),
: -
, 36a.
, .
( 22
1683 .),
,
. -
16781681 . III 25--
5 . 20 . -
. ,
6 . . ,
.
12- .
, . -
.
, -
. , -
,
, .
-
,
( III), , -
. -
, , ,
-
.
-
, -
, -
( ,
) ,
. . . -
.
162 3

, .
-
. -
.
:
,
, . -
, , -
. , ,
, -
37.
30 (20)
.
, -

,
38.
-
1683 . ( -
6 ) 39. . -

, -
40.
. -
- .. -
, . -
, : ,
-
, ,
.
, 1683 . ,
,
. . ,
, 41.
. : -
, , ,
,
. , ,
,
- . , -
, 42.
, . , ,
. 43.
 - 163

,
, .
.
-
,
, ..
.. . ,
1683 .
1684 . 44. . 19 (9)
- ,
18 (8) 1683 . 45.
. . -
. .. -
. . , , , -
, ,
,
. .
,
, , -
46.
,
-
,
.. . -
,
, .
, , -
, , -
, .. 47.

IV.
. 2 (22 ) -
.
, . , -
, .. . 5 (25 )
-
, .. .. -
. , -

<...> , -
<...> ,
III . -
.
164 3

-
. ,
,
, . -
, , ,
, , , -
, -
. . ..
,
48.
, ,
, . -
,
.. -
. 49.
,
, ,
, .
III , , -
,
. -
, . -
, -
, ,
, , 1683 .
.. , .
1684 . -
16671686 . . -
. ,
, 1684 ., -
.
,
. -
.
50.
- , 18 (8) -
, , , 8 1683 .
.
,
.
, 51.
52. . , -
,
 - 165

,
-
. , ,
.. .. -
, . .
. .. , -
, , -
, . . -
, 53.
20 . , ,
, , 6
. -
, -
. -

, . , -
.
, ,

, , . -
III
-
9 . . , . -
,
. , -
54.
,
.
, .
1681 ., ,
.
,
. , , -
. , -
( -
55). III
, 56.
. -
, . wzi w rce swoje ekspe-
dicie moskiewskie, ktre kancelariom litewskim ex iure nale *, ,

* , -
.
166 3

- , -
. . , -
. Pokae czas da P. Bg na sejmie, supremus actionum humaniorum
censor, kto dobry a kto zy *, , 57.
24 ,
, . , -
, .
,
.
-
, 1660- . 58. -
, -
. ( )
, -.
III, -
, , -
. - -
.
, , ,
,
, , . Ja nie zazdroszcz nikomu,
ale jeeli to dobra polityka, zatrudnia tak potrzebn negocyacy, ktr i Moskwa
radziby zwlekli, na nasze dalsze oczekujc sukcessy **, 59.
6 (27 ) 1683 .
: ,
( ); , .. -
; , -
; , .. ; , -
.. ;
60. -
61.
. -
- -
, , ..
.. , 7 (28 ), -
. ,
, , -

* , , -
, .
** , -
, ,
.
 - 167

. , , -
62.

<...> (. . 18 (8) . . .)
, -
63. , -
, -
. 5 (26 ) 1683 . . .
( 7 , ) -
, .. , .. . -
-
. , .
, , .
, . ,
. 64. ..
1683 . ,

65. , ,
-
. , .
12 (2) .
, ,
- . 7 (27 ) -
.
,
, . -

-
<...> -
<...> .

, <...>
, .
.. 66. 7 (27 ) -
.. , ..
.. , , -
67. , -
68.
.. , ,
.. , , -
. ,
.. . -
168 3

, -
.
, , 17 (7) ,
, . 20 (10)
, 26 (16) ( 24 -
) . , . , -
-
, ,
. ,
, .
, 69. 1 (21 ) -
( 28 ) , ,
, , , ,
, .
,
( 12 (2) ),
, ,
.. .

, 14 (4) , .
70.
, .. .. . -
18 (8) , -

15
, ,
71.

.
- . (
), . , . . ,
-
72.
. -
. ,
73. . , ,
. , -
74. -
. . , -
. I ju pucili ten gos Moskwa, e im Turcy Czechrin dawaj, eby z
nami wojowali *, . . -

* , , .
 - 169

. -
, ,
: .
, ,
. . Obaczymy jeeli tak
ochotnie przybiegn Niemcy nam do pomocy, jako krl jmc <...> bieg pod Wie-
de *, . ,

-
.
1684 . 75.
. 1684 .
. . ,
,
-
76. 17 .
. . 77. ,
( . . -
78) - -
. ,
,
. - ,
,
, , -
, -
, ,
-- -
. , . ,
, -
. ,
-
, .
- ,
-
, , . .
. , -
, .
, , ,
, -
,
. , -

* , , .
170 3

, - -
, .
,
, -
1618 . 78a.
, -
,
- ,
. -
, - -
1683 1684 .
-
. . 25 28
, . -
, . , , . , -
79. ,
, , -
. , -
,
, , ,
, .
.
, .. o
prowincje Rzptej sekretnie przez listy traktuje *. Radbym si tego nauczy, -
, qua autoritate jm. convellit sancita Rzptej et
fidem nas, tak wielu komisarzw, od Rzptej do traktatw z Moskw destinowanych
vocat in dubium; o tym si pyta nie trzeba, dla czego? Bo si tego snadno kady
domyli moe, ale tylko pytam, qua autoritate? **.
,
. ,

, -
, , ,
80.
. : Jmp. Okrasa powrcil, donis, e
mia od jm. ks. podkanclerzego suasorias do Galiczyna, aby ten traktat koniunkciej nie
na komisiej, ale przez osobne poselstwo na stolicy mg by odprawiony, co bardzo,

.
*

,
**
, , -
, . ?
, , ?
 - 171

widzia p. Okrasa, podobao si Galiczynowi... * 81. ..

. , -
82.
.
, . . , -
, , -
, 83,
.
84.
. ,
, . . , -
, -
. , ,
- , -
, . -
85.
. , ,
.. . ,
-
, -
86.
, , -
, .
. -
, -
.
,
( ) -
, ,
. 87.
, . , . -
. -
-
, , ,
. . ,
. Zastanowiwszy si nad tym uwaa w.m. pan
moesz jaki przez to zawd Rzeczypospolitej, zmarnowanie czasu, a oraz W.Ks.Lit.
ogromna szkoda, gdyby jeden pose koronny w najwaniejszej sprawie i o tylu stratach
W.Ks.Lit. mia traktowa bez posa W.Ks.Lit. I luboby i ten by przydany, co za

* , , .. -
, ,
, , .
172 3

bezpieczestwo, kiedy takowy traktat powag wszystkich stanw ma by stanowiony.

Jako to le! *. . -
, , -
. O nas tu chodzi, dla Boga zabiega
temu trzeba! **, . -
, -
( . -
.
), , -
,
. , -
: ...zawsze ich mm. panowie
koronni zwykli kupowa z korzyci onych pokj; ktrym idzie o Kijw, o Zadnieprze,
pewnie ani o Smolesk, ani o Starodubowszczyzn dba nie bd *** 88.
,
, -
, ,
,

. -
. . , .
,
. Inna za okoliczno pooenia naszego, ktra wymaga przys-
pieszenia prdkiego i najpotrzebniejszego przymierza obronnego z Moskw. A to pewniej
by nie moe, jeno na podstawie traktatu wiecznego pokoju, gdy przez przymierze
obronne chc i usiuj wieczny pokj kupi ( . . .) ****, -
89.
.
, -
, -

* , , , -
, , ,
-
. , ,
. !
** , !
*** ... ,
, , -
. ( . . .)
**** , -
[] .
, -
.
 - 173

,
. ,
, , , -
. .. -
,

. , -
90. .
, ,

-
. , -
, , , -
, . , .
, -
, .
31 1683 . : ...ode dworu
( . . .) X. podkanclerzy kor. pisal do pana Okrasy posanika do Mosk-
wy iby perswadowa Galliczynowi aby nie przez kommissy ale osobliwe poselstwo
na stolice to dzieo odprawowao si o czym PP. kommissarze zjechawszy si do Mohilo-
wa maj radzi kogoby wysa do Jkrmci * 91. , -
. , .
1684 . -
, .
. .. , -
-
,
.
, ,
, 92.
. . 12 -
1684 .
, ,
, -
, , -
, -
, . ,

* ... [], [] -
, ,
; , , ,
.
174 3

, . -
.
. -
,
. -


. ,
, , -
, -
. ,
,
. -
, ,
, , . ,
. .
. -
, . .. 20 -
1683 ., . . .
-
93.
. -
. III -
, , . , -

, .

V.
, .
16781679 ., 1681 .
supplement warszawski, -
94.
, ,
co accessit przez pacta polanowskie jure belli ad Rempublicam *, . .
, -
1634 .
(-
, . . , -
, ,
, , -
, .), -

* .
 - 175

,
. - -
, ,
1678 . , -
. , -
- -
, 94a. -
. . , 11 ,
,
-
. ,
95. -
,
, : ...w instrukcji krlowi
jmc. dana bezwzgldna moc stanowiska co si bdzie zdao * 96. -
- .
. -
1681 .
.. - , -
- , .
, e si podpisa (.. . . .) na instrukcj, ktra pozwala
avulsionem wszystkich provinciarum, ktre Moskwa wzili ( . . .) **.
, ,
, ,
, 97. -
, -
, , nie tylko pokoiu z
oddaniem tak wielkich prowincyi zawiera ( . . .), ale ani do najpier-
wszego przystpi gradum *** 98. . -
,

1686 .
. , 1681 .,
-
- . ,
. -
, , -

* ...
.
** , , -
.
*** , -
.
176 3

. , -
, , , -
99.
- . , -
, ,
ani Grodzieskiej i ani sejmu zerwanego instructiej nie jestemy wiadomi, a nawet
nie pamitamy, jeeli je nam prezentowano *. -
, 1684 ., -
. , -
: (1679 .)
-
, (1681 .)
1667 . ,
100.
, ,
,
1681 . -
. , , ,
1679 ., .
,
, -
, .
3 1684 .
- . -
senatus consulta ,
1681 . 101.
, . Rozu-
miemy o tym wzi medium inter duo extrema **, 102.
,
, -
: Poniewa pro
illo tempore inna bya facies rerum, teraz za za szczliw manciducti JKM meliore
loco posit Respublica, tedy napisa do wiel[monych] ommissarzw, aby wprzod o
coniunctiej traktowali, i dopiero po rzetelnem oneje umwieniu, ad gradus, w teje
Instructiej contentos przystpili quia jednak notitia et assensu JkrMci *** 103.

* , ,
, .
** .
*** , [ ] ,
-
, , -
,
, , .
 - 177

, -
1683 . -
. ,
- , ,
, . ,
1684 . . -
, -
1667 ., .
, . . -
. ,
III . , -
.
, ,
,
.
-
,
. . , w
tak wielkiej trwodze s, usyszawszy o tych wiktoriach Krla Jm. nad wojskami
tureckimi i fortec wiele odebranych i obawiaj si, eby pokoju Krl Jm. nie zawar z
Port, a do nich wojny nie wprowadzi, ,
: a co wiksza, e i midzy sob codzien-
nego spodziewaj si zamieszania, gdy nietylko strzelcy, ale i pospolstwo na przeciwko
bojarom, na to si zanosi gorsze, ni tak roku byo krwi rozlanie.
. : Mamy ich teraz w
rku i jak zechce, moe ich zay Krl Jm. *. -
, 104.
. .
.
, , -
, .
, ,
. , ,
conjuncti bardzo favorabilibus in rem Rzpltej conditionibus uczyni i wieczny pokj
cum restitutione wielkich prowincji zawiera **.

* ,
, ,
, ,
, , , ,
, ... ,
.
** -
.
178 3

, ,
. -
, . -
(?), , -
- 105. , ,
, -
, -
, -
.
. -
. , .. -
(.. ?),
. wszystko kombinowawszy nie moglimy, jeno nader dobre
negocyacyi naszej ominare successus a za tym szczeliwe dokoczenie *, -
106.
-
. , -
, -

107. -
, , , , -
,
1669 . 108.
, - -
, , -
, .
-
- 1676 .
, -
. 17
( ), -
, -
,
. -
, . , -
, . ,
, -
. ,
, 109.
1677 . -

* , ,
.
 - 179

, - -
110.
. , 1682 . -
, ,
1677 . ,
, , III -
111.
1677 . .
- , -
3 , , -
. -
- .
,
- . -
. -

, , -
, , , , <...>
, -
, , 112.
. -
. -
(), ,

113. -
.
-
, -
1667 .
.
. ,

, -
. 10 -
, 1686 .,
- ,
<...> . ,
1678 . ,
, . -
, ,
114.

, , 1676 . -
180 3

. -
,
, . -

1681 .,
, 115.
- , , ,
1686 ., -
,
116.
1676 1678 . -
, -
, .. ,
. . -
117.
. 1676 .,
,
-
. , -

-
. -
, -

, <...> , 118.
- -
16721681 .
-
, , -
. , , -
1667 . ,

.. 1668 .,
.. ( -
). ,
1670 . . -
.
, , ,
1672 . , ,
, .
, 1684 .
, --
. -
 - 181

. -
-
119. , ,
- ,
, -
, , . . -
,
120.

. ,
,
.
,
, -
, - , (-
. . .) 121.
, .
.. , . . -
. -
, -
122.
, -
, -
, 123. , ..
,
, .
. -
: 1) ; 2) -

,
; 3) ,
,
; 4) - -
1682 . - .
.
124.
-
, ,
.
( -
125),
, ,

182 3

( . ),
1667 . .
.

VI. 9 (29 ) 1683 .,

. 10 (30 )
-
, , . , ,
, , -
- -
, -
. ,
, .
-
. 19 (9) -
, ,
. - .
126.
,
, 127.
5 ,
. ()
. ,
. ,
( -
) .
, -
, . -

.
.. ,
13 (3) . --
.
17 (7) ,
.. . -. -
, . , -
.
128.
. -
. -
,
( . . -
. ). -
 - 183

. , -
- , -
, oczywiste dowody, jako im
kozakw wbrew umowam buntowano *. .
1682 . , , . -
, : ...j.m. pan wojewoda
trocki nie yczy z nimi ( . . .) w adne diskursa wchod-
zi, my za wszyscy koronni przeciwnie, zdaje nam si poyteczniej z gry zrozumie
ich zamiary ** 129. , .
, , ,
. , , -
- .
. , -
.. 130.
, 14 -
. . -
.. 131. . -
132. .. 133, .. 134
. , , -
. , . , . , . ,
. , . .

135. -
,
, -
.
. ,
, , , , -
.
- ,
, , -
. -
, --
, z nasz plenipotenci wstyd byo, bo nie tylko na
parkuszku szpetnym et currenti calamo pisana i w cisym miejscu inszym charakterem
znacznie ichm pp. komisarzw nomina zapisano i z rnymi mankamentami napisano ***.

* , .
** ... - ,
, , .
*** , [] -
,
.
184 3

.
, ,
. , , -
16691670
1674 ., 16681669
16731674 . , - , -

. . -
- ,
, , -
.
, 136. -

( ) ..., -
- .
, -
.
. 137.
.
,
, - -
, -
. -
,
, . 18 (8) -
. ,
, -
, -
.
,
. , ,
, ,
. .. -
,
, , -
, , .
, , , -
- .
<...> , ,
. -
21 (11) 138.
- , ,
, , -
 - 185

. -
, (. -
, ). -
,
, 139.
. , ,
, - ,
- -
, . . -

: ...podejrzewamy e co postanowili z Port przeciwko
nam *, 140.
22 (12) - -
, . . ,
, ,
: ... , ,
, ,
. -
, , . .
, , , .
23 (13) ,
-
<...> . ,
. , , -
141.
142.
, 24 (14)
-
.
.
() , -
. -
-
( 1667 .),
, , .
, -
.
, -
.
- --
, , 16801681 ., -

* ... , , .
186 3

. -
, .. -
. ,
-
. ,
19 (9) , 50 50
, . -
. , -
, . -
, .
.. .. ,
, - --
.
, ,
, . -
, : ... choby i tak byo, czy nie wolno swoj horod carom armat i
amunicj opatrzy? *.
143. -
1683 . 144. -
. , . -
, : ...ja tak rozumiem, e tem pokazywaniem gotowoci
wojennej, chc wystraszy na nas wieczny pokj ** 145. , -
( 11 ) -
, ,
146.
27 (17)
, : ... -
, , ,
<...> . ,
147.
29 (19) .

- ,
, , -
. ,
, , -
[]
, . -

* ... , -
?
** ... ,
.
 - 187

, , Ukra-
in Kozakom pozwolilimy, ktra ju nam si wrcia kiedy Kozacy Pogastwo wojuj *.
, , ( ,
),
.. 1682 ., , -
,
. , , -
, ,
, 148.
, -
, ,
:
... ,
, -
. - ,
,
, 1634 ., . . -
-
. 1667 1678 ., -
( 1667 . , 1678 .
, ) , , -
149.
,
.
, - .

. , -
, ,
, -
. 150.
2 (23 ) -
. -
: ... ,
. -
.. ,

151. ,
.. .. 152.

9 (30 ). -

* , ,
.
188 3

, -

, , . -
1691 .
, ,
, , -
153.
- , ,
1
-
.
, ,
, , . ,
. -
. ,
. , ,
.
. . -
. . ,
,
154. , - , -
-
. ,
.. , , . .
, 24 (14) , ( 21 (11) ), -
, .
. -
, ,
: - III -
155.
, 12 (2) , -
. -
. ..
( 1680 .) , -
- . -

, - ,
. ,
12 , -
,
. , ,
, .. -
, . -
 - 189

, -
, . .
- , -
, , -
. , .. -
.
. ,

. , -
, .
- ,
, ,
( - -
1686 .) 156. -
157.
18 (8) -
. , -
1681 . . . ,
. -
: ...
, ,
-
( . . .). -
, , ,
, .
, -
, : ...
, , , ...

: -
,
,
, , .
, , -
, ... - -
1682 .
, ,
. -
: -
,
,
-
. -
190 3

.
. . - -
, -
, 158.
, ,
. . .
, . , -
, ktrzy si na zarzuty pod czas sejmu nie wywodzili *,
. . , . , . -
: widz, j.m. skrupulizowa chce okoo
traktatu w czem nietrzeba, a w tem nie, gdzie trzeba **.
, . - -
159. . , -
- ,
, , 160. . , ,
. ,
161, , -
, . , .
-
.
-
, , , -
162. , III,
( ), -
, ( , . .
, ,
) , ,
3 , . , , ,
, (sciens volens)
, , ,
. , , III, -
, -
.
. .
, -
, III
-
. , -
, ,

, .
*
** , ,
, , , , .
 - 191

, -
. , ,
, ,
, ,

. Primum bowiem et principale obiectum jest coniunctia i on sobie
wysoce waemy, bo j majc ju bymy si bezpiecznie mogli otrzsn <...> w
granicach i pastwach naszych hosti *, .

, . ,
,
163.
25 (15) .
, , -
. III, -
- .
, -
, . -
, , .
-
( . . .), -
.
1667 . ,
, -
, (- . . .) <...>
,
. ,
- -
. ,
-
, -
164. ,
, -
.
1676 ., -
, ,
, , -
. -
, .

* , , , -
, , ,
.
192 3

, -
, .
(-
) 165.
: Ukraina relinquetur Cosacis, iuxta antiquos limites,
exeptis Biaocerkiew et Pawoocz... * 166, . ,
. 1678 .,
, (. .
, ) ,
. ,
, 167.
,
,
. , -
, -
( ).
, ,
,
( ,
), -
- 1676 1678 . 168.
, -
,
.
.
, -
, ,
, - .
-
, -
.
, -
, ,
. (. . .) -
, ,
- ,
, (-
. . .) ,
, . -
-

*
... (.).
 - 193

.
169.
28 ( ; 19 )
. -
. . ,

. , -
,
170.
3 (22 ) -
( -
) , . -
III
-
. , -
, , . -
.
, -
.
, ,
, , , <...> -
, , -
. -
, ,
. ,
. . ,
- , -
,
. ,
, .
. , , ,
171.
6 (25 ) . . -
.
- -
, ,
,
. -
-
. -
-
, , . . .
. ,
194 3

, , -
, , ,
, ,
- 172. , -
( . )
, . , -
-
. , (
),
. , . -
, ,
.. , .. , .. 173. -
,
,
.
. (
2 3 )
. -
, , -
. , , .. -
, . , protestowa
si przeciwko najmniejszej od W-o X-wa Litt-go avulsyi *, . --
.. . Drudzy za Jchmci proceres W-o
X-wa Litt-go koniecznie yczyli pokoiu, etiam cum totali avulsione na wieczno tych
prowincyi, ktore Moskwa trzyma **, .
, , -
, , -
, bd mieli Moskwa Litw bez wojny. Wielcy ludzie pisz e
bdziemy wita Moskw z chlebem y sol. Pytaem kto to pisze, niechciano powiedzi-
e... ***. , , -
. .. . ,
, , , . .
,
. . , , , -
, . ,
. , 174.

*
.
** -
, , .
*** . ,
. , , .
 - 195

7 9 .
, , .
(finaliter rezolucja) -
20 1684 . (
1685 .). , -
-
,
. ,
,
175.
, ,
16 . - -
, : 1) ,
; 2) ,
-
; 3) .
, , ,
,
, -
, ,
. , -
, .

, .
.
, , ,

,
(), -
. -
-
.
, 176.
27 , , , -
, ,
- . ,
, -
. , . ,
-
,
.
. -
, -
196 3

6 . , -
, -
, -
, .
scrypta injuriosa ( , , -
1682 .)

. -
177.
, , -
, , 20 . -
, , -
,
1684 ., 1679 .
, - -
. ,
, ,
-
, .
- -
8 (27 ) -

, ,
. . -
: ...
, , -
, 178,

, .
, , -
.
. -

. . -
, ,
, .
179.
, .
, 180.
10 (28 -
), , . -
-

 - 197

. - , ,
,
( 6 (25 )).
.
. : ... -
,
, [] ,
, 181.
11 (1) , , -
.
, 1686 .
- , ,
III. ,
.
, -
, ..
.
11 (1) -
.
(
)
, -
. . , .
- -
. -
, -
, ,
. (
), -
. -
, -
, . ,
, ,
,
. -
-
, (
, ).
- ,
,
, -
,
, , -
198 3

, ,
.
- ,
: ... . --

. , -
- . -
.
182.
, .
11 . , . -
(
) .. , (
) ( )
. -
, .
. ,
. ,
183. ,
, , . . -
, , ,
, - . -
,
, ,
..
. , -
1685 .
.. , , - -
184.
. 13 (3) -
.
.
1691 . - -
. XI, -
, 185.

VII. 15 (5) , -
, -
. .. -
. 20 (10)

, -
. ..
 - 199

23 (13) , . 24 (14) -
( 23 (13) ) 186. , -
1683 . (
), , (9, 8 !), ,
. , -
, 1684 ., -
, ,
: ... -
, -
,
, , ,
, , , -
<...> [ ],
, ,
, , ,
( . . .) 187.
, , - .
. , , ,
,
188.
, - (
. ),
.
.. , -
, , -
- -
. ,
.. -
.
,
.. .. .. , -
,
, ( -
). -
-
- .
. ,
-
. , -
1686 ., .

VIII.
-
200 3

. -

. - 1684 .
,
. 1684
1685 . -
,
189.
-
, -
. 1683 . .
. -
(
) -
,
. -

, , -
( , -
), . -
. 1000 -
.
,
. -
, -
190. -
, .
, -
-
. ,
. 40 -
, .
, .
, -
.
, -
, ,
,
, , -
. , ,
. -
, -, -
. -
 - 201

, ,
. .
-
. , -
,
. -

,
, -
. -
III
, 191.
, -
, , 192.
, -
, -
, .
, , -
, 22 (12) -
. , -
, - .
.
, ,
. 193.
, 5 (26 )
. , , -
-
, ,
,
-
. . ,
, -
, ,
.
, . -
,
, ,
. 194.

. . ( ,
), , -
. . -
, . -
202 3

-
195.
-
- , . ,
. -
, -
,
. -
.
196.
25 (15)
. -

(
) .
, -
.
197. -
11 1685 ., ,

, ,
,
, , . -
-
, -
, 198.
- -

, , -
,
. -
, . :
, -
?. .
, , 7 -
.
-
.. . , -
( 200 70 ), ,
, .
-
. . ,

 - 203

, . ,
199.
, ,
,
. , -
200. ,
, . , 1685 .
.

201.
1684 . -
202.
1685 . ,
-
,
,
, , -
,
.
.

. . -
. , -
, -
- .
1685 . .. , -
,
. -
<...> -
,
, . -
.
, , ,
, , , ..
,
;

,
,
, 203.
.

.
204 3

, , .
, -
, , . -
1685 . -
,
-
, .
,

, ,
III,
( ). -
.
,
-
204.
, ,
-
- . 1684 . -
, 1685 . -
,
.
, , -
, - .

IX. -
. , -
. - 1654 .
-
, , . , . .
. (. . ) 205. -
,
.
- - -
1667 . 16691671 . . -
, . . .
.
. - , 1672 . ,
. -
, , -
,
,
. -
 - 205

, 206. -
-
.
,
.. .
.
. -
.

. 1680- .
- . -
,
,
-
.
-
1683 . ( ).


( -
, . . ..
) 207. , -

1684 ., - ,
, , 208.

.
. 1684 . -
.
, , , , -
, ,
.
. ,
. ,
. . -
, -
.

. ,

, .
11 (1) , 3 (24 -
) III . , -
206 3

, , , -
, , -
.

, . ,
- 1680- ., ,
, , .
, , ,
,
. . -
.
,
.
, , , -

, - 20-

. , -
, . .
,
, -
,
. 209.

, 1684 ., - -
, -
210. ,
- . -
,
.
-
. 1684 . -
, 700 .
: ...chopw tamecznych <...> zbuntowali, do siebie przygarnli i
sporzdzili setnikw i atamanw wedle swego zwyczaju *,
-
211. , ,
,
, , 212.
. -

* ... <...> ,
.
 - 207

. ,
- 1650- ., -
. . -
213. .. ,
. * 214. -

, ,
. . . 1684 .
.
, -
, ,
. . -
-
- .
, -
. , ,
, . ,
<...> , -
, .
, -
. , -
, .. -
, -.
-
, , . -
,
215. -
, , -
: ,
, <...>, -
. - , 216. -
.
.. - , -
217.
.. , . -
, III 218. -
, . ,
, -
.
26 (16) 1684 . -
-

* . , .
208 3

. ..
. -
, , ,
, -
. , .
. , . ,
,

;
. . ,
, -
, 219.
.. . 2 (23 ) 1684 .

, ,
. -
.
.
. .. -
220. -
, 2 (23 ).
. , .. -
. , -
.
. , -
( ).

, -
, , , <...>.
, <...> -
, .. 221.
, ,
-

. , -
.
, -
.
-
,
, - -
. -
.. , , -
 - 209

<...> ,
<...>
, .
, . -
. ,
.. . , ,
. , ,
1667 . , , -
.
,
, -
, -
. -
. -
,
222.
, 1684 . -
, , - 223.
.
- -
, , -
. ,
,
224. . ,
, -
. -
225. , , -
. . ,
, .
,

.

1684 . .
, -
, , -
226.
- .
-

1670- ., ,
. .
, -
210 3

. ,
, -
, 227.
-
1685 . -
. , . -
,
, . . -
, , -
. ,
, .
1685 . .
.. : <...>
? .
,
, .
, 228.
, -
.
, -
,

.
16 (6) -
-
-
229.
.
1685 . .. , 230.
1685 .
. -
231. -
.. . , ,
, ,
-
, -
. - ,
-
, . -

, -
. , 2 . . -
,
 - 211

.
(178 ), , , *.
,
, -
.
, , , ,
,

, -
,
( , -
). ,
. -

, .

I. -

- , -
-
. , 1685 . -
, .
.
. -
, .
, : -
, -
,
, 1648 ., ,
, -
. ,
. -
, , -
. , -
232.
.
.. . -

* , 600 , -
, . . , -
, (Relacya kommissyi Kadzyskiej... BCz. TN.
Rps. 181. S. 370). , -
100 (BPANKr. Rps. 8435. TRz. T. 95. S. 100).
212 3

, , -
. . ,
22 (12) .
. ,
233. , .
. . -
,
,
234.
. .. -
235.
,
( -
1685 .) .
, . -
.. ,
, 22 28 .
-
.
, - 1684 .,
, - -
.
, , -
. -
, -

.
,

. , -
- , -
. , -
. ,
-
, , -
. .. -
. ,
.
. -
,
,
1684 .,
. ,
 - 213

,
, . -
,

, , -

, . , -

, ..
. -
, . ,
, , III
, -
. . -
, .
, . -
236. . , ,
. .
. -
, -
. , ,
, -
- ju
odda wszystkie avulsa Moskwie * 237.
, -
, ,
, -
. - . -
-
, .
(. . -
), .

. , , -
1685 ., ( ,
, , ) -
, -
. .. ,
-
-
. -

* .
214 3

.
-
. . 238.
-
. 1685 . .
. ,
- . ,
, , ,
, ,
, , . , , , -
,
. . ,
, -
: ... , .
, , -
, , , ,
239. -
, . 7-
(, -
)
, ,
(! . .)
240.
. .
1685 . , ,
, 1684 .,
,
, -
241. -
. ,
. , --
.
, -
242.
.
,
, -
. . (
) . -
-
.
1685 . -
, -
 - 215

243.
, ,
244.
1684 . ,
.
, 1685 . -
. , -
?

16841685 .

1 Wimmer J. Wede 1683. Dzieje kampanii i bitwy. Warszawa, 1983. S. 125128; -

.. 16831699 . ( -
) // , -
XVII . ., 2001. . 2. . 243246; Konarski K. Polska przed odsiecz wiedesk r.
1683. Warszawa, 1914. S. 113114.
2 .. . . . 247; Wimmer J. Op. cit. S. 145147.
3 . . 2 1680 . AGAD. AR. Dz. 5.
Rps. 17574. S. 4.
4 Wimmer J. Op. cit. S. 128130; Konarski K. Op. cit. S. 125127.
5 Wimmer J. Op. cit. S. 130131; Deiches E. Koniec Morstina. Studium historyczne z czasw
Jana Sobieskiego. Krakw, 1894. S. 5657; Kamieski A. Polska a Brandenburgia-Prusy w drugiej
poowie XVII wieku. Dzieje polityczne. Pozna, 2002. S. 225; Konarski K. Op. cit. S. 133.
6 Wimmer J. Op. cit. S. 132. . : Wagner M. Stanisaw Jabonowski
(16341720). Polityk i dowdca. T. 1. Siedlce, 1997. S. 179.
7 Wimmer J. Op. cit. S. 133135; Konarski K. Op. cit. S. 128135.
8 Wimmer J. Op. cit. S. 133134; Deiches E. Op. cit. S. 5760; Kamieski A. Op. cit. S. 227
229; Wjcik Z. Jan Sobeski. 16291696. Warszawa, 1983. S. 311312; Konarski K. Op. cit. S. 136
144.
9 . . 79. . 1. 1683 . . 1. . 3071.
10 Deiches E. Op. cit. S. 60, 6566. -
. Kamieski A. Op.
cit. S. 234235.
11 Wimmer J. Op. cit. S. 135137; Konarski K. Op. cit. S. 165168; rda dziejowe. T. 1.
Warszawa, 1876. S. 108, 109, 111.
12 .: Wimmer J. Op. cit. S. 149150.
13 Deiches E. Koniec Morstina... S. 6479; Konarski K. Op. cit. S. 170175; Kamieski A. Op.
cit. S. 235236; 1683 . AGAD. APP. Rps. 324. S. 4648. , -
, , . : Excerpta z listow
Jmci Morsztyna podskarbiego koronnego czytane w senacie na sejmie 1683 BCz. TN. Rps. 179.
S. 985986; Excerpta z listw posa francuskiego w senacie czytane na sejmie 1683 Ibid.
S. 11191120.
216 3

14 Wimmer J. Op. cit. S. 140142; Konarski K. Op. cit. S. 175187. -

: Wjcik Z. Traktaty polskoaustriackie.Warszawa, 1985. S. 104113.
15 Wimmer J. Op. cit. S. 143144; Konarski K. Op. cit. S. 200201.
16 Acta historica res gestas Poloniae illustrantia. T. 6: Akta do dziejw krla Jana III. Sprawy
roku 1683, a osobliwie wyprawy wiedeskiej wyjaniajce. Wyd. F. Kluczycki. Krakw, 1883. S. 511.
17
. . .: Wimmer J. Op. cit. S. 144145, 149168, 200239,
279302, 360384, 389401. . : Wjcik Z. Jan Sobieski... S. 317338; ..
. . . 252259.
18 Wimmer J. Op. cit. S. 401416. . : Wagner M. Stanisaw Jabonowski... S. 195
196; Koodziejczyk D. Ejalet Kamieniecki. Podole pod panowaniem tureckim. 16721699. Warsza-
wa, 1994. S. 106108; .. - -
XVII XVIII . , 1980. . 2631; ..
1683 // --
. . 5. , 2005. . 623664.
19 Instrukctio <...> Joanni Casimirio Dnhoff ad Sedem Apostolicam S.R.M. ablegato
BCz. Rps. 1865. S. 220223; Piwarski K. Denhoff Jan Kazimierz // PSB. T. 5. Krakw, 19391946.
S. 112.
20 XIV -
, 16781679 . .: Wjcik Z. Jan
Sobieski... S. 267.
21 Konarski K. Op. cit. S. 113, 118, 124.
1680 . ( -
.. . 24 1680 . AGAD. AR. Dz. 3. Rps. 16. S. 79).
22 Instrukctio <...> Ioanni Gniski <...> ablegato ad S.R.M. Gallicarum. 8 1683 r.
BCz. Rps. 1865. S. 224225; Relatia legatiej do Krla Jmci Francuskiego BCz. Rps. 428.
S. 123131; AGAD. AZ. Rps. 3053. K. 342b .; Acta historica... T. 6... S. 290. -
.: Wjcik Z. Jan Sobeski... S. 410 (
); Przybo A. Woliski J. Gniski Jan // PSB. T. 8. Wrocaw;
Warszawa; Krakw, 19591960. S. 5960; Konarski K. Op. cit. S. 128129; Pukianiec L. Sobieski
a Stolica Apostolska na tle wojny z Turcj (16831684). Wilno, 1937. S. 2830; Mierzwa E.A.
Anglia a Polska w epoce Jana III Sobieskiego. d, 1988. S. 222 ( -
).
23 Kamieski A. Op. cit. S. 241242.
24 Wjcik Z. Jan Sobieski... S. 361362; Konarski K. Op. cit. S. 197198; .. .
. . 248249. . : Pukianiec L. Op. cit. S. 32. ,
. .
25 Wjcik Z. Jan Sobieski... S. 362366. . : Wimmer J. Op. cit. S. 353; Pukianiec L.
Op. cit. S. 3264.
26 Wimmer J. Op. cit. S. 352355; Wjcik Z. Jan Sobieski... S. 339341, 351; ..
. . . 259260; Pukianiec L. Op. cit. S. 6579.
27 Wjcik Z. Jan Sobieski... S. 354355; Wimmer J. Op. cit. S. 418419; .. .
. . 261262; Instructio Ioanni Rozdraewski castellano Midzyrzycensi <...> ad Sacram
Cesarem Majestatem Leopoldum ablegato BCz. Rps. 1865. S. 217218; Wagner M. Wenecja i
Polska a wojna turecka w latach 16831685 // Tego. W cieniu szukamy jasnoci chway. Studia z
dziejw panowania Jana III Sobieskiego (16841696). Siedlce, 2002. S. 132133; Pukianiec L. Op.
cit. S. 1119, 8795.
 - 217

28 Wjcik Z. Jan Sobieski... S. 369.

29 . . 79. . 1. 1682 . . 11. . 4. -
20 (10) 1682 .
30 . . 79. . 1. 1682 . . 11. . 73141.
31 . . 142153.
, -
1676 ., ,
(
).
32 . . 79. . 1. 1682 . . 10. . 2326. 3 1682 . .
.: BN. BOZ. Rps. 1188. S. 534536.
33 . . 79. . 1. 1683 . . 2. . 2630.
34 1683 . AGAD. APP. Rps. 324. S. 3841.
35 . . 79. . 1. . 208. . 27 .90; MNKr. Rps. 169. S. 4350.
36 . . 91105.
36a . 1683 . . 5. . 2829.
37 . . 389. . . 581. . 674677.
38 . . 79. . 1. 1683 . . 10. . 15, 26, 5364. .: .
. 79. . 2. . 236 ( III ), 237 ( .
). 21 1683 . .
39 . . 92.
40 . . 82.
41 . . 104155.
42 . . 157163.
43 . . 259.
44 . . 5. . 6987. ( .)
45 , 10 (20) . . 79. . 1.
. 208. . 161 .180 .; . 1683 . . 5. . 9294.
.: . . 2. . 239. 19 1683 . . .: .
. 3. . 134. 19 1683 . .. ..
.: Koegarov K. Pocztek wojny polsko-tureckiej a stosunki polsko-rosyjskie w pierwszej
poowie roku 1683 // KH. Rocznik CXII. 2005. 1. S. 5376.
46 . . 79. . 1. 1683 . . 2. . 2830.
47 . . 5. . 4953.
48 .., .. 1683 . - //
- - . ., 1965. . 183200; -
13 1683 . .: . . 79. . 2. . 240.
. .: .
27 1683 . ; . [ 1683 .]. BCz. 1865.
S. 248249, 257258. . 19 (9) 1683 . BCz. TN. 179.
S. 861864. ( .); APANW. MW. Teka 69. S. 151. (-
.).
49 .., .. . .; . . 10. . 450452. ..
. .: BCz. Rps. 827. S. 105107; , -
1682 . .: BCz. Rps. 179. N. S. 139142.
218 3

50 Perdenia J. Rokowania polsko-rosyjskie w Kadzyniu w 1684 r. // Rocznik Naukowo-

Dydaktyczny Wyszej Szkoy Pedagogicznej w Krakowie. Prace historyczne. IV. Z. 32. 1968.
S. 5584. , . - , ,
;
.. ; , ,
1684 . .: Ibid. S. 55, 72, 84.
51 AGAD. AZ. Rps. 3046. K. 228. .: APANW. MW. Teka 69. K. 7474 .
52 ( 15 1683 . ) - -
. .
.: BCz. Rps. 1865. S. 232233.
53 Relacya kommissyi Kadzyskiej r-u 1683-o zacztej a r-u 1684-o skoczonej na sejmie
warszawskim r-u 1685-o przy obecnoci stanw Rzpltej uczyniona y do Metryki W-o X-wa Litt-go
podana przez J.W-o Jm Pana Krzysztofa Grzymutowskiego woiewod poznaskiego TN.
Rps. 181. S. 331333.
54 . . . 6 1683 . // Listy z czasw Jana III i
Augusta II, wydane przez G.B.U. i Wadysawa Skrzydyk. Krakw, 1870. S. 35; Relacya
kommissyi Kadzyskiej... BCz. TN. Rps. 181. S. 334. . : .
. (?). 8 1683 . W Smolenicach AGAD. APP. Rps. 162. Cz. 1. S. 6365.
55 Przybo A. Gniski Jan // PSB. T. 8. Wrocaw; Warszawa; Krakw, 19591960. S. 151.
56 . . . 30 1683 . -
BCz. TN. Rps. 179. S. 775. . : Listy z czasw... S. 3 (); Zauski A.
Epistolae historicum-familiarium. T. 1. P. 2. Braunsberg, 1711. S. 822 ( ).
57 . . . 16 1683 . AGAD. AZ. Rps. 3031.
K. 133.
58 Jabonowski A. Krzysztof Grzymutowski, wojewoda poznaski. ywot // rda dziejowe.
T. 1. Warszawa, 1876. S. XIII.
59 . . . 21 ( 24 ) 1683 .
BCz. TN. Rps. 179. S. 831834. . : Listy z czasw... S. 67 ();
Zauski A. Op. cit. S. 823 ( ).
60 . . 79. . 1. . 214. . 11 .
61 . . 12 .
62 . . 213. . 145 .149.
63 . . 156 .157.
64 . . 157 .160. ..
,
.. , - .
, . .: . . 195197.
65 . 1682 . . 2. . 73.
66 . . 214. . 1314 .
67 .. 24 (14) , 27 (17)
1683 . (. . 79. . 1. . 214. . 25 ., 26 .)
68 .. 28 (18) -
, (. . 79. . 1.
. 214. . 27).
69 . . 213. . 252 .256.
70 . . 272278; . . 214. . 15 .19 .
 - 219

71 . . 213. . 293294. ,
.
72 Relacya kommissyi Kadzyskiej... BCz. TN. Rps. 181. S. 334335.
73 Z listu JmP. Konstantynowicza. 17 1683 . .. BCz. TN. Rps. 179. S. 776.
74 Z listu JmP. woiewody Trockiego. . ., . . Ibid. . -
. ,
. 30 1683 . -
, . -
, . ( . -
) ,
- (. ?).
75 . . . 23 1683 . // Listy z czasw... S. 8. C.
: . . . 14 1683 . BCz. TN. Rps. 179.
S. 873874.
76 BPANKr. Rps. 8435. TRz. T. 95. S. 5.
77 . . . 17 1683 . // DP. T. 2. S. 354.
78 . 23 1683 . // Listy z czasw... S. 8.
78a Considerationes o tractatch moskiewskich j.m.p. wojewody poznaskiego k.j.m. sub
trutinam posane z Kadzynia. [] 1683 . Biblioteka Uniwersytetu Warszawskiego.
Gabinet rkopisw. Rps. 71. S. 334338.
79 . . . 25 1683 . .
27 1683 . AGAD. AZ. Rps. 3046. K. 231v232v. (. : BCz. TN.
Rps. 179. S. 885887, 28 , ; BPANKr. Rps. 1855. S. 471
473, ; Listy z czasw... S. 1315.); .
(. ?). 25 1683 . . 27 1683 .
Ibid. K. 232v233; . . . 25 1683 . Ibid.
K. 233. . . . 25 1683 . // Listy z czasw... S. 910;
. . . . 25 1683 . // Listy z czasw...
S. 12. (. : z. TN. Rps. 179. S. 881882, 28 ; BPANKr. Rps. 1855.
S. 471; Zauski A. Op. cit. S. 823, .); . . . 28
1683 . BCz. TN. Rps. 179. S. 879880 (. : BRANKr. Rps. 1855.
S. 473; Zauski A. Op. cit. S. 826, ; -
25 , ); .
. . 28 1683 . BCz. TN. Rps. 179. S. 883884. (. :
Zauski A. Op. cit. S. 823824, .) , .
28 , ,
.
80 . . 25 1683 . AGAD. AZ.
Rps. 3046. K. 232v233.
81 . . . 25 ... Ibid. K. 233.
82 . . . 25 ... Ibid. K. 231v.
83 . . . 25 ... Ibid. K. 233.
84 . . . 25 ... Ibid. K. 232.
85 . 27 1683 . Ibid. K. 232v.
86 . .. ... // Listy z czasw... S. 12.
87 . . . 25 ... // Ibid. S. 910.
220 3

88. . . 27 1683 . // DP. T. 2. S. 372373.

89 . . [ 1683 .] // . ., . . Listy z czasw... S. 3031.
90 . . . 27 1683 . AGAD. AZ. Rps. 3046.
K. 233v.
91 MNKr. Rps. 169. S. 128129. -
. .
92 Punkta do doniesienia krlowi Jmci przez Jm P[an]a Reuta od kommisarzw do traktatu z
Moskw o koniunkcj i wieczny pokoj a Replca naznaczonych BCz. TN. Rps. 179. S. 926928.
( .: BPANKr. Rps. 1855. S. 469471.)
93 AGAD. AZ. Dz. 3046. K. 231. : Ibid. . 231v234.
94 Relacya kommissyi Kadzyskiej... BCz. TN. Rps. 181. S. 333334; Punkta do
doniesienia... BCz. TN. Rps. 179. S. 928.
94a AGAD. APP. Rps. 45. S. 395403.
95 . . . 6 1683 . // Listy z czasw... S. 5.
96 . 11 1684 . // Listy z czasw... S. 18. . :
Relacya kommissyi Kadzyskiej... BCz. TN. Rps. 181. S. 354355.
97 Relacya kommissyi Kadzyskiej... BCz. TN. Rps. 181. S. 372373. , -
, , , , -
IV ,
.
98 Ibid. S. 354.
99 Ibid. S. 355356.
100 Copia listu JoKmci do komissarzw na stolic moskiewsk (? . .). 1684 .
BO. Rps. 248/II. S. 179180.
101 BCz. Rps. 844. S. 108 ( ); BCz. Rps. 1696. S. 22.
102 Copia listu JoKmci... BO. Rps. 248/II. S. 179180.
103 BCz. Rps. 844. S. 108; BCz. Rps. 1696. S. 22.
104 . . . 27 1683 . AGAD. AZ. Rps. 3046.
K. 233v.
105 Punkta do doniesienia... BCz. TN. Rps. 179. S. 925926.
106 Ibid. S. 926.
107 . . 79. . 1. . 213. . 311312 .
108 . . 316358.
109 Wjcik Z. Rzeczpospolita wobec Turcji i Rosji 16741679. Studium z dziejw polskiej
polityki zagranicznej. Wrocaw, 1976. S. 7285.
110 Ibid. S. 117120. . : .. 70
90- . XVII . //
. , 1968. . 165.
111 BN. BOZ. Rps. 1188. S. 589590.
112 Wjcik Z. Rzeczpospolita... S. 131.
113 Ibid. S. 111112, 131132; Tego. Jan Sobieski.... S. 273; Koodziejczyk D. Ottoman
Polish Diplomatic Relations (15th18th century). An Annotated Edition of Ahdnames and Other
Documents. Leiden; Boston; Kln, 2000. P. 539545.
114 . . 79. . 1. . 224. . 299301 .
 - 221

115 . . 213. . 316353, 392 ., 421425 .

116 . . 224. . 300301 .
117 Koodziejczyk D. The Ottoman Survey Register of Podolia (ca. 1681). Part One. Kyiv;
Cambridge (Massachusets), 2004. P. 7; Idem. Ottoman-Polish... P. 494545.
118 . . 79. . 1. . 213. . 404405.
119 . . 349405.
120 . . 322 .348. ,
, . -
:


,
,
,
,
,
,
,

,

, , ,
,
,
,
,
,
, ,


.
(. . 79. . 1. . 213. . 347 .348 .)
121 . . 415418.
122 . . 418.
123 . . 597; . . 214. . 28 .29.
124 . . 213. . 418 .428, 579 .580, 620. . : . . 11. . 1421.
125 .. .
16821689 . ., 1999. . 119. -
-
, -
. -
20 (10)
. .: . . 79. . 1. 1683 .
126 . . 79. . 1. . 213. . 592 .595, 601 .602, 620.
127 Relacya kommissyi Kadzyskiej... BCz. TN. Rps. 181. S. 336.
128 Punkta do doniesienia... BCz. TN. Rps. 179. S. 925928; Kopia listu do krla Jmci
od kommisarzw do Moskwy z Kadzynia... 5 1684 . BCz. TN. Rps. 180.
222 3

S. 23. ( .: BPANKr. Rps. 1855. S. 469.); . . .

5 1684 . // DP. T. 2. S. 355; . . . 11 1684 .
// Listy z czasw... S. 18; M. . . 14 1684 . // DP.
T. 2. S. 374375; Relacya kommissyi Kadzyskiej... BCz. TN. Rps. 181. S. 336337; -
.. MNKr. Rps. 169. S. 133; . . 79. . 1. . 214. . 33 .43 .
129 . . . 14 1684 . -
// DP. T. 2. S. 361362.
130 M. . . 14 1684 . // DP. T. 2. S. 374375.
131 Relacya kommissyi Kadzyskiej... BCz. TN. Rps. 181. S. 336.
132 . . 79. . 1. . 214. . 293298 .
133 .. MNKr. Rps. 169. S. 126154.
134 M. . . 14 1684 . // DP. T. 2. S. 374. .. -
. . ,
, (, ,
). , -
, , , , (Ibid).
, , , -
,
( ), -
. (. . . 3 1684 . // DP.
T. 2. S. 380). . , -
(. . . 28 1684 . // DP. T. 2. S. 377).
135 -
, . . , , .: Zjazd pierwszy ichmpp.
komisarzw w Andruszowie d. 17 janurii a 1684 odprawiony AGAD. AZ. Rps. 3031.
K. 136137.
136 . . 79. . 1. . 214. . 55 .63 .; Congressus primus w Andruszowie a
1684 d. 17 januarii AGAD. AZ. Rps. 3031. K. 134135. -
. . : .
. . 18 . 1684 . // DP. T. 2. S. 356; Relacya kommissyi Kadzyskiej...
BCz. TN. Rps. 181. S. 337342.
137 Compendium negotiationis komisji z Moskw [2 1684 .] AGAD. AZ.
Rps. 3031. K. 143.
138 . . 79. . 1. . 214. . 68 .79; Memorial do ichmpp. komisarzw CW.
welm. jmp. miecznikowi WKsL. dany w Kadzynie 13 ( , 18
. . .) januarii a 1684 AGAD. AZ. Rps. 3031. K. 135; Relacya kommissyi
Kadzyskiej... BCz. TN. Rps. 181. S. 342344.
139 . . 79. . 1. . 214. . 8092; Congressus secundus die 21 januarii a. 1684 z
ichmpp. moskiewskimi AGAD. AZ. Rps. 3031. K. 138139; Relacya kommissyi Kadzy-
skiej... BCz. TN. Rps. 181. S. 345347.
140 . . . 21 1684 . // DP. T. 2. S. 357.
141 . . 79. . 1. . 214. . 93 .102 .
142 ntinuatio diarii commissionis et congressus tertius AGAD. AZ. Rps. 3031. K. 140.
143 ntinuatio diari... AGAD. AZ. Rps. 3031. . 140141; . . 79. . 1. . 214.
. 102 .124 .; Relacya kommissyi Kadzyskiej... BCz. TN. Rps. 181. S. 347349; Com-
pendium negotiationis... AGAD. AZ. Rps. 3031. K. 143. ,
, 29 , .
 - 223

144 Doniesienia z Biaej z pod samego Smoleska de datta 1683 roku miesica oktobra 12
dnia BCz. TN. Rps. 179. S. 729; .. MNKr. Rps. 169. S. 110.
145 . . . 28 1684 . // DP. T. 2. S. 375.
146 Listy z czasw... S. 36.
147 . . 79. . 1. . 214. . 127130. .
28 , (Relacya kommissyi
Kadzyskiej... BCz. TN. Rps. 181. S. 349350).
148 . . 79. . 1. . 214. . 138 .148 .; Relacya kommissyi Kadzyskiej...
BCz. TN. Rps. 181. S. 350351; Compendium negotiationis... AGAD. AZ. Rps. 3031.
K. 143.
149 . . 79. . 1. . 214. . 148 .151 .; Relacya kommissyi Kadzyskiej...
BCz. TN. Rps. 181. S. 351353; Compendium negotiationis... AGAD. AZ. Rps. 3031. K. 143.
150 . . 79. . 1. . 214. . 151 .157; Compendium negotiationis... AGAD.
AZ. Rps. 3031. K. 143144.
151 . . 79. . 1. . 214. . 158 .162.
152 . . . 11 1684 . // Listy z czasw... S. 35.
153 . . 79. . 1. . 214. . 172176 .
154 . . . 3 1684 . // Listy z czasw... S. 33;
. . . 10 1684 . // Ibid. S. 22; . . 79. . 1.
. 214. . 163166; Relacya kommissyi Kadzyskiej... BCz. TN. Rps. 181. S. 353357;
Compendium negotiationis... AGAD. AZ. Rps. 3031. K. 144.
155 . . 79. . 1. . 214. . 242 .245 .
156 . . 79. . 1. . 214. . 177199 .; Relacya rozgoworu z Moskw <...>
12 februar. 1684 dla informacyi krla Jmci na rce Jm. Pana kanclerza W-o kor. posana BCz.
TN. Rps. 180. S. 5570. ( : Theiner A. Monuments historiques relatifs aux
rgnes dAlexis Michaelovits, Fdor III, et Pierre le Grand czars de Russie extraits des Archives du
Vatican et de Naples. Rome, 1859. S. 275277.); . . . 13
1684 . BCz. TN. Rps. 180. S. 107108. -
16 . (. : Zauski A. Op. cit. S. 869870, ; Listy z czasw...
S. 2324, .); Relacya kommissyi Kadzyskiej... BCz. TN. Rps. 181. S. 357364. .
: . . . 14 1684 . // DP. T. 2. S. 378379.
. -
12 (2) -
: - 8 (27 ) -
. , .. ,
... (. . 79. . 1. . 214. . 325).
, -
-
, - -
. ,
.
157 . . . 17 1684 . // Listy z czasw... S. 2425.
158 . . 79. . 1. . 214. . 201214 .; Relacya kommissyi Kadzyskiej...
BCz. TN. Rps. 181. S. 364365. .
.
159 . . . 22 [, ] 1684 .
// DP. T. 2. S. 359360. , 14 , -
224 3

. - -
(DP. T. 2. S. 362).
160 . . . 9 [, ] 1684 .
BN. Z. Rps. 933. K. 134.
161 . . . 28 1684 . // DP. T. 2. S. 375376. -
, --
, (Compendium negotiationis...
AGAD. AZ. Rps. 3031. K. 144).
162 Relacya kommissyi Kadzyskiej... BCz. TN. Rps. 181. S. 355; . -
. . 23 1684 . // Listy z czasw... S. 25; .. -
MNKr. Rps. 169. S. 144. -
25 (15) . -
,
, , -
, . , , -
(. . 79. . 1. . 214. . 247248 .).
163 Copia listu JoKmci... BO. Rps. 248/II. S. 179180.
164 . . 79. . 1. . 214. . 247253; Relacya kommissyi Kadzyskiej... BCz.
TN. Rps. 181. S. 365367.
165 Koodziejczyk D. Ottoman-Polish... P. 520527.
166 Ibid. P. 515517.
167 Ibid. P. 539544.
168 Wjcik Z. Rzeczpospolita... S. 7274; Tego. Jan Sobieski... S. 304. ..
. 16481714 . , 2005. . 324
340; . . 14 1681. AGAD. AZ. Rps. 3053.
K. 297.
169 . . 79. . 1. . 214. . 253 .257; Relacya kommissyi Kadzyskiej... BCz.
TN. Rps. 181. S. 368. , --
, : ... (!
. .) <...>
, (. . 79. . 1. . 214. . 264 .).
170 . . 79. . 1. . 214. . 258 .267 .; Relacya kommissyi Kadzyskiej...
BCz. TN. Rps. 181. S. 368371; . .. . 2 1684 .
AGAD. APP. Rps. 163a. T. 10. S. 291.
171 . . 79. . 1. . 214. . 300307 .; Relacya kommissyi Kadzyskiej...
BCz. TN. Rps. 181. S. 335, 371, 373374; . . . 9 [-
, ] 1684 . BN. Z. Rps. 933. K. 132132 v.
172 . . 79. . 1. . 214. . 316321 .
173 . . . 28 1684 . // DP. T. 2. S. 376; rda
dziejowe. T. 1. Warszawa, 1876. S. 131.
. , 1683 . .: BO.
Rps. 248/II. S. 173174.
174 Relacya kommissyi Kadzyskiej... BCz. TN. Rps. 181. S. 372373; Listy z czasw...
S. 18.
175 Ibid. S. 352353, 377; . . . 9 [, -
] 1684 . BN. Z. Rps. 933. K. 132.
 - 225

176 BCz. Rps. 844. S. 111112 ( ); BCz. Rps. 1696. S. 22

23; AGAD. APP. Rps. 48. S. 1516; Ibid. Rps. 47. T. 1. S. 192.
177 BO. T. Rps. 3001/I. S. 4.
178 . , -
1682 . -
(.: Relacya kommissyi
Kadzyskiej... BCz. TN. Rps. 181. S. 379). ,
.
. . .. -
- . , -
,
(. . ) - (Relacya
kommissyi Kadzyskiej... BCz. TN. Rps. 181. S. 382).
179 .
( )
(Relacya kommissyi Kadzyskiej... BCz. TN. Rps. 181. S. 368).
180 . . 79. . 1. . 214. . 324328; . . .
9 [, ] 1684 . BN. Z. Rps. 933. K. 133v.134.
10 .
. ,
. -
. -
(Relacya kommissyi Kadzyskiej... BCz. TN. Rps. 181. S. 378379).
181 . . 79. . 1. . 214. . 338 .341 . .
.
, , .
.. .. . -
(Relacya kommissyi Kadzyskiej... BCz. TN.
Rps. 181. S. 382).
182 . . 79. . 1. . 214. . 344351 ., 372377 .
183 Relacya kommissyi Kadzyskiej... BCz. TN. Rps. 181. S. 379382.
184 AGAD. APP. Rps. 47. T. 1. S. 370.
185 . . 79. . 1. . 214. . 352366; Relacya kommissyi Kadzyskiej... BCz.
TN. Rps. 181. S. 382383. . , - -
-
11 (Ibid. S. 382).
186 . . 79. . 1. . 214. . 366368; . . 213. . 792 ., 798.
187 . . 213. . 808 .
188 BPANKr. Rps. 8435. TR. T. 95. S. 31.
189 . . 79. . 1. 1684 . . 8, 9; - .. -
1800 . . 3. ., 1897. . 155.
190 AGAD. AZ. Rps. 3036. S. 271272, 275276; Instrukcja pp. Stanisawowi Poradowskie-
mu i Stanisawowi Mkolskiemu, rotmistrzom i dworzanom JKM., a posom do wojska JKM nio-
wego.... 31 1684 . Ibid. S. 267270.
191 . . 79. . 1. . 219. . 1622; . . 11. . 175177, 257.
192 . . 79. . 1. . 219. . 22 .
226 3

193 . . 1622.
194 . . 3235 .
195 . . 35 .37.
196 . . 2325. 16 1684 . .
197 . . 2629 .; . . 10. . 453454. 9
(30 ) 1684 .
198 . . 79. . 1. . 220. . 7274.
199 . . 11. . 256257, 265; . . 1. . 129.
200 . . 11. . 100.
201 . . 12. . 288289.
202 Relacye nuncyuszw apostolskich i innych osb o Polsce od roku 1548 do 1690. T. 2.
Berlin; Pozna, 1864. S. 443.
203 . . 79. . 1. . 221. . 113 .; . -
// - .
. 2. , 2003. . 373377.
204 . . 12. . 285291. 20 1685 . -
; . . 1. . 131135.
205 . -. . 9. . 2. , 1997. . 929933.
206 Wjcik Z. Midzy traktatem Andruszowskim a wojn tureck. Stosunki polsko-rosyjskie
16671672. Warszawa, 1968. S. 281, 298, 301; . . 79. . 1. . 213 . 698 .706; 711
718 .
207 . . 389. . . 581. . 674677.
208 . . 79. . 1. . 214. . 212 .
209 . . 11. . 141154; . . 79. . 1. . 219. . 6068.
210 - . . 1. . 4. , 1871. . 7273.
211 Perdenia J. Stanowisko Rzeczypospolitej szlacheckiej wobec sprawy Ukrainy na przeomie
XVIIXVIII wieku. Wrocaw, 1963. S. 30; .. MNKr. Rps. 169.
S. 186187; BCz. TN. Rps. 180. S. 461462; . . 11. . 228.
212 AGAD. APP. Rps. 47. T. 2. S. 287. ,
1690 .
213 BCz. TN. Rps. 180. S. 411412, 445446.
214 .. MNKr. Rps. 169. S. 186.
215 . . 79. . 1. 1684 . . 2. . 5759; . . 11. . 228229; AGAD. APP.
Rps. 47. T. 2. S. 287. , , -
, , , -
: ... <...>
( . , 1971. . 140).
216 . . 79. . 1. 1684 . . 2. . 59; . . 11. . 229.
217 .. - .. . 12 1686 . AGAD.
APP. Rps. 163a. T. 13. S. 775777.
218 .. MNKr. Rps. 169. S. 189190.
219 . . 79. . 1. 1684 . . 1. . 20, 21, 2231, 5861. .
22 1684 .
220 . . 20 ., 21 ., 3233.
221 . . 219. . 6870 .
 - 227

222 . 3741 ., 7576 .; . . 10. . 452453.

223 Relacye nuncyuszw... T. 2. Berlin; Pozna, 1864. S. 444.
224 Wjcik Z. Jan Sobieski... S. 375; BO. T. Rps. 3001/I. S. 58.
225 BPANKr. Rps. 8435. TRz. T. 95. S. 100.
226 . . 79. . 1. . 220. . 141; . .. . 28
1684 . // . . 11. . 240241.
227 . . 79. . 1. . 220. . 41 .55.
228 . . 72169 .
229 . . 172180.
230 . 1685 . . 2. . 59.
231 . . 96, 194195.
232 . . 221. . 47587; . 1685 . . 2. . 135143, 194195; . . 6.
. 966970 ( I 18 1685 .).
. , .. -
. ,
, -
(. . 79. . 1. 1685 . . 2. . 154155). . : . . .
11 1685 . AGAD. APP. Rps. 163a. T. 11. S. 355356; Ibid. Rps. 47. S. 288291
( . 14 1685 .). .
: .. - XVII .
( ) // . . 105. ., 1980. . 285286.
233 . . 79. . 1. . 221. . 222225.
234 . 1685 . . 2. . 143.
235 AGAD. APP. Rps. 47. T. 1. S. 316317, 370371.
236 Ibid.
237 . . . 18 1686 . AGAD. APP.
Rps. 163a. T. 12. S. 785.
238 . . 79. . 1. . 221. . 587655.
239 . . 223. . 4545 .
240 , .. . 25
(. .) 1685 . . . 75 .76 .
241 Relacya kommissyi Kadzyskiej... BCz. TN. Rps. 181. S. 383384.
242 . . . 18 1686 . AGAD. APP.
Rps. 163a. T. 12. S. 785.
243 , . Chronologia sejmw
polskich, (BPANKr. Rps. 1082), -
(BN. BOZ. Rps. 1196) .
, . (APANW. MW.
Teka 69). 9 19 . .
1685 . (BO. T. Rps 3001/I).
244 Relacja sejmu warszawskiego Anno 1685 die 16 februari zacztego, die 30 maja skoczo-
nego BCz. TN. Rps. 181. S. 97.
 4

16841685 .

I. XVII .
. -
.
-
1683 . -
,
, , -
, . . -
,
1.
, ,
, . , , -
, , -
. ,
,
. Temu si jednak wydziwi nie moemy, -
, ze lubo Rzeczpospolita czyni dosy Wam Bratu naszemu i na upominki, acz na
wojnach adnej usugi teraz nie czynicie zbiera si, a przecie adnego ukontentowania
u najianiejszej Porty na wszystkie swoie propozycje przez powag Was Brata Naszego
promowania nieodnosi i nieodbiera, a nawet responsu na listy Nasze od Porty w sprawie
Czartkowa doczeka si nie moemy. Lubomy interpozycyjej Waszej Brata Naszego
zayli i tak rozumiemy ecie tam szczerze mieli poprze interesse Nasze *.

* , , , ,
, , ;
, , -
, ,
. , , -
, .
 16841685 . 229

- , ,
, -
. -
2. ,
, , ,
,
. , - , -
.

. -
, -
1683 . -,
, -
. . -
, -
.
-
, , , e tak na nas dyskretny i przyjani z nami
ama nie chce * 3. -
, tatarom w niczym nie chc wierzy, e lubo
odmienili hana, przecie jednak zdrajcami si pokazali ** 4. -
, , , -
1683 1684 .
, , ,
.
16831684 . -
. -
- -.
1684 . .
. - , .
5.

-. 1684 . -

.
-
-
-
.

* .
** , , -
.
230 4

,
,
. . , 200 . -
. III -
6. 1684 . -

.
, ,
, . -
, , , . . -
-, 1670- .
- -
.
- -
- ,
III -
.
, ,
, .
. 1684 . ,
, . -
III .
- , , ,
. . -
, : -
- -
. 7.
,
. 1685 . ,
, . .
, -
. -
8.
- -
- .
1682 . -
.
- .
,
,
. --

.
 16841685 . 231

-
, -
.
,
, -
. .
1684 . (-
), , ,
, -
.
,
. -
. 1685 . -
( 1686 . . ),
-
. ,
, .
20 1686 . , -
.
-
. 1685 . . -
9.

II. -
. 1684 . -
,
. , ,
,
. , , ,
,
. -
,
10. , , -

, -
.
- -
. 1683 . - -
. XIV .
1684 . , -
, , -
-

232 4

. 15 1684 . ,
. -
.
-
. 28
. I , .
, ,
. 1683 . -
. -
,
.
, ,
, . 11.
,
.
1684 .
1684 .
. -
. -
, ,
( III -
, ).
,
12. . ,
III ,
13.
- - -
. . -
, 1684 .

. . , ,
.
,
.

1684 . 14.

. . -
, -
, , -
. 1684 .
2 . , 20 .,
. 15.
 16841685 . 233

.
16 , -
- 1684 . 2-
16.
. -
. --
1820 . .
: 24
.
, -
. 1 , . 3 -
.
. -
, . . ,
- -
-, .
4 , -
, .
. .
. -
- 1 , -

.
17.
, 1684 . . -
. Switobliw imprezy i intencje nasze do
porzdnego nie przyszy skutku *,
, .
, ,
, ,
. . 18.
-

, 1684 .
.
-
, , -
19.
, -
.
. , -

* .
234 4

, -
, -
. . , -

. , , -
. -
, , . . ,
III -
.
1684 . -
, -
.
-
. , ,
. , ,
.
, -
.
-
. -
- , .
-
.
1684 .
. ,
, 15
20 . -
, , .
I -
1 1681 ., XIV -

, 20.
1684 . -
.
. 21.
,
. -
, , -
-
. ,
. 22. . ,
-
23, .
 16841685 . 235

1685 .
, 24.
-
1685, .
-
. 1685 .
. , -
<...>
.. - .. -
, . . , -
1684 . ( )
-
. , -
, -, . III -
, ,
. . -
, , 25.

III. ,
XIV. -
. , -
.. . , , , -
, .
-
: . , ,
. -. III
.
.
-
. -
, . -
. -
-
, ,
. XI,
-
.
. - -
.. ,
,
XIV.
.
(,
236 4

) *.
,
, 1684 .
. . ,
III,
,
. ,
-
.
.
1684 . -
XIV
. -.
-
, -
. , . , -
- ,
. ., , -
- .

. . ,
.. , ,
(, , ), . . -
. -, , -
. , ,
XI, -
- . -
--
.
-
. XIV ,
-
, ,
,

* , 1683 . -
.
(.: Relatia legatiej do Krla Jmci Francus-
kiego BCz. Rps. 428. S. 126; pie pewnego listu pod tytuem od jmci pana krakowskiego do
ksidza jmci arcybiskupa gnienieskiego [ ]. 10 1684 . BCz.
TN. Rps. 180. S. 241242; Acta historica res gestas Poloniae illustrantia. T. 6: Akta do dziejw kr-
la Jana III. Sprawy roku 1683, a osobliwie wyprawy wiedeskiej wyjaniajce. Wyd. F. Kluczycki.
Krakw, 1883. S. 290; Konarski K. Polska przed odsiecz wiedesk r. 1683. Warszawa, 1914.
S. 193).
 16841685 . 237

. , XIV
-
. 16831684 . -

.
1684 . -
.
. , .

-
. -
.
- , ,
, .

XIV. .. -
, .
, . .
, -
( -
. , . -
. , ).

26.
1684
, .
, , , -
, ,
.
.

IV.
1684 . -
. - -
, 1684 . -
,
: . , -
. -
.

, -
( . ),
, , -
238 4

, -
. -
, . -
.
27.

1684 . . -
. . , -

, - -
. . 28. 1684 . . , . -
, . , . .,
, -
. -
, . -
29.

, -
. -
-
. 1684 .
-
. -
, ,
absolutum dominium
III,
vivente rege. -
, 1685 . 30. ,
.
-
-
,
. ,
. . ,

. .
. ,
. ,
(roda),

. , ,
, -
31. . -
 16841685 . 239

. . votum -
.
, ,
. . -
-
32.

,
. -
, -
33.
. , , -
, . . ,
( ),
. . -
:
34, -
35.
, -
. -
,
. ,
1683 ., , -
36. ,
, , -
, , 37.
-

. . -
-
, , . , -
38.
, 30 , -
, 30 852 39.
, -
, , , -
40.
, , 16841685 .
,
.
, -
,
.
240 4

(. . .) -
.
, ,
, -
. 41. . -
42. - , -
1683 ., 7 . ,
, , -
. ,
,
, 1685 . -
. , , -
. , ,
(. . ) , -
43.

V. . -
, -
. . -
44. .
-
45. -
, 46. 1684 .
, . , , -
, , , . ,
. -
1684 ., , , , -
- . , -
, III 47.
. -
, -
. ,
: ...jeeli ja buawy nie przyjm, to j dadz temu, o ktrym nie bya nadzieja i
przypuszczenie, to jest p. Chodkiewiczowi * albo p. Woowiczowi **,
. Doda, aby rozwayli ichmociowie co
liepej, czy ebym ja j wzi, czy eby komu dano, jako miecz szalonemu *** 48.

, (16461691), .
*

, (. 1708), .
**
*** ... , , ,
, . ,
, , - ,
.
 16841685 . 241

.
. (
6 (26 ) 1684 .).
: , , -
, , , , ,
.
. , -
, . .
, , -
, -
, ,
. . , -
. ,
, , III <...> -
, . , ,
, , ....
, , ,
. -
<...> ..., 49.
, , .
. 1685 .
. -
,
<...>
<...>, , 50.
6 1684 . .
III -
. 15
. . ,
. , , -
.
100 . . .
, . -
, . . , groc, e porusz stany Rzeczypospo-
litej i nemal (tak powiadaj) na rokosz woajc, i e orze radziwiowski nie zwyk, ani
ma jeszcze pir podskubionych, aby tak nisko lata... pki mnie i przyjacio moich
stanie, nie bdzie si z tego cieszy pan wojewoda trocki * 51.
1685 . . .

* , ( ) -
, [ ], ,
<...> -
.
242 4

. ,

. 1685 ., , -
(
), 52. 11 .
, -
. -
, -
. ,
,
, . 53.
1685 . .
. 1685 .

.
. , -
. , . , -
.
, -
54.
. .
. -
, -
. ,
. 29 , -
, ,
, , -
. . -
55. .
. , , , -
. ,
, -
. . .
, -
, , . -
, -
56. . , ,
, -
, ,
. ,
20 : ...
57.
.. 16 1685 . , -
 16841685 . 243

[]
( .. .
. .) 58.

VI. . -
.
.
-
. -
-
,
,
59. . ,
, , . . -
. , -
1685 .
.
. 1
. 10 . (
1685 . ) -
.
, . -
. . . ,
.
5 .
-
(. . ) -
, . -
. , -
, . .
( ) . -
. 20 . , -
, 29 .
1 - ( -
1718 . ) - (30 .
12- -).
, 2
, 10
- .
12 . .
. ,

, 60.
244 4

-
. ,
, .
, -
1685 . (.
), , .
.
.
.
. ,
.
-
1686 . ,
.
16831685 ., .. , -
1686 ., , , -
61. 62.
1684 . . - -
, . -
- , I
1685 . .
. -
. , -
, , -
. ,
. . ,
1685 . 63.

VII. 1684 . -
.
. .
, , -
, -
. -
- ,
,
64.

, -
1672 .
. . , -

- . , -
 16841685 . 245

, ,
; -,

. , , ,
- . -
, -
65.
- , -
, -
16841685 . 66
- .
1684 ., -
, , ,

. -
, ,
. -
. 1684 .
.
. , -
, , -
, ,
,
, , -
. III , -
,
-
67.
,
-
. (breve), -
, ,
. . -
-
. , , , ,
,
. . -

,
, , -
-
1667 . 68. , ,
.
246 4

1684 . , -

. -
, , -
. - -
, , ,
. . , , ,

69. 1685 .
, -
70. , , , 31
1 1685 ., .
-
, , ,
71. , -
, , .
.
, ,
-
, -
. ,

, ().
,
1679 . 72.
,
1685 . 73; , ,
- , ,
74. - -
, -
75, ,
. -
, ,
76. , -

77.

, -
. . . 1685 .,
-
( -
<...> ), ,
,
 16841685 . 247

.

, ,

, , -
, 78.
, -
, , , -
, <...> . .
79. . .. ,
80. -
, -
81.
, -
, . . -
, -
.
, 30
, prdko sanctiorum exequcitia
sperari nie moe ( . . .), a
periculus od tak potnego nieprzyjaciela inquientibus occurrere naley. Co si w domu
byd nie moe dla opnienia atwo kady osdzi i przyzna, e do innych ratowania si
sposobw necessario obrci si i skoni naley *.

, , .
,
, -
82. ,
. ,
, , .
83.
, , -
. -
.
. -
26 . ,
1683 ., ,
. -

* , , [] -
. -
, - ,
.
248 4

.
84. -
28 , -
,
- 85.
, . (
, )
. .
. -. , -
. -
. ,
,
.
. .
, , ,
-
. III 86.
, ,
, . -
,
, , , .
-
.
,
1685 .
.
III, -
.
-
. . , -

87.
1685 . . .
.

. XIV ,
. , . ,
, -
. 1685
1686 . XIV
.
, .
. -
 16841685 . 249

. .
88.
. -
. III
, ,
.
, , -
, ,
, , -
. 1685 .
, , Considerationes super imminente
campania ( ). -
.
, -
. I
. ,
. -
, . , -
89.

.
.
-
, -
. ,
, , -
. ,
III, XIV
.
,
, . ,
, ,
,
, .
, . 4 ..
, . -

, , , -
. III, -
. 1686 . - -
.
,
90.
250 4

1685 ., 9 ,

. ,
. --
, , 1686 ., ,
, --
. -
, . 1685 .
, 1686 .
I. 1685 . -
7- -
. 1686 .,
. -
.
, .
22 1686 . -
, .

(
) 91.
-
,
, -
. 1686 . -
. , -
,
, -
. II, -

. -
92.
1685 .
. 1685 .
, -
. -
,
.
. III -
. -
.
,
.
- -
 16841685 . 251

, , -
1000 . -
, .
600 .
- .
-,
( .
), -
. -
, .
. .
1685 . . ,
, 93.
-
-
, . -
,
1685 ., , - -
, . -

1685 .
.

. - , . ,
<...> <...> ,
. -
, ,
, . , -
1686 .,
, , -
94.
-
. . ,
,
, -
. ,
. , , -
. , -
1685 .,
- , ,
. , 40 -
95.
252 4

1 .. .. . 26 (16)
1683 . . . 79. . 1. 1683 . . 5. . 33; Wimmer J. Wede 1683. Dzieje
kampanii i bitwy. Warszawa, 1983. S. 150; Konarski K. Polska przed odsiecz wiedesk r. 1683.
Warszawa, 1914. S. 199200.
2 -. . ., . . [ 1683 . ] BCz.
Rps. 1865. S. 229. . : W Warszawie. 19 1683 . AGAD. APP. Rps. 162. Cz. 1.
S. 49.
3 Chowaniec Cz. Sobieski wobec tatarszczyzny. 168385 // KH. Rocznik XLII. 1928. S. 54;
.. . ., 1887. . 593
594; Doniesienia z obozu z pod Strygoni. 10 1683 . BCz. TN. Rps. 179. S. 724.
4 Uwiadomienia z Kamieca. 17 1683 . BCz. TN. Rps. 179. S. 748.
5 .. . . . 608611; Wagner M. Tatarskie elity wadzy w latach 1684
1689 // Tego. W cieniu szukamy jasnoci chway. Studia z dziejw panowania Jana III Sobieskiego
(16841696). Siedlce, 2002. S. 9899.
6 Chowaniec Cz. Sobieski... S. 55; BPANKr. Rps. 8428. TRz. T. 88. S. 29.
7 Chowaniec z. Sobieski... S. 5558; Wagner M. Tatarskie elity... S. 99.
8 . . 79. . 1. 1685 . . 2. . 13.
9 Chowaniec Cz. Z dziejw polityki Jana III na Bliskim Wshodzie. 16831686 // KH. Rocz-
nik XL. Z. 2. 1926. S. 151160; .. -
( ).
. , 1971. . 2021; Pukia-
niec L. Sobieski a Stolica Apostolska na tle wojny z Turcj (16831684). Wilno, 1937. S. 1925.
10 Wagner M. Stanisaw Jabonowski (16341720). Polityk i dowdca. T. 1. Siedlce, 1997.
S. 190; Pukianiec L. Op. cit. S. 6061, 8385.
11 .. 16831699 . (
) // ,
- XVII . . 2. ., 2001. . 264265; .. -
XIV. ., 1991. . 163164.
12 Wagner M. Stanisaw Jabonowski... S. 194.
13 BPANKr. Rps. 8428. TRz. T. 88. S. 40.
14 Wagner M. Stanisaw Jabonowski... S. 194197; Tego. Zachara turecka w latach 1684
1696 // W cieniu szukamy... S. 93; Pukianiec L. Op. cit. S. 82.
15 Wagner M. Stanisaw Jabonowski... S. 197.
16 Kamieski A. Polska a Brandenburgia-Prusy w drugiej poowie XVII wieku. Dzieje
polityczne. Pozna, 2002. S. 246.
17 Wagner M. Stanisaw Jabonowski... S. 197203; Pukianiec L. Op. cit. S. 83, 8586.
18 . .. . 25 1684 . . . BCz. Rps. 2109. S. 101
102.
19 .. - XVII
XVIII . , 1980. . 3138; Wjcik Z. Jan Sobeski. 16291696. Warszawa, 1983.
S. 367368; Czamaska I. Oswobodziciel czy najedca? Polityka Jana III Sobieskiego wobec
hospodarstw Modawii i Wooszczyzny // Roczniki Historyczne. Rocznik LVLVI za lata 1989
1990. Warszawa; Pozna, 1990. S. 165166. , 1684 . a

 16841685 . 253

, 1684 .
, -
( ..
XVII . // ... . 343345; .. . . . 2728).
20 .. . . . 264266; Wagner M. Wenecja i Polska... S. 134;
.. . . . 164.
21 . . Obz pod Isakcz. 24 1684 . AGAD. APP.
Rps. 47. T. 1. S. 198201; AZ. Rps. 3037. K. 359.
22 BPANKr. Rps. 8426. TRz. T. 86. S. 211, 213214.
1685 . , -
-
(Mierzwa E.A. Anglia a Polska w epoce Jana III Sobieskiego. d, 1988. S. 245).
23 Konopczyski W. Polska a Turcja. 16831792. Warszawa, 1936. S. 18, 23.
24 .. . . . 266.
25 . . 79. . 1. 1685 . . 1. . 2528.
26 Piwarski K. Polska a Francja po roku 1683. Krakw, 1933 (odbitka z Przegldu powszech-
nego). S. 513. C. : Wjcik Z. Jan Sobieski... S. 410412; Pukianiec L. Op. cit. S. 312,
2630.
27 Wjcik Z. Jan Sobieski... S. 416417. -
,
XVIII . .: Staszewski J. August II Mocny. Wrocaw, 1998. S. 222223.
28 . . . 28 1684 . // DP. T. 2. S. 375376.
29 Wjcik Z. Jan Sobieski... S. 418419; Wagner M. Stanisaw Jabonowski... S. 192194,
Piwarski K. Op. cit. S. 1819; Kamieski A. Op. cit. S. 247248; Grna R. Antykrlewska
propaganda opozycji (od bitwy wiedeskiej do sejmu 1685 r.) // lski Kwartalnik Historyczny
Sobtka. Rocznik LI. 1996. S. 145149.
30 Piwarski K. Op. cit. S. 2225; Kamieski A. Op. cit. S. 249251; Grna R. Op. cit. S. 150
152.
31 Wjcik Z. Jan Sobeski... S. 421422; Kamieski A. Op. cit. S. 251252; rda dziejowe.
T. 1. Warszawa, 1876. S. 123.
32 Votum Piotra Opaliskiego woejwody lczyckiego generaa wielikopolskiego na sejmiku
redzkim. 5 1685 . BPANKr. Rps. 1082. S. 397400.
33 AGAD. AR. Dz. 2. Rps. 1724. S. 2, 56.
34 Wjcik Z. Jan Sobieski... S. 422.
35 Votum P. Opaliskiego na sejmie 1685 r.. 19 1685 . BPANKr. Rps. 1082.
S. 401407.
36 Wimmer J. Op. cit. S. 139, 206.
37 Wjcik Z. Jan Sobeski... S. 422423.
38 Piwarski K. Op. cit. S. 2425; Kamieski A. Op. cit. S. 253.
39 Scrypt ad archiwum na sejmie walnym warszawskim roku paskiego 1685 AGAD.
APP. Rps. 47. T. 1. S. 289291.
40 Wjcik Z. Jan Sobieski... S. 423.
41 Piwarski K. Op. cit. S. 24; . , .: Wjcik Z. Jan
Sobieski... S. 409410.
254 4

42Kamieski A. Op. cit. S. 254.

43BPANKr. Rps. 8436. TR. T. 96. S. 55.
44 . . . 3 1684 . // Listy z czasw... S. 34.
45 . 11 1684 . // Ibid. S. 36.
46 . . . 17 1684 . // Ibid. S. 25.
47 Ibid. S. 60. , . ,
, .
, , , (. . 79. . 1.
1684 . . 2. . 12).
48 Ibid. S. 62.
49 . . 79. . 1. 1684. . 2. . 1317.
50 .
51 . . 7 1684 . // Listy z czasw... S. 6873;
. 15 1684 . // Ibid; . . 79. . 1. 1684 . . 2. . 17.
52 . . 389. . . 141. . 129129 ., 131; . . 79. . 1.
1685 . . 2. . 70, 194195.
53 . . 79. . 1. 1685 . . 2. . 83.
54 BPANKr. Rps. 8436. TRz. T. 96. S. 1415; . . 79. . 1. 1685 . . 2. . 8085.
55 . . 79. . 1. 1685 . . 2. . 80.
56 BPANKr. Rps. 8436. TRz. T. 96. S. 2930. . : . . 79. . 1. 1685 . . 2.
. 7778. . , 4 . -
, .
, , [ -
] [. ] ,
, , . , . -
, ;
.... . -
, (. . 79. . 1. 1685 . . 2.
. 97).
57 . . 79. . 1. 1685 . . 2. . 98102; ..
, . 21 (MNKr. Rps. 169. S. 212).
58 . . 110.
59 BO. T. Rps. 3001/I. S. 53; BPANKr. Rps. 8426. TRz. T. 86. S. 217; Ibid. Rps. 8436. TRz.
T. 96. S. 40.
60 Wagner M. Stanisaw Jabonowski... S. 210226; .. . . . 4042. .
, . : Wasilewski W.
Wyprawa bukowiska Stanisawa Jabonowskiego w 1685 roku. Warszawa, 2002.
61 .. . . . 267268.
62 Wagner M. Wenecja i Polska... S. 136137.
63 Wjcik Z. Jan Sobieski... S. 366367.
64 BPANKr. Rps. 8426. TRz. T. 86.
65 Informatio ad promorendum commercium midzy Ojcem Sw. A Carem jm. Moskiew-
skim APANW. MW. Teka 69. K. 250251.
66 . 5.
67 BPANKr. Rps. 8435. TRz. T. 95. S. 81, 82, 84.
 16841685 . 255

68 Ibid. S. 87.
69 Ibid. S. 100.
70 Ibid. Rps. 8436. TRz. T. 96. S. 30.
71 Ibid. S. 55.
72 . . 23 1686 . APANW. MW.
Teka 70. K. 11.
73 ., .: Wjcik Z. Jan Sobieski... S. 375; Idem. Rokowania polsko-rosyjskie o pokj
wieczysty w Moskwie w roku 1686 // Z dziejw polityki i dyplomacji polskiej. Warszawa, 1994.
S. 39.
74 . .. . 13 1685 . . . 79. . 1.
1685 . . 1. . 143143 . (, .: . . 223. . 172 .
175 .); . . 79. . 1. . 223. . 168 .172.
75 VL. T. 5. S. 344345.
76 . 6, . 302304.
77 Mowa jmp wojewody poznaskiego in senatus consilio... 19 1686 .
BN. BOZ. Rps. 1176. K. 8587.
78 . . 79. . 1. . 223. . 5657 .; 80 .84 ., 106113.
79 . .. . 4 1685 . . . . . 4243.
80 . . 172 .175 .
81 . . 2. . 770771.
82 BCz. Rps. 844. S. 115116. ( .); BCz. Rps. 1696. S. 24
25. , . . :
Kamieski A. Op. cit. S. 254; Piwarski K. Op. cit. S. 26; BO. T. Rps. 3001/I. S. 53.
83 BPANKr. Rps. 8436. TRz. T. 96. S. 60.
84 Piwarski K. Op. cit. S. 27; Kamieski A. Op. cit. S. 254.
85 BO. T. Rps. 3001/I. S. 69.
86 Piwarski K. Op. cit. S. 28; Kamieski A. Op. cit. S. 254.
87 Piwarski K. Op. cit. S. 3031; Kamieski A. Op. cit. S. 260.
88 Piwarski K. Op. cit. S. 2933, 35; Wjcik Z. Jan Sobieski... S. 412414; Kamieski A. Op.
cit. S. 259262. .
. , .: Wagner M. Stanisaw Jabonowski... S. 226227.
89 Wjcik Z. Jan Sobieski... S. 379381; Puncta a sacra Regia Mte Poloniarum ad Propo-
nendum Sacrae Ces. Ae Regiae... 16 1685 . AGAD. APP. Rps. 47.
T. 1. S. 304309; BO. T. Rps. 3001/I. S. 79 (
12 1686 . ); Wimmer J. Lubomirski Hieronim // PSB. T. 18.
Krakw, 1973. S. 12.
90 Piwarski K. Op. cit. S. 3436; Kamieski A. Op. cit. S. 261.
91 Kamieski A. Op. cit. S. 254257; Piwarski K. Op. cit. S. 37.
92 Piwarski K. Op. cit. S. 3637; Kamieski A. Op. cit. S. 261262.
93 Chowaniec Cz. Sobieski wobec tatarszczyzny... S. 5865; . . 79. . 1. . 224.
. 216218 . .: AGAD. APP. Rps. 47. T. 1. S. 252263.
94 . . 123. . 1. . 78. . 2733 .
95 .
 5
16821685 .

I. 1682 . -
, -
. , -
, 1682 . . ,
,
. ,
1683 . .
,
1683 . .
16841685 . .

. 1684 .
, , ,
, . -
- -
.
1.

. 1682 . ..
..
.. .. 2. . ,
1683 ., ,
.. , .. ( -
1684 .), .. -
( .. ,
.. 3) z tych jeden bez drugiego nie czyni dumy, ale
we wszem dokadaj carewny <...> Zofii i co rozkae, tak by musze * 4.

* , <...> ,
, .
 16821685 . 257

1683 . .. .. , 1684 .
- ,
5.

, , -
. -
-
. , .. ,
1684 . -
- , .. -
6.
1682 . -
,
.
.. -
,
.
1670- . , -
. . -

.
26 (16) 1682 ., , ..
7, 29 (19) -

8, .. -. -
1682 . ,
, ,
.
.. ,
, . 1682 . -
9. -
, -
, , , ..
10.
.. -
11. .. 12,
.. 13. ..
, , -
. . 1665 .
, 1672 . , -
. 16721673 . , -
. 1675 ., , .
1679 . . -
258 5

, 1680 . .. .
1682 ., , -
. . , , .. -
, .. -
.. 14.
..
, , , -
, .
1658 . .. ..
.. . 1660 .,
,
-
. 1661 .
..
. . 1662 .
.
1663 . , , , , -
.. , . 1662 . ,
, 4 . .
, 1665 .
.. -
, , -
. -
,
.
..
.. 1671 .
()
. -
1674 . -
. .. -
1678 . .. 1679 .,
(1678 .) 15. 1681 .
. . -
1684 .,
,
.

. 1678 . , 1679 . ..
,
. 1682 . ..
16, 1683 .
1684 . .
 16821685 . 259

.
.. 17

16721681 ., .
. -
.. 18. -
16831684 . .. .
, , -
. ,
, 19.
, , , 1920- .,
, -
16821689 . -
. ,
, , . .,
. .. -
20. - -
, , I
21.
- .. ,
,
- XIV, .
, , .. -
, XIV,
-
. 22. -
. ,
1686 .,
, ,
, , skd i z wielu inszych rzeczy zna e krla j.m. fran-
cuskiego wielkie jest u tamtego narodu mianowicie u pierwszych ministrow uszanowa-
nie * 23.
1683 . -

.
,
- . -
, . , .. -
, - -

* ,
, , .
260 5

, . ,
. 1685 . -
,
. , ,
. ,
. ,
. , ,
, -, -
, -, -
24. ,
-
. -
XIV,
.
,
. ,
.
,
, .
. -
, XIV
..
.
.. ,
16821689 ., , .. ..
.. . ( 1683 .)
, ( 1688 .), -
( 1683 .).
1670- ., 25. ..
, -
. . .
,
,
- . ..
1683 . . 26,
1683 . 27 1684 .
1689 .
, 22 (12) --
, 28.
,
,
- . -
 16821685 . 261

, -
, 1682 . .
.. . 1684 . , ,
, , -
, 29. -
.. .
, , , -
, -
. 1684 .
, , ,
: 30.
. , 1683 . -

, , -
31.
1684 . .. -
16721681 ., 1682 .
, ..
1677 . -

. . -
.
, ,
.
.. .. , , ,
32. , .. , -
33,
, , , ,
.. .
-
,
.. .
, , -
. , , ,
.. -
.
, . .
, ..
, ,
1682
1683 . ,
.
262 5

- -
, .. , -
-
. 28 (18)
1683 . , -
,
, ,
, -
, ,
-
.
15 (5) 1684 . 29 (19) 1683 . -

.
34.
16831684 . .. ,
. .. , , ,
-
. -
35. ,
.. -
, .
70
173 , 102 .
. 18 (8) 1684 . .
, -
, , -
, 36.
, ..
1684 ., -
, , -
. -
-
,
,
37.
, -

,
, -
.
.. -
, : -
 16821685 . 263

, , -
. -
-
.
1681 .

. (1681 .)
16821684 . , 1681 . -
,
1670- .,
. 1682 . .
38.
- 1681 . 39.
1682 . - 40.
1682 . , -
,
, ,
. , , -
, ,
,
. -
-
, ,
- .
.. --
1683 . , -

.
,
, -

, ,
.
,

.
-
-
.
, , , -
, ,
..
.
264 5

1670- .
. -
.
,
.
, - -
1667 . 1668 . -
, -
-
, .
, 1683 . -
, . -
-

, -
.
, -
, .

.

II. . -
16561658 . -
. 1661 . -
, . , .. ,
41. 1666 . . -
- ,
. ( )
, .. -,
1668 ., 42.
1672 . ,
. XIV ,
, , , , -
.
. 1676 .
, .
- -
.. (. 15 . ), -
-
,
.
(
, , , , .). -
 16821685 . 265

, -
. -
. 1677 . -
43.
, -
.. .. , -
, . .
. -
44. ,
. -
. -
. , -
, .
, , , -
,
45.
12 1682 . * ,
-
, -
.
( , , 12 ) 46.
1683 ., -
. 16 . -
: ,
. . -
10 1683 ., XI,
-
47.
, , -
, -
,
. , , -
,
<...>,
,
-
,
<...>
-
. - -

* , , , -
, II 5 .
266 5

-
.
..
, -
.
48.
16 , 6 . -
. 18 -
, ,
. . 25
49. , , - -
. , XI -
,
(. . .) <...>, -
,

<...>, , , <...> [ XI]
, .
, ,
, , -
, 50.
, , -
..
XI. , -
, , -
<...>,
( . . .), , ,
[]
. ,
, ,
51.
( 25 1683 .) XI -
, -
, ( -
). , ,
, -
-
. XI -
, , ,

, , , -
, , .
XI ,
 16821685 . 267

, , -
<...>, ,
,
-
.
18 .
.. -
( 30 ). -
,
, , .
--
. , -
,
III I, , -

<...>, , 52.

.

16561658 ., , 1673 ., ,
,
53,
.
,
. . -
- -
, ,
,
54.
27 , -
-
. , ,
, -
, XI 8- ,
(. .
). -
(,
).
1683 . 55.
, 29 ,
. 4 XI .. -
, 6 -
. ,
268 5

. ,
, ,
, , - -
(16751676 .)
<...> -
. , -
, -
- ,
. (9 11 )
,
, -
- ,
. .
. , . -
. ,
, <...> ,
, ,
XI . -
, -
, . -
, , 14 XI
() . ,
,
, ,
, <...> .
,
56.
15 , -
. , -
-
. , , ,
. -
,
, -
. 1819
, ,

XI, . 22 . -
. -
. ,
, , <...> <...>
<...>
,
 16821685 . 269

.
,
. , ,
XI .

- ,
XI
, . -
- -
. ,
,
. ,
[ ] ,
.

, .
, , , -
,
-
57.
-
. -

58. 30 -
, -
. 3 10
59. 2 XI -
.
-
, , -
.
30 ,
.
,
. , 20 ,
40 .
- . -
( -
? . .) 60. , , -
61.
.. . 2 -
XI, -
, 3
270 5

62. 4 1684 . .. -
, 6
63.
( 30 ) XI ,
-
64. 14 1684 .

, XI. -
65.
7 : .. , .. -
, .. .. . -
,
, , -
.. , . . 66.
, , -
,
. -
1676 .
, -
,

. , -
. ,
, .
, , -

. -
<...> , -
, <...> .
.. -
, -
,
. , , -
( 1661 .) -
67.
,
.
.
-
68.
28 ,
. ,
, -
 16821685 . 271

. , , -
. 2 1684 . 69.
6
. .. , -
, . -
. -
,
, -
, , .
.. 10 -
. , XI -
<...>

, . -
, ,
<...> ,
, .
-
.
.. ,
. -
, -
. ,
1683 . XI -
, . , , -
, -
. ,
, , -
, , .
.. , -
, , -
<...> ,
, .
- , , -
, (. . . . .)
. , -
- 70.
14 . -
.
, ,
71.
22 -
. -
272 5

, ,
, .
, -
1685 . 28 -

XI .
, ..
.. . 72.
- -
, , 1686 .
73.
-
, 1684 . ,
1680- .,
, 1683 . -
, ..
, , -
74. , -
, , ,
.. -
.
-

. -
, , .
-
, -
.

III. -

. ,
,

-
.
1683 . -
.. , .
- .
- ,
, , - ,
. - . -
,
 16821685 . 273

-
75. Cesarz jm <...> nic nie czyni w tak maej rzeczy dla nas. Jeeli cokolwiek
przez to ucierpi Rzeczpospolita szkody, suszn bdzie miaa przeciwko cesarzowi jm
uraz *, . . 76.
, -
, ,
: ...to cale u nich w gowie, e koron wgiersk postanowilimy im
wydrze i nikt im tego nie wybije z gowy, choby najlepszemi sowy ** 77.

1683 . (archiepiscopus Naxivanensis)
. -
I, -
. . . .. -
.. , 19 (. .) 1684 ., ,
XI
,
78.
. 1673 . -
,
c ,
X, . -
-
, . -
79.
, . -

.
. ,
X ,
. -
.
-
. ,
, . . -
. , ,
( -
). , -

* , , , . [-
] - , -
.
** ... , ,
, .
274 5

. 16 (6)
, IV XIII
, -
, -
, , .
-
.
. , . 1684 .
80.
7 (28 ) 1684 . I
. ,
-

-
. ,
,
. -
, -
.

.. 1679 .,
-
, , -
. , -
- 1679 .
. ,
.. .
- -
, , 1683 .
,
.
- ,
- 1679 . -
81.
. , .. -
,
, -
, -
, . -
,
. ,
,
82. 1684 ., ,
 16821685 . 275

. , -
- 83. -
, .
I --

,
.
,
- . , -
-
. -
, .
29 (19)
.. ,
- , , , -
. -
, . .. -

III . -
, -
. , ,

.
, -
. -
30 (20) , , -
,
84. , -
, .
31 (21)
. , -
,
9
, <...> . -
16791681 . -
. , III
<...> .
,
, -
. -
,
. -
, .
276 5

,
.
- ,
,
. , , -
- , -
.
- -
, ,
. , -
, ,
85. , -
, ,
<...>, 86.
,
,
, (. .
), .
. 7 (27 ) -
, -
,
, , , .
, ,
.
87.
, -
: -
1667 . , .
.. , , . .
(, ,
) 88.
--
.
, -
. ,
<...> [ ]
, <...> , , -
, -
.
. -
,
,
.
 16821685 . 277

. .
- , -
. ,
. .. , ,
89. -
, .. -
,
.
, 1684 . -
.
-
, (
) -
, . -
.
. .
. . .. -
. -
, , .
.. -
, ,
, <...> -
. ,
, , ,
.
. , -
, ,
, <...> -
. , -
, ,
,
( . . .) 90.
,
, , ,
, . -
91.
,
, . -
, , ,
, -
. 1683 .
, -
.
278 5

- , ,
,
. ,
, -

. -
- -
, .

.
, -
. , -
,
, , , , -
, -
,
. 92.
1685 . ..
, .
. -

, . ,
, -
. ,
93.
,
,
.
. . . -
. 1684 . -
. . ,
breve XI, . -
. ..
94.
. ,
1685 . . I -
,
. -
95.
,
.
.. . , -
12 (2)
 16821685 . 279

1685 ., I ,
<...> ( . . .) -
96.
.. . ,
97.

, , - -
98. (),
. -
breve ,

99.
XI -
. ,
. 24 (14) 1 (22
) .. . , , -
, -
,
. -
( 5 1684 .). -
XI -
.
, ,
1673 ., . -
,
. ,
, . -
, -
.
, -
, , -
, , ,
: ... <...> -
. -
, -
<...> , , ,
,
. -
, ,
. 20 (10) -
,
, -
XI
280 5

.

C
,
, .
, . 20 (10)
.

. , . -
. ,
-
100. 1685 . .
.. ,
<...> , -
, . ,
, -
, (
) 101.
.
, XI -
. , -
,
,

.

IV. - 1670-
1680- . , .

.
1679 . -
.. -
. ,
, ,
, .
, , , ,
,
, 102.
1683 . -
. 1683 .
. .. . -
103. .. -
. .
 16821685 . 281

,
, . , ,
,
. . , -
-
. , -

-
. , , -
-, -
- 104.
1684 . .. . . ,
-
, .
, .. ,
. : 1) -
, -
, , - , -
. 1683 .
, -
. 2) ,
-
. , ,
. -
. -
,
, ,
. 3) -
, . -
:
, .. . , ,
- ,
. , . -
, ,
; ,
<...>. (. . .)
, ; ,
, , .
,
.
;
. , , -
. . ,
282 5

1680- . 4) -
, -
. .. -
,

. -
, ,
: ..., -
, ,
. 5) -
: , -
, - . -

.
( -
).
.. ,
.. , , -
.
, , -
, ,
.
, -
, .
,

( ),
, .
, ,
,
.. . . -
. :

.
1685 .
,
. -
.
: , , , , <...>
<...>

<...> , . -
 16821685 . 283

, .
, , -
, , , . -
, -
105.
.
, 1685 . (. 3), -
-
.

, -
. ,
.
.
.
.
. . , -
.. . . 5 (25 -
) 1684 . .. -
, , ,
, .. -
. .. 106.
.. , -
-
16821686 . ,
. 2 (23 ) 1685 . , . -
. ,

, ,
, .. , .. , .. , .. ,
.. .. .
.. , , , ,
107.
.. .. ,
.. .. .
.. .. 1686 . -
,
. 1681 .
,
1660- . 108.
.. 1683 . .. , -
. ,
284 5

.
.

V.
, -
.
, -
. 1682 . ..
, -
.
,
. 109. -
-
, 110.
1 1682 .

- -
111. .
, , , . ,
.
112. III,
.. .. ,

113.
1683 . -
, , ,
114.
- -
. 115.
1682 .
-
.
,
, , .
-
, ,
,
.. .
.
.
, ,
.. -
.. . ,
 16821685 . 285

, . ,
, -
, , , 30 31 . .

-. -
, , -
. -

, -
, , ,
, . -
, . , ,
, - . -
( ),
.
.. . 1683 .
, -
, -
, 116.
, -
, -

, -
1682 . ,
.. .
.
. 1683 . -
- .
-
, , -
, , , 117.
-

-
.
-
,
, -
. 1682 .
, . 1682 .

50 . 174 -
. ,
286 5

, .
-
. -
, 118.
,
, -
, .
119. -
-
. . 1683 . ,
, .. -
.
,
,
120. 1684 . .. -
, ,
121.
, -
, ( -
. . .) -
122.
-, , -
, 1684 ., , -
- .

- , -
, .
,
, -
, -.
-
123. , , -
124. 1685 . 1
1,5 . . ,
125.
. 1683 .
, , 500
, ,
. 16841685 .
, , -
, 126. ,
,
1686 ., , ,
 16821685 . 287

,
<...> -
, , -
127.
1686 ., -
, (66 ) (90 ) -

, 700 .

1686 .
128.
-
. III -
, -
.
.
, -
129 , -
. , 130.
,
,
131.
20 1684 ., III -
132.
-
. 30 (20) 1684 . -
, -
,
, ,
-
, 133.

, ,
-- . -
.
, , -
. 1683 . -
, . . IV,
1684 ., -
. ,
- - -
, -
,
288 5

.
, , 134.
-
. 23 (13) 1684 . -
- (), , -

. -
1685 . ( )
, -
. ,
-, , , ,
, (-
). ,
, -
, .
,
, , , , -
, . -
, ,
: , -
. -
, , ,
, . ,
, ,
.

. .
.. .
.
, -
-
. , , -
, ,
<...> , -
135. ( 30
(20) ) , -
.
, , , -
. ,
, , 136.
-
. , -
, ,
 16821685 . 289

.
1685 . . -
. . 22 (12)
.

. , . ,
,
, ,
.
, 137.

, -
. 1686 .
-
,
, 138.
, -
-
,
, . . 139. 1680- .
1679
1680 . 140.

VI. XVII .
. XIV -
- , -
-
.
1681 .
, -
. -
, - -
. 1683 .
-
,
. -
,
. -
XIV , -
141.
6 1685 . (27 1684 .)
-
XIV 142.
290 5

.
. . XIV
,
. -
.
, -
, - -
- ,
.
. . -
,
, -
, XIV
<...> . -
, , ,
,
, . ,
,
, -
XIV. , , -
, ,
, - -
, , -

. -
. , -
, -
. , XIV
-
.
, -
, -
, 143. .. -
. (
1686 ., ): ...
, -
, -
, , ,
, ( . . .),
,

<...> 144. , -
-
 16821685 . 291

,
- 145.
27 (17) 1685 . .
, , (), , , , -
146.
. , ..
. , , -
. ,
, ,
147.
4 (24 ) (),
. 16 (6) 1685 . -
. . 148.
21 (11) XIV,
. ,
1 (22 ) -
. , -
, 1684 . - -
( ) -
. -
,
(. . . . .)
. , -
XIV
<...> -
. , , -
, ,

.
XIV , -
,
. . -
, ,
-
. ,
. , ,
, -
(15 1684 .), ,
, , , (-
. . .) , ,
, <...>
.
XIV ,
292 5

, -

, , ,
-
, .
, -
, XIV,
[], , , , ,
. ,
,
.
,
, <...> -
.
, 149. -
:
. -
, . .
, , .
3 (24 ) , 11 (1) ,
-
, 2 (23 ). 8
(29 ) 1685 . . . 150.
-
,
16831684 . , ,
,
, -
. . .
, . . --
. -
, ,
, 1684 . -
.
,
. .. , -
,
, -
.
XIV
. , , -
,
, , ,
 16821685 . 293

. .
.
,
. -
, , -
-
, 1667 .

***
16821685 ., , - -
, -
.
.
. ,
. 1684 .
,
. XVII -
-
, .
-
, -
.
.. , 1681 . -
, ,
151.
-
.

. -
,
. -
,
- - .
1680- .
.
. -
, 1661 . -
, ( -
, -
), , --
.
-
294 5

, , ,
.
16821685 . -
, , -
.
-

-
. -
-
1667 .

1 .. .
16821689 . ., 1999. . 8191. .. -
. : .. . . ., 2005.
. 77.
2 .. ... . 51.
3 .. . . 7. ., 1991. . 380.
4 AGAD. AR. Dz. 2. Rps. 1712. S. 4.
5 .. ... . 8688; .. -
XVIXVIII . //
. . ., 1982. . 155; Bushkovitch P. Aristocratic Faction
And The Opposition To Peter The Great // Forschugen zur osteuropischen Geschichte. Band 50.
Berlin, 1995. P. 86.
6 .. ... . 8990.
7 .. 16831684 . //
- . -. . 2.
., 1928. . 12.
8 ... -
,
-
:
(. . 4. . 464).
9 .. ... . 8384.
10 . . 96. . 1. . 111. . 1515 ., 65 ., 7781 . -
25 ( - ),
9 , 1, 16 29 , -
, ,
( ).
11 .. . . 7. . 319.
12 . . 368.
13 .. . ., 1995. . 374.
 16821685 . 295

14 AGAD. AR. Dz. 2. Rps. 1712. S. 2.

15 .. -
XVII . ., 1902. . 101, 102; .. -
XVII . ., 2001. . 142143, 243; ..
. . 6. ., 1991. . 87, 8990, 100101, 105, 110, 114, 133, 137, 389; . . 79.
. 1. 1682 . . 11. . 13, 911, 269, 317.
16 // 1917 . -
. . 1. ., 1994. . 321; .. . . 7. . 224, 301.
17 .. // . 1971. 10; ..
// . ., 1989; . -
. // . . . 1. ., 1997. . 257288;
.. .. // . 1998. 5.
18 .. XVII -
XVIII . // : . ., 1997. . 89.
19 .. ... . 13.
20 .. . . 7. . 174177, 418424; .. -
// . . .
., 1999. . 223. .. 1681 . // .
1917. 2. . 7477.
21 .. .
., 1997.
22 .. . . 7. . 422; .. .. ... . 69.
23 Zdanie sprawy przed krlem Janem III z poselstwa do Moskwy, zacztego w roku 1685, a
skoczonego dnia trzeciego maja 1686 prez Krzysztofa Grzymutowskiego, wojewod poznaskie-
go // DP. T. 2. S. 7; Wjcik Z. Rokowania polsko-rosyjskie o pokoj wieczysty w Moskwie w
roku 1686 // Z dziejw polityki i dyplomacji polskiej. Warszawa, 1994. S. 41.
24 BO. T. Rps. 3001/I. S. 58.
25 .. ... . 84, 95, 99; . .. ... . 62.
26 . . 79. . 1. 1683 . . 10. . 77.
27 .., .. 1683 . - //
- - . ., 1965. . 192.
28 .. ... . 181182.
29 . . 85.
30 . : .. ... . 14.
31 Bushkovitch P. Op. cit. P. 85.
32 . . 4. . 482484.
33 .. . . . 89.
34 . . 121.
35 .. ... . 1719.
36 .. ... . 130, 137; . . 2. . 578.
37 // .
. ., 1841. . 98102.
38 .. - ... . 152153; -
.[.] XVII . // .
. 356. 1904. . . 67; ..
296 5

. . ., . . [ .].
. 2836.
39 .. XVII . (16481700) //
. . 322. 1899. . . 333338.
40 . . . 20 [1682 .]. z Grodka AGAD. APP. Rps. 47.
T. 1. S. 103112.
41 .. . . 6. . 75.
42 . . 377378; .. ... // . . 322.
1899. . . 280284.
43 . . 96. . 1. . 116. . 217222 .; .. -
... // . . 322. 1899. . . 312321; ..
... . 319; .. XVII . //
XVIIXVIII . ., 1966. . 64.
44 . . 79. . 1. 1683 . . 5. . 6164.
45 . . 6465.
46 . . 96. . 1. . 111. . 6 .7.
47 . . 148 .151 ., 207 .211, 215219.
48 . . 300306, 310 .316, 322 .
49 . . 189, 342, 358358 .; . . 112. . 10 .11, 7176 .
50 . . 111. . 363367 .
51 . . 189 .191.
52 . . 191 .203; . . 112. . 87 .92.
53 .. ... // . . 322. 1899. . . 289
290, 300305.
54 .. ... . 7980.
55 . . 96. . 1. . 111. . 363367 .; . . 112. . 87 .92, 100 .
102 .
56 . 16 1683 . . . 111. . 368381 .;
. . 112. . 117, 138138 ., 148162 ., 166186 ., 192 .217 ., 221222 .
57 . . 112. . 223226 ., 239 .309.
58 . . 310 .314 ., 316 ., 319338 ., 340368.
59 . 18 1683 . . . 111. . 396; .
. 112. . 368386 .
60 . . 111. . 397, 400; . . 112. . 100 .102 ., 113114 .
61 . . . 28 1684 . // DP. T. 2. S. 375376.
62 . . 96. . 1. . 111. . 397, 402.
63 . . 413 .
64 . . 414 .418.
65 . . 116. . 37, 4044.
66 . . 146 .147, 186198 .
67 . . 194227.
68 .. ... // . . 325. 1899. .
. 5051.
 16821685 . 297

69 . . 96. . 1. . 116. . 314, 330330 ., 369381 .

70 . . 400 .440; .. ... // . . 325.
1899. . . 5153; .. . . 1. -
. ., 1858. . 118121.
71 . . 96. . 1. . 116. . 466466 .
72 . . 96. . 1. . 116. . 538556 ., 572 .591; ..
... // . . 325. 1899. . . 5354; .. . .
. 121124. - 1684 . .: -
XVII . . ., 1960. . 443447;
XVII . .; , 1978. . 154
159.
73 .. ... // . . 325. 1899. . . 6365.
74 .[.] ... . 7183. . : ..
.. ... . 67.
75 . . . 11 1684 . 13 . -
// Listy z czasw... S. 19.
76 . 17 1684 . // Ibid. S. 25.
77 . 14 1684 . // DP. T. 2.
S. 361.
78 . . 79. . 1. . 217. . 123 . .; . . 6. . 929930.
79 .. . . 6. . 525527; .. -
. 16371694. ., 1906; . -
. // , -
.. . ., 1909.
80 . . 79. . 1. . 217. . 161 .195; . . 6. . 930933.
81 . . 6. . 266290.
82 . . . 9 [, ] 1684 .
BN. Z. Rps. 933. K. 132v.133.
83 14
. ..: BO. Rps. 3001/I. T. S. 12.
84 . . 6. . 486539, 566567.
85 . . 550570, 603.
86 . . 615.
87 . . 591616, 627, 681.
88 . . 595.
89 . . 619634.
90 . . 665677, 755764, 786798.
91 . , . 19 (9) 1684 . //
. . 773774.
92 . . 933937.
93 . . 79. . 1. 1685 . . 2. . 1937; . . 6. . 865867.
94 BPANKr. Rps. 8435. TRz. T. 95. S. 82.
95 . . 6. . 893907.
96 . . 966970.
298 5

97 . . 973.
98 . . 919920.
99 BPANKr. Rps. 8436. TRz. T. 96. S. 30.
100 . . 6. . 922959, 986990. , , -
, .: . . 78. . 2. . 6.
101 . .. . 2 1685 . // . . 6. . 974976.
102 .. . . 7. . 216217.
103 . . 124. . 1. 1683 . . 7, 11.
104 .. . . 7. . 364.
105 .. . . 1. , 1903.
. 1525; .. . . 7. . 368373; . : .. ...
. 374376. .. .
106 . . 79. . 1. . 219. . 202 ., 245.
107 . . 324.
108 ..
16551661 . ., 1998. . 87.
109 .. XVIXVII . . 2. ., 1946. . 166167; -
.. ... . 366368; . , , (
12 1681 .), tam gdzie przed dwiema laty Turcy zamki nad Dnieprem budowali siea
nader Turkw osadza si (AGAD. AR. Dz. 2. Rps. 1702. S. 2).
110 :
,
<...> // . . 2. ,
1850. . 619, 621.
111 .. . . . 168.
112 BCz. TN. Rps. 179. S. 346347.
113 . . 79. . 1. 1683 . . 5. . 67.
114 .. . . . 168169.
115 .. 1687 1689 . // .
. 33. ., 1950. . 160.
116 . . 123. . 1. . 70. . 2189; .. . . 7. . 379. .:
.. . ., 1887. . 601.
117 .. . . . 159; .. . . 7. . 378; -
.. ... . 369.
118 .. 1682 //
. . 1. ., 1958. . 123
126; .. . , 1980. . 214216; . . 4. . 471.
119 .. . . . 121, 141.
120 . . 79. . 1. 1683 . . 10. . 175176.
121 . . 6. . 610.
122 ., .: . . 123. . 1. . 78. . 2627.
123 . . 123. . 1. . 78. . 2627, 5057 .; . . 1. . 127, 138139. .
: .. . . . 605.
124 .. . . . 14.
 16821685 . 299

125 . . 12. . 290291; . . 79. . 1. . 221. . 258 .260.

126 . . 1. . 143; . . 11. . 253256.
127 . . 123. . 1. . 78. . 71 .73 ., 7981.
128 . . 19 .26, 2733 .
129 . . 5. . 166168, 172173, 179180, 182184, 185.
130 . . 174175, 177.
131 . . 166168.
132 . . 178179. .: -
.. ... . 371372.
133 . . 11. . 164.
134 . . 212213. . : .. . . . 160.
135 . . 124. . 1. 1686 . . 2. . 6179. . : .. . 7. . 376.
136 . . 7981.
137 .. . . 7. . 376378; ,
.. - . . . 1. ., 1858. . 285287.
. : . . 124. . 1. 1686 . . 2. . 18.
138 . . 123. . 1. . 78. . 2733 .
139 .: .. . . .,
2001. . 238239.
140 .. . . . 218223.
141 .. . ., 1892. . 2429; ..
- XVII . // -
. . 8. , 1959. . 168171.
142 . . 93. . 1. . 11. . 1.
143 . . 10. . 85125 .
144 . . 124. . 1. . 36. . 12.
145 . . 93. . 1. . 10. . 134135.
146 . . 11. . 18 .
147 BPANKr. Rps. 8436. TRz. T. 96. S. 20.
148 . . 93. . 1. . 11. . 8 .18.
149 . . 2142.
150 . . 42 .53 .
151 .. 1681 . ...
 6
- .
1686 .

I. 24 1685 .
. 2 3
( ).
: 40 . ,
20 ., 12 . .
1. , ,
. .
. , . -
,
, -
, , , ,
z domu Sotykow na tamtym dworze szczyczcego si *. -
,
1684 . .
(. . 1675 .) (1674 .),
- 1661 .
(?) (. 1691 .) 2. , , -
-
, 3.
-
-

, .
. , - -
-
. ,
4.

* , .
 - . 1686 . 301

, 5,
. -
. . -
, -
, 1662 . -
, ,
1685 . 6. .. -
, . . , -
, , , , -
, , .
, *, -
, -
. . .. -
7.
, 1685 .
- -
, .
1685 . .. -
, ,
. . .
8. , -
(. .) 9.
.
- , -
. . , 28 -
, 18 .

, , ,
, .
-
, 17 10.
, , - -
, ,
. , , -

* 1680 . 3 . -
(currenti monetae) , -
-
(. . 389. . . 1. . 141. . 83
83 .). . ,
, . 2 .
, .. -
(. .. . 8
1685 . AGAD. APP. Rps. 163a. T. 11. S. 537538).
302 6

. -
. Wiesz dobrze <...>,
1 , jakie momenta rerum zawisy nietylko naszej
ojczyzny, ale caego chrzeciastwa na prdkiej legacji do stolice moskiewskiej, ktra
e dotd jeszcze przytrzymuje si dla ocitoci w skarbie * 11. -
, ,
( ),
,
. . , III -
, 17 . ,
, . -
12.
- -
. . -
, . . 23 (13)

.
. -
, .. -
,
, , ,
( . . .) (!
. .) . -
: ...
,
13. - -
,
- . Wszystkie contenta
instrukcyi wprzod, nielimy do Andruszowa i ni na stolice przyjechali, mieli Moskwa
i palam nam powiadali, e instrukcj wasz mamy **,
, 1686 . 14.
,
, - .
, , . . -
. ,
, 1684 . -
, - -

* , , -
, [] -
, - .
**
, .
 - . 1686 . 303

. , -
, ,
, 1684 .
, - -
, , -
, , 15.
, , -
, -
,
16. .
. ,
, ,
17.

1685 ., 1681 . -
. , .. , .. -
., 1681 ., -
. , 18,
, ,
.. 19. Trzy instrukcie pisano, jedn w Grodnie, ktr
ja podpisaem, bo nie bya Rzptej praeiudiciosa, drug do Andruszowa, ktra odda
Moskwie wszystko rozkazaa, trzecia teraz do Moskwy, taka jako i wtora, ktrych
obudwu nie podpisaem *, .
, , , -
-
, ,
, , -
. , -
. ,
- 20.
,
, ,
-
1667 . .
, -
,
. , -
. ,
.

* , , ,
, ,
, , , .
304 6

-
, ,
. . .
- ,
21.
,
, , -
. -
, , ,
, -
,
, ,
, .
1685 . , ,
.. . , , ,

-
. .
.
, , , -
, 1685 .
1681 . ,
,
.. , . , .. (. . . -
.. ) (
. ).
22. , ,
- -
,
, . -
, -
, -
23.
. , ,
, .
, ,
, -
, , , -
, instrumentum legationis, . .
24.

. -
, ( -
 - . 1686 . 305

1667 .). -
, -
, .
. ,
. , ,
, , ,
( . . .).
. -

. -
, 25.
.. 1685 . 26.
1685 .
. 12 (2) -
, 2 (23 ) 27.

, .
, -
,
, , . -
,
. ,
28. -
- -
,
.
, . 7 (28 ),

: <...>
, -
-
. , <...>
,
<...> , <...> ,
-
. , -
, -
. ,
1685 . -
29.
. ,
. .
. ,
306 6

. . . . -
, ,
-
30. . , -
,
31,
, . 23 1686 . . -
32.
, , -
, , ,
33. , .
,

1684 . 34. . . 1 (22 )
. ,
. , . 19 (9) -
, , -
,
, ,
, -
, .
, ,
35.
. , -
: Zpniony naszej negocyacjej czas przez Ichmciw
Panw Litewskich, eby nie da okazjej Turkom do uprzedzenia nas obawia si trzeba,
a ztd in ublicum wielka szkoda, a nam wielka krzywda, e ichmscie blisi granic
moskiewskich i swoje tu majtnoci do wygody majc pniejsi zawsze do uslugi
Rzeczypospolitej * 36. . ,
, ,
, . -
, -
, -
,
.
. , , ,
, (,
), -

*
- , -
, , ,
, , [] ,
.
 - . 1686 . 307

, -
- 37.
.
,
- ,
38,
- .
.
-
. , . -
, , , -
1686 . ,
. -
1686 .
. 39. ,
,
, . -
.
, .
-
1686 .
23 ,
,
40.
, . .. ,

, , ,
, , ,
41.
. . , ,
, -
, .. 42,
. -
, , -
. . -
. Nie spodziewamy si dugo w stolicy bawi, kiedy nam
prdko obiecuj expedycj *, .. 11 43.
. , ,
. , 44. ,
,

* , -
[].
308 6

. III.
, -
, ( -
? . .) ,
(. . .) . -
,
, -
( -
),
- 45. -
( , 25 (15) 46)
-
.
25 . 47, -
. , , , -
1 , 48. ,
25 26 , ,
, 49.
, . , -
, . 29 (19) -
..
, 1 (22 ) 50
. , .. ,
<...> , ,
<...>, * 51. .
. , -
52. .
5 (26 ) ,
. ,
. . -
,
.
53. , -
, -
, . . .
. 54.
, . -
, .

* ..
, -
, ,
. ,
(. . 79. . 1. . 223. . 124 .127 ., 210211).
 - . 1686 . 309

, , , ,
. , , -
,
. -
, -
. ,
, ,
, , -
, , -
. , . ,

.
: , -
, . , -
, , , -

.
. ,
, , ,
, . , . -
, ,
,
, , , []
, <...>. ,
, ,
, , -
,
, .
. , . -
.
, , -
, , -
.
.
, . , -
,
,
. -
, , ,
. , <...>
, , ,
-

310 6

. ,
- .
, : ... -
, ,
. . ,
13 (3) , <...> .
. -
,
. , . -
- 55.
. 1686 . 5
(23 ) 56. ,
.
-
-
,
, .
.
...,
. . -
57. , -
, , 58. -
,
. : ...
(. . .) 59.
-
.
. -
, -
[] , ,
, ,
60.
. -
. .
13 (3) . . -
. -
, . 61.
. .. ,
62. .. . -
, 63.
..., 16
-
-
 - . 1686 . 311

64. -,
, . ,
-
65. , -
,
,
. ,
, -
66.

. .
,
, .
. . ,
. ,
. - -
,
, . . -
, -
, -
,
. ,
, -
.
, -
, , -
-
. . ,
,
.
,
.
, -
.
, ,
.
. -
, , ,
,
, , -
. - -
,
, -
312 6

, -
.

II. -
. .
.. . -
- , ,
, ,
1667 .,
. , .. -
,
1667 . , -
. . -
,
.
, ,
, ,
,
, . -
,
(
. . ) . ,
- ,
, -
, , .
67.
, 1686 .
( ) .. -
. ,
,
-
. ,
1667 .
, . . .

, -
.
, . , , -
, , , -
, .

.
,
 - . 1686 . 313

,
. . , -
,
(. . .) ,
. -
, -
. , ,
, , - , ,
, , -
, -
68.
, .. , .
,
,
,
. ,
, -
.
, - -
16541667 .,
, 69.
, 18 (8) 26 (16) , . -

. .
-
-
. , -
, ,
, . . , ,
III, ,

, -
. .
. 70.
, , ,
,
.
, -
, . -
. , -
.. .. , -
..
:
314 6

, -
.
.
. 4 (25 ), ,
, , -
-
( ),
.
,
, .

: ... ,
, , -
. , 25
1684 . , -
, , -
, ,
,
, , -
, ,
( . . .) 71.

,
: ... -
[]
*,
<...> 72. .. ,
.. , , 1682 . -
. ,
, -
, .. -
( ).
..
-
, -
.
..
.

*
, ..
29 (19) 1686 . (. . [15].
. ., 1913. . 25). , .. -
.. .
 - . 1686 . 315

-
.

III. - -
73. -
.. 1684 . (
).
1667 . -
-- 16721681 .

,
, , -
,
. -
. , -
, ,
, , .
,
, ,
,
, . , -
(-
) ,
, ,
,
16541667 .
, -
, 16781681 ., -
. , .. , 1684 .,
, ,
. , -
- ,
.
.
-
, -
. -
, III -
,
<...> 74.
,
, 1683 . -
, ,
316 6

. , ,
- .. -
-
. -
, ,
.

IV.
18 (8) 1686 . ,
75. -
76. 21 (11) -
.
.
<...> 77. -

.
III, , -
( 1684 .) -
, , ,
, , ,
.

, -
78. 79.
. , -
, ,
. . -
. -
. ,
, , -
, -
80. . ,
- , -
. , -
81.
.. ,
.. ,
.. ; 23 (13)
, , .
, , -
, 82.
. .. -
83. ,
 - . 1686 . 317

.. ,
-. ,
, , -
, -
.. , .. , .. -
, .. .
23 (13)
. , -
. , -
.
, ,
.. , .. , .. .,
.. .. .
, . ,
. , . . 84.
- , , -
, , , -
,
C 85. , ,
, 1682 . -
. , -
, 86.
, -
, -
1684 ., ,
,
, 1685 ., -
, -
. -
,
, -
, . -
,
.
,
87.
, ,
. (. 1715 .),
, . ,
. -
88.
. . .. -
, 89. . -
318 6

- ,
4 (22 ) 90.
( -
) . ,
, -
91. , -
, 92.
, , ,
, -
, . .
-
93.
.. ,
, ,
, , , ,
, ,
, <...> -
.
.
. , . ,
. ,
III
, 94.
, ,
.

95.
5 96.
-
,
, ,
. , -
, -
, 97. , -
, . .

98. - -
, -
. ,

, . . [] -
, -
99. ,
 - . 1686 . 319

, -
, , -
.
26 (16) -
, 22 1685 .
, -
, -
100.
28 (18) 101.

V. 4 (22 ) . ..
, -
. , ,
, ,
-
<...> -

. . ,
, , , -
. , ,
. , , -
, -
- , -
( 13 1667 .
.). , , -
, ,
.
, 1685 . -
- -
, -
.
. . -
, . . <...>
.
, , -
.
, -
, , -
.
3- 1667 .,
. - -
, ,
, .
320 6

. ,
.
, 102.
.. , -
, , , -
103. .. , , -
, , -
, ,
, , -
. , ,
<...> .
, ,
, , , -
104. , ,
.
, ,
, . . -
105. , -
, ,
, , -
. ( . . .) , ,
, , , , .
,
, .
, , -
, 106. -
, , , 16781681 .
, -
, ,

.
-
.
: , -
. -
, ,
, -
. ,
, , , 107.
4 (22 ) -
108. . , -
, -

 - . 1686 . 321

, , ,
. 109. -
,
, -
. ,
: u chcieli wypada na morze dyskursw, przypomi-
najc rne minione rzeczy, bezczeci, przejte listy, pojmanych na buntach czern-
cw *, , , -
. ,
, , ,
, , pojrzewszy tedy na wszystkich, rzek
nu, nu, doniesiemy to do carw, rozumiem, e to nie zatrudni ( . . .) ** 110.
,
, -
. , ,

, ,
. -
, ,
, , -
.
5 III
. ( 5
) , , -
, , -
.
. -
, -
,
- 111. -
, -
,
,
.

VI. 6 (24 )
. - , -
, -

* [] , -
, , , , .
** , : , , , , -
.
322 6

. , . ,
III -
, . ,
112. -
, , . -
. . , , -
, , ,
, . -
, -
.
, , , -
20 - -
. , , -
,

. -

. -
,
,
113.
- deklarowal stanowczo: bdzie w tem dosy uczyniono, bylecie do szczerego
przystpili traktatu *, 114.
-
, ,
115.
XIV - 116, -
. , , -
, . ,

, , , -
. , ,
- . ,
,
,
- .
, -
,
, . . , -
,

* , [] , -
[] .
 - . 1686 . 323

( , 1679 . 1681 . ). -

. -
, ,
.

, 1683 .
, ,
.. . ,
, -
, . ,
, 1660- . -
, -
.
, -
,
. -, -
-
. -,
, -
, , -
.. 1681 . .
. ,
,
, <...> ( III.
. .) -
, , ,
<...>,
117. , ,
, , ,
, : -
,
, , .
, -
, , , -
. , 1683 . III -
. , ,
, .
, , 118. .. -
, ,
119.
-
.
324 6

, , -
. , , -
, -
. ,
, , -
,
.
, , . ,
, ,
, , , -
120.
-
, , , , (
1678 .)
, 16541667 .
. ,
,
.
, , . 121.
(
IV)

, .
-
1772 . , -
, -
, .
, -
, . ,
, . , ,
,
122. , -
,
, ,
. ,
. -
.
, III -
,
, 123.
, -, -
, -
124. . ,
 - . 1686 . 325

: ; -
;
. , -
, . , ,
,
. - -
, , , (. . .)
<...> , -
1670- .
125.
. -
,
- , . , -
. -
-
.

.
.. ,
, -
, , ,
. ,
,
126.
-
, 127,
, ,
, - : , -
,
,
128.
, ,
-
, . -
. , ,
,
129. .


, , , 130.
- ,
, , -
131. -
326 6

- 8 .
. ,
, XIV, -
,
: ...list ma mie osobliwy respect i wag w tym dziele tractowania, bo si
tego najczciej Panowie Moskiewscy domawiali jeeli krl francuski nie jest przeciwny
lidze tej, jeeli chce abymy z Polsk lig zawarli... * 132.
, , , , ,
133. - -

,
1667 . ,
.
7 (25 )
134, 135.
,
. 11 (1)
21 , III
. K , , -
okoo traktata troskliwo **, -
III -
136.

VII. .. -
1667 . . -
12 (2) 137 ,
,
<...>, .
, , III
, -
,
,
. , , -
, -
, . [
] (. . .) ,
, ,
.

* ... ,
,
, , ....
** .
 - . 1686 . 327

, -,
, w jednej rc szabl, a w drugiej
gazk oliwn pokazowa bdzie *. ,
- . , -
, . . .
,
, ,
. , -
, .
, ,
- , . . -
<...> . ,
, , -
1678 . 138.
, ,
-
, , . -
, , , -
.
.
.. . -
, -
139.
, -

. ,
.
, -
- -
, , -
, 140.
, ,
. -
, , -
, ,
.
, -
.
. -
, . . . ,
, ,

* , .
328 6

141. -
142. ,
:
143.
, 13 (3) 144,

. , , -
. , -
, , ,
, , -
, -
,
, -
. - 16541667 . , --
, .
,
, , -
;
.
. , we krwi chrzejcijaskiej zatopionym z oka-
zji monarchw * 145. -
. - -
, , .
, ,
.
, ,
, , , (. . .) -
.
<...>, .
, , , ,
. ,

146.
. , o
, , ,
147.
.
( , ). ,
, .
, , III
, , , -

* .
 - . 1686 . 329

, -
, , .
148.
, .
,
1684 ., , , -
, - , . .
1676 . , , ,
- . 1681 . -
( ) -
. ,
., -
, . . ,
149.
-
, ,
. -
. , , ,
, -
. 150.
, -
-
. Rozpisuie Jmc Pan Kanclerz listy po Litwie magnificujc swoi assistenci, a nasz
koronn extenuando *, .. . .
-
, , , , -
.

151. .
.. , -
1686 . . ,
,
1667 . 152. -
, . . -
.
14 (4) -
. -
, -
1667 .,
. , , ,

* , []
, , , .
330 6

, ,
. -
, -
, -
1667 . .
, , -
, ,
. -
, -
.
153.
,
, ,
. ,
. -
III, .
,
154. -
: ... [] , -
<...>
.
14 (4) , ,
, 155.
, -
, 16 , (do wsi Bohorodicy), 2-
. -
, . O przyjemnoci tego miejsca, o apparencji
jego, o bankiecie byoby wiele ciekawych rzeczy do doniesienia *,
. ,
.
, -
, , -
. -
, ,
. -
, ,
156. -
- .
15 . . , -
: Po dugich deliberatoriach effec-

* ,
.
 - . 1686 . 331

tum e si resolwowali na wojn z Turczynem i na colligati offensivam et defensivem

pretium tego wieczny pokj sine restitutione ablatorum o co mocno disputujemy. Ju
Smoleska ustpilimy, a pono i Kijowa przydzie. Circa limites versamur, chcc
pomkn ku Smoleskowi od Witepska i Kadzina kraj, Zasosze ju wracaj, ale nagrody
jeeli przydzie Kijowa odstpi potrzebujemy i niewtpiemy e co wytargujemy na woj-
sko. Wojsk swoich z naszemi czy nie chc, ale Krym zatrzyma cale na si bior *.
, , -
- -
. .
, -
. ,

5 ,
. -
.. ,
16 , . -
157. , 15 , ..
. , , . -
, , 158. ,

.. .
. ,
-
, do dobrego poczli
przystpowa dziea. Sperandimus tedy e za pomoc Bo ta negotiatia dobrego
przyjdzie koca, ** 159.
20 (10) ,
- , -
. -
, , .
, -
. , ,

, , , -

* -
,
. , , [].
, , -
, , , -
. , -
.
** . , -
.
332 6

. ,

, . . 160.
, ,
, 19 (9) , -
.
,
, , -
.
161. , ,
, ,
, .
. -
.
21 . , -
,
, ,
. ,
, ,
,
. , -
, , ,
162. , :
, . ,
, .
. -
,
, ,
. .
- , -

, , -
. ,
,
, ,
.
, , -
,
. .
, , -
163. ,
,
, , -
 - . 1686 . 333

, . . ,
,
, . -
.
164.

12 1685 . , ,
,
165. ,
. -
-
, , , bardzo Moskwa zhardziaa i sroy si
pocza * 166. .. , ,
, ,
167.
, , -
. .
22 1686 . 168.
, , -
, , -
.
Odpowiedzielimy, , na to e taki sojusz nie by
by nam potrzebny, ani poyteczny ale byaby taka ostentatia armorum, jaka i naowczas
kiedy z wojskiem stali nad Dnieprem ( - 1672
1676 . . .) otiosi spectatores naszych z Turkami experymentw, my takiego
sojusza prowincjami opaca nie moemy i nie mylemy **. C.
, , ,
, tylko <...> declarovali e nie ustpi z tych gruntw, ktrych s
in possessione i summ adnych nie dadz poniewa molem belli bior na si z Tatarami,
na co wielkich potrzeba kosztw ***. - ,
- -
. , -

.
,

* .
** , ,
, , -
, ;
.
*** <...> , , , ,
, ,
.
334 6

-
. , -
, : Jeszcze nie jestemy
extra spem bo temu narodowi nie nowina etiam pisma rozjezdne umowiwszy de nowo
reasumowa traktat * 169.
-
, -
.
22 - 15 1686 .
III , , 6 , -
, , -
.
,
, ,
-
.
, III ,
. -
. , ,
, ( . . .),
,
, , ,
( . . .). , ,
, ,
-
, ,
.

. , , -
, -
, , . .
, -
.
, -
170.

VIII.
. .
.
-

* , ,
, .
 - . 1686 . 335

, -
. ,
19 (9) -
: -
-, -, --. 27 (17)
. 1 (22 ) -
, 171. -,
1681 .
, , ,
, <...> -
,
, , , <...>
[] .
, , . . -
. . - -
, 172.
, ,

, -
.
. 1682 . 173. , -
, -
,
,
. ,
.

.. . -
,

, , -
. 22 (12)
. ( )
, , , , -
174.
2 (23 ) -
-
175. 25 (15) -
176,
.
-
, -
. - ,
336 6

, . -
-
,
.

.

IX. - 23 (13) 177 ,

,
. :
, , -
, 178. , ,
, . ,
, -
.
, , -
, -
, 8 . -

[ ] 179.
. , ..
, -
. ,
1686 ., -
, . -
, . .
, ,
.

: 50- , -
,
, , -
. 20 . ,
, ,
.
.


: ,
. , -
.
,
.
 - . 1686 . 337

. -
, , -
, , , , -
, , ,
, , , -
, . , ,
. -
, <...> <...> , -
. ,
, , -
, -
. , ,
, ,
, . , -
-
, .
1686 . , -, -
,
,
. -, . -
, , -
, . -,
180. -
, -
. -
,
. -

.
, , , -
. -


- . , -
, ,
, , . ., , -
, , . -
, ,
, (a do krwi i gw pooenia na placu nie ustpimy,
181).
, .
, .. , , -
-
338 6

, , -
. .
, -
. ,
. ,
, .
, -
.
,
: ... [],
, ;
,
,
, , -
, (. . .) -
, -
. , ,
182. , -
, -
1683 . 183.
, 184.
. , -
.
. .
185.
, .
, -
186. -
. -
.
, .
, , : -
, -
. ,
.
25 (15) -
. -
187

. , -
, , ,

.
, , -
. , -
 - . 1686 . 339

, . , ,
. , ,
-
, 1650- .: Moskwa jest tak snadna
Polakom do zwojowania jako nic snadniejszego. Co gdybym by tak doskonale wiedzia,
jako teraz widz, nigdybym by na conjunkti z Cesarzem Jmci nie pozwoli *.
,
albo by Zadnieprskich Kozakw znieli, albo by ich ad ob-
sequium krla Jmci przymusili, bez ktrych dopierosz by Moskwa nie bya formidabilis
i za nic u nas bya by **. ,
, - . Czego gdy postrze-
gm na pograniczu ludzie, wszyscy pod Moskw zbign i uczyni si Arabia deserta z
tego wszystkiego traktu, ktry ieszcze trzymamy midzy Dnieprem a granic moskiew-
sk, bo si tu niezmiernie boi populus wojny moskiewskiej, a podobo tosz by byo i da-
lej od Szkowa i Mohilowa poczwszy ***, 188.
.
189 -
. -
. , PP. Mieszczanie tuteczni bardzo si Moskwy
boj, ktrym duo byli przeszej wojny zadarli za skr **** 190.

XI. 27 (17) 191

. -
,
192. , -
, bez adnej wzmianki o pismie rozjezdnem *****
. -
, ,
,
.

. , -

* . , ,
.
** , -
, .
*** , ,
, ,
, ,
, .
**** ,
.
***** - .
340 6

. 4 (800 . ). -
,
. , ,
, (
). ,
30 . , , , -
. ,
, . -
, .
,
- ,
. (
). , -
40 . ( 400 .
). . -
1678 ., -
200 . . , -
600 . (3 ), ,
. , -
5 ,
, , .
, , , 1678 .
- ,
.
-
, III 193. -
, ,
194. , , -
, , ziemi wasz od Turkw odebra pomoemy * 195.
200 .
196, 200 . talarw bitych 197. -
100 . , ,
-
, , , . -
() .. .
. ,
, , , -
198.
-
. 2 (400 . ),
, , -

* .
 - . 1686 . 341

.. , .. (. . . -
.. ), . 199.
, -
. -
.


.
, 200.
, , -
, , -
, ,
, -
, . Uczynia si z tego nadzieja i
niemaa, e przysza sessja miaa by szczliwa, * 201.

. , ,
, . -
, ,
.
, -
. ,
, -
, -
. ,
, , -
202.

XII. , ,
. . ,
. 28 29 .
1,5
(300 . ). , , -
, , -
, , 1,5 .
, 200 . ,
.
,
, , , -
. -
.

* , , .
342 6

.
,
, ,
. -
, 203.
30 (20) 204. -
, .
, -
, 29 (19) , . -
, , , ,
,
. , -
.
.
, -

.
, - -
. -
205.

. -
, , -
, ,
, , .
, , ,
. , -
, , -
(1,5 ).
, . . -
.
, , .
, ,
, , 2 ,
206. ,
-
207. -
, , , ,
1,5 . -
. -
, - 208.
, -
209, 27 (17) 1686 . 210.
 - . 1686 . 343

1691 .
. , 1691 ., -
, -
. ,
211. -
() -
. -
, ,
;
, (kopakow),
III .
, , ,
, . , -
, , , ,
, , ,
, ,
, -

212.

, 213. . . -
. ,
, -
( ) *. -
, -
.
- .. -
, , , , , -
. -
, .
- 214.
-
. , ,
.. ; ,
. .. .
. -
, -
,
215.

* , , ..
( .. . ., 2004. . 215).
344 6

,
,
1667 ., ,
, .
216.
. , ,
-
, . Tu wyzna musz wielki mj bd,
, em pismo rozjezdne podpisa, nieodebrawszy pisma na So <...> ale to
tem si stao, em by bardzo pomieszany zerwaniem tak potrzebnego, jak mi si zdao
traktatu, a do tego mniejsz miaem reflexj na interesa Ksistwa Litewskiego, lubo
powinienem by mie zarwn, gdy to jest jedno Rzeczypospolitej z Koron ciao i to
midzy innemi byo powodem, e na nas tak sia wytargowano, e zawsze gdymy im
czego pozwoli niechcieli, przy czem si zasadzili, tem grozili: i pisma na oddanie
Zasoa nie damy, i z Turkami na was straktujemy * 217.
, ,
. -
, , , , ,
. , -
, . 31 (21) , ,
( , -
, ). , ,
, 30 (20) , . . ,
. .
. -
.. 218.
. ,
, - .
,
. -
. .

XIII. ,
.. .
, 10 1 ,

* , ,
, <...> - ,
, ,
,
, ; ,
, , [] , ,
- , :
.
 - . 1686 . 345

, . -
500 219.
,
[Spo]sob na szto pozwalaiut ([] ) 220 , -
, . : 1)
1 ( ?) 100 .
. -
. 2) 50- -
. 3)
, ,
. M. -
: Na to moe by zgoda, byle sami tego dotrzymali, i wiedziec trzeba jako do
tego traktatu przyj po Poegnaniu. A sto do jutra yczybym odozy jeeli mo-
na... *. ,
( ),
-
, 221.
21 (31) -
. , -
, . . -
222. 1 .
, ( -
31 , 1 ). ,
-
, .
, -
, , -
.
, .. .
, -
. , . , , ni przy JchMciach
Panach Poslach wina, czynieli co mogli dla dobra chrzeciastwa ju wicej uczyni nie
mog, zwaszcza kiedy poegnali Carw Jchmociw **. -
, . Ale si na
to nie miemy koronni odwarzy ***, , ,
- - . .
, , -

* , ; ,
.
, ....
** , , ,
, .
*** , , .
346 6

. Albo we wtorek ztd wyiedziemy rano, albo tesz reassumetur

tractat z doskonaym ugruntowaniem soiuszu, za ktorym, -
, in instanti wychodzieyby ukazy do Docw aby poszli Krym znosi z jednej stro-
ny a do Dnieprskich Kozakw, aby z drugiej Krym i cerkiesy infestowali do czego ju s
wszystkie paramenta gotowe i to byo conclusus zni[o]sszy Tatarw cara Mierytyskiego
(; , 1670- .,
. . .) tam osadzi *.
1
, .. . -
223. ,
.
. ,
, , , -
. -
1667 . , -
. , ,
21 3 -
224.
2 (23 ) -
. 225.
,
, .. -
, ,
( -
) .. . , -
XIV
, 226. 5 (26 ) .
227. -
, , ,
, -
. , , ,
.


228 -
-
-
,

* , ,
; ,
, , -
; , , ,
.
 - . 1686 . 347

, -
. .. , , -
, , -,
, -, -
( ) - , ,
, -
.
,
. , . , -
, , , ,
, -
, -
.
.
. 12
, . , ,
- ,
229. , , -
, , 30 (20)
- 600 ,
2 9 ( 23 30 ) ,
230.
4 . , -

(
20 ). , . -
.
(, ): Wszystka ta
apparentia, ktr nam pokazywali yczc soiuszu wstecz posza za przybyciem posa ta-
tarskiego <...> nami onego, a nas im strasz *, 5 231.
, , -
. 7 (28 ) -
, ,
,
200 . ( 400 . ,
), 50 . , ,
150 . . 232.
-
. , -
.

* , , ,
<...> , .
348 6

, , -
.
( ), -
, .
-
233. W tem by podstp
ich, bo tymczasem u tatarskiego posa macali pulsw; jako im uda si mgby traktat,
powiadajc: e lubo posowie polscy poegnali carw, przeci z nami traktuj i sia
obecuj za sojusz przeciwko wam *, .
, , -
-
,
. ,
(. ?), -
, , .
: Bardzo przed nimi
y nard moskiewski, com ja wszystko potem, upatrzywszy por onym powiada, aby
wiedzieli z jakimi to swymi traktuj przyjaciy **, .
, , -
, -
, -
, potem miejc si z tego dooy: le nam krl polski oddaje nasze przyja-
ni, ktre uzna pod Chocimem i pod Wiedniem *** 234.
, -
. -
, .. (
) -
, , -
. , -
, ,
c .

XIV. 8 (29 ) 235 -

. 17
236. :

* , ,
, , , -
, .
** , , , -
, .
*** , , , , -
.
 - . 1686 . 349

1) -
;
.
2) , -
, ; -
( ), ,
, , . .
.
3) .
4) -
, , , ,
.
5)
, -
, ; -
.
6) 150 . , -
100 . .
7)
, , -
.
8) 1686 ., -
-
,
. , 1687 .
.
9) , -
.
- -
( , ).
( -
) .
9 (31 ) 237. ,
, ,
. :
1) , -
, 20 ,
, .
-
, , , , , , -
, , , , , , , , -
, ,
, , , ,
350 6

,
, ,
(. . . .). -
(. . . .), ,
, .
,
, , -
, ,
, -
, ,
, .
,
, <...> -
, .

.
, , 1683 ., -
, ,
, ,
. , -
- , , -
1686 .
-
, , .. -
. , . ,
. -
.
2) ,
-
.
3) ,
, -
, .
-
. -

, -
.
, .

.
4) ,
.
 - . 1686 . 351

5) -
, -
. -
, 1676 .
( . . ). . -
-
, 238.
,
...
, -
, , .
10 (1)
,
-
. ,
1 , ,
.
.. -
, , ,
<...> , , -
. 13 (3) , -
, ,
, .
, .
, .
, , . 17 (7)
, . , -
, . -
( 4
) , -
(. ) 10 .
. ,
, ,
. -
( )
, , -
.
, , .
, ,
, -
.
, -
239.
352 6

-
, . -

. . , . -
, . , .. ,
240.
, 31 .
, . ,
, , ,
, -
, 140 241.

. .
,
, 242.
, -
, ,
, ,
243. 4 5 -
, (, -
), ; -
;
244 ,
245. -
140 . (100 .
, 40 . 1687 .), 150 .
, 246.
-
. , . .
, , ,
, .
, -
. ,
, ,
. , , -
. ,
,
247.
9-
.
.
.
,
 - . 1686 . 353

. -

, :

, ,
, 248.
-
.. . . -
. ,
(domus ad
exercitium romano-catholicae religionis), -
, -
. , ,
-
, , , .
,
-
249.
9- ,
-
, 250, .
, , -
, . , -
. -
<...> ,
, 1687 ., ,
.
,
, . 1686 .
,
.

1686 .,
, , . .
251.
12
-
,
252. , ,
,
(. . .) ,
. -
253.
354 6

13- , ,
-

, -
, , ( . . .), -
-
.
-
, -
254.
,
-
. , , -
,
,
255.
,
-
, 256.
, -
,
.
, -
,
, -

.
.. . -
18 (8)
, -
, , <...> -
, -
257.
17 (7) -
. , -
.
258. -
-
259. ( 22 1686 .), -
,
, -
,
. --
 - . 1686 . 355

260. ,
15 (5) 261.
, -
, , -
.
,
. , 16 ,
, .
(, .. ), -
, , -
. , -
. ,
, , ,

. .
17 ,
.
,
. , -
, -
. , -
: ...dalimy sobie rcy: e nic do umo-
wionych punktw tak my, jako i oni dodawa ani ujmowa nie mielimy. Tak mile to
zakoczenie przyjli, e na tem miejscu cerkiew postawi obiecowali. Nastpiy
braterskie ucinienia flasz kilka wypiwszy wina, ktre z sob mielimy *.
-
..
.
, . -
, ,
,
, 20 , ,
262.
, 18 , . ..
(, , )
: , -
, : Za
ustpienie Kijowa <...> na wojsko putora milliona daj <...> z naszej strony Dniepru
wymusili na nas pomknienie granicy po Stawki (. . .), a od Porozow (-

* ... : []
, , , . [ ] -
[], . -
, .
356 6

. . .) po ucie Tesminu rzeki w Dniepr recta linea w gr po Ciemny las, e

Czehryn in nostram cedit partem *.

, -
.
. -
,
, -
, 1687 .
, 1,5
(300 . ). -
,
, , , -
.
. , -

. , 100 .
. .
,
, ,
263.
17 . -
. . -
,
. . -
, . .. ,
. -
, -
, ,
: Czego ( -
. . .) polun nie zdao nam si, majc reflexi na wszystkie koniunktury, o kt-
rych occultiori charaktere od krla Jmci mielimy przestrogi oraz i na successum WMM
Pana w Berlinie gdzie e ablegacje pra[e]judicarunt duo Bydgoskimi traktatami ** 264.
19 265.
, , . -
. -

* <...> <...>, -
, [ ] ,
[], , -
.
** , , -
,
, [] .
 - . 1686 . 357

, . , -
, .
, , -
, 266.
20 22, -
24 . -
267. -
, , ,
,
268. -
,
, 269.

.. .. . .. :
7194 ,
-
, . -
, , [] -
, ,
, [] , -
, . -
6 . , , -
270.
.. , ,

. .. -
. , ..
, , -
, ..
271.
. ,
-
.. . -
-
,
, , , -
.

. . -
: Knia Galiczyn yczy sobie tego
honoru hetmani na t wojn, czego mi si zwierzy in confidentia przy poegnaniu, ale
widz vacillat jego potentia kiedy nie mg dopi syna swego tu posem, i ten jego
ambitus pophnie samego cara Piotra na wojn bo emuli Galliczyna nie bd chcieli da
358 6

mu wojska w rce, ktrych on tam ma magnos. Midzy inszemi stryjecznego rodzonego

brata swego marszalka carw (.. . . .), ale Odojewscy, Cyrkascy,
Dohorukowie ci do garda nie dadz mu wojska pod governo * 272. ,
,
( -
) .

.
, .
, , , .
. -
, 18 (
), , -
, -
.
-
-
. .
, -
, - , ,
, ,
- - -
,
,
, - , -
. .
. :
1) 1 -
. ,
, ktrych
sposobnych nie mamy a dobry pobici **.
1682 . 2) 50 . (20 .
30 . ) ,
niech swego pastwa broni ***, . ., , -
. , -

* , -
, , ,
,
, , ,
. (.. . . .), ; -
, , .
** , .
*** .
 - . 1686 . 359

, ,
. 3) -
, , , pobidiwszy
Pogan, na krepko w mioci wieczny [] zawr *.
: A co i wiksza i bunty ukra-
iskie Kozackie uspokoj, ktrzy nam gorzko doiedli, iak dziurawych worw nie nap-
chamy denkami, podarkami i chlebnymi zapasami, a oni jak wilcy pochwaki czyni i
buntowa chc **. . , , -
, , . .
, ,
, ,
, 273.
-
, .
, ,
, 20- ,
, -
. -

-
. -
:
,
.
, , , -
, ,
,
, -
.
( , )
, , -
. , -
,
,
, -
, ,

, .

* , [] .
** , , ;
, [] , -
, , , .
360 6

-, -
. , ,
:
, -
,
. ,
, -
, -
.
. -
, - -

,
,
.
.
. , -
, .
, , ,
( ).
, -
.
, ,
-
. , , .. -
, -
.
, 23 -
, -
, 19 . -
, ,
, -
, , na drug stron Dniepru tak
szeroko przeskakiwaj Moskwa i Zaporoe odbieraj, i koo Kijowa tak wielkie latifun-
dium *. , -
, , -

274.
- -
. . -

* , ,
.
 - . 1686 . 361

, , . -
. , . -
. , Pan Kanclerz wypisuje
wszystkie arkana, ktrych ia listowi, a ile przez moskiewsk poczt powierzy nie
powarzybym <...>. Im Pan kanclerz <...> bardzo Moskwie ufa, ja za cale nie *.
, . .. , -
, . Kanclerz ufa Xciu Galiczynowi, e mu mia da scrypt
na oddanie [] do soiusza a hucusque go nie ma ** 275.
, ,
, -
. ,
, ,
. - , -
, , , 1670 .
.
. , -

276.
24
.. , wprost przeciwne tym,
ktremy umowili; woyli te wszystkie zabory, ktrych przedtem pretendowali, a w
polu ich ustpili ***. , -
, , co w polu stano, nie wiemy; ale tak
stano w radzie przy carach, inaczej nie bdzie ****. ,
,
, .
,
,
, , , -
, . -
.
III 277.
24 (14) . 278.
25 .
, , ,

* , ,
<...>. , .
** , [-
] [] , .
*** , ; -
, , .
**** , ; ,
.
362 6

, ,
, . , , -
, , , -
. ( -
), .

.
, . . -
: 1mo. ebymy pro libitu et ex scripto ich powinni
byli traktowa z cesarzem tureckim nie dokadajc si kolligatw ( .
. .). 2do. eby cesarz Jm i ociec sw. rczy za nas wzgldem dotrzymania traktatw.
3tio. Aby krla Jmci francuskiego obadwa monarchowie prosili do tego soiuszu * 279.
, - -
.
,
. -
, -
, -
,
. , , -
,
; -
, .
, -
, .
, ,
, ,
. , ,
, -
. , , -
, , -
- ,
. -
280.
, , -
-
,
, , , -

*
1-. -
, . 2-.
. 3-. -
.
 - . 1686 . 363

, 17 (7)
.
, , 3 -
3- : , -
281.

, -
- (
. . ).
-
.. . , . -
, , , - -
,
, 1667 . -
, -
. , , -
,
. , -

, . .
, -
. -
,
282. -
1681 ., -
, -
, 1684 .,
283.
, 1685 . -
.
, 1 (21 ) -
,
. 2 (22 ) -
,
-
, -
, -
<...>. []
.
4 (24 )
, ,
.
6 (26 ) -
364 6

, -
- . -
,
284. -
.
, ,
, , -
, , , . -
,
, -
.
,
, .. -
. ,

.
: 1) -
,
. 2) 2-, -
17 . 3) 3-, -
24 . , , .
,
. ,
.
7 (27 )
<...> .
-
. .
.
, ,
, .. . -
, ..
. []
, -
, -
. -
, , ,
. .. -
. -
. . , ,
, ,
,
, 285. -
 - . 1686 . 365

( )
, ,
. ,
III -
286. -
..
.
- .
.
-
, , 8 (28 ) -
, . -
1000 .
, - 21 (11) -
, 1670 , 797 . 220
. . , ,

, ( -
) 700 287. ,
, ,
. 9 (29 )
12 (2) .. , 13 (3)
15 (5) .. 288.

***

, -
, , -
, -
, , . ,
.
, .
-
, -
. , ,
.
(, -
.), 146 .
. , -
,

( ) , -
.
366 6

, -
.
-
. -
. 1686 . -

, 1687 . . III -
. -
, ,
. III
, 289.
-

- , -
, 1686 . .
- ,
, ,
, . ,
, 1678 . -
, .
.
, .
. -
-
. ,
- , , -
( . . .) ,
( -
. . .) 290. -
-
- ,
,
. XVIII . -
-
,
, -
.

***

-

XVII ., , -
 - . 1686 . 367

. - -
, -
, -
. , -
, , ,
III - .
: :
. . ; ,
; ,
,
.
-
. , .
- -
. ,
. ,
-
. . . -
, . ,
.

, . -
, .
. -
,
, . . -
, , , -
.
, , -
, - .. -
.


, .
, , -
, , .
, - -
, -
,
-
, .
.. , -
. , , , -
368 6

- .

, . , ,
, ,
. , , . ,
-
, -
. - -
, -
. .
: ,
, ..
.
- -
,
.
, -
. .
, -
- . ,
,
( . ), , -
, . .
, - , III -
, ,
,
, -
.
. , .. -
- , -
. -
,
,
, -
-
.
.
, . , -
- ,
. ( ,
, ),
. , -
( .. ) -
 - . 1686 . 369

,
, .
. , -
, , -
, III. ,
, -
, -
.
, -
-
, .

- -
. .. ,
,
-
, . -
, -
, , .
. . -
,
- .
. , -
-
. .. -

.
-
.
,
1686 .
.
, ,
.
-
. -

. : ..
1686 .,
- , -
, 1687 . .
.
, , -
370 6

, -
.
-
. . ,
. , ,
- ,
, -
291. ,
, -
,
. . .
6 (26 ) 1686 . , , -
. -

,
.

1AGAD. APP. Rps. 48. S. 1718; BCz. Rps. 1696. S. 25.

2Genealogia. Tablice. Oprac. W. Dworaczek. Warszawa, 1959. S. 152.
(. 1714 .) (1692 .), -
(1702 .), (1712 .).
3 . . 79. . 1. . 223. . 4950.
4 . . , . , . . , -
.. : AGAD. APP. Rps. 163a. T. 11 (S. 5), 13 (S. 9596,
403404, 507598, 631632, 907, 973974, 987990).
5 . . 79. . 1. . 223. . 4950, 113.
6 . . 389. . . 1. . 141. . 8383 .
7 . .. . 8 1686 . z Kozmina AGAD. APP. Rps. 163a.
T. 13. S. 597.
8 . . 79. . 1. 1685 . . 2 . 133134, 167168.
9 . . . 19 1685 . . . 79.
. 1. . 223. . 23 .24.
10 Zdanie sprawy przed krlem Janem III z poselstwa do Moskwy, zacztego w roku 1685, a
skoczonego dnia trzeciego maja 1686 przez Krzysztofa Grzymutowskiego, wojewod pozna-
skiego // DP. T. 2. S. 34; . .. . 30 1685 . .
AGAD. APP. Rps. 163a. T. 11. S. 383386; . . 18 1686 . -
. Ibid. T. 12. S. 785786.
11 . . . 10 1685 . . APANW. MW. Teka 69.
K. 402; . 1 1685 . Ibid. K. 411; . 7 -
1685 . Ibid. K. 413.
12 . . . 6 1685 . AGAD. AZ. Rps. 491.
S. 121122.
 - . 1686 . 371

13 . . 79. . 1. . 223. . 58 .60. . : . . 221. . 633637 .

14 Mowa jmp wojewody poznaskiego in senatus consilio... 19 1686 .
BN. BOZ. Rps. 1176. K. 8587.
15 . .. . 26 1686 . AGAD.
APP. Rps. 163a. T. 13. S. 107; . .. . 29 1686 . Ibid.
S. 991.
16 . .. . 30 1685 . Ibid. T. 11. S. 383
386.
17 Ibid. T. 13. S. 245246.
18 Ibid. T. 11. S. 383386; BN. BOZ. Rps. 1176. K. 8587.
19 AGAD. APP. Rps. 47. T. 1. S. 383.
20 Mowa jmp wojewody poznaskiego in senatus consilio... 19 1686 .
BN. BOZ. Rps. 1176. K. 8587.
21 . . 439457 .
22 . .. . 29 1686 . Ibid. T. 13. S. 991992;
. 25 1686 . Ibid. S. 9596; . 8 1686 .
z Kozmina Ibid. S. 597; Zdanie sprawy... // DP. . 2. S. 24; BN. BOZ. Rps. 1176. K. 8587.
23 Mowa jmp wojewody poznaskiego in senatus consilio... 19 1686 .
BN. BOZ. Rps. 1176. K. 8687.
24 . .. . 30 1685 . AGAD. APP. Rps. 163a.
T. 11. S. 383386; . . . 6 1685 . . AGAD. AZ.
Rps. 491. S. 121122; BN. BOZ. Rps. 1176. K. 8587.
25 . . 79. . 1. . 223. . 4243, 66 .72 ., 8084 ., 106113.
26 . . 172 .175 .
27 . . 121123 ., 163 .
28 . . 168 .172.
29 . . 180 .185 .
30 . .. . 2 1685 . (Ostry) AGAD. APP.
Rps. 163a. T. 11. S. 5; . .. . 15 1686 . Ibid. Rps. 47.
T. 3. S. 595596; . . . 23 1686 . APANW.
MW. Teka 70. K. 1012.
31 . .. . 13 1686 . AGAD. APP. Rps. 163a.
T. 12. S. 141144; . .. . 5 1686 . Ibid. S. 207208.
32 . .. . 25 1686 . Ibid. T. 13. S. 105107.
33 . 18 1686 . Ibid. S. 123125.
, ,
.
, . , . .
, .
34 . . . 18 1686 . Ibid. T. 12. S. 785
786; . . . 19 1686 . Ibid. Rps. 47. T. 1. S. 357.
35 . .. . 21 (11) 1686 . . . . . 79. . 1.
1686 . . 2. . 810.
36 . .. . 5 1686 . AGAD. APP. Rps. 163a. T. 12.
S. 207208.
372 6

37 . .. . 11 1686 . Ibid. S. 149151;

. 13 1686 . Ibid. S. 141144; . . . 13
1686 . Ibid. S. 145; . ... 18 1686 . -
Ibid. T. 13. S. 123126; . . . 19 1686 .
Ibid. Rps. 47. T. 1. S. 356357.
38 . . 79. . 1. . 223. . 20 .21 ., 35 .
39 Wjcik Z. Jan Sobieski. 16291696. Warszawa, 1983. S. 417.
40 . . . 23 1686 . . APANW. MW.
Teka 70. K. 10.
41 . . 79. . 1. . 223. . 256257.
42 . . 106113.
43 AGAD. APP. Rps. 163a. T. 13. S. 245246.
44 . . . 3 1686 . . . 79. . 1.
1686 . . 4. . 89; , . -
15 1686 . . . 2. . 3.
45 20 26 . . . 2. . 47.
46 . . 1 .
47 . .. . 25 1686 . AGAD. APP. Rps. 163a. T. 13.
S. 9596.
48 . .. . 13 1686 . Ibid. T. 12. S. 141144;
. .. . 21 1686 . Ibid. T. 13. S. 117118; . -
. . 18 1686 . Ibid. T. 12. S. 786.
49 . .. . 26 1686 . Ibid.
T. 13. S. 106.
50 . . 79. . 1. 1686 . . 4. . 4243; Diariusz drogi z granic W[ielkiego] Ks[istwa]
L[itewskiego] do stolicy moskiewskiej a[nn]o 1686 ichmpp. posw APANW. MW. Teka 70. K. 1.
51 . 79. . 1. 1686 . . 4. . 8283; . . 223. . 256257.
52 . . 223. . 334334 .
53 . 1686 . . 2. . 23, 25.
54 . . 223. . 760764.
55 . 1686 . . 2. . 2332.
56 . . 41 .
57 Diariusz drogi... APANW. MW. Teka 70. K. 23.
58 . .. . 13 1686 . AGAD. Rps. 163a. T. 13.
S. 983986; Diariusz drogi... APANW. MW. Teka 70. K. 34.
59 . . 79. . 1. . 223. . 374374 .
60 . 1686 . . 4. . 55.
61 . . 234245.
62 . .. . 16 (6) 1686 . . . . . 269.
63 .. . . 17 (7) 1686 . . . 274.
64 Diariusz drogi... APANW. MW. Teka 70. K. 23.
65 . . 79. . 1. . 223. . 422, 428, 504, 523 ., 524.
66 . .. . 13 1686 . AGAD. APP. Rps. 163a.
. 13. S. 985986.
 - . 1686 . 373

67 . . 79. . 1. 1686 . . 4. . 1518, 2032; i . i -

i // -ii i. , 2000.
. 1. . 357364.
68 , .. - -
. . . 1. ., 1858. . 289296.
69 i . i ... . 366381.
70 . . 381385.
71 . . 79. . 1. 1686 . . 2. . 1422.
72 . . 14 .
73 . . 3. . 1137. . : .. -
. . 1. . ., 1858. . 156161.
74 .
75 . . 4. . 276.
76 Zdanie sprawy... // DP. . 2. S. 5.
77 . . 79. . 1. 1686 . . 5. . 1, 2 .; . . 223. . 465465 .
78 . 1686 . . 5. . 3744; . . 224. . 127130 .;
, 20 1685 . 24 (14)
( . . 224. . 130130 .).
79 Zdanie sprawy... // DP. T. 2. S. 6.; Wjazd janie wielmonych: Krzysztofa Grzmu-
towskiego, wojewody ponaskiego, marszaka krlowej j.m. starosty kociaskiego; Marcjana
Aleksandra z Kozielska Ogiskiego kanclerza w. ks. lit. hrabi na Dubrownie, mcibowskiego,
radoszkowskiego, dorsuskiego, niemonojskiego starosty; Aleksandra Przyjemskiego, podstolego
koronnego, starosty ostryskiego; Jana na Potoku Potockiego kasztelana kamieneckiego, pukow-
nika j. kr. m., posw penomocnych do Moskwy do Jana Aleksiejewicza i Piotra Aleksiejewicza
braci rodzonych, carw rossyjskich, roku 1686, d. 19 lutego // Ibid. S. 44; . . 79. . 1.
. 224. . 830.
80 . .. . 25 1686 . AGAD. APP. Rps. 163a.
T. 13. S. 403404.
81 . . . 22 1686 . // Theiner A. Monuments
historiques relatifs aux rgnes dAlexis Michaelovits, Fdor III, et Pierre le Grand czars de Russie
extraits des Archives du Vatican et de Naples. Rome, 1859. S. 303304.
82 . . 79. . 1. 1686 . . 5. . 6162; Diariusz drogi... APANW. MW.
Teka 70. K. 6.
83 .. .
16821689 . ., 1999. . 89.
84 . . 79. . 1. 1686 . . 224. . 131 .134 .; Zdanie sprawy... // DP. T. 2. S. 6.
85 Wjazd janie wielmonych... // DP. . 2. S. 50.
86 . XVII . //
. . 356. 1904. . . 6869.
87 . . 79. . 1. . 224. . 135137 . .: Zdanie sprawy... // DP. T. 2. S. 6.
88 . .. . 11 1686 . AGAD. APP. Rps. 163a.
T. 13. S. 245246; . . . 23 1686 . APANW.
MW. Teka 70. K. 1012.
89 . . 79. . 1. 1686 . . 4. . 8284.
90 . . 224. . 152.
374 6

91 . . 137 .145. Cp.: Zdanie sprawy... // DP. T. 2. S. 67.

92 . . 79. . 1. . 224. . 146146 .; Wjcik Z. Rokowania polsko-rosyjskie o
pokj wieczysty w Moskwie w roku 1686 // Z dziejw polityki i dyplomacji polskiej. Warszawa,
1994. S. 42.
93 . . 79. . 1. . 224. . 147; Cp.: Zdanie sprawy... // DP. T. 2. S. 78; Wj-
cik Z. Rokowania polsko-rosyjskie... S. 42.
94 . . 79. . 1. . 224. . 147148.
95 Zdanie sprawy... // DP. T. 2. S. 7. ,
, , , , , -
, , , -
. . : Wjcik Z.
Rokowania polsko-rosyjskie... S. 42.
96 Zdanie sprawy... // DP. T. 2. S. 10; Wjcik Z. Rokowania polsko-rosyjskie... S. 44.
97 . . 79. . 1. . 224. . 148159 . ,
, , -
,
,
.
98 Zdanie sprawy... // DP. T. 2. S. 78.
99 . . 79. . 1. . 224. . 149 .151. -
-
, . .: Wjcik Z. Rokowania polsko-rosyjskie...
S. 42.
100 . . 79. . 1. . 224. . 109.
101 . . 151. , ,
4 (22 ).
102 . . 153170.
103 Wjcik Z. Rokowania polsko-rosyjskie... S. 43. -
.
104 . . 79. . 1. . 224. . 169169 ., 170 .172.
105 . . 172173 . .: Wjcik Z. Rokowania polsko-rosyjskie... S. 43.
, niespodziewane i brutalnie owiadczy, e Moskwie sojusz taki jest niepotrzeb-
ny. , . ,
, 4 (22 ).
106 . . 79. . 1. . 224. . 173 .175. .: Wjcik Z. Rokowania polsko-rosyj-
skie... S. 43. ,
- .
107 . . 175178.
108 Wjcik Z. Rokowania polsko-rosyjskie... S. 4344. ,
.
109 Zdanie sprawy... // DP. T. 2. S. 8.
110 Ibid. S. 9. .: Wjazd janie wielmonych... // Ibid. S. 5051. -
( ), -
, ; , , -
.
 - . 1686 . 375

111 Zdanie sprawy... // DP. T. 2. S. 10; Wjcik Z. Rokowania polsko-rosyjskie... S. 44.

112 . . 79. . 1. . 224. . 187 .189, 195196 .; Zdanie sprawy... // DP.
T. 2. S. 10.
113 . . 79. . 1. . 224. . 192 .198; Zdanie sprawy... // DP. T. 2. S. 10.
114 Zdanie sprawy... // DP. T. 2. S. 10. .
(Wjazd janie
wielmonych... // DP. T. 2. S. 5051).
115 . . 79. . 1. . 224. . 199199 . , -
, . .
. Zdanie sprawy... // DP. T. 2. S. 10.
116 . . 79. . 1. . 224. . 199 .201; . . 93. . 1. 1685 . . 2. -
20 1685 . .
117 . . 79. . 1. . 224. . 201 .206 .; Zdanie sprawy... // DP. T. 2. S. 10
11.
. .: Wjcik Z. Rokowania polsko-rosyjskie... S. 44.
118 . . 79. . 1. . 224. . 206 .209 . ,
, ,
<...> -
. .: Wjcik Z. Rokowania polsko-rosyjskie... S. 44.
119 . . 79. . 1. . 224. . 209 .210. ,
, .
120 . . 210 .212.
121 . . 212 .213; Wjazd janie wielmonych... // DP. T. 2. S. 51. -
. .: Wjcik Z.
Rokowania polsko-rosyjskie... S. 44.
122 . . 79. . 1. . 224. . 213 .215. , ,
, III
, ,
,
, , .
123 . . 224. . 215216; Zdanie sprawy... // DP. T. 2. S. 11; Wjcik Z. Rokowania
polsko-rosyjskie... S. 44.
124 . . 79. . 1. . 224. . 216 .218 . 22
1685 . .
125 . . 218 .221 . 29 1685 .
126 . . 222224 . , -
1684 . , -

,
. . : Zdanie spraw... // DP. T. 2. S. 11. -
. , , -
. .: Wjcik Z. Rokowania polsko-rosyjskie... S. 44.
127 . . 79. . 1. . 224. . 224 .225 .; Wjazd janie wielmonych... // DP.
T. 2. S. 51.
128 . . 79. . 1. . 224. . 228229 . .: Wjcik Z. Rokowania polsko-rosyj-
skie... S. 4445.
376 6

129 . . 229 .231 .

130 Zdanie sprawy... // DP. T. 2. S. 1112. : ...pokacie nam poytki
z tej wojny za tak wielkie koszty, ktre na ni oy musimy. Ktra tautologia uprzykrzya si a
solwowa sessj na niej przyszo.
131 Wjazd janie wielmonych... // DP. T. 2. S. 51.
132 BPANKr. Rps. 645. S. 7677.
133 Wjcik Z. Rokowania polsko-rosyjskie... S. 45.
134 Zdanie sprawy... // DP. T. 2. S. 12.
135 . . 79. . 1. . 224. . 232232 .
136 Zdanie sprawy... // DP. T. 2. S. 12.
137 . . : Wjcik Z. Rokowania polsko-rosyjskie... S. 45.
138 . . 79. . 1. . 224. . 235244; Zdanie sprawy... // DP. T. 2. S. 1314.
139 . . 79. . 1. . 224. . 245252; Zdanie sprawy... // DP. T. 2. S. 15; .
: Wjazd janie wielmonych... // DP. T. 2. S. 5152.
140 . . 79. . 1. . 224. . 252 .254; Zdanie sprawy... // DP. T. 2. S. 1516.
141 . . 79. . 1. . 224. . 254254 ., 256259 .
142 . . 259 .263.
-
, , ,
, -
(
). - 31 1683 . .: . . 265
276 .
143 Zdanie sprawy... // DP. T. 2. S. 16.
144 13 (3) . .
(Wjcik Z. Rokowania polsko-rosyjskie... S. 45) ,
14 . ,
14 , 13 , -
(DP. T. 2.
S. 5152). 14 (4) . , -
, 13 (3)
.
145 . . 79. . 1. . 224. . 280283. ,
, ,
, (Wjazd janie wielmonych... // DP.
T. 2. S. 52).
146 . . 79. . 1. . 224. . 283 .286 ( -
<...>
, ); Wjazd janie
wielmonych... // DP. T. 2. S. 52.
147 Wjazd janie wielmonych... // DP. T. 2. S. 5253.
148 . . 79. . 1. . 224. . 286 .294. ( , -
- , , -
<...> , ); Wjazd janie wielmonych... // DP. T. 2.
S. 53.
 - . 1686 . 377

149 . . 79. . 1. . 224. . 298301 . .

,
, .
150 . . 302 .303, 306 .
151 . .. . 13 1686 . AGAD. APP. Rps. 163a.
T. 13. S. 983986.
152 . . 79. . 1. 1686 . . 4. . 1518, 2032.
153 . . 224. . 308315, 319 .325, 326328 .
154 Zdanie sprawy... // DP. T. 2. S. 17.
155 . . 79. . 1. . 224. . 328 .; Zdanie sprawy... // DP. T. 2. S. 1617.
156 Zdanie sprawy... // DP. T. 2. S. 1718.
157 BPANKr. Rps. 645. S. 7778.
158 AGAD. APP. Rps. 163a. T. 13. S. 987990.
159 . .. . 15 1686 . Ibid. S. 631632.
160 . . 79. . 1. . 224. . 330334; Zdanie sprawy... // DP. T. 2. S. 20.
161 . . 79. . 1. . 224. . 335335 . : -
, -
, ,

, , ,
.
162 . . 336339; Zdanie sprawy... // DP. T. 2. S. 1921.
163 . . 79. . 1. . 224. . 339 .347. , -
.
, , , , -
, -
.. , . .
(. . .) <...>
, :
, [], , ,
<...> <...>.
, , ,
, ,
[], ,
, 1667 .,
. , ,
. , , -
.
164 . . 347 .351; Zdanie sprawy... // DP. T. 2. S. 21. -
-
: ,
,
-
, .
, ,
, , -
378 6

. , ,
, , (-
. . 79. . 1. . 224. . 351 .352).
165 . . 79. . 1. . 224. . 353355 .
166 Zdanie sprawy... // DP. T. 2. S. 18.
167 . .. . 22 1686 . AGAD. APP. Rps. 163a.
T. 13. S. 975.
168 Excerpt z listu Ichmcw Panw commisarzw do JKMci pisanego z stolice moskiewskiej
d. 22 martij anno 1686 BPANKr. Rps. 645. S. 7980.
169 Ibid.
170 . . 79. . 1. . 224. . 955958; . 1686 . . 14. . 3841.
171 . . 123. . 1. . 78. . 1719, 27, 4949 .
172 . . 5058 .
173 .
174 . . 7073 .
175 . . 57 .58 .
176 . . 61 .68.
177 . , 24 (14) (Rokowania polsko-
rosyjskie... S. 45), , ,
.
178 . . 79. . 1. . 224. . 357365; Zdanie sprawy... // DP. T. 2. S. 21. -
, , .
179 . . 79. . 1. . 224. . 366367; Wjzd janie wielmoznych... // DP. T. 2.
S. 53.
180 . . 79. . 1. . 224. . 368375; Zdanie sprawy... // DP. T. 2. S. 2122. -
, .
181 Wjzd janie wielmoznych... // DP. T. 2. S. 54.
182 . . 79. . 1. . 224. . 376380.
183 Zdanie sprawy... // DP. T. 2. S. 22.
184 Wjzd janie wielmoznych... // Ibid. T. 2. S. 54.
185 . . 79. . 1. . 224. . 378 .379; Zdanie sprawy... // DP. T. 2. S. 22.
186 Wjcik Z. Rokowania polsko-rosyjskie... S. 4546.
187 . . 79. . 1. . 224. . 382.
188 Zdanie moie de statu moderno Ojczyzny naszej AGAD. APP. Rps. 47. T. 2. S. 611
613 (). .: BCz. TN. Rps. 181. S. 399401.
189 Ibid.
190 . .. . 13 1685 . AGAD. APP.
Rps. 163a. T. 13. S. 947948.
191 . 26 (16) -
, (Rokowania polsko-rosyjskie... S. 45).
192 . . 79. . 1. . 224. . 383 .
193 . . 384 .392 .; Zdanie sprawy... // DP. T. 2. S. 2223.
194 Zdanie sprawy... // DP. T. 2. S. 23.
 - . 1686 . 379

195 Wjzd janie wielmoznych... // Ibid. S. 54.

196 . . 79. . 1. . 224. . 394394 .
197 Zdanie sprawy... // DP. T. 2. S. 24; Wjzd janie wielmoznych... // Ibid. S. 54.
198 . . 79. . 1. . 224. . 395 .397; , ,
, ,
,
, -
( . . 398399).
199 Zdanie sprawy... // DP. T. 2. S. 24.
200 . . 79. . 1. . 224. . 397 .399 .; Zdanie sprawy... // DP. T. 2. S. 24.
201 Zdanie sprawy... // DP. T. 2. S. 24; Wjzd janie wielmoznych... // Ibid. S. 54.
202 . . 79. . 1. . 224. . 399 .401 .
203 Zdanie sprawy... // DP. T. 2. S. 2425.
204 . , 31 (21) (Rokowania polsko-rosyjskie...
S. 46).
205 . . 79. . 1. . 224. . 402405.
206 Zdanie sprawy... // DP. T. 2. S. 25.
207 . .. . 31 1686 . AGAD. APP.
Rps. 47. T. 1. S. 361.
208 Wjcik Z. Rokowania polsko-rosyjskie... S. 47 (. 56 57).
209 . . 79. . 1. . 224. . 407 .; Zdanie sprawy... // DP. T. 2. S. 25. -
. , , ,
, , gosem
wielkim na swoich, , ,
. .: Wjzd janie wielmoznych... // DP. T. 2. S. 54.
210 . . 79. . 1. . 224. . 410 .423 .
211 .
212 . . 79. . 1. . 224. . 407 .410; Wjzd janie wielmoznych... // DP.
T. 2. S. 55.
213 . . 79. . 1. . 224. . 410; Zdanie sprawy... // DP. T. 2. S. 25.
214 Zdanie sprawy... // DP. T. 2. S. 26.
215 . . 79. . 1. . 224. . 410434; Wjzd janie wielmoznych... // DP. T. 2.
S. 5556.
216 . . 79. . 1. . 224. . 435443 . 30 (20) .
217 Zdanie sprawy... // DP. T. 2. S. 26.
218 Ibid. . .. . 31 1686 . AGAD.
APP. Rps. 47. T. 1. S. 358362; Wjzd janie wielmoznych... // DP. T. 2. S. 56; . . 79.
. 1. . 224. . 434 .
219 Wjzd janie wielmonych... // DP. T. 2. S. 56.
220 AGAD. APP. Rps. 47. T. 1. S. 377.
221 Ibid. . -
: AR. Dz. 5. Rps. 10718.
222 Wjcik Z. Rokowania polsko-rosyjskie... S. 46.
223 AGAD. APP. Rps. 47. T. 1. S. 358362.
380 6

224Wjcik Z. Rokowania polsko-rosyjskie... S. 47.

225. . 79. . 1. . 224. . 444. -
. 444447.
226 . . 79. . 1. . 224. . 461466 . 28 1686 .
. .: . . 93. . 1. 1686 . . 1. ( ,
6 (24 ),
.) 7 (28 ) ..
. , . , -
, .
- ,
, , -
, .
.
227 . . 79. . 1. . 224. . 467 .468.
228 . . 491493.
229 Zdanie sprawy... // DP. T. 2. S. 2627.
230 . . 79. . 1. . 224. . 860861.
231 AGAD. APP. Rps. 47. T. 1. S. 368369. . -
(Zdanie sprawy... // DP. T. 2. S. 2728).
232 . . 79. . 1. 1686 . . 6. . 1; .. . . . 162.
233 . . 79. . 1. . 224. . 497 .; . 1686 . . 6. . 23; Zdanie
sprawy... // DP. T. 2. S. 27.
234 Zdanie sprawy... // DP. T. 2. S. 2728.
235 . . 79. . 1. 1686 . . 6. . 3.
236 . . 224. . 499504 .; Punkta od Jchm Panw Posw JKM i Rzpltej na stolic
do traktatu Panom Moskiewskim podane BCz. Rps. 428. S. 339342.
237 . . 79. . 1. . 224. . 505.
238 . . 224. . 505539; . 1686 . . 6. . 511, 44, 4952, 5659; Punkta od
Pana Galiczyna Jchmm PP Posom przysane 9 aprilis 1686 do traktatu BCz. TN. Rps. 181.
S. 411435; Zdanie sprawy... // DP. T. 2. S. 28.
4 , . ,
.
239 . . 79. . 1. . 224. . 539 .545; . 1686 . . 6. . 412; -
.. . . . 162163.
240 . . 79. . 1. . 224. . 545547; . 1686 . . 6. . 1317.
241 . . 224. . 547572 .; . 1686 . . 6. . 1781.
242 . 1686 . . 6. . 1718, 23, 82.
: . . 1. . 657658; .. . . . 164.
243 . . 79. . 1. 1686 . . 6. . 82.
244 . . 3944, 6968.
245 . . 83.
246 . . 4445, 83.
247 . . 4648, 83.
248 . . 4952.
 - . 1686 . 381

249 . . . . . [ 1686 .]. // Thei-

ner A. Op. cit. S. 304.
250 . . 79. . 1. 1686 . . 6. . 84.
251 . . 5362, 8485.
252 . . 64, 7375, 7071 ( ).
253 . . 85.
254 . . 72, 65, 66.
255 . . 8586.
256 . . 86.
257 . . 8788. . : .. . . . 164168.
258 , , 1686 . -
. 10 , 14 (4) -
(Chronologia Polski. Warszawa, 1957. S. 325).
259 Zdanie sprawy... // DP. T. 2. S. 29.
260 Kamieski A. Polska a Brandenburgia-Prusy w drugiej poowie XVII wieku. Dzieje polity-
czne. Poznan, 2002. S. 265. , , --
. . : AGAD. AR. Dz. 2. Ks. 31. S. 215216.
261 . . 79. . 1. . 224. . 746 .749 ., 757757 .
, 23 1686 .
262 Zdanie sprawy... // DP. T. 2. S. 2930. . : -
. . 19 1686 . BCz. TN. Rps. 181. S. 441442; . -
. . 26 1686 . BCz. TN. Rps. 181. S. 446447.
263 BCz. TN. Rps. 181. S. 390393. ( ,
, , , . ,
.. , , , , -
, 1687 . , :
AGAD. AR. Dz. 2. Ks. 31. S. 213214, 3 1686 . .: Wjcik Z. Epilog
traktatu Grzymultowskiego w roku 1686 // Trudne stulecia. Studia z dziejw XVII i XVIII wieku.
Warszawa, 1994. S. 28. 3.) ,
, . ,
: Byem tam traktowany bardzo ludzko i podarunki odbieralem rozmaite: a to dla pamici
nieboszczyka marszaka litewskiego dziada mego, ktry kilka razy bywa do Moskwy kommi-
sarzem (Pamitniki Krzysztofa Zawiszy, wojewody miskiego (16661721). Wydane przez J. Bar-
toszewicza. Warszawa, 1862).
264 [. ] . . 17 [18?] 1686 . BCz. TN.
Rps. 181. S. 437438.
265 Ibid. S. 441442.
266 Ibid. S. 439440.
267 Zdanie sprawy... // DP. T. 2. S. 3031; . . . 26 -
1686 . BCz. TN. Rps. 181. S. 447.
268 .. XVII . ., 2001.
. 146149.
269 . . 146. , -
: ...e nie doszed traktat i pokj, z rady patriarchy stao
si (Wjzd jasnie wielmoznych... // DP. T. 2. S. 56). , ,
382 6

, -
.
, , -
200 . , -
1678 . (.: Wjcik Z. Rzeczpo-
spolita wobec Turcji i Rosji. 16741679. Studium z dziejw polskiej polityki zagranicznej.
Wrocaw, 1976. S. 160; .. -
. ., 1888. . 2930).
270 .. // . .. . . 1.
., 1890. . 5152.
.. ( 16831684 . //
- . -. . 2.
., 1928. . 14.) .. (. . . 118, 138139).
271 .. 1682 2 1702. ., 1840. . 16.
272 . .. . 9 1686 . AGAD. A. Rps. 163.
T. 13. S. 555556.
273 AGAD. APP. Rps. 47. T. 1. S. 381382. . -
(Rokowania polsko-rosyjskie... S. 4748). , , ,
- . ,
, -
, -
. , -
, 500 . ( o milionu co rok).
274 Zdanie Jmci Pana wojewody poznaskiego PP. kollegom in scripto sub trutinam podane
circa deliberationem, utrum expedit stanowi wieczny pokj z Moskw... BCz. TN. Rps. 181.
S. 443444.
275 Ibid. S. 439440.
276 . . . 26 1686 . Ibid. S. 447.
277 Zdanie sprawy... // DP. T. 2. S. 3132; . . . 26 -
1686 . BCz. TN. Rps. 181. S. 447448.
278 . . 79. . 1. . 224. . 757 .759 .; .: .. -
. 16861699. , 2004. . 219220.
279 . . . 26 1686 . Ibid. S. 448449.
280 Ibid. S. 448451. . : Zdanie sprawy... // DP. T. 2. S. 32.
281 Zdanie sprawy... // DP. T. 2. S. 3233; Z listu JmPana wojewody poznaskiego <...> z
stolice moskiewskiej. 4 1686 . AGAD. AR. Dz. 2. Ks. 31. S. 216218. .
a 30 (20) (Roko-
wania polsko-rosyjskie... S. 51).
282 Wjcik Z. Rokowania polsko-rosyjskie... S. 50; AGAD. APP. Rps. 47. T. 1. S. 383.
. .. ,
(AGAD. APP. Rps. 163a. T. 13. S. 597).
283 . . 174177 .
284 . . 79. . 1. 1686 . . 6. . 8890; .. . . . 167168.
285 . . 79. . 1. . 224. . 742745 .; . . . 9
1686 . // Theiner A. Op. cit. S. 304305. . : .. . . . 168
169.
 - . 1686 . 383

286 Zdanie sprawy... // DP. T. 2. S. 34; .. . 6 1686 . -

AGAD. APP. Rps. 163a. T. 13. S. 907.
287 . . 79. . 1. . 224. . 830833, 837 .838 ., 841.
: ...
, (. . .) -
, ,
, . . : ..
. //
. . . 1. ., 1997. . 313314.
288 . . 914 .915.
289 . . 2. . 770786. -
( . . : Rokowania polsko-rosyjskie... S. 51. 81),
, , -
(. . 79. . 1. 1686 . . 6. . 159).
290 . . 79. . 1. . 223. . 647652.
291 BCz. TN. Rps. 181. S. 445; Wjcik Z. Rokowania polsko-rosyjskie... S. 50.
 7
.

1686 .

I. 1685 ., . -
. , -
1686 . -
. . .
1685 . . -
* ,
. , . , -
..
, 1. -
, -
. .
16851686 . , , -
1686 . ,
2.
35 1685 . 3.
.
. , -
. , -
, -
, ,
,
, . -

, , .
. -
. senatus con-

* (hibern) , -
.
 385

sulta : ...zapomniawszy Wiede wylanej niedawno krwi

polskiej na oswobodzenie siebie adnej na to wdzicznoci nie ma *. -

.
.
, ,
-

4.

-
. .
- -
.

1684 . -
, -
,
. , -

.
, ,
-
,

, . -
, -
. -
, , , ,
, -
. . , ,
, -
5.
. , ,
. , 9 1686 .
, .
400 .
, -
, 6 . . -
.

* ... -
.
386 7

III , -
.
.
, , XI
100 . (?). , . 26
, u <...> nuncjusza tak altum w tym silentium, jakoby cale nic nie wiedzia, co
w tym ma za sekret, tego zgadn nie moemy *.
I, -
10--
6 . 6.
. -
,
, . -
. -
, -
7.
1686 . -
, ,
.
. , , -
.
3 1686 . .
8. -
, 9.
-
-
. . -
, , .
, -
,
, , ,
, -
- ,
. , -
,
, , -
,
. -
,
, , cale si zaci i adnej czyni nie

* <...> ,
, , .
 387

chce obiecanego miliona nadzieji *. . III -

,
, : Codziennie bowiem
o gotownoci nieprzyjaciela i rannym jego w pole wyjciu odbieramy przestrogi **,
, , -
. -
,
,
, -
.
, . -
, 100 . -
10.
-
:
.

3 1686 . . . . -
, , -
75 . .
170 . , -
. -
.
1686 . 1 . ,
, 11.
1686 . -
. -
. , , ,
. -
,
- -
. -
12. (2 .
4 . ), , 20 -
( -
). , ,
, , -
, -
. 13. , -

* .
**
.
388 7

, -
, , ,
14. , ,
. ,
, .
III 15.
, ,
- .
. 30
.
Dwie razem przeciwne i wielkie nowiny w niedziel rano po przykrym przeczekaniu
przyszy, bo jedna z wprowadzonej zachariej do Kamieca die 20 Maii i pacy skarbo-
wej tamecznemu praesidium przywiezionej zamuciwszy nas i poalterowawszy, druga
lennit dolorem et oppressit, bo o lidze i pokoju wiecznym, na stolicy moskiewskiej
konkludowanym, przyniosa wiadomo. Jest za co Bogu dzikowa, e tak wielkiej
monarchijej, traktujc ustpieniem haraczu i Ukrainy, Porta na swoj stron nie prze-
cigna. De dat 3 maii listy z t wiadomoci od Ichmm pp. posw przyszy, ktry
nazajutrz albo najdalej 5 praesentis przysig carw odebra spodziewali si; 20 zaraz
przykazw ordynowano do Siczy, aby na passach ordzie nastpiwszy, dywersj uczynili,
Duskim za kozakom morzem Krym atakowa kazano i zadnieprskim i pozwolono.
Na przysz za kampani z potg ca i uniwersalnym wszystkim osob swoj
Piotr Car tam, gdzie trzeba, awansowa powinien bdzie nieprzyjaciela <...>. A lubo ta
liga summa dificultate dosza i nie tak jkomy sobie yczyli, bo Kijowa i Smoleska
ustpili przyszo, mamy jednak nadzieje, e skdind P. Bog to nagrodzi, kiedy Krym i
potga tatarska bdzie miaa swoich opiekunw * 16.
,
.
,
. .
,

*
, , 20
, , ,
, .
, , -
, . 3 -
, 5 -
; 20 ,
, -
. -
<...>. , , , -
, , , - ,
.
 389

, , , -
,
1667 .
-
. ,
XI. -
, , 17.
III -
. . .. ,
, , 3 <...>
, 18.
20 , , ,
19.
1686 . , , 20.

II.
. 10
, 8 -
, . ,
. 21. -
22.
.
, -
, -
. . 6 III , ,
,
-
23.
8 . -
, , c, -
, 1920 -
. . , 25 . -
10 . , 6 . 3640 . ,
88 18 24.
, . 30 -
,
. -
25.
20 : 1)
; 2) ; 3)
. , -
, .
.
390 7

, , ,
, .
21 - ,
. . 29 . .
, 100 , ,
. -
. -
.
-
, . 6
-
.
, , , -
. -
,
-
. -
, - 2- -
.
. 13 ( ,
) . 15 ,
-
, . -
. ,
, . ,
(. ) . 2 ,
, -
, .
-
-,
. -
, - , -
, .
6 11
, .
-
, .
, - , 15
. , , -
, . . -
, -
-
. ,
 391

. 1 . ,
, 13 . -
- . -
.
14 , -
- .
, -
.
.
.
1686 . -
, 26. -
-
27. -
. - -
,
.
, -
,
, .
, *, -
( , -
)
,
. -
,
, -
. , -
. -
, -
.
- , .
-
. 2
. , 18 , . -
, , -
, . 28.
: -

* , , ,
, , -
, .
392 7

, . -
, , (
8 30 . ), 10-
. , -
1686 ., , , , -
, , -
.
, -
: , -
, , ,
, ,
, , -
. . -
. ,
: ...
,
, , .
,
, ,
.
29.

III. , -
, , -
.
. -
1686 . ?
10 (30 )
30.
( )
, 1681 ., -
, -
. ,
, ,
, , 31. .
. -
. , -
32.
,
. -
.
, ,
33.
 393

9 (29)
.
, 34. -
. , , -
. .. ,
, -
, . -
. ,
- ,
35.
1686 . ,
.. -
. ,
. -
. ,
, .
,
. 29 (19) -
-
<...> -
, [] . .
,
.. . .
.
- 16 (6) .
36.
:
(1000 ); -
(1317 ); -
(926 ). -
(700 ).
, .. 500
, ( 1500 ).
, 2- 2- -
, 5447 , -
, ,
, 6 . . .. -
13 -
26 , .
,
. -
-
; .. 100 -
394 7

, 7 . (
), 200 ; .. -
. -
, , -
. ,
. , 50 -
37.
28 (18)
700 -
, . ,
, .
11 (1) 5 , 700 ,
. 61
38.
, , -
,
, . ,
.
(
). , -
- -
, . -
, ,
39.
. -
.
, -
40.
5 (26 ) 41.
18 (8) , -
,
.. . - , -
42.
,
. ,
. , -
, .. 906 ( 1000 ); -
1103 ( 1317 ); -
804 ( 926). ,
13% .
7 ,
. ,
, .. 200 .
 395

43. -
, , -
, , 5 . .
, , -
, ,
.
,
.
, , ..
. , . ,
-
.. , , -
, ,
, (
, ,
, , -
). , ,
.
- -
. . ..
. -
, , 1686 .
, , -
- -
. , , -
, 44. ..
, .. ,
,
. ,
45.
1 (21 )
,
. , , ,
<...> . , , -
- 46.

IV. . .. -

, -
47. ..
.
, - ,
. -
396 7

: ... , -
,
, -
, 1667 .
, , ,
, <...> .
, , -
,
. -
. -
, , -
-
. ,
,
. -
. , , 48.
, .
, .. -
, . ,
, , -
- -
: , ,
, , ;
-
. (
) , -
, -
. , . -
. .
, ,
.
.
,
-
. -
.

,
, .
1687 . -
, -
1673 1675 .
, , , . . -
 397

,
. , ,
, -
, . -
, ,
.. , -
.
, , -
, .
,
,
. . -

, ,
-
<...> ,

( . . .).
49.
, -
1686 .,
(, 1687 . -
-
50, ..
1689 . 51). , -
, . . ,
. , ,
.. -
, . . -
. -
, . 1687 .
( ), -
52.
, -
. -
, ,
, .

V. - ,
, -
. , -
,
398 7

.
17 (7) -
. . -
,
,
,
. , ,
-, (- -
) , -
, . -
-
16821683 .
, ,
,
. .
,
.
-
,
: , ,
,
, (-
. . .) .
,
- . -
, -
, , -, -
, -
-
. ,
<...>, <...>, -
, <...>
,
. ,
- -
,
. -
,
,
( , -
), .
, -
53.
 399

1 (22 ) ,
, 13 (3) .
, -
, ,
.
10 , -
, .. -
. , -
.
-


, 1681 . -
, -
, , , <...>
- .
- , -
,
: ... , , <...> -
,
. - -
-
54. , , ,
, , -
- -
.
,
( ,
- ), -

. -
55.
,
-
.
. , 30 (20) -

, . -
, , -
56. 21 (11) -
57.
5 (26 ) .

400 7

24 (14) -
.
, - 300
- , -
, ,
, ,
. -
, , .
(700 ) -
, .
, -
. , -
- -
,
, , ,
. -
, -
58. , - -
.
, , , -
, - 1685 ., -
1686 .,
1685 . 59. -
, -
1685 1686 . 60.
(9 ) 30
. ,
, .
, , -
. . ,
, , , .
, -
-
. . . -
61. -
13 (3) ,
. . -
62. 31 (21) -
, -
63. ,
, , -
-
,
 401

.
--
. .
, ,
. , -
[ ] <...> <...> -
,
, ( 12
, . . . .),
, -
, , ,
, -
,
, ,
,
<...> , ,
, <...> ,
<...> , , -
, , <...> ,
, , , -
,
( . . .) <...> .
. , -

<...>
( . . .),
64. . -
. ,
, , -
,
. -
-
65. .. ,
, -
.
. 30
66. ,
.
. 67. -
, -
, , -
, . ,
402 7

, . ,
, 68.
. -
,
. -, , ,
. ,
, , -
, . . . ,
, .
, -
, , . -
,
, : ,
,
, -
, . , -
, <...>
69. -
..
.. 70.
16 (6) -
-
.
-
. -
,
<...> -
( . . .).
. , . .
71. . , -
,
72. 21 (11)
( ) 73.

. . -
, -
74. , -
, .
-
.
. , -
, -
. , , -
 403

, -
-
.

. -
, .
, , (,
) -
. -
. -
. ,
, 75. ,
. ,
.
, .
( ) -
, 76.
. . ,
,
13 (3) . . ,
, -
, <...>
<...>, []
, , <...> , -
,
<...> ,
, 77.
: ,
, , 78.
,
, -
. 13 (3) , -
,
, .
.
: , ,
( , ),
50 ,
(). , ,
, . ,
3 , . -
, , ( , ,
), ,
404 7

. - -
, ..
. , -
, , ,
.
.. , ,
, ,

, ,
, , . -
- . ,
, -
.
, 15- 79.
, ,
,
80.
,
, , -
, , , -
. , , -
, , -,
, .
, -
: 81. -
. ,

;
,
( ), , -
- ,
,
. -,
1670- ., -
(16721681 .) - (16721676 .) , , ,
- -
.
1686 . . , -
, -
, -
- (... , , ,
,
. 82). ,
 405

, -
. , -
,
, -
.
23 (13) - , -
. -
, ,
,
. -
,
, , 83.
, -
, ,
-, -
, . -
. , .
. ,
, - , -
5 <...>,
, -
<...>, <...>, <...> <...> ,
, , ( . . .) 84.
4 1687 . (25 1686 .) -


85. -
.. 86,
. 87. , ,
, . . .

1686 . .
, .
.. 1686 . . , -
, . -
, , ,
1687 ., .

,
, -
. , -
-
.
406 7

-
: -, , -
, , -,
, ,

, . ,
, -
,
,
, -
. . .
-
, 1681 .
88.
- -
-
1683 ., . -

, -
, , -
1680- . ,
. , ,
- .
, , -
, . ,
,
-
. . , -
, .
, , -
89. , -
. -
, , .

VI. -

.
. ,
1686 . -
- .
, -
, 90. -
-
 407

91. -
. .
.
-
- . . 27
.
20-
. , - ,
92. , -
(, .).
. -
, , -
- 93. ,
150 94.
, - 1686 .
.
,
-
. .. . ,
,
95.
. -
-, -
.
. , ,
10

,
. , , -
. . -
, , -
-, , ,
, ,
. ,
2700
, , -
. .
.. , ,
, 96.
, -
. -
, ,
.
408 7

, 1000 -
.. . 17 (7) -
, .
500 .. 500
, -
.
, -
. ,
, -
,
,
. .
: (-
, )

; ,
97.
400 98. . ,
, ,
99. -
:
,
( , , , -
)
,
100.

.
1686 . 150 -, -
. , , , -

-
.
. ,
. . 16 (6)
1686 . , 101.
, , ,
1686 . -
,
. ,
- ,
1686 ., -
 409

, - -
102. . -
. -
, Krym bardzo sie miesza i konfunduje lig moskiewsk. Wyszy
rewokatoria, aby si rozbieay czambu wraca i nie way si nikt bez wiadomoci
haskiej entra limites rusza * 103. , 22 -
- , -
- . -
-
.
40 .
.
, -
,
104.
- 1686 .
, 105.
1686 . , -
106. -
1686 .
-
() , ,
,
-
. , -
,
. , 107.
-
,
1686 . . , -

, , - -
-
. .
1686 .,
, -
, , -
. 1686 .,
III,

* , . , -
[] ,
.
410 7

, . -

.
1686 .
,
. , -
1686 . , .
. , -
. -
-
1687 .
, , ,
. -
, -
,
-
. -
, , , -
, ,

.

1Wagner M. Stanisaw Jabonowski (16341720). Polityk i dowdca. T. 1. Siedlce, 1997.

S. 227.
2 . . . 27 1685 . . . 79. . 1.
1685 . . 2. . 202; . . . 7 1685 . . APANW.
MW. Teka 69. K. 417.
3 BCz. Rps. 1696. S. 2630; AGAD. APP. Rps. 48. S. 1823. . : Wagner M. Op. cit.
S. 228.
4 BCz. Rps. 1696. S. 2630; AGAD. APP. Rps. 48. S. 1823.
5 Ibid.
6 Chowaniec Cz. Wyprawa Sobieskiego do Modawii w 1686 r. // Przegld Historyczno-
Wojskowy. T. 4. 1931. S. 1920; BO. T. Rps. 3001/I. S. 82; APANW. MW. Teka 70. K. 1920.
7 . 12 BO. T.
Rps. 3001/I. S. 79.
8 Ibid. S. 80; Wagner M. Op. cit. S. 229.
9 BO. T. Rps. 3001/I. S. 82.
10 APANW. MW. Teka 70. K. 1820.
11 Wagner M. Op. cit. S. 229; Chowaniec Cz. Op. cit. S. 1920.
12 APANW. MW. Teka 70. K. 33, 35; BO. TL. 3001/I. S. 98; BPANKr. Rps. 645. S. 92;
. 79. . 1. 1986 . . 14. . 171; Wagner M. Op. cit. S. 231.
 411

13 Chowaniec Cz. Op. cit. S. 3335; BO.T. Rps. 3001/I. S. 89; Awizy ze Lwowa. 30
1686 . BPANKr. Rps. 645. S. 9192.
14 . . . 30 1686 . APANW. MW. Teka 70. K. 33v.
15 BO. T. Rps. 3001/I. S. 98. . : .. -
XVII XVIII . , 1980. . 47.
, , (Mierz-
wa E.A. Anglia a Polska w epoce Jana III Sobieskiego. d, 1988. S. 246).
16 APANW. MW. Teka 70. K. 33.
17 Wjcik Z. Epilog traktatu Grzymutowskiego w roku 1686 // Trudne stulecia. Studia z dziej-
w XVII i XVIII wieku. Warszawa, 1994. S. 35. 40.
18 . .. . 25 1686 . . . 79. . 1.
1686 . . 14. . 101.
19 . . 168.
20 30 1686 . : Krl Jmc po wzitej w niedziel
przesz z stolice Moskiewskiej doskonaej wiadomoci o wiecznym pokoju z Moskw traktacie, i
ju poprzysionym weso jest w Jaworowie i tanto ferventius spirat martem na t campani i ju z
Jaworowa do obozu ruszy si (BPANKr. Rps. 645. S. 92). -
, 30 , (. . 79. . 1. 1686 .
. 14. . 170).
21 Wagner M. Op. Cit. S. 230; . .. . 11 1686 .
AGAD. APP. Rps. 163a. T. 12. S. 179184.
22 Chowaniec Cz. Op. cit. S. 4041.
23 BPANKr. Rps. 350. S. 72.
24 Chowaniec Cz. Op. cit. S. 4041.
25 . . 79. . 1. 1686 . . 10. . 2626 .
26 Chowaniec Cz. Op. cit.; Wjcik Z. Jan Sobieski. 16291696. Warszawa, 1983. S. 379383;
Wimmer J. Wede 1683. Dzieje kampanii i bitwy. Warszawa, 1983. S. 422423; Czamaska I. Os-
wobodziciel czy najedca? Polityka Jana III Sobieskiego wobec hospodarstw Modawii i Wo-
oszczyzny // Roczniki Historyczne. Rocznik LVLVI za lata 19891990. Warsawa; Pozna, 1990.
S. 169170. . : .. . . . 4668.
27 Chowaniec Cz. Op. cit. S. 50117.
28 Wjcik Z. Jan Sobieski... S. 382.
29 . . 79. . 1. . 227. . 65 .69 ., 7579.
30 . . 124. . 1. 1686 . . 16. . 11 .
31 . . 224. . 818823. .: .. i -
16861699. , 2004. . 224228.
32 .. . . . 229230.
33 . . 124. . 1. . 19. . 14 .; . : ..
. . 1. , 1903. . 3034.
34 . . 1. . 139140, 142144.
35 Wjcik Z. Epilog traktatu Grzymutowskiego... S. 2930.
36 . . 124. . 1. 1686 . . 17. . 111, 14.
37 . . 210. . . 1533. . 116.
38 . . 124. . 1. 1686 . . 17. . 1113 .
412 7

39. . 210. . . 1533. . 1725.

40 . . 5 .8.
41 . . 124. . 1. 1686 . . 17. . 1415 .
42 .
43 . . 210. . . 1045. . 501504.
44 . . . 20 (10) 1686 . . . 79. . 1.
1686 . . 14. . 169. . , -
,
(. .. . 5 (25 ) 1686 . // . . 6. . 1320
1322).
45 . . 216218.
46 . . 17. . 14 .
47 . . 224. . 760765 . .: .. . . . 220224.
48 . . 79. . 1. . 224. . 766769.
49 . . 780 .798 .
50 .. (16761689 .) // .
2003. 4. . 39.
51 .. . . 7. ., 1991. . 396.
52 ., .: .. . . 7. . 384; i .. .
16481714 . , 2005. . 355356.
53 . . 123. . 1. . 78. . 7991 .
54 . . 108 .140 . . : .. . . . 3439.
55 . . 124. . 1. 1686 . . 19. . 56 .
56 . . 123. . 1. . 78. . 105108.
57 . . 141 .142.
58 . . 142148.
. , 1 ., 5 . .
59 . . 2733 .
60 . . 124. . 1. 1686 . . 19. . 56 .
61 . . 123. . 1. . 78. . 148 .153 . . : .. . .
. 3941.
62 . . 154 .160.
. . : .. .
. . 4143.
63 . . 168 .
64 . . 179 .187. . : .. . . . 4547.
65 . . 124. . 1. 1686 . . 26. . 1517. 12 1686 .
66 . . 9.
67 . . 25. . 3236 .
68 . . 31. . 16, 13.
69 . . 123. . 1. . 78. . 187 .191 . 6 (27 -
) 1686 . . . : .. . . . 4849.
70 . . 192 .
 413

71 . . 193199. . : .. . . . 5052.
72 . . 206 .210. . : .. . . . 5556.
73 . 231.
74 . . . 215216 .
75 . . 124. . 3. . 490. . 12.
76 . . 1. 1686 . . 25. . 1620 .
77 . . 123. . 1. . 78. . 242244 ., 246248 .
78 . . 124. . 1. 1686 . . 25. . 2527 .
79 . . 26. . 18.
80 . . 123. . 1. . 78. . 260268.
81 . . 124. . 1. 1686 . . 26. . 2325. 5 1686 .
82 . . 25. . 2124.
83 . . 123. . 1. . 78. . 269 .273 . . : .. . .
C. 6971.
84 . . 259268 . . : .. . . C. 6569.
85 . . 274279 . . : .. . . C. 7173.
86 . . 6 (27 ) 1687 . . . 288291 .
. : .. . . . 7778.
87 . . 124. . 1. 1686 . . 25. . 4344 .
88 . . . 3 1686 . // . . 5. . 193. ,
7 , Han posa do
sotana tureckiego, e si ani moskiewskich wojsk nie boi, a na dowd swoich successw posa
20.000 niewolnika na pszeda do Stambua (BRANKr. Rps. 645. S. 9899).
89 .. -
16861689 . // . . . 14. ., 1949. . 158.
90 BPANKr. Rps. 645. S. 102.
91 Awizy ze Lwowa. 28 1686 . Ibid. S. 103105.
92 APANW. MW. Teka 70. K. 38. . : BRANKr. Rps. 645. S. 105.
93 Ibid. K. 41.
94 11 1686 . . . 79. . 1. 1686 . . 14.
. 255.
95 . .. . 23 1686 . AGAD. APP. Rps. 163a.
. 12. S. 541542.
96 . - XVII- . . 2. ., 1851.
. 597602.
97 . . 124. . 1. 1686 . . 25. . 23 ., 68 ., 3740; . . 31. . 16, 13.
98 .. . . . 5860.
99 . . 124. . 1. 1686 . . 31. . 1415.
100 . . 3. . 491. . 11 .
101 . . 1. 1686 . . 28. . 11 . 30 (20)
1686 .
102 . 6 1686 . . . 79. . 1. 1686 .
. 14. . 105; . .. . 15 1686 . . . 9597.
414 7

103 APANW. MW. Teka 70. K. 35. .: . . 6. . 1324.

104 Awizy ze Lwowa. 28 1686 . BPANKr. Rps. 645. S. 103104; ze Lwowa. 22
1686 . Ibid. S. 109.
105 Awizy ze Lwowa. 28 1686 . Ibid. S. 104.
106 Relacye nuncyuszw apostolskich i innych osb o Polsce od roku 1548 do 1690. T. 2. Ber-
lin; Pozna, 1864. S. 450.
107 w Warszawie. 5 1686 . BPANKr. Rps. 645. S. 124125. -
.: ze Lwowa. 7 1686 . Ibid. S. 127.
 8
.. .

I. 6 (26 ), ,

. -
( ) ,
,
-
. , -
<...> -
.
, -
-
, , . 13 (3)
.

1.
, 9 (29 ), -
.. -
, .. , .. , .. . -
.. , -
, .
, , , -
,
(. 1685 .),
, .
-
,
. -

, -
416 8

-
. , -
-
.
-
,
9- . -
-
, -
. , ,
,
.
,
,
. -
,
2. ,
, -

.
-
. - .. -
. 3.

- 1680- ., -
.
,
, . -
, -
, -
, .

II. 16 (6) 1686 . 4. -

. 19 (9) . ..
.

. . , -
, . -
- (. III)
,
, 12--
.

 .. . 417

1686 . .
1686 .: ... , , -
, , . .. ,
, , -
, , -
. , . -
, ,
-
.
,
.
,
, -
, , ,
, 5.

. .
- , -
, . -
, -
, 6.
..
- , ,
, podobno bardziej handlu nieli publicznych pil-
nowao interessw * 7. . .
8.
-
1670- . -
, - , -
, 1677 . .
-
,
, -
. 1687 .
, , .
20 (10) .. , -
, . . -
, -
. 20 (10) 1686 .
, 60 ,
, .

* , .
418 8

, ,

, 30 ,
, 9. -
31 (21) .
, .. 10, , ,
.
20 (10) .. -
, , .
-
-
. .

. 16 (6) -
, <...>

, - . , -
,
11.
, -
, -
. .. , ,
.
, -
. . . ,
1682 . -
, ,
. .. -
12.

.

. .
,
. .
,
. . , , ,
-
. ,
,
, -
, , -
.
 .. . 419

, ,
.

III. - -

146 . . .
100 . (500 . )
,
1687 . 13. ,
25 (15) .
- 46 .
(230 . ). -
, ,
, , -
14.
, 5
(26 ) .. , , -
15. 13 (3) -
,
- , -
16. 24 (14) -
17. .. , . , do krla Jmci
z relati usugi mojej popieszam, i tam wielkim i penomocnym ich Carskiego weli-
czestwa posom suy nie omieszkam *.
, ,
18.
. -

,
. . -
. .
,
. ,
, . ,
, . -
, . ,
- (150
3 . ) , -
, , -
, . , ,

*
.
420 8

. , -
, . -
. 19. -
8 (29 ) .. ,
20. 23 (13) -
, -
21.
-

, -
.
, , -
, , -
, 22.

,
, -
, 23.
.
. , ,
,
. .

, -
. . , -

, ,
.
. . -
.
.. 8 (28 ).
,
, , .
. ,
, -
, ,
.
, . ,
. , -
24. ..
. .
-
25.
 .. . 421

, -
, .
. 22 (12) -
. , ,
-
, , , , -
.
, .
, ,
, ,
. ,
,
.

. , -
:
, ,
,
-
26.
.
, , -
, . . -

,
, .
, -
.
, .
, ,
, -
,
. , ,
. ,
-
.

IV. 17 (7) 1686 . -

-
.
, . 27, -
,
, ,
422 8

,
. , -
, ,
1683 ., 28 -
29.
, -
-
. .. ,
- ,
, -
30. -
1686 .,
1684-.
,
, , -
,
- .
:
;
, - -
.
, -
.
,
(...
?) 31.
-
- . -
-
,
XIV 32.
, , , -
. -
.
1686 . , -
,
. .. , 16851686 . -
XIV, , -
,
.
1686 . , XIV
. , 1686 . -
( ) -
 .. . 423

, , ,
, ( ), , -
33. -
,
. -
-
, . -
1688 . .

V. .
, -
.. 4 (24 ) 1686 . ,
,
. .. , .. -
.. 34. -
.
.
1) , -
, , , -
, ., .
-
, 7- -
. -
. ,
1681 .
.

,
35.
2) -
, , , , 36.
3)
, -
, , -
<...>
, ,
..
( .. ,
1686 . 37),
. -
, , -
38. , ,
,
424 8

.
1686 . -
.
, -
.
4) ,
, -
.
5) , -
.
, -
, , ,
, -
, 12- 39.
6) 9-
( ) -
,
40.
7) -
, ,
() 41.
8) 30 (20)
.
III -
, -
. -
,
. , -
,
, ,
42.
I,
, .
, ,
-
. -
43.
, -
1686 . -
. , -
, ,
,
.
 .. . 425

, -
.
-
,
. 10- -
: 1686
7194 , <...>,
<...>,

, ,
, -
;
<...> ,
,
, 44.
- -
-
-
, 1686 .
, ,
.
,
.
(1686 .) -

.
,
- XVII .,
- -
.
-
.
. 10 (31 ) III
, .


, , . ,
( ), ,
.
, , -
- 45. . ,
. -
46. , .
426 8

. . ,
, , -
, .
, 25 . -
. ,
. .
, , ,
47.
, -
, . - -
, , , . -
, ,
, -
. 26 . -
, -
.
- 1686 .,

16701680- .
,
. , ,
-
. ( 7- )
, 4- -
. , -
. , ,
,
( .
. .), -
, -
; ,
, .
,
, , -
.

, . -
. -
,
[]
, , , -
, -
, .
 .. . 427

, -
, ,
, -
, -
, , -
, , .
. , . -
, .
. . -
. -
, , , ,
. 16771678 .
, , , -
,
. -
. 1679 .,
,
.
1681 ., . , -
,
, , .
, , , -
, -
,
.
, ,
, -
. ,

<...> , []
<...> ,
,
, . . -
, , ,
, 48.
. -
. ( ,
, , -
). -
,
, -
. , -
.
428 8

, , , praro-
dytelnych Monarchow zawsze wypelniaem rozkazy, ale i JKM wieliczestwa i caej Rzep.
Polskiej, cho teraz tego nie zna, uczyniem przysugi *
. , lub z silami Ich Carskiego <...> Wieliczestwa
iednak wasn moi dbaoci <...> od Poganw <...> oderwaem **, . . -
, , -
, , , .
zatrzyma si przy tym nieodstpnie, aby Ziemie nasze
Kozackie na tym tu boku Dniepra okoo Kaniowa, Korsunia, Bogusawia, Czerkas, y-
sianki i Czechryna bdce <...> nam wojsku Zaporoskiemu nie naleeli ***. ,
, , -
, , ,
, -
, -
. A chocby i Biaa Cerkiew powrcia si w przyzwoit nasz moc Hetmask,
susznie by byo ****, .
, , , ,

.
, , -
. , ,
po tym boku wyzej Dniepra <...> ku Biaej Rusi wsi i
dalej kraie (. . . . .) <...>, ktre lub my objelimy byli w moc
nasz, jednak z dzisiejszego mirnego traktatu iako pozwolili nam <...> Wielkie Hospo-
dary Nasi, onych w stron JKM Wieliczestwa ustpiwszy, tak my bez spora i uczyni-
li *****, .
. -
, -
, ,
49.

* ,
, , .
** <...> , <...> <...>
.
*** ,
, , , , <...>
.
**** ,
.
***** ( .
. .) <...>, , -
, <...> , -
, .
 .. . 429

,
. -
, , , ,
, 50.
-
. , -
4- ,
, -

, , 51,
. . , -
, ,
. , .
. ,
,
, , . .
. -
, , -
, , , , .

7- ( , -
, , ( ) , , ,
, , 52).
, -
-
, , , . , -
-
,
,
. ,
,
1676 .,
, . ., , ,
7- .

.
, -
, , , -
(
. . , , 1682 .
-
),
430 8

. -
, -
. , .
,
. , III . -
() -
(. . 1686 .), -
- 53.
. , . 54,
- , -
1682 . -
-
.
.
, . -
.. . ,
, -
55. -
, -
,
.
, , . -
- ,
.. ,
, ,
. . -
, . ,
, . , -
,
56. , , -
, . , ,
57. ,
, .
.. ,
, -
, . 30 (20) -
1686 .
,
58.
, , , .
. , , .. -
. - .
, . -
 .. . 431

, -
. 1686 .
.. .
. ,
1686 . , ,
59. , ,
, -
. (),
,
9-
. -
. :
...
,
. ,
,
9- . -
,
, 60.
, -
.. , , -
. 1687 .,
, -
. , .. -
, 61.
,
- -
, 6 -
(27 ), ,

.

[ ] ,
, .
<...> ,
, <...>

, ,
62.

, .
, ,
, . -
432 8

.. -
, . 63. -
,
64. -
, -
,
. 65. , -
,
, , -
, -
. , , .. -
.

VI. , , -
. , -
, , -

.
.. .. 27 (17) -
. -
10 7 (28 ). .
2 (23 ), -
, . , ,
. , ,
, , -
<...>
66. , -
, -
, ,
67.
- -
.
. , . ,
. ,
.. .
, , -
, , . 15 (5)
68.
.. .. :
, , -
,
, -
,
 .. . 433

<...> . ,
, , 9- -

69. -
, ,
- .
. . ,
. , , -
, . , -
. , . -
, , . -
70.
-
, . . .
, ,
. . , -
( . -
, , , -
) .. .
, .. -
, ,

- -
71. -
- ,
.. , -
(
) 72. , -
, . , -
, .
73 -
, .
. -

. .
- ,
-
,
, ,
, ,
. , -
, , -
- . -
434 8

, . ,
.. , .
, . 74.
,
, , -
, .. 75.
30 (20) , ,
. -
. ,
. 18 (8) -, -
- ,
. ,
<...>
.
.
, 30 (20) , -
, , -
, 76.
, -
.
20 (10) ,
. -
,
77.
6 (26 ) , -
: ... -
<...> ,
, <...> -
.
. . , ,
.
. , ,
. .
-
, ().
, (-
, , , , , ,
.), . -
. , , . -
(
. , ). -
,

 .. . 435

78. , -
.
, -
. , -

.
, . ,
. -
, . -
79.
, 13 (3)
-
.
, -
. -
, ,
, -
, <...> -
.

80.
20 (10) ,
. . 29 (19) -
, .
.
8 (28 ) . -
- . -
,
, . -
, , -
- .
: , -
. . -
.
, , ,
,
, .
,
. -
,
, -

. , . -
436 8

, -
, -
, . ,
. -
, .
,
.
. -
, -
, -
, , <...>
. , 17 (7) 1686 ., -
.
, , ,

, , -
, -
81.
82,
.
23 (13)
. . () -
, , -
. , , -
, , ,
-

83.
23 .
-
. . , . -
, , , -
84.
deliberatoria
,
,
1687 . 85.
25 (15) .
. .
, 28 (18) .
.
. ,
, III -
 .. . 437

, , -
, 29 (19) .
4 (25 ) . -
, , , (. .
. . .) , -

, , . . , -
.
, <...>
. . , ,
.
, . -
( 9 (30 )) .
. . ,
-
, , -
-
,
.
, 86.
11 (1) , -
, ,
87.
-
. Dopiero si pokazuj cikie w traktatach na Rzeczpospolit condycje <...>,
krl Jm haeret co z tym czyni *, 6 .
,
, , . , -
88.
, , -
. , , . 89.
.
.
.
1687 . -
- . -
, ,
- .
, ,
, -

* <...>,
, .
438 8

, . -
,
: ...
-
. -
. .
, , ,
, -
, 1686 . 90.
, . . .. -
.. 1686 ., , -
, . (,
), . , ,
inquan-
tum by JKm nie wykona przysigi, zaraz nas pogranicznych, adn gotowoci, ani
fortecami nie obwarowanych gro poera * 91. -

.
13 (3) , -
. -

92.
-
, . . 25 (15)
. . . .
. . -
,
,
, <...> -
-

. , -
. . . . -
, -
, ,
... 93.
, -
-
, -

* , , , -
[], , , .
 .. . 439

94. ,
.
1673 . , -
. 95.
. 1683 . . ,
(. . . . .)
-
96.
, , ,
, ,
, ,
, .
. -, -
--
-
.
9- -
, 97.
. , , .
18 triumphowal z
dziea swego *, . . 98.

,
.
.. -

( )
99.
- -
.
1686 . . -
, -
. III
, -
100. , 1688 1689 . ( ),

.
. ,
,
, -
, ,

* .
440 8

1686 . -
, -
. Wiadome iu s Wej KrMci <...> pacta, iakowe z tym
narodem staney wedug danej na sejmie instructiej. atwo ogie zapali, ale zgasi go
nie w naszym jest rku. Kozacy Zaporocy czterdziestego smego roku zaczli rebelli,
i <...> dotd si wszystkie uspokoi nie mog narody. I theatrum dimicationis uczynili u
nas; e i teraz z tych wojen eluctari nie moemy *, III 101.
, , , ,
, . . Jednak
ieeli WaKrm yczysz unika offensas et ansas u naroda penego szkrupuw, -
, rozumiem e rozkaza raczysz nowe porobi pieczci **. 102
16 (6) .
, -
. -
. , -
. ***, - -
. , . -
20 (10) .
. -
, <...> ,
, .
, -
: , , . -
, -
,
,
,
, 103.
. ,
8 . ,
. , -
, III, -
, .

* <...> ,
. - , -
. ,
<...> , ,
.
**
, , ,
.
*** . 8 ,
(. .. : AGAD. APP. Rps. 163a. T. 13. S. 331).
 .. . 441

29 (19) ,
. . , 4 (24
), , -
. ,
<...>
-
, 104.
, , -

. ,
,
. .
.

VII. 3 (23 ) . , ,
, , - -
.
.
6 (27 ),
-
1686 . ,
,
, , -
105.

, : ... -
-
. -
, 1686 . .
106.
- . -
-
. -
,
.. .. . , -
, -
. -
,
. . , -
.
7 (27 ) ,
-
, . ,
442 8

27
. 7 -
. , -
, . . .
-
. -
,
107.
, ,

: 1) ,
-
. 2) . , -

, , -
, ,
,
III . 3)
-
. 4) ,
, ,
, -
- , -
. ,
, , -
. 5) , -
, ,
(
) , -
,
. -

- . 6) -
,
, , ,
,
, , - -
. 7)
,
1687 . 108.
, 8 (28 ), , -
, . , . ,
,
 .. . 443

. , <...> ,
-
. , -
, , .
.. .
. : -
, -

, -
, ,
-
, -
. , ,
, -
. . -
26 .
-
, -
, , ,
,
109.
, .
. , , -
-
( , ,
, ). -
,
, -
,
.
- ,
, , III
,
.
. , -
1686 . , -
.
, ,

. ,
110.
. -
. -
444 8

-
: ... ( . . .) -
,
111.

: ... -
, -
, -
<...>

,
112.
.

. -
, ,
. , -
-
, , , -
. 9- ,
.
, ,
, . . -
. . , ,
, -
-
113. , , -
. : Pacta ze, ale kiedy sposobu nie masz
pod czas wojny tureckiej, trudno ich reicere *. ,
, , , -
, -
, 114.
-
, -
.
. dura necessitatij
coniunctiorum cikich okolicznoci ulegajc rad nie rad przysig wykona musi t pub-
liczn **, senatus consulta. -
-
..

* , - .
** , , .
 .. . 445

-
.
, , , , -
, ,

115.
116.
10 (30 )
-
. , 12 (2) .
-
.
, .
,
III, . -
,

. -
. .
III , 8
, ,
, -.
, , . ,
. , <...> 117. -
1686 . -
.
, ,

. , <...>
, ,
( ,
. , , -
16831684 .),
,
118. ,
, 12 1685 . 119. -
- ( 26 ), -
( ,
).
. - , aby z
obu stron stateczny mg byd wity pokj *

* .
446 8

- . -
, , -
, , 119.
,
.
, , . - -
,
. , , -
120.
, -
. , , , -
, -
.
12 (2) 21 . -
III , ,
, , 121.
, -
-
. . -
, , ,
,
-
. 14 (4) : ... -

,
<...>. <...>
. - ,
, . , . ,
, . , . , . ,
. , . , . , . -, .
, . -
.
. -
500 ,
, -
. ,
, -
. , 1686 .
. - , -
,

,
. -
 .. . 447

. , -
<...> ,
, -
III, , ,
. ,
, : ,
- 122.
17 (7) -
.. ( ), ,
, <...> , -
<...>
. .
-
. - -
. , ,
21 (11) ,
, . .
: ...
, <...>
.
<...> ( -
20 (10) , -
III . . .)
,
<...>
.
, -
, -
. , :
,
123.
18 (8)
. ,
. .. , -
:
, -
, , .. -
.
.. . -
, ..
. , -
,
448 8

.. . -
.
.
1687 . -
. -
, , <...>
<...>
. -
. -
124.
. 1920 -
.
. . -
- , -
, -
.
, ,
-
, . -
-
.
, , ,
, . -
, , -
, , -
, ,
, -
(
), .
, , , , -
-
1667 ., -
,
, -
.
, , , -
, , -
. -
, , ,
.
, -
- -
, , -
 .. . 449

? -
125. , ,
.
, , -
. 21 (11) ,
.
.
<...> ,
. -
126.
22 (12) -
.
, -
127. , -
, , -
128.
- , 23 (13), 24 (14) 29
(19) , - .
. -
, 7- -
,
, -
, -
, -
,
, -
. , -
1687 . -
.
-
. ,
. ,
, .
, - -
, ,
, <...>
,
. -
, -
: - , -
, .
, -

450 8

, , -
, , -
1667 . -

.
, - -
1686 . . -
, ,
1681 . -
, , [ -
1676 .] , -
, .
, ,
,
, .
, , -
-
, -
( 16761677 .). ,

, .

<...>

. -
:
, ,
,
,
-
, .
- ,
, . ,
,
7- .
, , , -
. -
. ,
, , ,

. -
III. ,
.
 .. . 451

, -
. , . -
. -
, ,

, , . ,
-
, . -
.
- ,
; -

.
, .
: 1) -
, ,
, , ,
. 2)
, , ,
. 3) -
, -
.
29 (19) -
. ,
- , ,
, .
, .
28 (18) . , -
.
, ,
. , - ,
. . , .
<...> ,
, , , -
, . ,
, -
, -
,
, <...> .
. , , -
, , -
,
.
452 8

. 1687 . ,
,
, , -
. ,
, . -
-
. , ,
, . ,
, -
.
: ... , -
, -
. -
.
( ) -
, -
, .
, -

20 30 . .
,
.
, ,
, , 1686 .,
, - -
. , -
, . . ( ),
, , -
. ,
.
-
(
, . ), -
, , -
. , , ,
. - -
, , ,
.
. ,
30 (20) , . ,
-,
, - ,
-. ,
 .. . 453

, , , -
-
, .
, -
.
III .
,
, -
( ).
, , -
, -
129.
, ,
- . 3 (24 ) -
.
,
. .
, ,
1686 ., . ,
, , .. -
.. , -
. , ,
, [
] , -

, , -

,
( ). , -

: ...
,
, -
, . , ,
-
. -
, ,
9- . , , . . -
, -
. -
-

. , ,
454 8

-
, XVIII . -

. , 9- ,
, , -
- .. .. -
.
,
, .
. , -
, ,

. 5 (26 ) . -
. . , -
.
, , []
<...> . -
, ,
, .
, . -
7-
, ,
. . ,
130.
, , -
: ...
, , <...>
131. III 132.
7 (28 ) 133.
, -
.. .. -
, - . -
- -
.
, ,
.
, -
. -

. , -
. 1 (22 )
. ,
<...> .
 .. . 455

<...> <...> -

.
<...> .
. , -
, 16 (6)
,
,
. . -
(
. ,
. ) . 134. ,
.. .
, , 135. 21 (11) -
, 136.
-
.
, .
, . -
,
, . . , ,
. , ,
. . , -
, .
.
( 300 ) ( 130 ),
106 137.
-
- , , -
, .
-
-
,
138. , 9 1686 .,
.
, . , -
, , -
. ..
, -
139. -
, , ,
140.
456 8

146 . -
, .
. , . -
. , ,
, .. . . -
, , , 1 ,
100 . 141, . -
, 15
. . ,
,
, . -
, -
, . ..
-
(20 . ); -

, ,
. ,
, , .
142. , -
.. , . -
143.
. -
, -
. , ,
144.
. . , ,
. ,
145, , - -
. . , ,
1686 . -
, -
. ,
, , -
146.
5 , , -
: . ,
, , -
, .. ,

, ,
, 100 . .
, -
 .. . 457

, . -
147.
-
, . -
, , -
,

() , ,
. -
,
, , ().
, -
(
1687 .),
148.
..
, ,
nie tak dla utraty tak wielkich dubr moich iako dla odstpienia
tytuuw staroytnych krolw panw naszych, ktry nam ten gnusny wiaroomny narod
nie moc ale iakim przemysem odj *. . , -
, ,
-
149. , -
-
, -
, , -
150.

***
-
, -
.. . ,
-
, -
.
,
. . . -
.. , -
,

* , -
, , -
.
458 8

,
, , -

, -
, -
. ,
,
- .
. ,
, . -
, -
(zdrada stanu) (, . -
), , , ,
.
-
, -
-
( ) -
.. .

. -
. - ,
-
( -
). ..
. , -
, .
. -
, - .
-
,
-
,
-
,
, .
.
-
.
.

. -
, -
 .. . 459

, , -

. , , -
,
.
- .
, .
-
,
.
, ,
1686 ., -
, -
1687 .
-
.
, , .

1 ., ., .. -
20 (10) 1686 . : , -
. . 4. ., 1836. . 429
433; . . 4. . 505509.
2 . . 4. . 519525; . . 5. ., 1842. . 190.
. : ..
(16761689 .) // . 2003. 4. . 36.
3 Wjcik Z. Epilog traktatu Grzymutowskiego w roku 1686 // Trudne stulecia. Studia z
dziejw XVII i XVIII wieku. Warszawa, 1994. S. 3032. 30.
4 . . 79. . 1. . 224. . 916 .; Wjcik Z. Epilog traktatu... S. 29.
5 . . 79. . 1. 1686 . . 14. . 813. -
. .. 13 (3) 1686 . ( . . 56).
6 Wjcik Z. Epilog traktatu... S. 31.
7 . .. . 9 1686 . AGAD. APP. Rps. 163a.
T. 13. S. 555560.
8 . . 79. . 1. 1686 . . 14. . 11.
9 . . 1516, 2327. 1684 . (. . 6. . 808809).
10 . . 10. . 12 .
11 . . 224. . 11981199 .; . 1686 . . 14. . 249.
12 . .. . 19 (9) 1686 .; .. . -
. 20 (10) 1686 . . 1686 . . 14. . 1722 ., 54.
13 . . 2. . 775776. . -
, 900 . ,
460 8

600, 300 . (Wjcik Z. Epilog traktatu... S. 30). -

, . 1/5 () .
, , ,
730 . , 500 . . -
. . .: Kamieski A. Polska a Brandenburgia-Prusy
w drugiej poowie XVII wieku. Dzieje polityczne. Pozna, 2002. S. 264.
14 Wjcik Z. Epilog traktatu... S. 3132.
15 . . 79. . 1. 1686 . . 14. . 7778; Wjcik Z. Epilog traktatu... S. 33.
4 (25 ).
16 . . 79. . 1. 1686 . . 14. . 8992.
. , , -
.. 15 (5) 1686 . ( . 9596).
17 .: . . 79. . 3. . 144.
18 . . 1. 1686 . . 10. . 1516 . 30 (20) 1686 . .:
. . 14. . 235238.
19 . . 10. . 1414 . . : Wjcik Z. Epilog traktatu... S. 33; Perdenia J.
Stanowisko Rzeczypospolitej szlacheckiej wobec sprawy Ukrainy na przeomie XVIIXVIII wieku.
Wrocaw, 1963. S. 53. , 1500 .
20 . . 79. . 1. 1686 . . 14. . 6163.
21 . . 56.
22 . . 3 1686 . . .
. . 177178.
23 . . 8 1686 . -
(?) . . 179180.
24 . . 161168, 182224.
25 . . 231232.
26 Wjcik Z. Epilog traktatu... S. 3334.
27 . . 6. . 10101011.
28 . . 79. . 1. . 213. . 854856 .
, . . .
29 . . 219. . 5053.
30 .. (1683
1699 .) // , -
XVII . . 2. ., 2001. . 303.
31 . . 6. . 10101011.
32 . . 93. . 1. 1685 . . 2. 20 1685 .
33 .. 16831699 . (
) // ... . 268269. . : ..
XIV. ., 1991. . 236238, 244245.
34 . . 79. . 1. . 227. . 1, 55 .
35 . . 6. . 12011212.
36 . . 12121213.
37 .. 1682 2 1702 . ., 1840. . 16.
38 . . 6. . 12191220.
39 . . 1197, 12221223.
 .. . 461

40 . . 12271229.
41 . . 1221.
42 . 22 (12) 1686 . // . . 13111312; .
. 79. . 1. . 227. . 912 .
43 . . 6. . 12601263.
44 . . 2. . 777778.
45 .. . ., 1995. . 383. .
.: .. . . 1. -
, 1903. . 2730. .: . . 124. . 3. . 487. -
.. , , -
1687 . .: ..
. : // .
2006. 4. . 190200.
46 . .. . 3 1686 . AGAD. APP. Rps. 163a.
T. 12. S. 567.
47 Wagner M. Stanisaw Jabonowski (16341720). Polityk i dowdca. T. 1. Siedlce, 1997.
S. 235236.
48 . . 124. . 3. . 489. . 14. .: AGAD. APP.
Rps. 47. T. 1. S. 389392 ( ).
49 AGAD. APP. Rps. 47. T. 1. S. 393396; . . 79. . 1. 1686 . . 10. . 22 .24;
. . 227. . 7989.
50 . . . 13 1686 . . 1686 .
. 10. . 1919 .
51 . . 2. . 775776.
52 .
53 Wjcik Z. Rokowania polsko-rosyjskie o pokj wieczysty w Moskwie w roku 1686 // Z
dziejw polityki i dyplomacji polskiej. Warszawa, 1994. S. 42, 47.
54 ., .: . . . 6 1682 . AGAD.
AZ. Rps. 3036. . 265266.
55 .. i . i i 1648
1714 . , 2005. . 356; .
- ( XVII .) //
-i i. . 2. , 2003. . 265.
56 . . 124. . 1. 1686 . . 25. . 11 .
. .. (. . . 382
384, 392393) .. (. . 7. ., 1991. . 384386). . : -
.. . .
57 .. . . . 194.
58 . . 79. . 1. . 224. . 1230 .1232 .
59 . . 124. . 1. 1686 . . 25. . 11 .; .. . . . 384;
.. . . 379.
60 . . 124. . 1. 1686 . . 37. . 12, 36, 1317; . . 31. . 712.
61 .. . . . 393406; .. . . 388391.
62 . - XVII . . 3. , 1855.
. 78.
462 8

63 .. . . 390.
64 . // . 1968. 1.
. 127.
65 . 16531725 . // -
. . . 2004. ., 2005. . 69, 84.
66 . . 79. . 1. . 227. . 12 .19.
67 . . 4. . 524.
68 . . 79. . 1. . 227. . 1922 .
69 . . 6. . 1362; . . 79. . 1. . 227. . 20 .26.
70 . .. . 24 1686 . (Smiowicze) AGAD. APP.
Rps. 163. T. 13. S. 543545; . . . . ., . . Ibid. Rps. 47. T. 1.
S. 385386.
71 . . . 1 1686 . AGAD. APP. Rps. 163.
T. 13. S. 535536; . .. . 8 1686 . (Smiowicze)
Ibid. S. 567569; . .. . 20 1686 . -
Ibid. S. 579; . . . . ., . . AGAD. APP. Rps. 47. T. 1.
S. 385386.
72 . .. . 17 1686 . Ibid. Rps. 163a. . 13.
S. 485487.
73 . [ 1686 .]. . . Ibid. . 12. S. 57.
74 . .. . 18 1686 . . AGAD. APP. Rps. 163.
T. 13. S. 583, 585588; . 19 ( 20 ) 1686 .
Ibid. S. 577580. . , -
,

. , , -
,
. (
50 30 ) .
75 . .. . 3 1686 . AGAD. APP. Rps. 163a.
T. 12. S. 568569.
76 . . 79. . 1. . 227. . 26 .36.
77 . . 6. . 14581459.
78 . . 79. . 1. . 227. . 3646.
79 . 10 (30 ) 1686 . . . 51 .55.
80 . . 5557.
81 . . 65 .74 .
82 . . 523 .524.
83 . . 7989 .
84 w Warszawie. 5 1686 . BPANKr. Rps. 645. S. 123124.
85 Relacye nuncyuszw apostolskich i innych osb o Polsce od roku 1548 do 1690. T. 2.
Berlin; Pozna, 1864. S. 452.
86 . . 79. . 1. . 227. . 92108.
87 . . 109.
 .. . 463

88 w Stryju. 6 1686 . BPANKr. Rps. 645. S. 126; , -

.. . 18 1686 . . . AGAD. APP. Rps. 163. T. 12.
S. 245.
89 , 6 -
(w Stryju BPANKr. Rps. 645. S. 126), 13- (we Lwowie. 21
1686 . Ibid. S. 128129).
90 . . 79. . 1. . 227. . 110117 .
91 AGAD. APP. Rps. 163a. T. 13. S. 776777.
92 . . 79. . 1. . 227. . 118121.
93 . . 124127 .
94 . T. 6. . 1404; . . 79. . 1. . 227. . 127 .128.
95 .. . . 6. ., 1991. . 484485.
96 . . 79. . 1. 1682 . . 10. . 3132.
97 . .. . 20 (10) 1686 . // . . 6. . 1358
1360.
98 .. .. . 1686 . AGAD. APP. Rps. 163a.
T. 13. S. 644.
99 . .. . 23 1687 . // . . 6. . 1507.
100 . . . 1 1686 . AGAD. APP. Rps. 163a.
T. 13. S. 535536.
101 . . . 4 1688 . z Migunian AGAD. AR. Dz. 2.
Ks. 25. S. 367368 (252253).
102 . 29 1689 . z Olawy Ibid. S. 177179.
103 . . 79. . 1. . 227. . 128134.
104 . . 144 .148.
105 . . 151156.
106 . . 156 .164 . 16 (6) 1686 .
107 . . 167 .176.
108 Punkta ad senatus consilium APANW. MW. Teka 70. K. 4849.
109 . . 79. . 1. . 227. . 176179, 183185 ., 196 .203 .
110 . . 179183, 184185 ., 186187.
111 . . 187189 .
112 . . 190.
113 Wjcik Z. Epilog traktatu... S. 4042.
114 APANW. MW. Teka 70. K. 49v.
115 AGAD. APP. Rps. 47. T. 1. S. 423425. . : Relacye nuncyuszw... T. 2. Berlin;
Pozna, 1864. S. 453.
116 Relacye nuncyuszw... T. 2. Berlin; Pozna, 1864. S. 457.
117 . . 79. . 1. . 227. . 190 .205.
118 . . 123. . 1. . 78. . 257 .268 . . : .. .
. . 6469.
119 AGAD. APP. Rps. 47. T. 1. S. 269.
119 Ibid. Rps. 13. T. 1. S. 49.
464 8

120Relacye nuncyuszw... T. 2. Berlin; Pozna, 1864. S. 455456.

121. . 79. . 1. . 227. . 205 .229 . : -
: , , ,
; : ,
, , ,
( ), (
), , ,
( ); : (
), (?) , ,
, , ,
( ). . -
, . . -
,
( .. , ), ( .. ,
) . . : Relacye nuncyuszw... T. 2. Berlin; Pozna, 1864. S. 454.
122 . . 233249 . . : Relacye nuncyuszw... T. 2. Berlin; Pozna, 1864.
S. 454455.
123 . . 250252 ., 272 .280.
124 . . 253270 .
125 Mowa jmp wojewody poznaskiego in senatus consilio... 19 1686 .
BN. BOZ. Rps. 1176. K. 8587; APANW. MW. Teka 70. K. 59.
126 . . 79. . 1. . 227. . 281 .283, 290 .
127 . . 286298 .
,
.
128 Czoowski A. zy krla Jana III. Epizod z przeszoci kamienicy krlewskiej we Lwowie //
Ksiga pamitkowa ku czci Oswalda Balzera. T. 1. Lww, 1925. S. 13.
129 . . 79. . 1. . 227. . 408 .465 ., 471 .473. . : Relacye
nuncyuszw... T. 2. Berlin; Pozna, 1864. S. 456; .. -
7090- . XVII . -
// . , 1968. . 170171.
130 . . 477 .499 .
131 . . 6. . 15641565.
132 . . 79. . 1. . 227. . 506 .512.
133 . . 520 .
134 . . 447 .449 ., 475476, 523 .542 . .: Czoowski A. Op. cit. S. 1719.
135 Relacye nuncyuszw... T. 2. Berlin; Pozna, 1864. S. 456457.
136 . . 79. . 1. . 227. . 542 . -
.: .
1687 . // Mitteilungen des sterreichischen Staatsarchivs. 200 Jahre russisches Aussenministerium.
50. 2003. . 201224.
137 . . 474 .475; 513514 .
138 , .. . 7 1686 .
AGAD. APP. Rps. 163a. T. 13. S. 259265.
139 BCz. Rps. 844. S. 119; . .. . 7 1686 .
AGAD. APP. Rps. 163a. T. 13. S. 243.
 .. . 465

140 . [ 1686 .]. . . Ibid. . 12. S. 57.

141 . .. . 15 1686 . Ibid. . 13. S. 631.
142 . .. . 22 1686 . Ibid. S. 681686;
. 1686 . Ibid. S. 973974. .
1686 . (Ibid. T. 12. S. 786).
143 . .. (). 9 1686 . Ibid.
T. 13. S. 559.
144 . 31 1686 . Ibid. . 12. S. 405406.
145 DP. T. 2. S. 20.
146 . .. . 8 1686 . z Kozmina AGAD. APP. Rps. 163a.
. 13. S. 597598.
147 Kulecki M. Wygnacy ze Wschodu. Egzulanci w Rzeczypospolitej w ostatnich latach
panowania Jana Kazimierza i za panowania Michaa Korybuta Winiowieckiego. Warszawa, 1997.
S. 197198; . . . 26 1686 . . . BCz. Rps. 1376.
S. 598599; . . 28 1686 . Scigola(?) APANW. MW.
Teka 70. K. 47; Maro J. Echa traktatu Grzymutowskiego na sejmach 1688 i 1688/89 r. // Studia z
dziejw nowoytnych. Wrocaw, 1988.
148 , . . 30 1686 . Pa-
kuniew APANW. MW. Teka 70. K. 63.
149 . .. . 29 1686 . . . AGAD. APP. Rps. 163a.
T. 12. S. 671672.
150 .. . . . . [ 1686 .], . . APANW. MW. Teka 70.
K. 64.


XVIIXVIII . -

, , -
.
- ,

. , -
-
.
-

,
,
, .
1680- . -
. -
, -

. -
, -
-
. , ,
-
.

1680- ., -
, , , -
. -

 467

,
, -
-
, .
-
( -
). -

. -
,
-
.
. -
,
, . -
( -
) , -
.
, -
, , ,
. -
: -
.
, -
, , -
-
.
- -
-, -
. -
, XVII . ,
( 16701680- .) -
. - -
, - ,
. -
-
.
III . -
.
, ,
(, , ,
), - , -
, ,
468

. -
-
. -
, ,
( ) -
.
-
16541681 ., , , -
,
. ,

.. -
. 16821685 .
-
( , ) -
.
-
: , -
- XVII .,
16831699 . . -
-

.

-
. ,
, - 1760- .
.

,

.
. -
.
,
, , -
,
. -
, , -
,
. -

.
 469

1686 .,
. -

.

, ,
. ,
, -
. -
. ,
-
- , .
, -
, -

1680- ., -
- . -
, , . -

,
.
XVIII . -
- 1680- . .
, -
80- . XVII . ,
, -
.
, 16821685 . -
- -
, - -
, ,
-
,
, . 1681 . , -
-
, , ,
1704 . . ,
-
- . -

1667 . .
. 1682 ., -
1683 . -
470

. -
1684 .
, . ., ,
.
- -
-
1680- . , .
1685 . -
-
. -
1685 .,
.

, -
. ,
. -
-
. - , -

.
1683 1686 . -

- ,
1667 ., - -
.
-

, .
-
, -
,
16831686 .

..
1686 .
,
. -
-
, .
,
. ,
-
. -
 471

, -
, - -
, -
- .
,
-
, -
( )
1686 .
, -
, , :
,

.
,
.
, .
-
,
- . -
, .. ,
. -

, -
.
. -
,
17 (7) - .

. , -
. . -
. ,
.
. -
.
, , ,
, -
. . -
. , -
.
-
. ,
-
472

. ,
, -
,
.
- -
-
. , -, -
, .
, - , -
( -
); -
.
, ,
, (
), -
.
, .
,
-
. -
.
1686 . , ,
, -
.
1686 . 1687 .
.
,
. -
, -
, , , -
. , , ,
-
,
, . , -
-
.
1686 . -
.
-
. , ,
.
. -
1686 . , , -
 473

- ,
.
, 1667 .,
, . ,
, - ,
.
, -
. -
. 16831699 .,
XVIII ., .

- XVIII ., , -
,
. , ,
, , .

( .. )

-, 286 , -
--, - 117, 119, 145
335 .. 2324, 3839, 259, 295,
422, 460
I, 244 , 346
, 393 . 464
, 259 -, 244
(. ), -, 66
113, 124 , 103104, 200
, - 204, 400
310, 402, 441, 443
, .. 19, 37, 98, 298, 299
185, 193, 196, 288, 289, 363, - .. 14, 36, 40, 299,
400, 402, 403 373
, 7, 15, - .. 14, 36, 225
40, 85, 101, 134, 235, 257, 270, 273, , -
373, 427, 470 235237
, , - .. 295
134 , ,
-, 230 447
, 280, , , -
289292, 448, 452 , 258
, - .. 27
47 -,
, 55, 405, 409, 445, 452
395, 412, 420 , -
.. 295 104
, - .. 299
134135, 137 -, 76
140, 358, 359 (), -
.. 39 , 136, 147
 475

.. 19, 37, 95, 98, 296, 413 , -

, 110, 119, 180, 258
456 .. 143, 144, 145, 148, 295
., , - , -
- 123 235, 263
, ,
30, 52, 53, 95, 102, 105, 439
123135, 138, 146, 161, 256 , , -
, 284285,
268 335, 398
, 394 ,
, , , - , -
163, 208, 302, 307,
171, 235, 237, 238, 249, 308, 317, 413, 418, 432, 460
279, 380, 389 ,
, , 49,
49, 70, 105, 129, 142, 166168, 188, 194, 198, 218, 223, 225,
165, 167, 183, 194, 222 257, 258, 261, 266, 274, 316, 317, 415
, , 295
233, 252 . 462
, . 14, 106
464
, - . 215, 255
165, 456, 465 ,
, 92
201 , ,
, -
274278, 290, 297 151153, 158
, - ,
86, 117, 118, 265 408
, 405, III , -
445 134
.. 24, 3839, 295, 381, 412, IV ,
459 424, 449
.. , ,
.. 143 287
. 40, 299, 373 ,
, - 175, 238, 381
, 279, 280 , 99,
.. 92, 253, 460 143, 165, 170, 174, 177, 190, 219, 220,
223225, 227, 237, 238, 242, 247250,
182 255, 297, 318, 322, 330, 356, 370372,
, 381, 434, 440
214 .. 407, 413, 461
, 233, ,
238 63
476

, - ,
207208 392, 399, 400
, - ,
221 201, 202
.., , ,
144 51, 59,
- , 6162, 69, 96, 258
150, 151, 235 , 108,
.. 93 112, 120, 129, 131, 145
.. 93 ,
, - 130, 133
209, 305 . 1113, 14, 28, 30, 47, 50, 92, 106,
. 151, 154155, 216 135, 147, 159, 178, 237, 238, 244, 253,
, , 338, 368, 374376, 378, 379, 382, 383,
74, 98, 150, 173, 215, 391, 432, 458, 459
438, 446, 464 , -
, , - 110
, , -
150153, 157, 235, 236 47
,
255, ,
386, 410 16, 22, 149, 150, 151, 155,
, 158, 215, 228, 231, 235, 238, 249, 250,
41 252, 263, 264, 276, 277, 354, 422, 424
, , .
71 195
, , 109
43 ,
IV, 220 ,
.. 216, 252254, 411 110, 120, 145
.. 147 ,
, - 110, 120, 145
173, 203 -, 74
.. 294, 295 . 28, 39
, - ,
7677, 85, 112, 186, 277, 196, 274
284, 343, 352, 361, 415 ( --
. 12, 227 ), , -
.. 17, 37 282, 430, 431, 434
, , , , -
163, 1685 . 242
423, 463 , 165,
, , 168, 169, 348
459 , -
, - -
240 232
 477

, 24, 28, 38, 39, 51, 52, 53, 54, 56, 93

7, 10, 11, 12, 14, 16, 31, 36, 94, 97, 100, 101, 120, 128130, 146,
40, 54, 71, 74, 98, 139, 142, 152, 164 159, 162164, 167, 168, 170, 171, 173,
166, 168175, 177, 182, 183, 185, 188 174, 178, 181, 183, 197199, 207213,
190, 193198, 214, 218220, 222225, 217, 218, 227, 247, 255263, 265, 270
227, 237, 238, 246, 248, 254, 255, 259, 280, 282, 283, 286, 288, 292, 294, 295,
272275, 295, 297, 300311, 317322, 297, 298, 305, 310, 313333, 335348,
324326, 328334, 336, 338348, 353 350362, 364, 365, 367369, 371, 372,
358, 360364, 367384, 389, 393, 407, 374376, 378380, 389, 393, 394, 397,
411, 413, 416421, 425, 428, 433, 434, 399, 407, 411, 412, 415420, 430434,
436, 437, 440, 442, 443, 446, 448, 449, 439, 443, 447, 457459, 463, 468, 470,
454, 456, 457, 459, 461, 462, 464, 465, 471
470, 471 , , -
, - , 203, 393, 399,
110, 206 408
. 147 . 17, 37
.. 143, 298 , ,
, - 201
, ,
213 198
, , -
91, 100 97, 128, 159, 163,
(), , 165, 217, 252, 265, 284
49, 156 ,
157, 166, 216, 248, 446, 464 250, 251, 384, 385, 445, 446
(), , , -
, 46, 393, 394
63, 74, 77, 8082, 92, 9899, 109, 127, ( ), ,
129, 164166, 168, 170, 171, 173, 174, 15, 262, 295
179, 184, 192, 204, 217, 218, 241, 258, ,
296 258
, - ,
250 166168, 182, 194
.. 144 .. 147, 148
, , - , -
, .. 283 301
, , ,
, .. - 93, 301, 304, 341
259, 364, 418 , , -, -
, , - 297
201 , , -
, , - -
, - 393
135136, 178, 256, 261, 283, 358 .. 299
, , .. 1921, 22, 23, 24, 3738, 51,
15, 19, 93
478

, , - ,
. , ,
425 447
XIII, 274 , 464
, ,
277 .. 106, 117, 118
.. 26, 27, 39, 226 . 27, 39
() , - ,
231, 252 44, 107,
.. 39 110, 117, 119, 180, 205, 327, 377, 407,
, - 427, 428
166, 218 ,
.. 215, 216, 244, 252254, 422, -
460 156
, - , -
, 456
69, 72 - , -
, 182, 183, 190, 194, 224
270 , -
386, 446, 464
, 432, 462 , 48,
.. 117 78, 85, 113, 141, 156
. 10 , , -
, 446
464 , 166
, , - , ,
, 56, 160, 439
160, 464
, , II, 15
156, 216, 235, 236 .. 144
, - , -
289 227
(-
), - , -
110, 120, 145 , , -
.. 14 59, 61, 62, 6869, 71,
, - 7275, 77, 79, 80, 83, 84, 86, 163, 166
5960, 65 168, 182, 187, 323, 357, 382, 423, 460
, , - ,
49 408
, , -
101, 124, 358 185
, , , -
, 58, 150, 216,
52, 87, 101 237, 248, 265, 274278, 280, 290, 298,
, 344 416
 479

, .. 252
214 , , -
, - 30, 31, 70, 161162,
, 198, 205, 210214, 217, 227, 259, 260,
213 278, 286, 301, 306, 319, 320, 322
, , ,
. , -
182, 381 ,
.. 298, 299 256, 258, 261, 447
, . 399 , -
, 204
460 , ,
, 6869, 97, 298
460
, ,
456, 464 288
, -, 154
, - -, , -
15, 30, 157, 170, 173, 288
219, 220, 236, 304, 332, 388, 409, 411, IV ,
456, 462464 40, 244, 274, 279, 324, 375
, 29 V , 40,
, 11, 101, 103, 104, 105, 121, 124, 125, 128,
28, 30, 123, 142 131, 133, 135, 141, 245, 256, 257, 260,
, , 263, 270, 272, 283, 284, 291, 300, 316,
74, 98, 301, 369, 373, 435, 470
302, 307, 370, 371, 386388, 407, 409, , -
411, 444, 446, 456, 464, 465 392, 393, 401, 407
.. 60, 75, 93, 95, 9799, () , -
295, 296, 382 ,
, - 288
182, 183, 224 , ,
, - 51, 59,
109, 112, 117118, 145 86, 98, 101, 257
, , 201
. , . - , -
118 248
, - .. 17, 37
116118, 418 . 28, 39
, .. 17, 37
445, 464 . 28, 39
, XI, 85, 150,
201, 231 153, 158159, 198, 235, 236, 273, 278
, - 280, 386, 389
, 1606 ,
1607 . 43 167, 283, 357, 363, 382, 416
480

, , ,
116 19, 75, 267, 279,
, 406
, , 137
289292 ,
, - 167, 183, 194, 448
, 108111, ,
115, 117, 119, 144, 145, 181 251, 335, 393
, -
, -
455 314
,
, , 142
250 X, 273
, ,
41 270
, - , -
313 437, 438, 443
, - .. 17, 37, 297
43 . 142
. 92, 240, 460 , -
.. 14 ,
, - 231, 273, 274, 278
252, 390 .. 298
, - .. 23, 38, 147, 220,
390 464
, , -
78, 149 , -
. 15, 16, 36 183, 188, 195
-, 62, 64, 76, , ,
78, 154, 155 398, 402
, 62,
180 ,
I, 152 137, 261, 397, 405, 423
II, 157 , ,
, , - 103
,
154, 155, 232, 391 118
XI, 265272 , , -
() ,
107, 117 93, 213, 214, 227, 319
, ,
63 132133
, 230 ,
, , - 41
. 240, 241, 254 . 1011, 43, 227, 234
 481

, - , -
33, 52 , .. 51
56, 61, 62, 70, 7981, 86, 88, 91, 94, .. 27, 39
95, 9799, 123, 124, 128131, 141, , -
163, 167, 168, 207, 210, 212214, 219, 236, 237,
241, 246, 247, 255, 301, 302, 304305, 249, 291, 292
307, 370, 372, 432, 437, 438 , -
, , , 56, 134, 142
, - , ,
173, 464 75
.. 19, 2122, 23, 3738 ,
, 399, 400
69 , -
, 408
416 ,
, 92 142, 302
.. 217, 295 , -
, 141, 194
, 260, 364, 393 ,
395, 400, 401, 402, 404, 405, 407, 408, 107, 141,
410, 413, 423 155, 156, 182, 224, 229, 238, 287
, , - , ,
120122, -
146, 250, 251, 285, 445 34, 40, 357, 382
.. 2526, 27, 39, 106, 144, .., 40, 382
145, 257, 294, 298, 299, 461 , -
, - 278, 279
I, , . 110
278 , ,
, , - 400
432
.. 148, 216 , ,
,
282, 283, 413 185, 193, 196, 201, 318, 330, 333,
, 334, 336, 340343, 347, 349, 351,
207208 352, 363
, - .. 143, 146, 148, 221, 257, 260,
, 33, 5054, 261, 294, 295, 297, 373, 382
56, 5962, 68, 73, 77, 7981, 8891, . 11
9396, 98100, 123, 124, 127131, . 14
133, 142, 146, 151, 160, 167, 207, 210, .. 13
212, 214, 227, 230, 242, 246, 247, 255, . 28
301, 302, 304311, 367, 370372, 429, . 9
471 . 10
, , -
, .. 93 448
482

I, 137140, 147, 161, 193, 213, 214, 308,

149150, 154, 319, 358360
157158, 211, 216, 227, 231, 234, 244, , 117
249, 250, 267, 273, 275, 278, 279, 386,
424, 441 -, , -
, - . 406
, , -
119120, 238
145 ,
, , -
173 39, 108, 110, 120, 312
, ,
. , - 231
289, 363, 400, 402, 403 , 103
, 394 , 80
, - , 286
- , ,
101 86, 173, 410
, , ,
, 201
420, 460 (), ,
, 287,
394 335
, 173 , 400, 412
11, 227 -, -
, - 335
, - -,
104 400
, 43 .. 35
, - , -
, I 158
46, 47, 109, 117, 122, 159, , 235,
247, 249, 255, 384, 386 241, 242, 433, 439, 454, 455, 463
, . 14
142, , 52,
170, 171, 219, 238, 303 93, 101, 121, 124, 235, 257, 263
, - ,
72 464
, 43 . 2223, 38
XIV, 47, , 136, 147
64, 71, 92, 149, 150, 151, 156, 216, ,
231, 234, 235237, 248, 249, 259, 260, . 284, 285
264, 289292, 322, 326, 422 , -
, 134
, , -
30, 60, 94, 105, 134135, , . 147
 483

, - , -
308, 310, 317 ,
, 244, 47, 62, 157
273 , ,
IV, 287 399, 400, 402, 403,
--, 405
120 (),
, - , -
288 -
, - 419, 420
213 -, 98, 228229,
, - 252, 398
. 445 -,
, 335
101102, 124, 133, 137, 139, 140, -,
256, 260262, 283, 432, 470 390
, .. 106, 144, 145
101, 256, 257, 272, 283, 415 , 35
, ,
, -
415 , -
, 103, 204, 250
335 ,
, 11, 29, 30, 105, 219
231 ,
, 403 101, 124, 135, 138, 140, 256, 257, 262,
, , 263, 283, 432, 470
68, 106 (. -
, ), 101, 135, 136
43, 45, 52, 116, 234, 429, ,
465 , 30, 31, 82
, 88, 97, 99, 138, 224, 258
204, 205 ,
, 135137, 139, 147
203, 226, 341, 385, 427, 429, , -
453 465
. 145 ,
.. 23, 25, 39 456
200 ,
, , - , ,
, 103, 105, 107, 123, 210, 260,
200, 225 312, 313, 393, 395397, 430, 431, 447
() , - , ..
47, 62, 151153, 157, 160, - 128
171, 215, 228, 235, 239, 247, 254, 260, - , ..
291 - 128
484

- , 238, 240242, 247, 253255, 296, 300,

52, 94, 128, 302311, 316, 317, 325, 330331, 341,
207, 226, 438 342, 344, 345, 353, 355, 356, 358362,
, 365, 367, 369373, 377, 379, 381, 383,
, 13, 349, 351, 384, 389, 395, 411413, 416421, 432
352, 363, 391392, 421, 422, 433436, 434, 436443, 445447, 453458, 460,
438, 440, 441, 445, 462 462465, 470, 471
, - , -
408 184, 240, 242, 301, 311,
, , 204 317, 417
, ,
265, 432 55, 301
, 202 ,
, , 55, 240,
, - 464
423 , 87,
.. 18, 37, 143, 144, 259, 124, 261, 358
262, 293295, 299, 382 , , -
, 167, 168, 283
406, 413 , ,
.. 295 , 283
.. 99 , ,
,
, 166168, 180, 182, 184,
464 187, 188, 198, 199, 207, 218, 256, 258,
, 185 261, 315
(. - , 102, 134,
), 143, 162164, 168, 170174, 177, 178,
. , 182, 183, 190, 193, 220, 260, 435, 436
. 242 , , -
(. ), 267, 269
. 91 ,
, 90, 448
100, 361 , -
, .. 464
464 ,
, , 237
.. 464 ,
, , 237, 240, 253
, - -
16, 33, 40, 5257, 5962, 70, 7374, , , , 17,
77, 7982, 8586, 8891, 9395, 97 37, 235, 257, 264
100, 123, 128, 130131, 140, 141, 152, ,
160, 163, 165, 167, 168, 170172, 177, 147
182186, 188190, 193, 194, 196, 198, , ,
199, 207, 214, 219, 220, 222224, 227, 11
 485

, , , -
49, 93 235
, 232 , , -
, 348
157, 169, 199, 209, ,
230, 232, 234, 237, 240, 242246, 278, 208, 213, 226, 227, 420,
280, 291, 293, 308, 353, 373, 381, 429, 460, 461
383385, 387 ,
.. 295 434
, , ,
446 212
, 464 ,
, 50, 139
54, 60, 90, 91, 93, 100, 176, 177, 194, ,
240 139
, , 139
45, 50, 52, 53, 54, 5962, 70 , , -
71, 7374, 7982, 8586, 88, 9091, , -
93, 95, 99, 131, 144, 152, 160, 178, 200, 203, 225
194, 439, 471 (),
, 142 147
, 68, 70, , , -
90, 93, 124, 151, 176 392
, 237, ,
444, 446, 464 86, 166
.. 50, 93 , , -
I , 15, 289, 290
25, 34, 36, 39, 40, 101, 104, 105, 120, () (. -
124, 125, 128, 129, 131, 133, 135, 136, ), 300
138, 139, 141, 147, 245, 256, 259, 261, , 10,
270, 272, 283, 284, 291, 294, 295, 316, 28, 29, 31, 41, 139, 212
358, 369, 373, 388, 432, 435, 470 ,
II, 250 ,
, - 40, 300, 306, 316, 317, 331,
156, 238, 253 342, 370373, 377, 442, 456
, , ,
. 98, 141,
. 427 155, 156, 243, 384, 389, 410, 411, 440,
. 10, 236, 237, 239, 240, 248 441, 464, 465
, ,
. 308 300
, , -
57, 95 438, 441, 446, 464
, (. -
, . ), ,
56, 439 256, 300
486

, ,
270 1681 . 71
, . 13, 14, 106, 138139, 164,
261, 369 218
.. 147 , -
, , 457, 463, 465
, 256,
283, 314, 357 , 313
, , ,
, 31, 153, 303, 345, 355,
106, 122 144, 314 379, 381, 463
, .. ,
258 41
, , ,
269 55, 69, 171,
, - 241, 242, 254
, 57, 59, , .. ,
60, 61, 65, 257, 258, 265267, 269, III 248
270, 272 , .. ,
, , III 248
, .. , -
265 72, 77
, ,
58, 62, 63, 7273, 47, 49, 5758, 62, 64, 66,
74, 7678, 86, 89, 98, 152, 154, 166, 87, 9091, 9293, 9596, 144, 188, 216
169, 234, 253, 284, 296, 298, 324, 325, , -
388 47
, ,
61, 6869, 71, 7275, 77, 79, 80, 83, 28, 29, 241
84, 86 , -
, - 103, 114, 187, 270
182, 183, 222, 465 ,
, 123 ,
, , 68
.. 51 ,
, , 235237, 248
133, 218 , , -
(. ) 107, 146, 434, 443, 451
, .. , ,
. 301 237, 238
, , -
301, 302 103
, - .
, 40, 168, , -
183, 300, 301, 304, 306, 317, 328, 341
343, 370373, 382, 456, 465 345, 351
 487

, , , , ,
53, 56, 8081, 202
252, 283 , -
, 182, 190, 220, 224 258
() , - ,
102, 261 . 312, 316,
. 8, 350, 408
.. 217, 295 , -
, 13, 18, 23, 26, 27, 33, 34,
392, 396 39, 75, 77, 83, 104108, 110111, 116
, , 120, 123, 125, 127, 145, 161, 178, 180,
181, 186, 202206, 208211, 214, 257
193, 363, 447, 454, 455 258, 260, 261, 276, 280284, 289, 290,
, 294, 309, 312314, 317, 329, 331, 338,
159, 216, 272 346, 350, 357, 360, 361, 367, 369, 373,
, 380, 393, 395397, 401408, 419, 425
. 403 432, 434436, 437, 441443, 446, 448
.. 343 451, 453455, 458, 461, 470, 472
, - , -
130 .. , -
, 427
, , 101, ,
113, 120 .. ,
, 178, 429, 461
, , - , , -
, 166168, 205206,
189, 194, 199, 213 422, 460
, .. 23, 38
110, 145 ,
153, 165, 168171, 185, 186, 188, 190,
-, 285 218220, 222224, 238, 242, 253, 254,
, - 273, 296, 297, 307, 432434, 455
405, 445 , ,
, , 48, 61,
202, 208210, 422 9091, 99100, 123, 133, 147, 153,
, 247, 308, 382, 389, 435, 456
203 (. ), -
() , . 91
, - ,
256, 283, 357 ,
- , 308
21 ,
, 300, 306, 307, 310
256, 260, 316, 369 , 29,
, , - 61, 9091, 99, 140, 194, 240243, 307,
106, 213, 319 311
488

, 232, 242, 248, 250, 302, 445, 446, 449,

III 421 455
, . . 16, 17, 36, 94, 97, 99, 105,
103 106, 125, 143145, 147, 256258, 264,
-, - 280, 281, 282, 294299, 412, 461463
445, 446 , -
-, 230, 250, 107, 117, 118, 120
251, 286, 289, 324, 335, 391, 398400, , 230
402, 404, 405, 407 . 145
, , , -
, 257
.. 253 8, 10, 15, 16, 25, 34,
, 36, 38, 39, 101102, 121, 125, 134,
155 140, 143, 159, 197199, 213, 221, 256,
, 257, 261263, 272, 282, 294, 297, 310,
107, 120 313, 314, 317, 319, 344, 345, 352, 358
, 83 360, 363365, 369, 373, 374, 382, 383,
(), 397, 416, 430, 432, 435, 457, 458, 468,
. 108 471
. 13 , -
III, 10 29
, , 136 .. 27, 39, 40, 106, 144,
, 103 226, 373, 382, 411, 412
, - , 287, 335
98 . 27, 39, 430, 461
, .. 35
100, , 244
238 .. 147
, , 213
, 261, .. 147
284, 316, 317, 448 -, 243, 327
(. ) - , 106
, . . , , . 144
.. 301 ,
, - 434
, ,
173, 241, 243, 301, 304, 341, 68
446, 456, 464
.. 252, 298 ,
.. 98, 298 , 235
, , , ,
III 242, 454 284
, 41, 285, 335, 398
234, 248, 436 ,
(), , ,
III 72, 157, 158, 221, 62, 184
 489

, 448 , 40, 52,

, - 69, 75, 91, 93, 98, 101, 108, 113, 121,
, 124, 125, 136, 140, 258, 270, 289, 296,
132, 149, 150, 157, 158, 373, 382
169, 244, 339, 422 , 403405
, .. 50, 93, 98
108, 109, 111, 313 - , -
.. 1718, 25, 37 235, 236
, - .. 148, 295297, 373
, .. 23, 38, 227
434 ,
, - 4344, 46, 71, 77, 233, 250,
163, 260, 270 260, 354356, 381
, - ,
, 129, 261 103
, ,
, ,
5961, 65, 67, 73 250
, 120
, , -, 229230,
261, 264, 287, 398
270 .. 136, 147
, , , -
236 110
, - ,
74, 196, 223, 225 251, 289, 335, 400
, , - ,
284
6869, 7476, 97, 112, , -
136, 179, 298 7, 41, 110, 205, 377, 404, 426,
427, 449, 450
, , -
57, 59, 61, 65, 89, 124, 112, 180, 258, 427
132133, 163, 208209, 257258, 260, . 389
270, 273, 280283, 317, 343, 355, 364, ,
415, 447 124, 256, 261
, , ,
285 .. 102, 130
, , , , -
201 , 87,
, 400 101102, 104, 118, 122, 130, 133, 143,
, , - 293
394, 408, 430 ,
, 256 , 122
.. 1516, 25, 36, 50, 297, 373, ,
380383 71
490

, - , -
240 201, 441
, , ,
29 76
.. 98 .. 383
, - .. 147
168, 183, 190, 464 . 11
.. 93 .. 27, 39, 224, 412, 430, 461
,
135136, 143, 261, 263, 317 ,
.. 299 , 102,
, 256, 283, 343, 364, 432
116118, 418 .. 94, 97
, ,
32, 56, 95, 123, 144, 173, 175, 118
182, 183, 194, 206207, 218, 222224, (), ,
226, 254, 307 127
, - ()
130, 218 , - 127
()
. 147 , - -
, 127
343 , -
, , -
, - 202, 355, 447
, 24, 49, ,
8687, 88, 97, 128, 159160, 163168, 447
186, 187, 217219, 223, 225, 252, 258, , , -
260, 265, 284, 316, 317, 402, 423, 432, 13, 14, 23, 316, 317,
440, 441, 444, 453, 454 402, 415, 423, 424, 432, 434, 435, 440,
, 102 441, 444, 453455
, , ,
11, 28, 29 ,
, , 1660 . 74, 83,
48, 340, 382 221, 258
.. 297 , 118
.. 143144 , 231
, () ,
256, 358 288
, , . 105, 144, 297
256, 283 () ,
, 71 266
, , -
29 456
, ,
419 270
 491

, . 10
158 ,
. 910 62, 7071, 92, 105, 108
, 110, 117, 118, 120, 122, 139, 145, 145,
- 153155, 215, 216, 228, 232234, 237,
248, 260 238, 243, 249, 251254, 338, 384, 385,
, 387, 389, 392, 410, 426, 427, 429, 430,
109111, 115118, 131, 145, 205, 206, 434, 436, 438, 440, 441, 446, 452, 455,
208, 209, 225, 313, 434, 435, 453 461, 464
. . 25, 39 , -
43
. 15, 36 , , -
, , -
- 101, 136
447 . 26, 39
, 218 .. 27, 39, 146, 461
, III , 9, 10,
, 11, 16, 17, 19, 20, 21, 22, 24, 27, 30,
13, 31, 94, 98, 127130, 146, 205, 224, 31, 35, 36, 43, 44, 4550, 54, 5759,
226, 243, 300, 301, 303, 304, 307, 316, 6168, 7072, 7475, 76, 78, 8087,
329, 331, 333, 340341, 363, 368, 370 9091, 9296, 98100, 105114, 116
373, 377, 378, 382384, 411, 413, 417, 118, 120, 122, 124127, 129, 131, 133
433, 434, 438, 440, 447, 455457, 459, 135, 138141, 144148, 150166, 169
461465 171, 173, 174, 176, 177, 179, 182, 188,
190193, 195197, 200210, 213220,
.. 13, 145, 298, 411413, 224246, 248254, 260, 267, 275277,
461, 463 279, 282, 284, 287, 291, 295, 297, 300
, - 308, 311, 313, 315318, 321324, 326
, 330, 332334, 340, 343, 345347, 350
436, 440, 441, 443, 446, 353, 356, 361, 364372, 375, 376, 381,
451, 452 382, 384392, 402, 405411, 416, 421,
. 17, 37 423425, 429, 430, 432, 433, 435437,
, 439447, 449456, 459, 461465, 467
416418 469, 472
, , - , 10, 41, 43,
268 44, 117, 253, 465
, , , 104
,
393 139
, , ,
235, 236 139
-, -
, 93
319 225
492

Alexis Michaelovits, . - Jabonowski Stanisaw, .

August II 40, 218, 253 Jan Kazimierz, .
Jan III Sobieski, . III
Balzer O. 35, 464
Bartoszewicz J. 381 Kamieski A. 91, 92, 97, 215, 216, 252255,
Battaglia O.F. de 39 381, 460
Bentkowski (Btkowski) Stanisaw, . Kamiski A.S. 36
Kluczycki F. 148, 216, 236
Bendza M. 36, 144 Koegarov K. 217
OBrien C.B. 39 Koodziejczyk D. 9697, 216, 220, 221, 224
Bushkovitch P. 147, 294, 295 Konarski K. 92, 95, 97, 215, 216, 236, 252
Konopczyski W. 35, 91, 92, 253
Chodkiewicz 240 Konstantynowicz Augustyn Pohoow, .
Chowaniec Cz. 252, 255, 410, 411
Codello A. 92 Kostanecki, .
Czamaska I. 252, 411 Kotarski H. 92
Czapliski W. 91, 100 Kulecki M. 465
Czoowski A. 35, 464 Kunicki Stefan, .

Darowski A. 35 Ladziski Jzef, .

Deiches E. 215 Laskowski O. 35
Denhoff Jan Kazimierz (Dnhoff Joanni Lelewel J. 35
Casimirio), . Lenkiewicz W. 35
Dworaczek W. 370 Leitsch W. 40
Leopoldus, . I
Eckhof E. 40 Lewitter L.R. 39
Lubomirski Hieronim, .
Fdor III, .

Galiczyn (Galliczyn), .. Maro J. 36, 465

Gniski Jan (Ioanni), . -
. Mkolski Stanisaw, .
Grna R. 253
Grzybowski S. 40
Grzymutowski Krzysztof, . -
Hlebowicz Jerzy Karol, .
Hughes L. 39
Iskrycki Bazyly, .
Jabonowski A. 35, 40, 218
Matwijowski K. 92
Micha Korybut Winiowiecki, .
Mierzwa E.A. 216, 253, 411
Morsztyn (Morstin) Andrzej, .
Naruszewicz A. 40
Nehrebecki Pawe, .
Ogiski Marcjan Aleksander, .
Opaliski Piotr, .
 493

Ossoliscy, . Sapiehowie, .
Serczyk W.A. 36
Pac Krzysztof, . Skrzydyka W. 40, 218
Pacowie, . Sobieski W. 92
Perdenia J. 36, 144, 148, 218, 226, 460 Staszewski J. 253
Peter the Great, . I Stolicki J. 9698
Pierre le Grand, . I Szujski J. 35
Piwarski K. 35, 92, 216, 253, 255 Szwaba M. 93, 100
Poradowski Stanisaw, .
Theiner A. 40, 223, 383
Potoccy, .
Potocki Aleksander Jan, . Wagner M. 92, 9697, 215216, 252254,
410, 461
Przybo A. 93, 216, 218 Wasilewski T. 92
Przyjemski Aleksander, . Wasilewski W. 254
Wimmer J. 215216, 252, 253, 255
Pukianiec L. 216, 252, 253 Waza, .
Puaski F. 92 Wjcik Z. 3536, 9293, 95, 98, 144, 215
217, 220, 224, 226, 227, 252255, 295,
Rachuba A. 94, 99100 372, 374376, 378383, 411, 459, 460,
Radziwiwie, . 463
Rappi, . Woliski J. 216
Reut, . Woowicz 240
Rogalski L. 35
Rozdraewski Ioanni, . Zauski A.Ch. 40, 218, 219, 223
Zamojscy, .
Zawisza Krzysztof,
Sapieha Kazimierz Jan, . -
Zernack K. 40


1. Acta historica res gestas Poloniae illustrantia. T. 6: Akta do dziejw krla Jana III. Sprawy roku
1683, a osobliwie wyprawy wiedeskiej wyjaniajce. Wyd. F. Kluczycki. Krakw, 1883.
2. Diariusz zaboystwa tyraskiego senatorw moskiewskich w stolicy roku 1682 y obraniu dwch
carw Ioanna y Piotra // . ., 1901. . 4.
3. Listy z czasw Jana III i Augusta II, wydane przez G.B.U. i Wadysawa Skrzydyk. Krakw,
1870.
4. Relacje nuncjuszw apostolskich o Polsce od roku 1548 do 1690. T. 2. Berlin; Pozna, 1864.
5. Theiner A. Monuments historiques relatifs aux rgnes dAlexis Michaelovits, Fdor III, et Pierre
le Grand czars de Russie extraits des Archives du Vatican et de Naples. Rome, 1859.
6. Traktaty pokojowe pomidzy Rzeczpospolit a Rosj w XVII wieku.
XVII . Krakw 2002.
7. Volumina Legum. T. 56. Sankt-Petersburg, 1860.
8. Zauski A. Epistolae historicum-familiarium. T. 1. P. 2. Braunsberg, 1711.
9. rda do dziejw polskich. Wydane przez M. Malinowskiego i A. Przezdzieckiego. T. 2. Wilno,
1844.
10. rda dziejowe. T. 1. Warszawa, 1876.
11. , , - .. -
. . 1. , 1891.
12. , . . 5. ., 1853.
13. .. - XVII- . . 23. , 1851,
1855.
14. , .
. 912. ., 18651872.
15. .. 1682 2 1702. ., 1840.
16. . // . 1968. 1.
17. , .. -
. . . 1. ., 1858.
18. .. // . .. . . 1. .,
1890.
19. . . , 1890.
20. . . 6.
., 1862.
 495

21. . . 1. . 12. ., 1830.

22. ,
. . 4. ., 1828.
23. :
,
<> // . . 2.
, 1850.
24. .. . . 1. , 1903.

,
:

1. ().
79. .
1.
208, 213, 214, 217, 218, 219, 220, 221, 223, 224, 227.
: 1680 .: 6, 9; 1681 .: 2, 8; 1682 .: 1, 2, 3, 7, 8, 9, 10,
11, 11, 12; 1683 .: 1, 2, 5, 6, 8, 10; 1684 .: 1, 2; 1685 .: 1, 2.
1686 .: 2, 3, 4, 5, 6, 10, 11, 12, 17; 1687 .: 2.
2.
236, 237, 239, 240.
93. .
1.
10, 11.
: 1685 .: 2.
96. .
1.
111, 112, 116.
123. .
1.
70, 78.
124. .
1.
1682 .: 3, 4, 40, 44; 1686 .: 2, 16, 17, 19, 25, 26, 31, 36, 37.
3.
487, 489 490, 491.
4.
27.
210. .
.
21, 1045.
.
138, 139, 217.
.
1533.
496

389. .
1.
141, 142, 581.

2. ARCHIWUM GWNY AKT DAWNYCH (AGAD).

Archiwum Publiczny Potockich (APP).
Rkopisy 13, 45; 47, t. 12; 48; 162, z. 1; 163a, t. 2, 8, 10, 11, 12, 13; 324.
Archiwum Radziwiw (AR).
Dzia 2. Rkopisy 1697, 1702, 1712, 1724.
Ksigi 25, 31.
Dzia 3. Rkopisy 15, 16.
Dzia 5. Rkopisy 10718, 17574.

Archiwum Zamojskich (AZ).

Rkopisy 3031, 3036, 3037, 3046, 3053.

3. BIBLIOTEKA CZARTORYSKICH W KRAKOWIE (BCZ).

Rkopisy 179, 180, 181 (Teki Naruszewicza); 419; 428; 827; 844; 1376; 1865; 1696; 2106;
2109.
4. BIBLIOTEKA NARODOWA. BIBLIOTEKA ORDYNACJI ZAMOJSKICH (BN. BOZ).
Rkopisy 933, 1176, 1188.
5. ARCHIWUM PAN W WARSZAWIE (APANW). MATERIAY PROFESORA J. WOLI-
SKIEGO (MW).
Teki 68, 69, 70.
6. BIBLIOTEKA OSSOLISKICH WE WROCAWIU (BO).
Rkopisy 248/II; 3001/I (Ti ukasa).
7. BIBLIOTEKA PAN W KRAKOWIE (BPANKR).
Rkopisy 350; 645; 1082; 1855; 8426, 8428, 8435, 8436 (Teki Rzymskie).
8. MUZEUM NARODOWE W KRAKOWIE (MNKR).
Rkopis 169.
9. ARCHIWUM PAN W KRAKOWIE (APANKR).
Rkopis 363.
10. . .. .
. 112.
61.

1. .. XVII
XVIII . // : . ., 1997.
2. .. , 16861699 . // .
. 5. , 1993.
 497

3. .. (1683
1699 .) // , - -
XVII . . 2. ., 2001.
4. .. 1687 1689 . // . . 33.
., 1950.
5. - .. . . 14. ., 1898.
6. .. . ., 1892.
7. ..
16861689 . // . . . 14. ., 1949.
8. .. XVII . //
XVIIXVIII . ., 1966.
9. .. // .
XVIXVII . ., 1989.
10. .. (16761689 .) // . 2003.
4.
11. .. XVII . ,
2001.
12. .. . // . -
. . 1. ., 1997.
13. .. XIV. ., 1991.
14. .. // . 1971. 10.
15. .. XVII . ., 1969.
16. . 16531725 // .
. . 2004. ., 2005.
17. .. - XVII -
XVIII . , 1980.
18. .. - XVIXVIII . // -
.
. ., 1982.
19. .. XVII . // -
. 2. ., 1865.
20. . (16871700) //
( ). Budapest, 1999.
21. .. 1682 . // -
. . 1. ., 1958.
22. .. XVII XVIII . //
. . 18. .; ., 1962.
23. .. - XVII //
. . 8. , 1959.
24. .. 1686 . // . -
. . 2. ., 1951.
25. .. 1686 . . ., 1950.
26. .. 1686 . . ., 1950.
27. .. 1686 . -
// Przemiany w Polsce, Rosji, na Ukrainie, Biaorusi i Litwie (druga poowa XVII
pierwsza poowa XVIII). Wrocaw-Warszawa-Krakw, 1991.
498

28. .. - 1686 . //
. 1987. 3.
29. .. 16831699 . (
) // , -
XVII . . 2. ., 2001.
30. .. . , 1980.
31. .. .
., 1888.
32. .. -
. . ., . . [ ].
33. .. - (-
).
. , 1971.
34. . (16841699) // 300 .
XVII . , 1988.
35. . XVII . ., 1999.
36. .
XVII- . ., 1852.
37. .. 7090-. . 17
// . -
, 1968.
38. .. - XVII ( -
1667 . 1686 .). . ., 1952.
39. .. - XVII ( -
1667 . 1686 .). -
. ., 1952.
40. .., .. 1683 . - // -
- - . ., 1965.
41. .. . ., 1995.
42. .. 1683
// - . . 5. , 2005.
43. .. .. // . 1998. 5.
44. .. .
16821689 . ., 1999.
45. . ,
16831699 . . ., 1958.
46. .. 1682 // -
- . . 5. , 2005.
47. .. 1681 . // . 1917. 2.
48. .. 16831684 . //
- . -. . 2. .,
1928.
49. .. .. , -
XVII . // -
: . [. 1.] ,
1996.
 499

50. .. - XVII .
.. .. 1656
1657 . // : . . . 2. , 1998.
51. ..
// : . ., 1997.
52. .. , , XVIIXIX . // -
. . ., 1995.
53. ..
// - . . 1. , 2000.
54. ..
XVII . // , - -
XVII . . 2. ., 2001.
55. .. XVIXVII . . 2. ., 1946.
56. .. . XVIII .
., 1887.
57. .. . . 67 ., 1991.
58. i .. i i . // -
- . . 1. , 2000.
59. .. . 16861699. , 2004.
60. . i
- ( XVII .) // -
. . 2. , 2003.
61. [ ..] .
XVII . // -
1862 . . 21. ., 1862.
62. ..
1686 . , 1904.
63. .. . . 1. .
., 1858.
64. .. - 16671677 // wiat
pogranicza. Warszawa, 2003.
65. .. (1672
1681 .) // , - -
XVII . . 2. ., 2001.
66. .[.] XVII -
// . . 356. 1904. .
67. .. XVII (1648-1700) //
. . 322. 1899. ; . 325. 1899. .
68. .. - XVII . (
) // . . 105. ., 1980.
69. .. . . 1. -
, 1914.
70. .. - 16811682 -
// . 2003. 2.
71. .. 1682 . // . . 4. .,
1938.
500

72. .. . ., 2000.
73. i .. . 1648
1714 . , 2005.
74. .. // . . 339. 1902.
.
75. .. -
7090- . XVII // -
: : . . 1. , 2000.
76. . . ., 1856.
77. .. . : //
. 2006. 4.
78. Battaglia Otto Forst de. Jan Sobieski krl Polski. Warszawa, 1983.
79. Bendza M. Inkorporacja metropolii kijowskiej do patriarchatu moskiewskiego // Rocznik
Teologiczny. Rok XXVIII. Z. 2. Warszawa, 1986.
80. Bendza M. Tendencje unijne wzgldem cerkwi prawosawnej w Rzeczypospolitej w latach 1674
1686. Warszawa, 1987.
81. OBrien C.B. Russia under Two Tsars. 16821689. The Regency of Sophia Alekseevna. Berkley;
Los Angeles, 1952.
82. Bushkovitch P. Aristocratic Faction and the Opposition to Peter the Great // Forschugen zur
osteuropischen Geschichte. Band 50. Berlin, 1995.
83. Chowaniec Cz. Sobieski wobec tatarszczyzny 168385 // KH. Rocznik XLII. 1928.
84. Chowaniec Cz. Wyprawa Sobieskiego do Modawii w 1686 r. // Przegld Historyczno-
Wojskowy. T. 4. 1931.
85. Chowaniec Cz. Z dziejw polityki Jana III na Bliskim Wschodzie w latach 16831686 // KH.
Rocznik XL. Z. 2. 1926.
86. Codello A. Litwa wobec polityki batyckiej Sobieskiego w latach 16751679 // KH. Rocznik 74.
1967.
87. Czamaska I. Oswobodziciel czy najedca? Polityka Jana III Sobieskiego wobec hospodarstw
Modawii i Wooszczyzny // Roczniki Historyczne. Rocznik LVLVI za lata 19891990.
Warsawa; Pozna, 1990.
88. Czapliski W. Hlebowicz Jerzy Karol // PSB. T. 9. Wrocaw; Warszawa; Krakw, 19601961.
89. Czoowski A. zy krla Jana III. Epizod z przeszoci kamienicy krlewskiej we Lwowie //
Ksiga pamitkowa ku czci Oswalda Balzera. T. 1. Lww, 1925.
90. Darowski A. 30 lat traktatw pokojowych (16561686) // Szkice historyczne. Seria 2. Sankt-
Petersburg, 1895.
91. Deiches Ernest. Koniec Morstina. Studium historyczne z czasw Jana Sobieskiego. Krakw,
1894.
92. Grna R. Antykrlewska propaganda opozycji (od bitwy wiedeskiej do sejmu 1685 r.) // lski
Kwartalnik Historyczny Sobtka. Rocznik LI. 1996.
93. Hughes L. Sophia Regent of Russia. 16571704. New Haven; London, 1990.
94. Jabonowski A. Krzysztof Grzymutowski, wojewoda poznaski. ywot // rda dziejowe. T. 1.
Warszawa, 1876.
95. Kamieski A. Polska a Brandenburgia-Prusy w drugiej poowie XVII wieku. Dzieje polityczne.
Pozna, 2002.
96. Koegarov K. Pocztek wojny polsko-tureckiej a stosunki polsko-rosyjskie w pierwszej poowie
roku 1683 // KH. Rocznik CXII. 2005. 1.
 501

97. Koodziejczyk D. Ejalet Kamieniecki. Podole pod panowaniem tureckim. 16721699. Warszawa,
1994.
98. Konarski K. Polska przed odsiecz wiedesk r. 1683. Warszawa, 1914.
99. Konopczyski W. Polska a Szwecja od pokoju oliwskiego do upadku Rzeczypospolitej. 1660
1795. Warszawa, 1924.
100. Konopczyski W. Dzieje Polski nowoytnej. T. 2. Warszawa, 1986.
101. Konopczyski W. Polska a Turcja. 16831792. Warszawa, 1936.
102. Ktarski H. Jan III Sobieski wobec traktatu Gniskiego z 1678 r. // Rocznik Naukowo-Dydak-
tyczny Wyszej Szkoy Pedagogicznej w Krakowie. Prace historyczne. XII. Z. 109. 1987.
103. Kulecki M. Wygnacy ze Wschodu. Egzulanci w Rzeczypospolitej w ostatnich latach panowania
Jana Kazimierza i za panowania Michaa Korybuta Winiowieckiego. Warszawa, 1997.
104. Laskowski O. Jan III Sobieski. Lww, 1933.
105. Leitsch W. Russo-Polish Confrontation // Russian Imperialism from Ivan the Great to the
Revolution. New Brunswick; New Jersey, 1974.
106. Lewitter L.R. The Russo-Polish Treaty of 1686 and Its Antecedents // The Polish Review. 1964.
34.
107. Maro J. Echa traktatu Grzymutowskiego na sejmach 1688 i 1688/89 r. // Studia z dziejw
nowoytnych. Wrocaw, 1988.
108. Matwijowski K. Czy Sobieski zamierza dokona absolutystycznego zamachu stanu? // Studia z
dziejw epoki Jana III Sobieskiego. Wrocaw, 1984.
109. Matwijowski K. Pierwsze sejmy z czasw Jana III Sobieskiego. Wrocaw, 1976.
110. Matwijowski K. Sejm Grodzieski 16781679. Wrocaw, 1985.
111. Mierzwa E.A. Anglia a Polska w epoce Jana III Sobieskiego. d, 1988.
112. Perdenia J. Rokowania polsko-rosyjskie w Kadzyniu w 1684 r. // Rocznik Naukowo-Dydak-
tyczny Wyszej Szkoy Pedagogicznej w Krakowie. Prace historyczne. IV. Z. 32. 1968.
113. Perdenia J. Szanowisko Rzeczypospolitej szlacheckiej wobec sprawy Ukrainy na przeomie
XVIIXVIII wieku. Wrocaw, 1963.
114. Piwarski K. Denhoff Jan Kazimierz // PSB. T. 5. Krakw, 1937.
115. Piwarski K. Sprawa pruska za Jana III Sobieskiego (16881689) // KH. Rocznik 43. 1929. T. 1.
116. Piwarski K. Midzy Francj a Austri. Z dziejw polityki Jana III Sobieskiego w latach 1687
1690. Krakw, 1933.
117. Piwarski K. Polityka batycka Jana III w latach 16751679 // Ksiga pamitkowa ku czci
Wacawa Sobieskiego. T. 1. Krakw, 1932.
118. Piwarski K. Polska a Francja po roku 1683. Krakw, 1933.
119. Piwarski K. Osabienie znaczenia midzynarodowego Rzeczypospolizej w drugiej poowie XVII
wieku // Roczniki Historyczne. Rocznik XXIII. Pozna, 1957.
120. Przybo A., Woliski J. Gniski Jan // PSB. T. 8. Krakw, 19581960.
121. Pukianiec L. Sobieski a Stolica Apostolska na tle wojny z Turcj (16831684). Wilno, 1937.
122. Rachuba A. Hegemonia Sapiehw na Litwie jako przejaw skrajnej dominacji magnaterii w
yciu kraju // Wadza i presti. Magnateria Rzeczypospolitej w XVIXVIII wieku. Biaystok,
2003.
123. Rachuba A. Ogiski Marcjan // PSB. T. 23. Krakw, 1978.
124. Rachuba A. Sapieha Kazimierz Jan Pawe // PSB. T. 35. Warszawa; Krakw, 1994.
125. Rogalski L. Dzieje Jana III Sobieskiego, krla polskiego, wielkiego ksicia litewskiego. Warsza-
wa, 1847.
126. Szujski J. Dzieje Polski. T. 4. Lww, 1866.
502

127. Szwaba M. Midzy dworem a opozycj. Krzysztof Pac wobec Jana III Sobieskiego w latach
16741684 // Studia i materiay z czasw Jana III Sobieskiego. Wrocaw, 1992.
128. Wagner M. Stanisaw Jabonowski (16341720). Polityk i dowdca. T. 1. Siedlce, 1997.
129. Wagner M. Tatarskie elity wadzy w latach 16841689 // W cieniu szukamy jasnoci chway.
Studia z dziejw panowania Jana III Sobieskiego (16841696). Siedlce, 2002.
130. Wagner M. Wenecja i Polska a wojna turecka w latach 16831685 // W cieniu szukamy jasnoci
chway. Studia z dziejw panowania Jana III Sobieskiego (16841696). Siedlce, 2002.
131. Wasilewski W. Wyprawa bukowiska Stanisawa Jabonowskiego w 1685 roku. Warszawa, 2002.
132. Wimmer J. Lubomirski Hieronim // PSB. T. 18. Krakw, 1973.
133. Wimmer J. Wiede 1683. Dzieje kampanii i bitwy. Warszawa, 1983.
134. Wjcik Z. Midzy traktatem Andruszowskim a wojn tureck. Stosunki polsko-rosyjskie 1667
1672. Warszawa, 1968.
135. Wjcik Z. Midzynarodowe pooenie Rzeczypospolitej // Polska XVII wieku. Pastwo
spoeczestwokultura. Warszawa, 1974.
136. Wjcik Z. Rokowania polsko-rosyjskie o pokj wieczysty w Moskwie w roku 1686 // Z
dziejw polityki i dyplomacji polskiej. Warszawa, 1994.
137. Wjcik Z. Traktat Andruszowski i jego geneza. Warszawa, 1959.
138. Wjcik Z. Dyplomacja polska w okresie wojen drugiej poowy XVII w. (16481699) // Historia
dyplomacji polskiej. T. 2. 15721795. Warszawa, 1982.
139. Wjcik Z. Epilog traktatu Grzymutowskiego w roku 1687 // Trudne stulecia. Studia z dziejw
XVII i XVIII wieku. Warszawa, 1994.
140. Wjcik Z. Jan Sobieski. 16291696. Wyd. 1. Warszawa, 1983. Wyd. 2. Warszawa, 1994.
141. Wjcik Z. Pacowie wobec kandydatury rosyjskiej na tron Polski w latach 16681669 // Przegld
Historyczny. T. LX. Z. 1. 1969.
142. Wjcik Z. Rzeczpospolita wobec Turcji i Rosji 16741679. Studium z dziejw polskiej polityki
zagranicznej. Wrocaw, 1976.
143. Wjcik Z. The Separatists Tendensies in the Grand Duchy of Lithuania in 17th Century // Acta
Poloniae Historica. Vol. 69. 1994.
144. Wjcik Z. Wielkie ksistwo Litewskie wobec Szwecji, Rosji i powsta kozackich w XVII
wieku // Przegld Wschodni. T. 1. Z. 3. 1991.


AGAD Archiwum Gwne Akt Dawnych

APANKr Archiwum PAN w Krakowie
APANW. MW Archiwum PAN w Warszawie. Materiay J. Woliskiego
APP Archiwum Publiczne Potockich
AR Archiwum Radziwiw
BN. BOZ Biblioteka Narodowa. Biblioteka Ordynacji Zamojskich
BO Biblioteka Ossoliskich we Wrocawiu
BPANKr Biblioteka PAN w Krakowie
KH Kwartalnik Historyczny
MNKr Muzeum Narodowe w Krakowie
PSB Polski Sownik Biograficzny
T Teki ukasa
TN Teki Naruszewicza
TRz Teki Rzymskie
VL Volumina Legum. Sankt-Petersburg. T. 5, 6 1860
DP rda do dziejw polskich. Wydane przez M. Malinowskiego
i A. Przezdzieckiego. Wilno. . 2 1844
, . . . 5 1853
, ,
- .. . . . 1 1891

,
. . . 9 1865. . 10 1867. . 11
1869. . 12 1872



. . . 6 1862
. . 1. . . 1, 2 1830


,
. . . 4 1828


16801686

..
- ..
..

www.kniginina.ru
./: (495) 959-21-03

INDRIK Publishers has the exceptional right to sell this book outside Russia
and CIS countries. This book as well as other INDRIK publications may be ordered by
e-mail: nina_dom@mtu-net.ru
or by tel./fax: +7 495 959-21-03

() 95 3800 5

070644, 19 1997 .

701001/16. . .
31,5 . . 800 . 1129

-

121099, , -99, ., . 6