Вы находитесь на странице: 1из 15

Espanha Wikipdia, a enciclopdia livre Pgina 1 de 15

Espanha
Origem: Wikipdia, a enciclopdia livre.

Espanha (em espanhol: Espaa; [espaa] ( ouvir)), tambm conhecido como Reino de Espanha (Reino
Reino de Espaa
de Espaa) ou Reino da Espanha,[nt 1][nt 2] um pas situado na Europa meridional, na Pennsula Ibrica.
Reino de Espanha
Seu territrio principal delimitado a sul e a leste pelo mar Mediterrneo, com exceo a uma pequena
fronteira com o territrio britnico ultramarino de Gibraltar; ao norte pela Frana, Andorra e pelo golfo da
Biscaia e ao noroeste e oeste pelo oceano Atlntico e por Portugal.

O territrio espanhol inclui ainda as ilhas Baleares, no Mediterrneo, as ilhas Canrias, no oceano
Atlntico, prximas da costa Africana e duas cidades autnomas no norte de frica, Ceuta e Melilla, que
fazem fronteira com o Marrocos. Com uma rea de 504 030 km, a Espanha , depois da Frana, o Bandeira Braso de armas
segundo maior pas da Europa Ocidental e da Unio Europeia.
Lema: Plus Ultra (Mais Alm em latim)
Devido sua localizao, o territrio da Espanha foi sujeito a muitas influncias externas, muitas vezes
Hino nacional: Marcha Real (tambm chamado Marcha
simultaneamente, desde os tempos pr-histricos at quando a Espanha se tornou um pas. Por outro lado,
Granadera)
o prprio pas foi uma importante fonte de influncia para outras regies, principalmente durante a Era
0:00 MENU
Moderna, quando se tornou um imprio mundial que deixou como legado mais de 400 milhes de falantes
do espanhol espalhados pelo mundo. Gentlico: Espanhol(a)

A Espanha uma democracia organizada sob a forma de um governo parlamentar sob uma monarquia
constitucional. um pas desenvolvido com o nono PIB nominal mais elevado do mundo e elevado
padro de vida (a Espanha possui o 23. melhor ndice de Desenvolvimento Humano (IDH) do mundo).[3]
um membro das Organizao das Naes Unidas (ONU), da Unio Europeia (UE), da Organizao do
Tratado do Atlntico Norte (OTAN), da Organizao para a Cooperao e Desenvolvimento Econmico
(OCDE) e da Organizao Mundial do Comrcio (OMC).

ndice
1 Etimologia
2 Histria
2.1 Pr-histria e Imprio Romano Localizao da Espanha (em vermelho)

2.2 Reino Visigtico Localizao na Unio Europeia (em branco)

2.3 Ibria muulmana e Reconquista Capital Madrid


2.4 Imprio 40 26N 3 42E

2.5 Domnio napolenico e Guerra Hispano-Americana


2.6 Guerra civil e ditadura Cidade mais populosa Madrid

2.7 Restaurao da democracia Lngua oficial Castelhano (ou


3 Geografia espanhol) [nt 1]
3.1 Clima e meio-ambiente
4 Demografia Com estatuto co-oficial
4.1 Composio tnica regionalmente:
4.2 Imigrao e migrao catalo, valenciano, galego,

4.3 Cidades mais populosas basco e arans.[1]

4.4 Idiomas
4.5 Religio Governo Monarquia constitucional
5 Governo e poltica Democracia
5.1 Relaes internacionais Parlamentarista
5.1.1 Reivindicaes territoriais - Rei Filipe VI
5.2 Foras armadas - Presidente do Governo Mariano Rajoy
6 Subdivises
6.1 Estado das Autonomias Formao

6.2 Movimentos separatistas - Unificao 1469


7 Economia - Soberano nico 1516
7.1 Turismo - Estado absolutista 1715
8 Infraestrutura - Estado liberal 1812
8.1 Educao - Estado democrtico 1977
8.2 Energias renovveis
8.3 Transportes Entrada na UE 1 de Janeiro de 1986
8.4 Sade
9 Cultura
rea

9.1 Literatura
- Total 504 030 km (51.)

9.2 Msica
- gua (%) 1,08

9.3 Artes
Fronteira Portugal, Frana, Andorra,

9.4 Arquitetura
Gibraltar e Marrocos

9.5 Esportes Populao


9.6 Meios de comunicao - Estimativa para 2016 46 524 943 [1] hab. (29.)
9.7 Feriados - Densidade 92,19 hab./km (106.)
10 Notas
11 Referncias PIB (base PPC) Estimativa de 2015

12 Ligaes externas - Total


- Per capita
US$ 1,615 trilho *[2] (13.)
US$ 34 819[2] (29.)

PIB (nominal) Estimativa de 2015


Etimologia - Total US$ 1,2 trilho *[2] (12.)
- Per capita US$ 25 864[2] (27.)

IDH (2015) 0,884 (27.) muito


elevado[3]

https://pt.wikipedia.org/wiki/Espanha 02/10/2017
Espanha Wikipdia, a enciclopdia livre Pgina 2 de 15

O nome Espanha deriva de Hispnia, nome com o qual os romanos designavam geograficamente a Gini (2005) 32[4]
Pennsula Ibrica. O nome Ibria era o que os gregos davam Pennsula embora houvesse outras
designaes dadas pelos povos antigos.[5] O facto do termo Hispnia no ter uma raiz latina resultou na Moeda Euro[2] (EUR)
formulao de diversas teorias sobre a sua origem, algumas controversas. A opo mais consensual seria a Fuso horrio CET[3] (UTC+1)
de que o nome Hispnia provm do fencio i-spn-ea.[6] Os romanos tomaram essa denominao dos
vencidos cartaginenses, interpretando o prefixo i como costa, ilha ou terra, e o sufixo ea com o - Vero (DST) CEST (UTC+2)
significado de regio. O lexema spn foi traduzido como coelhos (na realidade dassies, animais comuns no Clima Mediterrnico e Ocenico
norte da frica). O nome de Espanha, evoluo da designao do Imprio Romano Hispnia era, at ao
sculo XVIII, apenas descritivo da Pennsula Ibrica, no se referindo a um pas ou Estado especfico, mas Org. internacionais ONU, OCDE, UE, OTAN,
sim ao conjunto de todo o territrio ibrico e dos pases que nele se incluam. A Espanha unificada Unio Latina, G-20
durante o Iluminismo, at ento era um conjunto de reinos juridicamente e politicamente independentes (convidado permanente).
governados pela mesma monarquia.[7] At data da unificao a monarquia era formada por um conjunto
Cd. ISO ESP
de reinos associados por herana e unio dinstica ou por conquista. A forma de governo era conhecida
como aeque principaliter, os reinos eram governados cada um de forma independente, como se tivesse Cd. Internet .es
cada reino o seu prprio rei, cada reino mantinha o seu prprio sistema legal, a sua lngua, os seus foros e
os seus privilgios.[8] As Leyes de extranjeria determinavam que o natural de qualquer um dos reinos era Cd. telef. +34
estrangeiro em todos os outros reinos ibricos.[9][10] A constituio de 1812 adota o nome As Espanhas Website governamental www.la-moncloa.es
para a nova nao.[11] A constituio de 1876 adota pela primeira vez o nome Espanha.[12][13] (http://www.la-
moncloa.es/)
Os termos "as Espanhas" e "Espanha" no eram equivalentes, e eram usados com muita preciso.[14] O
termo As Espanhas referia-se a um conjunto de unidades jurdico-polticas, ou seja, referia-se a um
conjunto de reinos independentes, primeiramente apenas aos reinos cristos da Pennsula Ibrica, depois
apenas aos reinos unidos sobre a mesma monarquia. O termo Espanha referia-se a um espao geogrfico e
cultural que englobava diversos reinos independentes. A partir de Carlos V o uso do ttulo Rei das
Espanhas, referia-se parte da Espanha que no inclua Portugal, mas esta designao era apenas uma
forma de designar coletivamente um extenso nmero de reinos, uma abreviao, que no tinha validade
jurdica, para uma longa lista de ttulos reais cuja forma oficial era rei de Castela, de Leo, de Arago, de
Navarra, de Granada, de Toledo, de Valncia, da Galiza, de Maiorca, de Menorca, de Sevilha, etc. (da
mesma forma utilizava-se o ttulo Sua Majestade Lusitana para o rei de Portugal, ou rei Lusitano)[15][16][17]

O uso do da designao de "reis de Espanha" pelos reis Fernando e Isabel foi considerado uma ofensa pelo
rei de Portugal que considerava que o nome designava a Pennsula.[18] A ltima vez que Portugal protestou
oficialmente o uso do termo "coroa de Espanha" ou "monarquia de Espanha" pelo governo de Madrid foi,
supe-se, durante o Tratado de Utrecht em 1714.[19]

Atualmente o nome "Pennsula Hispnica" no aceite pelos portugueses, sendo que a designao usada
a de Pennsula Ibrica.[20]
:[1] ^ Os idiomas co-oficiais so oficiais nas seguintes Comunidades

A partir de 1640, com a Restaurao da Independncia de Portugal, a designao "Rei da Espanha" autnomas: o catalo na Catalunha, ilhas Baleares, o valenciano na
manteve-se, apesar de a unio dinstica j no englobar toda a Pennsula. Comunidade Valenciana, o galego na Galiza, o basco no Pas Basco e
parte de Navarra, o arans na comarca do Vale de Aro (provncia de

Histria Lrida).

[2] ^
Antes da adoo do euro, a moeda era a peseta.
A Histria de Espanha a prpria de uma nao europeia, que compreende o perodo entre a pr-histria [3] ^
Nas ilhas Canrias, o fuso horrio UTC+0.
e a poca atual, passando pela formao e queda do primeiro Imprio espanhol.

Pr-histria e Imprio Romano

Os primeiros humanos modernos chegaram Pennsula Ibrica no territrio da atual Espanha h 35 mil anos. No perodo
histrico o territrio foi invadido e colonizado por celtas, fencios, cartagineses, gregos e cerca de 218 a.C., a maior parte da
Pennsula Ibrica comeou a formar parte do Imprio Romano, sendo o rio Ebro a fronteira entre a Espanha romana e
cartaginesa.[21]

Durante a Segunda Guerra Pnica, uma expanso do Imprio Romano capturou colnias comerciais cartaginesas ao longo da
costa do Mediterrneo, cerca de 210 a 205 a.C. Os romanos levaram quase dois sculos para completar a conquista da Pennsula
Ibrica, apesar de terem o controle de boa parte dela h mais de 600 anos. O domnio romano era unido pela lei, idioma e as
estradas romanas.[22]
Aqueduto de Segvia
As culturas das populaes celtas e ibricas foram gradualmente romanizadas (latinizadas) em diferentes nveis e em diferentes
partes da Hispnia (o nome romano para a Pennsula). Os lderes locais foram admitidos na classe aristocrtica romana.[23] A
Hispnia serviu como um celeiro para o mercado romano e seus portos exportavam ouro, l, azeite e vinho. A produo agrcola aumentou com a introduo de projetos
de irrigao, alguns dos quais permanecem em uso. Os imperadores Trajano e Teodsio I e o filsofo Sneca nasceram na Hispnia. O cristianismo foi introduzido na
provncia no sculo I d.C. e tornou-se popular nas cidades no sculo II[23] O termo "Espanha", as lnguas, a religio e a base das leis atuais da Espanha se originaram a
partir deste perodo.[22]

Reino Visigtico

O enfraquecimento da jurisdio do Imprio Romano do Ocidente em Hispnia comeou em 409, quando os povos germnicos suevos e vndalos, juntamente com os
alanos srmatas, cruzaram o Reno e devastaram a Glia e a Pennsula Ibrica. Os visigodos atacaram a Ibria no mesmo ano. Os suevos estabeleceram um reino no que
hoje a moderna Galiza e o Norte de Portugal. O imprio romano ocidental se desintegrava, mas a sua base social e econmica continuou, ainda que de forma
modificada. Os seus regimes sucessores mantiveram muitas das instituies e das leis do Imprio, incluindo o cristianismo.[carece de fontes?]

Os aliados dos alanos, os vndalos asdingos, estabeleceram um reino na Galcia, ocupando grande parte da regio, mas indo mais ao sul do rio Douro. Os vndalos
silingos ocuparam a regio que ainda tem o seu nome - Vandalsia, a moderna Andaluzia, na Espanha. Os bizantinos estabeleceram um enclave, Espnia, no sul, com a
inteno de reviver o Imprio Romano ao longo da Pennsula Ibrica. Eventualmente, entretanto, Hispnia foi reunida sob o domnio visigtico.[carece de fontes?]

https://pt.wikipedia.org/wiki/Espanha 02/10/2017
Espanha Wikipdia, a enciclopdia livre Pgina 3 de 15

Toledo, a antiga capital do Reino Visigtico.



Ibria muulmana e Reconquista

No sculo VIII, quase toda a Pennsula Ibrica foi conquistada (711718) por exrcitos de mouros muulmanos provenientes
principalmente do Norte de frica. Essas conquistas fizeram parte da expanso do Califado Omada. Apenas uma pequena rea
montanhosa no noroeste da Pennsula conseguiu resistir invaso inicial muulmana.[carece de fontes?]

Sob a lei islmica, os cristos e os judeus receberam o estatuto subordinado de dhimmi. Esse estatuto permitia que cristos e judeus
praticassem suas religies como "povos do livro", mas eles eram obrigados a pagar um imposto especial e eram sujeitos a certas
discriminaes.[24][25] A converso ao islamismo prosseguiu a um ritmo cada vez maior. Acredita-se que os muladi (muulmanos de
origem tnica ibrica) compreendiam a maioria da populao de Al-Andalus at o final do sculo X.[26][27]

A comunidade muulmana na Pennsula Ibrica era diversificada e atormentado por tenses sociais. Os povos berberes do Norte de
frica, que tinham fornecido a maior parte dos exrcitos invasores, entraram em choque com a liderana rabe do Oriente Mdio. Ao
longo do tempo, grandes populaes rabes se estabeleceram, especialmente no vale do rio Guadalquivir, na plancie costeira de
Valncia, no vale do rio Ebro (no final deste perodo) e na regio montanhosa de Granada.[27]

Crdova, a capital do califado, era a maior, mais rica e sofisticada cidade na Europa Ocidental na poca. O comrcio e o intercmbio
La Giralda, a torre do sino da
Catedral de Sevilha cultural no Mediterrneo floresceram. Os muulmanos importaram uma rica tradio intelectual do Oriente Mdio e do Norte da frica.
Estudiosos muulmanos e judeus desempenharam um papel importante na renovao e ampliao da aprendizagem clssica grega na
Europa Ocidental. As culturas romanizados da Pennsula Ibrica interagiram com as culturas muulmanas e judaicas de forma
complexa, dando, regio, uma cultura distinta.[27]

No sculo XI, os territrios muulmanos fragmentaram-se em reinos rivais (as chamadas taifas), permitindo, aos pequenos
Estados cristos, a oportunidade de ampliar enormemente seus territrios.[27]

A chegada das seitas islmicas dominantes dos Almorvidas e Almadas, do Norte da frica, restaurou a unidade na Pennsula
Ibrica muulmana, com uma aplicao mais rigorosa e menos tolerante do isl, provocando uma recuperao das fortunas
muulmanas. Este Estado islmico reunido experimentou mais de um sculo de sucessos que reverteram parcialmente as vitrias
crists.[carece de fontes?]

As contnuas disputas entre muulmanos e cristos tiveram, como consequncia, a Reconquista Crist, comeando no
sculo VIII com a resistncia crist no norte da Espanha e atravs dos sculos seguintes com o avano dos reinos cristos ao sul,
culminando com a conquista de Granada e com a expulso dos ltimos mouros em 1492.

Durante este perodo, os reinos e principados cristos se desenvolveram notavelmente, includos os mais importantes: a Coroa de Batalha da Reconquista nas Cantigas de
Castela e o Reino de Arago. A unio destes dois reinos atravs do casamento em 1469 da rainha Isabel I de Castela com o rei Santa Maria
Fernando II de Arago levou criao do Reino da Espanha.[carece de fontes?]

Imprio

A unificao das coroas de Arago e Castela lanou as bases para a Espanha moderna e para o
Imprio Espanhol.[28] A Espanha era a maior potncia da Europa durante o sculo XVI e a maior
parte do sculo XVI, uma posio reforada pelo comrcio e pela riqueza de suas possesses
coloniais. Ela atingiu o seu apogeu durante os reinados dos dois primeiros habsburgos espanhis -
Carlos I (1516-1556) e Filipe II (1556-1598). Este perodo foi marcado pelas Guerras Italianas,
Revolta dos Comuneiros, Revolta Holandesa, Rebelio das Alpujarras, conflitos com os otomanos, a
Guerra Anglo-Espanhola e as guerras com a Frana.[29]

O Imprio Espanhol se expandiu at incluir grande parte da Amrica, ilhas na regio sia-Pacfico,
reas da Itlia, cidades do Norte de frica, bem como partes do que hoje so parte de Frana,
Alemanha, Blgica, Luxemburgo e Pases Baixos. Foi o primeiro imprio do qual se dizia que "o Sol
Mapa anacrnico da extenso do Imprio Espanhol no mundo em seu nunca se punha".
auge
A chamada "Era dos Descobrimentos" foi marcada por exploraes ousadas por mar e por terra, a
abertura de novas rotas comerciais pelos oceanos, conquistas e os primrdios do colonialismo
europeu. Junto com a chegada dos metais preciosos, especiarias, luxos e novas plantas agrcolas, exploradores espanhis trouxeram o conhecimento do Novo Mundo e
desempenharam um papel de liderana na transformao da compreenso europeia do mundo.[30] O florescimento cultural testemunhado agora referido como o
"Sculo de Ouro Espanhol". A ascenso do humanismo, da Reforma Protestante e de novas descobertas geogrficas levantaram questes abordadas pelo movimento
influente intelectual agora conhecida como a Escola de Salamanca.

Com a morte de Carlos II, a dinastia de Habsburgo se extinguiu, para deixar lugar aos Borbes, aps a Guerra de Sucesso. Como consequncia dessa guerra, a Espanha
perdeu sua preponderncia militar e, aps sucessivas bancarrotas, o pas foi reduzindo paulatinamente seu poder, convertendo-se, no final do sculo XVIII, em uma
potncia menor.

Domnio napolenico e Guerra Hispano-Americana

https://pt.wikipedia.org/wiki/Espanha 02/10/2017
Espanha Wikipdia, a enciclopdia livre Pgina 4 de 15

O sculo XIX foi testemunha de grandes mudanas na Europa, acompanhadas pela Espanha. Na primeira parte desse sculo, a
Espanha sofreu a independncia da maioria de suas colnias no Novo Mundo. O sculo tambm esteve marcado pelas
intervenes estrangeiras e os conflitos internos. Napoleo chegou a colocar seu irmo Jos Bonaparte no governo da Espanha.
Aps a expulso dos franceses, a Espanha entrou em um extenso perodo de instabilidade: se sucederam continuas lutas entre
liberais, republicanos e partidrios do Antigo Regime.[carece de fontes?]

A chegada da Revoluo Industrial nas ltimas dcadas do sculo, levou algo de riqueza a uma classe mdia que se ampliava em
alguns centros principais, porm a Guerra Hispano-Americana, em 1898 levou perda de quase todas as colnias restantes,
restando apenas os territrios na frica.[carece de fontes?]

Apesar de um nvel de vida crescente e uma integrao maior com o resto de Europa, no primeiro tero do sculo XX, seguiu a Trs de Maio de 1808 em Madrid,
pintura de Goya, mostrando os
instabilidade poltica. Espanha permaneceu neutral durante a Primeira Guerra Mundial.[carece de fontes?]
fuzilamentos da resistncia espanhola
durante a Guerra Peninsular
Guerra civil e ditadura

O sculo XX trouxe um pouco de paz; a Espanha desempenhou um papel menor na partilha da frica, colonizando o Sahara Ocidental, Marrocos Espanhol e a Guin
Equatorial. As pesadas perdas sofridas durante a guerra do Rif, no Marrocos, ajudaram a minar a monarquia. Um perodo de governo autoritrio do general Miguel
Primo de Rivera (1923-1931) terminou com o estabelecimento da Segunda Repblica Espanhola. A Repblica ofereceu autonomia poltica ao Pas Basco, Catalunha e
Galiza e deu direito de voto s mulheres.[carece de fontes?]

Ento, em 1936, a Guerra Civil Espanhola (1936-39) iniciou-se. Trs anos mais tarde, as foras nacionalistas, lideradas pelo
general Francisco Franco, saram vitoriosos com o apoio da Alemanha nazista e da Itlia fascista. A Frente Popular governista
foi apoiada pela Unio Sovitica, o Mxico e pelas Brigadas Internacionais, mas no foi apoiada oficialmente pelas potncias
ocidentais, devido poltica britnica, liderada pelos Estados Unidos, de no intervencionismo.[carece de fontes?]

A Guerra Civil tirou a vida de mais de 500.000 pessoas[31] e causou a fuga de cerca de meio milho de cidados espanhis.[32] A
maioria de seus descendentes vivem agora em pases da Amrica Latina, com cerca de 300.000 apenas na Argentina.[33]

O Estado espanhol estabelecido por Francisco Franco aps a Guerra Civil foi nominalmente neutro na Segunda Guerra Mundial,
embora fosse simptico s Potncias do Eixo. O nico partido legal sob o regime ps-guerra civil de Franco era o Falange General Franco discursando em Eibar,
Espaola Tradicionalista y de las JONS, formado em 1937. O partido enfatizava o anti-comunismo, o catolicismo e o 1949
nacionalismo. Dada a oposio Franco de partidos polticos concorrentes, o partido passou a se chamar Movimento Nacional
(Movimiento Nacional) em 1949.[carece de fontes?]

Aps a Segunda Guerra Mundial, a Espanha ficou isolada politicamente e economicamente e foi mantida fora das Naes Unidas. Isso mudou em 1955, durante o
perodo da Guerra Fria, quando o pas se tornou estrategicamente importante para os Estados Unidos para estabelecer sua presena militar na Pennsula Ibrica como
base para qualquer possvel transferncia pela Unio Sovitica para a bacia do Mediterrneo. Na dcada de 1960, a Espanha registrou uma taxa sem precedentes de
crescimento econmico no que ficou conhecido como o milagre espanhol, que retomou a transio, bastante interrompida, para uma economia moderna.[carece de fontes?]

Restaurao da democracia

Com a morte de Franco, em novembro de 1975, Juan Carlos assumiu o cargo de Rei de Espanha e de chefe de Estado, em
conformidade com a lei. Com a aprovao da nova Constituio espanhola de 1978 e a restaurao da democracia, o Estado
descentralizou muito da sua autoridade para as regies com governo local e criou uma organizao interna baseada em
comunidades autnomas.[carece de fontes?]

No Pas Basco, o nacionalismo moderado tem coexistido com um movimento radical nacionalista liderado pela organizao
armada Euskadi Ta Askatasuna (ETA). O grupo foi formado em 1959 durante o governo de Franco, mas continuou a travar a sua
violenta campanha mesmo aps a restaurao da democracia e do retorno de um elevado grau de autonomia regional.[34]

Em 23 de fevereiro de 1981, elementos rebeldes entre as foras de segurana apreenderam Cortes em uma tentativa de impor um
Constituio espanhola de 1978
governo militar apoiado pelos Estados Unidos. O Rei Juan Carlos assumiu o comando pessoal dos militares e, com xito,
ordenou que os golpistas, atravs da televiso nacional, se rendessem.[carece de fontes?]

Em 30 de maio de 1982 a Espanha aderiu Organizao do Tratado do Atlntico Norte (OTAN), aps um referendo. Nesse ano, o Partido Socialista Operrio Espanhol
(PSOE) chegou ao poder, o primeiro governo de esquerda em 43 anos. Em 1986 a Espanha aderiu Comunidade Europeia, que posteriormente tornou-se a Unio
Europeia (UE). O PSOE foi substitudo no governo pelo Partido Popular (PP) em 1996.[carece de fontes?]

Em 1 de janeiro de 2002, a Espanha deixou de usar a peseta como moeda e substituu-a pelo
euro, que compartilha com outros 15 pases da zona euro. O pas experimentou um forte
crescimento econmico, bem acima da mdia da UE, mas as preocupaes divulgadas e
emitidas por muitos comentaristas econmicos no auge do boom dos preos imobilirios e dos
elevados dfices de comrcio exterior de que o pas estava susceptvel a passar por um doloroso
colapso econmico foram confirmadas por uma grave recesso que assola o pas desde 2008.[35]

Em 11 de maro de 2004, uma srie de bombas explodiram em trens de Madrid. Depois de um


julgamento de cinco meses em 2007, concluiu-se que os atentados foram perpetrados por um
Monumento s vtimas dos A Espanha um dos membros da Unio
grupo islmico militante local inspirado pela organizao Al-Qaeda.[36] As exploses mataram
atentados de 11 de maro de 2004 Europeia.
191 pessoas e feriram mais de 1800, e a inteno dos autores do atentado terrorista pode ter sido
em Madrid.
influenciar o resultado da eleio geral espanhola, realizada trs dias depois.[37]

Embora as suspeitas iniciais tenham se focado no grupo basco ETA, logo surgiram evidncias indicando um possvel envolvimento de grupos extremistas islmicos.
Devido proximidade da eleio, a questo da responsabilidade rapidamente se tornou uma controvrsia poltica, com os principais partidos concorrentes, PP e PSOE,
trocando de acusaes sobre a manipulao do resultado.[38] Em 14 de maro de eleies, o PSOE, liderado por Jos Luis Rodrguez Zapatero, obteve uma pluralidade
suficiente para formar um novo gabinete, portanto, suceder a administrao anterior do PP.[39]

Nas eleies de 20 de novembro de 2011 o partido liderado por Mariano Rajoy obteve mais de 10 800 000 votos e elegeu 186 deputados, conquistando a maioria
absoluta e o melhor resultado de sempre do Partido Popular, que voltou ao poder.[40]

Geografia

https://pt.wikipedia.org/wiki/Espanha 02/10/2017
Espanha Wikipdia, a enciclopdia livre Pgina 5 de 15

Situada na Europa Ocidental, a Espanha ocupa a maior parte da Pennsula Ibrica e, fora dela, dois arquiplagos principais (ilhas
Canrias no oceano Atlntico e as ilhas Baleares no mar Mediterrneo), duas cidades (Ceuta e Melilla, no Norte da frica), a
ilha de Alboro e uma srie de ilha e ilhotas que se encontram frente s costas peninsulares, como as ilhas Columbretes.
Ademais, consta de possesses menores continentais, como as ilhas Chafarinas, o ilhote de Vlez de la Gomera e o ilhote de
Alhucemas, todas elas frente costa africana.

Em extenso territorial, o quarto maior pas da Europa, atrs apenas da Rssia (que o maior pas do mundo, tendo em conta
apenas a parte europeia), Ucrnia e Frana, e o segundo maior da Unio Europeia, atrs apenas da Frana.

Os limites fsicos da Espanha so os seguintes: Portugal e o oceano Atlntico a oeste; o mar Mediterrneo a leste, o Estreito de
Gibraltar, mar Mediterrneo e oceano Atlntico a sul; os Pirenus a nordeste e o golfo da Biscaia e o mar Cantbrico a norte.
Mapa topogrfico da Espanha
Clima e meio-ambiente

A Espanha tem um clima variado ao longo do seu territrio. Predomina o tipo mediterrnico em quase toda a
sua geografia. As costas mediterrnicas do sul e o vale do Rio Guadalquivir tm um clima denominado
mediterrnico costeiro: temperaturas e precipitaes suaves quase todo o ano, exceto no vero.[carece de fontes?]

medida que se avana para o interior, o clima mais extremo, passando o clima a ser do tipo clima
mediterrnico continental, predominante em quase toda a Pennsula: temperaturas altas no vero, baixas no
inverno e precipitaes irregulares (dependendo da posio geogrfica).[carece de fontes?]
Panorama do Parque Nacional Picos da Europa
Desde 1996 o ndice de emisses de CO2 subiu notavelmente na Espanha, descumprindo os objetivos do
Protocolo de Quioto sobre emisses geradoras do efeito estufa e contribuintes da mudana climtica. Ban Ki-
moon, secretrio geral da ONU, pediu Espanha uma liderana mais ativa na luta contra a mudana climtica.[41]

A Espanha um pas especialmente afetado pelo fenmeno da seca: durante o perodo 1880-2000, mais da metade dos anos foram classificados como secos ou muito
secos. Sete anos da dcada dos 80 e cinco da dcada de 90 foram considerados secos ou muito secos. A mudana climtica prev para a Espanha gravssimos problemas
meio ambientais, agravando as caractersticas mais extremas.[42]

Segundo Al Gore, a Espanha o pas europeu mais vulnervel ao efeito estufa.[43]

Vista da cidade de San Sebastin, em Guipscoa.



Demografia
Em 2012, a populao de Espanha oficialmente alcanou os 47 milhes de pessoas, conforme registrado pelo Padrn municipal.
[44]
A densidade populacional do pas, em 91 hab./km, menor do que a da maioria dos pases da Europa Ocidental e sua
distribuio atravs do pas bastante desigual. Com exceo da regio do entorno da capital, Madrid, as reas mais povoadas
ficam em torno da costa. A populao da Espanha mais que dobrou desde 1900, quando se situava em 18,6 milhes,
principalmente devido ao espetacular crescimento demogrfico vivido pelo pas na dcada de 1960 e incio de 1970.[45]

Composio tnica
Distribuio geogrfica da populao
Os espanhis nativos compem 88% da populao total da Espanha. Depois da taxa de natalidade ter cado na dcada de 1980, a espanhola em 2008
taxa de crescimento populacional da Espanha diminuiu, mas a populao novamente cresceu baseada inicialmente no regresso
de muitos espanhis que emigraram para outros pases europeus durante os anos 1970 e, mais recentemente, alimentada por um
grande nmero de imigrantes que constituem 12% da populao. Os imigrantes so originrios principalmente na Amrica Latina (39%), Norte da frica (16%), Europa
Oriental (15%) e frica subsaariana (4%).[46] Em 2005, a Espanha instituiu um programa de anistia de trs meses atravs do qual foi concedida residncia legal
imigrantes ilegais.

Em 2008, o pas concedeu a cidadania a 84 170 pessoas, principalmente para pessoas vindas do Equador, Colmbia e Marrocos.
[47]
Uma parte considervel dos residentes estrangeiros na Espanha tambm vm de outros pases da Europa Ocidental e Central.
Estes so em sua maioria britnicos, franceses, alemes, holandeses e noruegueses. Eles residem principalmente na costa do
Mediterrneo e nas ilhas Baleares, onde muitos escolhem para viver sua aposentadoria.

Populaes substanciais descendentes de colonos espanhis e imigrantes existem em outras partes do mundo, com destaque para
a Amrica Latina. Comeando no final do sculo XV, um grande nmero de colonos ibricos estabeleceram-se no que se tornou
a Amrica Latina e no momento a maior parte dos latino-americanos brancos (que representam cerca de um tero da populao
da Amrica Latina) so de origem espanhola ou portuguesa. No sculo XVI, estima-se que 240 000 espanhis emigraram,
Distribuio de estrangeiros no
principalmente para Peru e Mxico.[48] A eles se juntaram 450.000 que emigraram no sculo seguinte.[49] Entre 1846 e 1932 territrio espanhol.
estima-se que cerca de 5 milhes de espanhis emigraram para a Amrica, especialmente para Argentina, Brasil[50] e Cuba.[51]
Cerca de dois milhes de espanhis migraram para outros pases da Europa Ocidental entre 1960 e 1975. Durante o mesmo
perodo, cerca de 300 000 foram para a Amrica Latina.[52]

https://pt.wikipedia.org/wiki/Espanha 02/10/2017
Espanha Wikipdia, a enciclopdia livre Pgina 6 de 15

A Espanha o pas mais tolerante em relao homossexualidade em todo o mundo. Apenas 6% dos espanhis dizem que a homossexualidade "moralmente
inaceitvel", ao passo que 55% a consideram "moralmente aceitvel" e 38% dizem que a homossexualidade "no uma questo moral".[53] Desde 2004 o casamento
entre pessoas do mesmo sexo na Espanha legal.[54]

Imigrao e migrao

Os movimentos migratrios, tanto internos quanto externos, foram determinantes na composio demogrfica moderna da
Espanha. Entre o final do sculo XIX e incio do sculo XX, houve uma significativa corrente imigratria da Espanha para
pases ibero-americanos. Entre os principais destinos estavam Cuba, Argentina e Brasil.[51] A densidade populacional da
Espanha menor que a da maioria dos pases europeus. As populaes rurais esto se movendo para as cidades. Nos ltimos
anos a Espanha apresenta uma considervel diminuio na taxa de imigrao neta, deixando de possuir a maior taxa de
imigrao de Europa (em 2005 de 1,5% anual somente superado na UE pelo Chipre)[55] atualmente sua taxa de imigrao neta
Principais pases de origem de
imigrantes que vivem na Espanha. chega a 0,99%, ocupando a 15 posio na Unio Europeia.[56] alm disso, o 9 pas com maior porcentagem de imigrantes
dentro da UE, abaixo de pases como Luxemburgo, Irlanda, ustria e Alemanha.[57]

Em 2005 a Espanha recebeu 38,6% da migrao para a Unio Europeia, principalmente de cidados de origem latino-americana, de outros pases da Europa Ocidental,
da Europa Oriental e do Magrebe. A populao estrangeira na Espanha em 2007 cifrava-se em 4 144 166, um incremento de 11,1% em reao ao ano anterior. Este
valor representa 9,3% dos 44 708 964 habitantes na Espanha.[58] A comunidade marroquina, com 563 mil residentes, a mais numerosa, seguindo-se os equatorianos
(461 mil), romenos (407 mil) e britnicos (274 mil).

Cidades mais populosas

Idiomas

A Espanha abertamente um pas multilingue.[59] O idioma oficial e o mais falado no conjunto da Espanha, por 98,9% da
populao, o castelhano, lngua materna de 89% dos espanhis,[60][61] que pode receber a denominao alternativa de espanhol.
[62][63]
A estimativa do seu nmero de falantes em todo o mundo vai desde os 450[64] aos 500 milhes[65][66][67] de pessoas, sendo
a segunda lngua materna mais falada depois do Chins.[68][69][70] H previses que se torne a segunda lngua de comunicao
internacional depois do ingls no futuro, e, aps este, a segunda lngua mais estudada.[71]

A Constituio Espanhola reconhece a riqueza lingustica de Espanha como patrimnio cultural sujeito a especial respeito e
proteo, e declara que o "resto de lnguas espanholas" so oficiais nas comunidades autnomas segundo os seus estatutos de
autonomia, apesar de ser apenas um dever e obrigao o conhecimento do castelhano.[72]

Catalo (entre 9% e 17% da populao), oficial na Catalunha, Ilhas Baleares e Pas Valenciano, onde recebe a designao
de valenciano.[73] tambm falado na chamada Faixa Poente[74] e na comarca do Carxe, na Regio de Mrcia.[75]
Galego (entre 5% e 7% da populao), oficial na Galiza. falado tambm nas terras do Eu-Nvia, nas Astrias; [76][77]
na
[79]
comarca do Bierzo, em Leo e na comarca das Portelas, em Samora;[78][78][75]
Basco (1% da populao), oficial no Pas Basco e tero norte de Navarra;[80] Sede do Instituto Cervantes em Madrid.

Asturo-leons, falado no Principado das Astrias, Leo, Samora e cujo domnio se estende at Portugal (Miranda do
Douro);[78][81]
Aragons, nas comarcas do Alto Arago e vales pirenaicos;[74]
Occitano, na forma de um subdialeto do gasco (arans), que oficial no Vale de Aro;[82]
Portugus, falado no Vale de Xlima, Terras de Alcntara, Campo de Olivena e Alamedilha;[79][83]
Tarifit (em Melilha);[84]
rabe (em Ceuta e Melilha).

A Espanha ratificou em 9 de abril de 2001 a Carta Europeia das Lnguas Regionais ou Minoritrias.[85] do Conselho Europeu.[86]

Sistemas lingusticos presentes em Espanha, de ocidente a oriente

Galego-portugus Asturo-leons Castelhano Basco Aragons Occitano arans

Catalo

Religio

O artigo 16.3 da Constituio Espanhola vigente define o pas como um Estado sem confisso: Nenhuma
confisso ter carter estatal. Porm, garantida a liberdade religiosa e de culto dos indivduos e assegurada Religio na Espanha
uma relao de cooperao entre os poderes pblicos e todas as confisses religiosas. Catolicismo romano 68,4%
Sem religio 15,9%
De acordo com um estudo de 2015, cerca de 68% dos espanhis classificaram-se como catlicos romanos, 3,8% Atesmo 9,5%
como aderentes de outras religies (incluindo islamismo, protestantismo, budismo etc.), e cerca de 25% como ateus Sem resposta 2,4%
Outros 3,8%
ou no religiosos.[87]

https://pt.wikipedia.org/wiki/Espanha 02/10/2017
Espanha Wikipdia, a enciclopdia livre Pgina 7 de 15

De acordo com pesquisa de 2010 do Eurobarometer, 59% da populao espanhola Fonte: Pesquisa nacional de 2015[87]
acredita na existncia de algum deus. 20% dos espanhis acreditam na existncia
de algum tipo de esprito ou fora vital, ao passo que 19% no acredita que exista
qualquer tipo de esprito, deus, ou fora vital.[88]

A maioria dos espanhis no frequentam templos religiosos regularmente. O estudo apontou que, dos espanhis que se dizem religiosos,
61% raramente frequenta a missa, 14% frequenta a missa algumas vezes ao ano, 10% algumas vezes ao ms e 14% todos os domingos
ou vrias vezes na semana. Embora uma maioria dos espanhis seja catlica, a maior parte, especialmente os jovens, ignora as doutrinas
morais conservadoras em assuntos como sexo antes do casamento, orientao sexual e mtodos contraceptivos.[89][90][91][92]

A segunda religio em nmero de membros a muulmana. Calcula-se que h cerca de 800 000 fiis, vindos fundamentalmente das
Catedral de Santiago de recentes ondas de imigrao. H tambm um nmero crescente de igrejas protestantes, que somam cerca de 400 000 fiis (a estatstica
Compostela, fim dos prpria dos protestantes em Espanha indica 1 200 000, dos quais 400 000 so espanhis e o resto so estrangeiros que residem na
Caminhos de Santiago
Espanha durante pelo menos seis meses ao ano),.[93] Em terceiro lugar vm as Testemunhas de Jeov com 103 784 fiis e logo aps, com
cerca de 20 000 fiis, o mormonismo. A comunidade judia na Espanha no supera os 15 000 fiis.

Governo e poltica
A Espanha uma monarquia parlamentarista, com um monarca hereditrio que exerce como Chefe de Estado o Rei da
Espanha, e um parlamento bi-cameral, as Cortes Generales.[94]

O poder executivo formado por um Conselho de Ministros presidido pelo Presidente do Governo, que exerce como Chefe de
Governo, e o poder judicial est formado pelo conjunto de Juizados e Tribunais, integrado por Juzes e Magistrados, que tm a
potestade de administrar justia em nome do Rei. O poder legislativo se estabelece nas Cortes Gerais, que o rgo supremo de
representao do povo espanhol. As Cortes Gerais so compostas de uma cmara baixa, o Congresso dos Deputados, e uma
cmara alta, o Senado.[94] Palcio Real em Madrid.

O Congresso dos Deputados formado por 350 membros eleitos por votao popular, em listas fechadas e atravs de
representao proporcional mediante circunscries provinciais, para servir em legislaturas de quatro anos. O sistema no
absolutamente proporcional, j que existe um nmero mnimo de cadeiras por circunscrio (3) e se usa um sistema proporcional
levemente corrigido para favorecer as listas majoritrias (o Sistema d'Hondt).[95]

O Senado possui 259 membros, dos quais 208 so eleitos diretamente mediante voto popular, por circunscries provinciais, em
cada uma das quais se elegem 4 senadores, seguindo um sistema majoritrio (3 para a lista majoritria, 1 para a seguinte), exceto
nas ilhas Baleares e nas ilhas Canrias, onde cada circunscrio uma ilha. Os outros 51 so designados pelos rgos regionais
para servir, tambm, por perodos de quatro anos.[96]
Palcio da Moncloa, residncia oficial
No dia 2 de junho de 2014, o rei Juan Carlos I renunciou a favor do seu filho, Felipe de Bourbon, foi a primeira vez em mais de do Presidentes do Governo da Espanha.
50 anos que um rei abdica do trono na Espanha.[97]

Governo da Espanha

Cmara dos Deputados. Senado. Tribunal Supremo da Espanha.

Relaes internacionais

Aps o retorno da democracia aps a morte de Francisco Franco em 1975, as prioridades da poltica externa da Espanha foram
sair do isolamento diplomtico, entrar na Comunidade Europeia e definir relaes de segurana com o mundo ocidental. Como
membro da OTAN desde 1982, a Espanha se estabeleceu como participante nas atividades multilaterais de segurana
internacional. A adeso da Espanha Unio Europeia representa uma parte importante da sua poltica externa, visto que o pas
prefere coordenar seus esforos com seus parceiros da UE atravs dos mecanismos de cooperao poltica europeia. A Espanha
manteve suas relaes especiais com a Amrica hispnica e as Filipinas. Sua poltica enfatiza o conceito de uma comunidade
ibero-americana, essencialmente a renovao do conceito historicamente liberal de "Hispanismo", que busca ligar a Pennsula Misses diplomticas da Espanha
Ibrica com a Amrica hispnica atravs de idioma, comrcio, histria e cultura.

Reivindicaes territoriais

A Espanha reivindica Gibraltar, um territrio britnico ultramarino de 6 quilmetros quadrados, na parte mais meridional da
Pennsula Ibrica. Ento uma cidade espanhola, foi conquistado por uma fora anglo-holandesa em 1704 durante a Guerra da
Sucesso Espanhola em nome do Arquiduque Carlos, pretendente do trono espanhol. A situao jurdica relativa a Gibraltar foi
resolvida em 1713 pelo Tratado de Utrecht, no qual a Espanha cedeu o territrio perpetuamente Coroa britnica,[98] afirmando
que, se os britnicos abandonassem o local, ele seria oferecido Espanha em primeiro lugar. Desde a dcada de 1940, a Espanha
pediu o retorno de Gibraltar. A esmagadora maioria dos gibraltnicos se ope fortemente a isso, assim como rejeitam qualquer
proposta de soberania compartilhada.[99] As resolues da ONU apelam ao Reino Unido e Espanha para chegarem a um acordo
sobre o estatuto de Gibraltar.[100][101]
Fronteira Espanha-Reino Unido em
Outra reivindicao da Espanha sobre as Ilhas Selvagens, uma reivindicao no reconhecida por Portugal. A Espanha afirma Gibraltar, territrio britnico
que so rochas e no ilhas, alegando que no h guas territoriais portuguesas em torno das ilhas em disputa. Em 5 de julho de ultramarino reivindicado pela Espanha.
2013, a Espanha enviou uma carta ONU que expressava esses pontos de vista.[102][103]

Foras armadas

As foras armadas da Espanha so conhecidas como as Foras Armadas Espanholas (em espanhol: Fuerzas Armadas Espaolas). Seu comandante-em-chefe o rei da
Espanha, Felipe VI.[104]

As Foras Armadas espanholas esto divididas em trs ramos:[105]

https://pt.wikipedia.org/wiki/Espanha 02/10/2017
Espanha Wikipdia, a enciclopdia livre Pgina 8 de 15

Exrcito (Ejrcito de Tierra)


Marinha (Armada)
Fora Area (Ejrcito del Aire)
Subdivises
Desde a Constituio de 1978 que a Espanha est dividida em
Astrias Pas
17 comunidades autnomas e as duas cidades autnomas de Cantbria Basco Frana
Galiza
Ceuta e Melilla, gozando estas de estatuto intermedirio entre o Navarra Andorra

municpio e a Comunidade. Das 17 comunidades autnomas, F-18 da Fora Area


Castela Catalunha
quatro delas (Galiza, Pas Basco, Andaluzia e Catalunha) e Leo La Rioja
Arago
possuem condio de "Nacionalidades Histricas" reconhecidas
na Constituio, juntamente com um "Estatuto de autonomia", o
Madrid
que reverte num maior poder e capacidade de deciso e
soberania com respeito s outras comunidades.[106]
Castilla Comunidade
Estremadura La Mancha Valenciana Baleares
As comunidades dividem-se ainda em cinquenta provncias. Portugal

Lista das comunidades e cidades autnomas: Mrcia


Andaluzia
Mar Mediterrneo

Catalunha (capital:
Andaluzia (Andaluca) Barcelona) Oceano

Ceuta (cidade
Gibraltar (R.U) Canrias
Atlntico
(capital: Sevilha)
Arago (Aragn)
Ceuta
autnoma)
Estremadura (capital:
Melilla
(capital: Saragoa) Espanha Comunidades autnomas Oceano

Principado das Astrias Mrida)


Atlntico

(capital: Oviedo) Galiza (capital:


Ilhas Baleares (capital: Santiago de
Palma de Maiorca) Compostela)
Pas Basco (capital: Comunidade de Madrid
Vitria-Gasteiz) (capital: Madrid)
Ilhas Canrias (capitais Melilha (cidade
das provncias): autnoma)
(Las Palmas de Gran Regio de Mrcia
Canaria e Santa Cruz de (capital: Mrcia)
Tenerife) Comunidade Foral de
Cantbria (capital: Navarra (capital:
Santander) Pamplona)
Castela-La Mancha La Rioja (capital:
(capital: Toledo) Logronho)
Castela e Leo (capital: Comunidade
Valladolid) Valenciana (capital:
Valncia)

Estado das Autonomias

A Espanha na atualidade o que se denomina um "Estado de Autonomias", um pas formalmente unitrio, mas que funciona
como uma federao descentralizada de comunidades autnomas, cada uma delas com diferentes nveis de autonomia. As
diferenas dentro deste sistema so provocadas pelo processo de transferncia de responsabilidades do governo central para as
regies foi pensado em um princpio como um processo, que garantisse um maior grau de autonomia somente quelas
comunidades que buscavam um tipo de relao mais federalista com o resto da Espanha (as chamadas comunidades autnomas
de regime especial: Andaluzia, Catalunha, Galiza, Navarra e Pas Basco). Por outro lado, o resto de comunidades autnomas
(comunidades autnomas de regime comum) teria uma menor autonomia. Porm, estava previsto que ao longo dos anos, estas
comunidades fossem adquirindo gradativamente maior autonomia.[106]
Edifcio sede do governo da
Hoje em dia, a Espanha est considerada como um dos pases europeus mais descentralizados, pois todos os seus diferentes
Generalidade da Catalunha
territrios administram de forma local seus sistemas de sade e educativos, assim como alguns aspetos do oramento pblico;
alguns deles, como o Pas Basco e Navarra, administram seu oramento sem praticamente contar, excetuado em alguns aspetos,
com a superviso do governo central espanhol. Catalunha, Navarra e o Pas Basco possuem suas prprias polcias totalmente operativas e completamente autnomas.
Excetuando Navarra (cuja polcia se chama Polica Foral de Navarra), tanto a polcia da Catalunha (Mossos d'Esquadra) como a polcia do Pas Basco (Ertzaintza)
substituem as funes da Polcia Nacional da Espanha em seus respetivos territrios. Navarra ainda est em processo de transferncia de funes.[106]

Movimentos separatistas

Existem na Espanha diversos movimentos polticos de posio separatista, ligados a nacionalismos perifricos, como o
nacionalismo basco, o nacionalismo galego, o nacionalismo catalo,[107] que reclamam a independncia da Espanha dos
territrios em que so ativos. Estes movimentos acontecem na Catalunha, Galiza, Navarra e no Pas Basco, onde existem
partidos explicitamente separatistas como a "Unio do Povo Galego" (UPG), "Esquerda Republicana da Catalunha", "Aralar", o
"Eusko Alkartasuna", assim como os seguidores da chamada "esquerda abertzale" que no se desvinculam do ETA (sua ltima
denominao formal Batasuna, partido ilegalizado em Espanha, mas legal em Frana). Por outro lado, partidos como o "Bloco
Nacionalista Galego" (BNG), "Partido Nacionalista Basco" (PNV) e "Convergncia i Uni" (CiU) oscilam entre posturas
autonomistas e abertamente separatistas.[108]
Membros do ETA.

Economia
A economia mista capitalista da Espanha a dcima segunda maior economia do mundo em PIB (PPC), a nona maior por PIB nominal e a quinta maior na Unio
Europeia, bem como a quarta maior da Zona Euro. O pas tambm o terceiro maior investidor do mundo.[109]

https://pt.wikipedia.org/wiki/Espanha 02/10/2017
Espanha Wikipdia, a enciclopdia livre Pgina 9 de 15

O governo de centro-direita do ex-primeiro-ministro Jos Mara Aznar teve sucesso para ser admitido no grupo de pases que
lanaram o euro em 1999. A taxa de desemprego situava-se em 7,6% em outubro de 2006, uma taxa que comparavelmente
favorvel a de muitos outros pases europeus e especialmente com o incio dos anos 1990 quando se situava em mais de 20%. Os
pontos fracos perenes da economia espanhola incluem alta inflao,[110] uma grande economia informal[111] e um sistema
educativo que os relatrios da OCDE classificam entre os piores entre os pases desenvolvidos, em conjunto com os Estados
Unidos e o Reino Unido.[112]

No entanto, a bolha imobiliria que comeou a se formar a partir de 1997, alimentada por taxas de juros historicamente baixas e
uma onda imensa de imigrao, implodiu em 2008 e levou a economia a um rpido enfraquecimento e a um aumento do
Centro empresarial Cuatro Torres, em desemprego. At o final de maio de 2009, o desemprego atingiu 18,7% (37% para os jovens).[113][114]
Madrid
Antes da atual crise, a economia espanhola era creditada por ter evitado uma taxa de crescimento virtual zero como alguns de
seus maiores parceiros na Unio Europeia apresentaram.[115] Na verdade, a economia do pas criou mais de metade de todos os
novos postos de trabalho na Unio Europeia durante cinco anos at 2005, um processo que est sendo rapidamente revertido.[116]
A economia espanhola, at h pouco tempo, era considerada uma das mais dinmicos da Unio Europeia, atraindo uma
quantidade significativa de investimentos estrangeiros.[117]

O crescimento econmico mais recente foi grandemente beneficiado pelo boom imobilirio mundial, com o setor de construo
civil representando surpreendentes 16% do PIB do pas e 12% dos empregos no seu ltimo ano.[118]

Segundo clculos do jornal alemo Die Welt, a Espanha estava a caminho de ultrapassar pases como a Alemanha em renda per
Centro financeiro de Barcelona, na
capita at 2011.[119] No entanto, o PIB per capita da Espanha ainda era inferior mdia da Unio Europeia, que era de US$
Catalunha
29.875 dlares em 2010, tornando-se o segundo mais baixo da Europa Ocidental, depois do de Portugal.[120] O lado negativo do
agora extinto boom imobilirio tambm um correspondente aumento nos nveis de endividamento pessoal: o nvel mdio de
endividamento das famlias triplicou em menos de uma dcada. Isto ps grande presso em cima de uma renda mais baixa para
os grupos de renda mdia; at 2005, o nvel mdio de endividamento em relao a renda havia crescido para 125%, devido
principalmente ao boom de hipotecas caras, que hoje muitas vezes excedem o valor da propriedade.[121]

De 1869 a 2002, a moeda da Espanha foi a peseta. O pas um dos membros fundadores do euro, que entrou em circulao em
2002. As moedas de euro espanholas designadas para circulao mostram a efgie do Rei Juan Carlos.
Indstria qumicas em Tarragons.
Em 2008/2009, o arrocho do crdito e a recesso mundial manifestaram-se na Espanha atravs de uma enorme recesso no setor
imobilirio. Contudo, os bancos da Espanha e os servios financeiros evitaram os problemas mais graves dos seus congneres nos Estados Unidos e no Reino Unido,
devido principalmente a um regime financeiro conservador e regulamentado rigorosamente respeitado. Na verdade, o maior banco da Espanha, o Banco Santander,
participou da ajuda do governo do Reino Unido ao setor bancrio britnico.[122]

A Comisso Europeia previu que a Espanha iria entrar em recesso econmica at o final de 2008.[123] Segundo o Ministro das
Finanas da Espanha, "a Espanha enfrenta a sua pior recesso em meio sculo".[124]

Turismo

Durante as ltimas quatro dcadas, a indstria turstica espanhola cresceu e se tornou a segunda maior do mundo, alcanando o
valor de cerca de 40 bilhes de euros, cerca de 5% do PIB do pas, em 2006.[118][125] Hoje, o clima da Espanha, a histria e os
monumentos culturais e sua posio geogrfica, juntamente com as suas instalaes, fazem do turismo uma das principais
indstrias nacionais da Espanha e uma grande fonte de emprego estvel e de desenvolvimento.[carece de fontes?] Vista de Marbella.

Panorama de Cala Mandia, em Mallorca, nas ilhas Baleares.



Infraestrutura
Educao

A educao estatal na Espanha gratuita e obrigatria dos 6 aos 16 anos de idade. O sistema educacional atual foi estabelecido
pela lei educacional de 2006, a LOE (Ley Orgnica de Educacin) ou Lei Orgnica de Educao.[126] Em 2014, a LOE foi
parcialmente modificada pela lei LOMCE mais nova e controversa (Ley Orgnica para la Mejora de la Calidad Educativa), ou
Lei Orgnicapara a Melhoria do Sistema Educacional, comumente chamada Ley Wert.[127] Desde 1970 a 2014, a Espanha teve
sete leis educacionais diferentes (LGE, LOECE, LODE, LOGSE, LOPEG, LOE e LOMCE).[128]

Universidade de Santiago de
Compostela, na Galcia.

https://pt.wikipedia.org/wiki/Espanha 02/10/2017
Espanha Wikipdia, a enciclopdia livre Pgina 10 de 15

A Institucin Libre de Enseanza foi um projeto educacional que se desenvolveu em Espanha por meio sculo, de 1876 at 1936, por Francisco Giner de los Ros e
Gumersindo de Azcrate. O instituto inspirou-se na filosofia do krausismo. Concepcin Arenal no feminismo e Santiago Ramn y Cajal na neurocincia estavam no
movimento.[129]

Energias renovveis

O territrio espanhol carece de petrleo, o que faz das fontes alternativas de energia um fator estratgico para o pas, sendo
registrados importantes recordes pela Espanha. Em 2010, os espanhis superaram os Estados Unidos como lderes mundiais em
energia solar, com uma planta de grande potncia na estao chamada La Florida, perto de Alvarado, Badajoz.[130][131] Em 2009,
mais de 50% da energia produzida em Espanha foi gerada por moinhos de vento e o registro de maior produo total de energia
elica foi alcanado com 11 546 megawatts.[132]
Torre de energia solar PS10, em
Transportes
Sevilha.

O sistema rodovirio espanhol principalmente centralizado, com seis rodovias que ligam Madrid ao Pas Basco, Catalunha,
Valncia, Andaluzia Ocidental, Extremadura e Galcia. Alm disso, existem rodovias ao longo das costas do Atlntico (Ferrol a
Vigo), Cantabria (Oviedo a So Sebastio) e Mediterrneo (Girona a Cdiz). A Espanha estabeleceu a meta de colocar um
milho de carros eltricos nas estradas at 2014 como parte do plano do governo para economizar energia e aumentar a
eficincia energtica.[133] O ex-ministro da Indstria, Miguel Sebastin, disse que "o veculo eltrico o futuro e o motor de uma
revoluo industrial".[134]

A Espanha possui a mais extensa rede ferroviria de alta velocidade na Europa e a segunda mais extensa do mundo, depois da
China.[135][136] Em outubro de 2010, a o pas possua um total de 3.500 km de trilhos de alta velocidade ligando Mlaga, Sevilha,
Madrid, Barcelona, Valncia e Valladolid, com trens com velocidades at 300 km/h. Em mdia, o trem de alta velocidade Autova del Olivar que liga beda com
Estepa, na Andaluzia.
espanhol o mais rpido do mundo, seguido do trem-bala japons e do TGV francs.[137] Em relao pontualidade, o
segundo lugar no mundo (98,54% de chegada no horrio) aps o japons Shinkansen (99%).[138] Caso os objetivos do ambicioso
programa AVE (trens de alta velocidade espanhis) sejam atendidos, at 2020, a Espanha ter 7.000 km de trens-bala que ligam
quase todas as cidades provinciais a Madrid em menos de trs horas e a Barcelona em quatro horas.

Existem 47 aeroportos pblicos na Espanha. O mais movimentado o aeroporto de Madrid (Barajas), com 50 milhes de
passageiros em 2016, sendo o 25 aeroporto mais movimentado do mundo, bem como o quarto mais ocupado da Unio
Europeia. O aeroporto de Barcelona (El Prat) tambm importante, com 44 milhes de passageiros em 2016, sendo o 33
aeroporto mais movimentado do mundo. Outros principais aeroportos esto localizados em Maiorca (23 milhes de passageiros),
Mlaga (13 milhes de passageiros), Las Palmas (11 milhes de passageiros), Alicante (10 milhes de passageiros) e menores,
com nmero de passageiros entre 4 e 10 Milhes, como o aeroporto de Tenerife (dois aeroportos), Valncia, Sevilha, Bilbao, AVE no Viaduto Martin Gil, perto de
Ibiza, Lanzarote e Fuerteventura. Alm disso, mais de 30 aeroportos com o nmero de passageiros abaixo de 4 milhes.[139] Zamora.

Os portos e portos mais importantes so Algeciras, Barcelona, Valncia e Bilbao outros: Cdiz, Cartagena, Ceuta, Huelva, La
Corua, Las Palmas, Mlaga, Melilla, Gijn, Palma de Maiorca, Sagunto, Santa Cruz de Tenerife, Los Cristianos (Tenerife),
Santander, Tarragona, Vigo, Motril, Almera, Sevilha, Castelln de la Plana, Alicante, Pasaia, Avils e Ferrol.

Sade

O sistema de sade da Espanha (Sistema Nacional de Sade) considerado um dos melhores do mundo, na 7 posio no
ranking elaborado pela Organizao Mundial da Sade (OMS).[140] A assistncia mdica pblica, universal e gratuita para
qualquer cidado espanhol.[141] O gasto total em sade de 9,4% do PIB, um pouco acima da mdia de 9,3% da OCDE. Porto de Algeciras.

Cultura
A Espanha conhecida pelo seu patrimnio cultural diversificado, tendo sido influenciado por muitas naes e povos ao longo
de sua histria. A cultura espanhola tem suas origens nas culturas ibrica, celta, celtibera, latina, visigtica, catlica romana, e
islmica.[carece de fontes?]

A definio de uma cultura nacional espanhola tem sido caracterizada pela tenso entre o estado centralizado, dominado nos
ltimos sculos por Castela, e muitas regies e povos minoritrios. Alm disso, a histria da nao e de seu ambiente
mediterrnico e atlntico desempenharam papis importantes na formao de sua cultura. Depois da Itlia, a Espanha o pas
com o maior nmero de Patrimnios da Humanidade da UNESCO no mundo, com um total de 40.[142]

Literatura

Devido diversidade histrica, geogrfica e de geraes, a literatura espanhola tem passado por um grande nmero de
influncias e muito diversificada. Alguns grandes movimentos literrios podem ser identificados dentro dela.

Miguel de Cervantes provavelmente o autor mais famoso da Espanha, e sua obra Dom Quixote considerado a obra mais Las Meninas (1656), Diego Velzquez,
emblemtica no cnone da literatura espanhola e um clssico fundador da literatura ocidental.[143] Museo del Prado.

Msica

A msica espanhola muitas vezes considerada exterior como sinnimo de flamenco, um gnero musical do oeste da Andaluzia que, ao contrrio da crena popular,
no muito comum fora dessa regio. Vrios estilos regionais de msica folclrica abundam em Arago, Catalunha, Valncia, Castela, Pas Basco, Galiza e Astrias.
Pop, rock, hip hop e heavy metal tambm so populares.

No campo da msica clssica, a Espanha produziu uma srie de compositores notveis como Isaac Albniz, Manuel de Falla e Enrique Granados e cantores e artistas
como Plcido Domingo, Jos Carreras, Montserrat Caball, Alicia de Larrocha, Alfredo Kraus, Pablo Casals, Ricardo Vies, Jos Iturbi, Pablo de Sarasate, Jordi Savall
e Teresa Berganza. Na Espanha, existem mais de 40 orquestras profissionais, incluindo o Orquestra Sinfnica de Barcelona e Nacional da Catalunha, Orquestra
Nacional de Espanha e a Orquestra Sinfnica de Madrid. As casas de pera mais importantes incluem o Teatro Real, o Gran Teatre del Liceu, o Teatro Arriaga, o
Palcio Euskalduna e o Palcio das Artes Rainha Sofia.[carece de fontes?]

Milhares de fs de msica tambm viajam para a Espanha a cada ano para o festival de msica reconhecido internacionalmente Snar que muitas vezes apresenta os
prximos artistas pop e techno, e Benicssim, que tende a caracterstica de rock alternativo e atos de dana.[144] Ambos os festivais marcam uma presena internacional
de msica e refletir o gosto dos jovens no pas.

https://pt.wikipedia.org/wiki/Espanha 02/10/2017
Espanha Wikipdia, a enciclopdia livre Pgina 11 de 15

O mais popular instrumento musical tradicional, a guitarra, tem origem na Espanha.[145] Tpicos do norte so os gaiteros,
principalmente nas Astrias e Galiza.

Artes

Artistas da Espanha tm sido altamente influentes no desenvolvimento de vrios movimentos artsticos europeus. Devido
diversidade histrica, geogrfica e de geraes, a arte espanhola tem conhecido um grande nmero de influncias.[carece de fontes?]

A herana mourisca na Espanha, especialmente na Andaluzia, ainda hoje evidente em cidades como Crdova, Sevilha e
Granada. Influncias europeias incluem Itlia, Alemanha e Frana, especialmente durante os perodos barroco e neoclssico.
[carece de fontes?]

Arquitetura

Devido sua diversidade histrica e geogrfica, a arquitetura espanhola tem atrado a partir de uma srie de influncias. Uma
cidade importante da provncia fundada pelos romanos e com uma infraestrutura extensa da era romana, Crdova se tornou a
capital cultural, incluindo uma arquitetura em estilo rabe, feita durante a poca do Califado Omada.[146] A arquitetura de estilo
rabe mais tarde continuou a ser desenvolvida sob as sucessivas dinastias islmicas, terminando com os Nasridas, que
Esttuas de Dom Quixote e Sancho
construram seu famoso complexo do palcio em Granada.[carece de fontes?] Panza.

Simultaneamente, os reinos cristos gradualmente surgiram e desenvolveram seus prprios


estilos, desenvolvendo um estilo pr-romnico, quando por um tempo isolado das principais
influncias arquitetnicas contemporneas europeias durante o incio da Idade Mdia, que mais
tarde integraram os fluxos romnico e gtico.[carece de fontes?]

Houve ento um extraordinrio florescimento do estilo gtico, que resultou em inmeras


construes que forma sendo construdas em todo o territrio. O estilo mudjar, a partir dos
sculos XII a XVII, foi desenvolvido atravs da introduo de motivos de estilo rabe, padres e
elementos em arquitetura europeia.[carece de fontes?]

A chegada do modernismo na rea acadmica produziu grande parte da arquitetura do


sculo XX. Um estilo influente no centro de Barcelona, conhecido como modernismo catalo,
produziu uma srie de importantes arquitetos, dos quais Gaud um deles. O estilo internacional
A Sagrada Famlia, em foi liderado por grupos como GATEPAC. A Espanha est atualmente a viver uma revoluo na
Danarina de flamenco.
Barcelona arquitetura contempornea e arquitetos espanhis como Rafael Moneo, Santiago Calatrava,
Ricardo Bofill, entre outros, ganharam renome mundial.[carece de fontes?]

Museu Guggenheim, em Bilbau



Esportes

A Volta a Espanha (Vuelta a Espaa ou simplesmente Vuelta) um dos principais eventos esportivos do pas, que junto ao Giro dItalia e o Tour de France, uma das
trs Grandes Voltas do ciclismo mundial. A Vuelta teve sua primeira edio em 1935, porm no houve edies durante a Segunda Guerra Mundial. Teve seu retorno
em 1955 at atualmente. At 2009 foram realizadas 63 edies da Vuelta a Espaa.[carece de fontes?]

Os esportes na Espanha so dominados, principalmente, pelo ciclismo, o futebol (desde o sculo XX), o basquete, o tnis, o
andebol, e pelos esportes de motor, principalmente o Motociclismo. A partir dos Jogos Olmpicos de 1992, disputados na cidade
de Barcelona, o pas entrou na elite mundial em diversos esportes. Tem como maior dolo no esporte Alberto Contador, da
equipe Astana Pro Cycling Team. Contador vencedor do Tour de France 2007 e 2009, alm do Giro d'Italia 2008 e Volta a
Espanha tambm em 2008, entre outras vitrias em voltas. considerado o melhor ciclista da atualidade, e um dos grandes
nomes do esporte de todos os tempos. Em 2010 a Espanha consagrou-se campe de futebol mundial, tendo vencido a Copa do
Mundo na frica do Sul e tornou-se a nica seleo de futebol a ser campe do mundo e bicampe da Europa, tendo vencido os
campeonatos europeus de 2008, realizado na Sua e na ustria, e 2012, na Polnia e Ucrnia.
A Seleo Espanhola de Futebol
Na Espanha se conserva a tradio de realizar diversos espetculos taurinos, tais como os encierros (corridas nas quais as
comemorando a vitria no Campeonato
pessoas correm junto aos touros pelas ruas) e as corridas de toros (touradas), que fazem parte da identidade de numerosas
Europeu de Futebol de 2012
festas populares. As praas de touros com maior relevncia na temporada taurina so a de "Las Ventas" em Madrid, a
"Monumental" em Pamplona, a "Maestranza" em Sevilha e a de Valncia.[carece de fontes?]

Meios de comunicao

A televiso o principal meio de comunicao audiovisual do pas, com emissoras nacionais, regionais e locais. As principais emissoras so a La 1, La 2, Antena 3,
Cuatro, Telecinco e La Sexta.

https://pt.wikipedia.org/wiki/Espanha 02/10/2017
Espanha Wikipdia, a enciclopdia livre Pgina 12 de 15

Na imprensa, os principais jornais de circulao nacional so El Pas, El Mundo, ABC, La Razn e La Vanguardia'. Na imprensa esportiva, destacam-se os jornais
Marca e As.[carece de fontes?]

Feriados

Dia Nome Nome em espanhol Observaes

1 de janeiro Ano Novo Ao Nuevo

6 de janeiro Epifania Epifana Festa dos Reis Magos

19 de maro So Jos San Jos Exceto na Andaluzia, Baleares, Canrias, Catalunha e La Rioja

Festa mvel Quinta-Feira Santa Jueves Santo Exceto na Catalunha e Valncia

Festa mvel Sexta-Feira Santa Viernes Santo

1 de maio Dia do Trabalho Da del Trabajo

25 de julho Apstolo Santiago Santiago Apstol Exceto na Andaluzia, Catalunha, Ceuta, Melilha e Navarra.

15 de agosto Assuno Asuncin

Dia da Hispanidade Da de la Hispanidad


12 de outubro Festa Nacional e Dia das Foras Armadas
Festa da Virgem do Pilar Virgen del Pilar

1 de novembro Dia de Todos-os-Santos Da de Todos los Santos

6 de dezembro Dia da Constituio Da de la Constitucin

8 de dezembro Imaculada Conceio Inmaculada Concepcin

25 de dezembro Natal Navidad

Notas
1. Em Espanha, outras lnguas foram oficialmente reconhecidas como lnguas (regionais) autctones legtimas, ao abrigo da Carta Europeia das Lnguas Regionais ou Minoritrias.
Em cada uma delas, o nome oficial do pas (castelhano: Reino de Espaa [reino (e) espaa]) escreve-se da seguinte forma:
em aragons: Reino dEspanya, AFI [reino espaa]
em asturiano: Reinu dEspaa, AFI [reinu espaa]
em basco: Espainiako Erresuma, AFI [espaiako eresuma]
em catalo: Regne dEspanya, AFI [ren spa]
em valenciano: AFI [rene espaa]
em galego: Reino de Espaa, AFI [reino (e) espaa]
em occitano: Reiaume dEspanha, AFI [rejawme espa]
2. A Constituio Espanhola no estabelece um nome oficial para Espanha, apesar dos termos Espaa (Espanha), Estado espaol (Estado espanhol) e Nacin espaola (Nao
espanhola) serem usados ao longo do documento. Contudo, o Ministrios das Relaes Exteriores espanhol estabeleceu, por ordenana publicada em 1984, que as denominaes
Espaa (Espanha) e Reino de Espaa (Reino de Espanha) fossem igualmente vlidas para designar o pas em tratados internacionais. Este termo (Reino de Espanha) comummente
usado pelo governo em assuntos internos e externos de todo o tipo, incluindo tratados internacionais bem como documentos oficiais nacionais, e , desta forma, reconhecido como
sendo o nome oficial por muitas organizaes internacionais.

Referncias
14. Saint and Nation pg 10 (http://books.google.com/books?
1. nmeros da populao a partir de 1 de Janeiro de 2016 id=rDlqrxan22AC&pg=PA10&dq=the+spains+%22las+espanas%
(http://www.ine.es/prensa/np966.pdf). Dados provisrios ". Instituto Nacional de 22&hl=en&ei=m1yYTeLxIMSp8AOB5MyzCQ&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=5&ved=0CE
Estatstica. 28 de abril de 2016. Acessado 28 de abril de 2016.(Espanhol) 20spains%20%22las%20espanas%22&f=false)
2. Fundo Monetrio Internacional 15. European Treaties Bearing on the History of the United States and... pg 33
(FMI) (http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2016/01/weodata/weorept.aspx? (http://books.google.com/books?id=mDPF4ILESaUC&pg=RA2-
pr.x=68&pr.y=17&sy=2014&ey=2021&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=184&s=NGDPD% PA33&dq=por+la+gracia+de+dios+rey++lusitania&hl=en&ei=Fzu1Tav0CcOo8QPDq
2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC&grp=0). Abril de 2016. Consultado em 19 16. Los Quarenta libros del compendio historial de las chronicas y universal pg 612
de abril de 2016 (http://books.google.com/books?
3. Human Development Report 2016 "Human Development for id=kuk3JG3DL0gC&pg=PA612&dq=por+la+gracia+de+dios+rey++lusitania&hl=en&
Everyone" (http://hdr.undp.org/sites/default/files/2016_human_development_report.pdf) 20la%20gracia%20de%20dios%20rey%20%20lusitania&f=false)
(PDF) (em ingls). Human Development Report (Human Development Report Office) 17. Corps universel diplomatique du droit des gens pg 71
- United Nations Development Programme. Consultado em 22 de maro de 2017 (http://books.google.com/books?
4. CIA World Factbook (https://www.cia.gov/library/publications/the-world- id=SskPWX1WCiYC&pg=PA71&dq=por+la+gracia+de+dios+rey++lusitano&hl=en&
factbook/fields/2172.html). Consultado em 13 de agosto de 2008 20la%20gracia%20de%20dios%20rey%20%20lusitano&f=false)
5. Os mais primitivos nomes da Pennsula Hispnica 18. The history of Spain and Portugal from B.C. 1000 to A.D. 1814 pg 83
(http://www.cervantesvirtual.com/obra/os-mais-primitivos-nomes-da-pennsula- (http://books.google.pt/books?id=atc8AAAAYAAJ&pg=PA83&dq=%
hispnica-0/) 22the+spains%
6. Sobre inscrio encontrada em 22+++portugal&hl=en&ei=hplVTaSOJZGo8QPBj4DNDQ&sa=X&oi=book_result&ct=result&redir_esc=
Cdiz (http://www.opais.com/articulo/cultura/Hallado/Cadiz/muro/3000/anos/opepucul/20070930opepicul_7/Tes/)
22the%20spains%22%20%20%20portugal&f=false)
7. Historia general de Espaa y Amrica: La Espaa de las reformas pg 87 19. Stanley G. Payne. Spain: A Unique History pg 269 (http://books.google.co.uk/books?
(http://books.google.com/books? id=Lv0AQzbnRlUC&pg=PR4&dq=Espa%C3%B1a,+una+historia+%C3%BAnica%
id=wLNVAv7N-_YC&pg=PA87&dq=el+proceso+de+la+unificaci%C3% E2%80%9D+de+Stanley+G.+Payne&hl=pt-
B3n+del+Estado+espana&hl=en&ei=rRegTanOJJGo8QOLppCoAw&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=9&ved=0CEsQ6AEwCDgK#v=onepage&q&f=false)
PT&sa=X&ei=6sPNUPrXKsTMhAft6IDICw&ved=0CC4Q6AEwAA#v=snippet&q=Utrecht&f=false)
8. The case for the Enlightenment: Scotland and Naples 1680-1760 pg55 20. Enciclopedia GER (http://www.canalsocial.net/GER/ficha_GER.asp?
(http://books.google.com/books? id=6652&cat=Geografia)
id=bLqwEcil9mwC&pg=PA55&dq=Aeque+principaliter&hl=en&ei=0ySzTZ28GYKy8gPAzdiVDA&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=6&ved=0CEAQ6AEwBTgK#v=onepage&q=Aeque%
21. Srie de autores e consultores, Dorling Kindersley, History (ttulo original), 2007,
20principaliter&f=false) ISBN 978-989-550-607-1.
9. La Extranjera en la Historia Del Derecho Espaol (http://books.google.pt/books? 22. Payne, Stanley G. (1973). A History of Spain and Portugal; Ch. 1 Ancient
id=SyCHFtzIrnEC&pg=PA151&lpg=PA151&dq=historia+las+leyes+de+extranjeria&source=bl&ots=fC9AMCuG0m&sig=EXfugbtGuBnYX_qMDY1oA2ATTxQ&hl=en&sa=X&ei=ex8sUOTHHMiK
Hispania (http://libro.uca.edu/payne1/spainport1.htm). The Library of Iberian
20las%20leyes%20de%20extranjeria&f=false) Resources Online. Consultado em 9 de agosto de 2008
10. LA CONDICIN JURDICA DE "ESPANOL" COMO PRODUCTO DEL 23. Rinehart, Robert; Seeley, Jo Ann Browning (1998). A Country Study: Spain
DERECHO INDIANO Hispania (http://lcweb2.loc.gov/frd/cs/estoc.html). Library of Congress Country
(http://www.juridicas.unam.mx/publica/librev/rev/hisder/cont/4/est/est18.pdf) Series. Consultado em 8 de agosto de 2008
11. La Constitucin de Cdiz de 1812: hacia los orgenes del constitucionalismo pg 74- 24. Dhimma provides rights of residence in return for taxes. H. Patrick Glenn, Legal
75 (http://books.google.com/books? Traditions of the World. Oxford University Press, 2007, pg. 218219.
id=Bo4uHm2qsMgC&printsec=frontcover&dq=la+constitucion+de+1812&hl=en&ei=gJegTbe6J4mr8QPa6cinAw&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=3&ved=0CC8Q6AEwAg#v=onepage&q&
25. Dhimmi have fewer legal and social rights than Muslims, but more rights than other
12. Estado y territorio en Espaa, 1820-1930: la formacin del paisaje nacional pg 25-26 non-Muslims.Lewis, Bernard, The Jews of Islam. Princeton: Princeton University
(http://books.google.com/books? Press (1984). ISBN 978-0-691-00807-3 p. 62
id=RaC85UYvbtIC&printsec=frontcover&dq=espanas+espana+nacion- 26. Thomas F. Glick. Islamic and Christian Spain in the Early Middle Ages. Chapter 5:
estado&hl=en&ei=cKihTfmzA5fS4wa6yb2bAw&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CC4Q6AEwAA#v=onepage&q&f=false)
Ethnic Relations (http://libro.uca.edu/ics/ics5.htm)
13. Historia contempornea de Espaa: Siglo XIX pg 143 27. Payne, Stanley G. (1973). A History of Spain and Portugal; Ch. 2 Al-
(http://books.google.com/books?id=NkxvOIilum4C&pg=PA142&dq=La+unificaci% Andalus (http://libro.uca.edu/payne1/spainport1.htm). The Library of Iberian
C3%B3n++de+la++espana+nacion+estado&hl=en&ei=2321TdiNKI- Resources Online. Consultado em 9 de agosto de 2008
eOuzGiYEJ&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=8&ved=0CE4Q6AEwBw#v=onepage&q&f=false)

https://pt.wikipedia.org/wiki/Espanha 02/10/2017
Espanha Wikipdia, a enciclopdia livre Pgina 13 de 15

28. Imperial 58. Mais de 80 mil portugueses vivem em


Spain (http://www.ucalgary.ca/applied_history/tutor/eurvoya/Imperial.html). Espanha (http://diariodigital.sapo.pt/dinheiro_digital/news.asp?
University of Calgary. Consultado em 13 de agosto de 2008 secto_id=19&id_news=82871). diariodigital. Consultado em 27 de julho de 2008
29. Payne, Stanley G. (1973). A History of Spain and Portugal; Ch. 13 The Spanish 59. Conversi, Daniele (2002). The Smooth Transition: Spain's 1978 Constitution and
Empire (http://libro.uca.edu/payne1/spainport1.htm). The Library of Iberian the Nationalities Question (http://easyweb.easynet.co.uk/conversi/smooth.pdf)
Resources Online. Consultado em 9 de agosto de 2008 (PDF). National Identities, Vol 4, No. 3. Carfax Publishing, Inc. Consultado em 28 de
30. Thomas, Hugh (2003). Rivers of gold: the rise of the Spanish Empire. London: janeiro de 2008
George Weidenfeld & Nicholson. pp. passim. ISBN 978-0-297-64563-4 60. Eurobarmetro 243: os europeus e suas
31. Spanish Civil War crimes investigation launched lnguas (http://ec.europa.eu/public_opinion/archives/ebs/ebs_243_en.pdf) (PDF)
(http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/europe/spain/3212605/Spanish-Civil- 61. Demografa de la lengua espaola (http://eprints.ucm.es/8936/1/DT03-06.pdf) (PDF)
War-crimes-investigation-launched.html), Telegraph, 16 October 2008 (em catalo), Espanha, p. 28, to countries with official spanish status.
32. Spanish Civil War fighters look back 62. de castelhano no Dicionrio da Real Academia Espanhola: Lngua espanhola,
(http://news.bbc.co.uk/2/hi/programmes/from_our_own_correspondent/2809025.stm), especialmente quando se quer uma distino de outras lnguas faladas tambm como
BBC News, 23 February 2003 prprias na Espanha (http://buscon.rae.es/draeI/SrvltConsulta?
33. "Relatives of Spaniards who fled Franco granted citizenship TIPO_BUS=3&LEMA=CastelhanoDefinio)
(http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/europe/spain/3998443/Relatives-of- 63. Ttulo sobre idiomas na Constituio
Spaniards-who-fled-Franco-granted-citizenship.html)". Daily Telegraph (UK) 28 Espanhola (http://www.congreso.es/funciones/constitucion/cons_t_preliminar.htm)
December 2008. 64. I Acta Internacional da Lngua
34. Basques Stir Ferment in Spain (http://news.google.com/newspapers? Espanhola (http://www.fundacionblu.org/noticias.htm)
id=fnZJAAAAIBAJ&sjid=SAsNAAAAIBAJ&pg=4795,3283737&dq=eta+bayonne+france+1962&hl=en). 65. Instituto Cervantes Noticias do El
The News and Courrier. 1 de outubro de 1968. Consultado em 21 de outubro de 2011 Pas (http://www.elpais.com/articulo/cultura/espanhol/segundo/idioma/estudia/mundo/Instituto/Cervantes
35. Pfanner, Eric (11 de julho de 2002). Economy reaps benefits of entry to the 'club' : 66. Universidad de
Spain's euro Mxico (http://archive.is/20121209175150/http://www.lllf.uam.es/~fmarcos/coloquio/Ponencias/MMelga
bonanza (http://www.nytimes.com/2002/07/11/business/worldbusiness/11iht- 67. educar.org (http://webcache.googleusercontent.com/search?
a10_18.html?scp=1&sq=Economy%20reaps%20benefits%20of%20entry%20to% q=cache:gEqh4n6EQ14J:www.educar.org/articulos/elL%C3%
20the%20%27club%27%20:%20Spain%27s%20euro%20bonanza&st=cse). ADnguajequenosidentifica.asp+%
International Herald Tribune. Consultado em 9 de agosto de 2008 See also: Spain's 22es+el+idioma+materno+de+unos+400+millones+de+personas,+y+otros+100+millones+lo+falam+como
economy / Plain sailing no longer (http://www.economist.com/displayStory.cfm? C3%ADngua,+de+acuerdo+a+una+investigaci%C3%
story_id=9118701). The Economist. 3 de maio de 2007. Consultado em 9 de agosto B3n+realizada+por+la+Universidad+de+M%C3%A9xico%
de 2008 22&hl=es&ct=clnk&cd=1&gl=es)
36. Al-Qaeda 'claims Madrid 68. Ethnologue,
bombings' (http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/europe/3509426.stm). BBC. 14 de 1996 (http://web.archive.org/web/19990429232804/www.sil.org/ethnologue/top100.html)
maro de 2004. Consultado em 13 de agosto de 2008 See also: Madrid bombers get 69. Top 100 Languages by Population (http://www.davidpbrown.co.uk/help/top-100-
long sentences (http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/europe/7070827.stm). BBC. 31 de languages-by-population.html)
outubro de 2007. Consultado em 13 de agosto de 2008 70. CIA Factbook (ver dados de World na coluna de
37. Del 11-M al 14-M: estrategia yihadista, elecciones generales y opinin Country) (https://www.cia.gov/library/publications/the-world-
pblica (http://www.realinstitutoelcano.org/wps/portal/rielcano/contenido? factbook/fields/2098.html)
WCM_GLOBAL_CONTEXT=/Elcano_es/Zonas_es/Imagen+de+Espana/ARI+132- 71. Instituto Cervantes em noticias de O
2004). Fundacin Real Instituto Elcano. Consultado em 9 de agosto de 2008 Universal (http://www.eluniversal.com.mx/notas/345069.html)
38. Spain votes under a 72. CIA The World Factbook Spain (https://www.cia.gov/library/publications/the-
shadow (http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/europe/3509744.stm). BBC. 14 de maro world-factbook/geos/sp.html). Cia.gov. Consultado em 30 de abril de 2011
de 2004. Consultado em 13 de agosto de 2008 73. Artigo 7 do Ttulo I do Estatuto da Comunidade
39. Spain awakes to socialist Valenciana (http://www.gva.es/cidaj/cas/c-normas/5-1982.htm#9)
reality (http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/europe/3512222.stm). BBC. 15 de maro 74. LEY 10/2009, de 22 de diciembre, de uso, proteccin y promocin de las lenguas
de 2004. Consultado em 13 de agosto de 2008 propias de Aragn. (http://www.boa.aragon.es/cgi-bin/BOAE/BRSCGI?
40. Elecciones generales 2011 - CMD=VEROBJ&MLKOB=478436853737). Boletn Oficial de Aragn (252). 30 de
resultados (http://resultados.elpais.com/elecciones/generales.html). Consultado em dezembro de 2009
21 de novembro de 2011 75. Limorti, Ester; Quintana, Artur (1998). El Carxe. Recull de literatura popular
41. Ecoticias Notcia sobre Ban Ki- valenciana de Mrcia. Alicante: Institut de Cultura Juan Gil-Albert
Moon. (http://www.ecoticias.com/detalle_noticia.asp?id=27582) (Ligao externa 76. LEY 1/1998, de 23 de marzo, de uso y promocin del
no funciona - 10/10/2009) bable/asturiano. (http://www.boe.es/boe/dias/1998/04/30/pdfs/A14573-14576.pdf)
42. Ministerio de Medio Ambiente da (PDF). Boletn Oficial del Estado (103). 30 de abril de 1998
Espanha (http://www.mma.es/portal/secciones/acm/aguas_continent_zonas_asoc/ons/) 77. O concello asturiano da Veiga declara oficial o galego no seu municipio - Praza
43. Ecoticias Notcias Al Gore. (http://www.ecoticias.com/detalle_noticia.asp? Pblica (http://praza.gal/politica/10962/o-concello-asturiano-da-veiga-declara-
id=27235) (Ligao externa no funciona - 10/10/2009) oficial-o-galego-no-seu-municipio/). Praza Pblica (em galego). Consultado em 27
44. Population Figures (http://www.ine.es/jaxi/menu.do?type=pcaxis&path=% de abril de 2017
2Ft20/e260&file=inebase&L=1). Instituto Nacional de Estadstica (National 78. Ley Orgnica 14/2007, de 30 de noviembre, de reforma del Estatuto de Autonoma
Statistics Institute). Consultado em 23 de fevereiro de 2013 de Castilla y Len. (https://www.boe.es/buscar/act.php?id=BOE-A-2007-20635).
45. Joseph Harrison, David Corkill (2004). "Spain: a modern European economy". 2. El leons ser objeto de proteccin especfica por parte de las instituciones por
Ashgate Publishing. p.23. ISBN 0-7546-0145-5 su particular valor dentro del patrimonio lingstico de la Comunidad. Su
46. Poblacin extranjera por sexo, pas de nacionalidad y proteccin, uso y promocin sern objeto de regulacin.
edad (http://www.ine.es/inebase/cgi/axi? 3. Gozar de respeto y proteccin la lengua gallega en los lugares en que
AXIS_PATH=/inebase/temas/t20/e245/p04/a2005/l0/&FILE_AXIS=00000010.px&CGI_DEFAULT=/inebase/temas/cgi.opt&COMANDO=SELECCION&CGI_URL=/inebase/cgi/).
habitualmente se utilice.
Instituto Nacional de Estadstica. Consultado em 13 de agosto de 2008. Cpia 79. Lus F., Lindley Cintra (1971). Nova proposta de classificao dos dialectos galego
arquivada em 25 de maro de 2008 portugueses (http://cvc.instituto-camoes.pt/hlp/biblioteca/novaproposta.pdf) (PDF).
(http://web.archive.org/web/20080325043135/http://www.ine.es/inebase/cgi/axi? Boletim de Filologia
80. LEY FORAL 18/86, de 15 de diciembre de 1986, del Vascuence. Regulacin de su
AXIS_PATH=/inebase/temas/t20/e245/p04/a2005/l0/&FILE_AXIS=00000010.px&CGI_DEFAULT=/inebase/temas/cgi.opt&COMANDO=SELECCION&CGI_URL=/inebase/cgi/)
47. "EU27 Member States granted citizenship to 696 000 persons in 2008 uso normal y
(http://epp.eurostat.ec.europa.eu/cache/ITY_PUBLIC/3-06072010- oficial. (http://www.cfnavarra.es/webgn/sou/instituc/ct/normativa/presidencia/8E010000.htm).
AP/EN/3-06072010-AP-EN.PDF)" (PDF). Eurostat. 6 July 2010. www.cfnavarra.es. Consultado em 27 de abril de 2017
48. Migration to Latin 81. ASTURIAN IN
America (http://www.let.leidenuniv.nl/history/migration/chapter53.html) SPAIN (http://www.uoc.edu/euromosaic/web/document/asturia/an/i1/i1.html).
Universiteit Leiden. www.uoc.edu. Consultado em 27 de abril de 2017
49. Axtell, James (SetOut 1991). The Columbian Mosaic in Colonial 82. Article 6. La llengua prpia i les llenges
America (http://www.millersville.edu/~columbus/data/art/AXTELL01.ART). oficials (http://www.parlament.cat/document/cataleg/48089.pdf) (PDF). Estatut
Humanities. 12 (5): 1218. Consultado em 8 de outubro de 2008. Cpia arquivada d'Autonomia de Catalunya
em 17 de maio de 2008 83. Merlan, Aurelia (2009). El mirands: situacin sociolingstica de una lengua
(http://web.archive.org/web/20080517052031/http://www.millersville.edu/~columbus/data/art/AXTELL01.ART)
minoritaria en la zona fronteriza portugus-espaola (https://books.google.pt/books?
50. Spain id=kZ9JBaN7Lu0C&lpg=PA5&ots=kvdtHU3vEi&dq=El%20mirand%C3%A9s%
People (http://www.britannica.com/EBchecked/topic/557573/Spain/70267/People). 3A%20situaci%C3%B3n%20socioling%C3%BC%C3%ADstica%20de%20una%
Britannica Online Encyclopedia 20lengua%20minoritaria%20en%20la%20zona%20fronteriza%20portugu%C3%
51. FAUSTO, Boris. Fazer a Amrica: a imigrao em massa para a Amrica Latina. A9s-espa%C3%B1ola&hl=pt-PT&pg=PA36#v=onepage&q=portugu%C3%
52. Spain (http://www.focus-migration.de/Spain_Update_08_200.5420.0.html?&L=1). A9s&f=false). [S.l.]: Academia de la Llingua Asturiana. pp. p. 44. En el sur hay
FocusMigration tambin, [...] del lado espaol, encontramos islotes portugueses o galaico-
53. Pew Forum. Homosexuality (http://www.pewglobal.org/2014/04/15/global- portugueses, como Alamedilla, en la provincia de Salamanca, Valverde del Fresno,
morality/table/homosexuality/) Eljas, San Martn de Trevejo, Cedillo, Herrera de Alcntara, en la Provncia de
54. Spain approves liberal gay marriage Cceres, y Olivenza en la provincia de Badajoz.
law (http://www.sptimes.com/2005/07/01/Worldandnation/Spain_approves_libera.shtml).84. ABC. Lengua tamazight de Melilla, - ABC.es - Noticias
St. Petersburg Times. 1 de julho de 2005. Consultado em 31 de maro de 2013 Agencias (http://www.abc.es/agencias/noticia.asp?noticia=163091). ABC (em
55. Eurostat: Populao na Europa - 2005, Populao na Europa - 2004(disponvel em espanhol). Consultado em 27 de abril de 2017
francs, ingls e alemo) (http://epp.eurostat.ec.europa.eu/portal/page? 85. Carta Europea de las Lenguas Minoritarias o
_pageid=1073,46587259&_dad=portal&_schema=PORTAL&p_product_code=KS- Regionales (http://www.boe.es/boe/dias/2001/09/15/pdfs/A34733-34749.pdf) (PDF)
NK-06-001) 86. Monitorizao da aplicao da Carta. Os informes sobre a Espanha esto em
56. Index Mundi: Taxa de imigrao neta, comparao castelhano. (http://www.coe.int/T/E/Legal_Affairs/Local_and_regional_Democracy/Regional_or_Minorit
pases (http://indexmundi.com/g/r.aspx?v=27&l=es) 87. Centro de Investigaciones Sociolgicas (Centre for Sociological Research) (junho de
57. International Migration 2006, United Nations, Department of Economic and Social 2015). Barmetro de junio de 2015 (http://datos.cis.es/pdf/Es3101mar_A.pdf)
Affairs, Population Division. United Nattions Publications, No. E.06.XIII.6, March (PDF) (em espanhol). p. 131. Consultado em 7 de junho de 2015
2006. (http://www.un.org/esa/populato/publicatos/2006Migrato_Chart/2006IttMig_chart.htm)

https://pt.wikipedia.org/wiki/Espanha 02/10/2017
Espanha Wikipdia, a enciclopdia livre Pgina 14 de 15

88. Biotechnology report 118. "Global Guru" analysis (http://www.theglobalguru.com/article.php?


2010 (http://ec.europa.eu/public_opinion/archives/ebs/ebs_341_en.pdf) (PDF). id=60&offer=GURU001). The Global Guru. Consultado em 13 de agosto de 2008
Eurobarometer. 2010. p. 207 119. No camp grows on both Right and
89. Tarvainen, Sinikka (26 de setembro de 2004). Reforms anger Spanish Left (http://www.europeanfoundation.org/docs/id210.pdf) (PDF). European
church (http://www.dawn.com/2004/09/26/int5.htm). Dawn International. Foundation Intelligence Digest. Consultado em 9 de agosto de 2008
Consultado em 21 de maro de 2008 120. Data refer to the year 2010. World Economic Outlook Database-October 2010
90. Zapatero accused of rejecting religion (http://www.wwrn.org/article.php? (http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2010/02/weodata/weorept.aspx?
idd=15453&sec=59&con=53). Worldwide Religious News. 15 de outubro de 2004. sy=2010&ey=2010&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=512%2C941%
Consultado em 21 de maro de 2008 2C914%2C446%2C612%2C666%2C614%2C668%2C311%2C672%2C213%
91. Pingree, Geoff (1 de outubro de 2004). Secular drive challenges Spain's Catholic 2C946%2C911%2C137%2C193%2C962%2C122%2C674%2C912%2C676%
identity (http://www.csmonitor.com/2004/1001/p07s02-woeu.htm). Christian 2C313%2C548%2C419%2C556%2C513%2C678%2C316%2C181%2C913%
Science Monitor. Consultado em 21 de outubro de 2008 2C682%2C124%2C684%2C339%2C273%2C638%2C921%2C514%2C948%
92. MacHarg, Kenneth D. Spain's Awakening:Is revival around the corner for 2C218%2C943%2C963%2C686%2C616%2C688%2C223%2C518%2C516%
Spain? (http://www.lam.org/news/article.php?id=230). Latin American Mission. 2C728%2C918%2C558%2C748%2C138%2C618%2C196%2C522%2C278%
Consultado em 21 de outubro de 2008 2C622%2C692%2C156%2C694%2C624%2C142%2C626%2C449%2C628%
93. Federao de Entidades Religiosas Evanglicas da Espanha - 2C564%2C228%2C283%2C924%2C853%2C233%2C288%2C632%2C293%
FEREDE (http://www.ferede.org/general.php?pag=estad#1) 2C636%2C566%2C634%2C964%2C238%2C182%2C662%2C453%2C960%
94. Ttulo II. De la Corona, Wikisource (http://es.wikisource.org/wiki/Constituci%C3% 2C968%2C423%2C922%2C935%2C714%2C128%2C862%2C611%2C716%
B3n_espa%C3%B1ola_de_1978:_04) 2C321%2C456%2C243%2C722%2C248%2C942%2C469%2C718%2C253%
95. Cmara dos Deputados da Espanha (ed.). 2C724%2C642%2C576%2C643%2C936%2C939%2C961%2C644%2C813%
Funciones (http://www.congreso.es/portal/page/portal/Congreso/Congreso/Hist_Normas/Funciones1).
2C819%2C199%2C172%2C184%2C132%2C524%2C646%2C361%2C648%
Consultado em 13 de julho de 2017 2C362%2C915%2C364%2C134%2C732%2C652%2C366%2C174%2C734%
96. Senado da Espanha (ed.). Grupos 2C328%2C144%2C258%2C146%2C656%2C463%2C654%2C528%2C336%
Parlamentarios (http://www.senado.es/web/composicionorganizacion/senadores/composicionsenado/senadoresenactivo/consultagrupoparlamentario/index.html).
2C923%2C263%2C738%2C268%2C578%2C532%2C537%2C944%2C742%
Consultado em 13 de janeiro de 2017 2C176%2C866%2C534%2C369%2C536%2C744%2C429%2C186%2C433%
97. Folha de S. Paulo, ed. (19 de junho de 2014). Novo rei de Espanha, Felipe de 2C925%2C178%2C746%2C436%2C926%2C136%2C466%2C343%2C112%
Bourbon tem imagem de 2C158%2C111%2C439%2C298%2C916%2C927%2C664%2C846%2C826%
modernidade (http://www1.folha.uol.com.br/mundo/2014/06/1472620-novo-rei-de- 2C299%2C542%2C582%2C967%2C474%2C443%2C754%2C917%2C698%
espanha-felipe-de-bourbon-tem-imagem-de-modernidade.shtml). Consultado em 7 de 2C544&s=NGDPDPC&grp=0&a=&pr.x=8&pr.y=6), International Monetary Fund.
julho de 2015 Acessado em 11 de dezembro de 2010.
98. Tratado de Utretch Gibraltar (Spanish) (http://www.mgar.net/docs/utrech.htm). 121. Bank of Spain Economic Bulletin
mgar.net. Consultado em 9 de agosto de 2008 07/2005 (http://www.bde.es/informes/be/boleco/2005/be0507e.pdf) (PDF). Bank of
99. Q&A: Gibraltar's Spain. Consultado em 13 de agosto de 2008
referendum (http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/europe/2400673.stm). BBC News. 8 122. Charles Smith, article: "Spain", in Wankel, C. (ed.) Encyclopedia of Business in
de novembro de 2002. Consultado em 19 de fevereiro de 2010 Today's World, California, USA, 2009.
100. Resolution 2070: Question of Gibraltar (http://daccess-dds- 123. Recession to hit Germany, UK and Spain (http://www.ft.com/cms/s/0/cf5d0f08-
ny.un.org/doc/RESOLUTION/GEN/NR0/218/33/IMG/NR021833.pdf? 7f49-11dd-a3da-000077b07658.html?nclick_check=1). Financial Times. 10 de
OpenElement) (PDF). Naes Unidas. 16 de dezembro de 1965. Consultado em 19 de setembro de 2008. Consultado em 11 de setembro de 2008
fevereiro de 2010 124. Spain faces deepest recession in 50 years (http://www.spanishnews.es/20090118-
101. Resolution 2231: Question of spain-faces-deepest-recession-in-50-years/id=142/), Spanish News, 18 de janeiro de
Gibraltar (https://web.archive.org/web/20110503183729/http://daccess-dds- 2009
ny.un.org/doc/RESOLUTION/GEN/NR0/005/34/IMG/NR000534.pdf? 125. Economic report (http://www.bde.es/informes/be/boleco/coye.pdf) (PDF). Bank of
OpenElement) (PDF). Naes Unidas. 20 de dezembro de 1966. Consultado em 19 de Spain. Consultado em 13 de agosto de 2008
fevereiro de 2010. Arquivado do original (http://daccess-dds- 126. La Ley Orgnica 2/2006 (http://noticias.juridicas.com/base_datos/Admin/lo2-
ny.un.org/doc/RESOLUTION/GEN/NR0/005/34/IMG/NR000534.pdf? 2006.html). Acessado em 23 de setembro de 2009
OpenElement) (PDF) em 3 de maio de 2011 127. Ley Orgnica 8/2013 (http://noticias.juridicas.com/base_datos/Admin/517990-lo-8-
102. Spain's letter to the UN 2013-de-9-dic-para-la-mejora-de-la-calidad-educativa.html). Acessado em 9 de
(https://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/prt44_09/esp_re_prt2013.pdf) dezembro de 2013
(PDF) (em espanhol), UN, Setembro de 2013 128. De la LGE a la LOMCE: As son las siete leyes educativas espaolas de la
103. "Spain disputes Portugal islands" (http://www.theportugalnews.com/news/spain- democracia (http://www.teinteresa.es/educa/siete-leyes-educativas-franco-wert-
disputes-portugal-islands/29269) The Portugal News. Acessado em 9 de setembro de zapatero-aznar-ucd-psoe-pp_0_1007900025.html). teinteresa.es
2013. 129. Arturo Ruiz, Alberto Snchez e Juan Pedro Belln, Historiografa ibrica y el
104. Article 62 of the Spanish Constitution of problema nacional. [1] (http://www.ujaen.es/centros/caai/faseIareaI.htm)
1978 (http://www.casareal.es/laCorona/laCorona-iden-idweb.html). Official site of 130. Morning Edition (15 de julho de 2010). Spain Is World's Leader In Solar
the Royal Household of HM the King. Consultado em 13 de agosto de 2008 Energy (http://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=128532115).
105. Article 8 of the Spanish Constitution of Npr.org. Consultado em 4 de setembro de 2010
1978 (http://www.senado.es/constitu_i/index.html). Official site of the Spanish 131. Spain becomes solar power world
Senate. Consultado em 29 de novembro de 2008 leader (http://www.europeanfutureenergyforum.com/renewable-energy-news/spain-
106. Chapter 3. Autonomous Communities. 147th Article becomes-solar-power-world-leader). Europeanfutureenergyforum.com. 14 de julho
de 2010. Consultado em 4 de setembro de 2010
(https://web.archive.org/web/20071026020151/http://www.constitucion.es/constitucion/lenguas/ingles.html#8).
Spanish Constitution of 1978. Retrieved 10 December 2007 132. Mndez, Rafael (9 de novembro de 2009). La elica supera por primera vez la
107. BBC Brasil, ed. (28 de setembro de 2015). O que significa a vitria dos separatistas mitad de la produccin
nas eleies da elctrica (http://www.elpais.com/articulo/sociedad/eolica/supera/primera/vez/mitad/produccion/electrica/e
Catalunha? (http://www.bbc.com/portuguese/noticias/2015/09/150928_catalunha_independencia_hb).
El Pas (em espanhol). Ediciones El Pais. Consultado em 8 de agosto de 2010
Consultado em 13 de julho de 2017 133. Algae Based Biofuels in Plain English: Why it Matters, How it Works. (algae
108. Helena Matos (26 de julho de 2003). Pblico (jornal), ed. Nacionalismo basco: o algaebiofuels carbonsequestration valcent vertigro algaebasedbiofuels
medo aqui to perto (I) (https://www.publico.pt/espaco- ethanol) (http://www.triplepundit.com/2008/07/algae-based-biofuels-in-plain-
publico/jornal/nacionalismo-basco-o-medo-aqui-tao-perto--i-203816). Consultado english-why-it-matters-how-it-works/). Triplepundit.com. 30 de julho de 2008.
em 13 de julho de 2017 Consultado em 19 de novembro de 2008
109. Doing Business in 134. Spain to Put 1 million Electric Cars on the
Spain (http://www.ottawaregion.com/media_lib/Doing_Business_Archive_Presentations/Doing_Business_in_Spain_Legal_Environment.pdf)
Road (http://www.enn.com/energy/article/37798). Triplepundit.com. 30 de julho de
(PDF). Consultado em 20 de julho de 2009 2008. Consultado em 19 de novembro de 2008
110. Spain's Economy: Closing the 135. The Need for SpeedHigh Speed Rail in Europe: Do You Speak Spanish? Europe
Gap (http://www.oecdobserver.org/news/fullstory.php/aid/1592/Spain% on
92s_economy_.html). OECD Observer. Maio de 2005. Consultado em 15 de agosto Track (https://web.archive.org/web/20110202103102/http://blog.raileurope.com/high-
de 2008 speed-rail-news/the-need-for-speed-high-speed-rail-in-europe-do-you-speak-
111. Going Underground: America's Shadow spanish). Blog.raileurope.com. Consultado em 1 de novembro de 2011. Arquivado
Economy (http://www.frontpagemag.com/Articles/Read.aspx?GUID=3E2579A7- do original (http://blog.raileurope.com/high-speed-rail-news/the-need-for-speed-
6002-4048-97BB-46679C5D8A88). FrontPage magazine. Janeiro de 2005. high-speed-rail-in-europe-do-you-speak-spanish) em 2 de fevereiro de 2011
Consultado em 15 de agosto de 2008 136. Spain has developed Europe's largest high-speed rail network | Olive Press
112. OECD report for 2006 (http://www.oecd.org/dataoecd/51/21/37392840.pdf) (PDF). Newspaper | News (http://www.theolivepress.es/spain-news/2010/11/17/spain-
OECD. Consultado em 9 de agosto de 2008 speeds-ahead/). Theolivepress.es. Consultado em 1 de novembro de 2011
113. Euro zone unemployment reaches 15 million 137. El AVE espaol, el ms veloz del mundo y el segundo en
(http://www.cbc.ca/money/story/2009/07/02/euro-zone-unemployment-may.html). puntualidad (http://www.elmundo.es/mundodinero/2010/11/09/economia/1289304399.html).
CBCNews.ca. 2 de julho de 2009. www.elmundo.es. 10 de novembro de 2010. Consultado em 5 de junho de 2011
114. The unemployment timebomb is quietly ticking 138. Spain powers ahead with high-speed
(http://www.telegraph.co.uk/finance/comment/ambroseevans_pritchard/5742937/The- rail (https://web.archive.org/web/20110721092807/http://www.railpro.co.uk/magazine/?
unemployment-timebomb-is-quietly-ticking.html). Telegraph. 4 de julho de 2009. idArticles=34). www.railpro.co.uk. Janeiro de 2010. Consultado em 5 de junho de
115. OECD figures (http://stats.oecd.org/WBOS/ViewHTML.aspx? 2011. Arquivado do original (http://www.railpro.co.uk/magazine/?idArticles=34) em
QueryName=198&QueryType=View&Lang=en). OECD. Consultado em 13 de 21 de julho de 2011
agosto de 2008 139. 2016 Annual Airport Traffic Report (http://www.panynj.gov/airports/pdf-
116. Tremlett, Giles (26 de julho de 2006). Economic traffic/ATR2016.pdf) (PDF). Port Authority of New York and New Jersey. 28 de abril
statistics (http://www.guardian.co.uk/world/2006/jul/26/spain.gilestremlett). de 2017. Consultado em 10 de maio de 2017
Guardian. London. Consultado em 13 de agosto de 2008 140. World Health Organisation, World Health Staff, (2000), Haden, Angela; Campanini,
117. Official report on Spanish recent Macroeconomics, including tables and Barbara, eds., The world health report 2000 - Health systems: improving
graphics (http://www.la-moncloa.es/NR/rdonlyres/2E85E75E-E2D9-4148-B1DF- performance (PDF), Geneva, Switzerland: World Health Organisation, ISBN 92-4-
950B06696A6C/74823/Chapter_2.PDF) (PDF). La Moncloa. Consultado em 13 de 156198-X
agosto de 2008

https://pt.wikipedia.org/wiki/Espanha 02/10/2017
Espanha Wikipdia, a enciclopdia livre Pgina 15 de 15

141. http://www.seg- 144. Music Festivals, UK Festivals and London


social.es/Internet_1/Trabajadores/PrestacionesPension10935/Asistenciasanitaria/RegimenGeneral/BeneficiariosSituac30476/177501
Festivals (http://www.spoonfed.co.uk/london/festivals/). Spoonfed.co.uk.
142. World Heritage List (http://whc.unesco.org/en/list). UNESCO. Consultado em 13 Consultado em 1 de novembro de 2011
de agosto de 2008 145. The History of the Guitar in Spain (http://www.linguatics.com/guitar.htm).
143. The top 100 books of all Linguatics.com. Consultado em 30 de abril de 2011
time (http://www.guardian.co.uk/world/2002/may/08/books.booksnews). The 146. Cruz, Jo (1999). Edited by David R. Blanks and Michael Frassetto, ed. Western
Guardian. London. 11 de maio de 2006. Consultado em 14 de agosto de 2008 Views of Islam in Medieval and Early Modern Europe: Perception and Other. New
York: Saint Martin's Press. p. 56

Ligaes externas
Casa Real de Espanha (http://www.casareal.es) (em espanhol)
Presidncia do Governo da Espanha (http://www.lamoncloa.es) (em espanhol)
Cmara Legislativa da Espanha (http://www.congreso.es) (em espanhol)
Constituio espanhola (http://www.constitucion.es) (em espanhol)
Instituto Nacional de Estatstica (http://www.ine.es) (em espanhol)
Anurio Estatstico da Espanha (http://www.ine.es/prodeser/pubweb/anuarios_mnu.htm) (em espanhol)
Atlas da Espanha (http://go.hrw.com/atlas/span_htm/spain.htm) (em espanhol)
Estado das represas da Espanha (http://www.embalses.net) (em espanhol)
Historia da bandeira da Espanha (http://www.javea-villas.org/espana/bandera.htm) (em espanhol)
Web oficial do turismo em Espanha (http://www.spain.info) (em ingls)
The Economist classificao de pases por qualidade de vida (2005) (http://www.economist.com/media/pdf/QUALITE_OF_LIFE.pdf) (em ingls) -10
Estatsticas da Espanha no CIA World Factbook (https://www.cia.gov/librare/publicatos/the-world-factbook/geos/sp.html) (em ingls)
ndice da liberdade de imprensa (http://www.rsf.fr/article.php3?id_article=4116) (em ingls) 29 sobre 139 pases
Guia de Espanha (http://www.espagnemania.com) (em francs)
Obtida de "https://pt.wikipedia.org/w/index.php?title=Espanha&oldid=49656036"

Esta pgina foi editada pela ltima vez (s) 19h05min de 22 de agosto de 2017.
Este texto disponibilizado nos termos da licena Creative Commons - Atribuio - Compartilha Igual 3.0 No Adaptada (CC BY-SA 3.0); pode estar sujeito a
condies adicionais. Para mais detalhes, consulte as condies de uso.

https://pt.wikipedia.org/wiki/Espanha 02/10/2017

Вам также может понравиться