Академический Документы
Профессиональный Документы
Культура Документы
ASHOAssessoriaemSeguranaeHigiene
Ocupacional
Empresa
Artigos
Servios
Clientes
Downloads
Artigo:
CalorStressTrmicoIBUTG
19/09/2010
Ocalorumagentepresenteemvriosambientesdetrabalhoemempresascomosiderrgicas,forjariase
ematividadesdesenvolvidasacuaberto,comonaconstruocivil.Aocontrriodeoutrosagentes
ambientais,naavaliaodocalor,hdiversoseventosefatoresenvolvidosquedevemseranalisados,atravs
dendicesdeavaliaodecalorcorrelacionados.
EfeitosSade
Quandoocalorcedidopeloorganismoaomeioambienteinferioraorecebidoouproduzidopelo
metabolismototal(metabolismobasal+metabolismodetrabalho),oorganismotendeaaumentarsua
temperatura.Paraevitaressahipertermia(aumentodatemperaturainternadocorpo),socolocadosalguns
mecanismosdedefesa,taiscomo:
1.Vasodilataoperifrica
Comoaumentodocalorambiental,oorganismohumanopromoveavasodilataoperifrica,no
sentidodepermitirmeiosdetrocadecalorentreoorganismoeoambiente.
2.Ativaodasglndulassudorparas
Haumentodointercmbiodecaloratravsdatransformaodoestadolquidoemvapor.
3.Consequnciasdahipertermia
Casoavasodilataoperifricaeasudoresenosejamsuficientesparamanteratemperaturadocorpo
emtornode37C,haverconseqnciasparaoorganismoquepodemsemanifestardasseguintes
formas:
Exaustodocalor:Comadilataodosvasossanguneosemrespostaaocalor,huma
insuficinciadosuprimentodesanguedocrtexcerebral,resultandonaquedadapresso
arterial
Desidratao:Adesidrataoprovoca,principalmente,reduodevolumedesangue,
promovendoaexaustodocalor.
Cimbrasdocalor:Nasudorese,hperdadeguaesaisminerais,principalmenteNaCl(Cloreto
deSdio).Poderoocorrercimbrascomareduodestasubstncianoorganismo.
Choquetrmico:Ocorrequandoatemperaturadoncleodocorpoatingedeterminadonvel,
colocandoemriscoalgumtecidovitalquepermaneceemcontnuofuncionamento.
MedidasdeControle
Fonte:
Alterarascaractersticasdafontegeradoradecalorvariandoapotncia
http://www.asho.com.br/artigo/calorstresstermicoibutg/ 1/5
09/09/2016 CalorStressTrmicoIBUTGASHOAssessoriaemSeguranaeHigieneOcupacional
Utilizarinstrumentaoeautomatizaodoprocesso.
Trajetria:
Utilizarbarreirasentreafonteeotrabalhador
Aumentaradistnciaentreolocaldetrabalhoeafontedecalor
Ventilararfresconoambientedetrabalho
Reduziraumidadeatravsdaexaustodovapordguaprovenientedoprocesso.
Noindivduo:
Limitarotempodeexposioatravsderevezamentodepessoasoutarefas,otimizandoosciclosde
trabalhonaexecuodetarefas.
UtilizarEPIs,principalmenteculoscomlentesespeciais,luvas,aventaisecapuzdematerialisolante
Monitorarotrabalhadorrealizandoexamesmdicosperidicos
Aclimatarotrabalhadoregarantirahidrataoporreposiodesaisminerais
Elaborarprocedimentosquediminuamaexposiodotrabalhadorfontedecalor
Garantiraotrabalhadorodireitoderealizarpausasemrespostasassuaslimitaesfsicas,evitandoa
fadiga
Conscientizarostrabalhadoressobreosriscosdaexposioaocalor.
AvaliaoOcupacionaldoCalor
Aavaliaodecalornospostosdetrabalhodeveserfeitaatravsdeinstrumentosqueenglobamumconjunto
determmetros,podendoserutilizadosequipamentosdigitaisdesdequealgunsrequisitossejamatendidos,
taiscomo:
Termmetrodeglobo:Compostodeesferaocadecobrede1mmdeespessura,com152,4mmdedimetro,
pintadaexatamentedepretofosco,etermmetrodemercriocomescalamnimade+10Ca+150C,com
precisomnimadeleiturade+0,1C.Existemnomercadoalgunsequipamentosdigitaisquepossuemo
globomenorde152,4mmdedimetro,paraestescasosdeveroserjuntamentecomaavaliaodecalor,
deveseravaliadoavelocidadedoar(m/s)existentenoambientedetrabalho,parafinsdeaplicaodefator
decorreo.
Afinalidadedotermmetrodeglobodemedirocalorradianteexistentenoambientedetrabalho.
TermmetrodeBulbomido:compostodetermmetrodemercriocomescalamnimade+10Ca+50C
eprecisomnimadeleiturade+0,1C,erlenmeyerde125ml,paviodetecidobrancodealgodo,dealto
poderdeabsorodeguacomcomprimentomnimode100mm,eguadestilada.usadoparamediro
calorinfluenciadopelaumidadedoar.
TermmetrodebulboSeco:Termmetrodemercrio,comescalamnimade+10Ca+100Cepreciso
mnimadeleiturade+0,1C.usadoparamediratemperaturadoar.
Almdainstrumentaoempregadanaavaliaodecalor,devesetambmdefiniraestratgiade
amostragem.Existemalgumasformasamostraisquepodemserseguidasduranteaverificaodeexposio
aocalor,conformeestratgiadeamostragem,quedestacamosabaixo:
EstratgiadeAmostragem:Processodeconhecimentoprogressivodasexposiesdostrabalhadores,
incluindotodosospassosqualitativosequantitativosparaaconduodeseujulgamentoecontrole,deforma
aasseguraratodososexpostosumpadrocorporativo,mantendotaisexposiesdentrodecritriosde
tolerabilidadedefinidos.
Ciclodeexposio:conjuntodesituaestrmicasaoqualotrabalhadorsubmetido,conjugados
diversasatividadesfsicasporelasdesenvolvidas,emumaseqnciadefinidas,equeserepetede
formacontnuanodecorrerdajornadadetrabalho.
http://www.asho.com.br/artigo/calorstresstermicoibutg/ 2/5
09/09/2016 CalorStressTrmicoIBUTGASHOAssessoriaemSeguranaeHigieneOcupacional
IBUTGmdio:mdiaponderadanotempodosvaloresdeIBUTGobtidosemumintervalode60
minutos.
Situaotrmica:cadapartedociclodeexposioondescondiesdoambientequeinterferemna
sobrecargatrmicoaqueotrabalhadorestexpostopodemserconsideradasestveistaxametablica
mdia:mdiaponderadanotempodastaxasmetablicas,obtidasemumintervalode60minutos
corridospontodemedio:pontofsicoescolhidoparaoposicionamentododispositivodemedio
ondeseroobtidasasleiturasrepresentativasdasituaotrmicasobjetodeavaliao.
Limitedeexposio:valormximodeIBUTGmdio,relacionadomdia,querepresentaas
condiessobasquaisseacreditaqueamaioriadostrabalhadorespossaestarexposta,repetidamente,
durantetodaasuavidadetrabalho,semsofrerefeitosadversossuasade.
EMRExpostodeMaiorRiscootrabalhadordeumGrupoHomogneodeExposioque
julgadocomopossuidordamaiorexposiorelativaemseugrupo.
GrupoHomogneodeExposioCorrespondeaumgrupodetrabalhadoresqueexperimentam
exposiosemelhantedeformaqueoresultadofornecidopelaavaliaodaexposiodequalquer
trabalhadordogruposejarepresentativodaexposiodorestantedostrabalhadoresdomesmogrupo.
(NHO06,IN01Anexo13A,NR15eNR22,item22.17.1.1).
LimitesdeTolernciaIBUTG
Ondicedetemperaturadebulbomidotermmetrodeglobo(IBUTG)foidesenvolvidoinicialmentecomo
ummtodosimplesparaavaliarsobrecargatrmicaemcontingentesmilitares.Essendicetambmpermiteo
clculodeperodosadequadosdetrabalhodescanso,nocasoemqueondiceultrapasseoslimites
estabelecidos.
Alegislaobrasileira,pelaportarian.3.214de8.6.1978estabelecequeaexposioaocalorsejaavaliada
pormeiodoIBUTG.
OIBUTGporsuavez,consisteumndicedesobrecargatrmica,definidoporumaequaomatemticaque
correlacionaalgunsparmetrosmedidosnoambientedetrabalho,conformesegue
ANR15emseuAnexo3(LimitesdeTolernciaparaExposioaoCalor)indicaqueparaambientes
internossemcargasolardeveseusaraseguinteequao:
IBUTG=0,7tbn+0,3tg
Onde:
tbn=temperaturadebulbomidonatural
tg=temperaturadeglobo
ANR15emseuAnexo3(LimitesdeTolernciaparaExposioaoCalor)indicaqueparaambientes
internoscomcargasolardeveseusaraseguinteequao
IBUTG=0,7tbn+0,1tbs+0,2tg
Onde:
tbn=temperaturadebulbomidonatural
tg=temperaturadeglobo
tbs=temperaturadebulboseco.
Asmediesdevemserefetuadasnolocalondepermaneceotrabalhador,alturadaregiodocorpomais
atingida.
LimitesdeTolernciaparaexposioaocalor,emregimedetrabalhointermitentecom
perodosdedescansonoprpriolocaldeprestaodeservio.
1.Emfunodondiceobtido,oregimedetrabalhointermitenteserdefinidonoQuadron1.
http://www.asho.com.br/artigo/calorstresstermicoibutg/ 3/5
09/09/2016 CalorStressTrmicoIBUTGASHOAssessoriaemSeguranaeHigieneOcupacional
QUADRON1
RegimedeTrabalhoIntermitentecomDescansono TIPODEATIVIDADE
PrprioLocaldeTrabalho(porhora) LEVE MODERADA PESADA
Trabalhocontnuo at30,0 at26,7 at25,0
45minutostrabalho 30,1a 26,8a28,0 25,1a
15minutosdescanso 30,6 25,9
30minutostrabalho 30,7a 28,1a29,4 26,0a
30minutosdescanso 31,4 27,9
15minutostrabalho 31,5a 29,5a31,1 28,0a
45minutosdescanso 32,2 30,0
Nopermitidootrabalhosemaadoodemedidas acimade acimade31,1 acimade
adequadasdecontrole 32,2 30,0
1.Osperodosdedescansoseroconsideradostempodeservioparatodososefeitoslegais.
2.Adeterminaodotipodeatividade(Leve,ModeradaouPesada)feitaconsultandoseoQuadron3.
LimitesdeTolernciaparaexposioaocalor,emregimedetrabalhointermitentecom
perododedescansoemoutrolocal(localdedescanso).
1.Paraosfinsdesteitem,considerasecomolocaldedescansoambientetermicamentemaisameno,com
otrabalhadoremrepousoouexercendoatividadeleve.
2.OslimitesdetolernciasodadossegundooQuadron2.
QUADRON2
M(Kcal/h) MXIMOIBUTG
175 30,5
200 30,0
250 28,5
300 27,5
350 26,5
400 26,0
450 25,5
500 25,0
Onde:
Mataxademetabolismomdiaponderadaparaumahora,determinadapelaseguintefrmula:
M=MtxTt+MdxTd
60
Sendo:
Mttaxademetabolismonolocaldetrabalho.
Ttsomadostempos,emminutos,emquesepermanecenolocaldetrabalho.
Mdtaxademetabolismonolocaldedescanso.
Tdsomadostempos,emminutos,emquesepermanecenolocaldedescanso.
IBUTGovalorIBUTGmdioponderadoparaumahora,determinadopelaseguintefrmula:
IBUTG=IBUTGtxTt+IBUTGdxTd
60
Sendo:
IBUTGt=valordoIBUTGnolocaldetrabalho.
http://www.asho.com.br/artigo/calorstresstermicoibutg/ 4/5
09/09/2016 CalorStressTrmicoIBUTGASHOAssessoriaemSeguranaeHigieneOcupacional
IBUTGd=valordoIBUTGnolocaldedescanso.
TteTd=comoanteriormentedefinidos.
OstemposTteTddevemsertomadosnoperodomaisdesfavorveldociclodetrabalho,sendoTt+Td=60
minutoscorridos.
3.AstaxasdemetabolismoMteMdseroobtidasconsultandoseoQuadron3.
4.Osperodosdedescansoseroconsideradostempodeservioparatodososefeitoslegais.
QUADRON3
TAXASDEMETABOLISMOPORTIPODEATIVIDADE
TIPODEATIVIDADE Kcal/h
SENTADOEMREPOUSO 100
TRABALHOLEVE 125
Sentado,movimentosmoderadoscombraosetronco(ex.:datilografia). 150
Sentado,movimentosmoderadoscombraosepernas(ex.:dirigir). 150
Dep,trabalholeve,emmquinaoubancada,principalmentecomosbraos.
TRABALHOMODERADO 180
Sentado,movimentosvigorososcombraosepernas. 175
Dep,trabalholeveemmquinaoubancada,comalgumamovimentao. 220
Dep,trabalhomoderadoemmquinaoubancada,comalgumamovimentao. 300
Emmovimento,trabalhomoderadodelevantarouempurrar.
TRABALHOPESADO 440
Trabalhointermitentedelevantar,empurrarouarrastarpesos(ex.:remoocomp). 550
Trabalhofatigante
Nota:ParafinsdeumaboaaplicaodaHigieneOcupaciona(HO)hnecessidadequetambmsejam
levadasemconsideraooutroslimitesdetolernciacomo,porexemplo,osdaNHO06daFundacentro,
ACGIHeodoNIOSH
Publicadoem19desetembrode2010|Comente
Pesquisar
Artigosrescentes:
CalorStressTrmicoIBUTG19/09/2010
Oquerudo?02/09/2009
MatrizPortoAlegre
Fone/Cel:(51)81119432
Fone/Fax:(51)32097078
Email:asho@asho.com.br
Skype:alexasho2
Empresa|Artigos|Servios|Clientes|Downloads
http://www.asho.com.br/artigo/calorstresstermicoibutg/ 5/5