Brexit v cng ng kinh t ASEAN di gc nhn hi nhp

CNG NG KINH T ASEAN V NGUN NHN LC VIT NAM

TS. L ng Minh Khoa Kinh t
Trng i hc Vn Hin

1. Tng quan v Cng ng Kinh t ASEAN (AEC)

Ti Hi ngh cp cao ASEAN ln th 14 t chc vo thng 2 nm 2009 ti Thi
Lan, cc nh lnh o a ra Tuyn b Chaam Hua Hin v l trnh xy dng Cng
ng ASEAN (2009-2015) vi 3 tr ct chnh l: Cng ng Kinh t ASEAN, Cng
ng Chnh tr - An ninh ASEAN v Cng ng Vn ha X hi ASEAN.
Ngy 31/12/2015, Cng ng Kinh t ASEAN (AEC - ASEAN Economic
Community) chnh thc c thnh lp vi bn ni dung ch yu sau:
(i) Xy dng mt th trng chung v c s sn xut thng nht thng qua cc
bin php d b cc ro cn i vi s lu chuyn t do ca hng ha, dch v, u t,
lao ng k nng cng nh to thun li cho s lu chuyn t do hn ca dng vn,
cc bin php v cc lnh vc u tin hi nhp.
(ii) a ASEAN thnh mt khu vc kinh t c kh nng cnh tranh cao trn c
s thc thi chnh sch cnh tranh, bo v ngi tiu dng, quyn s hu tr tu, pht
trin c s h tng, thng mi in t.
(iii) Pht trin kinh t ng u thng qua thc hin cc bin php v pht trin
doanh nghip nh v va, sng kin Hi nhp ASEAN nhm gip cc nc CLMV
(Cam-pu-chia, Lo, My-an-ma v Vit Nam) nng cao nng lc.
(iv) Hi nhp hiu qu vo nn kinh t ton cu trn c s tham gia vo cc Hip
nh thng mi t do (FTA), tch cc tham gia vo chui cung ng ton cu.
AEC bao gm cc thnh vin: Vit Nam, Lo, Campuchia, Brunay, Myanma,
Singapore, Indonexia, Philippin, Malayxia v Thi Lan, vi tng gi tr GDP khong
2.500 t USD v c quy m dn s khong 620 triu ngi. Trong , lc lng lao
ng chim gn 50%, khong 300 triu ngi. Ba quc gia c s lao ng chim t
trng cao nht l Innxia (40%), Philippine (16%) v Vit Nam (15%). Mt trong
nhng mc tiu hnh thnh AEC l Mt th trng n nht v l c s sn xut chung,
c xy dng thng qua: T do lu chuyn hng ha; T do lu chuyn dch v; T
do lu chuyn u t; T do lu chuyn vn v T do lu chuyn lao ng c tay ngh.
Mc tiu ny s dn n s thay i ln trn th trng lao ng. N mang li nhiu c
hi vic lm, ng thi cng to ra cc thch thc v s cnh tranh gay gt i hi ngi
lao ng phi c k nng cng vi kin thc chuyn mn cao.

Trng i hc Vn Hin Trang 69

 Brexit v cng ng kinh t ASEAN di gc nhn hi nhp

Lc lng lao ng ny khi c gii phng, c t do di chuyn trong th

trng chung s l nhn t c bn thc y s pht trin kinh t - x hi ca cc nc
thnh vin AEC. Cho n nm 2015 c 8 ngnh ngh m lao ng trong cc nc
ASEAN c t do di chuyn thng qua cc tha thun cng nhn tay ngh tng ng,
gm: k ton, kin trc s, nha s, bc s, k s, y t, vn chuyn v nhn vin ngnh du
lch. i vi ngun nhn lc cht lng cao (cc chuyn gia, th lnh ngh), c o
to chuyn mn hoc c trnh t i hc tr ln, thng tho ngoi ng, c bit l
ting Anh, vic di chuyn s d dng hn.
2. im mnh, im yu, c hi v thch thc i vi ngun nhn lc Vit Nam
trong AEC
Khi tham gia AEC, ngun nhn lc ca Vit Nam c nhng li th v bt li ch
yu sau y:
2.1. Nhng li th (im mnh) ca ngun nhn lc Vit Nam
- Mt l, Vit Nam c lc lng lao ng di do, r v ang thuc c cu dn
s tr hay vng. Theo Tng cc Thng k, tnh n gia nm 2014, Vit Nam c
53,8 triu ngi nm trong tui t 15 tui tr ln, trong s ngi trong tui lao
ng l 47,52 triu ngi, chim 88,8%. C th hn, trong s lc lng lao ng, s
ngi c tui t 15-39 tui chim hn 51,0%. c bit, nhm tui tr (15-29 tui)
chim n 26,7% v nhm tui thanh nin (15-24 tui) chim gn 15%. y l nhng
nhm tui c sc khe, nng ng, c tim nng tip thu c nhng tri thc mi, k
nng mi, nhng yu t lm nng cao cht lng ngun nhn lc v nng sut lao ng
ca Vit Nam.
- Hai l, c cu lao ng, gn y, c s chuyn dch theo hng tch cc.
Trong lao ng thuc khu vc nng, lm, ng nghip hin l 47,1% so vi 53,0%
nm 2007; khu vc cng nghip v xy dng l 20,8% so vi 19,0% nm 2007; v khu
vc dch v l 32,1% so vi 28,0% nm 200757.
- Ba l, cht lng lao ng dn dn c ci thin. Theo B Lao ng-
Thng binh v X hi, t l lao ng qua o to t 38% so vi 30% ca 10 nm
trc. Nh , lc lng lao ng k thut ca Vit Nam phn no p ng c
yu cu ngy cng cao ca th trng lao ng, tng bc lm ch c nhiu lnh vc
khoa hc - cng ngh, m nhn c phn ln cc v tr cng vic phc tp trong sn
xut v kinh doanh m trc y phi thu chuyn gia nc ngoi.

57
Nguyn B Ngc v Phm Minh Thu, Vin Khoa hc Lao ng v X hi, Nng sut lao ng Vit Nam -
Nhn t gc c cu lao ng v k nng, dn theo
https://www.google.com.vn/#q=C%C6%A1+c%E1%BA%A5u+lao+%C4%91%E1%BB%99ng+theo+ng%C3%
A0nh+%E1%BB%9F+VN&start=0.

Trng i hc Vn Hin Trang 70

 Brexit v cng ng kinh t ASEAN di gc nhn hi nhp

2.2. Nhng bt li (im yu)

Thc t cho thy, Vit Nam l quc gia c ngun nhn lc v lao ng kh di
do. Tuy nhin, cht lng lao ng mi l yu t cn thit khi m ca cnh tranh vi
cc quc gia khc. Theo bo co kho st ca Din n Kinh t th gii 2014-2015, hn
10% s ngi c yu cu chn 5 vn kh gii quyt nht khi kinh doanh ti Vit
Nam xc nh rng lc lng lao ng khng c o to y l mt trong nhng
vn chnh. C th l:
- Th nht, t l lao ng tham gia vo th trng lao ng chnh thc cn thp,
mi t khong 30%, l do ch yu l xut pht im ca Vit Nam rt thp, c cu
kinh t ch yu vn l nng nghip.
- Th hai, cht lng v c cu lao ng vn cn nhiu bt cp so vi yu cu
pht trin v hi nhp.
+ Cht lng ngun nhn lc Vit Nam hin vn thp so vi yu cu ca th
trng lao ng v so vi cc nc khc, v c xem l mt trong nhng im nghn
cn tr s pht trin. Theo Ngn hng Th gii, Vit Nam ang rt thiu lao ng c tay
ngh, cng nhn k thut bc cao. Nu nh gi theo thang im 10, th cht lng nhn
lc Vit Nam ch t 3,79 im - xp th 11/12 nc Chu tham gia xp hng ca
Ngn hng Th gii; trong khi Hn Quc l 6,91 im, n l 5,76 im, Malaysia
l 5,59 im; Thi Lan l 4,94 im,... Khng nhng th, Vit Nam cn thiu nhiu lao
ng lnh ngh, nhn lc qua o to cha p ng c nhu cu ca th trng lao
ng v doanh nghip v tay ngh v cc k nng mm khc. Theo T chc thc hin
thi IELTS (H thng kim tra s thnh tho ting Anh quc t theo thang im 0-9) th
th sinh Vit Nam c im trung bnh l 5,78 thuc vo nhm cc nc c im trung
bnh thp, ng sau Indonexia (5,97), Phillippin (6,53), Malaysia (6,64). Hu qu ca
cht lng ngun nhn lc l (i) nng sut lao ng ca Vit Nam thuc nhm thp khu
vc Chu Thi Bnh Dng, c th, thp hn Singapore gn 15 ln, Nht Bn 11
ln v Hn Quc 10 ln, v trong ASEAN, nng sut lao ng ca Vit Nam bng 1/5
Malaysia v 2/5 Thi Lan58; (ii) nng lc cnh tranh ca nn kinh t cng b tc ng
tiu cc (nm 2011 xp th 65/141 nc xp hng, nhng n nm 2014 xp th 70/148
nc xp hng).
+ Bn cnh cht lng lao ng thp, c cu lao ng ca Vit Nam cn c nhiu
bt cp ln v c nguy c ngy cng nghim trng. Theo s liu ca iu tra Lao ng-
Vic lm, t l lao ng qua o to Vit Nam kh thp v khng c nhiu ci thin.

58
Mc d trong giai on 2002-2007, nng sut lao ng Vit Nam tng trung bnh 5,2% mi nm, nhng k t
cuc khng hong kinh t ti chnh ton cu nm 2008, tc tng nng sut trung bnh hng nm ca Vit Nam
chm li, ch cn 3,3%.

Trng i hc Vn Hin Trang 71

 Brexit v cng ng kinh t ASEAN di gc nhn hi nhp

Nu vo nm 2007, t l qua o to ca lc lng lao ng t 15 tui tr ln ch t

17,4% th vo nm 2013, con s ny cng khng ci thin nhiu vi t l 18,4%. S
chnh lch v cht lng ngun lao ng c th hin r nht gia khu vc nng thn
v thnh th. thnh th lao ng c o to chim 30,9%, trong khi nng thn
ch c 9%. y chnh l mt ro cn ln cho vic ci thin nng sut lao ng59. Theo
Tng cc thng k (2013), trong s lc lng lao ng ang lm vic trong nn kinh t,
lao ng ph thng, khng c chuyn mn k thut chim 81,8%; lao ng qua o
to ngh ch chim t l 5,4%; lao ng c trnh trung cp chuyn nghip l 3,7%;
v lao ng c trnh t cao ng, i hc tr ln chim 9,1%60. Tnh n gia nm
2015, c cu trnh ngun lao ng Vit Nam l mt i hc tr ln 0,35 cao ng
0,65 trung cp 0,4 s cp, tc tha thy thiu th, ngc chiu vi th gii. Bi v,
theo quy lut, nhng ngi lao ng trc tip trnh trung cp, s cp phi nhiu hn
rt nhiu ln so vi lao ng gin tip.
- Th ba, s chun b kin thc, k nng v thi cng nh tm l sn sng
di chuyn sang lm vic ti cc nc ASEAN ca lao ng Vit Nam cha cao. Cc
chuyn gia ca ngn hng th gii (WB) cho thy s chun b kin thc, k nng, thi
v tm l sn sng di chuyn sang lm vic cc nc ASEAN ca lao ng Vit
Nam l cha cao. Ch xt v kha cnh ngoi ng, rt t lao ng Vit Nam, k c cc
thnh ph ln khng hc ngn ng ca cc nc ASEAN nh: Thi Lan, Lo, Indonesia,
Myanma, (v kh nng s dng ting Anh ca cc ng vin Vit Nam c im trung
bnh l 5.78 (thang im t 0-9) thuc nhm trung bnh thp, ng sau Malaysia (6.64),
Philippines (6.53), Indonesia (5.79)).
- Th t, nn kinh t Vit Nam c xut pht im thp, ch yu t nn nng
nghip khp kn v hi nhp sau, nn nng lc hi nhp v cnh tranh ca lc lng lao
ng cn km. Cung cch tuyn dng, qun l v i ng lao ng, nht l lao ng
nc ngoi, ca cc doanh nghip Vit Nam cn yu v thiu kinh nghim nn cha tn
dng c nhng c hi v hn ch c nhng thch thc t ci cch, m ca.
2.3. C hi
Th nht, vic tham gia AEC s lm tng s lng vic lm ca Vit Nam trong
thi gian ti y. Tht vy, vic hnh thnh Cng ng kinh t ASEAN gip th trng
lao ng trong ASEAN si ng hn, thc y to vic lm cho tng quc gia thnh
vin. Theo d bo ca t chc Lao ng quc t (ILO), khi tham gia AEC, s vic lm

59
Nguyn B Ngc v Phm Minh Thu, Vin Khoa hc Lao ng v X hi, Nng sut lao ng Vit Nam -
Nhn t gc c cu lao ng v k nng, dn .
60
Theo B Lao ng, Thng binh v X hi, lao ng qua o to (gm c dy ngh chnh quy v thng xuyn,
phi chnh quy, dy ngh di 3 thng v dy ngh ti doanh nghip) chim khong 38% tng lc lng lao ng.

Trng i hc Vn Hin Trang 72

 Brexit v cng ng kinh t ASEAN di gc nhn hi nhp

ca Vit Nam s tng ln 14,5% (tc khong 7,5 triu) vo nm 2025. Trong , c hi
vic lm s gia tng mnh m nhng ngnh nh sn xut go, xy dng, vn ti, dt
may, da giy v ch bin lng thc. Trong giai on 2010 - 2025, nhu cu i vi vic
lm cn tay ngh trung bnh s tng nhanh nht, mc 28%; lao ng c trnh k
nng thp l 23%, lao ng c k nng cao s tng 13% v s c thm nhiu c hi ci
thin cuc sng ca hng triu ngi.
Th hai, lao ng khng c k nng s khng c di chuyn t do trong AEC,
cho nn quy nh v di chuyn t do lao ng lnh ngh gia cc nc ASEAN to ra
mt phn khc th trng lao ng kh hp v c s sng lc ng k i vi lao ng
di chuyn. Vi quy nh ny, lao ng thiu k nng t c c hi tm vic lm cc
nc ASEAN v y l p lc buc phi i mi qu trnh o to ngh, trang b k
nng cng nh i mi h thng gio dc, o to theo ng yu cu ca th trng lao
ng ASEAN. Trong di hn, chc chn c s chuyn dch ln trong c cu lc lng
lao ng, c bit l kh nng gia tng t trng lao ng qua o to ca cc nc
ASEAN.
Th ba, li ch m cc quc gia thu c t vic di chuyn ny s gia tng rt
ln v lao ng c k nng cnh tranh, to kh nng nng cao nng sut lao ng, ci
thin ng k cht lng cng vic cng nh lm gim chi ph lao ng tay ngh cao.
Th t, vic gia nhp AEC to ra mt p lc i vi cc nc thnh vin trong
vic hon thin th ch, iu chnh chnh sch, quy nh cng nh cc o lut khc
thch nghi, ng b vi quy nh v lao ng ca cc nc khc trong ASEAN. c
bit, nhng yu cu v ngun nhn lc cht lng cao trong ASEAN cng khng nh
y l khu t ph chin lc ca Vit Nam nhm tp trung nhiu ngun lc hn.
i vi ngi lao ng, nh AEC, trong bi cnh mt th trng chung, ngi
lao ng Vit Nam khng nhng c nhiu c hi ngh nghip trong nc m cn m
rng ra cc th trng khu vc. Ngi lao ng c c hi tng tc v nng cao kinh
nghim, k nng chuyn ngnh cc nc tin tin trong khu vc. Ngi lao ng Vit
Nam s c c st khi lm vic nhiu ni, lm tng tnh linh hot, kh nng thch
ng vi mi trng lm vic a vn ha - vn d l mt im cha mnh ca lao ng
Vit Nam.
i vi ngi s dng lao ng, c hi tuyn dng lao ng cht lng cao cng
gia tng khi th trng lao ng c m ra trong khi ASEAN, ngi lao ng khng
cn b hn ch di chuyn bi ro cn bin gii quc gia.

Trng i hc Vn Hin Trang 73

 Brexit v cng ng kinh t ASEAN di gc nhn hi nhp

2.4. Thch thc

- Gia nhp AEC v cc t chc quc t khc buc cc doanh nghip v lao ng
Vit Nam phi ng u vi s cnh tranh c trn th trng trong v ngoi nc trn
c s tng nng sut, cht lng v k nng ca ngi lao ng. Tuy nhin, cc li ch
v kinh t v vic lm t AEC s khng c phn chia ng u. Nu qun l khng
tt, Vit Nam s b l c hi m AEC s to ra. Nh trn ni, khi chnh thc thnh
lp, AEC s thc hin t do lun chuyn nm yu t cn bn: vn, hng ha, dch v,
u t v lao ng lnh ngh. Theo cc nh gi, s t do ny va l c hi cho th
trng lao ng Vit Nam, ng thi cng l thch thc khng nh khi mt lng ln
lao ng t cc nc AEC vo Vit Nam s to nn cuc cnh tranh gay gt vi lao
ng trong nc. Bn cnh , khi tham gia AEC, ngoi vic c k nng ngh nghip
gii, ngi lao ng cn cn c ngoi ng v cc k nng mm khc c c hi tham
gia lm vic ti cc quc gia ca AEC. Nu ngi lao ng Vit Nam khng thc
c iu ny th s thua ngay trn sn nh bi chng ta kh cnh tranh v trnh
tay ngh, chuyn mn vi nhiu quc gia trong AEC. thch ng vi hon cnh mi,
ngi lao ng phi hc hi, cp nht k nng mi.
- Gn 50% lc lng lao ng Vit Nam vn lm vic trong lnh vc nng nghip
vi tnh chuyn nghip, kh nng hi nhp km, nng sut v thu nhp thp so vi cc
nn kinh t ASEAN khc nh Malaysia, Singapore v Thi Lan. iu ny khin lao
ng Vit Nam ni chung rt kh cnh tranh c vi lao ng c cht lng cao hn
hn t cc nc ASEAN khc v lao ng c cht lng, qua o to ca Vit Nam
s c xu hng mun tm kim vic lm c thu nhp cao nhng ang rt thiu lao ng
cc nc khc trong khu vc, thay v li Vit Nam 61. Hu qu l chng ta rt d b
chy mu cht xm nu khng c gii php tuyn dng, qun l v i ng ph hp.
- Nguyn nhn ch yu khin ngun nhn lc Vit Nam c cht lng thp v
nng lc cnh tranh cha cao l do cng tc o to hin nay cha ph hp, cht lng
o to cn hn ch, cha thc s p ng yu cu s dng nhn lc v nhu cu ca
ngi hc, cha theo kp s chuyn bin ca t nc trong thi k cng nghip ha,
hin i ha v hi nhp quc t, cha gii quyt tt mi quan h gia s lng v cht
lng, gia dy ch vi dy ngi, dy ngh,62.

61
Theo nh gi chung, ch c 20% lc lng lao ng Vit Nam c k nng, b phn ny s dch chuyn nhiu
sang khu vc FDI hoc sang cc nc ASEAN khc. Ngc li, mt b phn lao ng c k nng t nc ngoi s
vo Vit Nam. Tnh cnh tranh nhn lc r nt hn, v mt no s to s nghit ng i vi cung cu th trng
lao ng
62
Thc trng ny c thng thn ch ra ti Hi ngh Trung ng 8 (kha XI): Cht lng gio dc nhn
chung thp, nht l gio dc i hc v gio dc ngh nghip, cha thc s p ng yu cu s dng nhn lc
v nhu cu ca ngi hc, cha theo kp s chuyn bin ca t nc trong thi k cng nghip ho, hin i ho

Trng i hc Vn Hin Trang 74

 Brexit v cng ng kinh t ASEAN di gc nhn hi nhp

- Mt khc, h thng thng tin ca th trng lao ng cn nhiu yu km v hn

ch. C th, h thng thng tin b chia ct gia cc vng, min; kh nng bao qut, thu
thp v cung ng thng tin cha p ng c nhu cu ca cc i tc trn th trng
lao ng, c bit l ngi ch s dng lao ng v ngi lao ng. H thng ch tiu
v th trng lao ng tuy ban hnh nhng cha hon thin, y , thiu thng nht
v khng tng ng vi th trng quc t. Do vy, cha nh gi c hin trng ca
cung cu lao ng, cc nt tht v nhu cu ngun nhn lc trong nc. Ngoi ra,
cn thiu m hnh d bo th trng lao ng ng tin cy v nht qun, thiu i ng
cn b, chuyn gia lm cng tc thng k, phn tch, d bo.
- Vic di chuyn lao ng ni b AEC khng ch to kh nng mang li li ch
cho lc lng lao ng nh tin lng, vic lm v s n nh cuc sng, m cn mang
theo c phong tc, tp qun, li sng, do rt d gy nn tnh phc tp trong qun l
di c cng nh lm pht sinh cc vn x hi. ng thi, lao ng nhp c cn gy ra
tnh trng cng thng v vic lm ti nc tip nhn cng nh t l tht nghip trong
ton x hi.
3. Gii php cho pht trin ngun nhn lc v lao ng Vit Nam trong iu kin
AEC hnh thnh
Nh cp trn, thch thc t ra i vi ngun nhn lc ca Vit Nam l
rt ln. l vn trnh chuyn mn ca ngi lao ng, l s cnh tranh ca lao
ng c tay ngh cao v c tnh trng chy mu cht xm sang cc nc pht trin hn
trong khu vc. Vit Nam cn bnh tnh n nhn nhng thch thc ny v ra chin
lc pht trin ngun nhn lc sao cho ph hp, hiu qu vi tnh hnh thc t.
3.1. i vi Nh nc
pht trin c ngun nhn lc v bo v vic lm cho ngi lao ng trong
nc vi iu kin AEC thnh lp, Nh nc Vit Nam cn thc thi c nhng gii
php ch ng ln cc bin php k thut nh sau:
3.1.1. Gii php ch ng l cc gii php gip lao ng trong nc c th lp
y v nhanh chng lp y cc v tr vic lm trc khi lao ng nc ngoi trn vo.
Cc gii php ch ng lin quan n vic chun b tt nht ngun nhn lc c v s
lng, cht lng v c cu p ng c yu cu tuyn dng, gip ngi s dng lao
ng c th tuyn c lao ng trong nc.
u tin, gii php cn bn v lu di nht l phi u t nng cao cht lng v
nng lc cnh tranh ca ngun nhn lc Vit Nam. Theo , cn tip tc cng cuc i

v hi nhp quc t, l mt trong nhng nguyn nhn lm hn ch cht lng ngun nhn lc ca t nc.
Cha gii quyt tt mi quan h gia s lng v cht lng, gia dy ch vi dy ngi, dy ngh,

Trng i hc Vn Hin Trang 75

 Brexit v cng ng kinh t ASEAN di gc nhn hi nhp

mi cn bn v ton din h thng gio dc v o to theo hng nng cao vai tr v

hm lng thc hnh, thc t cng nh cc k nng ngh nghip trong ni dung chng
trnh o to. Phi hp ng b cc chnh sch, c bit l chnh sch pht trin ngun
nhn lc, vic lm, gio dc o to v cc chnh sch kinh t lm sao thu hp c
khong cch gia cc k nng c o to trong nh trng vi k nng lm vic thc
t ti doanh nghip. Xy dng cc mi quan h cht ch gia dy ngh vi th trng
lao ng, hng vo vic p ng nhu cu pht trin kinh t - x hi ca tng a phng,
tng ngnh, ng thi p ng nhu cu ca doanh nghip.
Bn cnh , cc c s o to v doanh nghip cn ch ti khung tham chiu
trnh ASEAN (ARQF) nm bt cc quy nh v k nng tay ngh, bng cp tng
quc gia khi p dng cho lao ng ca nc khc trong khu vc, nhm chun b ngun
nhn lc c th cnh tranh vi lao ng nc ngoi ngay ti Vit Nam v xut khu
sang cc nc ASEAN.
Hai l cn t chc tt hn h thng thng tin trn th trng lao ng trong nc
gii thiu v chp ni vic lm trong nc, gip ngi lao ng Vit Nam tip cn
c cc v tr lm vic trong nc trong thi gian ngn nht; ng thi phi cung cp
c thng tin th trng lao ng nc ngoi gip ngi lao ng Vit Nam m
rng c hi tip cn vic lm.
Ba l h thng trung tm dch v vic lm cng cn t chc li nhm tng cng
s lin kt, chia s thng tin, h tr nhau trong cng tc cung ng v tuyn dng lao
ng cho cc doanh nghip, hn ch tnh trng ht thi hn tuyn dng, cc doanh nghip
s tuyn dng lao ng nc ngoi.
Bn l cn nng cao nng lc ca cc trung tm dch v vic lm, t nht l ch
nh gi cc yu cu ca cc v tr tuyn dng, thng lng vi ngi s dng lao
ng m bo cc yu cu t ra l thc s cn thit, ng vi yu cu ca v tr vic
lm, hn ch tnh trng doanh nghip t yu cu qu cao nhm tuyn dng lao ng
nc ngoi.
Nm l phi tng cng v nng cao cht lng d bo nhu cu lao ng; lm
c s cho i mi cng tc k hoch ha gio dc v o to, k c o to ngh,
chun b ngun nhn lc c o to hp l v s lng, c cu v k nng, sn sng
p ng nhu cu ca th trng.
3.1.2. Cc gii php k thut l cc quy nh v iu kin cp php lm chm
li vic lao ng nc ngoi chim lnh cc v tr vic lm. iu c ngha l chng
ta cn t ra cc hng ro k thut hp l v ph hp vi hon cnh c th ca th trng
lao ng v nng lc ca pha Vit Nam. Cc hng ro k thut cn p ng c c

Trng i hc Vn Hin Trang 76

 Brexit v cng ng kinh t ASEAN di gc nhn hi nhp

hai mc tiu: mt l to iu kin thun li cho cc nh u t Vit Nam vn l im

n hp dn; hai l vn phi t c mc tiu bo v vic lm trong nc. t nht c
my vn t ra, l: cp giy php cho lao ng nc ngoi lm vic ti Vit Nam;
qun l lao ng nc ngoi lm vic li Vit Nam sau khi c cp php, nht l vic
dch chuyn v tr v ni lm vic; cc bin php k thut khc, v d chun ting Vit
ti thiu lm vic ti Vit Nam.
3.2. i vi doanh nghip
c th c c nhng sn phm o to p ng c yu cu ca th trng
lao ng v sn xut kinh doanh, cc doanh nghip cn hp tc cht ch, thm ch trc
tip tham gia vo cc hot ng gio dc v o to, nht l o to ngh nh xy dng
tiu chun k nng ngh, xc nh danh mc ngh, xy dng chng trnh o to, nh
gi kt qu hc tp ca ngi hc ngh, Doanh nghip c trch nhim cung cp thng
tin cho cc c s dy ngh v nhu cu vic lm v cc ch cho ngi lao ng; phn
hi cho c s dy ngh v trnh ca ngi lao ng. Cc c s dy ngh t chc theo
di, thu thp thng tin v hc sinh hc ngh sau khi tt nghip; c trch nhim tip nhn
cc thng tin t pha doanh nghip v thay i thch ng vi nhu cu ca doanh
nghip.
Trong iu kin hi nhp kinh t quc t ngy cng su rng, nht l s di chuyn
t do ca lao ng c chuyn mn cao trong ni b ASEAN, ang tn ti s chnh lch
ln v iu kin lm vic v thu nhp. iu ny khin cho nhng nh qun l Vit Nam
phi i mt vi hin tng chy mu cht xm. ngn chn tnh trng ny, ngi
qun l nhn s phi bit cch tn dng ngun lc vn c ca mnh, trnh xy ra hin
tng i mi lc lng lao ng. Thay v ch tp trung vo k thut, hay mc lnh
ngh ca nhn vin, ngi s dng lao ng phi ch trng vo nhn thc v cc k
nng mm ti thiu cn c trong bi cnh hi nhp. Chnh v vy m b phn nhn s
ng vai tr rt quan trng trong vic tm kim v trng dng nhiu ng vin tim nng
cho cng ty mnh.
Cc nh tuyn dng nn thay i cch thc tuyn dng sao cho thu ht c
nhiu nhn ti. Bn cnh cn s phi hp ca lnh o xy dng mt mi trng
lm vic m, c cc chnh sch i ng tt, mang thng hiu ring cng nh ch ng
tm kim nhn ti t cc trng i hc hay t chc sinh vin. Nu p ng nhng
iu , doanh nghip s c nhiu s la chn t nhng ng vin gii chuyn mn v
giu kinh nghim, khng ri vo tnh trng thiu ht nhn lc.
3.3. i vi ngi lao ng v chun b tham gia lc lng lao ng

Trng i hc Vn Hin Trang 77

 Brexit v cng ng kinh t ASEAN di gc nhn hi nhp

AEC hnh thnh vo cui nm 2015 chnh l thch thc v cng l c hi cho
ngi lao ng c vic lm tt hn hoc mt vic lm. Ngi lao ng Vit Nam cn
tp trung gii quyt v chun b cc iu kin khc ngoi k nng chuyn mn l:
phi ph v ro cn ngn ng, dng ngn ng chung trong AEC (ting Anh); phi lm
vic theo nhm, on kt li; cc quyt nh khng nn da trn cm tnh, kinh nghim
m phi c da vo cc con s, logic; phi chun b kin thc, k nng v thi
cng nh trng thi tm l sn sng di chuyn sang lm vic ti cc nc ASEAN;
phi sn sng thch ng vi mi trng lm vic mi; phi coi trng k lut lao ng,
thc tun th php lut cng nh cng lao ng cao.
TI LIU THAM KHO
1. Ng Tun Anh, ng Trn c Hip (2014), Cng ng kinh t ASEAN 2015: Thch
thc v trin vng i vi Vit Nam, Tp ch Ti chnh s 12 (2014).
2. ASEAN Secretariat (2014). Thinking Globally, Prospering Regionally ASEAN
Economic Community 2015, dn theo
http://www.asean.org/images/resources/2014/May/AECKeyMessagesBooklet_FINAL
30Apr2014.pdf
3. C hi v thch thc ca ngun nhn lc khi Vit Nam khi gia nhp AEC, dn theo
http://jobs.mtalent.com.vn/news/co-hoi-va-thach-thuc-cua-nguon-nhan-luc-khi-viet-
nam-khi-gia-nhap-aec.35a51e23/en .
4. Don Mu Dip, Cng ng kinh t ASEAN: Nhiu c hi cho lao ng Vit Nam, dn
theo http://dangcongsan.vn/thoi-su/-cong-dong-kinh-te-asean-nhieu-co-hoi-cho-lao-
dong-viet-nam-369078.html.
5. Mai an (2016), Cng ng kinh t ASEAN: Lao ng c tay ngh, tho ting Anh s
't khch', ngy 13/01, Thi bo Ti chnh Onlines, dn theo
http://thoibaotaichinhvietnam.vn/pages/xa-hoi/2016-01-13/cong-dong-kinh-te-asean-
lao-dong-co-tay-nghe-thao-tieng-anh-se-dat-khach-27846.aspx
6. ILO (2014), Bo co Cng ng ASEAN 2015: Qun l hi nhp hng ti vic lm
tt hn v thnh vng chung, truy cp [www.ilo.org/asia].
7. Nguyn Thng Lng, Trn c Thng, nh gi ngun nhn lc Vit Nam khi tham
gia AEC, Tp ch Ti chnh, dn theo http://www.trungtamwto.vn/aec/danh-gia-nguon-
nhan-luc-viet-nam-khi-tham-gia-aec-0
8. Lao ng, M ca th trng lao ng ASEAN 2015: C hi song hnh thch thc!,
dn theo http://laodong.com.vn/viec-lam/mo-cua-thi-truong-lao-dong-asean-2015-co-
hoi-song-hanh-thach-thuc-245204.bld.

Trng i hc Vn Hin Trang 78

 Brexit v cng ng kinh t ASEAN di gc nhn hi nhp

9. Ngc L (2015), Cng ng kinh t ASEAN v thch thc ngun nhn lc,PetroTimes,
ngy 08/09/2015, dn theo http://www.baomoi.com/cong-dong-kinh-te-asean-va-thach-
thuc-nguon-nhan-luc/c/17446376.epi
10. Mahani Z, Loh G, Nor I (2012). Achieving the ASEAN Economic Community 2015:
Challenges for Member Countries and Businesses, ISEAS Publishing 2012, Singapore.
11. Phm Bnh Minh (2015), C hi AEC rt ln, nu bit tn dng, Thng tn x Vit
Nam, truy cp t http://www.vietnamplus.vn/pho-thu-tuong-pham-binh-minh-co-hoi-
aec-rat-lon-neu-biet-tan-dung/364252.vnp
12. Nguyn B Ngc v Phm Minh Thu, Vin Khoa hc Lao ng v X hi, Nng sut
lao ng Vit Nam - Nhn t gc c cu lao ng v k nng, dn theo
https://www.google.com.vn/#q=C%C6%A1+c%E1%BA%A5u+lao+%C4%91%E1%
BB%99ng+theo+ng%C3%A0nh+%E1%BB%9F+VN&start=0.
13. Hong Th Thanh Nhn, V Xun Vinh (2013), Hin thc ha cng ng ASEAN:
Thun li v tr ngi, Tp ch khoa hc HQGHN, Kinh t v Kinh doanh, Tp 29, s
4 (2013), trang 12-23.
14. Nguyn Thu Phng, AEC - c hi nng cht lng ngun nhn lc, Kinh t th,
ngy 05/03/2016, dn theo http://www.kinhtedothi.vn/kinh-te/tin-
tuc/2016/03/8103279f/aec-co-hoi-nang-chat-luong-nguon-nhan-luc/
15. Tp ch Kinh t Chu Thi Bnh Dng, s 447, thng 6/2015, dn theo
http://khoakinhte.vinhuni.edu.vn/nghien-cuu-khoa-hoc/seo/giai-phap-thuc-day-kha-
nang-canh-tranh-nhan-luc-viet-nam-trong-cong-dong-asean-56957
16. Nguyn Quang Thi (2015), Nhng khong cch ln cn kin tr san lp, dn theo
http://baochinhphu.vn/Chinh-sach-va-cuoc-song/Nhung-khoang-cach-lon-can-kien-tri-
san-lap/244440.vgp
17. Nguyn c Thnh (2014), Vit Nam v AEC 2015, Thi bo Kinh t Si Gn.
18. Mc Vn Tin, C hi v thch thc i vi lao ng Vit Nam khi gia nhp Cng ng
kinh t ASEAN, Tp ch Nghin cu khoa hc dy ngh, dn theo
http://www.hvct.edu.vn/co-hoi-va-thach-thuc-doi-voi-lao-dong-viet-nam-khi-gia-
nhap-cong-dong-kinh-te-asean.aspx?tabid=466&a=2050
19. Tng cc Thng k (2015). Nin gim Thng k 2014, Nxb. Thng k, H Ni.
20. Lin Trang (2015). Cnh ca AEC chnh thc m ra, truy cp t
http://kinhtevadubao.vn/chi-tiet/197-4956-canh-cua-aec-da-chinh-thuc-mo-ra.html
21. Trung tm WTO VCCI Vit Nam (2014). Tm lc Cng ng Kinh t ASEAN (AEC).

Trng i hc Vn Hin Trang 79