APU SIMI QELQA N 29852*

PERUSUYUNTIN KAMACHEQ UMALLEQ

CHEY RAYKU:

Perusuyuntinpa Apullikunaq Rimanan Wasimanata

Qomunku key Apu simi qelqata:

APULLIKUNANAQ RIMANAN SUNTUR WASIMANTA

Qomunku key Apu simi qelqata:

KEY QELQAN KAMARIMUN AMACHAKUCHUN ENERGTICA EN

HIDROCARBUROS, CHEYMANTA LLAQTAKUNAQ QOLQENWAN
HUULLA KANCHAYNIYOQ KAUSANAPAQ

AUPAQ HATUN TAQAN

LLAPAN KAQNINCHIS SEGURIDAD ENERGETICA EN HIDROCARBUROS

AMACHAKUNQA.

Hoq taqan. Amachasqa kanqa Kaqninchis Energtica en Hidrocarburos

Kamakunqa tukuymanta amachay waqaychasqa kanqa Energtica en Hidrocarburos
cheypaqmi wasi ruwana, otaq maakuna cheymanata pacha llankanapaq
amachakunqa llapanta sutinmi sistema energtico.
Sutinmi Sistema de Seguridad Energtica en Hidrocarburos cheymi kanqa ruwasqa
hoq llika hina, soqospi tubontan mastarikunqa suyuntinman cheynintan purinqa
maypichus taqe hina kanqa cheypin huusqa kanqa chey kama, llapanta amachanqa
Estado, cheywan perusuyuntinpi wasikunapaq kanchay kanqa, tukuy ima
llankanapaq mana pitikuspa perusuyuntinpaq kanqa chey kallpawan imaymana
hatuchaq maquinariakuna llankarinqa,
Key Sistema de Seguridad Energtica en Hidrocarburos kanqa chaninchasqa hoq
qelqawan sutinmi Decreto Supremo cheypin chaninchakunqa llapan, pikunan maypin
llankayta qallarimunqaku, cheytan kememunqa Ministro de Energa y Minas
cheytaqmi kanqa kutichisqa ichaqa manan qolqenpichu aswanpas soqos ukhuntan
tubontan apanqa tiqrasqa hidrocarburusmanta wakinqa unu hina gas natural.

Iskay taqan. Maymanpas apanqa chey Sistema de Seguridad Energtica en

Hidrocarburosta. aupaq taqanpi rimasqaman hinan suyuntinman apasqanmanta
kutichina kanqa cheypaq qelqapi chaninchakunqa haykan qolqenpi kutichina kanqa,
apanqa llapan tiqrasqa hidrocarburusmanta, cheymanta tiqrasqa kallantaq gas

*N.T. Perusuyuntinpa Apullikunaq Rimanan Suntur Wasimanta, DIDP. qelqa tiqramuq taqa Castilla simimanta
Runa simiman, tiqramuqnin Claudio A. Conde C.

1
naturalmanta, cheykunatan rimaranku Ministerio de Energa y Minas umalleqwan
cheytan llapanta qopunqa proinversionaman paypa kapunanpaq.
aupaq taqanpi rimasqaman hinan kutichipunqa imakunapaqchus qolqeta churarqan
hina, maskasqanmanta, llikata hina soqoskunata mastarqan cheyninta gas apanapaq
cheykunamanta a rimarankua Ministerio de Energa y Minas, churan hayka imayna
kutichinanmanta Proinversin.
Sapa killa hina llankasqanmanta qolqe apachina, cheytan ruwanqa llankaqkuna,
cheymanta ruwasqankuta hoq karu suyukunaman chhalanku, cheykunan
chaninchasqa sutinchasqa kashan, yapasqa qelqapi sutinmi Siglas y Abreveaturas del
Subsector Hidrocarburos, cheykunan kashan kay qelqapi Decreto Supremo 032-2002-
EM.

ISKAY KAQ HATUN TAQA

RUNAKUNA SUYUNTINPI KUSKALLA, QOLQETAQ HUUKUNQA FONDO

SOCIAL ENERGTICOMANTA.

Kinsa taqan. Qolqe kachun Social Energticomanta suyuntinpi llaqtakuna kuskalla

Kamakuchun suyuntinpi qolqe huurisqa kananpaq sutinmi Fondo de Inclusin Social
Energtico (FISE) cheymi kashan huurisqa sutinmi Compensacin energtica,
cheywanmi aupaqta kanqa allin waqaychasqa amachasqa chey energan kallpa
imaymanakuna puricheq muyucheq, cheykunataq ichaqa kallanqataq tukuy
llaqtakunapaq suyunchispi, cheymanta teqsimuyuntinpaqpas, ichaqa maypichus
kashan sasachaypi kausaqkuna, pisi kaqniyuqkuna, waqchakuna llaqtakunapi
paykunapaq kanqa.

Tawa taqan.- Imamantan maymantan qolqen FISEq

FISE llankananpaq qolqen kanqa kaykunamanta.

4.1. Kunan pachaqa kanchakoq kan electricidadwan paykunatan astawan qolqenpi

yapakunqa kanchakusqankumanta cheykuna kashan kamachisqapunin Decreto
Ley 25844 sapa killan chaskina kanchaymanta yaparisqata qelqan kamachin chey
hinata.
Kanchaymanta qolqenpi yapayqa kashan qallariymantapacha may pachachus
FOSE cheyraq kamasharanku kamacheq qelqawan 27510 cheymanta
tiqrapayanku chey qelqata kanchakoq qolqenpi yapasqata kutichinanpaq.
4.2. Cheymantaqa yapallankutaq apasqankumanta soqoskunapin
hidrocarburosmanta tiqrasqankuta apanku cheqechincku suyuntinman cheymi
sapa barrilmanta hoq dlar yapakun.
Qolqenpi yapakuy kashan orqosqankumanta pacha qallariypi qomushanku key
suyu ukhupaq, cheymanta waq hatun suyukunapaqpis apachillankutaq,
cheykunan a rimasqaa aupaqtaraq, llipsipi qelqaman churasqa hoq taqapi
yapaykuypi cheypin kashan qelqasqa Siglas, cheymanta Abreveaturas del
Subsector Hidrocarburos, cheykunapis hoq Decreto Supremopi 032-2002-EM,
cheykuna chanincharikunqa hidocarburos unujinallaraq kashaqtin.

2
4.3. Chanincharimunku yapakuyta dolarninpi 0.055 MPC (waranqa waranqa pies
cbicos) lloqsimun sapa killa facturacion qelqapi, rimasqankuman hina
churamusqaku tarifata, kanchakuqkuna qolqenpi kutichinankupaq, cheypin
kashan cheqechisqankumanta soqosninta apachinku suyuntinman chay
hidrocarburusta kaqllataq cheypas kamachisqa qelqapi chaninchasqa Decreto
Supremo 081-2007-EM.

Phisqa taqan. Maymanmi rinqa chey qolqenku .

FISE apachinqa key kuna ruwanapaq:

5.1. Suyuntinman apachinqa gas naturalta chayanqa wasikunaman, carrokuna

purichinapaq maykunapichus runakuna kashan pisichaypi, llakipi
paykunamanmi
chayanqa gas.
5.2. Yanapay kanqa wiarinqa kanchakoqkuna otaq karro puricheq runakuna
munanqaku astawan cheyqa maykamachus chayanqa sutinmi fronteras
energticas, cheymanta clulas fotovoltaicas, paneles solares, biodigestores,
hoqkunapis kanqa cheykunan kanqa, maypichus runakuna kashan sinchi
pisichaypi, llakisqa, onqosqa, tiyashanku sinchi karukunapi paykunapaq.
5.3. Wakin tiyashanku hatuchaq llaqtakunapi, llaqtakunaq muyuriqninpi,
orqonkunapi kashan comunidadkuna, yanapay hinan paykunapaq
tiyasqankuman chayan GLP

Soqta taqan. Manan usqhayllaman tukurunapaqchu qolqenku

FISEq qolqenku kanqa mana usqhayllaman llamiykuy atiy, qolqenku waqaychasqa
kanqa ichaqa imapaqchus kamacheq qelqa nirqan cheyllapaqmi, llapanmi
chaninchasqaa kashan qallariymanta pacha.

Qanchis taqan. Yanapay hina GLP chayanqa llapa suyuntin runakunaman

7.1. FISE sutinmi Fondo de Inclusin Social Energtico karu suyukunaman

comunidadkunaman, llaqtakunaman, llaqta muyuriqpi tiyaqkunaman GLP
chayananpaq rantikunankupaq chayanqa chunka kilosniyoq baln de gas
waykukunankupaq, pisichaypi kaq runakunapaq.
7.2. Qomunqaku hoq Decreto Supremo Ministerio de Energa y Minas cheytataq
kememunqa Ministerio de Desarrollo e Inclusin Social, cheymanta
qhawarinqaku maykunamanmi aupaqta chayanman, pikunan pisichaypi,
sasachaypi kashanku, paykunapaqmi aupaqtaraq kanqa imaynatachus, a
kamachikushana key qelqa phisqa kaq taqanpi hina.
7.3. Imaynan aupaq taqapi nimusqan hina qhawarispa reqsiyunqaku aupaqta
maymanmi chey empresa gas apaq chayachinqa, kanchay maypi qallarinqa,
cheypaq apananku imakunachus pisin llankanankupaq, cheymanta
qhawananku kaqninkuta ama chinkachispa, cheypaq kallantaqmi, hoq taqa
runakuna maypin churanqaku, imaynata, kancharinqa, cheymanta
kanchachikoq ima ukhuntan qolqenpi kutichipunqa, maynintan chey qolqeta

3
 apachinakunqaku, cheykunatan chaninchanqaku imaynatachus kamacheq qelqa
nishan hina huntakunqa.
7.4. Kunanqa FISI mastarinqa willakuyninpi, ruwayninpi GLP imaynatan chayanqa
suyuntinman llaqtapi tiyaqman, comunidadkunapi tiyaqman hinaa tiyashanku
orqonkunapi wakinqa sacha ukhukunapi, paykunamanmi chayanan soqosninta
reqsikun tubonta, chayanan wasinku kama gas natural, may tiyasqankuman
Chayanqa tubopi gas cheywan kasqan pachapi waykukunqaku,
manaa tutayaqchu kanqa.
7.5. Kunanqa Ministerio de Energa y Minas qharinqa allinchu kashan llankasqanku,
cheyman hina qhawarinqaku haykatan qolqeta churarqan chey llankaq sutinmi
empresas concesionarias gas suyuntinman cheqecheq, kunanqa rakirinqaku
wasikunaman kanchayta sutinmi energa elctrica, qolqemantapas kanchakoq
qopunqa cheytataq apachenqaku chey empresa concesionariaman, cheykunatan
llapanta chanincharinkua.
7.6. Kunankama haykatach qolqenpi tukunku, karu suyukunaman
chayachisqankupi chey llankaq empresa cheykunatan ar allinmi aqnach nispa
ninqa, hatun kuraka kamachikuq cheymanta sutinmi Organo Superior pay chey
qolqekunamanta chanincharinqa cheytan willana usqhayllaman Energa y Minas
wasiman sutinmi (OSINERGMIN) cheyllatataq willana kanqa FISEman.

Pusaq taqan. Willakuy mastarikunqa, tukuy llaqtakumanan chayanqa kanchay

8.1. Tukuy suyukunaman gas natural chayaqtinqa, llapa runa chey cheqaspi
tiyaqkuna cheywan ima munasqankuta ruwanqaku cheytan willanan Ministerio
de Energa y Minas payllataq ar chaninmi nispa llankanankupaq qelqata
chanincharinqa sutinmi Plan de Acceso Universal a la Energa cheymi
kamachishan imayna, maypi, mastarikun kanchay churanapaq may
llaqtakunapin, qhawarikuchun imaynan kausayninku chey suyupi tiyaq
runakunaq, hayka runan cheypi tiyaqkuna, llaqtachu, comunidadkunachu,
kamachisqaman hina cheykuna huntakunan chey hinapunin llankanan
perusuyuntinpi kamachesqa Poltica Energtica Nacional.
8.2. Llapan rimasqanku ruwanankupaq qelqaman churakun, kaqllataq huntakunqa
aupaq taqanpi key qelqaq nisqan, cheyman hina imaynatachus kamachikun
FISE maypin aupaqta qallarikunqa cheymi kashan wata llankanapaq
qharisqanku qelqapi cheyman hinan huntakunqa, ataq ar allinmi chanimi
nispa nimunqa Ministerio de Energa y Minas cheyqa.
8.3. aupaqtaraq chanincharirqanku kay hinata ruwasun nispa cheyman yapakun
maynintas apachina, chaskina kanman qolqekuna,cheypas a qelqapia kunanqa
huntanallaa cheytan kamachimun Ministerio de Energa y Minas.

Isqon taqan. Imaynatan, pin qolqekunata amachanqa, yachanqa, qhawanqa.

9.1. Anasapa suntur wasi Ministerio de Energa y Minas paymi churasqa

qhawananpaq FISEta cheypaqmi atiy qosqa imapis mana allin kaqtin pay
qhawananpaq, allchayunapaq, qhawanqa llankaqkunata ruwanankuta

4
 huntananpaq, qolqekunata chaskispa imaynachus kamachisqa kashan cheyman
hina amachanapaq, apachipunankupaq.
9.2. OSINERGMIN paykuna a yachankua ima ruwanankuta kamachisqa qelqaman
hina ichaqa huntanallankua kamacheq qelqa kashan yupaynin 27699 cheymi
huntapaykun tukuy ima ruwananta, allin ruwaqpaq kasukuqpaq kanqa allin
sonqo yanapay ichaqa kallanqataq mana cheykuna huntaqkunapaq llakikuyta
churanqa mana kasukuqman, cheykunan llapan kashan kamachisqa qelqapi,
kallantaq kemeqnin qelqapis cheykunan ichaqa huntakunqapuni.

Chunka taqan. Pikunan qhawanqa waqaychanqa qolqekunata.

Key qelqaq kamachisqan hutakunqa, qomunqaku chanichaq qelqata, cheymanta
willakuy mastarikunqa paqarisinmanta pacha, huntakunqa ruwayinpi.

Chunka hoqniyoq taqan. Qelqata orqomunqa imayna, pikunan haykaq, maypi key
kamachisqa qelqa huntakunanpaq.
Ministerio de Energa y Minas qomunqa hoq qelqata Decreto Supremo key kamacheq
qelqaq willakuy mastarikusqan qhepantin punchaymanta pacha soqtachunka
punchay ukhullapi, cheypin churamunqa, pikunan, maypin, haykaq llapan
chaninchasqata qomunqa chey Decretota huntakunallanpaqa.

Chunka iskayniyoq taqan. Llapa qhepanqa sutilla.

Suntur wasi Ministerio de Energa y Minas, paykunan FISEq qhawaqnin
chaninchaqnin hinaqa llapan cheykunamantan willakuyta chayachenqa Contralora
General de la Repblicaman isqonchunka punchay ukhullapi . cheymi yupakun FISEq
wata tukuypi qolqemanta willakuy chayachisqankumanta pacha, cheymi willakunqa
FISEq portal institucional ukhunta mastarikunqa.

PISI UNAYLLAPAQ KAMACHIKUYKUNA

SAPALLAN. Saqeshanku Osinergmin qhawanata, llankananku pataman

qhawananku, tupunan imakunatas ruwashanku hina, aswantaqa chey taqa Energa y
Minera chey kaqta iskay wata hunta cheymi qallarinqa kay kamacheq qelqan
lloqsimusqanman hina, cheykuntan kamachikamun kay qelqa, llankananpaq
ruwananpaq Ministerio de Energa y Minas kay taqankunapi, 7.5; 8.3; 9.1; cheymi
FISE cheykunatan willanan chayachinan Ministerio de Energa y Minas llapanmanta
willakuyta maamushan chunka iskayniyoq taqanpi key qelqa cheymi huntanapuni
kanqa.

Willakuchun wiraqocha perusuyuntinpa munayninwan umalleqman, key Apu simi

qelqa orqomunanpaq.

Lima suyupi iskay chunka isqonniyoq punchaypi Pawqar Waray killapi iskay
waranqa chunka iskayniyoq watapi.

5
DANIEL ABUGATTS MAJLUF
Perusuyuntinpa Apullikunaq Rimanan Wasipi Umalleq

MICHAEL URTECHO MEDINA

Perusuyuntinpa Apullikunaq Rimanan Wasipi Kinsa kaq qatiqmanta Umalleq

WIRAQOCHA PERUSUYUNTINPA MUNAYNINWAN UMALLEQMAN

CHEY RAYKU:

Kamachini willakuy mastarikuchun suyuntinman huntakuchuntaq

Qomunku Perusuyu Umalleqpa Wasinmanta pacha, Lima suyupi, chunka iskayniyoq

punchaypi, Ariway killapi. Iskaywaranqa Chunka Iskayniyoq Watapi.

OLLANTA HUMALA TASSO

Perusuyuntinpa Munayninwan Kamacheq Umalleq

SCAR VALDS DANCUART

Presidente del Consejo de Ministros