Академический Документы
Профессиональный Документы
Культура Документы
irsko f;zx
SHIVRANJANI
by
JAGTAR SINGH
JAGTAR SINGH
Press House
;wogD
University Campus,
Punjabi University,
;opZs dk Gbk
Patiala 147002 fustD tkb/
Punjab (India)
Mobile: 9888024852 w/o/ g{iBhe fgsk
;tortk;h
;qH gqhsw f;zx ih
d/ Bkw
First Edition : September, 2008 i' nZi th
Price : Rs. 175/- goSkt/A tKr
Layout : Harjit Singh
Laser Type Setting : Rahul Computers, jw/;aK w/o/ Bkb Bkb
M: 98769-30229
ofjzd/ jB.
Printed by : PEARL BOOKS PVT. LTD.,
Patiala.
nkgD/ pko/
fgsk ;odko gqhsw f;zx d/ xo wksk nwo e"o dh e[Zy'A
w/ok iBw Gkt/A g{Bk (wjkokPNok) ftZu j'fJnk go pugB s'A
j[D sZe w?B{z gzikp ftZu nkgDk ihtB fpskT[D dk wkD gqkgs
j'fJnk j?.
w/oh w[Ybh gVQkJh r"ofwzN gqkfJwoh ;e{b, ;yhok (B/V/
izv'e/$;ojkbh) ftZy/ j'Jh. jkfJo ;?ezvoh gZXo dh gVQkJh ;qh
r[o{ noiB d/t \kb;k jkfJo ;?ezvoh ;e{b, soBskoB s'A
ehsh. fJ;/ ;w/A d"okB w?A nkgD/ foPs/dko gk; gfNnkb/ nk
frnk. \kb;k ekbi, gfNnkbk fty/ gVQkJh d"okB w/oh B"eoh
1972 ftZu gzikph :{Bhtof;Nh, gfNnkbk fty/ bZr rJh.j[D w?A
fJ;/ :{Bhtof;Nh fty/ fvgNh ofi;Noko d/ s"o s/ ;/tk fBGkn
fojk jK.
pugB s'A jh rIb ;[DB dk P"e ;h. Gkos d/ ;zrhs s'A
fJbktk nkw s"o s/ ;t/o/Pkw o/vhU ;N/PB bkj"o s'A }IbK d/
gq'rokw nkT[Ad/ ;B, fiBQK B{z pVh rj[ Bkb ;[Ddk ;K. fJBQK B{z
;[D;[D e/ }Ib$rhs fbyD dk P"e g?dk j[zdk fojk.
oI
' h oN
' h dh Gkb ftuZ idA' gfNnkb/ nkfJnk sK fJE Z / wA?
nkgD/ wk;V ih GkJh p\PhP f;x z okrh jo' K d/ gfotko ftu Z
fojk. fJj ro [ pkDh ehosB d/ Bkb if[Vnk jf'Jnk gfotko ;h.
fJ; gfotko ftu ne;o ro [ pkDh ;r
z hs ns/ ;o
[ skb dhnK rb Z K
jd
z[ hnK ofjzdhnK ;B i' w?A ;[Ddk ofjzdk ;h ns/ ne;o
ftukodk th ofjzdk ;h.
}Ib ns/ rhs fbyD ftZu seBheh ;'Mh Bk j'D ekoB
fPtoziBh vii
}Ib fbyD dhnK pohehnK B{z ni/ sZe th BjhA ;wM ;fenk.
fco th wB ftu i' GktBktK g?dk j[zdhnK ojhnK T[BQK B{z
}Ib$rhs okjhA T[ikro eodk fojk jK.
fbyD dk P"e sK Gkt/A 2425 ;kbK s'A brksko ubdk fojk
j? fco th ed/ed/ ;kbK dk gkVk g?Adk fojk j? sK th fJj P"e
fe;/ Bk fe;/ soQK fIjB ftZu pfDnk jh fojk j?.
gfNnkb/ ftZu e[ZM d';sK Bkb ;KM th pDh i' ;kfjZse
;orowhnK Bkb i[V/ j'J/ ;B. T[BQK Bkb fdbh ;KM j'D ekoB
rhs$}Ib$BIw nkfd pko/ ftukotNKdok th j[zdk fojk. edh
edkJhA fJeZm/ p?m e/ fJe d{i/ Bkb nkgDhnK GktBktK ;KMhnK
th eod/ ofjzd/. fJBQK fwZsoK ftZu'A ;qh irdhP f;zx y[Pfdb,
;qh nzfwqsgkb P?dk, ;qh niw/o e?AE, ;qh BthB ewb nkfd Bkb
yak; GkJhukoe ;KM ;h. fJBQK ftZu'A ;qL irdhP f;zx y[Pfdb
ni/ th gfjbK dh soQK jh fwbd/ ofjzd/ jB ns/ jw/Pk fbyd/
ofjD bJh gq/od/ ofjzd/ jB. fco j"bhj"bh rqfj;Eh d/
ezwKekiK ftZu fJj o[MkB xNdk frnk. T[; ;w/A d"okB ;ko/
d';sK B/ ob e/ fJe feskp gkskb s'A nkekP sZe gqekfPs
ehsh. fJ; ftZu w/ohnK th d' }IbK ;akwb jB. ed/ edkJhA
n\pkoK ns/ w?rIhBK ftZu th }Ib$rhs G/i fdzdk ;K i' rkj/
prkj/ SgdhnK ofjzdhnK ;B. go ed/ th ouBktK B{z g[;seK
d/ o{g ftZu SkgD pko/ ;'funk BjhA ;h.
fgZS/ fij/ w?A gkfe;skB ftZu Pq'wDh r[od[nkok gqpzXe ew/Nh
tZb'A G/i/ iZE/ Bkb T[ZE'A d/ r[odtkfonK d/ doPBK bJh gfotko
;w/s frnk. fJj ;[Gkrk w"ek w?B{z ;qL joGiB f;zx, w?B/io ;qh
dopko ;kfjp, nzfwqs;o d/ T[u/u/ T[FZdw Bkb jh gqkgs j'
;fenk. fJ; T[gokb/ bJh w?A T[BQK dk ;dk foDh ojKrk.
gkfe;skB fty/ Pqh BBekDk ;kfjp, ;qh gzik ;kfjp, ;qh v/ok
;kfjp, bkj"o ns/ j'o r[odtkfonK d/ doPB ehs/. fJ;
fPtoziBh ix
(irsko f;zx)
u[Zg d/ nfj;k; s'A
u/szB ofjDk,
\kw'P ;w[zdo
s{|kB dk nkrkI pDd/ B/.
X[\d/ X{zJ/
p[Md/ BjhA ;kbK sheo,
izrbK sZe fJj
popkd eoe/ ofjzd/ B/.
2 fPtoziBh 3
1
p/t|kJh dk j'fJnk gk;ko feT[A j?.
fdB^pfdB frodk t|k dk fwnko feT[A j?.
2
d';sK dh, d';sh ikfDnk.
id ed/A w?A, j'Ad gSkfDnk.
3
}w Bk eo s{z, ekbhnK p'bhnK oksK dk.
j[D sK t/bk nkT[Dk j?, gqGksK dk.
4
G[Zb iktKrk i' w?A, \[nkp d/ tKr.
n;
? h f|sos BjhA wo
/ h, iBkp d/ tKr.
5
nZi d/ ;wki dh, Ej[ gk BjhA ;ed/.
pD frnk YKuk i', T[; Ykj BjhA ;ed/.
6
d[BhnK dk e[M G/d, Bk gkfJnk iKdk j?.
jo fJe G[b e/ n"r[D, r[D isbKdk j?.
7
16 fPtoziBh 17
8
18 fPtoziBh 19
9
20 fPtoziBh 21
10
22 fPtoziBh 23
11
24 fPtoziBh 25
12
nk frnk, pfjbkT[Dk fdb nk frnk.
;hB/ d/ ftu }w, S[gkT[Dk nk frnk.
13
ekIhnK s'A th, w?A X'yk yk fbnk.
j[D sK nkgD/ wB jh, ;wMk fbnk.
14
;ktD dh po;ks, brd? \?o BjhA.
s{|kBh fijh oks, brd? \?o BjhA.
15
jZeK dh id th rZb s[oh.
|oIK s' A w[ B eo j' p? m / .
ikD{ z ;K ;[ g B/ ;Z u / BjhA,
gbeK d/ p{j/ Y' p?m/.
32 fPtoziBh 33
16
w[Zds j'Jh j? d/fynK, T[;dh B[jko ,
jk;/ d/ ftZu'A Ngedh, fwmh c[jko .
17
\;sk jkbs j[zfdnk, jkbks pdbd/ B/,
foPs/ sK fJe gk;/, ;kE pdbd/ B/.
18
38 fPtoziBh 39
19
GKpV fdb d/ id th, p'Mb eod/ B/.
jzM{nK dh po;ks, ;[ykbk eodh j?.
20
jkew d/ ;zr p?m e/, jK jK eoBh j?.
X[ZgK d/ ftu ofj e/, SK SK eoBh j?.
21
;' u w/ o h T[ ; dh w[ j ski j? .
sko pkM'A fiUA ftj{Dk ;kI j?.
22
46 fPtoziBh 47
23
ed/ Bk sZfenk T[;, Bk ;"}ks .
;dk jh e'f;nk T[;, T[;dh n"eks .
24
50 fPtoziBh 51
25
ezXK d/ ezBK dh, j[D I[pkB pDh.
wsK d/Ad/A dh th wZs, j?tkB pDh.
26
T[;dk ibtk ibkb, ofj iKdk.
i/ T[j ;Zuh yoh, Bk efj iKdk.
27
;{oi i/ gkT[Dk j?, sK ibDk f;Zy,
Bow rsh ftu ofjDk, fJ;dh nkds BjhA.
28
jZE fi;d/ uwedh PwPho j?.
G/; j? |ehoh, brd? gho j?.
29
nXtkN/ i' ;'u bzph ftu, y'J/ B/.
fgS/ ykJh, nZrKj T[BK d/ N'J/ B/.
30
o'j u fGik, e'j fojk j?.
j[D Bk e'Jh, w'j fojk j?.
31
fNw fNwKd/ skfonK ftu, uzB dk ;ze/s j?.
sg sgKdh X[Zg d/ ftu, uwedh fiT[A o/s j?.
fNfpnK ftu
Z Goe/ wPeK, gk fojk p\/ |
" Tj[ ,
;'fenK ftu sK jh fJE/, bfj bjKdk y/s j?.
64 fPtoziBh 65
32
fi;w dk MrVk, Bk j[D o{j dk.
j[D sK t/bk nk frnk, fyu X{j dk.
33
d{oh gkVk y/g/rh.
j'Dh nkg/ M/g/rh.
34
;|o nX{ok, ni/ th brdk j? :ko'.
sgdh Xos dk ;|o, ni/ th ikoh j?.
35
;'u ;wM e/ eohJ/ i/ rZb eoBh j't/.
i/ eohJ/ fco iohJ/, i/ rZb eoBh j't/.
36
fp B pkM GoktK t/ ,
i'VhnK, pD iktD ir E'VhnK.
id \kfjPK wo iktD,
uhIK pD ikD p/b' VhnK.
fdbpo d/ fdbk;/ s/ ,
fwN iKdhnK, :kdK e"VhnK.
74 fPtoziBh 75
37
Bk P[eok fijk pD e/ i/ bzx ikt/Ark.
bzx ikt/Ark, u?B ed/ Bk gkt/Ark.
38
w/o/ ;'jfDnk, fdbK fdnk wfjowk t/.
;dk eo/Ark fJzi jh, fgnko s{z dZ;.
39
o'jK dh Gowko bJh w?A fcodk jK.
J/;/ tbrD d/ ftu, bzp/ fuo dk jK.
40
p[Md/ dht/, gZb/ XkjK SZv iKd/.
fdb d/ N[eV/, rb dhnK pkjK SZv iKd/.
41
Bk w?A skok jK, e'Jh rrB nzdo.
Bk jh e/;o jK, \[Ph d/ PrB nzdo.
42
w/oh p[Zeb d/ ftu, i' PowkfJnk j?.
T[; th jo o'I, fe;/ T[e;kfJnk j?.
43
id th T[;dhnK I[b|K ;[bMkfJnk w?A.
\[d \[d d/ skD/ ftu T[bMkfJnk w?A.
44
;odbK s/ p?m e/ o'fJnk eo/Ark s{z.
id rhs e'Jh fgnko dk S'fjnk eo/Ark s{z.
45
eh fe;/ dk dkwB geVK.
eh fe;/ s/ ftPtkP eoK.
eh fe;/ dk eoK Go';k.
eh fe;/ s/ nk; eoK.
46
nk ;ZiDk cV pKj n;kvh.
tkNK nZi w[Zek bJhJ/.
G[b e/ fgSb/ joy ;'r .
;KMK BthnK gk bJhJ/.
;[ z B w;[ z B / iz r b p/ b / ,
d[Zy ;[Zy d/ B/ gJ/ Mw/b/,
uzB ;{oi gkT[D'A gfjbK,
g? V K o' P Bk bJhJ/ .
47
;ZiDk d{o d{o/fvnk.
t;dk o;dk ofj.
Pkbk wkD itkBhnK.
dtK d[ n ktK pfj.
48
}wK Bkb M'bh Go sh.
\[Ph fdZsh Bk ed/ th bZg Goe/.
|oe eh b[ZfNnk ,
fco ;Zih iK yZph nZy coe/.
49
T[vhe s/oh fdb dh uzdoh,
sKx jh sK j?.
50
wksw wBk fojk jK.
fJe ;"A frnk j? ofjpo,
T[; irk fojk jK.
wksw wBk fojk jK.
fPtoziBh d/ ;[o,
fdb ftu ftbe oj/ B/.
jT[e/ }wK b? e/
fJe X[B pDk fojk jK.
okrK d/ PfjBPkj ,
;kIK d/ ofjB[wk ,
ohsK d/ pkdPkj ,
fwZ N h fwbk fojk jK.
eodk ;h ofjB[wkJh,
T[; r[nk fbnk j?.
N[fNnk i' whb gZEo,
T[; dpk fojk jK.
fPtoziBh eftsk dh ;kdrh dk tXhnk Bw{Bk j? i' fJ;
d/ eosk irsko f;zx dh P\;hns dh th yk;hns j?.
fJj eftsk fpBK fe;/ pBktN s/ T[u/u d/ ;w/A ;w/A
ethwB s/ SkT[Ad/ oj/ jo\^;'}, ;wkfie ftseo/pkIh, t;b s/
ftS'V/ d/ pZdbK u'A nkgw[jko/ toyk dh soQK toQh j?. fJ;/ bJh
fJ; dk w[jktok s/ Szdpzdh izrb u T[FZrD tkb/ w;s c[ZbK tkbh j?
Bk fe fe;/ wfjb d/ bknB eKNSKN eoe/ T[rkJ/ c[ZbK torh.
fJjh fPtoziBh nzdobh eftsk dh nwhoh s/ \{p;{osh j?.
f;ZX{ dwdwh
;zgkde
gzikph fNqfpT{B