NAMAZ
1. Hocann meslei ( )
www.franklang.ru 1
"Sen selam verdin, ben de aldm", demi ( , :
, , ). Hoca ():
"Yahu ben sana deil, meleklere selam verdim (, ! ,
)!" Bektai ():
"yi ya Erenler! ( , ; eren
: ; ermek ; /./
) Ben de bir meleim ( )", deyince,
Hoca kplere binmi ( , :
; kp ).
"Defol git surdan, be zndk herif (, , , )!
Senden melek mi olur ( )?" Bektai gayet sakin
( ):
"Neden kzyorsun be imanm?" demi ( , , ?
; imanm // , , ; iman )
"senin gibi hocann benim gibi melei olur (
)!"
( XIII XIV
. ,
.
:
,
; ;
;
, ;
(
, 10-
- )
,
;
www.franklang.ru 2
; ,
; .
, , , , .
, -, (
) (), (
), - (
).)
( ()
, ,
"Selamnaleykm",
"Aleykmsselm". ,
.)
1. Hocann meslei
www.franklang.ru 3
2. Sulu namaz ( )
2. Sulu namaz
www.franklang.ru 4
Softann biri, Bektai'yi namaz klmaya altrmak gayesiyle: "Erenler sana
gnde 5 lira vereceim, fakat her gn namaz klacaksn", demi.
Bektai, bu pazarla raz olmu. Her gn be lira alp, balam namaz
klmaya.
Paray deyen softa, erenleri takip etmi ve abdest almadan camiye gidip
namaz kldn anlaynca, Bektai'ye sormu: "Erenler, neden abdest
almadan namaz klyorsun?"
Bektai:
"manm, o senin dediin sulu namazdr; o 10 liraya bile klnmaz", demi.
www.franklang.ru 5
Bir ka Alevi, kente inmi. Dolarlarken len ezan okunmaya balam. Bir
camide bitmeden, dierinden balyor; ezan uzadka uzuyormu.
Ayn szleri duymaktan bkan bir Alevi, ban minareye doru evirerek
barm:
"Deil bir, bin kere bile seslensen, bizden sana gelen olmaz!" demi.
4. Namaza yaklamayn ( )
4. Namaza yaklamayn
www.franklang.ru 6
5. Abdestsiz namaz ( )
5. Abdestsiz namaz
Softann biri, Bektai'ye sormu: "Abdestsiz namaz klnr m?"
Bektai glm:
"Hem de nasl be imanm!" demi, "ben kldm pekl oldu!
6. Ne de gzel klyor ( : , )
www.franklang.ru 7
"Erenler!" demi ( , ), "ben bunu abdestsiz klyorum (
). Siz bir de abdest alarak kldm namaz grn bakalm
( , : /..
/, -; bakalm
, ,
-)!"
6. Ne de gzel klyor
www.franklang.ru 8
, ; ; ; ). Onun iin snneti
brak da ( /, /
), sadece farz klver!" demi ( // !
; farz , ).
Hoca, Bektai'nin szne uymu ( ). Akam
bir otelde konaklamlar ( ). Ertesi sabah hoca,
Bektai'ye sitem etmi ( ; sitem
):
"Dn brakmadn ki snneti de klaym ( ,
), onun iin gece ryama Peygamber efendimiz girdi (
: - ).
Bunun zerine Bektai ( ):
"Daha ne istiyorsun be imanm?.." demi ( /..
/, ? ; iman ; imanm! //
!; !), "farz da brak, bu kez ryana Tanr girsin (
// : /,
: )!"
7. Farz ve snnet
Bir Bektai Babas ile bir hoca yolculua kmlar. Yolda otobs
beklerlerken ikindi zaman olmu, hoca namaz klmak istemi. Bektai:
"Aman hocam, ge kalrsan otobs karrz. Onun iin snneti brak da,
sadece farz klver!" demi.
Hoca, Bektai'nin szne uymu. Akam bir otelde konaklamlar. Ertesi
sabah hoca, Bektai'ye sitem etmi:
"Dn brakmadn ki snneti de klaym, onun iin gece ryama Peygamber
efendimiz girdi."
Bunun zerine Bektai:
"Daha ne istiyorsun be imanm?.." demi, "farz da brak, bu kez ryana
www.franklang.ru 9
Tanr girsin!"
www.franklang.ru 10
./), "brak 40 gn (/ =
), sen hele gn brakver ( / ;
hle , ; brakmak , ; brakvermek
, ), bak bir daha klabilir misin
(, ; klmak , :
namaz klmak ; klabilmek )?"
9. Veresiye ( ; veresiye , )
www.franklang.ru 11
).
Namaz sona erdikten sonra Bektai sormu (/ , /
, ; ermek , ):
"Hocam!" demi, "namazn olduka uzun srd ( ! ,
); sebebini sorabilir miyim acaba (
, ; caba / /; ,
)?"
Hoca ():
"Gemi kazalarm da kldm", diye yant vermi (
, , ; kaza / ,
/: kaza etmek ).
Bu kez de Bektai namaza durmu ( ).
Hocannki rnein 45 dakika srmse (// , , 45
; rnek ; ; ), Bektai'ninki iki saati gemi
(// ). Bu kez de hoca sormu (
= ):
"Sen niye bu kadar uzun kldn ( )?"
"Gelecek namazlarm da kldm ondan ( ,
)."
Hoca ():
"Hi yle ey olur mu ( : )? Kitabmzda da
byle bir ey yazmyor ( ). Allah kabul eder
mi?" deyince ( ? ),
Bektai u karl vermi ( ; karlk ;
):
"Niye olmasn ki, be imanm ( , , )! Senin veresiyen
kabul oluyor da ( , ; kabul ), benim
peinatm m kabul edilmeyecek ( ; kabul
etmek ; kabul edilmek )?"
www.franklang.ru 12
9. Veresiye
Hoca ile Bektai arkada olmular.
Namaz vakti gelince hoca namaza durmu ve namaz bir hayli uzun srm.
Namaz sona erdikten sonra Bektai sormu:
"Hocam!" demi, "namazn olduka uzun srd; sebebini sorabilir miyim
acaba?"
Hoca:
"Gemi kazalarm da kldm", diye yant vermi.
Bu kez de Bektai namaza durmu. Hocannki rnein 45 dakika srmse,
Bektai'ninki iki saati gemi. Bu kez de hoca sormu:
"Sen niye bu kadar uzun kldn?"
"Gelecek namazlarm da kldm ondan."
Hoca:
"Hi yle ey olur mu? Kitabmzda da byle bir ey yazmyor. Allah kabul
eder mi?" deyince,
Bektai u karl vermi:
"Niye olmasn ki, be imanm! Senin veresiyen kabul oluyor da, benim
peinatm m kabul edilmeyecek?"
ORU
10. Hogr ()
www.franklang.ru 13
, /)?"
Bunun zerine Baba ( ):
"Biz" demi, "ikisini de hogrenlerdeniz (, ,
: ). Ne Ramazan geldi diye
dnrz ( /: , ,
; dnmek , , ;
/; , , ), ne de bayram
geldi diye seviniriz ( , , )."
10. Hogr
www.franklang.ru 14
"manm!" demi, "bu ykk kprden kyn davarlar bile gemiyor (!
,
; davar ), mbarek Ramazan nasl geebilir ki
( )?"
( .
).
Adamn biri, Ramazan aynda yolculuu srasnda bir Alevi kyne uram.
Dere kenarnda oturup, sigara ierek koyunlarn otlatan bir ihtiyara sormu:
"Baba, bu kye daha Ramazan gelmedi mi?"
htiyar, derenin stndeki ykk tahta kpry gstererek:
"manm!" demi, "bu ykk kprden kyn davarlar bile gemiyor,
mbarek Ramazan nasl geebilir ki?"
www.franklang.ru 15
). Mahkemeye ahit olarak arlan bir ka kii (
; ahit ; armak
, ; ):
"Otuz yldr bizim mahallede oturuyor ( ),
seferi falan deildir, yalan sylyor", deyince, Bektai ( :
, , , ; falan
; ; yalan ):
"Dnyada, 24 saat bile kalacama dair elimde senedim yok ya (
//, 24 ; dair
: -., senet ; elimde :
)! Ben hirete seferiyim", demi ( ).
( .)
www.franklang.ru 16
Bektai'nin biri, kendisine ertesi gn Ramazann balayacan hatrlatan, bir
tandyla karlam ( , / , /
, ; tandk
).
Bektai ():
"Bir dakika, unu hemen yazvereyim" demi (,
; yazmak , ; yazvermek ) ve bir
kt bulup stne, "yarn Ramazandr", diye yazvermi (, ,
). Btn Ramazan boyunca Bektai kd
cebinden kartp okumu: "Yarn Ramazandr!" (
, , : )
Bylece bayram yaklam ve bayram gn toplar patlaynca, Bektai (
/ / ,
, ):
"Heydigi mbarek gn hey ( )! Haberimiz bile olmadan
( = ), geldiin gibi nasl da
arabuk gittin!" demi ( , ! ;
gibi ..., ..., ... /
...dii/).
www.franklang.ru 17
arabuk gittin!" demi.
15. Onbir ay a ( )
www.franklang.ru 18
"On bir ay a, susuz gezerim, kimse sormaz halimi; a mym, susuz muyum
( , ,
, , ; a ; susuz ;
gezmek , ; )? Bir gn karnm doyuracak olsam,
yaprlar yakama bu zorbalar!" der ( ,
! ; karnn doyurmak :
; yapmak , yaka ; zorba ,
; ).
15. Onbir ay a
Bektai'nin ba, hep Ramazan aynda derde girer. "Neden oru yiyorsun?"
diye, yakalayp apar topar kadnn huzuruna gtrrler. Kad suunu
sorunca, Bektai durumu anlatr:
"On bir ay a, susuz gezerim, kimse sormaz halimi; a mym, susuz muyum?
Bir gn karnm doyuracak olsam, yaprlar yakama bu zorbalar!" der.
www.franklang.ru 19
16. Oru hesab
www.franklang.ru 20
Bektai'nin biri, her naslsa, bir gn oru tutmu. Gn len olup gne
tepesine dikilince, dili dama kurumu. Bir sabretmi, iki sabretmi, sonunda
kalayl marapay kpe daldrp kana kana su imi. Grenlerden biri:
"Ne yaptn erenler? Oru gitti!" diyecek olmu. Bektai'de cevap hazr:
"O mbarek gider, seneye yine gelir; ama bu can dnyaya bir kere gelir!"
demi.
www.franklang.ru 21
Softann biri, Bektai'ye neden oru tutmadn sormu.
Bektai: "Yalandm artk, gzlerim iyi grmyor da ondan", demi.
Softa: "Yahu, gzlerin grp grmemenin orula ne ilgisi var?"
Bektai: "Olmaz olur mu? Gzlerim grmezse, Ramazan hillini gremem
ki?"
"Erenler, birine sorarsn, sylerler sana."
"Olur mu be imanm?" demi, "bu devirde kime inanacaksn? Grmeden
'grdm' derler ve adama kr krne oru tuttururlar!"
Bektaiye sormular ( ):
"Erenler, mbarek Ramazan geldi geti ( ,
: , ); acaba onu memnun edebildin mi
(, = )?" Bektai
glm ( ):
"Mbarek yle memnun kald ki, hem de gelecek yl on gn daha erken gelecekmi
( ,
)."
Bektaiye sormular:
"Erenler, mbarek Ramazan geldi geti; acaba onu memnun edebildin mi?"
Bektai glm:
"Mbarek yle memnun kald ki, hem de gelecek yl on gn daha erken
gelecekmi."
www.franklang.ru 22
20. Yemek molas ( )
www.franklang.ru 23
DNYA GR
21. st ve alt ( )
21. st ve alt
www.franklang.ru 24
Bektai'nin gmlei kirlenmi ( ). Grenler
ayplam ( ):
"Erenler, gmlein ok kirli, ykasana ( ,
, -; ykamak ; ; )!"
Bektai: "Neden ykayacakmm ki (: -)? Nasl olsa
yine kirlenecek ( , )."
"Sen de tekrar ykarsn ( )."
"Yine kirlenir ( )."
"Yine ykarsn ( )."
Bektai artk tahamml edemez ( ; tahamml
, ): "manm!" demi, "biz bu dnyaya gmlek ykamaya m
geldik (! , ,
)?"
www.franklang.ru 25
Bektai'nin biri, bahede urarken yanna birisi gelmi (
, // ), kendisinden yemi istemi (
). Bektai:
"Sana yemi vereyim amma, Allah yapsndan m, yoksa kul yapsndan m olsun
(: ,
; kul , )?.."
"Tabii Allah yapsndan", demi (, , // ).
Bektai, bir tane ham armut koparp eline sunmu (,
, ; sunmak , ). Adamcaz
azna alp srnca ham olduunu grm (, ,
, /, / , ; srmak ) ve boaz acyarak
yere tkrm (, / / , // ).
Bu sefer de kul yapsndan istemi ( /, / ,
). Bektai, bir tane olgun alama armut koparp vermi (
, ) ve armudu az tadyla yiyen adama
dnerek (
; az tad , : ):
"te byle, Allah, her eyi nce ham yaratr ( ,
), onu insanlar terbiye edip olgunlatrr", demi (
, , ; terbiye ).
www.franklang.ru 26
kul yapsndan istemi. Bektai, bir tane olgun alama armut koparp vermi
ve armudu az tadyla yiyen adama dnerek:
"te byle, Allah, her eyi nce ham yaratr, onu insanlar terbiye edip
olgunlatrr", demi.
www.franklang.ru 27
geen bir ihtiyara:
"Baba, u cevizlerimizi sen taksim et!" deyince, ihtiyar Bektai:
"Evlatlar, Allah taksimi mi, yoksa kul taksimi mi yapalm?" diye sorunca,
ocuklar, daha hakl olur dncesiyle Allah taksimi istemiler.
Bektai, kimine iki avu, kimine avu, kimine bir avu, kimine bir iki tane
ve kimine de hi vermeyince, ocuklar itiraz etmi. Bektai:
"ocuklar! Allah taksimi ite byledir: Kimine ok, kimine az ve kimine de
hi vermez", demi.
25. Hlle ( )
www.franklang.ru 28
kabahat yoktur (, ! ,
). Asl kocas olacak beyinsizi softayla yatrn ki (,
, ; beyinsiz
, beyin ), bir daha da byle haltlar ilemesin (
: ; halt , ,
; , ; , )!"
25. Hlle
Evli barkl biri, her nedense karsn boamak ister. Ok yaydan knca
piman olur ve nikh tazelemek iin imama koar, imam, olay dinledikten
sonra, islm hukukuna gre nikahn tazelenebilmesi iin nce hlle yaplmas,
yani karsnn baka bir erkekle evlenerek ondan ayrlmas gerektiini anlatr.
Bunun zerine bir softa bulup giriirler pazarla. Bunu duyan Bektai, bu
hakszla pek tahamml edemez: "Be imanm!" der, "bu boanmada
kadncazn hi bir kabahat yoktur. Asl kocas olacak beyinsizi softayla
yatrn ki, bir daha da byle haltlar ilemesin!"
www.franklang.ru 29
, ; mnakaa , ). Bektai, baa kamyacan
anlaynca, brakp, bir bakkala gitmi (, /, / ,
// , , ; baa kmak ,
). Orada 20 Liralk peynir alp yryverince, Bakkal (, 20
, , ; yrmek , ,
; yryvermek , ):
"Paray vermedin, " diye peinde barm ( : ,
).
"Verdim vermedim, " tekrar bir mnakaa ( , ).
Bakkal, "belki de vermitir" diye, ii oluruna brakm (, ,
, , : / , / ,
). Bektai, sakin bir keye ekilip (, ;
ekilmek ; ; ) karnn bir iyice
doyurduktan sonra ( : ,
; karn ), ban yukarya kaldrp (
):
"Allahm! Sen iin esasn biliyorsun; frncdan al, bakkala ver" demi (
! , , , ).
www.franklang.ru 30
doyurduktan sonra, ban yukarya kaldrp:
"Allahm! Sen iin esasn biliyorsun; frncdan al, bakkala ver" demi.
www.franklang.ru 31
Yal bir Bektai, gemiyle yolculua km. Akama doru ak denizde bir
frtna kopmu. Gemi sallanmaya balam. Herkes can telana dm; kimi
alam, kimi dua etmi. Bu arada, dnya yklsa umrunda olmayan bir
tknefes, Bektai'ye sokulmu:
"Erenler, sanrm bu akam yemeini cennette yiyeceksin!" Baba karnn
yoklam, dolu testi su almaz:
"manm, ben bu akam pek tokum, baka akama kalsn, o yemek
bozulmaz", demi.
www.franklang.ru 32
, ):
"Ne demek, 'eytana uydum?' behey apkn!" demi (
, , ! ), "eytann baka ii gc yok da, tutup sana
pezevenklik mi yapacak ( / ,
; g , ; ,
; pezevenk )? Ya hapse girersin, ya da dnya evine (
, ; hapis , ; ;
dnya evine girmek , dnya evi )!"
Bektai babalarndan biri, her naslsa kad olmu. Bir gn karsna, bir kzn
bikrini izale ettii (kzln bozduu) gerekesiyle bir apkn karmlar:
Baba sormu:
"Anlat bakalm be adam, nasl iledin bu halt?"
Delikanl ezilir bzlr gibi yapm:
"Vallahi, Kad efendi! Aslnda byle bir halt ileyecek adam deilim. Ama
eytana uydum; o bana yol gsterdi ve oldu bir kere..." deyince, Baba glm:
"Ne demek, 'eytana uydum?' behey apkn!" demi, "eytann baka ii gc
yok da, tutup sana pezevenklik mi yapacak? Ya hapse girersin, ya da dnya
evine!"
www.franklang.ru 33
/)."
Biraz sonra bir cenaze daha geer (
):
"Peki, bu kim (, )?"
'Tamburi Rasih Efendi ( ; tambur
)."
Ve nc cenaze geerken ( ):
"Ya bu kim ( )?"
"Gazelhan Hafz Recai Efendi ( / /
)."
ok gemeden darbukac Memduh'un da cenazesi geince (
//, ; darbuka
, ), Baba erenler sakaln
svazlam ( ):
"Desene bu akam ahirette cmb var (-,
; cmb )!"
www.franklang.ru 34
"Desene bu akam ahirette cmb var!"
www.franklang.ru 35
Bektai'nin biri, vali olmu ( ; vali , ,
/). Bir gn cezaevini denetlemeye gitmi (
; ceza ; denet ,
; ; ). Cezaevi mdryle koular
dolarken mahkmlara sormu ( ,
):
"Suunuz nedir ( )?"
Mahkmlarn hepsi, susuz olduldarn, oraya bir iftira yznden veya bir
yanllktan dolay dtklerini sylemiler ( , //
, ;
tan dolay -, -). Aralarnda yalnz bir Bektai
( ):
"Su bende; elime sahip olamadm ( , :
), onun iin buralara dtm", deyince
( , // ), Vali, hemen cezaevi
mdrne dnm ( ):
"karn bu adam buradan, yoksa dierlerin de ahlakn bozar!" demi (
, : ,
).
www.franklang.ru 36
"karn bu adam buradan, yoksa dierlerin de ahlakn bozar!" demi.
35-40 yana geldii halde, henz evlenmemi olan bir Bektai derviine
sormuar:
"Erenler, artk yanz geiyor. Allah'a ok kr, halin vaktin de yerinde.
Byle bekr kalmann sebebi ne? Neden evlenip oluk ocuk sahibi
www.franklang.ru 37
olmuyorsun?" Bektai'nin yant:
"Azizim!" demi, "yle bir etrafma bakyorum da, ne kocas olmay arzu
ettiim bir kadn, ne de babas olmay isteyeceim bir evlat grebiliyorum;
ite bundan evlenmiyorum."
Evlenmek isteyen bir zat, yaknen tand bir Bektai babasna bavurmu,
www.franklang.ru 38
evlenecei kadnn nasl olmas gerektiini sormu. Bektai:
"Eer gzel bir kadnla evlenirsen, onu kskanr rahatsz olursun. irkin bir
kadnla evlenirsen, sabah akam yzn grr irenirsin. Fakir birini alrsan,
beslemen zor. Zengin biriyle evlenirsen, servetine gvenir, sana kar koyar,
ite, bunlardan baka birini bul ve evlen!" demi.
34. Krk ()
Sonradan grme biri, srtna giydii ok deerli bir krkle kurulup dururmu (
;
sonradan grme/grm ; giymek
; deer , ; ; kurulmak ,
, ; , , : bu adam
amma da kuruluyor , ; kurulup durmak
). Bu grntye fazla alk olmayan bir Bektai Babas (
), adama
dnp unlar sylemi ( , = ):
"Srtndaki krkle yle kurulup durma be imanm (, ,
, )! O, onca zamandr iinde tad ilk sahibini bile
hayvanlktan kurtarmad ( , //
, ; hayvanlk , ;
hayvan ; tamak ; ; )"
34. Krk
www.franklang.ru 39
"Srtndaki krkle yle kurulup durma be imanm! O, onca zamandr iinde
tad ilk sahibini bile hayvanlktan kurtarmad..."
35. Pezevenk ()
www.franklang.ru 40
"Yahu!" der, "bu arda amma da ok pezevenk varm ha ( ! ,
= , )!"
35. Pezevenk
www.franklang.ru 41
, ),
"Gel ya mbarek!" diye emir vermi (, !
).
Tabii aa yerinden kmldamaynca, Bektai (,
, ; kmldamak ):
"Bizim mezhepte gnl gibisi yoktur, imanm ( /,
= ,
; mezhep ; )! Da gelmezse, Abdal yrr
( , ; abdal , )", demi
ve kendisi aaca doru yrm ( ).
SOFTA
www.franklang.ru 42
Adamn biri, evliyalktan dem vuruyor ( ;
evliya , ). Gklerde utuundan falan bahsediyor
(/ , / ). Bir gn yine ayn
martavallar atarken, Baba erenler sormu ( / /
, // ; martaval ; : martaval
atmak/okumak , , ):
"Azizim!" demi, "sen gkte uarken altna serin bir ey dokunuyor muydu
( ! , , -
)?"
"Evet, dokunduunu hissederdim (, )..."
"te azizim, o benim eeimin kuyruu idi!" demi (, ,
! ).
www.franklang.ru 43
"Allah akna hocam ( , )! Rica ederim, bari siz nce girmeye
kalkmaynz (, , ; bari
, )! Sonra taklr kalrsnz, bizim de geme imknmz
olmaz", demi ( : , ,
, ).
www.franklang.ru 44
39. Domuzun softas
www.franklang.ru 45
"Allah onsuz ve sonsuzdur; domam ve dourmamtr, yemez, imez,
konumaz, elle tutulmaz, gzle grnmez..." diye anlatyormu.
Bunu duyan Bektai seslenmi:
"manm!" demi, "'yok' diyeceksin de, bir trl dilin varmyor!"
41. mer ()
Bektai'nin biri, namazdan sonra 99 kere Allah'n ismini anarak tebih eken mer
adndaki bir sofuya seslenir ( , 99
, ).
"mer!"
"Ne var ( : )?"
"mer!"
"Buyurun efendim ne diyorsun (, , )?"
"mer!"
mer artk dayanamaz, kalkar, Bektai'nin yakasna yapr (
, , ; yapmak
, ; , ):
"Yeter be herif, ne diyeceksen de (, , , // =
, ; herif , )!" Bektai glerek
(, ):
"yle celallenme be imanm!" der ( , , !
; celllenmek , ; cell ,
; /./ , ), "bak, ben kere ismini ardm
(, ; armak ; , ),
fkelinip kalktn, nerdeyse beni dvecektin (, ,
; fke , ). Sen gnde 99 defa Allah'in ismini
aryorsun ( 99 ), dn bir kere, kim
www.franklang.ru 46
bilir, O sana nasl kzmtr ( , , )!"
( 33 99
. 99 ,
).
41. mer
Bektai'nin biri, namazdan sonra 99 kere Allah'n ismini anarak tebih eken
mer adndaki bir sofuya seslenir.
"mer!"
"Ne var?"
"mer!"
"Buyurun efendim ne diyorsun?"
"mer!"
mer artk dayanamaz, kalkar, Bektai'nin yakasna yapr:
"Yeter be herif, ne diyeceksen de!" Bektai glerek:
"yle celallenme be imanm!" der, "bak, ben kere ismini ardm,
fkelinip kalktn, nerdeyse beni dvecektin. Sen gnde 99 defa Allah'in ismini
aryorsun, dn bir kere, kim bilir, O sana nasl kzmtr!"
www.franklang.ru 47
!, !)! enlerin boyunlarna yarn hirette, itikleri arap ve
rak ieleri aslarak (
; ien , , . imek
; boyun ; hiret // ) maher
halkna gnlerce tehir edileceklerdir (
; tehir //, )!"
Dinleyenler arasnda bulunan bir Bektai sormu (
, ):
"Hoca efendi ( )! Boyuna aslacak o ieler, dolu mu, yoksa bo mu
olacak ( )?"
Hoca yle bir dnm ( ), "bo" dese, ieler hafif decek,
bu nedenle ( , , ;
dmek . , ; neden ):
"Hayr, dolu olacak" deyince (, , // ),
Bektai glerek u yant vermi (, , ):
"Desene hocam, iimiz orada da kyak (-, ,
; kyak // , )!"
www.franklang.ru 48
43. Yenge hanmn emei ( )
www.franklang.ru 49
"Onu Allah bilir ( )."
"Diyelim ki, o da cennete gitti (, )."
"nallah ( : // )!"
"Peki Allah ona huri vermeyeceine gre, nk kadn kadnla olmaz (,
,
), 40 glman verecek deil mi (40 , ; glman .
. . gulm , , : , )?"
"Glman nedir ( //)?"
"Yakkl erkektir ( ). Huri ne kadar gzelse, glman da o
kadar yaklddr ( ,
)."
Bu szleri duyan Softa, kplere biner ( ,
; kplere binmek : /
, kp ):
"Th Allah belan versin, be kfir herif" diyerek kalkp yrr (,
// , , , , //
; herif , ).
k Ahmet arkasndan seslenir ( ):
"Hac Efendi, neden kzyorsun ( , )? Yenge
hanmn emei boa m gitsin yani (-
, )? O da mkfatn alacak elbet (
)!.."
www.franklang.ru 50
misin?"
"Allah emrettikten sonra, ederim tabii."
"Peki, yenge hanmn da inanc tam mdr?"
"Tamdr. Be vakit namazn klar, orucunu tutar, zekatn verir, geen yl
birlikte haccmz da yaptk."
"Desene, cennet'in kaps ona da aktr."
"Onu Allah bilir."
"Diyelim ki, o da cennete gitti."
"nallah!"
"Peki Allah ona huri vermeyeceine gre, nk kadn kadnla olmaz, 40
glman verecek deil mi?"
"Glman nedir?"
"Yakkl erkektir. Huri ne kadar gzelse, glman da o kadar yaklddr."
Bu szleri duyan Softa, kplere biner:
"Th Allah belan versin, be kfir herif" diyerek kalkp yrr.
k Ahmet arkasndan seslenir:
"Hac Efendi, neden kzyorsun? Yenge hanmn emei boa m gitsin yani? O
da mkfatn alacak elbet!.."
www.franklang.ru 51
, ; eylemek , ; nasip , ,
; nasip etmek )!" Bektai:
"Aman Yrabbi, bana da bir ie dem ihsan eyle (: , ,
; ihsan , )!"
deyince, Hocann can sklm ( // , :
):
"Be hey zndk herif (, )! Utanmyor musun, Allah'tan arap
denilen zkkm istiyorsun ( ,
; zkkm , )? man istesene ( -)!" Bektai hi
istifini bozmadan (, ):
"A hocam, niin kzyorsun!" demi (, , , ),
"senin imann yokmu, Allah'tan iman istiyorsun ( ,
). Hamdolsun, benim dinim de, imanm da var, yalnz demim yok (
, , , ; dem
: dem almak , ), ben de onu istiyorum, vermemek
anndan mdr ( , ; an , )?"
Bir Bektai ile bir hoca, ellerini ap Allah'a dua ediyorlarm. Hoca:
"Aman Yrabbi, bana din, iman nasib eyle!" Bektai:
"Aman Yrabbi, bana da bir ie dem ihsan eyle!" deyince, Hocann can
sklm:
"Be hey zndk herif! Utanmyor musun, Allah'tan arap denilen zkkm
istiyorsun? man istesene!" Bektai hi istifini bozmadan:
"A hocam, niin kzyorsun!" demi, "senin imann yokmu, Allah'tan iman
istiyorsun. Hamdolsun, benim dinim de, imanm da var, yalnz demim yok,
ben de onu istiyorum, vermemek anndan mdr?"
www.franklang.ru 52
45. Suyunu kplere doldurun ( )
www.franklang.ru 53
Rumelihisar'ndaki Bektai Tekkesi Postniini Gani Baba'ya canlardan biri
sormu:
"Erenler! Bu yl zm bereketli oldu, ne yapalm?"
"Konu komuya datnz!" demi. Bir ka gn sonra tekrar sormu:
"Konu komuya dattk, bitmiyor ki. Ktklerden fkryor."
"Sokaktan geenlere verin!" Aradan bir iki gn gemi:
"Baba erenler! Dattka bereketi artyor... Koyacak ne sepet kald, ne kfe,
ne de kap kacak. Baka ne yapabiliriz?"
Baba erenler, tacn karm, ban kayarak:
"Suyunu kplere doldurun" demi, "bakalm Allah ne gsterir!"
www.franklang.ru 54
uzatarak:
"Meyhaneci amca, sirke var m?", diye sormu. Bektai ocua seslenmi:
"Ne istedin evladm?"
ocuk:
"Sirke istedim baba!" deyince, Bektai u yant vermi:
"Evet evet, ite biz de yle balamtk!"
47. Ramazanda ( )
47. Ramazanda
www.franklang.ru 55
"O senin dediin Ramazanda olur, be imanm!" demi.
www.franklang.ru 56
) Maallah ()! Bundan sana yz gram iirseler (
100 ), iindeki btn eytaneti darya vurursun (/,
/ ; darya vurmak
, ; dar )! nsaf et bir kere (
// ; insaf , )... Sana m, yoksa F
Babaya m selm yarar ( - )?"
www.franklang.ru 57
; rastlamak ,
//; ahs , ):
"Erenler, dergh ne taraftadr, syler misiniz ( ,
, )!" Adamcaz da (: ):
"Sadan gider, sola saparsn... ", diye tarife balam ( ,
, ). Bektai sormu ( ):
"Efendim, oras meyhaneye kmaz m (,
//; kmak )?"
"Hayr, meyhane u kar yoldan yryp sola sapnca karna gelir" deyince (,
= ,
= , : , //
), Baba, esas renmek istediini duymutu ( /, /
, ; esas , ; , ).
"Eyvallah!" deyip bir referans ektikten sonra (! ,
; yvallah !, !; !,
!; referans , ), tutar doru
meyhanenin yolunu ( :
).
www.franklang.ru 58
50. Fazla demlenmek ( )
Bektai, bir gn demi fazla karm. Evine dnerken, yrmekte bir hayli
glk ekmi. ki tarafa yalpa vurup, de kalka giderken, kendisini bu
vaziyette gren canlardan biri:
"Gryorsun ya Baba! Fazla imek ne fena ey!" deyince, Bektai durup
yzne bakm:
"Azizim!" demi, "imek deil, yrmek fena ey!"
www.franklang.ru 59
Zenginlerden biri, Bektai fukaralarndan birine yz para vermi (
-: ).
Baba: "Eyvallah!" deyip yrynce, zengin adam, arkasndan seslenmi (:
! , // ,
):
"Biliyorum Baba, bunu alnca doru meyhaneye gidersin (, , ,
)!"
Bektai:
"Bre imanm!" demi, "yz parayla da Hicaz'a gidilmez ya (: ,
! , /..
/)!"
www.franklang.ru 60
"Erenler, sizleri hrmetle kefenler, defnederim!" demi ( ,
, ! ; kefenlemek
, kefen ; defin ; ).
Bektai:
"yle ise beni lm farzedip (: , ), u
kefen parasn imdiden himmet etseniz hi te fena olmaz!" demi (
, ! ; himmet
, ; te = de, da , , ; , ). Kefen parasn
alm, raksn getirip demlendikten sonra, kendi kendine mrldanp (
, , , ):
"u kefen paras, amma da ie yarad!" demi (
! ).
53. Eekliinden (- )
www.franklang.ru 61
; srar ), vaz dinlemek iin, bir
gn camiye gitmi ( , ).
Hoca, alkoln zararlar zerine bir hayli eyler anlattktan sonra (,
), yle bir rnek vermi (
):
"Bir eein nne bir kova su, bir kova da arap koysanz (
), acaba eek hangisini ier
(, ; hngi ?, ?)? Elbette ki suyu
( , )! Peki eek neden arab imez?" deyince (,
? // ), Bektai ta gediine
koymu ( : ):
"Neden olacak ki be imanm?" demi, "eekliinden ( , ,
? , - : )!'
53. Eekliinden
Baba Erenler, snni baz arkadalarn srar zerine, vaz dinlemek iin, bir
gn camiye gitmi. Hoca, alkoln zararlar zerine bir hayli eyler anlattktan
sonra, yle bir rnek vermi:
"Bir eein nne bir kova su, bir kova da arap koysanz, acaba eek
hangisini ier? Elbette ki suyu! Peki eek neden arab imez?" deyince,
Bektai ta gediine koymu:
"Neden olacak ki be imanm?" demi, "eekliinden!'
54. Takke ()
www.franklang.ru 62
( , ), o gn misafirden
ekinerek iemez olmu ( , ). Bu
nedenle ikisini gece yatann yanna alp, bardana doldurarak iermi (
, , , ).
Ev sahibi bir ara dar km ( - ),
iin farkna varan Bektai, karanlkta yavaa kalkm (/ / ,
); dolu barda alp karaya dikmi ve tekrar
yatana yatm ( ,
; kara ; dikmek , , ; /./
, ).
Dardan dnen ev sahibi, yatana girmi (
: ); bardaa el uzatp bo olduunu anlaynca (
, /, / , // ), "acaba dkld
m" diye, saa sola elini srmeye balam (, , ,
, ). Farkna varan Bektai (
; fark , ; farkna varmak , ;
; ; varmak ; , ;
, , ):
"Efendi, ne aryorsun?" diye sormu (, ? ). Ev sahibi
( ):
"Gecelik takkemi uraya koymutum da, aryorum, bir trl bulamyorum"
deyince, Bektai ( , ,
// , ):
"manm, onu nafile arama (, )! Bam d, ben
giydim", demi ( , , ).
54. Takke
Bektai'nin biri, yolculuu srasnda bir eve misafir olmu. Ev sahibi her
akam rak itii halde, o gn misafirden ekinerek iemez olmu. Bu nedenle
www.franklang.ru 63
ikisini gece yatann yanna alp, bardana doldurarak iermi.
Ev sahibi bir ara dar km, iin farkna varan Bektai, karanlkta yavaa
kalkm; dolu barda alp karaya dikmi ve tekrar yatana yatm.
Dardan dnen ev sahibi, yatana girmi; bardaa el uzatp bo olduunu
anlaynca, "acaba dkld m" diye, saa sola elini srmeye balam.
Farkna varan Bektai:
"Efendi, ne aryorsun?" diye sormu. Ev sahibi:
"Gecelik takkemi uraya koymutum da, aryorum, bir trl bulamyorum"
deyince, Bektai:
"manm, onu nafile arama! Bam d, ben giydim", demi.
55. Kt arap ( )
55. Kt arap
www.franklang.ru 64
"Erenler, bak bakalm, bu araplarn hangisi daha iyi?"
Bektai, testinin birinden bir yudum alm:
"tekisi daha iyi", demi.
"yi ama, tekinin tadna bakmadn ki?"
Bektai:
"manm!" demi, "bundan daha kts de olamaz ki!"
www.franklang.ru 65
, ). Niin istediini soranlara yle demi
( , ):
"nsan lrken dmanlaryla bile barmal (, ,
; bar ; barmak )!"
57. lrken...
kiye ar tutkun bir Bektai, lm deinde yatarken bir yudum su
istemi. Niin istediini soranlara yle demi:
"nsan lrken dmanlaryla bile barmal!"
58. Yersizlikten (- / )
www.franklang.ru 66
/, //)!"
58. Yersizlikten
Bektai'nin biri, kem gzlerden uzak olmak iin, tenha bir saatte bo bulduu
cami bahesinin bir kesine ekilip, balam demlenmee. Ksa bir mdet
sonra mezzin damlam:
"Ulan be kfir, senin bu yaptn dpedz dinsizliktir, imanszlktr!"
Bektai boynunu bkm:
"Yok be imanm!" demi, "ne dinsizlik, ne de imanszlktr; yersizliktir,
yersizlik!"
CAM
59. Deve ()
www.franklang.ru 67
Bektai:
"Vurma be kuzum!" demi, "o bir hayvandr; akl ermedii iin girmi. Bak ben hi
giriyor muyum (: , , ! , ,
/- , / , . , ;
ermek )?"
( . .
, cemm ,
tekke , .)
59. Deve
Bir gn babo sokakta dolaan bir deve, cami kapsn ak grerek ieri
dalm; ban arpp kandilleri krm. Bunu gren kayyum, sprgeyi alp,
hayvan dvmeye balam. Bu srada yolda geen bir Bektai Dervii,
kayyuma sormu:
"Hayvan neden dvyorsun imanm?"
Kayyum cevap vermi:
"Camiye girdii iin!"
Bektai:
"Vurma be kuzum!" demi, "o bir hayvandr; akl ermedii iin girmi. Bak
ben hi giriyor muyum?"
www.franklang.ru 68
Olan nde, baba arkadan komu ( , ). Bir
caminin nnden geerlerken, kapy ak gren olan ieri dalm (
, :
). Baba uzun bir sre kapda beklemi, sonra kafasn ieriye uzatp
seslenmi ( , :
, ):
"Haydi olum, k dar (, , ; hydi !, !,
!)! Vallahi seni dvmeyeceim (-, ). Haydi
yavrum, gel, bu yatan sonra beni oraya sokma!" demi (, , ,
! ).
Fakir bir Bektai, kk bir kulbede yar a, yar tok bir halde yaarm (
,
).
Bir gn ge vakit kap alnm ( ;
almak , , ; alnmak -
almak). Bektai kapy anca, hi tanmad bir adamla karlam
www.franklang.ru 69
( , ):
"Kimsin?" diye sorduunda, u yant alm ( ? , ,
):
"Ben, Allah'n damadym ( ; damat ). Bu gece sana misafir
olacam ( )" deyince, Bektai'nin ehresini bir
teessr kaplam ( // ,
; kaplamak ; / -./
/). Kulbesinin hazin haline bakm (
; hazin , ); eliyle iaret ederek, o sefil manzaray
misafire gstermi ( , ; iaret
; manzara , , ):
"Bak Erenler (, )! Byle bir yerde Allah'n damadn
nasl misafir edebilirim ( ).
Gel, seni lyk olduun bir yere gtreyim (,
)," demi ve misafirin nne dp ( , ), ehrin en
byk camisinin nne getirmi ( ):
"te Erenler, senin misafir olabilecein yer ancak buras olabilir", demi (,
, , ,
, ). Misafir, birdenbire irkilmi (
):
"Buras da neresi?" diye sorunca, Bektai, gayet sakin ( ?
, , ):
"Canm tanyamadn m? Senin kaynpederinin evi (,
? )."
Fakir bir Bektai, kk bir kulbede yar a, yar tok bir halde yaarm.
Bir gn ge vakit kap alnm. Bektai kapy anca, hi tanmad bir
adamla karlam:
www.franklang.ru 70
"Kimsin?" diye sorduunda, u yant alm:
"Ben, Allah'n damadym. Bu gece sana misafir olacam" deyince,
Bektai'nin ehresini bir teessr kaplam. Kulbesinin hazin haline bakm;
eliyle iaret ederek, o sefil manzaray misafire gstermi:
"Bak Erenler! Byle bir yerde Allah'n damadn nasl misafir edebilirim. Gel,
seni lyk olduun bir yere gtreyim, " demi ve misafirin nne dp,
ehrin en byk camisinin nne getirmi:
"te Erenler, senin misafir olabilecein yer ancak buras olabilir", demi.
Misafir, birdenbire irkilmi:
"Buras da neresi?" diye sorunca, Bektai, gayet sakin:
"Canm tanyamadn m? Senin kaynpederinin evi."
www.franklang.ru 71
-. ).
"Ramazan ay, dileklerin kabul edildii bir aydr. Allah'tan ne istersen verir",
demiler.
Bunu duyan Bektai, oktan beri veremedii borcunu demek iin, kalkm
camiye gitmi. Namazn klp duaya balam:
"Yarabbi! Evine ilk defa geldiim gndr. Ben, bunlar gibi gnde be defa
gelip Seni taciz etmem. Borcumu verecek kadar para ihsan eyle, bir daha da
gelmem!" demi.
Adamn biri, hasta yatmakta olan ocuuna okuyup dua etmesi iin (
; yatmak
, ), bir Bektai babasn arm (
). Bektai gelip ocuun banda elini srp, okuyup fleyerek (,
, , // , ; flemek
):
"nallah bu ocuk lr!" demi ( , ! ).
Buna fena halde can sklan ev sahibi (- =
; -a can sklmak , -
-.; can ), ses karmadan Bektai'yi yolcu etmi ( ,
/ : ). Aradan
www.franklang.ru 72
birka gn geince ( ) hasta ocuk
iyileip kalkm ( , ) ve bir gn Bektai'ye
rastlayan adam ( ):
"Baba erenler, geen gn seni gtrp hastamza dua etmeni istemitik (
, ,
). Siz aksine beddua ettiniz, fakat, Allah'a ok kr (
, , ; beddua )!
ocuk iyileti ( ). Senin ktln sana kald", deyince
Bektai adama dnm ( , // ,
):
"Bak olum!" demi (, ! ), "o sralar benim Allah ile aram
pek iyi deildi (
); dediklerimin hep aksini yapyordu (
). yle istedim ki, ocua shhat versin ( ,
)!"
Adamn biri, hasta yatmakta olan ocuuna okuyup dua etmesi iin, bir
Bektai babasn arm. Bektai gelip ocuun banda elini srp, okuyup
fleyerek:
"nallah bu ocuk lr!" demi.
Buna fena halde can sklan ev sahibi, ses karmadan Bektai'yi yolcu etmi.
Aradan birka gn geince hasta ocuk iyileip kalkm ve bir gn Bektai'ye
rastlayan adam:
"Baba erenler, geen gn seni gtrp hastamza dua etmeni istemitik. Siz
aksine beddua ettiniz, fakat, Allah'a ok kr! ocuk iyileti. Senin
ktln sana kald", deyince Bektai adama dnm:
"Bak olum!" demi, "o sralar benim Allah ile aram pek iyi deildi;
dediklerimin hep aksini yapyordu. yle istedim ki, ocua shhat versin!"
www.franklang.ru 73
64. Yamur duas ( )
www.franklang.ru 74
ban yukar kaldrm:
"Bizim tarla da ite buras. Bari iyice bir yamur yadr da sulansn!" demi.
Yamur duas bitmi; herkes evine dnm ve o akam iddetli bir yamur ve
dolu yam. Bektai sabahleyin tarlasn gezmee gitmi, bir de ne grsn?
Dolu, bilhassa kendi tarlasndaki ekini mahvedip topraa katm. O vakit
ban yukar kaldrarak Allah'a yle seslenmi:
"Kabahat sende deil, sana tarlay gsteren pezevenkte!" demi.
www.franklang.ru 75
atlar stnde, srmal, prl prl giyisli adamlar grnce, yanndakilerine,
bunlarn neyin nesi, kimin fesi olduklarn sormu. Ali Paa'nn kullar
olduklarn renince, yoksul Bektai ban ge kaldrm:
"Hey Allah'm! Bir senin kuluna, bir de Ali Paa'nn kuluna bak; u benim
perian halimden utan!" demi.
66. Alet ()
66. Alet
www.franklang.ru 76
avunup dururmu. Bunu bilen tandklardan birisi, ders olsun diye, Babann
ensesine zorlu bir sille yaptrm. Baba hzla geri dnp bakm. Adam:
"Ne bakyorsun Baba erenler, bu da Tanr'dand."
Bunun zerine Bektai:
"ok doru be imanm! Bu da Tanr'dand; her ey Tanr'dandr. Bunu
biliyorum, yalnz, hangi pezevengin eliyle yapt, ite ona bakyordum!" demi.
www.franklang.ru 77
( , ; tahamml ):
"Hey yce Tanrm!" demi (, ! ), "Senin bu yaptn
eer ben yapsaydm, kim bilir canma nasl okurdun (
, , ; canna okumak
; )!"
www.franklang.ru 78
"Ben de, Allah kerim olduu iin korkuyorum ya (: ,
, )!.. Bizi bekleyen balkdar da Allah'a
yalvaryor ( ); hangimizin duas kuvvetli
gelirse o kazanacaktr!" demi ( / / :
, ! ).
Bektai Babalarndan birine, "Allah var m?" diye sormular. Baba u yant
www.franklang.ru 79
vermi:
"Olmaz olur mu be yahu? Hem de tam seksen yldr bouuyoruz, ama hep te
onun dedii oluyor."
www.franklang.ru 80
; yktrmak ; ). Brak, O'nun
bu gnlerde eli dardadr!" demi (, :
! ; dar ; ; /
: darda bulunmak /
).
Hamam parasnn bir kuru olduu dnemlerde, bir Bektai fakiri hamama
gitmi. Ykanp elbisesini giydikten sonra elini cebine sokmu, bir de ne
baksn, cebinde kuruu yok. O kuruu, bir akam nce meyhanede verdiini
hemen hatrlam ve elini aarak:
"Allahm, ya bana bir kuru ihsanda bulun, ya da u kubbeyi yk!" diye
yalvarmaa balam.
Tam bu srada tesadf ya, bir zelzele kopmu; hamam yklm, Bektai de o
kalabalkta kap kurtulmu. Biraz ilerde ayrlkta namaz klp dua eden bir
adam:
"Allahm bana yz lira ver!" deyince, Bektai glm:
"Yahu sen aklnm kardn! Bana bir kuru bile vermemek iin koskoca
hamam ykt. Sen imdi yz lira iin dnyay yktracan. Brak, O'nun bu
gnlerde eli dardadr!" demi.
www.franklang.ru 81
). Fakat, eek artk hi bir ie yaramyormu (
). Bir gn dayanmayp dua etmi (, ,
):
"Allahm, ne olur beni u eekten kurtar!" demi ( , ,
! ). Ertesi sabah ahrn kapsn am ki ne grsn (
): inek lm, eek kalm
( , ). Bektai o hrsla sokaa frlayp halk bana
toplam ( , ; hrs
, , ):
"Ey ahali, u yerde yatan nedir (, , , )?"
"nek ()!"
"Ya u ayakta duran uyuz ( )?"
"Eek ()!"
Bektai ellerini yukar kaldrp (, ):
"Hey kudretine kurban olduum Allah (, , ;
kudret , ; kurban )! Sana krk ylda bir ricada bulundum
( - :
; rica ). Onda da, eekle inei birbirine kartrdn!" demi
( / / ! ).
Bektai'nin bir uyuz eei, bir de besili inei varm. nein stnden
kazand parann yarsyla eee arpa alyormu. Fakat, eek artk hi bir ie
yaramyormu. Bir gn dayanmayp dua etmi:
"Allahm, ne olur beni u eekten kurtar!" demi. Ertesi sabah ahrn kapsn
am ki ne grsn: inek lm, eek kalm. Bektai o hrsla sokaa frlayp
halk bana toplam:
"Ey ahali, u yerde yatan nedir?"
"nek!"
www.franklang.ru 82
"Ya u ayakta duran uyuz?"
"Eek!"
Bektai ellerini yukar kaldrp:
"Hey kudretine kurban olduum Allah! Sana krk ylda bir ricada bulundum.
Onda da, eekle inei birbirine kartrdn!" demi.
Bektai'nin biri, piknie km. Atei yakp eti piirmeye balarken, bir
yandan da demleniyormu. Tam bu srada bir frtna kopmu. Her ey
darmadan olmu. Yamur oca sndrm, ie devrilmi. Her taraf
www.franklang.ru 83
karmakark. Baba yzn ge evirmi:
"Ne oluyor, be imanm?" demi, "Ben iiyorum, sen sarho oluyorsun!"
73. Canm da al ( )
www.franklang.ru 84
, ; merakl , ,
; )!"
73. Canm da al
www.franklang.ru 85
"Ver, daha ok ver (, )! Adn bile doru drst bilmeyenlere
ver de, bizi unut bakalm!" demi (
-! ; doru ; drst ,
).
( - -: Xodeh,
Allah, Tanr.)
Bir Alevi dedesi, zengin bir Krt aasna misafir olmu. Aann byk mal
varl karsnda hayrete den Dede, sormu:
"Aam, bu kadar mal sana kim verdi?.."
Aa:
"Xodeh daye (Allah verdi)", diye cevap verince, Dede, daha fazla
dayanamam:
"Ver, daha ok ver! Adn bile doru drst bilmeyenlere ver de, bizi unut
bakalm!" demi.
www.franklang.ru 86
demi ( ! ).
Frtna arttka ( ; -dka .
):
"Aman Tanrm, bir ko kurban keseceim ( , ;
kurban )!"
Frtna iyice iddetlenince ( ; iddet ,
; ; ):
"Aman Tanrm, medet ( , ; medet )!.. Yz altn
datacam ( )!"
Bu durumu izleyen Bektai, ks ks glerek (
, ):
"Aman Tanrm, gzn seveyim, biraz daha dayan ( , ,
; gzn seveyim , /
, , /)!.. Herif
daha da arttracak", demi (// , ; arttrmak
).
Bir yolcu gemisi mthi bir frtnaya tutulmu. Gemi sallanmaya balaynca,
iini korku saran bir yolcu:
"Aman Tanrm! Beni selmete kavutur, bir fakire sadaka vereceim!"
demi.
Frtna arttka:
"Aman Tanrm, bir ko kurban keseceim!"
Frtna iyice iddetlenince:
"Aman Tanrm, medet!.. Yz altn datacam!"
Bu durumu izleyen Bektai, ks ks glerek:
"Aman Tanrm, gzn seveyim, biraz daha dayan!.. Herif daha da
arttracak", demi.
www.franklang.ru 87
76. Allahn ii ( )
www.franklang.ru 88
// ; tuzla buz olmak
, tuz ; buz )."
76. Allahn ii
www.franklang.ru 89
Dervi gitmi, gmleini kartp slatm ( , ,
). Sonra bir alya asm ( ). Raslant bu ya, biraz
sonra yamur yamaya balam ( ,
). Kyller sevinmi, Bektai'ye komular ( ,
), gsterdii bu kerametten tr elini skp teekkr etmiler
( , ; tr
, ).
Dervi glm ( ):
"Yahu Erenler!" demi, "bu iin kerametle bir ilgisi yoktur (, !
. ; ilgi , ).
Yukardakiyle bugnlerde aramz bozuktu ( , ,
; ara ). Bu yamuru, srf
gmleim kurumasn diye yadrd ( ,
, )."
www.franklang.ru 90
78. Evliyalar ve pirler ( )
( / , /
).
www.franklang.ru 91
yuvarlanacan anlaynca, yardmna ard evliya ve pirlere tekrar
seslenmi:
"Ey kurban olduum Ulular! ayet merkebimi kurtarmak iin buralara
geldiyseniz, artk i iten geti. Oradan ekilin, brakyorum, bari sizlere
zarar dokunmasn!"
Bir Bektai Babas, Ramazan aynda ara sra camiye gidip, "acaba yine ne
www.franklang.ru 92
cevherler yumurtlayacaklar" diye, hocalar dinlermi. Bir teravi namaz
srasnda Hocann biri: "Inna erseln Nhan... (biz Nuh'u gnderdik)" ayetini
okuyor, ama bir trl sonunu getiremiyor. ki kez ayn eyi tekrarlar.
ncsnde, arkada bulunan Bektai, sesini ykseltmi:
"Ey yce Tanrm! Eer Nuh gelmiyorsa, bir baka peygamber yolla da, u
zavall kullarn bu g durumdan kurtar!" demi.
www.franklang.ru 93
"Gzn seveyim ben o Ali'nin!" der ( ! ; gzn
seveyim , / ,
, /: -)," ok aklldr
dorusu ( , ). yi iler oldu mu kendi koar (
, ), ama byle pis iler olunca da Osman yollar (
// , )."
( , .
( ),
, .)
Bir Alevi dedesinin eei amura batm. Hayvan yularndan tutup ekerken:
"Yeti yardma ya Ali!" diye aryormu, ama eein yerinde kmldad
yok. Bu srada oradan gemekte olan bir Snni hocas, dedenin, "Ali, Ali!"
szlerine de iyice can sklarak, gidiyor yardm ediyor. Eee aslp ekerken:
"Yeti ya Osman!" diyor.
Bu zorlu aslmayla hayvan bataktan karyor. Sonra Alevi dedesine dnp,
bbrlenerek yle diyor:
"Grdn m be imanm? Sabahtan beri ardn Ali bir trl yardmna
gelmedi; ya bizim Osman Efendimiz?..."
Dede glerek:
"Gzn seveyim ben o Ali'nin!" der, "ok aklldr dorusu. yi iler oldu
mu kendi koar, ama byle pis iler olunca da Osman yollar."
www.franklang.ru 94
81. Hayrl ryalar ( )
www.franklang.ru 95
Bunun zerine Bektai ( ):
"Erenler ( )! Ben de, gece birinizin gklere utuunu, birinizin cennete
gittiini anlaynca ( , /, / ,
, ), kendi kendime, "bunlar artk bu fani dnyaya bir daha
dnmezler", diyerek (
, ), kalkp baklavay yedim bitirdim", demi (,
-, ).
Bir Mevlevi, bir Bektai ve bir Softa, biribirlikte misafirlie gitmiler. Sofraya
yemekle birlikte kk bir tepsi de baklava konulmu. Bunlar yemei
yedikten sonra Bektai demi ki:
"Arkadalar! Hepimiz nasibimizi aldk! Bu baklava kiiye yetmez,
mbarei ok az gndermiler. En iyisi bunu sabaha saklayalm; gidip
huzurla yatalm, hangimiz hayrl rya grrse, ona nasip olsun!"
Teklif kabul edilmi. Yatp uyumular. Gece Bektai kalkp, tepsiyi
temizlemi. Sabahleyin berikiler uyanp kalknca, Bektai bunlara sormu:
"Erenler! Anlatn bakalm, ryanzda ne grdnz?"
Mevlevi, sikkesini bana geirerek:
"Hayrdr inallah, gece gklere ktm", demi.
Hoca, bozulan sarn dzelterek:
"Ben de ryada cennete gittim", demi.
Bunun zerine Bektai:
"Erenler! Ben de, gece birinizin gklere utuunu, birinizin cennete gittiini
anlaynca, kendi kendime, "bunlar artk bu fani dnyaya bir daha
dnmezler", diyerek, kalkp baklavay yedim bitirdim", demi.
www.franklang.ru 96
82. Rufailer ve ate ( )
www.franklang.ru 97
, ; Rufai ,
)."
( (zikir)
..)
www.franklang.ru 98
; sohbet ), Mevlevi'nin gayet geni olan
cbbe kollar, Bektai'nin dikkatini ekmi ( ,
, ; cbbe ; kol
; dikkat ):
"Erenler, yeniniz neden bu kadar geni?" diye sormu ( ,
? ). Mevlevi, geni koluyla rtc bir
hareket yaparak (, ):
"Erenler! Biz grdmz gnahlar bu geni yenimizle rteriz ( !
); ya
siz bu darack kollarla ne yaparsnz?" deyince, Bektai (
? , ):
"manm!" demi, "biz grmeyiz ki rtelim (! ,
/ /, : -)!.."
Bir Bektai dervii ile bir Mevlevi sohbet ederlerken, Mevlevi'nin gayet geni
olan cbbe kollar, Bektai'nin dikkatini ekmi:
"Erenler, yeniniz neden bu kadar geni?" diye sormu. Mevlevi, geni koluyla
rtc bir hareket yaparak:
"Erenler! Biz grdmz gnahlar bu geni yenimizle rteriz; ya siz bu
darack kollarla ne yaparsnz?" deyince, Bektai:
"manm!" demi, "biz grmeyiz ki rtelim!.."
YNETCLER
:
84. Borlar ()
www.franklang.ru 99
Paalardan biri, dostlarndan bir Bektai ile sohbet ederken (
), namazdan sz alm, Paa sormu (
, ; sz ; almak ):
"Erenler borcun var m ( , )?"
"Evet, Bakkal Ahmet aaya on lira borcum var (, -
)."
"Hayr ylesi deil, namaz borcun var m?.." deyince, Bektai (, ,
? , ):
"Paam!" demi, "onu Allah sorar ( ! ,
). Sizin soracanz ancak bakkal borcudur (
)."
84. Borlar
www.franklang.ru 100
Daha sonra bir kaya binmiler ( ). Kayk srcs Bektai,
demini yudumlarken ( -, ; srmek
; src ; ; ), birer kadeh de onlara
ikram etmi ( ; ikram ). Onlar da
kabul etmi ve birlikte imiler ( ). Bir ara
Sultan, Bektaiye, kendilerini tanyp tanmadklarn sormu (
, , ). Bektai: "tanmadn"
syleyince ( /, / , ), IV. Murat "kendisinin
Sultan, yanndakinin ise vezir olduunu", sylemi ( IV ,
, ). Bektai glm
( ):
"unlara bak yahu!", demi ( ! ), "birer kadeh
itiler, kendilerini sultan ve vezir olarak grmee baladlar (
, ). Eer birer kadeh daha
alsalar, belki 'Allah olduklarn' da syleyecekler (
, , /, / , )."
www.franklang.ru 101
86. Velinin Akrabas ( //)
www.franklang.ru 102
Bektai'nin biri, bir i iin memleket valisiyle grmek ister, ama odac ieri
brakmaz. Bunun zerine Bektai, odacya:
"eri gir syle, ben valinin akrabasym, hem de ondan bym!" deyince,
odac izin alarak, Bektai'yi ieri alr. Bektai ieri girip ba tarafa oturur.
Selamlatktan sonra vali sorar:
"Akraba imisiniz; syleyin bakalm kimsiniz?"
"Evet, ikimiz de Hazreti Adem'in evladyz."
"Peki, benden nasl byksnz?"
"Sen imdi nesin?"
"Valiyim."
"Sonra ne olacaksnz?"
"Mesala Babakan veya Cumhurbakan."
"Daha sonra?"
"Hi!.." deyince, Bektai glerek u yant vermi:
"O halde, ben imdiden hiim!"
www.franklang.ru 103
kfiri, 500 sopa atn!" emrini vermi ( ,
! ). Bektai, 500 sopay duyunca gzleri falta gibi
alm (, ,
; gzleri falta gibi amak
, falta ) ve Aaya dnp yle demi (,
, ):
"Aa hazretleri ( )! Kusura bakma ama ( ,
: , ), ya sen mrnde hi sopa yememisin (
: ; mr ; mrnde
// ), ya da say nedir bilmiyorsun ( , ,
)!"
88. Av ()
www.franklang.ru 104
( ). O gn akama dein hi bir ey
vuramam ( ; dein
: ; vurmak , ; , , ); ne bir
keklik, ne tavan, ne de gvercin ( , , ). Bunun
sebebini de, sabahleyin karlat Bektai derviinin uursuzluuna balam (
// -, //
, ; sebep , uursuzluk ;
; uur ;
).
Bu duruma ok fkelenen Sultan, adamlarn arp (
):
"Tez elde o uursuz dervii bulup bana getirin!" demi (
, ! ).
Bektai'yi bulup yaka paa sultann huzuruna karmlar ( ,
; yaka paa , yaka , paa
).
Sultan ():
"Bre uursuz, nabekr (, ; uursuz
)! Sabahleyin karma ktn ( ), bu yzden
akama kadar hi bir ey vuramadm (
)..." demi ve adamlarna dnp ( ,
), "vurun u uursuzun kellesini!" diye emir vermi (
! ).
Bektai bakm ki kelle gidecek ( , : ),
son szn aklamak iin ricada bulunmu (
, ; rica ):
"nsaf, bre Sultanm!" demi (, , ! ; insaf
, , ), "siz bana rastladnz, sadece bir keklik
vuramadnz ( ,
), ama ben size rastladm, imdi kellem gidiyor ( ,
www.franklang.ru 105
// ). Syleyin imdi, hangimiz daha uursuzuz
( , )!"
88. Av
89. Dnme ()
www.franklang.ru 106
, ), mahalle imam orada geer (
)
"Ne yapyorsun hazret?", diye sorar ( , ?
).
"Ne yapacam? Sofram kurdum, defigam ediyorum (sknty gideriyorum) (
? , ; defigam /./
, ; defi , ). Gzel mezeler de var, cann
ektiyse sen de buyur!" der ( ,
, , ! ).
mam ():
"Tvbe, tvbe!.. H smme h!.." der (, ! ,
! ; tvbe ; h !;
!; !), "gzel mezeler senin olsun, benim ihtiyacm yok
( , )."
Dervi Ltf tekrar srar edince ( ), imam
sofraya oturur ( ), bir o mezeden, bir bu mezeden derken
( , // ), sonunda kadehi de
boaltr ( : ). Bu arada
Yenieri devriyesi karlarna dikilir ve barr (
; devir ; ; ):
"Bre zndklar (, )! Utanmyor musunuz ( )?
Yryn bakalm, doru aaya (-, )!" Yenieri
aas, dervie sert bir kla (
):
"Adn ne be herif?" diye sorar ( , , ? ). Dervi
Ltf, dzensiz bir iveyle ( ):
"Karabet kulunuz (, )."
"Ermenisin ha ( , )?.. yle dur yleyse ( , )!"
mama dner ( ):
"Ya senin adn ( )?"
www.franklang.ru 107
mam, ismini syledikten sonra, aa (, ,
):
"Ykn znd falakaya, verin sopay!" diye emir verir (
, ! ; falka /,
/).
Dervi Ltf, imamn lklarn duyunca (
), dayanmaz, aaya dnerek ( ,
):
"Aa hazretleri, mslman olmak istiyorum ( ,
)."
Aann gzleri parldar ( ):
"ok gzel!" der (! ).
Bunun zerine Bektai ( ):
"Yalnz sizden bir ricam olacak ( ). Bu adam
serbest braknz ( ; serbest )!"
Baba erenler derhal kelime- ehadet getirir (
; kelime- ehadet ), mslman edilir;
imam serbest braklr (// ,
: = ; brakmak
, ; , ).
Sokaa frlar frlamaz, dervi Ltf, imamn kulana fsldar (
, ; kulak ):
"Grdn m be imanm?" der ( , ? ), "gvur
oldum kendimi, Mslman oldum seni kurtardm ( ,
)."
89. Dnme
www.franklang.ru 108
"Ne yapyorsun hazret?", diye sorar.
"Ne yapacam? Sofram kurdum, defigam ediyorum (sknty gideriyorum).
Gzel mezeler de var, cann ektiyse sen de buyur!" der.
mam:
"Tvbe, tvbe!.. H smme h!.." der, "gzel mezeler senin olsun, benim
ihtiyacm yok."
Dervi Ltf tekrar srar edince, imam sofraya oturur, bir o mezeden, bir bu
mezeden derken, sonunda kadehi de boaltr. Bu arada Yenieri devriyesi
karlarna dikilir ve barr:
"Bre zndklar! Utanmyor musunuz? Yryn bakalm, doru aaya!"
Yenieri aas, dervie sert bir kla:
"Adn ne be herif?" diye sorar. Dervi Ltf, dzensiz bir iveyle:
"Karabet kulunuz."
"Ermenisin ha?.. yle dur yleyse!"
mama dner:
"Ya senin adn?"
mam, ismini syledikten sonra, aa:
"Ykn znd falakaya, verin sopay!" diye emir verir.
Dervi Ltf, imamn lklarn duyunca, dayanmaz, aaya dnerek:
"Aa hazretleri, mslman olmak istiyorum."
Aann gzleri parldar:
"ok gzel!" der.
Bunun zerine Bektai:
"Yalnz sizden bir ricam olacak. Bu adam serbest braknz!"
Baba erenler derhal kelime- ehadet getirir, mslman edilir; imam serbest
braklr.
Sokaa frlar frlamaz, dervi Ltf, imamn kulana fsldar:
"Grdn m be imanm?" der, "gvur oldum kendimi, Mslman oldum seni
kurtardm."
www.franklang.ru 109
90. Paa haksz ( )
www.franklang.ru 110
Varlkl bir paa, evinde resmi bir ziyafet vermi. Yemekten sonra
konuklarndan biriyle oturup satran oynam. Bir ara anlamazlk km.
Paa, etrafndakilerine sormu:
"Siz de izlediniz. Kimin hakl, kimin haksz olduunu, syleyin!" demi.
Fakat hi kimseden ses kmam. Tam bu srada ieriye giren bir Bektai
Babas:
"Paam, siz hakszsnz!" demi.
Paa arm:
"Erenler, sen daha yeni ieri girdin. Kimin hakl, kimin haksz olduunu
nereden bileceksin?"
Baba ks ks glm:
"Paam, eer siz hakl olsaydnz, bu kadar insan, sorunuz karsnda suspus
olmazd; "Paam siz haklsnz" derlerdi. Ama hi kimseden ses kmadna
gre, anladm ki, haksz olan sizsiniz!"
www.franklang.ru 111
"Hayr ()."
"Samatya'da Apostol'da m ( )?"
"Hayr ()."
"Karagmrk'te Artin'de mi ( )?"
"Hayr ()."
"Allah Allah (, )! Peki nerede grm olabilirim (,
)?"
"Belki bir kabul resminde grm olabilirsiniz (,
)."
Bektai, bir iyice dndkten sonra (
), karsnda duran kiinin Sultan olduunu anlam (/, /
, ); beti benzi kl kesilmi (
; bet beniz ; kl ; beti benzi kl kesilmek
) ve srtst oraya uzanm ( ;
srt ):
"Ey ahali, buyurun cenaze namazna!" demi (, ,
! ; ahali , ).
( , ,
).
www.franklang.ru 112
"Karagmrk'te Artin'de mi?"
"Hayr."
"Allah Allah! Peki nerede grm olabilirim?"
"Belki bir kabul resminde grm olabilirsiniz."
Bektai, bir iyice dndkten sonra, karsnda duran kiinin Sultan
olduunu anlam; beti benzi kl kesilmi ve srtst oraya uzanm:
"Ey ahali, buyurun cenaze namazna!" demi.
HAZIRCEVAPLIK VE ZELETR
www.franklang.ru 113
, ! ; gvde ).
www.franklang.ru 114
"Baba, bu len kim acaba?"
Bektai:
"Vallahi evlat, iyi bilmiyorum ama, herhalde tbutun iindeki", demi.
94. Baskn ()
94. Baskn
www.franklang.ru 115
Bektai ise, yorgan kafasna ekmi, hi kmldanmyor. Ekyann biri
seslenmi:
"Hey yataktaki! Sen de kalk!"
Bektai, hi bozuntuya vermeden ve ban yorgann altndan karmadan
yle seslenmi:
"Erenler, msaade ederseniz, ben hi kalkmyaym! Kalkarsam sonra l
says artar!" demi.
95. Cennet dl ( )
www.franklang.ru 116
, , // ; ba
; ; nefis , ),
Snni fkelenmi ( ):
"Kardeim," demi, "oras meyhane mi (, , )?"
Alevi ():
"Peki ya kerhane mi (, )?"
95. Cennet dl
www.franklang.ru 117
// ). Bunu iiten canlardan biri
( ):
"Baba Erenler, siz onu ve ve gklere kardnz ( ,
, ), ama o geenlerde hakknzda yalnz kt eyler
anlatyordu" deyince Bektai (
, , ):
"htimal ki, her ikimiz de yanlyoruz!" demi (,
! ).
96. Yanlt
www.franklang.ru 118
mecbur oluyor ( , ,
; mecbur , ;
halk )!"
98. Bilmece ()
www.franklang.ru 119
Arka sralarda oturan Bektai, hemen cevab yaptrm (
: ):
"Meyhane ()!"
98. Bilmece
Hoca'nn biri, camide vzederken, bir ara cemaate yle bir soru sormu:
"Ey cemaat- Mslimin! yle bir yer vardr ki, zengin-fakir; gen-ihtiyar, ii
buruk, benzi soluk, her kim oraya girerse, gnl ferahlar, yz gler, en ve
mutlu kar. Bilin bakalm, buras neresidir?
Arka sralarda oturan Bektai, hemen cevab yaptrm:
"Meyhane!"
Bir Alevi Dedesi, curasn tamir etmek iin bir sazcya gitmi (
/, , ; cura
, / /). Selam verdikten
sonra ( ):
"Olum, u benim saza bir bakar msn (, )?
Baz perdeleri eksik, tamamlayver," demi ( ,
; vermek ,
; tamamlamak ; ).
Usta: "Peki amca!" demi (: , ! ; usta ,
; amca / /; / /),
Dedeyi oturtup, rana seslenmi ( , ):
"Olum Bekir, Osman'a git (, , )! 'mer Usta
www.franklang.ru 120
gnderdi' de (- , ); yirmibelik misina getir (
; misina ), Dede'nin curasn saralm (
)." Bunu iiten Dede, yerinden kalkm (
), saz ustann elinden fkeyle alp
unlar syemi ( , ):
"Demek ki, Bekir Osman'a gidecek (, ), misina alp
gelecek ( , ), mer tamir edecek ( ; tamir
, ), soyka Dede de bunu alacak ha (
, ; soyka , )!..
Yaptrmam daha iyi ( //). Haydi bana eyvallah
(, = )!"
( ( ), (), () ,
.)
Bir Alevi Dedesi, curasn tamir etmek iin bir sazcya gitmi. Selam verdikten
sonra:
"Olum, u benim saza bir bakar msn? Baz perdeleri eksik, tamamlayver,"
demi.
Usta: "Peki amca!" demi, Dedeyi oturtup, rana seslenmi:
"Olum Bekir, Osman'a git! 'mer Usta gnderdi' de; yirmibelik misina
getir, Dede'nin curasn saralm." Bunu iiten Dede, yerinden kalkm, saz
ustann elinden fkeyle alp unlar syemi:
"Demek ki, Bekir Osman'a gidecek, misina alp gelecek, mer tamir edecek,
soyka Dede de bunu alacak ha!.. Yaptrmam daha iyi. Haydi bana eyvallah!"
www.franklang.ru 121