Tomasz Zamek-Gliszczyski

Zadania powtrkowe
Matematyka
przed matur
Zakres podstawowy

Matematyka
Spis treci

Wstp 4
1 Liczby 5
2 Algebra 24
3 Funkcje 31
4 Cigi 61
5 Geometria na paszczynie 69
6 Trygonometria 87
7 Geometria analityczna 99
8 Stereometria 107
9 Statystyka i prawdopodobiestwo 119
Odpowiedzi 132
Wstp

Kady rozdzia ksiki zawiera: krtkie przypomnienie teorii (wanym uzupenie

niem jest wkadka zestaw najwaniejszych wzorw), seri zada zamknitych, za
da otwartych krtkiej odpowiedzi oraz zada otwartych rozszerzonej odpowiedzi
Niektre zadania na maturze bd wymaga pomysu, nowego rozumowania Znaj
dziesz tu zadania tego rodzaju, eby mc wywiczy radzenie sobie z takimi proble
mami Na egzaminie nie bd one gronymi niespodziankami Zadania szczeglnie
trudne oznaczyem gwiazdk (*)
Sprawdzaj swoje tempo rozwizywania zada Im bliej egzaminu, tym sprawniej
powinno Ci to i Nie panikuj, jeli rozwizywanie zada zabiera Ci za duo czasu
Po prostu musisz nabra wprawy Nie poddawaj si, nie zagldaj do odpowiedzi za
szybko
Zastanw si nad technik rozwizywania zada zamknitych Czasem warto naj
pierw odrzuci niepasujce odpowiedzi, dopiero potem sprawdzi pozostae
Zwr uwag na sposb pisania odpowiedzi do zada otwartych Czytelne przed
stawienie rozumowania jest wane nie tylko dla sprawdzajcego, ale te dla Ciebie
bywa, e dopiero przy formuowaniu rozwizania przychodzi pomys na przekonu
jce i krtkie ujcie
Jeli zorientujesz si, e z jak czci materiau masz kopoty, moesz zajrze do
Kompendium* Warto wsppracowa z koleankami i kolegami, ktrzy te wicz
rozwizywanie takich zada Od nich moesz si czego dowiedzie A pomagajc
innym, Ty te si uczysz Wane jest wsparcie nauczycieli, ktrzy na pewno bd
starali si Ci pomc
Mam przekonanie, e ten zbir przyczyni si do Twojego sukcesu, czego Ci serdecz
nie ycz

Autor

_____________
* Aleksandra Gbura, Matematyka. Kompendium maturalne Zakres podstawowy,
Oficyna Edukacyjna * Krzysztof Pazdro, Warszawa 2014
 5. Geometria na paszczynie

5. Geometria
na paszczynie
Powtrzenie
5.1. Podstawowe definicje i fakty
Twierdzenie Pitagorasa
Jeeli trjkt o bokach dugoci a, b i c jest prostoktny, przy czym bok a jest pro
stopady do boku b, to a2 + b2 = c2

Twierdzenie odwrotne
Jeeli w trjkcie o bokach a, b i c zachodzi rwno a2 + b2 = c2, to trjkt jest
prostoktny, a bokami prostopadymi s boki a i b

c2

b2

a2

Wysoko trjkta prostoktnego opuszczona na przeciwprostoktn dzieli j na

odcinki, ktrych jest redni geometryczn

Figury geometryczne wypuke i wklse

Figura geometryczna jest wypuka, gdy wraz z dowolnymi dwoma jej punktami A
i B nale do niej rwnie wszystkie punkty odcinka AB

Figury wypuke Figury niewypuke

69
 Matematyka. Zadania powtrkowe przed matur. Zakres podstawowy

Kty wypuke Kty wklse

Kty wierzchokowe, przylege, kty utworzone przez par prostych i trzeci

nierwnoleg do nich (sieczn) odpowiadajce (np. a1 i a3), jednostronne
wewntrzne (np. b2 i a3), jednostronne zewntrzne (np. b1 i a4), naprzemianle-
ge wewntrzne (np. b2 i b3), naprzemianlege zewntrzne (np. a1 i a4)
Kty wierzchokowe s rwne:
a1 = a2, b1 = b2
1
1 Kty przylege sumuj si do 180:
k
2
a1 + b1 = 180, a1 + b2 = 180,
2
a2 + b2 = 180, a2 + b1 = 180

3
3 Jeli proste k i l s rwnolege, to
l
4
kty odpowiadajce, kty naprzemianlege wewntrzne,
4
naprzemianlege zewntrzne, s rwne (a1 = a2 = a3 = a4
m i b1 = b2 = b3 = b4),
a kty jednostronne wewntrzne, jednostronne ze
wntrzne sumuj si do 180 (b2 + a3 = 180, a2 + b3 = 180, a1 + b4 = 180,
b1 + a4 = 180)
Jest te na odwrt: Jeli kty odpowiadajce s rwne lub kty naprzemianlege s
rwne lub kty jednostronne wewntrzne bd zewntrzne sumuj si do 180, to
proste k i l s rwnolege

Jeli a1 + b3 = 180, to proste k i l s rwnolege

Jeli ramiona jednego kta s prostopade do ramion drugiego kta, to te kty albo
s rwne, albo sumuj si do 180

Kty w wielokcie

Kty wewntrzne

Kty zewntrzne

W dowolnym wielokcie wypukym suma ktw zewntrznych jest rwna 360

70
 5. Geometria na paszczynie

Suma ktw wewntrznych w trjkcie jest rwna 180

Kt zewntrzny w trjkcie jest rwny sumie nieprzylegych ktw wewntrznych

Dwa trjkty s przystajce, gdy s identyczne w tym sensie, e jeden mona na

oy na drugi (przeksztaci przez przesunicie, symetri, symetri i przesunicie
lub obrt)
Cechy przystawania trjktw:
oba trjkty maj rwne boki (cecha bbb)
oba trjkty maj tak sam par bokw i taki sam kt midzy bokami tej pary
(cecha bkb)
oba trjkty maj rwny jeden bok i dwa kty przylege do niego (cecha kbk)

Dwa trjkty s podobne, gdy jeden z nich jest powikszeniem drugiego

Cechy podobiestwa trjktw:
w obu trjktach proporcje pomidzy odpowiadajcymi sobie bokami s te
same
oba trjkty maj te same kty
oba trjkty maj par bokw, midzy ktrymi jest ta sama proporcja i pomi
dzy ktrymi jest ten sam kt

Szczeglne punkty w trjkcie

Symetralne bokw trjkta przecinaj si w jednym punkcie i jest to rodek okrgu
opisanego na trjkcie
Dwusieczne ktw trjkta przecinaj si w jednym punkcie i jest to rodek okrgu
wpisanego w trjkt
rodkowe trjkta przecinaj si w jednym punkcie
Fizycznie jest to rodek cikoci trzech wierzchokw trjkta, rwnie rodek ci
koci trzech jego bokw, jeli przyjmiemy, e kady bok ma t sam wag, i jedno
czenie rodek cikoci wntrza trjkta rodkowe dziel si w stosunku 2 : 1,
liczc od wierzchoka
Wysokoci trjkta lub ich przeduenia przecinaj si w jednym punkcie zwanym
ortocentrum

71
 Matematyka. Zadania powtrkowe przed matur. Zakres podstawowy

Kty w okrgu
Niech dany bdzie okrg i dwa rne punkty na nim i niech bdzie wybrany jeden
z dwch ukw okrgu, na ktre dziel okrg te dwa punkty
Ktem rodkowym opartym na uku jest ten kt o wierzchoku w rodku okrgu
i ramionach przechodzcych przez koce uku, ktry zawiera cay uk
Ktem wpisanym opartym na uku jest kady kt o wierzchoku na okrgu (poza
ukiem), ktrego ramiona przechodz przez koce uku i ktry zawiera cay uk

2 2

Kt rodkowy oparty na tym samym uku co kt wpisany jest od niego dwa razy
wikszy

Wnioski
Kt wpisany oparty na pokrgu (inaczej mwic: oparty na rednicy) jest prosty
Wszystkie kty wpisane w okrg i oparte na tym samym uku s rwne
W czworokcie wpisanym w okrg suma przeciwlegych ktw jest rwna 180
Kt wpisany oparty na ciciwie jest rwny ktowi dopisanemu do tej ciciwy (kt
dopisany do odcinka koa jest rwny ktowi wpisanemu opartemu na tym odcin
ku) Spjrz na dwa przypadki na rysunku

Okrg i prosta
Prosta styczna do okrgu jest prostopada do promienia wystawionego w punkcie
stycznoci
Na rysunku poniej prosta PT1 jest prostopada do ST1
Jej odlego od rodka okrgu jest rwna promieniowi tego okrgu
Z jednego punktu P poza okrgiem mona przeprowadzi dwie styczne do tego
okrgu Prosta PS jest osi symetrii caego rysunku
W szczeglnoci oznacza to, e odlegoci od punktu P do kadego z tych dwch
punktw stycznoci s rwne: |PT1| = |PT2| oraz prosta PS dzieli kt T1PT2 na
poowy

72
 5. Geometria na paszczynie

T1

S P

T2

Jeli odlego prostej od rodka okrgu jest wiksza od promienia okrgu, to pro
sta nie ma punktw wsplnych z okrgiem, jeli jest mniejsza, to prosta i okrg
maj dwa punkty wsplne

Dwa okrgi
Okrg o rodku w punkcie O i promieniu r jest styczny zewntrznie do okrgu
o rodku w punkcie P rnym od O i o promieniu R, gdy |OP| = r + R, a styczny
wewntrznie, gdy |OP| = R r (wtedy musi zachodzi nierwno r < R)

O r R P O P

r
R

Zadania

Zadania zamknite

1. W trjkcie dugoci bokw s a, b i c, przy czym boki speniaj nierwnoci

a b c Wska zdanie nieprawdziwe
A Jeli kt midzy bokami a i b jest ostry, to a2 + b2 > c2
B Jeli a2 + b2 < c2, to kt midzy bokami a i b jest rozwarty
C Jeli trjkt o bokach a, b i c jest prostoktny, to trjkt o bokach a + 1, b + 1 i c + 1
te jest prostoktny
D Jeli a2 + b2 = 2c2, to trjkt jest rwnoboczny

2. Wska zdanie prawdziwe

A Pole trjkta jest tym wiksze, im wikszy jest jego obwd
B Jeli pole trjkta rwnobocznego i pole kwadratu s rwne, to stosunek boku
kwadratu do boku trjkta jest jak 2 : 3

73
 Matematyka. Zadania powtrkowe przed matur. Zakres podstawowy

C Jeli pole kwadratu jest 3 razy wiksze od pola trjkta rwnobocznego, to sto
sunek boku kwadratu do boku trjkta jest jak 3 : 2
D Jeli pole kwadratu o boku jeden i pole trjkta rwnobocznego o boku jeden s
razem rwne polu trjkta rwnobocznego o boku a, to a = 1 + 3

3. Bok a i bok b prostokta podzielono na 4 rwne czci, a nastpnie w ten prostokt

wpisano rwnolegobok jak na rysunku

Pole rwnolegoboku jest rwne

3 9 5 3
A ab B ab C ab D ab
4 16 8 4

4. Wska zdanie prawdziwe

A Wysokoci w trjkcie przecinaj si w jednym punkcie i dziel si w proporcji
2:1
B Dwusieczne ktw trjkta przecinaj si w jednym punkcie, a jego odlego od
wierzchokw trjkta jest taka sama
C Symetralne bokw trjkta przecinaj si w jednym punkcie, a ten jest rwno od
legy od bokw trjkta
D rodkowe trjkta przecinaj si w jednym punkcie i dziel si wzajemnie w pro
porcji 2 : 1

5. Wska zdanie prawdziwe

A rodek okrgu wpisanego w trjkt o bokach 5, 5, 6 pokrywa si z przeciciem si
rodkowych trjkta
B rodek okrgu opisanego na trjkcie o bokach dugoci 5, 6, 7 ley na zewntrz
tego trjkta
C Trjkt o bokach dugoci 5, 6, 7 jest rozwartoktny
D Tylko jedna z wysokoci w trjkcie o bokach dugoci 3, 4, 6 ley wewntrz tego
trjkta

6. Trjkt o bokach 5, 6, 7 jest podobny do trjkta o bokach

10 14
A 25, 36, 49 B 2 5, 2 6, 2 7 C , ,6 2 D 6, 7, 8
74 2 2
 5. Geometria na paszczynie

7. Wysoko w trjkcie o bokach 3, 4, 5 opuszczona na bok o dugoci 5 jest rwna

A 2,5 B 2,4 C 2,3 D 3

8. Wysoko opuszczona na bok o dugoci 5 w trjkcie o bokach 3, 4, 5 dzieli ten

bok
A w proporcji 3 : 4 B w proporcji 9 : 16
15 20
C na odcinki o dugoci 2 i 3 D na odcinki o dugoci i
7 7

9. Wska zdanie prawdziwe

A Przektne rwnolegoboku poowi si pod ktem prostym
B Jeli przektne trapezu przecinaj si pod ktem prostym, to ten trapez jest rw
noramienny
C Jeli dwa czworokty maj rwne przektne, to ich pola s rwne
D Jeli przektne czworokta, przecinajc si, dziel si wzajemnie w tej samej pro
porcji, to czworokt jest trapezem

10. Pole rwnolegoboku o bokach a i b (a b) jest rwne P Do tego rwnolegobo

ku dorysowano trapez jak na rysunku poniej:

P
b
a

A Pole trapezu jest dwa razy wiksze od pola rwnolegoboku

B Stosunek pola trapezu do pola rwnolegoboku jest jak 3 : 2
C Dusza podstawa trapezu ma dugo 2b
D Trapez jest rwnoramienny

Zadania otwarte krtkiej odpowiedzi

1. Znajd nieznan dugo x boku trjkta prostoktnego

a) b) c)
x x x
4 3 3 2 15
11 4 2 112
d) 159 e) 50 f) 12
15 x x
x 48 4 5

75
 Matematyka. Zadania powtrkowe przed matur. Zakres podstawowy

2. Jeden bok trjkta ma dugo 14, a wysoko opuszczona na niego ma dugo 12

Drugi bok trjkta ma dugo 15 Jaka jest dugo trzeciego boku?

3. Trzy wysokoci trjkta s rwne 3

a) Jaki to trjkt? b) Oblicz pole tego trjkta

4. Punkt D jest rodkiem odcinka AB, a punkt E jest rodkiem odcinka AC Odcinki
BE i CD przecinaj si w punkcie F Zobacz na rysunku |BF| = 4, |DF| = 3
Oblicz x = |EF| i y = |CF|
A
E
x
D C
3 F y

4
B

5. Dwa kwadraty o polu P zachodz na siebie w taki sposb, e wierzchoek jednego

z nich ley w rodku drugiego kwadratu Zobacz na rysunku

Jak czci pola P jest cz wsplna obu kwadratw (zacieniowana)?

6. Na boku CD kwadratu ABCD zbudowano trjkt rwnoboczny DCE, za na prze

ktnej BD kwadratu trjkt rwnoboczny BDF w taki sposb, eby wierzchoek A
kwadratu znalaz si we wntrzu trjkta BDF
E

D C

A B

Udowodnij, e trjkty BDE i CBF s przystajce

76
 5. Geometria na paszczynie

7. W szeciokcie foremnym ABCDEF przektne AC i BF przecinaj si w punkcie G

a) Udowodnij, e trjkty ABC i AGB s podobne
b) Jaka jest skala podobiestwa? Podaj proporcje wymiarw trjkta ABC do wy
miarw trjkta AGB
E D

F C

A B

8. Trapez rwnoramienny ABCD ma podstawy |AB| = 10 i |CD| = 4 oraz ramiona

|BC| = |DA| = 5
a) Oblicz dugoci przektnych tego trapezu
b) Na trapezie ABCD da si opisa okrg rodek tego okrgu ley na prostej prze
chodzcej przez rodki obu podstaw w odlegoci x poniej dolnej podstawy
5
Oblicz x i udowodnij, e promie tego okrgu jest rwny 65
8
c) Przeduenia ramion BC i AD spotykaj si w punkcie F, tworzc trjkt rwnora
mienny ABF Udowodnij, e pole tego trjkta mieci si 3 razy w polu kwadratu
o boku 10

9. Znajd kt x
a) b) c)
301 68 k 286
k k
x
x
x l l
l
k || l k || l
k || l

d) e) f)

x
44 320 21

x x

77
 Matematyka. Zadania powtrkowe przed matur. Zakres podstawowy

10. Oba okrgi na rysunku maj ten sam promie rwny 4 Punkty A i D to rodki
okrgw, punkt B ley na okrgu o rodku w A, punkt C ley na obu okrgach
Popatrz na rysunek

A
60

B C D

a) Oblicz kt BAD
b) Oblicz dugo AD
c) Oblicz pole trjkta ABD

11. W trjkcie rwnoramiennym ABC kt przy wierzchoku C jest rwny 36 Na

boku AC zaznaczony jest taki punkt D, e BA = BD Znajd miary ktw a i b Zobacz
na rysunku
C

36

A B

12. Od rednicy okrgu o rodku w O wystawiono w punkcie A odcinek prostopady

o kocu lecym na okrgu Jego dugo to 6, a pozostaa cz rednicy od punktu
A do okrgu ma dugo 2 Zobacz na rysunku

6
2A O

Oblicz promie tego okrgu

78
 5. Geometria na paszczynie

13. W trjkcie prostoktnym ABC z ktem prostym przy wierzchoku C poczono

punkt C ze rodkiem O boku AB Kt BAC jest rwny a Wyra kt OCB za pomoc
kta a

14. Wszystkie cztery mniejsze okrgi maj rodki na jednej rednicy duego okrgu
i s do siebie styczne zewntrznie, tak jak na rysunku Udowodnij, e suma obwodw
tych czterech okrgw jest rwna obwodowi duego okrgu

15. Jaki jest obwd narysowanej poniej figury skadajcej si z samych pokrgw?
(Bok kwadratu narysowanego przerywan lini ma dugo 2)

16. Kady z poniszych wieloktw ma wszystkie boki rwne i daje si wpisa

w okrg Oblicz miary zaznaczonych ktw
a) b) c) d)

79
 Matematyka. Zadania powtrkowe przed matur. Zakres podstawowy

17. Udowodnij, e w trjkcie prostoktnym o bokach a, b, c, gdzie c jest przeciw

prostoktn, promie okrgu opisanego R i promie okrgu wpisanego r wyraaj
si wzorami:
c ab
a) R = b) r =
2 a+b+c
a+b
c) Udowodnij, e R + r =
2
a+bc
d) Wyka, e w trjkcie prostoktnym r =
2

18. Dany jest czworokt jak na rysunku

y

z x
12
15

16

a) Oblicz nieznane dugoci x i y

b) Udowodnij, e czworokt jest trapezem
c) Oblicz dugo przektnej z

19. Trjkt rwnoboczny o boku 2 zosta powikszony o trzy odcinki koa o promie
niu 2 Zobacz na rysunku

Powstaa rna od koa figura o staej rednicy, w tym przypadku rwnej 2 Oblicz
pole tej figury

20. Z punktu P na okrgu o promieniu r narysowany zosta uk o takim promieniu

R (R > r), e dwa punkty przecicia uku i okrgu z punktu P wida pod ktem 60
Zobacz na szkicu

60 P

Jak cz koa stanowi zacieniowany obszar?

80
 5. Geometria na paszczynie

21. W kwadracie o boku 4 narysowano 4 trjkty egipskie (3, 4, 5) Zobacz rysunek

Jakie jest pole niezacieniowanego kwadratu?

22. Udowodnij, e jeli w trapezie obie przektne s dwusiecznymi ktw przy dolnej
podstawie, to ramiona i grna podstawa tego trapezu s rwne

Zadania otwarte rozszerzonej odpowiedzi

1. Dany jest trjkt prostoktny o przyprostoktnych a i b oraz przeciwprostokt

nej c Wysoko h opuszczona na przeciwprostoktn dzieli j na dwa odcinki ca i cb
Wyra ich dugoci za pomoc a, b i c

b
a
h

ca cb c = ca + cb

2. Na rysunku przedstawiony jest trjkt ABC

C

A B

Punkt D jest przeciciem dwusiecznej kta wewntrznego przy wierzchoku A i dwu

siecznej kta wewntrznego przy wierzchoku B Punkt E jest punktem przecicia
dwusiecznych dwch zewntrznych ktw trjkta przy wierzchoku A i przy
wierzchoku B
a) Udowodnij, e punkt E ley na dwusiecznej wewntrznego kta trjkta przy
wierzchoku C

81
 Matematyka. Zadania powtrkowe przed matur. Zakres podstawowy

b) Udowodnij, e kty midzy dwusieczn kta wewntrznego i dwusieczn kta ze

wntrznego przy jednym wierzchoku s proste, czyli e na rysunku kty DAE
i EBD s proste
c) Poka, e AEB + ADB = 180
d) Udowodnij, e EAB + ABE = ADB

3. Dany jest trjkt ABC Niech rodkiem odcinka AB bdzie punkt D, a rodkiem
boku AC punkt E Bok AB jest rednic okrgu oD o rodku w D i promieniu AD,
a bok AC jest rednic okrgu oE o rodku w E i promieniu AE Zobacz na rysunku
Okrgi oD i oE przecinaj si w dwch punktach Jednym z tych punktw jest A
Udowodnij, e drugi punkt przecicia tych okrgw ley na prostej BC i jest spodkiem
wysokoci trjkta ABC opuszczonej z punktu A

A oE
oD
D E

B F C

4. Punkty B i C le na okrgu o o rodku w punkcie A Prosta l jest styczna do

okrgu o w punkcie B, a prosta m jest styczna do okrgu o w punkcie C Proste l i m
przecinaj si w punkcie G Punkt D ley na krtszym uku BC, a prosta n jest do
niego styczna w punkcie D i przecina prost l w punkcie E, a prost m w punkcie F
Odcinek EF wida ze rodka okrgu pod ktem b, a z punktu G pod ktem a

l n

B
E
A D m

G
F
C

a) Udowodnij, e kt, pod jakim wida odcinek EF ze rodka okrgu, nie zaley od
1
tego, w ktrym miejscu uku BC jest punkt D, a dokadniej e = CAB
2
b) Udowodnij, e 2b + a = 180

82
 5. Geometria na paszczynie

5. Udowodnij, e z kadych dwch wysokoci trjkta krtsza jest ta, ktra pada na
duszy bok (prost wyznaczon przez duszy bok)

6. Udowodnij, e suma odwrotnoci dowolnych dwch wysokoci w trjkcie musi

by wiksza ni odwrotno trzeciej wysokoci

7. Dwa koa o promieniach R i r (R > r) s styczne do siebie i oba s styczne do jednej

prostej Zobacz na rysunku
a) Jaka jest odlego x punktw stycznoci z prost?

b) Trjkt, ktry mona dorysowa na poprzednim rysunku, ma wymiary R + r,

R r i 2 Rr Zobacz na rysunku

R
R+r
r Rr
2 Rr

Znajd par takich przykadw liczb R i r, aby powsta trjkt, ktrego boki maj
dugoci wyraone w liczbach naturalnych
c) Jakie musz by liczby R i r, eby powsta trjkt pitagorejski o bokach 5, 12, 13?
d)* Jakie warunki musi spenia para liczb R i r, eby powsta trjkt o cakowitych
dugociach bokw a, b i c, takich, e ich najwikszym wsplnym dzielnikiem jest
jeden?

8. Trzy okrgi s styczne do jednej prostej, a jednoczenie s styczne do siebie Patrz

rysunek poniej

R
r

83
 Matematyka. Zadania powtrkowe przed matur. Zakres podstawowy

Jeli znamy promienie R i r, to trzeci promie r (grecka litera ro) mona wyliczy ze
1 1 1
wzoru = +
R r
a) Udowodnij ten wzr
b) Oblicz r, wiedzc, e R = 25, a r = 9

9. Dany jest trjkt ABC Dugo boku BC to a, dugo boku AC to b Prosta CD

jest przedueniem dwusiecznej kta ACB Przecina ona bok AB w punkcie D, dzielc
go na odcinki o dugoci c1 i c2 Prosta rwnolega do dwusiecznej CD przechodzca
przez punkt A przecina prost CB w punkcie E
Prosta rwnolega do AB i przechodzca przez C przecina prost AE w punkcie F

B
c1 D
a
c2
A
C b
c2
b F

a) Udowodnij, e trjkt EFC jest podobny do trjkta CDB

b) Udowodnij, e |CE| = b
c) Udowodnij, e |CF| = c2
a c1
d) Korzystajc z podobiestwa trjktw EFC i CDB, poka, e =
b c2
e) Na jakie dugoci dzieli bok o dugoci 4 w trjkcie egipskim (3, 4, 5) dwusieczna
kta midzy bokami o dugoci 3 i 5? Patrz rysunek

x
5
4

10. Udowodnij, e jeli boki trjkta tworz cig geometryczny o ilorazie q, to

5 1 5 +1
<q<
2 2
5 +1 5 1
(Liczba = przedstawia zot proporcj, a = jej odwrotno )
2 2
84
 5. Geometria na paszczynie

11.* W trjkcie prostoktnym ABC z ktem prostym przy wierzchoku C naryso

wano odcinek CD o dugoci |AB| prostopady do AB Zobacz na rysunku Dugoci
odcinkw oznaczono maymi literami: |BC| = a, |AC| = b, |AB| = c, |BD| = x, |AD| = y
Wyra dugoci x i y za pomoc a i b
D
x
B

y c
E
c a

A C
b

12. W trjkt prostoktny o bokach a, b i c, gdzie c jest przeciwprostoktn, wpisano

na przeciwprostoktnej kwadrat tak, aby dotyka przyprostoktnych Bok tego kwa
dratu ma dugo x Zobacz na rysunku Wyra x przez a, b i c

a b
x

13. Dany jest trapez ABCD z podstawami |AB| = a, |CD| = b (a > b) i wysokoci h
Przeduono ramiona BC i AD tak, e si spotkay w punkcie E i utworzyy trjkt
ABE z wysokoci opuszczon z wierzchoka E na prost AB o dugoci H
a) Wyra wysoko H tylko za pomoc zmiennych a, b i h
b) Poka, e stosunek pola trjkta DCE do pola trapezu ABCD jest jak b2 : (a2 b2)

14. W trjkt rwnoboczny o boku 4 wpisano trzy przystajce okrgi jak na rysunku

Oblicz promie wpisanych okrgw

85
 Matematyka. Zadania powtrkowe przed matur. Zakres podstawowy

Do rozwizania zadania 15 bardzo si przydaje nastpujce twierdzenie Ptole

meusza:
W czworokcie wpisanym w okrg suma iloczynw przeciwlegych bokw jest
rwna iloczynowi przektnych

15.* Na podstawie danych przedstawionych na rysunku znajd dugoci x, y i z

60
x

z 65
y 52

16. Dany jest trjkt rwnoramienny o podstawie dugoci 6 i ramionach dugoci 5

a) Oblicz wysoko tego trjkta padajc na podstaw
b) Oblicz odlego punktu przecicia rodkowych tego trjkta od jego podstawy
c) Oblicz odlego rodka okrgu opisanego od podstawy
d) Oblicz odlego rodka okrgu wpisanego od podstawy

17. Na bokach rwnolegoboku ABCD zbudowano 4 kwadraty, ich rodki nazwano

K, L, M, N Zobacz na rysunku

C
N D

L
A B

a) Udowodnij, e czworokt KLMN jest kwadratem

b) Udowodnij, e pole kwadratu KLMN jest rwne polu rwnolegoboku ABCD
powikszonemu o jedn czwart sumy pl czterech kwadratw zbudowanych na
bokach rwnolegoboku (Patrz zadanie 5 na stronie 76 )

86
 Odpowiedzi

b) Pierwsz tak liczb jest 101, a ostatni 297 Wzr na cig tych liczb to
101 + 297
an = 7n + 94, a1 = 101, a29 = 297 Suma to 29 = 199 29 = 5771
2
38 1
c) 22,222222, d) 30 + 31 + + 37 = = 3280
3 1

5. Geometria na paszczynie
Zadania zamknite
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.
C C C D D C B B D B

Zadania krtkiej odpowiedzi

1. a) 13, b) 5 2 , c) 113, d) 12, e) 14, f) 8
2. 13
3. a) rwnoboczny, b) 3 3
4. x = 2, y = 6
1
5.
4
6. Wskazwka: |BD| = |FB| = 2 , |DE| = |BC| = 1, BDE = 45 + 60 = 105,
FBC = 60 45 + 90 = 105, a wic bkb
7. b) 3 : 1
5
8. a) 5 3 , b) x =
8
9. a) 121, b) 56, c) 37, d) 22, e) 160, f) 42
10. a) 90, b) 4 3 , c) 8 3
11. a = b = 36
12. 10
13. 90 a
15. 8p
360
16. a) 36, b) 144, c) 22,5, d)
7
18. a) x = 20, y = 25, b) Wskazwka: Oba trjkty s podobne do egipskiego (3, 4, 5)
c) z = 769
19. 2p 2 3
1
20.
2
16
21.
25 143
 Matematyka. Zadania powtrkowe przed matur. Zakres podstawowy

Zadania rozszerzonej odpowiedzi

a2 b2 ab
1.=ca = , cb ,h =
c c c
5. Wskazwka Wykorzystaj wzr na pole trjkta
7. a) x = 2 Rr b) Na przykad: r = 36, R = 25 i wtedy a = 11, b = 60, c = 61
c) R + r = 13, R r = 5, skd R = 9, r = 4
d) Obie musz by kwadratowe, wzgldnie pierwsze, a jedna z nich musi by
parzysta
8. a) Wskazwka: Zacznij od 2 Rr = 2 r + 2 R (zobacz poprzednie zadanie)
225
b)
64
5 3
9. e) x = , y =
2 2
11. x = a 2 + (a b)2 , y = b2 + (a b)2

abc
12. x = 2
c + ab
a
13. a) H = h
ab
14.
r 3

2r

r 3

4 2 3 1
2r + 2r 3 = 4 , skd r = = = 3 1
2+2 3 1+ 3 3 1
15. x = 25, y = 39, z = 56
4 7 3
16. a) 4, b) , c) , d)
3 8 2

6. Trygonometria
Zadania zamknite
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.
C D C C B C B A C D
Uwaga do 4 Jeli a, b, s rwne 60, to A i B odpadaj, jeli a < 45, odpada D

144
 Zbir Zadania powtrkowe... pomoe uczniom w przygotowaniu si do matury
zmatematyki w zakresie podstawowym. Zadania dotycz wszystkich treci nauczania,

Matematyka
ktrych znajomo bdzie sprawdzana na egzaminie od roku 2015.

Ksika skada si z 9 skomponowanych tematycznie rozdziaw. Kady rozdzia

zawiera:
krtkie przypomnienie teoretyczne
zadania zamknite
zadania otwarte krtkiej odpowiedzi
zadania otwarte rozszerzonej odpowiedzi.

Na kocu s zebrane odpowiedzi i wskazwki do zada.

Staranne rozwizanie zada ze zbioru uatwi radzenie sobie z mniej typowymi za-
daniami w trakcie egzaminu.
Do zbioru zaczono zestaw wzorw matematycznych przydatnych na maturze oraz
do rozwizywania zada w tym zbiorze.

W przygotowaniu Zadania powtrkowe... obejmujce treci nauczania z matematyki

w zakresie rozszerzonym.

Tomasz Zamek-Gliszczyski Tomasz Zamek-Gliszczyski

Zadania powtrkowe Zadania powtrkowe

Matematyka

Matematyka

przed matur przed matur

Zakres podstawowy Zakres rozszerzony

MatematykaMatematyka
Polecamy rwnie:
Aleksandra Gbura

Kompendium maturalne
Aleksandra Gbura

Kompendium maturalne
Dobry trening dzi,
Matematyka

Matematyka

tomniejszy stres jutro

Zakres podstawowy Zakres rozszerzony

MM
MatematykaMatematyka
M
MTP