Universiteti i Tirans

Fakulteti i Gjuhve t Huaja

Departamenti i Gjuhs Angleze

Gjuha dhe terminologjia juridike e

kushtetutave

Veori t gjuhs s dokumenteve zyrtare juridike n gjuhn

shqipe, terminologjia prkatse
dhe prqasje me dokumente juridike n gjuhn angleze

Punim pr gradn Doktore e Shkencave n Gjuhsi

Punoi: Udhheqs Shkencor:

Emirjona Vukaj Prof. Dr. Gzim Hadaj

Tiran, 2014
 Deklarat

@ E drejta e autores, Emirjona Vukaj, 2014

Deklaroj se kjo tem doktorature sht punimi im, i kryer n prputhje me rregullat akademike
dhe etike dhe t gjitha referencat, citimet etj., jan br sipas rregullave.
Abstrakt

Gjuha dhe terminologjia juridike e Kushtetutave, (Veori t gjuhs s dokumenteve zyrtare juridike n
gjuhn shqipe, terminologjia prkatse dhe prqasje me dokumente juridike n gjuhn angleze)

Punimi prpiqet t jap nj qasje t re n gjuhsi, n gjuhsin juridike, fush e cila ka filluar t lvrohet von
n bot, pas viteve 60. Punimi ka ndjekur nj rrugtim gjuhsor e terminologjik t Kushtetutave shqiptare q
prej shpalljes s Pavarsis: Statuti Organik i Shqipris, 1914 (Statut i prgatitur n gjuhn frnge nga Fuqit
e Mdha), Bazat e Kanunores s Lushnjs, 1920, Zgjanimi i Shtatutit t Lushnjs, 1922, Statuti Themeltar i
Republiks Shqiptare, 1925, Statuti Themeltar i Mbretnis Shqiptare, 1928, Statuti i Republiks Popullore t
Shqipris, 1946, Kushtetuta e Republiks Popullore Socialiste t Shqipris, 1976, e deri n ditt e sotme,
Ligji pr Dispozitat Kushtetuese, 1991, dhe Kushtetuta e Republiks s Shqipris, 1998 (Kushtetuta aktuale),
duke marr n studim seciln prej Kushtetutave shqiptare t para n nj kndvshtrim t ndryshm nga ai
juridik, n kndvshtrimin gjuhsor dhe terminologjik.

Punimi mundohet t hedh drit mbi formsimin e terminologjis juridike, ndikimet apo huazimet, ecurin e
ksaj terminologjie dhe mbi karakteristikat e gjuhs s ktyre kushtetutave. Punimi prpiqet t vrtetoj dhe
hipotezn e ndikimit t kontekstit social, historik e politik t vendit n gjuhn e nj kushtetute. sht br dhe
nj prqasje gjuhsore mes Kushtetuts aktuale t Shqipris dhe Kushtetuts s SHBA-s.
N lidhje me Kushtetutn aktuale t Shqipris jan br sugjerime pr rishikime gjuhsore, lidhur me
koherencn terminologjike, gjuhsore, strukturore e kuptimore apo ndryshime t formulimeve sintaksore,
prfshirjen e gjinis femrore n emrtesa, mosprdorimin e fjalve t teprta, etj. t mbshtetura kto me
mendimet e gjuhtarve, terminologve dhe konstitucionalistve t shquar t vendit. Nevoja pr ndryshime
gjuhsore sjell dhe nevojn pr prfshirjen e gjuhtarve n komisionin e rishikimit t Kushtetuts.
Fjal ky: Kushtetut, Statut, terminologji, gjuh juridike, veori, kontekst, prqasje, evoluim, rishikim

Abstract

Legal language and terminology of Constitutions, (Features of legal language used in official documents
in Albanian, respective terminology and comparative study with legal documents in English)

The doctoral thesis attempts to provide a new approach in legal linguistics; studies in this area have started
after the 60-s. This research makes an analysis of the legal language and terminology of the Albanian
Constitutions since the Proclamation of the Independence, 1912: The Organic Statute of Albania, 1914 (the
statute was originally prepared in French by the Great Powers), The Statute of Lushnja, 1920, The Extended
Statute of Lushnja, 1922, the Supreme Statute of the Albanian Republic, 1925, The Supreme Statute of the
Albanian Monarchy, 1928, the Statute of the Peoples Republic, 1946, The Constitution of the Socialist
Peoples Republic, 1976, The Law on Constitutional Provisions, 1991 and the Constitution of the Republic of
Albania, 1998 (the current one), studying each constitution from a new angle, different from the legal one,
analysing them from the linguistic and the terminological viewpoint.
The thesis attempts to shed light on the formation of legal terminology, influences or loans, the history of this
terminology and the characteristics of the language used in these constitutions. It also attempts to validate the
hypothesis on the influence of the social, historical and political context of the country on the language of the
constitution. The study includes a linguistic comparative study between the current Constitution of Albania
and the Constitution of the United Stated of America.
This study includes suggestions on conducting a linguistic review of the current Constitution of Albania,
related to terminological, linguistic, structural and semantic coherence or changes in syntax structures,
inclusion of feminine gender, elimination of redundant words, etc., which were validated with the opinions of
the prominent linguists, terminologists and constitutionalists of Albania. The need for language changes
brings forth the need for inclusion of linguists in the Amendment Commission of the Constitution.
Key Words: Constitution, Statute, terminology, legal language, features, context, approach, amendment,
review
 Falenderimet

E falnderoj me shum mirnjohje Prof. Gzim Hadaj pr prkushtimin

dhe pr mbshtetjen q m ka dhn gjat gjith kohs s prgatitjes s
ktij punimi. M ka prkrahur gjat gjith kohs dhe ka qen gjithmon
shum i gatshm. Shum faleminderit Profesor!

Dua t falnderoj gjithashtu profesort dhe kolegt e mi n departament

t cilt m kan mbshtetur dhe nxitur n realizimin e ktij punimi.

Dshiroj t falnderoj dhe miket e mia, q m kan mbshtetur e

lehtsuar punn me fjal inkurajuese e me ide t vlefshme.

Dua t falnderoj Znj. Suzana Radn pr mundsin dhe gatishmrin

n gjetjen e materialeve n Kuvendin e Shqipris.

S fundi, dshiroj t falnderoj familjen time, prindrit e mi pr

ndihmesn e durimin, e veanrisht dua t falnderoj maman time q
gjat gjith arsimimit tim ndr vite ka qen nj shtys e fort pr t ecur
prpara dhe nj ndihm shum e madhe.

D , a rkoj falje pr kohn e gjat t munguar; u rritn me

togfjal mbaroj doktoratura.
 Tabela e Prmbajtjes
Hyrje .................................................................................................................................................i
01. Prligjia e punimit .................................................................................................................... iii
02. Objekti i punimit....................................................................................................................... iv
03. Metodologjia.............................................................................................................................. v
04. Literatura e prdorur ................................................................................................................ vii
05. Struktura ................................................................................................................................. viii

KREU I ........................................................................................................................................... 1

Gjuha Juridike pas Shpalljes s Pavarsis ..................................................................................... 1

1. Vshtrim i Prgjithshm .............................................................................................................. 1

1.1 Kushtetuta dhe kuptimi i saj ...................................................................................................1

1.2 Prdorimi i fjals Kushtetut n vendin ton .......................................................................4

1.3 Si renditet Kushtetuta n lidhje me ligjet e tjera? ...................................................................5

1.4 Historik i Shkurtr i Kushtetutave Shqiptare pas Shpalljes s Pavarsis ..............................6

1.5 Stili Juridik .............................................................................................................................7

2. Prpjekje pr Krijimin e Terminologjis Juridike n Gjuhn Shqipe n Vitet e Para pas

Shpalljes s Pavarsis s Shqipris .............................................................................................. 8

2.1 Vshtrim Historik ...................................................................................................................8

2.2 Vshtrim Gjuhsor..................................................................................................................9

2.3 Prpjekje pr krijimin e nj terminologjie juridike ..............................................................11

3. Terminologjia Juridike n artikuj, n Kanunin e Zhuris dhe n Kanunin e Prtashm t

Administrats Civile ...................................................................................................................... 15

3.1 Terma t mbetur n histori ...................................................................................................15

3.2 Terma t prdorur njsoj dhe sot ..........................................................................................20

3.3 Terma me ndryshime t vogla fonetike nga termat e sotm .................................................22

3.4 Terma t huazuar dhe prqasje me gjuhn angleze ..............................................................24

4. Statuti Organik i Shqipris, 1914............................................................................................. 25

1
 4.1 Vshtrim Historik .................................................................................................................25

4.2 Vshtrim gjuhsor ................................................................................................................27

4.3 Ndrthurja e forcs kuptimore me forcn juridike t fjals apo termit.................................29

4.4 Huazime dhe prqasje me gjuhn angleze ............................................................................30

KREU II ....................................................................................................................................... 32

Gjuha Juridike n Statutet e Lushnjs ........................................................................................... 32

1. Vshtrim Historik ...................................................................................................................... 32

2. Vshtrim Prmbajtsor e Strukturor .......................................................................................... 33

3. Vshtrim Gjuhsor..................................................................................................................... 36

3.1 Terminologjia .......................................................................................................................37

3.1.1 Terminologji e mbetur n histori ...................................................................................37

3.1.2 Terma apo togfjalsha t njjt me ditt e sotme ..........................................................41

3.1.3 Terma me ndryshime t vogla fonetike nga termat e sotm ..........................................44

3.1.4 Huazime dhe prqasje me gjuhn angleze .....................................................................48

3.2 Prdorim i ndajfoljeve ..........................................................................................................51

3.3 Prdorim i parafjalve ..........................................................................................................52

3.4 Prdorim i fjalve apo termave n dialektin geg ................................................................53

3.5 Struktura fjalformimi ..........................................................................................................58

3.6 Format e lakimit dhe prdorimi i shumsit ...........................................................................62

3.7 Si shprehet komandimi, autorizimi, mohimi apo ndalimi i nj t drejte ..............................63

4. Lidhja kontekstuale social-historike me kuptimin semantik dhe juridik ................................... 65

KREU III ...................................................................................................................................... 69

Statutet e periudhs 1925 - 1939 ................................................................................................... 69

1. Statuti Themeltar i Republiks Shqiptare, 1925 ........................................................................ 69

1.1 Vshtrim Historik .................................................................................................................69

1.2 Vshtrim Prmbajtsor e Krahasimor...................................................................................70

 1.3 Vshtrim Gjuhsor................................................................................................................75

1.4 Barasvlershmria e kuptimeve juridike me kuptimet semantike ..........................................80

1.5 Intertekstualiteti ....................................................................................................................81

1.6 Nevoja Prkthimore ..............................................................................................................82

2. Statuti Themeltar i Mbretnis Shqiptare, 1928 ........................................................................... 83

2.1 Vshtrim Historik .................................................................................................................83

2.2 Vshtrim Prmbajtsor e Strukturor .....................................................................................85

2.3 Vshtrim Gjuhsor................................................................................................................91

2.3.1 Terminologjia ................................................................................................................91

2.4 Prdorimi i Antonimis ........................................................................................................98

2.5 Prdorim i Mohores ..............................................................................................................99

2.6 Koherenca dhe Mungesa e Koherencs ..............................................................................101

2.7 Rndsia e gjuhs n shtypin e kohs .................................................................................102

3. Statuti Themeltar i Mbretris Shqiptare 1939........................................................................ 103

3.1 Vshtrim i shkurtr Historik ...............................................................................................103

3.2 Vshtrim i shkurtr gjuhsor e prmbajtsor ......................................................................104

KREU IV .................................................................................................................................... 106

Kushtetutat e Periudhs s Socializmit ........................................................................................ 106

1. Statuti i Republiks Popullore t Shqipris, 1946 ................................................................. 106

1.1 Vshtrim i Prgjithshm .....................................................................................................106

1.2 Vshtrim Gjuhsor..............................................................................................................107

1.3 Terminologjia e prdorur n organizimin e shtetit: ............................................................112

1.4 Terminologji e mbetur n histori ........................................................................................112

1.5 Huazime e prqasje me gjuhn angleze ..............................................................................113

2. Kushtetuta e Republiks Popullore Socialiste t Shqipris, 1976 ......................................... 113

2.1 Vshtrim Historik ...............................................................................................................113

 2.1.1 Vshtrim historiko-gjuhsor ........................................................................................114

2.2 Vshtrim Strukturor e krahasimor i Kushtetuts ................................................................120

2.3 Barasvlershmria e kuptimeve semantike me ato juridike .................................................123

2.4 Munges Koherenc n koncepte apo form ......................................................................126

2.5 Lidhja kontekstuale social-historike me kuptimin semantik dhe juridik ............................127

2.6 Terminologji e mbetur n histori ........................................................................................129

2.7. Gjuh jo juridike e prdorur n kushtetut ........................................................................131

2.8 Ndalimi, mohimi, krijimi i t drejtave ................................................................................132

Kreu V ........................................................................................................................................ 133

Kushtetutat pas viteve 90 dhe prqasje me Kushtetutn e SHBA-s ......................................... 133

1. Ligji Pr Dispozitat Kryesore Kushtetuese 1991 ............................................................. 133

1.1 Ndikimi i kontekstit social-historik ....................................................................................134

1.2 Krahasime ...........................................................................................................................135

1.3 Prdorim i huazimeve .........................................................................................................136

1.4 Antonimia ...........................................................................................................................136

1.5 Forma lakimi ......................................................................................................................137

2. Kushtetuta e Republiks s Shqipris, 1998 .......................................................................... 137

2.1 Vshtrim i Prgjithshm .....................................................................................................137

2.2 Veori t gjuhs juridike t Kushtetuts s sotme ..............................................................140

2.3 Vshtrim Morfologjik i Kushtetuts ...................................................................................149

2.4 Vshtrim Sintaksor i Kushtetuts .......................................................................................161

2.5 Antonimia e sinonimia n kushtetut .................................................................................166

2.6 Koherenca dhe Mungesa e koherencs ...............................................................................169

2.7 Shtypi i Kohs ....................................................................................................................175

3. Analiz krahasimore e gjuhs juridike t prdorur n Kushtetutn aktuale t Shqipris dhe n

gjuhn juridike t prdorur n kushtetutn e SHBA-s. .............................................................. 179

3.1 Vshtrim historik mbi Kushtetutn e Shteteve t Bashkuara .............................................179

 3.2 Vshtrim Prmbajtsor .......................................................................................................180

3.3 Fakte interesante pr Kushtetutn e Shteteve t Bashkuara ...............................................181

3.4 Vshtrim krahasimor mes rrethanave historike t miratimit t dy kushtetutave t para .....182

3.5 Vshtrim gjuhsor i Kushtetuts s Shteteve t Bashkuara ................................................183

3.6 Studim krahasues gjuhsor mes Kushtetuts s Shqipris dhe Kushtetuts s ShBA-s .187

3.6.1 Krahasim Vizual ..........................................................................................................188

3.6.2 Krahasim Sintaksor .....................................................................................................188

3.6.3 Krahasim Morfologjik .................................................................................................188

3.6.4 Krahasimi i Mohores ...................................................................................................189

3.6.5 Krahasim Terminologjik..............................................................................................190

3.7 Rndsia q i kushtohet Kushtetuts n Shqipri dhe n Shtetet e Bashkuara ...................202

KREU VI .................................................................................................................................... 203

Prgjithsime, Sugjerime, Prfundime dhe Rekomandime ......................................................... 203

1. Prgjithsime t gjuhs dhe terminologjis juridike ................................................................ 203

1.2. Intertekstualiteti .................................................................................................................226

1.3. Terminologjia n seciln kushtetut ..................................................................................242

2. Sugjerime pr rishikime gjuhsore n Kushtetutn e Shqipris ............................................ 251

2.1 Pyetsor n lidhje me ndryshime t mundshme gjuhsore n Kushtetutn e Republiks s

Shqipris .................................................................................................................................255

3. Prfundime t prmbledhura pr gjuhn e kushtetutave.......................................................... 281

4. Rekomandime pr pun krkimore t mtejshme ................................................................... 284

Bibliografi ................................................................................................................................... 285

 Hyrje
Gjuha dhe ligji kan bashkjetuar q n gjenez, ndonse forma ligjore ka filluar t
marr m shum form me shkrimin e ligjeve dhe bashkveprimi i tyre, ndonse i shkruar
apo jo, ka mundsuar komunikimin rregullator t nj shteti. N kt bashkveprim t
ngusht, sht e pamundur t thuhet a sht gjuha apo ligji q mbart peshn m t
madhe. Jan nj bashkjetes e pandashme, ku gjuha sht n funksion t ligjit dhe ligji
nuk qndron dot pa gjuhn. Ligjet ose normat ligjore nuk mund t ekzistojn pa patur
mundsi t artikulohen ose t prshkruhen n gjuh dhe e dyta, gjuha sht nj mjet i
domosdoshm pr t kryer punn e ligjit.1
Gjuha juridike apo gjuha e ligjeve sht fush sa trheqse aq dhe sfiduese. Ligji dhe
gjuha jan t dyja disiplina q kan ngjallur krshrin e studiuesve pr hulumtim, por
sfida q ofron ndrthurja e tyre sht nj hulumtim thuajse rishtar. Jan dy fusha t
ndrthura dhe me fushn historike, gj q e bn mjaft t gjer shtrirjen e studimeve. Por,
sigurisht trheqja tejkalon sfidn dhe orvatet t ofroj nj kndvshtrim mbi kt
disiplin, gjuhn juridike.
Ligji dhe gjuha ofrojn nj fush ndrdisiplinare, ku njohurit duhen t jen t
ndrthurura si n fushn ligjore ashtu dhe n fushn gjuhsore. Cila fush dominon ndaj
tjetrs? sht vshtir t prcaktohet se cila, pasi ndrthurja sht tepr e ngusht. A
duhet t jesh jurist q t studiosh gjuhn e ligjeve apo duhet t jesh gjuhtar apo sht
domosdoshmri ti njohsh mir t dyja disiplinat?
Studimet e mia t larta jan shtrir n dy disiplina t ndryshme: n fushn juridike dhe n
fushn gjuhsore, dy deg ndoshta larg n dukje nga njra-tjetra. Ka qen kjo shtysa pr
t gjetur nj fush ndrdisiplinare pr t kryer nj studim t thelluar shkencor dhe pr tu
orvatur pr ta par fushn juridike n nj kndvshtrim t ri; dhe si rezultante e t dyja
disiplinave mund t ishte studimi i gjuhs juridike.
Gjuhsia juridike merr n shqyrtim zhvillimin, karakteristikat dhe prdorimin e gjuhs
juridike. Studimet n kt fush lidhen me fjalorin apo terminologjin, sintaksn ose
semantikn e gjuhs.2
Gjuha juridike ka shtrirje t gjer dhe si e till mund t ndahet dhe n disa nn- regjistra
t tilla si: gjuha juridike e ligjeve, ku prsri si nnndarje dhe e vet ligjeve mund t
prfshihej gjuha e prdorur n ligjin themeltar t vendit, n kushtetuta, ligje penale, ligje
civile, ligje t fushave t veanta, etj.; gjuha e folur juridike e prdorur n gjykata; gjuha
juridike e prdorur n akte noteriale, prkthimi i gjuhs juridike etj. Secili regjistr do t
ishte nj fush e gjer studimi, q duhet marr n konsiderat pr t patur nj studim m

1
Tiersma M. Peter, What is Language and Law? And does anyone care? Legal Studies Paper, No. 2009-11
March 2009, pg. 4
2
Mattila E.S, Heikki, Legal Comparative Linguistics, Ashgate Publishing, 2006
i
t plot t gjuhs juridike, pasi dhe vet terminologjia juridike gjen prdorim t ndryshm
n regjistra t ndryshm dhe mund t jet specifike vetm pr nj regjistr t caktuar.
Fokusi i studimit n kt doktorat sht gjuha juridike e prdorur n kushtetutat
shqiptare, q prej shpalljes s pavarsis, terminologjia e prdorur n kto kushtetuta,
prpjekjet e bra nga atdhetar e gjuhtar pr t formsuar nj terminologji juridike,
tiparet e ktij stili, sa prej ksaj terminologjie q n gjenez t shtetit t pavarur shqiptar
ka arritur t mbijetoj, pjes e ksaj terminologjie sht e huazuar.
Ndonse cikli historik prej rreth 100 vitesh, q prej shpalljes s pavarsis n vitin 1912,
mund t mendohet si i shkurtr pr t ofruar disa kushtetuta, (nse do bnim krahasime
me disa vende t tjera3), ka qen mjaft i larmishm, duke na e paraqitur shtetin shqiptar
nprmjet ligjit themeltar her si principat, her si republik, her si mbretri, dhe her
si republik popullore apo socialiste dhe si rrjedhoj e t gjith ktyre ndryshimeve t
mdha n regjim dhe jo vetm, kemi nj gam t pasur kushtetutash t shkruara n
gjuhn shqipe. Jan pothuajse4 10 kushtetuta t shkruara n gjuhn shqipe, q ofrojn
evoluim n vetvete si nga ana juridike ashtu dhe gjuhsore dhe larmi n studim. Madje n
nj artikull gazete Hapat e pafat t kushtetutave5 jepet nj pamje e prgjithshme e
kushtetutave shqiptare duke e konsideruar si t pafat faktin e jetgjatsis s tyre t
shkurtr, por mendoj q vet historia e popullit shqiptar ka sjell si rrjedhoj kushtetuta
t shumta, q par nga ana gjuhsore, mendoj se ndryshimet e shpeshta kan sjell
mundsin e prmirsimit t gjuhs, t stilit dhe t terminologjis juridike.
N kt punim, sht br dhe nj prpjekje pr prqasje t gjuhs dhe terminologjis s
prdorur n kushtetutn aktuale t Shqipris, Kushtetutn e Republiks s Shqipris,
1998 dhe n Kushtetutn e Shteteve t Bashkuara, (1787) ndonse jan dy kushtetuta t
miratuara n koh shum t ndryshme, madje kjo e fundit sht miratuar 127 vite
prpara se t miratohej kushtetuta e par shqiptare (1914). Ka nj diferenc prej 211
vitesh n kohn e miratimit t dy kushtetutave dhe pavarsisht ndryshimeve q i jan br
Kushtetuts s Shteteve t Bashkuara, gjuha juridike e ksaj kushtetute mbetet sfid si n
aspektin e t kuptuarit, pr vet gjuhn arkaike t prdorur n kt kushtetut, ashtu dhe
t prqasjes.
Studimi diakronik ishte nj prballje shum interesante me t kaluarn juridike dhe
gjuhsore. Mjaftuan disa muaj studim dhe lexim i ligjeve apo artikujve t gazetave t
kohs t ishte i thjesht rikthimi n koh, madje dhe mnyra e t menduarit apo t

3
Mund t prmendim disa kushtetuta, jetgjatsia e t cilave e tejkalon shekullin, periudhn e pavarur t
shtetit shqiptar. Kushtetuta e Shteteve t Bashkuara sht miratuar 1787, t paktn 25 vite para shpalljes
s pavarsis n vendin ton. Kushtetuta e Italis ka hyr n fuqi m dat 1 janar 1948, Kushtetuta e
Gjermanis sht miratuar m dat 23 maj 1949.
Prdoret fjala pothuajse, pasi Kushtetuta e vitit 1920, q njihet n literaturn juridike si kushtetut
4

kishte vetm 6 nene, Kushtetuta e vitit 1939 nuk del n literaturn juridike si kushtetut e shtetit
shqiptar, pasi nuk u miratua nga asnj organ i asaj kohe, (ishte koha e pushtimit nga Italia).
5
Luarasi, A. Hapat e pafat t Kushtetutave, Gazeta Shqiptare, 18 shtator 1997, fq. 8
ii
kundrvnies n gazetat e kohs reflektonin t njjtn qasje e mnyr t menduari si dhe
sot.
Shtysa e par pr kt punim, si vazhdimsi e puns s masterit dhe si pasion, ishte
studimi i prkthimit t prdorur pr hartimin e kushtetutave n Shqipri, por meqense n
gjith krkimet e bra n Arkivin e Shtetit apo n Arkivin e Kuvendit t Shqipris pr t
gjetur prkthimet e bra n kushtetutat shqiptare nuk rezultuan t suksesshme n gjetjen e
burimeve q vrtetonin prkthimin, e ktheva vshtrimin n studimin e vet gjuhs dhe
terminologjis q mbarte gjuha e kushtetutave, pun e cila ishte shum interesante,
veanrisht n vshtrimin diakronik.

01. Prligjia e punimit

Studimet e bra n fushn e gjuhsis juridike jan t pakta dhe n Shqipri pothuajse t
munguara. Ka studime t shumta si n fushn e gjuhsis ashtu dhe n fushn juridike,
por nuk ka shum studime t mirfillta q hulumtojn ndrveprimin e gjuhs me ligjin.
sht nj fush relativisht e re, t paktn n Shtetet Bashkuara, ka filluar t lvrohet rreth
viteve 60, ndoshta David Mellinkoff6 mund t konsiderohet si nj ndr studiuesit e par
q bri nj studim t lidhjes s gjuhs me ligjin n gjuhn angleze. Dhe n vitet 80, ka
rifilluar t ket studime t mirfillta mbi gjuhn e ligjeve7. Peter Tiersma, nj nga
gjuhtart (dhe jurist) q ka shkruar disa libra pr gjuhn ligjore n gjuhn angleze dhe
ka uar m tej punn e Mellinkoff-it. Ai kishte br nj studim t thjesht8 n internet n
vitin 2006, duke klikuar n Google shprehjet: gjuh dhe ligj9, dhe rezultati i dal nga ky
krkim ishte 61,500 her; gjuha dhe ligji rezultati ishte 58,200 her dhe ligji dhe
gjuha ishte 126,000 her, pra t gjitha bashk 250 mij her. Ndrsa duke krkuar
shprehjet ligji dhe ekonomia apo ekonomia dhe ligji, rezultatet e ofruara nga Google
ishin mbi 5 milion her. N vitin 2007, Prof. Tiersma e kishte kryer dhe njher kt
krkim dhe rezultatet ishin dhe m t ulta. Ndryshimi mes ktyre dy krkimeve tregon
ndryshimin e madh n studimet e bra pr gjuhn juridike apo lidhjen me gjuhs dhe
ligjit dhe lidhjen e ligjit me fusha t tjera.
Ndrsa n gjuhn shqipe, nse krkohet n Google, gjuha juridike, rezultati q del sht
255 000 her, numr shum i lart n dukje, por nj pjes tepr e vogl flet realisht pr

David Mellinkoff ka shkruar nj li r The La guage of the La iti , Bosto : Little, Bro & Co.
6

Dhe konsiderohet si ndr t part q sht marr me kt fush.

S ha e Sa ford, La guage a d The La , Krkimi akademik mbi ndrthurjen e gjuhs dhe ligjit sht nj
7

fenomen relati isht i i, ku shu i a e studi e e datoj ga itet 80.

8
Tiersma M. Peter, What is Language and Law? And does anyone care? Legal Studies Paper, No. 2009-11
March 2009
N ter i ologji e gjuhs a gleze, prdoret la guage a d la , gjuha dhe ligji dhe pak aste
9

p do et legal la guage , gjuha ju idike . Pr kt arsye dhe krkimi bhet pr kto terma.
iii
gjuhn juridike. Ndrsa n bibliotek mund t gjesh artikuj apo studime lidhur me
terminologjin e s drejts, por jo libra.
Gjuha juridike sht nj fush ndrdisiplinare, ku njohurit duhet t shtrihen n t dyja
fushat, si nj ndrlidhje e ngusht mes forms dhe kuptimit.
Punimi ka si qllim studimin e veorive t stilit juridik, terminologjin e prdorur n
kushtetutat shqiptare n vshtrim diakronik dhe sinkronik, huazimet, si dhe nj prqasje
me gjuhn angleze, duke hedhur nj vshtrim krahasues mbi terminologjin e prdorur
n kushtetutn e Shteteve t Bashkuara dhe Kushtetutn aktuale t Republiks s
Shqipris.
Mendoj se terminologjia apo gjuha juridike e prdorur n dhjet kushtetutat e shtetit t
pavarur shqiptar, mund t kishte interes si pr gjuhtart ashtu dhe pr juristt.
Pr gjuhtart dhe prkthyesit, ky punim mund t shtronte nj qasje t re pr t
kontribuar m shum n fushn e gjuhs dhe terminologjis s ligjeve, veanrisht n
ditt e sotme, ku prkthimi i ligjeve i prballur shpeshher me mungesn e terminologjis,
mund t ishte nj ndihmes t madhe.
Pr juristt dhe studentt e fushs juridike, mund t ishte nj ndihmes pr t rritur
ndrgjegjsimin pr rndsin e gjuhs dhe kujdesin ndaj saj si nj pasuri e
pazvendsueshme e vendit.
Vshtrimi diakronik mund t ishte interesant pr kdo q ka interes n shtjet juridiko-
gjuhsore.
Ky rrugtim gjuhsor npr kushtetuta mundohet t ofroj prqasje t re diakronike dhe
sinkronike t fokusuar vetm te ligji themeltar.

02. Objekti i punimit

Fokusi i studimit n kt doktorat sht gjuha juridike e prdorur n kushtetutat
shqiptare, q prej shpalljes s pavarsis, terminologjia e prdorur n kto kushtetuta,
tiparet e ktij stili dhe sht br dhe nj prqasje e gjuhs dhe terminologjis s
prdorur n kushtetutat aktuale t Shqipris dhe t Shteteve t Bashkuara, ndonse jan
dy kushtetuta t miratuara n koh shum t ndryshme, madje kjo e fundit sht miratuar
n vitin 1787, shum vite prpara se t vinte n ekzistenc kushtetuta e par shqiptare n
vitin 1914.
Kushtetutat jan studiuar nga pikpamja gjuhsore e stilistikore duke hedhur vshtrim
dhe tek aspekti prmbajtsor e ligjor.
Studimi prpiqet t hedh drit mbi disa pyetje:

iv
 Si ka evoluar gjuha juridike nga njra Kushtetut Shqiptare n tjetrn?

Si ka ndryshuar terminologjia nga njra kushtetut te tjetra dhe n mas kjo

terminologji ka arritur t mbijetoj e t jet pjes e ligjit themeltar t sotm?

Cilat jan veorit e ktij regjistri?

Sa ka ndikuar konteksti social-politik-historik n formsimin e terminologjis

juridike? Sa e ndrvarur sht terminologjia nga ky kontekst?

mas zn huazimet apo ndikimet n terminologjin juridike n gjuhn shqipe?

Ku qndron gjuha juridike e kushtetuts aktuale shqiptare n prqasje me gjuhn

juridike t kushtetuts amerikane? Si qndrojn prball njra tjetrs
terminologjia juridike n gjuhn shqipe dhe terminologjia juridike n gjuhn
angleze, sa afr dhe sa larg jan ato?

A duhet Kushtetuta aktuale ti nnshtrohet edhe nj rishikimi gjuhsor? Cilat

mund t jen disa sugjerime pr ndryshime gjuhsore n kushtetut?
Kushtetutat shqiptare t marra n shqyrtim jan: Statuti Organik i Shqipris 1914,
Kanuni i Prtashm i Administrats Civile t Shqipris 1914, Kanuni i Zhuris 1914,
Kanuni i Dmeve, 191410, Bazat e Kanunores s Lushnjs11, 1920, Shtatuti i Zgjeruar i
Lushnjs, 1922, Statuti Themeltar i Republiks s Shqipnis 1925, Statuti i Mbretnis s
Shqipnis,1928, Statuti i Monarkis s Shqipnis, 193912, Statuti i Republiks Popullore
t Shqipris, 1946, Kushtetuta e Republiks Popullore Socialiste t Shqipris, 1976,
Ligji pr Dispozitat Kushtetuese, 1991, Kushtetuta e Republiks s Shqipris, 1998.

03. Metodologjia
Metodologjia e prdorur n kt punim sht metodologji e przier, pr vet faktin q
sht studim ndrdisiplinar (gjuh dhe ligj), pr vet gamn e gjer t studiuar (numr i
madh kushtetutash) brenda objektit t studimit (gjuha dhe terminologjia e kushtetutave)

10
Tre Kanunet jan marr n studim, pasi Statuti Organik sht prgatitur n gjuhn frnge dhe Kanunet
e s njjts koh jan hartuar n gjuhn shqipe.
11
Bazat e Kanunores s Lushnjs, 1920, sht dokument mjaft i rndsishm juridik dhe konsiderohet
kushtetut, por par nga kndvshtrimi gjuhsor nuk ofron gam t gjer studimi pasi prmban vetm 6
nene.
12
Statuti i Monarkis s Shqipnis, 1939, sht statut i periudhs s pushtimit italian dhe n literaturn
juridike nuk prfshihet si kushtetut, pasi nuk u miratua nga asnj organ zyrtar i kohs dhe pavarsisht se
sht prmendur nuk ka qen objekt studimi. Po ka patur forc ligjore, sht botuar n Fletoren Zyrtare:
Fletorja Zyrtare, Vjeti I XVIII, Tiran, e shtund 10 Qershuer 1939 XVII, Nr. 40, fq. 1 - 7
v
dhe pr shtrirjen e gjat n koh (1912-1998). Pr shkak t shtrirjes s gjat n koh dhe
qasja ndaj studimit t secils kushtetut nuk ka qen gjithmon e njjt.
sht br nj studim prshkrues i gjuhs dhe i terminologjis s prdorur n do
kushtetut, duke hedhur drit mbi aspekte t ndryshme gjuhsore: fonetike, morfologjike
e sintaksore. sht br pun krkimore pr gjetjen e kuptimeve t termave t prdorur
n kushtetutat e para, terma q sot nuk ekzistojn m, shpeshher me prqasje deduktive,
duke krahasuar prdorime t t njjtit term n burime t ndryshme. sht par dhe
fjalformimi i termave, duke hedhur drit dhe mbi ndryshime n fjalformim n
rrugtimin gjuhsor npr kushtetuta. sht hedhur drit dhe mbi ndryshime fonetike, q
kan psuar disa terma nga rrugnisja e tyre n kushtetutat e para.13
sht kryer krkim prshkrues e krahasues. Jan prdorur si metodat induktive, ashtu
dhe deduktive pr t arritur n prgjithsime n lidhje me stilin e veorit e gjuhs
juridike, duke krahasuar t njjtn veori n kushtetuta t ndryshme pr t arritur n disa
prfundime.
sht prdorur dhe metoda krahasimore dhe prqasse n rastin e krahasimit t gjuhs
dhe terminologjis s prdorur n vshtrim diakronik dhe sinkronik dhe sht br dhe
krahasim i gjuhs juridike n gjuhn shqipe dhe n gjuhn angleze.
Gjithashtu sht br dhe krkim historik, duke patur parasysh objektin e punimit,
vshtrim diakronik i gjuhs dhe terminologjis s kushtetutave. sht br krkim historik
pr t hedhur paksa drit mbi miratimin e secils kushtetut dhe kushtet politike t kohs.
Pr kt krkim, jan prdorur burime parsore dhe dytsore, si materiale t arkivit t
shtetit, libra n fushn juridike, gjuhsore e historike, shtypi dhe materiale t kohs,
diskutimet e bra n grupet e puns pr hartimin e kushtetutave.
sht prdorur dhe metoda sasiore, jan konsideruar n mnyr sasiore termat e
prdorur n kushtetuta duke i klasifikuar ato n terma t mbetur n histori, terma t
huazuar, terma q kan mbijetuar, terma me ndryshime fonetike, etj. kryesisht n
kushtetutat e para.
Metoda sasiore apo statistikore sht prdorur dhe n nj vzhgim t br pr
prdorimin m t shpesht t pjesve t ligjrats apo n nj vzhgim tjetr pr
prdorimin e fjalive t thjeshta apo t prbra n kushtetutn aktuale, apo dhe pr pyetje
t shkurtra si psh. leximi i kushtetuts nga njerz t arsimuar.

Thuhet kushtetutat e para , pasi Kushtetuta e par pas shpalljes s Pa arsis, Statuti Orga ik
13

Shqipris i vitit 1914, sht prgatitur n frngjisht dhe nuk reflekton n mnyr t sakt hartimin e
mirfillt t nj kushtetut n shqip, pasi sht prkthim dhe prkthimi sht kryesisht rezultat individual.
(Pr kt arsye prfshihen dhe dy kanune, Kanuni i Zhuris dhe Kanuni i Administrats Publike t hartuara
nga Qeveria e Vlors n studimin e termave). Por Kushtetutat e para i referohet dhe Statutit t Lushnjs
deri te Statuti i vitit 1928.
vi
sht prdorur dhe metoda cilsore, intervist me konstitucionalist dhe gjuhtar t
shquar t vendit, pr t hedhur drit mbi nevojat pr ndryshime gjuhsore n kushtetutn
aktuale, n rast ndryshimi t kushtetuts. Intervista ka qen e strukturuar, me disa pyetje
t hapura dhe pjesa m e madhe ka patur gjetje specifike nga Kushtetuta, q mund t
kishin nevoj pr rishikim, pr t cilat sht krkuar mendimi dhe i juristve dhe i
gjuhtarve, nse kto mund t ishin objekt rishikimi n nj amendim t mundshm t
kushtetuts. Qllimi i intervists ishte krahasimi i gjetjeve individuale me mendimet e
specialistve t t dyja fushave dhe kndvshtrimi i specialistve s secils fush, duke
patur parasysh qasjen e ndryshme ndaj tekstit, nga juristt n prmbajtje dhe nga
gjuhtart n form. Gjithashtu, intervista kishte si qllim t nxirrte n pah dhe rndsin
e gjuhtarve n formulimin e ligjeve, e kryesisht t ligjit themeltar.

04. Literatura e prdorur

Duke qen se objekti i studimit sht fush ndrdisiplinare, duke prfshir fushn
juridike, gjuhsore dhe historike dhe prqasjen me gjuhn angleze; dhe materialet e
studiuara jan t fushave prkatse.
sht br krkim n burime parsore n Arkivin e Shtetit dhe n Arkivin e Kuvendit
Popullor, n dokumentet e lidhura me kushtetutat shqiptare, q nga viti 1912 e deri n
vitin 197614, jan studiuar nj numr i madh fondesh t arkivit, q kryesisht kan hedhur
drit mbi pjesn historike dhe fjalorin e prdorur rreth tems s kushtetutave apo dhe
sugjerimet e bra pr vet gjuhn e kushtetutave, si ishte rasti i Kushtetuts s vitit
1976, kushtetut e cila u shprnda pr diskutim n 149 mij cop n mbar vendin dhe
pati nj diskutim tepr t gjer, diskutime t mbajtura nga 284 mij veta dhe pjesmarrja
n mbledhje ishte 1.416.000 vet ku u bn 3356 vrejtje15. Ky fond16 i ka t specifikuara
statistikat n mnyr shum t detajuar, pr do rreth apo ndrmarrje, duke dhn
numrin e pjesmarrsve, t diskutantve, t burrave, t grave, t rinjve etj. N Arkivin e
Kuvendit jan marr n shqyrtim burime parsore t lidhura me Kushtetutn e vitit 1998,
vendime, korrespondenca, diskutimet e deputetve etj.
Jan marr n studim libra t fushs juridike, kryesisht t lidhura me t drejtn
kushtetuese, t botuar q pas shpalljes s pavarsis e deri n koht e sotme, por jo
vetm.

Arkivi prmbante dokumente deri n vitin 1990. Kushtetuta e fu dit para itit sht Kushtetuta e
14

Republiks Popullore Socialiste t Shqipris e vitit 1976.

Ishte pikrisht ky interesim kaq i madh q siguroi sikurse e keni
15
AQSH, Fondi 489, 1976, Dosja 9, fq.
par n relacionin q u sht drguar, nj pjesmarrje n mbledhje m se 1 416 000 nga t cilt diskutuan
284 000 vet. Ato si dhe 3356 vrejtjet e propozimet konkrete q jan br pr prmirsime t
p ojektkushtetuts s e p j j thesa t ath p histo i .
AQSH Fo di , , Dosja , , Raport mbi hartimin e projekt-kushtetuts s re t Republiks
16

Popullo e t h ip is
vii
Jan studiuar gazetat e kohs, kryesisht vitet para dhe pas botimit t kushtetutave dhe
artikuj t lidhur me gjuhn shqipe dhe me gjuhn apo terminologjin juridike. Shtypi i
kohs ka qen nj burim shum i vyer pr t kuptuar e hedhur drit mbi historin,
terminologjin juridike dhe kuptimet, veanrisht n vshtrimin diakronik, n rastet e
terminologjis s mbetur n histori apo dhe prpjekjet pr krijimin e nj terminologjie t
re juridike, n zvendsim t asaj n gjuhn turke. Shtypi i kohs ka qen nj burim mjaft
i rndsishm pr mundsin e gjetjes s shpjegimit t termave juridik t mbetur n
histori.
Jan marr n studim libra historik pr t hedhur drit mbi historin dhe kontekstin
historik t periudhs kur jan shkruar kushtetutat, pasi gjuha sht produkt i vet
kontekstit17.
Jan marr n studim libra e artikuj shkencor q lidhen me gjuhsin, gjuhn juridike,
semantikn, pragmatikn, prkthimin, stilistikn, n gjuhn shqipe dhe n gjuhn angleze.
Jan marr n konsultim dhe diskutimet e parlamentarve pr kushtetutat, diskutime q
n disa raste kan qen t rndsishme pr t kuptuar dispozita t ndryshme t
kushtetutave.
Jan konsultuar fjalor t gjuhs shqipe dhe t gjuhs angleze, fjalor terminologjik t
fushs juridike etj.
Jan studiuar t gjitha kushtetutat shqiptare dhe Kushtetuta e Shteteve t Bashkuara t
Ameriks, q kan qen dhe objekti studimor i vet punimit, si dhe kushtetuta e Kosovs
dhe kushtetuta t vendeve t tjera, q n disa raste jan prdorur pr krahasim.

05. Struktura
Punimi sht i ndar n 6 kapituj dhe prpiqet t hedh drit kryesisht mbi evoluimin e
terminologjis juridike, ndikimet apo huazimet nga anglishtja apo gjuht latine dhe
karakteristikat e ktij stili, si dhe bhet nj prqasje me gjuhn juridike t prdorur n
Kushtetutn e Shteteve t Bashkuara, 178718.
Kapitulli i par merr n shqyrtim Kanunet dhe Statutin e par pas shpalljes s
Pavarsis. Ky kapitull bn nj prezantim t prgjithshm t konceptit t fjals
kushtetut dhe t prdorimit t ksaj fjale n Shqipri dhe t stilit juridik, dhe hedh drit

17
Sosyri e prcakton gjuhn si nj produkt social. (Ferdinand de Saussure, 1857-1913, gjuhtar i shquar,
hodhi baza pr shum zhvillime n gjuhsin e prgjithshme n shekullin e 20-t, n fushn e
strukturalizmit.)
18
Kushtetuta e SHBA-s shte shkruar n vitin 1787, por vazhdon t jet Kushtetuta aktuale e SHBA-s; ka
patur amendime q prej asaj kohe.

viii
mbi prpjekjet e para t bra nga atdhetar e gjuhtar, pas shpalljes s pavarsis pr
shkrimin e ligjeve dhe krijimin e terminologjis juridike. Ky kapitull merr n studim
terminologjin e prdorur n Kanunin e Prtashm t Administrats dhe Kanunin e
Zhuris, dy kanune t miratuara nga qeveria e Ismail Qemalit, meqense kto dy ligje
ishin t shkruara n gjuhn shqipe dhe t miratuara nga Qeveria Shqiptare e asaj
periudhe, si dhe Statutin Organik t Shqipris,(1914) por gjuha origjinale e ktij statuti
ishte frngjishtja, pasi ky statut u prgatit jasht dhe u soll i gatshm pr Shqiprin.
Kapitulli i dyt merr n studim Statutin e Zgjeruar t Lushnjs t vitit 1922 dhe Bazat e
Kanunores s Kshillit t Lart, (1920), por ky statut kishte vetm 6 nene, duke ofruar
objekt t shkurtr studimi. Statuti i Zgjeruar i Lushnjs studiohet duke hedhur vshtrim
historik t miratimit t tij, nj vshtrim strukturor e prmbajtsor t tij si dhe vshtrim
gjuhsor, duke analizuar terminologjin e mbetur n histori, termat e njjt me sot,
termat q kan ndryshuar gjini, struktura t ndryshme e t njjta fjalformimi me sot e t
tjera shtje.
Kapitulli i tret merr n studim Statutet e regjimit t Zogut, vitet 1925-1939, Statutin
Themeltar t Republiks Shqiptare, 1925 dhe Statutin e Mbretnis Shqiptare, 1928, duke
marr n studim ann historike, gjuhsore e prmbajtsore t tyre si dhe duke br
analiz krahasimore me statutet e mparshme. Ktu sht i prfshir mjaft shkurtimisht
dhe Statuti Themeltar i Mbretnis s Shqipnis, 1939.
Kapitulli i katrt merr n shqyrtim Kushtetutat e periudhs s Socializmit, Statutin e
Republiks Popullore t Shqipris, 1946 dhe Kushtetutn e Republiks Popullore
Socialiste t Shqipris, 1976. Ktu merret n analiz kryesisht lidhja mes terminologjis
dhe gjuhs juridike me kontekstin social politik t kohs dhe ideologjizimin e gjuhs
juridike dhe t kushtetutave.
Kapitulli i pest merr n shqyrtim Kushtetutat pas rnies s socializmit, Ligjin Pr
Dispozitat Kryesore Kushtetutese, 1991, ligj i cili ka luajtuar rolin e kushtetuts deri n
vitin 1998, vit kur u miratua me referendum Kushtetuta e Republiks s Shqipris,
kushtetut e cila sht dhe Kushtetuta aktuale dhe sht objekt studimi i ktij kapitulli. N
kt kapitull jepen tipare t gjuhs juridike t Kushtetuts s sotme. Bhet analiz
sintaksore dhe morfologjike, prdorimi i antonimis e i sinonimis etj. N kt kapitull
bhet nj prqasje gjuhsore dhe terminologjike e Kushtetutave aktuale t Shqipris dhe
t Shteteve t Bashkuara t Ameriks. Hidhet dhe nj vshtrim historik mbi Kushtetutn e
Shteteve t Bashkuara dhe bhet nj analiz krahasimore mes rrethanave historike t
miratimit t dy kushtetutave.
N kapitullin e gjasht jepen prgjithsime t gjuhs juridike t prdorur n kushtetutat
shqiptare, t veorive q ka ky stil; bhet dhe nj prqasje diakronike e terminologjis s
prdorur n kushtetuta pr t par evoluimin, ndryshimin apo qndrueshmrin e ksaj
terminologjie; jepet dhe nj pamje intertekstualiteti diakronik, ku jepen dispozita t
kushtetutave t ndryshme n lidhje me t njjtn tem. N kt kapitull jepen dhe

ix
sugjerime pr ndryshime t mundshme gjuhsore n Kushtetutn aktuale, t shoqruara
me mendime dhe sugjerime nga konstitucionalist dhe gjuhtar t shquar t vendit.
N fund, jepen disa prfundime t prmbledhura duke i dhn prgjigje pyetjeve t
shtruara te objekti i studimi dhe jepen dhe sugjerime pr pun t ardhshme, t cilat mund
t japin vler n krijimin e nj cikli m prfshirs t studimit t gjuhs dhe t
terminologjis juridike.

x
 Bibliografi
Kushtetuta
1. Statuti Organik i Shqipris, 1914, versioni frngjisht dhe shqip
2. Kanuni i Prtashm i Administrats Civile t Shqipris, Prlindja e Shqipnis, 1914
3. Kanuni i Zhuris, Prlindja e Shqipnis, Prlindja e Shqipnis, 1914
4. Kanuni i Dmeve, Prlindja e Shqipnis, Prlindja e Shqipnis, 1914
5. Bazat e Kanunores s Lushnjs, 1920
6. Zgjanimi i Shtatutit t Lushnjs, Nikaj, 1922 (Fletore Zyrtare, dt. 27.02.1923)
7. Statuti Themeltar i Republiks s Shqipris, 1925, Fletore Zyrtare, 7 mars 1925, nr.
8
8. Statuti Themeltar i Mbretnis Shqiptare, 1928, Fletorja Zyrtare, e Ejte, 13 Dhetuer, Nr.
111, 1928, fq. 1-13
9. Statuti Themeltar i Mbretnis s Shqipnis, 1939, Fletorja Zyrtare, Vjeti I XVIII,
Tiran, e shtund 10 Qershuer 1939 XVII, Nr. 40, fq. 1 - 7
10. Statuti i Republiks Popullore t Shqipris, 19.4.1946, Shtypshkronja Bashkimi,
1946. (Ligji nr. 185, dat 12 Janar 1946, Dekret nr. 24 dat mars 1946)
11. Kushtetuta e Republiks Popullore t Shqipris, 1950
12. Kushtetuta e Republiks Popullore Socialiste t Shqipris, 1976
13. Pr dispozitat kryesore kushtetuese, 1991
14. Kushtetuta e Republiks s Shqipris, 1998
15. Kushtetuta dhe materiale shpjeguese, dhjetor 1998
16. Projektkushtetuta e Republiks Popullore Socialist t Shqipris, Tiran, 1976
17. Projekti i Kushtetuts s Republiks t Shqipris, Tiran, 1994
18. Kushtetuta e Republiks s Kosovs, 7 prill, 2008
19. Kushtetuta e Shteteve t Bashkuara, US Constitution, 1787
Libra
20. Abdiu Fehmi, Pr Kushtetutn, ligjin dhe drejtsin, Kontribute Parlamentare, Arbri,
Tiran 2002
21. Akademia e Shkencave e Shqipris, Akademia e Shkencave dhe e Arteve e Kosovs,
Gjendja dhe Zhvillimi i Terminologjis Shqipe, Probleme e Detyra, Tiran, 2009
22. Anastasi Aurela, E drejta Kushtetuese e Krahasuar, (Raste nga Praktika Kushtetuese
dhe leksione pr studentt e Drejtsis, Tiran, Dajti 2000, 2009
23. Anastasi Aurela, E drejta Kushtetuese, (cikl leksionesh), Pegi, Tiran, 2003

285
24. Anastasi Aurela, Historia e t drejts Kushtetuese n Shqipri (1912-1939), Pegi,
Tiran 2007
25. Andrews William G., Constitutions and Constitutionalism, Princeton, N. J., 1963
26. Antologji, Studime Gjinore, Volumi 1, Przgjedhur nga Dr. Eglantina Gjermeni, Ma.
Marsela Dauti, Mediaprint, 2012
27. Berberi Sokol, Parime dhe rregulla pr hartimin e akteve normative, Teknika
Legjislative, Morava, Ribotim i tret
28. Bisedimet e Asambles Konstituente, N. 1-4, Tiran, 1928
29. Bjornlund Lydia, The U.S Constitution, Blueprint for Democracy, San Diego,
California, 1999
30. Bufi Zana, Hysenbegas Vjollca, Shiroka Rudina, Legjislacioni shqiptar, 1991-2000,
Tregues Bibliografik Tematik, Kuvendi i Shqipris, Tiran, 2001
31. Buletin i Posacm, 5 - vjet Kushtetut (1998-2003), Shtpia Botuese Botimpex,
Tiran, mars 2004, Botim i Gjykats Kushtetuese
32. Chomsky Noam, Aspects of the Theory of Synax, Massachusetts Insitute of
Technology, Cambridge, Masachussets, 1965, 1992, 17th printing
33. Chomsky Noam, Strukturat Sintaksore, Dituria, Prktheu: Blerta Topalli, 2011
34. Cooke Edward F. A detailed Analysis of the Constitution, Rowman & Littlefield
Publishers Inc, 2002, USA
35. Currie David P., The Constitution of the United States, A primer for the People,
Second Edition, The University of Chicago Press, 2000
36. abej Eqrem, Studime etimologjike n fush t shqipes, Tiran, 1976
37. eliku Mehmet, Domi Mahir, Floqi Spiro, Mansaku Seit, Prnaska Remzi, Prifti
Stefan, Totoni Menella, Gramatika e Gjuhs Shqipe, Vllimi II, Sintaksa, Akademia e
Shkencave e Shqipris, Instituti i Gjuhsis dhe Letrsis, Tiran, 2002
38. D.A. Cruse Lexical Semantics, Cambridge Texbooks in Linguistics, Cambridge
University Pres, 1986, reprinted 1991
39. Daka Palok, Bibliografi e studimeve dhe e artikujve pr gjuhn shqip, I (1879-1944),
Akademia e Shkencave e RP t Shqipris, Tiran, 1984
40. Debati Kushtetues, Diskutimet n Komisionin Parlamentar pr hartimin e
projektkushtetuts, Vllimi 1, Vllimi 2, Tiran, 2006
41. Dervishi Kastriot, Historia e Shtetit Shqiptar, 1912-2005, Shtpia Botuese 55, Tiran
2006
42. Dicey Albert V., Introduction to the Study of the La of the Constitution, London,
1959
43. Duhamel Olivier, E drejta Kushtetutese, Tekste Universitare, 1993
44. Duro Agron, Terminologjia si sistem, Panteon 2001

286
45. Eco Umberto, N krkim t gjuhs s prkryer n kulturn evropiane, Dituria, 2008
46. Gjinaj Maksim, Mele, Margarita, Elmazi Myrvete, Bibliografi e librit shqip n fondet
e Biblioteks Kombtare (1913-1944), Biblioteka Kombtare, Onufri, Tiran, 2010
47. Heare Kenneth C., Modern Constitutions, 2nd edition, New York, 1966
48. Historia e Popullit Shqiptar, Akademia e Shkencave e Shqipris, Toena, Vllim II-
IV, 2007
49. Historia e Shqipris, Akademia e Shkencave e RPS t Shqipris, Vllimi i dyt,
Vllimi i katrt, Tiran, 1984
50. Historia e Shtetit dhe e s drejts n Shqipri, Luarasi, Tiran, 2001
51. Hoxhaj, Entela, E drejt Kushtetuese e Krahasuar (Rishikimi i Kushtetutave n
Europ), Gurten, Mongrafi, Tiran, 2013
52. Jaho, Niazi Probleme t Kushtetuts, Prmbledhje shkrimesh, Botimi i Qendrs
Shqiptare pr t Drejtat e Njeriut, Adjona GS, Tiran 1998,
53. Jurisprudenca Shqiptare, Nr. 3, Ministria e Drejtsis, Tiran 1925, Mbrothsija,
Kristo-P-Luarasi
54. Konferenc shkencore me tem Kushtetuta si instrument qndrueshmrie dhe
zhvillimi, 15 vjet Kushtetuta e Republik s Shqipris, Tiran, 2013
55. Kristo Floqi, E drejta themelore ose Kostitucjonare, Shkodr, Shtyprshkroja
Franciskane, 1920
56. Kushtetuta, Austri, Holand, Kroaci, Maqedoni, Norvegji, Rusi, Slloveni, Spanj,
Suedi, Turqi, Albin Tiran, 1995, Prkthimi Prof. Luan Omari, Prof. Arben Puto
57. Kushtetuta, Bullgari, France, Greqi, Gjermani, Hungari, Itali, Kanada, Rumani,
SHBA, Albin Tiran, 1995, Prkthimi Prof. Luan Omari, Prof. Arben Puto
58. Kushtetutat, Tiran 2006, Grand Prind
59. Kushtituta Sovjetike, Bashkimi, Tiranw,
60. Language Files, Fifth Edition, Ohio State University Press, 1991
61. Lee Debra S., J.D., Hall Charles, Barone Susan M., American Legal English, Using
Language in Legal Contexts, 2nd edition, The University of Michigan Press, 2010
62. Loloci Krenar, E drejta Kushtetuese (Kurs Leksionesh), Shtpia botuese e Librit
Universitar, Tiran, 1995
63. Loloci, Krenar, Kushtetuta e re dhe nevoja pr nj mentalitet t ri, Horizont, Tiran,
2002
64. Lyons John, Language and Linguistics, Cambridge University Press, 1981
65. Lloshi Xhevat, Shqipja gjuh e hapur dhe dinamike,Onufri 2011
66. Mattila Heikki H.S Legal Comparative Linguistics, 2006, Ashgate Publishing
67. Mcllwain Charles H., Consitutionalism, Ancient and Modern, New York, 1958

287
68. Niazi Jaho, Ligji-Autoriteti m i Lart, Prmbledhje shkrimesh, Botim i Qendrs
Shqiptare pr t Drejtat e Njeriut, Tiran, 2000
69. Omari Luan, Anastasi Aurela, E drejta Kushtetuese, ABC, Tiran 2008
70. Omari, Luan, Kushtetuta e Republiks s Kosovs n nj vshtrim krahasues, Botimet
Dudaj, Tiran, 2009
71. Pearson, Owen, Albania as Dictatorship and Democracy, Albania in the twentieth
century: A histori, volume there, The Centre for Albanian Studies, in Association ith
I.B Tauris Publishers, London 2006
72. Peaslee Amos Jenkins, Constitutions of Nations, The Hague, 1965
73. Perlindja e Shqipnies, Organ pr t mbrojtur t drejtat Kombtare, Prishtin 2012,
Biblioteka Kombtare dhe Universitare e Kosovs, Prof. Dr. Sali Bashota, Prof. Dr.
Aurel Plasari, Riprodhim jubilar Fotostatik
74. Posner Richard, A Law and Literature, third edition, Harvard University Press, 2009
75. Prof. Dr. Aleks Luarasi, Akte juridike, Pr historin e shtetit dhe t s drejts n
Shqipri, Pjesa II, Shtpia Botuese e Librit Universitar, Tiran, (ribotim) 2001
76. Prof. Dr. Aleks Luarasi, Akte juridike, Pr historin e shtetit dhe t s drejts n
Shqipri, Pjesa I, Shtpia Botuese Luarasi, Tiran, 1999
77. Prof. Dr. Elezi, Ismet, Mendimi Juridik Shqiptar, Albin, Tiran, 1998
78. Prof. Dr. Elezi, Ismet, Zhvillimi historik i legjislacionit penal n Shqipri, Albin,
Tiran, 1998
79. Prof. Dr. Kelmendi Tafil, Studime Sintaksore, Instituti Albanalogjik i Prishtins,
Prishtin 2008
80. Prof. Dr. Mandro Arta, E drejta familjare, Emal, Tiran 2009
81. Radford Andrew, Atkinson Martin, Britain David, Clahsen Harald, Spencer Andrew,
Linguistics, An Introduction, Second Editions, Cambridge University Press, 2009
82. Ritchie A. Donald & Justice Learning.org, Our Constitution, Oxford University Press,
2006
83. Saliu Kurtesh, E drejta Kushtetuese, Libri I, Botimi i katrt, Universiteti i Prishtins,
Fakulteti Juridik, Prishtin, 2004
84. Selenica T., Shqipria m 1927, Tiran, Shtypshkronja Tirana, 1928
85. Smirnova Nina Historia e Shqipris prgjat shekullit XX, botimet ideart, Tiran,
2004
86. Stilistika e Gjuhs Shqipe dhe Pragmatika, Xhevat Lloshi, Albas 2005
87. Shkurtaj Gjovalin, Kahe dhe dukuri t kulturs s gjuhs shqipe, Kristalina-Kh,
Tiran, 2003
88. Shkurtaj Gjovalin, Kundrime Gjuhsore, Sociolinguistik, Etnografi e t folurit,
Kultur gjuhe, Pegi, Tiran, 2006

288
89. Shkurtaj Gjovalin, Sociolinguistika, Libri Universitar, Tiran, 1996
90. Tiersma Peter, Legal Language, University of Chicago Press, 1999
91. The Annotated U.S. Constitution and Declaration of Independence, Edited by Rakove
Jack N., The Belknap Press of Harvard University Press Cambridge, Massachusetts
and London, England 2009,
92. The linguistics encyclopedia, Edited by Kirsten Malmkjaer, London and New York,
1991
93. Thomai Jani, shtje t frazeologjis s gjuhs shqipe 1981
94. Thomai Jani, Leksikologjia e gjuhs shqipe, shulu, Tiran, 1999
95. Vile R. John, The United States Constitution, Questions and Answers, Greenwood
Press, Westport, Connecticut London, 1998
96. Yule George, Brown, Gillian, Cambridge Texbooks in Linguistics, Cambridge
University Pres, 1983, reprinted 1991
97. Yule George, Pragmatics, Oxford Introduction to Language Study, Oxford University
Press, Oxford, New York, 1996
98. Zelka Luan, Gazeta e Qeveris s Vlors, (1913-1914) Prlindja e Shqipnis, 1997,
Globus R
99. Zurcher Arnold J., ed., Constitutions and Constituional Trends since World War II
New York, 1955
Fondi i Arkivit t Shtetit Shqiptar
100. Fondi 151, 1914, 1
101. Fondi 55, 1920, 62
102. Fondi 746, 1922, 2, 85
103. Fondi 149, 1922, I 462
104. Fondi 152, 1922, 175
105. Fondi 149, 1923, I-2058
106. Fondi 152, 1923, 927
107. Fondi 246, 1925, 90, 101
108. Fondi 147, 1925, I -139
109. Fondi 146, 1928, 1
110. Fondi 149, 1928 I-962
111. Fondi 163, 1928, 1929, 17, 10
112. Fondi 161, 1939, 20
113. Fondi 155, pa vit II-766, II-930, II-931
114. Fondi 149, Dosja I-468 V. 1922 Deklarat mbi ndryshimin n statutin e Lushnjs

289
115. Fondi 489, Dosja 6, 7, 15, 201 v. 1946, Kuvendi Popullor, Presidiumi i Kuvendit
Popullor
116. Fondi 490, dosja 51, Kshilli i Ministrave, v. 1946
117. Fondi 511, dosja 65, Ministria e Arsimit, v. 1946
118. Fondi 566, dosja 1, v. 1946
119. Fondi 427, dosja 12, v. 1946
120. Fondi 489, Dosja 45, 51 v. 1950, Kuvendi Popullor
121. Fondi 489, Dosja 14 v. 1954, Kuvendi Popullor
122. Fondi 489, Dosja, 5 v. 1955, Kuvendi Popullor
123. Fondi 490, dosja 181, v. 1961
124. Fondi 489, Dosja 134 v. 1962, Kuvendi Popullor
125. Fondi 489, Dosja 1, 2 v. 1968, 1970, Kuvendi Popullor
126. Fondi 490, 1970, 483, 500
127. Fondi 511, 1973, 212
128. Fondi 489, 1975, 438
129. Fondi 489 1976, 10 /2/3, 12, 21, 56-57
Gazeta dhe revista, buletine
130. Buletin i Posacm 5-vjet Kushtetut, (1998-2003), Gjykata Kushtetuese,
Komisioni i Venecias, Botimpex, Tiran, 2004
131. Fletorja Zyrtare, viti 1923
132. Gazeta, Perlindja e Shqipnis, Nr. 1- 35, Vlon, 1935
133. Gazeta Koha, Korc, 1923
134. Gazeta Besa Shqyptare, Shkodr, 1915
135. Gazeta Populli, Fletore e Prditshme, Shkodr, 1915
136. Gazeta Populli, Tiran, 1923
137. Gazeta E vrteta, St, Louis 1920 1923
138. Gazeta Dajti, 1924, 1925
139. Gazeta Shqiptare, Tiran, 1997
140. Gazeta Shqipri e Re, Organ Popullor, Kombtar, Shqipttar, Kostanc, 1924,
1925
141. Zri i Kors, 1924, 1925, 1928
142. Gazeta Shekulli i Ri, 1928
143. Gazeta Drita, Gjirokastr, 1923, 1924

290
144. Gazeta Atdheu, prill- gusht 1914
145. Revista T drejtat e Njeriut, 1997, nr. 1-4, Botim i Qendrs Shqiptare pr t
drejtat e njeriut
146. Revista Shqiptare pr studime ligjore
147. Revista Jeta Juridike
148. Revist Shkencore e Institutit Alb-Shkenca
149. Gazeta e Re, Fletore e Prditshme, Tiran, 1 nntor 30 dhjetor 1928
150. Fletorja Zyrtare, 1925, Sundohet me ann e Zyrs s Shtypit, Tiran
151. Fletorja Zyrtare, Botohet prej Ministris s P. t Brendshme 1928, Tiran
Artikuj n gazeta apo revista
152. Gazeta Shqiptare, N kushtetut jo gjithmon dftorja bazohet n urdhrore, Ilir
Dhima, 19 tetor, 2006, fq. 24
153. Gazeta, Perlindja e Shqipnis, Gjyqsia n Shqipri, Kristo Floqi, 1913, Nr. 2
154. Gazeta, Perlindja e Shqipnis, Gjyqsia n Shqipri, Kristo Floqi, 1913, Nr. 3
155. Gazeta, Perlindja e Shqipnis, Zadhanie, 1913, Nr. 3
156. Gazeta, Perlindja e Shqipnis, Gjyqsia n Shqipri, Kristo Floqi, 1913, Nr. 7
157. Gazeta, Perlindja e Shqipnis, Pr Npunsit, Mihal Grameno 1913, Nr. 7
158. Gazeta, Perlindja e Shqipnis, Skanjet teknike, Castrensis, 1913, Nr. 8
159. Gazeta, Perlindja e Shqipnis, Kombi e gjuha e tij, D.V 1913, Nr. 8
160. Gazeta, Perlindja e Shqipnis, Shqiptar jemi, gjuhn se dim!, 1913, Nr. 11
161. Gazeta, Perlindja e Shqipnis, Skanjet teknike t z. Castrensis Kristo Floqi,
1913, Nr. 11
162. Gazeta, Perlindja e Shqipnies, Fjala Mhall, 1913, Nr. 11
163. Gazeta, Perlindja e Shqipnies, Krijimi i Statutit pr Shqiprin, 1913, Nr. 13
164. Gazeta, Perlindja e Shqipnies, Pretor apo Prefet? 1913, Kristo Floqi, Nr. 14
165. Gazeta, Perlindja e Shqipnies, Krijimi i Statutit pr Shqiprrin 1913, Nr. 15
166. Gazeta, Perlindja e Shqipnies, Komisionet ndrkombtare pr Shqiprin, 1913,
Nr. 15
167. Gazeta, Perlindja e Shqipnies,, Prsri Skanjet teknike, Alekhandr Xhuvani,
1913, Nr. 17,
168. Gazeta, Perlindja e Shqipnies, Gjyqsia n Shqipri, 1913, Kristo Floqi, 1913,
Nr. 20
169. Gazeta, Perlindja e Shqipnies, Princ Wied ven kondita per mu ba princ n
Shqipni, 1913, Nr. 23
170. Gazeta, Perlindja e Shqipnies, Princ a Rregj? Viroi, 1913, Nr. 29

291
171. Gazeta, Perlindja e Shqipnies, Bisedim Gjuhe mbi form tinfinitit, S. gjuka
Nr. 33, fq. 4
172. Gazeta, Perlindja e Shqipnies, Kanun i Dmeve, Nr. 11, 1914
173. Gazeta, Perlindja e Shqipnies, Vendimet e Kuvendit Kombtar t Vlons,
numra t ndryshm
174. Gazeta, Perlindja e Shqipnies, Kanun i Prtashm i Administrats Qivile t
Shqipnis, numra t ndryshm
175. Gazeta, Perlindja e Shqipnies, Kanun i Zhuris, Nr. 13, 1914
176. Gazeta, Perlindja e Shqipnies, Vlor, Gjuha Shqipe ndr telegram nAustri, Nr.
19, 1914
177. Gazeta Koha, 19 maj 1923, Kor, Veprimet pa ligj n zyrat e Shtetit, nr. 130,
Zaimaj
178. Gazeta Koha, 29 dhjetor, 1923, Kuvendi Themeltar, B.A. Meni, nr. 160
179. Gazeta Besa Shqyptare, Shkodr, Giuha e Jon, 23 fruer 1915
180. Gazeta Populli Tiran, 20 gusht 1923, nr 21, Nji Ligj
181. Fletorja Zyrtare, (Sundohet me ann e Zyrs s Shtypit), Ministrija e Drejtsis
Pr prkthim ligjash, 12 korrik 1923,
182. Gazeta Shqipri e Re, Organ Popullor, Kombtar, Shqipttar, Mi formn e
Republiks Kostanc, 8 shkurt 1925
183. Gazeta Dielli, Boston, Mass, 26 qershor, 1928, Gjon Zesi, Rishekimi i Statutit
184. Gazeta Shekulli i Ri, 18 Nnduer 1928, N. 122 Krijohet nji komision pr
unifikimin e gjuhs zyrtare, fq. 1
185. Gazeta Shekulli i Ri, Bisedime Gjuhe, numra t ndryshm, 1928
186. Gazeta Shqiptare, Hapat e pafat t Kushtetutave, N 85 vjet jan prjetuar 8 ligje
themeltar, Prof. Aleks Luarasi, 18 shtator 1997, fq. 8
187. Gazeta Rilindja Demokratike, Pollo: Pozita t vij n tyez pr kushtetun, 1 mars
1998
188. Gazeta Rilindja Demokratike, Komisioni Kushtetues rikthehet n Parlament, B.
Kasmi, 27 mars 1998
189. Gazeta Rilindja Demokratike, Komisioni i Venecias, shigjeta ndaj Nanos, 10 mars
1998, fq. 4
190. Revista T drejtat e Njeriut, Diskutojm pr kushtetutn , Elezi, Ismet, Rreth
Prgatitjes s kushtetuts dhe miratimit t saj, nr. 3, Shtator 1997
191. Revista T drejtat e Njeriut, Kushtetuta e re detyr parsore, Omari Luan, nr. 3,
Shtator 1997
192. Revista T drejtat e Njeriut, Jaho Niazi, Diskutojm pr kushtetutn, Kushtetuta
dhe Gjykata Kushteutese, nr. 4, dhjetor 1997

292
193. Gazeta Panorama, Ku gaboi Komisioni i Venecias, Agron Alibali, Ermal Frashri,
e mart, 19 maj 2009, fq. 1, 16
194. Gazeta Shqip, Kushtetuta Shqiptare dhe brishtsia e Republiks, Mentor Nazarko,
e hn, 24 nntor 2008, fq. 11
195. Studime Filologjike, Duro Agron, Terminologjia n ligjrimin e specializuar, fq.
71-75, Akademia e Shkencave, Instituti i Gjuhsis dhe Letrsis, 1- 4, Tiran,
1997
196. Studime Filologjike, Thomai Jani, Modelimi n frazeologji, fq. 43-59, Akademia
e Shkencave, Instituti i Gjuhsis dhe Letrsis, 1-4, Tiran, 1997
197. Gjuha Jon, Akademia e Shkencave e Shqipris, 1-2, 2000, Hna Pasho,
Probleme t terminologjis teknike-shkencore n gjuhn e shtypit dhe t
radiotelevizionit, fq. 41- 46
198. Gjuha Jon, Akademia e Shkencave e Shqipris, 1-2, 2003, Hna Pasho,
Terminologjia tekniko-shkencore dhe vendi i saj n shqipen standarde, fq. 72-80
199. Perla, Revist shkencore-kulturore, 2010/2-4, Emila Lafe, Fillimet e formimit t
terminologjis juridike n gjuhn shqipe
Fjalor, enciklopedi dhe gramatika
200. A concise dictionary of law, Second Edition, 1998, reprinted 1992
201. Agalliu Fatmir, Angoni Engjll, Demiraj Shaban, Dhrimo Ali, Hysa Enver, Lafe
Emil, Likaj Ethem, Gramatika e Gjuhs Shqipe, Akademia e Shkencave e
Shqipris, Instituti i Gjuhsis dhe Letrsis, Vllimi I, Morfologjia, Botim i
tret, Tiran, 2002
202. Akademia e Shkencave e Shqipris, Fjalor Enciklopedik Shqiptar, vllimi I-III,
Tiran 2009
203. Blacks Law Dictionary, Third Edition, Bryan A. Garner, West Publishing Co.
2006
204. Celiku Mehmet, Domi Mahir, Floqi Spiro, Mansaku Seit, Prnaska Remzi, Prifti
Stefan, Totoni Minella, Gramatika e Gjuhs Shqipe, Akademia e Shkencave e
Shqipris, Instituti i Gjuhsis dhe Letrsis, Vllimi II, Sintaksa, Botim i tret,
Tiran, 2002
205. Enciklopedia e Shqipris, 2008
206. Encyclopedia Americana, US Constitution Bicentennial Commemorative Edition,
Volume 7, Grolier Incorporated, International Headquarters: Danbury,
Connecticut, 1987
207. Fjalor i Gjuhs s Sotme Shqipe, Tiran, 1980
208. Fjalor i Shqipes s Sotme, Botimet Toena, Tiran 2002, Botim i dyt i ripunuar
209. The World Book Encyclopedia, Volume 4 CI-CZ, World Book, Inc.Chicago,
London, Sydney, Toronto 1994
210. W.J. Stewart, Collins Ditionary Law, Second Edition, 2001

293
Faqe interneti
211. http://aktualitetijuridik.blogspot.com/
212. http://www.voxeu.org/article/language-matters-gender-grammar-and-observed-
gender-discrimination
213. http://shenja.mk/index.php/gjuhesi/11371-grate-ne-gjuhe.html
214. http://www.panorama.com.al/2012/07/15/aleksander-meksi-akti-i-pavaresise-u-
firmos-nga-40-veta-ne-fleten-pas-jane-6-emra/
215. http://www.parlament.al/web/Historiku_5995_1.php
216. http://www.shkenca.org/pdf/gjuhe/fjala_shqipe.pdf
217. http://www.economist.com/news/international/21589454-countries-change-their-
constitutions-often-theres-app-mix-and-match
218. http://gazetatelegraf.com/11-janari-1946-nje-date-e-shquar-historike-qe-i-dha-
fund-monarkise-ne-shqiperi/
219. http://www.archives.gov/exhibits/charters/constitution.html
220. http://www.history.com/topics/constitution
221. http://gazetatelegraf.com/fehmi-abdiu-rishikimi-i-kushtetutes-te-jete-
gjitheperfshires-konsensual-dhe-i-planifikuar-mire/
222. http://juridiksi.e-monsite.com/faqe/e-drejta-administrative/gjuha-normative-te-
metodologjia-e-shkrimit-ligjor.html
223. http://www.revistajava.al/kryesore/2014224/aurela-anastasi-kushtetuten-se-
ndryshon-vetem-klasa-politike
224. http://gazeta-shqip.com/lajme/2012/05/18/kreu-i-shtetit-ne-historine-e-shqiperise-100-
vjecare/

294