Modul Bab 1 Gelombang t5

BAB 1 : GELOMBANG MODUL FIZIK TINGKATAN 5
BAB 1 : GELOMBANG
HASIL PEMBELAJARAN:
1.1 Memahami gelombang
Menghuraikan apa yang dimaksudkan dengan pergerakan gelombang.
Menyatakan bahawa gelombang memindahkan tenaga tanpa memindahkan jirim.
Membezakan antara gelombang melintang dan gelombang membujur dan member
contoh-contoh bagi setiap gelombang.
Menyatakan maksud muka gelombang.
Menyatakan arah perambatan gelombang terhadap muka gelombang.
Mentakrifkan
(i) Amplitude
(ii) Tempoh
(iii) Frekuensi
(iv) Panjang gelombang
(v) Halaju gelombang
Melakarkan dan mentakrifkan graf sesaran-jarak bagi gelombang
Menjelaskan hubungan antara laju, panjang gelombang dan frekuensi
Menyelesaikan masalah berkaitan laju, panjang gelombang dan frekuensi
Menghuraikan pelembapan dalam system ayunan
Menghuraikan resonans dalam system ayunan
1.1 Memahami Gelombang

1. Gelombang ialah gangguan atau ayunan yan gmerambat melalui ruang-masa.
Perambatan gelombang menyebabkan pemindahan ______________ dan ___________
dari satu titik ke titik yang lain.
2. Apabila tenaga dipindahkan oleh gelombang daripada sumber yang bergetar kepada
penerima, maka tidak terdapat pemindahan _________________ antara dua titik.
3. Terdapat dua jenis gelombang, ________________________ dan _________________
4. Suatu _______________ yang panjang boleh digunakan untuk mengkaji cirri-ciri

gelombang.
Perbandingan antara gelombang melintang dan gelombang membujur.
Gelombang melintang Gelombang membujur

Gelombang melintang ialah gelombang di Gelombang membujur ialah gelombang
mana zarah-zarah mediumnya bergetar di mana zarah-zarah mediumnya
Takrif pada arah yang ____________ dengan bergetar pada arah yang ___________
arah perambatan gelombang. dengan arah perambatan gelombang.
Rajah
1
Contoh Gelombang air dan gelombang cahaya Gelombang bunyi
Muka gelombang
Muka gelombang merupakan garisan khayalan yang menyambungkan titik- titik

pada _______________ gelombang yang berada dalam fasa yang ___________.
Muka gelombang
Titik dalam fasa yang sama
Takrif
C = puncak / crest
T = Lembangan/ Trough
Muka gelombang satah

Muka gelombang membulat
Arah
Jenis perambatan
Arah
muka gelombang
perambatan
gelombang
gelombang
Muka
Muka gelombang
gelombang
Arah perambatan gelombang adalah sentiasa _________________ dengan muka

Penjelasan
gelombang.
2
Lukis muka gelombang untuk setiap situasi di bawah:
Muka gelombang satah Muka gelombang membulat
Jawapan: Jawapan:
Terminologi Penerangan
1. Panjang gelombang ialah ______________ antara dua ________________
yang bergetar dalam fasa yang sama.
2. Jarak antara dua ___________ berturutan atau ________________ yang

berturutan.(rujuk gambrajah di bawah)
Panjang
gelombang,

3. Panjang gelombang ialah ____________ antara dua _____________ yang
berturutan atau jarak antara dua ______________ yang berturutan pada
gelombang bunyi.(rujuk gambarajah di bawah)
1. ______________________________________________________________
Halaju
gelombang, 2. Halaju gelombang bergantung pada ___________ di mana gelombang
merambat menerusinya.
3
1. Puncak ialah titik pada gelombang dengan ___________________________.
Puncak
1. Lembangan ialah titik pada gelombang dengan
Lembangan _____________________________.
Ialah
1 kawasan sepanjang gelombang membujur menerusinya di mana
1. ______________ dan _______________ zarah __________________
Mampatan
daripada tekanan atmosfera.
1. Ialah kawasan sepanjang gelombang membujur menerusinya di mana

Regangan ____________ dan ________________ zarah ________________ daripada
tekanan atmosfera.
Sistem ayunan
Definisi Ayunan ialah gerakan ______________ yang berulang-alik pada kedudukan

ayunan keseimbangan.
Ayunan bandul ringkas dan getaran spring
Satu ayunan
lengkap
Jenis ayunan
Satu ayunan lengkap
Suatu gerakan yang berulang-alik pada satu kedudukan keseimbangan.
Pergerakan dari _____________________ ke kedudukan lain dan balik ke

Satu ayunan kedudukan yang asal.
lengkap
Satu ayunan lengkap berlaku apabila bandul itu telah bergerak melalui
kedudukan dari ____________ dan balik semula _____________.
Amplitud, ayunan ialah ___________________ sesuatu objek dari

kedudukan keseimbangan.
Amplitud,
Unit S.I. : ,
Tempoh ayunan, ialah __________________ bagi satu ayunan
Tempoh, _________.
Unit S.I. : , = = , =

4
Frekuensi, ialah ____________ ayunan lengkap ________________.
Frekuensi, Unit S.I. : () 1

= atau =

Graf sesaran-jarak Graf sesaran-masa
Graf
= ___________________ = _____________________
=____________________ =_____________________
= kedudukan _______________
Kedudukan keseimbangan ialah kedudukan objek di mana tiada

Kedudukan
_______________ yang bertindak ke atasnya.
keseimbangan
Laju gelombang ialah ____________ perambatan gelombang dalam
__________.
,
=
Laju ,
gelombang, 1
Maka, = = ()
Graf
Contoh 1
Seekor itik sedang terapung di permukaan air. Didapati bahawa dua gelombang air lengkap
merambat di bawahnya dalam 5 . Berapakah temph dan frekuensi gelombang air itu?
5
Contoh 2
Berapakah seketul batu jatuh dalam sebuah kolam air, dua gelombang lengkap dihasilkan dalam
satu saat. Gelombang itu mengambil masa 2 untuk sampai ke sehelai daun yang terapung pada
suatu jarak jauhnya 5 .
(a) Berapakah tempoh gelombang air itu?
(b) Berapakah panjang gelombang itu?
Contoh 3
Rajah menunjukkan satu graf sesaran-masa yang mewakili suatu gerakan ayunan. Daripada graf,
tentukan
(a) amplitud
(b) tempoh
(c) frekuensi ayunan system
Contoh 4
Rajah menunjukkan suatu graf sesaran-jarak. Tentukan
(a) ampitud gelombang
(b) panjang gelombang
(c) frekuensi gelombang jika ia merambat
dengan suatu halaju 80 1
6
EKSPERIMEN
Eksperimen 1. Tempoh Bandul Ringkas 2. Panjang Felombang Air
Inferens
Hipotesis
Tujuan
Pembolehubah dimanipulasikan : Pembolehubah dimanipulasikan :
Pembolehubah bergerakbalas: Pembolehubah bergerakbalas:

Pembolehubah
Pembolehubah dimalarkan : Pembolehubah dimalarkan :
Senarai radas
dan bahan
Susunan radas
1. ____________________________ 1.
____________________________
2. ____________________________
2.
Prosedur
____________________________
3.____________________________
3.____________________________
7
4. ____________________________ 4. ___________________________
5. ____________________________
1 +2
6. Bacaan direkod dan = 2
,

= 10 dan 2 dikira.
Penjadualan
data
Menganalisis
data
8
Pelembapan dalam system ayunan
Sistem ayunan
Sistem ayunan itu tidak berayun berterusan dengan _____________ yang sama kecuali
apabila system itu berayun dalam _______________.
mengalami
Pelembapan Resonans
Pelembapan
1. Pelembapan ialah _________________________ bagi satu system ayunan di mana

____________ dilesapkan dalam bentuk _________________.
2. ______________ akan semakin berkurang dan menjadi sifar apabila ________________.
3. Pada kedudukan A dan B, _________________

adalah maksimum dan ________________
adalah sifar.
Pada titik keseimbangan O, _______________

adalah maksimum dan _______________ adalah
sifar.
Jumlah tenaga dalam sistem ayunan adalah

___________________.
4. Bagi suatu bandul berbeban yang unggul atau ayunan spring seperti yang ditunjukkan di
atas, perubahan tenaga keupayaan dan tenaga kinetic ditunjukkan dalam graf di bawah.
5. Dalam situasi sebenar, jika sistem ayunan

ditinggalkan berayun, akhirnya ia akan
_________________ dan __________________.
6. Ayunan yang perlahan itu disebabkan oleh _____________________. _______________

hilang daripada sistem untuk menentang rintangan ini. Kesan ini dikenali sebagai
__________________.
7. Pelembapan dikatakan berlaku dalam suatu sistem ayunan apabila sistem ayunan
______________ ke sekeliling.
9
Pelembapan
2 jenis
Pelembapan Luar Pelembapan Dalam

Disebabkan oleh _________________ Disebabkan _______________ dan
atau ______________ antara bahagian _________________________ yang
yang bergerak dalam sistem geteran bergetar dalam sistem ayunan.
dengan udara.
menyebabkan
___________________ dan ____________________ berkurang.

__________________ malar
Graf sesaran masa bagi pelembapan ringan adalah seperti ditunjukkan dalam rajah di
bawah.
Resonans
1. Resonans berlaku apabila suatu sistem dipaksa bergetar pada ________________

yang sama dengan ____________________ yang disebabkan oleh _______________.
2. Sistem yang beresonans ini berayun pada amplitud yang _______________.
10
penjelasan ____________mesti dikenakan kepada sistem ayunan untuk

membolehkan sistem ayunan berayun secara berterusan.
Daya luar
Frekuensi asli
penjelasan
Terminologi dalam
Ayunan paksa resonans
Frekuensi asli ialah
penjelasan ______________________
______________________
Daya luar yang membekalkan _________________ tanpa sebarang daya luar
kepada sistem memaksa ayunan. Ayunan ini dinamakan yang bertindak ke atasnya.
ayunaan paksa.
Beberapa kesan daripada resonans
1. Penala di dalam radio dan televisyen diputarkan untuk memilih sistem program. Penala
dalam litar diubah sehingga ________________ tercapai, pada ______________
daripada stesen tertentu yang dipilih. Maka, _______________________ dicapai.
2. Kesan resonans juga membawa _________________. Contohnya, jambatan runtuh

apabila ______________ getaran _____________ yang disebabkan oleh ___________,
seperti apa yang telah berlakku di Tacoma Narrows Bridge di USA pada 1994.
Fenomena berlaku oleh tindakan angin yang menyebabkan jambatan bergetar dengan
____________________________.
Eksperimen bandul Barton.
Eksperimen yang
menunjukkan fenomena
resonans
_________________ bandul ringkas bergantung kepada

_________________ bandul.
Penjelasan
Dua bandul yang mempunyai panjang yang sama adalah B dan
D.
11
Apabula bandul B berayun, semua bandul lain dipaksa untuk

berayun.
Pemerhatian
Tetapi bandul D berayun dengan _______________________.
Bandul yang lain akan berayun dengan ___________________.
Bandul B dan bandul D mempunyai panjang yang sama.
Frekuensi B ___________ dengan frekuensi D.
Oleh itu, bandul B menyebabkan bandul D berayun dengan
Perbincangan ____________________.
Bandul D menerima __________________daripada bandul B,
berbanding setiap bandul yang lain. Maka, ____________
berlaku.
HASIL PEMBELAJARAN:
1.2 Menganalisis pantulan gelombang
Menghuraikan pantulan gelombang dalam sebutan sudut tuju, sudut pantulan,
panjang gelombang, frekuensi, laju dan perambatan gelombang.
Melukis rajah yang menunjukkan pantulan gelombang.
Pantulan gelombang
Untuk Mengkaji fenomena gelombang dengan menggunakan Tangki Riak
Fenomena gelombang
1. Tangki riak ialah suatu alat yang boleh ___________________________________ untuk

tujuan mengkaji gelombang.
12
Bahagian utama Fungsi

Dulang lutsinar yang
cetek
Lampu
Skrin putih (kertas)
Motor elektrik
Rheostat pada litar motor

elektrik
Batang kayu (penggetar)
Sfera logam (pencelup)
Stroboskop (mekanikal
atau pemancar)
2. Apabila suatu gelombang satah merambat merentasi permukaan air, setiap puncak
gelombang bertindak sebagai suatu _______________ dan menumpukan cahaya pada
skrin. Suatu pola cerah pada skrin selaras dengan suatu ______________ gelombang.
3. ________________ di kedudukan ____________ yang menumpukan cahaya bertindak

seperti _________________.
4. ________________ di kedudukan _______________ yang mencapahkan cahaya

bertindak seperti __________________.
5. Dalam jadual di bawah, lengkapkan lintasan cahaya yang sampai ke skrin.
Rajah jawapan
13
PANTULAN GELOMBANG
Berlaku apabila gelombang tuju terkena pemantul dan mengubah __________
perambatannya.
Berlaku kepda gelombang aur, gelombang bunyi dan gelombang eleektromagnet.
= ( )
= ( )
______________ = Gelombang tuju
----------------------- = Gelombang terpantul
Ciri-ciri
=
____________________, ____________________dan _____________ tidak berubah
selepas pantulan.
________ perambatan gelombang berubah apabila ia dipantulkan.
Hukum Pantulan
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
Pantulan Gelombang Air

Bentuk gelombang Corak gelombang pantulan
(a) Gelombang satah menuju ke
pemantul satah.
14
(b) Gelombang bulat menuju ke

pemantul satah
(c) Gelombang satah menuju ke

pemantul cekung.
(d) Gelombang bulat menuju ke

pemantul cekung
(e) Gelombang satah menuju ke

pemantul cekung
(f) Gelombang bulat menuju ke

pemantul cekung
15
Pantulan Gelombang Cahaya

1. Sinar cahaya dipancarkan dari kotak sinar
ke titik tetap pada permukaan cermin satah
pada sudut tuju , i yang berlainan.
2. Lintasan sinar pantulan ditandakan di atas

kertas putih dengan pensil. Sudut pantulan,r
diukur dan dicatat.
3. Hasil eksperimen menunjukkan bahawa

= . Jadi, pantulan gelombang cahaya
mematuhi _____________________.
Pantulan Gelombang Bunyi

1. Pantulan bunyi juga mematuhi hokum
pantulan.
2. ___________ dihasilkan oleh pantulan

gelombang bunyi dari suatu permukaan
keras.
3. Kegunaan :
(i) papan lembut : untuk menghalang
gelombang bunyi daripada
jam randik.
(ii) pemantul keras: untuk memantulkan
gelombang bunyi daripada
jam randik.
Sistem
Radar
Aplikasi
Pengukuran jarak sebuah

planet dari Bumi
16
HASIL PEMBELAJARAN:
1.3 Menganalisis Pembiasan Gelombang
Menghuraikan pembiasan gelombang dalam sebutan sudut tuju, sudut biasan,
panjang gelombang, frekuensi, laju dan arah perambatan.
Melukis rajah yang menunjukkan pembiasan gelombang.
PEMBIASAN GELOMBANG
Definisi Ciri-ciri gelombang yang terbias

Pembiasan ialah _______________________
atau ________________ gelombang Gelombang mempunyai ________________
disebabkan oleh perubahan halaju apabila ia yang sama tetapi berbeza pada ___________
bergerak dari satu medium ke medium lain, , panjang gelombang dan ________________
yang mempunyai perbezaan ______________
________ atau ___________________.
Berlaku pada
Gelombang air, gelombang bunyi, gelombang cahaya dan gelombang elektromagnet.
Apabila gelombang merambat dari satu medium merentasi sempadan ke medium lain yang
_________________ halaju, gelombang yang terbias akan merambat dalam
_____________________________ daripada gelombang itu.
Ciri-ciri gelombang
Keadaan Kawasan dalam Kawasan cetek
Halaju
Panjang gelombang
Frekuensi
Pembiasan gelombang air

Lukiskan gelombang air terbias.
17
Pembiasan gelombang cahaya
Lukiskan gelombang cahaya terbias.
Apabila sinar tuju merambat dari medium Apabila sinar tuju merambat dari medium
__________________ ke medium yang __________________ ke medium yang
__________________, ia akan __________________, ia akan
______________________ garis normal. ______________________ garis normal.
Pembiasan gelombang air
1. Tangki riak yang disediakan seperti rajah di bawah boleh digunakan untuk mengkaji
pembiasan gelombang air.
2. Rajah di bawah menunjukkan panjang gelombang suatu gelombang air satah berubah
apabila gelombang memasuki kawasan cetek dalam tamgki riak.
18
Perambatan gelombang air Muka gelombang yang merambat melalui

kawasan masing-masing
(a)
(b)
(c)
(d)
(e)
19
3. Apabila gelombang satah memasuki air cetek pada suatu sudut ke sempadan,
___________________ dan ______________________ berkurang.
Rajah Penerangan
Rajah menunjukkan bagaimana
gelombang air berubah arah apabila
bergerak dari kawasan dalam kke
kawasan cetek. Gelombang __________
dan membengkok mendekati normal
dalam air cetek.
Sebaliknya, jika gelombang air

merambat dari air cetek ke air dalam,
gelombang itu ____________________
dari normal.
4. Panjang gelombang air di kawasan dalam adalah _________________ daripada

panjang gelombang air di kawasan cetek.
Frekuensi gelombang air kekal _____________ kerana daripada sumber yang sama.
Laju gelombang di kawasan dalam adalah ________________ daripada laju
gelombang di kawasan cetek.
5. Pembiasan gelombang adalah _____________________ perambatan gelombang

disebabkan _________________ gelombang semasa merambat dari satu medium ke
dalam medium yang berlainan _________________.
Pembiasan gelombang cahaya
1. Apabila gelombang cahaya merambat dari udara (medium kurang tumpat) ke dalam air
(medium lebih tumpat) halanya akan berubah. Perubahan kelajuan gelombang cahaya
dalam dua medium yang berlainan menyebabkan kesan ________________ gelombang
cahaya.
2. Rajah Penerangan
Dapat diperhatikan bahawa:

(a) Gelombang cahaya ______________
mendekati normal dan sudut biasan,
______________ daripada sudut tuju, .
(b) laju gelombang cahaya dalam udara

adalah ________________ daripada laju
gelombang cahaya dalam air.
20
Pembiasan gelombang bunyi
1. Rajah di atas menunjukkan suatu eksperimen untuk mengkaji pembiasan gelombang

bunyi.
2. Penerangan:
Sebelum belon berisi karbon dioksida diletakkan di antara mikrofon dan
pembesar suara, bunyi yang dikesan adalah _________________. Ini kerana
pembesar suara adalah agak jauh dari mikrofon. Semakin jauh gelombang bunyi
merambat melalui udara, semakin lemah gelombang yang dapat dikesan kerana
tenaga bunyi ____________ke suatu kawasan yang luas.
Apabila belon diisi karbon dioksida diletakkan di antara mikrofon dan pembesar
suara, bunyi yang dikesan adalah ____________. Ini kerana gelombang bunyi
dapat _____________ dan ______________ kepada mikrofon selepas merambat
melalui belon yang berisi karbon dioksida.
Gas karbon dioksida adalah _______________ daripada udara. Dengan ini ia

dapat membiaskan gelombang bunyi ke arah ____________ dan ____________
ke mikrofon untuk dikesan.
3. Apakah akan berlaku jika sebiji gas helium menggantikan belon berisi gas karbon
dioksida dalam eksperimen ini?
_______________________________________________________________________
21
Fenomena disebabkan oleh pembiasan gelombang (Kesan pembiasan)
Pembiasan gelombang air laut
1. Apabila gelombang air merambat dari tengah laut ke pantai, gelombang air
____________________________.
Ini disebabkan gelombang air merambat dari kawasan air ____________ ke kawasan
air ______________.
_______________ dan ____________________ berkurnag apabila gelombang air

menghampiri pantai dan gelombang air dibiaskan _______________ garis normal.
Air di teluk tenang berbanding air di tanjung.
Ini disebabkan kedalaman air berkurnag secara perlahan merentasi kawasan teluk dan
____________ gelombang air ______________ ke kawasan yang luas berbanding
berdekatan dengan tanjung.
_____________ gelombang air di teluk adalah ____________ dan oleh itu air di
kawasan teluk lebih tenang.
Pembiasan gelombang bunyi pada waktu malam dan waktu siang yang panas
Pada waktu malam, lapisan udara di bawah lebih sejuk daripada udara di atas.
Gelombang bunyi merambat _______________ dalam udara panas daripada udara

sejuk disebabkan lapisan udara panas _______________ daripada udara sejuk.
Gelombang bunyi ____________ _____________ bumi pada waktu malam.
Pada hari panas, permukaan bumi yang panas menyebabkan lapisan udara yang
berdekatan permukaannya menjadi panas.
22
Ini menyebabkan gelombang bunyi ____________________ permukaan bumi pada

hari panas.
Eksperimen Pembiasan gelombang cahaya
Inferens
Hipotesis
Tujuan
eksperimen
Pembolehubah dimanipulasikan : _______________________________
Pembolehubah bergerak balas : _______________________________

Pembolehubah
Pembolehubah dimalarkan : ___________________________________
Senarai bahan
Blok kaca, kotak sinar, kertas putih, proktraktor, bekalan elektrik.
dan radas
Susunan radas
1. Blok kaca diletakkan di atas sehelai kertas putih. Bentuk bongkah

kaca dilakarkan di atas kertas putih dan dilabelkan ABCD. Bongkah
dialihkan.
2. ___________________________________________________
Bongkah kaca diletakkan semuka di atas lakaran itu. Alur cahaya
dari kotak sinar ditujukan pada sudut itu. Alur yang terbias dari CD
Prosedur
dilukis sebagai PQ. Blok kaca dialihkan semula. Satu garisan OP
dilukis.
3. ____________________________________________________
4. ____________________________________________________
Sudut
10 20 30 40 50
Menjadualkan tuju,
data Sudut
biasan,
23
Menganalisis
data
Eksperimen Pembiasan gelombang air
Inferens
Hipotesis
Tujuan
eksperimen

Pembolehubah
Senarai bahan Tamgki riak, lampu, motor, bar kayu, bekalan kuasa, kertas putih, protractor,
dan radas pantulan satah, plat perspek, pembaris, stroboskop mekanikal dan pembaris
meter.
Susunan radas
1. _____________________________________________________
_____________________________________________________
Prosedur 2. Bekalan kuasa dihidupkan untuk menggetarkan motor supaya

gelombang satah merambat merentasi plat perspek. Gelombang itu
dibekukan dengan menggunakan stroboskop mekanikal.
3. ____________________________________________________
24
_________________________________________________________

4. Panjang gelombang, dikira. = 10 .
5. _____________________________________________________
_____________________________________________________
Kedalaman
air, d/cm
Menjadualkan Panjang
data gelombang,
/cm
Menganalisis
data
HASIL PEMBELAJARAN:
1.4 Menganalisis Pembelauan Gelombang
Menghuraikan pembelauan gelombang dalam panjang gelombang, frekuensi, laju,
arah peramabtan dan bentuk gelombang.
Melukis rajah yang menunjukkan pembelauan gelombang.
Pembelauan gelombang
Selepas belauan berlaku

Definisi
Dimalarkan Berubah
_______________ gelombang Panjang Amplitud
apabila gelombang merambat gelombang , berkurang
melalui celahan atau malar
_________________.
Frekuensi, f Corak gelombang
malar
Halaju, v malar Tenaga berkurang
25
Pembelauan gelombang air

Gelombang air terbelau jika:
(i) Celahan sempit
(ii) Panjang gelombang lebih panjang
Lukis gelombang yang terbelau:

Saiz celahan > Saiz celahan
Halangan panjang Halangan pendek
Pembelauan gelombang cahaya
Cahaya mempunyai panjang gelombang yang _______________.
_______________ gelombang cahaya terjadi hanya terjadi hanya pada celahan yang
mempunyai lebar 104m atau kurang.
Dua rajah di bawah menunjukkan gambar foto belauan gelombang cahaya. Perhatikan
bahawa lebar pinggir-pinggir cerah dan gelap itu tidak malar.
Gambar foto (i) Gambar foto (ii)
Gambar foto (i) dan (ii) menunjukkan belauan gelombang cahaya.
26
Pembelauan gelombang bunyi
o Gelombang bunyi mempunyai gelombang yang ________________.
o _________________ gelombang bunyi menyebabkan bunyi masih boleh didengar di

penjuru dinding bangunan.
Eksperimen Pembelauan gelombang air
Inferens
Hipotesis
Tujuan
eksperimen

Pembolehubah
Senarai bahan Tangki riak, lampu, motor, bar kayu, bekalan kuasa, kertas putih, dua batang
dan radas bar besi, pembaris meter, protractor dan stroboskop mekanikal.
Susunan radas
1. _____________________________________________________
Prosedur Bekalan kuasa dihidupkan. Gelombang dibekukan dengan

menggunakan stroboskop mekanikal. Gelombang dilakarkan pada
skrin.
27
2. ____________________________________________________
3. ____________________________________________________
____________________________________________________
Saiz celah,
0.5 1.0 1.5 2.0 2.5
a/cm
Sudut
Menjadualkan
bengkokan
data
gelombang
air, /
Menganalisis
data
Eksperimen Pembelauan gelombang cahaya
Inferens
Hipotesis
Tujuan
eksperimen
Pembolehubah Pembolehubah bergerak balas : _______________________________
Senarai bahan
Sumber cahaya monokromatik, slaid celah tunggal, pembaris meter.
dan radas
Susunan radas
28
1. _____________________________________________________
_____________________________________________________
2. ____________________________________________________
Prosedur
3. ____________________________________________________
____________________________________________________
Lebar
celah, 0.5 1.0 1.5 2.0 2.5
a/mm
Lebar
Menjadualkan
pinggiran
data
cerah
tengah
x/cm
Menganalisis
data
29
HASIL PEMBELAJARAN:
1.5 Menganalisis Interferens Gelombang
Menyatakan prinsip superposisi
Menerangkan interferens gelombang
Melukiskan corak interferens
Menterjemahkan corak interferens

Menyelesaikan masalah berkaitan interferens gelombang =
INTERFERENS
Interferens ialah kesan dariapda ______________________ dan _____________________.
Dua gelombang adalah koheren jika gelombang itu mempunyai __________________ yang
sama, ____________________ yang sama dan dalam ______________________.
Interferens terhasil apabila dua gelombang bertemu semasa merambat dalam medium yang
sama.
Apabila dua gelombang bertindih, interferens akan terhasil sama ada _____________________
atau ______________________.
PRINSIP SUPERPOSISI
Prinsip superposisi menyatakan bahawa ____________________________________________
_____________________________________________________________________________
Interferens membina Interferens memusnah
Terhasil apabila _______________ Terhasil apabila _______________

atau __________________ kedua- puncak gelombang bertindih dengan
dua gelombang (dalam fasa) _______________ satu gelombang
bertindih menghasilkan gelombang yang lain (luar fasa) menghasilkan
yang mempunyai _______________ gelombang yang mempunyai
_________________________.
30
Rajah Formula Interference Young
Garis antinod Garis nod

(Interferens (Interferens
membina) memusnah)
Antinod Titik dimana interferens membina terbentuk
Nod Titik dimana interferens memusnah terbentuk
Jarak antara dua sumber koheren
Panjang gelombang
Jarak antara dua garis nod ( atau garis antinod) yang berturutan
Jarak berserenjang dari sumber ke titik untuk pengukuran x
Eksperimen Interferens gelombang air
Inferens
Hipotesis
Tujuan
eksperimen

Pembolehubah
31
Senarai bahan Tangki riak, lampu, motor kayu bar, nekalan kuasa, kertas putih, pencelup
dan radas sfera, pembaris meter dan stroboskop mekanik.
Susunan radas
1. _____________________________________________________
_____________________________________________________
2. ____________________________________________________
Prosedur 3. ____________________________________________________
____________________________________________________
4. ____________________________________________________
_______________________________________________________
Menjadualkan
a/cm 2.0 4.0 6.0 8.0 10.0
data
x/cm
Menganalisis
data
32
Eksperimen Interferens gelombang cahaya
Inferens
Hipotesis
Tujuan
eksperimen
Senarai bahan
Sumber cahaya LASER, skrin, dwicelah, pembaris meter dan pembaris 15 cm
dan radas
Susunan radas
1. ______________________________________________________
______________________________________________________
2. ______________________________________________________
3. ______________________________________________________
Prosedur ______________________________________________________
4. ______________________________________________________
_______________________________________________________
5. ______________________________________________________
______________________________________________________
33
Menjadualkan /m
data x/m
Menganalisis
data
Eksperimen Interferens gelombang bunyi
Inferens
--------------------------------------------------------------------------------------------------------
Hipotesis
--------------------------------------------------------------------------------------------------------
Tujuan
eksperimen
Senarai bahan Dua pembesar suara, penjana frekuensi-audio, dawai penyambung dan
dan radas pembaris meter, padang atau gelangang terbuka.
Susunan radas
34
1. ______________________________________________________
______________________________________________________
2. ______________________________________________________
3. ______________________________________________________
Prosedur ______________________________________________________
4. ______________________________________________________
_______________________________________________________
5. ______________________________________________________
______________________________________________________
Menjadualkan D/m 2.0 4.0 6.0 8.0 10.0

data x/m
Menganalisis
data
35
Ciri-ciri interferens gelombang
Faktor yang o ______________ interferens bergantung kepada nilai _____________

mempengaruhi
corak o Apabila berubah, corak interferens turut berubah.
interferens
Hubungan antara dan
Jarak antara dua garis nod yang berturutan,

berkadar songsang denga jarak antara dua sumber,
1

Hubungan antara dan
Jarak antara dua garis nod yang berturutan atau garis antinod yang
berturutan,
berkadar langsung dengan panjang gelombang,
Hubungan
antara
, ,
Hubungan antara dan
Jarak antara dua garis nod yang berturutan atau garis antinod yang
berturutan,
berkadar langsung dengan jarak, dari dua sumber ke titik untuk
mengukur .

36
HASIL PEMBELAJARAN:
1.6 Menganalisis Gelombang Bunyi
Menghuraikan gelombang bunyi
Menjelaskan hubungan antara kenyaringan dan amplitud
Menerangkan hubungan antara kelangsingan dan frekuensi
Menghuriakan aplikasi pantulan gelombang bunyi
Mengira jarak dengan menggunakan pantulan gelombang bunyi
Aplikasi gelombang bunyi Ciri-ciri gelombang bunyi

Kelawar bergerak waktu malam dengan Gelombang bunyi ialah gelombang
mengeluarkan ____________________ ______________.
______________ dalam julat ultrasonik.
Gelombang bunyi diklasifikasikan
Ikan lumba-lumba menggunakan sebagai gelombang ______________.
frekuensi ______________ 150
untuk komunikasi dan pandu arah. Memerlukan _____________(bahantara)
untuk merambat
___________________ digunakan
untuk mengesan retakan atau Dihasilkan oleh ______________ seperti
kelemahan di dalam bongkah besi dan getaran kon pembesar suara, tali gitar
mengukur kedalaman laut. dan getaran tala bunyi.
____________________ menghasilkan Tidak boleh merambat dalam ________.

imej organ-organ dalaman yang mudah
disiasat dan merupakan teknik yang Bunyi adalah satu bentuk ____________
mudah untuk prosedur diagnosis. Ianya yang merambat sebgai gelombang.
selamat daripada X-ray.
Julat frekuensi daripada 20 20.
Gelombang ultrasonic yang mempunyai Frekuensi yang kurang daripada 20
_____________________ boleh dipanggil ___________, frekeunsi yan
digunakan untuk memecahkan ketulan glebih tinggi daripada 20 dipanggil
batu dalam ginjal sebab ia _______________.
a) ___________________________
Mampatan dan regangan boleh
b) ___________________________ dihasilkan jika terdapat bahan yang mana
boleh ______________ dan
c) ___________________________ _____________.
Pakar cermin mata dan tukang emas Halaju gelombang bunyi berbeza dalam
menggunakan pembersih ultrasonic gas, cecair dan peoejal. Ini disebabkan
untuk membersihkan cermin mata dan oleh perbezaan dalam _____________
emas. daya antara atom-atom dan kedudukan
atom-atom dalam tiga keadaan tersebut.
Doktor gigi menggunakan ___________
untuk menggerudi dan membersihkan Mampatan dan regangan merambat lebih
gigi. laju dalam medium _________________.
Gelombang bunyi merambat lebih laju
Haiwan seperti gajah dan badak sumbu dalam cecair daripada dalam gas dan
berkomunikasi menggunakan _________________ dalam pepejal.
________________.
Halaju gelombang bunyi, dalam
medium boleh ditentukan menggunakan
Jika bunyi gema diukur dengan sela
rumus =
masa, t dan halaju gelombang bunyi
37
ialah , maka kedalaman, boleh Halaju gelombang bunyi tidak

dihitung seperti di bawah: dipengaruhi oleh ________________.
Jika tekanan atmosfera berubah, halaju
gelombang bunyi dalam udara sentiasa
__________.
2 =
Halaju gelombang bunyi _____________
dengan ____________.
Halaju gelombang bunyi di puncak

gunung lebih ___________ dariapda
halajunya di paras laut kerana
______________ dan tidka dipengaruhi
oleh __________________
Penghasilan bunyi
Kenyaringan Kelangsingan
Dipengaruhi oleh Dipengaruhi oleh
Kenyarignan bunyi bergantung kepada Kelansingan bunyi bergantung kepada

________________ nya. ________________ nya.
Lukiskan bentuk graf bagi setiap yang berikut
Kenyaringan rendah Kelangsingan rendah

Sesaran Sesaran
Masa Masa
Kenyaringan tinggi Kelangsingan tinggi

Sesaran Sesaran
Masa Masa
38
HASIL PEMBELAJARAN:
1.7Menganalisis Gelombang Elektromagnet
Menghuraikan spectrum elektromagnet
Menyatakan cahaya Nampak merupakan sebahagian daripada spectrum
electromagnet
Menghuraikan cirri-ciri gelombang elektromagnet
Menghuriakan aplikasi gelombang elektromagnet
Menghuraikan kesan bahaya akibat pendedahan berlebihan kepada sebahagian
komponen spektrum electromagnet.
1. Gelombang electromagnet ialah ________________________, yang teridir daripada ayunan

__________________ dan ________________ yan gberserenjang dengan satu sama lain.
2. Spectrum electromagnet ialah ________________________, tanpa jurang antaranya dan

frekeunsi berterusan dalam julat.
39
Komponen medan magnet dan ____________________ saling bergetar berserenjang antara

satu sama lain dan dengan arah perambatan gelombang.
Gelombang ______________ Boleh ___________________
Mematuhi _________________ Boleh merambat melalui

_________________________ Sifat gelombang _________________________
_________________________ elektromagnet _________________________
_________________________
Tiada ____________________
____________ dipindahkan _________________________
oleh gelombang. ____
Mempunyai gelombang yan g sama

Tidak memerlukan _________ seperti cahaya:
Untuk merambat. _______________________________
_______________________________
Kesan buruk dan aplikasi gelombang electromagnet
Jenis gelombang EM Sumber Aplikasi Kesan buruk

I. Telekomunikasi
(telefon)
II. Penyiaran (TV dan
radio) Dos berlebihan
Pemancar / litar
III. Komunikasi dalam menyebabkan kanser dan
________________ pengayun elektrik
kapal terbang, kapal leukimia.
dan peluru berpandu.
IV. Digunakan dalam
radio astronomi
Pemancar I. Radar, memasak
gelombang mikro II. Satelit komunikasi Katarak , kesan pada otak
dan oven
_______________ Alat kawalan jauh,
_________________ kamera, sistem Pemanasan melampau
keselamatan
________________ Matahari, objek I. Penglihatan,
Terlalu banyak cahaya
panas, nyalaan ________
menyebabkan _________
mentol, tiub __________________
________________
berpendaffluor II. Fotografi
_______________ I. Membunuh mikrob,
Terlalu tinggi dos UV
Objek yang sangat mengesan wang kertas
yang boleh menrosakkan
panas, matahari, palsu
retina
lampu wap merkuri II. Pensterilan untuk
Menyebabkan ________
memusnahkan kuman
40
III. Penghasilan vitamin

D dalam kulit.
_______________ I. Radioterapi, radiografi
Tiub sinar-x _____________________
II. Sistem kawalan
_________________ I. __________________
II. Pensterilan peralatan Kerosakan sel; kanser
Bahan radioaktif
III. kawalan perosak dan _________
dalam pertanian
41

Modul Bab 1 Gelombang t5

Загружено:

Сведения о документе

Авторское право

Доступные форматы

Поделиться этим документом

Поделиться или встроить документ

Параметры публикации

Этот документ был вам полезен?

Это неприемлемый материал?

Авторское право:

Доступные форматы

Modul Bab 1 Gelombang t5

Загружено:

Авторское право:

Доступные форматы

BAB 1 : GELOMBANG MODUL FIZIK TINGKATAN 5

1.1 Memahami Gelombang

3. Terdapat dua jenis gelombang, ________________________ dan _________________

4. Suatu _______________ yang panjang boleh digunakan untuk mengkaji cirri-ciri

Perbandingan antara gelombang melintang dan gelombang membujur.

Gelombang melintang Gelombang membujur

Contoh Gelombang air dan gelombang cahaya Gelombang bunyi

Muka gelombang merupakan garisan khayalan yang menyambungkan titik- titik

Muka gelombang satah

Arah perambatan gelombang adalah sentiasa _________________ dengan muka

Lukis muka gelombang untuk setiap situasi di bawah:

Muka gelombang satah Muka gelombang membulat

2. Jarak antara dua ___________ berturutan atau ________________ yang

1. Ialah kawasan sepanjang gelombang membujur menerusinya di mana

Definisi Ayunan ialah gerakan ______________ yang berulang-alik pada kedudukan

Suatu gerakan yang berulang-alik pada satu kedudukan keseimbangan.

Pergerakan dari _____________________ ke kedudukan lain dan balik ke

Amplitud, ayunan ialah ___________________ sesuatu objek dari

Frekuensi, ialah ____________ ayunan lengkap ________________.

Frekuensi, Unit S.I. : () 1

Graf sesaran-jarak Graf sesaran-masa

Kedudukan keseimbangan ialah kedudukan objek di mana tiada

Eksperimen 1. Tempoh Bandul Ringkas 2. Panjang Felombang Air

Pembolehubah dimanipulasikan : Pembolehubah dimanipulasikan :

Pembolehubah bergerakbalas: Pembolehubah bergerakbalas:

Pembolehubah dimalarkan : Pembolehubah dimalarkan :

Pelembapan dalam system ayunan

1. Pelembapan ialah _________________________ bagi satu system ayunan di mana

2. ______________ akan semakin berkurang dan menjadi sifar apabila ________________.

3. Pada kedudukan A dan B, _________________

Pada titik keseimbangan O, _______________

Jumlah tenaga dalam sistem ayunan adalah

5. Dalam situasi sebenar, jika sistem ayunan

6. Ayunan yang perlahan itu disebabkan oleh _____________________. _______________

Pelembapan Luar Pelembapan Dalam

___________________ dan ____________________ berkurang.

1. Resonans berlaku apabila suatu sistem dipaksa bergetar pada ________________

2. Sistem yang beresonans ini berayun pada amplitud yang _______________.

penjelasan ____________mesti dikenakan kepada sistem ayunan untuk

Beberapa kesan daripada resonans

2. Kesan resonans juga membawa _________________. Contohnya, jambatan runtuh

Eksperimen bandul Barton.

_________________ bandul ringkas bergantung kepada

Apabula bandul B berayun, semua bandul lain dipaksa untuk

Untuk Mengkaji fenomena gelombang dengan menggunakan Tangki Riak

1. Tangki riak ialah suatu alat yang boleh ___________________________________ untuk

Bahagian utama Fungsi

Skrin putih (kertas)

Rheostat pada litar motor

Batang kayu (penggetar)

Sfera logam (pencelup)

3. ________________ di kedudukan ____________ yang menumpukan cahaya bertindak

4. ________________ di kedudukan _______________ yang mencapahkan cahaya

5. Dalam jadual di bawah, lengkapkan lintasan cahaya yang sampai ke skrin.

Pantulan Gelombang Air

(b) Gelombang bulat menuju ke

(c) Gelombang satah menuju ke

(d) Gelombang bulat menuju ke

(e) Gelombang satah menuju ke

(f) Gelombang bulat menuju ke

Pantulan Gelombang Cahaya

2. Lintasan sinar pantulan ditandakan di atas

3. Hasil eksperimen menunjukkan bahawa

Pantulan Gelombang Bunyi

3. Terdapat dua jenis gelombang, ________ dan _

2. Jarak antara dua _ berturutan atau ______ yang

Frekuensi, ialah ayunan lengkap ____.

2. akan semakin berkurang dan menjadi sifar apabila __.

6. Ayunan yang perlahan itu disebabkan oleh _______. _

_ dan __ berkurang.

3. ____ di kedudukan yang menumpukan cahaya bertindak

4. __ di kedudukan _ yang mencapahkan cahaya

_ dan ______ berkurnag apabila gelombang air

Gelombang bunyi _ bumi pada waktu malam.

Interferens ialah kesan dariapda __ dan _.

Terhasil apabila _ Terhasil apabila _