Вы находитесь на странице: 1из 32

XI-EL EPIGRAMA:

Composicin en verso que se caracteriza por la brevedad, concisin, ingenio y vivacidad expresiva. En
Roma, los primeros epigramas son de fines del S II A de Xto, pero consiguieron su configuracin
definitiva con Quinto Valerio Marcial (40-103 D de Xto). En sus epigramas, Marcial muestra con gran
realismo los tipos humanos que se movan en la corrompida sociedad de su poca. No faltan alusiones
personales, de modo que en su obra se reflejan las dificultades de su propia vida. Su intencin era
presentar sin ambages la sociedad de su poca en su aspecto ms jocoso, sin intencin moralizante.

XII-LA HISPANIA ROMANA:

Antes de la llegada de los romanos, la Pennsula Ibrica estaba habitada por diversos pueblos pre-
romanos (beros, tartesios, vascos, astures, cntabros, etc), que convivan con los pueblos colonizadores
(fenicios, griegos y cartagineses), por lo que era un crisol de culturas con diferentes grados de desarrollo.

Los romanos llegaron a la Pennsula Ibrica, que pas a llamarse Hispania, en el S III A de Xto e
iniciaron un proceso de conquista del territorio que dur dos siglos. Los pueblos conquistados se
adaptaron al modo de vida de los romanos y asimilaron su cultura en un proceso conocido como
romanizacin, que no afect por igual a todo el territorio (las zonas ms romanizadas fueron el Este y Sur
peninsulares). Tambin se produjo una reorganizacin del territorio, que en un principio se dividi en dos
provincias: Citerior (con capital en Cartagena) y Ulterior (con capital en Crdoba). En poca de Augusto
las provincias fueron tres: Tarraconense (con capital en Tarragona), Btica (con capital en Crdoba) y
Lusitania (con capital en Mrida). Finalmente, en poca de Diocleciano (S III D de Xto), las provincias
eran seis: Btica, Lusitania, Gallaecia, Cartaginense, Tarraconense y Mauritania Tingitana. En el S IV D
de Xto se cre la provincia de las Islas Baleares.

La romanizacin supuso un cambio en todos los mbitos de la vida, sobre todo en lo relativo a la lengua
(el latn desplaz a las otras lenguas habladas en Hispania excepto el euskera), urbanismo (los romanos
enriquecieron las ciudades ya existentes y crearon nuevos asentamientos o colonias, en las que todo
funcionaba como en Roma) y las vas de comunicacin, pues construyeron calzadas, que permitan el
traslado rpido de tropas y el intercambio de productos, de entre las que destacan:

-Via Augusta: Cdiz-Pirineos.

-Via de la Plata: Mrida-Astorga.

-Via del Norte: Zaragoza-Astorga.

-Via del Atlntico: Lugo-Lisboa.

El fin del poder romano en Hispania se produjo en 411 D de Xto, con la llewgada de los suevos.
Posteriormente llegaran los visigodos en 507 D de Xto y los musulmanes en 711 D de Xto.
XIII-LA RELIGIN ROMANA:

Sus primeras manifestaciones son privadas, las ceremonias pblicas se introducen ms tarde.

1-EL CULTO PBLICO:

La religin romana es politesta, es decir, los romanos teman y respetaban a muchos dioses, de los cuales
el ms importante era Jpiter, que junto con Juno y Minerva formaba la Trada Capitolina. La mayora
de los dioses son heredados de Grecia, aunque tenan otro origen.

Los actos de culto comprendan las plegarias, ofrendas, sacrificios y juegos funerarios. Dichos actos
tenan lugar en lugares consagrados ( delante de un templo, una fuente o bosques sagrados). El ms
importante era el sacrificio de un animal que tena que ser inmaculado y parecer que prestaba su
consentimiento al sacrificio. Una vez muerto, se examinaban las vsceras para saber si los dioses lo
aceptaban. En caso afirmativo, se quemaban las entraas sobre el altar y se celebraba un banquete con la
carne. El sacrificio deba hacerse respetando estrictamente las frmulas y rituales.

Tambin se consultaba a los dioses cuando se quera tomar una decisin importante para la ciudad
mediante los auspicios. El ms conocido es la observacin del vuelo de las aves. Si el ave apareca a la
izquierda era seal de mal agero y en caso contrario, la seal era positiva.

II-II-LOS SACERDOTES:

Era un oficio civil, desempeado por ambos sexos. Se agrupaban en colegios sacerdotales. Los ms
importantes eran los siguientes:

1-Flamines: consagrados cada uno a un dios. El ms importante era el Flamen Dialis o sacerdote de
Jpiter.

2-Rex sacrorum: presida la celebracin de fiestas religiosas.

3-Pontfices: fijaban los festivos y supervisaban el cumplimiento de los rituales.

4-Augures y arspices: expertos en artes adivinatorias.

5-Vestales: sacerdotisas de Vesta. Deban mantener encendido el fuego sagrado en el templo de la diosa.
Su cargo duraba 30 aos bajo voto de castidad.

III-EL CULTO PRIVADO:

Se realizaba en el seno familiar, bajo la direccin del paterfamilias. Honraba a los dioses familiares: lares
(dioses protectores del hogar), penates (dioses protectores de la despensa) y manes (espritus de los
antepasados).
IV-EL PANTEN ROMANO:

Nombre griego Nombre romano Funciones

Zeus Jpiter Dios del cielo

Hera Juno Diosa del matrimonio

Posidn Neptuno Dios del mar

Hades Plutn Dios de los muertos

Demter Ceres Diosa de los cereales

Afrodita Venus Diosa del amor

Atenea Minerva Diosa de la razn

Apolo Apolo Dios de la luz, razn, msica y vaticinios

rtemis Diana Diosa de la caza

Ares Marte Dios de la guerra

Hefesto Vulcano Dios del fuego

Hermes Mercurio Mensajero de los dioses

Dioniso Baco Dios del vino y las pasiones

XIV-LA ELEGA

La poesa elegaca es intimista y subjetiva: El poeta expresa en ella sus preocupaciones por amores no
correspondidos o estados de nimo tristes y desesperados.

Los introductores del gnero elegaco en la literatura latina fueron Catulo y los poetae novi. Sin embargo,
los poetas elegacos principales escriben en poca de Augusto (31 A de Xto-14 D de Xto).

1-Propercio (4 A de Xto-antes del 2 D de Xto):

Es autor de cuatro libros de Elegas. En los tres primeros predomina la temtica amorosa centrada en la de
Cintia, su enamorada, que en el ltimo libro, ya muerta, es objeto de idealizacin.

2-Ovidio (43 A de Xto-17 D de Xto):

Sus obras pertenecen a diversos gneros, entre los que destaca la epstola literaria (Tristia y Epistulae
ex Ponto) y la poesa didctica (Ars Amandi, Remedia Amoris). Es tambin autor de un extenso
poema Las Metamorfosis, en el que se describen diversos mitos.
XV-EL DERECHO ROMANO

Es el conjunto de leyes que regularon la convivencia de los romanos. En un principio era


consuetudinario, es decir, no exista el derecho escrito, sino solamente una serie de normas de
convivencia entre los ciudadanos. El primer cdigo escrito, del ao 450 A de Xto y vigente durante
doscientos aos, fue la Ley de las XII Tablas, que garantizaba los derechos individuales de las personas y
constituan una ley comn para patricios y plebeyos.

Posteriormente, los juristas introdujeron innovaciones en el derecho romano, sentando las bases de la
ciencia jurdica. Una de ellas fue la distincin entre derecho pblico y derecho privado.

El derecho pblico afecta a la organizacin del Estado, la ciudad y las provincias.

El derecho privado afectaba a los particulares y poda ser de tres tipos: natural (marcaba el cdigo tico
de todos los romanos), derecho de gentes (regulaba la relacin entre los romanos y quienes no posean la
ciudadana romana) y civil (recoga el conjunto de leyes procedentes de decretos y edictos).

Para crear una ley, el magistrado propona un proyecto que se presentaba al Senado para su discusin.
Despus deba ser aprobado por votacin en la Asamblea y publicado.

Los procesos judiciales eran organizados por los magistrados, mientras que los jueces examinaban los
hechos y pruebas y pronunciaban la sentencia en asuntos de poca transcendencia. Para asuntos de ms
importancia se recurra a los tribunales permanentes.

En el S VI D de Xto, Justiniano mand reunir toda la jurisprudencia clsica y las leyes de los
emperadores en una inmensa obra llamada Digesto.

LATINISMOS:

-1er Examen:

In flagranti: con el delito evidente

In situ: en el lugar

Inter nos: entre nosotros

Ipso facto: inmediatamente

Lato sensu: en sentido amplio

Mea culpa: por mi culpa

Modus vivendi: manera de vivir

Motu proprio: por propio impulso

Mutatis mutandi: cambiadas las cosas que hay que cambiar


Numerus claussus: nmero cerrado

Peccata minuta: errores pequeos

Per capita: por cabeza

Per se: por s mismo

Post mortem: despus de la muerte

-2 Examen:

Post scriptum: escrito despus

Rara avis: ave rara

Sine die: sin fecha

Statu quo: estado en el cual

Strictu sensu: estrictamente

Vade retro: vuelve atrs

Viceversa: con el papel cambiado

Ab intestato: a partir del intestado

Corpus delicti: el cuerpo del delito

Dura lex, sed lex: la ley es dura, pero es la ley

Ius sanguinis: derecho de sangre

Non bis in idem: no dos veces en lo mismo

Sub iudice: en manos del juez.


EL SUBJUNTIVO:

I-TIEMPOS DE INFECTUM:

1-Presente:

a-1 conjugacin: tema de presente cambiando la a del tema por una e + desinencias:- m,- s ,- t,- mus,- tis,
-nt.

AME-M

AME-S

AME-T

AME-MUS

AME-TIS

AME-NT

Yo ame, t ames, etc.

b-Conjugaciones 2, 3 y 4: tema de presente + A + desinencias:- m,- s ,- t,- mus,- tis,- nt.

MONE-A-M LEG-A-M VENI-A-M

MONE-A-S LEG-A-S VENI-A-S

MONE-A-T LEG-A-T VENI-A-T

MONE-A-MUS LEG-A-MUS VENI-A-MUS

MONE-A-TIS LEG-A-TIS VENI-A-TIS

MONE-A-NT LEG-A-NT VENI-A-NT

Yo aconseje Yo lea Yo venga

c-Conjugacin mixta: tema de presente + I +A + desinencias: -m, -s, -t, -mus, -tis, -nt.

CAP-I-A-M

CAP-I-A-S

CAP-I-A-T

CAP-I-A-MUS

CAP-I-A-TIS
CAP-I-A-NT

Yo tome, t tomes, etc.

2-Pretrito imperfecto: infinitivo + desinencias (todas las conjugaciones): -m, -s, -t, -mus, -tis, -nt.

AMARE-M MONERE-M LEGERE-M VENIRE-M CAPERE-M

AMARE-S MONERE-S LEGERE-S VENIRE-S CAPERE-S

AMARE-T MONERE-T LEGERE-T VENIRE-T CAPERE-T

AMARE-MUS MONERE-MUS LEGERE-MUS VENIRE-MUS CAPEREMUS

AMARE-TIS MONERE-TIS LEGERE-TIS VENIRE-TIS CAPERE-TIS

AMARE-NT MONERE-NT LEGERE-NT VENIRE-NT CAPERE-NT

Yo amara/ Yo aconsejara/ Yo leyera/ Yo viniera/ Yo tomara/

Amase Aconsejase Leyese Viniese Tomase.

II-TIEMPOS DE PERFECTUM:

1-Pretrito perfecto: tema de perfecto + ERI + desinencias (todas las conjugaciones): -m, -s, -t, -mus, -tis,
-nt.

AMAV-ERI-M MONU-ERI-M LEG-ERI-M VEN-ERI-M CEP-ERI-M

AMAV-ERI-S MONU-ERI-S LEG-ERI-S VEN-ERI-S CEP-ERI-S

AMAV-ERI-T MONU-ERI-T LEG-ERI-T VEN-ERI-T CEP-ERI-T

AMAV-ERI-MUS MONU-ERI-MUS LEG-ERI-MUS VEN-ERI-MUS CEP-ERI-MUS

AMAV-ERI-TIS MONU-ERI-TIS LEG-ERI-TIS VEN-ERI-TIS CEP-ERI-TIS

AMAV-ERI-NT MONU-ERI-NT LEG-ERI-NT VEN-ERI-NT CEP-ERI-NT

Yo haya Yo haya Yo haya Yo haya Yo haya

amado aconsejado ledo venido tomado

2-Pretrito pluscuamperfecto: tema de perfecto + ISSE (todas las personas) + desinencias: -m, -s, -t, -mus,
-tis, -nt.
AMAV-ISSE-M MONU-ISSE-M LEG-ISSE-M VEN-ISSE-M CEP-ISSE-M

AMAV-ISSE-S MONUI-ISSE-S LEG-ISSE-S VEN-ISSE-S CEP-ISSE-S

AMAV-ISSE_S MONU-ISSE-T LEG-ISSE_T VEN-ISSE-T CEP-ISSE-T

AMAV-ISSE-MUS MONU-ISSE-MUS LEG-ISSE-MUS VEN-ISSE-MUS CEP-ISSE-MUS

AMAV-ISSE-TIS MONU-ISSE-TIS LEG-ISSE-TIS VEN-ISSE-TIS CEP-ISSE-TIS

AMAV-ISSE-NT MONU-ISSE-NT LEG-ISSE-NT VEN-ISSE-NT CEP-ISSE-NT

Yo hubiera/ Yo hubiera/ Yo hubiera/ Yo hubiera/ Yo hubiera/

hubiese hubiese hubiese hubiese hubiese

amado aconsejado ledo venido tomado

-SUJUNTIVO DE SUM-ES-ESSE-FUI:

PRESENTE P. IMPERFECTO P. PERFECTO P. PLUSCUAMPERFECTO

SIM ESSEM FUERIM FUISSEM

SIS ESSES FUERIS FUISSES

SIT ESSET FUERIT FUISSET

SIMUS ESSEMUS FUERIMUS FUISSEMUS

SITIS ESSETIS FUERITIS FUISSETIS

SINT ESSENT FUERINT FUISSENT

Yo sea Yo fuera/ Yo haya Yo hubiera/hubiese

fuese sido sido.

EJERCICIOS:

1-Conjuga el presente de subjuntivo de los siguientes verbos:

Do-das-dare-dedi-datum: dar.

Video-vides-videre-vidi-visum: ver.

Rego-regis-regere-rexi-rectum: gobernar.
Venio-venis-venire-veni-ventum: venir.

Facio-facis-facere-feci-factum: hacer.

2-Conjuga el pretrito imperfecto de subjuntivo de los verbos anteriores.

3-Conjuga el pretrito perfecto de subjuntivo de los verbos anteriores.

4-Conjuga el pretrito pluscuamperfecto de subjuntivo de los verbos anteriores.

DECLINACIONES 4 Y 5

I-4 declinacin: incluye sustantivos de los 3 gneros:

1-Masculinos y femeninos: tienen el nominativo singular terminado en us y el genitivo singular


terminado en us. La raz se obtiene quitndole us al genitivo singular. Se declinan aadiendo a la raz
las siguientes desinencias:

Ej: Exercitus-exercitus (m): ejrcito Raz exercit-.

SINGULAR PLURAL

Nus-Exercit-us N-us-Exercit-us

V-us-Exercit-us V-us-Exercit-us

Ac-um-Exercit-um Ac-us- Exercit-us

G-us-Exercit-us G-uum-Exercit-uum

D-ui-Exercit-ui D-ibus-Exercit-ibus

Ab-u-Exercit-u Ab-ibus-Exercit-ibus

2-Neutros:tienen el nominativo singular acabado en u y el genitivo singular acabado en us. La raz se


obtiene quitndole us al genitivo singular. Se declinan aadindole a la raz las desinencias siguientes:

Ej: Cornu-cornus (n): cuerno. Raz corn-

SINGULAR PLURAL

N-u-Corn-u N-ua-Corn-ua

V-u-Corn-u V-ua-Corn-ua

Ac-Corn-u Ac-ua-Corn-ua

G-us-Corn-us G-uum-Corn-uum
D-ui-Corn-ui D-ibus-Corn-ibus

Ab-u-Corn-u Ab-ibus-Corn-ibus

II-5 declinacin: incluye sustantivos femeninos , salvo dies (m/f) y meridies (m). Solo se declinan en
singular (excepto dies y res). Tienen el nominativo singular acabado en es y el genitivo singular
acabado en ei. La raz se obtiene quitndole ei al genitivo singular. Se declinan aadindole a la raz las
desinencias siguientes:

Ej: Dies-diei (m/f): da, fecha. Raz: di-

SINGULAR PLURAL

N-es-Di-es N-es-Di-es

V-es-Di-es V-es-Di-es

Ac-em-Di-em Ac-es-Di-es

G-ei-Di-ei G-erum-Di-erum

D-ei-Di-ei D-ebus-Di-ebus

Ab-e-Di-e Ab-ebus-Di-ebus

PARTICULARIDADES DE LAS DECLINACIONES 4 Y 5:

1-4 declinacin:

a-Domus-domus (f) tiene algunas formas que se declinan por 2 o por la 4:

-Dativo singular: domo/domui.

-Ablativo singular: domo/domu.

-Acusativo plural: domos/domus.

-Genitivo plural: domorum/domuum.

b-Sustantivos con dativo y ablativo plural ubus: Tribus-tribus (f): tribu; Arcus-arcus (m): arco; Quercus-
quercus (f): roble. Dat/Ab pl: tribubus, arcubus, quercubus

2-5 declinacin:

a-En ocasiones se utiliza el nominativo y acusativo plural de los sustantivos que no son dies y res.

b-Sustantivos con doble forma:

-Materies-materiei (5)/Materia-materiae (1): materia.


-Luxuries-luxurie (5)/luxuria-luxuriae (1): lujuria.

-Plebs-plebis (3)/Plebes-plebei (5): plebe.

3-En ciertas expresiones, el genitivo singular es i: Ej: plebi scitum, aedilis plebi.

EJERCICIOS:

1-Declina en singular y plural:

Genu-genus (n): rodilla.

Exitus-exitus (m): salida.

Res-rei (f): cosa.

PRONOMBRES PERSONALES:

-1 persona:

SINGULAR PLURAL

N-Ego N-Nos

Ac-Me Ac-Nos

G-Mei G-Nostrum/nostri

D-Mihi D-Nobis

Ab-Me/mecum Ab-Nobis/nobiscum.

-2 Persona:

SINGULAR PLURAL

N-Tu N-Vos

Ac-Te Ac-Vos

G-Tui G-Vestrum/vestri

D-Tibi D-Vobis

Ab-Te/tecum Ab-Vobis/vobiscum.
-3 Persona:

SINGULAR Y PLURAL:

Ac-Se

G-Sui

D-Sibi

Ab-Se/secum.

PRONOMBRES POSESIVOS:

-1 Persona: Meus-mea-meum (mo)/Noster-nostra-nostrum (nuestro).

-2 Persona: Tuus-tua-tuum (tuyo)/Vester-vestra-vestrum (vuestro).

-3 Persona: Suus-sua-suum (suyo).

EJERCICIOS:

1-Analiza morfosintcticamente y traduce:

Hostes se nobis tradiderunt.

Vestrum multi felices estis.

Innata charitas erga patria in nobis est.

Res humanae frgiles et caducae sunt.

Annus dierum et noctium longa series est.

Peditatus equitatusque hostium impetus frangent.

Agricolae ab solis ortu ad occasum aestate laborabunt.

Senatus exercitui magnos honores post reditum in urbem tribuit.

Res asperas diebus festis non agemus.

Senatus magnum exercitum in hostes mittet.

VOCABULARIO:

Hostis-hostis (m): enemigo.

Trado-tradis-tradere-tradidi-traditum: entregar.
Multus-multa-multum: mucho.

Felix-felicis: feliz.

Innatus-innata-innatum: innata.

Charitas-charitatis (f): estima.

Erga (preposicin): para con.

Patria-patriae (f): patria.

In (preposicin): en.

Res-rei (f): cosa, asunto.

Fragilis-fragile: frgil.

Et (nexo): y.

Caducus-caduca-caducum: caduco, perecedero.

Annus-anni (m): ao.

Dies-diei (m/f): da, plazo, fecha.

Nox-noctis (f): noche.

Longus-longa-longum: largo.

Series-seriei (f): serie, sucesin.

Peditatus-peditatus : infantera.

Equitatus-equitatus: caballera.

Impetus-impetus (m): ataque.

Frango-frangis-frangere-franxi-fractum: romper, evitar, impedir.

Agricola-agricolae (m): agricultor.

Ab (preposicin): desde.

Ortus-ortus (m): salida.

Ad (preposicin): hasta.

Occasus-occasus (m): puesta, ocaso.

Aestas-aestatis: verano.
Laboro-laboras-laborare-laboravi-laboratum: trabajar.

Senatus-senatus (m): Senado.

Exercitus-exercitus (m): ejrcito.

Magnus-magna-magnum: grande.

Honor-honoris (m): honor.

Post (preposicin): despus de.

Reditus-reditus (m): regreso.

In (preposicin): a, contra.

Urbs-urbis (f): ciudad.

Tribuo-tribuis-tribuere-tribui-tributum: otorgar.

Asper-aspera-asperum: desagradable, arduo.

Festus-festa-festum: festivo.

Non (adverbio): no.

Ago- agis-agere-egi-actum: hacer.

Mitto-mittis-mittere-misi-missum: enviar.

3-Analiza morfosintcticamente y traduce:

Asinus sacos plenos sale portabat et iter per viam iuxta rivum faciebat. Onus suum magno labore ferebat
et mulionis voces tolerabat. In rivum casu cecidit atque in aquis diu permansit. Denique ex aquis cum
magna difficultate surrexit ac rem mirabilem animadvertit: Salis magna pars diluta pondus leve fecerat.
Inde asinus laetus ambulavit. Asinus spongiarum pondus iuxta rivum post paucos dies ferebat. Se in aquas
proiecit, spongiae aquam sumpserunt et ponderis gravitas auxit. Tunc onus magno labore comportavit.
Homo voluptatem immoderate saepe quaerit et dolores invenit.

VOCABULARIO:

Asinus-asinus (m): asno.

Sacus-saci (m): saco.

Plenus-plena-plenum: lleno.

Sal-salis (m): sal.

Porto-portas-portare-portavi-portatum: llevar.
Et (nexo): y.

Iter-itineris (n): camino.

Per (prep): por, a travs de.

Via-viae (f): camino.

Iuxta (prep): junto a.

Rivus-rivi (m): ro.

Onus-oneris (n): peso.

Magnus-magna-magnum: grande.

Labor, laboris (m): esfuerzo.

Fero-fers-ferre-tuli-latum: soportar.

Mulio-mulionis (m): molinero.

Vox-vocis (f): grito.

Tolero-toleras-tolerare-toleravi-toleratum: aguantar.

Casus-casus (m): casualidad.

Cado-cadis-cadere-cecidi-casum: caer.

Atque (nexo): y.

In (preposicin): en.

Aqua-aquae (f): agua.

Diu (adverbio): durante mucho tiempo.

Permaneo-permanes-permanere-permansi-permansum: permanecer.

Denique (adv): finalmente.

Ex (preposicin):de.

Difficultas-difficultatis (f): dificultad.

Surrigo-surrigis-surrigere-surrexi-surrectum: resurgir.

Ac (nexo): y.

Res-rei (f): cosa.


Mirabilis-mirabile: admirable.

Animadverto-animadvertis-animadvertire-animadversi-animadversum: advertir, darse cuenta de.

Pars-partis (f): parte.

Dilutus-diluta-dilutum: disuelto.

Pondus-ponderis (n): peso.

Levis-leve: ligero.

Facio-facis-facere-feci-factum: hacer.

Inde (adv): luego.

Laetus-laeta-laetum: contento.

Ambulo-ambulas-ambulare-ambulavi-ambulatum: caminar.

Spongia-spongiae (f): esponja.

Post (preposicin): despus de.

Paucus-pauca-paucum: poco.

Dies-diei (m/f): da, plazo, fecha.

Projicio-projicis-projicere-projeci-projectum: lanzar.

Sumo-sumis-sumere-sumpsi-sumptum: tomar, absorber.

Gravitas-gravitatis (f): carga.

Tunc (adv): entonces.

Comporto-comportas-comportare-comportare-comportatum: llevar.

Homo-hominis (m/f): ser humano.

Voluptas-voluptatis (f): placer.

Immoderate (adverbio): inmoderadamente.

Saepe (adverbio): con frecuencia.

Quaero-quaeris-quaerere-quaesivi-quaesitum: buscar.

Dolor-doloris (m): dolor, padecimiento.

Invenio-invenis-invenire-inveni-inventum: encontrar.
4-Analiza morfosintcticamente y traduce:

Minos, Cretae rex atque Minotauri pater, Athenis paucis annis antea magno bello vicerat. Victor non
solum magnam pecuniam, sed etiam multos obsides ab Atheniensibus quotannis flagitabat atque
obsidibus Minotaurum alebat. Sed Theseus, Athenarum regis filius, Ariadnae, Cretae tyranni filiae,
auxilio saevum monstrum occidit. Ariadna cum Theseo e Creta, patria sua, evasit, sed Theseus in insula
Naxo nocte puellam reliquit.

VOCABULARIO:

Minos-Minois (m): Minos, rey de Creta.

Creta-Cretae (f): Creta.

Rex-regis (m): rey.

Atque: y.

Minotaurus-Minotauri (m): el Minotauro.

Pater-patris (m): padre.

Athenae-Athenarum (f pl): Atenas.

Paucus-pauca-paucum: poco.

Annus-anni (m): ao.

Antea (adverbio): antes.

Magnus-magna-magnum: grande.

Bellum-belli (n): guerra.

Vinco-vincis-vincere-vici-victum: vencer.

Victor-victoris (m): victorioso, vencedor.

Non (adverbio): no.

Solum (adverbio): solo.

Pecunia-pecuniae (f): dinero.

Sed (nexo): pero, sino.

Etiam (adv): incluso.


Obses-obsidis (m): rehn

Ab (preposicin): de.

Quotannis: todos los aos.

Flagito-flagitas-flagitare-flagitavi-flagitatum

Alo-alis-alere-alui-alitum: alimentar.

Theseus-Thesei (m): Teseo.

Filius-filii (m): hijo.

Saevus-saeva-saevum: cruel.

Ariadna-Arianae (f): Ariadna.

Tyrannus-tyranni (m): tirano.

Filia-filiae (f): hija.

Auxilium-auxilii (n).

Occido-occidis-occidere-occidi-occisum: matar.

Cum (preposicin): con.

E/ex (preposicin) desde.

Patria-patriae (f): patria.

Puella-puellae (f): joven, muchacha, nia.

In (preposicin): en.

Insula-insulae (f): isla.

Naxus-Naxi (f): Naxos.

Nox-noctis (f): noche.

Relinquo-relinquis-relinquere-reliqui-relictum: dejar, abandonar.


PRONOMBRE RELATIVO:

SINGULAR PLURAL

M F N M F N

N-QUI QUAE QUOD N-QUI QUAE QUAE

Ac-QUEM QUAM QUOD Ac-QUOS QUAS QUAE

G-CUIUS (los 3 gneros) G-QUORUM QUARUM QUORUM

D-CUI (los 3 gneros) D-QUIBUS (los 3 gneros)

Ab-QUO QUA QUO Ab-QUIBUS (los 3 gneros)

ORACIONES SUBORDINADAS ADJETIVAS DE RELATIVO:

Realizan la funcin de un adjetivo. El pronombre relativo concierta en gnero y nmero con su


antecedente en la proposicin principal, pero no tiene por qu coincidir el caso de ambos.

Ejemplos:

-Videtis servos qui aurum quaerunt: Veis esclavos que buscan oro.

Servos: antecedente: Ac sg, OD.

Qui: pronombre relativo: Nom. pl, SUJETO.

-Romulus urbem condidit quam Romam vocavit: Rmulo fund una ciudad a la que que llam Roma.

Urbem: Ac. sg, OD

Quam: Ac. sg, OD.

-Deinceps annus fuit quo ego consulatum petivi: A continuacin fue el ao en el que aspir al consulado.

Annus: antecedente: Nom, sg, SUJETO.

Quo: pronombre relativo: Ab. Sg, C. CIRCUNSTANCIAL.

EJERCICIOS:
1-Analiza morfosintcticamente y traduce:

Tibi pecuniam quam mihi praestaveras reddo.

Amici quibus confido multi non sunt.


Ile qui ante felix fuit bis miserum est.

Saepe homines id quid volunt libenter credunt.

Diligens agricola serit arbores quorum fructus numquam aspiciet.

Phidias Minervae simulacrum, quo templum quod Athenienses sacraverant ornavit, fecit.

Minervae templum, quod clarus artifex aedificavit, pulchrum est.

VOCABULARIO:

Pecunia-pecuniae (f): dinero.

Praesto-praestas-praestare-praestavi-praestatum: prestar.

Reddo-reddis-reddere-redidi-reditum: devolver.

Amicus-amici (m): amigo.

Confido-confidis-confidere-confidi-confisum: confiar.

Multus-multa-multum: mucho.

Non (adverbio): no.

Ante (adverbio): antes.

Felix-felicis: feliz.

Bis (adverbio): dos veces.

Miser-misera-miserum: desgraciado.

Saepe (adverbio): con frecuencia.

Homo-hominis: ser humano.

Volo-vis-velle volui: querer.

Libenter (adverbio): voluntariamente.

Credo-credis-credere-credidi-creditum: creer.

Diligens-diligentis: diligente, aplicado, trabajador.

Agrcola-agricolae (f): agricultor.

Sero-seris-serere-serui-seritum: sembrar.

Fructus-fructus (m): fruto.


Numquam (adverbio): nunca.

Aspicio-aspicis-aspicere-aspexi-aspectum: ver.

Phidias-Phidiae (f):Fidias.

Minerva-Minervae (f): Minerva.

Simulacrum-simulacri (n). estatua.

Templum-templi (n): templo.

Athenienses-Atheniensium (m pl): los Atenienses.

Dea-deae (f): diosa.

Sacro-sacras-sacrare-sacravi-sacratum: consagrar.

Orno-ornas-ornare-ornavi-ornatum: adornar.

Facio-facis-facere-feci-factum: hacer.

Clarus-clara-clarum: famoso.

Artifex-artificis (m): artista, artfice.

Pulcher-pulchra-pulchrum: hermoso.

2-Analiza y traduce:

Nocte, qua mater Alexandrum concepit, ingens serpens, qui eius corpus circumvolvebat apparuit; Eadem
die duae aquilae supra domus patris eius culmen sederunt, quasi omen duplicis imperii, Europae et Asiae.
Praeterea, ea die eius pater duarum victoriarum nuntium accepit.Id omen universo terrarum orbis infanti
victoriam portendebat. Is enim, admodum iuvenis, immensum imperium condidit.

VOCABULARIO:

Nox-noctis (f): noche.

Mater-matris (f): madre.

Alexander-Alexandri (m): Alejandro Magno.

Concipio-concipis-concipere-concepi-conceptum: concebir.

Ingens-ingentis: gigantesco.

Corpus-corporis (n): cuerpo.

Circumvolvo-circumvolvis-circumvolvere-circumvolvi-circumvolsum: rodear.
Dies-diei (/f): da, plazo, fecha.

Duo-duae-duo: dos.

Aquila-aquilae (f): guila.

Supra (preposicin): sobre.

Culmen-culminis (n): tejado.

Domus-domus (f): casa.

Sedeo-sedis-sedere-sedi-sessum: sentarse, posarse.

Quasi (adverbio): como.

Omen-ominis (n): presagio.

Duplex-duplicis: doble.

Imperium-imperii (n): imperio, mando.

Europa-Europae (f): Europa.

Et (nexo): y.

Asia-Asiae (f): Asia.

Praeterea (advrbio): adems.

Pater-patris (m): padre.

Nuntium-nuntii (n): anuncio.

Duo-duae-duo: dos.

Victoria-victoriae (f): victoria.

Accipio-accipis-accipere-accepi-acceptum: recibir.

Universus-universa-universum: todo.

Orbis-orbis (m): orbe.

Terra-terrae (f): tierra.

Infans-infantis (m): infante.

Portendo-portendis-portendere-portendi-portentum: anunciar.

Enim (adverbio): en efecto.


Admodum (adverbio): an.

Iuvenis-iuvenis (m). joven.

Immensus-immensa-immensum: inmenso.

Condo-condis-condere-condidi-conditum: fundar.

3-Analiza y traduce:

Graeci Troiam per multos annos oppugnabant et multa proelia in planitie sub urbis moenibus gerebant.
Cassandra, regis Priami filia et Apollinis sacerdos, suis civibus patriae cladem perniciemque praedicebat,
sed Troiani Cassandrae verbis fidem non tribuebant et magnae victoriae spem servabant.

Graeci Troiam post longam annorum seriem equi dolo expugnaverunt; ita hostium acies urbem
occupaverunt et omnia ferro ignique vastaverunt. Postremo Cassandra et aliae mulieres Troianae Graecis
serviebant.

VOCABULARIO:

Multus-multa-multum: mucho.

Troia-Troiae (f): Troya.

Per (preposicin): durante, por, a travs de.

Annus-anni (m): ao.

Oppugno-oppugnas-oppugnare-oppugnavi-oppugnatum: atacar.

Et (nexo): y.

In (preposicin): en.

Sub (preposicin): bajo.

Urbs-urbis (f): ciudad.

Moenia-moenium (n pl): muralla.

Proelium-proelii (n): combate.

Gero-geris-gerere-gessi-gestum: llevar a cabo.

Cassandra-Cassandrae (f): Casandra.

Rex-regis (m): rey.

Priamus-Priami (m): Pramo.


Filius-filii (m): hijo.

Apollo-Apollinis (m): Apolo.

Sacerdos-sacerdotis (m/f): sacerdote-sacerdotisa.

Civis-civis (m): ciudadano.

Patria-patriae (f): patria.

Clades-cladis (f): desastre.

Pernicies-perniciei (f): perdicin, ruina.

Troianus-Troiana-Troianum: Troyano.

Verbum-verbi (n): palabra.

Fides-fidei (f): crdito, fe, lealtad.

Non (adverbio): no.

Tribuo-tribuis-tribuere-tribui-tributum: dar.

Magnus-magna-magnum: grande.

Victoria-victoriae (f): victoria.

Spes-spei (f): esperanza.

Servo-servas-servare-servavi-servatum: conservar.

Equus-equi (m): caballo.

Dolus-doli (m): engao.

Post (preposicin): despus de.

Longus-longa-longum: largo.

Series-seriei f): serie.

Graeci-Graecorum (m pl): los griegos.

Expugno-expugnas-expugnare-expugnavi-expugnatum: atacar.

Ita (adverbio): as.

Hotis-hostis (m): enemigo.

Acies-aciei (f): ejrcito.


Occupo-occupas-occupare-occupavi-occupatum: ocupar.

Omnis-omne: todo.

Ferrum-ferri (n): hierro.

Ignis-ignis (m): fuego.

Ferro ignique: a sangre y fuego.

Vasto-vastas-vastare-vastavi-vastatum: devastar.

Postremo (adverbio): por ltimo.

Alius-alia-alium: otro.

Mulier-mulieris (f): mujer.

Servio-servis-servire-servii-servitum: servir, ser esclavo de.

4-Analiza morfosintcticamente y traduce:

Non tantum bonos viros putamus, qui mala non amant et solum omnia bona expetunt, sed etiam, qui
aliena non cupiunt, sua non effundunt, immo rebs suis indigentibus subveniunt. Vere bonos ideo
iudicamus homines, qui minime divitias optant, sed contra simplicia, utilia, non superflua quaerunt. In
rebs privatis tamquam in publicis necessariae parsimonia et modestia. Reliqua necessaria non sunt.

VOCABULARIO:

Non (adverbio): no.

Tantum: tanto.

Bonus-bona-bonum: bueno.

Vir-viri (m): hombre.

Puto-putas-putare-putavi-putatum: considerar

Malus-mala-malum: malo.

Omnis-omne: todo.

Expeto-expetis-expetere-expetivi-expetitum: buscar.

Sed (nexo): pero, sino.

Etiam (adverbio): incluso.

Alienus-aliena-alienum: ajeno.
Cupio-cupis-cupere-cupivi-cupitum: desear.

LA VOZ PASIVA:

I-TIEMPOS DE INFECTUM:

Se forman exactamente igual que en voz activa combiando las desinencias: -or/r,- ris/re,- tur,- mur,- mini,
-ntur. La nica excepcin es la 2 persona del singular del futuro imperfecto de indicativo de as
conjugaciones 1 y 2, donde se cambia BI por BE.

Ej: Amabis (voz activa)/amaberis/ere (voz pasiva).

II-TIEMPOS DE SUPINO (tiempos compuestos): se forman con el participio perfecto pasivo y el verbo
SUM.

1-Participio perfecto pasivo: se forma a partir del tema de supino : supino del enunciado (5 forma) sin
um:

-Amo-amas-amare-amavi-amatum (amar): amat-

-Moneo-mones-monere-monui-monitum (aconsejar): monit-

-Lego-legis-legere-legi-lectum: lect-

-Audio-audis-audire-audivi-auditum: audit-

-Capio-capis-capere-cepi-captum: capt-

Al tema de supino resultante se aaden las desinencias us (m)-a (f)-um (n) para el singular y i (m)-ae
(f)-a (n) para el plural:

SINGULAR PLURAL

M F N M F N

-Amat-us-amat-a-amat-um -Amat-i-amat-ae-amat-a

-Monit-us-monit-a-monit-um -Monit-i-monit-ae-monit-a

-Lect-us-lect-a-lect-um -Lect-i-lect-ae-lect-a

-Audit-us-audit-a-audit-um -Audit-i-audit-ae-audit-a

-Capt-us-capt-a-capt-um -Capt-i-capt-ae-capt-a.

2-TIEMPOS DE INDICATIVO:

a-Prtetrito perfecto: participio de perfecto+presente o pretrito perfecto de indicativo de SUM:


SUM/FUI SUMUS/FUIMUS

Amatus-a-um ES/FUISTI Amati-ae-a ESTIS/FUISTIS

EST/FUIT SUNT/FUERUNT/FUERE

Yo fui/he sido amado/a

SUM/FUI SUMUS/FUIMUS

Monitus-a-um ES/FUISTI Moniti-ae-a ESTIS/FUISTIS

EST/FUIT SUNT/FUERUNT/FUERE

Yo fui/he sido aconsejado/a

SUM/FUI SUMUS/FUIMUS

Lectus-a-um ES/FUISTI Lecti-lectae-lecta ESTIS/FUISTIS

EST/FUIT SUNT/FUERUNT/FUERE

O fui/he sido leido/a

SUM/FUI SUMUS/FUIMUS

Auditus-a-um ES/FUISTI Auditi-ae-a ESTIS/FUISTIS

EST/FUIT SUNT/FUERUNT/FUERE

Yo fui/he sido odo/a

SUM/FUI SUMUS/FUIMUS

Captus-a-um ES/FUISTI Capti-ae-a ESTIS/FUISTIS

EST/FUIT SUNT/FUERUNT/FUERE
Yo fui/he sido cogido/a

b-Pretrito pluscuamperfecto: participio perfecto +pretrito imperfecto o pluscuamperfecto de indicativo


de SUM.

ERAM/FUERAM ERAMUS/FUERAMUS

Amatus-a-um ERAS/FUERAS Amati-ae-a ERATIS/FUERATIS

ERANT/FUERANT ERANT/FUERANT

Yo haba sido amado/a

ERAM/FUERAM ERAMUS/FUERAMUS

Monitus-a-um ERAS/FUERAS Moniti-ae-a ERATIS/FUERATIS

ERAT/FUERAT ERANT/FUERANT

Yo haba sido aconsejado/a

ERAM/FUERAM ERAMUS/FUERAMUS

Lectus-a-um ERAS/FUERAS Lecti-ae-a ERATIS/FUERATIS

ERAT/FUERAT ERANT/FUERANT

Yo haba sido ledo/a

ERAM/FUERAM ERAMUS/FUERAMUS

Auditus-audita-auditum ERAS/FUERAS Auditi-ae-a ERATIS/FUERATIS

ERANT/FUERANT ERANT/FUERANT

Yo haba sido odo/a

ERAM/FUERAM ERAMUS/FUERAMUS

Captus-a-um ERAS/FUERAS Capti-ae-a ERATIS/FUERATIS


ERAT/FUERAT ERANT/FUERANT

Yo haba sido cogido/a

c-Futuro perfecto: participio perfecto +futuro imperfecto o futuro perfecto de indicativo de SUM.

ERO/FUERO ERIMUS/FUERIMUS

Amatus-a-um ERIS/FUERIS Amati-ae-a ERITIS/FUERITIS

ERIT/FUERIT ERUNT/FUERINT

Yo habr sido amado/a

ERO/FUERO ERIMUS/FUERIMUS

Monitus-a-um ERIS/FUERIS Moniti-ae-a ERITIS/FUERITIS

ERIT/FUERIT ERUNT/FUERINT

Yo habr sido aconsejado/a

ERO/FUERO ERUNT/FUERINT

Lectus-a-um ERIS/FUERIS Lecti-ae-a ERITIS/FUERITIS

ERIT/FUERIT ERUNT/FUERINT

Yo habr sido ledo/a

ERO/FUERO ERIMUS/FUERIMUS

Auditus-a-um ERIS/FUERIS Auditi-ae-a ERITIS/FUERITIS

ERIT/FUERIT ERUNT/FUERINT

Yo habr sido odo/a

ERO/FUERO ERIMUS/FUERIMUS

Captus-a-um ERIS/FUERIS Capti-ae-a ERITIS/FUERITIS

ERIT/FUERIT ERUNT/FUERINT
Yo habr sido cogido/a

3-TIEMPOS DE SUBJUNTIVO:

a-Pretrito perfecto: participio perfecto +presente o pretrito perfecto subjuntivo de SUM

SIM/FUERIM SIMUS/FUERIMUS

Amatus-as-um SIS/FUERIS Amati-ae-a SITIS/FUERITIS

SIT/FUERIT SINT/FUERINT

Yo haya sido amado/a

SIM/FUERIM SIMUS/FUERIMUS

Monitus-a-um SIS/FUERIS Moniti-ae-a SITIS/FUERITIS

SIT/FUERIT SINT/FUERINT

Yo haya sido aconsejado/a

SIM/FUERIM SIMUS/FUERIMUS

Lectus-a-um SIS/FUERIS Lecti-ae-a SITIS/FUERITIS

SIT/FUERIT SINT/FUERINT

Yo haya sido ledo/a

SIM/FUERIM SIMUS/FUERIMUS

Auditus-a-um SIS/FUERIS Auditi-ae-a SITIS/FUERITIS

SIT/FUERIT SINT/FUERINT

Yo haya sido odo/a

SIM/FUERIM SIMUS/FUERIMUS

Captus-a-um SIS/FUERIS Capti-ae-a SITIS/FUERITIS


SIT/FUERIT SINT/FUERINT

Yo haya sido cogido/a

b-Pretrito pluscuamperfecto: participio perfecto +pretrito imperfecto o pluscuamperfecto subjuntivo de


SUM.

ESSEM/FUISSEM ESSEMUS/FUISSEMUS

Amatus-a-um ESSES/FUISSES Amati-ae-a ESSETIS/FUISSETIS

ESSET/FUISSET ESSENT/FUISSENT

Yo hubiera/hubiese sido amado/a

ESSEM/FUISSEM ESSEMUS/FUISSEMUS

Monitus-a-um ESSES/FUISSES Moniti-ae-a ESSETIS/FUISSETIS

ESSET/FUISSET ESSENT/FUISSENT

Yo hubiera/hubiese sido aconsejado/a

ESSEM/FUISSEM ESSEMUS/FUISSEMUS

Lectus-a-um ESSES/FUISSES Lecti-ae-a ESSETIS/FUISSETIS

ESSET/FUISSET ESSENT/FUISSENT

Yo hubiera/hubiese sido ledo/a

ESSEM/FUISSEM ESSEMUS/FUISSEMUS

Auditus-a-um ESSES/FUISSES Auditi-ae-a ESSETIS/FUISSETIS

ESSET/FUISSET ESSETIS/FUISSETIS

Yo hubiera/hubiese sido odo/a

ESSEM/FUISSEM ESSEMUS/FUISSEMUS

Captus-a-um ESSES/FUISSES Capti-ae-a ESSETIS/FUISSETIS


ESSET/FUISSET ESSENT/FUISSENT

Yo hubiera/hubiese sido cogido/a.

EJERCICIOS:

1-Conjuga el pretrito perfecto, pluscuamperfecto y futuro perfecto de indicativo y el pretrito perfecto y


pluscuamperfecto de subjuntivo de uno de los siguientes verbos:

Do-das-dare-dedi-datum: dar.

Video-vides-videre-vidi-visum: ver.

Rego-regis-regere-rexi-rectum: gobernar.

Venio-venis-venire-veni-ventum: venir.

Facio-facis-facere-feci-factum: hacer.

Вам также может понравиться