TiÕt tù chän sè 1 Chñ ®Ò Sù ®iÖn li

Ph©n lo¹i chÊt ®iÖn li

A.Môc tiªu
HS hiÓu vµ ph©n lo¹i chÊt ®iÖn li th«ng qua ®é ®iÖn li  vµ h»ng sè ph©n li K 
Sö dông ®é ®iÖn li  tÝnh nång ®é mol c¸c ion trong dd
B. Tæ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y häc
1. Bµi cò
Ho¹t ®éng 1.
HS: nh¾c l¹i c¸c kh¸i niÖm chÊt ®iÖn li m¹nh, chÊt ®iÖn li yÕu
GV: dd¾t- cã ®¹i lîng nµo dïng ®Ó ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng ph©n li cña c¸c chÊt ®iÖn li hay
kh«ng. Bµi h«m nay sÏ t×m hiÓu
2. Bµi míi
Ho¹t ®éng 2: §é ®iÖn li
Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn
1.§Þnh nghÜa -Nªu ®Þnh nghÜa ®é ®iÖn li
n -DÉn d¾t ®Ó chØ ra  còng lµ tØ sè gi÷a
N¾m ®îc  =
no sè mol ph©n tö ®iÖn li vµ tæng sè mol
trong ®ã n: sè ph©n tö (sè mol) ph©n tö ph©n tö hoµ tan
®iÖn li -Nªu VD
no: tæng sè ph©n tö(sè mol) Trong dd CH3COOH, cø 100 ph©n tö hoµ
ph©n tö hoµ tan tan th× cã 4 ph©n tö ph©n li ra ion. TÝnh
lµm dîc VD:  =4/100 = 0,04 hay 4% ®é ®iÖn li cña CH3COOH trong trêng hîp
nµy
Suy ra ®îc 0 <   1 hay 0 <   100 % ? nÕu tÊt c¶ ph©n tö tan trong dd ®Òu
ph©n li th×  b»ng bao nhiªu
Suy ra kho¶ng x¸c ®Þnh cña 
2. ¶nh hëng cña sù pha lo·ng ®Õn ®é
®iÖn li -Gi¶i thÝch dùa vµo thuyÕt va ch¹m
N¾m ®îc : khi pha lo·ng dung dÞch th× ®é ?  cã phô thuéc nång ®é chÊt ®iªn li
®iÖn li cña c¸c chÊt ®iÖn li ®Òu t¨ng hay kh«ng

Ho¹t ®éng 3: ChÊt ®iÖn li m¹nh , chÊt ®ien li yÕu

Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn
1. ChÊt ®iÖn li m¹nh -Tõ ®Þnh nghÜa chÊt chÊt ®iÖn li m¹nh h·y
N¾m ®îc chÊt ®iÖn li m¹nh ®Òu cã  =1 suy ra gi¸ trÞ  cña chÊt ®iÖn li m¹nh
2. ChÊt ®iÖn li yÕu -Tõ ®Þnh nghÜa chÊt chÊt ®iÖn li yÕu h·y
N¾m ®îc chÊt ®iÖn li yÕu 0<  <1 suy ra kho¶ng x¸c ®Þnh gi¸ trÞ  cña chÊt
CH3COOH ��� CH3COO - + H+ (1) ®iÖn li m¹nh
���
-(1) lµ c©n b»ng ®iÖn li
N¾m ®îc
-H·y x¸c ®Þnh h»ng sè c©n b»ng cña (1)
H»ng sè c©n b»ng cña (1) gäi lµ h»ng sè
ph©n li
CH 3COO - �
�
� �H+�
�
� �
KC =
[ 3
CH COOH ] ? Còng nh c©n b»ng ho¸ häc kh¸c, c©n
K chØ phô thuéc b¶n chÊt cña chÊt ®iÖn b»ng ®iÖn li tu©n theo nguyªn lÝ nµo
c
li vµ nhiÖt ®é
N¾m ®îc c©n b»ng ®iÖn li tu©n theo
nguyªn lÝ chuyÓn dÞch c©n b»ng L¬

Gi¸o ¸n Tù Chän Hãa 11

N¨m häc 2008 - 2009
 sat¬lie

Ho¹t ®éng 4. Bµi tËp cñng cè

Bµi 1.
ChÊt ®iÖn li m¹nh lµ chÊt
A. cã 0<  < 1 B. cã  =1 C. cã ph¬ng tr×nh ®iÖn li thuËn nghÞch
D. trong dd chØ cã mét sè ph©n tö hoµ tan ph©n li thµnh ion
Bµi 2
ViÕt PT®iÖn li cña c¸c chÊt ®iÖn li sau
HNO3, Na2SO4, H2SO4, Na2SO4, NaClO
HClO, hi®roxit lìng tÝnh Pb(OH)2
Bµi 3
TÝnh nång ®é mol cña c¸c ion trong c¸c dd sau
KCl 0,002 M
BaCl2 0,002 M
HNO2 0,01 M (  =18%)
Bµi 4
§é ®iÖn li cña HNO2 trong dd HNO2 0,01 M lµ 18%.
a. TÝnh h»ng sè ph©n li cña HNO2.
b. Thªm H2O vµo dd HNO2 ë trªn th× h»ng sè CB cã thay ®æi kh«ng (coi nhiÖt ®é kh«ng
®æi)

TiÕt tù chän sè 2 Chñ ®Ò Sù ®iÖn li

ThuyÕt axit-baz¬ cña Bronstet.
Sù thuû ph©n cña muèi (T1)
A.Môc tiªu
HS biÕt c¸c kh¸i niÖm axit-baz¬ theo bronstet, c¸c kh¸i niÖm h»ng sè ph©n li axit vµ
baz¬
HS vËn dông c¸c h»ng sè ph©n li axit vµ baz¬ ®Ó tÝnh [H +] trong c¸c dung dÞch axit vµ
baz¬ 1 nÊc
B. Tæ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y häc
1.Bµi cò
Nªu ®Þnh nghÜa axit-baz¬ theo areniut. ViÕt PT§L cña HClO, H2CO3
1.Bµi míi
Ho¹t ®éng 1:ThuyÕt axit-baz¬ cña Bronstet
Gi¸o ¸n Tù Chän Hãa 11
N¨m häc 2008 - 2009
 Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn
1.§Þnh nghÜa -YC HS viÕt PT§L cña HCl, HNO 3. ?chóng thuéc
Rót ra ®îc lo¹i hîp chÊt nµo
Axit lµ chÊt cã kh¶ n¨ng cho proton DÉn d¾t ®Ó HS suy ra ®Þnh nghÜa
(H+)
Baz¬ lµ chÊt cã kh¶ n¨ng nhËn proton
(H+) GV lÊy VD víi CH3COOH.?lÊy VD víi HClO
VËy Axit ��� Baz¬ + H+ (H+ lµ c¸ch viÕt ®¬n gi¶n cña H3O+)
�� �
HClO + H2O ��
�
��
� H3O+ + ClO- -Cã nh÷ng chÊt võa cã kh¶ n¨ng cho proton
Hs viÕt ®îc PT trao ®æi proton cña võa cã kh¶ n¨ng nhËn proton .Chóng lµ chÊt l-
nh÷ng chÊt sau víi H2O : NH3, ìng tÝnh. Cã nh÷ng chÊt kh«ng cã kh¶ n¨ng
HCO3-.Rót ra nhËn xÐt vÒ kh¶ n¨ng cho cho proton kh«ng cã kh¶ n¨ng nhËn
nhËn proton cña c¸c phÇn tö trong mçi proton .Chóng lµ chÊt trung tÝnh.
PT
Suy ra nhËn xÐt
+H2O cãthÓ cho hoÆc nhËn proton.Nã
lµ chÊt lìng tÝnh
+Theo thuyÕt Bronstet th× axit, baz¬ -Ph©n tÝch cô thÓ vµ lÊyVD
cã thÓ lµ ph©n tö hoÆc ion
2. ¦u ®iÓm cña thuyÕt Bronstet so
víi thuyÕt areniut
HiÓu ®îc thuyÕt Bronstet tæng qu¸t
h¬n so víi thuyÕt areniut

Ho¹t ®éng 2: H»ng sè ph©n li axit vµ h»ng sè ph©n li baz¬

Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn
1.H»ng sè ph©n li axit ? TÝnh h»ng sè ph©n li cña 1 vµ
CH3COOH �� � CH3COO - + H+ (1) 2
���
?Ka cµng nhá khi nµo.Nªn Ka cµng
CH3COOH + H2O �� ���
� CH3COO - + H3O+ (2) nhá th× lùc axÝtÏ thÕ nµo
TÝnh ®îc Kc cña 1 vµ 2
HiÓu ®îc [] lµ kÝ hiÖu nång ®é c©n b»ng, biÕt ®îc
Kc gäi lµ h»ng sè ph©n li axit vµ ®îc kÝ hiÖu lµ Ka
HiÓu ®îc Ka tÝnh theo 1 vµ 2 ®Òu nh nhau v× [ H+]
hay [H3O+] trong dd chØ lµ 1
BiÕt Ka chØ phô thuéc b¶n chÊt axit vµ nhiÖt ®é

2. H»ng sè ph©n li baz¬

NH3 + H2O � NH4+ + OH- -Nªu VD, yªu cÇu HS lËp CT tÝnh
[NH +4 ][OH - ] Kb t¬ng tù CT tÝnh Ka
Kb =
[NH 3 ]
CH3COO- + H2O ��
�
��
� CH3COOH + OH-
[CH3COOH][OH - ]
Kb =
[CH 3COO - ]
Gi¸o ¸n Tù Chän Hãa 11
N¨m häc 2008 - 2009
BiÕt hs ph©n li baz¬ ®îc kÝ hiÖu lµ Kb chØ phô
thuéc nhiÖt ®é, b¶n chÊt baz¬.K b cµng nhá th× lùc
baz¬ cµng nhá

Ho¹t ®éng 3. bµi tËp cñng cè

Bµi 1.
Theo thuyÕt Bronstet, chÊt nµo sau ®©y lµ axit, baz¬, lìng tÝnh
CH3COOH, HCl, NH3, CO32-, SO32-, HSO3-, ClO-, HSO-4
Bµi 2.
§é ®iÖn li cña HNO2 trong dd HNO2 0,01 M lµ 18%.
TÝnh h»ng sè ph©n li axit cña HNO2.
Bµi 3
TÝnh [H+] trong c¸c dd sau
a.HClO 0,1 M (Ka cña HClO lµ 5.10-8)
b.NH3 0,1 M ( Kb cña NH3 lµ 1,8.10-5 )

TiÕt tù chän sè 3 Chñ ®Ò Sù ®iÖn li

ThuyÕt axit-baz¬ cña Bronstet.
Sù thuû ph©n cña muèi (T2)
A.Môc tiªu
HS biÕt kh¸i niÖm sù thuû ph©n cña muèi vµ hiÓu ph¶n øng thuû ph©n cña muèi
B. Tæ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y häc
1.æn ®Þnh líp
2.KiÓm tra bµi cò
ViÕt PT§L cña H2CO3, Na2SO3, NH4Cl
3.Bµi míi
Ho¹t ®éng 1. Kh¸i niÖm vÒ sù thuû ph©n cña muèi
Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn
-Nªu.Lµm TN cho vµi giät PP lÇn lît vµo ?Cho biÕt pH cña níc nguyªn chÊt
níc nguyªn chÊt vµ dd Na2CO3
-NhËn xÐt hiÖn tîng x¶y ra, suy ra pH Nªu vµ vµo vÊn ®Ò: t¹i sao pH cña dd muèi
cña dd Na2CO3 Na2CO3 cao h¬n pH cña níc nguyªn chÊt?
V× muèi ®· dù P¦ trao ®æi ion víi níc lµm cho
N¾m ®îc kh¸i niÖm ph¶n øng thuû [H+] biÕn ®æi
ph©n cña muèi lµ ph¶n øng trao ®æi
ion gi÷a muèi vµ níc

Ho¹t ®éng 2. ph¶n øng thuû ph©n cña muèi

Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn
-ThÝ dô 1: HS viÕt PT§L cña HClO -Híng dÉn HS
Suy ra kh¶ n¨ng bÞ thuû ph©n cña ClO-
Gi¸o ¸n Tù Chän Hãa 11
N¨m häc 2008 - 2009
X¸c ®Þnh ®îc kho¶ng pH cña dd NaClO HD cho HS thÊy râ P¦ thuËn nghÞch nãi
N¾m ®îc P¦ thuû ph©n nãi chung lµ thuËn chung lµ P¦ thuËn nghÞch
nghÞch
BiÕt ®îc nh÷ng anion gèc axit nµo th× bÞ thuû -Híng dÉn HS
ph©n
-ThÝ dô 2: mét c¸ch t¬ng tù, HS suy ra pH cña Sù thuû ph©n cã thÓ tiÕp diÔn vµ nÕu
dd Al(NO3)3 <7 dùa vµo sù thuû ph©n cña Al3+ dd lo·ng th× sù thuû ph©n cã thÓ x¶y
Al3+ + H2O � Al(OH)2+ + H+ ra hoµn toµn t¹o thµnh kÕt tña Al(OH)3
BiÕt ®îc nh÷ng cation kim lo¹i nµo th× bÞ thuû
ph©n
-ThÝ dô 3
XÐt dd (CH3COO)2Zn.
NhËn thÊy ®îc CH3COO- vµ Zn2+ ®Òu bÞ thuû
ph©n nªn m«i trêng cña dd phô thuéc ®é thuû -Híng dÉn HS rót ra kÕt luËn vÒ m«i tr-
ph©n cña 2 ion êng cña c¸c dd muèi trung hoµ
-ThÝ dô 4
XÐt nh÷ng muèi axit nh NaHCO3 , KH2PO4 cã
anion gèc axit lìng tÝnh nªn m«i trêng dd phô
thuéc b¶n chÊt anion
-ThÝ dô 5
Mu«i trung hoµ chøa cation cña baz¬ m¹nh vµ
anion cña axit m¹nh:m«i trêng trung tÝnh

Ho¹t ®éng 3. Bµi tËp cñng cè

1.C¸c chÊt sau ®©y lµ axit, baz¬, lìng tÝnh hay trung tÝnh theo thuyÕt Bronstet
NaClO, NH4Cl, NH4NO3, (NH4)2CO3. NaCl, KHSO3, Cu2+, K+.
2.So s¸nh pH cña mçi dung dÞch muèi sau so víi 7
KCl, NaNO3, K2CO3, NH4Cl, CH3COONa

TiÕt tù chän sè 4 Chñ ®Ò Sù ®iÖn li

Ph¶n øng trao ®æi ion trong dung dÞch chÊt ®iÖn li
A.Môc tiªu
-Cñng cè kiÕn thøc.
+§k x¶y ra p trao ®æi ion trong dd
-RÌn luyÖn kÜ n¨ng:
+ViÕt ptp d¹ng ph©n tö vµ ion thugän cña c¸c p trong dung dÞch chÊt ®iÖn li
B. ChuÈn bÞ
HS: «n tËp kiÕn thøc phÇn p trao ®æi ion
C.Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y häc
Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn
TL: p rao ®æi ion trong dung dÞch chÊt A.HÖ thèng kiÕn thøc
®iÖn li x¶y ra khi cã sù kÕt hîp gi÷a c¸c §iÒu kiÖn x¶y ra p rao ®æi ion trong dung dÞch
ion trong dung dÞch ®Ó t¹o thµnh Ýt chÊt ®iÖn li
nhÊt 1 trong 3 trêng hîp sau ?P trao dæi ion x¶y ra khi nµo
-ChÊt kÕt tña
-ChÊt ®iÑn li yÕu
-ChÊt khÝ
B.Bµi tËp vµ c©u hái rÌn luyÖn kÜ n¨ng.
Gi¸o ¸n Tù Chän Hãa 11
N¨m häc 2008 - 2009
Bµi tËp
Bµi 1.
TÝnh pH cña c¸c dung dÞch sau
a. CH3COONa 0,1 M (Kb cña CH3COO- b»ng 5,71.10-10)
b. NH4Cl 0,1 M (Ka cña NH4+ b»ng 5,56.10-10)
Bá qua sù ®iÖn li cña níc

Gi¶i
a. CH3COONa � CH3COO- + Na+
CH3COO- + H2O ��
���
� CH3COOH + OH- Kb
§Çu 0,1 M 0 0
P x
CB 0,1-x x x (M)
2
x
Kb =
0,1 - x
C1. Do x rÊt nhá so víi 1 nªn 0,1-x ~0,1
� x2 = 0,1.5,71. 10-10 = 5,71.10-11
x = 5,71.10 - 11 = 7,56.10-6 = [OH-]
[H+] = 1,323.10-9 � pH = 8,88
C2. Gi¶i PT bËc 2 t×m x vµ sau ®ã lµm t¬ng tù

b. NH4Cl � NH4+ + Cl-

NH4+ ��
���
� NH3 + H+ Ka
§Çu 0,1 0 0 (M)
Pli x
CB 0,1 – x x x
2
x
Ka = = 5,56.10-10
0,1 - x
G¶i gÇn ®óng hay gi¶i chÝnh x¸c ta cã
x = 7,46. 10-6 suy ra pH = 5,13
Bµi 2.
ViÕt ptp d¹ng ph©n tö vµ ion thugän cña c¸c p (nÕu cã) x¶y ra gi÷a
a.dd AgNO3 vµ dd HCl e. dd Na2CO3 vµ dd Ca(NO3)2
b.dd BaCl2 vµ dd K2SO4 f. dd NaHCO3 vµ dd NaOH
c. FeS vµ dd HCl g. dd NaHCO3 vµ dd HCl
d.dd BaCl2 vµ dd NaNO3 h. dd FeSO4 vµ dd HCl
Bµi 3
Cho dd AgNO3 d vµo 500 ml dd HCl a M thu ®îc 143,5 gam kÕt tña. ViÕt pt hh cña p x¶y
ra d¹ng ph©n tö vµ ion thu gän. TÝnh a
§S. a = 1/0,5 = 2 M
C. DÆn dß
VÒ nhµ tiÕp tôc «n tËp lÝ thuyÕt vµ bµi tËp phÇn luyÖn tËp

TiÕt tù chän sè 5 Chñ ®Ò Nhãm Nit¬ vµ nhãm Cacbon

Kh¸i qu¸t nhãm Nit¬-Photpho
A.Môc tiªu

Gi¸o ¸n Tù Chän Hãa 11

N¨m häc 2008 - 2009
HiÓu cÊu h×nh e líp ngoµi cïng cña nguyªn tö c¸c nguyªn tè nhãm Nit¬ ë tr¹ng th¸i c¬
b¶n, biÕt cÊu h×nh e líp ngoµi cïng ë tr¹ng th¸i kÝch thÝch
N¾m v÷ng sù biÕn ®æi tÝnh chÊt cña c¸c ®¬n chÊt vµ hîp chÊt cña c¸c nguyªn tè
trong nhãm
Cñng cè tÝnh chÊt ho¸ häc c¬ b¶n cña c¸c ®¬n chÊt nit¬, photpho vµ c¸c hîp chÊt cña
chóng
B.Tæ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y häc
1.æn ®Þnh líp
2.Bµi cò
+Nh¾c l¹i cÊu h×nh e ngoµi cïng cña nguyªn tö nguyªn tè N
+T¬ng tù suy ra cÊu h×nh e ngoµi cïng cña nguyªn tö nguyªn tè P
3.Bµi míi

Ho¹t ®éng 1. T×m hiÓu kÜ h¬n vÒ cÊu h×nh e nguyªn tö líp ngoµi cïng
Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn
1 1.CÊu h×nh e líp ngoµi cïng
-ViÕt vµ nhËn xÐt ®¬c sù gièng vµ kh¸c -? ViÕt cÊu h×nh e líp ngoµi cïng cña ng tö N, P
nhau gi÷a 2 cÊu h×nh. ë tr¹ng th¸i c¬ b¶n.NhËn xÐt 2 cÊu h×nh ®ã?
-M« t¶ ®îc sù ph©n bè e vµo AO ngoµi -M« t¶ sù ph©n bè e vµo c¸c AO líp ngoµi cïng
cïng ë tr¹ng th¸i c¬ b¶n vµ tr¹ng th¸i cña nguyªn tö N, P ë tr¹ng th¸i kÝch thÝch.
kÝch thÝch. NhËn xÐt ®îc sù kh¸c nhau... 2.Sè oxiho¸
? Cho biÕt sè oxihoas cã thÓ cã cña N vµ P
2.
Nªu ®îc : cña nhãm Nit¬ -3, 0, +3, +5
cña N: ...
Nx ®îc: N vµ c¸c nguyªn tè trong nhãm
thÓ hiÖn tÝnh khö vµ tÝnh oxh
Tõ N ®Õn Bi : tÝnh khö t¨ng dÇn ®ång 3. Oxit vµ hi®roxit
thêi tÝnh oxh gi¶m dÇn
3.
ViÕt ®îc CTPT cña oxit vµ hi®roxit cao
nhÊt cña c¸c nguyªn tè trong nhãm vµ
nªu ®îc:
cña N, P: oxitaxit vµ axit
As2O3 : oxit lìng tÝnh, tÝnh axit > tÝnh
baz¬
Sb2O3 : oxit lìng tÝnh, tÝnh axit< tÝnh
baz¬
Bi2O3 : oxit baz¬
Ho¹t ®éng 2 Bµi tËp
Bµi 1. Lµm c¸c bµi tËp 1,2,3 trang 27 s¸ch Chuyªn ®Ò tù chän
Bµi 2. B»ng thÝ ghiÖm nµo cã thÓ ph©n biÖt ®îc khÝ nit¬ cã lÉn 1 trong c¸c
t¹p chÊt sau: clo, khÝ HCl, khÝ H2S. ViÕt PTHH cña c¸c P ®· x¶y ra
HD
- N2 lÉn Cl2: dïng quú tÝm Èm
- N2 lÉn HCl: dïng quú tÝm Èm
- N2 lÉn H2S: dïng giÊy tÈm dd Pb(NO3)2
Bµi 3
ViÕt cÊu h×nh e cña c¸c ion N3- , F- , O2- , Na+ , Mg2+ vµ rót ra nhËn xÐt vÒ cÊu h×nh e
cñ© c¸c ion ®ã
Gi¸o ¸n Tù Chän Hãa 11
N¨m häc 2008 - 2009
Bµi 4
§Ó nhËn ra khÝ nit¬ cã lÉn khÝ clo ta cã thÓ sö dông dung dÞch nµo sau ®©y
Na3PO4 , KCl, Na2SO4 , KI + hå tinh bét
Bµi 5
Trén 3 lit dd NaNO2 0,2 M víi 2 lit dd NH4Cl 0,2 M råi ®un nãng cho ph¶n øng x¶y ra hoµn
toµn. TÝnh thÓ tÝch khÝ sinh ra (®ktc)
Bµi 6
Lµm bµi tËp 5 sgk trang 30
TiÕt tù chän sè 6 Amoniac-Muèi amoni

A. Môc tiªu
- Cñng cè 1 sè kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ amoniac, muèi amoni
- RÌn luyÖn kÜ n¨ng viÕt ptp thÓ hiÖn tc cña amoniac, muèi amoni
- RÌn luyÖn kÜ n¨ngvËn dông kiÕn thøc ®Ó gi¶i to¸n
B. tæ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y häc
I.Nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n
1.a. TÝnh baz¬ yÕu 1.TÝnh chÊt ho¸ häc cña amoniac
-Td víi níc NH3 cã nh÷ng tchh c¬ b¶n nµo?Cho VD.
-Td víi axit mçi tc yªu cÇu HS lÊy c¸c VD chøng minh
-Td víi dd muèi
b.TÝnh khö
c.Kh¶ n¨ng t¹o phøc GV bæ sung: NH3 cã khÈ n¨ng t¹o phøc
2. 2.§iÒu chÕ NH3
Yªu cÇu HS nh¾c l¹i pp tæng hîp NH3 vµ c¸c ®iÒu
kiÖn kÜ thuËt nh»m t¨ng hiÖu suÊt cña qu¸ tr×nh
3.Nh¾c l¹i c¸c tÝnh chÊt cña muèi 3.TÝnh chÊt cña muèi amoni
amoni
+tÝnh tan
+c¸c ph¶n øng cña muèi amoni x¶y
ra do td cña ion NH4+ vµ cña anion
gèc axit

II.Bµi tËp
BT1.
Cho c©n b»ng sau
N2 + 3H2 � 2NH3 D H = -92 KJ
(k) (k) (k)
Cho biÕt CB cña p trªn sÏ chuyÓn dÞch theo chiÒu nµo nÕu
a.T¨ng nhiÖt ®é
b.Ho¸ láng NH3 ®Ó t¸ch nã ra khái hçn hîp
c.T¨ng ¸p suÊt cña hh p
HD.
¸p dông nguyªn lÝ chuyÓn dÞch c©n b»ng L¬ sat¬lie
a. CBCD theo chiÒu nghÞch
b.CBCD theo chiÒu thuËn
c.CBCD theo chiÒu thuËn
BT2.
Sôc khÝ NH3 vµo dung dÞch CuSO4 tíi d. ViÕt PTHH cña c¸c p x¶y ra, nªu hiÖn tîng quan
s¸t ®îc
BG
Gi¸o ¸n Tù Chän Hãa 11
N¨m häc 2008 - 2009
 CuSO4 + 2NH3 + 2H2O ��� Cu(OH)2 + (NH4)2SO4
Cu(OH)2 + 4NH3 �� � [Cu(NH3)4](OH)2
HiÖn tîng: lóc ®Çu xuÊt hiÖn kÕt tña mµu xanh, sau ®ã kÕt tña tan dÇn t¹o thµnh
dung dÞch trong suèt mµu xanh lam
BT3
DÉn 2,24 lit NH3 (®ktc) qua èng ®ùng 32 g CuO nung nãng thu ®îc chÊt r¾n A vµ khÝ
B.
a.ViÕt PTHH x¶y ra vµ tÝnh thÓ tÝch khÝ B (®ktc)
b.TÝnh V dd HCl 2M võa ®ñ ®Ó p hÕt v íi A
HD
n nCuO = 0,4 mol, nNH3 = 0,1 mol
2NH3 + 3CuO �� � N2 + 3Cu + 3H2O
0,1 0,15 0,05 0,15
NH3 hÕt, CuO d
a. ë ®ktc B chØ cã N2
VB = 0,05.22,4 = 1,12 lit
b. A gåm Cu (0,151 mol), CuO d (0,4 - 0,15 = 0,25 mol)
CuO + 2 HCl ��� CuCl2 + H2O
0,25 0,5 mol
Suy ra Vdd HCl = 0,5/2 = 0,25 lit
BTVN
BT1.
ChØ dïng thªm 1 ho¸ chÊt h·y tr×nh bµy c¸ch ph©n biÖt c¸c lä mÊt nh·n, mçi lä chøa 1
dd sau
(NH4)2SO4, NH4Cl, Na2SO4 , NaCl.
BT2.
Cho dung dÞch Ba(OH)2 tíi d vµo 50 ml dd A cã chøa c¸c ion NH 4+ , SO42- , NO3- , th× cã
11,65 g chÊt kÕt tña t¹o ra vµ ®un nãng th× thu ®îc 4,48 lit (®ktc) mét chÊt khÝ bay
ra
a. ViÕt PTph©n tö vµ ion thu gän cña c¸c ph¶n øng ®· x¶y ra
b.TÝnh nång ®é M cña mç muèi trong dd A

TiÕt tù chän sè 7 axit nitric-muèi nitrat (t1)

A. Môc tiªu
1. Cñng cã kiÕn thøc
-Tchh cña HNO3, muèi nitrat
-PP ®iÒu chÕ HNO3
2.RÌn luyÖn kÜ n¨ng viÕt ptp, ®Æc biÖt lµ p oxi ho¸-khö, lµm BT
B.Tæ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y häc
I. Lý thuyÕt
Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn
I.TCHH cña HNO3 Tr×nh bµy tchh cña HNO3 , lÊy c¸c VD
®Ó minh ho¹ cho c¸c tÝnh chÊt ®ã
1.TÝnh axit (m¹nh) TÝnh axit do t¸c nh©n nµo quy ®Þnh
HNO3 ��� H + NO3
+ -
TÝnh oxi ho¸ m¹nh do t¸c nh©n nµo
lµm quú tÝm ho¸ ®á; td baz¬, oxitbaz¬, quyÕt ®Þnh
muèi Yªu cµu HS lÊy c¸c VD cô thÓ ®Ó minh
2. TÝnh oxi ho¸ m¹nh ho¹ cho mçi tÝnh chÊt
a.Víi KL (trõ Au, Pt) Muèi nitrat lµ muèi cña axit nµo, tÝnh
Gi¸o ¸n Tù Chän Hãa 11
N¨m häc 2008 - 2009
 M + HNO3 ��� M(NO3)n + sp khö chÊt vËt lÝ vµ tchh cña muèi nitrat
+ H2O C¸ch nhËn biÕt ion nitrat trong dung
sp khö: NO2, NO, N2O,N2, NH4NO3 dÞch
HNO3 ®Æc nguéi kh«ng p Al, Fe
c.Víi hîp chÊt
II. Muèi nitrat
Nªu ®îc CT chung M(NO3)n
+TÝnh tan, kh¶ n¨ng ph©n li
+c¸c ph¶n øng nhiÖt ph©n cña muèi
nitrat
+tÝnh oxi ho¸ cña NO3- trong m«i trêng
axit; c¸ch nhËn biÕt ion NO3-

II. Bµi tËp

BT1. LËp ptp theo s¬ ®å cho díi ®©y
a. Fe + HNO3®Æc, nãng �� � NO2 ...
b.FeO + HNO3 lo·ng ��� NO + ....
c. Fe3O4 + HNO3 lo·ng ��� NO + ....
d. FeS + HNO3 lo·ng Fe(NO3)3 + H2SO4 + N2O +...
BT2 HiÖn tîng khi cho Cu vµ H2SO4 lo·ng cïng vµo dd NaNO3 lµ
A.KhÝ mµu n©u ®á bay ra
B.dd thu ®îc cã mµu xanh, cã khÝ kh«ng mµu tho¸t ra vµ ho¸ n©u trong kh«ng khÝ
C. thu ®îc dd cã mµu xanh cã khÝ mµu n©u ®á bay ra
D.kh«ng cã hiÖn tîng g×
BT3.Tõ 2 mol NH3 §iÒu chÕ HNO3 theo s¬ ®å sau
NH3 �� � NO ��� NO2 �� � HNO3
NÕu hiÖu suÊt cña qu¸ tr×nh lµ 80% th× tõ 2 mol NH3 thu ®îc bao nhiªu mol HNO3
A.0,8 B.1,6 C.2,5 D.1,024
BT4 Cho s¬ ®å
NH3 ��� NO �� � NO2 �� � HNO3
Sè electron mµ mét nguyªn tö N nhêng ®Ó chuyÓn tõ NH3 lªn ®Õn HNO3 theo s¬ ®å
trªn lµ
A.2 B.3 C.8 D.10
BT5 Cho ph¶n øng
P + HNO3 �� � H3PO4 + NO2 + H2O
Tæng hÖ sè cña c¸c chÊt trong pthh trªn khi c©n b»ng (hÖ sè nguyªn tèi gi¶n) lµ
A.10 B.11 C.12 D.13
BT6 Ph¶n øng gi÷a Fe(OH)2 vµ HNO3 lo·ng t¹o ra NO. Tæng hÖ sè nguyªn tèi gi¶n cña
cña c¸c chÊt trong pthh ®· x¶y ra b»ng
A.20 B.22 C.24 D.25

TiÕt tù chän sè 8 axit nitric-muèi nitrat (t2)

A.Môc tiªu
Cñng cè kiÕn thøc vµ rÌn luyÖn kÜ n¨ng vËn dông kiÕn thøc vµo gi¶i to¸n
Ph¸t triÓn kh¶ n¨ng ph©n tÝch tæng hîp
B.Tæ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y häc
BT1. NhËn ®Þnh nµo sau ®©y kh«ng ®óng

Gi¸o ¸n Tù Chän Hãa 11

N¨m häc 2008 - 2009
A. KhÝ NH3 cã mïi khai, lµm quú tÝm Èm chuyÓn sang mµu xanh
B. HNO3 lµ axit m¹nh, cã tÝnh oxi ho¸ m¹nh
C.Trong m«i trêng axit, ion NO3- cã tÝnh oxihoas t¬ng tù HNO3
D.TÊt c¶ c¸c muèi nitrat khi bÞ nhiÖt ph©n ®Òu sinh ra oxi
§S. D
BT2 Cho 13,5 gam Al t¸c dông võa ®ñ víi 2,2 lit dd HNO 3 s¶n phÈm khö lµ hçn hîp khÝ
gåm NO vµ N2O, tØ khèi cña hh khÝ so víi H2 b»ng 19,2. TÝnh CM cña dd HNO3 ®· dïng
HD:
n Al = 0,5, Mhh = 38,4
a,NO, 30 5,6
a/b = 2/3
38,
b,N2O, 44 4 8,4
Al + 4 HNO3 Al(NO3)3 + NO + 2H2O (1)
2x
8Al + 30HNO3 �� � 8Al(NO3)3 + 3N2O+ 15H2O (2)
3x
(1), (2) n Al = 10x = 0,5, x=0,05
(1),(2) n HNO3 = 38x = 38.0,05=1,9 mol
CM HNO3 = 1,9/2,2 = 0,864 M
BT3 ChÊt nµo trong sè c¸c chÊt sau ®©y ®îc diÒu chÕ trùc tiÕp tõ O2 vµ N2
A.N2O B. NO C. NO2 D. N2O5
§S. B
BT4 §un nãng dd hh gåm NaNO2 vµ NH4Cl thu ®îc khÝ X. X lµ
A.O2 B.N2 C.NO D. NO2
§S. B
BT5 Cho c©n b»ng sau
N2 + 3H2 � 2NH3 D H = -92 KJ
(k) (k) (k)
§Ó CB cña p trªn sÏ chuyÓn dÞch theo chiÒu thuËn th× ngêi ta
a.T¨ng nhiÖt ®é cña hÖ c©n b»ng
b.Ho¸ láng NH3 ®Ó t¸ch nã ra khái hçn hîp
c.Gi¶m ¸p suÊt cña hÖ c©n b»ng
d. Thªm xóc t¸c vµo hÖ c©n b»ng
BT6 Trong ph¶n øng nµo sau ®©y, nit¬ ®ãng vai trß lµ chÊt khö
A. N2 + 3H2 �� � 2NH3
B. N2 + 6Li �� � 2Li3N
C. N2 + O2 �� � 2NO
D. N2 + 3Ca �� � Ca3N2
BT7 CÆp chÊt nµo sau ®©y cã thÓ tån t¹i trong cïng 1 dung dÞch
A. Cu(NO3)2 vµ NH3
B. Zn(NO3)2 vµ NH3
C. Ba(OH)2 vµ H3PO4
D. HNO3 vµ Cu(NO3)2
BT8 Khi hoµ tan 30 gam hh CuO vµ Cu trong dd HNO 3 1M d thÊy tho¸t ra 0,3 mol
NO duy nhÊt. % khèi lîng CuO trong hh ®Çu lµ
A. 4,0 B. 96,0 C. 3,2 D. 4,8
BT 9 Khi ®un nãng, p gi÷a cÆp chÊt nµo sau ®©y t¹o ra 3 oxit
A. HNO3 ®Æc vµ C B. HNO3 ®Æc vµ S
C. HNO3 ®Æc vµ Cu D. HNO3 ®Æc vµ Ag
Gi¸o ¸n Tù Chän Hãa 11
N¨m häc 2008 - 2009
BT10 cã 3 lä mÊt nh·n chøa riªng biÖt c¸c dd: HCl, H 2SO4 , HNO3 . Dïng c¸c chÊt
nµo sau ®©y ®Ó nhËn biÕt 3 lä trªn
A. dd muèi bari, Cu B. quú tÝm, dd baz¬
C. dd muèi b¹c D. dd PP, quú tÝm
BT11 ViÕt pthh thùc hiÖn c¸c chuyÓn ho¸ sau(ghi râ ®k nÕu cã)
N2 ��� NH3 �� � NO ��� HNO3 �� � NH4NO3 �� � N2 O
NaO
H Ar H2O
��
� Br dd B
Cho biÕt dd B cã m«i trêng g×?Gt.
BT 12 Tr×nh bµy pp lo¹i HCl ra khái dd víi HNO3 ®Ó ®ù¬c dd HNO3 s¹ch HCl.
BT 13 Cho 1,86 g hh Mg vµ Al vµo dd HNO3 lo·ng d th× cã 560 ml khÝ N2O
(sp khö duy nhÊt) tho¸t ra (®ktc). TÝnh % khèi lîng cña mçi kim lo¹i trong hh
§S
% Mg = 12,9 %Al=87,1
BT 14 Mét lîng 60 gam hh Cu, CuO tan hÕt trong 3 lit dd HNO 3 1 M, thu ®îc
13,44 lit (®ktc) khÝ NO duy nhÊt bay ra
a. TÝnh % khèi lîng Cu trong hh
b. TÝnh CM cña c¸c chÊt trong dd thu ®îc sau p
BT 15 Cã 34,8 gam hh Al, Fe, Cu ®îc chia lµm 2 phÇn b»ng nhau.
-PhÇn 1 cho vµo dd HNO3 ®Æc nguéi th× cã 4,48 lit (®ktc) NO2 bay ra.
-PhÇn 2 cho vµo dd HCl th× tho¸t ra 0,4 mol khÝ.
TÝnh khèi lîng mçi kim lo¹i trong hçn hîp.
§S Cu=12,8 g Al=10,8 g Fe= 11,2 g
BT 16 Bá 6,4 gam S vµo 154 ml dd HNO3 60% (D=1,367 g/ml). §un nãng nhÑ,
S tan hÕt vµ cã khÝ NO2 bay ra.
TÝnh nång ®é % cña c¸c axit trong dd sau p.
§S H2SO4 = 12,1% HNO3 =31,4%

TiÕt tù chän sè 9 ¤n tËp mét sè kiÕn thøc c¬ b¶n

vÒ N, hîp chÊt cña n, photpho
A.Môc tiªu
Cñng cè kiÕn thøc vµ rÌn luyÖn kÜ n¨ng vËn dông kiÕn thøc vµo gi¶i to¸n
Ph¸t triÓn kh¶ n¨ng ph©n tÝch tæng hîp
B. Néi dung
BT1 ViÕt pthh x¶y ra khi cho NH3 d vµo b×nh chøa khi Cl2. Nªu vai trß cña c¸c
chÊt tham gi p
Gi¶i
+ 2NH3 + 3Cl2 � N2 + 6HCl
��
ChÊt khö ChÊt oxi ho¸
+ NH3 + HCl �� � NH4Cl
Baz¬ Axit
BT 2 ViÕt pthh x¶y ra d¹ng ph©n tö vµ ion thu gän khi cho
a. Cu vµo dd HNO3 lo·ng (t¹o NO)
b. Ag vµo dd HNO3 ®Æc
c. Fe vµo dd HNO3 ®Æc nãng, d
NhËn xÐt kh¶ n¨ng ph¶n øng cña HNO3 víi kim lo¹i
BT 3 ViÕt c¸c pthh x¶y ra khi nhiÖt ph©n c¸c muèi sau
NH4Cl, (NH4)2CO3 , NH4NO3 , NH4NO2
Rót ra nhËn xÐt vÒ sù nhiÖt ph©n cña muèi amoni
Gi¸o ¸n Tù Chän Hãa 11
N¨m häc 2008 - 2009
NX
Muèi amoni chøa gèc axit kh«ng cã tÝnh oxi ho¸ (Cl -, HCO3-, CO32-, PO43-... )khi nhiÖt ph©n
cho NH3 vµ axit t¬ng øng.(Kh«ng x¶y ra p oxi ho¸ khö)
Muèi amoni chøa gèc axit cã tÝnh oxi ho¸ (NO 3-, NO2-... ) khi nhiÖt ph©n x¶y ra p oxi
ho¸ khö
BT 4 LËp pthh cña ph¶n øng x¶y ra khi cho c¸c chÊt sau lÇn lît t¸c dông víi HNO3
®Æc, nãng, d (s¶n phÈm khö lµ NO2)
BT 5 Cho Fe d vµo 2 lit dung dÞch HNO 3 0,1 M thu ®îc dung dÞch A vµ s¶n phÈm
khö NO duy nhÊt. TÝnh khèi lîng muèi khan thu ®îc
HD
Fe + 4HNO3 ��� Fe(NO3)3 + NO + 2H2O
Fe + 2Fe(NO3)2 �� � 3Fe(NO3)2
§S 13,5 gam
BT 6 Cho 0,4 mol NaOH vµo 100 ml dd H 3PO4 1 M. Sau khi ph¶n øng x¶y ra hoµn
toµn, c« c¹n dung dÞch thu ®îc bao nhiªu gam chÊt r¾n khan
HD xÐt tØ lÖ mol gi÷a c¸c chÊt tham gia ph¶n øng
BT 7 Cho 3,82 gam Cut¸c dông võa ®ñ víi 240 ml dd HNO3 thu ®îc 4,928 lit
(®ktc) hçn hîp NO vµ NO2.
a. tÝnh sè mol mçi khÝ ®· t¹o ra
b.tÝnh CM cña dd axit ®Çu
§S
a. NO2 = 0,2 mol NO= 0,02 mol
b.2 M
BT8 Dung dÞch HNO3 lo·ng td víi hh Zn vµ ZnO t¹o ra dung dÞch cã chøa 8 gam
NH4NO3 vµ 113,4 gam muèi kÏm. TÝnh % khèi lîng cña hçn hîp ®µu biÕt kh«ng cã khÝ
tho¸t ra
§S
Zn=61,61%
BT 9 Nung nãng 66,2 gam Pb(NO3)2 sau 1 thêi gian thu ®îc 55,4 gam chÊt r¾n
a. TÝnh hiÖu suÊt cña p ph©n huû
b. TÝnh sè mol mçi khÝ tho¸t ra
§S
a. H=50%
b. NO2 = 0,2 mol O2 = 0,05 mol

TiÕt tù chän sè 10 photpho vµ hîp chÊt cña photpho

A.Môc tiªu
HS cñng cè kiÕn thøc vÒ tcvl vµ tchh cña P vµ 1 sè hé chÊt cña P
RÌn luyÖn kÜ n¨ng vËn dông kiÕn thøc ®Ó gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò thùc tÕ
b. tæ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y häc
I. KiÕn thøc cÇn n¾m v÷ng
1. §¬n chÊt photpho
a. TÝnh chÊt vËt lÝ
+GV nªu c©u hái: nªu cÊu tróc vµ tÝnh chÊt vËt lÝ cña P tr¾ng, P ®á
b. TÝnh chÊt ho¸ häc
+GV nªu c©u hái: photpho cã kh¶ n¨ng thÓ hiÖn tÝnh khö hay tÝnh oxi ho¸ trong c¸c p
ho¸ häc v× sao
HS tr¶ lêi ®îc: võa cã kh¶ n¨ng thÓ hiÖn tÝnh khö võa cã kh¶ n¨ng thÓ hiÖn tÝnh oxi ho¸
Gi¸o ¸n Tù Chän Hãa 11
N¨m häc 2008 - 2009
2. H3PO4
?Nªu c¸c tchh cña H3PO4 .
TL ®îc
Lµ axit 3 nÊc, cã ®é m¹nh trung b×nh.Nªu ®îc c¸c p thÓ hiÖn tÝnh chÊt cña H3PO4
Gèc axit kh«ng cã tÝnh oxi ho¸
3. Muèi photphat
?Nªu tÝnh tan cña muèi photphat vµ c¸ch nhËn biÕt ion photphat trong dd muèi
II. Bµi tËp
BT1 Tæng hÖ sè nguyªn tèi gi¶n cña c¸c chÊt trong pthh sau b»ng bao nhiªu
P + HNO3 �� � H3PO4 + NO2 + H2O
A. 12 B. 13 C. 14 D. 15
BT 2 §Ó b¶o qu¶n P tr¾ng, ngêi ta ®·
A. ng©m trong níc l¹nh
B. Ng©m trong dÇu
C. ®Ó trong kh«ng khÝ
D. ®Ó trong benzen
BT 3 Cho dd chøa a mol NaOH t¸c dông víi dd chøa b mol H 3PO4. Trong dung dÞch thu ®-
îc cã chøa nh÷ng chÊt nµo. (bÞªn luËn theo a, b)
BT 4 §èt ch¸y hoµn toµn 6,2 gam P trong oxi d.Cho s¶n phÈm t¹o thµnh td võa ®ñ
víi dung dÞch NaOH 32 %, t¹o ra muèi Na2HPO4
a. ViÕt c¸c pthh
b. tÝnh khèi lîng NaOH ®· dïng
c. tÝnh C% cña muèi trong dung dÞch thu ®îc
§S b. 50 gam
c.42,24 %
BT 5 Thªm 6 gam P2O5 vµo 25 ml dung dÞch H 3PO4 6 % (D=1,03 g/ml). TÝnh C %
cña H3PO4 trong dung dÞch thu ®îc
§S 30,94 %
BT 6 ViÕt c¸c pthh thùc hiÖn c¸c chuyÓn ho¸ sau
a. N 0
N-3 N+2 N+4 N+5 N+4
N +2
N+5
b. P+5 �� � P0 ��� P+5 �� � P+5 ��� P+5 ��� P+5
Ngµy so¹n 22/11/2007
TiÕt tù chän sè 11 Bµi tËp
A. Môc tiªu
RÌn luyÖn kÜ n¨ng gi¶i bµi tËp, kÜ n¨ng ph©n tÝch tæng hîp
Qua ®ã cñng cè c¸c kiÕn thøc cÇn n¾m v÷ng vÒ N, P vµ c¸c hîp chÊt
B. Néi dung
BT1 Tr×nh bµy ph¬ng ph¸p nhËn biÕt
a. C¸c khÝ NO, NO2, N2, NH3 cã trong 4 lä riªng biÖt mÊt nh·n
b. C¸c dung dÞch NaNO3, Ca(NO3)2, AgNO3, HNO3 trong c¸c lämÊt nh·n riªng biÖt
c. C¸c lo¹i ph©n ®¹m NH4Cl, (NH4)2SO4 vµ (NH4)3PO4
BT 2 Cã 3 dung dÞch axit ®Æc HNO 3 , H2SO4 , HCl ®ùng trong c¸c lä riªng biÖt.
ChØ dïng 1 ho¸ chÊt h·y nªu c¸ch ph©n biÖt c¸c lä trªn
HD dïng kim lo¹i Cu
BT 3 Cho s¬ ®å

Gi¸o ¸n Tù Chän Hãa 11

N¨m häc 2008 - 2009
 D
+H2O +HCl
A B +N
a OH

E
, trong s¬ ®å trªn, chÊt A lµ
A. NH4NO3 B. CaO C. (NH2)2CO D.P2O5
BT 4 Thµnh phÇn ho¸ häc chÝnh cña quÆng apatit lµ
A. Ca3(PO4)2 b. Ca(H2PO4)2 C. 3.Ca3(PO4)2.CaF2 D. CaCO3
BT 5 Cho 44 gam NaOH vµo dung dÞch chøa 39,2 gam H 3PO4. Sau khi ph¶n øng x¶y ra
hoµn toµn ®em dd thu ®îc c« c¹n ®Õn khan. Háimuèi nµo ®îc t¹o nªn vµ khèi lîng b»ng
bao nhiªu gam
BT 6 Tõ kh«ng khÝ, níc vµ khÝ CO2 , viÕt pthh ®iÒu chÕ ph©n ure

TiÕt tù chän sè 12 Hîp chÊt cña cacbon

A. Môc tiªu
Cñng cè kiÕn thøc hîp chÊt cña C
RÌn luyÖn kÜ n¨ng vËn dông lÝ thuyÕt vµo gi¶i bµi tËp
B. Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y häc
I. KiÕn thøc cÇn n¾m v÷ng
1. CÊu t¹o c¸cc ph©n tö
GV hái: viÕt ctct cña c¸c ph©n tö CO, CO 2, H2CO3. X¸c ®Þnh céng ho¸ trÞ cña C trong
mçi trêng hîp
2. TÝnh chÊt ho¸ häc
GV hái: Nªu c¸c tÝnh chÊt ho¸ häc cña CO, CO2, H2CO3 , muèi cacbonat
HS: nªu ®îc tÝnh chÊt cña c¸c lo¹i hîp chÊt nh yªu cÇu
II. Bµi tËp
BT 1 ViÕt pthh x¶y ra khi
a. Nung Ca(HCO3)2 ®Õn khèi lîng kh«ng ®æi
b. ®un s«i dung dÞch Ca(HCO3)2
c. Sôc khÝ CO2 tõ tõ vµo dd Ca(OH)2
d. Sôc khÝ CO2 tõ tõ vµo dd NaOH
BT 2 Cho khÝ CO2 sôc vµo níc v«i trong d thu ®îc 10 gam kÕt tña. tÝnh thÓ tÝch
CO2 (®ktc) ®· bÞ hÊp thô
BT 3 Cho 5,6 lit CO2 hÊp thô vµo 1 lit dd Ca(OH)2 thu ®îc m gam kÕt tña.
TÝnh m
BT 4 Cho x mol CO2 hÊp thô vµo dng dÞch chøa 0,1 mol KOH. TÝnh khèi lîng muèi
khan thu ®îc trong c¸c trêng hîp sau
a. x=0,1
b.x=0,05
c.x=0,075
BT 5 Cho x mol CO2 hÊp thô hoµn toµn vµo dung dÞch chøa 0,1 mol Ca(OH) 2 thu
®îc 5 gam kÕt tña .
TÝnh x
HD x¶y ra 2 trêng hîp

Gi¸o ¸n Tù Chän Hãa 11

N¨m häc 2008 - 2009
TiÕt tù chän sè 13 Bµi tËp
A. Môc tiªu
RÌn luyÖn kÜ n¨ng vËn dông kiÕn thøc lÝ thuyÕt vµo gi¶i to¸n
Qua ®ã cñng cè l¹i c¸c kiÕn thøc cÇn n¾m v÷ng
B. Néi dung c¸c bµi tËp
BT 1 ViÕt phhh x¶y ra gi÷a
a. dd HCl víi dd Na2CO3
b. dd HCl víi dd NaHCO3
c. dd NaOH víi dd NaHCO3
d. dd HCl víi CaCO3
BT 2 Cho 25 gam CaCO3 vµo dd HCl d. Sau p thu ®îc V lit CO2 (®ktc). Gi¸ trÞ cña V
lµ
A. 2,5 B. 5,6 C. 6,72 D. 8,96
BT 3 Tr×nh bµy pp ho¸ häc ph©n biÖt c¸c dung dÞch riªng biÖt sau
Na2CO3 , NaCl, HCl, NaOH
BT 4 Hçn hîp X gåm CO2 vµ SO2 cã tØ khèi so víi H2 b»ng 27. % thÓ tÝch CO2 cã
trong hh lµ
A. 30 % B. 40 % C. 50 % D. 60 %
HD ¸p dông quy t¾c ®êng chÐo
BT 5 Dung dÞch chÊt X lµm quú tÝm ho¸ xanh, cßn dung dÞch cña chÊt Y kh«ng
lµm ®æi mµu quú tÝm. Trén lÉn dd 2chÊt l¹i víi nhau th× xuÊt hiÖn kÕt tña.X, Y lÇn lît
cã thÓ lµ
A. NaOH vµ K2SO4 B. K2CO3 vµ Ba(NO3)2
C. Na2CO3 vµ KNO3 D. KOH vµ FeCl3 E. B, D ®óng
§S chän B
BT 6 Khi ®un nãng th× muèi nµo sau ®©y kh«ng bÞ nhiÖt ph©n
A. (NH4)2CO3 B. Ca(HCO3)2 C. Na2CO3 D. NaHCO3
BT 7 Muèi nµo sau ®©y ta tèt trong níc
A. FeCO3 B. Ca3(PO4)2 C.CaCO3 D. Ca(H2PO4)2
BT 8 Trong dung dÞch cã chøa c¸c ion Na +. HCO3- vµ CO32- . B»ng nh÷ng phh nµo
chøng tá ®îc sù cã mÆt cña c¸c ion trªn trong dung dÞch
BT 9 ViÕt CTCT cña c¸c ph©n tö sau
CO, CO2 , CaC2 , C2H4
BT 10 Nung hh gåm 4,8 gam SiO2 vµ 57,6 gam Mg. Hçn hîp thu ®îc cho t¸c dông víi
dd HCl d thu ®îc 13,44 lit H2 (®ktc).X¸c ®Þnh khèi lîng Si thu ®îc
HD c¸c pthh
SiO2 + 2Mg �� � Si + 2MgO
Si + 2Mg �� � Mg2Si
MgO + 2HCl ��� MgCl2 + H2O
Mg2Si + 4HCl �� � 2MgCl2 + SiH4 �
Mg + 2HCl �� � MgCl2 + H2 �
§S m Si cßn l¹i = 19,6 gam

TiÕt tù chän sè 14,15 ¤n tËp chung (T1)

A. Môc tiªu
Cñng cè kiÕn thøc träng t©m cña HK 1
RÌn luyÖn kÜ n¨ng vËn dông kiÕn thøc ®Ó gi¶i to¸n
B. Tæ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y häc
I. KiÕn thøc c¨n b¶n cÇn n¾m v÷ng
1. §é ®iÖn li
Gi¸o ¸n Tù Chän Hãa 11
N¨m häc 2008 - 2009
GV. §é ®iÖn li lµ g×? C«ng thøc tÝnh. Nªu mèi quan hÖ gi÷a ®é ®iÖn li vµ kh¶ n¨ng
®iÖn li cña chÊt ®iÖn li.
HS. Tr¶ lêi ®îc c¸c c©u hái «n tËp do GV ®Æt ra
2. H»ng sè ph©n li axit vµ h»ng sè ph©n li baz¬
GV nªu c¸c VD vÒ pt®li cña mét sè chÊt ®iÖn li yÕu(VD HClO, c¸c nÊc cña H 3PO4, NH3)
vµ yªu cÊu HS viÕt biÓu thøc tÝnh h»ng sè ph©n li axit hoÆc h»ng sè ph©n li baz¬
GV hái: Ka vµ Kb phô thuéc yÕu tè nµo
HS TL ®îc: � c¸c yÕu tè
B¶n chÊt cña chÊt ®iÖn li
NhiÖt ®é
GV lu ý HS: H»ng sè ph©n li axit (baz¬) cµng lín th× tÝnh (lùc) axit (baz¬)
cµng m¹nh
3. pH cña dung dÞch
GV hái:mqh gi÷a [H+] vµ [OH-] mqh gi÷a pH vµ [H+]? BiÓu thøc to¸n häc tÝnh pH?
II. Bµi tËp
BT 1 ViÕt biÓu thøc tÝnh h»ng sè ph©n li axit hoÆc h»ng sè ph©n li baz¬ cho
mçi chÊt sau
HF, ClO- , NO2- , NH4+ , HCO3- , CH3COO-
BT 2 Dung dÞch chøa mçi chÊt sua cã m«i trêng g×?
Na2CO3 , KCl, Ba(NO3)2 , Cu(NO3)2 , NH4Cl
BT 3 S¾p xÕp c¸c dung dÞch cïng nång ®é sau theo chiÒu t¨ng dÇn cña pH
NaOH, NaNO3 , Na2CO3 , H2SO4
BT 4 TÝnh pH cña c¸c dung dÞch sau
a. HNO3 0,1 M
b. H2SO4 0,02 M (coi H2SO4 ®iÖn li hoµn toµn ë c¶ 2 nÊc)
c. CH3COOH 0,1 M ( Ka =1,75.10-5)
d. Ba(OH)2 10-3 M
e. NH3 0,1 M ( Kb =1,8.10-5)
BT 5 Mét dung dÞch chøa 0,1 mol Fe 2+ , 0,2 mol Al3+ x mol Cl- , y mol SO42- . C« c¹n
dung dÞch thu ®îc 46,9 gam chÊt r¾n khan.
TÝnh x, y
§S x=0,2 y=0,3
BT 6 ViÕt pt®li cña c¸c hi®roxit lìng tÝnh Sn(OH)2 , Al(OH)3

TiÕt tù chän sè 14,15 ¤n tËp chung (T2)

A. Môc tiªu
RÌn luyÖn kÜ n¨ng vËn dông kiÕn thøc ®Ó gi¶i to¸n
B. Tæ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y häc
BT1: nh÷ng muèi nµo bÞ thuû ph©n? ph¶n øng thuû ph©n cã ph¶i lµ ph¶n øng axÝt
bazê kh«ng? níc ®ãng vai trß lµ axÝt hay bazê?
Bµi gi¶i:
Nh÷ng muèi thuû ph©n lµ:
- muèi trung hoµ t¹o bëi (gèc) axÝt m¹nh vµ ion kim lo¹i cña bazê yÕu.
- muèi trung hoµ t¹o bëi axÝt yÕu vµ bazê m¹nh.
- Muèi trung hoµ bëi axÝt yÕu vµ bazê m¹nh.
Ion nµo sÏ thuû ph©n víi níc?
Ion cña axÝts yÕu hoÆc bazê yÕu?
Ph¶n øng thuû ph©n lµ ph¶n øng axÝt bazê.
- H2O ®ãng vai trß lµ axÝt, bazê.

Gi¸o ¸n Tù Chän Hãa 11

N¨m häc 2008 - 2009
BT 2: ViÕt ph¶n øng x¶y ra ë d¹ng ph©n tö vµ d¹ng Ion khi cho d 2 NaHCO3 lÇn lît ph¶n
øng víi d2 HCl, d2 KOH, d2 Ba(OH)2 d, d2 H2SO4 thiÕu. Trong mçi ph¶n øng ®ã ion HNO 3-
®ãng vai trß lµ axÝt hay bazê.
Bµi gi¶i:
NaHCO3 + HCl �� � NaCl + H2O + CO2. �
HCO3- + H+ �� � CO2 � + H2O
2 NaHCO3 + 2 KOH �� � K2CO3 + Na2CO3 + 2 H2O
- �� � CO32- + H2O
HCO3 + OH
-

NaHCO3 + Ba(OH)2 �� � BaCO3 + NaOH + H2O

HCO3 + OH + Ba2- ��
- - � BaCO3 + H2O
BT 3: cho a mol NO2 vµo d chøa a mol NaOH sau ph¶n øng ®îc d2 X . X¸c ®Þnh gi¸ trÞ
2

pH cña d2 X (lín h¬n hay nhá h¬n )? gt?

BT 4: ë 270C ®é ®iÑn ly cña d2 NH3 0,178 lÝt lµ 4,2 % . TÝnh ®é ®iÑn ly cña d 2 trén
0,535 g NH4Clvµo 1 lÝt d2 trªn.
Bµi gi¶i:
0,17
- XÐt 1 lÝt d2 NH3: NNH3 = = 10-2 = 0,01 (mol)  0,01(M)
17
NH3 + H2O  NH4+ + OH-
 .Co (0,02) 2 .0,01
Kb = = = 1,84. 10-5
1- 1 - 0,02
0,535
Ta cã: n NH4Cl = 53,5 = 0,01 mol
NH3 + H2O � NH4 + OH-
0,01 0,01 0
(0,01-x) (0,01+x) x
(0,01 + x ).x
 Kb = = 1,84.10-5
0,01 - x
 x2 + 0,01x = 1,84.10-7 - x.1,84.10-5
 x2 + 0,01.0,018x - 1,82.10-5
 x1 = 1,83. 10-5
x2 = - ©m (lo¹i)
1,84.10 -5
 ®é ®iÖn ly lóc nµy lµ  = = 1,83.10-5 = 0,183 (%)
0,01
BT 5 tÝnh nång ®é lóc c©n b»ng cña c¸c ion H3O+ vµ CH3COO- trong d2 CH3COOH
0,1M vµ ®ä ®iÖn ly  cña d2 ®ã. BiÕt h¨ng sè ph©n ly Ka cña CH3COOH = 1,8.10-5.
Bµi gi¶i:
CH3COOH + H2O  CH3COO- + H2O+
p.ly  .Co  .Co  .Co
 
C(1- )  .Co  .Co
 Ka=
 2 Co 2
(1 -  )Co
=
 2 Co
1-
do ka nhá    1

Ka 1,8.10 -5
 Ka   2.Co   = = = 10-2 1,8
Co 0,1

�
H 3O + �
� CH 3COO - �
�= �
� �= 0,134. 0,1 = 134.10 .
-3

BT 6 Trong 2 lit dd HF chøa 4 gam HF nguyªn chÊt. §é ®iÖn li cña HF lóc nµy lµ
8%. TÝnh h»ng sè ph©n li cña HF
§S Ka=6,96.10-4
Gi¸o ¸n Tù Chän Hãa 11
N¨m häc 2008 - 2009
BT 7 Dung dÞch axit fomic (1 nÊc) 0,092 % cã khèi lîng xÊp xØ 1 gam/mol.§é
®iÖn li cña HCOOH trêng hîp nµy lµ 5%. TÝnh pH cña dd trªn
§S pH=3
HD xÐt víi 1 lit dung dÞch
BT 8 ViÕt pthh x¶y ra dông ph©n tö vµ ion thu gän khi cho dd NaHCO 3 lÇn lît td
víi c¸c dd: HCl, KOH, Ba(OH)2 d, H2SO4 thiÕu
Nªu vai trß cña HCO3- trong mçi p

BT 9 Cho 2 dd H2SO4 cã pH lÇn lît b»ng 1 vµ 2. Thªm 100 ml dd KOH 0,1 M vµo
100 ml mçi dd trªn.
TÝnh CM cña c¸c chÊt trong dd thu ®îc ë mçi trêng hîp
§S a. K2SO4 =0,025 M
b. K2SO4 =0,0025 M, KOH d= 0,045 M
BT10: Cho 2d2 H2SO4 cã pH =1 vµ pH =2. thªm 100 ml d 2 KOH 0,1 M vµo 100 ml
mçi d2 trªn. TÝnh nén ®é mol/ lÝt cña c¸c chÊt trong d2 thu ®îc.

TiÕt tù chän sè 16 Mét sè bµi tËp tæng hîp

A. Môc tiªu
RÌn luyÖn kÜ n¨ng vËn dông kiÕn thøc ®Ó gi¶i to¸n
B. Tæ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y häc
Bµi 1: Cho m gam Fe t¸c dung võa ®ñ 100ml d 2 HNO3  M thu ®îc 2,24,lÝt khÝ NO
(®ktc).X¸c ®Þnh  .
Bµi 2: Cho m gam kim lo¹i M t¸c dông võa ®ñ v¬i 100 ml d 2 HNO3  M thu ®îc 2,24
lÝt khÝ NO (®ktc). X¸c ®inh 
Bµi 3: Hoµ tan 6 gam h 2 2 kim lo¹i X,Y cã ho¸ trÞ t¬ng øng lµ I vµ II vµo d 2 hçn hîp 2
axÝt HNO3 vµ H2SO4 (võa ®ñ) thu ®îc 2,688 lÝt hçn hîp khÝ NO2 vµ SO2 (®ktc) tæng khèi
lîng b»ng 5,88 g. C« c¹n d2 sau ph¶n øng thu ®îc m gam muèi khan. X¸c ®inh m.
Bµi 4: Cho 12 gam hçn hîp 2 kim lo¹i X,Y hoµ tan hoµn toµn vµo d 2 HNO3 thu ®îc m
gam muèi vµ 1,12 lÝt khÝ N2 (®ktc). X¸c ®Þnh m.
Bµi 5: Hoµ tan hçn hîp Mg , Fe vµ kim lo¹ X vµo d 2 HNO3 thu ®îc hçn hîp khÝ gåm
0,03 mol NO2 vµ 0,02 mol NO . x¸c ®Þnh sè mol HNO3 ph¶n øng.(D kh«ng t¹o NH4NO3).
Bµi 6: Hoµ tan hoµn toµn 5,04 gam hçn hîp gåm 3 kim lo¹i X,Y,Z vµo 100 ml d 2
HNO3 x M thu ®îc m gam muèi vµ 0,02 mol NO2 vµ 0,005 mol N2O. X¸c ®Þnh x,m
Bµi 7: Nhá tõ tõ d 2 NaOH vµo d2 Al2(SO4)3 thÊy d2 vÉn ®ôc. NÕu nhá tiÕp d2 NaOH
vµo thÊy d trë l¹i trong suèt sau ®ã nhá tõ tõ HCl vµo l¹i thÊy d 2 vÉn trong nhá tiÕp d2
2

HCl vµo d2 l¹i trë nªn trong suèt. ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra ë d¹ng ph©n tö vµ
d¹ng ion rót gän. Cho biÕt ph¶n øng lµ axÝt vµ bazê.
Bµi 8: ChØ dïng thªm quú tÝm, tr×nh c¸ch nhËn biÕt c¸c dung dÞch lo·ng sau:
Na2SO4, Na2CO3 , NaCl, H2SO4, BaCl2, NaOH.ViÕt ph¶n øng ho¸ häc cña ph¶n øng x¶y ra
®Ó minh ho¹.
Bµi 9: Mét d 2 A chøa c¸c muèi NH 4HNO3 , Ca(HCO3)2 , Na(HCO3) CaCl2. ®un s«i d2
mét thêi gian ®Ó ph¶n øng x¶y ra hoµn toµnd2 B. Trén lÉn 1 lÝt d 2 B víi d2 Ba(OH)2 thÊy
t¹o thµnh kÕt tña vµ cã khÝ thoat ra.
a, viÕt pt ph¶n øng x¶y ra vµ nªu hiÖn tîng quan s¸t ®îc khi ®un A
b, trong d2 B cã nh÷ng ion nµo? viÕt pt ph¶n øng x¶y ra khi trén B víi d2 Ba(OH)2.
c, NÕu trén B víi d2 MgSO4 . Hái cã kÕt tña hay kh«ng?
d, NÕu trén B víi d2 HCl th× quan s¸t thÊy hiÖn tîng g× x¶y ra?
e, Thæi khÝ SO2 vµo d2 B.Hái x¸y ra ph¶n øng nµo.

Gi¸o ¸n Tù Chän Hãa 11

N¨m häc 2008 - 2009
Bµi 10: Trén 200 ml d2 HCl 0,1 M víi H2SO4 0,05 M víi 300 ml d 2 Ba(OH)2 ®îc m gam
kÕt tña vµ 500 ml d2 cã pH = 13.
Bµi 11: TÝnh thÓ tÝch d 2 Ba(OH)2 0,025 M cÇn cho vµo 100 ml d 2 hçn hîp gåm HCl
vµ HNO3 cã pH = 1 ®Ó thu ®îc d2 cã pH=2.

Ngµy so¹n 28/12/2007

TiÕt tù chän sè 17 Chñ ®Ò 3 CÊu tróc ph©n tö hîp chÊt h÷u c¬
A. Môc tiªu
HS cñng cè kiÕn thøc vÒcÊu tróc ph©n tö hchc gåm c¸c vÊn ®Ò
+Liªn kÕt ho¸ häc trong ph©n tö hchc
+HiÖn tîng ®ång ph©n
HS vËn dông thuyÕt cÊu t¹o ho¸ häc ®Ó viÕt cÊu t¹o cña c¸c lo¹i ®ång ph©n cÊu t¹o.
HS vËn dông c¸c kiÕn thøc s¬ lîc vÒ ph©n tÝch nguyªn tè ®Ó gi¶i 1 sè bµi tËp
B. Néi dung
I. KiÕn thøc c¬ b¶n cÇn n¾m v÷ng
1. Liªn kÕt trong ph©n tö hîp chÊt h÷u c¬
C©u hái 1:
Liªn kÕt chñ yÕu trong ph©n tö hchc lµ g×. B¶n chÊt. Bao gåm nh÷ng liªn kÕt
mÊy
Nªu ®Æc ®iÓm cña lk ®«i vµ lk ba.
So s¸nh liªn kÕt pi vµ liªn kÕt xichma
HS tr¶ lêi c¸c c©u hái trªn. GV chèt l¹i c¸c ý ®óng.
GV dïng m« h×nh hoÆc h×nh vÏ ®Ó m« t¶ sù xen phñ c¸c AO t¹o thµnh lk pi vµ lk
xichma
C©u hái 2
LÊy VD vÒ hchc mµ trong ph©n tö:
+ chØ chøa lk xichma
+cã chøa lk ®«i
+cã chøa lk ba
C©u hái 3.
Trong ph©n tö hchc sau cã bao nhiªu lk xichma, bao nhiªu lk ®«i, ba, pi
CH3CH=CHCH2C CCH3
2. §ång ph©n
C©u hái 1
§ång ph©n lµ g×? §ång ph©n ®îc chia thµnh c¸c lo¹i nµo?
§ång ph©n cÊu t¹o ®îc chia thµnh nh÷ng lo¹i nµo?Mçi lo¹i lÊy 1 VD
GV th«ng b¸o trong ch¬ng tr×nh pt kh«ng xÐt ®ång ph©n quang häc
C©u hái 2
øng víi CTPT C3H8O cã bao nhiªu ®ång ph©n (cÊu t¹o)
VÒ ®ång ph©n lËp thÓ
+GV nªu nguyªn nh©n xuÊt hiÖn ®ång ph©n lËp thÓ.Nªu lo¹i ®ång ph©n lËp thÓ ® îc
xÐt trong ch¬ng tr×nh phæ th«ng lµ ®ång ph©n h×nh häc, bao gåm ®ång ph©n cis-
vµ ®ång ph©n trans-
+GV lÊy VD vµ nªu c¸ch nhËn biÕt c¸c lo¹i ®ång ph©n h×nh häc
II. Bµi tËp
BT 1. X¸c ®Þnh cÊu h×nh cña c¸c chÊt sau (cis- hay trans-)

Gi¸o ¸n Tù Chän Hãa 11

N¨m häc 2008 - 2009
CH3 CH3 CH3 CH2CH3
CH3 CH2CH3
C C C C C C
H CH2CH3 H CH3 ClH2C CH3
(I) (II) (III)
CÆp chÊt nµo lµ ®ång ph©n cña nhau
BT 2 Cho c¸c chÊt cã CTCT sau
CH3CH=CHCH2CH3 (X) CH3CH2CH=CHCH2CH3 (Y) CH2=CHCH2CH3 (Z)
C¸c chÊt cã ®ång ph©n h×nh häc lµ
A. X, Y, Z B. X, Z C. X,Y D. X,Y
BT 3 §èt ch¸y hoµn toµn 4,3 gam chÊt h÷u c¬ X thu ®îc 4,48 lit (®ktc) CO2 vµ 2,7
gam H2O. T×m CTPT cña X biÕt tØ khèi h¬i cña X so víi H2 b»ng 43
§S C4H6O2
BT 4 ViÕt c¸c CTCT cña c¸c ®ång ph©n cã CTPT C4H9Br
§S 4 ®ång ph©n
BT 5 øng víi CTPT C4H8 cã mÊy ®ång ph©n cÊu t¹o?
§S 5. (m¹ch hë vµ m¹ch vßng)
BT 6 X©y dùng CT chung cña c¸c chÊt trong d·y ®ång ®¼ng cña axetilen C2H2.

Ngµy so¹n 07/01/2008

TiÕt tù chän sè 18 Chñ ®Ò 4 hi®rocacbon
An kan
A. Môc tiªu
Cñng cè c¸c kiÕn thøc vÒ an kan: cÊu t¹o, danh ph¸p, tÝnh chÊt ho¸ häc, ph¬ng ph¸p
®iÒu chÕ.
Më réng kiÕn thøc vÒ ankan: c¬ chÕ ph¶n øng thÕ vµo ankan
RÌn luyÖn ph¬ng ph¸p vµ kÜ n¨ng gi¶i bµi tËp ®Þnh tÝnh vµ ®Þnh lîng
B.néi dung
BT1.ViÕt CTCT vµ gäi tªn thay thÕ c¸c ankan trong ph©n tö cã 14 nguyªn tö H
HD
CnH2n + 2 suy ra n=6 suy ra CTPT C6H14
XÐt c¸c d¹ng m¹ch kh¸c nhau: 0 nh¸nh, 1 nh¸nh ®¬n gi¶n, 2 nh¸nh ®¬n gi¶n..., 1 nh¸nh
phøc t¹p...vµ thay ®æi vÞ trÝ c¸c nh¸nh ta cã tÊt c¶ 5 ®ång ph©n
HD HS gäi tªn thay thÕ c¸c ankan nh quy luËt ®· ®îc häc
BT2. Ph¶n øng ®Æc trng cña ankan lµ ph¶n øng g×? LÊy VD ®èi víi metan
HS tr¶ lêi c©u hái vµ lÊy VD ph¶n øng cña metan víi clo khi chiÕu s¸ng
as
CH4 + Cl2 CH3Cl + HCl
Trªn c¬ së ®ã gi¸o viªn ®Æt vÊn ®Ò vµ tr×nh bµy c¬ chÕ cña ph¶n øng clo ho¸ metan
theo c¬ chÕ gèc gåm c¸c giai ®o¹n sau
Kh¬i mµo Cl Cl
as Cl + Cl
Ph¸t triÓn d©y chuyÒn ....
§øt d©y chuyÒn
BT 3. a)Clo ho¸ butan thu ®îc bao nhiªu dÉn xuÊt monoclo, trong ®ã s¶n phÈm nµo
chiÕm u thÕ
§S 2 dÉn xuÊt, 2-clobutan chiÕm u thÕ
b) Hi®rocacbon X cã CTPT C5H12 khi td Clo thu dîc 1 dÉn xuÊt monoclo duy nhÊt.
T×m CTCT vµ gäi tªn thay thÕ cña H,C ®ã
§S (CH3)4C 2,2-®imetylpropan

Gi¸o ¸n Tù Chän Hãa 11

N¨m häc 2008 - 2009
BT 4. a)ViÕt PTHH x¶y ra khi ®èt ch¸y ankan, so s¸nh tØ lÖ nH 2O/nCO2 víi 1. T×m mqh
gi÷a sè mol ankan bÞ ®èt ch¸y víi sè mol H2O vµ CO2 sinh ra
HD
So s¸nh ®îc nH2O/nCO2 lín h¬n 1
T×m ®îc sè mol ankan bÞ ®èt ch¸y = sè mol H2O - CO2
b) §èt ch¸y hoµn toµn mét H,C thu ®îc 0,2 mol CO2 vµ 0,3 mol H2O.TÝnh sè mol
H,C ®· bÞ ®èt ch¸y vµ t×m CTPT cña HC ®ã
HD gt suy ra ankan, n=0,3 - 0,2 = 0,1 mol
PTHH suy ra C2H6
BT 5 Brom ho¸ ankan X thu ®îc dÉn xuÊt brom Y cã tØ khèi so kh«ng khÝ b»ng 5,207.
T×m CTPT cña ankan ®ã
HD MY = 151 suy ra Y lµ dÉn xuÊt monobrom CnH2n + 1Br, n=5
BT 6 §èt ch¸y hoµn toµn 2,24 lit ankan X (®ktc), sau ®ã dÉn toµn bé s¶n phÈm ch¸y sôc
vµo dd níc v«i trong d thu ®îc 40 gam kÕt tña
T×m CTPT cña X
HD nAnkan =0,1
nCO2=nCaCO3 =0,4
suy ra n=4 suy ra C4H10
BT 7 §èt ch¸y hoµn toµn 2,24 lit hh 2 ankan X, Y lµ ®ång ®¼ng liªn tiÕp nhau thu ®îc
5,6 lit CO2 (c¸c khÝ ®o ë dktc).
T×m CTPT cña X, Y
§S C2H6 vµ C3H8

Ngµy so¹n 15/01/2008

TiÕt tù chän sè 19 Chñ ®Ò 4 hi®rocacbon
XicloAn kan
A. Môc tiªu
Cñng cè kiÕn thøc vÒ ph¶n øng cña xicloankan. So s¸nh sù kh¸c nhau vµ gièng nhau víi
ankan.
Lµm mét sè bµi tËp ®Þnh tÝnh vµ ®Þnh lîng. Qua ®ã rÌn luyÖn kÜ n¨ng gi¶i to¸n vµ kÜ
n¨ng ph¸t hiÖn vÊn ®Ò, ph©n tÝch tæng hîp
B. Néi dung
1. ViÕt CTCT c¸c xicloankan cã 5 nguyªn tö C trong ph©n tö. Gäi tªn chóng theo danh
ph¸p IUPAC
HD cã tÊt c¶ 5 xicloankan

2. So s¸nh cÊu t¹o cña ankan víi xicloankan. Ph¶n øng ®Æc trng cña xicloankan. Ngoµi ra
xicloankan cã ph¶n øng nµo kh¸c víi ankan. Cho vÝ du cô thÓ
GV lu ý: chØ c¸c xicloankan vßng 4 c¹nh míi cã kh¶ n¨ng tham gia ph¶n øng cäng më
vßng víi H2 , riªng xicloankan vßng 3 c¹nh cßn cã kh¶ n¨ng tham gia ph¶n øng cäng víi
Br2 vµ HBr, HCl

3. ViÕt pthh thùc hiÖn c¸c qu¸ tr×nh sau

a. §iÒu chÕ 1, 2-®ibrompropan tõ xiclopropan
b. §iÒu chÕ 1-brompropan tõ xiclopropan
c. §iÒu chÕ propan tõ xiclopropan
d. §iÒu chÕ butan tõ xiclobutan

Gi¸o ¸n Tù Chän Hãa 11

N¨m häc 2008 - 2009
4. Metyl xiclohexan t¹o ®îc bao nhiªu dÉn xuÊt monoclo
A. hai B. bèn C. n¨m D. s¸u

5. xicloankan X cã CTPT C5H8 khi td víi clo cã thÓ t¹o 4 dÉn xuÊt monoclo, X lam mÊt mµu
níc brom. CTCT cña X lµ
CH3
A. CH3 B. CH2CH3 C. D. CH3

6. xicloankan X ®¬n vßng cã tØ khèi so víi Nit¬ b»ng 2. LËp CTPT X.

ViÕt pthh ë d¹ng CTCT minh ho¹ tchh cña X biÕt khi td víi H2 (Ni) chØ t¹o 1 s¶n phÈm
§S C4H8 ,

Ngµy so¹n 22/01/2008

TiÕt tù chän sè 20 Chñ ®Ò 4 hi®rocacbon
Anken. Anka®ien
A. Môc tiªu
BT 1. ViÕt CTCT, gäi tªn thay thÕ tÊt c¶ c¸c anken (kÓ c¶ ®ång ph©n h×nh häc) trong
ph©n tö cã 5 nguyªn tö C
BT 2 Trong c¸c anken sau ®©y, an ken nµo cã ®ång ph©n h×nh häc, chØ ra d¹ng cis-
vµ d¹ng trans- nÕu cã
But-1-en , but-2-en
pent-1-en
pen-2-en
4-metylpent-2-en
2-metylpent-2-en
3-metylpent-2-en
BT 3 B»ng ph¬ng ph¸p ho¸ häc h·y
a) Ph©n biÖt propan vµ propen
b) Lµm s¹ch propan vµ propen
c) Ph©n biÖt propan , propen, khÝ sunfur¬ ®ùng trong c¸c b×nh riªng biÖt
BT 4 Hçn hîp gåm 2 anken kÕ tiÕp nhau trong d·y ®ång ®¼ng cã tØ khèi so víi H 2 b»ng
25,2. T×m CTPT cña 2 anken vµ tÝnh % thÓ tÝch cña mçi khÝ trong hçn hîp
§S C3H6 (40 %), C4H8
BT 5 Viªt PTHH (ghi râ ®iÒu kiÖn nÕu cã) thùc hiÖn chuyÓn ho¸ sau
But-1-en C 4H10 C 3H6 C 3H8 C 3H6 C 3H7OH (spc)
C3H6
C3H7Cl (spc)
BT 6 Cho etilen hîp níc thu ®îc ancol etylic (hiÖu suÊt 85%). TÝnh thÓ tÝch etilen cÇn
dïng ®Ó thu ®îc 50 lit dd ancol etylic 450 (khèi lîng riªng cña ancol etylic lµ 0,8 g/ml )

Ngµy so¹n 10/02/2008

TiÕt tù chän sè 21 Chñ ®Ò 4 hi®rocacbon
Anken. Anka®ien (tiÕp)
A. Môc tiªu

Gi¸o ¸n Tù Chän Hãa 11

N¨m häc 2008 - 2009
TiÕp tôc lµm mét sè bµi tËp vÒ anken, anka®ien.
Qua ®ã cñng cè kiÕn thøc vÒ tchh cña anken, anka®ien
B. néi dung
1. X¸c ®Þnh cÊu h×nh cña c¸c anken sau (cis- hay trans-)
CH3 CH3 CH3 CH2CH3
CH3 CH2CH3
C C C C C C
H CH2CH3 H CH3 ClH2C CH3
(I) (II) (III)
CÆp chÊt nµo lµ ®ång ph©n cña nhau
2 Cho c¸c anken cã CTCT sau
CH3CH=CHCH2CH3 (X) CH3CH2CH=CHCH2CH3 (Y) CH2=CHCH2CH3 (Z)
C¸c chÊt cã ®ång ph©n h×nh häc lµ
A. X, Y, Z B. X, Z C. X,Y D. X,Y
3. Chän ph¬ng ¸n ®óng vµ dÔ thùc hiÖn nhÊt
Hhîp gåm propen, butan, propin, etilten. §Ó lµm s¹ch butan trong hhîp trªn ta cho
hhîp léi rÊt tõ tõ qua
A. DdÞch chøa Ag2O/NH3 d råi qua Níc brom d
B. DdÞch chøa Ag2O/NH3 d
C. Níc brom d råi qua DdÞch chøa Ag2O/NH3 d
D. Níc brom d
4. Cho 1,12 g mét anken céng hîp võa ®ñ víi brom thu ®îc 4,32 g s¶n phÈm. CTPT cña
anken lµ
A. C3H6 B. C4H8
C. C2H4 D. Ph¬ng ¸n kh¸c
5. Trïng hîp Etilen thu ®îc polietilen. Gi¶ sö khèi lîng cña 1 ph©n tö polime nµy b»ng
28000 ®vC. Sè m¾t xÝch c¬ b¶n cña polime ®ã lµ
A. 500 B. 1000
C. 1500 D. Ph¬ng ¸n kh¸c
12. Cr¨ckinh 560 lit butan, gi¶ sö thu ®îc 1010 lit hh khÝ gåm C3H6 , C2H6, C2H4, CH4,
C4H8, H2 , C4H10 d. ThÓ tÝch butan cha tham gia p/ lµ
A. 110 lit B. kh«ng x®Þnh ®îc
C. 55 lit D.100 lit
6. S¶n phÈm chÝnh cña p/ gi÷a Buten-1 víi HBr gåm
A. Ph¬ng ¸n kh¸c B. CH3 CH3 CHBr CH3
C. CH3 CH2 CHBr CH3 D. CH2Br CH2 CH2 CH3
7. §èt ch¸y etilen thu ®îc 2 mol CO2. Sè mol etilen vµ thÓ tÝch O2 ®· p/ lÇn lît b»ng
A. Ph¬ng ¸n kh¸c B. 2 mol vµ 67,2 lil
C. 2 ml vµ 67,2 lit D. 67,2 lit vµ 2 mol

8. §èt ch¸y hoµn toµn 1 mol mét H,C cã kh¶ n¨ng céng hîp víi brom thu
®îc 3 mol CO2 vµ 3 mol H2O. CTCT cña H,C ®ã lµ
A. CH2=CH CH3 B.
C. A, B ®óng D. Ph¬ng ¸n kh¸c

Ngµy so¹n 17/02/2008

TiÕt tù chän sè 22 Chñ ®Ò 4 hi®rocacbon
Kh¸i niÖm vÒ tecpen. Bµi tËp
A. Môc tiªu

Gi¸o ¸n Tù Chän Hãa 11

N¨m häc 2008 - 2009
HS hiÓu thÕ nµo lµ tecpen, biÕt ct chung tecpen lµ (C 5H8)n víi n �2 nhng kh«ng ph¶i lµ
s¶n ph¶m cña sù trïng hîp isopren. BiÕt øng dông cña tecpen (CN thùc phÈm, mÜ phÈm,
dîc phÈm)
TiÕp tôc gi¶i mét sè bµi tËp vÒ anken vµ anka®ien
B. néi dung
*Bµi cò:viÕt pthh x¶y ra khi trïng hîp isopren theo kiÓu 1,4
*Bµi míi
I. Kh¸i niÖm vÒ tecpen
-GV nªu kh¸i niÖm vÒ tecpen, nªu ct chung
-GV chØ ra ®Æc ®iÓm cÊu t¹o cña tecpen: m¹ch C, ®Æc ®iÓm liªn kÕt
-LÊy VD ®èi víi oximen vµ limonen (C10H16)
? Dù ®o¸n tÝnh chÊt ho¸häc cña tecpen, tr¹ng th¸i tån t¹i vµ kh¶ n¨ng hoµ tan trong níc
cña tecpen.
II. Bµi tËp
BT 1. ph©n biÖt c¸c chÊt láng sau
Hexan vµ hex-1-en
Hexan vµ oximen
HD. Dïng níc brom hoÆc dung dÞch KMnO4 ë ®k thêng
BT 2 ViÕt PTHH x¶y ra khi
a. hi®ro ho¸ hoµn toµn oximen (gäi tªn sp t¹o thµnh)
b. oximen td brom (d)
BT 3 Hi®ro ho¸ hoµn toµn 1 mÉu olefin hÕt 448 ml H 2 (®ktc) thu ®îc mét ankan ph©n
nh¸nh. Còng lîng olefin ®ã khi td víi brom t¹o thµnh 4,32 gam dÉn xuÊt ®ibrom. X®
CTCT vµ gäi tªn olefin ®· cho. C¸c pø xay ra hoµn toµn
HD
Gäi anken lµ CnH2n
nAnken = 0,02 mol
ndÉn xuÊt = 0,02 , MdÉn xuÊt = 4,32/0,02 = 216 = 14n + 160, n=4
anken cã nh¸nh suy ra CTCT lµ CH2=C(CH3)2 , metylpropen
BT 4 Mét hh khÝ gåm 1 ankan vµ 1 anken cã cïng sè nt C trong ph©n tö vµ cïng sè mol
võa ®ñ lµm mÊt mµu 80 g dd Brom. §èt ch¸y hoµn toµn hh trªn t¹o ra 13,44 lit CO 2
(®ktc)
a. X® CTCT cña ankan vµ anken ®· cho
b. X¸c ®Þnh tØ khèi cña hh so kh«ng khÝ
BT 5 ViÕt PTHH x¶y ra, gäi tªn s¶n phÈm t¹o thµnh khi
Etilen cäng hîp clo
Etilen td clo ë 5000 C (pø thÕ)
Propilen cäng hîp clo
Propilen td clo ë 5000 C (pø thÕ)
BT 6 Gi¶ sö hiÖu suÊt cña p/ trïng hîp Vinylclorua b»ng 80%. §Ó thu ®îc 800 kg
Polivinylclorua cÇn trïng hîp bao nhiªu kg Vinylclorua
A. 8000 B. 1800 C. 1000 D. 10000

Ngµy so¹n 24/02/2008

TiÕt tù chän sè 23 Chñ ®Ò 4 hi®rocacbon
Ankin.
A. Môc tiªu:
Cñng cè c¸c kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ ankin.
RÌn luyÖn kÜ n¨ng gi¶i bµi tËp ®Þnh tÝnh vµ ®Þnh lîng vÒ ankin

Gi¸o ¸n Tù Chän Hãa 11

N¨m häc 2008 - 2009
B. Néi dung
1. Ankin lµ g×? So s¸nh ®Æc ®iÓm cÊu t¹o cña ankin víi anken. Tõ ®ã rót ra ®iÓm
gièng nhau vÒ tÝnh chÊt ho¸ häc gi÷a ankin vµ anken. ViÕt PTHH minh häa
2. ViÕt c¸c PTHH ®iÒu chÕ c¸c chÊt sau tõ axetilen (ghi râ ®iÒu kiÖn nÕu cã)
a. 1,1-®icloetan b. 1, 2-®ibrometan
c. 1-cloetan d. 1-cloeten
e. buta-1,3-®ien f. butan
3. Tr×nh bµy ph¬ng ph¸p ho¸ häc ®Ó
a. Ph©n biÖt 3 khÝ kh«ng mµu riªng biÖt: etien, axetilen, etan
b. Thu etilen tinh khiÕt cã lÉn axetilen
c. Thu axetilen tinh khiÕt cã lÉn etilen
3.ViÕt CTCT, gäi tªn thay thÕ cña c¸c ankin cã CTPT C5H8.
4.ViÕt CTCT cña c¸c ankin cã tªn thay thÕ sau
3-metylhex-1-in
4-metylpent-2-in
4,5-®imetylhex-2-in
5.DÉn 3,36 lit hh A gåm propin vµ etilen ®i vµo 1 lîng d dd AgNO3 trong NH3 thÊy cßn
0,84 lit khÝ tho¸t ra vµ cã m gam kÕt tña. C¸c thÓ tÝch khÝ ®o ë ®ktc
a> TÝnh % thÓ tÝch etilen trong hhA
b> TÝnh m
6. Khi thùc hiÖn p nhiÖt ph©n metan ®iÒu chÕ axtilen thu ®îc hh X gåm axetilen, H2 vµ
metan cha ph¶n øng hÕt. TØ khèi cña X so víi H 2 b»ng 4,44. TÝnh hiÖu suÊt cña ph¶n
øng

Ngµy so¹n 29/02/2008

TiÕt tù chän sè 24 Chñ ®Ò 4 hi®rocacbon
Bµi tËp
A. Môc tiªu:
Cñng cè c¸c kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ anken, anka®ien, ankin
RÌn luyÖn kÜ n¨ng gi¶i bµi tËp ®Þnh tÝnh vµ ®Þnh lîng vÒ anken, anka®ien, ankin
B. ph¬ng ph¸p
GV ra bµi tËp cho HS vÒ nhµ gi¶i trø¬c 1 sè bµi. Lªn líp GV gäi 1 sè HS lªn gi¶i c¸c
b×a tËp ®· ra vÒ nhµ, sè HS cßn l¹i GV ra bµi tËp bæ sung t¹i líp yªu cÇu HS lµm, GV
kiÓm tra, ch÷a vµ cã thÓ cho ®iÓm
I. C¸c bµi tËp vÒ nhµ
1. Hçn hîp A gåm anken X vµ H 2 cã tØ khèi so víi H 2 b»ng 9. Cho A qua bét Ni nung nãng
1 thêi gian thu ®îc hh B cã tØ khèi so víi H2 b»ng 15.
a. T×m CTCT cña X, tÝnh %V mçi chÊt trong A.
b. ViÕt c¸c pthh x¶y ra khi
- X t¸c dông víi H2 , Br2
- X t¸c dông víi HBr, H2O (t¹o ra s¶n phÈm chÝnh)
-Trïng hîp X trong ®iÒu kiÖn t0 vµ P thÝch hîp
2. Tõ C3H8 vµ c¸c chÊt cÇn thiÕt kh¸c, viªt pthh ®iÒu chÕ c¸c chÊt sau (ghi râ ®iÒu kiÖn
nÕu cã)
Axetilen, PE, PVC, polibuta®ien, benzen
II. C¸c bµi tËp bæ sung
1. B»ng ph¬ng ph¸p ho¸ häc h·y
a. Ph©n biÖt c¸c khÝ riªng biÖt: etan,but-1-in, but-2-in, khÝ sunfur¬

Gi¸o ¸n Tù Chän Hãa 11

N¨m häc 2008 - 2009
 b. Lµm s¹ch etilen lÉn axetilen
c. Lµm s¹ch axetilen lÉn etilen
2. ViÕt pthh cô thÓ thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc sau (ghi râ ®iÒu kiÖn nÕu cã)
a. §iÒu chÕ trùc tiÕp ®ivinyl tõ ankan
b. §iÒu chÕ trùc tiÕp ®ivinyl tõ anken
c. §iÒu chÕ trùc tiÕp ®ivinyl tõ ancol etylic

3. Mét sè bµi tËp tr¾c nghiÖm

1.Phản ứng: CH2=CH2 + HI ��

� CH3CH2I

Gi¸o ¸n Tù Chän Hãa 11

N¨m häc 2008 - 2009
 a.Là phản ứng thế
b.Là phản ứng cộng
c.Là phản ứng phân hủy
d.Là phản ứng khử
e.Không thể xảy ra

2.Mệnh đề nào sau đây là sai: hợp chất CH3-CH=CH2 là một:

a.Hidrocacbon no
b.Hidrocacbon không no
c.Olefin
d.Đồng đẳng của etilen
e.Anken

3.Axetilen tác dụng với H2 (dư) có xúc tác Ni cho ra sản phẩm nào:
Etilen
Etan
Benzen
Propan
Etilen và Etan

4. Để nhận biết các ankin có nối 3 ở đầu mạch người ta thường dùng
a.Dung dịch Brom
b.CuCl2 trong NH3
c.Dung dịch AgNO3/NH3
d.CuCl2 trong HCl
e.Cả b và c

Điều nào sau đây là sai khi nói về hóa tính của etilen?
Dễ tham gia phản ứng cộng
Bị phân hủy ở nhiệt độ rất cao
Tham gia phản ứng thế (ánh sáng)
Tham gia phản ứng trùng hợp
Dễ bị oxi hóa

Vinyl axetylen : CH2=CH-CCH được tạo thành từ :

CHCH ở 600oC
CH2=CH2 và CHCH ở 100oC, xúc tác Cu2Cl2, HCl
CH2=CH2 ở nhiệt độ cao
CHCH ở 100oC, xúc tác Cu2Cl2/NH4Cl

Gi¸o ¸n Tù Chän Hãa 11

N¨m häc 2008 - 2009
 CH2=CH2 và CHCH ở 100oC

Sản phẩm gì thu được khi nhỏ nước vào cacbua nhôm

A. C2H6 và Al(OH)3
B. C2H4 và Al(OH)3
C. CH4 và Al(OH)
D. C2H2 và Al(OH)3
E. Al(OH)3

III. C¸c bµi tËp vÒ nhµ

1. Anka®ien liªn hîp X cã CTPT C5H8 khi t¸c dông víi H2 cã thÓ t¹o ®îc H,C Y
( C5H8) cã ®ång ph©n h×nh häc.T×m CTCT cña X

§S isopren

2. Trong c«ng nghiÖp buta-1,3-®ien ®îc tæng hîp b»ng c¸ch nµo sau ®©y. ViÕt
PTHH x¶y ra khi sö dông c¸ch ®ã
A. t¸ch níc cña etanol
B. T¸ch hi®ro cña c¸c H,C
C.Céng më vßng xiclobuten
D. Cho s¶n phÈm ®ime ho¸ axetilen td víi H2 cã xt Pd/PbCO3
t0,xt
§S 2C2H5OH CH2CH=CHCH2 + H2 + 2H2O

3. Hçn hîp gåm 0,15 mol CH4 ; 0,009 mol C2H2 ; 0,2 mol H2 . Nung nãng hæn hîp X
víi Ni xóc t¸c ,thu ®îc hçn hîp Y . Cho Y qua b×nh chøa níc br«m d thu ®îc hçn hîp
khÝ Z cã khèi lîng ph©n tö trung b×nh b¨ng 16 . §é t¨ng khèi lîng cña d2 níc br«m
lµ 0,82 g . Sè mol mçi chÊt trong Z lµ :
A. CH4 0,15 mol; C2H6 0,06 mol ; H2 0,06 mol
B. CH4 0,15 mol ; C2H6 0,04 mol ; H2 0,08 mol
C. CH4 0,15 mol ; C2H6 0,12 mol
D. CH4 0,15 mol ; H2 0,12 mol

4. Hæn hîp khÝ X gåm H2, C2H2 vµ C2H6 . Cho tõ tõ 6 lÝt X ®I qua bét Ni nung
nãng th× thu ®îc 3 lÝt mét chÊt khÝ duy nhÊt . TØ khèi cña X so víi hi®r« cã gi¸
trÞ nµo sau ®©y ?
A. 15 B. 7,5 C. 8
D.16

Ngµy so¹n 05/03/2008

TiÕt tù chän sè 25 Chñ ®Ò 4 hi®rocacbon
Bµi tËp (TiÕp theo)
A. Môc tiªu:
Cñng cè c¸c kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ anken, anka®ien, ankin
RÌn luyÖn kÜ n¨ng gi¶i bµi tËp ®Þnh tÝnh vµ ®Þnh lîng vÒ anken, anka®ien,
ankin
B. ph¬ng ph¸p
GV ra bµi tËp cho HS vÒ nhµ gi¶i trø¬c 1 sè bµi. Lªn líp GV gäi 1 sè HS lªn
gi¶i c¸c b×a tËp ®· ra vÒ nhµ, sè HS cßn l¹i GV ra bµi tËp bæ sung t¹i líp yªu cÇu
HS lµm, GV kiÓm tra, ch÷a vµ cã thÓ cho ®iÓm
I. Gäi HS lªn b¶ng ch÷a BT vÒ nhµ ®· ra ë tiÕt tù chän sè 24, cho ®iÓm
II. Bµi tËp bæ sung t¹i líp

1. §èt ch¸y mét thÓ tÝch hi®r« c¸c bon X cÇn 6 thÓ tÝch oxi vµ sinh ra 4 thÓ
tÝch CO2 . X lµm mÊt mµu d2 níc br«m vµ cã kh· n¨ng kÕt hîp hi®r« ®Ó t¹o hi®r«
c¸c bon no m¹ch nh¸nh ( c¸c thÓ tÝch ®o ë cïng ®k) . X lµ:
A. 2- metylpenten-1 B. 2- metylbuten- 2 C. 2- metyl propen
D. buten -

2. Cho 2 hi®r« c¸c bon X,Y lÇn lît cã c«ng thøc C2xHy vµ CxH2x . BiÕt tû khèi
cña X so víi kh«ng khÝ b»ng 2. C«ng thøc ph©n tö cña X ,Y lÇn lît lµ :
A. C2H4 vµ CH4 B. C4H10 vµ C2H4
C. C4H8 vµ C2H4 D.C6H12 vµ C3H8

3. Cho 3,36 lÝt hæn hîp (®ktc) gåm mét ankan vµ mét anken ,®Òu ë thÓ khÝ
ë ®kt ®I qua d2 br«m d thÊy cã 8 gam br«m ph¶n øng . Khèi lîng cña 6,72 lÝt
hæn hîp ®ã lµ 13 gam . C«ng thøc ph©n tö cña hai hi®r« c¸c bon lµ : A. C2H4
vµ C2H6 B. C3H6 vµ C3H8 C.C2H4 vµ C4H10 D. C3H6 vµ C4H10

4. Y cã c«ng thøc ph©n tö C5H8 .Y cã m¹ch c¸c bon ph©n nh¸nh vµ t¹o kÕt
tña víi Ag2O trong NH3 , vËy Y lµ :
A. Pentin-1 B. 2- metyl butin-1
C. Pentin-2 D. 3-metyl butin- 1

5. Cã thÓ ®iÒu chÕ nhùa PVC tõ ®¸ v«I , than ®¸ theo s¬ ®å nµo sau ®©y :
A. CaCO3 CaO C2H2 C2H3Cl PVC
B. CaCO3C2H2C2H3ClPVC
C. CaCO2CO2C2H2C2H3ClPVC
D.CaCO3CaOCaC2C2H2C2H3ClPVC

6. §Ó s¶n xuÊt cao su tæng hîp tõ nguyªn liÖu chÝnh lµ CH4 th× tiÕn hµnh
theo s¬ ®å nµo sau ®©y ?
A.CH4C2H2C4H4C4H6(-CH2-C=CH-CH2-)n
B. CH4C2H2C2H4C2H5OHC4H6(-CH2-CH=CH-CH2-)n
C. CH4C2H2C4H4C4H6(-CH2-CH=CH-CH2-)n
D. C¶ A,B,C ®Òu ®îc

7. Sè ®ång ph©n cña ankin C6H10 t¹o kÕt tña víi dung dÞch AgNO3 trong NH3
lµ :
A. 2 B. 3 C. 4 D.5
8 1 mol hi®r« c¸c bon A ch¸y cho kh«ng ®Õn 3 mol CO2 . MÆt kh¸c 1 mol A
lµm mÊt mµu tèi ®a 1 mol br«m . VËy A lµ :
A. Ankin B. Anka®ien C.C2H4 D. C2H2
Ngµy so¹n 11/03/2008
TiÕt tù chän sè 26 Chñ ®Ò 4 hi®rocacbon
Benzen vµ ®ång ®¼ng. Mét Sè H,c th¬m kh¸c
A. Môc tiªu:
Cñng cè c¸c kiÕn thøc vÒ cÊu t¹o vµ tÝnh chÊt cña benzen vµ c¸c ®ång ®¼ng:
Gióp HS biÕt kh¶ n¨ng vµ chiÒu híng cña ph¶n øng thÕ vµo vßng bezen khi vßng
cã g¾n s½n nhãm thÕ cã ®Æc tÝnh hót e (nhãm thª lo¹i 2)
Ph¸t triÓn kÜ n¨ng ph©n tÝch tæng hîp. Gi¶i 1 sè bµi tËp ®Þnh tÝnh vµ ®Þnh l-
îng
B.néi dung
1. æn ®Þnh líp
2. KiÓm tra bµi cò
1.Ph¸t biÓu quy t¾c thÕ vµo vßng bezen. ViÕt PTHH x¶y ra khi benzen vµ
toluen t¸c dông víi brom trong trêng hîp cã xóc t¸c Fe vµ trong trêng hîp ®un
nãng
2. Trong c¸c ch©t sau ®©y chÊt nµo lµm mÊt mµu dung dÞch brom. ViÕt
PTHH ®Ó gi¶i thÝch hiÖn tîng x¶y ra: benzen, toluen, stiren, propin, etilen
3. Bµi míi
-GV nh¾c l¹i quy t¾c thÕ trong vßng benzen nh SGK.
-GV ®Æt vÊn ®Ò: trong trêng hîp vßng benzen cã g¾n c¸c nhãm thÕ kh¸c,
VD nhãm -NO2 , nhãm -COOH th× kh¶ n¨ng ph¶n øng vµ chiÒu híng thÕ x¶y ra
nh thÕ nµo?
-GV lÊy vµi VD vµ ph©n tÝch kh¶ n¨ng vµ chiÒu híng thÕ vµo vßng benzen
so víi vßng ben zen kh«ng cã nhãm thÕ
VD1: nitrobenzen td víi brom khan (Fe)
VD2: nitrobenzen td víi HNO3 (H2SO4 ®)
-GV híng dÉn HS rót ra quy t¾c thÕ vµo vßng benzen khi vßng cã g¾n s½n
nhãm thÕ nh -NO2, -CHO, -COOH vµgv minh häa b»ng s¬ ®å nh sau:
II (-NO2, -COOH, -CHO)

>

KÕt hîp quy t¾c cña SGK, GV yªu cÇu HS lËp s¬ ®å chung

I (-ankyl, -OH, NH2)

II (-NO2, -COOH, -CHO)
>
>

4.Bµi tËp
1. Tõ axetilen vµ c¸c chÊt v« c¬ cÇn thiÕt kh¸c viÕt pthh ®iÒu chÕ c¸c chÊt sau
o-nitrotoluen, m-®initrobenzen, brombenzen, o-Br-C6H4-NO2 , m-Br-C6H4-NO2
(biÕt Br lµ nhãm thÕ ®Þnh híng o- vµ p- )
2. So s¸nh kh¶ n¨ng vµ chiÒu híng thÕ nhãm nitro (tØ lÖ 1:1)vµo vßng benzen
cña c¸c chÊt sau:
Benzen, etylbenzen, nitrobenzen
ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ho¸ häc minh häa
CH2CH3
1
6 2

5 3 CH3
3. Hi®rocacbon X cã CTCT nh sau: 4
Khi X t¸c dông víi brom cã mÆt bét s¾t thu ®îc mÊy dÉn xuÊt monobrom
A. 1 B. 2 C. 3 D. 4

4. X lµ ®ång ®¼ng cña benzen cã CTPT C8H10 , khi X t¸c dông víi brom cã mÆt
hay kh«ng cã mÆt Fe trong mçi trêng hîp chØ t¹o thµnh 1 dÉn xuÊt monobrom
duy nhÊt. CTCT cña lµ
CH3
CH3 CH3 CH2CH3
CH3

A. CH3 B. CH3 C. D.
5. A lµ ®ång ®¼ng cña benzen chøa 90% khèi lîng C trong ph©n tö, MA < 160.
T×m CTPT, CTCT cña A biÕt khi X t¸c dông víi brom cã mÆt hay kh«ng cã mÆt Fe
trong mçi trêng hîp chØ t¹o thµnh 1 dÉn xuÊt monobrom duy nhÊt.
HD CnH2n-6 , %mC=90 � n=9, Gt suy ra cã cÊu t¹o ®èi xøng
CH3

H3 C CH3

Ngµy so¹n 17/03/2008

TiÕt tù chän sè 27 Chñ ®Ò 4 hi®rocacbon
Bµi tËp
A. Môc tiªu:
RÌn luyÖn kÜ n¨ng gi¶i bµi tËp ®Þnh tÝnh vµ ®Þnh lîng vÒ anken, anka®ien,
ankin benzen vµ ®ång ®¼ng
b. néi dung
1. ChØ dïng 1 thuèc thö h·y ph©n biÖt c¸c chÊt láng riªng biÖt kh«ng mµu sau
Benzen, toluen, stiren
HD Dïng dd KMnO4
Stiren: lµm mÊt mµu dd KMnO4 ë ®kt
Benzen: lµm mÊt mµu dd KMnO4 khi ®un nãng
toluen:kh«ng lµm mÊt mµu dd KMnO4

2. Cho c¸c chÊt sau

Etylbenzen, toluen, C6H5CH2CH2OH, benzen. Cã thÓ thu ®îc stiren b»ng ph¶n øng
trùc tiÕp cña chÊt nµo, viÕt PTHH minh ho¹
HD tõ Etylbenzen, C6H5CH2CH2OH
3. §èt ch¸y hoµn toµn H,C X lµ chÊt láng ë ®kt thu ®îc H2O vµ CO2theo tØ lÖ mol
t¬ng øng lµ 1:2. CTPT cña X lµ
A. C2H2 B. C4H4 C. C5H12 D. C6H6

4. Brom ho¸ ankan X thu ®îc dÉn xuÊt Y cã tØ khèi h¬i so víi H 2 b»ng 75,5. Cã
bao nhiªu ankan tho¶ m·n c¸c ®iÒu kiÖn trªn
HD
MY = 151 � DX monobrom, Y : CnH2n+1Br � n=5
C5H12 � 3 ®ång ph©n

5. Hh M chøa benzen vµ xiclohexen. M cã kh¶ n¨ng lµm mÊt mµu tèi ®a 75 g dd

brom 3,2 %. NÕu ®èt ch¸y hoµn toµn M vµ cho toµn bé s¶n phÈm vµo dung
dÞch Ca(OH)2 d th× thu ®îc 21 gam kÕt tña. TÝnh % khèi lîng tõng chÊt trong hh
M
§S
%m C6H6 = 55,9 %
HD chØ cã xiclohexen t¸c dông víi dd brom theo ph¶n øng cäng (kh«ng më
vßng)

Ngµy so¹n 24/03/2008

TiÕt tù chän sè 28 Chñ ®Ò 4 dÉn xuÊt halogen cña hi®rocacbon

A. Môc tiªu:
Cñng cè kiÕn thøc vÒ dÉn xuÊt hal cña H, C.
Më réng kiÕn thøc vÒ dÉn xuÊt halcña H, C: tÝnh chÊt ho¸ häc, øng dông ®Ó
®iÒu chÕ mét sè s¶n phÈm h÷u c¬ kh¸c
Lµm mét sè bµi tËp ®Þnh tÝnh vµ ®Þnh lîng vÒ dÉn xuÊt hal cña H, C
B. néi dung
1. Bµi cò
1. Nªu c¸c lo¹i ph¶n øng ®iÒu chÕ dÉn xuÊt hal cña H, C. LÊy VD minh ho¹
2. ViÕt PTHH x¶y ra trong ®ã dÉn xuÊt hal cña H, C tham gia ph¶n øng thÕ,
tham gia ph¶n øng céng.
2. Néi dung
GV ®Æt vÊn ®Ò vÒ kh¶ n¨ng ph¶n øng cña c¸c dÉn xuÊt ®ihalogen tõ c¸c
ph¶n øng cña dÉn xó©t monohalogen
A. Ph¶n øng t¸ch cña dÉn xuÊt  , b ®ihalogen
-Td Zn, t0 : t¹o anken
t0
VD CH2BrCH2Br + Zn CH2=CH2 + ZnBr2
Tq: HD hs tù viÕt pthh
-Td kiÒm/ancol : t¹o ankin
ancol,t0
CH2BrCH2Br + 2KOH CH CH + 2KBr + 2H2O
Tq: HD hs tù viÕt pthh
-Ph¶n øng t¨ng m¹ch C
ete khan
VD 2CH3Cl + 2Na CH3CH3 + 2NaCl
Tq: HD hs tù viÕt pthh
 B. Bµi tËp cñng cè
1. ViÕt CTCT, gäi tªn thay thÕ cña c¸c dÉn xuÊt Hal cã CTPT nh sau, chØ ra bb¹c
cña mçi dÉn xuÊt ®ã
C4H9Cl
§S: 4 dÉn xuÊt
2. ViÕt CTCT, gäi tªn thay thÕ cña c¸c dÉn xuÊt Hal cã CTPT nh sau
C3H6Cl2
§S 4 dÉn xuÊt
3. Tõ metan vµ c¸c chÊt v« c¬ cÇn thiÕt kh¸c (c¸c ®iÒu kiÖn coi nh cã ®ñ), viÕt
PTHH ®iÒu chÕ c¸c chÊt sau
Etan , etylclorua , etilen , ancol etylic , etin
HD Yªu cÇu HS ®a ra c¸c ph¬ng ¸n cã thÓ thu ®îc c¸c chÊt trong yªu cÇu cña
®Ò bµi
4. Tõ axetilen, viÕt PTHH cña c¸c ph¶n øng ®iÒu chÕ c¸c chÊt sau
Etyl bromua, 1,2-®ibrometan, vinyl clorua, 1,1-®ibrometan
C. DÆn dß vÒ nhµ
Lµm tÊt c¶ c¸c bµi tËp vÒ dÉn xuÊt Hal trong SGK vµ s¸ch BT

Ngµy so¹n 05/04/2008

TiÕt tù chän sè 29 Chñ ®Ò 5 Ancol-phenol
A. Môc tiªu
Cñng cè kiÕn thøc vÒ ancol: cÊu t¹o, tÝnh chÊt
Më réng kiÕn thøc vÒ tchh cña ancol: tÝnh chÊt hh ®Æc trng cña c¸c ancol no,
m¹ch hë cã c¸c nhãm -OH kÒ nhau
Më réng kiÕn thøc vÒ ph¶n øng t¸ch níc tõ ancol no, ®¬n, hë: quy t¾c Zaixep
b. tæ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y häc
I. KiÓm tra bµi cò
1. Ph©n biÖt etanol vµ glixerol b»ng ph¬ng ph¸p ho¸ häc.
2. Trong sè c¸c ancol cã CTPT C4H10O2 cã bao nhiªu ancol hoµ tan ®îc
Cu(OH)2 t¹o thµnh dd xanh lam
II. ND
IIA. Cñng cè vµ má réng kiÕn thøc
Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn
1. ViÕt CTCT vµ gäi tªn 1.YcÇu hs viÕt CTCT vµ gäi tªn thay thÕ
Lu ý c¸c ancol kh«ng bÒn: +... cña c¸c ancol m¹ch hë cã CTPT C4H8O
+... Qua ®ã GV lu ý HS c¸c ancol nµo kh«ng
2. viÕt PTHH díi sù híng dÉn cña GV bÒn.
Díi sù HD cña GV, hs suy ra néi dung 2. GV yªu cÇu vµ híng dÉn hs viÕt PTHH
cña quy t¾c t¸ch Zaixep x¶y ra khi t¸ch níc tõ c¸c ph©n tö sau:
propanol, butan-1-ol, butan-2-ol.

IIB. Bµi tËp cñng cè

1. T¸ch níc tõ ancol nµo sau ®©y thu ®îc 2 anken ®ång ph©n (kÓ c¶ ®ång
ph©n h×nh häc)
A. Butan-1-ol B. butan-2-ol
C. propanol D. pentan-3-ol
§S. D (2 anken ë d¹ng cis- vµ d¹ng trans-)
2. T¸ch níc tõ ancol nµo sau ®©y thu ®îc 2 anken ®ång ph©n cÊu t¹o
A. Butan-1-ol B. butan-2-ol
C. propanol D. pentan-3-ol
§S B (but-1-en vµ but-2-en)
3. S¶n phÈm chÝnh thu ®îc khi t¸ch níc tõ pentan-2-ol lµ
A. Pent-1-en B. Pent-2-en
C. Pent-1-in D. Pent-2-in
§S B (vËn dông quy t¾c Zaixep)
4. Cã bao nhiªu ancol cã cïng CTPT C 4H10O khi t¸ch níc cho 1 anken duy nhÊt (gi¶
sö kh«ng x¶y ra sù chuyÓn vÞ khi ph¶n øng t¸ch diÔn ra)
A. 0 B. 1 C. 2 D. 3
§S D
5. Tõ propan-1-ol, viÕt pthh ®iÒu chÕ propan-2-ol
HD 1. t¸ch níc
2. cäng níc
6. ViÕt PTHH x¶y ra (nÕu cã) khi cho tõng chÊt sau lÇn lît td víi Na d, NaOH d, níc
hoµ tan CO2
C3H5(OH)3 , p-C6H4(OH)2 , p-HOC6H4CH2OH
7. Tr×nh bµy ph¬ng ph¸p ho¸ häc ph©n biÖt c¸c chÊt riªng biÖt sau ®©y
Phenol (láng), etanol, glixerol, benzen
HD Dïng níc brom phenol
Dïng Cu(OH)2 glixerol
Dïng Na etanol
Cßn l¹i lµ benzen

Ngµy so¹n 12/04/2008

TiÕt tù chän sè 30 Chñ ®Ò 5 bµi tËp ancol-phenol
A. Môc tiªu
RÌn luyÖn kÜ n¨ng gi¶i bµi tËp vÒ ancol, phenol. Qua ®ã cñng cè c¸c kiÕn thøc
vÒ ancol, phenol
Ph¸t triÓn kÜ n¨ng ph©n tÝch tæng hîp, t duy khoa häc
RÌn luyÖn tÝnh cÈn thËn trong c«ng viÖc
B. Néi dung
BT1. Cho chÊt p-HOC6H4CH2OH, viÕt pthh xayra khi chÊt ®ã lÇn lît td víi dd HBr,
CuO (t0),
BT2. §un chÊt p-ClC6H5CH2Cl víi dd NaOH d.S¶n pÈm h÷u c¬ thu ®îc lµ chÊt nµo
A. p-ClC6H4CH2OH B. p-HOC6H4CH2Cl
C. p-NaOC6H4CH2OH D. p-NaOC6H4CH2ONa
§S C
BT3. X lµ mét ancol no m¹ch hë. §Ó ®èt ch¸y hoµn toµn 0,35 mol X cÇn võa ®ñ
31,36 lit O2 (®ktc). X¸c ®Þnh CTPT, viÕt CTCT vµ gäi tªn thay thÕ cña X
§S
CnH2n + 2Ox , x=3n-7
1 �x �n
 n = 3, x=2
CH2OH CHOH CH3 : propan-1,2-®iol
CH2OH CH2 CH2OH : propan-1,3-®iol

BT4. X lµ ancol kh«ng no ®¬n chøc, m¹ch hë trong ph©n tö cã 1 liªn kÕt ®«i. §èt
ch¸y hoµn toµn 1,45 g X cÇn võa hÕt 3 lit O 2 (thÓ tÝch mol trong ®k thÝ nghiÖm
lµ 30). X¸c ®Þnh CTPT, viÕt CTCT vµ gäi tªn thay thÕ cña X
§S CnH2n-1OH (CnH2nO)
n =3 , CH2=CHCH2OH propenol

BT5. Hçn hîp M chøa 2 ancol no, ®¬n chøc m¹ch hë kÕ tiÕp nhau trong d·y ®ång
®¼ng. §èt ch¸y hoµn toµn 35,6 gam M cÇn võa hÕt 63,84 lit O2 (®ktc)
X¸c ®Þnh CTPT vµ % khèi lîng cña tõng chÊt trong M.
HD vµ §S
CT chung CnH2n+2O (n: sènguyªn tö C trung b×nh)
n = 3,8 suy ra 2 ancol lµ C3H8O (x mol) vµ C4H10O (y mol)
60x + 74y = 35,6
3x + 4y = (x + y)3,8
%m C3H8O = 16,85 %

BT6. §un nãng 1 hçn hîp gåm 2 ancol no, ®¬n, hë víi H 2SO4 ë 1400C thu ®îc 7,2
gam hh 3 ete víi sè mol b»ng nhau, vµ 21,6 gam níc.
X¸c ®Þnh CTCT 2 ancol vµ khèi lîng mçi ancol dù ph¶n øng.
§S CH3OH (38,4 gam) vµ C2H5OH (55,2 gam)

BT7. Nªu hiÖn tîng, viÕt pthh x¶y ra khi sôc khÝ CO2 vµo dd natriphenolat sau
®ã ®un nãng
HD htîng: dung dÞch bÞ vÈn ®ôc (do t¹o phenol rÊt Ýt tan trong níc l¹nh) råi
trong trë l¹i (do khi ®ã phenol ®· tan ch¶y)

Ngµy so¹n 17/04/2008

TiÕt tù chän sè 31 Chñ ®Ò 5 dÉn xuÊt cña hi®rocacbon
An®ehit-xeton
A. Môc tiªu
Cñng cè kiÕn thøc vÒ an®ehit, xeton
Më réng mét sè kiÕn thøc vÒ tÝnh chÊt cña an®ehit, xeton
RÌn luyÖn kÜ n¨ng gi¶i bµi tËp ®Þnh tÝnh vµ®Þnh lîng
b.néi dung
I. Cñng cè kiÕn thøc.
Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn
1.ViÕt pthh víi H2 vµ víi O2 (hoÆc víi 1. ViÕt pthh cminh an®ehit võ¨ cã tÝnh
dd AgNO3/NH3) oxiho¸, võa cã tÝnh khö?
2.Hs viÕt pthh x¶y ra gi÷a xeton vµ H2 2.ViÕt pthh chøng minh xeton cã tÝnh
 trong ®k cã mÆt Ni, t0 khö gièng an®ehit?
3. ViÕt pthh ®iÒu chÕ an®ehit tõ 3. ViÕt pthh tæng qu¸t ®iÒu chÕ
ancol bËc 1 vµ xeton tõ ancol bËc 2 an®ehit vµ xeton tõ ancol t¬ng øng?
II. Më réng kiÕn thøc.
Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn
1. X® s¶n phÈm: 1. BiÓu diÔn TN khi cho an®ehit td víi
ViÕt pthh Cu(OH)2 trong ®k cã mÆt cña NaOH
®un nãng. HdÉn hs x¸c ®Þnh s¶n phÈm
2. LÊy c¸c vÝ dô t¬ng tù ®Ó cñng cè vµ viÕt pthh
c¸c tÝnh chÊt míi cña an®ehit vµ 2. DiÔn gi¶ng vÒ ph¶n øng céng gi÷a
xeton an®ehit hoÆc xeton víi HX (HCN, HOH,
ROH, RNH)
III. Bµi tËp cñng cè
1. ViÕt CTCT, gäi tªn thay thÕ c¸c ®ång ph©n cÊu t¹o: c¸c dÉn xuÊt halogen
m¹ch hë C4H9Br, C4H7Br, vµ c¸ dÉn xuÊt th¬m C8H9Cl, c¸c ancol m¹ch hë C4H10O,
C4H8O, c¸c an®ehit, xeton C4H8O