Вы находитесь на странице: 1из 80

dft[e"ld 5f8]/ ljb]zdf a;f]af; ug'{ /x/

sbflk xf]Og . dfG5]sf ljleGg afWotfx? x'G5g\ .


ljb]z uP/ sf]xL cfˆgf] Sofl/o/ agfpg] cfsfª\Iff

b]zleq b]zaflx/
/fV5g\, sf]xL cfly{s pkfh{gsf nflu ljb]z
hfG5g\ . t/ ToxfF a;]÷/x] klg cfk"mnfO{ hGd
lbg] cfdf / cfˆgf] dft[e"ld ;a}eGbf lk|o x'G5,
dfG5]sf nflu . :jefjtM slj x[bo x'g]x? a9L
;+j]bgzLn x'g'sf] sf/0f Tof] lk|okg ltgdf emg\
w]/} /x]sf] x'G5 .
oxfF k|;ª\u 5 cd]l/sfsf] Jo:t ;dodf klg
cfˆgf] b]zk|ltsf] df]xnfO{ g} s]Gb|df /fv]/ l;h{gf
ul/Psf efjgfx?sf], cyf{t\ sljtfx?sf] .
g]kfndf ;d]t :yflkt eO;s]sf / s]xL gofF
gfdsf slj–sjloqLx?åf/f /lrt b] z k| ] d sf
;fy} cfˆgf] efiff÷lnlkk|ltsf] nufjsf k'li6 x'g\
oL sljtf .
sljtfdf d"ntM b]z 5 / b]zsf] cfFvfdf
b]zleq
cfF;' 5 . kL8fsf] kof{o Tof] cfF;' b]v]/ b'MvL
5g\ sljx? . pgLx? cfF;n ' fO{ x]l//xg ;Sb}gg\,
sxflNnG5g\ . Tof] sxfnLdf Pp6} cfjfh 5, lsg
kLl8t b]z < s;n] u¥of] o:tf] < b]zleq eO/x]sf]
czflGt, Ps–cfk;dflysf] bdg, zf]if0f, ju{lje]b,
b]zaflx/
;+o'St sljtf;ª\u|x
cGofo, cTofrf/nufotsf ofjt\ lj;ª\ultk|lt
c;Gt'li6 5 sljtfdf . /, ToxL“lg/ ljb|f]x klg
5, o:tf] ljs[ltsf] cGTo ul/g'k5{ .
8f= a]Gh' zdf{

gy{ Sof/f]nfOgf g]kfnL ;flxTo ;dfh


b]zleq b]zaflx/
-;+oS
' t sljtf;ª\ux| _

cltly ;Dkfbs
ljdn ef}sfhL

gy{ Sof/f]nfOgf g]kfnL ;flxTo ;dfh


b]zleq b]zaflx/ ÷ 1
;DkfbsLo

g]kfnL sljtf n]vgsf] ;'¿jft >L % k[YjLgf/fo0f zfxsf jL/ufyf


ufpg] ;afndf ;'jfgGbbf;n] ;'¿ u/]sf] t/ pgL sf] x'g\ < sxfF
lyP eGg] k|df0f k]mnf gk/]sf] / ;f]xLa]nf zlStjNnesf lj/;k"0f{
Znf]s / pbofgGbsf elQmefj;DaGwL sljtfx? k[YjLgf/fo0f zfxs}
kfnfb]lv ;'¿ ePsf] Oltxf; sdn bLlIftn] u/]sf 5g\ Û
jf:tljs g]kfnL efiff ;flxTosf cu|bt" sf ?kdf efg'eQm cfrfo{s}
gfdnfO{ cufl8 ;fg]{ ul/G5 . efg'eQmkl5sf nIdLk|;fb b]jsf]6f,
df]tL/fd e§, n]vgfy kf}8n ] g} klxnf] k':tfsf ;flxlTos cu|hx?
x'g\ eGg] s'/fdf b'O{ dt gxf]nf Û h]–h;f] eP klg Tof] ;doaf6 ;'¿
b]zleq b]zaflx/ ePsf] g]kfnL ;flxTonfO{ :jb]zdf a;]/ ljsf; ug]{ cu|hx?sf] gfd
;+oS' t sljtf;ª\ux| oxfF pNn]v ul//xg' kb}g{ klg Û d'Vo r'/f] s] eg] ljb]zdf klg
g]kfnL ;flxTonfO{ k|ToIf jf ck|ToIf ?kn] 7fpF kl/j]z / ;do
arfP/ cf–cfˆgf 7fpFaf6 ;s]sf] of]ubfg lbFb} cfO/x]sf] s'/fnfO{
k|sfzs M gy{ Sof/f]nfOgf g]kfnL ;flxTo ;dfh xfdLn] ;Ddfg ug}{ k5{ Û xfdL gy{ Sof/f]nfOgfsf ;flxlTos
cg'/fuLx?n] klg g]kfnL ;flxTo ljsf; qmdnfO{ oyf;So 8f]¥ofpg]
cd]l/sf
cu|hx?n] l;sfPsf] af6f]df 6's6' s ' ' afd] ;fg]{ ;ª\sNksf ;fy of]
;jf{lwsf/ M ;h{sdf
;+:s/0f M klxnf] -;g\ @)!%, lj=;+= @)&!_, !))) k|lt æb]b]zleq b]zaflx/
aflx/Æ sljtf;ª\u|x s[lt -dgf]h k|wfg, gLnd sfsL{
cfj/0f÷;Hhf M j;Gt/fh c1ft -(*$!#$$%&&_ lgxfl/sf / n]vgfy b'nfnsf] ;+of]hsTjdf_ tkfO{–+ xfd|f] dfemdf
d"No M ¿= @)).– US$ 10.00 Nofpg] hdsf]{ u/]sf 5f}“ Û

-------------------------------- of] sljtf;ª\u|x gy{ Sof/f]nfOgf g]kfnL ;flxlTos ;dfhn] nueu


Desh Bhitra Desh Báhira tLg jif{bl] v ;~rfng ub}{ cfO/fv]sf] sf]7] sljtfuf]i7Lsf] pknlAw
A Collection of Nepali Poems xf] . sljtf uf]i7Ldf ljleGg ;dox?df jfrg ul/Psf s]xL sljtfx?sf]

b]zleq b]zaflx/ ÷ 2 b]zleq b]zaflx/ ÷ 3


of] ;Fufnf] xfd|f] ;flxlTos ;dfhs} klxnf] s[lt klg xf] egL
kf7sju{;Fu eGg kfpg'nfO{ xfdLn] xfd|f] cxf]efUo ;lDemPsf 5f}“ Û
gy{ Sof/f]nfOgf cGt/f{li6«o ;flxTo ;dfhsf] dfl;s sf]7] sljtf
sfo{qmdsf] pkh eg]s} sljtf ;'Gg]–;'gfpg] dfq geP/ ;d'b|kfl/sf
xfd|f cgdf]n ;don] w]/} ;|:6fx? hGdfpg;d]t ;kmn ePsf] ;xif{
hfgsf/L u/fpg kfpg'df of] ;flxlTos ;dfhn] u/]sf] of]ubfgsf] xfd|f] af/]df
sb/ gu/L ;'v} kfOFbg} Û
o;/L ;[lht ;flxlTos k"mnsf y'Fufx?nfO{ Pp6} dfnfdf ufF:gsf gy{ Sof/f]nfOgf g]kfnL ;flxlTos ;dfh, cd]l/sfsf] gy{ Sof/f]nfOgf
nflu xfdLnfO{ pTk|/] 0ff hufpg'xg' ] ;Dk"0f{ z'eR] 5'sx?nfO{ wGojfb /fHodf a:g] ;flxTo cg'/fuL / ;flxTosf/x?sf] ;d"x xf] . of] ;dfh
glbO{ /xg klg ;lsGg Û eljiodf klg tkfO{x+ ?sf] dfof kfO/x] xfd|f] cGt/f{li6«o g]kfnL ;flxlTos ;dfhsf] gy{ Sof/f]nfOgf rfK6/ klg
sndn] ;fy lbg] k|lt1fsf ;fy ef]lnsf lbgdf klg oxfFx? ;a}af6 xf] . gy{ Sof/f]nfOgf g]kfnL ;flxlTos ;dfhsf] :yfkgf @))# df
cd"No ;'emfjsf] ck]Iff ub{5f}“ Û cGt/f{li6«o g]kfnL ;flxlTos ;dfh -gy{ Sof/f]nfOgf rfK6/sf] ?kdf
cGTodf, xfd|f] sf]7] sljtfuf]i7Lsf] of] sljtf sf];n
] L;ª\u|x k|sfzgdf >L gu]Gb| Gof}kfg]sf] cWoIftfdf ePsf] lyof] .
hf]–h;n] h]–h;/L xfdLnfO{ ;xof]u k'¥ofpg'ePsf] 5 oxfFx?sf] xfd|f] ljleGg ;flxlTos ultljlwx?dWo] sf]7] sljtfuf]i7L Ps xf] .
;xof]uk|lt cfef/L x'Fb} xflb{s wGojfb lbg rfxG5f}“ Û nueu tLg jif{bl] v xfdL cljl5Gg dlxg}lkR5] e]nf x'Fb} sf]7] slj
;Dkfbs d08n uf]i7L ;~rfng ub}{ cfO/fv]sf 5f}“ . ;f}xfb{k0" f{ kfl/jfl/s jftfj/0fdf
Pg;LPgPnP;
;Dk"0f{ kl/jf/sf] ;+nUgtfsf ;fy xfdL xfd|f /rgfx? jfrg ub}{
-gy{ Sof/f]nfOgf RofK6/_
Ps–csf{nfO{ ;'gfpFb5f}“ / ;'Gb5f}“ .
æPoet of the MonthÆ xfd|f] csf]{ dlxg}lkR5] x'g] sfo{qmd xf] . x/]s
dlxgf xfdLn] æPoet of the MonthÆ sf] ?kdf Ps g]kfnL
;flxTosf/nfO{ 5fG5f}“ / pxfFsf] JolStTj, kl/ro / /rgfx?sf] af/]df
;f]rd"ns / ljrf/d"ns s'/fsfgL u5f}+{ . /, pxfFsf] Ps /rgf
clu|ddf g} 5fg]/ To;dfly ;a} hgfn] cWoog u/Lsg, cf–cfˆgf
dGtJo /fv]/ j}rfl/s 6Lsfl6Kk0fL ub{5f}“ . xfn;Dd xfdLn] kRrL;eGbf
a9L ;flxTosf/x?sf] af/]df o;/L æPoet of the MonthÆ ul/;s]sf
5f}“ . efg'eStb]lv 8f= jfgL/f lul/;Dd / ;f]dgfy l;Ub]nb]lv
xl/eQm s6'jfn;Dd ljleGg k'/fgf, gofF ;|i6fx?nfO{ o;/L ;Ddfg
ub}{ pxfFx?sf] af/]df cfˆgf] 1fg a9fPsf 5f}“ .

b]zleq b]zaflx/ ÷ 4 b]zleq b]zaflx/ ÷ 5


Book club xfd|f] csf]{ lgoldt sfo{qmd xf] . x/]s tLg–tLg dlxgf
q}dfl;s ?kdf of] ;~rfng x'g] u/]sf] 5 . o;sf] nflu xfdLn] x/]s
;b:osf] lglDt lstfa cWoogsf] nflu pknAw ub{5f}“ . /, tLg
dlxgf;Dd To; lstfasf] :jcWoogkZrft\ hDdf eP/ To; lstfadfly
ljrf/f]Tds / cg';GwfgfTds 5nkmn ul/g] ul/G5 . xfdLn] xfn;Dddf sf]7] sljtfuf]i7Lsf] sf];n
] L
cd/ Gof}kfg]sf] ‘;]tf] wtL{’b]lv gLnd sfsL{ lgxfl/sfsf] ‘csL{
cfOdfO{’ / a'l4;fu/sf] ‘s0ff{nL An'h’ b]lv gu]Gb| Gof}kfg]sf] of] sljtf;ª\u|x gy{ Sof/f]nfOgf g]kfnL ;flxlTos ;dfhn] nueu
‘b/af/aflx/sf] dxf/fgL’ cflbdf a's Sna 5nkmn ul/;s]sf 5f}“ . tLg jif{bl] v ;~rfng ub}{ cfO/fv]sf] sf]7] sljuf]i7Lsf] pknlAw
sltko o:tf 5nkmn n]vssf] ;flgWofdf ug]{ df}sf kfPsf 5f}“, xf] . sljtf uf]i7Ldf ljleGg ;dox?df jfrg ul/Psf s]xL sljtfx?sf]
h:t} ‘/fwf’sf] ubf{vl] / s[i0f w/fjf;L, ‘csL{ cfOdfO{’ ubf{vl] / of] ;Fufnf] xfd|f] ;flxlTos ;dfhs} klxnf] s[lt klg xf] .
gLnd sfsL{ lgxfl/sf eg] ‘b/af/ aflx/sf] dxf/fgL’ gu]Gb| Gof}kfg]sf]
;fdLKodf . sltkodf n]vs;Fu kmf]gdf s'/fsfgL ub},{ h:t} ‘ctLtsf] x/]s dlxgf, c6'6 ?kn] xfdLx? e]nf ePsf 5f}“– slxn] sf]
la:s'gÚ ubf{vl] / clgn kf}8n
] Ho" . ;fyLsf]df t slxn] sf] ;fyLsf]df Û kfn}kfnf] u/Lsg . ;fob Tof]
sfdaf6 x:ofªkm:ofª ub}{ hDdf x'g] z'qmaf/sf] ;fFem xf];\ of
oL lgoldt sfo{qmdafx]s xfdLn] ;do–;dodf g]kfnL ;flxTosf/x?nfO{ aRrfx?sf] :s"n, v]n / n];gx? ;sfP/ hDdf x'g] zlgaf/sf]
;Ddfg ub}{ pxfFx?sf] ;fydf e]63f6 / ;Ddfg sfo{qmd klg ul//fv]sf ;fFem Û xfdLx? hDdf ePsf 5f}“ gy{ Sof/f]nfOgfsf ljleGg ;x/x?df
5f}“ . o;cGtu{t xfdLn] xfn;Dd /fh]Zj/ b]jsf]6f, w|j' rGb| uf}td, – slxn] Morrisville, slxn] Fayeteville, slxn] Cary, slxn]
df]bgfy k|l>tnufotsf cu|h ;flxTosf/x?;Fu xfd|f] cGt/lqmof Apex t slxn] Fuquay Varina=
eO;s]sf] 5 .
xfdL hDdf x'G5f}“ k"/f kl/jf/sf ;fy / ;'gfpF5f}“, xfd|f /rgfx? Ps–
yk hfgsf/L / ultljlwsf] nflu xfd|f] j]a;fO6df csf{nfO{, ;fyLefOnfO{, s]6fs]6Lx?nfO{, clg ;fgf aRrfaRrLx?nfO{ .
https://ncnls.wordpress.com kfNg'xf]nf . xfd|f] cfzf 5, xfd|f] of] k|of;n] Ps–csf{nfO{ dfq xf]Og xfd|f ;fgf
dgf]h k|wfg s]6fs]6Lx? hf] g]kfnL /fd|/L hfGb}gg\ –nfO{ klg s]xL xf};nf
cWoIf
ldNg]5 . oxL g} xfd|f] d'Vo p2]Zo klg ePsf] 5 .
gy{ Sof/f]nfOgf g]kfnL ;flxlTos ;dfh ;fFRr} eGg'kbf{ OG6/g]6sf] k|fb'ef{j / lj:tf/n] ubf{ ;lhn};Fu
g]kfndf ePsf kl/jf/ / ;fyLefOnfO{ kmf]gd} s'/f x'g] x'Fbf lr7L
n]Vg] rng g} eO;s]sf] 5 . o:tf] cj:yfdf xfdL sltkosf] dlxgf
lbgdf g]kfnL n]Vg] eg]s} Ps dfq oxL sljtf uf]i7Lsf] nflu
n]Vg'kg]{ cfˆgf] /rgf ePsf] 5 . cd]l/sfdf ljleGg k];f /
/f]huf/Ldf cª\uh|] L efiff laTg] b}lgsLsf] afah"b, xfd|f] g]kfnL efiffsf]
cg'/fu / dfofsf] k|:t'lt xf] of] sljtf;ª\u|x . á

b]zleq b]zaflx/ ÷ 6 b]zleq b]zaflx/ ÷ 7


slj / sljtf

uLtf a:g]t
!= cfdf ÷!# @= w/x/f ÷!%
#= Sofn]G8/ ÷!^ $= ozf]w/f ÷!&
%= cd]l/sf ÷!(

gu]Gb| Gof}kfg]
!= cd]l/sfdf aL; jif{ ÷@# @= cd]l/sfdf e'OFrfnf] ÷@%
#= afWotfsf] hLjg ÷@^ $= af]nL / uf]nL ÷@(
%= Jo:ttf ÷#)

gd|tf u'/fufO{
!= afbndflysf] cfsfzaf6 ÷#% @= af6f] ÷#^
#= l/e/;fO8sf] ahf/ ÷#& $= 3/ ÷#*
%= gzfdf dfG5]x? ÷#(

lgd{nf /fhe08f/L
!= sf] 7"nf] < ÷$# @= d x/fPF ÷$%
#= d]/f] laxfgL ÷$^ $= OR5f ÷$&
%= ;do ÷$*

gLnd sfsL{ lgxfl/sf


!= gª\u|fsf] wd{ ÷%# @= jgaf; ÷%^
#= lax] M Ps k|:tfj ÷%( $= d;Fu /fli6«otf 5}g ÷^#
%= cfO{ ne o' elGbgF x} ÷^&

eujtL Gof}kfg]
!= ;kgfdf d[To' ÷&! @= lkpg' ÷&#
#= ;"rgf ÷&$ $= efg' ÷&^
%= ljjztf ÷&*

b]zleq b]zaflx/ ÷ 8 b]zleq b]zaflx/ ÷ 9


e"ld g]kfnL
!= xfjfsf] ;x/ ÷*# @= g]tf ÷*%
#= ;Qf ÷*^ $= jf;GtL ÷*&
%= zAb ÷**

dgf]h k|wfg
!= ltdL / d M 38Lsf] b'O{ ;'O{ ÷(!
@= cf}sft ÷(# #= af]+;O{ ÷(%
$= pgL t k/fO{ eO{ ;ls5g\ ÷(&
%= tLg ;x/sf] 6«Øfª\un– /fn], 8'/xd, rfk]n lxn ÷((

n]vgfy lzv/
!= cj;/sf] v]tL ÷!)# @= dfkm u/ cfdf Û ÷!)%
#= ltdL dfltPsf] a]nf ÷!)* $= X-Y-Z rf}tf/L ÷!!)
%= cfˆg} vf]hL ÷!!@

ljqmd uf}td -uf]tfd] ;flx“nf]_


!= b]zn] ltdLnfO{ 5f]8Øf] ls ltdLn] b]z 5f]8Øf} < ÷!!&
@= afns cIf/ vf]Hb} 5, d afns vf]Hb} 5' ÷!@)
#= uhn–! ÷!@@ $= uhn–@ ÷!@#
%= uhn–# ÷!@$

lzlz/ vgfn
!= Tof] d]/f] efjgf ÷!@& @= cfh d v';L 5' ÷!@*
#= kljq Kof/ ÷!#) $= y'Ss df]/f ÷!#@
%= d t lj:yflkt dfG5] ÷!#$

;'hftf 9'ª\u]n
!= dg ÷!#( @= Dofkn kft ÷!$)
#= ljb]zdf tLh ÷!$@
$= dxf;fu/;Fusf] klxnf] /ft ÷!$#
%= g]a|f:sfb]lv gy{Sof/f]lngf ÷!$%
uLtf a:g]t
;'lgn 9'ª\u]n
!= d'vk':ts ÷!$( @= bfp/] / d rfp/] ÷!%! hGd:yfg M sf7df8f},“ g]kfn
#= eujfg\ d]/f] ÷!%@ $= v's/' LeGbf sb{ nfUg] ÷!%# xfn M gy{ Sof/f]nfOgf, cd]l/sf
%= cg]s t/ª\u ÷!%%

b]zleq b]zaflx/ ÷ 10 b]zleq b]zaflx/ ÷ 11


cfdf
…5f]/L Û t}“n] o;f] ug{ x'Gg p;f] ug{ x'GgÚ ;'Gbf;'Gb},
cfˆgf] ;fgf] efOnfO{ v]nfpFbfv]nfpFb,}
;Fus} f bf}“t/L bfh'efO
u'Rrf / 808Llaof] v]ln/xFbf,
dg df/]/ d 3fF;–bfp/f clg a:t'efp;Fu x'Gy]“,
kfgL–kFw/] f]df lat]sf afnfkg;Fu} ¿Gy]“ .

7"nL eP5' afnkg gb]Vb},


k/fO{ 3/ ef], a}“; s] xf] yfxf gkfpFb}
s] lem;ld;], s] cfwf /ft,
3/sf] a'xft{g ;f;"sf] ugug,
gGb–cfdfh" t emg\–emg\
slt ;lxP aftx? slt vlkof] nftx?
nf]Ug]sf] 7f;7';, 5f]/f5f]/Lsf]
rfprfp / h'; ldnfpFbfldnfpFb}
hjfgL Ps}rf]l6 a'9Øf}nLdf dfq b]v“,]
dw'/f] cfFvf clg cw'/f] v'l;ofnLdf e]6“,]

gf} dlxgf ;s;;Fu sf]vdf kfn]sf] 5f]/f],


jiff};
+{ Dd sfv l;/fgL xfn]sf] 5f]/f],
slxn]sfxL“ yfs]/ lhGbuL;Fu,
slxn]sfxL“ x/fP/ lhGbuL;Fu

b]zleq b]zaflx/ ÷ 12 b]zleq b]zaflx/ ÷ 13


Ps ;fFem r'nf] gafNbf,
…yfs]/ cfPsL a'xf/Ln] r'nf] afN5] t <Ú
5f]/f]sf] ss{z cfjfhn] of] 5ftLdf sjfh v]N5,
t} klg cfdf x'F, gf/L x'F,
xhf/ rf]6nfO{ ;x]sL 5'
xhf/ vf]6nfO{ n'sfPsL 5', w/x/f
b'Mv kbf{ ltg} 5f]/f]nfO{ ¿g
ce}m d]/f] sfv ;'sfPsf] 5' . ;lbof}“bl] v ;x/sf] aLrdf l7ª\u pleP/
ì jiff}b+ l] v /ª\ux? v'OlnP/ k'mª\u
cf}lrToxLg, pk]lIft Pp6f ;+/rgf
s;n] agfof], yfxf 5}g,
s;sf] v"g–kl;gf xf], yfxf ePg
eGg t eLd;]g yfkfn] agfPsf] /]
eLd;]g:tDe /]
h;n] b]z ;]jfsf] k'/:sf/df ckdfgsf] d[To' kfP
To;sf] cfF;' syf xf] w/x/f
k6s–k6s eLd;]gsf] sb xf]Rofpg,
slxn] hª\u] hlGdP,
slxn] chª\usf] e"sDk cfP
gAa] ;fndf efFlrPsf] dg
axQ/ ;fndf r'Fl8of]
slt y]Ug ;sf];\ a"9f] w/x/fn]
slt 5]Sg ;sf];\ dlSs;s]sf x8\8Lx?n]
slt ;xg ;sf];\
w/tL sfFks ] f] s';fOtdf
a"9f] w/x/f klg un] uNof{Dd 9n]
ck;f]r w]/} ;of}“ lgbf]i{ fx?sf]
;dflw:ynsf] ?kdf k]ml/
eLd;]gdfly csf]{ Pp6f snª\s ylkof] .
ì

b]zleq b]zaflx/ ÷ 14 b]zleq b]zaflx/ ÷ 15


Sofn]G8/ ozf]w/f
gofF jif{sf] cfudg;Fu} d ozf]w/f
leQfdf km]l/g] Sofn]G8/n] cyf{t\ ozf]w/f zfSo
Pp6f gofF cfzf / pdª\u lnP/ cfpFYof] cyf{t\ uf}td a'4sf] cwf{ª\lugL
xif{ / pNnf; af]s/] cfpFYof] slknj:t' u0f/fHosL o'j/f1L
clg cfpFYof] ce}m lrGg'ePg <
x/]s kfgfdf rf8kj{x? xf], hlt ljz]if0f yk] klg
xl/of] r'/f / /ftf] ;f8L hlt pkdf h8] klg
kx]“nf] rfdn / 6Lsf] d]/f] kl/ro cw'/f] g} x'G5,
dfn>Lsf] w'g / dfGohgsf] cfzLjf{b hlt aofg u/] clg ck"/f] g} x'G5
lnª\u] lkª / nª\u/' a'hf{ a'4sf] houfgdf d]/f] pkl:ylt
;okqL / uf]bfj/Lsf] af:gf d]/f] cl:tTj g]kYodf ljnLg x'g k'us] f] 5,
;]nk'/L / lbof]sf] pHofnf] l;4fy{
dvdnL dfnf / lbbLalxgLx?sf] uf}td a'4 x'gd' f
bL3f{os' f] sfdgf s] d]/f] s'g} Tofu 5}g <
l3p, rfs' / t¿n d]/f] 3fpsf] s'g} b'vfO 5}g <
/ª\uLrª\uL xf]nL ev{/ hGd]sf] gjo'j/fhsf] s] bf]if lyof] <
t/ cfh Sofn]G8/ leQfsf] ;'Ts]/Ldf cwd/f] of] Hofgsf] s] ck/fw lyof] <
zf]ef dfq ePsf] 5 Ps zAb g;f]wL, Ps jrg gegL
;fyLn] lbPsf] pkxf/ ePsf] 5 rf]/af6f] lsg lx“8Øf} a'4 <
cfkmGtn] k7fPsf] sf];n ] L ePsf] 5 5f]/f]sf] dfof nfu]g <
cfkm\gf] hLjGttf u'dfP/ lktf x'gs ' f] st{Jo hfu]g <
d[tk|foM leQfdf If]qLsf] 5f]/L x'F d
e'mlG8Psf] 5 . cfˆgfx? /0fe"lddf hfFbf t
ì k"mn cleif]s u/]/ k7fpg] xfdL
b]zleq b]zaflx/ ÷ 16 b]zleq b]zaflx/ ÷ 17
;+;f/nfO{ d'lSt lbnfpg] dxfg\ o1sf] vf]hLdf
lx“8\bf s] d /f]Sy] x'Fnf
s] d ¿Gy] x'Fnf <
;+;f/nfO{ d'lSt dfu{ t b]vfof}
t/ d]/f] d'lSt <
d]/f] kl/ro
d]/f] kL8f s;n] a'‰g] < cd]l/sf
ozf]w/f x'gs' f] kL8fdf slt hln/xg] <
ì s;}sf nflu :jKggu/L
hxfF h] lrtfpg';\
t'¿Gt kfOG5
s;}sf nflu :ju{
hxfF ;'v–;'ljwf
/ cfgGb} cfgGb dfq x'G5
t/ cd]l/sf t
dy'/fsf] k]8fh:t} xf]
vfg] klg k5'tfpg]
gvfg] klg k5'tfpg]
dfs'/fsf] hfnf]h:t}
;8ssf hfnf]x?
t/ To;n] s'g}
cfkmGtsf] 3/ k'¥ofpFbg}
dfG5]sf] rxnkxn g}
gb]lvg] 3/x?
;'g;fg 6f]nx?
g l5d]sL g kfnf]k“r} f]
xkxkL udL{df rf}tf/Lsf]
j/kLknsf] 5xf/L
s7fª\lu|g] hf8f]sf] :o"–:o"
9fsfsf] vf:6f] / dsnsf] tftf]

b]zleq b]zaflx/ ÷ 18 b]zleq b]zaflx/ ÷ 19


;fl6Psf] 5 lxl6ª / s'lnª;Fu
xf] oxfF k|bi" f0f 5}g
t/ :jR5 xfjfdf lx“8\g]
km';b{ klg t 5}g
oxfF nf]8;]l8ª x'Fbg}
t/ /ftlbg gegL
sfd ug'k{ g]{ afWotfn]
3fd klg t b]lvFbg}
cefj} cefjsf]
cljsl;t d]/f] b]z
ef}lts ;'ljwfn] ;DkGg
cd]l/sf
t/ klg of] dg
v';L 5}g
lsgeg] oxfF
df6f]sf] ;'uGw 5}g .
ì

gu]Gb| Gof}kfg]
hGd:yfg M uf]/vf, g]kfn
xfn M gy{ Sof/f]nfOgf, cd]l/sf

b]zleq b]zaflx/ ÷ 20 b]zleq b]zaflx/ ÷ 21


cd]l/sfdf aL; jif{
b]Vbfb]Vb} cd]l/sfdf aL; jif{ lat]5
x]bf{xb] {} oxL cd]l/sfn] b'O{ h'u vfP5
lx;fa u/]/ NofpFbf
@)%# ;fnb]lv @)&@ ;fn;Ddsf]
JolStut lhGbuL cd]l/sfdf ;Gtf]ifk|b g} eP5 .

cd]l/sf k:bf lan lSnG6g /fi6«klt lyP


kl5 hh{ a'; /fi6«klt ag]
cf]afdf ce}m /fi6«klt 5g\ .

ToxL aL; jif{df


Go'of]ss
{ f] 6'ljg 6fj/ 9Nof]
g]kfnsf] w/x/f kftfn eof]
;'8fg b'O{ 6'qmf eof]
s'lb{:tfg ljZjsf] e"uf]naf6 x/fof] .

ToxL aL; jif{df


/fhf jL/]Gb| dfl;P
ToxL jif{ pgsf 5f]/f bLk]Gb| /fhf eP
k]ml/ pgL klg dfl/P
bLk]Gb| dffl/Pkl5 1fg]Gb| /fhf eP
ToxL aL; jif{df g]kfnaf6 ;bfsf] nflu
/fhfx? x/fP .

b]zleq b]zaflx/ ÷ 22 b]zleq b]zaflx/ ÷ 23


x]bf{xb] {} ToxL aL; jif{df
g]kfndf dfcf]jfbL k:of]
b]Vbfb]Vb} g]kfnnfO{
aL; xhf/sf] lrxfg agfof]
gofF ;+ljwfg agfpg] gfddf
lr/f–lr/f k/]sf] b]z /f]O/x]sf] 5 cd]l/sfdf e'OFrfnf]
k|hftGqsf] gfddf
x/]s lbg g]kfndf efF8e}nf] eO/x]sf] 5 .
ì laxfg ;a]/} p7\bf
w/x/f 9n]sf] b]v“]
;kgf xf] jf lakgf, w]/a} /] e'mlSsPF
s]xLa]/ kl5 yfxf kfPF
g]kfndf e"sDk kf] uP5 .

kl/jf/hg / aGw'x?sf] vf]hva/ eof]


Oi6ldq, gftf–uftf;Fu ;Dks{ eof]
;a} ;s'zn g} kfOP
;a} cf/fd} e]l6P
t/ b'Mvsf] va/
cfk"mn] hGd lnPsf] 3/ kftfn eP5 .

e"sDk cfpg', 3/x? 9Ng',


k|fs[lts k|sf]k, s;n] kf] /f]Sg ;S5 / Û
af9L, klx/f], vf]nf–gfnf s;n] yfDg ;S5 / Û
t/ kLl8tsf] gfddf
3/ 9n]sf] 7fpFdf
cfPsf] ;xof]u 6f7f–af7fsf] 3/df kf] k'u5
] .
ì

b]zleq b]zaflx/ ÷ 24 b]zleq b]zaflx/ ÷ 25


Tof] dxfsfJosf] dxfsfJo s;/L 3';fpmF
pvfg t la;{g] a]nf eof]
5Gbdf s;/L sljtf agfpmF Û

syf, pkGof;sf y'k|} lstfax? n]v“]


Pp6f l;ª\u} lgofqf klg n]v“]
afWotfsf] hLjg t/ cfhsn
tL lstfax? kN6fpg] u5'{
afWotf xf]Og v';Ln] lhpg] u5'{ slxn] otf ;f5',{ slxn] ptf ;f5'{
of] hLjg lgSs} uf}/jflGjt 7fG5' clg dgdg} ;f]W5', s] oL lstfax?
t/ v} Û d}n] g} n]vs
] f xf] t <
cfhsn s] ePsf] 5 dnfO{, yfxf 5}g oL zAbx? d]/} x'g\ <
oyfy{ a'‰g ;s]sf] 5}g sxfF uof] Tof] ;Lk,
hLjg eP/ dfq x'Fbf] /x]g5 sxfF uof] Tof] hfFu/,
lhGbuL klg tfhf rflxFbf] /x]5 stf x/fof] Tof] ljj]s <
hfFu/ eP/ dfq x'Fbf] /x]g5
kl/l:ylt klg ldNg kg]{ /x]5 . ut jif{sf] d]/f] g]kfn–a;fO nfdf] eof]
5tdf a;]/ 3fd tflk/x]sf] lyPF
pd]/n] xf] egf}“ eg] d}n] yfxf gkfpg] u/L k5fl8af6
*$ u|Lid kf/ ug'e{ PsL dftf lbbLn] 6fpsf]df d]xGbL xflnlbg' eof],
kgfltnfO{ rfprfp ksfP/ v'jfpg'xG' 5 Ps t sf7df8f}“sf] Tof] ulx/f] hf8f]
dfOqmf] r9]/ cfk}mF c:ktfn k'Ug'xG' 5 To;df klg dnfO{ ;w}“ xtf/ x'g,]
d s;/L b'an { Û d lbbL;Fu a]:;/L l/;fPF
lr;f]df g'xfpg dnfO{ ufx|f] eof]
ut dlxgf Ps hgf ldqn] ;'¿df l/;fP klg
dxfsfJosf] Toqf] ax; ug'e{ of] dnfO{ kl5 ;fDo x'g s/ nfUof]
k|To]s e]6df pxfF 5Gbsf] klg Oi6ldq, bfOlbbLsf] dsf{ a'‰g afWo ePF
JofVof ug'x{ G' 5 cfk"meGbf sfG5f] efOsf] 6fpsf]
t/ cfhsn lbdfudf ;fgf] d'Sts;Dd ;]t} eP/ k'mn]kl5
3':g ;Sb}g eg] lbbL / bfOx?nfO{ ;8sdf lx“8\g

b]zleq b]zaflx/ ÷ 26 b]zleq b]zaflx/ ÷ 27


ufx|f] ePsf] aNn yfxf kfPF .
To;}n] Tof] lbgb]lv xKt}lkR5]
6fpsf]df sfnf] /ª\u nufpg] u5'{
d]/f] nflu xf]Og bfO / lbbLx?sf] nflu
b'O–{ rf/ jif{ eP klg pd]/ 36fP/ eGg] u5'{ .
ì
af]nL / uf]nL
;a}sf] cfTdf x'G5
gb]lvPsf] kf] xf] Tof]
;a}sf] cfˆgf]–cfˆgf] efiff x'G5
ga'lemg] kf] xf] Tof] .

d}n] w]/} efiff ;'gs] f] 5'


d}n] w]/} efiff afF8s] f] 5'
csf{sf] jrg klg ;x]5'
aflx/ gNofPsf] kf] xf] Tof] .

jrg g;x]/ s] ug'{


;dfh g} To:tf] 5
lrQ ga'emfP/ s] ug'{
kl/l:ylt g} aGwsdf kl//x]sf] 5 .

l;;fsndn] n]lvPsf] eP
/a/ nufP/ d]6\g x'GYof]
d;Ldf 5flkPsf] eP
XjfO6–jf; bn]/ 5f]Kg' x'GYof]
t/ tLvf] eP/ u9]kl5
xNnfpg;d]t ufx|f] 5 Tof] .

b]zleq b]zaflx/ ÷ 28 b]zleq b]zaflx/ ÷ 29


To;}n] uf]nL dfq xf]Og
af]nL klg ld;fP/ xfGg'k5{
cfk"m dfq dfg–dof{bf vf]Hg] xf]Og
csf{sf] klg ;Ddfg ug]{
afgL a;fNg'k5{ .
ì
Jo:ttf
Jo:ttfsf] sf/0fn] sljtf
Tolt /fd|f] x'g ;s]g
Jo:ttf klg s:tf] Û
g sdfOsf] Jo:ttf
g /dfOsf] Jo:ttf
af]Ng klg k'm;{b gldNg] Jo:ttf .

Jo:ttf klg s:tf] Û


laxfgb]lv a]ns' f;Ddsf]
pHofnf] ePb]lv /flt;Ddsf]
pxL k'/fg} tflnsf
pg} bf]xl//xg] Jo:ttf .

Jo:ttf klg s:tf] Û


g]kfnL 6]lnlehgb]lv
:6f/ Rofgnsf] x/]s Olk;f]8;Ddsf]
Jo:ttf klg s:tf]
P=la=l;= l6=le=b]lv sflGtk'/;Ddsf] .

Jo:ttf klg s:tf] Û


g]kfnsf] x8\tfnb]lv
dn]l;ofsf] xTofsf08;Ddsf]

b]zleq b]zaflx/ ÷ 30 b]zleq b]zaflx/ ÷ 31


Jo:ttf klg s:tf] Û
h'Dnfsf] klx/f]bl] v
Olyof]lkofsf] g/;+xf/;Ddsf] .

Jo:ttf klg s:tf] Û


bfn–rfdnsf] vl/bb]lv
uf8Lsf] OlGhg dd{t;Ddsf]
Jo:ttf klg s:tf]
efG;fsf] efF8fjt{gb]lv
sk8fdf 6fFs nufpg];Ddsf] .

t/ k|To]s Jo:ttfnfO{ 5f]8/]


;flxTok|d] L ldqx?sf] dL7f] Jo:ttf
tLvf] jfb–k|ltjfbsf] Jo:ttf
clj/fd rln/xg] Jo:ttf
clg d}n] rfx]sf]
z'esfdgf;lxtsf] Jo:ttf Û
ì

gd|tf u'/fufO{
hGd:yfg M ;'Gb/k'/ –^, ltgk}gL, df]/ª
xfn M gy{ Sof/f]nfOgf, cd]l/sf

b]zleq b]zaflx/ ÷ 32 b]zleq b]zaflx/ ÷ 33


afbndflysf] cfsfzaf6
afbn;Fu n'sfdf/L v]Nb}
st} r'Rrf kxf8 x]/“]
st} a'Rrf kxf8 x]/“]
st} y'Dsf t st} gfuL x]/“]
x]b–{} x]b{} dgk/]sf] Pp6fdf
cfˆg} dgnfO{ 6fFuL x]/“] .

kfgLn] ljleGg efF8fx?df cfsf/ agfPh:tf]


dgn] kxf8x?df cfsf/ agfof]
P]gfdf ;'xfPsf] cfk}mFh:tf]
kxf8df ;'xfPsf] dgnfO{
k]ml/ afbnaf6 n'Sb} xl/ofnLljxLg 7fpFx?df nu]/ x]/“]
dg kf}/vL xftx?df uP/ 6fFl;of]
df6f]nfO{ x/fe/f kfg]{ cf}“nfx?df 6fFl;of]
b[Zo} b[Zodf ?kfGtl/t dg
/ldtf x]//]
k]ml/ cfk}mFleq cfof]
w]/} cl3 5'6s ] f] ;DaGw ufFl;Ph:tf]
dg cfˆg} z/L/;Fu ufFl;of]
d}n] 5'6Øfpg} ;lsgF
d eP/ dg 5
cyjf dg eP/ d 5' .
ì
b]zleq b]zaflx/ ÷ 34 b]zleq b]zaflx/ ÷ 35
af6f] l/e/;fO8sf] ahf/
cfk}mF nrSs x'gu] /L lx“8\g klg lbPs} 5 dfG5]sf] ;nxaf6 pDs]/
cfk}mFnfO{ eTsfpg] u/L u'8\g klg lbPs} 5 Psl5g
g s;}nfO{ ce/ kf/]sf] 5 l/e/;fO8df ;':tfpg yfn]“
g s;}sf] ljhf]u kf/]sf] 5 w]/} y/Lsf dfG5]
/ft klg eGg' 5}g lbg klg cf–cfˆgf]
lxpFb klg eGg' 5}g jiff{ klg kl/sf/ a]Rg cft'/ 5g\ dnfO{
nfU5 st} o'/f]lkog t st} clk|msg
xfd|} nflu afFlr/x]5 af6f] st} d]lS;sg, st} Plzog
xfd|} nflu dl//x]5 af6f] . cf–cfˆg} :jfbdf lha|f] km6\sfl//xg]
dfG5]sf] klg sdL 5}g ToxfF
slxn] kfgLd'lg n'Sb}, slxn] kfgLdfly b]lvFb} 5]jd} f ofqL vf]h/] a;]sf] 7"nf] kfgLhxfh
;a}nfO{ vf]nf tfl//xG5 pm l6s6 ydfpg xtfl/Psf] 5 dnfO{
;d'b|af6 lgsfn]/ a:tL;Dd pxL k'¥ofpF5 ;fgf hxfhx? klg
kxf8 l5rf]n/] d}bfg;Dd pxL k'¥ofpF5 5ftLdf laNnf em'G8\ofP/ a;]sf 5g\ ToxfF
;lhnf] af6f]df cl3 a9\g] xfdL efUodfgLx? s;}nfO{ km';b{ 5}g
af6f] agfOlbg] a]sf/df ;do a/afb ug{
tL cefuL / c;lhnf xftx?nfO{ km';b{ } km';b{ ls d x]5{' rf/}lt/
v} slt ;DemG5g\ xf]nf / Û x/]ssf] cf–cfˆg} ahf/ 5
t/ cf]=== xf]=== af6f] geP wtL{n] cf]u6] s ] f] hldgeGbf w]/} dfofsf] ahf/ 5
s;/L 5fDg' xf]nf pQ/sf] lr;f] < gofF hf]8Lx? dgdf dg 6fF;/] Sofd/fleq k;]sf 5g\
s;/L 5fDg' xf]nf blIf0fsf] tftf] < b'lgofFnfO{ cfFvfaf6 x6fP/ PSn}–PSn} a;]sf 5g\ .
ì ì

b]zleq b]zaflx/ ÷ 36 b]zleq b]zaflx/ ÷ 37


3/ gzfdf dfG5]x?
cfzfsf] 5xf/L xf] ;Defjg} ;Defjgf af]s/]
e/f];fsf] e08f/ xf] dfG5]x? cfPsf 5g\
dfG5]sf] tgfjnfO{ ;lhn} x6fOlbg] bafOd'nf] xf] ufpF, ;x/, ahf/
afF;sf v'§f xfn]sf] dfq} lsg gxf];\ htftt} wfPsf 5g\
cfˆg} 3/ 7"nf] xf] . gS;} gS;fdf afFl8Psf 5g\
;xof]usf nflu rndnfPsf xftx?
cfdfsf] Gofgf] sfvn] aRrfnfO{ nk]6h ] :tf] g t Ps–csf{af6 6fl9Ps} 5g\ .
3/n] dfG5]nfO{ nk]6\bf] /x]5
3/;Dd k'Ug uf8Lsf] kfª\u|f s'be] Gbf w]/} dg s'b\bf] /x]5 x/]s hf]8L cfFvfx? gS;fdfly bf}l8Psf 5g\
sDKo'6/df rn]sf cf}“nfeGbf w]/} dg rNbf] /x]5 Ps 6'qmf] wtL{nfO{ slxn] v'DRofpFb} t slxn] km'sfpFb}
cf–cfˆgf uGtJosf] ef/L la;fpg xtf/sf] dfG5] slxn] kfgLleq n'sfpFb} t slxn] kfgLdfly b]vfpFb}
x/]s a]ns' f w]/} sf]z lx“l8;s]sf 5g\ dfG5]x?
;f/f b'MvnfO{ aflx/ 5f]8/] 3/leq k:bf] /x]5 cfFvfn] b]vs ] f] ;TonfO{ tl:a/df ptf/]/
;a} rdTsf/nfO{ aflx/} yfFtL /fv]/ b'ud{ nfO{ ;'ud agfpFb} lx“l8/x]5 dfG5]x? .
PSn}–PSn} 3/leq a:bf]/x]5 . st} Oaf]nfsf] h/f klxNofpFb} t
cfFvfn] EofpGh]n ;'b/' a:tLnfO{ x]5{' st} :j:y xfjfkfgLsf] s'/f k}mnfpFb}
x/]s 3/x? dfG5]sf] :jfutdf pleFbf /x]5g\ st} Jofkf/sf] kfvf vf]Nb} t
cfdfn] lbgel/ 5f]8s ] f] aRrf e]6h
] :tf] st} lzIffn] cfFvf vf]Nb}
3/n] dfG5]nfO{ e]6\bf/x]5g\ 3/–3/df k'us] f 5g\ 5 gS;fx?
cfdfsf] sfvdf nl8a'8L u/]h:t} ltg} gS;fdf af6f] vf]Nb}
dfG5] klg 3/df nl8a'8L ubf{ /x]5g\ /fxt af]s/] k'us
] f 5g\ dfG5]x?
;f]R5'', dgdf Pp6} ljZj /
s] 3/lagfsf] dfG5] / dfG5]lagfsf] 3/ ;Dej xf]nf / < ljZjdf Pp6} dg lnP/ .
ì ì

b]zleq b]zaflx/ ÷ 38 b]zleq b]zaflx/ ÷ 39


lgd{nf /fhe08f/L
hGd:yfg M ag]kf, sfe|k] nfGrf]s, g]kfn
xfn M Pk]S;, gy{ Sof/f]nfOgf, cd]l/sf

b]zleq b]zaflx/ ÷ 40 b]zleq b]zaflx/ ÷ 41


sf] 7"nf] <
c1fgL afns eP/ ;w}“
cfgGb vf]Hg kfune}mF lx“8“]
cfsfz k"/} kftfn k'u“]
dxf;fu/ k'uF,] lxd;fu/ k'u“] .

aRrfnfO{ ;f]w“,] a"9f]nfO{ ;f]w“]


;w}“ o'js–o'jtLnfO{
ClifnfO{ ;f]w“,] kfv08LnfO{ ;f]w“]
;f]w“] k]ml/ ;asf ;anfO{
…cfgGb v} t sxfF n's5 ] Ú
sfnf] r:df k'5/] x]/“]
dgsf] b[li6 6f9} k}mnfPF .

Tof] 8fF8fkfvf clg vf]nfgfnf


snsn aUg] ;'Gb/afnf
Tof] 8fFkm], d'gfn clg nfnLu'/fF;
;'Gb/tfsf] df]xgL rfnf .

dGqd'Uw eO{ Ps}tfnL gfr]“


s]xL kfPh:t} v';Ln] xfF;]
vf]h] ;[li6stf{ sxfF n's5
]
;'Gb/ ;[li6 htftt} 5 .

b]zleq b]zaflx/ ÷ 42 b]zleq b]zaflx/ ÷ 43


3/leq b]v“] ;'Gb/ ;[li6
3/aflx/ b]v“] ;'Gb/ b[li6
dgleq b]v“] ;'Gb/ ;[li6
dgaflx/ b]v“] ;'Gb/ b[li6 .
d x/fPF
cGof}ndf k/L k|Zg u/]“
7"nf] sf] t, ;[li6 of ;[li6stf{ < b]z 5f]8\bf b'Mv nfUof]
ì cfkmGt 5f]8\bf cem b'Mv nfUof]
cfFvf lrlDnFbf cfpg] b[Zo b]Vbf
sxflnP/ ¿g dgnfUof] .
7"nf] ;fx;n] dxf;fu/ t/]“
cnsfk'/Ldf a;fO ;/]“
/}yfg] eP gofF cnsfk'/Lsf]
sNkgfsf] j:t' kfpg] :ju{sf]
t/ v} j:t' vf]Hg hfg]sf]
lbdfu cfˆgf] rnfpg hfg]sf] .
dgn] eG5, leqL cfFvf vf]n Û
rflxg] j:t' htftt} 5
d eg] ;w}“ nf6Lsf] nf6L
d ;fFRr} nf6L, nf6Lsf] nf6L .
s] vf]lhlx“8“,] Tof] yfxf 5}g
rflxPsf] s] xf], Tof] yfxf 5}g
s] kfpg] OR5f, Tof] yfxf 5}g
s;nfO{ kfpg], Tof] klg yfxf 5}g .
;fob dnfO{ lg …efg'ÚnfO{ h:t}
…3fF;LÚsf] h¿/t 5 .
ì

b]zleq b]zaflx/ ÷ 44 b]zleq b]zaflx/ ÷ 45


d]/f] laxfgL OR5f
laxfgL cfof] xfF:b}÷v]Nb} lxpF, t'iff/f], s'lx/f]leq
d ;'tfxfnfO{ ws]Nb}÷k5fb}{ ;"os
{ f] ls/0f 5fofFh:t}
gofF knsf] ;"rgf lbFb} cfwf lg/fzfsf] e'dF /Lleq
Pp6f lbJo pkb]z afF8\b} . Pp6f cl:tTj kfPF d}n] .

gLnf] cfsfz xl/of] j:tL b'Mv–kL8f ;a} lng]


k|s[lt cfk}mF gflR5g\h:t} xfF;f]–v';L ;a} lbg]
r/fr'¿ª\uLsf] sf]lsn s07L cFWof/f]nfO{ lr/f kf/L
dgdlGb/sf] ;'dw'/ 306L . nflndfnfO{ 3r]6L Nofpg] .

h'¿Ss p7]/ kbf{ vf]N5' eGg dgnfU5 cfh,


s]xL u5'{ egL PSn} af]N5' h] vf]h] ToxL“ nfPF
sfdsf tfFtL lj1fkg ub}{ o:tf] ltgL kfP/ d
cfOxfN5 cfˆgf] v'§f ldRb} . 7"nf] efUodfgL ag]“ .

oxL sfd t xf] lg cflv/ h'gL–h'gL k]m/] klg


st{Josf] af]w u/fpg] OR5f u5'{ o:t} h'gL
clwsf/sf] kf]sf] ydfpg] oxL OR5f k"/f ug{
;+;f/nfO{ ltdL lrgfpg] . af6f] vf]Hb} lx“l8/x]“ .
ì ì

b]zleq b]zaflx/ ÷ 46 b]zleq b]zaflx/ ÷ 47


cflzif lbO{ af6f] nfUof]
cfxf, of] t emg} dL7f]

eGbfeGb} ‘Yofª\S;\ luleª’ cfpF5


yfx} gkfO{ lqm;d; hfG5
gofF jif{ ;'¿ x'G5 clg eml:sP/ af]N5
lhpg] jif{ lbgsf] pd]/ yfx} gkfO{ 36\bf] /x]5 .
;do ì

cfh s] xf] < –OGb|hfqf


5f]onf, af/f, cfn', af]8L
;a} /fvL ‘;d]’ vfg]
To;df cem sfFqmf] crf/
ykL–ykL dHhf ug]{ .

dfn>Lsf] w'g} dL7f]


k]ml/ agfpm cln 7"nf]
;'Gb/–;'Gb/ cfFvfel/
/d0fLo b[Zo 5fof]
d]/f] ;a} cfPsf] dfG5]
;a}sf] d cfˆgf] dfG5]

3/ au}“rf, af6f]3f6f]
;kmf u/, aQL afn
nIdL dfOt cfpg] lbg
nIdL leq Nofpg} k5{
geP afFRg ufx|f] x'G5 .

x]/ b]p;L–e}nf] cfof]


;]n/f]6L k};f dfUof]

b]zleq b]zaflx/ ÷ 48 b]zleq b]zaflx/ ÷ 49


gLnd sfsL{ lgxfl/sf
hGd:yfg M uf]7fbL, kfNkf, g]kfn
xfn M gy{ Sof/f]nfOgf, cd]l/sf

b]zleq b]zaflx/ ÷ 50 b]zleq b]zaflx/ ÷ 51


gª\u|fsf] wd{
d]/f] 3/sf] 5fgf]h:tf]
cfsfzlt/ x]5'{
afbnn] dlt/} kmls{P/
gª\u|f k}mnfO/x]sf] x'G5 cfs[lt k]m/]/
d'v afO/x]sf] x'G5
¥ofn r'xfO/x]sf] x'G5
tKk v:5 d]/f] 5]pdf
k]ml/ v:5 d]/f] z/L/d}
k'5/] l3gfpFb} efU5' dflylt/ gx]/L .

xl/of kmfF6 /
nxnx afnL em'Ng'kg]{
v]taf/Ldf
gª\u|f g} 6';fPsf] x'G5
xf6ahf/b]lv d7–dlGb/sf] k|fª\u0fdf
6';fPsf] gª\u|fn] d'v afO/x]sf] x'G5 p;} u/L
¥ofnsf] d"n km'l6/x]sf] x'G5
kFw/] f]x?df .

ToxfFaf6 klg efU5'

d eb|x?sf] ;efdf k;]/


cfdfsf] sfvdf e}mF ;'/lIft dx;'; u5{'

b]zleq b]zaflx/ ÷ 52 b]zleq b]zaflx/ ÷ 53


cfFvf aGb u/L 9f]sf / kvf{nleq csf]a{ fhL
;'/Iffs} Ps lgMZjf; lnG5' . ;'/lIft lgMZjf; lnG5' .

s]xL ;nanfPsf] cfjfhlt/ cfFvf vf]N5' sf]xL cfudgsf] cfjfhn] cfFvf vf]N5'
eb|x?sf] z/L/df PsfPs gª\u|f pld|Psf] b]V5' pg} snLo'usf s[i0fsf] nflu 9f]sf vf]lnlbG5'
l5ge/d} ltgsf] cg'xf/df, z/L/df / hxfFtxL“ gª\uf| emfFluP/ eSt agL s[t1tf r9fpF5' .
gª\u|f j[If agL plePsf x'G5g\ .
k|ltpQ/df cf]7x? s'l6n xfF;f] xfF:5g\
gª\u|f j[Ifsf] hª\unleq x/fpF5' xfF;f];Fu} cg'xf/, xft / z/L/df
rqmJo"xdf kmF;s ] f] cledGo'h:tL d gª\u|f 6';fPsf] b]V5'
lg:sg] af6fx? ge]6/] cflQG5' xfF;f] a9\b} hfFbf gª\u|fsf] cfsf/ plt a9\b} hfG5
efU5' otfptf kfpF5' ls lgsf; egL ltvfl/“b} hfG5
gª\u|f j[Ifx? cfˆgf xfFuf lk“mhfP/ pm gª\u|fsf] hª\unaf6 arfpg'sf] d"No dfU5
xft]dfnf] u/L /f]Sg vf]H5g\
d bu'l//xG5' emlD6P/ lryf]5{ z/L/df
qmf]lwt eO{ kfn}kfnf] RofltlbG5 ljZjf;sf] j:q
gª\u|f c:qn] k|xf/ u5{g\ dnfO{ eG5, dfkm u/ o'jtL Û
cGttM d gª\u|fsf] wd{ glgefO/xg ;lSbgF Û
efUg g;sL ì
j:q x/0fdf k/]sf] b|fk} bLe}mF cnfkljnfk ug{ yfN5'
pg}n] h:t} eujfg\ k'sf5{'
b|fk} bLnfO{ e}mF arfj6sf] lglDt
wd{ou' sf] s[i0f cfudg geP klg
;j{ anjfg\ gª\u|f j[If pleG5 sjr agL
d]/f] cl3lNt/ .

pm dnfO{ ToxfFaf6 lg:sg] af6f] b]vfOlbG5


/utfDo x'Fb} bu'//] Ps 3/leq k:5'
snLo'usf] s[i0fnfO{ x[bod} wGo–wGo eG5'
k]ml/ cfFvf aGb u/L

b]zleq b]zaflx/ ÷ 54 b]zleq b]zaflx/ ÷ 55


;d'b| tfltFbf÷aflkmFbf klg cfpF5
lgTo–lgTo cfpF5 x]/s labfsf] lbg .

clnk/ b]al]| t/
lgMj:q ;'ts ] L of}jgfdf
p;sL lk|oª\sf b]Vg ;Sb}g
jgaf; b[Zo k]mg{c
' l3
cfFvn} ] Ps k5Øf}/L cf]9fOlbG5 ;'/jL/
Ps x"n 5fn tF5f8 d5f8 ub}{ of}jgfsf] z/L/df
:jfut u5{ ;'/jL/nfO{ o;} u/L / nfdf] Zjf; lnG5
x/]s labfsf] lbg ha k'U5
sf]gL cfONof085]p dfly cfsfzdf p8\g] hxfhn]
vf]Hg cfk}mFnfO{ . g Nofpg ;s]sf] xf] p;sf] cfwf HofgnfO{ pmlt/
g t ofq' agfpg g} ;s]sf] 5 ;'/jL/nfO{ n}hfg ptflt/ Û
5fgf] r'lx/x]sf] 3/sf] lk“9Ldf a;]/
j[4 cfdfsf] cfl;s lz/df l;pl/Psf] cfh klg pmh:t} ofqL
labfO{ x]b{} ;'Ts]/L lk|oª\sfsf] cfFvfdf p;s} cfsfzdfly
gjlzz'sf] lgwf/df 6fF;s ] f] clGtd r'Dag 8f]sf]el/ ;kgf eg{ pl8/x]5g\
;DemgfnfO{ ld;fpg u5{ ToxL ;kgfsf] l/Qf] 8f]sf]
pn]/{ lsgf/f e]6\g cfpg] la;fpg] 5g\ s]xLa]/df st}lt/
clg x/fpg] ;d'b|L 5fn;Fu . yfxf 5}g, slxn] el/g] xf] r'lxg] 8f]sf] <
;'/jL/sf] ;kgf–
/ftf] ;"on
{ ] ;d'b|nfO{ glgNbf;Dd kSs} Dofgx6gsf] uugr'DaL ejghqf] lyPg
afn'jfdf cfk}mF;Fu cg;g al;/xG5 ;'/jL/=== g ;d'b|em} F k}mlnPsf] g} .

pm al;/xG5 sf]gL cfONof085]psf] Ps'l/oddf


;f]lw/xG5 lg¿Ql/t k|Zg cfˆg} x[bo;Fu=== kf}l8/x]sf] aGbL kfgL 3f]8fh:t}
lxpFn] afn'jfdf ;]tf] Rofb/ la5ØfpFbf klg cfpg] u5{ ;'/jL/sf] dg–
;"os{ f] e§Ldf afn'jf e'l6Fbf klg cfpF5 O{= ;+jt\sf] gjcfudg;Fu
;d'b| lrl;P/ a/km aGbf klg cfpF5 slxn] /Dg ;Sb}g e'n/] j};fv PsnfO{

b]zleq b]zaflx/ ÷ 56 b]zleq b]zaflx/ ÷ 57


;'/jL/nfO{ t lqm;d;;Fu} a8fb;}“ rflxPsf] 5
xnljgdf ufO{hfqf rflxG5

;'/jL/,
slxn] O:6fRo' ckm lna6L{nfO{
;u/dfyfsf] 6'Kkfdf plePsf] ;kgf b]V5 / cQflnFb} p7\5
;'/jL/, lax] M Ps k|:tfj
slxn] ;d'b|nfO{ cGh'nLdf pEofP/ s0ff{nLdf k'¥ofpF5
slxn] d]rL–sfnL NofP/ ;d'b|df ld;fpF5 Ps ;vf/} k|;Gg d'b|fdf
afn'jfdf o:t}–o:t} b]V5 ;kgfdf ;'/jL/ sfG5fafh] ;dfrf/ lnO{ cfpg'xG' 5
;'/jL/, atf;e}mF xtfl;Fb} ;'gfpg'xG' 5–
eG5 ;d'b|;Fu …efUo rDsg] eof] gfgLsf] :jLsf/ eof],
/fd t jgaf; rf}w jif{ uPsf lyP /] Û s]6f /fhL 5g\ xfd|L gfgLnfO{ lax] ug{Ú .
d}n] /fdsf] /]s8{ efFrs
] f] 5'
/fdnfO{ t jgaf; bz/yn] k7fP /] Û Ps h'gL;fy latfpg ;fFRr} pxfF /fhL x'gx' G' 5 eg]
t/ dnfO{ jgaf; s;n] k7fof] < bxLdf 6Lsf d'5\gc ' l3
ì :joDa/sf] b"af] dfnf ufF:g'kj" {
;'gfOlbg" d]/f] Ps ljgd| k|:tfj pxfFnfO{–
d cfpg]5' a]xn ' L agL cfFugdf hGtL lnP/

:ki6 elglbg",
lax]df d]/f] a]xn ' fn] lz/ em'sfP/
k|blIf0ff ug{k' g]{ 5}g dnfO{
v'lDrP/ /xg'kg]{ 5}g pxfF ljjfxd08k pT;jdf
pbfQ 5ftL, pRr lz/
xiff]N{ nf; ug{ kfpg' x'g5 ] cfk"mv';L

b:t'/ lt/]/ d]/f] h'7f] v'jfOg] 5}g pxfFnfO{


u[x k|jz
] kZrft\
kfpdf lz/ 6]sfpg' /

b]zleq b]zaflx/ ÷ 58 b]zleq b]zaflx/ ÷ 59


e'mSg'sf] cEof; klg u/fOg] 5}g Sofn]G8/df s'g} k[ystf x'g5 ] g}
uNtLx?sf] ;"Id d"Nofª\sg ;"rLkq gLb–lgbfpg ;Sg]5 pxfFs} tflnsfdf
tof/L cj:yfdf /flvPsf] x'g] 5}g :jod\nfO{ ufNg'kg]{ 5}g
uGtL ;'¿ ul/g] 5}g k|To]s kfOnfx?sf] k/–OR5fsf] ;fFrf]df 9fNg'kg]{ 5}g dgf]sfª\Iff .
;bf xh'/af6 g} ;Daf]lwt x'gx' g' ] 5 pxfF .
elglbg",
pxfFsf] czSt ;dodf csf]{ ljZjf; lbnfpg rfxG5' pxfFnfO{–
;Dk"0f{sf ;xfg'el" t, ;b\efj, ;]jf x'g5
] pkxf/ cyf{t\ bfOhf]sf] lgx'Fdf
pxfFsf] kf]N6fdf pxfFsf] dg of z/L/ hNg'kg]{ 5}g
d jrg lbG5', w"jfFn] /ª\ufPsf] x[bo af]sL lx“8\gk' g]{ 5}g
ylst ;do pxfFsf] ufyn] ljjfxkZrft\ s'g} lbg
cf/fdsf] sf]N6] k]mg{ ;Sg]5 . g t ;Demf}tfsf] ljzfn kTy/n]
lylrP/ afFRg' g} kg]5 { .
pxfFsf] yfnL cnu :yfgdf e08f/ ul/g] 5}g
;To elg/x]5,' sf/0fa; 3/ kmls{g ljnDa ePsf] cj:yfdf
pxfFn] clGtd ef]hg ug{k' g]{ 5}g :ki6Ls/0fsf] lglDt x'6x'6L x'gk' g]{ 5}g
af;L / h'7f] jt{gn] k|tLIff ul/a:g] 5}g slxNo} . ;fyLx?;Fu e]63f6 ;do JotLt ug{k' /]
s'g} aGb]h x'g] 5}g
cfˆg} hGdbftf e]6\bf;d]t csf]{ s'/f,
xKtf}“ dlxgf}“bl] vsf tx–txsf :jLs[lt 3/df pxfFsf] of]Uotfsf] sb/ x'g5 ]
of cg'df]bgsf] cfjZostf kg]5 { g} ax; / lg0f{o / efu lng /f]sfj6 x'g] 5}g,
c1fgtfj;sf ;–;fgf e"ndf ;d]t hfg]/–c~hfg,
daf6 q"m/tf k|bz{g ul/g] 5}gg\ k9]/–lg/If/ hLjg JotLt ug{k' g]{ 5}g pxfFnfO{
3[0ffsf cfqmds cfFvf slxn] nufpg] 5}g . ckdflgt x'g] 5}gg\ pxfFsf s'g} ;f]r / cleJolSt .

elglbg"– ljjfxkZrft\ eO{ kl/cfPdf s'g} b'36{ gf


ckzAbsf a;f{t\df slxNo} ¿‰g'kg]{ 5}g pxfFnfO{ eljtJo pQ/bfoL pxfFnfO{ ;lDemg] 5}g
bl08t x'gk' g]{ 5}g gla/fPsf a]s;'/ ;dox? nlIf0f / cnlIf0fsf] t/fh'df hf]lvg] 5}g pxfFnfO{
yk s'/f,
eolet gx'g" elglbg' xf];\ a]xn
' fnfO{ 3/af6 ax'dN" o ;dfg x/fOxfNof] eg]
pxfFsf] ;do 38L :jMdhL{df rNg kfpg]5, rf]/ cf}“nf pxfFtk{m t]l;{g] 5}g .

b]zleq b]zaflx/ ÷ 60 b]zleq b]zaflx/ ÷ 61


;Daw k'/flgFb} hfFbf
dlb/fdf xf]z x/fPsf] hLjg;fyLaf6}
s'6lk6 x'g] dxfqf;df /lQe/ g/xg"
s;d lnP/ eG5',
cfhGd kfNt' xf]Og dfgjs} bhf{df /xg'xg' ] 5 .
d;Fu /fli6«otf 5}g
va/ kfpmF,
ca lax]lglDt /fhL pxfF x'gx' G' 5 eg] d;Fuaf6 /fli6«otf x/fPsf] 5
d a]xn
' L agL hGtL lnP/ cfpg]5' . o;y{ d]/f] hGde"ldsf] ;Gbe{df
af]Ng] s'g} clwsf/ 5}g dnfO{ Û
pxfFn] d;Fu+ xf]Og
d}n] pxfF;Fu klg xf]Og j[4 la/fdL hggL
Tof] ljjfx xfd|f] x'g5
] , xfdL b'js
} f] /utfDo hGde"ld 5f8]/
s] :jLsf/ 5 pxfF–xh'/nfO{ of] lax]–k|:tfj < k/fO{ df6f]df kl;gf aufpg lx“8s
] f] of] ofqL
ì :jod\nfO{ va/bf/L
k|d] ug]{ clwsf/ 5}g olta]nf d]/f] b]z egL
va/bf/, g5f] d]/f xftx? d]/f] b]zsf] emG8f Û

To:tf] s] afWotf b]z} 5f8L lx“8\gk' g]{ <


ePsf] s] lyof] / To:tf] b]zsf] dfof dfg{k' g]{ <

cefjn] cflQPsf] avt


6]and'lgaf6
;xof]u ;f6f;f6 u/]s} eP s] hfGYof] <
lsg tL dxfg\ k|:tfjx?
:jLsf/f]lStljgf nTofOof] <
pkNnf k|zf;g cfb]zdf
lagf lj/f]w l6Kk0fL p7fPsf] eP
/f]hL–/f]6L s;n] vf]:g] lyof] <
k/b]zL x'gs ' f] dfu{ s;n] sf]g{] lyof] <

b]zleq b]zaflx/ ÷ 62 b]zleq b]zaflx/ ÷ 63


j]/f]huf/L cFWof/f]df knfogsf] lg0f{o cfdf eGg'xG' 5,
;do kl/eflift zAbfy{ ltdL kmsL{ cfP xfd|f] elTsPsf] 3/ s;n] agfpF5 <
– k/b]lzg];Fu x'Fbg} /fli6«otf bL3{/f]uL oL cfdf–afsf] cf]vtL s;n] u5{ <
;f]xL kl/efiff 6]s/] d elg/x]5' efOsf] a};fvL sf] aGg] 5 <
d;Fu /x]g d]/f] /fli6«otf Û ltd|f] ;Gtfgsf] eljiosf] lhDd]jf/L s;n] p7fpF5 <
3/sf] g"g–t]n u'hf/f s;} u/L u?Fnf
d]/f] b]znfO{ dxfljkt\ k/]sf] of] 38Ldf t/ ltd|} e/df :s'n lx“8s ] f e'/fx?sf]
3fOt] af]Sg'kg]{ sfFw snd efFlrg]5
ldlx vfaf] pEofpg'kg]{ kfv'/Lsf] an ltdL kmsL{ cfpg] s'/f gu/ afa"
eUgfj]z kG5fpgkg]{ xftx? ca t ePsf] hldg klg lr/f k/]sf] 5
of] e"lddf n/Laf6 dlb/fsf ef/L af]ls/x]5' xfd|f] la5f]8df lrl/Psf] 5ftLeGbf a];L .
k|nosf/L e"sDk @)&@ n]
Ift–ljIft\ kf/]sf] Tof] wtL{ / dg d /fli6«otf x/fPsf] dfG5]nfO{
e"sDkkZrft\ klx/f]n] lg;fg d]6fPsf] d]/f] cfdfn] b]z kms{g cg'dlt lbg';Sg' x'Gg Û
d]/f] /fi6«sf ufpF
e"sDkn] 9nfPsf] 3/ d 8n/df a]lrPsf] dfG5]
e"sDkn] d]6fPsf] ;f+:s[lts w/f]x/ . – clnslt af–cfdfsf]
3/ b]zdf d]/f] b]zsf] k|wfgdGqLn] cf]vtL / ;Gtfgsf] eljio eP/ afFrs ] f] 5'
b]pm d]/f] b]z k'glg{df{0fsf] lglDt eGb} – clnslt kTgLsf] ;fy / e/f];f eP/
;xof]usf] lglDt bft[;dIf xft a9fPsf] a]nf – clnslt cfkmGtLsf] ufx|f;
] fx|fs] f] e/ /
k/b]zdf d}n] klg lz/sf] 6f]kL vf]n/] – kf6L–kf}jfsf] ;'sn
' eP/ afFrs ] f] 5'
8f]g;
] g lglDt dfUg] xft a9fP5' clnslt clnsltdf 5l/P/ hf]l8P/ afFrs ] f] 5'
b]pm d]/f] b]zsf] ef]ssf] lglDt eGb}
/,
e';S' s lal;{P5' pk/fGtsf s]xL ;do dxfe"sDk / k/sDkgsf] nflu
d /fli6«otf gePsf] dfG5]n] sd lj>fd a9L >d afFRg] 5'
lk|o /fi6«jf;L gfddf ;xof]u ofrgf /fVg' klg x'Fbg} . k|non] 9nfPsf 3/sf] k'glgdf{0f eP/ xfF:g]5'

cfdf d kmls{pmF Sof/] of] /fli6«otf gePsf] dfG5]nfO{


b]z /f]Psf] avtsf] hafkmdf b]zsf] rf;f] /fVg] clwsf/ 5}g eGbfeGb}

b]zleq b]zaflx/ ÷ 64 b]zleq b]zaflx/ ÷ 65


k/b]zdf of] c/fli6«osf] laxfg ;'¿ x'G5
cfˆg} b]zsf] ;dfrf/af6
of] /fli6«otf x/fPsf] of] dfG5]sf]
dge/ b'V5 pxL b]z
la;{G5' of] /fli6«otf x/fPsf] of] dfG5]n]
d'6d' f b]z b'vs ] f] a]nf P]of klg eGg' x'Gg
t/ lgl:sG5 cfjfh :jM:k"mt{ aflx/} ;xsdL{n] ;'Gg] u/L cfO{ ne o' elGbgF x}
cfF;' emg{' x'Gg eG5'
t/ aU5 c>'wf/f n'sLl5kL k'5\gk' g]{ u/L d]/L xh'/ cfdf,
b]zsf] sljtf sf]g'{ x'Fb} x'Gg eG5' x/ psfnL–cf]/fnLx?df xft ;dfP/
t/ sf]l/G5 pxL dfglrq / n]lvG5 xh'/af ;Fu;
} Fu} lx“8\gx' G' Yof] .
…d]/f] Kof/f] g]kfnÚ
;a}–;a}n] b]Vg] u/L . xh'/afsf] bd a9]sf] a]nf
lal;{P/ cfˆgf] afysf] b'vfO
3/–b]z, /ft–/ft e/ hfuf a;L ;]jfdf ;dlk{t x'gx' G' Yof] .
dh:t} o'jfnfO{ lgMz'Ns le;f l6s6df
ljb]z lgof{t ug]{ ;+oGqdf h'6s
] f] avt xh'/afsf x/]s /x/ / v';Lx?df
sfdbf/ k}7f/L cª\s lx;fadf x/kn ;r]t, lg/Gt/ sl6a4 d]/L xh'/cfdf
d Ps ;ª\Vof 36]sf] 5' . hn'sf / l;d;fu xh'/afnfO{ :jflbnf] nfU5 eGb}
nf}/L 6]s/] a];L klg emg{x' G' Yof] .
b]z lgdf{tfsf] k}7f/L ;"rLdf /fVg;d]t gkfPsf] d dfG5]
htfaf6 x]¥of] /fHosf] lglDt sfd} gnfUg] d dfG5] Ps ufF; dL7f] xh'/afsf] cg'kl:yltdf
xf], d /fli6«otf gePsf] dfG5] Û l5d]sLn] kl:sPdf
ì PSn} lgNg d'l:sn kYof]{ d]/L xh'/cfdfnfO{
n'sfP/ k6'sfdf,
k'Ug'xG' Yof] xh'/af;Fu} afF8/] vfgsf lglDt .

dfOtLn] agfOlbPsf] 9'ª\u|L / a'nfsL


3/sf] cfly{s ufx|f–] ;fx|fd] f k'msfnL
xh'/afsf] xftdf lbg'ePsf] lyof] /] Û

b]zleq b]zaflx/ ÷ 66 b]zleq b]zaflx/ ÷ 67


t/ ;Gbe{ lgsfnL u'gsf] :d/0f u/fpg]
jf u'gf;f] ;'gfpg] slxn] ug{e' Pg
pxfFdf pT;fx yfs]g .
dfOtLsf] /jfkmeGbf
sd{–3/nfO{ ;bf :ju{ 7fGg'eof]
zfZjt st{Jo ;DemL k|;Gg d'b|fdf
xh'/afdf clk{t u/]/ cfk"mnfO{ lg/Gt/ ;xofqfdf /xg'eof]
d]/L xh'/cfdf–xh'/afsf] b'Mv–kL8f ¿g'ef]
d]/L xh'/cfdf–xh'/afsf] ;'v–;d[l4 xfF:g'ef] .
slnnf] of}jgaf6 k|f/De hLjg cWofo a'9Øf}nL;Dd k'Ubf
Ps–csf{sf kof{oafrL xh'/–cfdf–xh'/af Û
hLjgsf x/ 3fd–kfgLdf Ps ;fy leHg]
j;Gt / lzlz/nfO{ ;Fu} :jfut ug]{
d]/L xh'/cfdf, xh'/af .

d}n] b]Vbf 6fs'/fsf] lxpmFem} F k'mNg'ePsf] lyof]


rfp/L k/]sf] d'xf/ / luhf xfF:g] cf]7nfO{ .

p:t} ;'Gb/ b]Vg'xG' Yof]


d]/L xh'/cfdfn] xh'/afsf] lglDt
3/ cfFugdf ;'Gb/afl6sf agfOlbg' eof]
y/L–y/L la¿jf /f]k/] x'sf{pg'eof]
t/ Ps y'Fuf k"mn l6k]/ xh/afdfly k|d] –efj htfpg'ePg
d]/L xh'/cfdfn] s'g} k|d] –cj;/ of k|d] –lbj; kf/]/ eujtL Gof}kfg]
xh'/afnfO{ …cfO{ ne o'Ú klg slxn] eGg'ePg hGd:yfg M lrtjg, g]kfn
xfn M gy{ Sof/f]nfOgf, cd]l/sf
d}n] klg ltdLnfO{ …cfO{ ne o'Ú elGbgF x} Û
ì

b]zleq b]zaflx/ ÷ 68 b]zleq b]zaflx/ ÷ 69


;kgfdf d[To'
sfdn] yfs]sf] z/L/ of]
kN6gf;fy ulx/f] lgb|fn] 5f]Kof]
dWo k|x/df t of] z/L/
nf;};dfg aGof] .
3'Dof] 6fpsf]df ljlrqsf] ;kgf
sfn cfO{ gfRg kf] nfUof]
lhpFb} d]/f] z/L/nfO{
d[To';l/ kf] 7fGof] .
;f/] nf;nfO{ kljq 7fpFdf
t'n;Lsf] d7lg/
;'gkfgL lknfOlbP dnfO{
;'gfP dGq sfg}lg/ .
ufpF3/sf bfh'efO h'6] ;a}
tof/L eP dnfdL hfg
rNof] :ofaf;L cfkmGtx?sf]
cfpFbg} kms]/{ egL hfg .

;]tf] sfqf] cf]9fO{ nf;df


k"mndfnf cla/ r9fO{
k'ms] zª\v Psxf]/f] u/]/
3f6lt/ hfgnfO{ .

b]zleq b]zaflx/ ÷ 70 b]zleq b]zaflx/ ÷ 71


sfFwdf nf; af]s/] dflg;x?
3f6lt/ cl3 a9]
kª\lSt ldnfP/ dnfdLx?n]
¿Gr] cg'xf/ kf/]/ lx“8] .
lkpg'
k'¥ofP nf;nfO{ Zd;fg 3f6df
d'bf{ kf]Ng] 7fpF 5 hxfF
;fyL d]/L eGg] ul5{g\
aUbl5g\ gbL 5n5n u/L
lkpg'kb{5 /]
lgZrn kfgL 5 ToxfF .
lkpg g;Sg]n] t
lhpg' Joy} nfUb5 /] .
dGb ?kn] aUbl5g\ gf/fo0fL gbL
7"nf] If]q cfjfbLkfl/ 5'/fh:t} dgleq
aUbl5g\ s8\luPsf] hf8f]df nfU5 pgsf s'/f
s'lx/f]sf] ;]tf] k5Øf}/f cf]9L . glkpg]sf] lhGbuL
hfG5 To;} l/Q]/] .
uª\ufhnn] xftd'v wf]O{ ;a}n]
;'Gb/ lrtf agfP ToxfF lkPkl5 dgleq
kl08tsf jrg ;'g/] 5f]/fn] tfut cfpF5 /]
bfuaQL lbg kf] nfu] . gfRg]–ufpg] snf
;a}sf] 9f]sf v'N5 /] .
aNof] cfuf] bgbgL lrtfdf
b'Mv–bb{ ;a} dgsf
tftf] /fkn] kf]Nof]
efuL hfG5g\ /]
elTsP k"/} ;kgfx? ;a}
Ps 3'6\sf] lkPkl5
uf9f lgb|fn] 5f]8Øf] .
zflGt ldN5 /] .
of] t /x]5 Ps ;kgf cGwsf/sf] /ftdf klg
Ho"Fb} 3f6lt/ uPF 3fd nfUb5 /]
kf]Nof] cfuf]n] of] z/L/df PSnf] ltd|f] lhGbuLdf
To;kl5 8/n] sfFKb} ¿g yfn]F . hf]8L ldN5 /] .
ì ì

b]zleq b]zaflx/ ÷ 72 b]zleq b]zaflx/ ÷ 73


e]6fpg] 5}gf} ltdL
d7–dlGb/ wfO{ .

5}g k'm;{b dnfO{


dlGb/leq af; ug{
Joy}{ ;do gkmfn
;"rgf 9f]u+ Lx?sf] ;fy lbg .

;"rgf, ;"rgf, ;"rgf ;To ltdLnfO{ yfxf 5


s;n] u¥of] dlGb/leq af; u5'{ d eg]/ d af; ub{5' sxfF
cfjfh s;n] p7fof] h;sf] 5 kljq Åbo
sfnf] kTy/ g} eujfg\ xf] eg]/ . d 8]/f hdfpF5' ToxfF .

ug]/ n8\8' r9fpF5g\ dflg;x? k"hfcfhf, ef]s, j|t


dfu d]/f] k"/f xf];\ egL g t klxrfg x'g\ oL d]/f
b"w hn r9fpF5g\ ljZjf; ltdLx? lsg ub{5f}
ltvf{ d]l6of];\ egL . cGwljZjf;L s'/f x'g\ oL ;dfhsf .

w"k–bLk hnfpF5g\ z'4 dgn] dfq


sfnf] d':nf] afnL 5'g ;Sb5f} dnfO{
k"mn–cla/ r9fpF5g\ leqL 1fgn] x]/
dlGb/} b"lift kf/L . b]Vg ;Sb5f} ;+;f/nfO{ .

z'4 kf5{g\ z/L/nfO{ dgs} 9f]sf vf]n


uª\ufhndf 8'afP/ g9s9sfpm 9f]sfx? dlGb/sf
e|ldt kf5{g\ ;dfhnfO{ lgikfk u/
dxfo1 nufP/ . d af; ub{5' ltd|} dgleq .
ì
ca'emx? vf]Hg] ub{5g\
9'ª\uf k'Hb} dnfO{

b]zleq b]zaflx/ ÷ 74 b]zleq b]zaflx/ ÷ 75


pgs} k|/] 0ff ldn]/ xfdLn]
7"nf] lzIff kf] lnFbf eP .

w]/} s[ltx? n]Vg] dg lyof


s]xL n]v/] 5f]8L klg lbof
/fdfo0f, aw'lzIffh:tf s[ltx?n]
efg' nf]ss} dg lhtL kf] lnof .

efg'eSt gfd xf] d]/f] d ;Rrf g]kfnL x'gfn]


wgGhof lktf kf] x'g uof dft[efiffdf of]ubfg lbof
hGdlbg cfiff9 @( ut] lbgfdf ;a}n] a'‰g of] efiff egL
r'bF L /D3f ufpFdf eP . dL7f s[ltx? n]v/] 5f]l8lbof .

tgx'Fdf hGd]/ xf:of v]Nof n]Vg' t w]/} lyof dgdf


k|f/lDes lzIff xfdLn] 3/}df a;L lnP clGtddf /fduLtf n]vL 5f]8Øf
>Ls[i0fafh];Fu sfzLdf uO{ la/fdL k/]/ k"/f ug{ g;sL
sfzLaf6 klg lzIff cfh{g lsof . 5f]/f /dfgfyn] k"/f kf] ul/lbof .

;fg}bl] v kB /rgfsf] cEof; z/L/ hn]/ df6f]df ldn] klg


xh'/afh]af6} kfof s[ltx? ;+;f/df afFlr/Xof
/fdfo0fh:tf ;'Gb/sf08 n]v/] cflbslj efg'eSt eg]/
cflbslj kbjL ldNof . ;+;f/df g} Vofltk|fKt eof .
ho efg'=== Û
bf}/f;'¿jfn kf];fs xf] d]/f] ì
lav]{ 6f]kL lz/df uP
sfFwdf emf]nf le/]/
ufpF–a];L 8'Nbf kf] eof] .

Ps lbg ufpFdf lx“8\b} hfFbf


3fF;L bl/b|L;Fu ldNof

b]zleq b]zaflx/ ÷ 76 b]zleq b]zaflx/ ÷ 77


>LdtLn] ;f]Wg yflN5g\
slt k};f sdfO;\ lg Û
tLtf–dL7f dgsf /x/
;a} ;'sL uP
Oi6ldq ;fyLefO
;a} 6f9f eP .
ljjztf
lk|o d]/L eGg] ub{lyg\,
3/sf] s'/f 3/d} /fvf}“ cl:tTj 5}g s'g} sljsf]
dgsf] ltdL lstfadf d/]kl5 dfq ;Ddfg ub{5g\
syfx? n]Vg] ub{5' s] ug'{ o:tf] 5ljsf] .
efiff–z}nL hf]ufpFb5' . ì

a"9Ldf lrGtf ub{l5g\


ax'nfPsf] sf] xf] 5f]/f]
lbbLalxgL eGg] ub{5g\
slt k9\5;\ df]/f] .

g t d k9\g] ub{5'
g t d ax'nfPe}mF 5'
n'sLl5kL leq a;L
zAbx? hf]8\g] ub{5' .

dgleqsf efjgfnfO{
syfdf n]Vg] ub{5'
;dfhsf 36gfnfO{
cfVofgdf lrq0f ub{5' .

;fyLx? ;f]Wg yfNb5g\


cfhsn t x/fO;\ lg Û

b]zleq b]zaflx/ ÷ 78 b]zleq b]zaflx/ ÷ 79


e"ld g]kfnL
hGd:yfg M uf]/vf, g]kfn
xfn M gy{ Sof/f]nfOgf, cd]l/sf

b]zleq b]zaflx/ ÷ 80 b]zleq b]zaflx/ ÷ 81


xfjfsf] ;x/
g]K6f, y]Krf–r'Rrf, 9f]8–] ;'l/nf
r'nL t emg\– k'mnL, lemgf dl;gf– km/flsnf
ljs[ltsL k/L, s7}a/f jgr/L
cª\ueª\usf] klg /ª\u <
k]m/abn < em;ª\u x'g] g} k|;ª\u Û
s]–s] 5;Fu sf]–s;/L k'm¿ª\u
;fyL xfjfsf] ;x/, s] nfUg' /x/ Û

xfjf–x'/L–atf;, jrg–af]nL–ldhf;
tfn ls a]tfn, …gd|Ú x8\tfn
cledfg ls :jfledfg, >Ldfg\;dfg
ef]lnsf] cfz, p8] ;a cfsfz
s[lqd bª\u, of] s:tf] /ª\u <
sf] s;/L bª\u, sf] s;/L k'm¿ª\u <
;fyL xfjfsf] ;x/, jf xfkm–kfOG6s} /x/ .

cgf}7f] oxfFsf] syf


g /fh, g dfg, g k|;fb, Pp6} Joyf
g l;nl;nf, tf/tDo, g k|yf
…g gfyÚ t}gfy, nx8 oyf
Joª\u ;fyL Joª\u, 5}g /ª\u
xfjfsf] of] ;x/, s:tf] of] ;b/ Û

b]zleq b]zaflx/ ÷ 82 b]zleq b]zaflx/ ÷ 83


xfjfsf] ;x/,
;fyL xfjfsf] ;x/
s] /x/, s] ;b/, s] sb/ <
xfjfsf] ;x/ xfjfsf] ;x/ .
ì
g]tf
htfttf g]tf otf, ptfsf] klg 5 otf
st} PPgP st} PgPl;sf ;ª\3Lo g]tf
st} PPgPdP t st} PgPl;OPsf If]qLo g]tf
st} :yfgLo t st} ;flxTo ;dfh} ;xL cGt/f{li6«o g]tf .

oL 7"nf, ;fgf demf}nf ;a} g]tf


s;}n] ug] klg gug] klg u'Gyg enuns} k]m6f
cfk"m t ;fyL, ptf t lyPF sd;]sd 3/sf] g]tf
ckm;f]r ;fyL, Tof] klg otf t stf–stf Û
ì

b]zleq b]zaflx/ ÷ 84 b]zleq b]zaflx/ ÷ 85


;Qf jf;GtL
lxhf] ;Qf eQf–PSnf zLn zf]ef 5/L k|Lltsf
cfh dQf ;Qf–c¶f . l;/l;/ kjg dfw'/L
s';l' dt df};dL s[ltsf
klxn] lgw{gsf] an lkm/lkm/ nf]nfO{ cf–cf .
clg 9n–9nsf] an
cfh hgtf t k}bnsf] k}bn dfwjL jgel/ nltsf
of] rfn xfn ls a]xfn Û kNnjL dgel/ sltsf
dfofjL 56f d[bs ' f
ca cfP csf{ jfbL s';l' dt df};dL s[ltsf .
cfjfbL ls ajf{bL
s:tf x'g\ logsf aft lkm/lkm/ nf]nfO{ cf–cf
gksfO{ kfSg] eft . s';l' dt df};dL s[ltsf
nf]nfO{ cf–cf
gxf];\ dQf ;Qf xQf jf;GtL cf–cf .
/xf];\ otf ptf Totf ì
sd;] sd zfGt zfGt cfd hgtf .
ì

b]zleq b]zaflx/ ÷ 86 b]zleq b]zaflx/ ÷ 87


zAb
vf]hL u/F,] cg';Gwfg u/]F
s]jn Ps zAbsf]
hf] clt zlStzfnL xf];\ Û
x/]s o'u–o'udf /
o'u–o'usf] cGt/fndf ef}“tf/L
;Too'u, q]tfo'u, åfk/ / slno'udf
;a} a]nfsf] vf]hL u/F,]
s]jn Ps zAbsf] vf]hL u/]F .
;fob Pp6} zAb
h;sf] ;Daf]wgn] d'6' sfFkf];\
Pp6} zAb h;sf] pRrf/0fdf
;a k'?iffyL{sf] lz/ e'msf];\
vf]hL u/F,] Ps zAbsf] vf]hL u/F] .
ldNof], kfOof], lgl:sof] lgisif{
af]Nof], efOxf] lg:;fl;of] :kz{
e'ms] ;f/f, n's] stf rGb|df
pbfP cgGt tf/f cfh af]n] …cfdfÚ . dgf]h k|wfg
vf]hL u/F,] cg';Gwfg u/F,] k|fKt u/]F hGd:yfg M vnª\ufahf/, a}t8L
s]jn b'O{ cIf/sf] clt uxg zAb xfn M s]/L, gy{ Sof/f]nfOgf, cd]l/sf
k|fKt u/F=] == k|fKt u/]F=== zAb=== …cfdfÚ Û
ì
b]zleq b]zaflx/ ÷ 88 b]zleq b]zaflx/ ÷ 89
ltdL / d M 38Lsf] b'O{ ;'O{
ltdL
d
xfdL
b'j} Pp6}n] g} ag]sf] 5f}“
Ps} 7fpFdf a:5f}“
/ Pp6} sfd u5f}+{ .

ltdL
d
xfdL
rSs/ dfq nfpF5f}“
rSs/ nfpg] dfq
Pp6} sfd u5f}+{ .

ltdL
l9nf] 5f}
ltd|f] Ps rSs/df
d}n] xhf/f}“ rSs/
dfl/;s]sf] x'G5'
t/
ltd|f] Ps rSs/df
cfjfh cfpF5

b]zleq b]zaflx/ ÷ 90 b]zleq b]zaflx/ ÷ 91


ahfO x'G5
9\jfª\u–9\jfª\u x;f]N{ nf;sf ;fy .

/,
d
lg:tAw cf}sft
ltd|f
ahfOx? cfFvf;Dd cfP/
rSs/ nfpFb} ;'lg/xG5' cfF;s
' f] af9L
rSs/ nfpFb} ;f]lr/xG5' . o'–6g{ ub{}
ì dleq} kmls{G5
/
dnfO{ g}
aufpF5 .

p;nfO{ klg
yfxf /x]5
deGbf aflx/
p;sf] s'g} d"No 5}g .

p;nfO{ klg
yfxf /x]5
deGbf aflx/
p;sf] s'g} cf}sft 5}g .

s;}nfO{ lehfpg ;Sb}g p;n]


s;}nfO{ /;fpg ;Sb}g p;n] .

/,
dleq}

b]zleq b]zaflx/ ÷ 92 b]zleq b]zaflx/ ÷ 93


alu/xG5 cla/n
x/bd dnfO{ lehfO{
x/bd dnfO{ /;fO{ .
/,
dleq}
pln{/xG5
x/ ;kgfx?nfO{ aufO{
x/ lakgfx?nfO{ aufO{ . af]+;O{
ì
cfsfz 5'g vf]Hg]
d]/f xfFufx?
sf]7fsf] l;lnª\u x]//]
csdSs k/]sf 5g\ .

kftfn vf]tNg rfxg]


d]/f h/fx?
udnfsf] kl/lwd}
u'hd'Hh k/]sf 5g\ .

;fgf] ‰ofn 5
of] sf]7fdf
d b]V5'
dh:t} ?vsf xfFufx?
aflx/, hxfF v'nf c;Lldt cfsfz 5
aflx/, hxfF v'nf k}mlnPsf] w/tL 5
tL xfFufsf] ?vn] kSs} cfsfz 5f]Psf] x'gk' 5{
tL xfFufsf] ?vn] kSs} kftfn vf]tn]sf] x'gk' 5{ .

Tof] ?vnfO{ s]sf] cefj 5 / Û


Tof] ?vnfO{ s]sf] afwf 5 / Û

b]zleq b]zaflx/ ÷ 94 b]zleq b]zaflx/ ÷ 95


d kf] of] ;fgf] udnfdf ;d]l6Psf] 5'
d kf] of] ;fgf] sf]7fdf c8\lsPsf] 5'

af];+ O{ d]/f] lhGbuL


af];
+ O{ d]/f] ;f]rfO .
ì
pgL t k/fO{ eO{ ;ls5g\
pgL t
k/fO{ eO{ ;ls5g\
;'6'Ss
yfx} glbO{sg .

pgL;Fu t d]/f]
hGd–hGdfGt/sf] gftf
pgL;Fu t
j+z–j+zfGt/sf] gftf .

s] hafkm lbpFm
d]/f cfdf–a'afnfO{ <
s] hafkm lbpmF
d]/f k"jh
{ –k'vf{nfO{ <

pgL t d]/f]
/ut–/utdf
pgL t d]/f]
Zjf;–k|Zjf;df .

s] hafkm lbpmF
cfk"mnfO{ <

b]zleq b]zaflx/ ÷ 96 b]zleq b]zaflx/ ÷ 97


s] hafkm lbpmF
cfk}mFnfO{ <<

pgsf] of] va/ t


cvaf/el/ 5flkPsf] 5
d]/f] of] va/ t
;dfrf/el/ 5fPsf] 5 . tLg ;x/sf] 6«Øfª\un–
/fn], 8'/xd / rfk]n lxn
d t ;'6S' s
e"k" eO;s]5' of]
d t ;'6S' s tLg ;x/sf]
e"k" g]kfnL eO;s]5' . 6«Øfª\u]n
/fn], 8'/xd / rfk]n lxn
d]/f] b]z t ;'6S' s nfU5
k/fO{ eO;ls5g\ d]/} tLg ;x/ g]kfn xf] .
d]/f] b]zn] t ;'6S' s
dfof df/L ;ls5g\ . ha
ì of] d]/f] ljZjljBfnosf] a]n 6fj/ 3lGsG5
d eml:sG5'
st} d cem}
lqrGb| d} kf] 5' ls Û

ha d]/f] uf8L u'8\5


lxN;af]/f] :6«L6df
km]/u|fpG8 x'“b,} ljZjljBfnonfO{ 5'bF } Soflk6n lalN8ªlt/
cfFvfel/ b/af/dfu{ 5fP/ cfpF5
Tof] e[s6' Ld08k
Tof] lq–rGb|sn]h
Tof] /fhb/af/
/

b]zleq b]zaflx/ ÷ 98 b]zleq b]zaflx/ ÷ 99


Tof] af6f]df
n'v/' –n'v/'
bfofF–afofF
;do–a];do
lxFl8/fVg]
tGg]/L d,
cfFvfel/ /;fpFb} lg:sG5
uf8L /f]Sb}
lxN;af]/f] :6«L6df
a"9f v'§fx?
ntfb}{
n'v/' n'v/'
bfofF–afofF
;do vf]lh/xG5
g]kfn vf]lh/xG5 .
ì

n]vgfy lzv/
hGd:yfg M b'nf/L –*, df]/ª
-xfnsf] ;'Gb/ b'n/L gu/kflnsf_
xfn M df]l/;len, gy{ Sof/f]nfOgf, cd]l/sf

b]zleq b]zaflx/ ÷ 100 b]zleq b]zaflx/ ÷ 101


cj;/sf] v]tL
lbgx'F gf}nf]–gf}nf] kf7 l;Sg]x?nfO{
/fxtsf gfddf ;]na] 6|] L aGg]–agfpg]nfO{
eUgfjz]ifdf rf]/Lrsf/L ug]x{ ?nfO{
lbpF;} /ft kfg]x{ ?nfO{ gofF bfpsf] cj;/ Û

/fxt krfO{ b'O{ 8Aaf rfprfp afF8\gx] ?nfO{


kqsfl/tfsf] gfddf ;f]emf hgtf efF8\gx] ?nfO{
;/sf/df a;]/ a}7s / rd]gf dfq} rkfpg]x?nfO{
/fxt–sf]if eg{ cfXjfg ug]–{ u/fpg] ;a}nfO{ cj;/ Û

8an rf}j/ bfd /fVg] sfnfahf/Lx?nfO{


/fxt;Fu} t:s/ ug]{ t:s/Lafhx?nfO{
lrof]–rrf{] ug]{ hf;';L ;'/fsL–b"tx?nfO{
k};fdf laSg] w'Gbsf/L tfs5f]kj' fx?nfO{ cj;/ Û

a]ˆjfFs] :6f6; n]v/] ;Sbf] nfOs vf]Hg]x?nfO{


a}1flgs ag]/ e"sDk–eljiojf0fL ug]x{ ?nfO{
jl/i7 kqsf/ aGb} ck|dfl0ft ;dfrf/ 5fKg]x?nfO{
Hof]ltif ag]/ dgu9Gt] ts{–avfg ug]x{ ?nfO{ cj;/ Û

9fF6L–5nL kLl8tsf gfddf lqkfn pl56Øfpg]x?nfO{


dGqL / ;f+;bx?s} lgb]z{ gdf /fxt s'DNofpg]nfO{

b]zleq b]zaflx/ ÷ 102 b]zleq b]zaflx/ ÷ 103


lan–e'StfgLdf lst]{ lan–ekf{O ehfpg]x?nfO{
8g ag]/ bfpk]r 8s}tL ug]{ ;a}nfO{ ef] cj;/ Û

Tolt dfq} sxfF xf] / Û of] t cj;/sf] dxfcj;/


;sf/fTds ;f]r gj–lgodk4lt ljsf;sf] cj;/
;ª\qmd0fsfnLg Joj:yfkg / ljsf;sf] cj;/
ljQLo Joj:yfkg / ;fwg–;|ft] kl/rfngsf] cj;/ Û dfkm u/ cfdf Û
gofF ;Lk ljsf; / z}lIfs ljsf;sf] cj;/ cfdf,
hf]lvdk"0f{ ;+/rgfsf] k'glg{df{0fsf] cj;/ dnfO{ dfkm u/ Û
gjlgdf{0fdf k|fljlws k|f1x? k|of]usf] cj;/ cs:dft
/fli6«o–cGt/f{li6«o zlSt ;Lk vf]hsf] cj;/ Û laxfg}sf] e'mNsf];Fu}
b]z b'vs ] f] va/n]
a'‰g]nfO{ >Lv08 ga'‰g]nfO{ v'kf{sf] laF8 t/ª\u tl;{Psf] 5 dg .
;Ifd b"/bzL{ / ljZjfl;nf] g]t[Tj vf]Hg] cj;/
cfktsfnLg bL3{ ;f]r of]hgf th{d' f ug]{ cj;/ ps';d's; ' h'd/'{ fpFb}
cfly{s /fhgLlts / ;fdflhs kl/jt{gsf] cj;/ Û k/b]zaf6
kmf]g oftfoft ;o/df
P]n] b]zf s'zn /fhgLlt1 ef e] yfSg' yfs]/ y/y/ sfFKb}
abdf;L ;anfO{ txnfpg] cj;/ Û 6f9fsf] a;fOnfO{ lwsfb}{
;'of]Uo gful/sx?sf] vfgL agfpg] cj;/ t/ª\luPsf cgluGtL sNkgfdf
;+;f/n] lrGg] gd'gf g]kfn aGg] cj;/ Û cfk}mFn] cfk}mFnfO{ cefuL ;lDemPF
ì ¿g' g xfF:g'sf ;dfrf/–e'd/Ldf
cdgrog dgsf ;':s]/f 5f]8\b}
¿Gr] xfF;f]sf] csf6Ø ;fu/ yfd]/ 5ftLdf
j]jfl/;] nf;e}mF 56k6fPsf kn–knx?
v} s;/L la;fpmF of] dgsf] ef/L sxfF <

6f9f ePsf] of] kL8fn]


v'§f eP/ klg d nª\u8f] ePF

b]zleq b]zaflx/ ÷ 104 b]zleq b]zaflx/ ÷ 105


cfFvf eP/ klg d cGwf] ePF xfdL oxfF
ltdL lslrP/ klg 56k6fpFb} xf}nL lg:sg ltdL ToxfF,
z/L/ eP/ klg d ckfª\u ePF la:tf/} a'‰g]5f} cfk}mF ltdLn]
Zjf; eP/} klg d[t ePF s]jn ;fxl;s ag]/ cfdf
dnfO{ dfkm u/ g]kfn cfdf, clxn]nfO{ dfkm u/ Û
dg eP/ klg d 6f9f ePF .
ltd|f y'k|} ;Gtfgx?
ljb]lzPsf y'k|} 5f]/fx? larNnLdf k/]sf 5g\
ltd|f] :j:Yotfsf] sfdgfdf sltn] t k|f0f g} TofUg'k¥of]
x/kn x/ ;fFemb]lv a]ns ' f;Dd ltgsf] cfTdfn] zflGt kfcf];\
ltd|f] ;Demgfdf k|e' k'sfb}{ 5g\ afFRg]x?df klg gofF ;fx; cfcf];\
ltd|f ckfª\u z/L/sf nflu k|s[lt q'm4 ePsf] o; 38Ldf
dNxd–k§Lx? hf]8\b} 5g\ ltdL xf/ gdfg,
cfˆgf] a'tfn] EofP;Dd ltd|f lbgx? k]ml/ cfpg]5g\
;|ft] x? vf]Hb} 5g\ ljZjf; u/, ;Gb]x gu/
;d:ofsf] ;dodf cfdf uNtL eP cfˆg} ;DemL
lj/fgf] 7fpFdf klg h'6\b} 5g\ xftx? ;a} ljb]zsf ;Gtfgx?nfO{
w}o{ u/, l9nf]r“} eO/x]sf] xf]
b'an { g;Dem, a¿ dfkm ul/b]pm Û ;S5f} eg] cfdf,
;do jf:tljs w/ftndf 5}g s]xL ;donfO{ a¿ dfkm u/
k/rqmLx? 5ØfK5ØfKtL 5g\ cfdf xfdL ;anfO{ dfkm u/ Û
ltd|f :ofxf/sf ;fdu|Lx?df ì
ss]{ cfFvfn] x]gx{] ?af6
s;/L hf]ufO{ ltdLdf k'Ug' <
of] g} sl7g 38L eO/x]5
t/ klg ltd|f 5f]/f5f]/Lx?n]
lxDdt xf/]sf 5}gg\ .
s;/L a'emfpmF d ltdLnfO{ <
ljklQdf a'emfpg} ufx|f] 5

b]zleq b]zaflx/ ÷ 106 b]zleq b]zaflx/ ÷ 107


slt lhpFb} dfl/Psf 5g\
cl:dtf n'l6Psf 5g\ lbgbfxf8}
ljrNnL ePsf 5g\ s}of}“ hLjg
To;}n] ql;t x'G5 of] dg
ltdL dflQPsf] a]nf Û
ltdL dfltPsf] a]nf ;FefNg ;lsg] ;Ldf ;Ldfª\sg u/
OHht s}bL x/fPsf] hLjg xf]Og
;w}“eGbf km/s e]6/] k]ml/ kftf s:g kfOg]
lj5§} km/s hLjg afFr/] lhpm s/sfk klg of] xf]Og
r6Øfª kbf{sf] lah'nLh:tf] ltd|f] cfˆgf] kg arfpmg] u/
slt km/s–km/s ltdL dflQPsf] a]nf Û
ltdL dflQPsf] a]nf Û
d t ltd|L x'F ltd|f] HofbtL ;se/ ;xG5'
lx+;s
| hgfj/e}mF krfOlbG5' qfxL–qfxL eP/ klg ljrf/ c?nfO{
ax'nfP/ emlD6g]e}mF b'lgofFn] 9\jfª k'mSg]5g\ ltd|f] st{t' sf]
kflQPsf] 9f]Oh:tf] cfk"m t ;vfk x'g] eof}
vf]O{ s:tf]–s:tf] Ho"Fb} lsg df5f{} cfkmGtnfO{
ltdL dflQPsf] a]nf Û ltdL dfltPsf] a]nf <
ì
c?x? klg t lkpF5g\
ltdL h] lkpF5f} ToxL lkpF5g\
;fdfGo hLjg g} lhpF5g\
t/ ltdL dfq} lsg km/s <
ltdL dflQPsf] a]nf

9Øfª\u|} 7f]S5 d'6d' f ha a]xf]lzG5f}


xf]zxjf;} u'D5, gLnf x'G5g\ cf]F7x?
s;/L d ;FeflnG5' a]xf]zL tL rf]6x?df
ltdL dflQPsf] a]nf Û

b]zleq b]zaflx/ ÷ 108 b]zleq b]zaflx/ ÷ 109


ltdL t s], d}nfO{ b]v/]
;+;f/ 5lSs;Sof]
kbf{kmf; ef] ltd|f] tdf;fn]
/f]Sg} gldNg] eSsfgf] k'ml6;Sof] Û
X-Y-Z rf}tf/L ltd|f] kmf]xf]/L v]ndf
d d'l5Psf] lg w]/} ef]
slt l/;fpF5f} ca t dnfO{ gufFl;b]pm,
slt 7':; 7'l:s/xG5f} lk|of ltd|f] gf6s–d~rg w]/} ef]
efn] kfxf e'Ss k'mn]em} F ;/f}t] ;'kf8L 5/k'i6 s'8\lsPe}mF
slt afpFl8G5f} cfhsfn Oi6ldq bf}“t/L kfvf nflu;s]
lknf] lgrf]bf{ Kof§ v'ne] m} F 6f9} a; daf6, ca t clt ef] Û
lgwf/el/ slt 8'N5f}
6'6N' sf] p7]/ k'mn]em} F tfl/km efÚYof] ljjfxdf ltdLnfO{ leœofpFbf
ce}m slt e'mN5f} ahf/df aQL;nIf0f ;an] eGy] ltdnfO{ cGdfpFbf
lah'nLsf] tf/ gfª\u} e'mn]em} F < s] ef] o:tf] pn6k'n6 <
s] ef] uNtL d]/f] <
slt 3'N5f} ;'lDkPs} lyPF d}n] 3/sf] ;]/f]km] /f]
3'lnO/xG5f} lk|o /;}–/;df dfq dxfef/tsL k'tgf aGof}, lhpFb} 8:of} dnfO{
sS6]n ahf/df l/ldS; 3'ne] m} F < ;Fu} df¥of} s'xfO{–s'xfO{ xfd|f] lhGbuLnfO{ .
ef] eof] lk|o,
ca t clt 3'Nof} ltd|f] Kof/f] d;nbf/nfO{
cl:dt} a]r/] 3'ln;Sof} cfˆgf] agfOxfn
3f6f ahf/sf] df]km;ne}mF e'Ss–e'Ss lrs]g a|:] 6nfO{ em§} ;Fefn
l/Qf] eO;Sof}, a}“; x/fO;Sof} PsnsfF6] lyPF cfk"m kf¥of} cf}tf/L
slt a]lrG5f} ca t df]n v:sfO;Sof} Û z'e /xf];\ ltd|f] x-y-z sf] rf}tf/L
hf/L /fv ;ef;b\sf] l;+xb/af/–;ef
ltdL l/lQPsf] vuf]n b]v/] dg]{ a]nfdf xl/of] sfFqmf]
ca t ahf/ cfFlQ;Sof] ;+ljwfgsf] xfjf ÛÛ
ahf/sf] eL8 klg dflQO;Sof] ì
b]zleq b]zaflx/ ÷ 110 b]zleq b]zaflx/ ÷ 111
afWotfsf] ku/L g xf]
3[0ff ug{ klg ePg
To;}n] hfgL–ghfgL
cfˆgL ;lDemP/
slxn]
o;nfO{ c;fWo} dfof u5{'
b'vs ] } eP klg d'6d' f
cfˆg} vf]hL ;'6S' s /flvlbG5' Û
t/
x/]s ;fFem lsg xf] of] dg
x/ laxfgL slxn] dflQG5 a]:;/L
g /ft Tolt Kof/f] :jfledfg Û
g lbg cfk}mF kfPsf] a]r/]
cu|fv afNg] lsg]sf] /fli6«otf
cf]bfg ag]/ 5ftLdf cFufn]sf] ;f]r/]
etet c~hfgdf emgSs l/;fpF5'
kf]N5 cfhsn d]/f] k/fO{ ;lDemG5' cfk"mn] cfk}mFnfO{
cfˆgf] cl:tTj vf]h/] Û clg eSslgG5'
/ eG5',
dnfO{ yfxf 5, vf]O t d]/f] /fli6«otf <
g t o;sf]
s'g} cf]vtL 5 ;+;f/ lht]/ xfF;s] fx?nfO{ x]5'{
g t s'g} hfb'–6'gf g} pgLx? To;}leq c6fPsf 5g\
of] cfk}mFdf chLa 5 /dfPsf 5g\,
dGqL e8\sfpg] Kof; d]6fPs} 5g\
;w}“–;w}“ ;lNsG5 cfª 9fs]s} 5g\,
;n;n 5ftLdf c3fPs} 5g\
aN5 t/ d lsg cl6/x]sf] 5'OgF
clg of] :ju{sf] w/tLdf <
blGs/xG5 /fltdf Û d lsg vf]lh/x]5' d]/f] :jfledfg <

b]zleq b]zaflx/ ÷ 112 b]zleq b]zaflx/ ÷ 113


dnfO{ yfxf 5,
hlt;'s} vf]h] klg
d e]6g\ ;lSbgF
;fob
afFr~' h]n d vf]lh/xg] 5'
d]/f] /fli6«otf
d]/f] cfˆg} /fli6«otf Û
d}n] x/fPsf] d]/f] /fli6«otf Û
ì

ljqmd uf}td -uf]tfd] ;flx“nf]_


hGd:yfgM w/fg, ;'g;/L, g]kfn
xfn M df]l/;len, gy{ Sof/f]nfOgf, cd]l/sf

b]zleq b]zaflx/ ÷ 114 b]zleq b]zaflx/ ÷ 115


b]zn] ltdLnfO{ 5f]8Øf] ls
ltdLn] b]z 5f]8Øf} <
a}“;df ljb]z k:of}
sDd/ s:of}, 3'F8f w:of}
kl;gf aufof}, ldlxg]t k'mnfof}
kms{G5' Ps lbg eGYof} ltdLn]
t/ cflv/df pt} a:of}
pt} /f]Kof}, pt} uf]8Øf}
eg d]/f cfk|jf;L ldq,
b]zn] ltdLnfO{ 5f]8Øf] ls
ltdLn] b]z 5f]8Øf} <

b]zsf] wtL{ afFemf] lyPg


cj;/sf] klg vfFrf] lyPg
;tLn] ;/fk]sf] d'ns ' eGof}
s'Dnf] af]Sof}, s'nn] d 7f]Sof}
£o" vfO{ ;k|s ] f lt3|f / kfv'/f
ljb]zd} bf}8fof}, ljb]zd} rnfof}
3/af/ klg pt} hf]8Øf}
eg d]/f cfk|jf;L ldq,
b]zn] ltdLnfO{ 5f]8Øf] ls
ltdLn] b]z 5f]8Øf} <

b]zleq b]zaflx/ ÷ 116 b]zleq b]zaflx/ ÷ 117


;Dem t, ;Dem t Tof] If0f Û
ltdL hGd]sf] ufpF Û ltdL tLg laQf pk]|msf]
tft] ub}{ lx“8s
] f] 7fpF kf;kf]6d{ f le;f nfUbf xf];\ jf
;fyL;Fu ldnL v]ns ] f v]n ltdLnfO{ l8eL–lr¶f k/]sf]
cfkmGt;Fu /x]sf] d]n ;'6s];el/ ;kgf ;fFrL
;fy} x'Fbf v';L kl/jf/hg hxfh r9L uPYof}
k|z:t} lyof] nfpg / vfg s]xL jif{d} kms{G5' eGb}
3/ lyof], v]t lyof] cf]em] n ePYof}
Jofkf/ lyof], hflu/ lyof] lapFemg ltdLnfO{ dg 5}g jf
kx/fdf ;'g k'mnfpg] ePgg\ ltd|f ;kgf k"/f <
kfv'/Ldf bd lyof] ;w}“el/ cfhef]ln
eg d]/f cfk|jf;L ldq, u5f}{ dfq lgb|fsf] s'/f
ltdL;Fu h] lyof] lapFem x], ca lgb|f 5f]8,
s] Tof] sd lyof] < 6'6s
] f] gftfnfO{ k]ml/ hf]8
ltdL cfpm, c?nfO{ klg af]nfpm
;'Gb5', cfhef]ln ;a} ldnL gofF g]kfn agfpm Û
ltdL ufnL dfq u5f}{ c/] ì
g]tfnfO{ eftdf/f /
hgtfnfO{ e]8f;Fu} uG5f} c/]
xf], xfd|f g]tfx?
aGb–x8\tfn dfq} u5{g\
hftLotfsf] hfFtf]df
hgtfnfO{ lhpFb} lk:5g\
pka'hs |' ltdLn] rflxF
b]zsf] nflu s] kf] u¥of} <
df6f], af6f], kfvf], leQf]
;a};Fu gftf tf]8Øf}
eg d]/f cfk|jf;L ldq,
b]zn] ltdLnfO{ 5f]8Øf] ls
ltdLn] b]z 5f]8Øf} <

b]zleq b]zaflx/ ÷ 118 b]zleq b]zaflx/ ÷ 119


laxfgsf] ;"oe{ m} F pbfPsf] 5
t/ ltdLn] j0f{g u/]em} F
p;sf] sDd/df zLth:t} 6Nsg] xltof/ 5}g
p;nfO{ n8\g' 5}g wd{–cwd{sf] dxfef/t
p;n] t Tof]eGbf klg 7"nf]
afns cIf/ vf]Hb} 5, lgdf{0fsf] lgsf; klxNofpg' 5
ljsf;sf] af6f] agfpg' 5
d afns vf]Hb} 5' eTs]sf leQf 6fNg' 5
r'lxPsf] 5fgf] 5fpg' 5 .
j}zfv afx| ut] b'O{ xhf/ axQ/
ljgfzsf] Tof] dxfsDkg x] wtL{sf wld/fx? Û
cfof], xNnfof], n8fof], 9nfof] /fxtsf] kf]sf]df ¥ofn r'xfP/
jt{dfg lauf¥of], lakgf a9f¥of] efuaG8f / afF8r'8F d} clNemP/
t/ ;s]g5 Oltxf;df cfk"mnfO{ gfnfos gn]vfpm
eljio eTsfpg, ;kgf p8fpg . ;S5f},
;Defjgfsf] ;xfos ag Û
v08x/sf] aLrdf ;Sb}gf},
x]g;'{ \ t Tof] afnsnfO{, sd;]sd afws gag Û
w"nf] hd]sf kfgfx?df geP ltdL klg Tolx v08x/h:t} x'g5 ] f}
pm jt{dfg 6S6SofpFb} 5 lsgeg]
eljio vf]tNb} 5 ce}m cUnf] w/x/f x]g{] rfxdf
afns, :joDe" cfFvf lnP/
wldnf cIf/x?df uGtJo vf]lh/x]5 ef]lnsf] gfos cfOk'us ] f] 5
d afnsnfO{ g} kl/jt{gsf] ;+jfxs cfOk'us ] f] 5
ef]lnsf] rfns b]lv/x]sf] 5' eljiosf] ljwfos cfOk'us ] f] 5
eljiosf] gfos b]lv/x]sf] 5' . …cfdfsf] ;kgfÚ ;fsf/ kfg{
Tof] afns cfOk'us ] f] 5 .
uf]l/sL …cfdfÚ ì
pm cfOk'us] f] 5
ltdLn] eg]h:t} -uf]l/ M uf]kfn l/dfn, ;Gbe{ …cfdfsf] ;kgfÚ sljtf_

b]zleq b]zaflx/ ÷ 120 b]zleq b]zaflx/ ÷ 121


uhn–! uhn–@
c;n eg, v/fa eg . r'k lsg a:of} < af]n, aft ce}m afFsL 5 .
cd[t eg, z/fa eg . ;fFem k¥of] t s] eof], /ft ce}m afFsL 5 .

cfh Pp6f ef]ln c? g} lzlz/sf] lr;f] atf; gfª\lu;s] ?v ;f/f


d'xf/ eg, gsfa eg . xfd|f] k|d] la¿jfsf] kft ce}m afFsL 5 .

;jfn ltd|f] df}gtf d]/f] d]l6P5g\ lhGbuLsf tLtf–dL7f ofbx?


lh1f;f eg, hafkm eg . l;/fgd'lg k|d] kqsf] vft ce}m afFsL 5 .

k'mn]sf] 5' sfF8}sfF8faLr 5'Fbg} dnfO{ /S;Ln] gzf 5f]6f] a]OdfgLsf]


l;pF8L eg, u'nfkm eg . ltd|f] dL7f] r'Dagsf] dft ce}m afFsL 5 .

xfF;s
] f] cf]7 /f]Psf] dg la5f]8 eof] t s] eof] b}jn] g} x/]kl5
/x/ eg, bafj eg . t/ ltdLnfO{ uf]tfd]sf] ;fy ce}m afFsL 5 .
ì ì

b]zleq b]zaflx/ ÷ 122 b]zleq b]zaflx/ ÷ 123


uhn–#
lkpFlbgF /S;L eGb} d}n] klg s;d lnPF .
/S;Llagf lg/; hLjg yfxf 5}g lsg lhPF .

xfF;f] p7\5 z/fanfO{ v/fa eGg]x?b]lv


Kofnflagf Kof;L cfFt ltvf{Psf] w]/} lyPF .

6\jfF6,] £ofDk] cflb o:t} gfddfly ljz]if0f


b'lgofFsf] d'v cfˆgf] sfg y'gL 6flnlbPF .

x'G5g\ c/] ;a} ldq lunf;df d'v hf]8]


pl„Psf] bf]:tLnfO{ bf¿;Fu} d}n] l;PF .

;'xfPg as'Nnf]e}mF xfF;sf tL ayfgdf


nx8df Kofnf p7fO{ r':sL lnFb} /S;L lkPF .
ì

lzlz/ vgfn
hGd:yfg M tfg;]g, kfNkf
xfn M gy{ Sof/f]nfOgf, cd]l/sf

b]zleq b]zaflx/ ÷ 124 b]zleq b]zaflx/ ÷ 125


Tof] d]/f] efjgf
ufx|f] 5 ldNb}g Tof] r/dsf] ynf]
n'Sb}g oxfF s'nLg dgx?sf] ;jf/L
ue{df g} ;ª\sl' rt afgL 5}g x} n'ss
] f]
dg clg gogsf] rog k"mnjf/L .
cfh lapFe+ m] / laxfgLlt/ x]bf{xb] {}
3fdsf] e'mNsf]n] af]nfof]
pn]/{ cfof] of] k"0f{–hjfgL
;'ulGwt k'ikn] lgofNof] .
:j?k ;'Gb/ r/Lsf] lr/lr/
3'd/] 3/L–3/L d]/f] cfFugdf s/fof]
e'e{ /' { zLtnfO{ lgvf/L
Tof] d]/f] lrQdfly ;dfof] .
r'Rrf]n] l6k]/ tL d]/f laxfgL
;'Gb/ kv]6fx? km6km6fP
a;\ Ps}l5g
c6n lgZrn cfsfzdf p8fof]
laxfgLdf hfu]/ k]ml/
Ps} kndf lgbfPF
Tof] tn–tn Tof] l;/fgL
e'/{ k]ml/ r/L uOg\
zflGtdf d]/f] p8fg /dfof] .
ì
b]zleq b]zaflx/ ÷ 126 b]zleq b]zaflx/ ÷ 127
To;}n] xfxfsf/ x}gf} ltdL
cfF;' / zf]s x}gf} ltdL .

d clxn] clGtdk6s
z}®ofdf ;'t/] cg'ej ub}{ 5',
af]em / qf; x}gf} ltdL .
cfh d v';L 5'
clxn],
ltdL, d]/f cfkmGtx? /f]Psf] b]V5',
cfPkl5 yfxf eof] d]/f cfkmGtx?nfO{
slt ;/n, slt ;'vb\ 5f} ltdL Û d]/f] nflu ehg u/]sf] b]lv/x]“
t/ Tof] kmf6]sf] lstfa
laxfgL klg hLjgel/ ;Gb'sleq b]lv/x]“ .
wldnf] ls/0f af]s/] } cfpF5
;GWof klg pgLx? cls~rg x'g\
wldnf] ls/0f af]s/] } cfpF5 . ltdL csfo xf}
d b]lv/x]5'
laxfgLkl5 xfxfsf/ 5, clk|o ;dfrf/ 5 caf]w ltd|f] cflnª\ug,
;GWof lg/fxf/ 5, lk|otd 5 lgd{n ltd|f] cflnª\ug .
;e|fGt 5f} ltdL, lgZrn 5f} ltdL .
hxfF d
ltdL, of] /0f;ª\u|fd 5f]8/] hfFb} 5'
cfPkl5 yfxf eof] ca d v';L 5' .
slt ;/n, slt csn'lift 5f} ltdL Û
d[To',
clxn] jfl/ g} 5' ltdL cfPkl5 yfxf eof]
clg cfj]udf 5' d, slt ;/n, slt ;'vb\ 5f} ltdL Û
s]xL kl/j]zdf 5' d, ì
kfl/ klg b]lv/x]5'
p:t} ljxª\ud cg'ej ul//x]5,'

b]zleq b]zaflx/ ÷ 128 b]zleq b]zaflx/ ÷ 129


ltdL a'‰b}gf},
kljq Kof/ caf]w x'G5
t/ cgle1 x'Fbg}
of] gf;jfg\ xf]Og
of] sfdjf;gf klg xf]Og
of] t O{Zj/ xf], lbUbz{g xf]
kljq Kof/ xfF;/] –d:s]/ ltdL ;'¿ u5f}{
ljzfn 5fndf ltdL kf}l8G5f}
d]/f] afafsf] ;Gb'sdf vf]hF" ls cGttM
ltd|f] dgleq vf]hF" ;'b9[ cfsf/df ltdL pl3|G5f},
kljq Kof/ . ljZjf; u/ Û

ltdL egf}nL, kljq Kof/


of] t cfsf/ljxLg x'G5 lg/fsf/ x'Fbg} , gfzjfg\ klg x'Fbg} .
/ª\uljxLg x'G5
h:tf] /ª\u xfNof] p:t} /ª\uLg x'G5 ltd|f] 1fgsf] l;dfg km/flsGg eg]
h:tf] k|ltdf s'FbØf] p:t} cfsf/ lnG5 ca t d sxfF+ vf]hF" <
efuL/yL x'g b]pm, afafsf] ;Gb'sdf vf]hF" ls
wldlnPkl5 k]ml/ lgd{n ?k lnG5 ltd|f] dgleq vf]hF"
k/Gt' kljq Kof/ Û
/ª\u / cfs[lt lems]kl5 ì
k]ml/ lg/fsf/ x'G5 .

t/ d eG5',
kljq Kof/ Pp6} x'G5
/ª\u Pp6} x'G5, cfsf/ Pp6} x'G5
/ª\u lemSg' / glemSg'df
s]xL ;/f]sf/ x'Fbg}
p;sf] Pp6} cª\u x'G5,
p;sf] Pp6} j0f{ x'G5 .

b]zleq b]zaflx/ ÷ 130 b]zleq b]zaflx/ ÷ 131


x]/\,
cl:tTj lkP/ x[:6–k'i6 x'gk' 5{\
Oltxf;n] cfˆgf] z/L/ 5f]Kg'k5{
clg aNn k|o] ;Ln] tFnfO{ r'lDng\
clg aNn ldqx?n] tFnfO{ ;f]Wnfg\
t/
y'Ss df]/f clxn];Dd tF
;Dk"0f{ ?kdf ck"0f{ 5;\
c?af6 ;'Gbf To;}n] d tFnfO{ k|d] kf]v/] eG5'
t]/f] Oltxf; 5 eGg] ;'gs ] f] lyPF To;}n] d tFnfO{ clwsf/ htfP/ eG5',
t]/f] t cl:tTj 5 eGg] ;'gs ] f] lyPF y'Ss df]/f Û
t/ d}n] t]/f] gfd ;f]w“,] h]D; elg;\ ì
kl/jf/sf] gfd ;f]w“,] Plngf elg;\
vfg] efG;f ;f]w“,] /]:6'/fF elg;\
af]Ng] efiff ;f]w“,] cª\uh
|] L elg;\
t/ d}n] c?af6 ;'Gbf
t]/f] Oltxf; 5 eGg] ;'gs ] f] lyPF
t]/f] t cl:tTj 5 eGg] ;'gs ] f] lyPF

d}n] t]/f] nflu bf}/f–;'¿jfn l;nfOlbPF,


ef]–ef] OFhf/ aGg ufx|f] x'G5 elg;\
sfnf] 6f]kL lslglbPF
ef]–ef] skfn lrnfpF5 elg;\
t/ klg
tF gfª\uf] t 5}g;\
s]jn t]/f] Oltxf; gfª\uf] 5,
s]jn t]/f] cl:tTj gfª\uf] 5,
eP klg
t]/f] Oltxf; 5 eGg] ;'gs ] f] lyPF
t]/f] t cl:tTj 5 eGg] ;'gs ] f] lyPF .

b]zleq b]zaflx/ ÷ 132 b]zleq b]zaflx/ ÷ 133


d oxfFaf6 x]b{} 5'
ltd|f] k|f0f k'm:s]sf] Tof] lbg
lar/fx?
h'd|f;l/ dg]5 { g\
;a} k'i6 5g\ Sof/]
clxn] cGwf 5g\ .
d t lj:yflkt dfG5]
d t lj:yflkt eO;s]“
d oxfF 5' ltdLn] Psk6s ;Demfpg" pgLx?nfO{
d]/f] ToxfF 5 pgLx?sf] cl:tTj ;a} ltdLdf 5
s6' jfl:tjstf af]s/] cfdfsf] b"w r';/] g;'sfpm
v';L ToxfF 5 k|o] ;Lsf] h:t} dfof ug{
eljio oxfF 5 . r'/f–kf]tn
] ] l;Fufg{
k'i6–anjfg\ t'Nofpg
vf]hs ] f] of] x}g d}n] ltdLn] Psk6s ;Demfpg" Û
;f]rs] f] t ToxL lyof]
u'G6f] kf/L ;fgf] dft[Tj cF6/] Lkg 5 clxn]
lxF8s
] f] Tof]an] f d g} lyof] . pgLx?sf] dl:tisdf,
clxn] t pHofn} 5 lbg
lj:dft 5}g s]xL bflxg] 5 lbg
ToxfF klg oxfF klg o;}an ] f lrRofP/ Psk6s
sd{ g} cufl8 bf}l8of] . oyfy{ vf]lNbg"
kl5 k]ml/ b]zdf k/b]z xf]nf
d}n] 5f]8s ] f] lbgb]lv cfˆgf]kg x/fpg'sf] kL8f
ltd|f] :jf:Yo lau|bf] 5 dxfkL8f xf] .
un]sf] b]lv/x]5'
x]/rf/ ug]{ ltd|f tL ;Gtfgx?, d]/f] t ;'Gb}gg\ pgLx?
d t oxfFaf6 pgLx?nfO{ d t lj:yflkt dfG5] .
v';L g} b]V5' ì
ltd|d} fly r/]sf] b]V5' .

b]zleq b]zaflx/ ÷ 134 b]zleq b]zaflx/ ÷ 135


;'hftf 9'ª\u]n
hGdM sf7df8f},“ g]kfn
a;fO M df]l/;len, gy{ Sof/f]nfOgf, cd]l/sf

b]zleq b]zaflx/ ÷ 136 b]zleq b]zaflx/ ÷ 137


dg
sf]dn g} x'G5 dg egL nv gsf6] x}
obfsbf kmnfde}mF s8f x'g] /x]5
s8f dfq x'G5 egL nv gsf6] x}
of] t gf}gLe}mF l5gd} kUng] /x]5 .
cfk"m;Fu s]xL geP lg gb'vfP dg
;Gtf]ifn] ;lDemlbP x'g] /x]5 ;DkGg
sf]xL 5}g cfˆgf egL gPlSnP x}
;Demgf / dg}af6 x'G5 ;hLj To} .
;+;f/ cfk}mF cfO{ e'mlslbFbf] /x]5
:jR5, :jfledfgL eOlbP dg
dfof / xif{df skf;e}mF kf] aGg] /x]5
b'Mv–kL8fdf To} dg kxf8e}mF x'g] /x]5 .
xf], of] cl:tTjsf] efj ;FufNg] lrh of]
efjgfsf] t/ª\unfO{ ;'6S' s /flvlbg] lrh hf]
yfx} glbO{ cb[Zo ?kdf eoª\s/ ?k lng]
g 5ftL lr/]/] x]g{ ;lsg] g b]vfpg g} ;lsg]
of] s:tf] dg Û
hflg/fv] x} ;fyL, ;To tLtf] x'G5
cf}“NofpFbf To;dfly gb'vfpg" dg
wg eP/ s] gflkG5 hxfF x'Fbg} pbf/ dg
xftsf d}nfdf ;fyL slxNo} gnfpg" x} dg Û
ì
b]zleq b]zaflx/ ÷ 138 b]zleq b]zaflx/ ÷ 139
em/]sf oL kft 6fF:g gldNg]
uP oL t ca df6f]d} ldNb}
j;Gtdf pd|s ] f Dofkn kft
emb}{ 5 cfh 8fnL–8fnL ¿jfpFb}
slxNo} gk'l/g] 3fp Tof] kfb}{
k|To]s jif{em} F o;kfln lg kfnf]kfnf] ub}{
Dofkn kft dg} PSnfP/, jg} PSnfP/ emb}{ 5 htftt} .

s'g} 5f]6f t s'g} nfdf em/L hfg]nfO{ s] 5 Û


t/ ;a} tL Ps} hftsf pm t eml/lbof] t/
slt /fd|f lrl6Ss k/]sf d Ps ljjz dg'io,
lrNnf, b]Vb} /x/nfUbf czSt dg'io
x]/ g ;fyL, pm Tof] Dofkn kft Û p;s} ;]/f]km] /f]df afFRg afgL k/]sf] dg'io .

lxhf];Dd xfjfsf] l;/l;/df s]jn bz{s aGgl;jfo s] g} ug{ ;S5'


e'mln/x]sf lyP lkm/lkm/ gfRb} d d'9f]em} F Pp6f bz{s eO/x]5'
b]V5' e'OFel/ cfh, ht}tt} d lx“8\g] uf]/6] f]df Dofkn kftsf] cflb / cGTo x]b{}
x]/ g ;fyL, pm Tof] Dofkn kft Û x]/ g ;fyL, d d'9f]em} F Pp6f bz{s eO/x]5' .
ì
cv|Ss k/]sf, sqmSs k/]sf
/ª\uL–lj/ª\uL, cfsf/ y/L–y/Lsf
sf]xL cfnfsfFrf t sf]xL l5lKkPh:tf
lagf kftsf oL xfFuf 5g\ cfh 6'x/' f
x]/ g ;fyL, pm Tof] Dofkn kft Û

knfP j;Gtdf kfn'jf 6';fpFb}


cfˆgf dfofhfndf ?vnfO{ a]b{}
z/bdf slQ lgi7'l/Pe}mF
hLjgrqmsf] e'd/Ldf emb}{
x]/ g ;fyL, pm Tof] Dofkn kft Û

b]zleq b]zaflx/ ÷ 140 b]zleq b]zaflx/ ÷ 141


ljb]zdf tLh dxf;fu/;Fusf] klxnf] /ft
cfpm x} lbbL cfpm x} alxgL, gfrf}“ oxfF 5d5dL e"–kl/j]li7t e"lddf hlGdP klg
r'/f, kf]t,] 6Lsf, wfuf], /ftf] ;f/Ldf . ltd|f] ;]/f]km] /f]df /Dg gkfP klg
ltdLnfO{ cFufNg] cxf]efUodf cfh
lxhf] sfd ef]ln sfd, slQ ug{' sfd} sfd d cfk}mFnfO{ e'ln/x]5'
la;f}+{ cfh ;a} yf]s ufpg emdfemd . dxf;fu/sf] ljzfn ?kdf cfh
d cfk}mFnfO{ e'ln/x]5' .
ljb]zdf a;] klg cfˆg} rng Kof/f] lg
rf8af8df sfd}af6 labf kfOGg lg . cfh, s}of}“ ;jfn ltdL;fd' /fVb} 5'
afNokgb]lvsf ;Dk"0f{ sf}tx" n d]6\g
vfgkfg rfnrng s]xL klg ldNb}g ltd|f xfpefpdf d cfk}mF
of] dgn] dfOtL b]z slxNo} e'Nb}g . ltdLnfO{ x]g,{] k9\g] / 5'g5
] '
clg, ltd|f 5fn / t/ª\udfk{mt
/x/n] xf]Og a/} efUon] 8f]¥ofof] d cfk}mF ltd|f efj a'‰g]5' .
d]/f] b]zsf] zflGt ljsf; stf x/fof] .
ltd|f] ljzfn ?kb]lv
gLlt–lgod ;an] dfg], sf] g} ljb]lzGYof] / d cfk}mF ltd|f efj a'‰g]5'
hGde"ld rfF8} cfpmFnf, af6f] x]/ g Û ltd|f] e]6n] dg cfh kfune}mF efÚ5
ltd|f cflb / cGTosf syf hfGg dg 5 .
g]kfndf efÚsf] eP dfOtL 3/ ;lDemOGYof]
ljb]zdf a:bfv]l/ g]kfn ;lDemof] . ltd|f zfGt, cyfx / eofgs ?kdf
ì hlt lgofN5', sf}tx" n emg\ a9\bf] 5
To;}n,] rf}aL;} 38L cfh ltd|} ;fd' /xL

b]zleq b]zaflx/ ÷ 142 b]zleq b]zaflx/ ÷ 143


cGt/dgsf ;jfn–hafkmdf ltdLnfO{ r'Dg]5'
l5lKkPsf ;'g;fg /ftdf lg lg/Gt/ hfu} ltdL,
nuftf/sf] 5fn,
;Daf]wg kf] xf] ls dnfO{ Û
jf, tL cfjfh ltd|f 3'/3'/fO kf] x'g\ ls Û

rsdGg /ft xf];\ jf lemnldn lbgdf g]a|f:sfb]lv gy{Sof/f]nfOgf


Psgf; pGdQ ltdL cfˆg} tfndf
nfU5 zfGt, ;flng ljzfn lrh ltdL a;fO–;/fOsf af/]df ;'Gof lyPF xh'/
dfGb}g of] dg pln{G5f} /] a]nfavt ltdL a;fO–;/fOsf af/]df k9Øf lg lyPF
lnG5f} lsg ?k slxn] sl6«gf t slxn] ;'gfdL < cfh d cfk}mF o;sf] Ps kfq efÚ 5'
ì b]z–b]z / /fHo–/fHo rxf¥of 5' .
efUosf] nx/n] x'TofOFb}
cgle1 e"ldnfO{ cFufNb}
s}of}“ jif{sf jiff{–lxpFb latfO{
cfˆg} 7fg]“ Tof] dWoklZrdnfO{
xf] cfˆg} 7fg]“ Tof] g]a|f:sfnfO{ .
5f]6f] clt 5f]6f] j;Gt t ;kg};l/
5fpFYof] u|Lid wkSs t/ If0f}el/
gfª\luxfNy] xl/ofnL u|Liddf /Dg'cl3
nfdf] lxpFb 3'l;xfNYof] z/bnfO{ k]nL .
d[ut[i0ffgfe}mF
cfgGbbfoL df};dsf] nf]EofOdf
/f]hs
] L 5' blIf0f–k"jL{ cfh
kmsfO{–k'mnfO{ kl/jf/dfem .

P Û jiff{sf xl/of ds}–kmfF6


;Demgf x6\bg} of] d'6a' f6

b]zleq b]zaflx/ ÷ 144 b]zleq b]zaflx/ ÷ 145


lxpFbsf p/fl7nf v'Nnf tL kmfF6
gf}nf] df6f] cFuflnxfNg ub}g{ cfF6 .

htf hfG5' pt} b]V5' ?v}–?vsf tfFtL


s]xL klg b]lvGg x}, /x]5' af6}dfly
cfFlQPsf cfFvf d]/f ca s]xL zfGt
;'Gb/ gf/L a'sf{leq a:of n's; ] l/
n'Sof /}Ú5 gy{Sof/f]nfOgf ?v}–?vn] 3]/L .
ì

;'lgn 9'ª\u]n
hGd:yfgM s'k08f]n, nlntk'/, g]kfn
xfn M df]l/;len, gy{ Sof/f]nfOgf, cd]l/sf

b]zleq b]zaflx/ ÷ 146 b]zleq b]zaflx/ ÷ 147


d'vk':ts
;+;f/el/ xfxfsf/ cfof]
;fydf gx'gn] fO{ lwSsf/ nfof]
xf]Og cfh of] d'vk':tsn]
;+;f/df s] vnanL Nofof] .

efG;f 5}g, k]6 5 vfnL,


>LdtL Jo:t l5g\ d'vk':ts cFufnL
s;n] s] vfof], s;n] s] nfof],
cd"No ;donfO{ Joy{ kmfnL .

kNnf3/]n] b'O6L >LdtL Nofof]


xs]n
{ ] lxhf] et]/ u/fof]
kL8f nfUof] dnfO{ lsg 5'6fof]
xNnf xf]Og d'vk':tsn] hgfof] .

kfl/jfl/s uf]klgotf 5n{ª\u kf/L


;f/f ;+;f/ pbfª\u kf/L
zq' / ldqsf]] e]b] xf/L,
d'vk':tssf]] k}mlnof] dxfdf/L .

afn / j[4f sf]xL 5}g e]b


/ft xf];\ of lbg cg]s

b]zleq b]zaflx/ ÷ 148 b]zleq b]zaflx/ ÷ 149


d'vk':tssf]] bz{glagf,
zflGt / r}g 5}g dgdf .

afª\u} xf];\ jf gfª\u} xf];\


tl:a/ To;df xfNg}kg]{
dg k/f];\ jf dg gk/f];\
To;nfO{ nfOs ug}k{ g]{ . bfp/] / d rfp/]
Efft vfg 5f]8/] klg e/hGd 8«ult/ dg lbO{ wg sdfof]
PskN6 bz{g ug}k{ g{] gfd s]xL /xf];\ kl5 eg]/ 6Øf6' agfof]
s:tf] cgf}7f] of] d'vk':ts, bfp/] 3/lagfsf] t/ a'l4 s:tf]
eujfg\ Û o;nfO{ s;/L 5Ng] < d rfp/] wgL eO{sg lsg cfh o:tf] .
ì
lrNnf] uf8L ;8sdf ;g;GtL s'bfof]
cfFvf ;asf] k/f];\ eg]/ d'Gb|f nufof]
bfp/] 3/lagfsf] t/ k"mlt{ s:tf]
d rfp/] wgL eO{sg lsg cfh o:tf] .

s]6Lx? /fd|L b]Vof] ls t uf8Ld} 3'dfof]


lhdvfgf uO{ ef/L af]s/] kfv'/f agfof]
bfp/] 3/ljgfsf] t/ kfv'/f s:tf]
d rfp/] wgL eO{sg klg ;'Sof afF;h:tf] .

k9\g] a]nfdf 5ftL km'nfO{ u'08fubL{ b]vfof]


‰ofnvfgf gkg{ eg]/ g]tf ;fyL agfof]
bfp/] 3/lagfsf] t/ OHht s:tf]
d rfp/] wgL eO{sg lsg xfnt o:tf] .
ì

b]zleq b]zaflx/ ÷ 150 b]zleq b]zaflx/ ÷ 151


eujfg\ d]/f] v's/' LeGbf sb{ nfUg]
eujfg\ d]/f], dnfO{ b]pm zlSt, v's/' LeGbf sb{ nfUg]
d lbg–/ft u5{' ltd|f] g} elSt afpeGbf 5f]/f] hfGg]
;'vdf klg b'Mvdf klg, of] cd]l/sfsf] e|d0f
d lbg–/ft u5'{ ltd|f] g} elSt . k]ml/ ug]{ ls gug]{ <
b'MvLx?sf] b'Mv–lk/ xb}{ afofFaf6 lx“8Øf] eg] bfofF lx“8\g" eGg]
;'vLx?sf] ;'v–zflGt afF8\b} klxnf] kfOnf h;n] 6]sfof] p;nfO{ lx“8\g l;sfpg] <
k|e' cfpm xfd|f] si6 d]6fpm, v's/' LeGbf sb{ nfUg] .
af6f] e'ns
] fnfO{ af6f] b]vfpm, af6f] b]vfpm Û
l5d]sLsf] a"9LnfO{ cf}“nfn] gb]vfpm eGg],
eujfg\ d]/f], dnfO{ b]pm zlSt cf}“nfn] s–v lrgfpg]nfO{ cf}“nf b]vfpg x'Gg eGg] <
d lbg–/ft u5'{ ltd|f] g} elSt v's/' LeGbf sb{ nfUg] .
;'vdf klg b'Mvdf klg,
d lbg–/ft u5'{ ltd|f] g} elSt . e/k]6 vfPsf] tl[Ktsf] cfjfh cfpg x'Gg eGg],
klxnf] ufF; v'jfpg]nfO{ cfh 8sfg{ x'Gg eGg] <
g]kfn cfdf cfh l5g\ kL8fdf v's/' LeGbf sb{ nfUg] .
x/]s 5ftL k/]5 lr/fdf
k|e' cfpm, xfd|f] hggL hf]ufpm uf8Ldf r9Øf] ls t k]6L afFw eGg],
k|es' f] nLnfn] ;+;f/ arfpm, ;+;f/ arfpm Û sfvdf /fvL uf8L v]nfpg]nfO{ uf8L s;/L r9\g] eGg] <
v's/' LeGbf sb{ nfUg] .
eujfg\ d]/f], dnfO{ b]pm zlSt
d lbg–/ft u5'{ ltd|f] g} elSt
;'¿jfn xf]Og xfkmKofG6 nufpg" eGg],
;'vdf klg b'Mvdf klg
bf}/f ;dfpFb} lx“8\g l;sfpg]nfO{ ;'¿jfn gnufpg" eGg] <
d lbg–/ft u5'{ ltd|f] g} elSt .
v's/' LeGbf sb{ nfUg] .
ì
b]zleq b]zaflx/ ÷ 152 b]zleq b]zaflx/ ÷ 153
ahf/ 3'Dbf cFufnf] xfNg x'Gg eGg],
lk7Ø"Fdf af]sL lx“8\gn
] fO{ cFufnf] xfNg x'Gg eGg] <
v's/' LeGbf sb{ nfUg]
afpeGbf 5f]/f] hfGg] .
ì
cg]s t/ª\u
g]kfnsf] e"sDksf] cg]s t/ª\u
kLl8tx?nfO{ qf;sf] t/ª\u
efUodfgLnfO{ cf;sf] t/ª\u
ef]sfx?nfO{ ufF;sf] t/ª\u .

g]kfnsf] e"sDksf] cg]s t/ª\u


ljb]zLnfO{ /fxtsf] t/ª\u
;dfh;]jLnfO{ ;]jfsf] t/ª\u
Hof]ltifLnfO{ eljiojf0fLsf] t/ª\u .

g]kfnsf] e"sDksf] cg]s t/ª\u


b]vfpg]nfO{ k]m;a'ssf] t/ª\u
c1fgLnfO{ s'/f sf6\g] t/ª\u
Jofkf/LnfO{ gfkmf ug]{ t/ª\u .

g]kfnsf] e"sDksf] cg]s t/ª\u


k|jf;LnfO{ b]z hf]ufpg] t/ª\u
c?sf] k|of;nfO{ xf]Rofpg] t/ª\u
;ª\slnt /sdnfO{ sf]6Øfpg] t/ª\u .

g]kfnsf] e"sDksf] cg]s t/ª\u


g]tfx?nfO{ df}sfsf] t/ª\u

b]zleq b]zaflx/ ÷ 154 b]zleq b]zaflx/ ÷ 155


b]vfj6L gf6ssf] t/ª\u
cfˆg} 3/ agfpg] t/ª\u .

htftt} t/ª\u} t/ª\u


g]kfnsf] e"sDksf] cg]s t/ª\u .
ì

b]zleq b]zaflx/ ÷ 156

Вам также может понравиться