Θέμα τρίτης Γραπτής Εργασίας της Θ.Ε.

ΕΠΟ31
Ακαδημαϊκό Έτος 2017-2018

Μετά την Επιστημονική Επανάσταση η επιστήμη αναβαθμίζεται και αναδεικνύεται

σε μοναδικό φορέα της αντικειμενικής αλήθειας. Σε αυτό το πλαίσιο, τίθεται το
ερώτημα: είναι δυνατή η γνωστική βεβαιότητα;

ΕΠΕΞΗΓΗΜΑΤΙΚΟ ΣΧΟΛΙΟ

Η μεγάλη αλλαγή του φυσικού κοσμοειδώλου που ξεκινά με τη θεωρία του

Κοπέρνικου και η οποία εδραιώνεται αργότερα με τον Κέπλερ, τον Γαλιλαίο και τον
Νεύτωνα έχει ως συνέπεια μια θεμελιώδη αρχή που δεσπόζει και διαποτίζει και τη
φιλοσοφία: τίποτε δε γίνεται αποδεκτό, αν δεν μπορεί να γίνει αντικείμενο
παρατήρησης και πειραματισμού κι αν δεν συμφωνεί με τις μαθηματικές αρχές μας.
Οι εξελίξεις αυτές έχουν σημαντικό αντίκτυπο στη φιλοσοφία, η οποία από το 17ο
αιώνα και πέρα αρχίζει να μεταβάλλεται (από οντολογία και Μεταφυσική) σε
γνωσιοθεωρία. Είναι λοιπόν, οι ριζικές αλλαγές που επιφέρει η Επιστημονική
Επανάσταση τόσο στη μέθοδο, όσο και στο περιεχόμενο της γνώσης, αλλά και οι
διαφοροποιήσεις και διαμάχες των υποστηρικτών της, οι οποίες προκαλούν σοβαρούς
προβληματισμούς ως προς τις δυνατότητες αλλά και τα όρια της ανθρώπινης γνώσης.
Αναδύεται η αμφιβολία και ο σκεπτικισμός ως προς τις ανθρώπινες γνωστικές
δυνατότητες. Έτσι, η φιλοσοφία στρέφεται στο υποκείμενο και διερευνά τους
τρόπους με τους οποίους αυτό επιχειρεί να γνωρίσει τον κόσμο. Με άλλα λόγια,
τίθενται τα ερωτήματα: πώς μπορούμε, εφόσον είναι δυνατή, να φθάσουμε στην
απόλυτη βεβαιότητα; Ποια είναι, αν υπάρχουν, τα όρια της ανθρώπινης γνώσης; Ποιο
βαθμό βεβαιότητας εκφράζουν οι νόμοι που διέπουν το φυσικό γίγνεσθαι;

Μπορείτε να οργανώσετε την επιχειρηματολογία σας σύμφωνα με τους παρακάτω

άξονες.
1) Περιγράψτε πώς επηρεάζεται η φιλοσοφία από την αλλαγή στον τρόπο θεώρησης
της επιστήμης. Ποιος είναι ο νέος ρόλος της και ποιές είναι οι κύριες διαφορές των
δύο αντίπαλων ρευμάτων (δηλαδή του Ορθολογισμού και του Εμπειρισμού) που
προκύπτουν ως προς την πηγή, την μέθοδο και την έκταση της γνώσης.
2) Με βάση και τα προηγούμενα αναλύστε πώς προσεγγίζουν στο έργο τους τα
ζητήματα του εφικτού της γνωστικής βεβαιότητας, των ορίων της ανθρώπινης
γνώσης, καθώς και του βαθμού εγκυρότητας των φυσικών νόμων, οι Descartes,
Locke και Hume. Με άλλα λόγια, ποιές είναι οι απολήξεις αυτών των νέων
γνωσιοθεωρητικών προσεγγίσεων σε σχέση με την γνώση του φυσικού κόσμου και
πώς φτάνουμε στον Χιουμιανό σκεπτικισμό;

Η εργασία δεν πρέπει να υπερβαίνει τις 2000 λέξεις.

Καταληκτική ημερομηνία υποβολής: Δευτέρα 12 Μαρτίου 2018 23:59 μμ.
 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1. Βαλλιάνoς Π. (2008), Οι Επιστήμες της Φύσης και του Ανθρώπου στην Ευρώπη
(Τόμος Β’), Πάτρα: ΕΑΠ. [Κεφάλαια 2 - 5]
2. Καλδής Β. (επιμ.) (2008), Κείμενα Ιστορίας και Φιλοσοφίας των Επιστημών,
Πάτρα: ΕΑΠ. (κεφάλαια 2 και 5)
3. Αθανασάκης Δ. (2014), «Θέματα γνωσιολογίας, ιστορίας και φιλοσοφίας της
επιστήμης από τον Descartes στον Hume» στην ενότητα Συμπληρωματικό Υλικό της
Θ.Ε. ΕΠΟ31.
4. Chalmers, A. (1994), Τι είναι αυτό που το λέμε Επιστήμη, μετάφραση Γ.
Φουρτούνης, Ηράκλειο: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, [κεφ. 1 & 2].
5. Παπανελοπούλου Φ., Επιστημονική Επανάσταση (Συμπληρωματικό διδακτικό υλικό).

Αναγνώσματα για μεγαλύτερη εμβάθυνση

1. Alessio F. (2012), Ιστορία της Νεότερης Φιλοσοφίας, μετάφραση Θ.

Θυμιοπούλου, Αθήνα: Τραυλός.
2. Αυγελής Ν. (2012), Εισαγωγή στη Φιλοσοφία, Θεσσαλονίκη: Σταμούλης.
3. Besnier J.-M. (2001), Ιστορία της νεωτερικής και σύγχρονης φιλοσοφίας.
Φυσιογνωμίες και έργα, μετάφραση Κ. Παπαγιώργης, Αθήνα: Καστανιώτης.
4. Cottingham J. (2003), Φιλοσοφία της Επιστήμης Α΄: Οι ορθολογιστές, μετάφραση
Σ. Τσούρτη, Αθήνα: Πολύτροπον.
5. Descartes R. (1976), Λόγος περί της μεθόδου για την καλή καθοδήγηση του
λογικού μας και την αναζήτηση της αλήθειας στις επιστήμες, μετάφραση Χ. Χρηστίδης,
Αθήνα: Παπαζήσης.
6. Hume D. (2005), Πραγματεία για την ανθρώπινη φύση. Βιβλίο πρώτο: Για τη
νόηση, μετάφραση Μ. Πουρνάρη, Αθήνα: Πατάκης.
7. Kenny A. (επιμ.) (2005), Ιστορία της δυτικής φιλοσοφίας, μετάφραση Δ.
Ρισσάκη, Αθήνα: Νεφέλη.
8. Κονδύλης Π. (2012), Η κριτική της μεταφυσικής στη νεότερη σκέψη, Ηράκλειο:
Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης.
9. Locke, J. (2016) Δοκίμιο για την ανθρώπινη νόηση, μετάφραση Χρήστος
Ξανθόπουλος, Αθήνα: Εκδόσεις Παπαζήση, 2016.
10. Woolhouse R. S. (2004), Φιλοσοφία της Επιστήμης Β΄: Οι Εμπειριστές,
μετάφραση Σ. Τσούρτη, Αθήνα: Πολύτροπον.