HOEPJM\, ZHViLUMl, OPERifvll DHE rvMREMBAJl;/ h SISTEMIT QENDROR IE MONUORiMST

ONLINE ™ ^ !1>USTRINE E LOJERAVE IE FATIT HE REPUBLiKEN E SHQJPERISE"

Krlterst dhe Metodoiogjia e Vieresimit nga Aneksi 6

COMTRADE PffBF V ,X

x communication

_ AT

p a $ f & <r &

Ky dokument mbulon ne detaje menyren se si ky Bashkim ! Perkoheshem Konr.panish do te

plotesoje kerkesat individuate te "Kritereve dhe Metodologjise se \/!eresimit;/ te Aneksit 6 nga
dokumenti i prokurimit publik qe eshte publikuar zyrtarisht nga Qeveria e Shqiperise me 12.12.2016.
Struktura e ketlj dokumenti korrespondon saktesisht me numerimin e Aneksit 6 ne dokumentin
zyrtar te prokurimit. Per rrjedhoje, Komiteti i krijuar per Sistemin Qendror te Monitorimit Online te
Lojerave te Fatit mundet lehtesisht te lokalizoje dhe vleresoje gdo kerkese individuate dhe zgjidhjen
e propozuar prej nesh per SQMO. Te gjitha dokumentat e kerkuara ne lidhje me pervojat teknike dhe
profesionale mund te gjinden ne Shtojcen 4.

rliKlX) H

Akronime (sipas alfabetit)

NPA Nderfaqja e Programimit te Aplikimit

SQK Sistemi Qendror i Kontrollit

SQMO Sistemi Qendror i Monitorimit Online "

SD Serveri i Direktorise

DWH Data Warehouse

FEP Front End Processor

GSA Gaming Standards Association/ Shoqata e Standardeve Te Lojerave

G2S Game To(2) System (GSA protocol)

KNE Komisioni Nderkombetar Elektroteknik

ONS Organizata Nderkombetare per Standartizimiri

PK1 Public Key Infrastructure/ Infrastruktura Publike Kyfe

PMO Project Management Office/ Zyra e Menaxhimit te Projekteve

RA Registration Authority / Autoriteti Regjistrues

REST Representational State Transfer

S2S System To(2) System (GSA protocol)

SMIB Smart Interface Board apo Slot Machine Interface Board

ShBLI Shoqata Boterore e notarise

Shkurtime (sipas alfabetit)

AMLF Autoriteti i Mbikqyrjes se Lojerave te Fatit

sCore Emer tregtar per grupet e produkteve Comtrade qe perfshijne te gjitha

produket e lojes "land based oriented" kryesisht ne anen e sistemit- ky eshte burimi i s-se. Dy
produkte kryesore ne grup jane sistemet CCS/GMS/CMS per menaxhimin dhe operimin e llojeve te
ndryshme te land based gaming operations dhe pajisja G2S EGM gjithashtu e njohur si grumbulli G2S
EGM.

1,1,1 Projektet Reference te Ptotisuara

Per kete oferte, Comtrade paraqet projektin qe eshte ne funksionim per Bundesrechenzentrum
(BRZ), Austri, si projekt reference.

Per me teper, Comtrade perfaqeson kompanite e meposhteme per projektet e tyre reference te
perftmduara: - .

■ Inspired Gaming (UK) Ltd - Mbreteria e Bashkuar •

® Bundesrechenzentrum GmbH - Austri , ,,

■ Amatic Industries GmbH-Austri ,

■ Glucks- und Unterhaltungsspiel BetriebsGes. m. b. H.- Austri

* ' V ^ -v - r;

Projekti reference dhe gjithe projektet e tjera te listuara me siper jane zhvilluar ne Europe.

J .X3 Pjeset 5* e Staft Pervoje ne 9% ajakte tS * .pa^hme

Anetaret e Stafit me Eksperience te fMgjashme ne Projektet e Lojrave te Fatit:

■ Iztok Toplisek (Comtrade d.o.o.)

■ Marko Lugaric (Comtrade d.o.o.)

■ Marko Ovcak (Comtrade d.o.o.)

■ Matjaz Martincic (Comtrade d.o.o.)

■ Miroslav Jurkas (Comtrade d.o.o.)

■ Erika Spiller (Comtrade d.o.o.)

Per detajet e kualifikimit dhe eksperiencen shih CV-te personale dhe kualifikimet ne Shtojcen 4.

1.2. * /lit

1.2.1 &SA ps* G2S "erc^oni 2,1

sCore G2S Protocol Engine vl.2.9 eshte i perputhshem me GSA standardet G2S Message Protocol
v2.1 dhe certifikuar me Certifikaten e Perputhshmerise nga Shoqata e Standardeve Te Lojerave.

Per kete certifikate si edhe per deklaraten e Comtrade shih Shtojcen 4.

1.2.2 vdo Hoj vVf'J&ktrM GSA

sCore G2S Protocol Engine vl.2.9 eshte i perputhshem me GSA standardet G2S G2A standard GSA
Pointto- Point SOAP/HTTPS Transport and Security Specification vl.2 dhe certifikuar me Certifikaten e
Perputhshmerise nga Shoqata e Standardeve Te Lojerave.

Per kete certifikate si edhe per deklaraten e Comtrade shih Shtojcen 4,

2,1,1 Fusha e Funksiorteve te Puties 2,1.1,1, Mbiedhja e te dhenave

Po, sCore CCS suporton plotesisht standartet e protokollit te GSA G2S versions 2.1 dh£ per rrjedhoje
eshte nga njera ane i afte te mbledhe te dhena nga pajisjet e kumarit sig kerko bet foe-Si per dhe nga
ana tjeter garanton aftesine per te monitoruar dhe kontrolluar pajisjet e lojes. Modeli G2S i te
dhenave shperndan nje strukture te unifikuar informacioni nga aparaturat e ndryshme te lojerave te
fatit i cili transferohet me pas tek Data Ware House (DWH).

assK

Zgjidhja jone eshte certifikuar ne 30 Tetor 2013 nga GSA. Certifikata e bashkepunimit mund te
gjindet ne kapitullin e katert te Apendikseve.

?..] fvlbiodh ja clltorc c t# dhlnav

Altera per te sriporodare mblecihjen ditore te te dhenave

'idhja e dheriS

Po. Ne ngjashmeri me protokollin e pajisjes sCore G2S te zbatuar per BRZ-ne ne Austri (shiko
referencen e projektit), zgjidhja sCore CCS e dhene prej nesh mbledh te dhena te pakten nje here ne
dite nga pajisjet dhe nga sistemet e lojes. Protokolli GSA G2S perdoret per te mbledhur te dhena nga
aparaturat e lojerave te fatit dhe GSA S2S ose REST API perdoren per te mbledhur te dhena nga
sistemet. Procesi i mbledhjes se te dhenave eshte i zhdervjellet dhe i konfigurueshem dhe si i tille
eshte i akordueshem sipas kritereve juridike.

Te dhenat bruto/te paperpunuara mund te behen gjithmone te disponueshme nese nevojiten per
analize. Keto te dhena qe perftohen nga aparaturat e lojerave te fatit, sistemet e basteve sportive
dhe te llotarive, fillimisht gohen ne stadin DWH, ku realizohet verifikimi fillestar dhe para-progesimi.
Te dhenat e para-progesuara i dergohen me pas DWH-se, e cila sherben per reportime te rregullta
por edhe per analiza shtese kur eshte e nevojshme. Te dhenat bruto ruhen per nje kohe te kufizuar
(minimalisht pergjate kohes retentive te konfiguruar) qe te suportoje analizen shtese. Sistemi sCore
CCS mund te konfigurohet qe te transferoje (nje pjese) te dhenat bruto ne DHW ku kohet retentive
jane me te gjata dhe mund te planifikohen per arkivim nese kerkohet.

mm

llifSiJJ

2.1,1.2,a. Aftesla per inonitorimiii e 4000 apo me shutni aparaturave te lojerave te fatit per

cpverine e r<je shtet?

Po, ne jemi ne gjendje te monitorojme se paku 4,000 aparatura te lojerave te fatit. Zgjidhja jone
sCore CCS siguron aftesine per te monitoruar me shume se 10.000 aparatura te lojerave te fatit.
Eshte e afte te mbledhe saktesisht te dhena ditore kur sistemi eshte plotesisht operacional nga kjo
shkalle pajisjesh. Ngjarjet domethenese dhe levizjet e fondeve pro^esohen dhe njehsohen ne
kohervkur ndodhin.

Partneriteti/shoqeria do te siguroje plotesimin e kritereve dhe specifikimeve qe^hgt te^lotesojne

aparaturat e lojerave te fatit nga perspektiva e G2S, gjithashtu per t'u lidPi%f(;ilifras^uktura e
komunikimit) me zgjidhjen e sCore CCS.

mmmvm

Te kete te Hdhura rnbi 4,000 aparatura te lojerave te fatit nl ftp slstem fcootahei dhe kohtiotll no
oomnsdoshmenshl tc? raportoje tc-k nje sistem cjandror qevsntar)

Po. Zgjidhja e Comtrade Core G2S Protocol Engine e cila perdoret me nje feedback te shkelqyer me
klientin nga BRZ-ja ne Austri (shiko referencen e projektit) qe momentalisht ka te lidhur me shume
se 5,000 aparatura te lojerave te fatit me nje sistem qendror kontrolli dhe kontabel me qellimin e
sigurimit te te dhenave dhe monitorimit.

ff^WPfi^P

.Jliiiiis ilillllil

i ..fV

Po. Zgjidhja jone sCore CCS siguron mbledhjen e te dhenave ne kohe gjysme-reale per aparatura te
lojerave te fatit te perzgjedhura.

Qellimi kryesor i te dhenave te perftuara ne kohe thuajse reale eshte monitorimi i sjelljes se
aparaturave te lojerave te fatit ose lojetareve pergjate hetimeve. Sigurimi i mbledhjes se te dhenave
ne kohe thuajse reale eshte ne varesi te kapacitetit te hardware-it dhe rrjetit. Kapaciteti i hardware-
it mund te permbushet duke implementuar kerkesat e dhena per zgjidhjen sCore CCS. Megjithate,
kapaciteti s rrjetit eshte nje faktor i jashtem tek i cili zgjidhja jone COMS nuk ka asnje ndikim.

Zgjidhja jone sCore CCs suporton mbledhjen e se paku ketyre ngjarjeve te integruara jo me pagesa
ne cash integrity qe vijojne dhe konfigurimin e regjistrimeve:

■ Dera e kabinetit e hapur

■ Fuqia e kabinetit on/off

■ Ndryshimi i konfigurimit te lojes

■ Ndryshimi i konfigurimit te kabinetit

■ Heqja e bill stacker

■ Tilt-e te ndryshme (pranuesi i monedhes, shenim-pranuesi, coin hopper, general)

■ Menu-ja e operatorit, modaliteti hyrje/dalje

Te gjitha ngjarjet jane te grumbulluara ne kohe thuajse reale; se cilat ngjarje ne fakt mblidhen eshte
e ndryshueshme. Per me teper, sCore CCS grumbullon informacione rreth deshtimeve te
verifikimeve te hershme te software-it te te gjitha aparaturave elektronike te lojerave te fatit,
sistemeve te notarise dhe basteve sportive.

Kur SMIBs perdoren per te lidhur makineri jo-G2S aftesia per te grumbulluar dhe raportuar ngjarjet e
listuara dhe te dhenat e konfiguruara mund te variojne. SMIBs mund te siguroje me shume ose me
pak nga ngjarjet e integruara te listes se mesiperme ne varesi te menyres se si eshte implementuar
firmware-i SMIB. Figurat e lidhura me ndjeshmerine ndaj taksave nukafektohen.

te cletajuara specifike per rrsoriitorimin

Nensistemi yne raportues siguron raporte standarte per nevojat monitoruese te rregullatoreve dhe
autoritetit taksues:

■ performanca - luajtja e lojes

■ rrjedhja e pa rave - para aparaturave/nga aparaturat

■ grumbullimi dhe integriteti i te dhenave me afat kohor:

B
dite

■ muaj , ...

■ vit

dhe agregacione nga:

■ terminale

■ venue

■ operator

Keto ra porte reflektojne praktikat me te mira nga implementimi i zgjidhjeve toha J;e^meparshme
monitoruese. Nese kerkohet, nensistemi yne raportues mund te siguroje raporte s^oflke per grupet
specifike te paleve te interesuara.

Aksesi ndaj ketyre raporteve sigurohet ne nivele te ndryshme lejimi pergrupe te shumta te
perdoruesve te sistemit.

Nensistemi yne raportues siguron nje nderfaqe opsionale (vetem-lexo) qe lejon integrimin me
sisteme te tjera (qeveritare) me nderfaqe software standarte te hapur per aksesimin e te dhenave
dhe raporteve tashme te disponueshme ne DWH.

saiffi

ParaqitjeeKriteri

t!

Zgjidhja jone sCore CCS siguron aftesine per te performuar efektivisht dhe rregullisht verifikime ne
distance te software-it te aparaturave te lojerave te fatit dhe te sistemeve te lidhura. Verifikimet
mund te percaktohen per nje apo disa aparatura te lojerave te fatit.

Verifikimet e percaktuara rregullisht jane nje pjese integrale e nensistemit tone operacional te
verifikimit ne distance te software-it.

*/ ^ista^tr l sort if te a^ rat^ra^

Zgjidhja jone sCore CCS siguron aftesine per te progesuar dhe ruajtur ngjarje te rendesishme per
pajisje ne dite. Se cilat jane keto ngjarje, eshte e mundur te konfigurohet. Sa gjate duhet te ruhen
ato, eshte gjithashtu e konfigurueshme.

Sipas pervojes tone nga praktikat me optimale, duhen progesuar klasat e meposhtme te ngjarjeve:

■ Dera e kabinetit e hapur

■ Fuqia e kabinetit on/off

■ Ndryshimi i konfigurimit te lojes ■ ■ ',,

■ Ndryshimi i konfigurimit te kabinetit ' v

■ Heqja e bill stacker

■ Tilt-e te ndryshme (pranuesi i monedhes, shenim-pranuesi, coin hopper, general!

■ Menu-ja e operatorit, modaliteti hyrje/dalje

mm

Kini parasysh qe aparaturat e lojerave te fatit i ekspozojne ngjarjet sipas p r ot o ko 11 fc t e. b"r£ n

ds h e m te aparaturave qe komunikojne. Aparaturave te lojerave te fatit ndryshojne ne njefare mase
ne kete aspekt (se cilat ngjarje raportojne). SMIBs kur perdoret per te konvertuar protokollin nativ
(te brendshem) te makines ne G2S, mund te shtoje unifikimin e te dhenave por nga ana tjeter nuk
mund te shtoje saktesine e te dhenave.

Cdo humbje ne saktesi nuk ndodh per faj te sistemit CSOM - eshte per faj te SMIB-se ose aparatures
se lojerave te fatit.

2X2,1, . w , , , se lojerave te fatit per cilen

ilYdT.l

Prezantimi i grupeve te perdoruesve siguron nje metode fleksibel per te menaxhuar perdoruesit dhe
lejet e tyre bashke me shtrirjen e tyre ne hierarkine operacionale te lojes. Per rrjedhoje, duke krijuar
grupe te ndryshme dhe te gjera ne sistem dhe duke u percaktuar perdorues ketyre grupeve, zgjidhja
jone sCore CCS siguron nje mekanizem efektiv per te menaxhuar inspektoret, operativet rregullues
dhe te tjera te drejta aksesi nga departamenti qeveritar.

_
!

Koncepti yne aktual eshte qe aksesi ne portalin e administrates do t'i lejohet vetem rolit te
operatorit te sistemit ("consortium-it"). Aksesi do te rregullohet ne menyre strikte brenda
consortium-it persa i perket kujt dhe kur i lejohet aksesi dhe te performoje detyra te caktuara
administrative.

Zgjidhja jone sCore CCS siguron aftesine per te perilogaritur automatikisht faturat e taks^vete
lojerave te fatit. Koha se kur ka fiiluar prodhimi i raportit eshte e konfigurueshme. Prandaj, kefkesa
per te prodhuar raporte ne 7 dite pas mbylljes se rnuajit fiskal eshte e realizueshme.

gilt
 j

^ Software praktik per Cu perdoru; nga Ja^pekcoret tint njeske rreguUuese dhe nga autaritatc ui
fcjera shtete/ore qe lejcn kc<itrafJi;rib moi te fK ^ler^M

Qeadror te Monitorimit dhe te vertdadedbjes se aparaturave te lojerave te fatit

Sistemi yne sCore CCS perfshin aplikacionin e quajtur "auditor mobile". Siguron nje mjet te volitshem
per auditoret e vendit qe kontrollojne aspekte te ndryshme te statusitdhe operacioneve te
aparaturave te lojerave te fatit.

Auditori mobile siguron informacione statike ne lidhje me aparaturat e lojerave te fatit:

■ Identifikimi

■ Shitesi

■ Modeli

Tipare (ne varesi te) operatore shtese mund te kontrollohen:

■ Vendndodhja

■ Pronari

■ Operatori dhe

■ Detaje te dobishme te licences

Perveg kesaj, te dhenat e tipareve statike te aparaturave te lojerave te fatit te raportuara ndaj CCS-
se mund te verifikohen ashtu sikurse menyra se si te dhenat kritike perzgjidhen nga aparaturat e
lojerave te fatit dhe raportohen tek CCS-ja (para brenda/jashte dhe te lidhura me luajtjen e lojes).

Me zgjidhjen tone sCore CCS, AMLF-ja mund te prodhoje fatura mujore ne diten e pare te biznesit te
gdo rrtuaji per rrtuajin e meparshem per tarifat e monitorimit dhe sherbimeve te tjera ders ne
detaje se si jane llogaritur keto fatura.

aistornatikisht ne 7 dite pas perfundimit te rnuajit fiskal

aiam

Nese eshte e nevojshme, auditors mobile mund te vendoset ne gjuhen shqipe (ekrani dhe kerkimi)
Auditor! Mobile eshte momentalisht i disponueshem ne smartphone-et android.

Paraqitje e Kriterit

ssish me eksperiercl te nivele te

mfiz i

Zgjidhja jone sCore CCS siguron disa grupe perdoruesish me nje set te konfigurueshem-slpas niveleve
te ndryshme te lejes. Keto leje percaktojne se cilat pjese te portalit dhe cilat veprime eshte i
autorizuar te kryeje perdoruesi dhe se cilat te dhena ai/ajo mundet te aksesoje.

Sipas pervojes tone dhe praktikave optimale nga projektet tona, ne rekomandojme te sigurohen dy
nivele baze aksesi: bazik dhe i avancuar ne menyre qe te reduktohet puna administrative e
panevojshme dhe te shmangen shume probleme me te dhenat e aksesit. Nje qasje e tille do te
favorizonte sigurine dhe integritetin e sistemit duke qene se perdoruesit me pak te afte nuk do te
ishin ne gjendje qe ta demtonin sistemin ne mase te gjere. Bazuar ne kete qasje, vetem nje set bazik
raportesh eshte planifikuar per nivelet bazike te aksesit, p.sh. nuk do te jene te aksesueshme
opsione te detajuara dhe ato drill-down. Per secilin nga nivelet e aksesit, nevojiten nje set aftesish te
cilat do te percaktohen ne deklaraten e perdorueshmerise.

Stakeholder te identifikuar dhe kategorizimi

Identifikimi i Stakeholder-it per kategorizimin e perdoruesve do te plotesohet me AMLF ne fillimin e

projektit. Bazuar ne kete, do te percaktohen identifikimi dhe kategorizimi. Me pas, sistemi do te
konfigurohet qe te lehtesoje kategorite e perkufizuara te perdoruesit ne menyren me te
pershtatshme. Aktualisht, keto grupe perdoruesish jane identifikuar:

■ Administratori i sistemit

■ Administratori i operacioneve

■ Operatori i sistemit

■ Agjentet e taksave dhe agjentet e Agjencive Qeveritare:

■ Zyrtari i pajtueshmerise (compliance officer)

■ Kontrolli financiar

■ Analisti i te dhenave te larta

■ Agjent i I arte qeveritar

Sugjerimi i mesiperm vetem sherben si nje shembull se si mund te paraqitet nje strukturim i grupeve
kyge te perdoruesve. Zgjidhja do te pershtatet me rezultatet e fazes se identifikimit te stakeholder-it
per aq sa eshte praktike.

Zgjidhja jone sCore CCS siguron aftesine per te perilogaritur automatikisht faturat e taks^vete
lojerave te fatit. Koha se kur ka fiiluar prodhimi i raportit eshte e konfigurueshme. Prandaj, kefkesa
per te prodhuar raporte ne 7 dite pas mbylljes se rnuajit fiskal eshte e realizueshme.

gilt

^ Software praktik per Cu perdoru; nga Ja^pekcoret tint njeske rreguUuese dhe nga autaritatc ui
fcjera shtete/ore qe lejcn kc<itrafJi;rib moi te fK ^ler^M

Qeadror te Monitorimit dhe te vertdadedbjes se aparaturave te lojerave te fatit

Sistemi yne sCore CCS perfshin aplikacionin e quajtur "auditor mobile". Siguron nje mjet te volitshem
per auditoret e vendit qe kontrollojne aspekte te ndryshme te statusitdhe operacioneve te
aparaturave te lojerave te fatit.

Auditori mobile siguron informacione statike ne lidhje me aparaturat e lojerave te fatit:

■ Identifikimi

■ Shitesi

■ Modeli

Tipare (ne varesi te) operatore shtese mund te kontrollohen:

■ Vendndodhja

■ Pronari

■ Operatori dhe

■ Detaje te dobishme te licences

Perveg kesaj, te dhenat e tipareve statike te aparaturave te lojerave te fatit te raportuara ndaj CCS-
se mund te verifikohen ashtu sikurse menyra se si te dhenat kritike perzgjidhen nga aparaturat e
lojerave te fatit dhe raportohen tek CCS-ja (para brenda/jashte dhe te lidhura me luajtjen e lojes).

Me zgjidhjen tone sCore CCS, AMLF-ja mund te prodhoje fatura mujore ne diten e pare te biznesit te
gdo rrtuaji per rrtuajin e meparshem per tarifat e monitorimit dhe sherbimeve te tjera ders ne
detaje se si jane llogaritur keto fatura.

aistornatikisht ne 7 dite pas perfundimit te rnuajit fiskal

aiam

Nese eshte e nevojshme, auditors mobile mund te vendoset ne gjuhen shqipe (ekrani dhe kerkimi)
Auditor! Mobile eshte momentalisht i disponueshem ne smartphone-et android.

Paraqitje e Kriterit

ssish me eksperiercl te nivele te

mfiz i

Zgjidhja jone sCore CCS siguron disa grupe perdoruesish me nje set te konfigurueshem-slpas niveleve
te ndryshme te lejes. Keto leje percaktojne se cilat pjese te portalit dhe cilat veprime eshte i
autorizuar te kryeje perdoruesi dhe se cilat te dhena ai/ajo mundet te aksesoje.

Sipas pervojes tone dhe praktikave optimale nga projektet tona, ne rekomandojme te sigurohen dy
nivele baze aksesi: bazik dhe i avancuar ne menyre qe te reduktohet puna administrative e
panevojshme dhe te shmangen shume probleme me te dhenat e aksesit. Nje qasje e tille do te
favorizonte sigurine dhe integritetin e sistemit duke qene se perdoruesit me pak te afte nuk do te
ishin ne gjendje qe ta demtonin sistemin ne mase te gjere. Bazuar ne kete qasje, vetem nje set bazik
raportesh eshte planifikuar per nivelet bazike te aksesit, p.sh. nuk do te jene te aksesueshme
opsione te detajuara dhe ato drill-down. Per secilin nga nivelet e aksesit, nevojiten nje set aftesish te
cilat do te percaktohen ne deklaraten e perdorueshmerise.

Stakeholder te identifikuar dhe kategorizimi

Identifikimi i Stakeholder-it per kategorizimin e perdoruesve do te plotesohet me AMLF ne fillimin e
projektit. Bazuar ne kete, do te percaktohen identifikimi dhe kategorizimi. Me pas, sistemi do te
konfigurohet qe te lehtesoje kategorite e perkufizuara te perdoruesit ne menyren me te
pershtatshme. Aktualisht, keto grupe perdoruesish jane identifikuar:

■ Administratori i sistemit

■ Administratori i operacioneve

■ Operatori i sistemit

■ Agjentet e taksave dhe agjentet e Agjencive Qeveritare:

■ Zyrtari i pajtueshmerise (compliance officer)

■ Kontrolli financiar

■ Analisti i te dhenave te larta

■ Agjent i I arte qeveritar

Sugjerimi i mesiperm vetem sherben si nje shembull se si mund te paraqitet nje strukturim i grupeve
kyge te perdoruesve. Zgjidhja do te pershtatet me rezultatet e fazes se identifikimit te stakeholder-it
per aq sa eshte praktike.

Nese eshte e nevojshme, auditors mobile mund te vendoset ne gjuhen shqipe (ekrani dhe kerkimi)
Auditor! Mobile eshte momentalisht i disponueshem ne smartphone-et android.

Paraqitje e Kriterit

ssish me eksperiercl te nivele te

mfiz i

Zgjidhja jone sCore CCS siguron disa grupe perdoruesish me nje set te konfigurueshem-slpas niveleve
te ndryshme te lejes. Keto leje percaktojne se cilat pjese te portalit dhe cilat veprime eshte i
autorizuar te kryeje perdoruesi dhe se cilat te dhena ai/ajo mundet te aksesoje.

Sipas pervojes tone dhe praktikave optimale nga projektet tona, ne rekomandojme te sigurohen dy
nivele baze aksesi: bazik dhe i avancuar ne menyre qe te reduktohet puna administrative e
panevojshme dhe te shmangen shume probleme me te dhenat e aksesit. Nje qasje e tille do te
favorizonte sigurine dhe integritetin e sistemit duke qene se perdoruesit me pak te afte nuk do te
ishin ne gjendje qe ta demtonin sistemin ne mase te gjere. Bazuar ne kete qasje, vetem nje set bazik
raportesh eshte planifikuar per nivelet bazike te aksesit, p.sh. nuk do te jene te aksesueshme
opsione te detajuara dhe ato drill-down. Per secilin nga nivelet e aksesit, nevojiten nje set aftesish te
cilat do te percaktohen ne deklaraten e perdorueshmerise.

Stakeholder te identifikuar dhe kategorizimi

Identifikimi i Stakeholder-it per kategorizimin e perdoruesve do te plotesohet me AMLF ne fillimin e

projektit. Bazuar ne kete, do te percaktohen identifikimi dhe kategorizimi. Me pas, sistemi do te
konfigurohet qe te lehtesoje kategorite e perkufizuara te perdoruesit ne menyren me te
pershtatshme. Aktualisht, keto grupe perdoruesish jane identifikuar:

■ Administratori i sistemit

■ Administratori i operacioneve

■ Operatori i sistemit

■ Agjentet e taksave dhe agjentet e Agjencive Qeveritare:

■ Zyrtari i pajtueshmerise (compliance officer)

■ Kontrolli financiar

■ Analisti i te dhenave te larta

■ Agjent i I arte qeveritar

Sugjerimi i mesiperm vetem sherben si nje shembull se si mund te paraqitet nje strukturim i grupeve
kyge te perdoruesve. Zgjidhja do te pershtatet me rezultatet e fazes se identifikimit te stakeholder-it
per aq sa eshte praktike.

^mmmmmrnm^mmmmmmm

Po, sistemi yne sCore CCS eshte i afte t'ju sherbeje me shume se 100 perdoruesve me disa nivele
lejesh. Percaktimi standard i roleve (grupeve te lejes) perfshin:

■ Administratori i sistemit

■ Administratori i operacioneve

■ Operatori i sistemit

■ Agjentet e taksave dhe agjentet e Agjencive Qeveritare:

■ Zyrtari i pajtueshmerise (compliance officer)

■ Kontrolli financiar

■ Analisti i te dhenave te larta

B
Agjent i larte qeveritar

Pergjate fazes se specifikimit, kategorizimi dhe identifikimi do te ndryshohen se^jDa^hku me klientin

stakeholder. Ne rekomandojme qe ta ruani sa me te ulet numrin e roleve te pecdortfesve ne menyre
qe te keni nje rregullore te qarte aksesi dhe sa me pak mbivendosje rolesh qe te jete e mundur.

aar
i

2,1,4,1, ftftesia per te menaxhuar volume te meelha te te dhenave te transaksioneve

Sistemi yne sCore CCS eshte i pershkallezueshem dhe eshte i afte te progesoje me shume se 300Gb
te dhena transaksionesh ne muaj pergjate rrjetit. Te dhenat e transaksioneve perfshijne: njehsime,
ngjarje, dhe para brenda/jashte regjistrimeve te transaksioneve. Sasia e te dhenave qe vijne nga nje
aparature e lojerave te fatit varet nga aktiviteti i lojes dhe numri i lojerave te instaluara ne nje
aparature te caktuar. Pritet qe te dhenat nga secila pajisje do te jene mesatarisht me shume se 1Mb
per aparature ne dite. Sistemi yne mundet ta perballoje lehtesisht sasine e kerkuar te te dhenave.

Ne Pjesen e lll-te - Propozimi i Zgjidhjes Teknike per Hardware- ne kemi perfshire nje numer te
mjaftueshem shiritash per rezerve. Nje software rezerve/mbeshtetes special do te menaxhoje
funksionet e mbeshtetjes. Sistemi mund t'i ruaje te dhenat e paperpunuara te regjistrimeve per nje
kohe specifike per qellime auditimi.

■mmm-

WSl

I I

I ^ ^ ' ' j

Yes, sCore CCS system is capable of accepting and processing more than 500,000 transactions per
day.These transactions include meters, events and fund transfer transaction records. In average the
system is expected to process 5-6 transactions per second. Besides, it can handle peaks of 50
incoming transactions for the period of 5 minutes without problems.

The planned hardware system can fulfil this requirement as well - the compute and storage capacity
capable serve these requests.

Po, sistemi sCore CCS eshte i afte te pranoje dhe perpunoje me shume se 500,000 transaksione ne
dite. Keto transaksione perfshijne: metra/njehsime, ngjarje dhe te dhenat e transaksionit te
transferimit te fondit. Mesatarisht sistemi pritet te procesoje 5-6 transaksioneper sekonde. Perveg
kesaj, sistemi mund te perballoje kulme ngarkese si 50 transaksionehyrese per nje periudhe prej 5
minutash pa patur

probleme.

Sistemi i planifikuar hardware mund te permbushe kete kerkese- aftesia perllogaritese/kpntabel dhe

ruajtese u sherbejne ketyre kerkesave. .» , r

§pg __ — ^ ^

Eshte e rendesishme te permendet se vete aparaturat e lojerave te fat^^ ka^^p^citeSe kufizuar per
te sherbyer si bufera te ngjarjeve dhe transaksioneve. Sistemi yne sCORE^^psMe i affe per te marre
dhe per te procesuar te gjitha te dhenat qe mbeshteten ne aftesine;. bdferike/te perkohshme te
aparaturave te lojerave te fatit G2S apo bordet e nderfaqeve (SMIBs). Keshtii, kufizimi qendron ne
faktore qe jane pertej ndikimit te zgjidhjes se propozuar nga ne per COM St u

2 A A3. Porcp^ ?

Sistemi eshte planifikuar te vendoset ne nje mjedis te virtualizuar. Per disponueshmerine e larte te
nensistemeve kritike si mbledhja e te dhenave jane planifikuar disa nyje/instanca. Nensistemet e
ndjeshme me me pak disponueshmeri nuk kane nevoje te vendosen ne modalitetin me disponibilitet
te larte .

Mirembajtja per permiresimet dhe detyra te ngjashme do te planifikohen dhe ekzekutohen ne oret
jashte pikut per te minimizuar ndikimin ne funksionimin e sistemit. Nuk pritet humbje e te dhenave
kontabel sensitive.

Nga dizajni i sistemit, mjedisi operacional dhe procedurat operacionale pritet nje uptime 100% (ose
shume afer ketij niveli).

Sipermarrje ne shkalle arkitekturore eshte e mundur per trafikun e te dhenave kritike permes
sistemit. Virtualizimi s Hardware-it eshte ne gjendje te siguroje nje zgjidhje te shkallezuar qe rrit dhe
horizontalizon shkallezimin e sistemit, nese ndryshimi i te dhenave e kerkon kete. Per detaje shih
Pjesa III - Propozim i Zgjidhjes Teknike te Hardware-it, kapitulli 6 Aparaturat Virtuale.

'"Mi;

izik dhe tekno!ogjik

fVlj-

Nga perspektiva teknologjike, menaxhimi dhe pjesa e pro?esimit te te dhenave irtipjementiphen ne

Java dhe jane per rrjedhoje portabel ne te gjitha sistemet suportuese te Java 1.8. • * * DWH dhe
raportimi jane te bazuar ne teknologjite e Microsoft dhe per kete arsyS jane te vendosshme vetem
ne platforma operative me origjine nga Microsoft.

Pjesa me e madhe e sistemit me perjashtim te DWH-se dhe nensistemeve raportuese do te

vendosen ne mjedise te virtualizuara. (Jdo shkalle e mjedisit virtualizues mund te zgjidhet per
mjedisin operativ. Mjedisi fizik pershkruhet ne detaje ne Pjesen III - Propozim i Zgjidhjes Teknike te
Hardware-it ne kapitullin 5. Infrastruktura e planifikuar Fully Geo eshte ridondante, dhe te gjithe
perberesit brenda nje vendi jane gjithashtu ridondante. Te gjithe perberesit e aplikimit mund te
plotesoje kerkesen e ridondances.

2,1,5,2, Mjedisi operativ standard

Pjese e mjedisit operativ eshte nje zgjidhje operative monitoruese qe ka per qellim te monitoroje ne
kohe gjysme-reale funksionimin e:

■ Aplikimin e hosting infrastruktures (hosting servers, magazinimit dhe rruga e komunikimit

shfrytezimi)

■ komunikimin e brendshem dhe te jashtem lidh statusin dhe perdorimin

■ status serve rat e aplikimit, konsumi i burimeve dhe kontrollin

■ Sistemet e jashtme dhe statusin e lidhjes endpoint

■ statusi i mbledhjes se te dhenave dhe progresi

software standard eshte perdorur ne teknologjite themelore: serverat e Windows dhe Linux me
baze, hardware markave me garanci te zgjatur te ofruara nga shitesi hardware, proceset tona
operacionale

jane te bazuara ne 20G0C standardin nderkombetar ISO, dhe kerkesa jone e sigurise jane te bazuara
ne ISO 27001 standarde nderkombetare.

2.1.5,3, Nderfaqe ne gjyhen shqip dhe anglisht

Nderfaqet e perdoruesit implementohen ne anglisht. Lokalizimi i nderfaqeve te perdoruesit (GUI) ne

gjuhen shqipe eshte i mundur dhe do te behet ne projekt.

Dokumentacion! per disa stakeholder

Dokumentimi per disa stakeholder-a perfshihet brenda ne sistem. Grupet e meposhtme jane

identifikuar:

■ Administratoret e sistemit dhe te operacioneve

■ Perdoruesit e agjenteve te taksave dhe agjenteve qeveritare

■ Operatoret dhe menaxheret e vendit

Inspektoret dhe teknicienet e vendit (onsite)

Koncepti yne eshte te integrojme dokumentimin me trajnimet. Procesi i identifikimit te stakeholder-

it pershkruhet ne kriterin 2.1.3.2. Our concept is to integrate documentation with the trainings. The
stakeholder identification process is described in the requirement Error! Reference source not
found..

! Nurnn dhe pergjegjesia e roleve mund te rreguflohen nese kerkohet dhe me pas plani i trajnimit
pershtatet sipas rastit. Normalisht cdo rreguliator dhe agjent taksimi ka nje bit dsference ne
organizimin e brendshem dhe kane nevoje per rose dhe pergjegjesi te percaktuara qarte.

MMmSMB^B

2,1.5.5. Mirembajtja

Sistemi aktiv i mirembajtjes ne juridiksione te tjera.

Comtrade ka disa SLAs(tjeter pos ne ne Shqiperi) aktive per lloje te ndryshme operacionesh si: 83
Monitorimi qendror s Operacioni i sistemit te lojes a Operacioni i platformes se lojes ne internet H Jo-
loje: e-Banking, kujdesi shendetesor, e-taksimi,... Te gjitha keto kontrata konfirmojne qe Comtrade
eshte shume i afte per t'ju sherbyer llojeve te ndryshme te operacioneve te lojerave te fatit dhe
operacioneve monitoruese ne te gjithe boten (shiko gjithashtu dokumentat e references per
pervojat me projekte te meparshme ne kapitujt 1.1.1 dhe 1.1.2, me siper) _'
Qualysoft ( si subkontraktor i zgjidhjeve-we do IT GmbH) aktualisht operon me SLAs ^P|tfojettln e e-
Taksimit ne Shqiperi (per referencen e projektit te e-Taksimit shiko Shtojcen 3). Pe'fVeg kesaj, si nje
kompani shumekombeshe, Qualysoft ka duzina SLA-sh aktive qe operojnene Europe. p.

2,1.5.6. Siguria {lotegrirnl i Sistemit dhe Baies si te Dhenave)

Sistemi implementon elemente sigurie ne nivele te ndryshme. Per te lehtesuar paradigmat e

sigurise, Serveri i Direktorise (SD) dhe Autoriteti £ertifikues (AC) jane pjese e zgjidhjes. Serveri i
Direktorise normalisht konfigurohet ne nje menyre qe t'ju kerkoje perdoruesve t'i permbahen
kompleksitetit te password-it dhe protokollit se vlefshmerise.

Certifikatat e leshuara nga AQ/RA perdoren per te siguruar komunikimin GSA G2S me aparaturat e
lojerave te fatit. Certifikatat e leshuara nga A£/RA perdoren per te siguruar komunikimin me
sistemet e Notarise dhe basteve sportive. Aksesi ne te gjitha pjeset e sistemit do te ruhet nga
kredencialet e perdoruesit te verifikuara nga Directory Server. Niveli i ulet i aksesit ne bazen e te
dhenave do t'i jepet vetem personelit me rol te kufizuar mbeshtetes qe eshte i pergjegjshem per
mirembajtjen e bazes se te dhenave. Te gjithe perdoruesit e tjere do te duhet te perdorin
kredencialet e percaktuara nga administratoret e sistemit ku kerkohet te zbatohet nje protokoll
strikt i aksesit te bazes se te dhenave. Sistemi operativ duhet te garantoje qe te gjithe perdoruesit te
cilet nuk kane me nevoje te aksesojne sistemin, fu revokohet e drejta e aksesit perkohesisht.

He lidhje me sigurine e soft^-are-:t„ *-ersionet, procesi i leshimit; te gjitha pjeset e sistemit operojne
ne rrjet te mbyllur dhe jo te eKspozua«- ndaj internetit publik. Gjithashtu, sistemi ndahet ne pjeset
qe jane te aksesueshme nga aparaturat e lojerave te fatit dhe sistemi operativ dhe pjeset qe jane te
aksesueshme v- t-~ ^ - a r p - t, agjentet taksues dhe agjencite qeveritare.

Me lidhje rue s gi r le "larowo e it L ie -i ne lidhje me integritetin e sistemit te sigurise rnbuSohet ne

Pjesen e lll-te Propozimi i Zgjidhieve TeKniKe te Hardware-it ne kapitullin 4» Zgjidhja e ofruar
garanton integritetin e te anenave.

2,1,6 TIpare shtese te ofruara: Lifencirni

2,1,6,1, import!mi i te dhenave te licences qe sigurohet dhe rifreskohet rregullisht rsga AMLF

Zgjidhja jone sCore CCS siguron importimin e te dhenave te licences. Keto te dhena perdoren nga
moduli i licences brenda zgjidhjes e cila garanton funksionalitetin ligencues nga aspekti operacional.

x&r

Ligencimi ne gdo juridiksion ka nevoje per nje qasje te ndryshme. Se pari, ne do te mbledhtrrf
informacione te rendesishme ne lidhje me procesin e ligencimit ne Shqiperi. Me pas mund te
konceptojme/planifikojme nje strategji se si do te realizohet importimi i te dhenave te lige'ncimit/

, • ctronike, sistemet e notarise dhe - , rave te fatit ne Shqiperi,

Zgjidhja jone sCore CCS siguron menaxhimin e aseteve dhe monitorimin e klasave te aseteve te
rendesishme per lojerat elektronike, sistemet e Notarise dhe basteve sportive dhe te tjera
operacione te lojerave te fatit. Nese eshte e nevojshme, ne jemi ne gjendje te integrojme sisteme
gjurmimi per asetet e jashtme.

Bazuar ne analizat dhe diskutimet me AMLF-ne moduli yne i menaxhimit te aseteve do te

ndryshohet qe t'i pershtatet kritereve shqiptare pergjate fazes se inxhinierimit te kritereve.

Wmmm

vlefshn nerise se licences

Zgjidhja jone sCore CCS siguron kontrollin e vlefshmerise se licences per te gjitha operacionet e lojes
dhe pajisjet e perdorura. Sistemi yne mund te vendoset ose ne modalitetin pasiv te monitorimit te
licences (ve ne dukje transgresionet permes paralajmerimeve) ose monitorim aktiv i licences (perveg

paralajmerimeve ben automatikisht g'aktivizim te hershem te pajisjeve kryesore te lojes ne rast se

ligencat nuk jane te vlefshme.

Nje raport qe kerkon nga nje licence pajtueshmerie per ?do operator sigurohet nga nensistemi yne
raportues.

Bazuar ne analizat dhe diskutimet me AMLF-ne, moduli i menaxhimit te aseteve do te ndryshohet

per t'ju pershtatur kritereve shqiptare.

tegnxem re p&ps^ e Sicentsvc? te

!€ ii/jtiTHV

chena

ve

iga q-

wmm

Moduli yne i ligencimit sCORE ofron te dhena per gjenerimin e raporteve mbi gjendj^t e li^eric^ve.
Opsioni per te forcuar rregullat e ligencimit eshte i mundur ne nivel te vendit te punes djfe
aparat^ave te lojerave te fatit- p.sh. duke i be re aparaturat jo-funksionale kur ligenca e lyre
skado^bje g'afteson te gjitha aparaturat e lojerave te vendit kur ligenca e vendit skadon. - r c,

Verifikimi i hershem i software-it eshte nje tjeter mjet qe ndihmon me aderimin net pgrdorimin e
software-it te ligencuar brenda operacioneve te lojerave.

Moduli i ligencimit ka nevoje per te dhenat e duhura per t'u futur ose importuar ne sistem ne
menyre qe te jete ne gjendje te krahasojne ate qe eshte e lejuar me ate qe eshte verejtur ne punen e
lojerave dhe te raportoje ose te veproje ne baze te gjetjeve.

- I r , ^ ✓ "'eKti ori1.* t * <,ojerave te Fatit

2.2. 2.2.1
mmmmksitm

y? 8 t* & $ <?

He jemi ne gjendje te sigurojme nje sistem me lidhje G2S per Aparaturat Esektronike te lojerave te
fatit ne me pak se 6 muaj pas fiiilmIt te implementimit.

MB^iiiiiMi

Aftesia per te implementuar sistemin qe lidhet me e sistemin e basteve ne: 0 deri ne 6 muaj/ 6 deri
ne 12 muaj />12 muaj

Ne jemi ne gjendje fa lidhim sistemin tone me sistemet e basteve ne me pak se 6 muaj pas fillimit te
implementimit.

Ne mund te sigurojme API dhe lidhje ne anen tone. Ekziston nje varesi ne sistemin extremal (bastet
sportive ose llotarite) per te siguruar nje lidhes ne anen e klientit, ne te cilat ne nuk kemr ndjkim

■m

123

Aftesia per te implementuar sistemin me lidhjen per Sistemin e Llotarise ne: 0 deri ne 6 muaj / 6 deri

ne 12 ;i'iuaj />12 muaj __

Ne jemi ne gjendje fa lidhim sistemin tone me sistemet e basteve ne me pak se 6 muaj pas fillimit te
implementimit.

Ne mund te sigurojme API dhe lidhje ne anen tone. Ekziston nje varesi ne sistemin extremal (bastet
sportive ose llotarite) per te siguruar nje lidhes ne anen e klientit, ne te cilat ne nuk kemi ndikim.

23, Vleresimi i Riskut 23.1 Faktoret e Jashtem te Riskut

Mjedisi Operativ dhe sistemi i jashtem ne varesl do te mbahen sipas p!anit qe ofron shitesi perkates i
sistemit te jashtem. Ne kohen qe permiresimet behen te disponueshme nga nje sistem shites, ato
instalohen menjehere. Sistemi sCore CCS do te mbahet rregullisht i update-uar me ndryshimet e
fund it

te mjedisst operativ,

Pershkrimi i situates aktuale

Suporti i disa shitesve Multiple vendor support

Mbeshtetja e nivelit te 1-re dhe te 2-te do te ofrohet bashkerisht nga Bashkimi I Perkoheshem
Kompanive.

Mbeshtetja e nivelit te 3-te sigurohet nga furnizuesi i hardware ose software. Zgjidhja sCore CCS
sigurohet nga nje shites i vet em (Comtrade).

r^mmk.
Varesi kritike nga fur 1

Sa i perket software-it, menaxhimi dhe mbledhja e te dhenave si pjese te sistemit baloh^n ne nje
software te lire. DWH-ja dhe pjesa raportuese e sistemit jane te bazuara ne teknologjite je
Microsoft-it;.

■
r ■ J* T1

Per pjesen e sistemit sCore CCS software te bazuar ne open-source skuadrat tona te Coj^F&fe-it
mdnd t'i rregullojne vete problemet e mundshme ose perdorin skuadra te jashtme nese
esllt&i^it^djishme. Microsoft ofron perkrahje standarde. Si nje partner i Microsoft-it, ne (Comtrade)
kemi pervoje te mire me nivelin e parashikuar te mbeshtetjes.

Eshte rie kontradi

11SSIIIB

Comtrade eshte i orientuar per te ofruar zgjidhje te bazuar ne produktet e veta te integruar me ose
ne mjedisin e biznesit te klientit. Prandaj, strategjia qe propozojme ne ne menyre qe te sigurojme nje
COMS per qeverine e Shqiperise i pershtatet persosmerisht struktures organizative te Comtrade-it
dhe te biznesit ditor. Comtrade eshte ne tregun e lojerave te fatit qe prej 15 vjetesh dhe qe atehere
eshte perballur rregullisht me futjen e teknologjive te reja dhe ndryshimeve te fokusit te tregut.
Aktualisht lojerat e fatit zene rreth 30% te biznesit te pergjithshem te Comtrade-it.

COMS per Shqiperine eshte nje projekt me madhesi te moderuar krahasuar me madhesine e
Comtrade dhe divizionin e saj te lojerave.

Strategjia ezvogelimitteri

Ne rast se nje klient do te paraqese kritere ne kundershtim me drejtimin strategjik te kompanise, do

te krijohet nje pjese e produktit qe siguron transmetimin live dhe "Sistemi Qendror i Monitorimit
Online" (SQMO) per industrine e lojerave te fatit ne Republiken e Shqiperise do te behet nje produkt
i ve?ante/i ndare.

kU'l

Comtrade ka me shume se 1=000 inxhiniere te vendosur ne kater shtete. Kompania eshte ne

permasat ideale per te drejtuar projekte te nje madhesie te tille me burlrnet aktuaSssht ekzistuese.
Comtrade eshte duke perjetuar rritje organike per tre vjet rresht dhe ka procese punesimi dhe
trajnimi te mirestabilizuara. Qualysoft ka me shume se 500 inxhiniere te vendosur ne nente vende.
Kompania eshte e dimensionuar ne menyre te perkryer per te drejtuar nje projekt te madhesise se
tille me burimet aktualisht ne dispozicion.
Kur identifikohet nevoja per burime shtese, se pari zyra e menaxherit te burimeve ne Comtrade
skanon kompanine se brendshmi ne menyre qe te identifikoje burime te lira, atehere me pas do te
punesoje burimet e jashtme dhe ne fund ne shkojme per te kerkuar dhe per te marre burime shtese
qe jane te disponueshme ne tregun e vendeve ku ne tashme kemi ngritur kampuset e zhvHIimit dhe
me te gjere kur eshte e nevojshme. Normalisht ato qe tashme kane punuar me ne seleksionohen
sepse keta nuk kane nevoje per trajnime te gjata.

Brenda Qualysoft, nje proces i mire-krijuar rekrutimi eshte themeluar ne menyre qe te plotesoje
nevojat e ndryshme te projektit, nese kerkohet. Sipas pervojes tone te e-taksimit ne Shqiperi* tregu
shqiptar i

punes ofron specialists shume te kualifikuar. Ne kuader te Bashkimit te Perkohestiern te Kompanive,

«it *

partneret shqiptare do te sigurojne burime shqiptare nese kerkohet. t

Eksperienca nga perdorues te meparshem te projektit

Comtrade ka 10-15 vjet pervoje ne tregun e lojerave te fatit. Filloi si nje sherbim i zhvillimitte
projekteve dhe me kalimin e kohes u ri-fokusua tek produkti dhe of rim i i zgjidhjeve. Sot ne jemi
garantuesi me i madh i teknologjise se pavarur per industrine e lojerave te fatit. Ne jemi anetare te
se vetmes organizate nderkombetare te standartizimit per industrine e lojerave te fatit - Gaming
Standards Association (GSA) - qe prej 2010-es. Comtrade merr pjese ne zhvillimin e standarteve duke
punuar aktivisht me komitetet brenda GSA-se. Comtrade nismoi projektin e pare te lidhur me
protokollet GSA ne 2007-en. Produkti yne i pare implementues i GSA G2S filloi ne 2007-en dhe
versioni i pare u publikua ne 2008-en atehere kur u shit edhe ligenca e pare. Ky produkt mirembahet
akoma dhe shitet dhe mbeshtetet aktivisht. Comtrade eshte gjithashtu (i asociuar) anetar i World
Lottery Association (WLA). Pervoja jone zgjatet nga sistemet e bazuara ne toke dhe aparaturat e
lojerave te fatit, ne lojerat online te kazinove dhe sistemeve te basteve sportive. Ne kemi pasur
gjithashtu projekte te perfunduar me sukses qe lidhen me sistemet e lojrave llotari. Dijet e gjera ne
te gjitha llojet e lojerave dhe kanalet e shperndarjes se lojerave na pozicionojne si me te
pershtatshmit per sistemet e monitorimit dhe kontrollit per autoritetin taksues shteteror dhe
operatoret e medhenj te shperndarjes se lojerave.

Qualysoft ka nje pervoje me nje projekt 4 vjegar ne tregun shqipetar dhe ka patur nje bashkepunim
te shkelqyer me Drejtorine e Pergjithshme te Taksave ne Tirane. Subkontraktori yne QualysoftZrt. Ka
me shume se 10 vite pervoje ne projektet e infrastruktures IT dhe ne operacionet IT (shiko gjithashtu
Pjesa V- Operacioni dhe Mirembajtja).

I Comtrade eshte nje organizate qe vijon te mesoje, qe vlereson movaaomn. imciativen dne
stabmtettr. e biznesit me se shumti. Aftesia jone per t'ju pershtatur ne menyre te vazhdueshme
ndryshimeve na pozicionon si nje lider ne treg te pergatitur per cdo ndryshim te tregut. Menaxhimi
Pro-aktiv dhe vleresimet e vazhdueshme te situates jane strategjite kyg ne parandalimin e
materializimit te rrezikut. Qualysoft ka prezantuar nje proves te vazhdueshem te permiresimit te
projektit Qdo projekt do te vieresohet dhe veprimet specifike per te permiresuar projektet e
ardhshme jane te percaktuara.

Masa e impaktit te departamenteve te brendshme te Ofertuesit?

Brenda Comtrade-it ka me shume se 200 projekte te madhesive te ndryshme ne ekzekutim ne gdo
kohe te dhene. Menaxhimi i burimeve nga ana e kompanise eshte shume i afte. Kompania na siguron
ne nivel mjaft te kenaqshem burimet njerezore te nevojshme per projektet qe te jete e garantuar se
nje projekt i tille si CSOM nuk do te ndikoje ne ekzekutimin e projekteve te tjera. Ekzekutiml pa rale I
i projekteve eshte nje konstrukt ne paradigmen kulturore dhe organizative mbi te cilen kompania
esshth themeluar qe ne fillim te viteve nentedhjete. Departamentet jane mjaftueshem te medha
perte kryer [me sukses projekte si CSOM pa shqetesime ne projekte te tjera qe ekzekutohen
paralehs^t Breccia Grupit Qualysoft shume projekte kryhen nder vende te ndryshme. Kjo i lejon
kompanise nje fleksibilfiet shume te I arte per te siguruar burimet me te mira qe kerkohen nga
projektet. Perveg kesaj, kompania ka nje PMO personale qe gjithashtu mbeshtet ekipet e projektit.
Projekti e-Taxation ka treguar se kompania eshte e gatshme per te kryer projekte te kesaj madhesie.

e zvogelimit te riskut

permbahet proceseve te percaktuara ne planifikimin e projekteve dhe menaxhimin e burimeve.

Ndryshime organizative te kerkuara (ne terma te struktures/ pergjegjesise)

Pershkrimi f Situates Aktuale

Comtrade eshte nje kompani gjithnje ne ndryshim e siper- ndryshimet e vazhdueshme dhe
rregullimet jane brendesuar ne kulturen e kompanise.

Qualysoft aktualisht po ndermerr procesin e certifikimit IS09001. Te gjitha proceset e brendshme

jane rishikuar dhe pershtatur ne perputhje me standartet IS09001.

.i^Mj^^A^

Struktura e brendshme Comtrade eshte tashme e pershtatshme per te kryer nje projekt te tille (shih
listen e projektit reference). Nese dhe kur nje ndryshim ne strukture do te jete i nevojshem, kultura
e intervalit te realizimit te ndryshimeve te Comtrade-it do te beje ashtu sic pritet.

Niveli i kerkuar i ndryshimeve per procedurat ekzkistuese

With each new project, existing procedures are reviewed and assessed whether addition or change
is needed. According to our experience, we do not expect that any change would be needed when
carrying out this project.

Me gdo projekt te ri, procedurat ekzistuese shqyrtohen dhe vleresohen nese shtirni ose ndryshimi
eshte i nevojshem. Bazuar ne pervojen tone, ne nuk presim qe ndonje ndryshim te jete i nevojshem
gjate zbatimit te ketij projekti.

Proactively monitor project and operation activities and identify potential weak areas. Once
potential weak areas are identified, the team agrees on required changes to procedures and now
proposed changes are to be implemented.

Monitorimi proaktiv i aktivitetit te projekteve dhe funksioneve dhe identifikimi i fushave

potencialisht te dobeta. Pasi zonat potencialisht te dobeta jane identifikuar, ekipi pajtohet per
ndryshimet e nevojshme ne procedurat dhe se si ndryshimet e propozuara do te zbatohen.

A jane perdoruesit te perfshire ne manaxhimin dhe ekzekutimin e projektit?

mmm

Punonjesit e Comtrade punojne ne baze te sistematizimit te pozicionit dhe rraile ver&\eH|e nje
person i caktuar te jete i perfshire qofte me menaxhimin ashtu edhe me ekzekutimim^Tp]ektit:
Projekte te nje madhesie te mesme si COMS per Shqiperine kane role menaxhimi dhe ekzeloftimi te
nldara qarte. Comtrade ka nje menaxhim te qarte me role dhe pergjegjesi te qarta.

Qualysoft ka nje grup me menaxhere te certifikuar projektesh qe mbeshtesin udheheqesit e projektit

teknik, gjate realizimit te projektit. Ne brendesi te kompanise ekzistojne kufij te qarte^ndares mes
ketyre roleve ne menyre qe te shmangen konfliktet e interesit dhe per te shmangur konfuzionin ndaj
klienteve tane. PMO-ja jep mbeshtetetje p.sh. gjate pershkallezimeve.

Nese dhe kur eshte e nevojshme, menaxhim apo personal ekzekutimi shtese do te integrohen ne
proces per te parandaluar qe anetaret e projektit te perfshihen ne te njejten kohe ne menaxhimin
dhe zbatimin e projektit.

A kerkohet nje edukim i zgjeruar per te thjeshtezuar perdorimin e sistemit

Menaxhimi sCore i nderfaqes se perdoruesit dhe nensistemet raportuese jane te dizenjuar mjaft
mire dhe jane te kuptueshem. Prandaj, nuk parashikohet qe te nevojitet udhezim i metejshem.
Praktikisht, perdoruesit e sistemit duhet te kuptojne domenin e lojes, paradigmat monitoruese dhe
analitiket financiare ne menyre qe te jene te afte ta perdorin sistemin ne menyre efektive.

When significant lack of knowledge or skills is going to be identified within the planned system users,
additional trainingsare going to be offered. Kur mungesa te theksuar te njohurive apo aftesive do te
identifikohen tek perdoruesit e planifikuar te sistemit, do te ofrohen trajnime shtese.

Varesia nga burime / aftesi te pakta

Part_ll_Criteria_and_Evaluation_Methodology_ALB \ page 23 of 34

Ne fushen teknike, Comtrade tashme mbulor z. - . .-

komunikimit njerezor do te na duhet te sjeliim ne bord inxhiniere mbeshtetes qe jane shqip-foles te

lindur.

Identifikojme dhe marrim me qera resurset e pakta, mjaftueshem he ret qe te jemi te afte t'i
trajnojme ne kohe.

•'

Varesi nga detyrat komplekse

Praktika inxhinierike e Comtrade-it varion nga detyra dekompozuese komplekse ne madhesi te

menaxhueshme. Varesite mes tyre jane identifikuar dhe perdoren ne procesiri e planifikimit te
ekzekutimit / performances. Varesite e pergjithshme jane analizuar dhe identifikuar, itbvqe
qendrojne ne rrugen kritike te ekzekutimit. Pasi identifikohen keto detyra perftojne kujdes te
v^kfete per te parandaluar qe te ndikojne ne kohezgjctjen e pergjithshme te projektit

Qasjet standarde te menaxhimit te projektit jane perdorur gjate ekzekutimit per te mbajtur varesite
komplekse nen kontroll.
Procedura informale te kontrollit

Comtrade ka procedura te forta te brendshme dhe te jashtme te auditimit dhe te kontrollit. Ne kemi
gertifikimet ISO 9000: 2008 dhe ISO / SEC 27001: 2013. Mbi proceset tona kryhen auditime te
rregullta jashtme dhe te brendshme. Ne nivel te projektit secili projekt zgjedh modelin qeverises
sipas llojit te projektit, madhesise dhe kohezgjatjes. Pasi modeli eshte zgjedhur, procesi i kontrollit
dhe auditimit te brendshem ben nje observim ne ekzekutimin e projektit. Qualysoft aktualisht po
ndermerr procesin e certifikimit IS09001. Te gjitha proceset e brendshme jane rishikuar dhe
pershtatur ne perputhje me standartet IS09001.

U permbahemi procedurave te percaktuara te kontrollit dhe auditimit ne menyre qe te shmangim

keqfunksionimet dhe materializimin e rrezikut.

Numri i nensistemeve me te medha

Aktualisht, nensistemet e meposhtme jane planifikuar te shperndahen per COMS:

■ Menaxhimi i Pasurive (operatoret, vendet, pronaret, shitesit, terminalet, sistemet, ligencat)

■ Mbledhja e te dhenave (nga terminalet dhe sistemet)

■ Procesimi i fazes DWH-se dhe i te dhenave (te dhenat e shkarkuara dhe te grumbulluara, te
perpunuara dhe te futura ne DWH per raportim)

■ DWH dhe raportimi

H
arkivimi (opsional)

■ auditor mobile
s
rregullatoret / integrimi i taksave te zyres

■ sherbimet errjetit dhe infrastruktures

Nensisteme tona kane role dhe nderfaqe te percaktuara mire. Nje proces per te permsresuar nje
nensistem eshte percaktuar dhe dokumentuar.

I permbahemi proceseve dhe shmangim shkurtesat sa me shume te jete e mundur. Per ato pak
nensisteme qe eshte e nevojshme te jene ne dispozicion ne g:do kohe (mbledhja e te dhenave dhe
faza DWH), eshte konsideruar vendosja me disponueshmeri te larte per te lejuar funksionimin e
qendrueshem dhe te vazhdueshem edhe pergjate permiresimeve te sistemit.

■ >yrs\

lp5

Nensisteme me te vjeter se 3 vjet;

Aktualisht ekzistojne pak module te nje sistemi qe jane me shume se 3 vjet te vjetra. Ata normalisht
mbahen ne intensitet te ulet sepse konsistojne ne nje kodifikim te qendrueshme^he te testuar mire.
Keto pjese, megjithate, jane te ngurta dhe nje baze e qendrueshme per produktin.
Ne qofte se nje problem i madh identifikohet ne kuader te kodit te vjeter, komisioni i vleresimit te
produktit vendos nese nje implementim i ri do ishte zgjidhje me e mire sesa rregullimi i produktit
ekzistues. Eshte nje vendosim qe merret gjithmone rast pas rasti ne drejtim te zgjidhjes se situates.

ercenimi potential

Nensisteme me te vjeter se 12 muaj

Pgrshkrirni i Situates Aktuale

Several subsystem are entirely or their base is older than 12 months. They are being maintained on
regular basis and updated when needed. Thesesubsystems, however, represent a solid and stable
base for assembling our COMS solution.

Disa nensisteme jane teresisht ose baza e tyre eshte me e vjeter se 12 muaj. Ata mbahen ne menyre
te rregullt dhe te perditesuar kur eshte e nevojshme. Keto nensisteme, megjithate, perfaqesojne nje
baze solide dhe te qendrueshme per te perftuar zgjidhjen tone COMS.

Kodi i qendrueshem eshte si domosdoshmeri per sistemin e kesaj madhesie dhe strategjine tone
kryesore ne kuader te zhvillimit te softuerit ne pergjithesi.

Te dhenat kyge te percaktuara nga personeli i projektit nga plani

Per monitorimin e planit te projektit, do te perdoren grafike dhe liste historiku. Historiku do te
sherbeje per kontrollin e planit ne kete projekt. Metodologjia e aplikuar ketu i permbahet
standardeve te PMI- se.

Eksperience e manaxherit te projektit

Menaxheret e projektit te Bashkimit te Perkoheshem te Kompanive jane projekt menaxhere te

certifikuar {PMI, PRINCE2 ose IPMA). Disa nga projekt menaxheret tane tashme kane punuar ne
Shqiperi. Pervoja mesatare ne projekte eshte 10 vjet.

Comtrade rregullisht i trajnon kandidatet per rolin e menaxherit te projektit. Nje grup i
konsiderueshem i kandidateve te mundshem me pervoje te moderuar ne menaxhimin e projekt eve
eshte ne dispozicion. Qualysoft ka nje program trajnimi te vazhdueshem per menaxheret e projektit
per te perftuar kualifikime te larta. Certifikatat si Scrum Master ose PMI ofrohen perte gjithe
drejtuesit e interesuarte projektit. Duke qene se ne Qeverine Austriake progedurat e prokurimit
kerkojne IPMA, kjo mundesi

gertifikimi ofrohet gjithashtu.

■ ••• ^

All project managers exchange their experiences within their colleagues on a regular basis: and if
they need assistance on a certain topic, they get support from their colleagues. If a question of high
importance for the project managers turn up in general, Qualysoft organises special trainings in
order to complete the gap.

Projekt menaxheret e larte te projektit ofrojne keshillim, trajnim dhe ndihme per koleget e tyre te
rinj. Perveg kesaj, Qualysoft vazhdimisht merret me trajnimin e konsulenteve teknike te saj ne lidhje
me aftesite e menaxhimit te projektit. Te gjithe keshilltaret teknike jane maksimalisht te mbeshtetur
per t'u bere menaxhere te projektit. Perveg kesaj, gdo tremujor PMO-ja organizon leksione te
perftuara brenda grupit Qualysoft, ku diskutohen ngjarje te rendesishme ne kuader te nje projekti
dhe perpunohen kendveshtrime thelbesore dhe permiresime per projektet e ardhshme te cilat
implementohen ne te ardhmen. Te gjithe menaxheret e projektit shkembejne rregullisht pervojat e
tyre me koleget dhe ne qofte se ata kane nevoje per ndihme per nje teme te caktuar, ata marrin
mbeshtetje nga koleget e tyre. Ne qofte se nje geshtje me rendesi te madhe per menaxheret e
projektit kthehet pergjithesohet, Qualysoft organizon trajnime te veganta ne menyre qe te
plotesohen mangesite.

A jane burimet e kerkuara menjehere te disponueshme

Te gjithe anetaret e Bashkimit te Perkoheshem te Kompanive kane konfirmuar disponueshmerine e

burimeve te tyre kryesore per kete projekt. Bashkimi i Perkoheshem I Kompanive eshte ne gjendje
per te filluar me proiektin brenda nie muaii.

le gjitha ekipet e zhviliimit u permbahen mjeteve standarde te zhvillimit si; Eclipse, IntelliJ IDEA, MS
Visual Studio dhe Enterprise Architect.

—m^mm;mrnmmmmmmmmsm

| bhtnangim aktivisht mjetet jo-standarde te zhvillimit,

mmmmmsm

Teknologji e re / e panjohur

Pershkrimi i Situates Aktuale

Nuk do te perdoret teknologji e re dhe e panjohur ne kete projekt. Per projektin do te perdoren
vetem teknologji te provuara dhe te njohura.

Ne kontratat/projektet afatgjata here pas here konsiderohet permiresimi i teknologji^. Xeknologjia e

re zbatohet pasi kjo teknologji eshte provuar te jete nje sukses ne operacione te ngjashm'e. -

Ekipi sCore i zhvillimit te produktit eshte i qendrueshem me luhatje me te ulet se mesatarja ne

industrine e IT. Perveg kesaj, ekipet e integrimit mbledhur ad-hoc nese jane te nevojshme.

■Bill

Mbajme ekipin/et baze te zhvillimit te qendrueshem dhe gjysme te pavarur nga projekti. Ne menyre
aktive punojme per vazhdimesine e ndryshimeve kulturore ne kompani.

e biznesit jane te pozicionuar mire brenda fushes se lojerave dhe monitorimit qendror si paradigme.
Zhvilluesit dhe testuesit pndjekin seminare te rregullta per fushat e lojrave dhe monitorimit.

rategjia e zvogelimit te riskut

Vijojme me strategjite e provuara dhe te vazhdueshme te aktiviteteve te konstruksionit te dijes

(workshope, trajnime etj.).

Nje Bashkim i Perkoheshem Kompanish prej kater subjektesh ofron nje komplet te zgjeruar te
aftesive te personelit te nevojshme per te zhvilluar, integruar, ruajtur dhe per te drejtuarsistemin e
monitorimit. Avantazhi eshte qe gdo anetar i Bashkimit te Perkoheshem te Kompanive mund te
siguroje burimet e tij me te mira per kete projekt. Ne menyre qe te veproje si nje ekip projektues,
rolet dhe pergjegjesite e qarta do te percaktohen brenda ekipit per te shmangur joefikasitetet dhe
vonesat.
Kur nevoja per aftesi shtese te identifikohet, do te zhvillohet nje kerkim ne kompanite e Bashkimit te
Perkoheshem te Kompanive dhe nese nuk gjinden burimet e kerkuara, do te provohen ne vijim head

communication ^^^AT

s* # g,-e & sf

hunters-at apo tregu i hapur. Bashkims i Perkoheshem i Kompanive do te krijoje nje jour-fixe te
rregullt ne menyre qe te jete ne gjendje te reagoje menjehere ndaj ndryshimeve dhe sfidave.

Perdorimi I standardeve / metodave te zhvillimit

Gjate impiementlmit te sisiemit sCore CCS apslkohen metodat te afta te znviiilmlt.

Metodat e afta jane te pershtatshme per te adresuar kerkesat ne rritje te ndryshimit dhe ndryshimet
e kerkuara ne kodet e integrimit te sistemit. Proceset e brendshme jane duke u permiresuar ne gdo
kohe si procese ne vijim.

Sistemi yne i dizajnit perp;qct te dekompczoje funksionst kc-^plekse ne/:ie!i-funksione te

menaxhueshme per te vijuar me zbatimin e nen-sistemeve te menaxhueshme. Shtresezimet dhe
modulimet jane qasjet me te shpeshta ne implementimin e funksionalitetit kompleks.

Planifikimi i duhur dhe respektimi i strategjive impiementuese jane strategjite me efikase.

Kompleksiteti i Bazes se te Dhenave

Ka lloje te ndryshme bazash te te dhenave qe perdoren brenda sCore CCS-se, secila e konceptuar qe
te mbeshtese/te suportoje nje set te caktuar funksionesh. Ne ngjashmeri me kodin e programimit,
ketu modularizimi perdoret per te planifikuar skemat e bazes se te dhenave.

Qasja modulare e dizajnit te bazes se te dhenave dhe respektimi i procesi te parapercaktuar duhet te
sigurojne qe mos te rritet kompleksiteti i bazes se te dhenave.

Baza e te Dhenave duhet ndare nga nje numer i caktuar aplikimesh

Normalisht, bazat e te dhenave jane prapa sherbimeve qe ofrojne metoda aksesi per tek te dhenat.
Kjo eshte norma ne menaxhimin dhe mbledhjen e te dhenave ne nen-sistemet e tubacioneve. DWH
nga ana tjeter siguron burimin e perbashket te te dhenave per raportimin, analizen dhe eksportimin
e te dhenave per ne sistemet e tjera. Eshte e zakonshme qe te zbatohen nderfaqe ne nje forme te
shikueshme ne menyre qe te vendosen me pak kufizime ne rregullimet strukturore te bazes se te
dhenave.

Integrimet duhet te behen permes APIs dhe nga nderfaqet e disponueshme ne DWH. Sistemi yne
sCore CCS eshte projektuar ne menyre te atille qe ndalon qasje te drejtperdrejte ne tabelat e te
dhenave. Keshtu pra garanton krejtesisht sigurine e te dhenave ".

page 28 of 34

Part ll_Criteria_and_Evaluation_Methodology_ALB

•y■ T--f; ■■ I ; yK

j Numri i sistemeve fizike te nderfaqjev;-

IlililttWl^llSil

©
mmmmtiafim p r & $ &&

Per te gjithe projektin, ne perdorim nderfaqet logjike te rneposhtme:

H
Aparaturat e Lojerave <-> sCoreCCS Zgjidhja Software <-> Hardware / Servers dhe ndoshta
Internet.

■ Sistemi i Basteve Sportive <-> sCoreCCS Zgjidhja Software <-> Hardware / Servers

■ Sistemi i Notarise <-> sCoreCCS Zgjidhja Software <-> Hardware / Servers

■ Zyra Tatimore <-> sCoreCCS Zgjidhja Software ... . s ^

■ Agjencite qeveritare <-> Zgjidhja SCORE CCS Software Ne kemi planifikuar nderfaqet e
rneposhtme fizike:

■ Lidhja e aparaturave te lojerave te fatit ' '' '

m
Lidhja e basteve sportive dhe sistemeve te Notarise -1

■ Lidhja e zyres se taksave dhe agjencive qeveritare - ■ - ... ;

■ Interkoneksioni i sistemeve paresore-sistemet e backup-it

Numri i nderfaqeve ketu eshte relativisht i ulet. Per me teper, kjo eshte pergjegjesi e operatoreve te
aparaturave te lojerave te fatit, basteve sportive dhe llotarive per te instaluar, ruajtur dhe siguruar
lidhjen e tyre me COMS.

. . .. ., . . ... .. .. - ..... .. .,,... . ■ ■. ■ - ;. ■■ =

Te gjitha keto lidhje do te monitorohen ne menyre aktive per te marre paralajmerime te hershme
mbi disponueshmerine dhe performancen e ketyre nderfaqjeve.

<i

SMIBs perdoren pei

Ka disa shites qe ofrojne SMIBs per te konvertuar protokolle lojerash si GSA / IGT SAS ne G2S. Bazuar
ne pervojen tone, implementimi i SMIB-se ndryshon ne menyre te konsiderueshme midis shitesve.
Nga perspektiva e monitorimit keto ndryshime mund te ndikojne ne numrin e metrave te
konvertuar, si dhe ne mbledhjen e ngjarjeve te raportuara. Shites te ndryshem kane qasje te
ndryshme ne vendosjen e certifikates se sigurise per SMIBs-t e tyre.

Comtrade do te siguroje kriteret dhe specifikimet te cilave aparaturat e lojerave te fatit duhet t'ju
permbahen nga perspektiva G2S, si dhe per t'u lidhur (infrastrukture komunikimi) me zgjidhjen sCore
CCS. Ne menyre te ngjashme per SMIBs, nje grup i ve?uar kerkesash do te specifikohen ne menyre
qe te arrihet funksionimi i duhur i zgjidhjes sCore CCS me ane te lidhjes se SMIB-se me aparaturat e
lojerave.

Kritere qartesisht te specifikuara

RFP-ja Shqiptare ka specifikuar shume pak kerkesa specifike per monitorimin. Comtrade sCore CCS
eshte ndertuar rreth protokolleve GSA - G2S ne veganti - qe do te thote se zgjidhja per monitorimin

page 29 of 34

^att_ll_Criteria_and_Evaluation_Methodology_ALB
„ -AT

JTWS'g ?■ 0 # <f

\ Respektojme qasjet standarde per zgiidhjet monitoruese. j

H33E

A ofrohet nje zgjidhje ne pakete (e gatshme)

Pjesa me e madhe e zgjidhjeve sCore CCS per COMS ne Shqiperi eshte produktit i raftit. Perveg
konfigurimit te nevojshem, lokalizimit, integrimit me sistemet lokale dhe pak raporteve te ndertuara
me porosi nuk pritet te kete me teper ndryshime te kodit ne sistem.

Per kete projekt, ne do te propozojme per te shmangur ndryshimet pertej funksforftiltetit standard
ne

menyre qe te qendrojne sa me shume te jete e mundur tek produkti baze dhe per ta^chaajtur ate sa
te thjeshte dhe sa me lehtesisht te menaxhueshem per AMLF. ^

me

Ne rast te perdorimit te nje pakete, a kaloi kjo pakete nje faze vleresimi dhe zgjedhjeje, bazuar ne
specifikime dhe kritere te detajuara?

Zgjidhjet e sotme jane te bazuar ne ekosistem, ku ekosistemi percakton se si paketat jane zgjedhur
apo ndertuar. Mbledhja e paketave qe kemi per qellim te ndertojme ne COMS per Shqiperine eshte
nje koleksion standard i aplikacioneve me fokus kryesor ne funksionet e monitorimit.

itilA i 11 81 km fSJ

Nje funksionalitet i ri i sapo identifikuar analizohet nga analisti yne i biznesit, diskutohet ne kuader te
ekipit te projektit dhe menaxhimit te produktit. Pasi vendoset qe te progedohet me implementimin,
nje ekip i shkathet prodhon paketen dhe dokumentacionin. Ne menyre tipike, dokumentacioni i
detajuar dhe implementimi prodhohen ne menyre gjysme-paralel me qasje teshkathet ndaj
zhvillimit.

Pershkrimi!Situates Aktuale

Ne rast te perdorimit te nje pakete, ku kerkohen ndryshime te saj

Menyra e Comtrade-it per te grumbulluar zgjidhje eshte te perpiqet te perdore komponentet

ekzistuese dhe logjiken e integrimit. Komponente te shumte jane te vendosur ne paketen e aplikimit.
Qasja jone e pergjithshme eshte qe te perdorin paketa te pandryshuara per aq kohe sa te jete e
mundur. Kur nje ndryshim i paketes eshte i nevojshem, ai zbatohet si shtese apo zgjatje perte lejuar
qe nje pakete e tille te ri-perdoret per zgjidhje apo projekte te tjera. Objektivi yne eshte qe te kemi
sa me pak te jete e mundur paketa te veganta per nje projekt te vegante zgjidhjeje.

a e zvogelimit te riskut
Analiza e thelle dhe planifikimi i aplikimit te paketes bejne te mundur qe kerkesat per ndryshime dhe
ndryshimet qe rezultojne te jene nen kontroll dhe te harmonizohen me nje zgjidhje dizajni te
pergjithshem.

^m^mmrnmrnmrnmsmmmmmmxi

Sistemet e monitorimit dhe kontrollit te Comtrade-it per lojrat jane te dszajnuara per te vepruar ne

regjim 24/7. Kohet e mirembajtjes jane te planifikuara per periudha rne intensitet te ulet ne menyre
qe te reduktohet impakti ne operimin e sistemit.

Per konfigurimin hardware, eshte planifikuar nje zgjidhje Geo ridondante, si dhe krijimi i nje vendi
primar dhe sekondar tek nje qender e te dhenave lokale (per me shume detaje mbi kete shiko Pjesa
III Propozimi i Zgjidhjeve Teknike te Harduerit).

Ne planifikojme me kujdes dhe testojme gjeresisht te te gjitha ndryshimet ne sisterpin QA perpara se

keto ndryshime te aplikohen ne sistemin e prodhimit. ,"

Arkitektura e aplikimit eshte e afte per te siguruar dlsponueshmerine 24 ore pa nderprerjfe

tesherbimit.

Procesimi i te dhenave ne voium te madh

Sistemet qendrore te monitorimit ne pergjithesi mund te perballojne vellime te larta te te dhenave

kryesisht nga procesi i mbledhjes se te dhenave. Ky proces normalisht drejtohet nga FEPs, te dhenat
e te cilit (spread data) vendosen ne lidhje me dritaren e kohes se mbledhjes se te dhenave me qellim
te zvogelimit te xhiros dhe per te patur procesin e mbledhjes se te dhenave nen kontroll.

"m

zvogelimit te riskut

Planifikojme dhe caktojme me kujdes operacionet intensive te rendimentit te sistemit ne menyre qe

te shfrytezojme burimet ne menyre efikase.

Kercenimi potencial

Cikel i shkurter i rekuperimit

Pershkrimi I Situates Aktuale

Jane disa apekte te planifikuara per te menjanuar ngjarjet shkaterrimtare. Niveli infrastrukturor,
eshte planifikuar qe te pozicionohet sis hume I akseskueshem. Nen-sistemet kritike ne nivelin e
aplikimit do te pozicionohen ne ferma - p.sh. me nyje sherbimi te shumefishta.

ZZ COMTRADE

AT

communication f> * 0 $ r e- <? ?

4= « 'i £ f. r ~ SQMO, per shkak te kostove te larta dhe perdorimit te kufizuar.

r
ate5, a r cf-ct: e - e "t 'eMosjen e nje sistemi (me gjysem kohe-reale) pergjigje, p.sh. nje site
mbeshtetes - I cili do to marre te gjithe ndryshimet ne bazen e te dhenave.

Nje system monitorimi per zgj.cr^e .^'.astrukturore dhe aplikacionesh planifikohet te pozicionohet
ne

menyre qe te jete ! afte te marre njoftime te hershme dhe te kete mundesi per nderhyrje te
brendshme ne shkallen e deshtimit kur kjo ndodh,

Ne varesi te shkalles se deshtimit, jane planifikuar strategji te peshtatshme kthimi:

■ Rente e nen-sistemit software-ik: mlbedh log-et dhe ristarton nen-sistemin, analizon Soget

■ Nerprerje e lidhjes ne internet: diagnostikim lokal dhe angazhim I suportit te ISP-ve

■ Rjedhje e qendres se te dhenave: diagnostikim lokal dhe angazhim i personelit te

infrastruktures per tu marre me kete

■ Ndodh nje deshtim ne pajisje: angazhim I personelit te infrastruktures per tu marre me kete
Infrastruktura e pajisjeve eshte planifikuar qe te rekuperohet ne nje cikel te shkurter. Ne rast te
deshtimit te pergjithshem, I gjithe sistemi mund te vazhdoje te operohet ne nje tjeter system. Ne
rast te deshtimit te nje prej componenteve, infrastruktura tjeter mundeson operimin e
vazhdueshem, ne menyre qe te mos kete nevoje per rekuperim.

Ne fillim ne do te identifikojme sa me shume ngjarje kritike qe te jete e mundur ne menyre qe te

kemi tashme nje strategji kur kjo ngjarje te zhvillohet ne menyre qe ne te duhet vetem te nfer-remi
me ngjarje te paparashikuara.

n*< "4

f"

/ 1 FC = b F *

m l'a + fp

Ku:

FC: Kriteri Financiar

I: Investimi ne Euro i Ofertuesit, per ngritjen e nje sistemi monitorimi dhe mirembajtja per

periudhen e kontraktuar m: Nje konstante e barabarte me 1.000.000 (1 milione euro)

F: Tarifa eshte tar if a vjetore qe fituesi do t'i paguaje Autoritetit Pergjegjes. Kjo tarife shprehet ne %
(mbi fitimin) ne formule.

Td: Tarifa per dite, e ciia eshte pagesa (gmimi) per njesi/dite ne Euro qe operatori ekonomik do te

faturoje ne raport me sherbimin e ofruar. Tp: Tarifa ne perqindje, e cila eshte pagesa vjetore ne
perqindje mbi xhiron qe faturon Operatori

Ekonomik ne perputhje me sherbimin e ofruar (p.sh. nese Tp eshte 10%, Tp=0.1)

Tarifa e mesiperme dueht specifikuar me detaje sipas kostos per:

■ Aparatura Elektronike te Lojerave te Fatit (njesia eshte aparatura): TdEGivr = € 0 9K

■ Sisteme Bastesh (njesia eshte qendra e basteve): TdBs = € 2.90

■ Sistemi i Lotarise(njesia eshte operatori): TdLS = € 0.70 ^ /

Vlera te tjera jane: .

i: € 71,700,000.00

F: 2%

Td. TdEGM+TdBS+TdLS _ € 0.95+€ 2.90+€ 0.70

3 3

Tp: 0.01 (1%) Rezultati i FC eshte:

FC= €71,700,000.00 1 = 71.7 + 2 * 0.655 = 73.01

€ 1,000,000.00 1.517+0.01

Te gjitha Vlerat jane pa TVSH (Tatimi mbi Vleren Shtuar).

Kursi i kembimit eshte 1 euro=136.24 leke, ne perputhje me kursin zyrtar te kembimit nga faqja
zyrtare e Bankes se Shqiperise (www.bankofalbania.org), me 11 janar 2017.