Dinsdag 27 juli 2010
Cobouw 137
CARTOON/WIEGEL
Bouw heeft nieuwe
leercultuur nodig Vaste prijs voor het gehele werk
Remt de economische
situatie het leren binnen de
bouwsector? Nederland
heeft de ambitie om terug te
keren in de wereldtop van
kennis- en innovatielanden.
Benut de bouwsector het
ondernemend leervermogen
van haar mensen wel vol-
doende om haar steen bij te
dragen aan de ambitie van
Nederland, vraagt Menno
Lammers zich af. Leren is
tenslotte vernieuwing en
vernieuwing is de motor
achter welvaartsgroei.
Het zou fijn zijn als je elke dag kunt
afsluiten met het idee dat je hebt
gewerkt aan iets waar je zowel goed
in bent als waar je de meeste
energie van krijgt.
Toch blijkt dat nog geen twee van
de tien mensen op het werk hun
sterke punten het merendeel van de
tijd benutten. Doordat de leercul-
tuur – werknemers zijn zelf
verantwoordelijk voor hun ontwik-
keling en inzetbaarheid – onvol-
doende ontwikkeld is neemt de
kans op langere werkloosheid toe
en de snelheid van verbetering,
verandering en vernieuwing
daarentegen af. Waar komt dit
vandaan?
Uit onderzoek blijkt dat binnen de
bouwsector voornamelijk voor-
waardelijk leren wordt georgani-
seerd; dat wil zeggen leren gericht
op diploma’s en certificaten, nodig
voor behoud van werk of verwerven
van nieuwe posities. In geringe
mate vindt het reactieve leren
plaats, gericht op bijblijven bij
economische en technologische
ontwikkelingen. Ondernemend
leren, gericht op vernieuwing en
innovatie, wordt niet of nauwelijks
geobserveerd.
Kennis wordt binnen de bouwsec-
tor nog steeds gezien als machts-
middel waarmee de concurrentie-
positie wordt bepaald. Door de
opkomst van onder andere Twitter,
LinkedIn en Facebook liggen kennis
en ervaring digitaal voor het
oprapen. Oplossingen worden
gevonden door crowdsourcing en
co-creatie of het nu gaat om het
bouwen van een huis, de aanleg van
een gebied of het beheren van een
woonwijk. Het motto ‘Kennis is
macht’ slaat om naar ‘kennissen
maakt krachtiger’.
Sociale netwerken
Deze sociale netwerken worden
steeds krachtiger en machtiger en
organisaties verliezen in toenemen-
de mate de binding met klant en
medewerker. Binnen organisaties
moet dan ook een omslag gaan
plaatsvinden: van gesloten,
hiërarchisch en onpersoonlijk naar
open, authentiek en verbonden. Met
als doel het ondernemend leren
optimaal te benutten en te vergro-
ten.
Wat is er nodig om er voor te
zorgen dat mensen uit zichzelf aan
“
Reactief en
ondernemend leren
“ gen optimaler benutten. Met als
nog buiten beeld
hun ontwikkeling en inzetbaar-
heid werken, en werkgevers de
ontwikkeling van hun medewer-
kers aanmoedigen en ondersteu-
nen?
Ten eerste zal er een sectorale
ambitie en visie op ondernemend
leren moeten worden ontwikkeld.
Bij het ontwikkelen moet de nieuwe
generatie een dominante rol
vervullen. Per slot van rekening is
zij de toekomst van de sector en van
Nederland. Tijdens de visieontwik-
keling is het essentieel dat de
krachten worden gebundeld, als
een soort knooppunt waarbij de
verschillende bloedgroepen –
onderzoek, onderwijs, bedrijfsleven
en de publieke sector – worden
verbonden.
Uitdagende vragen
Ten tweede; door uitdagende
vragen bij de werknemer zelf neer
te leggen, roept het minder
weerstand op als ‘terug naar de
schoolbanken’. Het benutten van de
werknemer en zijn/haar talenten
zal hierin centraal staan.
Bijvoorbeeld professionals van de
nieuwe generatie hebben vaak veel
energie, zijn erg gemotiveerd om
zich te ontwikkelen, hebben een
frisse kijk op bestaande processen
en ruime ervaring met sociale
netwerken. Het benutten van deze
talenten levert een extra grote
bijdrage aan de kennisproductivi-
teit, innovatiekracht en het
ondernemend leervermogen van
een organisatie.
Ten derde is het noodzakelijk actief
de kracht van sociale netwerken en
‘Het Nieuwe Werken’ te ondervin-
den en te benutten. De kennis en
ervaring ligt echt op straat en op
het moment dat je kunt delen, kun
je ook vermenigvuldigen.
Iedereen in de bouwsector moet
zijn/haar ondernemend leervermo-
doel gezamenlijk nog betere
prestaties voor de bouwsector en
haar omgeving, met veel positieve
vernieuwende effecten voor nu en
in de toekomst.
Vernieuwing is de motor achter
welvaartsgroei. Durft de bouwsec-
tor het ondernemende leervermo-
gen te implementeren, waardoor
zij een grote steen bijdraagt aan de
ambitie van Nederland om terug te
keren in de wereldtop van kennis-
en innovatielanden of is de
economische situatie een goed
excuus om alles bij het oude te
laten?
Menno Lammers
Vernieuwing Bouw
info@vernieuwingbouw.nl
OPINIE ·
COLUMN/GOSLINGA
Allemaal uniek
H et is crisis. En we zijn blij
met elk project dat we
kunnen binnenhalen.
Wel bizar hoe diep we daarbij
met de prijs moeten duiken om
het werk te pakken. De prijzen
zijn dramatisch, de concurrentie
lijkt wel gek. Dit moest niet
mogen. Hopen dat het herstel
niet te lang op zich laat wachten
zodat we het kunnen uitzingen.
En ondertussen blijven schieten
op alles wat beweegt om de boel
aan de praat te houden. Toch?
Nee! Dat is niet genoeg. En
doodzonde. Een gemiste kans. In
het beste geval zitten we op die
manier de crisis uit en zien we op
een gegeven moment de prijzen
langzaamaan weer wat verbete-
ren, kunnen we onze wonden
likken en zien dat we weer wat
vet op de botten krijgen voor-
dat… de volgende crisis zich
aandient.
Jazeker, maak uw borst maar nat
want deze crisis is geheid niet de
laatste. Ik ben een aartsoptimist
maar zelfs door een roze bril valt
niet te ontkennen dat het zo eens
in de tien jaar bingo is. Begin van
Vorige week gaven we op deze pagina ruimte aan de eerste gastcolumnist in
deze zomerperiode, Roel Reuser. Deze week de beurt aan Syto Goslinga.
JURIDISCH
Het Hof ‘s-Gravenhage heeft zich onlangs uitgesproken over de vraag of in een
aannemingsovereenkomst tussen hoofdaannemer en onderaannemer sprake was van
een vaste prijs voor het gehele werk. De uitspraak is van groot belang. Het gaat immers
om de veel voorkomende situatie waarin sprake is van een afwijking in de door de
onderaannemer geoffreerde hoeveelheid werk en de daadwerkelijke omvang daarvan.
Hoofdaannemer vraagt onderaan-
nemer een offerte met een totaal-
prijs voor leveren en aanbrengen
van marmoleum vloerbedekking
“volgens bijgesloten bestek en
tekeningen”. Bijgesloten is een door
de calculator van hoofdaannemer
opgestelde ‘staat van hoeveelheden’.
De uitnodiging vermeldt dat deze
staat ter informatie dient en geen
basis voor verrekening kan zijn.
De onderaannemer brengt twee
offertes uit. Eerst één waarin
opgenomen een specifiek aantal
vierkante meters dat is overgeno-
men uit de ‘staat van hoeveelheden’,
nadien op verzoek van hoofdaanne-
mer, één met een totaalprijs van
32.500 euro. Partijen spreken over
het uit te voeren werk. Tijdens, of
kort na, die bespreking ontdekt de
onderaannemer dat het aantal in de
‘staat met hoeveelheden’ vermelde
aantal vierkante meters aanzienlijk
afwijkt van het werkelijke aantal
vierkante meters, berekend volgens
bestek en tekeningen. Onderaanne-
mer meldt dit aan hoofdaannemer
voor de aanvang van de werkzaam-
heden, maar er ligt dan al een
overeenkomst voor waarin opgeno-
men een totaalprijs. Na uitvoering
van het werk vordert onderaanne-
mer bijbetaling, met als een van de
argumenten dat sprake is van
meerwerk. Verder zou er volgens
onderaannemer onder meer sprake
zijn van wederzijdse dwaling.
De rechtbank wijst de vorderingen
van onderaannemer toe. Zij is van
oordeel dat sprake is van wederzijd-
se dwaling en dat deze voor reke-
ning van hoofdaannemer komt.
Daarbij neemt zij in ogenschouw dat
de calculator van hoofdaannemer
een forse fout maakte in de ‘staat van
hoeveelheden’.
In hoger beroep krijgt onderaanne-
mer nul op het rekest. Het Hof stelt
5
deze eeuw, begin jaren negentig,
begin jaren tachtig en nu dus
ook, begin jaren tien. Kwestie van
economie. Moeten we daar dan
maar mee leren leven?
Ja en nee. Aan conjunctuur-
schommelingen kunnen we
weinig veranderen maar aan de
impact die ze op onze bedrijven
hebben is veel te doen. De bouw
maakt fantastische, complexe,
dikwijls unieke investeringsgoe-
deren voor talloze zeer uiteenlo-
pend opdrachtgevers. Daarbij
draait alles om de laagste prijs,
althans… als de rest er niet toe
doet. Als we de o zo pluriforme
vraag blijven beantwoorden met
commodities waar geen klant blij
van wordt.
Laten we de markt toch als
uitgangspunt nemen en ons daar
aan spiegelen. Dan wordt het
aanbod net zo pluriform als de
vraag en sluit er juist daardoor
perfect op aan. Niet langer
dertien in een dozijn. Maar
allemaal uniek.
Syto Goslinga
De Bouwer & Partners
voorop dat de vraag moet worden
beantwoord of de overeengekomen
prijs van 32.500 euro slaat op het
door onderaannemer genoemde
aantal vierkante meters of op het
hele werk, ongeacht het aantal
vierkante meters.
Het Hof is van oordeel dat onder-
aannemer als professional uit de
uitnodiging tot een offerte en het
latere verzoek van hoofdaannemer
had moeten begrijpen dat deze het
werk bedoelde aan te besteden
tegen uitsluitend een vaste prijs.
Volgens het Hof mocht hoofdaanne-
mer er dan ook vanuit gaan dat de
uiteindelijke offerte een prijs voor
het gehele werk betrof, ondanks dat
onderaannemer ook een prijs per
vierkante meter noemde. Het Hof is
bovendien van oordeel dat hoofd-
aannemer niet gehouden was te
controleren of de door onderaanne-
mer opgegeven hoeveelheden juist
waren. Kortom: geen meerwerk.
Het Hof is ook van oordeel dat sprake
is van wederzijdse dwaling, gezien
de fout in de ‘staat van hoeveelhe-
den’. Deze dwaling blijft voor
rekening van onderaannemer die de
‘staat’ had moeten controleren. Dat
dit volgens hem niet gebruikelijk is,
vindt het Hof tot de risicosfeer van
onderaannemer behoren. Verder
waarschuwde hij ten onrechte niet
dat hij zijn offerte baseerde op de
‘staat van hoeveelheden’, in plaats
van op het bestek en tekeningen.
Ik ben benieuwd of de de kwestie nog
aan de Hoge Raad wordt voorgelegd.
De uitspraak van de rechtbank toont
aan dat over de uitkomst verschillend
kan worden gedacht.
Mr. Daniël Bercx
Advocaat/partner bij Heijltjes
Advocaten,
Nijmegen
bercx@heijltjes.nl