UNIVERZITET U SARAJEVU

FAKULTET ZA SAOBRAĆAJ I KOMUNIKACIJE

SEMINARSKI RAD IZ PREDMETA:

Informacioni sistemi u saobraćaju i komunikacijama

Tema rada: Primjena waterfall modela za organizaciju razvoja

informacionih sistema

Predmetni nastavnik: Doc. dr. Tarik Čaršimamović

Asistent: MA Alem Čolaković, dipl.ing.

Stefan Trifunović (ZS), Kemal

Student: Brčaninović (CS),Selma
Ajanović(CS),Edina Lisak(CS)
Broj indeksa: 7375, 7363,7297,7348
Godina studija: II (druga)
Rezultat rada:

Sarajevo, januar 2018

SADRŽAJ

1. Uvod .....................................................................................................................3
2. Waterfall model ...................................................................................................4
3. Prednosti i nedostaci waterfall modela ...............................................................7
4. Faze waterfall modela ..........................................................................................8
6.1. Activity report ................................................................................................. 13
6.2. Matrica odgovornosti...................................................................................... 14
6.3. Gantogram ......................................................................................................15
6.4. Radni dijagram ............................................................................................... 16
7. Zaključak ...........................................................................................................17

2
 1. Uvod

Kroz naš seminarski rad bavit ćemo se konkretno i isključivo waterfall modelom,
odnosno njegovom primjenom. Na početku ćemo vas upoznati sa pojmom waterfall
model (vodopadni model). Polazna pretpostavka metodologije životnog ciklusa razvoja
informacionog sistema je da se faze razvoja strogo sekvencijalno, istovremeno za cijeli
programski proizvod. Realizacija naredne faze ne započinje dok se tekuća faza ne
završi. Greške iz prethodnih faza, otkrivene u tekućoj, zahtjevaju da se one otklone i
dokumentuju vraćanjem u prethodne. Sekvencialni pristup, pored dobrih osobina, ne
daje uvijek prave efekte kada je u pitanju ostvarenje prethodno definisanih ciljeva. U
trećem poglavlju ćemo vam pokazati razvoj waterfall modela, od samog početka, tj. od
tvorca prve ideje pa nadalje. Nakon toga detaljno ćemo analizirati faze waterfall modela
na konkretnom primjeru. Za primjer mi smo uzeli online rezervaciju avionske karte. U
četvrtom poglavlju bavit ćemo se prednostima i nedostacima, nakon čega predstvaljamo
literaturu koju smo koristili prilikom izrade seminarskog rada i evidenciju naše
aktivnosti, kako grupne tako i pojedinačne.

3
 2. Waterfall model

“Polazna pretpostavka metodologije životnog ciklusa razvoja informacionog sistema je

da se faze razvoja realizuju strogo sekvencijalno, istovremeno za cijeli programski
proizvod. Realizacija naredne faze ne započinje, dok se tekuća faza ne završi. Greške iz
prethodnih faza, otkrivene u tekućoj, zahtjevaju da se one otklone i dokumentuju
vraćanjem u prethodne i prolaskom kroz sve faze koje slijede iza faza strukturiranog
pristupa se zove sekvencijalni ili vodopadni (waterfall) model primjene metodologije
životnog ciklusa.”1“Herbert D. Benington je na simpoziju o naprednim programskim
metodama za digitalne kompjutere 29.juna 1956 prvi put opisao upotrebu sličnih faza u
softverskom inženjerstvu.1970. g. Winston W. Royce je predstavio krnji model, za
kojeg je tvrdio da se može razviti u iterativni, a danas se odnosi na Waterfall model.
Unatoč Royceovim namjerama da Waterfall model bude modificiran u iterativni,
upotreba Waterfall modela kao čisto sekvencijalnog procesa je i dalje
popularna.Najranija upotreba termina “watrefall” je vezana za rad Bella i Thayera
1976.”2 U vodopad modelu svaka faza mora biti završena prije nego sljedeća počne i
nema preklapanja faza. Vodopad model ilustrira razvoj softvera u linearnom
sekvencijalnom načinu. 1985 ministarstvo odbrane Sjedinjenih Američkih Država je
prihvatilo ovaj model koji je podjeljen u šest faza:

1. Preeliminarni dizajn
2. detaljni dizajn
3. kodiranje
4. jedinično testiranje
5. integracija
6. testiranje

1
[Predavanje 4,Skripta predavanja,Informacioni sistemi u saobraćaju i komunikacijama – Alem
Čolaković]
2
[<http://en.wikipedia.org/wiki-7Waterfall_model>,datum pristupa:8.11.2017]

4
Kasnije je ovaj kao i svi slični modeli odbačeni u korist iterativnog i inkrementalnog
razvoja.

2.1.Klasični waterfall model

3
Slika 1. Klasični waterfall model

Da bi slijedili Waterfall model moramo napredovati od jedne faze prema drugoj u čisto
sekvencijalnom stilu. Npr. prvo trebamo napraviti specifikaciju zahtjeva, što čini kamen
temeljac razvoja softvera. Kada su zahtjevi ispunjeni, krećemo na slijedeću fazu –
dizajn, koji ima ulogu plana za implementaciju danih zahtjeva. Kada je dizajn završen,
implementaciju realiziraju programeri. Napredujući prema kasnijim stadijima
implementacijske faze, vršimo integraciju različitih komponenti softvera koje su
proizvedene od strane različitih timova. Kada su završene implementacijska i
integracijska faza, softverski proizvod se testira i debugira.Ovdje se uklanjaju sve
greške koje su nastale u ranijim fazama.Nakon toga se softverski proizvod instalira i

3
[Predavanje 4,Skripta predavanja,Informacioni sistemi u saobraćaju i komunikacijama – Alem
Čolaković]

5
kasnije održava. Kod Waterfall modela ne smijemo preskakati faze. Na slijedeću fazu
možemo krenuti tek kada je prethodna kompletno završena i ispravna. Prikladan je
velikim projektima (investicijama), za dobro definisano okruženje, gdje postoje
razrađene procedure ručne obrade ili računarski sistem koji treba unaprijediti. Sistem
nije upotrebljiv dok nije u potpunosti gotov.

2.2.Pseudostruktuirani waterfall model

4
Slika 2. Pseudostruktuirani waterfall model

Pseudostruktuirani waterfall model sadrži povratnu vezu i mogućnost promjene

rezultata prethodnih faza. Ovaj model razvoja informacionog sistema omogućava
primjenu tehnika struktuiranog programiranja. Ovakav pristup omogućava da se
aktivnosti različitih faza mogu obavljati istovremeno. Dozvoljava korištenje riječnika
podataka programskih jezika četvte generacije i generatora aplikacije. Prikladan je kada
se unaprijed ne zna konačni izgled sistema. Razlikujemo potpuni i djelomični
pseudostuktuirani waterfall model. Razlika je u

4
[Predavanje 4,Skripta predavanja,Informacioni sistemi u saobraćaju i komunikacijama – Alem
Čolaković]

6
tome što u potpunom pseudostruktuirani waterfall modelu imamo mogućnost iz svake
faze vratiti se u prethodnu, dok je kod djelomičnog pseudostruktuiranom waterfall
modela određeno iz koje faze postoji mogućnost vraćanja u neku drugu od prethodnih
faza.

3. Prednosti i nedostaci waterfall modela

-Prednosti

Bolje utrošeno vrijeme u ranijim fazama kod ovog modela može voditi do veće
ekonomičnosti kasnije. Npr. ako se u ranijim fazama otkrije greška, saniranje je mnogo
ekonomičnije nego ako se ista greška otkrije tek u kasnijim fazama, čime štedimo
novac, vrijeme i trud. Slijedeći pozitivni argument Waterfall modela je stavljanje
naglaska na dokumentaciju i izvorni kod softverskog proizvoda. Isto tako neki
preferiraju Waterfall model zbog njegovog jednostavnog i discipliniranog pristupa.
Ovaj model napreduje linearno kroz diskretne, lako razumljive i lako objašnjive faze, te
je zato jako jednostavan. Isto tako pruža lako obilježive kontrolne točke u razvojnom
procesu.

-Nedostaci

Mnogi smatraju da je Waterfall model loša ideja u praksi, uglavnom jer je uvriježeno
mišljenje da je nemoguće usavršiti jednu fazu u razvoju softverskog proizvoda, pa tek
onda krenuti na drugu. Većina softverskih projekata moraju biti otvoreni promjenama
zbog eksternih faktora; većina softvera je napisana kao dio ugovora sa klijentom, a
klijenti su skloni promjenama svojih ranijih zahtjeva. Zbog toga je veliki problem
mijenjati proizvod u kasnijim fazama.Također je teško procijeniti vrijeme i troškove za
svaku fazu. Isto tako Waterfall model ne pokriva nikakve formalne mjere kontrole
menadžmenta nad projektom. Još jedan važan nedostatak koji treba uočiti je loša

7
iskorištenost resursa. Samo određen broj članova tima će biti kvalificiran za svaku fazu;
neki članovi koji su specijalizirani za jednu fazu, ne rade ništa za vrijeme drugih faza

WATERFALL ITERATIVNO- EVOLUTIVNI

MODEL MODEL INKREMENTALNI MODEL
MODEL

KRITERIJ

Mogućnost ranijeg
korištenja
proizvoda
- + +
Fiksni troškovi

+ - -
Table 1 Prednosti i nedostaci

4. Faze waterfall modela

U ovom poglavju ćemo objasniti faze waterfall modela

 Analiza :

U ovu fazu spadaju svi mogući zahtjevi sistema koje treba razviti.Sve urađeno u ovoj
fazi treba biti dokumentovano.Ona na kraju rezultira u modele, šeme i poslovna pravila
koja se moraju poštovati u nastavku projekta.

 Oblikovanje:

Zahtjevi iznijeti u prošloj fazi se proučavaju u ovoj, priprema se dokumentacija i vrši se

priprema za izradu sistema.

8
  Izrada :

Sve prethodno obrađeno u analizi i oblikovanju se integriše u ovoj fazi te dolazi do

izrade konkretnog sistema tj. do razvoja. Ova faza obuhvata sistemski dizajn i kodiranje
te na kraju dobijemo izrađen program.

 Evaluacija:

U ovoj fazi se sistemski pregleda izrađeni softver radi nalaženja i otklanjanja grešaka u
softveru. Svrha ove faze je praktično testiranje softvera.

 Primjena:

Instalacija, podrška i održavanje čitavog sistema.Ovo je posljednja faza i sistema je za

korištenje.

5. Case study

“Povezujući definicije pojma sistema i informacija može se izvesti definicija

informacionog sistema: Informacioni sistem (IS) je sistem u kome se veze između
objekta sistema i veze sistema sa okolinom ostvaruju razmjenom informacija. Svaki
sistem koji osigurava informacije neophodne za funkcionisanje nekog drugog sistema
predstavlja informacioni sistem tog sistema. Informacioni sistemi se mogu predstaviti i
kao skup elemenata (podaci, kadrovi, oprema, metode, informacije) i dijelatnosti koje
osiguravaju transformaciju podataka u informacije i prezentaciju informacija
korisniku.”5 Studiju slučaju za ovu temu mi ćemo provesti na primjeru informacionog
sistema online rezervacija avionske karata.

Kroz faze waterfall modela opisat ćemo ovaj informacioni sistem.

Prva faza jeste planiranje koja uključuje izradu baze podataka, korisnički interface i
održavanje servera. Cilj našeg informacionog sistema jeste omogućiti korisniku online

5
[Predavanje broj 2,Skripta Predavanja,Informacioni sistemi u saobraćaju i komunikacijama – Alem
Čolaković]

9
rezervaciju avionske karte.Na gantogramu prikazanom na slici br.4 predstavit ćemo
proces planiranja.

Druga faza je analiza.U analizi ćemo angažovati stručnjake za izradu gotovog

programskog rješenja.

Treća faza je oblikovanje našeg informacionog sistema. U ovoj fazi jedan tim stručnjaka
će biti zadužen za pravljanje baze podataka i za održavanje server. Drugi tim će praviti
korisnički interface tako da mu je moguće pristupiti i preko računara i preko mobilnog
telefona, tj. oni će izraditi web stranicu.Sam način funkcionisanja sistema objašnjen je
na slici br.3 koja predstavlja radni dijagram.

Četvrta faza uključuje izradu konkretnog programskog koda.

Peta faza, ujedno i posljednja uključuje testiranje programskog koda i otklanjanje

mogućih grešaka.

10
Slika 3. Radni dijagram Case study

Slika 4. Gantogram Case Study

11
Matrica odgovornosti:

GRUPE AVIO TIM 1 TIM 2

KOMPANIJA

AKTIVNOST

BAZA PODATAKA K O

KORISNIČKI
INTERFACE K O

ODRŽAVANJE
SERVERA K O

TESTIRANJE O K K

Table 2 Matrica odgovornosti

O- odgovoran

K- konsultovati

12
 6. Prilog

6.1.Activity report

Datum Vrijeme Aktivnost Grupa/student

25.10.2017 12h-14h Organizovanje radne Grupa
grupe za seminarski
rad
27.10.2017 15h-18h Istraživanje o temi Grupa
seminarskog rada
29.10.2017 14h.16h Traženje literature za Lisak Edina i Ajanović
seminarski rad Selma
31.10.2017 12h-14h Izrada koncepta Trifunović Stefan i
seminarskog rada Brčaninović Kemal
02.11.2017 11h-11:20h Bili na konsultacijama Trifunović Stefan i
Brčaninović Kemal
08.11.2017 12h-19h Izrada seminarskog Grupa
rada
15.11.2017 12h-13:30h Izrada prezentacije Lisak Edina i Ajanović
Selma

Table 3 Activity report

13
 6.2.Matrica odgovornosti

Članovi
Trifunović Brčaninović Lisak Edina Ajanović
Zadatak Stefan Kemal Selma

Istraživanje o O S S S
temi S
seminarskog
rada
Traženje K O
literature za S S
seminarski
rad
Izrada O S
koncepta S
seminarskog
rada
Izrada O S S S
seminarskog S
rada
Izrada K S O
prezentacije S
Table 4 Matrica odgovornosti

O – odgovoran S – sudjelovao K - konsultovati

14
 6.3.Gantogram

Slika 5.Gantogramza seminarski rad

15
 6.4.Radni dijagram

Slika 6. Radni dijagram za seminarski rad

16
7. Zaključak

Kroz ovaj naš seminarski rad mi smo pokušali što bolje objasniti waterfall
model.Sekvencijalni odnosno vodopadni pristup nekada ne daje baš prave
efekte kada je u pitanju ostavrenje prethodno definiranih ciljeva.U ovom
modelu primjene metodologije životnog ciklusa krajnji korisnik nije dovoljno
uključen u process razvoja programskog proizvoda.Postoji potreba da se u
razvoju informacionog Sistema odjednom ulože značajna finansijska sredstva
što je također uzrok loših efekata oovog modela. Upoznali smo se sa dvije vrste
modela i to klasični vodopadni model i pseudostruktuirani model. Kod
klasičnog vodopadnog modela smo vidjeli da faze idu jedna nakon druge i tek
se iz posljednje možemo vratiti i popravljati prethodne faze, dok je kod
pseudostruktuiranog unaprijed određeno iz koje se faze možemo vratiti u koju
prethodnu. U ovom seminarskom radu naglasak je na osobinama, kako
pozitivnim tako i negativnim da bismo utvrdili koliko je prihvatljiv odnsno
neprihvatljiv za korištenje. U petom poglavlju smo se bavili našim konkretnim
primjerom.Za primjer smo uzeli online rezervaciju avionske karte. Na primjeru
smo objasnili faze waterfall modela. Za svaku fazu smo zamislili određene
zahtjeve, potrebe i pokušali na što bolji način ovaj primjer informacionog
implementirati kroz faze waterfall modela.Na kraju rada smo predstavili naše
aktivnosti, grupne ali i pojedinačne.

17
Popis slika :

Slika 1. Klasični waterfall model ...................................................................................5

Slika 2. Pseudostruktuirani waterfall model ...................................................................6
Slika 3. Radni dijagram Case study .............................................................................11
Slika 4. Gantogram Case Study ................................................................................... 11
Slika 5.Gantogram za seminarski rad ...........................................................................15
Slika 6. Radni dijagram za seminarski rad ................................................................... 16

Popis tabela:

Table 1 Prednosti i nedostaci .........................................................................................8

Table 2 Matrica odgovornosti ...................................................................................... 12
Table 3 Activity report ................................................................................................ 13
Table 4 Matrica odgovornosti ...................................................................................... 14

Popis literature:

[Skripta predavanja,Fakultet za saobraćaj i komunikacije-Alem Čolaković]

[http://en.wikipedia.org/wiki-7Waterfall_model]

18