Migne. Patrologia Latina Tomus XII.

Migne, Jacques-Paul (1800-1875). Patrologiae cursus completus, sive Bibliotheca universalis, integra, uniformis, commoda, oeconomica omnium s. s.
Patrum, doctorum
scriptorumque ecclesiasticorum qui ab aevo apostolico ad usque Innocenti III tempora floruer.... 1845.
1/ Les contenus accessibles sur le site Gallica sont pour la plupart des reproductions numériques d'oeuvres tombées dans le domaine public provenant des collections de la
BnF.Leur réutilisation s'inscrit dans le cadre de la loi n°78-753 du 17 juillet 1978 :
*La réutilisation non commerciale de ces contenus est libre et gratuite dans le respect de la législation en vigueur et notamment du maintien de la mention de source.
*La réutilisation commerciale de ces contenus est payante et fait l'objet d'une licence. Est entendue par réutilisation commerciale la revente de contenus sous forme de produits
élaborés ou de fourniture de service.
Cliquer ici pour accéder aux tarifs et à la licence
2/ Les contenus de Gallica sont la propriété de la BnF au sens de l'article L.2112-1 du code général de la propriété des personnes publiques.
3/ Quelques contenus sont soumis à un régime de réutilisation particulier. Il s'agit :
*des reproductions de documents protégés par un droit d'auteur appartenant à un tiers. Ces documents ne peuvent être réutilisés, sauf dans le cadre de la copie privée, sans
l'autorisation préalable du titulaire des droits.
*des reproductions de documents conservés dans les bibliothèques ou autres institutions partenaires. Ceux-ci sont signalés par la mention Source gallica.BnF.fr / Bibliothèque
municipale de ... (ou autre partenaire). L'utilisateur est invité à s'informer auprès de ces bibliothèques de leurs conditions de réutilisation.
4/ Gallica constitue une base de données, dont la BnF est le producteur, protégée au sens des articles L341-1 et suivants du code de la propriété intellectuelle.
5/ Les présentes conditions d'utilisation des contenus de Gallica sont régies par la loi française. En cas de réutilisation prévue dans un autre pays, il appartient à chaque utilisateur
de vérifier la conformité de son projet avec le droit de ce pays.
6/ L'utilisateur s'engage à respecter les présentes conditions d'utilisation ainsi que la législation en vigueur, notamment en matière de propriété intellectuelle. En cas de non
respect de ces dispositions, il est notamment passible d'une amende prévue par la loi du 17 juillet 1978.
7/ Pour obtenir un document de Gallica en haute définition, contacter reutilisation@bnf.fr.

M A i Kl I I If ^ I /_H
JT
—*— —-»—
JTJL —J»— _-__-_--,
L M I^-k___>
—E5E1 /
\ ^___-^ J\ ^_. _^
^J mt _____ IIT 'V__ 1 .i_fc__
._/»»- —EH— / ___g-i-~—gag.
1_J
CURSUS COMPLETUS
SIVE
BIRLIOTHECA UNIVERSALIS, INTEGRA, UNIFORMIS, COMMODA , OECONOMICA,
OMMJM SS. PATMM, DOCTOMM SCRIPTOMMQUE

mmmmwi
QUI AB MVO APOSTOLICO AD USQUE INNOCENTIIIII TEMPORA

FLORUERUNT;
RECUSIO CHRONOLOGICA OMNIUM QU/E
EXSTITERE MONUMENTORUM CATHOLIC.E TRADITIONIS PER DUODECIM
PRIORA ECCLESLE SiECULA,
JUXTAEDITIOKES INTERSECUMQUE
ACCURATISSIMAS, NONNULLIS CODICIBUS MANUSCRIPTIS COLLATAS, PERQUAM
DILIGENTER CASTIGATA;
COMMENTARIIS
DISSERTATIONIBUS, LECTIONIBUSQUE VARIANTIBUS CONTINENTER ILLUSTRATA ;
OMNIBUS OPERIBUS POSTAMPLISSIMASEDITIONES QU_3TRIBUS KOVISSIMIS S_!CULISDEBENTUR ABSOLUTAS
DETECTIS, AUCTA ;
INDICIBUSPARTICCLARIBUSANALYTICIS,SINGULOS SIVETOMOS, SIVEAUCTORES ALICUJUS MOMENTL
SUBSEQUENTIBUS, DONATA ;
CAPITULIS
INTRA IPSUM TEXTUMRITEDISPOSITIS,NECNON ETTITUI.ISSINGULARUM PAGINARUM MARGINEM SUPERIOREM
DISTINGUENTIBUS
SUBJECTAMQUE MATERIAM SIGNIFICANTIBUS, ADORNATA ;
OPERIBUS CUM DUBUSTCMAPOCR\'PHIS, ALIQUA VEROAUCTORITATE INORDINE ADTRADITIONEM
ECCLESIASTICAMPOLLENTIBUS, AMPLIFICATA;
DUOBUS INDICIBUSGENERALIBUSLOCUPLETATA : ALTERO SCILICET RERUM. QUOCONSULTO , QUIDQUID
UNUSQUISQUE PATRUMI NQUODLIBET THEMA S CRIPSERIT
UNO INTUITU C ONSPICIATUR ; ALTERO
SCRIPTCKJE SACRJE, E\ QUO LECTORI COMPERIRE SITOBVIUM QUINAM PATRES ETIN
OPERUM
QUIBUS SUORUMLOCIS SINGULOS SINGULORUM LIBRORUM SCR1PTCR_5
TEXTOS COMMENTATl SINT,
EDITIO
ACCURATISSIMA, CÊTERISQUEOMNIBUSFACILE ANTEPONENDA, SIPERPENDANTUR ! CHARACTERUM NITIJMflHyjN.
CHART/E QUALITAS, INTEGRITAS TEXTUS, PCRFECTIO CORRECTIONIS, OPERUM R ECUSORDM TUM VA TAS(t/fc\
TUMNUMERUS, FORMA VOLUMINUM PERQUAM COMMODA SIBIQUE IN TOTOOPERIS DECURSU CONSTAN E$ ^\^S
SIMILIS,PRETIIEXIGUiTAS,PRiCSERTlMQUE1STACOLLECTIO, CNA,METHODICA ET CHRONOLOGICA / _S-^^P
SEXCENTORUM TRAGMENTORUM OPUSCULORUMQUE HACTENUS HIC1LLIC SPARSORCM, PRIMUM Q- \^
AUTEM INNOSTBABIBLIOTHECA, EX OPERIBCS ADOMNES iETATES,LOCOS, L1NGCAS _-( f \ -
FORMASQUE PERTINENTIBUS, COADUNATORUM. V—< O \
SERIES PRBIA,
^\ ^\
1N QUAPRODEUNTPATRES,DOCTORES ECCLESIJELATINJE
SCRIPTORESQUE Y?\
v *?- I
A 1ERTULLIANOAD GREGORIUMMAGNUM. \ rfW
ACCUBANTE J.-P. MIGNE, <£umtum (Sompletovum 1N SINGULOS SCIENTI A^-i
ECCLESIASTICiE RAMOS EDITORE.
PATROLOGj-l-S TOMUS XII.

S. EUSEBII VERCELLENSIS, FIRMICI MATERNI, S. PHILASTRII,
TOSIUSUNICUS.
PARISIIS, VENIT APUD EDITOREM,

1N VIA DICTA D'AMBOISE, PRES LA BARRIERE D'ENFER.
ou PETIT-MONTROUGE.
184.5.
SANCTI
i-_j U S.____JLSJL_L
EPISCOPI VERCELLENSIS
OPERA OMNIA,
NUNC PRIMUM CURA QUA PAR ERAT REDACTA.
EDITIONEMAUSPICATURMAXIMEQUECOMMENDAT
EUSERII EVANGELIUM
CUMVARIIS VERSIONISITAL_3CODICIBUSCOLLATUM,
SIVE
EVANGELIARIUMQUADRUPLEXLATINiE YERSIONIS ANTIQUiE,
JfCXTA BLANCHINI
MEMORATISSIMAS YERONENSIS LUCCBRATIONES
BECOGNITCM
ET EXPRESSUM;
CCI,
POST RELIQUA SANCTI EUSERII OPUSCULA,
ACCEDUNT
FIRMIGI M&TBMMI
NECNON
SANCTI PHILASTRII
x^
OPERA OMNIA, p(T^C
AD EXQUISITAS F. MUNTERIS ET P. GALEARDI
w\^r_J^
EDITIONESCASTIGATA
ET EMENDATA. >i^__5_2'
TOMUS UNICUS.
PARISIIS, EXCUDEBAT VRAYET,

1K VIA DICTA D'AMBOISE,PRES LABARRIERED'ENFER,
ODPETIT-MONTROtJGE.
1845.
ELENCHUS
OPERUM QU_E IN HOC VOLUMINB CONTINENTUR.
S. EUSEBIUS VERCELLteNSlS.
Evangelium S. Eusebii. , ........... . col. 8

Ejusdem Epistolse, 947
FIRMICUS MATERNUS.
Liber de Errore profanarum religionum 97i
S. PHILASTRIUS.
Liber de Ha.resibus, cum praecedentibus prolegomenis 1019
ERUATA.—Col 83, li_. 17 (ascendendo):to; leg. TB.—Col. l_o, 129.155,157, m titulo superiori. ad ephcopumGw-
censem;leg. ad Musclhum.—Col lin
981, S (aseendPudo):pifl_?ii_m;leg. proxniium.—Qol.\lOOl, hn. 28 (ascendendoj:
Ava^lffxovTai
; leg. aialuxywnai.— Oll. '.ft
1015,llU.peiiult. Aoi6\i; Tex/loo-YJ;
TSTO-fap).a/oaevyepa;», qast;,__/0VTe;, leg l « Aoi_i];
TS
ie,
(/loOYi; —TOfof j.ayoaev —Col.
f£fasvnia;,»7efo<Te5 1020, lin. 5 (jscendendo) : vef.;_;
leg. v£?o5.—Col. 1050,liu 8 (jscendendo):
oi, leg. oi. Col.1053,lin. 7 (ascendendo): — Col lin. ult : —
is^; leg _o> Col.1055,lin. 18
(jseendendo) _._Vo,, leg. _IBVOC —Ibid., hn. i17ooa^;leg 'ic-oa^
: m
105i,
(as>cendendo) passione;leg in Tassione.— Ibid , lm. 17-18 : it«
.x.JiiOei; TOU a Sou Oeope. . T^;leg. EiTa_-oOj50eic TOJ aSou DeoJC.T "
T§—Ibid, llll. . 4-12 _r,UEpo.' .. yaVa; oiSqpoj;. _.,
Auo,,leg. _1o.epov/a7ita; .iS/jpou;co;<jc)o;.—Col 1058,hii. 26 (ascendendo) : Spa«_v Taipou,leg. Spay_v Taupoj—lbid., lin.
.
peiiult. Spai-Giv, 1059, llll. 22-21 •
(aSCendendo)_/.„'.. Tl;... Tij...eoprij...„VTp_rov;
SopTii..
_vOf_™ —leg Spayuv.—Col
Col. 1051,In. 9 (ascendendo): liochoiius' leg. BoefiaiUts.—Col. lin.
leg. a».'.. TI;.. Tfi...
1: jepicesentalmnem;leg.
)epensaiionem. 1216,
MIGKE,-ucc-rsahste, a Montrouge,de Trayet de Surcy,

imprimeura Paris.
PROLEGOMENA"
AD IVMGEIIM EHSIBII VEMSIIMSIS \
EPISTOLA DEDICATORIA
AD JOANNEM V, LUSITANI2E REGEM.
Sislunlse libi,Joannesmagne, quatuorsacrosanctaJesu 4 pauperlutistenax.Pace reddilasub Constanlino,auclisque

ChristiEvangeha tolidemlateiculisdisliibula ad noimam divtlns,magni impeialoiis exemplo,quicodices sacrosa
mirtficorum Oiigenis Adamanln Teliaploium. Jiegmm peiilisstmistibraiits desciibi,ornariquejussil(ul apud Eu-
soliumper epislolamodilurus, i udi sciibendi generenon sebiumin ejus Vilamemonmpiodtlumest), alii Chiisliani
lerreor; quoniam,sicul qui apud te pro diqnilateaudent teges, etpiincipes sumpluosisexemplanbus, pimseilhn
dicere, magmtudinem luamignoranl; ila qui quoquomodo Evangelioium,t egiaium basihcaium grammatophylacia lo-
nonaudent,ignorantImmanilalemAb antiquissimisusque cuplelarunt. Immorlales ilaque giattte a nobis liabendm
temporibusmosfmt rerummemorabiliummonumsnlaman- sunlBesideiio, CaroloMaqno,Berengaiio, alusqueprin-
datalUteiis,in libtos rediqere, atque offeire principibus cipibusviris, quorummunificiscuris et sumptibus,ad nos
vitis ; quia npque aliquidinehoalur, msi, post Deum,fa- pervenere libii, quosego piimus evulgo, ut versenturin
verit imperator,ulolimaffatusestValenlinianumII Augus-- manibusomnium,numquamdeincepsnisicumlitteris inle-
tum Flavius VegeliusRenatus, cum suosei obtuht Com- ihuri. El, quomamtot regesinclyti,collalisquasidexleris,
mentanos. Et quoniamex rebus liumanisnihil esl proz- et offlcih,ad offerendummunusle ivge dignumconspirasse
claiius, quam de republicabene mereii, in magna erit videnlur, spero sactam Majesialemluam labotes meosin
laude ponendumtua, quod in regiam lutelam suscepeiis lulelam clemenlissimesusceplwam. Quod s. mmstiteiil^
labores meos, ulililatis aliquid atlaluros. Exhibenl enim swnmatibtm beneftcioisto magnitudoei it, mihiveio ma-
vulgatamtllam lalinam Ilalam versionem,antehac inedi- " xima gloila: el jnonumenlislongepulchemmisdebebunt%
lam, qum,principionascenlisEcclesim a nescioquoaposto- ventuia smculapaiatam felicisstmisJoannis auspiciis,lu-
lorum mqualisapienlerelaborala, obtincbat,antedivinam cem, el mtetmtalem. Alcuinus, vir omnium quosea lulit
beali Hteronynu Bibiiotiiecam,-inIlalwe pumum, mox mlas erudiiissimus,volumensaaotum BibliorumHiero-
Africce, alque GallimEcclesiis. Ejus loca apud sanclos nymianm editionis, utrumque continens Teslamenlumj
Pulres smculoiumpi imilivoiumhabenlur, visunlm,lucenl; nuneupavutegi ptmcellenlisstmo, et qui nnus plutimorum
ptmseilim apud Cypiianum Cartlwginiensem,Hilanum instar esse debel,scilicet CaroloMagno.Exstathoc exem-
Piclaviensem,Luaferum Calaiilanum,ZcnonemVeronen- plar autltographummillenatimmtatisin noslta congtega-
sem, GaudenliiimBrixianwtt, VicloremAfrum, Ambio- lionis Oratoni Romani bibliolheca,quw, clarissimi viri
siumMediolanensem,TIieionymum Stiidonensem,Leonem, AchilltsSlatiiLusilani munete,per Cmsaremcaidinalem
et Giegoiium Magnum.Sanclus veio AugustinusItalam Batonium ejusdemcongregalionis immoitale decus, el or-
tanti fecil, ul eam prmluletit cmteris, obverborum tena- namenlum,lanlamguzam est consecula. Hnjus quoqueco-
tilatem, cum perspicuitale sententiee.Quem teslem me- " dias, et alleiius pai iter Carolini,quem monasletium S.
liorom quminnus, ut omnibuspalamfiat, quaiua in ejus Pauli extta Utbemsummareligionecuslodil,prmstoeiil in
lecliouevis, alque ulilitas habealur? Laluil luc tliesaurus Opeiisptoseculione,lexporluqattwzpie, felix, auguste,te
usquein hodieinamdiem in sctiniiset tabularitsnonnulla- Mecwnale,le Auspice,lola desctiplio; quoniameslcor-
mm msigniumecclesiarumcalhedtalium, ex quibusego, teclns, et emendulusmaxime; eoque cmleiis prmslans,
vel primuseffodi,velmanuamicorumlongedoctissimoi um Q quodad ipsius notmam, el regulamsummiponlificesVnl-
accepi: nunc veio erumpensin lucemsub i eqiis auspiciis galam Saci01um Bibliorumedttionemresliluendamcura-
luis, pioferl nova simul, el vetera, codicesnempe{quis tunl. Majotesequidemnosliijure oplimocensuerunl,ver-
crederel ? ) aureo mgenteoquepigmentonilidissimesciip- sionemsancli Hieronymi(Alcumivolumineconlentam)essa
los, sumptibusregum munifworum,in membranispurpu- cmleiis ptmferendam; non lamen Italam repudiarunt.
j eis, quas. emolissimaunliquilas,qualuoidecim etiamsm- Immoeorumconsiliumtule futl,uliiusquehabcieralwnemk
culorum conseciavil.Tam longinquamtas suam habebil Uliiusqueaucloiilalis. ac memorim. elinendmcausa, No-
immobilem fumilalemex specimimbuscharacteium, qui in vam, ac velerem mandabatlitteris, refeiebat in commen-
tabuliswieis slylo descripli sunt cum nalivisImeamenlis taria, et proponebatEcclestissanctus GregotiusMagnus;
suis, uttesles sinl lempoium,nunliiveiitalis; alque com- facultas iu essel ftdetibuscognoscendiultiusque ptmstan-
monsltent smculaanliqustriorum,velutmra chronologiam. liam. El nosin ult iusqueleclioneeliam liodie versamur.
Non piimo,necalleio Chiisli smculovidenlur fuissein usu Ambmenimconjunclminter se Vulgatamhodiemamconfht-
magniftcahmcdivinaium Sci tplurarum volumina,amo, vere. Quofaclum uttundemItala. nomenel.notiohabuetit
argenloquedescripla,cumadhucessel Ecclestaaposlolicm uUhnumtempusmtalis.Ilaque clarissimiqutdamviri, qui
' a Ne nobissuccenseatlector quodUbulas aeriincisasde tuisse msi islius voluminisprelium fere quadruplicato
quibusfrequensm his prolegomemsiit mentio, qusique ampliassemusita sane longiusa scopo nosiro aberran-
ahunde magisad superabundantiam quamad necessitalem i tes.
perlincnt, cditioninostrsenon subjunxerimus,ipse sciat adi calcem
De Eusebhvita et scriptisvidesisqua. adnotalasunt
satis erit, nos eselaturasimpensas nequaquam lacere po- hujusvolumiuis.
PATROL.-XII. 1
11 PROLEGOMENA.
summis ingeniis,exquisilaquedoctiina in hac tiiieiarum A cioi, quod, te palre paltim, mata adimi et prospicine sint
luce clarescunl,slaiimut resciveie me sinqulari Deiopli- tecidiva; bonavero ptmstaii, et efficinesintcaduca, co-
mimaxtmibenificioItalam adinvenisse,pi ecibussollicita- gnqscilrFelicissima, quod, te sospile,sospesesl leqiuim,
i unl, ut tamvenetandmanliquitutismonumentum,lempofis ipstque di votum"succeduniomnia. Et, quoniamsanclus
dtulurnilate e[x Itominummemotiadilapsmn, ac protsus Augustinuschthlianos teges beaiosdicit, qmjusie impe-
oblilleralum,quamlocius'vulgaiem.Ltbeiali hominicon- rani, qui suam poiestafem ad Dei culiummaximedilatau-
veniensetai eortmYvolunlati yarere-,pt wseilimcumitiM- dumMajesiahejus famulamfaciunt,ettVum bealiludiniscausa
gnelttlm vetsionisOpvs,a quoesl nostrmVulgalm,tam- atque fehcilatis,quam nulla umquamadversitaspettutba-
quamrivi a (onte,deduclio,sanctosFalres qualuorpt id~- biCObsiupensdetinentregnumjuslilia, pielas,teltgio lua:
rum smculorummuificeilluslret.His accedebal,quodpii- -et omneste paltem noptinanl,alque ul lucidissimum jubar
mamingtcssionemmeamin adyla ScripluratumvoluilDeus -inluenlursuum;guoniam, t ex pi mclanssime,simulomnia
auspicaii codiceauloqraphosancliEusebii,episcopi Ver- 11«lute peifundis; ac solisinstar, nonpmte ahqua, sed sta-
cellensiset nvnlyi is veneratuli;'cui hullusexslatslmtlism tini tolus; necmti, auCaWeri^sed omnibuslibi subjeclisfa-
01beel par. Hujus codicisaulhentiatola anliquilalefittna- ~ciste essecommunem.Communem te facitlilietis studium,
tur; et acta sanclissimiPt msulis vulgutalestanlur, non quod impendisti ad inslaurandam majgnificamlypogia-
vagam esse aut inlen uplam veicellensisEcclesimliadi- phiam;pto qua lualibeialiiasila se effudtl,ut pro norma^
Ihnem: cui regis Berenqaiii,eamdemEcdesiamadeunlis, el exemplocmleristeqibushaberipossil;scihceladpitecla-
"
insigne accediCteslvnonium, quod libentissimeptojeio. risshnas laudestuashmcquoqueuddendaerut, qua nulla,
Nolebulipse,codicemlam-veluslum, pi opiia marlytis manu meo quidemfudicio, posieiis ulilior est, nullagloriosior.
desciiplum,alque ea jam mtate labantem [scilicetchca Juie iqilur^^meriloqueomnisPotlugaUimjudicio, alque
annum Chnsli _ccc_s.xxvi_,quo Berengitixs in tegitum consettsuLilteiuium paier diceiis, nominuns, exislis.Vi-
Ilidimfuit hdlertus) injuiiatcmporis, et denlesmculoium dent enmt,mulata. eiumfacie, lilleias in t egnoflotescere:
inviio magismaqisqueconsumi.Quare,vl xllmsusconseiva- videnlseminaiia,scholas,acndemtasfundatas,ereclas,di-
jelur impostetuin,atgenleis lamittisauro gemmisquecon- lalas, stipendiisle soio digms, acnemini compatandis:vi-
lexih libtum munienttumcmavit. Id pradicutil versus, denl denique iuam bibtiotltecam insignem,el regiam, qum
qtii, subsancllbsimiEusebneffvqietpsicodwiapposili,idem tot accessionibus aucta est, ut Plolomaicmel Atlalicm me-
incldi jussit, habentque, moiiamobiuete propemodumvidealur.Quontamvero in-
Prmsul hic Eusebiussaipsit, solvitquevetuslas; genlis esl pondens exempium,quod a tegesapjenlissimo
Bex Beten!jatius sed repaiavd idem: pioftasdlur, spesesl, le auctore,te principe,libeialesdis-
Atmntumpostquamfuivoaept omsttptaw o, ciplinasomnes,mulasqueai tes majora in diesinct ementa,
Mcclesim, Pimsul, obtulilipse lum.
splendoremquenovumconseculuras.Sed, ut faciam scri-
Qnodicx$ermganusiepcndUMarty\i,egotibi, tex po- bendifinem,me coqninajeslaslua; quamproculeliamin-
leniissime,devolusnommiMajeslatiquelua>nna cmnahis tveoi, alque, in tneissaa ificiis, humilissaceidos, Deo,
codkibusvenerandisejusdemanliqumIfahcmveisionisdo, P . beaimMaitmVhgini,eldivoAnlonioTliaumuluigoquolidie
dono, dedico. Bei argumenlum,sanctissimiEusebii me- commendo:memor^ ingeiiliumbeneficiorum,qumprcesuli
rita, tol 1egwn, et regmarumsolltcitudo,qhibushmcedttio Fi anciscoBlanchino,paliuo meo, el Gaspati Blanchino
codicespene omnesdebel accepios.,cethssitnamspemmihi fiain, el equili Chtisli iuo,rex munificeiilissime, conlu-
ingerunl,teeidemfuiuiumessepairotmmmuiuficetiiisshnum, hsti. AltnmRommunumesl volum,ut Deusoptimusmaxi-
et prmsidiumsingulare. Porto nuilumtnajusaffeni mu- mits, peifeclavaleludine,conlinuisqueterum secundatum
nus pdteralreqi magno,quamEvangelkumfmdus,quo re- successtbuste, regum oplime,foilunaie pergal. Lilteraria
gnumcumsacetdolio,majestascumrehgioneconciliantw; lespublica,poneclisad cmlummanibus,idemvotumutge-
et cujns lectioheusuqueomniumwgum virtutes acquistlm, miital: idem Chrislianusoibis. Vox universorum, wx
yerfeclm,el oinatmsunl.Has doles Deusoplimusmaximus Dei est; qum facit spem inchoare longam Joannis t egis
in te ilapiofudil, ut ad fasligiumperveneiispielaiis, qum vitm,et pubhcmfelicilatisPortugallim.
nomenmlemumubi toinparavtt. Fehx Portugallia, qum,
te moderatdr£,le )j.incipe, hile)'mediosbelforumundique Ex «edibusVallicellaniscongregationisOratoni Ro-
fremenliumimpetus,tranqutllitategaudet et pace. Feti- mani, idibus Januarii,annoDominiWDcaxiav.
EPISTOLA D fei, quod a me olim acceperat, egisti mecum per Ht-

PHILIPPI GAHBELLI ADBLANCHINUM. teras, ul lecliones a Yulgala abeunies excerperem :
DecodiceBtixiano. tum, si quid aliud e re tua futufum puiassem, illufl
ipsum, seu symbolam , ad hocce convivjum adferre
Viro clarissimb Josepho Blanchino ul ne renuerem. Fcci lubens. Quid enim non a me
Philippus Gari)e)lus S. P.«D. «xigeret cura isiatua, quDenon multo piidem magni
Revocasli me nihil tale coglianleYn'liumanissimis nominis viros icmiil ila, ul secum, ac cum universo
officifetuis ad ea s.udia, quses*])e seposiia, s_epe orbe Chrisliano prajclare aclum arbitrarentur, si, ut
eli.m resumpta, nunc tandem, avocaniibus rebns in Galliis Mailian,Eus velus.um MaUh_ei exempiar
aliis, omnino disluleram. Cum eiiim apograplium Vulg.indo,sic in reliquis efferendis alii, quibus sacra
veieris inierprelis, quod io principis Ecclesire ves- liEt-cmonumenia suppelerenl, pan flde, acsedulilate
tra. Tabulaiio recomlitum servaTiamr, edere siniuis- Iaboiassenl, Quod profeclo consilmm luum dignum
seSj.imenio inier schedas Francisci pntnii luij ,vni te, dignuni Iialia, dignum eliam memoiia palrui, cu-
amplissimi, spccimine quodam nosiri-codieis arên- jus vcbtigia tanta cum laude premere pergic, erucli-
13 EPIST. PHILIP. GARBELLL OE CODICE BRIXIANO. ' 14
lis omnibus acceplum, probalumque iri ncmo esl, _A leres iiinc inde dilapso, nonnisi Iuce plutima quid
qui non ,videat. Sed dum varianles lectiones, quas scriplum sit a.gre assequare. Jnlegrum itaque lex-
p|im e Maj|ha.i]texlu,omnes, e Lucse ac Joanpis a|i- lum quatuor evangelistarum me xoram ut a legente
quot jn Adversariis seposueram, xeirado jterumi ac scriptpr excipeiel -curayi. Qua in re quid sjt (oren-
conferb ;>ne errores nostri, si qui fortasse ,Iegenli dum lute- scis : tecumque pmnes,, qui hujusce
mihi„ aut describcnli obrepsisseni, imponerenl pos- " modi sludiis operam impendtint, Neque hoe satis
lerilalj ; en rursus amanlissimas lijAeras tuas, qni- fidei noslra. laclum existimans, omnibus ad calcem
hus cogitare te de edendo iplegri codicis textu signi- usque perductiSj conluli rursus cum archeiypo, ex-
ficas. Laudaii, proposilum jstud, quo m re _acra cepto Maithseo, quem, occasione commodum oblaia,
vcrântibus, longe uberijis,quam splis exccrplis, sa- ad te prsemiseram : ocubs suapte imbecillis perpete
lisfactum iri videbatur. Quamvis.enjm ad secernen- illonisu aliquandofaliscenlibusita, ut pergere ultra
dum, quid olim e fonlibus, quide memori_c pcnu non licerel. E\_si lamen, perfectaque dedi. Habes
nunc quid de istius codicis indole vero similius pu-
prompserint veleres; qua. in j>ublicis Ecclesi.trum
codicjbjisfacies, quoein privatorum_essel; quid pri- tem : quid de illius a-late conjecerim : qua. prselerea
mis, quid seqneniibtis sa-culis legcretur, liaec pluri- olim a me raplim observata, nunc secundis curis
miim conferant; nihil lamenôeque utile, ac jucun- B 1 adaucta j)aululum, alque discussa 3n ordinem utcun-
dum est, miam seriem ipsam , indolem , genium, -gueredegi. Si quid in hisce meditationibus noslris e
miiiulissimajiemum inlegri, ut ita dicam, corporis re lua esse videbitur, utens j)erinde,ac propriis :
lineamenia in pervelusiis hisce anligraphis rjmari, tui _nim soiius causa digessimus. Sin niinus, silen-
alque efferre. Gujus jci cansa olim .Bentleyus Joan- tio premes. Me quidem lubente, qui sciam jn trito
nem Millium ad vulganda Alexandiinum Canlabri- isto, excussoque pulvere vix esse no\is vesligiis lo-
gicnse, Oxoniense, Gallica demum urgehal iti, ut cum, et nonnisi rara, aique exquisiia spectare s.rcu-
ea edilio singulas lilteras, atque apices Exemplaiium, ]um ingeniis felix -.auje nos profeclo neque sperare
etiam tibi a Librariis peccalumesl, accurate, el relic/iose nobismetij)-.is in tenuissinio censu, nnillo mmus
subssqueielur{Epistolaad Millium ap.Fabr. Bib. Gi,). exhibere aliis possumus. Sed jam ad propoMla per-
Licet poslea celeberrima illa sua N., T. G)a;ca edi- gamus.
jiono distcnlus, mov immaturo fatq prareptns hanc Inter celeberrima, non solum Ilali_c , sed loiius
Spartam aliis oniandam reliqueril. Et sane cum ma- Europae monasteria, jllud fyit semper, esique etiam-
jorum cetate, Jonge yero _mplius hac nostra is fuent nunc, quqd Desiderius Longobardorum rex in Urbe
antiquitatis ambr, ea homjnum sludia ip perquiren- noslra a fundamentis excitavit; ejns eccles-ia Serva-
dis, quae latebant plurima, atque etiamnum lalcnl, C I tori dicata. Quamvis poslea hac ipsa, non equidem
qua sacris, qua profanis velerum mouumenlis, ui in deserla omnino, sed ad privaioe p[etalis officia;, an-
lucem hanc publicam efferrent : mirum propteiea gustiis, ut puto, atque nmbra plurima inlercedenli-
,videri possit, nondum illorum quemquam prim_evi liiis, seposita, nobilissinia. Yiigines apiiorem ajiam
-•
interprelis versionem iniegram protulisse , qualis sacris faciundis erexerint, sanctjpque Julise dicave-
ante Hieronymum ferebalur. Nam practer admii abi- rint. Locum hunc, si quem alium, cum regis illitis,
lemillumin descnbenda Evangelicaliisloria lot stecu- lum Ctesarum, qui everso Longobardorum impprio,
lorum consensum, illudeliam liqueret fortasse, non rebus sunl potiti, Iiberalitas, alque induigemia ad
salisatlenleliteronymi, aique Augustini aucloritatem tantas opes «vexerant, ut in pluribus Iialia. provin-
urgere muitos, qtiiN. T. Latinas versiones plurimas ciis amplissima prcodia, jura, feuda, ecclesi.is, ea-
oiim in Ecclesia fuisse arbitranlur. Adeo in paucis, rumque sacerdotia .possiderent. Quorum lamen jjars
et quidem verbo tenus, differunl Jnter se codiccs m.ixima, utest conditio rerum humanarum, in alios
vetustiores; unum, aut altonim si demas, quos aut mox atque alios dilapsa, tiiulos tantum ac docu-
iicenlia privalorjim, aut ignoranlia, quandoque menla veteres dominos babeie jussil. Nam pr.eier
eliam pietas inconsulla miiis modis iuterpolavil. apographa Desiderii et Adelgisi, supersunt adhuc
Adde Cymeliis hisce nullo alio consilio prospici se- I) ] autograjiha ipsa vclerum imperatorum dijilomala,
curius, ut ne vetustate dilabantur, quam si typis e\- nuibus nep.les,filias, sorores Deo ibi sacraias benefi-
cusa versentur in manibus omnium; niinquam dein- ciis iugenlibus sunl prosecuti. Tum subsequentium
ceps nisi cum liiteris ipsis inleriiura. 0 teuniqne enim Ca-safum, eliam inviclissimi Angusli Caroh YLre-
aut in scriniis privatorurn, aul in bibliolbecis piin- gumque Ihspanite reserjpta, quibus e.irum piiydegia
cipuni diligentissime servalis, caracteres tamen ipsi in ditinne Mediolanensi flrmantur. Ca.tcra "enimom-
silu, lineis, pulvere, sed edacilate potissimum tem- nia majestas prjncipis nostri in lutelamclcmenlissime
poris evanescunl. Ex quo fit ut, qua. uno, alterove recepit. Velerumpra.lerea__iembranarum ingensô-
sjeculo elapsis, legi non incommode po.cran!, nunc piaj in quibps donaria prhatoram, emphiteuses,
liquescentibus lineis yix, ac jie %ixquidem seceini emplione», vendiliones; cajtera demum ad amplis-
queant. Quod profeclo in hoc noslro faciuni iii a]i- sjmi loci rationes pertinentia : tum qua.jnores, acia
quando non dubilo. Alicubi enim, in Lucce prseser- leges, judicia illorum temporum, pra-sertim vcro
_ lim, purpura illa in cceruleum, euniqne opacum Irans- glossaria Jb.irbara. latinilaiis «ugere plurimumpos-
eunie, glutine vcro argenteo, quoljli fuerant charac- sint. Et utinam documenlis aliis, quae illic superesse
43 PROLEGOMENA. 16
dehuerant, series tot sctculorum, scriplurce difficul- elleliaplitm illud, quod m cxtremo limbo (.ujtisquc
us, reriuii ignoratio, ac subinde negleclus, omnium pagince cernitur, argcnleo quodam pigmento sunt
vero ma\ime deliramenta manutim oliosarum ne in- liti: cujus lamen color multis in locis evanidus au-
tercessissent, quominus adhuc vheient, etvigerent. reum simulal, falliique nisi attente inspicialur. Unde
Sed acta rcs est: nec cineres istos movere jam licei. et nos olim codicem aureum vocabamus. Pigmentum
Ego illorum non pauca, ne fortunam eamdem subi- illud-modo Iccve, nunc crassum, scabrumque est.
rcnl mea mnnu descripta, in Adversaria reluleram : Sive hoc diversa illuminatorum manus, seu maleria
ediiurus aliquando, si vila, viresque superesênt. Li- ipsa, aut demum pennicilli proestiterint. Ulcumque
cet posiea euroe alijc, nova studia, et luxata in dies enim pennis avium descriplos fuis.secodices islos
valeiudo, qua. mc spem velalincho.ireloiigain, pr.v- aureos, argeuteosque innuere videalur supra landa-
lerita consilia intcrvcilerint, excusserinlqite de nn- ,tus M.ihillonius(Supplem. ad tem Uiplom. yag. bl).
jiibus. Sed ul ad rem noslram rcdeam, inter pr.t fata hoclamende prima, ut it.i dhernn, manu iniclligeu-
moiiuirienla jaeebat codex argenlcus Evangelioium, dum cxi>limo. Certum cnim est a libranis duclos
quem virgines illoe breviarium Ansoe regince appel- primum airamenio caracieres, mov ah illuminatori-
lare solebaul. Hunc milii a consobnna mea lunc teni- bus aurea illa, aul argenlea mixtura ornaios, qure
poris abbalissa oblaium cum vidissem, a.queelimine B ] piofecto pennis reddi non poterat. Ita spissa eslali-
tanlum salulassem, membranis aliis intenlus, impe- cubi, ac prominens c membranis, proecipuein Marco;
travi postea : tum ut supradiclum specimen mitte- in quo el miiscam gluline illo circumlitam, alque
rem patruo tuo, qui, purpureeinsignia eminentissimo inretitam adhuc inlegram invcnimus. Unde olim
Joanni Francisco Barbadico cum delulissel, lllum no- coiijcceram, Codicemhune cestale absolittum fuisse.
biscum, qui ei comiles, honoris causa , ab liumanis- Tuncenim facilius aresccntc piclura, uhi advcrsam
simo principe dalieranm*, el inspexerat, el characte- paginam ahsolvissent operce, aversam, non nuillo
res excipere tenlaverat: tum etiam ut eadem occa- lemporisinlervallo, lentarepoleraiit. Dixicharactcrcs
sione expendcrem attentius, aique una variantes ex- atrainenlo simplici primilus ductos; quod pluribus
ccrperem : quas mihi aliquando usui futuras non duin locis evidentissimecolligas: in Luc.e pra-sertiin,
bilabam, licet nunc, etiam supra quam niihimet ipse ac Joannis initio, uhi pigmentum illud dilapsum est.
spopondi.ram, usu id profecio ampliore contigcrit. lnitio cujuslibcl Evangelii priin.e linea: auii brac-
Illis enim cnris meis et amicitiam luam debco : et teolis sunl obducloe, quod eiiamiium splendidum,
monumento longe pulcherrimo, quam a me adhttc Iniactumque est. Lincoeomnes siylo exaraice, ut
forlasse proestolarelur, paratam felicioribus auspiciis eas, in describendo, aniiquarius sequerettir. Cliaiac-
lucem, atque celernilatem. l teres iiugnitudine oequales: nisi quod ad insigniores
G
Codicem istum, ad hcecusque lempora, crilicorum pericopas quibus ut pluiimum in loevo marginc
sacrorum nemini inspectum fuisse, certe a nullo lectio apponilnr, majores adhibentur. Et econlr.i,
studiis adhibilum, iljud argumento esse potcst, quod si quid in fine lineoeaddendum supereral, minuscu-
inler tot alios ab iis memoratos, unde variantes liau- lis supplebal lihr.irius. Quod ad illorum ordinem
serunl, ne unum quidem videas, qui aliquam inde speclat, niiiil addam in pr.vsens: cuin spccimen
prolulerit. Soius, quod sciam, Pattlus Galle.irdus, ipsum seriem conliniiam, slrucluraniquca vetciibu»
cl. concivismeus unam et alieraui nobis exliibuilin usurpitas prje oculis ponal.
clegantissima editione Operum Gaudenlii : quam Alicubi, raro tamen, in unam ducc liiterce coales-
profeclo ancliorem mullo , prcEstaiilioreinque eral cunl: asl semper in iine linecc. Ncque aliter quam
nobis dalurus, si non alieno arbilrio uti, sed suo, N, aul V superaddilo longurio, ulTiiuo, alque
edere opus cgregium, non Jestinare debuisset. eodem traclu exprimcrei lihrarius. Qnam liltcrarum
Mabilloniusipse in itinere, quod perltaliam insti- coagmeninlioncm licentius mulio usiirpibaiil in ve-
luil, cum .Brixiam inviseret, omnes basce veiusii lustis lapidibus quadraiarii. Non enim in fine linecc
sevi rehquias clam habuil; nemine e noslratibus tanlum, sed medns ctiam, neque boc scmcl illud
facem proefercnle. De quo e ,uidem inter amicos D ipsum \ideas prxstitisse.
soepeeram questus ; quod non bas etiam, una cum Niliil aulem froqueniius in codiee isto quam Jit-
tot abis urbium clarissimarum, immortalibus scrip- terarum permutalio. 0 pro V, T pro D, sed piae
tis commendassel poslerilati. Yerum nunc taudcm c.eieris B pro Y, el vicc versa usurpatis. Quod impe-
egregie aclum nohiscum video, ne omnem antiquita- ritis harumce reium cruccm Jigeiealiquando possci.
tum nostrarum memoriam deberemus exlcrnis ingc- Cum non semol scnsus ipse \erborum iinerti \idca-
niis : el, quain in uno M.illhceilextu ab altrice litte- tur: prceloriloin futuriim tcmpus, boc in illud s.opc
rarum atque arlium Gallia olim accepimus, hanc Iraiiseiintibus. Scd res esl cuineruriiiis, qtiibus iiilul
illi Halia noslra, etquidem cum foenoreul aliquando in anliquis lii-ce monumcntis perspcctius. Aliquando
rependal. cliam V pro Y, et econtra, sed parce usttrpalum
rgratiam
Forma codicis, oblonga est ita, ut latitudinem in\eni in Malthceo,et Joannc : murram scilicet pro
ferme quadranle superet. Ejus membrancr, licel pur- myiram, et verbym pro vribtim. Qtir. omnia, sive
puralinci.L. .uernil, plurimv lamcn vciif-Lile tcm lectoruni, aul dcscriploiuin \iiin, sctnciius idioiis-
poris coerulcispeciem pr-_eseleiunt.Ciar.icleics, uti mis illoruin tcnipwuin tubuas, ccrluin c.t iiiss.
.7 EPIST. PIIILIP. G-RBF.LLI, DE C0D'CE BRIXIANO. 18
exemplari.1 fere omnia, lum velustns etiam l.ipidum A In canonibus liisce digereiuli., non Eusebii, s,ed
inscriptiones, ac numismala occupasse. colidim , quos pr.r oeulis hahcbat, ceeononiiam li-
Observabamus aliquando exemplaria Kla tinciali- braiius servasse videlur. Nam X, in quo Matthoeus,
bus lillens deseripla, onera magis exarata quam Marcus, Lucas, Joannes apud illum, hic posl Mat-
codices Hieronymum appellasse (Prmfat. in Job thccum scquitur Joannes, mo\ Lucas, ac subinde
exlr.): idque poslea imiiatum Alcuinum , qui pon- Marcus: addila ad fineni uniusciijusque Epigrapbe:
dera Iibrorum portatu difficili.ir ac proinde lectorum Explicil Canon X Matthmi, inctpil Canon X Jonnnis ;
manihus gravia dixit (Prmf. ad qumst. in Genesim). explicit Canon X Joannis, incipit CnnonX Lucm; ex-
Placuit in lance hoc nostrum appendere : invenluin phctt.Canon XLucm, incipit Canon XMatci.
csl qualuordecim pondo. Li.juet etiam ex memoralo In flne canonis octavi, in quo CEeleroquiMallhceus
nieronymi loco jam lunc in purpureis membranis, et Joannes desiderantur, neque Ammonii, alqueEu-
aureis, alque argenleis litleris descripta fuisse exem- sebii seriem sequebatur descriptor (sub seclioneenim
plana , cnm ad Ecclesiarum quas anie tetigerat, cccxxxix exhibel ea, quce apud illos, el in codicele-
usum : lum ad piivalorum, quos ibidem rcdarguit: guntur CCC\L),et Marci pericopas non ulira trigesi-
objecta illis magnificenlia codicum, qut tamen mi- inam quartam supra ducenlesimam pioducit. Nuin
nus essent exacli. Et forlasse in hujuscemodi snmp- B. vero cum codice paria faeial, inceitum : extrema
tuosis antigraphis, m.igis quam in c.uieri., peccave- enim iti Marco periere. Canones excipit qucedamceu
rint anliquarii; quod operis morosam diligeniiam proefalio, quoe unam et altoram paginam implet. En
toedium, ac lassiiudo, mox lcstinatio, atqtie incuria illam, tibi: nam et in hocce sabulo auri forlasse ra-
sequerentur. Cum proecipue dilficilius esset errata menta invenient eruditi.
corrigere : obsisiente caracterum_j,ulciiludine, ac Sanctus Petrus apostolus, discipulus Salvatoris Do-
membranarum, quarum species, secus alquein pu- mini noslti Jesu Chtisti, edocensfideles. propter diver-
ris liluram, spongiamque viv lerret. sitatem adserlionis linguarum admonetcunctot ut in
Coeleiumeliam longe anle Hieronymi lempora in oclavolibro Clementisconlinelscnbtum. docenssic. au-
usu fuisse operosa ista exemplaiia lestisest Capito- dite me conseivi dileclissimi. bonumestut unusquisque
linus in Mavimino altcro : cui, inter omina futuri veslrum secundum, quod potesl prosit accedentibusad
imperii, hoc aeeidisse ait, ut puero, cum grainmalico fidem religionis nostrm. et ideo non vos pigeat secun-
daretur, libii Homerici omnes purpitrei, auieis ht- dum sapienliam qum vobisper di providentiamconlala
teiis scripti primmn porrigerentur. Neque duhium esl, disserenlcsinsliuete. ignaros edocere. ita tamen. ut
est^quin mos isle ab eihnicis aiiliqnar is ad noslios Itisqum a me audistis et tradtta sunl vobis veslii lanlum
manaverit. Quo lempore, incerlum. Puto lamen non G G aermonis eloquenliam socelis. uecaliquid propiium et
primo, forlasse uec medio aliero s.eculo : cum pau- quod vobisnon esl tradilum proloquamini. etiamsi vo-~
per adliue, el antiquce simplicilalis tena\ Ecclesia bis vetisimilevideului. scd ul dixi qum ipse a veropro-
essei. Sed lum demum, cuni longe, lateque diffusa, pheta suscepta vobisliadidi prosequimini. etsi minus
conflucnLihusad ejus sinum non populo lanlum, sed plenmadsertionis essevidebunlurel ideo ne in inlerpre-
principibus viiis, ioeminisque, abundare ccepissel. lalionibus linguarum secundum qum in interiora libri
Longe vero amplius, reddita sub Constantino pace, ostendunlur. legenti videatur. altud in grmca lingua.
auclisque diviliis. Tum ipsius exemplo, qui, ut mox aliud in latina vel golka, designala esseconsctibta. il-
videblmus, codices sacros a perilissimis anliqiiariis lud adverlat quis. quod si pro disciplina lingua discre-
descnbi, omarique jussit. Imitnnlibus, ut fieri amat, palionem ostendtt.ad unam tamen inlentionemconcur-
priucipis curam pnvatis, mox etiam augenlibus 111 ril, quare nullus exinde lilubare debel de quod ipsa
inajus. aucloritas manifesial secunduminlenlione lingumpto-
E"vangeliisprcefixi sunt canones Eusebii: qnorum pler declinationessonusvocisdiltgeniiperceptione sta-
taincn primi quatuor, et sepiimusomnino, ociavi \ero luta sunt. ul in subseqiieitlibusconsaibta legunttir.
pars ni.i].ir__ periere. Lilieiarum struclura, ac se- hcec res fecilprobanter pttblicare. piopler aliquos qui
ries cadem ferme, alque in Evangelii',: nisi quod D ] falsa adseilione secundumvolumtate sua mendacia in
minores sunt, mJes, impolitoe,inoequales, muliisquc lege vel in evangeliis pei inlerprelalionempropria po-
in locis situ, ac velustate detiilce. Argento olim in- suerunt. quaie illa declinaitles Itmcposita sunt. qum
luminatas fuisse alicubi apparel. Levis enim litura antiquiias legis in diclis gtmcorumcontmeriinveniun-
ut plurimum intercidit: solo alramento ferrngineo tur, el ipsas ctymologias tingitaium convenienles_i_>»
promiuenie Membranoeipsce mutiloe, cariosoe,vio- consctibtas. ad uiium ieiisum concuirere demonstran-
laceo sed ob.cuiioii colore deformatce: nt facilissit iur. nametea conventlittdicaie. pioquod in vullhabetes
conjectura, canones ibtos vetusto olim, atque exesoi factu est. latina veio lingua. adnotalio significaiur.
codici adnexos, poslmodum alicujus opera lniic nos- quare inposilam esl agnosci possit ubi litleta. gr. su-
tro accessisse. Quod fu longe evidentius e qualer- pervult habere invenilut. scial qui legit quod in ipso
nioiiuni nota. Cum enim scplem quatciiiionibus ca- vull habere secundum quod gimcus cottlinel scriblum
nones coinpleanltir, si olim cum codice lioc descriptii esl. ubi vero lilteta. la. suvtvult habere invenitui. se-
fuissent, jani, qui primus in Matljicco esl, ocla\us3 cundum lalina lingiia in vult Itabere oslensum esl et
cSbCdebucral. ideo i&l.itnsituciio denionsltata est. ne li>genlcsipios
.9 PROLEGOMENA. _>„
vult haberes non perciperenl. pro qua ratione positi A gemmisquedistincto, cohlpclis supcrvestiebant, com-
sunt sedquod pingebantque librarii. "Verbaque Eusebifsic esse in-
C.iracteres mntila. Imjus rapsodioe, quam barba- telligenda cum texlus ipse, tum illa iro),.T.)>wfyWv-
rum, atque iiifelix soeculum exiiilit, neque illoSj piw., qucein ternionibus locum habeie nonpoterant,
quihus canones descripli snnl, neque, qui in codice, suadere videntur.
repiocsentant. Nam et minores istis, el illis paulo In fi onte cujuslihet Evangelii legitur minusculis
majores usurpavil baidus ille, quifcumqueis demum chnracieribus nomeu aucioris_ quod tamen noninitio
fuerit desciiplor. Paginarum linece slylo quidemsunt solum, sed procedente texlu alteinis paginis serva-
duclce, sed neque prbfundceul iri texfu, et magfs collum est ila, ut in earum quavis, 'aversa scilicet, el
licerentes. Ex quo lil ul, licet viginti tantum singula adversa liluli partem legentes offendanf, apposita
quavis (acle sinl ductje, non secus acin Evangeliis ; Epigraphe : Secuhdum Matlhmum, secundum Joan-
frons tamen, et latera, limbique lalius excuriaut. nem, eic.
Ilanc a sequioruin temporuin lanio, qui codicem fa- Quod in cahonibus codici adsuiis observabamus,
liscentem resarciit, hic ailsut.im, cum membranee, neihpe ahter, aiqne1 in Eusebianis disposita fuisse
tum locus"ipse satis evincunt. ^Sula enim est inier Evangelia, boc ipsum in conlextu servatum videas.
duas alias purpureas equidem, sed quarum Color, ut B _ Matihceoprimuinj mox Joanne, tum Luca, ac dein-
recens, ac propterea \ividus, sic lenuis, aique dilu- ceps Marco procedentibus, quade re, utpole insigni,
tus, aliter aiqne III codice. PrJHerea iiud* sunl, 'ne- neque, quod _eiam, satis hucusque explorata ,.pecii-
que lineis ad opus paralce. In anleriore, quam sur- liafi observaiione paulo fusius postea disseremus.
sum vorsum sector ille disposuit, bcec Ieguntur, lit- Antiquariuni , a quo exempl.ir boc nostrum de-
teris quain in pra-faliuncula majoribus, ct ad codi- scripinm est, non indiligentem solummodo, sed ini-
cis speciem elfictis: Velii lector videalur recitare. In peritum, ac plane indoctum fuisse legenfibus patet.
poslcrioi e "vero,ulcumque appiireant lillerarum ves- Adjecla insuper vitiosissima interpuiictione. Qua-
tigia, eas tamen iia spongia delevit ufnihil penitus propter circa' ea lempora scriptum puto,' quibus ,
erui possil. Quorsum vero, aut unde lacinia ista huc inlerverso tot exierarum genlium irrnpiionibus Ro-
ifrepseril, viderinl quibusvacat. Illudest observatu mano Occidenlis iniperio, Titteroelpscead squalorem,
dignmn jam tunc in usu Juisse Golhidtm "Vulfilee perniciemque redactoe iuerant : unde pos. tot soe-
veisionem, cujus scmcsas N. T. reliquias mogno pos- cula, niteniibus Ilalorum ihgeniis ,* landem emer
terilatis bbno cdidit Franci&cusJunfus, si tamen de sere.'
ca loquitur ponsarcmator lste. ' Quod vero codicibus olim accidere solehat, nempe
Quod supra monuimus, membranas scilicet, in G C ab impeiilis criticis ut perperam corrigerentuf, huic
quibus canones descripli sunt, in quaterniones dis- quoque nosiro in plurihus contigit. Noh eqnidem
tfibulas fuis_e, hoe ipsum in Evangeliis, de quibjis quod corrector ille, quicumqueis demum fuerif, aut
inox erit sermo, proestitit librarius. Nota illa ad cal- adjecerit aliquid, aut immulaverit. Sed, abrasis quoe
cem aversaa cpjusque octavce paginreposita Q. I. Q. vitiosa censebat, ut recta nrn semel perverti., sic
II., et sic deinceps, quam Tale"sius ait fui=sc velus- mendosa supinus proelcriit. Supersunt enim ubique
tissimis codicibus familiarem : atque a seipso in ms. lilterarum vesljgia , unde nativam scripluram depre-
e_emplari Gregorii Turonensis, nongentorum circiler liendamus. Latini etiam sermonis jejunum 'uisse,
annorumj obserratam. Neque solis qualernionibus, hoc unum inter ceetera exemplum esto, "quodLuece
sed mixlis ideniidein lernionibus vetera illa exeih- x, iO, oecurrit: ubi Mariha desorore, quce illam in
plaria constilisse indicat Eusebii locus (De Vit.Const. minislerio domestigo non adjuvaret, cohquesta ait,
lib. iv, (gp. 57), in quo proeceplum sibi ail a Cons- Domine, non esl tibi curte quod soror mea reliquil me
tanlino ul quinqiiaginla.codices divinarum scriptu- solam ministrare? qiio in loco soloecismum"veritussi _
rarum in membranis egregie expolilis a peritissiihis cum lelinqueret, e finalem exiiivit. Cum Veroau-
anliquanis descnbi cuiaret; paratosque, ul stalim daces manus In codicem extenderet, ad Yulgalam
«jomitante Diacono ad eum mitleret. Mox suhdit, B I Hieronymi respexisse, fideni facit, prce aliis, locus
A-T-W".§' epyov eTotrd-ovBuT5 _.o'yw,lv .To)vTE)ffi_ille insiguis Matlhoein,'! : Cum ergo nalus esssl Je-
^CryVJ/ilvOJfT£-J_£er.TjS-tTtTK S_«Tr£^«VTOVsus in BethleemJudmm; et rursus S : Al illi dtxerunt,
V«\ tZ%pa.iJO-U.
vtyMv.Jussa scilicet principis e vesligio opus exce- in BethteemJudmm, qups Hieronymus in antigraphis
pisse: misisseque se terniones, et quatprniones in suoriim lemporum mendosos exisiimans, JuHteres-
voluminibus operose cullis. In quibus Hislorici ver- liiuerat. Nam subversor ille, ut leciionem a_ Yul-
iis pulat inibi vir doclissimus enallagen esse; ac pl_m exigeret,'diphlohgum aller.im utrobique de-
propierea djcendum fuisse revyjn Iv rerpao-o-otg,non rasit. Menda vero, qu_eprccleriil, toi sunt, *ut re-
vero rerpKo-q-a. h ?ivy/o-t. Ast recte, hi f.illor, se ha- ferre pigeat. Cum proesertim iie unus quidem ex iiis
lient citata Eusebii verba. TSUX-.enim illa operoSe noevis pulcheriimi corporis desit in apogwplio, quod
culla, aique qrnata nihil prbfecto erant aliud, quam ad te misiinus.
, jntegumeiita codicum, quos per lerniones et quater- ' Lalinitatem quod speclat: tum in verbis efferen-
niones ab anliquariis dispositos, mox sectis labellis, dis orthographiam bic passim adhiberi, quoeprimcevi
«l plurimum alu,.a, quandoque eiiam serico, auro, interpretis oclatem, simplicitatemque prs; se feranl,
21 EPIST. PHILIP. GARBELLl, DE CODICEBRIXIANO. _2
sentient erudili harumce rerum oestimatores. Neque _A inviiatus nec mtssafum ibidem soUemitilatequispiam
enim opus est ut excerpta inde aclferamus. ptesumat omttimodocelebrare. Vt libete liceat soto-
Exemplar aulem hoc nostrum ex antigraphis illis libus ib dem degenltbus regulatem normuiath inviola-
manasse, quce non solum Hieronymi tempoia, sed biltter obsetvate. Sacerdotalesvero ordinersa quocun-
Ililarii Piciaviensis pr_ecesseranl, cuni facies ipsa, que et de quacunquecivitaleephcopo abbatissavoluertt
lum Joci ahquot, quos postea excuiien.us , maniles- titeptecnsibiltlcrordineiut. Si quando vero ut'sunt'hu-
lissime evincunt. mani generis casus abbalissaobjerit non aliunde sedex
Oclavo soeculo labente, aul sequenlis inilio huc eudem congtegatione retigtosissime monache in loco
del.ilum, olim conjeceram cum ad pairuum tuum defuncle abbatisseetigant successorem. Illud lideliCei
scriherem : idemque nunc sentio. Sive principum addentes ul cjtiidquidibidem justo otdine a quocunque
dono, qui filias, nepte«que in celebernmo loco Deo Ep ttbet (Supplenduiii Epi&copo aut
opt. max. despbi.debant, seu ex nobilissimis virgi- qualibet) persona inlatd sunt seu fuluris temporibus
nibus aliqua illud secum adlnleiit. Nisi loite, quod fuerinl illatuia sive ex nostra dtlibneseu'ex episcopo-
Jum noslioruminmutilata modis omnibitsvaleaiit per-
vero ' f > esse
' . propius • • f vide > ex ipsis
• /" iliir, ,'i,f Desideni,
, : ' alque
Ansce cymeliis depioniplum, ac hlice pielati concre- maneie. Nec hbc pretereundo esse conspicimus ilaul
qitum, inier ccelera spiritualium nupliarum orna- B J abbattssaque quocttnquein lempore fuerit nutli tkentia
inenta hoc illa ad sui, aliarumque, qu_cuna despon- concedalur CODlCES attl vusa sacrata aul quolibet
debanlur, usum, regio in loco deposueiit. Hujusce thesautum Ecclesie quoquomodo donare aul altenare.
modi veio donaria s.icratis locis passim exhibiia St quis dutemconlta Itanc nosltam setemssimamdis-
nemo est in antiquitalibus bisce vcrsaius qui igno- "positionemtemerariusausibus adire temptnvetit eletno
"ret.Tum sumptuosos hosce, ac niagmlicos cbdices anatheinalepleclendosessecensemus.Consctiptahujus
npnnisi divitibus, aut Ecclesiis parari solitos : supe- pivilegti senetn. Anno tnviclissitnoiumprincipum de-
fanle privatorum fortunam impendio, quibus coete- sideiit el adelgisi XVI el XIV. sub indiclione XI.
roqui pauperes schedoe, ul eas vocabai Hieronymus, Da'o Ticinoin Vtbetegia 111. idusociobris.
salis, superque essenl futuroe.Plures vero in regali Sigoaldgratia dei paltiarcha in hoc priviiegii lextu
monaslerio , viventibus, adhue Desiderio, et Adel- a nobissalubtiler elimatumntanu propiia sublus scri-
gisq, sacros codices serya'los fuisse liquet ex apo- psi. Apblinans Chrisli misettcotdia indignus humilis
grapliq membranaceo bull.p cujusdam a Sigualdo episcopusin Itoc piivilegii texlu ntanu mea subsctipsi.
Aquileiensi ad Ansebergam daloe, qiiam alias ex- Olto in dei nomtne episcopus in hoc piivilegti texlu
scripsimus, ~et iu Adversaria ' ' retulimus^, quoe sic manu mea subscripsi. Julianus hvmihs episcopus in
habet: ( hocptivilegii lextu manumea Ss. Felixhumilisepisco-
C
Sigualt servus setvorum Domini Paliiarcha dum pus t.. Itdcprhilegii texlu manu meaSs. Felixpeccalor
nostfa medioctitas ex (elicissimorurnprincipum desi- episcopusik hbc ptivilegii lexlu Mm. Ss.
derii el adelgisi una cum collegisnosiris religiosissimis Yides antiquissimum Eeclesiaruin usum, quo co-
et sanctissimis episcojtis ob toiius oilodoxe ecclesim dices istos, non-secus ac reliquam supelleclilem Deo
stalum perventa fuissel singtda qtteque superflua deo dicatam in censum thesauri sacri referebant, ad Si-
auxitiante subtilius elimqla. Poposcil a nobisveneralio gualdi usque sceciilumperslitisse. Et utinam anathe-
tua bealissitnaqnsebergaqbbalissa per prandulum cu- male IlhTsuo perculsa succedehlium lemporum ni-
bicutatium sacri palalii sep "etpteposilum 'monastetii mia f.icililas non ab iis solum, sed a casteris eliam
vesiri ul venerabileeundemmonasleriumveslrum quod fegum, principunique donariishberrimas manus abs-
silum esl in urbe que dicitur btixia qttodconslatad ho- tinuisset. Quania hic fortasse eliamnnm copia ve-
notem domini salvalaris constructttti}piivilegii infulis terum Ecclesice monumentorum, quanta feligiosce
'"a twslra frueretur auctoritate. Quatenus riconcotdanlibus pletatis super»le- forel? quoruui nnnc lbeo niliil nisi
... '...'. . . . ,' ineonsuIt_p'ne iiheraliialis an verius
nobis
? 1, i reverenHsstmts
• , e'ptscopis nostns
' ex communiad- ', prodigalitatis
. '-,,'_ ' "'
sensum elernale prmdicli oraculi robur stili noslrt fir- memoria ad posteros transiit.
\inlas impeiliret. Et quia sempet"sunt exhibendaque^D~ Quce etiamnum supefsunt monumenta eamdemne
ulihbus fuerunl inlimationibusitnpetrala. Placuit etgo forlunce aleam subire, aii eludere possint, inceftiim.
modis omnibusut pie devolionisimploratio salubti mo- Ijtverear faciunl cum vicissiliidinestcmpofum,*iu\n
derelur inlervenliomsadsettsu. Qm veio conala eslre- proeteiiti casus et unius, prce cceteris, insignis pro-
ligio tua ..alubtiler a nobis extotqueie quatenus ptefa- fecto membfia, quam a virginibns illis accepi:
tum monastetlum cum universisbasilicis ad se perti- e Nempe, cum tol membranarum supellex neglecta
ttenlibusqui a ptissimeadque tianquillissime anse rt- penitus ac confusa jaceret, consulente viro nobili,
gine jure conslritctum esse noscttur pnvilegiis sedis et acns eceiera judicn, sed hnrumce aiili,quilaluni
saneie npstre aquUegiensiscui deo auctore deservimus iejuno, vocalum notaiium quemdam ut inspiceiel,
decotelur. Qiiaprhpter piis desideriis vestns fdventes atque in ordinem cogeret, accessisse, propositis con-
liacnosttawictoiitate id quod recte exposcitui effeclu ditiombus opeiam locasse; cum in authographa a
mandaihus. Etideo omnent cujustibelecclesitesacei- Langobardis notariis barhaia illa lalinoe scripturas
dolem miaiidibel one (supple occasione) ha- deformatione e\arala incidisset, quod a nemine iq-
bereprohibmus. tlaul nhi dbbatissa monasierh fuetil telleclum iri afbilraretur, ceu tabularii rejectamenta
23 PROLEGOMENA. 24
abjecisse, juvantibus cladem hanc, quce una erant,. _Vqne operi idoneum seligerent, qui mcmbranis omni-
illorum apographis; satis, superque ista esse cogi- bus sedulo inspectis , atque in seriem laudabiliorem
tanlem si servarenlur. i Ila factum ut primigenia coaciis, archivum, sivellent diulius mansurum para-
illa distracla, ac dissipala perierint. Uno duntaxat rel. Factum. Urgente opus amico nostro Joanne An-
superstite, cujus inscriptio superaddita membrance drea Astezalo monacho Cassinensi, viro et doclo et
inorbem volutaedigna profecto esl, quce lilleris man- barumce anliquitatum cupientissimo, qui nisu im-
detur, ut insigne pra. coeteris inscitioenon minus, probo ac perlinaci.utestcoepti semel lahoris ad mi-
quam impudenlice illius monimentum. Datum est raculum patiens, ultimam illi manum tandem im-
Ticini; regni Desidcrii et Adelgisi terlio et primo, posuit.
xvn Septembri., Indict. xm; continens legalum Gi- Sed ad_exemplar noslrum conversi ilerum, dice-
sulfi cujusdam slratoris regii, qui Radoaram tixorem bamus preefixum fuisse ab anliquario singulis Evan-
suam ex semisse usufructuariam reliquerat, tum ut, geliis nomen aucloris, ea profecto de causa , ut lec-
ea decedenle, episcopus Laudensis, venumdatis ho- turi, quem ex evangelislis vellent, primo ohtutu in-
nis, quod inde esset redaclum pauperibus distribue- spectis litulis deprehenderent. Millius tamen nonnisi
ret. Mortuo Gisulfo supra laudata ejus uxor, raro post conditum Canonem id faclum asserit (Proleg. n.
pielatis exemplo, egil libello supplici apud regem ut B 3-7, Edit. N. T. ex recensione Kusteri); cum anlea
marili volunlas stalim adimplerelur 'quatinus ( sunt absqueprsefixis auctorum nominibus circumferrentur,
verba documenti ) sine aliqua ojfensione ipsa ejus non secusac coeteroeSmyva-usincertorum scriptorum,
aelemosinaad requicm vel refr.getium aniinae ejus ci- ut scilicet appositis titulis dignoscerelur ea sola esse
tius occuttere possit, impetravitque. Ilaque episco- vera, etauihenticalnslrumenlaevangelica. Hinc(ml)
pus, divendilis bonis Gaideri cnidam regii mon.sle- Matcioni objectum a Tertutliano , quod Evangelio suo
rii procuiatori pretium aureorum MMMDCCCL ab eo- nullum, ad IMITATIONEM VETEIUS ECCLESIJE inscripsissel
dem sohilum pauperibus erogavit, subscripsilque auclotem. Ast vir doclissimus , cum hcecscnberet,
huic carloe una cum Radoara, aliisque lestibus ibi ad alia festinans non satis cavit conjecluram hanc
descripUs. Ejus cbiiopiaphum tale est : suam ab ipso, quem citat, Tertulliano luculenter
lpolilus ego licet indignus per dei gtacia cpiscopus explodi. Elevat enim ex hoc fldem Evangelii Mar-
Radoara deo dicala supltcanle legiae potestalts pto cionis, quod tilulo careat. Et possem (inquit) hic jam
venundacione lenolae quod ei vii suus posl ejus ovi- gradum figete non agnoscendumcontendensopus, quod
tum concessillestismanumea conscribsicum sacetdo- non erigat fronlem, quod nullam constanliamprmferat,
les fideles el preciotecepi liimilia DCCCL el contuli dis- nultam fidem repromitlat de pteniludine tiluli, et pro-
ttibuipro anima gisulfi sitatoiis. (C fessionedebila aucloris ( AdversttsMaicionemiv , 2 ).
Documenlnm islud, in quo agilur de acquisilione Jam ilaque ante Marcionis tempora , et quidem in
honorum, qua. una cum coeteiis etiamnum possident vclere Ecclesia inscripta erantsuis nominibus Evan-
in agro Cremonensi, ne lemporum decursu fatisce- gelia. Ut quid enim hanc tiiuli nudilatem objecisset
ret, pelierant olim clarissimae virgines a consulibus illi Tertullianus, adversus quam lueri se poterant
urbis noslrce, sceculo xiu labenie, ut per publicos Marcionitoevetustate temporum, et consuetudine Ec-
notarios exciperetur, supereslque una cum arche- clesiarum , in quibus , ex Millii ipsius calculo , per
lypo apographum corumdem; asl pluribus in locis triginla ad minus annos ante conslitutum ab Asice
ad originis veritalem niinime exactum. En libi episcopis, ut ipse putat, Evangelicum canoijem, Lu-
chirogfaphum supra Iaudati Hippolyti, quale illud cce, ac TMarciEvangelia, Malthceivero longeamplius
descripsere. sine titulo habita fuissent ? Quod veroait, stalutum
Ipolitus Zotenlinus dignus per Dei gratia episcopus a Canonis conditoribus inscriptionem anctorum, ut
Sadoara deo dicala suplicante feci et protestaiispro vera Evangelia dignosci possent, jam neque hoc ipso
venundacionete sola, etc., usque ad exlrema verba illorum fidei satis caulum ivissenl. Cum et Marcion
Gisulfiroraloris. inlerverso Lucoe,quo utebatur, et si qui aliiaduileras
Bardus ille, qui membranas digessil, cum arche-1D manus in Mdtlhcei, Marci, ac Joannis extenderent,
lypum non adsequeretur, conjeciis in apograplium eodem plane titulo imponere lectoribus possent. Ita-
oculis hanc inde epigraphen exsculpsit, quoeposie- que non esl ambigendi locus , quin jam tunc hoc in
ris ad inielligenliam docuinenii facem praHenderet. sacris Libris, quod in profanis, ab anliquariis usur-
4299. 26. NovembieIppolito Lolenlino Vescovodi patum fuerit, ut scilicet auctorum suorum nomina
Sadovara pcr il legalo di Ghisolfo Rotatore. pree se ferrent.
Vides infelicihus cartis quo cum homine rem esse Superest nunc, ut de peculiari in codicibus ali-
conligerit? Et sane mirum quoddiplomala alia non quol Canonis scrie, qncein nostro eliam servata cst,
atligit. Neque tamen aliorum manus effugere iis datum de hujuscemodi diversitalis origine disquiramus.
ttim, dotractis multortim ugilhs, in qmbus Ccesarum Ricardus Simonius (Hist. Cril. N. T. i, 10) expen-
imagines, eorumque nomina scrvabantur. Quibus so codice Cantabiigiensi, in quo Evangelia eodem
ego casibus mot-.is, tuin quod confiisa rursus omnia ordinc, ac in noslro, eJIeruntur , non esse hunc illi
es-e nunliareiur, iustitiapiul leclissimas \irgincs ut peculiarem obseivat, cum ex pervctuslo catalogo
hominem speclatje iniegriiaiis, ac iidei, perficiendo- exemplaiis Sangeimanensis, inquo Evangelia eadem
25 EPIST. PHILIP. GARBELLI, DE CODICE BRIXIANO. 26
serie recensentur , lum ex Druthmari Ioco , quem A _ lem Evangeliorum Mailha.i, Joannis, ac Marci: quod
postea videbimus. Additque morem hunc videri a scilicet Ecclesice ab aposlolis constiiulce, tum ad ea-
Latinis in\ectum , qui Grseca exemplaria ad smpso- rum exemplum ceterce omnes eadem , ut genuina
rum usum describebant. Sed vir , ccelera in rebus fidei Chrisliance instrumenia -semper suspexissent.
hisce diu mullumque versatus, ampliorem eliam !au- Quibus ita consiitulis , urgel postea aposlalam illum
dem inde conseeulurus, nisi prcejudiciis indulsisset, inquiens (Cap. &): Itaqueet de Itis Marcionflagilan-
non attendit, Latinos ordinem hunc in Canonem dus quid, omissiseis, Lucmpotius instilcrit: quasi non
non invecluros, nisi prcceunlibus aniigraphis, quce et Itmcapud Ecclesiasa primotdio fuerint. Atquin hmc
sequerentur. Cur enim Lucam Marco, aul bis Joan- magis aptimordio fuisse ciedtbtleest, UTPRIORA, QUA
nem , non vero e contra anleposuisseiit, cum ccque APOSTOLICA, ul cum ipsis Ecclesiisdedicata. Igiiurdum
ad ipsorum usum utraque series aplari commodum constelhmcquoqueapud Ecctesias fuisse, cur non hmc
posset? Neque aliud quidquam e loco Druthmari quoqueMatcionatligil, aul etnendanda si adulterala ,
eruere polerat, quam in codice Hilarii, uttunc (erc- aut agitOsccndasi integra? Nam el competilut, s» qui
balur, Matihceum,et Joannem oeteris prcchisse. Evangelmm petveitebanl, eotum magis curarent per-
Milliusde ceconomiaisla Canonis in supralaudato versionem,QUORUM SCI_BA_\T AECTORITATEM RECEPTIO-
exemplari sic slatuit (Pioleg. n. 1269). Consilio vi- B '. REM.LOCUS hic Teriulliani eo est insignior, quo ma-
delicel digestmis hoc factum. Ad calcem cnim Mal- gis perplexus, et luce aliqua indigens ut recte con-
thcei hoeehaberi: EvayyDiov-/«TKMKTSK-OV e-ze)iOn. stet, tum etiam quia , ad imesiigandam , quoeolim
e.pyjXKiEuayye/.ovvvxa.'icoavvw; llinc Lucam, ac in Afrieana Ecclesia vigere potuerit, Canonis oeco-
tandem Mircum cum eadem emypayTi.Ita nempe nomiam, facem nobis aliquam prceferre videatur.
disposiiis lihris istis, ut apostolorum Evangelia apo- Ilaque cum vi\ dubio sit locus, jam ab ipsa Evan-
slolicorum Evangeliis prceponerenlur ; quomodo geliorum edilione Ecclesias illas, quarum in sinu, ut
Marcum, etLucam aposlolorum comites vocat Ter- ila dicam, educla fuerant, ea ipsa ul novccLegis au-
lullianus (Contra Marcion. iv, 2). Quid sibi voluerit tbenticas tabulas servasse, et fidelibusut nola essent
in allaiis verbis, consilio nempe digestons oidincm effecisse; lum illorum exemplaria sialim in aiias
illum obtinuisse, profecto non assequor. Suopte in- eliam diffusa: sive, missis ad hoc notariis, ea sibi ut
genio boc fecissc anliquarium , neque ipse ex allata describereniur curaveiint : seu discipulis ipsis apo-
emypaff recie conjeceril, ut pulo. Addebatur cnim stolorum non soluni,ut inquit Eusebius (11.E. m,57),
ab exscriploribus nota illa , ut ne librotum ordo in _J)(_UTTS£V T.VXp.tTTOV yOoT.f.OUfiEVOt?, Sed 01131.1,T/.V
compingendis poslea codicibus operas falleret. Et TWV©e.wvTtvu.yyz') ioiv Trvpc/SiSowi ypayi.v,et sic qui-
longe vetustior baibaro illo, ac misere indocto ( ut' C dem e re nata credentium uiilitaii egregie consuleu-
ipsius verbis utar) librario , qui apographum illud tibus : ut scilicel, nuntiato jam ipsis Evangelio, sacra
descripsit, eral ista , de qua nunc agimus, Canonis illa volumina describendi copijm ultio fidelibus face-
series; uti ex Nazianzeni ormine viderat Millius renl. Maithceiproinde, quod piimum omnium Hiero-
ipse (In Notis ad calcemEvangel. Matth.). Hoc ita- solymis, aut non procul emerserat, conflucnlibus eo
que voluerit, ni fallof, non sponle, aut casu, sed su- undiijue, ceu ad nascenlis Chrislianismi incunahula
perioium temporum antigrapha secutum antiqua- hdelibus, apographa aiio aique alio tr.inslala : tum,
rium, non aliter, atque in illis disposita erant Evan- processu 'tempoiis, M.irci ac Lucce, poslremo etiam
gelia, in suo apograplio collocasse. Eos vero, quibus Joannis Ecclesias omnes quaquaversum occupasse.
series isla primilus usurpabatur , dignitati apostolo- Sicuti vero non slatiin ubique gentium constitutce
rum boc daie voluisse (nam cur LucasMarcum prce- sunt Ecclesice, citius provinciis aliqnibus, seiius alii
veitenl alia esl ratio ineunda ) recle equidem con- ad lidei sacramenlum vocaiis; ita, pro ralione loco-
jetit Millius. Nequetamen ex adducto, nec satis li- rum, ae lemporum, modo hoCmodo illud ex Evange-
quido Terlulliani loco, sed ex aliis ejusdem scripto- liis nactas earum aliquas in codices suos relulisse:
'ris rem , de qna agilur, illustrare poterat, si vacas- lum et ccctera eliam, proul occasio, aut facultas se
sel. Hos itaque utpote insignes, cum ab ipso , tum a D dabant, addidisse. Etita oidinem nullum flxum, ac
\iris eruditis in nolis ad eumdem proeterilosopei _. certum tunc adhibilum credibile esl; donec, vulgatis
pretium lacturum me pulo si paulisper cxpendero. jam quatuor Evangeliis, ac passim distractis, Eccle-
Hic scriptor, constituto prius evangelici instru- siarum alioefationeni temporis, quo prodierant, alice
menti auctores apostolos esse (Cit. Lib. iv, 2), quihus authorum habentes, diveisimodeilla insuisexempla-
hoc munus prcedicandi Evangelii a Domino fuisset ribus extulere. Et Orientalium quidem plurimas or-
imposiium : lum et aposlolicos, sed cum apostolis , dinem temporis secutas innuere videtur Origenes.
ut ipsc ait, et pnst apostolos. Lucam vero niliil Ecclesiaslico eniin insislens Canoni" ita enumerat
aliud docuisse, quam quod ab apostolis Ecclesicedi- Evangelia Mallhcei, Marci, Lucoc, ac Joannis, ut
dicissent; factumque proplerea ex hac docliince etiam quoe illorum prius, quae postea prodierinl e.
consensione ut Lucce Evangelium perinde ac aposlo- traditione acceptum designet (Ap. Euseb. H. E. \i,
licum monumenlum a fidehbus reeiperelur; laieque 25). Earndem seriem, Eusebius tuetur; quoe postea,
semper apudillos mansisse, qualoetiam suo tempore Hieronymo ATii1gaium interpretem recensente, apud
lucbantur; eadem subinde laiione .irmat auclorita- Occidentaleseliam Ecclesias obtinuit.
27 PROLEGOMENA. 28
"Verum aiias non lemporum, sed autliorum ralione A_.rassel: ac deinceps Epocham quamdam Evangelio-
habita, apostolos, deinde apostolicos in codicibus rum statuissel, Polest (inquit) ipseordo Evangeliornm
suis disposuisse : cum exemplar nostrum, ac Canta- ideo sic Itabeti, ut unus aposlolussil in capite, aller in
brigiense, tum illud Hilario olim, fama lenus, tribu- fine, et illi duo gui inter ipsos habenlur, auctoiitatem
lum a Driilhmaro manifestissime evincunt. Et quiab ipsis duobushabeanl. Vidi lamenlibrum Evangehi
dem in Africana Ecclesia, ex dupliei ista Canonis gtmce sctiplum, qui dicebaturHilarii fuisse, in quo
serieservatam alleram, fidem facere videmur adducti primi etanl Mallhmus, et Joannes, et poslerius ulii
Terlulliani loci. Auctores scilicet Evangelii fuisê duo. htteitogavi Euphemium Grmcitm cur Itoc ita
quidem et apostolicos, sed cuni apostolis, et post essel: dixilmihi : In similitudinemboni Agricolm,qui,
apostdlos. Mox etiani cl.irius : Alquin hmc magis a quos forliores habet boves, ptitno jungit. Nihil hic,
piimordio fuisse credtbtleesl UTPRIORA QUAAPOSTO- unde Simoniushunc ordinem a Latinis inveclumas-
LICA.De lempore, quod prodieiant, locutum Ter- serere posset.
tultianum nemo sanus crediderit. Diverbum itaque Cutantius in Yita S. Hilaiii operibus ejus prccfixa,
aliquid innuere voluit ista, ul sic dicam, prio-' quorum exempiar pnlcherrimoeeditionis vestrce, liu-
lilate, qua piincipem Mattlioei,ac Joannis Evangelio manitaii ac henevolenticeerga me tuco aceeptum
lbcum adscripsit. Neque aliud, ni fallor, nisi quod IB refero, observat describendis illum sacris Libris va-
apud Eeclesias in sacrorum N. T. librorum censu casse ; idque ex testamento S. Perpeiui episcopi
aposlolicorum illa proevertereiit. Quam conjpclurani Turonensis, in quo legavit Eupbronio Augu^todu-
fulcire videnlur sequentia : Nam et competitut, si nensi librum Evangeliorum. quein sctipsit Hitarius
qui Evangeltum pervetlebant, eotttm magis cuiatent Piclavensis quondam saceidos : atque hunc ipsum
pctversionem,QUORUM SCIEBANT AUCTOMTATEM RECEP- credi, qui eiiamnum Tuionis in Ecclesia S. Gatiani
TIOREM. Quibus verbis nihil aliud sensisse illum ar- servatur. Ex quibus tesiamenii verbis pulat, inter-
hilror, quam, ulcumque ejusdem autlioriialis apud prelaii posseallaium Druibmaii locum : ul nimirum
Ecclesiascum apostoloium, tum aposiolicorumEvan S. Hilarii dictus sit codex ille, quia mapu ipsiusexa-
gelia essent, priorum lamen, habiu aposlolatns, ac ratus. Ego vero; si licet paria lacere, utcumque non
magisteiii ratione, usu apud illas luisse poliorem, improbem conjecturam hanc viri doctissimi, pularem
quod et frequentior in divini verbi praedicatioiie ab tamencodicem illum unum ex Asiaticis fuisse, quem,
iis peteretur aulhoritas, et prima semper anie illa cum m Plnygia e\ul agerct, studiis suis adlnbueiit
aposloiicorum in synaxibus legerentur. Quidquid Hilarius. mox ab exilio revertcns in pairiam retule-
lamen de hoc sit (veritatem enim in tanla vetustaiis rit. In quam conjeciuram eo facilius ductum mefa-
caligine conjecturis assequi lenlamus) quamvis non G ( teor, quod per quam veiosimile sit minoris Asiaa
ausim pro cerlo affirmare Tertulliani cevo in Eccle- Ecclesias in disponendo Canone, non attenla serie
siis illis primum in Canonelocum aposlolis datum; lemporum, qnibus E\angelia prodierant, sed habita
verosimilius lamen hoc putq ex allalis hujuscescrip- apostolatus ratione, Mallhoeiprimum, qnod ubique
foris locis, quos supra perpendimus.Dixi, Tertulliani gentitim, lum Jo.innis, a quo consiilutcc, reciceque
mvo; nam poslea eadem quce in recensione Hiero- fueranl, in codices suos relubsse. Sicqtie fortasse
iiymi series oblinull: sallem in Carlbagineiisi, ut factum ul mns ille eti.un in Gallias inveheietur, nisi
liquet ex Evangelistarum ordine, quem ibi servatum jam antca obtinuerat. Quod pateret luculeniius, si in
scribit Auguslinus (Seim. 1.4, de Temp.). laudato apograpbo Ecclesi.c Turonensis, anle e\si-
Quod de Ecclesiis Africce in disponendo Canone iium, si iti est, ab llilaiio descripto, pari serie, ac
conjiciebamtis, hoc de Galliarum aliquibus ut idip- in supralaudatis Canon piocederct. Multo vero ma-
sum non sine veritatis specie affirmare possimus f.i- gis hoc mihi suaderet, si verum esset, quod putal
ciuiit codices supra laudaii. QuamvisCantabrigiensis Cuiantius, Hilarium, posl Commentarios in Mal-
nbn Ecclesioeulli, sed privalo cuidam in usu fuerit, thceuni, staiim curam hanc in Jo"annemex.iendi._se.
qui retenta durniaxal quoeillic vigehat Canonis serie, Ita enim exemplarium suorum ordinem sequi vide-
coolera per summam licentiam cum in Evangeliis, D . batur.
tum vel maxime in Actis Aposlolorum ila miscuit, Num vero ex laudalo Druihmari loco recte conje-
inveftit, recudit, ut, lesle Millio, qiii illnd accura- cerit clariss. editor, in anligrapho Hilarii, post Mal-
tissime inspexit, omnium, quotquot ad noslra tem- llioeum,ac Joannem, posteriores duos Maictim (ut
ijora pervenere, interpolaiissimum dederil. Unde ipse aii)acLucam procesbisse, incertnm omninoesl.
iion immerito Simonii judiciiim dc-ideres, qui in "Videndumpropterea ab iis, penes qnos vetusiiore.s
num in quibus Maithoetisei Joan-
hisloria
t Critica N.t T. adornatam ad corruptos liosce codices supersunl,
nes praecedunt,Lucas semper, deinde Marcus, ut in
fontes Lalinam
tj. ,' ^ versionem
• . j semel male consiiltus
uon i 't
sit iioslro, ac Cantabngiensi, an secus sequanlur. For-
credidisse
* , videatur.
t1 /,' i ii cnm ^de(t anligraphis
Sed w istis
\
sermo, videamus nunc Drulhmari locum, quem supra lasse enim ex diversa eoruni serie cuni mos E<cle-
"letigimus. siarum, ac privalorum jn dirigendo Canone eipi
Hicscriptor (Expos. in Matih. cap. 1) postqnam possel; tmn etiam quodnam ex Evangelus Luca?ac
Evangclistas quatuojr flumitiibus, qn.e a P.iradiso Marci piimuin illis nancisci contigerit. Ulciimque
voluptalis exibant, lum' qualuor elementis compa- enim apostolis oh dignilatem primus in Canone locus
29 EPIST. PHILIP. GARBELLI, DE CODICEBRIXIANO. 30
sit datus : de Luea lamen, ac Marco ambiguum cur Aille 1 Spiiitus nescire pei mitterel. Et mirum piofecto,
ille^hunc prceverterit. An quia serius Mareievemplar qund ciiticus isle uiruinque evangelistairiliatid ser-
hahiierint i.Ii, quibus orrlo ille usnrpabatur, Luca in vata>decentimnon po.lnlaveril, quod non allius, ut
codices anlea relaio, an alia de causa. Forte etiam poslea Joannes, a generatione divina Verbi inilium
Lucce principem post aposiolos locum liibueiint, stemm.ilissumpserint(iliem fortassediclurus Eusebio,
quod longe uberius, quam Marcus, Evangelicain qui provincwm hanc a Spiiitu sancto illi servatam
hisloiiam digesserit, repelitis videlicet allius rebus; scripsissei). Hoc eniin ad sunimam reiuin, de quibus
el stemmate Servatoris secundum carnem accurale deinceps agere debebant facere onvninovidebatur.
digpsto. Cerle in hoCTationemtemporis nonhabuisse Et pcnersis etiam mgeniis, quce Jesum Chrislum,
illos, apud quos ea Canonis series vigcbat, ex vete- uli bominem dumlaxat, eranl traductura, ne ad hor-
ribus liquet, quiMaicum, ante Lucam, Evangelium renda illa brevia miserrimeimpingerenl, facempive-
suum litleris consiguasse pulaverunt, uli superius ex tulissent.
Origene observabamus, alitcr tamen seniienle Cle- Observavirous jam, quantum equidem per tol se-
meute Alexandrino, qui, Eusebio tesle (H. E. vi, 1-4); cnlorum nebulam prospicere nobis licuit, quem in
KpayeypafSaieltyev TSVT&ayyeXiwv xa trepiiyovxa TK? Canone Evangelico disponendo ordinem qujedam ex
ytviaioyiag.Nempequod fons, fundusque EvangelicoeB 1 Orientalibus, tum AfiicK, ac Galli.irum Ecelcsioe
Jiistpncegenus Chrisli juxla carnis dispensalionem usurpaveriiu.' Manus tamen e vestigio illis datnn,
esse yiderelur, proplerea verosimilius esse arbitralus qni nos per desert.i hocc loca^gradientes, si minus
est piemens, mnnito jam a Matlbceoac Luca itinere verum , at salleni quod verosimilius sit forlasse non
isto, conslituloque, quod primtim omnium seiriopor- adseculos in \iam reduxeiii. De Ilali.c nosirce, proe-
lebat, tunc et Marcttm Evangelio sno ineubuis.se. sertim, de aliarum omnium principe Ecclesia Ro-
Dixi a Matthmo et Luca; quamvis ambigimm sit mana quid conjicere in procli\i sit, fateor me nescire.
jiuncne, an illuni, prcei\isse senserit Clemens.Fur- Quannis enim in Canone suo Matlhoeumolim, ac
ipsse lamen pr_.luxeril senlentioe illorum, qui pii- Joannem, raiione habila apostolatus, duobus aliis
muin anie alios in scribenda Evangelica historia prccferre poiueiil, idquc eo amplius, quod Joannes
fuisse Lucam arbitrantur. Quos inler duo e protes- et Romoefuerit, et m igneum oleum , ut inquiiTer-
tanlilius vv. cc. Basnagius, el Clericus. Hic enim ad lullianus (perperam Vaticanus Nysseni codex in lau-
Dodwelli locuni, in quo Maliherum Evangelisiarum dalione altera s.incti Stepliani nilcr monumenla Ec-
amiquiorem asseruerat, hoc nuspiam probatum se clesioc Grcecoea cl. Zacagnio edila els ZSap) de-
vidisse ait (Disserl. iu, de iv Evangehis, ad calcem mersus iidei lesiimonium reddideril (de Ptmscript.
Jiarmon. Evangeltcm).Quceenim Grceci recentiores G ( Hmiet. cap. 38); de Luca, lamen ac Marco estûtrin-
-deoetateEvangeliorum commenli sunt, ea nullo fun- que' amb gendi locus. Et sane, qhod crodereni ad
daniento niii. Sed longa, ut puio, intciisione operis disquisitionem banc subsidium aliquod e Valicana
fellente memoria. Nam haud niulto ante dixerat : sperari posse, oiaveram olini eminenlissiinumprin-
Qrigenesnon mododogmalumsui mvi, sed et anliqui- cipem Augelum Mariam Qnirinum RomanoeEcclesioe
tatum.erclesiastkarum callenlisshnus ita de qualuor bibliotliecanum ut, si qui codices in ea superessent,
Evangeliis loquilur in fragmenlo lomi l Comment.in in quibus diversus a Viilgaia ordo vigerel, eos iii-
Ma[lh.,apud EusebiumH. E. u, 25, npwxovph yi- spici a vv. cc. ejusdem bibliotheccecuslodibusjul.eie
ypanxai xbvaxaTOV jroxeTE)_-V_.V, - ctepovSE*ATT6O"TO) OV diqnaretur. Qui, ut est iion solum animi magnitu-
'JWOV X/jio-TovMKTSKIOV. Porro, si post prigenem re- dine, splendore operum, munificentia, liberalitate,
cenliores GroeciMatthoeum, cuite cceteros scripsisse qu.e \eie pnncipem deceanl, sed scienli.iruin iaude,
_aiunt,jundamento satjs vaiido nitmitur, authoritate fovendis lutei is, proveliendisque proplerca ingeniis
scilicel hominis anliquilatum Ecclesiasticarum cal- ad imiiiorlalitalem nominis faclus, volis noslris be-
lentissimi, qui primum inter Evangelia a Matthoeo higne ani)uens,'ut sacra illa monumenla inspiee-
antea publicanp, deinde aposlolp Jesu Christi scrip- rentur mandavit. Sed nihil inde lucis affulsit. Omni-
tum asseruit. 1 bus, quotquot inspecia suni, ad Hieronymi Canbnem
D
Se'd multo licentius Basnagius (Ad, A C. L\), qui comparatis.
De ceteris Ecclesii. longius inllalia ah Urbe se-
W »Lucam Matlbceo
ut * priorem
n- ' induceret,
' inlef roeteras
'
cpnjecturas hanc afferre non dubitavit; melius sci- motis, Cisalpince proesertim Gallice, facile essel ad
licet in Christi stemmate efferendo res surcessuras, rem, de qua agimus,_evexato Epiphanii (Hmresiu)
si Lucce prius, mox Maltha.1 ordo conslitisset. Ac loco de LucoeIn Italia, Galliaque proedica.ione,ali-
proplerea ex hujus deceniiafulururn tunc fuisse, ut quidcomminisci. Sed Iongiusfoitasse, quani paresl,
inde inciperet, unde inilium sumendumfqerat, nempe et noslris, et allorum conjecturis indulsimus. Itaque
et a missione angeli ad Elizabelam, atqutTMariani: ex aastuariis hisce in coiilmeniein aliquando reducli
et ab edicto Augusti, quo impulsa Virgo in Belhleem insignioies aliquot locos exempiaris hujusce nostri
_ .o ,> *
perrexit ibique pepqiilf En tibi homiuem periculosa inspiciahius.
sxculi sapientia oeqiiede profanoehistoiiaeac de di- Dixeram ex antigrapliis illis manasBe, quoe anle
[ yino-scriploribusjudicaniem,qu.)sinonisti6so.rvivoToi Hil irii tempora fcrebaiiiur. Ei fecerai liui'cassertioni
essent;qubdque,adid munus vocalosdeceret.divinus locum beatus Aulhor, Iib. x de Triiiitate, n. _i, ub
31 PHOLEGOMENA. 32
de pericope illa loquens Lucsexxn, 43, 44: Et fac- A A 'vavit, nempe in prohalioribus mss. ubique leclionem
tus in agoniaprolhius orabat. El factus est sudor ejus Ihanc const.inter ab Uilario reicntam. Ex
qua unifor-
sicul gultmsanguinisdecurtentisin lenam,qux in co- milate in adducendis, diversis licet etloco, el ma-
dice noslro desunt. Nec sane (inquit) ignoranduma lteria, sacrorum hbrorum pencopis, nulhbi facta
nobisest, et in Gimcis,et in Lutntiscodicibuscotnplu- Imutatione verboruin, eonjieeie certo possumus, ve-
rimisvel de advenienteangelo, vel de sudote sanguinis leres l Ecelesia. scriptores non e memorije penu, ut
nil scriptum reperiti. Ambigentibusigilur utrum hoc in tplerumquc solebant, sed ex codicum suorum lide
Itbris variis attt desit, aul superfiuumsit (incetlum ieas adtulisse, longe autem
certius, cum has, ad ar-
enitn hoc nobis relittquitur de divetsilale libtotum) igumentuin aliquod illustrandum ,
prsecise ac per
cerle, elc. Qua de re, attt quo scecuLoexpuncta fue- pirles iuculcnit. Cujusrei exemplum alternm dabit
rinl veiba illa, aul a quibus, in obscuro est. Expendi Tertulb.ini locus a Millionon observatus: ex
quo
lamen merentur ea, quoeGrotius ad liunclocum (ad- clirissime liquet scriptorem hunc sic olim in anti-
nol. in Litcam), tum ad alium ejusdem Evangelistce .graplio suo legisse, haudlevi sane argumenlo codicetn
commenltis csl, ne \iri eriidiiis.imi judiciuni legen- nostrum , qui eamdem leclionem exhibet, ex apo- •
tibus impnnat. IlUtudabilis (inquil, de adventu an- graphis ad veiustissima exemplaiia
comparalis, de-
geli, et sudore loqucns) fuit et supeisiilio, et lcmeti- B sciiplum fuisse.
tas eoiuth, qui hattc pailkulam, et stquenlem de sii-
Luc-C xv, 8, Vulgala: Aut qum mutier habens
dore delevere: nilttlo graviorede cuusa, quamquo il- drachmasdccem
, si perdideril drachmamunam, nonne
lud, quod supra est de fletu, deletumdixitnus. Dixe- acccndil luceinam, etevertit
rat autenf ad Lucoe\ix, .1, particulam illam de fletu domum, el qumril dili-
donecinveniat? Noster arj,enteus:jVoHneuccen-
a Latino, Syro, Afahe interprelibus retentam. At gentei
dtt liicetnam, el scopts mundavit domum, et qumrit
Epiph.iuium testari, suo lempore non extiti.se in
esse verba diligentit , etc.
publice rcceptis exemplaiibus; dignaque Tertullianus ( de Pudic. cap. 9) : Nos autem,quia
illius in Ancorato, quoe notenlur, vel ob hoc (uiqiiil) von
ex parabolis matetias commenlainur, sed ex ma-
ul videamttsquattlum sibi Ecclesiatum ptmposiiipir-
leriis ncc valde laboramus
miserint. Veiba Epiplianii a Grotio pr.r-leriln, quce omniaparabolas iulerprelamur;
in dum contraria quoque
illi impiohanda; pr.csidum ecclesiasticorum licentice caveamus.expositionetotquere,
cenlumoves? El qttid ulique decem
ansam proebneranl, adtulil Millius, errarc, inqui, ns diachmm? Quate iilm
Etqttm scopm? Necesteeiat, quiunius
(Proleg., n. 798), miscre Grolium, qui ila de Eccle- peccaloiis salulemgtatissimamDeo volebalexprhnere,
siarum prospositis senserit. Ea sunl: 'opObBoôi Si
' aliquam numeri quanlilatemnotninatet, de quo unum
KftO.OVXO TOpiJTOV YKlJJHJVOV).
5)0§^.6EVTE_, KVTE. CVTOV G quidempeiiissedesctiberel.Necesseeiat ut habilusre-
*-"
TOTE)O_-, y.aixbhryypaxaxov.Et sane inirum quod \ir quiteulis dtachmam in domo, lam
scopatutn, quani
infinilcelectionis, et accenimi judicii, orlhodoxos ', lucetnmadminwuloaccommodaietur.
qui haud laudahili timore,ne fletusServalore nostio)
J. C. indigmis videretur, ea verha deleveiant, bic Joannis vn, 8, Vulg. : Vos uscendile ad diem fes-
loci pro Ecclesiarum prceposilis intclligi voluerit; lum hunc : ego autem non ascendoad diem feslumis-
mttlto veromagis.quod si KS_6|_S„TK ittm, quia teinpus meumnondumintplelumest; codex
(ad quceibidem noster: Vosautemascendileuddiemfestuin hunc, ego
provocat Epiphanius) adliuc supererant exemplaria, autem nonduin ascendo ad diem
ea profectoessedebebant, qucein Ecclesiiset caslius, festttm hunc, elc,
et accnralius, quamapud privalos, servari solebant." ut Groecaferme omnia, eya ouirco«VK-K.V_>, aliqua
Tanlum ahest ut ecclesiastici ipsi, aul episcopi ali- tamen oO„«VK6K.V_. Grotius ad hunc locum, quem
sibi poslea seculus esl Millius : Omnino, inquit, fuil Jtmc
quid de primoevo lexlu deirahere ipsis permi- vetus
serint. scriptma; nam si oviru fuissel.Porphyiii lem-
hinc Chrislumcalumnialusfuhsel de
Locus alter, uli in codice noslro, sic ab Hilario pore, nunquam
nodi solutio, quem
lectus est Mallh.xxvi, 55 : An putas quia non possum mendacio,nam in voceovrzafttisset
m ihi modo T\ ul evadeienlaliiovnascripseiunt,alii ovxKVK6KIV<_VVV.
rogate Putrem meum, ct exhibebil plusquatn ]
duodccimmillia legionesangelotum? Hilarius de Tii- Clericus epist. ad Optimianum prxfixa cditioni
nilate x , 42 : Nec sibi angelusmiUilur, qui si vellel, l Lipsiensi Milliancc: Bene itident, ait, observatumex
duodecim millia legionum de cmlo deduceiel. Et inn Grolioamiquam leclionemnonesseovna, nondttm,sed
psalm. LHI: quia cum Dominoduodecitnmillia legio- o- OVY., non. V-riin. sattus fuisset ipsum llieioiymum
num atigelorumpossenlin tempote passionisassislete. e. lib. n adv. Pelag. cilari, unde hmc habet Grotius.Aut
Et sic rursus psal. LIV: Sed inter hmchabens potes- s- Jion Iegerat altente Clericus prolegomena Millii
tatem duodecim millia cmlestium .-srjio.imievocate. e. ( Ptoleg. n. 703 ), ubi Porphyrii locosexpendit, aut
Millius ad hunc Matlbeeilocum , proeeunleErasmoi , memoria fefellerat, nam allata ab ipso Hieionymi
putavit Hilariummemoria lapsum , dum ad laudalum m verba offendisset.Ca>terumin sua HarmoniaEvan-
psalm. LIV,duodecimmillia scribebat. Canone enhn, n, gelica vexatam lcclionem relinuit, quam Groccaex-
.i- hibent; et in Commcntariohistorico,integramexpla*
inquil, xxxn in Matlh. legit ut edili. Fefellerant sci-
licel MiHiumunus et alter ex tribus locisadductis; ;; navit e\j)er-ona CInisii apostolisrespondenlis, ipsos
neqtie vidisse poterat, quaedoctissiniuseditorobser- :r- quidem posse Hicrosolymamiic, ut initio fcsli illic
55 EPJST. PHJLIP. GARBELLI, DE CODICE BRIXIANO 34
adessenl, scd se eo nondum iiurum, quod oportunum A_.decsse aliquid, iu quode mo\enlc aquas illas mcniio
sibi tempus illuc eundi .io.id„»i advenisset. flerei.Cur itaqne proetermissapericopa illa? An quod
Num vero e. Hieronymi loco recte conjeccrint, 7r«p«So5ov vidcrelur angeli desccnsus , el quotannis,
anliquiliis Jectum ovx, non ..ra, judicent eruditi. et semel tanlum, ct uno dumtaxat ex tot languenti-
Yerba ejus suut ( Ctl. lib. 11 adv. Pelag. cap. 6): bus ad sanitatis beneficium vocalo? An quod rei tara
Negat fralribus, et propinquis h e se ad Scenopegiatn. insignis, et ad genlis suoegloriam facienlis Joseplius
Et posteascriplum esl: Vl flulem ascendeiuttt ft alres non meminit? An vero Tertullianus ipse male feria-
ejus, tunc et ipse ascendilad solemnilatem,non niani- tis crilicis hujusce l.icunoeansam pra>buit? Nos lo-
fesle, scd quasi in abscondito,ITURUM SE NEGAVIT, ET cum dabimus a Kustero prxientum. Igitur, inquit
rcciT, QUOD PBIUSNEGAVERAT lattal Porphynus. In- Tertullianus (Adv. Judmos, cap. 13), quoniamadhuc
constaniim, ac mutationis accusat, nesciens omma conlenduni Judmi nondum venisse Cltrislum eorum ,
scundala ad carncm esse refertnda. /Eqne profecto qttem tot modis adprobavimtts tenisse, recognoscant
negabat Cbristus se adscendere ad Scenopegioefes- Judmi exiltimsuum, quempost adventumChrisli rela-
tum jadhibila parlicula O-T.O.ac illa ov„; quod nos turt prmctncbantur, ob impietatem, qua emn despexe-
non vengo per ora aut nonvengo uiroque modo nerunt, et inteifeceiunl. Deinde interjeclis aliis de vo-
gantes efferirnus. Pra^terea qui Iocus Porpbyrio ex j> g catione Gentium, de cessaniibus apud populum illum
vocula illa ovz asserendi in Chrislo mendacii? nisi cceleslibus beneficiis, mox subdit: El ita sublractis
quod percitis, ac furentibus, quceciimqueseofferant, charismalis prioribus, Lexel Pi ophelmusque ad Joan-
arma sunt. Nam sequentia quia tempusmeumNONDUMnem fiierunt. El Pisctna Bethsaida usque ad adventum
esl impleium,satis aperle innuunl opperin se tcmpus, Clmsii cutando invaleludinesab Isiael desil a benefi-
et horam ascendendi. Equidem nnn puto perversum ciis, cum ex peisevcianlia furoi is sui noinen Doinini
illud, sed acre, ac vividum coetera ingenium ila fa- blasplteniaretui. An , ut diximus, lectoii haud satis
luum fu-sse, ul lam imbecillo argumcnlo uti volue- altento, qualem cei te Afcr iste desiderat, fucum fa-
ril. Itaque interpolalo codice usum Porphyrium le- cere potuerint verba illa usque ad adventttmChiisti:
gisse non dubilo eya yap oi/. Kw&mopai, non ascen- quasi non ulira miraculum illud processerit, sicuti ,
dam, quam lectioneni singularem exhibet laudata non ullra Joaimis advenlum prophetoe apud Judreos
Millii ediiio . nisi veterem, ac genuinam impostor exstiiere, ceu puram conjecturam in medio relin-
illecorrupeial; nam inlerpolatis exemplaiibus usum quimus.
fuisse objccil illi llieronymus (Contment.inMatlli.) m Verttm et banc, el coeteras omnes, el dubium illud
Marci loco 12. Certe si contextus adducti loci integer Kusteri an liisloiia de Probalica in Joannis Evange-
perpendalur palebil leclionem hanc clare Porphyrio Q Iiuin intrusa fuerit, infirmaut omnino et quoe pr_c-
tiibutam a Hieronymo eju.dem verba reddenie, ITU- cedunt vexalum hunc locum, el quce sequunlur, «it
RUMSENEGAVIT latral Porphytius. Hooc latius paulo diximus; quoe profecto omnia, si cui suspectum ernt
diduximus a_ tuendam lcctionem argenlei codicis, niiraculum illud, delevisse opoiiebat.
qu.im non Porphyrii calumnia posleriorem, sed \e- Nihil ilaque certius quam autaliquem , qui sibi es
lustiorum exeinplarium primcevi inlerprciis ante Antigrapho exemplar describeret, aut lectorem,
Hieronymum, fuisse \ero similius puto. scriplurariis operis proeeuntem a terlio commate ad
Joanuis v, 4, deest in codice nostro intcger ille qiiintum f-llenlibus oeulis, et sic prreierilo quarto
locus de angelo statis temporibus e ccelo dcscen- transiJiisse, eodem postea errore in alia, atque aba
dente, de motione aquoe, etc, quem, inquit Kuste- apograplia Iranseunle. Hac ips.i decausa nottilis cri-
rus (Pimf. ad Edtt. N. T. Milhi), olim dubiocfidei licis, aul asteriscis in quibusdam e\emplaribus sig-
a quibusdam habitum fuisse, ex veleribus mss. colligi nata pericopc illa : in aliis aul ad oram , aut summa
potest, adduciis subinde eorum pluribus, quos m fronte divcrso caraclere descripta , teste Kustero.
bibliolheca regia Lulelia. consuluit. Mox addit : Privali.. scibcet, qui alicubi pra.lermis.am offende-
Quod si versusille inilio a codtcibus N. T. abfuii, el rant, in apographo suo, utsuspectam, censura illa
postea demuinin lexlum EvangeliiJoaunis irrepsit; id jj ] denotinlibus.
factumoportuit ante temporaTei lulliani, quippequi ad Sed inter ea, qucecrilici ad buiic Joannis locum
hunc iocnm respexil lib. de Baptismo , ubt ail, Pisci- obseivavere, niliil oeque mirandum , ac commenium
natn Bethsaidam angelus intervenienscommovebal. illud v. c. Henrici Hammondi, quo, retenlo nihil-
Duriusculumsaneest,virum doctissimumdiibitasse, ominus conlexlu inlegro ejusdem perioclicc, vim il-
an Iocus ille in autographo Joannis extiteril; cum 1im s.inandi .fgrotos, ab omnibus hucusque divincc
serics ipsa inlegree illius periochoealiter suadeat. Ad potentice tributam, in mcdicatas cruore pecudum ,
quid enim priora itla de probalica quinque poi ticus quce lllic ingenti numero ad sacrificia maciabantur,
habenie : dcque multitudine languentium, qui aquoe aquasttan.fundere conatus est. Non angelo prop-
"motum, ibi expectarent? tum subsequentia de misero terea Domini, sed riuntio quodam a sacerdotibus
illo, triginta jam et oclo ab anuis infirmo, qni, in- misso eas commovente: ul medica illa vls sanguinis
lerroganteCIiiisioan vellel sanus fieri, respondit non quaquaversum commisceretur, quce liio de nuntio -
habere seliominem, a quo, turbala cum e.set aqua, comminiscitur, a Grotio est mutualus; hunc vide ad
jn piscinam itnmilleretur ? quoe piofccto innuunt, cilaluni Joannis locum. Quodque fidem supbrat, lino
3, PROLEGOMENA. 35
diiinlax.it rjuolaniiis, e lol .1gi i-. qui inibi beiit fiuum .A 11, § 1-7 (affert hic GrcccaLacrtii, quce iireuratis
illud pra'slolab_ntui , 111salut.ue lavacium 111locun- giatia relinquimus, el ejusdem latina damus). hti-
le. Quasi aut 11011 interesset cceteiis eliam prospice- debat enim, et libere loquebaltir; qnare cum adoles-
re : aul medica vis uni lanium satis essel futura. Ad cens adversus Uluni aspeie quid dixissel, respondit
omnes prccterea morbos facto remedio illo : claudo- quidem nihil, sed sumpta festuca pingebal figitram
rum scilicet, aridorum , csecorum, aliorumque, muliebria palieutis, donecvidenlibusomnibus adoles-
quos in multitudine illa languentium luisse par est, cens, intellecta contumclta, abscessil.Tanti ewt CIc-
et quod medicos omnes hucusque latuit. Quot enim rico frustillum ciuditionis, qua sane et varia^ et
coeci(ne oegriludinesalias inveleraias commemoiem, miiltiplici, dicam etiam, in rebus plurimis exquiiiia
qiioemedicis eliam doctissimis crucem figere solenl) pollebai, ne periret, ut ad rrravissimiimargunicn-
in pri>icipihusramiliis opulenli gregem unum et al- liim turpia isia, et, si quo alio in loco, certe in hoc
terum maclandum dedissenl, e tenebris illis ul ad summe inhonesla adlerre non erubuerit. Papi.im
lumen pristinum redire possent? Insigni profecto prceierea, virum apostolicum ineptiis hisce operam
exemplo, quam facile excellentibus ccelera ingenns dedisse! Mitms tamen , quam cum illum et vanum ,
illecebra novilatis imponat. Cerle, quicumque com- etimpostorem traducere non dubitavjt(l). Adde, in-,
mentaiium illud expendent, mecum, ut pulo, sen- •3 signi eliam paracbronismo, si Laertius vixit post
liet. Quamvis Clericus, qui tot alia in opeie illo no- Maicuin Antoninum ut putat Palmerius, magis vero
tis cnlicis illnslr.ivil (Edit. alleru Ftancof. apud si auno circiterccx Jesu C|nisli, Sevcti xvn, wu,
ThomatnFt ilsch.), 7rcpK§o?ov istud Ilaniiiiondi, et floiuisse credatur, utait Tillenionlius; adde Mena-
infirma, si qua umquam, argumenla ad idem ful- gium in Prcef. ad Laert. P.ipias eniin quinqu.iginlj-.
ciendum allata tacitus proeleriei11. ad mmus annis, ex hoc calculo, proemortuusLaerto
Inter ncevosargenlei codicis est etiam insignis al- fuerit.
ter de praetermissa Joannis viu adulteroe historia; Desunt eliam in codice alia, quoe in Yuigila le-
qul lamen esl illi cum veutsti>simis pleristjue com- guntur, tit M.itth. xx\n, 8 : Propler hoc vocatus
munis. Nos in mateiia ista, uipote a viris doctissi- est ager ille Haceldama, Itocest ager sanguinis: co-
mis jam exbatista , pauca tanlum alias observata bic dex , prceleriia vocula Haceidama, vocatusesl ager
addemus. sanguinis. Tum ejusdem xx\n, 35, inlegra pericope
Mitto illud Grotii (Adnot. ad h. I. Joan.), hand illa,u. impletetur quod diclum est per Prophelam,
scriptam .scilicet a Joanne, sed ab ipso, aliisque Diviserunt stbi, etc. Uti ctiam VIII, 9, nam et cgo
apostolis viva voce scepe natratam , attextam subinde lioino sum sub potestale constilutus, omissa sunt in
fuisse a Papia, aliisque Joannis discipulis ejusdcm C noslro, sub poteslaleconstilulus; quceversio Golhica
Evangelio, el ab Ecclesia probalam: quodsalis certo similiter prceteriit. Sed defectus isti, quorum pleri-
tesirihonio constaret a*baposlolis ir.iditam, Nam et que anliquissimi sunt, tum alii eliam er,udito leclori
nullo omnino fundainenlo nitiiur conjectura isla; et statim paieliunl: non secus atque assumentum jllud
est etiam res periculi plena, si quid, ceu canonicum, Lucce xi, 56 , et xm, 17, aliaque hujusmpdi.
addi a privatis evangelistaiuin historice olim po- Addam leclionem argenleo codici peculiarem Lucce
tuisse credamus. t xxt, 25. Vulgata : Et in terris pressupi genlium prte
Millius ad hune locum, memoiioelapsu, exlitisse, confusionesonilusmaiis, ct molus flucluum: nostcr :
inqnit, hisloriam hanc in Evangelio secundum He- Et in leira occutsus genlium anxtetale, ut tonilus mar
hrocos: el exinde huic noslro assutam a Papia , teste iis, et motys fluctuum; quam olim pulaveram ad
Eusebio, H. E. 111,39. Nihilenim dehoe assumento Terlulli.ini Iocum (Adv. Marc. iv', 59) adoi-natam
apud Eusebinm, qui pr.r-terea pro muliere adultera, fnisse, ubi ait: Sed monsiraio dehinc lemporeexcidji,
loeminamaliam mullorum criminum ream non com- cum cmpisselvallari exercilibusHieiusalem, signa jam
niemorassei. ullimi fiiiis enatral, solis el lunm, siderumquepi odi-
Clericus miraiur Hammoudiim, Groiii conjecturas gia. Et in tetra anguslias nalionum obslupescentium.
secuium , hisloriam hanc telinuisse (In Nol. ad h. D VELUTA SONITU MARIS rLucTUAMispro gxpeclgtione
L, Edtl. supta laud.). lpseniel lamen in ulroqnelexlu impendenliuinmalotum. Sed unde demum manave-
Harmonioe Evangelic.r lelinuit: lum in cotnmenla- rit; certe energelica est, ac niiie expiimitur mur-
rio bistorico lalius diêstam, in canonibus poslea mur immensa. illius multitudinis sibi invicem occur-
Ev.ingelicis ad cxcmplnm .ndduxit. Sed potiori jure saniium proe anxietate impendentis ruinaj, veluti
mirabuntur piofeclo omnes , qui Iegerint adducta est maris sonitus fluctuantis.
ibidem aClencb ad versic. 6, ubi dicitur Jesus in- En tibi locum alium egregii Scriploris,quemcon-
clinasse se, cl digilo in terra scripsisse, etc. Verha ira Marcionem(iv, 26) tirgel argumenti gralia , at
'ejus sunt: Qui Jtanc hisloriamadsulam hic esse cen- piopieieasic jlcctum in exemplanbus suorum tempo-
sent, possintsuspicati Papiam, aul a\tum Itanccir- rum iiquet. Nequc enim objecissel lectionem ab ar-
cumstanliam mutualam repisse ex eo, quod refetlut de theiypis abeuntem; Luccc prjesenim, quem apostata
'
Menedemo, el quod ita nat rat Diogenes Laettius Hb. ille prce ea_en_ evangelistis selegerat: longoque,
(1) Disseri. de Auct. Evangeliorum ad calcem Harm. Ev. Observ. ad Herod. lib. 1, Chronol. ad
(inem lom. 111.
37 EPIST. PHILIP. GARBELLI,DE CODICEBRIXIANO. 38
quamvis perverso usu callebat. Locus e->lLuccexi. iAinterpolaiioni, mera, et quidem inrc Jacli haud
15, ubi Vulgita: Quanto magts Paler vestet de cmlo seinper feli\ , conjt ctma est. Illudenim, quod ad
dubit Spiritum BONUM petenlibus se; codex nosler , seceinenda ab adjecliiiis genuina , in ciiticis judiciis
Spititum SANCTUM, ut Groeca ferme omnia Thitvp.a plurimum valei; nempe si ralio null.i amovcndi
Terlullianus, Agnosceigilur el Putrem, quem aljquid a veteium scriptis, probabilis verq addendi
ayio-,1.
eliam appellas cieatoiem. lpse esl, qui scil quidfilti luissevideatur, non raro fallere polest. Sunt plura
postulent. Nam et panem pelenitbus de cmlo dedit ab oscilantibus librariis proeterita alia dicianlium
manna, elcatnem desideranlibusemisit Oiligometiani; oculos, alia autes excipientiumf.illere solebani, ctijus-
non seipetilempio pisce, non scorpiumpto ovo.lllius modi rei exempla non pauca in mss. ipsis N. T. le-
aulem etit non daiemalum pio bono, cujus ulrumque genlibus occurrunt, uti est insigne illud Joan. v, 4 ,
sit. Cmletum Deus Maicionis nonJtabens scotpium , quod pauloanie oliseivabamus. Proplerea incertum
non potetat id se dicerenon daturum, quod non habe- omniiio est delela ne fucnnt verba illa, an proeler-
bat; sed Ulequi habensct scorptum non dat. Itaque et missa in antigraphis, in quihus desunt.
SPIRITUM SANCTUM is dabtl, apudquem est el nonSANC- Obslat etiam cbnjcctina Millii inter criticas ani-
TUS. madversiones illa : magis nempe 'Siispeclam esse
Expendam hic lectionem aliam argentei codicis JJ ] lectionem, qua?a paiicis codicibus.quam quoe a plu-
Lucceix, 54, quaiii secutusnecnefueiit Teriulliamis, rimis exhibealur. Dilficileenim est credilutolexem-
ambigitur. Ea est :Domine, vis dichnus ul igins de- plaria , non uno loco , ac lempore cum aliantiquariis
scendal de cmlo, ~et consumai illos, SICUT ETHELIAS adpublicum usum , lum a privatorum plunbtis sibi
FECIT: quce ultima veiba iu VuFgatceexemplaribus ipsis parata, e corrupto quopiam singula prodiisse
desunt. quod e contra paucis accidere facillime poierat;
Leciionemhancomniaferemss. exemplaria Grceca tum Syrum, Arabem , jEtliiopem , Golhicum inter-
exlnbent, leste Millio abh. I., lum Syrus, Arabs, "polatis, hic loci , omnes antigraphis usos. Adde
Elhiops, Gothicus interpretes , ipsamque retmuit Groedaferme omnia, fatenteMiIIio, sii. legere, quibus
Erasmus in ediiioneN. T. A.MDLVIU , apudRovillium. lamen al> adnotaiis a Tertnlliano, aliisve, seu a
Et siclegisse Tertullianum putaverat Millius. Astubi Latinis exemplaribus vcrbailla irrepsisse, pauci
ad Prolegomena tandem descendit, in diversam om- sibi peisuadeanl. Rarus enim , cum Latinoe linguoe,
nino senlentiam abnl (N. |, 18). Yerba ejus damus, tum Afri illius , aliorumquee noslris scriptorum usus
uipote qucc ad criterium bujusce loci non parum fa- apud Orientales tunc temporis fuit. Rarior Vulgati
ciant Sequetttia, inquit, c5_.K_ 'EWJ ettoino-e,qum interpretis, aut verius nullus , quo minime indige-
senleniiamJacobt el Joannis tam instgniler illuslianl, 0( bant.'
ad matginemlibii a siudtosoquodam adsctipia fuisse Ast, quod me magis inducllui credam , ila anti-
commentath loco, indeque transtisse in corpus con- quitus lectum , est facli ipsius raritas, ac magniludb.
textus, tes ipsa clamat. Quis enim sanus tam insignia Ignem scilicet de ccelo in conlumeliosum oppidum
delevetil? Itno, quod senlettttmapostoloium lucis Itaud precari aposlolos velle , exemplo nnllo proeeunte.Ac
putum affundetenl, miepta haud dubtioin iexiutn.Cm- propierea veio simillimum esl, Elioe illud, utpole
lerum a Terlulliano lectafuisse hmc quod nos ohm ... Jnsigne adeo , alqUe inler Judceosnolorium Christo
nolhnosltisaffirniavimus, non ila liquidum.Illud tnagis adduxisse , ut eamdem , quceolim proplietce dala,
veroshntle esl, exemplum Ehm, ab ipso hb.is adv. polestatem ipsismet facerel.
Maicionem, 25; ahisque notatumad hunc locum, oc- . 0_uodsupra dicebamus, plura ah exscriptoribus
casionemdedisse huic inlerpolalioni. hac lllhacprcelermilti potuisse, monuit me loci alte-
Profecto haud salis liquidum ilane in apographd rius Lucoevi, 20, ubi Vulgata cum Groecisfermeom-
Lucselegerit Tertulha.ius,an ipsemeiElioeexempIum nibus : Secundumhmcenim faciebant pseudoprophelis
.addiderit. Verba ej'ussunt: Reptmsenlat Ctealor ig- patres eorum, exemplar nostrtim, faciebant etpiophe-
nium plagam, Hclia poslulanle, in illo Pseudoproplteta. lis. Et sic codices aliqui anle Hieronymum, teste
Agnoscejudicis sevetilalem.E conlra Clmsli lenilalemD 1 Millio. Et sic Jegebat Tertullianus { Lib. _v adv.
increpantiseamdetnanimadvetstonem deslinantesdisci- Mai c.), observanteeodem. Verba ejus sunt: Vmcum
pulossttper illum vwulum Samarilatum. Certe, cum vobis benedixerinthomines: secuttdum Itmc fackbant
ad laudatam Luccepericopen respicerel lib. de Pa- el prophelispatres Ulorum/JEqueCiealor benedictionis
tientia 3, Elioenon menunil. Verba ejus damusa Mil- et laudis humanmsectaloresincusat per Esaiam. Po-
_ionon observata: Non peccalores(inquilTei lullianus puius meus, qui xos bealosdicunt, seducuntvos, el vias
de Cbri-lo loquens), non Pubhcanos aspernalus esl. pedum vesltorum disturbant (Esai, m, 12). Legenda,
Non itli salletn ctvilali, qumeum iccipere noluerat, qnoead Iiunc locum adducit Millius; lum Erasmi
iraius est; cumeliamdiscipuli lam contumeliosooppido judicium , qui putabat riiversitalem hanc ab erudi-
cmlestesignesleptmsentati voluissent. tulo quodam in codices primitus irrepsisse. Ego non
Coeleriimverba illa a quodam codicis sui margini dubito, quidquid peccatum sitlihiario deT>eri, qui
adsciipla, ut asseritMillius, inde in contexlumtrans- cum prjecedenli commate 23, eadem omnino verba
iisse : tum ab aliiseiiam,uti pnus Terkillianus, ad legisset, aut hic loci retinenda censuit,(sicque pri-
Jocum illum Lucae notata occasionem dedisse huic mas syllabas in pseudoprophelisprceteriit; aut, fal«
39 PROLEGOMENA. 40
lentibus oculis, comma illud pro altero iteium legit. A_ pla, qtiia in Africana Ecclesia soli codices Latini
Certe ad laudatum Esaioe locum rcspexisse videtur Evangehorumlegebanlur.
Salvalor noster. Et quod olim pseudoprophctaellli, ^ Cur ita senserit Rigaltius faleor me non adsequi.
qui videre falsa, el divinare populo mendacium dice- Nisi si forte liaud fieri poiuisse arbitrabalur, ut ar-
bantur, ila eliam non defuturos, qui, ad conlumaces chetjpa apostolorum ad Tertulliani usque lempora
Judceorttmanimos obfirniandos, hona el fausta iis superessent. Ut quid enim Afer iste ad illas dum-
oggerere non desinerent; quos proplerea pseudopro- ta\at Ecclesias provocasset, ad quas Aposlolumscri-
phelis assimilavit. Et sane, nisi obslaret consensus psisse compertum est?Annon et apud alias apo-
omnium hucusque codicum , legendum videretur , grapha Epistolarum Pauli authentica, si Grcece
SecundttmItmcenimfaciebanlpseudoprophelmpaltibus scripta?
illoium. Sed hocut conj'eciuramsimplicem damus. Simonius, ut in plensque loeis Iiislorice illius,
Lougior sim, si pcculiarcs lectiones alias in codice nec satis mcmor, et parum sibi ipsi conslans cum
nosiro a Yulgala abeunles, nonnullas eliam fiuslra apprime fidenter dixissel (II. C. Parle I, i), primis
a viris doclis solluitaias expendere bic pcigaui. illis Ecclesioeicmporibus difficile fuisse veros apo-
prccserlimcuin,qu3enos adferrepossemus, adtuleiiut stolorum, aut discipulorum libros ab iis secernere,
fortasse alii, quorum opera inspicere nobis non B R quos hceretici fictis eorum nominibus inscnbebant,
licuil. Ilaque salius erit ad huj'uscemodiexemplaria deficienlibus archivis, ad quce pro\ocare fideles
conversos, unde ea demum lectionum varietas, a possent, non inulto poslea inlervallo subjungit. Si
seclarius aliquis ficta Evangelia opposuisset,
quibus, aut quando invehi coepta, quantum equidem quando
et obsciiriias temporum, el ingenn \ires patiuniur, falsi convictuma Patnbus, ad vera illa provocanti-
disquirerc. bus, quce in Ecclesiis aposiolicis, perindc ac si in
servabantur. Ils Vonlconvaincude la faus-
Ccitum esl, uiai.tea dicebamus, divina apostolo- archivis,
setd _/<._
acles, quHlpi oduisait pour les VI__.ITABLES,
qui
rum monumenta, ut quoeque prodibanl, Ecclesias
se consetvaient dans les Eglises apostohques, et qui
illas, quibus primo innoluerani, in codices suos re-
tenautit lieu dâichives.Quid ilaque alioenon aposlo-
tulisse; lum earum apographa propioribus, hasque lice ubi opus essel? Tum quod in Africce, Italice,
invicem aliis communieasse fidelibus, ut proestoesse
ea cura Galliarum, aliisque Occidenlis Ecclesiis in Latinam
possent: profecio descripta, quoepuritatem translala Evangelia legerenlur, num pro-
nascemis Ecclesioe, alque una, seriptorum reveren- linguam
: ut ptercavera, alque aulhenticaesse desierant? Quatn-
liam, dignitatemque decebat viris, credi par \is non de
ad munus illud de fide ac di- Evangeliis, ,sed de Paulinis Epislolis
' est, delectis, quorum (G loqualur inibi Tertullianus.
ligenlia ambigi minime possel; et sic prioribus soe-
culis iu illarum sacranis castissime liahita, forlasse Ilaque supeiessent eliamnum illius oevoautogra-
etiain apud privatos, qui plus sapere, quam opor- pha Aposloli in memoratis Ecclesiis, necne, profe-
cto sine idoneis monunienlis, in re facti, ut hoc est,
terel, nondum didicissent. nemo statual prudens. Altatnen quod servari po-
Et sane non solum haud proclive, sed neque lu- luerint, nihil vetat. Imo quod servata, Ionge esl
tum luiic eral, quidquam, quod ab archelypis differ- verosimilius. Si enini tol ectypa, cur non arche-
ret, iu apographa inlrudere : illis adhuc apud prin- lypa, undc manaveranl? in quibus et maximum
cipcs Ecclesias manentibus, ad quas provocarc lice- Ecclesiarum" decus, ad quas datoe Episloloe illoe,
lel. Quod fecisse videtur Terlullianus (De pimsctip. quocse ab Apostolo fundatas merito gloriabanlur;
Hmtel. xxxvi), et quidem conserla cum hcereticis et proesto sempcr auctoritas conlra novatores, si
manu; qui si fefellisset, aut credulum eum ridere, quid in apographis dolose addere, omillere, perver-
aut mendacem Iraducere poterant. Ait enini: Age lere nileientur. Ac propleiea, non quia Groecescri-
jam, qui voles curiositalemmelius exercerein negolio ptce in peculianbus iliis Ecclesiis, nam oequein lot
saltttis lum, percurre Ecclesias apostolicas, apud quas1 ahis, sed quod
ISwyjipK_ipsoePauli Epistolcesuper-
Jpsm adhuc calhedimaposlolotumsuis locisprmsident,'T) siiles essenl, ad bas provocaveiil Tertullianus.
apud quas ipsm AUIIICNTIC-E littermeorum lectlantur, Ad Ev.ingelia quod spectat, quamvis Simonius,
sonanlesvocem,et.eprmsenlanlesfaciemuniuscujusque. loco supralaudalo, servata in Ecclesiis aposlolicis
Proxima est tibi Achaia? Itabes Coiinthuin. Si non eorum archetypa sensisse videalur, nemo tamen,
lottgees a Macedonia,habesPlulippos, habesThessa- quod sciam, proccise ad illorum aliquod provoca\it,
lonicam. Si poles in Asiam lendeie, habes Ephesum. proeter Peti um Alexandrinum in fragmento de Pa-
Si autem Ilalim adjaces, Romam, unde nobis quoque: schate, de quo postea.
auctoritasprmsloest. Non me latet qucefuerinl apud' Verum, utcumque ex hoe ipso quod primigenia
Rigallium {Nolis ab h. I.). Litlera. islce authenlicce,> Novi Foederis monumenla in apostolieis Ecclesiis
ad quas provocat Tertullianus, lingua scilicet ca- servarenlur, difficile fuerit in eoium apographis ali-
dem, qua fuerant ab aposlolis conscriptce. quid immutare; nihil lamen adeo efficax ad cuslo-
Simonius, Rigaltium secutus, (H. C. N. T. Patte3 diendam illorum integritalem tunc temporis fuit, ut
I. iv), ideo, inquit, cum ad aulhentica exemplariai cura ipsa, el reverenlia sacrorum codicum, cum fi-
provocaret, non alia inteilexisse, quam Grceccscri- delium simpiicitate conjuncla. Et ila, quamvis non-
41 EPIST. PHIHP. GARBELLI, DE CODICEBRIXIANO. 42
nulli in suis exemplaribus audere aliquid poluerint,, A lius sumenda sint beati Scriptoris verba, Iiaud ita
l proclive est creditu primis illis fidei temporibus tot
in ecclesiasticis lamen id fieri poluisse, difficillimum
puto. Aut enim privalim a sacris dunlaxal ministris,, privatos interpretes passim iiiisse, longe vero diffi-
aut publice a lectoribus, et quidem proesenlibusfere. cilius, si de Veteris Instrumenii versionibus loqui vo-
semper episcopislegebantur. luerit, quod de Novi etiam Teslamenli interpretibus
Si quid tamen conjicere licet, non prinio, sed al-. dicendum puto, cum, qui ad fidei sacramentum tunc
tero lbrtasse soeculo, iiicerlum picesumptione, ani vocabaniur, indocti ut plurimum, ac populus es-
credulitate, paucorum scholiis lentari ccepta cumi sent. Ac propterea non de piimo sccculo,ae sequenti,
Groecorum,tum Latinorum codtcum facies. Moxau- sed de iis lemporibus inielligendum exisiimo lauda-
cla in dies et litieris, et divitiis Ecclesia, libertasi lum viri sanclissimi locum, qucesupra tetigimus Eil
major gliscere ccepit. Eruditis Greecorum ingeniis; sic etiam latius sumendos interpretes illos, noii
apostolicoe in scribendo simplicilaiis, Latinorumi quasi versiones integras cuderent, sed veluli sclio-
\ero illius, qua primi interpretes, ad populi caplum[ liastas, qui locorum aliquot, ut sibi ipsis videbantur,
usi in iransferendo fuerant, male per- emendatores, aut illuslratores essenl. Non rarc
tStt-TEvovTs.-,
toesis.Adhuc tamen, ni fallor, inlra privatoium can-. eliam Groeccelinguoeimperili; ut propterea male in-
cellos coactalicentia,inlactisque Ecclesiaslicis exem- B ] tellecta pej'us redderent. Cujus rei liquidum exem-
plaribus. Donec, ruetilibus in pejus, tesle Eusebio plum dabit locus argenlei codicis, ubi privatus ille
( H. E. vin, 1), cum popub, tum antislilum mori- cnm Latino apographo,exemplaris Groecicollationem
hus, Deo sic permillente, ingraloevinecesucehorribi- inslituens, verba illa Lucco u, 4, 11 oivov val TJ..-
Iisilla persetutorum lempestas incubuil (A. C. 303). naTp.Kf,A-fS_S, reddidit, de domoel PATRIA David.
Tunc prima, et quidem lucluosior sacrorum codi- Sed qucemagis me movenl ul credam, plures illns
cum clades fuit, jussis ubique magistratibus, non Latinas versiones nihil aliud fuisse, quam privato-
solum Ecclesias diruere, sed proecceteris divinos li- rum, ut diximus, hac, illhac in codicibussuis addila-
bros ab episcopis ipsis, eorumque ministris acerrime menta, duo prceseriim sunt. Uiuim, j"am primis illis
quaesilos in plaleis publice Urere. Quot proinde in fidei temporibus sacrorum monumenlorum, ut quoe-
ruinis, anlea crelali, peiierint; quot vi ac tormenlis que, ab aposlolorum, aut discipulorum mambus exi-
extorti, quot aservis, ab ancillis, a transfugis delati, verant, adornatam a Ron ancc Ecclesiee interpreii-
quoti demum metu a fidelibus, imo a prcesidibusEc- bus versionem Italioe, ac proinde vicince Africce,
clesiarum, eorumque mimslris miserrime proditi, aliisque occidentis Ecclesiis prccsto fuisse, unde fide-
unde tradilorum nomen usurpari coeptum, quicum- lium pielati consulerelur. Alterum anligrapha e ve-
lC
que tristissimam illam Ecclesioefaciem in Historiis tustioribus, quce anle Hieronymnm, atque Augusti-
temporum viderit, is secum reputet. Inde factum, num ferebantur, expressa; in quibus additamenta
dirutis Ecclesiis, earuinqiie exemplaribus aut com- illa quidem, sedfundus, aique _S.uT.07_6.- supralau-
hustis aut aliler consumplis, cessanle demum perse- datoe versionis manifestissimeapparent.
cutione, ul privatorum apographa, quorum pleraque Dixi inierpretes. Nam, quod ad le olim perscripsi,
aut latere facilius, aut ferri alio poluerant, in prio- haud unum, eumdemque fuisse, cum ratio tempo-
rum subsidiumadhibita interim a notariis ecclesiasii- rum si a primo, Matthoei, ad no\issimum, Joannis,
cis fuerint; tum a librariis ut fidelium pietali satis- Evangehum, qui efflu\eratit anni puleniur; tum
fieret. Et ita a primoeva illa codicum purilate de- maxime evincit styli diversitas, ut observat Millius
flexum, Scholiis subinde, librariorum proesertimaut ( Ptoieg. 1, adEdil. Ev. Malth.); e qua non satis at-
ignorantia, ul novitatis impulsu, quee,perinde ac coe- tente Marzianoeus,non seens atque e dissimili sectio-
teiis mercibus, pretium libris augere solet, in tex- num, et capitulorum in codicibus facie, plures Lali-
tum adscilis. nas versiones asseruit. Tum est vero similius, in
Ad ea itaque lempora referendum censeo siatum Ecclesia ccelerarum omnium principe non unum
illum Laiinorum exemplarium,in quibus multa fuisse dumtaxat interpretem floruisse, sed plures; ut, si
a vitiosis interpretibus male reddita, a pioesumpto-" quis iilorum, cui transferendi munus incumberet,
ribus imperilis emendata perversius, a librariis dor- aul tcmporibus exclusus, aut cegritudineproepeditus,
nulanlibusvel addita, vel mutata, mixta demum om- aut demuni morte proeventusvacuam provinciam re-
nia in Evangeliorum serie querebatur postea Ihero- liquisset, proesto esset aller, qui eamdem curaret.
nymus ( Ep. ad Dam.), tot pcene fuisse asserens Nam, quod Valtonus asseruit (Proleg. x, § 1), La-
exemplaria quot codices. Inde orla opinio illa de tinam nempe Ecclesiam sine Latina versione slare
pluribus N. T. Latinis versionibus; quam promovit non potuisse. ila evidens esse arbitior, ut nihil ma-
in majus Auguslini lncus alter (De Doct. Chiist. gis. Qua enim lingua m synaxibus sacrorum Libro-
I. ii), ubi ait, qui Scripturas ex Hebroea lingua in rum lectio ad populum fieret, nisi ea, quoe populi
Grcecamverlerant, numerari posse, Lalinos autem esset? Acpropleiea, quod praaeunleGrotio, putavit
inlerpretes nullo modo. Ut enim cuique, primis fi- MiUius( Adnot in Marc. ), linguam scilicel Groecam
dei leraporibus, in manus venerat codex Groecus,et Romcetunc temporis, aique Ilalicefamiliarem fuisse,
aliquanlulum facultatis sibi ulriusque lingucehabere somnium mihi est. En ilbus veiba, quibus laudalam
videbatur, ausum fuisseinterpretari. Verum, nisi Ia- Valtoni opinionem eversum ivit.
PATROL. XII. 2
45 PROLEGGMENA, M
NeMpehditd notarunl, inquit ( Proleg. n. 577), A. seblus (H. £.in,2.); etquiMagistrisui proeceplaelo-
per annos, a fundationeistius Ecclesim,ad conslilutio- quentice ornamenlis exponere OVTS VISEB-KV, O-TSEVE-
nem usquecanonis N. T. fere quinquaghita, nequidem Xtipovit.Qui emm in persuasibilibushnmancesapien-
cogitapim fuisse de scriptisevangelislatum et aposlo- ticeverbis prcedicare Christum, et hunc crucifixum
torum in unum colligendis; mullo minus de transfe- nesciient, quibus pigmentis id facere aggrederentur?
rendis iliis in alias linguas; tutn veto nascenii huic Et sic expediebat, inquit Erasmus (Edit. v, N.T,
Ecclesimneutiquamopus fuisse Latina veisione. Fide- ap. Froben. et Episcopium), apostolos eo sermone
libus nimhum, quijam Rommagebanl,advenisJudmis, uti, qui latissime patebat; et a litteratis pariter ac
JEgyptiis, aliis littgua Grmca familiaiilernola erat, ac illileratis inlelligebatur. -Quod poslea de pnmeevis
plane vernacuta. Quod idem et de provinciahbus,alia- interpretibus afliimat, idem scilicet de istorum ora-
rumque quarumdam orbis partium Clmstianis dicen- tione, ac de sermoneapostolico valere; ijuum sermo
dum. Notutn illud poetm: Romanus adliuc esset promiscuce multiiudini _om-
Nunclolus graias habetorbisAlhenas. munis. Ac propterea multa lllos in translerendo tri-
(Juven., Sat. xv.) buisse vulgo idiolarum, quibus ea tum scnbebantur.
Sed et Hiet onymusde Orienlatibus eliam sui <evi: Quod vero pro coronide ex Jlieronymo altulil
< Scrmone grmcoomnisloquitur Otiens.i ]B Millius, e tanta adnotationum messe, quam a scrip-
Scis quid de constitutione illa Canonis senserim ; toribus ecclesiasticis summa diligenlia collegerat,
quam, nullo teste, serius quam par erat, dislulisse in oestu illo rerum alio spectantiexlia aream exci-
Millium noh dubilO. Nunc, quod e re nosira est, quis disse manifestum est. Niliil enim Orientis cum Oc-
unquam credal, ex solis dumlaxat Judopis,jEgyplns, cidente instituta inibi comparatio ad hocce argu-
aliisque Orientalibus nascentem Romce Ecdesiam mentum facere potcrat. Neque obstanl qur- postmo-
constilisse? Quid lbi Petrum , quid Paulum Juiennio dum adjecit; non slaiim a suscepta fide Cbrisli, sed
illo, quo libeia in custodia inansit, egisse putemus, post annorum coinplunum intervailum deliberalum
nisi ul omnibus, qui ad audiendum convenissent, de translationibus Bibliorum , aut saltem libroium
Evangeliccedoclrina. lumen affunderent; sive Groe- aliquot N. T. in usum pubhcum conflciendis. Itali-
cis, sive Barhans, quibus se debitorem Apostolus cam vero, cum apud Italos, et auspiciis, ut omnino
fatebatur ? Adde discipulos, neque eos tantum , sed credibile pulat, Ecclesiee Romanoe prodierit, vix
e Geniibns recens ad fidemconversos, ubicumque se esse ut edita censeatur anle tempora Pii papoe; quod
offeiretoccasio, eamdem, apostolorum exemplo,in is essel lum Lalinorum primus; et j*esEcclesieediu-
familiaribus , contuhernalibus, nolis serere satagen- lius paulo, per annos scilicet qujndecim adminis-
tes. Quoii propteiea, non ex solo Orienle, in am- (G trasset. Nam _eeleripnniifices, inquit, eousque fere
plissimo illo Naiionum gurgiie ccelesliumcharisma- Grcecifuerant. Hoecenim omnia duo proesenim in-
tum participes facii? Al Salyricus diffusas per Orbem firmant: unum, quod ipsemet asserebat, baud opus
Groecaslitleras scripsil. Esto : poetica licel vnepGoly. fuisse latina versione, graecaLingua jam Rom . ac
Addi quin etiam poleral locus. alter (Satyta vi), proviiicialibusfamiliari, nisi si forte ilianc Pii lem-
ubi putidulas quasdam pro nativis anima et vita, ponbus evaimisse arbitrabatur : quod tanien expe-
tyvyjruac .ofiv eflutienles irridet: Groecanicosinde rientia ipsa refellit. Linguee enim populorum omnes
earum concubitussalse comminiscens. Et erant pro- longo usu firmantur, neque aut emori illas, msi
fecto Romcegrammalici plures, qui Greecas litieras evers-^penitus rerum stalu , aut paulalim obsoles-
docerent. Erant et in opulentis privjlorum domibus, cere, nisi exlerarum Gentium alluvione contingit:
quorum multi Gra.ce sciebant. Demus hoc ipsum quorum neulrum , florenle, ut erat, imperio, acci-
Ilalice urbibus, demus Galliee,Bnlannice : si placet, disse compertum est. Allerum, pontifices ad Pium
_iiam Africce demus. Quid lum? Ul nos Latmam, usque ferme Grcecos, tum hunc Latinorum primum
sic illos Orecam linguam, non domeslico usu, sed a fuisse. Exciderant nempe vno erudilissimo primus
proeceploribusdiscere oporlebal : cujus rei exempla posl Pelrum Linus, post hunc fortasse etiam Cle-
non pauca ab amiquitate prsestoessent, si opus lo- D tus, certe terlius Clemens Latini. Et quidem Linum
rel. An idem propterea de cceteris omnibus dicen- duodecim annis res Ecclesiceadmmisirasse a veie-
dum? Quid ingens illa in uibe, m agris, per Iialiam ribus discimus. Cur itaque non sub hocpotius, quam
servorum colluvies? Quid propoloe, instiiores, lanii, post lam laxum temporis spatium adornata sub Pio
fahri, fullones, sulores (ndiculus sim , si lot arles sacrorum N. T. librorum translalio fuerit? An dee-
operasque ad censum vocare velim), uno verbo, rant piincipi omnium Ecclesice, in frequenlissimo
quid tanta viliorum capitum mullitudo Romce,in co- genlium e provinciis imperii ad Urbem appulsu, eo-
loniiSj in municipiis , «bique; tum et bonestorum rum , simul ac prodierant, apographa , utne verti
liommum, quibus arcla res domi esset? Numel hi commodum possent? An fortasse uon opus, aucto
dieculas in ludo iriverant, groece loqui ut addisce- in dies credenlium numero, ut verlerentur? Neu-
renl? Eliamen ex lis ut pluiimum primis illis fidei trum profeclo, ni fallor. Quceomnia dicta sintargu-
temporibus conslabat Ecclesia, infirma mundi eli- menti hujus gralia; in quod olim egregia MilliiPro-
gente Deo ut sapientiam seeculiconfunderet. Hinc legomena observanles cum incidissemus, dubia pri-
pierilo aposlolos TJIVylSnxav .S.O.T.VOVTK.- dixit Eu- mum aliqua cartis inlevimus; nunc vero e ,re nata
* iO
m F.HST. PHILIP. GARBGUi, DE CODICE BRIXIANO.
eadem retraelaiiles latius paulo diduximus. El qui- _j^ Locus alter, quem ad Greeeam originem esigere
est divinus ille lv apxy wv»5Ibyos, qucevelus
dem, cum ex antiquitale monumenlum supersit videlur,
intei pres, In pt incipioerat Verbum.Tertulhanus vero
nullum, unde translationisillius tempus erueiepos-
c. Elin piimts ipsa stalim prm-
simus, conjecturis, ut ipsemet fecerat, tenlanles (Adv. Piaxeam, 20),
Joannis evangeltmlons demonstrat, quod lelro
iter, si qui forte aditus ad veritatem darelur. Recie, fatio
an seeus, apud eequosrerum sestimalores judicium fueiU, qui caro fien habebal:t In piincipio eralsermo,
esto. et sermoeral apud Deuni-,et Deus erat sermo. n
Itaque ad institutum redeuntes, dicebamus ex al- Sermonis vocabutam,quod Latinorum pnmus Afer
latis Hieronymi atque Augustinl verbis flrmatam apud isle in hoc Commate usurpare \oluit, <piomodoad
mulios opinionem Illam de plunbus in Laiina Ec- fontem exigat, inriuunt duo prce cceleris loci, quorum
clesia versionibus; quamvis postea pelitis aiiunde primus in Apologeticoiic _e Iiabet (cap. 21) : Jam
subsidiis fulta se laiitis diffuderit. E leclione scibcet ediximus, inquit, Deutn universitatemhanc VERBO,et
Patrum, quce plerisque, eliam doclissimis .mposuit. ratione , et vtttute moliium. Apud veslros quoque sa-
Cum enim videient sacri Textus pericopas di\ersi- pienles Abyov,id est SERMONEM, atque Raltonis consmt
mode ab i.lis-efferri; seepeetiam easdem ah eodem attificem videri univeisitaiis. '
aliter , atque aliter adductas , diversis propterea IR Alter esl adversus Praxeam (cap, 5); eo etiam in-
translationibus usos arbitrabanlur. Vaiias quidem, signior, quod vir oetatenostra celeberrimus, ad <fir-
inquil Huetius (De Claiis Inleip.), ac ptane dtversas manda, quaede sensu voculceillrus Aoyovapud Evan-
inter se edtliones seculos Teitullianum, Cyptianum , gelistam commentus esl, adhibuerit. Anle otnniaenin
Ambtostum, Lalmosque Patres deprehendeiis, si vem Deus eral solus, ipse sibi ettnundus, et locus, etomnia.
exploiaretamivobis est. Veium ul repentino illm ortu Solus autein , quianihilaliud extrinsecus prmleriUum.
enatm fuetant, ita posl vilam non diulurnam subito Cmterumne tunc quidemsolus; habebatenim secum,
occasuevanuetunt. Inquo iameu Virumamplisstmum, quam habebal in semelipso, RATIONEM suam sciiicet.
qum prtma se mettti objcceral, letum sp^ctes fefetlil. Rationahs eliam Deus, efRkTtoinipsopiius, etiiaub
Pamelius peculiari versione sua usum Tertullianum ipso omnia. Qum RATIO sensus ipsius est. HAIVC GR_CCI
asseruit (In Vita Teilull., ad. An. Cht. 197) frequen- Aoyovdtcunl, quovocabuio etiam SERMONEM appella-
ut
tibus illius groeeismis, aibilror, molus; tum quod mus. ldeoque jam in usu esl nostrorum, per simplici-
vetusti interpretis locos ad Greecum fonlem exigere talem inteipretaltotiis , SERMOAEM dtcere apud Denm
alicubi soleat; ut manifeste Matihceiv,3, el Joannis i, fuisse. Cum magis RATIONEM compe.atantiquioiem ha-
l,quo tamen scriplore, sicuti nemoalius tam Iocu- beii, quia njn seinionahs a ptincipio, sed RATIONALIS
ples in adducendis e -veiereNovoque Instrumenlo di-i Deusettam anle ptinctpium, et quiaipse quoqueSERMO
vinis auctonlalibus, ita nemo hhei magis; et qui ex RATIONE CONSISTINS prioiem eatn, ut substantiam os-
amplo memorioepenu soepe eas repetens, aliter eas- lendit.
dem, alque aliter efferal; aliquando eiiam, unius Hunciptum, quem et Vhlutem, et Ralionem, et
seriptonsverbis pro alterius acceptis,quod inlaudato Spirilum dixit, Saptendam alibi appellat (Adv. Het-
Matthsei constat. Cum enim notum sit, Marcionem, mog., cap. 18) : St veto SOPHIA eadetnDei SERMO est,
rejectis aliis, solo Lucee Evangelio, et quidem nec el sensu SOPHIA ; el stne quofactum est mhil, sicut et
integro usum; ae propterca ex hoc Ipso convenire dispositumstne SOPHIA; quoe omniavocabula j'am col-
eum vellet Terlullianus ; Venio nunc, inquit, ad or- legerat m Apologetico (cap. 25), assei-ens Christum
dinariassentenliasejus, per quaspropi ietatem docitinm e ccelisventurum cum totius mundi moiu, cnm hor-
mminducit ad edictum (ui Ua dtxetim) Chtistt. Beati roreorbis, cum planctu omnijim, sed non Cbiisiia-
mendici (sic enim exigitinletpretalio vocabuli, quod in norum , ut Dei Vhlulem, et Dei Spirilum, et Ser-
grmcoest) quoniamillotum est i egnumcmlotum; in quo monem, et Sapienliam , el Rationem3 elDei Filium.
tamen et Tertulllanum memorla, et Pamehum Ter- JNumvero eonstans sibi Novalor iste vocabulorum
lullianus fefellit. Ait enim in notis ad hunc Ioeum, merito dlum vocat Pamelius) cum, seposita pri-
Grmceest Lucm Tcxaxol,quodproptie mendkos signifi,-jv (ul moeviinlerprel.s versione, qua coeteroqui ulebatur,
cat. Ast lion sunteaLucce, sed in
Matthoei; quooeque, Seimonem potius , rjuam Vetbum vertere ma-
ae iti illo idem profecto commatis initium p.avapiaio_ A070V
Et tamcn luii? Audi illum aliter pro \eritale efferentem (De
nx-aypl, verum non eadem quoesequunlur.
Prmscript. Hmret., cap. 13): Regula est autemfidei,
izxaxovg illos, quos inibi Mendicos verli vult, Egenos
adducto ut jam Itinc, quid defeitdainus, ptofiteamur, illa scUi-
ahbi appellat, ut observavit Pamelius ipse ,
cet, qua creditur umm omninoDeum esse; nec alium
loco ex Iib. de Idololatria xu, cui addere alterum po- Mundi condtlorem, Filiuin ejus appellatum;
lerat ex laudato adversus Marcionem , ubi et mendi- ptmler
nomine qui universa de nilttlo pi oduxetil per VERBDH suum
«os, et pauperes Egenorum eomprehendit.
si res primo otnniumdemissum.Id VERBUM, fitium ejus ap-
Etplures addueere possemus, posceret. Quce
vero affer-t e Gomnienlario in Epist. ad Romanos, pellamus.
olim Arnbrbsio tribulo, ambigua omnino sunt; neque Eamdem vocem usurpat semel et iterum lib. de Car-
asseriam Teriulhani versionem staluere ullo modo» ne Chrisli (cap. 12, 18), VERBUH frequenter appel-
pos.unt. lans. Tnnc haereticos suorum temporum antiqua Ver-
47 PROLEGOMENA. 48
sione utenles inducit ihidem , dicens, quoniam (in-.A. rum. > deinde generalus ad e/feclttm, < Cimr pararel
quiunl), VERBUM CARO factum est. ccelosaderam Uli simul. >
Sed nullihi tam exerle vim voculceAoyo.expressit, Nimbala sunt heec, ut plcraque alia hnjasce scrip-
quam laudato cap. 21 Apologelici, 'ubi de Judoeislo- loris, qnoe adhuc Iucem ex-pectant: ducescilicet na-
quens : Quem igitur, inquit, solummodo hominem livitates illceSermonis,conditi primum ad cogitatum,
prmsumpserant de humilitale, sequebaluruli magum dein generali ad effeclum. Sed facile ex iis, qucc
msthnarent de potesiate, cum ille dmmonia veibode proeslruxit, tum e\ subsequeniibus casligare eadem,
hominibus exculeret, cmcos reluminatet, paralylicos alque ad purum recolligere possumus.
i estringeiet, morluos deniqueveibo redderetvitm, ete- Antequam ad alia Lactantii pergam, est observatu
menta ipsa famutaret, compescenspt oceltas, et frela dignum, quod scripsit Hilarius (Lib. x de Trin., pag.
ingrediens; ostendenssese AoyovDei, id est VERBUM 534 cdil. Veion.), hcereticorum aliquos volentes Uni-
illud pi hnordiale primogenitum, vii tute, et Raltone genitum Deum, qui in principio apud Deum erat
comitalum, el spiritu fullum. Deus Verbum, non substaiitivum Deum, esse, sed
Setmonem vocis emissm, ul, quod loquentibus est
Ex his, qucefusius data opera atlulimus, satis li-
inte- suum verbum, hoc sil Patri Deo Filius; atque ex his
quet, non inler translatores, qui versionem
sed inler scholiastas illos referendum B subrepentes , non Deum Verbum bominem se cs
gram cuderint,
Tertulliantim, quos supra dicebamus velusti inter- partu Virginis efficientem exlitisse, sed, ut in pro-
plietis spiritus prophetioe, ila in Jesu Verbum Dei
pretis locos hac illac sollicitasse. Et quidem com- fuisse dicentes. Num ex vocali Tertulliani ac Lac-
pendio nullo, nisi novitatis , quam in rebus istis sce- tantii
inulilem, non raro etiam periculosam exitus Seimone, suum illum vocts emissmeffinxerant
pe novalores isti ? quis divinet ?
comprobavit. Adde eliam haud satis commode Ser- Sed ad Laetantium utredeam, dixi non magishunc
monem usurpasse. Jam enim non Vetbum Dei, sed
Veiba essent inlelligenda : ac propterea, cum in ad- quam Tertullianum sibi constare. Promiscue enim
vocibus Veibumet Sermo usus, ubi integrum Joan-
ducto loco adversus Praxeam apud suos in usu fuisse nis locum
adducere voluit: Joannes quoque, ait, ita
ait, per simplicitatem interprelalionis Seimonemdi- iradidtl: _ ln
principio etal Vetbum, et Verbum eiat
cere, recte Clericus, quamvis fine alio, per imperi-
tiam adjecil. apud Denm, et Deus erat Veibum. At slalim, quasi
aqua isla e rivo, non ex fonte hausla minus saperet,
In eodem censu, Latinorum alter , prcesullore suo
semeiipsum, atque una inlerprelcm corrigens, sub-
nihilo constanlior, nihilo eliam castigatior Laclantius
. jungil: Sed melitts GrmciAbyovdicunt, quam nos Ser-
fuit, Dei filiumnunc Vei bum, modo Sermonem ap- C monem.
Aoyo; enim el SERMONEM significal, et RATIO-
pellans (De Vera Sapienlia i\,8, 9). Cum enim dixis-
NEM,quia ille est vox, el sapientia Dei.
sel, Sermonemesse spiritum cum voce aliquid signi- Veteribus bisce scholiaslis accensendus est Joan-
ficanle prolalum; in hoc tamen angelicos"spiritus, et nes Clericus, qui utrumque, in addilamentis suis ad
divinum illum Sermonem differre ait, quod scilicet Novum Henriei Hammondi Testamentum
(Edil. al-
spititus natibus, oie setmo procedal: angelos propler- lera Francofurl 1714. pag. 591), seculus, non Ver-
ea ex Deo tacitos spiritus exiisse (bene, quod nonex
bum, aut Sermonein, sed Rationemverlere maluit:
naribus Dei dixerit) quia non ad doclrinam Dei tra- Initio erat RATIO,
creabaniur. Illum vero eaque RATIOerat apud Deuin, et
dendam, sed ad minislerium Deus etat ea RATIO.
cum voceac sono ex Dei ore processisse, quia voce Cur iia senserit vir profecto erudilus, sed audax,
ejus ad populum fuerat usurus. Clauditque mirabile et sibi ipsi quamseepissime nimis indulgens, aperuit
hoc ratiocinium, inquiens. « Merito igilur Sermo et ipsemet epistola altera ad
leclorem, preefi\a Animad-
Vetbum Dei dicitur. _ versionibus suis in xvin prima commata Evangelii
Vocalem hunc Sermonem, siculi alia, quee poslea Joannis; ubi tamen faletur, non defuisse, qui oegre
afferemus, Iiauserat e Terlulliano; cujus insignem ferrent, Rationem a se verti, non Sermonem, aut
profecto locum habemus adversus Praxeam (cap. 7): D ] Veibum.
Ul primutn, ait, Deus voluit ea, qum cum SopltimRa- Qui fuerint isti, et an velustissimam LatineeEcele-
lione, el Sermone disposuerat intra se, in substanlias, sioeversionem, scriptis suis propugnaverint, ingenue
et species suas edere, ipsum prhnum prolulit sermo- fateor me nescire. Si quid propterea ad hocce argu-
nem, Itabentemin se individuassuas Raiionem el So- mentum attulero, quod prius ipsi vulgaverinl, honori
pltiam, ut per ipsum fierenl wtiversa, per quem erant mihi vertam eadem cum doctis sensisse. Sin aliler,
cogilata, alque disposita; imo et facla jam, quantum qucecumqueea demum sint, mea erunt.
in Deisensu. Hoc enim eis deetal, ut coram quoquein Asseiit ilaque Clericus ambiguam per se esse vo-
suis speciebus,aique subsianliis cognoscerenlur, et te- cem Aoyoj, et tam Rationem verli posse, quam Ver-
netentur. Tunc igilur etiamipse Sermo speciem, et or- bum; statimque addit: Si poslerior significalioin Oc-
nalum suum sumit, SONUM, et VOCEM, cum dicil Deus, cidente oblinutt, ob veteris
interpretis Lalini imperi-
Fial lux. HiECESTNATIVITAS PERFECTA SERMONIS, dum liatn, aul si mavis inovtam
lingum Latinm, GrmciPa-
ex Deo piocedit, condilus a Deo primum ad cogitalum tres passitn ostendunl, cum hac de re agunt, se Ralio-
in nomine Sopltim, « Dominuscondtdit me initium-via- netn non minus, quam VERBUM inteltexisse.
Si vera hcec sunt, ut cerle verissima, AbyoveequeA palialur me non incommodioremusurpare, ob doctissi-
Veibum signihcare, ac Rationetn,el hanc non minus, morum Palrum Grmcotumperpeluum usum. Sinat in-
quam illudGreecosPatres intellexisse, queefuitcausa terea me illko significare voceRATIO,quod ipse roga-
ut velustum inlerpretem sollicitarel? An illius impe- tus quid sibi VERBUM velit, cogilurtandem vocareinler-
riiia (quam vocem Clenco e\cidisse non dubito)? num SERMONEM, Itoc est, RATIOCINATIONEM. Audiat
Haud equidem; rectissime enim verlii, si ej'usdem- deniqueTerlutlianum, qui ita adversusPraxeam cap. 5,
met calculo verti ila polerat. An inopia linguceLa- adducto subinde loco, quem nos supra relulimus.
tinee? Nempe myslerium fuerint Christianis illorum Ludit nos Clericus, cum Rationem et Verbum nu-
temporum inaccessum voces Ratio ct Sapienlia ab das voces expendendas obtrudit, quce plura citra
ethnicis scriptoribus in divinis passim adhibilce, ut substanliam significarepossunt. Divina sunt hocce in
propterea inopia pressus, nihil aliud preeler Verbum loco, qmbus de agimus. Divina scilicet Ralio, et e
afferre potuerit. Ratione Verbum; si EVK^». j"amoeternuni, jam sub-
Pergit deinde inquiens: Ipsi Lalini, qui expende- slantia e substanlia cum Tertulliano (Adv. Praxeam,
runl vocemGrmcatn,fatentui potius RATIONEM essein- cap. 7), el substantivum cum Hilario, el consubslan-
telligendam, quatn quod Laline dicilur VERBUM; cum liale cum Ecclesia.
non layov KpofaptvJbv, veibum ptolalum, sed IVS_«6STOV[
B An vero incommoda voce usus fuerit interpres,
insilum, scu htternum, non exletnum se intellexisse cum )o'yov,non Ralionem, sed Verbum transtulit,
dixeittnt: Nam quid est VERBUM inlernum, prmter judicent erudili. Êque Rationem ac Verbum verti
RATIONEM, seu RATIOCINATIONEM. Ptmterea universa poluisse, tum hoc non minus quam illam intellexisse
Ecclesia Chtisiiana, Grmcael Lalina, ~)byav miscelcum GroecosPatres fasstis est Clericus; ac propterea se
o-otfia,qum eademest cum RATIONE, sed diversisstmaa nonnibil a Latinorum consuetudine, ad sonum quod
Vetbo piolato. Igitur, quamvisa consuetudineLaiino- adtinet, non vero a re ipsa abiisse.
lum nonnihil recesseiim, ad sonum quod allinet, a Quod postea Latinos hucusque omnes, qui, inler-
leipsa nequaquamabii. prelem secuti, Dei Verbum, non Ralionem dixere,
Quinam iuerinlLalmiisti,quiexpenderunt Grcecam indoctos traducit, non ita scripturum fuisse puto, si,
vocem Abyo$,facile est conjiceie ex adductis e Ter- subsidente oestu, ei semetipsum, et una tot veterum,
tulliano, alque Lactanlio auclorilalibus. Quamvis recenliorumque doctissimos altenlius inspexisset.
mirum videri possit, exerlum lmjusce locum, quem Hoc solummodo dicam; quod omnibus in hac vita
nos prolulimus. Clericum prcetenisse, cum alios degenlibus familiare esl, idem Clerico accidisse, ut
ejusdem scriptoris ex libb. de Ira Dei et Divin. In- seepe humani aliquid pateretur. At Grceci Patres
stit. adduxerit. Nisi si forte, quod Vetbum KpofopirbvQ i voce ~)byog semper suhl usi. Mirum sane, qua igitur
ex ore Dei cum voce, ac sono procedentem nunus alia, nisi Grceca, Verbum exprimerenl? Sed parum
attenie descripsei al; cum tamen prius aDeo menle fuerat Clerico e commate illo Verbum exlrudere,
conceptum, adeoque IVS.KSSTOV dixisset. Ceeterum, nisi et sensum evangelislee sollicitasset. Itaque ad
quod non verbum prolatum, sive, quod Hcereticisab illa sua, Initio eral Ralio, postquam dixisset, verba
Hilario memoratis est loquenlibus suum Yerbum, EVapxy non esse referenda ad argumenlum illius li-
hoc sitPatri Deo filius, sed insitum, mgenitum Deo bri, quod est Evangelium. OtnnesGrammaticmratto-
Vetbum ejus unigenitum, et sapientiam Palris, sem- nes,inquit, suadent ptoxmte sequenliumverborumpo-
per intellexisse et Greecam el Latinam Ecclesiam testatem, el setiem spectaii polius oporlere. Hic veto
quis unquam dubiiavit? At quid _it Vetbuminlernum sequitut loyog, et omnia ab eo facla, et mundum ab eo
quoerit Clericus. Recte quod, cum Ralionem esse facltim ail evangelista,qum oslendunlagi de omnium
dixeril, semetipsum e \esiigio recolligens, seu latio- rerum INITIO,seu de cteationeMundi. Hujus ratioci-
cinaltonem adjecit. Siculi e.iim nilerna hominis ra- nii fundum commodaverat illi Grotius (Ad Joan. i,
tiocinaiio est humanoementis verbum, ita (nos mi- 1), cujus verba sunt : "Ev apyrt, desumptum ex
seii di\ina ista, atque incompreheiisibilia insi huma- Gtmco Geneseos. Deinde posl plura , quce eiudite
nis affeciibubmeliii non possumus), iia inquam co- ]D adluht, Noto aulem Saiptuim locoveibum indesump-
teleriia oeieinocRultoni Raliocinalioest Vetbumillud tum ex senlentia illius loci iiitelligendum est. Mosis
Tertulliano ptinwidiale , pthnogenitum et Dei Spiti- loci scnlenlia hmcest: cum primum creavit Deus cm-
lus, et Dei Virtus, et Sapienlta, et Dei Fitius. , lum, et leriant, teira eral, elc. Etgo ev apyrt est, cum
Verum m lis, qucepro coronide epistolceilhus at- pnmum lei umuniveisitas cmpilcteati.
lulil Clericus, (parcai mihi memoria homims, a quo Divinal Grotius cum verba EV«.pyjne Genesi de-
nonnulla didicisse me faleor) maj*oremprofecto, non sumpta idoneo leste nullo pronunuat : quasi, vo-
dicam bumaniiatem, aut verecundiam, sed modes- lens Evangelista .Tternam Yerbi generationem osten-
liam desideres. Pergil enim dicens : Si quis objtciat, dere, alienis ad hoc verbis indigeret. Quid enim
voceRATIO quahlatempotiusquamiem signaii, oslendat proclivius, si in principio exislens dicere volebal,
vocemVERBUM aptioiem essead signifirandam subslan- quam lv «px$ ovxaillud assereie? Quod vero, non
liam, et spondeo me, qumcunquedtxi, palam t evocatu- de mundi creatione, sed de generatione Veibi agat
rum; aut siincommoda voceuli sibi liceie censeal,ob inibi Joannes, ita evidens est, ul mirnm videri pos-
LATINORUM , EORUUQUE INDOCTORUM consuetudinem; sil virum ccetera doctum bocce in loco exlra oleas
51 PROLEGOMES*A. 53
vagari. Neque enim satis fuil divino Scriploii dicere, A_ exemplar, sed plura prce manibqs hahuisse diten-
in principio Verbum luisse; et apud Deum, el cum dum sii, unde lolidem varianies desumerent. Sed
DeQDeum. Sed rursus ineulcat: Hoc erat in piinci- nilnl cerlius, quam sacrorum Librorum, Novi prce-
pio apud Deum, quod pariler repelit Epist. I, i, 'o riv serlim Fcederis locos plerumque e memoriee penu,
«7r*kpyjag.Ac propterea, quod dicere pergit, omnia aliquando eiiam tumultuario, ut res ipsa, aut tem-
per ipsum facla, et sine ipso nihil eorum faclum, pus ferrent, EcclesicePalrcs adiulisse. Nisi si forle
quce sunt, a prima illa, quam assertam voluit, veri- ad assertum aliquod prohandum preeciâ sacri Tex-
tale, quasi a fonte rivus, emanat. Sed nemo melius lus auctontale opus foret. Tune enim exacte, acper
OT./.O.O£OV istud Grotii, qnam Grolius ipse emenda- partes efferebant; quod in laudaiis aliquibus Tertul-
vit. Cum enim plura, exquisita, ut seepe assolet, liani locis observabamus.
erudilione adnota^set ad piima illa, 'Ev kpyjrt yv 6 At Latina aniigrapha, etiam vetustiora, in plurihus
)o'yof, concludil tandem : Rejicitur hic a Joanne differunl. Eslo. Num Grocca ab bisce varielatibus
Gnosltcoium figmenlum, qui er. xvie <n;poapyJ&g posl libera? Haud equidem. Neque aliter essepoluil; si,
mulla sp'cula naittm vouvaiebant. Deinde ex vovnatum Clemente Alexandrino teste.ut observalMillius(Pio-
yovoyevri,etab eo loyov.Vim veritatis illius sensit pa- leg., n. 287), j'am nop defuerant xk x&v Evayyslioiv
riter in commale sequenti ovxagvjvly kpyjct117-6? xbvBB ptxaxMvxeg.Quod licenlius multo a pluribus laclum
0E6V.Repelii hoc. inquiens, quia Deumjam vocavit; scribil Origenes Homil. viu in Matlh. (cujus locum
hocvolens \ia Deum esse htlelligendum,ut et tllud ma- nobis commodavit Erasmus laudata preefalione ad
neal, fuisse eutn apud Deum. Id esl ul non fnetit Edit. v. N. T.). Verba illius sunt: Multam enim dtffe-
6 )o'yp_- omneid quod eslDeus. Hypostaseondtstinclio- lentiam inler exetnplana invenimus, sive per negligen-
nem Oiigenes, el post eum alii vocavere. liam scribentium, sive ex lemeritalequoiumdam, sive
Si bccc expendissel Clericus, grammaticce leges, propter eos, qui negltgunt emendaie Scnptuias, vel
quas vel mvitas ad locun) istum perlraxit, prceieriis- piopter eos, qui, qttod ipsis videtm, in emendatidiibus
set. Sed illi statutnm erat, evangelisiam ad Philonis vel adjiciunt, vel subducunt. Hmc nihil mirum, si, in
aborumque Platonicorum verba respicientem indu- re alicujusmomenli vananiibus inler se exemplari-
cere. An felicibus auspieiis, legenles videant. Hoc bus, ad «S.opGwTK Grspci ipsi provocarc solebant; ea
unum addam, in versione illa sua obscuram omnin(o scilicel, quoein male fenatos emendalores non inci-
Clericum, dubiamque reddidisse Hyposiaseon dis- disseni. Ad hoectamen , fallente memoria, non ad-
tinciionem. Etforlasse hoc sentiens, cum Raiionem, vertii ammum Erasmus ipse, quando in eadem pice-
ul VERBUM explicare vgllet, RATIOCINATIONIS
\ocabulo fatione suspicari se ail, si quid mnialum est in Grce-
expressit. Immo in Aniinadversionum suarum aliera C G corum libiis, id a Latinis exemplaribus fuisse pro-
hnc ipsum adducto Platonis loco e Timeeo confir- feclum, posleaquam Romana Ecclesia ccepit absor-
mat; ubi plnlosophus ille Aoyovappellal TOV©EOV bere Gr.eciam. Qua suspicione iuhil profeclo levins.
)oy_o-j.6v; quod idcm est, (ut jam diximus) ac VER- Sicuii lnfirmius niliil iis, quoe de annqua versione
BUM divinee mentis, per essenliam equidem RATIO, ibidem commentus est, inquiens : Sed hanc teceptt
at per hyposta.in VERBUM. Ecclesia Romana. Ne id quidemsimphcitervetum ed.
Satius itaque fuerat Clericum, cum Lalinis omni- Obsetvet, qui volel, quid legal ecclesta Romana; co)it-
bus velusium inlerpretem sequi, quam evangelistce penet mulla dissonaie. H.£c VIDETUR TUISSEGALLO-
locum, sensu ipso aliter exigente, sic vertere. msv.,qum,quumjamtmderet infinilmvaiielalis, locum
Sedjam sepositis sclioliastis hisce, quorum ne- oblinuit.
que exaclipr opera ip reddendis divini Scriptoris Et verum equidem est.intol exemplaribus N.^T.
verbis, neque CQmmodiorevasit, ad multiplicem il- quoepost inventam typographiam prodiere, differre
lam jnterprelum seriem rediens, quos Huelius in invicem plurima. Sed qua de causa , ipsemet, qui
ecclesiasticis scriptoribus invenisse sibi videbatur, pluries edidit, scire polerat. Nempe ex dhersiiale
non ycrebor affirmare, aliter lllum scnsurum fuisse, codicum, ad quorum fidem exigebanlur. Horum veio
si argumenlum hoc maturius perlractasset. Iilgosane T>
1 diversitas, non ex interpielum varietate, sed ex illis,
cum argeniei codicis nostri collalioiiem cnm Terlul- quos Ongenes, et posl hunc Hieronymus memorioe
liano, ac Cypriano instituissem; quod inter Latinos prodidere.
scnptores ad ea Ecclesicetempora propius accede- Qnod autem ait, videri yersionem, de qna agimus,
rent, quibus puriora velerum ipterprelum exempla- fuisse Gallorum; quos prcedes de possessione isia
ria esse debueranl, locis omnibus, quos illi ex Evan- conventus Erasmus daturus fuisset non video. Feli-
geliis adduxerant, maturc perpeqsis, fundum milii citati Galliarum monumenta antiquilaiis debemus
aliquem parasse putabam, unde leeliqnes dicti codi- plurima, hcec mler, etiam N. T. apograpba, quee
cis illorum auctoritaie firmare possem. Ast ubi ali- Hieronymi cetatem antevertiml; plura debituri, nisi,
quando dies diei illuxit, falsum me, et fundum nul- post primam illam cladem, lot alia, quoeservari po-
lum cerlum labp|'e illq milnmet cqjnparasse tandem tueranl, tristior altera occupasset. Qu?etamen illic
cognovi. Ita easdem peiicopas (uli observalum est)i supersunt, easdem vices, acllabca, passa snnl,va-
haud lisdem verbis, et, nunc plur/ibus, modo paucio- rianiibus scilicet obnoxia. Ceeterumex eodem fonte
rlbus, efferunt; ul propterea non unum, allerumve. omnia, nenipe RomaneeEcclesiee primigenia illa ver-
S3 EPIST. PHILIP. GARBELLI DE CODICEBRIXIANO. 54
sione, queeex imperii ac religionis sede in Occidentis A autographa aliquot Noyi Fcederis monumenta, alia
provincias se late diffuderat. vero ex autographis ipsi ectypa summa fide de-s
Cur inier se differant, ex parte dhimus. Diversi- seiipta prre oculishabebant dum verterent. Asl Hie-
talem hanc ad slatuendas tot alias versiones haud ronymus, dum fontes queerit, ex eorum rivulis, et
salis esse, non sine verilatis specie conjecimus. Dif- quidem incertum an omni ex parle puris, post tre-
ferunt inter se Groeca profundee antiquitatis. Ver- centos, etamplius annos inde mananiibus adtingere
siones ex hoc plures in Orientali Ecclesia factas sa- est coactus; quod ita Latinam ver.ionem corrigere
nus nemo affirmaverit. Si pnmorum mterpretum se posse securius arbitraretur.
eciypon aliquod purum intactumque se sisteret, col- An pari securitate idipsum praestare poterat adhi-
latis imicem , quoesiipersunt, veritatem hanc faci- bitis Occidentaiium codicibus ? Immo majori, ut vi-
lius adsequeremur. Sed post infelicitatem lllorum sum esl Millio n. 8S4, et seqq.). Si enim ve-
(Proleg.
temporum, cujus menlionem fecimus, nova clades rilas fuerat queerenda de pluribus , cur non ad hos
eetypa puriora intervenit. D. Hieronymo yidelicet, polius quam ad Greecosse eonvertit, qui nihilo se-
urgente Damaso, N. T. Jibrorum instituta correctio. cius ac Latini, seu preesumptorum licentia, ac leme-
Hanc eienim slatim, ac vulgari ccepit, cum viri
rilate , sive librariorum atque operarum incuria pa-
summi toto oibe Christiano celeberrimum nomen,
rtim casligati, et perperam correcli prodieranl?Quod
ac proinde expectatio ingens, tum operis magnitudo,
enim de Lalinis dicebat Hieronymus, tol ferme
et, quce fuit semper humanis ingeniis illex, gralia
exemplaria fuisse quot codices , aucta videlicel in
novitatis, commendare primum, deindenon privatis ut non raro assolet, summa , hoc de lls intel-
sed Ecclesiis ul in esset effieere. maj*us,
solum, ipsis pretio non dubito, qui vulgo ferebantur. Nam se-
Quid inde evenerit, facile est divinare. Conferri ligendum cus de vetustionbus dicendum , qui in scriniis Ec-
cceptum cum vetustis exemplaribus recens opus. Et clesiarum
abi qmdem avide arnpere, efferre laudibns, sequi. superesse adhuc poleranl; exquibusdili-
ait Millius, invicemcollatis reslilui, el ad pri-
Alii vero, antiqui moris tenaces, mirari hominem genter,
mmvam revocati potuisset Italica ver-
qui quod eo usque lectum ab omnibus fuerat revo- sio. Sed inlegtitatem
care ad incudem primus ac refingere vellel. Non- jam ceeleraillius verba ut leclu digna , ne-
nulli etiam contra niti, spernere, auctori ipsi obtrec- que nos integra huc adferre, neque eos, quipioecla-
tare. Neque enim defuere Hieronymo obtrectatores : rum opus non legerint, expendisse pigebit. Pergit
nec deerunt unquam preeelaris ingeniis, quae urunt itaque inquiens.
splendore suo, procgravantquearies infra se positas. Vetbo dicam , libri qui Itac mtale ferebanfur,
Pars vero maxima, Ecclesiarum pree_erlim, medium C i eliam ptmstanlissimi, quique inlerpolal} erant el
intcr utrosque lenens iter (quod est eqnidem in mixti, ne Origeniani quidem, cmterique probatio-
rebus agendis scepe utile , scepe tamen periculosum, res , ad quorum fidem ex occasione provocat Hie-
et fallax), neque editionem integram amplecti, ronymus , ab assumenlis utiisque vtliis vacabapt. Soli
neque prprsus rejicere; sed quee aut purius, aut ptin, et immaculatierant, qui ex aulographisaposto(o-
melius, aut demum plenius adtulisse videbatur, loco rum manabanl: ptoximi illis, licel, haud ita puri ,
motis primorum inteipretum \erbis, in codices re- quos ahquaniopost consttlutiottemCanonis N. T. de-
ferre. Hinc factum ut, quid nova, quid vetus edilio scitbi contigerat.Et ex eotum ahquo expressa eral
ferreni, secernere difficile post non multum lempo- versio Ilahca. Adeo ut , ad ipsam emendandam ex
ris fuerit; nnnc vero etiam desperatum omnino sit.' Grmco,consulendiforent codices,si qui extarent, simi-
Ila, dum vetuslis novitatem , obsoletis nitorem, om- les illis, ad quotum lextum fueiat composila. Qttod
nibus gratiam dare se pulant, reeens illud vinum, autetti Iws una cum altis islorum lemporum inlerpola-
ac fervens, utres veleres, in quos refuderant, pes- rint ntagismagisque hbiani anle smcutum Bieronymi,
sum dedit; calentibns ubique iibrariornm scholis ut ftustra ex temporumposteiiotum Grmcis insfitui ejus
nova exemplaria qucerentibuspreestoessepossent. Et in integium i estitutionem. Cum enhn a lectione,quam
seplimojam seeculopassim in occidenle obtinueiant; I) ] referebat hmcversio, abierint haud ta.ro tibii recentio-
sepositis vetusiioribus, ac submde negleciis, quee res, ceitequo propiusin earecensenda adhpsaccedi-
postea serior eetas, ut plerasque alia^ veterum mo- lur, eo magts Ilalicam a piimigeniasua sciiptura red-
numentorum reliquias, indoclissimis Iibrarus ad redes alienam; necrefotmabis tpsam , sed potxustrans-
pagula, fasciolis, indu.ia compingendorum codicum foimabis in novatnnescio quam , a genutnavetere Ila-
paranda deservire vidit. Hie finis Ralicae versionis, lica peniius dtscrepanlem. Sensil ceile jqm m limine
hie exjtus fuit; non Hieronjmi cujpa, sed tempo- opeiis Hteronymusgrandem , Latinisque avpbus nii-
rum : nt parcamus ingeniis , quee nee satis provida, mme ferendapt, qum ex accuralioii ad codkes suos re-
et, quam par esset, faciliora , novas merces, quibus censionecontigisset, lexlus Latim mulationem; reique
suuin profecio constaret pretium, sed ctim avitis mi- magnttudttte, e( pencuto detetritus, tempesliveletuht
nime comparandas , his ipsis antetulere. Quod dixe- pcdem, el in nhas, easque haud pat um sattioies abiit
ripi. Hieronymi egregium ceetera opus pum Roma- rationes. Ncmpe emendataa ge Evangelia,ne mulium
nce Ecclesiee interpretum antigrapliis haud compa- a leclioips Laiinm consueludme4iscreparenl, ita cala-
rari posse, nemo, ittputo, inficias iverii. Hli enim tno lemperassese, ait, ul hjs tanluPh<?'"l* sensumvide-
SS PROLEGOMENA. 66
bantttr mutare, correctis, reliqua manere paterelur, ul A
A seu mangonibus librariis clarissimum Petri Alexan-
fuerant. drini nomen, ut splendor merci , ac pretium acee-
Judicium hoc Millii quamvis in omnibus probare deret.
non possim (scis enim quid de consiitulione illa Ca- Auctor lamen Chronici Alexandrini et servalum
nonis senserim), in iis tamen, qucede emendanda ad Ephcsi vn seeculo,ela fidelibus in veneraiionelnbi-
Latinos codicesanliquaversionedisseruit, et reclum, tum prodidit; quod profecto mirum, seu fama, she
etluculeiilissimum pulo. Verum, ad quos, innuies, lot lllusirium Groecoruni consuetudine nescisse
si, AuguslinOjac Ilieronymo testibns, adeo erant in- Hieronymum. Nihil enim minusiv quamvn sceculis
terpolali omnes, ac mixli ? Non reponam bic qucead notum fuerit. Proeterea, Adultereehistoriam in ve-
argumentum istud adtulimus. Idipsum questusjam lustis plerisque cum Graccis, lum Latinis codicibus
fueiat Origenes: el tamen non deerant prceceden- omissam ,' aut obelis notalam , quam facile et ipsi,
tium sceculorum exemplaria , ad quce sua ipsemet et aliis fuissel ad archelypi fidem exigere? Cum la-
e\egil. Idem de Latinis dicendum. Non quccpassim men e tot scriptoribus ante, et post illum id feceiit
ab omnibus leretantur, sed ea erant qucerendaquce nemo.
a privalorum licenlia secreta, pura magis , et fonli- Quidquid de hac re sit, eliamsi pciiissenl arche-
hus propiora esse'debuerant. IIocvero haud difficile B ] typa, non esset cnr miraremur. Pauca erant, tum
fulurum erat bealo Scriptori, si liiennio illo, quo apud paucos. Quo autem pretiosiora, eo ctiam in loi
Romoosubstitit, antiquos principis Ecclesieecodices, Ecclesiarum serumnis huc illuc forlassc translata :
aliosqua per Italiam e tenebris erutos inspicere vo- seu , ut laterent securius , in penilioribus locis ab-
luisset. Incredibile enim omnino est , in earum se- sconsa, mox fato functis , anl alio migrantihus , qui
cretariis exemplar nullum e vetustioribus superfuisse. ceelaverant, memorieehominum sublracta, situ tau-
Servata fueranl ad Origenis usque oetatemsuperio- dem cevoque absumi oportebal. De eclypis illorum
rum temporum Greeca: cur non apud nostros Latina? diversa penitus ratio. Plurima eranl, et apud pluri-
An minor fortasse nostralibus sacrorum Voluminum mos. Ubi ccetus fidelium , ibi divince Scriplurce : in
cura, quam Groecis? non puto. At perierant in tot ecclesiis, in domibus privatorum, in uibe, in agris.
Ecclesieecalamitatibus archetypa ipsa , quce majore Preetereanonidem ubiqueperseculionissestus,quiab-
profecto cura custodiri par fuerat: qiianto itaque sumeret: ueque in Ilalia ut in Africa, atque Orienle
magis cciypa primi alteriusve soecuh? coque am- tam fervens. Multominus inGalliis, ubiChrlsliana les
plius, quod irita j*amatque obsoleta proclive erat sub milissimisprincipibus Conslantio, ac Constantino
recentium venustate vilescere, ac parvipendi. pacatior. Ab his locis petenda erant primeevaexem-
Periisse aulographa aposlolorum nionumenta jam C ( plaria : non defutura profecto, si sedulo quoereren-
ante Hieronymum , aut uhi delilescerent, ignotum lur. Cujus rei argumentumsatis e\idens sunt codices
fuisse, id evincere \idetur, quod nemo inler eccle- vetuslissimi, qui adhuc perslant : quos inter Argen-
siaslicos scriptores ul adliuc superstitum memineril: teus noster, abique, quorum eetas nongentos et am-
nemo etiam ad illa provocaverit : excepto Tertul- plius annos enumeral. Unde conjicere certo possu-
liano, quem seeculilertii initiis, adversus Marcionem mus, faciliusmulto fuisse ut primi ac secundi sceculi
cum scriberet, ad Pauli Epistolas, qnasi in Ecclesiis apographa, summa fide (ut feiebat Ecclesiarum lunc
ipsis, ad quas dalae fuerant, extanies respexisse ob- temporis cura) a notanis descripta, quarto exeunle
servabamus. Scienliane facti, an fama tenus , seu superessent. Et ila horum subsidio non ea tantum-
quod lta crederet, incertum. Cum aliunde haud im- modo quam Iibrariorum oscitantia et prhatorum li-
probabile sit earnm aliquas , bi minus omnes , su- berlas coiruperant, primigenia Novi Foederis trans-
perfuisse. Nondum enim in divinas Senpluias-a i lalio, sed corrigi etiam poterant Grorcaillius oeiatis,
persecutoribus acriter, ul postea, seevilum. qiisenihilosecius ac Latina a fonlibusabierant. Adde
De Evangeliis memoria niilla , nisi incertis rumo- locum jam nullum tot obtreciatoiibus rebctum iri,
ribus fulta , ubi ea divini Scriptores reliquissent: qui emendationis novitaiem ferre non poterant, ob-
Joannis si demas, quod Ephesi scriplum, in illa B '. jectis scilicel in laciem , quccillorum socordia eous-
etiam Ecclesia servalum fuisse non dubium est. que neglecta jacuerant, castigatioribus interprelum
Quousquelamen, quis divinet ? eclypis, ad quorum lidem opus suum Hieronymus
Quamvis enim CasaubonusPetri Alexandrini frag- exegisset.
mentum de Paschate ab Andrea Termario mercalore; Sed vir maximus rebus hisce aut non adtentis, aut
Groeconactus (In Ann. Baron. Exerc. xvi, 12), velutt posthabilis, publicorum eliam codicum f.icie permo-
insigne quoddam celeberrimi illius Ecclesioe epi- tus, quod paria in omnibus omnia essearbilrarelur,
scopi ac martyris opus suspexerit, atque ita iv sce- ac propierea tutius ralus ad originem reverli, Grce-
culo aulographum evangelist-eEpliesi superstes pu ca, queeilli pioestoeianl, adhiberemaluit. Quo com-
taveiil; altameii virum eruditissimum lefellit aucio- pendio, e laudala ad Damasumejjisiola inlelligi po-
ris nomen, reliquis haud satis expensis: scilicet al test. Videlicet correciis, qucesensum muiasse vide-
Peno (Fifa. Joan. Art. 8) quodam viant\n sceculo ) bantur, coeteranon adligit. Neque aliter accidereilli
cou^cripium , ut observat Tillemontius. Nisi forte_ potcrat. Difficillimumenim, ne dicun impossibile
pseudepigraphumusurpanlibus sive scriplore ipso tj erat, institulis ab eo ralionibus, antiquce versionfs
-stalum ad purum redigerc. Non solum quia GrcecaAlaude celerius absolvit. Etulinam ne maturenimis:
ipsa, quibus utebalur, longo lot annorum inlervallo immo, quod dicebamus, utLalinis epenitiori antiqui-
a foniibus disiracta, sordium aliquid, ut putabat tate mananlibus apographis id ab illo proestilutum.
Millms, coiilraxeranl : sed etiam quia non synlaxis Quantum Italicaeversioni lucis ac fidei, quantum eru-
eadem , nou simpliciias, non, quos delicaluli pree- dilionis expeciaii poleral, si obsoletos interprelum
sumplores exlruserant, idiotismi priorum lemporum modos , ac genium illustrare voluisset ?
restitui poterant, nisi latinis , qucepropiora intei- Num vero desperala omnino j"amsit primigenirc
pretum soeculoessent, consullis. versionis in integrum resiiiuiio, clamat res ipsa:
Vernm, si, quoe Hieronymo erat vitoeratio, exacte subtraclis longo oevo subsidiis ilhs , qnorum ope
perpendimus, falebimur provinciam hanc nec com- prapslari id quondam potuisse non dubita\imus
modam llli, neque expediiam lunc temporis conti- exemplanbus scilicei, quse propiora archeiypis es-
gisse. Erat Damaso ab ecclesiasticis epistolis : iisque sent. At supersunl etiamnum e vetustioribus non
et frequenlibus, el gravissimarum serie rerum im- pauca, quorum oeiasmille, el amplius annos enume-
plicitis. Erantcum pluribus nunc coram , modo per rat. Esto : quamvis ego, non quo scrculo exarata ,
lilleras implenda humaniiatis officia. Distentus proe- sed e quorum lemporum anligraphis descripla fue-
terea familiaribus perpelibus studiis, a quibus divelli B rint, observandum prcc cceleris pulem. Ast bcec ea-
niinime poteral: lum Damaso ipso, aliisque idenlidem dem quo magis a fontibus remola , eo eliam, plus,
petenlibus, ut Veleris Teslamenti locos aut obscu- minus\e, aul a Iibiaiiis male bahita, aut scholiasla-
ros illuslrare, aut explanare difficilesvellet. Accede- rum licentiam passa. Quid igitur? Compendiumne
hat instiliilio muitorum, quos speclata morum inte- ex iis nullum, nisi forlasse prelium illud, quod hu-
griias , humanarum lerum coi.lemptus, paupertatis juscemodi monnmenlis conciliare antiquitas solet ?
amor, absiinentia, humiliUs, castimonia, lum, quce Immo longe prcestantius. Si enim egregie locatam ab
cceteris illius virtutibus affundere quodammodo, et erudilis operam ducimus, qua profanos scriptores,
ab iis vicissim decus mutuari videbatur, seientia re- seu injuiia temporum, sive antiquariorum negligen-
nim diUnarum adlraxeranl. Et quidem horum in lia plunbus in locis mancos, luxatosque, ope mss.
_ censu e piincipihus familiis nobili.simee virgines, codicum ad pristinum slatum revocare nituntur;
nuplce, \iduce : qui omnes, pulchernmo charitalis quanlo laudabilius insumptam pulabimus eam , qua
exemplo, consiliis ab ipso, exhortaiionibus, proecep- sacrorum N. T. Jibrorum princeps Ilalica versio,
tis, et coram, et scripio ad perfecliorem christiana. adhibilis, quee etiamnum vigent, apographis, si minus
vitoestatum efforniabantur. ex integro, al saltem magna ex parte ad nativam
Clauserat demum curarumagmen liberrimce sem- ^ simplicitatem, puritatemque revocari commodum
per urbis, in qua aiebat Auguslus oportere liberas potesl? An non id ipsum a viris illis doclissimis
linguas esse, dicacltas, ac hcenli.i: Hieronymo cor- prcestitum, qui, ut Vulgata noslra quantum cquidem
ruptos illius mores, ac invicem redarguentem inolita fieri poterat purior ederelur, curas omiies, atque
jam vitia bominem non ferenlibus. El preecesserat induslriam conlulere? Nihil profecto aliud. Vetustio-
dudum, quoe, ut pioceras arbores ingentes umbrce, ribus enim, quce inveniri potuerant, antigrapbis ,
sic aut lorlunoebenigniiate , aut splendore virlutum atque nna SS. Palriim locis diligeniissime inspectis;
insignes viros sequi solet, invidia : quee in livorem tum cum Groecismelioris nntoe exemplaribus com-
postea, alque odium euipit. Hinc coiiiones, etdicte- paratione facla, quod olim in primorum seeculorum
ria in ipsum, et probra clam, palam : nec vulgo Ecclesiis leclum fuisse videbatur, boc summa fide
lantum , sed urgemibus sirenne opus symmyslis, exliibere conati sunt. Falente propierea Millio(Proleg.
quos pudor magis ac silentium decuisset, si sapere ...579), in bac ipsa baud e\iguam gcnuinae Italic.e
poluissent: quosque propterea bealus scriptor im- paitcm superesse. Neipie duliiiabat, quin, eisdem
morlahbus ingenii sui monumeniis commendatos mediis adhibitis, olim expecian aliquid amplius pos-
voluil, ut profecto meruerant, posteritaii. set. Indicatis euim .codicibus aliquot, qui in Britan-
In illo iiaque rerum curarumque cesttijaelatus, avo- nia Galliisque servantur, liim Vulgala ipsa, hujusce-
catusque animus qui posset longum opus, minulum, modi quidem monutneniorum, inquit, accurate inter
ingratum eliam adgredi, ac perficere ? Sed nec jam se, etcum textuGimcocommissotttmadminiculorevocari
integrum illi erat moras nectere in tanta, et Damasi, etianinum posse videtur maxinta ex paile Ilala Itmc
qui opus injumcrat, et complurium expectatione, qualem eam dedere ptimi Intetpieies. Asserens sub-
qui uberrimi ingenii fructus vix qucesilos decerpere inde, boc se labore adseculum, quoe in pleris-
solebant. Tum quod maxime el emendatoris , et que N. T. locis fuerint ipsius Italcegenuina ; elqui-
emendationis inlererat, ut verbis sensus, hisque inbus Grcecis Latina ista respondeiini. Quid postea
vicem constaret veritas, ralus adliibitis a se mediis, dicturus si, quse tu monumenta in lucem hanc pu-
perinde ac alns, praestari facile posse : distractum blicam efferes, tum quce fortasse adhuc inexplorata
propterea per tot exemplarium ambages iter, in quo delitescunt, aut penes ignavosharumce antiquitaium
sisiere identidem, et proerupta viarum munire opor- dominos inler librorum quisquilias miserrime jacenl
tebal, per compendia Greecorumcodicum, pari equi- inspicere poluisset? Ego profecio indicium istud
dem legenliumutUitate, licet haud pari apud omnes scriptoris inclyti, atque iu rebus hisce infinitcelec-1-
59 PROLEGOMENA. GO
tionis, ampleclor ita, ut ne minimum quidem dubi- Ai mirum quod veteris Vulgalceet Italicee nomen lan-
tem, quin viri docli, si adornandam hanc sparlam lum audiatur apud omnes qui deScripturarumtrans-
sludia sua copferre aliquando veliut, recle illum Iationibus Latinis sermonem instiluunt, cum nullum
sensisse expeili fateantur. Quam\is forlasse non adliuc exemplar hujusce editionis prodierit in lucem;
dcerunt, qui inutiles jam noslris hisce temporibus, nullus veterum scriptoruin accur.itam saiis de ea
curas istas foie arbitrenlur: quum scilicet N. T. nolitiam posleris tradiderit. Ad hujusmodi ergo abi-
versionem Ecclesieeonines, tum privati, in Vulgata gendas lenebias duo velustissima praesto nunc suut
prce oculis babeant. Ignaii nempe banc ipsam non exemplaii.i, qnce in monasteriis nosliis conservala
dissimili cuia elaboraiam : ac propierea relictum in usque in diem preeseniem debluerunt. Horum codi-
lam ampla messe aliquem-spicilegio locum ; neque cnm subsidio, vix aliquid quod antiquam et Italam
ab hoc exclusa sequentium eetalumingenia, quo mi- Millhcei translationem spectat, lalere nos polerit.
nus, si qua forlasse in vetustis codicibus Inveniant, Quid enim scire nobis non licel, quando rerum ipsa-
unde pulcherrinium opus illustrare alicubi possinl, lum el veiborum oculali testes accedimus? Verum
inventa eadem publici juris faciant. Paucis. Si acriter ut lacilior ac expeditior viaesset ad percipiendaqua_-
expensis, alque in\icem atlenle collans monumentis cumque ignorata ante luerant circa veterem Itali-
omnibns, qnoeel jam nola, et nunc primum e tene- B _ camque translaiionem, Prolegomenorum nostrorum
bris eruta prodibunt, mox e singulis deleciu matme quasi claves lectori tradere promplo animo studui-
habito, N. T. editio institueretnr, non dubito, quin mus.
Italica nostra nalivis distincta coloribus dignosci fa- CAPUT PRIMUM.
cillime posset : haud equidem eailem omnino puri-
DEANTIQUA VULGATAET 1TAL1CA VERSIONE DJVINARUM
tate, atque castunonia proedila, qua olim ineessit, SCRIPTURARUM.
quis enim hoc speret ? attamen si, quos longo sa-cu-
lorum decursu conliaxit, noe\os, maculasque,judi- I. Mulla notmnaobtinuil apud vetetes Patres.M. Non
cium criticum delergat, non delormem, non luridim, unus fuil auclor, seu htteipies anliqumVulgalm;
sed cetate ips>avenerabilem, neque indignam primee- sed quotquot sunt aitoitytni.III. Exemplana ejus
vis IIIIB,e quibus manavit, fontibus, haberenius. In- mullis addtiamenltspennixla eiant.
lerea nos, mi Blanchine, quamvis seiior votis a_las I. Antiquam sanctorum Bibliorum Laiinam trans-
ad Iioececonviviumadduxerit, loetemuivel boc ipso, lalionem multis variisque nomimbus insigniiam
quod neque asymboli accessimus, ncc vacui reverte- fuisse nemo est qui uesciat: verumlamen cilaium
mur. Adlulimusenim ranssimas dapes; eoque etiam passnn Hieronymi lestimonium Comment. in Is.
preliosiores, quo perituras abquando, oeternasnunc, C c. XLI\, loin. iv, quo Vulgala edtiiodicilur, diu a nie
cl ad nltimos usque nepotes, cum lilleris ipsis, ut frustia ibideni conquisilum ex libro secundo com-
superesse pnssint, effecimus. Laudabili proelerea, ni mentariorum in cap. xui Maitbeeisupplere necesse
fallor, exemplo felicibus tians Alpes ingenns, iu babui. Naiq lnc loci sic habet Hieronymus : Legi in
idipsum ul niti velint: depromptis ex opulento am- nonnullis codkibus, et sludwstts lector fotte repertet
plissimo penu lot fercubs alns, unde splendiduis idtpsum; in eo locoubi nos posuimus,el Vulgala ha-
multo, alque ornatissimum epulum paietur poste- bet edtlio, ut impleretur quod dictum est per Pro-
rilali. Quid vero nos e convivio redeuntes compen- pbel.im dicentem, ibi sctiptuni, etc. Vulgatam igilur
dii manpat, dicam libere. Pulcheriimum honesiis edilionem Matthceivocat Hieionymus eam transla-
animis pioeiiiium,cum opiima voluniate, conscienlia tionem Iatinam, quce anle tuam oetatem obiinebal
recte fatli. Hoc nostrum esl. Favor, et gr.ilia apud auctoiilalem in Ecclesiis Occidenialium Clirisliarni-
eequosharumce rerum cestimatores, ul quisque iilo- rtim; quceque tempore Gregorii Magni Ttauslaiionis
rum senserit, sunio. Vale pluiimum. Veteiis nomen tulit, comparata noveeeditioni quam
Poniivici v Nonas Seplembres anno Domini 1739. ipse Ilieronymus Ecclesiee procmandam suscepit.
Consule epistolam Gregoni Magm ad Leandrum,
DISSERTATIO JOAN. MARTIANAY ] cap. 5, Exposit. Moral. in Job prcefixam.
D
IN VERSIONDM 1TALICAM EVAtvGELII SECUNDUM MAT- Pr.r ter heec nomina Vulgatm cditionis et Veteris
THXUM,DESCRIPTl EX CODD.CORBEIENSI ET SAN- Trunslaiionis, aliud eidem tribuil, et quidem insignc
GERMANENSl 1NHACEDITIONE ADINrERIOREM CUJUS- ac speciale, beatus Augiistinus, lib. n de Doclrina
QUEPAGIN/E LIMBUM IMPRESSIS. Chnstiana cap. 15 • In ipsis auiem, inquit, inletpie-
tatiombusItala cmletis ptmfeiatur : nam est vetboium
PROOEMIBM. lenaciot cum petspicuilate senienltm.Erai igitur m-
De antiqua versione Vulgata et Ilalica freqyens tei prelalio quapdamapud Lalinos quoeIiala diceba-
sermo est apud erudilos, qui divinarum Scnptura- lur, verborum lenax, el perspicua sententiis; ideo-
rum studiononnihil incumbunt; crebra quoque apud que illam cceiens anieppnendam censet Auguslinus.
criticos, sacraium Liueiaium inquisitores, hujusi Qmd vero causee fueril ut Ilala dicerelur, non satis
versionis Ilalicce menlio : sed allum ubique silen- exploraium babemus; elsi eam hoc nomine insigni-
tium de origineejusdem, de slylo, de additis in ea, lam velinl erudili homines, quod ipsa ulerentur
vel demptis incuria inlerprelis aul liurarioium. Neci Itali Palres, Ambrosium dico, Gaudentium Brixien-
(II DISSERTATIOJOANNIS M .RTUNAV. C2
sem, Chromatium Aquileiensem, Leonem Magnum, A mullos fuisse diximus, non parum conferl multiplex
et alios mullos, qui doctrina ac morum integrilate illud genus capitulationum, ac seclionum contexius
floruerunt in Ecclesiis Romanorum. Hoc si ita est, sacii, quod m diversis Bibliorum codicibus manu-
ut verisimillimum esse vix doctus inficiabitur, nulius scriptis hodieque snperest. Neque vero credibile esf,
relinquitur suspicioni vel dubitationi locus, quin ge- eumdern inlerpreiem Mailhceiv. g. quaiuor aul quin-
nuinam habeamus in nosliis mss. exemplaribusver- que modis diversis sacrum comextum divisum reli-
sionem Italam; quia reeilatis Scripluroe sententiis quisse; et niinc in 28 secliones, nunc in 88, vel in
apudjamdictosItalosPatres,exflequorespondelte!Ltus 117 paites dispertitum voluisse. Sicut ergo diversa
Evangelicus noslrorum codicum. At de his infra. sunt genera veterum scclionum ejusdem coniexius
Celerum ne quod suborialur ambiguum ex no- sacri, ac plane diversa antiqua capitula seu summa-
mine Vulgatm, animadveitat lector sludiosus du- i la preefixasanctorum Bibliorum exemplanbus ma-
plicem esse VetsiottemVulgatam; anliquam scilicel, nuscriptis; iia varios ac diversos fuisse inlerpre-
quce usurpabatur anle aelatem Hieronymi; et bo- tesLatmos antiquioresomninoconcedendum est.
diernam nostram, nsu receptam in Ecclesia catlio- Prepterea non lden. stylus e->t,sed dissimiles pior-
lica. Prior auclorem habuit anonymnm; poslerior susphrases leguniur m ipso conlextu anliqueeYulga-
et hodierna Hieronymi ipsius fcelus est, juxta alla- B tee : ac nonnumquam inter se adeo diveisa sunt ejus
tam a nobis ejus descriptionem in prolegomenis di- exemplaria; ut integra qucedamcapitula, ld est par-
vinceBibliotheceenuper editoe. tes in |iis invenianlur, quceabsunt in aliis. Hujus va-
II. Neque tamen ex eoquis opinetur iinicum fuisse rietalis exempla subministrant duo codices nosiri
antiquc?Vulgaia. auctorem, sicui auclor Iiodieince manuscripti Italseveisionis . Corbeiensis enim legit
nosliee unicus est (libris nonnullis exceptis) Hieio- exempli gr., Numqttid minima es ? San-Germanensis
nymus : liuic enim opinioni ea obsistunt quoe de autem, Non minima es. Vixque una in eis pagella
vario interpreiaiionum genere scripsil S. Augusti- legi poterit, quin dissimiles occunanl plirases, ver-
nus, lib. 11 de Doctrina Christiana cap. II: Qui bnrumque ordo diversus. Demde additamenta, nec
enim, inquii, Sctiptuias ex Hebima lingua in Gtas- eadem in ilhs sunt, nec iisdem locis inveniuntur.
cam vetleiunl, nutneratiposstini; Luiiinautemhitetpie- Matihcei cap. 20, assumenium ex Lucce Evangelio
tes nuilo modo. Vt eiam cuique, primis fidei letttpo- relmet Corbeiensis codex, quod non extat in San-
ribus, in manus veml codex Gtmcus, et altquanlulum Gcrmanensi; et \ice veisa San-Germanensis quce-
facultatis sibt uttiusque lingum habeie videbatur, au- d.un referl de baptismo Christi, quce non leguntur in
sus est jnterpretari. Eamdem Latinorum inlerprelum Corbeiensi. Quceprofecto non unum, sed plane di-
numerositalem agnoscit S. Hieronymus, his verbis C i versosinnuunt auctores, seninlerpietcsLaluiosEvan-
in quatuor Evangelia proe.atus : Si Lalinis exempla- gelii secundum Mauhceum. Quod veio de Evangelico
tibus fides est adhibenda, respondeant qutbus : tol volumme dicimus, de aliis eliam libris inlelligi ne-
emtn suttt exemplatia pene quol codices. Sin autetn cesse est, ju\U. tradilam ab Aiiguslino superiorem
vetiias est qumiendade plutibus, cur non ad Gimcam regulam, qua staluil inlerpreiesGroecos posse nume-
otiginem reveilentes, eaqum vel a i.iios.s mterpreli- rari, Latinos auiem non posse.
bus male edtta, vel a prmsunrptoiibusimpetttis emen- III. Id jam commune veleris translationis codices
dala perveisius, vel a hbrants dottnilanttbus aul ad- habuisse dicimus, quod universi alienis adduamentis
dtla sunt, aitt mutala, cotrigimtis9 Tanla codicum permixti circumferrentur. Ciusas et originem hujus
diversjlas ab eoderainasci inlerprete neutiquam po- perturbalionis sacn contexius ac permixtionis lueu-
tuit; quare necesse est ut plures fuerint auctores lenter expressit Hieronymus prcefatione ad Damasum
hujusmodi translationum, queeprinus Ecclesicetem- Papam, cujus jussu Evangelica volumina Latina Gice-
ponbus eircumferebantur apud Latinos. Multos quo- coe fidei reddidit, ex iisque resecuit quoecuiiique
que cpnceptis verbis expressit Hieronymus, dicens : male addita erant, vel ab interpreiibus, aut a libra-
Qum a viliosisinteipretibusmale edtta suttt. Quem si riis antiquis. Magnu6siquidetn, inquit, hic in nosttis
legeris aliqnando de inlerprete Latino, quasi de uno D. codictbusertor inolevtl: dum, quodin eadem re alius
disserentem, non statim sibi ipsi minime conslaniem Evangeltsta plus dtxit, in alio, qnia itttnus putaverint,
putes : lunc enim non de omnibus generatim L,ali- addtderunt. Vel, dum eumdemsensumahus aliiet ex-
norjim roditil.us sermonem habet; sed de peculiari piesstt; tlle, qui unum e quatuor legerat, ad ejus exnn-
quadam editione Lalina, quam probabant Ecclesice plum cmleros quoque msitmaverit emendandos. Unde
Christianoium multcu, vel pauecc numero. Quemad- acctdii, ul apud nos mixla stnt omnia : el in Matco,
modum de ltala dicere possumus, quod sola in ali- plnta Lucm aique Mailltmi; rutsitm in Matthmo, pitna
quo pretio fuerit Romee,ac in ceeieris Ecclesiis Ita- Joannis el Matct; elin cwteris leliquotum qumaliis
liee. Hnjus vero editioms Italce unus erat auctor; propna sunt, invenianttir. Hujus confusionis eriorem
quamvis permultje m ejus exemplanbus inveniren- sustulit S. doctor, et singulis Evangelibtis sua quce-
tur \ananleslecliones, a lihrariis dormitantibus aut que restiluil, cum Eusebianos canones inseiuitLa-
a pr_esumptoribusimpeiitis denvatce. tinee suee Evangeliorpm translalioni. De quo silector
Ad conlirmationem ejysdem senteniioe, qua latinos sciie voluerii, edilionem nosliam divina' Bibliolhecee
jnterpretes Scripturaruin veteris ac PfoviTestamenti S. Hieronymi cpnsulendani monemus.
G3 PROLEGOMENA. 64
Omnia igilur apud Latinos permixta fuisse teslis A *_inquii, nalioneAfer, Aquileiensisepiscopus,imperanle
accedit Hieronymus; testes quoque accedunt duo Conslantino,in Evangeha lilulis oidinatis, bteviet rus-
manuscripli codices noslri; ubi Marci, ac Lucoeplura tico setmone sctipsil commenlaiios.Commenlariorum
in Matlhceo inveniuntur. Utque res firmetur exem- ergo scriptores seriem tilulorum seu caputilorum or-
plis, nonnulla proponemus loca permixta in noslris dinatorum, et sacro contextui prcefixorumob.erva-
exemplaribus Ilalica.ver.ionis. Capitulo iv, col. 162 bant diligenter in suis exposuionibus; ut ex litulis
(hujus nosttm editionis)monet nola marginalis (e) as- prcenotatis facile lecior intelligeret et mveniret loca
sumenlum quoddam esse translatum e Luccecapite ab ipsis lllustrala. Ex his plane liquet genera illa di-
sexlo, y . 26, in codicem San-Germanensem. Nam, versa capitulalioniim, quoe in fionte SS. Bibliorum
quod minus dixcrat Matlheeusde hominum benedic- manuscriptorum legunlur, \eltislissima esse, ac tem-
tionibus, quibus eliam pseudoprophetoe prosccuti poie Conslantini Magm a multis jam lui<_eusurpata,
sunt, id ex Luca addcndum putaverunt scriptores an- dum libros Evangeborum descnberent. Unde veia
tiqui. Uudein Mallhoeoila legi\olebant: Sic enimper- esse comprobaniur, quoede bocce argumenlo scribe-
seculisunt prophetas, qui erant ante vos. Nolile gau- bat Cassiodoruslib. de Instiiul. divin. Liller. cap. 1,
dere, cum benedtxeiinlvosotnneshomines;skenimfa- ubi ait litulos in libris sacns a majoiibus nosttis or-
ciebanl pseudoprophelispalres eotum. Vos estis sal _E B dine cuirente fuisse desciiplos: Majores nostros vo-
terrm, etc. cans Ecclesiasticos auctores, qui aliquot sceculisanle
Similia soopius occurrunl additamenta, ex Marco ejus eetatemin Ecclesia Clnisti celebresfueiunl.
preecipuedesumpta, ut est illud cap. xiv, pag. cxvi, II. Tania aulemfuil ususac vetustaiisconsueludo,
hujus Rom. Edit. Non enim inlcllexeranl,sicutnecin ut, abrogala veteri iranslatione Laiina, retinercntur
panibus. Erat enim cor eorumoblusum: quod e Marci tamen indices titulorum et eapitulomm antiquoium
capilesexto,versu 52, in Matthceiconlexium transtu- in no\a HieronymiScripturarum editione. Decapilu-
lcrunt aut veleres librarii, aut alii scriplores. Proeter lis seu titulis veleris instiumenti voluminibus ad-
hcec, plura adhuc relinuit additamenta Corbeiensis lixis, satis abunde disputalum est in prolegomenis
codex : sed ne in his recensendis diutius immoremur, nostris ad fiontem divineeBibliolheceeS. Hieiony-
consule suhsequentem editionem sancli Matlhcei, mi apposilis : hic de titulis proenotatisinitio Evan-
col. 241, nota (a) et col. 245, nola (a) (hujus nostrm gelii secundum Maltliceumbreviter disserere mihi
edttionis), cl in primis col. 277, noia (a) ubi lcgilur lantum incumbii. Quod ul facilius, quanlum les
celebre illud additamcntume Luea muluatum, quod exigit, exequamur, meminisse debet lecior siudio-
mirifice eruditorum torsil auimos. sus Hieronymum, nullam in Evangehco lextu a se
C edito divisionem agnoscere, procter eam, quoe in
\-<
CAPUT11.
canonibus Eusebianis obsenala est. Quare alienoe
DE CAPITULIS PR/EFIXISANTESACRUM CONTEXTUM ac spuriaecensendce erunt in versione Hjeionymiana
EVANGELIi. qucecumque cipilulorum dislinctiones et perioehce,
I. Antiquiorasunl Hieronymoilla capitula. II. Qum in quce non consenliunt canonum Eusebianoium dis-
codicibusversionisHieronymianmprmfiguniur, con- linctionibus. lllis vero dislinctionibusEuseb. titulo-
servatasuntex antiquaVulgalaelltalkalranslalione. rum antiquorum a nobis ediioium nullum genus
III. Ulililas hujusmodicapilulalionum,seu capiiulo- convenire pcrspeximns: non primum, quod per
. um. \iginli el octo sectiones loium Matllioei partitur
I. Merito hocccapitula Hieronymo vetustiora dixi- contextum; non secundum, in quosunt lanlummodo
mus; cum ex uno Juvenco presbytero, qui flouiit capitula octoginta seplem vel octo; non denique
tempore Conslaniini Magni, nobis scire liceat tot in tertium, etsi in eo numereniur sectiones septemde-
ejus ex:emplaribusMatthceiposita fuisse, quot nunc cim supra cenlum : quia Hieroivvmus Eusebium
legunlur in manuscripio Corbeiensi,inque ahis bene Ceesariensemseeutus dispares hahet numeios, dis-
multis codicibus, qui antiqua contexlus sacri retenta pares ab antiquis inteipi etibus Sacri conlextus divi-
divisione, oclo supra viginti capitula describtint ad •D* siones. Nam quod llli in 28, aut 88, aut 117, capi-
frontem EvangeliisecundumMailhreum.Idemprobant tula dispartili sunt, lnc cum Eusebio in 555 canones
sancti Hilarii in Maliha_umcommentariorum volu- sectum esse voluil, omni erroris confusione sublata
mina, quee per canones seu capitula dividunlur, ex dislinctione hujusmodi canonum.
proul texlus Evangelicus in plures partes lunc divi- At ut exploialum raiumque sit apud omnes erudi-
sus babebatur. Nec fefellit opinio quemquameorum tos, capitula a nobis jam edita ad frontem Evangelii
qui putarunt, titulos MalthoeiEvangelioproefixos,jam seeundum Mattheeummutuata esse elconservata iu
Hilarii cevo in Evangelioium exempl.inbus fuisse versione Hieronymiab alia aniiquiore, quam Italam
praenolatos,illumque ex iis selegisse,quorum utilio- dicimus, unum tantum monuisse siifficiai; nempe,
rem duceret explanationem. Eo aulem modoin Mat- nihil interdum legi in translaiionis Hieronymiance
thoeumlitulis seu capitulis ordinatis commentarios conlextu quod respondeat capitulis prrenotatis.C-ip:-
scripsil Hil.irius,quomodoFortunatianum Aquileien- tulum v. g. xx, in primo indiie, et in lerlio 75,
sem episcopum in Evangelia scripsisse teslatur ipse scriplum est de piimis accubiiis, seu accubitibus
Hieronymi.s Hbrode Script. Eccles. Foilunalianus, emnte; irustra vero in texlu Evangelico Hieronymi
05 DISSERTATIO JOANNISMARTIANAY. 66
requiras apud Matthceum, quod dicilur de piimis.A Porro, inquit, quantum commodi Lectori ipsi accidet,
illis accubilis in cmna; cum haeeparabola scripla sit si divinorum Librorum percurrerit titulos hosce qui-
et referalur a solo Luca. Unde evidens exsurgit bus (ut cum Cassiodoro loquar) sacer textus quodam
argumentum, capilula jam dicta propria fuisse anti- nobis compendio panditur . iisque in principiis libro-
queeYulgatee, et Italicee versioni, quoe in Mattbeeo rum de universa serie ieclionis impressis, utiliter
nonnulla relinebat ex aliis Evangeliis, acpreecipue admonilus, salubriter reddalur atientus, et facile
parabolam invitati ad ccenam, cujus hic sumptum est unamquamque rem dum quoeril, inveniat, quam sibi
a nobis exemplum. Conferal qui \oluerit Hierony- cognoscil breviter indicatam. Accedunt et alice haud
mianum Matihcei contexlum cum capilulis a nobis exigui momenli utilitates : nam nostns his litulis sive
editis, statim multa loea deprehendet, quce inter se cipitulis ad velustiorem illam Lalinam ex LXX In-
minime consentiani; quoe lamen consenliunt cum lerpretibus editionem ex parte conf«etis, el cditionis
Italicoeversionis contextu. Nec mirnm quod illi per- ejusdem (cuj"usnullum hodie integrum superest Lali-
leclc conveniant, qma ex ei, et ad eam translaiio- num exemplum) fragmenta saltom reparanlur: et
nem adornati sunt indiees horum capitulorum, de bre\ lbus veluti commenlariolis manuducimur in pro-
quibus sermo noster est. phetis maxime ad sensum Scrijituroe altiorem : dum
III. Jam capitula islhoec, elsi aliena a Yersione B ] solo quasi digiti nutupulchre inonemur ubi Christum,
Ilieronymi, nccejus respeclu genuina esse definitum Ecclesiam, Sacramenlaque novoe Legis sub lypico
sit, ea tamen aut aspernanda, aut abjicienda minime aliquo velamine requiramus.
censeo; non uno enim modo juvare possunt ad per- CAPUT III.
fectam antiquce VulgatceLalince cognitionem. Unde
DEUTILITATE EDITIONIS ANTIQUX VuLGAT_£, ETDEVE-
acciditut hisce capiiulis ignotisapud eruditos homi-
TUSTATE ACPRAESTAHTIA NOSTBORUM MSS.CODICUM.
nes, quemlibet ipsi eriorem sequerentur, de addila-
meniis veieristranslaiiomsLatinoedisputanies. Quid I. Juvatad inlelleclum Sctiplutm; ad recilala a Pa-
\oro habeant utilitatis indices illi capitulorum ad ttibusleslimoniacotnptobanda; elad manifestandatn
dirimendas hujusmodi dociorum \irorum lites, ex fidetn Ecclesimveteris. II. Ante oclingeniosaut non-
uno capitulo in exemplum adduclo facile planum fiet. gentos annos scripti codicesnoslii; el in Monasteriis
Ambiguum et conlroversum e-t apud nonnullos insignioiibus consetvati.
Iiujus sevi scriptores, an in \eteri Vulgata sancli I. Uiilem soepius esse interprelationem diversam
Mattbceicap. 20, legeretur additamentum quoddam ejusdem Scripturce docuit S. Augustinusde Doctrina
ab Evangeho S. Lucce muluaium. Asseiuntquidem Clnistiana Iib. n, cap. 12. Elenim de multitudine
llh ; negant vero alii. Sed ne diuiius lis sub judice iQ Lalinorum interpretum, postquam monuit Jectorem,
sit, consulant triplicem indicem capilulorum a nobis stJtini ista subjiingil: Qum quidem res plus adjuvit
editorum; et prior, teiliusque index slatim renunlia- intelligenliam,quam hnpedivil, si modo legenles non
bit in plurimis aniiquccVulgatceexemplaribus posi- sint neghgentes.Nam nonnullas obscuriores sentenlias
tum fuisse assumentum prcedictum; ex secunda au- plutium codicum smpe manifestavtl inspectto, sicut
tem serie litulorum liquide demonstraiur non omnes iltud lsaim prophetmunus inteipres ail : Et domesticos
ubique codices sacros sancti Mallhoei admixtum seminis tui ne despexeiis (Is. LVIH,7): alius autem
habuisse contexlum translata in eum quadam sancti ait: El caniem tuam ne despexeris : Uterque sibimet
Lucceparabola de non expelendis locis eminenliori- invicemadleslalus est. Namque alter ex allero exponi-
bus in ccena.In primo igitur indice sic se habel Bre- iur ; quia et caro posset accipi piopiie, ut, coipus
vi_ xx : De primis novissimis(uturis. Parabola opeia- suum quisquene despketet, se pulaiet admotiitwn; et
liorumin vineam conduclorum.De pelilione filiotum domeslicisemints translale, Chtistiani possenlintelligi,
Zebedmi: Et de ptimis accubitibus cmnm. In tertio ex eodemverbiseminenobiscumspititaliler nali: nunc
indice, sub numero 75, bcec leguntur : El de pthnis aulem collalo interprelum sensu, ptobabilior occurrit
accubitiscmnm.Quce profectonon essenl, nisi in ali- senlentia proprie de consanyuineis non despiciendis
quot exemplaribus anliquce Vulgatceparabola LuceeD ] esse prmceplum,quoniam domesticosseminis, cum ad
de invitalis ad nuptias tanquam vera pars contexlus caittemretuleiis, consanguinei potissimum occurrunt,
sacn hoc Matthoeiloco scripta legerelur. Aliquot etc. Quod una Isaiee sentenlia demonslrat Augusti-
lantum exemplaria dico hahuisse illud assumenlum; nus, in promptunobis est sexcenlis ex Mallhcei Itala
quia certum e\stat ex serie secunda capitul.itionum veisione exemplis evincere : quia quotquot sunt va-
idem abfuisse in aliis Ilalee versionis codicibus. Nam riantes in manuscriptis codicibus lectiones, tot fere
capitulalio LVIUhuj'us paraboleeadscitilioe non me- inveniuntur expositiones contexlus sacri: sicut illud
mini', De fitiis Zebedmi; et de minimo majores fieii. Joannis Baptistoe ad Judoeos: Et nolile dicere inlra
Verum quid in his recensendis diuiius immoror, cum vos, Palt em habemus Abraham, obscurius positum in
plusquam satis de eodem argumento in notis noslris Yulgata hodierna, et in codice Corbeiensi veteris
piolixionbus Galiico idiomate scriplis disputaverim. translationis, manifeste declaravit varians Iectio San-
De cadem vero utilitate capilulorum libris sicris Germanensis exemplaris : Etnotite prmferrevos, di-
proefixorum disserebat erudilus presbyter Carus centes, Pnitetn habemnsAbraham. Sensus ilaque in-
preefaiione in suamvelerum tilulorum colleclionem. crepanlis liquidus est, cum dicilur, nolite praferre
61 PI-OLEGOMKNA, _B
vos: namillam tantum airogantiam Judceorum re-A k.mysterio fisam ralamque habuisseamiquos Patres ac
tuudil Joannes, neuiiquam genus ex Abraham de- fidelium plebes. id enim non obscure indicavit ca-
duclum vituperans. Eamdem affert lucem huic sen- pitulum 106 lertii indicis, quod his duobus yerbis
lenji.e Maltbcei:Beati miseikotdes, quoniumipst mi- conlinetur, Oblatto ejus. Demde in mss. codice Cor-
seiicordiam consequenlur, codex San-Germanensis ; beiensi, post verba Chrisii; Hoc eslcorpus meum, ad-
ubilegimus : Beaii misericmdes, quoniamipsismisete- dua stint ista, quod ptovobis tmdelur. Unde appaiet,
bttur Deus. Pote^t ennn quis Vulgala. lectioni hunc vetustiores Ecclesias , cum veram Oblationem, tum
ti lhucre inteilectum, ut qui lioininum sui sinnlium propriam Chrisii subslanliam in sacramenlo altaris
laborum misereiur, ejus quoque in labonbus et fuisse professas.
cerumnis consliluti misereantur cceteri homines. II. Aniiquiiatem nunc et preestantiamcodicum no-
Sed alius mterpres docet miseiicordem quemque id strorum Manuscriptorum brevi sermojie persliin-
ex sua miseiicordia expectareposse, quod ejussine gam; res namque isll,_ecpotius oculis teslibus, quam
dubio Deus tandem miseiebilur. Obvia sunl cuique argumentis peicipilurac demonstratur. Et vlmam
in nostra, Matthoeiantiqua Vulgala similium varian- quoi sunt in oihe chnstiano docli expertique homi-
liuni lectionum exempla innumera : quare nullum nes, tot essent inspeclores exemplarium nostrorum.
aliud inprcesentiarumadjiciemus. IB Fallor, nisi nbique gentium testes accederent anli-
Mullumetiam juvat edilio nostra ad confirmanda quitaiis, quam prce se feiunt prcedicti codices. Nec
reciiaia a. SS. Patnbus Scripturoe testimonia, quee mirelurquis meam coiifideiiliam,quia ex prsejudiciis
seepiusviliosa fuisse nonnulloruin criticorum perver- \iiortim doclorum orlum in me habuil. Umim, vel
sa asserit conteniio. Tales audivi dicentes, incurio- duos profero lesles V. C- F. Desmares, et Slepha-
sos esse priscos doctores ecclesiasticos , uipote qui num lmpiimis Baluzium, cujus conîliis el amicitia
memoriter Scripturarum verba recitantes, nuncad- tanlo fehcius utor, quanlo sincerum magis in eo
dant, jiuncauferant, nunc ordinem perversum ineis pecius semper expertus sum, omnique tempore in
sequanlur. Quasi nilnl ipsorum interesset quibus anncos promptissimum. ls ergo usu et volulatione
verhis profenenturoracula Cliristi,et piophetarum, innunierabilium mss. codicum locupleli_.simee biblio-
modo sensui et inlelligenliee recitatio non nocueut. tbecoe Colbertinoe subactus, Corbeiensem nostrum
Sod islitismodi suspicionibus reclamiiani exemplaria Mattheei codicem anle octingemos annos scriplum
Ilalicoeveisionis, ac religiosos fuisse Paires in dlan- esse mihi cpncessii. Nec immerjto, cum sit in anli-
dis divinis Scriplurisprobedemonsliant. Cum igiiur quis meiubranis exaratus litleris Saxomcis, velMe-
apud ipsos plunmas legeris sentenlias textui hodier- rovingicis : mixlam enim babet elementorum for-
n.e Vulgatje minime consentienles, non statim erum- G ( mam. De San-Geimanensi exemplari eleganter de-
pas in vocem, eorum litubare lidcm ; clamitans, quia sciipto, vetustoque charactere, idem fuit judicium
quod tui codices habent, id soepissime non habe- apud mullos siudibsos homines, in rebus sacris, ac
bant Palrum exemplaiia; vel poiius tm non habent in veienbus momimentis euriosos; quorum alloquiis,
codices, quod illi legebant passim. Sic Leo Magnus, et familianiate cohoneslalus, videndos ipsis acsciu-
el anle eum Hilarius, et Ambrosius legunt: Et lu tandos uon raro exhibut codices manuscriptos Italicj.
Bethteem Judmm , non est minima inler ptincipes versionis. Sodales meos ac compresbyteros taceo
Juda : exte enim exieiPtinceps, qui . egai populum monachos, quamvis nonnulli ex eis, nemine recla-
meum Israel. Legebat Lucifer Calariianus : __. notile mante, consultissimi habeantur in hoc eruditionis
pimferre vos, dtcenles: Paltein Itabetnus Abialtam. genere. Sed nullus a seipso, aut a suis testimonium
Chromatms Aquileiensis: Beali eslis, cum vos perse- accipere solitus est. Demum, ut uno verboabsolvam,
quunlur, elexpiobant, el dkunt omneiftalumadveisum proesto sunt manuscripti nostii omnibns reproesen-
vos pioplerjustiiiam, menttentes.Denique Cyprianus, landi curiosrs, quj de eorum probata yetuslate dubi-
et jhi: Ego libi dico, quia tu es Petius,et super utam tare voluerint.
petram mdtficaboEcclesiam meam, et porlm infetorum Dixi conservalos fuisse codices nostros peranti-
non vincent eam, etc. Yerum quid otiose, isla com- D ] quos Iial.e veisionis in monasleriis insignioribus.
memoramus, quando sulficienier a nobis alibi per- Quod ila esse nullus inlicias ierit, qui historiee eccle-
tractata lcgantur. Consul.il ergo curiosus lector an- siaslicce ac monastic_emediocriier sil peritus. Prio-
noliliones nostras prolixas vernaculo sermone scri- rem enim codicem ms. celebre monasterium anli-
ptas in ver.ionem Italicam : et illico fateri cogetur quce Corbeioeiu Francia servavit inlegrum et imma-
summam esse utilitatem editioni. lialae seu antiqu_e culalum. Alierumsupersiilem nobis tribuit monaslerii
Vulgatee,ad vindicandamab omni iniqua suspicione hujus sajicli Germani a Pratis biblioiheca veluslis-
SS. Palruin Udemin recilandis Scripluroe seutentiis. sima. Ambo hodie adservantnrin eadem bibliolheca,
Non mediocre istud emolumenium quoque nobis Corbeiensis sub numerica nota 21, San Germanensis
erit ex editione anliqua Latina, quod ex capilulis ei- aulem sub numero 15, sed de codicibus manuseriplis
dem propfixis, ac ex ipso conlextu innotescal fides haclenus.
veleris Ecclesieecirca EuchatistimSaciamentum. Ne- Coeierum moneo lectorem, me nonpulla supple-
que vero dubitare fas est, et veram corporis Christi visse in margine paginarum, quoe vel mcuria libra-
Bubslantjam, et perfectam ejus oblationem in hoc riorum, sel interpretum imperitia male posita, aut
m EPISTOLA RUGGERIl NOVARIENSIS. 7ft
omissa sunl. Multacorrexi in secundo indiee capitu- A j auclore, sed pra.&tantlssimi hujus Veicellensis Ec-
lorum , quia prurimis solcecisniis fosdiiatem sui pu- clesij_ olim episcopi Joannis Siepbani Ferrerii, les-
blice legentibus prcebebat. In ieitio indice numeios limonio , ex Vita P. N. Marlyris el episcopi Eusebii
apposui vuigares ad dlslinclionem cuj'usque capituli. ab eo scripta mutuato, patefaceie contendam. Legi-
His eigo Iruere bene\olus, et eequibonique consule tur itaque fol. 16 illius Vitc :
— Neque veio, hmc,- ahaque dum agetel, sui obli-
primam llalicce versionis editionem; in qua limeo,
ue milii multa exciderint propier scripiionem totius viscebatur : immoconslans tradilio esl, eutn non modo
fere operis properatam. At cuni plerique erudilorum ad occasionemtollendam, qua populus Ariana invidia
vehementer lmpellentium ad flnem ediiionis in causa sedticlus in eutn peccatel, sed eliain ardenti sludio va-
sinl, cur properalo opus e>.set,veniam ipsi Iribuant candi stbi ei Deo, secesshsein montes Oupm Bugget-
lapso, et mculto sermoni, quem limare mihi non lensts dilionis, el iiltta Padum ad CastiumCiedonense
licuit. (iunc dimcesis Vercellensis) divetsis-temporibus; vt,
EPISTOLA qui tol curis juvandot um aliorum gtalia distinebalur,
habetel ubi subinde se colligerct, ac sphitum e cmlo
RUGGERII NOVARIENSIS, CATHEDRALIS EUSEBIAN-E
alttalterel, mujotesqueei ad Dei gloriam proveltendam
CANONICl, ADBLANCHINUM VERONENSEM. -. vhes
g1 suppeterent.
Codicis Evangehorum Vercellenstsdesaiplio. Legitur etiamin oadem Vita manuscripta, Euse-
Vetuslissimum tandemcodicem Evangeliaiium Eu- bium, diim inhis Iocisre.igiosis elsanclismoraretur,
sebianum j'am mullis ab liinc annis a plurimis sapien- sua ipsius manu quatuor Evangelia sci ipsisse , quee
tissiini. \ins, ac eriidili^simis scnptonbus conquisi- ad Iioecusque tempora conservantur * quae quidem
lum, vota tua, yir clanissime, non solum uUnliqui- sineta Evangelia lotius postea vitee lempore ipsius
tatem speptares, verum etiam utmagis, adcoiifuma- fuisse caros comites, m ejus Yita narratun- babemus.
tionem caiholicce fidei, qjiee sacrosariclis Evangeliis Siquidem illorum temporum Clirisiiani homines, et
tamquam firmissimis propugnaculis roboratur, ve- perpetuo apud se habere , ac circumgesiare ea con-
rilaiem erueies, consequi potuerunt. sueverant, quemadmodum a mulieribus etiam facti-
Prodit enim in lucem; illumque tenes diuturna latum noYimus: ld quod de sancta Ceeciliain ])rlmis
temporum serie nulla obhvione deletum, sed 'caute, satis constat, quce ClirisliE.angelia , uti ejus narrat
studiose, ac sedula dibgentia adservatum, nuncvero, Hisioria, semper in pectoregestibat suo. lmmo idip-
D. 0. M. opitulanle, et eminenlissimo, ac reveren- sum nonnullis_id mortem usque famibare fuit, tili
dissimo D. D. Carolo YincenlioFeirerio ord. Prced. sancto Bai.nabee, ad -cujus defuncti pcctus repertum
bujusque sanetee Vercellensis Ecclesiceepiscopo vigi- C < est S. Mattheei Evangelium, IJISIUSBarnaboe manu
lanti-simo sic disponente, ac digniiaiibns, el cano- descrij)lum ; quo lemporc in insula Cypro, Zenone
nieis Eusebiani capituli anmienlibus, mea ope, ac imperaiite,eorpusejus inteiuume.i.Quamobiem pie
Iaborea suo exemplari iidelHer, et ad amussim trans- credendum existuno, hbrum bunc JII prumpiusem-
cripium. per liabuisse Eusebium, non secus atqueB.irnabam,
De vero possessore huj*ussacri yoluminis , preeter et Ceecibam: sni illum thesauri inslar duxisse; _t ex
antiquam constantissimamque venerationem, guam hoc, omnium doclnnarum, virluturp, rerumquemi-
semper ergaillud, capilulum et Ecclesia professa est, rabihum , lamquam ex Oceano, lum yenae, tum fon,
illud asservando in ipsomet sacroReliquiarum depo- tes erfluxerunl, quorum sanclos latice. cum Eusebius
silo, ubi sanetorum prophelarum, apostolorum, plu- ebibisset, deemojna, deemoniorumquemini.tros eje-
rimorumque martyrum ossa custodiuntur^ -exstant et cit, vitiorum, schismatum, hceresum tetra monstra
docunienta plurima cerlee fidei, monimentisque pu- ex Ecclesia ejecit, exterminavitque. Neque enim
blicisconsignata, ex quibus ediscimus , iibrumjqua- fructus expectare poterant alii, aut ab nisirumenti
tuor Evangeliorum a magno sancto patre postro epi- perfecuone atque prestantia, aut a sumir.a dexleii-
scopo et mariyre Eusebio el Grrecanicis htteris ante, latepenliaque artilicis, qui jnsirumento liujusmodi
divum Hieronjmum fuisse redditum. Hac ipsa igitur ]) ] usus est. Dolendum sane est, thesaurum huncnostrum
facullate Gr_ecarumliiteraruni lectionis atque scrip- injuna tempons aliqua ex parte coneumptum fnisse ;
tionis ea perfeetione Romce potiebalur, u(, 'Julius tametsi ad eum lllibatum conservandum, et integruni,
pontifex Marci successor, qui Eusebium sacropres- non semel adlnbita fuerit diligentia vel a maguis je-
byterali charactere insignivil, existimarit illum non gibus, uli aBerengano, qui librum argenteis Icnunis
sibi soli vacare, sed etiam Christiance reipubiiccepro- conlegendum curavit: quod salis adhuc preedicantilla
dessedebere; ul habeiur ex antiquissimis tabulis bu- carmina , quoesub santlissimi Eusebii elngieJe«un-
jus Vercellensis Ecclesioe, in quibus eumdem Euse- lur ; ea vero sunt :
bium, interpretem sacrorum Voluminum designatum PrcesulJncEusebiusscripsit, solvitquevetustas,
Rex Berengarmssed repaiavit ldem :
asummopontifice fuisse liaditur. Greecasenimlilteras Argentumpostquamfulvodeprompsitet auro,
non alio proposito sibi fine didicerat, quam ut per- __cclesiee,proesul,obtulit lpse luce.
feclius SacrarumLitterarum arcana dignosceret. Nec minus doleo, quod videam folium jiiium illius
Quotempore, quove loco, quem ad finem hoc opus sacri codicis religiosis quibusdam peisonis reliquia.
inchoaverit, composueril a.queperfecerit, nqn me: loco datum; guemadmodum in jnfrft _cripla syngra-
71 PROLEGOMENA. 72
pha Auguslini Ferrerii, ea lempeslale Vercellensis A. k excoecali, aut alio membro capti sint. Sed de hoc
episcopi, ac patruelis avi mei, legere esl. Quem nos sanclo nobisque charissimo codicesatis.
codicem perinde describendum curabimus, prius- Hucusque idem memoratus episcopus Jo. Slepha-
quam, autiilum diulurnitas temporis pejus efficiat, nus Ferrerius, qui, quamvis in sua pra.cel.enli hu-
aut ulla illius pars alia deperdalur : ut saltem firmis- jus sacri codicis descriplione eum posteritati, seter-
simi lestimonii loco exstet versionis; lpsa qua hodie neequememorioedandum promiserilhisverbis: Quem
utimurS. Hieronymi veraione, anliquioris. Syngra- nos proinde desctibendumcurabimus: morte tamen
pha aulem illa sic se babet: c Augustinus Ferrerius, preereplus anno 1610, antequam vita S. Eusebiiab
Dei, etApostoliceeSedisgraliaepiscopusVercellensis, ipso collecta in luccm ederelur, alteri Ferrerio epi-
ct Comes, Universis Christi fidelibus, preesentes nos- scopo, et sacra cardinalatus ptirpura insignito,atque,
tras inspecturis, salulem in Domino sempiternam. ad spectabilem venerandumque Eusebianum codicem
Novcritis, quod nuper adEcclesiam S. Eusebii Ver- in prcesenlcm memoriam revocandum incomparabili
cellensis devotionis gratia declinanles Mag. D. Jaco- sollicitudine prcedito, supremo dictante providenlia.
bus Circestensis, el Petrus Ebult de Salus, dicecesis numine, hisce temporibus curam reliquit.
Lausanensis, ad M. principem nostrum Excellenliss. Aliud quoque documentum habetur in sermone
Carolum Sabaudioeducem pro univ.rsali Helvetiorum r£ Athonis, episcnpi Vercellensis anno 752, qui inler
conventu oratores, significanles nobis, el venerando alios ad Iaudem _ancli marlyris episcopi Eusebii a
Cap. nostro , Ecclesiam sub hujussancti Eusebii in- Sanctis Patnbus et episcopisAmhrosio, Maximo,ac
vocatione in Dnibusloci Salus, Ioco dicto Nieuchen. Gregorio Turonensi composilosrecensetur. Circame-
Lausanensis dioecesis, consistere, quam homines, et dium namqne Serm. illius,ubifit menlio de concilio
incolceloci prcedicli summa venerantur devotione et coacloMediolanianno 355 (juua adnolationem Cardi-
reverentia, ob sublime sanctissimi episcopi et Mar- nalis Baronii)a Constanlioimperatore perniciosissimo
tyris Eusehii meritum. Quare, si quidde illius veste, calholiceeFidei hoste, alque eversore, sic legilur : Ad
geslis, ex reliquiis apud plebem proedictamhaberetur, quem beatus Eusebiusire disluleral, quem, quid agen-
eadem plurimum in Domino gralularetur. Nos ideo dum, minime latuerat. Deinde subdit: Nec se poluit
(ut parest) cupienles,et prcediciumdivum Eusebium conlinete, quin ad memoialum conciliumh et pro fide
patronum noslrum devolis Iaudibus ubique locorum, conlendete, sancti Evangelit cara deportanspignora.
et terrarum summa veneratione extolli, j'ustamque Idem lcstalur etiam Venerabilis Jo. Franciscus Bo-
eortim oralorum devotionem considerantes, nec non nomius, hujus Ecclesiee episcopus anno 1554,qui in-
prcclibati illius principis noslri ducis singularem erga ter ceelera, ad apparalum excogilatD translationis
proefatosoratores benevolenliam , qui nobis et capi- Q ( sacri corporis sancii mariyris Eusebii perlinenlia y
tulo nostro pro eis affecluose scripsit, et magnificum elogia ex SS. Patrum, tum Groecorum,tum Latino-
D. Stephanum , Motsein Sabaudia dominum, et suee rttm scriptis excerpta, qtiee in basilic i Eusebiana,
excellentiee capitaneum deslinavit, quoniam hujus- atrio episcopali, arcubus, tropha>is,viisque publicis
modi poslulatio ad Beali Eusebii ccdit, populique eranl apponenda, illud quoque Alhonis extahat. Ha-
praefati devotionem, eisdem oratoribus (accedenle belur demum in Vila sancti Eusebii lypis edita, num.
venerandi capituli consensu) parlem lapidis, quoi xiv, fol. 158. Sacrosancla Evangelia sua ipsius manu
Beatus Eusebius lapidatus exstilit, et morli traditus; ; descripta, fidissimorum comilum loco, assidue apud
foliumque unum Evangeliorum,anlecentum quadra- se habuit: quibus usus, vitiorum, scbismatum, hce-
ginta quatuor, super mille annos, prccfali S. Eusebiii resumque lelra monstra undiqueexterminavii.
manu propria conscriptum , et a Sacrario Ecclesicei Sed quid immoror in requirendis probationibus ,
prcedicleecum qua decuit reverenlia extractum, elar- cum tu, mi Blancbine, compertum babeas, quanta
giti fuimus : ex quo Evangeliorum libro plurima misit hujus sacri codicis dignitas, quanta ej'us condito-
racula visa sunt, quee nulla polerunt tergiversatione. ris certiludo, quanla insuper fides ei habenda. Hoc
celari, et quocomnia apnd Ecclesiam nostram prcedic- duce novatorum errores eludere conare : ul, sicut
tam summa veneratione asservala iransmittimus, pa- D ] oriente sole, quidquid <Jenocturna umbrarum cali-
rique .veneratione penes eos observari affectamus. gine reliquum esf, cito dilabitur; ila, hoc sacro vo-
Has aulem noslras per secretarium, nostrumque j'us- lumine in lucem edito, et non solum in lilteraiia re-
sum subsignari, et sigilli noslri majoris appositione. publica, sed eliam in lolo terrarum orbe diffuso,
roboratas in testimonium pramissorum concessimus. omnium hcerelicorum oculi ceecutientes, catholicce
Daltim Yercellis ex palatio cpiscopali nostro, die 24. fidei agnitione illustrenlur.
Januarii MDXV,proesentibus ibidem Andrea Ferre- Faxit Deus, ul mea etiam ad maj'oremorthodoxoe
rio Palruo, et vicario noslro generali, et Ludovico) fidei confirmalionem, ad majus gloriee incrementum
deGromis,CanonicoVercellensi, testibusadpraemissai S. P. N. marlyris episcopi Eusebii, eique famulantis
vocatis, et rogatis. f loco Signi. Jo. de Ferreriis. »i capiluli, ad dignam demum tui nominis commenda-
Per hunc denique librum preecipuam quamdaml tionem compleanlur vota. Accipe igitur, praeclaris-
ejusdem sanctitatem aliquando significavit Deus, utii sime, ac semper mihi gratissime Blanchine, quidquid
etiam ip=a syngrapha superior innuit: srcpius enimi imbecilliias mca seligere poluit, quod omne tibij'u-
eveuit, ul qui, lllo lacio pcjerarunt, ii, aut stalimi cundissimum fore conlido. Vive diu, zelando fidei
73 EPISTOLA RUGGERIfNOVARIENSIS. 7.
\eritalem; ac in arduo maximoque, quod suscepisti, A idus Augusli in Cutte Regia Lustonoa, seu Justonoa,
opere, te Deusincolumem servet, ac demum ad feli- pro quibusdam preediis Angelbergce olim imperatri-
cissimum salutis eelerneelocum perducat. Vale. Yer- cis, in Italia morantis ; ex quibus liquet nondum eo
cellis die xi mensis Junii, Anno Domini1738. anno locum fuisse Berengario invadendi regni, quod
solum post mortem Caroli snbsequenti anno 888,
BLANCHINIVERONENSIS DE CODICEYERCEL- facium esl. Suntet alia diplomala nondum editaejus-
LENSI JUDICIUM. dem Berengaiii, ex quibus idem evincitur. Unum
Ego in illustrissimi canonici Ruggerii laudibus datum est anno 889, iv idus septembris, anno regni
feram, si disserlationem quoque texuerit singularem, II, alterum anno 89i, iv nonas seplembris, anno )c-
atque ea monumeiita ab omni antiquitale peiila evul- gni VII, ut alia omittaniur. jEtate vero Berengarit
gaverit, qu.r (ut ipse in epislola videlur innuere) in sic consiabililaia, nascilur mihi nunc novum proba-
arcbivo insignis capituli ad hanc diem usque adserlionis genus, in quo fere conquiescam. Sed quoniam
vanlur; ul eorum ope sanctissimo episcopo et mar- ipsum expbcari non potesl, nisi inspeclis argenleis
tyri Eusebio laudalum codicem Evangeliorum asse- laminis ej'usdem codicis Eusebiani, a Berengario
rat vindicetque. Id, ut velitefficere, eiiamaiqiieetiam auro argentoque contexli, atque Ecclesioeprmcipi
rogo; sicut ex litteris ad eum sciiplis id me summo- •nVercellai
-g um ab ipso reverenter oblati, ipsee tabulee
pere optare perspexit. Quantam vero aniiquissimce inspiciantur Parte n hujus operis, pag. DLXXIV et
Iradilioni Vercellensis Ecclesiae fidem nos habcre DLXXV, ex quibus licebit conj'icere eum , postquam
conveniat, edocent acta illa S. Eusebii, quce Ferdi- episcopi Vercellensis patrimonium satis amplum di-
nandiis Ughellius publici j'uris fecit Tom. IVJtatim ripuerat, taclum dolore cordis intrinsecus, Eusebia-
Sacrm, col. 1030, primee edil., excodke (ut inquii) num aulograplium cum fcenoiereddidisse. Remnarro
velustissimoVilmsanctorummonasleriiNonanlulani. In ex Hadriano Valesio, qui cap. iv Adnotationum in
iis namque ita legitur: < Pugnabat autem (sctlkei S. laudalum anonymi panegyricum inquit: t Anno 886,
Eusebius)contra immanissimas bestias Arriomanilas, inler BerengariumForojuliensemducem, et Luilwar-
quceeum expulerunt de civitate, perseculione populi dum episcopum Vercellensem, Caroli Augusli a se-
contra eum excitala. Al ille, ne populus in eum pec- creiis consilr/uium unicum, oria discordiaest. Beren-
caret, quos postea delectabatur habere filios, sciens garius per vim, aut per insidias Yercellas ingressus,
scriptum, Si vos petsecuti fuerinl in una civitate, fu- multas res episcopi pro voluntate surripuii, acurbe
gilein aliam, ulira flumcnPadum transiil, el ad Cas- excessil spoliis onustus, nemine prohibeiite : sed in-
trum, quod dicitur Credonensium, perveniens, ibi sequenli anno 887 ad imperatorem venit, et magnis
tribus mensibus degens, in honorem B. DeiGenitri r„ muneribus contumeli.im ac injuriam episcopo f.ic-
cis conslruxil Oratoiium : ubi etiam adhtie longius tam luit, inimicoque saii.fecit, quemadmodum m
dcgens, EVANGELIUM Chiisti propria manu SCRIPSIT, Annalibus Berlinianis invenitur. i Anno enim 886 ,
cujus miraculum in eodem eodice quatuor Evangelio- Posl Pascha, (inquiunlj habilo genetali Papim con-
rum non solum verbis Cliristi, sed el ejusdem Palris veniu tmpetalor pei Buigundtam, obviam Notminnis
tanta virtuscoruscat, ut, si aliquis seductus a diabolo in Galliam, qui lunc Patisiis eiant, usque petventt.
falsum superoum Sacramentum fecerit, citius snper Occtsoibi Hentico Marchensi Fiancoium, quiid tcm-
eum plaga corpoiis oslendatur: ila ut, aul morte. ptts Neusltiam tenuil, rex, parum ptospeie aclisiebus,
mulcietur, aut perditis oculis spiriluale et corporale, teverlttur in sua. Discotdta inler Betengaiium cogtta-
lumen amitlat, aut ariditate membrorum, mancus vel[ tum tegis, qui Foro Juliense fruitur, el Liviwaidum
claudus efficiatur, aut invasione doemonumpene us- episcopumoiitur. Propterea Betengarius millens Ver-
que ad exitum dilanietur. _ Hisce laudalionihus,t cellinam uibem expoliate, ibique veniens, multis rebus
huicque lesti item Berengarius accedit, filius Eber- episcopi abt epiis, prout voluit, reversus esl. Et anno
hardi ducis Forojuliensis, qui admoduro juvenis in, 887, impeialor elisaica magna infirmilate adgravalur.
regern Italiec anno 888, fuit adleclus, ut constatt Poslea pat um convalescens,adAlemanniampioficiscitur:
ex sigilhs cereis diplomatum, quceipse dedit primiss jnveigens Cuilem Podonam, pto dotore, capilts incisio-
sui regni annis. lbi enim effigies cernitur hominis3 nem accepit. Ttansacto die sanclo Paschm, habitum est
imberbis, vultumque ju\enilem proeferentis, qualemi Ptacilum Wetbilinga. Ibi inier ulia Beiengaiius ad fi-
non videas in suhsequentium annorum diplomalibus. dehtatem Cmsarispervenit, magnisquemunertbus con-
Guglielmus Godefridus Leibnilius, qui ediiionem or- lutnetiam, quam in Livwardo ptiori anno commkeiat
navit, ac brevem Chronologiam anliqui caiminis pa- componendoabsolvit.
negyiici de laudtbus Berengarii Augusli (primum abI) Eusebiani codicis operculum ex argento et auro a
Hadriino Yalesio thrislianissimi regis Gallieehislo-. Berengario lege inslauratum, ex una parte Salvato-
nographo evulgati), a mense maio anni 887, exor- ris nostri ^lfigiem, ex aha S. Eusebium exhibel
ditur regnum Berengarii in llalia. Sed id minime so-. EUSEB. EPS : ad ej'us vero pedes Jaudati versus
lidis fundamentis, uli att doctissimus abbas Ludo- adscripli leguntur :
vicus Muiaiorius Parte i Tomi uRetum Italkatutn» f Pra3sullnc Eusebiusscripsit,solvitquevetustas:
Rex Bereng-Mussed reparaul ldem :
pag. 573, cui ante oculos observabantur duo diplo- Argenturaposlquam fulvodeprompsit(_.decompsit)eiauro,
niata Caroli Crassi imperatoris , data anno 887, III II Ecclesia.,proasul,oplulitipse luae.
PATROL. XII. 3
75 ' PROLEGOMENA. 76
Hujus codicis omnl cultu et veneratione prosequendi A.manifeslumest,. illic aittem esstilisse Jn codicibus
vide integumenta argcntea reri incisa Parte n Iiujus Litinis preeserlim Mediolanensis Metropoleos(in cu-
operis pag. 574 et 575, quas allegavi. jus finibusVerccllcecontinebantur) scriptis ante ini-
Igitur ex epigrammate a Berengario in Yercel- qua Ariai.orum lempora, nemini dubium esse po-
lensi codice expresso tenemus, ipsum codicem a S. test.
Eusebio fuisse exaralum : quod tesiimonjum, quo- Vide etiam Tertulfianum in libro de "carne Ghrist.,
niam illo rege proficiscitur, ad nonum Chrisli seecu- quem Romeescripsit a'd\ersus Matcionem, Apellem
lum est .cferendum. Antequam vero tollatur manus el Valcntinum : quorum primus negabat Chrislum
c labuia, unicum saltem laudati codicis locum reci- veram carnem habuisse; sequndus concedebat veram
tcnms, quem Ariani eo tempore, quo Auxentius carnem habuisse, sed yerenatum essenegabat; ter-
Mediolanensem Ecclesiam armis exercituque occti- tius cum faterelur, et veram carnem habuisse, et
paverat (Valenle et Ursacio Ecclesiam Sirmiensem vere natum esse, aiebal illum natum esse per Yirgi-
incursanlibus) dc sacio Joannis Evangelio punienda nem , alque in Virgine, al non ex virgine. Adversus
inanu sustulerunt (nerape versum 6, cap. m). Hoc enim istos hcereticos idem TertuIIianus hunc ipsum
enim flagitium, quoniam deprehensum fuit circa an- Joannis locum ciiat: c Ipse Dominus, inquit, sen-
num repaTatoesalutis 357, miram JSusebiani codicis g tentialiter et definitive pronuntiavil, quod in cante
autiquitalem oslendit, atque inolilte tradilioni addit iiatutn est, caro est, QUIA, EXCARNE NATUM EST.Sed
maximum.pondus. atictoritatis. Legebalur nempe in si de homine ian/.ummododixit, non et de semet-
landato capite III Evangelii secundumJoannem v. 6, ipso; plane nega Chrislum , et ita defende,, non et
qnod ndtum est de came, cato esl, quia de carne na- ipsum compctisSe. Atquin subjicit, el quod de Spi-
tttm esl; et quod natum est de Spiritu, Sphitus est, i itu nalum est, Spiritus est, QUIADEUSSPIRITUSEST,
t,uia Deus Spiiitus esl, ei ex Deo natus esl; ut adhuc ETDEDEOKATUS EST.JEIoculique, vel co magis in
in Vercellensi codice iiabelur. Sed impii homines ea ipsum lendit, si et in credentes ej'us. Si ergo et
vcrba, quoniam Deus Sphitus est, dolo acfraude ex hoc ad ipsum, cur et non illud supra? > etc Neque
omnibus sacris voluminibus erasere, ut discimus a Romie tanium, ant solus ista legit Teriullianus in
S. Ambiosio', qui Arianos sic compeliat in hbro de Evangelio Joannis ^ sed et in Africa Cyprianus, et
Spiritu Sancto : c Nec solum hoc loco evidenier cum illo plurimi episcopi in synodo, quee Carlhagine
sancti Spiritus Otoxnxa,hoc est Deitatem, scriptura anno 256 celebraia esl, el in qua agebatur de bap-
te&latur] sed eliam ipse Dominus dixil in Evangelio, thandis hmrelicis, ,
quoniamDeus Sphilus est. Quem locum ita expresse, Novissimus editor S. Amhrosii ad huiic Joannis
Ariani, teslificamini esse de Spiritu, ut eum e ves- (] locum, quem ex laudato Ecclesioe doctore superius
tris codicibus auferatis : atque utinam de vestris, et recitavi, hecc putavit esse observanda : c Sequentes
non etiam de Ecclesicecodicibus .ollerelis. » Dele- voees (inquit, tom. n, p. 677), quia de carne natum
baut ergo eum locum hon modo ex suis, sed eliam est, non minus absunt ab omnibus omnium idioma-
ex Ecclesiee codicibus Ariani. Alque illud facinus ad tum bibliis, quam illee, de quibus hic disputatur,
exilum feliciter perduxere; quia plurimi ex ipsis, quoniam Deus JSpititus est. Atqui dubitare nequa-
fraudulenter dissimulala hceresi, sese ab Ecclesire quam licet quin liee ullimseab Uoereticis fuerinl ex
catholiccecommunione palam subducere perdiu re- albo sacrarum paginarum eiasoe. » Scd hcecfortasse
fugerunt. Sed a vigilantissimis Ecclesiee pasloribus causa est, cur Ecclesia non restitueiit locum illum';
hcecArianortim perfidia delecta est; ut narrat idem quia non saiis exploratum habebat, utrum vere in
Ambrosius, uui etiam tempus assignat. c Eo enim antiquissimis el primigeniis Evangelii exemplaribus
lempore (inquil), quo impioe infidelitatis Auxentius exslilisset. Sed de hoc satis. Reliquum est, idqiue
MediblanensemEcclesiam armis exercituque occu- unum videtur, ut specimen characieruin impressum
Par. n, Tah. n, post pag. 1588,diligenler inspiclant,
paverat, vel a Valente atque Ursacio, mulaniibus
sacerdolibus stiis, incursabatur Ecclesla Sirmiensis, qui ex recilalis indiciis agnoscere in cod. Yercel. S.
falsum hoc, et sacrilegium veslruni in Ecclesiasticis JD Eusebii celatem recusant. Remotisslmce cerle sit ve-
codicibus deprehensum est. El for.asse.lioc etiam in tustaiis necesse est illud Evangelistarium, quod vel
Oriente fecistis. » Affirmat tamen Sanclissimus Me- ab ijisis Berengarii regi, tempotibus jam eeiale con-
diolauensis Antisles, hoc lanlo Ariauorum scelere feclum vetustas solverat, quodque inslauratione indi-
lidem Ecclesiec nec deleri, nec lahefactari potuisse. gebat, ut legilur in Epigrammate argenteo inlegu-
i El lilteras quidem (ait) poiuis.is aholere, sed fi- mento superposito, quod babet,
dem non potuistis auferre. Plus illa vos litura pro- 1 Solvitquevetustas:
Rex Berengariussedreparavitldem.
deli.it, p"lusilla vos litura damnabat: neque enim
vos poleraiis bblimre veritatem, sed illa lilura de Yerbum tandem hic addam et de imagine S. Eusebii:
libro vitoenominaveslraradebat..Eivero(inquItGer- insignior namque est, quam ut de ea penitus liceat
mo.iius hb. de vetetibus heereticis Ecclesiasiicorum silere. Berengarius in inslaurationem codicis ingen-
codicum corruptoribus, pag. 116),locumilIum, quo- tem pecuniam impendit, veterem iconam renovavit,
niam Deus Spin't«s_st, non extare anjpjius jp capile oniavit, auroque compsit : at inscriplionem, quee
ertio Evangelii secundum .oannem, cuique legenii exlabat primitus, EUSEBIUS_ EPISCOPUS,sine sancti
77 EPISTOLA RUGGERII NOYARIENSIS. 78
adjectioiie relinuit, lenax venerabilis anliquitatis. _Y nus uli licuit. Ego divinec providentioe ductu felici
fausloque a doctissimo el elarissimo viro Sci-
CL. MahilloniusTo. ltinerisi Italici p. 9, de nos-
tro Codice Yercellensi hoec scribit : In Saaaiio jdone marchione Maffeio (qui semper erit mihi cum
eximiis atque promoii.is laudibus noininandus) anno
ejusdem Ecclesim(Cathedralis Yercellarum) assetva- 1726 cum Veronte canonicum agerem, edoctus fue-
tur veteirimuscodex membranaceus,EvattgeliaSancti
ram Yercellis exlare codicem Evangeliarium lanlce
Maltltmiet Sandi Matci (lege, SS. Matthmi, Joan-
: a Euse- velustatis, ut Yeronensem nostrum xn sceculorum
et
nis, Lucm, Marct) conlinens qui Sancto
tnnc In oedibus capilulanbus a me primum
bio episcopoet maityie illo geneiosissimo, quem lan- (quem
huic Ecclesim exscni)tum , usque ad annum 173$. quo Romam ,
loperevexatuni Atiani, sctiplus, alque domi socium, et lamquam conluber-
situ con veni, semper
roncessuscteditur. Cetle membrana fere upta nalem babui,
characteres ac lanlis- quoniam ab amplissimo caj)itulo II-
esl, pene (ugientes, semideleli, luslnssimorum ac reverendissimorum canonico-
per a Romttna sctipluta degenerant. Ltlleta A ad morum mihi soli facul.as facta fuerat illum edendi,
dum GtmcmA, M. htlera superne clausa a semicticuto ut in actis
capilularibus legitui), ex tenuissimis
:
inciptl atim lilletm Romanis fere similes. Codkis
menibr.inis purpuia tinclis et anreis, argenteisque
ex a
operculum argento Berengarioimperaloi e instau-
chaiacteribus exaratis confeclum , exsuperaret.
tatuin , ex una patte Salvatoiis effigiem,ex alia Sanc- j$
lutn Eusebtum exhibel, ad cujus capul hi veisusads- exorare Quare anno insequenu 1727, epistolaribus ofliciis
ct ipli legunlut : ccepi preelaudaium illusirissimum virum
Franciscum Ilieronymum Ruggerium canonicum
PrsesulLiicEusebiussciipsit,solvitquevelustas: preeslantissimum sanctoe Yercellensis Ecclesiee, ut
Rex Berenganussed reparavilidem. omnem operam in eo exscribendo codice ponere di«
In infima vero parte ad pedes Eusebii: gnnetiir. Is tandem ingenli labori se obtulit, ffic
lilleris humaiiilate piemssimis -Exemplum mecuin
Argenlumpostquamfulvo(Codex,deprompsil)decom-
psitet auro, communicavit; ut illud In lucem ederem, el mels
Ecclcsice,preesul,obtulitipse tuee. observatiombus illustraiem. Dum boec scribo, Cl.Yir
Raphael Yernazza philosophioe et sacroe theologioe
Doclisîmus quoque Montfaucoiiius die xxi Maii el In bibliotbeca-Vaticana scriptor linguoe
Yercellas ivit, atque Eusebianum codicem in Diario doctor, revolvens todices
Ilaltco , cap. 28, p. 4.4 , ita dcscripsit : Codicemve-
Gieecee, reginoe Suecorum, unum
\ signatum n. 541, in quo fere eadem
tuslissimumtbtdem (nempe in Ecclesia Caihedrab) repciit soeculi,
habentur, qu,e ex codice millenario monasterii No-
inspeximus, in chatta membranaceatenuissimaexara- nantulani superiusa nobis relatr sunt pag. 61 Pro-
Q
luin; aicbanlqueipsa S. Eusebii nianii, qui smculoIV Iegomenorum; et sunt Tieec:
flotuil, desctiplum, versionemque ex Gimcoin Lati- Scictis scriplum : Si vos persecuti fuerint in un.i
num ab eodemadoniatam. Nonnulla hinc, el ittde legi,
civilale, fugite inaliam, ulltafiumen Padum liansnf.
comperique Veisionem esse a Vulgala noslta lolo cmlo Et adCasttum, quod dicilur Cieudonensium, petve-
disctepantem. todex mullis in pailtbus labefaclatus
niens, in ItonorebeatmDei Getiitiicis Marim oralotium
pulrefactusque est; quod casu, plusquam vetuslate, cottstiuxil. Ubi eliam adhuc longius degens\
evenissedtclilabant, natrabantque diu in flumine de- hum Cltrisli Evange-
propria manu scripsit, cujus miraculutt
meisum. IIujus alphabctum dcdit idem Monlfauco- in eodem codice
qualuor Evangehorum, non solum
nius, pnmocvce oetati respondens, sed a calchogra- vetbis Chtisii, sed eliam ejusdem Patiis, lanla viilute
pho parum diligcnler expressum ct valde diversum smpissimecotuscal, ul si aliquis seduclus a diabolo
a gennina characlerum forma,qu.im ego pioluli eum fecerit sactamenlum, ciiius plcgi
falsum super
Paiieu. T.ib. n, post, pag. f-88. Oiiiit S. Eusebius
ostendilur; ita ut, aut motte mulclelur, aut
anno Chnsti 571. Quare eodex isle ommum Latino- cotporalis
peidtlis oculis, sphiluale lumen el coipotale amittat
rum bili.rurh N. T. velustissimuscensendus.est. aut andttate membtoivm mancus vel claudus efficta-
Noslrum Evangeliatium quadntplex columna J) lur, aul invasionedmmonum, pene usque ad exiluin
prima e\hibel hunc codicem Eusebianum, de dtlanklur. lntetim aulem, dumibtin ipsoXasli o cum
quo loquniiur. Ad effiiigendamejus picluram typo- dtscipults suis motaielur, faclo concilio, ete.
grapbicam , cum nativis lmeamentis suis, dcdi ope- Nunc\eio. quoniam jam multa de tam antiquo
ram, ut editio fieret ad hanc pactionem normamqiie, tam veneiando Evangeliorum codice , sanclissimi
utnempe lot liuece lolque exitus earumdem seni| er mirtyns et episcfopiYercellensis Eusebii nomine m-
essent m impresso quotin manusciipto libio;re- signito, piaefatus sum, -Qperoepreliumerit oslendere
tenla etiam summa religione eadcm orlhographia, et eodem Ilalam contineri, quoe, ut inqiut Sanctus Hie-
sphalmaiis, alque frequeniibus immulaltonibus lit- ronymus, nascentis Ecclesimfidemroboiavit, quoeque
terarum; ut Ha, quicumque voluerit hanc edilio- Latinis Patilbus primiiivis fuitin usu, sive ad con-
nem cum aulographo sedula collatione conferre, pe- firmanda fidei dogmata, sive ad tradenda morum
ricopas omnes, toiidem bueis expressas, nullonego- preecepla, atque coriestis disciplinee.Postquam enini
lio nnenial, exigatque ad normam sacerrimi Evan- ad Gehles occidenlalis 'plagoein Chrisliana rcligione
gelistaiu Ecclesiee Yercellarum. lllo nemini bacte- instilueiidas missi suntaposloli, prodiil siatim La-
7<i PROLEGOMENA. 80
tina Novi Tesl.rmenli inteipietatio , quce exemplar j^ phtfbus, cur non ad Gtmcam ottginetnteveitenies, ea,
aulograplium iideliler exhibeiet;ut ila, eiiam ad La- qum velaviliosis inieipieiibus tnale teddita, xei a
- tinorum haustus, llloe 111vilam ocleinain salientes pimsvinpioribusimpetilts emmdata
peiveisttts, vel a
aquec decurreienl. Etquam\is, teste S. Augusiiuo libians cloimitaiiiibus aut addila stint, aul~htututa,
(lib. ii de Docltina Cttttstiana, cap. 2, ... 10), qui coittgimus Hmc prmsens pra'faliuncula polhcelui
Sa iplurus ex Hebima lingua in Gi mcapi veiletutU, qualnor lunlum Evangeha, codicum Groecorumemen-
numeian possinl, Lalini autem inleipieles nullo modo dala collatione, sed veietum; qumnemulium a lec-
(ut enim cutque pt hnis fidei temporibus in manus ventt liotiis Laiinm consueltidmedtsctepatent, ita calamo
codexGimcus, el aliquantulum facultalis stbi uinusque lemperavnnus, ut his tanlutn, qum sensum vtdeban-
hngum habere videbalut, ausus est tnterpretati); tatur muiaie, concclis, teltqua inanete paleremur, ut
meii, ut apud Greecos septuagintaviralis versionis fuetani?. .. Magnus luc m nostiis codtctbus enor
excellcbat auctonias, ita apud Laiinos Ilala coctens inoleiit, dum , quod »1eadem re ahus Evangelista
pr.cl.ita fuil; qu.im piimum lialiPilrcs, dem alii plus dixit, tn aho, qttta tntnns putavertnl, addide-
Latiu.e Ecclesi,c scriploros, Teitullianus videlicet, tuni; vel, dum eumdutnsensumalius aliter expiesstt,
Cypii.iims, Ambrosius, Auguslinus, et alu , usque tlle, qui unum e qualuor pntniiin Jegeiat, ad ejtts
ad Giegorii Magni tempora, adhibuere. Yir. Cl. T> 3 exemplum cmtetos quoque msitmaverit etnendandos.
Matlh Pelitdter disseitatione decima in Sciipl. 111- Untle accidtl, ul apud nos mtxta sinl omnia, el in
quit : hcet tempotis ptocessu vetstones latinm pene Matco pluia Lucm alque Malthmi; rutsum tn Mal-
tnfiiti,m prodieiitit, itna lamen intet ahas, quam Au- lltmo pluia Joattms et Matci; el ttt cmtetisieliqtw-
gusltnus Itilam, HieioitymusVulgalam , Giegontts .«.._., qumaltis ptopna suni, invenianiur. Plura, iu-
Veterem nuncuparunt , quamque omnium primam quii dociiSbimusPetius Sabati.r moiiaclius ordinis
fuisse meiito suspicamur, ptincipetn locum obtmuit. S. Beuedicti e congregatione S M.iuri, 111lus S.
Uanc sub apostolorum tempotibus elaboratam multi doctons veibiS su„l pcipc.uleuda. P111110 quidcin,
opinanlur, nec sitte ahquo fundamento, ne Latina in corumjiunieio cxeinplanum, quoe intei se discic-
Ecclesia Scttpluiaium thesauro iamdiu ptivaretut. A pabant, fucic quecdam alii ni.igis sincera (111codcx
quo tuneii fueiit conciiinala, nobis incomperium Ev-iigelioiuin Eusebianus): c.i autem alnseranisince
est; licet eerlis indicus si_nisque ipsa secemi^pos- lior.i, llieionjmi judieio, quc Groeco magis erant
setab alii, iiiterpretationibus; quoinam S. Augusii- consenianea, ut diserie sigmncat sanctus doctor,
nus nos docet, inler varias Latinas versiones, Ilulam cuin ail, id sibi onus nnpositum, ul aibitei sedeat,
Iinsse proe ceeteris insigncm, quoniam sententiis cl intcr discrepantia L.iliiia. inicipictaiioius Scii-
magis eral peispicua, verborumqne tenaeior. In Q C pluraium exemplana, deceiuul qumstni illa, qttmcum
ipsh ( inqtiit ) intetpt elaiiontbusITALAcmieiisprm- Gimcaconsenltanl venlate. At \ero illa Lal:n_e in-
feialur; nam esl veibotum lenactor, cum petspi- lerprel.Utonis exemplaria , quoecum Graica consen-
cuitale senletitim. Itaque, si codirem Eusebiauum tiunt \eniatc, ipsa sunt exempl.ina quoe puiam
hac duplici dolc gaudentem oslendero, cei tum ei il, putam liultcam lepieesentant, quam coeleiis ante-
eo coutincii lialam, usurpatam in Ecclesia. Prx- ponendam, utpote verborum lcnaciorem, pronun-
terea illoe laberul_e , quibus Ilala aspersa erat, liat Augustinns. Deinde 111dheisis lnsce cxempla-
adliuc insunt laudalo codici: quaro in dubium re- ribus inulta equidem er.ml, vel a viiiosis inietpte-
vocaii nullatenus potest, quin rpse camdem Italam ttbus tnale reddtla, vel a ptasumpiotibus impenlis
jiostns oculis reproesentet. Audiendus S. Iheroii)- emendidapeivetsius, lel a libianis dormitanitbus aut
mus, qui codicem Evangeliorum Italce seu anliqtii addita, aut mulata. Hee tamen maculoe , quibus
inleipreiis, jussu B. Dama.i Papoe ad Groecamfidem aspersa erat, liieronymi eeiaie, vetus Evangeliorum
exigil : Aoiiwm opus (ad cumdem D.iinasum scri- interpretaiio, adeo lmpedimento non sunt, quomi-
bil) facere me cogis exVeteii; ut posl exetnplaiia nus nostra cetate dignoscatur, ut eiiam plurimum ad
Sctiptuiatumtoto Otbedispeisa, quast quidatn arbtter eam seceriiendam conducant. C-cterum liaud lales
sedeam; et quia inler se vaiianl, qum sinl illa, qum j) XIhas fuisse maculas exislimaiidum, ut iis penitus fce-
cum Grmca consenliantvetilale, decetnatn. Pius la- darelur vetus mterpretalio; quindoquidem \el ipse
bor, sed peiiculosa prmsumptio. El po_l pauci: quis testatur Hieronymus, se plurima rebquisse inlacta .
emm, cutnin manus volumen assumpseiit, el a sultva, ne mullum (iiiquit) a lecltonis Lalmm comuetudtne
quam semelhttbibit, vtdeiil disaepate quod leclttal, dtsctepatcnt, tla calatno lempeiavinms, ul Itis tanlum,
non slaiim erumpal in vocem, me falsatium, me ch- qumsensum vidcbantur mutaie, conectis,
tetiquama-
milans esse sacitlegum, qui audeam ahquid in veteti- nete paietemtn, ul fneianl. Itaque lam 1I.ECHiero-
bus itbrts addeie, mutare, conigeie? Adversusquami iiymi \eiba, qmbus menda, ,et maculas , quam ct
invtdiam duplex causa me consolutur, quod el tu, qui1 ea, quibus Latiiiarum inlurpreUlionum numcrum
summus saceidos es, jtetijubes; el veiutn non esse,, amplificat, debemus interjirelaii nioliius, nedtim ea
quod vaiiat, eitam maledtcoium lestimonto compto- urgere veheinenlius.
batur. St enim Latmis exemplatibus ftdes est adhi Quoniam vero laudatus sapienli__irnus Sabatier
benda, t espondeant, quibus? lot enim sunl exemptattaf quasdam pioecipuas vetcris a no\a _uiterpretatioiie
pene, quol codkes. Sm auicm venlas est qumtenda de( disciepantias in medium profcrt, experiamur ulrum
81 EPISTOLA RUGGERII NOVARIENSIS. 82
ecc omnes, quas recital, talcs sint, ex quibus proprit A Evangeiiaiio quaduplici exhibiiis,cognosci sua sponte
eolores Ilalm in codiceVercellensi aliisque in nosiro possinl.
Matlheei capile i, ver. 25. In Vulgata hodierna Matih. cap. i, 23. Codex Yercellensis, Ecce
legitur, Ecce Vhgo in uleiohubcbil;h\ antiqua autem ... go in u ... to concipiet.Supplelur ex Yeronensi et
ila legerunl olini Iieneeus, Cypiianus, Ambro=ius, CorbeieiiM, qui liabcnt, EcceVitgo in uleto cottcipiet
Auguslinus, Yigilms .apsensis, LeoMagnus, Ma\i- Et ita Tertulli.mus, lib. de Carne Cliristi, cap. 24.
musT.iurin. etc, in uteto concipiet, vcl accipict. Vide Maitianoeuni Rematquesur la Veisionltaliquede
PEvnngilede S. Malllueu, pag. 118.
Maitli. cap. II, 5. Inteipretalio vetus feiebal, in Matih cap. n,5 CodexYeicellensis, ht Betltleem
BithlehemJudmm; e Gicecoxng'laoSaiag; non Judm, Judmm. Et it.i Biixianus et San-Gerinjncnsis. Yc-
quod in \ulgata hodierna lcgitur. Iheionymus in roiiensis vero, in Bethleem civilate Judmm. S. Ilila-
Malth. n, tom. iv, col. 9, similiter legit, in Betlde- rius quoque in P_ahn. cxxxi, el S. Aiiibr. in Psal-
hem Judmm; scd inc librarioium errorem esse ad- mum x\xv, 1.guul, in BethleemJudmm.
inonet: Pulamus emm (inquit) ab Evangeltslapiimutn
edilum, skut in ipso Hebtatco legimus, Judce, non Ju-
dceoe.Hieionymo assentior, et errorem esse concedo: B I
verunitamen erior est, quo vetus inlerpretaiio digno-
scitur, et cum Grceco lcxtu magis, esse consenlanea
demonslraiur.
Matl. cap. v, 7: Beaii misiikoides, quoniam ipsis Maith. cap v, v. 7. Codex Yercellensis, Beali....
miserebilurDeus, ex Itala Yersione prodiibsecolligitur setic tebtlur Deus. Yeion. et San-Germ. Beali
c\ Hilario , Ambrosio, Augusiino, Chromaiio Aqui- miseticordes, quta (San-Geim. quoniani) ipsis miseie-
leii nsi, auctore opeiis impeifecii, S. Valcriano et btiui Deus. Yide laudatum Mamanceum, pag. 12
alus. ejusdem operi-..
Mattli. capite v. Iiem cl versum 22 eju.dem ca- Mattli. cap v, 22, Codex Yercell. Omnis qui ira-
pitis, Omnis, qtu hascUut ftalti stto sine causa, e scitur fialii suo sine causa. El iia \eion. Brix. ct
Giceeo, Ttagb bpydlbp.tvog TM("-Se.ow avxov ei/ri : nam Coib. Lcgebal in codicibus La.inis S. Augustinus ,
plenque P.iires anliqui, Ircnoeus vidchcel, Cypria- at in Gioecisnon iuvcneiai, nt lcfcrt lib. i, Relrac.
iius, Hilaiius, Plulastiius, Augustinus, S. Pauliims, tap. 19. Contra \ero S. Hieionymus ni Xialih.Lum
auclor ojtens unpeifecii, Gregmius M. panterad- lnc, aufeni jubel xb sinecausa e.\ Latiuis codicibus,
'C
dunt, stne causa. in quihus irrepserat, veiamque lectionem leneri, in
oplirni» bbris servatam. Eamdem rem animadverlit
Cassianus Insiiiution. lib. vm, cap. 20.
Mallli. cap. vi, i.. Et paler iuus, qui videt in abs- Matih. cap. vi, _. Codex Vercellensib, et San-
condito, vel tn absconso,reddet ttbi m palam, ad eam- Gcrm., et paler tuus, qut videl in absconso, teddel libi
dem pertmet \ersioncm, tesie Auguslinn, qui bb. n in palam. Veron et paier tuus, qui videl le in absconso,
deSerm. Dom. m monle, ait: Mutta Lulttta Exem- leddel hbi tn palam. i.rix., et palet luus qui videt in
'
plana sic habete; sed quia, inquit, in Grmcis, qum absconso reddet tibi m manifesto.
prioia sunl, non inventmus,palam, non pulavhnus hic
esse altqutd ditserendum: in Gieccotamen hodierno
est, KKoSoio-ei<ro_iv xS>favepu.
Matib. cap \i, 11. Yulgata velus legebal, Panem' M..tlh. cap. vi, 11. Codex Vercellensis, Panem
noslium quoiidianuttt da nobis hodte; et ita legisse' nosltum coiiidianum da nobts hodte. Et ita Yeronen-
constat Tertulli.inum, Cypiianum, Ambrosium , Au- sis, Bii _. et Corb.
gustinum, Cliroiiiaiium, Sedulium. Proeter bos, Hie-
rouyimis, lib. n in Epist. ad Tnum diserle asserit,J>
secundumLalinos inteipretes sctiptum esse , PanemL
iKKtrum quotidianum; sed nielius inGtwco haberi,\
P.inem nosirum eKiovo-iov, id esl p>mcipuum,egregium,t
pecuharem . Et posl pauca : Quidam , inquit ,.
eKiovo-iov existimant.... panem dklutn , quod super
omnes ova-iagsit: et Comm. in Matth. Quod nos su-
persubstanlialem expressimus, in Gimco habelur
-TT_(.T.(7--V.
Mai.hcoicapilexx, e. 28.Post hcec vcibaversus28: : Mallhcei capile xx. Codex Vercellensis post ver.
venitministraii, sedminisltat e,, 28 hoecaddit: Vos aulemqumiilis de pusillo crescere,
Skul Filius homittis11011
etdaie animamsuatn redempttonempt o mullts, hjec se- et de majoie minotes esse. Initanles aulem, et io-
qnuntur in ms. Colberlino, ut el in aliis exemplaii- gali ad cmnam, n ... recumbe... in locis e .. nenlto-
85 PROLEGOMENA. 84
bus veteris iulerpretalionis, qucequidem desideran-. \_iib...,ne forte claiior te su ...,veniat; ... cede... s
tur in Yulgala bodierna Evangelii ju\la Matlhceum: qui ad cmnamvocavilte, dicat tibi: Adhuc deorsum..
Vos aulem qumnlts de pusillo crescete, et de majori cede: et confunda lem in locoin ... tioti tecubu ..
minor (1.mmoies) esse. Intranles aulem, et 1ogati ad 1is, el supervenerilhumilioi te, dicet libi, qni le ad cm-
cmnam, noltterecumbeie in locis eminenlioribus, ne nain vocavil: Accedeadhuc supeiius. Et etii hoc libi
fotle clatior te supetvenial; el accedensqui ad cmnam ulilius. Yeron. Fos auletn qumtitisde pusillo crescere,
vocaviite, dical tibi: Adhuc deorsum accede: et con- et de minoremajotes esse.lnttantes autem, et rogati ad
fundatis. Si atttetniccubuetis in loco inferion, el su- cmnam, nolile rccttmbeiein locis eminenliotibus, ne
peivenetit humilior te, dicet txbiqui le ad cmnamvo- forle clarior te supeivenial; el accedens, qui ad cmnam
cavit : Acccde adhuc supetius. El eril libi utilius. vocavit te, dicai tibl: Adhucdeorsumaccede: el con-
Juvencus ciutcm, cum , ad conscribendam versibus fundatis. Si aulein in lcrcoinfeiiori recubueris, el su-
historiam Evangelicam, codicem Mattlueisecundum petvenetit humilior te, dkel ttbi qui ad cmnam vocavit
velerem interpretationem b.iberet, liunc secutus cole : Accedeadhuc suisum. El erit hoc tibi ulilius. Pa-
dicem, quidquid in veteii inlerpretalione legebaiur, lia liabentCodicesCorbeieii.,S.in-Germaiien. etalius
carminibus Lalinis sic reddidit: Monasleiii Sancti Andreoe secus Avenionem. Exstat
Hominisnalussic cunctannnis.rat, B quoqueidem assumenium in 2 Luinis codd. biblio-
Obsequiosoluspropriopiamunera gpstans, tliecooBodleianee,el in quibusdam \eleiibus libiis
Pro niultisqueaimnaiiipreliososanguineponit. VersionisSaxoniceeapud Var. Lecl. Millu: item apud
Ad\os e\ minunisopibustranscendere\ullis,
Et sice summislapsi, comprenditisimos. S. Hilinuin hic, num. 12, el apud S. Leoneni Ma-
Si \os quisque\ocat ca_n_e con\ivia ponens, gnum in epist. ad Pulcheriam Augustam.
Coinilmslii summisde\ itet ponere membra,
Qmsuuesapit vemet forsansi nobilisaller,
'J urpiler eximiocogetur cedere cornu,
Quemlumorinllalicordisper summalocarat.
Sm contentusenl mediocriaprenderc coenae,
Inferiorquedelnncsi moxconvivasiibibit,
Ad potiorapudenstransibitstratalliororum.
Ilcec profccto Juvenci carmina manifeslo esse ar-
gumento debent, poetam in conscribenda evangelica
historia usum fuisse codice Lalino, ])Iane nostro si-
mili,quique veterem inteiprelalionem reproesenlaret.
Marci cap. m, 5. Observanda in his Marci Evan- Marci cap. m, 5. Code\ Vercellensis, Et chcum-
gclii veibis antiqua Latina Itala interpretalio: Ei cit- C spicteits eos cttm iracundia,^ dolens super cmcilatem
ciimspiciciiseoscumindtgnationesuper emoitua Ulonim: cordts corum, ail homini: Extende manum tuam. Et
cotda,dixilhomini: Exlendemattutn luam. Etextendit, exlendit; et restilula es. inaiitis ejus, skut el alia. Ve-
et testtluta esl inaitus ei, skut et aiteta pro quibus ini ron. El ch tumspicienscos cum ha,htdi ... cmcitaie
Yulgata legimus : El circumspicienseos cutnita, con- cordis eoium, ail hotnini: Exlendeittanum tuam. E.
ttislalus supei cmcilalecoidis eoium, dicil hotnini ... extcndtl; el teslilula esl manus ejus, sicut atta. Biix.
el leslituta esl ntantis Uli: qucemagis conrinunl cuni El cticumspkiens eos cumha, contrislalus(est) in cm-
Greeco,ubi sic b.ibelnr : Kal Ktpt&e-âptvogavxavg : cilatem cotdis eorum, dixit homini: Extende manutn
f/cr' bpyng,o-v)lwKOvp.tvog eizixn Koipiio-eixngvvpSivg : tuam. El extendil; et restiluta est manus ejus. Yin-
vvxav, liyu xa kvOpinza..... vvi VTZoraxtcxv.Ov v. ytipi dob ... cum indignalione,conltistalus est supet emot-
VVXOJ d; v.c)))7. tua coida eoium...iesliluta esl manus ejus slatim.
Corb. quoque habet, et testiluiu est maitiisejus slaliin.
Gal. et iesliluta est manus ilhus sanitali, sicutalteia.
Marci cap. x, 17. Quidamadgenkulans, dicebat:: Marci cap. x, 17.Codex Vercellensis, untts genibus
quce his redduntur verbis in Vulgata nostra, Procur- prostiaius togabal eum, dkens. Yeron. quidamadge-
1etts quidam, genuficxo anle eutn, rogabal eum. D niculans,iogans eiim, et dicens. Vidc variantes lec-
liones Grrecilexlus apud Millium.
Marci cap. x, 58. Ym"et aliud e NovoTestamenlo) Marci cap. x, 51_.Code_Vercell. poleslis ... baplis-
exemplmn, quo planum fiat, lren.ci interpreiem,, mum, quod ego bapiizor, baptizati. El ila Veron.
Scripturoe versieulos ex Latino codice vetens Inter- Yindobonensis aulem et Brix. poteslis.... baptizare
pretalionis descripsisse? Ireneeus lib. i, cap. 21, n. baplismum,quo egobaplizor.
2 , ita ex Evangelio Marci laudat eumdem v. 38 :
AU.COTSE xt j3«jrT_<7fi« o eyii;.!)>_,|3K.TT_£S-
.VK£,
J3K7TT__-S
O-OVI. %
Ille vero his verbis transfert, Poteslis bapiisma
9
(al. baptismum)baplizari, quod ego habeo baptizatii
qucepariler ab antiquiori \eisione prodiisse Colber-
tinus codex indicat, Po.eslis baplismum baptkaii,
qttcmego bapiizaii habeo.
Marcicap. xii,2iubiYuigata liabet, Viduauna pau- Marci cap. XH, 11. Codex Vercellensis, una vidua
85 EPISTOLA RUGGERIINOVARIENSIS. 86
permisil duo ininula, ferehat vetus versio, .... misif
t /j_niisi. minuta duo. Vindob. una vidua misit ara duo.
mraduo. Veron una viduamisilmra (minUla)duo.
" Marci Marci eap. xm, 15, CodexYercellensis, qui mper
cap. xm, 15. Qui in superioiibus, non des-
cendah quce' ila in1 Yulgata' nostra e\primunlur", ett leclumfuerit, nohdescendat.Corb. qui in superiotibus,
ne descendat. e non descendant.Yeron. etBrix '
ijuisuper lectum,
_. i
Ut plus inesset ponderis huic rudi Judicio meo,, Matih. cap. vi, 18. In Vercellen., Veron. elSan-
alque innotesceiet ltalce versionis genus saceirimii Geimanen. addilur, in palam, ut in Groecolexlu.
codicis Yercellarum , in medium proiuh hos uuiver- Maitb. cap.x, 25. Vercellen.,Corheien. et Btixian.
sos Eyangeliorumlocos, quos Sapieniissimusdomnuss Beetzfbul. Grseci quoque codices legunl, B5E)>..SOU),
Petrus Sabatier in Praf. generali allegavit ex Palri- quod Clialdaiceest, Deussqtdium.'
bus' primitivis, atque ex codicibusmss. veiierandee j ' Matlh. cap. xxi, ~v. 51. Vercellcn., Veronen. et
antiquitatis, ad exprimendam imagincm anliquoeLa- Gnrbeien. Dkuni ei: novissimus.El ita veleres non-
tinoeItaloetransl.itionis. Nihil ab eo pr.estari poteratt nulli codices Graeci et Laiini hoc loco ferfebant,
in hoc gencre doctius alque Iucidius; quoniamipse_ proutCanlabrig. Groeco-Lat.Gophl.Armen. Leichest.
omiii.i, quaiaffert, loca varianlia, non leviler atlin-- B et Paris. 6, apud Millium. Al nostra oetale libri
git, mullo minus temere, aul ex preejudicalisnotio- Groeci, et Lalini lypis vulgali legunt, primiis. Oritur
nibus; sed lnspeclis collatisque Groecis exemplaii- id c\ tianspositione versiculorum 29 el 30, in hunc
}JUS,exploiala eliam Latinoium indole, in consibuml nitidnm: Pater accedensad prinium, dixil: (29) Fili,
jnsuperadhibiiis operibus SS. fialrum aiitiqinorum,, vade hodie, operare in vinea mea. At ille respondens,
singulis denique summa cum diligentia pensil.ilis,, ait: Eo, Domine; et non ivil. (50) Accedensaulem ad
quecin liujusmodiinquisiiione lucis quidpiam fcene- alleium, dtxit simihier. llle autem respondens, ail:
raii posse videbantur. Cum enim in Pal.cslra hac_ itolo. Postea pmnilentiamotus, abiil. Quis ex duobus
•mullumesset yersatus, et
explorate subinde ipsi _on- fectl votuntdtetnPatiis? Dicunt ei: Novissimus.Hcec
starel de luculentis testimoniis a se prolatis, nill ceile oralionis disliibu-.ohanc responsionem postu-
mirum,si iu iisdem allegandis numquam cespilaveritt lal; codices quidam':ipudHieronym. Vers. Arah. ac
vir maximus. Sed quoniam ex multis labeculis, qui-- Sax. Hilar. Aug. Cod. Const. quo usus est Erasmus,
bus ltala in codicibus modo respersa est, ita veteremt etc Yulgalee ordinem servant, et tamen ferunt,
quasi formam aliquibus videlur amisisse, vix jam utt nbvissimus,non, primus: idque ex eo oritur, quod
ipsa cognosciqueat; et simulacrumdumtaxat aliquod1 animadyerteiites aliqui, in explicalione paraboloe,
iiisuperibribus locis adumbratum, nobisqbe relictumi G publicanos et meretrices queebominum genera^no-
excellentem ejusdem Italoe
*putant:
_t». ego" .M i 1 . )' „- mine alterius filii iiiniuintur, proeferricoeleris, quos
pulclintudi-
nem nerum m Patnbus quccram; alque nativam ef- major halu filiusindicat, yelutiPharisoeis, censuerint
jigiem, post tanlum virum, Jn primigenio Groeco ) mendum esse in textu, legendpmque, novissimus,
lixtu cuno.ius cbntemplal)or, ut nullain a uie patiarr scilicet allerfilius, non, primus, hemp6 majornatu.
diligenii.cpartem desiderari ad Yercellensis cvange- At minime dicitur esse natu maj'or is quem primO
liani codicis illustrationem. En ergo sylvam aliaiumi Ioco adit Pater, neque natu minoriile, quem secundo
parallelarum leclionuiii, quas ego collegi'ex PP. ett "conieiiit. Contra pdiius parabolee ordo posiulat, ut
Coniment. quasque hiclibens in medium1affero. pater prius vocaverit natu niinorem, fl.igitiosorum
v Joan. i honiinumfigurarii, deinde vero maj'orem,quo Phari-
cap.' xix, 31' Vercellen. 'et Veron. cmna
puta. Sic vocein r.vpao-r.ev-n reddit \elus interpres,, seei significabantur. Ita CI. Calmet in Comment. ad
et oplimequidem: nam parasdeven,inquit Augustintis > hnne locum. '
in tract. 120 in Joaui). cmnampuiam Judmi, Laiihe' Mattli. cap. xxn, v. 13. Vercellen. . . te illum.. .
usiiaiius apud nos, vocanl. Hiijus nomiuis menlio estL bus, et ma. . . bus, et milti. . . Supple lacunam ex
etiam apud TertuHianum*,hb. v adversus Marcionem i Veron., lollite illum pedibus, el manibus, el millile,
cap. 4. . el'c.t.oibeien. (ollileeum, ligatis pedibus, el manibus,
I>
Liic. cap. i, 29. Vercellen.... sa au.. . , «.. el miiftte, e\c. Brixian. alligate ei pedes, el niatius, et
mdil.. . la es<.'SuppIelacunam ex Yeron. elBnxian. tolliie eum, el mitliie, ptc. S.Irenseus tolliteeuniff pe-
Ipsa aulem,\t vidit eum,'mota'est (Brixian/.miafa i dibus,etmanibus,etmtltite, etc. Et ita Lueiler Galari-
est). Groebusliabet, "H§EtSoOcrK SiexapkxOn,
'
hoc est,, tanus in Iib. n pro S. Athanasio, omissa tamep proe-
iila autem videns, 'tutJfaiaest. >' positioue a. Conciniieiat ei S. Ambrosius in'Apgl.
Luc. cap. ix, 4. Veicellen. et inde exite, confor- David cap. iv,'pag'.'099. At heque Viilgata, neque
miler Grceco, vai htiOev &,ipye<$t, id esl, el inde> versiones Cojiluica, Syriaca, Arabica, atque iElhio
extte, Yeroh. et inde ptoficiscimini,ut codex Corb. picAj neque Sancths Augiisiiniislegunt Iicec yerba,
Luc. cap. "xxiv, v. i&. In Vercellen., A*dronen,, tapite illutn. Codex C-tntabr.gensis lamen, pedibus,
Corbeien. el Brixian. deest, sumensreliquias, deditt, el mattibuseapileeum.
eis': nee habelur in iextu grccco. Mallli. cap. xxin, 23. Vercel., plena sunl rapina
Matth, cap. vi, 14. Verba, deticta veslra, desuntt et inlemperaniia. Gr.rci codices multi apud Millium
In Verceilen., Ycron., i_rixian.cl'lexlu Groeco. cum 'Yulgata conseiitiunt: at lypis s'ulgati_Icgtint,
87 PROLEGOMENA. 88
Ti\>OVG-IV i%vprcvyrig,vai a/paatag : id CSt,pletli eslis A invenhe. Brixian. etin menon invenietqukquam. Yer-
(1. sunl) tapina elinlemperantia, ulYeron. siones Syr. Golli. /Eth. Armcn. et SS. Gieg. Nys-
Joan. cap. vn, 25. Verccllen., quidam Htetoso- sen. Atlian. Basil. aliique Groeci Patres, et Codd.
lynulm. Yeronen. quidam ex Hieiosolymilanis. legunt, Kaiiv ipol ovy tvp-ho-ei ovSiv.El quidam Lalini
Bnxian ex Ierosolymilis, et ita textus Greecus, Patres, nempe S. Ambrosios Iib. n de Fuga Sceculi
iv.xav 'lepoo-o")vp.ixav. cap. 4, et S. Gregorius MagnusHomilia 39, in Evan-
Joan. cap. VJI, 55. Vercellen. el Veronen. gelia habent, el in me non invenielquidquam.Yerum
numquidin dispersionemGrmcorumilurus est (Veron. idem S. Ambrosius in libro de Tobia, tom. i,
incipiel ire) et docere Grmcos. Textus Groecus ha- pag. 601, ei in inesuumnon invenilnihil:quam lectio-
bet, E-S" TJJVSiao-Kopav xav 'E)>.VWV p.i)\ei KOptveo-Oai,nem etiam explicat in laudalo Iib. de Fuga Secculi,
v.aiStSao-xeiv xovg"E)/\V.V«J: Numqutdin dtspetsionem cap. 4, ii. 24. S. ..ugustinus quoque in lib. JI de
Grmcorumilurus esl, cl doclurus Grmcos,id esl Eihni- Nupliis et concupisceniia, lom. x, parl. 1, pag. 307,
cos Gentesve per loium orbem dispersas et diffu- el in me nilnl invenit.
sas. Sic enim plerique interpretintur dtspersionetn: Luc. cap. III, 13. Vercellen.--Vi/«7plus exegeritis,
sunt iamen qui putanl, ipsos Judeeosinielligendos qttam quod conslitutumesl vobis.Veroncn. Nihil am-
esse, qui exlra Judccam degebant et censebantur B plius exigatis, quam quod constiiutum est vobis. Gdt.
disporsi; quoniam et regiones, ubi sicdispersi dege- elBnxian. quat/tconsiituluinest vobis, exigalis. Groe-
buit, di'ebanlur dispersiones. Ila Sivo-nopanovTou CUSferl, M.Siv Tt)iovrtapa xb h~ia.xtxv.yp.ivov vp.lv
dhpersio Ponli, appellabatur regio Ponti, in qua npao-o-txe,Latine reddendus, Nihil atnphus, quam
eiant JudiCi.Yox illa Diao-Kopv dispersio, in pluribus quod constilulitmest vobts, cxigatis. Grcccumenim
Sciipiuroe locis usurpatur pro significando exilio Kpao-o-a, frequenler usurpatur tpvnexigete: xpio-o-exe
Jiidceorum iu diversis orbis icgionibus , a qno Deus id esl extgalis. Hanc enim significationem hanet ver-
lovoe.ilurus erat eos abquando, ut procdicilur. bum Gr.ecum, a quo
npa/xoptg, exactores.Graecidi-
P-al.cxLVI,V.2: xagSiao-Kopvc xov'io-^.cv.X eKio-/tvai\et. cunt, inquit Agellius, lib. xv, c. 14,
tlo-tKpa\\axbp.t
dtspetsionesIsiaehs congregabil.Ilaqtie (aiunl) dib- vpyvpmv,exegit me pecuniam: sed et ipse Vulgatus
persiones illoeGeulium , quoeGroccorumnomine in- Inteipres Kpv-/xopa, reddidit exactorem, Luc.
tordum significanlur, eiant diverseeoibis regiones, cap. xu, versiculo 58. Simililer
cap xix, 23, illud
per qu.is sparsi eranl Judeei, ut loqtiitur Tobias <7uvro.&.av eizpa%avvxb, inlerprelalur CMHl«Slllis
cap. xili, 5, quia Deus Siicnreiptv ripvg ev avxolg. utique exegtssemUlatn.
Eigo cx isiorum sentenii.), dicebant Judeei: An lbit
ad Judeeosdispcrsos inler Genlcs, ei doctutus Genlesu Luc. cap. v, 14. Vercellen. cum S. Ambrosio. Ut
sil in leslimoniumhoc vobis.Ycron. Ut sil in teslimo-
"E)3-nwg, e os nempe qui inler Genliles liabitant?
nium .. vobis.Coibcien. Ulsilin leslimoniahoc vobis.
Joan op. x, 26. Vercellen. Yeronen. et Brixian.
Mnlii Groecicodices legunt : Ul sil tesiimoniumhoc
post meis, addimt, sicut dtxi vobis, juxla lcxttim vobts, °lw n
GriPCUlll: Ouyap eo-xeb/.xdv KpoSkxavxav e/Aav,vv- papxvpwvxovxovp.iv.el ita Maicion apud
S Epiplianium elTeilullian.
O&gevKOV vpXj.
Joan. cap. xn, 20. Vercellen. Etant qutdatnGtmci. Luc. cap. IX, 5i. Vercellen. Veronen. el Brixian.
Et ila Yeronen. et Corbeien. Gentiles lsti, "E)>weg in fine addunt, sicul (Biixian. skutel) Helias fecil,
crant Pioselyti, non cx Judeeis, sed cx Gentibus ut lextus Grceeiis,'ngwi u'ltag £7.otv.<7e,id cst, quem-
nali. Omnes lere populos de non Israelilica Genle, admodum el Elias fecit. Consentiunt Versiones Ara-
E).)wagGtmcosappellabant Judoei;'Et)-nvio-xvg, Helle- bica, Peisica, Syiiaca, jEtbiopic.i et Gojhica. Ye-
nisias \ero, Jud.eos, qui GroecaBiblia in Synagogis relur Grotius, ne hjec ablata sinl a libranis, quod
legcbant. Vide lamen quoe diximus paulo sup. ea Marcionitis favere crederenl: qua de re vide Ter-
cap. vn, v. 35. tullian. lib. tv, pag. 540, conlra Marcionem.
Joan. cap. xiv, 10. Vercellen. Sed Paler qui in tne Marc. cap. n, 14. Vercellen.Veronen. elCorbeien.
inanel, tpse loqutlut, el opera, qum egofacio, ipse fa- 1) vidit Jacobum Alphmi, et ita Giacci libri plerique.
cil. Yeron. Paler aulem in me manens, ipse loquitur. Canlabiig. vero Gi3)Co-Lal. et Leicest. et Paris. 6,
et opera , qumego facio , ipse facil. Corbeien. Paier et abi Codd. teste Yiclore Aniioeheno, vidtt Jaco-
autem, qui in me manet, ipse loqiiilut , el opeta, qum bum filiinn Alphmi. Brix. Gal. el Mm.Levin Alphmi.
facio , ipse factt. Bmian. Sed Patet, qui in me ma- Oiig. lib. i, contra Celsum negat, hunc Levin esse
nel, ipse factt hmc opera. Sanctus Ambrosms in Aposlolum. Alii iegunt, vidil Mallhmum pubtica-
lib. in de Fide, cap. 2, 'pag*. 513 : Palet autem, qui num; pio eo quod in Vnlgala, et in pleiisque
in me manel, ipse facit opera, el opeta qumego facto, Codicibus, tam mss. quam impressis Groecislegitur.
ipse facil. Ilcm in lib. iv, cap. 6 , pag. 533 : Pater Levi publkanum. Fallilur cum Orig. Grotius, qui
meus, qui in me manet, ipse toquitut, et opera qum pulat Levi fortusse ipsum fuisse mancipem portorio-
ego facio,ipse facit, et ila ui lib. v, pag. 575, omisso rum; Mnttlneumvero illius \icarium : et conviviuni,
tamen, ineus. Paria habet iu lib. de Incarn. Domin. de quo S. Matihoeus, non in Matihceidomo, sed in
Sacram. cap. 8, pag. 722. Levi fuisseinstruclum.
Joan. cap. xiv, 30. Yercellun. el in me nihil habel Alaic. cap. xiv, 61. in Vercellen. ante benedicli,
89 EPISTOLA RUGGERII NOVARIENSIS. 90
deesl, Dei, el lta in S. Hilario, lib. vi de Tiinitate. A Maitli. cap. \j, 19 ct20. Vercellen., Veron., Cor-
lom. n, pag. 170, itemque in Tc\lu Giapco. bcien., Bii\. et San-Gcnn.uicii. exteiminal, el iia S.
Matlli. cap. vni, 31. In Yercellen., Yeron. ct Bn- Cypri.m. m lib. de Oper. et Eleemos. pag. 305, el in
xian. deesl liinc, et lta in Textu Gioeco. lib. ui ad Qu>r. S. Ambros. in Iib. n de Spir. Sanct.
Mattli. cip. xi», 50 In Vercellen. post verbum, p. 655, U S. Augiistin. in lib. n de Serm. Dom. in
'
denlium, addilur, el dtxit. In Eiixian. \ero, ait ULs monte, tom. m, part. n, pag. 217.
Jesus, coiiloiiniier plensque Grjccis Exemplanbus. Matib. cap. vin, 18. Post \cibum jussli, m Yer-
Matlb. tap. _\\i, 18. Yercellen. el Corbeien. Et' cellen. et Yeionen. addtintur veiba , disapulos suos,
porlw inferni (Ci.ibeien. infetorum) non vinccnteam. et ua m \eisionc Coptica , in S. Hilaiio, et in S.
Textus Greecus babet, vvi _u)a. vSov ou /axio-- Ilieronymo. ln Cod.San Geimanen. vero , discipulis
Xva-ovo-iv vvxng• Et porlm infen non pimvalebunlei. suis.
Matlli. cap. xvi, 20. Li Vercellen., Veionen. et'< Milth. cap. x, 29. Verccllen., Yeionen., Cor-
Corbeien. omiilitur, Jesus: nec legiiur in codicibusi beien. et Brnian., sine volnttiaiePaltis leslit, et iia
bene multis, cum Grcecis, tum Laiims, rel.ilis a versio Arabici. S. Iienoeus in lib. n contra ILcreses,
1.1111.in Var. Lect. ipsumque iiomen abundare in tom. i, p.ig. 154, Tciiullianus non semol, No\atia-
'
Vulgala, quaniplnres arbitrantur. B nus de Tiinit.ite, cap. 8, S. Cypiianns in Episl. 55,
Matlb. cap. xvm, 19. Vercellen., Veron., Cor- j'ux(a Pamelium, (19. Oxon.) S. Hilaiius in Iib. iv
beien.,Sm Geimanen. et Brixiaii.,..<.>_..i.amendtco de Tiimiatc l'>m. n, pig 76, aliique.
vobis, et ita Grceci codices multi ac mss. L.itini Maiib. cap. \m, 15, Yercellen. aures et oculos
fere triginta qu.ituor, et plures editioncs apud Mil- eotum gtava. Ycion. et auies eotum obsltue, el ocu-
lium. los eoium grava S. Ireueeus, el auies eotum oblura,
Matlli. cap. v eodcm , Ye.cel'en. et Corbeien. si el ocutos eorum excmca.
duobus convenerit. Veionen., San-Geimanen. et Matth. cap. xiu, 47. Yercellen. teiim missmin
Biix. si duobusex vobis coineneiit; et lta S. Cypria- mati, qum ex omni generepiscium c Supjile la-
nus p. 41, et iu bb. in Tcstimon. n. 5, ct S. Am- cunam ex \cron.el Biixian. qui babent, relim missm
hrosius in lib. de Insiitut. Yiigin. cap. 2, pag. 252. in mati, qum ex omni genete pisciumcbtlcgit. San-
Mallh. c.ip. xix, 1. Ycrcollen. ct Yeionen. ctitn Gernianen. leitm missmin tnare, qum ex omni genere
loculus essel Jesus. Coibeien. quoque, cum loculus ptscium collextt. S. Anibrosius in Iib. de Virgmilate
essetJesus, et ita S. Ililar. cap. 19, pag. 243, .... missom mare, etc. et in lib. v
Mattli. cap. eodem, 10. Yercellen., Veronen. et llex.cm. cap. 6, pig. 83, .... missoin mate, quod ex
S. Germanen., causa viri, el ita S Ambrosius in (C omni geneie ptsciumcongiegavtt.
hb. de Virgimtate cap. 6, pag. 220, et in lib. de Matth. cap. xm , 48. Vercellen. cum aut
Exhortalione Yirginiiatis cap. 3, pag. 282. ess ta, eduxerunt eam ad htus; el sedenles eleg...
Maltli. cap. xxvi, 11. Vercellen. non... p_>.ha- tunl oplimos pi s« Veron. cum aulem esset
bebi... Snpple lacunam ex Yermi. Corbeien. et mtplela, eduxetunl eam ad hlus , el sedenteseleyerunl
Brixian. qui babent, non semper habebilts.et ila duo oplimos pisces in vasis suts. San-Geim.u.en., cum
Greeca Excmplaria, nec non aliq. Suecorum reginee autem esset implela, duxetuni eain ad liltis; el seden-
mss. bibl. el Sixtina edilio. tes oplimos elegerunl in vasts suis. Bnxian.; cum au-
Matth. cap. xxvi, 61. Yercellen., Corbeien. et tem impleta esset, eduxetunl eam ad litus, et sedenteg
Brixian. mdificate, et iia Groecus lexttis, et plerique elegetuni bonostn vasis suis. S. Amhrosius in lib. v
mss. S. Augustini m lib. n de conseusu Evangelisl. Hexaem. cap. 6, pag. 85, cumauiemesselimptetum,
Joan. cap. i, 50. Yercellen., Yeron. et Brixian. duxetunt id ad lilius, el sedentes elegetunt opttmosin
majota hoium, et iia Gra^c. ptiâ TOUTMV, nempe, vasts suts.
majora his. Mailb. cap. xv, 26. Vercellen. Veronen., etCor-
Matth. cap. i, 16. Vercellen. et San-Germanen. r beien., non licel accipete, et ita S. Ambrosius in
cuidesponsata Vhgo Matia, genuit Jesum. Veron. cui & Euarral. m Psalm. XJLIII, pag. 907, Brixian. quoque
desponsala erat Vttqo Maiia. Vitgo uutem Matiagc- habei, accipete. Peis. iiem Vers. el S. Hilarius Ie-
nuit Jesutn. S. Gaudentitis in Serm. 8, pag. 95, cui gunt, non licei, etc. E GrcecisS. Basihus Seleucus
desponsata Vhgo Mmii, qum genuit Jesutn. Codex babel il\to-i,pio, _o_.
Veronensis in tertia lessaradecade Manam Vhginem Joann. cap. ni, 16. Yercellen. vosagua bapthabo
in censu generalionuni ponit, cum Saucto Ililano : i'i pmniienliam.iYeron. vos aqua bapltzo in pmntlen-
crgo nulla deest generalio. itam. G it. in pmntlenlia. Terlullianus pag. 228, vos
Matih. cap. m, 11. Yeicellen., qui autetn venit. sola pmniletxtialiiigo.
Veron. San-Germaneii. et Brhian , qui anlem posl Joann. Cap. v, 44. Yercellen. etglotiam ab unico
me venil, et ila S. Cypiianus in lib. i, Testimon. noii qumniis? Yeronen., et Itonorem ejus, qui est so-
adversus Judeeosad Quirinum, cap. 12, pag. 545, S. lus, tton qumtilis? S. Hilarius, et Iwnoremejus, qui
Hilaiiusin Tract. in psalm. c.vni, tom. 1, pag. 290, solus esl Deus, non . equiritis.
et S. Ambrosius in Apologia David altera, cap. 8, Luc. cap. x, 22. Vercellen., et nemo novilquis est
pag. 722. Paler, nisi Fthus, elc. Yeron., et nemonovit Palrem,
91 PROLEGOMENA. [92
nisi Filius, cl que vit Ftli nisi Paler, etc. \•yquoniamconsummalutn etal vinum nupliarum; et ita
Sanclus Irenceus in lib. n conlra Hoeresestom. i, S. Gaudenllus in Sermon. vm, p. 88 et p. 97, con-
pag, 122, nemo cognoscilPalretn, ntst Fihus, neque sule Cl. Galeardi Editionem. Vcronen. el vinum non
Ftlium, nisi, Pater, elc. Itabcbanl, quontam finitumetal vinumnuptiaium. Coi-
Mattli. cap. III, 9. Vcrcellen., et nolile existimate. beien. , el vinutn non habebanl, quoniam consumma-
Veronen. et Brixi.in. et nolile prmfene vos. Codex tuin esl vinum nupliat um.
quoque regio-Gallicanus S. Hilaiii tracl. in Psalm. Jo mn. cap m, 36. Vercellen. qui in dkto inobau-
LXV,relatus ab ediloribusjS. Mauii tom. i, pag. 201, diens est Filio, S. Cyprianus in lib n adversus Ju-
habet, ptmfene, etc. dceoscap. 27, pag. 361 , qui diclo non audiens est in
Matih. cap. v, 11. Vcrccllen., cumvosmaledicent, Filium. Quidam ms. cod. ejusdem operis S. Cypria-
et perscquenlut, el dkent omne justitiam. Ve- ni in loco cil.ilo habel, qui iti dtclo inobediensest Fi-
ron., ruiii vos maledt quenl cenl otnnema- ho. Veroncn. Coibeien. el Brixian. qui aulem non
lum advetstimvos pt opterjustitiam. San-Germanen., credit Ftlio. S. Augustinus in Enchirid. deFide, Spe,
mutedkenl, et peiscqttenlut, el dkent otnne maium et Cliant.ue,. tom. vi, pag. 209, qui autem non credit
adveisum vosptopler juslittam , et ita S. Ambrosius in Filium.
in lib. i de Offic. Ministr. cap. 16, pag. 17, ctin ]" \\ Joan. cap. vi, 58. Vercellen qui me misit, Pa-
lib. II, cap. 3, pag. 75. Ililarius quoque diaconus, liis. Yeronen., Nec enim descendide cmlo, ut faciam
sub Ambrosii nomine vulgalus, in commeut. in volunlatem meam, sed voluntatemPatris, qui me mi-
epist. S. Pauli ad Rom. pag. 52, cumvos petsequen- sit. Ambrosiaster in epist. ad Roman. cap. 14, «
tur, et dicenl omne malum adveisumvos pi opterjus- pag. 104 : Non enim descendi de cmlo, ut faciam vo-
titiam. Ilem Brixian., peisequentur. luntalem meam, sed voluntalem ejus , qui misit me
Malib. cap. x, 10. Yercelien. neque vhgas; el ila Paliis.
legunl Steph todd. 10. Bodl. 4, Vesul. 1, Hunt. 1, Joan. eap. xn, 35. Vercellensis , Veronensis , et
Usser. 2, Laud. 2, aliique quamplurimi velustissimi, Corheiensis, Adhuc modicumtempus. Brixian. Adhuc
de quibus lale Millius. Huic lecnoni consenlil eliam modicumlempoi's.TexlusGreecusquoqueaddit xpovov,
Lucas cap. ix, 5. id est tempus; quoevox In Vulgala aliisque codicibus
M.ilth. cap. x, 42. Vercellen., peiibit mercesejus. nonnullis dcsideralur.
Vermi. peribil nteices sua. "Yulgata Ilalica initio le- Joan cap. xiv, 7. Yercellen., Si me cognovistis,el
gebil, petibil meices veslra, inquil Millius in Proleg. Palretn meum cognovislis.Veron. et Corbeien. si cog-
pag. 42, cum S. Cypiiano. Hodierna .leclio, Marci novislisme, et Patrem meum cognovislis. S. Augusli-
esse vidclur, huc jam olim Iranslala. (C nus in Joan. Evangel. cap. 14, Traci. 71, el72, lom.
M.iith. cap. xni, 13. Yercellen. ul videnles non lii, par. 2 , pag. 683 , si cognovistisme , et Palrem
vidcant, el audienics non attdiant. Yeion. et Sm-Gcr- meumutique cognovislis.Erasm. et Gall. mss. item-
m.inen. ut videntesnon vtdcant, et audienles audianl, que S. Ireneeus in lib. IV, contra hcereses habent,
ei non intelliganl. Corbeien., ut vidjities non videanl, si cognovislisme. Et ila S. Hilarius in lib. vu deTri-
el audienlesnon audiattl, nequeinlctliganl. S. Irenccus, nilaie, lom. n, pag. 202.
ut videniesrnm videanl, et audknles non audianl, in- Joan. cap. xiv, 10. Ve.cellen., Veronen. etBii-
telligenlesnon iitlelltgant. xian., non cied.s? et ila S. Hilarius iJi lib. vn de
Mallb. cap. xvi, 22. Vercellen. pt opitius Hbi, Trinitate, lom. ir, pag. 202, el quidam mss. cod., S.
Domine, non erit islud., el ita S. Hilanus ui lib. vi Ainbios. in lib. l Exposit. Evangel. sec. JLue. p.
de Tiiniiaie lom. n, pag. 162. Yeron. absila te, pio- 1267 . S Augustinus vero in Sormon. ad Catecbu-
pitiuseslo, Doinine, tion erti isltil. Biixi.in. ptopiints meno5,wtom.IV, pag. 559, annon agnoscis?
eslo tibi, Doinine,etc , etila S. Hil.irius, loco lau- Joan. cap. xvi, 14. Veicellen. Iwnotificavil;et ita
d.ilo, in quodam codic'eYaticano ; itemque in Com- S. Hilarius in lib. iu de Trinitate , tom. n, p. 47 ,
meni. in liunc Mallboeilocum. Bnxian., clatifical.
M.ilth. cap. xvn, 20. Vorcellen., genus Dmmonii. . D Joan. cap. x\, 22. Yeron., hoc, et ita S. Ambro-
Veionen., gentisDmmoniorum.S Ambrosius quoque. sius in exposit., P_alm. cxvm, pag. 1092.
in epist. 42 piim elass., pag. 9o9 , et in epist. 05,, Joan. cap. xx, 23. Veieellen., _i cujus temiseiilis
pag. 1026, addit, Dmmonioium. peccata, lemissaeiuntilli, si cujtts tenuetitis, tenebun-
Matlb. cap. xxv, 41. Vcrcellen., quodpmavit Pa- lur. Ycion. et qitotum detinueritis, delenta erunt, et
tet meus. Veron. et Corbeien., quem paravil Pateri' ila S. Ambrosius inlib. deExhorlalioneViigin. cap.
meus. S. Iienaus in lib. m, conlia liccrese» loin.i, , 5, el hb. I de Poenit. cap. 2, pag. 391, Gat. ... re-
pag. 221, et in lib. iv , pag. 273 , quem pimparaiitt mittenlur eis , el quorum detinueiilis , delenla sunt.
Pater meus, el ita leclio antiquoeversionis Italicce,, Biixian. si cui renmeiiiis peccala , lenhtlunlw ei, si
qiiam edidit Cl. P. doinnus M.irtianccus. cujus detmueiilis , deiinebuntui. S. Cyprlanusln Epi-
Matlh. cap. xxv, 29, Yercellen., Yeronen. et Cor-- stola 75 , pag. 202 , si cttjus temUtenliirUli, et
beien., quod habel, aufeietui , et ila S. Hilarius ina si cujus leiiuentis, lenibunttir.
Conimeiitar. m Matlhceum,cap. 27. Luc. cap. i, 50. Verccllen., in smculotum smcttla.
Joann. cap. n, 5. Vercellcn. et vinumnon habebant, t, Veron., in swcula smculorum.Corbeien. et Brixian.,
93 EPISTOLA RUGGERHNOVARIENSIS. 94
in piogeniemet progeniem, Gat. in progenie el proi Anasio. Item S. Irenoeus in lib. iv contra Hoereses
getties.DuoBibliaLal. regineeSuecoium mss. in pt 0- o- tom. i, pag. 277, et S. Ambrosiusin lib. v, de Fide
genieset piogenies. cap. 7, pag. 567, misit eis.
Luc. cap. n, 53. Vercell., Veroncn., Corbeien. et Matth. cap xxiv , 36. Yercellen. et Brixian. ba-
Brixian. post verbum etat, habenl Joseph, pro, Pater er bent, nequeAngeli cmlorum,neque Filius. Yeron. et
ejus, xb Joscph irrepsit ex margine, ul conjicit Mil- 1- Coibeien. nequeangeli cmlorum ( Corbcien. sednec,
lius in Proleg. pag. 44. etc.) nec Filius:e\ S. Maico qui, cap. \ui, 52, ad-
Luc. c ip. n , 34. Vercellen., conliadtcitur, el itaa dn, neque Ftlius. Iloec \erba apud Maithreuui inde
quidam JIISS.codiccs et editiones S. Hieronymi ini) transl.ita legunlur in codice quoque Canlabrigensi,
Episl. 120 ad Hedibiam. Chrysost. Paiis. cod. 6, ahisque noonullis relaiis in
Luc. cap. iv, 1. Vercel. ct Ycron. ab Jordanen. .. Var. Lecl a Millio. SS. Hilanus, Amhrosms, Angu-
Brix. abJordane, etita S. Amhros. in lib. i deSpir. stinus , Theophylactus eadem verba hoc loco inler-
Sanct. cap. 9, pag. 618. pretantur: hinc tamen non juie collegeris , illosea-
Luc. cap. v, 20. Vcrcel., Yeron. el Corb. remissa a dem in suis libris habuisse. Ill.i quippe ex Marcomu-
suttt. Bri\. dimissasunt, et ita S. Ambr. lib. in dee tnabantur, ut Arianis responderent. Animad\erlit
Fide, cap. 2, pag. 4£9. g S. Hieronymus, hcecnon fuisse in libris Oiigenis ct
Luc. cap. ix, 22. Yercellen., el posl lettium diem,, Pierii. Habentur tamen in Veteri Vulgala •Marii.m.r-i.
et ita Tertullianus pag._455 , Veron., et posl dtes s Locus liic magnarum liiium seges fuit Catholicosin-
ttes. ler el Aiianos; cum iiiex eo falsocolligerenl, Deum
Marc. cap. vm, 58. V_rcellen.,Veron. elBrixiau., , non esse Jesum, cum aliquid essel, quod illius noti-
confundel eum; el ita S. Ambrosius in lib. mi liam fugeret. Huic objectioni occurrens S Ambrosius
de Fide, cap. 13, tom. n, pag. 5i<3,et S Augustinus 5 lib. v de Fnle, cap. 8 , ait: Veleies Gimci codkes
in SpeculodeEvangelio, secundum Maicum, tom.m,? (Mu ci) non habenl:. Quod nec Ftlius scit; i sed non
part. 1, pag. 764. miiumest, ti et hocfalsatunt, qui Sciipluiasintetpo-
Marc. cap. xiv, 56. Vcrcelien , non eiant mqualia _ laveiedtvtnas. £o-.-_.im codices omnes Groeci el La-
lesthnoniaeorum. Gra_cus,~K_/_ , tini, qui nostra celate supersuni, m.inu exaia i et
'__«_vi p.apxvpiv.iov/.
ycKV,qui ad vcrbum soml, ^tmquatia lestimonianonj typis editi, uno consensu boecapud Marcum legunt,
erant. et multi eiiim apud Matlhceum. Agnoscunt proelcrea
Luc. cap. n, 22. Veicellen., et cum expleli essent. ceeien Patres.
S. Iienjcus in lib. VII conlra Hceresestom. i, pag. Joan. cap ni, 6. Yercellen. addit, quia de catne
187 , cutn impleliessettt S. Ambrosius in Iib. n de. Q ( nalum est. Veion. quontamde caine nattim est. Tcr-
Abr.iham tom. i, pag. 335 , cum dies quadtaginlas lullianus in libro de Carne Christi cap. 18 , Ambro-
complerentur. sius lib. ni, cap. II de Spiritu Sancio, ct codex
Maitli. cap. v, 4. Yeicellen. , hmreditaleposside- Evangeliorum vetustissimus in Bibl. Bodl. similiter
bunl tenam. Brixian. hmieditabunl lenam, et ila addunl, quiadecaine natumesl.
Sanctus Irenceus in lib. "in contra Hoereses, pag. Joan. cap. iii, 6. In Veieellen. addilur , quia Deus
210, etS. Cypiianusin lib. iu Testimon. cap. 5 , sphilus est, et ex Deo nalus est. In Corbeien. quia
p. 375. Detts Spttitus est. §>.Ambrosius in bb. iu de Spiritu
Matth. cap. v, 7. Vercellen rebitur S.incto, tom. n, p. 677, hahet, quoniam Deus sphi-
Deus. Suppletur lacuna ex Veronen. et San-Germa- ttts est.
nen., qui babent, ipsis miserebituiDeus, et ita Sanc- Joan. cap. u, 57. Yercellen. in fine versus addit,
tus Ambrosius ir. lib. de Offie. Ministr. cap. 10, si accepenl homo coipus filii hoininis, quemadmodum
p. 17. panetnvilm,habebitvitatnin eo. Yetus codex Greeco-
Matth. cap. x , 25. Vercel., Veron. el Corbeien. Lalinus Cnntabrigensis , octavus Henrici Stephani,
post llla verba , fugile in aliam , i)abenl quod si in Yicioiiims Afncanus siimliler , aliique PP. legunt,
aliam (Yercellen. in altetam) persequentui vos, fugiteJ) _Dquemadmodumin meeslPater, el ego in Patte. Atnen,
in aliam ( Corbeien. hi alteiam ). "NonnulliGroecico- anten dtcovobis: Ntsi accepetiliscorpus ftlii homtnis,
dices m.inu exarali, de quibus Millius in Yar. Lect. siiui panem vi'm, elnisi bibetilis ejus sanguinem ,
simibter posl illa verba fugile in aliatn, heec addunl, non habebttisvnam in vobis. Qui manducat meam
quod si perseculivos fueiinl in alleta, fugilein aliam. catnem, et btbit meum sattgutnem, habel vttammter-
S. Ambrosius quoque in libro de Fuga Soecul.cap.4, nam.
pag. 425, quod si ... aliam persequenturvos , fugite in Mare. cap. vi, 11. Yercellen. addit, Ainen dicovo-
aliatn, ei,ita versio Saxoniea. bis: temissius enl Sodomis, el Gomotisin dieJudtci,
Maltli. cap. xxi, 57. Yercellen., Veron. el Cor- quam civiiatiilli. Biixian. Amendtco vobis: loletabi-
beien., Filium suum unicum , et ita S. Irenceus, S. lius ettt Sodomisaut Gomoiisin dieJudicit, quatn illi
Amhrosius et Lucifer Calaiilanus. Brixian. pariter civitaii, et lta in versiculi hujus finc addit Textus
habei, ftliumsuum"unigenilum. Grcecus,Amendico vobis: toletabiliuseiit letrm Sodo-
Matlh. cap. xxi, 57. Yercellen. el Vei'onen. misit moium et Gomonhmorumvt dieJtidtcii, quam _/.. Ct-
illis, et ita Lucifer Calarilanus in Iib. n, pro S. Alha- viiati. Quoetamen ex Maiiboeicap. x , 15 , dcsunipta
95 PROLEGOMENA. 96
sunl, nec inoptimis codicibus Groecisquamplunbus A in Brixian., super eum: El ita in aliquibus mss. Div.
leguniur. Bibl. S. Hieronymi.
Marc. cap. xv,3. Yercelleii. addit in fineversiculi, Marc. cap. n, 17. Vercellen et mm. sed peccalotcs
Ipse autein nihil lespondebal, et ita ingens librorum in pmniientiain.Greecicodices mulli addunt hocloco,
Groecoiumnumerus hoc locoÂ.T.fSeOU.EV vKt/phaxa, ad pmnilenliam. Plures vero non. VideMilliumhic.
hoe est, Ipse attlem ttthil tapotidti: item Complut., Assumenlum est quod cx Mallliceicap. ix , 15 de-
Vecbel., Arm., _4_tliiop, aliique jilures libri. Addi- suniplnm est.
disse \identur Libr.nii. Luc. cap. ix , 56. Post aniinas, additur homhium,
Luc. cap. wiv, 13. Vercellen. cui nomenAmtnaus. inVeicellen., Veron. et Brixian., el ita in S. Cypria-
Vcron. nomine Clcophas, et Aittmaus. Coibeien. nono pag. 211, elin S. Ambrosio , lib. i de Pceniten-
mitte Ammaus el Cleophgs. Vide S. Ambrosmm in tia, cap. 16.
Comment. in EvangeViumSancti Lucceheic, qui tam Mauh. eap. v, 52. In Yercellensi, et Veronensi
insignis vari.inlis Lectionis memi.iit, ac nostris co- desunt \erba : el qui dimissamduxeiit,adullerat.knim-
dicibusalios la\enles libios alferi. adveitil Sanctus Augustinus apud Millium, veiba,
Mallh. cap. \in, 20. In Verccllen., Veronen. et el qui dimissamduxetit, adulletal, in quibusdam La-
Corbeicn. post verhum nidos , addilur, ubi tequies- B E linis codieibus non legi. Desideranturetiam in veteri
cant. Et ita in Ambrosii Hexaem. lib. vi, cap. 8 , codice Canlabrigensi Groeco-Laiino.
pag. 131. Maltli. cap. vi, 10. Deestin Vercellen. et Veron.
Matih. cap.xvi, 13. Vcrccllen., Yeron.,Coibeien., ikut, et ila in Terlul. pag. 151, et in S. Augustin.
Saii-Gernianen. etBihun. Quemtnc, et ita S. Hila- lihiv, conlia duas Epist. Pelag. lom. x, part. 1,
lius Tiaci. in psalm. cxix , lom i, pag. 419 , et S. pag. 483.
Amhrosius in lib. de Incarn. Dom. Saciam. cap. 4, Matih. cap. xxin,v.l4. In Veicellen. et Corbeiensi
pag. 709. desideratur versus 14, in Brixian. vero v. 13, post-
Matih. cap. xxn, 4. Yercellen., Yeronen. ct Bri- poniiur v. 14. Antiqui codices hoc loco dissident.
xian. et saginaia occisa suni, et ila Lucifcr Calaiita- S. Chiysoslomus, Euthymius, Theophylacius, au-
niisinlib.ii, pio S. Alh.uiasio. Sai.-Geini.uiei). et[ clor opeiis imperfecti in Mallhoeum, Gr_eeicodiccs
saginata mea occisa, elc. typis \ulgati el tnaiiu exarati pleiique, loco mo-
Maltli. cap. xxn, 45. In Vercellen., Yeronen., ett venl v. 15 et poal 14 transferunt. Alii pr.Tpoiiunl,
Biixian. , atldnur, in spitilu. Et ila habenl S. Cy- omittunl penitus alii, ul Cantabrig. cod., Grocco-
piian. jrag. 202, acS. Ambros. Iib. v deFide cap. Lat., Colb. 2, Sax., coitd. mss. Arab. et quidam an-
8, el lib. ui de Spir. S.inc. cap. 15, pag. 687. ( tiqui codd. Lat. apud Martian. et Brug. beic. Non
C
Mulih. cap. x\iv, 7,Ver(ellcn. ctYeronen. pet lo- legunt ipsuin Ongenes, ct Sanclus Hieronymus, et
ca omnia. S. Cypiianus, per singula loca. apud canonem Eusebii tiibuilurcap. xi, v. 52Lucce;
Miltli. cap. xxvi, 70 In \ercellen. p<>slverbum , quamobrem fil conjcclurce Iocus, illum e Luca in
dicis, adililur , nec novi; m Yeron. neque inulligo;; Malth.rum fuisselranslaium.
in S. Cyprianopag. 636, ncquenovt te. M.itth. cap. xxu, v. 64. In Yercellen. Yeron. Cor-
Maith. cap XAVII, 28. Yercellen. cl indueiuiil eumi beien. el Biixian. deesf vox, Dei, et ita in S. Hila-
luntcam purputeam, el clamydemcoccineamchcumde- rii lib. ide Trinitate, lom. n, pag. 20, et in Sancli
detunt ei. Yeioneii., el induetuni tunkampurpuieam,, Ambrosii bb. n de Fide cap. 12, pag. 490.
el clatttydemcoccineamcircumdedetunlei. S. Anibro- Malih. cap. xx\n, v. 9, in Yereellen. et Veroncn.
sius in exposit. Evang. secund. Luc. lib x , tom. i,, deesl, Hktemiam. Lucas Brug., Jansen., M.ildon.,
pag. 1526, clamydemaulemcoccineaminduitur a mi- Baron. aiunt nullius proplielcenomen ab evangelista
litibu-i,elpurpmeam iunicatn. beic posilum fuisse, suffectumque librarii aibitrio
Joan. cap. xi, 59. Yercellen., soror Lazaii; omis- Hicremiam, relictum deinde antiqtiitatis ohsequio.
sis veibis illis, quimottuus fuerat. In Veronen. quo- Sunl tamcn Graeci codices, aique Synaci, Arabici,
que deest, soror ejus, qui tnoiluus fneral. El ita in S.. D; cl Persici apud Yar. Lect. Milln, item S. Aug. hb. iu
Ambros. enan.in Psalm. xxxvn, pag. 841. de Consensu Evangel. cap. 7, et quidam Lat. codd.
Luc. cap. vi, 21. Yercellcn., Beait, qui estuitis •s in quibus minime legilur, sive ii desciipli fuerint ex
nunc, etsiiitis, elc. Veron., Beati qui nunc esmiunt i. vetustioiibus, a quibus illud aberat, sive erasum ab
et siliuni; quia ipsi saturabunltti. Corbeien., Beati li iis fucrit boc nomen,*quippea loco alienum.
qui nunc esiiriunl, el siliunl; quia saiutabunlur, el itaa Joann. cap. vm, v. 1. In codice Yeicel. et Biix.
S. Ambrosius in hb. n de Offic. Minislr. cap. IV, desunlduodecim priores versus hujus capitis. Haben-
pag. 74, et in lib. i de Cain et Abel, cap. 5 , pag. ;. tur m Coib. Gat. et Mm. In Veronensi aulem duoe
192. paginee, quibus continebanlur, fuerunt abrasoe;
Lue. cap. x, 7. Yerccllen. qumab illis apputtuniur. limlii a<l!iucapparent in codice. Porro in codicibus
S. Augiisliniism Iib. de Opere Moiiachorum,tom.\i,i, Gra'cis, latinisque quampluribus ipsa S. Ilieronymi
pag. 480, qumab ipsis sunt. eeliledesiderabanlur, ut ipse testatur lib. n contra
Marc. cip. i, 10. In Yercellen. posl verbum , des- s- Pelag. cap. 6, per heecverba : In Evangelto secun-
cendetitem,addilur, ineum; in Corbeien. super illum; i; dum Joannemin mullis et Gtmcis, el Latinis codicibus
97 EPISTOLA RUGGERII NOYARIENSIS. 98
non invenitut de adultera muliere, etc, eosqtie versi- A
J taxal narritionem hanc non ferebat, Proesto illi eial
culos non lcgunt GroeciPalres pleriqtie. Ex intcr- C.intabiigensis codex celebeirimus ac vetustissimus
prelibus in Catena Groecacollectis, tribus nempe et apud quem olim h.oe 1'g-ebalur. Libri omnes, quibus
viginii, nemo hos explicavit. Omisere Ongenes, S. usus est R<ibei.iis Stepltamis, non pauciores qu.iin
Cliryoostomus, Noimus, ccelerique. Assent Mct.do sexdecim , cdni bmnes, innumerique manu exarati;
natus inter Grcecaexemplana , quo_ipse consuluit, pleiique eoium, quos vidit Miliius, illam exbibc-
nullum fuisse, in quo hoecnarralio Iegcretur, pr.vtcr bani. Latinos codices, in quibus ea desideralur, so-
unum dumlaxat, Leontii commenlaria continens; los Yercel. et Brix. novimus Quod ad Syriacos,Aia-
imo Leonlius ipse in commentariis, jirorsus illim bicos, Copticos attinet, plures fortasse sunl qui eam
preeierit, Greccusque lexlus hujusmodi commenlariis ferunt, quam qui oniisere.
addilus, obelis hoc loco nolatur, ut inlelligas, apo- GIJ_CIPatres Joannem inlcrpretali, locum bunc
crypliam esse nairaiionem. Codices alios laudat proeieneio, sivc quod perspicuus magis essel, qu.un
Millius, liac nirratione caientes. Illam Armeni o bi- explicatione mdigeret, sive quod ijisorum in libus
hliis suis perntus dele\ere. Syriaca \crsio in Poly- non habeietui. T.itianus, qui anno circiler 160 Josu
glollis pansiensibus ac Londinensibus, ac veiu, Clinsti fl'imii, 60 posl Joauins e\.uigelislee obitum,
ver.io Golhic.i Ulpliilcenon ferunt. I et Animonius aimo leime 220 Jesu Cliristi, et 120
B
Yetusti quidam Grceci codices lllam hoc loc > i.on posl Joannem scnbens, iiarralionem agnovcie cano-
habent; sed alii ad calcem capilis xxi Lucre, ut Cod. nicam el in Evangelici concordia ab ulroque conc.n-
Leireslr. apud Millium etPath. 6, apudKuster.; alii naia, ex qua desumpsil Euscbius tabulas suis cano-
ad calcem Evangelii, ut codd. Reg. 1879 et 18S5; m nibus mseiendas, recitavere. Illam omnino excipil
isonnullis a rehquo texiu peculianbus notis disungui- S. Hieronymus hb. n contra Pelagianosj, quippc
lur; apud a'ios codiccs in ora libri legitur, vel inmo- quam conira ipsos Pel.igianos torquei. Non semel in
ribus Iil eiis descnbitur. Euthymiu-, imiio sccculi\it libiissuis ea uuiur S. Augustinus, nempe liic, Tract.
florens, lllam in commentarns inteiprelatur; at in 52 et lib n de Adult. conjug. cap. 6 et 7, et libio
libris optimec notoe desideran vel obelo distingui de \era et fals.i Pc-iiiten. cap. 13, et cpisl. olim 55,
asscril; quapropler, inquit, adscripta videnlur, vel nunc 155, et lib. dc Consensu Evangelisiaium,
addila. S. Chry-OSlomus,quem paiioni Imjus naua- cap. 10 et ahbi. Yetus Aposioliearum Cnnslitutionum
tioms recitant, inLnin.i quidem veisione Homilice auctor lib. n, cap. £4, cjnsdein meminil, itemque
LXln Joannem mulieris adulterje meminit, minime Synopsis Sancto Athanasio adscnpta, uii et S. Am-
tamen in Gr.cco, ubi illud habet dunlaxat, (|tiod Pha- brosiuslib. III de Spiritu Sanclo, cap. ilem et lib, vn,
risjei a Jesu quopsiveie, 1'ceret ne uxorem quaiibet C(" cpisl. 58, et lib. i\, epist. 76, ceeterique Latini Pa-
ex c.nisa repudiare. tres pro opporlunitaie. Concilium denique Tridenli-
Narrat Eusebius Hisl. Eccl. lib. m, cap. 59 seu niiiiisess. 4 de Script. Canon. cum omnes singulas-
ullimo, Papiam Joannis evangelistoediscipulum sen- que res in exeinplanbus Yulgatce conientas, Canoni-
lentias orationesque quamplures ex aposloloium casesse pronuntiaveiit, loeurn bunc eum eecteiis in
ore collegisse, quoe m Evangelioium libiis non lege Canonem exccpil, eumdemque uti auihenticum, Cn-
banlur; inter coeteras vero el illam histonum de mu- tici jrlerique erudilissimi, etiam Heterodoxi, ut Cal-
lieie, mullorum flagilwrum accusala apttd Dominum. vin., Gomar., Selden., U\oi., Hebr., lib. cap. 11,
Qumhislotia, inquil Eusebius, i>.Evangelto sccundmn Millius in Not. in N. T. aliique aniplccluntur, inquit
Hebtmos coittineiur. H.ec Eusebn veiba eiuditis qui- Calmet ad hunc locum.
busdam scrupulum injecere, procsensne de adulteia Unde autem fit, ut Libri veleres Yercel. etBrix.
n.uralio ex Joanne pnmum, an ex Papia in0reniinul- aliique, proesertim Groeci, Imnc Iotum non ferani"?
lius liomine, an deuique habeatur ex Ilebieeonim S. Augusliuus lib. n de Conjug. adult. cap. 7, fa-
evangelio, quo uti constat, incerla quainplura et ctum essc ail, ut nonnulli modicmfidei, vel pothts hti-
apociypha continebaniur. Pugnat pariler in lllius mtci vetm fuiei, ciedo, metuenles peccandi impunila-
sincenlaiem ingens vanaium lecti.num numerus, J) j letn dati mulietibus suis, illud, quod de adulietm ht-
quee m duodecim prionbus capilis hujus veisicuhs, dulgenlia Dommiis fecil, aufetrent de codkibus suis ;
quamin cceleiis Evangelii hujus locis frequenliores quasi perinissionempeccandi ttibuertl, qui dixit: jam
inveniunlur, ut videre fas est apud Sixtum Sen. deinccpsnoli peccate. Alii censuere ex E\angehose-
hb. i Grol., Bez., liammond., Joan. Cleiic, CajV cundum Ilcbioeos in Joannis Evangelium migia-se,
lan. Ilis adde groocarum et oiienialium Ecclesia- sive a 1'apia in ora libri descriplum, deinde in tex-
rum consensum, quarum mulus In libris desidera- lum hreps'sse. Hisce conjecturis locum fecere verba
lur, teste Selden. Uxor. Ilcbr. lib. iu, cap. 11 Ist. Eusebii qucerccitavimus. Al non satis Iiquet litrum
sunt, quoein liujus HistorioesinceriUtem objiciuntur de mulicre hac adtiltera eo loco agai Eusebius, il-
abllaereiicis nostroecetatis. lud dumtax'11 scribens, narratam a Papia hhtoriam
llis respondemus, codices codicibus, Grjecis Gree- de multere, multoium flagtttorum accusala apud Do
cos, Laiinos et Oricntales, Laiiivs et Oiiemalibus minum, qttmhisloria tn Evangelio secundum Hibimos
opponendo. C libris Groecis septem et dereni, quos conitneicliti. Non menunit Eusebius inulieiis de
habebat Theodoius Bcza manti cxaiatos, unus dtuj- adulicrio du.il.ixal dcLitee; quam narialiuucm in
99 PROLEGOMENA. 100
Evangelio secundum nebrceos recitalam fuisse nullo A Luc. eap. xxiv, 56, in Veicellen. et Veronen.
argumento discimus. deesi Dicit eis: pax vobis; ego sum, nolile limere.
Grotius, qni eam primilus a Joanne descriplam Porio e,i veiba, Ego sum,noltte timere, in Grcoco
ncg.it, ait, traditam discipulis viva voce ab aposto- qunquo desiderantur. At ea Iegunt versiones Cop-
lis; atin Evangeliis omissam, quod lacile inde ca- lica, Syiiaca, Persiea, Arabica, __3lhiopica, Ar-
Itimnia arripi posset traduccndi Cbristianos apud mena, ete. et SS. Ambrosius et Augustinus.
magistratus, qu.tsi evertentes publica judicia, qui- Maltb. cap. VII, v. 15, Yercellen. et Veronen.
bus slare videlur reipublicee salus. Contra defendit quain lata el spattosa esi via. S. Hieronymus in epi-
Millius Prolog. 25, 252, 253 el 892, narratam a scri- slola 148 , in uno ms. quam lata et spaiiosa via est.
ptore Evmgclii secundum llebrceos ex eorum fide, In edit. veroVeron. tom. l, pag, 1095, quatn spatiosa
qni ab apostolis didicerant; variisque adjunclis or- vta. S. Ambros. in exposil. Evang. sec. Luc. lib. iv,
natam, uli plerumque in liis rebus usuveml; descii- pag. 1544, lata et spaiiosa, relate ad viam. Unlis ms.
piam deinde a Joanne iti Evangelio ex accuralissima S. Augustmi de Serm. Domin. quam lata poita.
venlale, quippe cujus rci teslis ipse fuerai, sprelo Mallb. c.tp. viu, 25, vciba disciptdi ejus desunt
vel iguoialo prorsus Evangelio secundum IIcbr_cos. iu Yercellen. et Corbeien , elita in nonnulbs reginoo
Deinde, cum sciolus aliquis eam nairalionem Joan- R Suecorum m^s. Lalinis Bibliorum Sacr.
ms Evangelio ex Evangelio secundum Hebroeos ad- Malih. c. x, 19, inYercellen. et Veronen. omit-
ditun pulavent, adjeclo veru nolasse, veluti du- tuniur verba quomodo,aut , et ila in S. Cyiprianiepi-
bi.un, ab aho demum audaciore expunclam. Ita sen- stol.i 56 ad Thibariianos, de cxbortatione Martyrii
sim in Groeciscodicibus desiderari incospisse; cum- pag. 129.
que noimisi uti apocryphus locus habereiur, effusa Matih. eap. xi, 2,Yercellen. miltens di... pul.
passim licenua corruptam, et minori obsequio stu- s suos, supple lacunamex Veronen. et Brixian. mit-
dioque, qn.im reliquas Evangelii partes fuisse de- tetts dtscipulos suos. Codex Canlabiigensis Gra_co-
sciiptam. Ilinc vero orlas tam mullas varias leciio- Lalinus h,ibet,.H...e..sper disciputos si.os.Coiisenliunl
nes, qucelmcloco inveniuntur. Ila Calmet. versiones Goinica, Armena, Persica, Syriaca. Misso-
Joan. cap. xu, 47, deesl primo loco, non in Yer- rum a Joanne discipulorum numerum non tradunt
cellen. Yeron. ctBiixian. elita in S. Ambrosio. Juvenctis , Ambrosius, Hilarius , de quihus Mill.
Joan. cap. xin , 52, desunt verba si Deus clati- Proleg. 587.
ftcajus est in eo, in Vercelleu. Yeron. ei Corbeien. et Mattli. cap. xvi, 21, in Vercellen. et Corbeien.
ita in S. Ambrosii lib. iv de Fide, cap. 10, pag. 545, dcesi, scribis, et ila in S. Irenceo.
et in libro v, pag. 571, num. 115. < Malih. cap. xxm, 4, in Yereelien. el Veron.
G
Joan. cap. xiv, 15 , in Yerccllen. Gat. Mm. et desunt verb,), el impoitabtlia, et ita in vcis. Syr.
Brixitn. deesl, Paliem. Yeron. babet, ab eo pelie- Pers. Aiab. .E.l.iop. atque In SS. Iien. ct Ambrbs.
titis, el ita S. Amhro.ius in lib. v deFide, cnp, 5, Joan. cap. i, v. 27, in Yercellen. deesl, qui se-
p. 565. cundo loco, et ita in S. Cypriani operibus. In Ve-
Joan. cap. xvu, 18, Vercellen. Veron. Brixian. ron debunt verba, qui anle me factus esl, et ila in
haheiil primo et seeundo loco, in 'hunc mundum, el veis. J-ihiop. Copt. et aliis codd.
ita S. Ambrosius. Joan. cap. v, 36, in Vercellen. omiltilur, qum
Luc cap. iii, 25, inYercellen. etYeronen.de- ego facio, et ita in cxemplari Vat. S. Hilarii lib. vi
sideralur, qtd fuit Mulhalim, qui fuil Amos. Divus dc Trimtate. Iu Veron. deest Untum, ego, et ita in
Irenccus conira Hocresescap. 55, pag. 355, et cod. S. Hil.irio, tom. n, pag. 152.
Yeron. non agnoscunt in Genealogia Domini secun- Joann. c. xi, 37, deest in Vercellen., Veron. et
dum Lucam, nisi septuaginta duas generalione=. Brixian., nati, et ita in
lla ex plerisque melioiis notoe
Nunc sepiuagiuta et sex numeranlur. abquoe nec non m quibusdam mss,
exempl.iribus Groecis,
his geneiationibus addilitiee tunc lemporls putaban- div. Bibliolhec. S. Hieronymi.
lur. Adeaiur S. Ambros. lib. m Exposit. Evangclii J
Joann. cap. x\m, 21, deesl, secundo loco,
secundum Lucam, numero 15 pagina 1518, ilemque
in et Veron. itemque in S. Hilarii
nuin. 16 eduionis Mauriiue, qui pariter Yeron. co- unum, Yercellen.
mss. lib. \iu deTrinitate, tom. n, pag. 217.
dici favere videlur.
Luc, cap. iv, 4, verba, in monlem excelsum,de- Luc cip. ix, 23, Yercellen. Abnegetsemelipsum
sunt in Yeron. atque m Groecis quibusdam cxem- el sequalur me, omissis illis verbis et tollat crucem
suam quoltdie. Yeronen. Abneget semelipsum,et su-
pWibus, itemque in duobus regince Suecorum mss.
relatis iu div. Bibl. S. llieronymi. Desunt quoque in blata ctuce sua sequatur me. Yetusli codices mulli
Vccellen. Verum pio illis habet, Ilietusalem, el sia- ajyud Mill. Yar. Lect. non iiabenl quotidte. Ahqui
iuil eum supia pinnam temph. eti.im tolam hanc pericopam, lollal aucem suam
Luc. cap. \n, 51, veiba aii autem Dominus, de- quoitdte, omittunl. At ferunt versiones Syriaca, Go-
sunt ni Vercellen., Yeron., Corbeien., Gal. et Mm., lhiea,.Yulgatael Latina qucedamexemplaria.
el ila in Grcccis nonnullis exemplaribus et in qui- Luc. cap. XII, 27, in Yercellcn., Yeronen. et
busdam mss. div. JJibl. S. Hieronymi. Yindobonen. posi lilta, additur, agtt, et ita legunt
10! EPISTOLA RUGGERIINOVARIENSIS- 302
etiam quoedameditiones S. Auguslini in Speculo de înterpretatisunt:
_ qusecumquevultis ut faciant vobis
Evangelio secundum Lucam. homines bona, etc, sed in GtmcoEvangelio, unde in
Luc. cap. xn, 51, ante regnum, deest ptimum, Laihtum itanslalum est, non lcghur, bona.
in Vercellen., Ycionen., Corbeien., Mm., Gat. et Joan. cap. i, 3, Yercellen., Yeronen., Corbeien.,
Brixian., et iia in aliis antiquis Bibl. Iiem in et Brhian. cum hac inlerpunctione legunt, et sine
lcxtu Grccc. et in S. Augustini Speculo de E\ angeho illo faclum e._ nihil. Quod faclum esl, elc.,'cl ita
seciindum Lucam tom. m, parl. 1, pag. 771. Sanctuslrenceusinlib. in contra Hocresesinaliquibus
Luc. cap. xn, 31, desunt verba, et justitiam mss., Tertullian. ihlib. adversus Hermogenem, S.
ejus, in Yercellens., Yeionens., Gal., Yindob. et Cypiianus in lib. n Testimon. adversus Judoeos ad
Biixian., etita in antiquis Corbcien. Bibl. in Grcec. Quirinum cap. 3 , pag. 352, S. Ililanus in Jib. i de
elin S. Auguslini locojaudato. Trinilaie, tom. n, pag.7, el lih. n, pag. 37, et S. Am-
Luc cap. xn, 35, Yercellen., el sint lumbi, etc. brosius in lib. ni de Fide, tom. n, ],ag. 504.
Yeron., Corbeien., Yindob. et Bri\ian. stnt aulem Joann. cap. i, 26, Vercellens., YeronCns., et
lumbi, ctc S. Iienceus in lib. iv contra llcereses Bn\ian., stat, et ua S. Cyprianusin lib. nad\ersu&
toili. i, prg. 278, sinl tgitur lutnbi, clc. JuJoeos, cap. 19, pag. 359. S. Ambrosius in hbro de
Luc. cap. xxiv, 52, Omissis verbis illis, loque- •j, Cain et Abel pag, 198 , et in epist. 55 prim. cl.iss.
telur in via, et, habet Yercellen., cum adapeiiebat no- pag. 921.
bis Scnplutas, êron., cum apernel nobis Sctiptutas, Mailh. cap. ix, 2, Vercellen., Veronen., San-Ger-
etitaS. Ambros.inlib.de Inslil. Virg. cap. 11, manen. et Bnxian., constans esto, et ila S. Uil.irius ,
pag. 206, elin liuarr, m psal. xxxvm, p. 8i9: etOrosius. S. Cypiianus vero pag. 644, habet bono
Luc. cap. xxiv, 46. Desunt verba, el sic opoi- attimoesto.
tebat, inYercellen., Veronen., Gatv et Mm., et ita Joan. cap. i, 27, Vercellen.,Veronen.3 elBrixian.,
iii S. lren. lil). 111conlra Hcereseslom. i, p.ig. 206. venU,et ita S. Ambrosius in lib. v de Fide, cap. 19,
Marc. cap. xiv, 62, in Yereellen. et Bnxian. pag. 595 , et in hb. dc Pairiarch. Benedic. cap. i,
posi, vtrtulis , deest, Dei, el ila in Groecole\lu, in pag. 519, S. Cypiianus habet, venicns.
aniiquis Corbeiensibus bibliis, in pluribus mss. di- Joan. cap. vi, 5,VerceUen.,a._ P/.!..!);jo,Yeronen.,
vinocTlibliolhec-C S. Hieronymi et in S. Augustmi ait Phtlippus, Biixian. dtcit. , ete., S. Augustintis in
hh. III de Consensu Evangelistarum lom. m, part. Seimon. 2 de Tentaiione Abrahce lom. v, part. i,
2, pag. 114. pag. 65, ait enim Philippo.
Matili. cap. xxi, 31, Vercellen, cedunt, Joan. cap. i, 14, Yercellen., Veronen., Coibeien.
supple lacunam e\ Brhiano, qui liabet, ptmcedunt, Q | etBrhian, gratia et vetilate, et ita S. Hilanus in
et iti S, Ireneeus in lib. iv coniia Haereses tom.), lib. i de Trimtate, nnm. 10, Greepus quoque textus
pag. 257, ct S. Zeno Yeronensis in lib. n tract. 14, et S. Irenoeus in lib. i contra He.reses, tom. i,
de Juda, juxla (idem aliquorum codd. et editionum. pag. 42, habenl, veritate.
Matth. cap. xxvi, 28, Yercellen., effundtlur, et ita Joan. cap. n, 19, Vercelien. solvde hoc templum,
Groeciistextus. . , ~ et in ttiduo resuscilaboillud, Veronen. solvile hoc lem-
Titulus Evangelii S. Lucce, in Vercellen., et Cor- plum, el in iriduo illud suscilabo , Brixian., deslruite
beien. Evangeltum secundum Lucanum , Veronensis hoc lemplum, elc. S. Ireneeus in Jib. iv contra Hee-
habet, Evangelium secundum Lucan., Gat. Evange- reses, tom. i, pag. 300 , solvite hoc lemplum, et in
lium cata Lucam, Brrxianus Evang. sec. Lucan. In ttibus diebus sttscttaboUlud. S. Cypiianus iu lib. de
libro quoque Qualuor Evangeliorum, cujus -\arias Montihus Siua et Sion adversus Judoeos pag. 494,
lectiones dedit Calmet, ad calcem commentarii in desttuite, etc.
Apocalypsim, dicilur Lucanus. Joan. cap. x, v, 56, Yercellen.quoniamblasphemal-
Joan. cap. xiv , 19, Yeicellens., Veronens. , et Yeronen. et Mm., quia blasphemal. S. Cypnanus
Brixian.,.i(.e6ift'sme,et ita Grcecus 6eapeZxe,vtdebttis, habet, quoniam, etc In uno ms. ejusdem Sancli Cy-
si veibum illud supponatur infuluiosecundo, (quod ]) ] priani legitur, blasphental; in altero, blaspliemavtt.
simile babel proesenti, quia ego vivo, _w)vivam , re- Joan. cap. x, 58 , Yercellen. qtwmam in me est
surgam a morte. Et vos vivetis, non Interficient vos Patet, etc. Yeronen. et Corbeien., quta in me est Pa-
inimicijiostii. tet, el ego tn eo ,\Brixian. vero, quia in tne est Paler,
Luc. cap. xv, 13, Vercellen., vivens, et jta S. Ire- et ego tn eum. S. Cyprianns, quoniam in me est Paler,
nceusin lib. iv contra Hcereses, tom. J p. 280. et ego in illo.
Mallh. cap. vn, 2, Yercellen., Yeronen. et San- Joan. cap.xi, 11, Vercellen.,-suscito, Veroncn.,
Germanen., judicabitur de vobis , et ita Tertull. Coibeien. et Brixian., suscitem, Gat., exsuscitem,et
pag. 556. n ita duo mss. divm. Bibiiotliec S. Hieronymi. Nota
Malth. cap. VII, 12, Vercellen., Veronen. et San- tamen , quod unus habet, suscilem, expuncla prrc-
Germanen. addunt, bona, et ita S. Cypiianus p. 424, positione, ex, secundis curis.
S. Auguslinus de Civilate Dei lib. xiv, cap. 8, p. 556, Luc cap. i, 70, Vercellen. per os ,Sanctorum P...
omillit, bona ; subdi. lameii, propter consuetudinem h rum su supple lacuuam ex Brixian., per os
locutionis nonnulli interpretes addtdetunt bona; et ita Sanclorum Ptophelarum suorum, Veronen, per o$
105 PROLEGOMENA. 504
Sanciotnm suotum Prophelaium. Corb.ien. pet os A Quod veto pollkilus esl illis (Ciirislus Apostohs)
sanciotumptophelarum. Tertulliaiius pag. 187 etl88 se factuium ipsos piscatotes hommum;nec id vetbis
pct os Propheiaium. solummodo dixil, sed le ipsa cumulate prmsiilit;
Luc. cap. n, 14, Yercellen. in exc.. sh, supple lanlamqne ets l im ac polcnliam indidil, ut libios
Iacunam cx Gat. el Brixi m. qui habenl, m cxcelsis, consciibaent aiqne edetent; utque hoium hbrorum
et ila S. Irenoeus in lib. ni contia Iloereses, lom. i, tanla esseiauclontas. ut otnmutn tatn Gtmcotutnquatn
pag. 186, el S. Hieionymus in lib. i comnieniauo- Baibaioium linguis convetsi, a cunctis ubique gen-
riim in Isaiam cap. 2, tom. iv, pag. 54. ttbus sltidiose edtscetenlia ; ct ea qum in illis conli-
. Luc. eap. ii, 14, Veicellen. super lcrittm , et ila nenlur, Dwina esse ctedeienlur otacttla, quanlum id
unus ms. S. Hieronymi lib. i Commeniorioium in valet ad Divinilalcm ejus peispkue declaiandam.
Isaiam cap. 2. Idem Eusebius in fragmenlo, a Joanne Grabio
EPISTOLA
Gr.ice el Latitieallato in ipsius Nolis ad Spie.Ie-
AD
BLAJSCIIINI JOSEPU, s . R I. COHITCM DE IHDS
ET HOIILSTEILN, EWSCOPUH G-l.CE_\SEM. gium Pairum, sccc n, p.ig. 252.
Josepho S. R. I. cmniti dcThuim ct Hohesiein epi— Ou vai vaff okngxng al/ovpivng i/)apKei xb ovopas
copo Gtncensi oplimo JosCjd) Blauchinus Yero- j3 vai b )byogxug xav vjOpimav -hvyug vaxvvya'C,ei, SLV
nensis , preshytcr congiegationisOiatoiii Romaiti T ._ vvxovjtvpaSoOeiang xov tvuyyeliovypvovgKUVXOLO.
fehcilalem. y)axxrii'))nvr/rjxevvi (jap@upaptxaQvOtiang,tlgi^vvov-
Solent nonmilli, Prccsul sapieniissime, inlerdum cxbvxeJCVCJL xotgeOvtcjivife/acjxxtg-hp.ipagvnpvxxopevhg.
quasdam Sanctorum Patrum nimis urgere senlen Loquitur Eusebius hic de Joanne filio Zebedoci,
lias, aiunlque, slalim ac Geiilibus E\angehi lumen cujus el notnen (ail) per untvetsum oibem celebiaiur,
illuxit, cl Grocci piriler ac Laiini, Barbanque .tb et docliina liominumanhiws collustrai, liadtlaipsis
aposiolis ni Chiisti doctiina sunt uisiituii, iniiu- Evangeln Scriptura, qumin omneinlinguam, Gimcam
meras pene Dniuaium Scripiui.iium cxoitas esse paritet etBatbatam iranslaia est, el ul ontnesGcntes
\ei.iones, qtiaium duclu,.id omiuuni populorurn exaudianl, quoiidteprmdkalur.
hausius, salulaies aqux decuncrent eloquiorum
Dei. Quamvis autem apostoliccc pia_dicaiionis sc- S. Joannes Chrysottomus Hom. LXXX.al. LXXXIin
mma, coelesiibus lllis laiicibus irrorata, liisi.irgrani Malihocum, ju\la Edit. Monifaucon. Tom. \n,
siuapis, -iltierinl ,in unilalem lidei, sapienlioe et pag. 767, Lil. B.
scienlios niysteiiorum ejus, cum piimum in Gcniibus "OTIS- itbpvn yvvh e)uiov l\%iyetvev oi/iv ~)ertpov
'
jacla sunl ab illis Dominici agn satonbus, quibus in '-' Ttvof, 5t_5s/« vvSpav Ttvpbvxav,xovxortavxegVSOVCJL
mandaiis cral, ul, etmies in mundum unnersuin vvxvxnv oivovy.iv ,v, voXy^pbvog xao-ovxog SiilSe, vvi h
jirccdicarenl E\aiigelium omni crealurcn, jamque sub yvhyn xov yevopivovov/ epupuvOn' «),)«vai Hiptrvi,
Ncionis imperio divinum Legis procconium ultimas vvi 'ivSot,vul 2/vOui,vuXQpv/tg, vvi Svvpopaxui,vaX
fere mtindi regio.es pervasisset, ul P.mlus ad Ro- TOTMV MK./S-OV yijog, vvi o_xvg Hpexvvivvg vhcjovgot-
manos (cap. i, v. 8) scnbens est gi.tlulatus; limu vovvxtg, xb iv 'iouSc-K ytvbptvov)aOpaiv oiviu.rtupk
meias lamcn, immo naiiorium pene univeisarum •yvvui/bgKtTtopvevpivng Tteptfipovo-i.
vein.iculas jam tum exstilisse versiones, mihi per- Quodaulemmeielrix oleutne[[udetitin domoleprosi,
snadere, vi\ ac ne vix quidem possum. Neque san- duodecunvitis ptasetdilnts , td per orbemcantattl om-
cioium Patruin meiitem arbitior asscutos omres nes, ac posl tantum iempotis tei geslm menioiia non
sciiploics illos, qui, ad proecmiceploeopinionis de- minuttui : sed Peism, Indi, Scythm, Tltraces, Sauio-
fensionem, nonnulla eortimdcni l.siin.onia in mc- mathm, Mauri, qui Btiiaiinkas insulas htcolunl, quod
dium protulere, quce nihil faciunl ad lem, \el qtice in Judma m domo quadam, nec palam a metelnce fac-
opus liabenl ahqui non hyperbolici interpielatione. lum est pimdkant.
Volo bic, vir eruditissime, pra>ci|iu>saffene locos, S.
Joannes Chrysoslomus Homili.i n apud alios i in
in quibus ipsi magnam vim positam pulant, scd ta- rj
S.Joannem Evangelistam, juxta edit. Monlfaucon,
men qui meo judicio niliil coiicludunl. Tom vni, pag. 10, lit. B.
Eusebius Pamphilus in Oratione de Laudibus Con-
stanliiii, "Edit. Mogunt. MDCLWII, pig. 662, ht. Ap' ov/.ei/bxag TCUVXV icQiaOniveXva,vvi rifuvio-Oo
C D. xDeov;ti/oxag, vvi vvxv )byov' v)V ovxv xov ISiiixov
To 8EtTtayyeDacjOvi, VVL)bya piv ehtelv, epya §i V.VL '
vypapuvxoj OUMJ v))v vai Svpoi, vvi IvSoi, vvi
TtovncjviVJXOVC v)dag' avOpiiKoiV vvi xocrvvxnvvvxolg QipcjVL, vvi&iOioKtg, vai p.vpia txepa e'6vn,elgTJJV KV-
kptxhv xe vai SvvupivKuparjytiv, &._•/vi ypafvg cjvv- xav p.exv<ou)-ovxtg yiaxxvv xv Ttvpk TOIJTOU §bypvra
XV\O.L, vai (3.6)ou_KupvSovvai,va\ Ttavxagtlg XOCJOVXO eiaayOivxa,epaOovovOpaKOL ftupGapoifiiocjoftiv.
vpuxvvui.,ok -/c6' 6) .. xhg ohovpiv/igrtvvxoiv•fiiio-cj/i Postquam locutus fuitidem SanclusJoannes Cliry-
xt vvi 'E))/.v_,-V Ttucj1 soslomus de Pyihagoncis el Plalonicis disciplinis,
BapSvpoiv p txuSu'))op.ijug,jtopo
xoigeOvto-i peitxucjOai,vul TtiuxevecjOui Otia eivvi )oyia hccc subdit: Annon juie tlla exslincla penilus clelela-
xu iv av-vig vvxa&tQ-nyiva,bo-ov___uTtodtiîvevuoyh que stinl? Cetle juteac tnenlo, itl tatio postulabal. Al
xijg v.vxovOebxmog-^ non stc illa, qumad rudem tllum el ilhtieralum perli-
10. EPISTOLA BLANCIHNIAD EPISCOPUM GURCENSEM. 106
nent : verttm Syti, JEgyplii, Indi, Pctsm, JEllttopcs, A _. fivxog xov evvyye)iovi> xoigypipfivo-ixav iSSop.h/ov-
innumetatmqueahm Genles, dogmala ab illo htduclatn xu Suo•j),acjcjav,v.uieOjav,KSUVKTOV lcTt pvdiovpyivv,
linguam suam liansferentes, baibnii hcel essenl, phtlo- ri pnacnv, i. 7r_.oo-9j.yjiv vvxa. K«vyap p.tvg,
VTtop.tLvoi,
sophaii didicerunl. . /ai Bevxipagyliixxng eTteyeipncjixig voOevcjaL xk
Sanclus Hieronymus in Commentar. in psalmum (3t©t5., vi)iyytxo eu9u. VKOxav vDav e§Sop.h/ovxo.
LXXXVI : Domhiusnarrabit in Scripluris populotum : yi)a<7cjdv h paSiovpyia.avxn.
in Scnpluris Sanctis. Qum sciiptura populis omnibus lgittit fides Clutstianoium eslincut iosa, 111siinplki
legilur, hoc esl, ut omnesintelligant. late, et 1ecnludine cotdtS toiam Dhinam Sciip'uiam
Idem Prcef. in quatuor Ev.ingelia ad Dainasum : recipete coimtela , ntaxitm veto docVmama Patttbus
JPImleimillo (utquit) eos codices, quos a Luciano, el tradilam. Dicla cnitn Evangeltca et aposlulua scimus
Hesychionuncupalospaucoium hominutn assetit per- univeistm deptavan nonposse.... eoquod Evangehum
-versa conienlto, qttibusulique nec in lolo Vettii Ins- septuagmta duatutn linguaiumel Geniiumtttletis con-
liumento post LXX inleipteles emendare qutd Ikuil, stgnaiumsit. Quaie fieti nequil, utvel dettacitone ,
nec in Novo profuit emendasse: cum mutlatum Gcn- vel addttione a sceletalis conumpalur. Nam ttcel quts
liutn hnguis Sct iptuiaanle translala, doceat, falsa esse, unius vel allerius lingum libtos falsate conatelur; im-
qum addtta sunt. g] probitaslamen ista detegerelut,el redarguetelur ab ahis
Sanctus Augusltnus hb. n de Doctiina Christiana. sepluaginta lingiiis.
cap. 5, ail: Exquo faclutn est, ut eliam Sctipluta Venerabilis Beda lib. 1 Hisl. Anglorum, cap. 1.
Divina, qua tanlis moibis^humanaruinvoluntalumsub- Brilannia in pimsentijuxla numerumhbtoium, quibus
venitur , ab una lingua profecta, qua oppoitune potuit Lex Divtna sctiptaesl, quinque Genlium hnguis uniim
per orbemteirantm disseminati, pei vaiias inleiprelum eamdemquesummmveitlahs, ac veimsubltmilalh scien-
linguaslonge latequeinnolescerclGenlibusad salutem. liam sctutalur, el confitetttr : Anglorum videtkel,
B. Theodoietus Sermoue v de Natura Hominis Britonum , Scolotum , Ptctonntn el Lalinoium , qum
medtlalione Sctiplutatum cmleiis omnibus esl facla
pag. 5SS , Lit. C. D., Lut. Paris. MDCXLII.
communis.Nullo il artificio (conversamscihcet fuhse
TivegxhgZxou/.hg alpicjtag TtpotjxKXtvavcji, xivtgxov Sacram Scripiuiam) ex Bedoe verbis cilalis me col-
•£xaytipixov xriv SLSKCJV.VHKVvpaxvvovtJL, xivtg v.oxkxavg
ligere posse faleor , inquii Henricus Wurlhon pag.
WAxavogTto)ixevovxui vby-ovg, T.VE,-T .V VK evtivov _66 Auct.ini de Sacns Scripl. vcrnaculis.
l,vyypafutjuv TtolixeiavhcJK-Ko-avxo; kX)k xovxav p.iv En, pioesul doctissime, pra>cipuateslimonia, quoe
. xav Soyp.axav OUSEVK §_SKOVK)OV hpiv £iTtS£t_KtSUVJJ- mtellecla , vel nimium vexata, a nonnulhs
' perpeiam
o-tcjOt •hp.tig Se , TCOV a.Ttoo-xo\L/dv vvi jtpofnxtvav neoteneis afferuntur ad asserendam illam
• C , \eitio-
Soypuxavxb vpkxogivapyag tKLtiei/vvu.ev Kacja ykp . num numerositatem in Genlibus, quoe nec suff.aaio
'
vfhliog xavtiexav )byav kvuK)tag vaVh'ESpviavfavh' nititur antiquorum, nee manuscriptorum rodieun.
ov p.bvoveigxhv __))hvav pexeS)hOn,kTlk vai dg xhv
inspectione. Quoniam veio triphcis generis sunt dicta
'Vapuiav v.aiAiyvKxiavvai nej-cr-ov vuX'lvSt_vv.a.i'A/_- Patrum
, qucerecilavi, ad prinium revoco cum Cl.
p.tviavvaX'ZvvOav vai
vuXZuvpop.uxav, <7U)),J.SSJJV etTretv, Palre Le Long hina ex S. Joanne
Chrysostomo, tcr-
eigKKUKg xkg ylaxxag, -«__•V KKVXV. xk eOvn v.tyiprip.ivv.tium ex Theodoreto, quartum ex Veneiabili Beda ,
StKTe)et. quoene versionis quidem popularis mentionem ullam
QuinamhodieseclmSloicmptmsident, quinam Sla- faciunt. Ad secundum, alia duo ex S. Hieronymo ,
gititm doclrinam tuentur , ubi sunl qui ad leges Pla- et tertium ex Augustino Multas quidem inde vcr-
lonis civitatesgubement,qui conscriptam ab eo reipu- siones nonnulli colligunl. Esto illis
lemporibns exsii-
'blicm foimam amplexi sint ? Al nullam profeclo dog- lerint pluiimee sive Gia^cee,sive Lalmoe, tum etiam
malutn istorumdocloiemnobisostendete poteiitis. Nos' Syriaca , etc. verum niulto minoie
uumero, quam
auiemvobisAPOSTOLiC-EPROPnETic_c_CE DOCTRIN_E vim1
quol ex his locis volunt infeiri. Ad postieiiium de-
eliobur manifesteostendimus.Univetsa enim, qumsub nique leslimonia desumpta ex Eusebio
Ccesarcensi,
sole est tena his setmonibus referta est. El Hebraica1j) et Anastasio Sinaita : sed non inde conficitur ,
quod
17
hngua, (ZK_ iSpaiavfavh), nonin Gtmcoiummodo lin- velle videntur 1II1scriptores, quodque ralio credere
guatnversaesl,sedeliaminRomanoium, etjEgypliotum, non siuit, nullam fingi posse naiionem Chiisiianis
Persarumque, el Indot um, et Armenorum, et Scylha- imbulam doctrinis, in cuj'us idioma textus sacer 11011
rum ac Satmalorum, alque ut semel dkam , in lin- fuerit tianslalus. Auctor preefationisBibhorum Poly-
guas otnnes , quibus ad hanc diem%Nationes ulun- glottorum Pansiensium , autumat cxslitisse vel a
inr. temporibus S. Hieronymi Arabicam ahquam versio-
S. Anastasius Sinaita in libro , qui inscribilur , b$v- nem librorum quorumdam Sacrec Scripturoe, in pri-
ybg, Vimdux, cap. XXII. mis libri Job. Scribit enim : Hinc maxhnam mutuct-
OuxouvTi-.tm.'KKtpitpybgEortv6 y_pLdXLVVLO-p.bg, v.ui tur commendationem, quod sancli Hieronymt smculo
Seov,ev «!r)oTJ7Tt yKt evOvxnxL vuptiiug SiytoOKi,vuil qttidam e Sacris Lttteits hac littgua (Arubiea) scripii
' repeiirentur, quoium aiixitiolibrum Job in septingentts
V/OJUV TTKCKV ypuohv,v.aiy.k)>icjxv xvg §L$vcr/u).L/ug
v.i f/-_>yup evayyeXLvuX, vvi krtocrxo)ivaioiSap-evoxi1 feime, el oclinqenlisvctstbus, ui ex pimfixa Ituic hbio
kvbOevxoi dcji OTJSmhOivxogv.vX ypu. prmfalionemantfeslutitebl, testiluil. En S. Hicronyini
PATROL. XII. ' - *
' PROLEGOMENA. 108
jO?
verba : Hmc autem (nostra ) tianslatio nulluin de ve- A, ..ssimusLeLongcap.2 BiW.Sacroepag. 15.)hujus-
teiibus sequilur inleiptelem; sed ex ipso Ilebrako, modi aucioii, qui ducenlis et amplius annis post
Atabtcoque,et intctdum Syto, nuiic veiba, nunc sen- Clnysostomi obitum res ab ipso gestasabsque ullo
stts, nuncsimul ultumqueiesonabtt. Sed scite Wallo- veterum monumenlodesciipsit, fules est babenda ?»
nus prnlegom, 14, § 17 : -Vo?iloquilut, inqtnt, hic Quoniam vero aln \olunt , Biblia Veteris et Novi
Sanctns illo loco de vetsionealiqua Atobica, hcet cjus Testamenli ex Greecoidiomate in Armenum a Moyse
veiba pnmo aspeclu lale quid innueie videniur: loqui- Grammatico, Da\ide philosoplio. et MamprseoAr-
lut enim, ut vetbaejus penitiiismluentiliquet,de tians- menis circa temporaArcadii imperatoris ftiissetrans-
lationesuaLalina, quam ex Hebtmoiiaduxeial, el hoc lala, audiamus sentenli.e hujus auctores, quos idem
tantum hinuit, in hbio Job Hebtako vocabulamulta Le Long allegal : Hac eademtempestate(seilicel Ar-
Aiabica occuttere. cadii imperatoris) floiuil eliam in Annenia celeber
jEthiopicam quoque Bibliorumversionem (ab ho- qutdam Heremila , diclus Mesiobus, vh plane etudi-
dierna diversam), temponbus aposioloium adorna- Jisstmus, et vtgeniopetsptcax,quicnm Atmenarum,lum
tam fuisse plei*iquescriplores asseiuerunt. Eos lnter Ibeiaium quoquelilieiatum chmacletes accaratisstme
Pelrus Victor Cajelanus , Paiadig. de hngua JEthto- pwnus exptessit, ac poslens singulate Itocbeneficium,
picu , pi(;. 160, ubi ait: Piimum quidemde Uhus an- ]_ g quolot tiansaclis smcuhseoium majotes expetlesfue-
liquilaie non est quod dubiteinus; quattdo , jam inde tant, deiehquil. Isigtttti , el Isaac Armenorum Pa-
usque a Chtisii temponbus, el aposloloiutn, erat inat cltaplures in Armentaetudietunl dhcipulos; quos
sacet ptophciiatum coniexlustslo idiomateMthtopico et Athcnas ad Gimcamlingtiam, ahasque facultates
in manibus Emtucltiilltus i egimCandacisconsctiplus. adtpiscendasntiserunt.Inler eosautetnmaxmieomniutn
Ad hoc ve>o siabiliendum, Victor Palmce auctoiita- piofeceiunl ttes, videhcelMOYSES cognomtnalusGram-
lcm mille et quingeutorum annoium, postquamhcec matuus, DAVID phtlosophus,el MAMPR/EUS, qui poslea
gesla fingunlur , in medium .iffert: quod qu.inli \a- pleiosque hbros, ac ptmsetlim Btblioiuiii Veleiis et
leat, cequibonique leclons judicium eslo. Adeantur NovtTeslamentiex Gtmcoidiomaletn Aimenumtrans-
Jo. Millius in Pioleg. pag. 121, et Renaudolius ferendo, suam ipsotum linguam mitum in modutnto-
cap. II, de peipetuoEcclesimconsensu, etc. pag. 92. cupleiatunt.IIoccex lustorico Carmine Niersesis Ghel
Aimena panter Bibliorum versio jactalur conein- de regibus Armeiiiee num. 490, apud Ciemenlem
nala snb Eeclesioe nascenus exordio, ex Giceca, vel Galanum, pait. lustor. ConciliationisEccl. Armenee
cx Syrainterpretatione.«lllud neutiquam est prajter- cum Romana, cap. 7, n. 12.
eundum (ail Jo. Milliuspag. 152 Proleg. in Novum fiem aliter narrat Vilee B. Mesropeescriplor, qui
Tcst. Grcecum),quod nos per litteras monuii, in Ar- G £ in litulo ej'usdemYitrevocatur CORICN. Legiiur circa
menica , ceeteraque omni litleiatura oiientalilonge iniiium : Mestopamapud se slattdsse viginii duos li-
veisatissimus Ludovicus Pickius doclor Sorbonicus: bios VetetisTestamentittansfetrein Atmenicutnset-
Vcisio, iitquit, Aimenka esl anliquissima, el ex genio monem, cui discipuli sui Joannes, et Joseph in eo
suo ila e)),.vt?£t,ut de va boad vetbum Grmcat efeiat; auxihum dabanl.... lllis lempotibus legnabat Theo-
uude ex ipsa ;ws esl tesltluendi otiginale Gtmcum, dosiusjunwi. Narrat poslea, quod cogiiaveiintambo
uttde piofiuxit. » Sed res noia est (inquitGiegonus beati, Isaac Armenorum paniarclia , et Mesiojia,
ScholiaslesSynis apudWallonum, proleg. 15, § 15) sum natialionts sctipluiam exlendere, elaugae mter-
quod, etiam si codices e\ Gicccotranstuleiint Airne- ptetaliones et scttpia , secundum efficienltamDei;
ni, tamen cum Syriaco postea contulerunt suum propteiea tnisetunl duos ex dhcipuhs in urbem Edesim
exemplar, et illud singuhs in locis concoidare fece- Ezttac, el Joseph, ut ex Syt otmn lingua Sanctas Scri-
runt. J Siveautem ex Giceco,sheex S_,riacoexem- ptuias interprelanles in linguam Aimenicam, hltetas
plari ipsa pioiluxeiit, procul dubio nonesl.an._e commendaieni sumregioni: illi autem euntes, pcrfece-
anliquit.tlis. ut aliqui puiant. Sixtus Senensis lib. vi runl jussa , ete. llcec exsciipta sunt ex codice Ar-
BibliolbecceSancicc annotal. 152, sciibit, S.Joannem meuo bibliotbeceeregiee, qui Sanctologium inscribi-
ChiysostomumNovuinTestamenlum,el PsalmosDavi- % Q tur, j'tixta versionem Oskan Varlabied, i. e. episcopi
dicosin hnguom Atmenicamttanslttlisse.Ki Umen e Aimem, auno 1<369,factam.
veteribus ld refert nemo, anie Georgmm Alexandriee Eadem pene refert Moses Chorenensis , lib. m,
Paliiarcham ( qui claruit an. 620 ), in Yitt ejusilem cap. 55, pag. 430, Hist. Armence, Amslelodami an-
sanclissimi docloris. Chiysostomus, cum in Cucu- no 1695, editce ex veisione Schroteri : Miesropus,
snm Armenur- oppidum exsulaiet (inquit laudatus dtsposiloArmenoalphabelojuxta illubticilaiemsylta-
Geoigms) invcnU,tatgtenleDeo, quosdamex its Gtm- baium, qum esl in Gtmco, ultetius ntanum admovit
cescientes;quosNohutnTesiatnentum,etPsalleiium in ad inleipielaiionem,consulloinitium faciensa Prover-
veinacutamipsonun httguutnconvetieteeffectt, ul no- bns, compleviltllos, et viginti duos icvelatoslibros , et
iiiiatn Saom Scuplium obiineteitt.Potro sciiptor iste, Novum Teslamentum,tiansfundeiein Hakanum (i. e.
juxta Photium, piceler histoiioefidem narrasse quoe- veletem Atmenum) sctiiwneinipse, et discipuh ejus
dam visus est. Ei consiai exPalladii dialogo de vita JoannesEkelensis, et Joseplms Balnensis.His omnino
Chiysostomi, Geotgtnmsua, ul plunmum, fabulis m- accensendus est {jJeigil Schroterus) ipse Moses
tciltxtis, desciipsisse. . Quceiiamigitur (inquit doc- Choienoiisis Miesiopiquoque discipukis nuili secun-
109 EPISTOLA BLAKGHQOAD EPISGOPDM GURCENSEM. 110
dus. qui citalo loeo, modestiee ergo , nomen suuin __ lallegabanlAngustiniim, qui lib. n de DoctiinaChu's=
leticuit; sed ad Isaacum Bagratidem scribens , tiana cap. n, Laltnorum mlerptetum in finitam variela-
se excusat (lbidemcap. 6S, p. __6), quod ptoltxioiem lemmemotat. El paulo infra,num. 16, inquit : Qui
Haicanm gentis histotiam ei exhtbeie non poiuetit; Scnptutasex Hebtma hngua in Gimcumvetletunt, nu-
quia senex, elvaleludmaitus, et mintmeotiosus ab in- meiati possunt; Latini autem interpretes ttullo modo.
letpielnltonibus,el sanclioribusveibts. Id quod iueunle _*.enim cutque pt imis fidei temportbm in manus ventt
sooculov, mortuo Chrysoslomo , circa annum 410, codexGrmcus, el ahquanttilumfacultatts sibi utnusque,
e\enii. Hanc sententiam conlnmat Theodoretus, qui littgumItabere vtdebatur, ausus est hiletpietaii, Varias
versionem Armenam , suo tempore adoinatam asse- quidem olim fuisse Latmas Saciorum Bibliorum in-
ruil; uipote qui anno Chrisli 423 ordnutus est ept- leipretat'ones ego quoque aio, atque delendo in
scopus, et pioinde versio illa adhuc superstes attigil epistola ad doctissimum virum Antonium Fraiiciscum
nuiiceeiaiem 1500 annorum: ita Schroteius. Nullus Gorium. Veliemenlius tamen non sunt urgenda allata
est sane Theodoreti locus , si haecdicunlur de iis , SS. Hieionymi elAugustiui testimonia, neque exis-
quee scripsit seunone 5, pag. 555, Cutaiionis Gimca- timandum, vurios, qui tunc lemporis exslabant Sa-
iumaffeclionum, ubi agatur de Sacroe Scupturee vei- crce Scnpturee codices, fuisse omnes a yariis diver-
siombus, _ed de dogmatibus chrisliaiiee religio- B ] sisque interpretibus exaialos Diversitas illa, de qua
nis. PP. Iocuti sunt, orta videtur, ul jjlurimum, ex anti-
Punica item jactaiur versio, jam usui'ecepia fem- quariis, librariisque, qui inter desciibendum unam
potibus S. Augu>4iriiapud nonnuIIasAfncoeiialioiies: eamdemqueversionem, suo singuli arhilratu queedam
ejusque antiqunalem plurimi saiis assertam volunt addere, aut delraiiere, vel mutare sunt ausi. Si
ex quodam ejusdem S. Hipponensis episcopi loco qtiando enim ignolum verbum, aut obscuia loculio
ciica finem cxpositionis in psalmum cxvm, ubi ait : codicum IatiDorum exscriploribus occurrebat, ipsi
Otnnes octotws veisus m Hebraicts codicibus ab ea, GieecummNovo Foedeie adibant exemplar, quamvis
qum illts pi opomlur, iilleia tnctpeie, ab eis,quiillas tw- utrumque Iuiguam parum callereni, nec idoneum
vetuttl hticias, nobisindicalum cst, quod noslnvel La- haberenlingenium. A textibus originahbus diligenler
tme, vel Punice, guos ABECEDAIIIOS vocant, psalmos coliaiis haurienda, ac repetenda erat genuina vitia-
facere consueveiunl.Verum lbi non loquitur S. Doc- toe loculionis, verbique obscuri senteiilia, ut Putres
lor de Psalmis Davidicis, sed de Canlicis, seu Canli- docuere. Audiaiur Divus Atiguslinus, qui in lib. n
lenis Abecedariis. Psalmum eju.modi conli.i Dona- de Doclnna Chrisliana, eap. 11, has Latmis homi-
tislas a se conscnptum n.emorat lpse Sanctus Iib. u nibus regulas liaclit : Conita ignota signa proptia
Retiacl. cap. 20. Preeteiea, st tempoie tlhus vetsto\G magttum lemedtum est, inquit, httguaium cognttto. Et
Pumca Aftts usitala fuisset, tnenlionem ejus jacere ille Latinm quidem littgumJiomines, quos nunc instruendos
iton intetmtstssel; cumm hbits de Docttina Chiistiana suscepimtts, duabus alits ad Scnptutarum Dtvinarum
ex ptofessodoceat,qumprmsidiastbi coinpaiat e debeat, cogmttonem, opus habent, Hebtma scihcel, et Grmca,
qui Sactatum Liltetatum inlelhgentiainconsequtvehl. ut ad exemplaiia ptmcedeniiarecunalui, si quam du-
Iia Gietserus lib. n DefensiomsConlroveis. Bellai- bttaiionem altuletit Lalinoruminletpreltim infituta va-
mim, cap. 15, p. 81_. itetas.... proptei diversitatesnamque , ut dictum est,
Explosisergo lotomniutii linguis nunquam enaiis inlerpielum, tllatutnltnguatum est cognitio necessatia.
versionibus tempore apostolorum, videamus, j)reesul Et cap. 14 ejusdem libri, ail: Namque aul ignolum^
doctissime, an in eumdem impingant la'pideui, qui verbumfactt hmteie lectotem, aul ignota loculw. Qum,
Ecclesioenascenlis exordio innumeras putunl Latmas . .. ex altetus linguts ventuttl,aut quwrenda sunt ab ea-
exstitusse utiiusqne Fcedens translationes, usui fu- i um httguarum hominibus, aut emdetn lingum, si el
luras Ecclesiee Genliuui 111impeno Romano domi- otium est, et ingeiuum, edtscendm,aul plut mm inler-
naluree. Quamvis a>item,ut mquit Plinius lib. m, prelumconsulenda callatio esl, etc. Pluitmum hic quo-
secl. vi, Italta, numine deum elaia, spatsacongregatel que juvat mleipielum nutitetosttas, collaits codictbus
mtpeiia, nlusque molhret; et totpopulorum dhcotdtas» D ] inspecla, atque discussa. Item, ubi supra, cap. 15 :
feiasquelinguas,seimoniscommeictocotutahetct; mibi Sed quoniam, et qum sil ipsa senteniia, quamplutes
tamen pro eerto est, non adeo nigeniem fuisse Sa- inleipieies pio sua quisque[acultute, atque judkio co-
crarum Scnplurai um Laune versai um, qucc Eccle- nantur etoqut, non appaiet, nist in ea lingua insptcia-
siis inseiviebani. numerositatem. Fueie nonnulfi, lur, quam itilcipie<atilui,elplei utnque a sensu aucloiis
qui, ut de confeienda edendaque antiqua Latina devtus abenat mleipies, st non stl docihstmus; aut
Ilala Yindobonensis rodicis translalione omnis tuus hnguaium illatum, ex qutbus m Latinam Scttpluta
conatus irnius crederetur, quasdum SS. Hieionymi, petveml, pelenda cognuio esl; aut Itabendmmtetpteta-
et Augusiimproiuleie sentenlias, ex quibus demultis ttones eoium, qui se veibts nimts obsttinxeiutil; non
pnvaiis c_dicil)us, tui simihbus, conjecluia fieri guta sufftciuni, sed ul ex eis vetilas, vel enot detega-
posset: aiehantque, doctoiem Maximum in Procf. in tur ahoi um, qut non tnagts veiba, quam sentenlias in-
iv Evangclia scnbeie adDamasum Pupam,si Laitnis terptetando sequi malueiunt. jtaque recurrendurn
exemplaitbusfidescstadhibeiida,t espondeanlqutbus?lol erat ad textum pnmigenium, quando interpretaliones
enimstwtexemplatia pene,quol codkes. Sanctum pariter ^seu" exemplana) inter se <iissidebant : sed fucre
' 1? 112
111 PROLEGOMENA.
quamplures, qui, utriusque linguee fere prorsus A ficavit. Hinc demum Auguslino, qui nihil inppte,
ignari, nulloque habiio interprelum, seu exempla- nihil nisi reete scribit, scribere forsitan licuii, La-
rium deleclu, difficiliora et obscuiiora Italee ver_>io- tinos inlerpretes numerati non posse. lta laudatus Cl.
nis loca ausi sunl corrigere, expungere, vel assu- Sabatier, cujus eonjecturam ego vehementius urgebo.
meniis augere : el quee lectori moram afferre pote- Varias exstilisse SS. Hieronymi et Augustini cctate
rantinEvangeliis, ea, facla veluti quadam Harmonia, versiones ego quoque non semel asserui in tomo i
alteiius Evangelistee stylo, veibisque illustrare. Vindkiarutn Canonkatum Scripturatum, atquein hoc
Hinc varioe, discrepantesque unius ac ejusdem anti- Evangeliaiio Quadiuplici, nisus auctoriiale SS. PP.,
qui mterpretis sunt exortee lectiones; qtieeSS. Hie- et proeseitim Hilarii, Hieronymi, et Augustini, qui
ronymo et Augusiino in causa fuere, ut quererenlur libro n de Doctrina Christiana cap. 14, dum varias
ulrique de tanta Latinorum inierpretum numerosilate. pro iisdern emendandis regulas tradit, maximum ha-
Quamvis enim, inquit doctissimus Sabatier in Preef. hendum esse codicum ab eodem interpreie deriva.
Generali (De Bibliotum Sact otutn Latints versiombus torum deleclum docet: Nam, inqnit, codktbusemen-
anliquis, §2). lextus primigenii diserepent inter se dandis piimitus debel invigilare solettia eotum, qui
aliquando lectiones, vanisque dissideant verbis, al- Scripluras Divinas nosse desiderant, ut emendatis non
que eliam senleniiis, unum tamen eumdemque pri- B emendalt cedant, ex UNOdumtaxal INTERPRETATIONIS
migenium esse lexlum constat : quidni igitur genere venientes.Et in eodem hbro, cap. 15, num.
pariler unam eamdemque primum fuisse Scrip- 22, In ipsts INTERPRETATIONIRDS, Iiala cmterts prmfe-
lurarum interpretationem dixerimus, quamvis va- ralur; nam est vetboium tenactor, cum petspicutlale
rieu in codicibus cccurrant discrepantiee, quae senientim. Al, ubi S. Hieronymus atbiter sedit, B.
varias interpretationes, a variis elaboratas inler- Damasi jussu. ut (post exemplaria Scriptutaium Novi
pretibus, significare videanlur? Nimirum varioe illee Teslamenti loto oibe dtffusa, qum inler se vat tabant)
forsitan discrepantlse, aut ah oscitanlium negligentia qum essenlitla, qum cum Gimca consentiebantverilate,
librariorum, aut ab audacium temeritate eruditulo- decemeiet; ne mullum, inquit, a lectionisLatium con-
rum sunt profectce; quorum alii somniculose descri- sueludine discieparenl, ila calamo lenvpetavimus, «_
bendo hanc interpretationem, verba et; sentenlias his tanium, qum sensum videbanlur tnutare, cotieclis,
viiiarunt; alii veio, quoe minus intellexere, aut reltqua manere patetemur, ul fuerant. Itaque illa exem-
mendosa putaruiil, aul arbilratu suo mutaverunt. platia, quce dicit lol pene fuisse, quot codkes, ex uno
Certe, si id inler exscribendum primigenium Scrip- dumtuxit interpielaiionisgenere \eniebani; quando-
lurce texium, cnjus vel litterulam mulare nefas esse quidem tote\empluribus Italoernirerorruptis, quibus
debuerat, contigit; quanto magis contingere poluit G mederi volebat, minime consuluis&el,si ea varii ela-
in exscribenda interpretalione, eujus, cum non tanta boiasênt interpretes. Prj_terea discrepanles lec-
esset aucloritas, quanla lexlus primigenii, minori tiones Evangeliortim, quas ipse Hieronymus, prce-
adhuc cura, minorique religioneest descripta a libra- seriim in commenlario in Malihccum, recilat, non
riis, et eruditulis, qui mulare, addere, delrahere, diveisos interpretes arguunt, sed exemplana diversa
glossulas inseiere, rehgioni non habuerunt? ejusdem interpretis. Demum, cum usque ad hanc
Pieeterea variarum potest esse alia lectionum ori- diem insigniores bibliotliecee singulari. dihgentia
go, eaque purior atque ulillor. Sicut enim librarii, et pervolulee servaverinl quamplura fragmenia illius
erudituli, oscitantia, el.emeritalepiimigeniamtrans- anliquissimoe interpietationis, quam tanto in pretio
lalionem nonnunquam viliarunt;ilaeruditi, siquando liabuil Augustinus, tuique coeterusesse posihabendas
primum dormitasse agnoverunt interpretem, quod pronuntiavit, cur aharum omnium forluna adeo dis-
nemini non conlingit, cum errare, et fulli humanum, par fuit, atque dissimilis? Privalis, dicet aliqais,
el a nemine alienum sit, quoe minus rette versa usibus inserviebant. At non omnes. Italcc quidem
crant, casligariinl, el vcrbis, sentenliisve obscuris apud Latinos exceliebal auctoritas; sed lamen alice
lucem dedere. Hinc factum est, ut quce \arioeviden- queedam fuerunt veisiones, quibus Italam postha-
tur esse a variis elaboratre scriptoribus Scriplurarum D
; buere nonnulli Patres. Quoniam vero paucee erant,
intci prctationes, aliud forsitan nibil sinf, quam varia primum neglectoesuntln forulis labulariorum, deinde
ejusdem interpretatiouis exempla, jiro librariorum inleriliim passee. Si pene innumeroc credi volunt,
negligentia, ignorantiu, ac lemeritate, sed et erudi- quei fieri potu't, ut omnes deperditce dicanlur, et
torum casligatione discrepantia. Hmc forsan Hiero- sint. Non levis esi hoec difficultas, nec facilis ad ex-
nymus, toi exemplaria pene, quot codtces, scnpsit; pediendum est nodus illis, qui volunt nimis urgere
qu.c tamen paulo mflatius scripla sunl: hinc cum SS. Hieronymi et Auguslini sententias, quas reci-
idem Hieronymus novamadornasset Novi Teslamenti ta\i. Hujusmodi lamen uodusnullo negolio solvclur,
inleipretitionem, idque a pluribus reprehenderetur, si lot Latinos inlerpretes minime exstitisse creda-
sanctus Doclor malevolis, qui se, suamque rodebant mus. Sed de hoc alibi. Ne autem amplins alicui ea
ct carpebanl versionem, iis respondil verbis, quibus cogitatio veni.U in meniem (post tot litteratissimos
non lam a se novam Seripluraeinterpretationem ela- homines, qui de Vindob. cod., ejusque Itala versione
boratam, quam veterem emendalam, et a maculis, mibi scripserunt) ipsum exemplar mcertee versionis
vitiisque, quibus lahorabat, expurgatam fuisse ligni- esse, el fruslra me illud edendum, le collatore, sus-
115 EPISTOL _ BLANCHINIAD EPISCOPUMGURCENSEM. 114
cepisse^ omnibus indnstricemeceralio comperta sit A J Groec iid xhv vvp.fnv; quod proprie sponsam signi-
ex consequenii locoium parallelorum prolatione: ficat. <
quceloca, qui allentius perpenderil, cum luos labo- Luc cap. xviii, 7. Yindobonen., Vercellen., Vero»
res merita cuniulabii gloria, tum meceediiioni, quam _. . nen. patienliam habens. In hodierno codice Groeco
mereri possit, laudem liluli non invidebit. Multa est, vui yavpoOvydveV avxoig, et palientiamhabens.
quidem el maxima debeo CI. V. Nicolao Forlosice Olim legtbat mterpres Latinus, y.uvpoOvyhcni,palien-
Aug. bibliolhec.ecustodi pnmario,qui incomparabili liatn habebtt tn illis.
diligenlia Latinos non solum codices sacros ex Yin- Luc. cap. xx, 35. Vindohonen. et Corheien. ne-
dobonensi thesauro collegit, collectosque in indicem que ducunl uxotes, Brixian. neque uxores ducunt.
ordme suo dislribuil, atque ad me misit; sed evan- Quidam etiam mss. div. Bibl. S. Ilieron. habent
geliarium etiam, de quo loqmmur, explicuil, alque juxta Groecum, nequeducunluxores.
desciipsit; critico insuper el historico adjecio judi- Marc. cap. n, 19. Vindobonen., Vercellen. et
cio. Utinam totus ille codex, cujus ego variantes Brixian. Filii sponsi, Greecus lexlus, TOUvuyywôr.
Iectiones evulgo, a te, sapientissime preesul, ali- Et ita habetur Matth. cap. ix, v. 15, etLuc cap. v,
quando in lucem edatur. Opus sane incompaiabile, v. 34.
ct immortalnate dignum; sed hominum dumtaxat, B I Murc. cap. \n, 5. Vmdobonen. et Corbeien.
qui multum progre»siomsfecerinl in leclione Lali- habeul, nisi pugillo lavetint. Grcecuspro, nisi ctebro
i)0)umPatrum primitivorum, imo oetalemconsump- laveiml tnanus,fert, "EcS-v y.hvruypj.vvfyavxaLxkgytipug,
seiinl, manibuscontrectandum.En indolis Vmdobo- OVYetrOiovo-i, id esl, nisi pugiltum lavetint.
nensis codicis lestimonia clariora. Marc cap. x , 40. In Vmdoboneii., Vercellen. ,
Murc. cap. vm, 10. Vindobonen., Yeronen. et Corbeien. et Veronen. deest, TO vobis. Et ila , illud
et Coibeien. Magedam.Vulgata S. Marei bic narrat, vobis, abest a Syro, et a codicibus Grcpcis.
Cliristum per mare Tibeiiadis navigasse Dalmanu- Luc. cap. xii, 38. Yindobon. Sivenetil vespeitina
lltam. S. Malthceusvero cap. xv, 59, el plura Latina Iwra vigilia, Veron., Corbeien. et Mm. si veneritves-
S. Marci mss. habent venisse Magedan. Syriacus pet tina vigilia. Vetusti codices nonnulli apud Millium
quoque, ae Aiabicus, et Greecuqucedamvetusiissima hic ferunt, 'Etntepivrifv)u/h , hoc esl, vespeilinavi-
exemplai ia legunt, Magedan. gilia, pio, secunda vigilia. Et iia legebat Marcion,
Lue. cap. xn, 35. Desunl verba, in manibusvestris, teste Epiphanio.
in Yindobonen., Vercellen., Gat. etBnxian. et ita in Luc. cap. xi, 13. Vindobonen., Veronen. et Cor-
Gr.eco textu, in anliquis Corheiensibus Bibliis, et in beien., bonumdatum. et ita cod. Cantabngien. S.
quibusdam ahis Latinis mss. in S. Irencei Iib. iv C *- Ambrosius in lib. i de Spir. Sanct. cap. 5 , pag.
conlra hceresestom. i, pag. 278; in S. Cypriani bb. 614, etnonnulli codices EvangehisecundumLucam,
de Unitate EcclesiceCatholicee,pag. 260 et 266. ut refert idem S. Ambrosius in dicto loeo , et Mm.
Marc. cap. viu, 15. Yindobonensis pro, Hetodh, Spmtum bonumdatutn. Brixian. Sphitum Sanctum,
habet, Herodianotum. Grccci codices nonnulh, vi- et ita versio Persica. Didymus, et versio Syriaca ,
dendi apnd Millium bic pro, fetmenlo Hetodis, le- Sphitum sanclilatis. ___lliiopicavero habet, bonum
rnnt, K«. x._ <%vy-ng 'ttpatiiuvav, hoc esl, fetmentutn datum Sptritus Sancli.
Heiodtanorum;neque spernendum. Luc. cap. xi, 50. Vmdobonen. etVeronen. usque
Luc,- cap. x, 15. Yindobonen. et Veronen. quid ad generalionem islam. el ita Lucifer Calaritanus.
usque m cmlum, Brixian. qum usque in cmlum. In Yercellen. usquein genle hac.
Groecocodice hodierno Matiheeuset Lucas non dil- Luc. cap. xvin, 14. Vindobonen., Veronen., Bri-
fcrunt : igitur \ulgattis mlerpres in GrcecaMaitheei xian., Corbeien. etGat. magis, quamille Pharismus;
versione legebai, yh eeo?ovpwov,numquid usque in et Ha versio Syr. et S. Cypnanus in lib. de Orat.
cmlum,quomodo se )ii quodam excmplari legisse Domin. pag. '265 : S. Ambros. quoque in bb. i de
testutur Beza. Cain et Abel, cap. i\, pag. 199, magis, quam Phari-
Luc. cap. xn, 8. Vindobonen., Corbeien. et Mm. I" smus.Mm. inagis ab illo
confilebitiitin tllo, el ita, j'uxla Greec.S. Augustinus Marc cap. vi, 3. Yindobonen., Vercellen. , Yero-
in Speculo de Evangeho seeundum Lucam lom. nt, nen., Gat. et Mm. Nonne hic (Gat., Mm., et Vindo-
part. i, pag. 770, et in Seimone 71, de verbis Evan- bonen. iste) esl fabti fihus '. Grceci codices nonnulli
geln Malth. 12, toin. v, pari. i, p. 401. habent, Ovy ovxbgeort TOU xi/xovog. Ita codd. aliqui
Luc. cap. -xn, 43. Vindobonen. et Veronen. Do- veleres, teste Erasmo, Colb 8, Paris. 6, Arab. _E-
minus ejtis. Quidam mss. hbri Div. Bibl. S. Hiero- tbiop., elc quoeveiba reddi possunt Latine, Nonne
nymi, ju\ta Groecum,habent, Domtnussuus. hic esl fihus fabri, vel artiiicis? Grceca cnim vox ge-
Luc. cup xii, _5. Vindobonen., Veronen., Cor- nericaest, el quodhbet artificum genus signiueat.
beien., Gat. et Mm. pro, servos, habenl, pueros, et Certat Origenes lib. vi conlra Cejsum, nullo Evau-
ita, proyviusGreecoverbo, habeni qnidam mss.'codd. geliortim loco doceri, artem ullam exercuisse Jesum,
Div. Bibliolh. S. Hieronynn. qu.mquam Josephus faber fuit; dicens, OuSapou
Lnc. cap xn, 55. Yindobon. el Veron. soctus in Ttiovtv xuig ivvtrtaivig ftpoyivoivEuayye)ieovxi/xav
tponsain<,etc, Cunt, Groec Siaytpio-OhtTovxut lnc. cod, ?*)«_•o 'ineovcvvvyiypuTtxat.Plenque tamen corfic^
manu exarati, omnesqne lypis vnlgati, Patrcs.etA Vciicumstanlibusmecum, Corbeien. sunl quidam Itic
interpretes, uno assensu , Jesu/n fuisse fabrum do- chcumsiantiumme. S Ambros. in lib. m de Fide
cent. Matlhaeuscap. xm, 55, fert: Nonne hic est fa- tom. ii, cap. 12, pag. 514, quod sunt quidam chcutn-
bn filiusl stanltum.
Luc cap. xn, 59. Yindobon., Gat., l{m. et Bri- Luc eap. xi, 2. Vindobonen. el Brixian. Fial vo-
xian. novhsimumquadtaniemreddas, Veionen. donec luntas (Yindobon. volumptas)ttta, sicut in cmlo,et m
eliam ieddas novissimumquadrantem, Corbeien. no- tena, Vercellen. Fiat voluntas lua , Yeronen. Ftat
vissimumquadranlem.S. Iienseus in lib. iconlra Hoo- volunlaslua in cmlo, cttn teyia. Groeci quamplures
reses tom. i, pag. 104, donec teddas novissimumqua- lum editt, lum manu exarali, legunl, Ftat voluntas
drantem. lua; stcui in cmlo, et in teua. Vulgatu, plurimique
Luc eap. XIII, 8. Yindobonen. pertnilte mit- codices oplimee noleeha>c\erba omittunl, quemad-
Mtn cophhmmsieicoiis, Vercellen. et Brixian modum Origen. lib. de Piece, qna de re videndus
et miilamcophinumstetcoiis, Veronen. etCorbeien. Mill., Yar., Lect., hic, elS. Augustinus. Postremus
remtlte el mtttamcophinum stercorh, el ita S. jn Enchindion ad Laureni. cap. 116, advertit, Oia-
Paulinus, S. Amhrosiusin hb. n , de Posnil. cap. 1, tionc Dominiea apud Lucam quinque dumtaxat pe-
pag. 415, et in lib. i deJacob, etVitaBeuta, cap. 1, B B litiones coniineri; septem \ero ajiud Matlhaaum.
pag. 445, necnon S. Augustinus. Luc cap. xr, 2. ln Vindobonen. post, Pater , ad-
Luc, cap. xvu, 9. Yindobonen. etVeronen. qum dilur, sancte , qut m cmhses , in Vercellen. et Cor-
sibt impeiata sunt, Yeicelleu. et Bnxian. qum pim- beien. sancle.qui es mcmlis, in Yeronen. et Ibixian.
cepta sunl ei, Corbeien. sibi. et ita quidam mss. div. noster, qui es incmhs (in Gal. nos.ei), et ita in Sanclo
Bibl. S. Hieronymi , S. Ambros. m Exposit. m Ambrosio. In Mm. sancte. Verba illa, noster, qui es
psalm. c-Vin, lom. i, pag. 1179 , habel, qtioditnpe- in cmlts,jarn ante Ongeuis tempora irrepsisse , ap-
lalumest ei. parel ex ejusdem libro, Ktpi ~£,jyjhg
pag. 57.
Luc. cap. xvn. 18. Ymdobonen. non est in ilhs, Luc cap. xn, 11. In Yindobonen. , Yercellen. ,
qui redttet, et giatias agetet Deo , Yercellen. ex his Veionen., et Corbeien. additur, et Hietico. et ita in
non esl invenlus, elc. Veronen. e% ilhs non est, qui Colb. 2, apud Mill. xhv hpivw.
ledhel, el gialias agerel Dco , Corbeien. ex illis non Luc cap. \, 20. Yindobon., vobh snbjecti sunl,
etat, quiteditet, et gratias ageiel Deo. S. Ambros. in Yeronen., spmtusmalignivobtssubjeclisnnt, Brixian.,
lib. i de Cam et Abel cup. 9 , pag. 199, non fuit ex Dmmoniavobtssubdila sunt. Ambiosiasler in Epist.
ilhs, qutiedttet, et gtalias agetctDeo. ad CorinthiosI cap. 12, pag. 154. .Dmmonia vobis
Luc cap. xix, 8. Yindobonen. si qutd alkui frande G C subjecta sunt
abslnli, Corbeien. et Rri.ian. ftaudavt. Sanctus Luc cap. XJII, 25. Vindobonen., Yeronen. et
Ircnoeusbabet, el si citjus qmd ftaudavi. Sanctus Bnxian. Domtne,Domme. Geminatum , Domme, es.
Ambrosiusin }ib. n dc Cain cl Abel tap. 4, pag.214, Matthcei.
si cui ahquid fraude absluh; et lta Chrysologus. Luc cup. xxi, 17. Vindobonen., Gil. elBrixiun.
Luc cap. xxn, 51, Vindob. expelivit, ut vosvettit- omnibushontinibus. elita S. Ambrosius , seu Beicn-
let, Corbeien. el Biixian. , expeltvtt, ut vos venlttei, gaudus in Expositione in Apoealypsin, de Visione
etc. Veron ivit, ut let. S. Hilanus in lib. IV, tom. n, pag. 557.
x de Trinitate. lom. n , pag. 348, expeiivit, ut vos Luc cap. x , 41. In Vindobonen. , Yercellen. ,
centerel; ejusdem vero S. Hilarii codex Colbertinus, Yeronen. et Corbeien. desunt verba, solliata es,
et alii non deierioris nol<o,ventilet; et lta S. Am- el iuibarts erga pluiima. et ila S. Ambrosius in
bros. in lib. in de Interpell. Job cap. 5, pag. 659 , Enarr. in psal. 1, pag. 757, m Exposit. psal. cxuu,
nec non Ambrosiaster in Epist. ad Roman. pag. 77, pag. 1107, et in Iib. i. Exposit Evang. sec Ltic.
S. Cypr. in lib. de Orat. Domin. pag. 271, expelivit, p. 1268.
ui vos vexaiet, etc. Luc cap. x, 42. Hic versus deesl in Vindo-
Luc cap xiii, 27. Vindobonen. nesciounde sitis , D 1 bonen., Vercellen. cl Veronen. atque in S. Am-
Veronen., iwsciounde eslis. ct ita S. Amhrosius in biosio
lib. l de Caiu et Abel cap. 5, pag. 192. Luc cap. XIH,55. Vindobonen. omitiit, desetla.
Luc cap, xiv, 12. Vindohonen. et Corbeien. ne- Porro Gre.i codices mulli non ferunt, deseria ,
que vicinos, nequediviles; Vercellen, neque (taites epnyog; neque S. Cyjirianus , neque Iibn vettics
luos, sed nec vicinos,nec dtvites; tte (otte el tpsi te in- Latim, neque versio Copiica, et Armena. Quadeie
vileni;Veronen. neque(miies , neque^cognatos, neque' vide Grot. Brug. Mill. Additum videtur ex v. 5_ ,
vuittos, neqne divi\es;ne [otte el ipsi le \einviieitt,, cupitis xxiu Evangeln Sancii Matlbcei.
Brixian. ne foite el tpsi leinvilentle. S. Cypiianus ini Luc. cap. xvi, 21. InVindobon., Yercellen., Ye-
lib. III Tesiimoniorum ad Quinnun) cap. 2, pa,g. r.nen., Gat., Mm. et Bnxian. desunt verbuilla , et
372, neque[taltes , nequevicinos , neque diviles; ne" nemoillt dabal. et ila in quibusdam mss. div. Bibl.
fotte etiltijtetnvitentie. S. Hieron. et in Proolut. S. Gaudeni. episcop.
Marc cap. vm, 59. Vindobonen. quod sunt qui- Brixian. ad Benhol. ut animadvcrtit Cl. Paulus Ga-
dam cncumslantes, Veronen. quod sunl quidam dee leardus pag. 10 , num. 2 , quem consule: codices
117 EPISTOLA BLANCHINIAD EPISCOPUMGURCENSEM. ...
quoque Greecinon pauci apud Millium, et Erasmum A_ Marc. cap. 7, Vindobonen., Corbeien., Gat. ct
non hahent, et nemo ilh dabat, itemque Latinmum Brixian. Dei summi. et ila quidam mss. div. Bibl. S.
quamplurimi. Addita hcecpulantur ex capitis xv, Hieronymi.
versiculo 16, proesentis Evangehi, ubi de Prodigo Luc cap. xi, 31. Vindobonen. et Gat., plus Sato-
filio sermo est, saturari cupiente porcorum siliquis , mone htc, Brixian. plusquam Salomone hjc. In qui-
el nemo illi dabat. busdam codicibus div. Bibl. S. Hieronymi habetui ,
Luc cap. xvn, 29. In Vindobonen. etCorbeien. plus Salomonehic.
deest, ignemde cmlo. etita inS. Iren. Ibid. Yercel- Luc cap. xu , 58. Vindobonen. et Corbeien. ad
len. etperdidil omnes, et ita idem S. Iienceus. magtsHalum. et ita S. Ambiosius in lib.de Tobia
Luc cap. xx, 56. Vindobonen. et Coibeien. {nam cap. 9, pag. 601. Brixian. adJudicem.
suni simtles angehsDei, quia, elc. S. Hieron. in lib. Luc cap. xin, 34. Vindobonen.... gallina pullos
conlra Joan. Jerosol. tom. n, pag. 429 , sed erunl sub alas suas, Yercellen., quemadmodumgatlina
sicut angeliDei, quod, etc sub atas suas , Veronen. gallina, Brixian. gallina
Luc cap. xxi, 15. In Vindobonen. Vercellen. et pullos suos. S. Ireneeus m lib. iv contra Heereses
Corbeien. desunt verba illa , et conhadicete omnes. lom. i, pag. 281 gallina pullos suossub alas.
Et ita m S. Cypr. lib. ad Forlunatum, de Exhorta- B B Luc. cap. xvm , 30. Yindobonen. , Veronen.
lione Martyni cap. 10, pag. 555. et Coib. , rectptal septtes. et ita S. Cypr. et S Am-
Luc. cap. xii, 7. Desunt verba, sed et, in Yindobo- hros.
nen. et ila in S. Augustini lib. 22 de Civitate Dei, Luc. cap. xix , 9. Vindobonen. filius est. Sanclus
tom. vp, pag. 681. Cypr. habet, quaniamet hk filius est Abrahm.
Luc cap. xu , 42. Verbum , putas , omittilur in Luc. cap. xix, 22. Yindobonen., Vercellen., Ye-
Yindobonen. , Yeronen. , Corbeien. et Brixian. et ronen. et Gotbeien. toilo melo. et ila S. Am-
ita in S. Ambrosiilib. i de Poemt. cap. 9 , p. 401. bros. in lib. de Tohia cap. 19, pag. 615.
Luc cap. xvn, 10. Deest, onwiia,m_Vindobpnen., Luc cap. xix, 23. Vindobonen. , Yercellen., Ye-
Vercellen. et Veronen. et ila in S. Cypr. Iib. III , ronen. et Brixian. el ego. et ita S. Ambros. m lib. de
Testim. ad Quii. cap. 51, pog. 582. Fide Orthodoxaconira Ananos, tom. n, pag, 557, et
Luc cap. xix, 26. Yerba, et abundabit, desunt in in lib. de Tobia cap. 19, pag. 613.
Ymdobonen., Vercellen., Corbeien. et Brixian. nec- Luc cap. x.i, 10. Yindobon., nam surge{.
non in Grecco textu , et m regince Suecorum vetus- Bmian., exsuigel. S. Cypr. in lib. ad Fortuna-
liori ms. Evang. Latino. tum, de Exbortatione Maityni cap. 11, pag. 354.
Luc. cap. xix, 8 Deest, Domine, in Vindobonen., C exsuiget entm gens super gentem,et tegnum super te-
et ila *m S. Iren. lib. IV contra Hcereses, lom. i , gnum.
pug. 242, el in S. Cypr. lib. de Oper. et Eleem. Luc cap. xxn, 3. Yindobonen., Veronen., Gal. ,
pag. 55. Mm.et Brixian.. Scarioih. et ita quidam mss. lib.
Luc cap. xxn, 11. In Vindobonen. , Veronen. et div. Bibl. S. Hier.
Gorbeien. deesl, domus; et ila in S. Ambrosio. Luc. cap. xxu, 2. Vindobonen., Veronen. , gt
Marc cap. v, 1. Post frelum, deest, matis, in Brixian. pro Jesutn, habent, eum. et ita habetur in
Yindobonen. Veronen. el Brixian. et itu in God. qmbnsdam mss. Laiims bihl, regince Suecorum.
Cantabrig. Greeco-Lat. Marc cap. xn, 29. Ymdobonen., Deus veslet, Yer-
Marc cap. v, 11. Deest, magnus, in Vindobonen. cellen., Veronen. etCorbeien., Dens noster. etita S.
el Yeronen. utin Verss. Goih., Copt. et Pers. Hilarius in lib. lxde Trinitate tom. n, pag. 276. el
Marc cap.xn, 50. In Vmdobonen. deest, man- unus regmoeSuecoiuin ms. lih. diviuce Bibliotlrecco
dalum. el ila in aliquibus mss. S. Cypr. de Oratione S. Hieronymi.
Dommica. Marc cap. xn, 52. Vindobonen., benedixhti, Ma-
Luc. cap. xii , 50. Vindobonen., Veronen. , gislei, in vetilate, quod unus sil Deus , ticc esl alitis
Corb. , Gat. el Brixian bapthma. et ila S. Cypr. B I pimtet illum. etila S. Hilanus in lib. xide Tiinitate
p. 640 tom. n, pag. 276.
Marc. cap. xm, 19. Vmdobonen. et Gat., ttibula- Marc.-cap. xm, 52. Yindobonen. et Yercellen.,
tiones tales, et ita duo reginee Suecorum mss. div. Bi- et hota, et ila S. Hiluiiusin hb. i de Tnnitatetoni. ir,
blioih. S. Hieronymi. pag 19.
Luc cap. xxu , 12. Vindobonen. , Veronen. , Sed jam satis multa piofudi, ut ostenderem in
Corbcien. et Brixian., vobisostendet. et ila S. Am- Evangehaiio Vmdobonensi antiquam Lalinam Italam
bros. contineii. Subtexam nunc miegram ejusdem codicis
Luc cap. xix, 12. Vindobonen. , Veronen. [ett descripiionem, a Cl. Forlosia concimiaiam, unacum
Biixian. homoquidam dives. et ila LuciferCa- Iiltens, quas tu mecum ab illo acceplas communi-,
laiii. casli. Eas edo m lticem, utmemorem metuoium of-
Luc cap. xxi, 15. Yindobonen. et Brixian. non n ficiorum omui tempore fulurum i-tlh.ec edilio polli-
possittt.et ita quidam codex ms. S. Cypr. in lib. add ceatur. Homuiem ex ipsis agnovi tui studiosissimum,
Foitunalum de Exhorlatione Martyrii. alque amantissimum mei.
Descriplio ejusdem codicis Yindobonensis lacia a A 1 fuit appellata : alqite id dd ettm, qui sequilur modunt.
Cl. Viro Nicolao Foilosia Aug. bihlioihecje cus- A folioptimo ad fol. septuagestmumquinlvm, Evan-
lode primario. geliumsecundum Lucain , quem sempei in Lucanum
Codcxisie ms. iheologicus,latinus est, membrana- veisutnlegimus.Hocaulemincipitin codtceab illh vetbis
veis. sepiitni, sin aulcm rulvosrever-
ceus, purputetts, lilterh quadralis ex at genlo, in-foho. capilis decimi,
Conslat in pimsentia foliis cenlumquadragintael duo- tetur, elc Quod initium , fotle quod esset deletum ,
bus. Ejus ainplitudo est instar ejus, quod cmavimus mendose ab hnperito dcinde stipplelum est ad liunc
Sinautemavos, elc Desinttad capiltsvigesimi
pto cltaiaclerum specimine, exemplaih. Membranm modum,
rubro infeclmsunt colote , non tamen ex mquooiimes, terlii, veisum decimumin ea veiba, constanter accu-
sed pt o cujusqitedui itie, attt tenuilale: earutnpleimque sanles eum.
adeo sunt subiiles, ul eas non agninas pelles, sed vesi- A folio sepluagesiinosexlo ad ultimum sequitur,
caiutn esse ptttes ntembianas.Fotia exultaque sctipia Evangeliumsecundum Mareum, aveibis capitis se-
smil patte : qumhbet pagina qualuotdecim coniinet cundi, vers. septimidecitni, Sani medicum, sed qui
lineas : linea veio htteras ad viginli prmter ptopler. male babet, elc In noslra Vitlgata habelut , sani
Fonna htterainm quadtala: emque omncscx argenlo -„ medico. Desinit in ea capith decitniquarti, veis. tri-
liquefaclo, exceptis iis, quibus Dei,Domini ,aut Jesus gesitnisextt verba, Abba Pater, possibilia omnia libi
nonten scriptuinest, qumsunt ex attro : prout mem- sunt.
btana lenacior, aut paratior, iluvividius colorem,aul Ad cducendamhlleiatum formatn unum atque alte
litterarumsplendoiemservat.Prmterlioscequatuotdecim rum adhtbui delinealoiem; atcum id ex mea sententia
vetsus, in stttnmapagina (quadralts etiatn , ut dicilur, mininte prmslarent, eo quodcompliori sempeiforma
Itltetis, sed minoiibus ) a patte sinhlra sctiptum esl, eas reddetent, ipse improbmhuic opermtnanutnadmo-
sectindum, adexleraaulem, e regioneEvangehstatum, veie non lefugi, el pelluctda chuila ila excepi, ut
noinenLucanum , aut Maicum, ciica quod lineolm exemplum ipsum propius altiijhse videar. Ciussiotes
aliqttotinscribunlur. Quod aulem Lucmnomenad La- etenimlillerarum duclns sunl, sed id accidisseophwr
ttni paltonhnici formam m Lucanum perpeiam vetle- ob soltttiatgenti crassiUidinem,qumnon palitut duci,
lil , id calligrapho condonandum. In quaterntones quemadmodumsciiplotis vultmanus aul mens.
digeslum fuisse codicemapparel ex hujusmodi nolis Exhibet exemplat codtcismanusctipti paginam al-
Q. XLHI, etc qumnoimadfmemcujusquequaletnionts leram folii cenlesimiex Evangeliosecundum Marcum
\n hna pagina vhuntur. cap. vii, vets.4.
Est aulemcodexNeapoli hucaspoilatus ; ac peilinuit pG Quod , si hoc Cl. Vho Blanchiniosalis fuetit
paclo
ad bibliolhecamPaliutn AuguslinianotumS. Joattnis
faclum, eiit id mihi tam gtatuin , quamquodgratissi-
de Carbonaria. Monaslerioea relkla fuetat acaidtnali mum.
Setipando , qui in concilio TtidenlhiosanclmRomanm
Ecclesimlegalimunus obivil. Ismutlos maximi ptelii Cels. R. I.
S. principi JosephoComiliThunioSanctce
codkes ex legato acquisiveral a Jano Pairhasio. In
Gurcensis Ecclesiee episcopo, Nicolaus Forlosia
fionte paginmprimm, Setipandi, vel Panltasii manu ex animo S. P.
in alih eliam otim ohsequenlissimo
(qum appatei) sciiplum legilur ,
annorum circiter mille; adeoui ea ralione quinli ,vel
sextismculihabilusjatn lum fuerit. Benigne tu quidem, ut soles, celsiss. princeps,
codkis descriptionemnon ingralatn Cl.
Inilio cujusquepaginmmajoih formmlitleia, eaque quodEvangelki
viro Blanchiniofuhse, signiftces: apprimenamqueid
exteiius, picta est; quamvis cx intetmedih dtctionis
gt atum , el quas par esl , Itabeo qralias; sed nolhn
esseconligeiit. Sic etiaminiiiates litteim cnjiisqiiever-
sicuti gratidiotes. gralim id apponi mihi, quod merito tuis paruetim
jttssis , el illi fueiim commodeobseculus. Jam, nec
In fitte inembrorum, aut petiodorum nulla distinc- minoricetleattitni alactitale sludebo, in petquirendis,
tionumsigna, pimtei aliquanlttlumspatti majoris, acl" uli mandas , Latinis, si'qui sunt, Sacrm Scriptuim
ne id quidetnsemper.Litlermomnesmqueittler se dts- codkibus, quicumqnedecempiiotibus Chthlianm reli-
tavt, nulla habilaunius diclionisab altera dislinclione, gionis smctilh sciipti , in Aug. hac bibliolhecaserven-
nhi imo. Ad fincmperiodi, aut veisiculi, nullumappo- tut. Unam solummodomihi veniam peleie, necesse
sitttm est punclum, sed luitlumpost inienoguttonem est: ne scilicel , tam ptopete id ame pimslari posse
unicum appingitut, neque id semper: qttmres ad anli- pulel Blanchinius. Ille eienimammno Italim cmloas-
quilatem facere vtdentur.UbiDtvina nominascriplaex suelus, (ligoiisregionh hujusignarus, el quod polh-
auro sunt, ad tatus postiemmtitleim puttciumexauto simumesl, biblioihecmnosltminscius , vix intelliget,
adscriptum, ornalus gralia. Dolendum, quodinilio , tam essc perhkmem adeuntibusingiatam , el itthospi-
fine, el inteimediis quoquefotih sil quoquecodex mu- tam , quam msiate jucundam. Cum pi imum igitur id
tilus. fieri poteril , id me curalurumrecipio, ac si quid ad
Continetaulem, quodejus superest, Evangeliaduo, ejus rem ,quod(aciai, reperero,erh iniliivobh,obtempe-
qum sanctorumLucm el Marci dkunlur: et quidem lasselam gralutnquainquod gralissimum.Sic te, Cel-
jttxia eam ediiionem,qumAnliqua Italica a Paltibus ehs. princeps,pro Ecctesim lumincremenloDeusopii»
12! EPISTOLA BLANCHINI _D EPISCOPUM GURCENSEM. 122
mus servet, acoptata iua secundet. Vale. Vmdobonm,a. >xHohendoilT. Membr. soec \n, conlinet Vet. el Nov.
d. x. cal. Apiilts , 1746. Test.
Celsiss. S. R. I. principi Josepho Thunio -Gurcen. (Neap. Membr. soec.xi).) continent Vettis el Nov.
episcopo Nicolaus Forlosia S. D. obsequentissime. (Neap.Membr.seecxiv). j Test.
sunt bcne mul-
Simul ac acris hiems ptmcipitare, et ver appetere Codices posteriorum seeculoium, qui
cmpil, nthil mihi fuit ptius, quam ut mattdatis luis, li, nulli hic adnotantur.
Celstss. princeps, pateiem. Latinos iiaque mcrorttm
Celsiss. S. R. I. principi Josepho Thunio Gurcensi
hbroium codkes, qui in Aug. hac bibliotlteca servan-
ad 67. Blanchinii episcopo, Nicolaus Forlosia obsequenlissime
tur, petlustiavi, quosque oplata fa- S. D.
cere repeti, eos adnoiavi, el httic ephlotm pro indicio
adscnplos, ad te millo. Quod si quid ex ejus usu fue- Mea ttbi, Celsiss. piipceps, parendi sludta, el ge-
lil, crtt mthi giathsimum; ut, si qum loca cum tle- nium in hujusmodi, quos Cl. Blanchinius expelii,
meiilina ediitone collala voluerit, td per otium ptmslaie labonbut, nisi saiis probata hactettus vobis esse con-
non dejugiam. Ejus igitur explorare sit labor, ac tui fidet em, ea facile suuderent postremmad te, quas dedi,
jubere. Stc te Deus pto Ecclesim ium bono, el meo B litietm Inhs etenim non [iiistra innui, si qum ma-
;)i_es.dioseiue. incolumcm.Vaie.Vindobonm,a. d. lx. nusctiplorum loca c_>..fen.cum Vulgata edilione o-
hal. maii, 1746. pottetel, ttte id pimstiturum. Ea sane ratione, qua
Ex Aug. biblioiheca Ceesarea Vindobonensi sacro- possutn, me libi obtuti. Talein aulem inceplate labo-
rum Bibiiorum codices juxlu ordinem V. C. Gen- lem, dtultu^que perduraie, in quo incubare oculos,
lilotii. propius adtnovendi, el figendi causa, opus sil, mihi
fete yvaKL, non hcel, pet peclotis, quam patior, im-
.
L. Quinquagesimus code Theol. Latinus esi, litem-
bectltilatem. Sacios itaque codtces conferendi onus
branaceus, antiquissimus, sub finem socculi vm
necesse esset, quatn exsolvere ne-
aut initium i\, htteris rolundis scriptus sunipli- suscipienii, fallere
queo, fidem. Al s. foite heic lepeitanlur lum dimce-
bus Rudonis Abbatis S. Vedasti Alrebatensis ab
seos ecclesiasitciduo, quorum dtligeniimid commiltere
A. Chr. 795, usque ad A. 815. Hic vero descriptus eisme libenler, in captandis fugknlibns litleris
a Lambecio lib. n Commeniarior. a pag. .02, ex possis,
retnlit Jacobus Le Bibl. Sacr. prmsto futurum piomillo. Plutibus, excusandi mei
quo excerpta Long, aut
> Tom. i, pag. 556, conlinet Biblia Sacra uiriusque gtalia, abstmeo, ne de ttta ergame benevolentia,
de ea, qua apud Blanchinium vales, ad ipsi persua-
Teslamenti. Codicem totum luiitosum f il_o appel- dendutn
ait nec adeo ld veium esse ne- C auctoritate, dtffiderevidear. Equidem le etiatr.
luii, Geirtilolius, ul illt persttadeasid, qnod maxime ex animi mei
: nam ahcubi lilteras, si oculos inten- rogo,
gat fugientes sententia optarem, ptmstate non posse, et dividimesse.
das, pterumque assequare.
Biblia Sic te, Cetsiss. ptinceps, D. 0. M. diu hicolumem
__--.iv II- i •-,_ lconlinent
\<LXIV. Membranaceus anni 1341.1>Vetens et Novi _,, . seivel. Vale. Vindobonm, a. d. vi, non. Junii, 1746.
/ XCIV. Membranaccus soec. xiv). \ Xestamenii. Heec sunt, quee ex oplimo. el loi go rerum usu
" exercitalissimo bibliotbecario
XCV. Membranaceus secc x. codex mutilus con- mecum, humanissime
tinet prophelus. princeps, communicasti, ut inlelligereni, me tanti
\iii amicitias tno munere fuisse aucupatum. Audivi
CL. Membranaceus scec. x, continet quatuor Evan-
a maximis viris, quique id facilhme nosse poleiant,
gelia. in Yindobonensi thesatiro codd. mss. niillum aliud
CCLIX. Membraii. soec x, continet Acta Apostolo- exempMim supcresse illius versionis Iialicoe, quoe
rum, Epistolam Jucobi, et Ep Pelri primam. piopagala, quasique pcr manu. tradila luii, et suni-
CCLXXX. Membr. soec xi, mulilus continet Salo- mo sitidio retenta in plerisque Latims ecclesiis, us-
~monis Proveibia, et librum Sapieniioe. que ad tempora S. Gregoni Magni. Stcernmus ille
CCOXLHI. Membran. seec xi, contniet quuluor -*codex iu pluteis lutitubai. Tu vero in eo conferendo
Evangelia. piimus omnitim navasti operam; ut ego collatos
CCCLXXXI el CDLVIII. Mcmbranacei seec. xiv, loeos in bocce Evangcliurium Qtiadrujdex inferens,
ambo conlinenl Biblia ulriusque Teslametiti. cum Christiana rep. communicarem. Yelim lumen
CDLXXXY. Membran. soec. xn, continet Psalte- ex le audial CI. Forlosia, qnantum ego niihi con-
rmm Davidicum cum Canticis Isaioe, et coeteris. scius sim, et prohtear me sibi quoquedeberc; quam-
DXC. Membran. scec xn cotuinet aliquot Yeteris que beaium me futurum pulem, si mihi leferendae
Test. libros, et quatuor E\angelia. grulirc polestas detur. Luieras luas \alde expecto,
DCLXXXVH.Membr. A. 1247, conlinet Vetus et vir sapieniissime; nec mihi quidquam gratiu» .icci-
Nov. Test. dere poterit, quam si me tibi aliquid tua cuusa la-
DCCLIX. Membr. scec xui, conlinel Vet. et Nov. cere jubeas. Novi le, mei esse amaniissimum. Nnnc
Test. vero et alii ex scripus istis inielligenl, quanta inter
DCCLXXYI. Membram scec. xiv, eonlinet Nov. Te- nos voluntatum, ac studioium conjunclio sit. Vi\e
stam. diu. prcesul humanissime: vive. et con.enesee in
12J PROLEGOMENA. 121
studiis tuis. Coniempsisli adhuc juvenis ea omnia, A Aprccstiti
pi in parle n, versa huj'us editionis. Pos-
quoevulgo eliam a senibtis maximi fitiiit. Deum, el teritulis
te potius adjuvandce studio, ut me velie-
Ecclesiam tuam unice cogitas. Alia omnia contem- m menter, et seepiuses cohortatus, efficiam, ut in proe-
nis, quoniam fluxa, el caduca sunt. Noslri omnes te ci cipuasej'usdemEvangeliariilecliones incumbam, quce
salutant. Saluta mihi tu isthic D. Forlosiam. Ad abeunt a; a nostra editione Vulgata : sique ac ratione
cum scribere nunc non licet per occupationes : scri- cathoiicce
c Ecclesiae juvari causa poterit, ut ccrle
bam autem propediem. Vale, et de Sacris Litteiis potesl, p inpgnopere spero fore, ut neque te officii lui
oplime mereri, quando id vel uni tibi maxime licet, in ii me cohorlando, neque incomparabilis libeiahtatis
nc desislus. His quuntum studii, dihgentioeque ad- JOAKNIS J V , Portugalliee et Algaibiorum regis in ad-
hibueris, tanlum le Gurcensi Ecclesioe, publiceeque j'uvandnpceniieat.
j't En ergo praecipuorum locorum
uiihlaii, cui semper consulere studuisli, elaigilum F Florilegium, quod ex SS.Pairum Anlebieronymiano-
esce cognovero. Ex /Edibus Yallicellanis, non.s rum r openbus dihgenler exeerptum.nunc ad lemiito.
'
Apr. 1747. A
Antequam vero ordiar lexere eorumdem collationem,
s
scire te volo, fuisse nonnullos, qui, in Veronensico-
EPISTOLA d Joannis capitei, versu 15, ubi legitur: Qui non
dice
BLANCIIINI ADMUSELLIUM. BC exsangume, nequeex vohintalecainis, nequeexvolun-
tatevhi, sed exDeo natus est, velust_ehujus leciionis
Clarissimo et benemerentissimo viro Joanni Fran- .
ignoratione, sunl arbitrati, codicem nostrum ab hre-
cisco Musellio sauctoeYeronensis Eeclesioecano- jeticis fuisse Lubricam mibi faleor hanc
corruptnm.
litco arcliipresbyieio Joseph Blanclunus Yeronen- esse defeiibionem. Nam eos
ego quanii faciam, nn-
sis presbyler congregationis Oratoni S. Plulippi
runt,-quicumque me norunt. Res lamen ipsa snbigit
Neni de uibe salutem et vitam.
me, ut dicam eos reprehendendi saeerrimi eodicis,
Annus jam agilur xv, ex quo, pro singulari tuo de paulo j quam par erat, cupidiores fuisse. Si enim, na-
Sacris Litteris benemeiendi studio, auctor mihi tus . est, ip=inusquarn forte alibi legerant, non staiim
fuisti, ut codicetn illum purpureum celeberrimoebi- confugiendum
. eis erat ad illud ut dicerent, in omni-
bliotheceeDD. canonicoium amphssimi capuuli Ve- bus 1 Painbus scriptum, nati sunt. Quod si voluni, ut
ronensis, cujus jam ego pars ima lui, tu vero, ar- iego alictijus \eleris scriptoris proferam tesiinionitim,
chipiesbyier prcestanlissime, summum es caput, et. ai quo illius leciionis mentio fiat, jure quidem id po-
decus, typis ederem, alque illustrarem; quoniami Stulant. i Nam Yeionensi codici ego quideniplur mum
exhibet antiquam Latinam Italam translationem, j'umi itribuo, non lantum tamen, ut satis sii, «UTO? _W.Pa-
inde ab apostolorum temponbus usu receptam, cce-- C tre=illitislectionis testes habeo locupleles, Irencum,
terisque prcelatam (ob verboruni lenacitaiem, cumi Teitulhanum, Jo. Chrysostomum, Augustinum,
perspicuitate seiiieiitioe) fere usque ad oetatem i Vigihum Tapsensem , et Joannem Dumascenum.
Saucti Gregoni Magni. Quure, cum tua volunlas3 Libel smgulorum verba proferre. S. Irenccus, lib nt
maximeelcgis vim, pio summu tua non modo aucto- contia Uocieses luculenler demonstrans, unum et
ritate, \ei'um etiam sapicntia, ohtinere apudme de- eumdemesseJesumChrisium,UnigenitumDeiFilium,
beal; scius velim, me iia animatum, ita paratum essee verum Deum, ac verum horninem, capile xvi
Ubi hac in re, ut in omuibus aliis libenter obsequi, i, ( Pag 204, col. 2, num. 2, hl. o), ila in-
ul non delrectem. ediiionem suscipere , agere, etit quit: - Potuerat diceie Matihceus,Jesu veto geneta-
piceslare, quoquo modo possum. Nosti observan- i- « lio stc eiai: sed preevidens Spiritus Sanctus de-
tiam meam, postquam etiam Yerona discessi, ut inn ti jiravatores, et preemuniens contra fraudulentiam
lianc Congregationem Sancti Phihppi Nerii me con- i- « eoium, pei Maliheeumail: Cltthlt atitein geneiatio
ferrem : semper enim tibi oplemperavi, alque una la « stcetal; et quoinam hic esl Emmanuel : ne forte
fui, sallem commercio lilterarum; in quibus non ego ;o i tantum eum hommem piilarenius, (twn enim ex
quidem luam vocem audio, neque lu meam, sed oe « voluntate catnts, neque ex volunlatevtti, sedex vo-
quoe
voci subest res, eatn nilulominus percipio, Nquam mD TJ « lunlale Dei, Vetbumcaio factum est); neqnejrhum
lany istic cinomcum ageiem. Tot annorum fapsus, s, « qmdem Jesum, alterum autem Chrisluin suspica-
lantaque loeomm intercapedo, obsequium erga le « remur fuibSe,sed unumet eumdemscircmusesse.i
meum null.uenus imniularunt : immo ipsumaugetur ur Et cap. xix (P. 212, col. 2, num. 2, .... m), ejusdem
in dies, ad summumque perduciiur, aiclnpiesbyler er libri, ut probet ex Scripiuris, eumdem Jesum
ter colende. Cum ituque mliil liubuerim antiquius, is, Cliristum verum esse Dei Filium e\ Deo Patre
nihilque exspertavenm magis, el observaverim dili- li- genitum, et verum hominem filtum e\ Vhgi ie
gentius, quuni ut fuma ad le colendum animi mei lei nattim, Esaiee (cap. mi, 8), ac (cap. x\n, 9) Jeremice
ire geminos piofeit locos, et ail: _ Piopter hoc geneia-
propensio ahquo publico tibi paleret officio, en ture
libens uunc obsequor voluntati; quam ego semper ler « tionemejus quts enanabill quoniam homo est, et
la- « quis agnoscel eum? Cognoscit autem illum is, cui
tanli facere soleo, ut eadem mihi loco jtissioms ha-
beatnr. Descriplionem tamen codicis Evangeliarii irii i P.iler, qui esl in ccehs, ie\elavil : ui iniellg.it,
at- « qiioniam IS, qui non ex loluntate catnis, neque ex
Veroiiensi« , v vel vi seeculo exaiati, hcic non al-
êxam, quoniam hber penes vos est, atque id jam am « voliinlate viii naltts es. filius hominis, hie cst
125 EPISTOLA BLANCHINIAD EPISCOPUMGURCENSEM. 1?0
j Chrislus Filius Dei vivi. sliem cap. xxi (Pag. 217, _A tam exageranler inculcavit non ex sanguine, necev
col. 1, n. 5), ostensurus, Spinium Dei per apostolos carnis votuntate, aut viri natum; nisi quia ex ea erat
annuntiusse, ex YirginenatumesseEmnianuel, insi- caro quim ex concubitu natam nemodubilaret ? elc._
gnem Es>>i_e recitat propheiiam"', pravamque. et hee- Paria habet idem Teriulltanus in eodem libro de
reiicum adversariorum inierpretationem confutat, Carne Cliristi cap. 24, ubi locum, dequoscribo, ad-
dicens : «Piopter hoc enim , el de frucln venlris versus Ebionem affert : « Ideo t inquit t eliam Mar-
. ejus regem promisit, quod erat proprium Yirginls ejonem prospiciens (Spiriius Sanctus): Ego sum, in-
« preegnantis; et non de fructu lumborum ejus, nee quit, Deus, et alius absque me non est. Et cum alias
t defnictti renum ejus, qnod est propnum viri ge- idipsum eodem modo dicit, nescio quas illas Valen-
« nerantis, et mulieris ex viro conceplionem facien- tinianorum oeonum genealogias pnlsat. Et, non cx
. lis. Circumscnpsit igitur genitalia viri in promis- sanguine, neque ex eainis, et viri \oluniate, sed ex
e sione Sciiplura : lmmo vero nec commemoratur; Deo nalus est. i Sanctns quoque Joamies Chrysoslo-
« quoniam non ex voluntale \iri eiat, qui nasceba- mns ad eamdem lectionem noslri Evangeliani Ve-
« lur. » Dem veram ejusdem j.rophetee senteniiam ronensis (in aliquo proinde Groeco exemplari a se
explicat, et confirm.it ali>s lum I>tnielis, tum Esaico repertam, leclamque) videtur respexisse, cum in-
proplietiis, atque ita concludil (P. 217, c. 2, n. 7): ]B quil : Aia TOUTOJ_"._-) . yiyovev v. yivvncrig, vv.ieoi/vZv
t Propter hoc aulem et Da.iiel proevidenscius adven- hyiv, VUL VTtepSuLvovcru xhvhyexipav' xb yiv ev yvvuv/bg
c tum, lapidem sine manibus abscissum advenisse yevvnOmvi,hyiv cjvviSaivt' xb Si yh e vlyvxog,ynSi
« in huiiGmundum (hoc est enim, quod stne mtni- e/ OelhyaxogavSpbgi. cjapvbg,u)Xiv. Uvtvy.vxog'kyiov,
« bus) significabal(cap. xxvui, Dan. u, 54);quod, xhv vKep§vivovo-p_ hy-vgvai xhv y.iX)ovuavTtpou,vufuvti
« non operantibus Iiumams manibus, hoc est, vno- ytvvncnv,hvhyiv eyt))evi/ Uvevyoxog yopi^tsOvi. ldeo-
« nim illorum, qui solent hpides caedeie, in hunc que duplex (Chj jsli) genetaiio fntl; el ottm similis
e muiidum ejus adventus erat; jd est, non operante nosltm esset, et qum noslram exsupeiaiet. Elenitn ex
« in eum Joseph; sed sola Marii coopeiante dtsposi- mutieie nasci nobiscompelit; nasci autem non ex san-
« tioni. Hic enim )apis a terra ex vn lule el arle con- guine, non ex volunlale viri, et carnts, sedex Sphiiu
« stat Dei. Prop(er 1)OG aiuem et Esaias ail. Sic dt- Sancto, geneialionem nos exsupeiantem, el fulmam
« cit Dorn-mus:Ecce ego millo in fundamenla Sion pmnunhal, qum ex spintu nobh concedenda etat. Et
« laptdempretwsum, eleclum, sumtttum, angulaiem, jjt heeele\iora sinl, quoniam jion manifesta, locum
< honortficitm; uti non ex voluntate viri, sed e\ vo- ceile, qtiem subjiciam, coiuiliare aliquam huic epi-
« luniaie Dei, adventum ejus, qui secundum hpmj- stoloe graiiam, ac pondus coniioversee leclioni, vel
« nem esl, intelligamus. i Demum lib. v, cap. 1, C | apnd fastidiosos eestimalores, poiest. Itaque S. Au-
luculenteroslendil, Valentinum, acEbtonem, qui In- gu .tinus in lihro Confessionum vu, cap. 9, ait: « Et
curnationem Filn Dei ex Maiia Virgine , Spuim piimo volens oslendere mihi, quam resistas super-
Sancto operanle factam respuebanl, manere in veteri bis, bumilibiis aulem des graliam, et quania miscii-
Ad.r-damnalione, atque )ta concludil : t Non enim cordia lua denionstraia sithominibus via bumihtatis,
« effugitahqtiundo Adum manus Dei, ad quas Pater quod Yerbum tuum earo factum est, et habiiavit
« Ioqnens, dicit. Faciamus homtnem ad hnaginem, inter hommes; piocurasli mihi per quemdam ho-
i el siniihtudinemnosliam. Et pioplcr hoc in fine mmem, immanissimo lypho lurgidum, quosdam Pla-
« non ex volunlate carnis, neque ex volunlate \iri, tonicorum hbros ex Greeca Iingua m Latinam ver-
<}sed ex plucito Patris manus ejus vivum perfece- sos ; et ibi legi, non quidem his verbi», sed hoc ldem
« runt homiuem, uti fiat Adam secundum lmaginem omnino nmltis, et multiplicibus suaderi ratiornbus,
« et similiiudiiiem Dei. i Vide ergo, \irCL, an ii, quod \n prh\cipio eiat Vetbum, et Veibum eiai apud
qpi pulani lectionem Veronensis Eyangeli.ini nullo Deum, el Deus eral Vetbum, Hoc eial in pnncipio
veteri testimonio lullam es.e, veritali Iitent. Sed apud Deum: omnia pet ipsum facta sunt, et sine tpso
plucet alia quoque lestimonia proponere, acin primis factum est nthil, Qn,odfaclum esl in eo, vila est, ei vita
lnsigjiemquemdum Terlulliani locum, in quo tamen. ]D eiat lux hominum, el lux in lenebns lucel, el tenebrm
qui se veierum scnptorum quasi medicos esse glo- eam non compiehendeiunl. Et qnia homims anima,
riarilur,laienlia ulcera jjnoplimis quibysqqccodicibus quaimis lestimonium perhibeat de lumine, non cst
non apparentia) deprehendunl, Legi(ur itaque aq*hunp tamen ipsa Iumen, sed Verbum Dei, Deus, est lu-
moduni in libro de Carne Christi cap. 19, ubidisserit men verum, quod illumniatomnem hominem venien-
adversus Yalentmianos : « Quid est ergo : Non ex tem in hunc mundum. Et quia in hoc mundo eral,
sangtnne, neque ex voluniate carms, neque ex vo- et muiidus per ipstim fuclus e&t,et mundus eum non
hininie viri, sed ex Deo nalus est? Hoc qmdem capj cognoyit. Qpia vcro in sna propna venit, et stii
tuIoegopoliUbptir, quum adulteratores ejus obduxe- eum non recepernnt, quoiqtiot autem receperunt
ro. Sic enim scriplum esse contendunl : Non ex san7 eum, dedit eis potestatem fihosDei fieii, oredentibus
gumc, nec excamhvolunlate, nec ex _>.!_,sed ex Dteo in nomine ejus, non lbi legt. Item ibi egi, quia
natusesll Intelligimus ergo ex conctibitti nativi- Deus Yerbum, non ex carne, non ex sanguine, non
tulem Domim negatam, quod sBpi. voluntts viri, et ex voluniale \iri, neque ex voluntate eainis , sed ex
carnis, lipn cx vnhae parlicipalione. El quid ulique Deo natus est : sed quia Vei bum caro factum esi,
127 PROLEGOMENA. 12S
et hahitavil in nobis, non ibi legi. » Auctor quoque A pla l sunl. Porro magno numero codices hanc addi-
Dialogorumde SS. Trinitate, qui Vigilius Tapsensis lionem t non habenl.
creditur (utostendi in EnanalionePsetido-Allianasiana Luc cap. vi, 55, Veronen., super gialos, el malos.
in Sytnbolum, quam Veronoe edidi), ad probandum ""Becc ""1 leclio referri videtur ad codices, quibus usus esl
nomen oelerniPatiis esse in Filio, ac Spiritu Sanclo, 'Tertullianus in lib. iv conlra Marc cap. 17, in qui-
alterum eorum, qui colloquunlur, videlicet Oilho- bus 1 post \ersum 56, hoc assumentum h tbebatur, qui
doxum, ita dicentem in palccslram inducit : « Sed pluil \ super bonos, et malos, el solem suumotiri facil
ex Deo nalum esse (Chrislum) Joannes teslatur : In tsttperjuslos, etinjuslos; quomodo ethabebat Greecum
sua venil, el sui eum non recepetunl : quotquol autem iexemplar, quod adhibuii aucior homiliarum Clemen-
j eceperunl eum, dedit eis poleslalem filios Dci fieii, tinarumi Homil. 5, § 57.
ciedenlibusin notnineejus, qui non ex sanguine,neque Luc cap. x, 15, Veronen., usque in infernum. In
ex volunle catnis, ttequeex voluntateviti, sed ex Deo 'Grceeo fonle eadem verba occurrunt, eag «Souw-
natus est. Huic tandem accedit etiam S. Joannes Da- xu§L§uOhcr*i, usque in infernum.
mascenus, qui lom. i, lih. m, de Fide Orthodoxa, Luc eap. xu, 55, Veronen., el ita ftet. Gat., Mm.,
cap 7, pag. 204, edit. Parisiensis P. MichaelisLe- Vindobonen. et BrKian., el ita fit. *__ ila, addunt
quien ord. FF. Picedicat. 1712 ait: KP. b Abyogo-kp\B ctiam nonnulli codd. Greeci, et \ersio .Eihiop.
bxpir.xageyivexo,ev Tlveiyuxog uyiov, vui Hi.vpLugxhg Murc cap. I, 11,Veron., in quobeneptacititmihi,Bri-
ayiugatvKKpOivov, vvi QioxbvoVvui yeo-ixngQeovvvl xian.</...mihibenecomplacuisli.Grcceicodicesimpressi,
vvOpiiTtavxp~oyvxii^tL, b ybvog§i),uvOpoiKog , ovv e/. ct manu exarati quamplures, cum Maltlieeoconsen-
0i)hyaxog,ntKiOvyiag,. trvvuftiugkvtipbg,i. ytwhutag lientes, hubent, in quocomplacui.Vulgatcefavenl Lu-
evnSbvov, ev xn ky^pvvxayhxpaxhgUvpOevov trv»,WfOtig, cas, et major bbrorum numerus.
k)V e/. Jlvtvyuxog kyiav, vuXxhg rtpaxng xov A.tSuy Marc cap. vi, 55, Veronen., el convenenml
ytvio-tag, qu.e Groeca verba laudatus dociissimus Uhtc. Greecusquoque texlus addit, el conveneruntad
editor Latme_itareddidit : « Quocirca Yerbum caro illum.
« absque ulla mutaiione de Spirilu Sinclo, et Sancla Malth. cap. xn, 51. Veronen., qui autem in Spiii-
« Maria semper Viigine, Deiqtie Genitrice facttim lum Sanctumblasphemaverit,non remtllelurUUpecca-
« est : deique ct hominum mediator existil solus ille. lum, Corbeien. qui atttein in Sphitum Dei blasphema-
« in homines bcnignissimus, non ex volunlate , aut_ vetit, non lemitteliir ei, Brhian. Spirilus aulemblas-
« coiicupiscenlia, aut congiessu \iri,aut generatione. phemia non remilieturItominibus.S. Alhan. in lib. de
t cum voluptate conjtincia, in intemerato Virginisi Trinil. Tom.i.pag. 981, qui auletn blasphemaveiilin
« utero concejitus, sed de Spirilu Sanclo , ar prima, C Spinlu Sancto non remiltetui ei, et in fragm. secun-
« illa Adami produclione. > dum MattheeumTom. I, Part. u, pag. 1169, blasphe-
Matib. cap y, 1, dcest, Jesus, in Yeron. elBrixian. mia aulem in Spirhum non remittelurillis.
el ita in texlu Groeco, necnon in plensque Latinis3 Luc. cap. xn, 58, Veronen., et st venerilvespettina
mss. veiusiioribiis VaticanoeBiblioihecee. vigtlta, el ila mvenetit, beati sunt; quoniamjubebit il-
Maltli. cap. IX,28, in Veron. deest. vobis, et itai los discumbere, el ininistiabtt illis, Corbeien. si vene-
in Gr.cco exemplari, ac in nonnullis vetustioribus li- ih vesperthtavigiha, el ita invenerit, bealisunl ; quia
biis Evangelioium. jubebil illos discumbere,et tiansiel, et inintsirabileis :
Matlli. cap. xxi, 4, in Veronen. Corbeien. et Bii- si secunda, et si tettia, beali suttt, Mm., el si venetil
xian deest, tolum. et ita in Grcccismelioris notce,, vesperiinavigilta, el ttainveneiit, beali sunl setvi ttli;
et in Lalinis reginccSuecorum mss libris. quiajubebil illos dtsciimbere, et transiens mhthtrabil
Joan. cap. i, 12, Yeronen., ctedentibus,juxta le\- illts : el st venetil tn secunda vigilia, el si in lertia, el
tum Grcecum,xoig Ttio-xtvovo-Lv. itainvenent, beati,elc.Vindobon.,etsiveneritvespertina
Joan. cap. vi, 58, Yeronen. tiitio per Palrem;; hora vigilia, et ita invenerit, beati sunt... quia jubebit
el ipse vivit per me. Groecus,Sik xbvrtKxipu..per Pa- illos discumbere, el transkt, el minisliabil ilhs : et si
tiem. _Dsecunda, el si teilia, beali sunl. Eliam in codice Ca-
D
Joan. cap. xv, 6, Yeronen. el Corbeien., etaruit,- !,- tholico, quo hic usus est Marcion, ante versum 58,
propius Grcecoie\tui. ila legebatur, vvi ikv e)0r>iv TJiio-KtpLvffSiavri val
Luc, cap. u, 54, Veronen., Hic posiius est in ca- l- evpy ovxa, yavupioi elcjcvbxi kvv.v).LveL a.!>xo!>g.voi
sutn. ct ita textus Grcecuseig TtxdcjLV, id est, in cu-
i- HOavTCUV §iuvovho-eivvxoig. Atque hoc assumenlum
sum Casusaulem ii>i ponitur pro exiiio, quta IS, qui ri non esse, putat Millius, sed genuinam D. Lucaelec-
cecidii, facile ab hosie oppnmitur, el ccnsetur per- tionem p. 55, in Proleg. eam namque firmanl leclio-
ditus : ita, lesutrectio, pro, salute; quod, quierectusIS nem exemplar Vulgatce(antc Hieronymum) Irencei
steteiii, salvns videatur. interpreiis, Ambros.m Com. in Luc hb.vn, cap. 2, et
Luc. cap. IV, 8, Veronen., Vudepost me, Salanas; s; Melhodhjs Oral. 5, de Convivio Vhginum. Yerum,
sciiptum esl cntm : Dominum Deum luum adoiabis. s. cum imtialia versiculi htijus eadem sint, quoeversus
GreeCUSlegil, "titKyt OKLcra yov, Soxovo:yiypuKxoi OL pioxime subsequentis; atque item poslrema ejus
yuo, etc. hoe esi, recede a me, Salanas; scriptum esl ;s. verba, sint eadem ipsa, quceversus immediale proe-
cmm-,etc. qure verbr. ci MaltluBtcnp. iv. 10. dogum* n* cedeniis; prrore t3sdmod»»m frcill fiCMUfn eMBvidetii!'f
129 EPISTOLA BLANCHINIAD EPISCOPUM GURCENSEM. 130
ul is'a e corpore texlus jam olim excideiint, lam in A Matth. cap. xvi, 19, Veronen , Coibeien. et Bri-
Grceos, quam in Lalinis exemplaribus manuscriptis, xian., et qumcumque...erunt ligata... etqumcumque...
5n quibus totus veisus 58, Vulgatee editionis ab An- erunt soluta, elc. et ita S. Ambrosius in hb. i, de Pce-
tiquario preeteimissus est. HoecMilhus. mtent. cup. 7, pag. 599. Tertull. in lib. de Pudic.
Mutlh. cup. i, 25, Veronen. Corbeien. et Biixian. cap. 21, legit, solula. S. Cyprian. el qttm... erunt ti-
el non cognovileam. et ita S. Ambros. in lib. de In- gala... el qumcumque... etunl soluta, etc Pacianus
stit. Virg cap. 5, pag. 257 el 258, nec non in Ex- quoque conlra Tractatus Novalianoium in epist. 2,
posil. Ev.ingelii secund. Luc. pag. 1281, et S. Gre- habet, solula erunt.
gor. Magn. in lib. vm, cap. 7, Beali Job. pag. 286. Matth. cap. xvi, 24, Veronen, et Sun-Gcrmanen.
Matth. cap. m, 5, Veron., semitas Dei nostri et ita abnegel se sibi. S. Irenoeus in lib. m, conlra Hccreses
S. Ireneeusin lib. ni, contra Hereses. lom. i, pag. 210, neget se. S. Hilarius in commen-
Matth. cap. iv, 15, Veron. et Bihian. in Caphat- tar. in hunc Mutthoeilocum, juxta tiesmss. codd.,
nautn maiitimam. el ita Iiala versio, leste Millio m abnegetseipsum stbi, et ita S. Ambrosius in Epist.
Proleg. Novi Testamenii pag. 51. LXIII,prira. class. pag. 1040. In lib. aulem n, de Poe-
Matth. cap. xxvn, 6, Veron., in loculum. et ila nitent. cap. x, png. 437, hahel, abnegel semelipsum
S. Ambrosius in psalm. LXI,num. 13. B sibi.
j>
Joan. cap. xii, 1, Veronen., eiat Lazarus, qui Matth. cap. xu, 9, Vercellen. Ftli David. el ita
fuil motluus. Brixian. eral Lazarus, qui fuerat moi- S. Irenceus.
tuus. Greeeus,\k$upogb xtOvnv.ag,Lazarus, quifuetat Matth. cap. xxn, 10, Vercellen. et Veronen. quot-
moituus. quot inveneiunl. et ita S. Irenccus, el Lu.ifer Calari-
Luc cap. ii, 2, Veronen., Vercellon., Corbeien. lanus in lib. n, pro S. Atlianasio. Cod. Corb. quos-
el Gal. secundis curis, professio. Millius in Proleg. cumqueinveneruttt.
pag. 52, ait, piofiteii, non, desctibi, vertit Latinus Matth. cap. XXII, 50, Veronen., ln resutreclione
interpres ex Greeco, kKoypvfta-Oui: et professio, auiem nequenubunt, neque uxotes ducunt. Sanctus Cy--
v.Koypufhver. % voces haud vulgati jam usus, sed prianus quoque pag. 209, habet, autem. S. Ahibros.
rcvera censnales, ut ab eruditis nolalum, el quasi in lib. i, de Virgin. cap. 8, pag. 1..9, in 1esurrectione
lechmcoe. Ettquidem elegantius, inquit Boysius, «. aulem neque nubent, neque uxoies ducent. S. Zeno Ye-
profiierentur, quam, ul descttberenlur, hoc prceserlim ronensis in lib. i Tracl. 5 de Continentia, pag. 49,
in loco, ubi, TOhtaypufea-OuL, non ad censuni agen- neque nubunt. Grjecus texius, non nubunt.
te% sed ad eos, qui censentur, referlur. Sic, UKO- Joan. cap. xm, 18, Veron. et Brhian., super me.
ypufh, eos, qui censenlur, respiciens, est proprie, G et ita S. Ambrosius in Enarr. in psal. XL,p. 876.
ptofessio. <• Joan. cap. xvi, 9, Veron. et Coibeien., WOH cre-
Luc. cap. v, 14, Veron., offers munus. Tertullia- dunt. Quidam mss. libri in div. Biblioihec S. Hie-
nus pag. 420, offer munus. S. Augustinus in lib. ronymi habent. non credenl.
VIcontra Fausium, Tom. viu, pag. 206, offer munus Joan. cap. xvi, 12, in Veronen. posl verbum,
luutn. polestis, addilur, ca, in Vercellensi atitem, illa. Et
Matth. cap. v, 11, Veron. el Brhian. eritts. et itain S. Amhrosii lib. m, de Spir. Sanc. cap. 14,
ita Tertull. pag. 144 et 494, S. Cyprian. in Epist. pag. 6S7.
26, pag. 84, et Hilar. Diac. in commenlariis in Pau- Luc eap. i, 59, Veion., Corb. el Biix., Judmm,
lum, sub Ambrosii nomine vulgatis, Epist. 5, ad Ro- etiia S. Ambrosius in lib. m, Evposit. Evang. se-
man. pag 52. cund. Luc p. 1315.
Matth. cap. v. 25, Veronen. et Yercell. offetes. ct Luc cap. ii, 37, Veroiiem et Yercellen., annoium
ita plerique mss. libri S. Augustini in Encbirid. de LXXXIV; S. Ambrosius in libro uuico de Yiduis cap.
Fide, Spe, et Charitate, el in lib. xxi de Civitate 4, p. 191, oclogintaet qualuor annotum, et in Ej.ist.
Dei. class. i, p. 968, annorum octoginlaqualuor.
Malth. cap. vm, 12, .Veron. Vercellen. et San- D Luc cap. iii, 1, Veron. et Vercell., Judmm, et ila
Gcrmanen., ibunt. et ita S. Irenseus in hb. iv, contra vetus inlerpres, tesle Millioin Proleg., p. 52.
Heereses tom. i, pag. 281. S. Cyprianus vero in lib. Luc. cap'. v, 10. Yeron. Vercellen. et Corbeien.
i adversus Judceosad Quirinum cap. 25, pag. 548, vivificans, et ita S. Ambrosius in lib. \i, Hexaem.
habet, exibunt. cap. 8, p. 153.
Mutth. cap. xii, 7, Veron. Corbeien. et Brix. quami Luc cap. vn, 42, Yeron., Vercellen., Corbeien.,
saciificium, et ita aliqui mss. libri S. Ireneei lib. iv, Gat., Mm. el Brixian., a vento moveri? Unus Valica-
contra Heereses. ntis, et duo reginee Suecorum mss. codices in div.
Matth. cap. xv, 26, Veron. et Vereellen et dareJ Bibl. S. Hieronymi, vento movpi?
cantbus, et ila S. Hilar. in comment. in hunc Mallh. Lnc. cap. XVJ,6, Veron. et Corbeien, accipe litte-
locum, et Tertul. adversus Marcionem in lib. iv,.,. rasluas, et ita S. Gaudenlius in Serm. xvm, p. 202.
cap. 7. Marc cup. m, 27, Veron., Mm. el Brixian., alli-
Matlh. cap xv, 52, Veronen. et Vercell., el non. gaveiil, et ita S. Ambrosius in Exposit. Evang. sec'
habent escam, et ita S. Ambrosius. Luc. lib. u, p. 1507.
J-i MIQLEGOMENA. ._§.
M..rc. cap. m, SS, posl, soror, deest, mea, in Ve-.A qui est in coilis.Forle hocassumentum exstabat ci.um
iun. el Brixiun. et ila in Graecis pleiisque exemph- in codicibus Ambiosianis; nam S. Amhrosms, ex-
ribus, ei in uno legince Suecoium ms. hhro, telalo in ponens hunc locum Muiihcei,cap.x, 35, ail: Atque
div. B)bl. S. Ilieronymi. ua scttplum esl, non solum in eo hbro, qm secundum
Murc cap.x, 17, Veion. pimcunens, e! ita S. Au- Matthmumscnbilur, Evangelti Domim Jesu, sed eltam
gustinus in Speculo de Evangelm secundum Marcum, tn eo leclum esl, quem secundumLucam i epenmus; ut
Tom. 111,Pait. i, p. 765. scias, non otioseid posutsseuti umque.
M-ilh. cap. xxiv, 31, Veron. huic \ersiculo addil, Malih. cup. x, 29, Veronen. addit, qui esl incalu,
Cum cmpethtl aulem Itmcfieii. lespiche, el levate ca- et ita S. Irenceus in lib v contra Hseieses, cap. 22,
ptta veslta, quoniam adpiopiat redemplio veslta. Cod. Coibeien., qui incmiis est.
Sancius Lucas capite xxi, versiculo 28, et vetus Mat- Joan. cap. xn, 25, in Veron. post, antmam suam,
iheei codex Canlabrigiensis Giceco-Lai. apud Mil. hic primo loco additur, in hoc mundo. In S. Cypriano
addunt simihter, His autem fieri mcipienlibus, respi- autem p. 199, 557, 516 et 518, inhoc smcuio.
cite, el levale capila veslia, quontam appropinqual re- Luc. cup vu, ll,in Yeron. post verbum, ejus,
demplio veslta. additui, mulii. xbmuld, irrepsisse videtur ex v. 12.
Matih. cap. xx\i, 27, Veron., accipite, et btbiteex B \ VideMilliumm proleg. jiag 44, col. 1.
hoc, et lta S. Ambiosius in hb. iv de Sacrument. Marc cap. i\, 40, in Veron. Gat. et Brixian.
cap. 5, p. 571. jiosi, aqum, additur, frigidm. Et lta in aliquibus
Muttli. cap. xxvi, 53, Veron. etBrixian. xu mttha, ediuonibus S. Augusl. Specul. de Evang. sec Maic.
S. Augustinus in lib. de Spiniu ei Litiera, cap. i, Mutih. cap. xi, 8, Veron. et Brixian. mollibus
tom. X, pag. 85, Legas (mquit) eliam duodectmmtl- vesttmeniis indulum? et ila S. Ambrosius in lib. v
ha legionesangeloium pio Chrtsto, ne paleielm, pu- Hr-xaem. cap. 25, p. 109.
gnare poluhse, nec lamen faclum. Item cap. 55, pag. Mattli. cup. xv, 52, in Yeron. et Coibeien. ante,
121, ail: Hinc ex Evangelto, el ex Lege qumdampo- inBiix. vero posl voeem, lurbmx additur, huic. In
suimusin setmonis hujus exordto, sicuti decameh u an- S. Ambr. 1. v Hexaem. c. 25, p. 114 , legitur. hujus.
silu pei foiamen acns, el de duodectm mdltbus legio- Matth. cap. xvm, 20, Veron. et Vercellen., ibi et
tium angelotum, qui poluerunl, si vellet, pugnate pto ego. Et ila S. Ambros. in lib. de Mystenis cap. 5,
Cluhto qumomnia facta non-sunl. Vide lom. x, pag. 352, et Yictor. Yitens. Histor. Yand. Edil.
Edit. Mauiin. p. 85 ell2.. Rnin. p. 56, cod. Coib. habet, ibi ego. Et ita S.
Luc cap. i, 3, Veronen. Placuil el mihi, el Spi- ' Amhros. iu hb. n, de Cain et Abel cup. 2, p. 208,
tiiuiSancto. Et ita velusti quidam Groecilihri, ESogeG el in Episl. 63 piim. class. p. 1023, cod. San-
vify.oi vui xa Uvtvyaxi kyia, hoc est, vtsum et mihi, Germ., ibi sum et ego.
et Spitiiut Sancio. II.ec forle a Marcionitis expuncta, Matth. cap. xx, 23, in Veron , Vercellen. et Cor-
qui pariem Evangelii Lucoeadmittentes, partem lepu- beien. addnur, Jesus. Et ita m S. Ambros. lib. v
dialiant. Conlra lpsos agit S. Iren. in lib. m,cap. 14. de Fide cap. 5, p. 562.
Luc cap. I, 34, Veron., Ecceancilla Dommi, con- Matth. cap. v, 48, in Veron. et San-Gcrmanen.
tingal mthi secundum veibum luum. Ilunc ordinem post, eigo, addilui. et, sicul in S. Ambros. lib. ni
pariler servanl versio Syriaca, Arabica, Persica, et de Oflic Mimstr. cap. 2, p. 110.
__Sthiopica,nec non S. Ambrosius in Exposil. Evang. Matth. cap. vn, 15, Veron. et San-Geiman. post,
secund. Luc. Cod. corb. versu 58, babel, contingat attendite, addnnt, vobh. Et Ha Tertull. pag. 203,
mihi. Et ita S. Amhr. in Episl. class. 1, pag. 967. 217 et 218; S. Ambros. ni lib. u de Spir. San.
Luc cap x, 1, Veron. et Brix., Designavit autem cup, 10, p. 655, et in lib. viHexaem. cap. 6, p 127,
et alios septuaginia. Grcecaquoque exemplaria quam- ctcap. 8, p. 132.
pluia, Syriaca versio, Coptica, Arabica, S. Iren_eu«, Malth. cap. vm. 20, Veionen. Yercellen. el San-
S. Anibiositis, Teriullianus, aliique mulu, legunj German. caput suum. Et iu S. Ambrosius Hexaem.
dumlaxai, sepluaginia, non, sepluaginla duos. Iidem D 3 hb. vi, cap. 8, pag. 151.
illi lamen, qui in libris suis habuere, sepiuaginta, (a- Matih, cap. ix, 15, in Veronen. Vercellen. et
lentur discipulos fuisse duos et septuaginta; nt vi- San-Germanen. post, jejunabunt, stdiiii\ir,inillis dte-
dcieest apud Yar. Leet. Mil. hic,eiMaldonat.etGro- bus. Etita inS. Ambr. Ep. 52prim. class.,pag. 915.
lium,et Seldei.um in lib.udeSynedriiscap.9, art. 8. Matih. cap. xxi, 37, Veron. foisitan vetebunlur.
Luc cap. xi, 4, Veron. et Corbeien. addunt, sed Et ila S. Ambrosiuo in lit), n de Poanitent. cap. v,
ttbera nos amalo. Yindob. et Bnxian. sed etipe (Bri- p. 424. S. Ireneeus, foite verebuntui. Corbeien. ve-
/xian.) erue tws amalo. Groeciquoque quamplures libri rebuntui ulique. Biixiin. revetebuntur, ut quidam
tum editi, tum manu exarali legunl, sed hbeta i.os a cod. Claiomont. in loco laudalo S. Irenoei.
malo. Yulgala tumen, plurimique codices optimoe Joan. cap. m, 36, Veron. seeundo loco habet,
iioicehcecverba omitiunt: qua de _re videndus Mil. vitam mlcrnam. Et ita mullce edit. S. Augustini,
Var. Lect. bic, ei S. Augustinus. Joan. cap. xvi, 35. Veron., Corbeien. et Biixian.,
Luc cap. xii, 9, Yeron. Qui autem negaverit me in hoc autem mundo. S. Cyprianus in lib. de Bono
coiam hommibus,negaboet ego eum coram Pahe nteo, Paiienlice p. 516, in mundo auletn.
i5_ EPISTOLA BLANClllM AD JSPISCOPUMGUftCENSEM. M
Luc cap. vii, 44, in Veron. et Brixan. post, la- A A.ct Biix. anie Dei.s, deest, eos, et it. in Syr. et Pers.
ciymis, addilur, siris, et iia in S. Ambrosii Epist. Mit-h. cap vi, 15, Yeron. Vercellen.ei Corbeien.
42 class. 1, p. 919. oniitlunt, Amen, el ila veius liber Canlabiigiensis.
Luc op. xxn, 6, in Veron. et Vindob. addilur, aliique quampluies Groeci, et Lalini, codd duo mss.
eis, in Coiheien. et Brix. illh. Addimenlum est ex in div. Bibl. S. Hieron., Tertulliunus, S. Cyprianus,
Matih. cap. XII,38. S Auguslin. el versio Syiiaca : euque vox addila
Luc cip. xm, 10, Veron. ht una synagogaium. videtur ab altera, quam a Maliheeinianu, poslquain
Yerbu, i« mia synagogatutnexplicationem margina- in lilurgicis precibus in flne Dominicee Orationis
lem jralal Millius : sed id mihi mmtis airidel, cum nsmpari ccepil. -.
in omnibus Grcccis codicibus repenalur. Bnxian. Malth. cup. vi, 34. In Yeron. et Yercellen. deest,
in quadatn synagoga. ergo, et ila_m S. Cypr. pag. 221, et in S. Auguslin.
Luccap.xiv, 25, in Veron., Corbeien. ctBrixian. lib. n,deSerm. Dom. _iimontelom.ii,parl u,p.222.
anle smpes, additur, chca. et ita in S. Ambros. Mutth. cap. VII,27, in Veron. et San-Germ. deest,
Enarr. in psil. XL,pag. 877. et, primo, sccundo, el terlio loco, el ita in S. Cypr.
Luc cap. xvi, 9, post, tabetnacula, additur, sua, Matth. cap. ix, 13, in Veron deest, enitn, et ita
in Yeron. et i>a in S. Ambrosii lib. ni de Offic B I in S. Ambrosn lib. i de Prjeuilenl. cap. 12, pag.
Mimslr. cap. 22, pag. 140, el in lib. i de Abraham 405, et in Exposil. psalmi cxviu, pag. 1101.
cap. 5, p.>g.295. Matth. cap. IX, 18, in'Yeionen. et Vercellen.
Luc. cap. vm, 13, Veron. et Corb. addunl, Do- deest, Domtne, et ita m aliquibus reginceSuecorum
mitte, et lta S. Ambros. in hb. i de Cuin el Abel mss, libiL relatis in divini Bibltolh S. Hieionymi.
cap. 9, p. 199. Matlli. cap. xi, 10, m Veron. Vercellen. el Sun-
Marc cap. i, 24. Veron. Corheien., Mm. et Bri- Germanen. deesi, enim, et ita in Sancto Ambiosio.
xian., scio te, etc , et ita S. Ambrosius in Episl. Matlb. cup. 3L.HI,37, omiililur, iilh, in Yeron.
class 1, pag. 880. Vercellen. et Corbeien. et ita in Groecis melioris
Matlh. cap. i, 25, in Veron. el in San-Germa- notee, et in Latinis mss. regio Yalicauis divinoe Bi-
nen. desunl verba, suum ptimogenilum, ut in S. Am- blintliecceS. Hieionynu.
bros. el S Gregor. Magno. Matth cap. xvi, 11, in Ver. et Vercel. dcest, vo-
Joan. cap. \n, 55, in Veron. et Brix. desideratur, bis, eiiiain S. Ambros. lib. l de Poenit.c.15, p.411.
ut in quam plurimis mss. codicibus. Matth. cap. xix, 29, in Veron. Yercellen. et Cor-
Mattli. cap. iv, 4, Yeron. et San-Germanen. beien. deesl, aut uxoiem, et ita in S. Ambrosii de
vetbo Dei, et ita S. Ambrosius in lib. in dc Yirgin. ^<- Offic Minist. lib. n, cap. 2, pag. "i\, et m Exposit.
cap. 4, pag. 174. el in Episi. 65 pnm. elass., pag. in psalm. cxvm, pag. 1059.
1026, nec non inlib. i de Cam el Abel cap. 5, p. 191. Malth. cap. xx, 4, in Yer. deest, meam, et ila in
Matlh. cap. vi, 53, in Yeron. deest, primum. duobus legince Suec mss. divin. Bib. S. Hieronymi.
et ita m S. Ambros.i do Cain el Abelfcap. 4, p. lSS- Malth. cup. xxi, 12, ATeron.,in tcmplnm,omisso,
Muttli. cap. VIII, 29, omittitur in Veron. et Sun- Det, el ita ubique Novum Teslam. , et Oiigenes.
Germunen., hutc, et ita in S Ambrosn Expositione Matth. cap. xxn, 2, m Yer. Corb et Brh.deesl,
1-salmicx.m, pug. 1056, et iu Expositione Evangcl. factutn, et HainS. Iren. 1. IVconl. Hcer.lom. i, p._H9.
secund. Luc pag. 1285. Malih. cap. xxn, 21, Yeron. Vercellen. et
Joan. cap. xxi, 7, deest, Petro, in Yeronen. el Corbeien,, reddite, qttm, omisso. etgo, el ita Ter-
ita in duobus mss. lib. div. B.bl. S. Hieronymi. tull. pag. 94, 97, 358, 559, 499, 522, et S. Ambro-
Joan. cap. xxi, 15, \erba, plus his, omittunlur in sius in Epist. class. prim., pag. 872, nec non in lib.
Veron. Vereellen. el Corbeien. et ita m Sancti Am- de Benedict. Patiiarcli. cap. 8, pag. 521.
brosii Apol. David cap. 9, pag. (.92. - Matth. cap. xxu, 50. Veron. et Brixian. Angeli,
Joan. cap. xxi, 15, Veionen. et Ye>cellen. uiique? omisso, Dei, et ita S. Zeno YeroneiiMS.
Dotntne, et ita S. Ambrosius in loco citato. v^ Mutth. cap. xxiv, 21, deest, lunc, in Ycron. et ila
Joan. cap. xxi, 16, Veron. omcttlas ineas, el ita in S. Iren. lib. IV conlra Moereses tom. i, p. 274.
S. Ambrositis in Prologo iib. v de Fide p. 551. In Joan. cap. i, 21, in Yeron. ante, Hehas, deesf,
hb. vero n de Spir. S. cap. 15, pag. 662, habetr quid ergot etna in Coptica versione.
agniculos meos. Joan. cap. vi, 59, m Yer. et Biix. deest, Patiis,
Luc cap. xxiv, 45, desunt verba IHa, tetlia die, et Ha in S. Amb Iib. n de Fide Resur. p. Il57.
in codice Ve)on. et in Sancto Iren. Joan. cap. vii, 57, in Veron. dcesi, ad tne, et ita
Marc cap. i, 2, verba, anle te, omittuntur in Ve- in S. Cypnani lib. i, ad\ersus Judceos ad Quirinum
ron. et Vercellen. et ita in quibusdam Graecisexem- cap. 22, pag. 548.
plaribus," in versionibus Syriaca, Coptica, Persica, Joan. cap. x, 29, In Yeronen. et Vercellen. de-
el JSihiopica, in S. Ireneeo, in Origene, nec non in esi, ..ie_.s,"etila. in S. Ambrosii Truel. de Tnniiate
aliquibus mss. Lat. div. Bibl. S. Hieronymi. pag. 528, in lib. v de Fide cap. 11, pag. 576, et
Murc cap. x, 6, in Veron. et Corbeien. deest, in lib. i de Spirilu Sanclo cap. 2, in fin. p, 007,
ctcalurm, elittun Syr etPcrs. Ibidem m Vei\,Corb. uec non in lib. m, cap. 16, pag. 689.
_3o PI10LEG0MENA. i;6
* Joan.
cap. x, 57, deest, mei, in Yeroiien. et Ver A 1 sius in Exposit. Evang. secund. Luc. lib. v, tom. i,
cellen. et ita in S. Cypiiano. pag. 1377, quomam luc est eleclusDei.
Joan. cap. xi, 45, Oniilliiiir Jesus, in Veronen., Luc cap. xi, 4, Veronen. et Corbeien., debita
Gal. et Mm elita in nonnullis Groeciscod. nec iion nostra, el ita S. Ambrosius.
in quibusdam Lat. mss. divin. Bibliothec.S.Hieron. Matth. cap. m, 17, Veron. de cmlo; et ila S. Hi-
Joan. cap. xn, 40, Veron., Gat. et Mm. et inlelli- larius in tract. in psalm. cxxxun, lom. i, pag. 565.
gant cotde, omisso, non. Et ita S. Ambros. in lib. Mallh. cap. vi, 17, Veroncn. cl Yercellen. vos
III de Spirilu Sanclo cap. 22, pag. 699, et corde in- aulem, cum jejunatis, ungutte capul veslrum, el fucietn
lelligant, omisso pariter, non. vesham lavale, et ita S. Ambros. in hb. de Elia ct
Joan. cap. xni, 26, deest, ego, in Veron. et ilai Jejun. cap. 10, pag. 546 ; cod. San-Germ., vos au-
in S. Ambrosii Sermon. 27, pag. 429. tem, cuin jejunath, ungtte capita veslta, et faciem
Joan. cap. xiv, 28, deest,«.i^rte, inVer.,VerceIlen. vestram lavale.
el Corb. et na in S. Cypriano, p. 16i, 545, et 465. Matth. cap. \i, 18, Veronen. et Vercellen., ne pa-
Joan. cap. x\u, 18, deest, lu, in Veronen. et. realis homhiivus jejunanles, sed Patti veslro et
Vercellen. et ita in Ambrosiaslro in Epist. prim. ad[ Paler vester... teddet vobis. S. Ambros. in lib. de
Corinfh. cap. 11, pag. 147, et inEp. ad Cor.il cap.. B J Elia et Jejunio, cap. 10, pag. 546, ne parealis Iwmi-
11, pag. 147, el in Epist. ad Corinthios. 11, capite. nibus, quia jejunalts, sed Patii vestro el Paler ve-
3, p. 175. sler teddei vobis. San Germanen , ut non vtdea-
Joan. cap. x\, 17, deest, meum, primo loco in mini hominibus jejunantes, sed Palri vestto et
Veron. et ila in S. Iren. contra Hcer. tom. i, p. 351. Pater vesler reddetvobh.
Luc. cap. n, 21, deest, puer, in Veron. et Bri- Malth. cap. vi, 23, Veron. et tunc jutabo, ct ita
xian. et ita in Grcecis melioris notoe codicibus, et S. Hilar. in lib. 9 de Tnnil. n. 65.
in uno regime Suecor. ms. relato In div. Bibl. S. Matih. cap. vi, 55, Veron. el San-Germanen.,
Hieron. in allero autem secundis curis addilus est ptmslabunlur vobis. Yercellen., et omnia hmc ptmsta
Luc cap. v, 7, deest, pene, in Veion., Vercel- sunt vobis. S. Ambros. in lib. i de Cain el Abel
len., Corbeien., Gat. et Biixian., et ila in nonnullis> cap. iv, pag. 488, ptmsto sunt vobis.
reginee Suecoruni mss. t Matth. cap, vii, 27, Y7eronen.Vercellen. el San-
Luc. cap. xxxi, 3S, Veron. , conmotam, superef- Germanen. el facta est ruina ejus magna, et ita S.
flueniem, et ita 8. Ambrositis in lib. de Ofiic Mi- Cyprian., Brixian. vero, el facta niina ejus magna.
nist. cap. 31, pag. 43, omisso, et, ante, supereffluen- Mailh. cap. x, 22, Veronen. et San-Germanen.,
lem, quee conjunctio abest etiam a Vercel. et Corb. ** C omnibus lioininibus, et ita vetusta Corbeiensis Biblia,
Marc cap. n, 5, posl, peccata, deest, tua, in Ve- et S. Angusiinus in Speculo de Evangelio secundum
ron. et ila _induobus rcginoe Suecorum mss. divin. Maith. tom. m.part. 1, pag. 758.
Bibl. S. Hieronymi. Matlh. cap. xi, 12, Veron., legnutn cmloruinco-
Marc cap. n, 25, deest in Veronen., Vindob., gitur, et cogentesdtiipiunl illud, etila S. Ambrosius
et Brixian., Dominus, et ita in quibusdam mss. rein lib. l de Cain et Abel cap. 4, pag. 188, item
lalis in divina Bibliolh. sancti Hieronymi; Yercel- in Enairatione in ps. XLIII,pag. 902, el in Epist.
len., Coib., Gal. et Mm. habent pro, Dominus, eum. 63, prim. class., pag. 1046. Vercellen m co-
Maic. cap. x, 6, Vcrouen. el Corbeien., Ab initio gilur et cogentes detipiunt illud; San-Germanen.,
enm (Corbeien. autem) masculum, el feminamfectt deiipiuntillud.
Deus. Syius, Pei_a, el Velus Cantab. dumtaxatfe- Maltli. Cap. xi, 38, Veron. accepenl el secatus
runt, 'AiroSe kpyjhgv.xitjtag,id est, ab initio mascu- fuetitme.GoTbei&n.accepetit,..elsubseculusme fuetit,
lum et feminam fecit Deus, non aulem, vxio-tag. S. Hieronymusin Episl. CXLV, ad Exuperantium, lorn.
Marc. cap. xm, 6, in Veronen. el Gat. deest^. i, pag. 1073, habet, luleiit el sccutus ine
quia, el ila in S. Cypr. lib. ad Fortun. de Exhortat. fuetit.
Marlyr. cap. 11, pag. 334. I
D Matth. cap. xn, 1, Veronen., Corbeien. etBrixian.,
Malth. cap. xxn, 30, Yeron., Coibeien. el Bri- Sabbalhis; S. Ambrosius in Exposit. Evangel. se-
xian., sunt, el ita Greecus texlus, et duo reginoe cund. Luc hb. v, lom. i, pag. 1565, Sabbatha.
Suecorum mss. divin. Bibliothec S. Hieronymi. Matth. cap. v, 25, Veron., Vercellen. et San-
Malth. cap. xxiv, 15, Veron., slans el ita Italica, Germanen., in tritkum; S. Ireneeus, inter fiumen-
Grcecoaddicla, lesie Mdlio in Proleg. p. 51. lutn; S. Ambrosius m lih. III Hexaem. cap. 10,
Joan. cap. i, 13, Veron., sed ex Deo natus est. Et pag 49. inler triiicmn.
ila S. Irenreus in libris contra Hoereses, Terlul., Matih. cap. xvn, 12, Veronen., Vercellen. et
S. Jo. Cbrys., Yigil. Tapsensis, et alii. Corbeien. quanta voluerunt, el ita vetus Italica, teste
Joan. cap. I, 13, Veron. satignine, et ita omnes Millioin Prolegom. pag. 55.
mss. cod. S. Hilarii lib. l de Trinitate num. 10. Malth. cap xun, 3, Veronen. et Vercellen skul
Joan. cap. i, 34, Veron. quoniamipse est Dei fi- pueri; Corbeien. sicut infans htc esl. S. Ambros in
lius eleclus, Vercellcn.. quontam hic esl eleclusfilius Enarrat. in Psalm. xxxvi, pag. 800, sicul puet hle.
Det; Corbei.n. </«i«lacest electus Dei. S. Ainbio- Malih. cap. xix, 12, Veronen., Vctcellen. ct Cor*
157 EPISTOLA BLANCiHNlAD EPISCOPIJMGURCENSEM. 15S
beien. babent, spadones, primo, secundo, et teriio A et ita S. Hilurius in Tract. in Ps. cxxxn, t. I, p. 515.
loco, elila S. Anibrosius in lib. deYirgimtalc cap. vi, Mattli. cap. xxu , 29, Veronen. crealuta vilis, el
p. 220 , el in lib. de Yiduis cap. xm, Teittillian. ita S. Cypnanus in Epist. 63 ad Ceecilianum.Vei-
pag. 147,158, 542, 525, 534, 543, sunt spadones,qui cellen luta
seipsoscasltaverunt, etc,ctita S. Ambrosius in Epi-t. Matth. cap. xxvi, 41 , Veronen. ul non veniahs,
72, 2class.,pag. 1075. S. Cyp. in lib. de Oralione Dominicap. 270, ne veniaiis.
Mallh. cap.xix, 17, Veronen., si vis invilam mter- Mutlh. cap.xxvi , 52 , Veronen. accipiunt, et itu
nam venhe, etc; elilaS. Ambrosius in lib de ofhciis Lucifer Calarilanus in lib. de non paicendo in Deum
Minislrortim cap. xi, pag. 15 , Vercellen. , m vtiam delinqueniibus.
venire, conformiter S. Cypriauo pag. 595 San Ger- Millh. cap. xxvi, 64 , Veronen. cum nubtbus, etc.
manen., ad vilam venhe , et ila Hilarius diaconus, Yercellen. cum btbtts; et na S. Ambrosius m
qui et Ambrosiaster dicitur, >n Episiol. ad Roman. hb. de Joseph Patiiarclia cap. 12 , pag. 506.
cap. 7 , pag. 66. - Matth. cap. xxvi, 73, Yeron. et Vercell. loquela
Mattli. cap. xx, 50, Veronen. miserere nobis; tua shnilis esl. Lectionem hanc genuinam existimo;
et ila S. Ambiosius in lib. v de Fide cap. 8 , p. 569, submotam vero fuisse a Notariis cx Vulgata , ctim
Mittli. cap. x\i, 24 , Veionen. cl Vercellen. unutn B interpreia.nentum , 5.)o'v o-etrot.f, magis proburent.
veibuin, qtiod, et ita S. Ambiosius in Iib.deBenedicl. Etforte e margine Maici, migravit m Evangelicum
Patriarch. cap. vm, pig. 524. ipsius coi.textum. Quamobrem verba tam in-.igma
Matth. cap. xxi, 32, Veronen. et San Germanen. ex hoc Malth. loco in Maicum inveeta credtderim;
in regnoDei, et ilu S. Zeno in aliquibus editionibus. cum in isto ea non Iegant Cuniab. et versio Copt.
YTercelIen...Regno Dei. Corbeien., iniegno cmlorum necagnoscat Eusebius m lib. iu Dem. E\ang.
et ita S Irenceus. Malih. cap. xxvi, 75, Veronen. et Corheien.,
Matlh. cap. xxi, 54, Veronen., Vercell. et Cor- amarhshne, el ila S. Paeiunus contra tractatus Nova-
beien. ad colonos,et iia Luciter Calaritanus in lib n tianorum in Epist. m.
proS. Atlianasio. Matlh. cap. xxvn, 4 , Yeionen. et Yercellen. pec-
Matll). cap. xxi, 39, Veroneu. et Vercellen. coloni, cavi, quod iradidenm, etc, etua S. Ambrosius in
el ita S. Ireneeiisin hb. IVcontra hcercses, tom. ,i , lib. n de Pcenit., cap. 4, pag. 422.
p. 277, et LueiferCalaritanusin l.npro S. Alhanasio. Matlh. cap xxvu , 59, Yeron. et Vercellen. ttans-
Matth. Cap. xxi, 39 , Yeronen. et Vercellen, occi- euntes. S. Ambrosius in Enarr. in Paalm. XLHI,
derunt et ejecerunlexlra vineam, et ila Lucifer Calari- pag. 911 , qui ttanstbanl.
tanus ex Marco. C Mailh. cap. xxvn, 46, Veron. lama zaptani? ct
G
Mattb. cap xxi, 45, Yeronen. et Corbeien. fructum,, ita velusiior regince codex in div. Bibholb. S. Hieio-
el itu aliqui mss. codiees S. Irencei. nymi. Verceilen. lema zahihani? San-Germanen.,
Matth. cap. xxn, 12, Veronen. etCorbeien. venisti;; zabacthani ?
et ita S. Ireneens, et Victor Vitensis in His'or. Vand. Matth. cap. xwin, 7, Veronen., Vercellcn. et
pag. 79 , Edil. Ruin. Corbeien., dixi, et ita S. Augtislinus ; Bnxian. dixtt.
Malth. cap.- \xm , 6, Yeron. pritnum lecubilum ,p Joun cap. i,4, Veronen. m eo, et ita sancius
S. Cyprian. in lib. m Testimon. adversus Judeeosi Hilanus m lib. l de Tnnitate, tom n , pag. 7, et lib.
cap. 5 , pag. 574 , priinum recumbendilocum. n , tom n , pag. 57; Vercellen., Gat. et Mm.,..../._,
Maith. cap. xxm, 58,Yreron. relinqutiur , et itai et ua S. Cypnanus in lib. n Testim. adversus Ju-
S. Irenceusin Iib. IVcontr.i hoereseslom i, p. 281. dceosad Quirinum cap. 3, pag. 552.
Mutth. cap. xxiv , 16 , Veronen. et Vercellen. in. Joan. cap. i, 8 , Veronen. et Vercellen., lumen; ct
inontibus,S. Iieneeus in lib. v contra hcereses, lom. ila S. Iien. in lib. in contra beereses tom. I, p. 189.
i, p. 522, et S. Cypnanus in hb. de Exhortaiione3 Joan. cap. i, 16, Yeronen., quoniam de plemtu-
Martyrii num. 11 , in tnonles. dine, etc; et ita S. Ambrosius ni bb. iv de Fide cap.
Malth. cap xxiv , 46 , Veronen. et Corbein. quetn. D * 11, pag. 548. Duo mss. et ahquee editiones ejusdem
veniens, etc; et iia S. Ililarius in Iib. ix deTrinilales S. Ambrosii m Eiposit. Psal. cxvm, unde, etc
tom. u , pag. 510. Veicellen , quia de plenitudine, etc
Matth. cap. xxv, 55 , Yeronen. ad dexlris suts m- Joan. cap. i, 18, Veron. Gat. et Mm. nhi unige-
dos auiemad stitisins , Corbeien. , ad dexleram suam, ttitus, etc; et ita S. Ireneeus, in hb. iv contra heeie-
hmdos ctuiemad smtslrani. Sanctus Cypnanus, add ses, tom. i, pag 2S5, S. Ambrosms , in bb. ni de
dexletam, hmdosvetoad stitistiam. Fide cap 3, psg. 501, in lib. de Spir. Sanct. cap. I,
Malth cap. xxv, 40, Yeronen. unihorum ftaliuumn pag. 605; in Epist. 22 prim. cluss., p3g. 875, et iu
meum minimoium Yeicellen. unt horum ftatiuumn Sermon. 12, pag. 406, Vercellen. nisi unkus.
meorutnminhnorum.S. Ambrosius, in lib. v de Fidee Joan. cap i, 26, Veronen. ego quidembaptizo vos,
cap 14 , pag. 582, in Epist. i, prim. class. pag. 755 5 Vercellen. ego bapiizo vos, Gat. baptizo vos. S. Cy-
et pag. 961 , in Epist. 70, secund. class. pag. 1065, i, prian. in lib. n Te.limon. adversus Judoeos cap. 19
necnou in lib. 1 de Abraham cap. 5, pag. 295 , uni .. p. 359 , ego quidem baplizo; sed alius ej'usdemS. Cy-
horum mtnhnotum. Corbeiei), uni ex minimis istis, priani ms. Codex addit, vos.
PATROt. XII. 5
Joan. cap. i, 52, Veronen., descendentemde caelo, __ \ Mss.codices relali in div. Bibl. S. Hieronymi.
ei manenlem, elc; et iia Vercellen. etS. Ambrosius Luc. cap. 1, 55, Veronen., Abtaltae ; et ita S.
in lib. m de Spir. Saijct. cap. i, pag 665. In lib. autem Irenceus.
de Myster. cap. 4 , p. 551, habet, descendentemde Luc cap. ii, 28 , Veronen, in manibus, Brixian.
caelo etmanentem , elc S. Hieron. quoque in in manus suas , et ita S. Ireimis in lib. I conlra hce-
Gomm. in Is. lib. iv, cap. 11, pag. 156, et manenlem. reses tom. i, pag. 40.
Joan. cap m, 18, Veron. el Yercell. tertio Ioco Luccap. n, 52,Veron., adrevelalionemoculotum.
habent,noncredidil; elitaS. August. in Joan.Evang. Quidam mss. codices S. Irensei, in revelalione ocu-
cap. III, Tractal. 15, tom. m, parl. 2, pag. 589. Sic lorum.
etiam legilur in antiquis CorbeieeBibliis, juxta Grce- Luc cap. iv, 7,Veronen. et Yercellen.si procidens
CUm, TtiKLUXiVViV. adoraveth anle me; Brixian. s. piocidens adoiaveris
Joan. cap. III , 20, Veronen., ne arguantur ; S. me, et ita S. Amhrosius in Enarr. in Psalm. xxxvi,
Iienccus,Jie liaducanlui. tom. i, pag. 797, et in lib. l de Cain et Abel cap. 5,
Joan. cap. iv, 15, Yeronen., Yercellen., Gat.,Mm. num. 17 , et alibi, nec non aliqui mss. libri in div.
et Brixian., btbertt; el ita S. Cyprianus pag. 228. Bibl. S. Hieronymi.
Joan. cap. v , 4, Veion., Yercel., Gat. et Mm. , IB Luc cap. \i, 55 , Veronen. amale, et ita sanclus
in nalaloiia, Corbeien. in nataloriam , et ita S. Am- Ambrosius in lib. de Tobia cap. 16 , pag. 609.
brosius in lib. de Mysteriis cap. 4, pag. 330. Luc cap. vii, 47, Veronen. remhsa sunt
Ibidem Veronen. et Vercellen., lenebaiur, et ita quia , et ila S. Ambrosius in lib. de Isaac et Anna.
S. Ambrosius in loco citato. Gat. elMm., lenetelur. In lib. veron, de Poenit. cap, 8, pag. 431, dhnis-
Joan. cap. v, 45, Veronen. Vercellen., Corbeien., sa sunt, elc ; sed in Episl. 41 class. i, p. 953 t
Gat. elMm. accepistis, el ita S Ambrosius in lib. i de remissa sunt, elc. Codex Brixian. dhnUlunlur
Spiritu Sancio, cap. 13, pag. 628. quia.
Joan. cap. vi, 69, in Veronen. addilur, dixit; in Luc. cap. xvi, 7, Veronen. ailet illi, YerGellen.f
S. Cypriano , diccns. dixil autem el huic; S. Gaudentius, et ait illi.
Joan. cap. vi, 70 , Veronen. quoniam lu es filius Luc cap. xvin, 14, Yeronen. et Brixian. dicoila-
Dei; Corbeiensis, et sanctus Cyprianus, quoniatn que, Gat. et Mm.amen dico, el ita quidam mss. codi-
tu es filius Dei vivi. ces S. Cypriani.
Joan. cap. vu, 15, Veronen. et Vercellen. lilteras Luc. cap. xxiv, 49, Veronen. el Corbeien. promhsa;
novit,eic.etila S. Amb. inl. ndeFidec 9, pag.485. et ita S. Ambros., inlib. n de Spirit. Sanct. cup. 2_
Joan. cap. vn, 25, Yeronen. et Vercellen., milti G { pag. 638.
hascimini, etc, el ila S. Ambrosius in exposit. Marc cap. xn, 51, Veronen., secundum simileUli,
Psalm. cxvin , pag. 1092. Vindob., shnile huic. S. Cyprianus in lib. de Ora-
Joan. cap. vn , 59, Veronen. el Corbeien, Itonori- tione Dominica pag. 271, et secundumsitnileliuic.
ftcaius, el ila S. Ambrosius in lib. de Incaru. Do- En, Muselli doclissime, a me exceiptaium ex
min. Sacram. cap. \i, pag. 714. Yeronensi Evangeliario proecipuarum lectionum,
Joan. cap. x,58 , in Veronen. et Brixian., vel queerum SS. Patnbus concordant, insisne spicile-
et ita S. Ambrosius in lib. de gium.Vale, Veronensis Ecclesice praesidium, et de-
opeiibus, etc, Mys- cus. Deus Optimus Maximus votis diu obsecundet
teriis cap.2, p 327; et in Exposit. Ps. cxvm.p. 1118. meis ; efficiatque, ut patrioe seius intersis, quoe te,
Joan. cap. xn , 13, Yeronen. , Vercellen et Cor- post incomparabilem proesulem Joinnem Bragadi-
S. Ambiosius in lib. i. Ex- num, de restilula Ecclesiustica disciplina, el de sa-
beien., flotespalmatum. crisli.ierisopiimemeritum, veluti patremcolitet ve-
posil. Evang secund. Luc lom. i, pag. 1497, medullas neratur. Amoremmihi tuum, cujusequidemmemoria
palmaiuin; el ila auctor Quoesl. Yel. el Nov. Te.ta- valde recreor, eupio conserves, e(, si parpari referre
nient. quocsl. 82, in Append. 5 t. S. Aug. nov. edit. vis, amorem non vulgarem. Muntis hoc eritoinnium
' Joan. cap. xn,27, Veronen. el Vercellen., luiba- munerum pieesianlissimum; quod ego, quoniammei
erga le animi ipsemilu consciusstim, quasi debitum
iur, el ila S. Amb. in hb. n, de Fide cap. 5, pag. 477. _>e\specto. Si quid est, in quo amplissimo atqueillus-
Joan. cap. xn , 40, Yeronen. , sanabo eos, et il__ si trissimo capitulo tuo opera mea usui possit esse , id,
ipse inlelhgerc poluero, mea sponte suscipium :
S. Ambrosius. sin secus, a te admomlus efflciam; ut quisque DD.
Joan. cap. xii,4i, Yeronen. el Corbeien. majes- canonicorum, esse eorum apud me plurimi volun-
latem ejus, et ita S. Ambrosius. tatem, intelligal. Doctissimum, atque Cl. virum co-
mitem Oitolinum Otiohnium , cujus sapienliam atque
Joan. cap. xvi, 15, Veron. quaeaudit, S. Ambro- ingenium Roma eliam mirata est, salula meis verbis
sius in lib. v , de Fide cap. ll, pag. 575 , quaecum- plunmum. Audio nobilissimumAntonium Muselhum
que audit; at in lib. n, de Spir. San. cap.ll, p. 656, •ex fratrfe nepolem luum, quod in anliquis moribus,
atque in Ecelesiaslica diseiplina te dignum se pree-
habei, quae. stet. Qtianii nuuc luam laudem facit, quce Deo eliam
Joan. cap. xv, _ , Veronen el Veicellen. adfetet maxime curce esl, tantum in dies niagis magisque
Corbeien. Mm. el Brixiun., udfctt, elita S. Hiero- enitalur. In omnibus cupio similem esse tui. Ilerura
vale.
iiymus: ServaluSautem Lupuslegit, adfeiet.
Luc cap. i, 17, Veionen., Vercellen. el Cor-
beien. , incredibites, et ita duo reginoe Suecorum
EUSEBII VERCELLENSIS
CDI VJffllS VHfflOBB ITAMM EIEMPMRIBPS COILATM.
INCIPIT EVANGELIUM SECUNDUM MATTH/EUlVf.

CODEX VERCELLENSIS. CODEX VERONENSIS.
CAPUT PRUiUM. L tem- • • • it A. . • CAPUT PRIMUM. •
_. Liber gene- it N. . . . as. . . .
ralio Christi ft- autem genuit Sal-
lii Da. .'.-... lii Abr. 5. mon. Salmon autem
2. . . .... Abra- genuit Booz. Booz
ham. . . . it Isaac. autem genuit Obed
. . . . uil Jacob. ex Ruih. Obed auiem
.... autem genuit genuit Jesse. Jesse
.... etfralres. ... a
3. . . . Judas autem . . . . Da em
. . . . it Phares, et Za- Re
ra de Thamar. Pha- •
res . . . em genuit Es-
rom. Esrom ge- ....... .
nuitA. ... .
CODEX CORBEIENSIS. CODEX BRIXIANUS.
a I. Deus-fecit Adam. Adam genuit Setli: Seth genuit Liber generationis Jcsu Cbristi fili David. Fili
Enos -Enos gpnuil Cainan: Caiuangenuit Maleleel: Ma- Abraham. Abraham genuit Isaac* (AAC) Isaach au-
leleel genuit Jered: Jared genuit Enocb : Enochgenuit tem. genmt Jacob. Jacob auiem genmt Judam. et
Ma.husalem: Mathusalagenuit Lameeh . JLamecligenuit franes ejus. Judas auiem. genuil Pliares el Zaia ex
Koe . NoegenuitSem : Sera genuit Arrjhaxad: Arphaxad "Iliamar Phares .mtem.
genuit Sala: Sala genuit Eber: Eber genuitSerucb Phaleg . Pha- tem. genuit Eziom Ezrom au-
leg genuitRagau : Ragaugeiiuil Serucli: Abraliam. genuit Aram. Arajn antem genuit Aminadab.
genuil Aminnbad
Naehor: Nachorgenuit Thara : 1hara genmt autem. genuil Naasson. Naasson autem.
genuit Salmon. Salmon autem genuil Booz. de Ra-
Liber geneiatiojiis Jesu Chrisii, filii David , filii chab- Booz aulem genuii, Gbel[h] ex Ruth. Obet[Ii]<"
Abraham. Abrabam genuit Isaac, Isa.icgeiiuit Jacob. auiem genuit Jessae. Jessae autem genuit David Re-
Jacob autem gemnt Judam , <etfiatres ejus. Judas gem. David autem Rex. geiunfSalo <•
Phares. " et Zaraex 'Jbamar. Pbares monem, ex ea
autemgenuit quae fuit Uiiae. Salomon auiem genuit Roboam. Ro-
auiem genuit Esrom. Esrom auiem genuit Aiam.
Aram autem gemiil Aminadab. Ammadab autem ge-
nuit Naasson. N.iasson autem genuat Salmon. Salmon2 autem genuit Booz de Rachab. Booz genuit Obed «ex
Rurti, Obed aulem genuil Jesse. Jesse genuit David regem. David autem rex genuit Salomonem ex ea
quoe luit Urice. S.ilomon aulem genuit Roboam. Ro-
VARIANTES LECTIONES CODICISMS. S. GERMANENSIS,
1 genuit Phares, Phares autem 8 David.Davidgenuit Salomonem
BLANCHINIjNOT-E.
a Integram istam seriem priorum Palriarcliarum , iereum appareat abrasa, eamrestiluimus.
coiisonam Hel.raicae veritati, exhibet ms. Codex S. * Ubi oceurrilnola»(AA),litterse
Germanensis; modo quo illam edidimus ante sacrum sunt. eousque aure*a_
contextumEvangelii secundum Matthceum : quee se- a Et hic abiasa liiit aspirata,
ries addita videtur ab Aniiquis. ut generationum nifeste .queeetiagjnum JJW-
oi'.dotexeretur ab Adam usque ad ChrisUun. id est, apparet in Codice, unde seam rcstummus '
a primo Adam, terreno homine, ad secundnm el coe- quod et alibi faciemus appositis «jicinis,
lestem hominem, de quo Ajiostolus ad Corinthios <•In codice rarissime littera
inlercipitur in fine
scnbebat. linece, ut sequenti .conlinuetur- Cum Antiquarius va
h In fine videtur abrasa h. scripium enim erat ma- cuam potius membrampn in _ine yneee reliuauere
nifesle Isaach, ut el in sequentibus locis; unde pari- soleal, ne htteram dimidiet.
1.5 EUSEBII VERCELL. EVANGELIUMCUMVARIIS COD. COLLATUM. M
CODEXVERCELLENSIS. CODEX VERONENSIS.
genuil Sadoc. au . . . .
8. . . . Asaau- Sadoc autem Acb ....
. . . genu. . . Josapbat. genuit Acbim, 15. genuit Elium.
Josapha't. . . ge- Aclum atiiem Elmni autem
Joram geriuit Eliud gemut Eleazar.
autem genu . . . Oziam. 15. Eliudaulem Eleazar autcm
9. Ozias aut. . . genuit genuit Eleazar. genuit (a) Matlhan. f
Joatham. . . atbam Eleazar antem 16. Matlhas aulem
auteni genuil Achaz. gentiil (a) Matthan. f geniiit Jacob.
Acbaz au. . . m genu- Malllian aulem Jacob autem
10. il Ezecbiam. Eze- genuit Jacob. genuit Joseph,
. . . as autem genu- 16. Jacobaulemgenu- cui de-
it Manassen. it Joseph; cui desponsala erat
Manasses autem sponsata Viigo Virgo Mana.
genutt Amon. Maria genuil Virgo autem
Amon autem genuit Jesum, qui dicitur Mana genuit
11. Josi.im. Josias aulem Christus. Jesum ....
genuit Jechoniam 17. Omnes ergo gene- 17. Ergo gene-
et fratres ej'us rationes ab Abra- _raliones ab
in trans ham iisque ad Abraham usque
tione B David, genera- Babylonis. adDa\id
12. Et post. . . mi- liones xnn. Et post iransmi- generaliones
gia. . . . bilo- Et a D.ividusque 12. graiionem Babylo- sunt \IIII.
nis Je. . . . ge- ad transmi- nis Jecomasge- Et a David usque
iiiiii Sala grationem nmt Salatmel. ad transmi-
Salatliiel autem Babyloms, Salallnel auiem. grationein
genuit Zoroba- generationes genuit Jeroba- Babylonis
15. bel. Zorobabel sunl quat- 13. bel. Jerobabel generaliones
autem genuit tuor- autem genuit sunt
Abiud. Abmd decim. Abiud. Abiud XHII
aulem genuit Et a ivapsmigra- autem genmt Et a transmigra
Ebacbim. tioue Babylonis EUachim. tione Babylonis
Eliaclnm autem usque ad Cbrislum Eliacliim autem usque ad Christum
genmt Azor. generationes 14. genuitA. . . generaliones
!_. Azor aulem sunt quattuor- suut xiin.
hoam autem genuit * Abiam. Abias autem genuit boam autem gerniit Abiam. Abiaautem genuit Asa.
Asa. Asa aulem genuii Josajdial a. Josaphai aulem Asa auiem genuit Josaphat. Jnsaphat autem genuit
genun Joiam. Joram auiem genuii Oziam. Ozias au- Joram. Joiam aulem gemiit Oziam. Ozias auleni ge-
lem genuil Joaiham. Joaiham .itnem genuit Achaz. nuit Joatham. Jo.uha i>atilem genuit Acbaz. Acliaz
Acliaz autein gen>iitEzeclnani. Ezeclnas .niiem ge- auiem genuit Ezec c iam. Ezec[h]ias autem gcnuit
liuit M.niasseii. Manasses autem genuit 2 Amos. Mauassem. Mantsses autem gemut Ammon.Ammon
Amos aulem gemiii Josiam. Josias aulem genuit 3utem genuit Josiam. Josias atilcm genuit Jeeboniam
Jeclioniam etfiatres ejus ni lrausmig>aiione Baby et fraires ejus. in Iransmigralione Babylonis. Et
loms. El post traiismigralionem Babyloms, Jeclio- post transmigiaiioiie Babylonis. Jechonias geuuit
nias gentnt Salatlnel. Silatlnel autem genmt Zo Salathiel. Salalbiel autem geiiuit Zuiob.ibel. Zo-
robabel. Zoiobabel auteni gcntiit Abiud. Abmd au- roliabel autem gettuit Abiutli. Abinih auiem ge-
tem genmt Eliaclnni. Eliaclnm auiem genuit Azor. nnit Eliac[li]im. Eliac[h]im auiem * genuit Azor.
Azorautem genuit Stddoc. Saddoc aulem genuil Azor autem genuit Saddoc[h]. Saddo.[h] autem
Aclnm. Aclnm autem genuil' Eliud. Ehud autem genuil Achim. Acbim autem genuit Eltuiti, Eliulh
geuuit Eli izar. Eliazar aulem genuit Maithan. Mat- aulein genu.l Eliaztr. Ebazar autem genuit (a) Mat-
than autem geiiuii Jacob. Jicob auiem gcnuit Jo- tlian f. Maitlian autem geimit Jaeob JJCOI).'niiem
sepb * \irum Mari.e, deqtii nalus esi Jesus qui vo- genuii Joseph viruin M.rriae, de qua natus esl Jesus,
cattii Chri-tus. Oinnes ergo generaiiones ab Abia- qui dicitur Clnislus.
ham nsquead David ge.ier.itiones XIIII.Et a D.iud Omnes ergo generationes ab Abrabam usqtie ad
usque ad transmigralionem Babvloms generationes David. geiieraiioues r|uattuordecim. El a David
xnii. El a tiansmigratione Babylonis usque adCbn- usque ad iransmigraiioiiem Babylonis. generaliones
tum generaliones xim. quailuordeciin. Et a transmigraiione Bahyloms us-
que ad Cbristum generalioues quattuordecim.
VARIANTESLECTIONESCODICISMS. S. GERMANENSIS.
1 Abiud.Abiudgenuit Asaph.Asaphgenuit Josaphat Eleazar c
2 LegeAmon. * Joseph,cui disponsalaVirgaMariageuuit Jesum,
a Achimgenuit Eliam: Eliumaulemgenuil Eleazarum. ete. f qui,
BLANCHININOT/E.
11Eanidem reiinel lectionem ms. Cantabi igiensis d Uncini semper indicanl abrasam /..
et voliimine aspiralam
Luc. in, ubi ex Malihoeo, ex Regum se- cujus adlmc apparent in codice vestigia.
riem ge leratiunum lalsanus aliquis descnpsit : ToO c lia prlma manus posuer.it in ms. San-Germ.,
faoufoS, xov'ktrkf,utxovAStouS. Pro Amon, idem ms. qund eiiiendalor albjuis mutavit hoc modo : Aclwn
eode\ legil Amos, dim nosiri mss. Lalim. autem genuit Eltacltin : Ehachtn autem, etc. De ine-
h Appaiei maiiileste abrasa luteia A, quuii m line mendaiis sic memendaia scriptitans :
vocis Joaiha restituiiiius. 1 Insignem hauc variantem leciionem non oblite-
c Aura.a est aspirata h. uti el in sequenli. ravil emendator ; licet aliam vulgatam supplevciit
in margme codicis.
(o) Ita et textus Greecus, uaxOkv.
145 EV .NGELIUMSECUNDUMMATTH/EUM. 1.6
CODEX YERCELLENSIS. CODEX YEBONENSIS.
dccim. P Omnes naque gene- salvum faciet
18. Cluisti autem gene- a pe . . . . lationes ab Abraham populum suum
ratio sicerat. 22. Hoc usque in adventum a peccatis
Cum desponsa- Jesu Chnsli eorum
ta esset maier generaliones sunt XLII
ej"usMana Jo- Clirisiiaulem geno-
sepb, priusquam per («) Eseiam f Pro- ratio sic erat. . . . . est
convenirent phetam dicen- 18. Cum es«et a Domino
inventa est lem : despousata Mater per (a) Eseiam -J-
in utero ha- 25. Ecce . . . go ej*usMaria Jo- 22. Piophetam
bens de Spiri- in u . . . ro con- seph. . . . in utero dicentem :
tu Sancto. cipiet . . . pari- liabens de Ecce Yirgo
19. Josepb aulem et hli . . . et Spiriiu Sancto. in utero con-
vir ejus cum vocab. .. nt Josepli autem 23. cipiel.etparietfilium,
esset homojus- nomen ej'us Yir ejus cum vocabunt
et
tus, nollet Enimanuel, esset homo jus- nomen ej'us
eam traduce- quod est in 19. tus, et nollet Emmanuel,
re, voluil eam . . . rpraeta- eam traduce- quod est in-
occulte Novis- re, voluit tacite terpretatum, Nobis-
tere. . . . . s. illam dimittere. cum Deus.
20. Haec cogiian- 21. . . . autem 20. Heeceo cogitan-
te eo, Angelus .... omno le, ecce Angelus 24. a somno,
Domini apparuit .... prae- Donnni apparet .... feeit sieutprae-
ei in somms di- nge- cepit ei Ange-
cens : Joseph filus Domim:
bD d noli li- etaccepitconjugemsuam
mere accipere et noii (b)cognovilf
Mariamconju- Mariam conju- 25. eim. donec
gem tuam; quod gem tuam; quod pepeiit Filium,
enim in ea nas- enim ex ea nas- et vocavit
ceiur de . . . . 25.'vil nomen ejus ceiur, de Spirilu nomen ejus Jesum.
Sanclo .... Jesum. Sanclo esl.
21. elau CAPUT II. 21. Pariet aulem CAPUT II.
um 1. Cum ergo naius filium, et vocabis Cum eigo natus
nom esset Jesus ui Be- nomen ejus 1. esset Jesus in Be-
Jesum tblem civitale Jestim. tlebem civitatem (c)
sal Ipse enim r Judeae, f tn die-
(c) Judaeae f mdie-
CODEXCORBEIENSIS. CODEXBRIXIANUS.
Cbrisiiautemgeiieralio sic erat (Juum esseldespon Christi aulem generatio sic. erat cum esset dis-
sata m iler ejiis M.iriaJo.eph, anlequam conveniient ponsaia maier ejus Maria a Joseph. anlequam con-
mvenia estin uierobabens de Spimu Sancio. Josepb venirenl. lnveuta est ui utero liabens de Spintu
auiem vir ejus quum essel " jtistus, ei nollel eam tra- Sancto. Josepli autem vir ejus cnm essel liomo
ducere, volmi 2 occulie diiniiieie eam. Hiecauiemeo jtistus, et nollet eani traduceie, voluit occulte di-
cogitante, ecce Augelus Dominiin sonmis appaitiitei mntere lllam. Haec autom eo cogitmte ecce An-
(licens: Josepb flli Davidnoli lunereacciiiere Mariam gelus Domini m soninis apparmt ei dicens. Jo-
conjugem tuam; quod enim 3 iu ea iiatuui *est a, de sepb hli David ne timueiis accipere Mariam conju-
Spiriiu sancto esl. Panet auiein (ilitim,el vocabis geoi tuam. quod eniui ex ea iiascelur de Spinlu
noinen cjus Jesum : ipê enim salvunt faciet populum Saneto est. P.tnet autem blium el voc >bi<-mxnen
siiimi a peccatts eorum. Hoc auiem loiuni lactum ejus Jesum. Ipse enmi sal.um faciel popul.nn suum
est, ut adimpleieiurqiiod dicium e-,1a Domino per a peccatis eornm. Hoc aulem loium lacium esl ul
b Piofetam duentcm : 1cce wrgo iu utero concipiel adimpleielurquoddiciumest a Dominoper.a) Esaiam
el parict liluiin et° \ocabit noinen ejtis Eniinaiuiel; f Proplieiam. Et.ce Vngo in uiero babebit et pariet
quod i st liiierpretaluin, NoliisctimDetts. Evurgens .llium et vocabunt nomen ejus Emmauuel quod est
aittem Josepli a son uo lecil sicul pv.eceper.il ei An- intei pretatum Nobiscum Deus E .surgeii1-auteni Jo-
golus Domini. et accei n conpigem suam, et nou seph desomno teeit sicut piaecepu ci Angelus Domi-
coguoMie.mi, donec peperit liliuui' suum primogeni. et accepit conjiigem suam et non (b) cognovit
niiuin h, el \ocavit nonieii ejus Jesum. Quum ergo f eam. donec pepeiit filium suum primogeniluiii. et
nauisesset Jesus ni Beibleem * Judae, in die- vocavit nonien ejusJe.um.
Cum ergo natusessei Jesus in Beihleem (c) Judecae
1 homomstus 6 EsaiamProphelam.
1 taeitelllamdimiltere 6 vocabunt.
3 ex ea nascetur 7 fllium,et voca\it.
4 vocabit 8 civitateJudaeae.
BLANCHININOT_4S.
a Cyprianus, ex illa natum fuerit. Lib. i adv. Ju- habeal et frattes. Forte occasionem hujus errons
doeos,sect. 7. ti Uere voluit exscnptor Codicis, omitlendo has vo-
b Monet Hieionyinus lib.iCoinmenl. inMatiheeum ces, suum prnnogeniium.
hic quosdam graviler er>'.isse: Ex hoc loco, inquit, < Litiera eappaiet adhuc integia in Codicc, quam-
qmdampetveisissiinesuspicaniutel ahos fihos hubutsse \is .ib aliquo abrasa.
Manam, dkcntes : piimogeniium non dkt, ntst qv.i
—
(a) addunt Fseunn; et iu codex Cantabngiensis. 'Hcraiov.— (b) Ita et cod.gGant. [eyvu. (c) Ita et
texlus Grcecus, xhg'iovSaiag.
147 EUSEBII VERCELL. EVANGELIUMCUJI VARHSCOD. COLLATUM. 158
CODEXYERCELLENSIS. CODEX YERONCNSIS,
bus Hcrodis Re- le enim exi- bus Herodis reci ex-
gis: ecee Magiab el Rex, qui regis Orienie iet Princeps, qui re-
Oriente vene- gat populum venerunt (a) gat populum
runt Hieroso- meum Islra- in Hiero- meum Istrahel.
2. lyma, dicenles : bel. solyma, f Tunc Herodesoe-
Ubi est qui natus 7. Tunc Herodes oc- dicentes : culte vocavit
est Rex Judaeo- culie vocavit 2. Ubi est qui naius 7 ad se Magos,
rum ? Vidimus Magos, et dili- eslRex Judaeo- et diligenter exqui-
enim steHam genler exqui- rum ? Vidimus sibit ab eis tem-
ejus in Orien- sivit ab eis tem- enim stellam pus, quando ap-
tem, et venimus pus. . . . pa- illius m Orien- paruiteis slella;
adorare eum. ruit eis slella : tem, etvenimus 8. et misitillosin
3. Audiens aulem 8. et misil illosifi adorare eum. Belhleem, dicens:
Herodes Rex tur- Belhlem, dicens: 3. Audiensaulem Ite, el mterroga-
batus est, el om- Ite, inlerroga- Rex Heiodis, lur- te diligenter de
nis Hierosoly- te diligenter de batus est, et om- puero: et cum
... m.i cum tpso. Et puero : et cum nes Hierosoly- liivenerilis,
.... gavit invenerilis, ma cum illo. renuntiaie mi-
omnes piinci- nuntiate mi- _. Et congrega. . . hi, ut et (b) ego ve-
pes Sacerdotum hi, ut el (b) ego veni- niam, et adorem
et scnbas popu- am, et adorem Sacerdotum eum f.
li, et inlerroga- euni f. et Scribas popu- 9. Ojn cum audis-
hit ab eis ubi Christus 9. Qui cum audis- li, et interroga- sent regem, abie-
b. nascitur? Ad illi sem regem, abi- vit ab eis runt. Et ecce
dixeiunt in Be- eiunt, et ecce ubi Cliristus stella, quam vi-
llilem Judaeae: slella, quam \i- nascerelur. deranl in Orien-
sicenimscrip- deiant in orien- Ad illi dixerunt ei, te, antccede-
lum est per Ese- lem, antecede- 5. in Bethleem civitalem bat eos, usque
iam Prophetam bat. .... ve- Judaea: sic emm dum ve-
dicenlcm : dictum est per nit, (c) et slelit
6. Et tu Bethle- pra. ... * ... . 6. Propbetam: supra
em Judaeae; er. Et lu Betble-' puerum f.
non es mmi- 10. Vjdentes autem em Judaea, 10. Videntesaulem
ma inler prin- stellam gavi- non es mini- stellam gavisi
cipes Juda. Ex si sunt gaudi- ma inlerprin- sunt gaudio
bus Herodis regis^ ecce Magi ab Oriente vene- f in diebus Herodis Rcgis Ecce Magi ab Orienleve-
runt Hierosolymam, dicentes: Ubi est qui natns neruut Hierosolyma dicenies. Ub! esl qui natus est
esl R_x Judaeorum? Vidimus enim Blellam ej'us Re\ Judaeorum Yidimus enim stellame.iis in oricn-
in ciien.e, el venimus adorare eum. Audiens aulem i>el venimus adoiare eum. Audiens aulem Ik-
lem Jleiodes rex turbatus esl, et lomnisHieroso- rodes i*x lurbalus est. et omnis Hierosolyma cmn
lyma ctim illo. Et^congregans omnes pr.ncipes sa- illo. Et conjgregavitomnes principes Sacerdotum oi
cerdotum >ei*cnbas popul., et .iiterroga\ il ab eis Scribas popuh et requisivil ab eis ttbi Clinsius na-
ubis Chrislu. i.nsceret.ir'. At ilh dixerunt in Be- sceretuiv Al illi dixerunt ei in Bethleem Jude°.ie
tbleem Judae; sic emm scriptum esl per Piophe- sic eiitm scnbtum est per Proplietam.Eltu Bethleem
tam : Et lu Bel.deem * lerra Jud.ieorum, a numquid Jude c ae non es minima inter pimcipes Juda. e\ le
miiim.a es in "prindpibus Juda ? Ex te enim exiit emm exiei Pi inceps qui regai populum nieum Sd d
dux, qui regeipopulum meumIsrael. Tunc Herodes4 rael.
dam vocatis Magisdiligenler didicit ab cis tenipus TunoHerodesocculte voeans Magos.diligenter ex-
slellaequae apparuil eis : elmiitensillosm Betlileem, quisivit ab eis lempus quando app.iruit eis stella et
dixit: lie, _i ii.lerFo_.aie ddigenter de puero : et inisil eos in Belhleem dicens. eunlcs requiriie dili-
quuii) inveneriiis, reiiuntiaiemihr,utet ego "veniens genter de puero et cum invenenlis renumiate miln.
adoremeum. ,_uiquum audissent regem abieronl, et utet ego vemens adorem eum. qui cum audissent
ecce stella , quam viderant in Oriente, anieoedebat regem abierunt etecce stella quam videranl in On-
eos, usquedum e veniens slaret supra, ubi eral puer. enic e m antecedebat eos usque dum venit el ste-
Videntes autem steliam gavisi sunt gaudio lit -supra ubi erat puer. Yidentes aulem stellam ga-
visi sunt eaudio
YAR1ANTESLECTIONESCIODICISMS. S. €ERMANENSIS.
1 congregavitouinesetc. 4 OccultevocavilMagoset diligenterexquisivit....quan-
a NascilurChnstus? do apparuitejs stella.Etmisit eos.
5 BethleemJudaeae non es minimainter principes Ju- " Yeuiam,et
da... exiet pnucepsquiregat. 6 Vemtet stelit f supra puerum.
BLANCHININOTÊ.
a Eodem modo Iegit secundus codex GreecusRo- 0 Et hic pariterelittera manifesla est, uuamvis
herli Stepliani; et iia cuni inleirogatione, numquid, gjarumper derasa.
etc, legendum putat Grotitts m iins Annotaiionibus d llanifeste rasa est litlera d, cujus apparent
ad huuc locum Maxthoei.Laiini autem Patres , Hiia- vestigia.
rius, Ambrosius el Leo Magnuslegunt ut codex ms. 0 m. littera abrasa , vesligiis tamcn apparen-
Sau-Geimanensis : Nones inttnma, etc. libns.
"b*LiU.m apparet,'quamvis atirasa. f Ita Iegit Versio Latina in ms. Caniabrigiensi.
(a) Ita ettextus Groecus,tLg'ltpoo-b)vya.(b) Ila passim Latine solelreddere A*iliquuslnlei'pres, eumGree-
«cuslexlus oratioiiem «eciit aonstis, ul bic: "Ort<t>; Y^yailOuv-itpotrxMWoi «Owv. — (c) Ita el C0(i.Canl,
JLat.ei lexlus Groecus, ITOVW TQVTTKI5IOV.
m EVAWGELIUMSECUNDUMMATTHJEUM. 150
o magno valde. trem ejus, et magno valde. abiit in Aegyp-
11. Et inlrantes (a)'»\ abiitin Aegyp- 11. Et inlrantes{-.)in - lum, et eratibi
domum, f \ide- 15. tum, et erat ibi domum f, inve- usque ad con-
runt puerum usque ad mor- nerunl puerum summationem Herodis :
cum Mariam tem Herodis: cum Maria ut implere-
matre ejus, et prout adimplere.- matre ejus, et pro- tur quod di-
cedentes ado- tur quod dic- cidenies ado- ctum est a Domino
raverunt eum : lum est a Domino raverunl eum: per Prophetam
el apertis then- per Propbetam et apei lis then- dicenlem:
sauris suis obtu- dicentem: saurissuis optu- Ex Aegypto vo-
lerunt ei mune- Ex Aegypto vo- lerunt ei mune- cavi filium
ra, aiirtuii, ilius, cavi filium mera, aurum, lus, meum.
12. et murra. Et ad- 16. um. TuncHe- 12. et murram. Et ad- 16. TuncHe-
moniti in som- rodes, ut vjdit monili rodes, ut vidit
nis ne redirent quoniam de- ad Herodem, per quoniam _e-
ad Herodem, per lusus esl a Ma- aliam viam re- lusus est a Ma-
aliam viam regis, iratus est gressi sunt in gis, iratus est
gressi sunt in valde; et misit, suam regionem. valde; etmisit,
. . . . am regionem. et occidit om- 13. Quicum reces- et occidit om-
13. Qui cum reces- nes pueros, sissent, ecce An- nes pueros,
sissent, ecce an- qui eranl in gelus Domini ap- qui erant in
gelus Domini ap- Bethlem, el in paruit in som- Bethleem, et
paruit in som- omnibus re- nesJoseph, di- omnibus fi-
nis Joseph, di- giombus ejus, cens : Surge, iet nibus ejus ,
cens: Surge, _t a bimatu et in- accipe puerum, a blmatu et in-
accipe puernm, fra, secundum et matrem ejus, fra, secundum
et mairem-ejus, tempus quod et fuge rn Aegyp- tempus quod
et fuge in Aegyp- exquisierat et
tum, esto .bi 17. exquisierat
tum, et esio ibi a Magis. usque a Magis.
usque dum di- 17. Tunc adimple- Tunc adimple-
cam tibi. Fuiu- tum est quod est enim luni est quod
rum est enim dictum est ut Herodes diclum est
ut Herodes per Hieremi- qucerat pue- per Hieremi-
quaerat pue- am Prophetam rum lstum peram Prophelam
rum islum per- dicentem: dere. dicentem :
dere. 18. VoxinRha- \k. Surgens autem Vox iu Ra-
14.. Stirgens autem pia audila Joseph, ma audila
Joseph a som- est, fletus, accepit pue- 18. est, ploralus,
no, accepitpu- etululatus rum, et ma- et ululatus
erum, el ma- multus: Ra- 15. trem ejus mocte,et multus: Ra-
COD££ CORBEIENSIS. GODEXBRIXIANUS.
magno ralde. Et jntrantes domum jnvenerunt pue- magno valde et inlrantes (a) in domum viderunt
rum cum Maria ajatre eius. et procidentes adora- puerum cum Maria matre ejus. el procidentes ado-
verunt eum _ et apertis thesaurjs suis *oblulerunt raveruni eum. et aperlis thensauiis suis optule-
eiiiiunera.aurnm, thus, £1 murwm. Et j'esponso runt ei muneia aumm t <lbus etmurrametadmoniti
..ccepto in somnjs ue redirent ad Her-odem,per per «omnium ne rednent ad Herodem per aliam
abam vjam reversi sunt jn regioneni suam. Qui viam reveisi sunt in regionem suam. Recedenti-
quum recessissent, eccc angelus Domini apparuit in bus aulem illis. ecce Angelus Oomini apparuit Jo-
somniS|Joseph, dicens. Surge, el accipe puerum, et seph m somnis dicens. Surge el accipe puerum et
matrem ejiis , el (uge 111Aegyptum , et esto ibi us- matrem ejus et luge in Aegyplum et esio lbi nsque
qneduniidiiam tibi. Fulurum est emm ut Herodes dum dicam libi. fulurum est enim ut Herodes -quae-
2
quaerat puerum ad perdendum eum. Qui consiir-3 rat puerum perdere eum. ille aulem surgens accepit
gens, accepit puemm et malrem ejus nocle, 4 et puerum elmalrem ejus noete. elabiilin Aegyptum.
secessitm Aegyptum, <eierat lbi usque ad obi- eterat ibi usque ad obitum Herodis. ut adimpleretur
lumHerodts: ut adimpleretiir quod dietum est a quod dictum est a Donnno per Prophetam diceiitem.
Domjnoper Prophetam dicenlem: "Ex Aegyplo vo- ex Aegypto vocabi filiummeum.
cavifiliummeum. Tunc Herodes \idens quoniain Tunc Herodes videns qtiod delusus esset a tegis.
illusus esset a Magis, iratusest valde, et mittens oc iiatus esl vehemenier,
cidit omnes pueros, qui erant jn Betbleem 6, et m Et mitlcns occidilomnespueros<jui erantinBcth-
ommbus finibus ejus , a bimatu et mfra, secundum leem et in omnibus finibns ejus a bimatu et inlra.
tempus quod exquisieiat a Magis. Tunc adimpletum sccundum tempus quod exquisieral aMagis.
esl quod diclum est per Hieremiam Propheiam di- Tunc adimplelum esl quod dictum est per Hiere-
centem : Vox in Rama audila est, ploratus et ulula- miam Proplietam dicentem. Vox in Rama audita est.
lus': Ra ploratus et ululalus multus. Ra-
VARIANTES LECTIOJSSES CODICISMS. S. GERMANENSIS.
1 Admomti 8 Ut vidit...est
3 istum perdere. Surgensautem Joseph 0 Judaeae, et omnibusregionibus
3 abut " nml.us .
4 consnmmationem
BLANCHINIWTM.
a,Abrasa aspirata et apparente.
(a) Iia el textus Greecus,slt xhvetntev.
1S1 EUSEBII VEBCELL. EVANGELIUMCUMVAUIISCOD. COLLATUM. 152
CODEXVERCELLENSIS. CODEXVERONENSIS.
chelploians quod dictum cbel plorans quod dictum est
filios suos, est per Prophe- fihos suos per Prophe-
et noluit con- tam : . . . . con- tam : quo-
solari, qui- Qiioniam(b) Na- solaii, quia niam (b) Na-
a non sunt. zoreus f voca- non sunt. zoreus f \oca
19. Defunctoau- bitur. 19. Defuncioau- bilur.
tem Herode, - CAPUTIII. tetn Herode,
ecce apparuit CAPUT III.
ecceAngelus
Domini npparu- 1. In illisantem Angelus Domini 1. In illis (c)
it lii somnis diebus \enit Joliannes in somnisj diebus f \enil Johannes
Joêph in Baplislaprae- Josepb in Btptista prae-
20. gypi ns : dicans in de- 20. Aegjplo, dicens: 2. dicans in de-
Surgo, et accipe seiio Judeae, Surge, el accipe seitoJude.e,
pueium, et ma- 2. et dicens : Pae- pnerum, et ma- et dicens . Pae-
trem ejus, et \a- nileniiam a- irem ejus, et va- nilentiam agi-
de in lenam gile: adpropin- de in terram te : adpropin-
Isliahel: defunc- quavil enuii I.trabe! • defun- quavit enim
tus eslenim, rcgnum Cae- cli suntenim, regnum Cae-
qui quaerebat 3. loium. Hic esl qui quaerebant lorum.
animam pue- emm de quo aiuinam 5. liic est
21. ri . . . Et surgens dicium estper 21. . . Et <-urgens enim, dequo
accepit puerum, phe- accepit puerum, dictum est per
et mairem ejus, tam dicentem : et matiem ejus, Eseiam Propbetam : (d)
et \enit in ter- Vox cl.iman- et venit in ler- Vox claman-
iam Istrahel. tis >ndeser- ram Islrabel. tis in deser-
22. Audiens autem to : Parate vi- 22. Audiensaulem 10 : Par.ile viam
quod Archelaus am Domini: rec- quod Arcelaus Domini: re- '
regnarelm las facite semi- regnaret in ctas factte semi-
Judea pro Hero- tas ejus. Om- Judaea pro Hero- las Dei nostri.
de palte suo, ti- nis vallis de patre suo, tt-
liiuit illo ire; implebitur, muii lllo ire :
et admonitus et omnis et admonilus
in somuis, se- mons et col- in somms, se-
lis humilia- cessit m partes
bitur ; et erunt 23. Galhleae. Et
omnia pra- venit, et habita-
23. vit in civilate, va in direc- vit (a) in civilatem f
quae vocalur la, elaspera quae vocatur
Nazarelh; ul in vias pla- Nazareth; ut
adimplerelur nas; elvide- adimpleretur
chel plorans filios suos, elnoluitconsolaii,quia non clielplor.insfiliossuosetnoluiiconsolariquianonsunt.
sunt. DefunctoauieiiiHerodeecce appaiuii AngelusDomini
1
II. Defunctoautem Herode, ecce apparuilAngelus in somins Joseph in Ae_>y|iiodicens suigens accipe
Domini in soimiisJoseph in Aegypto, dicens: Surge puerum el malieni ejus. el vade in terram I-.rahcl.
el accipe pueium.et matrem ejus, et vade in teriam defuncti sunt enim qui quaereb mt animam pueri.
Israel deluncti sunt enim, qui quaerebani animam Qui surgeiis accepil puerum et mairem ejus. et \e-
pueris. Qui surgens accepit pnernm, et matrem ejns, iiii in tenamls a drahel. Audiens au>em. quod Ar-
elvenitinteri.imlsrael.AudiensautemqiiodArcliplaiis chelaus legnarei in Judaea pio Herode p.itre stio
3
regnaiel in Judaea pio Herode paire suo, tiniuit illo tiuiuit llluc tre. Admointus autem in somnis. seces-
iie :el admoniius in somnis sece-.su in paries Gali- sit in partes Galileae. Et vemens habitabit (a) in ci-
laeae4. Et venieus habitavit in ci.iiaie, ijuae \ocaiur vitatem f quae vocatur Nazarelh. ul adimplerelur
N,i7are(li:ul adimplcrelur quod diclumest per s Pro- quod diclum est per Propheiam. qtioniam Nazarctib
phelam : Quonitm Nazaraeusvoeabilui.In diebusillis \ocabitnr. In illis aulem diebus venil Jobannes Ba-
venit Jobaiines Bapnsla praedicans in deseito Ju- ptisla. praedicans m deserto Judae et dicens paeni-
daeae, et dicens: Paeniieiiiiairiagite: appropinqua-
0 lentiam agite. adpropinquavit pnim rtgnum Caelo-
vit enim regnum Caelorum. Hic estenim, qui dicttis riim. Hic est enini de quo dictum est per Esaiim
est per Esaiam Prophet.im dicentem : Vox clamaiuis Piophetam dicentem.Voxclainaniisin deserloparate
in deserlo : Parale viam Domini : reclas facile se- viam Dominirectas facite semilas ejus.
mitas ejus.
1 AngelusDomiuiapparuitJosephin somnis 4 Et vemt, et
s Ecce
perdere. Et surgeus c Prophetast.
* llluc 0 de quo dictumest
BLANCIIININOTJE.
« Abrasa d, cujus remanent vestigia. Lectionem(amen ms. Corbeiensis,quam edidimusin
i>S. Hieronymus veram lectionem hujus loci asse- sacro contextu, reperit Lticas Briigpnsis m antiquis
rii Codicims. San-Germanensi: ait emm lib.iCom- codicibus.Videej'usdemvarhniei lecliones novi Tes-
mcnl. : Nunc autem plutahler Prophetas vocatts,os- tamenli.
lendtt se nonveiba de Scriptuiis sumshse,sed sensum.
(a) Ita el lextus— Gieecus dg rtb)iv. — (6) Textus Grcecus W&pvZag.— (c) Deest auiem, et ita in God.
Cauiabrig. Lalmo, (d) Secundiscuris additur, dkentem.
155 EVANGELIOMSECUNOUMMATTHÊUM. 154
CODEX VERCELLENSIS. CODEX YERONENSIS.
bitomnis 8. ra ventura? fa- 4. Ipse autem Jo- el nolite
caio salu- cite ergo fruc- liannes habuil praeferre
. . . rem Dei. tos dignos phe- vestitum. , . vos, dicentes :
_. Ipse aulem Jo- 9. nitentiae. Et no- Patrem habe-
hannes. . . . lite exislima- camellorum, mus Abra-
bat re, diGenlesin- et zona pelli- liam. Dieo
stium de pilis ler vos : Palrem cia ciica lum- enim vobis,
camellortim, babemtis Abra- bos ejus : esca quoniam po-
et zona pelh- Ii.im. Dico emm autem ejns lens est Deus
<ia circa Ium- vobis, quoniam erat lucustae, e\ lapid bus istis
bos ej*us: esca potens est Deus ex et mel <ilve suscltare fi-
autem ejus lapidibus isiis slrae. lios Abrahae.
erat loctista, sus . . . . e fi- 5. Tunc exie- 10. Jam enim
et mel silves- Ii bant ad eum securis ad radices
trae. 10. Jam ex Hiero- arborum posi-
5. Tunc egredie- ris ad radices solymis om- ta est. Omnis er-
bantur ad eum arborum posi- nis Judaea, et gn arbnr non
omnis Hiero- la esl. Omnis er- omnes qui latiens fru-
solyma, ei om- go arbor, quae morabinlur ctum bonum, ex-
nis Judea, et non facit fiuc- ciica Jordanem ; cideiur, et in
omnis conli- tum bonum, ex- et baplizaban- ignem miltetur.
nis region . . cidelur, et in ig- lur. . , . 11. Ego quidem ba-
6. Joidanis; et nem miltelur. 6. danen, con- ptizo vos in aquam
baplizaban . . 11. Ego quidcm bap- fitehtes peccata inpaenitentiam:
ab illoin Jor- lizo vos in aqua sua. qui autem post
danen, co . . . . in paenitentiam : 7. Videns autem mevenii,
ten qui autem ve- multos Pliari- forlior me
nil, foruor ine saeorum, el est, cujus non
esl-,cujus non Sadducaeorum sum digiius cal-
sum dignus cal- veuieiilis ad ciamenta por-
ciamenia por- Baptismum suum, lare: ipse vos
7. saeorum, el tare : inse vos bap- dixit eis : Pro- bajiiizivit
Sadduceorum, tizabit in Spiritu genies vipera- in "^piritu....
venientes ad Sancto, et igni : lum, qms de- 12. qm habet venli-
baptismum su- 12. habens \enti- monstravil vo- labnun in ma-
urn, dixit illis : Pro- labrum in ma- bis iugere ab nu sua: et
geniesvipera- nu sua : et mun- 8. ira (a) futura?f peimunda-
rum, quis de- davit aream facite ergo iru- vit aream
monstravit vo- . . . am : el congre- 9. clum dignum suam: et congre-
bis fugere ab i- gavit tnticum peanitentiae; ga\it inticum
CODEX CORBEIENblS. CODEX BRIXIANUS.
'
Ipse aulcm Jobannes habebat yeslimentum de pilis Ipse autem Johaniies babuit vesiimenium de pilis
camelorum, el zonani pclliciani ciici lumbos suos : camelornm el Zonain pelliciam riica luinbos ejns.
esca autem ejtis erat locustae, et niel sylvesire. esca aulem ejus erat liicusta etmel silvesnâe Tunc
Tiinc a exibat ad eum Hieiosolyma, et omms Judaea, exiebant ad eum Ilierosnlym 11>et omnis Jud.iea. et
et omnis regio circ. Jordanem ; ei bapiizabantur in oiiiius regio Joidani-. et hapt.zahanuir ah lllo ni
Jordane ab eo, cmifilenles peccaia sua. Videns au- Joidane confitenies peccal.i sua. VidenSaiiiein mul-
tem 3 multos Plnri.aeorum, ei Sadducieoiuin, vc- losPharisaeorum et Sadducaeormu venientes ad ba-
nientes ad baptismimi suum, dixilcis: Progemes vi- pljsmum suum dixit cis. Piogenies viperaium quis
perarum, quis denionsiiavit voiiisfugerea fuiuiair..? demonsiia\it volns fugeie ab ir.i veniuia. facite
4
Fame ergo fructum diguum poeniiPiiuae. Et eigo iiucttim dignum p.iimienii.ie ci nolne prop-
ne velilis dicere i iia \os : Patrem habemus Abra- lene \os diceules tpiia Patiem b ibeimis Abia-
ham Dico enim vobi1-,quoniam potcns est Deus ex b im. Oico enim vobis qu a polrns est Deus e . lapi-
lapidibus istis suscilare films Ainalioc. J.im enini se- (l.bus istis siisiitaie filios Aliiaine. J.im enim secu-
cuns ad ° radicem aiborum posila est. Omnis ergo ris ad radiies arboruin poiila est. Omnis eigo arbor.
."ilior, quje non facit fnieium bontim, excidetur , et qtice non f.icit fructum bonum excidi iur et in ignem
in ignem mitteiin. Ego quidem vos bajtizo m aqua mitielur. Ego quideni biptizo .os m aqua in paeni-
iii paenileniiam :qui aulem post me * \enturus est, leiitiam quu autem post ine vt nii foitior me est cujus
fortior me e»t, cujtis non stim dignns calcianienta noii sum dignus calci unenli portare ipse vnv. bapii-
poriare: vos bapiizabit ni Spintu Sancto, et igni. zabit ni Spirilu stncto et igm . habens ventilabrum
' Cujus ipseventilabrum in manu sua : el permundabit in manu sua. et purgabit aream suam. el congiega-
aream stiam : et congregabit tnticum vit irit c icum
VARIANTES LECTIONES CODICISMS. S. GERMANENSIS.
' Habuitvestimenlumsuum * Et nolite praeferre vos, dtcentes
" Exiebautad eumex Hierosolymis,etomnes qui mora- i Eadices
banlurcircaIordanem,coufltentespeccatasua; et baptiza- 6 Veuil
bantur ab iilom "*Habensvenldabrum
2 Johannes
BLANCHININOT,E.
a Abrasa est littera a. c Abrasa allera litterat.
h Abrasa m.
acjd, elc> vers. 16, in cod. Cant. recentiori manu describunlur.

(a) Hinc, usque ad verba illa, VUXUSULVOV
185 EUSEBII VERCELL. EVANGELIUMCUM VARIISCOD, COLLATUM. 1S6
CODEX VERGELLENSIS. CODEX VERONENSIS.
in horreo, pa- cut columbam in horrco suo, vox de caelo
leas autem com- venienlem in paleas au- dicens (b) ad eum; f
buretigni in- 17. ipsum. Et ecce tem combu- Hic estFilius
extinguibili. vox de caelis ret igni in- meusdilectus,
13. Tunc venit Jesus dicens (b) ad eum: f exiinguibili: iu quo bene
a Galilaea in Tu es Filius 13. Tunc venit Jesus complacui.
Jmdanem ad meus dilec- a Galileeaad
Johannem, ut tus, in quo . . e- Jobannen, ut
baptizareiur ne com .... bapiizarefur CAPUT IV.
U. ab eo ; et probi- 14. ab eo in Jor-
bebat eum Jo- danen . . . , 1. Tunc Jesus
hannis, dicens: eum Johannes, ducius est
a
Ego te debeo CAPUT IV. dicens: Ego in Deseftum
bapiizari, et tu 1. TuncJesusductus a te debeo ab Spiritu,
vcms ad me? est in deser- 15. baptizari, ettu ut templaretur
15. Respondensau- to ab Spiritu, ut verusti ad me? a Diabulo.
lem Jesus, dixit il- tempiaietur Respondens au- 2. Et cum
li: sine modo: sic a diabulo. lem Jesus, jej'unassel
enim decet nos 2. El cum jejunas- dixit ei: XL. diebus,
implere omnem set XL. diebus, sme modo: sic et XL.noctibus,
justuiam. Tunc etxL. noctibus, enim oportel nos postea esuriit.
dimisit eum. Et 3. poslea esuriit. Et implere omnem 5. Et accessit
cumhapiiza- accessit ad eum juslitiam. ad eum tempiator,
retur, lumen temptator, et 16. Tunc dimjsit eum, et dixit llli :
ingens circum- di_.it ilh: Si hli- Et baplizato Si filiusDeies,
fulsit de aqua; us Dei es, die ut Jesu, confe- dicut lapides
itaut limercnt lapides isti (iant stim asceudit de isli panes
omnes qui ad- 4. panes. Ad ille aqtia. Et ec- fiant.
16. veneiant. Et respondens ce aperti sunt ei _. Cui respondens,
baplizato Jesu, dixil: Scnplum caeh: et vidit dixit Jesus :
confeslim ascen- . . . Non in spirttum Scriptum est:
dit de aqua, et ee- . . lo pane_vi- Dei descendenlem (a) Non in pane
ceaperli sunt ei bet bomo. de Caelof tantum vivet
caeli: el vidit Spiritum sed in omni sicut columbim homo, . . . ,
Dei descenden- venienlem m verbo (c) Dei. f
tem (a)de Caelofsi- ipsum. Et ecce 5. Tunc adsum-
CODEX CQRBEIENSJS, GODEX BRIXIANUS.
in horreum suum, paleas autem comburet igni suum in horreum paieas autem comburet igni
inexstinguibili. Tunc veuit Jesus a Gal.Iaealn Jorda- inextinguibili. Tuuc vemt Jesus a Galilea ad Jor-
*
nem ad Johannem, ut baplizaielur ab eo. Jobannes danem ad Jobannem. ul baplizarelur ab eo. Jo-
autem prohibebal eum, iiicens . Ego a le debeo ba- baiincs autem prohibebat eum dicens Ego opus ba-
piizari, et lu venis ad me? Respondens aulem Je- beo a le bapnzari el tu venis ad me. Respondens
su. , dixil ei : Sine modo : sic cmm decel nos im- amcm Jesus dixit ei Smemodo. sic eium ojioitelnos
pleie omnem justtliam. Tunc dimisil eum.s Bapliza- impleie omnem justitiam. Tunc dimisit enm.
ttts autem Jesus, confesiim ascendit de aqua. Etec- Et ba])tizalus Jesus. eonfestim ascendit de aqua. Et
ce aperli sunt ei coein et vidit Spnilum Dei descen- ecte apeiu sunt ei caeli. et vidu spinlum Dei descen-
deniem 3 sicut columbam, el venientem super se. dentem sicut eokmib.imet .enientem super eum. Et
Et ecce vox de coelis * dieen*.: Ilic est Filius meus ecce vox decaelis dicens lnc est Fibus meus dilectus,
dilectus, m quo B mibi complacui. in rjuo bene complacuiipsumaudne. Tunc JPSIISduc-
III. Tuuc Jesus ductus est m de.ertum a Spiiitu, tiis.-.tiii DeêrtoabSpiritu ul temtaretura Diabolo.
ut tentarelur a diabolo. Et quum jejunassel quadra- Et ciim jcjunasset quadraginla diebus et quadra-
gmta 6 diebus, el quadraginta noctibus, poslea estirnt. ginta noclibui. poslea esuinl. ,
Et accedens lenlator dixil "* eir Si filius Dei es, dic El accedens ad cumtemtator dixit. Si filius Bei es.
ut lapides lsti panes fiant. Qui respondens dixu: dic ut lapides isli panes fiant. Cui respondeus Jesus
Scnpium esl: Non in pane solo vivet bomo, sed in dixii. Seribtumest. Nonm panesolo viveihomo sed in
oiiini verbo, quodprocedit deoreDei.Tunc assumsit omni veibo quod procedit de ore Dei.Tunc adsum-
VARIANTESLECTIONES CODICISMS. S. GERMANENSIS.
1 Etj)rohibebateum Johannes,dicens * Adeumdicerts
2 lit cumbaptizareturJesus, lumenmagnumfulgebal-de 6 In quobene placui,ipsum audtle*
aqua; ita ut tiinerent omnes*qm congregalieraut. ]it ba- * Aceesstlad eum tenlator. et dixit
e lc. " Cui respondensJesusdixit...m paueXantum...in omni
ptizato Jesu, confestim,
s De coelo...vementemin ipsum verboDei.
BLANCHINlNOTiE.
n Uodesunuerit Interpres Latinus bujusmodi ver- Illa clarit.s, )dem credi potesl quod lumen magnum
ba vix nobis coiijieere lket :quia in Groeois, quee fulgens )n aqua",dum Jesus Ijaptizaretiir, ju\ta,codj-
primasunt,non habentur. Codex ms.San Germanen- cem *
flostfum nis.
sis letinet solus addilamentum islhoc, at, ni fallat flilarius, itb. .x de Triiut., «mm. 20: Sic est
iiosopinio,hocij)SumIeg_ssevide.iirpresl.yier Jm-en- Ftlius meus dtleclus in quo Leneplacui, Itunc audite.
cus.Libro eniiii prion Evangelic.fiHistoricesic h.ibet: Ita eum legisse fidemlacit ms. CoIberlinus.Cypri.vnus
Heeemeniorans,vitreas penelrabatfluminisundas, 'autem, 4n quo benesensi, ipsutn audile.
Surgenti raamfeslaDei praesentaadaret, etc.
(a) Audunl de coelo; et ita cod. Cant., h. xov ovpmov.(b) Addunl ^d eum. cqm cod, Cant. ttpot «VTQV.
(c) Bm^-qmd wocedit 4e sre^ ila el in «od. >Cant,fir,^l mh
1.7 EVANGELIUMSECUNDUMMATTII/EUM. 158
. ODEX YERCELLENSIS. CODEX YERONENSIS.
5. in sanctam Salanas . Scrip- psit eum Diabo- ei Jesus:
civitalem, et tum est emm : lus in sanctam Yade («) retro
slattiii eum DominumDeumtu- civitatem, et me f Satanas:
supra pinnam um adora- statuiteum Scnptum est
tempb, et aitil- bis, et ipsiso- supra pinnam enim: Dominum
6. li: Si filiusDei es, mitli servies. templi, et Deum tuum
te te deorsum. 11. Tunc... liquit dixit ei : adorabis, elillj
Scriptum est eum.... Si filius Dej soli servies,
enim: et es, milie te 11. Tunc reliquid
Quia ange- deorsum. eum Diabolus;
bs suis manet ministra- 6. Scriptum et ecce Angeli
davit, ui bant ei. est enim : accessertint, et
custodiant \i. Cum audisset Quod Angelis minisirabant ei,
te, et in mani- autem Jesus suis mandavlt 12. Ciim audisset
bus tollant te, quod Johan- de le , ut in aulem Jesus
ne forte of- nes traditus manibus lollant quod Johannis
fendas ad la- cst, secessil in te, ne forte traditus est,
pidem pedem 13. Galilaeam, el .... lapidem secessil in
tuum. relicla civita- pedem luum. Galilaeam:
7. Ail illi iterum Jesus. teNazaieth, ve- 7. Ait illi iterum : 13. et relicta
Scnptum est: nit, et babilavit Scriptum est ; ci\itateNazarelh,
Non temptabis in Capharnauni Non teniptabis venit, et habitavjt
DominumDe- maritima, in Dominum Denm in Capharnaum
um luum. finibusZabul... luum. mantimam,
8. Iterum adsump- 1_. et Nepthahm : ut 8. lterum adsump- in finibus Za-
sit eum Diabo- impleretur sil eum Diabolus 1.. bulon et Neplalim :
lus ni moiitem quod dictu... in moniem excel- ut impleretur
excelsum val- rat per Es„.. sum valde: et quod per Eseiam
de : et ostendit «ei Prophetam: ostendit ei omnia Prophelam
omnia regna 13. Terra Za.... regna Mundi, diclum erat:
Mundi, et glo- el lionorem Terra Zabulon,
riam eorum, 9. eoium, et el Terra
9. et dixit illi _ Haec dixil illi: 15. Neptali, . , . maris
omnia tibi da- ........ Haecoinnia trans Jordanen (b)
bo, si procidens (b) Galilaeae f gen- tibi d.tbo, Galileae f
adoraveris me. 16. tium,populus si procidens gentium, populus
10. Tunc aitilli Jesus : qui sedebat adorabeiis me. 16. qui sedebat
vade relro in tenebris, 10. Tunc dixit in lenebris,
CODEXCORBEIE*\SIS. CODEX BRIXIANTS.
eum diabolus in sanclam -ivitiitcm, et statuit eum psit eum Diabolns in sanctmi civitatem. et staiuil
supra pinnam temph, el di_.il ei: Si films es Dei, eum supra pmiiam lemph. et _ixil ei. Si filius
mittele deoisum. Sciijituin est enun: Qtna angel.s Deies, niilte te ipsiim deor.um. Senbtum est enim
stns mandavit tle te, «t in nianibus lollantle, ne qma Angch- sujs mindavil de te. ut m mani
"
forie offendas ad lapidem pedem ttium. Ait llli 8 bus (ollant te. ne qtiando offendas ad lapidem pe-
Jestis: Rursum scnptum est: $011teniahis Domiuum dem tuum. An illi uei.im Jesus Scribium esi. Non
Deumtiiuiii.Iterum assumsu eum DiabolusmJiionlem lemptabis Dominum Deum tuum. Itcrum adsuiu-
excelsum valde: el ostendit ei i.ninn regna Mundi, et psit eum Diaholus in montcm excelsum valde. Et
3i>;loiiameorum, etdixiillli: IJaecomiiia tibi dabo, osiendil ei omma regna Mnndi. et glonam eontm.
si*cadens ador.iveiis me. Tunc dicit ei Jestis : Ya- Et dixit llli. llaee omiua libi dabo si procidens ado-
de a relro Satanas . Scriptum est emm : Dominum ravens me. Ttinc dixii ei Jesus. Yade Salaua scnb
Deuin luum adorabis, et illi soli servies. Tunc s re- lum est _nim Dominum Deum luum adorabis. ei
liquiieuin Diabolus: et ecce Angeli accesserunt, et illirsoli seivies. Tunc reliqmt eum Diabolus,et eece
ministraban. ei. Quum autem audissct Jesus, -quod Angeli aecesseiunl elmmisirabani ei. Audiens au-
Joliannes tiadiius esset, sece__sitinG.altl.ieam: et lem Jesus quodJoliaiuies iradiiusest secessit in Ga-
relicla uvitaie Naz.ueth, vemt, et habita\it in Ga- Jileam. _t jelrct.i civiiale h Nazaieth. veint el babi-
phaj nau.n maritima, m finibus Z.ibulon, et Neplit- tabit in Capbaniaum marjtimam in finibus Zabulon.
halim : nt impleretur quod dictum £Sl per Esaiam etjNeptalim c»
Pioplietam : Terra Zabulon, et terra Neplii.i-im, Ut adifflpleretur-quod diclum est per Esaiam Pro-
via maris trans Jordanem Galilaeae genlium, fetam dicentein. Terra Ztbclon et let.a Neplh.tlim.
populus •qui sedebatln tenebris, Yja maris uans Jordanen (b) Galilea a f geiiuum.
populus "quisedebatin aenebris.
1 Alapide 4 proeidens
a IterumJesus: Scnp.uni est 5 _iscessitab eo
3 honorem
BLANCHININOT.E.
a Exemplar Cantabrigiensecum duodecim Greecis, c Hic iiilerrupimus lineam, queealioqui in Codice
brtio-ayov, relro me. Eodem modo legehat Hilarius, estintegra, obsequentem htleiam, quceexporrigitur
et alu anliquioies Latinoelinguoebommes. Jn maigine quasi novum principium.
1 Extnta n., cujus appareni veBligia. a Exfnta est e finalis, qupj adhuc apjiarel»
(a) Additutro me, ita _t (M Cant. Lat, et Gruecns, ^ bnlm «ou, Jn CojJ. f ercell. 4m\4 -we. — (b) Ila e.
pod. Canl, r«V)w«f. .i
159 EUSEBII VERCELL. EVANGELIUMCUMVARIIS COD. COLLATUM. 160
CODEX VERCELLENSIS. CUDEX YERONENSIS.
lucem (a) vide- Zebaedei, et lucem (n) viderunl f Zebedaei, et
runtf magnam: Johatmem magnam : (b) Joliaiineii
et (_>)qui sedebant f fratrem ejus qui sedebant f fiatrem ejus,
in umbra in navi cum in regione in navicnla
mortis, lux or- Zeba . . . eo pa- umbrae mortis, cum Zebedaeo
ta est illis. ti e suo, refici- lux oi la patre ipsorum,
17. Exinde coepit entes retias est eis. reficientes relia
Jesus praedica- suas: et voca- 17. Exinde coepil sua: et vo-
re, eldiceie : Pe- 22. vil illos. Ad illi, Jesus praedicare, cavit eos.
nilciiliam agi- relicta nave, el dicere: Illi autem,
te : adpropinqua- et patre, secu- Pacnitenti.im agite, 22. rehctis reliis
viteuim reg- ti sunt eum. adpropinqiiavit enim suis, et patre suo,
nnm Caelorum. 25. Et circuibat Jesus regnum c.ielornm. seculi sunl eum.
18. Cum transiret lotam Galilae- 18. Ciim ir.tnsirei 25. Et circumibat Jesus
aiiten. Jesus seam, docens in autem (c) secundum lotam Galilae-
cus mare Gali- Synagogis eo- mare Galilaeae, am, docens in
. . ae, vidit du- rum, et praedi- vidit duos synagogis eo-
cans Evangeli- fratres, Simonem, rum, ei praedi-
um Regni: et qui dieitiir caus evange-
curans om- Pctrus, et An- lmm regni: el
dream fratrem nem languo- dream fratrem sanans om-
ejus milten- rem, el oinnem ej'us, mitten- nem languo-
tes reliam infirmitatem les retiam rem, et omnem
in mare, erant in plebe. in maii, infu mitatem
enim piscato- 24. El abiit opinio erant enim in
les. ejus in totam piscalores, 24 opinio ej'us
19. Et ail illis Jesus: Syriam, e. . . ptu- et ait illis: in totam
Venile post leruut 19. Vemte post Syriam, et oplu-
me, el faciam nes me, et faciam lerunt ei om- -
vos fieri pis- tes variis lan- vos fieri pines male haben-
catores hoini- guoribus, tor- scatores homi- les, variis lan-
20. iuim. Ad illi con- menlis adprae- 20. nnm. Ad illi guoribus, et lor-
tinuo, relictis hen ,os, et qui coniinuo relietis mentisconprae-
retiis suis, se- Demonia habe- relus suis, se- bensos, et qui
cuti sunt eum. bant, et luna- culi sunt eum. daemoma habe-
21. Et piocedens licos, el paraly- 21 El praecedens bant, et lunaticos,
inde, vidil a- ticos, et (d) omnes f inde, vidit el paralyticos, et
lios duos fra- curavit: alios duos fra- 25. (d) omnes f cmavit:
tres, Jacobum 25. et sequebanlur tres, Jacobum et sequebanlur
lucem vidit * magnam : et sedenlibus in regione lucem viriit magnam. el (b) qui sedebmt. f in
et umbra mortis, lux orta est eis. Exinde eoepit Jesus regione et umbra morlis. lux orta est illi.. E\in-
praedicare, et diccre : Poenileniiam agite : appio- de coepit Jesus piaedicareet dicere paeniuntiani
pin(|ua\ilenim rcgnttm Coeloium.
2Ambulaiis atilein agile adpropinqu lvit enim rogntiniaCaeloruni. Cuin
ju.ta mare Galilaeae, vidil duos auiem iian-.irei (c) juxia niaie Galileae vidil
fi.ilres, Sinioiiem , qm vocatui Peirus , el Andream duos fraires. Simonem qui vocalurPe rus. etAndre-
fiatrem ejus, mitlentes reiia in maie, er.ini onim am fiatrem ejus mitientes reiiah in mare. eiaut
piscaiores, et atl illts: Venite posl me, etfaciam vos enini piscatorcs. ei ait illts. Venite posl ine et ft-
fien piscaiore-. bouiinuni. At illi continuo reliclis ciam vos fieri piscalores bominum. At llli coniinuo
reiibus 3 sectiti sunt etim. Etprocedens inde, vidit reltctts reiibus secuti sunt eum.
alios duos liaires, Jacobum Zebedaei, et Johaiinem Et procedens mde vidit alios duos fialres Jacobum
frairem ejus , in navi cum Zebedaeo paire eoium , Zcbedei el Job.miiem fratrem ejtis m navi. cum Ze-
reficientes retia sua : et voca\it eos. Illi auiem sta- bedeo pttie eoru>ncomponentes retia sua et vocavil
tim lelictis 4 retibu-) el jiaire, secuti sunl eum. Et eos. Illi auiem statim relicta navicula et patre «uo :
ciicuibal Jesus lotamGalilaeam, docens in Synagogis secuti sunt emn. Et circtiibal Jesus totun Galileam.
eoi uin, et praedicaiisE\angelium Regni. et" sanans docens m synagogis eoriim. el praedicans evange-
oninem l.uiguoreni, et omuem infirmilatem in po- lium tegni. et saiians omnem languorem et omnem
pnlo. Et abni c opinio ejns in lotam Siiiam , et ob infirmuatem in populo.
tulerunl ei omnes male habentes, variis laugtioribiis, Et abiit opinio ejus in totam Syriam. el optulerunt
et tormenlis comprehensos, et qui Demonia habe- ei ouines male habentes variis languoribus et lor-
bant, el lunaticos, et paralyticos, et 7 curavit eos : nieniis conpr c ebensos et qui daemonia habebant.
et secutae sunl et lunaticos. el paralyticos. et curavit eos. el se-
cutae sunt
1 viderunt niagnam. Qui sedebat m regione umbiae *>reiiis suis et patre suo
morlts 8 curans
2 Cumtransirelautem 6 fama
3 suis 7 omnescuravit.Et sequebanlur
BLANCHININOTÊ.
n Extrila est m finalis, quce adhuc apparet. 0 Extrila est a apparente vesligio.
b.Hic panler exlrita esl m linalis.
(a) lla et cod. Cant. .I.ov.— (b) Ita et cod. Cant. (v.al)ot vaOnytvot.— (c) Deest Jesus etiam in cod. Gant.
— (d) Ita et cod. Cant. rtkvxug.
161 EVANGELIUMSECUNDUMMATTH/EJJM. 162
eum lurbae rabuntur. eum lurbae rabuntur.
mullae a Galilaea, 7. Beati .... sen- muliae. . . .<. 7. Beati miseri-
et a Decapoli, et c a Decapoli, et cordes, quia
ab Hierosoly- ab Hieiosoly- ipsis mise-
mis, et a Judae- rebitur Deus. mis, et a Judaea, rehitur Deus.
a, trans Jorda- 8. Beati mundo el trans Jorda- 8. Beati mundo
nen. corde: quoni- nen. corde: qtio-
CAPUT V. am ipsi Deum vi- CAPUT Y. niam ipsiDeumvi-
debuni.. debunt.
1. Videns autem 9. Beali paci .... 1. Vidensauiem 9. Beali pacifici:
Jesns turbam, as- quoniani filii. turbam mullam, quoniam (ilii
cendil, m mon- Dei vocabun- ascendil in mon- Dei vocabun-
tem, et cum se- lur. tem, etcum se- tur.
disset, .... e_se- 10. Beati, qui perse- dissel, accessc- 10. Beati, qui perse-
runt ad e .. . ctiiionem pa- runt ad eum cutionem pa-
s, liutiiur prop- discipuli ejus, tiuntur prop-
2. el aperuit os ler juslitiam : 2. Et aperuit os ter justiliam:
suum, et doee- quoniam ipso- siium, ct doce- quoniam ipso-
bat eos, dicens: rum est reg bat eos, diccns: rum est le-
3. Beali pauperes num caelorum. 5. Beali pauperes gnumcaelorum.
spiritu: quoniam 11. Beali estis cum :
spiniu quoniam 11. Beali eritis cum
ipsorum est reg- vos (_i)maledi- ipsorum est re- vos maledi-
numcaelorum. cent, et peise- gnum caelorum
4. Beati mites : quo- quenlur, et >t. (a) Beati, qui Iugent: quenl. ....
niam ipsi he- dicent f omne quontam ipsi
reditale pos- consolabun- cent f omne
sidebunl ter- lur. malum adversum
ram. -5. Beatimites : \ os (c) propter
5. Beati, qui lugent: 12. (c) justinam: f gau- qunniam 12. justitiam : f gau-
quoniam ipsi dete, et exulta- ipsi possidete, et exulta-
consolabun- te, (|iioniammer- debunt ter- le, quomam mer-
tur. ces vestra coram. f ces vestra co-
6. Beati, qui esuri- piosa est (d) in cae- 6. Beati, qui esu- piosa est (d) in cac-
itnl et siliunt lo. f Sic enim per- el
riunt sitiunl lo. f Sic emm per-
j'ustitiam: quo- secuii sunt justiliam : quo- secuti sunt
niam ipsi satu- piophetas, qui niain ipsi salu- et prophetas eos, qui
CODEXCORBEIENSIS. CODEX BRIXIANUS.
eum turbae muliae de Galilaei, et"• Decapoli, el de pum turbae mtiliac. a Galilea et Decapoli. el ab
Hierosolymis, ei de Judaea, cl de trans Jordanem. Hierosolyniis. et a Judaea. et de trans Jordanen.
IIII. Videns autem Jesus tuibas, ascendit in mon- Videns aulcm turbas ascendit in monlem. et ctim
tem, et quuni sedissei, accesserunt ad euni disciptili sedissel. accesseiunt ad etim discipub ejus. ct apc-
ej*us, ei 2 apericns os suum doceb tl eos, dicens: riens os suum docebat eos dicens. Beaii pi/upe-
Beati pauperes spiriiu :3quom.iin lpsorum est re- res spiriiu quoniam ipsorum est regnuni caelo-
gnum coelorum. Beaii mites : quoinam ip-i pos- rum. (n)Beali qui ltigunt qiiomam ipsi consolabun-
sidebuut terram. Bean, qui lu-jenl: quomani ipsi tur. Beili inatMieti quoniam ip=i hercditabunt tei-
consolabuniur. Beati, qui esuriuttt ei silnint j'u-n- ram. f Beali qui esununl et sitiunt juslitiam quo-
tiam: quomam' ipsi siturabunttir. Beati niisericor- uiain ipsi saiuiahimtur. Beati misericordes quoiiiam
des ; quoniim ipsi miseiicordiam consequ.-niur. ipsi miseri h cordiam consequentur. Beati mundi
Beaii b niandi corde: quoniam ipsi Deumvidebuiu. coide quoniam ipsi Deum videbuni. Beili pacifici
Beali pacilici : quoniam filii Dei vocabuntur. Beatt, quoniam ipsi hlii Dei vocabunliir. Beaii qui persecu-
qui pcisecntioneii)pititmtur propler jusliliam : quo- lioncm patiunmr propter jusiitum quomain ijiso-
niam ipsorum est regnum coeloium. Bean esiis runi e-.l legnum CEelorum.
qmiiii 6 maledi\erint vobis , et persequuti vos fue- Beatientis. cum exprobi'a\eriiitvos.etpeisequen-
rint, et dixeriut omne malum adversum vos inen- tnr. el dixerint omne malum adveisum vos mentien-
lienles, piopter me : gaudete, etexsulttle, quomain les propler me. gaudeie et exultale. quoniam mer-
merces veslra copiosaest 7in ctiehs. Sic enim perse- ces vestia copiosa est in caehs. Sic enim perseculi
quuti sunt prophetas, qui fue- sunl prophetas.
1 Decapoli,et abHier... etaJudaea,eltrans Jordanem 6 vosodiobahuerinthomines,maledicentet
2 aperuit omnemalum ad\ersum persequen-
lur,etdicent vos propter
7 erant ante vos.Nohle gauderecum benedixennt justit.am
3 uiansueli \os
4 lpsisnnserebiturDeus a s ic
omneshomines;c emmfaciebantPseudoprophetis patres
b niundo eorum.Yos,etc.
BLANCHININOT.E.
a Concordant Hilarius et Leo Magnus, qui legunt, c Assumentum istud ms. cod. San-German. huc
quoniatn ipsis misetebitur Detts; sic quoque Juven- translalum fuit e Lucee capite sexto, versu 26 ; con-
cus presbyter in sua Hist Evangel. sule locum.
1 . . . Extnte sunt illoetres lilteree, cor.
(a) Quartus el quintus verstis in .cod. Canl. Gr. et Lat. etitain lexlu Greeco transponunlur, ut in codd.
Yeron. etBnxiano.—- (6) Isla. . . quent cent, supplentla sunt, maledicent, petsequentur, di-
cenl, juxta cod. Cantabngiensein, qut legit. S.&.Eow.v bvuSicrovcjiv.Cod. Brtxianus, petsequen-
lur.—(c) Ila et cod. Cant. evv/tvSixuiotjvvng. qni paiiter omittit mettitcules,— (d) lta etcod. Canl. iv xa ovpuva
165 EUSEBH YERCELL. EYANGELIUMCUMVARIIS COD.-COLLATUM. 101
CODEX YEUCELLENSIS. CODEX VERONENSIS.
eranl anle vos. - nec transeat fueiant ante vos, lum el lerra,
15. Vos eslis sal ler- caelum et tdr- patreseornm. jola unum,
rae. Quod si sal ra, jota unum, 13. Vos estis sal. . . . vel unus apex
evanuerit, vel unus apex evanueiil, in non praeter-
quo sallielur? non praeler- quo salielur? ibit a lege, do-
ad mhilum va- ibil a lege, do- ad nibilum va- nec omnid
lel (a), nisi ul mit- nec oninia let(a), msiut mit- fiant.
ta'tur foras : el con- 19. fiant. Qui enini latur fons : et con- 19. Qui enim
culcetur ab ho- solveiit unum culcelur ab bo- solventunum
mmibtis. de mandatis minibus. de mandalis
54. Vos estisluxliu- istis mimmis, 14. Yos estis lux hu- istis minimis,
jus mundi. Non et docuerit jus mundi. Non et docueril
potest civitas sic homines, poiest civitas sic homines,
abscondi su- minimus vo- Stipra montem minimus vo-
pra monlem cabilur in reg- posita abscondi. cabitur in re-
15. sita. Neqtte acno caelorum: Neque accendunt gno caelorum:
cenduntlu- qui auiem fece- 15. Iucernam, el qui aulem fece-
cernam, et po- rit et docue- ponunt eam stlb nt et docue-
nunl eam sub rit sic, mag- modio, sed rit sic, hic ma-
modium, sed nus vocabi- supra cande- gnus vocabi-
super cande- tur in regno labium, ullu- lur in regno
labrum, utlu- caelorum. 16. ceat oniiiibuB caelorum.
ceat omnibus 20. Dicojautem vo- qui ni domo 20. Dico autemvo-
qui m domo bis, nisi abun- sunt. Sic Iu- his, quia nisi ahtm-
16. sunl.Sic luce- dabeiit jusli- ceatlux vestra daveril j'usli-
at luxvestra tia \estra jdus coram homitia vestra plus-
coram homi- quam Scriba- nibus, ut vi- quam Scriba-
nibus, ul vide- rum, et Pharis- deant opcrave- rum, et Phari-]
anl opera ves- eorum, non slra bona, el seorum, onon
tra bona, et intrabilis in magmficent intrabilis in
m.ignificent regno caelo- patrem ve- regnum caelo- -
patrem ves- rum. strum, qui est rum.
trum, qui est 21. Audislisquia in caelis. 21. Audistis quia
in caelis. diciuin est ab an- 17. Noliteputare diclum est an-
17. Nolile putare tiquis : Non oc- quia veni liquis : Non oc-
quoniam ve- cides : qui au- solvere le- cides, qui au-
ni solverele- lem occide- gem, aut pro- tem occide-
gem, autpio- rit, reus erit phetas : non rit, reuserit
phetas : non judicio. veni solvere, judiclo.
veni solvere, 22. Ego autem di- sed adimplere. 22. Ego autem di-
sed adimple- covobis : quod 18. Amen dico eo vobis : quod
18. re. Amen omnes, qui iras- vobis, donec omnis qui ira-
dico vobis, do- citur fralri tianseat cae- scitur fratri
runt ante vos. Vos estis sal terrae. Qnod si sal qtu iuerunt anle vos. Vos estis sal leira. Si autem sal
evanuent, in quo salielur? ad iiilulum valetultia ', latuuiiilueiit m quo silielur. ad nibiluni valebii ullra
nisi ul miitatur foras: el conculcetur ab hominibus. nisi utmiti.uur foras et conculcelur ab hominibus.
\ os estis lux 2 mundi. Non potesl civiias abscondi Vos eslis liix mundi Non polest civ)ias abscondi
supra moiiiem posita. Neque aeeenduul lucernam, supra moiitem constitula. Neque accendunt lucernam
et ponunt eam sub modio; sed super candelabrum, el ponunt eam sub modio. sed super candelabium.
ut luceat ommbus qui in domo sunt. Sic luceat ul luceai omnibus qui in domo sunt.
lux veslra coram hominibus, ut videant veslra Sic luceat lux veslra coram bomimbus. ul videant
s
bona opera, el glorificenl patrem vestium, qui opera \eslra bona. etglorificent paltem veslrum qut
in coelis est. Nolile putare quoniam veni solvere in c telis est. Nolite putare. quoniam veni solveie
legem, aut prophetas: non vem solvere, sed adim- legem aul proplietas. non veni solvere sed adim-
pleie. Amendicovobis, donecliansealcoelumeueira, plere. Amen dico vobis. donee transeat eaelum et
jota ununi, aut unus apex non praeienbil de a lege, do- terra. jota tinum vel unus ajiex. non praeienbil a
nec4omniafianl. Qui ergo soheritunum mandalis lege. donec omnia fiant. Qui enim solverit unum de
isiis minimis, et docuertt sic homines, nnnimus vo- mandatis istis miiiimis et docuent sic homines miiii-
cabitur in regnocoelorum . qui autem fecent et domus vocabilur m regno caelorum.quiauiemfeceru. ct
cueril, * luc magnus\ocabilur in regno coelorum. iia docuerit. hie magnusvocabilur. 111 regno caelorum.
Dico emm vobis s qhia nisi abundaverii justitia ves- Dicoenim vobis. quia nisi abundaveritjustitia vestra
tr.i plus quam Scribarum, et Pharisaeorum, non in- plusquam Scribarum et Pharisaeorum non inlrabitis
trabms in regnum coelorum. Audistis quia dictum in regno caelorum. Audistis quia dictum esi anliquis.
est Gantiquis : Non occtdes : qui autem occidenl, Non occides qui aulem occiderit. reus erit judicio.
reus erit judicio. Ego autem dico vobis : quia omnis, Ego autem dico vobis quia omnis qui irascilur
qui irascitur fratri fralri
VARIANTES LEGTIONES CODICISMS. S. GERMANENSIS.
1 valet, nisi 4 haec
6 sic, magnus
s~hu.us
8 magmficent 6 est:Non
BLANGllINIEOIM.
(a) Post valel, deest ut.ro .*et ita in Cant., Gr. et Lat.
165 EVANGELIUMSE€UNDUMMATTII/EIM. rl66
suo sine cau- 26. Amen dico libi, suo sine cau- 26. Amen dico tibi,
sa, reus erit non evies insa, reus erit non exies in-
judicio. Qui aude, donec red- judieio, Qui aude, donee red-
tem dixeritfra- das novissi- tem dixentfra- das usque ad nobissi-
tri suo, racha : mum quadran- tri suo , racha: mum quadrantem.,,
reus erit con- 27. tem. Audts- reus eril con- 27. Audistis quia
cilio. Qui au- lis quia dictum cilio. Qui au- dictum est (a) :
lem dixerit, fa- est (a) : Non moe- tem dixerit, fa- Non moecha-
lue : reus erit 28 caveris. E. o tuae : rdus erit 28. beris. Ego
gebennae ig- autem d gebennae ignis. autem dico
23. ms. Si ergo vobis: qu 23. Si ergo vobis . quo-
offeresmunus n is,qui offeres munus niam omnes, qui
tuum ad alta- viderit muli- tuum ad alta- viderit mu-
re, etibi reme- erem ad con- re , et ibi reme- lierem ad con-
moratus fue- cupiscendum moratus fue- cupiscendum
ris quia frater eam, jam moe- risquia fraier eam, jam moe-
tuus habet ali- catus est eam tuiishabetali- chalus est eam
quid adversum in corde suo. 24. quid adversum in corde suO.
24. te : relinqtte 29. Quod si oculuStu- te : relinque 29. Quod si oculus
ibi munus luus dexter scan- ibi munus luus dexter scan-
um anle alla- dalizat le, erue luum ante al- dalizat te, erue
re, et vade pri- eum, el proice tare, el vade, eum, el pioice
us reconcilia- abs te : expedit prius reconcilia- abs te: expedit
re fratri tuo : enim tibi ut " re fraltiluo: enim tibi ut
et lunc veni- pereat unum et tunc ve- pereat unum
ens offers mu- membrorum niens offers mu- membrorum
nus tuum. tuorum, quam nus tuum. tuorum, quam
25. Eslo consenti- lotum corpus 25. Esto consen- quod corpus luum
ens adversari- luum eat m ge- tiens adversa- totum eat in ge-
o tuo cito dum liennam. rio tuo cito cumes hennam.
es cum illo in 50. . . . dextera ma- cum illo in 50. Et si dextera ma-
via : ne forle n. . . . tua sca. . . via : ne forte nus tua scan-
tradat te adver- d . . . at te, . . . tradat te adver- dahzat te, abside
sanusjudici, et . . eam, et pro- sarius judici, el eam, et pro-
judex tradat le mi- . . . . s te : . . judex tradat Jte mi- ice abs te : ex-
nislro : et in car- dit nistro : et in pedit enim tibi
cerem milta- ut pereat unum carcerem mit- ut pereat unum
ris. membrorum taris. membrorum
CODEXCORREIENSIS. CODEX BRIXIANUS.
suoasinc causa, reus erit judicio. Qui autem dixerit suo sine causa reus eiit judicio. Qui autem
fralri suo : racha : reus ent cnncilio. Qui autem ' dixent, fratri suo rac h a. _reus erit concilio. Qui
di\erit fratri suo, fatue: reus erit gelienuae ignis. atitem dixeiil f.ilue. reus erit gehennae ignis. Si
Siergo offers munus luum ad altare, et ibi rccor- ergo offers munus tuum ad altare. et ibi recordatus
datus (ueris quia frater tutis habet abquid ad- fueris. quia (raler tuus habet aliquid ad\er_um le.
versum te : relinque ibi muniis luum aute altare, relmque ibi munus ttiiim ante aliare c et vade prius
et vade prius reconcihari fralri tuo : et lunc ve- reconeiliare fratn luo. et tunc veniens offeis dmunus
mens ' ofler niunu* tuum. Esto conseniiens ad.er- tuum . Esto consentiens adversario tuo cilo, dtim es
sario tuo cito dum e_ in via cum eo : ne forte tradat in via cum illo. ne forle tradat le adversarius j"udicie
te adversaiius judici, et judex tradat te ministro : etjudex tradatie minislio. et m carcerem inittans.
et in carcerem nnttaris. Amen dico tibi, non exies Amen dico libi non exies mde donec leddas nobis-
inde, donec reddas novissimum quadranlem. Au- simum quadrantem.
distis quia dictum esl anliquis : non moechabens. Audisiis quia dictum e.t (a) NonnioecaverisLEgoau-
Ego autem dieo vobis : quiaomnis, qui videut mu- temdicovobisquiaommsqui videritmulierem adcon-
herem ad concupiscendum eam, jam moechaliis est cupiscendumeamjaro moecatus est eam m toidesuo*
eam in_corde suo. Quod si oculus tuusdexter scan- Quodsi oculus tuus dexter scandalizat te erue eum
dalual le, erue eum , et projice abs le: expedit enim el proice abs te. e.pedit enim libi. ul peieat unum
3 ul pereat unura membrorum luorum ,
4 quam lotum membrorum luorum quam lolum corpus tuum ndila-
corpns tuum miltaiur ni gehennim. Et st dextra tur m gelieniiam. El si dextera manus tua. scanda-
manus lua srandalizal le, abscide etm , et projice hzat te. abscide eam et proice abs te. expedit enim
abs le ; expedit° libi ut pereat unum membrorum tibi ut pereat unum membrorum
1 dixeril. falue * eat
* offeres 0 emm
8 tibi
BLANCHININOT.E.
Kliouem moao legunt omnes Latini Fatres antt-
causa, radenda esse et obhteranda in textu Evange*
quiores, Cyprian. Teslimon. lib. m, num. 8, p. 64; lico.
in in
Hilarius, Comment. Maliheeum; Augustinus de h Hic apparet manifeste abrasa aspirata //.
Sermone Donnni in monie lib. i, cap. 9; Hierony- c expuncta est m finalis, quae apparet.
mus denique lib. II adversus Pelagian. et lib. i Com- d Extrita est s finalis.
ment. in Mattheeum, ubi docet duo hcee verba, sine e Extnta est altera «*.
(a) Post diclum est, deest anliquis. Et ilarn cod. Cant. et Gothico.
167 EUSEBII VERCFLL. EVANGELIUM CUM VARIISCOD. COLLATUM. 168
luorum, quam non potes iinum tuoium, quam capillum al-
totum corpus capillum al- totum corpus - bum facere,
luum (a) eat f in ge- bum facere, tuum (a) eal f in autnigrum.
hennam. aut ntgrum. -rehennam. 37. Sit autem ser-
31. Diclumeslau- 37. Stt autem ser- 31. Dicttim est au- mo vester, est,
lem: quicum- mo vester, est, lem : quicum- est : et non, non :
que dinnserit esl: non, non : que dimiseiil rjuod aulem
uxorem suam, quod autem uxorem suam, abundaniius est,
det illi repudi- amplius est, det illi repu- a malo est.
32. um. Ego autem a malo esl. 32. dium. Ego au- 58. Audistis quia
dico vobis, (b) Qui- 58. Audislis quia lem dico vobis, (b) dicttim est: Ocu-
cumquedimi- dictum est: Ocu- Quicumque dimi- lum pro oculo , (d)
serit uxorem lum pro ocu- seril uxorem denlem pro
suam, evcepla lo, (d) dentem pro suam, e.cepla t9. deniem. Ego
causa forni- 59. dentem. Ego causa forni- autem dico
calionis, facit auiem dico caiionis, lacit vobis, non re-
eam moeca- vobis. non re- eam moechari (c). sistere malo;
33. ri. (c) Iierum sistere malo; 35. Iterum audistis Sed si quis te
audisiis quia sed si quis te quia dicium est percussent
diclum est ab an- percusserit antiquis : Non m dexliam
. . . . : Non in dexteram perjurabis: max)llam ttiam,
...... abis : red- maxillam.prac- reddes aulem praebe illi et
des aulem ve illi et sinis- Domino juramen- simstram : Et ei,
Domino juramen- -40. ... am : Et qui 34. ta tua.Ego au- 40. qui vull
34. ta tua. Ego au- .... lt le ... . tem dico vobis, lecuni ju-
tem dico vobis, dicio non non jurare om- dicio conten-
non jurare om- d ....... . nino, neque dere, el tutiicam
nino, nequae per caelnm, quia. tuam tollere
per caelum, 35. thronus Dei desideiat, dimitle
quia trhonus remitle ei et est : neque ei et pallium :
35. Dei est: neque 41. palleum: etqui per teri am, 44. El quicumque.
per terram, le angeaiiave- quia scabillum te angariave-
quia scabellum rit mille passus , est pedum ej'us : nt nnlle passus ,
esl pedum ejus: vade cuin llio (e) neque per vade cum illo (e)
nequae per adhuc f alia duo. 36. Hierosolymam. adhuc f alia duo.
Hierosolymam , 42. Omni pelenti quia civitas 42. Omni peteuli
quia civitas te, tnbue : et vo- est magni rete, da ei: et vo-
est ma . . . re- lenti muiua gis : neque per lenti muluari
56. gis : neque per ri a te, ne aver- capul liuim j'u- a le , ne aver-
capm tuum ju- teris le. rabens, quia taris te.
raveris, quia 45. Audislis quia non potes uuum 45. Audistis quia
luorum, quaml lotum corpus tuum cat in gebennam. tuorum qtiam lotum corpus tuum mittilur in geben-
Dictum est autem : qtiii|uiuiique dimisent uxorem nam. Dictum est aulem. Quicumquedimisent. uxo-
suam _ det illi 2 libellum repudii. Ego autem dico rem suam. det ei libellum lepudii. Ego auiem
vobis : Quia oninis, qui dimiserituxorem suam , ex- dico vobis Quia omnis qtti dimiseru uxorem sutm.
cepia fornicalionis caussa , facil eam moechari: et excepta fornicationis causa. facit eam moecbari. el
3 lterum audtstis quidimissam duxent moecbaiur. Ilerum audistis qu.a
qui dimissam duxerit, :adtilterai. 4 : reddes dicttim est nntiquis Non perjurabis. reddes auiem
quia dictum est anliqiiis Non peijurabis
aulem Dominojuramenta lua. Ego autem dico vobis, Domino juiameula tua. Ego autem dico vobis non
non jurare omnmo, neque pei coelum, quia tlironus jurare omniiio. nequc pei caelum quia tronus cst
Dei est: neque per terram.quia scabellum est j.edum Dei, neque per lerram. quia scabellum est pedum
ejus : neque per Hierosolymam, quia civitas est ma ejus. neque per Hierosolymam quia civitas est liia-
gni regis : neque per capul luum jura\eiis, quia non gni regis. neque pei caput tuum juiaberis. quii uon
potes unum capillum album facere, aut mgrum. Sit putes unum capillum album faceie aul nigrimi.
autem seimo vester, est, est: b non, non : quod au- Sitaulem sermo vester esl. est. non. non. quod a-i-
lein his abundanlius esi, .1 malo est. Audisns quia tem abundaniius est norum. a malo esl. Audistis
diclum est: Oculum pro oculo, el denlem pro dente. quia dictum est Oculum pro oculo. etdentempio
non resisiere malo; sed si denie. Ego aulem dico vobis. non resisteie nialo.
Ego aulem dico vobis 6, dexteia
quis te percussenl in maxilla lua, praebe sed -.i qms le percusseru in dexteram maxillam
illi ei alleram : Et ei, qui vult tecum judicio con- praebe ilh el alteiam. Et ei qui voluerit lecimi judi-
tendere, et tunitam tuam lollere, dimiite ei el pal- cio contendere. et tuincam tuam tollere remnte ci
lium : el quiquumqtie te anganaverit mille passus, et palleum. et qiiicumque te angariaverit mille pas-
vade cum illo 7 alia duo. 8 Qufpetit a le, da ei: et vo- sus vade cum lllo duo. Omni petenti te da. el vo-
ienlt a te mutuari, ne avertaris. Audistis quia lenti mutuati a te ne avertaris. Audistis quia
YARIANTES LECTIONESCODICISMS. S. GERMANENSIS.
1 quod ">et
* repudium 6 in maxillamtuamdexteram, praebe illi et smislram
s moechatur 7 adhucalia duo.Omniqm
* iurabis : sed reddes Domino 8 averlaste ab eo_.
BLANCHININQTJE.
(a) Ita et cod. Cant. uTttlOri —(b) Post uofcis,deest quia, ut in cod. Cant.—(c) Deest, et qui dimhsam diixetit,
adulleial. Et ita in cod. Caui.'—(d) _iiled..!.c.n. deest e.,ulin cod. Cani.—(e)Ita el cod. Cani. Lat. elGr. _T_.
109 EVANGELIUMSEGUNDUMMATTH.EUM. ^ 170
dictum est: Di- Paler vester cae- dictum est: Di- 48. ciunt?Eslo-
liges proximum lestis perfec- liges proximum le ergo et vos
tuum, et odies tus est. tuum, et odies perfecti, sirut
inimicum inimicum Pater vester, (b)
44. tuum. Ego au- CAPUT VI. luum. qui in caelis est '•
tem dico vobis : 1. Attenditene jus- 44. Ego au- perfectus est.
Diligile. . . nim. . . tftiam vestram tem dico vobis: CAPUT VI.
cos vestros, taciatis coram Diligite inimi- 1. Adtendite ne
b. . . . acite hominibus, ut cos vestros, justitiam vestram
h. . . . odiunt videamini ab eis : bene facite faciatis coram
vo. . .: et o. . . alioquin merce- hiis qui odiunl hominibtis, et
(a) pro cal. . . . dem non ha- vos : et orate (a) videamini ab cis :
antibus, et per- bebitis apul Pa- pro calum- alioquin merce-
• niantibus, et per- dem non habe-
sequenlibus vos : f trem vestrum,
45. ut sitis fihi qui est in cae- sequenlibus vos :f bitis aput Pa-
palris vestri 2. lis.Cum er- 45. ut sitis fihi trem vestrum,
qui est in caelis: go facis elemo- patris vestri, qui in caelis
qui solem su- symam , noli tu- qui in caelis est: 2. est. Cum ergo
um oririjubet ba canere an- qui solein facies elemosy-
super bonos le te, sicut hypo- suum oriri jubet nam noli tuba
etjnalos: et plu- critae faciunt super malos canere ante
et super juslos in synagogis, et bonos: et te, sicut hypo-
ct injustos. et m vicis, ut pluit super justos critae faciunt
46. Si enim diligi honorificen- et injustos. in synagogis,
tis eos ^jui vos tur ab homini- 46. Si enim diligi- et m vicis, ut
diligunt, quani, bus. Amen dico tis eos, qui honorificenlur
mercedem vobis, habent vos dibgunt, ab hominibus.
habebitis ? non- mercedem quam merce- Amen dico vobis, (c)
ne et publica- suam. dem habebitis ? peiceperunt f merce-
ni hoc faciunt ? 3. Te autem faci- nonne et publi- 3. dem suam. Te au-
47. El si salulatis enlem elemo- 47. cani hoc fa- tem facientem ele-
fralres vestros synam, nesci- ciunt? Et si mosynam, nesciat
tantum, quid at sinistra lua salplalis ira- simstra lua,
amplius faci- quid faciat de_.- tres vestros quod facit dex-
tis?nonne et th- 4. tera tua: ut sit tantum, quid tera tua : ut sit
nicihocfaciunt? elemosyna amplius faci- 4. elemosyna
48. Estole ergo vos tua in abscon- lis? nonne et tua in abscon-
perfecti, sicut so, et pater tu- Eilmici hoc fa- so, et pater tuus,
CODEX CORBEIENSIS, CODEX BRIXIANUS.
dictumest; Diligesproximum luum, et odies inimi- dictum est.autem Diligesproximum tuum et odiesinimicum
cum tuum. Ego aulem dico vobis : Diligite inimicos luum.Ego dico vobis Diligttei nimicosvestros.
veslros, benefacite his qui oderunt vos : et orale pro benedicite maledicentibus vos. benefacitehisqui vos
persequentibusl,et calumniantibus vobis : utsilis filii o*dtunt.et orate (a) pro calumniantibus vobis et per-
palris2 veslri qui in caelis esl : qui solem suum sequentibus vosf ut sitis filii patris vestri qui in cae-
oriri facit super bonos et malos : et pluit super Iis est. qui solem suum oriri facit super bonos et
justos et injustos. Si enim 3 dibgatis eos qui vos malos, et pluet super justos et injustos.
diligunt, quam mercedem habeiis? nonne et publi- cedem S) enim diligalis eos qui vos diligunl. quam mer-
cani hoc faciunt ? Et si salutaveritis fratres vestros habebitis. nonne et publicani hoc faciunt. Et
tantum , quid amplius * facietis ? nonne et elhnicl si salutatis amicos vestros tantum. quid amplius fa-
hoc faciunt? Esiole ergo B vos perfecti sieut et citis. nonne et genliles hoc faciunt. Estote ergo vos
6
Palervesler caelestis perfeclus est. Atlendite 7 ne perfecti sicul Pater vester caelestis perfeclus esi.
et a
Adtendite ne elemosynam vestram faciatis co-
jtisliliam vestram faciatis coiain homimbus,
videamini ab eis: alioquin mercedem non habebitis ram hominibus. ut videamini abeis. alioquin. mer-
apud Patreiti vestrum , qui in coehs est. Quum ergo cedem non habebilis. aput Patrem veslrum qui in
facis eleemosynam, noli tuba canere ante le, sicut caelis est.
hypocritae faciunt in synagogis ,s et in vicis, ut8 Cum ergo faeis elemosynam noli luba canere ante
honorificentur ab hommibus. Amen dico vobis, te. sicut hypocritae faciunt insynagogis et in plateis
receperunl mercedem suam. Te autem facienle elee- ul honorificenttir ab hominibus. Amendico vobis. (b)
10 mercedem suam. Te aulem faciente
mosynam, nesciat sinistra lua" quid faciat dextera perceperunl f nesciat
tua : ut sit eleemosyna lua in abscondito, et pa- elemosynam. sinistia lua quid faciat dextera
ter tuus *•>
tua, ut sit elemosyna tua in absconso, et pater luus
• eis qui vospersecunlur, et calummanturvobis 7 ut
a jubet " et in plateis et in vicis
3 dihgitis B perceperunt
4 facitis?Nonneet gentes haec » manustua sinislra
• et... sicutPater vester quiin coelisest, perfectus est 11 absconso...
• autem
BLANCHININOTiE.
a Extrita est a. h Exlrila est a.
(a) Juxta ordinem textus greeci, vrtep TSViTtvpeaôvxav (vy.ag)x«l S.wxovrwvvyag.— (b) Ila etCanl. Lat.
juxla texlum Groecum , 6 lv TO.Sovpavols.— (c) Ila et Gant. Lat.
PATROL.XH. 6
171 EUSEBH VERCELL. EVANGELIUMGUMVARIIS CQD.COLLATUM. 172
CODjSXVERCELLENSIS. CODEXVERONENSIS.
us, qui videl enim pater ves- qui videt te enim pater ve-
in absconso, ter, quid opus in absconso, ster, quid vobis
reddet libi in sit vobis, ante reddet tibi in opus sit, ante-
palam. quam petatis pala. quam petatis
5. Cum aulem ora- 9. ab eo. Sic aulem 5. Et cum ora- 9. ab eo. Sic ergo
tis, noh erilis orabitis illum. tis, non eritis orabitis.
sic. . - . ypocri- Pater noster, sicut hypocritce, Pater noster,
tce, qu. . . mant qui es in caelis: qui amanl qui es in caelis:
slare in syna- sanclificelur slare m syna- sanctificetur
gogis et in an- nomen luum. gogis et an- nomen tuum.
gulis platearum 10. Adveniat reg- gulis platearum 10. Adveniat re-
stantes orare, num tuum. Fi- stantes orare, gnum tuum. Fiat
ut videanlur at voluntas tua ut videanlur volunlas tua
ab bominibus: in caelo, et in ter- ab hominibusr in caelo, .et in
amen dico vo- 11. ram. Panem nos- amen dico vo- 11. terra. Panemjio-
bis, habentmer- trum cottidia- bis, perceperunl mer- strum cottidia-
cedem suam. num. . . nobis cedem suam. num da nobis
6. Tu aulem cun. 12. hodie. Elremit- 6. Tu autem eum 12. hodie. Et dimjt-
oras, intra in le nobis debi- oras, intrain te nobis debila
cubiculum luta noslra, sicut ,et. . . . cubiculum tuum, nostra, sicut et nos
um, et cluso 15... debitoribus.nostris. et cluso ostio, remitlimus debitori-
oslio, ora patrem Et ne nos inducas ora patrem 15. bus nostris. Etne nos
tuum in abscon- in lemptatio- tuum in abscon- inducas in lemplatio-
so ; et pater tuus nem. Sed libe- so; et paler tuus nem. Sed _ibe-
qui videt in abs- ra nos.a malo (a). qui videt te ra nos a malo {«).
conso,reddet 14. Si enim diuuse- in absconso,reddet 14. Si enim dimise-
tibi in palam. ritis homini- libi in pala. riiis homini-
7. Orantes autem, bus peccata eo- 7. Orantes autem, bus peccata eo-
nolite mullum rum : dimittet nolite multum rum : dimillet
loq. . , -sicut elh- vobisPater ves- loqui, sicut eth- vobis et "Pater ves-
ni. . . Pu . . nl ,enim ter qui est in nici. Putant enim ter qui est -in
quod. . . mulii- 15. caelis. Sin.autem quod in multi- 15. caelis.Si autem
loquio suo au- non remiserit . , . loquium suum non remiserilis
dianlur. hominibus: exaudiuniur. hominibus
8. Nolite ergo simi- nec Pater ves- 8. Nolite_}rgo_simi- peccata : nec Pater ve-
liare illis. Scit ter remittet lare eis. Seit sterremittet
-
CODEX'CORBEIENSIS. €ODEX BRIXIANUS.
'
qui videl in abscondito, reddet tibi *".Et quum quividetin absconso. reddet libi in manifeslo. Et
oratis, non entis sicut hypocrilce, qui amant in cum oratis. non eritis sicut hippcrilae qui amant in
synagogis et in angulis platearum stantes orare, ut synagogis et in angulis platearuufsiantes p.rare. ul vi-
videantur ab Iioiniuibus : amen dico vobis, rece- deanlui ab homimbus. amen dico vobis quia perce-
perunt mercedem suam. Tu autem quum orabis , perunt mereedemsuam.
c Tu autem cum oras intra in culjiculiim luum et
intra in cubiculum luum, elclauso ostio, ora patrem
luum in absconso; et paler tuus qui videt in abs- elaudens oslium luum ora palrem luum in absconso.
conso, reddel tibi. et pater luus qui \idet in absconso reddet Jabi m
V. Orantes autem, nolite multum loqui,3 sicut manifesto. Oiantes autem. no.itemultum loqui sieut
ellmici. Puiantenim quodin multiloquio suo exau- etbnict. Pulant enim quod in multiloquio suo exau-
dianlur. Nolile ergo * assimilari eis. Scit enim pater "diuntur. Nolite ergo similare eis. Scit enim pater
vesier, quid vobis6opus sit, antequam petatis 6 eum. vester quid opus sit vobis anlequam petatis eum.
Sic ergo orabitis : Pater noster, qui es ni ccelis : Sic ergo vos orabitis. Paler noster qui es in caelis.
sanctificelur liomen tuum. Vemat regnum tuum. Fiat sanctificelur nomen tuum. Ad\enial regnum ttium.
voluntas tua, sicul iu ccelo, elin leira. Panem nos- Fiat voluntas tua stcut in caelo et in lerram P.inem
trum a colidianum da nobis hodie. Et dimilte nobis nostrum colidianum da nobis hodie."El demitle nobis
rlebita nostra , sicut et nos dimntimus debitoribus deb)ta nostra. sicul et nos dimiiiimus debitonbus
nostris. Et ne inducas nos in lenlalionem. Sed nostns. El ne nos inducas in temptationem. Sed
libera nos a malo. Si enim dimiseiitis hominibus libera nos a inalo (a). quoniam Juum est regnum.
*
peccata eorum : rlimittet et vobis Paler vesler cce- et virlus. et gloria m saecula. Amen. Si enim
lestis.delicla vestra. Si auteni non dimiserilis bomi- dimiseinis hommibus peccala eorum. dimittel vobis
njbus: necpater vester dimittet et Pater vesterqui m caclis est. Si autem non dimi-
seritis hominibus peccata eorum, nec pater dimittet
VARIANTES LEGTIONESCODICISMS. S. GERMANENSIS.
* absconso ;B-.abeo
3 m palani.Orantesautem nolitemultumloquib 6 eum
3 in mululoquioexaudiantur ' ' dimiltitvobiset Pater vester quiin coelisest.
4 simdareeis ,
-JSLASCHINIWTM.
° Vulgatam hanc lectionem apud Cyprian., Am- lv xa accedit ms. noster San-Germanensis.
fuvtpa
bros., Auguslin. elalios; mutavit Hieronymus in JDehac voce, palam, consule Augustinum lib. n de
.. supetsubsiantiulem;sedverbum quotidtamm, .emper "Serm. Domini in monte; et Tb. Mareschalli obser-
retmuii Ecclesia m Oratione Dominica. vationes >nVersionem Gotliicam.
""» reddet c Deficitin_Codiceheec pericope.
Cyprianus, — ttbtpalam.
. V V _ Propiusad.Gr^cum
* _L
, («) DeestAmen, etiam in _od. Canl.
~
173 EJANGELIUM SE£UND.UMMATTHJIUM. 174
CODEX Vj-.RCELLE-.SIS. CODEXVERONENSIS.
vobis peccata zale autem vo- vobis peccata aulem vobis
vestra. bis thensauros vestra. thensauros
16. Cum autem je- in caelis: ubi 16. Cum autem je- in caelo: ubi
junaiis, nolite neque erugo," junalis, nolite neque erugo,
fieri sicul hy- neque tinea -fieritsicut hy- neque tinea
pocritae tris- exterminat; pocrilae tri- exlerminat;
tes. Exierminant et ubi fures nou stes. Exterminant et ubi ftires non
' *
enim facies effodiunt, el' enim facies effodiunt, et >
suas, ut pa_re- 21. furanlur. Ubi suas, ut appa- 21. furanttir. Ubi
ant liomini- enim est then- reanl bomlni- enim fuerit .then-
bus jejunan- saurum tuuni, bus j'ejunan- saurusluus,
tcs. Amen ibi (c) erit f et cor tes. Amen' ibi (c) erit f et eor >
dico vobis, (a) ha- tuuni. dico vobis, (a) tuum.
bent merce- 22. Lucerna corpo- habent meVce- 22. Lucerna -corporis
dem suam. • ris lui est dcu-' demsuam." lui est oculus tuus.
17. Vos. . . tem, cum lus tuus. Si~ocu- 17. Vos autem, cum 23. Si enim oculus
jejunalis, un- lus luus sim- jej'unatis, uh- tuus simplex
guite_caput' plex esl: lolum guite caput fuerit, lolum
.esirum, et (ar corpus tuum vestrum, et fa- corpus tuum luci-
ciem vestram lucidum est. ciem vestram dum erit. Si au-
18. labatej ne pa_- 23. Si autem oculus 18. lavate, nepa- tem ocnlus-tuus
realis homi- tuus nequam est; reatis homi- nequa fueril.:
nibus j'ejunan- totum corpus nibus jejunan- lotum corpus tuum
les, sed pairi ves- tuiim te- tes, sedpatri ve- tenebrosum esf.
tro, qui est m nebrosum stro, qui est in Si ergo lumen,
absconso: el Pa- est. Tenebrae absconso : et Pa- quod in te est,
ler vester, qui tuae quantae ter vester, qui" tenebraesunt:
videl in abseon- sunt? videt in abscon- ipse tenebrae'
so, reddel vo- 24. Nemp potest so, reddet vb- quantaesunt'?-
bis in palam. duobus dbmi- bis in palam. 24. Nemo potest*
19. Nolite tliensau- nis servire : 19. Nolilevobis duobus domi-
. . . re yobis' aul enim imum ihensaurizare" nis servire :
thensauros rin terra: odiet, et alte- thensauros in terra : aut unum odiet,
ubierugoêt rum amabil : ubi erugo, et et alierumamavit:
tinea exter- aut unum pa- tinea exter- aut unum pati erum,
minat: et ubi tietur, et allerum minat: et ubi e't'allerum cbntern-
fures effodi- contemnet. lures effo- nei. 'Non îolestis
uiil, et furan- Non potestis diunt, el furantur (b) Deo servire',""
20. lur. (b) Thensauri- Deo servire 20. Thensaurizale
CODEXCORBEIENSIS. CODEX BRIXMNUS.-
vobispeccala vestra.Quumaulemjejunatis.nolitelieri vobis peccata Yestra. Cum aufem jejtmatis nojite
sicuthypociilae trisies.Ex*terminanteuimfaciessua_, fieri sicut hypocritae tristes' Exteiniinant eiiim
ut pareitnt hommibus jejunaHles. Amen dico vobis, facies suas ut pareant boininibus'jejunanies. Ameu
quiareceperunt mercedem suam.l Tu autem,quiim dico vobis. (a) perceperunt mercedem suam. Tu
jejunas ,'unge 'caput tuum, et faciem tuuui Ia"va,iie autem jejunans ungue caput tuum. et faciem luam
-videaris homimbtis jejunans, sed palri tuo, qtn est lava. ul iion videans hominibus^jejunans seH patri
in" absconso : et Paier 2 luus, qui videt in absconso, fuo qui est in absconso.
leddet tibi. Nolite lliesaunzare vobis thesauros in Ei Pater tuus qui videt in absconso. reddet libi.
terra: ubi aerugo, et tinea 3 exterminat. et ubi fures Noliie thensaunzare vol)is thensauros super lerram
effodiunt,e_furantur.Thesaurizate autem vobisHlie- ubi tinea el erugo exlerniinant-et ubi fures effodiunt
saurum in coelo : ubi neque aerugo, neque tinea ex- el furanlur(6).
terminat; 6et ubi fures n6n effodiunt, * uec furaniur. Thensaurizate autem vobis thensauros in caelo.
'
Ubi emm est ihesaurus tuus, ibi est ct cor luum. ubi neque'liiieaneque erugb exierminaril. et ub)kfu-
Lucerna coiporis tiuest oculus tuus. Si 8 fuerit Tes non effodmnt effurantur. U,bi enim fuent
oculus tuus simplex : totum coipus tuum luci- Ihensaurus vesler. illic (c) erit f el cor vestrum.
,dumerit. Siautem oculus tuus nequa fuenl: totum Lucerna corporis est oculus. Si ergo fperit oculus
rorpus tuum tenebrosura erit. Si ergo lumen, quod3 luus simplex. totum corpus tuum lucidym erit. Si
iii le est, tenebr te sunt : ipsae lenebrae quantae autem oculusluus nequam fuerit. lotum corpus tuum
eruni^Nemo potest duobiis"dominis servire : aut tenebrostim erit. Si ergo lumen quod in le est. lene-
enim unum i0 odio habet^ et alterum diligit: aut " hrae sunt. ipse tenebrae quanlae sunt.
Tirium sustmebit, et alterum contemnet. Non po- Nemo potest duobus dominis servire. aut enim
ctestisDeo servire unum odiet. et altei um diliget. aut uno obediet. e't
alterum contemnit. Non poteslis Deo servire
VARIANTES LECTIONESCODICISMS. S. GERMANENSIS.
, * Vosautemcumjejunalis,ungite capitavestraj et fa- 6 fuerit
eiem^vestramlava.ej ut.fionvîdeaniiniiominibus jej"unan- 78 ent
sed Patn jvestrp,qui,' etc.
tej., veslef... Si ergo oculustuus smiplexfuedt _
"""4 vobism palam 0 8 sunt (i
3 exterminant 10 odiet... diliget _ _ ;
4 thesauros 11aut enimunumpatietur
' P.I.
C.RLANGHINI NOT.E.!
(a) Ante habent, deest quia. Et ita in -cod.-Cant. — (b) fline usque ad vers.^7 cap.; vm omnia desunt in
cod. Cant. Gr, teste Milltom append,— (c) Ita texlus Greecus, eax«L
175 EUSEBH VERCELL. EVANGELIUMCUMVARIIS COD. COLLATUM. 176
et Mamonae. ria sua vestie- et Mamonae. nec Solomon
25. Ideo dico vobis, balur sicut 25. Ideo dico vobis, in omni gloria sua ila
ne cogiletis unus ex islis. ne cogitetis coopertus est, sicut
in corde ves- 30. Quod si faenum in corde ve- unum ex islis.
tro quid man- agri, quod bo- stro quid man- 30. Si enim faenum
ducelis, neque die est, et cras ducelis, neque agri, quod ho-
corpori vestro in clibanum corpori quid die est, et cras
quid indualis. mittitui, Deus induatis. Nonne in iguem
iNonneanima plus sic vestit: quan- anima plus est mittitur, Deus
esl quam esca : to magis vos quam esca : et sic veslit: quan-
et corpus quam modicaefidei? corpus plus est to magis vos
vestimentura ? 31. Nolite ergo sol- qnam vestimenlum ? modicae fidei?
26. Respicite vola- . . citi esse, di- 26. Respicite vola- 51. Noliteergo sol-
tilia caeli,quo- c . . . . : Quid tilia caeli, quo- liciti esse, di-
niam non se- ocabi- niam non se- centes : Quid
runt, neque mus, aut quid runt, neque manducabimus,
metunl, neque bebimus, aut metunt, ne- aut quid bibe-
congregant quo operie- que congraegant mus, aut (a) quid f
in horreis: 32. mur? hec e . . . in horreis : openemur?
et pater vester gente i- et pater vester S2.h_ec enim gen-
caelestis pas- runt caelestis pa- les inquirunt.
cit illa. Nonne pater vester, scit illa. Nonne Scit autem
vos magis plu- quod horum vos magis plu- paler vester,
ris estis illis? omnium in- res estis illis? quoniam horum
27. Qui enim potesl digetis. 27. Quis autem omnium indi-
adicere ad islaturain 33. Quaerite ergo polest vestrum 33. getis. Quaerite
suam cubitum primum reg- adicere ad ergo regnum
28. unum ? Et de ve- num Dei, etj'us- staluram suam Dei, el jusli-
slimeiuo sol. . . tiliam ejus: cubiium unum? tiam ejus:
cili eslis ? et omnia haec 28. Et de vestimento et haec omnia
Considerale praesta sunl solliciti estis ? praeslabunlur
lilia agii quo- vobis. Consideraie 34. vobis. Nolite
modo crescunt : 34. Nolite sollici- lilia agri quo- sollicili esse
non 1 . . borant, ti esse in cras- rnodo crescunt: in crastinum.
n. . . • eunl . • lem tinum. Cras- non laborant, Crastinus
29. dico . . vobis, quia tinus enim neque neunt. enim dies
nec Salomon dies sollici . . . 29. Dicoautem sollicitus
in omni glo- erils vobis, quoniam erit sibi ipse.
CODEX CORBEIENSIS. CODEXBRIXIANUS.
l
et Mammonoe. Ideo dico vobis, ne solicili silis et Mammonee.
animae vestrae quid manduceiis, neque a eorpori Ideo dico vobis. ne cogitelis aniinae vesfrae quid
vestro quid induamini. a Nonne anima plus esl manduceiis. aut quid jjibalis. neque corpori vestro
quam esca : et corpus quam \estimenlum? Res- qmd induamini. Non nc anima plus est quam esca.
non serunt, neque el corpus quam vestimentnm. Respicite volatiliacaeli
picite volatilia coeli, quoniam
metunt, neque congrcgant m horrea : ct pater ve- quoniam non serunt neque metunt. neque congre-
slcrcoelestispascit illa. Nonnevos magis pluris estis gant in horrea. el pater vester caelestis pascit llla.
l
illis ? Quis autem vestrum cogitans polest adjicere Nonne vos magis plures estis lllis. Quis auiem ex vo-
ad slaturam suam cubitum unum ? Et de veslimenio bis cogitans polest adicere ad slaturam suam cubilum
quid soliciti estis? Considerate lilia agii quomodo unum. Et de vestimentum quid solliciti estis. Consi-
irescunl: non laborant, neque nenl. Dico autem defateliha agri quomodocrescunl nou laborant. ne-
vobis, quomam nec Salomon in omni gloria sua que neunt. Dico aulem vobis. quia nec Salcmon
cooperlus est sicuthodie nuum ex islis. St aulem foe- iu omnigloria sua coopertus est sicutumim ex istis.
num agri, quod esl, ct cras in * cbba- Si autein foenum agri quod hodie est. et cras in ch-
num mittitur, Deus sic veslit : quaulo magis vos 6 banum mittiiur Deus sic vestit. quanto magis vos
minimae fidei? Nolile ergo solicili esse, dicentes : inodic a e fidei. Noliie ergo solliciti esse dicentes
'
aut quid bibemus, aut quo Qnid manducavimu-aut quid bibemus, aut (a) quid f
Quid manducabimus,
operiemur? haec enim his ommagenles inquirunl. Scit operiemur. Haec enim oninia geutes inquirunt. Scit
enim patervesler, quia omnibusindigetis. QUJSI ite enim pater vester caelestis. quia horum omnium iu-
aulem primum regnum Dei, et justitiam ejus et omnia digelis. Quaerile ergopi imumregnum Deiel justiliam
haec" adjicienlur vobis. Nolite ergo solicili esse in ejus. et h_ccomnia adicientur vobis. Nolite ergo co-
crastinum.Crastinusenimdies9soliciluseiitsibiipsi. gitare in crastinum. Crastinus enim dies de se ipse
1 cogitetisin cordeveslroquidmanducetis,aut quidbi- 6 modicae
batis ' qmdoperiemur?Qmmaenimhaec gentes quaerunt.
2 veslra Scttaulem....horumommummdigetis.
* plus est quamindutnentum? 8 praeslabunturvobis.Ne-ergo-eogitaveritis de crastino.
* multo s lpse prose cogiiabit'i.
15in ignemmilletur
BLANCHININOTJE.
a deest o. Sic infra concordat saepius cum ms. Codice San-
h Cypnan. Crastinus enim dies ipse cogitabiisibi. Germanensi noslro.
(a) lla el texlus Graecus,™ (rtepi§alap.tO«).

177 EVANGELIUMSECUNDUMMATTILEUM. 178
Suffrc ante porcos: bufucit diei ante porcos:
mahlia sua. ne forte con- malilia ne forte con-
CAPUTVII. culcen. . . s pe- sua. culcent eas pe-
1. Nolite judica- dibus suis, et dibus suis, et
re, ut non ju- conversi. . . CAPUT VII. conversi dis-
dicelur de vo- dirum. . . . 1. Nolile judica- rumpant vos.
2. bis. In quo enim 7. Petite, et. . . . re, ut non ju- 7. Petite, et dabi-
judicio judica- lur vo dicemini. turvobis : quae-
veritis, judica- rite, et inve- 2. Iii quo enim rite, et inve-
bitur de vobis : nietis: pulsa- judicio j'udica- nielis: pulsa-
el in qua menle, et apeiietur beriiis, judicate, et aperielur
sura mensi fue- 8. vo. . . s. Oinnis bilur de vobis : 8. vobis. Omnis
ritis, metietur enim qui pein
et qua men- enim qui pe-
vobis. til, accipit: et qui sura mensi fuetit, accipit: el
3. Quid autemvi- quaent, inve- ritis, metietur qui quaerit, mve-
dis festucam nit: et pulsan- de vobis. mt: et pulsanti
in oculo frati apcrielur. 5. Quid autem vi- 9. apenetur. Aul
tris lui: el tra- 9. Aut quis ex vobis des festucam quis ex vobis
bem, qucein liomo est a quo in oculo fra- homo a quo
oculo tuo est, petit filius ejus tris lui: et petet filius ejus
nnn eonside- panem, num- trabem in panem, num- -
ras? quid lapidem oculo tuo qmd lapidem
4. Aut quomodo porriget ei ? non vides ? porrigit ei ?
dicis fratri 10. Aut si. . . em 4. Aut quomodo 10. Aut si piscem
tuo : Sine eici- pelit, nuroquid dicis fratri petil, numquid
am festucam serpentem luo: Sine ei- serpentem
de oculo tuo : et 11. porrigitei? Si ciam festucam 11. porrigit ei? Si
. . . ecce trabis ergo vos cum de oculo tuo : et ergo vos cum
est in oculo luo ? sitis mali, ecce trabis silis mali,
5. Hypocrila, ei- nostis bona da- estin oculo luo? nostis bona da-
ce primum filiis 5. Hypocrita, eita dare filiis
trabem de ocu- . . . . is : quan- ce pnmum vestris: quanto
lo tuo, et tunc 10 magis pa- trabem de ocu- magis paler ve-
videbis eice- ter vester, lo tuo, el lunc ster, qui in
re festucam qui est in caelis, videbis festu- caelis est, da-
de oculo fra- dabit bona pe- cam de ocuio bit bona peten-
tris tui. tentibus se. fratris tui. tibus se.
6. Nolite dare sanc- 12. Omnia ergo quae- 6. Nolite dare san- 12. Omnia ergo quae-
tum canibus, cumque vul- cium canibus, cumque vul-
neque miseri- tis ut faciant neque miseri- tis ut faciant
tis margari- vobis hommes (a) lis margari- vobis bomines (a)
las vestras bona, ita f et vos tas vestras bona, Ita f elvos
"
Sttfficitdiei malitia sua. cogitavit. Sufficit emm diei malilia sua. Nolite j'udi-
'
VI. Nobte judicare, ut non judicemini. In quo- care ut non judicemini. In quo enim judicio judica-
quumque enim judicio judieaveiiiis, s judicabimini : veritis, juditabmiini et in qua mensura mensi fueri-
et m qua mensura mensi fuernis, 3 remetielur vobis. tis. remetieiur vobis. Quid autem vides festueam in
Quid aulein vides festucam in oculo Iratrt» tui : et otulo fralris tui. et in luo oculo trabem non vides.
trabem in oculo luo non vides? Aut quomodo dices Aut quomododicisfiatri tuo Sme eiciam festucani
frairi luo : Sine ejtciam festucam de oculo tuo : de oculo luo. et ecce trabis in oculo tuo. Vpocnta
el ecce trabis est in oculo tuo? Hyj.ocrita, ejice eice primum- trabem de oculo tuo et lunc videbis
primum trabem de oeuio tuo, ei" tunc videbis eicere festucam de oculo fiatris tui. Nolue dare san-
ejicere fesiucam de oeulo *
Iratrts tui. Nolite dare ctum canibus neque misentis margaritas vestias
sanclum canibus, neque mittalis mtrgaiiias ves- ante porcos. ne quando conculcent eas pedibus suis.
tra. ante porcos: ne foite conculcetil eas pedibus et conversi dirumpant vos. Petite et dabitui vobis
suis, et conversi 5 dirumpanl vos. Petite, et dabiiur quaente et lnvemetis. pulsate. et apenetur vobis.
\obis : quoerite, et invenietis : pulsale, et aperieiur Omnis enim qtn peiil accipit et qm quaerit inveniet.
vobis. Omnis enim qui petit, accipil: et qui quaent, el pulsanti aperieiur. Aut quis est ex vobis bomo.
iiivemt: el pulsauti apeiietur. Aul quis est ex vobis quemsi petient filius ejus p.uiem. numqmd lapidem
homo 6 quem si petient filius suus panem , numquid porngit ei. Aut si piscem petit. numquid serpentem
laptdem porriget ei ? Aut si piscem petit, numqmd porngit ei. Si ergo vos cum si|_ismali noslis bona
'
serpenlem 8porngit ei ? Si ergo vos quum silis mali, dala dare filiis vestris. quanto magis pater vester
nos.us bona dare filiis vestris; quanlo magis pater qui in caehs esldabitbona petentibus se.
vesler, qui m coelis est, dabit9 bona peteniibus se. Omnia ergo. quacumque vullis ut facianl vobis ho-
Omnia ergo quaecumque vuitis ut faciant vobis iiomines (a). sie f etvos
imnes, 10el vos
YARIANTESLECTIONES CODICISMS. S. GERMANENSIS.
1 quo 6 a quopetit hhus ejuspanem
a judicabilurde vobis: 7 pornget
8 eadem 8 bonadata
* misentis 8 bona
s corrumpant 10 ita
BLANCHININQT-SS.
(«) Addunfcbona: et iia Cyprianus de Orat. Domiu. Ibidem additur, ita, juxta teytum Grcecumoi..*.->.
579 EUSEBII VERCELL. EYANGELlt.\_ CUMVAR.IS COD*.COLLATUM._ 180
CODEX VERCELLENSlS. CODEX VERONENSIS.
facite illis. Haec bor bona ma- facile illis. malos fructos
est enim lex, el los fiuctusfa- Haec est enim facere, neque afhor
Prophelae." cere : neque ar- lex, et Pro- mala bonosffuctos
13. Intrate per an- bor mala bo- phelae. 19. facere: Omnis
guslam por- ( . nos frucius . 13. Intrate per an- ergo arbor,
tam : (a) quamf la- 19. facere : Omnis gustam por- quae non lacit
ta, et .spatipsa arbor,'quae non tam : (o) quam f la- fructum bonum,
est via, quae lacil fructum la, et spatiosa excidetur, et
ducit ad per- bonum, exci- estvia, quae in ignem mit-
ditionem, ct dilur, et in ig- dueit ad per- 20. tetur. Itaque
mtilti sunl nem mittetur. ditionem, et ex fructibus
qui intrant 20. Igitur ex ffuc- multi sunt eorum cognqscetis eos.
per il libus eorum qui intrant 21. Nonomrfis",
14. angus t . . . . cognoscetis^. 14. peream.Quam qui dicit mibi
ta est via, quae 21. eos. Non om- angusta porla, Domine, Domine,
ducit ad vitam : ms, qui dicil et arcta est via , intrabil in rer
el pauci sufii, mihi, Domine, Domine, quae ducit ad gnum eaelorum :
qui inveniunt intrabit in reg- vitam : etpauci sed his, qui
eam 1 . ; num caelorum : sunt, qui inve- facit voluntatem
15. Adtendite a fal- sed qui facit niunt eam I _ Patris mei,
sis prophetis, volunlat .... 15. Attendite yobis qui in caelis est,
qui veniunt Patri .... a falsis prophe- ipse inlrabitin
ad vos in ves- in caelis est, lp- tis, qui veniunt regnum caelorum.
litu ovium,( se inlravit in ad vos In ve- 22. Multi mihi
ab intus autem regno caelo- stilu ovium, dicent in illa
sunt lupi rapa- 22. rum. Miil- inlus autem die : Domine,
16. ces : a iructibus li dicent mihi sunt Iupi rapa- Domine, non ue
eorum cognos- in illa die: Domihe, 16. ces : a fructibus in nomine luo
cetis eos. _ Domine, non ne in eorum cogno- prophetavimus, et
Numquid colli- nomine_luo scelis eos. in nomine tuo dae-
gunt despinis^ prophetavi- Num colligunt monia ejecimus,
uvas, aul de tribo- . mus, et in no- de spinis uvas, et in tuo nomine
17. lis ficus ? Sic om- mine tuo dae- aul de tribolis ficus"? virtules mulias
nis arbor bo- monia ejeci- 17. Sic omnis arbor 23. fecimus? et
na bnnos fruc- 23. mus ? Et tunc di- bona bonos fru- tunc jurabo _ t
. us facit: mala cam ilhs: Quia ctos facit: mala illis: Quia non nobi
. utem arbor non npvi vos : autem ai bor vos: discedite
. ructusmalos discedite a me malos fruclos a me omnes
facit. operarii. . . iqui- 18. facil. Non po- qui operamini
18. Non potest ar- latis tesl arbor bona iniquitalem.
facile illis. Haec est enjm lex, et Prophetae. In- facite illis. Haec est enim lex et Prophelae. Inlrale
trateper
" angustam portain : quia la\a porta, et spa- perangustam portam. quia lata porla. etspatiosa \ia
uo!_a via, u,u_ieducit ad perditionem, et multi quae ducit ad perdilionem el multi sunt qui intrnit
sun. qui intrant pe'r e.im. Qnam angusta 2 pon.i, per eam. Quam angtista porta et arla via quae ducit
et arcta via, quae ducit ad vitam: et pauci sunt, ad vitam et pauci sunt qui uivenitini ean).
8 Adtendite auteih a falsis prophetis. qui veniunt
qui invehiunt eam! Alteridite a falsis piopheiis,
qui veiiiunl ad >fosin 4 vestimeniis oviuffl, inliinse- ad vos in \eslitu ovium. mtrinsecus autem sunl lupi
cus autem sunt lupi rapaces : a Iructibus eorum rapaces. a frucltbus eorilm cogno'scetiseos.
cognosceiis eos. Numquid colligunt de spmis uvas, Numquid eolliguni de spmis uvas aul de tnLolis
aul de iribulis ficus? Sic omnisâibor bona fru- ficus. Sic omnis arbor bona Iructus bonos lacit. iiiala
clus bonos facit : mala autem arbor 6 fructus ma- autem arbor fi uctus malos facit. Non polest aibor
los facit. Non potesl arbor bona fruclus malosfaeeie: bona fructus malos faeere neque arbor mala fruclus
neque arb6r mala fructus bonos facere . Omnis ar- bonos facere.
bor, quae non facit Iructuni bonum, excidelur, et in Omnis enim arbor. quaenon facit fruclum bonum
7
ignem miltitur. Ex fructibus eorum cognoscetis eos. excidelur et in lgnem mitielur Igitur a fiuctibtis
Non onii.is, qui dicit niihi, Domine, Domine, 8inlra- eorum conoscetis e6s.
bit in regnum coelorum : sed 9 qui facit volnnialem Non omms qui dicit milii DomineDomine intravit
Palris mei, qui in coelis est, lr>ipse intiabit in rein regno caelorum. sed quifaeit voluntatem Patiis
gntim coelorum. Multi dicent mihi in iila dte : Do- mei, qui in caelis est. Multi milu dicunt in illa die
mine, Domirie, non ne in nomine tuo prophe- Domuie. Doniine. nonne m tuo nomme prophe-
tavimus, et in nomine tuo daemonia ejecimus, et tavimus. el in tuo nomine'' daetnonia ejecimus.
in luo nomine Virtutes multas fecimus? Et lunc et in luo nomine virtutes mullas fecimus. Et tunc
11confitebor illis : Quia numquam novi vos : dis- confuebor illis Quia nAii novi vos discedile a me
qui
cedite a me qui operanuni iniquitaiem. operamini miquitatem
1 estvia , 7 mittetur. Itaque
s est porta 8 inlroibit '
s vobis 9 hi qui faciunt
4 vestitu ovium,iutus 10ipsi intrabunt
*<bouaarbor bonos, etc. 11dicamllhs: quia nonnovi vos
malosfruclus
0 «5fJlellenisHcl.
) Vtiljjata JLaUnaverVit, °uw, supiens 6Tt, P""
181 _ EVANGELIUMSECUNDUMMATTHJEUM. 182
24. Omnis, qui audil masset Jesus ver- 24. Qmnis ergo, qui mirabantur
verbamea, et ba haec, mira- audit verba mea lurbae super
facit ea, simi- bantur lur- haec, et facit doctrinam ej'us.
lis est viro sa- bae super doc- ea, similis est 29. Erat enim
. . .enti, qui ae- trinam ejus. viro sapienli, docens eos
. . . cavit do- 29. Erat enim do- qui aedificavit sicut potestatem
mum suam su- cens eos sicut domum suam t habens, non
25. prapelra : des- potestatem ha- supra 'petram: sicut Scnbae, et
cenditpluvia, bens, non sicut 25. descendit plubia, Pharisaei
advenerunt Scribae eorum, flaverunt venti, eorum.
ilnmina, flave- et Pharisaei. advenerunt
runt venti, et flununa, et
offenderunt CAPUT vm. onenderunt CAPUTVIII.
in domum illam, l.Et descendent. . in"domum illam,
et non cecidit: e et non cecidit: i. Et descendente
fundala enim nt fundata enim eo de monte,
erat supra pe- erat super secutae sunt
tram. 26. petram. Et omnis, 2. eum turbae
26. Et omnis, qui au- 2. leprosus qui- qui audit verba multae: et ecce
dit verba mea dam veniens, mea haec, et leprosus quidam
haec, et non fa- adorabat eum non lacit ea, veniens,adorabat
cit ea, simihs dicens: Domine, si similis est viro eum dicens :
est . . iro stul- vis, potes me slulto, qui aedi- Domine, si vis
to, . . . . edifica- 5. mundare. Et ficabit donium potes me mun-
vit domum su- extendens suam supra ha- 3. dare. Et exten-
am supr. . . . manum Jesus, 27. renarn : discendit dens manum te-
27. renam : et des. . . tetigit eum, di- pluvia, flaverunl tigit eum Jesus,
ditpluvia, . . . cens: Volo mun- venti, advenerunt dicens: Volo
nerunt.—. . . . dare. Et conti- flumina, et mundare. Et
mine., nuo munda- offenderunt in confestim mundala
rtint venti, et ta esl lepra ejus. domum illam, est lepra ejus.
offenderunt in 4. Et ait illi Jesus: vi- et cecidit, et 4. Etaitilli
domum illam, de, nemini di- facta est ruina - Jesus : vide,
etcecidit, etfac- xens: sed vade, ejus magna. nemini dixeris :
la est ruina ejus oslende te sa- 28. Et iacium sed vade, osten-
cerdoti, et of- est: cum con- * de te sacerdoti,
magna.
28. Et faclum est: fers munus, summasset Jesus et offers munus,
cum consum- quod piaece- verba haec, ad- quod praecepit
Omnis ergo qui audit verba mea * haee, et facit ea, Omnis ergo qui audit verba mea haecetfacil ea a
assimdabiiur viro sapienti, qui aedifi.avit domum similabo eum vfro sapienti. qui aedificavit domum
suam supra peiram2,et descendtt pluvia,el venerunt suam supra petram. et descendit pluvia. el venerunt
flumina, et flavernnl venti, et irruerunt in domum fiumina. et flaverunl venli. et inpegerunt in domum
illam, et non cecidit : fundata enim erat super pe- illam. ct non c eciditfundata enim erat su <=pe-
*>
tram. Et omnis, qui audit verba mea haec, et non tram. Elomnis quiaudit verba mea et non facit ea.
facit ea, similis s erit viro slulto, qui aedificavit siunlabilur vuo stulto. qui aedificavit domum suam
domum suam super arenam *: el descendil pluvia, snper harenam. el descendit pluvia. el venerunt
et venerunt flumina, et flaverunt venti,*" et irruernnt flumina. et flaverunt venli. et inpegerunt 111do-
in domum illam, et cecidit, et fuit ruina ejus mum illam et c d ecidit el facta iiiina ejus magna.
magna. Et factum est. cum consummasset Jesus verba haec.
Vn. Et factum esl: quum consummasset Jesus admirabunttir ttirbae. supei doctnnarn ejus. Erat
verba haec, admirabanlur turbae super doctrinam enim docens eos sicut poteslalem habens. et non
ejus. Erat enim docens eos sicut 6polestatem habens,' sicut Scnbee eorum. Descendente autcm eo de
et non sicut Scribae eorum, aul Pliarisaei. monle. secutae sunt eum turbae multae. Et eece
Cum autem descendissel de monle, scqnutae sunt leprosus quidam vemens adorabat eum dicens. Do-
eum turbae multae : el ecce leprosus 8 \eniens, ado mme si vis pules me mundare. Et exlens e manum
raviteum dicCns: Domine,sivis, potes me mundare. Jesus. teligit eum dicens Yolomundaie. Et confestim
Et extendens • manum, tetigit eum , dicens : Volo mundata est lepra ejus. Etait illi Jesus Vide nemini
mundare. Et confestimmundataesl Iepra ejus. Et ait dixeris. sed vade ostende te sacerdoti. el ofler mu-
ilii Jesus : Vide, nemin. dixeris: sed vade, oslende nus. quod praecepit
te sacerdoti, et offer munus, quod praece-
1 mea, et facitea, simihsest Bfaetaest
8 petram.Deseenditpluvia;flaveruntventi; advenerunt 6 et Phansaei. ,
et m etc. ' Et descendente eo de monte
3 est offenderunt domum,
flumina, 8 quidamvemensadorabat
4 mans : descenditpluvia;flaverunt venli; advenerunt 8 Jesus
flumina,et offenderuntm domum,etc.
BLANCHININOTiE.
* Sic in Codice. Lita est m finalis. d Extrita est o.
* Extrita est a. e Excidere
c Aijtiquario excidere Ires illae liltera? yer. Antiquario lilteree den.
CODEXYER.CELLENSIS. CODEXVERONENSIS.
pit Moyses, in 10. Audiens autein Moyses,in le 10. Audiens aulem
tesLimonium Jesus miratus stimomum illis. Jesns miratus
ill est, et sequen- 5. Post baec autem, est, et sequenlibus
Post ., libus se di.il: cum introisset se dixit:
5. cum ititrois- Amen dico vo- Chafarnaum, Amendico vobis,
scl Capharna- bis, quia in nul- accessil ad eum non inveni
um, accessit lo tantam quidam Ceiilurio, lantam hdem
ad eum qui- fidem inve- rogans eum, in Istrahel.
d lm Centu- niiiilslrahel. et dicens : 11. Dico aulem
rio, rogans eum, 11. Dico aukm vo- 6. Domine, puer vobis, quod
6. et dicens: Domiue, bis, quod mul- meus jacet multi ab oriente,
puer meus ja- ti ab oriente, in domo para- et occidente
cet in domo et occidente lyticus, et male venient, ct
p iralyticus, venien .... torquetur. recuinbent
et male toique- cumbunt cum 7. Ait illi Jesus : cttin Abr.i-
7. tur. El ait Abiaham, el Ego veniam, bain, el Isac,
illi Jesus: Ego \e- Isac, et Jacob et cuiabo et Jacob in
niens, cura- in regno eae- eum. regno caelorum:
8. bo eum. Et res- 12. lorum : filiau- 8. Etrespondens 12. filiiautem
pondens Cen- tcm regui ibunt Centuiio, ait illi : rcgni hiijus
tuiio, ait illi : in lenebras Domine non ibunl in tenebras
Domine, non sum exleriores: i- sum dignus nt exteriores : ibi
dignus ul in- bi erit fletus, intres snb le- enl fletus,
trcs sub tectum et stridor den- ctutn meum : sed et slridor dentium.
meum; sed tan- tium. tantum dic ver- 15. EtdixilJesus
tum dic ver- 15. El dij.it Cenlu- bo, et sanabilur Centurioni :
b nabi- rioni : Vade, si- 9. puer. Nam et Valde, sicut cre-
9 am et ego cut credidisli ego homo sum didisti fiat libi,
homo sum sub fiatlibi. Et sana- sub polestate Et sanatus
potestatem tus est puer ex il- constitulus, est puer ex
constitutus, la hora. imbens sub illa hora.
habens sub me 14. Etcum venis- me milues, et 14. Et cum vcnis-
mililes, et dico set Jesus in do- dico huic: Vade, set Jesus in
huic: Vade, el vadit; mum Petri, vi- et vadit; et domum Petri,
alio, Veni, et ditsocrum ejus alio, Yeni, el vidit soerum
venit; et servo jacenlem, et fe- venit; et servo ejus jacenlem,
meo dico, Fac bricilantem: meo dico, Fac el febncitantem :
hoc, et facit. 15. etteligit ma- hoc, ct facit. 15. et leiigit manum
pit Moyses, in teslimonium illis.' Quuma aulem in- Moyses in testimonium illis. Post haec autem
troisset Capharnaum, accessit ad eum Cenlurio, cum introissel in Capharnaum accessit ad eum
rogans eum, et dicens: Domine, puermeus jacet in Centuno rogans eum et dicens. Domine puer meus
domo paralyticus, el male torquelur. Etaitilli Jesus: jacet in domo paralyticus. et male torquelur. El
Ego ' veniam, et curabo eum. Et respondens Cen- ait illi Jesus. Ego \eniens curabo eum. Et res-
turio, dixit: Domine non sum dignus ut mtres sub pi.ndens ei Centurio ait Doniiue non sum dignus
tectum mcum: sed tanlumdic verbum,et sanabuur ut intres sub teclum meum. sed laiitum dic verbo
puer meus. Nam el ego homo sum sub * polestatem, et sanabitur puer meus. Nam et ego homo sum
habens sub me milites, et dico huic: Vade, et vadil; liabcns sub potestalem meam nulites et dico huic
et alio, Veni, et \enit; et servo meo ", F.ic boc, et Vade et vadii. et alio Veni. et veniet et seivomeo.
lacil. Audiens aulem Jesus miraius est, etsequen- Fae hoc el facit. Audiens autem Jesus miratus est. et
libus se dixil : Amen dico non inveni divil sequentibus se. Amen dico vobis. nec in
6 lanlam fidem in Israel. Dico vobis,
aiitem vobis, quod Israhel tantamfideuiinveni. Dicoauiemvobis quia mul-
multi ab orienle, et occidente veinent, et recumbent tiabaorienle et occidente venientetdiscumbeiitciim
cum Abraham, et Isaac, etJacob in regno coelorum : Abraham et Isaac et Jacob in regno caelorum. filn
iilii aulem regui ' ejicientur ni lenebras exteriores : autem regni hujus expellentur in lenebras exierio-
ibi erit fleius 8, et stridor deiiliuni. El dixit Jesus les. ibi erit fletus el stridor denlium. Et dixit Jesus
Cenluiioni : Yade, et sicul credidisli fiat libi. Et sa- Centurioni Vade et sicul credidisti fiat tibi Et sana-
nalus est puer 9 m illa hora. Et quum venisset Jesus lus est puer in llla hora. El cum venisset Jesus in
in domum Petri, vidit socrum ejus jacenlera, el fe- domum Petri vidit socrum ejus jacentem et fcbrici-
briiicanlem: el tetigit ma- tantem et h tigit ma
VARIANTESLECTIONESCODICiSMS. S. GERMANENSIS.
4 Post haecautemcum 6 in nullo tantam,etc.
5 quidam » hujus ibuntm
8 venienscurabo 8 oculorum
*•sub poleslateconstitutuset habeo B ex lllahora c. Et conversusCenlurioin domumsuam
8 dico, Fac hoc eademhora invenitpuerumsaaum.Et quum, etc.
BLANCHININOT.dE.
« exlrita est aspirata h. additi posl versum 13 • Et reversus Centurioin do
h foneexcideie Antiquario priores litteree te. mum suatn in illa hora, invenil puerum sanum.
c Observat Lucas Brugensis in Nolisad varias lec- Unde certum exslatipsa non temere fuisse scnpta ab In-
tioncs cditionibus Gieecis Evangelit secundum Mat- lerprete Latino ms. codicis S. Gennani. Gon.er ista
shocum,in nonmlllis exemplaribu. Grcccisheec esse cum veibis Lucoecap. vn, vers. 10.
185 EVANGELIUMSECUNDUMMATTHJEUM. .m
num ejus, et re- pes foveas ha- ejns, et remi- Vulpes fobeas
misit eam fe- bent, et volu- sit eam febris, habent, et volu-
bris, et surre- cres caeli niet surrexit cres caeli nidos
xit et minis- dos ubi requi- et ministrabat eis. ubi rcquiescant:
trabat eis. escant: filius 16. Vespere filius autem
16. Ye^pere autem autem homi- autem facio, hominis non lia-
facto, oplulerunt nis non habet optulerunt bet ubi caput
illi multos dae- ubi caput suum illi mullos suum declinet.
monia haben- reclinet. daemonia 21. Alius autem
tes: eteiciebat 21. Aliusautem dis- habentes: et discipulus ait
spiritus inmundos cipulorum eieciebat spi- illi: Domme,
verbo: et om- ait illi: Domine, per- nlus immundos permiile milii
nes male haben- milte mihi pri- verbo, et omnes primum ire, et
17. lescuravit: ut ad- mum ire, et se- male habentes sepelire patrem
impleretur pelire pDtrem 17. curavit: ut 22. meum. Ad ipse
quod dicttim meum. adimpleretur ait illi: Sequere
est per Eseiam 22. Et ait illi Jesus : Se- quod dictum est me, el remitte
Prophelam, di- quere me, et per Eseiam Pro- mortuos sepelire
centem : re .. . ille mor- phelam, dicen- mortuos
Quia ipse in- tuos: sine morlem: Quia ipse soos.
firmitates lui sepeliant infirmitales 23. Et ascendente
noslras sus- mortuos stt- nostras accepit: eo in navicula,
cepit: el lan- 23. os. . . . ascen- el aegrimonia secuti sunt eum
guores nos- dentem eo in nostia porta-~ discipuli ejus:
tros porla- naviculam, tavit. 24. et ecce molus
vit. secuti siint eum 18. Yidens autem magnus factus
18. Yidens autem discipuli ejus: Jesus lurbas esiin mari,
Jesus turbas 24. et e .. e motus multas circum ita ut navicula
multas cir- magnus fac- se, jussil (o) di- opeiiretur
cum se, jussit (a) lus est in ma- scipulos suos f fluclibus,
discipnlos suri, iia .. . . avi- ire trans ipse vero
os f ire trans cnla operlre- fretum. 25. dormiebat. Et
19. fretum. Et ac- tur a fluclibus, 19. Et accedens accesserunl (b)
cedens qui- ipse vero dor- quidam Scriba, discipuli ejus,
dam Scnba, • 25. miebat. Et acces- ail llli : Ma- et suscitaverunt
ait illi: Magis- serunt (b) et sus- gister, sequar le, eum, dicentes:
ter, sequar te, ciiaverunt quocumque Donime, libera
quoeumque eum, dicentes : ieris. nos, peiimus.
icris. Domine, libe . . .. os, 20. Dicitei 26. Auillis
20. Dieit ei Jesus : Vul- 26. perunus. Ail il- Jesus: Jestts :
num ejtis, el' dimisit eam febris, et surrexit 2 et minum ej'us. et dimisit eam febris et surrcxil. el mini-
nistrabat eis. Vespere auiem facto, obtulcrunt ei 3 slrabat eis. Vespcre autem facto
omnes male habentes :et ej"iciebatspiritus verbo : et
omnesmaleliabeii.es curavit: ut adimpleretur quod (Pciitl hk integra pagina codicis, qttam foitasse te-
dictum est per Esaiam Propbctam, diceruem •4 Ipse cens compactoi ant non habutl, aut exintam ne-
infirmilales nostras accepiuet aegioiaiionesportavit'. glexil ntugnopostetitalis damtw. Sequtlur auietn, ul
YidensauiemJesus^lurbasmtiliascircumseJussitire pTtginasequentilegitut.)
transficlum.El accedens unus Scnba,ail llli : Magi-
stef, seqnar te, quoquumque 6ieris. Etdieitei Jesus :
Vulpes loveashabeni, et volucres caeli nidos ubire-
quiescant: filius auiem hominis nbn habet ubi ca-
put' reclinet. Alius aulem de discipulis ejus aUilii:
Domine, 8 peimiile me primum ire,et sepeiirepatiem
meum. Jesus autem ait illi: Sequere me , et di-
mitte mortuos sepelire morluos snos.
"VIII. Et ascendente eo in naviculam, secuti sunt
eum diseipuli ejus : el ecce 10 9 motus magnus factus
est in mari, ita ut navicula operiretur fluctibus,
""•et suscitave-
ipse vero dormiebal Et accesserunt
runt eum, dicenies: Domine, la salva nos, perimus.
Ellsdicit
7 suum
I 24 remisit 8 CuirespondensJesusdixit
confestim 9 tempestasmagnaorta est
3 daemomahabentes, et verbo ejiciebal daemonia, et
curabalomnesmalehabentes 10 llla a fluctibusoperiretur
4 quialpse... et aegnmonianostra portavit 11 discipuhejus
5 turbam multamcircum se jussit discipulis suis ut 11 hbera
irent... El accessitad eumquidamscriba, et ait llh 13 ait ad illos : Qnid
6 vadis.Dicitllli
DLANCHININOT/E.
—
(a) Addit d.sc.pti.os. Et ila codi Gothicus, TGV.y,a.0mks. (b) Post accessetunt, deest ad eum. Et ita
in icxtu Giceco.
187 EUSEBII VERCELL. EVANGELIUMCUMVARIIS COD. COLLATUM. 18.
"CODEX VERCELLENSIS. CODEX YERONENSIS.
lis : Quid timidi 31. Daemonesau- Quid timidi
modicae tem rogabant pascentium.
estis, estis, modicae 31. Daemonesaufem
fidei? eum, dicentes^: fidei ?
Tunc surgens, Si eicis iios, m.l- rogabant eum,
Tunc surgens, - dicenles : Si
impera , le nos in gre- imperavit ven.o eicis nos, mitte
to et marf, et gem porcorum. et mari, et nos in gregem
facta est tran- 32. Et ait illis: fie. Ad facta est tran-
illi exeuntes porcorum.
quillitas mag- quilliias magna. 32. El ait illis
27. na. IUi autem abierunl in 27. Illi autem lio- Jesus : Ite.
homines mi- porcos, et ec- mines mirati Ad illi exeun-
rati sunt, dicen- ce Impetu affi- sunt, dicentes : tes abierunt
tes: qualis.... il totus grex qualis e .t in porcos, et
hic, quod ven- per praeceps lnc, quod ecce impetum
lus el mare ob- in mare: et mor- venti et mare abiit totus grex
. . iun .... tui sunt in a- - obaudiunt ille per praeceps
28. Et cum quis. eum ? in mare : et
set trans fre- 33. Hi auiem qui 28. Et cum venis- morlui sunt
lum in regib- eos pascehant sel trans fretum 33. in aquis. Hii
nem G ..... . soe- fugerunt: et in regionem autem qui eos
norum, occur- venientes Gerasenoi um, pascebant fu-
rerunt ei duo in civitatem , occurrerunt gierunt: et
. . . monia lia- ave- ei duo homines vementes in
bentes, de mo- runt omnia, daemonia ba- civitate, nontia-
numenlis ex- et de his, qui dae- bentes, de verunt omnia,
euntes, pericu- monia habe- monumentis et de bis,
losi nimis, ita hant. exeuntes, nimis qui daemonia
ut nemo pos- 34. Et ecce lola civi- penculosi, ita habebant.
s . . . transire tas exiit obvi- ut nemo pos- 34. Et ecce lola
per viam iliam. am Jesu: et visit transire_ civilas exiit
29. Elexelania- so eo rogabant, per viam illam. obviainJesu.
verunt, dicen- ut transiret 29. Et cfamabant, et viso"eo
les: Quid nobis, a finibus eo- dicentes: Quid rogabanl eum,
et tibi, Jesu fili? rum. nobis, et libi, ul transiret a fi-
. . . . nisti hoc Jesu fih nibus eorum.
. . . te tempus CAPUTIX.
Def? Venisti CAPUT IX.
. . . . ere"nos? •I. Et ascendens ante tempus tor- 1. Et ascendeus
30. E . . at.autem non in naviculam quere nos? in na\icula
longe ab ill . . , transfreta- 30. Eiat autem transfretavit, et
porcorum vit, el venil in non longe ab vemt in civi-
mul . . . . um civitalem eis grex porco- tatem.
pascenlium. 2. Judeae. Et op- rum multorum 2. Et ecce op-
eis Jcsus : Quid limidi estis, modicae fidei? et mari. et facta est tranquillitas magna. Illi aulem
Tunc * surgens, imperavit ventis et mari, et facla hoimnes mirali sunl dicentes qualis est hic, quod et
est tranquillitas magna. 2 Hommes atnein illi miraii venti el mare oboedmnt ei. Et cum venisset trans
snnt, dicentes :a qualis est hic, quia venii et mare fielum in regionem Gera«enorum. occurrerunl ei
obediunt ei? El quum venisset * trans Iretum duo daemoma habenles de monumentis exeuntes.
in regionem Gerastnorum , occurrerunt ei duo saevi nimis. lta ut nemo posset transire per viam
homines babentes " daemonia , de monnmentis illam. Et exclama\erunt dicenles. Quid nobis et libi
exeuntes , saevi nimis , ila ut nemo posset Jesu fili Dei Venisti huc ante lempus torquero nos.
tiansire per viam illam. Et ecce clamaverunl, di- Erat aulem non longe ab eis grex porcorum inulto-
centes : Quid nobis, et libi, 6Fih Dei? Veiiisti' buc rum pasceniium. Daemones aulem. rogabant eum
ante lempus lorquere nos? Erat autem non longeab di<entes Si eicis nos. jube nos ire in gregem porto-
illis giex porcorum muliorum 8 jiascens. Daemones rum. Et ait illis Ite. Al illi exeunles. abjeruut in
auiem rogabant eum, dicentes: Si ejicis nos hinc, gregem poicorum. et ecce impelum fecit tolus giex.
iiiittc nos in gregem poreorum. Et ait lllis 9: Ite. At per praeceps m mari. et mortui sunt in aquis. I?i
illi 10exeuntes abierunt in poicos, el ecce impelu autem qut eos pascebant. lugerunt. el \enienios in
abiit lotus grex 11per praeceps in mare : et mortui cnitalem. nmitiaverunt omnia. et de his qui daeino-
suntin aquis. Pastores autem lugerunl: el 12venien- nia habebant.Et ecce tola civilas exiit ob\iam Jesu.
tes in civitalem, nunliaveruntornnia, el dehis, qui et videnleseum rogabant ut tratibiret a finibus eoruin.
daemonia ia habuerunt. Et ecce tola civitas exiit ob- Et ascendens m naviculam trarisfietavil. et vemt in
viam Jesu: et 14viso eo rogabantf ut transireta fi- civitatem suam. Et ecce ob-
nibus eorum.
IX. Et ascendens in naviculam transfretavit, et
venit in civitatem u suam. Et eece of-
VARIANTES LECTIOMS CODICISMS. S. GERMANENSIS.
1 exurgens imperavitvento 9 Jesus
s Ilh autem hommes 10 euntes
> quis est hic, qnoniam 11 praecipitansse
4 Jesus *? epntes
» daemoniahabeptes... periculosinimis 13liabebant
« Jesu ** cumvidissenteum, rogabanteum
* venisliante « Judaeae, Et ecceobtulerunt
? pBsee*it_um. Dwpio..j&
189 "EVANGELIUMSECUNDUMMATTHTEUM. 190
CODEX VERCELLENSIS. CODEXVERONENSIS.
lulerunt ei re peccata, tunc tulerunt ei tuum, et vade
paralyticum ait paralyti- , paralyticum in domum
jacenlem in co : Surge, et tol- j'acentemin tuam.
Iecto. le grabattum lecto. Et videns 7. Etsur-
Videns aulem luum, et vade Jesus fidem rexit, et_,
Jesus fidem il- in domum tu- illorum, dixlt abiit in domum
lonim, . . it 7. am. Et surgens, paralytico : suam.
paraly lico: abiit in domum Conslans esfo* 8. Hoc viso
Constans eslo suam. fili, remissa „ turbae timue-
fili, remissa 8. Videntesautem sunt tibi peccata runt, et hono-
sunt tibi pecca- turbae limue- tua. rificaberunt
ta tua. runt, et hono- 3. Quidam autem Deum , qui
3. Quidam aulem . . . . ica\erunt ex Scribisdixe- tantamdedit
de Scribis di- Dominum, qui dedit runtintia hominibus potestatem.
xeruijt intra talem potesta- se; Hic blasphemat. 9. Et, cum tran-
se: Hic blasfe- lem homini- 4. Etcumvi- siret inde
mat: quis potest 9. bns. Et, cum disset Jesus_ Jesus, vidit
lemillere transiret in cogilationes eo- hominemseden-
peccata, nisi inde Jesus, vidit rum, dixit: Ut tem in taeloneo,
unus Deus. bominem se- quid cogitatis Mattheum nomi-
4. Videns aulem denlem in le- mala in ne. Et ait
Jesus cogitatio- loneo, Mattlie- cordibus vestris ? illi : Sequereine.
nes eorum, dium nomine. 5. Quid est faci- Et sur-
xil: Ut quid Et ait illi: Seque- lius dicere : gens secutus
eogitatis mare me. Et sur- Dimissa sunt 10. est eum. Et
la m cordibus gens secutus libi peccata (d); factum est
5. vestris? Quid est eum. aut dicere : recumbente
est faci . . . . us, 10. El faclum est Stnge,etam- eo in domum,
dicere : Remis- recumben- 6. bula ? Ut ecce mulli
sa sunt libi le eoin domo, sciatis au- publicani,
peccata tua; ecce mulii putem, quoniam et peccatores
aut dicere: bhcani elpec- filiushomi- venerunt, et
Surge, el am- catores recum- nis habet po- recumbebant
bula? bebanl cum lestatem in cutn Jesu,
6. Ut seiatis"auleni, Jesu, et cum lerram dimit- el cum disci-
quia filius ho- discipulis ej*us: tendi peccata, pulis ejus.
minis potesla- 11. Et videnles lunc ait para- 11. Et videntes
tem habel super terram Farisei, dice- lytieo : Surge. Pliarisaei,
remitte- bant discipu- tolle lectiim dicebant _i-
ferehant ei paralylicumjaeeniem in leclo. Et videns tulerunt ei paralylicum jaeentem in leclo. Et videns
Jesus fidem lllorum, dixil paralylico : ' Confide fili, Jesus fidem illoium. dixit paraiytico. Constans esto
femittuntur libi peccata tua. s Et eeee quidam de fili. dimitiuntur tibi peccata lua. El ecce quidam de
Scribis dixerunt mtra se : Hic blasphemal. Et quum Scribis di .eruiu mlia semenpsos. Ilic blasphemal.
\idissel Jesus cogitaliones eorum, dixit: Ut quid Et videns Jesus cogitationes eorum di_.il. Ut quid
cugiiaiis4mala in eordibus vestris ? Qmd est 3 lacilius, cogitatis mala m cordibus vestns Quid est emm
dicere : Dimiltuhtur libi pecchta lua; aut diceie: facilius dicere Dimittunttir tibi peccala lua. aut dieeie
Surge, el ambula? Utahlem sciatis, qtiia filius bomi- Surge et an.bula. Ut scialis autem quoniam filius
nis habet polestatem in terra dimitiendi peccala, tunc bominis habet polestatem super terram dimiltendi
ait paralytico : Surge, 5 lolle lectum luum, et vade peccaia. tuhc ait paralytico Surge. tolle lectum luuin
in domum tuam. Et s surrexil, et abiil in domiim et vadein domum tuam. Elsurgensabnt in dointim
suam. Yidentesautem turbae timuerunt, efglonfi- suam. Videntes autepi lurbae admiranles limuerunt.
8
caverunl Deum, qui dedit potestatem lalem bomi- et magnlficaveruht Deum. qui talem dedit potestatem
nibns. Ei, quum transirel inde Jesus, vidit homineih hominibus. ,
sedentem 9 in telonio, Matlliaenirinomine. Etaitilli: Et ctifiitransiret inde Jesus vidil hominem seden-
Sequere me. Ei 10secutus*est enm Et factum c-tll tem in lojoneo Mattheumnomine Et ait illi. Sequere
discumbenle eo in domo, eccemtilti publicani el pec- me. Et surgeris secutus est eum. Et (actuni est
caiores 12venientes, discumbebanl eum Jcsu^ et di- djscumbenlejio in domo. ecce mulii publicani et pec-
scipulis ejus. Et videiiles Pharisaei, diceljant, et calofes. veiilenles"(liscumbebantcum Jesu. et Disci-
discijiu- pulis ejus. Et videnles Pharisaei dicebant distipu
VARIANTES LECTIONES CODICISMS. S. GERMAI.ENSIS.
1 Constansesto fih, remissasunt a. ' hononticaverunt
2 Qmdamautemde... se . Blasphemat. 8 tantam
3 enim 9 ad teloueum',
4 Ilemissasunt 10 surgens
0 et 11recumbente
6 surgens abiit 12 venerunt, et recumbebantcum 3esu, et cum
BIANCHININOT.E. • J r_
> i -- , V) \
a Eamdem invenies lectionem apud sanctum Leo- et apud Hilarium Commentar. in Matth.
nem Magnum, Serm. 60 de Passione Domini H, sed
CR)Post peccatq, omitiit tw» et ita cotj. Gant, h$,

191 EUSEBII VERCELL. EVANGELIEJM CUM VARIISCOD. COLLATUM. 192
lis ejus: tui non jeju- scipulisej'us: jej'unare f
Q cum pu- nanl ? Quare Ma- quandiu
blicanis et pec- 15. Et ait illis Jesus : gister vester cum illis
catores recum- Numquid pos- cum publica- est sponsus?
bebant cum sunt fil. . . nis et pecca - Venient
Jesu, et cum dissi (a) jejuna. . e f toribus man- autem dies
cipulis ejus. Et quandiu cum ducat? cum aufe-
videnles Fari- ili. . . . stspo. . . 12. At Jesus retur ab eis spon-
saei, dicebant sus ? V . . nient audiens, au: sus: et tunc
discipulisejus: atttem dies Non est opus jejunabuni(-j)
Quarecum cumaufe. . . . sanis medicus, in illis diebus. f
publicanis et . . . . ab eis. . . . sed male ha- 16. Nemo aulem
peccaloribus unt: et henlibus. commntit scissuram
m. . . . ucat? jejniiabunt (b) 15. Euntes autem panni rudis
42. ElJesus....spondens, in illis diebus. f discite quid in vestimen-
dix. . . . s: Noit 16. Ne m sit: tum velus:
esl opus sanis co. . miltit com- Misericordiam lollileiiim
medicus, sed missuram pan- volo, et non fortiludinem
malc haben- ni rudis in ves- sacnficium. ejus a vesti-
13. tibus. Euntes timentum ve- Non veni vocare menlo, et
aulem disci- tus: tolht enim justos, sed pejor fil scis-
te quid esl: Mi- plenitudinem peccatores. 17. sura.Neque
sericordiam ejus, et pejor fit 14. Et lunc mitlunt vinum'
volo, et non 17. scissura. Ne- accesserunt novum in
sacrifi mitlunt ad eum disci- utres veteres,
Non . . . num novum puli Johannes, alioquin-rumpentur
ni vocare. . . . in utres vele- dicentes: ulres, et
tossedpecca- res, alioquin Quare nos, vinum effun-
tores. r . . . . untur el Phansaei, delur, et
14. Tunc accesse- utres, et vinum jejunamus utres peribunt.
runt ad eum peribit. Sed vi- frequenier: Sed v>num
discipuli Johan- . . um novum discipuli autem novum in
nis, dicentes: in ulres no- tui non je- ulres novos
Quare nos, et vos mittunt, junant? mittunt, et
Pharisaei, je- et ambo ser- 15. El ait illis ambo servabanlur.
junamus fre- vanlur. Jesus : Num- 18. Haec illo
quenter : dis- 18. Hacc n qmd possunt loquente
cipuli autem le ad lllos, ec- fih sponsi (a) ad eos, ecce
lis ejus: Quarel cum publicaniset peccaloribusmandu- lisejus. Quarecum publicaniset peccatoribus mandu-
cat Magistervestei?AtJesus audiens, ait; Non est opus catMagisler vesler. Jesus autemaudiens ait illi^.Non
! valeniibus medicus, sed male habentibus. Euntes
s opus habent s.tni medicumsed male habenle-. Euntes
auiem discite quid est: Misericordiamvolo, et no'n autem discite quid estMisericordiamvoloetnon sacri-
sacrificium.Non enim veni vocare justos, sed pec- ficiiim Non enim veni vocare justos. sed peccatores.
caiores 4.Tunc accesserunt ad eum discipuli Joannis, Tune accesserunl ad enm discipqli Johannis dicentes
dicentes : Quare nos, el Phansaei jejunamus fre- Quaie nos et Phansaei jej'unamus frequenler. disci-
quenter : discipuliautem lui non jejunanl? et ail illis puli aulem tui non jejunant. Et ait illis Jesus Ntim-
Jesus : Numquidpossunl filii sponsi jejunare quam- quid possunt fibi sponsi (a) jejunare. f quamdiu
diu cum illis est spousus ? Venient auiem dies quum cum eis esl spunsus. Venient autem dtes. quando
aufeteitir ab cissponsus : et lunc jejunabunt". auferctur ab eis sponstis. et tunc j'ejunabunt. Nenio
X. Nemo autem immiliil commissuram panni ruam>m commiltil commissuram panni rudis. in
dis in vestimentnmvelus : tollit enim c pleniiudinem vestimenio veleri. tollit enim plenitudmem ejus a
ejus a vestimento, et pejor scissura fit. Neque' mit- vestimcnto etpejor scissura fit. Nequemittunl vinum
tunt vinum novum in utres veleres, alioquin rum- novum in uires veteres alioquin rumpenlur utres.
pcntur utres, et vinum effundetur et utres peribunt. et vinum effundetur et utres pereunt. Sed vinum
Sed vinum novum in utres novos miliunl, et ambo novum in ulres novos nuituni et anihoconservanlur.
conservanlur. Haec illo loquenie ad eos, ec- Haec illo Ioquenle ad eos. ec-
1 Magistervestercum 0 in illisdiebus.
9 sanis e fortiludmem
8 sit: Misericordiam 7 rumj.itvinum,utres et
> ad pcenilentiam". volo,quamsacrificium,
BLANCHININOT.E.
« Consenliunt Grreca exemplaria, ubi addilur voto, non sacrificium, juxta exemplar Corbeiense.
elgp.txavaiav,id eslin pmttilcntitim.Sed cunosiusob- Quod similiter apud Augustinum reperics lib. n de
servandiim est vanantcs lectiones codicum nostro- Consensu Evangelist. num. 61. ln textu quidem'
rorum mss. inveniii apud S. Hilarium , et apud S. Evaiigelico,Jlf.sei*c_>i-.-(.m volo,et nonsactificium; et
Augustinum : Hilarius emin in capul x Matthceilegit deinde lii recitata Prophetica sententia, Misetkor-
primum , Jlfisencorrfiainvolo, quam sacrificium, ut diam volo,quam sacrificium.
ms. codex san-Germanensis;et postea, Mtserkordiam
(a) Ita et cod. Cant. vwreve.v. — (b) Addunt in illh diebuset ita cod. Canl. h sxs.vei.*tw op.ipm, ae
Vers. Saxonica ex Marco , aut Luca,
193 EVANGELIUMSECUNDUMMATTH.__UM. 194'
ce princeps nis et turbam pnncepsunus 24. Reeedite.
unus accessit, tum. ltuan- accessilnomineJai- non est enim
et adorabat tem, dicebat. rus, etado- puella mortua,
eum, di . . . ns (a): 24. Recedite: non rabateum, sed dormit.
filia me . . . o- est en. . . . o. . dicens (a): filia mea Et deridebant
do defu . . . a tuapuel. ., sed modo defuncta 25. eum. El cum
est: sed . . . ni, dormit. Et deest: sed veni, ejecta esset
inpone ma- ridebant eum. impone manum su- turba, (.)
num s . . . r 25. Sedcumej'ec- ' per eam, et vivet. venit, f
eam, et vi . . et. ta esset turba (b), 19. Et surgens et tenuit ma-
19. Et surgens venit, f et lenu- Jesus, seque- num ejus. El
Jesus, se . . ueba- itmanum batur eum surrexil puella.
lur eum, cum ejus. Etsurre- cum discipulis suis. 26. Et exit fama
discipulis su- 26. xit puella. Et 20. Et ecce mulier, haec in univer-
20. is. Et ecce exiilfama quae sanguinis sam terram
mulier, quse haec in uni- fluxum habebat illam.
sanguinis versam ter- xn. annis, 27. Et iranseunle
praefluvium ram illam. accessit inde Jesu, se-
habebat xn. 27. Ettranseunte relro, el teligit cuti sunt eum
annis, acces- inde Jesu, secu- vestimentum duo caeci, claman-
. . it retro, et ti sunteum ejus. les , et dicentes :
vesti duocaeci, cla- 21. Dicebat enim in- Miserere nostri,
.... nlum. manles: Mise- tra se: Si tetigero fili David.
21. ejus. Dicebat rere nobis, tantum vestimen- 28. El (c) venit in
enim inlra se: 28. fili David. El (c) < tum ejus, salva ero. domum, f et
Si tetigero venil in do- 22. Adille accesserunl ad
veslimenlum • nm (d) duo f
mum, f et acces- conversus,
ejus, salva ero. seruntadeum (d) videns eam, caeci. Et dixtt
22. Ad ille conver- duo f caeci. Qui- dixit: Constans illis Jesus: Cre-
sus, videns eam, hus ait Jesus : Cre- esto,filia, ildes ditis quod pos-
di . . . t: Constans ditis quod pos- tua le salvam sum haec face-
es . . oiilia, fides sumhocface- fecit. Et salva re?Dicuntei:
lua te salvam re vobis? Dicunt facta est mulier Utique, Domine.
fecil. Etsalva ei ; utique , Domine. ex illa hora. 29. Tuncletigit
facta est mu- 29. Tuncietigit 23. Et cum ve- oculos eorum,
lier ex illa ho- oculos eorum, nissel Jesus dicens : Secun-
25. ra. Etcum dicens : Secun- in domum prin- dum fidemve-
venisset Jesus dum fidem cipis, videns li- stram conlingat
in domum vestram fi- bicines et turham 30. vobis.
principis, vi- 30. at vobis. et sta- tumultuanlem, Et aper-
dens tubici- tim aperti sunt dicebat. ti sunt oculi
cel princeps unus accessit, et adoraba' eum, dicens : ce princeps unus. veniens adorabat eum dicens. Do-
Domine.filia mea mododefuncla est: sed veni, im- mine fiha mea modo defuncta cst. sed veni impone
pone manum tuam super eam, et vi\et. Et surgens manum tuani super eam et vivet.
Jesus, sequehatur eum ,a et discipuli
3 ejus. Et ecce Etsurgens Jesus. secutus est eum cuni discipulis
mtilier, qucesanguinis fluxum 4patiebatur duodecim suis. El ecce mulier quae sanguinis fluxum patieba-
annis, accessit relro, et letigit fimbriam vesiimenti lur. duodectm annis accedcns retro teiigit fimbiiam
ejus. Dicebat enim mtra se: Si tetigero tanium vesli- vestimenti ej'us. Dioebat enim mtra se St tetigero
incntum ejus, salva ero. At Jesus conversus, et vi tantummodo veslimentum ejtis salva ero. Jesns an-
5
dens eain, dixit: Confide filia, fides tua le salvam tem conversus et videns eam dix.it. Constans osio
fccit. Et salva lactaest mulier exill.i hora Et quum ve- filia fides tua te salvam fecil Et salva facta e.t mulirr
msset Jesusin 6domum cujusdam principis, et vidisset ex illa hora. Et veniens Jesus in domum prin-
libicinesel turbamtumulluantem, dicebat.Recedite : cipis videns tubicines, et tuibam tumultuanlem.
non esienimmorluapuella, sed dormit, Etderidebant dicebat eis. Discedite. non esl enim mortiia puella.
enm. Et quum ejecla esset turba, ' et lenuit manum sed dormit. Et inridebant eum. Cum autem ejeeta
ejus. Et surrexit puella. Et exiil fama haec in uni- esset turba. intravit et tenuit manum ejus. Et
versam terram illam. Et transeuiile inde Jesu, se- surrexit puella. Et exivit fama haee in universam
cuti sunt eum duo caeci, clamanles, et dicentes : tcrram illain. Et transeunte inde Jesu secuti sunt
Miserere nostri, fili David. 8 Quum aulem venisset eum duo caeei. clamanies et dicentes. Miserere
domuin , accesserunt ad eum caeci. Et dicit eis nobis fili David. Yeniente aulem eo in domum. ac-
Jesus: Credilis quia possum hoc facere vobis ? Di- cesserunt ad eum caeci illi. Et ait illis Jesus Cre-
cuni ei: Ulique, Domine. Tunc tetigit oculos diiis quia possum hoc facere vobis. Dicunl ei Utique
eorum , dicens: Secundum fidem vestram fial vo- Domine.Tunc Jesustetigit oculos eorum dicens. Se-
bis. Et aperti sunt cundum fidemvestram fiat vobis. Et aperti sunloculi
VAUIANTESLECTIONES CODICISMS. S. GERMANENSIS.
1 quidam 8 domumprincipis.
princeps
s cumdiscipuhssuis. 7 accedenstenuit
3 habebat 8 etvenit in domum,et accessenintad eum caeci de-
* vestimentumejus. precantes.Et dixitillis:
6 Constansesto
BLANCHININOTiE.
(a) Posl dicens, deest Domine, ut in textu Grseco.—(b) Juxta cod. Cant. e)0av. — (c) Ita et cod. Canl. y.«i
spxexM«__•..v o.x.w, xs(.7rpQQ-nlOov. — (d) Addunt, duo. Et ita et cdd. Cant. Svo.
£95 EUSEBII VERCELL. -EVANGELyUJtj. ,CUMVARHS COl). COLLATUM. 193
GODEXYERCELLENSIS. jCQDEXVERONENSJg.
oculi eoruni,: 36. Videns aulem illorum : gelium"regni,
*et commiria- turbas, miser- et comminatus et curans omiiem
tus est illis Jesus, lus est quod es- est illis Je- languorem, et
dicens: Videte senl vexati, sus, dicens : omnem infirmi-
ne quis sciat. el... cenles Videte ne tatem r et niulti
31. Illi autem.exe- sicul oves aon quis sciafl. secuti sunt eum.
untes, diffama*- habentes pas- 3i. llli autem 36. Videns autem
verunt in lo- torem. exeuntes', di- turbas, misertus
lam terram 57. Tunc dixj.t dis- famavejunt est illis: quod
illam. cipulis suis : eum iii tota essentyexati,'
32. Egressis autero Messis quidem terra illa.' etj'acentes
illis, ecce opiu- multa, opera- 32. Egressls sicut oves non
lerunt ei h. .- ri autem pau- autem ilhs, habentes pastorem.
minem mu- 38. ci.^Peiiteitaque ecce oplule- 57. Tuncdicitdisci-
lum et surdum, Dominum messis," runt ei homi- pulis suis fMessis
daemonium ut m... t.at ope- nem mtitum quidem multa,
habenlem. rar.. ossuos et surdum, operarii 'aulem
53. Et ej*eclodae- ad messem su- et daemonium pauci. Rogate
monio, locu- 55. habenlem. Et ergo Dominum
tus esl.mu.tus^, CAPUT X. ej*ectodaemonio, messis, ut mitlat
et miratae 1. am. Et con- loculus esl mulus, operarios.in messem
sunlturbae, vocatis xn. et miratae sunt suam
dicentes : Quia discip... s su- turbae, diceutes: CAPUT X.
numquam sic is, dedit eis p,o- Numquam*" 1. Et cpnvoeatis
apparuit in lesiatein spirituujii laliter apparuit duodecim discipulis
Islrahel. ' immundorum, in Istrahel. suis, dedit ilhs
35. Et cireumibat Jesus ut eicerent 54. Pharisaei autem "~ polestatem spiri-
. In "• tuum immundorum,
civitates om- eos, et curarent dicebant
nes el castel- omnem lan- Belzebiil rege ut eicerenl eos,
la, docens in guorem, et om- daemoniorum et curarent omnem
synagogis nem infirmi- eicit hic dae- languorem, el
eorum, et prae- tatem. mones. omnem irifirmitalem *'
dicans evan- 2. Duodecim au- 3S. Et circuibajl in plebe. '
gelium reg- tem Aposto.o- Jesus civitates 2. Duodeeimautem' *
in, et curans rum haec sunt omnes et ca- Apostolorum
omnem inttr- nomina. Pri- slella, docens nomma sunt haec.
milalem : et mus, Simon, in synagogis Primus , Simon,
multi secufi" qui dicilur Pe- eorum, et qui dicitur Peirui,,
sunleum. trus, et Andre- praedicans evan- et Andreas
CODEXCORBEIENSIS. CODES BRIXIANUS.
oculi eorum : et comminalus est illis Jesus, dicens : eorum.
Videle ne qtiis sciat. 110autem exeuntes , diffamave- Et comminatus est jllig Jesus dicens. Videte ne
4
runteum in tola terra illa. Egressis autem illis. quis scial. Uh autem. exeuntes _diffamaverunleum
2 in tota lenaiila. Egressis autem illis ecce obtule-
,qcce oblulerunt ei bominem mmum etdaemomum
habeniem. Et ejecto daemonio , loquulus est mutus, runt ei hominem mutum i>daemonium habentem ,
et miratae sunt turbae, dicenles : Numquam sic3 Et ejeclo daemone. Ioculus esi mutus. et mi-
apparuil in Israel. Pharisaei autem dicebanl: Iu ratae sunt turbae dicenles. Numquam apparuit sic
prmcipe daemoniorum ejicit daemones. Êtcircuibat in S c rahel. Pharjsaei "autem dicebaot Inprincipe
Jesns civnates omnes et castella, docens in syna- daemoniorum eicit daemonia. Et circulbat Jesus ei-
gogis eorum, et praedicans evangelium 4 regni, et vilales omnes el casiella doccns in synagogis eorurn
curans omnem langnorem, et omnem liifirmiialem. et praedicans evangelium regm". et cuiaos omnem
Vidons autem tui bas, nusertus est eis ; quia ' erant languorem et omnem infirmiTalem/Videns aulcm
vexati, et jacentes sicut oves non habenles pas- lurbas miserlus est eis quomam erant vexali et ja-
lorem. Tunc dicit discipuhs suis : Mes»is .quidem cenles sicut oves non habentes pastorem.
multa, operarii autem pauci. Rqgate.ergo Dominum Tunc dixii discipulis suis Messis quidem multa
messis, ut miltat opeiarios in messem suam. Et operani aulem pauci. Rogale ergo Doininum mes-
convocatis duodecipi discipulis suis, dedit illis po- sis. ut mjttal operarios in"me_semsuam.
,lestatem 6 spiriluum immqndorjim , _utejicerenteos, Et convocans dtiodecim discipulos suos. dedit lllis
el cufarent omnem .languorem, e_t_omnemmfirmi- potestatem. spirituum immundorum ul eicerent eos
tatem. Dupdecjm autem Apostolorum nomina sunt et eurarent omnem languorem et omnem infirmila-
~haec..Primus, Simon, qui.cognoniinalusesliPetrus, lem. JDuodecim auiem Apostolorumnomina sunt
et Andreas haec. Primus Simon qui dicitur PetrusfetÂndreas
.'VARIANTESLECTIONES CODICISJiIS. S. GERM4NENSIS.

1 totamterram illam. Egredienlibus
' ' dens autem Jesus
*
2 et daemoniuttf >> J 8 essent
p' 3 surdum, 6 ejiciendispintus immuudos,et curandi omnemvale-
Belzebulprincipe.... daemonia». J ""
* iu
{_ infirmitalem populo: et multi seguti ûnt,eum.-Vi- tudinem, et omneminfirmitatemiu popiilo.
-i' 9LANCHININOTiE.
a Belzebvb, non Belzebul, legendum monet Hie- Beelzebutlegebatur in exemplaribusTLatinis.
h .Extrita est sequens vox , surdum, quae adbuc
ronymus lib. de Nomin. Hebrai. Ex Johanne. non Inftne
eigo nominis, inquit, b littera legenda est, l, apparel.
c Exlrila est d.
musca enim zebub.ocBft»'. Igitur temppre Hieronymi
__7 EY^GEL1U.M&ECUNDI)M MATTH.EUM. 198
CQDEXÊfrGELLENSIS. CODEX yERONENSlS. -
as frater ejus. te, moriuos _sps- 3. frater ejus. Jacp- late,leprosus
3. Jacobus,Zeê- citate, lepro-_* bus Zebedaei. mund.ile, dae-
dei, et Johajj- sus mun. . ale, et Johannes monia eiejte,
nis.fr3ter ejus,, daemon. . . . frater ejus, Phi- gralis accepislis,
Philippus ,.el Bar- eicite, gratis lippus, et par- gralis dale.
tholomaeus, accepistis, gra- tholomaeus , 9. Nohte possidere
etMatthc. s. tis dale. et Mattheus aurum, neque
publicanus, 9. Nolite possj.de' publicanus, argentum, neque
. . . Jacobtis Al- re aurum, ne- et Jacobus pecuniam in*
pbei, et Judas Z,e- que argeiilum,, Alphei,etJudas zonis vestris :
lotes, el Thomas, (a) neque pecuni- Zelotes, et Tho- 10. non peram in
4. et f Sim. . .. . haam in zonis* mas, (a) et f viam, netjue
nanaeus, et Ju- 10. vestris : nqri 4. Simon Cananeus, duas lunlcas,
d rioth? perani in viam ,* et Judas Cariolh, neque cal-*
. . ui et tradidit neque duas tu- qui tradidit ciamenta,
eum. nicas, neque' eum. neque virgam
5. Hos j{,ii.migit calciamenta , §. Hos xn. #)isit in manibus _
Jesus; praecipi- neque virgas Jesus, praecip.iens vestris : dignus
ens eis, (b)tel f dicens: in maniljus eis, (b) et f est enini qge-
In vi- veslris : dignus dicens : In rarius (c^merce-
am gentium est euim opera- viam gentium dem f suam.'
ne abieritis,, rius (c) mercedeni f ne abie.ritis, e_l 11. In quamcura-
el in civilati- suam. in civitatibus que enim civi-
bus Samariia- 11. In quacumgue ci- Samaritanqi um tate intraverilis,
norum ne in- vitatem intra- ne inlraverhis : inlerrogate,,
6. traveriiis : sed veritis, inter- 6. sed potiiis ile quis in ea digpjjis
potius ite ad -o- rogate, quisin ad oves, quce sit: et ibi ma-
ves perdilas ea . . . gnus esl: ( perierunt dqmus nete donec ",
domus Istra- et ibi manete Islrahel. 12. exeatis.Jn-
7. hel. Etinj.es au- donec exeatis. 7. Eunlesautem trantes aulem
tem praedica- 12. Intranles ajitem praedicale, dicentes : in domum,_sa-.
le, dicentes: Qma in domum, sa- Quia adpro.p.inqqa- lulale eam _
adpropinqua- lutate eam divit regnnm cae- dicentes : J.ax
vit regnum centes : Pax huic lorum. huic domui.
8. caelorum.Jn- 13. domui. Et siûe- 8. Infirmos curatc, 13. Et si fuerit
flrmos cura- rit domus illa morluos susci- domusilla
CODJEXjCORBEIENSIS. CODEXJ.RIX1ANUS.
frater ejus. Jacobus Zeliedaei, et Johannesfraterejus, frater ej'us. Jacobus Zebedei. etJohannes fralor ejus.
Philippus, et B.iniliolomaeus,Thoriias, et Matthaeus Plnlippus et Bartiiolomeiis^Thomas el Maltheus pu-
1
puhlicanus, JacobusAlphaei, ct -Thaddaeus , Simon .blicanus.Jacobus Alphei. et Lebbeus. qui nominatur
Chananaeus,elJndas Scano,tli, qui eum tradidit.
2
Hos Taddeus. Simon Cliananeus. et Judas Scariotes. qui
duodecim misitJesus; praecipiens_eis, dicens : in etlradidil eum. Rosduodeeimmisit Jesus.praecipiens
viam.gentiuin ne abientis, ei ju civitatem Sainarila- -eis (/>)et f dicens. in .viam gentium ne ahierjlis. et in
norum ne a iniroientis :,sed ite ponus ad oves * _civiiaies Samaritanornm jie mtraneritissed po.tiiisile
perditas domusjsrael. Euntesauiem praedieate, di- ad oves quae penerunt domus Israhel. Etinies au-
dicenles : Quia appiopinquavit regnum coelorum. tem. praedicate dicentes. Quia adpropinquavit re-
Inlirmps curate ,'mortuos suscitate, lepj-osos mnn- gnum caelorum. Jnfirmos curate leprosos mundaie.
*
date, daemones ejicite , ,gratis accepistis, gratis daemonia eicile gratis accepistis graiis dalp. Noliie
dale. Nobte possidere aurum , neque argentum,_ne- possideie aurum. neque argcntum. neque pecuniam
_que pecuniam in zonis vestris : non peram ,in viji, in ônis.vestns. Non peram in iviam.,neque duas tu-
neque duas tjtmcas , neque calciamenla , neque vir- nicas. nequeicalciamenla. nequeyirgam. ' dignus est
gam 6: dignus emm est operanus jnercede ,sua. _n enim operanus (c) mercedem f suam.
quamquumque autem civilatem 'introieritis, jnter- ln quacumque autem civitatem aut castelHim in-
rogate, quis 8_ibidignus sit: et illic manete donec Iroierjtis. lnterrogate. quis in ea jJiguus est. et ibi
exeatis. lntiaotesautem indomum.-sjilulaieêam di- manete. donec exeatis. Introeuntes autem.in domum.
" 9 domui huiq. Si auidepi fuerit .dpmus salutate eam.dtcentes. Paxhuic domui El si fueiit
-centes : Pax
illa domus illa
1 /udas Zelotes,et Simona. .6 in.manibus,vestris:
s et 7 aut castellumintraveritis,
3 intraveritis: P In ea dignuscest: et ibi
9 huic domui.Et si tuerit domus
âuaepenerunt
'rdae_io_i-r
fiLANCHININOTM.
a Nihil simile reperire potui inter varia.nles olec- pellat; nonnulli aulem codiees habent Lepbmum.
tiones Gr_ecas aut Latipas Noyi .Testameiiti; -sed Unde ergo derivatum jsit in-cbd_Gem,San-Germ.Jno-
neque a'pud Augustinum , qui libro secundo de Con- ' men istud Judas Zeloies, _nimis_dhuc mihi' comfier-
sensu Evangelistarum dicit Lucam non djs^repare .tum.IPrreserliiYicum Simondicatur ZelotesLuc. vi,
a MatlhaeoJn nomimbus Apostolprum, nisi in^no- 13. non Judas aliquis e numero.îscjp.tilqrujp.
mine Judm^Vacobisqmm^%aUti&te'Thctddmum ap-
—
(a) Addunt, et, utcod.Gant. vui. — (b) Hic quoque additur el, etiam in cod. Caut r«_. («) Ita el cod.
Cant. p.wOov.
199 EUSEBH VERCELL. EVANGELIUMCUM VARHSCOD. COLLATUM. 200
digna, veniet vos in concili- digna, pax vestra vos in concili-
pax vestra suis, et flagella- veniel suis, et in synagogis
per eam : si autem 18. bunt vos: et an- per eam : si autem suis flagella-
non fuerit te reges et prae- non fuerit digna, 18. bunt vos : elaput
digna, pax ves- sides (a) slabitis f pax vestra reges et prae-
tra ad vos re- propter me, in ad vos re- sides (a) slabitis f
vertetur. lesiimonium vertetur. propter nie, in
14. Et quicumque illis, et gentibus. l&. Et quicumque leslimonium
non recepe- 19. Cum autem tra- non recepe- illis, et gentibus.
rit vos neque, dent vos, noli- rint vos, neque 19. Cum aulem tra-
audierit ser- te cogitare quit audierint ser- dcnl vos, noli-
mones vestros : loquamini: da- mones vestros : te cogilare quid
exeunles foris bilur vobis in exeuntes foras loquamini. da-
de domo vel civi- illa hora, quid de domo illa vel Jjitur enim vobis in
late, exculile loquamini. civitate, exculite illa hora, quid
pulverem de 20. Non enim vos pulverem de loquamini.
pedibus ves- eslis qui loqui- pedibus ves- 20. Non enim vos
tris. mini, sed Spiritus tris. estis qui loqui-
1.. Amen dico vo- Patris vestri, 15. Amen dico vo- mini, sed Spiritus
his: Tolerabili- p_uiloquitur bis :.Tolerabili- Palris veslri,
us erit lerrae in vobis. us erit lerrae loquilur in vobis.
Sodomorum 21. Tradet autem Sodomorum 21. Tradet autem
et Gomorrae- -fraterfratrem et Gomorre- frater fratrem
orum in die in mor.em, et orum in die in morlem, et
judicii, quam Pater filium : et judicii, quam Pater filium: et
illicivitati. insurgent fili illi civitali. insurgent fili
16. Ecce ego milto in parentes, 16. Ecce ego mitto in parenles,
vos sicut oves et morte eos vos sicut oves et morte eos
in mcdio lu- 22. adficient: et in medio lu- 22. adficient : et "
porum. Estote eritis odio om- porum. Estote eritis odio omnt-
ergo pruden- nibus gentibus ergo pruden- bus hominibus
tes sicut ser- propter nomen tes sicut ser- propter nomen
pentes, el sim- meum : qui au- pentes, et sim- meum : qui
plices sicul co- tem perseve- plices sicut co- aulem perseve-
lumbae. raverit usque lumbae. raberit usque
17. Allendite vobis ad finem, hic 17. Et adtendile vobis in Unem, hic
ab hominibus. salvus erit. ab hominibus. salvus erit.
Tradent enim 23. Cum autem Tradent enim 23. Cumautem
digna, veniet pax vestra super eam : si autem non digna veniet pax vestra super eam. si autem non
fueril digna, pax vestra ad vos reverletur. Et qui- fuerit digna. pax vestra ad vos revertelur. Et qui-
l vos,a neque audient sermo- cumque non receperit vos. nequeaudietit sermones
quumque non receperit
nes vestros : exeuntes foras e _tra domum vel civi- vestros exeunles h foras de domo vel de civitate llla
tatem, excutite pulverem de pedibus vestris 3. Amen exculite pulverem de pedibus veslris. Amen dico
*•
dico vobis : Tolerabilius erit Sodomae et"Gomorrac vobis. Toler.tbilius erit. terrae Sodomorum. et Go-
in die judicii, quam illi civilali. Ecce mitto vos morreoium. in diejudicii quam illi civnati.
sicut oves 6 inter lupos. Eslole prudenies sicut ser- Ecce ego. mitto vos sicul oves in medio luporum.
T
pentes, et simplices ut columbae. Cavete autem Estote prudentes sicut serpentes et simplices sicut
ab hominibus. Tradenl enim vos in 8conciliis, et in columbae. Caieleautem <= vos ab lns homiiiibus. Tra-
synagogisa suis flagellabunt vos : et ante praesides dent enim vos in conciliis, et in synagogis suis fla-
et reges slabilis propter me, in testimomum ipso- gellabunt vos. et anle praesides et reges ducimini
rum, et genlium. Quum autem tradent vos, nolitc propter me in tesiimonium illis et gentibus. Cum au-
solliciii esse qtiomodo aut quid loquamini: dabitur lem tradiderint vos. nolite cogitare quomodo ant quid
enim vobis in illa hora, quid loquammi. Non enim loquamini dabitur enim vobis in iilahora.quidloqin-
vos eslis qui loquimmi, sed Spirilus Palris vestri, mini. Non enim \os eslis qui loqmmini. sed Spiritus
8 frater
qut loquilur in vobis. Tradet : enim fratrem Panisveslriqui loquelur m vobis.Tradetautem.frater
ad mortem, et pater filiuni et insurgeut fihi in fratrem in mortem. et Patei filiuin. et insurgent filn
10 moite eos afficient : et erilis " in parentes. elmorte eos adficient. et erilis odio om-
parenles, et
odium omnibus propter nomen meum : qui autem nibus propternomenmeum qui autem perseveravcrit
perseveraverit usque in finem, hic salvus erit. Quum usque in finem bic salvus erit. Cum autem perse-
* receperint..., audierint 8 ante reges et praesidesstabitis projvternomenmeum
• de domovel civitate in.... llhs etgenlibus. Cumtradidermtautcm vos, nohte
8 intestimoniumilhs. cogitare
4 terrae Sodomorumet Gomorraeorum 9 autem.... in mortem
B ego 10morti
6 in medioluporum.Eslote ergo.... 11 odioomnibushominibus
' sicutcolumbae.Attenditevobis
BLANCHININOTÊ.
0 lita est vox autem. c vocula illa vos videtur lita ab exscriplore duabus
h Cyprianus legit siabith ut duo mss. codices lineoiis quasi abundans in textu.
nostri.
(o) Ita eicod. Canl. Gr. ei Lai. axaMcrtoOs.
persequenlur nebris, dicite persequenlur bis in lenebris,
vos in civita- in iumine : el vos in istahi dicite in lumine:
tem istam, fu- quod in aure civitatem, fu- et quod in aure
gile in aliam. (a) audislis, prae- gite in aliam. (a) audilis, praedicate
Quod si in alte- dicate super Quod si in 28. super tecta. Et
ram persequen- 28. tecta. Et noli- aliam persequen- nolite timerc
tur vos, fugite te timere eos, tur vos, fugite eos, qui occi-
in aham. f qui occidunt in aliam. f dunt corpus,
Amen dico vobis, corpus; animam Amen dico animam au-
non consum- aulem non pos- vobis, non con- lem non pos-
mabitis civi- sunt occide- summabitis sunt occidere :
tatcslslrahcl, re: sed potius civitates Istra- scd polius
donec vcniat eum timele, hel, donec ve- eum limete,
filius hommis. qui potest .... niat filius bo- qui potest ani-
24. Nonest discipu- mam et. . . . minis. mam el corpus
lus supra ma- pus perdere In 24. Non est di- perdereinge-
gistrum,neque gehennam. scipulus super liennam.
servus super 29. Nonne duo pas- magistruni, ne- 29. Nonne duo
25. dominum(b).Salisest seres asse ve- que servus su- passeres asse
discipulo, ut sit . . . nt: el unus per dominum (b). veniunt: et unus
sicut magis- is non ca- 25. Satis est di- ex illis non
ter ejus; etser- .... super ler- scipulo, ut sit cadit super ter-
vus sicut dominus . . .m sine vo- sicut magister ram sine volun-
ejus. Si pa- .... tale Palris ,ejus; et servo sicut tate Patris ve-
trem famili- 30 tri?(c)sedet dominus ejus. stri, qui est in
as Beelzebul capilli capitis Si patrem fa- 50. caelis ? (c) sed
vocaverunt: . . . . tri f nume- milias Velzebul etcapilh cajnlis
quanto mag . . . " sunt om- vocaberunt: quan- vestn f numerali
doniest . . . os 31. nes. Nolite er- to magis dome- sunt omnes.
26. ejus? Ne ergo mere: mul- 26. sticos ejus ? Ne 51. Nolile ergo
timueritis eos. • . . . . melio- ergo limueritis timere : multo
Nihil enim oper- passe- eos. vos meliores
lum est, quod Nihil enim oper- estis passe-
nonreve .... tum, quod non re- ribus.
bitur; occul- velabitur, et oc- 32. Omnisergoqui
tum, quod n . . . cultum, quod confitebitur
27. scietur. Quod non scietur. me coram ho-
dicovobis . . . 27. Quod dico vo- minibus, conli-
autem persequcntur vos in civitate ista, fugite in quenlur vos in civitate b istam. fugite in aliam. Amen
aliam. a Quod si in aliam perseqnenlur vos, fugile dico vobis non consummabitis civitates Is ° rael. do-
in alteram. Amen dico vobis, non consummabitisci- nec veniat filius bominis.
vitates Israel, donec veniat filius hominis. Non est Non est discipulus super magistrum. nec servus
discipulus super * magistrum, nec servus supcr donn- super dominum suum. Sufficit discipulo ut sit si(ut
num suum. Sufficit discipulo, ut sit sicut magister magister eius et servo sicut dominus ejus. Si patiem
ejus; el 2 servo, ut sit sicut dominus ej"us.Si patrem familias Beelzebul vocaverunt quanio magis domes-
familias Beelzebul vocaverunt : qu.mlo magis do- ticos ejtts Ne ergo tnnueritis eos. Nihil esl enun oper-
mesticos ejus? Ne ergo timuentis eos. Niliiiest enim tum quod non revelabitur. et occultum quod non
3
operlum, quod non reveletur; et occultum, quod scietur. Quod dico vobis in lenebns. dicite ln lumine.
iion4manifesielur. Quod dico vobis in lenebiis,dieite et quod in aure audilis. praedicate super tecta. Et
B
in lumine : el quod in aure auditis, praedicale iioliletimere eos qui occidunt corpus. animam autem
super lecta. Et nolite liniere eos, qui occtduut non possunt occidere. sed polius limete eum qui po-
corpus; aniinam auteni non possunt occide- test et animamet corpus perdere in gehennam. Non-
6
re : timeie ergo magis eum, qui potest et ani- ne duos passeres asse veniunt. et unus ex lllis non
mam et corpus perdere in geliennam. Nonne ouo cadet super terram. sine voluntale Patris vestn,
p.isseres asse vaeneunl: elunus ex illis non cadet 7 vestri autem et capilli capitis omnes numerati sunt.
in terram sine .oluniale Palris vestri, qui in coelis Nolite ergo limere mullis passeribus meliores estis
est ? sed et capilli capitis omnes 8 numerati sunt. No- vos. Omnis ergo qui me confessus fuerit coram ho-
lite ergo timere :9 mullis passeribus meliores estis minibus. confi-
vos. Omnis ergo quiineconfessus fuerit coram ho-10
1 satis est 6 sed potiuseumtimete
2 et servussicut 7 super
3 revelabitur,neque 8 dinumerati
4 sciatur. 9 multoenimvosmelioresestis passeribus. .
8 audientis, 10fuent, confiteboretego eum
I__
BLANCHININOT/E.
a Consentiunt Grreca exemplaria non pauca, et b Iittera m notata est litura ab exscriplore.
nonnulla Latina velustissima. Vide Lucae Brugensis c expuncta est littera d. f
variantes lecliones Novi Testamenti in cap. x Matth.
(a) Addunt, quodsi etc. usque, in aliam. Et ita cod. Cant. Grxcus, euv ok ev xn u))-n Siavovo-Lv vp.ag
ftvytxe tigxnv a)lnv, cum eodem Cant. Lat—(b) Post Dominum, deest SM......
Etila iu Cod.Cant.— (c) Ita et
cod. Caut. kX).uv.a.ial xplxts tng y.tfakngvptav, e Luca.
PATROL.XII. _ 1
203 EUSEBII VERCELL. EVANGELIDMCUMVARIISCOD. COLLATUM: 204
CODEX VERCELLENSIS. £ODEXVERONENSIS
tur me, non tebor ct ego suam, et secutus
33. Patie meo, qui est me dignus. 53. eum coram Pa- fuerit me, non
est in caelis : 39. Qui mvene . . . tre meo, qui est me dignus.
Qui autem ne- animam r- est in caelis: 39. Qui invenit
gaveril me del illam : el gui Qui autem animam suam,
coram bomi- perdideri negaberit perdet illam:
nibus, negabo el ego anima me coram lio- et qui perdide-
eum coram am pr minibus, negabo rit animam stiam
Patre meo, qui me, inveniel el ego eum . propter me, in-
est in cielis. 40. eam.Quireci- coram Patre veniet eam.
34. Nolite arbiira- pitvos, mere- meo, qui esl in 40. Qui recipit
re quia veni cipit : et quire- caelis. vos, me recipit:
miltere pacem cipil me, reci- 34. Nolite arbitrari et qui me reci-
in terram : non pit eum, qu . . . . quia veni mit- pit, recipiteum,
veni pacem misit. lere pacem in qui me jnisit.
mittere, sed gla- 41. Qui recipit .... terram : non M. Qui reeipit
55. dium. Veni phetam in . . . veni pacem prophetam in
enim separa- mine pro . . . miltere, sed nomine prophe-
ad- lae, mercedem 35. gladium. Veni tae, mercedem _
patrem propbetae, ac- enim separare (a) prophetae acci-
fili- cipiet: (c) et qui re- filium f adversus piet : (c) et qui
.... adversus cipit juslum patrem suum, recipit juslum
matrem suam, in nomine et filiam adversus in nomine justi,
um jttsli, mer .... matrem suam, mercedem justi
sus so- idem j'us . . . et nurum adversus accipiet. f
crum suam: cipiet. f socrum suum: 42. Etquicunque
36. et inimici ho- 42. Et qui . . . . 36. et inimici homi- potum dederit
minis, domes- nis, domestici. uni ex minimis
tici ejus. .. ...... ejus. islis caficem
37. Qui diligit patrem 57. Qui diligit aquae frigidae
aul malrem palrem, aut ma- tanlum in no-
plusquam me, trem plus quam mine meo :
non est me dig- tanlum in nome, non est amen dico vo-
nus ; (6) et qui di- minediscipu- me dignus : (.) bis, quia .(rf)non
ligil (ilium li : amen el qui amat peribit merces
aut (iliam jilus .dico vobis, quia (d) filium aul filiam sua. f
quam me, non non perivit suam plus quam
est me dignus. f merces ej'usf. me, non est me di- CAPUT XI.
58. Et qui non ac- 38. gnus f.
CAPUT XI. El qui non
cipit crucem
suam, etsequi- 1. Etfactum esl, acceperit crucem 1. Etjaclum est,
minibus, et ego confitebor eum coram Patre meo , tebor et ego illum coram Patre meo qui in caelis
qui est in coelis : qui autem negaverit me coram ho- est. qui aulem negaverft me coram hominibus ne-
minibusêt ego negabo eum coram Patre meo, gaboetego eum coram Palre meoqui estin caelis.
qui est in coebs. JMite putare quia veni pacem mit- Nolile arbitran quia veni mitlere pacem super
"teie super lerram : non veni pacem mittere, sed lerram. non veni pacem mittere sed gladium. Yeni
gladium. Yeni enim 2 dividere filium adversus patrem enim separare liominem adversus patrem suum. et
suum, el filiam adversus malrem suam ,3 et socrum filiam adversus matrem suam. et inimici hominis do-
adversus nurum suam : etinimici hominis, domes- mesticj ejus.
tici ejus. Qui4amal palrem autmatrem super me.non Qui diligit patrem aut matrem pltts quam me.
"
est me dignus : et qui amat hlium aut filiam super non esi me dignus. (b) et qui diligit filium aut filiam
me, non esl me dignus. Et qui non 6 accepciit crucem plus quam me. non esl me dignus. f Et qui non ac-
suam, et sequultis me fuerit, non est me dignus. cijnl ciucem suam et sequitur me. non estme di-
7
Qtn amat animam suam, perdel illam . el 8qui per- gnus. Qui inveml animam suam perdei illam el qui
didenl animam suam propter me, inveniet illam. perdiderit animam suam propter me inveniet eam.
Qui suscipil vos, me suscipil : et qui me suscipit, Qui recipit vos. me reeipit et qui me recipit re-
suscipil eum, qui me misit Qui suscipit propheiam cipit eum qui me misit. Qui recipitpropbeiam in no-
in nomine piopbetae, mercedem prophetae accipiet: mine prophetae mercedem prophetae accipiet. (c) et
et qui lecipiljustum in nomine jusii, mercedem jusli qni lecipit jusium io nomine jusli mercedem justi
accipiel. Etquitnmmque polum dedeiit uni ex mmi- accipiet. f
misjstis calicem aquae fngidae tanlum in nomine Et quicunque potum dederit uni ex minimis istis
°
meo : amen dico vobis, non perdel mercedem calicem aquae frigidae. lantum inuomine discipuli
suam. amen dico vobis. non perdet mercedem suam.
XI. Et faetum esl. Et facttiro est.
VARUNPES LECTJONESCODICISMS. S. GERMANENSIS.
1 negaboet ego eum 6 aceipit...etsequitur me,
* separare "' mvenit
3 et nurusadversussocrumsuam : 8 eam. Quij?ecipit(siccpnsequenler)
' diligit....plusquam 9 penbit merees ejus.
8 plusquam
BLANCHININOTiE.
(a) Itaet cod. Canl. vlbv, e Luea. — (b) Hrec, et qui, etc, usque ad me dignus, desqnl in cpd.<Cani. Gr.
el Lal. — (c) Hsec, el qui reciptt, etc, usque ad, accipiet, desunl jn Cant, ,Gr. el Lat. — (d) Ita et cod.
Canl. ou p.i)~krtoknxaL b [uo-Obgavxov.
2P EYANGELIUMSECUNDUMMATTIL-EUM. , 206
cnm consum- .... oepit Jesus dicum consum- scandalizatus.
masset Jesus, cere ad tur- masset Jesus (a) 7. Abeuntibus
praecipiens bas de Johan- verba haec, f autem illis,
xu. discipulis ne Bapiisla: praecipiens xn. coepit Jesus
suis, transiit Quid existis in discipulis suis, docere ad
inde ut doce- " deserlo vide- transiil inde turbas de Jo-
ret elpraedi- re ? arundi- ut doceret et hanne Baptista:
caret in civi- nem a ventis praedicaret in Quid existis
tatibus eorutn. 8. agilari ? Sed quid civitatibus eorum. in desertum
2. Johannes aulem existis videre? 2. Johannes autem videre? arun-
cum audisset hominem mol- eum audisset dinem a vento
in carcere libus vestitum"? in carcere 8. moveri? Sed
opera . . . ., mit- Ecce qui moi- opera Chi isti, quid existis
tens (6) di pu- libus vestiun- mittens (6) discipu- videre? homi-
3.1. s suos f, ait: T-u lur in domi- los suos,f nem mollibus (e)
es, q. i ventu- bus regum 5. et ait illis : vestimentis f in-
ru ... s , a ..... . 9. sunl. Sed quid Euntesdiciter dutum _ Ecce qui
um expecta- existis vide- Tu es, qui ven- mollibus vestiun-
re? pr . . etam? • turus es, an
mus. , tur in domibus
4. Respondens Ulique . . . alium expeclamus. regum sunt.
autem Jesus, vobis, ecc. . . . i. Respondens 9. Sed quid existis
dixit lllis : Eun- plusqua. . . . autem Jesus, videre? prophetam?
tes renuntia- prophe ait illis : Eun- Dico vobis etiam
te Johanni quae 10. Hic est (f) tes renuiitiate plusquam pro-
audistis, et \i- de quo di. . . . Johanni, quae pheiam
5. detis. Caeci vi- est. Ecceego (c) auditis, et 10. Hic est (f) de
dent, (d) et claudi mitto an- videtis f. quo scriptum
ambulant, le- gelum me- 5. Caeci vident, (rf)" est. Eece ego
prosi mundan- um anle et claudi mitio angelum
lui, et surdi iaciem me- ambulant, le- meum ante
audiunt, etmor- am, et paia- prosi mundan- faciem tuam
tui resurgunt, vit viam tur, et surdi et paravit
et pauperes tuam an- audiunt, et viam tuam,
evangelizan- tele. mortui resur- ante te.
6. lur . . . . atus 11. Amen dico \o- gunt, et pau- 11. Amen dico
. ui in me bis, non sur- - peres evan- * vobis, non
. . . n fuerit rexil inter 6. gelizantur : surrexit inter
scandaliza- natos mulie- Et beatus, natos mulierum
7. tus. Abeunti- rum maj"or qui in me propheta major
.... utem il- Johanne non fuerit Johanne Bap-
quumconsummasset Jesus, praecipiens duodecim dicum consummas_et Jesus praecipiens duodecim di-
scipulis suis, transiit inde ut docerei*et praedicaret in scipulis suis. transiit inde ut doceret'et praedicaret.
civitatibuseorum.Johannes autem quum leclau.us, in clvilalibus eoruin.
esset in caiccrem , audit de openbus Clnisti, misit Joliannes auiem. cum audisset in Garcere opera
duos e\ discipulis suis ad Jesum, dicens : Tu es, qui Clinsli. miltens (b) discipulos suos. ait illi. Tu es
venlurus es, an alium exspeciamus Respondens au- qui venlurus es. an alium expoclamus. Etrespon-
temJesussdixitilIis: Euntes renuntiaie Jolian'ti quao dens Jesus ait illis. Euntes renuniiale Jolianni quae
audistis el vtdistis. Caeci vident, claudi ambuiant, aiulHtis et vidisus. Caeci vident claudi ambulant.
leprosi muntiantur, surdi audiunt, mortui resur- 3 leprosi iiiundaniur surdi audiunl moitui resurgunt
guut, pauperes eiangehzaniur : el beaiusest, qui pauperes evangelizantur. et beatus esl. qui non lue-
nOn fuerit scandalizatus ui me lllis aulem abeun- rit scandalizaiiis ni me. Ilhs autem abeuniibus coe-
tibus, GoepitJesus dicere ad turbas de Johaune * : pil Jesus diceie ad turbas de Johaniie. Quid existis
Qmd exlstis in deseruim \idere? aiundmem c vento in desertum videie arundinem a vento meveri. Sed
agilatam' Sed qtiid exisiis videre? homineni mol- qnid existis. videre hominem mollibus (e) vestsinen-
libus vestilum? Ecce qui mollibus \estiuntur m dolis f indutum. Ecce qui mollibus vestmntur in do-
niibus regum simt. Sed quid existis videre? pro- mibus regum suut. Sed quid exislis. videre pro-
s dico vobis , el plus quam prophe Enam dico vobis et jilusquam prophetam.
phgiam? Eliam 8 phetam.
tam., IJic esl 7 enim de quo scnptum esi. Ecce mitto Ilic cst enim de quo scnbium est. Ecce ego nuito
angelummeum anle laciemtuam, qui praeparabit angelum meum ante faciem tuam qui praeparavit
viam tuam ante te. Amen. dico vobis, non surrexit viam tuam anle tc. Amen dico-vobis non surrexit
9
inler natos muberum major Johanne inter natos mulierum. maj*orJobanne Bap-
1 cuiu-audissetm carcereôperaChristi, mittens duos " a ventomoven?
ex_discijHi_is suis, mandavitad Jesum, dicens * et ego dico vobis, plus quam
2 ait ' estde
3 qui ui me non 8 ego
4 Baptista: 9 Propheta maior
BLANCHININOT___.
(a) Addit, vetba hmc, etiam Cantabr. ej,cod. Etfangeliorum,in Coll. Gonyiili. etCaiiapud Mfllium-Jiic.et
eap. vn, vers.26.— (b) Cod Cant. Gr. etLat. et Gota. 8LUp.uSnxava.vxov.— (c) Ita et textus Grteeus
a.y.ovtxivai pltTttxt. —(d) Addunt ter conjunctionem et, primam et alteram cum lextu Grreco, tertiam cum
cod. Cant. _-/«..—(e) Addunt, vestttnenlh. El ita texlus, Graecus lp.axioig.—(f) Post hic esl, deest enim"
ut in cod. Canl. -
_07 EUSEBIIVERCELL. EVANGELIUMCUMVARIISCOD.COLLATOM. 208
Baptista : qui et dicunt: Dae- tista: qui au- nes neque
autem mino. . monium ba- tem minor esl minducans,
est in regno 19. bet: Venit fili- in regno cae- neque "bibens,
caelorum, us hominis lorum, major et dicunt: Dae-
m. . r est il- manducans ejus cst. monium habet:
12. lo. . . d. ebus. . . et bibens, et 12. A diebus 19. Venit filius
hannis Ba. . . dicunt: Ecce autem Johan- hominis man-
. . ae liomo vorax, nis Baptislae ducans et
. , m co- et potator, pu- usque nunc, hibens, et di-
gitur, etcogen- blicanorum regnum caelorum cunt: Ecce
tes deripiunt et peccato- cogitur, et cogen- homo vorax,
13. illud. Onmes rum amicus. tes diripiunt et potator,
enim prophe- Et juslifica- illud. pubhcanorum
lae, et lex, usque ta est sapien- 13. Omnis enim et peccalorum
ad Johannen, tia a filiis suis. propheta, el anucus.
prophetave- 20. Tunc coepit in- lex, usque ad 20. Tunc coepit
14. runt : et si vul- properare ci- Johannem, pro - improperare
tis scire, ipse vitatibus in phetaverunt: civitalibus
est Helias, qui quibus faclae 14. et si vultis in quibus fa-
venlurus sunt plurimae scire, ipse est ctae sunt plu-
15. est. Qui habet virtutes ejus, Helias, qui rimae virtutes
aures audien- quod non ege- venturus est. ejus, quod
di, audiat. rint paeniten- 15. Qui habet au- non egerint poe-
16. Cui autem sitiam. res audiendi, nitentiam.
milem aestima- 21. Vae tibi Coraza- audiat. 21. Vae libi
bo generatio- in, (b) et f Bedsaida : 16. Cui auteiii si- Coiozain, (b)
nem istam ? Si- quia, siin Tyro mile aestimabo et f Belsaida :
milis est pue- et Sidone fac- generationem quia, si in Ty-
ris sedentibus tae essent vir- istam ? Similis ro et Sidone
inforo, et ad- tutes, quae fac- est pueris se- factae essent vir-
manlibus tae sunt in vo- dentibus in tutes, quae fac-
invicem, e. . . . bis, olim in ci- foro, et cla- taesunt in vo-
Iicioet cine- mantibus ad bis, olim in
47. mus vobis, et rem paenilen- invicem, di- cilicio et
non saltastis: tiam egissent. 17. cenles : Canta- cinere paeni-
lamentavimus (a) 22. Amen dico vo- bimus vobis, lentiam egissent.
vobis, f et non :
bis Tyro et Si- et non salta- 22. Verumtamen
planxistis. done remis- stis: lamenlavi- dico vobis :
18. Venit enim sius erit in mus ((.) vobis, f Tyro et Sydoni
Johannes neque diejudicii, quam et non plan- tolerabilius
manducans, vobis. 18. xislis. Venit erit in die
neque bibens, enim Joban- judicii, quam
Baplista : qui aulem minor est in regno coelorum , tista qui autem nunor est in regno caelorum maj*or
maiorestillo.A diebus autem Johannis Baptistae us- esl lllo.
coelorumvim el violenti *• A diebus aulem Jobannis Baptistaeusquenuncre-
quenunc.regnum palitur,
rapiunlillud.Omneseiiimproplieiae,ellex, 2 usque ad gnum caelorum vim palilur. et violenti rapiunt illud.
Johannem, prophetaverunt: et si vultis recipeie , Omnesenim prophetaeet lex. usquead Johannem
ipse esl Elias, qui venturus est. Qui habel atires au- prophetavei unt. etsi vultis percipere ipse estHelias
diendi, audiat. Cui autem similem aeslimabo gene- qui veniurus esl. Qui habei aures audiendi audiat.
rationem lstam? Similis est pueris sedentibus in Cui autem adsimilabogeneralionemistam. Similis
foro, 8 qui clamantes coequalibus dicunt: Cecinimus estpueiis edentibus ni foro et clamantibus ad al-
vobis, et non sallasiis : lamenlavimus, et non plan- terutrum dicentes. Cantavimus vobiset non saltastis.
3_istis.Venil enim Johannes neque manducans, ne- lamentavinius et non planxistis. Venit enim Johan-
4
habet. El vemt nes neque manducans neque bibens et dicunt Dae-
que bibens, et dicunt: Daemonium
filius hominis manducans et bibens, el dicunl: Ecce monium habel. Veuit aulem filius hominis. mandu-
liomo vorax, et polator vini, publicanorum et peccans el bibens. et dicunl Ecce homovorax. el po-
calorum anucus. Et jusiificata est sapientia a filiis lator vini. am>euspublicanorum et peccalorum. Et
b
suis. Tunc coepit exprobrare civitatibus in quibus juslificata esl sapientia a flliis suis. Tunc coepit
iaclae sunt plunmae virlules ejus, eo quod non ege- exprobrare*civitalibusin quibus factae sunt plurimae
6
rint poeinleniiam. Vae libi Corazain, et Bethsaida: virtutes ejtis quia non egerunt paeniteutiam. Yae
quia, si in Tyro et Sidone olim factae essent virlules, tibi Chorazain. Yae libi Betsaida quia si in Tyro et
quae' factae sunl in vobis, in cilicio el cinere Sydone faclae fuissent virtutes quae factae sunt in
poenilentiam * egissent. Ye.umtamen dico vobis : vobis olim utique in cilicio et cinere. paenitentiam
Tyro et Sydonae tolerabilius erit in die judicii, egissent. Verumtamen dico vobis. Tyro et Sydoni
quam vobis. lemissius eritin die judicii quam vobis.
VARIANTESLEGTIONESCODICISMS. S. GERMANENSIS.
1 diripiunt k Jesus coepitinerepare
s scire, ipse _ c Corozain
3 et clamantibusad invicem,et dicentibus:Cantavimus 7 Sidoniremissius
4 venit
BLANCHINIJNOTiE.
—
(a) Addunt, vobis. Et ita textus Gr_ecusvp.Lv. (b) Ita et cod. Cant. -/.«...
209 EVANGELIUMSEGUNDUMMATTHiEUM. 210
23. Et tu Caphar- 27. Omnia mihi 25. vobis. Et lu Pater : quoniam
naum, num- tradita sunt Capharnaum, sic ftiit bene-
quid usque in a Palre meo. numquid us- placilum ante te.
caelum exal- et nemo no- que ad caelum 27. Omnia mihi tra-
taveris ? (a) aut f vit Filium, exaltaberis ? (a) dita sunt a Patre
usque in infet'- nis) Pater : ne- aut f usque
' meo.
num descen- que Patrem in infernum Et nemo novit
des. Quia, si in quis novit, discendis. Filium, nisi Pater:
Sodomis fac- nisi Filius, Quia, si in neque Patrem
tae luissent et cui volue- Sodomis factae quis novit, nisi
virtules, quae nt Filius re- fuissent (htc fue- Filius, et cui volue-
faclae sunt velare. runl omissa ab an- 28. rit Filius revelare.
in te, forlae , 28. Venite ad me liquaiio vet- Venite ad me
mansissenl us- omnes, qui ba, virtu- omnes, qui
que in hodier- laboratis, tes, quae fa- laboratis, et
num diem. et onerati ctae sunt) in onerati estis,
24. Tamen dieo vo- eslis, etego te, forle manet ego reficiam
bis, quiaterrae vos refici- sissent usque in 29. vos. Tolhte
Sodomorum 29. am. Tollite hodiernum dicm. jugum meum
reniissius erit jugum me- 24. Amen dico super vos, et
in die judicii, um super vobis, quia discite a me,
quam vobis. vos, et disci- terrae Sodo- quia mitis
25. In illo lempore te a me, quia morum remis- sum, et humilis
respondcns milis surn, siuserit in coide: et in-
Jesus dixit: Con- et hunulis die judicii, venietis re-
fiteor tibi, Pa- corde: et inquam vobis. quiern animis
ter, Domine cae- venietis re- 25. Inillotem- 30. vestris. Jugum
li el terrae, quiem ani- pore respon- enim meum
quia abscon- mis vestris. dens Jesus di- suabe est, et
disti baec 50. Jugum enim xit: Confite- honus meum
a sapienti- meum sua- or tibi, Pa- leve est.
bus, et pru- ve est, et onus ter, Domine
dentibus, meum leve Deus caeli CAPUT XII.
et revelas- CAPUT XII. et terrae, quia
li ea parvu- 1. est. In illo abscondisti 1. Inillotem-
26. lis. Ita-Pater : tempore haec a sapien- pore abiit
quoniam ilJesus ....... tibus, etpru- Jesus per sege-
sic f. . . t pla- co (.) dentibus, et tis (b) sabba-
cilum an- tis f : discipuli revelasti ea lis f: disct-
te te. autem ejus 26. parvolis. Ita puli autem
Et tu Capharnaum , J numquid usque ad coelum Et lu Capharnaum quae usque ad caelum exaltata
exaltaberis ? usque ad infernum descendes. Quia, si es usque in infernum descendes. Quia si in Sodomis
in Sodomis factae essent virtutes , quae factae sunt factae fuissenl virlutes quae faclae sunt in le. forle
in te, 2 forsitan mansissent usque in huncdiem. Ye- mansissent usque m hodiernum diem. Verumlamen
rumtamen dicovobis, quia 3 Sodomaeremissitis erit dico vobis quia terrae Sodomorum. remissius erit in
iti die judicii, quam vobis In lllo tempore 4 ait Je- die judicii quam libi. In lllo tempore respondens
sus : Coufilebor tibi, Deus , Paler coeii et lerrae , Jesus dixit Conlitebor tibi Pater Domine caeli et
qma abscondisti haee a sapientibus, et prudenii- terrae. qui h abscondisti haec a sapientibus et _pru-
bus , et revelasti ea parvulis. Iia Pater : qma 5 sic dentibus. et revelasti ea parvulis. Ita Pater quoniam
tibi placuit. Omnia jnilii tradita sunt a Patre meo. sic complacuit m conspeclu luo. Omriia mihi tradita
El nemo Gcognoscil filniin, nisi Pater : nequePairem sunt a Patre meo. Et nemo novit Filium. nisi Pater.
' cognoscit
quis , nisi Filius , et tut \olueiil Filius neque Patrem quis novit. nisi Filius. et cui voluerit
revelaie.\enite a_nieomnes,quilaboralis, et onerati Filius revelare. Venitead me omnes qui laboralis
et
esti_, ego vos reficiam. Tollite j'ugum meum su- et onerati estis, et ego vos icquiesceie faciam. Tol-
per\os, et discile a me, quia milis sum, et Immilis lite jugum meum super vos, et discite a me quia mi-
corde : el lnvenietis requiem ammabus veslris. Ju- tis sum. et bunnlis corde. et invemetis requiem
guin enim meum suave esl, et onus meum leve 8. animabus vestris. Jugum enim meum suave est et
9
XII. IH lempore illo abiit Jesus sabbathis per se- onus meum leve est. In illo lempore abnt Jesus (b)
getem : discipub autem ej'us sabbatis f per segetes. discipuh aulem ejus
1 quae usque in coelumexaltaberis,usque in a 6 novit
2 forte mansissentin hodiernumdiem 7 quis novit... et si cui
3 terrae Sodomorum 8 est.
4 respondensJesus dixit: Confiteortibi Pater, Domine, 9 per segetes sabbathis
c quomamsic ftut beneplacitumante te.
BLANCHININOTÊ.
a Hanc lectionem codicis San-Germanensis reperit duplex intelligentia, ete. Consuleej'nsdemComment.,
S. Hieronymus, dicilenim : In altero exemplari ie- lib. n, in cap. xi. Matth.
perimus : et lu, Capharnaum, quse usque in cos- bSie.
lum exaltata es, usque ad inferna descendes. Et est
(«) Addunt. aut. Et ita cod. Gant. Lat. et Gr. n. —(b) Ila el textus Grrecns, xoZgukSSacn. >.
211 EUSEBII VERCELL. EYANGELTUM T3UMVARIIS COD. COLLATUM. 212
CODEXYERCEI.L__.NSIS. CODEX VERONENSIS.
esuiientes ejus esurienles sabbatum
coeperunt coeperunt violant, el
evellere spi- 6. Dico aulem vo- vellere spicas, sine crimine
cas, el mandu- bis, qu ...templo et manducare. 6. »unt ? Dico
2. care. Far ..... major esl bic. 2. Pliarisaei autem vobis,
autem viden- 7. Si enim scire- aulem videnies (a) quia sabbato
tes ....... . dixe- lis, quid est: Mi- illos, f dixe- major esl hic.
runl sericordiam runt ei: Ecce 7. Si enim sci-
Discipuli tui volo, etnoii discipuli tui retis, quid est;
faciunt quod sacrificium: faciunt quod Miseiicordiam
non licet . . . numquam non licel eis volo, quam
cere sabba- condemnas- facere sabbalis. sacrificium :
3. lis setis innocen- 3. Ad ipse dixit numquam coh-
se dixit eis: 8.tes.Dominusestenim(c) eis: Norile- demnasselis
Non legislis sabbati fil.... gislis quid innocentes.
quid fecit Da- ho . . inis fecerit David, 8. Dominusest
vid, cum esu- 9 de tra- eum esuriret enim (c) sab-
r . . it ipse . . . . , venit ipse, etqui bati filius hominis.
qui cum illo gam cum illo eranl: 9. Et inde transiens
4. erant: quomo- 10 ecce 4. quomodo invenit in synagogam
do mtrav. . . ... mo (d) erat f ibi troivit in do- 10. eoium. El
in domum D. . , ... num hamum Dei, ecce homo (d)
et panes propo- .... a.. idam, et panes pro- erat f manum
sitionis manet inte positionis inan- habens aridam,
ducavil, qu. . s ducabit, (b) et interroga-
non licebat. . quod f non banl eum, diceu-
. . manduca- sabbatis cura- licebat eis tes: Si licet
hisqui re ? ut accusa- manducare, sabbalis curare?
cum illo erant, renteum. neque lus ul accusarent
nisi sace 11. Ipse autem di- qui cum illo 11. eum. Epse
bus? xit illis: Quis eranl, nisi autem dixit
5. Aut non ....obis, quiha- solis sacerdolibus ? illis: Quis ex
tisin. ...,..• b m, elsi 5. Aut non le- vobis, (e) habel f
sabb ceciderit in gistis in le- ovem unam, et (f)
foveam sabba- ge, quia sab- cecideril in f fo-
to, non tene- batis sacerdo- beam sabbalis
tes iu lemplo ea, non tenebit
CODfcXCORBEIENSIS. CODEX BRIXIANUS.
1 esuriebant et eoeperunt spicas evellere, et esurientes, coeperunt vellere "spicas et mandueare.
manducare. Phaiisaei aulem ! cum vidissent illos, Pharisaei aulem videnles dixerunt ei. Ecce disci-
dherunl ei : Ecce diseipuli lui ...ciunt quod non puli tui facuint quod non licet facere m sabbuo.
licet 8. Jesus vero respondeus ait jllis : Non Ie- Ad ille dixit eis Non legistis quid fe.it Da\id
4
gistis quid fecerit David, quando esnnsset ipse, quando esuriil ipse et qui ciim eo erant quonio-
et qtii cum eo erant : quomodo intravit iu donium do iitlrabitni domum Deiet panes proposilioms man-
"
Dei, ct p-anes proposilionis edidit, quos non dueavit. quos non iiceb.il ei manducare. neque ln's
licebat ei manducare, neque eis qui cum illo qui cum lllo eranl msi solis sacerdolibus. Aul non
erani, nisi solis sacerdotibus?aulnon legisiis ni lege, legisiis in lege qtiia sabbatis saceidoles in lemplo
quoniam sabbalhis sacerdoles in templo 6
salibaibum sabbalum violant. et sine crimine sunl. Dico auieni
violant, et sine crimine sunt ? Dico enim vobis, quia \obisquia templo maior est Inc. Si autem sciietis
esla hic, quam templum. Sienim sciielis,quid quid est Miseiicotdiamvolo quam sacrificium niini-
'maj'tis
sit: Miseiieordiam volo , quam sacrificium: nuin- quam condemnassetis innocentes. Dominus est enim
quini condemnassetis iniiocentes. Dominus emm est eliam sabbati hhus hominis. Et transiens inde u.iit
8
sabbathi fihus hominis. Et inde transiens venii iu in synagogam eorum Et ecce. homo (d) erat f ibi
synagogam ipsorum. El 9 ecce eral ibi quidam ha- manum habens aridam. et interrogabanl euui dicen-
bens maiium aridam , el interrogabani
' eum, dicen- 10
tes. Si licei sabbalis curare. ul accusarent eum.
tes: Si licet sabbathis curarc ut actuârent eum. Ipse autem dixit eis Qtiis est ex vobis bomo qui
Jesus autem ait illis : Quis de vobis homo, habens habet ovem unam et si c b ecident sabbalis in lo-
ovem, si cecideiitsabbatho in foveam, nonue appre- veam. nonne tenebit
1 esurientescoeperuntvellere spicas, 8 iransiensmde Jesus... eorum
s videnteseos, 9 ecce homoerat lbi manumhabens
3 eis faceresabbathis.At ipse dixit eis : 10Ipse autemdixit lilis: Quisex vobishomohabet ovem,
4 cum et st cecident m foveamsabbatho, nonnetenebit eam et
> manducavit, levabil eam? Quanlomagts meliorest homoove? *etc.ul
6 autemvobis,quia sabbathomajorest hie in Vulg.
* est
BLANCHININ07M.
n Notal idem Hieronymus parliculam hic Iegendum" mim templi teneat.
ul adverbium : Hic, inquit, non pronomen, sed adver- h Extrita est a.
bium loci est, quod major templo sit locus qui Domi-
(a) Addit illos. Et ita cod. Cant. avxok- El forte etiam Vercell. habebanl eamdem Lectionem. — (6) Ita et
cod. Cant. Lal et Gr. — (c) Ante sabbati, deesl etiam. El ita in cod. Cant. — (d) Addunt, eiat, ut textus
Groecus v?v.— (e) Iia el cod. Cant. eVei.— (Q Dee>4s?.. .ea, utin cod. Cant.
213 EVANGELIUMSECUNDUMMATTHÛM. 214
*
bit eam et le- tus, in quo eam et levabit ? elegi, dilectus
12. vavit?Quanlo bene placu- 12. Quaiito niagis meus, in qud
magis melior it (b) anima mea f. meltor est Komo bene placnil (b)
est homo ovi? Ponam spinlum ove? Itaque anima mea f.
Ilaque bcet sab- meum su- licet sabbatis Ponam spintum
.. atis benefa- per eum, et 13. benefacere? meum super
cere? judicium Tunc eum, et
13 ihomi- gentibus ad- ait homini: Ex- judicium
xtende nuutiavil. tende manum gentibus adnun-
num luam. 19. Non con- tuam. Etexten- 19. liabil. Non
lendit tendet, ne- dil manum suam, contendet, ne-
m siiam, que clama- et restituta que clamabit,
tituta vit, neque est ei sicutt neque audiet
.... sicut et audiet ali- altera. aliquis in pla-
altera. quis in pla- 14. Et exeunte. teis vocem
14. Et exeunles Pha- teis vocem Pharisaei, con- 20. ejus :
risaei, consi- 20. ejus: harun- silium faciebanl arundi-
lium faciebant dinem quas- adversus eum, nem quassalam
adversus eum, satam non ut eum per- non confringet,
ut eum _perde- confrin- derent. et linum fu-
15. rent. Jesusautem get, et linum 15. Jesus autem migaotem
sciens secces- fumigan- sciens secessit non extinguet,
sit inde: el se- tem non exinde: donec eiciat
quebanlur tinguet, do- Et sequebantur victoriam ad
eum mulli, et nec eiciat eum multi, et 21. judicium : et
curaviteos. (a) in victoria curavit eos. («) Om- in nomine
Omnes autem judicium : nes autem quos ejus gentes spe-
quos curavit f 21. et in nomi- curavilf prae- rabunt.
16. praecepii eis, ne ejus gen- 16. cepit eis, 22. Tunc
ne divulga- tes spera- ne pervul- oblalus
rent illum. bunt. gaient il- est ei homo »
17. Ut adimplere- 22. Tunc oblatus 17 lum. Ut ad- daemonium
tur quod dic- est ei homo dae- impleretur habens, cae-
lum est per E- monium ha- quod diclum cus, et mutus
seiam prophe- bens, caecus, est per Ese- et surdus, et
tam, dicenlem .* et mutus, et cuiam prophe- curavit euni
18. Eccepuer ravit eum ita tam, dicentem : ita ut lo-
meus, quem ut loqueretur, 18. Eccepuer queretur, et
elegi, dilec- 23. et videret. Et meus, quem viderel, et
hendens elevabit illam? Quanlum ergo differt homo eam. ellevabit de fovea. Quanto magis melior est homo'
ab ove ? Itaque licet sabbathis benefacere, aut non ? ove. Itaquelicet sabbatisbenefacere. Tunc ait hommi
Tunc ail ad hnminem : Ponige manuni luam. Et Extende manum tuam. Et e .lendit. el facla est sana
extendit, 4 el facta est sicut altera. Et 2 exeuntes sicut etaltera. Etexeuntes mdePhansaei. corisilium
inde PhSrisuei, consilium fecerunt adversus eum , ut fecerunt adversus eum ul perderent eum. Jesus au-
3 perderent illum. 4 Quo cognito Jesus. secessitinde: tem sciens. secessit mde.
°
et seculi sunl eum niulti, et curavit illos. Omnes Etseculae sunteum lurbae multae. et comminatus
autem quos curavit comminalus est eis, ne eum est eis ne manifestarenl eum. Ut adimpleretur. qnod
manifestarenl. Ut impleretur quod diclum esl dictum estperEsaiam piophetamdicenfem.Eccepuer
per Esaiam prophetam, diceniem : Ecce pner meus quem elegi. dilectus meus m quo bene corir-
°
meus , quem elegi , dileclus quem suscepit anima placuit animae meae. Ponam spintum meum super
mea. Ponam spinium meum super eum, el judieium eum. et judicium gentibus adnimliab.t. Non con-
gentibus adnuntiabit.
7
Non contendet, neque clama- lendet neque clamabit. neque aud)et quisquam in
bit, neque audiet quisquam vocem ejus in plateis: plateis vocem ejus. harundmem quassatam non cou-
calamum quassatuni non confringet, et linum fumi- iringet. et linum funiigantem non extmguet. donec
gans non exlinguet, 8 donec ponat judicmm ad vin- eiciat m victoiiam judicium. et in noniine ejusgenles
cendum . et in nou ine ej'us gentes sperabuut. Tune sperabunt.
oblaiusest ei 9 homoquidam daemonium habens, cae- Tunc oblalus est ei homo daemonium habens
cus, surdus et mutus, et sauavil illum ita ut 10surdus caecus et mulus el cu a ravit eum. ila ut loquereluf
audiret, et videret, et loquerelur. Et el videret.
VARIANTES LECTIONESCODICISMS. S GERMANENSIS.
1 et restituta 6 nieus. m quobene complacmtanmiaemeae.
s eieuntes Pharisaei... faciebant ' ahquis in plateis vocemejus.Arundinemquassalam
3 eum perderent. 8 donec ejiciatvictonamad judiciamb ^
4 Jesus aulemsciens...et sequebantur. ; 9 hoinodaemonium...caecus etmulus, Pt curaviteum
8 curavit eos omnes.Et praecepUe)s ne prbvulgarent 10 mutus loqueretur, et \ideret. Et stupebant lh eum
eum.Ut adimjileretur
BLANCHININOT.E.
a abrasa. sunl penitus duse litler_e. b S. Hilarius : Donec cum ejiciat vicloriamya_?ju-
dicium.
(a) Addunlur verba, omnes autem , quos curaiit, lit in cod. Canl. Lat. et Gr. rtkvxag Se ovg iOepkrcsvo-ti).
~(b) Itt. el lextus Gr^scus v.ibv%nj*w.
'
215 EUSEBU VERCELL. EVANGELIUMCUM VARIISCOD. COLLATUM. 216
CODEX YERCELLENSIS. CODEXVERONENSIS.
slupebant om- 28. vestri. Si autem audiret. erunt vestri.
nis turbae, et iu spiriluDei ego 25. Et slupebant 28. Siautemin
dicebant: Nnm- eicio daemo- omnes turbae, spiritu Dei
quid hic est fi- nia, utique adpro- et dicebant: eicio daemonia,
lius David? piavil in vos Numquid hic utiqueadpripiavit
24. Pharisaei au- regnum Dei. est filius in vos regnum Dei.
tem audien- 29. Aut quomodo David? 29. Autquomodo
tes, dixerunt: potestquisin- 24. Pharisaei potest quis in-
Hic non eicit trare in do- autem audien- trare in domnm
daemonia mum fortis, tes, dixerunt: foriis, et vasa
nisi in (a) Beclze- et vasa ejus Hicnon ei- ejus diripere,
bul f principem diripere, nisi cit daemones nisi prius ipsum
daemoniorum. prius alligave- nisi in (n) Belze- alligaberit for-
25. Jesus autem sci- rit fortem ? et bul f pnncipem tem ? et lunc
ens cogitatio- tunc domum daemoniorum. domtimillius diripiet.
nes eorum, illius diripi- 25. Jesus aulem 30. Qui noiKSl me-
dixit eis : Om- 30. el. Qui non sciens cogilatio- eum, contra me
nem regnum est mecum, nes eorum, dixit esl: et qui non
divisum con- conlra me est: eis: Omne regnum congregat mecum
tra se, desola- el qui non con- divisum contra dispargit.
bilur: et om- gregat mecum, se, desolabitur: 51. Ideo dieo vobis:
niscivitas, dispargit el omnis civi- Oirine peccalum
vel domus di- 31. deo dico vo . . : tas, vel domus et blasphemia re-
visa contra Omne pe . . divisa contra mitletur homini-
se, non slavit. tum et hlasphe- se, nonstabit. bus; qui autem
26. Si Satanas Sa- mia remilte- 26. Si enim Sa- in Spirilum san-
tanan eicit, tur hominihus. tanas Satanan ctum blasphema-
adversum 52. Etquicumque eicit, adversus beril non remit-
se divisus esl: dixerit verse divisus esl: tetur illi peccatum.
quomodoer- bum contra -quomodoergo 32. Et quicumque
go stavit reg- filium homi- stabit regnum dixerit verbum
num ejus ? nis, remitte- 27. ejus?Quod contra filium ho-
27. Quod si ego in Be- lur ei: qui autem si ego in Bel- minis, remittetur
elzebul eicio (b) dixerit contra zebul eicio (b) ei: qui autem di-
daemonia f, fi- Spiritum sanctum, daemonia f , xerit contraSpiri-
lii vestri in quo non remilte- fili vestri in quo tumsanctum, non
eiciunl? Ideo tur ei, nec in eiciunt? Ideo reniiitetur ei.ne-
ipsi judicis erunt lioc saeculo, ne- ipsi judices que in hoc saeculo,
mirabantur omnes turbae, et dicebant : Numquidhic Et stnpebant omnes turbae et dicebant. Numquid
eslfiliusDavid^Pliarisaeiautemâudien.es hoc,dixe- hic esl filius David.
runt: Hicnon ejicildaemonia nisi ins Beelzehubprin- Pharisaei atilem audientes. dixerunt. Hic non eicit
cipem daemoniorum.sVidens autem Jesus cogitatio- daemonia. nisi in Beelzebul. principem daemonio-
4
nes eorutn, dixit : Omne regnum divisum " ad- rum. Jesus autem sciens cogitationes eorum.
versum se, destituetur : et omnis civitas, vel domus dixit eis Omne regnum divisum adversum se-
divisa 6adversum se, non stahit.' Si ergo Satanas ipsum. desolabitur. el omnis civilas vel domus
Salanamejicit, adversum se divisus est 8: quomodo divisa adversus se. non stabit. Et si Salanas Sa-
ergo stabil regnum ejus ? Quod si ego in9 Beelzebub 10
lanan eicit. adversus semetipsum divisus est quo-
ejicio daemonia , filii vestri in quo ejieient ? modo ergo slabit regnum ejus. Quod si ego in Beel-
Ideoque judices erunl vestri. Si autem in spirilu "
zebuleicio (b) daemonia.f filii vestri in quo eiciunt
Dei ego ejicio daemonia, ulique adpropinquavit Ideo. ipsi j'udices erunl vestri. Si autem ego m spi-
super vos regnum Dei.Aut quomodo poleslla ahquis ntu Dei eicio daemonia. uiique praevenit m vos re-
introire in domum forlis, et vasa ejus diripere, nisi gnum Dei. Aut quomodo potesl. quis intrare in do-
prius "alligaverit ipsum fortem? 14 et lum domum mum forti. et vasaejus ditipere. msiprius alligaveni
illius diripiet. Qui non est mecum, adversum me fortem et lunc domum ejus diripicl Qui non esl me-
est : et qui non congregat mecum , 15 spargit. Ideo cum. conira me est. el qui non congregat inecum
dico vobis : Omne peccatum etblasphemia 16remit- spargit. Ideo dico vobis Omne peccalum et blasphe-
tunlur .lominibus; qui autem in Spiritum Dei bla- mia. remittelur hominibus. Spintus autem blasphe-
sphemaventnon remittitur ei. Et quiquumque dixeril mia non remittetur hominibus. Ei quicumque dixeril
verbum adversus lilium hominis , remiltetur ilb : verbum adversus filium hominis. remittelur ei. qui
qui autem dixeril contra Spiritum sanclum, non " autem dixerit adversus Spiritum sanctum. non re-
remittilur ei, neque in hoc saeculo,ne- mittelur ei. neque in hoc saeculo
1 audientes,dixerunt: 10Ideoipsi
* Beelzebul 11adpropiavitin vobis
* Sciens 12 quis mtrare
* eis: 18 alhgaveritfortem?
" contrase desolabitur: 14 contra
o contra t">dispargit.
» Si enim - 16 remittunturhominibus. Et quicumquedixent verbum
8 Beelzebul contra
9 ejiciunt? 17remiltetur
BLANCHININOTM.
(a) Textus Gr_3cusBe.).ee<.i_..,utcodexYercell.',Yeron. non geminate.—(b) Ita et textusGraeus,™ duipbviu.
217 EVANGELIUMSECUNDUMMATTHJIUM. 218
que in fnluro. demnabitur. neque in futuro. de Scribis, et
33. Aut facile . . . bo- 38. Tunc responde-. 33. Autfacite Farisaeis,
. . . m bonam, runt ei quidam arboiem bonam, dicenles:
et fructus ejus Scribarum, el fructum ejus Magister, vo-
bonos : aul faciel Pharisaeorum, bonum. aut fa- lumus aiiquid
te arborem ma- dicentes: Ma- cite arborem ma- a te signum
lam, et fructus gister, volu- lam, et fruclum videre.
ejus malos: ex mus a te signum ejus malum : nam 59. Jesus aulem
fructu enim 39 au- ex fructu arbor respondens ait
arbor cognos- tem respon- cognoscitur. ilhs : Generatio
cetur. dens ait illis: * 54. Progenies vipe- mala et adultera
34. Progenies vipe- Generatio ma- rarurn, quomodo signurn quaerit :
rarum, quomo- la el adultera sig- potestis bona et signum non
do polestis bonum quaerit: et loqui, cum sitis dabilur ei, nisi
na loqui, cum signum non mah? Ex abun-
- signum Jonae
sitis mali? Ex a- dabilur ei, ni- dantia enim cor- Prophetae.
bundantia si signum Jo- dis os loquitur. 40. Sicutenim
enim cordis nae Prophetse. 55. Bonus enim ho- fuit Jonas
os loquitur. 40. Sicul cnim fu- mo de bono in venlre
35. Bonus homo it Jonas in ven- thensauro profert ceti lribus
de bono then- tre ceti tnbus bona : et malus diebus, et
sauro bona pro- diebus; et tribus homo de malo liibus nocti-
feret: et malus noctibus: ita tliensauro profert bus : sie erit (a)
homo de malo erit (a) et f Filius mala. el f Filius
ihensauro homims in cor- 56. Amen dico vo- hominis in
mala proferl. de tenae tri- bis, quoniam corde lerrae
56. Dico autem vo- bus diebus, et omne vcrbum tnbus diebus
bis, quoniam tribus nocti- otiosum, quod et tribus nocti-
omneverbum 41. bus. Yiri Ni locuti fuennt bus.
otiosum, quod nevilae resur- homines, reddent -1 Yiri Ninevitae
loeuti luerint gent m judi- ejus rationem surgent in ju-
homines, red- cio cum gene- in die judicii. dicio cum ge-
dent de eo ra- ralione ista , 37. Unusquisque ncratione is-
tionem in die et condem- enim verbis ta, et condem-
57. judicii. Unus- nabunt eam : suisj'ustificabitur, nabunt eam :
quisque enim quia paeniten- el verbis suis qma paeniten-
ex verbis su- tiam egeruiit condemnabilur. liam cgerunl
is j'tistificabi- in praedica- 58. Tuncadierunt in praedicatio»
tur, aut con- tione Jonae. eum quidam nem Jonae.
CODEX"CORBCIENSIS. CODEX BRIXIANUS.
que in fuluro. Aut facite arborem bonam, et neque in futuro. Aul facite arborem bonam. et
lriiclum ejus bonum : aut faeite arborem malam, iiudum ejus bonum. aut facite aiborem malam.
et fruetum ej'us malum : ex fiuclu 4 enim omnis ar- etfructum ejus malum. ex fiuctu cnim arbor, dinos-
bor agnoscilur. Progenies viperaium, quomodo po- cilur. Progenies \iperaium quomodo potestis bona
testis bona loqui, quum sitis mah? 2Namexabundan- loijui cum <_tismali Ex .tbundantia cnim conlis. a
os
tia cordis unusquisque loquilur de ore suo mala. loqmlui. Bonus liomo de bono liicnsauro cmdis
Bonus homo de bono thesauro piofert bona : el ina- profert bona. et malus homo. de malo lliensauro.
lus homo de malo lliesauro profeil mal.i. Dico auteni profert m.tla Dico auiem \obis. qtioniam omne
vobl1-,quoniam omne verbum onosum, quod loquuli verbum otiosumquod loeuti fueiint honunes reddenl
fuerint homines, reddenls de eo r.uionem ui die jude eo lalionem in die judicn. Ex verbis enim tuis
dicii. 4 Lx veibis enim luis justiiicaheiis, et ex ver_- juslifica b veiis. el ex verbis tuis condemna b veris.
bis tuis condemnaberis. Tune responderunl ">illi qui- Tunc responderuiit ei quidam. de Sinbis el Plia-
d.mi e\ Scribis Pharisaeoium, dicciues : Magister, risaeis. dicentes. MagisUr. volumtts n te signtim vi-
volumus a te signum videre. 6 At_ille respondens ait dere. Jesus autem nspondens ail ilbs Geneiaiio
lllis: Generatio mala etadultera signum quaeril : et mala. et adultera. signum qu_crit. cl signum non
signum non dabitui ei, msi sigiium Jonae Proplieiae. dabilur ei. nM signuni Jonae Propbeiac. Sicut eiiim
Sicut enim fuil Jonas m venue ceii inbtts diebus, et fuit Jonas. m ventie c coeti. tribus diebus et tribus
tribus noctibus ; sic 7 et Filius hominis eiit m corde noclibus. sie crit Filius hominis in corde terrae tri-
terrae tribus diebus, et inbus noctibus. Viri h Nini- bus diebus et tiibus noctibus. YniNini\itae suigent
viise surgent in judicio cum 9 hac generatione, et in judicio. cum generalione isla. et condemnabunt
damiiabunt lllam : quia poeniteiitiam egerunt in eam. quia paenitentiam egerunt. in praedicatione
praedicatione Jonae. Jonae.
1 enimarbor cognoscetur. 5 ad Jesum quidamde Scnbiset Pbarisaeis,
" ex abundanliaenim cordisos loquitur. Bonus,ete. 0 Jesus autem
8 pro eo ' ent et
* unusquisqueenim ex verbis suis,justifieabitur,aut ex 8 Ninevitae
verhissuiseondeimiabilur. 8 generationeista, et condeninabunleam:
BLANCHININOTM.
a Parlicula illa cordis abrasa est, sed adhuc ma- h v pro b usurpata.
nifesla. - c o in coeli esl abrasa.
(a) Addunt et. ut cod. Cant. v«i,

213 EUSEBII VERCELL. EVANGELIUMCUM VARIISCOD. COLLATCM. 220
CODEX VERCELLENSIS. CODEX YERONEfiSIS.
Et ecce plus hic ra magis quam Et ecce plus lius pejora ma-
quam Jonas. Sa- priora. Sic erit hic quam Jonas. gis quam
42. baRegina generaiioni 42. Regina austri priora. Sie
austri resur- buic pessimae. resurget in eril generationi
getin genera- 46. Hae. . . . oque. judicio cum huic pessimae.
tione ista in le. . a. . . . urbas, generalione 46. H-Cceolo»
judicio, et con- ec maler isla, et con- quenle ad tur-
demnabiteam: ej'us et fratres demnabii eam : lias, ecce mater
quia venit ab stabanlforis, quia venit ejus et Iratres
ultimis parti- querenles ab ultimis stabant foris,
bus terrae au- loqui cum eo. partibus terrae quaerentes lo-
dire sapienti- 47. Dixitautem audire sapientiam qui cum eo.
am Solomonis, unus illi: ecce Solomonis, 47. Dixit autem ei
et ecce plus hic matertua, et et ecce plus quidam : ecce
quam Solomon. fralres tui bic quam So- mater lua, et^
45. Cum autem im- stant foris lomon. fratres lui foris
mundus spiritus quaerentes 45. Cum aulem slant quaerentes
exierit ab ho- te videre. immundus spi- loqui lecum.
mine, ambu- •48. Respondens ritus exierit 48. Ad ipse
lal per loca autem Jesus, di- ab liomine, respon-
arida quairens xit illi, qui se- ambulat per dens, dicenti
requiem, et cum Ioqueba- loca anda et sibi, ait : Quae
44. non invenit. Tune tur : Quae est deseria quaerens est mihi mater
dicit: Rever- mater mea, requiem, et non mea, et fratres
tar in domum aut qui sunt 44. inveniet. Tunc 49. met?
meam, unde fratres mei? dicit ; Reveriar Et exten-
exiiet. Et veniens 49. . . exteridens in domum, un- dens manum
invenit vacan- manum ad de exivi. Et in discipulos
tem, et mun- diseipulos veniens si inve- suos, dixit:
daiam, et or- suos, dixit: nerit vacenlem, Ecce mater
45. natam. Tunc Ecce maler scopis mundalam, mea, et fralres
vadit, et adsu- mea, el fratres 45. etornatam. Tunc 50. mei. Quicttm-
mit secum HII. 50. mei. Quicum- vadit, el adsumit que enim fece-
spintus alios nequi- que enim fece- secumaliossep- rit voluntatem
ores quam se; nt voluniatem spiritus Patris mei,
et inlrantes tem Palris mei; neqtuores quam qui in caelis
habitant in ea : qur in caelis est, se; et intrantes est, ipse meus
et fiunt novis- ipse meus Ira- habitaiii in eo : et frater, et
sima bomi- ter, et soror, et fiuni novissi- soror, et mater
nis illius pejo- et maier est. ma hominis ll- est.
CODEXCORREIENSIS. CODEXBRIXIANUS.
Et ecce plusquaml Jonas bic. Reginaaustris exsurget Et ecce j.lusrjuam Jona hic. Regina austri. surgel in
in jtidiciocum liacgeneralione, eidamnabiteam: quia judicio. cum êneratione ista et condeirinaa vit eam.
\enil in finibus lerrae audire sapientiam Salomoms , quia venit a finibus terrae. audire sapientiam Salo-
el ecce plus quam Salomon hic. Quum aulem spiri- nionis. et ecce plus Salomone hic.
lus immundus exieril ab Iiomine, a perambulat jier Cum aulem inmundus spiiitus exieril ab homine
4
loca arida ct deseria desiderans requiem , ct non ambtilat pei Ioca arida. quaercns requiem et non
in.eniens. Tunc dic l : Revenar in * domum meam, imenil. Tuncdicit. Revertir in domum meam. unde
niideexivi. Et veniens si 6 invenerit \acaulem, et exi\i. Et veniens invenit vaeantem scopis tnuiida-
mundatam. 7 Ttinc vadet, et assumet seplem alios lam. et ornaiam. Tuiic \adit et adsimnt alios sep-
spiiitus nequiores se ipso; intranles habitabuut ibi: tem spiritus. nequi h liotes se. et inirantes l.abilaut
et fiuiit novissima bominis illius pejora * jirioribus. ibi. et fiunl novissmia bominis illius. pej'oia prion-
Sic erit etgeneratioiii huic pessimae. 9 Loquenle eo bus. S'cerit ei gcnerationi huic pessimae. Adliuc eo
ad turbas, ecce mater illius et iratres stabant fonss lofjiiciitead turbas eccemaler ejus et fratie-. siabanl
10desiderantes loqui cum eo. At ille j-espondens fons quaerentes loquiei.Dixilauiem ei quidam ecce ma-
dixileis qui seciin)lo(|uebaiilur:Qu_3est matei mea, ter tua. el frati estiii.foi isslantquaei entesloqui tecum.
11aut qui sunt Iratres met?Eiextendens manum 12ad Adilleiespondens, aitdiceiili sibi.Queesl mater mea
discipulos suos , dixil: Ecce mater mea, ei fratres et qui sunt fratres mei. Et ex.endens manum suam
mei. Quiquumque cnim fecerit voluntatem patns mei, superdiscipulos suosdixit. Ecce maier mea el fratics
qui in coehs esl, 1Shic mihi el frater, et soror, et mei. Quicunnjiieenim fecerit volunta.lem Patris mei
mater est. qui in caelis est ipse meus frater et soror et maier est.
1 Jonahic est. - mtranteshabitabunlm eum:
2 surget... lsla, et condemnabit...a finibus 8 magisquaaipnora.
8 ambulat 9 Haee loquentead
4 quaerensrequiem, et non invenit. 10 quaerentes
8 domiim,unde loqui, ete.. ul Vulgalausquediceutisibi.
11 elfratres mei?
6 invemtvacantem,scopismundatam,etornatam. 1! in discipuhssuis,
' Tuncyadil, etadsum.lsecum...nequioresquamse.Et ls lpse meus frater,
BLAM.HINI EOTM.
a condemnavit.v pro b usurpala.
b ti in nequitiores, lila est a libiayio lineola transversa.
221 • EVANGEii-M SECUNDUMMATTHiEUM. 222
COI.EX YERCELLENSIS. CODEX VERONENSIS.
CAPUT XIII. CAPUT XIII. 6. terrae. Sole
l.Eo die(n)exiil f Jesus(_>) 1. Eodem die (a) aulem orto
et sedebat se- 6. habebant radi- exiit f Jesus (b) aestuaverunt
2. cus mare. Et cem, aruerunl. seeus mare, ' el quia non habe-
congregatae 7. Alia autem ceci- et sedebat. bant radicehi ariie-
suntturbae derunt in spi- 2 Etcongregatae 7. ruiit. Aha autem
ad eum, ita ut nas : et creve- sunt ad eum ceciderunt in spi-
in navicula. . runt spinSe, lurbae, ila nis: et creverunt
ascenderet, et suffocave- ut in navicu- spinae, et suffocave-
et omnes tur- 8. runtea. Alia lam ascenderei, 8. runl ea.
bae stabant vero cecide- et sederet, Alia vero
runt in ler- el omnes lur- ceciderunt iu ter-
3. cutus est ad ram bonam : bae stabant ram bon^m : et da-
eos mul. ..... et dabant fruc- 5. in liltore : et bant fructum, quae-
parabo ttim, quaedam locutus est dam cenlensimum,
cens : centesimum, ad eos inulta alind sexagensimum,
Ecce exiit qui aliut LX. aliut in parabolis aliut vero tricen-
seminat semi- 9. XXX. Quia ha- dicens : 9. simum. Qui habet
4. nare. Et cum bet aures, au- Ecce exiit se- aures audiendi,
seminat, quae- 10 Et ac- minator seminare audiat.
dam cecide- cedenles dis- semen suurii. 10.Et acce-
runt secus cipuli ejus di- 4. Et cumsemi- dentes dis-
viani, et vene- xerunt ei : Qua- nat, quaedam cipuli ejus dixe-
runt volucr. . , , re in parabo- ceciderunt serunt ei : Quare
et comede- . . . loqueris cus viam, et in parabolis lo-
runt ea. . . . . . ad eos ? venerunt volu- queris ad eos?
11. Ad ipse respon- cres caeli, et 11. Ad ipse respdn-
dens ait illis : comedefunt ea. dens ait illis:
Quia vobis da- 5. Quaedam aiilent Quia vobis dalum
tum esl nos- ceciderunt irt esl nosse misleria
se mysterium pelrosa loca, regni: illis autem
fegni : illis au- ubi non liabe- non est datum.
tem non esl bant terram _ 12.Quienim_
12. datum. Quienim multam; et con- habet, dabiiur
habet, davilur tinuo exhorta ei, et abundabit:
ei, et abunda- sunt, quianon qui aulem ndn
vit: qui autem habebant babet, et quod
non habet,etq__dl_abetau- altitudinem habet
XIII. ln illa die * egressus est Jesus, et sedehat In illo autem die exiens Jesus de domo. sedebat
juxtamaie. El congregatae sunt ad eum turbre mul- secus mare. El convenerunt ad eum turbae niuliae.
tae,a ita ut ascenderet in nrivem et ibi sederet, et ita ut naviculam aseenderei sedere el omnis tmba
oninis turba m litlOre stabat: el loquutus est ad eos st.tbat )•) litore. H loctiius esl eis multa in parabolis
imilta in paiabolis, diccns : Exnt 3 senun.itor semi- dicens. Ecce exiit qui seniinat seininare. El dum ^c-
iiire semen suum. El dum seminat, quaedam cecide- mjnat. qtiaedam fcd aecidentnt seeus viatn. elavene-
ruut secus viam, et \enerunt \olucres coelt, et co- iuntvolucresei comedeiunt ea. Aba .mlem c aeti-
mederunl ea. 4 Aha vero ceeiderunt super petrosa denml in petrosa. ubi non haliebal terram multam et
loca ubi non erat copiosa terra : et •" confestim continuo exoria sunf quia non habebant allitudiur-m
nata sunt. Orto auiem sole aestuanles arueiunt leriae. Sole autem orto. esluaverunt. et quia non
eo quod non haberenl radicem Alia aulem ce- habebant radicem aruprunl. Alia auiem cecidenint
ciderunt in spiiiis : et B ascenderunt spinse, et in spinis. et ascenderuni spinae el suffoCavenini ca.
suffoctverunt illa. Alia autem ceciderunt in terram Alia vero b^ 1 eciderunl in leiram bonam. et dab.uit
bonim : et * ederunt fruclum, almd cenlesimum, 8 fructum. aliud centesimum. alitid sevagesimum.
aliud sexagesimum, aliud vero tncesimum. Qui h..- abud tiioesimum. Qni liabeiaures audiei.di audiat c
bet aures 9, audiat.Ei accedcntes disCipuli dixerunt Et actedenics discipuli ejus dixenmtei Quare in pa-
ei: Quare in parabolis loqueris ad eos. 10 Quibus rabblis loqueiis feis. Ad ille respondens ail lllis.
respondens ail: Quoni.im vobis dalum est 51scire Qnia vobis dalum est nosse myslerium regni caelo-
arcana Dei : illis aulem non esl daium. Qui enim harum. illis autem non cst dattim. Qui enim habet
bet, dabitur illi, et abundabit: qui aulem non habet, dabitur ei. et abund.ibit." qut aulem nou babel. et
YARIANTES LECTIONES CODICISMS. S. GERMANENSIS.
1 exiit... secus n dabantfructunr,qhaedam
8 ila ut m navieulamascenderetet sederet... 8 et
2 qui semmatseminare.Et 9 audiendi, audiet.
4 Quaedamautemcecideruntin loea pelrosa, ubl 10 At ipse respondensait illls : Quia
5 continuoexorta, etc, ul Vulgala. 11nosse mystenumregni: illis
6 creverunl
BLANCHININOT___:
a ain caeciderunt,extrita, uti et infra. dem ibi litleras fuisse, sed deleise benitus suht. nec
b a extrita. ullum superesi.
c Lomis isle est vacuus b ebdiee, et videtuf fiii- vestigium
— (b) Deest de dojityBifamin cdd. Canf,
(a) Ita et cod. Cant. 'EtjalOev.
225 EUSEBII VERCELL. EVANGELIUMCUM VARIIS COD. COLLATUM.
feretur ab eo. audierunt. auferelur ab eo. _>, et justi cupierunt videre
45. Ideo in paravo- 18. Vos ergo audi- 15. Ideo non in pa- quae vidislis, et non
lis loquor illis: le parabolam rabolis loquor illis : (a) viderunt; et audire quae
ul videnles seminantis. ut videntes non vivos audistis, et
non videant, \9. Omnis qui audeant, et audienles non audierunt.
et audientes dit verbum audiant, et non in- 18. Vos ergo au-
non audiant. regni,et non lellegant : ne quando dite parabolam
14. Et tunc inple- inlellegit, ve- 14 convertantur.Etluncf 19. seminanlis. Om-
tur prophe- nil malus, et in illis sermo Prophe- nis qui audit
. . . a Eseiae dicen- rapil quod se- tae dicentis: (b) Vade verbuin regni,
lis : (b) Vade dic po- muiatum est et dic populo huicf; et non inlellegit,
pulo htiic f ; aure in corde illi- aure audielis, et non venit malus, et
audielis, et non us : hic est qui intellegetis : et viden- rapit quod semi-
15. inlellegelis. In- secus viam tes videbilis, et non natum est in
crassa cor seminatus 13. videbitis. Ingrassa- corde illius: hic
populi bujus, 20. est. Qui aulem tum est eniin cor estqui secus
aures, et ocu- supra pelra populi hujus, et au- viam seminatus csf.
los eorum seminalus ribus suis graviler au- 20. Qui autem su-
grava : ne quan- est, hic est, qui dierunt, et oculos pra petrosa lo-
do converlan- verbum au- suos gravaberunt: ne ca seminatus
tur, el sanem dit, et conti- quando oculis videant, est, hic est, qui
16. eos. Vestri nuo ctim gau- et auribus audiant, verbum audit, et
auiem beati o- dio accipit ilet corde inlellegant, coiitinuo cum gaudio
culi qui vident, 21. ium : sed non et convertantur, et aceipit illud :
et aures quae habet in se ra- sanem eos. Incrassatum 21. sed non habet
audiunt. dicem, sedest est enim cor populi in se radieem,
17. Amen dico vo- temporalis. liujus, ct aures eorum sed esttempora-
bis, quod mul- Facta autem tri- obstrue, et oculos eo- lis. Facta autem
ti prophetae bulatione (c) vel f ruin grava : ne quando tribulatione (c)
elj'usti cupie- persecutione convertantur, et sanem vel f persecutio-
runt videre propter ver- illos dicit Domiims. ne propler ver-
quae videtis, bum, continuo 16.Vestriautem beati ocu- bum, continuo
et non audie- scandaiizatur. liqui vident,et aures scandalizantur.
runt; et au- 22. Qui autem in quaeaudiunt. 22. Qui autem in
dire quae au- spinis semina- 17. Amen dico vo- spinis seminatus est,
ditis, et non tur, hic est, qui bis, quod multi prophetae hicest, qui
el quod habet auferelur ab eo. l Propler hoc in pa- quod habet auferetur ab eo. Propterea in paraholis
rabolis loquor illis : ut videntes noh videanl, et au- loquor eis. quia \identes non videnl et audientes non
dicntes 2 non audianl, neque intelligani. Et lunc audiunt neque intellegunt. Et adimple a retur in eis
implebitur in illis prophetia Esaiae dtcentis : Vade propbelia Esainedicentis audilu audielis. et non in-
el dic populohuic; 3aure audielis, et non intelligetis: lellegelis. el videntes videbilis. et non videbiiis. In-
et videntes 4 non videbitis. Incrassalum est enim Crassatum est enim cor populi hhjus. et auribus
cor populi hujus, ct auribus giaviter audierunl \ graviter audierunt. eloculos suoscluserunt.nequan-
et oculos suos cluserunt : nequando oculis \ideant , do oculis videanl ei auribus audiant. et corde intel-
el auribus audianl, el cordeitrteIlig.ini, etcomer-
6 legant. et converiantur. et sanem eos. Veslri aulem
tanlur, ct sanem cos. Vestri aiiiem beati oculi qui heati oculiquia videni.et aures vestraequia audiunt.
vident, et aures vesirae quae audiunt. Amen dico Amen dico vobis. quia multi propheue ei justi. cu-
vobis , quia intilii prophetae et justi cupierunt pierunt vidcre qnae vos videtis. et non viderunt et
videre quae ' videtis, et non viderunt; et audire audirc quaevos audtiis. et non audieruut. Yosergo.
quae* audilis, et non audierunt. Vos ei go audite pa- audite parabolam scminanlis. Omnis qui audil \er-
rabolam seminantis. Oiniiis qui audit veibum regni, bum regni. et non intellegii. venit malus. el rapil
el non iiitelligii, venit malus, et rapu quod semma- quod seminatum est in corde ejus. lnc esl qui secus
tum est in corde ejus : hic est qui secus viam semi- viam semmatus esl. Qui auicm supra petrosa semi-
nalus est. Qui auiem super petrosa seminatus est, natus est. hicest qui verbum b meum audit el con-
hic cst, qui verhum audit, el conlinuo cum gaudio tinuo cum gaudio-accipit illud. non habet aulem in
9 accepit lilud : non habet in se radicem, scd esttem- se radicem sed est temporalis. Cum aulem facia fue-
poralis. Facta aulem tnbulaiione el persequutione rit Iribulaiio (c) vel f perseculio propter verbiim
\erbum conlinuo scandalizalur. Qui aulem continuo scandahzalur. Qui autem in spinis est semi-
10est seminatus ,in spinis, bic est, qui
propter
nalus hic est qui
VARIANTES LECTIONES CODICIS MS. S. GERMANENSIS.
1 Idcircoifi 0 quia vident, et aures quae
2 audiaut,et non intellegant; nequandoconvertantur. "" vosvidetis, et audire
Et lunc 8
8 audituaudietis 9 audislis,
illud:sed non
4 videbitis,et non aspicietis.Ingrassalumest cor 10accipit
in spinisseminalur
0 audierunt; ne quando
BLANCHININOT.E.
a Dure illae Iittersere, in adimpteretur, li._esunta b Particula illa, meum, extrita est.
librario lineola transversa.
(a) Ila et COd.cant. Iva $),eTtovxeg v.aikvovovxeg

p.np)iitaiJL,— p-rtvovatri,vai p. ko-vvae-L,
f-rjrcoxtertLO-ptyaa-i'
yat xbxt TtknpaO-no-txaL:
cui concinit et Vercell. (b) Addit vade el dic populo huic; etiani eod. Caut. rtoptv-
Onxtv.aieiTtexa)«<_ xoixa, cx Esaia. — (c) Ila et textus Gra.cus«.
225 EVANGELIUMSECUNDUMMATTHJIUM. 226
verbum au- crevisset her- verbum audit, seminavil zi_a-
dit, et sollici- ba, et fructum et per solhcitudi- nia in triti-
tudine saecu- fecisset, tunc nem saeculi hu- cum, et abiit.
li, et volunta- apparuit (b) ziza- j'us, et volup- 26. Sed cum cre-
tes divitiarum, 27. nia. Acces- tates divi- visset herba,
suffocalver- serunt autem tiarum, suffo- et fructum fe-
vum, et infruc- servi patris caiit verbum, et cisset, tunc
tuosus fil. familias, etdi- sine fructu efli- apparuerunt (b) zizania.
25. Qui vero in ler- xerunt ei: Domine, cilur. " 27. Accesserunt
ram bonam nonne bonum 25. Qui vero in ter- aulem servi
seminatus semen semi- ram bonam se- patns familias, et
est, hic est, qui nasti in agro minalus est, hic dixerunt ei :
audit verbum, luo? Unde er- esl, qui audit Domine, nonne
et intellegit, (a) go habet ziza- verbum, et in- bonum semen
tunc f Iructum 28. nia ? Et ait illis : tellegit, (a) seminasli in agro
adferet, et ta- Iiumicus ho- lunc f fructum tuo ? Unde er-
cit aliut1 qui- mo fecit hoc. (c) adferet, et go habel ziza-
dem C. et aliut Dicunta et ser- facit alium 28. nia?Etaitil-
quidem centen- lis : Inimicus
sexagesimum, ""vi f , Vis, imus, homo hoc fecit. (c)
aliut xxx et colligimus sunum, aliut
24. Aliam paravo- 29. ea?Dixiteis: sexagesimum, Dicuntei servi f,
lam proposuit Non: ne forte aliud vero tri- Vis, imns, et
illis, dicens: colligentes eensimum. Qui colligimus ea ?
Simile est reg- zizania, era- habet aures 29. Ad ait illis :
num caelo- dicetis (d) simul audiat. Nolite : ne forte
rnm homi- et f triticum. 24. Aliam parabolam colligentes ziza-
iii, qui semi- 50. Sed sinite utra- proposuitillis, nia, eradicelis (d)
navit bonum que crescere dicens : Simile simul el f tri-
semen in a- usque ad mes- est regnum cae- 50. ticum. Sed sinite
25. gro suo. Cum sem, et in lem- lorum homini, utraque crescere
autem dormi- pore messis qui seminavit usque ad messem,
rent homi- dicam messo- bonumsemen et in tempore
nis, vemt ini- ribus: Coiligi- in agro suo. messis dicam
micus-ejus, te primum 25. Cumautem messoribus : Col-
el supersemi- zizania, et col- dormirent homi- ligite primum
navit zizania bgale ea fasci- nes ejus, ve- zizania, el alligale
in triiicum , culos ad com- nil inimicus ea fasciculis ad
26. et abiit. Sed cum burendum, ejus, et super- comburendum,
**
verbum audit, et solicitudo saeculi istius, et lallacia veibum audit et sollicitudo saeculi hujus et falla-
divitiarum,s suffocat \erbum, et sinelructu efficitur. cia divitiarum suffocat verbum. et sine fructu a m
Qui verointerrambonamseminalusesl, hic est, qui eidcitur. Qui vero in tcrram bonam seminatus
audil verbum, et intelligit, et fructum a aflert, et facit est. lnc est qui audit verbum et inlellegit. et fru-
aliud quidem centesimum, alrud autem sexagesi- ctum affert. et f.icit. abud centesimum. aliud auteni
mum , porro aliud vero tricesimum. Aliam para- sexagesimum. ahud tricensimnm. Aliam parabolam
holam proposuit illis, dicens : Simile factum est proposuit eis dicens Simile est regnum caelorum.
h
regnum coelorum liommi, qui seminavit bonum se- homini qui semina bit bonum semen inagio suo.
men m agro suo. Qnum autem dormirent bomines, Cum autem dormireni homines venit inimicus cjus
venit inimicus ejus, et superseminavit zizania in * et supersemuiavit zizania in med)o tri ° tttci et
medio tritici, et abiit.s Quum autem crevissct herba, abiit. Cum aulem crevissel herba. et fruclum fecis-
et fiuclum fecisset, tunc apparuerunletzizania. Ac- set. tunc apparuerunl et zizania. Accedentes autem
cedentes autem servi 6 patrisfanulias, dixerunt ei: servi patris iamibas. dixeiunt ei. Dominenonne bo-
Domine, nonne bonum semen seininasti in agro luo? num semen seminasti in agro luo. Unde ergo babet
Unde ergo habet zizania . Et ait illis : Inimicus ho- zizania. Ad ille dlx.il eis. Inimicus homo hoc fecil.
mo hoc lecit.' Servi autem dixerunt ei, Vis, imus, et Servi autem dixerunt ei Vis ergo euntes colligimus
colligimus ea? Etait: Non : ne forte colligentes zi- ea. At ille ait eis Non. ne dforte colligentes zizania
zania, eradicetis simuls cum eis et triticum. Sinite eradicetis (d) simul et f tri tticum. Sinite utraque
utraque crescere usque ad messem , et in tempore crescere. usque ad messem. et in tempore messis di-
messis dicam messonbus : Colligite primum zizania, cam messonbus Colligile primum zizania et alligale
et alligate 9 ea in fasciculos ad comburendum , fasciculos. ad comburendum ea.
1 saeculiet voluptasdivitiarum Gpatris familiae, et
s suffoeant 7 "Oieuntei servi, Yis,
3 aliud sexagesimum,aliud 8 simul et triticam.Sed sinite
4 m tnticum 9 eafasciculos
* Sed cumcrevisset
BLANCHININOT_E.
a m in fructum, derasa est a correctore. c Una ex duabus t exlrita est a correctore.
">>Seminabtt, pro se»una-.f. d Et hic quoque una ex duabus t extrita est.
(a) Ila et cod. Cant... .ot_.-—(b) Aule zizania deest et, ul in cod. Cant. — (c) Ita et cod. Cant. liyovaiv avxa
o_§ovXo_. — (d) lla et cod. Cant. apa, v.ai.
227 EUSEBII VERCELL. EVANGELIUMCUM VARIIS jCOD. COLLATUM. 22S
CODEX VERCELLENSIS. CODE^ VERONENSiS.
triiicum au- 34. Ha nia triticum autem locutus est
tem congre- . . tus est congregaie in Jesus in para-
gate in horre- Jesus in paravoiis . . . horreum meum. bolis ad turbas :
51. um meum. Ali- .... paravolis non lo- 51. Aliam parabolam {<_) el sine para-
am parabolam (a) quebatur eis: locuius est f bolis non lo-
loculus est f 55. ut adimplere- illis dicens : quebatur eis:
eis dicens : Si- tur . . uoddic- Simile est 35. ul impleretur
mile est reg- era . . per regnum caelo-. quod dictum
num caelorum Pro .... etam rum grano erat per Pro-
grano sinapis, dicenlem : Ape- sinapis, quod phetam di-
quod . . . . pi- riam in para- aecipiens homo cenlem: Ape-
ens homo se- bolis seminavit in riam in para-
minavit in a- os meum, agrum suum ; bolisosmeum,
grum suum : eruciua- 52. quod mini- ructuabor
52. quod mini- bo abscon- mum quidem absconsa aqle
mum quidem sa ante consli- estommbus constitulionem
est omnibus tutionem mun- seminibus: mundi.
seminibus : 56. di. Tunc, cum atitem 56. Tunc, dimissis
cum autem dimissis tur,- creveril, ma- lurbis, abiit
creverit, ma- bis, abiit in do jus fit omni- in domum: et
jus (it omni- mum : et acces- bus boleribus, accesserunt
hus holeribus, serunt ad etim et fit arbor ad eum disci-
et fit arbor disciplili ejus, talis, itaul puli ejus, di-
tanta, ilaut dic . . . es : . . . . volucres caeli centes : Enarra
volucr . . . cae- . . rra n . . s veniant, et nobis parabo-
li veniant, et parabo habitent in lam tntici et
liabitent in r . . tritici et ziza- ramis ejus. zizaniorum agri.
. . . is ejus. niorum agri. 35. Aliam para- 57. AdJesus
35. . . . liamparabo- 57. Ad Jesus respon- bolam locu- respon-
. . . . m dixiteis. dens ait: Qui lus esteis. dens ait: Qui
estreg- semin .... bo- Simile est seminat bonum
num . . aelo- num se , regnum caelo semen, est Fi-
rum fermen- Filius homi- rum fermenlo, lius hominis.
to, quod accep- 58. nis est. Ager quod acceplum 38. Ager autem,
tum mnlier autem, estiiic mulier abscon- est bic mun-
abscondil in mundus. Bo- dilin farinam dus. Bonum
farinam men- num e ...... . mensuris tri- vero semen,
suris tribus, men, hisunt bus, donec hi stinl. filii
donec fermen- /ilii regni. Ziza- feriiientatum regni. Zizania
tatum est lo- nia autem, fi- esltotum. autem, filii
tum. lii sunt nequi- 34. Haec omnia sunt iniqui.
triticum aulem congregate in horreum meum. tri a tticum autem. congregate in horreum meum.
Aliam parabolam pioposuit eis dicens : Simile Aliam parabolam. (a) locutus esl f eis dicens.
est legnum coelorum grano sinapis, quod acci- Simile esl regniim caelorjim. grano sinapis
piens homo seminavil in agro suo : quod mini- quod accipiens homo sennnavit in agio suo quod
muin quidem est omnibus semimbus : quum au- miuimuni quidem est omnium seminum. cum autem
tem crcveiit. maj'us f est omnibus oleribus/ct fit creveiil. niajus est omnibus oleribus, el fit arbor.
arbor, jta ut \olucres coeli veniant et habitentin ita ut volucres caeli veniant. et babitent in ramis
ramis ej'us Aliam parabolatn loquutus est eis. Simile ejus. Aliam ptrabolam. locutus esl e.s. Simiie est
esl legnum coelorum fermento, 2 quod acceplum regmim caelorum lermento. quod accepluin mnlier
mulier abscoudit in farinae s satis tribus, donec fer- ab-.condil. in farinae mensuiis-tribus donec feriueii-
menuttim est lotum. Ilaec omnia loquulus est Jesus tatum esl lotum. Haecomnia locuiu. esl Jesus in pa-
in jiarabohs ad turbas : et sine parabolis non loque- raboiis ad tuibas. et sine parabolis nilul loquebalur
baiui eis : ut adimpleretur quod dictum -eiat per eis. ut adimplereiur quod dictum est. per Propheiam
Propbelam dicentem : Aperiam in parabolis os dieenlem Aperiam in parabnlis os nieum. eruclu b a
meum, eruclabo absconsa a constiiutione mundi. bo absconsa. a constilulione mundi. Tunc dimissis
Tunc, dimissis lurbis, venit in doninm 4: et accesse- luibis veint lii domum Jesus. et accesserunt ad cum
runt ad eum discipuli ejns, dicenles : Dissere no- discipuli ejus. dicenles. Edissere nobis. parabolam
his parabolam zizaniorum et agri. Qui respondens zizaniorum agri. Ipse autem respondens dixit els.
ait: Quis seminal bonum senjen, est Filius homi- Qui seminal bonuin semen esl Filius homiins. Ager
nis. Agerautem, e«l 6mundus. Bonum verosemen, hi autem est hic mundus. Ronum aulem semen. hi sunt
suut fihiregni. Zizania autem, 7 filii suni iiequam. filit regni. Zizania autem sunt. filii nialigni,
VApAiNTES J_"SCTIQNES CODICISMS. S. GERMANENSIS.
1 fit omnibusoleribus,ita ut dens
s quo acceplo "
seminavit
8 hiG
3 mensuris
* Enarra... tritiei et zizaniorumagri. At Jesus respon- * lni sunt filii nequitiae
BLP.CHINI NOTJE.
a Et hic similiter una ex duabus t exlrila. b Etuctuabo, pro eructabo.
(a) Ita et cod Gant. eX«X

.«v.
?29 EVANGELIUMSECUNDUMMATTHJHUM. . 2S0
CODEX VERCELiENSIS. CODEX VERONENSIS.
59. tiae. Inimicus ro absconso 59. Inimicus aulem, gnum caelojmm
auteni_,quise- in agro: quem qni seminavit thensauro ab-
minavitea, cum in ea, diabolus sconso in agro:
diabolus est, . . il homo, ab . . est. Messis vero, quem cum Jn- >
Messis vero, ....... consummatio venerit homo, ,
consumma- et prae saeculi est. abscondil eum,
lio saecuh est. dio illius va- Messores autem, et prae gaudio
Messores audit, vendit uni- angeli sunt. illius vadit,
lem,angeli vers.a quae haliet, 40. Sicut ergo et vendit uni-
40. sunt. Sicut.er- milagrum colliguntur versa quae
go colligunliir illum. zizania, et habet, et emit
zizania, et ig- 45. Iterum simi- igni combu- agrum illum.
ni comburun- le est regnum runtur : sic erit 45. Iterum simile
lur : sic eril jn caelorum in consummatio- est regnum
consumma- homini nego- nem saeruli. caelorum ho-
tione saecu- , .iiae- 41. Mittel filius mmi negotianti,
41. li. Mjtlet fili- nam hominis ange- quaerentihonam
. . . hominis margarjlam. los s.uos, et margaritam.
angelos suos, 46. Inventa au- colligenl de 46. lnvenla
etcollige . . , , tem (a) praelio- regno ejus autem (a)
de regno e . . . . . . . marga- omnia seandala, praetiosa marga-*"
omn . . . scan- iit, et venet eos qui rita, abiit, et
dala, eteosrjui d uaecimi- faciunl iniqui- vendidit omnia
faciunt inique .... buit, 42 tatem : quaecumque
42. quitat . . . : el et emit eam. et mit- habuit, et emit
mitle . . . . os 47. Iterum simi lent eos inca-' 47. eam. Iterum
in caminum le est regnum minum ignis. simile est re-
igms. Ibi erit caelorum lbi erit fletus, gnum caelorum
fletus, et st . . . reliae mis- et stridor den- retiae missae
dor dentium. sae in mari, 43. liuni. Tunc in mari, quae
43. Tunc justi iul- quae ex omni justi fulgebunt ex omni genere
gebunt sicul genere pisci- sicut sol io piscium collegit. (b)
sol in regno um c (b) regno Palris 48. Cum autem f
Palris eorum. 48. Cum anl . . . . f eorum. -Qui essclimpleta, (c)
Qui habel au- ess ta, (c) e- babet aures, eduxerunt eam f
res, audiat. duxerunt eam f audiai. Aliam (d) ad litus, f
44. Simile est reg- (d) ad litus f se- simililudinem et sedentes,
num caelo- '
dentes, eleg . . . adj'ecit, dicens : ellegerunt (e)
rum thensau- junt (e) opltmos f 44. Simile est re- soptimosf pi-
CODEX CORBEIENSIS. CODEX BRIXIANUS. .
Inimicus autetn, qui seminavit *-, est diabolus. Mes- Inimicus autem qui seminavit ea est diabolus Mes-
sh vero, ,consummaiio saeculia est. Itlessores vero, sis vero consummatio est saeculi. Messores aulem
angeli sunt. Sicut ergo colbgunlur zizania, el igni angeli sunl. Sicul ergo colliguntur zizania. el igne
comburunlur : sic erit in consummatione saeculi. comburuntur. sic ent in consummatione .saeculi
Mittet filius bommis angelos suos, et colligenl de hujus. Mitiet filius bominis angelos suos. et,coJligent
regno ejus omnia scandala et eos qui laciunt lniqui- de regno ejus. omnia scandala. et eos qui faciunl inj-
latem : ef mitient eos 111caminum ignis. Ibi eritile- quitatem el mitlent eos JII caminum igms. Ibi erit
lus et stridor denlium. Tunc ju.ti Julgebiint sicut iletus et slridor dentium. Tunc j'usti fulgebuni sicut
so! 3In regno Patris eorum. Qm habel auies audien-- sol m regnoPalris sui. Qui Jiabet aur,es audieudi au-
di, audiat. Simile estregnum coelorum thesauro ab- diat. Iterumsimile est regnum eaeloium. thensauro
sconso m agro : quem qui invenit homo, abseondit. absconso in agio. quem inveniens homo. abscojndit.
et prae .gaudio lllius vadit, et vendil umversa quae et prae i;audio ejus vadit omnia quae habel \endei.
habet,et emilagriim illum. aIterum simileestregnum et emet agrum lllum. Iterum simile est regnunj
coelorum hornini negotiatori, quaerenU bonas mar- caelorum. hojrimi negotianti. qu-crcnli bonas marga-
garitas. Invcnia 4 autem una pretiosa.margarita, abiil ritas. Quiimemens. unam pra betiosammargarit:ira.
el vendidit omnias quae habuii, et.emiteam Iterum tabiit. el vendidtt omnia quae babuit et enul illam.
simile esiregnum.coelorum 6 sagenae missie,in ma- Iterum simile est regnum caelorum ° retiae niissae
re, et ex omni genere piscium .coiigregauii. Quam, iti mari. quae ex ornni genere piscium coliegit. Cum
quum implela est, educenles. ej,secus lillussedeiiles, atitem inpletaesset eduxer_anteam adlitusr_;t<_.ejien-
elegeruni honos tes elegerunt bonos
SARIANT.ESJiECTIONES CODICIS'MS. -S. GERMANEiSSIS.
1 ea, est 0 quaecumque
B saecuh. Messoresautem 6 reciae missae in mare, quae ex omnigenere piscium
3 in regnumPatris suu collexii. Gumautem esset lmpleta,duêrunt eainjfd littus;
4 Invenlaautempretiosamargaritaj abiit. et sedentes optunoselegerunt in vasis stiis, '~
'.
SLAWCHINIWIM.
a Quod de pretiosa margarita dictnm est, omitti- ter iteratam.
tur incuria hbrariiin ms. codice Corbeiensi. Proclivis b in praetiosam extrita esl.
autem fuit lapsus propter vocem Iterjim, conseqi\en- ° reliae, pro reti.
(a) Ante praetiosa, deest una, etiam in cod. Cant. — (b) Ita et cod. Cant.«... SE. — (c) Ita el co^. Qanf-
'^
avxnv. (d) Ita et lexlus Grsecus, hi xbv aiytalbv. — (e) Ila el cod. Cant. .« r.kllt.axa".
^v£(3_j3ao-«v
251 EUSEBII VERGELL. EVANGELIUMCUMVARIIS COD. COLLATUM. 252
Pi sces in vasis ita ut miraren-
su suis, malos lur, eldicerent:
te mi- Unde huic sa- aulem miserunt foris. Undehuicsa-
49. ser.unt. Sic erit pientiam, et vir- 49. Sic erit in pientia haec,
in consum- 55. tutem? . . . nne consummalione et virtules ?
matione bic esl filiusJo- saeculi: exibunl 55. Nonne hie csl
saecu seph fabri ? Non- angeli, et se- iilius Josephi
an . . . . malerejus parabunt ma- fabri ? Nonne
ra dicitur Maria; los de medio mater ejus
los dio etfrat . . . s ejus 50. juslorum, et dicitur Maria;
50. j'ustorum, et Jacobus, et Jo- mittent eos in et iratres ejus
mittent eos .... seph, etSimon, caminum ignis : Jacobus, et Jo-
caminoign .... 56. et Judas? et soro- ibi erit fletus, seph, et Simon,
ibi . . . .flelus, res ejus non- el stri . . . dentium 56. et Judas ? et
et stri ne omnes 51. Iutellexistis sorores ejus
tium, et dixit. haec omnia? nonne omnes aput
51. Intellexistis Dicunt ei: Uti- 57. nos sunt? Un-
haec omnia? que, (a) Domine f. de ergo huic
Dic . . . ei: Utique (a) 52. Et ait illis : omnia isla? Et
52. Do f iliis: Ideo omnis scandalizabanlur
Ideo onmis scr- scriba doctus in eo.
. . . . a doctus . . . in regno cae- Jesus autem
orum, lorum, sitnibs dixit eis: Non
similis est ho- est homini pa- est propheta
mini palrifa- 57 inpatr . ., trifamilias, sine honore,
milias, qui p . . etin qui profertde nisi in patria
feret de ten- 58. Ideo nomfecit thensauro suo sua, et in do-
sauro suo.no- ibi virtutes nova et veiera. 58. mo sua. Et
va et vetera. as, prop- 53. Et facium est, ideo non fecit
53. Et factum est, ter in . . . . edu- cum consum- ibi virlules mul-
cum consum- litate . . . orum. masset Jesus tas, propter incre-
massel Jesus pa- CAPUT XIV. parabolas dulitatem illorum.
rab . . . as istas, istas, transiit
tra . . . iit inde. 1. Inillote . . po- 54. inde. Et ve- CAPUT XIIIL
54.Etve re au . . . He- niens in pa-. 1. In illo temporc
rodes ar- triam suam' audiit Herodes
m docebat eos tetrarcha famam
in synagogis eorum, Jesu : et ait pue-
in vasa, malos, autem foras miserunt. Sic "•2erit in vasis suis malos autem foris proj'ecertinl Sic
in consummalione saeculi : exibunt angeli, et erit in consummationem saecnli. exibunt angeli.
separabnnt malos de medio justorum, et mitlent et separabunt malos de medio justorum et mit-
eos in caminum ignis : ibi erit fletus 3, et stiidor 4
tent eos in caminum ignis. ibi erit fletus et stri-
denlium. Inlellexistis haec omnia? Dicunt ei: In- dor denlium. Ait illis Jesus Intellexislis haec om-
lelleximus. Et ait ad illos : Ideo omnis scrib.i nia Dicunt ei Utique Domine. At ille ait eis Prop-
doctus in regno coelorum, similis est hommi patrifa- terea omnis scriba a e doctus. in regno caelorum. si-
mihas, qui profert des thesauro suo nova et vetera. milis est hoinini patrifamilias. qui profert de then-
Et factum esl, quum finissetJesus parabolas istas, sauro suo. nova et veiera. Et lacium est. cum con-
6 transivit inde. Et cum venissel in patriam suam, summasset Jesus parabol.is istas. transiit inde. Et\c-
docebat eos in synagogis eonim, ita ut mira- niens in pairiam suam docebal eos in synagogis eo-
renlur, et dicerenl : Unde 8huic ista sapientia "*, rum.itautniirarenlur.cldicerentUiide huic sapientia
et virtutes? Nonne hic est fabii filius? Nonne haec et virlutes. Nonne hic est labri filius. Nonne
mater illius Maria dicitur; et fratres ejus Ja-9 mater ejus dicilur Maria. et fraires ejus Jacobus el
cobus, et Joseph, et Simon, et Judas? ct sorores 10 Joseph et Simon et Judas. et soiores ejus. nonne
ilhus omnes nobiscum sunt? Unde ergo huic isla omnes aputi> nos sunt. Unde ergo huic omnia isla.
sapientia? Et scandalizabantur in eo. Jesus aulem Et scandalizabantur in eo. Jesus auiem dixit cis.
dixiteis: Non esl propheta sine honore, nisi" in sua Non est propheta sine honore nisi in patna sua. Et
civilate, et in domo sua. Et non fecit lbi virtules ideo non lbi lecil virtutes multas propler incredulita-
amplius, proptcr incredulitatem illorum. letrarchaI 2 lemillorum. In illo tempore AudivitHerodes tetrai-
XIIII. In illo tempore audivil Herodes cha. lamam Jesu. et ait pueris suis. c Nynquid hic
de opinione Jesu : et dixit pueris suis: Hic est Jo-
1 autem in ' sapientiahaec.
2 et segregabunt 8 filiusa Josephfabri?... ejus diciturMaria?
3 oculorum, 9 ej"us,nonneomnesapudnossunt?
* Utique, Domine.Et aitillis : 10omniaista?...in eum.
B consummasset 11in palrlasua.Et ideononfecit... multas
12famamJesu : et ait:
6_transiitinde. Et veniens
BLANCUININOTM.
n scribae, vilio librarii, pro scriba. c y pro u ursurpata.
*>aput, t pro d. d Ita S. AmbrosiusExposifionisin Lucamlibro tertio.
(a) Addunt, Domine. Et ila textus Gr_ceus,K./j.e. oSe.

253 EVANGELIUMSECUNDCMMATTH___UM. 254
2. pu . . '. . . . Hic 8. illa 2. ris suis : (a) Num- ei dare quodcum-
est Jo es nita a . . . tre quid f hic est que posiulasset
Ba ta sua, (e) dixit: Da f mi- Johannes Baptisla (b) 8. ab eo. Ad illa
vi; lii in hoc disco . quem ego decol- praemoniia a ma-
et eaput Johan- lavi f; ipse sur- tre sua, (e) dixit :
nis Baplistae. lexit a moituis, Da f inilii in
5. es . . 9. Et contrisia- et ideo virlules diseo caput Jo-
tus rex Hero- operantur bannisBaptisiae.
des propter ju- in eo, 9. El contnstalus
im rameuium,- (f) 3. Herodes enim est rex Heiodes
hanet propier f si- lentiil Johannen, propter juramen—
liga- mul recum- et albgavit eum : tum, (/")el pro-
in car- bentes, jussil el misit (c) m car- pter f simul rc-
cerem prop- dari. cere f propter He- cumbenles, jussit
ter Herodia- 10. Misit autem et rodiadem uxorem 10. daii. Misit au-
dem uxorem . . . collavit Jo- fratiis sui (d) Fi- tem et decollavil
4. fratris su . . . Di- m in car- 4. bppi f. Dicebat Johannem in car-
cebatenim il- 11. . . . m. El . . . . enim llli Johan- 11. cere. El adla-
li Johannis : Non . . . . m est nes : Non licet tutn est caput
lice . . tibihabere libi habere eam; ejus in disco,
5. ea . . . t volens 5. Etvolensillum et datum est
illum occide- occidere, ti- puellae : puella
re, . . . itpo- niuit populum : auiem detulit
pu ia si- quia skul pro- matri suae.
c . . . . hetam ser phelam eum ha- 12. Et accesserunt
h nl eum. 12. discipuli ei bebant. discipuli Johan-
6. Di na ellulerunteor- 6. Die autem na- nis et<tulerunt *
ta ...... . pus, elsepelie- talis Herndis corpus, et se-
s runt illum : salta\it filia pelierunl lllud :
H et venerunt Herodiadis in et \enerunt,
7. cu • et renuntia- niedio tnclinio, et renunciaverunt
to . . . . • verunt Jesu. et placuil He- Jesu.
es 13. Quo audito Jesus, 7. rodi. Unde 13. Quo audito
cu "... secessit inde cum juramenlo Jesus, secessit
lass in naviculam, polhcitus est inde in navi-
hannes Baplisla" quem ego ipse decollavi; ipse re- est Jobannes Baplista. ipse surrexit a moi luis. et
surrexit a niortuis , et ideo viriutes opeianlur ideo \irtutes operanlur in illo.
in eo. s Herodes autem adprehensum Johannem al- Herodes enim tenens Joliaimem alligavit eum et
ligavit : et in carcerem misit propter Herodiadem misit in carcerem propier Herodiadem uxorem Phi-
uxorem fraliis sui. Dicebat enirn illi Johaunes : Non lippi Iratris sui. Dicebat enim ei Johannes i\on Iicct
licet libi s habere uxorem fiatiis lui. Et voleus occi- libi babere uxmem fiatris lui. Et volens llltim oici-
dere illum, tiniuit populum : quia 4 quasi proplietam deie. tiniutt populum. quia sicul prophelam enm ha-
habebant illiim. Sed cum advenibset dies nalalis He- bebant, Die autem natalis Herodis. saltavit filia
rodis saltavit Herodiadis lilia in convi\io, et placuit Herodiadis in medio ttiduiio. et placuit IIc-
Hemdi. "Propter quod jmejurando promisii daturum rodi. Unde ciim j'uramenio pollicitus est ei dare.
se illi quidquid postulasêt ab eo. Puella aulem nio- quodcumque posiula^sei ab eo. Ad illa praemomta a
nita a maire sua, dixit ad eum : Da mihi in dn-coca- malresua. (e) dixiiDa f mihi in disco capul Jolian-
pui Johannis Baptistae. Et contristatus est rex He- nis Baplistae. Et conlrislaius est rex. piopier juia-
6
rodes propler jusjuraiidum, et propter eos qui si- mentum auieni (/*).et propter simul f discumbentes.
mul recumbebant, jtissit dari. Et statim nnsit et de- j'ussit dari. Et niittens decollavit Johannem in tar-
collavit Johannem mcarceie. Et allatum estin disco cere Et ablatum est caput ej'us in disco. el datum
captit ejus, et datum est pueilae: 7illa autem aitulit esi puellre. puella autcm attulit inaln sue. El acce-
malrisuae. Etaecesserunldiseijiuli 8Johanniset lu- derites. discipuli ej'us. lulerimt coipus ejus. et sepc-
Ierunl corpus ejus, el sepelieriint 9eum : et venerunt' lierunl lllud. et vciiieniesnuiiiiaverunt Jesu.
et nunliaverurit Jesu. Quo audito Jesus, "recessit Audiens aulem Jesus secessil iude iu navicula,
inde per na.em,
1 Baptista: ipse surrexit 6 juramentum,et propter simulreeumbentesjussitdaii.
E Herodes enimlenuit Johannem, et alligaviteum, et Et rmsit
misit eum in 7 puella autem
3 habere eam 8 ejus
4 sicut Prophetameum habebant. Die autem natalis » lllud
HerodissallavRfiliaHerodiadisin medioirielitiio 10 secessit... in navicula
"•ut in Vuigalausquead vocemDa
BLANCHINIMTM.
(a) A&ditnumquid. Etila cod. Cant. yhxi, ad conciliandum Matlhaeum cum Luca ix, 9.— (b) Verba, quelti
eqo decollavi,habenlur etiam m cod. Cant. ov iya krttvifalLtju. additameutum e Marco. — (c) lla el textus
Grsecus, lv 5>U".KX«.—(d) Addit Ftlippi, ut textus Graecus *<).7.7.00,et codd. Gant. Goth., Syr.et Copt.—
(e) Iia et cod. Canl. tirte, Abg.— (f) Post juramentum, deest 'autem, etiam in cod. Cant. lbidem, cum eodem
additur, propter, c..o.,in Vercell., Veron. etBrix.
PATROI. XII. 8
235 EUSEBII VERCELL. EVANGELIUMCUM VARIIS COD. COLLATUM. 236
in locum deser- ferile eos (a) ad cula, in locum Jesus: Adferte
lumseorsum. 19. me. Et cum desertum seor- eos (a) ad me.
El cum audis- jussisset turbam sum. Et cum au- 19. Et cum jussis-
sent tuibae, se- discumbere dissent turbae, set turbam
culi sunt eum supra faenum, seculae sunt eum discumbere
pedibus de civi- acceptis v. pa- pedestres de supra fenum,
talibus. nibus, et duo- civitatibus, el acceptis quinque
14. Et ut vidil Jesus bus piscibu., as- 14. villis. Et ul pambus, el duo-
lurbam mul- piciens m cae- vidit turbam bus piscibus,
tam, miseilus lum benedixit, multam, miserltis aspiciens in
esl illis, et cu- et f . . . t, et deesl illis, et cu- caelum be-
ravil langui- dit discipulis ravit languidos nedixit, et
dos eorum. suis panes, dis- eorum. fregit, et dedit
15. Vespere aulem cipuli aulem 15. Yespere aulem discipulis suis,
facto, acces- luibis. facto, accesse- discipuli au-
seruni ad eum 20. Et . . . nduca- lunt ad eum tem posuerunt
discipuli ejus, verunl om- diseipuli, dicen- ~ 20. turbis. Et man-
dicentes: De- nes, et saturali tes : Desertus ducaverutit om-
sertus locus sunl. Et reli- locus est, et nes, et saturati
est, et hora jam quias college- hora jam sunt. Et reli-
praeleriil: runt, xn. cophi- praetenit: di- quias collegerunt
dimilte lur- nos plenos. mitle lur- fragmentqrum,
ham, et eun- 21. Manducanti- bas, ut euntes duodecmi coftnos
tes in castella um aulem fu- in castella 21. plenos. Man-
emant sibi es- it numerus emant sibi ducantium au-
cas. quinque milia escas. tem ftiit nume-
16. Jesus autem dixil: virorum, ex- 16. Jesus autem rus v. milia
Non habent ceptis pueris dixit : Non ha- virorum, -ex-
necesse ire: et mulienbus. bent necesse ire: ceptis pueris..
date illis vos 22. Et statim date illis vos el mulieribus.
manducare. Jesus j'ussit manducare. 22. Et slatim Jesus
Responderunt discipuhs (b) Responderunt jussit discipulos (b)
17. ei r Non habe- suis f ascende- 17. ei: Non habemus suos f ascendere
mus nisi v. pare in navicu- nisi quinque pain naviculam;
nes, et duos pila, et praecede- nes, et duos piet praecedere (c) f
18. sces.EtaitJesus: Ad- re (c) trans fre- 18. sces. Et ait lrans Iretum,
in locum deserlum * solus. Qtiod 2
cum audis- in locum deserlum seorsum Et cum audissenttnrbae
seni turbae, seculae sunt eum pedibus a civi- saa ecutaesunteum pedestres decivitatibus.Eiexieus
talibus suis. 3 Et egressus 4
vtdit lurbam multam, Jesus. vidit turbam muliam. et misertus est eis. «t
et misertus est eis, et sanavil langmdos eorum. curavit inhrmos eorum. Vespere autem facto. acces-
Ctim sero autem factum e.set, accesserunt ad eum serunt ad eum discipuli ejus dicentes. Desertus est
6 ubi su- hic locus, et hora jam praeteriit. demitte turbas
discipuli ejus, dicenles : Deseitus locus est *
mus, el boia j'am praeteiiit : dimitte iurbam .ut eunles in castella. emant sibi ei-cas. Jesus au-
isiam , ut eiintes in vicis emant sibi •escas.' El tem dixit eis. Non htbenl necesse ire. dale illi. vos
ait' illis Jesus : Non babent necesse ire dale ilhs manduc.ire. Ad )lli dixeiuut d. Non habemus hic.
8
vos mandueare. At illi dixeinnt . Non habemus ' nisi qiiinque panes et duos pisces. Etait illis Jesus.
jiohiscum msi quinqtie pines, et-duos pisces. 10Re- Adfei le niihi eos huc. Et cuin jussissei lurbam dis-
"
spomiens Jesus ail: Affeile lllos huc. El jussit lur- cumbere supra fenum acceplis qumque panibus et
bam discumbere super "foenum.eiaccepiisquinqiie duobus piscibus aspieiens in c.telum benedivit. et
13
pambu., et duobus piscibus, respiciens ad coe- frangens dedit discipulis panes discipuli autem tur-
lum benediMleos etlregit, eldedit discipuiis1*-,dis- bis. Et-inandncaveruui omnes. et satur.iti sunt. Et
cipub autem tuibis. Et manduc.iverurit universi, et sustuleiunt reliquias fragmentorum duodeciut co-
salurati sunt. lb Et siislulerunt quod superfuit, duo- phmos plenos. Qui autem manducavenmt eranl viri
16
decun copbinos jilenos. Et erani qui mandtieave- quasi quiiique nnlia. exceplis mulienbus. et parvu-
runl, liomiuum " qumque millia, e\ceptis pueris et lis. Et slitun jussil dtscipulos ascendere m navicu-
mnlienbus. Tunc jtissit discipulis suis ascendere lam et praecedere eum trans fretum.
in naviculaiii, etle iie trans frettim,
VARIANTESLECTIONES CODICIS MS. S. GERMANENSIS.
1 seorsum.Et cum 11 cumjussisset
2 pedestres de 12 ioenum,aeceptis
3 et cum exisset 18 et
* curavitmlirmoseorum. Yespereautemfaclo 14 aspiciensin...benedixit,
panes,
*>est, et lc Et
_ 16 collegeruntreliquias
6 turbasin caslella Manducanlium autemiuit numerusquinque milliavi-
1 Jesusautemdixit illis rorum
8 Quidixeruiitei 17 Et statimjussit Jesus diseipulossuos
0 hic 18praecedere
10Et ait illis Jesus: Afferteeos ad me
RLANCHININQT_E.
- a A in saecutge, extiita est.
(o) Post eos, deesl huc, etiam in cod. Canl. —(b) Addilsuos.' el itaVercell. et texlus Groecus, eAxov.
— (c) Post praecedere, deesf eum, ut in cod. Cant.
237 EVANGELIUMSEGUNDUMMATTH/EUM. , 258
tum, donec ip- lite timere, er- donec ipse autem ei Pe-
se dimitteret go sum. dimilteret trus dixit:
turbas. 28. Respondens au- turbas. Domine, si
25. Et dimissa tur- lem Pelrus 25. Et dimissa lu es, juve
ba, ascendit in dixit: Domine, si turba, ascendit me vemre
monte solus Ju es, jube me in montem ad te super
orare. Yespe- venire ad te solus orare. 29. aquam. Ad
re autem fac- super aquam. Vespereautem ipse ait: Veni.
lo solus erat 29. Et ipse ait: Veni. faeto solus erat El descendens
24. ibi. Navicula Et descendens 24. ibi : Navicula Petrus de na-~
auiem in Petrus de na- autem (a) j'am f vicula, ambu-
medio mari vicula, ambu- in medio mari labal super
jactaba .... labat supra a- jactabatur (b) aquam ul veni-
(b) a fluctivus : quam ut veni- a fluciibus f: ret ad Jesum.
erat aulem - retad Jesum. erat enim 30. Videns vero
illis ventus 3u. Videns vero ven- illis ventus adventum validum,
conlrarius. lum validum, 25. versarius. timuit : el cum
25. Quarta autem limuil: et cum Quarta coepissel mergi,
vigilia noclis, coepissel mer- autem vigilia clamavil dicens:
venit ad eos (c) gi, clamavit noctis, venit ad Domine, salvum
Jesus f ambulans dicens: Domine, eos (c) Jesus f 31. mefac. Et
26. supra mari. Vi- salvum me fac. ambulans supra continuo Jesus
dentes (d) autem f 31. Et conlinuo 26. mare. Videntes (d) extendens
illum supra Jesus extendens autem f illum, manum, ad-
rnaie ambu- manum, adpre- turbati sunt, praehendit
lantem, turba- hendil eum: dicenles: Quia eum :
li sunt, dicen- et ait illi : Modi- fantasma est. et ait illi:
tes : Quia fan- cae fidei, quare Et prae timore Modiesefidei,
tlnsmata est. 52. dubitasli? Et clamaverunt. quaredubitasti?
Et prae timo- cum aseendis- 27. Statimque Jesus 52. Et cum ascen-
re clamave- sent in navi- loculus esl ll- disset in navi-
27. runt. Statim- culam, cessa- lis, dicens : Con- culam, cessa-
que Jesus locu- vit veiilus. stantes estote 55. vit ventus. Qui
lus est eis, di- 53. Qui autem in nolite timere, autem iu navi-
cens : Constan- navicula erant, ego sum. cula erant,
tesestote no- veneruut, 28. Respondens venerunt,
CODEX COBBEIENSIS. GODEX BRIXIANUS.
donec *- dimitteret s lurbam. Et cum dimisisset donec dimilterel^ turbas. Et dimissa turba. as- '
3 et ortbal solus. Ves- cendit iu monte solus orare.
illos, ascendit in montem * Vespene autem facto..
peie autem facto solus erat ibi. Navis aulem solus erat ibi Navicula autem in medio mari jac-
eral in medio maii et jactabatur fluetibus : erat tabatur fluctibus er.tt enim contranus ventus. i>,."
cnim contranus illis ventus. Qtiaita atitem vigi- Quarta auiem vigilia noctis. venit ad eos (c) Jesus f
lia noctis, veiut ad eos ambulins <-upermare. Yiden- ambulans super maie Videntes (d) autem f eum
tes atitem s illum super mare ambulantem, turbati discipuli ejus. snpra mare ambulantem. expaverunt
sunt, dicentes : Quia phan.tasma 6 essel. a Non emm dicentes. Qtna phaiitasma est. Et prae limore excla-
intellexer.ini, sicut/liec in panibus. Erat enim cor maveruni. Statim autem loculus cst eis Jesus dicens
'
eorum obtusum. Etpire limore clamanl. Confettim Habete fiduciam. ego sum nolile timere. Respondens
aulem locutus est ad eos, dicens : Gonstantes es- autem ei Pelrtis duit Domine. si lu es jube me ve-
tote 8 et nolne litnere. El respondens ei Simon Pe- mre ad te super aquSs. Ipse autem dixit Veni. Et
lius dixil: Domiiie, si tu es, jube me veuire ad te descendens Petius de navi ambulabat super aquam
0
super aquam. 9 Ei llle dixit: Yem. EtJ descendil ut vemret ad Jesum. Videns autem ventum \alidum.
Peuus de navi, et ambtilabat super aquam ut \eniret timuit et cum coepisset mergi evclamavit dicens Do-
ad Jesum Videns autem ventum validuin, extimiut:il mine salvum me fac. Conlinuo autem Jesus exien-
et cum coepisselia demergere,clamavil dicens : Uo- dens manum adpraeliendit eum et ait llli. Modicae
mine, salvum me fac. Et1S confestim Jesus extendens fidei. quare dubitasti. Et cum ascendissel in navem
manum, apprebendit eum : et ait llh : Modicae 14 fidel, cessavit venlus. Qui autem in navicula erant vene-
quare dubitasti? El quum ascendisset in navem, runt
cessavit ventus.*'*Et hi qui in navi eranl,
1 ipse < dixil llh
1 turbas. El dimissaturba 8 At ipseait
8 solusorare. 10 descendensPetrusde navicula,amb.
* Naviculaaulem jam in mediomarijactabatur a flucti- 11 timuit
bus. Quarta 12 mergi
" cumambulantemsupra 18 continuo
6 est ' 14navieulam
7 exclamaverunt,statimvero Jesus... eis 15 Qui autem in naviculaerant, venerunt, et
8 nolite timere, ego sum. Respondens autem Petrus
BLANCHINIWTM.
a Huc ex Marci capite sexto, vers. 52, translatum h In hoc spatio derasa. sunt in codice JiUerse. '
videtur praesensadditamentnm.
(«) Addit jam: et ita textus Grsecus, ._&..— (b) Ita et textus Grseeus, wo xm nvpkxav. -—(c) Addilut.
Hesus,juxta tex,tumGraecumo 'Iwouf. — (d) Ita et cod. Cant. Si.
239 EUSEBII VERCELL. EVANGELlfJMCUM VARHS COD. COLLATUM. 210
CODEX VERCEI.LENSIS. CODEX VERONENSIS.
ct adoravc- grediantur et adorave- seniorum ?
rnnt eum, di- iradiiionem runt eum, dieen- 11011cnim la-
centes : Verc seniorimi? tes: Vere Films vant manus
Filius Dei es. nnn enim Ia- Dei es (a) suas, cum pa-
34. Et cum t"ans- vaut manus luf. 54. Etcum nem manducanl,
fretasseiil suas, cum pa- transfretassenf, 3. Ipse autem
in\enerunt nem mandu- \enerunt recpondens
in terram _, cant. in teiram aiullis :
55. Gennesar. Et 3. Ipse autem res- 35. Genesar. Et Quaieet vos
cum cogno- pondens ait cum cognovis- transgredimini
vissenl illum illis: Quare el sent eum vin mandaium
vij-i loci 1111— vos transgre- loci illius, Dei propter
ns, adorabant dimint nian- adorabant eum. iraditionem
eum. Et con- daium Dei prop- Et confestim vestram' Nam
festim mhe- ter traditio- miserunt in Deus dixit:
iunt in uni- nem vesiram? universam 4. Honora pa-
versam regio- Nam Deus dixit : regionem iilam, trem (b) tuum f,
nem illam, et 4. Honura pa- et oplulerunt ' et matrem
opiulerunt trem (b) lu- ei omnes male tuam; et : Qui
ei onmes ma- um f, et ma- C6. habentes. Et maledixerit
le babentes. trem tuani; rogabant eum pairi, velma-
56. Et rogabanl et: Quicum- til vel fimbriam tri, morte
eum ul vel fim- que male- vestimenii moriatur.
briam vesii- *dicitpatri ejus langerent. 5. Vos autera
menli ej'us lan- morie mo- Et quicuntjue dicitis : Quicum-
gerenl. Et qui- rieiur. tetigerunt, que dixent
eumque tetigc- 5. Yos autem di- sahi facli palri, vel ma-
runt, salvi fac- citis : Quicum- sunt. tri corbam,
li sunt. que dixerit CAPUT XV. quod est, mu-
C.PUT XV. pairi, velma- 1. Tunc accesse- nus quodcum-
tii: munus runt ad eum que esi ex
1. Tunc accesse- quodcumqiie Scnbae, et nie, tibi pro-
rnni ad eum ex me, tibi pro- Farisaei ab 6. deril. (c) non Iio-
Scnbae, etPha- 6. deiit, (c) non ho- Hierosolymis, norilicavit
risaeiab Hiero- norihcavit 2. dicentes: Quare patrem suum,
solyma, dicen- patrem su- discipuli tui et matrem :
2. les : Quare dis- um : et inriium transgrediunlur el irritum
cipuli lui trans- fecistis \er- traditionem facitis verbum
CODEX CORBEIENSlS. CODEX BRIXIANUS.
adoraverunt eitm, dicentes : Yere Filius Dei es. Et et adoraverunt eum dicenles.Vere DeiFiliuses.El cum
quiini tr.uislretassent. veiieruiil in teriam l Genesar. transfreiasseiii venerunl 111terram Genpsaret. Eicum
- tt ul cognoverunl bomines loci illius , adoraverunt cognovjsseitleuni \in lociillius.Miseriinlii) iiniversam
eum. Et confeslim iniseruiii m omnem coiifinem, regionem illam.etobtuleiunleiomnes maleliabenles.'
et oblulerunt ei omnesm.ile h ibeutea. Et rogabant Et rogabaiiteunitit laiitiinnel f "imbiiam vesiimenii
eum uls lantuni fimbriam \eslunenti ejus lange- cjus iingeieui Et qiticunique teiigerunt salvi l.icti
3
rent. Et qiiicumque li ligertint, salvaii sunt. sunt. Ttiiic accessertint.id Jesum Scribaa ei Phaii-
4
XV. Tunc accessertinl ad eum ab Jerosolymis ssei ab III h crosi lymis diceules. Quare discipuli lul
Scrib.te et Phaiisaei, dtceutes : Quarc discipui ttii iransgrediuntiir tradilionem seniorum. non emm la-
traiisgrediunliirtradiiionein 86111010111' non cnim la- c bant manus cuni panem mandticant. Ipse auiem
vant inanus suas, quum pauem inanducaiil. GAt ille respnndens ait lllis. Quare et vos transgredimini
*
responden* ait iliis : Quare et \os traiisgredimmi mandaium Dei. propter traditionem vesiram. Desis
mnidaliiiii Dei propler vestram liadilionem? Nam eiilin praecepit dicens Hor.ora pairem (b) mum f et
Deus dixil: Honora palrem, et m.itrem; et: Qui malrem tuiiiii. et Qui maledaerit patn vel malri
jnaledheril patri, ' vel matii, morie monetur. morie moriatur.
8
Vos aulem dicitis : Qmcumque maledixerit pa- Vos autem dicilis Quicumque dixerit patri \el ma-
tri, vel mairi, rcus ent geliennae ignis : quod lii munus quodctimque est ex me tibt prodeiit. et
°
non lionoulicavil patrem suum, vel matrero stiam: non hoiiorific.il patrem suum. aut matrem suam,
et n-ritum fecistis10vcr- et inritum fecistis man-
- VARIANTES LECTIONES CODICIS MS. S. GERMANENSIS.
1 Genesar.Et cumcognovissenteumviriloci lllius, mi- c Ipseaulem
serunt 7 aul... monatur
2 velm universamregionemlllam, el 8 Munusquodcumqueex me tibi proderit, non honorifi-
3 salvifaeli sunt cabit
4 Scnbae, ei Pharisaeiab Hierosolyma . °10aut
b manus,cum mandatum
BLANCHININOTM.
d In vocula illa fimbriam, post f exlrita est liltera a correctore derasis cornibus, ut i fierel.
pusta
cujus \estigium non est. c labant, pro lavant.
h In voeula Uterosolymh, prima vocalis erat, y
(a) Addit tu, etiatn codex Cant. o-u,—(b)Addil._......, eliam lcxlus Grtecus eod,—(c) Anle non, deesf et, m
cod. quoque Cant.
bum Dei prop- scandali..ali Dei propter
tei tradiiio- sunl? tradnionem ....*..
nem vestram. 13. Et Jesus respon- 7. vestram. Hy-
7. Hypocritae, be- dens ait : Om- pocnte, bene . .'
ne prophela- nis plantatio, prophelavit
vit devobis (a) qiiam iion plan- de vobis (a)
Esei is f. dicens : tavit Pater me- Eseias f , di-
8..PIebs haec us caeleslis, 8. cens : Plebs haec
labiis me eradicalulur. labns me di-
honorat, 14. Siniie illos: cae- ligit, cor au-
corautem ci sunl duces tem illorum
eorum lon- caecorum, cae- longe est a me.
ge est a me. cus auiem si 9. Sine causa .- . .
9. Sinecausa caeco ducatum autem colunt
autemme . ' praestet, am- me, docentes
colunt, do- bo iu fuveam doctrinas, et
cenles doc- cadunt. mandata ho-
trinas, ei man- 15. Respondens minum.
data bomi- aulem Pelrus 10. Et convocatis
nnm. di\it ei .•Enar- ad se turlns,
10. Etconvocalis ra nobis para- dixil eis :
adse lurbis, bolani islam. Audite vos,
dixit eis: Audi- 16. Ad i!le dixil: ad- •et intellegite.
te, et inlellegi- huc et \os si- 11. Non quod
11. te. Nonqtiod in- ne intelleclu intratinos,
Irat in os, inqui- 17. esti.? Nonln- inquinatho-
nat hominem: tellegiiis, quia niinein :
sed quod pro- omne quod sed quod pro-
cedet de ore, in os inlral, in ceditdeore,
inquinallio- venirem va- hoc inquinal ho-
mmem. dil, el in seces- minem.
12. Tune acceden- su emittuur. 12. Tunc acceden-
tes discipuli 18. Quae autem tes discipnli
ejus. dixciunt procedunt de ejus, dixerunt
ei: Scis quod Pha- ore, de corde ei: Scis quod
risei audito exeunt. Et ea Farhaei au-
hoc verbo, coinquinant dilo (b)
bum Dei propter tradilionem * veslram a quam dalum Dei propler traditionem vestram. Ypocritae,
tradidistis. Hypocrita., hcne prophelavii de vo- bene ptophetawt de vobis. («) Esaias f dicens.
bis Esaias, dicens : 2 Plebs ista labns me ho- Adpropmquat se mihi poptilus hic ore stio el iabus
norat, nam cor eoitim longe etl3 a me Sine suis me honorat cor autem eoruin longe est a
causa aulem colunt me, docenies, doctrinam, et me. Sine causa auiem mecolunl docenlesdoclrinas.
mainlata hominum. El convocaiis ad se dixit et mandata hominum. El convocaiis ad se lurbam.
4 ad illos : Auditevos, et mlelligile. Non lurbis
quod inirat dixileis. Audiie ei iPlelligiie. Non quod inlr.it in os
in os, coinquinat hominem : sed quod proccdit ex coi h nquinat iinniinem. sed quod procedii e\ m e boe
ore ° comqtnnat hoiiiinein Tunc* acce-.seriiul ad coic ni|uiuat homiiiein. Timc accedenies discipuli
enm discipuh ejus, diccnle-- . Sus qma Phans.ei ejus. dixeruni ei. Scis quia ph.irisaei audito vcrbo
atidito ' hoc scrmone, scandalizali sunl? Jevus autem hoc. scandalizati suni. At llle respondens ait. Om-
lespondens8 ait: Oiunis plan'alio, qitain non planla- ni. planiatio. quam non plantavil Pater meus cae-
vil Pater coeleslis, eradicabilur. Sinite illos: cseci lestis. cradicabuur. Sinile illos. caeci sunl duces
simt enim duces crccormii, crccus autem si cauo caecorum. caccus autem si caecoducaium piaesiet
9 \iain demonsiret, uleique m foveam cadunt. Res- ambo in foveam cadunt. Respondens auteiii Petrus
pnndensauiem Pelrus dixil 10: Dic nobis similuudi- dixit ei Edissere nobis paiabolain istam. Jesiis auiem
nem istam. Qnibiis ait: Adliuc et vos msensaii es- dixit.Atlhuc \os.siue inlelleeiu estis. Non inlelligitis
tis? Non iulelligilis, quoniam omne quod in'os in- qiua oinne quod in os intiat 111ventiem v.tdil. et in
liat, in venirom vadii, et " per secessum abjiciiur. secessum eunttiiiir. Quje atiteni piocedunlex oie de
Quae autem 12exeunt de ore, de corde procedunt. corde exeunt. Et illa coi c lnijuinant
llla sunt quae coinquinant
1 vestram.Hypocnlae 8 meus
a Populushic... cor autem 9 ducatumpraebeat, ambo...cadenl
3 doctrinas 10 ei :Narra nobisparabolamistam.At llle dixit...
4 eis ' sine
* hoc intelleclu eslis?
11 m secessumemittilur
- 6 accedentesdixeruntei 12 procedunt...exeunt, et ipsa coinquinant
7 hoc verbo
BLANCHININOTM.
a Ex ejusdem Marci septimo capite, vers. 15, de- tore, licet appareat, sicuti et in sequenti loco.
sumpta sunt verba isthaecms. Corbeiensis. 0 Rursus abrasa vocula i.
1 vocula i in comqumat, abrasa est a Correc-
(a) Ita et textus Grrecus"H<7«_..., ex Laiinorum consuetudine vertendi n Gracum in E. — (b) Deest pa-
gina abrasa.
243 EUSEBII VERCELL, EVANGELIUMCUM YARIIS COD. COLLATUM. 244
hominem: te eam : quia Dimitte eam:
19.' de cordeenim- clamat post quia sequilur,
exeunt cogi-" 24. nos. Ipse et clamat post
lationes malae, autem respon- nos.
*
Iiomicidia, for- dens ait : Non 24. Ipse autem
nicationes, fur- • sum missus respondens
ta, falsa testi- nisi ad oves, ait: Nonsum
monia, blasphe- ' • quae perie- missus nisi
20 miae: Haec sunt • rant domus adoves, quae
quae coinqui- 25. Istrahel. Ad il- perierunl do-
nant hominem. la venil, et a- mtis Istrahel.
Non lotis autem doravit eum, 25. Ad illa ve-
manibus man- dicens : Adj'u- niens (a) ado-
ducare, non - va me, Domine. rabat f eum,
coinqumat 26. Ipse autem dicens: adjuva*
hominem. respondens ad me, Domine.
21. Et egressus ineam dixit: (_.)Non 26. Ipse autem
de Jesus, seces- licet f accipe- respondens
sit in partis re patiem filio- ail: (b) Non licet f
Tyri etSidonis. rum, eidare accipere panem
-22. Et eece muli- 27. cambus. Ad il- filiorum, et
er Cananaea la dixit: Utique dare cauibus.
a finibusillis Domine: nam et 27. Ad illa dixit:
egressa ela- canes edunt Utique Domine:
mavit, dicens : de hiicis, quae nam et calelli
Miserere _nei cadunt de men- cdunt de mi- '
Domine fili Da- sa dominorum cis, quae ca-
vid : filia mea suorum. dunt de mensa
. sevissime a 28. Tunc respon- dominorum
daemonio dens Jesus, ait: . suorum.
25. vexatur. Jesus 0 mulier, mag- 28. Tunc respondens
autem non na esi fides Jesus, ait: 0 mulier,
respondit ei' tua : contingat 23. vexaiur. Ad magna est fi-
verbum. libi sicut vis. Jesus non res- des lua : fiat libi
Et*accedenles Et sanata est pondit ei verbum. sicut vis. El sanata
• fiha ej'us ex il- Et/iccedenles est filia ejus
discipuli cjus
rogabant eum la hora. discipuli rogabant ex illa hora.
dicenles: Dimit- 29. Et cum tran- eum dicentes: 29. Et cum tran-
CODEXCORBEIENSIS. _>. CODEX BRIXIANUS.
hominem":de corde eniin exeunt eogitaliones malae, hominem.de cordeenimexeuiitcogitalionesmalaeho-
honucidia, adulleria, foinicaiiones, itirla, lalsa testi- micidia ndtllteria fornicaiioncs furta falsa leslimonia.
monia, bla-.phemiae,' avarili.te, nequitiae, doli, im- •blasphemi_e.H_ecsunt qu.ecoinquinanl hominem.Non
pudicitiae, oculus malus. Haec sunt quae communi- lotis aulem mantbus minducare. non eomqiiinai ho-
cant homiiiem. Non lotts auiem manibtis manducare, minem.Elegress_-isnideJesiis secessit in partesTvri
non coinquinai bominem. Et egressus mde Jcsus, et Sydonis. Et eece mulierChananaea a finibus ilhs
secessil in s regionem Tyri el Sidonae. Et ecce mu- egicssa.clamavit ad'eiim dicens.MisererenieiDomine
lier Ciianaiiaea de finibus llhs egressa 3 clamabal ad fili David. fiha mea male a daemomo vexalur.At ille
eum , dicens : Miserere mei Domine filiDavid : filia non respondit ei verbum. Et accedentes discipuli
mea a daemonio male vexaiur.4Ille autem non respon- ej'us. rogabant eum dicenles. Dimitte eam qma cla-
dit ei verbum. Et * accesserunl discipuli etiogabant mat post nos. Jesus autem respondeus ail. Nmi
eum dicentes: Dimilleeam:quiaclamatpostnos. Ipse sum missus nisi ad oves quae perierunt domus Is
aulem respoiidens ail : Wonsum missus msi ad oves h rahel. At illa veniens adoravit eum dicens Do-
6perdilas domus Israel. At illa1 vemensadorabat eum. mine adjuva me. Qui respondens ait. Non est
dicens : Adjuva me, Domine. 8 Al ille respondeus ait bonum accipere panem filiorum. et mittere cani-
ad illam: Non licet aecipere panem filiorum, et mit- bus. At illadixitEtiam Domme. nam ei catelliedunt
lere canibus. At illa di\il: 9 Ita Domine:_nam el 10 de micis quce cadunt de mensa domiiioruni siiorum.
catuli edunlde micis " dominorum suorum. Tunc Tunc respondens Jesus ait illi. 0 mulier magna est
Jesus respondens, dixit ad eam : 0 mulier, magna fides tua. fiat nbi sicut vis. Et sanaia est filia ejus.
est fides tua ": coniingat libi ut vis." Et sana iacla exillahora.
esl filia ejus ex illa hora.Et quum 1Sreces- Et cum Iran-
VARIANTESLECTIONES CODICISMS. S. GERMANENSIS:
4 Ut in Vutqataa 7 venit, e.
a partes... Sidonis 8 Ipse autem
* clamavit,dicensei 8 Utique
4 At Jesusnon •o catelli
» Ul Vulg. 11 Ul Vulyala.
" quae perierunt 15Et sanataest
15 transissetinde,venit
BLANCHININOTM.
a Quae sequunlur in Corbiensi, liuc translala b In voce Israkel abrasa est d, scriptum erat enim
sunl e capile septimo Sancli Marci, vers. 22. Isdrahel.
(a) Ita et lexlus Grajcus Ttpoasr.wu.—(b) Ita et CiMl.Canl. evx i%taxi.

245 EVANGELIUMSECUNDUMMATTHÊUM. 246
CODEX.VERCELLENSIS. CODEX VERONENSIS.
siret inde ciant in via. sisset inde, venit dimittere eosje-
Jesus, venit ite- 55. Dieunt autem iterum secusmare junos nolo, ne
rum secus ma- ei discipuli: Galilaeae : et deficiantin via.
re Galilaeae: unde ergo in ascendens in 53. Dicuntautem
et ascendens deserto panes monte, sede- ei diseipuli :
in montem, tanlos. . . . sa- 50. bat ibi. Et ac- unde ergo modo
50. sedebai ibi. Et lure. . . r tan- cesserunl ad in deserlo panes tantos ,
accesserunt tae tu. . . ae? eum turbae, ut salurentur
ad eum turbae 54. Et ait illis Jesus : babentes secum 34. turbaeistae?Et
multae, haben- Quod panes ha- clodos, caecos, ait illis Jesus:
tes secum clo- beiis? Adilhdi- debiles, mulos, Quod panes ha-
dos, caecos, de- xerunt: vn. et et abos mul- betis? Ad ilh
biles, muios, paucos pisci- los : et jiroje- dixerunt: Se-
et alios mul- 55. culos. Et prae- cerunt eos (a) ptem, et paucos
los: et projece- cepil turbis sub f pedes 55. pisciculos. El
runt eos an- discumbere ejus, et curavit , praecepiiturbae(d)
le pedes ejus, in terram. eos"(_>)omnesf: recumbere f su-
et curavit eos : 56. Et accepit Jesus 51. ua ut turbae 56. pra terram. Et
31. ita ut turbae panes, et pis- mirarentur, accepit Jesus
mirarentur, ces, elgratias videnles mutos vn. panes, el
videntes: et egit, etdedit loquentes, clo- pisces, et gra-
magmficabant discipulis su- dos ambulan- tias egit, ac
Deum Islr.ibel. is, et. . . . cipuli tes, caecos fregit, et dedit
52. Jesus autem, con- dederun.t po- videntes :'et discipulis suis,
vocatis disci- 57. pulo. Et man- magnificabanl et discipuli de-
puhs, dixit: Mi- ducaverunt Deum Istrahel. derunt populo.
sereor turbis, omnes, el sa- 32. Jesus aulem, 57. Et manducave-
quia (c) triduo turati sunt. convocaus discipulis runt omnes,
est jam quod f Et quod abun- suis, dix"it: Mi- et saturati sunt.
perse\eiant dav. . t de pani- sereor huic tur- El quod liabim-
mecum, et non bus, .... runt bae, quia (c) tri- davit de pambus,
habent escam: sepiem spor- duum est jam tulerunt vn. spertas
et dimittere 58. lasplenas. Era. . -
quod f pei severanl 58. plenas. Erant
eos je. . . nos autem, qui man- mecum, et non emm , qiu man-
nolo, ne defi- ducaverunt, habent escam: ei ducaverant,
CODEXCORBEIENSIS. CODEX BRIXI\NUS.
sisset inde Jesus, venit secus mare, Galilaeae : et si.set inde Jesus venit iterum jnxta mare Galileae.
adscendensinmontem, sedebat ibi. "Etâscenderunt et ascendens inmontem. sedebal ibi. £t accesserunt
ad eum turbae rnultac, habentes secum surdos, cae- ad eum turbae muliae hahentes secum. clodos. cae-
cos, claudos, mancos, debiles.etmultos aliosmutos: 2 cos. mutos. debiles. et altos mtiltos. et projecerunt
el substraverunt eos anie pedes ejus, et curavit eos ante pedes Jesu. el curavit eos. ila ul luibae
eos : )ta ul lurbae mirarenlur, videnles mulos lo- mirarenlur. videntes mulos loquenies.uebiles sanos.
quentes, claudos ambiilanies, caecos videnies: et et clodos ambulanles. cel caecos vjdentes. et ma-
ma-.nificabinl DeumIsrael. gnificabant Denm, Sd rahel. Jesus autem convo-
XVI. Jesus autem, convocalis discipulis suis, dicatis discipulis suis. dixit Misereor tuib_e liuic quia
xit: 3 Misereor liuic turbae. quoniam jam, tuduum jam tres dies sunt quod peiseverantmecum el non
est quod adliaerent nnhi, etnon habent quod edant: habenlquod manducent.et dinuttere eos_ej'unosnolo.
_l dimiliere eos jejunos nolo, ne dehoanl in via. * ne forie deliciantin \ia Etdixerunt ei discipuli ejus
s
Dixerunl llh discipuli: unde ergo nobis panes m unde nobis in deseito panes tanlos. ul saturentur
deseilo, ut satiirenlur lurbae? Ait illis Jesus : Quot tuibae lantae. Eba.i illis Jesus. d Quod panes habe-
panes habetis? 6 Responderunt: Septem, et h duos tis Al llli dixeiunl Seplem et paucos pisciculos. Et
pisces.Et praecepit luibae 7 supra terram recumbere. praecepit luibis discumbeie super terram. Etacci-
Et acceplis septem panibus , et duobus piscibus, piensJesus sepiempanes.etpisces. graiiasagens.fre-
gratias agens, fiegii, et dedit discipulis, etdiscipuli git et dedit distipulis suis. discipuli autem. dede-
turbis. Et jiianducavernnt omnes, et salurati Mint. mnt tnrbis. Et mandiica\eiuut onines. et saturali
Et susiulerm t8 quod supera\it septem spoitaspani- sunl. Et sustulerunt leliqmas fragmentorum septem
bus pleuas. Et qui nianducaverunt, spoilas plei.as. Erantautem qui manducaverant
1 accesserunt ad eumtnrbae , habentes secumcaecos, *>indeserto pauestantos
claudos, d ebiles, etahosmultos,etc., utin Vulqala. 0 Ul Vulg.
2 eosomnes mutos, 7 diseumbereinterram.EtaccepilJesuspanes,etpisces,
3 Misereorturbae, quia iriduumest jam quod perseve- et graliasegit, et dedit, etc , ul m Vuiq.
verantmecum 8 quodsuperavitde, etc., ut in Vulg.usqueMagedan.
4 Oicuntei
BLANCHININOTiE.
a Epithetorum istorum ordo non solum turbalus Corbeiensi. Non enim septem panes, sed quinque
est in nostris mss. Lalinis, sed etiam in pluiibus tantum cum duobus piscibus memorarilur in Evan-
exemplanbus Graecis, ac in versione Anglo-Saxo- gelio. 0 d in Sc>.(./le/abrasa a conectore.
nica.
1 Exalio miraculo,cujus meminerunt omnes Evan- a quod pro quot vitio exscnplons.
gelistae, hic numerus piscium est defimtus in ms.
VTCO.— (b) Addit omnes, utcod. Canl. rtuvxug.— (c) lta et lexlus Gra!cus, riSv.hp.i-
(a) Iia eieod. Cant.
— (d) lla et Grecus , kvartscrslv.•
pa.i xptig _«-.
SLO-L
247 EUSEBH VERCELL. EYANGELIUMCUMVARHS COD. COLLATUM. 2IS
IIII. milia ho- porum non po- quatluor mi- Generatio mala,
minumfex- teslis nosse ? lia hominum, et adultera
tra pueros, et Geneiatio ma- exlra pueros, et quaerit signum :
59. mulieres. Et, la signum quae- mulieres. et signtini
dimissa tur- rit: el signum 39. Et dimissa tur- non dabiiur
ba, ascendit non d.iviiur ba, ascendit in ei, nisi signum
in naviculam: ei, nisi signum navicula: el ve- .lonae Proplietae.
et venit in fi- Jona? Prophe- nit in finibus Etreliflis illis,
nibus Magedam. lae. El relietis terrse Ma_.edan. 5. abiit: Et cum ve-
5. illis, abnt: Et cum CAPUT XVI. nisset trans Irelum;
CAPUT XVI. venissei trans i. Et accesserunt obhti sunt di-
1. Et acces- frettim; obliti ad enm Pharisaei, scipuli ejus pa-
serifflladeum suut dtscipu- et Sadduc_eitem- nes accipere. (b)
Faiisaei el Sad- li ejtis panes ptanles: etro- 6. JeMisautemf
ducaei lemp- accipere. (6) gaveiunt eum, dixit illis.
tantes : et roga- 6. Jesus autem f dixit ut signum de cae- Atiendile vobis
verntit eum, illis: Adlendi- lo osienderet illis. a fermenlo
ut signiim de le vobis a fei - 2. Ad ille respondens , Pharisaeorum,
caelo illis oslen- memo Pbaii- ait illis: Cum el Saddueaeorum. (c)
deret. saeorum. (c) sero faclum est, 7. Tuncf cogi-
"2. Ad ipserespon- 7. -Tiincf cogitabanl dicitis: Serenum, tabant inter
dens, ait: Cum inlra se dicen- rubicundum est se dicentes:
sero lacium tes: Quia panes enim cum nubibus Quia p-ines
esl, diciiis: Sere- non accepi- 5. caelum. Etma- nnn accepimus.
lium ei il, ru- mus. ne dicitis; Ho- 8. Quibus cogi-
hicundum est 8. Quibus cogitan- die tempeslas, tanlibus, dixit
cnim cum nu- tibus, dixit illis rubicundum Jcsus : Quid
bibus caelum. Jesus: Quid cogi- est enim cogiltiis inler
3. El mane : IIo- latis intra vos cum tristilia vos modieae
die tempestas modicae fidei, i. eoelum. fidei, quia
erit, quia ru- quia panes non poentae, f (a) Hy- panes non ha-
bicundnin est 9. habetis? Non- faciem 9. hclis' Nondum
4. caelum. Faci- dum intelle caeli nostis inlellegnis,
em quidem n .. que me- aeslimare : signa nequemeministis
caeli nostis minis... quin- aulem temporum de quinque
aestimare: sig- que panum, non potestis panibus, et
na autem lem- et quinque cognoscere ? quinque milibus
crant fere quattuor millia , exceptis ptieris et quaituor miilia virorum exceptis mulieribusetparvo-
ivtulieiilius. Et . dimissis tuibis. ascendii in nalis.Etdimissa lurba ascendit ln naviculani et venil in
viculam : et venit in fine« Magcdan. L.Iaccesseiuul fimbus Magedan. Et accedentes ad eum Pharisaei et
ad euniPharis..ei et Stdduciei lenlanlcs : etinteno- Sadducaei. lemtantes rogaverunt eum ut signum de
gavetunt eum dicentes, l ut ostenderet eis sigiium coeloosteiiderel illis.
de coelo. Jesus aiitem respondens, ait illis • Cum At ille respond»ns ait illis. Faclo vespeie. dicilis
sero facium fueiit, diciii-.: Seienum erit, rubicun- Screnuin erit. rtibicundum estemm ecelnm. Et ma-
dum cnim 2 est coelnm Mane aulem : Tcnipestas, ne hodie lompeslas. rutilat enim trisie coilum. («)
riib<cundiimesl cum Irislina coelum. Ilyporiitae fa- Ypocrnae faciem ergo (aeli dijudicare nostis. signa
riem 3 quiflem coeli scitis disccruere : signa atitem auiem lempoium non potestis.
temporuiii non 4 polesiis scire? Generatio inala si- Gener.itKimala. etaduliera. signum quaerit el si-
gniim ' desidcr.it : et sigmim non dabiiur
c ei, nisi gnum iioii d.ibpur " eis. nisi signum Jonae Prophe-
figniim J<<naeEl relictis illis , abiit in regionem -lae. Et reliciis lllis abut. Et cum \enissent discipuli
quae irans erat,el oblilisunl disnpuli ejus panes lol- ejtis tr.ins fieium obliti sunt panes accipere. (b)
lere secum. Et dixii ad eos: Yidete, et cavetc a fer- Jesus auiem f di.it illis. Videte et ca\ele \os a fer-
mento Pharisaeorum , et Sadducaeorum. 7 At illi m 'iiio Pbarisaeorum et Saddueaeorum. Illi anteni
cogitabant intra se diccules
8
: Ideo hoc dicil, quia cogilabant intra se dicentes. Quia panes non accepi-
panes non aiiiilimus. Quo cognito Jesus, dixit ad liius. Sciens autem Jesus di.it. Quid cogitatis intcr
illos: Quid cogiiatis intra vos modicae fidci, quia \os modicae fidei qtna panes non accepistis. Nondum
panes non habeiis? Nondum intelligitis, neque 9 intellegitis neipjerecordamini qumquepanes inquin-
in mente babelis de quinque panibus, et quinque que
1 m s.gnumde coeloillisostenderet.Atille ejuspanesaccipere. Jesusautemdixitlllis: Altendite\o-
s cumntibibtiscoelum.Et mane bis7
3 ergo coelinoslisaestimare Tuneilh cogitabantiiiter se, elc., ut in Vulg.
4 potesus: Generalto 8 Quibuscoguanlibus dixit. Qutdcogitatisinter vos
> quaerit 9 memtnistisquinquepanu-i, quiuque,etc, ut in Vulg.
6 lit cumvemssent trans fretum; obliti sunt discipuh usqueSadducaeorum.
BLANCHININOT/E.
h Is in eis abrasa e_l.
—(.) Iia el textus Gracus o o. 'i-naovg.—(c) Ita

(a) 4ddiiur Hypomitm, etiam in texlu Grscco bitovpLxt/i.
el Cant. Lal el Gr. xbxe.
249 EVANGELIUMSECUNDUMMATTHJEUM. 2O0
milium bomi- 14. Ad illi dixerunt; (e) hominum, et Johannem f
num , el quod Johannem f Bap- quod cophinos Baptistam ;
copbinos <-unip- tistam ; aln au- 10. sumpsisiis ? ne- alii autem
10. sistis? neque lem Helian, alii que (a) septem vero Jeremian,
septem panum, vero Jeremi- panes f, et , aut unum ex
et IIII. miliaho- an, aul unum quattunr milia prophetis.
minum, et ex prophetis. hominum, et 15. Dicit illis
quod sportas 15. Dicil illis : Vos au- quod sporlas Jesus: Vos au-
11. snmsislis? Qua- tem quem me 11. sumpsislis? tem quem me
re non intel- 16. dicitis esse ? Res- Quare dicilis esse ?
legitis, quia non pondens Simon noi) intellegitis, 16. Respondens
de pane (b) dixi f: Petrus dixit: quia non de Simon Pelrus
Adlendite a fer- Tu es Cliristus, Filius pane (b) dixi f : dixit: Tu es
mento Phari- Dei vivi. Attendite a ler- Chrisltis, Filius
saeorum, et Sad- 47. Respondens mento Pliari- Dei vi\i.
ducaeoriim? Jesus, dixililli: saeorum, et 17. Respondens
12. Tunc intelle- Beatus es Simon Sadducaeorum ? autem
xerunt, quia Bar-Jona : quia 12. Tunc- Jestis, dixit
non (c) dixil f il- caro et san- intelle\erunt, ei: Beatns es
lis ut abstine- guis non re- quia non (c) dixiif Simon Bar-Jona:
rent f velavit tibi, a fermento, sed quia caro ct
mento, sed sed Pater me-' a doctrina Pha- sanguis non reve-
a doclrina Pha- us, qui esi in caelis. lisaeorum, labit tibi, sed
nsaeorum, 18. Egoenim tibi attendere sibi. Pater mens, qui
adtenderent dico, quoniam 15. Venil aulem in caelis esl."
sibi. tu es Peti us, et Jesus in par- 18. El ego dico
13. Yenitautem super banc pe- tem Caesareae tibi, quia tu es
Jesus in paitem tram aedifi- Pbilippi, et Pelrus, el super
Caesareae cabo Ecclesi- interrogabat hancpetram acdi-
Philippi, et inam meam, el discipulossuos, ficabo Ecclesiam
lerrogabal poitae inler- dicens : meam, et portae
discipulos suni non \iiicent Quem (_/)me f inferi non praeva-
os, dicens : Quem (d) 19. eam'. Et dabo homines ciicunt 19. lebunlei. Et
me f homines libi cl.nes reg- esse, Filium libi dabo clavem
dictint esse, Fi- ni caelorum. 14. hominis Ad ' regni caelorum.
lium hominis ? Et quodcutn- ilh dixerunt: (e) Et quaecumque
millia hominum , qnot copbinos sustnlistis? el sep- milia hominumel c qtiod cophinos stisiulistis. neque
te.n pine-. in quatluor millia hominum, et quot (a) sepiem panes f in quattuor niilia liominum.
sporias tuleritis ? Quoinodo non intelligilN, quia et a quod sporlas snmsisMs. Quomodo ergo non
iion de pme di\t \obis: Cavete a ferniento Pha- intellegJti. quia non de panibus dixi vobls. Civetea
risaenrtim, et Sadducaeorum? Tunc iniellexerunt, fermenloPharisaeoiumet Sadducaeoium. Tuncinlel-
quia iion dhit illis ul abstmere^l a fermenlo Plia- lexerunt quia non (c) dixit. f ca\cndum aifeimenlo
risaeoriim, et Siddncaeorum, sed a docirina illo- panis seda dociiina Phansaeoium et Sadducaeorum.
rum. l Et cuni venisset.Jesus in regionem Cae_- Ciim veiiisset auleiu Jesus iu ptutes Caesareae
saieae Pliilippi, iuleirogaliat dhcipulos suns, Plnlippi. c interrogabii discipulos stios dtcens. Qucni
dicens : s c Quem nie dicunt esse honiines , (d) me f dicunt homiiie=csseFilmm liominis. Ai illi
Filmm hominis? Al illi 3 respondeiuiit ditenies: dixerunt. quidim Joiiaunem Baplistam alii autem
Joliain.em Baptislam ; alii autem Ileliam, alu \ero Iiliani. alii \ero Hieremiam aut uiitini ex prophetis.
4
Ilieremiam, aut unum ex propheiis. Aiille ait illis: Dicit eis Jesus. Yos autem quem me dkilis esse.
Vos vero quem me esse dicitis ? I.espondens Snnon Resp.mdens autem Snnon Peirtts di.it Tu es Cluis-
Pelins dixit ad eum: Tu es Clinstus, Filuis Dei tus Filius Dei \ivi. Lt lesponden* Je-us di.il ei.
\i\i. Et respondens Jesus, dmt ad eum : Beatus es Beainses Simon Baiiona quia c.uo et sanguis non {
Simon Bai-Jona non eiiim caio et sanguis level.t- lebelavil tibi. sed Paier iiieus qtii in caelis e=t. Et
vit libi, sed Pater metis, qui est in coclis. Et ego ego tibi dico. quia tu es Petrus. cl snper hanc pe-
lihi^dicam.qiiialu es Pcirtis el asupei istam peiram tram. aetlificabo Ecclesiam meam. et poitae inferin
aedificaboEcclesiam meani, et poi lae inleroi um non non praevalebunt ad\ersus eam. El tibi dabo claves
\incenl eain. Tibi dabo claies legni coclorum. Et legnt caelorum. Et quaecuoique
quaequum-
1 Saddueaeorumattenderent sibi. Vemt autem>..par- 3 dixerunt Johannem
tes.. el mterrogabat 4 ul m Vulg.iisque,El ego
2 Queinme dicunlhominesesseFihum hominis?h <*dico, lu es, etc, ul in Vulg.itsque,et quaeeiimque
BLANCHININOTM.
a Hoc modoscriptum erat inexemplaribus Laiinis lum ab Ilieronymo contextum Latinre translationis.
qnortim usuram IiabmtS. Cyprianus. Consulenovam Nec immerilo legit prononien me, quia exstat m Grre-
ediiionem Operum ejusdem Mariyris. cis fonlibus, Tivape )iyova-LV, nl est, Quemme dictinC
h Eadem occunit leclio apud Hilarium, Leonem 0 Quod pro quot vilio exscriptons.
Magnumet alios, quianliquse Vulgal_e exemplanbus d Quod pro quol.
uleb.inlur. Sed el apud Augustinum lib. n de Con- e Intetrogabii, pio interrogavit.
sensu Evangelistarum , etsi illic seculus sil castiga- f Rebelavtt, pro levelavit.
(a)Ila et lextus Gr_ccusTOUJertxu apxojg.—(b)Postdixi.deesl vobis,etiam elin cod Cant.—(r)Ita el leUus
Givecus, urtt. — (d) Addit me etiam textus Givecus,ye.—(e)AnleJohannem, deest atii in eod. qtioque Cant.
2oi EUSEBII VERCELL. EVANGELIUMCUMVARIIS COD. COLLATUM. 252
que adligave- nas, scandalum ligabenssuper versus Petro,
Tisin terram, es railii: quia lerram.erunt dixit: Vade
erit alligatum non quae Dei ligala et in retro post me
in caelis : el quod- sunt sapis, sed caelis: Satanas: scan-
cumque sol- quae hominum. et quaecumque dalum es mihi:
veris in ter- 24. Timc dixit solveris super quia non sapis
ram, eritsolu- discipulis su- lerram, erunt quae Dei sunt,
lum in caelis. is : Si quis vuli soluta et in sed quae sunt
20. Tunc impera- post me veni- caelis. hominum.
vil discipulis re, abneget 20. Tunc 24. Tune Jesus
suis, ut nemi- se. . . .et tol- imperavit dixit discipulis
ni dicerent lat crucem discipulis suis, suis : Si quis
<juodipsees- suam, et sequ- ut nemint dice- vult pdst me
set Clinsius. 25 . . . urme. Qui rent quod ipse venire, abneget
21. Exinde coepit enini volue- essei Clirislus. se sibi, et tollat
Jesus oslende- verit animam 21. Exinde coepil crucem suam,
re discipulis suam salvam Jesus ostende- et sequalur me.
suis, quia opor- facere, per- . re discipulis 25. Qui enim
lei eum ire (a) det eam: qui suis, quia volueril
Hierosolyma f, aulem perdi- oportet eum animam suam
et multa paii a derit animam ire (a) Hierosoli- salvain facere,
senioribus, el prin- suam propter ma f, el multa perdet eam: qui
cipibus sacerdoium, roe, inveniet pati a seniori- autem perdiderit
et occidi, et (b)post eam. bus, elsciibis, animam suam
leriium di- 26. Quid enim pro- el principibus propfer me, in-
em f resurge- deest homi- sacerdotum, veniet eam.
22. re. Et ad- ni, si toium mun- et occidi, et 26. Quidenim pro-
sumens eum dum lucrelur, (b) post tenium" deest homini, si
Petrus coe- animae suae diem f resur- hunc mundum
pil increpa- vero delri- gere. lucnfaciat, ani-
re, (c) et dicere f : (d) mentum patia- 22. Et adsumens mae vero suae
Propiiius ti- tnr? Autquam eum Petrus deirmienlum pa-
bi f, Domine, non dabit homo coepil mci epare, tiatur ? Aut quam
erit istut. (e) Ad eommulalio- (c) el dicere f : dabit homo com-
25. ipse f conver- nem animae Absii a le (d) mutaiionem ani-
sus Peiro, di- suae ? piopitius eslo f, mae suae?
xit: Vade relro 27. Nam Filius ho- Doinine, non 27. Nam Filius
post me Sala- minis veniu- erit isluf. (e) liominis vcnturus
rus est in ma- 23. Ad ipse f con- est in majeslate
CODEX CORBEIENSIS. CODEX BKIXJANUS.
que liga\eris super lcrram , erunt ligata 1 in ligaverissuper lerratn. erunt ligau etin caelis. et quae-
coelis • et quaequumque solyens super terram, ciimque solveris super teri am erunt soluta et in eae-
!
eruni soluta in coelib. Tnnc praecepit discipulis iis.Tuuc piaecepit di^cipulis sms. ul nemini diccient
sms, s ne cui diccrenl quia lpse est Christus. Ex lllo •quiaipse esset JesusClirislus.Exindecoepit Jesusos-
die coepil Jesus osiendere -discipuhs suis , lenileie discipulis suis. quia oportet illumne i« Ilie-
quia opoiteret illum ire *m Hierosolymam, et rosolymis ei mulia pati a senioribus. elscribis. et
multa pali a senioribus, el principibus sacer- piiucipibus s>cerdolum. et occidi ettertia die re-
doiiun, et ab cScribis, et occidi , et lerlia die Mirgeie. Et adsumens eum Pctrus coepit inciepare
resurgerc. Et susptciens cum Petrus coepit c et. dicens (d) Propitius esio f nbi Domine et ium
dicere : Absit, Doinine, hoc non eut. 7 Jesus autem cnltibihoc. a Ad ille ronversus dixii Peiio. Yade
conversus, 8dixitad eum : \ade post me Saianas, post nie Satana scandalum nnlii BSquia non sapis
scandalum es mihi: quia non quae Dei sunt sapis, quae Dei sunl. sed uu-aehomnium. Tunc Jesus dixit
sed quae siint hominis. Tunc ait Jesus discipuhs discipulis suis. Si quis AUIIpost me veniic abneget
suis : si quis vult posl me venire, abneget 9 semel- semelipsuin et tollat ciucem suam et «equalur nie.
ipsum, et tollai crucem suam, et sequatur me. Qui Qui emm volueiu animam suain saham lacere per-
eniin voluent anunam suam salvam facere , perdet deteam. qui auiem perdtdeiit animain suam propter
illam :10quicumqueaulem perdiderit eammei caussa, me iuvenieteam. Quid enim proderit homnii. si tq-
invemel illain. Qilid auiem prodest honiini, si lutum mundiini lucretur. annnae autem suae detri-
rretur omnem munduin, et ammam suaiu delrimen- mentum paliatur. Aul quam dabit homo commuta-
lum faciatf Aut quam dabit homo commutationem lionem animae suae. Futuium ost enim ul filius ho-
pro anirna sua ? Vcnii enim Filius hominis in ma- minis veniat in gloria

1 etin B increpareetdicere, elc, ulin Vulg.
" etin ' Al ipse... dixit Petro
8 ut nemtnidicerent quodipse esset Christus.Exinde 8 est miln.TuncJesusdixil
* elScribis 9 se sibi,
0 assumens 10 ut in Vultf.usquemajestatePatris sui
BLANCHININOT&
a ad, pro at.
— {b) God. Cant. y^ra -zpeis vidpug. 6
(a) Ita et textus Grcecus neutro genere , ug *ispoo-o)u^«. —
llarco. — (c) lla et cod. Cant. ?d Hyeiv. — (d) TeUus Gracus 'Qt^ cn. — (e) Ila el lextus Grcecus« «.
253 EVANGELIUMSECUNDUMMATTHiEUM. 254
jeslate Palris illi Moyses el Pali is sui cum apparuit f illis
sut cum ange- Hehas cum angelis suis (o) Moysesel
lis ejus: et red- eo loquentes. sanelis f : et Helias cum
det unicuique 4. Respondens tunc red- eo loquentes.
secundum autem Petrus det unicuique 4. Respondens
opera ejus. dixit ad Jesum: secundum opera autem Pelrus
28. Amen dico vobis, Domine, bonum ejus. dixit ad Jesura-:
sunt aliqui de est nos hic 28. Amen dico Domine, bonum
isiis adslanti- esse : si vis, fa- vobis, quoniam est nos hic
bus, qui non gus- ciamus hic sunt aliqui esse : si vis,
tabunt morlem, tria taberna- de istis adslan- faciam hic
donecvideant cula, tibi iiiium, tibus, qui non tria tabernacu-
Filium liomi- el Moysi unum, gustabunt morlem, la, tibi tinum,
nis venientem el Heliae unum. donec videant Heliae unum,
• in majesiate 5. Adhuc eo lo- Filium hominis et Moysi
CAPUT XVII. quente, ecce venienlem in 5. unum. Adhuc
nubs lucida regno suo. eo loquente,
1. sua. (b) Etfac- inuinbravit CAPUT XVII. ecce nubslu-
tum est f post dies eos. Et ecce\ox 1. (b) Et factura est f cida inumbravit
sex adsumpsit de nube audi- post dies sex eos. Et ecce
Jesus Petrum, ta est, dicens : adsumpsit Jesus vox de nube,
etJacobum, et Hic estFili- Petrum, et Jaco- dicens : Hic
Johannen us meus difec- bum, et Jolian- est Ftlius meus
fralrem ejus, tus, in quo minem fratrem dilectus, in
el duxitillos hi bene com- ejus, et ducit quo mihi be-
in montem placui: ipsum illos in montem ne complacui :
excelsum se- audite. excelsum seor- ipsum audite.
2. orsum : et irans- 6. Etaudientes 2. sum : el transfr- 6. Etaudienles
figuratum discipuli ce- guratus est (c) discipuli ce-
est (c) Jesus f ante ciderunt in Jesus f ante ciderunt in
eos. Et resplen- factem suam, eos. Et res- faciem suam,
duit facies et limuerunt plenduil factes et timuerunt
ejus sicut sol : 7. valde. Et ac- ejus sicul sol: 7. valde. Et ac-
veslimenla cessit Jesus, et vestimenla cessit Jesus,
autem ejus^ teligiteos; di- auiem ejus et teiigit eos;
facta sunt al- xitque eis: Sur- facia sunt dixilque eis :
3. ba sicut nix. Et gtte, et nolite candida sicut Surgite, efno-
ecce (d) apparuil f 8. limere. Levan- 3. nix. Et ecce (d) lite tlmere.
CGDEX CORBEIENSIS. CODEX BRIXIANUS.
jestate Patris sui cum angehs
'
suis : et lunc red- Pahis sui cum angelis suis et tunc reddet unicui-
del tinicuique secundum facta eorum. Ainen -dico que secundum opera ejus.
vobis, s quia sunl hic aliqui de adstantibus, qui nona Amen dico yobis quja siinl quidam de hic adsian-
gustabunt mortem, donec videant Filium hominis tibus qui non gusiabmit m»il<>m.donec videant Ft-
Ycmeniemin regmini Patris sui. lium hoimitis vementem in legno a syo. Et post dies
XVII Et factum est posl 4 diem spxtum assumsit sex adsumsit Jesus Petrum. el Jacobum et Jolian-
Jesus Petrum, et Jacobum , et Joli uiiiem fratrem nem Iraiiem ejus. ei duxit illosin moniem excelsum
ejus, et ducit illos in altum moniem secrcto: et seoisum et iiansnguravii se in conspectu connn. l't
ttaiisfiguiatus est Jesus coram illts. Et effulstt fa- resplenduit facies CJUSsicut sol. vestiinenta aiitem
cies eju->sicullux : et vestimenla illius facla sunt ejus. laciasuntalba sicul nix. iit ecce appaiuertuil
candidasicnt ni\. Et ecce e \isi sunt cum eo Moyses eis Moyses el Helias. cum eo loqucntes Uespojidens
et Helias, loquenles cum eo. Ait autem Petrus ad auiem Pelrus dixit ,>dJesutn Domine. bonunust nos
Jesum : Donnne, bonum est nos hic esse : el si vis, hiccsse. si vis facianms hic tria tabernacula tibi
faciam tria tabernacula, libi unum, 6 etMoysiunum, unum et Moygiunum el Heliae unum. Adliuc eo lo-
el Heliaeunum. Adlmc eo loqitente , ecce nubes 7
quenle ecce nubes lucida obumbravil etis. Et ecce
candida obumbra\it eos. Et ecce vox de nube , di- vox de nube dicens llic esl Filius mens dilectus in
cens ; Hicest Filius meus 8 carissimus, in quocom- quo mibi bene conplatuit. ipsum audile. El audien-
piacui: aodite eum. Quo audito discipuli concide- tes discipuh ca^ccideiunlin iaciem suam et nmue-
runt in faciem suam, et limuerunt veliemenler, et runt valde. Et accessit Jesus et tetigit eos dicens
accessit Jesus, et tetigU*° illos ; et ait: Surgite, el Surgile et nolite timere. Levan-
nolite timere. 10Elevan-
VARIANTES LECTIONES CGDICIS MS. S. GERMANENSIS.
1 opera ejus 7 luctdainumbraviteos
s quoniamsunt aliquide Mcstanlibus 8 dtlectus... lpsumaudite.Etaudientes, eic.,ulinVidg.
s homunsin regno suo usquetettgit
4 dies sex, ut in Vulg. usque,Et ecce 9 eos, dicens
8 apparuitlllis Moyses,etc, vXin Vulg. - 10 Levantes
"6 et Mosaeunum
BLANCHINIWVE.
a ^yo, ypsilon pro «. xjuod et alibi usurpavit anti- 1 a in caeciderunt, abrasa est.
quarius.
<o) Addit sancfis, eliam cod. Cant. ayioic.—-lb)Ita et cod. Canl. ««t iybno. —•(c) Additur Jesws,
efiam m cod. Cant,, 4 'ivjo-ov?.—{d) lta ejwd. Cant. cfySv,c Marco,
255 EUSEBII VERCELL. EVANGELIUMCUM VARIIS COD. COLLATUM. m
tes autem ocu- xerunt disci- 8. Levantes autem, discipuli quod
los suos, ne- puli quod de oculos suos, de Jolianne
minem vide- Johanne Bap- neminem vide- Baplisla di-
runt, nisi solum tista dixit ll- runt, nisi so- xerit illis: (c)
9. Jesum. Et des- lis: (c) Sic et Fili- lum Jesuin. Sic et Filius
cendentibus us hominis 9. El descendentibus hominis ne-
illis de mon- necesse lia- , illis de monte, cesse habet
te, praecipit bel pati ab eis f. praecepit eis pati ab eis f.
eis Jesus dicens: 14. Et cum venis- J( sus dicens : 14. Et cum ve-
Videte nemi-, set ad tnrbam Nemini dixe- nisset ad tur-
ni dixeritis accessitad eum ritis visinti, bam accessit
visum, donec homo genibus donec Filius ad eum homo
Filius hominis probolutaus hominis genibus provo-
a mortuisre- anieeum, di- a mortuis re- ltilus ante eum ,
surgal. cens: Domine, surgat. rogans eum, et
10. Et interroga- miserere 10. Et interroga- dicens : Domine,
verunl eum fllio meo, quia verunt eum miseiere lilio meo,
discipuli, di- lunalicus discipuli, di- quia lunaticus
centcs : Quo- est el male pa- cenles : Quid est, ei male
modo ergo Scri- titur: nam sae- ergo Scribae torquetur : nam
bae dicunt pe cadit in ig- dicunt quod saepe cadil in
quod Helian nem, et (d) ali- Heliam oporlet ignem, et (d)
oportet pri- quando f in a- primum venire? aliquando f in
mum veni- 15. quam. Et op- 11. Ad ipse re- 15. aquam.
11. re? Ad ipse tuli eum dis- spondens, ait: Et optuli
respondens, cipulis luis, et Ilelias quidera eum discipulis
nit: Heltas quinon potue- \eiiluius est (a) tuis, et non
dcm venturus runlcura- resliluere f potuerunt curare
est conpone- re eum. 12. omnia. Dico eum.
12. re omnia. Dico 16. Elrespondens autem vobis, 16. Respondens
autem vobis, Jesus, ait: 0 ge- quod Helias Jesus,
quod Helias neralio in- jam venit, ait: 0 generalio
quidem jarn credibilis, et non co*- incredibilis, et
venit, et non et perversa, gnoverunt perversa, quous-
cognoveiunl quousque pati- eum , et fece- que paliar
eum, sed fece- ar vos? quousque runl (b) ei f vos ? quousque
runt (b) ei f quan- ero vobiscum? qtianta volue- ero vobiscum?
ta voluerunl. Adhuc... e hoc 13. runt. El tunc Adferte hue
13. Tuneinlelle- illuni ad me. intellexerunl illum ad me.
CODEX CORBEIENSIS. CODEX BRIXIANUS,
tes aulem oculos suos, neminem \iderunl, nisr tes aulem oculos suos neminem viderunt nisi
solum Jesum. ' Et cum descendeient de monte, solum Jesum. Ei descendentibus illis de moute prae-
praecepit lllis Jesus dicens :2 Videte ne cui dixen-3 cepit eis Jesus dicens Nemini dixeritis hanc vism-
tis, donec Filitis hoininis
4
a moiluis lesurgat. Tunc nem. donec Filius hominis a morluis resurgat. Et
inierrogaveiunt illum discipuli , dicentes : Quare inloirogaverunt eum dtseipuli ejus dicentes. Quid
ergo Scnbae dicunlc quia oportet priimim Ileliam ergoSciibae dicunt quod Heliam oportel piinium ve-
venire? Quibus lespondens, ait: Helias quidem ve- mie. Jesus autem respondeus ait illis Ileliasquidem
mei, uiomiua ieslilu.it. Sed ego dicovobis, qiioniam veniet primum el re=titiiet omnia. Dico aulem \o-
Helias jam venit, el noii cogno\erunt eum. sed fe- bis. qnia llclias. jam venil el non cogiioverunloiim.
cerunt (b) ei f quanla voluerunt. a Tune 6 iutel- sed feceiunt ei. qii.icciituque \oliierunl. Sic et Filius
lcxcrunl discipnli ejus quia de Johanne dixit ilhs : hominis passums est ab eis. Tunc lntellexeiunl
Sie et Filius hominis' passurus cst ab eis. Et ecce discipuli. quia de Johanne Baptisla dixisset eis.
de lurba accessit ad eum 8 homo gcnibus provolulus El ctimvenisset ad turbam. accessit ad eumhomo
depraecans, et dicens : Domine,0
iniserere ftho meo, genibus provolulus. et dicens. Donnne. mrserere
quia lunaticus esi, et male vexatur : ficiuenier iilio meo quia lunaticiisesl.et mile patilur. frequen-
enim cadit a dacmouio in ignem , et aliquando in ter enim cadit in igncm.el(d) aliquandof in aquam.
aquam. Et obiuli eum discipulis luis, et non potue- Et obtulieum discipuhs tuis.etnon poiuerunt curare
_,riiut" lllum sanare. Respondens ei Jestis "
dixit: 0 eum. Respondens autem Jesus ait 0. generatio
natio incredula et perversa , quousque vobiscum incredula el perversa.quousque ero vobiscum. us-
sum ? quandiu vos paiiorl Afferte illum huc. quequo patiarvos. Afferte hucillum ad nie.
VARIANTES LECTIONES CODICISMS. 5. GERMANENSIS.
1 Descendentibusilbs bam
2 Neinimdixeritis visum 7 necessehabet pati
3 Et mterrogaverunt 8 quidam...ante eum, dicens
4 discipuli.Quid 9 VIin Vulg. tisque, m ignerii
0 quodoporlet Heliam primumvenire. Atipse... ven- 10curare eum. HespoudensJesus, ait; 0 generatio
turus esl restituere omnia.Dicoautem 11 patiar vos? quousque ero vobiscum' elc, ut Vntq.
6 cognoveruntdiscipuliquod... El cumvemsset ad tur- usque,eiicerelllum.
BLANCIIININOT^:.
aDuomss. codices nostri hunc conlextiis ordinem etc., posiium legilur ante, Tunc inlellexerunt, elc,
servant; in Vulgata aulem , Sic el Filius hominis, conformiter ad fontem Grsecum.
(b) Ita etcod. Cant. «UTM,ex Marco. — (r) Cod. quoqueCant. huc
(u) Ita el cod. Cant. «jroxaTco-Tjjo-ai.—
transfett, quaj Yulg. Lat. et lexlusGrtipcus habenl in fine v. 12.'— (d) Ita el cod. Gant. IVWTE.
2S7 EVANGELIUMSECUNDUMMATTILEUM. . 258
17. Etincrepavit Futurum est, 17. Et inerepavit ut Filius ho-
eum Jesus, et ul Filius bomi- eum Jesus, et minis (radalur
exiit ab eo dae- nis tradatur exnt ab eo in manibus ho-
monium, et m manus daemonium, et 22. minum: et
curalus est 22 um : et curalus est occidenl eum.
puer ex illa occident etim, puer ex illa hora. el (a) post ter-
hora. et (a) posl terlium 18. Tunc aecesse- lium dtem f
1S. Tunc acesse- diem f resur- runt discipuli resurget. Et
runt disci... get. Quo audi- ad Jesum secum boc au-
li ad.Jesum sc- to contnsta- creto, et di- dissentdiscipuli
crelo, el dixe- ti sunt vehe- xerunt ei, contrislali
runt ei: Qua- memer. Domine: Quare snnt vehenmenler.
re nos non 23. Et cum venis- nos non po- 23. Et cum ve-
potuim.. .*ei- sent Cafarna- luimtis eicere illum ? nissent Caphar-
cere illum ? um, accesse- 19. Dicit illis Je- naum, accesse-
19. Dixil illis : Prop- runt ad Peirum sus : Propter lunt qui di-
ler incredtt- qui tributum incredulitaiem vestram. dragma exige-
Iitatem ves- exigebant, et Ameu dico bant ad Pelrum^
liam. dixerunt ci: vobis, si habue- etdixeiunt
Amen dico vo- MagUier ves- ritis fidem, ei: Magisler
vobis, si liabue- ter non sol- sicttt granum vester quare
ritis fidem, vit tribulum ? sinapis.dtce- nonsolvildi-
sicut grantim 24. ait el ille: Uti- retis moiiti dragma, vel
sinapis, dice- que. Et iuiran- huic, Transi 24. censum?ait
lis moiili huic, tes in domum, hmc llluc, et Utique non.
Transi Innc praevenit transibit, et Et (b) inlranti f
Illuc, et tran- eum Jesus, dicens: nihil itnpossibile in domum, prae-
sibit, el nilnl Quid libi vide- erit vobts. veniteum Je-
inpossibile 20. Hoc autem sus, dicens :
20. erit vobis. Hoc Reges . . . . rae genus daemo- Quid ttbi vide-
auteni genus a qmbus acci- nium non ei- lur Simon ? Regcs
dneinonti non piunt tribu- cilur nisi per terrae, a quibus
ciciwr nisi lum vel cen- orationem, et accipiunt Iribu-
per oraiionem . . . m ? a fiiiis su- jejunium. tum bel censnm?
ct jejunium. is, atit ab alie- 21. Ipsisautem a filiis suis, aut
21. Ipsis aulem con- -25. ms? El ille di- conversantibus 25. ab olieiiis? Kt
\erstntibus xit: Ab alienis. in Galiiaeam, illedixit:Ab alienis.
in Gahlaca, Dixil illi Jesus : disit Jesus. DWit illi :
di\it illis Jesus: Ergo libera- -Fulurum esl, Ergo liberi sunt
El imperavit ei Jesus,et continuo exivitdaemonium ab Et comminaius esl ei Jesus. et confestim h exibit
illo, et sanalusest puer ex illa liora. Tuiic accesse- ab eo dacmonium. et curatiis esl puer cx ill.i hora.
runt ad Jesum secreio discipuli, etdixeuint:• Quare Tunc accessertint discipuli ad Jesum sccreto et
nos noii potuimtis ejicere illum ' Au illis Propler di\crunt ei. Quarc nos non potuimns eicere illum.
ineredulitaiem vesiram. Amen dii o vobis, sihabue- Je=>usaulem dixit illis. Propter incrediiliiaiem ves-
rilisflilem, siculgranum smipis, dicetis buic monii, tram. Amen dico vobis sihabuerilis fidem sicut gra-
*
Tiansi binc illuc, el transiet,etnihii impossibile erit num sinapis. dicelis monli hiiic. Transi lnnc illuc
vobis.-^Redeuntibusautemillisin Galilaeatn, ail Je- et liansiet. ei ruliil uipossibile erit vobis. Hocatitem
sus. 3 Incipiet Filius hominis tradi in manibus pec- genus in nullo eicilm. nist m oiatione el jejunio.
catoruin : et occident lllum, et leriia die lesurget. Conversanlibus auiem eis in Galilaea dixit illisJesus
0 Futurii est tit Filius honiinis. tradatur lnmanus lio-
Qio atidit i discipuli ejtib contrisiati sunl veliemen-'
ler. Et qtium venisient Cipharnaum, accesserunt niiuuin et oceidenl eum el lertia die surget. Et con-
Ju qui tiibutum exigunt, ei dixerunt: Magister \es- tnstati siiiit nunis. Venicntibus attiem cis in Caphar-
ter ''quire non solvit tributum? Et quum introisset naum. accesserunt qui iribuium evigebant ad Peirttm
domuni Petrus, praevenit illum Jesus, dicens: Quid et dixerunt. Magisler vester. non solvit tributum. et
libi videtur Snuon? Reges lerrae a quibus uccipiunt ait enam. Et cum inlrasset in domum praevcnileum
iiibutum vel censum? a suis, an ab exiianeis"' At Jesus dicens. Quid libi videtur Sinion Reges terrae.
ille respondens, ail: Ab exlraneis. Dixit illi Jesus : a quibus accipiunl tributum vel censum. a filiis suis
Eigo liberi an ab alienis. Et dixit ei Petrus. Ab aiienis. Ait illi
Jesus. Ergo liberi
1 transibit menter.
2 Hocautem a, etc, ut Vulg. usque, Jesus. 4 qui didragmamexigebant, adPetrum
3 Fulurumest ut... tradatur, etc, ut Vulg. usqueveiie- ^ Ut Vulg.usque,aperto ore
BLANCHININOT^:.
8 Totum quod dicitur de geneie dajmoniorum, l.ectiones.
qttod ejicilur per orationem et jejunium , omissum b exibit, pro exivit.
est iu ms. codice Corbeienst; sed exemplar San- c m fmalrs in futurum deest. nulla etiara super-
Geimanense illum versum integrum retinet prout le- posita lineola, quse rllud designet.
gitur in Yulgata Latma, quod satis innuunt Yananles
(«) Cod Cant. J/STKrpet; nijipcs, ul in superiori capitc, v. 21. — (b) Ita et cod. Canl. sto-s)96vTi, Favet
etiam Brix.
'
<m EUSEBH VERCELL. EVANGELIUMCUM VARIIS COD. COLLATUM.' 2C0
CODEX YERCELLENSIS. CODEX VERONENSIS.
li sunt filii. r iste, hic erit filii? Respondit 5. rum. Et qui
26. Ut autem non roajor in reg- 26. certe. Ut aulem aecepciilunum
scandalixze- nocaelorum. non scandalize- puerum talera
mus eos, vade 5. Etquiaccoepe- mus eos, vade in nomine
ad mare, el mit- rit unum pue- ad mare, et mitte meo, me accipil.
te hamum: et rum lalem, me hamum: el eum 6. Qui autem scan-
eum piscem, 6. accipit. Qui au- piscem, qui pri- dalizat unum
qui primus lem scandah- musascenderit, de pusillis islis,
ascenderit, zaveril unum tolle : et aperlo qui m me cre-
tolle: ei apertoo- de pusillis, qui ore ejus, inve- dunt, expedit
re ejus, inve- in nie credunt, nies (a) ibi f sla- ei ut suspenda-
nies (a) ibi f slate- expedit ei ut lerem: illum su- tur mola asina-
rem: illum su- suspendatur mens da eis pro ria in collo
mens da eis molaasinaria me, et pro te. ej"us,et demer-
pro me, et te. in collo ejus, gaiur in profun-
et demerga- CAPUT XVIII. dum maris.
CAPUT XVIH. tur m profun- \ 7. Vae autem
1. In illa dieacces- dum marts. 1. In illa die ac- huic rnundo
serunt disci- 7. Vae aulem huic cesseruntdiscipuli ab scandalis.
puliad Jesum, mundo a scan- ad Jesum, dicen- Necesse est
dicentes: . . is dalis. Nece . . . est les : Quis uiique enim venire
pulas major enim venir . . major est in scandala: verum-
est in regno scandala : v . . . regnocaelorum? tamen vaelio-
caelorum? tam . . . vae ho . . . 2. Et Jesus voca- mini rlli, per
2. Et Jesus voca- illi, per quem bitpuerum, et uuern scandalura
vit ad se pue- scandalum slatuit eum in venil.
rum, et statu- venit. medio eorura, 8. Quod si
it euminarie- 8. Quod si manus 3. el dixit: Amen rnanus
3. dio eorum, et lua, vel pes tu- dico vo- tua scandalizat
dixit: us scandali- bis, nisi con- le, vel pes
Atnen dico vo- zat te, abscide versi fueritis, tuus, abscide
bis, nisi conver- eum, et proice et efliciamiui eum, et proice
si fuerilis, et abs te: bonum sicut pueri, abs te: bonum
efficiamini tibi est in vi- non inlrabilis libi est in vi-
sicut pueri, tam venire in regno cae- lam venire de-
non intrabi- debilem vel lorttm. bilem vel clo-
tis in regno clodum, quam 4. Quictimqueergo dum.quam
l. caelorum, Qui- duos pedes vel humiliaberil se duospedes
cumque ergo duas manus sicut puer iste, vel dtias manus
humiliave- habentem hic major erit habentem mitti
rit se sicul pue- niuti m ignem in rcgno caelo- in ignem aeter-
CODEX CORBEIENSIS. CODEX BRIXHNUS.
sunl lilii. AilPetrus :Ita Domine.Netamen scandali- sunt filii. Ul autem non scandalizemus eos a
zemus eos, vade ad niare, et mitte hamum : et eum vade ad rnare etmilie liamum el eum piscem qui pri-
piscem, qur primus ascendent, lolle : et aperto ore mus asccndcni lolle. et apeilo ore ej"usimeuies iu
4
cjus, invenies slaterem : illuni dabis pro me, et eo denarium. lllum sumens. da eis pro me el le. In
pro te. illa hora nccesserunt discipuli adJesumdicenles.Quis
XVIII. In illa die accesserunt discipuli ad Jestim, puias majorest m regno caelorum.Etadvocans Jesus
dicentes : Qtiis s enl niajor in regno coelorum ? Ela pai vulum. statuileum in medio eorum et dixil.Amen
vocans inlanlcm Jesus, siaiuit cum in medio dico vobis. nisi conversi fueritis. ut efficiamini sicut
eoium, 4et ait : Ainen dico vobis, nisi conversi parvult non intrabitis ategnocselorum. Quitumque
fueritis, facti lales sicut infans hic est, non in- ergo b humilavcrii se sicut parvulns isle. li.c niajer
trabitis in regno coelorum. " Et qui excepent eru in regno eaelorum. Et quicumque recepent
unum lalem infantem m nomine meo, me ex- unitm parvulum talem in nomine meo me recipit.
cipit. Quicumque autem scandaliza\er l unum de Qui autem scandalizaveril. unum exjiusillis istis qui
pnsillis tstis, qui in me credunt, expedit illi ut suspen- lu me credunt expedit el. ut suspendatur mola asi-
6
dai.irmola asinnna collo ejus, et praecipiielur in naria in collo ejus. el demergatur in prolundum raa»
piofundum maris. Vae autem huic mundo ab sc.mda-7 I is. Vae huic mundo. ab scandalis. Necesse esl euim
lis.Necesse esl enim venire scandala : verumiamen ut vcnianl scandala. verumianien vae homini illiper
8
vae illt hoinini, per quem scandalum veniet. Quod quem scindalum veniel. Si autem manus tua velpes
si le manus tua, vel pes scandalizat, praecide illum, luus. scandalizal le abscide eum et proice abs te.
et projice a te: bonum est tibi ad vilam venii e debi- melius est enim tibi in vitam ingredi debilem vel c
lem vel claudum, quam duos pedes vel duas maiitis clodum quam duas manus vel duos pedes habentera
habentem mitli in 9 gehennam ignis. milli in ignem seler-
1 ibi, elc, ul Vulg. rum talem, etc, ul Vulg. -
* utique majorest 6 demergatur
a vocavitJesus parvulum,et 7 vaehomini, per... venit
* Ul Vulq. * 8 si manustua... tuus, etc, ul Vulg. usque,venire
" Qutcumqueenim humtliaveritse sicut puer iste, hic 9 ignem aeternum
major erit m regno coelorum.Et quiaccepent unumpue-
BLANCIIM NOTJL
R Hic desunt in Codicelittefaeel media ferme hnea. c Clodum, pro claudum.
h Humitaveril, pro «o quod est humiliaveiit.
(a) Addit ibi, etiam Cod. Cant. hu.
£61 EVANGELIUMSECUNDUMMATTHJEUM. 2CJ2
aeternum. montibus, num. libus, et vadil
9. Et si oculus tuus scan- et vadit quae- 9. Et si (iculiis quaerere eam
dalizat te, erue rere eam quae luus scandalizat quae erra\it,
eum, et proice 15. erravit ? et si te, erue eum, 13. el si
abs le: bonum contigerit et proice abs contigerit
tibi est ocu- ut inveniat te; bonum tibi ut inveniat eam:
lum unum eam: esl euim ocu- Amen dtco vo-
habentem Amen dico volum habentem bis, quod gau-
in vitam ve- bis, quod gauin vitam intra- debit in eam
nire, quam debit in eam re, quam duos magis quam in
duos oculos magis quam oculos habenlem xcviiii. quae
habentem in xcvmi. quae mittt m gehen- non errave-
mitti in gehen- non errave- nam igms. runt.
nam ignis. 14. runt. Sic non 10. Videte ne con- 14. Sic non est
10. \rrdele ue con- est volunlas leranatis unum voluntas ante
temnatis unum ante Patrem ex his pusil- Patrem vestrum,
ex his pttsillis: vcstrum, qui lis, (o) qui cre- qui m caelis
dico emm est in caelis, ut dunt in me f: est, ut pereat
vobis, quod an- pereat unus dico enim vo- unus ex pu-
gelt eorum de pusilhs is- bis, quod an- siilis isiis.
in caelts sem- 15. tts. Qttod geli eoium 15. Quod si pec-
per vident fa- si peccaveril in caelis sera- cavent in le
ciera Palns in te frater per vident fa- frater tuus,
mei, qui m cae- tuus, vade, et ciem Patris vade, et cor-
11. hs est. Venit corripe eum mei, qui in ripe eum in-
autem Filius mter te, el ip- 11. caehs esl. Ve- ter te, et ipsum
hominis sal- sum solum. nit Filius ho- solum. Si te
vare, quod pe- Si te audierit, minis salvare, audierit, lucra-
rieral. lucratus eris quod perierat. tus eris fratrem
12. Quid atttem vo- fralrem tuum. 12. Quid vobis luum.
bis videiur? 16. Si aulem non videtur? si fue- 16. Si autem non
si fuerint ali- le audierit, ad- rint altcui (b) te audierit, ad-
cui (b) homini f hibe tecum homini f cen- hibe lecum ad-
cenlum oves, adliuc et unum, tum oves, et hucunum, vel
et sierravent vel duos; m in erraveril una duos; ulin
una ex eis; non- ore duorum ex eis: nonne ore duorum
ne relinquet testiura, vel relinquet xc teslium, vel
xcvmi. in tnum stet om- et vini. in mon-, trium stet
Et si oculus luus scandalizat, 1 exime illum.et projice num. Et si oculus luus scandalizat le erue eum. et
a te : utiltus est enim tibi unuin oculum habentem in- proice abs te. melius est enim libi. cum nno oculo
lrareadvit.im,quam duosorulos habentem mitli in ge- in viiarn mgredi. qiiam duos oculos habenlctn. miiti
hennamignis Yidete ne eonlemnaiis* de lns ptisillUd iii tgnem ajiernum Yidete ne conieiiinaiis unum ex
credeniibus in me: dico entm vobis, quoniaiii angeli pusillis istis. dico enim vobis. quia angeli eoruni in
eorum "vident semper laciem Patris mei, qui in coe- caelis semper videut faciem Patris inei quiin caehs
lis cst. 4 h Quid vobis videtur? si * cui liomini fuerint esl.Venit enim Filius homtnis salvaiequod penerai.
centum o\es, el erravent una ex illis : nonne 6 re- Quid vobis \idetur si fuerint alicui (b) hoitiini f cen-
linquit nonagmlano\em in moniibus, et vadit qiia>- tum ovcs. et erravent una ex eis. nonne relinquet
lere illam qua; etravit? el si conligeril ut inveniat nonnaginlanovem in montibus.el vadttquaerete eam
eam : Amen dico vobis, ' nuod plus gaudebit m eam quae erravit. et si contigeiit ut invcniat eam. Amen
quam m nonaginianovem, quae non eiraverunt. Sic dtco vobis. quia gaudebil super eam. magisquam super
noii est voluntas anie Patrem vestrum, qui in coelis nonnaginta novem quae non erraverunt. Sic non cst
est, ut pereat unus de pusillis lstis. Quod si pecca- voluntas ui conspectu Pattis vestn qut in cielisesl.ut
8
verit in le Irater luus, vade, corripe illum solus pereat unus de pusillis lstis.Si auiem pecca\ent in te
cum solo. Si te audierit, lucratus es fratrem luurn. frater luus \ade et corripe eum inter te et ipsum so-
9 Quod si te non audierit, adhibe unum , aut duos lum. Si le audierit lucratusesfraliemtuum. Siaulem
tecum ; et praescnlibus duobus, vel tribus tesltbus non le audient adlube lecumadhuc unum \el duos.
stabit om- ut in ore duorum testium vel trium stel om-
VARIANTESLECTIONES CODICIS MSf S. GERMANENSIS.

1 te, erue eum . abste: bonumtibiest...m vitamvenire 6 relinquet
s unumex pusilltsa qui creduntin me 7 quodgaudebitsupeream, magisquam
3 m coeltssemper vtdent 8 et, etc, ul Vulg.
4 Venith emm, ul Vuig. 9 Si autem, etc, ut Vulg.
8 fuerint altcui
BLANCHININOT.E.
a Ita Hilarius addens cum mss. nostris, qui cr&- h Integer versiculus hic quoque desideralur in ms.
dnnt in me ; quod a?queadnotavit in Versione Anjdo Corbeiensi: eumdem vero relinet codex San-Germa-
SaxonicaTh. Mareschallus. nensis, Vulgalseeditioni eonsentiens.
(o) Addil, qui credunt in me. Et ila cod. Cant. TWVmo-Tsuovrwvetj ipi; -e versu 6 liujus cap. —
{b) Addit homini, etiani teUus Grsecus «v8/3W7r«.
203 EUSEBH VERCELL. EVANGELIUMCUM VARHS COD. COLLATUM. 264
ne verbum. Petrus... xit omne verbum. 21. Ttinc accedens
17. Quod si non ei: Dsominesi pec- 17. Quod si non ad eum Petrus
audieril eos : caverit in me audieru eos : dixit ei : Do-
dic ecclesiae. frater meus, dic ecclesiae, mme si peccabe-
Si autem eccle- quotiens re- Si aulem eccle- rit in me frater
siam non au- millam ei ? us- siam non audie- meus, quoliens
dieiit, sit tibi que sopties? rit, sit libi remiltam ei ? us-
sicut ethnl- 22. Dicil illi Jesus? non sicul ethnieus que seplies ?
cus et publica- dico tibi usque el publicanus. 22. Dicitilli Jesus :
18. nus. Amen septies: sed us- 18. Amen dico Non dico tibi
dico vobis quaeque septua- vobis, qusecum- usque septies;
cumque alliga- gies seplies. que alligaverilis sed usque septua-
ventis super 23. Ideo siraile est super terram, gies et septies.
terram, erunt habilus reg- erunt alligala 23. Ideo similis
alligata in cae- ni caelorum et in caelo : est habilus re-
Io: et quaecum- homini regi, et quaecumque gni caelorum
que solveri- qni voluit ra- solventis super homini regi,
tis super lerram, • lionem pone- terram, erunt qui voluil ratio-
crunt soluta re cum servis solutaelin nem ponere cum
in caelo- 24. suis. Etcum caelo. 24. servissuis. Et
19.1.. .rum («) amenf coepisset ra- 19. Iterum (a) amen f eum coepisset ra-
dico vobis, quia tionem pone- dico vobis, tionem ponere,
si duobus con- re, oblatus est quia si duo- oblatus est ei
venent super ei unus, qui de- bus ex vobis unus, qui x de-
lerram, de om- beb ecem convenerit supra bebat milia ta-
ni re quaecum- mtlia talen- lerram, deomni 25. lenta. Cum au-
que petieriut, 25. ta. Cum autem re quaecumque tem non haberet
fiet lllis a Patre non haberet peiierttis, fiet unde redderet,
meo, qui in cae- unde redde- vobis a Patre jussit eura do-
20. lisest. Ubienim ret, jussit eum meo, qui in minus ejus » «
sunt duo vel - dominus venun- 20. caelis est. Ubi venumdari,
tres congre- dari, et uxo- enim sunt et uxoretn
gaii in nomi- rem ejus, et fi- duo vel tres ej'us, et filios,
ne meo, ibi el Iios, et omnia congregali In et omnia quae
ego sum in me- quai habebat, nomine meo, habebat, et
21. dio eorum.Tunc et reddi debi- ibi et ego sum reddi debitum.
accedens ad eura 26. tum. Pro- in medio eorum. 26. Procidens
neverbum.Quod ^si et eos nonaudierit:dic ecclesiae: ne verbum. Quod si non audierit eos dic ecclesiae.
Si autem etecclesiam non audtei ii,sn nbi tanquam eih- Si autem ecclesiam non audierit. sit libi sicul etlini-
nicus2et ut publicanus. Amen dico vobis, quaequum- cus et pubhcanus. Amen dico \obis. quaecnmijue
quealligaveiilis super terram, ertmt' alligata m coe- ligavenlis superteiram. erunt ligata elincaelis. et
lo : et qiiaequtimqiie solveritis stiper leiram , eiunt" quaecumque solveritis super teriam erunt soluta ct
soluta 4 in coelo. Amen dico vobis, quia st duobus in caelis.
conveneiit Gsuper leriam, de omni re quaecumque Iteium (o) amen f dico vobis quii si duobiis ex
petiennt, continget illis a Pati e meo , qui esl in vobis coineuent super teriam. deomni re quacuin-
coelis. Ubi enim sunt 8duo vel tres congregaii' tan- que petierint. fiel lilis a Patre meo qui m caelis est.
lum in nomine meo , ibi ego sum m medio eorum. IJbi eiiim sunt duo vel tres. congregali in nomine
Tunc accedens ad eumPeiius dixii ei: Domine si meo. ibi b sym in medio eorum. Tunc accessit ad
peccaverilin me frater meus, quoliensremiltamrlli? cmn Petrus et dixit ei. Domine si pecca\ent in mc
9 septies ? Dicil illi Jesus: Non dico ttbi usque sep- frater meus. quoliens dimittam ei. usque' septies.
lies; sed 10septuagies
ll seplies. Dicu illi Jesus. Non dico liln usque seplies. sed
XVIIII.Ideo sitnile est regnum coelorum bomini usque septuagies sepiies. Proplerea adsinnlaiunr est
regi, qui voluit ratioitpm ponere cum servis suis. Et legtium caelorum. Iiomini regt qui venit laiionem
qtium coepisset rationem ponere, oblatus est ei unus, facerecum servts suis. Qui cum coepissel discutPie
qui debebat decem millia talenta.eum Quum autem non oblatus est ei untis quidebebat deccm milia talenta.
12domintts suus Cum nuiem non haberet. unde redderet jussit eum
liaTierei unde redderet, jussil
vaenumdaii, el uxorem ejus, ellihos,et omma quaedominus ejus venuudari. et uxorem ejus et filtos.
quumque hahebat,et reddi debitum. Pro- et omnia quae habebat. et reddi debilum. Pro-

s si nonaudierit eos 8 ibi sum et ego... eorum.Nona emm sunt congregati
* et ptibhcanus. in nominemeointer quos egononsum
a ligata et 9 usque
4 etincoelo.IterumamenduJo 10 usque
B ex vobis 11 similisesthabitus regni coelorum
6 fiet 12 eum vaenundari
' congregaliin
BLANCHININOTJE.
a Hujus additionis vestigium aliquodînvenire ali- bSic. "
cubi mibi non licuit.
(a) Addit Amcn, eliam Cod. Cant. "Af^v.
205 EVANGELIUMSECUNDUMMATTHJEUM. 266
cidens autem coiilristali autem servus fiebanl, con-
servus ille ad sunt: el vene- ille orabat tristati sunt :
pedes dominj sui, runt, el nar- eum, dicens: etvenerunt,
orabat etim, raverunt Patientiam et narraverunt
dicens: Patien- domino suo habe domine, doraino suo
tiam habe in omnia quae ct omnia omnia quae
me, et omnia factaerant. I 27. reddam (a). Mi- facta erant.
reddam tibi. 52. Tunc vocavit sertus autem 32. Tunc\ocavit
27. Miserlusau- eum dominus dominus eum dominus
tem dominus ser- suus : et ail il- servi illtus, suus : el ait illi:
vi illius, dimi- li : Serve ne- dimisit eum, Servenequa, om-
siteum, etde- qua, omne de- et debilum ne debilum remi-
bilttm remi- bilum remi- remisit ei. si tibi, quo-
sit ei. si tibi, quoniam 28. Egressusau- niam rogasli
28. Egressus au- rogasti me : tem servus 33. me : non er-
tem servus 33. non ergo opor- rlle, invenit go oporluit
ille, invenit luit et te quo- unum e\ con- te quoque
unum ex con- que misere- servis suis, miseren con-
servis suis, ri conservo qui debebat servo tuo,
qui dehebat tuo, sicut et ei centurn de- sicul et ego
ei cenlum ego tui miser- narios : et tut misertus
denarios : et tus sum ? tenens suffo- 34. sum ? Et ira-
tenens suf- 34. El iratus dominus cabat eum, lus Dominus
focabat eum, tradidit eum dicens: Redde ejns tradidit
dicens: Red- torloribus, quod debes. eum torloribus,
de quod debes. quo ad usque 29. Et procidens quo ad usque
29. Et procidens redderet uni- conseivusejus, redderet uni-
conservus versum de- rogabat eum, versum debi-
ejus, rogabat Mtum. dicens: Patien- 55. mra. Sic el
eum, dicens: 35. Sic et vobis fa- tiam habe in vobis faciet
Patientiam ciet Pater meme, et (b) red- Pater meus
habe in me, us qui in cae- dam tibi. qui in caehs
et (b) reddam lis est, si non 30. Illeautem est, si non
30. tibi. Ille autem remiseritis uoluit: sed remiseritis
noluit: sed abi- unusquisque abiil, et misit unusquisque
it, et misit eum fratri suo de eum in car- fratri suo
in carcerem, cordibus ves- cere, donec de cordibus
donec redde- tris. redderet de- veslris.
ret debitum. hilum. CAPUT XIX.
51. Videntes autem CAPUT XIX. 31. Videntes au- 1. Etfaclum
conservi ejus 1. Et factum est, (c) tem conservi est, (c) cum
quaefiebant, cum locutus illius quae locutus essel f
cidens autem servus ille, rogabat eum, dicens: * Pa- cidens autem servus ille rogabat dominum suum
lientiam habe in me, el 2 ego reddam qmnia. Misertus dicens domine. Patientiam habe in me et omnia
autem dominus servi illius, dimisit eum, 3 et univer- tibi reddam. Miserlus autem dominus servo ilh. di-
sum debitumdonavit illi.Egressus aulem servus ille, misit eum. et debitum dunisit ei. Egressus attlem
iiivenitunum de conservissuis,quidebebaleicentum servus llle invenit unum ex conservis suis qui de-
denarios : ct tenens suffocabat eum, dicens : Redde bebat ei centum denarios. et tenens eum. sufloca-
quod debes. Et procidens conservus 4 ille, E rogabat bat dicens. Redde nnhi quod debes. Procidens
cum , dicens : Patientiam habe in me, et omma aulem consenus ille ad pedes ejus. rogabat euin
reddam tibi. Ule autem noluit : sed abiit, et misit dicens Palientiam habe in me et omnia reddam libi.
eum in carcerem, donec redderet 6 debitum. Vi- Ille autem noluil. sed abiit el misit eum m carcerem
dentes aulem conservi ejus quae fiebant, contristali donec redderet debitum. Videntes autem conseni
sunl: et venerunt, et narraverunl domino suo om- ejus quae fiebanl. contristali sunt valde. et venerunt
nia quae facta ' sunt. Iunc convocavit eum dominus et nuntiaverunt domino suo. omnia quae facta fue-
suus : el ait illi: Serve nequa, omne debitum 8 dona- rani. Tunc vocavit eum domtnus ejus. et ait illi.
vi tibi, quomam rogasti me :9 nonne ergo oportebat Serve nequam omue debiium dimisi tibi. qui ero-
et te misereri conservo tuo, sicul 10et ego misertus gasti me. non ergo oportuit et le misereii conservo
stinj tibi? Et iratus dominusej"ustradiditeum torto- luo. sicul et ego tui nnsertus sum. Et iratus do-
nbus, quoadusque redderet universum debitum. Sic minus ej'us. tradidit eum tortonbus quo ad usque
et vobis faciet Pater meus qui in coelis est, si non redderet universum debiium. Sic et Pater meus
remiseritis unusquisque fratri suo de cordibtis ves- caeleslis faciet vobis. si non dimiseritis unus-
tns. Et faclum est,quum locutus esset Jesus ser- quisque fratri suo de cordibus vestns peccata eo-
rum. Et factum est. cum consummasset Jesus ser-
1 Domine, 6 omne
2 ommareddamtibi. 7 fuerunt. Tunc convocavrt
3 et debitumdimisit 8 dimisi
* ejus, 9 non ergooportuitle
6 etreddam 10 ego lui misertussum?
BLANCHININOTJE.
(a) Post reddam deest tibi, etiam in cod. Cant. — (b) Ante reddam deest omnia, in cod. quoqtte Cant. —
(c) Ita et cod. Cant. 6Ve&«)»jo-ev.
PATROL. XII. 9
267 EUSEBII VERCELL. EVANGELIUMCUM VARIIS COD. COLLATU&f. 268
CODEX VERCELLENSIS. GODEX VERONENSIS.
esset f sermo- una. sermones is- sed una caro.
nes islos Jesus, 6. Ilaque jam non tos Jesus, trans- Quod ergo
translulit se sunlduo, sed tulit se a Ga- Deus conjucxitj
a Galilaea, et una caro. lilaea, et ve- homo non se-
venit in fini- Quod ergo De- nit in fines paret,
bus Judeae et us conjunxit Judaeae trans 7. Dicunt illi:
trans Jorda- in unura, non 2. Jordanem, et Quid ergo Moy-
2. nen, et secu- licet separa- secutae sunt ses mandavrt
tae sunt eum 7. ri. Dicuut illl : eum lurbae dari librunr
lurbae mul- Quid ergo Moy- multae, et cu- repudii, et
tae, et curavit ses mandavit ravit eosibi. dimittere uxo-
illos dari librum 3. Et accesserunt rem?
" 3. Et accesserunt repudii, el di- ad eum Phari- 8. Ahillis
ad eum Phari- mitlere? saei temptantes Jesus:
saei tempian- 8. Ait illis Jesus: Quo- eum, et dicen- Quoniam ad dn-
tes el dicen- niam ad duri- les : Si licet ho» ntiam cordis
tes : Si licel ho- liam cordis mini dimittere vestri permisit
mini dimit- vestri permi- uxorem suam, vobis Moyses
tere uxorem sit vobis Moy- quacumque dimittere uxo-
suam, quacum- ses dimitlere ex causa? res vestras: ab
que ex causa ? uxores ves- 4. Et respondeus initio autem
4. Etrespondens tras: ab initio Jesus ait illis: non fuit sic.
Jesus art : Non aulem non Non legistis, 9. Dico autem
legistis, quia fuit sic. quia qui fe- vobis, (b) qui-
qui lecit (a) ab i- 9. Dico autem vo- cit (a) masculum cumque dimi-
nitio mascu- bis, (b) quicum- et feminam serit uxorem
luro.et (emi- que dimiserit ab initio fe- suam, (c) nisi
nam fecil? et uxorem suam, (c) cit eos? et ob causam for
dixit : nisi ob causam dixit: nicalionis, f
5. Propter hoc fornicalio- 5. Propter lioc et aliam du-
remittet nis,f et aliam relinquet homo xerit, moe-
lromo pa- duxent, moe- patrem ma-et catur. (d)
trem et ma- catur. (d) trem, et adhae- 10. Dicunteidi-
trem, et he- 10. Dicunt ei dis- rebit uxori suae, scipuli ejus:
rebituxo- cipuli ejus : Si et erunl duo Si ita est eau>
ri suae, et sic est causa in carne una. sa viri cum
erunt duo viri cum uxo- 6. Itaque j'am uxpre,
in carne re, non expe- non sunt duo, non ex-
CODEX CORBEIENSIS. CtiDEX BRIXIANUS.
mones istos, a transtulit se a Galilaea , et venit In mones istos. transtulit se a Galilaea. et venit in fint-
fines l Judaeae et trans Jordanem, et secutae sunt bus Judeae. trans Jordanen. el sequte sunt eum
eum turbae muliae, et curavit eos ibi. Etaccesse- turbae multae. et ° curabit eos ibi. Et accesserunt
runtadeum Phansaei tentanies eum, et dicentes : ad eum Pharisaei lemlantes eura et dicentes. Si licet
Si licet homini dirattlere ttxorem suam, ex qua- homini dimittere uxorem suam. quacumque ex eau-
qtiumque 2 caussa? Quibus3 respondens ait: Non le- sa. Jesus auiem respondens ait illis. Non legislis
gistis, quia qui fecii h, masculum el feminam fe- quia qui fecil (a) ab inilio masculum et feniinam fe-
cit' ? et dixil : Propier hoc remiitet homo palrem cil eos. et dixit. Propter hoc relinquet homo patrem
et malrem, et adbaerebit uxoii suae, et erunt duo et matrem ci adherebit uxoii suae. et eiunt duo
in carne una. Ilaque jam non sutil duo, sed una in carne una. Itaque jam non stint duo sed una earo.
6
caro. Quod ergo Deus junxit in unum , homo non Quod ergo Deus conjunxit. lioino nonseparet. Dicunt
disjungil. Dixeriinl illi : Quare ergo Moyses prae- ei Quare ergo Moyses mandavit dari libellum repudii
cepit dare libellum repudu , et dimiltere .' Ait illis : et dimiltere eam. Ait ilhs. Propter duritiam cordis
Quoniam ad dunttam cordis vestti permisit vobis vestri. permisit vobis Moysesdimittere uxores vestras.
6 Moyses dimillere uxores veslras: abnnitio aulem ab nilio autem non fuit sic. Dico aulem vobis quia
non fuit sic. Dico aulem vobis,' quiquumque dimi- quicumque dimiserit nxorem suarn (c) nisi ob cau-
sent uxorem suam , excepta caussa adulteni, facit sam fornicationis. f et aliam duxerit. moecatur. et
eant moechari. Dicunt ei discipuli: Si ila est caussa qui dimissam duxerit moecatur. Et dixerunt ei disci-
8 cum uxore, non expe- puli ejus Si ita est causahominis cuniduxore nonex-
1 Judaeaetrans 6 Moses
8 ex caussa.Et respondensJesus ait eis ' quia... Disiobcausamfornicationis,etaham
3 feeitab unlio * duxerrt,
moecbatur.Drcunt
4 eos, et benedixit: Propter hoe relmquit 8 viri cum
B eonjunxit,homonon separet, etc, ul Vulg.
BLANCHIM nOTJE.
a Siclegas apud Hilarium in textu Commentario- dem, ab initio; sed non legit, Iwminem.Idijue me-
rum in Maltuseum. - nto, qunm idem verbum positum minhne Jeperiatur
h Vulgata, qui fecit hominem ab inilio. Ulrumque apud Hieronym. Comment in Mattli.
omiltil exemplar Coi beiense , id est, Iwminem, et, c Sic.
ab milio : codex aulem San-Germancnsis legit qui- d Finalis m detrila est a correclore.
Gwsco. — (b) Post vobis, deest quia in cod. quoque Canl. —
(a) Posl fecit, deest hominem, eliamin lexlu—
(c) lia et cod. Canl. xapzmb; loyov TtopvdK;. (d) Post moechatur, deest et qui dimissamduxertt, moecha-
tur, etiam in cod. Cant. hic, et cap. v, vers. 32.
269 EVANGELIUMSECUNDUMMATTHyEUM. 270
dil nubere. posila ilhs ma- pedit nubere. 15. Etimpositis
11. Dixit autem nu, abiit inde. 11. Dixilaulem ilhs manibus,
illis Jesus: Non 16. El ecce ttnus illis Jesus : abiit inde.
omnes capi- accessit ad etim, Non omnes ca- 16. Et ecce unus
unt verbum el dtxit illi: piunt veibum accessit ad
islut, sed qui- Magisler, quid istut, sedqui- illuni, el ail
bus datum honi faciam bus dalum est. ilh : Magisler
12. est. Sunt enim ut habeam 12. Sunt enim bone, quid
spadones, qui vitam aeler- spadones, qui boni faciam
de matris utero 17. nam? Ad Jesus de matris suae ut habeam vi-
sic nali sunt: dixit ei: Quid utero sic nati lam aeternam?
et sunt spa- me interro- sunt: et sunt 17 Ad Jesus dr-
dones, qui gasdebono? spadones, qui xit ei: Quid
facti sunt ab Unus est bo- facti sunl ab me mterrogas
hominibus: nus. Sed vis hominibus : et de bono ? Unus
et sunt spado- in vitam ve- sunt spadones, est bonus
nes, qui se nire? serva qui se ipsos Deus.
ipsos eunu- praecepta. castraverunt Sed si vis in
cizaverunt 18. Dicit illi: Quae? propter vilam aeternam
propter reg- Jesus autem dixit: regntim venire, serva
num caelorum. Non occi- caelorum. 18. mandata. Di-
Qui polesl des: Non Quipotestca- cit illi: Quae ?
capere, capiat. moecabe- pere, capiat. Jesus autem
15. Tunc oblati sunt ris : Non a- 13. Tuncob- dixit : Non oc-
ei infantes, dulterabis: lati sunt ei cidis : Non
ut manus eis Non faci- pueri, adulterabis :
inponerel, et es furtum: ut manus Non furtum
cuiaret. Dis- Non falsum eis imponeret, facies : Non
cipuh autem leslimorri- et oraret. falsum testi-
ejus prohibe- um dices: Discipuli au- monium di-
banteos. 19. Honora tera prohibebant 19. ces : Honora
14. Jesusvero(d)aitf :Si- palrem tu- 14. eos. Jesus ve- patrem tuum,
nile pueros, um, el ma- ro (a) ait f : et matrem
et nolite eos trem tuam : Sinite eos, tuam : et,
prohibere ad et, diliges et noliie pro- diliges pro-
me venire: ta- proximutri hibere ad me ximum tuum
lium est enim luum si- :
venire talium sicut te
regnum cae- cut te ipsum. est enim re- ipsum.
15. lorum.Etin- 20. Dixit aulem gnum caelorum. 20. Dicil illi adu-
dit nubere. l Dixit autem ad illos Jesus : Non pedit nubere. Ad ille dixit eis. Nbn omnes
omnes capiunt verbum istud, sed quibus datum capiunt verbum istud sed quibus datuni est. Sunt
est. Sunt enim a spadones, qui de matris enim eutnichi. qui ex utero matris. slc naii sunt.
utero sie nati sunl : el snnt spadones, qui ab et sunt eunuchi. qui facti sunt ab homimbus. et surit
hominibus facti sunt: el sunt spadones, qui seipsos eunucln. qui sc ipsos castraverunt piopter legniim
2 exeastraverunt propter regnum coeloium. Qui po- caelorum Qul potest capeie capiat. Tunc oblati sunl
testcapere, capial. Tiinc oblaii sunt illi mfantes ; ei parvuli ui manus eis imponeret et oraret. Discipuli
iil manus eis imponeret, ei oiaret. Discipuli autem aotemejus prohibebanteos. Jesusaulem ailillis.Sim-
4
s eiusprohibebaril eos. Jesus veio an : Sinite, et te panulos et nolite eos prolubeie venire ad me ta-
nolite eos piolnbere \enire ad me : taliurn est enim- lium est enim regnum caeloium. El tnponens eis
regnum eoelorum. Ei* irnposiiis illis manrbus, abiit manus. abiit inde. Et ecce unus accesslt ad oum et
inde. El ecce unus accessit ad eum, et ait llli: Ma- dixit Magister bone quid boui faciam. ut habeam
gister c, qutd boni faciam uljiabeam vitam aeter- vilam elcrnam Qui dixil ei. Quid me dicisbonum.
nam ? ' Cut respondit Jesus : Quid me interrogas de Nemo bonus tiisr unus Deus. Si autem vis ad viiam
bono?sUnus esl Deus bonur. Siautem vis ad vi- ingrediserva mandata. Ad ille dix.it ei. Quae. Jesus
tam 9 mgredi, serva mandala. Dicil illi: Qtiae? 3e- autem dixtl. Non occides. Non adulterabis. Non
sus autem dtxit: Non 10occides: Non nioecbabcns : b luravens. Non ialsum lestimoniuni dices. Honora
Non furlum facies: Non falsum testimonium dices : patrem tuum et mairem. el dihges proximum tuum
Honoia patrem tuum, et matrem tuam : et diliges sicul te ipsum. Dicit
proximum luum tamquara teipsum. Dixil
*
VARIANTES LECTIONES CODICISJUS. S. GERMANENSIS.
1 Dixitautem rllts: Non 6 bone,
a caslraverunt 7 Qut dixit ei:
3 increpabanteis.t„ 8 Kemobonusnisiunus Deus c.
4 eis : Simteparvutos, 9 vemre.
6 VI Vulg.usque,bone 10 Vt Vulq. usque,adolesceus.
BLANCHININOTiE.
a Tertull-. et Cyprian. legant cum duobus mss. no- i>Sic.
Etris codicibus, sunt spadones; et ita constanler c ManuscriplUgCodex San-Germanensis habel hic
nomen spadonum retinent in cseteris pro nomine eu- loci, quod Iegilur"apud Marcum cap. x, vers. 18.
nuchorum.
u (a) Post ail, deest eis, eliam in lexlu Grasco,
illi adulescens: in regno cae- lescens: Om- gnum caelorum.
Omnia haec lorum. nia haec cuslo- 25. Auditis autem
custodivi a ju- 25. His aulem audivi ajuven- discipulis haec,
ventute mea, ditis, discipu- tute mea, mirabantur, (a)
quid adliuc li miraban- quid adhuc et timebant f
mihi deest? tur, (a) et lime- mihi deest? valde, dicentes :
21. Ait illi Jesus: Si bant f valde, di- 21. Ait illi Quis ergo po-
vis perfectus :
cenles Quis Jesus ; Si vis terit salvus esse ?
esse, vade, ven- ergo poterit perfectus es-- 26. Aspiciens autem
de bona lua, salvus esse ? se, vade, Jesus, dixi
et da paupe- 26. Aspiciens au- vende om- illis : Aput
ribus, ethabe- tem Jesus, dixit nia lua, et homines hoc
bis thensau- illis : Aput ho- da paupe- impossibile est :
rum in cae- mines hoc ribus, et ha- aput Deum
lo : et veni, se- impossibile bebis thensau- autem omnia
quere me. est: apud Deum rum in caelo : possibilia sunt.
22. Cum audisset vero omnia et veni, sequere 27. Tunc respondens
autem adu- possibilia sunt. me. Petrus, dixit
lescens hoc 27. Tunc respondens 22. Cum audisset ei: Ecce nos
yerbum, abi- Pelrus, dixit autem adule- reliquimus
it tristis : erat ei: Ecce nos re- scens verbum omma , et se-
enim habens liquimus om- hoc, abiil tri- cuti sumus te :
multas pos- nia, et secuti stes : erat enim quid ergo erit
sessiones. sumus te : quid habens multas nobis ?
23. Jesus autem di- ergo erit no- possessiones. 28. Jesus aulem
xit discipu- 28. bis ? Jesus au- 25. Jesus autem dixil illis :
lis suis: Amen tam dixit illis : dixit discipulis Amen dico
dico vobis, i Amen dico vo- suis : Amen vobis, quod
quod dives bis, quod vos dico vobis, quod vos qui se-
difficile inqui secuti es- dives difficile cuti estis me,
travitin reg- tis rne , in rege- inlravit in rein regenera-
no caelorum. neratione cum gnocaelorura. tione cum
24. Ilerum dico vo- sederit Filius 24. Iterum dico sederit Filius
fcis : Facilius hominis in vobis : Facihus hominis in
est camellum sede majes- est camillum sede majeslatis
per foramen tatis suae, se- per ioramen suae ,
acus transi- debitis et vos acus transire , sedehitis et
re, quam divi- super sedes quam divitem vos super se-
tem intrare XJI. judicanles intrare in redes xn. judi-
'
illi adolescens : Omnia haec custodivi a, quid illi adulescens.Omniahaec.custodivia juvenlulemea.
adiiuc mihi deest ? Ait illi Jesus: Si vis perfectus quid adhuc mihi deest. Ail illi Jesus. Si vis perf ectus
esse, ' vade, et vende omnia quae possides 1,et da esse. vade vende omnia quae possides. et da paupe-
pauperibus, et habebis thesaurum in coelo : el veni,a ribus. et habebis lliensaurum in caelo et veni se-
sequere me. Quum audissel autern adolescens quere me. Hoc audito adulescens abiit tristis. eral
:
verbum hoe , abiil trislis erat enim habens mullas enim habens multas possessiones. Jesus autem dixlt
possessiones. Jesus autem dixit discipulis suis : discipubs suis. Amen dico vobis. quia difficile di-
Amen dico vobis,8qtiod dives dtfficile intrabit in re- ves intrabit in regnum caelorum. Iteium autem dico
gnum coelorum. Iteruni dico vobis : Facilius est vobis Facihus est camelum per foramen acus tran-
camelum per foramen acus transire, quam divitem sire. quam divitem tntroire in regnum caelorum.
4
in regno coelorum. Quo, audilo , discipuli ejus mi- Auditis autem his discipuli. mirabantur valde dr-
rabantur valde , dicentes: Quis ergo poterit salvus cenles Qms ergo poterit salvus esse. Aspiciens au-
esse ? 5 Conspiciens autem Jesus, dtxit illis : Apud tem Jesus dixit eis. Aput bomines hoc inpossibile
homines hoc impossibile est : apud Deum auiem est, apul Deum autem omnia possibilia sunt. Tuuc
omnia possibilia sunl. Tunc respondens Petrus, respondens Petius dixit ei. Ecce nos reliquimus
dixii 6; Eccenos reliquimus omnia, et secuti sumus omnia. et secuii sumus te quid ergo erit nobis.
te : quid ergo erit nobis? Jestts autem dixii ilhs : Jesus autem dixit illis. Amen dico vobls quoniam
Amen dico vobis, quia vos qui me seeuti eslis: in vos qui secutiestis me inresunectione. cumsederit
*
regeneratione, quum sedent Filius hominis in Filius homlnis supra sedem majestatis suae se-
throno gloriae suae, sedebitis et vos super sedes duo- debilis. et vos super duodecim sedes. judicantes
decim, judicantes
s vade,vende quae habes, ""Aspiciens
s verbum, abiit 6 ei:
^ s Kt, etc, ul Vulg.usque,mirabantur 7 Ut Vulg.usquead aliamsectionem.
4 miratisunl,
BLANCHIN!NQWE. <,
a Nolat Lucas Brugensis illud, a juventute mea, datum esse. Quod verilali consonum probant duo
qtiod sequitur in Vulgala nostra , non leclum fuisse manuscripti nostri Latini, et alia vetustissima
Grace ab interprete Latino, nec proinde Laline exeraplaria.
(a) Addunl el limebanl, cum cod. Canl. ?td ifoGriQa-c/.v.
275 EVANGELIUMSECUNDUMMATTHAUM. 274
'
xn. tribus Is- horam terti- canles dtiode- circa horam
trahel. ( am , (a) invenit f cim tribus Is terliam, (a) in-
29. Et omnis qui re- alios stantes trahel. venil f alios
Iiquenl domum, in foro otio- 29. Et omnis stantes in foro"1
vel fraires, 4. sos, el dixij, il- qui reliquerit 4. otiosos, ei
aut sorores, lis : Ite et vos domum, vel ait illis: Ite
aut patrem , in. . . neam fratrem, aut et vos in (6) vi-
aut matrem, m quod sorores, aut neam f, et
aut filios, aut m fue- matrem, aut quod juslum
agros, propter rit dabo vo- filtos, aut luerit dabo
nomen me- 5. bis. Illi autem agros, propter 5. vobis. IUi au-
um, centuplo abierunl. (c) nomen meum, lem abierunt.
accipiet, et vi- Ilerum f exnt cir- cenluplura ac- (c) Iterum f
tam aeternam ea sextam et cipiel, et vr- exiil circa sex-
30. possidebit. Mul- nonam horam : lam aelernam tam et nonam
ti autem sunt fecit simihter. possidebit. horam: et fe-
primi novis- 6. Circa unde- 30. Multi autem cit simililer.
simi, et novis- cima aulem sunt prinii 6. Circa undeci-
simi primi. exiil, et inve- nobissimi, et mam autem exiit,
nit alios stan- liobissimi et invenit alios
CAPUT XX. tes, et dicit il- prirai. stantes, et dicit
1. Simile est enim lis : Quid hic illis: Quid hic
um caelo- statis tota CAPUT XX. statis lota die
rum homini 7. die otiosi ? Di- 1. Simile est 7. oliosi? Di-
patri familias, cunt ei: Quia regnum caelo- cunt ei: Quia
qui exiil pri- nemo nos rum homini nemo eonduxit
mo mane con- conduxit. patrifamilias, nos. Dtctt il-
ducere opera- Dicil illis: qui exiit pri- lis : Ite et
rios in vine- Ite et vos in mo mane con- vos in viueam
2. am suam. Con- vineam me- ducere opera- meam.
ventione 8. am. Cum rios in vineam 8. Cum sero -
aulem facta ser m 2. suam. Con- autem factum
cum operari- iactum . . . set, ventione au- esset, dicit
is ex denario dicit dominus tem facta cum dominus vi-
diurno, mi- vineae pro- operariis ex neae procura-
sit eos in vine- curatori suo: denario diur- tori suo: Voca
am suam. Voca opera- no, misit eos operarios, et
3. Et egressus rios, et red- in vineam suam. redde illis
iterum circa de illis mer- 3. Et egressus mercedem,
duodecim tribuslsrael Etomnis quicumquereliquerit duodecim tribus h Sdrahel. Et omnis qui relinquet
domum, velfratres, autsorores,aaut matrem,autfihos,doraum. vel fratres, aut sorores. aut patrem. aut
autagros, propter nomen meum, centuplum accipiet, mairem. aut uxorem. aut filios. aut agros propter
et vitam aeternam possidebit. Multi enim sunt priminomen meum centuplum accipiet.et vitam aelernam
novissimi, et novissimi prtmi. possidebit. Multi autem erunt primi novissimi et
XX. Siraile est regntim coelorum homini patrifa-novissimi primi.
nnlias , qui *exivit primo mane conducere operaiios Simile est enim regnum caelorum. homini patri
in vineam suam. Conventione atitem facta cum ope- familias. qui exiit prima mane conducere operanos
laiiis ex denario dmrno, misit eos in vineam suam. in vineam suam. Conventione aulem facta cum ope-
rariis. ex denario ditirno. misit eos tn vineam suam.
El egresstts circt horam leriiam, \idit alios stantes
in loro otiosos, et dixit illis : Itc et vos in vineam
Et egressus cirea horam terliam vidit alios stantes
nieam, et quod justttm in foro otiosos. et ait ilhs Ite et vos m vineam
luent dabo vobis. llli autem
2
ahieriint. Iteiuin exnit circa sextam et nonam ho- meam. et quod justum fuent dabo vohis. Illi autem
lain : 3 <>tidem lecit. Circa undecimam \ero exivit,
abierunt. Et ilet um exiit circa boram sextam et no-
et mvenit alios stanles, et dixil lllis : Quid hicsta-
nam. et fecit simihier. Exiiens auiem et circahoram
undecimam. invenit alios slanles in foro otiosos et
tis tota die otiosi ? Dixerunt ei: Quia nemo nos con-
duxil. Dicit illis : Ite 4 et vos, operamini in vi-dixil eis. Quid luc statis lola die otiosi. Ad ilh dixe-
neam. Quum sero autem faclum esset, dicit domi- runl ei. Quia nemo nos conduxit. Dicit eis Ite et vos
nus vineae procuratori suo :Voca operarios, et red-operamini m vineam meam. et quodjustum estacci-
de illis mer- pietis.Cum sero autem faclum esset dicit dominus vi-
neae procuratori suo.Vocaoperarios et redde illis mer-
1 exiit - 8 et fecitsimiliter
2 autemexiit 4 et vosia vineammeam.
BLANCHINlNOTiE.
a Nonnulla omiltuntur vcrba in manuscriplo Cor- monent nos variantes lectiones Graecae lom. vi Po-
beiensi, scihcet aulpatiem, et, aul uxorein. Quae lyglot. Londm.
etiam desunt in manuscripto Caniabngiensi, ut h D in Sdrahel derasa est a correctore.
(a) Ita et cod. Cant. eOpev.— (b) Post vineam, deesl tneam ul in texlu Graico. — (c) Post ileirnn.
deesl autem, etiam in lextu Grseco.
2-5 EUSEBII VERCELL. EYANGELIUMCUM VARHSCOD. COLLATUM. 276
cedem, inci- 13,14. cum ? Tolle ita- incipiens a no- 14. Tolle quod
piens a novis- que quod lu- bissimis usque tuum est,
simis usque iim est, et va- ad pnmos. el vade •
ad piimos. de: volo autem 9. Cum venis- volo autem
9. Curo veuissenl et imic novis- sent ergo qut et huic no-
ergo qtii cir- simo dare circa undeci- bissimo dare
ca undeci- sicut et tibi. mam horam sicut etlibi.
mam horam 15. . . ut non licet veneranl, ac- 15 Aut
venerant, mihi quod ceperunt sin- non licet
acceperunt volo facere gulos dena- mihi facere
singulos de- meis?an rios. quod volo?
10. narios. Ve- . . . us luus 10. Venientes an oculus
nientes au- . . . qua est, et primi, ar- tuus nequa
tem et pri- quia ego bo- bitrati sunt esl, quia ego
mi, arbttra- sum? quod plus es- bonus siim?
ti sunl quod 16 untno- sent accepturi : 16. Sic^runt
plus esse .... acceperunt nobissimi
accepturi: ac- •••• •* autem et ipsi primi, etpri-
ceperunt singulos de- mi nobissimi.
autem et ipsi 11. narios. Et ac- Multisunt
singulos de- cipientes (a) enim vocati,
nanos. murmurave- pauci aulem
11. Et accipientes (c) runt f ad- electi.
murmura- ', versus patrem 17. Et-ascendens
verunt f adver- 17. Jesus in Hiero- 12. familias, dj- Jesus Hieroso-
sus patrem solyma, adsump- centes : Hi lyma adsura-
12. familias, diceh- sil xn. disci- nobissimi psit xn. di-
. . . . Hi novissi- pulos suos in una hora scipulos, el
. . . una hora via seorsum, fecerunt, et ait lllis :
erunt, et 18. et ait lllis : EG- pares illos 18. Ecce
pares eos no- ce ascendi- nobisfecisli, ascendi-
bis iecislt, qui mus Hie. . . qui portavimus Hieroso-
.... vimus solyma, et limus pondus lyma, et
. . . us diei, 19. lius homin. . . dtei, et aes- films
tradetur. . . . s 13. lus? Adille 19. hominislra-
cipibus respondens detur principi-
,••••4* dolum, et sc. . . unr eorum, bus sacerdolum,
bis, et cond. . . dixit: Annce ut scribis, et
nabunt non facio condemnabunt
morte libi rojuria : eum morte,
nonne ex et tradent eum
denario con- gentibus ad
verusti mecum ? deludendum,
cedem, incipiens a novissimis usque ad 4 primum. cedem snam. incipiens a novissimis usque ad pri-
Qujim ergo venissent qtti circadenarios.undecimam liorara nios. Cum venissent ergo qui circa undecnnam
veneranr, acceperuht smgulos Venienles horam venerant. acceperunl singulos denanos. Ye-
aulem etprjmi, atbitrali sunlquodplus essent acce- nieiues autem et pnmi. arbilrati sunt. quod plus
ptun : acceperunt auiera et lpsiadversussmgulos denartos. essent aceepturi. acceperunt autem et lpsi singulos
El accipienles murmuraveiuiil 2 palremla-^ denanos. Et accipientes. murmurabant adversmn
miliis.dicentes : Huiovissimi una liora lanlum la- palrem famihas. dicentes. Hi novissimi. una hora
boiaverunt,etaequales lllosnobis lecisti, quiportavi- feceiunt el pares rllos nobis fecisti qui portavimus
mus pondus diei el aestns.Atille respoudens uni eo- pondus diei et aestus. At ille respondens uni eomm
rum, dixit: Amice non facio nbi injunainttium : nonne ex dixit. Amiee. non libi facio lnjunain. non ne dena-
denario convenisli mecum? Tolle quoda est, et riuni placuisti mecttmTolle qttod iu>imest. et vade.
vade : volo autem et huic novissimo tanium dare volo autem et huic novissimo. dare sicut et tibi.
quantnm et tibi. anAut non Iicet milii quod volo, la- Ilaud non licet mihi facere de meum qnod
cere de re mea ? oculus luus nequa est, quia ego volo. an oculus tuub nequam est. quia ego bo-
houus sum ? Sic ftrgo erunt novissirai pnmi, el pri- nus snm. Sic erunt primi novisînn. et no\issinii
ni) noviss"inii. Multi enim sunt vocati, pauci \ero primi. Multi eniqi MHHvocati. pauei nuiem electi.
4
clecii. Et cum ascenderet Jesus Hietosolymam, Etascendens Jesus rn llieiosolyniam. adsumsit duo-
assumpsil cluodeeundtscipulos \ et aii lllis : Ecce decim discipulos seorsum in via. et ait illis Ecce
ascendimus llieiosolymain, et hlius hominis tradetur ascendimus Hierosolymametlthus liomims tradetur
puncipibus sacerdolurn.et seribis, et condemnabunt c prmcipibus sacerdotum et scribis et condemnabunt
euui morte, et tradeni eum genlibus ad deludenduin, eum morli. et tradenl eum genlibus ad inludendum.
VARIANTESLECHONES CODICISMS. S. GERMANENSIS.
1 primos. * ascendit
s unamhoramfecerunt, et pares * suosa secreto,
' dare sicutet.i.. facere?an
BLANCHININOTJE.
« S.Hilarius legebat Iric, secreto, juxta fidem quam plurium manuscriplorum codicum.
(o) Ita-et cofl. Caht. iyoôo-av.

277 , EVANGELIUMSECUNDUM,MATT»H$UM, 278
CODEX VERCELLENSIS. £ODEX VERONENSIS. ,
bis, sed quibus etilagellanaum, aut simslram,
datum est. . . . et crucifigen- non est nieum
. . atremeo. dum, et ler- darevobis,
24 ntes tia die resurget. sed quibus pa-
coli- 20. Tunc accessit ratum est a Pa-
20. accessit ad eum tristati sunt ad eum matre meo.
mater filio- de duob. . . ter filiorum 24. Et audientes
rum Zebedaei fralrib , Zebedaei cum decem conlri-
cum filiis su- filiis suis, statt sunt de
is, adorans, et adorans, et duobus fratribus.
petens aliquid petens aliquid 25. Jesus autera
dari ab eo. vocavit eos
21. temdixit. . . . 21. Ipse aulem ad se, etait:
Quid vis ? A. . . dixit ei: Scitis quod
illa. Dicut. .'. 25. eorum : et Quid vis? principes gentium
deant dtto res Ait ei illa : doinineiuur
. . . ei un . . nt, p. . . esta- Dic ut sedeant eorum : et quij •
addexte. , . . em exercent hi duo filii majoressunt,"'
alius ad sinis. . . 26. in eis. ,Nonita mei, unus potestatem ex-
tuam ,. erit inter vos: ad dextram ercent in eos.
no tuo. .... qui. . . . tuam, efunus 26. Non ita erit
22. Respo erit ad sinistram inter vos:
i. . os main regno tuo. sed quicumque
Weritf 22. Respondens voluerit inter
nl- autem Jesus, vos major fieri,
27. ster : et *qujvo- dixit lllis: Ne- (b) erit f vester
scilis quid pe- 27. minister : et qui
....... ? tatis. Potestis voluerit inter
bibere calicem, vos primusjesse^
sumus. <• quem ego ent vester servus.
23.AitilIis(a)Jesusf :Ca. hibiturus sum ? 28. Sicut filius
licem quidem Dicunt ei: hominis noti
meu e- Possumus. venit ministrari,'
tis: sede 23. Ait ilhs (a) Je- sed ministrare,
tem ad dex- sus f: Calicem et dare ani- "
tram meam quidem meum jnam suam,
aut ad sinisiram, Jjibelis: sedere redemplio-
non est me- •auiemad dexte- nem pro mul-
umdarevo- tis. (c) Vos autem ram meam tis. (c) Vos au-
CODEXCORBEIENSIS. CODEXBRrXIANUS.
et flageHandum,rei crucifigendum., et terlia die re- et flagellandum. et crucifigendum. et lertia die re-
surget. Tunc accessitJ ad eum mater filiorum Zebe- surgei. Tunc accessil ad eum maier fihorura
daei cum ftliis suis, adorans eum, et petens aliquid Zebedci eum filiis suis. adorans et petens ali-
ab eo. Ipse autem dixit ei: Quid vis ? Et ait : Dic <pnd ab eo. Ipse autem dixit ei. Quid vis. Ait
ut sedeant hi duo filii mei, unus ad dexteram ilh. Dic. ut sedeant bi duo filii mei unusad dexte-
tuain, et unus ad sinistram, in regno luo. Res- ram tuam et unus ad sinistram tuam in regno iuo.
pondens autem Jesus, dixit eis : Nescitis qutd Respondens autem Jesus dixtl Uhs. Nescilis
petatis. Potestis bibere cahcem , quem ego bi- quid pelatis. JMeslis bibere «alicem xfuem ego
bilurus sum ? Dicunt ei: Possumus. Ait illis Jesus: bibiturus sum. aut baptisma baplizati quo ego. Di-
Calicem quidem meum bibetis : sedere autem ad cunt ei. Possumus Ail illis. Calicem tjuidem nieum
dexteram meam et ad sinislram, non estmeum dare bibeiis et baptisma quo ego baptizor. baptizamini.
vobis, sed quibus paraium est a Patre meo. Et au- sedere aulem ad dexleiam meam vel ad sinislram non
dientes decem, contrisiaii sunt de duobus fratribus. est meum dare vobis sed quibus paialum est a Patre
Jesus autem vocavil eos ad -se, et ait: Scilis quod meo. Et audientes decem mdignaii sunt de duobus
principes gentium dominantureorum : et qui majores fratribus. Jesus autem voca\it eos ad se el ait. Sci-
sunt, exercent poieslateni in eis. Non ita enl inler tis quia principes gentium dominantur eorum. et qui
vos : sed quiquumque volueril major esse inter \os , majores sunt poteslalem exercent in eis. Non itaeril
sit vester nnnister : et qui voluerif inler vos primus mter vos. sed quicumque volueiit inter vns major
esse, erit vester servus. Siculfilius hominisnon ve- fteri. sil vester minisier. et qmcumque volueril injxii'
«it minisirari, sed ministrare, et dare ammam suani, vos primus esse ent vesler servrls. Sicut enim filius
redemtionem pro multis. 8 a Vos-aulem quae- hominis non venit ministrari. sed ministrare. et dare
animam suam redempuoneni pro multis
^ VI Vutg.nsgfiead addimenlumVosautem, etc. fien. £t egredientibus,elc.
1 Vosautemquaeritisde pusillocrescere, et de mmore maj'ores
BLANCHININOT^S.
£ Ms. codex monasieiiiSancliAndreaeiecus Ave- coenam nolile recumbeieiniocisxminentibujs, ne forle
nionemidem retinet additamenlum, sed nitidiori slylo clat ipi te supeiveniat , et accedensqvi ad cocnatn vo-
in hunc modum: Vosautem quaeiitis depustllo aes- cavil le, dical hbt ; adlmc deoisum accedc,cl confmi-
tere , el de magnis majores esse. Intranles puiem ad daiis. Si autemtn loco mfenoii lecubueiis ,gt super-
(a) Addit Jesus, etiam Cod. Cant. <5'iuo-oOf.—(b) Ila el cod. Cant. earou. — (c) Hocassumenlum esi
pliani in podd. Canl. Gr. elLat.; in nopiiullis tamen ditcrepanl inter se,
quaeritis (a) de 29. Et egredienli- tem quseritis erit hoc libi
pusillo cres- bus eis ad Hie- (a) de pusillo utilius f.
cere, etde ma- riccho, secu- crescere, et 29. Et egredienlibus
j'ore minores ta est eum . . . de minore ma- eis ab Jericho,
esse f. (b) Intran- 30. ba mulla: et jores esse f. secuta est eum
les f autem, et ecce duo cae- (b) Intrantes f 3'J. turba multa: et
rogati (c) ad coeci sedentes aulem, et rogati ecce duo caeci
nam f, n secus viam, (c) ad eenam f, sedentes secus
recurnbe. . . . .... ierunt nolile recum- viam-audierunt
in Iocis e. . . . here in loeis quod Jesus
nenliorib. . . eminentiori- transil:
ne forte cla- bus, ne forfe et clamaverunl,
rior le su. . . clarior te dicentes:
vcniat; super- Miserere no-
cede . . s (d) qui ad veniat; et ad- bis , fili Da-
cenam voca- 31. Turba autera cedens(d) 51. vid. Turba au-
vit te f , dical tiinc qui ad cenam tem increpabat
bi: Adhuc de- eos ut lac vocavit te f, eos ut larerent.
orsum . . ce- Ad illi ma . . . . dicat libi: Ad- Ad illi magis
de, et conlun- clamaba .... huc deorsum clamabant,
da tem dice accede, et dicentes:
(e) in f loco in . . rio- Mise confundaris. Si Domine, mi-
ri reetibu . . nobis, fili . . . auiem (e) iu serere nobis, fili
ris, et super- 32. vid. Et ste . . . loco inferiori David.
venerit hu- Jesus, et voca- recubueris, et 32. El stetit Je-
milior te f, di- viteos adse, supervenerit sus, et vocavit
cet tibi qui le et aitillis: Quid humilior te f, et ait: Quid
ad cenam vo- . \ . . tis(<j) faciam dicet tihi vultis (g) faciam
•cavit: (f)Aceede 35 Drcunt qui ad cenam 33. vobis? Dicunt
adhuc superi- .... Domine, ut vocavit te: (f) illi, Domine,
us. Et ent hoc riantur Accede adhuc ut aperiantur
tibi utilius f. nostri sursum. Et oculi noslri.
retis de pusillo crescere, et de niajore minores fieri. Et egrediente eo ab Jericho secula est eum turba
Inlrantes autem ad coenam rogati,nolitediscumhe- multa. et ecce duo caeci. sedentes secus viam. ut au-
re in locis eminentioribus, ne forle_clarior te super- dierunt quod Jesus transiret. exclamaverunldicentes
veniat; et accedens qui invitavit te', dicat tibi: Ad- Miserere nostri Domine fili David. Turha autem in-
liuc deorsum accede. Et erit libi confusio, Si antem crepabat eos. ul tacerent. At illi magis claraabmt
in loco inferiori discnbueris, et superveneril humiltor dicentes Miserere nobis Domine fili David. Et sletit
tc, dicet tibi qui le ad coenam vocavil. Accede adhuc Jesus et vocabit eos et ail illis. Quidvultis ut faciam
sursum. Et erit libi hoc utilius. Et egredienttbus il- vobis. Dicunl illi. Domineul apenantur oculi nostri.
lis ab Hiericho, secutae sunt eum turbae raullae : et
ecce duo caeci sedentes secus viam, audierunt quod
Jesus transirel: el exclamaverunt, dicenles: ' Mise-
rere noslri, filiDavid. Turbae autem increpabant eos
ut tacerent. At illi magis clamabant, dicentes: Do-
mine, miserere nostri, hli David. Et stetit Jesus, et
2 vocans eos, ait illis : Quid vultis ut faciam vobis ?
Dicunl illi, Domine, ut aperiantur oeuli noslri.
1 Domine, 2 vocaviteos, et ait: Quid
BLANCHININOTJE.
venerithumilior te, dicet tibi qui te ad coenam invila- gelicis: aiLeoMagnusnihilamjiliiisaddilum habuisse
vit: Accedeadhuc sursum. Elhoc eiit libi ulilius. In- videtur in suo evangelico volumine praeter >ea quoe
signius non est in toto Mallhseivolumine additamen- relinet rns. noster San-Germanensis. Consule Adlio-
tum, propter virorum doctorum quaeslionesfamosis- lationes nostras scriplas in versionem ltalicam Sancti
simas quibus ventilatum esl.Legebant illud Juvencus Maithaii, ubidelioc assumenlo abundedisputavimus.
presbyter ac S. Htlarius in suis exemplaribus Evan-
(a) Cod.Cant. Lat. deminimocrescere,el de magnominui; Cod. Cant. Gr. <5x fttxpovavtzHvai,vai \v.yAfyvog
tJ«TT0vetvKt,hoc est, e parvo cresceie, et e majori minus fieii. ——(b) Cod. Canl. Lat. inlroeuntes.—(e) Cod.
Cant. Lit. coenaie; adhseretque Cant. Gr. qui habet, oWviio-Kt. (d) Cod. Cant. Lat. hic et infra coenae
invitalor, cod. Cant. Gr. o SEIVTVOJOVJTU/J. —(e) Cod. Cant. L-it. tn maumum locum, el supeiveniatminor te;
Canl. Gr. ei; TOV YTTTOVKTOTTOV (in lllferioremlocum) vai eize)Qvi <7OUJJTTMV, t/vcavai euzai cot TOUTO y_p-tio~ip-ov.
En libi niteger Graecus lcxtus Canl. 'XftstcSs ^JJTEZTE eVfitj-pouauHwai, vai ev ftstjovot;S&KTTOV stvat. Ettrsp/o'-
/XEVOtSEv«t 7r«p«y)y;6EVTEff
SEITTVÔ-KI,(tvj«VK>0tv«o-8s(ms. «v«y)£tv«o-6«t) el; roxige\z-/otta$ TOVOUJ, IvSo-
ftvJ7TOTE
ÔTEOOf O-OUSVEIGJI,5-KtKpOGtiQtoV 0 QêVKVOY^-tnapEOTJJ<70t,ETtK«TWyjiipel, '/«[ 7aTKto-ûv6i70-«. 'EKVSE«VKTTECTJJ?
etf TOV ATTOV«T07rov,-/Kt <70uIJTTMV,
£7TE)6JJ EpEtcot o SetKi>oy)riTCi>p'iTvixxyeeti avtJ, vtd ItjTKtcot TOOTO y^pir
—
o-t//ov. (f) Cod. Canl. Lat. collige adliuc superms; eletil ttbi Iwcuiile, juxta quod. Cant. Gr. cvvaye eTt«vw
(stttsum). — (g) Anie {aciam deest ul, etiam in textu Graeco.
' "
quod dictum 54. Misertus autem factum est,
est per Zach . . . illorum Jesus, ut impleretur
ria . . . . phe . . . et teligit ocu- quod dictum
.... cenlem: los eorum. Et est per Pro-
5 liae Si- confestim vide- phetam di-
.... Ecce runt, et seculi centem : Di-
rex tuns sunt eum; cite filiae
venturus CAPUT XXI. 5. Sion : Ecce -
CAPUT XXI. . . . ad te 1. Et factura rex tuus
1. Et cumadpro- sedens .... est, cum adpro- venit tibi
Hie- per as . . . . pinquasset Hie- mansuetus,
rosolymis, et rosolymis, et sedens super
ven .'. . . . (o) in f benissent («) pullum asinae
Beth ........ in f Bethpha- nobellum (d)
m m Oli- ge in mon- subjugalemf. >
veti: _ tern Olrveti: 6. Euntes au-
. . unc Jesus misit Tunc Jesus tem discipuli
duos . . . scipu- misit duos fecerunt
2. los . . . . icens discipulos sicut praecepit
eis 6. discipuli fe- 2. suos, dicens: illis Jesus.
caste cut Ite in castel- 7. Et adduxerunt
quod . . . tra .... cepit illis. Ium, quod asinam, et
vos est, et (b) 7 Et adduxe- conlra vos pullum: et
venietis .... . . . asinam, est, et (b) in- imposuerunt
nam venielis super eum
am asinam alliga- veslimenla,
sttper eum tam, et pullum et (e) sedebal
sol vestimenla cum ea: sol- super eum f.
sua, et sed . . . vite, et addu- 8. Plurima au-
super ea . . . 5. cite miln : et lem lurba
8. Plurima a . . . • . si quis vobis , straverunt
lurba st aliquid dixerif, veslimenta
runt dicile quia sua in
3. opera eorum Dominus ope- via:
des ram eorura Alii autem
con re- desiderat: et cedebant
111 os. confestim tamos de
4. Hoc ..... fac- remittet arboribus,
tum . . . . ut adeos. et sternebant
impleretur 4. Hoc aulem (c) in via :
CODEX CORBEIENSIS CODEX BRIXIANUS.
Misertus auiem L eis Jesus, letigil oculos eorum. Et Miseilus autem eorum Jesus, leligit oculos eorum.
confestim viderunt 2. Et confestim viderimt. et secnti sunt cuin. Et cum
XXI. Et qiium appropinquassent Hierosolymis, adpropinquassent Hierosolymis. el' venissent (n)
et vetiissenl 2 in Bethphage in montem Oliveti: in f Bethphaeae ad montem Oliveti lunc Jesns
tunc Jesus misit duos discipulos suos, dicens 3: misit duos discipulos suos. dicens eis. Ile in
Ile in castellum , quod contra vos est, et 4 invenietis castellum. quod contra vos est. et statim in-
asinam alligatam, el' pullttm eius cum ea : solvite, venielis asinum alligatum. et pullum cum eo sol-
et adducite mihi: et si quis vobis aliquid dixerit, di- vite. et adducite miln. el si quis vobis aliquid
cite qnoniam Dominus operam eorum desidcrat: et dixerit. dicue quia Dominus his opusliabet. et eon-
confeslim 6remiltel eos. Hoc autem factuni est, ut festim dimiltet eos . . Iloc auiem (c) faclum est. ut
adimpleretur quod dictiim est per fprophelam dicen- adimpleretur quod dictum est per Propheiam dicen-
lem: Dicite filiae Sion: Ecce rex tuus venit nbi lem. Dicite filiae Sion. Ecce rex tuus. venit tibi
mansuetis, sedens super 7 pullum asinae. Eunles au- niansuelus. et sedens super asinum. et pttllum filium
tem discipuli fecerunt sicut praecepit illis Jesus. Et subjugalis . . Eunles auiem diseipuli. fecerunt sictit
addttxerunt asinam, et pulluin : et imposuerunl a su- praecepit illis Jesns. Et adduxerunl asinutn. et pul-
per 8 eum vestimenta 9, et sedebat super eum. Plu- ium. et iniposerunt super eum vestimenta sua. et
rima autem tuiba blraverunt vestimenla stta in \ia : sedit super eum. Plurima aulem lurba. straverunt
alii auiem caedebanl ramos de arbonbus, el ster- vestimenta sua in via. Alii autem caedebanl ramos
nebant iu via : de arboribus. et slernebant in via.
1 eorum fi
° Jimitlnt
dimittet
2 VI Vulg. 7 asinam
3 eis: 8 eosa etpullum subjugalem.
4 statim 9 sua, etc, ut Vulg.
5 pullumcum
BLANCHININOT.E.
a Concordat cum ms. codire Corbeiensi Syrus in- mou al ilo nalihthaihun, id est, et imposuerunt pullo
terpres, aptid quem lego prWTP NW ^N TOD1,uso- vesltmentasua,
(a) Addit »w,textus — quoque Graecus, elg. — (b) Ante invenietis, deest statim, eliam in lia Copt. et Clnysost.;
nec habeturinLuca. (t) Ante factum est, deest totum, in cod. quoque Cant.— (d)^ et cod. Cant.
Lat. u7ro?u9>ov. — (e) Ila el cod. Cant.et Gr. S>-K8VJTO EVauTov.
283 EUSEBII VERCELL. EVANGELIUMCJJMVARIIS COD. COLLATUM. 2f4
9. litrbae autem,' domus oratio-
quae praecede- nis vocabitur:
bant, et quae vos autera
9. tes: Ossanna fi- sequebantur, cla- fecistis eam
liJDavid : bene- mabant, dicentes: speluncara la-
dictus, qui ve- Ossanna filio tronura.
nit in nom .". . David : bene- 14. Et accesserunt
neDomini .... 15. . . - enlesau- diclus, qui ad eum cae-
.... princi- venit m noci, et clodi
10 cum . . . sacerdo- mine Domini: jn templo:
intrasset in Hie- tum, et scri- Ossanna in et sanavil eos.
. . solymis, com- bae mirabi- _ altissimis. 15. Videntesautera
mota est uni- lia, quae feoit 10. Et cum in- principes sa-
. . ersa civitas, Jesus, et pueros trassel Hiero- eerdotum, fit
11. dicenles : Qui . . cl . . . . tes solyma, com- scribae mirabilia,
. . . t hic ? ta) Mul . . in templo, et mota est uni- quae feeit Jesus,
autem dixe- dicentes: Os- versa civttas, dicen- etpueros claman-
runlf : Hic est sanna fili Da- 11. les : Quis tes iit templo, et
. , . ophela vid: indigna- est hic? dicentes: Ossanna
Nazareti Ga- 16. ti sunl, et di- (a) Multiau- lilio David: in-
xer lem dixerunt f : 16. dignati sunt, et
12 travit Jesus Hic est Jesus dixerunl ei: Au-
. . . tcmplum propheta a Na- dis quid isti
Dei, et eicie- zareth Galilaeae. dicunt?
. . . omnes ven- 12. Et intravit Jesus autem
Jesus in temdixit illis .
..... men- plum (b), et Utique non
sas numula- eiciebat omnes legistis (c) : Ex
riorum, et ca- vendentes, et ore iiifanlium
ledra ..... fecisti la . . . . ementes m et laclanlium
den 17. Et relictis e . . . templum; et perfecisti laudem ?
lumba . . . er- abiil fo . . . .' mensas num- 17. Elrelielis
13. lit: et dixit: extra ci . . . . mulariorum, illis, abiit
. . . Scriplum tem in Bet . . . et eathedias foras extra
est . . . . mus niam : et ibi vendentium civitatem in
.... domus mansit. columbas ever- Betlianiam :
ionis 18. Mane autern 13. tit: et ibique mansit.
tur: i facto (d) transi- dixit illis: 18. Mane autem (d)
ens f Jesus in ci- Scriptum est: transiens f In
vilatem, esu- Domus mea civitatem, esu-
turbae autem, quae 4 praecedebant eum, clama- lurbae autem quae praecedebant et quae seque-
hnnl, dicenles : Osanna filio David : henedicttis, bantur. clamabant dicenles. Osanna filio Dayid.
s
qui venit in nomine Domini : Osanna in altissi- beuedictus qui venil in nomine Domini. Osanna itt
mis. Et quum iniroi«sel Hierosoiymis, commoia excelsis. Et cum introisset in Hierosolymam. com-
est umversa civitas, dicens : Quis est lnc?s Multi jnoli est universaciviias.dicensQuisesthic. Turbae
autem dicebanl: Hie est Jesus propheta a Nazarelh autem dicebant. Ilic est Jesus prophela a Nazareth
i&alilaeae.Et intravit Jesus in templum Dei, et eji- Galileae.
ciebal omues vendenles, el ementes in templo; el Ei mtravit Jesus in lemplum Dei. eteiciebil ompes
mensas nummulariorum, et cathedras vendenlium vendentes. et emenles in teinplo. et niensas num-
columbas k subvertil : et dixit eis : Seripium est: mulanorum evertit. et catliedns vendeniinm colum-
Domus mea domus orationis vocabilur : vos autem ba^. et dixit illis. Scnbtum est. Domus mea .domiis
fecislis eam speluncam laironum. Et accesserunt ad «wtionis vocabuur. vos aulem fecislis eam spelun-
eumcaeci, etcliudiin templo: et curavit eos. Vi- cant liUionum. Et accesserunlad eum caeci et claudi
dentes autem piiucipes sacerdotum, et scnbae mira- in templo. et sanavit eos. Videnles aulem pnncipes
bilia, quaefecit Jesus, et pueros elamanles rn templo, j-acerdoium. el sci lbae mirabtlia quaefaciebat JJSUS.
et dicentes : Osanna filto David : indignati sunt, et et puerns clamanles rn templo et dicentes. Osanna
dixerunt ei: Audis quid isli dicunt? Jesus autem Jiijo David. indtgnati sunt. et dixerunt ei. Audis quid
dixit eis : Uftque, " non legistis ^ Ex ore infantium jsti dicunl Jesus aiiiem dixit eis. Ulique non le-
et laclantium perfecisti laudem? Et relictis illis, abiit gisiis Quod ex ore a infantium et lacianiium per-
foras extra civitalem in Belhamam : ibique mansit» fecisti Iaudern. Et rehctis illis abiit foras extra ct\i-
Mane autera 6 iransiens in civitatem, esu- laiem lnBelhaniam. et requiebit illic. Mane aulern
revertens in civitalem esu-
1 praecedebant, et quae sequebantur, * evertit: el dicil
a excelsis, 5 numquamlegistis : Quia
8 Populusautem dicebat: 6 reverlens
BLANCHININOTJE.
a In codice scriptum est, infantiym, usurpata ul eliam alibi pro u.
y
(a) Cod. Cant. otSsTTOWOI EOTOV. — (6) Post templum, deest Dei, eliam in versionibus Copt., Êiii. et
Saxon.; nechabentMarcus elLucas.—<«J Postiegistis, deesi i7!M«,*>iamiii cod, €pt. — /d)Jla el cod,
Cant, Lat. e| Graecus, vapkyw.
2P5 EVANGELIUM SECUNDUMMATTHJEUM. 28(5
19. r .". . Et . . . ns templum, ac- 19. riit. Et videns hisselin.
ficus ar . . . m cesserunt fici afborera' templum,
unam secus ad eum prin- unam secus accesserunl
viam, venit cipes sacer- viam, venit ad eum prin-
adeam:'et ni- dotum, et se- ad eam : et cipes sacer-
hil invenit niores popu- nihil invenit, dotum, et
in ea nisi folia li, dicentes : in ea nisi seniorespopuli,
tantum, et . . . . In qua potes- folia tantura, dicentes : In
le dixit ..... late ba. . . fa- el ail illi: qua potestate
Dms sed et dix . . , cis?Et Numquam ex haec facis?
illi. Nunqu .... . . . ded nc te fructus na- Et quis libi
ex te fruc . . . tem? scalur in sem- dedit banc
nascalur . . . 24 ondens .piternum. Et potestatem ?
aeternum. ...... illis: arefacta est 24. Respondens
Et arefac . . . .... roga- continuo Jesus dixit
est conlin . . . ficulnea illis: Inler-
ficulnea. unu 20. Et videntes rogo vos et 1
bum : qu discipuli, mirati ego unum
20. scipuli, mira- dicite rnibi, sunl, dicen- verbum: quod
ti stint, dicen- et ego vobis tes : Quomo- dicite mihi,
les" Quomodo dicam in qua do conli- quod si di-
continuo potestate nuo aruit"? xerilis mihi,'
haecfieio.(fr) 21. Respondens au- et ego\obis
21. Re . . . dens 25. Bapttsmum f tem Jesus, ait: dicam in qua
autem Jesus, Jobannis un- Amen dico potestate haec
ait illis: Amen de e . . t? de cae- vobis, si facio.
dico vobis, lo, an ex homi- habueritis 25. (b) Baptismum
si bahueriiis nibus ? iidem, et Johannis un-
fidem, etnon Ad illi cogita- non aesitabe- de erat ? de
aesitaveritis, bant inti a ritis, non so- caelo, an ex
non soltim se, dicentes: lum de ficul- hominibtis? Ad
de ficulnea 26. Si dixerimus, nea facielis, illi cogitabant
facietis, sed et de caelo, di- sed et si monti intra se, dicen-
si monti hmc obis: Qua- huic dixerttis, {c) 26. tes: Si dixerl-
dixerilis, Tol- re (a) . . . . cre- Tollere, et mus de caelo,
. . e te, et jacta didisti. .... mittere f dicet nobis: '
. . . in mare, Si aute in mare, fiet. Quare (c) non
22. fiet. E . >. omnia xe 22. Et omnia creditis llli?
quaecumque homl , quaecumqne Si autem di-
petieritis in li
• pelieritisin xerimns, ex
oratione cre- tu otn- oratione hominibus , ti-
dentes, acci- n. . . . enim credentes, ac- memus turliam:
23. pieiis. Et cum hahebaiit cipietis. omnes enim (d)
venisset in Johannen 23. El cum ve- habent f Johan-
riit.ElVidensarboremMicussecusviam, venitad eam- riit. Etvidensficiarborenr unam secus viam yenit ad
einihiliiiYenit2nibifoliataiUum,etaitilh : Nomquam e im el nihjlinveiiit i» ea. msi folia tantum. Et aii iili.
ex tp fruetus nascatur in sempiteiiiuin. El arelacja Numquam ex te frjictus nascatur in aeteintmi. Elare-
est contmuo ficuluea. Et videntes discipuh, mirali iacla est conimuo liculnea. Et videntesdiscipuli nii-
sunl, dicentes • Quomodo continuo aruit' Respon- raii sunt dicentes- Quomodo cotuinuo aruit ficulm-a.
dens auiem Jesus, ait eis : Amen dico vobis, si ha- Quibus respondens Jesusail Amen dico vobissi Jia-
bueritis fidem, et non haesilaveritis, non solum de biieritisfidein. et non haesitaveritis. non solum defi-
liculnea facielis, sed el si monli huic dixenlis, Tolle, culnea facietis. sed el si monti huic dixeiitis,Tolleie
et j"acta le in mare, fiet.a Omnia quaequumque pe- el jacia le in mare iiet. Et omnia quaecumque petie
lieritis in oratiorte credentes, accipielrs. Et quum ritis in oratione credenles accipieus. Etcumintioib-
venisset in lemplum, accesseruni ad eum 4 prin- êt in templum. acccsseront ad enm docentpm pirn-
cipes sacerdoium. etseniores popuh, dicentes: Inqua cipes sacerdotum ei seniores populi dicentes. In
potesfitc haee facis?s Aul quis nbi dedtt lianc potej- qua potesale liaec facis. El quis nbi dedil lianc po-
tatem ? Ait ad lllos Jesus : Ijilerrogo vos el ego unura lestalem. UespondensautemJesusdixitillis Interrogo
seriiiOnem: dicite mihi, et ego vobis dicam jn qtia vos et ego unum sermonem. quem si dixeiuis milii.
poteslate baecfacio. Bapiisnnim
6 Johannisumle eiat? et ego vobis dicam in qna potesja'te liaec lacio.(|))ga-
de coelo, an ex homimbus? IHi\ ero cogiiavenmi mtra ptismuni f Jobanms. unde eiat e co?Ioan ey homi-
se, ditentes : Si dixerimus, de cqelo, dicet nobis : nibus. At illi coguahant inlra se diceriles Si dixeri-
Curergonon credidislisilli? Siatifem dixerimus,-ex
7
mus e ccelo dicet nobis. Quare ergo flon credidistis
hominibus,rimemustuibam :omnes enim Johapnem ei.Si autem dixeiimus ex h<,minibustimeinus turbas,
oinnes enim habebant Johannem
VARIANTES LECTIONES CODICISMS. S. GEHMANENSIS.
1 flci unam, 15Et, etc, Vt Vulg. usque,baptismum
2 iu ea 6 Vt Vulg.usque,Johanrtem
s Et omnia 1 habent.,. sicut
* docentem
BLANCHINIMOM.
(a) Ita et te_xtus Gra?p|is, pph^r^pH^n. — (b) Jla el lexlus ,Gra>cus cp pmv-cp« &
neu|rp
' geijcr^
*l '
(c) Post <tyan deest &go efiani in cod. pant.— (d) Ita ei tex, Gr.
«ôve-t.
287 EUSEBII VERCELL. EVANGELIUMCUM VARIISCOD. COLLATUM. 288
sicut prophe- ei: (b) Novissimus f. nen sicut pro- ex duobus fe-
27. tam. Et Dixit illis Jesus: phetam. cit patris volun-
responden- Amen dico vo- 27. Et responde- tate?Dicunt ei:
tes ad Jesum, bis, quod inere- runt ad Jesum, (b) Nobissimus f.
dixerunl : trices, et el dixerunt: Dicit lllis
Nescim. . Jesus. . . blicani .... Nescimus. Ail Jesus: Ame
virtu cedtint vos illis et ipse: dico vobis,
facio. . . . regno Dei. Nec ego vobis quod merelrices
28. Quid au 52. . . . nit en . . dico in qua el publlcani
bis videtur? . . . os Johan- potestate haec praecedent vos
Homoqui. . . . •
. . . in via facio. in regnoDei.
habebat duos juslitiae?. . . . 28. Quid autem 32. Venit enim
filios; el ac- non credi .... vobis videtur? ad vos Joban-
cedens ad pri- . . . is ei: publi- Homo quidam nes in via j'u-
mum, dixit cani autem, habebat duos stitiae, et nou
illi : Vade ho- et mereln- lilios; et acce- ciedidistisei:
die operari ces credide- dens ad primum, publicani au-
in vineam (o). runt .. . vos divit: Fili, tem, et mere--
29. Illeautem autem viden- vade hodie tiices credide-
responde. . . . tes, nec poe- opeiare in runt eivos
ail: Non. Et nitentiam 29. ^vineam (a). llle autem videntes,
postea, paeni- habuistis aulem respondens nec paeniteiuiam
lentia mo- postea, quod ait: Nolo. habuistis postea,
tus abiit in non credi- Postea qttod non
vineam. d . . . tis ei. Paenitentia mo- credidistis ei.
30. Accessit aulera 35. Aliam tus abiit in 33. Aliam
ad allerum, vineam. parabo-
et dixit simi- 30. Accessit Iam audile:
liler. Ad ille autem Homo erat
respondens, ad alterum, et pater familias,
ait; eo, dom- dixitsimiliier. qui planlavit
ne , el non iit. Ad ille respon- vineam, etsae-
31. Quis ex duo- dens, ail: Eo, pe circumdedit
hus lecit pa- domine, et ei, et lodit
tris volunla- in eam lor- 31. non iit. in eam torcular,
tem ? Dicunt cular, et ae- Quis et aedificavit
ul prophetam habuerunt. Et respondentes ad sicut prophetam. Et respondentes ad Jcsum dixe-
stim, dixerunt : Neseimus. Ait illis? J Jesus : Je- runt nesctmus. Ait illis et ipse nec ego vobis dico
Neque cgo vobis dicam in qtta 2 potestate liaec facio. in qua polestate hsecfacio.
Quid autem vobis videlur? flomo quidam habuit 3 Quid autem vobis videlur. Homo quidam , habuit
duos Dlios; accedens ad primum, dixit ei: Fili, vade duos filios , et accedens ad prtmum, dix.it Fili. va-
operari* liodie in vinea. Ille autera respondens, ait: de hodie operan in vineam (a). Ille autem le-pon-
Nolo. El postea poenitenlia ductus abnt in dens ait nolo . Post autem , paenilentia nioius
vineam. Aecessit aulem ad alterum, et dixit llli abiit. Accedensautem ad alterum. dixit illi simi-
similiter. Cui respondens , dixit : Eo , doniine, liter : Al llle tespondens ail. Eo domiue et non lbit.
non abiil. Quis ergo ex duobus voluntatem Quis igilurex dttobus fecit voluntatem patris. Dicuut
patris fecit? s Dicuul ei : a Novissimus f. Dieit ei. Pnmus. Dicitillis Jesus. Amen dico vobis. qui.t
illis Jesus : Amen dico vobis, quia merelrices , et publictni et nteretnces. ]iraecedunl vos in regnuni
pubhcani praecedent vos in reguo c coelorum. Ve- Dei.Tenit enim ad vos Joltannes in via jusiitiae. et
nit enim ad vos Johannes in via justitia;, et non non credidistis ei. publtcani autem et mereiuces
credidistis ei: publicani auicm et meretrices credt- credidertint ei. vos autem videntes nec paemieniiam
dernnt * vos vero cum cognovisselis, nec poeni- egistis postea ut credeietis ei. Aliam parabolam au-
tciuiam habuistis postea, s ut ei crederetis. dite Homo quidam erat palerfamibas qui planiavii
XXII. Aham parabolam audile : Homo erat pa- viiieam, cl snepen circumdedit eam et fodtt in ca
lerfamilias, 9 qui plantavit vineam, et sepem cir- torcular et aedifieavit
cumdedil eam, et fodit in ea lactim, et aedi-
VARIANTESLECTIONES CODICISMS. S. GERMANENSIS..
' * et 6 Dei.
ipse : Nec ego dtco\obis
2 Quidam 7 Vt Vulg.
homoltabebal.. et
3 vade hodie,operare m vineammeam. ®ut cr6d6F6tis«
4 Vl Vulg.usque,dicuut 9 ei, et effoditin ea torcular,etc., nt in Vulg.usquead
e Drcunta Novissimus finemparabolm,el capilis.
BLANCIIININOTJL
0 Aduliennam hanc pronuntiat scnpturam exem- mus; non, Dicunt ei: Primus. Consulendus hocloco
plarium mmime veiorum Lucas Brugensis. Fatetur Th. Mareschallus, Observ. in versionem Anglo-Sax.,
lamen Hilarium ila legisse, rum nonnullii. aniiquis pag. 498 et499. Sed none«t omitlendus maj'or ms. co-
exemplaribus, quoruin meminit ipse Hieronymus dex S. Andrese secus A\enionem , qui legrl, Dicunt:
Comrneni. lnMalihLCtiin.Exstant nihilominus omnis Novissimus, juxla moiein Corbeien. elSan-Germa-
geneiis hbri in quibus legitur, Dicunl ei: Novtssi- nen. ac ca3terorumvetuslissimorum exemplarium.
(a) Post vineam, deest meamin cod. quoqtte Cant.— (b) Ita et "cod.Gant.* Lat. elGr. eo-xmo;. Consule
- Milliumluc, et in Prolegomenis pag. 72.
289 EVANGELIUMSECUNDUMMATTHÛM. 290
dificavittur- ejus. turrem, et Io- .. . tatemejus.
rem, el loca- 39. Et adpre. .....' cavtt eanr co- 39. El adprehenSum
vit eam colo- . . . m eum (b) oc- lonis, et pere- eum (b) occi-
nis , et peregre ciderunt, gre profectus derunt, et
profectus est. et ejeceruut est. ejecerunt
54. Cum tempus autem extra vi f 34. Cum tempus extra vraeam f.
frucluum ad- 40. am. Cum ergo aulem frucluum 40. Cum ergo
propinquas- veneril dominus adpropinquasset, veuerit dominus
set, nusit ser- vineae, quid misit servos vineae, quid
vos suos ad co- faciet colonis suos ad colo- laciet colo-
lonos, ut acci- 41. ilhs?Ajunt il- nos, ut accipe- nisillts?
peret de f .... li: Malosmale rentdefructi- 41. Ajunt illi:
55. tib . . . ejus. Et perdet: et vi- 35. bus-suis. Et Malos male
c ad neam locavit coloni adpre- perdel: et vi-
P alns colonis, hensis [servis, neam suara
serv qui (c)reddent unum cecide- locavit ahis
ceci . . . fructum runl, alium colonis, qui
ali ^ . . . . m. . . rib. . . aulem Iapi- (c) reddent ei
lap daverunt, fructus f lem-
ali 42. Dicit.*. .'. .'..'. ahum vero poribussuis.
oec num. .' occiderunt. 42. Dicil illis
36. Iterum mi- lesistis 36. Iterum misit Jesus: numquam
sit alios ser- Lapi alios servos legistis in
vos plures; quem re- plures priori- Scripturis. La-
et fecerunt probave- bus; el fece- pidem quem
illis simili- runt ae- runl illis reprobaverunt
37. ter. No- . . . fican- smnliter. aedificantes,
vissimeau- les, hie fae- 37. Novissime Mc factus
tem misit illus est in autem misit est in caput
iis filiumsu- cap illis frlium anguli? A
um unicum, Domino suum umcum, Domino factus
dicens: Vere- factus est (d), dtcens : (a) For- est (d) iste f,
buntur fili- et est niira- silam f vere- et est mira-
um meum. bihs buntur filiura bilis in
58. Coloni autem lis is? meum. oculis no-
videnles fi- 45. Ideo d 38. Coloni aulem stris ?
lium, dixerunt ' his, qu videntes filium, 43. Ita dico vobis.
inter se: Hic retura dixeruntfintra quia auferetur
est heres, ve- bis reg se: Hic est a vobisregnum
occida- Dei heres, venite Dei, et dabitur
mu» eum, occidamus genti facienti
et habebimus ettm, et habe- fructum
heredita ::: : (e) : : bimus heredi- ej'us (e).
ficavil turrim, et locavit eam colonis, et peregre turrera et locavit eam agricolis et peregre profec-
proiectus est. Quum lempus fructuunt appropin- tus est. Cum aulem lempus Iructuunt adpropin-
quasset, misil servos suos ad colonos, utaeciperejit quassetmisit scrvos suos ad agricolas. ut aeeiperent
de fiuctibus vineaesua;. Et apprehenderuntser\os co- fiuctus ejus. Et agricolae adpiahensis servis ejns
loni, aliosceciderunt, alios occiderunt, ahos vero unum caeciderunt. almm occiderunt alium vero
lapidaverunl. Rursus iterum misit alios servos plures lapidaverunt. Iterum misit alios servos plmes prio-
pnonbus; similitei etipsis fecerunl. Poslremo autein ribtts. et fecerunt eis similiter. Novissime autem mi-
misit filium suum unicum, dicens : Verebuntur uti- sil ad eos filium sufim unigenitum dicens. Revere-
que filium meum. Illi autem ut viderunt filtum, dtxe- bunturfilium meum. Agricolaeaulein. videntes liliuin
lunt mtra se : Hic est haeres, vemte occidamuseum, dixerunt intra se. Hic est heres. venite occidamus
et possideamus hereditaiem ejus. Et apprehensum eum et habebimus hereditatem ejus. Et adprahen-
eum ejecerunt extra vineam, et occiderunt. Quum denles eum ejecerunt eura exlra vineam. el occide-
ergo venerit dominus vineae, quidlacietcolonis lllis? rtinl. Cum ergo venerit. dominus vineae, quid faciet
Ajunt llli: Malos male perdet: el vineam tradetalns agncolis llhs. Dixerunt ei. Malos male perdet et vi-
colonis , qui reddant ei iructtis temporibus suis. Ait neam locavit aliis agricolis. qui reddant ei fructus
ad lllos Jesus : Lapidem quem rejjrobaverunt aedifi- temporibus suis. Dicit llhs Jesus. nuuquam legisttsin
cantes,hie lactusestineaputanguh? A Domino fac- Scnbturis Lapidem quera reprobaverunt sedificanles.
lus est (d) hic, et est mirabihs in oculis nostris? Inc factus est in caput anguli. A Domino lactum est
Ideo dico vobis, quia auferetur a vobis regnum Dei, istud. et est mirabile in ocubs nostris. ldeo dico vo-
el dabitur genli facienti fructum. a Et bis. -quia auferetur a vobis regnum Dei. et dabitur
genti facienti fructus ej'us.
BLANCHININOTJE.
a Codex Corbeien. omittit hoc loco versum inte- deest namque in eo Gr. et Lat. Pares itaque in
grum, qui 44 numeraturin Vulgata nostra. Lat. Eum- multis dignoscuntur eodd. illi mss. nempe Corb.
dem quoque versiculum omitltt exemplar Cantabr.; noster Lat. et Gr. Lat. Canlab.
(a) Addunt, forsttan, etiam nonnulli codd, Grseci, ac versionesbyr., Pers. et Arab., nec non Irenaûs, et
Chrysost, e Luca.—(6) Ita et cod. Cant. anivteiwv vai e%eSoi)jov s%aTOU&[meliavo;,ac antiqua versio Saxon.
— (c) Ita et texlus Grsecus, «Tt-oStao-ouo-tv «UTWTOU? —
va.pi:ovg. (d) iste, relate ad yasviag.—(e) Deesl lo-
tus versus 44, etiam in Cant. Gr. et Lat.
291 EUSEBII VERCELL. EVANGELIUMCUMVARIIS C0D. COLLATUM. 292
ta sunt: veni- 45. Et cum au- nite ad nuptias.
<ead nuptias. dissent princi- 5. Illi autem ne-
5. Illi autem n. . pes sacerdotum, glexerunt : el
glexerunt : et Pharisaei abierunt, (a)
et abierunt, parabolas ejus, alii in villam _
.... villa. . . cognoverunt suam, alii
quod de ipsis vero ad nego-
46. dicit. Et quae- tiationem suam :
rentes eum 6. reliqui vero,
46. Quaeren- 6 iqur lenere, limue- lenuerunt servos
les eum lene- • . . . tenu- runt turbam: ejus, et con-
re, timue- servos quoniam sicut tumelia adfe-
runlturbas: ej'us, et coiit. . prophetam ctos occide-
qnoniam si- mel. . . adfec- eum habe- runt.
cut. . . . etam tos occ (b) bant. 7. (fcllllefiex
.... habe- 7. Ille f autem re. . . CAPUT XXII. cum audisset,
b cum h l.Et respon- iratus est:
sset, ira- densJesus, et misit (c)
CAPUTXXII. dixit illis exercitum f
1. Et respondens ilerum in suum , et per-
Jesus, dixit suum, et per- parabolis, di- didit homici-
illis iterum didit homici- 2. cens : Simile das illos, el
in olis, das illos , et ci- esl regnum civitalem il-
dic vitates eorum caelorum lorum succen-
2. Simi incendit. homini regi, 8. dit. Tunc ait
8. . . unc ait servis qui fecit nup- servis suis:
suis: Nupliae lias filiosuo. Nuptiae
. . uidem para- 3. Et misit servos quidem pa-
tae sunt, sed suos vocare ralae sunt,
qui erant in- invilatos ad nu- sed qui erant
vitali non t ptias, et nolue- invitati non
. . uerunt dirunt veniret fuerunt digni.
9. . . . i. Ite ergo Iierum misit 9. Ite ergo ad
. . . exilus via- alios servos, di- exilus via-
. . um, et quos- 4. cens : Dicite in- rum, et quos-
4. Dicite invi- cumque invitatis : Ecce cumque in-
talis: Ecce.... an- vcnentis, prandium meum veneritis,
dium meum vocale ad nup- paravi, tauri vocate ad
paravi, tauri tias. et saginata 10. nuptias. Et
meietsagina- 10. El egressi ser- occisa sunt, egressi servi
ta occisa sunt, . . . ejus in vi- et omnia para- ejus in vias;
et omnia para- . . .congregata sunl: ve- congregaverunt
qitura audissent prii.cipes sacerdotum et Phari- et qui caeciderit super lapidem istum. confringe-
saei parabolas ejus , cognoverunt quia de ipsis tur. supei quem vero caecidetit. conmitiuet eum.
diceret. Et quaerentes eum lenere, timueiuut Et cum audissent piincipes sacerdoium et Pha-
lutbas : quoniam ut prophelam cum habebant. Et risaei parabolas ejus cognoveiunt. quod de lpsis di-
respondens Jesus, ait Ulis iierum in parabolis, diceret. Et quaerentes eum lenere. titmieruni lurbas
'
cens : Simile est regnum coelorum lioniini regi, quoniani sicut prophetam eura habebant. Et lespori-
qui fecit nupliass filii sut. Et misit seivos suos a ut dens Jesus. iterum dixit eis in parabolis dicens. Si-
vocarent inviiatos ad nuptias, el illi venire nolue- mile <>stregnum caelorum homini regi qui fecil m.p-
runt. Ilerum misit alios servos, dicens : Dicile invi- tias filiosuo. Et misil servos suo^. vocare invitatos
tatis: Ecoe prandium meum paravi, tauri mei '*et ad nuptias. et nolueiunt veuire. Iterum misit alios
altilia occisa sunl, et omnja patala sunt: venite ad servos dicens. Dicite invilatis. Ecceptandtum ineiinr
nuptias. Illi autem neglexeruiit:
B
et abierunl, alius para\i. tattri mei el saginata occisa sunt el omnid
in villam suam, alius adnegotiationem suam : cae- parata. venite ad nuptias Illi autem neglexerunl et
teri vero apprehenderuni servos ejus, et cgniumelia abierunt altus ad agrum snum. alius vero ad nego-
Hlos afflixerunt etocciderunl. Rex veroqmim attdis- ttationem suain. reliqui vero. tenuemnt servos ejus.
set, iratus est: et 6 misit exercitum suum, et perdi- •el coiilumelns affectOsoCciderunt. Elaudiens rex (b)
dit homicidas illos , et civiiatem illortim sttccendil. ille. iratusest. et miiiens (c) exerciiuiiif stutm. perdidit
Tunc ait servis suis : Nuptiae quidetn paratae homicidas UIos. et civitateinillorum succendit. Tunc
sunt, 7 invitali autein non fuerunt digni. Ite ergo ad ait servissuis.Kuptiae quidem paratae sunt. sed qui
exitus viartim , et quosquumque inveneritts ,8 in- invilati eranl. non fuerunt digni. Ite ergo ad exitus
vitate ad nuptias. Et egressi servi ejus ° per vias, viarum et quoscumque iuvenerilis. vocate ad nup-
congregave- lias. El egressi servi illi in vias. congregave-
VARIANTESLECTIONES CODJCISMS. S. GERMANENSIS.
1 factnm 6 missisexercitibussuis,
2 fihosuo, 7 sed qui.... fuerant
* vocare...et noluferuntvenire, 8 vocate
4 et saginatamea occisa, et... parala : venite s Vt in Vulgalausque,vestem
" Ul Vulg.usque,Rex
BLANCHININOTiE.
(a) Ila, et cod. Caht. ot rh... oi U, alii.... alii. — (b) Addtt ille, cod. quoque Canl. h.etvoequi cum Yeron.
omittit'. aulem. — (c) Ita ct cod. Cant. TOO-T/JKTEUI/K.
295 EVANGELIUMSECUNDUMMATTHÊUM. 294
CODEX VERCELLENSlS. CODEX VERONENSIS.
. . erunt om- omnes (a) silium acce-
nes (a) quod quod f quod quod f pcrunt ut
invenerunt, inveneruut, caperent eum
malos et bo- in serraone. malos el in sermone.
nos . et inple- 16. Et miserunt bonos : et 16. Et mittunt
lae sunt n . . . ad eum dis- impletae sunt discipulos
liaeadis . . . cipulos suos nuptiae dis- suos cum
bentibus. cum .<Ero-, cumbentium. Herodianis
11. Intravi dianos dicen- 11. Inira\itautem dicentes: Ma-
tem rex les : Magis- rex ut vi- gister, scimus
videret ler, scimus deret discum- quia verax
cumben quia verax benles, et es, et viam
etviditib . . es, et viara Dei vidil ibi Dei in veri-
hominem in veritate hominem non late doces,
nonvesti .... doces, et non vestitum (b) et non est
vestime ...... est tibi eura vestem f nu-~ tibi cura
de aliquo : non 12. ptialem. Et s de aliquo :
enim respi- ait illi: Amiee, non enim
cis personam quomodo hoc respicis per-
hominum : (d) venisti non sonas homi-
17. quid tibi vi- habens vesti- num : (d) t
detur, licet mentum nu- 17. quid f tibi
12. menlum tributura ptialem ? videtur, lrcet
nuptialera ? dari Caesari, Ad ille censum dare
Ad ille omrau- aut non? ommutuit. Csesari, aut
luit. 18. Cognita aulem 13. Tunc dixit non ?
13. Tunc dixit rex Jesus nequilia rex ministiis : 18. Cognita au-
ministeris: (c) eorum, ail: (c) Tollite il- tem Jesus
leillum Quid me te . . . lum pedibus, nequitia eo-
.... bus, et ma- tatis hypocr.- et manibus, rum, ait: Quid
. . . bus, et f mitti- 19. tae ? dstendite et f miltiie me temptalis
. . . . um in te- inihi nomis- in tenebras hypocritae?
. . . brasexte- ma census. exteriores: 19. ostendite mis-
. . . ores : ibi e- Ad . . . li optule- Ibi erit fle- ma census. A3
. . . fletus, et . . . t ei dena- tus, et stridor illi obtulerunt
. . . ridor den- 20. . . . um. Etait dentium. ei denarium.
14. . . um. Multi illis Jesus : Cu- 14. Multi autem 20. (e) Ait f illis Je-
autem sunt . . . s esl ima- sunt vocati, sus: Cuj'usest
. . . cati. pau- c, et su- pauci vero imago haec, et
. . . autem elec- perscriptio? electi. superscriptio ?
15. .... . runte . . 21. Dicunt ei: Cae- 15. Tunc abie- 21. Dicunteii
saris. runt Phari- Ca>saris.
Tunc ait illis saei, et con- Tunc ait
runt omnes quosquumque inverierunt, malosvelbonos: runl omnes quos invenerurit.bonoY etmalos. et im-
et repletae sunt nuptiae recumbentlum. Ingressus au- pleiesuni nuptiaediscumbeiuium. IiUravitaulem rex
lem rex ut videret discumbenies', vidit lbi hominem ulvideretdiscumbenles.etvidilibihominemniuivesii
non veslilum vestem nuptialem. Etatt illt . Amice, tum <fc)vest«m f nuplialem. Et ait llli. Amice qho-
quomodo huc vemsti non habens vesiem, nupttalem ? modo huc inlrasti non habens veslem nuptialem. At
At ille ohniutuit. TuncJ jussit ministiis : Tollile eum ille obmutuit. Tunc dixit rex ministris. Alhgaie ei
ligatis pedibus, etmanibus, etmitlite eum in tene- pedes etmanus et lolliieeum. et niutire in tenebras
bras exteriores : lbi erit fletus, et stridor denlium. exteriores ibi ent fletus et siridor dentiuni. Multi
Multi enim siint vocati, pauci vero electi. enim sunt vocati. pauci atitem electi. Tunc abieiunt
8
XXIII. Tunc abierunl Pharisaei, et consihum fe- Pharisaei. et consilium inierunt. quomodo eum cape-
cerurit ut in sermone eum caperent. Et immiserunt reiit in verbo. Et miserunt ad euin dtscipulos suos
discipulos soos cum Herodianis dicentes : Magister, cum Herodianisdicenies. Magister scimus quia verax
scimus quia verax es, el viam Dei in ventate doces, es. et viara Dei iti veriialem doceset noff est tibi
et de nullo tibi cura est: non enitn accipis 3 per- cura de ahquo non enim respicis personani hoiin-
sonam hominum : 4quid libi videiur, hcet tributum nurn dic ergo nobis. quid nbi videtuf. licet censdm
dan Caesari, autnon? Cognovrt autern Jesus nequf- dari Caesari. aut non. Cognovitauiem Jesus, nequi-
tiam eorum, et ail; Quid me tentatis, hypocntae ? tiam eorumetait. Quidme templatis hypocritae. 6s-
ostendile milii numisma census. At illioblulerunt er tendite mihi denaTium census. At illi. obtulerunl
denarium. Art ilhs Jesus : Cuj'usestIiaeeimago,saut ei denarium. Et ait illis Cujus est imago haec.
superscrtptio ? Dicunt ei: Caeseris. 6Tunc dixit illis et superscriblio. Dixerunt ei. Caesaris. Tunc ait illis
1 dixitrex mmistris:Ligalis pedibusejus et manibus, 4 Ut in Vulgatausque,
miltite B etsuprascnptio? superseriptio
2 VI in Vulgalausque,personam B Vl in Vulg.mque, Moyses
* personas
BLANCHININOMl.
(a) Ita et textus Graecus, oo-ou?.'—(b) Ita passim Itala verborum tenax, hlc, et alibi mordicus sequens
siniaxim texlus Graaci, qui habet, EVSU/AK.—(c) Ita et cod. Canf. apare «UTOV VTOSWV
xai XEI/JWV, wi. (d) Ante
quid, dcest dic ergo nobis, eliam in cod. Cant., nec habent Marcuset Lucas. — (e) Anle ah, deest el ' in
sod. quoque Cant.
293 EUSEBH VERCELL. EVANGELIUMCUM VARIIS COD. COLLATUM. 296
Jesus: Reddite autem omni- illis Jesus: et mulier
quae sunt Cae- um el mulier Reddite quae defuncta est.
saris, Caesa- defuncta est. sunt Caesaris, 28. In ressurectio-
ri, et quae sunt 28. In. . . sur. . . . Caesarir et quae ne aulem
22. Dei, Deo. Et il- sunt Dei, cuj'us erit
li audientes 22. Deo. Et illi uxor? se-
isunt, audientes mirati ptem enim
..... to eo sunt, et reli- eam habueruni.
.... unt. cto eo abierunt. 29. Respondens.
23 dieac- 23. In illa die Jesus, ail
c . . erunt accesserunt illis: Erralis,
ad etim Sad- ad euin Sad- nescientes Scri-
dticaei, qui 29 escien- ducaei, qui pturas,neque
dicunt non tes^Scriptu- dicunt non virtutem
esse resur- ras, neque esse resurre- 30. Dei. In re-
rectionem; virtutem Dei. ctionem; et surrectione
et interro- 30. Inresurrec- interrogaverunt autem ueque
gaverunt tionem enim eura dicentes : nubunt, neque
24. eum dicen- neque. ..... Magister, Moyses uxores ducunt:
tes: Magis- neque dixit: Si quis sed sunt sicut
ter, Moyses mortuus iue- (a) angeli f
dixit: Si quis rit non habens in caelo.
mortuus fue- angeli. . . . filium: ut du- 31. De resuvre-
rit non ha- lo cat frater ctione aulem
. . ns 31 ej"usuxorem morluorum
. . . duc illius, et sunon legistis
. . -. . ejus uxo- tuorum scitet semen quia dictum
lius . . . quod dic. fratri suo. est a Deo
t sem- tumest. . 25. Erant autem dicente vo-
aput nos 32. his: Ego
septem fratres; Deus
et primus, Abraham, et
25. uxore duc- uxore ducta, Deus Isac,
ta, defunclus defunctus est etDeus Jacob?
est non ha- semen non 33. Non est
bens semen," • e e • • • o hahens, reliquid Deus
reliquid uxo- uxorem suam mortuorum,
rem suam fralri suo. sed vivenlium.
26. fratri suo. Si- 26. Simililer se- Et cum
mlliter se . . . eundus, et audirent
dus, el lertu 33, bantur in doc- lertius, usque lurbae niirabanlur
us, usquead trina ejus. ad septimum. super doctrinam ejus.
seplimum. 27. Novissirae 34. Pharisaei au-
27. Novissima autem omnium tem audientes
CODEX CORBEIEN3IS. CODEX BRIXIANUS.'
Jesus : Reddile quae Caesaris sunt, Caesari, et Jesus. Reddile ergo quae sunt Caesaris. Caesari. et
quae Dei sunl, Deo. Et audientes mirati sunt, ad et quae sunt Dei. Deo. Et audientes mirati sunl et re-
relicto eo recesserunt. In illa die accesserunt licto eo. abierunl.In illa die.accesserunl ad eum Sad-
eum Sadducaei, negantes resurrectionera mortuo- ducaei qui dicunt non esseTesurreciionem. et inlT-
l
rum; et dixerunt ei : Magister,2 Moyses dixit : rogaverunt eum dicenles. Magisler. Moyses di\il. Si
Si quismorluus fuerit non habens filios,ut frater ejus quis mortuus fuerit.non habens lilios ut ducaifiaier
uxorem ilhus accipial, et suscitet semen fratri suo. ejus uxorem illius. et suscitet semen fralri suo.
Eranl ergo apud nos septem fralres; et pnmus, uxo- Erant autem aput nos. septem fratres. et primus
rem duxit, et defunctus est non reliclo semine, et uxore dueta. defunctus est el non habens semen
autem et
reliquit uxorem suam fralri suo. Stmiliter et secun- reliquit uxorem suam fratriadsuo. SimiliterNovissimae
dus, et tertius, usquc ad septimum. Novissima au- secundus. et terlius usque sepiimum
lem omnium ettnulier defuneU est. In resurrectione autem omnium el mulier defuncta est. In resttrrec-
eigo cujuseritde septem uxor? oinnes enim habue- tione ergo. cujus de septem. erit uxorJesus omnes ciiim
runt eam. Respondens autem Jesus, ail illis: Erra- habuerunt eam. Respondens autem ail ilhs.
lis, uescientes Scripluras, neque virlutem Dei. In Erratis nescientes Scribturas, neque virtulem Dei.
resurreclione enim neque nubent, neque nubenlur : In resurrectione enim. neque nubenl neque nuben-
sed sunt sicut angeh Dei in coelo. De resurreclione lur. sed sunl sicut angeli in caelo. De resurredione
autem 'morluorum non legistis quod dictum esl a Deo aulem niorluorum non legistis quod diclum est a
dicenle vobis :Ego sum Deus Abrahara, elDeus Isaac, Deo dicenle vobis. Ego sum Deus Abraham et Deus
et Deus Jacob?Non est Dens mortuorum,s sedvivo- Isaac elDeus JacobNon cstDeus morluorumsedvivo-
rum. El audientest urbae mirabantur in doctrina ejus. rum.Etaudientes turbaemirabanturindoctrina ejus.
Pharisaei autem audientes , Pharisaei aulem audientes
* Moses 8 sedBeusviventium.
s Ui Vutg.usque,sed erunt sicut
BLANCHININOTJE.
(a) I'ost Angeli deest Dei, etiam in cod. Cant.
297 ! EVANGELIUMSECUNDUMMATTILEUM. 298
45. Ait illis: Quomo- quod silenlium filius est'
do ergo David posuit Saddu- Dicunt ei:
in spintu vocat 35. caeis, conve- 43. David. Ait
eum D di- nerunt (a) ad illis: Quomodo
44; cens: Di eum f : et m- etgo David inspi-
Dominus Domino lerrogavit eum ritu vocat eum
meo: se . . . unus ex eis Domintim
a dexlr . . . legisdoctor, dicens:
meis, do- lemplans eura , 44. Dicit Dominus
nec ponam 56. (b) et dicens f . Domino meo :
immi .... Magister, sede ad de\
luo quod est man- tris meis,
hillum \ datum magnum donec ponam
pedum 57. in lege? Ait inimicos luos (c)
luoium ? illis Jesus: sub pcdibus tuisf ?
45. Si ergo David Diliges Domi- 15. Si ergo Davrd
eum (d) in spirilu f nuni Detim eum (d) m spiritu f
vocat Dominum, tuum in toto vocat Dominum,
quomo ..... corde luo, quomodo filius
hus et in tota ani- ejus esl ?
58. mum , et pri- 46. Etnemo .... ma lua, et m 46. Et nemo
mum man- terat respon- toia mente poterat respon-
39. datum. Secun- dere ei ver- 58. tua. Hoc est dere ei ver-
dum autem bum : neque rnaximum , bum : neque -
. . , ile est huic-: ausus esl quis- et primum ausus est quis-
Diliges pro- quam ex illa mandatum, quam ex illa
ximum hora eum am- 39. Secundum die eum
phus inter- aufem simile est ampbus inler-
rogare. huic : Diliges pro- rogare.
40. . . n his duohus ximum tuum, CAPUT XXIII.
mandatis CAPUT XXIII. sicut te ipsum. 1. Tunc Jesus
ersa lex 1. Tunc Jesus - . . . u- 40. In his duo- locutus esf
pendet, et pro- lus e . . . . ad tur- bus mandalis ad inrbas, et
fetae. iscipu- universa discipulos suos,
41. Congregalis 2 os , dicens : lex pendet, 2. diceos : Super
autem calhe- et piophetae. catliedram
dram Moysi 41. Congregatis Moysi sede-
sederunt scri- autem Pban- runt scribae,
bae, et . . . . saeis, interro- et Fansaei.
42 vobis 3. Omnia gavit eos Je- 3. Omnia ergo
r de sus, dicens: quaecumque
Christo? cujus 42. Quid vobis dixerint vobis,
filius est? Di- \. videtur de servate, et
cunt ei: David. Chiislo? cujus facite: secun-
quodsilentiumimposuissetSadducaeis, conveneruntin quod silentium inposuisset Sadducaeis. convenerun l in
unum : el interrogavit eum unus ex eis legis doctorv unura(a) ad eum.f et iriteiroga\iteum unusex eis legis
lentans eum: Magtster,quodest mandalum magnumin doctor. lemtans eunr (b) et dicens. f Magisteiquod est
!cge?Aitilli Jesus : Diliges Dominum Deum luum mandalum magnum in lege.Au rlli Jesus Diliges Do-
in toto corde tuo, el in lota anima lua, et in lota rainum Deum tuum. ex loto corde tuo, elex lolaaui-
mentetua. Hocest maximum, et primum mandatum. ma tua. et ex totamente tua. Hoc estprimum. et maxi-
Secundum autem simile est huic: Diliges proximum mum riiandatura. Secundum autem simile esl hnic.
l
luum, sicul teipsum. Et in lus duobus mandatis Diliges proximum luum sicut le ipsum. In his duo-
unnersa lex pendet, el proplietae. Congregans au- bus mandatis. universa lex pendet. et proplietae.
tem Pharisaers, inteirogaut eos Jesus, dicens: Congregatis autem Phansaeis. iiuerrogavit eos
Quid vobis \idetur de Cluisto? cujus filius est? Di- Jesus dicens. Quid vobis videlur de Chnsto. cujus
cuni ci: Dnvid. Ait lllis Jesus: Quomodo ergo David filius est. Dieuntei. David. Ait illis Jesus. Quomodo
in spintu vocai eum Donunum dicens : Dixit Domi- ergo David. in spirilu vocat eum Doininum suum dr-
nlis Dominomeo : sede a dextns meis, donec ponam cens. Dixil Domiuus Dominomeo. sede ad dexteram
inumcosluos scabellum pedtim luorum? Si etgo Da- meam. donec ponam ininiicos tuos scabellum pedum
vid \ocal eum Dominum , quomodo filius ejus est? luoium. Si ergo David (d) in spiritu f vocat eum
Elnemopoterat ei respondere verbum : nequeausus Dominum. quomodo filius ejus esl. Et nemo poteiat
fuit quisquam ex illa die eum amplius interrogare. ei respondere verbum nec ausus furt quisquam ex illa
XXIV. Tunc Jesus loquutus est ad tuibas, et ad die amplius eum inlerrogare.Tunc Jesus locutus esl
'
discipulos suos , dicens : Super calhedram Moysi ad tuibas. et ad discipulos suos dicens. Super cathe-
sederunt scribae, et Pbarisaei.Omnia ergo quaequum- dram Moysis sederunt scribae el Pharisaei. Omnia
que dtxerint vobis , servale, et facite : secundum ergo. quaecumquedixerint vobis,...servate et facite.
1 Inhis 2 Mosi
BLANCBININOTJl.
(u) Ita et cod. Cant. Lat. el Gr. iv «UT6V.— (b) —Addit et dicens, etiam textus Grsecus, vcl )s'yt»v.-—(c) Ita
el cod. Canl. Lal. el Gr. vno/ata TWV woScov "trou. (d) Addit in spmlu, cod. qtioque Canl. iv itvejuvrl.
PATRO^. XII. 10
299 EUSEBH VERCELL. EVANGELIUMCOMVARIIS COD. CGLLATUM. 500
9. Et patrem nodum lacla vester, qui
lite vocare vero eorum in caelis est.
vobis super nolite facere: 10. Nec vocemini
. . e: dicunt . . . terram : unus dicunt enim , magisiri: quia
nim, et non enim estPd- etipsi nonfaciunt. Magister vester,
4. faciunt. Alli- ler vester , 4. Alligant autem unus Christus.
gant autem qui in caelis oneragravia, 11. Qui major est
onera gra- 10. esl. Nec voce- et ponunt in vestrum, erit vester
via, el inpo- mini magis- umeros homi- minister.
nunl in hu- tri; quia Magis- nuni: digito 12. Qui autem se
meros homi- gisler vester, autem suo no- exallaberit,
num : digito est Cbrislus. lunt ea movere. humiliabitur:
autem suo 11. Qui vultraa- 5. Omnia vero el qui se hu-
noluni ea jor in vobis opera sua faciunt ut miliabilur,
5. movere. Ope- ves- videantur ab exaltabilur.
ra vero sua 12. ter. Qui autero homimbus : di- 15. Vae autem
faciunt ul se exaltave- latant enim fy- vobis Scribae
videantur r lacteiia sua, et et Farisaei hy-
ab hommi- bitur : et qm se magmficant fim- pocritae, quia
hus : dilatant humiliave- brias suas. clyditis regnum
enim filacte- rit, exaltabi- 6. Amant autem caelorum ho-
ria sua, et mag- 13. lur. Vae au- (a) piimum recu- minibus. Vos
nificant fim- tem vobis Seri- bitum f in enim non in-
6. irias. Amanl bae et Phari . . . conviviis, et tratis, qec
autem pri- .... hypocr . . primas cale- introeuntes
mos discubi- lae, dras in synagogis, et sinitis intrare.
los in convi- dttis 7. salutationes 14. Vae vobis Scrr-
viis, et prirnas cae in foro, et bae et Farisaei
calhedras ante ho . . . . vocari ab liypocritae: quo-
in synagogis , nes hominibus Rabbi. nrarn comeditis
7. el salutalio- non intra- 8. Vos autem no- domos viduarum,
nes ra foro, et tis, nec inlro-- lite vocari Rabbi. (b) occansione
vocari ab ho- eunles sini- XJnusest emm longa f orantes :
minibus Rab- lis inlrare. Magister vester, propter lroc
8. bi. Vos autem no- 15. Vae vobis Scri- omnes aulem accipietrs am-
lite vocari bae et Pharisaei vos fratres plius judicium.
Rabbi. Unus hypoeritae: 9. eslis. Etpa- 15. Vae vobis Scribae
enim est Ma- quia circui- trem nolite et Farisaei hy-
gister vester, lis mare et a- vocare vobis pocrilae: quia
omnes enim rida, ut facci- super leiram: circuitis mare
vos fratres atis unum unus est et aridam, ut
estts. proselytum : enim Pater factatis unum pro-
opera vero eorum nolite faeere : dicunt enim , et secundum opera vero eorum. nolite facere. di-
non faciunl. Alligant autem oneia gravia, etimpor- cuiit enim. et non lactunt. Alligant enim oneia
tihilia, et impouunt in huiueios Iiominum: digito gravia. et inporlabilia. et tnponunt super umeros
autem suo noluut ea moveLe.Omnia vero opera sua hominum. digito auiem suo. nolunt ea movere.
iacmnt ul videauiur ab hommibus : dilatanl enim Omnia vero opeia sua faciunt. ut videantur ab liomi-
phylacleria sua, el magnificant ftmbnas. Ainant au- nibus. dilatanl enim plijlactena sua. et magmficant
tein primos recubiliis in coenis, et prnnas talhedias fimbiias vestmienlorum suortim. Amant atitem pri-
in synagogis, et salulauones m foro, et vocart ab mos drseubitus in cenis. et primas calhedras in
IiominibUb Rabbi. Vos autcrn nolile \ocan Habbi. synagogis. et salulaiiones ln foio. et vocart ab
Unus einm eal Magiiler vester, omnes autem hoinimbus Rabbi. Vos auiem nolite vocari Rabbi.
vos fraires estis. Et pairem nolite \oearc vobis su- Unus est eium Magisler vester. omnes autem vos
per teriain . utiui est euim Pater veUer, qui m coe- fraires estis. Et patrein. nolite vobis vocare su-
lis e-t. Nec vocemim ui igistri: quta Magister vester per teiram. unus est euim Pater \ester. qui in cae-
uuusest, Cltristus. Qui jnajor esl veslrum, ent mi lis est. Neque voccmini inagistri unus est eninr
nisler vester. Qui autem se exallavent, liuimliabilur: Magisler vester Climlus. Qui autem major est ve-
et qui sc hinniliaveril, exallabitui. Yae auiem vobis stium. erit vester minister. Qui autera se exalt.ue-
ScubaeelPharisaei hypocriiae,qni claudiiisreguum rit liumiliabitur. et qui se humiliaveiit exaltabitur.
coeloiuin anle hoinines. Vos autem non miraii-, Jiec Vae autem vobis. Scribe et Ph nisaei liypomte. qui
iniioeunies sitiitis nur.tre. ,lYae vohis Sciibae el devoialis domos viduarum. sub opteniu prolixe ora-
Pharisaei liypocrnae; quia circuilis mare el atidam, tionis. propterea sumetis plunoiem damnaiionem.
ut faciatis unum proselytum : Vae \obis Scnbae, et Pharisaei hypocritiequia clu-
deiisregnum caelorum anfe homines. Yosenim non
inlraiis neque iulroeuntes.sinilis intraie. Vae vobis
St.ribaeetPliarisaei hypocritaequia cncuitis mare e*t
aridam. utfaciatis ununi proselyium.
BLANCHININOT.«.
> Vcrsum integrum in Vulgata nostra Latina hoc giense , nec ipse Hieronymus. Videsis Lueae Bru-
loco positum non aguoscunt niss. nostri codices La- gensis varianles lectiones Latinas Novi teslamenti,
lini Italicse verstonts; sicut nec e\emplar Canlabii- el Tli. Maiesch. Observal. m vers Angl.Sax.p.499.
— (b) Ita et tex. Gr, ^pofko-ufw.f 5.
(o) Ita el tex. Gr. ?p vp«TOJ^WIKV.
Irf EVANGELIUMBECUNM3MMATTHJEUM. i>m
CODlX VERCELLENSIS. CODEX VERONENSIS.
el cum fue- 21. Et qui ju . . ve- selylum : et cum . . .,
nt factus, fa- rit in . . . . lo, fuerit factus, fa-
citis eunr fi- j'urat\ ... o, citis eum filium
liurn gehen- et in gehennae duplo
nae duplici- habit . . . in ip- quam \os.
us quam vos. 22. so: et -qui .... 16. Yae vobis duces
16. Vae vobisdu- ravertt in caeci, qui dicitife:
ces caeci, qui caelo, jurat Quicumque jura-
dicitis : Qui- in ilirono vent (a) in templo f J
cumque ju- Dei, el in . . . qui • niliil est: qul
raverit (a) in r autem juraberit iri
templo, f nihil eum. auro lempli, debet.
est: qtti aulem 25. Vae Scri- 17. Stulti, etcaecf:
juraverit bae ; . Quid enim maj'u's
in auro tem- saei hypocri- esl, aurum, ali tem-
pli, debitor est. tae: quia de- plum quod
17. Stulti, et cae- cima . . s men- sanclificat
ci: Quid enim tam, et ane- 18. aurum ? El
majus est, au- lum, et reliqui (b)
rum, an tenr- quistis quae
plum quod graviora
sanctilicat sunt legis, ju-
18. aiirum ? Et dicium, et mi-
quicumque ser . . . rdiam,
juraverit et fidem.
in altaiio, ni- Haec .... tem
hil est: ed qui- o . . . . tuit fa-
cumque ju- cere; et llla
raverit m non omilte-
. . . no, quod 24. re. Duces cae-
. . . super il- ci, 1 . . quantes
lut, debitor culicem, ca-
19. est. Caeci: mellum au-
Q . . . d enim tem traglut-
maj"usest, tientes.
donum, an 25. Vae vobis Scri-
altare, quod bae et . . . ri-
sanetificat saei hypoeri- ^ ••<,••• • ••••«
20. donum ? Qui tae, quoni-
e . . go j'urave- am munda-
nt in altan, tib quod de
jtirat in eo, foiis est ca- *.»•*.,<• •••...«
el in omni- hcis et parab-
bus quae sunt sidis: intus
su d. autem ple-
et quum fuerU raclus, facnis eum filium gehen- etcumfactusfuerit.facitis eum filiumgehennae duplo
nae duplo qtiam vos. Vae vobis duces caeci, qria quam vos.Vae vobisducescaeciqui dicilis Qmcunque
diciits : Quiqiiumque jura\eiii ln lenipluin , nihil juraveiil in templuni mlul est qui aulem juraveutin
esl : qui autem juravenl in aurum lemiih, auurmteinpli debuoresi.Sliiltietcaeci.Qiiideiiim nia-
1 debitor est. Stulli.etcaeci : Qnid eiiim majus esl,
2 jusest.aurum antempltimquodsaiietlucat aurum.Et
aurum, aul lemplum quod sanetificat atiiuiii? Et quicunquejuraverit ln aliare. mhil est. siquis auteifi
qniquumque juraveru in altare, nihil esl: quiquum- j"uraverit iii donym quod estsuperillud. debilorest.
que autem jura\eiil in dono , ouod est super illud, Stultietcaeci Quidenim ^najus est. donuni analtare.
3debilor esl Caeci :Quidcnimmajus est, do.ium, an quod sanclificdi donum Quiergo juraverilperaltare.
altaie, quod sanclificat donum? Qui eigo jurat iu al- jurat in eo. el in omnibus quaesuper illum sunl. Et
tare, juratin eo,etln omiiibusqitae
4 superillud smit. qui juravei it in lemplo jurat in illo. et in eo qui
Eiquuiuumque 5 juraverft in templum, juratin illo, habitat in ipso. et qui juraverrt ni caelo. juiat per
et in eo qui inhabilat in ipso : et quijuial in coelo, tilioruim Dei et tn eum qui sedet super eum. Vae
jnrat in tlirono Dei, et hi eo qm sedet super euni. vobib Scttbae etPharisaei liypocntae. quia decimatis
Vae vobrsScnbae etPhansaei liypocntae: quia deci- meniam. et anetum. JH cymintim et rehquistis quae
matis nieniham , et aneibum, et cyminum, et rdi- gravioia stint legts. judicium et nuserjcoidiam e't
quistis quaegraviora sunt iegis, j'udtcium, el mis.eii- fidem Haec opurtuit laceie. et illa non omiitere Du-
cordiam, el fidem. Haecopoituu facere ; et illa non ces cacci. excolintes culiceni. camelum autem glul-
6
onnttere. Duces'caeci, excolantes culicem, came- lientes. Vae vobis Scubae et Pharisaei hypoeiitae.
lum autem glutiente^. VaevobisSciibae el Pharisaei qni emundatis. quod de foiis est calicis et parapsi-
hypoct ttae, quia mundatis quod defons 'est calicis et dis. rnlus autem.
paropsidis: inlus aulem
1 debet 4 templo
2 an B habitat
8 debet 6 hquantes
BLANCHININOTÊ.
(a) Ita et tex. Gr. h r& v«5. — (b) Deest pagina.
305 EUSEBIE VERCELL. EVANGELIUMCUMVARIIS COD. COLLATUM. 504
CODEXYERCELLENSIS. CODEX YERONENSIS.
na sunt ra- trorum, non eorum in
pina, el intem- essemus so- sanguinepro-
peranlia. cii eorum pheiarum.
26. Farisaeae in san . . ui- 31. Itaquete-
caece, mun-^ ne pro . . . ta- stimoruum
da primum, quod rum. redditis vo-
intra calicem 51. Itaqu . . testimo- bis, quia
est, ut fiat, et nium red- filu estis
deforis ejus, ditis vobis, eorum, qui
mundum. quia filii es- prophetas oc-
27. Vae vobis Sc . . - tis eorum, qui ciderunt.
hae et Phari- prophetas . . . c- 32. Et vos im-
saei hypo . . . ciderunt. plete mensuram
tae: quia sim . . - 32. Et vos inp . .e- palrum ve-
les estis se- te mens . . . am strorum.
pulchris . . e-" palrum 35. Generatio vi-
albalis, quae veslro . . m . hominibus perarum,
a foris parent 35. Serpen ..... speciosa, in- quomodo fu-
hominibus gener tus vero, gtelis a judi-
speciosa, in- viper plena sunt cio gehennae ?
tus vero ple- quom ossibus 34. Ideo ecce
na sunt . . s- fu saju- morluorum, ego mitlo
sibus mor- dicio gehen- „et omni ad vos piophe-
tuorum, et 34. nae? Ideo ec- spurcitia. las, et sapien-
omni spur- ce ego mitto 28. Sic el vos tes.etscribas,
28. citia. Sic et vos ad vos profe- a foris qui- et ex illis
a foris quidem tas, sapien- dem pareiis occidelis, et
paretis homi- tes, . . seribas, hominibiis crucifrgetis,
nibus jusli: el s oc- jusli: intus et flagellabitis
intus autem ci etcru- autera pleni in synagogis
estis c s, et estis hypocrisi, veslris, et
ypocrisi, el
Eleni p . . . . . . .- eliniquitaie. persequimini
iniquilale. m . . . de crvi- 29. Vae vobis Scri- de civitale
29. Yae vobis Scri- la . . in eivi- bae et Fa- in civitalem :
bae et Pharisaei 35. ta . . . . tveni- risaei hypo- 35. ut vemat
hypocriiae, a . . . . uper\os critae, qui super vos
. . lii aedifica- o . . nis san- aedificatis se- omnes sanguis
. . is sepulcra g . . is justus, pulchra prophe- juslus, qui
. . rophetarum, .... effundi- tarum, et orna- effusus est
. . t ornatis t . . . uper . . . . ani. tis monumenla super terram,
monumen- a . . . . nguine A- justorum, et a sanguine
. . a juslorum, b us- 30. dicilis : Quia si Abel justi
50. et dicitts: Quia q sangui- •uissemus indie- usque ad san-
si fuissemus n . . . . Zacha- bus palrum rio- guinem Zaccha-
in . . . . ebus pari Iii Ba- slrorum, non rrae fili Bara-
. . . um nos- rac uem essemus socir cbic, quem
pleni eslis rapina, et immunditia. Pharisaee caece, pleni estis rapina. et injusiitia. Pharisaee caece
i munda prius, quod inlus est calicis el paropsi- munda prius quod intus est calicis el parapsidis.
dis, ut fiat 2 id, quod deforis est, mundum. Vae ut fiat el id quod de foris est muiidyiu. Vae vobis
vobis Sctibae et Pharisaei hypocritae : qtna simi- scribae et Phansaei hypocrilae. quia simjles
les estis sepulcus dealbatis, quae fons parenl homi- estis sepulcns dealbali=. quae a foris parent
nibii» speciosa, inlus vero plena sunt ossibus mor- hominibus speciosa. inlus vero plena suut ossibus
tuorum, el omni spurcitia. Sic et vos aloris quidem mortuoium. et omni spurcitia. Sic et vos. a fons
paretis hominibus justi : inlus autem pleni eslis quidein pareiis homintbus justi. inlus autem pleni
liypocribisetiniquitate. YaevobisScribaeetPharisaeiet estis simulattone. et iniquitale. Yae vobis scnbae et
hypocrrtae, qui aedificatis sepulcra prophetarum, Pharisaei hypocntae. quia aedificatis sepulchra pro-
oinalis monumenta juslorum, et dicilis : St fuisse- phelarum. et ornalis monumenla justoium. et dicitis
rnns iu diebus patrum iiostrorum, non essemus socii Si fuissemus in drebus patrum nostrorum. non esse-
eorura in sanguine prophetartim. Itaque leslimonio mus socii eorum. in sanguine propbetarum. Itaque
eslis vobismetipsis, quia filii estis eoium, qui pro- teslimonium perhibeiis vobis metipsis qma filii estis
phelas occiderunt. Et vosimplete menstiratn pairttm eorum qui prophelas occiderunl. Et vos mipletis
vestrorom. Serpenlesgenimina viperardm,quomodo lneosuram patrunivestrorum. serpentcs progenies vi-
fugielis a judicto gehennae? Ideo ecce ego mtlto ad perarum. quomodo fugietis a judicio gehennae.
vos piophelas, et sapientes, el scribas, et ex illis Ideo ecce ego niitto ad vos prophetas et sapienles.
occidetis, et crucifigetis, el ex eis flagellabitis in sy- et scribas. et ex lllis occidelis et crucifigetis. et ex
nagogis veslris, et persequemint de civilale in civi- ers flagellabitis in synagogis veslris. ef perseque-
tatem : ut veniat super vos omnis sanguis justus, qui mini. decivilate in civrtatem. ut veniat super vos
effusus est super terram, a sanguine Abel jusli us- omnis sanguis justus qui effusus est super terram.
que ad sanguinem Zacbariae, fihi Barachiae, quem ariaesanguine Abel justi. usque ad sangumem Zacha-
filn Barachiae quem

1 eceemunda 5 etid
305 EYANGELIUMSECUNDUMMATTHJEUM. 306
occidistis lempli. occidistis inter ut oslenderent
inter tem- 2 s .. autem res- lemplum et ei structuras
plum et alta- -. . ondens di- altare. 2. templi. Ipse
36. re. Amen xit illis: Vide- 56 Amen dico autem respon-
dico vobis, tis haec om- vobis, venient dens dixit illis ;
venient haec nia? Amen di- haec omnia Videtis haec
omnia super co vobis, quod super genera- omnia ? Amen
gene . . . ionon relnr- tionem islam. dic*bvobis,
ne . . istam. quetur hic 37. Hierusalem, non relinque-
37. Hieriisalenij lapis sttper la- Hierusalem, tur hic lapls
Hierusalem, pidem, qui quae occidis super lapidem,
quae occidis non d . . . tru- prophetas, et qui non de-
profetas, et atur. lapidas eos strualur.
lapidas eos 3. Sede . qui ad te missi 3. Sedente autem
qui ad te mis- tem ; . sunt, quotiens ipso super
si sunt, quo- per m volui congrae- monlem Oli-
tiens volu . . Olive . . . cces- gare filios veti, acees'
congrega- serunt. . . d eum tuos, quem- serunt ad
re filiost . . - discipu . , . . c- admodum eum discipuli
os, sicul g . . , - creto, d en- gallina con- secrelo, di-
lina cong ... - les: Dic no . . s, gregat pullos centes: Dic
gat pnllos ... - quando . . . ec suos sttb nobis, quan-
os sub alas erunt? e . . . od alassuas, do haec erunt?
. . uas, et nol . . - signum et noluistis? el qnod signum
is ventus .... 38. Ecce (a) relinqui- advenlus tui,
58. relinqu .... et con tur f vobis domus el consumma-
vobis do . . . matio vestra deserla. lioni« saecuh?
vestra de- saecu 59. Dico aulera vo- 4. Etrespondens
serla. 4. Etrespondens his, (6) quia f Jesus, dixit :
59. Dico autera vo- Jesus, dixit: Yi- . non me vide- Videte ne
his, (b) quia f non dete ne quis bitis amodo, quis vos se-
me . . . . bnis vos seducat donec dicatis: ducat ullo
amodo, donec ullo modo. Benedictus, 5. modo. Multi
dicatis: . . nedictus,qui 5. Multi enim qui benit enim venient
\enit in nomi- \enient in in nomine in nomine
ne Domini. nom . . . . eo, diceu- J)omini. meo, dicentes :
tes: . . . . sum Ego sum
CAPUT XXIV. Christus : e . . mullos Christus : et
1.. Et egressus Jesus„ seducunt. CAPUT XXIV. multos se-
de templo, ibat. 6. Audientes ducent.
Et accesserunt aulem proe- 1. Et egressus 6. Audienles
discipuli ejus lia, . . lopinio- Jesus de tem- autem praelia,
ad eum , ut os- nes proelio- plo, lbat. Et el opiniones
lenderent r . . m . Yidete accesserunt bellorum. Videte,
ei siructuram n . . turbemi- discipuli ej"us, ne lurbemini.
oecidistis inter lemplum el altare, Amen dico vobis, oceidistis inter templum et altare. Amen dico
veiiieni haec omnia super generalionem istam. vobis. quia venienl haec omnia. super genera-
4
XXV. Jerusalem , Jernsaleni, quae oecidis pro- tionem istam. Hierusalem. Hterusalem quae oeci-
phetas, el lapidas eos qui ad te missi sunt, quoties dis prophetas et lapidas eos qui missi sunt ad
\olui cougiegare filios ttios , ijtiemadrnodumgallina te. quotiens volui congregare filios tuos. quemad-
congiegat pullos suos subalas 2, et noluisti ? Ecce modum galltna congregat pullos suos sub alis suis et
relinqiieiur vobis domus vestra deseria Dieo enim noluisti.Eccerelinquelur vobisdomusvestra deserta.
vobis, non me udebilis amodo, donec dicatis: Bene- Dico enim vobis (b) quia f non me videbitis amodo
dictus, qui \enit rn nomiue Doraini. El egressus Je- donecdicaiis.Benediclus qui venitin uomineDomini.
sus de lemplo, ibai. Et accesserunl di^cipuli ejus, Ei egressus Je-,us de templo ibai. Et accesserunt ad
3
, ut oslenderet eis aedificationem lemph. lpse autera eumdiscipulipj'iisutostenderenleiaedificiatempli. Je-
icspondens dixit illis: Yidetis lriee omnia? Amen susaulemdixiieis.Videlis hacc omnia.Amendicovo-
dico vobis, non lelinquelur hic laprs super lapidem, bis. non relioqtielur hic lapis super lapidem qui non
qui non destruatur. Sedente auiem eo super monlem destruatur. Sedenle autem eo super momemOiiveli.
Oliveti, accesserunt ad eum discipuli secreto,di- accesserunt ad eum discipuli secreto dicentes. Dic
cenles : Dic nobis, quando haec eruut? et quod sig- nobis. quando haee erunl etquod signum advenlus
num adventus lui, et consummationis saeculi? Et lui. et consumationis saecuh. Elrespondens Jesus.
respondens Jesus , dixit eis : Yidete jie quis vos dixit eis. Videle. ne quis vos seducat. Multi enim ve-
seducat. Multi enim venient in nomine meo , dicen- nient in nomine meo. dicentes Quia ego sum Chris-
les : Ego sum Clinstus : et multos seducent. Audt- tus. et multos seducenl. Audituri aulem estis proelia.
tuii 4 autem estis proeha, et opimones proehorum. el opiniones proeliorum Videte ne terreamini.
Videte ne turbemi-
VARIANIES LECTIONES CODICISMS. S. GERMANENSIS.
1 interficis 3 ostenderentei
2 suas, * emm
BLANCHININOTÊ.
(a) Ita et tex. Gr. «fkrau — (b) Addit quia, etiam cbd, Cant» 6'TE,
507 EUSEBIt VERCELL. EVANGELIUMCUM VARHSCOD. COLLATUM. 508
n . . . porlet enini 14. vus erit. Et ' prap-
' '" Opoitet enim salvus erit.
fi .....'.". sed non- dicabitnr E- fierHiaec, sed 14. Et praedicabi-
d . . m est finis. '' riondum est finis. lur boc Evan-
vangelinm
7. Ex . . rgetenim
' regni in uni- 7. Insurgetemm gelium regni
ge . . . adver- verso orbe. gens contra in universo
sus . . entera, in testimo- gentem, orbe lerra-
et. . . . num nio omnibus et regnuin rum, in lesti-
contra reg- e gentibtrs : e~t* conlra regnum, monium om-
nura, el erunt tunc \eniet el erunt (a) nibus gentibus:
(o) fames, et ter- consumma- fames, et el lunc ve-
rae motus 15. tio. Cum terremotus niet consum-
8. per loca om- ergo videri- perloca malio.
nia. Haec ini- tis abbomrna- 8. omnia. Haec 15. Cumergo
tia suntdo- lionem de- inilia stint videritis
lorum. solationis, dolorum. abominationem
9. Tuiic Iradenl (b) quod dictum 9. Tunc tradent desolationis,
vos in tribu- est a Daniel vos in tribu- (b) quod diclum
latione, et •oc- profetam, stan- lationem", est a Daniel
cident vos lem f in loco et occident propbeta, sians f
et eritis odio sancto, qui le- vos : et eritis m loco san-
omnibus gen- git miellegat: odio omnibus cto, qui legit
tibus propter 16. lunc qut in Judae- getiubus pro- inlellegat:
nomen me- a sunt, fugi- pler nomen 16. ttinc qui in Ju-
10. um. Eltunc ant m mon- meum. daea sunt, fugiant
scaodaliza- 17. ttbus : ef qui 10. Et tunc scan- 17. in montibus : el
bunlur mul- in tecto, noii ' dalizabunlur
" qui in tecto
ti, et invicem descendat multi, etin- nondiscendat
se tradent, et lollere aliquid vicem tradent, tollere aliquid
odio se habe- 18. de domo : et' el odio ha- de domo:
bunipnvicem. qui in agro, ' hebunt invi- 18. et qui in
11. Et multi pseu- non rever- 11. cem. Et multi agro, non re-
doprofetae tatur lolle- pseudoprophetae veriatur tollere
exsurgent, re tunicam insurgent, et tunicam sunm.
et seducenl suam. seducent mul- 19. Vae autem
12. multos. Et quo- 19. Vae autempraeg- 12. tos. Et quo- pregnantibus
niam abun- naniibus et niam abun- et ubera
daliniquitas, lactanlibus dabit, ioiqui- danltbus in
refngescet in illis diebus. tas, relrige- ilhs diebus.
carila. . mul- 20. Orate autem scet caritas 20. Orateaulem
13. to ui ut non fiat ftt- multorum. ut iion fiat
a. . . m re- ga vestra 15. Sed qui perman- fuga vestra
manserit in hieme, vel sab- seril in finem, hieme, vel sab-
finem, luc sal- 21. bato. Erit enim ni finem, hie 21. bato. Eritepim
ni. Oporlet enim liaec fieri, sed nondum e>Ufinis. Oportet enim haec omma fieri. sed nondum est firos.
Consurget enim gens in genlem, et regnum in Exurgel ei>iuigens super genlein. el regntim sttper
regnitm , el erunt pestilenliae , et fames , et ler- regiium, et eiunt peslilenti iri et fames. et trr-
raemolus per loca. Haec autem omnia inilia stint remotus per loca. Haec atitem omnia. initia btiut
doloium. Tttnc tradenl vos in tiibulalionem , et dolorum. Tunc tradenl vos in tnbulationes. et
oecident vos : et eritis odio omnibiis gentibus iu conventicula. et potesialibus, et coram regibus
propter nomen meuin Et lunc scandalizabuiilur stabiiis. et occident vos. et erilis odio omnibus
mulli, et iinicem 'tradent, el odio habebqnt in- genlibus propter nomen meum. Et tunc scandaliza-
vicem- "Et mulii pseudoprophelae surgenl, el sedu- buntur multi. el tradent alterutium. et odio ba-
cent mulfos. Et quoniamabundavit imquitas, relri- bebunlinvicem. Et mulli pseudoprophelaeinsurgent,
gescel chaiitas multorum. Qui autem perseveraverit el seducent multos. Et quoniam abundabit miquii is.
usque iu finem, hic salvus ent. Elpiaedicabij.ur boe refngescit caritas mulloruni. Qui auiem perseveta-
1 Eyangelium"regni in universo orbe, in teslimonium vetit usque in finem. hic salvus ent. El praedicabt-
oinnibus gentibus :' et tunc s veniet consummatio. lur hoc Evangeliumregni. in universo oibe. in testi-
Qiium ergo \idetitis abominalionem desolationis, momum omnibus genlibus, et tunc veniel finis. Cmn
quae dicta'est a Danielo propbeta, stiniem in loeo ergo videritis. abominalion<m desolationis (b) quod
sancto, qm legilWelligat: lunc qui in Judaea a sunt, dictum esl a Damelo piopheta. stante f m loeo
fugiant ad monies : et qui in tecto, non descendant sancto. qui Iegit intellegat. lunc qui in Judaea sunt
tollere aliquid de domo sua: et qni in agro, non re- fugidnl ad monles, etquiiu tectoest, non descendat
verlatur lollere luqicam suam. Vae aiitem piaegnan- tnllere aliqtiid de domo sua. et qtti in agro est non
tibus et nulrientibus in illis diebus. Orale autem ut revertatur lolleie veitimenla sua. Yae aulempiae-
non fiat Itiga vestra hyenie, vei sabballio. Ent enim gnantibus et nulnentjbus in illis diebus. Oiateau-
tem. ut non fiat fnga vestra lueme \el sabbato. Ent
VARIANTESLEGTIONES CODICISMS. S. GERMANENSIS.
1 Evangehumin s descendat
s venit
BLANCHININOT.E.
(a) Deest et pestilentiae,etiam in Cant. Lat. et Gr. — (b) Vertunt non satis commodeista texlus graeci, TO
pvQh SIKAavml TO0mjoyijToo, icmg. nam et ?f6p$h, et stjj&x?, refertqr ad praacedens (3§ftyw,«neulriug
generis, quod abomiwtionemsignificat.
309 EVANGELIUMSECUNDUMMATTHJltlM. 310
tune tribula- in occidentem: tribulatio ma- usque occi-
lio magna, qua- ita ent adveti- gna, qualls dentera : ita
lis non fuit lus fihi homi- non fuit ab erit et adven-
ab initio sae- 28. nis. Ubic initto saeculi tus fili hominis.
culi usque mo- que fuerit' usque modo, 28 Ubicumque
do, neque fiel. corpus, lllic con- neque fiet. eiat corpns, illic
22. Et nisi brevia- gregabuntur 22. Et nisi bre- congreeabuntur
ti essent dies (b) aquilae f. biati fuissent dies (b) aquilef.
illi, non esset 29 Sta illi, non fieret 29. Statim
salva omnis post .... bula- v salva omnis autem
caro : sed prop- tionem die- .caro : sed pro- posl tribulatio-
ter electos jum illorum, pterelecloshre- nem dterum
braeviahun- sol obscura- biabunlur dies illorum, sol
tur dies illi. bitur, et luna illi. obscurabitur,
25. Tunc si quis vo- non dabil lu- 23. Tunc si quis et luna non
bis dixerit: Ec- men suum, vobis dixe- dabit lumen
ce hic (a) Chnstus f, aut et siell.. ca- l it : Ecce hic suum, et slellae
ecce illic: no- dent de cae- (a) Christus f, cadent de caeto,
lite credere. lo, et virlu- ecce illic: et \irtuies cae-
24. Exurgent nolite credere. lorum comino-
enim pseudo- 24. Suigenlenim 50. vebunlur :
christi, et pseudo- bunt pseudocbrisii, el et lunc parebit
profetae: el da- 50. tunc pare- psettdoprophetae: signum fili
bunt signa bit . . . gnum et dabunl signa hominis
magn .., et pro filti bominis magna, et pro- in caelo : et
d ut in caelo : et pla- digia, ila ut tunc conci-
in ndu- . . . nt se lunc in errorem dent se
etiam . . . nes tri- inducantur, omnes tribus
25 Ecce bus lerrae: et si fieii polest, terrae :
praedixi vo- videbrrnt fi- etiam electi. et \idebunt
26. bis. Si autem lium homi- 25. Eece prae- filium hominis
dixerint, Ec- n dveni- dixi vobis. venientem in
ce in deserto entem in nu- 26. Si autem dixe- nubibus caeli
est, nol. . . exi- bibus caeli rint vobis, Ecce cum viitule
re; ecce in pe- cum virtute in deserto est, multa, et ma-
netralibus, mulla, et ma- vel ecce m pene- 51. jestaie. El
nolue crede- 31. jeslate. Et mit- tralibus, nolile mittel angelos
27. re. Sicul enim tet angelos credere. suos cum
lulgur exit suos cum lu- 27. Sicut enim fulgur luba et voce
ab oriente, ba, et voce exit ab orien- magna :
el paret usque magna: et con- te, et parel et congre-
lunc tribulatio magna, qualis non fuil ab initio l sae- epim tunc tribulatio magna. qualis non fuil abinitio
culi usque nunc. El nisi breviati 2 fuerint dies llli, mundi usque modo. neque fiel. Et nisi breviati fuis-
non esset salva omnis caro : sed propter 3 electos sent dies illi. non fieretsalva omnis caro. sed piop-
meos bieviabiiiitur dies ilh. Tunc si qtus vobis di- ter electos. breviabuniiir dies llli. Tunc si quisvobis
xeril: Ecce Inc esl Chrisitis , aut 4 illic: nolite cre- dixeiit. Ecce hic est Chrislus autillic. nohte crede-
dere. 5 Exsurgenl enim pseudocliristi, et pseudopro- re. Exuigent enim pseudochristi et pseudoproplie-
pbetae : et dabuiit
6 signa magna, el prodigia , na ul tae. el dabunt signa magna et prodtgia. Ua ut rnEcee ei-
in errorem millant eliam (si ficn poie^r) electos lorem milucani. si (ieii potest. etiam electos.
rneos. Ecce praedixi vo'>is. Si ergo dixerint vobis, praedixi vobis. Si autem dixerml vobis. Ecce in
Ecce tn deserto est,' nohte credeie; vel eece m bo- deserto est, nolitc exire.ecce ni penelrabiltbus uolite
spiiio, noliie exire. Sicut emm fulgur exit ab orien- credere. Sicut enun fulgur. exit ab oriente, el paret
te , et paret usqtie ad occideiitem : a siceril ad\en- usque ad occidente. ita eiit ct adventus filu hominis.
lus filnhominis. Uhiquumquefuerit corpu% illiccon- Ubicunqtie fuerit eorpus iliic congregabuntur.
gregabunturaquil.te. 9Confestiniposllllos dies n ibula- (b) aquilae. f Statnn autem post tnbulationem
lionunijSolconverlelur in ieiiebt.is,et luna uondabit diernm illorum. sol obscurabilur. et luna non dabit
lumen suum , el stellne cadeut de coelo , et virtutt". lumen >iuum.et stellae cadent de caelo. et virtutes
coeloiumcommovebuiitur: eltunc parehil signumfilii caelorum commovebuutur el tune apparebit signum
homims in coelo : et tunc plangent omnes tnbtis ter- fili hominis in caelo. et iunc plangent omnes tribus
tae: et videbttnt filnim homims venientero m nubi- terrae. et videbunt fihum iiominis. venienteni in
bus coeli cum virtute mulla , et majesi ite sua. Et nubibcaeli. cum virtttte et glona multa. Et miliet
mittetangelossuos cum tuba, et vqce magna : etcon- angelos suos cum tuba el voce magna. et congrc-
VARIANTES LECTIONES CODICISMS. S. GERMANENSJS.

1 mundiusque modo,neque fiet c ducantur.... etiamelecti
s fuissent...fieret ' » Vt Vulg.
3 electosbreviabuntur 8 Haenl et
4 ecce illic 9 Vt Vulq.usque,De die aulem
6 Surgent
BLANCHININOTJS.
—
(<r)Ante Christus deest est, etiam in tex. Gr. (fÂnte aauilae^ deesl et etiam in tex, Gr,
511 EUSEBH VERCELL. EVANGELIUMCUM VARHS COD. COLLATUM. r»12
gregabunt (b) neque fili- gabunt electos ejus nec filius f,
elec ejus us f , nisi pater a quatttior angu- nisi pater soltts.
a qua .... ven- 37. solus. Sicul los caeli, a summis 57. Sicutautem
tis, a summis autem in die- caelorum usque in diebus Noe,
caelorum us- hus Noe , Ua e- ad terminum co- ita erit et ad-
que ad ulti- ril et adven- rum. (a) Cum ventus fih ho-
mum eorum. tus fili homi- coeperinl aulem minis.
52. A heus auteni 38. nis. Nam sicut haec fteri, respi- 58. Sicut eral in
arborem dis- erat in diebus cite, et levate diebus (c) illis f
cite parabo- diluvii, man capita \estra, anle dilubiura,
lam : cum jam ducabuu, et xittoniam adpro- manducanles,
ramus eius le- btbebatu, et piat ledempno et bibenles,
ner fuerit, uxoresduce- vestra f. nubentos, et
et folia nas- banl usque m 32. A fici autem nuplo traden-
cutitur, sci- illum diem, aibore discile les usqtie eo
tis quia prope quo Noe m- parabolam : cum- die, quo intra-
35. est aestus, ita gressus esl jam ramus ejus bil in arcam,
et vos cum vi- 59. in arcam, el tener fuerit, et 39. et non cogno-
deritis haec non cognove- folia nascuntur, veruul donec
omnia fie- runt donec scitis quia pro- venil diluvium,
ri, scitotequid venil cala- pe est aeslas, et tulil oinnes:
prope est in clysmus , et tu- 53. et vos cura ita eril (d) ad-
januis. lil omnes : sie videritis haec venlus fili ho-
34. Amen vobis (d) entf adven- omnia , scitote niiuis.
dico, quia non tus fili omnis. quia prope est 40. Tunc duo
praplenbit 40. Tuncduoerunt. in januis eruntin agro :
haec genera- in agro : unus 34. Araen dico vobi , unus adsu-
lio, donec adsumetur, quia non praeter- metur, et
Iiaec omnia et unus rehn- ibit haec gene- unus relinque-
53. fiant. Caelum 41. quetur. Du- ratio, donec om- lur. Duaemo-
et lerra tran- olentes : 35. nia franl. Cae- lentes ad mo-
sibunt; ver- una adsume- lum et terra trans- lam : una ad-
ba autem . . . r, et una ibunl; verba sumetur, et
mea non prae- re. . . uelur. vero mea uon una relinque-
leribunt. Duo in tecto : praeteribunl. 41. lur. (e) Duo
36. De die autem unus adsu- 56. De die autem in leclo : unus
illa et hora metur, et illa vel ho- adsumelur,
nemo scil, unusrelin- ra nemo scit, et unus relin-
neque ange- 42. quetur. Vi- neque angelr quelur f.
li caelorum, ergo, caelorum, (b) 42. Vigilale
gregahunt ~eleclos ejus a quatluor ventis, a sum- gabunl eleclos ejus a quattuor ventis, a smnmis cae-
mis nsque ad suinma eorum. A facie autem arboris lorum usque ad terminos eorum. Ab arbore auiem
licus discite parabolam ; quum jam ramus ejus ftient fici discile paraholam. cum jam ramtis ejus lener
tener, et folia procreavenl, cognoscelis quia prope fuerit. et folia nata. scilis quia prope est aestas. ita
est in januis. Amen dico vobis , quonhm non prae- et vos cum videritis haec oinnia fieii scitote. quia
teribit generatio haec, donec omnia liant. Coelum prope esl ad januis. Amen dico vobis quia non
elleria transibunl; nam sermones mei non prae- pi aelenbiiliaeegeneratio donecomniafianl. Caelumet
leribunl. De die l autem illa et hora nemo scit, ne- lerra transibunt. \erba autem mea non praeteri-
que angeli 2 coeloruro , a sed nec filius, nisi solus bunt. De die autem llla et bora. nemo scit. neque
pater. Sicut autem 3 dies Noe , sic eiit ad\entus ftlti angeli caelorum (b) neque filitis f nisi pater meus
frominis. Nam sicut erat in dtebus diluvii , mandu- solus. Sicut autem in diebus Noe ita erit et advenlus
eabanl, bibebanl, uxores ducebant, elnon scierunt fili hominis. Sicut enim erant in diebus (c) lllis f an
qttod modo venit cataclysmus, et lulil omnes : ita le diluvium manducantes et bibenles. nubentes. et
eril ad\entus filii honnnis. Tunc duo erunt in agro nuptum tiadentes. usquo in dietn quo introivii Noe
unus adsumetur, 4 et alter relinquetur. h Duo erunt in arca et non cognoveruni. donee venit dillu\ium
in lecto jacentes : unus dimiltelur, et alius adsu- et perdidit omnes. iia erit et adventus filn hoini -
melur. Vjgilateergo, nis Tunc. duo erunt in agro unus adsumetur
et unus Telinquetur. Duae molentes in mola una ad-
sumetur et alia relinquetur. (e) Duo in lecto uno.
unus adsumetur el alius rebnquelur. f Vigilate ergo.
VARIANTESLECTIONES CODICISMS. r\!/iici HITI<n /'iTinxrJMoimiTr»
S. GERMANENSIS.
1 autemet riora 3 Vt Vidg.usque,venturusest
a coelorum.a, uisi 4 et unus, etc, ul Vulg.
BLANCHININOTÊ.
» Ita lectum lursse rn anliquissimis exemplaribus h De hoc additamento seu variante lectione, quse
Malthaei leslcs sunt Hilarius, Ambrosius, Hiero- in Corbeiensi ms. repeiilur, vide Lucae Brugensis
nymus, el ahi scriptores nominalissinii. Notalionesprohxiores, etTh Maresch. Observationes
in versioh. Angl. Sax. pag.500.
—(a) Assumenlum istud exslat eliam in cod. Cant. Lat. el Gr. «pyoyivwvU rovrav yiveo-Qai (Cant. Lat. inci-
pimlibus aulem his fieii) avaS)i-hare, 'vvi iizapare rac veyaâg uptuv Siori iyyiêirj aitolvrpwaigvrS>v.—
(b) Addit nec Filius , etiatn cod. Cant.ouSii6 vlbg,ex Marco. — (c) Addit ilhs, cocl.quoqne Cant. e/eivaig.— (d)
Post etil, deesl el, etiam in cod. Canj.— (e) Hoc assumentum exslat pariter iu cod. Canl. Lat. el Gr. Auoiitl
y)r.v)jcriog, ejs Kvpa)«.r§c'veTcn, vd elg aaierai, exLuca. Quod Iegunt eliam Chi ysost., Juvencus, Ililarius, ac
vcrsio Saxonica, et Codd. Latini multi apudLucamBrujjen., elGrrsci aliquot apud Stephanum et Millium.
§13 EVANGELIUMSECUNDUMMATTHiEUM. 314
. . . ia nescitis ergo, quia rit malus ille
. . . hora Dominus corde nescilis qua servus in
vesler ven- Mor hora Dominus corde suo:
tttrus est. cit dominus vester ven- Moram fa-
43. Illud atttem tnrus esl. citdominus
scitote, quo- 45. Illut atitem meusvenire;
niam si sci- 49. perc scilote, quo- 49. et incipiet
ret pater fa- conservos niam si sci- percutere con-
miiias qua suos, mandu- ret palerfa- servos suos,
hora f (a) e- care autem milias, qua manducet autem
nit, f vigilaiet hora tur (a) ve- et bibat
utique, et non nit f, vigilaret cum ebriis:
sineret per- utique, et non 50. veniet dominus
fodiri domum sineret per- servi illius
44. suam. Ideo lodiri domum in die,
et vos eslo- 44. suam. Ideo qua non
•
te parali quia ei vos nescitis sperat, et hora,
nescitis qua qua hora qua ignorat,'
hora filius fihus hominis et dtvidet eum,
hominis ven- venturus est. 51. parteraque ejus
lurus est. 45. Quisnam esl pnnit cum
45. Quis nam est fidelis ser- hypocrilis,
fidelis servus, cl pru- illicent
\us, el prudens, quem fletus, et
dens, quem consiiluit stndor dentium.
conslitnit dominus ejus
dominus super supra C\PUT XXV.
fatmliam fdmiliam 1. Tunc simile
suaro, ut det suam, aestimabitur re-
illis ci. . m ut det gnum caelorura
in • illis cibum decem virgi-
46 lus. . . . . . . ven- in tempore. nibus : quaeN
vusille, qu. . . . 46. Bealusille acceperunl lam-
CAPUT XXV. servus, quem pades suas,
: : : : '.(b) 1. erunt obviim veniens do- et venerunt
niet f sic faci- sponso, et spon- minus ejus, (b) obviam spon-
ciitem. sae in\enielf sic so, et spon-
47. Amen dico vo- factentem. 2. sae. Quinque
bis, quoniam 47. Amen dico vo- autem ex eis
super omnia bis, quoniam eranl fatuae,
hona sua cons- super omnia et quinque prudentes:
tituel eitin. conslituet - 5. sed qumque
48 dixe- euni. faluae, acceptis lam-
ril mal. . . . ille 48. Siautem dixe- jiadibus (a) suis f,
CODEX CORBEIENSIS. CODEX BRIXHNUS.
qttia nescitis qtta hora Dominus vester venturus est. quia nescitis. qua die Doininus vester ventnrus est.
Illud autem seitote, qnoniam si sciiet paterlamilias Illud autem scilote qtna si sciiet piler famlhas qua
qua liora fnr \eoinius esset, \igdaret utique, hora fttr (a) veml f vigilaiet tilique el non sineret.
et iion sineret J pprfodere domum suam. ldeo et perfoilui domum siiam. Ideoque etvos estote patali.
vos estote parati : z quia nescitis qua hora frlius quia horaquaneseilis filiushominis \eiituiusest.Qiiis
honimis venturus est. 3 Quisnam est fidelis seruis, nainest fulehs seivus ot prudens.quem consliiuit do
et piudens, quem constmiit dominus suus supcr niuiiis eiussupia familiam suam ul det lllis cibum in
famiham suam, ut dct lHis cibarmm in tempoie. tenipoie.Beatusilleserviis. quemcon\ei crildoininiis
Beatus est seTvus llle , quem vemens dominns ejus , cjus liiveneiil facienlem sic Amen dico \obis quia
inveneril ita facientem. Anien , dico vobis, quouiam <=uperomnia bona sua consiiluet eum Si auleni
snper omnem suhstanliam suam constituet eum. dixeril riialus seivus ille in corde suo. Moiam facit
Si atiteni dixerit servus ille in corde stio : Tardat doroinus tneus venire. et incipiet pcicutere consei-
donnniis rneus veuire; et incipiet percutere con- vos suos. mandycel aulem el hibalcum ebnosis. \e-
servos suos, manducet autem et bibat cum ebriis : niet doininub ser\i lllms ui die qua non sperat. et
\enit dominus servi illius , die qua nescit, et boia hora qua ignor.it et dividet euin partesque ejus. po-
quanon sperat, et findet eum , parlemque ejus po- net cum hypocritis. illie enl fletus et stndor den-
netcum publicanis, illic erit fletus , et slridor dentium. Tunc simile eiitregnurn caelorum deceraur-
tium. Tunc simile 4 aestiraabitur regnum coelorum ginibus quae accipientes lampadas stias exierunt
decem \irgiiribus : quae s acceptis lampadibus suis, obviain sponso. et =ponsae. Quinque auteni ex eis
exierunt nt obviam sponso, et sponsae. Quinque erant prudentes. el quinque fatuae. sed quinque
aulem ex eis 6 fatuae, et qumque prudentes : ' fatuae. acceptis lampadibus («) suis f.
sttiliaeaulem, acceptis lampadibus, non
1 perfodi 8 VI in Vulqala
8 qiyaqua hora nescitis 6 erant
3 Quisputat, elc, nl in Vulg. usque,stridordentium ' Vt Vulg.
» est
BLANCHININOT^l.
(a)ila et lex. Gr. epyjrai, — (fr)Ila et te\. Gr. evpno-u.
515 EUSEBII VERCELL. EVANGELIUMCUMVAftHS COD. COLLATUM. 516
CODKX VEUCELLENSIS. CODEX YERONENSIS.
non sttmpse- erant. intraveriint
runt oleum cum eo in
secum • nuptias, el
4. prudentes vero clusa est
acceperunt jaiuia.
oleum in 11. Nobissimaeve-
vasis suis niuiil (b) relique f
cuin lampndi- virgines, dicentes :
bus (a) suis f. Domine, Domine
B. Mora antera aperi nobis.
sponso faciente 12. Ad ille res-
dormitaverunt pondens ait:
omnes, et Amen dico
dormieruiit. vobis, quod
6. autera 6. Mediaautem nescio vos.
cl ." . . nocte clamor 13. Vigilate ila-
t factus est: que, quia
Ecce sponsus nescitis diem,
15. vos. Evigilate venit, surgite neaue lioram.
itaque, quia obviam ei. 14. Sicut enim
7. Tunc surrexe- homo pere-
runt omnes gre afuturus,
illae virgines, vocabit ser-
et acceperunt vos suos,
lampadessuas. et tradidit
8. Fatuae autem illis bona
sapientibus dixe- sua:
runt: Date nobis 15. Et uni de-
de oleo dit quinque
vestro : quia talenla, alii
c
Iampades nostrae auiem duo,
extinguunlur. alii vero
9. Responderuntpru- unum, uni-
dentes, dicentes : cuique secun-
Non : ne forte dum propriam
iion sulficiat virtutem (c)
••••,• nobis et vo- suam f, et
• • , . bis, Uepotius profectus est.
9. . . te non saf- ad vendentes, 16. Coiuinuo
is et eniite vohis. abiit qui
. . . . po- 10 Dum eunt quinque ta-
16. que talenta emere, lenta acce-
acceperat, et venil sponsus : perat, et
operatus est etquae paratae operatus est
sumsetunt oleum secum in vasis : prudentes' vero non sumseruni oleum seeum. prudenies vero ac-
lulerunt oleum secum Tardante aiitem sponso faiue cpperunt oleum m vasis sius cuin lampadihus.
olidormierunt. Mediaautem noete clamor fartus est: M iram auiem facientem sponso. dormiiavertint
Ecce sponsus venn, ite in obviam ei. Tttnc surrexe- ouines. et doriiiieninl. Media aulem nocle clamor
lunlomnes illaevirgmes,et composueruiit lampades facius est. Ecce sponsus venit exiteobviam ei. TUOP.
suas. Slultae aulem dixerum priuientibiis: Date no- siiirexeiiiiu ontnes virgines illae. et orimemiillain-
bis de oleo vestro : qtua lamp ides nostrae exiinguun- pulns sins. Fatiiaeaulein.sapieiitibus clixeruiil. D.ile
lur. Respotiderunt piudenies. etdixerunt : Ne forte noliis de oleo vestro. quia lainpidae nosiiae. extm-
non sufliciat nobis el vobis, ile potius ad vendentes, guntur. Uesponderunl prudentes dicentes. Ne loile
et emiie vobi».s Illaeautem dum vaduui emere, ve- iion sulficiat nobis el vobis lte poiius ad \endcntes
niispoiisus : et quae 3 paratae erant, iiitraveiuiit cum et emile vobis. Duurautem irent. emere venit spon-
eo aii nuplias, el ciausae sunt januae. Nnvissime sus. el qttae paiatte erant. iulraverunt cum eo ad
veroveniiiiilei 1 caeterae virgines, dicenles: Domine, nuptias. et clauâ est janua. Poslea auiem \e,ip-
Domine,apeii nobis.Atille respnndens.ut: Amendico nint((i) reliqtief virgmesdicentes. Domine Domroe
"
\obis, quia nescio vos. Yigitate ilaque , quia ne- apeii nobis. Quibus respomlens dixil. Amen dico
scilis diein, neque horam. bicul enim liomo "peregre volns quia non novi \os Vigilale ergo quoniam
profectus, vocavit •
servos suos, el tradidjt' illis sub- nescius diem neque lioram. Sieut enim homo pete-
stantiam suam Uni dedit talenla qumqiie) alii autern gre proficiscens \oc.ivit servos suos. et tradidil illis
duo, allei o vero uuum, unictiique secundum virltilem substantiam suam. El uni dedit quinque talenla. alii
suam, et profectus est.* Et continuo abiit qui quin- autem duo. alu vero unum. utticiiique aulem. secun-
que lalenta acceperat, operatus dum propriam virtutera. et piofectus est. Statim
autem abiit. qtn quinque talenla acGeperat. et ope-
VARIANTES LECTIONESCODICISMS. S. GEBMANENSIS.
1 autem sumpserunt,etc., ul Vulg. et dixerunt: 4 rehquae
Ne usque, 0 vobis,neseio
a Dumaulem irent 0 homoprofioseens,etc.,«tin Vulg.
3 clausaest j"anua 7 statimabnt
BLANCHININOTJE.
(a) Hic addit suis eliam tex. GrJ«vcS>v,et inlra «VTWV.— (b) Ante reliquae, deeste' in cod. quoqueCante
r-(c) Addlt sH(?tn,etiamcotj, Cant. «OTOO.
517 EYANGELIUMSECUNDUMMATTIIÛM. TIS
in eis, etlucra- fuisti fidelis, in ers aha quinque. 22. Accesstt autem
tus est aha super multa 17. Similiter* qui duo ta-
17. quinque. Simi- te constilu- qui duo ac- lenta accepe-
liter et qui am, intra in cepit, lueralus rat, et ail: Domine,
duo accepe- gaudium est in eis aha duo. tradidisti mihi
ral, lucratus dommi lul. 18. Qui autem duo talenla,
18. est in eis alia duo. 24. Accedens au- nnr.ru talentum ecce alia duo
Qui auiem tem qui unum accepii, (a) fq-
' lucratus sum.
iinum talen- lalantum dit f in ter- 25. Ait illi dominus
tum accepe- acceperat, . ram, el ab- ej'us: Euge serbe bone,
rat, (a)fodilf in ait: Domine, scie- seonditpeeuniam et fidelis, quia
terram, et bam quia ho- domiiu sui. super pauca fui-
abseondit pe- mo durus es, 19. Post multum sti fidelis, super
cuniam domini metes ubi non vero lemporis multa te con-
19. sui. Post seminasti, venit domi- stituam, intra in
multuro ve- et congre- nus servorum gaudium domini tui,
ro temporis gas ubi non illorum, et 24 Aecedens aufem
-venit dominus 25. sparsisfi: ef ti- posuit ratio- qui unnm talen-
servorum mens abu, et nem cum eis. tnm acceperat,
illorum, el abscondi ta- 20. Et accedens ait : Domine,
posuil ralio- lentum lu- qui quinque scio quia homo t
nem cum nm in ter- talenta acce- ausleris es, metis
20. eis. Et acce- ra : ecce ha- perat, optu- ubi non seroina-
dens qui quin- bes quod lulit alia quin- sti, et congregas
que talen- um est. que super ubi non sp irsisti :
ta aceeperat, 26. Respondens falenia, di- 25. ct timens abji,
*
posuit alia quin- âutem dominus cens :Domine, et abscondi ta-
que lalen- ejus, dixit ei: qiinique talentum luum
ta, dieens : Domine, Serve nequa, lenta miln dedisti, in tei ra : habes
quiuque ta- et piger, scte- ecce alia quirique ecce quod tuum est.
lenta mihi bas quod me- superlucratiis sum. 26. Respondens aujem
tradidisli, to, uln non se- 21. Att illi dominus domintts ejus, dixit ej :
ecce alia quin- mtno, et con- ejus : Euge bone Serve male, el
que quae su- grego ubi non serbe, et fide- piger, sciebas
perlucra- 27. spargo : opor- hs, quia su- quod meto, ubi
tus sum. luit ergo te '
per pauca 'fui- non seraino,
21. Au illi dominus commitle- sti fidelis, su- et congrego ubi non
ejus: Euge bore pecumam per multa te 27. sparsi: oportuilergote
ne serve, et meam num- conslituam, comraitlere pecuniam
fidelis, quia mulanis, et (mtra tn gau- nnmmulariis, et
super pauca veriiens ego diuiii domini tui.) veniens ego cum
CODEX CORBEIfcNSIS. CODEX BRIXIAISUS.
est in eis, et lucralus est alia quinque. Similiier et ratus est in eis. et lucratus est ahaûmque lalenia.
qui duo accepeiat, Incratus J est m eis alia duo. Similiter. et qin dtio acceperal lucratus est alia duo.
Qniauiem nnuin taleaiumaccepeial, fodnt terrara , Qiii autem unum taleninm atceperat. ahiit _et fodit
et abscoi.dii pecuniam donum sui. Post mnllum in lernm el absco'nilit pecumam domini sni. Post
vero lemporis venit dominus servoium illotum', ut multum vero lempus venit doininiis senorum lllo-
acnperet ab eis rauonem. Etacces-U qui qninque rum. et posuit raduionem cum eis. Et accedens <|Ui
falenla acceperal, et obtulil alia quinque talenia, qmnque falenta acreperat. obinlit alia quinqiie ia-
dicens : Domiuc , quinque lalenta mihi dedisti, lenti dicens Domine qninquetalcnla mihi tradulisti.
2
ecce alia quinque adqtusivi. Et ait llli domiuus ecce aiia quinque superluciaius suni. Et ail iili <lo-
suns : Euge serve bone, el fidelis, quoniam m mi- minui ejus. Eug" serve bone el fidelis, qma super
nnno fqistr hdelis, super majora te constituam, intra pauca fuisii fidelis sttper multa te consiiluain inl>a
iii ghudipra domioi tui. Et cum aceessisset is qui duo in gaudimn domini lui. Accedens autem et qtn duo
liltnta accepeiat, ait: Domlne, duo lalcnta milii lalenla acreperal djxit. Domineduo laieni.i tradidistj
dedisli.ecee duo alia talenta adqmslvi. Ait illi dri- mihi. ecce alia duo lalenta superlucratus sum. Ait
niinusejiis : Euge serve bone, el fnlelis, quoniam'in illi dominus ejus. Enge serve bone et (idelis. qiua
modico Ifiisti iidelrs, super raijora te constitnam, super panea lyisu fidelis. super multa le consltluam.
intra in gaudiura dmnini lui. Accedcns nntem el qui inira in gaudium domini tui. Accedens autptii. et
untim lalenluni acceperat, ait: Domine, sciebam te ille qui umim talenium ac<eperat aii. Domine. scio
duium hoimnem esse, melis ubi non seminasti, et te. quia hoino durus e^. melis. ubi non seniiua-li. et
colligis ubi non disperslsli : 3 limens ergo a)>n, et cougregas uhi non sparsisli. et limens abii. et ab-
*
abscondi taienium luum in lerra : epee Jiabes quod scondi ia'enlum tuum ni lerram. ecce liabes qiuui
tunm esi. Cui respondensdominus suus, dixit: Serve tuum esi. Respondens autem dominus dixit ei Serve
nequ.t, et piger, sciebas me metere, ubi non semi- tnalp el piger. seiebas quod tneto ubi non semino. et
el colligere ubi non dispers': opoituit eigo le colligo ubi non «parsi. Oportuit eigo le. comnnlleie
6navi,
dare pecuniam meam nummular , et 6ego\eniens pecuniaiB roeam nuinmiiluus. et venlens ego. cuin
1 est alia, etc, ut in Vulg.usque,adquisrvr * Et ecce, etc, ul Vulg.
s lucralussum. Ait, etc, ul Vulg. usquetimens * notlere ' usque,dare
' pepuniam
3 timensabii 6 vemens ego, etc, ul Vulg.
BLAKCHINJmiM,
(a) Ante fodit, deept abiens, |n cofl. quoqp Gantj
31!) EUSEBII VERCELL. EYANGELIUMCUM VARIIS COD. COLLATUM. 320
CODEX YERCELLENSIS, CODEX VERONENSIS.
recepissem segregat . . ves usuris recepissem (c) oves f ad
usuns quod ab quod meum est. dextris suis ,
meum est. 53. et (c) oves f . . . . 28. Tollile aedos autem
28. Tollite ilaque itaque ab eo ad sinistris.
ab eo talan- ._ tem talentum, et date ei 34. Tuncdicet
tum, et date ad sin qui habet x. rex his, qui
ei qui habet 34. Tunc dicet rex lalenta. ad dextris
decem talan- his, qui a dex- 29. Omni enim ejus sunt:
29. la. Omni enim tris ejus sunt : habenti Benile benedicli
*
liabenti da- Venite bene- dabitur, et abun- Pairis raei,
bitur: ei autem dictiPa ..... dabit: ei autem possidete pa-
qui non hahet, mei, poss qui non habet, ratum vobis
et quod (a) habetf, te p . . . . . et quod (a) lia- regnum a con-
auferelur tum bel f, auferetur sliluiionemundi.
50. ab eo. Et nequam reg ab eo, 55. Esurii enim
servum (b) proi- co 50. Et uequam ser- et dedistts
cite foras f in n . \um (b) proieite mihi mandu-
tenebras ex- foras f in tene- care: situi,
leriores : illic bras exteriores: et dedislis
erit fletus, ibi erit fletus, nubi polum:
etstridorden- et stridor den- 56. ospes eram ,
tium. 55. dedistis mi- tium. el collexislis
31. Cum autem hi bibere: hos- 21. Cum autera me : nudus,
venerit fili- pes . . . m, e . . venerit rilius et operuisiis
us liomims c . . . . istis me : hominis in me: infirmus,
jn majesta- 56 et oper- majestate sua , et visilastis
te sua, et om- ..... me.. . el omnes angeli me: in car-
nes angeli fir ...'... cum eo, tunc cerem eram,
cum eo, tunc sit sedebit super et venislis
sedebit super ca eram, sedem ma- ad me.
sedem ma- et venislis jestatis suae: 37. Tunc re-
jeslalis suae : ad me. 52. et congre- spondebu-nt
32. el congrega- 57. Tnnc respon- gabunlur ante eum ei justi, di-
bunlur ante debunt ci omnes gemes, centes: Do-
eum om- dicen- et separabit mine, quan-
nesgentes, el Domine,,quan- eos ab invicem. do le vidi-
separavit eos diraus 55. sictu pastor se- mus esurien-
abinvieem, tem, gregat oves ab tem, el
mus aedis et slatuet pavimus
exegissemillamcum usnris.ToUiteâb tllo talentum, usuiis utique recepissem quod meum esl. Tollile ita-
etdate ei qui hahet decem talenta. Omni enimhabenli que ab eo lalenlum et date ei qui habet dccem ta-
dabitur2:ei autem qui non babel, etquod 3 a babei, lenta. Omni enim habenti dabrlur et abundabit ei
anfeietur ab eo. Et4servum nequa projieite forasin te- autem qui non habet et quod \idetur hahere aufere-
nehras exteriores " : ibi erit flelus,et stridor dentiura. tur ab eo. El lnutilem servtun proice in tenebras ex-
Quum atiiein venerit filtus hominis in majeslate sua, lenoies. illic erjt fletus ct stridor dentium . .. Cum
et omnes angeli cum eo , tunc sedebit super sedcra aiitein \enent filius hominis in majesiale sua. ct
majestalis suae : et congregabuniur ante eum omnes omnes s.moli angeli cum «o. ttinc sedebit supei se-
gentes, et sep irabit eos ab nivu em, sicut pa^tor sedem mnjestatis sua>. et ° congrabtratur ante eura
gregat oves ab hoedis : el statuet ovess ad dexteram oranes gcntes. el sepeiabit eos ab invicem sicut pas-
6
siiam , hoedos au;em ad sinisliam. Tunc dicet eis, tor segregat oves ab haedis. et slaluel. (c) o\es f a
qm ad dexteram ejus sunt : Veniie benedicu P.iliis dcxtns sms baedos aritein a sinistris. Tune dicet iex
iuei, po^sidele paratum vobn regnum b ab' origine his quia deUris ejus eiuni Venite benedicti Patris
rniindi. Estirivi enim, et dedistis mlhi manducare : mei. possidete regnum paratum vobis a conslilu-
sitivi, el dedistis mihi bibere : hospes 8 lui, et col- lionemundi. Estuivi enim eldedistis nuhi raanduea-
legistis me : nudus, et texistis ine : infnmus fui, re. siiivi. et polaslis me. hospes eram. el collegistis
9
et visitasiis me : in carcere fui, et venislis ad me. me. nudus. et eooperuisfisrne.rnfirmus lui.etvisitasiis
Tunc respondebitut ei justi, dicentes : Domine, ino. m carcerem fui et venistis ad me. Tunciespon-
quando te vidimus esurientem, et pavimus; debunt eijusii dicentes Domine. quando te vidmius
esunenlem el pavimus
VARIANTES LECTIONES CODICIS MS. S. GEBMANENSIS.
1 itaque 6 rex, etc, ul Vulg.
2 el abundabit 7 a constitutione '
3 8 eram, elcollexislis... operuistis
- * videtur
lllic
habere... mutilemservumrnjicile
9 eram
• quidema dextns suis... a sinislris
BLANCHININOTJE.
a Graca hahent quod luc loci legimus in codice. ubi legunt, |3K),ETE
brig., ei;w.
ms. Corheiensi. Hilaiius quoque Iegit,Et quodhabet, h Cyprianus, Luciler Calaritanus, Gaudentius
auferetur, elc. Id vero quod sequitur in eodem ms. episcopus Brixiensis, et Augustinus, eodem modo
Corbeiensi: Etseivum nequa projicite fotas, etc, leguot, ab oiigtnemundi.
repraesenlavil Gr.ccus contexius exemplaris Canta- c Deestincod. parlic.gremverhocongregabuntur.
(a) Ita et lex. Gr. eyju —(b) Ita etcod.Canl.ridere~l&<,i—(c) Post oves deest qoidem, ita el in cod. Csnu
521 EVANGELIUMSECUNDUMMATTHMJM. 522
"et non dedis- te: sitienlem, mihi potum:
tis mihi potum: el dednniis^ 45. hospes eram,
45. hospes eram, tibi potum'? etnoncol-
el non colle- 58. quando aufem lexistis me :
gistis me: nu- te vidtmus nudus, et
dus, etnon hospiiem, et non operuistis;
58. hospijem, et operuistis collegimus te : infirmus, et
suscipiinus nie; infirmus, aul nudum, in carcerem,
le: aut nudum el in caice- et cooperui- et non visita-
et vesthnnus: rem, et non 59. mus te : aut stis me.
59. aut quando visitastis me. quando in- 44. Tunc respon-
te vidtmus 44. Tunc respon- firmum, aut debunt (c) et
infirmum, debunt (c) et ip- in carcerem,et ipsif, dicen-
aut iu carce- si f-, dicentes : venimus ad te ? tes: Doraine,
rem , et veni- Domrne , quan- 40. Et respon- qnando te
mus ad te ? do te vidimns dens rex dicit vidimus esu-
40. Et respondens esurienlem, illis: Amen rienlem,
dicit illis : autsitientem, dico vobis, aut sitientem'',
Amen dico aul nudura, aut quamdiu fe- aul hospitem,
vobis, quan- ospitem, aut cislis uni (a) aut nudum, vel
diiu lecis. . s lnlirmum , horum ira- in carcerem,
uni (a) horum aut in carce- truum f meum aut indrmum,
fratruum f rera, et non minimorum, et non mimslrabi-
meoruni mi- ministravi- mihi fecistis. mus tibi ?
nimorum, mustibi? 41. Tunc dicit 45. Tuncrespon-
mihi fecistis. 45. Tunc respon- IS, qui ad debit illis
41. Tunc dicil his, debit illis di- sinistris ej'us dicens : Amen
qui ad sinis- cens : Amen sunt: Disce- dico vobis :
tiis sunl: Dis- vobis dico : dite a me ma- Quandiu non
cedite a me Quandiu non ledicli m ignem lecistis iiiii
roaledicti in fccistis uni aeternum, (b) de minonbus
ignem aeter- de rainimis quem paraui lus, nec mi-
num (b) quod pahis, nec mihi Pater meus f hi fecistis.
ravit Pater 46. fecistis. Et diabulo, et Et ibunt hi
ineus f diabolo , lbunt hi lir angelis ej'us. 8 in ignem
et angelis ejus. ignem ae- 42. Esurn enim, aeternum,
42. Esurit cram, lernum, jus- et non dedistis raihi |usti aulem
et non dedis- n aulem in maiidttcare: in vitam aeler-
lis mihi man- vitam aeter- siltvi, et nam.
ducare: sitii, nara. non dedistis
CODEXXIORBEIENSIS. CODEX BRIXIANUS.
sitientem,' el potum tibi dedimus ? quando autem te aul silienlem et potavimus. quando autem te vidimus
vidimus peregiinum, et collexnnus : aut quando hospitem. et coIle\imus aut uudum et cooperuintus.
le \idimus nuduin , el leximus : quando te vidimus 2
a*utquando te vidimus lnfirmum atit in carcere. et
infirmum , et in catcere, et venimus ad te ? Re- venunus ad le Et respondens rex dicet illts. Amen
spondens autem dixita illis : Amen dico vobis, quam- dico vobis quamdm fecistis uni de his fiatnbus meis
diu fecistis uiu e\ minimis istis, mihi fecistis. mimmis. miliifectstis. Tuuc dicet. et his qui a sinii-
Tunc dicet et eis, qui ad smistram suni: Discedite a tns erunt. Drscedile a rae maledicli in ignem aeter-
lne maledtcti 111lgnem aeternum , quem paravit Pa- iium. qui paratus est diabolo et angelis ej'us. Esunvi
ler meus dtabolo , et angelis ejus. Esurivi enim , et eiiim el non dedistis milu manducate. smvi. et uon
non dedistis mibi manducare; silivr, el non 4dedistis dedisiis mihi potum. liospes fui et non suscepisiis
mihibibere: 3peiegrmus 5eram , et non colle- me. nudus et non coopermsiis nie. iufiimus et m
gibtis me : mrdus, et6 non vestislis; iufirmus, et carcerem et non visitastis me. Tunc respondebunl
in caicere , el non venistis ad me. Tunc respon- ei el ipsi dicentes. Domine quando te vidimus
debuntet ipsi, dicentes: Domme, quando (evidimus, esunentem au sitientem. au hospitem. au nudum.
7
esuucntem et siiienlem, aul nuduro, aul peregn- au nifirmum. au m carcerem el non minislravr-
niim,autinfirmum, autin carcere, et tion mimstravi- mus tibi. Tunc respondebit illis dicens. Amen dico
mus tibi ? Tunc respondebit illis 8: Amen dico vo- \obis Quamdiu non fecistisuni de ir.inonbus his nec
bib: Quamdiu 9 uni ex minimisislis
10
non fecistis, nec miln fecislis. el hibuut hii. in suphcium aeternum.
miln fectslis. Et lbunt llh in ignemaelernum, justi jusii autem in vitain aeternam.
autem m vilam aeternam.
1 liospitem...autnudum, etc, ut Vtdg. 6 visitaslis
2 hl respondensrex, etc, utin Vulgata wsgue,ignem ' aut hospitem,aut nudum
8 dicens
aeleruurn 9 VI rulg.
3 lrospes
* collexistis 10 poenamaeternam
b operuislisme
BLANCHINI_NOT./E.
a Huic leclioni Corbeiensis codicis favent non- riantes lecliones Grsecas Novi Testamenti lom. VI
nulla exemplarta Grsecorum, ut videre est inter va- Polyglot. Londin.
(a) Ita et tex. Gr. TOUTMV T5VKS%WV.—(b) Ila et cod. Cant. 8v -nroirvo-ev6 «wijp pou. — (c) Anle et
ipsi, deest ei eliam iu cod. Canl.
515 EUSEBII VERCELL. EVANGELIUMLUU VARUS C0B, COLL&TUU. 5S4
CODEX YERCELLENSIS. CODEX YERONENSIS.
CAPUT XXVI. enti praelio- CAPUT XXVI. slrum ungueuli
si, nifudii su- praetiosi, et in-
1. Et factura est: per (b) capulejus 1. Etfactum^ fudit super (b) ca-
poslquam recnnrben- eit: poslquarii put ejusiecum-
consumma- te ipso f consumuiavit beiue ipso f.
vit Jesus ser- 8. Vrdentes aulem Jesus sermo- 8. Yidentes au-
mon. . . . discipuli, innes lios om- tem discipuli,
hos omnes, dignati sunt nes, dixil indignali
dixit discipu- dicentes : Ut discipulis sunt dicenles :
2. lis suis : Scilis quid perdi- suis : Ut quid per-
qu. . . poslbi- tio haec un- 2. Scilis quia ditio haec
duum Pascha 9. guenti ? poluit post biduum , fit (c) hujus
fiel, et filius enim istud Pascha fiet, 9. unguenli f ? po-
hominis tra- venundari El filius lro- tuit enim
detur ul cru- praelio, et da- nnnis(a) tra- islut venundari
cifigatur. ri pauperi- dilur f ut praetio, et
5. Tunc cogre- 10. bus. Quod crucifigatur. dari pauperibus.
gati sunt prin- ..... ognovit, 5. Tunc con- 10. Quod ut co-
cipes sacer- . . . xit illis : gregati sunt gnovu Jesus,
dotum, et se- Quid molesri prracipes ait illis : Quid
niores populi estis mulieri? sacerdotum, molesti estis
in alrium opus bonum elseniores huic muliefi ?
principis sa- operata est popuh, in opus enim
cerdotum 11. in me. Nam alrtum piinci- bonum operata
qui dicebalur" semper pau- pes sacerdo- est in me,
4. Caipbas: et con- peres habetis lum qui di- 11. Nam semper
silmm fece- vobiscum: 4. cebaturCai- pauperes ha-
runt ut Jesum me autem fas : et eonsi- hebitis vo-
dolo tenerent, non. . . per liurn lecerunt biscum : me
et occiderent. habebi ut Jesum autem non
5. Dicebant au- 12. tens en. . ra haec dolo tenerent, semper habe-
tetn : Utnon unguentum etoccideient. bitis.
in die festo, in corpus me- 5. Dicebant au- 12. Mittens enim
ne forle tuum, ad sepeli- tem : Ut non haec unguenlum
mullus fieret endum me die feslo, hoc in cbrpus
in populo. fecit. tumultus meum, ad se-
6. Cum aulem 15. Amen dico vo- fieret in pehendum me
esset jesus iii bis, uhictim- populo. fecit.
Belhania in que praedi- 6. Cum autem 13. Amen dicqvo-
domo Stnio- catum fue- essetJesus m bis, ubicumque
nis leprosi, rit hoc Evan- Betbania in piaedicatum lue-
7. accessit ad e- gelium in domo Simonis nt boc Evan-
um mulier toto mundo, 7. leprosi, accessit gelium in toto
habens alabas- dicetur et ad euut mulier mundo, diceUir
trum ungu- quod haec fe- liabens alaba- et quod baec
CODEX CORBEIENSIS. GODEX BRIXIANUS.
XXVI. El factum esl: quum consummasset Jesus Et factum eslpostquam consummasset Jesussermones
sermones lios omnes, dixildiscipuhs sttis : Scitis quia liosomnes.dixildiscipuIiSsuis.SeUis.quiapostviduum
post biduum Pasclia fiet, et filtus bominis tradetur ut Pascha fiet.et filiusliorninis tradetur. ut crucifigatur.
crucifigalur. Tunc congregati sunt pnucipes sacer- Tunc consregati sunt pnncipes sicerdotum et
dotum, et seniores populi m atrium piniciprs sacer- scnbae et semores populi. m alimra prracipis sacer-
dolum qut dicebatur Caiphas : et consilium fecerunt dotum qiti dicebatur Caiplias
ut Jesum dolo leneient el occiderent. Dicebant Et consiliuui lecerunt ut Jesum dolo tenerent ct
aiiietn : Non in die feslo, ne forle lumulius fieret in occideient. Dicebant autem Nonin die fcsto. neforte
populo. Quum autem Jesns essel m Betlrama in domo lumultus fierel m populo.
Siiiionis leprosi, accessitad eiim mulier habens ala- Cum autem esset Jesus in Beibania in domo Simo-
hasli iim ungueiui preliosi, et effudil super caput ip- nis lepiosi. accessit ad eum niulier habens alaba»-
sius recumbentis. trum ungueiUi praetiosi. et effudit super (b) carut
Videntes autem discipuli.indignali suntdicentes : ejus recumbenle eo. f
Ut quid perdilio haec? poluilerumistud vdenuindari Yiduutes auiem dtscipuli ejus indignaiisunt dicen-
1 preiio mtilio, el dan paupenbus. Seiens auiem les. Ut quid perditio haec. poterat ennti istut ve-
Jestis, aii ilhs : Quid molesti estis inulieii? opus iiundau multo pnelio el dari paupenbus. Quod co-
bonum operati est in me. Nam sempei *pauperes gnilo Jesus ait iilis Quid molesti eslis nmlieri opus
habetis vobiscum : me aulem non semper habebi- enlm bonirm operata est m me. Nam semper pau-
tis. Millens enitn haec unguenium hoc tn corpus per-es \obis liabeiisrne aulem non semperhabebiiis.
nieum, ad sepeliendum me fecil. Amen oîeovybis, Mitiens emm haee uiiguentum hoc super corpus
ubiqtiumque praedicatum fuent hoc Evangelium in mettm ad sepeliendum me lecit.
toto mundo , dicetur el quod haec fecit in merao- Amen dico vobis ubicunque praedbpatum fuerit
hoc Evangelium ra toto mundo dicetur et quod haee
1 venundarimulto 2 habelis
BLANCIIININOTJE.
(a) Ita et lex. Gr. TtapaSiSorai.—(6)Itaetcod. Cant. Hv vtfodAvavrov Kvaxetr(vo\> avrov—(c) Addunt hujus
Hnguenti,etiam versiones Copt., Syr., Aiab., Pers.et Mth. nec non multi codd. Grajci TOOp.vpov, e Marco.
«SSS EVANGELIUMSECUNDUMMATTHA.UH. §26
CODEXVERCELLENSIS. CODEX YERONENSIS.
cit in memo- perat ei. . . . fecit in memo- Jesus, et pa-
riam sui. et pdrave- ria ipsms. raveiunt
14. Tunc abiit unUs runt Pascha. 14. Tune abiit Pascba.
de duodecim 20. Cnmque ser. . unus de duode- 20. Vespere au-
discipulis, qui esset factum, eira, qui Judas tem facto,
dici. . . Judas discubuit dicitur Scarioth, discubuil cum
Scarioth, ad , cum duode- ad principes xn. discipulis
pri. . . pes sa- cim disci- sacerdotum, 21. suis. Eteden-
15. c. . . . tum, et 21. ptilis suis. Et et ait ilhs : tibusillis,
a. . t illis . Quid manducan- 15. Quid vultismi- dixit :
vultis milii libus eis, dilu dare, et Amen dicq
dare, el ego xit: Amen di- ego vobis eum vobis, qiiod
vobis illurn co vobis, quia tradam ? unus vestruin
tradam ? Ad il- unus ex vo- 16. Ad illi con- me traditu-
li statuerunt bis tradet me. stitueruntei rus est.
illi s\x. (a) sta- 22. Etvehemen- xxx. (a) slate- 22. Et coiitri-
16. teres f. Et exin- ter contris- resf. Et exin- slati niniis,
de quaerebat tatis, coepe- de quaerebat coeperunt
oppoituni- runt dicere opportunitatem" singuli dice-
tatem ut eum singuli : Num- ut etim tradere: Nurnouid
traderet. quid ego sum ret (6) eis f. ego sunrDo-
17. Prinra autem 23. Domine? Quibus 17. Piima autem die mme ?
die azyrao- respondens azymorum aeces- 25. Ad ipse re-
rum acces- Jesus , dixit, Qui serunt disci- spondens , ail :
serunt dis- inlingii me- ptili ad Jesum, Qui intingit
cipuli ad Jesum, cum manum in cati- dicenles: Ubi mecum manura
dicenles : num, hic me his paremus in parabside,
Ubr vis prae- 24. tradet. Filius tibi Pascha hic me tra-
pare. . usti- quidem ho- manducare? t 24. det. Ftlius
hi manduca- minis vadit , 18. (c)Adillef quidem ho-
re Pascha ? sicut scriptum dixit eis : minis vadit,
18. Jesusautem dixit est de eo. Ite in civi- sicut seriptum
eis : lte in ci- vae autem ho- tate, ad quem- est de illo :
vilate, ad quem- v mini illi, per dam, et dicite vae aulem.'
dam, et dici- _ quem. . . . us ci: Magister honurii illi :
le ei : Magis- homin a- dicil: Terapus per quem filius
ter dicit . Tem- dt. . . . , . . roeum prope hominis tra-
pus meuni . . . re av. . . . est, aput te ditur :
prope est, aput nura facio Pascha bonum erat
te facio Pasclu si uon cum discipu- homini ilh
cum disci- set nat. .... lis meis. 25.nonnasei.
19. pulis meis. Et mo ille. . . . 19. El fecerunt Respondens
fecerunt 25. Respondens. discipuli autem Judas, (d)
discipuli si- Judas, (rf) qui (ra- stcut prae- qui traditurus
cut prae. . . dilurus eral f cepit illis , eral f eum,
iiam ejus. Tunc abut unus ex duodecim, qui di- fecit in memoriam ejus. Tune abnt untis ex duode-
cebatur Judas Scaiioi, ad prniGipe-.saceidoltun, et cim. qui dicitur Judas Scariothes. at principes sa-
ait lllis • Qnd \ultis miln daie, et ego vobi^ eum eeidotum et ait illis. Qnid vultis iinhi dateet ego
tradam ? At llli coiistituerunt ei trjginta argenteos. vobis euni iradam. Ai ilh siatuerunt ei xxx. ar-
Et exinde quaeiebat opporiumtaiem ut eum tra- genteos. Et exinde quaerebat oppoi tunitatem ut
deret. Pnma aulem azymorum accesserunt disci- eum traderel.
puli ad Jesuin , dieentes
4
: Ubi vrs paremus tibi Prim.t autem die azimorum accessetunl disci-
comedere Pascha? Ait Jesus : Ile tn cnitalem, puli ad Jesutn dtcentes ei. Ubi vis parennis tibi
adqiiemdam? et dicite ei: Magister dicit: Tem- mmducare Pasclia. (c) At ille f dixit Ite in civi-
pus ineuiri prope est, apud le facio Pasclia cum latem ad quemdam et dicite ei. Magister dicit.
discipulis meis. Et feceiuiu discip.ili sicut consti- Tempus meum prope est. aput le facio Pascha
tuil illis Jesus, et para\erunt Pasciia. Yespeie au- cuin discipulis meis. Et fecerunt discipuli. sicut
tem facto, discumbebat cum duodeciiii discipulis. praecepit illis Jesus et paraverunt Pascba. Yespeic
Et edentibus lllis , dixit: Amen dico vobis , quia autem facto discumbebat Jesus cum duudecitn discr-
uuus vesirum me traditurus est. Et conlristiti vtl pulis. Et edentibus illis. dixit Amen dico vobis. quia
de, coeperunt singuli diceie : Nurni|urd ego sum unus vesiruin tradiiurns est me. El contrislalt valde.
Domine? At ipse respondens, ait : Qoi lntingit coeperuntsinguli dicere Numquid egosum Domine.
mecum manum m paropside , lnc me tradet. Filnts At ipse respondens ail Qui liiiitigit mecum inaimin
qiiidem hominis vadit, sieut scriptuin est de lllo : ln parapside lnc me tradet. Eilius quidem Iiomniis
vae auiem liomini llli, per quem Jilros hominis vadit sicut seriblum est de eo. vae autem ltomini illi
tradetui : bonum erat ei, si natus non fuisset bomo per quem filiusliominis tradilur. ionum eratilli si
ille. Respondens aulera Judas, qui iradidit eum, natus non futsset homo ille. Respondens aulern Ju-
das(rf) qtti traditurus erat f eum
VARIANTESLECTIONESCODICISMS. S. -GERMANENSIS.
1 At Jesusdixit ,
BLANCHININOT.E.
(a) Ita et Cant Lat. el Gr. a-rartipag.— (b) Addit -eis, cod. quoque Canl. KVXOIV.—(C) Ita et tex. GT.OSe.
—(d) Tex. Gr. o ny-pvîSovg.
527 EUSEBII VERCELL. EVANGELIUMCUM VARHS COD. COLLATUM. 323
eum, dixit: hymno dic- dixit: Num- tris mei.
Nuraquid to, exierunt quid ego sum 30. Et hymno di-
ego sum Rab- in raontem Rabbi? clo, exiertint
bi? Dicit eiJesus: Oliveii. Ait' illi Jesus: in monlem
Tu dixisli. 51. Tuncdicil il- Tu dixisti. Olibeli. >g
26. Ipsis autem lis Jesus : Omnes 26. Ipsis autem 51. Tunc dicit II-
cenaiuibus, vos scanda- cenanlibus )$( lis : Omnes vos
accepit Jesus lum patiemi- accepil Jesus scandalum
panem , el cum ni in me, hac panem, et be- patiemini in
henedixis- nocte. Scrip- nedixit, ac me, in ista
set, . .egit, et tum esl enim : fregit, dedit- nocte.
d. . . . discipu- Perculiam que discipulis Scriptum est
lissuis, et dixit : pastorem , . . suis, et ait: enim : Percutiara
A te, et dispargen- Accipile, et pastorein, et dis-
hocest . . . oves gre- nianducate pargenlur oves
e rpus gis. ex hoc omnes : greges.
me. . m. 32. Verum hoe esl enim 32. Sed poslqtiara
37. Et a. . . . to ca- lea quam sur- corpus meum. resurrexero,
..... benedi- rexeto, prae- 27. Et accipiens prae-
..... gratias cedam vos in calicem gra- cedam vos in
...... et de- Galilaeam, tias egit: et Gahleam.
dit eis , dicens: ibi me vide- dedit lllis, 35. Respondens
28. Hic est san- hitis. dicens : Ae- aulem Perrus,
guis meus 53. Respondens cipite, et bi- ait: (a) Si f
novi testa- autera illi Pe- bue ex hoc. omnes scan-
menti, qui trus, dixit: (a) Si f 28. Hic est enim dahzabuntur
pro multis omnes scan- sanguis meus in te, ego
effundilur dalizali fue- novi, et aeterni numquam scan-
in remissio- frnt in te, ego testamenti, dalizabor.
nem pecca- numquam qui pro multis 51. Dicitilli
29. torum. Dico scandaliza- effundetur in Jesus: Amen
autem Yobis; 31. bor. Ait au- remissionem pec- dico libi,
non bibam tem Pelro catorum. quod (b) hac f
ex h Jesus: Amen di- 29. Dico aulera vo- nocle ante-
tura. ..... co libi, quia bis : non bibam quam gallus
nsqu. . . : . .. il- (b) nocte f hac an- amodo de hac cantet, ter
lum diem, te galli cantum, creatura vilis me negabis.
cum illum ter me abne- hujus, usque in 55. Aitilli
bibam vobis- gahis. diem illum, cum Petrus: Eliamsi
cum novum 55. Ail ei Petrus: illud bibam vo- me opportue-
in regno Pd- . . . si oportue- biscum nobum, rit mori te-
50. tris mei. Et rit me lecum in regno Pa- cum, non
^CODEXCORBEIENSIS. CODEX BRIXIANUS.
dixit: Numquid ego sum Rabbi? Ail illi: Tu dixisti. dixit : Numquid ego sum Rabbi. Ait illi Jesus. Tu
Coenanlibusautem eis.accepit Jesus panem,et bene- dixisli.Caenaniibusautem eis accejnt Jesus panem ct
dixit, ac fregil, deditque discipulis suis, et ait : Ac- benedicens fregu et deditdiscipulissuisdicens. Acci-
cipile,etl comedite:hoc est corpus meumaquod pro piteet edite. hoceslenimcoipiis meum.Et accijiiens
vobis tradetur. El accipiens calirem gratias egit: et calicem gratias egit et dedit illis dicens. Bibite ex
dedit 2 discipulis suis.Uhcens : Bibile ex hoc omnes. hoc omnes Hie est enim sanguis meus. novi tesia-
Hic est enim sanguis meus novi testamenti, qui pro inenti qui pro multis effundelur in remissione. pec-
multis effundelur m remissionem peccatorum. Dico catorum. Dico autem vobis quia non bibain amodo
autem vobis : non bibam amodo de hoc genimine cx hac generatione vilis usque in diera illnm. cum
vitis, usque ir. diem illum, quum ilhtd bibam vo- illud bibam vobiscum novura in regno Patns mei.
biscum novum in regno Palris mei. Et hymno dicto, Et ymno dicto. exierunt in montem Oliveti. Tune
exierunt in monlem Oliveti. dicilillis Jesus. Ontnes vos scandalum patiemim in
XXYII. Tunc dicit lllis Jesus : Omnes vos.scan- me m hacnocte. Scribturaest enim. Percutiam pas-
dalum patiemini iu me, in isla nocie. Scnpium est torem. et dispargentur oves gregis. Sed postquam
enim : Percutiam pastorem, el dispergenlur oves lesurrexero. praecedam vos in Galileam. .Respon-
gregis. Postquam autem resurrexei o, praecedam vos dens aulem Petrus ail ilh Etsi omnes scandalizaii
m Galilaeam. Respondens autem Pelrus, ait illi: Et fueiint in te. ego numquam scandalizabor. . .
si omnes scandalizati fuerint in le, ego numquam Ail illi Jesus Araen dico tibiquia in hacnocte. antc-
scandalizabor. Ait illi Jesus : Amen dico libi, quia quam gallus cantet ter me negabis. Ail illi Petius.
in hac nocte anlequam gallus cantel, ter me negabis. Etiam si me opporluerlt mori tecum
Ait illi Petrus : Etiam si oporluerit me mori tecum

1 edite... meum.Et accipiens 2 illis
BLANCHLNINOM.
11Hoc non addunt alia vetustissima Exemplaria pressa sunt quae ad fidem veri corporis Christi dis-
Graeca vel Latina. Assumentum puta ex prima ad cipulis in cibum traditi perlinent. Confer etiam quae
Corinthios Epistola, cap. xi, vers. 21, ubi clare ex- dicuntur Luc. xxn, 19.
(a) Ita el cod. Cant. «'. — (b) Anle hac, deesl in, eliam in cod. Caut,
mori,non 40. Et venit ad dis- te negabo. 40. Et venilad
te negabo. cipulos suos, Sirailiter t discipulos suos,
Simihter eti-~ et invenit el omnes et invenit
etom- eos dormien- discjpuli di- eos dormien-
nes discipu- tes, el dixit Pe- - xerunt. tes, el ait
li dixerunt. tro : sic non 56. Tuncvenit Pelro: sie
36. Tunc venit potuistisuna Jesus cum nonpoiuislis
Jesus cum eis horavigilare illis in prae- una hora
in locum, 41. mecum? Vi- dium, quod vigilare me-
qui dicitur gilate, et ora- dicitur (a) Ged- 41. cum? Vigilate,
(a) Gedsamanif, te ul non in- samani >g, et oraie
et dicit dis- tretis in lemp- - et dtxit ut non venia-
cipulis sms : tationem. discipulis suis: tis in tenipta-
Sedete bic, Spirilusqui- Sedete hic, tionem.
donec eam dem promp- donec eo Spirnus
illuc orare. tus est, caro illucorare. quidem prora-
37. Et adsump- autem infir- 37. Etadsumpto ptus, caro
to Peiro cum 42. ma. Ite- Petro, et autem mflrmis.
duobus fili- rum secun- duobus filiis 42. Iterum se-
is Zebedaei, do abiit, el o- Zebedaei, cundo abiit,
coepit tris- ravit, dicens. coepit con- et oravil,
tis esse, et an- Pater, non tristan, et dicens: Paler
xius. poiest hoc po- mesluus meus, si non
58. Tuncdixit culum tran- GSS6. poiest (b) hoc f
eis Jesus : Ti islis sire nisi illum 58. Tuncait transire nisi
est aniraa me- hibam, fiat vo- iliis: Tiistis illud bibam,
a tisque ad mor- luntns tua. est anima iiat voluutas
tem: maneie 43. Et cum venis- mea usque 45. tua. sji Et venit
hic, et vigila- set rursus, ad mortera: iterum, et
te mecum : invenit eos sustinete hic, invenit eos
39. Etprogres- dormientes: et vigilate dormientes:
sus modicum erant enim mecum : erant enim
positis geni- oculi eorum 39. Et progressus oculi eorum
bus, procidit somno gra- pusillum, pro- gravaii a
in factem vali. cidit in la- 44. somno. Et
suam orans, 44. Et relictis eis, ciem suam relictis illis,
et dicens: abiit, et ora- orans, et iterum abut,
Pater, omnia . . it, eundem dicens : el oravit,
libi possibilia sermonem Paler meus, eundem ser-
sunt, si polest iterato. si possibile monem dicens.
fieri, transe- 45.. . nc venit ad est, transfer 45. Tuucvemt
at a me calix discipulos a rne calicem ad discipulos
istae. Sed la- . . os, et dicit islum. suos, etdicit illis:
men non si- . . . s: Dormite Sed tamen'' Dormite
cut ego vo- . . m, et requi- non sicut ego jam, et requie-
lo, sed sicut . . cite : eece . volo, sed scite: ecce
tu vis. . . . ropinqua- sicutluvis. . adpropiavit ho-
non te negabo. Similiter el omnes discipuli dixe- non te negabo. Similiter et omnes discipuli dixerunt.
runl. Ttinc ventt Jesus cum illis in villam, quae di- Tunc venit cum eis Jesus in locura qui dicitur («)
citur Gethsemani, et dixit discipulis suis : Sedete Geihsamani'f. et dixit discipulis suis Sedele hic
hic, donec vadam illuc, et orem. El a«suinlo Petro, donec vadam illuc orare. Et adsumpto Peiro. el
et dtiobus filtis Zebedaei, coepil conttistari et moes- duohus filiis Zebedei. coepit conliistaii. et maestus
tus esse. Tunc ait illis : Tristts est anima mea usque esse. Tunc ait illis Jesus Tnstis est anima raea us-
ad mortem : sustinete lnc, ct vigdate mecum : Et que ad mortem. sustinete hic et vigilate ineciim. Et
progrpssus*pusillum, piocidu in faciem sttam orans, progressuspusillumprociditin faciemsuamorans etdi-
el dicens : Pater mi, st possibtle est, transeat a me eens. Patermeus.sipossibileesltransfera me c.ihcem
cahx iste.Veiuintaniennoiisiculegovolo, sed sicultu. istum. Yerumtameii non sjput ego \olo sed sicul tu.
Et \enit ad discipulos sttos, et invenit eos dormten- Et veuilad discipulos suoset lnvenil eos dormientes.
tes, tt dicit Peiro : sic non pomisiis una hora vigi- et ait Petro. sic non pomistis una bora vicilareme-
laie inecum? Yiîlate, et orate ut uon mirelis in ctim. Vigilatte et oraie. ut non intretis in terntatiO'
lentaiionem. Spiriius quidem pronitns e«i, caro au- nem. Spnitus quidein promtus est caro aulem m-
tem lnltrma. Ilpruin secundo abiit, elora\it, dicens: firma.
Pater mi, si non poiest hic calix iransire nisi bibam Iterum secundo abiit. et oravit dicens. Pater
illtim, liar voluulas tua. El veinl iierum, et invenit meus si non potesl. lnc calix transire a me. nisi il-
eos dormienles : erant -eiiimoeuli eorunt gravati s. lud bibam. fial voluntas tua. Et venii llertim el ln-
Et relictis illis, iterum abm, et oravit tertio, eum- venit eos doiirnenies. erant enira oculi eorum gra-
dem sermouem diccns. Tunc venit ad dtscipulos vati Et relietis ilhs. abiit iterum et oravt teitio etun-
suos, et dtcit lllis: Dornnte jam, et requiescne : dem sermonem dicens. Tunc venil ad discipulos suos
ecce ap- etditillis.Dormiie jara et requiesctte: ecce adpropin-
1 mt Pater, * somno.
BLANCHININOTÊ.
(a) Cod. Cant. Te&o-apavd.—(b) Ita et codd. Alexandr., Med., Eph. et Colb. cum Chrysost. apud Milliura
PATROL. XII. 11
351 EUSEBH VERCELL. EYANGELIUMCUM VARIIS COD. COLLATUM. 552
. . . hora, el fi- 5i ecce ra, et filius runt eum.
hominis ex his hominis (a) tra- 51. Et ecce unus
tradetur in . . '. um ditur f in ma- ex his qui
manibus pec- nibus pecca- erant cum
46. calorum. Sur- 46.torum.Surgi- Jesum, exlendens
gite eamus le eamus: ec- manum, exemil
hinc : ecce gladium suce adpropiavit gladium suum,
adpropinqua- um, et (b) percus- qui me tradet. el (b) percussit f
vit qui me sit f servurn 47. Adhuc ipso servum princi-
tradet. principis sa- loquente, eece pis sacerdo-
47. Adhuceolo- cerdolum, Judas unus lum (c) et am-
quente, ecce (c) et amputavitf de xn. venit, putavit f
Judas unus auriculam et cum eo tur- auriculam
ex duodecim ejus. ba multa, cum ejus.
venit, etcum 52. Tuncaitadil- gladiis, et fu- 52. Tunc ait
ipso lurba lum Jesus: Con- slibus missi illi Jesus:
multa, cu. . . verte gladi- a principibus Converle
gladiis,et. . . . um tuum in sacerdoium, et gladium luum
tibus m. . . . . locum suum. senioribus m locosuo.
a pri Omnes, qui plebis. Omnes enim,
bus acceperint 48. Qui autem qui aceipiunt
tum gladium, gla- tradiditeum, gladium, gla-
o dio peribu. . dedit lllis dio peribunt.
P 55. Aut non. . . . signum, dicens: 55. Aut non pu-
48 eum, tasposs Quemcumque tas p9sserae(r/)jno-
d s sig- (d) modo f ro. .- osculatus do f rogare
num, dicens: re Patre. . . fuero, ipse Patrem meum,
Quemcum- meu est, tenete et exibebit railii
qu. . oscula- hibe eum. (<?)plus 5.11.mi-
lus. .uero, ip- hi (e) plus quam 49. Et confestim lia legiones an-
seest, tenele duodecim accedens ad gelorum?
eum. legiones an- Jesum, dixit: 54. Quomodo
49. Etstatim ac- 54. gelorum? Quo- HabeRabbi. ergo imple-
cessitad Jesum, modo ergo Et oseulattts buntur Seri-
et dixit: Habe Rab- iroplebuntur 50. est eum. Di- pturae Prophe-
bi. Et oscula- Scripturae, xttque illt tarum, quia
lus est eum. quia sic opor- Jesus: Amice, sic oportet
50. Dixit ei Jesus: 55. tetfieri?Inilla ad quodve fieri?
Ad quod ve- hora Jesus di- nistt? 55. In illa hora
. . . ti, amice? xil ad turbam : Tunc acces- dixil Jesus
. . . nc injece- Quasi ad latro- serunt, et turbis : Quasi ad la-
. . nt man- nem (f) venis- manus inj'e- tronem ({) ve-
.... Jesum, et tis f ad me cum cerunt in nistis f cum
runt. gladiis et fus- Jesum, et tenue- gladiis et
propinquavit hora, et filius hominis tradetur in ma- quavit hora. et filius hominis tradetur in manus
nub peccatorum. Surgite eamus : ecce appropin- peccatorum. Surgile eamus. ecce adpropinquavit
quavil qui me tradet. Adliuc illo loquente, ecce qui me tradet. Et adhuc eo loquente ecce Judas
Judas utrus de duodecrm venil, et cum eo turba unus ex duodecim venit et cum eo turba multa
multa, cum gladiis et fustibus, missi a pnncipibus cum gladiis et fuslibus missi a principibus sacerdo-
sacerdotum, et senioribus popult. Qur autem tradilum. el senionbus plebis. Qui aulem tradebat eum
dil eum, dedit lllis signum, dicens : Quemquumque dedit eis signum diceus. Quem osculaius fuero Ipse
osculatus fuero, ipse est, lenete eum. El confestim est lenete eum. El confeslim accedens ad Jesum
accedens ad Jesum, dixit: Ave R?bbi. Et osculatus dixit. HabeRibbi. Et osculatus est eum. Dixil atitem
est eum. DKilque llli Jesus : Amice, ad quod ve- illi Jesus. Ad quod venisti amice. Tunc accesserttnt
nisli? Tunc accesserunt, et manus injecerunt m Je- et manus lnjecerunl in Jesum. et lenuerunt eum. El
sum, et tenuerunl eum. El ecce unus ex liis qui unus ex eis qui ent cum Jesum. exiendeus manum.
erant cum Jesu, exlendens nianum, exemit gladium e\emit gladium suum. et (6) percussit f servura
suum, et peiculiens servum piincipts sacetdotutft jiriiicipis sacerdotum (c) et amputavit f auriculam
amputavit aunculam ejus. Ttinc ait ilii *
Jesus : Con- ejus. Tunc ait illi Jesus. Converte gladium tuum m
verle gladium tutim in locum suum. Oinnes enrm, locum suum. Omnes enim qui peremennt gladio g!a-
qui accepennl gladium, gladio penbunt. Au pulas, dio peribuot. An putatis quia. non possnm rogare
quia non possum rogare Paiiem meuni, el exhibebit Pairem meum et exhibebii mihi (e) plusquam duo-
mihi modo plusquam duodecim legiones angelorum? decim milia legiones angeloium. Quomodo ergo im-
QuomodoergoimplebunturScripturae^Pioplielarum, plebuntur Scnpturae Prophetarum quia sic oportet
quiasicopoitetfieri? In lllahoia dixit Jesus lurbis: fieri.
Tamquam ad latronem existis cuor gladiis et fus- In llla hora dixit Jesus turbis Tamquam ad lalro-
nem exislis cum gladiis et fu-
1 omnisenimqurgladropercutil, gladiopenbit. 2 Scnpturae, quia
BLANCHININOTM.
(a) Ita el lext. Gr. napaSiSora.i.~(b) Ita elcod. Canl. iitara%ev.— (c) Ita et cod. Gant. v«i <W)ev. —
(d) Addit modo, tex. quoque Gr. a.pn. — (e) Post milu, deest modo, eliam in le\. Gi. — (f) Ita et cod.
Cant. WOSKTE llic ct dllbt passira , pro ifOere.
533 EVANGELIUMSECUNDUMMATTTLEUM. 551
tibus compre- nium adver- ' fttstibus con- traderent :
hendere me. sus Jesum, ul eum prehendere 60. el non inve-
cotlidic interficerent : me: cotidie nerunt, cum
aput vos sede- 60 et non in- aput vos se- multi falsi
bam in tem- verunt, cum mul- debam in testes accessis-
plo docens. tis falsis tes- templo docens, sent.
. . . non lenu- tes accessis- et non me te- Novissime
. . . tisme. sent, iion in- nuistis. aulem vene-
56. Hocautem lo- venerunt 56. Hocautera runt duo
tum exitum rei. totum factum falsi tesles,
est, utimple- Postea autem est, ut implean- et dixerunt:
anlur Scnp- venerunt tur Scripturae (a) Audivimus
turae P. . ophe- duo 1. . . . tes- "Prophelarum. hunc dixisse f :
tarum. 61. tes, et dixerunt: Tunc disci- 61. Possum de-
Tunc discipuli Hic dixil ; Pos- puli omnes, siruere templum
ejus omnes, sum deslrue- relicto eo, hoc Dei, et
relicto eo, fu- re templum fugierunt. post triduo
57. gerunl. Ad illi Dei, et in tri- 57. Ad llli le- illud reaedifi-
tenentes hus diebus nentes Jesum, care.
Jesum, duxe- aedificare duxerunt 62. Et surgens
runt ad Cai- illud. ad Caifan princeps sa-
pham princi- 62. Et cum sur- principem sacerdotum, ait
pem sacer- rexisset prin- cerdotum, ubi illi: Nihil
dotum, ubi ceps sacerdo- scribae et respondes ad
scribae cl se- tum, dixit illi : seniores con- ea, quae.isti
niores con- Non respon- venerant. adversum te
venerant. des ad ea, quae 58. Petrus autem testificantur?
58. Petrusaulem hi adversus sequebatur 63. Jesus autem
sequebatur le testiflcan- eum a longe, tacebat.
eum a lon- 63. tur? Jesus autem usque in Et (b) respon-
ge, usque ad a- tacebat. Et (b) les- atnum princi- dens f princeps
trium prin- pondens f prin- pis sacerdolum. sacerdolum
. . pis sa. . . . ceps saceido- Et ingressus ait illi: Adju-
Et ratum dixit ei: intro sedebat ro te per Deum
gressus in- Adjuro le per cum ministns, vivum, ut di-
tro, sedebat Deum vivum, ut videret eas nobis si
cum mims- ul dicas no- , finem rei. tu es Christus
tr . . . t videbis si lu es Cltrislus 59. Prmcipes au- >%filius Dei. *
ret exitum 64 fihus Dei. Ait tem sacerdotum, 64. Dicit illi
59. rei. Princeps Jesus. Tu dixisti : et universum Jesus. Tu di-
vero, et uni- verumtamen concihum, quae- xisti:
versum con- dico vobis, rebanl falsum amen dico
cilium, quae- amodo \ide- testimonium vobis, amodo
rebant fal- hitis filium coritra Jesum, videbitis filium
sum lesiimo- hominis se- ut eum morti hominis seden-
tibus comprehendere me : quolidie apud vos sede- stibus conpraehendeie me. cottidie apud \os sedebam
ham docens in templo, et non me tenuislis. Hocau- docens in lemplo et non me tenuistis.Hoc autem to-
lem loium factumest, ut implerentur SciiptuiaePio- tum faetumeslui adimplerenlurScribturaePropheta-
phetarum. Tunc dtscipuli omnes, lelicto eo, lugie- rum. Tunc dtscipuli omnesrehclo eo fugerunt. At llli
runt. tenentes Jesum.duxerunl ad Caiphan. prrncipem sa-
XXYIII. At illi tenentes Jesum, duxeiunt nd Cai- cerdotum. ubi^cribae et senioresconveneranl. Petrus
pham principera sacerdotum, ubi scnbie et seniores autem sequebatur eum a longeusque ad domum prin-
convenerant. Petrus autem sequebatur eum a Iongo, cipis sncerdotum. Et ingressus inira sedebal cum mi-
tisque in atnum pnncipis saceidotnm. El mgressus nistris utvideret finem ret.Principes autem sacerdo-
lntro, sedebat cum minislris, ut videret linem. Prin- lum et seniores etomnes conciliumquaerebantfalsum
cipesanlem saceidotum, eiomne concilmm, quaere- lestimonium adversus Jesum ut eum morti traderent.
banlfalsum testiinonium contra Jesum, ut eum morti et non invenerunt.
Iraderenl: et non mvenerunt, quum multi falsi tesles "Et cum multi lalsi testes accessissent. non inve-
*
aeeessissent. Novrssime veneruntduo falsi testes, et nerunl culpam. Novissime autem venerunt duo
dixerunl :Hic dixrt: Possum destruere templum Dei, falsi tesies et dixerunt («) Hunc audivimus dixisse
et post triduum aedificare lllud. El surgens prmceps f Possum destruere templum Dei. ct posl (nduum
sacerdotum, ait llli : Nihil respondes ad ea, quae aediucare illud Et exurgens princeps sacerdotum.
isti advetsum te lestificaiuur' Jesus autem tacebal. ait illt Nihil lespondes ad ea. quae isti adversum te
Etprinceps sacerdolum ait illi : Adjuro le per Deum lestificanlur. Jesus autem tacebat. Et (b) lespon-
vivum, tii dicas nobis si lu es Chnstus filius Dei. dens f prmceps sacerdotum ait llli Adjuro te per
Dicitilii Jesus. Tu dixisti: verumtaraen dieo vobis, Deum vivum ut dicas nobis. si tu es Clinstus frlrus
amodo videbitis filium hominis seden- Dei. Dicit illi Jesus. Tu dixisti. verumtamen dtco
vobis amodo videbitis Mliumhominis seden-
1 autem
BLANCHININOTJE.
(n) Ifa_et cod. Cant. nv.ovaapev«VTOO Hyovrog. — (b) Addit tespondens, etiqm tex. Gr. KrtoxpiMe.
denlem ad um, dicens: tem ad dex- inlellegof.
dextram (a) vir- Nescio quid tram (a) virtu- 71. (e) Exeuntemf
tutis f, et veni- dicas, (() nec notis f, et venien- autem illum
entem cum 71. vi. f Egres- tem cum nubi- januam, vidit
. . bibus sus autem btis caeli. illinn aha
65. . . unc. . . . '„ ad januam, 65. Tunc principes ancilla, et
. . eps sa vidtt lllura sacerdolum ait liis qui
alia anchil- scidit vestimen- erant ibi:
Ia, et ail illi ta sua, dicens : Et hic erat
qui ibi erant: Balphemavil, cum Jesu
Et hic erat quid adhuc Nazareno.
eum Jesu egemus tesli- 72. El lterura
Nazareno. j|s bus? ecce 9S negavit cum
nunc audisiis juramento, (f)
blasfemiam (6) dicens: Non
ejus f: quid novi f hominem.
66. phemiam, quid vobis videtur ? 75 Et post pu-
vobis vide- 66. Ad llh (c) res- sillum acces-
tur? Ad illi ponderunt om- seruut qui
(c) responderunt nes, et dixe- stabanl, et
universi, et rtint f: Reus dixerunt Pe-
dixerunt : f 73. et dixerunt est mortis. tro: Yere ex
Reus est mor- Pelro: Yere 67. Tunc expuerunt illis es (<j)tu f:
tis. ex ipsis es et in faciem, nam et
67. Tunc expuerunt tu: nam et et colaphis loqoella
in faciern ejus, loquela lua eum caeciderunl, lua (h) similis
et eolafos 74. (Msimilisestf.Tunc 68 dicentes: Pro- 74. est f. Tunc
dederunt ei, coepit devo- plietiza nobis coepit devotare
68. dicentes: pro- lare se el jura- Christe, quis est se et jurare
fetiza nobis re qtiia non qtti te percussit ? quod non .
Christe, quis est novi homine . . 69. Petrus vero novisset ho-
qui le percus- Et conleslim sedebat foris minem. Et
69. s . . ? Petrus gallus canta- - in atrio: et coniinuogal-
. . . . sede .... 75. vit. Et . . accessit una lus cantavit.
corda ancilla ad 75. El rememo-
Petrus eum, dicens: rattis est Pe-
bum El tu cum Jesu trtts verbi
quod Galilaeo eras. Jesu, quod
70. Ad ille riega- dixerat (i) ei f:
vit coram om- Prius quam
70. autetn ne- nibtts, dicens: gallus cantet,
gavit in cons- Nescioquid ter me nega-
peetu omni- dicis, (d) neqne bis. Et egres-
CODEX CORBEIENSIS. CODEX BRIXIANUS,
tem a,dextris virtutis, et venienlem in nubibus coeli. tem ad dexteram (a) virlutis f et venientemin nubibus
Tuncprinceps sacerdotum scitlit vestimenta lesti- sua, caeli. Tunc piinceps sacerdolum conscidit vesti-
dicens : Blaspbemavit, quid adbuc egpmus menla sua dicens :
bus? ecce nunc audistis blaspliemiam : quid vo- Blaspliemavit. quid adhue egemus testibus. ecce
bis \idetur? Et illi respondenies dixerunt : Retis nunc audistis blaspheiniatii (b) ejus f quid vo-
est moriis. Tuuc expuerunt in faciem ejus, et co- bis videtur. At illi respondentes dixerunt. Reus est
lapbis eum ceciderunt, alii autem paliuas in fa- mortis. Tunc expuerunt in faciem ejus. et cola-
ciem ei dederniil, dicentes : Piopbetiza nobis phib eura caecideruiu. alii autem palmas in fa-
Clinste, qms esl qui le percussit? Peirus vero se- ciem ei dedeiunl dicentes Proplieuza nobis Chri-
debat foris in atrio : et accessit ad eum una ancilla, ste quis est qui le petcussit. Petrus vero sede-
dicens: El tu cuni Jesu Galil.teo eras. At ille ne- hal fons in alrio. et acce^sit ad eum una ex
gavit coiam omnibus, dicens: Nescio quid dicis. ancillis dicens. El lu cum Jesu Galileo eras. At
Exeunte autem illo januam, vidit eura aha. el ait ille negavit coram omnibu» dipens. Nescio quid
lns qtti erant lbi: Et luc er.tt cum Jesu Nazireno. dicis : (e) Exeunte f autem illo janna vidit eum
Et iieritm * negavit cum juramenlo : Quia non novi ali i et ait his qui erant tbi. Et hic cum Jesu
honiiucni. Et post pusillum accesserunt qui sia- Nazareno erat Et iterum negavit cum j'uramento
bant, et dixeruni Pelro : Vere et IUex illis es: nam dicens Quid non no\i Itominem Post pusilium au-
et loquela lu.t inanifestum te facil. Tunc coepit de- lera accedentes qut tbi slabant dixerunt Petro Vere
testari el jurare qttia non2 nousset bominem. Et et tu ex illis es. nani el loquella tua manifcstum tefa-
continuo gallu^ cantavii. Uecordalus est Peirus cil. Tunc coepil detestan et jurare. quod non novis-
verbi Jesu, quod diverat: Prius quara gallus cantet, set hominem. Et coniinuo gallus caniavit. Et recor-
ter me negabis. Et 3 egres- datus est Peirus vetbi Jesu quod dixerat (i) ei f.
Prius uuani gallus canlet. ter me negabis. iitegies-
VARIANTES LEGTIONES CODICISMS. S. GERMANENSIS.
1 juravit * egressusforas,
8 Et recordatusest verbi Jesu,
BLANCHINIROTM.
(a) Post iiirtutts, deest Deiîn — lex. quorpie Gr.— (6) Addit ejus, lext. etiam Gr. «UTOO. — (c) Ita et cod.
Cant. aitevpiOno-av itavreg vcd elitov (d) Addil neqne tntetlequetiam cod. Canl. oSveenio-rapai, ex Marco.
—(e) Ita ei texl. Gr. efylQovrx.(f) Ila et cod. Canl. >eywv:ovv oiSa.— (g) Anle tu, deesl el, in cod. quoque
Cani. — (li) Ita el cod. Cant. bpowfyi, e Marco. — (i) Addil ei, etiam tex. Gr. cvn>.
337 EVANGELIUMSECUNDUMMATTHÊUM. 33S
CODEX VERCELLENSIS. CODEX VEKONENSIS.
«••*••• 5. deris. Et pro- sus loras, araa- ad nos.' tu
j'eclis argen- rissime ploravit. 5. videris. Et
tis in templo, projeciis ar-
CAPUT XXVII. seeessit: et a- in
CAPUT XXVII. genleis
1. Cumque ma- biit, et laqueo templo, seces-
ne esset fac- se suspendit. sit : et abiit,
tum, consili- 6. Pnnceps au- 1. Mane autem fac- et laqueo se
um feceriinl lem sacerdotum, consihum suspendit.
omnes prin- tum, accppta (a) acceperuntf 6. Tuncprin-
cipes sacerdo- pecunia, dixe- omnes pnnci- cipes sacer-
lum et senio- runuNon Ir- pes sacerdotum dolum, acceplis
res plebis ad- cet mittere et seniores argenteis,
versus Jesum, ea m corbam: plebis adversus dixerunt :
ut eum mor- quia praeti- Jesum, ut Non licet
ti traderent. um sangui- eum morti miltere eos
2. Et Iigatum 7. nis est. Consi- traderent. in loculom :
eum duxerunt, lio auiem ac- 2. Etvinelum quia praetium
el tradide- cepto inter - adduxerunt sanguuiisest.
runl Ponlio se, (b) emerunt f eum, et tradi- 7. Consilio au-
Pilato praesi- agrum figu- derunt Poniio tem acceplo
5. di. Tunc li, ad sepultu- Pilaio piaesidi. inter se (b),
videns Judas, ram peregri- 3. Tunc videns emet unt f
qui tradidit 8. norum. Prop- Judas, qui agrum figuli,
eum, quia dam- ter hoc vo- eum iradidit, in sepulturam
natus ess . . ; paeni- caius est ager quia damnatus peregrinorum.
tentia duc- illae Acliel- est; paeniten- 8. Propterhoc
tus, rettulit demac, hoc tia dtictus, red- vocalus est
triginta argen- esl, ager san- tuht xxx. ager ille, Achel-
teos principi- guinis, usque argenteos prin- demach, quod est,
bus sacerdo- in liodier- cipibus sacer- ager sanguinis,
tum, et senio- num diem. dotum, el usque in ho-
4 ribus, dicens: 9. Tunc imple- senioribus, diernum diem.
Peccavi, quod lum est quod 4. dicens : Pecca- 9. Tunc imple-
tradiderim dictum est vi, quod tra- tum esi quod
sanguinera per Prophe- diderim san- dictum est
justum. tam, dicen- guinem ju- per Prophetam,
Ad illi dixe- tem: Et acce- stura. dicentem :
runt: Quid perunt tri- Ad llli di- Et acceperunt
ad nos ? tu vi- ginta argen- xerunt: Quid xxx. argenleos
CODEX CORBEIENSIS. , CODEX BRIXIANUS.
sus est foras, • et amarissime flevit. Mane autem fac- sus foras flevit amare. Mane autem facto con-
consilium injeruiit omnes piincipes sacerdotum siliura fecerunt omnes principes sacerdotuni et se-
2to,el omnes seniores
populi ad\ersns Jesum, ut eum niores populi ad\ersus Jesum til eum niorti trade-
morti ttaderpnt. Et vinclum adduxerunt eum, et renl. Et vinctum adduxerunt eum et tradiderunt
lradiderunt Pontio Pilaio praesrdi. Tunc videns Ju- Ponlio Pilato praestdi Tunc videns Judas qui eum
das, qui eum tradidit, quia damnatus 3 esset: poe- tradidit quia ad judicium duclus est. paeniienlia du-
nileniia ductus, retulit tnginta argenieos piincipibus ctus. revocavit uiginta argenteos principibus sa-
sacerdotiim, el spnioribus, dicens : Peccavi, tia- cerdoium el seniotibus dicens. Peccavi tradens san-
dens sangurnem juslum. At illi dixerimt: Quid ad guinem justum. llli autem dtxerunt. Quid ad nos tu
nos? lu videns. Et projeciis argenteis m templo, videris.
recessiu et abiens laqueo se suspendit. Pnncipes Et projeciis argenteis in templo recessit et abiens
autem saeerdotum , acceptis argenteis , dixeiunt : laqneo se suspendit. Tunc principes sacerdoium ac-
Non lieet mittere eos in 4 corbanam : quia prelium cepiis argenleis drxerunt Non licet eos mittere in
sanguinis esi. Conîlio aulein imto, emerunt ex ilhs corban qina piaeliunl snngiunis esi.Consilium autem
agium figuh , in sepullunm * ppregrinorum. Propler accepto emerunt ex illis agrum figuli ad sepulturam
hoc vocaius est ager ille, a Acheldamacb . hoc est, peregrinorum Propter hoc voeatus est ager llle ager
ager sanguinis, usque in hodiernum diem. Tuiic im- sangiiinis. usqtte in liodiernum diem. Tune adim-
pletum est quod dictum est per HiPreiniam Prophe- pletum est, quod dictum est per llieremiam Pro-
lam, diceniem . Et acceperunt tuginia argen- phetan^ dicentem. Et acceperunt triginla argen-
1 flevitamare. 4 in corban:
a et semores s Acheldemacha.
8 est;
BLANCHININOTiE.
R Nomen istud in ms. Canlabr. Latine scriptum demach. In Hebrao Evangelio Malthaei,Parisirs
~p~i,
perhibemr Echeldemach; quod m mss. nostris legi- edito anno 1551, legimus NCT
tur Acheldainach, et Acheldemach.Corrupie in om- nonnttllis Matthsei Grsecis ?pi"l,bhacal dama. In
nibus legitur Achel vel Echel, pro Acel; el detnach exemplaribus 'AV.OSYIHK:
autpm Actor. Apost. capile, versu 19, scribi-
et damach, pro duma vel dema. Nam Svrum nomen , primo tur ,Av.elS«ra.
quod sanguiuem significat, scnbitur KD"\,demo, non
— (b) Post emerunt, deest ex illis, eliara in codice Cant. Latino.
(a) Juxla lext. Gr. E)K§OV.
"J39 EUSEBII VERCELL. EYANGELIUMCUM VARHS COD. COLLATUM. 510
teos praeli- lum, quem Vol- praetium ad- mittere populo
ura aestima- 16. uissenl. Tuilc praetiati, quod unum vinclum,
li, quem aes- (c) habebant f adpiaetiaverunl qtiem voluissent.
timaverunt insignem a filiis Istra- 16. (c) Habebant f
a filiis Istra- vinctum, 10. hel: et dede- aulem vinclum
10. hel: et dede- qui diceba- runt eos in insignem, qui
runt eos in tur Barab- agrum figu- dicebalur Ba-
agrumfigu- bas. h, sicut con- rabbas.
li, in sepultu- 17. Congregatis slituit mihi 17. Congregalis
ram peregri- autem ilhs, di- Dominus. autem illis,
norum. xil Pilatus: Quem 11. Jesus autem dixit Pilalus :
11. Jesus autem sle- vullis vobis slelit anle Quem vultis
tit anle prae- de duobus mit- praesidem, dimitlam : Ba-
sidem, et in- tam : Barab- et niterroga- rabban, an
terrogavit ban, an Jesum, vit eum prae- Jesum, qui
eum praeses, qtii dicitur ses, dicens: dieitur Chri-
dicens: Tu es 18. Christus? Sciebat Tu es rex 18. stus? Sciebat
rex J udaeo- enim quod Judaeorum? enim quod
rum ? Jesus au- per invidiam Dicil ei per invidtam
lem ail: Tu di- tradiderant Jesus : Tu tradiderant eum.
12. cis. Et cum 19. eum (d). Seden- dicis. 19. (d) Sedente au-
accusaretur te aulem lllo 12. Et cum ae- tem lllo pro
a principtbus pro tribuna- cusaretur a tribunali, misit
sacerdotum, li, misil ad eum principtbits ad illum u\or
et senioribus, uxor ejus, di- sacerdolum, ejus, dicens:
nihil respon- cens : Nihil sit etsenioribus, Nilnl sit libi,
13. dit. Tuncdi- tibi, etj'usto il- nihil (<z)respon- et j'tislo illi.
cit illi Pilalus: li. Multa enim debal j-. Multa enim
Non audis passa sum ho- 15. Tuncdicit passa sum
quanta adver- die per visum illi Pilatus : hodie per"vi-
sus te testimo- propler illum. Non audis sum propter eum.
nia perhibenl? 20. Principes autem quanta adversum 20. Pnncipes au-
14. Etnoiires- sacerdolum, le dtcunt le- lein saceidotum,
pondit ei (b) ullum f el seniores 14. stimonia? Et et seniores
verbum, ita persuaserunt nonrespoudit persuaserunt
ut mirare- populo ut pe- ei (b) ullum f populo ut
lur praeses terent Barab- verbum, ita petereni Ba-
valde. ban, Jesum vero ut miraretur rabban, Jesum
15. Per diem au- perderent. praeses vehe- vero perderent.
tem festum 21. Respondens au- menter. 21. Respondens au-
consueve- letn praeses, ait 15. Per diem tem praeses,
rat praeses di- illis : Qtiem vul- autem sollem- ait : Quem vul-
mittere potis vobts de duo- nem consuebe- tls de duobus
pulo unum vinc- bis (e) dimiitam f ? rat praeses di- - vobis (e) dimiltam f ?
teos pretium J appretiati, quem appretiaverunt a teos. praetium adpraeliati. quod adpraetraveiunt
filns Israel : et dederunt eos in agrum figuh, sicut filns rael et detieiunteos in agrum figuli. sicutpiae-
constiluit mihi Dominus. Jesus atilem stetit ante cepit miln Dominus. Jesus aulem steiit ante piae-
praesidem, et inleirogavtt eum piaeses, dicens : Tu sidem. et inierrogavii eum praeses. dicens Tu es rex
es rex Judaeorum ? Dicit illi Jesus: Tu dicis. Et quum Judaeorum. Dicit ei Jesus. Tu dicis.
accusaretur a pnncipibus sacerdotum, et seinoribus, El cum aecusaretur a pnncipibus sacerdolum el
nihil respondit. Tunc dicrt illi Pilalus : Non audis semoribus. rnhil respondit. Tunc dicit ilh Non audis.
quanta adversum le dicunt teslimonia? Et non re- quanla adveisum te tesiificurlur El non respondit
spondit ei ullum verbum, na ut miraretur praeses ve- ei (b) ullum f \erbum. ita ut miraretur praeses\e-
hemenier.Per diem autem solennemconsuevetat prae- hementer. Pei diem autem sollemnem. cousue\erat
ses dimittere populo unum vinctuin, quein \ oluissent. preses. dimilteie populo unum vinclum q>iem \o-
Habebat autem tunc vinclum msignein, qui dicebatur luissent. (c) Habebant f auteni lunc vrncium msi-
JBarabbas. Congregatts ergo illts,dixil Pilatus:Quem gnem qui aicebatur Barabbas. Congiegalis aulcm
vultisdimittani \ obis: Bai abbam, an Jesum, qui diciiurlllis. dixit Pilatus. Quem vtillis dimittam \obis. Ba-
Clmstus? Sciebat enim quod per invidiani tiadulis- labban an Jesttm qut dicitur Cliristus. ScieH.Ueiiim,
sent euni. Sedente aiilem illo pro tribunali, nusit ailquod per mvidiam liadtderunl eum (d) Sedenle au-
eum uxor ejus, dicens: Nilnl sit tibi et juslo llli. tem lllo pio iribunali. mrsit ad lllunr uxor ejus di-
Multa emm passa sum hodie per \isum propier eom. cens. Niinl tibi etjnslo llli. Mulla enim pas-a sum
Pi nieipes autem sacerdolum , et seniores persuase- hodie per visum piopter eum. . Princeps autem sa-
runt popuhs ut peterent Barabbam, Jesum \ero per- cerdotum et seniores persuaseiunt populis. ut pe-
derent. Respondens autem praeses, ait lllis . Quem terent Barabban. Jesum vero perderenl. Respondens
vullis vobis de duobtts a dimitli? autem Pilatus preses ait illts. Quem vullis ex duo-
bus («) drmittam f
1 pretiumquodadpreliaveruntfilris 2 dimittam?
BLANCHlNINOTJL
(a) Ita et cod. Cant. aitevpivero.'—(b)Ante ullum, deest ad, etiam in cod. Cant. —(c) Iia et lext. Gr. eiyjv.
—(d) Ilinc usque ad v. 42 hujus capitis mulilanlur omnia in Goth. — (e) Ita et text. Gr. ano)vo).
341 EYANGELIUMSECUNDUMMATTIWSUM. 542
Ad illi dixerunt: universam Ad illi dixerunt ad eum uni-
(a) Barabban f. 28. cohortera : el in- runt: («) Barabban f. versam cohor-
22. Dicit ilhs Pilattis : duerunt eum 22. Dtcit illis Pi- tem : (c) et in-
Quid ergo fa- lunicam pur- latus: Quid er- 28. duerunt luni-
ciamus Jesum, puream, et cla- go faciemus cam purpu-
qui dicitur mydem cocci- Jesum, qui ream f, et cla-
25. Christus?Dicuntom- neam circum- dicttur Chri- mydem cocci-
nes : Crucifiga- dederunt ei; 23. stus? Dicuntom- neam circun-
tur. Ait illis prae- 29. et coronam nes : Cruciftgatur. dederunt ei:
ses : Quid emm de spmis posue- Ait illis praeses . et coronam
mali fecit? Adil- runt super ca- Qmd enim mali 29. de spinis po-
li magis cla- putejus, et ha- fecit? Ad ilh suerunt super
mabant: Cruci- rundinem m magis clamabant: caput ej'us,
24. figatur. Videns dextera ejus. Crucifigatur. el arundinem
autem Ptlatus El adgenicu- 24. Yidens autem in dexteram
qui nihil (b) pro- lanles se ante Prlatus quia ejus. Et adge-
ficit f, sed magis eum delude- nihil (b) proficitf, niculanles se
lumullum fiebant euni, dicen- sed magrs tumul- ante eum de-
ri, accepta aqua, tes. Habc rex lurn fieri in po- ludebant, dicen-
lavit manus Judaeorum. pulo, accepta tes : Habe rex
coram populo, 50. Et expuebant aqua, lavit nia- Judaeorum.
dicens : Inno- in faciem ejus, nus coram po- 50. Et expuentes
cens ego sum et aeceperunt pulo, dicens : in faciem ej'us,
a sanguine barundinem, Innocens ego aeceperunt
hujus : vos vi- et percutiebant sum a sanguine arundinem,
deritis. caput ejus. hujus: vos vi- et percutiebant
25. Et respondens 31. Et postquam dederitis. caput ejus.
universa tur- luserunt eum, 25. Respondens uni 31. Et poslquam
ba, dixit: San- exuerunt eum versa turba, di- illuserunt eum,
guis ejus su- clamydem, et xit: Sanguis ejus exuerunt eura
per nos, e . . su- induerunl , super nos, el clamydem, et
per . . . ios nos- eum vestimen- super filios nos- induerunt eura
tros. ta ejus, et du- tros. vestimenta ejus,
26. Tunc dimisit illis xerunt ut cru- 26. Tune dimisit et duxerunt
Barabban : Jesum ct eum figerent. illis Barabban : ut cruci eum
vero flagel- 32. Exeuntes autem Jesum \eio figerent.
lis caesum tra- inveneiunl flagellis caesum 32. Exeuntesin-
didit eisut cru- hominem Cj'- tradidit ut venerunt ho-
ci eum figerent. rineum (d) ve- ciuci eum fi- minem Cyre-
27. Tunc milites prae- . nientem ob- gerent. 'naeum (d) ve-
sidis suscepe- vrarnsibi f, nomi- 27. Tunc milites nientem ob-
runt Jesum in ne Simonera : praesidis su- viam sibi f,
praelorio, et hunc anga- sceperunt eum hunc angaria-
congregave- riaverunt in praetorio, verunt ut
lunt ad eum ut tolleret cru- et congregave- tolleret crucem
At illi dixerunt: Barabbam. Dicit illis Pilalus : Quid vobis. At illi dixeiunt. (a) Barabban f. Dicit illis Pi-
igilurfaciam de Jesu, quidicilurChristus^DieuiUom- latus Quid igitur faciam de Jesu. qui dicitur Chnsius.
nes: Crucifigalur. Ait illis praeses : Quid enim mali D.xerunt ei omnes Crucifigatur. Ail illis praeses.
feeit? Atilli magisclamabantdicenles : Ciucifigatur. Quid enim mali fecil. Illi vero vehememer clama-
Videns autem Pilatus qma nihil pioficeret, sed magis bant dicentes. Crucifigatur. Videns autem Pilatus
tumultus fierer: accepta aqua, lavit manus coram quia mhil proficeret sed magis tumultus fierel. ac-
populo, dicens : Innocens ego sum a sanguine ju- cepta aqua. lavit manus coram populo. dicens Inno-
stihujus: vosvideritis. Et respondens universus popu- cens ego stim. a sanguine hujus justi vos vide-
lus, dixit: Sanguisejus super nos, •ct super filios nos- rttis. Et respondcns universus populus dixit. San-
tros. Tunc dinnsit lllis Baiabbam Jesum autem fla- guis hujus super nos. et super filios nostros. Tunc
gellatlim tradidil eis ut crucifigerelui. Tunc milites diunsit illis Barabban Jesum autem flagellatum
praesidis suscipientes Jesum m praetono, congiegi- tradidit eis ut rrucifigeretur.. Tunc mihtes piae-
verunt ad euro universam cohoilem : et exuentes srdis susceperunt Jesum in praetorio et congrega-
eum, chlamydem coccineam cncumdederunt ei; el verunt ad eum universam cohorlem. el exuenies
plectenles coionam de spinis, posuertinl supercaput eum. (c) niduerunl eum tuiucam purpuream. f et
ejus, et arundmem in dexlera• ejus. El genu flexo clamidem co\ineum circumdederunt ei.et plectentes
anleeum tlludebanl, dicentes Ave rex Judaeorum. coronam de spinis. posuerunt super caput ejus et
El exspuentes in eum, aeceperunt aiundinem, et haruiidmcni m dexteiam ejus. Et procidenles ad
percutiebant capul ejus. El postquam llluseiunt ei, pedes ejus inludebant eum dicenies. Habe rex Ju-
exueiunt eum chlamj'de, el indueiunl euin \esiimeii- daeorum. Et expuentes in eum acceperunt harundi-
lisejus, et duxerunt eum ut crucifigereni. Exeunles nem et percutiebmt ca]iut ejus. Et postquam lllude-
auterii invcneiuplliominem Cyienaeurn, nomioe Si- runt eum exueruut eum clamidem et indueiuiu eum
monem : huncangaria\etunt ut lolleret cru- vestrmenta ejos. el duxerunt ut eum erucifigerent.
Exeuntesaulem. invenerunt hominem Cyrineum no-
' mine Simonem. fiunc anganavei unt. utlolleret cru-
BLANCHINlWiM.
(a)Ita ettexl. Gr. tivpaSSav.-—(b) lta et text. Gr. wfthi.—(c) lla etcod.Cant. vaiivSvo-avreg iânov itopfvpovv
—(d) Addil vemenlemobvtamstbi, etiam cod. Cant. Lat. el Gr. eig aitavrvo-ivavrod, cumveis. Saxon.
CODEX YERCELLENSIS. CODEXYERONENSIS.
cem ej'us. sunt ctim eo ejus. 38. Tunc crucifixi
55. Et venerunl in duo lalrones : 55. Et venerunt sunt cum eo
locum, qui di- unus a dex- in locum, qui duo latrones :
cliur-Golgo- tris, et alter dieitur Golco- unus a dextris,
laha, quod est ad sinislns. llia, quod est et unus ad stnistris.
Calvanae lo- 39. Transeuntes Cahanae lo- 59. Tiaiiseuntes
54. cus. Etdede- aulem blaspbe- cus. atitem blas-
runt ei bibe- inabant eum 7n. Etdederunt pbemab uit
re \inum cum rooventes ca- ei bibere enm moventes
felle mixium. pita sua, et divinum cum capita sua, et
Et cum gusias- 40. centes. Ya qtti felle mixtnm. 40. dicenies : Ya
set, iiolrulbi- destruebal tern- Et cum gtistas- qui destruebas
be . . plum Dei, el in set, noluit bt- lemplum Dei,
55. Posqtiara aulem tiiduo illud beie. etin triduo
crucifixerunt reaedificabat : 35. Posquam au- illul reaedifi-
eitm, divise- libera le. Si fi- tem ciuctfi- cabas: hbera
runtMbi ves- lius Dei es lu, xerunt eum, te. Si filittsDei*
timenta ejus, et descende diuserunt sibi es, et descende
sorlem mit- 41. decrucem. Si- vesiiinenla ejus, de cruce.
tentes, ut im- nnliter el prin- sortem mitten- 41. Similiier
pleretur quod cipes sacerdotes, ut itnple- pnncipes sa-
dictum est per tum deluden- retur quod cerdoium de-
prophaelam : les cum scribis, dictum est ludcnies cum
Diuserunt (a) et pharisaeis f per profetam, scribis, (a) et
sibi \estimen- 42. dicebant : Ali- diceutem : pbansaeis f
ta mea. os salvos fecit, Diviseiunt 42. dicebant: Alios
Et super ves- se ipsum non sibi vestimen- salvos fecit, se
tem meam potest salvum la mea. Et ipsum salvum la-
raiserunl faceie : si rex super vestem cere non potest?
sorlein. Islrahel est, des- meam miseiunt si rex I-trahel
36. Et sedentes cendal nimc sortem. esl, descendat
servabant de cruce, et 36. Etsedenles de cruee nunc,
57. eum. Et inposue- credimus ei: servabanieura. et crediuius ei:
runt ei stipra 43. (b) st f confidet in 57. Et posuerunt 43. (b) si f confidit
caput causani Deo, liberet ruinc super caput in Deo, liberet
ejus scriptam: eum, si vult eum : ejus causam nunc eum, si
Hic est rex Ju- dixit enim. ejus scrtptam : vult (c) eum f:
daeorum. QuiaDei filius Ilic esl rex dhii euim:
38. Tunc crucifixi sum. Judaeorum. Quia Dei filius sum.
cem ejus El venerunt in locum,qui dicitur Golgolha, cem ejus. Et venienles in locum qui dicitur Golgotba
'
quod esl Calvariae locus noniiuatus. Et dederunt ei quod est Calvariae locus. Dederunl ei lnbere. acetum
viuum bibere cum felle nnslum. El quum guslasset, cunrfelle mixtum. Et ctim gttstassetnoluil bibere.Post-
noluit bibere. Postquam auieincrucilixeiunteutii, di- quam aulem cruufixetunt eum. diviseruni vestimenld
"
viserunl vestimenta ejus, sortein mittenles. Et se- ejussorte mittenles. Et sedentes seivabant eutn illic.
denles servabant ei.m. Et imposuerunt supei caput Et imposueruiu super caputejus. causaui ejus scrib-
ejnscaussam iiisiussciiplaa. :IlicestJ re\ Judaeorum. lam. Hicesl Jesus rex Judaeorum. Tuncctucilixissent
Tunc a crucilixt suiit cuin eo duo lalrones : unus a cum eo duos laltones. unum a dextns. ei uniim a
dextris, et ttnus a sinistns Praeleieuntesauiein blas- *J>
sinibtris. Praetereuales autem blaspliemabani euni
phemab tnl eitm moventescapiiasua, et dicenies: nto\eiites cap>lasua et dicentes. Qui destiues tem-
Qui destruphas templujn Dei, elin Lmluoillnd reaedi- plum Dei et m tnduo illud icaedificas. salva leinet-
ficabas : silva temetipsum. Si lihus Dei es, descende rpsitm. Si filtus Deies deseeude de cruce. Simtliter
de cruce. Simflner «iutein et principes >-acerdo[um et principes sacerdotuni lnludenie» eum. cutn sct i-
illudenics eum cum scubis et senioribus dicebant: his etseniorrbus (a). et phansaeisf dicebant. Alio^
Aliossalvosfecit, seipsumnonpolestsalvum f,cere. salvos fecit. se ipsum non potest salvum faeere. si
si rex Israel est, descendat nunc de cruce, et credi- rex Sdrabel estdescendal nunc de cruce. ut videa-
"
mus ei : confidit in Domino : liberet niinc eura, mus. et credamus ei. confidit tit Deum libeiel nunc
si vull: dixit enim : QuiiDei filius sum. eum si vult (c) eum f. dixitenim quia Deihliussuin.
1 locus.Et 4 Quib destruittemplum,etintrrduumilludreaedificat:
a Jesus " Iu Deurn:
8 cructrixerunt...unum...etunum
BLANCHININOT^S.
a Qttodsequitur in Sixtinis Bibliis , ut implerelur loeo eonsulendse.
quod dictumest, elc., omissum tPStantur viri docti in h Hilarius consentit in hac leclione cum ms. Cor-
omnilius libris anti<iuisnielioris notae, et hticinMat- beiensi; alia optimi exemplaria vetustissima teste
thseo iranslaltim vel ex Evangelio secundum Joban- Luca Brugensi legunt cum ms. codice San-Germ.
nem, aut potius evPsalmi xxi, vers, 19. LucjeBru- desliuit, i eaedifwat.
gensis variantes lecliones edilionis Latrn.cN. T. hoc
(a) Ita el cod. Cant. vvi Qvpio-aiow. — (b) Addit si, eliam cod. Cani. Lat. et Gr. ei. — (c) Ita el tex. Gr.
KVTOV.
44. Id ipsum autem ne videamus 44. Id ipsum aulem Sine videamus
et latrones, (c) si venit Helias, et latrones, qui (c) si f veniet
qui crucifixi (d) et (e) hberavit f crucifixi erant Helias, (d) et (e) li-
erant cum eum. cum eo, impro- beravitf eum,
eo, inpiopera- 50. Jesus autem ite- perabant ei. 50. Jesus autem
45. bant ei. El post- rum clamans 45. Et postquam cru- iterum clamans
quam ctuci- voce magna, cifixus est a sex- voce magna,
fixus est ab ho- emisit spiiilum. El ta hora tenebrae emisit spiri-
ra sexta tene- 51. ecce velura factae sunt su- lum.
brae faclae lemplt scissum per unhersam 51. Et ecce velum
sunt super u- est tn duas tei ram usque lempli scissum
nivers-atn partes a sum- ad horam no- est iu duas
terram usque mo usqiie de- nam. partes a sum-
in oram no- orsum, et ter- 46. Circa horam mo usque de-
nam. re inotum fac- nonam clamavit orsum,
46. Circa hora au- tum esl raag- Jesus vore et terra
lem nonam num, et petrae magna: Hcli, mota est,
exclamavit lisse sunt, et Heli, lama (a) za- et petrae fissae
Jesus voce mag- 52. monumen- ptanif ? hoc 52. sunt, et monu-
na, dicens : He- ta patelacta est: Deus meus, menta aper-
li, Heli, Iema zah- sunt: et mult . . Deus meus, ta sunt-: et
ihani ? boc est: corp . . a sanc- ut quid me de- multa corpora
Deus meus, Deus me- lorura dormi- reliquislt ? sanctorum dor-
us, ui quid^me . . . . um, sur- 47. Quidam mientium, surre-
dereliquis- 55. . . xerunt. Et autem 53. xerunt, Et ex-
47. li ? Quidam . . euntes de ilhc slantes, euntes de rao-
autem ilhc . . onumen- et audieules di- numenlis post
stantes, el audi- ost resur- cebant: Helian resurrectionem
enies dicebant: ..... oiiem vocat lste. ipsius, venerunt
Heliam vocat . . . . s, vene- 48. Et conlinuo in sanclam
48. iste. Etconti- . . . . in sanc- cuirens unus civitalem.
nuo currens .... civitalem, ex eis accepta et mulus ap-
unus ex eis ac- . . . ltis appa- spongia paruerunt.
cepta spongia implevit 54. Centurio
implevitace- aceto, et impo- autem,
lo, et inposuit suit iiariindmi, et qui cum eo
in harundine, et dabat ei erant, custodien-
et dabat ei bibe- bibere. les Jesum, viso %
49. re. Ceteri vero 54. viso lerrae 49. Celeri vero (b) terremoiu
(b) dixerunt f : Si- motu et ea quae dixeruntf: et his quae fie-
Idipsum autem et latrones, qui ' crticifixi erant Idipsum autem. et lalrones qui crucifixi erant cum
cum eo, improperabdiil ei. A sexta aulem liora te- eo improperabanl ei. . A sexta auiein hora tetie-
nebrae lactae sunt supei universam teiram usque ad biae lactac sunt. snper iiniversam lerram usqtte
horam nonam. Et circa horain noiiam claiir.i\il Jesus ad horam nonam. Circa horam autem nonam cla-
voce magna, dicens : >lHeli, lema s sabachtdiii? hoe mavit Jesus voce mngna dicens. lleli. Ileli. li-
esl : Deus meus, Deus meus , ut quid 3 me deieli- ninsabaclliani. lioc est. Deus meus. Deus nieus. ul
quisii? Quidam auiem illicstanles, et audientes di- quid rne deieliquisti. Quidaro antem. illic tlantes.
cebanl: Heham vocat is(e. Etcontmuo currens unus et audieute». dicebatu. <|tna lleltait vocal isie. Et
e\ eis acceplain spongiam implevit aceto, el impo- continuo adcurfens unusex eis a<cepta spongea un-
suil arundini, el dabal ei bibete. Cactpri vero dice- plevit aceto. el lmposuit haiaiidim. et dabat ei bi-
baut: Sine videamus an veniat Ilebas liberant. eurn. bete. Celert attiem dicebant Stne videanins (c) si
Jesus auiein iterum clamans \oce magna, emisit spi- f venil Helias salvarc eum. Jesus. aiilein. iierom cla-
ntum. El ecce \elum lempli scissttm cst in duas mans voce magna. eniis.it spuitum. El ecce velurn
partes a summo usque diw-um, et teira mota esi, templi scissum est in duas pailes a summo u»que de-
el peltae scissae sunt, et monumenta apeita suru: orsum. el tena motaest. et petrae sci^sae sunt. el
et imilta corpora sanctorura , qui dornnerant, monumeuia aperta sunt. et niulia corpora sanclorum.
surrexeiunt. Et exeuntes de inonumentis post qui dorniierant. snirexeiunt. El exeuntes de ntonu-
resuireetionem ipsius, venerunl m sanctam civr- mentis.post restirrectionein ejus. introieiunt m sanc-
latem , et apparuerunt multis. Centuno autem , lain civttdteiii. et apparuerunt multis . . Centuiio
et qui cuni eo erant, custodienles Jesum, viso autem et qui cum eo eiant cuslodientes Jesuni.
terrae molu et his quae fie- viso-terreraotu. et lns quae fie-
1 fixi 8 dereliquistime?
3 zabacthani?
BLANCHININOT.E.
a Hebraica verba Latinis peregrina varie scribun- 'altav infra, el Lalino Eliam, occurrit Gothicum He-
lurin mss. libris, sed ubique coiruple, ut ante nos lian, et Saxonicum Reltam. Ila Mdresch. Observ. in
adnotavit Brugensis saepe laudatus. Interpres Go- vers. Angl. Sax. p. 500. Bene igilur, convenit mss.
Ihicus pro 'E>t, scribit aspirale Helei; et pro Grdeco nostris cum veisionibus aiititj. hisce barbans.
(a) —Cod. Cant. Lat. Zapthani: Cant. Gr. £a<p6avei,el manu recentiori o-vyQavei, — (b) Ita et cod. Cant.
eiTtov. (c) Juxta tex. Gr. el, — (d) Iu et cod. Canl. vai o-i><iei. — (e) v pio b. ,
fieb.... timue- bant; limuerunt in petra.
valde, dicentes: Et advolvit
. . . centes: V.- ad oste- Vere filius saxum magnum
re Dei filius eral um monumen- Dei erat hic. ad osteum rao-
iste. 61. li, et abiit. Eral 55. Eranlautem numenti, et
55. . . ran . . autem autem ibi Ma- ibi mullae abiit.
ibi mulieres ria Magdale- a longe, (a) vi- 61. Erat autem
mullae a lon- nae, et allera denles, f quae .. ibi Maria Ma-
ge, (a) videntes f, quae Maiia, seden- secutae erant gdalena, et
seeutae fue- tes con . . . se- Jesum a Gaii- allera Maria,
rant Jesum a Cana Ga- . . ulcr . . . laea, ministran- sedentes contra
lilea, minis- 62. Altera aulem 56. les ei: mier sepulchrum.
56. trantes ei: i. - die, qtiae .... quas eral Ma- 62 Altera autem
ter quas er . . post paras. .- - ria Magdalena, die, quae est
Maria Mag- ve con ve . . et Mana Ja- posl parasceven
. . alenae, e . . runl prin . . - ' et
cobt, Joseph, convenerunt
Maria Jac . . i pes sacerd et mater hlio- principes sacer-
et pliar nim Zebedaei. dotum, etfa-
...... um Zehedei. ad Pilatu .... 57. Cum sero au- risaei ad Pi-
63. cenles : tem faclum latum, dicentes :
ne rem .... - essel, verni qui- 65. Domine, re-
57. esset, ve . . . rati su danr bomo di- memorali su-
quidam lronio ves ab (b) Ari- mus, quod se-
dives ab (b) Arima- maiia f, nomi- ductor llle
thia f. nomine ne Joseph, dixit adhuc vi-
qui et ipse di- vens : Post ler-
discipul '_, tertium scipulus erat tium diem re-
58. erat Jesu. Hic a- resurgam. 58. Jesu. Hic ac- 64, surgam. Juve
. . . sit ad Pila- 64. Jube ergo cus- cessit ad Pi- ergo custodiri
. . m, elp . tiit co. - todiri sepul- latum, et sepulclirum
. . us Jesu. Tunc chrum usque petit corpus usque in diem
Pilatus j'ussit in diem lerti- Jesu. Tunc tertmm : ne
reddi corpus. um: ne forte Pilatus jussit forte veniant
59. Et cum accepis- vemant dis- reddi coipus. discipuh ejus,
set Jose . . cor- cipuli ej'us, et 59. Et accepto et furenlur
pus Jesu, invol- iurenlur eum, corpore Jesu, eum, et
v ud in syn- et dicanl ple- nivolvii lllud dicant ple-
done munda. vi: Quia surre- in sindone bi: Suri exit
60. Et posuit eu . . xit a mortuis. 60. munda. Et a morluis. Et
in raonum .... Et erit novis- posuit eum m erit novissimus
. . uo nov . . simus error montimento error pejor
. . od excide . . . pejor prion. suo novo, quod (c) pnori.
65. Ait lllis Pilatus . excidil f 65. Ail illis Pi-
baut, timuerunl valde, dicentcs : Vere Dei filius l bant. timuerunt valde dieentes. Vere Dei filius
er.u isle. Eranl autem ibi raulteres mullae a longe, est iste. Eiant aulem ibi mulieres multae. a
quae sequulae fueranl Jesum a Gahlaea, minisiraii- Ionge (a) videntesf. quie secntae eranl Jesum a
tes ei: inter quas erat Maria Magdalene, et Maria Galilea niinislraiiles ei. mter quas eratMaria Magda-
Jacobi et Joseph niaior, et mater liliorum Zebedaei. lene et Maiia Jacobi. et Joseph maleret tnaier filio-
Quum sero autem laclum esset, venit quidamhoino rum Zcbedei. Cuin antem seio factum essel \enit
dtves ab 2 Aumatliaea, nomine Joseph , qni el ipse quidani hoino dnes ab (b) Arimalbia f iioiume Jo-
erat discipulus Jesu. Ilic accessil ad Pilalum, et sepb qui et lpse discipulus eiat Jesu. Hic accessit
peliil corpus Jesu. Tunc Pilatus jussit ieddi cor- ad Pil ilum et petit coi pus Jesu. Tunc Pilatus jussit
pus. Et accepto corpore, Josepli nivolvit 3 illud In dari corpus. El accepto corpore Jesu Joseph. mvolvit
sindone miinda. El posuit illud in monumeiuo suo illud in sindone inunda Et posuit eum in inonunieiito
novo, quod exciderat m pelra. Et advolvil sa- suo novo. quod excideiai in peira. Et advolvens s s-
xum magnttm ad oslium mon>imenti, el abiit. Erat xum niagnuin ad ostiiim monumenti. abiit. Erat au-
aulem ibi Mnia Magdalene, et altera Muia, sedentes lem ibi Mana Magdalene el dllera Maria sedentrs
conlra sepulcrum. Aliera auteui die , quae est post contra sepulcium. Alteia autem die. quae esl posl
parasceven conveneiuntpiinctpes sacerdouimetpha- parascedem. convenerunl pnncipes saeerdotum et
risaei ad Pilalum, diceutes : Domine, recordati ou- pliaiisaer ad Piliium dicentes. Doiiiinereeordati su-
mus, quia seducior ille dixitadhuc vivens: Posl lies mus quod seductor ille dixrl adhuc vivens Post ter-
diesresuigam. Jubeeigociislodinsepulcrum usqnein tium diem lesurgam. Jabe ergo custodin septiicruni
diem tertium : ne forte \enianl discipuh ejtts, et fn- usijiie in dtein lertium. ne forte vementes discipuli
renlur etnn, et dicant plebi: Surrexit a mortuis. Et ejus furentur euin et dicaiit plebi. Resurrexit a nioi-
erit novisstmus erior pejor priore. Ait illis Pilalus : luis. El ent novissimus enoi. pejor priori Ait illib
Pilalus.
VARJANTES LECTIONES CODICISMS. S. GERMANENSIS.
1 iste est. 3 illud sindone
2 Arimathia,
BLANCHININOTJE.
— (b) Ila elcod. Gant. 'kpip-aMvz. — (c) Ih et tcx. Gr.
(o) Ila et Cant, Lai. et tex. Grec. Oeupovo-v.i.
<])KTOfttlO-£V.
S'<9 EVANGELIUMSECUNDUMMATTHÊUM. 550
CODEXVliRCELLENSIS CODEXVERONENSIS.
H . . belis (a) cus- velut mortui. latus : flabelis externti stint
lodes f, ite, cus- 5. Respondens au- (a) cuslodes f, custodes, et
lodite sicut. tem angelus ite, custodite facli sunt ve-
C6. scitis .... 1 autem dixit mulieri- sicul scitis. lut rnortui.
. . . eunte . . mu- bus: Nolite li- 66. Illi autem 5. Respondens autern
.... unt se- raere vos: scio euntes mu- angelus dixit
pulchrum, enim, quod nierunt se- mulienbus: No-
signantes la- Jesum, qui cru- pulchrum, lite limere YOS:
pidem, cum cifixus est, quae- sigriantes lapi- scio enirn, quod
custodibus. 6. rilis : non est dem cum cu- Jesum, qui cru-
hic : surrexit slodibus. cifixus est,
CAPUT XXYIJI. enim, sicut quaentis : non
LXXIV. l.Vespe- dixit: Yenile, CAPUTXXVIII. 6. est hic : surrexit
re aulem sab- et videtelo- 1. Vespere enim, sicut
bali, quaelu- ctim, ubi posi- aulem sabba- dixit : Yenite,
cescit m pri- tus erat Doniinus. ti, quae luel \ideie lo-
ma sabbatr, ve 7. Et dicite dis- ceseit in pri- cum, ubi po-
nit Maria cipulis ejus ma sabbati, situs erat Do-
Magdalenae, quia sutre- venil Mana 7. minus. Etcito
et altera Ma- xit: et praece- Magdalena, euntes dicite
na, videre sedit vosin Ga- et altera Ma- discipulis ejus
pulcbrum. lilea : ibi eum ria, videre quia surrexit:
2. Et ecce terrae- videbitis. (c) Ec- sepulchrum. el praecedit
motus factus ce dixif \obis. 2. Et ecce ler- vos m Galilaeam :
esl magnus. 8. Et exierunl ci- leniotus la- lbi eum vide-
Angelus enim to de moiuimeu- ctus est mabitis. (c) Ecce
Dominidescen- lo cum ttmo- gnus. Angelus dixi f vobis.
dit de caelo: re et gaudio enira Domini 8. Et exieiunt
el aceedens magno, cur- descendit de cilo de monu-
revolvit la- rentes nun- caelo : et ad- mentocum
pidenr, et sedit tiare discipuhs cedens revol- ' timore et gau-
super eum : ejus. vit lapidem, dio magno, cur-
3. erat autem as- 9. Et ecce Jesus . - et sedebat rentes nuntiare
'pectus ejus curnl lllis, di- super eum : discipuhs ejus.
sicut fulgur ; cens : ilabete. 3. erat autem 9. Et ecce Jesus
et vestimen- lllae . . tem aspectus ejus occurril illts,
ta ejus (b) candi- acce . . . unt, sicut fulgur : dicens : Habete.
4. daf sicut nk. A et ten el vestimenla Illae aulera acces-
timore autem pedes ejus (b) can- sei unl, et lenue-
ej"usternii adoraverunt dida f sicut nix. runt pedes ejus,
suiu custodes, eum. 4. Prae limore et adoraverunt eum.
et facti sunt 10. Tunc ait illis Jesus : autem ejus 10. Tunc ait illis :
Habetis^custodiam.ile, custoditeMCIII scilis. IIIIauleni Habetis (n) custodes f ite et cuslodile sicul scitis.
abeui!tesinuiiieruiiisepiilcrum,signatilps)apidemcura llli auiem abeunles mumeriint septilcium signan-
cusiodibus. Vespete atitem sabbathi, qnae lucescit in tes Iapidem cuin ctistodibus. Yesperc aulem s,b-
prima -.abbalhivenit Maiia Migdalene , et alteia Ma- bati quae lucessil m piiuia sabbati. venii Mari i Mag-
jia, \idciesepulerum. Etecce teiraeiuotus factusest daleneeialteraMana. \ideresepulcrum. Etecce lerre-
inagnus &ngelus eniin Donniiidescendttde coelo : niotuslactus est magiiusAngeiusautPinDoniimdescen-
et accedens revohit lapidem , el sedebal super dit de caelo elaccedens ie\ol\it lapidem ab osieo. et
eum : eratnutem aspecius ejus sicutTulgur : et ves- seditsoper euni. crai aiiieni a-.pe<lu-. ejus iicut lu'-
(nnenium ejus sicut m\. Prae limoie autem e)us e\- gur. el vestimenta ejus (b) e.mdida -j sicut nix.
leriiu sunt ctistodes, et facti sunt \elut morttti. Re- Prae liniore auieni cjus cxteinli sunl cttstodes el
spondens aulem angelus dixit mulienbus : Nolite ti- facli sunt velut rooitui. Respondens autcin ang.liis.
meie vos . scio cmm , quod Jesum, qui crucifixus dix.il mulieribus. Nolite tuiieie vos. srio enim quod
est, quaerms : non est hic : surrexil enim. sicui di- Jesum qui crucifixus est quaeritis. non est hicûi-
xit : Ycniie. et videte locuni, ubi positus er.tt Do- rexit enim sicut dixit.' Yeinle et videte locum ubi
inintis. Et cilo euntes dicite discipulis ejusquia sur- posilus eiat Doiiumis Et cito euntes dicite discipu-
rexit : et ecce praecedil vo> in Galilaeam : ibi eum lis ejusqnia resunexil a nroiluis et ecce praeiedit
videbitis. Ecce 2 dixi vobis. Et exierunt cilo de n u- \os in Gahleam lbt eum \idebilis. sicut dixil \obis.
nuiiienlo cum timore et gaudio magno, currentes luexieiunl cilo de nioinimeiiio cunr tn.iore elgau-
inintiaie discipulis ejus. Et ecce Jesus occumt lllis, dio mag.io ciiirentes iiuniiaie discipulis . . ttt auieni
dicens : Avete. lllae autem accessetunl, et leiiueiunt abieiuiUnuniiaiediscipulisejus.Et ecceJesnsoccumt
pedes ejus , et adoraveiuiii eum. Tunc ait illis illisdiceiis.Habete.Iliseauiemaccesseiuniet tenuerunt
Jesus : pedes ejus. et adoraverunt eum. Tunc ail lllis Jesus.
YARIANTES LECTIONESCODICISMS. S. GERMANENSIS.
- eustodesa 2 jrraedixi
BLANCHININOTJE.
a Optima Lectio in utroque eodice, uti probatum in Gothicam Matthaei translalionem, pag. 411.
exslat apud aruditum Th. Mareschallum , Observat.
(a) Ita et Canl. Lat. el Gr. <pv)v.w.g.— (b) Addit candida, etiam tex. Gr. ~)ewbv(evSvrv)—(<•)Ecce,ut cod.
Cant. iSo-i.Ibid. dixi, cum lex. Gr. e~ntov.
S5i ' EUSEBH VERCELL. EVANGELIUMCUM VARHS COD. COLLATUM. 552
Nolite time- divulgalum Nolite timere Et divulga-
re : iie, nunlia- est verbum is—_I vos : ile, nun- lum est ver-
te fratribus lut aput Judae- liate fratribus bum istut
meis, ut eant os, usque ho-in mei=, ui eant aput Judaeos,
in Galileam, diernuin di- in Galilaeam, usqtte in
ibi me vide- 16. em. Unde- ibi me vide- hodiernum
11. bunt. Quae cum cim autem 11 bunt. Quae diem.
abissent, ecce discipuli abie- >%,cum abissent, >g 16. xi aulem di-
quidam decus- runl in Gali- ecce quidain scipult abie-
todibus vene- leam, m mon- de custodibus runt in mon-
rtint in civi- te, ubi consti- venerunt in te, ubi con-
tatem, et nu- tnerat iilis civiiatem, et stiluerat il-
tiaberunt prin- 17. Jesus. Et cum vi- nuntiaverunt 17. lis Jesus. Et
cipibus sacer- dissent etim pnncipibus videntes eum
dotum, etscri- adoraverunt : sacerdotum adoraverunt:
bis omnia quae quidam au- omnia quae quidam aulem
facta sunt. tem dubitave- facla sunt. dubitaverunt.
12. Et congregati runt. 12. Et congre- 18. Et accedens
principes sa- 18. Et accedens Jesus gali cum se- JesusIOPU-
cerdotum cum loculus est nioribus, lusestillis,
senionbus, eis, dicens: Da- consiho ac- dicens : Da-
consilium acta est mihi oin- ceplo, pecuniam ta est nnlii omnis
ceperunt, et nis poieslas 15. copiosara de- potestas in caelo,
pecuniam coin caelo, et in detunt mi- et in lerra.
piosam dede- 19. terra Euntes. litibus, dicen- 19. Euntes(a) nuncf
runt militi- (a) nunc f docete tes: Dicite dorele omnes
13. hus, dicentes: omnes gen- quia discipuli gentes, baptt-
Dicilequiadis- les, hapiizaiites ejus nocle zantes eos
cipuli cjus noc- eos in nomine venerunt, et in nomine
te venenmt, Patris, et Fili, et furatt stint Patns, et Fi-
et furati sunt 20. Spintus sancti: do- eum, nobis dor- li, et Spiritus
eum, vobis dor- centes eos ser- mientibus. 20. sancti: docen-
mienlibus. vare omnia 14. Et si hoe les eos servare
14. Et si hoc audi- quaecumque audiium fuerit omnia quae-
tum luerit a miindavi vo- a Praeside, cumijue man-
Praeside, nos bis. Et ecce ego nos suadebi- davi vobis. Et
persuademus vobiscum sum mus ei, et ecce ego vo-
ei, et securos omnibus die- securos vos biscum sum
vos faeiemus. bus usque ad faciemus. omnibus die-
15. Ad illi accepta consummd- < 15. Ad illi accepla bus, usque
pecuriia, fece- tionem saecu- pecunia, lece- ad consuinma-
runt sicul e- li. (b) Amen f. runl sicut ttonem saeculi. (b)
rant docti. El eiant docli. - Amen f.
EVANGELlUMSECUNDUM MATTH.JEUM EXPLICIT.—- INCIPIT SECUNDUM JOHANNEN.
CODEX CORBEIENSIS. CODEX BRIXIANCS.
Nolite limere : ite, nuntiile fratnbus nreis, ul eant Nolite limere Ue mmtiaie fiainbus meis. ut eant in
in Galilaeam, ibi nie videbiinl. Quae quum abiissent, Galilram et ibi rne videbunt. Quae curn abissenl ecce
eece qnidam de custodibus venen>iUtn civitatem, el quidani de cusiodibus vcnerunt 111civitatem el nun-
nunliaverunt pnneipibus sacerdoluin oninia quae tiaveiunl puncipibus sacerdotum oinma quie facla
facta fuerant. Et eotig>egali cum senionbus, consi- fueiani. Et congregati enm senioribus. consilio ac-
lio accepto, pecuniam copiosam dederunt miliiibus, cepto lolleiUespeciiniaincopiosamdederunt roililibus
dicentes : Dicite qtiia dtscipuli ejus nocte venerunt, dicentes. Dutle quia d>scipuliejus nocie venerunt et
et furati sunt eum, jiohis dormienlibus. Et si hoc fuiati sunl eum uobis dormientibus. El si lioe audi-
audituni fueiila Pnieside, nos suadebimus ei, el tum fucrit a Praeside. nos suademus ei. et securos
,securos vos faciemus. At illi ' accepta pecunia, vos facieraus. Al llli accepta pecunia fecerinil sicut
fecerunt sicnt eranldocti. Et diviilgatuiti eslverbum erant docii. Et divulgatum est verbum istud apud
isttid apod Judaeos, usque in hodiernum diem. Un- Judaeos usque in hodiernum diem. Undecinrautera
decim auiem diseipuli abierunt in Galilaeam, in discipult abierunt in Galtleam in inonlem inquo con-
montem, ubiconsiiluerai illis Jesus. Etvidenteseum stititerat illis Jesus. Et \identes ettm adoraverunt.
adoraverunt: quidam autera dubiiaverunt. Et acce- quidaiii atilem dubitaveruul. Et accedens Jesus. lo-
dens Jesu, loquulus esl ei--, dicens : Dala est mihi ctiliis est eis dicens. Data esl mibi omnis pote^tas iu
omnis potesl.is in caelo, et in terra. Euntes ergo caelo et in lerra. Euntes ergo docete omnes gentes.
docele omnes genles, baplizanles eos in nomine Pa- baptizantes eos in nomine Palris et Fili el Spiritus
tris, et Filii, et Spirilus santi: docentes eos ser-4 sancti. docentes eos servare omnia quaecunque man-
vare omnia quaequumque mandavi vobis. Et ecce davi vobis. Et ecce ego vobiscum sum omnibus die-
ego vobiscum sum omnibus dicbus, usque ad con- bususquead consunimalionem saeculi. (b) Amen f.
summaiionem saeculi.
EVANGELIUM SECUNDUM MATTHJEUM EXPLICIT.—(c) INCIPITEVANGELIUM SECUNDUM JOHANNEM.
1 ecce vobiscum.
BLANCIHNINOTÊ.
(a) Itaetcod. Cant. vOv.—•(b) Addunt Amen,ul tex. Gr. 'Apiv. quod certe Martha>inon est, sed Ec-
Clesirc, huic Evangelio, sicut et caeteiis, hoc \erbo assensum declaraulis.— (c) Ita et cod. Cant. Evxy
yihav vara MKT>5«IOV irelitrSn, apyjrat 'EvayyihovXKTK 'laikvvnv.
353 EVANGELIUMSECUNDUMJOHANNEM. 354
INCIPIT EVANGELIUM SECUNDUM JOHANNEM,

CAPUT PRIMUM. 6. Fuit homo mis- CAPUT PRIMUM. 6. Fuilhomo mis-
sus a Deo, cui sus a Deo, cui
1. In principio nomen erat 1. In principio nomen erat
erat Verbum, 7. Johannes. Hic erat Verbum, 7. Johannis. Hic
et Verbum venit in tes- et Verbum venit in te-
erat aput Deum, timonium, erat aput Deum, stimonium,
et Deus erat Ver- ut lestimo- elDeus erat Ver. . , . ut testimo-
2. bum. Hoc erat nium perbi- 2. Hoc erat niunr peri-
in principio beret de lumr- in principio beret de lurai-
3. aput Deum. Om- ne, ut omnis 3. aput Deum. Om- ne, ul omnes
nia per illum rredant per nia per eum crederent per
facta sunt: et 8. illum. Non e- facla sunt: et 8. eum. Non erat
sine illo facrat ille lumen, sine ettm fac- ille Iumen,
tum est niliil. sed ut testimo- tum est nihil. sed ut teslimo-
Quod factura nium perhi- Quod autem factura nium perlri-
4. est, in illo vi- beret de lurni- 4. est, in eo vi- beret de lumine.
la (a) est f, et vita 9. ne. Erat lumen ta (a) est f, et vita 9. Erat enim lux
erat lux ho- verum, quod (6) est f lux ho- vera, quae in-
5. minum. Et lux inlumiuat o- 5. minum. Etlux lurainabat om-
in tenebris mnem hominem lueet in tene- nem hominem
lucet, et tene- venientem bris, et tene- venieiuem
biae eam non in hunc mun- brse eam non in hunc mun-
conprehen- 10. dum. In hoc comprelren- 10. dum. In hoc
derunt. mund derunt. mundo erat,
CODEXBRIXIANUS.
In principio erat Verbum et Yerbum erat aput homo missus a Deo cui nomen erat Johannes. Hic
Deum. et Deus erat Yerbum Hoc erat in pnueipio venit in testimoniurn ut lestimonium perhiberet de
apul Detim. Omma per lpsum facta sunt. el sme lumiue. ul oinnes crederent per illum. Non eratille
ipso factum esl nihil. Quod factum est iu ipso. vria lux.sed ut teslimoniumperhiberet delumine. Eralau-
(<J)est f. et vit.i erat lux honunum. Et lux ra tenebns tem lumen verum. quod inluminat omnem hominem
lucet. et tenebrae eam non comprehendeiunt. Fuit venienlem in hunc mundum. In hoc mundo erat.
CODEX CORBEIENSISsignatus, n' CXCVa.
CAP.I. 3. ' Sine illo f factum estnihil. Quodfac- 9. Venienlem in hoc Mundo.
tum ests in ipso vita est. 10. In hoc Mundo erat.
VARIANTES LECTIONES (b).
1 Bl ita Gal.et Mm. s Gat. et Mtn. ia illo vita est.
BLANCHINIWiM.
a Exhibemus Jiic codicem veluslissimum Cor- gensis meminit velusti codiciseMalmundariensi Mo-
beiensis Monasterii, n. 195 sexto sceculo desciiptum naslerio, veterem Vulgatam continenlis. Martianreus,
Romanis litteris, in quo vocabnla persaape nullo dis- monachus S. Benedicli, ex Congregdlione S. Mauii
crimine sejunguniur, et rectt sciibendi regula parum \eterem Matthr-i lextum (snpra rectisum) dedil, cx
servaiur. Gontinet hic codex quatuor Evangelia, vetusiis duobus codicibus, alteio S. Germani Praten-
qualiaolun legebaulur, antequam a S, Hieronymo sis, aliero Corbetensi, al Corbeiensis alius plane est
corrigerenlur, seu veriereiilur. Cura autem eo co- et vetustate et htterarum forma. Corbeiensis Martia-
dice uterentur in Ecclesia, ut ex eo Evangelium in nsei vetustior non est annis DCCC, Iiitens Saxoiucis
Missa cuiereni, liinc persepe fit, prajserlbn in Mat- seu Merovmgisexaratus; Nosier .95 Romanis litte-
lliay»,ut intei polaliones occurrani, qtiilms codex sins, quadratis, majuseulis descnptus est, ad s.pptilum
millimus elficeretnr Vulgatse ex Hieiotiyuirana ver- sextutn periinens, erndiiissimorumjudicio. Martia-
sione. Ea) lamen correcliones nullo negotio dignos- n,et codex Maitliaeum dumtaxat fert ex vetere hali-
cuntur, tum ex aliamento, lum ex lillerarum forma. ca; nosler qu.uuor Evangelia. Cum codicem nos-
Quaiuor Evangeha almm plane ordinem in eo ser- tium confeninus cum editione Matlhaei per Marlia-
vanl. atque m nostris Exemplaiibus : I, Mattbceus, iiditim, nosier bic convenire magis videtur cum co-
ex quo priora undecim capila penerunt; II, Joan- dice S. Germani Pratensis. ex quo Mattiantus va-
nes; IU,Luoas, si\e Lucanus, quemadmoduni in eo rias lectiones ermt, in ora Editionis suai adscnptas.
iiominaiur; IV, Marcus. Prascipua lectionum discri- Coll.ttislnsce variatiiibus, vei um omnino esse inve-
mina ex eo codice collegimus. Si quis omnia descri- nies, quod ait Hierotiymus in Pr.rfaiione ad quatuor
bere voluerit, codicem totum exscnbat necesse est; Evangelia : Si Lattnis exemplaiibusfides sit adhtben-
singuhs enim prope versiculis occurrunt, si verbo- da, respondeant, quibus? Tot enim sunl exemplaria
rum ordinem et vim spectes. pene, quot codices,mquit R. P. D. Auguslmus Calmet
Codicis hujus, et nostrorum ope, quos in velustis post Commentarium litteralem in Acla Apostolo-
bibhothecis mvenimus, mmime dubitandum, qum rum.
vetus Italica in Evangeliis restitui queat. Lucas Bru-
(a) Ita et cod. Cant. iariv.— (b) Variantes Leetiones CodicisEccIesiaaS. Galiani Turonensis n. 8, etMa-
jorrs Monasteni n. 87. Prtmus amilleanms; alter ab octingenlis descriptus credilur. Codicem S. Gatiani
liac nota signiftcabimus, Gat.; Maj'us-Monasteriense,Mm,—
355 EUSEBII VERCELL. EVAISGELIUMCUM VARIIS COD»COLLATUM. 356
et mundus nitudine ejus^ et mundus nos omnes
per ipsum nos omnes per eum fac- accepimus
factus est, et accepimus tus est, et gratiam pro
mundus illum gratiam pro mundus eum 17. gratiam. Quia
non cognovit. 17. gialia. Quont- non cognovif. lex per Moy-
11. In sua venit, am lex per Aloy- 11. In sua propria venit, sen data est,
et sui eum sen dalaest, ct sui eum gratia aulem,
non recepe- gratia autem, non recepe- et veritas per
12. runl. Quod- et veritas per 12. runt Quod- Jesum Chri-
quod autem Jesum Chrislum fac- quod aulem slum facta
receperunt ta est. recepei unt est,
illum, dedit 18 Deum nemo vi- eum, dedit 18. Deum nerao
illis polesta- dits umquam : eis potesta- \idit uraquam
tem filios De nisi unicus lem filios Dei nisi unigenitus
fieri, his, qui filius solns, si- fien, credentibus filius, qui est
ctedunt in nura patris, in nomine ejus: in sinu patris,
nomine ej'us : ipse enarra- 13. Quinon ex san- ipse enarravil.
13. non ex san- vil. guine, neque 19. Elhoceslte-
guinibus, ne- 19. Ethocest ex voluntate stimonium Jo-
que ex volun- testimonium carnis, nec hannis, cum
tale carnis, Johannis, quan- ex voluntaie misissenl ad
neque ex vo- do miserunt viri, sed ex eum Judaei
luntate viri, ad eum Judaer Deo natus ab Hieroso-
sed ex Deo ab Hierosoly- est. lymis Sacerdo-
14. nati sunl. Et mis Sacerdo- 14. Et Verbum ca- tes et Levi-
Yerhum ca- tem el Levi- ro iacta est, las ul interro-
ro laclum est, tas ul interro- et babita- garent eum :
et inhabila- garenl etim : vit in nobis : Tu quis es?
vit in nobis: 20. Tuquies?Etcon- el vidimns 20. Etconfessus
el vidimus fessus esl, et honorem ejus, est, et non ne-
gloriam ejus, non nega- gloriam quasi gavil : con-
gloriam sicul vit: confessus unigenili fessus est,
ruiici filii a est aulem: a patre, plenum quia ego non
patre, plenus Quta ego non gratii, el ve- sum Ghristus.
gratia, et ve- sum Christus. ritate. 21. Et inlerroga-
rilate. ,21. Etinlerroga- 15. Johannis te- verunl etim
l
45. Johannes tesli- verunt eum sttficatur, iterum, dicen-
ficatur de il- iterum : Quid et (a) clamai f : tes: Helias
lo, et clamat, ergo ? Helias Hic est, de es tu ? Ait :
dicens : Hic es? Ait: Non sum, quo dixi : Non sum. Quid
est, de quo di- Quid ergo? Pro- Qur post me ergo ? Prophela
xi: Post me ve- pheta es ? Et res- veml, ante es tu ? Et re-
niens, ante pondit: Non. me factus est : spondit : Non.
me faclus est; 22. Et dixerunt ei: quia prior 22. Et dixerunt:
quoniam pri- Die ergo: Quis me erat. Dic ergo no-
or me erat. es ut respon- 16. (b) Quoniam f de bis ut i es-
16. (b) Quid f de ple- sum demus plenitudine ejus ponsum de-
CODEX BRIXIANUS.
cl mundus per ipsum faclus esl. el mundus eum non et gratiam pro gralia. Quia lex per Moysen data est.
cognovil. In propria venit. et sui eum non recepe- giatiaatilemet verilas perJesuinChristuin facla esi.
runt. Quodquod atilera receperunt eum. dedit eis Deum nemo vidil umquam. unigeniius filius. qui esl
poleslatem. filiosDei lieri. Ins qui credunt in nomi- in sinu patiis ipse nuravit. Et lioe est teslimonitim
ne ejus Qui non ex sanguinibus. neque ex volnntate Johaimis. quando miseiunl Judaei ab Ilierosolyims.
carnis, nequeex \oluntuevin.sed ex Deo nati suni. Sacetdotes et Levitas ad eum. ul nUerrogareiu euro.
Et Verbum caro lacttim est. et habilaui in nobis. et Ttt quis es. Et confessus est. et non negavil. confes-
vidimus gloriam ejus. glonam qtiasi unigeniti a patre sus est. Quia non sum ego Chiislus. Et interrogave-
plenutn gratta et veriiate. Johannes. lestimonium runt eum Quid eigo Helias es tu, ct dixrt. Non sum.
perhibet de ipso. et clamal dicens. Hic est do quo dixi Piopheta es lu Ei respondit. Non. Dixerunt ergo ei.
vobis.Qiii poslme venit.ante me faetus est, quia prior Quis ergo es tu. ut responsum dc-
me erat. Et de pleniludine ejus. nos omnesaecepimus.
CODEX CORBEIENSIS.
11.* In sua propria f venit. 21. Interrogaverunt eum iterum : Quid ergo ?. . .
14. plenum gratia et veritale. Ne ergo Prophela es tu?
VARIANTES LECTIONES.
1 Gat. perhibel ab ipso... faetusest, qui prior. Mm. et gemtus fihus solus, qui est. Vulg. umquam: unigenilus
non screbameum quia, Vulg.perhtbelde lpso... faciusest, Iihus, 3 qui est
qutaprior. Et ita Gat. et Mm.
2 Gal.unquam,nisi unigenitus.Mm. unquam:nisi tmi-
BLANCHININOTJ).
(a) Vosl clamat, deest dicens, etiam incod. canl.—'(b) Iia et Cod. cant, Sn. Ab Mnc, nempe ab e)aGorev,
accepimus, usque ad verba illa 'p«S6t bc, Rabbi, qui cap. m, \ers. 26, omnia desunt in cod. Cant. Gr. et
usque ad v. 16. in Canl. Lal.
iis, qui nos mi- dit Jesum vemus his, qtii nienlem ad
serunt ? quid nientem ad miserunl nos? se, et ait:
dices de te ipse, et ait: Ecce quid dicis Ecee agnus
25. so ? Qur res- agnus Dei, ec- de te ipso? Dei, ecce
pondit: Ego vox ce qui lollit 23. Quibus ait: qui tollit pec-
elamaniis in peccatum mun- Ego vox cla- catum mundi.
deserto : Drri- 30. di. Hie est, de mantis in de- 50. Hic est, de
gite viam Domini, quo ego dixi : serto : Dingite quo ego di-
sicut Dixit Post me venit viam Do- xi: Poal me
Eseias pro- vir, qui an- mini. venit vir,
feta. te me faetus 24. Et qui missi qui ante me
24. Et qui * missi e- 4
est: quoniam fuerant ex factus est: quo-
rant ex Pha- prior me e- Fansaeis. Ut niam ante rae
25. riseis. Disci- 51. rat. El ego ig- interiogarent. 3i. erat. Et ego
puli, et Levvi- norabam eum, dixerunt ignorabam
tae dixerunt b
illum, sed ut 25. ei: Quid ergo eum, sed ut
ei: Quid ergo manifesta- baplizas, si manifestaretur
bapttzas, si tu retur in Is- lu non es Chri- Istraheli,
non est Chnslus, lrahel,ideo stus, nec Heli- propter hoc
neque Haeli- veni ego in as, neque Pro- ego vem in
as, neque Pro- aqua bapli- pheta ? aqua bapli-
feta. zans. 26. Respondil eis zans.
26. Respondens 32. Ettestimo- Johannes, di- 32. Et testificalus
illis Johan- nium per- cens: Ego eat Jolrannes,
nes, 2dtcens : hibuit Jolian» quidem ba- dicens : Quo-
Ego baptizo nes, dicens : ptizo vos in niam vidr
vos in aqua Quoniam aquam poe- Spiritum sicut
in paeniten- vidi Spintum tani- nitenttae : me- columbam de-
tiam : medius quara colum- dius autem scendentem
autem stat bam descen- vestrum st,a(, de caelo, et
inter vos, dentem de quem vos manentem
quem vos ig- caelo, et man- ignoratis. super eum.
27. noralis. Qui sit super il- 27. Ipse est, qui 53. Et ego igno-
post me ve- 33. lum. Etego post me venit; rabam eum :
nit, anle me ignorabara cujus ego sed qui misit
factus est : cu- illum : sed<jui non sum di- me baptiza-
jusnon ssum me mrsil bap- gnus solvere re in aqua,
dignus ego tizare ln a- corrigiam lpse mihi
solvere cor- qua, ille mi- calciamenti drxit: Super
rigiam cal- hr drxit : Super ejus. quem videris
ciamenli e- quem vide- 28. Haeefacta Spintum Do-
jus. ris Spiritura des- sunt in Be- mim descen-
28. Haec autgm cendentem, thania trans dentem, et
gesta sunt et marren- Jordanen, manenterrr
in Bethani- tenr in ilio, ubi erat Jo- in eum, ipse
a trans Jor- hic est, qui hannes ba- est, qui ba-
danen, ubi baptizat m ptizans. plizat in Spi-
erat Johan- Spintu sancto. 29. Poslera autem ritu sancto.
nes bapti- 34. Et ego vidi : die vtdil 34. Et ego
zairs. et testimo- Johannes vidi :
29. Altera die vi- nium perhi- Jesum ve- et testimonium perhi-
CODEX BRIXIANUS.
mus his qtti miseruntnos. quiddicis de te ipso. Re- tem ad se et ait Eece agnus Dei qui tollit pecca-
spondit. Ego vox elamaniis in deseilo. prraieviam lum mundi. Hic est de quo ego di\i. Post me \enit
Domim. sicut dixit Esaias profela. El qui missi fue- vir. qui anle me factus est. quia pnor me eral. Et
rant eranl ex Pharisaeis. El mterrogaverunt eum et ego nesciebam eum. sed ut mamfeslaielur Israhch.
dixerunlei. Quid ergo btpttzas. bi tu non es Christus piopterea vem ego 111aqua baptizans Et testimo
neque Helias. neque Propheta. respondtt ers Johan- nium perlnbuit Johanne3 dieens. Quia \rdr Spiritum
nesdicens. ego baptizo m aqua. rnedius autcm ves- descendentem. quast columbam de caelo. et mansit
trum stat. quem vos nescitis. lpse esl qui posl me super eum. Et ego nesciebam eum. sed qm misit
ventt. qui ante me lactus esl. cujtis ego non sum di- me baptizare in aqua lpse mihi dixit. Super quera
gnussoherecoirtgtam calciamentr ejus. haec m Be- videris Spintum deseendentem. et manentem. super
thanta facta sunl trans Jordanem. ubt erat Johannes eum. lnc est qui baptizat in Spintu sanelo. El cgo
baplizans. altera die vidit Johannes. Jesum venien- vidi. et testimonium perhi-
COHEX CORBEIENSIS.
26. medius 6 \estrum stat. f 31. ut manilestetur 7 plebi Israhel. f
"
YARIANTESLECTIONES.
1 Gat. et Mm. Et qui venerant ex Pharisaeis mterroga- dignus ul solvanrejuscorngiam caltiamenti.
Yerunt. Vulgala. Et qui missr fuerant, erant ex Pharri * Gat. qui prior. Vulg. quia prror.
saeis. Et rrrterrogaverunt. 8 Gat. el Mm.ut manifestaretqr Israel,
! Gal. Baplizovqsm. Vulg. Baptizoiti. fesletur ra Vulg, ut mani-
Israel.
6 Gal. autem vestrum fiat.
3 Gat.dignus solvere corrigiam calceameotorumejus.
Mm. dignusut solvere eorngiam calciamenliejus. Vulg. y Gai.et Mm.Israel.
S59 EUSEBII VERCELL. EYANGELIUMCUM VARHS COD. COLLATUM. 360
bui quoniam audierant bui quo- 41. Invenit autem
hic est elec- ab Johanne, niam ipse mane fratrem
tus Filius Dei. et secuti e- est Dei Filius Simonem,
35. Altera die ite- rant illum. elecius. et dixit iili:
rum stabat 41. InvenitJ hic 35. Posleraau- Invenimus
Joliannes, et primum fra- lem die ite— Messiam,
ex discipulis trem suum ruin slabat quod est in-
36. ejus duo. Et Simonem, Johanues, terpraetatum
respiciens et ait illi: In- et duo disci- Chrisius.
Jesum ambu- venimus pnli ejus. 42. Adduxit er-
lantem, ail: Messiam, (quod 36. Et intuens Je- go eum ad
Ecce agnus est inlerpre- sum ambulan- Jesum.
Dei, ecce qui lalum Cbnstus.) tem, dixit: Ec- Intuens au-
tollit pecca- 42. Et duxit illum ce agnus Dei. tem eum
tum muudi. ad Jesum. 57. Audierunt Jesus, dixit:
57. Et audierunt Et respiciens autem duo Tu es Simon
ex discipu- eum Jesus, di- discipuli ej'us filius Jo- '
lis ejus duo xilrTuSimon loquentem, hannis: tu
" filius Johan- et seeuli sunt vocaris Ce-
loquentem
illum, et senes: tu voca- Jesutn. phas quod
Cuti sunt veris Cephas 38. Conversus interpraelatur
Jesum. quod est in- autem Jesus, Petrus.
38. Conversus terpraeta- vidit eos se- 43. Postera au-
aulem Jesus, et tum Pelrus. quentes se, tem die vo-
1 videns eos 43. Altera die etdixit eis : luit proficisci
sequentes se, volttit exire Quid quaein Galilaeara,
ait illis: Quid in Gahlaeam, ritis? et invenit
qnaeritis? et invenit Qui dixerunt Philippum.
Ad illi dixe- Philippum. ei: Rabbi, Et dicii illi
runt ei: Rab- Et ait illi Jesus: (quod ra- Jesus: Sequere
bi, (quod dici- Sequet e me. terpraetatur 44. me. Erat
lur iuter- 44. Eral auleni Magister) autem Filip-
praetatum Philippus a ubi manis ? pus a Bedsai-
Magister) Bedsaida, de 39. Ail lllis: da, ex civitale
ubi manes ? civitate An- Yenite, et vi- Andreae, et
39. Dicit eis: Ve- draee, et Pe dete, Vene- 45. Petri. Invenit
nite, et vide- 45. tri. Invenit runt autem, auiem Fihppus
te. Vene- Philippus Na- el viderunt Natahel, et
runt ergo, thnnael, et ubi nraneret, dicil illi:
et viderunt dicit illi: Quem et aput eum Quem scribsit
ubi liabita- scripsit Moy- manserunt Moysesin
ret, et aput ses in lege, illa die: lege, el Pro-
4 et Prophetae, erat enim
ipsum tnan- phetae, inve-
serunt illa invenimus hora circiler niinus Jesum
die: hora au- Jesum filium decima. fHiumJo-
tem erat fe- Joseph a Na- 40. Erat Andreas seph a Nazareth.
fe decima. frater Simonis 46. Dixit illi
40. Erat autem 46. Ait illi Natha- Peiri unus Natanael :
Andreas fia- ^ nael: A Naza- ex duobus, A Nazareth
ter Simonis rel potest aliqui audierant potest aliquid
Petri unus quid boni es- ab Johanne, boni esse?
ex duobtts, qui se ? Drxit illi et secuti sunt eura. Ait ilh Ft-
CODEX BRIXIANUS.
bui quia hic est Filius Dei. Altera autem dte. iierum nit hic prinmm fratrem suum Simonem et dixit ei.
stahal Johannes. et ex discipubs ejusduo. El respi- Inveiiimus Messiara qtiod est tnterpretatum Cljnsitis.
ciens Jesura atnhulantem dixil. Ecce agnus Dei. Et adduxit eum ad Jesum. Inimtus autetn eum Je-
El audierunl eum duo discipuh loqiieniem. et seculi sus dixit. Tu es Sunon filius Johaiims. tu vocaveris
suulJesum. Conveisus aulem Jesus. et videns eos Cephas. quod interpretatur Pelrus. Sequenii auiem
seqtieuies se dicit eis. Qmd quaenlis Qm dixerunt die voluit proficisci ni Galileara et lnvenit Filippura.
ei Rabbi quod diei.ur liiterpraetaium Magisier ubi Et dixit ei Jesus. Seqnere rae. Erat auteni Filippus
habitas. Dicit eis.. Ventie et videte. Yenerunt et a Bethsaida civitate. Audrae et Pein. liivenit Filip-
viderunt ubi m.merel. et aput etiin maiiserunt die pu^ Natbanael. et dicu ei. Quem scnbsit Moyses m
illo. Iiora enim erat quasi decima. Erat aulem An- lege et Prophetae iuveiiiu.us Jesutti lilium Joseph a
dreas fraier Simonis Pelri. unus ex duobus. qui Nazaretli. Et dixit ei Nathanael. A Nazaretu. potest
audterant ab Johanne. «t secuti fuerant eum. In\e- aliquid bom esse. Dictl ei
CODEX CORBEIENSIS.
31. quia hic est electus Dei. 43. proficiscens invenit.
36. Ecce agnus Dei, ecce qui tollit peccatum mundi. 45. Joseph qui est a Nazareth.
VARIANTESLECTIONES.
* Gat.et Jfitt. vldens eos sequentes, dicit. Vulg. videns Chnslus).
eos sequentesse, dicit. * Gaf.filiusJohna.Jfm.filiusJohaunis.Vulg.filiusJona.
5 Mm.hicfratrem...Messiam,quidicilurChristus.Vulq. %Gat. et Prophetiis. Mm. et Prophelis.
Vulg. et Pro-
hic pnmum fratrem... Messiam(quod est mterpretatum phelae.
561 EYANGELIUMSECUNDUMJOHAMEM. '
362
Philippus: Ve- nupliae fie- hppus: Veni, sunlin Cana
ni, et vide. bants in Cana el vide. Galilaeae : et
47. Videns au- Galileae: et e- 47. Videns autem erat lbi mater
lem Jesus Na- rat ibi mater Jesus Natanael 2. Jesu. Invilatus
thanael ve- Jesu invifa- venientem ad est autem et
nientem ad 2. ta. Yocalus se, et dixit Jesus cum
se, dixit de Na- autem erat de eo: Ecce discipulis suis
thanaele: et Jesus, et dis- vere Istrahe- ad nuptias.
1 Ecce vere Is- lita, in quo 3. Et vinum
cipuli ejus
trahelita, in ad nuptias. dolus non est. non habe-
quo dolus 5. Et vinum non 48. Ait llh Na- bant, quo-
48. non est . . I ait habebant, lanael : Unde niara fimtum
ilh Nathana- quoniam con- me nosti? erat vinum nu-
el: Unde me summatum Respondit Jesus, ptiarum.
nosti ? erat vinum et dixit ei: Et dicit ma-
Respondit Jesus, nuptiarum. Anlequani te ter Jesu ad
et dixit llli: Deinde dicit Filippus vo- ipsum : Yinum
Priusquam mater ad Jesum : caret, cum es- non liabent.
te Philippus Vinum non ses sub arbore 4. Et dixit ei
vocaret, cum habent. ficulnea, novi te. Jesus: Quid
esses sub ficus 4. Ait illi Jesus : Quid 49. Responditei mihi, et libi
arbore, vidi mihi, et tibi Natael: Rabbi, est mulier?
49. te. Respon- est mulier ? tu es Filius nondum venil
dit illi Natha- nondtim ve- Dei, lu es hora mea.
nael, et dixit: nit hora mea. rexlslrahel. 5. D)cit maler
Rhabbi, tu es 5. Dicit mater 50. Respondit Je- ej'us ministns:
Filius Dei, tu es ejus ministris: sus, et dixit Quodcumque
Rex Islrahel. Quodcumque ei: Quoniam vobisdixeril,
50. Respondens vobis dixerit, dixi ubi: Eo facite.
Jesus, dixit illi: facite. quod videiira 6. Erant autem
Quoniam di- 6. Erant autem le sub arbo- ibi positae
xi tibi: Qtiia ibi hydriae re ficulnea, hidriae la-
vidi te cum lapideae sex credis: ma- pideae secun-
esses sub fi- sectindum jora horum dum punfi-
cus arbore, purificatio- 51. videbis. Et cationem Ju-
credes: majo- nem Judaeo- dixi ei. daeorum,
ra horum virum, capien- Amen, amen capientes
51. debis. Et ait il- tes metretas dico vobis, binas vel
lis: Amen, binas vel ter- videbitis ternas.
amen dico 7. nas. Dicit illis caelum 7. ArtillisJe-
vobis, videbi- Jesus; Implete apertum, et sus: Implete
tis caelum hydrias aqua. Angelos Dei hydrias
apertum, et Et implebe- ascendentes, et aquam.
Angelos Dei runt eas us- descendentes Et implebe-
ascendentes, que ad sum- ad Fihum ho- runt eas us-
*
et descenden-J mum. minis. que susum.
tes supra Filium 8. Ait eis Jesus: Hau- 8. Aitiilis
rite, et lerte CAPUT II. Jesus: Aurite
CAPUT II. architrich- nrrnc, et ferte
1. hominis. Et no. Ad llli au- 1. Et tertia die arcitnclinio.
die terlia rierunt, et ad- nuptiae factae Et altule-
CODEX BRIXIANUS.
Philippus Yeni el vide. Vidit Jesus Nalhanael. ve- CbanaGalileae. eterat mater Jesuibi. Yocalus aulem
nieiuem ad se. et dixit de eo. Ecce vere Istrahelita erat Jesus. el discipuli ejus ad nupttas. Et deficiente
m quo dolus non est. Dicil ei Nathanael Unde me vino. Dicit malerJesu ad ettm Yiimm non habentEt
nosti. Respomlit Jesus. et dixit ei. Prius quam le dieit ei Jesus. Quid mihi et tibi mulier. nondum ve-
Phihppns vocaret. cum esses sub ficulnea. vidi te. nit hora mea. Dixit autem mater ejus ministris.
Respondit ei Nathanael et dixit Rabbi. tu es Filius Quodcumque 'dixenl vobis facue. Erant autem ibi
Dei. tu es rex Israhel. Respondit Jesus. et dixit ei positae ydnae lapideae sex seeundum purificatio-
Quoniam dixi libi. Vidi te sub ficulnea. credis. nera Judaeorum. capientes singulae meiretas
majora horum videbis. Et dicit ei. Amen. amen. binas vel ternas. Dixtt eis Jesus. Implele ydnas
dico vobis. ebitis vid caelum apertum et Ange- aquam Et unpleverunt eas. usque ad suramura. Et
los Dei ascendenies et descendentes supra Fi- dixit eis Jesus Aunte liunc. et ferte arclnlnclino.
lium hominis. Et die terlia nuptiae faclae sunt m Etad-
CODEX CORBEIENSIS.
48. sub arbore ficus, vidi te. tum est vinum nupliarum.
50. sub arbore fictis. 7. Et vocatis Jesus ministris, dixil eis ; Implete,
CAP.II.—1. ibi tnvttata. etc
5. et vinum non habebant, quoniam consumma- 8. Et fecerunt sicut dixit illis.
1 Gat. el Min.Ecce virIsraelita. Vidq. Ecce vere Israe- descendentes supra Fihumhominis.
hta. £ Gat. In Chauaan.Vulg.in Cana.
2 Cal.et Min.diSGeodeniesad Filrum hommis. Vulg.
PATROL. XII. 12
565 EUSEBII VERCELL. EVANGELIUMCUMVARIIS COD. COLLATUM. S64
9. tulerunt. Cum 14. mis Jesus : et m- runt. 14. etascendit
autem gus- venit in tem- 9. Ad ubi gus- Jesus in Ilie-
tasset archi- plo venden- tavit arcitri- rosolymis :
triclinus a- tes oves, et bo- clinius aquam et mvenit
qua vinum ves, et colum- vinum factum, in templo ven-
factum, et nes- bas, et num- et nesciebat dentes boves,
ciebat unde mulanos se- unde esset, et oves, et co-
factum esset, 15. dcntes.Etfe- minislri au- lumbas, et num-
ministri au- cit tamquam tem sciebant, mularios sedentes.
lem sciebant, flagellum de qui atitem 15. Et fecit quasi
qui haurie- resubus, etom- aurierantaquam, flagellum de
rant aquam, nes ejecit de et videntes fa- restibus, et
et videntes lemplo, oves, ctum, mira- omnes ej'eeit
factum, mi- et boves, et co- bantur : de templo, oves
rabanlur: lumbas, et num- vocavit au- quoque, et bo-
vocat spon-_ mulanorum tem sponsum ves, el num-
sum architri- effudil(c) pecu- arcitnclinius, mulariorum eiTu-
10. clinus, elait niam f, el men- et dixit ei : dit (c) num-
illi: Omnisho- sas eorum e- 10. Omnis homo mos f, et
mo bonum 16. verrit. Et ven- in primis bonum mensas eorum
vinum pri- denlibus co- binum ponit: et 16. evertit. Et
us ponit: et cum lumbas, dixll: cum mebriati dixit venden-
inebriati fue- Tolhte haec fuerinl, tunc tibus columbas:
rint homines, istinc, et noli- inlimiorem : Tollite ista
id, quod dele- te facere do- Tu autem hinc, et nolite
rius: Tu autem mum palris serbasii bonum facere domura
servasti bo- mei, domum vinum usque patris mei,,-
num vinum negotialio- modo. domum nejjo-
usque modo. 1 17. nis. Tunc 11. Hoc primum tiationis.
11. Hoe lecit hriti- rememora- signum fecit 17. Rememoralus
um signorum ti sunt disci- Jesus in Cana est autem disci-
Jesus in Cana pulr ejus quod Gahlaeae : et pulus ejus quo-
Galileae: et ma- scriptum sit: manileslavtt ho- niam scnptum est:
nifestavit Zelus domus norem suum, Seltts domtis
gloriam suam, tuae comedit me. el crediderunt tuae comeditme.
et crediderunt 18. Responderunt in eum disci- 18. Responderunt
in illum discipuli ejus. ergo Jttdaei, puli sur. ei Judaei,
12. Post hoc descen- et dixerunt 12. Post haee diet drxerunt:
dit Capharna- ei : Quod sig- scendit (a) rn f Quod signam
um lpse, et manum osten- Cafarnaum rpse, ostendis no-
ler ejus, et fia- dis nobis quia et mater ejus, bis quod
tres : et ibi man- haec lacis? et fratres haec lacis ?
serunt (b) non 19. Respondit Jesus, ej'us : et ibi 19 Respondit
multos dies f. el dixit illis: mansit (b) non Jesus, et di-
15. El prope erat Solvile hoc multos diesf. xrt eis : Sol-
Pascha Judaeo- templum, et 13. Etinproximo vite hoc tem-
rum, et ascen- in triduo re- erat 'Pasclra plum, et
dit, el Hierosoly- (d) suscltabo ft- Judaeorum, in triduo Ulud
CODEX BRIXIANUS.
tulerunl Ul autem gustavit arclrin iclinus. aquam vi- oves et boves. ei columbas. et nummularios seden-
num faclum. et nonsciebal undeessel ministn auiem les Et faciens quasi flagellum de funiculis. omnes
sciebanl quiauriebanlaquam.lunc \ocavitsponsum. eicit de lemplo. obes quoque et boves. et uuni-
archilrrclinus et dicilei.Omnishomo pnmtim bonum mulano'um effudit. aes. et rnensas subverlit. Et
viniim ponit. et cum jnebriati fuerint homines.tunc id his qui columbas vendebant. dixit Auferte ista
quod detenus est. Tu autem. servaslt bonum vinum hinc. nolite facere domuin patris mei. domum
usqueadliuc.HocprimumfeCit initium signorum Je- negollatioms. El recoidati sunl discipuli ej'us.
Sus.inChanan Ga1)leae.etmanifestavitgloriamsuam. quia scribtum est. Zelus domus luae comedit
et crediderunt iri eum discipuli ejus. Posi haec abiit me. Tunc. responderunt *i Judaei et dixerunt.
(a)in f Capharnaum Jesus. et maier ejus. et Iratres Quot signum ostendis nobrs. uuia liaee faos. Res-
ejus. et disciptilt ejus. et itn maiifeerunt non multis pondil Jesus et dixit eis. Destrutie hoc templum, et
drebiis. El prope erat Pascha Jttdaeorum. er ascendit in tribus diebus. excilabo il-
Jerosolyma Jesus. et Invenit in teniplo vendentes
CODEX CORBEIENSIS.
10. cum inebriati fuerint, id , quod delerius. 15. Et fecit quasi 'flagellum de reste.
12. OmitUt, et discipuli ejus.
VARIANTESLECTIONES.
1 um. primumstgnorum.Vulg.initiumsignorum.
BLANCHININOTÊ.
(a) Addit in, etiam tex. Gr. elg- — (b) Ita ef tex. Gr. oo ixo)lag hîpag. — (c) Ita versio Aeth. et Origenes,
rv Apparv. — (d) S. Arabrosius libro de Insittutione Vngims, captte 12, pag.*66, legil, ut Vercell. :
Solvite lemplum, et m trtduo 1esuscitaboillud. TStlta libro iu «/eFirfe, cap. 2, pag. 499, nec non Epislol.
elas. 2, pag. 1098. Vide eliam S. Augustinura de Civitate Dei, bb. vn, cap. 41.
565 EVANGELIUMSECUNDUMJOHANNEM. H66
20. lud. Dixerunl autem homo suscitabo. homo ex
autem Judaei: de Pharisaeis, 20. Dixerunt Pharisaeis,
XL\I. annis cui nomen ergo Judaei: nomine Ni-
aedifrcatum Nicodemus, XLet vi. an- codemus,
est hoc tem- Pnnceps Ju- nis aedificatum Princeps Ju-
plum, et lu tri- 2. daeorum. Hic est hoc tem- daeorum.
bus diebus venit ad Jesum plum, et lu 2. Hic venit
resuscitabis nocte, el ait in triduo re- ad eum no«
21. illud ? Ille au- illi: Rabbi, sci- susciias illud? cle, et dixit
lem dicebat mus, quod a 21. Ille auiem ei: Rabbi,
de templo cor- Deo venisti dicebat de sciraus, quia
poris sui. Magister, ne- templo corpo- a Deo ve-
22. Postquam sur- mo enim poris sui. nisti Magi-
rexit ergo a tesl haec sig- 22. Cum ergo re- sler, nemo
mortuis, lena facere, quae surrexit a enim potest
memorati sunt tu facis, nisi mortuis, re- haec signa
diseipuli ejus, Deus sil cum memorati sunt facere, quae
quod hoc dixit, illo. discipuli ejus, lu facis, nisi
et crediderunt 3. Respondit Jesus, quoniam hoc fuerit Deus
scripturae, et dixit ilh : Amen, dicebat, et cum eo.
etverbo, quod amen dico ti- crediderunt 3. Respondit
dixit Jesus. bi, 2nisiquis scripturae, et Jesus, et
25. Cum autem es- renalus fue- verbo, quod dixit illi :
selJesus Hiero- rit denuo, n. . dixerat Jesus. Amen dico tibi,
solyrais per potest vide- 25. Cum autem es- nisi quis renatus
Pasclra in die re regnum set (a) m f Hie- fuerit denuo,
festo, multi Dei. rosolymis in non potest,
ciedederunt 4. Dicit ad eum diem festum Pa- regnum Dei
in nomine Nicode. . . . scbae, multi cre- videre,
ejus, viden- Quomodo po- diderunt m no- 4. Dicit ad eum
tes signa, quae test homo re- mine ejus, viden- Nicodemus :
24. faciebat. Ipse nasci, cum tes signa, quae Quomodo po-
autem Jesus sit senex? num- faciebat. test homo
non credebat quid potest 24. Ipse nasci, cum
se lllis, eo quod homo, ut nos, autem Jesus sit senex ?
nosset omnes, s in utero ma- non credidit nuroquid po-
25. et quia non tris suae ile- se eis, eo quod test in ute-
desideraret rum introire, sciret omnes, ro matris
1ut aliquis tes- elrenasci? 25. et quia non suae denuo
timomum 5. Respondit necesse habuit introire, et
diceret de ho- Jestis: ut aliquis i renasci ?
mine : lpse enim Amen, amen di- testimonium' 5. Respondit
sciebat quid co tibi, rnsi perhiberet Jesus : Amen,
esset ni homi- quis renatus Se eo: ipse amen dico
fuerit de a- enim noverat tibi, nisi quis
qua, et de Spirilu quid esset in renatus fuerjt et
CAPUT 1H. saucto, non homine. aqua, et Spiritu,
potest m . . . . CAPUT III. non polesr
tra- renasci
1. ne. Erat re in regnum 1. Erat autem inregnum Dei.
CODEX BRIXIANUS.
lud. Dixerunl ergo Judaei. Quadraginla et sex saeis. Nicodemus nomine. Princeps Judaeorum Hic
-annis. aedificainni est lemplum boc el lu in venit ad Jesum nocte et dixit ei. Rabbi scimus quia
tnbus diebus excitavis illud. Ille autem dice- a Deo venisti Magister. nemoenim polest haec signa
bat. de lemplo coipons sui. Cum ergo resur- facere. quae tu facis. nisi fuerit Deus cum eo. Res-
rexisset a mortuis. recordati sunt discipuli ejus. ponditJesus et dixit ei. Amen ameu dico libi. nisi
quia hoc dixeral et crediderunt scnbturae. et quis nalus fueril denuo. non polest \idere regnum
sermoni. quem dixil Jesus. Cum autem esset Hiero- Dei. Dicit autem ei Nicodemus. Quomodo potest
solymis. in die festo multi crediderunt in nomine homo denuo nasci cum sit senex. numquid potest
ejus. videnles signa quae faciebat. Ipse autem non iterum in utero matris sine tnlroire et nasci. Res-
credebat semetipsum ers. eo quod ipse nosset pondu Jesus. et dixit. Ainen amen dico tibi. nist
omnes. et qura non erat ei opus. ut quis testimo- quis natus tuerit ex aqua et Spintu. non potest in-
nium perhiberet de homine. ipse enim scjebat troire in regnum
quid esset in homine. Erat autem homo ex Phari-
CODEX CORBEIENSIS.
VARIANTESLECTIONES.
1 Gat.utquilestimonium Mm. ut lestimonium.Vulg. Vulg nisi quis renatusfuerit.
» Gat.in utero matrrs...et renasci.Mm.in uteromatris
ut 2quis testrmonium.
Gat. msr qm natus fuerit. Mm. msr eenatus fuerit. et nasci. Vulg.m \entrem matris .. etrerrasei.
BLANCHININOT.<E,
(a) Addit in, cum tex. Gr. Iv.
6. Dei. l Quod natum modo si dixe- 6. Quod natum quomodo, si
est de carne, 15. ro: Nemo est de carne, dixero vobis
ca . . o est, quia ascendit in caro est, quo- caelestia cre-
de carne na- caelum, ni- niam de carne deiis ?
tum est: et quod si qui de cae- natum est : 15. Nemo
natum est de lo descendit, et quod na- ascendit
lum est de
(ajspirituf, spirilus est, Filius homi- in caelum,
quia Deus spintus nis, qui est in (a) spirilu f, nisi qtii de
est, et ex Deo 11. caelis. Quem- 7. spiritus est. Ne caelodiscendit,
7. nattis est. No- admodum mireris quod Filius hominis,
li mirari quia enim Moyses dixerim tibi : qui est in
dixi tibi; opor- exaltavit ser- Oporlet vos 11. caelo. Et
tet vos renas- pentem in * renasci denuo, sicut Moyses
8. ci. Spiritus ubi vult deserto ; sic 8. Spintus ubi exaltavit serpen- '
spirat : et vocem oportei exal- vult spirat: tem in solilu-
ejns audis, tari Filium et vocem ejus dinem; sic exal-
sed nescis 15. hominis: ut audis, sed ne- tari oportet Fi-
unde veniat, omnis, qui scis unde 15. lium hominis : ut
aut ubi va- creditin eum, veniat, aut omnes, qui
dat: sic est om- habeal vi- quo eat: sic credit in eum,
nis, qtti * renas- tam aeter- est el omnis, non pereat,
citur de aqua, 16. nam. Sic enim qui natus est sed habeatvi-
9. et Spiritti. Respon- dilextt Deus ex aqua,et tam aelemam.
dens Nicode- " huncmun- Spinlu. 16. Sic enim di-
mus, etdixit dum, utFili- 9. Respondit Ni- lexit Deus
ei : Quomodo um suum codemus, di- liiundura, ita
possiini haec unictim da- cil ei : Et quo- ut Filitim suum
10. fieri ? Respon- ret: ut om- modo possunt unicum daret :
dit Jesus, et di- nis, quicre- haec fien ? ut omnis, qui
xi t: Et tu es doc- dit in eum, non 10. Respondit Je- credil in eum,
lor in Istra- pereat, sed ha- sus, et dixit ei: non pereal,
hel, et liaec beat vitam Tu es magi- sed habeat
aeternam. ster (b) Istra- vitam aeternam.
ignoras ? 17. Non enim hel f, et haec 17. Neeenim
11. Amen, araen
dico tibi, quia misit DettsFili- ignoras ? misit Deus
um suum in 6 11. Amen, ameu Filium suum
quae scimus mundo , ut dico tibi, m huncmun-
loquimur, et
quod a vidimus judicel mun- quia quod
scimus loqui-
dum, ut judi-
lestamur, dum, sed ut cet mundura,
testimonium salvetur mun- mur, et quod sed ut salvus
nosli um non dura per ip- vidimus te- fiat miindus
12. accipitis. Si ter- sum. stamur, et per eum.
restrra vobis 18. Ideo qui credit lesiinionium 18. Qui credit
dixi, et non in eum,' non nostrum non in eum, non
creditis : quo- - judicaiur: recipttis. (c) judicabitur f :
modo, si dixe- qui autem 12. Si lerrestria qui vero
ro caelestia, non credtl, dixi vobis, non credit, jara
credetis ? Quo- jam judica- et non credilis : judicalus est:
CODEX BRIXIANUS.
est.clquod nalum est credelis. Nemo ascendil in caeluni. nisi qui de caelo
Dei.Quodnatura estex carne.caromireiis
PX(a)spiritu f. spirilusesi.Non quia di\i ubi. descendit Filius hominis qui est in caelo. Et sicul
opnrlet vosdenuo nasci Spiriius ubivult spnat. et vo- MoysesFiliuni exallavit serpeniera. in deseito. ita exaltari
homiins. ut omms qui credit in eum
cemejusatidis. sed nonscisuudeveniai aulquovadat oportel
sic est omnis qui natus ebt ex Spiritu. Respondil Ni- habeat vitam aeternam. Sic emm dilexil Deus mun-
codemus. et dixit ei.Quomodo possunt h.ec ahel fien.Re- dum ut Filiura suum unigenitum darel. ut omnis qui
siiondit Jesus et dixit ei. Tues magister (b)Isi f el credtt in eum non pereat. sed babeal vilam aeler-
liaecigiioras.Anren atnen dico libt. quia quod sumus nam Non enim misit Deus Filium stium in hunc
loiiuimur el quod vidinms teslificamur. et teslimo- raunduni ut judicet mundum. sed ut salvelur mun-
nium nostrum non accipilis. Si lerrena dixi vobis. duspenpsum.Qui ciedit ineum non judicatur. qui
et non credttis quomodo si dixero vobis caelesna autemnon creditjamjudica-
CODEX GORBEIENSIS.
CAP.III. — 6. Quod natum est de carne, caro est, 8. sie est omnis qui nalus est ex aqua, et Spirito.
quia de carne nalum est: et quod nalum esl de spi- 16. ut Filium suum 8 ttnigenitum mitteret. f
ritu, spititus est, quia Deus spirilus est. 18. qui non credil in ipsum, jam judicatus est.
VARIANTESLECTIONES.
1 Gal.et Mm. Quod autem ex spirilu. Vulg. et quod b Grit.et Mm. hunc mundum...et omnis. Vulg. mun-
natum est ex sptrilu. dum...ut omms.
1 Mm. natusest aqua, Sprrilu sancto. Vulg. nattis est 6 Gat m huncmundum,ut judicaret.Mm.in huncmun-
ex sptritu. dum. Vulg.m mundum.ut judicet.
a Mm.Yidemustestrucemur.Vulq.vidimustestamur. 7 Mm.nonjudtcahitur.Vulg.non judtcatur.
* Mm.in soluudine.Vulg.m deserto. 8 Gat. el Min.unicumdarel prosaeculo.
BLANCHININOT.E.
(«) Post Spinfu, deest sanclo, etiam in tex. Gr.—-(b)Ita el tex. Gr. TOO 'lo-panl.— (c) Ita el cod. Q?M. Lat.
lus est: quia Johannes. quoniam non carcerem.
non credi- 25. Facta est ergo credidit in 25. Facta est au-
dit in nomi- quaestto in- nomine uni- tem quaBStio
ne umci Fi- ter Judaeos, geniti Fili ex discipulis
19. Iii Dei. Hoc est et dtscipulos Dei. Johannis eum
atttem judi- Johannis de 19. Hoc est aulem Judaeis de
cium : quia Purif. .... judicmm : quo- Punficatione.
lux venit in 26. Et venerunt niam lux venit 26. Et venerunt ad
hoc mundo, ad Johannem, in hoc niundo, Johannem, el
et dilexerunt et dixerunt et dilexerunt dixerunt ei :
honunes po- ei: Rabbi, qui homines potius Rabbi, qui
tius tenebras, erat lecum lenebras , quam erat lecum
quam lucem : trans Jorda- lunren : erant trans Jorda-
eranl enim nen, cui testi- enim raalae nen, cui lu
opera illorum monitim red- operae eorum. testimonium
mala. didisli, ecce 20 Omnis enim, perhibuisti,
20. Omnis, qui pra- hic baptizat, qui male ecce hic
va agit, odit et omnes ve- agit, odit baptizat, et
lucem, et non niunt ad lllum. lumen, et non omnes veniunt
venilin lu- 27. Respondit Jo- venit ad lu- ad eum.
cem, ul non hannes, et di- men, ne ar 27. Respondit Jo-
arguantur xit: Non potest guantur operae hannis, dicens :
operae ejus : homo accipe- ejus : Non potest ho-
21. nara qui fa- re qtiicquam, 21. qui autem mo accipere
cit veritaiem, nisi illi datum facit verila- quicquam, nisi
veml in lu- ftient de cae- tem, venil ilh datum fue-
cem, ul ma- 28. lo. Ipsi vos tes- ad lumen, nl desuper.
nifestetur limonium ut manifesten- 28. Ipsi vos testi-
opus ejus , quo- mihi perhi- tur operae momum mihi
niam betis, qnia di- eius, quo- perhibetis, quo-
in Deo est fac- . . . . vo. , . . Non niarn in Deo niam d>xi: Non
22 tum. Post baec sum Christus : sed sunt operatae. sum ego Chri-
exiit Jesus, et qttia missus 22. Post haec profe- stus : sed qttia
discipuh ejus sura anteil- ctus est Je«us , et praemissus sum
in JudaeamJS 29. lum. Qui ha- discipuli ejus anle eum.
terram : et ibi bet sponsam , in Judaeam 29. Qui habet
morabalur sponsus est : lerram : et ibi sponsam, spon-
cum illis, et 1;
amicu autem morabalur sus est: arai-
baptizabat. sponsi slans, cum eis. cus autem
25. Erat aulem et audiens rl- 25. Erat autem sponsi, qui
Johannes Ium, gaudio Johannes ba- stat, et audit
baptizans inl ptizans in eum, gaudio
gaudet prop-
Aeno, prope Sa- ter voceni Aeno, juxta gaudit propter
lim : quoniam sponsi. Hoc er- Salin : quoniam vocem ejus.
aquae ibi raul- go gaudium aquae raultae Hoc ergo
lae erant, et raeum imple- erant ibi, et gaudiura rneum
veniebant, et 50. tum est. lllum veniebant, et comple-
baplizabantur. oportet baptizabantur. 50. lum est. Illum
24. Nondum enim crescere, me 24. Nondum enim oportet crescere,
missus fuerat autem minui. erat Johannis me autera ininorari.
in carcerem 31. Qui de susum coactus in 31. Qui desusum
CODEX BRIXIANUS.
tus est. quia non credit in nomine unigeniti Fi- Faela est ergo questio. inter discipulos Johannis. et
li Dei. Hoc est aulem judicium. qttia lux veint in Judaeos dePunficaiione.Et venerunt ad Johaniiem et
huiic miindiim. et dilexerunt hnmines. raagis te- dixerunt ei. Rnbbi. qtn erat tecum trans Jordanen.
nebras qnam lucem. erant enini eorum mala cui tu tesiimonium peihibiiisti. ecce hic baplizat et
opera. Omnis enim qui male agit odil lucem. et omnes veniunt ad eum Re^pondit Joliaunes et dixit.
non venitad lucenr. ut non arguanturopera ejus. qui Non potest homo accipere quicquam nisi fueiit ei da-
aulem facil ver ilatem venit adTucem.ui mauilesteniiir lum de caelo. lpsi vos milii lesiimonuim perhibelis
opeia ej'us.quiain Deo sunl facta . . Posthaec.\enit quod dixerim Quia non sum ego Christus. sed
Jesusetdiscipuli ejus. m Judaeamteiram, etilliccum qiua missus sum ante lllum.. Qui liabet sponsam
eisdemorabaiur. et baptizabat. Erat autern etJohan- sponsus est. amicus aulera sponsi. qui stat. et
nes baptizms in Deserto. jtixta Salim. quia aquae audit eum. gaudio gaudet propter vocem sponsi.
mullae erant illrc. el adveniebant. et baptizabantur. Hoc ergo gaudium nieum impletum esl. Illum
Nondum enim missus fueralin carcerem Johannes.. oportet crescere. me autem minui. Qui desursutn
CODEX CORBEIENSIS.
19. Hoc est aulem judicium Dei : quia Iux venit 23 et * adveniebanl ei, f, et baplizabanlur
in hunc mundura. ab eo.
20. qui mala agit.
1 Gat.m AEnon...Mm.inAEnonjuxta Saliratrans Jor- 2 Gat.advemebantmulti. Mm. adventebant.
ibnem. Vtdg. inEtiiionjuxtaiSahm,
571 EUSEBII VERCELL. EVANGELIUMCUM V4RIIS COD. COLLATUM. 372
venit,' supra Jesus plures dis- venit, super om- plures discipulos
omnes est. cipulos habe- 3 nes est. Qui vero facit, quam
Qui aulem et
ret, bapti- ex terra est, de Johannes, et
supra ter . . . . zat, magts quam terra est, el de 2. biptizat, (quam-
est, de terra est, 2. Johannes, (quam-
4
terra loquitur. quam Jesus (c)
et de terra lo- quam Jesus (c) ip- 52. Qui autem de ipse f non ba-
32. qunur. Qui se f non baplt- caelo (a) venit f, pnzarei, sed
de caelo (a) ve- zabat, sed dis- quod \idit, et discipuli ejus) ,
nit, f quod vi- 3. . . . .
pu b ejus), re- audivit, (b) te- 3. reliquid igitur
dit, et quod liquid (d) terram f slalur f, et Judaeam (d) ler-
audivit, (b) les- Judeam, et abi- lestimonitim ram f , et profe-
tifrcatur, f et il iterum in illius nemo accipit. etus est iterum.
tesnmonium Galileam. 33. Qui aulem in Galilaeam.
ejus nemo 4. Oportebat au-
G accipit lestimo- 4. Oportebal au-
35. accipit. Qui ac- tem illum tran- nium ejus, tem eum tran-
cepittestimo- sire per Sama- signavit quo- sire per Samariam.
inum ejus, 5. riam. Venit niam Deus 5. Venil igitur
signavil qura ergo in civi- verax est. in civilatem
Deus verax est. talem Sama- 34. Quem enim Samariae, quae
51. Quem eniin riae, quaj dici- misit Deus, sj<dicilur Esychar !>B,
misii Deus, tur Sychar, jux- verba Dei juxta praedium,
verba Dei lota agrum, quem loquitur : noh quod dedit
quitur: noh dedit Jacob enim ad men- Jacob Joseph
enim ad men- filio suo Joseph. suram dat sniritum. 6. filio suo. Erat
surara dat 6. Erat aulem 35. Paterdiligit autem fons Jacob.
55. Deus spiritum. Paler ibi fons Jacob. Fihum : et om- Jesus igitur
diligit Filium: Jesus ergo fali- nia dedu in fatigalus ab iti-
nia de- gatus ex itine- manus ej'us. ncre, sedebat
s
dil in manu '
re, sedebat sfl- 36. Quicredit super fontem.
36. ejus. Qui cre- pra fontem. in Filio, habet Hora autem
dit in Filium, Hora erat fe- vitam ajternara : erat ciiciter sexta.
habet \itam 7. re sexla. Et ve- qui autem ' 7. Et venil quae-
aeternam: qui nit rnulier Sa- non credit Fi- dam muhei a
in dtcto obau- maritana hau- lio, non vi- Samaria haurire
diens est Fillo, rire aquam. debit vitim aquam.
non videvil Ait illi Jesus : Da mihi aeternam, sed 8. Dicit ei Jesus:
vitam, sed tra 8. bibere. (Disci- iia Deim eo Da mrlti bibere.
Dei manet su- puli enim ejus permanebit. Diseipuli enim
per tllum. liabierunt in ejus abieranlin
civitatem ut CAPUT IV. civilatem tit
CAPUT IVi emerent es- 1. Cum ergo cibos emerenl.
1. Jesus ergo ut dog- 9. cas.) Dicit 6rg6 co^novisset 9. Dicit ergo ei (e)
novil quia illi (e) mulier f Sa- Jesus audisse mulier f Samaiita-
audierunt maritana : Tu', Pharisaeos, na: Tu, cum sis
Phartsaei, quOd cum JudaCus quod Jesus Judaeus, quomo-
CODEX BRIXIANUS.
venit super omne"s6sl Qui est de lerra. de terra plizal plus quara Jobannes. quamquam Jesris (c) lpse
est et de lerra loquitttr. Qui autem de eaelo venit f non bapuzarel. sed discipuliejus. reluiquid Judaeam
super omnes est et quod vidit el audivil. hoc tes- et abut uerum in Galilapan). . Oportebatauiem Ptim
tificafur. et lestimonium eius. nemo aceipil. Qui transire per Samanam Yenit autem m civilateiii Sa-
enim accipil tesfimonium ejus. signa\it quia Deus manae. quaediciturSyebar juxlapiaediumquoddedit
verax est. Quem enim misit Deus. verba Dei loqui- Jacob.Joseph fiiiosuo.Eratautein ibifonsJacob. Jesus
lur. non enim ad mensuiam dal spirilum. . . Pater ergo fatigatus. ex ltinere. sedebit sic sttper puteum.
diligil Filium el ororaa dedit m manu ejus. Qui cre- Erat boia quasisexta. YenilautemmulierdeSainaiia.
ditin Filtum habet \itam aelernam. qui aulem non aurire aquam.Eidixitei Jesns Da mihibibeie. Disci-
credit Filionon\idebitvitara. sed ira Dei manet su- puli vero ejus. abieianl in civituem utcibos emerenl.
per eum. Ut ergo eognovit Dominus quia audierunl Dieit ergo ei mulier illa Sainaiilana. Quomodo tu
Pharisaei. quod Jesus plures discipulos lacu. et ba- cum sis Judaeus.
CODEX CORBEIENSIS.
36. Qni autera non credit Filio. debat super puleum. tecent. manu, sedebal super.
CAP.IV.—1. Jesus autemlaligauisexitinerese-
VARIANTESLECTIONES.
1 Gal.superomnes,el de sursumloquitur.Namqui de 8 Gat.et Mln.m manuse|us. Vulq.m manuejus. x
lerra esl, terra esl, el ex terra loqmtur. Quiclecaelove- 8 Gut.faceret, et baptizabat.Vulg.facit, et baptizat
ntt, super omnesost, ettvam
quodvidit.Mm.supraomnesest, 4 Gai el Mm tps >Jesus Vuig Jesus
etde sursumloqutnir. qui de lerra esl, ex terra lo- 16 Gal el Mm Judaeamterram, et. Vulg.Judaeam,el.
Vulg. Qutde sursumvenit, super
quilur, et quod \rdit. teria v Mm lre per. Vulg. hansire per.
omuesest Qui esl de , de terra est, eLde teira Io- Gal.sedebatsuper. Mm.sedebat supra. Vulg. sede-
quittrr.QuidecaelOYeml,super omaesest, et quod vrdit. bat sic supla.
BLALNCHINI NOTÊ.
(a) Post venit, deest super omnes est, et, eliam in cod. Cant. — (b) Anle lestalur, deest hoc in cod.
quoque Canl. — (c) Addrtipse, etiam tex. Gr, airbg. — (d) Ita el cod. Canl. yijv.—(e) Post muher, deest
illa, etiam in lext. Gr,
'
sis, quomodo hanc aquam, do a me bibere sitiam, neque
a me bibere ut non sitiam, petis, cum sim veniam islis
*
petis, cum sim neque veni- mulier Samantissa ? haurire hinc.
Samaritana ? am hoc auri- 10. Rcspondit Jesus, 16. Dicit ei
10. Respondit Jesus, 16. re. Dicit illi: Va- et dixit ei: Si Jesus:
et dixit illi: Si ca virum scires donum Dei, Vade, voca
scires munus veni - etquis est, qui virum tuurn,
Dei, et quis est, 17 on- dtcit libi: Da etvenr hoc.
qui dicit tibi: dit mulier, et mihi bibere: tu 17. Respondit
Da mihi bibe- 4
dixit llli: Non magis petisses mulier,
re: tu peleres . um. eum,etdedisset el dixit ei: Non
ab eo, el dedis- ne di libi aquam habeo vnum.
set tibi aquam xis d vi- V)vam. Ait ei Jesus :
vivam. r on ha- 11. Dicit illi mulier: Bene dixisti,
11. Ait illi mulier: 18 um . . ue Domine neque quianon (b) ha-
Domine unde hau- e . . im viros haurilonum habes f \irum:
rias non ha- habuis bes, et puieura 18. quinqueenim
bes, el puteus b nunc, quem allum est: (a) viros habuisli,
altus est: (a) un- habcs, non est unde f habes et nunc, quem
de f habes a- tuus vir: hoc aquam vivam ? habes, vir tuus
quam vivam ? verum dixi.. 12. Numquidtu non est: hoc
12. Numquid tu 19. ti. . . . t mu- major es patri vero dixisii.
maj"ores pa- lier : D e , vi- nostro Jacob, 19. Dicit llli niu-
tri nostro Ja- deo . . uod qur dedrt nobis her: Domine,
cob, quis pute- 20. Profeta (c) es f. Pa- puteum, et ipse video quia
um nobis hunc tres nostri ex eo \ibit, et Propheta (c) es f.
dedit, et ipse in hoc mon- filrr ejus, et 20. Patres nostri
ex eo bibit, et te adorave- pecor a ejus ? in hoc monle
filii ejus, et perunt, et vos 13. Respondit Jesus, adoraverunt, et
cora ejus? dicitis q . . . et dixit er: Omnis, vos dicitis, quia
13. Respondens (d) m f Hie . . oso- qui bibent (d) in f Hieroso-
Jesus, dixil il . . . lymis est. . . . ex aqua hac, lymis esl locus,
Omnis , qui siliet Uerum: ubi adorari
8 biberit ex qui aulem bi-
opo ..." opoitet.
aqu ........ 21. Dicit i beiil de aqua, 21. Dicitilli
siti - quam ego de- Jesus:
tem biberit de . . . . quo- dero ei, non Crede mihi
de aqua, quam niam ve . . . . sitiet in sem- muher, quoniam
ego dabo ei, non hora, cum . . - piternum : venit hora,
sitiet er- . . uein hoe 14. sed aquam, quam cum neque in
14. n .. m : sed aq. .. , m . . te, ne- ego dabo ei, islo monte, ne-
quam ego da- que in Hiero- fiet m eo fons que >nHieroso-
bo illi fons solymis adora- aquae salienlis lymis adorabilis
aquae salien- bitis Patrem. iuvitam aeternam. Patrem.
tis in vitam ae- 22. Vos adoratis 15. >JBDicit ei mu- 22. Vosadoratis
ternam. qu . . . . escilis: her : Domine, quod nescitis:
15. . . t illi mulier: nos ad . . ramus da miln hanc nos adoramus
Domine, da mihi quod uoniam aquam, ut non quod soiuus, quo-
CODEX BRIXIANUS.
bibere a me poscis. quae sum mulier Samaii- aquam, ut non siliam, neque veniam huc aurire. Di-
lana. non enim coiituniur Judaei Samaiilams. cit ei Jesus. Vade voca îrum luum el veni huc Re-
Respondit Jesus. et dixit ei. Si scires donum Dei, et spondit mulier et dixil. Nou habeo viium. Dicit ei
qui>-est. qui dicit tibt Da mihi bibere. tu forsilam pe- Jesus. Bene dixisti, quomam virnm non habeo, quin-
lisses ab eo. et dedisset libi aquara vivam Dicil ei mu- que emm uros habuisti, et nunc quem habes , non
her. Domine nec in quo aurias habes. ei puleus al- est luus vir. hoc veie dixisli. Dicit ei roulier. Domi-
lus est. unde ergo habes aquam vivam, Ntnnquul tu. ne video quia Propheta es lu. Palres nostri in monte
uidjor es jiatre nostro Jacob. qui dedrl nobis puteum hoc adoraverunt. et vos dicitis quia (d) m f Hieroso-
hunc. et ipse ex eo bibit. etfiln ejus. etpecoia ejus. lymis est locus. ubi adorare oportel. Dicil ei Jesus
ResponditJesus.etdixitei. Ommsqui bibeiilex aqua Mulier erede nulii. quia veniei hora , quandO neque
ista smet iterum, qui aulem biberit, ex aqua^ quam m mOnte hoc, neque in Hieiosolynus adoravilis
ego dedero ei, non sittet in aeternum, sed aquaquam Patrem. Vosadoratis quod ncscitis, nos aulem ado-
ego dabo ei. fiet m eo. fons aquae salientisin \itam ramus quod sctmus , quia
aeternam. Dicil ad eum muher Domine da mihihanc
CODEX CORBEIENSIS.
12. puteum hunc. f lt>. hoc veruin dixisii.
13. ex hac aqua, quam ego dabo ei. 21. 6 veniet lrora f, neque in monte hoc.
1 Gal.el Mm.cum snn muher? Vulg.quae summuher? » Gal et nunc unum,quem habes. Mm.et hunc, quem
2 Gat. puteumlslum. Vulq puteum. habes. Vulg. et nunc, quemliabes.
s Gat.el Mm.biberitex. Tulg. btbit ex. 6 Et ila Gat. et Mm.
* Gat.eiMm.JNonhabes vrrum. Vulg. Nonhabeovirum.
BLANCHININOTÊ.
(<r)Desideralur eigo, post unde, in cod. — quoque Canl.— (b) ItaSetiam cod. Canl. Lat. et Gr. «xetf. —>
(c)Post es, deest tu, in cod. quoque Cant. (d) Addit in , panterflex. Gr. h.
573 EUSEBII VERCELL. EVANGELIUMCUM YARIIS COD. COLLATUM. 576
CODEXYERCELLENSIS. CODEXVERONENSIS.
scimus salus te hominem, niam salus ex minem, qui di-
ex Judaeis est. qui niriti dixit Judaea est. xit mihi omnia
25. Sed veniet ho- omnia quae 25. Sed venil ho- quaecumque fe-
ra, et nuncest, . . eci: numquid ra, et nturc ci: numquid
'
. . ura vcii ad . . . . . e esl Cluistus est, cum veri ipse est Christus ?
. . aloies ado- 50 runt deci- adoratores ado- 50. (c) Et f exierunt
•
. abunt Patrem vilatem, et rabunl Patrem, de civiiate, et
. . spirilu .... veniebanl in spnitu et veniebant ad
51 m. lnter- ventate. Etenim pum.
Pa es gabaiu Pater tales 51. Postmoduin au-
q qui . . . scipu- quaerit, qui tem rogabant
ad eum li, dieenles : adoient eum eum discipuli,
24- in spiritu. Spintus est Magister, man- 24. in spiiitu Spi- dicenles: Rabbi,
Deus : et qui ado- 52. dtica. Ail lllis : ritus est Deus: manduca.
raut illiiro, Ego escam ha- et eos, qui 52. Ad rlle dixit eis :
in . piritu, el ve- beo mandu- adorant eum, Ego escam habeo
nta . . e care, quara in spiritu el mandueare, quam
re opo . . tet. vos nescitis. vernateoporlet vos nescilis.
25. Dicil iili . uli- 55. Drcebant autem adorare. 53. Dictint aiilem
er. Scio quod discipuli llli- 25 Dicit ei mulier: discipuli ejus
Messias venus ad invicem : Scio quia Mes- ad alierulruni :
turus est, (qui Numquid ali- sias venit, (qui Numqtiid ali-
dicitur Christus) quis adtulit dicitur Christus.) quis ei attulit
dum\enerit illi mandu- cum ergo ve- manducare?
ipse, adnuntia- 54. care? Atl illis neiit ille, ad- 34. Dicit lllis
bit nobisom- Jesus: nuniiavit nobis Jesus : Mea
26. nia. Dicit illi Meaesca est omnia. esca est ut
Jestis: Ego sum, ut faciam vo- 26. Dicit ei Je- faciam volun-
qui loquor te- lunlatem e- sus: Ego sum, tatem ejus,
cum. jus, qui me mi- qui loquor qui me mi-
27. Et inie sit, ut perfici- lecum. sit, el ut per-
ven . . runl am opus ejus. 27. Et statim ve- ficiam opus
discipuliejus : 35. Nonne vos nerunt discipuli ejus.
et miraban- dicitis, quod ejus . et mira- 55. Nonne vos
lur qu adhuc quat- bantnr eo dicitis, quo-
muli tuor mensis quod cum mu- niam quatluor
queretur. Ne- sunl, et ines- liere loqueretur. adhuc mensis,
mo tamen sis veuit? Ec- Nemo tamen et messit venit:
dixit (a) tlli f: Quid ce dico vo . . . . (a) ei f dixit : Ecce dico
queris, aul Elevate ocu- Quid qnaeris, ôbis: Adlevate
quid loque- los vestros, vel quid cum oculos vestros,
ris cum llla ? et videte re- ea loquetis? et aspicile
28. Reliquid ergo giones, quo- 28. Reliquid igitur regiones, quia
hydriam su- niam albae mulier hydrram albae (d) sunl f
am mulier, (d) stint f ad mes- suam, el abiit a messem.
et abnt in ci- 56. sem. Qui mein civltatem, et 56. (e) Jara f qui
vitatem, et n t, meicedem dixit (b) homini- metit, meiee-
dixil (b) homini f : accipit, et con- 29. bus f: Yenite, dem aceipit,
29. Yenite, vide- geret frue- et videte ho- elcongraegat
CODEX BRIXIANUS.
salus ex Judaeis est. Sed veniet hoia, el nunc nem qui dixit mihi oinnia quaecumquefeei. numquid
est quando veri adoiatores. adorabunl Pdliem.in ipse est Christus. Exierunt eigo de civilate et venie-
spirilu et veinale. Nam el Patei tnles quaeut qtit bintad eum. Inler baec aulem rogabanl enm. disci-
adorent eum. Spinlus est Deus. ct qui adorant ptili ejus dicenips. Rabbi manduca. llle nulem dixil
eum. )n spniut et \eritate oportet adoiare. Dicit ois Ego cibuni habeo in.imlucare quem vos nesciih.
ei mulier. Scimus quia Mcssias venturus esi. Dicebint eigo discipuli ad invicem Nuniqmd aliquis
qui dicitur Chnslus , cum ergo \enenl, ille nobis adtulit ei manducare Dicit ei Jesus. Menscibus esl
adnunliabil omnia. Dictt er Jesus Eqo sum qm lo- ut faciam \oluntalem ejus qtu me misit. et perficiam
quor tecum. Et continuo veneiuiil discipuli ejus, et opns ejus. Non ne vos dicitis. quod adhuc qualtuor
nurab.inl"!' quia cum muliere loquebatur Nemo ta- mciises snpeisuui et niessis venit. Ecce dico vobis.
men dixit. Qtnd qttaeris , aul quid luqueiis cum ea. Levate oculos vestros. et videte regiones. quia albae
Reliquid eigo ydiiain suam mulier, et abni in cni- sunt jam ad rncssem. Et qui metet. raeicedem ac-
tatem. el dictt illis lionunibus Yentte \idete hoini- cipit. et congiegat
CODEXCORBEIENSIS.
24. et eos, qui adoranl, in fpiritu, elc. 52. quem vosnonscitis.
28. et dixit hominibus . Yenile, et videle homi- 56 congeril fruclum, elc.
nem, qui dixitomnia.
VAMANTESLECTIONES.
1 Gat.vern adoralores.Jlfm.virr adoratores.Vulg.verr adoralores.
BLANCHINlNOTJS.
(a) Addile., etiam cod. Canl. ovrS>.—(b) Axilehomimbus, deest.Ws, —
in lexlu pariler Grseco.— (c) Ita
et cod. Gdiu, w.i,— (d) Post lunt, dcesl jam, etiani in cod. Cant. (ej Ila et cod. Gant. ,i'Sn.
lum in vilam credimus : ip- fructum in credimus ei :
aelernam: . . um enim au- vitam aeternam ; ipsi enim au-
ut, et qui serit, . . vimus, et sci- ut, et quise- divimus, et
simul gaude- . . us quod hic minat simul scimus quia
at, et qui meest vere Sal- gaudeat, et hic est vere
37. lit. In hoc est vator mun- qui metit. Salvator
enim verbum 43. . . . Post bi- 57. ln hoc enim mundi.
veriiatis: quia utem (c) est verbum 43. Post biduum
alter est qui \erum : quo- autem (c) profe-
serit, et a >
44. Gahleam. Ip- mam alius est clus est f inde
38. qui melil. E- se enim Jesus qui semraat, in Gahleam.
go si misi vos . . . stificatus et alius qui 44. Ipse enim Jesus
raetere quod . . . quod Pro- metit. testatus est
non vos la- fela in suam 58. Ego misi vos quoniam Prophe-
borastis :'alii patiiam non metere quod ta in patria
laboraveiunt, hahet Iiono- vos non lasua dignita-
et vos in la- rem. borastis: et tem non habet.
bore illorum 45. Cumvenisset vos in Idbo- 45. Curavenisset
introistis. ergo. . . . ali- rem eorum autem in Ga-
59. De civitate au- leam.... epe- intraslis. lilaeam, exce-
tem iila mul- runt. . . m 59. Ex civitate perunt eum Ga-
ti credide- Gahlaei uni- autem illa lilaei, videntes
runt Sanra- ver. ., visis mullr credide- omnia quae
ritanorum, omnibus quae runl in eum fecit in Hiero-
propter ver- fecit Iliero- Samantano- solymis in diem
bum muli . . solymis in dirum, propter feslum : et ipsi
res testim . . - era sollemni . verbum mu- enim advene-
nium pro- nam et ipsi lieiis lesti- rant in diem
dentes : q . . - venerant ad monium feslum.
niam d . . . . diem festum. perhibentis : 46. Yenit ergo
mihi 46. Vemt ergo ite- qtioniam dixit iterura in Ca-
quae rum in C. . . ei oninia, na Gahlaeae,
quae aeae, qirae fecit. ubi leeit de
40. Cum 2
ubi fecit aquam 40. Ut eigo ve- aqua vinum.
ergo ad illum vinum. Erat nerunt ad eura Eiat(d) aulem f
Sam ani, ibi quidam Samaritani, quidam Regu-
(a) rog. . . nt f Basiliscus, (a) rogabant f lus, cujus tilius
ma- cujus filius eum ut aput iiifirmahatur
infirmus e- eos maneret. (e) in f Calar-
sit i rat (e) in f Capar- 41. Etmansit ibi 47. naum. Hic
47. naum. Hic cum s biduum. Et cum audisset
41 credide- a. . disset quod multo plures quod Jesus
runt per ver- Jesus v . . nrtde credideruut venit ex Ju-
bum ejus. Ju rn Ga- propter verbum daea in Ga-
42. Muheri aulem lil. . . . venit 42. ejus. El di- Iilaeam, \c-
dicebant: Quo- ad lllum, et cebant mulie- nit ad lllum,
niam non roga. . t ut ri: Jam non et rogabat eum
propter tuam descenderet, propter tuum ut discenderet,
loquelam et sanaret (b) tesiimonium f et sanaret
CODEX BRIXRNUS.
fruc'um in vitam aelernam. ulet qui seminal simul elscimus. quia hic est vere Salvalor mundi Christns.
gaudeatetquimelet.In boc enimestveibum veriiatis. Post duos autem dies (c) profeetus est f indein Ga-
quia ahus est qui semmat. et alius cst qm melet. lilaeam.Ipse emm Jesus lestimonium peiliibuit. quia
Ego raisi vos nretere m quo vos non laboiastis. ahi 1'ropheta iu sua patria honoiem non babel. Cum
laboiaverunt. et vos in laborcs eorum introisiis Ex cigo venisset m Galilacam. exceperunt euiu Galilaei.
civitue atitem illa multi crediderunl in eum Sama- \idenies omrna quae leceral in llierosolymis. in die
ruanorum. propter verbum muheris. testimonium festo. et ipsi enim veneiant ni dient festum. Venit
perhibentis. quia dixiinnhi. omnia quaecuiique feci. eigo ileium Jesus in Chana Galilcae. ubi fecerat
Cum veiusseut eigo ad eum Samaruaui. logaverunt aquam viniini. Erat (rf) auteni f lbi quidara Regulus
euin. ut rbi manerel aput eos. Et mansit lbi dtios cujus filius inhrniabatur (e) ni f Cafarnaum. Hic
„dies. Et mttlto plures oediderunt rn eum. propter cum audisset quia Jesus a Judea in Gahlaeam ve-
sermonem ejus. Et mulieri dicebant. Jam non pro- nisset. abiit ad eum. et rogabaleura. ut descenderet.
pter tuam loquellam credimus. ipsi enim audivimus et sanaret
CODEX CORBEIENSIS.
42. Hic est Salvator raundi, omisso, vere. 45. Galilaei universi.
1 Gat.et Mm.et vemt in. Vulg.et abnt rn. * s Gal. cum audisset quia Dominus.Vnlg cum audisset
2 Gal. et Mm.feot de aqua vinum. Vulg. fecrt aquam quia Jesus.
vinum.
BLANCHININOTJE.
(<J)Ita et lex. Gr. ijpwTtuv.— (b) Ila et cod. Cant. âprvpiav.— (c) Ante profectus est, deest exiit, in cod.
quoque Canl. — (d) lia el cod. Cant. Ss. ~- (e) Addtt iv, etiara tex. Gr, h.
579 EUSEBII VERCELL. EVANGELILMCUM VAR.HSCOD. COLLATUM. 380
filium ejus : ra, qua f dixit filium ej'us : niam (e) illa
erat enim Jesus : Filius tu- incijiiebat liora, qua f
moriturus. :
us vivit el cre- mori. dixerat ei Je-
48. Ait ergo ad illum didit ipse, et 48. Dixit autem sus : Filius luus
Jesus : nisi sig- domus ejus Jesus ad ewtn : vivit: et credi-
na, el prodr- 54. universa. Hoc nisi signa, et dit ipse , et do-
. . . viderilis , iterum secun- prodigia videmus ejusuni-
non dum fecit Jesus ritis , non versa.
49. tis. Dieit illi signum,s ve- creditis. 54. Hociterum
Reg. . . s : Domine, niens de Ju- 49. Dicit ad eum : secundura fecit
d e daea in Gali- Regulus : Domi- Jesus signum,
leam. ne, descende veniens de Ju-
CAPUT V. antequam mo- daea in Gali-
rialur (a) puerf. laeam.
50. Ait... Jesus:'. .ade I. Posthaecerat 50. Ait illi Jesus :
filius tnus . . es. . stus Ju- Yade filius CAPUTV.
vivil. (b) Et f cre- •
d. . . um, et tuus vivit.
didit homo tt Jesus (b) Et f credidit 1. .'Posthaec erat
verbo, quod Hierosoly- homo ille dies festus
dixit illi Jesus : 2. mis. Est autem verbo , quod Judaeorum,
51. el ibat. Jam. . . Hierosolymis dixit llli et aseendit
ipso descen- itt inferiorem Jesus : el ibat. Jesus Hieroso-
derite, servl partem Na- 51. Jamque ipso lymis in infe-
ocurrer. . . latoria pisci- discedente, norem partem
illi, et nunt. . - na, quae dici- servi occurre- 2. Natatoriae pi-
verunt (c) ei f. . . tur Hebraei- runt illi, et scinae, quae dici-
cenles, quo- ce Belzatha, nunliaverunt tur Hebreicae
niam (d) ftlius quinque por- (c) ei f, quo- Betzela, qutnque
ttius vivit f. licus habens. niam (d) filius porticus habens.
52. Inter. . . ga- 3. In Ins (f) decum- luus vivitf. 5. In lns (f) de-
bat h. . . . bebanlf turbae 52. Inlerrugavit cumbebant f.
lnfnmorum, eigo horam turbae inlir-
melius habuit. caecorum, abrllis, in qua morum, caeco-
El dixerunt: claudorum, nielius habuit. rum, claudo-
Heri ! hora sep- aridorum, Et dixerunt : ium-, arido-
tima. . liquid (g) paialytico- Heri hora se- rum, (g) para-
lllum febris. rttm f speclan- ptima reliquid lyttcorum f
53. Cognoviter- tium aquae lllum febns. expeclanlium
go pater, quo- motum. 53. Cognovit ergo aquae moium.
niam (e) illaho- *
4. Angelus autem 4. Angelus aulera
paler, quo-
CODEX BRIXIANUS.
filium ejus. incipiebal enim mori. Dixit ergo ad (e) in illa liora f qua dixit illi Jesus. Quod filius
eum Jestts nisi signa et prodigia videritis non luus vivil. el credidit ipse et domus ejus lota. Hoc
credilis. Dicit ad eum Regulus Domine descende lterum. secundum signttm fecit Jesiis. veniens a Ju-
pritis quam moiiatiir filius meus. Dicit ei Jesus Yade daea.in Galilaeam.Posthaec aulem. erat dies festus
hliusluus vivii. (b) Etf ciedidit homo. verbo quem Judaeoium. ei ascenditJesus.Jerosolymis.Estautem
dixitei Jesus. ctabiit. Descendeiue autem eo occur- in Jerosolymis.super Probatica piscina. qnae cogno-
rerunt ci servi et nuntiaverunt dieentes. quod filius iiiinatur Hebraice.Betesda.quinque porticus habens.
ejus vivit. Inlerrogabat ergo eos nr quam oiam me- ln his jaeebat mullitudornagiialanguenliumcaecorum.
lius habueril. Et dixerunl ei Quia heri lrora sepinna. tlatrdoium et andorum. expeclantitim aquaemotum.
leliquid eum febris. Cognovit ergo pater ejus. quia
CODEX CORBEIENSIS.
49. Descende pritis quam monatur puer. CAP.V.—2 Estaulem Jerosolymis in inferiore
50 Ait illt Jesus... Et 5 credidit llle homo. f paite c Natatoria f piscina, quae dicitur Hebraice
52. ntelius habiirt. Berzeia.
55. Cognovit eigo pater quia dixit ei Jesus , etc., 4. Angelus autem
omissis, quia tlla liora erat, qua.
VARIANTESLECTIONES.
1 Gat.discende(tecenliorimanu,Vade), filius...crpdi- Donrini...et movebataquam.Et qutcunqueprius discen-
dit homosermon»m,qnem.Mm.discendp,filius...eredidit deret m natatortaposl motionemaquap.... teneretur inlir-
homrm,quem. Vulg.Yade,filrus.. credidtlhomosermoni, untale Vnlq.Anselus aulem Domimdescendebalsecun-
quem. dum tempusm piscinam,el movebaluraqua. Et qui prtor
2 Gat hora quasiseptima. Vnlg.hora septima. descendissetm ptsctnampost motionemaquae, sanusfie-
s Gal.et Mm cumvernret. Vulq cumvenrsseL bat a quacomquedetmebalur mtiinntate.
4 Gat. Angelusaulemdescendehat,et movebalaquam. * Gat credrdithomo.
El quicumqueprius descrnderel m naloria, sanus fiebat 6 Gat. ei Mm.super Probatica.
quaquunquelenerelur rnfirmitate.Mm.. Angelusaulem
BLANCHININOTÊ.
(o) Posl puer, deest —meus, eliam in cbd. Canl. —(b) Addit—el, pariter lex. Gr. vul.— (c) Addit ei, cod.
quoque Canl. vvrw (d) Iia et tex. Gr. b nvig <rovtf. (e) tllahoia , in ablalivo casti, omisso verbo
etat. Et ild lex. Gr., h iv.eiv-nr~ &pv(h jj). — (f) lia et cod. Canl. mrivemo. Ibidem in eodem Cant.
deesl, mnltae. —(g) Iia el cod. Caut. wopalvnix&y?.
581 EYANGELIUMSECUNDUMJOHANNEM. 582
Domini descen- autem. ... - discendebat: lem sabba-
de. . at : et (a) inotum in et («) movebal f tum in illa
vebat f aqnam. 10. Diceba aqua. El qtii- die.
Et quicum- Judaei llli, qui cumque prior 10. Dicebant crgo
2 curatttslue- Judaei illi,
que prior des- disceudebat
cendebat in rat: Sabbalum in natatoria, qui curatus
nataloria, est, (e) ei f non Ii- santis fiebat fuerat: Sabba-
sanus fiebal cet tibi tollere quarumque tum est, (e) et f
quaecum- grabauum tenebatur in- non licei libi
quae teneba- tuum. firnutate. tollere grabat-
lurinflrmi- 11 n. . it eis : 5. Et at autem tum tutim.
tale. Qui fecitmesa- ibi (b) homo f 11. Respondit illis,
5. Erat autem ibi num, ille mi- xxx el VIII dicens : Qui
•
hi dixit Tolle fectt me
(b) homo f txxviii annos habens
annos habens grabattum in (c) lndrmi- sanum,
in infirmiia- luum , et am- 6. taiem f. Hunc ipse mihi di-
6. te sua. Hunc 12. bula. Interro- ut vidit Jesus xtt: Tolle gra-
ut vidit Jesus . . avarunt eura : jacentem , scieus batlum tuum,
j'acenlem, . . . is est ille ho- quod j'ani et ambula.
sciens quod mo, qui di\it multum lem- 15. (f) Infirnais
jammultum tibi : Tolle gra- porrs habnerit, autem f ne-
tetnporis ha- battum tuum , aililli : Vis «ciebal quis
bueiit, ait illi : 15. et ambttla ? Is sanus fieiI ? esset. Jesus
Vis sanus fie- au'em, qui cu- 7. Respondit illi enim statira
7. n ? Respondit r erat n. .- ^ infirmus, et devertit, cum
illi inf. . . mus : quis. . . dixit : Do- vidisset tur-
Domine, homi- eni. . nnne, liomi- bam in lllo
nem noh Iia- dechnavil a nem non Jiabeo, loco.
beo, ut .m turba consti- ul cum mola 14. Post haec in-
mota fuerit tuta in illo lo- fuerit aqua, venit eum
aqua, miltat 14. co. Postea nuttat me in Jesus in templo,
me in piscinam : invenit tllum pisctnain : dum el dixit illi:
dum en. . Jesus m templo, enim ego ve- Ecce sanus
ego venio, alet dixit lllt . Ec- nio , alier ante facttis es: jam
ter anle me ce sanus fac- me discendit. noh peccare,
descendit. tns est : jam no- 8. Ait llh Jesus : ne quid tibi
8. Anilli Jesus . Sur- li peccare, quid Surge, et tolle detenus fiat.
ge, et tolle gra- tibi detenus grabaltum luum , 15. (g) Et f abiit
battum tuum, contingat. et ambula : homo ille,
9. et ambula. . . t 15. Abiit homo, el 9. Et statim sanus el indicavit
statim sanus dixit Judaeis factus est homo Judaeis quia
1 faetus est ho- quia Jesus est, ille : (d) et sur- Jesus esl, qui
mo : (d) et surre- qui fecit me rexit f, el su- fecit eum sa-
xilf, etsuslu- 16. sanum. Prop- stulil giabat- 16. nutii. Et pro-
lit grabattum ter hoc perlum «uum, pler hoc per-
. suura, et am- sequebantur et ambula- sequebantur
hulabat. Er. . Jesum Judaei, bat. Erat au- Juiiaet Jesum,
CODEX BRIXIANUS.
Erat autem quidam hoino ibi. triginta et octo respondit eis. Qui me fccit sanum ipse mihi dixil.
annos liabens in (c) infirmilatef. Hunc cum \idisset Tolle gravalum iuum et ambula. Tunc inteiroga\e-
Jesus jacentem. etsciiet quia mtilinm jam ternpus lunt eum Qtus esi llle bonrn. qui dixit libi. Tolle
habebat. dicit ei. Yissanus fieii. Responditei infir- gravatum tuum et ambula Is autem qui curalus iue-
mus et ait. Domiiie homineni non habeo. ut cum lat nesciebat quis esset. Jesus autem declnauta
mota luent aqua mittal me in piscina. dum enim turbam constitulam m loco. Poslea vero imenit etim
ego vemo. alius ante nre descendit. Dicit er Jesus. Jesus in teniplo e' dixit llli. Ecce sanus factus es.
Smge tolle gravatum tuum et anibula. Et slalim. j'am noli peccare ne quid lihi detenus fial. (g) El f
sanus facliis esl homo ille. et suslfilit gravatum abit ille homo, et renuntiabit Judaeis quia Jesus
suum et ambulabit. Erat enim sabbatura in illa die. essef. qui fecit eum sanum. El piopieiea peiseque-
Dicebant etgo Judaeiilh qut sanus luerat. Sabbalum banlur Judaei Jesum. et quaetebant eum inierficere.
est non licel ttbi lollere gravalum tuum . . Ipse vero
CODEX CORBEIENSIS.
descendebat : el movebat aquam. Et quicum- riam.
que pnoi descendisset in naialonam , sanus fiebat. 9. El surgens, sublato grabato suo, ambulabal.
6. quia jain niultum teinpus fecisset in languore. 15. 3 Jesus autem decluravit. f
7. Respondens er languens... ruittat nie in nalato-
VARIANTESLECTIONES.
1 Gal.factnsest. et sustulrt.Mm. factusesl homo: et 8 Gat.Jesus autemdechnabat.Mm.Jesus aulem dech-
sustulhl. Vulg.faclusest homollle: el sustuht. navrfse.
2 Mm.sanusfuerat. Vulq.sanalusfuerat.
BLANCHINlNOT;E.
(a) Ila et tex. Gr. ervparre.—— (b) Post homo , deest quidam, eliam in cod. Cant.— — (c) Post infiimitale
deest sua, in tex. pariier Gr. (d) Addil et suirexil, efiafn cod. Canl., rai eyepMg. (e) Addil et, cod.
quoque Cant. r.w. — (f) Ita el cod. Canl. e 5s tehwv. — (g) Addil ei etiam tex. Gr. z«i.
quia haec fa- enim Pat . . quia haec Filius, quos
ciebat sabba- judicat .... faciehat sab- vult vivificat.
47. to. Jesus au- quam bato. Jesus au- 22. Nec enim Pa-
.... respon- dicium omnera tem respondit ter judicat
dit illis : Paler 25. dedit Filio, ut eis, dicens : qnemquam:
meus usque omnes hono- 17. Pater meus sed judicium
nunc opera- rificent Fili- usqtte adhuc omnem deditFilio,
tur, et egq ope- um, sicut ho- operaiur, et 25. ut omnes ho-
18. ror. (a) Propter nor . . icant ego operor. norificent
hoc f magis quae- Patrem: qui 18. (a) Propler hoc f Filium, sicut
rebant illum non honori- magis quaere- honorificant
Judaei occide- ficat Filium, banl eum Ju- Pati em : qui
re: quod non non honori- daei inteifi- non honorificat
solum solve- ficat Palrem, cere: quod F)Iium, non
rel sabbatum , qui misit il- non solum honorificat
sed quod eti- solvebat sab- Palrem , qui
am patrem batum, sed misit lllum.
suum dicebat et quod pa- 24. Amen, amen
Deum, aequalem trem suum dico vobis,
se faciens Deo. dicerel Detim, quoniam qtii
Respondens aeqttalem verbum meum
Jesus, dixit illis: se faciens Deo. audit, el cre-
19. Amen, amen di- Respondit Jesus,~ dit ei, t)Uime
co vobis : non et dixit eis : misit, habet
potesl' Filius 19. Amen, amen vitamaeter-
a se facere quid- dico vobis: non )tam, et in judi-
quam, nisi vi- potest Filius cium non veniet,
deat Patre . . "
24. raorte in vi- ab se facere sed transit de
facientem: tara. quicquam, nisi morte ad vitam.
quecumque 25. Amen dico vo* quod viderit 25. Amen, amen
enim tlle fece- bis, quod ve- Patrem facien- dico vobis,
lit, haec el Fili- nit hora, cura tem: quaequae quoniam veniet
us facit simili- morlui audi- enim llle fa- hora, in qua
20. ter. Pater amat ent vocem Fi- cit, eadem et audient morlui
Filium, et om- li Dei: et qui au- Filius facit vocem Fr-
nia, os .
. end . . dient, vivet. simililer. lr Det : et qui
illi, quae ipse 26. Sicut enim 20. Pater enim audierint, vi-
facit: et mullo . . ter habet diligit Filium, 26. vent. Sicut
majora quam . . . m in se : et omnia de- enim Pater
haec ostend . . . . . . . it et Fi- monstrat ei, habet vitam
illi opera, ut Y)tam quae ipse facit: in se : sic et
vos miremi- et majora opera Filio dedit
21. ni. Sicut enim demonstrdvii ei, habere vitam
Pater susci- ut vos admire- in semetipso:
lat mortuos, 21. mtni. Sicut 27. et potestatem
et vivificat: enim Pater dedit ei ju-
ita et Filius, suscitat mor- dicium facien-
quos vult vi- tuos, et vivi- dura, qtioniam
22. vificat: Ne . . . ficat: stc et Filius hominis
CODEX BRIXIANUS.
quia liaec faciebal in sabbalo. Jesus autem respondit enim Pater judicat quemqtiam sed judicium omne
eis. Pater meus usque modo operaiur. et ego operor. dedit Filio. ut omues honoiificeiitFiliun) sicut hono-
Propterea quaerebant eum Judaei inlerficere. quia nficant Palrem. qui non honorifieat Filium non
iion solum solvebat sabbatiun. sed et patrem suum hoitorificat Patrera qtti misil illum . . Amen amen
dicchat Deum. aequalem se faciens Deo. Respon- dico vobis quia qm verbum meum audil. et credit ei
dit aulem Jesus et dixit eis. Amen amen dico qui me misit. habel vilam aeteinam et in judiciuiii
\obis non potesl Filius a se f.icere quicquam nisi iioi) veniet. sed transiil de inorte ui vitam. Amen
qnod viderit Patrem facicntem. quaecunqug enim amen dico vobis quia veoiet hora. et nunc esl quando"
ilie fecerit. haec et Filius simiiiter facu. Qtii.t mortuui audiunt vocem Filii Dei. et qut audierint
Pater diligil Filium. et orauia oslendit ei. quae vtveiit. Sicut enim Pater habel \itam in semet-
ip&efacil. <>tmajora hoium deraonstravit ei opera. ipso. sic dedil Filio vitam habere in semetipso. et
ut vos miremmi. Sicut enim Pater. susciiatmortuos. potestatem dedit ei. et judicmm faciendi quoniara
el vivificat. sic et Filius. quos vull vivificat. Neque Filius hominis
CODEX CORBEIENSIS.
23. qui non honorificat Patrem, non honorificat honorificat Filium.r
Palretn, qui misit Filium. Recent. manu, qui non 24. A morte s in vitam aeternam. f
1 Gat.et Mm.Filius e.ademsimiliter. Vulg. haec et Fi- transiet a rnorte ad vitam. Vulg. verbum meum audit,,.
lius similiterfaclt.
• Gat.el Mm.sermonemmeumaudit... non veniet, sed non venit, sed transuta mortein vitam.
3 Gat el Mm.ad vitam, omissoaelernam.
BLANCHININOTJE.
(o) lta et lex; Gr. <?t«TOOTO. Ibidem,! deesterjro, etiam in cod. Cant*
28. est. Nolite Johannem : et le-
mirari haec, slimonium perhi-
28. venit hora, quoniam veniet buit veritali.
qua omnis, qui hora, in qua 34. Ego autem non
in monumen- omnes, qui ab homine te-
tis sunt, audi- a
34. timonium in monumentis slimonium ac-
*
ent vocem accipio : sed sunt, audient cipio: sed
29. (a) ejus f: et proce- haec dico ut vocem (a) ejus f : haec ideo di-
5
dent qur bo- vos salvi sitis. et resurgent co ut vos salvi
na fecerunt, 35. Ille erat lu- 29. qui bona fe- 35. sitis. Ille erat lu-
in resurrec- cerna lucens, cerunt, in cerna ardens,
tionem vila . . et inlumi- resurrectionem et lucens. Vos
qui male e . . - - nans. Vos au- vilae : vero voluislis
runl, in r . . . tem voluis- qui autem exultare ad
recii us ad horam iniqua gesserunt, horam in lu-
judici . . exultare in in resurrectio- mine ejns.
30. No 36. luce ejus. Ego nem judicii. 56. Ego autem
autem habeo 30. Non enim habeo leslimo-
testimonium possum ego nium majusJo-
majus quam a me ipso hannen.
Johannes. 0- facere quie- Opera enim,
pera enim, quam. Sicut , quae dedit mihi
quae dedit enim audio, Pater ut per-
raihi Pater ita el judico: ficiam ea, ipsa
ut llla perfici- et judiciura opera quae
am, ipsa ope- meum juslum (d) facio, f tesli-
ra lestimo- est: quia non monium perhi-
meam, sed ejus, nium dicunt, quaero volun- bent de me,
qui me raisit. quoniam Pa- tatem meam, 37. quoniam Pater
31. Si ego lestimo- ter me misit: sed voluntatem me misit: et
nittm perhi- 37. et quia me ejus, qui me qui me misit
beo de me, tes- misit Pater, misit (b) Patris f. Pater, ipse
timonium ille de nre tes- 31. Siegolesti- testinromum
meiun non timonium monium perhi- perhibet de
esl verum. dicit: neque beo de me, me :
32. Alter est, qui vocem ejus testimonium neque vocem
testimonium umquam au- meura non ejus umquara
pei hibet de distis, neque est veium. audistis, ne-
. . e : et scitis speciem ejtts 32. AUus est, que figuram
58. vidrsiis, et ver- qui testificalur vidistis,
bum illius de me : et scio 58. et verbum ej'us
non habelis quia verum esl non habetis
maneniem testimonium (c) in vobis ma;
in vobis : quia ejus f, quod nenlem : quo-
quem misit lestificatur de me. niam quem mi-
ille, huic vos 35. Vos misistis ad sil ille, huic
CODEX BRIXIANCS.]
esl. Nolitemirari hoc. quia veniet hora. in qua omnes Ego autem non ab homine testimonium accipio. sed haec
qni fuennt m monumenlis audienl vocem (a) ejus j dieo ut vos salvi sitis. llle erat lucerna ardens el lu-
et procedent. qui bona fecerunl, in resurrectionem cens. Vos autem \oluistis exultare ad horam in lu-
vitae. qui vero mala gesserunt in resurrectionem mine ejus. Ego autem. haheo lesiinionium. majus
judicii. Non possum ego a meipso facere quicquam. Johanne. Opera enim quae dedu niihi Pater. utperfi-
Sed sicut audio jtidtco. et judicium meum justum esl. ciam ea. ipsa opera quae ego (d) facio. f testimonium
quianon querovoluntatem meam. sed voluntalem ejus perhibent de me. qma Pater me misil et qui misit
qui me nnsit. Si ego leslimonium perhibeo de me. me Pater. ipse testimonram perhibet de me. neque
testimoiuum meum non est verum. Alius est qui vocem ejus umquam audistis. neque figuram ej'us vi-
testimonium perlubet de me. et scio quia verum distis. et verhum ejus non habetisin vobismanenlem.
est testimoniura quod perhihei de me Vos misistis quia quem misit ille huic vos
ad Johannem et testimonium perhibuit venlati.
CODEX CORBEIENSIS.
28. Dico enim vobis : Nolite mirari hoc. 55. Yos ipsi misistis ad me: et teslimonium per
52. Alter est, qui testimonium perhibet de me : hibuit Joannes de me.
omittit quod sequitur, et scio quod verum est testi- 57. neque speciem ejus vidistis.
monium, quod perhibet de me.
YARIANTESLECTIONES.
'1 Gat.
Gal.el Mm.\ocem ejus: et. Vulg.vocemFilir Dei. s Mm. ab homimbustestimonium.Vulg. ab hominetes-
qurabona. .. male egerunl. Mm. male egerunt. timomum.
Vulg. qut bona...mala egerunt.
BLANCHININQTM.
(n) Iia et tex. Gr. KUTOO. — (b)Addit Patris eliam tex. Gr. ttaxpbg.— (c) Additur ejus', in cod.
quoque Cant.
KUToO.— (d) Ante facto, deest ego, eliara in cod. Cant.
S87 EUSEBII VERCELL. EVANGELIUMCUM VARIIS'GOD. COLLATUM. 588
non credi- quaeritis? vos"non cre- quaeritis ?
tis. 45. Nolitearbjtra- diiis. 45. Nolite putare
39. Scrufate Scrip- re quod ego 39. Scrutate Scriplu- quoniam ego
luras, in qu|- vos accusa- ras, quoniam vos aput Patrem
bus vos exis- turus sum putalis vos (a) accusabo f,
limalis in il- , apul Patrem, in lpsis vitam est qui bos
lis vitam ae- 2
est qui vos aelernam ha- accuset Moy-
ternam habe- accuset Moy- bere : et ipsae ses, (b) ln quem
re : illae sunt, ses, in quem sunt, quae le- vos speraslis f.
quae testi- 46 speratis. Si stimomum per- 46. St enim cre-
monium di- enim crede- lnbenl de me : deretis Moysi,
cunt de rae : retis Moysi, in quibus pu- crederetis
in quibus pu- crederelis tatis vos vi- lorsilan et
tatis vos vitam et mihi: de me tam habere: mihi: de me
habere : hae enim ille scnp- haec sunt, enim ille seri-
sunl, quaede 47. sit. Sed cum quae lesti- 47. psit. Nam si
me teslifican- mandatis li- ficantur de illius lilteris
40. tur : et nec sic lius non cre- 40. me: el non non eredilis,
vultis veni- datis, quomo- vultis venire quomodo verbis
re ad me ul do verbis me- ad me ut meis credetis ?
vitam habea- is credetis? vitam habea-
41. tis. Gloriam tts. CAPUT VI.
ab homini- CAPUT VI. 41. Honorem ab 1-. Post haec abiit
bus non ac- 1. Post haee abiit hominibus. Jesus trans mare
42. cipio.l Sed cog- Jesus trans ma- non accipio. Gahlaeae (c)
novi vos, quod re Galileae 42. Sed cognovi in parles f Ti-
carilatem Tiberiadis : vos, quonram 2. beriadis: se^
Dei non ha- 2. sequebatur non habetis quebatur (d)
betis in vo- (d) autem f lllum carilatem Dei autem f eum
bis. turba multa, 43. in vobis. Ego turba multa,
43. Ego venr in no- quoniam vi- veni in nomi- quia videbanl
mine Patris debant sig- ne Patris mei, signa, quae
mei, et non na, quae facie- et non accepi- faciebat de
accipistis me: bant supra stis me : si infirmtbus.
si aller vene- infirmos. alius venent 3. Ascendit er-
rit in nomi- 5. Abnt ergo In mon- in nomine go Jesus in
ne suo, illum tem Jesus : etibi suo, illum reci- raontem , et
accipietis. sedebat cum 44. pitis. Quomodo ibi sedebat
44. Quomodo po- discipulis poteslis vos cum discipulis
testis vos cre- suis. credere, qui suis.
dere, gloriam 4. Erant autem honorem ab 4. Erat autem
ab invicetn s in proximo invicem accepi- in proximo
aceipientes r „ Pdscha dies slis : et hono- Pascha dies
et gloriam solemms Ju- rern ejus, qui festus Ju-
ab unico non daeorum. esl solus, non daeorum.
CODEX BRIXIANUS.
noncredilis.ScrutaminiScribturasquiavosputatis.in aput Patrem, esf qui accuset vos Moysesin qttem vos
ipsisvitamaeternam habere. et hae sunt. quae lesti- speratls Si emm crederelis Moysi. credereiis lorsi-
monrumperliibentdeme.et nonvullis veniread meut tan et milri. de me enim ille scnbsit. Si autem lllins
viiam habeatis. Gloriamab homimbus non accipio. Sed littens non creditis. quomodo meis veibis crcditis.
cogiiovivos.quiadilectioiiemDei.non habetis nivobis Post haec abiit Jesus trans raare Galileae. et Tibe-
ipsis. Ego veniinnomine Pariismei, el non accipitis riadis. et secutae sunleum lurbie multaequia vide-
rne. si .ilius veneiit 111nominesuo. lllumaceipielis. rantsigna quae faciebal super mfirmos. Ascendil ei-
Quomodopotestis voscredete. gloriamab Iiivicera ic- go in moniem Jesus. et lbi sedebat cum discipulis
ctpienteset gloiiamquae aDeo solo est lioinjuierilis. suis. Erat autem proximoPascha. diesfestus Judaeo-
Nolite autem putare. quia ego (a) accusabo f vos iuni.
GODEX CORBEIENSIS.
39. Scrutamini Scripluras, in quibus vos pulatis vicem quaerentes: et gloriam, quae ab illo solo est
vilam aeternam habere. Deo, etc.
41. Gloriam ab hominibus. CAP.VI. — 1. trans mare Galilaeae,e illius Trbe-
4 s
43. m nomine Patris mei veni, et non accepi- riadis: sequebatur autera rllum mullitudo, quta
slis: f si alius venerit. ete. . . . dehis, qui infirmabantur,
44. Quomodo potestis YOScredere, gloriam ab in-
VARIANTESLECTIONES.
1 Gal.Sed cognovrmus,quia drleetionemnorrhabetis. h Gat. etMm.et non accepistrsme.
Vulg. Sed cogoovrvos,quia dilectionemDer non habetis. 6 Vuiqala,acciprtts.Gat. et Mm. prwterifolempore,ut
B Gal. etMm. vosaccusetMojses.. jamsperastis. rulg. cod. Goibeiensis
accusatvosMoyses,iu quo vossperatis. 0 Mm.Trberrdiants.
s Gat.m jiroximum.Mm.proximus.Vulq proximum.
BLANGHININOTiE.
— (b) Juxta tex. Qr. elg ov vre?s îtuare. —
(a) Ila—et tex. Gr. xurnyopnaa. (c) Ita et cod. Cant. elg
w pipt). (d) Ita et cod. Cant. Si.
339 EVANGELtUMSECUNDUMJOHANNEM. 590
5. Elevaviiergo fere v. milia. 5. Elevatis ergo Jesus: (e) et gra-
oculos Jesus, et H. Acceprt pane. • oculis Jesus, tias egil, et de-
vidit quod Jesns : (e) et gralias eo quod vidis- dit f (f) diseipulis
turbae mul- egit, et f dislri- set quia turba suis, discipuli
lae veniunt buit recum- magna veniret autem f disctim-
ad illum : ait bentibus : simi- ad se , ait Phi- benlibus: simili-
Philippo : ITn- liter et de pis-
* lippus : Unde ter dislribuerunt
de ememus cibus quaiuuni emtmtis panes , et de piscibus
panes, ut hi voluerunt. ut manducent quantum volebant.
manducent? 12. Quibussalu- 6. isti ? Hoc autem 12. Ad ubi saturatr
6. Hoc autem ratis, dicil dis- dicebat temptaos surrt, dixit di-
dicebat temp- cipulis suis : eum : ipse enim scipulis: Colligite
tans lllum : Colligile seiebai quid esset quae superave-
ipse enim scie- fragmenta quae facturus. runt fragmenta,
bal quid essel superaverunt, 7. Respondit ei (g) ne quid ex
7. facturus. Ues- (g) ne quid pere- Philippns, dicens: illis pereat f.
pondii ei Pht- 13. at. f EtGollege- Ducentis denariis 13. College-
hppus : Ducen- runt, et imple- panes non suf- l unl (h) aulem f,
torum dena- verunt cophi- ficient eis, ut et impleverunt
riorum panes nos xn. frag- unusquisque (a) xii cophinos
non suffici- mentorum modicum f accipiaf, fragmentorun)
unt ilbs, u. . . ex v. panibus ei
S. Dicit unus de quinque
hordia ex discipuhs panibus hordea-
8. accipiat. Di- quae supera- suis, Andreas ciis, quae «u-
cit illi uniis verunt his, qui frater Simonis peraverunt
ex discipulis manducave- 9. Petri: Est hic eis, qui raan-
ejus, Andre- runt. (b) puer f, qui ducaverant,
as frater Si- 14. Homines etgo habet quinque 14. Illi ergo ho-
monis Petri : illi videnles panes hordia- mmes cum
9. Est (b) puerf hic, quae (i) fecit f sig- cios, et duos pi- vidissent signmn,
qui habet v. na, dicebant: sces : sed hsec quid quod (i) fecit f,
panes hordia- Hic est vere pr . . - sunt in lantos? dicebant: flrc
ceos, etduos feta, qui in hunc 10. Dixit (c)autem f est vere pro-
pisces: sed haec mundum ven- Jesus: Facite pheta, qui in
quid sunt in lurus est. homines drscura- hunc mundum
tam mullos ? 15 ergo ut cog- bere. Erat autem veniurus est.
10. Ait Jesus: Facite . . vil quod plurimum foenum 15. Jesus ergo
1 homines dis- . . . nturi essent rn llio loco. sciens quia
cumbere. E- .... rapturi Drscubuerunt incipient turbae
rat atitem fae- . . . . m , ut face- ergo viri , nu- venire, (j) et
num multum' .... sibieum mero circiter rapere eum, ut
in loco illo.tRe- g.t • • • quinque milia. facereut f eum regem, (lc)
cubuerunt 11. Accepit(ti) au- secessit f ite-
ergo homines, te ipse solus. lem f panes rum in monlem solus.
CODEX BRIXIANUS.
Elevatis autera oculis Jesus videns. quoniam turba ergo panes Jesus. et gratias agens. distribuit dis-
multavenitad eum dicit adPhilippum. unde ememus cumbentibus stmiliter. et ex piseibus qnantum volue-
j anes ut manducenlhi. Hoc autemdicebat. temptans runt. Cum autem saturati essent. dixit discipulis
eum ipseenimsciebat. quid facturas esset.Respondit suis. Colligite quae suDeraverunt fragmenta.(<ji) ne
ei Philippus Ducentortim denariorurnpanes.no 1)sulfi- quid pereat ex illis. f Collegerunt ergo. et iraple-
ciunieis.ulunusquisquemodicum quid accipiat.Dicit verunt. duodecim coplnnos fragmeirtorum ex qtjnn-
er unus ex-discipulisejus. Andreas. frater Symonis que panibtts hordeaeiis. quae superaverunt. his qui
Petri. Est puer unus lnc. qui habet quinque panes manducaverant. Illi vero homines. cum vidissent.
hordeacios. et dttospisces. sed hsec qtiid sunl imer signum quod fecerat Jesus. dicebant Quid hic est
tantos. Dixil ergo Jesus facite homioes diseumbere vere prophela. qui venit in hunc mundum. Jesus
Eral autem faenum nvultum inillo loco. Discubue- autem. cum cognovisset. quod venturi essent ut
runt ergo viri numero quasi quinque milia. Accepit eum raperenl. et facerent eum regem (k) secesgit f
iterum in montern ipse solus.
CODEX CORBEIENSIS.
7. Ducentorum denariorrrm Jpanes non -sunt, ut 13. 'ex lllis quinque panibus.
unusqurque modicum adcipiat. 15. cura cognovissel quia inciplunl venire et ra-
9. sed haec quid sunt inler tantos homines ? pere, etc.
10. m illo loco.
1 Gal.omnesdiscumbere...viri, quasi.Vulg. homines 51Gat. quantumvalebant.Vulg, quantumvolebant.
discumbere.....vin, numeroquasi.
BLANCHININOTJE.
(n) Post modicum, deest<jw'd, etiamin cod. Cant. —(b) Post puer omitfitur unus, in cod. quoque Cant,
•—
— (c) Ita et tex. Gr. Se. (d) Ita et tex. Gr. Si.-—fy) Ita et cod. -Cant.-/KInvxupictme v.ai eSuve.—(/) 4,ddit
discipultssuis, ducipuli autem, etjam tex. Or. <totgraBvruig, ni Si rt£nrui. Ex alris Evangeliis adjecta esse
isla , notarunt jam olim;Erasmus, Zeger. et€rotius.—(g) lta .ettex-Gr. lvarri-rt(i<\ wJTwvadditcod.'Cant.,
uitbl-nmi.—(h) Ita efcod. Cant. Si.— (t) Post fecil, deest Jesus, etiam in cod. €anl.— (j) Iia el tex!
Gr. xat apiti/\eiv uvrov ivu TtoinctKxnv. — (k) Ita el tex. Gr. uveyi>pncre.
391 EUSEBH VERCELL. EVANGELIUMCUMYARIIS COD. COLLATUM. 592
16. Et cum sero non erat 16. Cum aulem ve- non simul ascen-
faclum esset, nisi una, in spere factum dil cum disci-
dcscende- qua ascende- essel, discende- pulis suis Jesus
runl disci- rant discipu- runt discipuli in navem , sed
17. puli ejus ad li Jesu, et quod ejtts ad mare. soli discipuli
mare. Et as- non simul 17. Et ascendenles ej'us fuerunt :
cenderunt cum discipu- naviculam, venie- 25. et (c) cum
in nave, et i- lis suis intra- banl trans roa- super-
bant trans vit Jesus in nare in Cafarnaum : venissent f
mare in Ca- vicula, sed lan- el cura jara ahae naves
pharnaum: lum discipu- lenebrae faclae a Tiberiade,
. . t tenebrae li ejus abierant : essent: nondum quae in pro-
jam eranl; 25. aliae autem venerat ad eos ximo erant lo-
et nondum naviculae Jesus. co, illic ubi
venerat Jesusc venerunt 18. Mare autem, manducaverant
ad illos. de Tiberiade , validissimo vento panem, quem
prope locum flaiile, msurge- benedixerat
18. magnoven- ubi mandu- 19. banl. Et eum Dominus.
to flante, jam caverunt remigassenl sta- 24. Cum ergo
surgebat. panera. dia quasi xxv vidissent lur-
19. . . cum remi- 24. Cura ergo. . - vel xxx, vident bae quod Je-
. . ssent fe- dissent. . .- Jesum ambulan- sus non est
. . . sladia xxv bae quod tem super ma- ibi, neque di-
vel xxx, vi- non e - re . et juxta na- scipuli ejus,
dent Jesum am- que di. . . . ".li vem fieri, et (d) acceperunt
bulantem su- ej'us, ascen- limuerunt val- sibi ipsi na-
pra mare, et derunt con- 20. de. Ille autem viculas f, et
prope nave festim in na- dixit eis : Ego venerunt in
fieii, timue- viculas, et ve- sum, nolite Cafarnaum
20. runl. Quibus nerunt Ca- timere. quaerentes.
ipse ait: Ego snm, pharnaum 21. (a) Yolehanl f 25. Et cum inve-
nolite tune- quaerentes ergo recipere nissenl eum
21. re. (o) Yolebant 25. Jesum. Et inve- eura in na- trans mare,
ergo accipe- nerunt lllura viculam : et dixerunl ei :
re illum m trans mare, statim navis Rabbi,
navem: et na- et dixerunl accessit ad quando
vis confeslim illi: Rabbi, quan-*
lerram, in qua hic venisti ?
facta est ad do hoc venis- ibant. 26. Respondit
lerram, in 26. li? Respondit 22. Alleraautem autem eis Je-
22. qua ibant. Al- illis Jesus, dicens : die lurba, quae sus, et dixit:
tera die tur- Amen, amen stabat trans Amen, amen
bae, quae sta- dicovovis : mare, vidit dico vobis :
banl trans quaerilis me quia na\igium quaeritis me
mare, vide- non! quia vi- ahut non erat non quia vi-
runt quia al. .- dislis signa, nisi unum (b) distis signa (e),
a navicula (e) et prodigia f, illut f, et quia et prodigia f,
CODEX BRIXIANUS.
Cum autem sero factum esset descenderuntdiscipuli non erat ibi. nisi una et quia non simul intravit
ejus ad mare. El ascendentes in navicula veneiunt Jesus cum discipulis suis m navicula. sed soli
iransmareinCapharnaumeltenebraejamfactaeeiant discipuli ejus abierant. aliae vero 'naves venerunt
et nonduin venerat ad eos Jesus. Mare auteru vento a Tibenade juxta locum. ubi manducaverant -pa-
magno flante. exsurgebat. Cumautergo remigasseut. nem. quem benedixit Domiuus. Ctim ergo vtdisset
quasi stadia viginti quinque. tiiginta. vident turba. quia Jesus non essel ibi. neque discipuli ejus.
Jesum ambulantem sttper mare. et prope navem ascenderunt confestim in navioulas. et venerunt
venientem. et limuerunt. llle autem di\it eis. Capharnsum quaerentes Jesnm. El invenerunt eum
Ego sum nolite tunere. (a) Yolebaul f ergo. aecr- trans mare. el dixei unt ei. Rabbi quando huc venisti.
pere eum ni navem. et slatim navis facla est. Responditeis Jesus. et dixitAmen amen dico vohis.
ad terram. in quam ibant. Altera die. lurba quae quaentisme. nonquiavidislis signa (e) elprodigiaf.
siabat trans mare. viderunl. quia navicula alia.
CODEX CORBEIENSIS.j
19. sladia viginti vel triginla. suis in navem , sed soli discipuli ej'us.
21. confeslim navis facta est ad terram, quam 23. aliae vero. . . panem, quem bencdixer.it
ibant. Dominus.
22. quia non inlroivit Jesus simul cum discipulis
YARIANTESLECTIONES.
» Mm.quomodohuc. Vulg.quandohuc. signa, sed quia mauducaslispanem, et. Vulg. quaeritis
»
f Gat. quia quaeritrs me... et. et
signa prodigia, sed quia me... signa, sed quta manducastisex pambus,et.
manducastisex pambusmeis, Mm. quiaquaentisme...
BLANCHININOT/E.
(a) Ita et tex. Gr. Y,6e.\ov.—(b) Addit illud, etiam tex. Gr. i/eZvo. — (c) Ita et cod. Canl. DSOVTOJV. —
(d) Ita et cod. Cant. I0,KSOV iuvroigitkowpiu.—(e) Addit et prodtgm , etiam cod. Cant. Lat. et Gr. vui ripuru.
necjjnon vers. Gollluca, ex Jolian. cap. iv, vers. 48, ut videtur.
595 EVANGELIUMSiiCUJNDUUJOUANNEM. S94
CODEX VERCELLENSIS. CODEX VERONE^SIS.
sed quia man- Moyses dedit sed quia mau- panem de cae-
ducaslis de vobis jrauem dueastis de lo, sed Pater
panibus, et sa- de caelo, sed panibus, et meus dat vo-
turati estis. Pater meus satiati estis. bis panem de
27. Operaraini dat vobis pa- 27. Operaraini caelo illum
non escam , nem de caelo escara, non verum panem.
s
illum verum. 33. Panis enini
quae peril, sed quae perit,
escam, quae 33. Panis enim sed escam, quae Deiest, qui
manel in vi- Dei est, qui des- permanet in vi- desrendit de
tam aeternam, cendit de cae- lam aeteinam, caelo, etvilara
quam Filius lo , et vitara quamFihus (a) dans f huic
bominis da- dat huic mun- homiius dabit mundo.
vit vobis. Hunc 34. do. Dixerunt vobis. Hunc 34. Dixerunt ergo
enim Pater ergo ad illuni: enim Pater ad eum : Do-
1 signavit Deus.- Domine, semper sigriavit Deus. mine. seraper
28. Dixerunt ergo da nobis hunc 28. Dixerunt igilur da nobis hunc
ad illum : Quid panem. ad eum : Qurd pauem.
faciemus ut 35. Ait illis Jesus : Ego facietnus ut 35. Dixit eis Je-
operemus sum panis vi- operemus ope- sus : Ego sum
opera Dei ? tae : qui venit 29.ram Dei? Re- panes vitae:
29. Respondit illis ad me, non e- spondit Jesus, qui venit ad
Jesus , et dixit: suriet: et qui et dixil eis : me, non esuriet:
Hoc est opus credet, non Iloc est opus t et qui credit in me,
Dei, ul creda- sitiet unquam. Dei, ut credatis non sitiet um-
lis in eum quem 36. Sed dixi vo- in etim quem 56. quam. Sed dixi
misit ille. bis, quoniam ipse misil. vobis, quoniam
30. Dixerunt ergo ets videtis, et 50. Dixerunt ergo et vidistis, sed
illi : Quod ergo non credi- ei: Quod autem noncredilis.
facis tu signum, 57. tis. Omne, quod tu facis signum, 57. Omne, quod
ut xideamus, dat miln Pater, ut videamus, dat roihi P.Uer,
et credamus ad me veuit: ct credainus adme vemet:
tibi ? quid ope- et qui venit tibi ? quid ope- eleum, qui
51. raris? Palres ad me, non abi- raris? venit ad me,
nosiri man- 38. cio eum : quo- 31. Pdtres nostri non (b) apello f :
duca\erunt niam descen- manna mandu- 38. nec enrm di-
manna in didi de caelo, non caverunt in scendi de caelo,
serto, sicut s- ut faciam deserio, sicut ut faciam vo-
oiplum est: voluniatem scriptum cst: luntaiemmearo,
Paiiem de meam, sed eju«, Panem de caelo sed voluntaiero
caelo dedit qui me misit dedit eis man- (c) Patris f, qui
illis man- 59. (c)Patns f. Haec ducare. niemisit.
ducare. est auiem vo- 52. Dixitautem 39. Haecest au-
52. Respondens Jesus, lunlas ejus, eis Jesus: Amen, lem voluntas
dixit illis : quimisilPa- amen dico ejus, qui raisil
Amen, amen tris: ul omne, vobis : Non Moy- (d) me f : ut om-
dico vobis : Non 4 ses dedil vobis
quod dedit mine, quod dedil
CODEX BRIXIANUS.
sed quia manducastis ex panibtts. et saturati eslis. meus dat vobis panem de caelo. Panis enim Dei est.
Operamini aulem. non cibum. qui perit. sod cibuni qui descendit de caelo. et dat vilam huicmundo. Di-
qtu permanet in vitam aeternam.quemFiIiushominis xeiuntergo ad eum Domine. semperda nobis pnnem
dabit vobis Hiinc eniin Patei signavit Deus. Dixerunt hunc. . El dixiti3is Jesus Ego siun panis vuae. qur
ergo ad eum. Quid faciemus. ut opeiernur opera Dei. \ enit ad me. non esuriet et qui credii in me non buiel
Respondit Jesus. et dixit cis. lloc est opus Dei. ut umquam. Sed dixi vobis. quia vidistis me etnon
credalis uieuraquem ille misii.Dixeriiniei.Quod eigo ciedidistis. Oinne quod dedit inihi Pater. ad nie
lusignumlacKs.utvideamusetcredamustibi.quid ope- veniet. et eum qui veniet ad me. non expello foras.
lans. Paires nostri manna manducaveruni ni deserto quoniam ideo deacendi de caelo. non ut laciam volun-
sirut scribtum est. Panem de caelo dedit eis inandu- laieui nieam sed \oIuniatera ejus qui roe niisii. Haec
care. Dixrt ergo eis Jesus. Amen amen dico vobis. est autem \oIunlas ejus. qui (d) rae misitf. ut omne
• Nou Moyses dedit vobis panem de caelo. sed Pater quod dedit mi-
CODEX CORBEIENSIS.
50. quid enim operaris ? est, qui^de coelo descendit, et cdat vitam huic
52. panem de coelo illum veium. Dei enim panis mundo.
YARIANTESLEGTIONES.
1 JtfiM. 4 Gat.et Mm.rniluPater, uon perdamex eo quicquam
- Mm.sigmflcavit. Vulg.signavit.
Yerus euiuipanis. Vulg.Panis emm. sed resuscitabollludiu. Vnlg.mihi, non perdam ex eo''
a Gul. vidistis,et. Vidg.\rdistisme, et. sed resuicitem illudm
BLANCHININOTJE.
(a) Tex. Gr. SiSovg.Non alia vero de causa dans pro dat interprelem vertisse existimo, nisi quia ante
SiSoig,deest arlieulu^ d. qui quidem cum anle vuroSuivuvpiaelt\us fnenl, anlp SiSovgralione coiijtmclronis
vai omissiis esl. Inleipres ergo, habiti laiioue conjuiicuonis et, veitit, dai. HujiiMiiodi exenipla veisioms
mulla occiiinnit in PSJIIIIIS.—(b)Post appello, deesl(oifli eii.un m cod. Cant.— (c) AiiduPutiis cod. quoque
Cant. Ttarpbg. —(d) Post me, deest Pains ettdin in Cod. Cani.
PATROL. XII. 13
595 EUSEBII VERGl.LL. EVANGELIUMCUM VARIIS COD. COLLATUM. m
hi, («) nihil f ex illo in noyissima niihi,-iion per- 45. Scriptum est
perdam, sed 45. die. Scriptum dam ex e« (a) emm inPro-
resuscitabo esl enira in quieqnam f, pheta : El ei unl
illum in no- P. . olelis : sed lesuscitem omnes docibi-
vissimadie. Et erunl illuni in novis- les Dei.
40. Haec est (b) enim f omnes do- sima die. Omnes (f), qui
volttnlas Pa- cibiles Dei. 40. H.ec est (b) audit f a Pa-
tris (c) mei f : ut om- Omnis (f), qui au- 8 eniin f volunlas
• tie, et didiceril,
rns, qui videt ditf a Patre, Patiis (c) niei f venit ad me.
Filitim, el cre- etdidicent, ut omnes,*qui 46. Non quod Pd-
dil in illum, venit ad me. videt Filium, trem videiit
Iiabeal vitam 46. Non quod Pa- el eredil in quisquam : nisi
aeternam, trem vidit eum habeat qui est a Deo,
(d) el f resuscitem quisquam : viiam aeter- hic videt (g)
illtim ego in nisi qui a Deo ' nara (d), etf Deum f.
novissima est, Inc vidil resusciiaboeum 47. Amen, amen
die. 47 (<j)Deum f. Amen, in novrssinradie. dico vobis :
41. Amurmura- amen dico 41. Miirmuiabant Qui credil in
bant ergo Ju- vobis: Qui cre- igitur Judaei me, h ibet vitam
daei de lllo, detinme, ba- de eo, eo qttod aelernam.
quod dmsset: bet vitam ae- dixisset: Ego 48. Ego sum pa-
Ego sum (e) paternam. sum (e) pauis f, nis vitae.
nis f, qni descen- 48. Ego sum panis qui de caelo 49. Patres veslri
42. di decaelo, el 49. vit.te. Patres deseendi, et manducaverunt
dicebant: Non- vestri man- 42. dicebant: Non- (/() panem f in
1
ne hic est Jesus dupaveiunt ne hic est fi- deserto ruan-
filius Joseph, (h) Pa.. f mannam in lius Joseph, cunam, elmor-
CUJUbnos no- deserto, el mor- jus nospimus 50. lui sunt. Hic
viinusPatrem, 50 lui suni. Hic Patrem? Quo- esl panis, qui
et Matrem? est autem pa- 4 nrodo ergo liic decaelo de-
Quomodo nis, qui de cae- dicit: Quoniam scendil: ul
dieit: Quonian. lo descendit: de caelo desi quis ex eo
de caelo des- ul si quis ex'il- scendi? manducdbe-
cendi ? lo manduca- 43. Respondrt ergo Je- rit, non mo-
43. Rpspondit Jesusv verit, non mo- sus, etdixit riatur, sed
et dixit llhs : riatur. eis: Nohte vivat.
Nolite niur- 51. Egosum panis murmrirare 51. Ego sura pa-
murare ra- vitae, qui de 44. Inter vos : nenis vivus, qui
44. ter vos: nemo caelo descen- mo potest vede caelo di-
polesl veni- 52 di. St quis man- nire ad me, 52. scendi. Si quis
re ad me, nisi ducavetii nisi Pater, qui manducave-
Pater, qui rae ex meo pane, me misit, ad- rit ex eo pa-
misil, adira- vivet in ae- tr.ixenl eura : ne, vivet ra
xeiit illiun : ternuin : pa- et ego resus- aeternum:
2
et ego resus- nis, quem e- cilabo eura in panis, quem
eilabo illum go dabo, cor- novissnna die. ego dedero,
CODEX BRIXIANUS.
hi. non perdara (a) aliquid f ex oo. sed ut re- oitibo eum. in novissimo die. Scribium est eniin in
suscitem illum m novissimo die. Haee est (b) enim Proplietis. El erunt omues doubiles Dei. Omms qui
f \oluuias Patriset niei. qui me misit. ui omius audivit a P.tire el didtcit. venit ad me. Non quia P.i-
qui videt filiuiit. iredet in euni. h.ibaat \itam ae- tiemvidit quis nisi qui est a Deo lnc vidil Patiem
leinam, el lesuscitabo ego eoni in novibSiino die. Amen aineu dico vobis. Qni ciedit in me habpl \i-
Miiriniirabanicigo Jud>ei de illo quia dixit Ego suin tam actein im. Ego sum paiisvilae. Palies veslri
(e) panisf qui ile caelo descendi. eldiceb.ini. Nonne nianita niaudiictveiuiil in deserio. et moilui sunl.
hic est Jc-u-.. filius Joseph. cujus nos iioviuius Pa- Hic est panis. qui de caeloxlesceiidit. ut si quis exeo
irem et Maliem Quomodo eigo lnc dicit. qma de nianducaveril. non moriatur. Ego sum pauis vivus.
caelo descpndi. Respondil eigo Jesus et dixit eis. qui de caelo descendi. Si quis manducaverit ex hoc
nolile inuriuurire imei \os. neuio polest vennead pane. vrvet in aeternura. panis euim lnc quem ego
me. uihiPdleiqmmeinisitddtiaxeiiteuni,eiego iesus ddho.
CODEX CORBEIELNSIS.
59. non peidam nihil ex eo. 50. Hic eslauiem ptnis, qui de coelodescendit.
45. Noliieiniirrotiiareiiivicem. 51. de coelodescendit.
44. adliaxeiileum. 52. hujus muudi vita. . . hic panis, quem ego
45. Est sciiplum enim in Prophetis. dabo.
VARIANTESLECTIONLS.
1 Gal estfilms Joseph, ctijus nos . discendit?Mm est 3 Gal.audit a Patre meo, et. Mm. audit a Patre, et
"~
filmsJ')sephJesus, cur nos... discendil?Vulg.est Jesus Vulg. audivita
4 Gal.el Mm.Patre, et.
fihusJoseph,cujusnos... descendi? panis, de coelodiscendit.Vulg.panis
2 Gal.suscitabo.Vulg resnscuabo. de caelodesceudens. qu)
BLANCIHNINOTJE.
(«) Addit quicquamel cod.deeslC int. rnSiv.—(b)Ila et cod.-Canl. •vip. — (c) Post mei, deesl qui misil me, eliatii
in cml. Cant. —(rf)PoU et, eqo, in cod.pariter Gani.— (e) Post panis, deesl vivusin cod. quoque Cant.
>—(/')lia et cod. Cant. o avovav.—(g)Ita et cod. Cant. TOV Qebv.—(b)Addtl panem, eliam cod. Cant. TOV F/JTOV.
mi EVANGELIDMSECDKDUMJOIIANNEM. S9S
CODEXVERCELLENSIS. CODEX YERONENSIS.
pus meum hominis, quem- caro mea me vivus
est pio hujus adinodura est pro hu- Pater, et
mundi vita. panem vitae, j'us mundi vila. ego vivo
55. . .l mgabant er- habebit vi- 55. Litigabant per Patrem: ^
go Judaei ad 58. tam in eo. Si- igitur inter se elqui man-
inviceni, di- ' cut misit ine Judaei, diceutes: ducaveritcar-
centes: Quo- vivus Pater, Quomodopotest nemmeain,
modo potest et ego \ivo hic nobis dare etipse (b)
hic nobis cor- propter Pa- carnem suam vivn f per
pus suum da- Irem : et qui (a) manduea)ef ? 59. ine. Hic
. . (a) matidiicaief ? me mandu- 54. Dixitautem eis est panis,,
54. El ait lllisjesus : cabit. . . le vi- Jesus : Asen, qui de caelo
Amen, amen vet propier anien discendu.
dico vobis 59. me. Hrc est pa- dico vobis: -Nisi Non sicut
Kisi accepe- nis, qui de cae- ederitis carnem nianducave-
ritis corpus lo descendit, Fih hominis, ruitt Patres
Fili hominis, Non sicut manducave- et bibenlis \estri rnanna,
sicut panera runt Patres sanguinein et moriui
vilae, et san- veslri man- ejus, non sunt. Qui
guem lllius na, et mortui habebins vero man-
bibentis, uon sunl. Qui nian- vitam in ducavent
habebitis'vi- ducaiit hunc vobis. hunc panem,
tam tn vovis panem, vive- 55. Q.ii ediderit vivit in aeter-
55. tpsis. Qui. . del . . in aeter- carnem meam, num.
mearn car- num et hiberit 60.TIaec ergo
nem, et bibet 60. Haec dixit nr sanguinem dieeb.it in
sanguem me- synagoga do- meum, habe- synagoga
uni, habet vi- cens, in Capha . . - bit vitam docens, in
tam aeter- iiaum sabba- aeteinam : et Cafaruaum.
nam: et ego 61. to. Mulli ego resusci- 61. Multiergo
restihcita- ergo audi . . - tabo lllum ex disci-
ho eum no- tes ex discipu- m novissima puhsejus,
vissima die. Iis ejus, dixe- die. drxe-
56. Caro enim runl: Du 56. Caro mea l unt: Durus
2
mea \ere vere est esca, est lnc sermo,
esca est: et san- mo, etquis po- et sanguis quis poiest
guis meus \e- lest lllum au- meus vere eura audire?
re el potus est. due? est potus. 62. Screns (c)
57. Qui edet ineam 62. CognovilJesus 57. Qui edit car- igitur f
carnem, et mlia sequod nem roeara, Jesus penes
bibet meum 3 murnrura- et bibit sanse quia mur-
sanguinem, lent de hoc guinern murarent de
m me mane- diseipuli ejus: meum, in hoc discipuli,
bit, el ego in dixit ad il- me manet, dixit ers:
eum. Si acce- los: Hoc vos elego m Hoc vos scan-
peiil homo scandalizal? eunt. dahzat?
corpus Filii 65. Quod sr vide- oS.Sicutinisil 63. Quid si vide-
CODEXBRIXIANUS.
caro mea esl. quam ego daho pro hujus mundi in me nianel. et ego in illo. Sicut misit rne vivus
\ita. Liligabaiii iiaque ad invicent Judaei. dicenles. Pater. et ego vivo propter Paiiem. et qui mandticat
Qiiomodo potest lnc nobis d.tie cainein su.in ad me. et lpse \i\et propier >
me. Uic est panis qui de
inandiicaiiduiii.Dixil eis Jestis Anien amen dico vo- caelo destendu. Ro sicm manducneiuiii Paues
bis. Nibi manducavpritis carnenr Filu homiius. et \estii niaiina. et nioiini sunt. Qm autera tii.uiducat
bibeiilis ejiw saiiguiuem. non habebitis \itam m liunc paiieni vi\el in aeteiiium. Haec dixu m s\na-
vobis ipsis. Qui manducat meam carnom et bibct goga. docein in Laph.uiiaum. Multieigo audienu-s.
meuni saiiguinein hal er vitam aeternain. et ego le- ex dibcipulis cjus, dixeruiit Durus est hic seimo'
suscitabo eum in novissiino die. Ciro emni mea, quis poiest eum audire. Sciens aulem Jestis, apui
veie est cibus et singuis meus veie est potus. Qui seiiieiipstim. qtua murmurareiit de hoc dibcipuli
manducal meam carnero et bibel meum saiigiiinem. ejus. dixit eis. Iloc vos scaiidahzat. Si autem vide-
CODEXCORBEIENSIS.
55. carnem (recenl.manu, suam) ad manducare. habebit vitam in illo.
54. utvobis ipsis. 60. docens, Sabbato In Capuamaum.
55. et biberit nieum sanguinem. 62. Cognovit autem Jesus.
57. Posi hunc veisum, addit : Si acceperit homo 65. Quid eigo cum videiitis.
corpus Filu hominis, quemadmodunr panera vitae,
VARIANTESLECTIONES.
1 Gal. Loquebanturergo. Vulg.Litigabantergo. bus... vere est polus.
2 Mm.\erus cibus...verus est potus. s iGflt.murmuraverunt.Vulg.murmurarent.
Vulg.vere est ci-
BLANCHININOTJE.
— (b) Ita et cod. Cant. i;~, — (c) Ita elcod. Cant. oov»
, (a) Ita el te\. Gr. <?<xyetv.
399 EUSEBII VERCELL. EVANGELIUMCUM VARlIS COl). COLLATUM. 400
CODEX VERCELLENSIS. CODEX VERONEN3IS.
rilis Filiunr mus ? verba rilisFilium ad quem ibi-
hominis asceu- vitae aeter- honiinis ascen- mus ? verba
denlem ubi 70. nae liabes. El deniem ubi vitae aeternae
ante erat? nos eredidi- fttit ptitis? 70. habes. Et nos
64. Spii itus est, qui vi- mns, el cogno- 64. Spii nus est, credidimus, et
vificat; nam vinius qma qui vivificat; cognovimusquo-
caro nilnl pro- lu PS Christus Fili- nam caio m- niam tu esFilius Dei.
dest: us Dei. lnl prodeesl: 71. Respondit
verba, qnae 71. ResponditJestts, verha, quae Jesus: Nonne
et dixit illis : * ego locutus ego vos XII.
egolocntus
stim vobis, Nonne ego stim vobis, spi- elegi : unus
spiritus et vita s. . . vos xu. ele- ritus (a) est f lamen exvobis v
65 Sedex \obis gi: ot e\ vobis el vita. diabnlus est ?
stint aliqui, tinus diabo- 65. Sed ex vobis 72. Dicebat
qni non cre- 2
72. lusest? Dicebat suut qttidam, autem de
dunl. Sciebat auteni Judam qui non credunt. Juda Simone
cnim ab ini- Simonem Sci- Scieb.uenim Scaiioth: hic
tio Jesus^quies- noth : bic enim ab iniiio Je- eniin nadi-
sent non cre- illum eral tra- sus qui esseul turus eum eral,
dentes, et nui duurus, cum increduli, cuni esset unus
essel, qui illum e-set unus et quis essel de xu.
tradtiurus de XII. tradilurus eum.
66. erat. Et dice- 66. Et dicebat: CAPUT VII.
bat: CAPUT VII. Propter boc 1. Post (e) baecf
1. Post (e) hsecf am-3 dixi vobis, ambulabat
Propterea dixi
vohis, nemo bulabal Jesus quia nenio , Jesus (f) in
potesl veni- in Galileam, potestvenire Gahlaea f ,
re ad me, nisi non enim ad me, nisi non enim
iili datum h.tbebat po- ei daltim fue- habebat pole
fuetita (b) Patref testatem in ril a (b) Patre f. staleni in Ju-
67. E\ hoe raulti Judaea ambu- 67. Ex boc (c) er- daea ambulare :
ex discipttlis landi: quoni- go f miilti ex quia Judaei
ejns abierunt am quaeie- discipuhs ejus quaerebant in-
retro : et am- baut Judaei abierunt retro: terftcere eum.
plius ctim il- illum occide- etiam cum eo, 2. Erat auiem
lo non ambu- 2. re. Er.tl aulem jam nou ambulabant. in proximo dies
laverunt. prope dies les- 68. Dixit (d) autem f sollemnis Ju-
68. Ait Jesus ad xi: Num- . . . Judaeorum, Jesus ad xn: daeorum , Sce-
quid Pl vos Scenopegia. Numquid et 3. nopegiae. Di-
69. vtiltisiie?Res- 5. Dixerunt (g) er- vos vuliisire? xerunl (g) igi-
poiidilSinion gof ad illura 69. Respondens aulem tur f ad eum
Petrus: Domine, fratres ejus: Simon Petrus, fratres ipsius .
ad quem ibi- Transi lnnc, dixit: Doraine, Transi hinc, et
CODEX BRIXIANUS.
rilisFilium hominis.ascendentem ubi eral prius. Spiri- ad quem ibimus. verba vitae aeternae habes. El nos
tusest eiiim qui vivific.il caroniltil prodest. Yethaquae credidimus el cognovimus. quia lu es Christus Fi-
e"0 locuius suni vobis. spirtlus sunt el \ila. Sed sunt lius Dei. Respondit eis Jesus. Non ne ego vos duo-
quitlam ex vobis qtii non credtinl. Sciebal enini ab decim elegi et umis ex vobis diabolus est Dicebat
initio Jestis.qtiipsseni non credentcs in eum. et qui aiuein de Juda Simonis Scanolis. hic enim tra-
erat euin iradittirus.Et dicebal. Piopterea dtxi vobis. dituruseial euni. cum essel unus de diiodecim. Post
quia iieino polest venire ad me. nisi fueril eiraulti dattim (e) haec f ambulabat Je-u-. ni G.itilaeam non eiiira
a Patrc ineo. Ex lioc (d) eigo f teuipoie. ex volehal in Judaeain ambulare. quia Judaei quae-
ulira eura illo uon rebant ctim itilerficere. Erat autpiti in ptoximo
discipulis ejus. abiritunt retro.adetduodeciin
aiiibulabaiit. Dixit eigo Jestis Nuinquid dies fesius Jrolaeorum Sccnopegia. Drxeruut (g) ergo
et\os vultts ire, Respondilet Sitnon Petrus. Domine f ad eum fratres ejus. Transi hinc
CODEXCORBEIENSIS.
64. nam caro non prodest, spiritus et vita est. 69. verba vitae aelernae Dominusliabes.
65. Sciebat enim Jesus (recent. manu), ab lnuio. 70. Filius Deivivi.
66. neino potesi venire, nisi luerit et datura de- 72. Iiicipiebat enim tradere eum, unus cum esset.
sursum a P.itre. uddttur ad me, lecent. manu. CAP.VII. — 1. non enim habebat polestatem in
67. et amplius ciini illo non ambulabanl. Judacam ambulandi.
68. Dixiieigo ilhs duodecun.
1 Mm.qui essent credentes. Vulg. qui essentnon cre- Vtdg.DicebatautemJudamSimonislscariotem...exduo-
denles. , „'.„.,. decnn.
» Gal.dicebalenimJudam SimonisScinoLhis...dexu. 3 Gat perambulabatJesusro Galilaeam.JITm.perambu-
Mm.Dicebal eiiim Judain SitnonemScanoihem...de xu. labatJesus &alilaeam.Vulg.ambulabatJesus in Gahlaeam
BLANCIIININOT/E.
eari, gr.pci synlaxis.—(b) Posl Patre, deest meo, elram in cod. Cant,— (c) Addit ergo,
(a)Ila et lext. Gr.ouv.
rod. quoqtie Cani. — (d) Ita et cod. Caul. Si.—(e) Pot.1 haec deest autem, etiam in eod.
Cant.—(f) Ita
et lext. Gr. .v TjiTuhluia.—-(g) Ita el lexl. Gr. ovv. (
et vade in Ju- fratres ejus vade in Ju- et ipse ascendit
daeam, ttlet in diem festum, daeam, nt et in diem fe-lum
discipuli lui lufic et ipse disripuh tui non palam,
videant (a) ope- ascendit in •4.videani (a)ope- sed (e) occul-
l
ra f, qua>facis. die festo non ra f, quae fa- 11. le f. Judaei
4. Nenioeninr palam, sed (e) abs- cis. Nemo enim aulem quaere-
in occtillo 11. consef. Judaei aliquid f.iciens bant eum in
aliquit facit, ergo quaere- in occulto, diem fesinm,
ct qoaerit ip- banl eum in qnaerit pro dicentes: Ubi
se in pnlam diefesto, et di- palatn esse: si 12. est ille? Et
esse : si haec fa- cebant. Ubi est haec facis, ma- murmur-de eo
cis, manifes- 12. ille ? Et mur- nifesta te ipsum eral magnum
ta te» huic mun- mur de illo hnic muijdo. in Uirba.
5. do. Neque enim erat m tur- 5. Neque enim Qtiidam enim
(b) tunc f fiatres ba. Quidara di- fratres ej'ns dicebaut : Quo-
ejus credebant cebant: Quia credebani (b) niam bnnus
iu illuni. bonus est. Et lunef ln eum. est Alii di-
6. Dixitergo illis alii dicebant: 6. Dieit ergo cebant: Non,
Jesus : tempus Non , sed sedu- eis Jesus: Tem- sed sedupit
meiim non- cit pnpultim. pus nreunt non- 13. populum. Nemo
dumvenii: 15. Nerao tamen dum advenit: tamen iu pa-
tempus au- palam loque- tempus autem lam loquebaiur
tem vestrum batur de illo \estiiim semper de eo propter
semper est propter timo- est paratuni. metum Judaeo-
7. paratum. Non rem Ju . . . . - 7. Non potest mun- 14 rum. Cum
potest hic mun- rum. dus odue vos: autem j'am dies
dtis odire vos : 14. Et cum j'am di- me auiem festus medius
me aulem o- es festus me- odit ; quia ego esset, ascendit
dtt: quia ego tes- dius esset, as- testilicor Jesus iu templo,
limomum cendu Jesus in de eo quoniam et doeebat.
dico de ilIo3quod templo, et do- opcra ej'us 15. Mirabantur
opera ejus ma- ceb .... pessnna sunl. autem Judaei,
8. la sunl. Vos as- 15. Mirabanlur 8. Vos ascendile dicente-, : Quo-
cendite in di- ergo Judaei, in diem lestum, modo hic lit-
em festum, dicentes : Quo- • ego non ascen- leras novit,
ego non aseen- modo luc lu- dam in diem cum non dtdi-
dam in hunc teras novit, (c) fesium f : quo- cerii ?
diein lesium : qui non di- niam tempus 16. Respondit
quoniam lem- 16. dicil?Respondit meum nondum auiem
pus meum illis Jesus, dicens : compleium est. ([) Jesus f , et
nondum ira- Meadoctri- 9. Ilaec cum dixis- di\il: Mea do-
pleium est. na iion est set, remansit ctrina non esl
9.Haec dicens illis, mea, sed ejus, ipse (d) iu Ga- mea, sed ejus,
ipse mansit qui me mUit. lilaeam f. qui mp.nii,'it.
10. HIJudaea. Et 17. Si quisvolue- 10. Curn arrtera 17. Si quis volue-
postquara as- rit volunta- ascenderunt fra- rit voluntatem
cenderunt tem illius f . . - tres ejus, lunc illius fa-
CODEX BRIXHNUS.
ct vade in Judaeam, ut et discipuli tui. videanl ccnderunt fratresejus. lunc et ipse ascendit ad diem
opera lua qnae iacis. Nemo enim in occulto aliqmd festnm. non manileste. sed qnasi in occulto. Judaei
facitet qti.ient ipse iu palam os>-e.si hace facis tuaiu- eigo. quaerebant eum iu die lesto ei dicpbant. Ubiest
fesiateipsuni. huic inundo. Neque enim fratres ejtis. ille. Ei ninrinur migitus deilloerat in plebe. Qiudam '
(/;) tmic f ciedebaui in etim. Dictl crgo eis Jesus. enim dieebant. Qnia verax esi. Alii anieni dicebant
Tenipns meum. uondum .idvenit. tempus autem Non. sed s<>duiillurhas Nemo tamen fidiipialiter lo-
testrumsenipcr est paiatum. Non polest hic mundus quehatui de illo nroptermelum Juilapoiuni. Jam au-
odiievos. me auiem odit. qttiiego teslinioiiiura tem. die lesio mediante. ascendit Jesus in teniplum.
perlnbeo de illis quoniam opeia eorum mala -unt. et docebat. Et miiabaniiir lurbae dicentes. Quoiuodo
Yos aiiiein ascendite. ad diem festum hunc. ego au- hic.litieras scit. cum non didicerit. Respondii aulem
tem iioiidum ascendo ad diem feslum hunc. quia (f) Jesus f et dixit. Mea doctrina non est inea. sed
meum tempus. nondum implelum est. H.ec auiem ejus quime misit. Si quis voluent. volumtatemejusfa-
dixit eis cum esset (d) m Gahlaeam f. Ut autem as-
CODEX CORBEIENSIS.
4. 4 Nemo quid facit in occulto. Quid facit quterit 9. Haec cum dixisset illis.
ipse. 12. seducit populum.
5. Neque enim tunc fralres ejus.
VARIANTESLECTIONES.
1 Gat quae tu facis.Vulg. quae facis. 3 Gat.et Mm.quiaopera. Vulg.quodopera.
2 Gat.muudohutc. Vulg. nrundo. 4 Gal Nemoergo rn occultofacit.Mm.Nemoergo in.
BLANCHININOTJE.
(n) Post opera, deest tua, in cod. quoqne Cant. —(b) Addit .imc.etiam cod.Cant.— (c) Post Festum, deest
hunc,eitem in cod.Cant.— (d) Ila et cod. Cant. etV rnv Fuh\uiuv —(e) Ante occulte, deest <7««si,in cod-
quoque Catit.—(f) Ante Jesns, deest eis, eliam in vers. Golh.
403 EUSEBII VERCELL EY\NGl£L!UMCWMVARIIS COD. COLLATUM. 404
ce t ex ln irasrimi- cere : cogno- mini quoniam
.... rina, ulrum ni quod lolum scet de doelri- totum horai-
ex Deo est, an e- em na, ut)um ne nein salvum
gn ipse a me sanum feci ex Deo sit, fcci sahbato ?
18. lomiar. Qui a 24. sabbato?Nolf- an ex me ipso 24. Nolitejudi-
se loqnimr, te jitdicare 18. loqoar. Qui care secun-
gloriam suam secundMmper- a semetipso dum faciem,
quaerit, qui sonini hoini- loqtiitur, glo- sed justum
aiitem qtiae- nis, spd justum riim suam judtcium judicale.
rii gloriam judicinm ju- qiiaent, nam 25. Dicebant er-
ejus, qin misit dicate qm quaent go quidam
eum. hie verax 25. Dicebantergo gloriam eius, ex Hieroso-
esi, et iniqtti- quidim Hie- qui eum mi- Iymitanis :
tas in illo non rosolymtlae : sit, verax Nonne hic esl,
19. est. Nonne Moy- 1 Noune hic est, et nii- quem quae-
ses dcdit vo- est, quem quae- quitas in eo runt occide-
bis legem : et runt occide- non esl. 26. re? El ecce
nemo ex vo- 26. re? Ecce palam 19. Nonne Moyses in palam
bis facit legem? loquiltir, et dedit vobis loquilur, et
20. Quid me qnae- nilnl illi di- legem : et ne- nilul illt
riiis occide- cuiit. Nttm- Bio ex vobis dirunt. Num-
re? Bespon- qtnd vere cog- facit legem? quid vere
dit turba, et novetunt 20. Qmd me quae- cogiio\erunl
di-s.it: Demo- Pnncipes Sa- rtlis oicidere? Prrocipesquia ipse -
nium . . ab . , : cerdotum , 21. Respondil est Chri-uus?
qms te qu . . - quod Inc est Jesus, et 27. Sed hunc
ril occidere ? 27. Cbristus? Sed . . . dixit eis : srimus unde
21. Respondit Jesus, novimus un- _Unum opus sit : Christus
et dixit illis; de sit: Chnstus au- feci, et omnes autem cum
Unum opus tem cuni ve- miramim: \enerit, ne-
feci, et omnes netit, nerao 22. Piopier hoc mo scit unde sit.
22. miramini: Ideo sriet nnde sit. Moyses dedit 28. Clamabat
dedit vobis 28. Clamabai er- vobis circumci- igitur Jesus
Moyses circum- go docens in sionem: (non in templodocens, et
cisumem : (non templo Jesus, di- quod ex Moy- dicens : El
ex Moysen est, cens : El me nos- sen sit, sed me scitts, et
sed a Palnbus iL, et scitisun- ex Painbus unde stm
vesiris ) et In de sim : el a vestiis) et nostis: uec enim
sabhato cir- me non ve- sabbato cir- a me vem,
cumcidt- ni, sed est ve- cumciditis ho- sed est verax,
lis bominem. rax, qui me 25. i)))iiem. Si qui me mtsit,
25. Si eigo circum- misit, qtiem circumcisionem qttem vos igno-
cisionem ac- vos non nos-
2 accipit homo 29. ratis. Ego (a)
cipil homo in 29. tis. Ego novi in sabbato, auiemf no\i
sabbato, ut non llluni: quoni- ut iion solvalur illum : quoniam
solvatttr am ab illo sttm , lex Moysi : abeojsum, et
lex Moysi: mi- et tlie me mi- milu irasct- ipse me misit.
CODEX BRIXIANPS.
cere. cognoscet de docirina hac. ulriim ex Deo est. lem quid indignamini. qroa toium hominem salvtim
an ego a me ipso loquor. Qui enim a semeiipso lo- feci in sabliato Nolile jiidicareêcnndum faciem sed
quiirir. gloriim propnam quaerit qtn auiem qtiaent jiistum ludicium judieale. Dkebanl ergo quidam ex
gloriam PJUSqm nrtsit eum. lnc vera\ esl. etinjustt- Jeroôlymiiis. Nonnehicesi quera quaeiuulimcrfire-
li.i tii ilbi non esi. Non ne Moyses. dedil vobis legpin. re. Et ecce palam loquitur. et nihil ei dicuni. Nuin-
et nemo ex vobis facil legem. Qnid me qoapritis, in- qtnd \ere coanoveriiiil Piittcipes. qtna lnc esl \ere
terfipcrp. Respondit tttiba ot dij.it Denwniiim ba- Chmtus. Sed huiic scimus unde sit. Chiistus antein
bes. quis le quaerit inlerficere. RespOndit Jesus et cum \enerit. henio SPIIiinde sit. Clamabai ergo do-
dixtt eis. Untim opns feci. el omnes miramiui Pro- oens in lemplo lesus. et diCens.Et me spilis el nos-
pleret M>>yses, dedilvobis circuiiicisionem. non qtna. lis unde sim. et a rne qiso non veni. sed esl verus
ex Muyse estsed ex P.utihus. et m sabbato eitiuin- qui me misii. quem vos nescnis. Ego (a) autem f
ciditis linmuiem Si orgo circunicisionera accipit seio eum qtua ab ipso sum. el ipse me nnsit.
homo in sabbato. ut non solvatur lex Moysi. mihi au-
CODEX CORBEIENSIS.
18. gloriam suam propriam. runt.
19. Recent. manu ad maig. et nerao ex vobis facit 28. Clamabat autem in temploJesus dicens. Omit-
Iegem ? tii, quem vos nescilis.
26. et nihil dicunt. Numquid forte vere cognove-
VARJANTES LECTIONES.
1' Mm. Numquidhic est. Vulq. Nonnehic est. ipso sum, et ipse me sot. Quaerebant. Vnlq. Egoscio
Mm. Ego autem scioenm : et si dixero quia nescio euu), quia ab rpsosum, etipse me rmsit.Quaerebant,.
eum, ero simihsvobis mendax: et ego scio eum, quia ab
BLANCHININOTJU
(a) Addit autem § etiam tex, G. Sc.
405 EVANGELIUMSECUNDUMJOHANNEM. .506
sit. go Judaei in- 50. Quaerebant hic ilurus
50. Quaerebanl ter se : Quo hic igitul eura est, quia non
ergo illum iturus est, adprehendere: inveniemus
. . . prehen- quod non ilet neino m- eum ' Numquid
dere : et nemo lum invenie- jecit manus in dispersio-
misit in illum mus? Numquid in illum, quia "nem (d) Grae-
manus, quo- in dtspersio- nondum ve- corum f in-
niim nondura nem (d) Graeco- neiathora cipiet ire,
venerat horum f nurus ejus. et dorere (e)
la ejus. est, et docere 51. Ex turba 56. Graecos f f
51. De turba autem 56. (e)Graecosf? Qui autem Quis
mulli crede- est hrc ser- mrilti rredide- est hic sermo,
derunt in il- mo, quem dirunt iu eum, quem dixit:
lum, et dice- xit: Quaenlis et dicebanl : Quaentis me,
bat: Christus cum me, et non in- Cbrisius cum el non inve-
venerit, num- veniiis : et u- veneiit, num- nietis : el ubi
qutd plura bi ego eo, vos qtiid plura sum ego, vos
signa Cactu- non potesiis signa faciet veniie non
rus esl quam venire ? quam quae potpstis ?
quse hic f.t- 57. In novissima rste (a) lecit f ? 57. In novissimo
52. cit? Audie- autem mag- 52. 4udierunt aulem die
ruiii ergo na die fesli Sacerdotes, magno, ac sol-
1 Sacerdotes, Judaeorum et Farisaei lerone stabat
et Phatisaei stabat Jesus, et populunf Jesus, et cla-
turbas mur- clamab it~:Qui musbitantem mabatjdicens :
muratites silit, veniat (b) de eo f : Si qms suit,
de illo : et mi- ad me, et bib . . . . el raiserunt (/") veniat f, et
serunt . . - 58. Qm credit in mioistros ul 58. bibat. Qui
nistros Pha- me, sicut (g) dixit f adpraehende- eredit in me,
nsaei, et Prin- Scnptura, reut eum. sicut (g) dixit f
cipes Sacerdo- flumina 55. Dixit Scriptura ,
tum ui eum de \entre autem (c) Je- fluinina de
conprehen- ejus flue . . sus : f Adhuc ventre ejus
55. dereut. Dixit aquae vi- pusillum lem- fluent aquae
ergo (c) Jesus : f Adhuc vae. pus \obiscum vivae.
modicum lem- 59. Hoc autem di- sum : et vado 59. Hoe autem
pus vobiscum xit deSpirilu, quem ad eum, qui dixit de N
sum : et vado accepturt e- memmt. Spintu,
ad eum, qui me rant creden- 54. Quaeritis me, quem accepturi
54. misit. Quae- les m eum : et non in\e- erant: nondum
ritis me, et non nondum au- nietis : et ubi ehim erat
lnvenielis: tem erat Spirilus ego sum, vos datus Spiritus,
et quo ego va- datus, quont- venire non qtiia Jesus
do, \osiron am Jesns non- 55. polestis. Dice- nondum erat
polestis ve- dum fuerat bant iguur bonoiifica-
nire. honoratus. Judaei alter- tus.
55. Dixerunter- 2
40. De lurba ita- ulrum: Ubi 40. De populo
CODEX BRIXIANUS.
Quaerebant ergo eum adprehendere. et nemo misit ilitrus esi.quia nos non inveniemus eum.Numqviidin
in illum manus. quia nonduro venetal hora ej'us. dispersionem Gentium iturus esl. el docere Genies.
De turha autem mtilti crediderunl in eum. el Q'iis est lnc sermo quem dixit Quaeiitis me et non
dicebant. Christus cum venerit numqutd plurioia inveiiieiis. et ubi ego sum \os uou pmestis venire.
signa faciet. quam quae hic (ai tecit f. Audieiunt In novissiino aulem die magno. fesuvitatis. siabat
eigo Pbansei. tuibam murmuiantem cle illohapc. Jesus. et clamabat dicens Si qins sitit. veniai ad me
et miseriiniPriiicipes Saperdoittm. el Pliansaei mi- et bibat. Qm <ledit ni me sicut (g) dixit f Scriptura.
nistros. ul adprehenderent eum, Dixit ergo (c) flumina de \entie ejus fluent. aquae vivae. Hoc
Jesus. f Adhue modicurn teropns vobi-cum sum. auiein tlixil. de Spititu queni aocejuun erant. cre-
et vado ad eum qui roe niisit. Quaeritis me et denips ni eum. quia nondtim erat Spnilps Saoctus
iion inveniens et nbi sum ego. vos non polesiis in eis. qnia Jesus nondum fueiat glonlicatus. Mulli
venire. Dherunt ergo Judaei ad in\icem. Quo hic
CODEX CORBEIENSIS.
(55) Dixerunt ad 8ipsos . . . Numquid in disper- stabat Je«us.
sionem Gtaecorum incipit ire, et docerc Graecos^ (59) quam incipiebant accipere credentes in eum.
(57) ln novissimo autem die illo maguo diei festi (Ibid ) quia Jesus nondum fuerat honorrficatus
1 Gal.Princtpes, etPharisaei mmtstros. recent.manu, ' Gat.el Mm Multrcum audissent. Vulq. Ex illa ergo
Judaet. Mm.Prmcipes, el Judaeiminislros.Vulg. Princi- turba, cum audisseul
' Gal.
pe&,et Pharrsaeiministros. lturus esi docereGentes.
BLANCHINImJM.
(a) Ita et texl. Gr. iitoino-ev.— (b) Post de eo, deest haec, ctiam iti cod. Cant. — (c) Ante Jestis, deest
eh, etiam in cod Cant.—(rf)lia et text. Gr. TWV 'EMVWV — (e) xovg"E»OT«?.—(/)Post veniat, deest adme,
fn cod. qtioque Cant,— (g) Jta et text. Gr, u-trev.
que qui audi- centes: Num- igitur audientes
erunt ser- quam . . . h . . mi- haec verba ,
mones hos, mim sic Io- dicebant :
dicebant: cuius esl, quo- Hic est vere
Est \ere Pro- modo et hic. Propbeta.
41. f . . . . D . . . .- 47. Rpsponderutil 41. Aln vero
bat: Hic est Christtts. eis Pharisaet: dieebant: Num-
Quidam vero . . . mquid et quid ergo ex
dicebant: Num- d Galilaea Chri-
quid de Gali 42. stus venit ? Non
lcfl » • • • .* ne Seriptura
42. '..'.. ?*Nonne dicit: Quia
Scripttira 48. credidit in il- ex seraine
dicit: Quia de lum v . . . de Pha- David, et
semiue Da- 49. risaeis? Sed Betlehem mu-
vid, el a Baelh- h . . c luiba, nicipin, ubi
lem caslello, q . . e ignorant erat David,
ubi eraf Da- legern, male- Christus venil?
vid, Chrislus venit? dicti sunt. 45. Dissensio ergo
45. Dissensio ita- 50. Dicit Nicode- facta est in
que lacla est musad illos, lurba pi opter
in tuiba prop- is, qni prius eum.
44. ter lllum. Qui- venit ad illum, 44. Qnidam autem
dam atitem unus cum ex eis volebant
ex illis volue- 51. esset ex eis : Num- adprehendere
mnt adpre- qui . . lex nos- eum : sed nemo
hendere illum : trajudicat rn
. . . nemo . . . hominem,
itin lllu nisi audiat
prius ab illo,
45. \renerunt eret congnos-
go ministri , cat quid . . .
ad Principes
Sacerdotum,
et Pharisaeos.
Quibus illi . . - 52. uses? 1 Scruta-
xerunt: Qua- re Scripturas,
re non addu- et vide, quia
xistis illum ? Prophaeta
46. Responderunt de Gahlaea non
ministri, di- surgit. ....... («)
CODEX BIUXIANUS.
aulem ex illa turba audienles hos sermones dicebant quam sic Ioculus est ullus hominura. sicul hic homo.
Hic est vere Profela. Alii aiitetn dicebant. Hic est Responderuut ergo eis Pbarisaei. Numquid et vos
Christus. Qmdam vero dicebant. Nmnquid a Gali- sedncti eslis. Numquidaliquisex Piincipibus. aut ex
lae.t Clirislus \enit. Nonno Scriblura dicit. Qui.t ex Pharisaeis credidil in ettm. Sed turba haec. quae
spmine David. el de Bethleem cistello. ubi er.it Da- non novit legem. maledicti sunt. Dixit aulem Nico-'
vid Chrislus venii. Dissensio itaquefacta esi in lurba demus ad eos. ille QUIvenit ad eum nocie. qui untis
propter eum. Quid.tm autem ex illis. volebant ad- erat ex ipsrs. Numquid lex nostia j'ndicat liominern.
praehendere eum. sed nemo tamen in cum manus nisi piius audierit ab eo. et cognoverit quid faciat.
injecit. Veneriint autem minislrl ad Principes Sa- Responderunt et di\crunt ei. Nnmquid et m a Ga-
ceidotutn. cl Pharisaeos. El dixerunt eis illi Quare lilaea es. Scrulare el \ide. quia Prophela a Galilaca
non adduxistis euro. Responderunt ministii. INum- non surgit.
CODEX CORBEIENSIS.
46. 2 Numquam sic locutus esl quisquam homo. 3 inclinato
capite, digilo scribebat in letram.
51. nisi attdierit ptimuro ab ipso, et cognoverit 7. Cum aulem inteirogarenl expectantes etim qtnd
qnid facit? 55. Omitlitur lolus hic veisus. diceret, erexit se... Quisque vestrum sine delicto
CAP. VIII. 1. Jesus autem ascendit in nioniem est , piior in eani Iapidem jaciat. 8. El iierum m-
Oliveti : 2. et mane cum factuni esset, tlerum vemt clinaus se , digilo sprihehat in terram. 9. Hli igitur
in Templum .... el cum consedissel dooebat eos. ctim audissent, paulaiim secedebant singuii, inci-
5. Mnlieiem in moechatione deprehensam, qmm pientes a senionbus omnes recesseiunt: et rehctus
ciim siatnisseiit in medio, di\eriint ad Jesum : 4. est solus Jesus , ct erce raulier illa rn niedio erat.
Magister, h.iec roulier deprehensa esl in nioecha- 10. Cumque erexisset se Jesus , dixil ad eam : Mu-
tioue. 5. In lege autem praecepii nobis Moyses, ut lier, ubi sunt, qui te perduxerunt? Nemo te lapida-
qui in adulierio deprelienditur, lapidetur. 1 u anloni vil. El illa respondens , dixit : Nenro, Domine. 11.
quid dicis de ea? 6. Haecdicebant lentantes eura, ut Nec ego te damnabo: Vade, ex hoc jam noli peccare.
habercnt causara accusandi eum. Ibtd. Jesus aiitein
YARIANTESLECTIONES.
1 Gal.et Mm.scrutare el vide. Vtdg.scrulare Scriptu- homo,sicutlnc uomo.
ras, et vide. 3 Gat.inclmatocapile deorsum,scribebatdigito suoin
2 Mm.Nuniquamloquutusesllionio,siculhtc homolo- terram. Mm ruclmalocaj.ite, scribebaldigito suo in ler-
quilttr. Responderttnt.Vulg. Numquamsic loculusest ram.
BL4NCHININOIiE.
(«) Desutil duse pagince abrasre, quarum lirobi adhuc apparcnt in codice. S. Augustinus libro n <*
409 LVANGELIUMSECUNDUMJOHANNEM. 410
CAPUT VIII. qui me misit. CAPUT VIII. sil, Pater.
17. Sed in lege ves- 17. In Iege_
12. Iterum ergo.lo- tra scriptum 12. Rursns autem quoque
quebalur ad est, duorum congregalis illis scriptumest, f
ilIosJe«us, di- hominum loquebatur Jesus, quoniam duo-
cens: Ego sum testimoni- dicens: Ego rum hominum
lux bujus mun- um verum strm lnx huj'us testimoiiium
di : qui me seest. mundi : qui me verum esl.
quitur, non 18. Ego sum, qui les- sequiiur, non 18. Ego sum, qu
ambulavit limonium ambulabit in testificor de
in lenebris, dico de me: lenebris, sed me : et qui
sed habebat et qui me mi- habebit ltimen me misit Pa-
1 lucem vitae. sit, Pater, tes- \itae. ter, leslimo-
15. Dixerunt illi timonmm 15. Dixerunt autem nium perhihet
Pharisaei: Tu dicit de me. ei Pharisaei : de me.
de te testifi- 19. Dicebanl er- Tu de te testi- 19. Dicehant igi-
caris: et tesli- go ei: Ubi est monium per- lur ei : Ubi
. . onium tu- Paler luus? hibes : tesli- est Paler tuus ?
. . . non esl Quibus respon- nronium Irum Respondil Jesus,
dit Jesus : Neque non est verum. (b) et dtxit eis f :
14. Respondens me nostis, ne- 14. Respondit Jesus, Neque me no-
Jesus, et dixit il- que Patrem et dixit eis : stis, neque Pa-
lis : Et si ego tes- meum : si enim Et si ego testi- trem meum :
timonmm me nossetis, nionium perhi-. si me sciretis,
dico de me, utique et Pa- heo de me, te- et Palrem meum
vcrun) est trem meum stimonium meum sciretis.
testimonium nossetis. \ erum est: quo- 20. Haec verba
meum : quo- 20. Haec veiba (c) locil- niam scio unde (c) Ioculus est f
2
niam scio un- lus est -J in gajo- \eni, et quo in gaznphylacio,
de veni, et quo pilacio, do- eam. docens rn tem-
vado: vos nes- cens in tem- Vos enim neplo, et nemo
citis unde plo: et nemo scitis unde adpraeiieudit
venenm, et illum adpre- veneriro ,et euro, quia
quo vadam. hendit, quia 15. quo eam. Et nondum venerat
15. Vos secundum nondum ve- vos secundum hora ejus.
carnem ju- nerat hora carnem judicatis: 21. Dixitautem
dicatis: ego ejus. < ego non judi- ilerum (d) ad
(a) neminem f ju- 21. Ait illis iterura co («) nemi- eos f : Ego va-
16. dico : sed et Jesus: Ego vado, 16. nem f : quod do, et quae-
siego judieo, et quaenlis si ego judico , j'udi- ritis me, et
judicium meme, PI in j^cc- cium meum \erum m peccato
3
um verura cato vestro est, quoniam vestro niorie-
esl, quia solus nioriemtni. solus non sum : mini. Quo
non sum : sed Quo ego vado, sed ego sum, ego eo, vos
ego, et Pater, vos non po- et qui rae mi- non polestis
CODEX BRIXIANUS.
Iterum ergo loculus est eis Jeûs dieens. Ego sum lege vestra sctibtum est. qnia duorum hominum
lu\ mundi. qui ine secuins fuenl. non aiubulavit leslimoiiiom verttra est. Ego sum qui testiiTsonium
in lenebns sed habebit lumeri vitae. Dixerunt perlnbeo de IIIP ipso. ei testimonium perhibet.de
eigo ei Phansaei Tu de te ipso testimoiiium perlu- me. qtu mojmsit P<ter. Dicebmt ergo ei. Ubi esl Pa-
bes. testiiuoiiium uttim non esl \erum. Respondtt ter luus. Respondit Jestis. Neque roe sciiis. neque
Jesus el dixit eis. Et si ego icstimoniuin perlnbeo Patrern iiicuin. si me scirelis fo siiam et Patreni
de me ipso. xertim est testiinoniiiin ineum quia iiieinn. sciietis. llaec verba (c) locutiis est f in gaz<>-
scio unde veni. et quo vado. Vos autem. nescit>s fildcia. docens m tcmplo. el nemo ndpr.iehendit
irode veni aut qrro vado. Vos secundtim cainem ju- eum. quia necdiim venei.u hora ejus. Dixit ergoite-
d catis. e,"o aulem non jtidieo queinquain. el siju- iiiiii eis Jesus. Ego \adoelquaeiuis me. elin pec-
dieo ego. judicium meum verum est. quia solus non cato vestro moriemini. Quo ego vado. \os non pole-
sum sed ego et qui me niisit pater. Nani et in
CODEX CORBEIENSIS.
12. Iterum locutus esl eis, etc. 20. quia nondum eral hora ejus.
1 Mm.lumenvitae in se. Vulg. ltimenvitae.
2 Gat.el Mm.uirde venr, aut quo. Vulg. unde veni, et quo. 3 Gat.elMm. j'ustumesl. Vulg. verum esl.
BLANGHININOT/E.
adtdterinis Conjugiis ad Pollenlium, cap. 7, faclum esse ait, ut nonnulli modicai fidei, vel polius inhnici
vaai fidei, ciedo , metuentes peccandi impunitalem dan mtitiei,bus sms , illtid qtiod de adullei w indulqentia
Donnnus fecil, auferwnt de codicibus suts, quasi permisstonempeccandt tribuettt , qui dtxil: t Jamdeiu-
cepi, noli peccare.—» —(a) Ita et tex. Gr. ovSiw graeca syntaxis. —(b) Addit, el dixil eis, etiam cod. Cant.:
vui elitev uvroig. (c) Post loculus est, deest Jesus, etiara in cod. Cant. — (d) Post ad eos, deest Jesus. in
fcod.quoqtte Canti
411 EUSEBII YERCELL. EVANGELIUMCUM VARIIS COD. COLLATUM. 112
teslis venire. liura hominis, \enire. exaltaberilis
22. Diceban ... - lunc scielis 22. Dicebant igitur Filitim hoininis,
go Judaei: Num- quod ego sum, Judaei: Num- lunc seielis
quid oceide- et a me facio qmd interficiet quoniam ego
re se habet? quo- nilnl, sed sicut se? quoniam sum, et nilnl
ni.tin dicit: U- docuit me Pa- dicit: Ubi ego a me facio,
bi ego vado, YOS ter, sic loquor : vado, vos ve- sed sictu docttit
non potestis ve- 29. quoniam is, nire non potestis. me Paier,
niie. qui me inisil, 25. Iterum dicebat haec loqtior:
25. Et dicebat illis mecuin est, non eis : Yos e\ in- 29. et qui me
•
Jesus Vosde infe- reli(|uitsolum : fenonbus estis, misit, meciim
rioribus estis, quomam ego, ego de superms est, et non re-
ego de stiperio- quae p'aeent stiiit. Yos de liquidjne
ribus stim. Yos llli, lacio sem- hop mundo soluin : quia
de hoc mun- per. esiis, ego non ego, quae sunl
do estis, ego non" 50. Haec illo loquen- sum de hoc ei placita, seraper facio.
sum de hoe mundo. te, mulii cre- mundo. 50. Haec co lo-
24. Dixi vobib quo- diderunt m 24. Dixi itaque quente, niulti
niam morie- 51« eum. Dicebat vobis quia credidpruni in eum.
miiu in pecca- ergo ad Judaeos morieraim 51. Dicebal autem
lis vestris: si Jesus, qui credi- ni peecato Jesus ad eos,
enim noii deruni : Si vos \estio : si enim qui crediderant
credidentis manseritis iron credideiilis et ex Judaeis :
quoiiiam ego in veibo meo, quoniam ego Si vos pet man-
sum , morie- vere discipu- sum, morieminr seritis m verbo
niini in pecca- lt mei eiitis : in peccalo vestro meo, vere di-
us veslris. 52. el scielis ve- 25. Dieebml auiem scipuli mei
25. Dicebant eigo rilatem, et ei: Tu quis es ? 52. (b) estis f : et
illi : Tiuqui es? verttas vos Dixit attlem scietis \eniatem,
'
Au illi Jesus : Ini- 55. Iiberavil. Res- eis Jesus : ln- et veritas ipsa
uum, quod lo- ponderunt j)rimi«, qtiia Io- hberavibit vos.
quor vobis, llb, quod Judaei quor vobis ; cum 55. Responderunt illi
26. Mulia habeo senien Abra- 26. mulia habeam Judaei dicentes :
de vobis loqui, hae sunius, et de \obis dicere, el Semen (c) Abra-
el judicare: numquam judicare : sed bam f sumus, et
sed qtti me mi- cuiquam ser- qui me nnsit, nemini umquam
sit, verax est(; vivimus : quo- verax esl; el servivimus: quo-
et ego quae au- modo tu dices : ego quae audivi modo tu dicis:
divi ab lllo, haec Quia liberi ab eo, haec lo- Liberi erius ?
loquor in hoc ernis? quor in-hoc 54. Respondit
27. mundo. Et non 51. Respondit illis 27. mundo. El non Jesus: Amen,
cogHO\eiunt Jesus : Amen, arnen lntellexertnu amen dieo
2
quod Pairem dico vobis, qiiomara de vobis: quia
illis dicerel quod omnis, (a) Deo f Patre oranes, qui
28. Deum. Ait er- qui facil pec- diceiet eis. facit peccatum,
go Jesus : Cutn exal- calum, servus 28. Dixu autem servus (d) estf.
laventisFi- 55. pcccati est. Ser- lllis Jesus: Cura 55. Servus autem
CODEX BRIXIANUS.
stis venire Dlcebant ergo Judaei. Numquid inter- Josus. Cttm cxaltaveritis Filmni hominis. tiinc co-
ficiet se niPiipsnro quh clixil. Quo ego vado. \os gnoscetis t|uia pgo sum. et a roeipso nilul facio. sed
non poiestis \enne. Et dixit eis JPSUS. Yos de SKtil docmt me Pater rneus. haec loquor. el qui me
deorsuin esiis. ego aulem de supcinis Mim. vos de misll niecuu) est. non me leliquit solum Paier. qma
hoc iiiiindo esiis. ego auieni non sum de hoc mun- rcoqnie placiia sunl et. facio semper. Hiec illo
do. I)i\i eigo vobis. quia nioiieraiiu in pccratis loquente. inulii credideiunl rn eum. Dicebat aulem
\estris. si enim non credidenlis. qma ego sum. Jesus. ad eos qm cx Judaeis. credidrriiui ei. Si vos
moiieiniiii in pertaiis vestus. Dicebaut eigo iiianserilis in \eibo roeo. vtre discipuli mei (l>)
ei. Tu quis es. Et di\n ei" Jesus Piincipitim quod estisf. et cognosppiis vpriiatem. pt \eriias liberalnt
et loqnor \obis. Multa habeo de vobis loqui. et vo--.Re«pondeinntei Semen Abiahaesiimus.etiiemini
judicare. sed qui ine inisil vcrax est. el ego quie seniviiiiiisuoiquam.qiioiiiodoiudicisQiiia lilien eii-
audi\i ab eo et loquor 111hoc roundo. Et non intel- tis. Respondit eisJesus Amen miieiidico \obis. quia
lexerunl. quia de Patre eis dicebat. Dixil ergo eis oinnis qui lacil peccatuin. servus est peccati. ber-
CODEX CORBEIENSIS. "
25. ego de superioribus stim. 51. Si vos manseriiis in verbo meo, vere discipuli
26. haec eloquor in hunc mundum. mei estis.
28. sicutdocuit me Paler, haeceloquor.
YARIANTES LECTIONES.
1 Gal el Mm. Principium, quod loqtror.Vulq. Princt- 2 Gat et Mm. Palrem eis esse Deum drcebat. Vulg.
pium,qui el loquor. Patr.emejus dicebalDeum.
BLANCHININOT.E.
0e6v ; Cant. lat. addit, suttm. — (b) Iia et text. Gr. iari. — (c) A_braham.E| ifa
(a) .Tu\la cod. Cant. TOV
texl Gr \Qpuau. —(d) Post est, deesl peccati, eiiam in cod. Cani.
415 EVANGELIUMSECUNDUMJOHANNEM. &W
vus autem Dixerunl llli: non manet in Palris vesln.
non manet Nos de forni- domo in aeier- Dixerunt ei :
in domo Domini catione non num : nara Fi- Nos ex lornica-
in aeternum : sumus nali: hus manet in lione non sumus
Filius autem unuiii habc- aeterntim. nali: iinuni
manet in ae- mus Pdti em 56. Si ergo vos Patrem habemus
56. ternum. Si Fi- Deum. Filras libera- Denm.
lius vos hbera- 42. (e) Aitfil]isJesus:Si verit, vere 42. (e) Dicit f
verit, \eie Deus Paler ves- liberi eritis. eis Jesus:
Hberi eiiiis. ter esset, dili- 57. Scio qttia (a) Si Deus Pater ve-
57. Scio quod (a) semenf geretis nie. semen f ster esset, dilige-
Abrabae esiis : Nam ego ex Abrahae retis utique me.
sed .quaeii- Deo exivi, et estis : et quae- Ego enim ex
tis me occide- \eni : neque -• ritis me occi- Deo proeessi,
re, quia ser- enim a me ve- dere, quoniam et veni: nec
nio meus non ni, sed ille ine veibum meum enim a me
requiescil 45. nusit. Quare non capet in veni, sed ille
58. m vobis. Ego loquelam 58. vobis. Ergo 43. me misit. Qna-
2
medni non quod vidi aput
quod vidi a- ie loquellam
put Palrem adgnoscitis ? Patrem meum, y meam non co-
ineum, loquor; Quia iion po- boc loquor : gnosciiis? Quo-
et vos (b) itaquef testis audiet vos (b) ergo f niam uon po-
quod vidistis re verbttm quae \idislis lcsiisaudiie
aput Patrem meuiii. aput Patrem verbiroi meum.
vestrnm, fa- 44. Vos de Palre vestrum, faeile. 4t, Yox ex Pptre
59. citis. Qui res- diabulo esns: 59. Responderunt, diabulo eslis :
pondetunl: et desidena et dixerunt: et concupiscen-
Pater nosler Palris ves- Pater nosler liam Pati is
Abrahim est. tri vu . . . s Abiaham esl. vestri vultis
Aii lllts Jesus : (c) Si . . cere. II . . e Dixit aulem facere. Ille
Filii Abrahae . . . icida eis Jesus: (d) homicida fuit
essetis, opera erat ab mitio, Si Fili Abrahae ab initio, el in
Abrahae lace- et in verit.i- essetis, opera veriiate non
40. retis f. Nunc lero non ste- uiique ejus sleiil :
autem quae- til : quoniam faceretis f. qnia veriias
ritis rae occi- non est veri- 40. Nunc autem in eo non esl:
dere, hoininem, tas in illo : quaerUis me quitidoloqui-
qui veiiiaiem cum loquitur occidere, bomi- lur mendacinm,
locutus sum mendacium, nem, qui veii- de suts loqui-
vobis, quam de suo loqui- latem locnlus lur, quoniam
audivi a Deo : lur, qiiomam sum vobis, quam mendax est,
hoc Abrahtm mendax est, atidivi a Deo: sicut et Pater
41. non iecit, qttod sicut el Pater hoc Abraham ejus.
* vos fdeilis, 45. ejus. (f) Ego f quia non lecit. 45. (f) Ego f quia
opera Patris veiiiatem 41. (d) Sed f vos veruaiem dico
\esln. dico, non cre- facitis onera vobis, non
CODEX BRIXIANUS.
vus autem non manet in domo in aelernum Fi- nicatione non sumus nati. ttnum Palrem habemits
lius manet in aeierniiin Si ergo Filius vos libe- Detim. Dixit eigo eis Jesus. Si Deus Pdier vesier
raveiit \ere liveri eiitis. Scio qma (a) semen f esset. diligcietis uiique me. Quoniimego -a l>eo
Abrahae eslis. sed quaeiitis mc liileiliceie. qma piocesst et veni non euiin a ine ipso veni. sed
seimo meus non capit in vobis. Ego qnae \idi llle me inisit. Qu.ire loqucllain n.eun non cognosei-
aput Patrem meum loqtior. et vos quae audislts tis. Quia noii potestis aiuliie sermoiieiii ineiim. V»s
a Patre vestro facitis. Respoiideriint et dixe- ex Patre diabolo esti-.. et desideri i Pali is vesli I vnl-
iunlei. Paicr noster Abraham esl. Dicit eis Je- lis faceie. Ille homicida lacit ah lnilio ei in \erii.tie
sus. (c) Si Filn Abrahae esselis. opera Abrahae non steiit. <juia non est veiiias in co. ctim loqurtur
facereiis f. Nunc ainero qtiaentis me inlerhceie. mendaeium. ex pioprns loquitur. <,iiia tiiend.ix est
hominem qui veriiatem vobis locolus sum. quam et P.rter ejus Ego aul.^mquid \entalem locutus sum
audivi a Deo. hoc Aluaham non fecil. Yos facitis vobis. non cre-
opera Patns vestn. Dixeruni itaque ei. Nos ex f«r-
CODEX CORBEIENSIS.
35. Filius manet in aeternum. 44. ex suis propnis loquitur, quia ' mendax est,
40. hommem , qi.i veritatem locutus est vobis, sicul Pater ej"us.
quam audivii a Deo. 45. v Ego quia veritateni dico, non credilis roihi.
41. Nos ex proslitutione non sumus.
1 Mm.vos facite. Vulg vosfacitis. 4 Gat. Ego autemquia ventatem. Mm.Ego quia verita-
2 Gal. noncnstoditis?Vuig.non cognoscitis? lem.
3 Jlfm.Mendaxest, sicutet pater ejus.
BLANCHININOT,E.
(«) Ita et lex. Gr. c-ttipra. — (b) Ita et tex. Gr. ouv.— (e) lla el lex. Gr. eirivvu rov 'kSpauy.~ire,ru
epya ro~ 'A.6pv.urbroieire KV.— (d) Addit sed, cod, quoque Cant. Se. — (e) Ppst dicn, deest eiao, eliarn
in vers, Gothica.
—(f) Post egot deesl avfew/ellam in cod. Carit,
/i!5 EUSEBII VERCELL. EVANGELIUMCUM VARIIS COD. COLLATUM. 416
ditis mihi. monium ha- creditis raihi. Nunccogno\i-
46. Quis ex vestrum bes. Abraham 46. Quis ex vo- nrus quoniam ,
arguet me mortuus est, bis arguet me daemonium
de peccato? 5 et Profetae: de pecealo? habes. Abraham
Si verilatem et tu dicis: Si quis Si veritatem mortuus est,
dico, quare verbum medico,quare et Prophelae:
non credi- iim audierit, vos tion cre- et tu dicis :
47. lis mihi ? Qu . . et servave- ditis mihi ? Si quis verbtim
ex Deo - rit, non gus- 47. Qtii esl ex meum servabe-
ba Dei audit. I- labit moilem Deo, verba rit, non gusta-
deo vos non in aeternuin. Dei audit. bit morlem.
creditis, qui- 55. Numquid lu Propterea vos 55. Nuraquid tu
a ex Dco non raajor es quam non audilis, major es Abra-
estis. Abraham, quia quoniam ex hae, qui mor-
48. Responderunt raortuus est? Deo non estis. tuus est? et
Judaei, et di- sel et Profe- 48. Responderunt Prophetae,
xeruttt: Non lae mortui Judaei, et qui mortui
bene dicimus sunt? Quem le dixerunt ei: sunf Qtiem
quod Sama- facis ? Nonne recle le ergo facis?
ritanus es (u, 54. Respondit Jesus: dicimus nos 54. Respondil Je-
1 et daemoni- Si ego me glo- qtiia Sama- sus : Si ego ho-
um habes ? rifipa\eror ntaiius es lu, nonfico me,
49. Respondit Jesus: gloria mea et daemoniumhabes? honor meus
Ego daemoni- nihil est: est Pa- 49. Respondit Jesus: nihrl est: Pd-
um non ha- ler meus, qui Ego daemonium ler nieus est,
beo, sed hono- glorificat me, non habeo, qui honorili-
rificabo Pa- quem vos di- sed honorifi- cal me, quem
trem meum: citis quod Deus co Patrem vos dicitis
vos me non 3
55. vester est, et meum : vos qtioniam Deus
honorifica- non agnovis- (A)dehonorifica- 55. vester, et non
50. tis. Ego autem lis illum : 50. lis f me. Ego nostis eum :
non quaer. . ego novi illura : autem non ego autem
. . oriam meam : Et si dixero quaero hono- novi eura : Et si dixero
est qui quae- quia nescio rem meum : quonirai non
ral, et judicet. eum, ero si- est qui quaerit, novi eum, ero
51. Amen, amen di- niilis \obis, etjudic.t. similis vobis,
co vobis : si quis inendax. Sed 51. Amen, anren raendax. Sed
verbiim me- novi illum, dico vobis: scio illum,
um servave- 4 et vei btiin e- si quis verbum et \erbum ejus
rit, rnortem 56. jus servo. Abra- meum servabe- cuslodio.
nou videbit in hani Paler ves- rit, niorlem 56. Abraham Pater
aeleinum. ter exsullv non videbit vesler laetaba-
52. Dicunt 111 £Judaei: vit utvtderet in aeternum. tur ut videret
Nune cogno- diem raeum: 52. Dixerunt diem meum :
vimus quia de- (b) et f vidit, el ga- ei Judaei: (6)etf vidit. el
CODEX BRIXIANUS.
ditis mihi. Qnis ex vohis arguet rae de peccalo. cognovimiis quia daemonitim habes. Abraham mor-
Si veiilalera dico. quia vos non creditis mihi. ttms est. et Piopheliie. et tti dieis.Si qtiis sermonem
Qui est ex Deo vcrba Dei audit. Proterea vos metiniservavent. non gttslavit niortem in neterimni.
non auditis. quia ex Deo non esti-,. Responderunt Numquid tu mij"res Paire nosiro Abraham. qui
igittir Judaei. et dixeiunl ei Nonne henediciiniis niortuus <>st.et Piophelie qui mortui sunl Queni le
nos. quia Samaritanus es lu. etdaemonium lnbes. ipsum facis Respondu Jesus. Si ego glonfico me ip-
Respontlit Jesus. Ego daemonium non habeo. sum. gloria mea iuhilest. est Paier ineus qui glon-
sed honorifico Patrem mpttm. et vos (a) inhoiiora- fical ine. quein vos dicitis quia Deus nosler esl. et
tis f nie. Ego aulein non iiuaero gloriam meam. est nesciiis eum. ego atilem novi eum. El st dixero quia
qni quaerat et judicet. Amen amen dico vobis. si neseio eum. ero similis vobis meiidax. Sed scio eum.
quis seimonem meum servaverit. mortem non \ide- et sermonem ejus servo. Abiaham Pater vcster.
bit iu aelcrnum. Dixertini ergo ei Judaei. Nunc exulta\it ut \ideret diem meum (b) et f vidil et ga-
CODEX CORBEIENSIS.
46. Si venlatera ' dico. quare vos non creditis 52. iion gustabit jnortem , omisso in aeternum ,
mihi ? qnod suppleviltecenlior manns.
17. Propterea vos me non audilis, quia non estis 55. Numquid tu major es quam Abraham, qui
ex Deo. mortuus est?
49. inlioiioratis me. 54. Si ego clarificavero meipsum,clarilas mea ni-
50. non quaero claritatem meam. liil est.
51. non videbit morlem.in aeterntim.
VARIANTESLECTIONES.
1 Gat. es, daemonium.Vulg. estu, et daemonium. 3
4 Gat.et Mm.nosterest. Vulg.\ester est.
2 Gal.et Prophetae morlui sunt: et lu. Vulg. et Pro- Mm.et mandalaejus. Vulg. et sermonenrejus.
jrhelae? et lu. 0 Gal el Mm. dico,quarevosnon.
BLANCHININOTvE.
(n) Ita et lex. Gr. «riruKere. — (b) Addit, ei; eliam in text. Gr. vai.
visus est. nemo potest 57. gavisus est. Di- sum in hoc
57. Dixerunt ergo 5. oper.iri. Cum xerunt ergo ad mundo, lumen
ad ilium Ju- sum in boc eum : Quinqua- sum mundi.
daei: Quinqua- mundo, Iux gintaannos 6. Haec cum di-
ginta annos sum lnijus nondum babes,' xisset, expuit
nonduin ha- mundi. et Abraham vidisti ? in lerram, et
bes, et Abraham 6. Haec diccns, 58. Dixit eis Jesus : fecit Iuium de
58. vidisti? Dixit exspuit in ter- Amen, amen dico sputamento,
illis Jesus : Amen. r.r, et fecit lu- vohis, (a) ante et superlinuit
amen dico volum desputi- Abraham ego sum f. luttim super
bis, (a) ante Abra- mento, et Ii- 59. Tulerunt ergo oculos illius
ham ego siimf. nuit oculos lapides, ut 7. caeci, et dixit
59. Tuleruiilila- 7. ejus, et dixit : milterent in eum: ei : Yade in na-
que lapides Vade in naia- Jesus vero talonam (c) Si-
Judaei, Jut. . - tonam (c) Silo- abscondit se, loam f (quod
tarenl in illum : am f (qtiod est et exiil dc templo. interpraeidlur
Jesus igitur abs- inlerprae- CAPUT IX. Missus). Et perressit,
condit se, et exi- latuni Mis- et abluil se, et
it de templo. su->.)Abiit, el la- 1. Et praeleriens venit videns.
CAPUT IX. vit, et venit vi- (b) vidit f caecura 8. Vicini autem
dens. ex nalhiiaiem : illius, et qui
1. Et trdusiens (b) vidit f 8. Vicini ergo ejus, 2. el interrogave- viderant eum
hominem cae- et qui viderunt eum di- antea (quoniam
curn a nati- bant illum
2 scipuh sui, di- mendicus erat,
2. vitate sua : et pritis quod centes : Rabbi, et caectis)
interrogaverunt il- caecus, et men- quis peccavil, dicebant; Nonne
liim discipu- dicus erai, hic, aut paren- hic est, qui
li ejus, dicen- dicebant: Non- les ejus, quo- sedebat et
les: Rhahbi, quis ne lncest, qui niam caecus mendicabat?
peccavil, hic, sedebat, et nalusesi? 9. Alii dicebanl:
aut parenies mendica- 5. Respondit Jesus, Hic est. Alii
ejns, quod cae- bat? Alii dice- ~ et dixil eis : dicebant: Non
cus nalus est? bant: Hic est. Neque hic pec- est, sed simi- ,
3. Respondit illis 9. Ahi dicebant: cavit, neque lis est £1II.
Jesus: Neque lnc Siniilts est il- parentes ejus : Hle aiitem dice-
peccavit, ne- h. Ipse autem sed ut manife- bat: Ego stiin.
que parenlis dicebat : Ego stentur opera 10. (d) Dixeiunt f
ejus : sed ut ma- surn. 4. Dei iu eo. Me ergo ei: Quo-
nilesietur 10. Dicunlilli: Quo- oportet operari modo aprrti sunl oculi
opera Dei in modo ergo opera ej'us, 11. (e) tui?f Respon-
4. illo. Me opor- apeni tibi qui misit me, dil(/")ilie,el
tel operari sunt oculi? cum dies esl: dixil: Homo , f
opeia ej'us, qui 11. Ille autem veniet enim qui dicitur
me raisil, dura (f) respondit il- nox, cum ne- Jesus, lutum
dies est: venit lis, etdixit: Ilomo, f qui mo poterit fecil, et su-
no\, quando dicilur Jesus, tetigit 5. operari. Cum perlinuit me,
CODEX BRIXIANUS.
visus esl. Dixerunl ergo ad eum Judaei. Quinqua- poiest operari.Qnamdiu in hoc mundo sum. lux sum
ginta annos nondum habes. et Abiaham vidisii. mundi. Haec cum drxissei. expuit in lerr.im et fecit
Dixiteis Jesiis. Amen amen dico vobis. autequam. lutum ex spuio. et supeilinivit super oculos caeci.
Abraham fierel. ego sum Ttilcruni ergo lapides. ut el di\it ei. Yade lav.t in natatoria Silo.ie. quod inter-
eiiin I.ipidaieut. Jesus aulem abscondit se. et exivit pretatur Missus Abiil ergo et lawt et venit videns.
de templo transiens per inedium eorum. el lbat. Et Yicmi ergo ejus et qui videianl euro. pnus. quid
praetenons (b) vidit f honiinemcaecum a naliwlale. niendicus erat. dicebtnt. Nonne hic est. qui
et inlerrogaveiunt eum discipuli ejns dicentes. sedebat et mendicabat. Alii dieebani. Quia lnc
Rahbi quis peccavit Iuc. aut parentes ejus. ut caecus est. Alii autem qnia sinnlis est ei. Ille vcro dicebat
nascereiur. Respondil Jesus. Neque hic peccawt. Quia ego sum. Dicebant ergo ei. Quoraodo aperli
neque pareutes ej"us. sed tit manilestetur opera Dei sunl libi octili. Respondtl (f) tlle et di\it Homo f qui
in illo. Me oportet operari opera ejus qui me misit. dicitur Jesus. lutum fecit. el superlinivit mihi ocu-
donec dies est. veniet autem nox. quando nemo
CODEX CORBEIENSIS.
58. ante Abraham ego sum. 6. et superunxil illud super oculos ejus.
CAP.IX. — 4. quando non potest operari. 8. Ahi dicebant: Hic est.
5. Cumin hoc mundo sum, lux sum hujus mundi. 9. Alii autem dicebanl: quia similis esl ei.
YARIANTESLECIIONES.
1 Gat.elMm.utj'actarent. Vulq.utjaeerent. mendicabat?Ahi dicebant: quia hic est. Alirautem : Ne-
' 2 Gal.anle qma.. . Nonnehic esl? Alitautem. Nequa- cjuaquam.
quam.Vulg.prrusqura... Nonne hic est, quisedebai, et
„ BLANCHININOT.E.
et Gr. itpiv'ASpovr, ly&>elrt. — (b) Ante vidit, deest Jesus eliam in tex. Gr
(a) Ita et cod. Cant: Lat.—-
(c)lta et text. Gr. Sj^MKf»,. (d) Ita el cod. Cant. em-ov.—(e)Ita et te\. Gr. <rov.(/) Ita et lex. Gr.ewfvosv.ai
uitev "AvSpwtog.
4i<} EUSEBII VERCBLL. EVANGELIUMCUM VARHS COD. COLLATUM. 42o
miliioculos, inier illos el dixit mihi: erat inter eos.
e°tdixil: Vade 17. Dicebant f ergo Vade (a) in.Si- 17. (e) Dicebant f
in Siloa , et a- caeco (f) illi f. Tu loam f, el ablue ergo caeco
bluere. Et abi- qmd dicis de te. Et abii, et ({) illi f : Tu
i, et lavi, el vi- •> illo, quod ape- ablui me, et qoid dieisde
deo. , ruit oculos \idere coepi. eo, qui aperuil
12. Dixerunl er- tuos ? Ad ille di- 12. Dixerunt autem oculos tuos?
go ei: El ubi est xit: Quod Pro- ei: Ubi est llle ? llle autein
ille ? Dicit : Nescio. leta est. Au (b) illis f : dixit: Qnia
15. Adducunt autem 18. Non (g) credide- Nescio. Propheta est.
ad Pharisaeos runtf Judaei, 15. Perduxeiunt 18. Nnn (g) ciede-
eum, qui fue- quoiiiara cae- autenr eum ad bant f Judaei
14. rat caecus. E- cus fuil el vi- Phaiisaeos, qui de illo, qui
rat autem sab-l det, donecvo- ciecus lueiat. fueral caecus,
hatuin qua eaverunl pa- 1i. F.rat autem sab- donec vocave-
die lutum ferentes ejus 2: batuui qud die runt paientes
cit Jesus, et ape- 19. el inlerio- lulum iecil 19. ejus : et inler-
l uit oculos gaverunt rl- Jesus, et aperiil rogaverunt
ejus. los: Hic est fili- ilh oculos. eos : Hic est
15. Iterum inler- us vester, quem 15. Rursus igilur filius vesler,
logaver. . . dicilis vos inleiTOgabaiUeum quem vos
lllum Phari- qnia caecus Pharisaei, dicilis quia
saei, quomo- naius"est? quo- dicentes: caecus natus
do visum re- modo nu . . . . . Quomodo \ides? est? Quomodo
cepit. videl? Et llle dixtt eis : ergo videt
Ad rlle dixil il- 20 Responderunt Luiuin fecit, modo?
lis: Lulura po- parenies ejus, et imposuil 20. Responderunt
suit in oculos et dixerunt: super oculos illis parcntes
meos, el abi- Scnnus quod roeos, et ablui ej'us, et dtxe-
i, et lavi, et vi- hic est filius me in Siloam, runt: Scimus
deo. noster, et et ecce video. quia hic est
16. Dicebanl ita- quoniam 16. Dicebantaulem filius nosier,
que quidara caecos natus quidam ex Pha- el quia caecus
ex Phansaeis : 21. est. Quomo- risaeis : Ilomo 21. nalus est. Quo-
Hic homo non do autem nunc hic non est modo aulem'
est a Deo, quod videt, nesci- a Deo , quod nunc videat,
sic sabbalum nius: aut quis sic sabbatuin nescirous : aut
non servat. aperuil ocu- non obserbat. quis ejusape-
(c) Alii f dicebanl: losejus, nos (c) Alu f ruit oculos, nos
Quoraodopo- nescinius: dicebanl: nescimus: aela-
test bomo pec- ro- Quomodo pofest teni habel,
cator (d) talia f gale: aelalem homo pec- ipse pro se
signa face- habet ipse pro cator (d) t.tlia f loqualur.
re? Et disseii- se Ioquatur. signalaceie? 22. Haec
siones erant 22. Haecdixerunt Et dissensio dixerunt
CODEX BRIXIANUS.
los et dixit mihi.Vade lava in nalaloria Siloam. Et quia aperuit tibi oculos. Ille autem dixit. Quia Pro-
abit. cl labi et video. Dixerunt auiem et Ubi esl ille. fpti esl. Non (g) crediderunt f Judaei de illo. qnia
Qui dixit Neseio. Adducunt eum ad Phansaeos. qui caecus erat et \idil donec \oca\eiuiitpareules ejus
lueral caccus Eiai autPin sabhatum. quando lutum qui vulei.it. et i.itenogavernni eos dicentes. ilic est
lecit Jesus. et apeiuit ocnlos ejus. Ilerum eigo mter- filius vestei. queni vos diuiis. quia caecus natus est.
rogivenint eura Plurisaei. Quomodovnlissei. Ille Quomodo eigo nunc \tdet. Resporoleruui auiein p.t-
autem dix.iLeis Lulum imposu l milu >-uperoculos. renies ejus el dixeruul. S>imus qui.i luc est filius
ei lavi et wdeo. Dicrbani ergo quidam ev Pnansaeis. nostei. et quia caecus natus est. Qjjmodo auiem
IIic honio iion esta Deo. quia sahbalum non obscr- nunc videat nescrmus. aui qius ei apeiuit ocolos. nos
vat. (r) An f dicehant. Quomodo potest iiomo pec- nesciiniis. ipsum liiteirogate aelatem habet. ipse cle
cator (d) lalia f signa laceie. Et dUsensio erat iuter se loquatur. Haee dixeiuut
eos. Dicunt eigo Ueruin caeco. Tu quid dicis de eo.
CODEXCORBEIENSIS.
II. et abii, et lavi, 3 et vidi. f 18. Non credebant Judaei deillo, quoniam caecus
15. k Lulum posuil mihi super oculos , el lavi et fuil et videt, donec evocaientur ptienles ejus.
ecce video. 19. el niierrogaveriinl eos: llic est Ulius , etc.
16. Quomodo potesl peccator haec facere signa ? Quomodo ergo videlmodo ? t
Et schisma erat in eis
VARIANTESLECTIONES.
i Mm. sabbatumin illo die quando. Fafg.jsabbatum Yiderat.
3 Ita codicesGut.el Mm.
quaudo.
* Gal.qui viderant. Jlfin. qm v)derant eum. Vulg. qui * Gal.Lulumposuitsuper oculosmeos.
BLANCHININQTM.
(a) Itaelcod Cant. — eig TOV ZtlcoKf*.— (b) Addit illis, etiam cod. cant. avrotg. —(c) Post alti. Aeeslautem
in cod. quoque Cant. (d) — Ita eltext. Gr. TOIKUTO. — (e) Ita el cod. Cant. eOeyov. — (f) Post illi, deest
ilerum, etiam m cod. Cant. (g) Post credebant, deesteijjo, eliam incod. Gant. ^
Ul EVANGELIUMSE<UNDUMJOHANNEItf. tm
parenles ejus, maledixe- parentes ejus, iterum vultis
quoniani u- riini lllum, quia limebaiil andire? num-
mebant Ju- etdixerunt: Judaeos: jam qtnd el vos
daeos: jam enim Tu discipu- eniin consiliati vultis discipuli
constiiue- lus ejus esto : erant Judaei, ejtis fien?
rantJudaei nos aiiteni ut si quis 28. Maledixeiunt
ut si quis lllum Moysidiscipu- eum confilere- ei. et dkcrunt:
confilerelur 29. Ii suinus. Nos lur (a) Chri- Tu distiptilus
(A) Cliiisium f, de syna- scimus quod stum f, extia illius sis . nos
goga eicere- Moysi locu- synagogam Moysidiscipuh
25. tur. Et ideo tus est Deus : hunc 25. fieiet. Pro- 29. sumus. Nos
parentes ejus autem nesei- pterea parentes scimus quia
dixerunt: AE- mus unde sit. ejus dixe- Mojsi iocn-
tatem habet, 50. Respondil ho- runt: Quia lus est Deus :
ipsum interrogaie. mo, etdixit aetatem ha- hnnc autem nesci-
24. Vocaverunt ilhs : In hoc bet, ipsum nius unde sit.
itaqueJ Uerum mirandum inlenogaie, 50. Respondil llle
Iiomineni,qui est quod vos 24. Vocaveiunt homo, et (c)
fuerat caecus, nescilis un- ergo honiinem dixit f : Iu hoc
et dixerunt de sit, et ape- lterum, qui mirabile est
illi : Da hono- ruit oculos fuerat caecus, quia vos ne-
lem Deo, rros meos: et dixerunt scitis unde
scimus quod 51. scimus quod ei: Da hono- sit, et aperuit
hic hoino pec- Deus peccalo- lem Deo, oculosrneos:
cator est. *
res non exau- nos scnnus 51. scio quia pec-
25. Ait(t))illef :Sipecca- dit: sed si quis quia h'c ho- calores Deus
ior est, nescio : Deum colat, et mo peccatorest. non exaudii;
unum scio, voluntatem 25 Dixitergo sed si quis
quod caecus ejus laciat, (b) ille f : Si Dei cultor est,
eram, et nunc hunc exau- peccalor e&t, et voiuniatem
video. ditDeus. nescio : unum ejus facii, hunc
26. Dicunt illi : Quid 52. A saeculo non scio, quia exaudu Deos.
fecit libi? quo- est auditum caecus cum 52. A saeculo num-
modo aper u- quod aperuit essera, raodo qnam auditum est
2
it oculos tu- alrquis ocu- \ideo. quia apetuit
27. os? llespon- los caecr na- 26. Dixerunl quis oculos
dil ilhs : Drxi 55. ti. Nisi - etgo ei : caeci nali.
8
vobis, et non set a Dco, . . n Qtiid fecil 55. Nisi esset
audistis : qurd posset facere tibi? quomo- hic a Deo, non
vultis iterum quidquam. do apeiuit poterat facere
audire ? num- 54. Res runt oculos tuos? qiiicquam.
quid et vos ..... illi, el 27. Respondit eis : 54. Responderunl,
vultis disci- . . xerunl," in Dixi vobis et dixerunt
puh ejus fie- peccatis na- j"am, et audiei : In pec-
28. ri? Ad illi lus est tolus: stis : quid cato natus es totus,
CODEX BRIXIANUS.
parenles ejus. quia limebant Judaeos jam enira eon- ledixerunt etim et dixettint. Tu sis thscipulus ejus.
spiraverant Judaei. ut siqius eum confitereiiir (a) nos atitem Moysidiscipuh sumiis. Nos scimus. quia
Cbrisrum f exlra synagogam tieret. Propierea pa- Moysi locutus esl Detis. hunc auieni iiesciinus onde
renies ejiisdixeiiiiii.Quaaetaiemh .bel.ipsum iuter- stt. Rpspondil tlle homo. ei dixil eis. ln hoc eiiira
rogue. Voca\eruuteigo rnrsuin hominem qur fuerat imrabile est. quia YOSnescnis uixle stl. ei apprtnt
c.ieeus. etdixeiunt ei Da glon.ttn Deo. nos sciiims oculos ineos. >-cimusduiem. quia peccatores. Deus
quid luc homo peccator e»t. Ille autem respondit. Si non exaudit. sed siquis Dei cultor est. et volunta-
peccator esl nescio. unumscio. quia caecus Piam et lem ej'us lacit. liuiic exaudit. A saeculo. non eûnt-
modo video. Dixeruntergo ei iieiuni. Qiud fecit tibi. dituin. qma ipeiuti qms oculos ctechiati. Nisi ergo
quomodo tib) aperuU oculos. Respondit eis.Dixi vo- hic essel a Deo. non poteiai faceie quicquam. Res-
bis jam. et non .iiidistis. qutd ueium vultis audne. pondeiuni et dixeiunt ei. In peccatis natu» es toius.
numquid el vos vulus dihCipuhejus Ueri. Ad llli raa-
CODEX CORBESENSIS.
22. jam enimdeereyerunt . . . cxtra synagogam 25. quia caecus eram, el modo video.
esset. 52. A saeculo nunquam auditura est.
24. Dd honorem Deo.
VARIANTESLECTIONES.
1 Ga..ergohominem,qurcaecuserat.... quiahomo tfm. hunc exaudtvit.Mm Deusnoi)exaudtvil,sed qui ejus cul-*
qui eral caecus. Vulg ergo rursumhominem, qur fuerat toi est. Vidq.Deusnon audit, sed si quis Dei cullorest...
liunc exaudit.
caecus...quia hichoino. b Gal.el Mm. In peccatonatus es. Vulg.In peccatisna-
2 Gal.elMm. tuosoculos?Vulg.tibi oculos1
s Gat. et nonaudistts.Vulg. et audistts. tus es.
4 Gal. non exaudrvrtDeu's:sed qui ejus cultorest...
BLANCHININOTÊ.
(a) Ante Cfci.s.uin, deest esse, pariter in texl. Gr.—-(b) Ante ille, deesl eis, etiam in text. Gr. —
(e) Post dixil, dcsideiaiui ets, in cod. quoqueCani.
425 EUSEBII YERCELL. EVANGELIUMCUMVAlUIS COD. COLLATUM. 424
CODEX VERGELLENSIS. GODEX VERONENSIS.
et tu doces Quia vidi- et lu doces sed dicitis:
nos? mus. Peccatum nos? El eje- Quia videmus.
Et ejeccrunt ergo veslrum cerunt eum Peccalum ve-
illum foris. manel in vo- foras. strum manet in vobis.
35. Audivit Jesus bis. 35. Audiit autem
Jesus, quia CAPUT X.
quia ej'ece- CAPUT X.
. . un . . lura ej'eceiunt 1. Amen, amen
foris : (a) et inve- 1. Amen, amen eum foras : dico vobis: qui
nit illum, et dico vobis: (a) el inve- non introit per
dixil f illi : Tu qui non in- nit eum. et januam in cohor-
crcdis in Fili- trat per ja- dixit f ei: lem ovium, sed
um Dei? E
nuam m ovi- Tu credis in ascendtt aliun-
36. Respondit: Quis le oviura, est FihumDei? de,*ille lur
est, Domine, ul 2. latro. Qtii au- 36. Respondit est, el latro.
credam in il- lem inlrai per ille, et di- 2. Qrri autem inlroit
1 . .? januam, pas- xil: Quis esl, perjanuam, hic
37. Ai . . . . iJesus:Et lor est ovtunr. Domnie, pastor est ovium.
vidisti eum, 3
5. Huic ostiari- ut credam 5. Huic ostiarius
et qui loqui- . . . aperil, et in illum? apei it, et oves
tur . . . . m, . . . s audiunt 37. Dixit ei Je- vocem ejus
ipse e .... - . . ocem ejus, sus : Et vi- audiunt, et
58. xit: Credo, . . uasoves disti, et suas oviculas
Domine. Et ado- proprias vo- qui loqui- vocal nomina-
ravit eum. cat nominatur lecum, lim, et produ-
59. Ait Jesus : Ad Judi- lim, et ducit 59. ipse est. In 4. citillas. Cuin
cium ego ve- 4. illas. El cum judicium ego autera oves
ni in hunc suas (c) omnes f veni in hunc suas (c) omnes f
mundtim : ejecent, antc niundum . ut emisent, ante
ut qui non . . llas vadil, et qui non vident ipsas vadit, et ovi-
viden - . . es eum se- videant, et culae illum secuit-
ant - . . . . ur, quia qut vrdenl tur, quia sciunt
dent caeci runt caecLliant. ejus vocem.
fianl. . . ocem ejus. 40. Et audterunt 5. Alienum aulera
40. 4 Et audierunt 5. . . Iterum non (6) ex Pharr- non sectmtur,
igitur liaec . . . unlur, sed saeis f, qui sed lugiunl
(b) ex Pharisaeis f, fugiunt ab il- cum ipso ab eo : quia
qui cum illo lo : quia nesct- erant, et di- non noverunt
erant, et dixe- unt illius vo- xerunt ei : ejus vocem.
runt illi: Num- cem. Numquid et 6. Hoc piover-
quid et nos 6. Hoc proverbi- nos caeci bium dixil
caeci sumus? um dixit illis sumus ? lllis Jesus.
41. Ait illis Jesus : Si Jesus. Illi aulem 41. Dixit eis Illi auteni
caeci essetis, iion cogno- Jesus : Si caeci non cogno\e-
non haberi- verunt quod esselis, non runtquod
tis peccatum, locutus est il- haherelis loquebalur eis.
sed dicilis: 7. lts. Ait ergo ite- peccatum, 7. Dixttergoeis
CODEX BRIXIANUS.
etlu docesnos. Etejecerunteumforis.Audivit autem Peccdtum vestrum manei. Anren amen dico vo-
Jesus. quia ejeceruni eura foias. et cum invemsset bis. qut non inlrat per osttum in o\ile ovium.
euin dixit ei. l'u ciedis m Filium Der. Respondit ille sed ascendu aliunde. ille fur est et latro. Qui autem
ct dixitQuis est Doiuine. ul ciedam m eum. Et dhil intrat per ostium. hic pasior est ovium. Huic ostia-
ei Jesus et vidisti eum et qut loqtuiur tecum ipse esl. rius aperit. et o\es vocem ejus audiunt. et pioprias
Ille aiiiem dixit. Gredo Donuiie Et piocidens adoia- oves \ocat iiomiiiatiin. et educit e-ts. Et cuin pio-
vit eum. Et dixit ei Jesus. In judicium ego veni in prias oveseduxent. anteeas vadit, et oxesillum se-
hunc mundum. ut qui non videnl vidediil. et qui \i- quuutur. quia sciuni vocem ejus. Alienum autcni.
dent caeci liant. Et audierunl (b) e\ Phaiisacis f. lioi) sequuutur. sed lugiunl ab eo. qttia non no\eiunl
ei. Numquid et nos vocem alienorum. Hoc pioveibium dixit eis Jesns.
qui ctim ip»o erant. et dtxeiuiu caeci
caeci sumus. Dixiteis Jesus. Si esselis non ha- Illi autem non inlellexerunt. quid loquerelur eis.
beielis peccatura. nunc vero dtcitis quia videmus Dixir ergo eis ite-
CODEX CORBEIENSIS.
39. ut qui non Yidet, videat. 4 illas.
CAJP.X. —-1. qui non intrat per januam in f co- 4. Cum autem oves suas omnes produxeril el
hortem oviura. oviculae eum sequuniur.
3. etsuas b oves vocal nominalim, ct producit 6. non cognoverunt quod loquebatur illis.
VARIANTESLECTIONES.
1 Gal.Et audieruntex Pharisaeis,qut. itfm.Et audientes ceridrtahimde,llle.
ex Pharisaeis, qui. Vnlg. Et audieruntqmdam ex Phan- 3 Ga£.osleans. Vulg. ostiarius.
4 Ita Mm.
saeis, qm.
2 Min. sed ascendrliu aliampartem, Ule. Vulg. sed as- e Mm. oves educerrt.
BL>\NCHININOTÊ.
(A) Iia cj,cod. Cant., vul evpevavrbv vvl ditev. —(6) Ante exPhaiisaeis, deestquidam, etiam in texl. Gr.—
(c) Addit onmes, ettara cod. Canl, ,TKVT«.
• CODEX YERCELLENSIS. CODEX VERONENSIS.
rum ad illos 13. mercen . . - ilerum . Amen, pargit oves :
Jesus : rius autem . . amen dico 13. mercennarius
Amen, amen git, quoni . . . vobis, quia autem fugit,
dico vobis, ego mercena- ego sum j'a- quia mercen-
sum janua rius est, et non nua ovium narius est,
8. o\ium. Omnes perlinet ad e- 8. (a). Quodquod f et non perli-
quicumque um de ovibu . . venerunt, fures net ad eum
1 venerunt, 14. Ego sum paslor sunt, et Iatro- de ovibus.
fures sUnl, et bonus •:et nones : (b) sed f 14. Ego sum pa-
latrones ? (b) scd f vi meas ov . . . non audierunt stor bonus . et
non audie- et no\eru . . eos oves. cognosco ineas,
. . unt lllos o- meme - 9. Ego sum ja- et cognoscunt
9 Ego sum 15. cutno . . . . nua. Per me me meae.
j'anua. Si quis Pater, el ego si quis mtroierit, 15. Sicut
per me inlra- novi Patrem : salvabilur, et agnoscit
verit, salvus et animam introibit, et me Pater, et
erit, et exiet, meam pono exiet, et pascua ego agnosco
el piscua )n- pro ovibus. inveniet. Patrem :
10. veniet. Fur id. El ahas quidem 10. Fur non venit et animam
non \enit oviculas ha- nisi ut furetur, meam pono
nisi ut ftire- beo, quae non etoccidat, et pro ovibus
tur, et perdat. sunt de hoc perdat. meis.'
Ego autem ovili: el illas Ego veni ut 16. Et alias oves
veni ut vitam oporlet rae vllam babeant, habeo, quae
habeant, et perducere, et habundantius non sunt ex
abundantius ut vocera me- habeant. hocovile : et
habeant. am audiant, 11. Egosttm pa- illas oportet
11. Egosum pastor et iiel una stor bonus. me adducere,
bonus. Pasto . . grex, et unus Paslor enim et vocem meam
autem bonus 17. pastor. Prop- bonus animam audient, et fiet
animam su- terea me Pa- suam tradet unus grex, et
2
am ponit pro ter dihgit: quo- pro ovibus unus paslor.
'ovibus. Qui niam ego po- 12. suis. Merce- 17. Piopterea
12. mercena- no animam narius autem, me Pater di-
rius est, et non ,, meam pro ovi- et qui non est ligit: quia ego
estpastor. . . . bus, ut iterum pastor, cujus pono aniinam
.
. j'us no "sumam illara. non sunt pro- meam, ut ite-
oves propri- 18. Nemo lollit priae oves, rum sumam
ae, videt lupum eam a me : sed videt lupum 18. illam. Nemo
venientera, . . go pono lllam venientem, et tollit eam a me :
et rehnquit a memetipso, dimittit oves, sed ego pono
oves, et fugit; potestatem et fugit, qnia eam a me ipso,
etlupus rapit aulem habeo mercennarius potestatem habeo
et
illas. dispar- ponendi eam : est : et lupus ponendi eara :
git iilas ove . . : et potestalem rapit, et dis- et potestatem
CODEX BRIXIANUS.
rum Jesus. Amen araen dico vobis. quia ego lupusrapit eas. et dispargit oves. mercennarius au-
sum ostium ovium. Omnes quolquot veneruut. fu- tem fugu. quia coiiductilius est et non est illi cuia
ressunlel latrones (b) sed f_ non audierunt eos deovibus. Ego sum pastorbonus. et cognosco ores
oves. Ego sum osliun). Per nie siquis introieiit. meas. etcognoscunt me. meae. Sicutnovit niePaier.
salvabitur. et ingredietur. et egredietur. et pas- et ego novi Patreni. et ammam meam pono pro ovi-
cua inveniet. Fur non venit. nisi ut furelur. et bus meis Et ahas oves habeo. quae non sunt ex hoc
occidal.eiperdat.Egoveriiulviiamhabeani. etabun- ovili. et illas oportet me adducere. et voccm meam
danlius habeant. Ego sum paslorbonus.Pastor bonus. audient. et fient untis grex. et unus pastor.Propter-
animam suam pomt pro ovibus. Mercennanus auiem ea me Pater diligit. quia ego pono animam meam
et qui non est pastor. cujus non sunl oves piopriae. ut iterum sumam eam. Nemo tollit eam a me. sed
videl lupum venienlem et dimitiit oves el fugit. el ego pono eam a me ipso. polestatem habeo ponendi
eam. et potestatem
CODEX CORBEIENSIS.
7. Egosum janua ovium. 13. mercenarius autem fugit, quia conductus est
8. non audieiunl euni fures oves meas. (vitiose) 15. Siculcognoscit rae Pater.ei 7agnoscoPatrem.
conextt, non audterurit eos oves. 16. Et alias oviculas habeo... el fiet unus grex ' et
'
9. 4Ego sum janua f.... el introibit, et exiel. unus paslor.
6
10. ut furelur, et occidat, et perdat. omtllit prior 18. potestatem 8 habeo sumendi eam : Hoc prae-
manus, et abundanlius habeant. ceptum accepi a Patre.
VARIANTESLECTIONES.
1 Gat.venerunlanle me, fures sunt... sed nonexaudie- * Mm.vobisegosttmjanua.
runt eos. Vulg. venerunt, fures sunl... et non aud>erunt" b Gal.osteumovium.Per me si quisintravent.
eos. ' GMm. et amplinshabeant.
' Mm.tradat ' Gat.cognoscoPatrem. Mm.novrPalrcm.
[ 3 pro. Vulq. dat pro. 8 Mtn.habesaccipiendieam.
Gal.accipiameam. Vulg.sumameam.
BLANCHININOTÊ.
(a) Ante quolquot,deesl omnes, in cod. qupque Caat. — (b) Ita et tex. Gr. KW«.
PATROL. XII. i ik
habeo iterum mine Patris habeo iterum haec testimo-
sumendi eam. raei, ipsa tes- sumendi eam : nium peihibent
Hoc enim man- timoniuin Hoc praece- 26. de me : sed -
lialum aecepi dicunt de ptum aecepi a vos rron cre-
a (A)Patre f. 26. me : sed vos non (a) Patre f. ditis, quia
19. Dissensio ile- creditis, non 19. Dissensio iterum non estis ex
rtim facta est enim estis facta est inter / ovibus raeis,
inter Judaeos de ovibus me- Judaeos propter sicul dixi
propter hos is, sicul dixi sermones hos. 27. vohis. Qui
sermorres. 27. vobis. Quisun . . 20. Etdicebant sunt ex ovi-
20. Etdicebant ex ovibus me- mnlli ex ilhs : bus meis vo-
multiexillis : is, vocera me- Daeinonium ccra meam
Daemoni- am audiunt: habet, et audiunl : et
um habet, et et ego cognos- insanil : quid ego cognosco
insanit : quid co illas, et seeum audi- eas, et se-
illum audi- cuntur rae : 21. lis? Aliidi- cuntur me:
21. tis? Alii 28. etegovitam cebant:Haec 28. et ego vitam
dicebant: Haec aelernam verba non aeternam do
. . rba non do illis : el n . . sunt daerao- eis: et non
sunt daemo- pereunt in per- niura habentis : peribunt in
nium haben- petuum, el ne- numquid dae- aeternum, et
les : numquid mo rapilillas monium potest non quisquam
daeraomura 1 de manu me- caecorum ocu- rapiet eas de
potest caeco 29. a. Pater quod los aperire? manu nrea.
rum oculos dedit milri, 22. Facta sunt 29. Pater quod
aperire? majus est om- Encenia Hie- dedit milii,
22. Facta sunl En- nibus : et ne- 23. rosolymis.. Et nnjus omni-
cenia in Hie- mo potest ra- ambulabat Je- bus est: et
Tosolymis: et pere illud de sus in templo, nemo poiest
hiemis erat. raanu Patris in porticu rapere de
23. Et ambulabal 30. mei. Ego, etPa- Salomoins. manu Patris
Jesus in templo, ter unum su- 24. Circumdede- 30. mei. Ego, el
in porlicu 31. raus. Tulerunf runt ergo eum Pater unum sunuts.
Solomonis. ergo lapides Judaei, et 31. Sustulertint'
24. Circuierunt Judaei, ut lllum dicunt ei: Us- ergo lapides
eigoillura Ju- lapidarent. quequo ani- Judaei, ut
daei, el dice- 52. Respondit .eis mam noslram lapidarent eum.
bant illi : Us- Jesus: Multa o- tollis? si tu 52. Et respondil
quequo ant- pera bona es Ghristus, dic eis Jesus: Multa
mam noslram ostendi vo- nobis palara. opera oslendi
lolles ? si tu es bis ex Patre 25. Respondit vohis ex Patre
Christus, dic nob . . . . . propter eis Jesus: Lo- meo, propter
apei te. . . od eoru ..... quor vobis, quod eorum
25. Respondit illis me lapidatis ? et non credi- opus me Iapidatis?
Jesus : Dixi vobis, 33. Responderunt ditis: opera 33. Respondeiunt
etnon credi- illi Judaei: De (juae ego facio ei Judaei: De
lis : opera quae e- bono opere in nomine bono opere
go facio in no- non le lapida- Patris mei, non lapidamus
CODEX BRIXIANUS.
habeo iterum sumendi eam Hoc praeeeptum a Patre me. sed vos non creditis. quia non eslis. ex ovibug
meo accepi Dissensio rlerura facta est inier Judaeos. meis. sicut dixi vobrs. Oves meae voeem meara au-
piopler serrnones hos. Et dicebant nrulti e\ ip-.is. diunt. et ego coguosco eas. et sequuntur mc. el
Daemonium lubel et nisauit. quid eum aiitiitis. Alii ego vitam aeternam do cis. ct non perient. in
dicebant. Ilaec verba non sunl daemoiiium hibeiitis. aeternum. nec qoisqufim rapiet eas de manu roea.
nuinquiddaemoiiiuin potestocuios caecorum aperire. Pater ineus quod dedil mihi majus Oninibns est.
Facla esl;aitlem Dediealio rn llierosolynus. et liiems et nemo poie^t rapere illud de manibns Patiis
erat Et ambdlabat Jestis in templo in porticu Solo- mei. Ego et P.uer unum sumus. Sustulerunl ergo
monisCircumdedeiunl ergo eurn Judaei. eldicebant iierum Jtrdaei lapides ut Iapidaienl eum. Re&pondit
ei. Quousqtte antmam nostram suspeudis. si tu es eis Jesus. Multa opera bona ostondi vobis a Patre
Chiistus. dic nobis palam. Hcspondit eis Jesus Lo- meo. jrropter quod eorum opus lapidatis roe. Res-
quor vohis et non crediditis. opera quae ego facio in ponderuiit ei Judaei. Pro bono opere. non te lapi-
nomine Patris niei. haec tesiimonium peihibent de
CODEX CORBEIENSIS.
22. 2 Facta estaqlem Dcdicatio in Jerosolymis» 31. Suslulerunt lapides Judaei.
23. in porlicu Salamonis, in templo.
1 Mm.de manuPatris mei, Vutg. de manuniea. 2 Gal.Faclaautem tune sunt Encheuia.
BLANCHINIW1M.
(a) Post Patte, deest meoêtiam m cod. Gant, t

429 EVANG-ELIUMSECUNDUMJOHANNEM, 450
mus, sed prop- locum, ubi fli- te, sed de blas- hannes bapti-
ter blaspemiam : erat Johan- femta: et quia zans prinmlii :
et quia cum nes prius bap- tu homo cum 41. et manebal
tu homo sis tizans: et ma- . sis faos te illic. Et multi
facis le ipsum nebat ibi: Deum. veniebant ad
Deum. 41. Yenerunt er- 34. Respondit Je- eum, et dice-
34. Respondil il- go ad illuni sus: Noiine bant: Quia
lis Jesus: Non est multi, et diee- scriptum est in Johannes qui-
scriptum in bant: Quia Jo- (a) lege f : quia dem signum
le hannes qui- Ego dixi, Dii fecit nuilum.
quonianl dem nullum esiis? 42. Omnia auteitt
Ego dixi, Dii signum fe- 35. Si illos dixit quaecumque
cstis? 42. cil. Omnia au- Deos, ad quos Johannes di-
35. Si illos dixit tem quae dixit sermo Debal xit dehoc,
Deos, ad quos Johannes de Dei, et non vera erant.
sermo fiebat hoc, vera sun . . potest solvi Et mulll
Dei, et non po- Et raulti cie- scripiura: crediderutit.
test sohiscnp- diderunt . . 36. quem Paler in eum.
56. tura: queni . . um. sanclificavit,
Pater sanc- et mistt in
CAPUT XI. Iiunc mundum, GAPUT XI.
tificavit, et
misitl in hunc 1. Erat autem qiil- vos dicitis:
muiidum, vos dam infirmus Quia blasfemat: 1. Eratautein
diciiis : Quoni- Lazarus no- quoniam dixi, quidam mfir-
am blasphe- mine a Betha- Filius Dei mus nomine
mat: quia dixi, nia, de caslel- 37. sum. Si noh Lazarus a Be-
Fihus Dei sum. . . o Mariae, et facio opera thania, de
Marthae so- E
57. Si non facio Patiis, nolite castello Ma-
opeta Patris, 2. rons ejus. (E- credere mihi. riae, et Mar-
nolile mihi rat aulem Ma- 58. Quod si facio, thae soioris
38. credere.Si ria, quae un- et mihi iioii 2. ej'us. Maria
autem facio, xerat Dominum vulus credere, autem eral,
et iion vul- unguento, et vel opeiibus quae unxit
tis mihi cre- exterserat credite, et (b) Jesum ungueii-
dere, operibtls pedes ejus ca- cognoscetis f to, et exter-
credite, el sci- pillis suis: cu- quia in me sit pedes ejus
toie quoniam jus fraler La- est Pater, et capillis siiis :
in ine est Pater. zarus infir- ego in eo. cujus frater
et ego in Pa- mabatur.) 39. Quaerebanl Lazarus in-
tre. 5. Miserunt er- ergo eum firmabalur.
39. Quaerebaht go hae soro- adpraehendere: 3. Miserunt er-
ergo illuni res ej'us ad ilet exiit de go (c) ad Je-
adprehen- . . m, dicentes: manibus eo- sumf, dicen-
dere: et evasit 40. rum. Et abiil les : Domihe,
de manibus ilei um trahs quera ainas,
40. eorum. Et abi- 4. matur. Cttm Jordaneni in ecce infirma-
it iterum trans audisset Jesus, eum locum, 4. tur. Audivit
Jordanem in ait illis: hifir- ubi erat Jo- Jesus, el dixil :
CODEX BRIXIANUS.
damus. sed propler blasphemia. el quia tu cum sis trans Jordanem. in euni locum. ubi erat Johannes
hbmo. facis te ipsuro Deum. Respondit eis Jesus. prius baptizans. et mansit ibi. Et mulli venerun
Nort ne scribtum e^t m lege vestta. Ego dixi Du ad eum et dicehaht. Quia Johannes quidem. signum
eslis. Si ergo lllos dixil Deos. ad quos sermo Dei fecit nullum. Oninia auiem quaecunque Jolmhhes
f.ifctusesi. ei noii potest solvi sciibtuia. quein Pater dixit de hoc. vera erant. El mulli crediderunt in
saiiCiifica\il. et misit in hunc mundum. vos dicitis. eum. Eiat autem quidatn infirrotis nomtue Laxarus.
Qma biasphemas. quia dixi Filius Dei sum. Si non fa- a Beihduia de castello Manae. et Maithae soroHs
clo opera Patris mei. nolite credere inilri. Si autem ejus. Maiia autera erat. quae tnlxerat Domininn un-
facioel non \ullis credere mihi. vel openbus credite. guenlo ct exiersit pedes ejus eapillis suis. cUjus
ul cognoscatiset ciedatrs. quia in me est Pateretego Irater Lazaius infirniabatur. Misenml ergo sorores
in eum. Quaerebant autem euin iteruin adprelien- ejusadeuradicentes.Domine. ecceqtiemamasinfirma-
dere. et exivit de mambus eorum Et abiit lteirim tur. Atidiens autein Jesus. dixit. Haec inlirmitas non
CODEX CORBEIENSIS.
34. Nonne scripttim est in lege: quia ego dixi. ter, et ego in eo. Un erat Joannes prius baptizans,
35. 3ad qnos serrao fiebat Dei. et minebat llhc.
58. Quod si facio :4el non vuliis mihi credere, CAP.XI. — 5. Omissuslolus. Supplevil recensma-
f operibus credite, et cognoscetisquia in nre est Pa- nus ad maiginem.
VARIANTESLECTIONES.
1 Mm. m hunc mundttm...Quia blasphemat.Vuig. iu ' Mm.
4 apudquossermo. o g
mundum.. Quiablasphemas. Gat. et nonvullrsmrhrcredere. Min. etibihinon vuf-
2 Gal.el Mm.sororumej'us.Vulg.sororisejus. tis credere.
BLANCHININOT*E.
(a) Po"stlege, fleest veslra, etiam Incod. €ant.—{b) Post cognoscetis, deest -ei iredelis, etiaro in cod.
Cant. — (c) Ita et cod. Cant. itpb; T6V'IWOOV.
431 EUSEBH YERCELL. EVANGELIUMCUM VARIIS COD. COLLATDM. 432
mitas haec cus noster Haec infirmilas Lazarus ami-
non est ad mor- obdormit: sed non est ad mor- cus noster
tem, sed pro glo- vado ut sus- tem, sed pro dormit: sed
ria Dei, ut mag- cito illum. claritate Dei, vado ut su-
nificetur Fi- 12. Dixerunt er- ut clarificetur" scitem eum.
lius Dci in illo. go ei discipu- IMIIUS Dei 12. Dixerunt ei
5. Amabat enim li ejus : Domine, per ipsum. discipuli: Domi-
Jesus Lazarum, si dormil, sal- 5. Diligebat autem ne, si dormit,
et sorores e- 13. vus erit. Dixe- Jesus Marlliam, et salvus erit.
jus. rat autem sororem ejus 13. Dixeral aulem
6. Cum ergo au- Jesus de morte Mariam, et Jesusde morle
J
diit, quoniam ejus : ad illi . . is- Lazarum. ejus:
(a)infirmatttrf, timaverunt 6. Ut ergo audivit, illi autem puta-
lunc niansit quod de dor- quia (a) inhrma- verunt quod de
in eodem lo- mitione som- lurf, tunc quidem dormitione so-
7. co biduo. Dein- 14. nus drcit. Tunc mansit (b) Je- mnus diceret eis.
de post haec manifeste sus f in eodem 14. Tunc ergo eis
ail discipulis : ait: Lazaius loco duos (c) dies f. dixit Jestis ma-
Eamus Uerum moituus est: 7. Deinde post nifeste: Lazar
. . Judaeam. 15. et gaudeo . . s- haec dicit disci- mortuus est:
8. Dicunt illi dis- tri catis pulis suis: Eamus 15. set gaudeo p>o
cipttli ejus: Rhab- lbi non .... ln Jttdaeam pter vos, ut
bi, 2modo qrrae- iterum. credalis, quo-
rebant telapi- 8 Dicunt ei niam non erani
dare Judaei, eram ibi . Sed e- discipuli: Rab- ibi. Sed ea- /
et ileriim va- amus ad illtim. bi, nunc quae- mus ad eum.
dis illic? 16. Ait Thomas, qui rebant te la- 16. Dixit ergo
9. Respondil illis dicilur Didy- pidare Judaei, et Thomas, qui
Jesus: Nonne mus, ad con- iterum vadis illuc ? dicitur Didymus,
xn horae sunt discipulos; Ea- 9. Respondit ad coudiscipu-
diei ? Si quis mus et nos, ut Jesus: Nonne xn los: Eamus el
ambulave- nionamur hoiae sunt diei? nos, ut moria-
rit interdie, cum illo. Si quis ambu- mur cum illo.
non offendel, 17. Yenit ergo Jesus : laverit in- 17. Yenil ergo
quia ltimen et invemt il- terdius, non Jesus : et inve-
hujus mun- lum j"amqua- offendit, quia nit eum quat-
10. di videt: quod dnduum ha- lucem mundi tuor dies jam
si quis ambu- benlem in huj'us videt: in monuraento
laverit in noc- monumen- 10. si quis amhu- habenlera.
tem, offendet, 18. to. Erat autem laberit nocte, 18. Erat autem
quia lux non Bethania pro- offendet, quia Belhania juxta
est in illo. pe Hierosoly- lux non est in eo. Hierosolyraa
11. Haecdixit,elpo . . ma lere stadi- 11. Haec ait, et quasi a sla-
haec (d) ail f . . . . is qumdecim. post haec~ diis xv.
Lazarus a . . - 19. Multi autem (d) dicit f eis : 19. Multi aulem
CODEX BRIXIANUS.
est ad moilera.sedproptergloriamDei. ulglorificetur amicus noster dormit. sed vado. ut suscitem eum.
FiliusDeipereum. Diligebalaulem Jesus Martham. et Dixerunl ergo disclpuli ejus. Domine. si dormit sal-
sororemejus Manam etLazarum. Utergo audivit quia vus'ent. Dixerat enim Jesus de morle ej"us.illi au-
(a) inlirmatur f. tunc quidem mansit in eodem loco. lem pulaveiunt. quia de dormitione sonimi diceret.
duobus diebus. Deinde po-it haec. dicit di^cipulis Tunc cigo dixit eis Jesus. manifeste Lazarus mor-
suis. Eamus in Judaeam iterum. Dicuni ei discipuli. luus esl. et gaudeo propter vos. ut eredatis quo-
Rabbi nunc quaerebant le Judaei lapidare. et iteni.un non eram ibi Sed eamus ad eum. Dixii autem
rum vadis llluc. Respondil Jesus. Noune duodecim Thomas. qui dicilur Didymus. condiscipulis suis.
horae sunt diei. Siquis amlmlaverit ln die. non of- Eamus et nos ut monamur cum eo. Yeniens
fendet. quia lucem hujtis mundt videt. siquis autem ergo Jesus. mvenit eum quatuor dies jam habeniem
ambulaverit nocte. ofiendet quia lux non est in eo. in monumenio. Erat autem Betliania. juxta Hieroso-
Haec ait. et posl hacc (d) dicit f eis. Lazarus lymam. quasi ab stadiis quindecim. Et multi ex Ju-
CODEX CORBEIENSIS.
4. seds pro gloria Dei, ut clarificelur Filius Dei 6. 4 in eodem loco biduo.
in ipso. 11. ut a sommo* suscitem eum.
5. Dtligebat Jesus Lazarum, et Mariam, et soro- 17. 6 quatriduo in monumento habenlem. •
rem ejus. 18. iere a stadiis quindecim.
VARIANTESLECTIONES.
1 Gut.quia Latzarusmfirmatur. Mm. quia infirmatur. 4 Gat. m eo locobiduum.
ciutamfirmabalur. b Gat.exsuscilemeum.
Vulg.
2 Gat.hunc. Vulg nunc. 6 Mm jam quarlumdiem.
3 Gal. pro gloriaDei. Jifm.jrroptergloriamDei.
BLANCHININOM.
(u\ Ilaet tex. Gr. Mevel.— (b) Addit Jesws, eliam cod. Cant. 6 Wov?.—(c) Ita et tex. Gr. nrepvg.-*-
(d) Ha et tex. Gr. Wiyei.
455 EVANGELIUMSECUNDUMJOIIANNEM. 454
ex Judaeis ve- quod lu es3 Christus ex Judaeis ve- quia lu es
. . eraht ad Filius (A) Dei f, qui in nerant ad Mar- Chiistus Filius
a . . . t hunc mund. . . tham, et Ma- (a) Dei f, qui '
Mariam, ul 28. ven Haec riam, ut conii! htinc mun-
eas consola- diecns, abiit, solarentur eas dum venisti.
renlur de el vocavit Ma- de fratre suo. 28. El cum haec
fratre Suo. riam sororem 20. Martha ergo dixisset, abiit,
20. Martha ergo suam silentio, utaudivit et voravit
ul audivil 4
dicens: Magis- quia Jesus ve- Mariam soro-
quia Jesus ve- ter venit, et nerat, occurrit rem suam
nit, oecu . . rit vocat te. illi: Maria sileniio, dicens:
1111:Maria au- 29. Hla ul audivit, autem domi Magister adest,
tem domi se- surrexit ci- sedebal. f elvocat le. f
21. debat, Ait er- to, et venie- 21. Dixit ilaque 29. Et illa ul audi
go Martha bat ad illuin : Martha ad Je- vil, surrexit
ad Jesum : Domine, 30. nondum e- sum : Domine, cilo, el venie-
si hic luisses, nim venerat si lnc fuisses, balad eum :
noii esset mor- Jesus in castel- fi ater metts 50. nondum enim
luus frater lum : sed ad- non essel mor- veneratJesus
22. meus : et nunc huc erat in 22. tuus : sed nunc in castellum:
scio quoniam loco illo, in scio qitta quae- sed erat adhuc
quaecum- quo occurre- cumque petieris illo loco, ubi
que' petieris rat ilh Mar- a Deo , dabit occurrerat ei
a Deo, dabit ti- tha. tibi Deus. Marlha.
bi Deus. 31. Judaeiaulem, 25. Dicit ei Jesus: 51. Judaei autem
23. . . . itilliJesus:Re- qui erant curn Resurget frater tuus. qui eranl cura
t . . a- il. . in dom. . 24. Dicit ei Mar- ea (b) in domo,
ter tuus. llia : Scio quia qui adloqueban-
24. Ait Martha : Sci- labanlur eam, resurget m retur f cum eam,
o quod resur- videnles Ma- suirectionein cum vidissent
get in resur- riam quod ve- nobissimo die. Maria quia
rectionem lociter sur- 25. Dixlt autem ei cilosurrexit,
in novissi- rexit, ° et Jesus : sum etexivit, se-
exiit, Ego
ma die. seculisunt resurrectro, cuti sunt eam,
25. Dixitilli Jesus: E- illam dicen- et vrta , qui dicentes : Qma
go sura resurrect . . ui tes: Quia vadit credit in me, vaditad mo-
credit inme, et si ad monumen- etiam si mor- numentum, ut
mortuus fue- tum, ul ploret tuus fuent, fleat ibi.
26. rit, vivet: et 2 32. lbi. Maria vivit : 52. Maria autem,
omnis, qui vi- ergo, ut venit 26. et omnis, qui vi- ut venit ubi
det, et credet ubi erat Jesus, vit, et credit erat Jesus, et
in me, non et vidit illum, in me, non vidit eum, ce-
morietur in ceeidit ad pe- morietur in cidii ad pedes
aeternum. des ejus, dicens : aeternum. ejus, et dixit
Credis in hoc ? Domine, si lnc fuis- Credis hoc? ei: Domine,
27. Ait llli Marlha : ses, non esset 27. AiteiMartha : si hic fuisses, _
Utique Domine, morluus fra- Utique Domine, nou esset mor-
ego credidi ler meus. ego credidi luus fraler meus.
CODEX BRIXIANUS.
daeis convenerant ad Marlham.~el Mariam. ut con- quia lu es Chrislus Filius (fl)Deif, qui in hunc mun-
solarentur easde fratre-suo Martha eigo. utaudivit dum venisli.Etcum haecdixisscl ahiit. elvocavitMa-
quia Jesus venit. occnrril illi. Maiia autenr domi riam. sororem suam occulle dicens.Magister adesi. et
sedebat. Dixit ergoMartha ad Jesum. Domuie si lnc vocat te. llla vero ulaudivit. surrexu cito. etvenit ad
fmsses fiater meus non essct moitutis sed el nuuc eum. nondum enim \enerat Jesus in castellum. sed
scio. qm.i quaecumque popuscens a Deo dabit libi erat adhuc m illo loco. ubi 'occurreral ei Martha.
Deus. Dixii ei Jesus. Resurget lrater tuus. Dicil ei Judaei autem. qui erant cum ea indomo. consolaiites
M.irlha Scio quia lesmgei. )n resurreclione. in no- eam. videntes Mariaro. quia cilo sunexit. et exiil.
vissimo die. Dmt ei Jesus. Ego sum resurreclio et seculi sunt eam dicentes. Quia vadit ad monumen-
vita. qui ciedil in me. etsi mortuus fuent vi\el. et lum. ui ploret ihi. Maria eigo cum vemsset. ubi erat
omnis qui vivit etcredit in me. non morieturin aeter- Jesus. videns eum. piocidu ei ad pedes. dicens ei
num Credis hoc. Ait illi. Ulique Doraine. ego credidi. Domine si fuisses hic. non esset morluus frater meus.
CODEX CORBEIENSIS.
25. licet moriaiur, vivit. 32. ut venit ubi 6 erat Jesus, et vidtl eum ,
29. et veniebat ad eum. etc. . . . si esses hic, non esset.
VARIANTESLECTIONES.
1 Gal.petieris a Deo. Vulg. poposcerisa Deo. 4" Gat. Magistervemt, et. Vulq.Magisteradest, el.
2 Mm. et omnis,qui credrt in me. Vulg. et omnis, qur Gat. et abiit... Quiavadet ad. Vulg. et exht... Quia
vivit, et credit m me. vaditad.
3 Gat. Dei, qui. Vulq.Dei vivi, qui. 6 Mm.erat Jesus, cecidit.Omillitet vidit eum.
BLANCHININOTJ;.
(a) Post DeS, deest vivi, etiam in tex, Gr. — (6) JuxlaGotb. EVobAu, TtupurvBovrevoi.
455 EUSEBH VERCKIL. EYANGEPUM CUM VARIIS COD. COLLATUM. 456
CODEX YERQELLENSIS. CODEX YERONENSIS.
33. Jesus autem, * ut videris, videhls 53. Jesus ergo, 41. Dei ? Tulenipt
dit illam flen- majestatem u( vidit eam ergo lipidem.
tem, et Judaeos 41.Dei? ellulerunl flentem, et Ju- Jesus aulem
flenles, qui ve- lapidem: Jesus daeos flentes, (b) levavit f ocu-
nerant cum autem adle- qui venerant cum los (c) suos f ad
illa, fremuit valis oculis ea, infremuit caelum, ei dixit:
in spiritu , ef tur- susum ad cae. . . . sptrilu, el lurba- Pater gratias
bavit se ipsum, dixit: Pater vit semetipsum, ago tibi quia
34 eldixit:.ubi gratias ago 34. el dixit: Ubi audisti me.
illum posuis- tibiquodau- posuistis eum ? 42. Et ego sciebam
lis? Dicunt 42. disti me. Et e- Dicuut ei' quia semper me
illi: Domine, ve- go sciebam Domine, veni: audis, sed pro-
35. ni, euide.Et quod semper 35. et vide. Et la- pter turbam,
lacrimatus me audis, sed crimatus est quae circumstst f
56. est Jesus. Etdixe- 5 propter tur- Jesus. drxi: ut credant
rnnt Jttdaei: bam circym- 36. Dixerunt ergo quia lu me
Ecce quomo- stantem.di- Judaei: Ecce 43. misisli. Ilaec
ô amabat il- xi: ul credant quomodo amahat eum. cum dixisset',
Ii7. lum. Quidam quod tu me 37. Quidam aulem voce magna
autem dixe- 43. misisti. Et haec dixerunt ex elamavit, dieens;
runl ex lllts: dicens, voce ipsis: Non po- Lazare prodi
Non poterat magna excla- tuil hic, qui 44. foras. Et (d)
Inc, quiaper- mavit: Lazare aperuil oculos exiit f ille,
uit oculos veni foras. (a) caeei f, fa- qui fuerat
(o) caeci f, facere 44. Et (d) exiil f qui de- cere ne et hic morluus, li-
ut hic non funcius erat, moreretur? gatus pe-
nrorerelur? : alligatus pe- 58. Jesus ergo des, et manus
58. Jesus ergo fremens des, et manus fremuit mtra institis, et
intra se, ve- inslitis 4, et fa- semetipsum, facies ej"us
nil ad monq- cies ejus su- el veinl ad sudario conli-
menlum: e- dario erat monumentum : gata erat.
rat autem spe- ligata. Dixit erat autem Et dixit ad
lunca, el la- Jesus: Solvite spelunca, et lapis eos Jesus: Sol-
pis superposi- illum, et sine- superpositus ei. vite eum, et
39. lus ei. Ait Jesus : le ire. 59. Dicit Jesus: Tol- sinile ire.
Tollile lapide . . 45. Multiilaque lite Iapidcm. 45. Multi ergo
Dicit ei Mar- ex Judaeis, qqi Dicit eiMarlha: ex Judaeis,
tha soror La- venerant Domine, jam qui \eneranf
zari : Domtnc, ja,m* ad (e) Mariam f, ad (e) Maiiam f,
" fetet, quadri-
iaetel, qua- videiues quae dtium enim videnfes quae
dnduanus fecit Jesus, cre- 40- habet. Dieit (f) fecit f , cre-
est enim. diderunt in illi Jesus: Non diderunt in
40. AitJesus: Non \\- 46. illum. Quidani dixi libi quid 46. eum. Quidain
bidixiquoni- autem ex il- si credideris, vero ex ipsts
am si credi- Iis abierunt videbis glonara abierunt ad
CQDEX BRIXIANUS.
Jesus ergo ut victiteam ptorantem. et Juaneosqqi ve- INon tibi dixi. quia si credideris. videbis gloriam
iieranlcumeifleiiles. fremuilspiriiu. etturbabit se iji- Dei. Tulerunt ergo lapidem ubi fuerat. Jesus autem
sum.eidixii Ubi postiislis eum. DiemUei.Domineveni elevavit oculos in caelum et dixil. Pater giatias ago
el vide El lacnmatus est Jesus. Dixerunl ergo Ju- tibi. quoniam exaudisii me. Ego vero sciebam. quia
daei. Ecce qttomodo amabat eum. Quidam autem semper me exaudis. sed propter populum. circum-
dixei unt ex ipsis. Non potrral hic. qui aperuit ocu- sianiera dixi. ut credant quia lu me misisti. Et cura
los (a) caeci. f faceie ut hic non moreretur. Jesus haec dixissel. voce magna clamavit. Lazare \eni fo-
ergo iterum Iremens ni semetipsum. veoit ad mo- las. El exiit staiim qui fuerat morluus. ligatus pe-
numentum. etat autem spelunca. el Iapis super- des et nianus. instiiis. el facies e|us. orai 10 con-
posuus erat supra. Ail Jesus Tollite lapidem. Dicit ligata eral. Dicit ei Jesus. Solvite eum et srnite ahire.
ei Martlia. soror ejus qu) mortuus fuerat. Domine. Multi eigo ex Judaeis. qui venetant ad (e) Manam
jam faetet. quadnduanus enim est. Dixit ei Jesus. f. viderues quae fecit Jesus. crediderunl in eum.
Quidam \ero e\ ipsis. abierunt ad
CODEXCORBEIENSIS.
39. quatriduum enim liabet. t.r. TT,
44. Et. exiit illemortuus... facies ej'us orario con-
40. videbis clarilatem Dei. ligatd erat.
41. Jesus autem levavit oculos suos sursum, et 45. Qui venerant 6 ad Mariam, et qui videranl.
dixit.
1 Mm.ut audivit cam... fremuit.Gat. qur eranl cnm... abire. Mm. hgatis pedibus, el manibusejus inslitis.
fremuit.Frrffl.utvidileam...qmvenerantcum...infremuit. hgalus pcdes, et manusmslitis... et sinileabire. Vulg.
2' Mm.jan)j)ulet. ~~u,lg.jam toplei. 8 Gal.et Mm. quae fecit, crediderunt. Vulq.quae fecit
Gal. et Mrn^propter turbam, quae. Vulg. projrterpo- Jesus, crediderunt.
pulum,qut. 6 Gat ad^lariam,|utviderunt.Mm.adManam,videntes.
* Gal. ligalismanibtis,
" et pedibusinstitis...
*' etd'mittite„
"BLANCHlNlNQTiE.
(A) Post caeci, deesl nati, etiam in tex. Gr. — (fc)*ta et tex. Gr. ype. — (c) Addit stios, cod. quoque
Cant. auToO— (d) Ante extit, deesl slatim, etiam HI tex. Gr,—(e) Post Mariam, deesl el Mutibam^ etiarn in
tex Gr. — (f) Vulgata addit, Jesus. Desideratur tamen in Alexand. Goih. et Copl.
#37 EYANGELIUMSECUNDUMJOHANNEM, 458
CODEX VERCELLENSIS. CODEX VERONENSIS,
ad Pharrsae- vit, quod Jesus Pharisaeos, quia incipit
os, et dixerunt moriturus et dixerunt Jesus mori
illis quae le- eral pro gen- eis (fl) ld quod f pro genle,
cit Jesus. 52. te, et non so- fecit Jesus. 52. et non tantura
47. Congregave- lum progen- 47. Coilegerunt pro gentem,
runt ergo Sa- le, sed ut dis- ergo Principes sed ut Filios
cerdotes et persos quoque Sacerdotum Dei, qui
Pharisaei con- Filius Dei in et Phansaei. sunl d)spersi,
cilium, el di- untim congre- Eoncihum , et colligat in
xerunt: Quid garet. dicebant : Quid unum.
faciemus, quod 53. Ex illa itaque laciemus, 53. Ab illo ergo
liic homo mul- die consilium quia lnc homo die coguave-
ta signa facit? fecerunt ut taha signa runt ut in-
48. Si dimiseri- illum ocode- 58. facit ? Si re- terficerent
mus illum sic, rent. linquamus eum eum.
omnes cre- 54. Jesus ergo jam sic, omnes 54. Jesus ergo
dent m eum: palam non credent m eum: jam non in
et venient ambulabat et venient "palam ambu-
Romani, et inter Judae- Romani, et labat aputv
tollent no- os, sed abiit tollent nostrum Judaeos, sed
bis Iocum nosin regionem loeum, et abiit in regio-
trum, et gen- prope deser- *eniem. nem longmquam
tem. tum in civi- 19. Unus autem juxta desertum,
49. Unus autera tatem quae ex ipsis no- m civitatem,
ex illis noriii- dicitur 1 Eph- mine Caifas, quae dicitur
ne Caiphas, raem civitas, 2um esset Efrem, et ibi
qui erat an- et ibi mora- Pnnceps morabatur
no illo Prin- batttr cum Sacer- eum discipu-
iotum anni lis suis.
ceps Saeerdo- discipulis
lum, dixit il- suis, ilbus, dixit 55. Proximum
lis. Vos 55. In illo tempo- eis : Vosne- autem erat
nescitis nihil, re futura e- scilis quic- Pascha Ju-
50. neque cogi- rat Pascha Ju- 50. quam, neque daeorum.
tatis quod ex- daeorum : et cogitatis Ascenderunt
pedit bobis ascenderunt qma expedit (b) ergo f muUi
ut unus ho- inulti in Hie- vobis ut unus Hierosolyma
mo moriatur rosolymrs - de homo moria- de regione
illa regtone lur pro popu- ante Pascha,
pro plebem, .
et non omnis ante Pascha, lo, et non lo- ut sanctificarent
gens pereat, ul se purifr- ta gens pereat. 56. ,$s se ipsog. >jsQuae-
51. Hocautem ab carent. 51. Hoc autem a rebant ergo
se non dixit: 56. Quaerebant se lpso non di- Jesum : et
sed quia Pnn- ergo Jesum , et cebat: sed cum conloquebanlur
dicebant inesset Princeps
ceps erat Sa- Sacerdolum
adalisalium,
in templo
cerdoltim ter se, in tem-
anni ilbus, plo stantes,2 et anni lllius, stantes, et
prophaela- dicentes . Pu- prophelavit dtcentes : Pu-
CODEX BRIXIANUS.
Pharisaeos. et dixerunt eis. quae fecit Jesus.GoIlege- non solum pro genle. sed ut Filios Dei. qui dispersi
runtet PiincipesSacerd.otum etPharisaei.concilium. erant. congregaret in unum. Ab illo ergo die cogila-
dicebant. Quid faciemus. quia hic horao. multa verunt Judaei ut inlerficerenl eum. Jesus aulcra jam
signa facit. Si dimtttimus eum sic. omnescredent m non ambulabat palam inter Judaeos. sed abnt nide
eum. et venipnt Romani. et tollent locuni nostrum in regione proxima. juxla deseitura in civitatem
et gentem. TJnus autem ex ipsis. nomine Caiphas. quae dicitur Efiem. et ibi morabaturcum discipulis
Pnnceps sacerdotum anni illius. dixit eis. Vos nes- suis. Erat autem in proximo Pascha Judaeorum. cl
cilis quicquam. nec cogitatis. quia expedil nobis. ascendeiunt roulti in Hierosolyma de legtone. ante
ut untis homo moriatur pro populo. el non lota Pascha. ut punficareni se ipsos. Quaerebant ergo
gens pereat. Hoc aulem a semetipso non dixit. Jesum. et conloqttebantur ad invicem in templo
sed quia erat Piinceps Sacerdotum anni illius. stantes. Quid vobis videlur .
prophetavtt quia Jesus mortlurus erat pro gente. et
CODEXCORBEIENSIS.
47. Quod hic homo talia signa facit? Si relinqui- 51. quod incipit Jesus moriens pro genle mori.
mus eum sic. 52. qui sunt dispersi, colligant m unum.
49. Cum esset Princeps Saeerdotnm anni illius. 55. Propterea aulem erat Pascha.
3
50. Neque cogitatis qtrra expedrl vohis.
1 Gat. Effreem,etillic morabatur. Mm. moratur. Vulg. 8 Gal. Quiputatis. Vulg.Quidputatis.
3 Gat. exped)tnobis.
Ephrem, et rbi morabajur.
BLANCHININOT.E.
T (o) fta et tex. Gr. o. —(6) Ila et cod. Cant. ouv.
439 EUSEBH VERCELL. EVANGELIUMCUM"VARIISCOD. COLLATUM. 440
talis, quod non puhs ej'us, (d) Si- tatis, quia unguenti.
venit ad diem mon f Judas noii venit 4. Et dicit unus
solem-. Scanolh, . . ui ad diem fe- ex discipulis
nem ? e . . m . . . ditu- stura ? Dede- ej'us, Judas (d) Si-
Dederunt au- §. rus e . . . . Qua- rant autem mon f Scanoles,
tem Principes re hoc ungu- Prmcipes qui incipiebat
Sacerdotura, entum 2 non Sacerdolura, eum tradere :
et Pharisaei venit dena- et Pharisaei 5. Quare hocun-
inandatum, riis ccc. el da- praeceptura, guentum non
ul si quis cog- tuin est pau- ul si quis vennt denariis
nousset ubr peribus? cognoverit ccc. etdatum
. . . et , indica- 6. Hoc autem dixit, uhi sit, ut est pauperibus?
rel, ut adpte- non quod de indicet, et 6. Dixit autem
hendeient pauperibus adprehen- hoe, non quia
illum. cura llli essel, dant. de pauperibus
sed quia fur CAPUT XII. pertinebal ad
CAPUT XII. er . . . et locu-
3 eum, sed quia
1. Jesus autem an- los(e) tf, 1. Jesus ergo an- fur erat,et
te sex dies Pas- et ea, quae mil- tc sex dies loculos (<?)ha-
cae vemt in lebantur, au- Paschae venit bebat f, et
Bethaniam, ' ferebat. Bellianiam, quae mitleban-
ubi (a) erat Laza- 7. AilJesus: Dim..(f)4.tile ubi (a) erat lur, exporlabat.
rus,. . uem sus- illarn ut in Lazarus, qui 7. Dixil ergo
cila . . . a mor- diem sepultu- fuit moituus f, ei Jesus • (f) Sine f
2. tuis*. . . cerunt rae meae ser- quem suscitavil. illam ut in
illi cenam: et 8. vetillut. Pau- 2. Fecerunt diem sepulturae
Marlha minis- peres enim (b) ergo f ei meae servet
trabat, Laza- semperc habe- cenam ibr: 8. illut. Pauperes
rus autera u- tis vobiscum : et Martha enim semper
nus erat de me aulem minislrabat, habebitis vo-
discumben- non semper et Lazarus biscum : me
tibus. habebitis. unus erat e\ autem non
5. Maria autem 9. Turba autem discumbentibus semper.
accepit libram multa ex Ju- 3. cum eo.Ma- 9. Et lurba mul-
nardi ungu- daeis (g) audiit f ria itaque acta ex Judaeis
enli, et unxit quia ibi est : et cepit Iibram (g) audivit f quia
pedes Jesu, et venerunt, unguenli (c) pi- illic est: et vene-
ter . . t . . pillis non propier sticif, etunxil runt.non propler
suis pedes ejus : Jesum solum, pedes Jesu , (h) Jesum f, sed
et domus irn- sed ut Lazar. . et extersit ut Lazarum
pleta est odo- viderent, q. . . capilhs suis viderent, quem
re unguen- suseilav. . pedes ejus: suscitavit
4. ti. Dicit u- a mortuis. et domus impleta a mortuis.
nus ex disci- 10. Cogilaverunt est ex odore 10. Gogitaverunt
CODEX BRIXIANUS.
quia non veniet ad diem festum. Dederant aniem riotes qui traditui us eral eum. Quare hoc unguen-
Piincipes Sacerdotum. et Pharisaei mandalum. ut lum. non venumdatuin esl in 'recenlis denariis. et
siquis scirel ubi esset. demonstraret. ut adprehende- datuin est pauperibus. Hoc autemdixil. non quia de
rent eum Jesus autem ante sextum diem Paschae. ve- pauperibus cura ei erat. sed quia fur erat. et locu-
niIlii Belhanianitibi(n) eratLazarus quifuerat mortuus ltnn (e) habebat f. etea quae mittebaniur porlabat.
qtiemsuscitavitJesusexmorluis.Feceruiil (b)eigof ei Dixit ergo Jesus. (f) Sine -j lllam in die septilturae
cenam ibi.elMarthaministrabal.Lazarusautem.unus meae serva\it illud. Pauperes eium semper habe-
erat exdiscumbenlibiis.cum eo Mariauaque sumpsil li^vobiscum meaulem non semperhabels. Cognovil
lihram unguenii nardi pisnci pretiosi. et unxit pedes cigolurbnmultaexJudaeis.quiaJesusillicest.et vene-
Jesus. et extersit capillis suis pedes cjus. domus runt non tantum propterJesumsolurn. sedelutLaza-
aulem repleta est ex odore uugiienti. Dixit ergo ruin viderenl quem suseitavitainortuis. Cogitaverunt
umis ex discipulis ejus. Judas (d) Simonis f Scha-
CODEXCORBEIENSIS.
c ~
56. Quia non veniet ad diem festum ? 6, non quod de pauperibus cura essel illi... ex-
CA.P.XII. —5. librani unguentipistici. porlabat.
4. Judas Simonis Iscaiiotis, qui incipiebat eum 8. 8 non sempei babebitis f.
tradeie. 9. Et turba multa . . . audivit.
VARIANTESLECTIONES.
1• Gal.fecerunl ei coenam• el Marthaibi nrimstrabat.. 4 lf»i. Sine lllam. Vukj.Sinttelllam.
unus ex. Vulg Fecerunl autem ei eoenamibi. el Martha B Gat elMm. habebitrs... semper habebrlis.Vulg.ha-
mmistrabat...unus erat e\. betis semiierhabetis.
2 Gat.nonvenit. Jlfm.non vendidit.Vulg.rronvaeniil. 6~ Mm Quianonveuiat.Gal. quia non vemt, nt Vulgula.
J JHIH.habebat, el quae mrttebanlur, auferebal. Vulg. Mm. auferebat.
' Et
habens,ea, quae miliebanlur, portabat. ila Gat.el Mm.
BLANCHININOTyE.
(a) Ila el tex. Gr. ~vAviupogb reOvnviig.— (b) Ita et ouv.— (c) Anle pisliri, deesl nardi, eliam in cod.
Caiil. — (d) Acldit Stmon , parilerjex. Gr. ziuuvog. — (e) Ila et lex. Gr. elyj. — (f) Ita et lex. Gr. amgi
— (g) Gocl.Gant. -nvovo-w.— (b) Posi Jesum, deest tanlum , etiam in cod. Caiit.~
atitem Prin- li sunt quod aulem Principes sunt quia
cipes Sacerdo- haec erant Sacerdolum haec erant ,
tum ut et Laza- scripta de ll- ut el Lazarum scripta: et
rnm occide- lo : et lraecle- interficerent: haec fecerunt ei.
11. rent : quia mul- cerunlilli. 11. quia multi 17. Testimonium
tt (a) Judaeorum f 17. Testimonium propter lllum ergo perlnbe-
propter illum itaque2 redde- abibant (a) Ju- bat lurba,
ibantet credebant turbae, daeorum f, * quae erat
baiit in Jesum. quaeerant et credebanl , cum eo quia
12. Altera die tur- cum illo quo- in Jesum. Lazarum \ o-
bae muliae, mam Lazarum 12. In erastinum ca\it demo-
quae vene- evocavil de autem turba, numenlo, et
rant ad diem monumen- quae venit suscitavit eum
feslum, audi- to, et suscita- ad diem a mortuis.
tes quodJesus vit eum a mor- ieslum, cum 18. Piopterea ob-
venit m Hie- 18. luis. Ideo occur- audissent viam ei venit
15. rosolyma, ac- rililh tuiba: quia venit turba: quo-
ceperunt flo- quoniam au- Jesus Hiero- niam andie-
res palmarum, dierunl quod 15. solyraa, acce- runt quia
et exierunt hoc fectt sig- pernni flores hoc fecit
. . . li obviam, num. palmarum, signum.
. . . lamabanl, 19. Farisaei ergo et processerunt 19. Pharisaei cr-
dicentes: Os- dixeruntad obviam ei, go djxerunt
sanna filius illos: Videtis et claniabant: ad semetipsos:
David, bene- quod nihil Ossanna, be- Videtis quia
dictus, qtii ve- (b) proficitis ? f ec- nedictus, qui non (b) prode-
nil in norai- ee post lllura vemt in estisf qutc-
ne Domini, Rex universus nomine Do- t quam ? ecce
Istrahel. mundus abiil. roini Rex Is- omnis nrundus
14. Et invenit Jesus 20. Et eranl qui- trahel. post eum
asinum, et se- dam Giaeci 14. Elimenit 20. abiit. * ErantGraeci
dit super illum, ex eis, qui as- Jesus asellum, quidam i~<ex his, qui
sicut serip- cenderunt el sedit su- ascenderant
15. Notum est: No- ut adorarent per eum, ut adorarent
li limere in diem sol- sicut scriptum in die festo.
filia Sion : 21. lemnem. Hi ac- est: 21. Hi ergoac-
ecce Rex cesserunt 15. Noli timere cesserunl ad
luus] \enii ad Plnlippum, fiha Sion: Philippum, qui
mansue- qui eral a Bed- ecce Rex eiat a Betsai-
tus sedens saida Galileae luus venit da Galil.teae,
super pulel rogabant sedens super el rogabant
lumasinae. illum, dicen- pullum asini. eum, dicenles :
16. Haec aulera non les : Domine, vo- 16. Haec non Domine, volumus
cognoverunt lumus Jes. . cognoverunt Jesum videre.
pnus discipu- 22. videre. Yenit discipuli ej'us 22. Yenil Phihppus,
li ejus : sed cum Plnlippus, et di- primum : sed et dicit An-"
glorrficatus cit Andreae : quando clarifi- dreae: Andreas
esset Jcsus, lunc Yenit Andre- catus est Je- aulem, et Phi-
rememora- as, et Philippus, sus, lecordati lippus ilerum
CODEXBRIXIANUS.
aulem principes sacerdotum. utLazarum occiderent. haec erant scribta de eo. el haee fecerunt ei.
qtua multi. propter eum convenrebant ex Judaeis. el Testnnonium ergo peihihebai luiba. quae erat
credehanl in Jesum. Sequenti aulem dieiurba mulia. cum eo, quando Lazarum \oeavil de monumeiilo. et
quae conveneral ad diem lestum. audientes quiavenil stistiiavit eum anioiluis. Propterea el obviam \cnit
Jesus Hierosolyma. acceperunt ramos paliirarurn. et ei tuiha quia audierant eum. fecisse hoc signtiiu.
exierunt ohviain ei, et clamabani. Osanna beoedicius Phansaei aulem dixei uiit-ad invrcem. Yitletis qtiia
qui venit m nomine Doniini. Rex Liahel. Inveniens nilnl proficirnus ecce mundus lotus post euni abiit.
autem Jesus asellum. sedit super eum. sicut scribtum Erant aul Genliles quidam ex his. qui aseenderant. ut
est. Noh timere filia Sron. ecce Rex tuus veml. se- adorarenlin diemiesttnn. Iliergo accesserunt adPhi-
dens super pullum asinae. Haec aulem. non co- lippum. qui eralaBethsaid iGalileae. elrogabani etitn
gno\erunt discipuh ejus primum. sed postquam dtcentes Domtne volunius Jesurnv>dere. YeirrlPhilip-
glonficatus est Jesus. tunc recordati sunl quia pus. et dicilAndreae. Andreas lursum et Plnhppus.
CODEX CORBEIENSIS.
15. florespalmarum. post illum.
17. quia Lazarum vocavit. , 20. Et erant Graeci qttidam ex his, qui ascende-
19. quia nihil profecit? ecce unus populus sequitur ranl m die festo tit adorarenl.
1 Jlfm.veuittibi sedens. Vulg. tuus venit sedens.
2 Mm.turbade eo quando.Vulg lurba, quae erat cumeo quando.
BLANCHININOTÊ.
(e) Ifa et te*. Qi\ *&l 'mMw,— (b) Ita et tex. Gr. &y-hfr-.
445 EUSEBH VERCELL. EVANGELIUMCUMVARIISCOD, COLLATUM, 444
CODEX VERCELLENSIS.1 CODEX VERONENSIS.
et dicunt ad fica nomen dicunt ad veni in horam
Jesum. luum. Venitj Jesum. istam.
23. Ad ille respon- autem vox 23. Jesus autem 28. Paler, clarifica
dil eis, dicens: de caelis, di- respondil eis, tuum nomen.
Venit hora, cens.- Et liono- dicens: Venit Yenit ergo
Ut honorifi- rificavi, el ite- hora, ut clari- vox de caelo:
celur Filius rum honorifi- frcelur Frlius Etclarificabi,
hominis. cabo. hominis. et uerum cla-
24. Amen, amen 29. Turba, quae 24. Amen, amen rificabo.
dico vobis, ni- stabat, et audie- dico vobis, 29. Turba ergo,
si granum bat, dicebat:
s
To- nisi granum quae siabat,
tritici cadens nitrua facta] tritici cadens et audiebat,
in terra, mo- sunt. Alii dice- in terram, mor- dixerunt: (a) To-
25. riatur, ipsum banl: Angelus tuum fueiil, nilrutim factum
solnm mane- est illi loculus. 25. ipsum solum est f. Alii di-
Iiit; si vero mo- 50. Respondit Jesus, manet; si au- cebaul: Ange-
natur, mul- et dixit illis: lem mortuum lus ei loculus
tum fruclum Non propter fuerit, niulium est.
adferet. me vox haee fruclum adferet. 50. Respondit Jesus,
Qui amat ani- venit, sed prop- Qui amalani- et dixit: Non
mam suam, 51. ter vos. Nunc mam suam in hoe propler me
perdel illam: judicium mtindo, perdet vox haecvenit,
1 et qui odit est hujus mun- eam : et qui odil sed propter vos.
animam suam di: nunc Prin- anim.im suam 51. Nuncjudilium
in hoc mun- ceps hujus mun- in boc mnn- est mundi:
do,,in vitam di miititur do, in vilam nunc Prineeps
aeternam 52. foras. Ego cum aeternam cu- mundi hujus
custodict il- exallatus stodit eam. miltetur deor-
26. lam. Si quis fuero de ter- 26. Si quis mihi 52. sum. Et ego
niihi minis- ra, omnia tra- ministrat, se- si exaltalus
trat, sequatur hara ad me. quatur me : ero a lerra,
me : el ubi ego 55. (Hoc autem diet ubi ego omma traham
sum, ibi et mi- cehat, signi- sum, illic 53. ad me. Hoc <
nister meus ficans qua mor- et iiiinisler autem dicebat,
erit. Si quis te erat raori- meus ent. sigmficans qua
niihi minis- lurus.) Srquisautera morle esset
trat, honora- 34. Respondit il- mihi minisira- moriturus.
vil lllum Pa- li lurba: Nos berti, hono- 34. Respondit
ter meus. audivimus rificabit eum ei turba :
27. Nuneanima scriplum in Paler. Nos audivimus
mea lurba- lege, (b) quod f Chrislus 27. Nuncanima ex lege, (b) quia f
tur. Etquid manel in mea turbalur. Chrtsius manet
dicam ? Pater, aeternum : Et quid di- in aeternttm:
Iibera me de et quomodo c.im ? Pater, et quomodo
hanc hora : lu dicis : Quod salvifica ine tu dicis: Quia
sed ideo veni oportet exal- Pater ex hac oportet exal-
in hanc horam. lari Filium hora : tari Filium ho-
28. Pater, 2 honori- hommis? Qui sed proplerea minis? Quis
CODEX BRIXIANUS.
dixerttnt ad Jesum Jesus autera. respondit eis Palerclanfica nomen tuum Venit crgo vox deeaelo.
dicens. Venit hora ut clatificelur Filius homt- Ei clanficavi. etiierum clarificivo. Turba ergo quae
nis. Amen amen dico vobis nisi granum liitici. stibaioi audierat. dicebat Tonitruum faclum esse.
cadens in lerram mortuum lueiit. ipsum solum re- Alii dicebant. Angplus ei locutus est. Respondit Jo-
manet. si auiem niorttium fueril mulium fruclum sus. et dixil. Non propter me vox haec facla est.
alfett.Qui arnat aniinam snam perdet eam. el quiodit sed propter vos.Nnnc judicium est Imjiis inundi.
aniinam suam in lioc mtindo in vitam aeternara cu- nunc Princpps hujub mund) eicielur foras. El ego si
siodit eain. Siquis iniln ministral. me sequatur. et exrllalus fuero a terra. omnia traliam ad me.
ubi sum ego illic etminister meus est. Et siquis mi- Hoc auteni dicebai. significans. qua moite esset
lu nunistraveril. honorificavit eum Pater. Ntinc am- moniurus. Respondit ei tuiba. Nosaudivimus ex le-
ma mea. luibaia est. Et quid chcam. Pater salva rae ge. (b) qma f Chrisius nianet in aeterntim el quomodo
ex hac hora. Sed propterea veni. in horam hanc. Ui dicis. Quia opoitet exaltaii Filium homiiiis. Quis
CODEX CORBEIENSIS.
24. nisi granum tritici, etc. 29. quae stabat, dicebat: Tonitruum faclum est.
27. Pater, libera rae ex liac hora. 31. nunc Princeps flutndi miltetur deorsurn.
' Gat factum:
1 Jlfm.et qui perdiderit ammam.Vulg. et qui oditam- Angelusenim ei. Vulg. factum.Alti di-
ruam cehant: Angeluser.
2 Jlfm.clariQcaFiliumtuum.FM/j.clarificanomenluum.
BLANCHININOTJ5.
— (b) Addit quia, eliam te^.. Gr. Srt, .
(a) Ita et cod. Canl.,rf3|5ovTi,
yiyovev.Fave(¥erceIJensis..
est hic Fihus illorum, et est Filius ho- 40. Eseias: Excoe-
hominis' induravit minis? cavit oculos
35. Aitilh Jesus: Adhuc cor eorum: 35. Dicit ergo eorum, et
modicum ut noo vi- eis Jesus : Ad- indura\it cor
(a) tempus f Iux in deant ocu-
2
huc modicum eorum: ut non
vobis est. Am- lis, et non (a) lempus f videant ocu-
bulale dunl intellegant lux in vobis lis, et (b) intel-
lucem habe- corde, et con- est. Ambulate legantf corde,
tis, ne vos te- verlantur, dum lucem et con-
nebrae coq- et sanem habetis, ut vertantur, et
prehendant: illos. non tenebrae sanaho eos.
si quis ambu- f 41. Haec dixit Eseias, vos conrpre- 41. Haec dixit
lel m tene- quando vidit hendant: et Eseias, quan-
bris, ^nescit "" gloriam ejus, qui ambulat do vidit
56. quo eal. Dura et locutus est in tenebris, majestatem
lueem liabe- 42. de ilio. Yerum- nescit quo ejus, etlocutus
tis, credile in lamen el ex 56. eat. Dum est de eo.
lueem, ut lilii Pnncipibus Iucem habetis, 42. Interim tamen
lucis sitis. multi credide- ctedite ln et ex Principi-
Haec locutus runt in illum: lucem, ui bus multi cre-
esl Jesus : ef abi- sed propter filit lucis diderunt in
it, et abscon- Pharisaeos sitis. eum: sed pro-
57. dit se. Cum tan- non eonfite- Haec Iocutus pter Pha-
ta autem sig- bantur, ne de est Jesus : et nsaeos non
na fecisset Synagoga ei- ahiit, et ab- confiteban-
coramillis, 45. cerentur. A- scondit se tur, ne de Sy-
non credide- maverunt ab eis. nagoga eice-
runt in eunj : entra gloriam 37. Cum autem 43. rentur. Dj-
58- ut verbum homiiium lanta signa lexerunt enim
Esaeiae Pro- magis, quam fecisset coram gloriam homi-
fetae imple- glouam Dei. eis, non cre^ num magis,
retur, quod 44. Jesus autem (c) cla- debant m quam gloriam
dixit: mabat, dicens: 58, eum : ut ser- Dei.
Domine, quis Qui credil in mo Esetae 44. Jesus autem
credidit me, non cre- Prophetae (c) clamabat,
auditui dit in me, sed impleatur, et dicebat f:
nostro? et in eura, qui me quem dixit: Qui eiedit
bracchium 45. roisit. Etcjui Domine, quis in me, credit
Donrinicui reme videt, vi- credidit auditui el in eum, qui
velaiura del eum, qui 3 nostro? et misit me.
estj? 46. me misit. Ego biacchium Do- 4t>. Ego lux in
39. Propterea non lumen in hnuc mini cui hunc mundum
poterant cre- mundura ve- revelatum esl? veni: ornnis,
dere, quia lle- ni; ut omnis, 39. Propterea non qur credit
rum dixit E»e- qui credu >n poteranl cre- in me, in
40. ias: Obceca- me, in tenebris dere, quia tenebris non
vit oculos non maneat. ileium dixit 47." manel. Et
CODEX BRIXIANUS.
est iste Filius hominis. Dixit^ ergo eis Jesus. et induravit cor eorum. ut non videant oculis. el non
Adhuc modicujn (a) tempons f. lux m \obis est. intel|egaiil corde. etconvetlantur. etsaneioeos.Ilaec
Amhnlate dum lucem habetis. ul lenebrae vos non dixitEsatas quandouiJijglouamejuset locntus est de
conprehendant. qui ambulat in lenebiis nescit quo eo. Yerumiaraen. ex Pnnciprbus. mtilli credidei tuil
vadat. Diim lttcem habetis. crediie m liicenr. ut lilti in ettin. sed propier Phansaeos. non eonfiiebaniui.
lucis sitis. Haec lucutusest Jesus. elabiit. etabscon- ne deSynagoga eicerentur. Dilexeruui enim. glonam
dit se ab eh. Cum auiem Unta signa fecisset in hoininuii) magis quamgloiiam Dei Jesus auteni cla-
conspectu eornm. non credidei unl in eum. ut sermo mavit et dixit. Qm ciedil in me. non credil in roe.
Esaiae Prophetae inipleretur. quem dixii. Domine sed in eum qui me mjsit. Et qut me videt videt eum
quis ciedidit audilui liostro. et bracclnum Domiiu qiji me misit. Egolux in niundum veni. ut omnis
cui revelatum est. Propteiea non poteiant ciedere. qui credit iqriieui leqebiis non maneal. Et
quia ilerum dixit Esaias. Excaecaytt oculos eorum.
CODEX CORBEIENSIS.
55. Adhucmodicum tempus lux est in vobis. 42. Interira tamen ex Prineipibus.
37. non credebant ei. 46. in hunc mundum veni.
4
M, quandc- yidit najesl^tem ejus.
1 Gaf:.nescit quo vadit. Jlfm.nescilrs quod vadat. Vnlq. gant
' corde. misitme.
nescit quo vadat. Gat. qui Ego lux. Vulg. qut misitme.
2 Gat.et Mm. etintellegaqt corde. Vulg.et non intelli- 4 Gat. gloriamDei.
BLANCIIININOTiE.
(a) Additrempws, tex. quoque Gr. ypbvov. Cod. Brix. habet, temporis. •— (b) Anle inlelliganl, deest
non, eliam jn tex. Gr. -— (c) Ilael cod. Cant. evpaêvai eleyev.
47. Et si quis au- ut transeat qui audierit ra ul trans-
dierit verba de hoc mun- ' verba mea, ii et ex hoc
mea, et (a) serva- do ad Palrem, et (A) custo- mundo ad Pa-
venl f, et ego il- diligens dis- dient f, ego trem, diligens
lum non ju- cipulos suos, eum non judi- discipulos suos,
dico : non enim qui eranl in co : non enim qur erant in
veni judica- hoc mundo, veni ut ju- hoc mundo,
re hunc mim- usque in fiuem dicem raun- usque in finem
dum, sed ut dilexit illos. dum, sed ut dilexit eos.
1 salvuin faci- 2. Et cena facta, salvificem 2. Et cena facta,
ara hunc muu- 2 cura diabu- mundum. cum diabulus
48. dum. Qui me lus se inmise- 48. Qui spernit jam se misis-
spernit, et non l at in corde me, et non set in cor,
accipit ver- Judae Simo- accipit verba ut traderet
ba mea, habet nis Scario- mea, habet eum Judas Si-
qui eum judi- th. ut eum tra- qui judicet monis Scariotes;
cet. 5. deret; sciens eum. Sermo, 5. sciens aulem
Sermo, quem ouod omnia quem ego (b) Jesus f quia
ego loculus dedil llli Pa- loculus sura, omnia dedit
. . m illis , illc ler in manus, ille jtidica- ei Paler in
. . dicabit de et quod a Deo bil eum no- manus.
illo novissi- exiit, et adDeum vissimo die. et qnia a Deo
49. ma die. Quia 4. vadit; surre- 49. Quia ego exivit, et ad
ego a me non xit a cena, el ex me lpso Detini vadit;
sum locuius, posuit vesli- non sum 4 surgit a cena,
sed qui me menta sua: loculus, et ponit ve-
misit Pater. et sumpsit lin- sed qui misit slimenia: et
Ipse inihi raan- teum, et cin- me Pater, ipse cum accepisset
datum dedit 5. xit se. Deinde mihi piaeceplum lmleum, praecin-
quid dicam, inisit aquam dedit quid 5. xit se. Deinde
et quid loquar. in pelvem, et dicam, et quid misit aquas
50. Et scio quod coepil lava- 50. loquar. Et in pelvem, et
mandatum re pedes disei- seio quia coepit lavaie
illius vita puloi um, el praeceptum pedes discipu-
aeterna est. tergeie linteo, ej'us vita lorum. et
Quae ergo lo- qtio eral prae- aelemafest. exlei gere de
quor, sicut t>. cinctus. Ve- Quae ego h>* lniteo, quo
dixil mihi Pa- nit iguur quor, sicut erat praecitictus.
ter, ita loquor. ad Petrum dixit mihi 6. Yenit ad Simo-
Simonem. Et Pater, sic lo- nem. Et dtxit
CAPUT XIII. dicililli Petrus: illi: Domine,
quor.
1. Anle diem au- Domine, lu inihi CAPUT XIII. lu mihilavas
letn solem- lavas pedes? 1. Ante diem pedes?
nem Paschae, 7. Respondens aulem festum 7. Respondit
sciens Jesus Jesus, dixit ei: Paschae, sciens Jesus, et dixit
quod venil Quid ego la- Jesus quia er : Quod ego
hora ej"us cio, lu"n venit ejus ho- facio, tu ne-
CODEX BRIXIANUS.
si quis audierit verbamea. et (a)crediderilf. ego non in hoc mundo. usque in finem dilexit eos. Et cena
judico eum. non enim veni ut judieem mundum . facta. cttm jam diabolus. misissetin cordeJudae. Si-
sed ul saivem mundum. Qui spernil me. el non monis Scauotis. uteum traderel. Sctens (i)Jesusf
accipit verba mea. habetrjui judicet eum. Ser- quia omnia dedtt ei Paterin manus. et quia a Deo
mo quem ego Iocutus sum. ipse judtcavit eum in no- exnit. etad Deum vadil. surrexit de cena. et posuit
vissiri)o,dic. Quia pgo. ex ine ipso non sum locutns. vesiinienta sua. et accipiens linleum praecinxit se.
sed qut nusii me Pater. ipse mihi mandalum dedil Deinde fudil aqnain in pelvem. etcoepit lavare pe-
quid dicam. et quid loquar. El scio quia mandaium des discipulorum suorum. el extergere de eodem liu-
ejus. vila aeterna esi. Quae enim ego loquor. sicut leo. quo eiat piaecinctus. Yemt ergo ad Simonem,
dixit milu Patcr sic loquor. Ante diem auiem festum Petium. El dicit ei Petrns. Domme. tu niilu lavas
Pasehae. sciens Jesus quia venit hora ejus. ul tian- pedcs. Rcspondit Jesus et dixil ei. Quod ego facto.
seat ex hocmundoad Patrem.diligenssuos qui eraiu tu ignoras modo.
CODEX CORBEIENSIS.
47. Omitiit, sed ut salvificeinmundum. in finem.
49. ipse mihi pra2ceplum_dedit quid dicam. 2. in cor Simonis Scariolhiût traderel eum Ju-
50. Et scio quia praecepfum ejus sic eloquor. das; sciens.
CAP.XIII. — 1. Qui erant in hoc mundo, usque
VARIANTES,LECTIONES.
1' Gal. salvumfaciam. Vulg salviHcem. Scarrothrs.Vulg. cum diabolus jam misissetin cor, ut...
Gat.cumdisciputusj'ammisissetin corde, ut... Srmon Simorrrslscanotae.
BLANCHINiNOM.
(u) Deestmm, eliam incod. Canl. —- (b) Addit hmsi etiam tex. Qv. b'U<sw~,
449 EVANGELIUMSECUNDUMMATTH;£UM. 450
CODEXVERCELLENSIS. CODEX .VERONEiNSIS.
° sum enim. scis, cognosces 14. bi ergo lavi
8. Dicil Petrus: 14. Si igitur ego, 8. poslea. i>8Dicit vestros pedes
Non lavavis qui Dominus sum, et ei Pelrus : Non ego Dommus,
pedes meos Magister, pe- lavas mihi el Magister,
in aeternum. des \estros in aeiernum. etvos debetis
4
Respondit llli lavi, quanto (a) Respondit f aller alterius
Jesus : Nisi lave- mag . . sb vobis Jestts : Si non lavare pedes.
. . o tibi pedes, alterutro de- labero te, 15. Exeinplum
non (b) habes f par- be . . s labare non (b) habes f enim dedi
lem mecum. 15. pedes. Exem- partem mecum. vobis, ut quem-
9. Dicit illi Simon plum enim 9. Dicit ei Si- admodum ego
Pelrus: Domine, d bis, mon Pelrus: facio vobis,
non tanlum tit sicut cgo Domine, non etiam et
(<;)pedes f, sed et feci vobis, et tantum (c) pe- vos faciatis.
manus, et ca- vos faciatis. des f, sed 16. Amen, amen
put. et tolum 16. Amen, amen di- eliam manus, dico vobis,
corpus. co vobis, non etcaput. non est servus
10. Ait illi Jesus : Qui est servus 10. Dicit ei Jesus : major Domino
4 mnjor Domino lolus
labit, non ha- Qui est, suo, neqtte
bet necessi- suo, neque non indigcl Apostolus
latem lavan- Apostolus nisi ut pedes (f) major f eum,
di nisi .... - (f) major f illo, labet, sed est qui misit
d ur a quo missus mundus lolus. 17. eum. Si haec
s 17. est. Si haec sci- Et vos mundi scitis, beati
lis, beati (g) estis f estis, sed non (g) estis f si
vos mundi si illa feceri- omnes. feceritis ea.
eslis, sed non 18. tis. Non de om- 11. Sciebat enira 18. Non deomni-
11. omnes. Scie- nibus vobis qui traderet bus vobis
bat enim dico : ego scio eum, quises- dico: ego
quis tr . . dilu- quod selege- set: pt opterea scio quos
)us ess . . . um : l im sed ut dixil: Quia elegerim : sed
2
ideo dix . . . Qni- Scriptura non estis mun- ut lmpleatur
a omnes non adimpleatur : di omnes. Scriptura :
eslis T . . ndi. Qm edit me- 12. Et poslquam Qui edit me-
12. Cum t cum panem, lavit pedes cum panem,
ei go pedes il- levavit in eorum, accepit Ievavit super
lorum, acce- me calca-' (d) vesiimenta f : me calcaneum
pu vestimen- neum suum. et ctim ite- 19. suum. Amodo
ta sua r et recu- 19. Amodo dico vorum recubnis- dico vobis,
buit ilerum, bis, prius quam set, dicit eis : pnus qnam fiat;
et dixit illis : fiat; ut cre- Scilis quid ul credaus,
Intellegitis datis, cum fac- tecerim vobi<? cum factura
quid feci votum frrerit, 15. Vos vocatis fuerit, quoniam
15. bis ? Vos dicitis quia ego sum. me Magister, ego sum.
mihi Magis- 20. Amen, amen et (e) Dominus f : r 20. Amen, amen
ter, et Domine : et dico vobis, 6qur et bene dicilis : dico vobis. qui
bene dicitis : a . . . ipil eum, sum enim. accipit eum,quem
CODEX BRIXIANUS.
scies autem poslea. Dicit ei Pelrus. Non lavabis Si eigo ego lavi vobis pedes. Dominus et magisler.
nrihi pedes in aeternum. Respondit er Jesti^. Si non et \os debetis alter alterius pedes lavaie. Exempluin
lavero tibi pedes. oon habebis partem niecum. Dicil enim dedi \obis. ut quemadmodum ego feci vobis.
ei Simon Petius. Domine non lanium pedes meos. na et vos faciatis. Araen amcn dico vobis. non esl
sed ei manus et capul. Dicil ei Jesus. Qur lolus est servus major Domino suo. neque Aposlolus (f) rna-
iion indigct. nisi pedes lavare. sed est mundus to- j'or-j illo qui misit eum. Si haec scitis. beaii eritis.
tus. Et vos mumli eslis sed non omnes. Sciebat si fecenlis ea. Nonne omnibus \ohis dico. ego scio.
enim qui traditurus esset eum. propterea dixit. Quia quos elegonm. sed ut Scribtuia impleatur. Quiman--
non omnes mundi eslis. Cum ergola\isset pedes eo- ducat mecum panem. levabit super roe. calcaneuin
rum. accepitvestimenta sua. et recumbens. lterum stium. Amodo dico vobis. antequam fiai. ut cura fac-
dixit eis. Scitis quid fecerim vobis. Yos me vocatis tum fuent. credalis quia ego sum. Amen amen dico
magistrum et Dominum et bene dicitis. sum enim. vobis qui accepit eum
CODEXCORBEIENSIS.
7. cognosces postea. 14. quanto magis et vos.
9. non lantum pedes, sed etiam manus, et caput. 20. qui accipit eum, quem mrsero.
11. qui traditurns erat eum.
YARIANTESLECTIONES.
1 Gat.non indigetut lavet, sed est. Mm. qu. sen.el la- 3 Mm.etsum. Vulq.sumetenim.
valus est, noniudigelutiterum lavet,sed est. Vulq.qui 4 Gat. ergo lavi. Vulg. ergo ego lavi.
lotus est, nou itidrgetnisi ul pedes lavet, sed est. 6 Mm quantomagisdebetiset vos.
2 Gal.dixit: Et vosmnndiestis, sed non omnes.Vulg. 6 t?a( qui accrpileum, si quem. Jjfm,qui accipit
eunf,
dixit: Nonestismundiornties. quem. Vuig.qui acciprl,sr quem.
BLANCHININOT.E.
(A)Post respondil,—deest ei, etiam in cod. Cant. —(b) Ita et tex. Gr. eyjtg.— (c) Post pedes, deest meos, in
cod. quoque Cant. (d) Post vestimenta, deest sua, pariter in cod. Cant. — (e) Ita et tex. Gr. Kvptog,
— (f) Post major, deest est, etiara in tex. Gr. —(g) Ita et tex. Gr. IC-TS.
451 EUSEBII VERCELL. EVANGELIUMCUMVAHIISCOD. COLLATUM. 452
q . . . m mi . . e- 27. ' Et, ui acce- misero, me accepit panem,
ro, me a [ pit panem, in- accipit: qui introivilin
e travit in eum autcm me ac- eum Satanas.
accipit, acci- Salanas. cipit, accipjt Dicil (a) ergo f
pit eum qui Dicit illi Jesus : Quod eum, qur me ei Jesus: Quod
ine mibit. facis, lac cele- misit. facis, fac ce-
21. Haec loculus 28. rius. Nemo au- 21. Haeccum dt- 28. lerius. Hoc au-
esl Jesus, et tur- lem ex his, qni xisset Jesus, lem nemo
batus esl in recumbebant, luibatus est sciit discum-
spuilu : et testifi- inlellexit, quid spirilu : et beulium, quid
tus esl, dicens : 29. ilh dixerit. Ple- piotestatus est, dixerit ei.
Amen, amen di- rique enim et dixit : 29. Quidam enim
co vobis, quia extstimabant, Amen, amen puiabant.,
unus ex vo- quia loculos drco vobis, quia quia loculos
bis tradet me. habebat Juda, uims ex vobis habebat Judas,
22. Disripuli au- quea dixit 1111 tradet nre. quoniam drcit
lem ejus res- Jesus: Ut emeret, 22. Aspiciebanl ei Jesus : Eme
piciebaut ad quae necessa- eigo ad alis ea, quae opus
invicem, stu- ria eranl ad alium dtseipuli, sunlin vobis
pentesdequo drem sollem- esitantes de quo addiem festum;
23. dicerel. Erat nem ; aut ut dieeret. aut ut egenis
aulem recum- paupenbus 25. Erat ergo re- aliquid daret.
bens unus daret. cumhens unus 50. Cum ergo
ex discipulis 30. Ut accepit igilur ex dtscipulis accepisset pa-
ille in sinu '
ejus m smu panem, ejus nem, exivit
Jesu, eliara confesiini Jesu. quem di- contmuo. Erat
quem dihge- exiit. Erat arr- Iigebat Jesus. autem nox.
24. bal Jesus. Innu- 31. tem nox. Cum ~\i. Innuit 51. Cum ergo
it ergo huic ergo exisset, ergo huic exisset, dicit
Snnon Petrus, dicil Jesus : Simon Petrus, Jesus : )$! Nunc
dicens : Iuter- Nunc honora- et dixii ei: Dic clarificatus est
roga qui esl, lus jest Filius quis esl? Filius hominis;
de quo dicil? hominis; el Deus 25. Itaque, cum et Deus cla-
2b. Recumbens honorifica- recubuisset ille rificalus esf
eigo llle su- tus est m lllo. supra pectus 32. in eo. Et Deus
jira pectus 32. Et Deus houori- Jesu, dicit ei: clarificavi)
jesu, ait illi : Domine, ficavil eum Domine, quis eum in se-
qui est? in lpso, et con- 26. est ? Respondit metipso, et
26. Respondit er- festim liono- Jesus: Ille est, continuo cla-
go Jesu : Ille est, rificabit eum. cui liitinclum rificabil eum.
cui ego inlinc- 33. rilioli, adhue pus- panemporre- 55. Filioli,ad-
tum panetn illum vobis- xero. huc modicum
porrexero. cum sum. Quae- Et cum inlin- vobiscum
Iiitinxii er- ritis me; et quem- xisselpanem» sum. Quae-
go panem, et admodura dedil Judae ritisme; et
tradidit Ju- dixt Judaeis : Sinroni Sca- sicut dixi Ju-
dae Scarioth. Qma ubi sum 27. riolae. Et ut daeis :Quo eo
CODEX BRIXIANUS.
qitein ego niisero. me accipii. qui autem me ac- tiabit in eum Salanas. Dicit ei Jesus. Quod facis fac
cipit. accipil eum qui me misil. Haec cnm -dixis- cHerius. Hocauiem. nemo intellexil. de discumbeu-
sel Jesus. lurbalus esl spintu. et pioteslatus est. tibus. quare dtxeril ei. Qurdaro enim putabant. quia
ei dixit. Amen aineii dico vobis , quia unus ex loculum habebal Judas. quia dixisset ei Jcsus Eme.
vobis tiadet rae. Aspiciebant ergo ad iu\icemdis- en quae opus sunt nobis ad diem fesluiri. aut pau-
cipuli. hesita.ites. de quo diceret. Eral aulem peribus ut aliquid daret. Accipiens ergo ille panem.
lccumbens utras ex discipulis ejus in sinu Jesti. contmti') exivit. Eiat atilem hox. Cuin eigo exisset.
queni diligebat Jesus. Innuiteigo huicSimou Petius. dicit Jesus. Nutic clai ilicaius est Fihus hominis. et
cl dicit ci. Inlerroga quis est de quo dicil Recum- Deus claiilicatus est in eo. Si ergo Deus clanficilus
bens ergo ille super pectos Jesu. ail illi Doraine quis est ln eo. ei Deus clarificavii etim in semetip-o el
est. Resp uidit Jestts Ille est Cuiegb Uilinctum pa- coniruuo clarificavit etim. Filioli adliuc modicum
nein dedero. El cum intinxisset panem. dedit Judae lompons vobibcum sum. Quaentis me. et stcut dixt
SimoniSeaiiotue. Etpostpanem acceptum. IUIIGiu- Judaeis. Quia ubiegovado.
CODEX CORBEIENSIS.
21. turbalus est in spiritu. 28. Hoc autem nemo discumbenlium scivit, quid
23. quem diligebal valde. dixeiil ei.
24. lnnuit eigo ei Sitnon Pelrus", et dixit ei s In- 32. Et Deus claiificabit eura in semetipso el con-
leri oga quis est ? tinuo clarificabit eum. mnillit, Si Deus Clarificatiis
25. Recuinbens aulem ille. cst in eo.
1 Gal.Et Uraeintroivit.Mm. El post buccellanracceptam,liiiroryrt.Vulg.Etfostbuccellam, mtroivit.
BLANCHININOTM.
(a) Ita et tex. Gr. oSv.
455 EVANGELIUMSECUjNDUMJOHANNEM.] 454
ego, vos non vestrum. 4Cre- ego, vos non cor vestrum.
polestis veni- dilein Deum, et poiesiis veuire: Credite m Deum,
re: et nunc vo- in me credi- el vobis dico et in me ere-
bisdi . . . 2. lis.. In domo modo. 2. dite. Indomo
31 lum .... Patris mei 54. Prseceptum novum Patris raei
vobis do, ut di- mansiones do vobis, ut di- mansiones mul-
multae sunl; tae sunt; si quot-
1 sicut invicem,
ligatis
\aIioqurn di-
ligatis invicem,
sicut (a) ego f minus dixissem
(a) ego f dile-
xi vos; lta et vos xissem vobis, dilexi vos; ul el vobis quia
diligatis ineo, utpraepa- vos dihgatis in- vado parare
55. vicem. In hoc remvobislo- . 35. vicem. In hoc vobis locutn.
2 scient omnes 3. cum. Si abie- 3. Et si abiero,
6 cognoscent om-
quia mei disci- ro, el praepa- nes, quia diet praepara-
puli estis, si ve- ravero vo- scipuli mei vero vobis lo-
ram dilectio- bis. rursum estis, si dile- cum, iterura
nem habueri- veniam, et clionem ha- venio, et aceersio
lis inter vos. adsumam vos bueritis ad vos ad me, ul
56. Dicil illi Simon ad me, el ego alis almm. ubi ego sum,
Petrus : Domine, ubi sum, el vos 56. Dtxit ei Si- et \os sitis.
quo vadis? 4. sitis. Et quo (d) va- mon Petrus : 4. El quo (d) va-
Respondil Jesus: do f, nostis vi Dooiine, quo do f seitis, et
Quo 5. am. Dicit illi vadis? viamscilis.
3 nonego vado, Thoraas : Domine^ 5. DICIIei Tho-
potes nimc Respondit Je-
me sequi: seque- nescimus , sus : Quo ego mas : Domi*-
ris autem pos- quo \adis ": quo- vado, nonpotes ne, neseimus
37. tea. Dicit illi modo (e) novi- me modo sequi: quo vadis: quo-
Petrus : (c) Domine f mus f viam ? sequens aulein modo viam
quare'non 6. Ait llh Jesus: Ego sum (b) rae f postea. (e) scimus f ?
possum te se- via, et ven- 37. DiciteiPetrus : 6. Dicit ei Jesus :
qrii modo? ani- tas, et vita. Ne- (c) Domine f, Ego sum via,
mam meam mo venit ad quare non et vetiias,et
pro te ponam. Patrem, nisi per possum te se- vita. Nemo
58. Respondit Jesus: 7. me. Si me cog- qui raodo ? venitadPatrem,
Animam lu- novistis, etPa- animam meam nisi per rae.
arn pro me po- trein meum ponam pro 7. Si cognovisiis
nis? coguovistis : le. )$i Respondit me, et Palrerri
Amen, amen j'atn ex hoc ei Jesus : Ani- _ meum cognovi-
dico tibi, non nostisilluni, mam tuam stis : et arnodo
pnus gallus el vidisiis il- promeponisv noslis eum, et
cantabif, dolum. vidistiseum.
nec tume ter 8. Dixit illi Philip- CAPUT XIV. 8. Dicit ei Plrilip-
abneges. pus: Donune, os- 1. Amen, amen pus: Domine,
Et ait diseipu- tende nobis dico libi, non oslendenobis.
XIY. Patrera, et suf- canlavit gallus, Patrem, etsuf-
jCAPUT ficit nobis. donec lu rae ficit nobis.
1. lis suis :Ne con- 9. Respondit Jesus: ter neges. 9. Dicilei Je-
turbetur cor Tanto tempo- Non lurbelur sus: Tanto tem-
CODEX BRIXIANUS.
vos non potestis venire. et vobis dico modo. Palris raei. mansiones multae sunt. alionqnin. dixis-
Mandalum novum do vobis. ut dihgalts invicem. sem vobis. vado parare vobis locunr. Et si abiero.
sicut (u) ego f dilexi vos. ut el vos invicera dili- praeparare vobis locum iteium venio. ef accipiam
gatis. In hoc cognoscent omues. quia mei disci- vos ad me ipsum. ut ubi ego sura et vos sitis. Et
puli eslis. si dilectionem habiieriii-> invicem Di- quo ego vado nostk. et vtara scifis. Ait illi Tho.nas
cit ei Siinon Petrus. Domme quo vadis. Respon- Domine nesciraus quo vadis, et quomodo possumuS
drt Jesus Quo ego vado. non potes me tnodo se- viam scire. Dieit ei Jesus. Ego sum vi i et veritas. et
quu sequens autem poslea. Dieit ei Petrus, (c) Do- vita. Nemo venit ad Patrem nisi per me Si cogiio^-
minefqtiare non possura te sequi modr ainmam ceietis rae. utique et Palr<;mmeiuii cognosceieDi et
meam pro se ponam. Respondit illi Jesus Animam amodo cognoscetis eum et \idetis cum. Ait 1II1Phi-
tuam pro me pones. Amen amen d)COlibi. non can- lippus. Do.nine. ostende nobis Patiem. ct suificit
lavrt gallus donec me ter neges. Non turbeiur cor nobis.Dixit ei Jeous. Tanlo tempore vobiscum stim.
vestrum. Credhis inDeum et in me credite. In domo
CODEX CORBEIENSIS.
34, Praeceptum novum. & 7. Si cognovistis 8 me, et Patremmeum cogirovis-
CAP.XIV. — 3. et accersio vos ad meipsnm. tis ! et amodo nostis eura,' et vidistis euln.
1 Gat.sieutet ego dilexi vos, ita et vos. VARIANTESLEGTIONES.
Mm.sicut et Deum _
~
ego dilexi voS5,ul et vos. Vulg. sicut dilexi vos, ut
et 'vos. 6 Mm. aUoqumdixissem. Vulg.si quo minusdixissem.
Gat.paravero.. et ubi sum ego, el vos stlts. Vutg.
8 Mm. cognoscenthomtnes.Vulg.cogiibscentomnes.
Gal.non polestusequi me. Vulg. non potes me mo-
prasparavero.... ut ubi sum ego, et vossrlrs.
1 Gat.possumusvram nosse. Vulg. vramscire.
do sequi. * Gat.me, et Patrem meum cogoovissetrs.Mm.me, et
4 Gal. el Mm. Credite in Uenni. Vulg. Creditis in forsit&net Patremmeum
utique cogtrovissetis,
BLANGHIM NOTJE.
(«) Addit ego, eiiam cod. Cant. iya. — (b) addtt me, tex. quoque Gr. ro'u — (c) Addit Domtne, pariter
tex. Gr, vipte. — (d) Ante vado, deest ego, eliam in cod. Cant, — (e) Ita et cod. Cant. o'(Sarev.
re vobiscum ttt bonori- poris Yobiscum meo, ego
sum, ell non ficelur Pater sum, et non faciam, ut ho-
me cogno- 14. in Filio. Si quid cognovistis norificetur
vistis? Philip- pelieriiis in me ? Philippe, Pater in Filio.
pe, qui me vi- nomine meo, qui vidit me, 15. Si diligilis me,
dit, vidit et ego faciam. viditetPatrera. prajcepia mea
Patrem. Quo- 15. Si dilignis Quomodotu 16. servate. Et
modo lu di- me, mandata dicis : Ostende cgo rogaho
cis : Ostende mea serva- nobis Patrera ? Patrein, et
nobis Patrem ? 16. te. Etego roga- lO.Non (a)j alium paracle-
•10. Non (c) credis f boPatrem, credis f tunr dabit
quia ego in Pa- el alium ad- quia ego in vobis,ulvo-
tre, el Pater vocalum da- Palre, et Pa- biscum in
in me est? Yer- vil vobis, ut terinmeest? auernum sit,
ba, quae vobis- vobiscum sit Verva, qutc 17. Spiriium veri-
cura loquor, in oelernum, ego loquor tatis.quem
non a me lo- 17. Spiritum verita- vobis, a me hic mundus
quor. Sed Pa- tis, squem hic ipso non loquor. non polest ac-
ler, qui in me mundus non Pater aulem cipere, quia
manet, ipse potest accipe- in me manens, non videt eum,
loquitur, et re, quoniam ipse loquilur, neccognoscit
opera, quae. non videt et opei a, qure eum. Vos videtis
ego facio, ip- illum, necag- ego facio, ipse jeum, et cogno-
11. se facit. (b) Credi- noscit. Vos ll.facit (6)Cre- scitis, quia
te mihi f quta agnoscitis dite mihi f aput vos (c) ma-
ego in Palre, eum, quia vo- quia ego m net f, et vo-
et Paler in biscum (c)ma- Patre, et Pa- biscura (d)estf.
12. me: alioquin net f, el m vo- ter ra me : 18. Non relinquam
vel propter bis (d) est f. 12. ahoquin pro- vos orfanos:
opera ipsa cre- 18. Non relmquam pler opera (c) venio f ad
dite mihi. vos orphanos: lpsa credite 19. vos. Adhue
Amen, amen veniam ad mihi. modicum, et
dico vobis, 19. vos. Adhuc Amen, amen hic mundus
qui credtl in pusillum, et dieo vobis, quia, nre non videl.
me, opera, quae hic mundus qui credil ni Vos autem
egofacio, et amphusme nie, opera, quie videbitis me:
4 non vide-
ipse faciet, et ego facio, et quia ego vivo,
majoraho- bit. Vos videbi- ipse faciet, et et vos vivetis.
rum faciet : tis me: quia majora horum 20.1nillodie
el quia ego ego vivo, et faciet : quia (f) cogno-
ad Patrem va- 2u. vos vivitis. Hla ego ad Patrera scetis f,
15. do. Et quidquid die scietis vos vado. quia (g) ego f
- petieriiis in quia (g) ego f in Pa- 13. Et quodcumque mPatre meo,
nomine meo, tre meo, et vos ab eo pelieri- et vos in me,
hoc faciam, in me, et ego tis in nomuic et ego in vo-
CODEXBRIXIANUS.
etnon cognovistis me. Philippe. qui me vidil vidit Filio. Siquid petieiitis me in nomine roeo. ego fa-
et Patrem. Et quomodo' tu dicis Ostende nobis Pa- ciam. Si dihgitis me. mandata mea servate. Et ego
trem. Non (a) ciedis f. quia ego in Palre. el Paler in logabo Patrem. et aliunr paracletum. davit vobis."ul
me est. Verba quae ego loquor vobis. a me lpso non vobiscum sit ni aeterouni. Spinlum vetitatis. qiiein
loquop. Sed Patei qui m me manel. lpse lacit haec hic mundus non potest accipere. quia non videt eum.
opera. (b) Credite rolhi f. quia ego in Patie. el Pa- nec nov)teum Yos aulem cognoscitis eum quia aput
ler in ine. alioquin. vel propter opeia lpsa credue. vos (c) manet f. etin vobis (d) est f. Non relinquam
Araen amen dico vobis. qui crcdit ni meopeia quae vos oifanos. \euitm ad vos. Adhuc modicum. et hic
ego facro. et ipse faciel. et majora horum faciet. mundusme. jam non videbil.Vosautem vidcbitis me.
quia ego ad Patrem vado. El quidquid petierilis m quia ego vivo et vos vivens. In llla die vos cognosce-
nomine meo. haec faciam. utlionoriheeiur Pater m tis. quia (g) egof in Patre meo. et vosin me etego
CODEX CORBEIENSIS.
9. Tantum temporis vobiscum sum. raeo, ego faciam.
10. Pater autem, qui in me manet, lpse loquilur, 15. praecepta mea cuslodite.
et opera, quae facio, lpse facit. 16. ut vobiscum stt m aelernum.
12. propter opera credite milii. 17. Yos aulem nostis eum, qrna apud vos manet,
, 13. ut clarificetur Pater in Filio. et vobiscura esl. ^
£_ 14. Et si quid° pelieritis a Palre meo in nomine 18. venio ad vos.
VARIANTESLECTIONES.
1 Mm.norrnostis? rulg. non cogno\isiis? nonvidet nescit eum. Vulg. quem mundus... qida
2 Gal. el Mm. petteritis m. Vulg. petierrtis Pa- nonvtdeteum, nec
eum, scit eum.
trem iu. 4 Gat.non videbit. Vulg. nonvidet. ~r
u "Gal.quem hic mundus... nescit eunr. Jlfm. quia qut
BLANGHINS HOTM.
(a) Ilaet lex. Gr. mo-revetg.— (b) Ita et tex. Gr.r Kto-reverirot. — (c) Ita et tev. Gr. rhet. —— (d) Ita et
cod. Cant. ECTTIV.— (e) Ita et tex. Gr. epyjrat. —(f) Post cognoscetts,deest vos, etiam in cod. Alex. (g) Post
ego, deest sum. in lex. quoque Gr.
437 EVANGELIUMSECUNDUMJOHANNEM. ^g
CODEX VERCELLENSIS." CODEX VERONENSIS.
21. m vobis. Qui surtis estPa- 21.bis. Quiaudit 25. Haeelocutus
habet praecep- ter in nomi- prtecepla sum vobis
ta mea, et cus- ne meo, ille nrea, et ser- aput vos ma-
loditilla, ille vos docebit, vat ea, ille 26. nens. Paracletus
est, qui me diet commemo- esl, qui dih- autem Spiritus
ligit. Qui autem rabit vos om- git me. sanclus, quem
me diligit, dili- nia, qusecum- Qni autem mittet Pater
gilur aPalre quse dixero. diligit me, in nomine
111 eo : et ego di- 27.* Pacera meam diligetur meo, ille
ligam illum, relinquo vo- a Patre meo : vos docebil
et ostendam bis, pacem me- et ego dili- omnia, quae-
illi me ipsum. am do vobis : gam eum, et cumque dixero.
22. Ait illi Judas, non non quomo- manifestabo 27. Pacem do
ille Scariolh: ,do hic mun- ei me ipsum. vobis, pacem
Domine,quid fac- dus dat, ego 22. Dicit Judas, meam relinquo
tura est, quod do vobis. Non non ille Sca- vobis: non
manifestas eonturbetur riotes, sed quomodo hic
te nobis, et non cor vestrum, alius : Domine, mundus dat,
huic mundo ? neque formi- quid facluni ego do vobis.
23. Respondit Jesus, det. est, quia no- Non turbetur
et dixit illi : Si 28. Audistis quia bis incipis cor \estrum,
quis me diligit, dixi vobis: Eo, manifeslare neque formidet.
sermonem me- el venio ad te ipsum, et 28. Audisus quia
um custodial, et vos. Si me ama- non huic mundo ? dixi vobis :
Pater meus retis, gaudere- 25. Respondrt Je- Vado, et venio
diligit illum, tis, quia eo ad sus, et dixit ad vos. Si di-
ct ad illum ve- Patrem : quia ei : Si quis dr- ligerelis me, gau-
nieraus, et aput Pater meus ligit me, ser- deretis, qu'a
eum manebi- niajor est me. monem meura vado ad Patrem :
24. mus. Qui non 29. Etnuncdixi servavit, et quoniam Pater
me diligiL,ser- vobis ante- Pater meus major me est.
mones meos qtiam fial; ut, diligit eum, 29. Nuncdixi
non custo- cum faclum et ad eum vobis pnusquam
dit. Et sermo 2
fueril, creda- veniemus, fitt; ut, cum
meus, non tis. et mansionem factum fuerit,
estmeus; sed 50. Jam rion multa
s aput eum fa- 30. credalis. Jam
ejus, qui me mi- loquor vobis- 24. ciemus. Qui non multa
sit, Patris. cum. Venit e- non diligil loquor vobis.
25.Hteclocuf.us nim hujus me, sermones Venit enim
sum vobis mundi prin- meos non hujus mundi
aput vos ma- ceps, et in me servat. princeps, et in
26. nens. Advo- nihil habet in- Sermonem, me non iiabet
catus est au- 31. venire. Sed, quem audistis, 31. quiequam. Sed,
lem Paracle- ut cognoscat meus non est; ut cognoscat
tus ille Spiritus sanc- hic mundus sed ejus, qui hic mundus
lus, quera mis- quia ego dili- misit me, Palris. quia diligo
CODEX BRIXIANUS.
in vobrs. Qui habet mandata mea. et serval ea. missurus est Pater. in nomine meo. ille vos doeebit
ipse est qui diligit me. Qui autem dihgit rae. omnia. et commonefaciet vos omnia quaecunque
ddigitur a Patre raeo. et ego diligam eum. et dixi vobis. Pacem ielinquo vobis. pacem meam do
manifestabo ei me ipsum. Dicit ei Judas. non ille vobis. non quomodo luc mundus. dat. ego do vobis.
Seariothes. Domine quid faclum es. qnia nobis ma- Non lurbetur cor veslrum. neque formidet. Audislis
nifeslaturus es te ipsum. et non huic mundo. Res- quia ego dixi vobis. Vado et venio ad \os. Si dihge-
pondit Jesus et dixitei. Siquis mediligit. sermoiiem retis rae. gauderetis ulique. quia vado ad Patrera
nieum servabit. etPater meus diligit eum. et ad eum quoniam Pater meus. major me 'est. Et nunc dixi
veniemus. el mansionem aput eum faciemus. Quiau- vobis. anlequam fial. ut cum faclum fuerit credatis.
tem me non dtligit. sermones meos non servat. Et Jam non multa loquor vobis. Veniel enim hujus
sermonem quem audistis. non esl meus. sed ejus qui mundi princeps. et in me non inveniet quicquam.
misit me Patris. Haec locutus sum vobis apud vos Sed ut cognoscat hic raundus quia ego diligo
manens. Paraclelus autem Spiritus sanctus. quem
CODEX CORBEIENSIS.
21. Qui habet praecepta mea. i-:
hic mundus J..„ J„.
dat.
22. non ille Scariothi, sed alius... 4quia nobis in- 28. gauderetis, quoniam.vado, etc.
6
50. Jam non vobis multa loquar.
cipis manifeslare le ipsum, el non huic mundo?
26. Paraclitus ille Spiritus Sanctus.... quaecum- 31. ut cognoscat hic mundus... sicut praeceptum
que dixero, omisso, vobis. dedit raihl.
27. "Pacem meam relinquo vobis... non quomodo
1 Jlfm.Pacemmeam relinquo. Vulg. Pacem relinquo. 4 Mm. quodnobis manifeslasle, et non huic mundo?
2 Gal. credatis, quia ego sum. Jam. Vulg. credatis, Eliam Gat. habel, huic mundo.
" Gal.
Jam. 6 pacemmeamrehnquo vobis,non quomodo i
3 Jifin.Vobiscum.Quiavenit enim. Vulg.vobiscutn.Ve- Mm.loquor. |
mt enim
PATBOL. XII. 1S
459 EUSEBIt VERCELL. EVANGELIUMCUM VARHS COD. COLLATUM. 460
go Patrem, et lum copiosum : Patrem, sicut ctum mullum :
S)cutPater quia sine me praeceptum quia sine ,
mandatum niliil facere mihi dedit me nihil
dedit mihi, sic potestis, nisi Pater, sic facio. poteslis facere.
facio. Surgi- in me quis man- Surgite, eamlis 6. Si quis autera
te, eamus hinc. serit. hinc. in me non
6. Si quis auteni CAPUT XV. manserit, praeci-
CAPUT XV. in me non man- 1. Ego sum sus est, sicut
1. Ego sum vitis serit, proici- vilis vera, et palmes, el
vera, et Pater tur foras sicul Pater meus (b) missus est
meus agricul- sarmenta, et agncola est. foras, et aruit,
2. torest. Omne 4 areseet, et con- 2. Omnem palmi- et colligent
sarmentum
4 gregabunt il- tem in rae eos> ct in ignem
in me, quod Ia, et in ignem non ferentera mitlunt f, et
non adferet miltent, el ar- fructum, (a) 7. ardent. Si
frucium, (fl)tol- debtuit. tollu f eum manseritis in
lit f illut: et om- 7. Si manseritls Pater : et me, et verba
nem fructi- in me, et ver- omnem, qui mea in vobis
ferum pur- ba mea in vo- adferct fru-- manserint,
gat, ut fruc- bis manserint, clum, purgabit quodcumque
tum amplio- quodcumque eurn, ut fru- voluentis, (c) pe-
rem adferat. petere volue- ctum plurrmum tite f, et fiet vobis.
3. Jam vos mun- ritis, fiet vo- adferat. 8. ln hoc clarifi-
di estis prop- 8. bis. lu hoc ho- 3. Jam vos mundi catus est Pater
ter verbum, noi ihcabitur estis propter meus, ut fru-
quod loeutus Paier metis, serrnonem, ctum plunmura
4. sum vobis. Ma- ut fi uclum quem locutus adferatis, et
nete in me, el ,. mullum fera- sum vobis. efficiaraini
ego in vobis. tis, et siiis mei 4. Manete in mei discipuli.
Sicut sarmen- 9. d scipuli. Sicut me, et ego m 9. Sicul dilexit
tum vitis non dilexit me Pa- vobis. Sicut me Pater, et
potest fruc- ler, ei ego vos palraes non po- ego vos dilexi.
tumferrease, dilexi. Mane- test ferre fru- Manete m
nisi maneat le in caiitate ctum a se, nisi dilectione mea.
in vineam; sic 2 10. mea. Et si prae- manserit m 10. Si praecepta
el vos, si in me cepta mea cus- vite; sie, et qui mea serva-
non manse- todieruis, main menon beritis, mane-
rilis. nebitis in mea mansent. bitis in dile-
5. Ego enim sum caritate, si- 5. Ego sum ctione mea,
s
vitis, vos eslrs cut et ego Patris vitis, vos pal- sicut et ego
sarmenta . si mandata ser- miles estis . Palris praecepla
quis raanse- vavi, et maneo qui manet servavt, et
rit in me, et e- in bujus cari- in me, et ego maneo in ejus
go in illo, hic tate. in eo, luc dileclione.
adleret fruc- 11. Haec locutus sum adferet fru- 1!. Haecloctttus
CODEXBRIXIANUS.
Palremmeum.et sicul mandatumdeditmihiPater sie manseru in me praecidetur sicut sarmenlum. et
facio. Stirgiteeamushmc. Egosumviiis vera.etPater proicietur foras. et arefiet, et colligenl ea. et in
meus a°ricola esl. Oimie sannentuni quod in me non lgnem (b) mittunt f. et ardenl. St auiem manseniis
afferl iTuclum (a) tollit f eum. et omne qnod affert in rne et \erba mea in vobis manserlnt. quidquid
fructum. purgal eum. ulliuctum pltirirmiin afferaf. volueitlispetere fiei vobis. Iu hoc clariticatus e0l Pa-
Jam vos mundt estis. piopter sermonem. quem Jo- ter nieus. utfructum plunmuin affeiatib. el possitis
cutus suiir vobis. Manele m nre. et ogo m vobis. fieri mei discipuli. Sicut dilexit me Paler ita ego di-
Sicut sarmentuin. non poleU fi uctum affcrre a se- lexr vo3. Mar.ete in dilectionemea.St praecepta mea
rnetipso. insi mansent m vite, etsicvos nec vos nisi in servaverrtrs. manebitis in dileciione mea. sicut et
me mansenlis. Ego sum vilis, sarmerrta qui ego praecepia Patris mei custodivi. et maneo iu ejus
manet in me. et ego in illo. hic affert fructum mul- drlectione. Haec locutus sum
tum. quia sine me. nilnl polestis facere. Qui non
1 CODLX CORBEIENSIS.'
Cw.XV,— 2. comnem,qut adlerlf fructttm... ut 5. 6hic adfertf frtietum copiosum.
fructum adferal. 6. St quis m me non manseilt, praccisus est sicut
' nonplurimum
potest feire fructum a se, nisi mansenl m palmes, et missus esi foras, et aruit.
vite': sic, et qui in me non manct. 7. quodcumque volueritis, petile.
VARIANfES LECTIONES.
i gjj., ei jjfm.non facienlemfructum.Vulq. non feren- Mm arescent, etprojeclus, et colligenleum ... mitlunt,
temfruetum. et ardet. Vulq.arescet, etcolligeiiteum,.... mitlent, et
" Gal elMm. src elvos. Vulg. stcnecvos. ardet.
'
a j)jm.vosautem palmites eslis : vos
qui. Vulg. palmr- El ila Gat.zl Mm.
' 6 EtilaMm.
fes our.
4Gat. aruat, et colligent eos...mrlmrit& el ardent.
BLANCHININOTJS.
—
(a) Iia el lex. Gr. uXpet. (b) Ita el lex. Gr. etfWS.,..,ifrpuvBn... avtv.,.. rulhvo-t. — (c)Ita et cod. CanL
alrno-utr'''
461 EVA^GELIUMSECUNDUMJOHANNEM. 462
vobis, ut gau- odit, scitote sum vobis, ul gatis invicem.
dium meura quia roe pri- gaudium meum 18. Si mundus
in vobis sil, et us (c) odiit. in vobis sjl, vos odit, sci-
gaudium ves- 19. Si de hoc mun- et gandium tote qtioniam
trum implea- do essetis, mun- vesirum implea- me (c) prio-
12. ttir. Hocest man- dus vos ulique 12. tur. Hoc est rem f odio
datum meum, amaret: qma praeceptum habuit.
nt diligatis in- autem de hoc meum, ut di- 19. Si de mundo
vicem, sicut mundo non ligatisinucem, fuissetis, mun-
et ego dilexi estis, sed ego sicutdilexi dus, quod
15. vos. Majore elegi vos de 15. vos. Majorem Suum erat,
hanc carita- hoc mundo, ideo hac dileciionem diligeret:
tem nemo ha- vos odit mun- nemohabet, vero enim
bel, ttt animam diis. rrt aniniam quia de mun-
suam (a) ponat f 20. Memores esto- suam (a) ponat f do non estis,
pro amicis su- te sermonis, pro amicis suis. sed ego elegi
14. is. Vos amici quod ego dixi 14. Vos amrci mer vos de mundo,
mei estis, si re- vobis: Non est eslis, si leceri- propterea
ctperitis quod servus majoT tis qiiae ego oditvos
praecipio vo- Dominosuo, nec praecipio vobis. mundos.
bis. 4 Apostolus ma- 15. Jam non (b) di- 20. Mementote
15. Jam non (b) dico f jor ejus, qui co f vos servos, seimonera
vos servos, sed misit eum Si quia servus quem ego dixi
amicos. . . . baec nostis, fe- nescit quid vobis : Non
nescit servus, lices estis, si facit Dominus est servus ma-
quid faciat feceritis ea : ejus. Vos au- jor Domino
Dominus e>us. Vos non de omni- tem dixi ami- suo.
atitem di\i a- bus vobis dico. cos, quta Si me per-
micos, quia om- Ego scio, quos omnia, quae- seeuti sunt,
nia, quae audi- elegeiim. cumque au- et \os per-
vi a Patie meo, Si me perseculi divi a Patre sequentur :
nota vobis fe- sunt, et vos meo, nota si sermo-
16. ci. Non ppisequentur : feci vobis. nem meum
vos me elegis- si sermonem 16. Non vos me servabeiunt,
tis; sed ego vos meum serva- elegistis; sed et vestrum
elegi, et posui veruni, et vcs- ego elegi 21. servabunl.
vos, uleatis, et trum serva- vos, el posui Sed haec
fructifecitis, 21. bunl. Sed haec vos, ut ealis, laciunt omnia
ui Iructus ves- omnia faciunt et fructum (d) circa vos f
ler maneat, ut vobis propler adferalis, et propler nomen
nomen nre- fructus vesler meum;
2quodrumque
a Palre petie- :
um quia ig- maneal: quia nesciurtt
ritis ro nomi- norant eum, ut quodcum- eum, qui me
ne meo, det vo- qui me raisit. que petieritis misit.
17. bis. Haec 22. St non venis- a Palre in 22. Si non ve-
vobis mando, sem, el locu- nomme meo, nissem, et
ut diligatis intus ilhs fuis- del YOIHS. lqculus fuissem
18. vicem. Srlric sem, peccatura 17. Ilaec mando eis, peccatum
roundus vos non haberent : vobis, ut dili- non haberent :
CODEX BRIXIANUS.
vobis. ut. gaudium meum in vobis maneat. el gau- ligatisinvicero. Sthic mtradus vos odit. scitoie. quia
dium veslrum implealur. Hoc esl praeceptum me pnorem vobis odio habuit. Si de hoc mtuido
meum. ut diligatis invicera. quemadinoduii) dilexi fuisbetts. mundus utique quod suum est diligeret.
Vos. Majoie h.tc dilecltone. nenio hibet. ut anr- quia vero de hoc mundo non estis. sed ego elegi vos
main suara quis ponat pro amicrs suis Vos amici de hoc mundo. proprerea odil vos mtiiidus. Memen-
mei estis. si lecemis quae ego piaecipio vo- lole sermoins. quem ego dixi vobis. Non esl servus
bis. Jitm non (b) dico f vos seivos. quia sei- nujor Domino suo. Si me perseculi suni. el vos per-
vUsnescit quid faciat Dominus ejus. Yosaoiem dtxi seqttenlur. si seruionem meum servaveruut et ves-
amicos qma omma quaecuuque audivi a Pane nieo trumseivahunt. sed haec omnia facient vobis. pro-
nota feci vobis. Non vos me elegistis. sed ego vos pter nomen meum quia ignorant eura qui me
elegi et posui vos. tit et vos fructura afleratis. et mibit.' Si non vemssem el loculus eis luissem.
iruclus vesler maneat. ut quidquld petieniis Patrem peccatum non haberent.
ili noraino meo det vobis. Haec mando vobis. ut di-
CODEXCORBEIENSIS.
12. ut diligatis invicem,qua dilectione dilexi vos. 21. Sed haee omnia faciunt circa vos.
18. quia rae pnorem odio haburt.1 22.excusalionemrronhabentdepeccato, omissosuo.
VARIANTESLECTIONES.
1 Gal. dicovos. Jltrn. dico vobisservos, sed amicos, 2 Gal. el Mm. petientis a Patre meoin. Vulg.petieri-
quia.... quidfaciet.Vulg. dicamvos servos,qura.... quid tis 6Patrem in.
facrat.
BLANCHININOTyE.
(fl)Post ponat, deest ow.s, etiam in cod. Gant. <Jr.JetLat. — \b) Ilaet tex. Gr.liyo>. —(c) Post priotem
deest vobis, etiam in cod. Cant.— (d) God. Cant. eigvr~g.
CODEX VERCELLENSIS. CODEX VERONENSIS."
nunc vero rit vos, aesli- nunc autem aestimel se
excusalio- met se sacri- excusationem obsequium Deo
nem non ha- ficium Deo non hahent 3. praeslare : sed
bent de pecca- 3. offerre : elhaec depeccato suo. haec facienl,
1 facient 23. Quimeodit,
to suo. quia non no-
23. Quime odit, et vobis, quia non et Patrem meum verunt Patrem,
Palrem meum noverunl odit. neque me.
24. odit. Siopera Patrera, ne- 24. Si opera non 4. Haec autem
non fecissem que me. fecissem in locutus sum
in rllis, quae 4. Haecloculus eos, quaj nemo vobis; ut, cum
nemo alius sum vobis; alius fecit, venerit hora
fecil, peccatum ut, cum ve- peccatum non eorum, remi-
non haberent: nerit bora, haberent: nunc niscamini
nunc autem memores siaulem et vide- quia ego
et viderunl, tis. quia ego runt, et odio dixi vobis.
et oderunt dixi vobis. habuerunt et 5. Haec autem
me, et Pafrem 5. Haec autem me, el Patrem vobis ab initio
25. meum. Sed ut vohts ab ini- 25. meum. Sed ut non dixi,
impleatur tio non dixi, impleatur sermo, quia vobiscum
verbum, quod quia vobis- qui iu lege eo- eram : nune
in lege eorum cum eram : rum scriptus est: (a) autem f vado
scribtum est: nunc (a) verof Quia odio ad eum, qui
Quoniam eo ad eum, habuerunt me misit me ;
oderunt qui me misit- gratis. et nemo ex
'*"me gralis. et nemo ex 26. Cum ergo ve- vobisinterro-
26. Cum ergo vene- vobis inter- nerit Paraclelus, gat me, Qtio
rit Paraeletus rosat me, Quo quem ego 6. vadis? Sed,
ille, quem ego 6. . . . ? Sed quia mittam vobis quia haec Iocu-
miitam vobis haee loculus a Patre, spiritum lus sum vobis,
a Patre meo, sum vobis, veritalis, qui trislitia implevit
spiritum verita- trislitia cor a Ratre meo cor veslrum.
tis, qui de Palre vestrum im- procedit, ille 7. Sed ego ve-
meo procedit, 7. plevit. Sed ego teslimonium ritatem dico
ipse testiQca- veritatem perhibebit de vobis; expedit
bitur de me: vobis dico: ex- 27. me: et vos (e- vobis ut eam : -
27. etvostestimo pedit vobis ut stimonium si non ha-
nium perhi- ego eam: nam, perhibebilis, quia biero ego,
betis, quia ab i- si non abiero ab initio mecum Paracletus
nitio mecum ego, Paracle- eslis. non veniet^
estis. lus non veni- ad vos :
et ad vos: si au- CAPUT XVI. si autem ha-
CAPUT XVI. tem ego abie- 1. Haeclocutus biero, mittam
i. Haec locutus sum ro, mitlam il- sum vobis, ut illum ad vos.
vobis, ne scan- lum ad vos. non scandalize- 8. Et cum ve-
dalizemini. 8. Et cum vene- 2. raini. Absque nerit ille, ar-
2. Extra Synago- ritipse, ar- Synagogis fa- guet mundum ]
gamvos faci- .guet mundum cient vos; de peccato,
ent; sed venit de peccato, et sed venit hora, et de justilia ,
hora, ul om- de juslilia, et ut omnis, qui et juditio.
nis, qui occide- 9. de judicio. De interfecerit vos, 9. De peccato
CODEK BRIXIANUS.
nuncaulera. excusationem non habent de peccato lisse Deo. sed haec faeient vobis. quia non cogno-
suo. Qui me odit el Patrem meum odit. Si opera non verunt Patrem neque me. Haec autem locutus sum
fecissem in eis. qute nemoÎius fecit, peccatura non vobis. ut cum venerit hora lllorum. reminiseamini
haberent. nunc autem et viderunt. et oderunt. et me quia ego dixi vobis. Haec autem vobis ab initio non
et Patrem meum. Sed ut irapleatur sermo qui in dixi. quia vobiscura eram. nunc (a) autem f vado
est. Quia odio me babuerunt ad eura qui me raisit. el nemo ex vobis interrogat
lege eorum scribtus venerii
gratis. Cum auiem Paracletus. quem ego me Quo vadis. Sed quia haec loculus sura vobis.
mittam vobis aPaire. spirilum veritalis. qtn a Patre tristitia replevit cor vestrum.Sedego veriiatem dico
procedit. ille tesiimon.um perhibebit de mc. el vos vobis. quoniarn expedit vobis ut ego vadam. nam si
teslimonium perlnbetis. quia ab initio mecum eslis. egonon abiero Paracletusnon venietad vos. si autem
Haec locutus sum vohis. ul non scandalizemini. De abiero. mittam eum ad vos. Et veniens ille. arguet
synagoga vos expelient. sed veniet hora. ut omnis rnundum de peccato. et de juslitia. et de judicio. De
qui inlerfecerit vos arbitretur se sacrificium obtu-
CODEX CORBEIENSIS.
• 24. Si opera non feci in illis. CAP. XVL--2. B,Extra Synagogas fecerunt vos.
VARIANTES LEGTIONES.
i' Gal. ct Mm.facient, quia. Vulg.facient vobis,quia.
Gal.Extra synagogamfaciemvos. Mm. eis, quaein synagogisvententjvohis.
BLANCHININOM.
(a) Ita et tex. Gr. §s.
peccato qui- nunliavit quidem, quia 16. Modicum, et jam
dem, quia non 16. vobis. Pusillum, non (a) credunlf non videbitis
crediderunt et non vide- 10. in me : de j'u- me : et iterum
10. in me : dejus- bitisme: et ile- stilia vero, modicum, el
titia autem, rum pusillum, quia eo ad videbiiis me.
quod eo ad Pa- et videbilis me. Patrem, et jam 17. Dixerunt ergo
trem, et j'am 17. Dixerunt ergo non videbitis discipuli ej'us
me non vide- adiscipuli ejus 11. me : dejudicio ad alterutrum:
11. buis : de ju- ad invicem : autem, quia Quid est hoc,
dicio, quia Prin- Quid est hoc, Princeps mundi quod dicet nobis :
ceps hujus mun- quod dixit no- hujus jam Modicum, et non
di judicalus bis : Ecce pusil- j'udicatus est. videbitis me,
est. lum, et non 12. Adliuc habeo et iterum mo-
12. Adhuc multa videbitis me, multa vobis dicum, et vide-
liabeo, quae el posl pusillum, dicere : sed bitis me : et:
dicamvobis : et videbitis non potestis Quia vado ad
sed non potes- me : et quod di- (b) eaf portare 18. Patrem. (d) Quid
tis (b) illa f modo xit: EoadPatrem, 13. modo. Cum est hoe modi-
13. portare. Sed 3
18. (d) Quid est hoc enim venerit cumf ?nesei-
cum vene- pusillumf? non ille Spiiitus mus quid lo-
rit Spintus veri- intellegiraus verilatis, (c) quilur.
latis, illevos quid dixit. deducet vos 19. Cognovit (e) Je-
deducelin om- 19. Cognovit (e) Jesusf, in veritate sus f, quia vo-
nem verita- quia volebant omni f. Non lebant eum in-
tem. Non enim eum inter- enim loquitur terrogare, et
1 loquilur a se, 4
rogare, et ait a semetipso, dixit eis: De
sed quaecurn- ilhs: De hoe quae- sed haec, quae hoc quaentis
que audieril, rilis ad invi- audil, loquetur, cum alis alio,
loquetur, et cem, quia dixi : et quae venient, quia dixi : Mo-
quae venlu- Pusillum, et adnunciabit dicum, et non
ra sunt, adnun- non videbi- 14. vobis. Ille videbiiis me,
liavit vobis. tis me, et iterum me clarificabit, efiterum
14. Ille inehono- pusillum, ct vi- quia de meo modicum, et
rificavit, quia debilis me. accipiet, et videbiiis me.
de meo accipiel, 20. Amen, amen di- adnunciabil 20. Amen,
et adnuntia- co vobis, quo- vobis. amen dico
vit vobis. niam vos fle- 15. Omnia quae- vobis, quia vos
15. Omnia quaecum- bitis, et luge- cumque habet flebitis, etluge-
que habet Pa- bitis, mundus Pater, mea sunt. bitis, mundus
ter, mea sunt. autem gau- Propterea dixi. aulem gau-
Ideo dixi vo- debit: (f) vos f tris- Quia de meo debit: (f) vos f
bis :'Quia de meo les eritis, sed accipiet, et ad- iristes eritis,
accipit, et ad- tristiiia ves- nuntiabit vobis. sed trisliiia
CODEX BRIXIANUS.
peccalo quidem quia non crediderunl in me, de me. et iterum modicura et videbilis me quia vado ad
justitia vero. quia vado ad J?atrem meum. et jam Patrem. Dixerunt ergo discipuli ejus ad alterutrum.
non videbiiis me. de judicio autem. quia Princeps Quid est hoc quod dicit nobis. Modtcum. et non vi-
hujus mundi damnatus est. Adhuc mulla habeo debitls me. et iterum modicum. et videbitis me. et
vobisdiceresednon potestisporlaremodo.Cum autem quia vado ego ad Patrem. Dicebant ergo Quid est hoc
venenlilleSpitiius veriiatisdirigelvos m onrnem ve- quod dicit modicum nescniius-quidloquiiur. Cogno-
ritatem. Non enim loquelur a semeiipso. sed quae- vit autem Jesus quia volebant eum interrogare. et
cuiique atidieritloquetnr. elquaevenlurasuntadnun- dixit eis. De hoc quaeritis inter vos. quia dixi Mo-
ciavit vobis. llleme elaiifical.quiade meo accipiet. et dicum et non videhuis me. et iterum modicum et
adnunciavit vobrs. Omnia qnaecunque habet Pater videbitis me. Amen amen dicovobis quia vos plora-
measuni. Propterea dixivobis. Quiade meo accipiet, et bilis et flebitis mundus autem gaudebtt. (f) vos f
adnunciavit vobis. Modicum adhuc. etnon videbilis tristes eritis. sed trisiiiia vestra
CODEX CORBEIENSIS.
9. quia non credunt in me. 18. Quid est hoc modieum? ~
11. Quia princeps hujus mundi judicatus est. i9. quia incipiebanl eum interrogare. . . quaeri-
15. ille Spiritus veritatis 6 deducet vos in omnera ritis ad invicem. "
veritaiem.. .. quaecumque audierit, 6 loquilur f. 20. Quoniam vos flebitis, et lugebitis. .. tristi-
16. quia eo ad Patrem. tia vestra in gaudium veniet.
1 Gat. loquitur... haec loquetur, et quae adventura 4~ Gal.dixit: De hoc. Vulg. dixit eis : Delioe.
srint. Vulg.loquetur...loquelur, et quae venlura sunt. Gal docebitomnem.
2 Mm.discipuli ejus... hoc, quid. Vulg. ex drscipulis 6
~ El ita Gat.
ejus...
' Mm.hoc, quod. Gat.conquerittsintervos.
hoe?quiddicit. Vulg.hoc, quod dicrt. 8 Jlfm.plorabitisvos.
BLANCHININOTJE.
(A)Iia et tex.'Gr. 7r«rT£vooo-tv. — (b) Additea, etiam cod. Cant. avra.— (c) Ilaetcod. Cant. bSnyno-et vru<;
lv r~ uknOeiuTtuan.—(d)Ila etcod. Cant., rieinrovrorb rtvpbi>, omissis verbis dicebant ergo,—(e)AnleJ&SUSJ,
deest mtlernin cod. quoque Ganl. — (f) Post vos, deest aulem, etiam in cod. Cant. „
467 EUSEBII VERCELL. EVANGELIUMCUMYARIIS COD. COLLATUM. 408
tra in gau- )n simililu- vestra in gau- Veniet hora
4
dium conver- dinibus. Ye- i
dium conver- cum jam non
*21. leiur. Muli- niet hora itt ! teiur. Mulier
21. in proverhiis
er cum partu- jam non in cum parit, tri- loquar vobis,
rit, iiistitiam similitudini- stiliam habet, sed palam de
habet, qina bus vobis lo- quoniam venit Palre manife-
venit (a) dies f e- quar, sed palam (a) dies f ejus : stabo vobis.
jus : ciim aulem de Patie nun- cum antem 26. lllo die ra
genueiilpue- tiavo \obis. pepeiit pucrura, nomine meo
rum , amplius 26. In illa die in no- jam non me- petitis, et non
non psl raemor mine meo pe- rninit pressorae dieo vobis, quia
tribulationis tite, el ego rogabo prop- proptergaudium, ego rogabo
propter gau- 27. ter vos. Ipse e- quia nalus esl 27. Palrem; ipse
dium , quia nim Paler a- homo in hunc enim Pater di-
natus est bo- mat vos : me a- 22. mtindum. Et ligit \os, quia
mo lii liunc masiis, et cre- vos nunc qui- YOSme diligitis,
mundum. didislis, quo- dem trislitiam 28. el credilis,
22. Et Y'osigittir niam ego a Deo *
habebitis, quia a Deo
modo trisii- 28. exivi, et a Pa- iterura aulern (c) exivi f, et
liam habebi- tre veni in videbo vos, veni iu hunc
lis, iterum au- hunc mun- et gaudebit mundum : ile-
tem videbo dum : llerum cor vestrum, rum relinquo
vos, et gaude- rehnquo hunc et gaudium .mundum, et
bit cor ves- mundum, et vestrtim nemo vado ad Patrem.
irum, et gau- vado ad Patrem. (b) lollil f a 29. Dicunt ei
dmnr vestrum 29. Dicunlillidis- 25. vobis. Et in discipuli ejus:
nenio aufe- cipuli : Ecce nunc lllo die nilul Ecce nunc
25. ret a vobis. Sed palam Ioque- me interro- palam loqueris,
in llla die ni- ris, et sumli- gatis. et proverbium
hil me inter- ludinem nul- Amen, araen nulltim ditis.
rog.ibms. 30. lam dicis. Nunc dico \obis, 50. Nunc scimus
Amen, amen discimus te om- si quid petie- quoniam scis
co vobis, quo- nia nosse, rilis a Palre omnia , et non
niam si quid nec indigeri in noraine opus est libi
petieritis" Pa- ut le quisquam meo, dabit ut quis le
trem in no- rnierrogel : in 24. vohis. Usque interrogel: in
nniie meo, da- hocciedimus, modo non hoc credirous,
24. vit vobis. Us- a
quia Deo \e- peiiistis nihil quoniam a Deo
que adliuc non nisli. iri nomine existi.
petistis qu'c- 31. Respondit illis meo : petile, 31. Respondit eis
in
quara no- Jesus : Amodo cre- et accipietis, Jesus : Modo
mme meo : pe- 52. dilis ? Ecce veni- ut gaudium 52. credtlis? Ecce
tite, et accipie- el hora, et jam vestium sit venit hora, et
lis, ut gaudium venit, ut dis- lmplelum. jam venil, ul
vestrum sil paigamini u- 25. Haec in pro- dispargamini
pleiiura. nusquisque veibns locutus unusquisque
25. Haec dixi vobis in sua regio- suin vobis. in sua regione,
CODEX BRIXIANUS.
ingaudiumerit. Muliercumparillrisliliamhabet. quia quar vobis. sed palani de Patre adnunciabo vobis. In
venil hora ejus. cum autem nalus fuerit intans. ultra illa die. 111nomine meo postulabilis. et nou dico vo-
iionmeminiiliibulatioiiis.prae gaudio. quia natus est bis. quia ego rogabo Palrem de \obis. Ipse enim
homo in inundo, Et Yosigilur. nunc quidem tristiti im Pater diligu vos quia\os rne diligitis. el credidistis
halieii». ilerum auiem videbo vos.elgaudebilcor ves- quia ego a Deo exii. Exivi a"Patie. et \eiti tn hirac
iruin. ei gaudiumvesiium. nemo (b) anferlf a vobis. miindiiin. iteium leiritquo htinc mundtim. et vado ad
Et in illodie. me non rogabilis qiiic<|itam.Amen ampn Patiem. DIPUIUei discipuli ejus. Ecce nunc palam
dico \obis siquid petieiilis Patiem in nomine meo loquens. et proveibium nulluin dicis. Nunc ergo co-
dabil vobis IKque modo. non pelislis qtiicquim. m gnoscimus quia scis omnia , et non opus ea ut quis
nomme ineo Peute et accipietis ut gaiidium vestrum te inteiioget. in hoc credimus qtiia lu a Deoveni>-ti.
sit adiiiplelnui. Ilaec rn proveibiis locutus sum vo- Res|iondit eis Jesus. Modocreditis. Ecce veniet hoia.
bis. Sed veniet hora cum jara non rn proverbii» lo- el nunc venit. ut dispeigamun unusquisque in pro-
CODEXCORBEIENSIS.
2l.-quia veniet dies ejus. tre exivi.
22. nemo auferet a vobis. 28. etveni in hunc mundum.
23. rae non inteirogabitis quidquain. 50. lu hoc dixi vobis, quia a Deo exivi.
24. utgaudium vestrum sit impletum. 52. unusquisque in sua.
27. quia vos me amalis , el credrtrs 3.. a Deo Pa-
VARIANTESLECTIONES.
1 Mm.convertetur. Vulq. vertetur. a Gat. ego a Deo, exivi a Patre. Jlfm.ego a Patre meoa
2 Gal.aPatre meo in. Jltm.PaLnmeom.FM/ff Patremin. Deoex)vi.
BLANCHININOT.E.
(a) Ita et cod. Cant. vuipv.. (fc)lta et tex. Gr. alpet, — (c) Post exivi, deesl iterum, Exivi a Patre, eliam
—
in cod. Canl.
ne, et me solum faeerem, per- < et me solum mato, quod
1 relinqualis : 5. feci illud : et relinqualis : et dedisti mihi
sed non ero nunc hono- non sum solus, ut facerem :
solus, quia Pa- rihca me tu quoniam Paler 5. el nunc cla-
ter mecum Pater, aput te mecum est. rifica nre lu
esl. ipsum, gloria, 55. Haec locutus Pater, aput
33. Haec locutus sum quam habebam sum \obis, ut temeiipsum, cla-
vobis, ul in aput te, anle in me pacem ritatem, quam
me pacem ha- quam mun- habealis. In habui, pnusquam
bealis. In hunc 6. dus esset. Ma- hoc autem mundus esset,
mundum ve- mfesiavi no- mundo praessu- 6. aput te. Ma-
xationem 2 ha- men tuum ram hahebnis : nifestavi nomen
bebitis : sed gau- hominihus, sed bono animo tuum homini-
dete, quia ego quos mihi de- estote, ego bus, quos de-
vici mundum. disti de hoc vicr mundum. disli niihi de
mundo. Tui - hoc mundo. Tui
CAPUT XYH. CAPUT XYH. erant, et mihi
eranl, et mihi
1. Haec locutus illos dedisli, 1. Haec locutus illos dedisti,
est Jesus: et adle- 3
et verbum est Jesus : et el sermonem
vatis ocuhs . luum custo- allevatts ocults luum servahe-
suis in caelum, dierunt. in caelum, 7. runl. Et nunc
dixit : 7. Nurrc (a) cogno- dixit: Pater (a) cognovi f
Pater venit ho- vi f quonram venil hora, quia omnia,
ra, honorifi- omnia, quae clanfica Filium quaecumque
ca Filium tttum, mihi dedisti, tuum, ut Filius dedisti mihi,
ut Filius tuus 8. a te sunt: qu . . a tuus clanficet abs te sunt:
te honorificet: verba, quae 2. te: sicut de- 8. quta verba,
2. sicul dedisli miln dedis- disti ei pote- quae dedtsti,
llli potestalem li, dedi illis; et siatem oninis dedi eis; et
univeisae 4 carnis, ut omne, rpsi acceperunt
lpsi acceperunt
carnts, ut om- llla vere, quia quod dedisti ea, et cogno-
ne, quod de- a te (b) exierunl: f, ei, det eis verunl, quia k
disti ei, det il- t
. credide- vitam aeter- vere a te
lis vitam ae- runt, qnia tu rae nam. (b) exierunt f :
ternam. 9 misisti. Ego 3. Haec est autem et ciediderunt,
3. Haec est autem pro ilhs ro- vila aeterna, quia lu nie mi-
vita aeterna, go : non pro ut cognoscant 9. sisli. Ego pro
ut seiant te mundo hoc te solum et eis rogo . Non
iinum verum rogo, sed pro vei ura Deum, pro roundo logo,
Deum, et quem llhs, quos mi- et quem mi- sed pro eis,
misisti Jesum hi dedisti, qui- sisli Jesum quos dedisti
4. Chnsium. Ego le ho- 10. a tui sunt: et Chnstum. mihi, quia
nonlicavi mea omnia, 4. Ego te clarifi- 10. tur sunt: et
super terram : lua stint, et, cavr super mea omroa,
opus, quod de- quae tua sunt, terrarn, uno tua sunl, et
disti iiiilu ut mea sunl: et opere consum- tua, (c) mea f:
CODEX BRIXIANUS. s
pria, et me solum relinquatis. et non sum solus. facerem. et nunc glorifica me tu Pater. gloriam quam
quia Pater mecum est. Haec loeulus surn vobrs. ut habui aput te lpsum. pnusquam mundus esset. Ma-
in me p.icem haheatis. In hoc autem niundo. tribu- nifestavi nomen luuin homiriibus. quos dedrstr mihi
lationem habebitis. sed eonstantes eslote. quia ego de hoc mundo. Tui erant. et mihi eos dedisti. et ser-
vici ratnidum. Haec loculus est Jesus. et eleravit monem luinn custodieruni. Nunc (a) cognovi f quia
oculos suos in caelum et dixil. Pater. venit hora. omnia quae dedisti mihi abs te smit. quia verba quae
clanlica Filium luum. ut Filius luus clanficet te. si- dedisti niihi dedi eis. et ipsi acceperunl et cognove-
cut dedtsir ei potestatem oinniscainis.ul omnequod runl. quia vere a le exivi, el crediderunt quia tu me
dedisli ei. del ei vitam aelernam. Haec est autem misisti. Ego pro eis lOgo. Non pro mundorogo. sed
vila aelerna. ut cognoscant te solum verum Deum. ct pro his quos dedisti miln. quia tui sutit. et mea om-
qttem misisti Jesuni Chiistum. Ego te claiificavi su- nia tua sunt. et tua (c) mea f.
per lerram opus consummavi quod dedisli mihi ut
CODEX CORBEIENSIS.
53. In boc autem mundo pressuram habebilis : CAP.XVII. — 5. Deum, et rjuem misisti, etc.
sed gaudete, 6 quontam ego vici niundum. 4. opere consummato, quod dedisti.
VARIANTESLECTIONES.
1 Jlfm.ufrelinquatis : etnon sumsolus Vulg. et... re- tuum.
et nonsumsofus. 4 Jlfm.rpsaacceperunt.. credideruntvere^quia. Vulg.
linquatis
' Mm habetrs. habebitis.'- ipsiacceperunt.. crediderunt,quia.
3 Gat et Mm.Vulg.sermonem meum. Vulg. sermonem b Gat.el Mm. qura ego vrcr, etc.
BLANCHININOTÊ.
(a) Ita etGoth. £;yv<»>'a.
—(fr)Tex.Gr. habet i"ri)<~ov, quod et exivi, et exierunt, significat.— (c) Post mea,
deest sunl, eliam in tex. Gr.
471 EUSEBU VERCELL. EYANGEI.IUMCUM YARIIS COD, COLLATUM. 472
"
honorifica- 15. Non rogo, ut et clarificatus non sunt,
tus snm in il- 16. tollas illos de 11. sum in eis. Et sicut (a) ego f
11. lis. Et hi in hoc mundo: non jam non sum non sum de
roundo sunt, sunt, s. . c.. t (a) ego f in hoc mundo, hoc niundo.
et ego ad te ve- non sum de et hi in hoc 17. Sanctifica eos
nio, et jam non hoc mundo. mundo sunt, in \eritate.
sum in hoc' 17. Sanclifica ilet ego ad te Sermo luus
mundo, et in los in verita- venio. veiitis est.
hoc mundo tem. Yerbum Pater sancte, 18. Sicut (6) me f
sunt. tuura verura serva eos misisli in
Pater sancte, 18. est. Sicut (6) me f in nomine (c) hunc f mun-
serva eos in misisti in (c) hunc f 12. luo. Cum dum, et ego
nomine tuo : mundum, et essem cum misi eos
et, in hoc mun- ego misi lllos eis, ego serva- in bunc mun-
12. do cum essem - in hunc mun- bam eos in 19. dum : et pro
cum illis, ego 19. dum : et pro il- noraioe luo. eis sanctifico
servabam lis ego me sanc- Quos dedisti rae ipsum;
eos in nomi- tifico; ut sint mihi, custodivi; ul sint ipsi
ne luo. Quos ipsi sanctifi- et nemo ex sanctificali
dedisti mihi, cati in veri- eis perit, nisi in veritate.
custodivi; el 20. tatem. Non filius perdiiionis, 20. Non pro his ro-
2
neimo perit pro his tantum ut Scnptura go tantum, sed
de illis, nisi fi- rogo, sed pro impleatur. pio bis, (d) qui
litis perditio- illis, q . . i credi- 15. Nune aulem credunt f per
nis, ut Scripiu- luri sunt per ad te venio, sermonem eo-
ra implere- verbum illo- et haec loquor rum in me;
13. tur. Nune au- 21. rumin me; 4 ut in hoc raundo, 21. utonmes
lem al le venio, omnes unum ut habeanl unum
et haee loquor sint, sicul tu gaudiura meum sint, sicut
in hoc mnn- Pater in me, inpletum in tu Pater in
do, ulhabeant el ego in le, ut semetipsis. me, et ego in
gandium me- et illi quoque 14. Ego dedi te, ut et ipsi
um explelum in nobis (e) sintf : eis sermonem in nobis (e) sinl f :
in semetipsis. ut mundus luum, et ut mundus
14. Ego dedi illis sic credat, quia mundus odio credat, quia
verbum lu- tu me misisti. habuit eos, tu me misisti.
um , et hic mun- 22. Et ego gloriam, quia non sunt 22. Et ego cla-
dus odit illos, quam dedisti de mundo. ritalem, quara
quia non sunt mihi,b dedi illis; 15. Non rogo. dedisli milii, dedi
de hoc mun- ut sinl unum, nt lollas eos de mundo, eis; ul sint unum,
do, sicul ego sicut et nos sed ut serves sicut et nos
non sum de unum sumus. eos a malo. unum sumus.
boc mundo. 23. Etego in illis, 16. De hoc mundo 23. Ego in eis,
CODEX BRIXIANUS.
et glorificatus sumineis. Etjam non suminhocmundo. conserves eos a raaligno. De hoc mundo non sunt.
et lpsi in hoc mundo sunt. el ego ad le venio. Pater sicut et ego non sum de hoc mundo. Sanctifica eos in
sancle conserva eos in nomine tuo quos dedisti mihi. veritate. Sermo tuus veritas est. sicut tu me misisti
ut siiu unum sieut et nos. Cum essem cum cis in hoc in (c) hunc f mundum. ego mist eos in hunc mun-
mundo.egoservabameosinnomrne tuo.Quos dedisli dum. et pro eis ego nre lpsum saiiclifico. ut sint et
inihi. custodivi. et nemo ex his periit. nisi filius per- ipsi sanctihcati in ventate Non pro his autem rogo
ditionis. ut Scrihtura implealur. Nunc autem ad te tanlum. sed el pio illis qui ciediiuri sunt m me per
veuio et haec loquor in hoc mundo. ut habeant gau- verbum illorum. ut omnes unum sint. Sicut tu Pa-
diurn meum impletum in semetipsis. Ego dedi eis ler in me et ego in le. ut et ipsi in nobis iraum
sermonem luum. et rmindus odio haburt eos. quia sint. tit hic mundus credat. qtiia tu me misisti. Et'
non sunt de hoc mitndo. sicul el ego no.i sum de hoc ego gloritm quam dedisti mihi dedi eis. ut sint
mundo. Non rogo ut lollas eos de mundo. sed ut unum sicut el nos unura sumus. Ego in eis.
CODEX CORBEIENSIS.
11. in hoc mundo. . . . recent. manu, quos dedisli 16. Ab hoc versiculousque ad nonntn capilis xvm,
mihi, ut sint unum, sicut et nos. Lodex«is. u uncatus est.
1 Jlfm. et nosunumsumus.Pater, eum. Vnlg. et nos. 4 Mm.ut omnesuuumsint, sicut et nos unum sumus,
Cum. sicut tu Pater in me, et ego m te, ut rpsim nobisin unum
2 Jlfm.peribit, rrisi. Vulg. penit, nisi. sint. ut omnesunumsint, sicut ttt Pater ra me, et
3 Gat. ex malo.Jlfm.quranonrogo... ex malo. Vulg. ego )tiVulg.
te, ut et rpsi in nobrsunum sint.
nonrogo... amalo. 0 Jlfm.doilhs. Vulg. dedi eis.
BLANCHININOTÊ.
(«) Ante ego, deesl ei, etiam in lex. Gr. — (b) Ante me, deest tu, item in tex. Gr. — (c) Addit hunc, cod.
quoque Cant. TOUTOV.—(d) Ita et cod. Cant, TWV7TWT>JUOVTWI'.—
(e) Ante sint,decst unum. eliam in cod. Cant-
473 EYANGELIUMSECUNDUMJOHANNEM.' 474
et lu in me; ut quenter con- et tu in me; locum : quia
sint perfecti venerat ibi ut sint consum- frequenter
in unurn; ut Jesus cum dis- mati in unum; Jesus convene-
sciat hic mun- cipulis suis. et cognoscat rat illuc cum
dus, q.. . a tu me 5. Igitur Judas, ac- mundus, quia discipulis suis.
emisisti, et («)l di- cepla
2
cohorle a lu me inisisti, 5. Judas ergo,
lexi f i.. . os, sicut Principibus et (a) dilexi f cum accepisset
et uime dile- Sacerdotum, eos, sicut et a cohorte,
xisti. et de Pharisaeis tu me dilexisli. et a Principi-
24. Paler, quos dedis- ministros, 24. Paler, quos de- bus Sacerdolum,
ti mihi, volo venitibi cum disti mihi, volo et Farisaeis
ut ubi ego sum, lancternis, et ut ubi ego sum, ministros, venit
et illi sinl me- lampadibus, et et illi sint me- illuc cum lan-
cum; ut vide- armis. cum; ulvideant lernis, elfacibus,
ant gloriam 4. Jesus (c) autem f sci- claritatem meam, el armis.
nieam, quam ens omnia, quam dedisti 4. Jesus (c) autem f
dedisli mihi: quae erant mihi: quoniam sciens omnia,
quoniam di- sibi venlura, dilexisti me quae ventura
lexi=time an- exiit, et ait ll- ante conslilutio- eranl super
te constitul. .. lis :s Quem quae- nem mundi. cum, processit.
nem mundi. litis? 25. Paterjuste, et dixtt eis :
25. Pater j'usle, ethic 5. Responderunt mundus te non Quem quaeritis?
raundus te illi : Jesurn Na- cognovit: ego 5. Responderunt
non cogno- zaraenum. autem te cogno- ei: Jesum Nazoreum.
vit: ego aulem Dixit ilhs: Ego vi, et hi cogno- Dicit eis; Ego
te adgnovi, et sum. Jesus autem verunt, quia tu suni. Slabat
hi cognove- stabat, et Judas, me misisli. autem et Ju-
runt, quia tu qni eum tra- 26 Et nolura feci das, qui trade-
26. me misisti. Et diluius erai, eis nomen bat eum cum
notum ad illis ciinr illis. tuum, et notura 6. ipsis. Ut ergo
feci nomen 6. Ut ergo dixit il- faciara; ut dile- dixit eis: Ego
luum, et cogni- lis: Ego sum : abie- ctio, qua dile- sum : abierunt
tum . .. ciara; runl retro, xislirae, in ipsis retrorsum, et
ut caritas, qua el ceciderunt sit, et ego in ipsis. ceciderunt in
me dilexisli, sit in'terram. lerram.
in eis, et ego in 7. Iterum illos in- CAPUT XVIH. 7. Ilernm ergo
illis. terrogavit : 1. Haec cum di- eos intenogavit
CAPUT xvni. Quem quaeri- xisset Jesus, exivit Jesus : Quem
1. His dictis, Jesus exi- lis?Ad llli dixe- cnm discipulis quaentis? Illi
ii, et discipu- runt: Jesum Na- suis trans lor- autem dixerunt:
li ej'us trans 8. zaraenum. Di- 4 rentem fluminis Jesum Nazoreum.
lorrentem xi vobis, ego (b) Cedri f, ubi 8. Respondit Jesus:
(b) Cedn f, ubi erat sum: si ergo erat horlus, in Dixi vobis, quia
hortus, in quem me quaeritis, quem inlroivit ego sum : s'tei go
introiit simul sinite hos ire: ipse, et discipuli quaentis me,
cum discipulis 5
9. ut implealur 2. ejus. Sciebat sinite hos abire :
2. suis. Sciebat verbum, quod aulem et Ju- 9. ut implerelur
autem et locum dixit: Quoniam, das, qui trade- sermo, quem
•illum: quia fre- quos dedisti bat eum, ipsum dixil: Quia, quos
CODEX BRIXIANUS.
et lu m me ut sintpeifecli in unum. et ut cognoscat niebat illuc cum discipulis suis. Judas ergo accepta
hic mundus quia lu nie misisti. el dilevistieos. sicu t me cohortem imlitum. et quibusdam. ex Principibus
dilexisli. Pater quos dedisli inilii volo ut ubi ego Saceidotum et Pharisaeorum minisliis. venil illuc
sum. et illi sint inectim : ut videant gloriain meam, cura laternis. el facibus. et armis. Jesus (c) autem
quam dedisti mihi, quia drlexisti me. ante constitu- f sciens omiiia quac venlura eiant super eum. pio-
lionem mundi. Pater j'uste. hic mundus le non co- cedens>foras dhit eis. Qiiein quacritis. Responden-
gnovit. ego aulein te non cognoviet hi cognovcrunl tes ei dherunt Jesum Nazoieum. Dicit eis Jesus.
quia tu me misisti. Et notum feci eis nonien tuuin. Ego sum. Stabat aulem et Judas. qui tradebat eum.
et noium faciam ut dilectio, quia dilexisti me. in ip- cum ipsis. Postquam ergo dixit eis. Ego sum. abic-
sis sit et ego. in ipsis. Ilaec cum dixisset Jesus runt retrosum. et ceciderunt in tertam. Iterum ergo
egressus est cum discipulis suis. trans torrentem interrogavit eos. Quem quaentis. Hli autem di\e-
Cedron. ubi erat horlus. in quein introibit ipse. et runt Jesum Nazoreum. Respondit eis Jesus. Dixi
discipuli ejus. Sciebat autera et Judas qui traditurus vobis. quia ego sum si ergo me quaeritis. sinite hos
erat eum ipsuiii locum. quia frequenter Jesus conve- abire. ut impleretur sermo quera dixit. Quia quos
CODEX CORBEIENSIS.
Codexms.Cotbeiensisusque ad versumnonum hujus capitis xvi:i truncalus est.
VARIANTES ECTIONES.
1 Gat.cilexi eos. Vulg.dilexisl)eos. 3 Gat.el Mtn.Quid quaeritis? Vulg. Quem quaeritis?
2 Jlfm.a Pontificibus,Pharisaeismmislrosmissos,vene- 4 Gal.Jam dixi. Vulg.Dixi.
runt llluc. Vulg.et a Poirtificibus,etPharisaeis miuislros, s Gal. impleatur.Mm. lmplealur sermo,^quem dixr.
\emt illuc. Vulg.impleretursernro,quemdixil.
BLANCHININOT«E.
(a) Ita et cod. Cant, nykratm.<— (b) Ita el eod. Cant. lat. et Gr.TOOseSpov,—(c)Ita etcod. Cant. Si.
475 EUSEBII VERCELL. EVANGELIUMCUM VARIIS COD. COLLATUM. 4T6
miiii, nerainem autem Jesum Si- dedisti mihi, non jiulus. Disci-
ex his perdi- mon Petrus, et perdidi ex eis pulus autem
10. di. Simon alius discipu- quemquam. ille erat
igitur Pelrus lus. 10. Simon notus Principi
habens gladi- Discipulus autem ergo Petrus Sacerdolum,
um, eduxil ll- ille notus eral habens gladium, et (b) siinul in-
lum, et percus- Piincipi Sacer- eduxit eum, et troivitf runi
sil servum dotum, et (b) si- percussit servum Jesu in alrium
Principis Sa- mul f intiavil Principis Saeerdo- Pnncipis Sa-
cerdotum, et cum Jesu in lura, et abscidit cerdotum.
amputavit atrium Prin- auriculam ejus j 16. Peirtis aulem
illi auriculam cipis Sacerdo- dextram. E- siabat ad os-
dextram. E- 16. tum. Petrus ral autem no- leum lons.
ral aiitem no- vero stabat men servo Exivit ergo
nieu servi fons ad janu- Malchus. discipulus ille
illius Mala- am. Egres- 11. Dixit ergo ahus, qui erat
chus. sus ergo dis- Jesus Petro : notus Piincipi
11. Ait ergo Jesus Pe- cipulus ille a- Mitte (a) gla- Sacerdolum,
n o : Remitte lius, qui erat dium f u) va- et dixil oslia-
(a) gladium f in notus Prin- gina sua. riae : et intro-
teea sua. Cali- cipt Sacerdo- Calicem, quem duxii Petrum.
cem, quem mitum, dixit os- dedit mibi 17. Dixitergo
hi dedUPa- tianac: et in- Paler, non vis Petro illa
ler, non vis diix.il Petrum. bibam illum ? ancilla os-
bibam illum ? 17. Dicit ergoan- 12. Cohors ergo, tiaria:
12. Cohors igilur, cilla ostiana et tnbunus," Numquid et
el tnbunus, Pelro : Num- el ministri tu ex discrpulis
et mintstri quid et tu de Judaeorum es hominis
Judaeoium discipuhs es comprehenderunt hujos 9
adprehende-' hominis illi- Jesum, et liga- Dicn ille :
runt Jesum, et us?Et ait llle : verunt, Non sum.
adligaverunt Non sum. 15. et adduxerunt .8. Slabant
15. eum, et duxe- 18. Slabant autem eum ad Annam aulem
runt ad An- servi, el rai- primum; erat servi et mini-
nam primum; nistri ad car- enim socer stii ad eaiho-
erat enim so- bones, quia Caiphae, qui nes, qula frigus
cer Caijmae, frigus erat: erat Pnnceps erat: erat
qui fuit Piin- stabat autem Saceidotum atitem ctim eis
ceps Sacerdo- et Petrus cum anni llhus. et Pctrus stans,
lum anno il- ilbs calfici- 14. Erat autem el calefaciens se.
14. lo. Hic est ens se. Cailas, qui 19.' Princeps
autera Cai- 19. Princeps igi- consilinm de- ergo
phas, qui con- tur Sacerdo- dit Judaeis : Sacerdotum I'
silium Judae- tum inter- Quia expedit interrogavit
•
is dederat : unum hominem
rogavit Jesum Jesum de di-
Quia expedit de discipulis mori pro po- scipulis ejus, "
unum homi- ej'us, et de doc- pulo. et de doclrina
nem mori trina. 15. Sequebatur ejus.
pro' plebe, et non 20. Respondit Jesus: autern Jesum 20. Respondit Jesus:
lota gens pere- Ego palam lo- SimonPelius, Ego palam lo-
15. al. Sequebatur culus sum el alius disci- ctilus sum
CODEX BRIXIANUS.
dedisti milii nullum perdidi ex ipsis. Simon eigo cipulus. Discipulus auteni illenotus eratPrincipi Sa-
Pelrus habens glidium. eduuleum. et peicussit ser- cerdotum. et (b) simul introibitf cum Je>-u.in alrio
vuin Pnncipis Saceidotum. et abscidit amiculam Pi mcipis Sacerdolum Peli us autem stabat ad osliiun
ejus dexirara. Eral auiem nomen sei vo llh. Malclms. foris. Exivil ergo disciptilus ille ahus qui eral nolus
Dixit eigo Jesus Petro. Remitie (a) gladium f ni Puncipi Sacerdoluin. el dixit ostiariae. el introduxit
vaginasiia.Calicemqueni dedit nnhi Paler. nonbibam Pelium. Dieit eigo PPIIO illa aucilh ostiana.
illuin. Cohore rgitur el tribunus. et miuisiri Judaco- Niimquid et tu ex discipulis es hominis hujtis. Adllle
ruin comprehenderunt Jesum. etliga\erunt eum. et aii. Non sum. Stabant auiem servi et ministri ad
adduxeiuni eum. Ad Aunara pnmutn. eiat enim so- prunas. quia rrigus erat. et calef.rciebant se. cr.it
cer Caipliae qui eiat Prinpeps Sacerdotum anni il- aulem cum eis Pelrus. slans el calefaciens se. Piin-
lius. Eiat autera Caiphas. qui consilium dedil Ju- ceps autem Sacerdotum interrogavit Jesum de dis-
daeis. Quia expedit uoum Iiominem mori pro populo. eipulis ejus. et de doetrina ejus. Respondit ei Jesus.
Sequebalur autem Jesum Sraion Petrus, el ahus dis- Ego palam locutus sum
CODEX CORBEIENSIS.
"
CA.P.XVIII. — 11. in vaginara suam. . . nonne 18. ad carbones. . . receniioii manu, et calefacie-
bibara lllum ? bant se."i
1 Jlfm.dedit. Vulg. dederat. 2 Gat.el Jlfm/nonvisbibam?
BLANCHININOT.E.
(a) Posi<j/flrfii(m,deesttoMmjêliam in cod. Cant^ etaGoth. — (b) Ila et tex. [Gr. cvvuanlOe.
'
huic mundo : Non sum. mundo : ego sum.
et ego semper 26. Dicit unus ex semper docui 26. Dicit unus
docui in Syna- servis Prin- in Synagoga, ex seivis
goga, et in tem- cipis Sacerdo- et in templo, Pontificis,
plo, quo omnes tum, qui cog- quo omnes cognatus |
Jndaei conve- nalus erat rl- Judaei conve- ejus, ctijus
niunt, el in occullo lms, cujus abs- niunt, et in ab^cidil Pe-
nihil locuius ciderat Petrus occulio locutus trus auricu-
21. sum. Quid me auriculatn : sum nihil. lam : Non ego
inlerrogasj Nonne ego 21.Quid me inte vidi in
Interroga, le vidi in hor- terrogasJInter- horlo cum
qui audierunt 27. to cum eo?Ite- roga eos, qui 27. illo? Iterum
quid llhs locu- rum ergo ne- audierunt quid ergo negavit,
lus sum : el ecce hi gavit, el stalira locutus sum et statim
sciunt, quae gallus canta- ipsis : ecce gallus cantavit.
dixi ego. vit. hi sciunl, qtise 28. Adducunt Jesum
22. Cum haec ille 28. Adducunter- dixerim ego. a Caiphan
dixisset, unus go Jesum rnis- 22 Haec autem in praeto-
adstans ex sum ad Caipham cum dixisset, riura. Erat
minrstris de- Priiicipcm unus de ad- autem mane,
dit palmam Sacerdotum stanlibiis mi- el ipsi
in faciem Jesu. in praelori- nistns dedit non inlro-
dicens. Si. . res um. Etat au- palniam Jesu, ierunlni
pondis Prin- lem mane, et dicens : Sic praetorium,
cipi Sacerdo- ipsi non in- respondes ul non con-
lum ? troterunt in - Principi Sa- taminarentur,
25. Respondit illi praeioriura, cerdotttm ? (A)sed f
Jestrs : Si male polluerentur, 23. Respondil ei manducarent
loculus sum, sed ut nran- Jesus : Si male Pascha.
testimonium
' ducarent Pas- locutus sum, 29. Exivit ei go
dic de malo; cha. testimonium Pilalus ad
si autem be-1 29. Exiit autem perlnbe de ma- eos foras,
ne, quid me Pilalus ad illo; si aulem et dixil :
caedis? los fons, et di- bene, quid Quam accu-
24. Misit ergo il- xit: Quam ac- me caedis? sationem ad-
lum Anna cusationera 24. Misit ergo fertis adversds
vinctum ad adlerlis de eum Annas hominem
Caiphan Prin- hoc homine'' viortum ad hunc ?
cipem Sacer- 50. Responde- Caiphan pon- 50. Responderunt,
doium. runt Judaei, lificem. et dixerunt
25. Eratautem et dixerunt 25. Erat aiitera ei : Si non
Simon Petrus illi: Si non es- Siraon Petrus essel hic
stans, et cal- set malefaci- stans, el cale- malefaclor,
fieiens se ad ens hic, uum- faciens se. non tibi
ignem. quam rllum Dixerunt traderemus
Dixerunt ergo Iradidisse- ergo ei : Num- eum.
illi : Numquid mus. quid et tu 51. Diciteis
et tti unus es 51. Ait illis Pilatus : ex discipulis Pilatus: Ac-
de discipulis Accipite illum ejus es? cipite eum
ejus? Ad llle ne- ergo vos, et Negavit ille, vos, et se-
gavit, et dixit : secundum et dixit: Non cundum le-
CODEX BRIXIANUS.
huicmundo.egosemperdocuiinbynagoga.elrntemplo Dicit untis ex servis Pnncipis Sacerdotum. cognaius
ubiomnesJudaeicotiveiiiiirii.etiuocculronon sum lo- ejus. cujus abscidil Pelrus auiienlam. Nonne ego le
cuitis quidquam. Qmd ine mlerrogas. Inlei roga eos qui \idi in borto cuiu illo. Iieiuro eigo nega\U I eiius.
roe audrei iint. quid lllis sum locutus. ecre ln sciunt et slalini gallusciiniavil. Illi auiem adducuni Jesnra
quae dixerim ego. flaec antem cura dixisset. imus ad Caiph.i. in pia>torio. Er.u autein mane. el lpsi
de adslaniibus mimsiiis. alapani peicussil Jesum non liilioieluniin pr.eiorium. ut nnn poutaniiiiaieii-
diceiis. Sic respcidis Pi incipi Sacerdotum Respon- tur. sed ui iiianducneut Paschai Exivil eigo Pilaius
dit ei Jesus. Si male locntus sum. testraionmm pei- ad eos foras. 61dixit Qtiam arcusaiionem adfei tis.
lnbe de malo. si autem bene quid rae caedis. Misit adversus hominem hunc. Responderunt et dixerunt
eigo eum Annas vinctum ad Caiphan P)incipem Sa- ei. Si non esset luc malelaetor. non tibi tiadidisae-
cerdotum. Erat auteni Simon Pelrus slanfeet cale- inus eum. Dixil ergo eis Pilatus. Accipite eum vos.
faciens se. Dixerunt ergo ei. Numquid et lu ex dis- et secundura
cipuhs^jus es. llle autera negavu. et dixit. Non sum.
CODEX CORBEIENSIS.
22. unus adstans ex rainistris dedit palmain Jesu, 28. 2 ad Caipham in f praelorium» ne pollue-
dicens : Sic respondes Principi Sacerdotum ? rentur.
VARiANTESLECTIONES.
1 Jlfm.perhrbeode. Vulq. perhibe de. 2 Et ila cod,Gat.et Mtn.
BLANCHININOTM.
(a) Post sed, deest ut, etiam in Cod. Gant. et Goth,
479 EUSEBII VERGELL, EVANGELIUMCUMVARIIS COD. COLLATUM. 480
legem vestram nunc autem gem vestram meum non
judicale de regnum me- j'udicatede est hinc.
illo. ' ura non est eo. 57. Dixitilaque
Dixerunt er- hinc. Dixerunt ergo ei Pilatus :
go illi Judaei: 37. Ait Pilatus : Tu ei Judaei: Nobis Ergo Resc
Nobis non ergo Rex es non Iicet ines tti ?
licet quem- Judaeorum ? terfleere quem- Respondit Jesus :
quam occide- Respondet Jesus: 32. quam; ut ser- Tu dicis, quia
32. re; ut verbum Tu dicis, quia mo Jesu im- Rex sum
Jesu implere- Rex sum ego. pleatur, quem ego.
tur, quod di- Ad hoc natus dixit, signifi- Ego ad hoc
xit, signifi- sum, el ad hoc cans qua morte natus sum,
s
cans qua mor- veni in hunc morerelur. et ad hoc
te esset mori- mundum, 33. Iotroivit veni in hunc
lurus. ' ut lestimo- ergo iterum mundum, ul
33. Inlravitergo nium perhi- in praetoriura leslimonium
ilerum in prse- beam veri- Pilatus, et perhibeam veri-
torium Pila- tati: omnis , vocavit Jesura , tati : omnis
tus et voca- qui de veri- el dixit illi : qqi est ex
vit ad se Jesum, late est, au- Tu es Rex veritate, audit
et dixit ad eum: dit vocem Judaeorum ? meam vocem.
Tu es Rex Ju- meara. 54. Respondit Jesus : 38. Dicitei Pi-
34. daeorum?Et 38. AitilliPilatus: A te metipso lalus : Quid]
respondit .Quid est ve- (a) tu f hoc est verilas ?
Jesus:A te haec dicis, an ritas ? Et, cum dicis, an alii Et, cum hoc
alii tibi dixe- hoc dixisset, tibi dixerunt dixisset, iterutn
runt? iterum foris de nre ? exivit ad
35. Respondit Pila- 4 55. Respondit Pila-
egressus est Judaeos, et
tus: Numquid ad Judaeos, tus: Numquid dicit eis: Ego
et ego Judae- et ail illis: Ego] ego Judaeus nullam inve-
ussum? Gens nullam in sum? Gens tua, nio in eo
lua, etPrinci- illo invenio et Princeps causam.
pes Sacerdo- 39. causarn. Est Sacerdotum 39. Estautemcon-
lum tradide- autemvobis tradiderunt suetudo vobis ,
runt te nii- 0 consuelu- te mihi: quid ut unum di-
hi: quid fecis-'* do, ut unura fecisti ? mitlam in Pa-
36. li?-Respon- dimittam 36. Respondit Jesus; scha vobis:
dit Jesus: Regiium vobis: vultis Regnum meum ergo dimit-
nieura non ergo Regem non est de tam vobis Regem
est de hoc ~ raun- Judaeorum ? mundo hoc: Judaeorum ?
do: si ex hoc 40. Clamaverunt si dehoc 40. Clamaverunt
mundo esset autem omnes, mundo essct ergo omnes :
regnum me- dicentes; Non regnum raeum, Non hunc, sed
um, minis- hunc, sed Ba- ministri mei Barabban.
tri mei con- rabban. Erat decertarent, Erat autem
certarent; autem Barab- ut non traderer Barabbas
ne ego trade- bas latro. Judaeis : nunc latro.
rer Judaeis: autem regnum
CODEX BRIXIANUS.
legem veslram judicate eum. Dixerunt ergo ei lem. regnura nreum non est hinc. Dixit itaque ei Pi-
Judaei. Nobis non licet occidere quemquam. ut lalus. Ergo Rex es tu. Respondit Jesus Tu dicis.
sermo Jesu impleretur quem dixit. signilicans qua quia Rex sum ego. Ego 111hoe natus sum. et ideo
hiorte esset moriturus. Inlroibit ergo iterum in prre- veni in mundo. ul testimonium perhibeam veritati.
torium Pilalus. et vocavit Jesum et dixit ei. Tu es oranis qui est ex veritate. audit vocem meam. Dicit
Rex Judaeorum. Respondit Jesus. A te metipso hoc ei Pilattis. Quid est venlas. Et cum hoc dixisset. ite-
dicis an alii tibi dixerunt de me. Respondit Pilalus. rum exivit ad Judaeos. et ait illis Ego nullam inve-
Numquid ego Judaeus sura. Gens lua. et Principes nio causam in eo. Est aulem consuetudo vobis. ut
Saeerdolum, liadiderunt le nuhi. quid fecisti. Res- unum dimiltam vobis in Pascha. vullis ergo. dirait-
pondil Jesus. Regnum meum non est de hoc mundo. lam vobis Regem Judaeorum. Exclamaverunt iterum
si ex hoc mundo esset regnum meum. ministri mei omnes dicentes. Non hunc, sed Barabban. Erat au-
uiique concerlarent. ne traderer Judaeis. nunc autem Barabbas latro.
'CODEX CORBEIENSIS.
40. Rabbi Barabam.
1 Gat. ergo Judaei :Nobis.Jifm.ergo ei: Nobis.Vulg. sammortisinvenioin eo. Jifm.ad Judaeos foras, et dicit
ergo ei Judaei : Nobis. ad eos : Ego. Vulg. exivit ad Judaeos, et dixit eis. Ego
2 Jlfm.quiaessetmorle morilurus. Vnlg. quamortees- nullam inveniom eo causam.
set moriturus. 6 Jtfm. consuetudovobrscum,ut unumdimiltamvobis
8 Gflf.de mundo...ne traderer. Vulg. de hocmuudo... vinctum in Pascha. Vulg. consueludovobis, utunum di-
ut nontraderer. mittamvobisinPascha.
4 Gat.exivit ad Judaeos, etdicit eis... Ego nullamcau-
BLANCHININOM.'
(a) Addifc<», etiam tex. Gr. cn5,'
481 EVANGELIUMSECUNDUMJOHANNEM. 4S2
CAPUT XIX. in eo eulpam CAPUT XIX. latus: Accipite
2 non invenio. eum vos, et
1. Tuncergo Pila- 7. Responderunt 1. Tuncergo crucifigile :
tus acceptum Judaei : Nos le- adprehendit ego enim non
Jesura, flagella- gem habemus, Pilatus Jesum, invenio causam in eo.
2. vit eum; el mi- et secundum et flagellis 7. Responderunt
lites necten- legem debet 2. cecidit; et Judaei : Nos
tes coronam mori, quia Fili- milites ornalam legem habemus,
de spinis, imum se Dei fecil. coronam de et secundum
posuerunt 8. Cum audisset spinis imposue- legem debet
eapiti ejus, et autem Pilatus runt capiti raori, qui Filium
vestimenlum huncverbtim, ejus, et (a) ve- se Dei fecit.
purpureum magis tirauit, stem purpu- 8. Cnm ergo au-
induerunt 9. et inlravit ream f cir- disset Pilatus
5. eum, et veni- rursus in cumdederunt hunc sermonem
ebant ad illum , praetorio, et 3. eum, et ve- magis timuit,
dicentes: Ha- ait ad Jesum : Un- niebant ad 9. et introiviti <
beRex Judaeo- de es lu ? Jesus au- eum, el dice- (d) in f praetorium
rum : et dabant lem respon- bant: Habe iterum, et di-
illi palmas in sum non de- Rex Judaeorum: xit ad Jesum:
faciem. dit. et dabant ei Unde es tu ?
J
4. Egressus csl 10. Ait ergo illi Pila- palmas. Jesus vero
rursum Pila- lus: Mihi non 4. Exivit itaque responsum non
tus foris, et loqueris ? nes- (b) Pilatusf dedit ei.
ait illis: Ecce cis quia potes- Joris, et dicil 10. Dicit crgo ei
ego adduco tatem habeo eis : Ecce Pilatus: Mihi
illuin vobis crucifigendi adduco eum non.Ioqueris ?
foris, ut scia- te, et potesta- vobis foras, nescis quoniam
lis quia non tem habeo diut cognoscatis potestatem
invenio in miltendi te ! quia non in- iiabeo crucifigere]
eo causam. 11. Respondit ei venio causam le, et pote-
5. Exiit ergo Jesus (c) Jesus, et dixil: in eo. statem habeo
foris f habens Non haberes 5. Exivitergo dimittere te ?
spineam co- potestatem . . Jesus (c) foras f 11. Respondit Jesus :
ronam, el pur- me nullam, habens spineam Non haberes
puream tu- nisi data libi coronam, et potestatem ad-
6. nicam. Quem fuisset de su- purpureum ve- versus me ullara,
cum vidis- s . . . Propler hoc, stimentum, nisi essel tibi
sent Sacer- qui me libi tra- etdixit eis : data desuper.
doles, et mi- didit, magnum- Ecce homo. Proplerea qui
nistri, excla- peccalum . . 6. Cum ergo vi- tradiditme a
maverunt, 12. bet. Et ex hoc Pi- dissent eum tihi, niajus :
cruci eum fi- Jatus quaere- Princeps Sacer- peccatum ha-
gerent. bat illum di- dotum, etmi- 12. bet. (a) Exin-
Ail illis Pilalus: mittere. nistri, clama- de f quaerebat,
Sumite eum Judaei aulem bant : Crucifige, dimittere eura.'
vos, et cruci- exclamave- crucifige eum. Judaei autem
figile: ego enim runt, dicen- Dicit eis Pi- clamabant, di-
CODEX BRIXIANUS.
Tunc ergo accepit Pilatus Jesura. et flagella- derunt Judaei. Nos legem habemus, et secundutn
vil. et milites texuenrnt. coronam de spinis. et legem. debet mori. quia Filium Dei se fecit. Cum
inposuerunt capili ejus. et vesle purpurea. in- crgo audisset Pilalus hoc verbum. magis timuit. et
duerunt eum. et dicebant. Habe Rex Judaeorum. introivil iterum in praetorio. et ait ad Jesum. Unde
et dabant ei alapas. Exivit iterum Pilatus ioras. et es tu. Jesus autera responsum non dedit ei. Dicit
dixil eis. Ecce adduco vobis eunTforas. ul scialis ergo et Pilatus. Mihi non loqueris. Nescis quia po-
quia non invenio ullam causam in eo. Exiit ergo Je- dimiltere lestitem habeo crncifigere te. et potestatem habeo
sus (c) loras f. habens spineam coronam et luni- te. Respondrt Jesus. Non haberes in me
cam purpuream. el dixil eis. Ecce bomo. Cum ergo ullam potestatem. nisi tibi data fmsset desuper.
•\idissent eum Principes Saeerdotum el ministri eo- Propterea. qui me tibi tradidit. maj'us peccatum ha-
rum. exclamaverunt dicentes. Crucifige crucifige bet. Et exinde quaerebat Pilatus dimitlere eum. Ju-
eum. DiciteisPilatus Accipite eura vos. et crucifi- daei autem clamabant dicentes
gile ego enim. non invenio in eo causam. Respon-
CODEX GORBEIENSIS
~
CAP. XIX. — 2. et milites ornatam coronaiu de 5. dabant ei palmas f.
spinis imposuerunt. 5. [Recent. manu, El dicit eis : Ecce honio.
VARIANTES LECTIONES.?
1 Gat.Exiit iterurn. (Deeslhicmsiculus in Mm.)Vulg. causam.
Exivii ergoiterum. 3 El ila Mm.
2 Jlfm. non invenio causam. Vulg. non invenioin eo
BLANCHININOTiE.
(a) Ita et lex. Gr. tyurtw ttop^povv. — (b) Anle Pilatns, deest iterum, eiiam in vers. Goth.
Addit in, etiam tex. Gr. dg. —(e) Ante exinde, deest el, pariter in (c) Addii
foras, pariter tex. Gr. !'<•«.—•(<<) tex. Gr
483 EUSEBII YERCELL. EVANGEMBMCUM VARIIS COD. COLLATUM. 484
tes : si hunc di- qui appellalur centes : Si hunc exiit in eum
miseris, non Calbanae lo- dimittes, non loeum, qui
es amicus Cae- cus, quod dies amicus Cae- dicitur Cal-
saris. Omnis citur~ Haebrai- saris. Omnes, variae locus,
enun, qhi Re- ce Golgotha, qui Regem Habraeice
gem se facit, 18. ubi lllum cru- facit se, con- 18. Golgotha, ubi
conlradicit cifixerunt, tradicit Cae- eum crucif)-
Caesari. et cum eo ali- sari. xerunt,
13. Cumaudisset os dtios latro- 15. Pilatusergo, et cum eo
"
ergo Pilatus nes, hinc, ad- cum audisset alios duos,
haec verba; que illinc, me- hos sermones, hinc, et hinc,
produxit fo . . . dium auteiri adduxil foras medium autem
Jesum, et sedit Jesum. Jesum, et sedit Jesum.
pro tribunnli 19 Scripsit autem pro tnbunali 19. Scripsit
(a) in locum f, qui et titulum Pi- (a) in locum f, autem
appellalur latus, et posu- qui dicilur et litulum
1 Lilbostrotusj it supra cru- Lilhostrolus, Ptlatus, et
Hebieice aucem. Erat au- Hebraeice posutt super
lem Gennae- tem scriptum : aulem Genne- crneem. Erat
14. sa. Erat Jesus Nazarae- tha. autem seriplum.
autem prae- nus Rex Ju- 14. Erataulem Jesus Naza-
prratio Phas- daeorum. parasceve renus Rex
chae, horae- 20. Huncergo Paschae, hora Judaeorum.
rat circiter~ titulum mul- quasi sexla, 20. Hunc ergo
sexta , et ait ti legerunt et dicit Ju- ' litulum multi
Judaeis : Ecce Judaeorum, dae>s: Ecce legerunt Ju-
Rex vester. quia in pro- Rex \ester. daeorura,
15. Ad illi (b) excla- ximo eratcr- 15. (b) Clamaveruntf quia prope
maverunt: f vitati locus, ergo llii : Tolle, eiviiatem
Tolle, lolle, eru- ubi crucifi- tolle, crucifige eratlocus,
ci eum fixus erat Jesus : eum. ubi crucifixus
ge. Ait lllis et erat scrip- Dicit eis Pi- est Jesus : et
Pilatus: Regem lum Hebraei- latus : Regem erat scriptum
vestrum cruce, Graece', et vestrum cruci- Hebraeice,
cifigam ? Laline. figam ? Graece , el
. . esponderunt 21. Dicebant er- Responderunl Latine.
Sacerdotes: go Pilato Prin- Pontifices : 21. Dicebant
Nos non ha- cipes Sacer- Non habemus ergo Pilato
bemus Regem, dotum, et Prin- Regem, nisi Pnncipes
nisi Caesarem. cipes Judaeo- Caesarem. Judaeorum :
1(5. Tune tradi- rum : Noli scvi- 16. Tunc ergo Noli scnbere
diteum ilbs, bere Rex Ju- tradidit eis Rex Judaeo-
ut crucifige- daeorum; sed, illum, ul rum ; sed, quia
retur. quia ipse di- cruci eum dixit: Rex
Adsumpserunt xit: Rex sum figerent. surn Judaeo-
(c) igitur f Jesum; Judaeorum. Susceperunt rum.
17. et gestans si- 22. Respondit il- (c) ergo f Jesum ; 22. Respondil
bi crucein, per- lis Pilalus : Quod 17. etbajulans Pilatus : Quod
venit in locum, scribsi, scrib- sibi crucem, scripsi scrrpsi.
CODEX BRIXIANUS.
Siliunc dimiseris.nonesamicusCaesaris.Omnis enrm qui dicitur Calvariae loctis. qtiod dicilur Hebreice.
qui seRegemiacit.contradicitGaesari.Pilalus aulejn Golgotha. ubt eum crticihxeiunt. et rrrm eo alios
lnsveibisauditis.adduxiiforasJesum. etseditpro tri- duos.bincet hinc. roedium aurem Jesum. Scnbsit
biiiiaIi(aiii)locttmf quitltciturLithoslrattis.llebraice autem ettilulum Pilatus et postnt super crucem.
autem Gennesai. Erat autem parasece Paschae. Eiat autem sciibtum. Jesus Nazoreus. Rex Judaeo-
hora quasi sexta. et dixit Judaeis. Ecce Rex vester. rum. Hune ergo tilulum rnulii legerunt Judaeorum.
llli autenr#) exelaraaverunt. f Tolle. tolle. cruci- quia prope civiutem erat locus tibt crucifixus est
lige eum. Dixit eis Prlatus. Rcgem veslrum crucifi- Jesus. et erat seribium llcbraetce Giaece et Latine.
gam. Responderunt Principes Saceidotttm. Non ha- Dicebant etgo Piiato Principes Judaeorum. Noli scri-
betiiusRegem nisi Caesarem. Tttnc eigo. tradiditeis bete Rex Judaeorum. sed quia ipse dixit. Rexûm Ju-
illum. utcruofigeretur. Illi vero susceperunt Jesum. daeorum. Respondil eis Pilatus Qaod scnbsiscribsi.
el duxerunt. et portans sibi crucem. exivit in locum
CODEX CORBEIENSIS.
14. Erat autem praeparatio Pascbae; hora au- 15. At illi clamaverunt... Principes-Sacerdolura.
tem, hrira quasi sexta.
1 Gal.Lilhostratus.Jlfm.Lithosstrotus.Vulg.Liihostro- cit'Judaeis: Ecce.
, Gal. Golgota?et cumeo. Vulg. Golgbtha,ubi cruct-
2 Gat. diciteis: Ecce. Jffm.dicit eis Judaeis. Vukj. <h- , fixertmteum, et cuin eO.
BLANCHININOT^!.
Ila et tex. "Gr. tk TOKOV. — (i>)Ita et tex. Gt. ivptkvyumv.— (v) Ita et cod. Cant, ouv.
(A)
48i EVANGELIUMSECUNDUMJOHANNEM. 4S6
CODEXVERCELLENSIS CODEX VERONENSIS.
23. si. Mili- Mtilier, ecce 25. Milites ergo, raatri : Muher,
les ergo, cutn Filius tuus. cuni crucifi-i ecce Filius
crucifixis- 27. Deinde dicit xissent Jesum, 27. tuns. Deinde
2 dicit discipulo:
senl Jestim, ac- discipulo: Ec- acceperunt
ceperunt ves- ce mater lua. veslimenta Ecce mater tua.
timenta ejus, Ex llla hora ejus, et fe- Et ex illa hora
et fecerunt accepit lllara cerunl quat- accepit illam
quattuor par- discipulus tuor par- discipultis ln sua.
les, unicui- ille in sua. tes , unicui- 28. Postea Jesus,
que nuliti 28. Post ~ hoc, videns que mihti sciens qttia
partem. Erat Jesus quod per- partem. Erat omnia con-
aulem tuni- feeta sunt om- aulem tunica summata sunt,
ca de summo, nia, et consu- rudis, desuper ul compleatur
sed texta in mantur Scrip- contexla per Scriplnra, dixil :
. . tum. lurae, ait: Si- lottrai. 29. Sitto, Vas
24. Dixerunt er- 29. tio. Pelvis po- 24. Dixerunt ergo positum erat
go ad lnvicem : sita erat ace- ad invicem : aceto plenum.
Non scinda- to plena : hyso- Non scindanius Spongiamergo
mus lllam, po circumdan- eam, sed sor- plenam aceto
setsorliamur tes, oplulerunt iiamur de perticae fcir-
cujus sit : ut 50. ori ejus. Chm ea cujus sit; cumponenles, ,
Scriptura accepisset a- ut Scripmra obtuleiunt ori ejus.
adimplere- cetum, dixit : impleatur : 30. Cum ergo
tur : Consumatum Diviserunl accepisset Jestts
Diviserunt est. Etinclinans vestimenla acetum, drxit:
vestimen- caput, tradi- mea et in Consumatum est.
la mea sibi, dit spintum. vestem meara Et inchnalo
1 et supra 51. Judaei ergo, quo- imserunt capite, tradidit
vestimen- niam cena sortem. spinlum.
lum meum pura erat, nS Et milites 31. Judaeiergo,
miserunt sabbato ma- quidem haec quia cena pura
sorlem. nerent cor- fecerunt. erat, ut non
25. Slabant autem pora in cru- 25. Stabanl au- remanerent in
seeus crucem ce, (erat aut . . tem juxta crucem corpora
Jesu mater magnus d . . . crucem sabbato, (erat
ejus Maria, ilhus sabba- Jesu mater enim magnus
et soror mali) rogaver . . ej'us, etsoror dies illius sab-
tris ejus ma- Pilatuw, ut matris ejus ilaria bati) rogaveiunt
ria Cleophaes. crura illis Cleope, el Maria Pilalum, ut
26. Jesus autein, ut frangere
' . . Magdalene. frangerentur
vidit matrem tur, et tolle- "2,6. Cum vidisset crura eorum,
suam, et dis- renlur de cru- autem Jesus et tollerenlur.
cipulum(a) ad- 32. ce. Venerunt matrem , et 32. Yenerunl ergo
stantem f, quem ergo milites ; discipulum (a) ad- milites ;ei (6) il-
dihgebat, diet primi qui- stantem f, quem Iius f quidem
cil matri suae: dem, crura diligebat, dicit primi, fregerunt
CODEX BRIXIANUS.
Milites ergo. postquam crucifixerunt Jesum. sustule- Deihde dicit disfcipttloilli. Ecce maler lua. Et ex
runt vestimeiua ejus. et fecerunt quattuor partes. illa hora accepit eam diseipulus in sua. Post haec
unlcuique inilili. partem et tunicam. Erat autem tu- Jesus. sciens omiiia. jam consummata esse ut im-
nica incossutilis. destiper contexta per lotum. Dixe- pleretur Scttblura. 'dixit Suio. Vas ergo posilum
runl ergo ad lirvicem.Non scindamus tunicam istam. erat acelo plenuni. Illi aulem. inplenles spohgiam
sed sortiamur de llla cujus sit. ut tmpleietiir Scri- acelo. ysopo ciicumponentes. oblulerunl ori ejus.
btura quse dicit. Diviserunt vestiroenia mea sibi. Cum ergo accepisset Jesus acetum dixit. Consum-
et super vestem meam miserutit sortem. El haec matum est. Et, lnclinalo capne. tiadidit spinlum.
quidem mihies fecerunl. Siabant aulem juxta cru- Judaci ergo. quoniam Parasceve erat ut non rema-
cem Jesu. mater ejus. et soror matiis ejus. Maria nerent corpora. in cruce sabbato. eratenim riiagnus.
Cleopae. et Maria Magdalenae. Cum vidisset autern dies ille sabbali. rogaverunt Pilatuln ut fr.mgeren-
Jesus matrem et discipulum (a) adstantem f quem lur. crura eorum. et lollereiiiur. Venerunt ergo mi-
dihgebat. ait matri suae. Muber ecce Frhus tuus. lites. et \b) illius f quidem piimi. fregerunt crura.
CODEX CORBEIENSIS.
25. unicuique militi parlem. Tunica autem, qUce 26. et discipulum adstantem, quem diligebat.
erat contexta de supenbri per totum, non erat con- 29. perticae circumporientes.
sutrlis. 31. quoniam paiasceve cberiarh paraveiunt, ne
24. Dixeruntergo adalterum... ul ScFiptura * im- reraanerent, etc. erat eriini magnus 'dies ilhhs sab-
plealur : f Partili sunt, etc. bathi.
VARIANTESLECTIONES.
1 Jlfm.et super vestem. Vulg. etin vestem. dixrt.
2 Gat.EcceMaiermea.~" Kecent.manu, tua. Vulg. Ecce 4 Gat.et tollerent. Vulg.et tollereutuf.
Malerlua. i b Et ita Gat.el Mm.
3 Jlfm.quia jam omma dicit. Vulg. quia omn.a
BLANGHININOTM.
(«) Ita et tex. Gr. irupear&ru.—(b) Ita hic anliquus inlerpres reddu aniculum proepositivumGrfccorum.
fregerunt, Arimatbia, crura, et Joseph ab
et alterius siqui erat dis- alterius, Arimatia, qui
militer, (a) qui cipulus Jesu, («) qui simul cru- et ipse disci-
simul cruci- abscondilus cifixuseiat f pulus erat
fixus erat f. autem prop- cum eo. Jesu, occulte
33. Ad Jesum autem ter timorem 53. Ad Jesum autem propter
cum venis- Judaeorum, autem metum Judaeo-
* ul tolleret cum venissent, rum, ut tol-
sent, et vide-
runl eum corpus Jesu . . . ut viderunt leret corpus
jam mortuum, et permisit eumj'am mor- Jesu; et permi-
non fraege- Pilatus. Vene- luum, non sit Pilalus.
runt crura runt ergo, fregeruntcrura 39. Venerunt
34. ejus,sedu- _ eltulerunt
~ ejus, et tulerunt
nus ex mili- illum. 54. sed unus mi- cum. Yenit
tibus lanci- 39. Venit ergo Ni- litum Iancea autem et Ni-
a lalus ejus codemus, is latus ej'us codemus, qui
percussit, et qui pridem (6) pupugit f, venerat ad'
exiit confes- venerat ad et exivit con- Jesum nocte
tim sanguis, Jesura nocte, linuo sanguis, primum, fe-
35. et aqua. Et qui feren . . mix- 35. et aqua. Et rens mixturam
vidit, testifi- turam mur- qui vidit, te- murrae, el
catur, el tes- rae, et alo . . . , stimonium aloes, quasi
timonium fere libras perhibuit, et libras cen-
ejus verum 40. cenium. Et ac- verum est lum.
est.
~ Et ipse scit, ceperunt cor- testimonium 40. Acceperunt
quod vera pusJesum, etad- ejus. Et ille ergo cor-
dicit, ut etvos ligaverunt
s scit, quia pus Jesu, et
credatis, lllum linle- vera dicit, ligaverunt eum
36. Haec enim fac- aminibus cum ut et vos cre- linleis cum
ta sunt illi, . . . S- aromalibus, 36. dalis. Facla aromalibus,
criptura ad- sicut est con- sunt enim sicut mos cst
impleretur: suetudo Ju- haec, ut Scri- Judaeis
Ossum ejus daeis sepeli- plura implea- sepelire.
non confrin- 41. re. Erat tur : 41. Erat autem
gitis ab eo. autera in lo- Ossum non in loco, ubi
37. Et iterum alcum, ubi cru- confringelis crucifixus est,
tera Scrip- cifixus erat, ex eo. liortus: et in
tura : Iiorlus : et in 37. Et ilertim horto monu-
Viderunt bo . . . monu- alia Scnplura mentum novum,
in quem m ... m no- dicit: Videbunt in quo nondum
compunxe- in quera com- quisquam po-
runt. punxerunt. situs erat.
38. Post baec autem 38. Post haec 42. Ibi ergo, pro-
rogavit Phila- aulem roga- pter parasceven,
tum Joseph ab vit Pilalum quia juxta
, CODEX BRIXIANUS.
et alterius similiter. (a) qui simul crucifixus erat f Arimathia. quia et ipse discipulus erat Jesu. occulte
cum eo. Postquam autem venerunt ad Jesum. inve- autem propter metum Judaeorum. ut tolleret cor-
nerunt eum jam mortuum. et non fregerunt crura pus Jesu. et permisit Pilalus. Ad ille venit. et tulit
ejus. sed unus ex milrtibus. Iancea sua latusEt ejus corpus Jesu. Venit autem et Nicodemus. qui prius
aperuit. et continno exiil sanguis et aqua. qui venerat ad Jesum nocle. lerens raixturam murrae et
vidit leslimoiiium perlnbuii. el verum est lestimo- aloes. quasi libras cenium. Acceperunl ergo corpus
nium ejus. Et ille scil quia verum dicit. ut el vos Jesu. et ligaverunt eum.Tinleaminibus cum aioma-
credatis. Facta sunl enim haec. ut Scriblura imple- libus. sicut consueludo est Judaeis sepelire. Erat
retur. Ossuum ejus non confringetis ex eo. et ite- aulera in loco. ubi crucifixus est. lrorlus. el in horto
rum alia Scriblura dicit. Videbunt in quem transGxe- monumentum novum. in quonondum quisquam posi-
runt. Post haec aulem rogavit Pilatum Joseph ab tus erat. Ibi ergo. propter parasceven Judaeorum.
tCODEXCORBEIENSIS.
32. et illius4 quidem primi, fregerunt crura, et al- 58. quia erat discipulus, etc.b occulte autem f
terius simul, qui crucifixus erat, etc. Venerunt ergo, et tulerunt eum.
34. latus ejus percussit. 39. Venit ergo 6 Nicodemus.
36. Ossum non confringelis ab eo. 40. adligaverunt cum aromatibus... 7 sicut con-
37. in quera compunxerunt. suetudo. f
VARIANTESLECTIONES.
'
Gat.etviderunl... etnon fregerunt. Vulg. ut vide- linteis...sicutmosest.
4 Jifm.qui simulcrucifixusest.
runt...nonfregerunt. 1~ El ila Gal.
2 Gat. et Mm. quia vere dicit. Vulg. quia vera
' ~ (Sat.Nicodinius.
Gal. eunilinteis... sicut consuetudoest. Vulg. illud EtitaGal.
BLANCHININOTM.
— Ita et (ex. Gr. •
(a) Juxla lex. Gr. (tvBrwp-Mvto-. (b) ew\\e.
«189- EVANGELIUMSECUNDUMTOHANNEM. 490
CGDEX VERCELLENSIS. CODEX YERONENSIS.
5. tum. Et pros- erat monumen- et prospexisset,
42. ta erat tnonu- cultans, videt lum, posuerunt vidit posila
* posita linlea- Jesum.
mentum, pp- lintheamlna, non ta-
suerunl Jesum. mina, non tamen inlroivit.
men iiura\it. CAPUT XX. 6. Venilergo'Simon
CAPUTXX. 6. Secutus est il- 1. Una aulem Petrus seqrlens,
1. Una autem sab- lum.. . t Petrus, sabbati venit et intravrt m
bati venit et intravit ih Maria Magda- monumentum,
Maria Mag- monumen- lene, cum adet vidrt linthea-
dalene , cum tum, el vidit huc tenebrae 7. mina posita, et
adhuc tene- linleamina essent, ad monu-
2
brae essent, 7. posita, etsu- menttim; et *' sudarium,
erat super ca-
quod
ad monumeu- darium, quod vidil lapidem put ejus, non
lum ; et videt erat positum sublalura a cum Iinteami-
lapidem sub- seorsum, in- monumentum. nibus positum,
latum de mo- volulum in 2. Cucurriiergo, sed separaiim
numenlum, _ uno loco. et verat ad Si- involutum in uno loco.
2. et cucurrit, et 8. TuncergoinlrO' monem Pelruh), 8. Tunc ergq liuro-
venit ad Simo- 3
ivit et discipu- et ad alium ivit el iJle dr-
nem....um, lus, qui prior discipulum, quem scipulus, qui
et dts- venerat ad amabalJesus, venerat primus
cipu monumen- el dicit eis : ad nronumen-
tum, et vidit, Tulerunl Domi- tum, et vidit,
nl 9. et credidit :s-nonnum de monu- et credidit:
dtim einm mento, etne- 9. nondum enim
sciebant Scrip- scimus ubi sciebat Scriptu-
turara, quod posuerunt illum. ram, quia opor-
ubi illum po- oportet lllum S.Exivit ergo let eum a mor-
sueruni. a mortuis re Petrus, et rlle tuis resurgere.
5. Exiit ergo Pe- surgere. alius discipulus, 10. Abierunt ergo
trus, et alter 10. Abierunt ergo el veniebaul iterum ad se-
discipulus, et discipuli ad se. ad monumen- metipsos discipuli.
ibant admoiiu- 11. Mana autem 4. tum. Currebant 11. Maria autem
4. mentum. -Cur- flens stabat aulem ipsi sedebat ad mo-
rehanl atttem ad monumen- duo simul, numentnm plo-
ipsi duo simul, tuln; et cum ille alius disci- rans, et cum
illeantem dis- fleret,. . . dspe- pulus praecucur- fleret, inclinavit
cipulus prae- xit in raonu- rit citius Pe- se, et prospexit
curril velo- 12. menium; el tro, et venit in monumentum;
cius Petro, et vidit duos An- prior ad monumenlun) 12. et videt duos
veiut priorad gelos.. . albis 5. Et cum se Angelos in albis
monunien- sedentes, unuin inclinasset, sedentes, unum
CODEXBRIXIANUS.
quia juxla erat monumeiuum. posuerunt Jesum. mina. non laraen introivit. Venil ergo Sinion Petrus.
Die autem prirna sabbati. venit Maria Magdalene sequenseum. ct inlroibit in monumenium. et vidit
mane. cumadhuc lenebrae essent. ad rnonumentum. linteamina posita. et sudaiium. quod fuerat super
et videl lapidem revolutum. ab ostio monumenli. caput ejus. non cum Iinteamiiiibiis. positum. sed
Cucurrit eigo. et venit ad Sjmonem Pelrum. el ad separalim involulum. in_unum locum. Tunc eigo
alium discipulum. quem amabat Jesus. et ait illis.. intioibit. et llle ahus discipulus. qutveneiat pnmus
Tulerunt Dominumde monumento. et nesciraus ubL ad monuinenlum. et vidit el credidil. liondum enim
posiieiunl eum. Exiil ergo Petrus. et ille alius clis- sciebaniScribiuras. qukopotieret Jesum. a inoituis
cipulus, cl Aeueiuni ad monumentum. Cuirebant lesurgeie. Abierunl ergo lierum ad semeiipaos disci-
auiem ambo pariter. llle auiem alius discipulus. piili.Mariaautemstabatadnionumeiitumfoiisploians.
jrraecucurrit citius Petro. el venit pnor ad monu- et dum fleret mclinavit se. et prospexil in niouu-
liientum. et cuin se raclinasset. vidn posita ltniea- mentum.etvidil duosAngelosin albis sedentes. unum
CODEXCORBEIENSIS.
42.' propter Parasceven, quia, etc. surgere a mortuis.

CA.P.XX. —2. e quem dihgebat f Jesus. 10. Abierunt ergo apud se discipuli.
5. et veniebant. 11. Omiliit, foris.
5. cum se inclinasset, et prospexisset, vidrt. Ibid. plorans: ut ergo ploravit.
9. non enim^scieTiat... quia oportet f eum re-
VARIANTESLECTIONES.
1 Gat.proptercena pura Judaeorum.Mm.ubi posue- 3 Gal elMm. etille aliusdiscipulus.Vulq. el ille_disci»
runt. Vidg. pTopter Parasceven Judaeorum... posue- pulus.
4 Gal. proplerceiia pura.
runt.
2 Gal essent, et vidit Vulg. essent, ad nronumentum, b EtilaGal.
etudil. Ibidem,Jliii.lapidemsublatum ab ostio monu- 6 Gul scielMt scnpturam quia oporlet.'Mm. sciebat
menli. Vulq IaprdemsublattimaTnonumeuto. quiaoiiorlet.
PATROL. XII. 16
.191 EUSEBII VERCELL. EVANGELiUM CUM VARIIS COD. COLLATUM. '491
ad caput, unum meum, et ad ad capttt, et unum et Patrem ve-
ad pedes, ubt Patrera ves- ad pedes, ubi stium, (d) et f
positos eral Jesus. truin, Deum positum fuit Deum rneum, et
15. Dictrnl ill . . mu- meum, et De- corpus Jesu. Deum vesrrtim.
lieri, quid fles ? um vestrum. 13. Dicunt eiilli, mu- 18. Yenit Maria
Ail ill . . s : Quo- 18. Venti Matia ber quid ploras ? Magdalene ad-
niam tulerunt Magdalene Dicit eis : Quia nuntians diseipu-
1 Dorainura rae- nuniians dis- tulerunt Dominum lis, quia vidit
um, et n . . . . o cipulis : quo- meum, el nescio Jesum, et haec
ubi eum posu. . .- niam vidi Do- ubi eum posueruut. dixtt.
runt. minum : et haec 14. Haee cum 19. Cum essetergu
14. His diclis, con- dixtt illi. dixisset, sero die illa, una
versa est retro, et videt 19. Sel, cum sero fac- conversa est re- sabbatorum, et
scie- lum esset die il- trorsum, el videt osteis clusis,
bal, quod Jesus la, una sabba- Jesum staniem, uhi erant disci-
15. est. Dicit illi ti, et ostiis clu- et non seiebat quia puli inclusi pro-
Jesus: Mulier, sis, ubi era. . Dominusest. pler meium Ju-
2 quid ploias? * discipnli prop- 15. Dicit ei Jesus : daeorum, veuit
quem q .. eres ? ter limorem mulier, quid ploras? Jesus, et stetit in
. . . la exislinian . . . Judaeorum, quem quaeris ? illa medio, et (e) di-
eum hortu- ' venit Jesus, et existimans quia cit f eis : Pax vo-
lanum esse, sietit in niedio, horiulanus (a) estf, 20. his. Et hoe cum
ait illi: Dornine, et (e) ait f illis: Pax dicit ei : Domine, dixLset, ostendit
sr tu portas- vobis. si lu sustulisti eis manus, el
tiillum, dic mi- 20. Et his dictis, os- eum, dicito mi- latus (f) suum f:
hi, ubi pusuis- tendit ilhs ma- hi, ubi posuisti et gavisi sunt
li eitra, et ego 8
nus el latus : et eum, et ego discipuli viso
ilhim tollam.
s gavisi sunl eum lollam. Jesu.
16. Dicit. . . i Jesus: 21. diseipuli. Dicit 16. Dicit ei Jesus : 21. Dicit ergo eis
Maria. llla ste- illis ergo iterum : Matia.(fc) Etf (g) Jestis f uerum :
tit, et ail illi : Pax Yobiscum. conversa llla, Pax vobis. Sieut
Rh (quod Sicut nusrt me dicit ei Haebrei- nre misit Pater,
dicilur, Domi- Pater, et ego mit- ce : Rabbom. et ego mitto vos.
47. lie.) Dicil illi 22. to vos. Insuffla- (quod inteiprae- 22. (h) Hoc f cum
Jesns : Noli mc vit, et ait illis : tatur, Magister.) dixisset, insufflavit,
tangere, non- Accipite Spiri- 17. Dicit ei Jesus : Noli et dtcit eis : Accipite
dura enim as- tum Sanctum : me tangere, non- Spiritum Sanctum:
cendi ad Patrem 25. si cujtis remi- diiin enim asceudi 23. qtiorum reniise-
mcum : vade seritis
" pecca- ad (c) Patrem f : rilis peecata, re-
autem ad fra- ta, remissa; vade antero ad mittuntur eis:
tres meos, et erunl illi: si fratres meos, et et quorum de-
dic illis: Ascen- cujus leniie- dic eis: Ascendo linueritis, detenla
do ad Patrem ntis, lenebun- ad Pairem meum erunt.
CODEX BRIXIANUS.
ad capul. et alterum ad pedes. nbi poiilum fuerat Pairern meum. et Patrem vestrum, Deum meum et
corpus Jesu. Dictrot ei ilh. muher quid ploias. Deum vestrum. Et venit Maria Magdalene annuntiins
Dicil eis quia tulerunt Dominum meum. et nescio discipulis quod vidisset Dnminum. et omnia quae
uhi pnsuerunt eum Hacc cum dixissel. conversa est dixit ei. Cum e->setergo seio die illa. quae est prima
relror-um. et YiileiJestimslanlem.eiiionsciebat quia sabhati. et januae cssenl clausae ubi eranl discipulr
Jesusest.Dixit autera et Jesus. muherquid plorasaut ejus congregan proprermetiimJudaeoriim.veiiitJesus.
quem quaeris. ad illa putans qma honulanus esset. et stelit lo medio. et dixit eis.Pax vobis. Et cum hoc
dicitei. Domine. si lu sustulisti eum. dic iniln. ubi dixisset ostendit eis manus ei latns. et gavisi sunt
posmsti cum. el cgo eum tollam. Dicit ei Jesus. discipuli. cum vidissenl Dominum. Dixrl ergo eis (g)
Maria. (b) Et f comersa illa. dicil ei. Rabhoni quod Jesus f ilerum.Pawobis. Sicut roisitme Pater. elego
dicilur Magisier. Dicit ei Jcsus. Noli me tangere. roilto vos. Et h.ec cum dhisset. insuflavii. et dixit
nondirm ernm ascendi ad Patrein nieuui. \ade.iulem eis Accipite Spintum Saiictum. si cui lemisentis pec-
ad fratres ineos et dic eis. Quia ego ascendo ad cata. rennttunlur ei. si cujus detinueruis. detinebun-
CODEX CORBEIENSIS.
16 Et conversa illa dicit ' Hebraice : Rabboni collecti.
(qtiod nitpipreiatur Magister, Domine). 20. et gavisi sunt discipuli.
19. el januae essent clausae, ubi erant disciputi
YAHUNTES LECTIONES.
1 Gat.Dominummeum, et nescimns. Mm.Dommum et dixit eis : Pax vobis.
niettmde monumento,el uescio. Vulg. Donnnummeum, 0" Gal. et lalussuum rulg. et latus.
et nescio. Gat remntentur eis : etquorum detemiemis, detenta
8 Gat. qtud?quem. Vulg.qnid ploras?quem. suni. Vulg remitluntur eis:et quorumreliuueritis, re-
3 Gal el Jlfm.Ei occuiril, (et cucurrit)ut Ungereteum. tenla ~ suni
Dieit ei Jesus. Vulg Dicitei JPSUS. Gal.et Mm.ei Hebreice Rabboui, quod dicitur, Ma=
4 Discipuhnropter... m medioeorum, et dixit eis: Pax gisier.
vobiscum.Vulg.drscipuhcougregali propter... m medio,
BLANCHININOTÊ.
(n) Ita et tex. Gr. eo-riv.(b) Addif et,cod. quoque Cant. Se. —(c)~?ost Patrem, deest meum, etiamin cod.
Cant. — (d) Addit et, pariter tex. Gr. vai. — (e) Iia ex tex. Gr. 'iyet. —(f) Addit SUHIH, etiam tex. Gr. <w-
«0. — (g) Addit [Jesus, Uem et tex. Gr. b 'lyaovg. -~ (h) Ita et tex. Gr. TOUTO.
493 EVANGELIUMSECUNDUMJOHANNEM. 49i
tur. 29. Deus meus. Ait 24. Thomas autem 29. Dicii ei Jesus :
24. Thomas unus illi Jesus : Quoni- unus ex xu. Quia vidisti me,
de xri. qui dici- 3
am vidisli, ere- qui dici- credidisti : beati
tur Dydymus, didisti : beati tur Didymus , qui non vide-
non fuit cnm qui non vide- non erat cum ruut, et cre-
illis, quando runi, et credi- eis, quando diderunt.
25. venit Jesus. Di- deiunt. venit Je»us. 30. Multa quidem,
cebant ergo 30. Multa quidem, 25. Dixerunt ergo et alia signa
illi et alu dis- et alia sigua ei cetert disci- fecit Jesus in
cipuli : Vidimus fecit Jesus coram puli: Vidimus conspectu disci-
Dorninura. discipulis su- Dominura. Ille pulorum suorum ,
Ad llle dixil a- is, quae non autem dixit eis : quae non sunt
d eos : Nisi vi- sciipta sunt Nisi \idero in scripta in hbro
dero in mani- in hoc libro. manibus ejus 31. hoc. Haec au-
bus ejus ves- 51. Haec aulem figuram clavo- tem scripta
tigium clavo- scripta sunt, rum, et mittam stint, ut cre-
rum, et mise- ut eredatis,
4 digilum meum dalis, quia
ro digilum quomam in locum cla- («) Jesus Christus
meum in locum est Cbnstus Filius vorum, et mit- est Films Dei f;
clavorum, et Dei; et ut creden- tam manum et ut creden-
misero ma- tes, vitam ha- meam in lalus tes, vitam (b) aeter-
nus m latus beatis in no- ejus, non nam f habeaiis
ej'us, non sum mine ej'us. credam. in nomine ejus.
crediturus. 26. Post dies octo
26. Post dies octo ile- ilerum erant CAPUT XXI.
CAPUT XXI.
rum venit : si- discipuli iritus, i. Postea mani-
mul inlus erant el Thomas cum festa\ii se Ue-
discipuh, et 1. Post haec osten- eis. Venit Jesus rum Jesu= di-
Thomas cum dit se neruiii januis clusis, scipulis (c) suis f
illis. Yenii Jesus Jesus discipulis et sleiii in me- (d) stiper mare f
osteis clusis, (c) suis f ad mare dio, et dixit : Tibenadis.
et stetit in me- 2. Tibenadis : et Pax vohis. Manifestavit
dio, et dixil: *Pax simul erant 27. Deinde dicit autern sic :
vobiscutn. Simot) Petrus, Thomae : infer 2. Erant simul
2
27. Deinde ait ad et Thomas, qui digiium tunm Simon Petrus,
Thoman : Osten- dicitur Didy- huc, et vide et Thomas, qui
de hoc digilum mus, 6et Nata- manus meas, diciiur Drdynius,
tuum, etvide nael a Cana et niiiie inanum et N iianael, qui
manus meas, Galileae, et fi- in latus meura : erat a Cana
et mitte manus li Zaebaedaei, el noli esse Galileae, et fili
tuas in lalus el alir ex drsci- inr-ieduliis, sed Zebedaei, et alii
meum : et noli pulis ejus duo. fidelis. disiCipiiliejus duo.
esse incredu- 5. Dicit lllos Si- 28. Respondil Tho- 3. Dicu eK Simon
lus, sed fidelis. mon Pelrus : mas , (t dicit Petrus : Vado
28. Respondit Tbomas, Vado piscari. ei : Dominus piscati.
et dixit tlli : Tu es Dicunt ilh : Ve- meus, et Deus Dicunt ei : Ve-
Dominus meus, et nimus srmul - meus. nimus et nos
CODEX BRIXIANUS.
fnr. Thomas autem unus ex duodecim. qui dici- nieus et Deus meus. Dicit ei Jesus. Quia \idisii me
lur Didymus , non erat cum eis. quando venit credidisti. beati qui non viderunt et ciedideiunt.
Jesus. Dixertinl ergo ei alii discipuli. Vidimus Mnlia quidein. el alia signa fecitJcus. in conspectu
Dominum. Ille autem dixit eis. Ni>-i videro. in • discipuloriiiii. quae non sunt scnbla in hoe bbro.
iiianibus ejus lotum. clavorum et mittam digitum Haec aiilem scribla sunt ut credaiis. quia (a) JPSIIS
meuin in foramina cla\orum. et inmam maiiiim Christiis esi. Filius Dei f et ut credentcs. vitun (b)
meim in Ialus ejtts. non credam. El post dies oclo. aeieiuam f liabeaii». ni nomine ejtis. Post haee
ilerum eiant discipuli ejus intus, etThomas cum eis. manifesiavit se iterum Jeûs. discipulis (c) MIISf.
Venit ilaque Je>-u=.januis rlatisis. el sletit m medio. ad mare liheriadis. M mifctavit autem se. sic. Erant
et dixit Pax vobis. Deinde dicrt Thooiae. Infer digi- simul. SiinonPeu tis. el Thom.is. qui dicilnrDidvmiis.
lum tuum htic. el ude minus meas. et affer man"m et Natli.in.iel. qui etat. a Canan Galileae. el filii
tuam. et miite in l.itus nieura. el noli esse mcredulus Zcbedei. et aln duo ex discipulis ejus. Dicit eis
sed fidehs. Respondit Thoinas et dicit ei. Dominus Simou Pelrus. Vado piscari. Drcunt ei. Yenimus e_
CODEX CORBEIENSIS.
Deest folium o vers. 25 excluso Capitis xx usgue ad vers. 8 Capitis xxi.
VARIANTESLECTIONES.
1 Jtfm Pax vobiscum.Vulg.Pax vobis. vrderunt.
5 Gat.deindeThomae: pornge digitum. Vulg. demde 4 Gul. quoniamJesus... ut crederrtes, vifam aaternarn
dicit
~ Tliomae,uiferdigitum. hebealis in. Vulg. quiaJesus... ut credentes, \itam ha-
> Gat \idisti me, et credidisll: beati qui merronvide- beatism.
runt. Vulg.vidisti me Thoma, credidisti: beati qui non B Gal. a Channan.Vulg.a Cana.
BLANCIHNINO i M.
(a) Iia et cnd. Cant. 'ino-ovgXpterbgvibgio-nv TOU®eov. — (b) Addit aeteinam, etiam cod. Cant. Ktcivtov.—
— \d) Tex. Gr. iiti rng ~a\v,o-ong.
(c) Addil sais, cod. quoque Cant. «UTOV.
495 EUSEBII VERCELL. EVANGELIUMCUM VARHSCOD. COLLATUM. 496
et nos lecum. 8. Alh discipuli in tecum. misit se in mare.
Exieiunl. et navicula ve- Et exierunt, 8. Ceteri vero di-
ascenderimt nerunt' : (non et ascenderunt scipulinavigio
in naviculara : enim longe in navem : el illa venerunt :
illa nocle ni- eratlerra, fe- nocle prendide- (non emm ltfnge
hil ceperunt. re cubitis vi- runt nihil. eranl a terram,
4. Sed, cum raa- l . . nti j trahe- 4. Mane autera sed qua!si'{$) a f gu-
ne faclum bant reliam (a) jam f facto, bitis cc.)
esset, Jesusslelit piscium. stetit Jesus in trahentes reliam
in littore; non 9. Ut ergo descen- litore; non ta- piscium.
enim sciebanl derunt ra ter- men cognoveVuiil 9. Ut ergo discen-
discipnli, quod ram , vident discipuli, quia derunt in lerram,
5. Jcsus esset. Ait il- carbones in- Jesus est. viderunt earbo
lis : Habetis
~ ah- censos, et pis- 5. Dicit ergo eis nes incensos, e't
quid pulmen- cera superpo- Jesus : Pueri, piscem imposilUm,
lum vos ? silum, et pa- numquid pulmen- et panem.
Responderunt llli : nem. tarium habetis ? S0. Dicil eis
6. Non. Ad il- 10. Dicil illis Jesus : Ad- Responderunt Jesus :
le dixit illis : Mit- feritis de pis- ei ; Non. Adferte ex
lile in dexlram ~navi- cibus, quos ce- 6. Dicit eis : piscrbus,
(b) pariem f 11. pistts. Ascen- Mittile quos prendidislls.
gii, et invenie- dtt Simon Pe- m dextram (b) par- 11. Ascendit
tis. Miserunt trus, et traxit lem f navis re- Simon
illi, et trah. .- retiam ad ter- tem, et in- Petrus, et trahit
re non pote- ram plenam venietis. retem plenum ad
rant reliam magnis pisci- Miserunt ergo, et terram magnis pi-
prae mulii- bus CLIII.
" Et prae multitudine scibus CLIII.Et
ludinem pis- cum tanti es- piscium etiam cum tanti essent,
7. cium. Dicil er- sent, non est non poterant re- non est rupiflm
go discipulus < scissa relia. tiam trahete. rete.
ille, quem dili- 12. Ait ilbs Jesus : ve- 7. Dicit ergo disci- 12. Drcit
gebat Jesus, Pe- nite, prande- pulus llle, quem -
eis Jesus :
tro : Dominus est. te. El nemo drligebal Jesus Yenite, prandefe.
Et Simon Pe- audebat ex Dominus est. Nemo (e) lamen f
Irus", audilo disciptilis e- Simon (c) itaque f discenUurriaude-
quia Dominus est, jus mlerro- Petrus, bat interrogare
tunicam se gare lllum : crrar audis- eum : lu quis es*
6 Tu qui es ? seien- set, qura Donrinte
praecinxit, scientes, quia
(eral enim nu- tes,, quod Dominus est, lunica ûc- Dominus est.
dus) et rrosil 13. esl. (OYenrt [-Jesus, cinxil se , ( era't 15. (f) Yenii f Jesus,
se in mare. et' sumpsilpa- enim nudus ) el et accepil pa-
CODEX BRIXIANUS.
nos teeum. Etexierunt. et ascenderunt in navem. et navigio venerunt. non !enimlonge eratit a lerra. sed
in illa nocte nilnl ceperunt. Mane autem (a) ja.rr f quasi (d) a f cubitis ducentis. triher.tes ,ete plsclutrt.
facto. stetil Jesus in Iilore. non tamen cognoverunt Ut eigo descenderunt in terram vrderunt prunas
discipuli ejus. quia Jesus est. Dicit ergo eis Jesus. positas. et piscem superposrtum. elpaTieVii.Crciteis
Pueri numqmd pulmeiitarium habetis. Re>>poiideruiit Jesus. Afferte de piscihus quos modo cepislis. As-
ei. Non Ad llle dixil eis. Miltile m dexieram (b) cendit Simon Petru^ et traxit retiam in terram. ple-
partem f navis reliara et inveroetis. Miseiunt ergo. nam iDagnis jiiscihus. centuin qurnquaginta kribus.
et non poierant liaheie eanr. piae muliiuidme pis- Et cunr tantl essent. nou est seissum rete. Dicil eis
cium. Dicitergo discipulus-llle. qiiem diligebal Jesus Jesus. Yemte. 'prandeto. Nemo (e) lamen f audeb.il
Petro Dominusest. Siraon vero Petrus, cum audisset ex discipulis intcrrogare eutn. Tu quis es. scieriles
quia Doniinus esl. tunicam se succinxit. erat enim quia Dominusest. Yernt ergo Jesus. et accepit pa-
nudus. et raisit sc ni mare. Ahr autem discijmli
CODEX CORBEIENSIS.
9. vident carbones Incensos, et piscem, et panera 12. Nemo tams audebat.
superpositum. 8 15. quia ipse est Dominus,
10. quos nunc cepislis.
VARIANTESLECTIONES.
4 Gat Maneaulemjam facto,stetit in. Vnlg. Maneau- 4 Jlfm in mare . non enim. Vulg nouemm.
tem faclo,slelit Jesus m. b Gal loli essenl Vuly.tanli essent
2 Gal. Pulmentaimmnonhabetis' Vulg.Numqutdpul- 6 Jlfm ei,tu...T)ominusesset. Vulg.eum, tu...Donu-
menuriumhabetis' nus~ est
3 Gal na\ibiele,elinvenietis Miseruntergo,'el'j'am.. Gal accepilpanem,et ded)teis. Jlfm.acceprtpauem,
a mulUiudiiie.Jlfm.uivenieUb.Dij.erunlergo PrjBceptor, el benedixit, et dedit eis. Vnlg. •accipiljpanem,e't dat
per lotamnoctemlaboranles, m hil coeprmus, m veiboatt- eis.
tem mittemus ret-e. i
Mipeiuiuergo etu, etjam. Vulg.na- 8 Gat.praeliendistis.
\iginete, et lmemetis. Miseruntergo, et janr...jrrae 9 Gat.aususest.
multitudrrra.
BLANCHINIROTM.
(a) Addit jam, el tex. Gr. ..§.,. —(b) Addit pailem, etiam tex. Gr. ripn-,—(') Addit .Jfltjrie,pariteJftex.
Gr. ouv.— (d)jl~ et lex. Gr. «7r6.—(e)Cod. Cant. §,. ~(f) Ante vemt, deest et, eliam in lex_ Gr.
COAEX VERCELLENSIS. CODEX VERONENSIS.
nem, et dedit bulas quo vi. . - nem, et dabat esses junior,"
illis, et piscis ciim aute. . eis, et piscem praecingebas
similiter. senueris. . - simililer. te, et ambu-
14. Hoc jam tert,io tendes. . - 14. Hocjam tertio labas : cum au-
1 ostendu se nus tuas. . - manifestavit se tem senueris,'
Jesus discipulis, ter te. . . - Jesus discipulis extendes manus
postquam a g't suis, postquam tuas. et alius te
mortuis rete quo surressit a mortuis. praecingel, et du-
15. surrexit. Cum 19. vis. Hoc autem 15. Cum ergo pran- cil quo tu non
ergo prandi- dixit, signifi- didissent, dicit 19. vis. Hoc autem
2
derunt, ait Jesus cans quam Simoni Pelro dixit sigiiific2iis
Peiro : mortem ho- Jesus : Simon Jo- qua morte ela-
Simon Johan- nonficaiu- hannis dihgesme? rificaturus esset Deum.
nis amas me ? 4
rus esset D_eum. Dicit ei: Utique, El, cum hoc di-
Ait illi : Uliqiie , Ait illl : Seqnere Domine, lu scis iissef. dicil ei :
Domine. Ail illi: 20. "me. Et conver- quia amo le.' 20. Sequere me. Con-
Pasce (a) oves f me- sus Petrus vi- Dicit ei; Pasce versus Petrus
16. as Dicit illi iledit discipulum, q... dili- (A)oves f meas. vidit illum di-
rum : Simon Jesus, sequen- [gebal 16. Iteruin dieit ei: scipulum, quem
Johannes, amas roe?Di- tem, qui etre- Simon Jobannis, dihgebat Jesus,
cit illi: Utique, Domine. cubuerat m driiges me? Dicit sequenten), qui
17. Ait illi : Pasce oves cena supra ei: Etiam Do- el recubuil ad
meas. Diclt illi tertio":Si- pectus Jesu, et roine7 tu scis cenam super pV
mon Johannes, amas d. . eral: Domine, quia amo te. etus ejus, et di-
me ? Contris- . . . is est, qui Dicit ei': Pasce xit : Domine,
talus est Pe- 21. . . . det te? Hunc 17. oviculas meas. quis est, qui
trus, quod di- vjdens Dieit ei tertio : Si- 21. tradefte? Hunc
xit ilh terlio : ..... us, ait ad mon Johannis, ergo ctim vi.
Amas me? Ait Domine, l>ic amas me? Con- disset Peirus,
illi : Ooinia tu quid? tristatus est Pe- dicit ad Jesum :
nosti Doniine; tu trus, qtlia dixrt Domine, hic
scis quod amo 22. ..... .'. voei tertio, Amas me l autem quid?
3
le. Dixit illi: Pas- lo manere, Dicit ei: Etiam _22. Dicil ei Jesus :
ce oves me- dum venio, Dojiiine, lu scis Sic volo eum
18. as. Amen, >. quid ad te ? in- qmnia, tu nosti remanere, donec
amen dico li- lerdum tu quia amo te. venip, quid ad
bi, cum es. . . dome sequere. Dicit ei: Pasce " te? tu me sequere.
lescenlior, 25. Etb exiit hic ovesjneas. 2"3.Exivit ergoluc
praecinges sermo in fra- 18. Amen, amen sermo ap.id fia-
te ipsum, e. . - tres, quod ille dico libi, cum tresj quia disci-
GODEX BRIXIANUS.
nem et benedicens dedit eis. et piscem similiter. Hoc tibi. cum esses .ubenis. cingebas te ipsum. etambu-
jam tertio. manifestatus estJesusdiscipulissuis. post- labas ubi volebas. eum autem senueris. extendes
quam resutrexit a mortuis. Cum ergo manducassenl. manus tuas. et aliys le cingel. el ducet quo tu non
dicit Simoni Peiro Jcsus. Simon Jobannis diligis me vis.' Hoc autem dixii. signihcans. qua morte clarifica-
plus his. Dicit ei. Etiam Domine.tu scisquia amo le. lurus esset Deum. Et hoc cum dixissel. ait illi.
Dicit ei Paste agnos meos. lterum dicit ei Jesus. Seqnere me. Comersus aulem Petrus \idit illtim
Simon Johanms. drligis ihe. Ait illi. Etjam tyomine. discipulum,qugm dihgebat Jesrfs. sequentem. qni et
tu scis quia amo te. "Dicitei Pasce oVesmeas. Dicit recubuit m cena. Super peclus Jesu. el dixit Domine
ei Jesus temo. Simon Johannis. amas me. Coniris- quis est qui tradidit le. Hunc ergo ul vidit Pelrus.
lattis est Petrus quia dixit ei tertio Amas me. Et dicit dixit ad Jesum Donnne bic auteni quid. Dicit ei Jesus.
ei. Domine. tu omnia nosli. tu scis quia amo te. Si eum volo manere donec veniam quid ad te. tu se-
Dicit ei Jesus. Pasce oves meas. Amen amen dico quere me. Etexivil hic sermo adfratres. quia disci-
CODEX CORBEIENSIS.
15. Omiltit, plus his? 6 dixerat ei: Domine, qui est, qui tradet te?
16. quia diligo le. . . ovesmeas. f 22. Si sic volo eum manere,s doriec venio, qnid
'
17. Domme, omnia lu scis, tu nosti quiaamo te. ad le?
18. cum esses juyenior, praecingebas te... te 23. 9 Sic sermo apud fratres... sed volo manere
praecinget. eum, 10donec"veniam, quid ad te?
20. quem diligebal Jesus, et qui recubuit.... et
VARIANTESLECTIONES. (
1 Gat. manifestavitse Jesuscum discipulis.Jlfm.mani- " Gat. Exivit
ergo nonmoriretur... quid ad le? tu
feslalusest cumdiscipuhs.Vulg. mamfestatusest Jestts me sequere. Vulg. Exitt ergo noir moritur..'.. qurd
discipuhs. adle?
' Et
2 Gat. etMm.At ille ait: Etiam...DiciterJesus. Vulg. ita Gal. el Mm.
~
Dicitei: Etiam...Dixit PI. Gat.elMm.tu omniascrgquiaamote.
3 Gat.etMm.Dicitei: Pasce agnosmeos. Vulg.Dixit 8' Gat.donecvenro.
ei : Pasceovesmeas. hic sermo.
4 Gat.essetDominum.Vulg. essetDeum. 10Gdt.
Gat.donec\emo.
BLANCHM liOTM.
(q) Ita et cod. Cant. npbSara.
499 EUSEBII VERCELL. EVANGELIUMCUM YARIIS COD, COLLATUM. 500
CODEX YERCELLENSIS. CODEX VERONENSfS.
discipulus non quod vprum pulus ille non verum est testi-
morerelur, e>.ttestimo- morereiur. Et monium ejtis.
Et non di\it nmm' ejus. non dixii ei 25. El alia qui-
Je-.u*: Non mori- 25 Et alia multa J>sus : Non rao- deo) mtrlta fe-
tur : sed : Sic lilum fecit J*sus, quae, rietur : sed : Sic eum cit Jesus, quae
volo manere, si scriberen- volo manere, donec non snni scripla
dum (a) venio f. tur pet singu- (a) venio f, quidad te? in hoc libro; quae,
24. Hic e^t discipu- la, nec ipsum 24. Hic est disci- si scribebantur per
lus, qui tesii- existimo mun- pnlus, qui testi- singula, nec
fie.iiur de Jesu, dura capere monium perhibet ipsum arbitror
(b) etquisscnp- posse, et Iibros de his, (b) et qui mundiim capere
sitf haee, scimus; qui scriban- senpsit f baec : eos libros, qui
et scimus, lur. et scirnus, quia scnberenlur.
EXPLICIT(c) EVANGELIUM SECUNDUM JOHANNEM. EVANGELIUMSEC. JOHAN. EXPLICIT IN DEO.
INCIPIT SECUNDUM LUCANUM.f INCIPIT SEC LUCAN.f
CODEX BRIXIANUS.
pulus ille. non moritttr. Et non dixit ei Jesus. Quia niuin ejus. Sunt autem et alia multa. quae fecit
nou moritur f. sedS eunrvnlo miiieredoiiec(«) venio Jesus. qute si scnbanlur singula. nec ipsum arbi-
Ilicest discipulusqui testimonittm perliibuit de his. tror. mundum capere. eog qui scribendi sunt libros.
et scribMt hacc. et sciuius qui.i verum est lestimo- AllEN.
EYANGELIUM. SECUNDUM.JOHANNEM.EXPLICIT. %; INCIPIT EVANGrSECUNDUMLUCAN. i~<
CODEX CORBEIENSIS.
25. Et alia antem raulta fecit Jesus, quae, si scriberenlur, nec ipsum arbitror mundum capere eos
libros, rpii scriberenlur.
Evangehum secundum Joannem explicit. Capilula Evangebi Lucani sunt LXXVHI.
Inctpit Evangelium secundumLucanum. Amen. Capitula Evangelh Lucani explicit.
* Gat.Etaha multa, quap non sunt scripta,quae,siscri- fecit Jesus, quae, sr scnbantur.... capereposse eos, qrri
berenlnr... . capere eos qni scnbend)sunt, librns EXPLI- scrrbendrsunt, lrbros.
CITEVAIIGELIOM CATA JOANNEM. Vulg. El alra multa, quae
BLANCHININOTM.
(a) Ita el tex. G. epyorv.t.— (b) Ila et cod. Cant. vai b ypujiug.— (c) Juxta ordinem cod. CanWEvuyyihov
v.uxa'lusavvnvere)i<r~n,upyjrut Bvuyyihovvaru Aovvvv.
EUSEBII VERCELLENSIS
EVANGELIUM
CUM VARJIS GODICIBDS VERSIONIS ITALICJE COLLATUM.
INCIPIT ARGUMENTUM.
Est quidem Lucas AntiochensisSyrus, arle medicus, ProptereaneJudaicis fabulisdesiderio teneretur,neve
discipulus aposlolorum , posteaveio Paulnm seculus hwiettcts fabults, et slttliis
a
sollicitationtbusseducli
esl usque ad confessumemejus, serviens Dominosine excederenla veiitale. petqumn necessaiiam slatim in
crimine. Uxoiem numqunm liabnit, filios numquam pi utcipiosumpsit a Joannis tiattvitale qum est tntlinm
procieavil; L\XIVanno obnl plenus sanclo Spnilu. Evangelii ptxmisvis Domini noslri Jesu Cluisti, el fuit
Jgiiur, cum jam descnpla essenl Evangelta, per Mat- soctus ad peifeatonem popult, ilem induclionembap-
tbwmnquidem in Jtidwa, per Marcum tn Italia, sancto ttsmi atque passiows Sed ejus piofecto dtspostlionis
instigalus Spnilu in Achatcepatl bus, lioc desctipsit exemplum memmitMalachtet h Prophela uliimus-de
Evangelium, stgnificanspex prtnctptum.anle suujn alia duodecim
esse desctipla : sed el stbi maxtmam netesstlatemtn- PostmodutnJoannes apostolus scripsil Apocalypsitn
cumbere, Gimcis fidelibus cum sumina dtligentia omin tnsula Patbmo, demde Evangelmmin Asta. Ilem
xiemdisposiiionemnart ationesna exponete. Lucas sciipsit Actus Apostolorum.
BLANCHINInOTM.
» Legendum esset: Ilaque petquam necessatium b Alludere videtur ad illud Malachia?, m, vers. 1 :
sumpstt prmcipium Evangelii a nalivttate Joannis, qui Ecce ego nutto Angelum meum, et pimpaiabil viam
est pi cemissus (-eu proecursor) Domtni nostri Jestt anle faciemmeam.
Chitslt, et qui fmt socius, elc.
501 EVANGELIUMSKGDNDOMLUCAM. SOS
INGIPIT EVANGELIUM SEGUNDUM LUCAM."
CAPUT PRIMUM. • **•• CAPUT PRIMUM. Justi »mb?
anle Donunum,
l.Quoniam gui- 1. Quoniam qui- incedentes in
dem multi dem multi omnibus man-
conali sunt '
(a) lem 6. datis, et justi- datis, et ju-
ficationibus ordinare nar- stificuionibus
Domiui. ralionem rcrum, Dei sine quae-
quae in nobis rella, et non
completae erat lllis
suni, sicut 7.^filius, eo
2. iradiderunt quod essel
nobis, qui ab Elisabel ste-
innio ipsi rili% etambo*
viderunt, et a processi erant
minisiri fue- in diebus
runt sermo- suis.
nis; 8. Faclum est
3. placuitetmi- autem, cum
- Iii, (b) et Spirituo Sicerdotio
Sancio f,* ad- fungeretur
secuto a prin- Ziccharias
cipio (c) omni- in ordinem
bus f diligen- vicis suae
ter, ex ordine anle Deum,
tibi scribere, secundum
opiime Theo- consuetudi-
i. noseas eorum 4. phile, ut conem Sacer-
sermonum gnoscas eorum dolii, sorte
. ibus 9. censum po- verborum, exiit, ut in-*
tu. . neret ingres- de quibus 9. censum po-
tem- eruditus es, neret, ingressus
verilatem.' in templun:
5. Fuit in die- 10. Domini, et
bus Heiodis emnis mul-
Regis Judeae litudo ora-
Sacerdos bat ora in-
quidam no- censi.
«•**•> mine Zaccha- 11. Apparuit au-
rias de viee tem illi An-
Avia, et gelus, staiis
uxor lllius a dextris 4 al-
« • ••*••• de fihabus tani incensi:
Aaron, et 12. et videns Za-
nomen ejus cbarias, tur-
Elisabel. batus est,
6. Erant autem et timor ce-
CODEX BRIXIANUS.
Quoniam quidem mulii conati sunl ordinare nar- ceplis. et jnslificalionibus Domini. sinequaerella. et
rationem rerum quae m nobis compleiae siint. sicut non erat illis filins. eo quod essel Elisabelh steribs.
tiadiderunt nobis, qui ab initio ipsi viderunl. et el ambo progiessi essent in diebus suis. Facium
mimslii fuerunt verbi pUcuit et mihi adseculo a est auiem. cum Sacerdotio iungeretur. Zaccha-
principio. (c) omn:bus f diligenler ex ordine Ubi rias. in ordine vicis suae anle Deum. seeun-
senliere. optime Iheofile ul cognoscas. eorum vcr- dum consueludinem Sacerdoiii. sors exivit. ut in-
borum. de quilnis erudiius es verilalem Fuil in die- censum poneiet. mgiessus in templum Domini et
bus Herodis Regis Judae. Sacerdos (juidam nomine oinnis muliiiudo populi. erat orans loris. hora incen-
Z*ccliarias de vice Abia. et uxor illius. ex fihabus si. Apparuit autem illi Angelus Domim. stans a
Aaron. et nomen ejus. Elisabeih. Erjnt autem justt dextris altaris mcensi. Et videns Zaccbarias. lurba-
ambo. in conspeciu Dei. mcedenies inomnibus prae- lus esi. et limor ce-
CODEXCORBEIENSIS.
CAP.I.—l.Quoniam quidem multi conali sont or- 5. Et uxor illi de filiabus.
dinare rerum narrationem, quse in nobis complelaB 10. Populi orabat foris.
sunt.
VARIANTESLECTIONES.
1 Gat. adsequutoa Vulg. assecutoommaa. glGS&UO111LCIMLIIUUI.
* Gut.processeruntaelate m. Vulg.processissentm. 4 Gal.altans supphcationis.Vulg. altarisincensi.
s Gai.poneret, in temploingressus. Vulg.poneret, m-
BLANCIIININOTÊ.
(a) Lege temptaverunt.— (£>)Addit el Spiritui sancto, etiam Golh. v.cdtw riveOjwrt«yiw. ex Act. Ap. xv,
vers. 28.— (c) Juxta Grsecamsynlaxim, nSaiv.
503 EUSEBII VERCELL. EVANGELIUM'CUM VARIIS COD. COLLATUM. *>G4
pulum per- cidit super fectam.
iectum. illum. 18. Et dixit Zac-
18. Et ait Zacha. . - 15. (a) Elfaitad charias ad
as ad Ange- illum Angelus, Angelum :
lum: Unde hoc dicens : Ne Unde hoc
sciam? ego timeas Za-4 sciam? ego
13. niamecce enim senex charia, quo- enim senex
exaudiia est sum, et uxor niam obse- sum, el uxor
oratio tua : mea proces- cratio tua mea processior
et uxor tua sit in diebus suis. exaudita est: et in diebus suis.
Elisabet pa- 19. Et respondens uxor lua 19. Et respondens
riet tibi lili- Angelus di- Elisabel pa- Angelus dixit
et
um, voca- xit ei: Ego sum riet tibifi- ei: Ego sum
vis nomen Gabriel, qui lium, et vo Gabriel, qui
ejus Johan- adsistoin cabis nomen adsisto ante
*!£. nem : erilque conspectu ejus Johan- Dominum : el
gaudium ti- Dei: et missus li. nen : et erit missum loqui
bi, et exulla- i sum loqui gaudium libi, at te, el haec
tio, et multi ad le, et veni n- et exultatio, tibi evan-
in nativita- untiare libi et multi in 20. gelizare. Et
te ejus gaude- 20. haec. Etecce nalivitate ejus ecce ens
15. bunt: erit s
eris tacens, gaudebunt : tacens, et non
enim mag- , et non pote- 15. erit enim potens loqui
nus in cons- ris loqui us- magnus coram usque in diem,
peclu Domini: . . ue in diem, Domino; quo haec
et vinum, et . . . o fianthaec, et vinum, et , fiant, propter
sicera non quoniam non siceram non hoc, quia
bibet; elSp. . . . . credidisli bjbel; et non ciedidisli
Sancto in- verbis me- SpiriiuSan,- verbis meis,
plebiturad- is, qua. . . mple- clo replebi- quae imple-
bue ex utero malris buntur tem- tur ex utero buntuf in
16. suae; et mul- pore suo. malris suae; tempore suo.
los fiiiorum 21. Eleratpopu- 16. et multos 21. Et eratplebs
Istrahel con- lus expectans filios Istrabel eonver- expectans
verlet ad " Zacbariam . letad Do- Zacchariam :
Dominum Deum ipet mii aban- minum Deum elmiiabantur,
17. soium; et tur, quod mo- " 17. ipsorum; et eo quod tar-
jpse praeibil ram faceret ipse praecudet daret. . .
in conspec- in templo. anteillum templo.
tu ejus in spirilu, 22. Egressus au- in spirilu, et 22. Egressus autem
et virtute lem non po- virtute He- non polerat
Heliae: adcon- teratloqui liae : ut con- loqui ad illos,
verlenda ad eos, et cog- vertat coida et cognove-
cordaPatrum noverunt Patrumin runt quod
ad filios, et in- quia visionem filios, et in- visionem vi-
eredibiles vidit in tem- credibiles ad derit in lem-
ad piuden- plo.Et ipse erat prudentiam plo. Et ipse
<"tiamjusio-J 8 . . nuens il- erat aduuens
juslorum, pa-
rum,J para- lis, et perm.in- rare Domino illis, et per-
re Domino posil mutus. plebem ner- mansit mulus.
CODEX BRIXIANUS.
cidit super eum. Dixit autem ad illum Angelus. Unde Iioc cognoscam. ego enim sum senes. et uxor
Ne timeas Zaccbaria. quoniam exaudita est de- mea. processit in diebus suis. Et respondens Ange-
precatto tua. et uxor lua Elisabeih. paiiet. tibi lus dixitei. Ego sum Gabriliel. qui adsislo in eon-
filium. el vocabis nomen ejus Joannes. et erit spectu Dei. el missus sum loqui ad te. haec tibi
gaudium libi. et exuliatio. et.mulii in nativi- evangelizare. El ecce eris tacens. et non poteris
late ejus gaudebunieiit autem magnus coram Do- loqui. usque m diem quo baec fianl pro eo quod non
mino el viiiiun et sicera. non bibet. et Spiritu San- credidisti verbis meis, quae implebuniur m tempore
eto replebitur. adhuc ex uteio matris suae. etmul- suo. Et eral plebs. expectans Zicchariain. et imra-
tos filiorum Sdrahel. conveitel ad Dominum Deum bantur. quod tardaret ipse in templo. Egrossus au-
ipsorum. et ipse praecedet ante lilum. in spintu et tem. non poierat loqui ad illos. et cognoverunt.
viriute Heliae. ut convertal corda Patrum in dlios, quod visionem \idisset in templo Et ipse erat in-
etinerudilos adprudeniiam jnsloium. parareDomino nuens illis. et permansit mulus.
plebem peifectam. Et dixil Zaccharias ad 4ngelum.
CODEX CORBEIENSIS.
13. Et ait illi Angelus Domini, dicens : Ne li- 19. et dixitei: Ego enim sum Angelus Gabriel,
meas quoniam ecce obsecratio tua audita est. qni adsto.
17. el incredibiles ad prudenliam justorum. 20. propler hoc, quod non credis verbis meis.
VARIANTESLECTIONES.
1 (iffll.parare JJonnno.vuiq. parare uommo. * frflt.âcnanas,quia ecce exauuna esi. vmy. LMWO^
* Gal.lacens. i ecentimanu, mutus. Vulg. tacens. ria,quomam exauduaesl.
£ Gal. annuenseis. Vulg.mnuensllhs.
BLANGIIININOTA5.
(a) Ita etcod. Canl. x«t.
603 EVANGELIUMSECUNDUMLUCAM. 506
23. Et factumest, ta estin - 23. El faclum est, . tans, quod
ut inpletisunt ituejus, et erat ut impleti sunt sic benedixisset
dies Sacerdo- ns, quod dies olficii 30. eam. Et ait
tii ejus, abiit bene- ejus, abiit ei Angelus
in domum 30 a Et in domum suam. Domini . Ne
24. suam. Post is- Ange- 24. Post bos autem timeas Maria,
tos autem di- time- dies concepit mvenisti emm
es concepit Elisabel uxor gratiam aput
Elisabet uxof ejus, et occul- 31. Deum : (a) et f
ejus, et occul- -
tabat se men- ecce concipies
tabat se men- ce sibus qutnque, in utei o, et
sibus quin- 31 eip- 25. dicens: Quid paries Filium ,
que, dicens : pro, mihi sic fecit et vocabis
25. Quid ita mihi esFil- Dominusjn nomen ejus
fecit Dominusin ca- diebus qui- 52 Jesum. Hic
diebus, quibus en bus respexil erit magnus,
respexil au- 32 Jesum. Hic aufeire obpro- et Filius M-
. . erre obpro- .... magnus btium meum lissimi vo-
. . rium meiun . . . . us Altis- inter homines. cabitur, et
inter homi- . . . i voca- 26. Eodem autem dabit llli Do-
26. nes. Eodem . .'tur, et tempoie mis- minus Deus
. . . tem tem. . - . . . ei Dominus sus et Ange- sedem David
re mi. ..*... r . dem Da- JusGabnel a Donrino Patris ejus,
Angelus . . . Patiis in civjlatem et.regnabit
Gabriel a Deo . . . b, et reg- Gahleae, cui in doino Jacob in
in ei navit in do- nomen Naza- 33. aeternum, et
Galile mum Jacob 27. reth, ad \irgine regni ejus
nom. ...- in saecula, Maria despon- non eril fmis.
zare 33. et regni ejus satam uro, 34. Dixit aulem
27. gine non erit li- ctunoinen Maria : Ecce
34. nis. Et ail erat Joseph, Ancilla Do-
illi Maria : de domo Da- mini, coniin*
Quomodo vid, et nomen gat mihi se-
de d. '. .'. *r* erit hoc, quo- VIRGINIS MARIA. cundum ver-
VI niam non 28. Etingressus bum luum.
Vir novi virum ? Angelus, eyan- 35. Et respon-
28. ria. E 35. Et resppn- gelwavit eam, dens ange-
sus , . dens Ange- et dhitilJi .- lus, dixit
ben lus, dixit ei; Dominus te- llh : Spiri-
eam, d SpnitusSanctus - cum : benedi- tus sanclus
Habeg superveni- cta Uiinter supervenit in te,
plena ei in te, et vir-
* mulieres. et virlus "
tecum. ... - tus Aliissi- i 29 Ipsa autem, AJtissimi
J
dicla tu in- ini inumb . . - ut vidit eum, objumbravit
ter mu vit tibi. 3Ide. . - mota est m le. Ideoque
29. . . saaute. ., que quod. . • introilu ejus, - quod (b) na-
ut vidit. .- ceturex. ..,,.- et erat cogi- scelur f San-
CODEX BRIXIANUS.
Et factum est. ut impleti sunt dies officii eJus.Bbiit ejus. et„eogitabatqualis essel hoecsalutatio quod sic
m domum suam. Post hos autem dies. concepit benedixissel'eam. Et ait ei Angeius. Ne limuetis
Elisabeih. uxor ejus. et occultabat se. mensibus Maiia invenisti enim gratiam apud Deum (a) et f
quinque dicens. Quia sic mibi fecit Dominus. iu die- ecce concipies in uiero el panes Filmm et vocaus
bus quibus respexil. auferre obprobrium meum in- nomen ejus Jesum. Hic erit magnus et Filirs Altis-
ter homines. In mense auiem sexlo missus est An- simi \ocabiiur et dabu llli Dominus Deus. sedem
gelus Gabriel a Deoin civitafem Galileae. cui nomen David Pairis ejus.. et regnabit super doinuni Jacob-
Nazareih. ^d Virginem desponsalam viro.-eui no- in acternum. et regni e]us. non erit Imis. Dixii au-
men erat Joseph. de domo David el nomen Virginis tem Maria ad Angelum. Quomodo ent Iioc. quoniam
Maiia. Et ingressus ad eam Angelus. dixit Habe virum non cognosco Et respondens Angelus dixit ei.
gratia plena. Dominus tecum benedicta tuin mulie- SpiniUbsanclus super\eniel in te. elvirtus Aliissuiii.
ribus, Ipsa autem ut vidit eum. turbata est m verbo obumbrabit tibi.Ideoque. el quod(6)nasceturf San-
CODEX CORBEIENSIS.
28. ingressus ad('eam Angelus, benedjxif eam,<et sel eam.
dixit illi. . . . iiiier mulieres. 34. Ego enim nescio virum.
29. Mpsa autem,ût vidit euni, mota est in in- 55. Spiritus Sanctus superveniet le... obumbiahit
tronu ejus, et eral cogitans, quod sic benedixis- me, (lege) le. Quod nascelur Sanclum, vocabitur.
1 Gat.m mulieribus,etbenedictus fruclusvenlns tui. 8 Gat et ld, quodnasciturex te. Vulg.et quodnascetur
Vulq. in muhenbus. > exte.
2 Gat.Et dixit ei AngelusDomim:Ne. Yulg'Et ait An- * GaUipsa autemcum vidisset,turbata est.
gelus ei: Ne.
BLANCHININOTÊ.
(«) Addit et, etiam tex. Gr. wl ~-(b) Post nascetur, deest e$ te, etiam in tex. Gr.
807 EOSEBII VERCELL. EVANGELIOMCUM VARIIS COD. COLLATUM. &08
tum, voca- ' clus vora- Benedicta
vitur Filius bitur Filius tu inter mu-
36. Dei. Et ecce 42. et exclama- Dei. lieres, et be-
Elisabet cog-, vit voce mag- 36. El ecce Eli- nedictus Iru-
nala lua, et na, et ait . < sabel cognata Clus ventris
ipsa concepit; Benedicia lu tua, et ipsa 43. tui. Et
Filium in se-] inter muli- concepit Filium unde
necta sua: eres, et be- in senecta hoc mihi, ut
el hic men- . . ..ictus sua : el bic veniat Maler
sis sexlits est . . . . tus ven- mensis esl Domini mei
ei, qnae voca- sexius illi, 44. adme?
tur sterilis, quae voca- Ecce
37. quia non est balur sterilis, enim, ut fa-
inpossibile 37. quia non cta esi vox
apul Deum est impossibile salutationis
omne v. . - Deo ornne luae in au-
38. bum. Et dixit 58. verbum. Et ribns meis,
Maria : Ecce discessit ab - exuliavit in
Ancilla D illa Ange- gaudio mfans
fiat m lus. in utero meo :
59. Exnrgens 45. et beaia,
autem Maria quae credidisti,
in diebus quoniam per-
illis, abiit ficientur ea,
in monlana quae dicla
cum festi- sunt iibi
39. Maria in 45. ta es, quae cre- natione in a Domino.
diebus il- didisti quod civitate 46. Et ait (a) Eli-
lis, et abiit erit consum- Judeae : sabel f :
in monta- malio eorum, 40. Ei intravit Magnilicat
nam cum quae tibi dic- in domum anima mca
festina. . . - la sunt a Domino. Zacbariae, et Domiuum :
ne, in ci . . . 46. Et ait(«)Elisabelf: salutavit Eli- 47. et exnltavit
tem Ju . . . 1 41. sabel. Et
Magnificat spiriius meus
anima mea facium est, in Dco sa-
47. Dominum : et exul- ul audivit lutari meo.
lavit spirilus. . . - salutationem 48. Quia
us in D. . . . - MariaeEli- respexit
lulare meo. sabel, exul- hunulitatem
48.. . . a respe- tavit infans aneillae suae :
xit humi. . . - in utero ecce enim
tatem ancil- ejus : et re- ex hoc bea-
. . e suae : pleia est tam me di-
i Spiritu San- cent omnes
42. cio Elisabel, generatio-
et exclamavit 49. nes. Quia
voce magna, fecil mihi
dicens: magna qui
CODEX BRIXIANUS.
ctum vocabitur Filius Dei. Et ecce Elisabeth co- et dixil. Benedicta lu in mulieribus et benedictus
gnata lua. et ipsa concepit Filium in senectute fructus ventris tui. Et unde hoc mihi. ut \eiinel
lua. et hic mensis sextus est ei. quae vocatur Mater Domini mei ad me. Ecce enim. ut facia esl
sterilis. quia non est impossibile apud Deum. omne vox salutaiionis luae in auribns inris. exulla\il in
verbnm. Dixit auiem Maria. Ecce Ancilla Domini. gaudio infans in utero meo. el beata es quae credi-
/iat mibi secundum verbum tiium. El discessn ab disli. quoniam peificieniur ea quae dicia sunl nbi a
illa Angelus. Exurgens autetn Maria in diebus illis. Domino. Et dixit Mana. Magmficataniiiiamea Doini-
abiii in niontana cuin (esiinaiione. in civiiatem Judae. nuni. et exullavit spiriliismeus. in Deo salutan mco.
Et iniiavit ln domum Zacchariae. et salutavit Elisa- Quia respexit humilitaiein ancillaesuae.etceenim.ex
betli.Elfactuinesl.uiaudivitsalulaiionemMariae.Eli- lioc beatificaiumeomnesgenerationes.Quiafecit mihi
sabetli. exultavit infans in utero ejus et repleia est magna. qui
Spiritu Sancto Elisabelh, et «jxclamavitvoce magna.
CODEX CORBEIENSIS.
56.Qnaevocabalur sterilis. 59. In civitatem Judaeae.
37. Quia non est impossibileDeoomne verbum. 45. Quoniam perflcientur omnia, quse dicta 8 sunt
38. contingat nuhi secundum verbum luum. Dis- tibi a Domino.
cessit ab illa Angelus.
VARIANTES LECTTONES,
1 Gat.Magnificavit,Vulg.Magnificat. fans.
Gat. exultavit in gaudio infans. Vulg. exullavitin- 8 Gat. sunl a, omissotibi.
BLANCHININOTM.
<a)Notat Origenes •(modo is auctor sit homil. in Lucam ) in exemplaribus quibusdam Porro omissum Mariai
nofnen; ac piomdea nonnullis creduum hoc carmen esse Elisabethse , sed perperam. Elisabeili
daridi, non nominandi casus esi-
§09 _ EVANGELIUMSECUNDUMLUCAM. SIQ
49. potens est: et 57. perit Filium. poiens est, genuit Filium.
sanclum est 58. Et audierunt etianctum 58. Etaudie-
nomen ejus. vicini, et nomen ejus. runlvicini,
50. Et misericor- cognati ejus 50. Et nnsericordia et cognati
dia ejus in sae- qu . . mag- ejus in sae- ejus quia
cula saeculo- vit cula saeculo- magnificavit
rum saecu- .... miserum tiinen- Dominus
la timen- . . cordiam tibus eum. misericordiam
tibus eum. suam cum 51. Fecit;polen- snamcum
51. Fecitpotes- e . . . . congra- tiam m illa, et con-
tatem in bra- tulabanlur bracchio suo : gratulabantur
•
chio suo dis- 59. ei . Etfac- disparsil suei.
sipavit super- lum est . . . perbos mente 59. Et Tactum
bos meiiie, octavo . . . corde ipso- est in die
ei corda eo- venerunt 52. rum. Depo- ociaba, ut
52. rum. Deposu- circumci- suit polentes venirent,
it polentes dere de[sede, et et circumci-
desede, . . rum s exaltavit bu- derent pue-
. .xalla 53. miles. Esu- rum, et voca-
nentes lin- verunt eum j
plevit bonis : in nornine
et divues Patris ejus Za-
53. divitesdimi- dimisit ina- chariam.
sit imnes. 54. nes. Suscepit 60. Et respondensj
Si. Snscepitls- 60. dens Mater Istraliel pue- Maler ejus,
trahel pue- ipsius.dixit: rum suum, dixit: Non,
rumsuum, Non, sed \o- (a) memo- sed vocabilur
re eabiuir Jo- rari f mise- Johannes.
misericor- 61. hannes. Et rieordiae. 61. Et dixerunt
55. diae .- 0- dixerunt 55. Sicut loculus ad illam : Ne-
cutus e ad eam : Ne- est ad Pa- mo est in co-
'_ Paties nos- mo est in cog- tres nostios gnaiione tua,
tros Ab . . ham, naiione tua, Abraliae, qui vocelur
et sem . . . qui voceiur et semini lioc nomine.
ejus in . . - nomine is- ejus in saecula. 62. Adnuebant
teniu . . . to. 5t>. Mansit atilem autem Patri
56. Mansit aulem 62. Adnuebant . Maria cum ejus, quem
J
Mari i cum etiam Patri illa (b) men- f vellet vocari,
ea (b) mensib . . ".f ejus, qnem \ sibus f uibus : eum.
tribus: et re- \ellel vo- etieversa 65. Et accepit
. . . . rsa est . . 63. cari eum. Et, est domi pugillarem.i
acceplo pu- suae. et scripsit, di-
57. Elisabel autem cens'. Johan-
impletum est nes est nomen
men ejus. tempus gi- 64. ejus. (c) Et
64..Et (c) confeslim gnendi, et A continuo reso-
CODEX BRIXIANUS.
potens est. et sanctum nomen ejus.J Et miseri- reret et peperil Filium Et audierunt vicini. et.co-
cordia ejus. in progeniem et progeniem limeii- gnati ejus. quia magnificavit Dominus. misericor-
tibus eum. Fecit potentiam in brachio suo. dis- diam suam cum llla. et congratulabanlur ei. Et fac-
persit superbosmenie cordis ipsorum. Deposuit potum esl m die octavo. venerunt circunicidcie pue-
tentes de sedibus. et exaltavit humiles. Esurienles rum el vocaverunt eum. nomiue Pains ejus. Zac-
saturavit bonis. et divites dimisit inanes. Protexit chariam. Et respondens Mater ejus dixit. Non sed
Sdrahel puerum suum (a) memoraii f misencordiae vocabilur Johannes Et dixerunl ad illam, Quia ne-
suae. Sicut locutus est ad Patres nostros Abraham. mo esl m cognalione tua. qui vooatnr hoc nomine.
et semini ejus in saecula. Mansit autem Mana cum Innuebant aulem et Pairi ejus. quomodo vellet vo-
illa. qiusi mensibus tribus. et reveisa est in domum cari eum. Et postulans pugillarem scnbsit dicens.
suam Et Elisabeth. lmpletum est tempus. ut pa- Johannes est nomen ejus.
CODEX CORBEIENSJS.
50. Misericordia ejus 3 in progeniem et proge- vocaverunt eum in nomine Patris ejus Zachariam.
niem. 01. dixerunt ad illam : Nenm esl, qui vocetur hoe
51. Menle cordis ipsorum.. nomine. Addn xecensmanus, in cognatione tua.
54. puerum suum, 4 memorati misericordiae. 65." Et accepit pugillarum, et scripsil... Et mi-
f Addit, suae, recensmunus. rati sunt omnes.
69. In die octava, ut venirent circumcidere et
VARIANTESLECTIONES.
1 Gat. apudillamquasi. cum - 4 Et ila Gal.
Yulg. illaquasi.
a Gal.et vocaverunt Vulq.et vocabant. 0 Gal. et postulans,(recentimanu) accepit, etc.
* Gat. M progeuieet progenies.
BLANCHININOTJE.
-(a) Juxta lex. Gr. /ivtjrfijm. — (b) Ante mensibus,<leesiquasi, etiam in cod. Canl. — (c) Ita et cod. Cant.
Gr«cus, rm ^v.fv.y^^.v. $\>9D-n y'5i7?-« WTOO.Cant. vero l<aiiiuis concordat cum Vereellensi.
511 EUSEBII VERCELL. EVANGELIUMCIM VARIIS COD. COLLATOM. 512
soluta est lin- • • i luta est lingua 70. sui: sicut
gua ejus, f et ejus f, et om- loculus est
mirali sunt 70. tus est per nes mirati per os San-
omnes. os Sanctorum sunt. Apertum ctorum suo-
Apertum est P . . . h . . . rum est autem os rum Pro-
autem os ejus, su . . . m, qui ejus, et lo- phetarum ,
et lnqneba- . , saeculo sunt quebatur, qui ab aevo
lur, benedi- benedicens 71. sunt. Et
65. cens Deum. Et 2 65. Deum. Et liberavit
. . . ctus esl su- 71. micis nos- factus est ti- nosab ini-
. . r onmes . . ris, et de ma- mor (a) ma- micis nostris,
. . mor, qui cir- . . . omnium, gnus f super et de manu
. . um illos ha,- . . . nos ode- omnes vicinos omnium.
. . itabant, - 72. runt. Facere eoruin, et qui nos ode-
. (b) . n omni misericor- (b) in nniversa 72. ruiit. Ad fa-
rnonlana f Ju- diam cum montana f Ju- ciendam mise-
deae divulga- Patnbus n . . - deae, et di- ricordiam cum
bantur om- tris; et . . . . - vulgabanlur Patnbus nostiis;
. . . a haec ver- ra liaec omnia et memorari
66 posue- 66. verba : et lestamenti
.... omnes, posuerunt sancti sui.
.... audie- omnes, qui 73. Jusjurandum,
. . nt in co. . - audieiant, m quod juia\it
de suo, dicen- corde suo, ad Abraham
tes : Quid nam dicentes : Patrem no-
puer iste ent ? Quid utique strum, da-
73. trum pare erit pner iste? lurum se
nus eum 74. nobis : ut si- Etenim ma- 74 nobis : ul
67. illo. EtZa- ne tunore nus Domini sine tunore
c ....... a- 3 de manu ini- cum illo de manus
'
ler ejus inple- micoium 67. est. Et Za- inimicorum
tus est Spiritu nostrorum charias im- nostrorum libe-
Sancto, el p . . - liberatos pletus est rati serviamus
phetavit, . . - servire ipsi. Spirilu 75 illi. In san-
cens : 75. In castitate, Sancto, el pro- ctitate, et
68. Benedictus et justi . . . phetabat, dicens : jusntia co-
Deus Istrahel, in consp . . 68. Benedictus ram ipso
. . . a visila- tu ejus om- Deus Islra- omnibus
c . . t, et lecit nes dies... - hel, quia diebus no-
redemptio- tros. visitavit, 76. slris. El tu
ne . . popu- 76. Et lu puer, ... - et fecit re- puer, Pro-
69. lo cor- pheta Alt . .. demplionem pheta Altis-
n simi voca- plebis suae. simi voca-
.... nobis, in beris : prae- 69. Et erexit veris : piae-
. . . o Da ibis enim . . - cornum sa- lbis eiiim
te faci. . . luiis nobis, ante faciem
Domini p . . . . in domo Domini para-
vias ejus . . . David pueri re vias ejus.
CODEX BRIXIANUS.%
Et mirati suut omnes. Apertum est aulem illico. os est. per os Sanctorum Prophetarum suorum. quae a
ejus. et Iingua ejus. etloquebatur. benedicens Deum. saeculo sunt. Dare safuiem ex immicis nostris. ei de
Et facttis est iimor. super omnes vicinos eorum.et(d) manu omnium. qui nos oderunt Ad faciendam mi-
in umversa niontana f Judae. divulgabantur omnia sencordiam. cum Paiiibus noslris elmemornri te-
verba b iec.et posuerunt omnes qui audierunl. in coide stamenti sui saneti. Jus jusjurandum quod juia\it
suo. dicentes. Quidpulas erit puer isie.Elenim manus. Abraliac Patri noslro. daiurum se nobis. ut sine li-
Donuni eiat cum illo. Et Zicchanas patcr ejus. re- more. de mami inunicorum npslrorum liberati. ser-
pletus est Sjnritu Sancto. el prophetavit dicens. viamus illi, ln sanciilate et justitja. coram ipso.
Benediclus Dununus Deus Sdrahel. quia visilavil. et omnibus diebus nosins. Et tu puer. Propbeta Altis-
fecil redemtionem plebis suae. Et erexil cornum sa- simi vocaberis. praeibis enim ante laciem Domini.
lutis nobis. in domo David puen sui. si.cutlocutus parare vias ejus.
CODEXCORBEIENSIS.
64. Et continuo resoluta est lingua ejus, el aper- rum, qui ab aevo sunL
tum est os ejus. 71. Et Jiberavit nos ab inimicis noslris.
4
66. Quid ulique eril puer isle? 72. El rememorari tesfamentjsanctisui.
70. Sicut locutus est per os Sanclorum Propheta-
VARIANTESLECTIONES.
1 Gat.impletusest...prophetabat. Vulg.repletusest... lutemex mimicis.
prophetavit. 3 Gal.de mambus.Vulg.de manu.
5 GaUSalutem: et liberavitnos ex mimicis.Vulg.Sa- * Gal. quid putas?
BLANCHININOTÊ.
(a) Addil magnus, eliam cod. Cant. pfyac. — (b) Ila et tex. Gr. b 6)? r»)bpuvfi-
£15 EVANGELIUMSECUNDUMLUCAM. 514
CGDEXVERCELLENSIS. CODEX VERONENSIS.
77. . . sndam .. . - 3 no : et ibant 77. Ad dandam de Siriae Cy-
entiam sa- omnes pro- scientiam sa- rino : et ibant
J
lutis popuio fi . . . ri unus-^ lulis plebi ejus : 3. omnes, ut
ejus: in re- .... l
que inj in remissio- profiterentur
missionem . . . m civi- nem pecca- singuli in suam
peccatorum m. 78. torum eofum. civitatem.
78. ipsorum. i>er 4. Asceudit autem Per viscera 4. Ascendit au-
viscera mi- et Joseph a Ga- misericordiae tem et Jo-
sericordi- lilaea de ci- Dei nostri, sepb a Ga-
ae Dei nos- vitate Nazar- in quibus lilaea de
tri, in quibus et in teiram visiiavit / civitate Na-
visitavii nos, Judeam in nos, oriens zareth in
oriens ex al- eivitatem 79. ex alto : in- Judaeam in
79 to : inlumina- David, quae luminare iis, cbiiatern
re i in tene- vocatur Be- qui in lene- David, quae
bris, et um- Ihlem : eo quod bris, et in vocatur Be-
bra mortis esset de do- umbra mortis thlem : eo
sedentes: ad mo, etpatria sedent: ad quod esset - \
dirigendos 5. David, profi- dirigendos dedonio, et
pedes noster . . um Ma- pedes nostros palria David,
tros in viam ri re in viam 5. ut pro-
80. pacis. Puer s . . . . reg- pacis. fiteretur
aulem cres- nan . . . 80. Puer autem cum Maria
cebat, et con-' 6. Factum est au- crescebat, et uxore sua preg-
firmabatur -- 'tem, .. m ibi conlortabatur nante.
s in spiritu : et erat essent, inin spintu : 6. Factum est
in desertis pleti sunt et erat in autem, cum
usque in di- dies ut .. .'. . deserto us- esset ibi,
em ostensio- 7. ret. "Et pe . . . que m diem impleti sunt
nis suae ad rit Fili. . . snum ad Is- dies ut
Islrahel. suum pri- trahel. 7 pareret. El-
CAPUT II. mogenitum, peperit Filium
et pannis CAPUT -II. primogeni-
1. Factum est au- eum involulum, et pan-
tem in illis vit, el conlo- i. Facturn est nis eum in-
diebus, exiit cavil eum .aiilemin volvit, et
edictum in praesepio; diebus illis, posuit m
a Caesare A . . - quoniam exnt edic- piaesepio;
gusto, ut pro- non erat Jo- lum a Cae- quialocus
fiterelur cus in diver- sare Augu- non erat in
per univer- sorio. slo, ul profite- diversono.
sum o . . bem. 8. Paslores (a) au- relur universus 8. Pastores (a) m-
2. Haec . . . ma lem f erant orbis tei- lem f erant -
fac pro- in illa regio- rarum pro- in llla re-
fes aeside ne, vigilan- 2. fessio pri- gione, vigi-
Syria . .3 Cyr . - les et custo- ma a Praesi- lantes, el
CODEX3R1XIANUS..
Ad dandam "scientiam salutis plebi ejus. rn re- berentur singuli. 5nsuam civitatem. Ascendilantem.
missionem peccatorum eorum. Per viscera' mise- et Joseph aGalilea. de civitate Nazarebt. in <Ju-
ricoidiae Dei nostn. in quibus visltavit nos o- daeam. civitatem David. quac vocalur Belbleem. eo
riens ex alto. inluminaie his qui iu tenebris el in qnod esset de domo et patria David ul profiteretur
umbra mdilis sedent. ad dingendos pe'des nostios cum Maria desponsata sibi. quae erat 'pregnans.
in viam pacis. Puer auiem crescebat. ret conforlaba- Factum est autem cum esseiitibi. impleii sunt dies
tur spinlu. et erat in deserlis. usque m diem osten- ut pareret. Et peperit filium suum pnmogenilum.
Sionis suae ad Sdrauel. Faclum est aulem in diebus el pannis eum mvolvit. etposuiteum inpiaesepio.
ilbs. exiit edictum a Caesare Augnsto. utdesciibe- quia non erat eis Jocus in diversono. Pastores (a)
retur timversus oibis. Haec describtio prima facta aulem f erant in eadem regtonevigilantes et custo-
est. Praeside Syriae Cyrino, et ibant onnies ut scri-
CODEXCORBEIENSIS.
77. Ad dandnm sclenliam plebis 'ejus. 5.'Cum Maria desponsala sibi uxore, s5;uni esset
CA^.IL—1."'UtproTitereturuniversus orbis terrse. in utero liabens.
2. 6 Haec 7 professio f pnma facta est a Praeside. 7. Quia nonerat locus in-diversorio.
4. De domo, 8 et palria David. f
miUANTES LECTIONES.!
1 Gal.plebisejus. Vulg.plebi ejus. rentur.
5 Gat.m spiritu: •' gratia Dei erat cumillo, et erat in 6 Gat. primiscuris, haec descriptio.
Yulg. confortabalurspiritu,«t erat in. 7 Et ita Gal.secundis'curis.
3 Gat Cyrmonomine.Vidg.Cynno. 8 M ita Gal.
h Gal.in suamregionem.Vidg.m suamcivitatem. ° (?&'(.
praegnantede Spiritusanelo.
6 Gat. utcensum cfescnberetur,rtcenli »iaiiu,|)rofiie-
BLANCHININOTJl.
. (a) Ita etcod Cant. Se.
515 EUSEBII VERCELL. EVANGELIUMCUM VARIfS COD. COLLATUM. 516
dienles vigt- nae volunta- custodientes bonae vo-
lias noclis 15. tis. Et fac- vigilias noclis luntaiis.
super gre- tum est, ut supra graegem 15. Et factum est,
9. gem suum. Et abierunt suum. ut discessit ab
ecce Ange- . . . . n cae- 9. Et ecce An- illis Augelus
lus Donuni ste- lum Angeli, gelus Domini in caelum,
*
tit super eos, pastoies lo- stetn juxla pastores Io-
et majestas quebanlur illos, et (a) cla- quebantur
Domitii circum- ad invicem, ritas f cir- ad invicem,
luxit eos, et tiet dixerunt: cumfulsit et dixerunt :
muerunt Pertiansea- illos, et timuerunt Transeamus
limore mag- mus usque limore ma- usque Beihleem,
10. no. Dixit- Belhlem, et 10. gno. El diel videamus
que eis An- videamus xit illis : No- hoc verbum,
geIus:Nolile hoc verbum lite timere; quod factum
timere; ecce quod factum ecce enim est, quod
s
ennn evan- est, sicut Dominus sic Dorninus
evangelizo
gelizo vobis ostenditno- vobis gau- ostendit nobis.
gaudium 16. bis. Etvene- dium magnum, 16. Et venerunt
niagnum, runts festi- quod erit festinanles;
quod erit om- nantes; e. . . n- omni plebi: el invene-
11. nipopulo: quia venerunt 11. quia nalus ruin Mariam,
natus est vo- Maiiam, et est vobis elJosepb,
bis hodie Sal- Josef, et infan - hodie Sal- et infanlem
vator, qui est tem pnsitum vator, qui positum in
CliristusDominus, in in praesepio. est Chnslus praesepio.
civitate Da- 17. Videntes au- Dominus, 17. El cogno
12. vid. Et hujus 6
tem , et cog- in civitate vei unl de
hoc vobis no David. verbo, quod
signum is- de ver. . ., 12. Et hujus diclum est
tut: inve- quod eis dic- hoc vobis illis de pue-
nietis infan- tum eratde signum: 18. ro hoc. Et
tem pannis 18. puero; etom- invenieiis omnes, qui
involutum, nes, qui audie- infaiiiem audieiuut,
positum in runt, nura- in pannis mirati sunt
praesepio. ti sunt (b) de iis f , involutum, (b) de Iiis f,
15. Et subito fac- quae ad eos et posiium quae dicla
3
ta est rum locuti suut in praesepio. erant a pa-
illis Angelo- pastores. 15. Et subito fa- stonbus ad ipsos.
rum multi- 19. Maria vero cta esl multi- 19. Maria auiem
tudo exer- conservabat tudo exer- consei babat
citus caeles- omnia ver- citus caele- omnia verba
lis laudan- ba ista, com- slium laudan- haec, confe-
tium Deum, et mittens in lium Deum, rens in corde
dicentium : corde suo. et dicentium : 20. suo. Et re-
14. Gloria* inex- 20. Et reversi sunt 14. Gloriain versi sunt
c. . sisDeo, 7 allissimis
pastores mag- pasiores ma-
et super ter- nificanies, Deo, et in gnifieantes,
ram pas ho- et laudantes terra pax et laudantes
minibus bo- Deum in omni- honiinibus . . . . in omnibus,
CODEX BRIXIANUS.
dienles vigilias noctis supra gressum suum. Et ecce eis Angeli in caelum. pastores loquebantur ad in\i-
Angelus Domuii. adsiitit jllis et claritas Donuni cir- ceui. Tianseamus usque Betbleem el videunus
cumfulMi illos. eiiimueiuni limore magno. Et dixit boc verbuni. quod faciuni est. quod Dominus osten-
jllis Angelus. Nolue lnnere. ecce ennn adnuncio dit nobis. Et veneiunt festinantes. el iiivenerunt
vobis gaudium magnum. quod eiit oinni populo. Mariamel Joseph. et mfaiitem poMiumm praesopio.
quia nalus esi vobi» hodie Salvator qui est Cliri tus Videntes auiem cogno\eriint de verbo quod dictum
Doniiiiusin civilate David. Et boc vobis sigtnmi inerat illis de pueio. Ei onine-, qui andieiuiil mna-
venietis infantem pannis involutum. et po-.ilum in bantur (b) de bis f quae dicebantur a pastmibus ad
praesepio. Et stibito facla esl cum Angelo miiliitudo ipsos. Maiia aulem conservabai omnia verba baec
niilitiaecaelestis. laud.miium Deum et diceniium. confeiens in corde suo. Et reversi sunt pastores
Gloria in excelsis Deo. el in terra pax. honnnibus magnificantes el laudantes Deum. in oninibus
bonaevoluntatis. Et factum est. ut discesserunt ab
*
CODEX CORBEIENSIS.
9. Majestas circumfulsit illos. 12. Et hujus boc signum vobis.
VARIANTESLEGTIONES.
' Gat.circaeos. Vulg. juxta ulos. 5 Gal.festinanter. Vulg. festinantes."
* Gat. nuntiovobis. Vulg.evangelizovobis. 0 GaUcognoverunteum de verbo. Vulg. cognoveruut
1 Gat.cum Angehsmultitudoexercitus.Yulg. cumAn- de verbo.
multitudomilitiae. ' Gat. pastores laudantes, et benedicentes Dominum.
gelo
* Gal. iu excelsis. Vulg.in altissitnis. Yidg.pastoresglonficanteset laudantesDeum.
BL4NCHININOTJS.
(«) Post claritas, deest Dei, etiam in cod. Cant.—(b) Ante dehis, dcesleJ, etiam in fex. Gr.
'
M7 EVANGELIUMSECUNDUMLUCAM. 518
bus, quae au- cui a nomen quae audierant, ratus, erat
dierunt, et Symeon, et et viderant expeclans con-
viderunt si- homo isle jus- sicut dicta sunt solationem
cut dicta sunt tus, el limora- ad lllos. Islrahel, et
ad eos. tus, expectans 21. Et, postquam Spiritus San-
21. Et, cum inpleti exortatio- consummali ctus erat in • '<
sunt dies oc- nem Isirahel, suntdies ipso.
to , ut eum cir- el Spiritus San- octo, ut cir- 26. Responsum
- tus eral super
eumciderent, cumcideretur, («) autem f
vocatum,est 26. eum. Et erat vocatum est accepit ab
nomen ejus ei responsum nomeu ejus Spintu San-
Jesum, quod vo- a Spirilu Sancto, Jesum, quod - cto, non vi-
catum erat non visurum vocatum est surum mor-
ab Angelopri- eum mortem, ab Angelo tem, nisi prius
usquam con- priusquam priusquam in videret Chri-
ciperetur videret Christum utero conci- sium Dominum.
22. in utero. Et, Domini. 22. peretur. . , 27. JJi venit in spirilu
cum expleti 27. Et venit in spiritu postquam mi- in templo.
essenl dies in lemplum. pleli sunt Et, cum in-
imrgatio- Et, cum indu- dies punfica- ducerent pue-
nis ejus se- cerent pa- tiones ejus nim Jesum
cundum lerentes pue- secundum le- parentes ejus,
gem Moysi, rum Jesum, gem Moysi, ul facerent
duxeruut ut facerent tulerunt illum secundum con-
eum in Hie- de illo secun- in Hierusalem, sueludiuem
rusalem , dum consue- uti sisterent 1. . . . pro eo,
ut offerrenl tudinem le- eum Domino, 28. et ipse acce-
eum Domino, 28. gis; et ipse ac- 23. sicut scriptum pit eum in
23. sicut scrip- cepit eum est in lege manibus,
tum est in in amplexum, Domini : Quia etbenedi-
lege Dommi: et beuedixit omne masculum xit Deum, et
'
Quia omne Deum, et ait: dixit :
a adaperiens
masciilinum, 29. Nunc dimil- vulvam, san- 29. Nunc dimitte
quod aperit tis servum clum Donuno servum luum
volvam, sanc- - tuum Dnmine, vocabiiur. Domine,
lum Domino secundum 24. El, utdarent secundum
\ocabitur. verbum tu- osliam secun- verbum tuum
24. Et, utdarent um in pace : dum quod di- in pace :
hostias se- J>0. quia viderunt clum est in 30. quia vide-
cundum oculi mei sa- lege Domini, runt oculi
quod dictum lutare tuum, par turtures, mei salularem
esl in lege 31. quod prae- et duos pullos 31. luum , quod
Doniini, par lur- parasti se- columbarum. parasti ante
lurum, vel cundum om- 25. Et ecce ho- faciem om-
duos pullos nium faci- mo erat in nium popu-
columba- em populo- Hierusalem, 32. loium. Lu-
rum. .32. rum. Lumen cui nomen men ad re-
23. Et ecce erat revelatio- eralSymaeon, velationem
homo in Hie- ne geniium, et honio iste oculorum,
rusalem, el gloriam juslus, et timo- et gloriam
CODEXBRIXIANUS.
quae audierant ct viderant. sicul dictum est ad illos. miue Symeon. et homo iste juslus. et timoratus.
ElDOslquamcoiisummalisunt diesoeto. ut circumci- cxnect-insconsolationem Isdrahel. etSpiriiusSancius
dereiui. vocaium est noinen ejus Jesus ijiiod dictum erat m eo. Et responsum acceperat ab Spiritu Sancto
est ab Angelo. priusquam m utero conciperetur. Et non visurum semortem nisi piius videret Cliristnm
poslquam nnpleti Mi»tdies purgationis ejus secun- Domini. Iit venii in spiritu iu templum. Et curn in-
dum legemMoysi. adduxeiunieuni in Hierosolyma. ducerenl puerum Jesiim. parentes ejus. ut facerent
ut sisterenl eum coram Domino. sicut scriblum est secundum con<-ueiudiiiemlegis pro eo. et ipse ac-
in JegeDonrm. Qma omne masculumm adapenens eepit eum in manussuas.et benedixit Deum el dixit.
vulvam sanctum Domino vocabitur. Ei ut offerrent Nuric dimiltis servum luum Domine. secundum ver-
pro eo saerificium Uomuio.secumlum -quoddictum bum tuum in pace. quia viderunt oculi mei saluiare
est in lege Domiui par lurturum aut duos pullos co- tuum. quod praeparaili in conspectuomnitim popu-
lumbarum. Et ecce homo erat m Hierusalem. no- lorum. Lunien ad revelatirnjem gentium et gloriara
CODEX CORBEIENSIS.
22. Ut statuerent Domino. 28. Omitiit, * in ulnas suas.
24. Par lurlurum, et duos pullos, etc.
VARIANTESLECTIONES.
J Gal.omnemasculum.Vulg.omne mascuhnum. 3 Gat.Nuncdimitte. Yulg.Kuncdimitlis.
s G«'.nomineSemeon.Vulg.cuinomenSimeon. *•GaUin ulnis.
BLANCHININOTÊ.
(a) Ita et cod. Cant. Ss.
519 EUSEBII VERCELL. EVANGEWUMCUM VARllS COD. COLLATUM. "520
"
GODEX VERCELLENSIS. JCODEXVERONESSIS. __
populi tui Is- liombus ser- plebis tuae et observa-
rahel. viensnoc- Islrahel. liombus
35. Et eral (a) Joseph, 38. te, acdie. Ethaec, 53. El erat (a) Jo- serviens nocle-,
el Mater ejus f stans lpsa ho- seph, et Ma- acdie.
roiranles ra , c.v. nfite- ter ejus f 38. Et baec, ipsa
in bis, quae batur Deum. . . . mirantes su- hora stans,
dicebantur el lo. . eba- per his, quae confitebalur
34. de eo. Et bene- tur om- dieebantur Domino, el
dixit (b) lllos f Sy- n . . bus expec- 34. de illo. Et loquebalur
meon, et ail tanlibus le- benedixit de illo om-
ad Mariam demptionem r (b) illos f Sy- nibus qui
Matrem ejus; Istrahel. maeon, et di- expectabant
Ecce hic posi- 39. Et, ut perfece- xil ad Mariam redemptionem
tus eslin rui- runt omn . . Matrern ejus; Hierusalem.
nam, el resur- quem ....,.- Ecce luc po- 59. Et, ut perfe-
rectionem dum-regem situs est in cerunt omnia
rnultorum Domini, regres- casum, et secundum le-
in Israbel, el si sunt rn Ga- resurectionem gem Doinini,
in signum, lileam in ci- multorum reversi sunl
quod eonlra- vitatem su> in Istrahel, in Gablaeam
35. dicitur. Et am Nazaret, el m signum, in eivitatem
tuam vero ip- sicul dictuni quod con- suam Naz&-
sius ammam esl per Pro- tradicelur. Et retli.
penransi- phetam : qu . •. . . 55. tuam ipsius ani- 40. Puer aulem
il gladius, uti Nazoreus mam peilransiet conforiabatur,
revelenlur vocabilur. gladius, ut re- et crescebat,
(c) mullorum 40. Puer autem velenlur (c) mul- et impleba-
cordium f co- crescebat, torum cordium f lur sapientia ^
gitationes. et conforta- cogitationes. (d) el gratia
36. Et erat Anna batur reple- 56. Et f Anna "Pro- Dei erat
Prop... issa, tus m sapien- phetissa, cum illo.
filiaP. . . nu- lia : et gratia filia Fanu- 41. Et ibant
el de trib. . A- Deia erat super el de tiibu Joseph, et
seri : Iraec pro- 41. eum. Et lbant Aser : haec Maria per
cesserat in Joseph, el Ma- processerat omnes annos
diebus mul- . ria per omin diebus in Hterusa-
tis, quae vi- nes annos iu 'mullis, et lem, m diem
xerat cum Hieiusalem , vixerat (e) an- sollemni Pa-
viro anms die sollem- nos [ cum scbae.
V». a virgini Pasehae. vii o suo vn. 42. Et cum fa-
nilate sua. 42. El cum essent a virginitate cti essent
l
57. Et haec vidui (() llli (g) anni duo-_ 57. sua. Et liaec illi (g) anni f
annorum f decun, el as- vidua (f) an- xii. et ascen-
Lxxxim. quae eenderunt norum f dissent in
non descen- in Hieroso- LXXXIIII.quae Hierusolima
debat de lem- lyma secun- non discede- secundum
plo, in jeju- dum consue- bat de tern- consuetudi-
niis, el ora- tudinem diplo, ieiuniis, nem di-
CODEX BRIXIANUS.
populi tui Isdrahel. Et erat (a) Joseph. et Mater viens nocte ac die. Et haec ipsa ora. stans confile-
ejus f nurantes de his quaedicebaniur de illo Et be- batui Dimiino. et Ioquebatur de illo. omnibus qui
nedixit (b) lllos f Symeon. ot dixit ad Miriun Ma- expeclabantredemplionem Hierusalem. Et cum per-
trem ejus. Ecce bic positus est m ruinam. etresur- fecissenl omnia secundum legem Domini. ie\eisi
rectioncin.muliorum mlsdiahel. el m signumquod sunt ni Galileam in civitalem suam Nazareth. Puer
CJiiiradicetur. Et luam ipsius ammani. perlransiet autem ciescebat. et confortabainr spiritu. et inple-
gladius. ut levelentur exmuliiscordibuseogiiationes. batursapienlia. el gralia Dei eiatin illo Etibanlpa-
Tilteiat Anna Profetissa. filia Fanuel de iribu Aser. rentes ejus peromnes annos jn flierusalem. in die
"baec processerat m diebus muliis. quae vixeratcum solemniPascae. Etcum factus essetannorum duode-
viio suoarmis septem a virginitale sua. Et baec vi- cirn. ascendenttbus illis in Hierosolyma secundum
dua. usque ad annos octogmla quatluor. quae non. consuetudinem di-
discedebal de templo. jejumis. el obsecrationibusser-
CODEX CORBEIENSIS.
33. El erat Joseph, et Mater ejus. nes. f
54. Signum, quod 3contradicetur. 58. Et haec, ipsa hora 4 stans, confitebatur Do-
35. Ut revelenlur multorum cordium eogitatlo- minor.. redemptionem Jerusalem.
[VARIANTESLEC riONES.
1 Gal.Et haec erat vidua...serviens Deo die, ac noete. » EtilaGal.
VuUj Ethaec vidua...serviensnoele, acdie. * Gat. adsistens,confitebatur....redemptionemin Hie-
2 Gat. erat cumlllo Yulg. eral m dlo. rusalem.
BLANCHININOTiE.
rcl-n pnrvp «OTOO.
et lex. Gr. 'IMO-I"«J> — (b) Ita et tex. Gr. «UTOU?. — (c) Ita et cod. Cant. TTO))5V
(a) Ita —
s-apSiSv. (d) Post et, deest erat, auTwETI?.eiiuii in cod. Cant. —(e) Ita et tex. Gr. mn— (/) Ila el Cod. Cant.
kuv,—[g) Ita et cod.Cant. &siyivsro
521 . EVANGELIUMSECUNDUMLUCAM. 522
'
ei solemnis} tristes quae- 45. ei festi, con- nobis sic?
azymorum. rebamus le. summaiisiiue dolentes quae-
45. Et eum con- 49. Et ait ad illos : diebus, cum rebamus te. Et
summassent Quid e . . quod redirent, re- ait ad illos:
dies, rever- me qu . . ere- mansit Jesus Quid est quod
tentibus il- batis ? (c)J nesei- puer in Hie- me quaeritis?
lis^ remansit tis f qu . . in . . . rusalem, et 49. (c) nescitis f
Jesus iu Hieru- Patris mei non cognovit quia m pro-
salem, et nes- oportet me (a) Josepli, et pria Palris
cierunt pa- 50. esse ? Et. . . Mater ejus f. mei oportel
rentes ejus. non 44. Existimanles me esse?
44. Arbitrati enim lexeru . . illum esse 50. Et ipsi noii in-
esse eum in verbum, in comilatu, tellexeruntver-
comitatu, ve- quod locu- venerunt bum, quod locu-
nernnt lter tus est illis. iter diei, tus est ad
diei, et quae- 51. Et descen- et require- 51. illos. Et
rebanteura dit cum illis, bant eum venit Naza-
inter cog- et venit Na- inter cogna- reth, el erat
naios, et no- zaret, et erat tos, et notos. subditus illis.
45. tos. Et non in- subjecius 45. Ei non in- Et Mater
venienles illis. El Ma- venientes ejus conser-
eum, rever- ter ejus con- eum, regressi vabat omnia
si sunt Hie- servabat ver- sunl in Hie- verba baec
rusalem, (b) q . . e- ba ejns om- rusalem, (b) quaein corde
rentesf eum. nia in cor- rentes f eum. MIO.
46. Et factum est, de suo. 46. Et factum esl, 52. Et Jesus
post dies tres 52. Et Jesus profi- post triduo proficiebat
invenerunt ciebat aeta- invenerunt petate, et
eum et in te, et sapien- illum in tem- sapientia, et
templ. . seden- tia, et gratia plo seden- gralia aput
tem in me- aput Deum, et tem in me- Deum, et
dio docenti- homines. dio doi lo- homines.
um . . dien- K CAPUT III. rum, audien-
tem illos, ed tem illum, CAPUT III.
interrogan- 1. In annoau- et interrogan-
47. tem. Stupe- tem quinto- tem eos. 1. Anno au-
utem decimo im- 47. Stupebant tem quinto-
omnes, qui perii Tiberi autem om- decimo un-
audiehant Caesaris, pro- nes, qui eum peiii Tiberi
eum, super curanle audiebant, Caesaris,
sapienlia, Pontio Pila- super pru- prociirante
et respnn- to Judaeae, Te- d.entiam, Pontio Pilato
48. sis ejus. Et vi- trarcha au- et responsis Judaeae, Te-
denles eum,* tem Galilae- 48.' ejus. Et tracha aulem
expavernnt. ae Herode, viso illo, ex- Galilaeae He-
Ei ait ad illum Philippo au- paverunt. rode, Pluhppo
Maler ejus : tem fratre Et dixit Ma- autem fratre
Fili, quid ita ejus Tetrar- ler ejus ad il- ejus Tetracha
fecisli nobis? cha Iiure, et lum : Fili, Itureae, et
dolentes, et Drachoni- quid fecisti Traconidis
CODEX BRIXIANOS.
eifesli.etconsummalis diebus cumjam redirent. re- eccePatertuusetegodoIentesqnaereliamuste. Et ait
mansilpuerJesusinHierusalem.elnescieriintâJJo- ad illos. Quid est quod me quaerebaiis (c) nescitis f.
seph eiMateTejus.f exiûmanies lllum esse in <omi- quiam hisquieP.iiri^ meisuntoporlel mcs^-e.Ei ipsi'.
taluetveiieruntiierdiei.elrequirebanteum.iniercog- noniiuellexermitverbumqiiodlocuiusest ad lllos Et
naiosetinternotos. Et non iiivenientes eum. rever»i descendiicum eis. EtvenitNizaieih. Et eiai subiiiius
sunliiiHierusalem lequirenteseum. Etfactuinestpost illis. Et Maier ejus. conservabit umma verbabaecin
tndiium inveneiuiitillum in templo. sedentem minedio cordesuo. El Jesus. proficiebai '•apientia. etaetate.et
dncioium. audienlem etinlerrogaiitem illos. Stupebant graii.ia|)uiDeiimethoniines. Amio anieiiiquintodeci-
autemomnesquieum audieb.uu. superpiudeniiainet mo impeiiiTibern Caesaris. procuiantePoniioPilato
respimsih ejus. Et videntes eum. admuati sunt. Judaeam. eiTetraicha Gahleae Herode.Phibppoau-
EtdixitadeumMater ejus Fili. quid fecistinobissic. tem fraire ejus Tetrarcha ltureae. et Traconitidis
CODEXCORBEIENSIS.
45. Et non cognoverunt Jesus (lege Joseph), et sic a? dolentes, et tristes quaerebamus te. f
Mater ejus. 49. Et ait ad lllos quia m Patris mei oporfet
44 Existimanles aulem Jesnm secum comitari. me esse ?
48. Elviso illo, expaverunt... quid fecisli nobis
.VARIANTES LECTIONES.
1 Gat.nescitisquia. Yulg. nesciebalisquia. ! Et ita Gat.
BLANCHININOT.E.
(b) Ita et tex;. Gr. £YITOUVM?. — (c) Ita etcod. Cant. oux
(n) Ila et tex. Gr. W«y f.vi -h pfa/ip KUTOO,—•
OISKTE.
PATROL. XII. 1*
525 EUSEBII VERCELL. EYANGELIUMCUMVARIIS COD. COLLATUM. hii
tidis i egio- rarum, quis regionis, et Generatio
nibus, et Ly- ostendit vo- Lysaniae \iperarum,
saniae (a) Abi- bis fugere (a) Abilianae f quis ostendil
lianae Telrar- ab ira venlu- tetraichae, vobis fugere
- 8. ra ? Facile ita- 2. subSacer-
2. cha, snb Prin- ab ira ven-
cipibus Sacer- que fruelus dotum (b) Prin- 8. tura ? Facile
dotum f An- dignos pae- cipe f Anna, ergo fructos
na, et Caipha, mteniiae : et Ciipha, dignos paeni-
factum cst ne vellitis facium est tentiae; et
verbum (c) Dei f dicere : Patrem verbum (c) Dei f ne coepentis
super Joban- habemus super Joban- dicere : Pa-
neni filium Abraliam. nen Zacha- trem habemus
Zachariae Dico enim riae lilium in Abraham.
in deserto. vobis, quia deserto. Dicoautem
5. Et venit in potens est 5. Et venit vobis, quia
tolam regio- Deus de lapidi- in omuem potest Deus
nem Jorda- bus istis sus- rogionem de lapidibus
nis, praedi- citare filios Joidanes, istis suscitare
cans baptis- Abraha. . praedicans filios Abrahae.
mum paeni- 9. Jam quid enim baptismum ( 9. Jam (e) autem -f
4. lentiae, si- secuns ad paenitentiae, securis ad
cut scriplnm radicem ar- 4. sicut scriptum radicem ar-
el in libro borum posi- est in libro borum posila
sermonum ta est. Omnis sermonum est. Omnis
Esaeiae Pro- itaque arbor . . . . ae Pro- arbor non
phaetae: Vox DOIIfaciens phetae : Vox faciens fructum
clamantis fructum, ex- clamantis bonum, exci-
in deserlo : cidetur, et in deserto : delur, et
Parale viam in ignem mii- ^ Parate viam igne mitte-
Domino, rectas tetur. Domini, tur.
facile semi- 10. Etinterro- recias 40. Et (f) interro-
5. tas ejus: om- gabant eum facite semitas gaverunif
nis vallis in- turbae, dicen- ejus: omnes illum lurbae,
plebitur, et tes : Quid ergo 5. vallis imple- etdixerunt
omnis mons, 1 faciemus ? bitur, et ei: (gr)Quid f
et collis hu- 11. Respondens omnis collis faeiemus, ut
miliabilur: aulem, dixit huniiliabilur : vivamus?
et erunt pra- illis : Qui habet et erunt prava 11. Respondens au-
va in direc- duas lunicas, in directa, et tem, dixit illis :
ta, et aspera det non ha- aspera in Qui habet duas
in vias pla- benti : et qui vias planas: tunicas, det non
6. nas : el vide- liabent es- 6. et videbit habenti: et
Jiit omnis cas, siuuliler omnis caro qui habet escas,
caro saluta- faciant. salutarem simihler
rem Dei. 12. Venerunt au- Dei. faciat.
7. Dicebatiergo lem et publi- 7. Dicebatergo 12. Venerunt
proceiienti- cani simili- ad turbas, quae auiem et
bus luibis, ut ter ut bapti- exiebanl, publicani ut
ab eo baptiza- zarenlur, ut baptiza- baplizarentur,
reniur: Pro- et dixerunt rentur (d; co- et dixerunt
genies vipe- ad eum : Ma- rarn mso +: ad illnm -
CODEX BRIXIANUS.
regionis. el Lisaniae (a) Abiliane f Tetrarcha sub perarum, quis oslendit vobis fugere ab ira ven-
PrinnpibusSaceidoium.\iinaetCaipliafariumestver- tura Facite ergo frucius dignos paeniientiae et
bum(c)Deif adJohannen Z lcchariaehliuinindeserto. ne mcipiatis dicere intia vos Patrem babemus Abra-
Etvenit iu omnem i egionem Jnrdams. praedic m sbap- haam.-Dicoenimvobis. quia potensesl Deusdelapidi-
lismuni paenilenliaeiureiiiissionein peccilotum. sicul busistis suscitarefllios Abrabae Jam eniui secuns. ad
sciihmm est in libio seimonum EsaiaePiophetae dt- radices arborum postla esl Omnis ergo arbor non
centis. Voxclamaiitisindeserlo. ParaleuamDonnni. faciens fructum boiium e\cidetur el in igneni mitte-
reclas facite semuas ejus. omuis \allis iniplebitur. et tur. Et inteirogabmt eum tuibiedicentes Quid ergo
omiiismoiiset collis bumiliabilur. et eruni piava in fauemus. Respondens auteui dicebat illis. Qui habet
direclum et aspera ni vias planas. et vidobit omnis duas tunuas. det non habeini. et qui liabet escas.
caro salulare Dei. Dicebat aulem ad tuibis quae similiter faciat. Venerunl aulem et publicani. ut
veuiebani ut baptizarenlur ab eo. Progentes vi- baptizarentur. et dixerunt ad lllum Ma-
CODEX CORBEIENSIS.
CAP.III. — 7. Generatio viperarum. 11. qm habel bonas escas, faciat similiter.
9. Omnis arbor non faciens fruclum, excidelur.
VARIANTESLECTIONES.
1 Gat.faciemus,ut \i\amus? Respondens.Yvlg. faciemus?Respondens.
BLANCHININOTÊ.
Cod. Cant., \6dlivviH; Cant. Lat., Abillianelis.— (b) Ita et cod. Cant., — Ita et tex.
(a) — — a.pyjepias. (c)
Gr., GEOO. — (d) Ila et cod. Cant., evimiov «UTOU. (e) Iia el le-j, Gr., Ss, ([) Ita et cod. Canl., S7mp£>-
xwvv. — (g) PosloiMd, deest ogo in cod. Cant.
h:'b EVANGELIUMSECONDUMLUCAM. m$
gister, quid in manu sua, Maghter. labrum in
15. faciemus? Qui- ad purgan- et nos quid manu ejus,
bu^ ipse ait: Ni- dam aream faciemus ? et purgavit
hil plus exe- suam; et con- 15. Ille dixit: aream sUam,
gentis,J quatii gregat tri- < Nihil amplius el congre-
quod consti- licum in hor- exigatis, quam gavit triticum
tuium est vo- reum suum, quod constitu- in horreum
14. bis. Inter- paleas vero tum est vobis. suum, pa-
rogabant au- comhuret 14. (a) InlerrOgaVe- leas aulem
tem eum et igni inextin- runt f autem comburet
miliies, dieen- guibili. illum et igm inexlin-
les : Et nos quid 18. Multa qui- milites, di- guibili.
faciemus? Et dem, et alia centes : Quid 18. Multa quidem ,
ait illis i Nemi- __ hortaius (c) po- faciemus et et alia ex-
nem coucus- pulum f evan- nos? hortans, evan-
' Ait illis: Ne-
seritis, neque gelizab. . . gebzabat (c) po-
calumniam 19. Erodesaulem minein con- pulum f.
fecei ilis : et Tetrarcbas, cutiatis, neque 19. Herodesau-
sufflcienles cum argue- calumtiiam tem Teirarcha,
esiote stipen- retur ab eo facialis . el cum corri-
diis veslris. de Herodia- contenti estole peretur ab
15. Arbitrante de uxore fra- stipendiis illo de He-
autem popu- tris >-ui,et de vestiis. rodiade uxore
lo, et cogitan- omnibiis 15. Existimante fratris sui,
tibus omni- malis, quae autem populo, et de om-
bus in cordi- * feeit Herodes, et cogitanlibus nibus malis,
bus sfiis de 20. adjccilhoc ommbus in quae feclt
Johannen, super omnia, cordibus suis Herodes,
ne forte ipet inclusit de Johannen, adjecit hoc
se esset Cliristus, JobanUen ne forie ipse super omnia,
16. respondit iu carcerem. esset Christus, inclusit Johan-
ommbus, di- 21 Factum est 16. respondens, nen in car-
cens: auiem, cum ait ommbus : cere.
Ego quidem bapttzatus Ego quidem 21. Faclum e§t aulem ,
vosaqua bap- esset omnis vos aqua cum baptizatus
tizabo (b)" in pae- populus, et baptizo (b) in esset omnis po-
nilenliam f : Jesu baptiza- paeuilentiam f: pulus, et Jesu
venit autem to, et orante, \eniet aulem baptizato, et
fortior me. aperlum fortior me, orante, apertum
. . . us non est caelum, cujus non 22. est caelum,
sum dignus 22. et descendit sum dignus et discendit
calciamen- Spintus Sanctus ealeiainenla Spintus san-
taporiare; x c. . rporali spe- porlare; ctus corporali
ipse vos bap- cie, sicut *co- ipse vos ba- specie, sicut
lizabit in Spiritu lumbam, in ptizavii in columba, in
Sancto, et ig- eum, et vox <. Spintu Sanclo, ipsum, et vox
17. ni : habens de caelo fac- et igni : de caelo facla
ventilabrum la est: Filius 17. habens venti- est : Fihus
CODEX BRIXIANUS.
gister.quid faciemus. Ad ille dixit eis. Nihil amplius. habensvenlilabruminmanu sua. et purgavitaream
quam quodconsiiluium est vobis exigaus (nierroga- suam. et congiegavit triticum in hoireum suum pa-
baniauiem euin. et nubtesdiecntes. Qmd f iciemus et leas autem comburet igni ine\tinguibili MuJia qui-
nos. Etait illis Neininem concutialis neque ealum- dem et ilia exhorlans evangelizabat populo.
niam facialis. sed contenti estote siipendus vestris. Herodes autem Tetraiclia. cum aigueieiurab eo
Speiante autempopulo. elcogitanlibiisomnibus in de Herodiade uxore fialii-. sui. elde oninibus m.rlis.
cordibussiiisde Jolianup.neforieipse esset Chnsius. quibus fecii Herodes adjecit. et hoc supra omnia. et
respondn Jobannes dicens ornnibus Ego quidem inclusil Johannen in caicere. Facium est autem cum
baptizo \osaqua. venitautem foilinr me. CIIJUS non baplizatus c-set omnis populus. et Jesu bapiizaio et
siundigiiiis solvere corrigiam calciamentorom ejus. oranie apeitum esl caelum. et desiendit Spnitus
ipse vos baplizavit ni Spintu Sancto et igni. Sanctuscoipnralispecie skut colnmba superipsiim.
et vox de caelo facta est dicens Tu es Filius meus
CODEX CORBEIENSIS.
16. fortiorme, cuj'usnon sum dignus calceamenta 21. cum baplizatus esset omnis populus, et Jesu
porlare. baptizato.
VARIANTESLECTIONES.
1 Gat.quamconstilutumestvobis, exigalis.Yulg.quam 3 Gal faciebatHerodis. Vutg.fecit Herodes.
quod conslitutumest vobis,faciatis. * Gat. super eum , et vox facta est, dicens: Tu es..s
5 Gal vos m paenitentia: venit autem. Yulg. vos: ve- complacuilmihi Vulg. m ipsum,et voxde caelofacta est:
met autein. Tu es... complacuirmhi.
BLANGHlNINOTJE.
(a) Ita etcod. Cant,, ITW/JWTWCV.—-(b) Addit in paenitentiametiamcod. Cant., tlt iuxfaotav.—(c)U& e
tex, Gr. TOVVOV.
meus es lu, qui Eliacim, meus tu es, (a) ego qui fuit Eliacbim,
(a) ego bodie ge- 51. qui Enam
4
hodie genui lef. qui fuit Enan,
nui te f. .... (c) Maltha- 23. El ipse Jesus qui luit (c) Mattatha f,
25. Et ipse Jesus erat tba f, qui Nithan, crat incipiens qui fuit Natan, qui fuit
fere anno- 52. quiDavid, qui fere annoruui .... 52.David,qui fuit Jessae,
rum xxx. in- Jessae, qui 0- quod videbalur, qui fuii Obeib, qui fuil
cipiens, Fili- beih, qui Boos, etdicpbalur(fi) esse f Boos, qui fuit galmon ,
us. ut existi- qui Salmon, 24. Filius Joseph, qui fuil Naasson,
mabalur, Jo- qui Na . . . son , qui fuit Eli, 55. qui fuil Aminadab,
seph, 33. qui Amina- qui fuil Mallhei, qui fuil Aram, qui „
qui fuit Heli, dab, qui Aram, qui fuit Levi, fuit Joaram, qui Esron,
qui luilJ Mat- quiEiroin, qui fuitMelchi, 54. qui fuit Fares,
24. tlieae, qui Le- qui Fares, qui 25. qui fuit Jannae, qui fuitJudae, qui
vi, quibus 34. Judae, qui Ja- qui fuit Joseph, fuilJaroh, quifuillsac,
Midchi, qui cob, qui !-ac, qni fnil Naum, qui ftit Abraham,
Anne, quiJo- qui Abraham, qui fuit Sedi, quifuit ......
25. seph, qui Na- qui Thaia, qui qui luit Maggae, 35. qui luit N
n m, qni Sed- 55. Nachor, qui 26. qui luit Mallathiae, qui fuit (d) Seruc f,
di, qui Nan- E (d)" Serucbf, qui qui fuilSemein, qui fuitRagau,
26. ce, qtii Malla- Ragau, qui qui fuit Josech, qui fuit(e) Phalec f,
thiae, qui Se- Faleg. qui Eber, qui fnilJudae, qui fuitEber,
meja, qni Jo- qui Sale, qui qui fuit Jonae, 56. qui fuit Salec,
seph, qui Ju-3 36. Cainan, quiArfa- qui fuit Resae, qui fuil Caiuan,
27. da, qni Johanna, xad, qui Sem, qui fuii Zorobabel, qui fuit Arfaxat,
qui Re&ae . . . qui Noe, qni qui fuilSiIatiel, qui fuil Sem,
. , . . a . . . babel, qui 37. Lameci, qui qui Init Neri, qui fuit Noe,
S. . . . atiel, qui Ne- 6 Malhus . . . qui fuit Melclii, 37. qui fuit Lamecb,
28. ri, qui Melchi, qui Enoc, qui 28. qui fuit Addi, qui fuit Matusale,
qui Ad . ., qui Jarel, qui Ma- qui fuii Cosae, qui iuit Enoc,
Cosan, qui leel, qui C . . . n- qui fuit Hermadam, qui fuit Jareth,
Elmadan, qni 58. an, qui Enos, 29. qui fuit Er, 58. qui fuit Malaleel,
29. Er, qui Jesu, qui Set, qui A- qui fmt Ji-su, qui fuit Aenan,
qui Eliezer, dam, qui Dei. qui fuii Eliezer, qui fuit Enos,
qui Jorim, qui CAPUT IV. qui fuit Jorim, qui fuit Seih,
Matthatae, qui fuit Matllia, qui fuil Adam,
30. qui Levi, qui 1. Jesus autem ple- 50. qui luit Symae, qui fuit filius Dei.
Simeon, qui nus Spiritu Sanc- qui fuit Judae, CAPUT IV.
Juda, qui Joseph, to reversus qui fuit Joseph, 1. Jesus autem plenus
qui Jona, est ab Jorda- 51. qui fuit Jonae, Spiritu Sanclo reveisus
CODEX BRIXIANUS.
dileclus in quo bene complacui.
Ei ipse Jesus erat fere annorum friginta. sicut extimabalur Filius Joseph
1 2 5 4 5 6
filii Heli filii Semei filii Jesu filii Nathan fllii Isaac filii Lamech
filii Mallii filii Joseph filii Heliezer flbi David filu Abrabae fllii Malusale
dGliiLevi fibi Jndae fllii Joram fllii Jesse fllii Tliare filii Enoc
filn Melchi filii Jolianna fllii Miuhat filii Obed filii Nacor filii Jared
filii Jamie filii Resa filii Levvi filii Booz fllii (d) Seruch f filu Maleleel
lilii Jose filii Zoiobabel filu Symeon filii Sabnon filu Ragau fllu Cainan
filii Malihaliae filii Salatiel fihi Judie filii Naasson filii (e) Falcch f filii Enos
filii Amos filn Nerim filii Josef filu Aminadab fibi Eber filu Seth
fibi Naum filii Melchi filii Jonie filii Aram flliiSale fibi Adam
filii Eslim filn Addi flhi Ebachim filii Esrom fihi Cainan filti Dei
filii Nagges filii Cosam /ilii Mele filii Fares filii Arfaxad
fllii Mahat filii Elmodam fllii Mainan filu Judae filii Sem
filii Maithatiu filii Her fihi(c)Matthataf filii Jacob filii Noe
Jesus autem plenus Spiritu Sancto regressus est ab Jor-
CODEX CORBEIENSIS.
22. Filius meus es lu. ego hodie genui te. recenti 25. Anum, Sedi, Naggae.
manu, Filius meusdilectus, in te' complacuit milu. f 26. Osche, Judae.
23. quod putabatur Filius Joseph... Heliae, Mat- 28. Adda Jozes, inter lier, et Jesu.
thiae.
1 Gal. Melchi.Yulg.Mathat. 6 Gat. Serng. Vutg.Sarug.
3 Gal. Mathusalem.Yulg. Mahath. 6 Gat Malhusalem.YvXg.Mathusale.
' " Gat Minathae. Yulg Joanna. 7 Et ita Gat.
* Gal. Meeha....Mathathia.Vulg. Melea,... Matbatha.
BLANCHININOTJ5.
(a) Addit, pgo hodie qenui te, — eliam cnd Cant., lyw e-vjjzspv ysyivvwv.<re.— (b) Addil esse, etiam cod. Cant.
_~_a_ (C) Tf\. Gr. MKTTKSK. (d) Ita et cod. —Cani. se/sou/ Vxle ejusdem cod. Canlabiig. genealogiam
pag. 154, col. 1, in nolis ; apud Milhum hic. (e) Ita et cod. Canl. *a>e';<.
529 EVANGELIUMSECUNDOMLOCAM. 550
nen, et fere- adoraveris 2. est ab Jordanen, Dominum Deum
batur a spiritu ante me, erunt et aêbatur(fl) tuom.
(a) in deserto f tua omnia. in deserio f diebus XL, 5. Et duxil
2. diebus xxxx. 8. Et respondens temptabalur a illum
cum ''lempta- dixit illi Jesus: diabulo. et mhil diabolus, et
retur a Dia- (c) Scnplumesi f : manducabil diebus ostendit illi
bulo, elnon Diliges Doiniimm ilbs, et consum- omnia regna
ed . . quicquani Deum tuuin, matis llbs die- orbis lerrae
in diebus illis, et ipsi soli busesunit. in momento
et consum- servies. 5. Dixit autem 6. lemporis, et
matis eis, esu- 9. Etadduxit il- illi diabolus: ait ad illum:
riit, lum m Hie- Si Filim, Dei Tibi dabo po-
3. Dixit autem il- .... alem, et es, dic lapidi testatem hanc
Ii diaboliis : staluil illura huic, ui fiat universam,
Si Filius Dei super pinnam 4. panis. Et re- et gloriam
es, dic lapidi- lempb, ei di- spondii ad illorum: quia
bus fiant xi illi : Si Fili- illum Jesus, mihi tradila
pan .... us Dei es, mitte (b) et dixit f : sunt, et, cui
4. Et respondit 10. telunc. Scrip- Scripium est : voluero, do eam.
ad illum Jesus, tum est emm, Qui non in 7. Tuergo,
(6) et dixit f : Scrip- quoniam An- pane solo si pro-
lum est: Quia gelis suis man- vivetliomo, cidens adora-
non in pane davit de le, sed m omm vens ante
solo vivet ho- ut cuslodi- verbo Dei. me, erunt
mo, sed in om- 11. ani ie,: super 9. Eiduxilillum omnia tua
ni verbo Dei. manus lol- in Hierusalem, haec.
5. Adduxit eum lent le, ne foret siatuit illum 8. Et respon-
2 Hierusalem, te offendas super piiinam dens, dixit
et statuit eum ad Japidem lempli, et ilb Jesus :
supia pinnam pedem luum, dixit illi : Si (d) Vade post
lernpli, et os- 12. Etrespon- Filius Dei es, me Satanas f.
lendit ilh om- dens, dixit miite te binc Scripium est
nia regna or- illi Jesus: Quia 10. deorsum. Scri- (e) enun f Domi-
bis terrarum scriptum pium estenim, num Deum
in momen- est: Non temp- quod Angelis tuum adoia-
lo lemporis, tabis Dominum suis mandabit bis, el illi
6. et dixit ad il- Deum tuum. de te, ut con- soli servies. ,
lum diabolus: 15. Etconsum- servent te, 15. Etconsum-
Tibi dabo po- mata oniiii et in manibus mala oinni
testatem hanc temptalio- lollant te, tempatione,
omnem, et ne, diabolus 11. ne for- diabolus recessit
gloriam ip- discessit ab eo, te olfendas ab illo, usque
sorum : quousque in lem- ad lapidem ad tempus.
nnfm mi . . i poie. pedem luum. 14. Etegressus
tradita est, 14. Etreversus 12. Et respondens, est Jesus in
et 3, cuicum- est Jesus in vir- dixit illiJe- virtute Spirilus
que volo, do i- tute Spintus in sus: (c) Scri- in Galilaeam,
7. llan. Tuergo, Galilaeam, ptum est f : et fama ejus
si procidens et fama exi- Non lentabis exiit per uni-
CODEX BRIXIANUS.
daneetagebaturinspirituindeseitum diebusquadra- dens Jesus ait illi. (c) Scriblum est f. Non tempta-
ginla. et lentabaiura diabolo. et uiiiil niauducavu 111 bis Dominum Deuni luum. Et duxit illum diabolus
diebus iliis. el consuniinalis illis diebus postca esuriit. iierum in moniein e\celsum. el Ohtendit illi omma
Dixit aiiiem illi diaboius. Si Filius Dei es dic lapidi regna mimdi. in momenio tempons. et ail ei. Tibi
buic. ut puiis liat. Et respondit ad illum Jesus (b) dabo potestatem hanc uuiversam. et glonain illo-
dicens. f Sciibium esl. Quia non iu pane solo vivet rum. quia mibi liadita siiui et cui volo do illa Tu
homo. scd lii omiu verbo Dei. Deinde du\it illum in eigosi piocidens ndoraveris me. erunl tua omnia.
Ilierusalem. etsiatuit eum super pinnam lempli. et Et re~-pondensJesus dixii illi. Sciilnum est Doini-
dixit illi Si Filius Dei es niitle le liinc deorsum iium Deum uiuui adora\i» et illi soli servies. Et
Sciibtum est enim. quod Angelis suis inandavil de coiisiinunata omnilempiione. diabolus recessu ab illo
le ut consenentte. et quia ui manibus lollem te ne usque ad tempus. Et regre^sus est Jesus in vinute
forte oilendas ad lapidem pedem tuum. Et respon- *Spirilus inGalileam. etfama exiit
CODEX CORBEIENSIS.
CAP. IV. — 1. agebatur m spirilu in deserlum. „ 11. ne forte perdas ad lapidem.
4. non in solo pane vivei homo. 13. Omittit, sanare contritos corde.
5. in montem allum.
1 Gal. temptatur.Vulq. tentabatur. 3 Gat.ad illum...cui voluero.Vulg. uii...cui vofo.
- Gal. diabulus,et. Vulg. diabolus.
BLANCHININOT./E.
(a) Ita et cod. Cant. iv TJ?ep-aptp.— (b) Addit el dixit, eliam cod. Cant. _._,_umv. Cod. Brixianus, dicens.
'—(c) Ita et c»d. Cant. yiypanxai. — (d) Addit vade post me, Saianas, ctum tex. Gr. vimys^ on-io-w
_you, SKTKVS, ex MattlKCO.— (e) Addit enim, panfer tex. Gf. y«p.
831 EUSEBII VERCELL. EVANGELIUMCUM VARIIS COD, COLLATUM. 552
il per omnpm 20. Elrevolyens versam regionem 20. Et, cum pli-
finilimam librum, et deillo. cuisset librum,
regionem reddens nii- 15. Ei ipse do- reddidit mi-
15. de illo. Et ipse nlsiro, sedet. cebat ni (a) Sy- nistros, et
docebalin Elomuium nagogis f, sedit. Et
(a) Synagogisf, in Synagoga. el m.ignifica- oninium in
lionorem oculi erant balur ab Synagoga
accipiens intiienies omuibus. erant oculi
ab omnibus. 21. in eum. Coe- 16. Et venit intendentes
16. Et venit{6) ipf pit aulem (b) in f Na- in eum.
Nazaret, u- cliceie ad zaietb, ubi 21. Coepil autem
Li eral nu- illos : Quoni- erat nutntus, dicere ad
iritus, am hodie in- et inlravit illos: Quia
el iniravit pleta esi Scrip- secundum bodie impleta
secundum tura baec consueiudinem est haec Scrip-
consuetu- in auribus suam die piura in au-
dinem die vesli is. sabbati in ribus vesuis.
sabbato m Sy- 22. Et omnes tes- Synagogam, 22. Et omnes le-
nagoga,-ei sur- timouium etsutrexit stimonium
rexillegere. dabant illi, 17. legere. El illi reddebant;
17. Ei porrectus et miraban- tradilus est et miraban-
est ilb liber tur in ver- illi liber Pro- tur in verbis
Prophaelae bis graliae phelaeEseiae, gratiae, quae
Eseiae, et re- quae prodi- et, ut revol- procedebant
volvens li- bant de ore vit bbrum, de ore ip-
brum, inve- illius, et dice- invemt locum, sius, et di-
nillocum, u- banl : Nonne ubi scriptum cebant : Non-
M eratscnp- Filius Joseph erat: ne hic est
tum : 23. hic?Etdi- 18. Spiritus Do- Fibus Josepli?
18. Spirilus Dominisuper xit ad illos : mini super 25. Et aii lllis :
>.me: piopter Forsitam di- me: propter- Utique dice-
1 quod unxit ceiis mihi ea u. . . . lis mihi
me, evange- paraholam nie, evan- hanc simi-
lizare hu- iianc: Medi- gelizare pau- litudinem:
lnilibus mi- ce cura te penbus misit Medicecura
19. sit me, (c) prae- ipsum : quae- 19. me, (c) prae- te jpsum ;
dicare f cap- cumque au- dicare f quania audi-
tivis remis- divimus fac- capiivis vimus facta
sionem, et ta in Caphar- fennssionem, Cafarnaum,
caecis visum, naum, fac et el caecis vi- fac et hic
dinuttere hic m patria sum, remillere in patrialua.
eonfractos lua. confractos 24. Dixit autem
in requiem, 24. Dixilautem: in remissio- Jesus : Amen
praedicare Amen dico vo- nem, praedi- dico vobis,
anniim Doiiiini bis, quia nul- care annum quod nemo
aeceplum, lusPiophe- Domim acce- Prophela ac-
et diem rela acceptus ptum, et diem ceplus est
demptionis. est in patria reddnionis. m patria, sua.
CODEXBRIXIANUS.
per universam regione de illo. Et ipse docebat in diem relributionis. Et cum plicasset librum reddi-
Synagogis eorum. et magnificabalur ab omnibus. dit ininisno el sedit. Et omnium in Synagnga oculi.
Et veiul Nazareib ubi eral nunitus. etinliavit se- erantiutendeniesin eum. Coepit auiem dicere ad
cunduin consuetudinem suam die sabbalho in Syna- illos. Quia bodie impleta esihaec Scnbtura.in auri-
gogam. el surrexit legere. Et traditus esl illi hber bus veslris El omnes testimonium perhibebanl iH>.et
llesaiae Prophetne. el nt rcvolvit librum invenit nurabanliir in verbis gratiae quac proceilelianl de
locum. ubi bcribium erat. Spintus Donuni super ore ipsius. el dicebant. Nonne lnc est Filius Joseph.
me propler qnod unxit me evangeliz ire paupenbus El ait illis. Uiique dicelis nuhi hane siiiiililudinem
misit me sanare contntos corde praedicare captivis Medice cura te ipsum. quanta audivimus facta in
remissionem. et caecis visum. dinntlere confractos Caphainaum. fac et iilc in patria tua. Ait autcm
in requiem. praedicare annum Domini acceptum et Amen dico vobis quia nemoProphelaacceptusestm
patria sua.
CODEX CORBEIENSIS.
19. dimittere conquassatos in requiem, praedicare ^2. Filius Joseph fabri.
annum Domini accepium.
1 Gat. eo quod. Yulg.propter quod, *
BLANCHININOTJE.
(«) Post Synaqogis, deesl eorum, etiam incod Cant. — (b) Addit in, etiam tex. Gr. ek- — (c) Anle prce-
dkaie. deest sfliime cynlritos coide, in cod. quoque Cant. nec non in veisiombus Copt., ./Elhiop. et Saxon.
tic iu Patiibus Orig., Ambros. et August. Probabilius, lnquit Grqlius, addilum ex Esaia ab Interpretibqs
LXX, quam ab aliis exscriploribus omissum.
'
4555 EVANGELIUM SECUNDUM LUGUl. 524
CODEX VERCELLENSJS. CODEX VERONENSIS.
25. sua. In ven- teriens per- 25. In veritate illnrum, et
late dico vo- medio illo- dico vobis: abiit.
bis : Multse rum, ibat. Mult.e viduae 31. Etdiscendit
viduae erant 31. Etdevenitin fuerunt in in Calar-
in diebus He- Capharna- diebus Ebae in naum civi-
liae, quando um civila- Istrahel, quando tatem Gali-
clausum est tem Galilae- clusum est cae- leae, ibique
caelum per ae, et erat dolum annis tri- docebat lllos
tnennium, cens lllos sab- bus, et mensibus sabbatis.
et meiioes 32. batis. Et stu- sex : cum 32. Et slupebanl
sex : quomo- pebaniin facta est f. . . iu doclrina
do faeta est doctrina maguain ejus, qnia
famis mag- ejus, quoni- oiuni terra; in potestate
na super om- am in potesla- 26. et ad nullam erat sermo
nem terrain; le ei at ver- illarum raissus ejus.
26. et ad nullam bum illius. est Elias, 33. Et erat in
earum mis- 35. Et erat in Sy- nisi Sarapta Syuagoga
sus est Heli- nagoga ho- Sidomae ad homo habens
as, nisi m Sa- mo habens mulierem vi- daemonium
repla Sidonia, daemoni- 27. duam. Et immundum,
ad mulierem um inmiin- multi leprosi et exclama-
viduam. dum, et ex- erant m Is- vi t voce
27. Etmultile- clamavii vo- trahel sub magna, di-
prosi erant ce magna, Ebsaeo Pro- 54. cens : Quid
1 in Israhel 34. dicens : Quid pheia: et nobis, et libi
sub Heliseo nobisest, et nemo eorum Jesu Nazarene?
Propheta: sel tibi Jesu Na- mundatus quid anle
nullus eorum zarene ? veest, nibi Naa- tempus venisti
purgatus est, nisti perde- man Syrus. perderenos?
nisi Ineman re nos ? scio 28. Etrepleli. . . scio te qui
Surus. te qui sis, Sanc- omnes m sis, lu es
28. Et repleti sunt tus Dei. Synagogaira Sancius Dei.
omnes ira 35. Et objurga- baecaiidientes. 55. Ei increpavit
in Synago- vit lllum 29. Et surrexerunt, illum Jesus
ga audien- Jesus, dicens : et ejecei unt dieens : Om-
29. tesh. . c. Et Ommutes- illum extra mutesce, et
surgentes, ce, et exiab il- civitaiem; et exi ab illo.
eiciebant lo. Et, cum pro- deduxerunt Et cum pro-
illum extra jecisset lllum lllum usque jecisset....
civilalem; daemoni- ad superci- daemonium,
et adduxe- um ,2 exiit ab lium niontis, exnt ab dlo,
runt eum illo , nihil no- super quem iulnlque llluin
usque ad su- cens illum. civitas eorum nocens.
percilium 56. Et lactus est erai aedili- 36. Et factus est
*- 3 cata, ut
monlis,su- pavor super pavor (a) ma-
per quem ci- omnes, et praecipitarent gnus f in
vitas aedifi- 430nloque- 50. llliim. !_$_Ipse ommbus, el
cata erat ip- bantur ad aulem liansiit conloqueban-
50. sorum. Et prae- alterutrum, . per medium tur ad invi-
CODEX BRIXIANUS.
Veritalem aulem dico vobis. Quia multae vi-' Ipse autem transiens per medium illorum ibat. Et
duae fueriuu in diebus Heliae in Israhel quando deseendit in Capliarnaum in civilalem Galileae et
clausum est caelum annis tribus et mensibus sex. erat docens eos sabbatis. Et mirabantur in docliina
cum facta essel lamis magna m omni lerra et ad ejus quia in polestate erat sermo ipsius. El eiat in
nullam earum nnssus esl Helias nisi in SarepliSi- Synagoga hoino habens daemonium inmundum. et
doniae ad mulierem \iduam. Et multi lepro&i erant e\clama\it voce magna dicens. Quid nobis ei libi Je-
in Israiiel sub Elisseo Propheta. ei nenio eoium stis Nazarene venisn perdeie nos scio te qui sis San-
mnndatus esi nisi Neaeman Syrus. El lepleti sunt ctus Dei Ei coiiimmatus est ei Jesus. diccns. Om-
omnes furore m Synagoga audientes haec. Et exsur- niuiesce et exi ab lllo. lil jdcians lllum daemonium
gentes ejeceruiii illuni exira chiiatem et diixerunl in mediuin exnt ab illo. niinl illum noeeiis. Et
illum usque ad supeiciliiim monlis. supia quem ci- factus est pavor in ommbus et couloquebantur ad
\ilasillorum eral aedificata ut praeopitarent eum. invicem
CODEXCORBEIENSIS.
27. 4 Neman f Syrus 34. scio b qui es, tu Sanclus Dei.
30. IUe autem per medium illorum, et ibat.
YARIANTESLECTIONES.
1 Gat.mHierusalemsuD...Neman.Vulg. lnisrael sub... 3 Gal.pavormagnusm omnibus,et
conloquebatur.Yulg.
Naaman. pavor in omnibus, et colloquebaniur.
2 Gat.exiit ab homine.i ecenlimami,ab lllo. Yulg.exiit 4 ElilaGal.
ab illo. 5 Gat. qm sis.
BLANCHINlNOTJS.
(a) Addit magnus, eliam cpd Cant. «57«?.
555 EUSEBII VERCELL. EVANGELIUMGUM VARIIS COD. COLLATUM. 556'
dicentes: monia a cem, dicentes : tia, et dicen-
Qnod est hoc muliis ex- Qnod est hoc tia : Tu es
verbum, clamantia, verbum, quod Filius Dei :
quia in po- et diceniia: in potestate, et increpans,
testaie, et\ir- Tu es Filius et virlule non sinebat
tuie im- Dei : et objur- imperat im- ~ ea loqui;
perai immun- gans, non si- mundis spi- quia sciebant
dis spiriii- nebat ea loqui; rilibns, el ipsum esse
bus, et exe- quoniam exeunt-? Cliiislum.
37. uni ? Ei exibat sciebant Christum 57 Ei divulga- 42. Facla autem
fama de eo illum esse. batur fama die, egressus
in omnem 42. Orta autem de lllo m ibatin de-
finiiimam die, egressus omnem lo- sertum lo-
Regionem. abiit in decum Regionis cum, et
58. Surgens (A)au- seitum lo- illius. tuibaerequi-
tem f de Syna- cum, el lur- 58. Surgens (a) au- rebant eum,
goga, intia- bae require- tem f de Sy- et ven
vit in domum bant illum, nagoga, in- usque ad
Simonis. el venerunt travil in do- ipsum, et
Socrus autem usquead eum, mum Simonis, retinebant
Simonis de- et detine- (b) et Andreae f. lllnm, ul
linebatur bant illum, Socius autem ab ipsis non
febre mag- ne discede- Simonis le- discederet.
na : et roga- ' rel ab ipsis. nebalur ma- 45. Quibus ille
verunt il- 45. Qui dixit ad gnis febnbus : ail : Quia
lum pro Ca. illos : Quoni- et rogave- et aliis ci-
59. Et adst,msv am et aliis runt lllum vitalibus
super eam, civitatibus 59. pro ea. Et oportet me
imperavit oportet me slans super evangelizare
febri : et re- evangeli- illam, unpe- regnum Dei.
liquid eam. zare regnum rabil febri: quia ldeo
Confestim Dei: quia ob et remisit missus sum.
aulem sur- hoc missus illam. Et eonli- 44. Et erat prae-
gens, minis- 44. sum. Et erat nuo surgens, dicans in
irabathis. praedicans ministrabat illis. Synagogis
40. Occidente in Synagogis 40. Cum sol autem Galilaeae.
autem s.ole, Galilaeae. occidissel, om-
omnes, quod- CAPUT V. nes, qui h ibe- CAPUT V.
quod babe- banl uifirmos
baiu aegros 1. Factum est au- magnis lan- 1. Factumest
languori- tem, dum lur- guonbus, autem, cura
bus variis, ba incum- ducebant illos lurbae in-
adducebant bit ei ad au- ad enm. ruerent in
illosadeum. diendum Ad ille sin- eum ut au-
Qui unicui- verbum Dei, gulis manum dirent verbum
que eorum et ipse erat imponens cu- Dei, el ipse
manibus in- stans juxta rabat eos. stabat secus
posiiis cura- stignum 41. Exiebant au- stagnum (d) Gen-
2
bat illos. (d) Gennesaret f. tem daemo- nesaret f.
41. Exibant au- 2. Vidit navi- nia (c) mul- 2. Vidnduas
tem et' dae- culas duas ta f claman- naves stare
CODEX BRIXIANUS.
dicentes. Quod cst hoc verburn. quia in poteslate el clamaiilia et dieenlia Quia tu es Christus Filius
virtule imperaL innumdis spmtibus et exeunt. Et di- Dei. et increpans eos. non sinebat ea loqui quia
vulgabatur fama de illo in omnem locum Regioms. - sciebant eum Chnslum esê. Facta auiem die.
Surgens (a) aulem f de Synagoga lntroivit in domum egressus lbat 111deserlum locuni, el luibae re-
Siiuonis. quirebant cum et venerunt nsquead lpsumet ileti-
Socrus autem Simonis lenebilur magnis febiibus. nebaut eum, ne discedeiet ab eis. Ille autem dixil
et rogiverunt lllum pio ea. El stans super illam ineis. Qma et alns civitatibus oportet me evangebzare
wpwii fbri. et dinusilillani. Elconfesiim surgens regnuin Dei. quia ad hoc missus sum. El erai praedi-
ministrabat lllis. Cum autem sol occidisset. omnes eansin Sjnagoais Galileae. Faclumestaulem cumtur-
qui habebant infirmos. vanis languoribus ducebant bie mruei eiu in eum. ut audirent verbum Dei. et ipse
illos ad eum Ille aulem singulis manus iinponens cu- stabat secusstagnumGeunesar. Eluditduasnavicuios
rabat eos. Exiebant aulem et daemonia a mulus
CODEX CORBEIENSIS.
58. in domum Simonis, et Andreae. 59. febri : et remisit eam.
1 Gat. daemomaetiam a multis. Yulg. daemomaa mul- 2 Gat.Genesar. Yulg. Genesaretli.
tis.
BLANCHININOT/E.
(a) Post—autem, deest Jesus, pariter in tex. Gr. — (6) Addit et Andreae, cod. quoque*Cant, w 'AvSpioj,
e Marco. (c) Addit multa, eliam cod. Cant. m~)iv,.— (d) Ita et text. Gr, TtwovvpiT,
stanles ad tur autem secus sta- erant in
litus; de qui- retiae eorum.
3 gnum; pi- alia navi,
bus piscato- 7. El adnuebant seatores au- ut venirent,
res egres- sociis in alia tem descen- et adjuvarent
si, lababanl navic t debant, et eos. i$<El im-
1 retias suas. ve . . - nt, lavabant pleverunt am-
5. Ascendens el adjuvarent retia. bas navicu-
autem in u- ôs. Et vene- 3. Ascendens las, ita ul (a)
nam navi- runt, et reple- autem in unam mergeren-
culam, quae verunt am- navem, quae lur f.
erat Simo- bas naves, ita erat Simonis, 8. Quod eum
nis, rogavit ut (a) mergeren- jogavit eum, viderel (b) Si-
eum, ut pro- 8. lur f. Hoc ut inducerent mon f, pro-
ducerent viso, (b) Simonf ad terram cidit ad ge-
terra quan- procidit ge- aliquanlulum. nua Jesu,
lulumcum- nibus Jesu , Elsedens, dicens : Exi
que. dicens : Exi a docebat de a me Do-
Sedens au- me, quia vir navicula mine, quia
tem, doeebat peccator sum, turbas. homo pec-
de navicu- Doinme. 4. Ut cessavit cator sum.
4. la turbas. Cum- 9. Pavor enim autem loqui, 9. Miratio enim
que desiil lo- adprehen- dixit ad Si- habebal...
qui, dixit ad derat eum, monen : Duc et omnes
Simonem : et omnes in altum, qui cum illo
Leva in alto,
2 qui cum ilet la\ate erant, in caplu-
et expandi- lo erant, in letiam vestram ra piscium,
te rclias ves- caplura pis- in capturam. quam .coe-
tras ad capi- cium, quae 5. Et respondens perant:
endum. 10. ceperant: si- Simon, dixit 10. similiter autem
B. Elrespondens miluer Ja- illt -.Praeceptor, Jacnbus, et Jo-
Simon, di- cobus, et Joan- per lotam hannes filii
xit ilh: Ma- nes filii Ze- noctem labo- Zebedaei,
gisier, per bedei, qui e- rantes, nihil qui eraiit socii
lotam noc- rant socii coepimus: Sunonis.
lem laboran- Simonis. sed in ver- Et ait ad
les, nihil ce- Et dixit ad Si- bo tuo la- Simonem
pimus: sed monem Jesus: xabo retiam. Jesus: Noli
in verbo tuo 4 Noli lime- 6. Et, cum hoc timeie: ex
J re: jam amo- fecissent, hoc j'am
expandam
retiam. do ens vivi- concluserunt eris homi-
6. Et, cum hoc ficans homi- piscium mul- nes \ivificans.
fecissent, 11. nes. Et, dcduc- titudinem 11. El, subductis
concluse- tis navicu- copiosam: ad terram
runt pisci- iis ad terram, rumpebatur navicubs,
um multi- reliclis om- autem retia relictis om-
tudinem nibus secu- 7. eorum. Et nibus secuti
magnam : ti sunt eum. adnuerunt sunt eum.
rumpeban- 12. Et lactum est, socns, qui 12. Et factum
CODEX BRIXIANUS.
stanles secus stagnum. piscatores autem descen- pleverunt ambas naviculas. ita ut (a) mergerenlur -\.
dentes de eis lababant retia. Ascendens aulem in Quod cnm videiet Simon Petrus procidit ad genua
nnamnaviculam. qiu erat Simonis jussiteum a terra Jesu dicens. Rogo teexiame. qnia Iiomo peccator
reducere pusillum. Et sedens docebal de navicula siun Domine Pavor enim delinebat eum et oinnes
turbas. qui cum illo eiant in caplura piscmm quam cepe-
Ut autem cessavit loqui dixil ad Simonem. Duc in uint. simililer autem Jacobum el Jobannem filios
allum. et laxale retia vestra in capttirain. El lespon- Zebedei. qui erant soeii Siiiionis.
dens Simon dixu llli. Praeceptor pei totam noctem Et ail ad Simonem Jesus. Noli timere. exjioc jam
laboranles. nilnl cepimus. sed m verbo tuo laxabo hoininum eritis caplores.
reie. Et cum boc fecissent concluserunt piscium co- Eisubdutiis ad terram navibus relictis omnibus
piosam muliiludinein , ita ut rumperentur retiae s^cuii suni eum.
eoium. Et annuerunt sociis qui eiant in aha nave. El faclum est
ut venirent etadjuvaient eos. el venerunt. el im-
CODEXCORBEIENSIS.
CAP.V. — 2. naves slare secus stagnum. 10. homines vivificans. recenii manu, capiens.
*
5. rogavit eum ut duceret a terra aliquantulum. 11. ad terram naviculis.
7. ita 5 ulmergerentur f.
VARIANTESLECTIONES.
1 Gut.retia in mare. Yutg. retia. 4 Gat.Kohte timere. Vutg. Nolitimere.
2 Gal relaxale. Vulg.laxate. 8 Gut.ducere pusillum.
3 Gal.annuebant...lit mergerentur.Yulg. annuerunt... 6 El ila Gat.
nt penemergerentur.
BLANCHININOTÊ.
(«) Anie merqerentur, deest pene, eliam in text. Gr. — (b) Posl Simont deest Pelrus; in cod. quoqne Cant.
i>59 EUSEBIIVVERCELL.EVANGELIUM£UM VARHSCOD. COLLATUM. 510
CODEX VERCELLENSIS. CODEX^VERONENSIS.
dum esset rum, et ipse est, cum docens. El
ipse in una (b) erat f docens. esset in una erant Phaii-
civiiaiium, Et er a- civitalium, saei sedentes,
et ecce vir risae en- ecee vir et legisdo-
plenus Ie- te plenus Ie- clores, qui
pra, el ipse , doctores, qui pra, el ipse venerant ex
prosiratus convenerat procidens omni cisiello
in faciem, ora- ex omni muin faciem, Galilaeae,
bat illum, di- nicipio Gali- rogabat eum, et Judeae,
cens: Quoni- 1
Jeae, et de Ju- dicens : Do- et Hierusalem:
si
am, vis, po- et
daea, Hieru- mine, si vis, et vinuserat
tes me mun- salem : et vir- potes me Domini ad
dare. tus erat Domini mundare. sanandum eos.
15. El exlendens ad sanan- 15. El extendens 18. Ei ecce viri
manum, te- dum eos. manum, te- portantes in
tigil illum, 18. Et ecce viri tigit lllum, leclo homi-
dicens: Volo adferentes dicens : Volo nem, qui
mundare. super Jeclum mundare. erat paralyti-
Et prolinus bominem, Et confeslim cus: et quae-
lepra disces- qui erat para- lepra ejus disces- rebant eum
14. sit ab illoi et ip- lyticus: et quae- 14. sitab illo; et inferre, et
se praece- rebant in- ipse praecepil ponere anle
pit ei nemi- ferre lllum, llli nemini eum.
ni diceret: el ponere an- diceret: sed: 19. Et, non inve-
sed: Vade, et te eum. Vade, ostende nientes qua
ostende te 19. Et; cum non te Sacerdoii- parte lllum
Sacerdoti, . issent bus, el offers inleirent prae
el offeis pro er- munus pro turba, ascen-
puigatione re emundatione tlerunisupra
tua, sicut prae- propter tur- tua, sicut prae- lectum, (c) et
cepit Moyses, bam, ascen- cepil Moyses.... discoperuerunt
(a) ut sit in tes- dernnt super (a) ut sit in te- tectum f, et
timonium leclum, et per slimonium ... vo- summiserunt
boc vobis. f tegulas dimi- bisf. illum cum
15. Divulgabatur serunl eum 15. Perambulabat lecto m me-
autem ma- cum lectu- autem ma- dio ante
gis fama de lo in conspec- gis sermo de 20. Jesum. Quo-
eo; et conve- lu Jesu. illo, et con- rum ui vi-
nieliant tur- 20. Et, visa fide il- veniebant dit fidem,
bae multae Jorum, dixil turbae multae, dixil bommi:
audiie, et cu- homini: Re- ut audirent, Remissa sunt
rari a lan- missa sunt et curarentur libi peccata
guoribus libi peccata ab indrmita- 21. lua. Et coepe-
16. suis. Ipse au- 21. tua. Etcoepe- tihus suis. runt cogitare
J
tem eral serunt cogita- 16. Ipse autem secede- Scribae, et
cedens in re Scribae, balin deserto, Phai isaei (d) in
desertis, el et Phaiisaei, et orabat. cordibus suis f,
orans. dicentes: Quis 17. Et facium dicentes: Quis
17. Et faclum est est, qui loqui- una dieium, et est hic, qui loqui-
in una dietur blasphe- ipse (b) erat f lur blasphe-
[CODEX BRIXIANUS. .
cum esset in una civitatum. et ecce \irplenus lepra. eterant Pharisaei sedenles. el legisdoeiores qni ve-
cum vidisset Jesum procidens mfaciem. rogavit eum nerant ex onini caslello Galileae et Judeae et Hiern-
dicens. Dommesi vis potes me mundare. Et exieu- salem et viitus erat Dmiiiui. ad sanandum eos. El
dens manum letigit illum dicens. Volo mundare. eccevin poilantesin lecto hominem qm erat pua-
Et conlestim lepia discessit ab eo. et ipse praecepit Jytieus. et quaeiebantquomodo eum inlerie el po-
illi. ut neinini diceret. sed Vaile ostende le Sacer- nere anie eiim. El non invenientes qua parie illuiri
doti, et offei illi pro muiidalione tua sicul praeccpil infeirenl prae luib.i. ascendeiunt snpra lecluiu et
Moysesin leslimonuiniillis. per tegulas subiiiiseruiit eum cum lecto in medio
Ei di\ulgabatur magis sermo deillo. et convenie- ante Jeûm. Et videns (idemeoium di\it par llytico.
Jjanl turbae muliae ul audiientetcurarentur ab inflr- Homodiniissa sunt tibi pcccata tua. Et coepei unt co-
nutaiibus suis. gitare Scribae et Phaiisaei dicentes, Quis est lnc qui
Ipse autem secedebat iu deserto. et orabat. Et loquiiur blasphe-
faclum est in una dierum. et ipse (b) erat f docens
CODEXCORBEIENSIS.
12. vir plenus lepra, et ipse procidens in faciem, I_ 17. erant Pharisaei docenles.
rogabat.... 20. Remissa sunt tibi peccala lua.
14. ut sit in leslimonia hoc vobis.
* J Gal.secedebalin deserto. Vulg. secedebatin desertum.
BLANCHM NOTJE.
(a) Ila et cod Canl. IVKeWavprvpiovw vpXvTOUTO. — (b) Ita et fex. Gr. w. — (c) Ila et cod. Cant. [/«\
«7TO(7T£7«o-«vTef TouyM/5«//oyf.— (d) Addif in cmdibns sids, eliam cod. Cant. ivwl; r.vptiws cm&v.
S4I EVANGELIUMSECUNDUMLOCAM. 542
CODEX VERCELLENSIS. GGDEX VERONENSIS.
mias ? Quis po- rifi , . mias ? Quis bilia hodie.
terit dimit- 27. Et potest dimit- 27. Et post haec
tere peeca- exiit, et intu- tere peccata, exiit Jesus,
ta, nisi unus itus est publi- nisi solus et vidil pu-
22. Deus ? Cogni- canum . . . i- Deus? bbcaiium no-
tis Jesus s
ne Levi seden- 22. Utcognoyit mine Levi
cogitationi- tem ad thelo- autem Jesus sedentem ad
bus eorum, neum, etdi- cogitationes telonenm, et
(a) dixit f ad illos: xit ilh : Seque- eorum, (a) di- •ait 3111:Se-
Quid cogua- 28. re me. Et, re- xitf ad illos: queie me.
lis in cordjbus liclis omni- Quid cogilatis 28. Et relidis om-
23. vestiis? Quid • bus, surgens ln coidibus nibus, surgens
est facilms sequebatur 25. veslris? Quid secutus est eum.
dicere: Remil- illum. est facilius 29. Et fecit
tunlur nbi 29. Et fecit 1111 ce- dicere: Di- illi con-
peccaia tua:• nam magnam missa sunt vivium ma-
aut dicere Levi in do- tibi peccala gnum m do-
Surge, et am- mo sua : et e- tua : aul di- mum suam ;
bula ? rat turba in- cere: Surge, et erat turba
24. Ut sciatis au- gens puDli- et ambula ? multa publi-
lem quia po- canorum, 24. Ulsciatis canorum, et
lestatem ha- et aliorum, aulem quia aliorum, qui
bel Filius ho- qui. . ranl cum Filius hominis cum illis
minis in ter- illis d.. cum polestatem erant discum-
ra J remitten- 50. b Et liabet super 50. bentes. Et
di peccata, ait m. . . ura- terram dimit-v' mnrmuiayerunl
paralytico: Tj- verunt Pha- tere peccala, PhariScfi, et
bi dico, surge, risaei, el Scri- ail paralytico, Scribae eorum,
et tolle leclu- bae eorum, Tibi dico surge, dicenies ad
. . . tuum, et dicentes ad et lolle lectum discipulos ej'us :
vade in domuni discipulos tuum, et vade Quare cum
tuam. illius: Quare in domum luam. publicanis,
25. Et confestim eum publica- 25. Et confeslim et peccatori-
suigens co- nis, et peccato- surgens coram bus (6__man?1
ram omni- ribus (b) man- illis, tulit ducat, elbibilf.
bus, sustulit ducat, et bibit f. lecium, in quo, 51. Et respomiens
grabatlum 31. Et responden jacebat: et Jesus, dhu ad
suum, in quo Jesus, dixit ad abiit in domum lllos : JNonegenl,
jacebat . . abiit illos : Non e- suam magnifl- qui sani sunt,
in domum gent sani me- cans Deum." medicum, sed
suam hono- dicos, sed qui se 26. Ei slupor ad- qui male ha-
rificans Deum, male babent. praehendit 52. benf. Non
26. Et pavor ad- 52. Non veni omnes, et ma- veni vocare
prehendit vocare jus- gmficabant justos, sed
omnes. Et in- tos, sed pecca- Deum. El re- peccatores
pleti sunt ti- tores in pac- pleli sunt in paenilen-
more, dicen- niieiitiam. limore, dicen- tiam.
tes: Quoniam 55. Qui dixerunl tes: Quia vi- 55. Ad llli dixe-
vid ad illum : Qua- dimus mira- runl ad eum:
CODEX BRIXIANUS.
mias. Qnis potest dimittere peceata nisi solus Deus, post hsrc exiit el vidit publicanum nomineLevi.se-
Ut cpgnovit autem Jesus cogitationes eornm respon- denlem ad theloneum. el ait illi Sequere me. Et re-
dens dixilad illos. Quid cognaiis in coidibus \estns. Iictis omnibus surgens seculus est eum. Et feeil ci
Quid est facilius duere dimilluntur libi peerata. an comivium magnum Levi ui domo sua. ei eratimha
dicereSurge et ambula. Ut autem sciatis qma Filius niulla publicanoriim. et alioium qui sunul eiaul clis-
hoinims potestalem babet super lerram diniiuendi cumbenies. Et muriiiurabanl Phansaei et Snibae
peccata. aii paralytico Tibidico suige lolle lectiim diceiues. ad discipulos ejus. Quaie cum publirams
tuum et vade in domum tuam, Et confestim surgens et peccatonbus (b) manducal el bihil f. lit le^pon-
coram illis lulit in quo jacebal. et abiil in domum dens Jesus dixii eis. Non egenl saiu medicum sed
suam. magmficans Deum. Et stupor adpraehendil qui male babenl. Non emm veiu \ocaie justos. sed
oinnes. et magnificabant Deurn. Et repleti sunt ti- peccatores in paenitentiam. llli autem dixerunt i>d
more dicentes. Quia vidimus mirabilia hodie. Et eum. Qua-
CODEX CORBEIENSIS.
21. Quis polestdimittere peccatum. i 50. Et murmuraverunt... et peccatoribus mandu-
3
25.' Remissa sunt tibi peccata lua : aut dicere. eat, et bibit.
1 Gat.dimitterepeccata. Vulg. dimiltendipeccata. 3 Gat. peecala tua : au
2 Gal. Lewifl...ad thiloneum.Yulg.Levi... ad telonium.
BLANCHINIWTJE.j
(s) Ante di$U, deest uspondeiis, etiam ip pod, Cant,— (b) |ia et versio Êthiop. ko-Qkival idyn, ex
Maithaeo.
re discipuli rumpet vi- Quare discipuli ulres, et ip-
Johannisje- num n . . vurn Johannes jesum effunde-
junaut fre- utres, et ipse junant fre- tur, et utres
queuter, effundiiur, quenter, Pha- 38. penbunt. Sed
et Pharisaeo- et utres peri- risaeorum vinum novum
rum (et) ora- 58. bunt. Sed vi- obsecrationes in utres novos
liones faci- num in ulres faciunt: (c) mittuiil, et
unt: tui autem novos (c) mit- tui autem uirique -_con-
manducant, tunt f, et am- (a) discipuli f servaniui. (d)
et bibent ? bo servan- edunt, et
54. Qui dixit ad il- bibunt? CAPOT VI.
los: Numquid CAPOT VI. 34. Quibus ipse 1. Factum est
(b) J possunt fili i. tur. (d) Etfac- ail: Numquid aulem iu sab-
sponsi, quanlum est in (b) possunt filii bato, cum
diu sponsus sabbato se- sponsi jeju- transiret per
cum illis cundo pri- nare, quandm f segetes, (e) et
est, jeju- mo, cum tran- cum lllis est coepissent
35. nare ? f Veni- siret per sa- 55. sponsus ? Ve- discipuli. . . .
ent dies; et ta et velle- nient auiein vellere f spi-
cum abla- rent di . . ci- dies, cum cas, et man-
tus fuerit puli illius auferetur ab ducarent, con-
ab illis spon- spicas, mani- illis sponsus, fricantes ea
sus, tuncje- bus conteren- et tunc jeju- manibus suis:
junabunt tes, et edebant. nabunt in illis 2. aliqui autem
in ilhs die- 2. Quidam au- diebus. ex Pharisaeo-
36. bus. Dixit lem Pliari- 56. Dixit aulem rum dicebanl
aniem et pa- . . . orum et similitudi- ad eos: Quid
rabolam ad ant: nem ad illos facitis sabba-
eos: Quia ne- Quid talem: Quia tis, quod non
mo insumen- sabbatis, quod nemo commissu- licet ?
lum tuni- non licet? ram a vesti- 3. Et respondens
cae rudis 5. Et respondens, mento novo dixit illis
adsnil pan- dixil illis in veslimenlo Jesus: Nec
no veteri: Jesus : Nec hoc veleri: alio- hoc legistis,
alinquiu et legistis, quod quin et no- quid fecerit
novum scin- fecit David, vum rumpit, David, cum
det, et vete- cum esuriit et veteri esuriret ipse,
ri non con- ipse, et qui cum non convenit et qui cum
veniet in- 4. eo erant ? Quo- cnmmissura eo erant?
sumentum ' modo inlra- 37. a novo. El 4. Quomodo in-
a novo. vit in domum nemo mittit travit in
57. Et nemo mit- Dei, et panes vmum novum donium Dei,
tit vinum propositio- in ulres ve- el panes pro-
novum in nisaccepit, teres : alio- positiones sum-
utres vete- et mandu- quin rumpit psit, et mandu-
res: alioquin cavit, et de- vinum novum cavit, et dediteis,
CODEX BRIXIANOS.
re discipuli Johannis jejunant frequenter. et obse- detur. et ulres peribunt. Sed vinum novum. in
ciationes faciunt sinnliter et Pliaris-aeorum tui au- ulres novos (c) nutlunt. et ntraque f conser-
tem (a) discipuli f manducanl et bibunt. Jesus au- vantur. Et nemo bibens vetus. slalim vullnovum.
tem dixit eis. Non potestis filios sponsi. quamdiu dicit enim Vetus melius est.
sponsus cum lllis est facere jejunare. Venient au- Facium est auleni in a sabbato secundo a primo
lem dies. cum auferetur ab eis sponsus. et tnnc cum tiansuet per segetem. vellebant discipuli ejus
jcjiinabunt in illis diebus. Dixil auiem el parabolam spicas et conlricantes manibus manducabani. Quiilam
ad illos. Quia nemo cornnnssuram veslimenli novi aulem phansaeoium. dicebant llbs. Ouid facilis sab-
iinniittilin vesUinentum vetus. alioquin et novum batis quod uon bcet. Ei respondens Jesus dixit illis.
lumpit. et veteri non convcnit commissura a novo. Nec hoclegislis quid fecit Davidcum esunsselipseet
Et nemo imttil vinuin novuin in utres \eleres. alio- qtii cumeo eraniQuomodo intravu in domum Dei. et
quin l umpit vinum novum utres. el vinum effun- panes propositionts h sumpsit et manducavii et de-
CODEX CORBEIENSIS.
59. Omitiitur, sed supplevil recenlior manus. 2. Quid facitis ? sabbatis non licet.
CAP.VI. — 1. per semina sata.
1 Gat. possum,recenti manu, potestisjejunare. rulg. potestis.... facere jejunare.
BLANCHININOT.E.'
a Verba ista in sabbalo secundoa primo rasa sunt 11Vocula ista, sumpstt sic se habet ui margme co-
in codice, adhuc lamen apparenlibus litteris. dicis, uti hicilescribilur.
(«) Addit discipuli, eliam cod. Cant. [uiQnraL— (b) Ita et cod. Cant. SUVKVTKI ot viol TOOvu/iySvor voa-
TEiistvty' oo-ov.— (c) lta etcod. Canl. |3KW,OUO-IV.
lbidem, uiriqne. Nescio an Interi reiis vitio, vel Scnba»,:
Oi^ciis euini texlus habet, unyoripoi, nempe o otvo?,6 uvvbs ambo masCubnigenens. — (d)Tolus versus 59
decst eliam in cocl.Cani. — (<) Juxla cod, Cant., ol §£ iJ.vSr,rvX KUTOO hp&.vron)htv.
545 EVANGELIOMSECUNDUMLOCAM. S46
dit eis, qui sabbatis be- quisecum erant; an male : ani-
seeum erant; . . . acere, quos non (a) limam sah arn
J non h- . . . . ale cebat f man- facere, an
quos -
cet ede.... ducare, ni- perdere ?
si (b) so. . . f . . acer- si (b) solis f 10. Et circumspe-
5. dotibus ? El_ Sacerdolibus? ctis (_/)illis _
diceb. . illis : 5. Et dicebat omnibus (h) in
Quoniam 10. Circumspi- illis : Quia ira f, dixit
Dominus est Fili- ciens omnes Dominus homini : Ex-
us hominis (_/)illos f esse (ii) in est Filius tende manum
eiiam sab- *ira, f dixil ho- hominis eliam tuam. Et
bati. mini: Exten- sabbali. extendit: et
6. Factum esl de manum 6. Factum est restituia esl
autem in ali- tuam. Et ex- aulem alio manus ejus,
o sabbato in- tendit: et res- sabbalo ut (i) sieut
(rare illum tiiuta est ma- intraret in alia f.
in Synago- nus illius. Synagogam, 11. Ipsi autem
ga, etdoce- 11. Ipsi autem et doeerel. ti
re. Eterat inpleti sunt Ei erat ho- sunt
ibi homo, el stupore, et mo manum itate, et
manus illi- conloque- liabens aridam conloquebanlur
us dextra bantur ad dexteram. ad invicem
eral anda. invicem 7. Observabant quidnam fa-
7. Observabant quidnam autem Scri- cerent de
aulem Scri- iacerent bae, et Pha- Jesum.
bae, el Phari- J. . u. risaei, si 12. Factum est
sa. . . . (c) sab- 12. Factum. .... (c) sabbato f autem in illis
bato f . . ur. . curaret, ut diebus exiit
ret _ invenirent in monte ora-
nir. . . . t et quemadmo- re, et erat
2 ac. . . arent dum accusa- pernoctans
8. illum. Ipse rat pernoc- rent illum. in oratione
aulem scie- tans in ora- 8. Ipse autem Dei.
hat cogita- 15. tione Dei. Et (d) sciens f 13. Et cum dies
liones illo- cura dies bor- cogitationes factus esset,
riim. ta est, voca- eorum (e) ait f vocavit ad
Di\it autem vit discipu- homini illi, se discipulos
homini, qui los suos,'el eli- qui babebat suos, et ele-
liabebat ma- gens ex eis manutn aridam. git xu. ex
miiii aridam: duodecim, , Surge, et sta ipsis, quos
Surge, et sta 3 et
quos Apos- (f) in mediOjf. et Apostolos
(f) lii medio f. Et tolos nomi- Et surgens, nominavit.
surgens, ste- navit. stetil. 14. Simonem,
9. tit. Dixil 14. Simonem, quem 9. Ait aulem quem cogno-
autem Jesus et cognomi- ' ad lllos Jesus : mmavit Pe-
ad illos: In- navil Petrum, Interroga. . . (rum, et An-
lerrogabo et Andream hcet sa dream fra-
vos, si licet fratrem ejus, benelacere, trem eius,
CODEXBRIXIAJSOS.
dil his qui cum Ipso erant. quos non (a) licebat f cet sabbalis benefacere. an male. animam salvam
manducare. nisi (b) solis f Saeerdotibus. Et diee- facere an perdere. Et circumspiciens eos omnes di-
bat illis Quia Doniiiius esl Filius hominis eliam xit homini. Extende manum tuam Et extendit. et
sibbati. Facium est autem in aho sabbato ul inira- reslituta esi manus ejus (i) sicul altera f. IpsPau-
ret in Synagogam et doceret. Et erat illic homo tem repleti sunt iniquiiaiem el conioquebaulur ad
liabens dexteram manum aridam Observabantautem invicem quid nam facerenl Jesu. Factum est autern
Scribae et Pharisaei. si in sahbato curaret. ut inve- in illis diebus. exiit Jesus in montem orare. et erat
nii ent occasionem accusandi illum Ipse vere (d) sciens pernoctans in oratione Dei. Et cum dies factus es-
cogilaliones eorum (e) ait f homini qui habebal ma- set convocavit discipulos suos. et elegit ex eis duo-
mim aridam. Stirge et sti (() in medio f Et surgens decim quos et Apostolos nominavit. Simonem. quem
stelit. Ait autem ad illos Jesus. Interrogo vos. si li- cognominavit Petrum et Andream fratrem ejus
CODEX CORBEIENSIS.
' 9. 11. repleti sunt iniquitate
Inlerrogabo vos. quid facerent de
10. Et circumspectis illis omnibus in ira. Jesu.
1 Gal. non licebateis manducare, nisi solisSacerdoli- non licet manducare,nisi tantumsacerdotibus?Etdicebat.
bus? Aut non legiiUs in lege, quia Sacerdotesra templo 2 Gat. accusarelllum. Vulg. accusarenteum.
sabbalumviolant, et sine criminesunt? Et dicebat. Yulg. 3 Gal.stelit, et surgens. Vulg. et surgens, stelit.
BLANCHINIWTJE.
(a) —Ita et cod. Cant. li-ov2v. — (b) Ita et lex. Gr. povoug.— (c) Ante sabbato, deest m, etiam in cod.
Cant (d) ita et cod. C mt. ytva<r/.av.— (e) Iia et cod. Cani. liyet.—(f) Iia et cod. Cant. Iv fjteo-i»
—(g) Ad-
dit illis, etiam text. Gr. «UTOU?. Favent etiam Vcrcell. et Buxian.—(A) 4ddit in ira etiam cod. Caiil. iv osyvj,
ex Marco. —(i) Addit sicut alia (Brix., sicut altera), lex. quoque Gr., i>; ij vlh).
547 EUSEBII VERCELL. EVANGELiUMCUMVARIIS COD.TCOLLATOM. 548
(«) el f Jacobum, nabat om- (flj el f Johan- 20. elevatis ocu-
ct Johannen, 20. nes. Et ipse nem , et Jaco- lis in disci-
ei Philippum, adlevans bum, el Pbi- pulis suis,
. . Ba oculos in bppum, et dicebal:
1S et discentes 15. Bartholomeum , Beaii pau-
Ma. . heum, suos, dicebat: et Malthaeum, peres; quia
el Thoman, Beatil paupe- et Thomam, vestrum est
et Jacobum res spiritu; quo- et Jacobum regnum Dei.
Alphei f, ct Si- niam ves- Alphei f, et 21. Beati, qui
moncm qui trum est reg- Simonem nunc esu-
appellatur num Dei. qui vocaba- riunt, et
16. Zelotes, et 21. Beali, qui esu- lur ZeJoles, siliunt; quia
Judan Jaco- ritis nunc, 16. et Judam ipsi satura-
bi, el Judan , et silitis; quo- Jacobi, et bunttir.
qui erat pro- niam salu- Judam qui Beati, qni
ditor. ri eritis. lnil prodiior nunc flelis;
17. Et descendens Beati, qui plora- ejus. quoniam ride-
cum illis, sle- tis nunc; _. 17. Et discendit bltis.
tit in loco quoniam ri- cum illis, et 22. Beati eritis,
campense, et debitis. stetit in locum vos ode-
turba disci- 22. Beati estis, cum co campeslii, rint homines,
pulornm ejus, odierint vos et lurba diet cum se-
etmuliiiu- homines, scipulorum parabunt
do ingens et cum segre- ejus, et mul- vos, el cum
jjopuli ab om- gaverint litudo copiosa eicient, et
ni Judea, et vos, et cum plebis ab omni expiobrabunt
Hierusalem, ejecerint Judaea, et nomen ve«
et trans fre- vos, et cum Hierusalern, slrum, tam-
lum, et ma- exprobrave- el trans fre- quam malum,
ritima Ty- rint nomen tum, el ma- propter Filium
ri, et Sidonis, vestrum, Tyrii, lioniinis.
18. qui vene- tamquam ne- 18. eiSidonis, qui 25. Gaudetein
rant audi- quam, cau- \enerant ut illa die, et
reillum, sam Fili ho- audirenleum, exultate;
el curari 23. minis. Gaude- et sanarentur ecce enim
a languori- te in llla ho- a languori- merces ve-
bus suis. Et ra, et exulla- bus suis. Et sira copiosa
qui vexa- mini; ecce e- qui vexa- est in cae-
baniurab nim merces banturab lo : secun-
2 vestra copio- spiritibus dum haec
spiritibus
immundis, sa est in cae- immundis, enim fa-
cura- lo : similner curabanlur. ciebant et
banlur. faciebant 19. Etomnes Proplietis
19. Et omnis lur- Pioleiis Pa- luiba'quae- Patres eo-
ba quaere- tres illorum. rebanl eum rum.
bat tangere 24. Verumtamen tangere; quia 24. Verumtamen
eum ; quo- vae vobis di- virlus de vae vobis
niam vir- vinbus,a quo- illo exiebat, divitibus;
tus ab illo niam habe- et sanabat quia habe-
exibat, et satis consola- omnes tis consola-
CODEX BRIXIANOS.
Jacobum et Johannem Philippum et BarthoJomeum. elevatis oculis in discipnlos suos dicebat. Beati
Mallheum el Thoimm. Jacolmm Alphei et Simo- paupercs spiritu. quia vestrum est legnum cae-
nem qui vocatur Zclotes. Jiidam Jacobi. ei Ju- lorum. Beati qui esunlis nunc qnia saiurabimini.
dam Scarioth. qui fuit traditoi ejus. Et descendens Beati qui nunc fleus quia lidebitis Beati erius
cum dlis slctil in loco plano et lurba discipulorum cuin vos odio liabuerint homines. et cum sepa-
ejus et mnltuudo ingens pnpuli ex omui Jndaea. ra\erinl vos. et exprobravennt. et ejecenul )io-
et Ilierusalem et marilima Tyri cl Sidonis qui vene- men vestrum lamquam malum. propter Filium
runl audire eum el sanari a lauguonbiis suis. Et hominis. Gmdete etextiltate in llla die. ecce enim
qui vevabanlnr a spiritihus inmundis cdrabautiir. merces vestra mulia in caelis. setundum haec
Et omuis turba quaerebanl eum taugere. quia vir- enim faciebaut et Prophetis Patres eorum. Verumia-
lus de illo exiebat. et sanabnt omues. Et ipse men. vae vobis divitibus quia jam habetis consola-
CODEXCORBEIENSIS.
16. quifaclusest prodilor. 21. Beati qui nunc esuriunt, et sitiunt; quia satu-
17. ei Jerusalem, el trans frelum, etmaritima rabuntur.
Tyri, et Sidonis, 22. et cum separabunt vos, et ejieient, et expro*
20. quoniam ipsorum es., elc. brabunt nomen vestrum,
VARIANTESLECTIONES.
1 Gal.pauperes spirilu; quia. Yulg. pauperes : quia. «ebaut.
2 Gal.multa,copiosaest m caelo: secundumhaecfaeie- 3 Gat. qui habetis. Yulg.quia habetis.
bant. Vidq. multa est in caelo: secundumhaec enim fa-
BLANCHINIWTM.
(a) Ubicumquecodd, Veron., Vercell. et Brix. addunt et, addit etiam cod. Gan. y.v.L
'
549 EVANGELEUMSECUNDUMLUCAM. 560
CODEXVEUCELLENSIS. CODEXVERONENSIS.
tionem ves- sic facileeis. tionem ve- facite illis
25. tram. Vaevo- 52. Et, si'diligi- stram. et \03 simi-
bis saturis; tes eos, qui 25. Vaevobis, liter.
quia esurie- vos dilhmnt, qui saturati 52. Et si diligilis
lis. Vae vobis, qure vobis estis; quia eos, qui vos
qui ridetis gratia est? esurietis. diligunt; quas""
nunc; quia nam et pec- Vae vobis, (e) vobis f gra-
lugebitis, et'_ 'catores, eos, qui deride- tia? nam et
26. flebitis.Vae, qui se dili- lis; quia peccalores di-
cnm bene gent, diligunt. luajebitis, et linentes se,
vobis dixe- 55. Et, si benfefe- flebitis: 55. dihgunt. E(, si
rint omnes ceiitis, qui 26. Vae vobis, benefecenlis
homines : si- bene faci- cum bene- his, qui vobis
mibler (a) faciunt vobis, dixerint benefaciunt,
ebantPseu- quae gratia omn - qu'ie vobis
dopropbetis est vobis? et- nes : secun- erit gratia?
Paires eorum. enlm pec- dum haec (a) nam et pec-
27. Sed vobis dico catores hoc faciebaiilet catores haec
aiidieniibus: 54. faciunt. Et, Pseudoprophetis 54. laciunt. Et
Diligite ini- si fenere- Patres eorum. si mutimm
niicos ves- tis eis, a quibus 27. Seii vobis dederitis his,
tros, benela- speratis re- dico, qui a quibusspe-
cite eis, qui cipere, quae audiiis : DiJi- ratis vos re-
oderunt vos. gratia est gi(e inimicos cipere, quae
28. Benedicile vobis? etenim vestros, bene giatia est vo-
(b) maledicen- peccalores facite his, - bis ? nonne
tes f vos, (r) ora- peccatoribus qui odimit* et peccato-
tef pro his, qui fenerant, ut 28. vos. Benedi- res peccalo-
calumnian- (f)recipiantf. cite (b) male- ribus faene-
29. tur vos. Per-J 55. Verumtamen dicentes f vos, rant, ui (f) re-
cuiienti le diligite iin- (c) orate f pro cipiant f.
in maxilla, mieos ves- calumnian- 53. Veruntamen
preve (d) ei f al- tros, et bene- tibus vos, amate iui-
leram. Et facite, et fe- 29. Et qui te per- micos vestros ,
ab eo, qui au- nerate, nihil cusseril in ma> et benelacite,
feret vesti- (g) desperan- xillam, praebe et mutuum
mentum tes f : et erii mer- (d) eif et alte- date, nilitl
tuum, et pal- ces vestra rani. Et euinr" (g) desperan-
leum veta- multa in cae- qui auferet tes f: et erit
50. re noli. Om- lo, ct eritis tibi (unicam, merces vestra
ni autem filiExcelsi; et palleum noli mulia, eteri-
poscenti te, quoniam 50. prolnbere. Omni tis fili altissi-
da : et ab eo ipse suavis petenti te, tri- mi; quia
qui tollit tua, esl super iu- bue : et qui au- ipse benignus
repeiere gratos, el ne- feret a te, quae est super gra-
51. noli. Et, quem- quas. tuasunt, noli tos, et malos.
admodum 56. (li) Estole f roise- prohibere. 56. (k) Esiote f
vullis ulfa- ricordes, si- 31. Et, prout vul- " misericordes,
ciant vobis cut et Paler lis ut faciant sicut et Pater
vester mise- ' vobis homines,
homines, vester mise-
CODEX BRIXiANUS.
lionem vestram. Vae vobis qui saturati estis nunc eos qui vos diligunt. quae vobis retributio est. ete-
quia esurietis. Vae vobis qui ridetis nunc quia Iuge- nim pecciiores dihgentes se diligunt. Et si benefece-
bitis ei flebitis. Vae cum bene vobis dixenut oinnes niishis qui vobis benelaciunt. quae vobis retnbutio
homines secundum haec (a) laciebant et Prophetis est. nam et peccatores haec faciuut. Et si inutuum
Patres eorum. Sed \obis dico qui auditis Diligiteini- dedentis his. a qiubus speratis recipeie quae vobis
micos vesiios benefacite liis qui vos oderunt. Bene- retributio est nam et peccatores. peccatoribus fene-
dicue maledicentibus vobis. (c) orate f pro calum- ranlur ut recipianl aequaba. Veruratauien, diligiie
nianlibus vobis. et qui te peicussciu in maxillam, inimicos vestrob. et benelacite et mutuum date. ni-
piaebe (d) illi f el alierarn. El euin qui aufeiel Ubi lul (g) desperantes. f et erit merccs vestia nuilta.
vesiiiiieuium eliam tunicam noli pioliibere. Oinnia et ernis filii Altissimi. quia ipse benignus est super
autem peieuiite tribue, etab eo qui auleret quae lua ingiatos ei malos Estote ergo misericordes, sicuf,et
sunl ne repeias. Et sicut vultis ut faciant vobis ho- Pater vesler mise-
mines. et vos facite llhs similiter. Si enim diliguis
CODEXCORBEIENSIS,
35. muluum date, nihil desperantes. 56. Estote misericordes, omissoergo.
VARIANTESLECTIONES.
1 Gat.pereussit.recentimanu, percusserit. Vulg. percutit.
BLANCUININOT.E.
etiam in cod. Cant. — (b) Ita et tex. Gr. y«T«pw_/Evouf. — (c) Ante wafe, dectft el, etiaul
(a) Deesl enim,
in cod. Canl. — (d) Additur ei, in Cod. quoque Cant. et Goth. KUT»— (e) Post vobis, deest estf etiam m tex.
Graco. — (() Post recipianl, deest aequalia, eliarn in cod. Cant. — (g) Desperantes.Texlus Gr. todvlKovrtf.
— (h) Post eslole, dcest ergo, etiam in cod. Cant. etGolh.
57. retur. Noli- Io fratris 37. reiur. Nolite lem quae
te judicare, tui, trabero judicare, et in oeulo
ne judicemi- autem, quae de vobis non tuo est, non
ni : nolilecon- in oculo mo _udieabuur: consideras 1
demnare, est, non con- nolite con- 42. Aut quomo-
ut non con- 42. sideras ? Aut demnare, et do potes
demnemi- quomodo po- non condem- dicere fratri
ni.Dimitti- les dicere namini. Di- tuo (c) sinef
te, etdimiite- fratri luo: (c) si- miuite et eiciam festu-
38. mini. D/ite, et ne f eiciam dimittemini. cam de oculo
dabitur vo- festucam de 38. Date, et da- tuo; (d) et ecce
bis; mensu- oculo (uo: (d) et ec- bilur vobis : in oculo tuo
ram bonam, ce in oculo tuo tra- mensuram trabis subja-
(fl) agilatam, bes subiacet f ? bonam. (a) con^ cet f ? Hypo-
1 cuinulatam, fersam, con- crila , eice
Ilypocriia,
superfluen- eice primum motam, su- primum tra-
tem f dabunt trabem de pereffluentem f bem de ocu-
in shm ves- oculo tuo; et dabunt in Io tuo; et
tro. Eadem 2
lunc perspi- sinum vestrum. tunc respicies,
mensuram, cies eicere Eadem men- ut educas leslu-
qua nietnis, festucam suram, qua cam de ocu-
remetietur de oculo fra- metiijs, (b) melo frairis tui. '
vobis. 43. (ns tui. Non tietur f vobis. 43. Non est. . . •
59. Dicebat au- est arbor 39. Dicebai autem arbor bona,
tem et para- bona, laciens illis et suni- quae fecit
bolam illis : lructus ma- litudmem Iruclus malos;
Numquid los: nec ar- istam: Num- neque iierum
potest cae- bor mala, fa- quid potest cae- arbor mala,
cus caecum ciens fruc- cus caeco faciens fruclos
ducere ? non- 44. lusbonos. U- ducaium prae- 44. bonos. Una-
ne uirique naquaeque bere ? nonne quaeque ar-
in foveam arbor ex fruc- ambo in fo - bor ex fruclu
40. incident?Non lu suo dinos- veam cadenl 1 suo cognoscetur.
esl dUcens citur. Neque 49. Non est di- Neque (e) Je-
super ma- (e) legunt de scipuius super gunt de spi-
gistrum: spinis f flcus; magistratum : nis f uvas;
consuma- sed nec de perfecius au- neque de
tus autem rubo vinde- lem erit, ut rubo vinde-
omnis erit, miautuvam. sit sicut ma- miant uvam.
si sit sicut 45. Bonus enim gister ejus. 48. Bonus enim
magisler homo_ de bo- 41. Qnid autem homo, de bono
illius. 8
no thensau- vides feslu- thensauro
41. Quid autem ro cordis sui] cam in oculo cordis sui
vides festu- prolert bo- fraiirs tui, profert bonum ;
eara in ocu- num; et (f) ne- Irabem au- et (f) malus f,
CODEX BRIXIANUS.
ricors est. Nolitejudicare. nejudicemini. nolitecon- autem in tuo oculo non consideras. Aut quomodo
demnareelnoncoiidemnabimini. Dimiiilteei diinitli- potes dicere fratri tuo. Frater sine eiciam festucain
temmi. Dateet davilur vobis mensuram bonam eomu- quae estin ocnlo tuo. ipsein oculo tuo tidbem non
laiam et coagitatam. et super eflundeniem dabunlin videns Ypocriia. eice piimum trabem de oculo luo,
sinum veslrum Eadem enim mensura qua mensi et tune perspicies eueie festucam de ocuJo fraltis
fuernis remetietur vobis. tui. Non est enim aibor bona quae facit fiuctus ma-
Dicebal autem lllis et similitudinem. Nunquid po- Jos neque arbor mala faciens fructus bonos. Uua-
tesl caectis caectim ducere. nonne ambo ni loveara quaeque enim arbor ex fruclu suo cognosciiur. Non
cadent. Non est discipulus super magistrum p^rlec- enim de spinis colligunt flctis neque de rubo vmde-
lus aulem omnis erit. si sit sicut magisler ejus. Quid miant uvam. Bonus eiiim homo de bouo thensoro
autem vides lestucam in oculo fratns lui. trabem cordis sui profert bonum et ma-
CODEX CORBEIENSIS.
37. Nolite judicare, et de vobis non judicabiiur: 42. ejiciam festucam de oculo tuo : et ecce iu
nolile condemnare, ut non condemnemini. _ oeulo tuo trabes subjacet.
38. mensuram bonam, commodatam, confestam, 44. Neque legunt despmis ficus; neque de rubo
supeiflueiilemdabmit in sinum vestrum. vindemiant uvam.
40. ut sit sicut magisler.
1 Gat. confestam,et supereffluentem.Yulq. conteriam, educasfestucam.
el coagitatam,et supereffluentem. 3 Gal. thesauro cordis sui profert mala. Yulg. thesamo
2 Gat.perspiwesejecere hstucam.Yulg. perspicies,ut profert malum.
BLANCHININOT.E.
(a) Deest triplex conjunctio el, etiam in cod. Cant. — (b) Ita versio Gothica, et S. Clemens (Epist. ad
Connihios) p.trpvQhiTETut — (c) Ante smc, deest fiaier, eliam in e«d. Cant.— (d) Ita et eod. Cant., -/.«_iSovh
Soxo. EVTUo-w6y9K)[Ac_i vr.ovttrv.t.— (c) ha el cod. Cant.,)!yovTK_li_ «XKV8-_V.— (f) Post malus, deest homo,
yel nequa',eliaui m cod. Canl.
qua f, de malo na domus il- de malo then- dil, et facla
profert ma- lius magna. sauro pi oleret ma- est ruina domus
lum. Ex abun- la. Ex abun- magna.
dantia cor- CAPUT VII. dantia entm
dis os (a) illius f 1. (c) Factumesl cordis os CAPUT VII.
Joquitur. autem, cum (a) ejus f lo-
46. Quid autem me inplesset f - quitur. i. (c) Et factum est,
vocalis, Domine, omnia ver- 46. Quid autem cum implesset -{
Domine; et non ba in aunbus vocatis me, omnia verba
'
facitis quae populi, intra- Domme, in aures plebis,
47. dico? Omnis, vit in Caphar- Domine; et intravit Calai-
qui venrt ad 2. naum. Cen- non facitis naum.
nie et, audit turionis au- quae dico ? 2. Centurionis
verba mea, tem cujus- 47. Omnis, qui autem cujus-
et lacit illa, dam servus venit ad me, dam servus
demonslra- male habens, et audit ser- malehabens,
bo \obiscui incipicbat mones meos erat morilu-
sit similis : mori, qui e- hos, et fa- rus, qui llli
48. similis est lio- rat ei carus. cit eos, oslen- erat piaetiosus.
mini aedifl- 5. Audiens autem dam vobis 5. Et, cum au-
canti 2domum, de Jesu, misit cui simile disset de Je-
qui fodit m seniorcs Ju- 48. est: similis esl su. misit
altum, et po- daeorum homini aedifi- se. . . . Judaeo-
suit funda- rogans illum, cinti domum, rum, rogans
menla super ut veniret, qui fodit in eum, ut ve-
pelram ; tem- et sanaret altuin, et posuit niens salvaret
pestate hoiv servum il- fundamenla senum ejus.
ta, (6) impulit f flu- lius. supra petram; 4. Adilh, ve-
men domui 4. Qui, cum venis- innundantia nientes ad
illi, nec valu- sent, roga- autem facta, Jesum, roga-
it movere bant Jesum (.) allisit f flu- bant eum
illam: funda- sollicite, di- men domui illi, sodcite, di-
(a enim erat centes: Quo- el non potuit centes : Quia
supra petram. niam dig- eam movere : dignus est,
"nus ut il- fuiTdataenim ut hoc 1111
*49. Quiautem est,
li praesles erat super pe- 5. praestes^: di-
audit, et non
facit, similis 5. hoc; diligit 49. tram. Nam qui ligit enim
est homini enim genlem audit, el non gentem no-
aedilieanti noslram, et facit, simiiis slram, et
domum su- 3 Synagogam est homini aedi- Synagogam
pra terram ipse ficanli domum ipse aedifi-
sine funda- aediflca\it suam supra eabit nobis.
mento: mpu- 6. nobis- Ibat arenam sine 6. Jesus autem
lit flumen autem cum fundamento : abiit cum
domui llli, et illis Jesus. Cum- allisit flumen eis. Et,cum
cecidit, et que jam non domui illi, et _am non
facta est rui- longe abes- contmuo conci- longe esset
CODEX BRIXIANUS.
ius homo de malo thensauro cordis sui profert main quam inlisus est fluvius. et eonlinuo cecidit et
lum. Ex abuiidanlia emm cordis. os (a) ejus f loqui- facta est ruina domus lllms magna. Cuin auiem im-
lur. Quid autem vocalis me Donnue Donune.et non plesset omniaveiba sua m aunbus plebis. mtr.ivit
facitis. quae dico. Capharnaum. Centurmnis autem cnjusdim seivus
Onuus qui venit ad me. et audit verba mea et facit male habens. erat moiituriis. qui ei.u illi praetiosu<i.
ea. ostendam \obis cui similis esi. sinulis est ho- Qui tum audisset de Jesu misit ad £iim senioies
nuni aediflcaniidomum qui lodiit m altum. etposuit Judaeorum rogans eum ut veimetci saivarel semun
iundamentum supra petram. inundauone autem ejus At illi \enienles ad Je»um logabant euin soJli-
facia nilisum esi flumen domui illi ei non potuit cile ditenles ei Qtiia dignus est ui hnc illi piaesles
eam movere fundaia emm erat supra petram. Qui diligit enim geulem nostram. el Synagogam lpse
autem audivil et non fecit. similis esi homini aedi- aedificavit nobis. Jesus autem lbal cum lllis. Et cum
ficanti domum suam supra lerram sine fundamento jam nou longe esset
CODEX CORBEIENSIS.
45. os ejus loquitur. CAT. VII. — 1. * Et factum est, cum implesset
48. inlisil flumen domui illi. omnia verba in aures plebis.
49. alhsil flumen domui illi. 3. ut veniret,h et liberaret.
VARIANTESLECTIONES.
1 Gat. quae dieovobis? Yulg. quae dico? super terramsine... domusllhus magna.
2 Gat. domumsuam,qui. Vulg domum,qui. 4 Gal. Cumlmplessetommaverbahaec.
3 Gal. supra arenam sine... ejus domus magna, Vulg. 5 Gat.el sanaret.
BLANCHININOTÊ.
—- (b) Juxta lex. Gr. npoo-ippo&v.— (c) Ita et cod. Cant.
(A)Addit ejus, etiam tex. Gr. ^KUTOU. ?«_
eyivzro OTE irekiuev.
PATROL, XII. 18
S*5 EUSEB'1 VERCELL. EVANGELIUMCUM VARHS COD. COLLATUM. - 556
CODEX VEKCELLENSIS. CODEX VERONENSIS.
sel a dorno, servum 4 sa-- a domo, invenerunt
misit ad illum iium. nusii ad servum sa-
J Ceniulio 11. Er factum est, illum Centu- num.
amicos, di- deinceps rio amicos 11 Et facium eii,
cens ei: ibat Jesus in suos, d cens : deinceps ibat
Domine, noli ve- civiiali-m, Domine in civitalem?
xare te: non quae appel- noli le ve- quae vncalur
sum enim lalui Nain ; xare : non Nann; et
dignus, ut el comita- emm dignus ibant cum
sub ICH lum baniur cum suin, iit sub illo discipuli
meum 2intres; £11«discipu- tecto meo ejus (c) multif,
(o) sed dic f verli sui, et lur- 7. intres ; (a) sed et lurba co-
io, el suiabi- ba migna. dic f verbo, 12. piosa. (d) Et
tur puer me- 12. Fa<lum est et sana.iiiur facttnn. . . . m
8. us. Nam et autem cum puer meus. adpiopinqua-
ego honio sum adpropm- 8. Nam et ego ret f ponae
poiestatt quaret f por- homo sum clviUlis;
subjecms: tae civitatis ; sub pote-tate (e) et f ecce
habeo siib me (e) et f ecce effe- constitutiis, effcrebatur
milites: dico lebaiur nior- babens suJ) me defuncius filius
liuic vade, et tllllS flllllS milites : et unicus malris
vadil: ei alio uniciis nia- dico hnic suae; el haec
veni, et veuit: et tns suae; ethaec vade, et vidua erat,
3 servo meo erat vidua, vadit : et et IUIba (/")mul-
fac hoc, ei fa- ei turba civi- a!io veni, ta f cuin illa.
9. cii. His au- taiis ijiagna el venit: et 13. Quem cum
dilis, Jesus mi- 13. cum llla. Et servo meo fac videiet Do-
rams esl: et s \isam eam' hoc, et facil. minus, niisertus
cou\eisus Dominus, miSer- 9. Audien» autem est super eam,
sequemi se tuseslei, etdixit ei:No- haec Jesus, et dixitilli:
turbic, dixit: lrflere. miialtis esl : Noli fleie.
Amen dico 14. Eiaccedens, et conversus 14. Et aceessif,
vobis, in nul- tetigii locu- sequentibus" et letigit locu-
lo lantain lum, (elqui se, di\it: (b) lum, (Hi au-
fidem inve- poriabant, Dico vobis, tem, qui por-
ni ni Istri- steteiuni) et ait: in nullo lan- taliant, sleie-
10. Iiel. Et re- 6 Adulescens, tam fidein. / . . rnni) et ait:
versi sunt adulescens, in Islrahel. Adulescens, tibi
doiuum, qui tibi dico, sur- 10. El reversi dico, surge.
missi erant, 15. ge. Et conse- domum, qni 15. Et resedit,
et invenerunt dil mortu- missi fuerant, qui erat mor-
GODEX BRJXIANUS.
a domo. misit au eum t<eiuurio amicos aicens ei. riml servnm qui languebat sanum. Et factum est
Domine noh te vexaie. quia non sum digmis ut in sequenli die lbat in crviiatem quae vucaliir Naini,,
sub tectiim nienm miies propier quocl nec me ipei ibaut cum illo discipuli ejus ei lurba copiosa'. Ui
siiiu digniis arbiiraiiis sum ad te \enne. sed dic aulem adpropinquavii porlae civitatis (') et f ecce
1
verbo el sanabnur puei roeus Nnm CLego hoiuo delunctus effeirebatur filius iimcus matii suae. et
sum sub potesiate consiilutiu liabens sub me miliies. haec erai vidua. et tiuba civititis multa (umilia.
et dico huic vadc. et vadit. et alio \eni. et ve- Quam cum vidis-ei Jesus misericordia motus super
nit et servo meo fac lioc et facii. His auditis Jesus ea, di\it llli Noli flere Ei aocessit ei tengit loculum
miseialus esl. el cmiverstis sequenlibiis se tinliis 111amem qni portabaiu sielerunt. el aii Jesus. Adu-
dixtt Amen dieo \oiiia nec iu Ldtaliel taiitain fidem lescens ubi dico suige. Ei resedtt prolinus qui erat
invem. Et leversi qm niissi lueianl domum nueiie- mor-
CODEX CORBEIENSIS.
7. 7 Omitht, propler qund et meipsum non sum 9 in nnllo fantain fidem inveni ni Israel,
digiium aibitiaius, ut venirem ad te : f quod sup- 10. mveneiuut servum sanum.
plevil receus manus.
1 Gal.Cenlurioa (rogans)amicos,dicens: Doniiue,noli a Gal seno meo dico, fac. Vulq servo meo, fac.
vexari (11inisler.) Vulg.Cenlurioauncos,diceus':Jjomiue, * Gal. qui languebat Yulg. qm languerat.
noh vexari c Gal \idisset Jesus. Vulg \idisset Dominus.
8 Gul.intres, sed dic \erbo. Vulg intres. Pronter quod 6 Gat. Adolescenli:Tibi aico. Vuig. Adolescens",5tibf
etme ipsumnousum dignUiii'arbiliaUis, ut veniremad te: dico.
sed dic verbo. ' El ila Gal.
BLANCHIM HQTM. J
•'Aut rogans, aul dicens; ilem vel Magistei vel gine rn texlum iilalae.
Bomine in cod. (Sr.it*suiit \ariaiiles leCtioneSe mar-
(a) Anle sed dic, deesl pioptei quod et mi ipsumnon sum diqnum aibitratns, ul reniiem ad le, eliam in
cod.Cani.—(b) Deest Amen,iiem m tex.Gr Ibidtm .« nullo. Et na noimnlli L'imi coclicesolim, lesleS.Am-
-—(e) A'dditel,
brosio —(c) Addil muin, etiarn lex. GT.irvvot. —(d) lra ex cod. Canl., iyivero oi <bg\nyyiC,ev,
tex. quoque Gr. mi. — (f) Ante multa, dee»l civttutis, etiam in cod. Cant.
587 EVANGELIWl SECUNDUMLUCAli. 558
'
us, et coepit a languori- tuus, et coe- < guoribus,
loqui. Et dedit bus, et ver- pil loqui. Et et plagis,
eum mairi beribus, et dedii illum et spnitibus
snae. spii ilibus matri ejus. immmidis;
16. Adprehendit malignis; 16 Accepit auletn et caecis mul-
autem limor et caecis mul- timor magnus lis donavit
omnes, etlio- lis donavit omnes, el visum.
norifiea- 22. visum. Elres- niagnificabant 22. Lt respondens,
bant Denm, di- pondens, di- Deum dicentes : di\it illis :
cenies . Quo- xit illis: Eun- Quod Piopheta Ite, nunliate
nianj Prophe- les reiiun- niagnns sur- Jolianni,
la magnus liaie Johan- rexil in no- \ quae \idistis,
surrexil in ni, qu.tc vidis- bis; el quia et audistis :
nobis; et quia lis, et audis- visitavit Caeei \ident,
visiia\it Deus lis : Caeci vi- Deus plebem clodi ambu-
populum su- dent, clodi suaiii in bono. lant, leprosi
um ln bono. ambulaut, 17. Et exiit hic mundantur,
17. Et exibit ver- leprosi pur- sermo (a) in mortui re-
bum hoc ln gantui, sur- universa surgunt, pau-
tola Judaea, di audiuiit, Judaea, peres evan-
de illo, et in morttii re- Etomni con- gelizantur :
omui finiii- surgent, pau- finio regionis 25. et, heatus
ma regione. peies evan- illmsf de eo. est, qui m
18. Et renuniia- gelizaniur : 18. Et nunlia- me non fue-
veruni Jo- 25. ei, bealus veruni Jobanni rit scanda-
hanin dispi- erii, qiiicum- discipuli ejus 24. lizaius. El,
19. puli sui. Et, con- que non scan- de omnibus his. cum disces-
vocaiis duo- dalizabitur 19. Et convocavil sissenl nun-
bus quibus- in me. duos Joban- lii illi Jo-
dam e\ disci- 24. Cumque dis- nes de disci- hannis,
pulis suis, Jo- cessissent ptilis suis. . . . a'd coepit di-
hannes mi- nuniii Jolian- Jesum. . . . cere ad
sil ad Dominum, nis, coepit Tu es, qui tmbas de
dicens : dicere de ventuius es , Johanne :
Tu es, qui ven- Johaiinen an aliiim ex- Quid existis
lurus es, an a- ad lurbas : pectamus ? in de-eitum
liuui expec- Quid existis 20. Advenientes. videie? arun-
20. tamus ? Et vein deserto aulem ad dmem a
neiunt vi- videre ? ha- eum vni, veiuo mo-
n ad eum, et rundinem dixei unt: Jo- 25. \en"> Sed
dixerunt: a vento mo- hannesnusit quid exisiis
Juh.innes 25. veri ?* Sed quid nos Baptista videre ? ho-
Baptista mi- existis \ide- ad le, dicens: minem inol-
sit nos, dicens : re' lioininem Tu es, qui bbus vesii-
Tu es, qui ven- mollibiisves- veuturus es, ' menns mdu-
turus es, an linieiitisin- an alittni ex- tum.' Ecce ,
aliuni expec- dutum ? Ec- pect.iinus ? qui in veste
21. t.unus ? Eadem ce, qui iu \es- 21. In ipsa hora praeiiosa
Jiora (4) cuia- te praeiiosa (b) curabat f sunt, et in
bal f mulfos el in delici- niuli'6'sa lan- delitiis, in
CODEX BRIXIANUS.
(uus ct coepil loqnl. Et reddidit illum matii suae. Eadem aulem liora curavlt mullos a languoribtis et
Adprebendit autem onines limor. et maguificabant pbgis. et spiriiihus mahs. el taeeis niuliis donavit
Deuin d centes. Quia Pioplhta mag<uis sunexit 111 \isiim. Ct lespondens Jesiis dixit illis. Eunies nun-
nobib. el quia visita\it Deu> plebem suam. Lt exut liaie Jon.inni qine \idistis. el audisiis qma o.ieci
lnc sermo in unuersaiii Judaeamde eo. eiinomnum \idenl. clodi.iiiihuliiil. lepiosi muiidaiilui. surdi au-
legionein. diiint muitiil resurgiini. pauneres e\ uigeliziniiii et
Et nuntiaverunt Jnlianni discipub ejus de his om- beams esl qiiieunqiie non lueiii scmdallzitus in me.
nibus et coi>vocd\itduos de discipulis suis Jo i.inues. Ciiin auiem discessi essent nuncii Jolmiinis coepit
etniisii ad Jesiiin dieens. Tu es qui \eiiluius es. an diceie Jesus de Joli irine ad lui bab. Qmd existis m
alium expectainus. Cuni autem veuUsenl ad euin deseriiim videre hiiundiueiu a veme nioveri Sed
\ni dixerunl. Johamies Bapnsla nnsil uos ad te di quid existis \ideie hoiiiinem mollibus vesiiiucnlis
cens. Tu es qui veniurus es. an alium expectamus. induium Ecce qui in veste pretiosa sunt et deliciis
CODEX CORBEIENSIS.
1!6. visftavit'pleliern suaVnin bono*. 25. in veste pretiosa sunt, et in delicils supeia*
17. in omni confim legioue. bundant, in donubus Regum sunt.
2
24. arundinem a venlo moveii.
* Gal. sed existis. Vulg.Sed qmd exislis. s Et ila Gal. el Mm.
BLANCHININOT/E
(a) Ita* et tex. Gr. ev o)nrr>'lovSvXa'jzepi«JTOV,YW.h nv.o-n'rt'trepiyjipa. Favet Vercell.—(6) Ita et cod.
Ganl., e6epv.Treve-
559 EUSEBH VERCELL. EVANGELIUH CUM VARHS COD. COLLA.TUH. 560
IS superabun- , lium. . ei spre- domibus Dei sprae-
dani, in do- veruntd m regum sunt. verunt lii
mibus regum se, cum non 26. Sedquid semetipsos
sunt. .... nlbap- existis vide- non baptizati.
26. Sed quid exis- . . . ati. re; Prophe- 51. (*) Cui f simi-
tis videre ? 51. (c) Cu. . f ergo adsi- tam? Ulique ies dicam
Prophetam? milabo ho- dico vobis, ergo homines
Eliam dico mines gen- et plusquam hujus gene-
vobis: Nemo tis hujus ? et Prophetam. rationes ?
major in na- cui sunt si- 27. Hicest 52. Similes sunt
tis mulierum, 52. miles? Simi- (a) enim f, pueris se-
amplior esl les sunl inde quo scri- dentibus in
Johannen fantibus in ptum est: foro, et lo-
Baplisla, ' et foro seden- i Ecce. . . . quentes ad
ampliusquam tibus, qui cla- Ange. . . . invicem,
Propheta. mant ad al- ante iaciem (d) dicenles f :
27. Ilicest, dequo terutrum, tuam, qui Cantavimus
scriptum (d) dicentes f : praeparavil vobis, et non
est: Ecce mit- Cantavimus viam tuam saltastis : la-
to Angelum vobis, el non ante te. mentavimus
meum ante saltastis : la- 28. Dico vobis, et non
faciem tu- menlavimus autem 55. plorastis. Vc-
am, qui prae- vobis, et non vbbis : ftlajor nit enim Jo-
paravit vi- planxistis. inier natos hannes Bap-
am tuam. 55. Venit mulierum tista, neque
28. Dico aulem vo- Joliannis. ap-. Jolianne (e) manducans,
bis : Maj'orin tista ne. . . (e) Baptisla neque bibens f,
nalis mulie- cans, ne. . . . nemtoest. el dicitis:
rum Johan- bibens f , e Ram, qui Daemonium
nen Baptis- cilis: Daem. .- mmor est babet.
ta nemo esl. nium habet. in regno 54. VenitFilius
Et qui mini- 54. Venit Filiu Dei, major bominis man-
mus esl in hominis man- <estlllo. ducans, et
regno Dei, ducans, et bi- 29. El omnis bibens, et
major illo * bens, el dici- populus au- dicitis : Ecce
29. est. Et omnis tis : Ecce ho- diens, et homo dc-
4
mo devora- publicani. . . . vorator, et
populus cum
audissenl, lor, et bibens averunl bibens vinum,
et publicani vinum, ami- Deum ba- pubhcanorum,
juslificaverunl Deum, cus publica- ptizati (b) ba- et peccato-
baptizati (b) bap- 55. norum. Et* ptismum f rum amicus.
tismum f Jo- justificaia Johannis. 55. E( justlficala
30. hannis. Pha- est sapientia 50. Pharisaei esl sapientia
8 ab omnibus autem, et ab omnibus
risaei autem,
et legis doc- filiis suis. Legispenti filiis suis.
tores consi- 56 (f) Rogavit f au- consibum 56. (f) Rogavil f
CODEX BRIXUNUS.
in domibus regum sunt. Sed quid existis viderePro- rationis Iiujus et cui similes sunt. Similes sunt. pue-
phetam. Ita dico vobis eliam plusquam Propbeia ris. sedentib. ln foro. et clamantib. ad invicem et
Hicest dequoscriblum esl.Ecce mitto Angclum nieum dicentib. Cantavimus vobis et non saltaslis. Iamen-
aniefaciem tuam qui praeparavit viam tuam ante te. tavimus vobis et non plorastis. Venit enim Johan-
Dicocnim vobis. Mijoi inler naiosmuliei umPiopbeta nes Baptisla non manducans panem neque bibens vi-
Jobannes Bapiisia.nemo est.Quiaulem minor est. m num et dicilis Daemomum habet. Venit (ilius ho-
re-no Dei major est lllo. Et onuiis populus audiens et minis manducans et bibens et dicitis Ecce homo de-
baptismo Jo- vorator et bibens vmum. amicus pnblicanorum et
publicani jusiifitaveruni Deum baptizali consihum
hannis. Pbarisaei autera et Legispenu. Dei peccatorum Ei juslificala est sapienlia ab ommbus
baplizaiiab eo. tuncergo ulnssuis.Rogabii
spreveruntinsemetipsosnonadstmilabo
Jesus dixil. (c) Cui f ergo hommes gene-
CODEX CORBEIENSIS.
28. Nam qui minor estG in regno Dei. 51. (c) ' Cui ego f similes dicam.
50. non baptizali. 55. neque manducans, neque bibens, et dicitis.
1 Mm. et utique... el amphus quam Propheta. Yulg. * Gat.\oratur. Mm. vorator. Vulq. devorator.
b Mm. ab ommbusa flliissuis. Vulg ab omnibusfihis
Utique.,. et plusquamProphetam.
Gat.omnispopulus, et Mm.omnespopuliaudiens,et. suis. 6 JlJinin regno caelorum.
Vulq. ommspopulusaudieus, et. 7 Et tla Gat. et Mm
3 Gat. et Jlfro/insemelipsis. Vulg. in semetipsos.
BLANCHININOTJI.
(n) Veron. addil enim, cum quamplurimis cod. Latinis et Groecis.E Matthaeo, inqnit Lucas Brugensis, de-
sumptum est. — (b) Ita et tex. Gr., T6 %vitno-p.v., Groeca synlaxis.—(c) Ante cui, deest ait autem Dominus,
etiam in cod. Cant. — (d) lla et cod. Cant. Xiyovres.— (e) Deest panem vinum, etiam in cod. Canf. —
(f) Ita et cod. Cant. r>pi>TW7ev.
SJ! EVANGELIUMSECUNDUMLUCAM. " 562
lem eum qui aliquid dice- autem illnm ad illum :
dam Phari- re. Qui ait : Dic, quidam Plia- Simon, ha-
saeus, ut cibum Magisler. nsaeus, ut beo tibi ali-
caperet secum. 41. Duo debiiores manducaret quid dicere.
Etingiessus erant cuicum Ad ille ait :
in domum dam fenera- Etingre Magisier,
Pharisaei, dis- lori: unus de- domum Pha- dic. (c) Dixit
cubuit bebat dena- risaei dicu- ergo Jesus f:
57.. . t ecce muli- rios quingen- 57. buit. Et ec- 41. Erant duo
er (A)in civita- tos, et alius ce mulier (o) in debitores
te, quae eral f denarios civitate, quss" cuidam fae-
peccatrix, qmnquagin- eiat f pec- neratori:
cognito eo 42. ta. Non haben- catiix, ut unus debe-
1 accumbere libus illis un- bat denarios
cognovit,
in domo Pha- de redderent, quod recubuit D, alius L.
nsaei, adfe- utrisque doin domo Pha- 42. Non haben-
rebat ampul- navit. Quis risaei, attuht tibus (d) autem f
lam ungu- 3
ergo lUum alabaslrum un- illis unde
58. enti: et stans amplius di- 58. guenti : et stans redderent,
a retro pe- liget? retro secus donavit
desillius, flens 42. Respondens pedes ejus, utrisque. Quis
Jacrimis in- autem Simon, lacrynus eigo eum
(b) rigabat, dixit: Aesti- (b) rigabat f plus dilexit ?
f el capillis ca- mo, quod is, pedes et 45. Respondens
pitis sui exler- cui amplius capillis capitis Simon dixil:
gebat, et oscu- redonavit. sui teigebat, Aestimo, quia
labatur pe- Qui dixit ei: et osculaba- is, cui plus
des illius, et Recle judi- tur pedes donavit. Ad
nngebat un- casti. ejus, et un- ille dixit ei:
guento. 44. Et conver- guebat un- Recte judicasti.
59. Videns autem sus ad muli- guento. 44. Et conversus
Phaiisaeus, erem, dixit 59. Videns aulem ad mulierem,
qui invita- Simoni: Vi- Pharisaeus, dixit Simoni :
verat eum, des hanc mu- qui voca- Vides hanc
dixit intra lierem ? In- veiat eum, muberem? In-
se dicens: Hic, (ravi in do- ait mtra travi in do-
si erat Pro- mum tuam, se, dicens : mum luam,
2
plieta, sciret Hic, si esset -
aquam in^pe- aquam ....
utique quaa, dibus mihi Propheta, dibus meis
et qualis est non dedis- sciret uli- non dedisli:
mulier, quae li: haec autem que quae, baec aulem
taugit illum; , lacrimis inel qualis laci ynus suis
quoniam pec- rigavit mi- mulier est, rigavit pedes
calrix est. hi pedes, et quae tangit^ meos, et
40. Etrespondens capillis suis eum; quia capillis suis
Jesus, dixit extersit. peccatnx est. 45. tersit. Oscu-
ad illum : Simon, 45. Osculum mi- 40. Et respondens lum mihi
liabeo tibi hi non dedis- Jesus, dixit non dedisli :
CODEX BRIXIANUS.
autem illum quidam e\ Pliarisneis ut manducaret aliquid dicere. At ille ait. Magister dic. (c) Dixit au-
cum illo. Et mgressns in domum Phansaei discu- tem Jesus. f Duo debilores erantcuidam feneratori.
bnit. Et ecce mulier quae erat in civitate pec- unus debebat denanos quingentos et alius quinqua-
catiix. ut cogno\it quia discubuit in domum Pha- ginta. Non Inbentibus (d) autem f ilbs unde redde-
ri-aci. aiiulil alabastitim unguenti. el staiis letro reul omne debitum ulnsque donavit. Qms ergo eo-
ad pedes ejus (lens lacrmus coepit rigare pedes rum plus illnm diligit.Respondens aulemSimon dixit
pjns. et capillis capilis sui detergebal. et osculaba- Aesiuno-quia is. cui plus donavit. At ille dixit ei.
tur pedes ejus et unguento unguebat. Videns auiem Recle judicasli. Et converstis ad mulierem dixit Si-
Pharhaeus qui \ocaveiat eum. ait intra se dicens. nioni YiJes banc muliereni Inirohi in domum tuarn
Hic si esset jjropheia seiret utique quae et qualis aquam pedibus meis non dedisti. haec aulem lacri-
mulicr est quae langit eum quia peccaliix est. Et mis suis riga\it pedes meos el capilhs suis detersit.
respondens Jesus dixil ad"Pelrum Sunon habeotibi ObCulumnnhi non dedisti.
CODEX CORBEIENSIS.
44. aquam pedibus mihi non dedisti.
VARIANTESLECTIONES.'
1 Gal.quod accubuit. Mm.Jesus aceubuit.Vulq.quod qualisest mulier. _
accubuisset. 8 Jlfm.eum amjilius.Yulg.eum plus.
a Gal.et Mm. seisset.. qualis mulier. Vulg. sciret.
BLANCHININOTJE.
» Derasaj sunt in codice littera; p...tr. a coirectore
—
(d) Ita el text, Gr. iv TS5irolet «Tirnv. — (b) Cod. Cant. sSp?ev. — (c) Cod. Canl. addit ,o Se etirtv.
^dj Addii autem, etiam lexl. Gr. Bi.
565 EUSEBII VERCELL. EVANGELffiMCUMVARilS GOD. COLL4TUM. LG4
ti: haecauiem, tians reg- bsec aulem, zans regnum
ex quo' mira- num Dei : et e\ qno ui- Dei : et xii.
vii, non desi- duodecmi (ravi. non discipuli
it osrulando discipuh cum cessavit oscu- cum illo,
pedes iueos. illo, laii pedes 2. Et inulieres,
4u. 01eo non un- 2. Et mnlieres 46. meos. Oleo quae erant
xisti pides quaedam, non unexHi cur ilae ab
meos : haec quae erant capul meum : spiriiibus
aulem un- cur itae ab haec autem immmidis,
guenlo («) un- B spiriubus in- et lnfinni-
unguenio
47. xit f. Qua ex e&u- mundis : Ma- («) unoxit f. tatibus : Marif,
sa libi dico: ria, quaecog- 47. Propier quod quae voca-
Reimiiun- noniiiiaiur dico tibi : Be- baiur Magda-
tur ei pecca- Magdalene, missa snni Si>)tibi Jene, a qua
la iiiulta, quo- ex qua dae- peccaia multa, daemonia
niam dile- monia sep- qiiui dilexit vu. exierant,
xu mulium. tein exie- multnni. Cui 5. et Joltanna
Cui aulem rant, et Johan- auiem miuus u\or Chusae
miims di- °
na nxoi Ghu- dimitiilur procuratoris
miniiur, za procura- minus diligit. Ileiodis, et
miuus dili- toris Ero- 48. Dixiiautem Susaimae,
48. git. Et ailaa dis, et Susan- Jesus ad eam : et abae
illam Jesus : na, et aliae Muiier, re- niultae, quae
RiMllltlUll- conplures, inissii siint muusirabinl
tur tibi pec- quae ei mi- tiln peccala. ei de faciil-
caia. nisirabint 49. Etcoepil, taiibns suis.
49 Ei coeperunt, illi de facul- qui simul 4 Cuin ergo
3
qui diicum- (atibus suis. lecumbebaut, turbacon-
bebant, pan- 4. Convenien- dicere inira venissei, et
ter diceie (e auiem lurse: Qiiisest, de civiiatibus
intra se ; Quis ba magna, el qui eiiam (c) advcni-
est lnc qui pec- eorum, qui peecata remitlil? rent f, di\it
cata remit- ex civitaii- 50. DixitJesus (d) simiiitu-
50. tii ? Dixitau- bus adveni- ad niulierem ; dmem ad
tem ad mu- ebam, dixit Fides ma te illos lalem f:
lieiem : Fi- parabolam : salvam fe- 5. Ecce exiit,
des tu i te sal- '
5. Ecce exut, cit: vade in quisemmat,
vam fecit : va- qui seminat, pace. seminare
de in p.ice. semuiare C4PUT vm. semen suum •
CAPUT ,VHI. semen suum : 1. Et lacium el dum se-
1. Et factum esl dum seminat, est demceps, muvat, aliut
demceps, et quoddam cecidit ct ipse uer cecidit secus
ipse 4circui- jtixla viam, faciebai per viam, et
bal per citfi- et conculca- civitates, et eonculcalum
tates el vicos, luni est, el (e) vo- castelli, prae- est, ei (e)vo-
praedicans, 8
lucres f come- dicans, et Jucres f il-
eladuun- derunt il- evangeli- Iud comede-
CODEX BRIXJANUS.
Jiaee autem es. quo intravi non eessivit osculari gnuni Dei. et duodpcim discipulicum illo.
pedes meos. Oleo caput nieum non unxisti baec Et mulieres nuiedam quae fuerant curatae ab spi-
aiiiem utigiienio un\it pedes ineos. Piopter quod ritibus ininundisei ab inliimiuiibus. Mana quae vo-
d co libi Dimiiluniiii ei peceaia mulia quia dilexit caun Migdaleue e\ qua daemonia sepiem exiecaut.
multiim. Cui aiitem minus dnnillitui. iiimus dihgil et Jolianiia u\or Cuzae procuratoris Heiodis. et Su-
Dixit autem -ad iliam Jesu» Diimssa sunl liiii pec- sanna et aliae muHae. quae miiiisliabant eis. de fa-
caia lua Et coepeiunlqui siiniil discuiiibebaiii di- cuJiatibus siiis.
ceiciniia semenpsos Qms est hicqm eliam peccaia Cum auiem tuiba plurima convenissel. et de ei-
dimiiut Ipê autem dix.it ad mulieiem. Fules lua le vitatibus (c) .ldveuireui f multi. dixii per sunil lu-
salvam fecu vade in pace. diuem Etnt qui \eminai semmare semeii suiim.
_ Et facium esc deiiieeps. e( ipse iler faeiebat per eldum scininalaliudcecidit secus viun et contuka-
civitales et castclla piaedicans et evangelizans re- lum est. et volucies coeli coiiiederunt illud
CODEX CORBEIENSIS.
46. oleo non unxisti pedes meos: luec autem ungucnlo unxit.
VARJANTES LECTIONES.
1 Gal. intravit,non cessit. Yulg. inlravit, non cessa\it. et castella.
5 Gal.ad lllamJebus...peccatatua. Vulg. ad lllam...ubi ' Jlfm.spiniibus lmmundis.Vulg, spiritibusmaligms.
peceata. P Gat. Cliussiae...eisde. Mm.Cliusiae.Yulg. Cb"usae...
0 Gul. recumbebant.Mm. decumbebant.Vulg. accum- ei de.
bebam. 7 Gat el Mm Ecce exnt Yulg.Exnt.
* Mm per cmlatem, et caslellum. Vulg.per eiuiaies, 8 Gaucomeduut.Yulg comederunl.
BLANtHlNI NOTM.
(a) Post unxit, desunt verba. pedes meos, et'am in cod. Cant et abis apud Millium.—(b)Lege ei cum Am-
brosio.—(c) Texl. Gr. Iiabel, «rKropsuo^svou.—(d) lisiet ood.Cant, KupaGolyvrovv.vrr)virpbgvvroig.— (e) Post
volucies, deesi caeli, eliamin cod, Caut,
5€S _ jEVA-NGELIUM SECUNDUMMJ£AM. 566
CODEX VERCELLENSIS. mWTL VERONENSIS.
6. lud. Et aliud qui audiunt; 6.'runt. E( seminati sunt,
ceciditl su- venitantem aliud ceci- hi sunt, qni
per petram, diaholus, et dit supra ler- audiunt verbum
et enaium tollet de cor- ram, etna- Dei; vemt
exaruil, prop- * de eorum tum aruit, autcm diabolus,
ter quod non veibum, ne qnia non el lollit
haberet umo- credentes liabebat bu- de illorum
rem. salvi (iant. 7. morem. Et veihtim,
7. Ei aliul ceci- 15. Qm aulem aliut ceeidit ne credentes
dit inter spi- super pelram, inter spinas, salvi (i.inl.
nas, ei creve- bi sunt, qui, el simul ex- 15. Nam qui supra
runt =pinae, ciiin audie- hort.ie spmae peiram, hi
et sufForave- rint, cum gau- suffocaveiunt suut, qui, cum
runt illud. Et dio recipient 8. liiui. Et audierini \er-
aliud cecidit verbum : et aliud cecidit. bum, cum
super terram 4
ipsi i adices in teiram gaudio reci-
optimam, et non habent; bonam, et piunl illud: 5
bonnm, et or- qui ad tem- natum feeit et ln radices
tum fecil fruc- puscredunt, fi iictum cen- non babent;
tum centies et in tempo- liiplum. qnia ad tem-
tanium. re tempia- Ilaec dicens, pus cieilunt,
Et baec dicens, lionis di'ee- clarnabat: Qui et iu tempore
clamabal : Qui 14. duut. Quod habet aures lempiationis
habelaures auiem in spi- audiendi, audiat. recedunt. c
audiendi, au- nas cecidit, 9. Inierrogaverunt 14 Quod ?,ulem in
9. dial. Interro- hi sunt, qui autcm eum spinis cecidit,
gabani au- audiuni \er- ditcij uli, quae hi smil, qui
lem lllum bum, et a sollici- esset h <ec audinni, et
discipuli, quid- tudiinlius, et parabola. a sohciiudinjbps,
nam esset haec divitiis, ei lu- - 10. Quibnsipse et divitiis
10. parabola. Qui xuriis saecu.- dixit: Vobis et voluptatibus
dixit: Vobis liingiedieu- daium est vitae entues,
(raditum est les, suffocan- nosse myste- simul suffocan-
mysienum tur, etb non rmin legni tur, el non
regni Dei : ce- d.uit fruc- Dei: refeiunt fnt-
leris auiem lum. eeteiis aulem 15. ctum. Quod -au-
in parabolis, 15. Qnod autem in paiabolis tem in bonam
nt videnies in terram loquoi, ut teriam : îi
non videant, bonam : !ii sunt, videntes oon sunt, qui m
ets audien- qui in corcie (a) bo- videani, et corde (a) bo-
tes non intel- no f audienles audienies non nof audientes,
legant. verbuni, re- inlellegant. verbum teii-
11. Est auten) haec tinent, et fruc- 11. Est autem haec neni, et fiu-
parabola : Se-~ lum dant in paiahola lahis; cium adferent
men,est \er- patieniia. Semen, est per piuenliam.
12. bum Dei. Qui 16. Nemo autepi veibum Dei 16. Nemo autepi
antem 3 secus 6 fucernam 12. Qui uutem accfiuln lu-
viam, hi sunt, accensam secns viam cernam, et
CODEX BRIXIANUS.
Elaliud cecidit supra pelram et nalum aruit. quia non diuni deinde venit diabnlus. el tollji ,de corde 3llo-
habebaljimoiem.Etaliudceciditinierspinas. ei sininl runi \eibuni. ne crjedentes,sal\i liani. Nam g,uis,u-
exoilae sunl spinae ei siiffora\enu l lllud. Ei aliud pia peiram bi sunl qui cum audierml. cnm gaiijdio
cecidit in teirun bonani et geiniinavii. et ft-cii fiu- isiiseipunit verbtim. el lii ladices non habeni. quia
ciuni cenluplum Haec cuin Joqueietur d.cebal. Qni ad ieiiipus eredunt, ei in lempoie lenipiîionb, jece-
habet aures .uidienoi audial. Iuteirogavennii auiem duulQiiod -luie/ji in spmis ceeidii h_isuni. .qi/i cum
euin djscipuli ejns dicenles, quae esl li.iec p.irabola. audieiintseibuin a solliciiudine diyitiarnm el y,oJ|up-
Qiiibus ille dixit Vojjis jdalum est. nosse mysteuuin t.njluis vitae eiinies suUoraiiiiu ij. imii jJani fpuc-
regm Dei. tiim Quod anteni in teiiam ))pfl%ft\cjecidi_j, _lnsunt
cetens aiiiem in p irabolis ul videntes non vi- qui lii cordo lioiio et lieuigno andienles \eibum re-
deant et audientes non iuielligani. (iiient. el fiuitiim adfeiuui per palieiiliam. Ncnio
Ilaec esi ainem piraboh Semen est veibum autem luccrnam accendens
Dei. Quod autem secus viam cecidit. hi suni qui au-
CODEX CORBEIENSIS.
CAP.VIII.10.—Vobis datum est sciremysteuum 14. ennies, simulsnllocantiir.
Dei. 15. et fi uctum afferunt per palientiam.
VARUNTES LECTIONES.
1 Gat. super pelrosa. Yulq. supra petram. t Gat.et Mm raoicem. Vnlg. radices.
a Gul.audienies. non audianl, etnon nilelliganl. Viilg. 6 Mm non lecerunl. Vulq. non referunt.
audienles, non intelliganl. 5 Gd acceudensluceruam,operuiLcamvasso..at.Mm.
3 Gal. secusviam sunt semmali, hi sunt. Mm.secus luerrnjm jeceiisamopent eanivaso. Yulg. iucernamac-
\iam hunt, hi sunt Vulg.secus viam,hi sunt. ceiidtnib,openl eam vase, aut.
BLANCIHNINOTJS.
(a) Post bono, deest et optmot eliam in cod, Cani.
b67 EUSEBII VERCELL. EVANGELIUMCUM VARIIS COD. COLLATUM. 568
operiel illam ler mea, et ponit sub Mater, et
vase, aulsup- fraties mei, modio, sed fratres mei,
lus leetum illi sunt, qui supra cande- hi sunl, qui
2
ponit, sed su- \ erbum Dei labrum ponit, verbum Dei
pra candela- audiunt, et ut intrantes audiunt, et
brum ponit, faeiunt. videant lu- faciunt.
ut omnes in- 22. Factum est nien. 22. Fac(um esl
lranles, vi- auiem in una 47. Non enim auiem in una
deant Iumen. dierum : et est occultum, dierum : et
17. Nilnl enim ipse ascen- quod non ma- ipse ascendit
est oGcultum, dil in navi- nifesletur : in naviculam,
quod non pa- culam, et dis- el nec ab~ et discipub
lam (iat: sed cipuli ejus, sconsum, nisi ejus, et ait
nec abscon- etdixit ad cognoscatur, ad illos: Trans-
Bum, nisi ul illos: 'I rans- et iii palam fietemus trans
cognoscalur, - fi etemus veniat. slagnum. Et
et in palam slagnum. 18. Videte, quo- (b) levaberunt f.
veniat. Et (b) sustule- modo au- 23. Naviganlibus
48. Videle, quomo- ru . . . f dialis ? autem illis,
do audiatis? 3
25. Naviganli- Qui enim obdormiit,
Quisque enim bus autem babet, dabilitr et discendit
liabuerii, daeis, condor- illi: el qui- procella venti,
bitur illi: et mnt, et des- cumque et (c) miple-
qui non ba- cendit lur- non babet, batur a flu-
buerit, et quod bo in siag- etiam quod clibus navicu-
puiat se ha- num ven- putat se ha- laf, et pe-
here, aufe- ti, elconple- bere, aulerelur riclitabantur.
relur ab eo. bantur, et ab illo. 24. Accedenles
49. Yeneiuiil pencula- 19. Venerunt autem susci-
aulem ad illum 24. bantur. Ac- autem taverunt eum ,
niater, el fra- cidentes au- ad lllum ma- dicentes: Prae-
tres illius, tem discipu- ler, et fralres cepior,
set non pote- li, susciiave- ejus, et non perimus.
rant conlo- runt illum, poleranl adiie Ad llle sur-
qui ei propter dicentes: Ma- ad eum prae gens, impe-
20. lurbam. Nun- gisler, peri- Nnn- ravit \ento,
tiatum est au- mus. Tunc ciatum . . . et lempestati
tem Mlli: (a) Quo- surgens, im- au(em illi: aquae, et
niam f niater peravit \en- 20. (a)Quiaf ma- (d) cessavc-
lua, et fratres to, et tempes- ler tua, et runt f: et
tui stant fo- (ati aquae, fratres lui facia est
ris, \olentes et (d) destiterunt: f slant fons, tranquillitas
te videre. et lacla esl volentes le (e) magna f.
21. Qui lespon- 4 videre. 25. Dixit
trauquilli-
dens, dixit 25. tas. Dixitau- 21. Qui respondens, autem
ad lllos: Ma- tem lllis: Ubi dixit ad eos: illis : Ubi est
CODEX BRIXIANUS.
operit eam vaso. aut sublusleclum ponit. sedsupra eos Mater mea et fraires mei bi sunt qui verbum
candelabrum, ut intrantes \ideantluinen. Dei audmnt et faciunt. Faclum est autem in una die-
Non enim est occnltum qund non reveielur , nec mm et ipse ascendit m nrnieulamet discipuli ejus.
abscondilum quod non (.ognoscatur. et in pal.un ve- clailad illos. Trauslretemus trans stagnum El as-
mat. Videie eigoquomodo audilis. Qui enim babet cenderunt. Naviganlibus auiem llhs obdormnt. ct
da\itur llh. et qm non babet. et id qnod putat se descendil procella venti in siagnum et (c) navicula
Iiabere auferetur ab lllo. comiilebalui flucnbusf el periclitabantut Acceden-
Veneiuni autem ad lllum mater et fratres ejus. et les autem suscita\eruni eum dicentes Praeceplor
non poierant adiie ad euni piae Luiba. Et niinlia- peiimus. Ad llle suigens incrcpavii ventum el lem-
tum est ei. (a) Quia f maler tua el fraties lui st.ini pesiatemaiis,etcessavitet factaesl tranquilluas8...
fons. volenles te videie. Ad llle respondens dixit ad Dixit autem ilhs Ubi
CODEX CORBEIENSIS.
17, nec ansconsum, msi cognoscalur. 23. et 6 complebatur fluclibus navicula, et peri-
18. Videie quomodo auditis? chlabanlur. f
22. trans stagnum. Et levaverunt.
VARIANTESLECTIONES.
1 Gal.illi Eece mater. Yulq llli . Mater. Yulg. Et navigantibusllhs, obdormivit.
1 Mm. verlmm audiunt, et iaciunl Yulg. verbumDei obdormivit.
* Mm. lianquilhtas magna. Dixil. Yulg.tranquillitas.
audiunl, et laciunl. Dixil
3 Gal.el Mm. Kavigantibusaulem ilhs, dormi\it. Min. 5 Ef tla Gut. el Mm.
BL4NCHINI NQTJL
a In codiee esl hialus , deraîs ad flnem li- vesiigium supersit. Videtur (amen scriplum fuisse,
neae quinque lmeiis, quae sequebanlui , ita ut \ix magna, ut ni Veron.
(a) Addil quia, etiam cod. Cani , OTI—(b) Juxla lex. Gr. vvhyyr,a-w.—(c) Juxta toll). 2, apud Millium
Iiic, o-vviid-npovro...TO7r)ofov.— (d) lta et te\. Gr. enavo-WTo.—\e) Addit magna, ex Matlliaeo,aut Marco.
§C9 EVANGELIUMSECUNDUMLUCAM. 570
est fides ves- ribus arripu- fides veslra ? immundo ,
tra? . . men- erat illutn; al- Et limentes, ul exiret ab
tes autem bgabaiur mirati sunt homine. Mul-
mirati sunt (c) enim f catenis, ad invicem, lis enim tem-
ad alis alium, et conpedi- dicentes : quis poribus rnpe-
dicentes : quis- bus, ut cuslo- est hic, quod ral illum; (c) nam f
nam , ut luc, diretur; et, mari, et ven- \ inctus catenis,
est, qui et ven- erumpens tis imperat, el compedibus
tis imperat, vincula , fu- el obediunt custodiebatur,
el aqnae , et ob- gabatur a dae- impeno ejus ? et, ruplis vincu-
audiunt illi? mone in de- 26. El naviga- lis, agebalur
26. Enavigave- sertis. verunt ad a daemonio in
runt autem ' 50. Interrogavit regionem Ge- loca deserta.
in regionem aulem lllum rasenoi um, 30. Inierrogavitj
Geraseno- (d) Jesus f : Quod ti- quae est autem lllum
rum, quae bi nomen est ? contra Galilaeam. (d) Jesus f : Quod
el trans fie- Qui dixit: Le- 27. Et, cum tibi nomen est?
tum Galilae- 2
gio: quoniam egressus esset Ad ille dixit :
27. ae. Gresso au- daemoma ad terram , Legio : (e) quia
tem illo, oc- multa erant occurnl ilh multi sumus f.
currit il- 51. in eo. Et roga- vir quidam 51. Et rogabant
'li vir, qui dae- bant i . . um, (a) de ctvita- lllum, ne nn-
monem hane impera- le-j .... ba- peraret lllis,
bebaL ex tem- ret eis in abys- bebat daemo- ut m abissum irent.
poribus mul- sum n e. nium tempo- 52. Erat aulem
lis, et vesti- 52. Erat autem ribus multis, ibi grex por-
mentum ibi grex por- et vesli- corum multorum pa-
non indue- coium mag- * mentum non sceniium, et
Ijatttr, nec in na , quae pas- induebatur , rogaverunt
domo mane- eebaiur; et neque ni illum, (f) ut
bat, sed in mo- rogavei unt domo mane- in illos lreni f
numenlis. llltim, (f) ul in bat, sed in Et permisit illis.
28. \idens autem eis intrarent. f monumentis. 55. Exierunt
Jesum, prostia- Et permisit 28. Is, ut vidit ergo daemonia
vit se, et, ex- ilbs. Jesum, proci- ab homine,
clamans vo- 55. Et, cum cxis- dit anie il- ; et inlravferunl
ce magna, di- sent dae- lum, et exin porcos;
xil: Quid mibi moma ab homi- clamans voce elimpelu
4
est tecum Jesu intrave- dixit: abul grex
ne, magna,
FJHDei Sum- runl in por- Quid iiiihi, per praeceps
mi? oro le, ne et
cos; inpe- et tibi (b) Je- m siagnum,
me torqueas. tum fecit grex su f Fili Dei et suliocati sunt.
29. Piaecepiebal pei praeceps. Alussimi ? 54 (g) Videntes
enim spintui 3 in mare, et suf- obsecro te, anlem qui
inmundo exi- 54. focata est. Vi- ne me torqueas. pascebant,
re de homine. dent. . s autem 29. Piaecipiebat quod factum
Multis emm tempo- pastores, fu- enim spnilui eslf, fugc-
CODEX BRIXIANUS.
est fides vestia. Timentes auiem mirati sunt di- iretabliomine.Mullisenimtemporibusanipiebaleum.
centes ad invicem. Qnis pulas bic esl qm et \en- et iigabaiur conpedibus' et calenis. et disrumpens
tis unperat et niari. et obaudiunt ei. Ei a\iga\eiunt \i ,cuia agebaaii" a daemonio m deserto. Inlerroga-
autem ad regionem Gerasenorum quae est con- vil auteni iflum Jesus dicens. Quid tibi nomen est.
tra Galileam. Ei eum engiessus essel ad lcnam Ai ille dixit Legio. quia multa daemoma ciant m illo.
0(curiu illi vir quidun («) cle civitale f qui ba- Et rogalnni enmne juljeret eis iiiabjssuin ire. Ent
bebat daemoniuni jam tempoiibus niullis et \esli- atilem lbi. grex poicoium iiiullorum pascentium in
mentis non lnduebaim. neque in doniomaiiebal scd monie. el ioga\erunt eum ut peimitteiei eos in lllos
in moiiumeiuis. Qui cum vidisset Jesuiii jiioenJit ingiedi El permisitillos. Exieiunteigo daemonia ab
anteillum el exclamans voce magna dixit Quid nulii bomjiie el lntioierunl m porcos. et lmpelu abiil
el tibi est Jesu Fili Dei Alussimi obsecio le neme giex pei prajceps in staginim et suffocatus esi. (g)
torqueas. Pjaecipiebat cnim spjntui inmundo ut ex- Videntes autem qui pascebant quod faclum est f iu-
CODEX CORBEIENSIS.
26. Enavigaverunt autem ad. 52. rogaverunt eum , ul in illis irent. Et permisit
29. nam unctus catenis, et compedibus cuslodie- illis.
balur, et I uptis vinculis agebatur * m' loco deserto.
1 Mm.Jesu ChristeFili. Yulg. Jesu Fih. s Gal in mare. Yulq. in st<ignum.
s Mm. quia mulli liHraverunt. Yulg. quia mtraverant 4 Gat. m deserta loca.
daemoniamulta.
BLANCHININOT.E.
(a) Addit de civiiale, eliam tex. Gr. b/ rhsnohue. — (b) Ante Jesu, deest est, etiam in lex. Gr.— (6) lia et
cod. Canl. yi\p. — (d) Post J&>ws, deest dicens, tn versione quoque Gotli — (e) Cod. Cant brt Tco~k)a rio-av.
<—(f) Juxlia cod. Cam. "ivv, eig rovg yoipovg elo-e)J)ao-tv.— (g) Juxta tex. Gr., ISovreg§e oi §brry.ovreg TOyey£-
^VlfliVQV,
~
571 EUSEBII VERCELL. EVANGELIUMCUM VARHS COD. COLLATUM. „72
CODEX VERCELLENSIS. CODEX iVERONENSIS.
gerunt, et re- Dimisil au- runt, et nun- doinum ,
nuntiave- lem Jesus il= tiaverunt in et nana
runt i|uod luin, dieens : civilatem, et quanta (ibi
faciuinest 59. Reverlere in villas. Dominubfe-
in civitatem, domi aput 55. Exierunt au- cerit.
et inngios. te, el enarra tem videre Et abiit
55. Exierjint au- quanta nbi- quod faclum per uuiver-
teni videre 4 feceritDeus. est, elvene- sam civi-
quod factum E( abiit per runt ad Jesum, ta(em praedi-
esl, et vene- loiam civi- el mvenerunt cans quanta
runt ad Jesum, taiem prae- honiiiiem se- Jesus fecit
et invene- dicans quan- denlem, "\ illi.
runt seden- ta Jesus fecis- quo daemo- 40. Faclumest
teml hominem, set illi. nia exierant, autem, cum
a quo daemo- 40. Faetum est au- veslitum, ac redissct
nia exierant, tem, dum re- sanae menlis, Jesus,
vestitum, et vertereiur ad pedes ejus, excepit
constantem Jesus, et exce- et tunuerunt ilium
menle ante pit . . . um valde. lurba : erant
pedes Jesu, .
tur . . . erant 56. Nuntiaverunt enim omnes
el timueiunt. eni s autem llli, expectanies
56. Adnuutia- expectantes (a) qui f vide- 4i. illum. Et
verunt au- eum. ranl, quomodo ecce venit
teiii illis, (a)s qui f 41. Et ecce venit salvus (acius vir, cui
viderant, vir nomine est, qui (b) a dae- nomen
quomodo Jairus, et hic monnsf vexa- Jairus, et
sanaius eslis, erat Princeps balur. ipse Piinceps
qui (b) a daemo- Synagog te: 57. Etrogaverunt Sinagogae
niis f erat ve- et, prostra- lllum omnis eiat, et ceci-
xatus. tus ad pedes mullitudo dil ad pedes
57. Rogavitautem Jesu, roga- regioms Ge- Jesu, rogans
illuiu oninis bat illiiin, ul in- rasenoruni, etim, ut m-
miiltitudo traret in ul dist ederet traret in do-
regionis Ge- domum suam ab ipsis; mnm ejus,
rasenorum, 42. Quia fiiiauni- quia umore 42. qu . . . .
ut discede- _ca erat illi fe- magno (ene- unica erat
ret ab eis; quo- re annorum baiiiur. . . I) feie
niam timo- duodecim, Ipse autem annorum xu.
re magno el baec mori- ascendens et baec mo-
detineban- ebilur. navem, riebatur.
tur. Ipse au- Et factum est, reversus est. El contigit,
tem ascen- dumnet(d) tur-] 58. Elrogabat dum iret
dens in m- ba al et llium vir, Jesus, (d) prae-
ve, reversus con me- a quo daemo- mebat eum
est. s
58. Rogabat ila nia exierant, populiis. f *
autem eum ut suffocarent ut cum ipso 45. Et mulier
ille vir, a quo 45. eum. Et muli- esset. Diinisit quaedam
exierant dae- er, quae erat autem illum, erat ui
monia, ul es- in profluvio (c) dicens ^f: flnxu san-
set secum. sanguiuis ab 5liRedi guinis ab
CODEX BRIXIANUS.'
gerunt. et nunliaverunt in civiiatem e( in villas.Ex- mum tnam. el narra quanta tibi Deus fecii. Et abiit
ierunlauiem vidcie quod factum fueiat et veneiunt per uimersam ciwtiiem piaedicans quanla fec.sset
ad Jesumeliiivenernni hominem sedeniem aqnodae- «i Jesus. Faelniii est aulem cum redissel Jesus. ex-
monia exienuit. vestiium ac sana menie ad pedes -cepit lilum lurba. erani enuu omees «xpecimies
Jesu el liiiuierunt. Narravernnt autem illis (a) qui f eum Et ecee \eiiit vn cui nomen Jabirus. ct lnc erat
viderani quomodosanusfaciusesset alegione. Ei roga- Princeps Synagngae. el cecidit ad pedes Jesurogans
veruiiieum oinnis niultiludoregionisGeiaseiioruni ut eimmt iniiarei ui doinum ejus quia hba umi.ieiat
discederei ab ipsis qma tunore magno lenebantnr. ilb fere aiiiiorumduodecim eihaei monebatur Cum-
Ipse auiem ascendens navem leversus est. Et que iter agerei a turbis compnmcbatur. Et niulier
rogabat illuni vira quo daemonia exieranl ul cum quaedam erat m fluxu sanguinis ab
eo essel. DimisilauêmeumJesusdicens. Hediindo-
CODEX CORBEIENSIS.
42. comprimebalur, ut suffocarent eum. 43. mulier " in profluvio sanguinis.
1 Gal. hominem, a quo daemonia exierunt, veslitum, quomodo.
sanamente. Gal. sanaemenlis. Vidg.hominemsedenLem, 3* Mm Rogavit.Vulq.Rogabat.
a quo daemoniaexierant, \esutum, ae sananienie. Mm. feceriLDeus. Vulg. teeilDeus.
a GaUquae viderant, et quomodo Vulg.qui viderant, 6 trflt. in flu\io.
BL\NCHINI NOTJE.
(A)Ante qui, deest et, eliam in cod. Cani. — (b\ .Inxia ie\. Gr., 6 oamovmMg.— (c) Anle dicens, deest
Jesus, etiam m cod. Canl. — (d) Juxta lex. Gr., ot oôi cwsft>,t&>v RUTOV.
5-5 EVANGELIUM.SECUNDUMLUCA-M- tU
CODEX VERGELLENSIS. .CODEX VERONENSIS.
annis duo- lo; et quonio- annis XII. illum, ind^cabit
decim,* quae do sanaia est quae ln coram omnibus;
in medicis confestim. medicos ero- et quemadmo-
consiimpse- 48. Qui djcit ei: ga\eiat om- dum confestim
rat omnem Fiba, fideslua nem substanliam sanata est.
suhslantiam te salvam le- snaiii, nec 48. Ad _ipse
suam, nec po- cit: vade in ab ullopo- dixit illi':
luit ab aliquo pace. tuit curari : Filia, fides
44. curari, acce- 49. Adhuc loquen- 44. accessitre- lua le salvam
densdere- te eo, venit (a) tro, et fecit: vade
tro, leugit a Principe tetigil vein pace.
vestimentum Synagogae f, stimenti ejus 49. Adhuc illo
ejus. et pro- dicens ei. . . or- finibiiam, loquenie, venit
tinus stetit lua est fllia
3
et conleslim (A)a Prmcipe
fluxus san- tua, noh ve- stetil fluxus Synagogae f,
guniis ejus. xare lllum. sanguinis dicens ei:
45. Jesus autem, sci- 50. Jesus autem, eius. Quia morlua
ens quod exi- cum audis- 45. Et ait Jesjus : est -filia
eiil ab eo vjr- set Qnis est noli vexare.
tus, dixit: Qui dixit. . . ajt. . . i qui me te- 50. Jesus aulem,
letigitme? Ne- puellae : No- tigii ? Negan- audito hoc
gantibus li timere: libus autem ,verbo, ait
autem om- tanlum cre- omnibiis, patri puellaej
nibus, aitPe- de, el \ivet. dixil Pe- Noli timeie,"
et qui cum 51. Cnmque ve- trus, et qui crede (antum,
• trus,
illo erant; Ma- nisset domi, cum illo el salva ent.
gisier, lurbae non esl pas- erant : Prae- 51. Et cum venis-
lam magnae ' sus intrare set domum.
cepior, lurbae
conpiiinunl secum quemte conprimejjj non peinusit
te, el dicis : Quis quam, nisi Pe- tam magnae, inlrare secum
letigit me? truni, el Jo- et dicis 1 Quis quemquam,
46. Qui dixit: hannen, et me (eiigit? nisi Peirum,
Teligit me Jacobum, et 46. Ad Jesus diet Jiihannen,
aliquis; ego patrem, et xit: Teligit et Jacobum,»
enim cogno- matrem pu- me aliquis; et patrem, et
vi viriutem ellae. nam et ego niatiem puellae.
exisse a me. 52. PJ. . rabant au- cognovi vir- 52. Flebant aulein
47. Ut vidit autem tem omnes, tutem de nie omnes, etplan-
mulier, se non et plangebant exisse. gebant illam.
Jatmsse, ve- eam. Qui di- 47. Vidensaniem Adilledi-
nit xit : Nolileile- xil : Nolite
2 et tremens, * mulier, quia
procidens re, no. . . nim non Jatuit flere, non esl
ante pedes il- (b) mo. . . a est f, illuni, venit (b) moitua f,
hus; et ob quam s. . . d dormit. limens, et sed dormit.
causam teti- 55. Et. . . ridebant procidn ante 55. Et deiidekmt
git euin, m- eum, scien- pedes ilbus; eum, scieutes
dicavit coram tes eam mor- et ob quam quod moitua
ornni popu- tuam esse. causam leugerit esset.
-cCODEXBRIXIANUS.
annis duodecjmquae in niedjcis erogaverat onjnem sub- quemadmodum confestim s_anataesl. Adill_edi\ilei.
siantiam suaip. el non poluit ab ullo curari. accedens Fijia fides jua'te sal\am fetil vade in pace. Adliuc
retro. tetigit fimiiriim veslimenti ejus. ef confesiim illo Joqueii/e venii quidam ad Piiuc^pem Sypagocae
sieut f)u\us sanguiiiis ejus. ei ait Jesi_isQms est qui dicens ei Qqia inbilua e<u(ilia lua noli vtxaie einn.
me tetigil. Neganiibus aulem oiunibus ait Peirus el Jcsus aulein nudilo hcc verbo ait palij pnell ie Noh
qui cuiii lilo erant. Praeceptor. tnrb >ele cinumdanl timere tanfum c,iede ei sal\a ent. Et cum vemsset
et comprimunt. et dicis Qujs me leiigit. Et Jesus ait in doinjumno_npeunisji iptiare secum quemquam.
rJeijgn jne aliquis ego eiiim cognov: virtutein de ine nisi iêuuin et Johaiinein ei Jacobuni et palmn el
exisse. Vi ens auiem mulier quia non latuii eujn matieni puellae. Fjjebuil autem oiiineset plaiigelunl
iremens, \enijt et piocidit anjteeuin. eiobquam cau- ijlam Adllle diû. NoJifellere non esl ennn (b) nioi-
sam letigeiit eum mdicavjt coram omni populo et (ua f sed dor_nui. El deridebanl ejiin sclenies quod
CODEXCORBEIENSIS.
45. turbae te compriment tam magnae, et di- 47. quia non latuit illum, venit tremens.
cis,etc. 55. scienjes s eam mortuam esse.
46. nam el ego cognovi yirlutem exisse de me.
VARIANTESLECTIONES.
1 Gal. quae m medicis.Mm.quae medicis. Vulq.quae \exare ilium.
ln medicos. ' 4 Gal. el Mm.non esttamen mortua,sed. Vulq. non est
1 Gut et procedensadpedes .. indieavit.Mm.narravit. morluapuella, sed.
Vulg. et anle pedeseûs•... mdieavii. s Gai. quiainorj.uaessei.Mm.quia moj'luaesi.
3 Gat. iuocidit
\exaai ihum. Mm. vexare magisirum. rulg.
BLANCHI.N1 NOTJE.
(a) Iia el (es. Gr., vapv, rov apxrtvvvv.yi>yov. — (b) Posi tnoriua , deest puella, eiiam in tex. Gr.
"
54. Ipse autem, ad- habeatis. 54. Ipse autem, cumque domum
praehensa 4. In quamcum- lenens mannm intraveiids,
manu ejus que domum ejus, clamavil, ibi manete,
e>.clamavit," intraveii- dicens : Puella, et inde (c)
dicens : Puel- lis, ibi mane- 55. surge. Et proficisci-
55. la, surge. Et rete, et inde (c) exi- (a) converlit mini f.
versus est 5. le. Et quicum- spintum ejusf, 5. Et quicum-
spirilus ejus, et que non re- et surrexit que non
surrexit sia- ceperint vos, conlinuo. El receperint
tim. Et jussit exeuntes jussit llli dari vos, exeuntes
daii ei man- de chilale manducare. decivitate
ducare. illa, pulve- 56. Et stupuerunt llla, etiam
56. Obslupuerunt lem \eslrum parentes ejus: pulverem ve-
autem paren- de pedibus quibus praece- strum de pe-
les ejus, prae- excutite . n. pit, ne alicui dibus excutite
cepitque ll- lestimoni- diceient, quod in testimonium
lis, ut nemi- tim illis.
-
factum esl. supra lllos.
ni dicerent 6. Exeuntes au- 6 au-
CAPUT IX.
quod factum tem, circui- lem '. . .
b . . . r mu- 1. Cnnvocalis percastella,
CAPUT IX. ni. . . . evan- aulem xn. et civitates
1. esl.^Con- geli . . nies, (b) discipulis evangehzantes,
vocatis au- el curantes suis f, dedit et curantes.
tem duode- ubique. illis virtuiem, 7. Audivil aulem
cim Aposto- 7. Audiit aulem c( polestatem Herodes Te-
lis, dedit illis Herodes Te- super omnia trarcha omnia,
virtutem, trarcha om- daemonia, quaecumque
et potesta- nia, quae fie- et ut languo- erant facia,
tem super bant, et stu- res curarenl. et consternebatur,
omnia dae- pebat, eo quod 2. Et misit illos eo quod
monia, ellan- dicerelur praedicare dicerelur
guores curan- 8. a quibusdam. regnum Dei, 8. a quibusdam :
2. di. Et misit illos Quia Johannes et sanare in- Quod Johannes
praedicare suirexila 5. (irmos. Et ait sunexit a
regnum Dei, mortuis : a qui- ad illos : morluis: a qui
ei sanare busdam au- Nilnl luleri- busdam au-
5. aegrotos. Et di- tem : Quia He- lis in via, tem : Quod He-
\il ad illos : lias apparu- neque vir- lias apparuil :
Nihil tollatis . . . ab aliis au- gam, neque ab alns autem :
in via, neque tem : Quia Pro- peram, Quod Pro-
virgam, ne- plieta de an- neque calc'19- pheta unus
que pera. . . tiquis surre- menta, ne- de anliquis
neque calci- 9. xit. Dixit que panem, surrexii.
amenta, ne- (d) au. . . f. . . neque pe- 9. Ait (d) autem f
que panem, cuniam, ne- Herodes : Jo-
neque pecu- Jolia . . nem que duas tu- bannen ego
niam, neque colla- nicas is. decollavi.
duas tunicas vi. Quis autem 4. Elin quam- Hic, quis
CODEX BRIXIANUS.
morlua esset. Ipse autem eiciens omnes foras. et le- tis, Etin quamcumquodoniuminlroieriiis.ibi manete
nens mauum ejus clamavil dicens. Puella surge Et donecexealis.Etquicumqiienonreceperinlvosexeun-
reiersus est spinlus ejus et surrexit continuoEt jus- tes'de ci\ itUeilla.excuLilepulverem de pedibus vesins
sit llli dare manducire. Et stupueiunl paientes ejua in lestimonium illis. Egiessi aulem cncumibanl per
quibus praecepit ne alicui dicereiu quod factum est. castella. ev.ingelizintes el cuianies ubique. Audivit
Convocalis aulem duodecim Apostohs, deditillis autem Herodes Thetrarca omiua qttae debanl ab eo
virlutem et poteslitem super omnia daemonia et ul et besitabat. eo quod dicerctur a auibusdam Quia
languores sanaientEt misil illos praedicaie regnum Johannes suirexil a moriuis. a quibusdam vero Quia
Dei. et sanarc oinnes inliiinilates. Et ait ad lllos Helias apparuit ab nlus autem Quia Propheta unus
N1I11I tuleriiisin vianeque virgam. nequejieiam ne- de antijuis surrexii. Ait (d) autem f Herodes Johan-
quepanemneqiiepecuniam.nequeduaslunicasliabea- nem ego decollavi Quis aulem
CODEX CORBEIENSIS.
55. E( eonvertit spirilum ejus. 4. ibi 3 manele, etinde proficiscimini.
CAP.IX. 5.— neque peram, neque calceamentum, 5. pulverem de pedibus vestris excutite.
neque panem. 7. consternabalur, eo quod dtceretur.
1 Mm.ConvocaulaulemXII Apostolos,el dedit. Vulg. tem, circuibant.
Convocalisautem duodecimAposiohs,dedil. 3 Mm.maneiedonecexealis.
8 Gat. exeunles aulem, circumibant.Vulg. Egressiau-
BLANCHININOTM.
— (c) Dees( ne, eliam
uvrhg. — (b) I(a et Lex. Gr., p.«Gvru(«UTOU.
(a) Ita et tex. Gr., eirio-rpe-^TOorvevtw
in tcx. Gueco.— (rf) Ita et cod. Cam. U.
est hic, de quo eismandu- est, de quo illis mandu-
audio ego care. Qui di- ego audio care vos.
talia? Et quae- xerunt: Non talia?Et Ad illi di-
rebat vide- sunt nobis quaerebat illum xerunt: Non
re lllum. plusquam videre. sunt nobis
10. Etreversi quinque pa- 10. Etreversi plusquam
Apostoli, nar- nes, et pisces Apostoli, nar- quinque panes,
raverunt duo : nisi raverunt llli et duo pisces :
illi quae* nos, eunies, quaecumque nisi nos ea-
cumque fe- emamus in fecerant: mus, el ema-
eerunt: ei ad- omnem po- el, adsumptis mus in omnem
sumens eos, pulum hunc illis, secessit hanc turbam
secessit se- 14. escas. Erant seorsum in 14 escas. Erant
orsum in lo- autera viri locum deser- (d) eium f fere
cum deser- feie quintum, quod viri quinque
lum.qui *vo- que nnlia. est Belsaida. milia. Ait
cabatur Be- Dixil autem 11. Quod, cum autem ad di-
11. t. . da. . . Turbae ad discipu- cognovissent seipulos : Fa-
autem, cum los suos : Faci- turbae, (a) secuti f ciie lllos
cognovissent, te illos 3 recum- sunt lllum: discumbere
sccutae sunt bere per con- et excepil per coinivia
eum : et, exci- illos, et qninquagenos.
piens illos, quin „ . . . loquebatur 15. Et iia fece-
Joquebatur no - illis de runl. Et dis-
illis dereg- 15. runt regno Dei, cubuerunt
no Dei, eos. . . . recu nt et eos, qui omnes.
5 necesse ha- omnes. cura indi .... 16. Acceplis autem
bebant cu- 16. Acceptis amem 12. sanabat Jesus quinque
raii, sana- quinque pa- auiem coe- panibus, et
12. bat. Dies au- nibus, et duo- perat decli- duobus pi-
tem coepe- bns piscibus, nare. scibus, respexil
ral dechnare. respiciens Et accesserunt in caelum,
Accedentes in caelura, (b) ad eum f et benedixit
aulem duo- benedixit / xn. discipuli, (e) super illos f;
decim, dixe- (e) super illos f ; et dixerunt et fregit, et
runt illi : Di- et confregit, illi : Dimilte dislnbuit
milte (c) lurbam f, el dabal(/') dis- (c) luiJjam f, (f) discipulis f,
ut, eunlesadjV cipuhsf, utad- ut eant circa ut ponerent
centes vicos, ponerent tur- castella, [et ante turbas.
et agros, re- 17. bis. Et mandu- villas, et' 17. Et mandu-
ficiant se, el in- caverunl, reficiant se, caverunt, et
veniant eS- et satiali sunt. et inveniant saturali sunt.
cas : quoniam Et sublatum escas : quia Et sublatum
hic in deser- est, quod stt- hic ni loco est, quod-
to loco sumus. perfuit illis, deserto sumus superfuit illis,
15. Dixit aulem fragmento- 15 aulem Iiagmenlorum
ad iilos : Dale rum cophi- ad*. . . . Date cophinos
CODEXBRIXIANUS.
est iste de quo audio lalia. El quaerebal videre eum. dixerunt. Non sunt nobis plusquam quinque pancs
Et revcrsi Apostoli ad Jesum narraverunt illi omnia et duos pisces nisi foite nos eamus et emainus in
quae fecerunt. el adsumens lilos sece=sitseoisum in omnem hanc turbam escas. Eiant (d) enim f vui
locum deseitum. qui dicilur Bethsaida Quod cum lere quinque millia. Ait aulem ad discipulos suos
coguovissenl luiboe (a) secuti f suni illum et exce- Facne lllos discumbeie percon\ivia quinquagenos.
pil eos. ei loquebatur illis de regno Dei. el eos qui Et ita fecerunt Et discumbeie feccrunt omnes. Ac-
cuiamindigebant. sanabal. Dies autem jam coepeiat ceptis autem quinque pnnbus. et duobus piscibus
decJinare. El accesserunt duodecundiscipuli ej'us (b) respexit in caelum 'et benedixit eos. et liegit ct
ad eum f el dixerurit ilb. Dimilte (c) turbam f ui dedit (/) discipulis f ul ponerent ante tuibas. Et
eant rn caslella et villas. quae in circuilu sunl et manducaverunt omnes et saturali suol Et tulerunl
emant sibi escas quia liic in loco deserto sumus. Ait quod superavit illis fragmenlorum copbinos duode-
autem ad illos Jesus Dateillis vos manducare. At illi
CODEX CORBEIENSIS.
' 9. Hic, qui est, de quo audio talia ?
12. ut eant circa castella, et villas, et reficianl se,
15. nisi eamus, et emamus.
16. benedixit super illos.
et inveniant escas.
VARIANTESLECTIONES.
1 Gat.Bethsaida.Mm.Befzaida.Vulg. Bethsaidae. el quinquagenos.Vulg.discumbereperconvnia quuiqua-
2 Gal.qui curan wdigebanl.Yulg.qiiicura mdigebant. genos.
3 vm. discumberesuper terram per conviviacentenos,
BLANCHJNINOTJS.
(o) Veron. et Biix. secuii, forte, quia mascuhni generis sunt ot 6'x)oi? — (b) Addit ad eum, etiam Vers.
Goih. «UT5.— (c) Iia el tex. Gr., TOV 6'X).OV. — (d) Ita el lex. Gr., yvp. — (e) Ita el cod Canl., sV avrovg.
— (f) Post discipuhs, deest suis, eliam in tex. Gr.
n decim. re, abneget XII. se ipsum, et,
18. E um est, se ipsum, et 18. Et faetum est, sublata ciuee
esset in sequ itur me. cum solus sua, sequatur
.... reto, ade- 24 Quisqueenim esset orans, 24. me. Qui
rant illi dis- voluent ani- erant auiem enim voluerit
cipulisui, et mam suam el cum illo aniniam suam
inlerroga- salvam lace- discipuli, et salvam facere
viteos, dicens : re, perdet il- interrogavit perdet illam :
Quem me di- lam : et, qui per- i Quem nam, qui per-
cunt lurbie diderit ani- .... dicuut diderit ani-
19. esse? Qui res- mam suam esse lurbae? nani suani
pondentes, caus.a mei, 19. Ad illi re- propLer me,
dixeiunt: Jo- salvabil il- sponderunt (a) llle f salvam
hannein Bap- 25. lam. Qu . , . ei, et dixe- faciei illam.
tistam; alii au- enim pro .... runl: Johannen 25. i% Quid enim
lem Ileliam; homini lu- B iptistam; alii prodeest ho-
aliqui vero, crari mun- auleiii llclian; mini, si lu-
quia Piole- dum loium, ahi, quia crelur univer-
ta unns de4 se auiein ip- Propbeta unus summundum,
prionbus sum perde- de prioiilms se aulem
20. surrexit. Dt- re, aut (b) j.ic- ressurexit. perdat, et
xit autem turam fa- 20. Dixii autem (b) detrinientuin
illis : Vos au- 26. ciat. f Quisqu . . illis : Vos faciat? f
tem quem enim con- auiem me 26. Nam qui
medicnis fusus fuer . . quem dicitis me erubuerit,
esse? Respon- me, et m . . . esse? Respon- et meos
dens autem liuncFil . . . dens. . . . sermones,
Petrus, dixil: homin Petius lninc Filius
21. Christum. Qui, cum fundet .... .... Dei ...... . hominis eru-
obiurgassel cum ven . . - 21. Ule, incicpans bescet. cum
illos, praece- ril in gl . . - illos, praece- veneril m
pit ne cui di- ria sua, et . . - pit ne cui majesiate sua,
cerent hoc, tris, el San . . - baec dicerenl, etPa
22. dicens: Quo- torum Ange- 22. dicens : Quod Sanctorura
niam oportet lorum. opporlet Fi- Angelorum.
Filium bomi- 27.. . . co aulem vo- Iium honunis 27. Dico aulem
nis mulia pa- *. . . s
. vere : -sunt miilu pali, vobis vere;
ti, 2et reproba- . . . dam hic et reprobari aliqui sunt
ri a Seniori- . . . ntes, qui a Piincipibus hic stanles,
bus, et Ponli- non gusla- Sacerdotum, qui non gu-
ficibus, et Scri- bunt moriem, et Scribis, stabunt mor-
•
bis, et inler- - . onec vide- et occidi, el tem, donec ,
fici, et posl ter- . . nt regnum post dies videant regnum Dei.
tium dienrre- . . ei. Fac- n es lesurgere. 28. Faclurh est
25. snrgere. Di- 28. . . um est autcm 25. Dicebal au- autem post
cebal autem . . ost haec ver- tem ad omnes: haec verba,
ad omnes : 4
. . a, circiter Si quis vult fere post
Si quis vult . . ost dies oc- ad uie ve- dies octo
post me veni- . . o adsumptis nire, abneget adsurapsit
CODEX BRIXIANUS.
cim El facium est cum solus esset orans. occurre- cottidie et sequatur me. Qni enim voluerit animam
runt ei discipuli ejus et mlerrog.nit illos dieens suam salvam lacere perdct eam nam qui peid.tlenl
Quem medicunlesse tmbae. At illi respondenles animam suam propter me. salvam facieL eam. Quid
dixennii. Johamiem Baptistam. alii aiiiem Heliam enim prodesi ho nini-si lucrclur uiii\ersum mun-
alii quia Propheti uuus de pnonbus surrexil Ui-s.it dum se aulem lpsum perdat. et deininenlum sui
autem illis Vos .iiileniquem me dicilis esse. Respnn- ficiat. Qui eiiim me confusubfueiii. aut meos ser-
dens lUiem Simon Petrus dixit. Tu es Cln istus'Fi- mones. liunc Filius Iumiiuis coufundei eum cum
luisDei At illeincrepauseos praeeepil^ne cni diec- veneiit in majestate sua. ct Paliis e( Sanctoium
rent boc dicens. Quii oporiet Filium hominis multa Angelorum. Dieo auie.n vobis. \ere sunt qnidam de
pati et reprobiri a Senioribus ei Pnncipibus Sacer- luc siiniibus qui non gusiabunl liiorlem donec \i-
dotum ei Sciibis. et occidi et leriia die resurgere. deant regnum Dei. Facium esl autem post hacc
Dicebat aiitem ad omnes. Si quis vull po*t me ve- veiba. fere dies octo. et adsumpsit
nire. abneget semeiipsum. et lollal crucem suam
CODEX CORBEIENSIS.
24. salvabit illam. 23. se autem perdat, aut detrimentum facial.
VARIAlNTESLECTIONES.
1 Mm.de senionbus. Yulg. de prionbus. ahqui hicslantes. Vuig.vere; sunt aliqm hie stantes, qui.
2 Mm. paLia Senionbus, el reprobari a Principibus 4 Gat.el Mm.fere post dies octo... Johaunem, et Jaco-
Vulg. pati, et reprobari a Senionbus, et Pnncipibus. bum Vulg.fere diesoclo et Jacobumei Joannem.
8 Gul.vere : suut abqui, qui hicslantes. Mm. qUiasunt
BLANCHININOTJE.
(a) A'ddil ille, eliam tex. Gr. OUTO?.— (b) Veron. et Vercell.omitiunt sui; juxta tex. Gv.,U &)ftfo>0:iY.
581 EVANGELIUMSECUNDUMLUCAM.", 5S2
. . . m Peiro, Heliae: nesci-] Petrum (o), et ei unum Moysi,
(a) . . . ohaniVe,ei ens quid di- Johannen, el unnm Heliae:
.... bo, f as&n- 54. ceret. Haec et Jacobum f, nesciens quid
. . . in mon- autem eo di- " et ascendit diceret. ,
. . . m, ut ora- cenie, facla in monte, 54. Haec autem illo
29. . . . t. Et factum est nubs, et ob- ut oraret. loquente, lacta
. . st, dum o- umbrabatil- 29. Et dum oral, esi nubs. et
. . at ipse, et fac-] los : timuerunt facta eslspe- intimbrabavit eos:
ta est efigies autem, dum cies adspectus et limueriint.
vulius e|us ilh inlrarent , ejus albus, Ei, iiiiraruibus
alia. et \es- 55. in nubem. Et refulsens. , illis in nube,
tisejus cin- vox facia est 50. Ei ecce duo v est
dida, praeful- de nub. . . i- viri loque- 55. de Hic
50. gens. Et ecce cens t bautnr cum est Filius meus
vin diio con- Fibus. . . s^, illo. Erant dileeius, ipsum]
loquebanlur electus; ipsum autem Moy- 56. audite. Et,"
ei. Eiatauteni audi'e. ses, ei He- dum fil vo\,
Moy--es,et He- 56. Et, cum facta 51. lias, visi in inventusest
51. lias, apparen- est vox, in- majesiate:, Jesus solus.]
tes in glonarn : venlus est ei dicebant Et ipsi tacue-
dicebant con- Jesus solus. Et excessum ruiit, etnemini
suinniatio- * ip«i tacuerunt, ejus, quenf (c) mhil f di-
nem illius, et nemini complelurus xerunt in
quam inple- indicaverunt erat in ilbs diebiis)
turus erat in in illis diebus Hierjisalem. e\ his, quae
Hieiiisalem. quidquam 32. Petrus vero, viderant.
52. Petrus autem, e\ iis,s quae vi- et qni cum 37. Faetum est
el qui cnm derant. illo (b), erant autem (d) per
eo erant, gra- 57. Faclum est au- giabati f diem f, descen-
vatl sunt som- . . . (d) per dierh f, a sonino. Etj dentibus illis
no. Evigilan- descenden- evigilantes, v de monte,
tes autem, vitibus eis de viderunt occurrit illi
derunt glo- monie, oc- majeslaYem (uibamulia, .
riam ej'us, et currii dlis ejus, et duos 58. Et ecce vir
duos viros ad- (urba mag- viros, qui de turba
sistenles ei. 58. na. Et ecce vir slabanl cum exclamavit
53. Et lactum est de. . . rbaex- illo. dicens: Ma-
1 dum diseerent c. . . avit, di- 55 £t facnim est _ gister, obse-
ab illo, dixit cens: Magis- cum discede- cro te, re-
Peirus: Magis- ter, oro le, res- rent ab illo, spice m fi-
ler, bonum picias mfili- ait Petrus: lium meum,
est nos hic es- um meum, Magister, quia unicus
se; etfaciamus quia unicus bonum est 59. est mihi : et
laberuacu- 59. mihi est: et nos hicesse: ecce spintus
la iria, unum ecce spiritus ai- et faci.unus adprehendit -
Tibi, etunum. ri|iit illum tabernacula tria, illuin, et su-)
Moysi, et unum subito, et con- unuih tibi, bito clamat,
CODEXBRIXIANUS.
Pelrum («) el Joliannem et Jacobuni f et asêndil in quid diceret. Haec aulem illo loquente facla est
moiKemUi orarei. Ei facliim esidum oiarei visa est nubes et obumbra\it eos et linuiei unt Et intranli-
species vulins ejus. altera. et'vesiiius ejns albus rebus lllis in nubem. vox facia est de nube dieens.
fulgens. Ei ecce duo viri loqueliantur cum eo. Erant Hic est Filius meus dilectus. ip-um audile Etdum
anlemiloyses.el Helias.qui visi sunt in gioria et di- fierel vox iuveiiiiis est Jesus solus. Et ipsi tacue-
cebani exnurnejusquem unplemruserat in Hierusa- runt. et iiemiiii dixerunt"in ilbs diebus qiiiciuuii.
lem. Peirus vero. ei qni cum illo erantgravati erant ex liis quae \iderant. Factum est autem in illa dm
sonino. Evigilanles autem viderunt gloriaiii ejus et descendentibus illis de monie. occurrit illi Lurba
duos viros qui siabant cum lllo. Elfarlum est cum muha._ Et ecce vir de turba. exclamavit diccns.
discerent ab illo dixit Pelrus ad Jesum Praecepior Magisier'obsecio te. respice in filium meiim quia
bonum est nos hic esse. et faciamus nia tiliernacnla uniciis esl milii. et ecce spiritus inmundus adpre-
unum libi. el unum Moysi et unum Ilaliae. nesciens Iiendii eum. et subito clamat
CODEXCORBEIENSIS.
29. s Et dum orat, iacta est species aspectus 3b. ei dum vox lit.
ejus alteia, et vestitus
4 ejus albus, refulgens. 37. Factum esl autem per diem ,>descendentibus.
35. Hic est Filius meus electus. f
VARfANTES LECTIONES.
1 Gal.ut discederunt.Yulg. cumdiscederent. Mm.M factumest,dum oraret, factaest species... reful-
* Mm.quae audieranl.Vtdq quaevideraiit.
* Gal.Et faclum est dum oraret species:.. refulgens. gens.
4 Ila et Gat.
BLANCHININOTJE.
vvi'\v/hSov. y—(b)Veron. omillit erant, post cum illo, juxta Grsecam
Xa)Juxla ordinem tex. Gr., xvi 'IUKVVUV
syniaxin : wi o? o-uvavra, w«v ûpiy.ivot. — (c) Juxta Gra;cam syntaxin, Q\>UV.— (d) Ita et cod, Cant.
Lat. et Gr. div.rh; hit-ip&g.
'
585 EUSEBII VERCELL. EVANGELIUMCUM VARIIS COD. COLLATUM.' 584
cidit, et dis- pulos : Ponite et elidit, et scipulos suos:
carpit illum vos in auri- dissipat eum Ponile sermo-
cum spuma, bus vestris cum spuma, el nes hos in
etl vix rece- verba baec: vix discedit, aunbus vestris :
di. . ab illo, eon- Filius enim, dilanians eum : nam Filius
tnbulans hominis in- 40. et rogavi hominis (ra-
40. eum : et p. . . - cipit tradi in discipulos luos, detur in ma-
catus sum manibus boui eiceient nibus hominum.
discipulos 45. minum. Ad illum, et non 45. Ad llli igno-
tuos, ut eice- ilh iguora- poluerunl. rabanl verbum
rent illum, el bant verbum 41. Respondens istut; el eiat
non potue- hoc; et erat autein Jesus, m anle
runi. occultum dixit: 0 gene- eos, ut non seu-
41. Respondens ab eis, ne in- ratio infuielis, tirent, ettime-
aulem Jesus, tellegerent, et perversa, bant inlerro-
2
dixit: 0 gene- et limebant usquequo . . ero gare illum de
ratio incre- inlerroga- aput vos ? (a) [us- boc verbo.
dibilis; quo- re eum de ver- quequo . . ero] 46. Intravit autem
usque ero 46. bo hoc. I . . tra- vobiscum, cogitatio (d) in
aput vos, \it autem el paliar vos ? eis, f quis
et sufferam 3 in Adduc huc eorum major essel.
cogitatio (d)
vos? Adduc eis f , quis nam Jilium luum. 47. Ad Jesus, vi-
hoc filium esset major .42. (b) Adbuc au- dens cogita-
42. tuum. (b) Adhuc illorum. tem f venieute tiones cordis
aulem f acce- 47. Jesusautem, vi- ipso, elisit illorum, ad-
dente illo, sa cognalio- illum daemo- prehendens pue-
adhsit illum ne cordis nium, el dis- rum, siatuit
ille spirilus ma- illorum, ad- eipavit. secus se, et
lus, et concaip- prehensum 45. Et increpavit 48. (e) ail: f Quicum-
45. sil. Imperavit infaniem, Jesus (c) spii i- que accepem
autem Jesus statuil apud tui f immundo, puerum istum
(c) spiriluif inmun- 48. se, et (e)dixitf: qui- et sanavit ln nomine
do, elsanavit cumque me puerum, et meo, me re-
puerum, et recipit, non N reddidil lllum cipit: et qui-
reddidil il- me recipit, patii suo. cumque nie
lum patri suo. sed eum, qui 44. SLupebanl receperil, non
44. Slupebant au- me misit. Qui auLemomnes me recipit,
lem omnes enim mini- in magnitu- sed eum, qui
in magnalia mus in omni- dine memisii. Nam,
Dei: omnibus bus vobis est, omnibus . . .- qui mmor est
autemmiian- hic est mag- ranlibus super inter omnes
tibus. de om- nus. ommbus, quae vos, lnc major est.
nibus, quae 49. Resp . . ndens faciebat. 49. Respondens
faciebat, di- autem Johan- Dixit autem au(em Johan-
xit ad disci- nes , dixii: Ma- Jesus ad di- nes, dixit:
CODEX BRIXIANUS.
et eliditeldissipateum cum spuma.el vix diseeditab Dixit autem ad discipulos suos. Ponite vos in
eo dilanians eum. et rogavi discipulos tuos ut eicerent auribus veslris sermones istos Fihus enim bominis
lllum elnonpotueruiil. Respondens autem Jesus dixit. fulurum est ut tradalur m manus hominum. Illi au-
0 geneiatio mcredula el pervcisa usquequo ero apud tem lgnoiabant boc veibum et erat occultum eis.
vos el paiiar vos. Adduc huc filium tuum. (b) Adhuc ut non lniellegerent illud. ei limebant inteirogare
autem f veuiente lllo elisit illum d.iemonium et eum de boc \erbo. Inltaui aulem cogitauo. (d) m
dissipavit eum. Et increpavit Jesum spintum mmun- ets f quis eoium major esset. Ei Jesus vide>s cogi-
dtim. et sana\it pucrnm. et reddidit eum patn ejus. laiioues cordis illorum adprehendens pueruui statuit
Slupebant autein omnes et mirabantur ni magnitu- eum juxia se. et dixiieis. Quicnmque suscepent
dine Dei. puenim lstum in noniine meo me recipil. et qmcun-
Omnibusque miramibus in omnibus quae faciebat que me recipit, recipil eum qui me misit. Qui enim
Jesus. dixil Petius. Domine quarenos non potuimus minor estiiuer omnes vos hicmajor esl. Respondens
eicereeum. Ad illedixit Hocgenus non exiel nisi m autem Johannes dixit. Prseceplor vidimus quemdam
orationibus etjejuniis.
CODEX CORBEIENSIS.
44. omnibusque miranlibus super onmia, quae 45. el erat occullum inter ipsos, ut non sentirent,
faciebat, dixil ei Petrus : Domine, quare nos non et timebanl, etc.
poluimus ejicere lllum? Quibus dixit: Quoniamejus- 48. Qmcumque me receperit, non me recipii, sed
modi, oratione ejtcitur, et jejuiuo. Dixil autein ad eum, qui me misit. Deest folmm in ms. a vers. 40
discipulos suos : Ponite vos in auribus vestris. Imjuscapilis, usque ad vers. 21 capilis decitni.
1 Gat. el Mm.vix discendit.F«(g.,\ixdiscedit. 3 Gal.el Mm.cogitaliointer eos. Mm,erat. Vulg.cogt-
- Mm. Generalio prava, el infldelis.Ibid. Gal.\obis- talio m eos... esset.
cum. Yulg. 0 generalioinlidelis,ei perversa... apud vos.
BLANCHININQTM.
illata. — (b) Ita el tex. Gr. IW Se. — (c) Iia et tex. Gr. rS><zvevy.vTi. —
(a) Varians Jectio intextura
(d) Ita el tex. Gr. iv avroXg.— (e) Post ait, deesl Ulis, etiam in cod. Cant.
585, , EVANGELIUMSECUNDUMLUCAM.' £86
gisler, vidi- (endens in Praeceptor, autem discipuli
mus quendam Hierusalem. vidimus quen- ejus Jacobus,
in nomine 54. Videntes autem dam in nomi- el Joliannes,
tuo eicien- discipuli ejus ne tuo eicien- dixerunt:
tera daemo- Jacobus, et Jo- tem daemonia, Domine, vis
nia, et prohi- hannes, dixe- et prohibe- dicimus, ut
bebamus il- runt : Domine, bamus eum; ignis discendat
lum ; quoni- Vis, dicimus quia non sede caelo super
am non sequt- utignisde quilur te illos, et consu-
tur nobiscum. caelo descen- nobiscum. mat illos, sicut
50. Dixit autem dat super ll- 50. Et ait ad Heliasfecit?
ad illum Jesus : los, et consu- illos Jesus: _ 55. Et conversus,
1 mat eos, sicul Nolite prohi-
Siniteillum, increpavit
et nolite pro- Helias fecit ? bere : qui illos, (a) et
bibere; qui 55. Et conversus, enim non est dixit f : Ne-
enim non 2 scitis cujus
objurgavit ll- adversus vos,
esl adversus los, dicens: pro vobis est: spintus estis :
vos, pro vobis Nescitis cu- nemo est enim, 56. quia Filius
est: nemo est jus spiritus eslis. qui al hominis non
enira, qui non 56. Fdius homi- vir in venit animas
faciat virtu- , nis non 3 ve- nomine meo, • (b) hominum f
tem in nomi- i nit animas et poterit male perdere, sed
ne meo, et poj , (b) hominum f loqui de me. salvare. Et
teri( male i perdere, sed 51. Factum est au- habierunt in
loqui de me. salvare. tem, dum com- aliam
51. Faclum est Et abierunt plerentur dies civitatem.
-autem, dum in aliut cas- adsumptionis 57. Factum est
conpleren- i| 57. tellum. Et ejus, et ipse aulem
tur dies recep- factum est, faciem suam euntibus
tionis ejus, 4 euntibus il- firmavit ut iret illis in via,
et ipse dire- lis in via, di- Hierusalem. dixit quidam
xit faciem xit quidam 52. Et misit nun- ad illum : (c) Do-
suam ire in ad eum: Sequar tios ante con- mine, f sequar
Hierusalem. te quocum- spectum suum; te quocumque
52. Ei misit nun- 58. que ieris. (d) Etjf| - . euntes ieris.
tios ante cons- dixit ei Jesus: intraverunt 58. (rf)Etfait
peclum su- Vulpes cubi- in civitaie illi Jesns : Vol-
um , et eun- lia habent, Samaritanorum, pes, foveas ha-
tes, intrave- [ et volucres quasi para- beant, etvo-
runt in civi- caeli nidos ,u- 55. turi illi. Et lucres caeli
tate Samari- bi requies- non recepe- nidos, ubi
tanorum, tan- „ cant; Filius runt illum, Yequiescant :
quam para- autem homi- quia facies nam Filius
55. turi illi. Et nis non ha- ejus erat hominis non
non recepe- Jtiet, ubi capud euntis Hieru- habet, ubi
runt eum, 59. reclinet. Di- salem. caput suum'
quoniam faxit aulem S4. Cum 59. reclinet. Et
cies illius erat ad illum: Se- vidissent ait ad alterum :
CODEXBRIXIANUS.
in nomine tuo eicienlem daemonia et prohibuimus ut ignis descendat de caelo. et consumal illos sicut
eum. quia non sequitur nobiscum. El ait ad illum etHebas fecit. Et conversus Jesus increpavit illos (a)
Jesus. Sinile eum. Et nolite prohibere. qui enim etdixit f ad eos Nescitis cujus spiritus estis. Fihus
non est adversum vos pro vobis est. Factum est enim hominis rion venit aniinas (b) hommum f per-
autem dum conplerentur dies adsumptionis ejus et dere. sed salvare. Et abierunt in aliud castellum.
ipse faciem suam firmavit ul iret in Hierusalem. Factum esl autem ambulantibus illis in via dixit
Et misitnuntios ante conspectum suum et euntes. quidam ad illum. Sequar te quocunque ieris (c)
intravermit in civilatem Samaritanorum ut pararent Domine f (d) Et f ail llh Jesus. Vulpes foveas ha-
illi. Et non receperunt eum. quia facies ejus erat Ijent. et volucres caeli rudos ubi requicscant. Filius
euntis in Hierusalem. Videntes au(em discipuli ejus. aulemhominis non habet ubi caput reclinet. Ait
Jacobus et Johannes dixerunt. Domine vis dicimus. autem ad alterum.
CODEX CORBEIENSIS.
N Mutilus estcod.
usque ad vers. 21 cap.\x.
1 Gat. Sinite eum, et nolite prolnbere. rulg. Nolite dere, sed salvare. Et abierunt.
pfobibere. 3 Mm.venit ad ammasperdere. Vulg.venit animasper»
2 Gat.illos Etabierunt. Vulg.illos, dicens: Nescitis, dere.
cujusspirilus estis. Fihus hominisnonvenit animasper- 1 Jlfm.euntibusillis. Yulg. ambulaniibusillis.
BLANCHININOTiE.
_ (a) l(a et cod. Cant., vai etmv.— (b) Addil hominum, eliara tex. Gr., Kv6pw7rwv.— (c) Addit Domim, pa-
riter tex. Gr., nvpu.— (d) Addit et, etiam lex. Gr., v.nL
PATROI» m 19
587 EUSEBII VERCELL. EVANGELIUMCUMVARIIS COD. COLLATUM. 1)88
quere me. messis, ut mit- Sequere me. Dominum
Qui dixit: Domine, lat operari- Ille autem messis , u(
permitie os in messem dixit: Domine, miltai opera-
nuhi prius suam. permitte mihi > rios in messem ~
iie, et scpeli- 5. Ecce mitto pnmum ire, suam.
vos tamquam et sepelire pa- ! 5. Et ecce ego
repatrem
60. meum.Diut agnos (J) ui me- lrem meum. mitto vos,
(a) autemf vlli : (v)l Si- dio luporum f. 60. Dixit (a) slulem f sicul agnos
ne mortuos 4. Nolile por- ei Jesus : (b) Sine (i) m medio
sepeliref mor- lare saccu- morluos sepe- Jupoium f.
luos suos : tu lum ; non pe- lii e f morluos 4. Nolite portare
aulem vade; ram, nec cal- suos : tu au- ' sacculum, neque
adnunlia ciamenlum : tem vade, nun - peram, neque
regnum Dei. et neminera (ia regnum Dei. calciamenia;
61. Dixit autem circa viam 61. Et ait aller : et neminem '
el alius: SequaiMe salulavc-* Seq . . . . Do- > per \iam sa-
Dne; priusamcmpermitte 5. ritis. In quam- mine .... pri- lutaverilis.
inihiire. etnun- cumque pjri- mum pernnlte 5. In quamcum-
liaie eis, qui mum domum mihi (c) nun- que domum pri-
in domo sunt. intra\eri- tiare tns, qui mum mirabeii-
62. Dixit aplem tis, dicite : Pax domi suntf. tis, dicile:
ad illum Jesus: huic donmi. 62. Ait adHIlutu Pax huic
(d) Nemo retro 6. Si lbi fuerit Jesus : (d)„Nemo domui: el si
respiciens, filius pacis, respiciens retro, ibt fuerit ' r'
et extendens requie . . . cet (e) mittii manum lilius pacis,
manum 2 su- 3 super illum pax ves-, in aratrum f, requiescet
per aratrum, f tra; sin autem, aptus esl regno super
aptus est reg- (j) super vos f _re- , Dei. i veslra;
''
vertetur. sin autem,
CAPUTX,. 7. ln eadem do- CAPU(F%.. (j) super vos-f- t '
1. no Doi. (f) Ele- mo mane- 1. (f) Dessignavit f reverleiur.
gu f autejn et te, edentesj. . autem Jesus <'t/ 7. In eadem }
alios LXXII. et bibentes - et alios LXX.' autem domo
et misii illos < quae ab iUis ,j et nusit illos >- manete, eden-
binos anle apponun- binos ante, tes, et biben-
faciem suam, tur vobis; faciera suanv < < 1 tes quae apufr
in omnem J .. '
(g) in omtiem dignus est (__/) illossunt; '
locum, et ciri , enim opera- i locum, el ci- c' • >'' dignus est
viiatem -\, ubi rius merce- vitaiem f, qno ' enim operarius
(li) mtralurus dem suam. erat (h) ventu-- • mercede sua.-' ' ' ' '
2 eial. f Dice- Nolite migra- rus f. i'!' Rolite transire
bat autem ll- re de domo ' 2. Et dicebal ' de domo in~'
iis : Messis coin domum. illis: Messis domum.
piosa; opera- 8. Et in quacum- quidem copiosa 8. E( in quacum-
rii autem pau- qu . . . vita- esi, operanii ' '
* que civilale
ci. Praecami- te intrave- autem piuci. ' inlraventis,
ni ergo Domimnn nlis, et rece- Rogate ergo et accepeiint-
CODEX BRIXIANUS.
Sequere me Ule autem dixii. Domine per,nutte pauci, Rogate ergo Dominum messis ut mittal ope-
inihiprimum ne et sepelire patrem meum"'Dixitei rarios in messem suam. Ite ecce ego mitto vos sicut
Jesus. Sii\e, moituos sepelliant mortuos suos lu a«f oyes (j)nn medio luporum f.
tem vade amiuniia i,egnum Dei. Dailautemietalius'. Nolite portare sacculmn neqne peram. heque cal-
Seqpar le Domine, Sed, primum pcrmiitp nuhi. rc ciamenia. ct neminem per viam salUtaverilis. EL
nuniiaie iusquiin dpnjo meq sujil Du.il aulem id in quacumquedoiiui inlroierilis prnnum dicite. Pa\
illum Jesiib. Nemo muiens manum suam supei ara,- huic donnii, el su ibi fueru lilius pacis. requiescel
trum. et respiciens ielro aplus esi iegnorDei. PosC super illum pas vestra. sin auiem ad vos reverietur.
baec autem designavit Jesus qt ahos septuaginia. et In cadem auiem domo nwiele. edentes et bibentes
nnsil lllos buios ante factem,suam (g) iiiionmem ci- quaeaput illos sunt, dignus est enim operarius mer-
vjta^pm el locum f quo eiai ipse(/i) venlurus/j-. Et cede sua. NoJiie migraie de domo in domum. Ei in
dijpebat illis. Messis quidem multa operaru autemi quamcumque civilatem introieritis et suscepertnt
C0DEX CORBEIENSIS.
Mutilus esl cod, usque ad veis. 21 hujus capitis. i
VARIANTESLECTIONES
1 ifu«.Smrte mortuossepelice. Yulg. Siuite,ut mortui trum, et respicieus
sepehanl. •*S<-Gat. super illam.Jlfm.eam. Vulg.super lllum.
a Gat.el Mm. ni aratrom, ei aspiciens.Yulg ad ara- i
,. r , , BLANCHININOTJE.
—
(«) Ita et tex. Gr., SE (b) Ita et (ex. Grv c/fegTOU? ve/povg frtyat. —"(c) Te\. Gr„, u-rorulvo-Qut roig eig
tov ol/bv fiou. T6, TOI;,quod miscuhno ac neiuro genei i mservit, loeum dedit bulc \arianti lectioni. —
(d) Ju\la cod. Canl., ovSetg elg rv biritroi^MrwVj.vaiJmSeOXwjv del miltens) rhv yeXpv. OTJTOV ir: aporpov —
—
(e) Lene et mMens. (f) 'Vnie designavit, deesi post liaec.eiiain m cod. Cant."—(g)Ita et cod.' Canl., ei;
5»VTKtoirovvvXKoi.tv.—(ii) Anle venluuus, deest ipse, in cod. auoque Cam.— (ij lia et lex. Gr., EVpio-u
Xvrav, — (j) Tex. Gr., itf vy.vg.Interpres \eriit colisewnter-'pr(jecedeniisMpei'itoi?i, i-r «wW.
m , EVANGELIUMSECUNDUMLUCAM. 590
perint vos, tutes, quae vos, mandu- factaefnis- v
manducate factae sunt cate ea, quae seni, quae
* in vobis, olim in vobis
quae adpo- k aput vos po-
nuiilur \o- fors in cine- 9. nunlur, et factae sunt,
9. bis, et curare, el cilicio curate inflr- olim in cili-
te, qui in ea sedentes, pae- mos, quae cio, et cinere
sunt, mfir- nitentiam in illa sunt, sedentes pae-
mos, etdici- 14. egissent. Ve- et dicite nilentiam
te lllis : Adpro- rumtamen illis: Adpro- egissenl.
pinquavlt Tyro, et Sido- piavit in vos 14. Verumtamen
in vos regni m judici- regnum Tyro, et
num Dei. o remissi- Dei. Sidoni in
10. In quacumque us erit, quam 10. In quacum- juditio tole-
autem civl- vobis. que autem rabiliuserU,
tate intra- 15. Et tu Caphar- civita(e inquam vobis.
veritis, et - naum, (d) num- traberilis, et 15. Et (u Cafaraa . . .
non recepe- quit usque non receperint (d) quid us
rint vos, ex- ad caelum vos, exeuntes in caelum
euntes in exaltaveris? in pla(eis exaltaberis,
platea ejus, . . usque ejus, dicile: aut usque
11. dic . . e : Eliam ad inleros 11. Etiam pulve- in infernum
pulva .... demerge- rem, qui demergeris f.
qui ad 16. ris. f Qui au- adhaesit nobis 16. Qui vos audit,
nobis de cidit vos, me de civitale me audit:
vitate veslra audU; et qui , vestra («) in qui vos
(a) in pedes f , cx- spernit vos, pedibus, f ex- spernit,
cutunus sume spernit, tergimus in me spernit,
per vos: et (e) eum f, qui vos: et (e) eum, f
adtamen sci- me misit. (f) Qui lamen hoc qui me misit.
tote adpropin- autem me scitote, quia (f) Qui autem -
quasse leg- audit, audit adpropiavil me audit,-
12. num Dei. Di- eum, qui regnum Dei. audit eum,
co autem vo- me misit f. 12. Dico vobis, qui me mi-
bis;3 Sodomis 17. Reversi sunt Sodomis sitf.
(b) in regno f re- autem Septuaginia in
(b) regno f 17. Reversi sunt
nussius erit, , et duo cum tolerabilius autem LXX.
quam civita- , gaudio, dicen- erit, quam cum gaudio,
ti llli. les: Domine, eli- illi ci- dicentes:
15. Vae libi Coro- ain daemo- vitati. Domine,
zain, (c) et Bed ..." nes subia- 15. Vae tibi Co- etiam dae-
da f ; quia, si in cent nobis rozain, (c) et monia in
Tyro, et Sido- in nomine Belsaidaf; nomine tuo
ne factae 18. tuo. Dixit au- quia, si Tyro, "nos audiunt.
fuissent vir- tem illis: Vi- et Sidone 18. Et ait illis :
CODEX BRIXIANUS.
vos manducate quae adponuntur vobis et curale in- done. factaeessent viilutes quaejfactae sunt in vobis.
firmos qui in illa sunteL diciie illis Adpropinquavit olim m cilicioei cineie scdentes paenilentiani egis-
lii vos regnum Dei. ln quacumque auiem civitate in- sent. Verumtanien. Tyro et Sidoni remissiusent in
tra\eritis ei lion receperini vos. exeuntes m jilaleis die judicii quam vobis. Et lu Caphainaum qnae
ejns dicite Euam pulvprem qui adhesil nobis (a) in usque in caelum exaltata es usque ad inlemum de-
Jedibus nostris f de civilate vestra exculiemus in mergens. Qm vos audii me audit. el qui vos spernit
vos. tamen boc soitote. Quia adpiopinqnavit in \os nic spernil. et qui me spernit. spernil eum qui
êgnum Del. Diio aiuem fobis. quia Sodomis in die me misii, Re\ersi sunt autem Septuaginta cum
illl temissius erit quam illi civitati. Vae iibi Co- gaudio magno dicentes Domine eliam daemonia
rozain. vae tibi Bethsaida. quia si m Tyro et Si- subdiia sunt nobis in nonnne tuo. Et ait illis
CODEXCORBEIENSIS.
Mutilus est cod. usquead vets. 21 Imjus-capitis. '
VARIANTESLECTIONES.
1 Gat.adponunt.Yulg. apponunlur. 3 Gat.in die judieii.Vulq. in die illa.
a Gat adhaesitdecivUate.Jf»t.inpedibusextergimus... *•Mm. m anere poemterent. Yulq. cinere sedentes
adpropinquautm vosregnum. Yttlg.adhaesitnobisde ci- poeniterent.
vitale.. . extergimus...appropinquavit
regnumDei.
LECTIOKES CODICIS VINDEBONENSIS ABEUiSTES ABEDITIONE \ULGATA.
CAP.X.—10. et non recepermt. 11. Vestra m pedibus. usque in caelumexaltataPS, aut. 16. spernit: qui me
'Ibid.. quia approinavit.12. Die llla lolerabilius. 15. et audit.audit eum, qui me misit.17. autemLXX...daemoma
Belsaida. Ibid quae m \obis faclae Sunl. Ibid. paem- subjectasunt. 18. Ait aulemlllis : VidebamSatanan.
tuissent. 14. Sidomlolerabilius. 15. Caphainaum,quid
BLANCHININOTJL
(A)Addilinpedibus, eliam cod. Cant., elg rovg Ttbtivg.— (b) Ita et cod. Cant., EVrh §v.<ri)eiu(TOO 6EO0).—
t(e)Ita eicod.-Canl., vcd —
BnBa-ai^v. (dllia. etcod. Cant., ph ewg (numquid usque) ovpuvovvjie^Bho-y, « eo>e
-K§OU vtxruGho-ri(descendes);lex. Gr. -/araStSuo-Bho-n, —
demeiqeus. (e) Ante eum, deest, qui aulem tne'spernil,
'perml, eliaii in cod. Ca.nl.— ({) Eliam cod. fiant^ addit, o Seipmi «KOUGW, a,v.oveirov anoardkv.vrcispz.
591 EUSEBII VERCELL. EVANGELIttMCUMVARHSCOD. COLLATUM. 592
. . bam Sala- 22. Omiiia mihi Videbam sic bona volunlas
nam, tan- tradila sunt Satanain, fuit ante le f.
' a Patre. Et ne- sicui fulgur 22. Omnia mihi
quam fulgur 2
de caelo ca- mo nobit quis de caelo ca- tradila sunt a Pa-
19. . . ntem. Ec- est Paier, ni- deniem. tre meo. Et ne-
ce si Filius; et 19. Et ecce mo novit Pa-
sta- cuicumque v dedi vobis trem, nisi Filius:
tem calcan- voluenl Fi- poiestatem et que ..... bit
di super vi- lius, revela- calcandi Fili nisi
peias, et scor- vit. supra ser- Paier
piones, et su- 25. Et conversus penies, et voluerit Filius
pcr omnem ad (e) discipu- scorpiones, revelare.
viam iuiini- los f, dixit: Be- et supra 25. Et conversus ad
ci: nihil (a) vos ati oculi, qui omnem vir- (e) discipulosf,
nocebu. f \idelis, quae tutem inimi- dixit:
20. Verum in hoc vos videtis. ci: et nilnl Beaii itaque oeuli
nolite gau- 24. Dico enim (o) vos nocebil. f qui vident, quae
dere, quod vobis, quia 20. Verumiamen 24. (f) videtis f. Dico
spintus vobisob- multi Prophe- in hoc nolite enim vubis, quod
audiuut: gau- lae voluerunl gaudere, quia mulu Prophetae,
dete autem, videre, quae spinlus maligni et justi \olue-
quia nomi- vos videtts, vobis subjecli runt videre, quae
na veslra 3
et non vide- sunt: gaudete vos videtis, et
scripta sunt runt. autem, quod non viderunt;
(6) in caelo f. 25. Et ecce quidam nomina vestra et audire, quae
21. In illa hora Legis doctor scnpla sunt (g) vos f audistis,
exullavit suirexit, lemp- in
(b) caelo f. et non audierunt.
(c) in f Spiritu Sauc- tans illum , . . 21. In ipsa hora 25. Haec eo dicente,
to, et dk .. . Con- dicens: Ma- exullavil (c) ui f ecce quidam Le-
frteo gisler, quid Spiritu Sanclo, gis peritus sur-
Domiue .... faciens vi- et dixit: Con- rexit, lemplans
et terrae, tam aeter- fiteor tibi illum, et dicens:
quoniam abs- nam posside- Pater, Domine Magisler, quid
condisti baec 26 bo? Etdixil caeli, et lerrae, faciendo vitam
a sapientibus, ad illum : quod abscondisti aeternam possidebo ?
et sensatis, In Iege, quid a sapieniibus 26. Ad ille dixit ad
et revelas- scriptum haec, et pru- eum : In lege quid
ti ea parvo- est? quomo- dentibus, et scripium est ?
lis. Ita Paier; 27. do Jegis? Qui revelasti ea quomodo legis ?
quia sic pla- respondens, parvolis. Ita 27. llle respondens,
cuit anie te. dixil: Diliges Paier: (d) quia dixit :
CODEXBRIXIANUS.
Videbam Satanan. sicut fulgur de caelo caden- Et nemo scit qui sit Filius. nisi Pater. et qui sit
lem. Ecce dedt vobis poiestaiem calcandi super ser- Pater nisi Fibus et cui voluerit Filius revelare. Et
penleset scorpiones. et supra omnem vututem mi- conversus ad discipulos suos seorsum dixit. Beati
mici. et nihil vobis nocelnt. Verumiamen in hoc no- oculi qm vident quae (/) videtis f et aures qnae au-
Iile gaudere. quod daemonia vobib subdita sunt. gau- diunt. Dico autem vobis. quia multi Prophetae et Re-
dete autem quod nomina veMra scribta sunt (b) in ges voluerunt viderequae vos videtis et non viderunt.
caeio f. In ipsa autem hora exultavit Spiritu Jesus et audne quae (g)vosf audilis. el non audierunt. Et
ct dixii Confitcor tibi Domine Pater caeli et terrae. liaec eo dicente eccequidam Legis perilus surrexil,
quoniam abscondisti haec a sapienlibus et pruden- lempians illum et dieen» Magister quid faciam ut vi-
libus. et revelasli ea parvulis. Ita Pater. quia sic tam aeternam possideam Ad llle dixit ad eum In lege
placuit anie te. Omnia mihi tradita sunt a Patie meo. quidscriplumest.quomodolegis.lllerespondensdixit.
CODEX CORBEIENSIS.
CAP x. — 21. exultavit Jesus Pater in Spirilu Sancto, 22. nemo scit quis est Filius... et quisPater, nisl
coeli... quiak Filius, elc.
etdixit: Confilebortibi Domine,
sic bona voluntas fuit anle te.
VARIANTESLECTIONES.
i Mm fuigurdescendentemde caelo. Vulg.fulgurde quis sit.. et quis sit... revelare.
3 Gat. capierunt. Vulg.audierunt.
eaelo cadentem. sit. . et . sit... revelare , se. „Yulq.. 4 Gat.sicfuit
* Gut.el Mm. qui qui placitum.
LECTIONES C0DIC1S VINDEBONENSIS ABEDMES ABED1T10NE VOLGATA.
19 calcandisuper serpentessunl.Ibid. e.supra omnem.... fuitbonavoluntasante le. 22. quis estFilius.... etquis
nilulvos. 20. vobis subjecli . libiIbid. scripla sunt m esi PaLer. 25.videlts. 28. et haeceo dicente,eccequi
caelo 21.exultavitinSpinlu.. Domine.Patercaeh, dam Lemptans.26.Ad}Ih.
ac terrae . et revelasli ea pan olis luis.Ita Pater,quiasic
BLANCHININOTJE.
^(a) Ita et lex. Gr., vpv.gaSr/no-et.—(b)evtio/iuIia et cod. Cant., h TS ovpcaS>.— (c) Addit in, eliam cod. Cant.,
2f__(d) Ita el lex. Gr., OTIOOTW? eyivero cmi.— (e) Posl discipulos. deesl suos, in tex. quo»
i'[MTpoo-8ev
-—(g) Addit vos, etiam cod. Cant. ufteff.j.«,
ue Gr _*. (f) Anle videiis, deest vos, pariter in tex. Gr.
£93 EVANGELIUMSECUNDUMLUCAM. - 594
CODEX VERGELLENSIS* CODEX VERONENSIS.
Dominum Deum tutes, cum tran- Diliges Domi- esset secus
um (a) in f to(o sirel per eo- num Deum Iocum, et
corde tuo, dem loco, et tuum (a) in f videret eum ,
in
et tota ani- vidisset illum toto corde pertransiit.
ma tua, et ex perlransiit. tuo, elin 35. Samaritanus^
totis viribus 55. Samaritanus lota anima aulem quidam
(b) tuis f: et dili- autem qui- tua, et in om- i(er faciens,
ges proximum dam iier fa- nibus viribus venit
luum, tan- ciens, venit (b) luis f : el eum, etvi-
quam ip-le per eum, vi-et proximum dens, mise-
28. sum. Dixif (c) au- dens eum, tuum, Mcut ricordia
tem f illi: Rec- misertus est. te ipsum. moius est.
te respondis- 3&. Et conliga- 28. Dixit (c) au- 54. Et alligavit
ti: hoc fac, et vii vulnera tem f illi : vulnera
vibes. ejus, infun- Recte respondisli : ejus, et in-
29. Qui, cum se vel- dens oleum, hoc lac, et fundens oleum,
let justifi- adque vinum; vives. et vinum, et
care, dixit et inposiium 29. Ille autem imponeus illura
ad Jesum: El eum m suo volens justificare in jumento
quis est mi- jumenio, se ipsum , dixit sflo, duxit
hi proximus ? duxit insta- ad Jesum : Et ad stabulum,
*
50 Suscipiens bulo, et curam quisest meus et curam ejus
aulem Jesus, babuil ejus. proximns? egit.
dixit: Homo 55. Et in crasti- 50. Suspiciens autem 55. Et altera die
quidarn des- num diem Jesus, dixil: proiulit duos
cendebat ab proiulit duos flomo descen- denanos, et
Hierusalem denarios, et debat ab deditstabu-_
in Hierico, dedit siabula- Hierusalem lario, et ait :
et hie incidit rio, et dixit il- in Hiericho, Ctiram ejus
in latrones 11: Dihgenler et incidii in habe; et quod-
qui, expolian- curam illius la(rones, qui cumque su-
tes eum, et pla- habe; et quodcum- etiam despolia- pererogaveris,
9 verunl
gis impositis, queampliuserogaveris, lllum, ego rever-
abierunl, se- revertens, [ego et plagis im- tens, reddam
mivivo eo reddam tibi. posttis,. .. .- tibi.
51. rebcto. For- 56. Quis horum vi- vivo. .. . 36. Quis horum
tuito Sacer- detur proxi- abierunt. trium videtur
dos quidam musfuisse 51. Sacerdos qui- tibi proximus
desceude- ejus, qui inci- dam discen- fuisse ei,
bat per viam derat in la- debat per qui inciuit
illam, et vi- 57. trones ? Ad il- eadein via, in lalrones?
so lllo, prae- le dixit: Qui et viso illo, 57. Ad ille di-
teriit. fecit miseii- praeteriit. xit: Qui fecit
52. Similiter au- cordiam in il- 52. Sumliter et misencordiam
tem et Levi- lo. Dixit Leviia, cum in euni.
CODEX BRIXIANUS.
Diliges Dominum Deum tuum ex. toto corde tuo. et et Levita. cum venisset ad eundem locum. et vidis-
e\ tota anima tua. etex omni virlute tua. el ex omni set eum pertransiit. Samaritanus aulem quidam iler
menie tua. et proxmium tuum sicut le ipsum. Et di- faciens. \enit secus eum. et \idens eum miseiicor-
xit llli Jesus. Recte respondisti. boc fae et vi\es. diamolnsest. Etaccedens. aliigavit vulnera ejus. et
Ille aulem \olens ju«tificare se ipsum dixit ad Jevum superfundeiis oleum et vmum. et inponens illum in
Ei quis est meus pioximus. Respondens auiem Jesus jiimentum suum cluxit ad siabtilum. et curam illiad-
dixit. llomo quidam descendebat ab Ilierusalem m hibuit. Et aliera die. protulilduos denanos. etdedit
Hieiicbo. et incidit 111latrones. qui etiam despolia- stabulariocidixiiilliCurainilli adliibe.etquodcumi|ue
verunt eum et plagis inpositis abieiunl semivivo re- supererogaveiis. ego leverlens leddam nbi. Quis bo-
licto Accidit autem ut Sacerdos quidam deseendetet rumtrium videtur ubiproxiinus fuisse. illi qui mcidiiin
eadem via. ei cum vidisset eum praetenit. Similiter Iatrones. Ad llledixit. Quifecilmisencordiam inillum.
CODEX CORBEIENSIS.
27. Diliges Dominum tuum In toto corde tuo, elc. 51. Sacerdos au(emifortuitodescendebat.
Omittit, ex omni menle tua. i
1 Gat.Suseipiens...'semivivo eorelicto. Mm.Suspiciens.- 1 Mm egorevertens, reddam.Vulg.ego, cumrediero,
Yulg.Snspiciens.. semivivo-relicto. reddam.
1ECTI0NES CODICIS ABEUNTES
VINDEBONENSIS ABEDJTIONETULGATA.
27. Adille....m totocorde tuo, etm tota animalua. et etudens. 54. Et alligav)t. Ibid. illumin jomenlo suo
in tota virlute tua : et proximum. 29.dixit. 30.dispoiia- duxit ad. 35. egoTevertens, reddam tibi. 56. videtu
verunt lllum....semivivoeo relicto. 51. Sacerdosautem qui mcidet.
descendebateadem.... praetenit. 32.locuntipsum. 55. r
BLANCHININOTÊ.
I. (a) Ita et cod. Cant. iv, hic, et fere ubicunque Vulg. legit ex. — (b) Post tuis, deest et ex pmni mente lua>
etiam in .cod Cant. — (c) Jta el te\. Gr. §i.
1)05 EUSEBII VERCELL. EVANGEL1UMCUM VARnS COD. COLLATUM. 5S6
CODEX VERCELLENSlS. CODEX VERONEtfSIS.
autem illi Jesus : 42. tha, » Matia Et ail illi 42. Mariaop-
Recle respon- optimam par- Jesus : Vade, timam parterii
disti : vade, et tem sibi ele- et tu fac similiter. elegit sibi,
tu fac similiter. git, quae non 58. Faclum est quae non
58. Factum est au- auferelur aulem, cum auleretur
*
lem, dum irent, CAPUT XI. irent, et illi.
ipse intravit ipse intravit CAPUT XI.
in vicum ei. Et fac- in quoddam
quendam; mulier 1. tum est cum castello; et 1. Et factum
au(em quaeesset (c) ipse f !n mulier quaeest cum esset
dam nomi- quodam lo- dam Martha (c) ipse f Ita
ne Mardia co orans; (d) et f, nommeex- quodamloeo
excepit illum utquievit, cepit illum orans; (d) et f,
in domo sua : dixit quidam in domum ut cessavil,
59. et huic erat exdiscenti- 59. suam : et liuic dixit unus
soror, quae, bus ejus : Domine, erat soror ex discipulis
vocabatur doce nos ora- nomine Ma- ejus ad eum:
Maria; quae, re, sicut .Tohan- na; quae Domine, doce
cum conse- nes docuit eliam sedens nos orare,
disset ad pe- * seeus pedes bicul Jobannes
discipulos
des Dommi, &U- suos. (a) Jesu f, au- docuit discipulos
diebat ver- 2. Dixit aulem diebat verbuhi 2. suos. Et ait
40. bumejus. Mar- illis : Cum ora- illius. ilhs : Cum
tha autem bitis, dicite: 40. Martha autem oratis, diciL6:
lurbabatur Paler (e) Sancte, saiagebat circa Pater (e) nosler,
circa pluri- qui es m cae- ministerium : qul es in cae-
mum minis- lis f, sanctifi- quae stetit, lis f, sancti-
terium. ceiur nomen et ait : ficetur nomen
Adstans autem, tuum. Adve- Non est tibi luum. Veniat
dixit : Domihe,* non afl- niat regnum cura, eo quod regnum tuum.
linet at te, quod tuum. (f) Fial vo- soror mea ({) Fial volunlaS
soror mea 3. lunias tua f. Pa- rebquid me tua in caelo,
reliquid me nem noslrum solam mihi- et in terra f.
solam minista» 4 cotidianum sirare? dic 5. Panem nosirum
re ? dic ergo da nobis ho- ergo illi, ui coltidianum
ei, ut adJuVet 4. die. Et dimii- me adjilvei. da nobis hodie.
41. me. RespOn- le nobis pec- 41. Et respon- 4. Et dimiite
dens autem, cata nostra, dens, dixit nobis (g) debita
dixit ei Dominust sicut elipsi illi (b) Jesus f : nostra, sicut
Marlha,Mar- dimitlimus Martha, Martlia, et nosdimit-
CODEX BRIXIANCS.
Et ait illi Jesus Vfldeel lu fac similiter. Fatlum est multis. Unum estautem opus. Maria autem optimam
aulem dumiterfaeerenl. el ipse intravilrnqiioddam partem elegit quae non auferetur ab ea.
castellum. mulier tititem quaedam noniine M&riba. Et factum esl cuni esset m quodam-loco orans ut
excepit eiim in domum suam et huic erat soror no- cesb.uit. dixitunus ex discipulis ejusad euin Domine
mine Mana quae eliam sedens secus pedes Domini doce nos orare. sicut Jobannes docuil discipulos suos.
uildiebat verbuni ejus. Mariha auiem satagebal de Elail iilibCumorilisdicitc. Patei (e)nosierqui es
iivulto Jniinisierio quae sietit et ait. Dommeuon est in caelis f. sanclificetur nomen luum Advemai ic-
libi curaquodsorormea reliquitmesolam nnnistrarp. ôuni tuum.(f)Fiat volunias lua. siculin caelo et in
dic ergo illiut meadjiivet. Respondens auiem (fiJJesus lerra. f Paneni nostium «oitidianum da nobis hodie.
f dixit ilii. Martha. Marlha sollicita es. et turbari,- m Etdimiilenobispeccalanostra.siculetiiosdiinitLimus
CODEX CORBEIENSIS.
4D. satagebal circa minislerium Sanctificelur nomen tuum. Veniat regnum tuum. 4.
41. Omittii: sollicita es, et turbaris erga plurima. Dnnilie nobis debita nostra, sicutc etnos dimuiinius
M. qu&e bon uuferetnr illi. f debiloribus noslris. El ne nos inducas in tentaiiu-
CAP.XI. — 2! Pater Sancte, qui ih caelis es, nem : sed libera nos a malo.
VARiATSTESLECTIONES.
1 Gn(.•eMfm.«Jumirel. Vulg.dittnirent. * Gal. qaolidie. Vulq quolidianum.
s Gat. et Mm. non est cura, quod. Vulg. non est ubi c Gat.Pater nosier. Mm.Pater sancte,sanclificeiur.
curae, quod 0 ItaelMm.
3 Mm. Mariaaulembonam.Vulg.Mariaoptimam.
tECTIOE.ESCOfilGlS
VINDEBONENSIS ABEUJSTES ABEDITIONE VULGATA,
38 ... ut irent .. nonnneMarlha. 40 circa frequens discipulossuos 2. dicile : Pater Sancle, qui in caehs es,
ministermm libi eura, co quoJ... rehqmd... . ul ad- sanclificetur.Ibid. Vemat regnum tuum. Fial volumptas
juvel me. 43. DominuS : Marlha,MarlhS,Mariaopliaiam tua, SicUtmcablo,etinterra. 5. Panemnoslrumcolidia-
parLCmelegitsibt, quae nonaufereturilh. num. 4. nostra, quo modoet ipsi dimittimus... m tenta-
CAP.XI. — 1, Orans; et ut... sicut «jtJohannesdocuit lionem• sed eripe nos a malo.
BLANCHININOT./E.
(a) Ita et tex. Gr. TOU'ivjo-oO.— (b) lta et lex. Gr. o 'ino-ovg.— (c) Addit ipse, etiam lex. Gr. ewrov.
— (d) Addit, et cod. quoque Cant. val. — (e) Addit noster, qui esm caetis, etiam tex. Gr. vj^wvo lv roXg
bvpwoXg.— ({) Addit fiat voluntas tua in cuelo et in teira eliam lex. Gr. ytvrfihra, rb tieknp.v.o-ov, ug ev
ovpw£>v.ui STXtrnsyhg. — (g) Ita el C)d, Cant T« bftikhp-v.rahp-av,w^ vvl -hyetgvfiepevTofybfstlirutg yp&ii.
59"' ' r 'J f fcVAfiGKLlUMSECUNDUMLUCAM. ' 59S
CGBEX VEflGlLLENSlS. COBEK VERONENSIS..
omni debi- '» * • ' U v limus debito- - . - . et dabit .
torinoslro. j *' ' ribus nostris f. • • -
'l illi quanlos
Et ne md. .-' < Et ne nos-indu- desiderat.
cas. . . .-; .->. . ..-. ' 8. - cas-in lempta- . 9. Et ego vobis
1 . . gens.yabit-il-
. quantos deL tionem: («) sed dico: Petite,
.... rat. i libera «os . eldabitur - . »
r i L 9. * vobis ' a malo f. vobis: quae- -
5. Et dixit ad eos : rite, etinve-
. . . . Quis vestrum nietis: pulsate,
s habet amicum, et apenetur
et abnt ad 10. vobis. Om-
illum media ms enim
r ' ' ' ' ' «•-• noc(e,-et dieet qui peiit,
illi: Amice, accipit; et
commoda mihi qui quaent,
6. tiespanes, quo- invenit;
niam amicus et pulsanti,
meus aperietur.
de via, et 11. A quo autem
.I . non habeo ex vobis petel
quod ponam filius ejus
7. ante illum, et panem, num- '
6. adponam ii- ille de intus quid lapidem
li, et ille de . . . - respondens, . . porrigel ei ?;
tro resp . . - ,1 __ (b) dicet f : . Aut, (d) si f pi-
dens, di Nolimihi scem (e) petilf,
molestus esse; numquid pro
11. (rf)si f petierit pis- j'am osteum pisce ser-
cem, num- clausum est, penlempor-
quid pro pis- et pueri 12. rigitei? Aut -
ce sefpen- in cubiculo si petierit
. . . m illi por- mecum sunt; oyurn, num-
12 si pe- non possum quid scorpio-
surgere, el dare nem porngit . » .
libi. . 15. ilb ? Si er-
8. {c) Dico f vobis go vos, cum • •
quo . . . . - sur- sitis mali,
gens .... illi, . nootis bonos
eo quod ami- datos daie
cus ejus est, vestris filiis : .
propter im- quanto magis
prbbilatem Pater vester
ejus surget, de caelo da-
CODEX BRIXIANUS.
omnibus debitbribuS -nbsliis Et ne nos inducas in dabil illi. quantos desiderat. Et ego dico vobls. Pe-
lemlationem (a) sed erue nos a malo. f tite etdavitur \obis. quaeiiie et mvenietis. pulsate
Et aii lllis. Quis vestrum habetamicum. eLibit ad et apenetur vobis. Omnts emm qui petu accipit. 6t
illum media nocte. el dicit illi. Amice. commodh qni qliaeut invenit. el pulsanti apenetui. Quem ad-
miiii tres panes. quoniam anncus meus venit de via lein ex \obis palrem. si petierit lilius ejus panem.
ad irie. et non liabeo quod ponam anie illum et llle numquid lapidem dabit ei. Aut (d) si f piscem petie-
de ihitis respohdens dieat. Noli nuhi molestus esse. lit. numquid pio pisee. serpenlem dabit llli. Aul si
jam ostiUmclaiisum est. et pubri mei mecum sunt m petient ovum. numquid dabit illt-scorptonem. si ergo
chbiculo. non possum surgere el dare tibi (c) Dico f vos cum sitis mali nosiis bona datadaie ftlus ves-
vobis. et si non surrexerit dare illi eo quod amicus tris. quanto magis Pater de caelo
ejus sit tamen propter inprobitalem eius surgel et
CODEX CORBEIENSIS.
6. quia amicus venit nieusdevia adA B-v-k^ me, etQI rtr\n
iion 4/\
11. A4 rmn autem palre * ex vbbls petet fllius ejus
quo <i
habeo. 8. propter autem lmportunitalem ... dabiiIlli piscem.
quantos desiderat.
1 Gat. Amendicovobis. Yulg.Dicovobis piscem Mm. ex vobis filiusPalri petit panem, numqmd
2 Gal.habet.Mm.habens. Vulg.habebil. ei ? Aut pisoem.
3 Gal.ex vobisPalrem petuLfihusejuspanem... Aut si iapideniporngel
LECTIONES CODICIS VINDEBONENSIS ABEDNTES ABEDITIONE VliLGAlA.
5. Et ait ilhs; 6. amicusmeus. . de via, et nou. 7. 9 Et ego vobisdieo. 11.A quo aulem palre ex vobis
pueri mecumm cubilemSUnl 8. Efille si .. el jam si petet films piseem, numquideic. bonum i2. portigel ei seor-
non dabil iUi,eo quodamicusejusesl, propler improbiLa- pionem. 13. Paler vesler dabit datum peten-
tem autem ejus surgens, dabitilh quantos desiderat. tibus se.
BLANCHININOT.E.
(a) Addit Sed libcranos u malo, etiam tex. Gr. ak)u pvavt hy-vgUTZO TOV izovnpov.(b) Ita et cod. Cant. Ipet.
— (t) Anle dtco, dee&let si tlle perseveraverit pulsahs*,«iiahi in tex. Gr. eiLalnns aliquot codd. el Grae-
ois ommbus. — (d) Addil s>, etiam lex. Gr, eL — (e) Addit petit. Biix. veio, petietit. Cod. quoque
Gant, alrho-ri. < >
bit (a) bonum quia dicitis,
dalum f pe- quoniam
1 ego
tenlibus se. in Belzebul
14. El erat eiciens Principem dae-
daemonium, moniorum ei-
et illud erat cio daemonia.
mutum. Et, 19. Si ego in Bel-
cum eiceret zebul eicio
a muto (b) dae- daemonia^ filii
moniumf, veslri in quo
' eiciunl ? Ideo
omnes turbae
obsiupebanl. ipsi judices
15. Quidam au- erunt veslri.
tem ex Pha- 20.' Sed, si in di-
risaeis, dixe- gito Dei ei-
runt: In Bel- cio daemonia,
zebul Principem praevenitin
daemoniorum vos regnum
eicit daemonia. Dei.
16. Et alii tem- 21. Cum forlis
ptanies, siguum armatus custo-
ab eo quae- dit alrium
rebant de suum, in pace
caelo. sunt ea, quae
17. Ipse autem, possidet.
ut vidit co- 22. Si aulem for-
gitationes tior illo super-
eorum, dixit: veniens, vicerit
Omne regnum euin, universa
in se divisum, arma ejus
3 auferet, in
(c) desolalur f;
et domus su- quibus confi-
pra domum debat, et spo-
posita, (d) ca- lia distnbuet.
18. dilf. Slcet 25. Qui non est
Satanas, si meeum, ad-
in se ipsum diversum me
visus est, quo- esi; et qui non
modo stabit coiligil mecum,
regnum ejus? dispargit.
~
CODEX BRIXIANUS.
dabit Spiritum Sanctum petentibus se. tanan eicii in se ipsum divisus est quomodo stabit
Cum aulem haec dixisset adduxerunt ad eum. regnum ejns. qnia dicitis in Beelzebul eicere me
unnm daemoniacum. et ejecit daemouium el illud daemonia. Quod si ego. in Beelzebul eicio daemo-
erat multim. Faclum est autem cum ejccissel (b) nia. filu vestnin quo eiciunt. Ideo lpsi judices eiunt
daemonium f locutusest mulus. et admiiatae sunt vestn Si auiem digito Dei eicio daemonia. profecto
turbae. Quidam autem ex eis dixeruut In Beelzebul praevenit m \os regnum Dei. Ciun iortis armatus
Principe daemonioium eicii daemonia. Alii auiem cuslodit domum smamm pace sunlomnia quae pos-
lempianles signum de caelo quaerebant ab eo. Ipse sidet. Si autem foitior illo superveniens \icerit
auiem ut vidil cogitationes corum dixit eis. Omne eum. umversa arma ejus auferet ni quibus conhde-
regnum in semetipsum dhisum (c) desolatur f. et bat et spolia ejus dividet. Qui non est mecum a_d-
domus supra domum cadet. Si aulem et Salanas Sa- versus me est. et qui non colligil mecum spargil.
CODEX CORBEIENSIS.
15. dabits bonum datum pelentibus se. 15. in * Belsebul.
14. Eteratdumejicitdaemonium,et illud luit mu- 20. Sed si in digito Dei.
lum. Et, cum ejecisset mutum daemonium, locutus 25. Qni non est mecum, 6 adversum meest: et
estmutus ; et omnes turbae stupuerunl. qui non colligit mecum, 6 spargit.
1 Gal.m Belzebul ejicere me. Mm. ejecisseme. Vulcj. * Gat.Belzebul.Mm.Beelzebud.
in Beelzebudme ejicere. 0 Gal.et Mm adversusme.
4 Gal.et Mm. auferi. Vidg.auferet. c Gat. dispergita me.
3 Mm. spinlumbonumdatumpetentibus.
LECTIONES C0DICIS VINDEBONENSIS ABEUNTES ABEDITIONE VULGATA.
14.El erat, dum eicil daemonium,illudfuit.... ejecisset zebulPrmcipem daemoniorum eicio daemonia. 19. Quod
muLumdaemonium,loculusest mulus; et• omnes turbae si ego in Beelzebul eicio.... filii veslri m quo eiciuut?
sLupebant. 15. ex Pbanseis, dixerunt In Beelzebul. Ideo et judiees erunt vestri. 20.Sed si. 21. pace sunt
16. et alu lemplanles 17 ut vidit... dixit. 18. Et si oumia, quae. 32. foriior illo. 23. et qui.... adversum
Saianas Satananeicit, m se lpsum divisus est, quomodo me est....mecum, sparget.
stabiLregnum ejus? Ibid. quia dieitis,qnomam m Beel-
BLANCHININOTJE.
(a) Ita et cod.Cant. ayvBbvSO/JLK.—(b) Posldaemonium, deest locutusest mulus, etiam in cod. Cant. Ib. om-
nes,.. obstupebant.Cod. Cant., 'irivreg... i6vJp.a%ov.—(c) Ita el tex. Gi. ipn/iQVTcu,—(d) Ila et tex. Gr, Ttiirnt.
«01 - EVANGELIUMSECUNDUMLUCAM. 602
ter, qui te por- 24. (a) Cum au- qui te
lavit, et ube- lem f immun- porlavit, ^-
• ••.. ra, quae su- dus spiritus et ubera,
• ••... 28. xisti : Qui ail exierit' ab quae
• •..•• illi: Beali, homine, am- suxisti.
qui audiunt bulat per 28. Ad ille dixit
veibum Dei, loca, quae ad eos: Beati,
• •...... (c) et custodi- noii liabent qui audiunt
untf. aquam, quae- verbum Dei,
29. Turba aulem rens requiem; (c) et cuslo-
convenien- et non in- diuntf.
te, coepit di- yfiniens, (unc 29. Turbis aulem
cere : Gens 'dicet: Revertar concurrentibus,
haec, gens in domum, coepit dicere :
nequa est: sig- nnde exivi. Generatio haec,
num quae- 25. Et cum ve- generatio pes-
rit; et non nerit, inve- sima:
dabilur ei, niet eam signum
nisi signum scopis muri- quaerit; et
Jonae. datam, et signum non
50. Sicut enim 25,"ornaiani. Et dabitur illi,
fuit Jonas ' tunc vadit, nisi signum
signum Ni- et (b) adsumit f 50. Jonae. Nam
26. et (b) adsumit f nevitis; sie septem alios sicut fuit
adhuc alios erit et Fili- spiritus ne- Jonas
septem spiri- us hominis quiores se, signura
(us nequior- huic gene- et ingressus, Nmevitis ;
es se, et intran- rationi: et \ inhabitat. ita eril et
les, inhabilant. sicut Jonas Et fil ejus- Filius ho-
Et fiunl nobisin ventre modi hominis minis ge-
sima homi- coeli ftiit; sic viia multo nerationi
nis illius pe- erit et Filius ho- pejor prioris. huic.
jora priorum. minis in ter- 27. Factum est 31. Regina ab
27. Facttim est au- 51. ram. Regina autem, cum Austro sur-
tem, cum di- Austri sur- haec diceret, ' get in j'u-
ceret haec get in judici- extollens dicio cum
ipse, levata o cum viris vocem viris ge-
voce quae- generatio- quaedam mu- nerationis
dam muli- nishujus, et lier, dixil illi: hujus, et
er dixit illi : condemna- Beatus condemna-
Bealus ven- vit eos; quo- venler, bil illos;
CODEX BRIXIANUS.
Cum inmundus spiritus exierit de homine. ambulat vit et ubera quae suxisti. Ad ille dixit. Beaii qui au-
per loca arida quaerens requiem et non lnveniens. di- diuni verbum Dei. (c) et custodiunt f. Turbis autem
cit. Revertar in domum meam. unde exivi Et veniens coneurrentibus. coepn dicere Generatio liaec gene-
inveneiil vacaniem scopi>>mundatam et ornatam. ralio pessima estsignum quaeiit. etsiguum non da-
Tunc vadit et (b) assumit f septem alios spiritus ne- lniur ei. msi signum Jonae Prophetae. Sicut enim
quitiores se et ingressi babitant ibi Et erunt novis- fuit Jonas signuni Ninevitis. ita eril Filiushoniinis in
sima hominis illius pejoia pnoribus. Factum est au- generauone hac. Regina Austri suiget in judicio.
tem cum baec diceret. extollens vocem. quaedam cum viris generaiionis hujus et condemnavit eos.
mulier de turba dixit illi Beatus venter qui le poria-
CODEX CORBEIENSIS.
24. s perambulat Joca, quae non habent aquam. bum Dei, e(c.
26. el regressi, lnhabitant. El hl hujusmodi homi- 30. ita erit et Filius hominis in generatione Iiac :
nis vila inulto pejor priore. et sicut Jonas in ulero coeti fuil; sic et Filiushomi-
3
28. At ille dixit ad eos: Beali qui audmnt ver- nis in corde terrae.
1 Gat. ab 'homine.... et quaerens requiem. Mm per3 loca maquosa.
quae non habet requiem, et non. Vutg. de homme Gat.dixit: Quippehi beati... custodiunt.Mm.dixit ad
quaerens requiem,et non. eos: Beati.... custodiunt.
2 Gal. perambulat per loeainaquosa.Jlfni.perambulabat
LECTIONES CODICIS VINDEBONENSIS
ABEUNTES ABED1TIONE VCLGATA.
24. El cumimmundusspiritusexierit de homine,peram- Beati... cuslodiunt. 29. nequa est : signumquaerit de
bulat per loca, ubinonhabet aquam,quaerensrequiem; caelo, et signumnondabimrilli, nisi signumJonae. 30.
el cuinnon invenent, dicit. 23. £t cumveneiit, inveuiet. Sicul emmluil Jonas signumNuieulis; lta enl el Fihus
26. Et tunc \adil,, eladsumit seplem ahos spiriLusne- hominisin cordeterrae. 31. surgit m judicio....condem-
quiores se. Iugressi mhabuant. El (it hujusmodihomi- navil.... plus Salamonehic.
ms \na mutto pejor prions. 28. Ad ille dixit ad eos:
BLANCHININOTJE.
(a) Addit autem, etiam cod. Cant. $i. — (b) Post adsumit, deest secum, pariter in lexlu Gr. —
(c) Post cusiodiunt, deest illud, etiam in cod. Canl.
605 EUSEBII VERCELL, EVAMJEtlUM -CUMV\RI!S COD. COLLATUM. &W
COBEX*ViRGELLENSIS. CODEX VERONENSIS.
niam venit cidum est: s si quia venit corpus luuin
de finibus vero oculus a linibus lucidum eril :
terrae audi- luus nequa terrae audire cum autem
re sapientiam fuerit, et cor- sapientiam nequa fuent,
Solomonis : 3 tuura te- Solomonis: etiam corpus
et ecce hie ' pus
nebro- et ecce plus hic, luum obscu-
plus Solomo*- 35. sum erit. (c) Si er- quam Solomon. < rum ent.
32. ne. (a) Vili go lumen, quod 32. Viri (a) Ni- 55. (c) Si ergo lu-
Ninevilae f est m te, tene- nevitae f men, quod
surgent in brae sunt, (e- suigent in m te esl, lenebrae
judicio cum nebrae rese- - j'udicio cum sunt, ipse
.
genl. hac, .... ntae sunt f ? generaiione lenebrae quan-
etcondem- 57. Loquenle hac, et con- tae sunt f ?
nabunt eam; au(em eo, ro- demnabunt 57. (d) In eo autem
quia paeni- gavit eum lllam, quia cum loquerelur
tenliam ege- quidam Pha- paenileniiam ipse f, Pharisaeus
runl in prae- nsaeus, ut egerunt in quidam rogavil
dicatione pranderet praedicatione illum, ut (e) cum
*
Jonae : et ec- secum. In- Jonae : et eo f pranderet.
ce hic plus i gressus au- ecee plus Etingressus,
quam Jona. tem. . cu*- inc, quam S8.recubuit.Pha-
55. Nemo lucer- 58. buit. Pharisae- Jonas. risaeus autem
nam accen- us autem coe- 55. Nemo (b) au- coepit intra
sam in occul- pit, recogitans lem f lucer- serepulausi,
to ponii, ne- mtra se, di- nam accendii, dicere : Quare
que sub mo- cere ; quod et in ab- non primum-ba-
dium, sed sunon prius sconso ponit, piizaiusest,
per candela- baptizatus neque sub prius quam
brum, ui in- essel. modio, sed su- manducaret?
trantes, lu- 39. Dixit autem pra candela- 59. Ei ait Domi-
men vide- Dominus ad illum : brum, ut, nus ad lllum :
54. ant. Lucer- Nunc vos qui mgrediun- Nunc vos
na eorpons Pbarisaei, tur, lumen Phansaei (f) hy-
lui est oc . . - utrum ne videant. pocntae f,
. . . tuus. Si exteriorem 34. Lucerna eor- prius, quod
oeulu ..... partern cali- is
poi tui est oculus de ioris est
simplex fue- cis, et calini, IUUS.Cum fue- calicis, aut
ril, (o(um eor- mundalis: rit oculus tuus catini, mun-
pus tuum lu- quod autem simplex, totum datis; quod
CODEX BRIXIANUS.
quia venit a finibus terraeaudire sapientiam Salomo- toium lucidum fuerit. non habens partem aliquam te-
nis.etecceplus quamSalomone hic. Viri(a)Nine\ritae nebrarum erit lucidum totum. etsicut lucerna fulgo-
f surgentin judicio.cum geneiatione hac. etcon- lis uiiuminabit te. Sienimcorpus quodm te estlucer-
denin ibunteam. qui.ipaemteniiamegerunt.inpraedi- nam non habuerit lucentemtibi tenebiosa*sl. qnanto
calione Jonae. etefcce plusquam Jona hic. Nemo (b) magis aulem lucerna tua fulgens lucebit libi. Et cum
autem f lucernam accelidit et in abscondito ponit. baec Joqueretur. rogavil eum-qnidam Pbansaeus. ut
nequesub modio sed supra candelabrum. ul qui m- pranderel aput eum. Et mgressus discubuu. J?hari-
gredinntur lumen videant. Lucerna corpons* lui est saeus auiem videns adnuralus est. eo quod non
oculus lum*.Si ocuiils tUUsfuentsimple\. litum cor- Iirius baplizitus est. pnusquam inanducaiet Et ait
pus tuufnlucidumenl. siautem nequam fuerittoium Dominus ad illum JXunc vos PJiansaei. quod de
corpus tuiini lenebrosum erit. Vide eigo ne lumon (oiis esi calicis, et calini. mundatis. quod aUtem
(|uod in te est lenebrae sint. Si ergo corpus luum
CODEX CORBEIENSIS.
51. et ecce 4 Salomone plus hicf. 36. TolUsversus omiltitur.
52. et ecce plus Jona hib. 57. Et cum Jesus loqueretur turbae, rogavit ilhim
51. Cum fuerit oculiis tuus'sirtiplex. quidam Pharisaeus, ul cum illo prandei et.
35. Si ergo lumen, quod in te est, tertebraesunt, 58. quare non prius baptizatus est, prius quam
tenebrae tuae quaiuae sunt? manducarel'
VARIANTESLECTIONES.
1 Gal plusesUonahic ilfm.JOnahic.
Jonashic. Vulg. plus»quam quam, 3 Gat. el Mm.tuumlucidum.
2 Mm.si autem oculusluus 1 Yulg luumtotum Iucidum>
nequam. Vulg. si aulemne- Gat. plus Salomonehic.
LECTIONES CODIOIS \INDEBONENSIS ABEUNrES ABEDITIONE VULGATA.
52. Viri Nmevitae surgenl ui judiciocum\iris gene- lenebrae m te quaniae sunt? 37 Et cum loquerelur
raiiOUisliujus.. . m praedicauonem...pluS Jona iuc 35. haec. .i ul cumillo pranderet. 58. pulans,diceie; quare
ui absconso. 3i Lueerna corpons lui est oculustuus... non primuinbaplizatusest, antfequam manducaret? 39.
simplev, tolum corpusluUmlucidumesl. cum kuiemne- INuncvOs1'hansaei, pnus quod.
qua. 35. Si ergolumen, quod inte est,tenebrae Sunt,
BLANCHINItiOTM.
(a) Juxta lex. Gr. mvevi. — (b) Addit autem, eliam tex. Gr. Si. —(c) Ita et cod. Cant. el ovvrb &S>g
TO EVa-oi o-yoTos-, TO tjvbrogxbcov, e Matlha-o.Tbld. verûs ^6 deest; ul eliam in Cant. — (d) Ita et tex.
Gr. iv Si TS>'iat.Haat(uvrbvlegitiir in Alexahdr.).-— (e) Ita ef cod, Oant. (/er" avrov. —*'({) Adtlit
ftupo-
ctitae, etiam cod. Cani. vtrovpirai, e Maitbseo.
*0S r
&VMGEL1LSMSECUNDUM1UGAM, m&
COBEX VERCELLENSIS. . CODEX YEfKKSEHSIS.
mlus esl vesta f ignobi- autem intus , (d) Scnbae, ci „ <
trum, plenum lia, et honii- est vestrum, Phaiisaeihypo- ,
est rapina, nes ambulan- < plenum est crilae f, quia u \
et nequitia ? r tes supra, ig- rapina, el (e) monumenta f , t
40. Stuiti, norant iniquitate. estis, quaenom . ,
nonne qui > 45. Respondens ailtem 40. Stulti, nonne parent, et ho- *
tecit quidam ex quifecitr minesambuJan-
interiora, Legis docto- quod deforis tes supra llla, '
et exterio- nbus, dixit est, etiam id^ nesciunt.
41. rafecit ? V«- ei : Magistelf, quod deinlusiest 45. Respondens au-
rum, quod Su- haec dicens, 41. fecil? Tamen tem quidam ex
perest, date et nobis con- (A)quae sunt f, Legisperitis, ait
elemosynara : tumeliam date elemosyiiam : illi : Magisler,
et ecce om- 46. facis. Quidi- el ecce om- < , haec dicens,
iua munda" xit: Et vobis ' nia munda etiam nobis
vobis erunt, Legis docto- sunl vobis; contumeliam
42. Sed vae" vo-1 nbus vae, qui- haec enim facis.
bis Pharisae- ' a honeratis oporlebat 46. Ad lpse ait i
is, quoniam homines sar-
3 facere, et illa • Et vobis Legis-
decimatis cinas inpor- non omittere. • peritis vae, quia
mentam, et tabiles , et ip- 42. Sed vae vo- oneratis homines
rutam, et om- si uno digito- bis Scribae, onenbus, quae - >
nem olus, rum vestro- et Pharisaei,- . - non possunt por- <
et praeter- ' ' lum non al- qui decimatis tare, et ipsi »
istis j'udici- tingitis ea. mentam, el- uno digito i
um, et cari- - ' 47. Vae vobis, jquo- rutam, et vestro non lan- >
ta(em Dei. niam aedi- omne holus, * gitis.
Haec opor- ficatis mo- et praetentis .. ' 47. Vae vobis* quia
tei fleri, et il- numenta judilium, et 1»>' aediflcatis mo-
Ia non relin- Propbeta- earitalem Dei. uumenta Pro- v i
quere. • i-. rum : nam Pa- 45. Vae vobis i phetarum : Patres ><
43. Vae vobis (b) * Pha- tres vestri (b) Pharisaei f, autem vestri
risaei f quo- occiderunt quia diligitis oeciderunt
mam diligi- 48. illos. Ergo pnmas cale- 48. illos. Ergo
tis primos 4 lestimonium dras rn Syna- tesiimonium
consessus et sa- '
pei hibetis, gogis, perhibetis,
m Synagbgis1, ' ' (f) non consen- lutaiiones in (f) non con-
et salulaiio- tientes f ope- • foro, (c) et sentientesf
nes in foro. ribus Palrum ipnmos discu- openbus Pa-
44. Vae vobiS, J<plo- vesliorum; bnos in £Ou- trum vestro-
niam estis '
quoniam ll- viviisf, rum; quoniam
(e) monumen- h quidem oc- 44. Vae vobis ilb quidem
CODEX BRIXIANUS.
intus est vestrum. plenum est rapina et imquilate. lis ut monumenta quae non parenl el homines am-
Stulti. nonne qui fecit quoddefons esi. etiam id qnod buianles supia nesciunl. Re^pondens aulem quidam
deuuus est fecit.Venmiiamene\his(a)quaehabetisf ex Legispenlis. ail illi. Magister haec dicens. eiiam
daie elemosynam. et ecce omnia niunda sunt \obiS. nobis contunieliam fscis. Ad ille aitEl \obis Legis-
Sed vae vobis Phansaeis quia decimatis jneniam et peritis. vae. qcua oneiatis Jiomines oneiilnis quae
rutnm et omne holus ei praeteriiis judicnim et can- pbrtari «on possuiit et ipt.i uno digito vesiro hon
tatem Dei. Hiee emnroporluit facere. et llia non tangitis sareinas ipsas. Vae vobis quia aediflcaiis
omitlere. Vae vobis Phai is.teis. quia dibgitis piimas iiionumema Piophetaram. Piitresauiem vesiri occi-
caihedras in Synagogisi et salutationes ln foro. Vae deiUnl illos. Ergo testimomuinperinbetisconsenlien-
vobis {d) Scribae -etPbarisaei hypocritae f ^juia es- tesoperibus Pairhm vestroium. quoniam llli quideni
CODEX CORBEIENSIS.
41. Tamenquod superest, date eleemosynam. 45. Ab koc versu deest folitim usque ud venuw
44. quia estis monumenia, quae non parent. seplimum capitis duodecimi.
1 Gal. vobis Scribae, et Pharisaei.Mm. vobis Phan- 3 Gal, el Mm. portari. Vulq. portare.
saeis... oporiueral. Vulg. vobis Pharisaeis,.A.oporvuit. 4 Gat.el Mm. lesiiflcamini,consentitis.Yulg. testifica-
2 Gat.Pliansaei, quia; ilfin. Pharisaei,qtfi.
Vultj.Pha- mmi, quod-consentuis.
rihaeis, quia.
LECTIONES CODICIS VINDEBONENSIS ABEUNTES ABEDITIONE VULGATA.
40. etiam quod wlus. 41. omnia mundala sunt. 22. ipse ait quae portari.... sarcinas ipsas. 48 ,Ergo tes-
Phansaei qui ... haec opnrtujt. 45. Phansaei, qui diligl- tificamimconsenlire.... lpsi occiderunt eos, vos autem
tis. 44. VaevobisScnbae, et Pharisaei, quiamonumenta aedifiGaiis.
estis.... super illa. 48 nobis contumeliamfacis. 46. Ad
BLANCHINlNOT.E.
(a) Tex. Gr. habet, T« «i&W«.—(6)lla ei *cod Cant. ^vpirjatoi.—(c) Addit el ptimos discubitusinconvhiis,
«tiam cod. Cant. vui ttparo^lKriag iv r<sig-h.mvoig,eum aliis Gweeis eodd. apud Millium — (d) Addii S-itt-
iae el phaiisaei hypoculae ,£eliani lex- Gi. TpappareXgvai "sapto-uXotvttovpiTaL — (*) Anle"monumenta,
xleesti», panlei ui cod. Gmt. — (f) cod.' Oml. pj awivfavslv, non consenliie.
607 EUSEBII VERCELL. EVANGELICM C13MVARIIS COD. COLLATUM. §08
eiderunt ram omni po- occiderunt diceret coram
eos, vos aulem pulo, coepe- eos, vos aulem ({) omni ple-
(a) aedificatis/i". runt (am Scri- (a) aedificatis f. be, f coepe-
49. Ideo f et sapien- bae, quam et 49. (b) Ideo f runi Pharisaei,
tia Dei dicit: Legis docto- mitto in illos et Legispe-
Mitlam in res male se Prophelas, riti (g) male
illis Prophe- habere, et com- et Apostolos; habere, et
tas, et Aposto- minare illi ei ex illis commitiere
Ios; de phiribus, occident, et 54. cum illo, quae-
et ex illis occi- 54. quaerentes persequenlur : rentes de mul-
dent, et per- occansonem 50. ut inquira- tis occansionem
sequentur: aliquam intur sanguis aliquam inve-
50. ut exquira- venire 'abil- omnium Pro- nire de il-
tur sanguis Io, ut accusa- phetarum, lo f, ut eum
omnium rent eum. qui effusus accusarent.
Prophetarum, est a consti-
CAPUT XIL tutione mun- CAPUT XII.
qui effusus
est ab origi- 1. Multa autem di, (c) usque 1. Multis au-
ne mundi, turba. .... ad f gene- tem turbis
usque in gen- tinen. . . . . um rationem circumslan-
te hac, in t 51. istamf, a tibus, ita
51. a sanguineA- ita, ut ali- sanguine ut se invicem
bel, usque ad um .. . .- Abel, usque conculcarent,
sanguinem culcarent, ad sanguinem ita coepit
Zachariae, coepil dice- Zacchariae, dicere ad
quem occi- re ad discen- qui periit discipulos
derunt intes : Primum inler altare, suos: Aiten-
ter aliarium, cavete a feret aedem. dite (li) vobis f
et aedem. It- menlo Phari- Ita dico a fermento
a dico vobis : s
saeorum, quod vobis : requi- Pharisaeorum,
exquiretur est adlecta- retur ab hac quae esthy-
a gente hac. 2. tio, Nihil enim generaltone. pocrisis.
52. Vae vobis Le- operlum est, 52. Vae vobis 2. Nihil aulem
gis doclori- quod non re- Legisperitis, opertum est,
bus, quoniam velabitur, et quia (d) ab- quod non re-
(d) abscondtstisf occultum, scondius f veletur, neque
clavem sci- quod non clavem scien- occultum, quod
entiae, (e) et f ip- co. . . . cat. . . tiai, (e) et f non sciatur.
si non intra- 3. Qua. . . . n tene- ipsi non in- 3. Quoniam qnae - /
tis, et intro- bris. . . . nlis, troitis, et in tenebris
euntes, pro- in lu. . . . rae- eos, qui dixisiis, in
hibuistis. t. . bunlur; et introibant, lumme dicen-
53. Dicente autem quod ad aurem prohibuistis. tur, et quod
illo haec co- locu. . fueri- 53. Cum ad lllos in aure locuti
CODEX BRIXIANCS.3
occiderunli eos. vos autem aediflcatis f eorum runt Pharisaei et Legisperiti contrislari et altercari
momimenla. Propterea et sapieniia Dei dixit. Mit- cum illo de muliis inteirogantes eum quaerenles ea-
tam ad illos Prophelas. et Apostolos. el ex illis oc- pere aliquid ex ore ejus. ut oecasionem invenirent
cident ei persequenlur. ut inquiratur sanguis om- accusare etim. Multis autem turbisôngregatis. iia ut
nium Propheiarum qui effusus esi a constilutione se invicem conculcarent. coepit dicere ad discipnlos
mundi a generatime ista. a sanguine Abel. usque ad suos. pi imo Adtendile 'h) vobis f a fernienlo Phari-
sanguinem Zacchanae'qui peiiit inter altare ei ae- saeorum. quod est hypocrisis. Nihil autem oper-
dem. lta dico vobis requiretur ab hac generalione. tum est. quod non re\eletur. neque occullum
Vae vobis Legisperitis. quia tulisus clavem scientiae quod non sciatur. Ideoque quae in lenebns
ipsi non introistis. et eos qui lntroibant prohibuistis. dixisiis in lunnne audienlur. el quod in aurein loculi
Cum haec ad illos diceret coram omni populo coepe-
CODEX CORBEIENSIS.
Muliius est cod. usque ad versum 8 capitis XII.
'• Gat. el Mm.ex ore ejus. Vulg. de ore ej'us. * Gal.et Mm. quae est. Vulg. quod est.
LECTIONES CODICIS VINDEBONENSIS ABEUNTES ABED1TIONEVDLGATA.
49. in illos. 80. usque ad generationem istam. 51. tes occasionemaliquam mvenire in lllo, ul eum accusa
Abel justi. b2. quia abstulislis....et ipsi... et mlroeunles rent
(siC)perhibuistis. h5. Cunihaecad illosdicereL,el coram CAP.XH.— 1. ad discipulos: Primumattendite. 3. Ii
omni plebe, coeperunt LegispenLi, et l^hansaei graviter luce... m aure... in cellarns, praedicabilursuper teeta
habere, et commitlere cum lilo de multis. 54. quaeren- etm plaleis.
BLANCHININOTJL
(a) Post aedificalis, —deest sepulcra eorum, etiam in cod. Cant. — (b) Post ideo, deest, et sapienlia Dei dixit
pariter in cod. Canl. (c) I(a etcod. Cant. eag TV?Jyeveag ruvryg. — (d) Iti et cod. Cant. ivpvfare. —
(e) Aclditet, cod. quoque Cant. vai. — (f) Ita et cod. Cant. ivumov iravrbgtew )«ou.— (g) Ita el rod. Cant
t»KKWf eyjtti, v.v.iavp.Gidhtvv,vrS>,&)TO«VTS? vfopyhv Tsvg?c^)5fv«wv,—(li) Ad$i! vobis, eliam tex( Gi\ layToX
'' r *
609 EVANGELIUM SECUNDUMLUCAM. 610
[CODEX VERCELLENSIS.l CODEX VERONENSIS.
tis. . cubicu- que *confes- estis, prae- confessus fuerit
Iis, praedica- sus fuerit me dicabitur super coram homi-
bitur supra eoram homi- tecla, nec non nibus, et Fi-
4. t. . . a. Dico vo- nibus, et Fili- et in plateis. lius hominis
bis, quasi amicis: us hominis 4. Dicoaulem confltebitur
nolite terre- confitebitur vobis amicis ( illum coram
ri ab his, qui eum coram meis : videte Angelis Dei:
qccidunt, Angelis Dei: ne terreamini 9. qui aulem nega-
et post haec 9. qui aulem ab his, qui _ verit me
non babent negaverit occidunt cor- coram
amplius, quod me coram ho- pus, et post honiinibus,
faciant. minibus, ab- haec non negabo et
5. Demonstra- negabitur habent amplius, ego eum
bo aulem vo- coram Ange- quod faciant. coram Patre
bis, quem ti- 10. lis Dei. Et om- 5. Ostendam autem meo, qui est
meaiis : eum, nis, qui dixe- vobis, quem in caelis.
qui, posiquam rit verbum timeaiis: timete 10. Et omnes, qui
1 occident, ha- in Fibum ho- eum, qui post- dicit verbum
bet potesta- minis, remil- quam oecidit, in Filium ho-
tem mitten- telur illi: qui habet pote- minis, remilte-
di in gehen- autem blas- statem mil- tur ei:
nam. Dico vo- phemaverit tere in gehen- qui autem
bis, hunc Ji- Spiritum Sanclum, nam. Etiam in Spiritu
meie. non remit- dico vobis, Sancto
6. Nonne quin- telur illi. hunc limete. 11. non remittelur
que passeres 11. Cum autem 6. Nonne duo ei. Cum au-
_sdepondio ve- adducent passeres asse tem (b) ducent f
niunt?et u- vos ad Syna- veniunt? et vos in Syna-
nus eorum gogas, et Prin- unum ex illis gngis, et ad '
non est in obli- cipes, et Po- non cadit Magistratus,
vione in cons- tesiates, no- sine voluntate et Potestates,
7. pectu Dei. Sed lite sollicili 7. Dei.Sedet nolite solliciti
et capilli ca- esse, quomo- eapilli ca- esse (c), qua-
pitis vestri do ralionem pitis vestri liter f respon-
omnes nume- reddatis, aut „ v omnes nume- deatis, aut
lati sunl. No- quid dicatis: rati sunt. 12. dicatis: Spi-^
hte timere; 12. Sanctus enim Noiite timere : rilus enim
3 multo vos
pas- Spiritus docebit multis passeribus Sanctus doce-
seribus dif- \os eadem plures (a) estis f. bit vos in -
fertis. hora, (d) quae f 8. Dico vobis : ipsa hora,
8. Dicovobis : Orn- oporteal di- omnes, qui- (d) quae f opor-
nis, quicum- cere. cumque me teat dicere.
CODEX BRIXIANUS.
estis in cubiculis. praedicabilur super tecta. Dico fessus fuerit coram hominibus. el Filius hominis
autem vobis amicis meis. Ne terreamini ab Insqui oc- conlilebitur illum coram Angelis Dei. qui autem ne-
cidunt corpus. et post baec. non habent amplius gaverit me coram bomitiibus. denegavitur coram
quod faciant. Osteudam au(em vobis quem timea- Angelis Dei. Et omnis qui dicit verbum in Filium
tis. timele enm. qui posiquam occiderii. Iiabet honnnis rendttelur illi ei autem qui in Spiritum San-
potestatem mittere in gehennam Ita dico \obis bunc ctum blasphemaverilnon remitietur. Cum autem in-
limele. Nonne quinque passeres veneunt-dipundio. ducenf vos iu Synagogis et ad Magistratus. et ad Po-
et unus ex illis non est in oblivlone coram Deo. testates. nolite solliciti esse. qualiler aut quid res-
Sed et capilli capitis vestri omnes numerali sunt. pondealis. aut quid dicatis. SpirHus enim Sancius
Nolite ergo limere multis passeribus excellenliores docebit vos in ipsa hora (d) quae f oporteat dicere.
(«) estis f. Dico autem vobis. omnis qui me con-
CODEXCORBEIENSIS.
CAP.XII. — 8. et Filius hominis confilebitur B in mittetur ei.
illo f cura Angelis. 11. nolite solliciti esse qualiterrespondeatis, aut
9. denegabitur et ipsecoram Angelis Dei. dicatis.
10. in Spiritu autem Sancto qui dtxerit, non re- 12. Spiritus enim... • quid oporteat dicere. f
VARIANTESLECTIONES.
1 Mm.occidit...etiamdico. Vulg. occiderit... ita dico. 4 Gal. fecerit inme coram.Mm, fecent corara. Vulg.
5 Gat. depondio.Jlfm passeres asse vemunt depondio. confessusfuerit me coram.
Vulg passeres veneunt dipondio. 5 Et ita Mm.
3 'Gat.«t Mm. plures estisvos. Vulg.pluris estisvos. 6 Mm. quae oporteat vosdicere.
LECTIONES CODICIS ABEUIVTES
VlNDEBONENSIS ABEDITIONE VELGATA.
4 abeis amphusnon habent,quodfaciant. 5. occi- 9. negabituripse. 10.nonremillelur
remitteturillis : in Spiritumautem
dit. x6. dipundio...coramDomino. 7. capilh vestri om- Sanctum,qui dixerit, ei. ll.iuducentvos
nes.... Kohle timere...pluris estis. Dico. 8.Dico yobis: ad Magislralus,et Potestates qualiter respondeatis,
Quicumqueconfessusfuentinme... confitebitur ih illo. aut dicatis. 12. quae oporteat dicere.
BLANCHININOTJE.
(a) Post estis, deest vos, etiam in tex. Gr. — (b) Ita et cod- Gant. ylpus-tv.— (c) Post qualiter, deest aut
quid, etiam in cod. Cant. — (d) Ila et tex. Gr. «.
611 EUSEBII VERGELL. EVANGELIUMCUM VARIIS COD. COLLATUM. 612
15. Dixit autem bo; et ibi con- 15. Et ait quidam graegabo om-
illi quidam geiam om- de turba: Ma- nia, quae
de lurba: Ma-> nes fruelus gister, dic nala sunt
gisler, dic 19. meos, et dic . . . fratri meo, 19. (c) mihif; et
fralii meo, animae meae: ut dividat me- dicara animae
ul parlialur Habes niulta cum hereditatem. meae: Habes
mecum he- (b) bona f; aepula- 14. Ad ille di- multa (b) bonaf;
redilatem. 20. re. Dixitautem xit ei: 0 ho- aepulare.
14. Quidixit ei : illi Deus: Stulte, mo, quis me 20.-Dixitautem illi
1 Homo, hac nocte ani- constituit ju- Deus : Stulte,
quis
uit mam luam dicera, aut hac nocte ani-
r vos 2 reposcunt mam tuani re-
dispensatorera
m? a te : quae er- super vos' petunl a le.
15 autem go parasii, cu- 15. Dixit autem autem
••> 6 jus eruut? (c) ad eos : Vide- . . . . li, cujus
cave- 22. Di\it auiem te, et cavete erunt? (c)
le ab onmi ad discipulos ab omni ava- 22. Dtxit autem
a\ariLia; quia suos : Propie- ntia; quia ad discipulos
non in supe- rea vobis di- non in abun- suos : Propterea
rando alicui, co : nolite sol- dantia cujus- vobis dico,
vila ipsius liciti esse de quam, vita nolile solliciti
est, de facul- antma veslrar . ejus esi ex his, esse (d) animae f,
16. late sua. Di- quid edatis; quae possidet. quid manduce-
xit autem neque de eor- 16. Dixit autem tis; neque cor-
parabolain pore 3vestro, simibtudinem pori, quid in-
ad lllos, diGens: quid induami- ad illos, dicens: 23. duamini. Ani-
Honnnis cu- 25. ni. Anima, plu- Hominis cuma (e) enim f,
jusdam divt- ris est, quam es- jusdam divitis plus est, quam
tis uberes ca; et corpus, uberes fructus esca; el corpus,•
fi uctus allu- plus quam ves- attulit posses- plus quam ve- <•
17. bl ager : el re- lilus. 17. sio : et cogi- siimenlum.
cogitabat in- 24. Considerale tavit mira 24. Constderafe cor-
tra se, dicens: corvos, quia se, dicens: vos, quia non
Quid faciam, < non , Quid faciam, seminant, ne-
qtiod non ha- nequ nl; quod non que melunt,
beo ubi conqui . . . . n est habeo, quo quibus non est
geram fruc- .
cel . . . . m, n . - congregem cellarium,
tus meos? Ei q et fructus meos? neque horreum,
cognans, di- JJeus p 18. Et dixit et Deus pascit
18. xit: Hoc faci- Deslruam lior- illos : quanto
am : deponam , > rea mea , et magis vo*s * --> <
horrea; et ma- majora faciam ; plures eslis
iora aediflca- et lllue con- ({) avtbusf?
CODEX BRIXIANUS.
Dicit ei quidam de turba. Magister dic fralri meo ui Anima babes mulia bona posita in annos plurimos.
iluidal meeum hereditatem Ad llJe dixit ei. Homo requiesce comede, bibe et aepulare. Dicit autem
quis me constituit judicem aul divisoiem supia vos. illi Deus. SLuIie. hac nocte animam tuam repetunt
Uixu autein ad illos. Videte et civete vos ab omm a le. quae autem parasli cujus erunt. Sic est qui
avarhia. quia' non ex abundantia cuju^quam vita sibi thensaurizat. et non esl in Deo dives. Dixit au-
ejus eslex bis (|uae possidet. Dixil autem similiLu- tem ad discipulos suos.Ideo dico vobis. nolue-solli-
dineni ad illos dicens. Hominis cu|usdam divilis ube- cili esso (d) animae f quid manducetis. neque cor-
res fiuclus ager adtulit. et cogitabalinLia se dicens. pori quid mduamini. Anima plus esl quam esca et
Quid taciam quia uon babeo ubi congregem frucius corpus quam vestuiientum. Considerate volatilia.
meos. El dixil. Iioc faciam Destiuam horrea mea et quia non semmani neque melunt. quibus non esl
majou acdilicabo. et ibi congregabo oinnia quae cellanum. ueque liorreum. et Deus pasctt illa quanlo
nata sunt mihi etbona mea. et dicam ammae meae. magis vos meliores estis (() avibus f.
CODEX CORBEIENSIS.
16. hberes fruclus atlulil possessio. 20. Dixitautem.
18.. Omillit el bona mea. 21. et non est in DeOdiveS.
19.' Habes multa bona; epulare iii annos mullos. 24. 4 pluris estis avlbus.
VARIANTESLECTIONES.
^1 Gat.el Mm.ei: 0 homo. Yulg. ilh: Homo.GaV.mler a Gal et Mm.vestiaimni.Vulg. induamini.
vos .Vulg. super vos. * Gat. magisvos plures. Km.niagis pluns. >
2 Gal. el Mm. repelent. Vulg-repetunt.
LECTIONES CODICIS VlNDEBONENSlK
ABEUNTES ABEDITIONE VULGATA.
13. Jil ail quidam. 14. Ad llle dixil ei. . supra vos. Dixit. "20. repetunt a te animamtuam : qnae ergo para-
16, fruplus possessioatlultt, 17. et cogtlavit . quodnon su, cui erunL? 21. in Deo djves 22. suos : Hohte...
habeam, ubi congregem. 18 destruam horrea, et ma- aiumae, qmd... indualis. 25, corpus, quara. 24. Noane
et ilu congregaboojnma, quae naia sunt mihi. vos pluresestislslis avibus?
i'ora....
5ldicam animae meae. 19. ni annos multos; epulare.
BLANCHININOrJ.
(a) Postnufe', deest et bona mea, eliam in (od Cant. — (b) Post bona, deest posita in annos plutimos:
teqiuesce, cottiede, bibe, paruerin eod. Caut. — (c) Vers. 21 deesi etiam incod. Cant.— (d) Post animae,
deeslucsdae, mcod. quoqueCanl.— (el Addtt enim,ettam <jod. Cant. yap,-—(f) Ita et lex. Gi. TSVjrs«wffiv.
«13 "; . ' EVANGELIUMSECUNDUMLUCAM. . "
•; 614
CODEXVERCELLENSIS. -CODEXVERONENSIS.
ter vester, 25. Quis autem . quoniam horuin
25.'..'. test/. .*. - quia/ haec om- vestrum cogi- . (d) omnium f
cere sta . . . .,., nia opus sunt tando, poteSt indjgelis. *
suae cubitum (a) 51. vobis. 3 Quae- adicere ad 51. Verumtamen. !
26. unum ? f El de rite autem statum suum quaeriie (e) re-
ceieris, quid (e) regnum f ejus; cubitum (a) unum ? f gnum Dei f;
solliciii eslas? ef baec adici- , 26. El de ceteris, , et baec omnia J
27. Considera- entur voui quid solltcili eslis? adicientur vobis.' *
te lilia agri, 52. bis. Noli- 27. Considerate 52. Nolite timere ,' ' '
quomodo te limere mi-. lilia agri, quo- pusillus grex; ""-
(b) non texunl, f mma grex;
* Z Z modo creseunt: quia conplacuit
'
neque neunt: " i quoniam pla- non laborant, Palri vestro
dico vobis., nec -, cmt Palri ves- neque.neunt, dare vobis regnum.
Solomon m tro dare vo- (b) nequa lexunt f : . 55. Vendite, quae <
omni gloria-< bis regnum. dico aulem vo- possidelis; et ' >
tus cr . . i , 55. Vendiie bo- , < bis, (c) quoniamf date elemosynam :
tanquam u- na vestra; et nec Solomon et fache vobis sacu- <i
num e\ istis. , da(e elemo- m omniilla . los, qui non- << 'rj
28. Quod si fae- synam. Faci- gloria sua ve- velerescant,- . . «
num i te vobis sac- , i sliebatur, sicut thensatiium . ., "
hodie . . .. . v. c culos, qui non < unus e\ istis. . . indeficientem 2 >. -
velerescunt, , 28. Autvidele in caelis, quo . '
um „ i thensaurmn faenum. . . d fur non adpio- << '
ur . . non defici- ho. ..... agro esi-. piai, neque .....
. . vestit; entem in- cras in clibanum - tinea corrum- . . «
quanlo ma- „. caelis, ubi fur _.. mittitur, Deus . . pit, et ubi . - . «,
gis vos parvae , non accedit, sic vestit; quanto . . fures non efc . . . .
29. fidei? Etvo§ nec linea coiv% ,• magis vos mo- fodiunt, et . .
nolite quae- . , 54. sumit<Ubi eoim ' dicae fidei ? 54. furanlur. Nam, . .
rere quid e- fuerit then- 29 Et vos noliie ubi thensaurus ....
datis, aulquid , < saurus ves quaerere.quid . . vester.est, , . . . .
bibatis : noli- ter, ibi, eri-t manducetis, aut . . ibi.erit et cor ....
*
te solliGities- et cor vestrum. quid lnbalis; ei . . vestrum.
50. se : haec enjm 55. Et sint lumbi nobtesoliciti . 55- Sint autem....
omnia gen- ' vestri suc- 30» esse- haeeenim. . Jumbi vestri . .
tes saeculi _, cinli, etelu- > gentes,huj'us mundi . piaecincti, et . . , .
quaerunt. cernae ar- quaerunl. Scit. . Iiicernae ar-
Scil enim Pa-, 56. dentes; etvos Pater vesler, . 36. dentes;.et . .
'
CQDEX BRIXIANUS.
Quis autem vestrum cogitando po(esl adtcere ad sla- gentes lmjus mundi requirunl Scit aulem Pater ves-
luram suam cubilum unum. Si ergo neque quod nnni- ter quoniam omnibus his mdigetis. YeiunUamen.
mum est potesus quid de celeris solliciti estis. Con- quaente (e) regnum Dei f. et haeaomnia adicieniur
sider.UeIilia quomodo crescunt. non laborani. neque vobis. Noliilimere pusijlus grex. quia conplapuii.Pa-
neuni dicoaulem volns. (c)quiaf necSalomonin omni trivestro dare vobis regnum- Vendite quae posside-
gloria sua \estiebaiur sicui unum ex isus. Si autem tis. el daie elemosynam. Facjle vobis sacculos qui non
faenum quod bqdie in agro est. el cras m clibanum veterescuiit. thensaurum non defieienlem in caebs.
miuiiur. Deus sic vesiit. quanto magis vos modicae quo fur non adpiopiat. neque tmea corrumpit, 'Ubi
fidei. Et vos nolite quaerere quid manducelis- aut eniin est tbensaurus vester. lbi erilet corvesicimi. Sint
quid bibatis neque sollicili esse, haee enim omnia auiem luuibi vestn praecmcti et lucernaeardentes. et
CODEX CORBEIENSIS.
26. Otnittil, Si ergo neque quod minimum est po- 29. âut quid bibatis : nolite solhcili esse.
tesiis. 50. haec enim gentes hujus mundi inquirunl.
27. Jion laborant, nom neunt, ncque lexunt: 51. quaerite regnum Dei, omisso6iprimum. f
ideo dico vobis, Silomon. 35. Sinl autemlumbi vesiri adcincli. ' ,
28. vos minimae fidei.
YARJANTES LECTIONES.
1 Mtn.extolli Yulg.tolli. 4 Galel Mtn.cui complacuitPatrimeo. Vulg.quia com-
2 Mm. his omqibusmdigetis.Yulg.his mdigetis. placuit Pain veslro,
3 Mm. Quaerite regoum Dei. Gut Bei: et haec. 6 Gat. aidentes, et vos. Yulg. ardenXesm manjbusve-
Yulg.Quaente
l pnmumregnumDei, et jusbliam ejus. Et stris. 6
haec. (Deejslprimumin Mm.et Gat.)
' 1< - LECTIONES GODtCIS VINDEBONENS1S ABEUNTES ABTDIT10NEJ VDLGATA.
23. eubitum?Etdecaeteris, quidsollicitiestis? 27.li- enimgenlesliujusmundiquaerunt.SciLaulem Pater ves-
lia agri: non creseunt.. neque neunt, neqjie texunt •dicq, ter. 51. reguum Dei::eltaec omiua adieiunlur vobis.
vobis, quomamnec Salomon...sic \esliebatur. 28. 111 Nolitetimere, pusillumgregem. 55dale... veterascem.
agro est... modicaefldei? 29. nolite solliciu esse. 'Haec 3H. sint autem lumbi ar/ienles.
BLANCHININOTÊ. < »
(a) Post unfim, deesl si ergonegiteqttod minimumesl, poiesiis\ etjam in cod. Caot, Ibjd.-cum eodcmt, v,v,h
izepi TS>V~)OIT:5>V T(. — (b) Addit neque texunt, etiam cod. Canl. OVTE vfaivet. — (c) Addil quoniam, eliam
cod. Cant 0«. — (d) Addit omnium, eiiam-veis, vBtluop. muliique aJn cod. Graci apud Millium, confoi-
mi'er Verceli. et Bnx. ex Mailhvo — (<:)\me tegnum , dijesl piunum, parrtes i» lex. Gr. Ibrd>-in eodein,
post Dei, deest el justitiam ejus, ui in VeiiCell.Ven%,,et BiixHino, ,. , „
61S EUSEBH VERCELL. EVANGELIUMCUM VARIIS COD. GOLLATUM. 616
similes homi- ...... ."J . vos similes parati: qua
nibus expee- horninibus ex- hora non
tantibus Dominum pectaniibus Do- putatis, Filius -
suum, quan- minum suum, hominis ven-
do reverta- turus est. "
quando rever-
tur a nupti- tatura nupiiis; 41. Dixit autem
is : et cum ve- . ut, cum vene- Petrus: Domine,
*
nerit, et pul- rit, et pulsa- ad nos dicens
saverit, con- • ........ verit, confes(im lianc simili-
feslim ape- aperiant ei. ludinem, an
riant illi. ........ 37. Beati servi illi, et ad om-
37. Beali servi il- ........ quos, cum be- nes?
li, quosj cum nerit bominus, 42. Dixit autem
venerit Dominus, invenerit vi- Jesus: Quis est
inveuerit ........ gilautes. fidelis dispen-
vigilantes. Amen dico vo- salor.et pru-
Amendico ........ bis, quod prae- dens, quem
vobis, quoni- - • cinget se, et constituil Do-
am su. . . .- . jubet illos dis- minus super
get se, et. . .- cumbere; et familiam
cumbere transiet, et mi- suam, ut det
facicl lllos; nislravit illis. illis in tem-
et transiens, ........ 2
38. Et si venerit pore (ritici
(a) vesperlina f mensuram?
e«-«*c««« • •»••••* vigilia, et ita 43. Beatus
invenerit; servus
«•••(,*•« •••••••• beati sunt: quo- ille, quem, cum
• ••••• • ••»•••• niam jubebit venerit Do-
illos discumbere, minus (6) ejus,
&«••»••• ••••••• et minislrabit inveniet f
illis. ita facien-
39. Hoc autem scitem.
tole, quia, si sci- 44. Vere dico vo-
ret Paterfami- bis, (c) supra f
(>•••••• «•••••«• lias, qua hora omnia, quas
««•«••ec • •••••«• fur venit, vigi- possidet, con-
laret, et non stituel illum.
a sineret 45. Quod si di-
perfodiri
domum suam. xerit servus
£••••••• • ••••••• 40. Et vos estote ille in corde
CODEX BRIXIANUS.
vos similes hominibus expectantibus Dominum suum mum suam. Et vos estote parati. quia qua hora non
quando revertatur a nubtiis. ut cum venerit. et pul- putatis Filius hominis venturus est. Ait auiem ei
saverit confestim aperiant ei. Beati servi illi quos Petrus. Domine ad nos dicis hanc parabolam. an ad
cum venerit Dominus invenerit vigilanles. Amen omnes. Dixit autem Dominus Quis enim est fidelis
dico vobis quod praecinget se. et jubel eos dis- dispensalor et prudens. quem constituet Dominus
cumbere. et transiens ministrabit eis. Et si venerit super familiam suam. ut det lllis in tempore tiitici
in secunda vigilia. et si in tertia vigilia venerit et mensuram. Beaius ille servus. quem cum yenerit
ila invenerit beali sunt servi illi. Iioc autem sci- Dominus (b) mveniet f ila facientem Vere dico vo-
tote. quia si ociret Paterfamilias qua hora fur ve- bis quia super omnia quae possidel constituet illum.
nit. vigilaret utique et non simret perlodiri do-
CODEX CORBEIENSIS.
56. confestim aperiatis ei. et minislrabit eis: si secunda, et si tertia, beati
37. jubebit illos discumbere. sunt.
38. si veneril vespertina vigilia, el ita invenerit, 41. lianc 4 similitudinem. f
beati sunt; quia jubebitillos discumbere, et transiet, 42. Quis est fidelis dispensator.
VARIANTESLECTIONES.
1 Mm. etpulsaverit ostium, confestim. iFnotimt/4it
ii at
Yulg. \-\\\\c<in ns-tirii*
etpulsa- nerit, IÂAN l/n»\
rt et si veneril in secundavigiha,et si m
beali. Vulg.
verit, confestim. terlia vigiliavenerit, et ila invenerit, beati suntservi llh.
2 Et si venerit vesperlinavigilia,et lta invenerit, beati 3 Gat. sinerel perfodin. J!fm.sinet perfodiri.Vulg.sine-
sunt servi llh : qui jubebit illos discumbere, et transiens ret4perfodi.
ministrabit illis. Et si venerit in secuuda vigiha, et si in El ila Mm. et Gat. qui tamea secundiscuris habelttt
tertia, et ua invenent, beati. Gat.et si m terlia vigiliave- Vulgata.
< LECTIONES C0DICISVINDEBONENSIS ABECNTES ABED1TIONE VULGATA.
56. revertitur. 37. praecinget vos, ret juvet lllos di- lud aulem scitote, quia.... vemt, non sineret perfodirido-
scumbere, el transiet, et mimstrabit ilhs 58. Et si mum suam. 40. quomam.... venluius esi. 41. aulera
veneril \espertma liora vigilia, et lta invenent beati Petrus.... hane simihludinem,an ad. 42. Dicitllh: Quis
sunt... quia juveuit illos discumbere,et transiet, el mi- estfidelis... quem constiluet. 45. Dominusejus, invemet
msirabillUis,el si secunda, et si terlia, beati sunt. 59. II- eum lta. 44. vobis: supra.
BLANCHININOTJE.
(a) Ita —et cod. Cant. ry ictteptvf. —(b) Addit ejus, eliam lex. Gr. aoTou. Ibid. eum eodem, invenietp
gvpho~tt. (c) Ante supra, deest quoniam, etiam in vers. Syr., Pers. el JStli.
suo, dicens. 49. Nescilis, quo-
Moram facit niam igifem
Donnnus meus veni milieie '
venire: et in terrani: "
coepei it peret quid volo,
cutere pueros, s si accenda-
et ancillas, tur?
et edere, et 50 (b) * BaptiSmaf
bibere, el autem balieo
inebriari; baplizfan5,
46. veniet et qnomodo
servi ilbus turboC,
in die, qua usque
non sperat, dum perficia-
*
et Iiora, qua tur?
ne&cil; et 51. Putatis, quo-
dividel eum, niam pacem
partemque veni Amitiere
ejus cum in lerrara?
infidelibus Noh, dico
ponel. vobis ; sed se-
47. llleservus, paranonem.
qui cognovit 52. Erunt enim
Domini sui quinque in
voluntatem, domo una
el non (a) pa- divisi; tres
raveriif in duo, et
ad voluntatem duo in tres
ejus - dividentur;
vils mul. . . -I mater in
48. Qui autem filia, et filia
non sciens, fe- in malrem :
cerit, vapulavit 53.° paier in fi-
paucas. lium, et fi-
Omni autem, lius in
cui multum palrem
datum fuerit, suum divi-
muUum quae- detur: socrus
retur ab eo: in sponsam
et cui com- suam, et
mendaveril sponsa in
mullum, plus socrum suam.
petet ab eo. 64. Dicebat au-
CODEX BRIXIANUS.
Quod si dixerit servus ille in corde suo Moram facit Ignem veni mittere in (erram. e( quid volo u( ac-
Dominus meus venire. et incipiat pereuiere seivos cenda(ur. (b) Bapiisma f autem habeo bapiizari. et
et ancillas. et comedere et bibere el inebnan. veniet quomodo coharlor donec perficiaiur. Putatis. quia
Dominus servi iliius in die qua non sperat. el hora pacem veni in terram dare Non dico vobis. sed se-
qua ne^cit. el dnidet eum. pariemque ejus cum in- paralioiiem. Erunt enim ex boc. quinque in domo
fidelibus ponit. Ille autem servus qui cognovit \o- una divisi tres. adversum duos. et duo ad\ersum
Juntatem Dominisui et non praeparavit nec fecit sc- tres dividentur. paier adversus filium. elfilius adver-
cundum volunlaiem ejus. vapulavit multis. Qui ausus pairem suum. mater adversus hliam. eifilia ad-
tem non cognovil et fecit. digna plagis vapulavit veisus niairem suam. socrus adversus nurum suam.
paucis Omni autem. cui multum dalum est. multum et nurus adversus socrum suam. Dicebat au-
inquiretur ab eo. et cui commendaverunt multum
amplius pelent ab eo.
CODEX CORBEIENSIS.
45. perculerec pueros, et ancillas. f volo, si accendatur ?
47. et r non praeparavit secundum voluntatem 50. Baptisma liabeo baptizari; et quomodo tur-
ejus. Omiitit usque ad, vapulabit paucis. bor, usque dum perficiatur.
49. Nescitis, quia jgnem veni mittere, etc.tjuid 52. in una domo, et duo in tres dividentur.
1 Gat.el Mm. cum 4 Gat. «aptisma autem. vutg. Baptismoautem.
qua ignorat... hypocritis.Yulg. qua B Gal. milLerem terram? Vulg. dare m tenam?
nescit... cumlnfulehbus 6 El ila Gul.et Mm.
%Mm.et Gal.mulium.Vulg.mullis.
8 Gat.nisiaccendatur?Tulg nisiut accendatur? 7 Mm. non faciisecundum.
LECTIONES VlNDEBONENSIS
CODICIS ABEUNTES ABEDITIONE VULGATA.
45 dicens: Moramfacit Dominusvenire... pueros, et 80. Baplismahabeo baplizari turbor, usque dum. 51,
aneillas,et edere, et bibere. 46. pomt. 47. non prae- Pulatis,suum quod. S2.tres in duo. S5. paler m filius. . m
paravil secundum...vapulaut multis. 48. vapulavitpau- patrem dividetur...socrusm sponsamsuam,et sponsa
cis... repetent ab illo. 49. quidvolo, si accendatur? m soerumsuam.
BLANCHINImiM.
(a) Eost paraverit, deest neque fecit, cum Syr. —-(*) Ila et tex.Gr. B«7ma-f*K.
PATROL. XII. 20
W EUSEBH VERCELL. EVANGELIUMCUM VARHSCOD. COLLATOM. 620
tem et ad 59. rem. Dico
tuibas: Cum tibi, non exies
inde, donec
tis nu eliam reddas ,
1 • * « * onenle. ... s novissimum
CAPUT XIII. occasum, sta- quadranlem. ,
• •••••• r tim dicitis,
1. Venerunl au- nimbus venit, CAPUT XIII.
. . . . , . . . lem quidam et ita (iet. 1. Venerunt
, , . eodem tem- 55*.El cum vi- autem quidam
pore, nunti- deriiis au- ipso in tem-
antes ei de slrum flanlem, pore, nuntian-
Galilaeis, quo- diciiis, quod tes illi de
rum sangui- 'aeslus erit, Galilaeis, quo-
nem Pilatus el ila' rum sangui-
miscuit cum het. nem Pilatus
........ victimis 56. Hypocritae, miscuit cum
, • • 2. suis. Et res- faciem (fl) qui- sacnhciis eorum.
pondens, demf caelt, 2. Et respondens,
dixit illis : et terrae no- dixit illis :
Putatis, quo- stis probare; Pulatis
niam isti Ga- hoc autem Galilaei prae
lilaei prae tempns ommbus '
. . . . . . . . omnibus 57. proba. . . . Galilaeis
Galilaeis fue- vobis ipsis fuerunt pee-
runt pecca- non judicalis, caiores, qui
to. . . . quoni- quod iiisluni talia passi
am perpessi esl? sunt?
sunttalia? 58. Dum enim 3. Non, dico
5. Non, dico vo- vadis cum \obis : nisi
„ bis : nisi pae- adveisario ' paenitentiam
niteniiam tuo (b) ad Ma- habeatis, simi-
egentis, om- gistratuni f, bter omnes
, . . nes simili-' in via da peribitis.
ter perielis. operam bbe- 4. Sicutilli
4. Sicui et illi decem rari ab ll- xviii. super
, . . . . . . . eloclo, super lo, ne forle quos cecidit
quos cecidit (c) condemnet f turris a in Si-
lurris in Si- te apud judi- loae, et occi-
loa, et occi- cem, et judex . . . . s puta-
. . . . . . . . dil eos; puta- tradat' le ex-
. . . . , . . . tis, quia ipsi actori, et ex- niam ipsi
„ debitores actor mittat debitores
. . ..".... fuerunt te in carce- fuerunt prae-
CODEX BRIXIANUS.
tem etadturbasCum videritis nubem orieni,cmab oe- nec noxissimum quadrantem reddas. Veneruntauiem
casu. stalim diciiis. p)u\ia venit et ita fit. Et cum vi- quidam m ipso lempore. niintianies iili de Galliaeis.
deritisausirumflantem.dicilisquia aesluserit.et llaht quorum sanguinem Pilatus miscuit cum sacnficiis
Hypocritae. faeiem caeh et leirae noslis piobare. lioc illoium. Ei jespondens Jesus dix.itlllis. Pulatis quod
auiem tempns quomodo non probatis. Quaie autem lii Galiliei prae omiiibus Gablaeis pecotores fue-
et vobis ipsis non judicatis. quod justum e^t. Cum runt. qina talia passi sunt Non dieo vobis. sed nisi
aulem vadis ctim achersaiio tuo (b) ad judiceip f m paenuennam egeniis omnes sunililer peiibitis Aut
via, da opera liberaii ab lllo. ne forte tradat le ad i)li decem ei oclo.supra quos cecidit turnsin Siloam
judicem. et jude\ tiadat le exacion. ei exacior mit- et occidil eos puialis. quia et ipsi debilpres fuerunt
tat te lii carceiem. Dico tibi. quia non exies mde. do-
CODEX CORBEIENSIS.
58. ctimadversario tuo ad Magistralum... ne forte CAP.XIII. — i. Veneiunt auiem in ipso lempore
* condemnet te apud judicem , ei judex. quidam.
59. novissiinum quadnmtem. 4. putatis, quod soli ipsi deliitores fuerunf.
\ARIANTES LECTIONES.
1 Gal astus eril, et lta fit.Mm talor eiit, et ila fiL. bushabilanlibusin. Iftn. in Syloam.. ipsidebiloresfuerant
aeslus erit, et fit omuesnihabilaiitesm. Yulq.m Siloe...lpsidebilores
3 Gat. el Mm. no\issimumquadrantemLeddasRecenli per
Vulg. fuennl praeter omneshomineshaluLaulesm.
manu, mmutum.Vulcj.liovissiroum minulumreddas,. * Gat.el Mm.tradat le ad j"udicem.
3 Gat.iu Syloam...lpsi omnesdebitoreserant prooinni-
LECTIONES CODICIS \INDEBONENSIS ABEUiNTES ABED1TI0NE\EAGATA.
54. aulem ad.... cum videbiLis^nubem ab orieoLe,ad sijTiumqufidiantemleddas.
oecasum 53. Cum \idenlis austrum flantem,quorjet ita CAP.XIII. — 1. Venerantautem... nunliante in eodem
fit 56 tempusnou proliatis. 58 Dumemm \adis .. ad tempore. nnscuitPilatus. 2. Galilaeiprae omnibusGa-
Magislralum111 via, da opera... ne forLecondemnetLe hlaeis fuerhnt peceaiores,qnia. 3. omne§peribilis. i.
apudjudicem,et judex exactor mittetle. 59.novis- an Siloam.. debiloresfueruntpropter.
BLANCHININOfM.
(a) Addit^wtrfem,eliam cod. Cant. y.iv. — (b) tex. Gr. iri" 'ipxme.. — (c) It^ et cod. Cant. x«T«x/stvji,
m EVANGELIUMSECUNDUMLUCAM. m
prae omni- circa illam, ter omnes et mittam
bus homi- et mittam homines, qui (a) cophinum
nibus inha- (a) cophiuum sedebant in stercoris f:
bitantibus sLercoris f : Hierusalem ? 9. et, si quidem
in Hierusa- 9. e(, si quidem 5. Non, dico fecerit fruclum :
lem? fecerit fruc- vobis, sed, sin autem in
5. Non, dico votum ce. « . .- si non cre- fulurum suc-
Lis : sed, nisi oquin in fu- diderilis, cides illam.
paeniten- tuiumex- omnes lio- 10. Eratautem
tiam egeri- cides. . . . mines pe- docens (b) in
tis omnes, 10. Erat au. . m ribitis. una Synago-
similiter pe- docens sin S. . - 6. Dicebat au- garum f sab-
6. rietis. Dice- " nagog. ..... tem hanc simi- 11. batis. Et
bat autem para- _ 11. batis. Etec- Iitudinem: ecce mulier,
bolam illis : ce mulier, Arborem (icus quse babe-
Arborem fi- quae spirjtnm ha- . .
. quidam bat spintum
cus habebat buiL languo- plantatam infirmitalis
quidam ris in vineam; annis xvur.
planiatam el venit, quae- et erat in-
in vinea sua; 2 rens fructum clmata, nec
et venit, quaein llla, et omnino po-
rens fruc- nem. non invenil. terat susum
tum in ea, et 12. Quam,a cum 7. Dixit autem respieere.
non inve- vidisset Jesus, ad cullorem 12. Quam cum
7. nit. Dixil vocavit eam, , vineae : Ecce videret, vo-
aulem ad cul- et dixit ei :Mu- anni tres cavit eam
torem vi- lier, absolu- sunt, ex quo N ad se, et aii
neae : ecce ta es ab infir- venio, quaereqs lilli: Mulier,
trienmum mitate lua. fructum in dimissa es ab
est, ex quo ve- 13. Et inposuit ficulnea hac, infirmita(e tua.
nio, quae- . . . nus; et et non inve- 13. Et imposuit
rens fruclum subito erec- nio: succide ilh et con-
in ficu lnc, .
. . est, et iiono- ergo lllam : festim erecta
et non inve« . . bat Deuni. ut quid ettam est, et magni-
nio : excide 14 ei\. . , terram eva- 14. ficabat Deum.
ergo illam; autem Archi- cuat? Respondens au»
ut quod et ter- synagogus, 8. Adillere- tem Arcisyna-
ram occupet? indignans spondens, gogus, indi-
8. Qui. ... , dicebat tur- ait illi: Do- gnans quod
di- t bae, quod sab- mine, remitte sabbato cura-
. . . Domine, si. . bato 4cura- illam et boc ret Jesus, di-
eam et hunc let. . . Sex anno, usqne cebat turbae :
annum, do- die. . . nt, in dum fodiam Sex dies sunt,
nec lodiam quibus opor- circa illam, 'in quibus opor-
CODEXBBJXIANUS.
prae omnibus bominjbus habilanubus in Hierusalem dem fecerit fruclum sin au(em in futurum suceides
Non dico vobis. sed nisi paenileniiam egernis omnes eam. Erat autem docens (b) ih quadnm Synagoga f
siniililerpeiibitis. Dicebatautem hanc siimlitudinem. sibbaiis. Et eccemulierquaeiiabeJjaispinium infir-
Arborem ficus habuit quidam planctatum in vinea niilatis annis decem el oclo et erat incuivata. nee
sua. el venit quaerens fructum in ea."et non inveuit. cmnino poteiat se eiigere. Quam cuunidissei Jesus.
Ait autem ad cullmem vineae. Eece anni ties sunt vocavit ad se et ait illi Mnlier. liberata es ;>bmfinni-
ex quibus venio qnaerens frncttim in Iieulnea hac el iale lua E( impnsuit llli manus. el confesiim eiecta
non jnvento. suecide ergo iljam. nt quid eiiam ter- esi et glorificabat Deum. Res|iondens autem Archi-
ram occupal. At llle respondens dixit ilb. Donime synagogus. nidignatus est quod sabbaio curaiei Je-
dimitle lllam et lioc anno 'doncc fodiam circa eam et sus. dicebat lurbae Sex dies sunt in quibus opoitet
mitlarn^(a) cofinum steicoris f m circuitu. eisiqui-
CODEX CORBEIENSIS.
5. Noii, dico vobis : si non poenituerUjs, simili- 8. Domine, remitfe illam . . . et mitlam cophi-
ter peribitis. num stecoris.
7. terram evacuat ? 15. magnificabat Deum.
1 Gat.ln Synagogiseorum,docensin sabbalhis.Mm.in 3 Gal. el Mm. eum \fdjsset Jesus, voeant ad se.
eorum sabbatis rcum \idereL Jesus. voea\U adse. Vulq
Synagogis. Yulq. docensm Synagoga e?m
4 Gal curarel Jesus , turbae: Quia sex. jjfm. turbae •
2 Mm. nec enim omnino poterai ad suisumaspicere.
Gal. aspicere. Yulq neconminopoLeialsursumrespicere. Quia sex.. nondie sabbali. Vutg cuiasset Jesus, dicebat
LECTIONES CODICIS ABEUNIES
VWDEBONENSIS ABEDITIOKE TULGATA.
- S. si non poenitueritis, similiter peri,etjs. 6. autem illarti. . millam cophmumslereoris 10. sabbato. 11.
eihane......arbprem ficus liabua... ia vmeam suam^ ot Erat. . snsumDeum. rebpicere. 12. voeavit ad se, et. 13. et
14 quod sabbatocuraret Jesus, et
vemt, fiuctumquaerensm illam, el non. 7. IUhculnea nwgmrieabat
hac... delinet terram. 8. Ad ille... dixit llh... permitte dieebat.
BLANCHININOT^.
=- et tes. Gr. hi^-riiv ttpvvyay&v,
(a) El ita S. Ambros. juxla cod. Ganti voftvovxo7tgt&w (b) Ita
623 EUSEBII VERCELL..EVANGEL1UMCUM VARIIS COD. COLLATUM. 624
CODEX VERCELLENSIS- CODEX YERONENSIS.
(etoperan : Cui simi- tet operari: Dei? el cui
in his ergo, Je est regnum in bis ergo simile illud
veniemes Dei? et cui ad- venite, et esse existimabo?
curamini, similabo il- ....... mini. 19. Simile est
et non die 19. Jud? 2 Simileest et. . . . in die grano sinapis;
sabbali. grano sina- sabbati. quod acceptum
15. Respondens pis; quo accep- 15. (a) Respondit f homo misit
aulem ad il- to, homo misil autem ad illum in ortum
lum Dominus, in orlo suo; Dominus, et suum; et
dixit: Hypo- et crevit, et dmt: Ilypo- crevit, et (c) fa-
critae, unus- (c) Facla est ar- crite, unus- eta est arbor f
quNque ves- bor f, et volu- quiique veslrum illa, ut
irum sabba- cres caeli re- sabbato non volucres
*
to nou sol- solvit bovem caeli requie-
quieveiunt
vetbovem in ramis ejus. suum, aui asi- scerent m
suum, aut 20. Lt iterum num a praese- ramis ejus.
asiuum a prae- dixit : pio, ei ducit 20. Etiterum
sepio, et du- Cui esl simile adaquare? dixit: Ctii simi-
cit, etadaquat? Dei? 16. flane autem le aestimabo
regnum filiara Abia-
16. Hancaulem, et cui adsi- regnuni. . .?
cum sil filia mila . .? bae, quam alli- 21. Simileesl
Abrahae, quam 21. Simile est gavit Salanas, fermenlo,
alligavii Sa- ecce x. et quod acce-
fermento, vni. annis, ptum mulier
tanas, ecce quod accep-
xvin. anni, tum non oporluit abscondit
non oporte- solvi a vincu- (d) in farina f,
bat solvi a vin- mulier abscon- lo die sab- donec fer-
culo hoc die dit in (d) finna f, bati? mentatum est
3 donec fermen-
sabbati ? 17. Et, cum haec toium.
larelur.
17. Haec dicente
22. diceret, eru- 22. Et ibat per
eo, confun- Eicuircmbal bescebant Civitaies, et
debauiur per Civita- adversani Casiella, do-
onines, qui tes, et Vicos, ejus; et om- cens, et iter
adversaban- docens Hie- nes populus faciens in Hie-
tur ei; et om- rosolymis. gaudebal (b) in rusalem.
nis populus 25. Dixit autem praeclariis, 23. Et ait illi
gaudebat (b) in quidam illi: quae vide- quidara : Do-
omnibus Domine, si pau- rant fieri ab mine, si
minficis, ci sunt, qui ipso f. pauci sunt
quae fiebant salvi futu- 18. Dicebatergo : quisalvi ?
ab illo. ri sunl? Cui simile lpse autem
18. Dicebat ergo : Qui dixit ad il- est regnum dixit ad Illos :
CODEX BRIXIANUS.
operari. in his erpo venite et curamini ad et non in die Dicebat ergo. Cursimile est regnum Dei. et cui si-
sabbali. Respondens auiem Dominus eum dixit. mile esse exislimabo illud. Simile est grano senapis.
Hypucrita. unusquisque vestrum sabbalo non solvei quod acceptum liomo misitin hortum suum elcrevit
bovem suum aut asinum a piaesepio. et ducii ada- ei(c) facla est arbor f magna. et volucres caeh re-
quare Hancauiem filiam Abiabae quam alligavjt Sa- quieverunt m ramis ejus. Ei iterum dixit Cui simile
tauas. anms deeetn et OCLO non oporluit solvi a vin- aestimabo regnurn Uei Simile est. fermenlo. quod
culis istis die sabbati. accepto mulier. abscondit in farinae mensuris inbus.
Esi cum haec diceret erubescebant omnes qui re- donec fermentatum est toium.
sistebant ei. el omnis populus gaudebat (a) in uni- Et lbat Jesus per Civitates el Castella. docens et
versis praeclaris virtutibus quae videbantur iieri iler facicns in Hierusalem. El ait llli quidam. Domi-
ab eo. ne si pauci sunt qui salvi fiunt Ipse autem dixit ad
[CODEX CORBEIENSIS.
17. gaudebat in praeclaris, quae videbatfieri ab 21. quod acceptum mulier abscondit* in farinam,
ipso. donec etc.
turbae : Sex nonindie sabbati. 3 Mm.donecfermentatum est lotum. Vulg. et Gai.do-
* Gal.et Mm.nonsolvet. Vulg. non soivit. nec fermenlarelurtotum.
9 GaUSimile est reguum Dei grano. Vulg. Simile esl * Gal.m farina (satisLnbus).
grano.
LECTIONESCODICSSVINDEBONENSIS ABEUNTES ABEDITIONE VULGATA.
1S.solvetvobemsuum...apraesepe. 16. quamligavit.. quieverunt subius ramis. 20. simile aestimabo. 21. in
XVIII aunos. 17. erubescebantadversaru.. m praeelanis, fattnam... fermentatumesl totum. 22. lter faciens Je-
ab ipso. 18. Ergo...Cui sinnle illud rusalem. 23. Et ait... qui salvi fianl... dixit ad eos.
quae videbantfienSimile
exislimabo? 19. est... et facta est arbor.... re-
BLANCHININOTÊ.
(a) Ita et tex. Gr. aiteypiBn. — (b) Ita et cod. Cant. iitl xactv (in omnibus, deest in Veron.) olg iQtupovv
iit v,vrov, — (c) Itaelcod. Canl. eyivero SevSfov.— (d) Iia eliam S. Ambrosius.
ytvo<dvoig
24. los: Intrale vos autem 24. Contendilesin- euntes in re-
per angus- proici foris. trare per an- gno Dei, vos
tum ostium; 29. Et venient gnstam porlam; autem expelli
quoniam mul- ab Oriente, quia, dico vobis, 29. foras. Et ve-
ti, dico vobis, et Occiden- mulli quaerent, nient ab Orien-
quaerent, te, et ab Aqui- et non pote, et Occi-
ne'c poterunl lone, et Ans- terunt. denie, et
introire. tro; et diseum- 25. (a) Ex quo sur- Aquilone, et
25. Cum autem bent in reg- rexent f Pa- Austro; et
inlraverit 50. no Dei. Et ec- terfamilias, recumbenl in
Pateifami- ce sunt noet cluserii regno Dei.
lias, et adclu- vissimi, qui ostium, et 50. Et ecce sunt
serit ostium, erunt primi; incipietis foris novissimi, qui
et incipietis ei sunt primi, et
stare, (b) pul- eruni primi;
foris siare, qui iuerunt sare f, dieen- et sunl primi,
dicentes :Domine, novissimi. tes : (c) Do- qui erunt no-
aperi nobis :j 31. Eadem die ac- mine, Domi- vissimi,
et respon- cesserunt ne f, aperi 51. In ipsa au-
dens, dicet: quidam Pha- nobis: et re- lem die ac-
Nescio vos nsaeorum, spondens, cesserunt qui-
unde sitis : dicentes illi: dicet: dam Phari-
26. (unc incipie- Discede, et va- Nescio vos saeorum, di-
tis dicere: de hine; quo- unde sitis : cenles illi:
Manduca- niam Hero- 26. tunc inci- Exi, et vade
vimus corani des vult te pielis dicere: hinc; quia
te. el bibimus; 52. occidere. Ip- Manducavi- Herodes
et in plataeis se auiem dimus coram vult le
nostris do- xit eis : Eun- te, elbibimus; oceidere.
27. cuisii. Et di- tes, indicate el, in plateis no- 32. Et ait illis
ce( vobis : Nes- vulpi huic: stris docuisti. Jesus : Ite,
cio vos unde Ecce eicio dae- 27. Etdicetvo- dicile vulpi
sitis : discedi-
* monia, et sa- bis : Nescio un- illi: Ecce
te a me omnes nitates per- _ de estis : disce- eicio daemo-
operani ini- ficio hodie, dite a me omnia, et sani-
28. quilatis.s Ulic et eras, et die nes opeiani lales perfi-
erit fletus, tertia eonsum- 28. ituquilatis. Ibi cio budie,
et stridor den- 35. mor. Sed opor- erit flelus, ei et eras, et
tium: tet me hodie, stridor tertia die
cum videritis et cras, et in futu- denlium: consummor.
Abrahani, et rum; quoniam non cum viderilis 53. Abue; quia
Isac, et Jaeob, oportet Pro- Abraham, non oportet
el omnes Pro- phelam peri- et Isac, el Prophelam
phetas Dei in- ' re extra Hie- Jacob, et perire extra
troeunies rusalem. omnes Pro- Hierusalem.
in regno Dei, 34. Hierusalem, piieias intro- 54. Hierusalem,
CODEX BRIXIANUS.
illos. Contendite. intrare per angustam porlam dico expelli foras. Et venient ab Oriente et Occidente. et
vobis. quia multi quaerunt intrarc et non pote- ab Aquilone et Ausiro. el discumbent iu regno Dei.
runt Cum autem intraverit Paterfamilias. el clau- Et ecee simt in novissimis qui erunt piinii. ei qui
serit ostium. incipieiis loris stare. et pnlsare os- sunt prinu erunt novissimi Inipsa auteiu die. arces-
lium. diceuies. (c) Domine Domme f apen no- serunt ad eum qnidam ex Pbansaeis dicenies illi.
bis, et lespnndens dnet vobis Nescio vos unde Exi ei vade binc. qma llerndes vull te occidere Et
sitis. lunc ineipieiis dicere Manducavimus coram ait illis Jcsus. I(e el dicite vulpi illi. Ecce eicio dae-
le et bibimus. ei in plaieis nosins dueuisii. Et monia. et saniiates perlicio. hodie et cras. et tenia
dicei vobis. Nescio vos unde siiis. discedne a me die consuinnialior Verumiamen oporiet me. bodle
omnes qul operammi lbiquilalem. Ibi ent flelus. et el cras. et sequenli ambulare. quia non est possibile
stridor deniium. cum viderius Abraham et Laac. et Propbetam perire extra Hierusalem. Hierusalem.
Jacob. et omnes Proplietas in regno Dei. vos autem
CODEXCORBEIENSIS.
24. intrare per angnstum ostium. 55. Ite; quia non capit Proplietam, ete.
- 52. et sequenti consummabor.
. * Gat. omnes operaminiimquitates. Mtn. omnes, qui - Gat. etMm.Ubierit. t ecentimanu,illic. Yulg.Ibieril.
operaminiiniquitaies.Yulg.omnesoperam imquilalis.
LECTIONES C0D1CIS VINDEBONENS1S ABEUNTES ABEDITIONEVULGATA.
24. per anguslumoslium; quiadicovoliis: mulli quae- tatem. 28 Proplietasintroeunlesin regno, 29. et re-
funlintrare. 2S.et chisenl ostiuni, et incipietis. Do- cuiubenl. 51. quidamdicentes. 32. et sequenliconsum-
nnne, Domine...dicet: Nescio \os. 26. Manducabimus nior. 33.Deesl,Verumtamenoportetme liodie,et cras, et
coramte... Nescio,unde sitis. 27. qui operamimmiqui- sequenti dieambulare.
BLANCHININOT.'E.
(a) Ila et tex. Gr. afov uv iyepBy.—
' (b) Post pulsare, AeesXostium,etiam in cod. Canl. —(c) Textus quo
que Gr. geminat K-iipiE.
62? EUSEBIJ VERCELL. EVANGELIUMCUM VARIIS COD. COLLATUM. f28
Hierusalem, ante illum. Hierusalem, mo f hydro-
quae occidis 5. Et respondens, quae occidis picus erat
Prophetas, dixit Jesus Prophetas, ante illum.
et lapidas eos, ad Legis et lapidas 5. Et respon-
qui missi sunt dociores, et eos, qui ad dens Jesus.
at te; saepius Pharisaeos : te mitlunlur; ad Legis pe-
volut consi licetsab- quoiiens vo- riios, et
gregare filt- baiiss cura- lui congre- Phansaeos,
os tuos, quem- 4. re ? Ad llli ta- gare fiiios ...... Silicet
admodum cuernnt. Ip- tuos, quem- sabbato cu-
gallinani- se ilaque s ad- admodum rare, (c) an
dum suum prehendens gallma riidum 4. non j- ? Ad
sub alas suas, manum il- suum sub ilh tacue-
et noluistis ! lius, curatum pinms, et runt. Ipse
55. Ecce relin- eum dimisit. noluisii! vero adpre-
quilur vo- - 5. Et (d) dixit f ad 55. Ecce relin- hensum eum
bis domus ves- illos : Cujus quetur vobis sanavn, ac
ira deserta. veslrum , asi- domus vestra dinnsit
Dico enim l vo- nus, aut bos dcserta. Dico eum.
bis , quia non si ceciderit (a) vobis f, 5. Et (d) dixit f
videbitis me, in puieum non me vi- ad lllos : Cu-
donec veni- sabbato, non debnis, do- j'us veslrum
atdies,quan- continuo nec vemat asinus, aut
do dicatis : Be- extrahel il- dies, cum bos m pu-
nedictus, qui ium in die dicetis : Be- teum cadens,
vemt m no- 6. sabbaii? Et non nedictus, qui et non con-
mine Domini. poterant ei vemt m no- tinuo exirahit
mineDo- illum diesabbati?
CAPDTXIV. raedSC:ere mini. 6. Et non po-
1. Et factum esl, 7. Dicebat autem teranl ad haec
cum intras- et ad invila- CAPUT XIV. respondere
set in domum tos parabo- 1. Et faclum 7. llh. Dicebat
cujusdam lam, deno- est, ut intra- auiem ad
Pnncipis Pha- tans eos quo- ret in domum invitalos, iu-
risaeorum modo pri- cujusdam lendens quo-
sabbato man- mos discu- Principis modo primos
ducare pa- bi(os elige- Pbansaeorum acubitos eli-
nem, et ibi rent, dicens sabbato man- gebant, di-
erant obser- ad eos : ducare pa- cens ad il-
vanies illum. 8. Cum invila- nem, et ipsi 8. los: Gum
2. Et ecce Iiomo tus fueni observabant invitaius fue-
quidain liy- aliqms ad 2, eum. El ris (e) ab ali-
dropicus erat nuptias, non ecce (b) ho- quo f, noli
CODEX BRIXIANUS. .
Hierusaiem. quae occidis Prophetas. ei lapidas eos illum. El respondens Jesus dixii ad Legis peritos et
qui mittunlur ad le. quotiens volui congregare filios Pliarisaeos Licel salibato curare (c) auL non f. Ad
iuos. quemadmodum gallina pullos suos sub pmnis illi tacuerunt. Ipse vero adpieheiisum hommem <-a-
suis ei nolnisti. Eceerelinquetur vobis domusvestra navit eum. et dimisii. Ei respondens dixil ad lllos.
deseria Dico autem vobis. quia non videbilis me. Gujus veslrum filius. aut JJUScadit in puieum. et n»n
donec veiuai dies ciun dicetis. Vcnedittus qui \enit continuo Jevavit lllumin die sabbato.Et nonpoteiant
in nomine Domini. Ei lactum esl dum introissel Je- ei respondere ad haec. Dicebat autem ad mviiatos
sus in domum cujusdam Prmcipis Pharisaeoium. parabolam. iulendens quemadmodum piimos discu-
sabbato manducare panem. et ipsi erant obseivan- biios eligebant. dicens ad eos. Cum inviiatus fueris
les eum. Eleccehomo quidam liydropicus erai ante (e) ab aliquo f ad nuptias. noli
CODEX CORBEIENSIS.
54. saepe volui congregare filios. tias, non dtscumbal in primo loco.
CAP.XIV. —8. Cum invitalus fuerit quisad nup-
1 Gat.vobis : non videbilisme. Mm.vobis: nonme vi- 2 Jlfm.cnrare, auinon? Vulq. curare?
debilis amodo,donecdicatis: BenedicLus.Gal. cumdica- 3 Gat adprehensumliominem,sanavit.Mm. adprehen-
tis. Vulg.vobis,quia nonvidebmsme, donecvgnial, cum sum Johanuem,sanaviteum Vulg.apprehensum,sanavit
dicelis. eum.
LECTIONES CODICIS VINDEBONLNSISABEUNTES ADEDITIONE \ULGATA.
34. mitlunlur adle; saepevolm. gajhnapullossub divit ad lllos .. in pyteumcadit, extrahet illum, oimssodie
alas suas, el. 55 veslra."Dicovobis,non...donecdicaLis sabbali. 7. Dieebat aulem ad luvitatos... el dicebaLad
Benedictus lllos. 8. Cumm\ilatusfuerilad...nondiscumbaliu... ne..
CAP.XIV.— 1. Et factum est, ut. 2.homohydropicus. sit vocatus,omissoab 1II0.
3. dixilJesus. 4. eum sanavit,acdimisit lUum. 8 El
BLANCHININGTÊ.
(«) Post vobis , deest quia, etiam in cod. Cant. — (b) Post homo , deest quidam, parifer in cod. ptnt.
— (c) Addil an non, etiam cod. Cant. « ou. — (d) Anle dmt, deest respondens, partter in cod. Cant. —?
(e) Additur ab aliquo, in text. quoque Gr. vitb -rtvog.
629 . EVANGELIUMSECUNDUMLtJCAM. 650
discumbat vitare ami- discumbere amicos tuos,
in primo locos, neque in primo neque fraires,
eo, ne forte fratres tu- loco; ne neque cognalos,
honoratior os, sed nec vi- forle hono- neque vicinos,
te aliquis sit in- cinos, (a) nec f di- raiior te sit (a) neque f di-
9. vitalus, et vites; ne for- 9. vocatus, et vi(es ; ne
veniens, qui te et ipsi te veniat, qui forte et ipsi
*
te, et illum invitent, te, et illum le reinvitent,
invilavit, et fiat red- vocavit, et et erit tibi
dicat libi : Da ditio libi : dicat tibi: relnbulio:
buic locum; 13. sed, cum faci- Da huic lo- 13. sed, cum
et tunc inci- es prandium, incum; et in- facis convi-
pies cum con- vita paupe- cipies cum vium, voca
iusione no- res, debi- rubore no- paoperes, de-
bissimum les, . . odos, vissimum biles, clodos,
locum deli- 14. et caecos: ei bea- Jocum le- 14. caecos : et
nere. tus eris, quia 10. nere. Sed bealus erit,
10. Sed cum invi- non babent cum voca- quod non
talus fueris, unde redde- lus fueris, habenl retri-
vade, el dis- re libi; red- vade, re- buere tibi;
cumbe in detur enim cumbe m retribuetur
novissimo iibi in lesur- nobissimo enim tibi
loco; ut, cum rectione loco; ut in resurre-
venerit, qui j'usiorum. cum ve- ctione juslorufn.
te invi- 15. Audiens au- nerit, qui 15. Haec cum
tavii, dicat: tem quidam le mvuavit, audissent qui-
Amice, aeee- ex discum- dicat tibi: dam de simul
de supenus. > bentibus Amice, ascen- discumbenti-
Tunc erit baec, dixit il- de superius. bus, dixerunt
glona tibi li. Beatus, qui Tunc erit illi : Beatus,
coram dis- manducave- libi gloria qui manduca-
ctimbenti- rit panem cum simul bit panem
11. bus ; quoni- in iee;iio Dei. recumbentibus; in regno Dei.
am omnis, 16. Qui (b) dixilf : 11. quia omnis, 16. Ad ipse
qni exaltat Homo quidam quia se exal- (b) dixit f : Ho-
se, humi- fecit cenam tat, hunu- mo qmdam
liabuur, et magnam, et liabitur, et fecit cenam ma-
qui se humi- invitavit mul- qui se bumi- gnam, et vocavit
liaberit, exal- 17. tos ; et misit Jiat, exalta- 17. multos; et misit
labilur. servum su- bilur. servum suum
12. Dicebat au- um hora ce- 12. Dicebat au- liora cenae, /
tem et invi- nae, dicere tem et mvi- ut diceret
tatori : Cum invitaiis : (c) ve- tatori: Cum mvitatis :
facies pran- nite f, quoni- facis prandium (c) venite f,
diumvet ce- am omnia aut cenam, jam paratum
nam, noli in- praepara- noli invitare est.
CODEX BRIXIANUS.
discumberein primo Ioco.ne forte honoratior te sit inque vicinos divites. ne forte el ipsi reinvitent te. et
vitatusab eo. etveniens is. qui le elillum invitavit. dient libi reiributio. sed cum feeeris convivium. voca
cat lihiDa huiclocum.etluncineipiescumverecundia pauperes. deviles. clodos. caecos. et bealus eris quia
novissimumlocum tenere. Sed cum vocatus fueiis\ ade non liabent unde retnbuere tibi, retiibuettu auiem
et discumbe in novissimo loeo. ul cum venerit qui Hbi in lesurrectione justorum. Audiens auiem qui-
le inviiavit dical nbi. Amice accede superius. Tunc dam de simul discuinbenlibus. dixil llli. Bealus qui
ent nbi glona coram simul discumbeniibus. quia manducaverit panem in regno Dei. Ad ipse dixit ei.
onnns qui se exaliat humiliabitur. et qui se humibat Homo quidam feciLcenam magnam el vocavit mul-
exallabitur. Dicebalautem el ei qui liivitaveial eum. los. etnusit servum suum hoia cenae dicere invila-
Cumfacis prandium aut cenam. noli vocare amicos lis. (c) venUe f quia j'arnparala
tuos. neque fratres tuos. neque cognatos tuos ne-
CODEX CORBEIENSIS,
12. Dicebat autem ef invilatori . .. neque vicinos, 17. dicere invitatis: venile, jam paratum est.
neque divites.
VARiANTES LECTIONES.
1 Gat. ad coenamvoeavlt.'receniimtim, wviiavit.iffm.vadem.. adcoenamvocavit Vulg.vade,recumbein
mvitavit.
LECTlONES CODICIS VINDEBONENSISABEU^TES ABED1TI0NE \ DLGATA.
9. etvemat, qui te vocavit,et dicat... et mcipies. 10 15 debiles, caecos,et clodos. 14. quoniamuonhabent...
dieat: Amice,accede supenUs...eril libi glona. 12 et letnbuetur aulemlibi . 15 manducavit 17. hora coe-
invitaiori... cognalosluos, neque vicinos,ncque divites; nae , uLdiceret invitalis: vemle,quia paralumest.
ne foite te et lpsi te reinvilenl, el erit tibi retnbulio
BLANCHININOTJE.
— (b) Post ttixit, dpest ei, in cod. quoqueCant. — (c)Itaet tex.
(a) Addit neque, etiam cod. Cant. pjSs.
pr. epyeafte.
631 EUSEBIl VERCELL. EVANGELIUMCUM VARHS COD. COLLATUM. 652
18. ta sunt. Et coe- ne, factum 18. Etcoepe- est Domi-
perunt om- est, sicut prae- runl simul ne, sicut
nes si . . . cepisti, omnes ex- imperasli;
exeusare et adhuc lo- eusare se. et adhuc
se. Prior 25. cuius est. Et Primus loeus est.
(a) ait f : Villam dixil Dommus (A) dixit f: 25. Et ait Do-
emi, et neces- (c) servo suo f : Villam enn, minus (c) ser-
se habeo exi- Exi circa vias, et necesse vo suo f :
re, et videre et saepes; el babeo e\- E\i m via, et
illam : rogo 5 coge intra- ire, et vi- circa sepes;
te, habe me re quoscum- dere lllam : et compel-
excusalum. que iuvene- rogo te, le intrent,
19. Ei alius dixii • ris, utimplea- habe me ut implea- -
Juga buum tur domus excusatum. tur domns
eonparavt 24. mea . . . co 19. El alter mea.
pana quin- emm . . obis, dixit : Juga 24. Dico autem
que, et vado f quoniam boum emi vobis, quod
experimen- nu . . us viro- quinque, nemo vi-
tum accipe- rum illorum, ' el eo pro- rorum illo-
re lllorum; qui . . ocati bare illa; rum, qui
(b) et propler sunt, etnon (b) ei devenire vocali sunt,
hoc venire venernnt, non possum f. guslabunt
non possum f. gusiabunt 20 ElaJius cenam meam.
20. El alius dixil: de cena mea. dixit : Uxo- 25. Ibantautem
Uxorem du- 25. Comilabalur rem duxi; cum illo
xi; et non pos- auiem curn et noii pos- (d) turbae f;
sum veni- eo lurba; et sum venire. ' el conversus
21. re. Et rever- converius 21. Etreversus dixit ad illos:
sus servus, dixit ad lllos: servus, nun- 26. Si quis venit
renunlia- 26. Si quis venit tiavit Do- ad me, et
vit Domino suo ad me, et non miuo suo. non odil
baec. Tunc odit patrem Tune lra- patrem suum,
iralus Pater- suum, aut tus Paler- el matrem,
familias di- ma(rem, aut familias et uxorem,
xit servo uxorem, aut dixit servo et filios,
suo: Exi cele- filios, aut fra- suo : Exi cito el fraifes,
rius in . . . - tres, etsoro- in plateis, et et sorores,
toa eos res, insuper vicis civi- etiam et
, tis; et ei animam tatis; et ammam
pauperes, suam, non pauperes, suam, non
ct deb . . es, et poiest meus ac debiles, poiest meus
caeco . . . l clo- discipulus et caecos, discipulus esse.
dos in . . . - 27. esse. Et qui cl clodos 27. Et qui non
22. duc hoc. non poriat, introduc bajulat crucem
ser . . us crueem su- huc. suam, et ve-
D . . . . os . . . am, et venit 22. Et ait ser- nit post me,
1 Domi- vus : Faclum non poiest
post me, non
CODEX BRIXIANUS.
sunt omnia. Et coeperuni simul omnes excusare. Pi i- buc locus est. Et dixit Dominus servo. Exi ad vias.
mus di\il ilb. Vdlamemi el necesse habeo e\ire ei vi- et circa saepes et compelle introire ut implealur do-
dereillam.rogoie habeme excusatum.El aliusdixil. mus inea. Dicoenim vobis. qnia nemo virorum illo-
Juga bouin eini quinque. et eo probare llla. rogo le rum qui vocati suni gustabunl cenam meam. Ibant
lijbemeexrusaiuin.EialinsdmiUxoremduxi eiideo aulem lurbae muliae cum eo et conversus dixit ad
non possum venire. Ei i eversus servus. nuntiavii haec illos. Si quis vemt ad me. et non odil pairem sunm
Dommo suo. Tunc iralus Pateifamihas dixit servo etmairem et uxorem. el fiiios. etfratres. et soroies.
suo. E\i cno iu plateas ei vicos civitalis. elpauperes adliuc autem et animam suam non potesi meus di-
ac deviles. ei caecos et clodos introduc huc Et ait scipulus esse. Et qui non bajulat crucem suam et
servus. Dornine factum est sicul praecepisii. ei advenit poat me. non
CODEX CORBEIENSIS.
18. Et coeperunt omnes excusare se. 25. Exi in vias, et cirea saepes.
19. eo probare illa ; el ideo venire non possum.
VARUNTES LECTIONES.
1 Gal. el Mm. Domme.. ut iocutuses. Vulg Domine.. convoeaintrare quoscunqueinveneris,ut. Yulg. compelle
uLimperasti.
2 Gat. eompellemtrare quosoumquemvenens, ut. Mm. inlrare, ut.
LECTIONES CODIClS VINDEBONENSIS
ABELNTES ABEDITIONE VULGATA.
18.Dixil: Villam... liabeoire. 19. el ldeo vemre non et clodos. 22 caret. 29. posuentfundamentum...etnon
possum. 20. et non pot,sumvemre... 21. et debiles ... polueril exphcare,omnes,quividebunl,dicenliHichomo.
BLANCHININOTÊ.
(fl) Post dixit, deesl ei, etiam in cod. Cant. et Goth. — (b) Ita et cod. Conl. 5io (ideo) ov Zvvay.v.ii)-
6eXv.— (c) Post servo, addit suo, eliam eod. Cant. auToO.•— (d) Post tmbae, deest multae , etiam in cod.
Cani. et Vefeellensi.
653 EVANGELIUM SECUNDUMLUCAM, 634
potest disci-j est ad illum? esse meus quin, adliuc
pulus meus ^ 52, Alioquin, dum discipulus. illo longe
esse. adhuc cum 28. Quis ex vobis agente, le-
28. Quis ex ves- longe est, le- volens turrem gatiouem
trum volens gauonem aedificare, non mittet, rogans
turrem ae- miiiens, ro- prius sedens pacem.
dificare, non- gat pacem. compuiavit 35. Sicergo
ne prius se- 3
55. Sic ergo om- sumpfus, qui exvobis, qui
dens compu- nis ex vobis, necessarii non renuntiat
tavit inpen- qui non re- sunt, si ha- omnibus,
dia, si habe- numiat om- bet ad con- quae possi-
at quae opus nibus facul- 811^01^^^^^' det, non
sunt ad con- tatibus su- 29. ne postea- potesl meus
summan- is, non potest quara po- diseipulus esse.
dum eam? esse meus suerit fun- 54. Bonum est
29. ne, si posilo discipulus. damenium, sal : sed si
fundamen- *
34. Bonum est sal : et non po- sal (b) quo-
to non valu- quod si et sal tuerii con- que f eva-
erit consum- infatuatum summare, nuent, in
mare, om- fuerit, in quo omnes, qui quo con-
nes, qui vi- 55. condietur? Neque in videbunt, 35. dietur?Ne-
30. dent, (a) dicent f: neque in ster- [ terra, 50. (a) dieentf: que in ter-
Hic homo core utile Hic liomo ram*, neque
coepit aedi- est, nisi ut fo- coepit aedi- in sierculinio
ficare,1nec ris proicia- ficare, et utile est; sed
valuit con- tur. non poluit foris (c) mittent
summare. Qui habet au- consumniare. eum f. Qui
51. Aut quis Rex res audien- 51. Aut quis habeni aures
iturus com- Rex iturus audiendi,
mittere CAPUT XV. comnnueie audiat.
cuin alio Re- 1. di, audiat. E- bellum ad-
rant aulem versus alium CAPUT XV.
ge belinm,
2 nonne se- 4accedentes Regem, non 1. Eranl aulem
dens prius ad eum om- pnus sedens adpleciti illi
cogitavit, nes pubbca- cogiLabn, publicani, et
si potens est ni, et pecca- si poiuerit peccatores,
cum decem tores, audi- cum x. mi- ul audirent
milibus ob- 2. re eum. Et mur- libus obviare 2. illum. Et
viare ei, qui murati suntr ei, qui cum murmurabant
cum vigin- Pbarisaei, xx. milibus Pharisaei,
ti milibus et Scnbae, venil adver- et Scribac;
venturus dicenles : Qua- 32. sus se ? Alio- quod hic
CODEX BRIXIANUS.
potest esse meus discipulus. Quis enim exvobis volens adhuc illo longe agente legationem mittens rogat ea
turrem aedilicarenonneprius sedens computatinpen- quae pacis sunt. Si ergo omms ex vobis qui non re-
dia. si habet quaeopus suntad pei (iciendurnne postea- nuntiat ommbus quae possidet non potesl meus esse
quam posuenlfundamenium elnon poluerii pei ficere discipulus. Bonum est sal. quod si sal evJiiuerit in
mneos qui viderinl incipianl inndeie lliumdicentes. quo condietur. neque in terram. neque in slercuh-
Qnia hic homo coepit aedificaie et non potuu peifi- nnm utileesi. sed loras miueiur. qui habet auresau-
cere.Aut quisRex itiiruscomiiiitteiebelluiiiadversus diendi audiat. Erani auteni adpiopmquantes ei.
abum Regem. nonne pnus sedens cogitavit si potest omnes publicani eL peccalores. ut audirenl lllum
cum decem milibus occuuere ei. qui cum viginti nn- Et murmurabant Pliansaei et Scribae dicentes. Quia
libus venit adversus eum. Si autem impossibihs est.
CODEX CORBEIENSIS.
28. nonne prius sedens computavit, etc. si habet 32. logans pacem.
ad consummandum. 55. Neque in terra , neque in sterquilinio uti-
29. ei non potueril explicare , omnes , qui vide- 1(2GSti
buni, dicent: Hic homo coepit aedificare, etc. CAP.XV. — 1. Erant autem applicili illi omnes
51. nonne sedens pnus cogitat, si potuerit. . . pubhcani.
obviare ei . . . venit adversum se ?
VARIANTESLECTIONES.
1 Gal. perficere. Yulg. consummare. rit. Yulg. Sic ergo omnis renuntiat.
. • Gat. etiionvadensprius...Begl,qui. Jlfm.nonvadens. * Gat. sal quoqueevanuent. Vulg. autemsal evanuerit.
Vulg nonsedens prius... qui. " Gat. ad|jropinquantespubhcani.Jlfm.apphciti ei pu-
3 Gat.Sicent omnis...renunciaverit.Mm. renunciave- bhcam. Vulg. appropinquantesei publicam.
51. nonne sedens pnus eogitat, si potuent cum... ob- m slerquilinio.
viare ei.... vemt adversum se? 52. legalionem miLlit. CAP.XV.—1. applieiuilli omnespublicani. 2 Senbae,
rogans pacem. 55. Sic ergo ex vobis... qui nonrenunLia- quodliicrecipereLpeccatores, et manducaretcumillis.
verit.....discipulus esse. 34. Quodsi sal evanuenl. 35.
BLANCHININOTJE.
(a) Cod. Cant. <j.ik)ov<Ti)£yetv. Ibid. in eodem— , anle hic homo , deest quia. — (b) Addit quoque, eliam
fcod.Cant. v.virb ukg: conlormiter Vercellensi. (c) Tex. Gr. ficdlovtrivuvro.
655 EUSEBII VERCELL. EVANGELIUMCUM VARIIS COD. COLLATUM. O^G
CODEX VERCELLENStS. CODEX VERONENSIS.
re hic pecca- unum pec- peccatores paem-
tores reci- catorem pae- reciperet, el lentiam ba-
pit, et vesci- nitentiam manducarel benti, quam
tur cum eis? agentem, cum illis. in XCVIIII.
5. Dixit autem quam super 5. Et ait ad justis, qui
ad eos para- xcxim.jus- illos simili- non indigent
bolam hanc, los, quibus tudinem banc : paeniten-
dicens : non est ne- 4. Quis ex vo- tiam.
4. Quis ex vestris cessana pae- bis homo, qui 8. Aut quae
homo, qui ha- nitentia. habet centum mulier,
bel oves cen- 8. Aut quae mu- oves, et si er- babens
tum, et si pe- lier, habens l averit una dracmas de-
rierit una draelimas ex eis, non cem, si
ex eis, non- x. etsi perdi- dimnnlleiet perdiderit
ne relinquit diderit («) unam f xcvmi. III (A) unam f,
xcviiu. ln de- ex lllis, non- deserto, et nonne ac-
serio, el vane accendit abit ad il- cendit lucer-
ditadillam, lucernam, lam, quae nam, et
quae perit, el scopis com- erravii, do- scopis mun-
quaerens, mundat donec inveniat davit
donec inve- 2
mum, el quae- 5. eam? Et domum,
niat lHam? ril diligen- cum inve- et quaerit
5. Etcuminve- ler, quoadus- neriL eam, diligenter,
neril, inpo- que uiveni- eam donec in-
nit lllam super 9. at? Et, cumin- in humeios 9. veniat? Et,
umeros su- venenteam, 6. suos, etve- cum inve-
os, gaudens : vocat ami- niens domum, nerit, con-
6. et cum vene- cas suas, et vi- convocat voeat aini-
rit domum, cinas, dicens: amicos, et cas, el vi-
convocat Congratula- vicinos, di- cinas, di-
amiros, et vi- mini milu; cens llhs: cens: Con-
cinos, dicens quoniam in- Congraiulamini gralulamini
lllis : Congra- veni drac- mecum, quia nnlu ; quod
tulamini mi- mam,3quam inventa est niveni drac-
hi, quoniam perdideram. ovis mea, mam.
invem ovem 10. Sic dico vo- quaepene- 10. Itadicovo-
meam, quae bis, gaudium lat. bis, sic gau-
perierat. erit coram 7. Dico vobis, dium eril
*
7. Dico vobis, quo- Angelos Dei coram Ange-
quod Ua gau-
niam sic gau- super unum dium erii in lis Dei m
dium erit in peccatorem caelo peccalore
eaelo super paeniteuti- peccatoie paemtentiam
CODEXBRIXIANUS.
hic peccalores recipit. el mandueat cum illis. El ait tiam agenlem. quam super nonaginta et novem ju-
ad illos parabolam istam dicens. Quis ex vobis ho- sios. qui non indigent paenitenliam. Aul quae mu-
mo. qm habet cenLumoves. et si erraveut unam ev lier habeus dragmas decem. si perdiderit dtagmam
illis. nonne dinuilit nonaginia el novem in deserio. iinam. nonne accendit luceinam. el scopis mundavit
et vadit quaerere eam quae erravit. donec lnvemal dommn et quaent dibgenler. donec inveniat Et cum
eam. Et cum invenem eim inponet m umcros suos inveneiit convocat amicas et vicinas dicms Congra-
gaudens. et voniens m domtim convocat anncos et tulinuni miln. quia invem diagm.im meam quam
vicinos dicens illis. Congraiulaiiiiiu nulii. quia inveni perdideram Ila dico vobis. sic gaudium eiit coram
ovem meam quae perierat. Dico vobis quod lta gau- Angehs Dei super ununi peccatorem paemtenliam
dium ent lu caelo super unum peccatoium paeniien-
CODEX CORBEIENSIS.
2. Quod hic peccalores reciperet, el manducaret 7. in uno peccatore . . quam in nonaginla no-
cum illis. vem justis.
4. nonaginla ei novem in monlibus in deserto , et 8. si perdiderit unam , nonne accendet lucernam,
ibit ad lllam, quae erravit, donec nivenial ? 4 CLscopa mundabit donium suam, etc.
6. Congralulanuni mecum , quia inventa est ovis 10. gaudmm ° erit coram Angelis in uno pecca-
mea. tore.
1 Gal. quodplusgaudium.Vulq.quodita gaudium. quam.
2 Gat.et quaeret. Vulq. et quaent. 4 Gal.etverretdomum.flfm.et scopismundabitdomum.
3 Gal.et Mm.dragmauimeam,quam.Yulg. dragmam, h Mm. erit Angelis.
3.simililudiuemhanc,dicens. 4. oves, nonne.... etibit m nonagmlanovem justis,qui non mdigenlpaemtenliam.
ad lllam,•qdae erravil. 5. invemeteam,miponiLinhume- 8 unain.... scopis mundabildomum. 9. quod mveni
ros suos el \emens. 6 Congiatulammimecuni; mventa dracmam Ila 10. dico vobisent eoram....in peccalore
eit ovis mea, quae. 7. ui uno... paenilenLiam halienti., paemLenliam habenle.
BLANCHININOTiE.
(A) Ante unam, deest draclimam, eljam in cod. Gant.
*
C57 EVANGELIUMSECUNDUM LUCAM. / 058
am agentem. ventrem agenli. trem suum
11. Dixit ergo: - suum de sili- 11 Et ail: Hp- de siliquis,
Homo quidam quis, quas por- mo quidam quae porci
1 habebat duci edebant; habuit duos manducabant; '
42. os filios, et - nee qmsquam 12. filios, et diet nemo illi
dixil ilb adu- 17. dabatilli. In xit ilh adu- dabat.
lescentior : se autem con- lescenlior :„ 17. ln se autem
Pater,' da mi- versus, dixit: Pater, da mi- conversus,
hi porlionem Quanti mer- hi portionem dixit : Quanti mer-
substantiae, cenani substantiae, cenarii patris
quaemecon- patris mei quae me con- mei abundant _
tmgit. El di- abundanl tingit. Et di- panibus; ego
visit illis sub- pane; egoau- visit llhus sub- auiem hic
sianli.un. tem hic fame stamiam. fame pereo.
15. Etnon post 18. pereo. Sur- 15. Et non posl 18. Surgam, et
mullos dies, gens, ibo ad multos dies, ibo ad patrem
colleciis om- patrem me- congraegatis meum, el r
nibus, adu- um, et dicam omnibus, dicam llli :
lescentior illi: Pater, pec- adulesceiuior Pater, peccavi
filius pere- cavi in cae- filius pein caelum, '
gre profec- lum, et coram regre profe- etcoramte;
tus est in re- 19. te; jam non ctus est in re- 19. jam non sum
gionem Jon- sum dignus gionem lon- dignus vocarl '
gmquam; vocari fili- ginquam; et filius tuus :
et ibi dissipa- ' us tuus: fac ibi dissipavit sed fac me,
vit substan- me, sicutu- substantiam sicul unum
tiam suam, num ex mer- suam, viven- (a) mercenna- '
vivens luxu- cennariis do luxunose. riorum tuo-
riose. 20. tuis. Et sur- 14. Et postquam ' 20. rum f. Et
li. Cumque con» gens, venit omuiacon- surgens, veriit ,
sumpsisset usque ad pa- sumpsit, facta ad patrem
omma, facta trem suum. est fames suum.
est iamis va- Cumque ad- per regio- Cum aulem
lida per re- huc longe nem illam; adhuclonge
gionem illam ; essel, vidit et coepit (b) abesset f,
et ipse coepit illum et ipse egere vidit lllum
15. egeri. Et abiit, pater ipsius; 15. victum. Et paler ipsius;
et conjun- et misencor- abiit, et adel nnsericor-
xitse unide dia moius
2 plicuit se cui- dia motus
municipibus est, et procur- dam civium est, el adcur-
regioms ll- rens, incu- regtoms lllius. rens, cecidii
Jius : qui misit buit super Et is misit supra collum
illum in agro ' colJum ipsi- lllum in villa ejus, et os-
suo, ut pasce- us, el oscula- sua, ut pasce- eulatus est
ret porcos. tus est eum. retporcos. llluin.
16. Ei cupiebat 21. Dixit autem 16. Et ctipiebat 21. Dixitauiem
saturare illi filius . Pa- unpleie venei hlius ejus :
CODEX BRIXIANUS.
agenlem. Ait aulem. Homoquidem habuilduos filios ci manducabant et nemo illi dabat. In seautemie*
et di\it adulescenlior ex lllis patri. Paler da mihi versusdixit. Quanii menennariipairismci abnndant
portionem subsiautiae quie me contingii El divisit pimbus. ego aulem hic lame pareo. Suigens lbo ad
illis subnamiam Et non posl muJlosdies congregatis patrem meum et dicam illi Pater. peccavi m cieliun
omnibus adulescienlior fibus peregre proiecius est et coram le. jam non sum dignus vbcaii lihus luus
in regionem longmquam. et ibi dissipavit substan- Jac me sicut unum ex inercenariis luis. Et surgens
tiam suam vivehdo luxuriose. Et postquam omnia abut id patrem suum. Cum adluicaulem longe essel.
consumsil. facia est fames \alida in regione llla et \iditillum p'itrervipsius. et misencordia molus esl.
ipse coepit egere. El abiit. et adhesit uni civium leet adcurreos cecidit supia collum ejus ei osculatus
gionis illius. Et misit lllnm in villam suamul pasce= est lllum Dixtt autem ei filius.
ret parcos. Et cupiebal satur,ir| de sihquis quaspor-
CODEX CORBEIENSIS.
12. et dixit adolescentior : Pater. 17. Quanli 3 mercenarii palris mei f.
14. facta est lames per regionem illam.
1 Gal el Mm habebat. Vulg. habuit. supra. Vulq. aceurrens, ceciditsuper.
2 Gal.elMm.occurrens,cecidil supra. Vulg.accurrens, 3 Et ita Gal.el Mm
LECTIONES C0D1C1SVINDEBONENSIS ABEUNTES ABEDITIONE VULGATA.
12, adolescentiorpatn... substantiae meae, quae. 15. ms. Et llle misit illum in villasua. 17 reversus, ait...
adulescentior.. iu regionem longiuquam. 14. cousunip- mercenaih palris. 18. dicam illi. 19.umniei'cen|norum.
sil...faeta esl famesin regioneilia. 15.ex civiumregio- 20. Dum adliuc... jpaler ifhus.
BLANCHINlNOT^.
(a) Ita et lex, Gr. rS>vpio-Qiav«OTOV.— (b) Ita et tex. Gr. krtixovrog•
65<) EUSEBII VERCELL. EVANGELIUMCUM VARIIS COD. COLLATUM. 640
ter, peccavi interroga- Pater, peccavi servis, et in-
in caelum, vit, quidnam in caelum , terrogavit,
et coram te; essent Iiaac? et in te; jam quaenam
jam non sum 27. Qui ait illi: (a) _quo- non sum di- haee essent.
dignus vo- mam f frater gnus vocari 27. Isquedixit
cari filius lu- tuus venit, filius tuus. ei : (a) Quia f
22. us.'Dixit et occidit pa- 22. Dixitautem fraler tuus
aulem paier ler luus vi- paler ejus venit, et oc-
ad pueros su- tulum illuin ad servos suos : cidit paler
os: Celerius saginaium; Cito proferte tuus vitulum
proferte quoniam in- mihi stolam illum saginatum;
stolam prio- colume illum illam primam, quia salvum
rem, et indu- 28. recepit. Ira- et induiie illum recepit.
ite illum, et lus est autem, illum, et date 28. Indignatus
date anulum ets noluit in- anulum in est autem, et
in manu illi- trare. manu ejus, nolebat in-
us, et calcia- Egressus (b) au- et calciamen- trare. Paler
menta in pe- tem f pater il- (a in pedi- (b) vero f il-
25. dibus ejus, et Iius, coepit 25. bus ej'us, et lius egressus,
adducite vi- rogare eum. adducile vi- coepit rogare
tulum illum 29. Ipse aulem tulum lllum 29. illum. Ad
saginatum, respondens, saginatum, ille respondens,
et occidite, ail patri suo : et occidiie dixit patri
et manduce- 3 Ecce tot an- et
eum, man- suo: Ecce tot
mus, el aepu- nis servio ducemus, et aepu- annis servio
24. lemur; quo- libi, et num- 24. lemur, quia tibi, et num-
niam lnc fili- quam man- hic fihus quam mauda-
us meus mor- datum (u- meus mortuus tum luum
tuus fuerat, um praeter- fuerat, et praeteribi; et
et revixit; pe- ibi, et num- revixii; pe- numquam
rierat, et inquam dedis- rierat, et dedisti mi-
venlus est. ti miln hae- inventus est. hi
Et coeperunt dum, ul cum Et coeperunt ut cum amicis meis
aepulare. amicis me- aepulan. aepularer.
25. Erat autem is aepularer. 25. Erat aulem 30. Sed post-
filius lllius 50. Cum autem fihus ejus quam filius
senior in a- filius tuus senior in tuus hic,
gro: el cum hic, qui come- agro : et factum qui devo-
veniret, addit omnem est, cum ve- ravit subslan-
propinqua- facullatem nirel, el ad- tiam cum me-
vit domui, et suam vivens propiaret retricibus,
audut sym- cum forni- domui, audiit venit, et
phonias, et cariis, venit, symphoniam, occidisti
26. chorum; et et occidisti et choros; illi vitulum
vocavit unum vilulum lllum 26. et vocavit illnm sagi-
de pueris, et saginalum. unum de natum.
CODEX BRIXIANUS.
Pater peccavi in caelum. et coram le. jam non stim nam hoc esêt. Ad ille dixit illi. Frater luus venit
dignus vocari filius (nus. Dixilaulem palerad senos et occidil pater tnus vilulum saginatum quia salvum
suos. Cilo proferte slolam pnmam. etinduiieillum.et lllum lecepit. Indignalus est autem einolebatiniroi-
daie annulum inmanu ejus. etcalciamenia m pedibus re. Patei (b) veio f illius egressus loris. coepit illum
ejus et adducite vilulum saginaium et occidte. et man- rogare. Ad ille respondens dixit palii suo. Ecce quod
ducantesaepulemur. quialncfiliiismeus. morluus erat annis seiviotibi. et numquam mandatum luum piea-
et levixit. perieratetinveiilusesl. Elcoeperuntaepu- terii, el milii numquam dedisti hedum ul cum ami-
laii. Eratautam filius ejussenior ni agro el cum veni- cis meis aepularer. Posiquam auiem filius iuus lnc
ret. et adpropinquiret domui audivii symfomam. et venit. qui devoravit suhsianiiam suam cum merelri-
chorumeivocaviiuuumdeservis,etinterrogavit.quid- cibus ocudisti illi vitulum saginatum.
CODEXCORBEIENSIS.
22. stolam illam primam. 27. occidit vilulum illum saginatum.
25. adducile viiulum illum saginatum. 50. devoravit* substanliam tuam f.
26. inlerrogavit, quae essent?
VARIANTES LECTIGNES.
1 Gal. tuus, fae me ununi de mercenanis tuis. Dii.il. s Gat. Ecce quot anniMm.Ecce quot anni. Vulg. Ecce
Mm.facnie sicut unum. Vulg. tuus. Dixit. tot anms.
- Gat.noluilvenire.... E^ressusest,... coepitMm.Egres- 4 Et ila Mm.
susest,., coepil.FM(g.nolebatintroire...Egressus,coepit.
LECTIONES CODICIS VINDEBONENSIS ABEUNTES ADEDITI0NE \ULGATA.
21. etin te :non sum. 22. stolam illam pnmam. 25. 28. et noluit. 29, quod annis....praeieiii, et non de-
vilulum lllum. 23. appropiaret domui. 28. quae haec disli. 50. occidisti.
essent? 27.Ad ille dixil ei: Frater... quoniamsalvum.
BLANCHININOTÊ.
(a) Addit quia, etiam text. Gr. Sri. — (b) Kaet cod. Cant. St.
/ CODEX VERCELLENSIS. CODEX VERONENSIS.
51. Ipseautem vilicusin- 51. Et ipsedi- ciam , quia
dixit illi : tu tra se : Quid fa> xit illi: Fili, dominus
meciirn fu- ciam, quoni- lu mecum meus auferet
isti semper, am dominus semper fui- a me vili-
et es ; et om- meus aufe- sli, et es; et calionem.
nia mea, tua rel vilicatio- omnia mea, fodere non
52. sunt: aepula- nem nieam tua sunt : valeo; mem-
ri autem a me ? fodere 32. aepulari au- dicare eru-
nos oporte- non valeo; tem nos, et 4. bescoj (a) Co- ,
bat, 4et gaude- mendicare gaudere opor- gnovi f quid
re, quoniam confundor. tet, quod faciam; ut,
hic frater 4. (a)Cognovif quid frater luus cum amolus
luus morlu- faciam; nt, cum liic mortuus fuero a vili-
us fuerat, et amotus fue- fuerat, et catione, re-
revixit, pero devilica- revixit, pe- cipiant me
rierat, et in- lione, reci- rierat, et in domos
vemus est. piant me s in - invenlus est. suas.
nomussuas. 5. Convocatis
CAPUT XVI. 5. Et, convocalo CAPUT SXVI. itaque sin-
1. Dicebatau- unoquoque 1. Dicebat au- gulis debilo-
tem el ad dis- ex debitori- tem ad di- ribus domini
cipulos suos: bus domini sui, scipulos sui, dicebat
Homo quidam dicebat pri- suos : Ho- primo: Quan-
^rai dives, ori : Quantum mo quidam tum debes
qui habebat debes domi- ' erat dives, domino
vilicum; et 6. no nieo? Qui qui habebat 6. meo ? Ad
bic diffama- dixit: Centum vilicum; et ille dixil:
lus fuerat vatos ol. . i. . Di- bic diffamalus Ceiilum
aputillum, xil autem erat aput vathos
tanquam dis- illi: Accipe cau- illum, quasi l olei.
siparet bo- tionem lu- dissipasset Dixit aulem
na ipsius. am; et sedens , bona ejus.' illi: Accipe
2. Etvocabiteum celenus scri- 2. Et vocavit (b) litteras
dominus su- be quinqua- ' illum ad se, tuas f, et
us, et ait illi { ginta. et ait illi : sede; cito
Quid hoc au- 7. Deindealii Quid boc scribe qum-
dio de le? red- dixit: Tu au- audiodete? quaginta.
de ralionem tem quan- redde raiionem 7. Deinde alio
vilicationis tum debes vilicationis dixit: Tu
tuae : jam enim domino meo? tuae : j'am quanlum de-
non poteris Qui dixit: Cen- enim non bes ? Ait:
amplius actum coros poteris vili- Cenlum cbo-
tum meum tritici. Dixit care. IOS trilici.
adnunistra- aulem (c) et f 3. Ait autem Ait(c) et f
3. re. Dixit huic : Accipe vilicus inlra illi: Accipe
autem ille cautionem se:Quidfa- lilteras luas,
CODEX BRIXIANUS.
Adilledixitilli.Fili.luseinpermecumes, elomniamea quia dominusmeus. auferta me vilicationem. fodere
luasuut epulari aulem nosoporteleigaudere.quiafra- non valeo. mendicare erubesco. Cognavi quid laciam.
lerlunsliicmorluus erai et revixit penerat et iuveiitus uicumamotiisfueroavilicatione.recipianimeindomos
est. Dicebat autem ad discipulos suos. Homo quidam suas.Etconvocaiis singulis debitonbus domini sni di-
erat dives valde qut habebat \ihcum. el hic diffama- cebaiprimo. quantum debes donuno meo. Ad illedi-
lus es>t apul illura quod dissipasset bona ipsius. xit. Cenlum cados olei. Dixit autem llli. Accipe<;au-
Quem cura vocasset dixil illi. Quid hoc audio de le. lionem luam. et sede ciio et scnbe quinquaginta.
redde ralionem vilicationis tuae. jam enim non po- Deinde alio dixit. Tu auiem quanlum debes. Ad ille
teris vilicare. Ait autem vilicus intra se. Quid faciam dixit.Centum corostritici.Aitilli Accipe litleras luas.
CODEXCORBEIENSIS.
52. 3 aepulari autem nos. et gaudere oportet. 4. Cognovi quid faciam.
CAP. XVI.—3. quiadominus meus auferet, a me? , 6. Centum 4 batos olei... Accipe lilteras luas. f
1 Gat.quodfrater tuus mortuus,revixit. Mm. quodfra- * - Gat.et Mm.in domus. Vulq. uTdomos.
ier tuus mortuuserat, et revixit. Vulg. quia fratertuus a Gat. gaudere te oportebat.Mm.gaudere oportet.
hic mortuuserat, et revixit. 4 Et ita Gat.
LECTlONES CODICIS ABEUMES
VINDEBONENSIS ABEDITIONE VULGATA.
52. oportetnos, quia tuusfrater mortuuserat. omissoet. 4. Cogitaviquid faciam. Desunt sequeniiu.
CAP.XVI.—1.Hicdelaluseral aput illum. 2. voeavit,
BLANCHININOTJI.
(a) Juxta text, Gr. tyvav.— (b) Iia et cod. Cant. Lat. et Gr. eroOTuypayy&rv.<— (c) Addit. et, etiam text.
Gr. xui.
6*3 EUSEBIl VERCELL. EVANGELIUMCUMVARIISCOD. COLLATUM. 011
iuam, et * scn- ISIIS, quod et scribe 15. bis?Nemo
be octogin- vestium est, 8. LXXX.El lau- servus po-
8. la. Ellapdavit quis credel davit domi- test duobus
dominus vibcum vobis ? nus vilicum dominis
iniquitalis, 15. Nemo polest iniquitaiis, servire. Aut
qu. 2. . . pruden- servus duo- eo quod prur unum odiet,
ter fecerit, bus dominis denter fecerit. et alterum
Dixit autem servire. Aut Dixit autem amavit; aut
ad. . . . pu. . emm unum ad discipulos unum pa-
s dico vo- odiet, et ali- suos : (a) Fili f tietur, et
bis. . . . li hu- um dibget; hujus saeculi alterum
jus saeculi aut unum prudenliores contemnet.
pru. . entio- patietui, et sunl quam Non pote-
res sunt su- alium con- fili Jucis stis Deo
per filios lu- temnel. Non iu liac gene- servire, et
cis in gente polestis Deo ratione. mamonae.
hac. servire, et 9. Et ego vo- 14. Audiebant
9. Ei ego dico yo- mamonae. bis dico : Fa- autem baec
bis : Faciie vo- 14. HaeGomnia cile vobis omma Pha-
bis amicos cum audis- amieos de risaei, qui
de iniquo sent Phari- (b) mamona f erant ava-
(b) mamonaf; saei, qui e- imquitatis; ri, et deri-
ut, cum defe- ranl ama- ut, cum dete- debant ll-
cerit vobis, tores pecu- ceritis, reci- 15. Ium. Et
recipiant niae, inride- piant vos m ait illis ;
vosin aeter- banleum. aeterna laber- Vos esiis,
na taberna- 15. Et dixit eis: nacula sua. qui juslifi-
cula. Vos estis, 10. Qui fidelis catis vos
10. Qui fidelis qui justifi- est in mi- _, coram ho-
3
est in mini- catis vos co- nimo, et minibus:
mo , et in mul- ram homi- in majus fi- Deus autem
to fidelis est: nibus: Deus au- delis est: novit corda
el qtii in mini- tem scit cor- et qui in veslra; quia,
mo lniquus < da veslra; modieo ini- quod (c) in f
esi, et m mag- quoinam, cus est, et in homimbus
no iniquus quod aput majus sublime
est. homines sub- inicus est, abo-
11. Si eigoin ini- lime esi, abo- es(. minaiio
quo mamo- minalio est 11. Si ergo in ejusante
na fideles 4 ante cons- ma- Deura.
iniquo
non fuislis, pectum Dei. mona 16. Lex, et
quod vobiscum 16. Lex, etPfophae- fideles Prophetae
est, quis dabit lae usque non fuistis, usque ad
12 vobis? Et, si in ads Johannen; quod veium Johannen;
alieno fide- ex quo reg- est, quis ex quo re-
les non fu- num Dei evan- dabit vo- gnum Dei
CODEXBBIXIANUS.
et scribe octoginla Et laudavit dominus vilicum vesfrum est quis dabit vobis. Nemo servus polest
iniquitalis quod prudenter feceut. quia iiJu hu- duobus doniinis servire Aut enim unum odiet. et
j'us saeculi prudentimcs sunl filiis lucis in geneia- alterum ddigit. aut uni adherebil. ei alterum con-
tione sua. Et ego vobis dico Faciie vobis amicos de leniiiet. Non potesiis Deo servire el mamoiiae. Au-
(b) mamonaf iniquiialis. iilcum delecerilis recipiant diebanl autem haec omnia Pharisaei. qui erant a\a-
vos inaeleina labernacula. Qui fuieiis esi in moli. et dendebant eum El ait illis, Vos esLis qui
dico, ei iu mtillo fideiisesi. et qui in modico mfide- jusiificaus vosmetipsos. coramhommibus. Deusautem
lis est. et m multo liifidehs est. St ergo m iniquo novit corda veslra. qma quod homuubus allum est
maniona fideles non fuistis quod verum est quis \o- abominatio esl anie Deum. Lex et Prophetae usque
bls credet. El si in alio fideles non finslis. quod ad Johannen. deinde regnum Dei evan-
CODSX GORBEIENSIS.
8. 6 prudentiores sunt quam fijii lueis in bac generatione.
VARIANTESLECTIONES.
1 Jfni. scnbe cito LXXX. scribe oelogmta * Gal. Johannem; ex quo regnumDei evangelizantur,
Vulg.
s Gal. el Mm fecisset Dixitautem ad discipulossuos: Mm Tohannemprophetaveruni;ex quoregnum Dei evan-
Fihi Vulq.fecissel:"quiafiln. gejizîtur. Yulg. Joannem; ex eo regnum pei evangeli-
3 Gat el Mm. ni modico, et in majus... el m inajus. zalur. _.
in mimmo,et in majon .. eLm maj'on. 0 Gat.et Mm. prudenlioressuutfilnslucism yita sua.
Vulg
» Gal.et Deum. anleDeum.
Mtn. apud Vulg.
12. quis credet. Deesl vobis. 14. Audiebant autem haec Phansaei. 16.ex quo regnum...cmnesin illum vim
faciunl.
BLAKCHINJKOT45.
(a) Ante fili (lege ftlif) deest gui^^ iq cod^ quoque Cant, — (b) Ita el lex,t- Gr. w.a.yavfi.— (c) A.ddit in,
eliam tex. Gr, sv.
045 eVANGELIUMSECUNDUMLUG^M. - 0i6
CODEX VERCELLENSIS. CODEX VERONENSJS.
gelizantur, nera ejus. evangelizatur, 22. Faetum est
et omnes in 22. Factum est au- et omnts amem ut
illum festi- tem ut mo- in illut vim morerelur
17. nant. Facilius rerelur pau- facit. Lazarus men-
est aulem per, et porla- 17. Facilius dicu*, et
caelum, et retur ab An- est autem porlaretur
terram tran- gelis iii sinu caelum , ab Angelis
sire, quam Abrabae. et ierram in sinum. ......
de Jege unum Mortuus est • praeterire, Mortuus est
apicem ex- autem et di- quam autem dives,_
cedere. ves, et seppl- de lege unum (c) et sepultus
18. Omnis, qui di- lus est aput apicem ca- est. Eiin
mitiii uxq- inferos. dere. 25. inferno ele-
rem suam, 25. Et de inferno 18. Omnis, gui vans f ocu-
el nubit ali- elevans ocu- duniitit uxo- los suos, cqni
am, adulte- los suos, cum rem suam, esset ni lor-"
num facil: esset m tor- et ducit al- menlis, vi-
et quit di- mentis, videt teram, moe- ditAbra-
missam a ma- Abraham chatur : et ham a lon-
rito ducit, a Jonge, et La- qui dmiissam ge, et Laza-
moecatur. zarum in a viro du- lum in sinu
19. Homo quidam sinu ejus; cit, moechatur. ejus (d) re-
erat dives, 24. et ipse excla- 19. Homo aulpm qmescentem f:
qui \eslieba- mans, dixil: quidani erat 24. et lpse excla-
lur purpu- Paler Abra- dives, qui mans, dixit:
rain, et by|; ham, mise- induebatur Pater Ahra-
sum ; et ae- reremibi, purpuram, ham, mise-
pulabanlur et miile La- et aepulaba- rere mei,
cotidie splen- zarum, ut lur cottidie et mitte La-
dide. inlingat ex- splendide. zarum, ut
20. Pauper (fl) autem f ti emum 20. Erai (a) autem f inlingat ex-
quidam, no- digm sui in quidam men- tremum
nnne Laza- aquam, (e) et f dicus, nomine digiti sui
rus,jacebat refngeret Lazarus, qui in aquam,
ad januam Jinguam jacebat ad (e) et f re-
divitis illi- meam; quo- j"anuamejus, fngeret lin-
us, ulceri- niam cru- ulceribus ple- guam mearn;
bus plenus; cior in hac 21. nus, cupieps quia crucjor
21. et cupiebal 25. flamma. Di- saturari ex in hac flamma.
satiari de xii autem Ins, quae ca- 25. Etdixitilli
nucis, quae illi Abraham : debant de Abrabam :
cadebant" Fili, memor mensa (b) di- Fili, lecorda-
de mensa esto vitis f: sed re quia re-
*
(b) divitis f : sed et quoniam rece- el canes ve- cepisli (f) tu f
canes veni- pisti bona niebant, et bona m vi-
entes, Jam- ni vita tua, lingebanl ultu tua, et
bebant vul- el Lazarus cera ejus. Lazaius si-
CODEX BRIXIANUS.-
gelizatur. et omnis in illud vim facit. Facilius et lingebant uleera ej"us. Factum est aiilem ulmoic-
est auiem caelum et leiram piaelenre quam lelur mendicus. et poitarelui ab Angelis in siuum
dc lege unum apicem cadere. Omnis qui duniilit Abraliae. Mortuus est autem et dives (c) et sepuJtus
uxoiem suam. et aliam ducit moepaiur. et qui di- esi. El inferno elevan» f oculos suos cum esset in
inissam a \iro ducit moecalur. Homo quidam erat lormentls vidil Abraham a Jonge et Lazarum in si-
dives. etinduebatur purpuiam. et bvsso. et aepula- num ejus et ipse exclamans dixit Pater Abraham
Jjalur coltidie spieudide. Ttlendicus(fl) auiem f qui- miserei e mei et nntte Lazarum ut Intinguat summum
dam nomine Lazarus. qui jacebat ad januahi ej'usul- digilijsui iii aqua. (a) et f rcfrigerel Jinguam meam
ceiibus plenus. cupiens saturari de nncis quae tade- quia crueior rn hacflamma.Eidixit illiAbiaham Fili
bant de mensa (b) divitis f. sed et canes yeniebant. recoxdaie. quia recepisli bona in vita tua et Lazarus
CODEX CORBEIENSIS.
1G. omnes in illud vim faciunt. 22. ut moreretur Lazarus mendicus.
VARI4NTES LECTIONES.
1 Gflt.et Mm divitis: sed et. Yutg.diyilis, et nemo illi dabat : sed et.
18 dimisentuxoremsuara,etduxentaliam. 19.Homo rerelurLazaruspauper, el ptfrtaretur morluusest au-
autem . quimduelalur purpuram, et byssum,el,aepu- lem et dives, etsepullus esl aput mferos. 23. Elgvans
Jebatur cotidie 20. Pauper autem qmdem erat 21. oculos..., MditAbrahamfonge,etLazarumin sinumejus.
Ex his, quae.Ibidemdeesl,etnemolllidabat. 22. ut mo- 24.misereremihi. 25. quomamreeejJJStL
BLANCHININOTJE.
(a) Addit. autem, etiam tex. Gr. Ss. — {b) P^st divttis, deest et nemo illi dabat, pariter in tex. Gr —
(c) Ita et tex. Gr. vai irkf-a — KK£Iv rS>qX\viii4pas-—î4)Additfeguiescenteni, etiain cod. Cant. i<kv,«.<T{s.v6y,evov<
—(e) Ita et tex. Gr. ww. (OAdcln tu, eiiam tex. Gr. <rv.
CODEX VERCELLENSIS. CODEX
4 VERONENSIS.
simililer tenliam a- mililer ma- suadebil illis.
mala : genl. la; nunc 51. Ait autem
nunc autem 31. Dixit:au(em autem luc illi: Si Moy-
hic conso- illi : Si Moysen, consolaiur, sen, el Pro-
lalur, tu au- et Propbetas tu vero cru- phetas non
tem crucia- non audiuut; 26. ciaris. Et audiunt;
26. ris. Et super . nec si quis in his omni- neque si quis
omnibus is- ex mortuis bus inter ex mortuis
tis inler nos, ad illos ierit, vos, et nos ad illos abie-
et vos hiaius credent. Chaos magnus rint, credent.
lerrae mag- stabilitus est;
nus confir- CAPUT XVII. ut hi, qui CAPUT XVII.
matus est; ut 1. Dixii (a) aulem f venient boc, 1. Dixit (a) au-
hi, qui veni- ad discipulos transire non tem f ad di-
unt hoc, tran- suos : Diflici- possintad scipulos suos :
sire non pos- Je est, ul non vos, neque Impossibile
sint ad vos, veniant scan- inde huc est, ul non
neque inde dala : verum- transmeare. veniant scan-
hoc trans- lamen vae s 27. Dixit aulem : dala: verum-
meare. illi, per quem Rogo ergo lamen vae illi,
27. Dixit autem 2. veniunl. (b) Uti- te Pater, ul per quem ve-
illi : Rogo er- lius est autem mittas in nient.
go te Pater, illi ne nasce- domum Pa- 2. (b) Utilius aulem
ut miltas in reiurf, aut tris mei. fuerat illi ne
domum Pa- lapis molaris 28. Habeo enim nascerelur f,
28. tris mei. Ha- inposilus quinqne fra- aut lapis mo-
beo enim fuisset collo ties, ut laris imponatur
quinque *Ira- illius, et pro- testetur illis, circa collum
tres, ul tesli- jeclus esset ne et ipsi illius, et proi-
ficetur ilhs, in marem; veniant in ciatur in ma-
ne et ipsi ve- quam ul scan- locum hunc re; quam
niant m hunc dalizet unum tormento- ut scandalizet
locum cru- de pusillis rum. unum de pu-
ciatus. istis. 29. Etaitil- sillis istis.
29. Dixit autem il- 5. AUendite vo- li Abraham : 3. Attendite vobis :
li Habraham : bis: si peccave- Habent Moy- si peccaverit
Habent Moy- rit (c) frater f tu- sen, el Pro- (c) frater f
sen, ei Prophe- us, corripe il- phetas: au- tuus increpa
tas : audiant lum : el si pae- diant illos. illum :
30. illos».Qui dixit: nitentiam 30. Ad ille dixit: et si paenitenliam
Non, Pater egerit, remit- Non, Pater babuent, dimit-
Abraham; sed, 4. te illi. Et si sep- Abraham : sed 4. le illi.Et si
si quis ex mor- liens pecca- si quis ex mor- septies in die
tuis surre- verit in die tuis resurre- peccaverit in
xerit, paeni- in te, et sepli- xerit, perte, et si seplies
CODEX BRIXIANUS.*
simililer mala nunc autem. luc consolaiur tu vero tiam agent. Dkit autemuli. Si Moysen. etProphetas
crueiaris. Et in his omnibus inier nos et vos non audiuntneque siquis ex niortuis surrexenl cre-
Chaos magnum firmaium esl. ut hi qui volunt hine dunt. Dixit (a) aulem f etad discipulos suo-.. Inpos-
transire ad vos. uon possinl neque mde huc ad nos sibile est. ut non veniant scandala. vae auiem bo-
transmeare. Di\it autem rogo te Pater ui niitias eum mini illi. per quem veniunt. Utilius esi llli. si lapis
in domum Patris mei. Quia habeo quinque fraties ut molaris inponatur circa collum ejus. et pioiciatur in
lestelur illis. ne ei ipsi veniant in locum hunc tornien- mare. quam ul scandalizet unum de pusilhs istis.
torum. Et ait llli Abraham. Habent Moysen el Pro- Adlendite vobis. si peccaverit (c) fratei f luiis m-
phelas audiant illos. At ille dixit. Non Pater Abra- crepa lllum. etsi paenitenliam egeni dimilte illi.Et
Iiam. sed si quis ex mortuis ierit ad illos. paenilen- si septies in die peccavent in te et septies
CODEX CORBEIENSIS.
CAP.XVII. — 2. Utilius est aulem illi, ne nasce- 3. 3 si peccaveril fraler f tuus increpa illum.... et
retur, aut lapis molae, etc. si poeniientiam habuerit, 4 dimilleilli.
1 Gal. el Mm. teslificetur. Vutg. testetur. 3 El ila Gat.
s Mm.vaehomimilh, per quem vemuntscandala.Vulg. 4 Mm.dimilteturilli.
vae autem llli, per quem vemunt.
LECTIONES CODICISVINDEBONENSIS
26. qui veniunt hoc, transire non possintad vos, ne- CAP.XVII.— 1. Impossibileest non... verumlamenvae
que mde hoc iransmeare, 27 Paler, omis„ole. 28. ne ... \enient. 2. utihusest auteni llli ne nascerelur,aut si
ipsi vemantin locumhunc. 50. Mirrexerit,suadebiteis. lapts...supercollum. 3. si peecaventfrater... et si paem-
51. ex.mortutsad llloslerint, credent ei. tentiamhabuent. 4. et septies conversusfuent, dicens.,
BLANCHINiEOTJL
(a) lla et tex. Gr. 81. — (b) Sic legit et J§. Clemens : xoikbvr>vtx.\)r& el ow. iyevvh&n.— (c) Ante fraler,
deest in te, etiam in Vers. Goth.
es conver- 9. bibes? Num- conversus fue- 9. bibes. Num-
sus fuerit at quid aget gra- rit ad le, di- quid granam
te, dicens: Ago tias (f) servo f;' cens: Paeniteor : habet (f) ser-
paenitcnliam : qiioniam fe- dimitie illi. vo f,quod
remilte illi. cit, (g) quae prae- 5. Eldixerunt feeu, (g) quae
5. Etdixerunt cepta sunt 3111 Aposloli : sibi impe-
Apostoli Domino : 10. ei ? f Sic et Domine, ad- rata sunt f ?
Auge nobis vos, cum * (h) fece- auge nobis 10. Non puto.
6. fidem. Quibus ritis f, quae 6. (idem. (a) El Et vos, cum
ille dixit: Si ha- praecepia dixit illisf: (h) leceriiis f
hueritis fi- sunt, (i) dicitis f : - Si liabuentis quae piae-
dem, tanquam Servi muti- fidem, sicut cepta snnt,
gr.inum si- lessumus:quoddebuimus granum sinapis, (i) dicilis f .
napis, dicetis facere, feci- dicereiis huic Servi inuliles
muro huic : mus. arbori moro : stiinus: quod
Eradicaie, 11. Et factum est Eiadicare, et debiiimus face-
et plantare dum iret in traiisplantarein re, fecimus.
in mare : (b) et Hierusalem, mare : (b) utique 11. Et factum
obaudisset et ipse tran- obandisset f est, dum Hie-
vobis. siebai per vobis, rusalem lrel,
7. Qnis autem ves- mediam Sa- 7. Quis autem transibat per
trum, habens mariam, el Ga- habens servum mediam Sa-
servum aran- lileam, et Je- arauiem, aut mariam, et
tem, aut pas- 12. ricbo. Ingre- (c) 0. . . f Galileam,
ceniem (c) oves f, diens aulem . . . ceuiem et lliericlio.
1 qui, 'regres- in quendam 12. Et ingredienli
so eo de agro, vicum, et ec- regredienii ei in quodam
statim (d) dicetf ce decem vide agro, (d) di- casiello, et
illi : Tiansi, et ri leprosi cel f illi : Transi, ecce decem
8. recumbe : (e) sed steterunt reciimbe: (e) sed viri leprosi
dicet f illi: Piae- 13. a longe; et le- dicet f illi : steterunt
para milii, vaverunt Paiamibi, < 13. a longe; et
quod tenem, vocem suam, quod cenem; levaverunt
et succinc- dicentes: Jesu et praecinge vocem, dicen-
tus miiusira Magisler, te, et ministra tes : Jesu
mihi, donec miserere no- mihi, donec Praeceptor,
mamlucem, 14. bis. Et, cum manducem, miseiere no-
et bibam, et audissel ilei bibam: et 14. bis. Quos ut
postea tu man- los, dixit illis : sic tu man- vidit, dixit:
ducabis, et Euntes, osten- ducabis et Ite, ostendite
CODEX BRIXIANUS.
conversus fuerit dicens. Paenitel me dimitte illi. Et quid gratiam habet servo illi. quia fecit (g) quae
dixerunt Apostoli DnminoAdauge nobis fidem. Dixit praecepla sunt ei f. Non pulo. Sic et vos. cuui feee-
aulem DoininusSi haberetis fidem. sicut granum si- ritis omni.i quae praecepia sunt vobis. dieite Quia
napis. dicerelis buicarbori moro. Eradioare. et trans- servi inutile» siimus. quod debuimus facere fecunus.
plantare in mare. et oboediret vobis. Quis autem El factuni est cum uel in Hierusalem transibat per
ve.>.irumhabet servnm arantem aut (c) oves f pa- mediam Samanam etGalileam Ei tuiu ingiedetetur.
scentem qui regresso d« agro dicai illi siaiim Trausi quoddam castellum. occuirerunl ei. decem vnile-
recumbe. sed dicit ei Paia inihi quod cenem. et prosi. qui steterunt a longe. et elevaveiunt \ocem
praetinge te et nunistia mihi. donec manducem et dicenles. Jesu Praeceplor miserere nostn. Quos ut
bibam. et post haec tu manducabis et bibes. Nun- vidit. dixit lllis. Euntes osien-
, CODEX CORBEIENSIS.
6. 3 dicerelis buic arbori : Eradicare, et transfre- quae sibi imperaverat f ?
tare in mare, et utique obaudisset vobis. 11. dum vadit.... per mediam Samariam, et Gali-
4
7. aut oves pascenlem f.
b laeam, et Jencho.
9. Numquid gratias habel servo; quod fecit,
VARIANTESLECTIONES.
1 Gat.el Mm.cm... dicitilli. Vulq.qui... dicalilli. inmare. Recentimanu,transportare.Mm.Morire,
s Gat. universa.. quia servi. Mm. universa... servi... plantare
eradieare... el obedirevobis.
faceie nonfacimus.Vulg omnia.. servi... facere,feeimus. * Etila Gat.
3 Gal.dicetishuic arbori-Morire,et eradieare,et tiaus- 0 Et ita Gat.
LECTIONES CODICIS VINDCBONENSIS
ABLUNTES ABEDITIONE VULGATA. '
5. Augenobis. 6. El dii.itlllis: Si habuenlis fidem,ut fecentis praeceptavobis.. quaedebuimus.11.dumvadil
granum... ellranspoitare lnmare; etulique obedietvos. Jeruaalem...per mediamGahlaeam,et Jenco. 12. Et ui-
7. ovespascentem,qui regressode agro, slatimdicet. 9. gressusest in quodamCaslello...et ecce decem \in le-
illi, quodfecit, quae sibi lmperatasuul. 10. Et voscuin prosistelerunt. 13. miserere nobis.
BL4NCIIINI NOTJE.
(a) Iia et cod. Cant. 6 81 ehtevavroXg.—(b)Tex. Gr. vvi vnhvovo-evuv. Quia tex. Gr. prneterilum tempus
de>ignat, idcuco videtur Inierpres verli>se obattdissel.— (c) Enam Vercell. videlui leuisse oves, ctim Syr.
Vers., Pers., Arab., et August. — (d) In el lex. Gr. epet.— (e) Ita et e»d Canl. ukV ipet —(f) Poht
servo, deest illi, etiam in cod. Cant. — (g) Da el lex. Gr ra StarayOivra avrS> —(h) Post {eceniis , decst
omnia, etiam m cod. Cant. — (t) Tex. Gr. habetieysTs, quod euam praesenli tempori iuservil.
PATROI.. XII. -„r* 21
651 EUSEBIl VERCELL. EVANGELIUMCUM VARHS COD. COLLATUM. 6s2
dile vos Sacer- Dei, Dixil eis: vos Sacerdotibus. 21. vatione : nequp
dotibus. Non venit' Et factumest, dicenl : Ecce
Et factum est, regnum cum dum vadunt, hic, aut ec-
dum irent, observatio- mundati sunt. ce illic. Ec-
emundati 21. ne: sednec 15. Unus autem ' ce enim regmhn Dei
15. sunt. Unus dicent: Ecce ex illis, ut intra vos est.
aulem ex e- 1 hic, aut ecce vidit quia 22. Et ait ad di-
is, cum vidis- illic. Ecce enim mundaius est, scipulos suos :
set quia sanus regnum Dei regressus est, Venienl dies,
esi, rever- intra vos est. cum niagna ut desideretis
sus est, cum 22. Dixit autem voce magnifi- videre ununi
voce mag- ad discipulos cans Deum; diem Filii
na honorifi- suos : Venient 16. Etceeidit hominis, et
cans Deum; dies, ut concu- in faciem non videbilis.
16. et procidit piscaiis vide- ante pedes 23. Et diceni vo-
in faciem re unum di- ejus, gratias bis : Eece hic,
ad pedes illi- em Filii homi- agens (a) ei f : et ecce lllic.
us, grali . . nis, et non vide- et Iiic erat Nolite ire, ne-
agens; et ip- 25. bitis. El diceut Samaritanus. que seelemini.
se erat SaiM- vobis: Ecce 17. Respondens 24. Nam, sicul
rites. hic, aut ecce autem fulgur fulgu-
17. Respondens s
illic. Nolue^ dixit : (6) Hi f rans de cae-
aulem Jesus, ire, nec sequl. x. mundati lo lucet in
dixit: (b) Hi f -de- 24. Sicut ehim ful- sunt: novem his quffi
cem munda- gul corus- ubi sunt? sub caelo sunt,
ti sunl: no- cans, sic erit 18. Ex illis non esl ita erii (c) el f
vem ubi sunt ? Filius (d) homi- qui redirel, Filius (d) hominisf.
18. Ex his non 25. ms f. Pnus au- et gratias aga- 25. Prnnum autpm
est inven- tem oportet ret Deo, nisi oporlet illum
tus, qui rever- illum multif lnc alienigena. multa pali, et
sus honorem paii, et repro- 19. Et ait illi : reprobari a ge-
daret Deo, ni- bari a gene- Sutge, vade: neratione hac.
si hic alient- ratione hac. quia fides 26. Et, sicut fa-
19. gena. Et dixil il- 26. Et sicul facium tua te salvum fecit. ctum est in
li: Surge, ul est in diebus 20. Interrogatus diebus Noe,
vade; quoniam Noe, sic eril aulem a Pha- iia erit m di£-
fides tua te sal- 8 et in diebus risaeis : Quando vemi bus Filii ho-^
vum fecit. Filh hominis. regnum Dei ? 27 minis. Ede-
20. Interrogatus 27. Edebanl, bi- bant, et bibe-
autem a Pha- bebanl, nube- ille dixit eis : bant, uxores
risieis, quan- banl, nubeban- Non venit ducebant, nu-
do venlnium tur, usque m regnum Dei bebanl usque
. . . 11 egnum diem quo incum obser- in diem, qua
CODEX BRIXIANUS.
dite vosSacerdolibus Etfaciuinesidum irent mundati ceni Ecce bic. aut ecce iilic. Ecce enim regnum Dei
siuii.Unusauiemexillis.utvidilqui.imuiidatusebi.j'e- inira \os esl. Et ait ad discipulos Vement dies
versuses; cuni voce m ignamagoilicans Deum.el ceci- -quindo dpsidereiis videre unum diem Fibi hominis
ditin faciem suam anlepedes ejus.gralia>agi'iis.ellnc et non videlntis. Et dieentvobis Epce hic ei ecce
erai Samanlanus. Respondensaulem Jesus dixit. Non- illic. Nolne irp neque seeleniini. Sicut enim fulgur
nedccem mundalisuni. etiiovemnbisuut. Non est ui- corusenns in bis quae sub caelo sunt fulgel. ila «it
ven'us qui reverlereturet daret glonam Deo nisi Inc adveiilus Filu liominis ui die sua. Prunum nuiem
alienigeua. Et ait ille. Surge et vade quia fides tua te opoiiet illum multa paii. et reprobari a generalione
salvum fecil. Interrogaius aulem a Pbansaeis. hac Ei sicui facium esi in diebus Noe iia eril et in
Quando \enit regnum Dei. Respondet eis. et dixit. -diebus Filu bominis. Edebant el Jnbebant. uxores
Non venit regnum Dei cum observatione. neque di- ducebant et nubtumjdaliaiit usque in diem qua nitra»
CODEX CORBEIENSIS.
14. quod ut vidit—. dum vadunt, mundati sunt. 18. Ex illis non eral qui rediret, etgiatias ageret
47. dixit: Hi decem mundaii sunt: novem ubi Deo, msi....
stmt ? 24. Nara, sicu(. fulgur coruscans deicoelo, ilaerit.
VARIANTESLEGTIQMS.
1 Gal.hic Chnstus,aut... intravos. Mm.inter vos. Vulg. 3 Gal. et Mm.et advenlusFilii homims.Yulg.et in dte-
hic, aul...iutra vos. bus Pjliijiominis.
s Gat.et Mm.Nolite exire. Vulg. Noliteire.
LECTlONES CODICISVIRDEBONENSIS ABEUNTES ABEDITIONE VULGATA.
14 dum vadunt. ib. quiasanatus est ..magnificavit. unumdiemviclere. 24. lucet his, quae sub Caelosunf...
17. dixit. Hi decemmuiKJatisunl. novemubi sunt? 18. ent et Filius homims. 25 Primum autem. 27. Ede-
NonesLinillis qui redirel, el grauas ageretDeo. 19 Et lianl, .. el nubebant, uxores ducebant,usque.
ait ilh... vade; fides. 21. aut llluc. 22. ut desiderelis
BLANCHININOLfE.
(a) Addit ei, eliam tex. Gr. KUT5.—(b) l(a el cod. Canl. OVTOI.—(c) Addit el, etiam tex. Gr. xui.-r-(d)Post
hominis, deest in die sua, in cod. tjuoque Cant.
055 ^ EVANGELIUMSECUNDUMLUCAM. «54
troiret Noe silvam eam intravit Noe , 34. Dicovobis,
in arcam, et 34. faciet. Dico in arcam, el illa noeie
vemt dilu- enim vobis, venit dilu- erunt duo in
bium, et per- 2 hac nocte \ium, et per- lecto uno;
didil omnes. erunt duo didit omnes. unus adsu-
28. Similiteret in leclo uno;~ 28. Simibter fa- metur, et
faclum est unus adsu- ctum est in alter relin-
et in diebus metur, et ali- diebusLoth. quelur :
Lot : Edebant, us relinque- Edebant, et 35. duae
bibebant, emp- 35. tur : erunt Jiibebant, molentes
bant, vende- duaemo- emebant, et in unum; una
bant, planta- Ientes in u- vendebant, adsumetur, et
bant, aedifi- num; una plantabant, una rehnque-
29. cabant: qua relinque- et aidificabant: tur :
die exiit Lot tur, et alia 29. qua die au- _> duo in agro;
a Sodomis, ( adsumetur : tem exiil Loth unus adsumetur,
pluit ignem duo in agro: a Sodomis, et unus relin-;
de caelo, et perunus adsu- pluit ignem quetur.
didit omnes : metur, et de caelo, et 36. Respondentes
50. Similiter e- alius relin- omnes perdi- aulem, dixerunt
rit in die, qua quetur. 50. dit : seeundum t illi : Ubi Do-
Fihus homi- 36. Etresponden- haec erit dies 57. mine?
nis revela- les, dixerunt Filii hominis, Quibus ,, ,
bilur. ilIi:UMDomine? qua revelabitur. ipse dixit: Ubi-
51. In illaliora, 57. Qui dixit illis : 51. In illa hora, cumque fue-
qui erit su- Ubicumque . qui fuerit in ritcorpus,
per (ec(um, fuerit cor- tecto a illic con-
et vasa illius pus, illuc con- ejus in domo, giaegabuntur
in domo, non veniunt ne descendat el aquilae.
descendat aquilae. tollereilla;
toliere ea : elqui in agro, CAPUT XVIII.
et qui in agrn, CAPUTXVin. non redeat
simibter 1. Dicebat autem similiter retro. 1. Dicebat au-
non rever- paiabolam 52. Memores eslote tem para-
tatur retro. illis, ob hoc uxoris Lo(h. bolam ad
52. Memores quod debe- 55. Quicumque illos, quo- ,
estote uxo- lent semper autem niam oportet
ris Lot. orare, el non qusesierit ani- semper ora-
55. Quicumque 2. deficere, di- mam suam libere, et non
ergo quae- cens : rare, perdet il- 2. deficere, di-
sierit ani- Judex quidam lam, et qui- cens: Ju-
mam suam erat in quacumque per- dex quidam
1 salyam face- dam civita- diderit illam erat in qua-
re, perdet ilte, qui Deum (a) propter dam civilate,
lam; et qul non lime- me f, salvam qui
perdident, bat,sednec faciei illain. non timebat, nec
CODEXBRIXIANUS.
vit Noein arcam. et venit dilluvium el peididil om- deiit illam (a) propter me f salvam faciet eam.
nes. Simihter sicut facttirii est in tJicbus Lot. Ede-„ Amen dico voliis. In ilja noete eiunl duo in leclo
bant et bibebant. emebant. ei vendebant. plania- iino. iinns adsumelur. cl alier ielinquetur. duae
bant. et aedificaliaiit. qua die autem exiit Lot a So- erunt molentes in unum. una adsumeiur et alia
donus pluiLignem et sulpur cle^caelo et omnes per- relinquelur. duo in agro. unus adsunieiur. et alier
didil. secuiidumhaeceiunt. qua die Films hvnunis relinquetur. Et lesiiondenlfs di\ernni iJli. Ubi
revelabitur. In illa die qui fueikin lecto. et \ast fient haec Domine. Qnibus ipse dixil Ubieumque
eju-, in domo non descendat lollere illa. et qui ni fueril corpus. Illtic congrenabuniur aquilae. Di-
agro. similuer non redeat retro. Memores estoie tebat -autem et parabolam ad illos. qnoniana opor-
uxoi IS LoL Quicumque quaesient animam suam let semper orare et non deficere dicens. Judex qui-
saham facere perdet illam. et quicumque perdi- dam erai m quadamcivilate. quiDeum «on limebat. et
CODEXCORBEIEiNSIS.
28. Similiter factum estin diebus Lol. CAP.XVIII — 4. Si Deum non timeo.
29. Omittitel sulphur.
VARIANTESLECTIONES.
1 Gat.salvare.Mm. vivificavit.Vulg. salvamfacere... a GaUllla nocte erunt duoin Jeclo;unus. Yulg. In illa
vivificabit. nocteerunt duoin lectouuo; tinus.
LECTIONES CODIC1S VINDEBONENSISABEIINTESABED1TIONE VULGATA.
28. bibebant,vendebant,aedificabant.29. et ignemde eruntroolentes. 36.dixMuutiilh. 37.Quibusipsedi\il,,
caelo. 50. in die Filn homims.quarevelalntur. 53. Qui- congcegabunlur aquilae.
cumque autem quaesient m ammamsuam Iiberaie, 35. (5P. XMIL— 1. eLiamparabojamisjam.
Deeslduo erunt, usqueduo agro. Posteasequilur, duae
BLANCIJINOOT^;.
(o) Addit propter meetiam Veisio Gotb.
CODEX VERCELLENSIS. CODEX VERONENSIS."
hominem • vobis, qma hominem (b) faciet f
revereba- faciei vmdiclam reverebalur. cilo vindi-
illoi um ce- - ! 3. VMua autem ctam illorum.
3. tur. Viduaîu-
tem qu iedam leiiter. * Atla- qnaedaiu eral Tamen Filius
eralin ea- ' men Filius in civitate, homiuis ve-
dem civila- hominis ve- quae venit niens num-
te, ei \enie- niens, inve- ad illum, di- quid inveniet
bat ad illum, niet putas cens : Vindica . • < lidem super
dicens: Vm- fidem super me de ad- terram?
dica me de terram ? versaiiomeo. 9. Dixit autem
9. Dixii autein 4. Et nolebat - ad quosdam,
adversario '
4. meo. Et noet ad quos- per iniilium •' > qui sibi con-
lebat per tem- dam 2 Iiden- tempus. Post ' ' fidebant. tam-
pus. tes sibi, qua- baec dixit quam justi >
Posthaecau- si (c) sint f jusli, inlra. . . (c) essent f,
tem dixit in- et spei nen- Si Deum. . . et spernebant
ira se : Si Deum tes celeios, timeo, ' eeieros, simi-
non iimeo, parobolam nec hominem litndinem
nec honii- hanc : 5. revereor : ta- istam.
nem revereor: 10. Duo hoinines men, quia 40. Duo homines
5. aitaineii quia 3 ascende- molesta est ascenderunt
molesia est runt ln lem- miln haec in templnm,
nulii vidua plo orare, vidua, vin- 1 utoraient,
haec, vindi- unus Publi- dieabo illam, 11. uiuis Publi-
cabo illam, canus, et a- ne in novis- canus,
ne per lem- lius, Phari- simo veniendo et aiter
pore veni- 1 11. saeus. Slans - constringat Pharisaeus.
ens, suggil- itaque Plia- - me. Slaris iiaque
let me. risaeus, iii- 6. Ait autem Pharisaeus,
6. Dixit autem tra se baec Doniinus : sic oiabal :
Domiiius: Audite 4 orabat : Deus, Audite, quid Deus, graiias
quid judes gralias ago judex imqui- ago tibi, quia
iniquitaiis tibi, quia non tatis dixent. non sum, sicul
7. dicet : Deus ausum, sicut 7. Deus autem ceieri honii-
tem non fa- ceten homi- non laciet nes, raptores,
eiei vindic- num, rapto- vindictam injusti, adul-
lam electorum res, injiisii, electorum teri, velut
suorum adulten, vel- suorum cla- eliain (d) si-
clamantium ul hic Publi- maiitium die, cui f hic Publi-
die, ac noc- 12. canus : jeju- ac nocie, (o) pa- 12. canus: jeju-
te, (a) palienti- no bis in sab-" tienliam lia- „ no bis in
am habens f bato : deci- bens f in lllis ? sabbato : de- '
8. in ilhs ? Dico1 mas dono 8. Dito vobis: eimas do
CODEX BRIXIANUS.
hominem non reverebalur. Vidua auiem quie- enim vobis quia cito faeiet vindictam illorura. Ve-
dam eiat in civitate illa. et venieljat ad eum dicens rumlamen. Filius hominis veniens puias inveniet
Vmdiea iue de adversat 10 meo. At ille nolebat per fidem in lerra. Dixit autem et ad quosdam qui in se
multura tempus. Post haec auiem dixil intra se Et confiilebant quod (c) essent f jusii. et spemebanl
si Deum uon umeo. nec hominem reêreor. lamen. ceieios parabolam istam Duo homines ascendernnt
quia inolesta esi milii haec vtdua vindieabo lllun ne ln lempltiin ut orarenl uiius Pharisaeus. et alterPu-
in novissimo veniens suggillel me. Ait autein Donu- bticaims. Slans iiaque Pharisaeus sic or.ibai. Deus
nus. Audiie quul judex iniquilatis dieii. Deusautem grat as nbi ago. quia non sum sicut ceieri homines
non*laciel viiidictam electorum suorum climaniium. raptores. iujusti. adulteri velut etiam (d) sicutf luc
ad se die ac nocte. et palientiam habebit ui illis. Dico Publicanus. jejunobis iu sabbato decimas do
CODEX CORBEIENSIS.
5. nein nnvissimo veniat, et constringat me. 10. unus Publicanus, ct unus Pharisaeus.
9. 8 lamquam justt essenl, etspeinebanlcaeteros, 11. vel etiam sicut hic Publicanus.
similitudinem istam.
1 Mm. verumiamenquoniamEiliushomimsvenieus,pu- 4 Gal dicebat:Deus cffilerihomines.Vulg. orabat:
tas iuvemrefidemiu lena? Vulg. VerumiameuFilmsho- Deus »
.... cieLenliommum.
muns venieiib,puias inveniel fidemm leira? Mm quod essent justi, et spernebant caetcros. Gal.
s Mm. qui se confidebant.Vulg. qiu in se confidebant. aspeinabaut.
3 GaUascendebuutin. Vulg. a&eenderunt in.
LECTIONES CODICIS VINDEBONENS1S ABCUNTES ABED1TIONE VULGATA.
3. eratinCivitale,... el«oepitadillumdiCPre :Vindica. 9. Deesllanq am justi. Ibid. et spernebant caeteros, si-
i. Si Deuin. 5. veniendosusgillel ine. Ail aulem . Au- imiiludiiieuiisiam. 10 utius Publicanus, et alius Phan-
dile. 7. deest ad se. Ibid. hubel, paliennam Uabens m saeus. Jf.SlausiLaquePliariiaeiis,sicorabat...îcutcae-
illis? 8. deest quia cito. Ibtd. uumquid mveuiei. ten liomuies: raplores...^veIeliam, sicut.
BLANCHIM NOTiE.
(a)ltiel lex. GryavpoQvyiuv.—(b) Anie faciet, de esi quia, etiam in cod. Canl,—(t) Addil esseW,pariler(ex
Gr. sfoi. Vercell. quoque habtt sint. — (d) Legit sicut, texlus quoque Gr. ag. >
657 EVANGELIUMSECUNDUMLUCAM. l r 658.
te prohibe- et noliie eos ' '
omnium, omnium, quae * vetare : lalium
quaecum- re illos ; tali- i possideo.
que possideo. um est enim < 15. Et Publicanus esl enim re- > '
15. Et Publicanus regnum cae- a louge stans,- gnum caelo-
a longe sians, lorum. noleb it nec rum. '< *
nolebat nec 17. Araen dico oculos suos 17. Amen dico - - <
quidem ocu- vobis : Quis- , sursum Jevare vobis : Qui-
los suos in que non a acad caelum; cuinque (
caelum ad- ceperit reg- t sed tantum non acceperit
levaie; set num Dei, tan- percuiiebal - regnum Dei,
percutiebat , quam infans, , ,_ pectus suum, sicul puer,
pecius suum, non intra- i dicens : Domine non intravit
diceus: Deus bit in illut. Deus, repropi- in illui.
propilius es- 18. Inierroga- tiare mihi > 18. Interrogavit 1
to niihi pec- vii auiem peccalon. > auiem eum
catori. eum quidam, ii. Dico iiaque^ quidam >
1<L Dico voliis, quia dicens : Ma- vobis, quia dicens : Ma-
descendit gisterbone, discendn hic gister bone,
lnc jostifi- quid faciens Publicanus quid fa-
catus in do- vitam aeter- juslificalus ciendo vi-
mo sua prae nam possi- (a) inagis in lam aeter-
illum Pha- debo? domuin suam, nam possi-
risaeum : quo- 19. Dixit autem quam ille Plia- debo?
niam omnis, illi Jesns: Quid risaeus f: 19. Pixit autem
qui se exal- me dicis bo- < qtna omnis, ei Jesus :
tat, humilia- num? nemo qui se exaliat,
biiur; ei qui est bonus, > huniiliabiiur; dicis bonum ?
sehumiliat, nisi uuus •i et, qui se hu nemo bouus, >
exaliahiiur. 20. Deus. Manda- miliat, exal- \ nisi unus
15. Offerebant ta nosti. Ail: > tabitur. 1 20. Deus. Man- '
auiem ei m- Quae ? Non > 15. Adferebant au- dala nosli. >
fantes, ut il- Iiomicidi- tem ad illtim " Non oceides :
los lange- um facies: mfanies, ut - Non adul-
rel. Viden- Non adul- eos tangeret. terium ad-
tes autem terabis : Non , Quod cum mities : Non
discipuli, ob- lurtum fa- viderent di- furtum fa-
3
cies : Non scipuh, mcre- cies: Non
jurgabant
eos. , falsum les- pabant it- falsum le-
16. Jesns autem timonium los. siinioiiium
imperavit , dices : Hono- 16. Jesus autem, dices : Ho-
eis, dicens: ra patrem con\ocans il- nora patrem
Sinneinfan- luum, ei malos, dixil : tuum, el ma-
l
tes venire trem (b) tuain f, Sinite pueros trem (b) luam f.
ad me, et noli- 21. Qui dixit: venire ad me; 21. Au llle:
CODEX BRIXIANUS.
omnium quae possideo. Et Publicanus a longe, sians. probibere. talium est enim regnum Dei. Amen dico
nolebai nec oculos suos ad carlum levare. sed peren- vobis Qiucutnque non acceperit regnuin Dei sicut
liebal pectus suiim dicens. Deus propilius esio mihi puer non iniravit in illud. Et inierrogavil eum qui-
peccalnri. Dito ilaque vobis. quia descendil bic Publi- dam Piinieps dicens. MagiSier bone. quid f.iciens
caiiusjusiilicalus(fl) magis in donium suam quam ille vitani aeternani possidelin. Dixirauiem ei J'"-us.
Phausaeusf. quia oniuis qui se exaltit humiliavilur. Qmd me dicis bonum nemo lionus nisi unus Deus
el qui se liiimilial exaliavuur. Adleiebanl autcm ad Hiec niandala nosu. Non omecaveris. Non occides.
illum et uilautes. ut eos langerel. Quod cum vide- Nonfuitum facie-».Non falsum lesiimonium dices.
rent discipuli increpabant illos. Jesus ainem eonvo- Honora patreni tuum el matrein. Ad ille ai(.
caus Ulosdixit. Sinite pueros venire ad me. el nolue
CODEX CORBEIENSIS.
12. omnium quaecumque possideo. siificaiusindonunn^suam^magisquamillePliarisaeus.
15. Domine Deus, propitiare mibi peccalori. 18. Oimttu Pnnceps. ~
*
14. Dico vobis, quiadescendilhicPublicanus ju- 20. 6 Non adultenum commiltes.
1 Mm. ad me venire, tahum est. Vulg. ,vemre ad 4 Gat. el Mm. Amendico vobis.
me, et nohlevelare eos : tahumest. 8 Gat.suammigis> (siipp/equam)lllePharisaeus(varians
2 Gal recepenl. Vulg.arcepent lectiom illala) ab illo. Mm.suammagisab jllo.
3 Gat.Nonfalsum.Vulg.Nonfurlumfaeies:Nonfalsum. 6 Gul.lextum
moecaberis.
LECTIONES CODICIS
VINDEBONENSISABEUNTES ABED1TIONE \ULGATA.
12.decimo,quaecumqueadquiro. 14. qtua descendit terrogabit eum quidam,dicens. 18. quidfaeiendovilam
hie Publicanusluslifitalusmagis, quamllle Phansaeus. aeleruam possidebo? 19. nisi unusDeus. 21.EtaitilU:
lb. cum viderunt discipuli. 16. infanlesvenne.. et "Haec
nolileeos\ etare. 17.lsle non intrabitm illul. 18. In-
BLANCHININOT^l.
A
(A)Ita et cod. Cant. yv))ov rap' heXvovrbvi>api<jvXov.—(b) Addit tuam, elianiiex. Gr. c-oO,
659 EUSEBH VERGELL, EVANGELlUM<CtM VARHS-COB. COLLATUM. C(.0
Haee omni- rit salvus Haec omnia 27. Ait illis Je- *
a custodivi 27. fieri? Dixit custodivi sus : Qunp
a juventu- autem lllis : a jiiventute impossibilia
te mea. Qnae inpos- mea. suniaput
22. Quod cum au- sibilia sunt 22. Quod (sic) audi- homines, haec
dissetJesus, ' t aput bomi- to, Jesus omnia possi-
dixit ei: Ad- nes, possibi- ait: Adhuc bilia sunt
lme unum lia vero aput unum nbi aput Deum.
tibi deest: Deum sunt. deest: omnia- 28. Ail•autem
omnia quae- 28. Dixit autem quaeeumque Pedus Ecce
cumque Petrus : Ec- habes, vende, nos, (a) reliclis
habes, ven- ce nos, relicet da pau- reiibus no-
de ea paupe- tis omnibus peribus, et stris f , secu-
ribus, et hsr- nostris, se- habebis tlieti- ti sumus
bebis then- cuti sumus saurum in te.
saurum in 29. te. Qui dixil caelo, et 29. Quibus ipse
caelis; el ve- eis : Amen di- veni, seque- < dixit: Amen
ni, sequere co vobis, nere me. dico vobis,
25. me. Qui, mo est, qui 25. His ille au- nemo est^
cum audis- * reliquenl ditis, conqui rehquid
set haec, tris- domum, aut trisiatus est; domuro,
tis factus est; parentes. quia dives aut paren-
erat enim aut fratres, erat valde. les, aut
dives valde. aut uxorem, 24. Vidensau- fraires, aut
24. Quem cum aut filios lem illum uxorem, aut
vidisset Jesus propler reg- tristem fa- filios propter
contrista- 30. num Dei, qui ctum, dixit regnum Dei,
lum, dixit : non accipi- Jesus : Quam 30. msi ut re1-
Qtiam diffi- et (b) septies difficile, cipiat (b) se-
cile. qui pecu- tantum f in qm pecu- plies tantum f
nias habent, tempore isto; nias habent, et in boc
in regno et in futuro in regnum tempore; et
*
Dei intra- saeculo vi- , Dei niira- in saeculo
25. bunt! Faeili- tam aeler- 25. bunt. Fa- venturo vi-
us est enim , nam posside- i cilius est (am aeternam
camellum bit. camellum possidebit.
per foramen 31. Convocatis per foramen abus 51. Adsumpsit
acus autem duo- (ransire, quam autem xn.
transire, decim dis- divitem in - discipulos-shbfe,
quam divi- cipulis, dixit trare in re- et au (c) ad
lem in regnum (c) ad illosf t Ecce gno Dei. illos f....
Dei. ascendimus 26. Et dixeruni ascendimus
26. Dixerunt au- ) in Hieroso- • qui audie- Hierosolyma,
tem qni au- lyma, et con- ])ant: ELquis et consum-
diebanl : El bummabun- potest salvus mabuntur
quis pote- tur omnia, fien? omma, quae
CODEX BRIXtAMS.
Hapcomniacuslodivi a juvenlutemea.Quoaudilo Je- Et ait illis Jesus. Quae inpossibilia sunt npul homi-
susaitilli.Adlmo unum libideest. omnii quaecumque nes. possibilia sunt apiid Deum. Ait autem Peirus.
habes yende. et da panperibqs. et hahebis ihensau- Ecce nos dinusimus omnia. et secuti sumus le. Ad
rum m caelo. et veni sequere me. IIw ille auduis ille dixil eis. Amen dito vobis quia nemo est qui
coniristiius esi. quia dives erat valde. Videqs aulem rehnquai domum. aul parenies aut Iratres. aul u\o-
illpm Jesus tristem faetum. dixit diseipulis. Quim rem aut filios propter regnum Dei. et non recipiat
diflicile qni pecunias babent intrabun( in regnum mulio plura in hoc lempore. et in saeculo veniuro
Dei. Facilius est enim camelum per foramen acns vitam aeternam. Adsumens autem Jesns duodecim
transiie quam divitem intrare in regnum Dei. Etrli- discipulos ait illis. Etce ascendtmus HierosoJyma. et
xerunt qui audiebant. Quis eigo poiest salvus fieri corisummabuntur omnia
- CODEX CORBEIENSIS.
2§. Ecce nos, 3 relictis rebus nostris, secuti su- jiore; in saeculo autem venturo vitajn aeternam pos-
mus le. sidebit.
30. qui non recipiat septies lantum in Iioc tem- 151. duodecim discipulos, el ait illis.
VARIANTESLECTIONES.
* Gal,•el Mm.ibunt. Yutq. itllrabunt, parentes, aut fratres, aut uxorem.
domum, aiit parehles. Vm rebquerit
8,J3fl(.'TWliquerit ,a Gat. rehquimusomnia.
domum,aut Iratres, aut uxores. rtdg reliquit domum,aut
fcEtfTIONES CODlCIS VINDEBONENSIS
ABEDNTES ABEDITI0NE VULGATA.
22.ait.. theusauruuiin caelo.24. Tidensautemillum... 29. Quibus ipse ait; Amen... quiTelinquit,.. aut fratres,
dixit Jesus 25 FaciliuSest autem. 27. el ait illis Je- aut fihos. 50.msi ui reeipiat septies tantumin Iioc tem-
sus Quae. 28. nos, rehetis rebus nosins, seculi. pore... \itam aeiernam possidebit. 31. xn diseipulos.
BLANCHININOTJl.
(a) Cod.Cant. rtkUw ufivreg, — (b) Ita el cod. Gaoa.-f7rx«?r>,OTto\i«, — (c) Ita et tex, Gr,
<npbg«wT?u'f.
' ' r
GSl EVANGELIUMSECUNDUMLUCAM. 662
CODEX VERCELLENSIS. CODEXTOR0NEN8B.'
quae scrip* Jesu Fili David, scnpta sunt transit f.
ta sunt per miserere per Prophe- 58. Etclamavit,
Prophetas 59. mei.,Ei, qui las de Filio dicens :
de filio ho- praetenbant, homims. Jesu Fili
minis. increpabant 52 Tradetur David, mi-
52. Tradetur enim eum, ut tace- enim gen- serere mihi.
gentibus, et ret. Ad ille tibus, et 40. Stans au-
inludetur, multo ma- inludetur tem Jesus,
et
(o) conspue- gis clama- (a) et inspue- jussit illum
55. tur f; et flagel- bai: Fili David, 55. lurf; et adduci ad
latum occi- nnserere flagelladim se. Et, cum
dent illum, mei. occident adpropin-
et die tertia 40. Slansjiutem illum; et quasset, in-
54. resurget. Et Jesus,]'ussit il- tertia dje terrogavit
ipsi nilnl ho- *
lum addu- resurget. 41. lllum, di-
rum mtel- ci. Cumque 54. Ei ipSj ni_ cens: Quid
lexerunt : adpropin- lnl borum tibi vis fa-
sed erat (b) ver- qua in- intellexerunl: ciam?
bum f abscon- terrogavit sed erat Ad llle di-
sum ab eis; et 41. dlum, dicens: (l>)verbum f xit: Ut vi-
non intelle- Quid tibi vis absconsum deam Do-
xerunt, quae faciam ? Qui abeis; et mine.
dicebantur dixit : Ut vi- non intel- < 42. (d) Et respon-
ad eos. deam. lexerunt, dens f, di-
55. Factum eslau- 42 (d). Etrespiondens,f, quod dice- xit ilh
lem, dum ad- dixitilli Jesus: batur ab Jesus :
propinqua- Respice, fi- eo. Respice, fi-
rei m Jericho, des tua te 35. Faetumest des tua te
quidam cae- salvum fe- autem cum salvum fecit.
cus sedebat 45. cii. Etconfes- adpropinqua- 45. Etconfestim
secus viam, tim videre ret Hientho, vidit, et
mendicans. 2
coepit; et se- caecus qui- sequebalur
56. Qui, cum au- quebatur dam sedebat lllum, ma-
dissei lur- eum, hono- secus viam gmficans
bam praeter- rificans Deum. mendicus. Deum. Et
eunlem, in- Et omnis po- 56. Et, cumau- omnis plebs,
(errogabat, i pulus, cum diret lur- ut vidit,
quidnam vidisset, debam prae- dedit lau-
57. hoc esset. In- deruntIau- (ereuntem, dem Deo.
dicaverunt dem Deo. interroga-
autem ei, bat, quid CAPUT XIX.
quia Jesus Na- CAPUT XIX. hoc esset. 1. Et mgres-
zarenus 1. Et ingressus, 57. Dixerunt sus, peram-
58. (c) iransit f . E( circnibat autem illi, bulabat Hie-
exclamavit, 2 Hieiicho. Et quod Jesus 2. richo. Et
dicens : ecce vir no- (c) Nazoreus ecce vir no-
CODEX BRIXIANUS.
quse scribta sunt per Prophetas de Filio hominis. Jesu Fili David. miserere mei. Et qui praeibant. in-
Tiadetur eiinn gentibus et inludeiur. et flagella- crepabant eum ut taceret. Ipse \ero multo magis
bilur. et conspuetur. et po«tquam flagellaverint clamabit. Fili David miserere mei. Stans auteip
occident eum. el lertia die resurgel. Et ipsi inhiJ Jesus. jussil illum adduci ad se. Ei cum adpropin-
bnium mtellexerunl. sed erat verbum istud ab- quasset. mlerrogavit lllum dicens. Quid libi vi» ut
scondiium ab eis et non miellexeruni quie dice- laciam. Ad llle di\it. Domine u( videam. et Jesus
banlur. Faclum est auiem cum adpropinquuel dixit ilb Respice fides lua (e salvum fecil. Et con-
Hierico , caetus quidam sedebat secus \iam festim vidii. et sequebatur eum magnihcans Deum
mendicans. Audiens auiem turbmi praeieieuntem Et omnis plebs ut vidit dedii Jaudem Deo. Et ingres-
interrogabat quid hoc esset. Et dixerunt ei quia Jesus sus perambulabal Hierico. Ei ecce \ir no-
(c) Nazoreus f transiret. At llle exciamavit dicens.
CODEX CORBEIENSIS.
52. et expuent in eum; et flagellatumoccidenlillnm. 55. et unus caecUssedebat.
54. et erat verbum absconditum ab eis ex his, 57. Jesus Nazoreus, (sic passim,) non Nazaienus. <
quae dicebat. CAP.XIX. 1. et ipse dives erat.
VARI4NTES LECTIONES.
1 Gal.apud se. Yulg. ad se. 2 Gat. et secutus est eum. Vulg el sequebatur illura.
LECTIONES CODlCIS VINDEBONENSIS ABEUNTES ABEDITIONE VULGATA.
52. et expuent... et flagellatumoccidentlllum, et ler- 39. Qui. 40. adduei.Et. 41. Ut videam, Domine
tia 54. Et ipsi... sed erat verbtun... non intellexerunt, •42.Et respondens,dixilllh Jesus. 45. sequebatur eunV
quod dicebatur. 57. dixerunt
r
autern llli.. Iransit.Et.
BLANCHININOTiE.
(a) Ante et inspuetur, deesl el flagellabitur, eiiam m cod. Cant. — (b) Post vetbum, deest i's(ad,in cod.
quoque Canl. — (c) lia el iex. Gr. (6«) KK?M_O«TO j Ttapipyerau — (d) Ra eteod, Cant. wi aitov.pSeig.
605 EUSEBIIVERCELL. EVANGELIUMCUMVARIIS COD.COLLATUM. 6U
mine Zacche- aput vitum - mine centes; quia *
us : et hic erat peccaiorem Zaccheus: ad hominem
Piinceps Pu- mtroisset ei hic erat peecatorem
blicanorum: manere. Princeps devertit.
et ipse erat 8. Sians autem Publicanorum, 8. Sians aulem
3. locnpies, e( Zaccheus, diet ipse dives; Zaccheus, di-
qnaerebal xit ad Dominum : 3. ei quaere- xit ad Do-
videre Jesum, Ecce dimi- batvidere minum : Ecce
qui esset; el diam partem Jesum, quis dimidium
non poteral bonorum esset; et bonoium
prae tuiba, meorum, non poterat meoium
qnoiiiam Domine, do pau- prae turba, do panperibus,
statura bre- peribus; et, quia stalura Domine; et
i. vi erai. Et prosi cui quid pusillus erat. si quid alicui
curiens. as- fraudavi, II. Et praecurrens,
cendit in ar- quadruplum ascendit in li fraude,
borem' Syco- reddam. arborem Sy- reddo quadruplum.
moii, ui vi- 9. Dixit (6) autem f comorum, 9. Ait (b) aulera f
deret illum; Jesus ad illos : ul videret Jesus ad -
quoniam Qtna hodie illum; quia illos : Quod
pei illa par- salus domui illa paite hodie salus
te transiiu- huic facia erat transi- domui huic
rus erat. esl; quoniam 5. tuius. Et facla est;
5. Et fattum est quidem et facium est eo quod et
(«) dum transi- luc filius est (a) cum iransi- ipse sil filius
ret f Jesus, vidil 10. Abrahae. Ve- ret f Jesus, Ahrahae.
iJium; et res- nit enim Fi- vidit illum - 10. Venit enira
piciens, dixit lius hnmi- respicientem, Filius hominis
ei : Zacchaee, nis salvum el dixit ad quaerere, et
ieclinans facere, et quae- eum : Zacchaee, salvum facere,
descende, rere perdi- festinans de- quod perierat.
quoniam tum. scende, quia 11. Haecillis
hodie in do- 11. s Audienlibus bodie in audienlibus
mo tu.i opor- aulem haec domo tua ens, -
telmema- illis, addidit, oportet me dixit sinuli-
nere. dicens para- 6. manere. Et tudinem ; eo
6. El lesiinans bolam; eo quod festinans, de- quod esset
descendit, essetjuxia seeudit; et prope Hie-
el excepit il- Hierusalem, excepit illum rusalem, et
lum gaudens. et quod puta- gaudens. quia existi-
7. Et cum vidis- bant, quia 1. Et, cum marent, quod
sent omnes, confestim viderenl omnes, confesiim re-
murmura- regnuin Dei murmu- gnum Dei
ti sunl, quod manifesla- raverunl, di- mamfesta-
CODEX BRIXIANUS.
mine Zaceheus. hic erat Princeps Publicanorum. et mtravit manere. Slans autem Zaccheus dixit ad Do-
isteeratdives el quaerebat videreJesumquhesset.et minum. Ecce dimidnim bonorura meorum Domine.
noii poteral piae turba. quia siatura pusillus eiat. El do piupenbus. et si quid aliquem fiaudavi, quadru-
praecurrens aseendit in arboiem Sjconioruni ut vi- plum reddo. Ail (b) auiem f ad eum Jesus. Quia
deiel llliim quia indeerat tiansiturus. Etciiiu venis- Iiodie salus domui huic faela est. eo quod et lpse
set ad locuiu suseipiens Jesns vidil illum et dixit ad filius sit Abiahae. Vemi emm Filius hoininis quae-
eiini. Z icdice lesiniaiisdc-cende. qmaliodie m domo rere et salvum faceie qtiod penerat. Haec iliis au-
tua opoilet nie manere. Et lestmans des(endit el dientibus adiciens dixit paiabolam eo quod esset
exeepit lllum gaudens. El cum viderent oiiuies innr- prope Hieiusalem. el quia e\islimarenl quod coufe-
miirabant dicentes. quod ad Iiominem peccaloiem siim reguum Dei mamfesta-
CODEX CORBEIENSIS.
4. qnia ill.i parte erat (ransiturus. caiorem diverlit manere.
5. Et lacltim est dura transit Jesus, vidit lllnm 8. et, si quid alicui fraudavi.
sursum aspiciens .... quia in domo tua oportet me 9. Ail autem Jesus ad lllos : Quod hodie.
praudere bodie. 11. H lec lllis. audientibus, adjiciens, dixit simili-
7. omnes, murmuia\erunt,quodadhominem pec- tudinem; eo quod.
VARIANTESLECTIONES.
1 Gat. el Mm. Sycimorum.Vuig.Sycomorum. 2 Mm.dicentibus. Yidg. Audientibus.
ABEUNTES 4.BEDITIONE VULGATA.
CAF.XIX — 2 Hic eral Prmceps. 4 ut videret illuni Ibid. si quid alieui fraude absluh, reddo. 9. Ait autem
... quia illa partt eral tiansilurus. 5. El faelumest dum Jesus adillus: Quodhodie Ibid. filiusest 10.Venit au-
trausii Jesus, vidit.. susum as| ieiens, et dixit ad eum. temFilius...etsalvare, quod. 11. simililudiuem,eoquod.
7 murmurarunt, quod. 7. diyerlit. 8. Peesl Doiinne.
BLANCHININOTiE.
(«) l(a et cod. Canl. £vrS>Siipxtâi. — (b) Addit, aulem, etiam lex. Gr. Sl.
" "<
retur. 17. mnas. Et di- relur. 17. Et aitilli:
12. Dixit ergo : Ho- xit illi: Tan- 12. Dixit ergo : Euge bone
ino quidam to melior Homo quidam serve; quia
pater lami- bone serve ; erat dives. Is in modico ^
lias profec- quia in mi- abnl (a) in re- fidelis fuisti,
lus est in re- v nimo fide- gionem Ionge f, eris poiesta-
gionem lon- lis fuisti, eris accipere retem habens
ginquam, ac- poiesialera gnuni, et supra decem
cipere reg- habens su- revei ti. civilaies.
num, et rever- - pra decem 13. Et vocavit 18. Et alierve-
13. ti. Vocatisau« . civiiates. decem servos, nit, dicens :
tem decem 18. Et venit ali- et dedit illis Domine, mna
servis suis, us, dicens : decem la- tua fecii
dedit illis . Domine, mna lenta, et ; quinque la-
decem mnas, tua fecit alias . - ait ad il- 19. lenta. Ait
et dixit ad eos: quinque • los : Nego- et buic: El
Negoliami- 19. mnas. Dixitet liamini, dum lu esto su-
ni,"donec ve- huic : Et tu, venio. pra quin-
14. nio. Cives au- es(o supra 14. Cives (b) au- que civila-
tem f IHius odi- quinque ci- tem f ode- les.
bant eum; viiiites po- ranl lllum ; - 20. Et aller ve-
et miserunt teslatem ha- et miscrunt nit, dieens:
1 legaiionem bens. legalionem Domine,
post illum, 20. Et alius venit, post lllum, ecce talentum
dicentes : Quia dicens : Domine, dicenies : tuum, quod
noJumus ecce mna Nolumus hunc habuirepo-
hunc regna- tua, quamha- regnare su- situm in
re super nos. bebam re- pra nos. sudano :
15. Ei facium positam in s 15. Et facium 21. (c) quia f
est, rever- 21. sudario : quo- est, ut redi- lnnui te,
tenie illo niam time- ret accepto - quod homo
actepio
2 reg- bam le, quia regno, et austens es ;
no, jussit vo- homo aus- jussitvocaii tollis, quod
cari servos teris es; lol- servos, quinon posuisii;
suos, quibus lis, quod non bus dedit et metis, quod
dederai pe- posuisti ; et pecuniam ; non semi-
cuniam; ut metes, quod ui sciret, quan- nasti.
scirei, quis non sennnas- tumquisque 22 (rf)Etf di-
quid nego- 22. li. Ait il- negotiaius xil ei : De
tiatus futs- Ji : Ex ore tuo esset. ore tuo
set. judicabo te, 16. Venit autem te jndico,
16. Venit aulera infidehsser- primus dicens : crudebs serve :
prior, dicens : ve el male : Doinine, ta- sciebas, quod
Domine, mna sciebas me, lentum luum ego homo
tua decem quia homo x. lalenla auslens
adquisivit austens sum, adquisivit. sum,
CODEX BRIXIANUS.
reiur.DixitergoJHomoquidameratdives. et is abiii(a) scrve bone et fidelis. quia in modico fidelis fuisii.
inregionem longinqnam f. accipere sibi regnum el re- eiis potestatem babens supra decem tivnates. Et
verii.VoeansauleniDeumservossuos.deditillisdecem aller \enit dieens. Domine. mna tua. leeit quinque
nuias.eiaitad lllos.Negoiiamini dunivenio. Cives au- mnas. Et buit aii. Et lu esto =upia qunique civitaies
tem ejusoderant illumet miseiuiiLlegationem post ll- El alter venii dicens. Domiue. ecce mna lua qiiani
luin dicentes. Nolumus hunc lennare supei nos. El habui lepositam m sudano. timui enim le quia homo
fatlumest ul reduei acceplo regno. el jussii vocare es ausiei is. lollis quod non posmsii et melis quod non
servo-illosquibusdedu pecuniamuiscirel.(|uis quan- seminasii. (b) Etfdixit ei. De ore luoleiudico. serve
tumlucratusessel.Vemtautemprimusdicens Domine nequa etpigerstiebas. quod ego austeris homo sum.
mna lua. decem ranas adquisivit. Et att llh. Euge
CODEX CORBEIENSIS.
15. Et vocavit decem servos, et dedit illis. austerus sum, lollo, quod non posui, et meto.
22. te iudico, o infidelis serve : sciebas, etc. homo
VARIANTESLECTIONES.
1 Jtfm.legationem,dicentes.Yulg. legationempost ll- non posuisti, et niPtis, ubi non. Mm. quia timuite, quod
lum, dieentes. homo.... quodposuisti, inetis, ubi non. Vulg. timuiemm
2 Mm.misitvoeari...quis. Yulq.jussit vocari...quisque. te, qma liomo ausleruses; tollis, quod non posuisti, el
3 Gat. quia liniuite, quodliomoausterus es; tolles, ubi tnelib,quod uon.
LECTIONES CODICIS VINDEBONEtiSIS
12. homo quidam erat dives-is abut.... acciperere- lus esl. 17.serve bone. 21 quia timui te, quia honio...
gnum, et reverLi. 15. Et vocavildecemservos, et dedil et meles. 22. eldixitei,..infidelisserve.sciebas... tollo,
llhs. 14.oderanllllum. 15. dumrediret. Ibid. negotia- quod non posui, el melo.
BLANCHININOTJE.
(a) Tex. Gr. elg yapuv yuvpav. TO yavpuv, tum longinquam, tum longe \eiti polest. — (b) Post atitem
deest ejus, in cod. quoque Cant. — (c) I(a et cod. Cant. o«. —-(d) Addit et, lex. quoque Gr. St. t
6G7 EUSEBH VERCELL. EUNGELIUM CUM VARHSCOD. COLLATUM. CGS
(a) tollof, qiibd cendens. (a) lollo f, .
non posui, 29. Et factum est quod non po- ........
et (b) me(o f, quod cum adpro- sui, el (b) me-
non semi- pinquasset to f, quod
25. navi; (c) et f qua- Betphage, et non seminavi; .
re non de- Beibani.e 25. (c) et f quare ........
disii pecu- ad montem, non dedisti ,
niam meam qui appella- pecuniam ....-..,.
ad mensam, tur Oliveu, meam ad ..... ~ .. .
ei ego, cum misil duos mensam, et ........
venissem, ex discipu- ego, veniens, ........
cum usuris 50. Iis suis, dicum usuris ........
exegissem cens : utiqueexe- .
1 eam ? Ile in vicum gissem illum ? ........
24. Circumstan- conlia ; in 24. Etadbtanlibus , . .
tibus autem quo ingre- dixit : Auferte ........
dixit: Auler- dientes, in- ab jllo ta-
le ab illo, et venietis lentum, et
dale ei, qui asinam, ctim date llli, qui ... ^ ... ,
decem mnas pullum al- decem ta-
25. babet. Et di- ligatum, su- lenta habel. .
xerunt llli: per quem 26. (d)Dicoau-
Domine, habet nullus sedit: lem vobis:
decem ranas. solvile illam, Quomam
26. Dico vobis : et adduci- ....... ......*.-.
Omni,qui ha- 51. te. El, siquis
3 vos inier-
buerit, dabi-
lur illi ; ab eo rogaverit: ........ ........
autemqui Quare sol-
non habet, vilis ? dice-
et quod ha- tis illi: Quo-
bet, aufere- niam Dominus
tur ab eo. operam
27. Verumta- ej'us desi-
men inimi- derat.
cos meos il- 52. Abierunt
los, qni nolue- aulem, qui
runt me reg- missi erant, et
nare super sicu t dixe-
se, adducite rat illis, in-
boc, et j"ugu- venerunt
late in cons- asinam stan-
peclu meo. 35. lem. Et solven-
28. Et his dictis, tibus eis asi-
ibal Htero- nam cum pul-
solymisa as- lo, dixerunt
CODEX BRIXIANUS.
tollens quod non posui. et metens quod non semi- cens. praecedebat ascendens Hierosolymam. Et fac-
navi. (c) et f quare non dedisti pecuniam meam lum est cum adpropinqiiasset Betphage ni Betliauia
nummularis. et ego veinens cnm usuris ulique eam ad moniem qui vocalur Oliveli.misit duosevdiscipu-
exegissem. El adstantibus di\it. Auferte ab eo lis suisdicens. Uenicaslellum quodeonlia esl.inquo
mna et daie ei qui dece mnas habet. Et dixernnt nitrojeuniesiuvenietispullum asinaeaihgaium.supra
ei. Domine. habcl decem nmas Dico autem vo- quem nemo hoinimim sedit.solviieillum etadduciie.
bis Quia omni habenti daviuir. ab eo autem qui non El siquis vos inlenogaverii. Quaresolvnis sic dicetis
babet. et quod babet auferetur ab eo. Verumtamen ei. QuiaDominonecessanus est. Abierunt autem qui
inimicos meos illos qui noluerunt me regnare super missierant. et invenerunlsicuidkiiillis Jesus. slan-
se. adducite huc. et lnteificiteante me. Et haec dilem pullum Solvenlibus auteni illis pullum. dixeiunt
CODEX CORBEIENSIS.
26. Omittit et abundabit.
29. * cum appropinquassel Belphage el Bethaniae.
1 Gal.et Mm.illud. Vulg. illain. 3 Gat vosinterrogare voluerit.Mm. vobis inlerrogare
* Mm. praedieabatascendens.Yulg.praecedebatascen- voluent. Vulg.vos niterrogaverit.
dens 4 Gat. cum adpropinqnaretBetphageet Bethamae.
LECTIONES CODlCISVINDEBONENSIS
ABEUNTES ABEDITIONE \ULGAT\.
25. et ego 24 quihabet deceni mnas. 26. Et ait illis: phage, el Bethadiae. 50. in quo introeuntes .. in qtio
Dicovoliis-Omm.Ibid. deestat abundabil,... qui nonha- nemo sedit. 31. Utquid sohitis?... sicdieelis . Quia.
bel el.. ab eo. 27. regnare me. . adduciteboc, el. 32. sicut tlixit illis JPSUS
, stantem. llnd. deeslpuUuni.
28.El his dictis, abnt. 29. dum appropinquassetBet- 35. Et solvenlibuslllis, dixerunt
BLANCHININOTJL
(a) Ila et cod. Cant. utpa. — (b) Ita ef cod, Canl. Qepifa, — (c) Ita et fex. Gr. ?«t. — (d) Vers. 25 dees?
eVuimia Cpd. Cant._
669 EVANGELIUMSECUNDUMLUCAM. G70•
CODEX VERCELLENSIS. CODEX ÊRONENSIS.
Donuni uli- 39. ria. Et
us ad illos : 3 quidam Pha-
Quid solvitis risaeorum
54. pullum ? detuiba di-
dixerunt: xerunt ad
Quia Domino illum : Magis-
suo neces- ter, objurga
sarius est 40. lllos. Qui di-
35. Et adduxe- xit eis : DJCO
runt »illnm vobis, si isti
ad Jesum. Et iacuerint,
SubSternen-' Japides cla-
tes vesiimen- mabunt.
la sua super ii. Etcumadpro-
puHum, in- pmquasset.
posuerunt visa civiia-
Jesum. te, flevit su-
56. Euntem au- per eam, di-
lem illo, subs- 42. cens : v Quoni-
ternebant ain si scires
ei vestimen- tu, quamquam
la sua in via. in hac luadie,
57. Adpropin- quae ad pacem
quanle au- luam, abscon-
tem eo ad dis- sa essent ab
censum mon- 43. oculis : quo-
tis Oliveti, niam veni-
coepit omnis ent dies su-
2 multitudo
per le, etini-
gaudens con- cient mimi-
laudare Deum ci tui saepem,
voce mag- et circum-
na de quibus dabunt te,
videbant om- et conline-
nibus vir- buni te un-
38. tutibus, di- 44. dique, et pa-
centes : Be- vimentabunt
nedictus, te, et" natos
qui venit in luos, qui in
nomine Domini: te suni, et non
benedictus relmquent
Rex : pax in lapidem su-
caelo, et glo- pia lapidem
CODEX BRIXIANUS.
Domini ejtis ad illos. Ut quid solvitis pullum. Ad ad eum. Magister irtcreph discipulis tuis. Et respon-
ilb dixerunt Qnia Domino necessanus est. Et duxe- dens aitilbs. Dieo vobis. quia si hi iacuerint lapides
runt lllum ad Jesum ei j'aclaverunt vestimenia sua clamabunt. Ei ut adpropinquavit videns civilaieni.
supra pullum et inposuerunl Jesum. Eunte aiilem flevit super lllam dicens. Quia si congnovisses et lu
illo. substel'iiebaiit veslimenla sua in via. El cum in hac die quae suni ad pacem iibi. nunc ailtem ab-
adpropinqunet jain ad descensum inoniis Obveli. scondita sunt ab ocuhs tuis. quia vcnieni dies in ie.
eoeperunt omnes turbae discentium gaudentes lau- et circnmdabunt te lnimiti tui vallo et circuibunt le.
dare Deum voce magna de omnibus quibus vide- et obsidebuni le undique. el ad lerram prosieinent
rant viriuiibus dicentes. Benedicius qui venil Rex le et filios luos m le. et non relinquent in te l.ipi-
m nomine Domini. pax in caelo et gJoria in e\- dein super lapidem.
celsis. Et quidam Phansaeorum de tuiba dixeruut
CODEX CORBEIENSIS.
34. Donunus c operam ejus desiderat. 45, inimici tui' vallo, et circumibunt te. et obsi-
58. dicentes : Benedictus , qui venit in nomine debunl le vallo undique.
Doimni: benedictus Rex : pax m coelo, et gloria m 44. et ad lerram 8 prosiernent te. Ibid. non re-
excelsis. lmquent lapidem super lapidem in le uniyerse.
59. Magister,increpa illos.
VARIANTESLECTIONES.
1 Gat.pullumad Jesum. Vulq.illumad Jesum. * Jlfm.el quidemsi. Vulg.et quidem
2 Gat.tmbae diseedenlium...videbanl,Mm.turbae dis- 6 Gat filios,qui. Vulg. hliosluos, qui.
cedeules. Vulg turbae v
diseipulorum... iderant 6 Mm. necessanumeumhabet.
3 oat. quidam de lurbis. Mm.de turba. Vulcj.quidam ' Gat. fossa,et.
Phanseorumde turbis. 8 Mm. steinent.
LECTIO\ESCODICIS ABEUNTES
34. Adilh dixerunt: Dominusoperam ejus desideiat. 39. merepalllos 40 Quibusail(omissis,dicovobis,quia)
3b Etduxerunt ... et jaetaverunt... superpullum, et si tacebunt. 41. appropiaul. Ibid deest dicens., 42 si
lmposuerunt. 36. Euntem(aiitem illo. 37. appropiaret cngnovifeses 10 equidemin liac die ad pacem Libj,absion-
iam ad.. coeperunt omnes,turbae gaudenteSlaudare. dila. 45.Deesl et coangusLabunl te. 44. filiosqm in te
38. diceates : qm venHui nomme., beqediclns Rex, sunt, ... qon refinquentlapidemm te universa; eo quod.
671 EUSEBII VERCELL. EVANGELIUMCUMVARIISGOD. COLLATUM. 67S
inte; obhoc, , aulem in
quod igno- una dierum,
rasti lem- docenie il-
pus visilali- lo populum
onis tuae. in teinplo,
•J5. Et ingressus et adnuuti-
in templo, ante, adsii-
coepii eice- terunl Pdn-
re venden- tifices, et Scri-
tes in illo, et bae, cum Se-
emeutes; et 2. nioribus di-
mensas num- cenles: Dic
mnlariorum nobis, in qua
everiii, et poteslate
caihedras haec facis?Et:
vendenii- Quis est,
um colum- qui dedit ti-
46. bas, dicens bi hane po-
eis : (estatem?
Sciipdim est: 3. Respondens
Domus mea 2 auieni, dixit
domus ' ora- ad ilios : In-
lionis est. Vos terrogabo
autem illam' vos ei ego;
fecisiis spe- 4. el respon-
luncam la- dite milu :
trontim. 3
Bapiismum
47. Et erat do- Jobannis
cens cotli- de caelo e-
die in lem- rat, an ex ho-
plo. Poniifi- minibns?
ces autem, 5. Ad illl cdgita-
et Scribae, bani 4 inlra
et Prmcipes se, dicentes :
populi quae- Quia si dixe-
rebanl illum nmus : De
48. perdere; et eaelo : dicet
non nivenie- nobis: Qua-
bant quid re ergo non
facerent. credidistis
Populus enim 6. Ilh?Etsidi-
omnis sus- xerimus :
"pensuserat, Ab homini-
audiens bus : omnis
eum. populus la-
CAPUT XX. pidabit nos;
1. Et facium est sciunl enim,
CODEX BRIXIANUS.
eo quod non cognoveris tempus \isitalionis tuae. plo. et evangelizante. convenerunt Principes Sacer-
Et ingressus in templum. coepil eicere venden- dotum et Scribae curn Seuioribus et dixerunt ad
tes in illo et ementes dicens eis. Senbtum est. Quia illum. Dicnobis. in qua potestaie haec facis. aul quis
domus mea. domus oratioms est Vos auteni feci- esl qui libi. dedit hanc poteslaiem. Respoudens au-
siiseam speluncam lair»nuni. Ei erat docens cot- teui dix.il ad lllos. Interrogo vos et ego unuin s-er-
tidie in lemplo. Prmcipes autem Sacerdoium et monem el diciie mibi. Bapiismum Johannis de caelo
Scribae elSemores populi. quaerebant iillum per- erat an ex hominibus. At ilb cogiiabant intei se di-
deie. et non invemebaiit. quid lacerent illi. Ouuiis cenles. Qma si dixenmu^ De caelo dicet. Quare ergo
enim populus suspensus erat audiens illum. Ei fa- nois credidislis illi. Si auiein dixeriinus Ex bomuii-
clum esl iii una dierura docenle lllo populum in tem- bus. plebs umversa lapidavit nos. cerli sunl eniro
CODEX CORBEIENSIS.
45. Addit, et mensas numulariorum effudit, et ca- CAP. XX. — 3. 6 Interrogabo vos et ego; res-
tbedras vendentium columbas everiit. pondete mihi.
5
47. Scribae, etPnncipales plebis. 6. certura est enim , Joannem Prophetam fuisse.
VARIANTESLECTIONES.
1 Gal.et Mm.oralionisvocabitur.Vulg. oraliomsest. k Gat inter se... Mm. mter se... dicet nobis -Quare
2 Gal. aulem, di\it Vulq. autem, Jesus dixit. '
3 Gat. et Mm BaplisniumJobannisunde eral*?de coelo, non. Vulg.: mtrase...dicet
* Gul.populi. Quare ergonon.
an. Vuig.BaptismusJohanmsde caeloerat, an. 6 Gal.mterrogo.
LECTIONES CODICIS ABEUNTES
i<o.et ementes; et mensasnumulariorumeverlit, et ca- Joamiis.ddeaelo erat. „ S. ad ilh cogitabantinter se, di-
thedras vendeniium, et columbas,dicens: Scriptumest: ceiileS':Si dixenmus Quare non. 6. Etsi dixenmus
Domus. 47 colidiein templo....Prmei|)alesplebis. ... Prophelamfuisse. , ,
CAP.XX. — 3. Veest, unum verbum. i. Baptismum
'
Johannen Dominus '
Prophetam vineae :"Quid
7. fuisse. Et res- faciam?"Mit-
ponderunt, tam filium
se nescire meum caris-
8. unde. Et di- simum : for-
xil ilJis Jesus : silan hunc
Nec ego dico reverebun-
vobis, in qua 14. tur. * Quem ut
po(esiate haec videi unt
9. facio. Coepit coloni, cogi-
autem dice- taverunl
re parabo- inter se, di-
lam hanc: Vi- centes : Hic
neam planta- est heres; oc-
vit homo, cidamus
et locavit eum, ut nos-
lllam colo- tra fiat heredi-
nis, et ipse 15. tas. Et projeclum
peregrma- illum extra
tiisesitem- vineam, oc-
ponbus mul- ciderunt.
10. (is. Ettempo- Qiud ergo fa-
lequodam ciet Doiinnusvi-
misit ad illos 16. neae? Veni-
colonos ser- et, et perdet
vum, ui ex [ colonos is-
fruciuum los, el ira-
vineae' da- det vineam
rcnt illi.Et aliis. Qui, cum
caesum illum, audissent,
dimiserunt dixerunl:
ii. vacuum. Et Absit.' "
_
adposuit ali- 17 Quiqrieintu-
um mitie- ' ens eos, dixit:
re servum. Quid ergo
Quoque et scripium
illum cae- est? Lapidem,
sum, dimise- quem repro-
ruht vacu- baverunt
12. um. Et adpo- aedihcan-
suit teriium tes, hic fac-
mitlere. Et tus est in ca-
illum \ul- pile angu-
neiatum 18. li.Omnis,
projei erunt. qui offen-
15. Dixit qutem diderit su-
! CODEXBRIXIANUS.
Joliannem Prophetam fuisse. Et responderunt ne- vineae Quid faciam. Mittam filium ineum dileclum
scimus. Et Jesus ail illis. Neque ego dico vobis m forsitan cum hiinc viderinl verebuntur. Qiiem cimi
qui poteslate haec facio. Coepil auiem dicere ad \idissent coloni cogiiaverunt iuter se dicenles Ilic
plebeni paraboJam hauc Homo plantavit \ineaniet est heres. occidamus illum. nt nostra fial hereditas.
locaviteam colonis. et ipse peregre fuitannis multis. Et ejecium illum exlia vtneam occiderunt Quid ergo
Et in tempore. misit ad colonos servum. ut de fructu faciet illis Doniiuiisvineae. Veniel et perdet colonos
vineae darent illi. Coloni aulem caesum dimiserunl illos. el davit viueam suam alus. Audienles autem
inanem.Etadjecil alterum servum miuere.Illi autem. haec dixerunl Absii. Jpse atitem aspiciens eos ait.
ei bunc caedentes.el inlionorantesdimiserunt lnanem. Quid estergo hoc quod scnbtum est. Lapidemquem
eum. Et addidit tertium mittere Qui et illunj^vul- reprobaveruut aedificantes. hic faclus est in caput
neiantes eieceruut iiianem. Dixit autem Dominus anguli. Oinnis qui cecideiit
CODEX CORBEIENSIS. l
8. Neque ego dico, in qua potestate, etc. 12. Et addidit tertium mittere. Et illum vulnera-
10. Colouiaulem illum caesnm, dimiseruni inanem. lum, ej"ecerunt.
11. llii autem el liuncquoque caesum, et sine ho- 15. Iiliura meum carissimum : forsitan hunc vere»
3
nore dimiserunt inanem. biintur. .
VARIANTESLECTIONES.
1 Mm.ei darent. Vulg.darent. se.8
2 Gat.Quicum. Mm.uiira se. Vulg. Quemcuni...intra In Mm.deeslinanem.
LECTlONES {10DICIS
VINDEBONENSIS ABEUNTES ABEDITIONE VULGVTA.
7. unde,omissoesset. 8. Deest vobis. 10. Etquodam et ejecerunt. 13. dileetissimum: forsitanhunc revere-
tempoieniuu,.. servum suum...cultores aulem caesum, bunlur. 14. Quem cum viderunt... inlerse... et noslra
dimiseiuntmauem. 11. el addidiLalterum miltereser- fiat Iiaereditas. 15. Et ejeeerunt.... et oceiderunl. 17.
vuni Uh aulemet hunc quoquecaesum, el sme honore, Ipse atttem... dixit lllis: Scnptum esl... hic est factus.
dimiserunlinauem. 12.mitiere: el illum vulueraveruut,
6"5 EUSEBH VERCELL. EVANGELIUMCUM VARIlfi COD. COLLATUM. 676
per illum bulum da-
lapidem, con- re Caesari,
quassabitur; aut non ?
super quem 25. l Quorum vi-
ceciderit sa nequitia,
aulem, com- dixil ad lllos :
minuel il- • Quid me temp-
19. lum: Et quae- 24. lalis?Osten-
sierunt Pon- ditemilii
tifices, el Scri- s denarium.
bae inicere Cujus habel
ilh manus iinaginem,
eadem ho- elinsci ip-
ra, et limue- lionem? Res-
runt popu- pondentes,
lum; scierunl dixeiunt:
enim, quod 25. Caesaris. Qui
ad tllos didicit: Reddi-
xisset parate (a) (Caesan)
Jiolain hanc. quae sunt
20. Et, cum dis- Caesans, Cae-
cessissent, san ; et quae
submise- Dei sunt, Deo.
runt subor- 26. Et non potu-
fingentes (sic) erunt 3 ser-
se, ul cape- monem ejus
rent sermo- capere coram
nes illius, populo : el mi-
ut traderent rati in res-
eum potes- ponso ej'us,
lati Praesi- lacuerunt.
21. dis. El inter- 27. Accedentes.
rogaverunl autem qui-
illum, dicen- dam Saddu-
les: Magister, ceorum, qui
scimus, quo- contradi-
niam dicis cunt resur- '
vera, el non rectionem
accipis pcr- non esse, in-
sonam homi- terrogabanl4
num, sed in 28. illum, dicen-
veiitate tes:
viam J)ei Magister, Moy-
22. doces. Licet ses scripsit
nobis tri- nobis, si un-
CODEX BRIXIANUS.
super iapidem illum coninngetur supra quem doces. Licet nobis daie tnbutum Caesari. aut non.
auiem cecideiit comminuel lllum. El quaerebant Considerans autem dolum illorum dixil Quid me
Pnncipes Sacerdoium et Scribae milleie in lllum lenvpiaiis Oslendiie miln denanum. Cnjus habet lina-
manus illa hora et imuieruni populum. intel- ginem et inscriplionem. Respondentes autem dixe-
lexeiunt enim quod ad ip-os dixerit parabolam runt Gaesaris. Al ille ait ilhs. Reddiie ergo. quae
istam. Et cum recessissent niiserunl insidiato- Caesanssunt Cacsari. et quae Dei sunt Deo Et non
res qui se fingebant esse juslos ut capeient euiii poluernnl verbuin eju» repiehendeiecoram plcbe. et
iuseimone. et iradeiCnl lllum piincipatui. ei po- admuautes jn responsa ejiis, tacueruiil, Accedeuies
tesiati Praesidis. Et inierrogaveruni illtim dicenles. aulem quidam Sadduceorum. qui neganl esse resur-
Magisier scunps qma recte Joquens. et doces ei non rectionem inlerrogaveiiinl eum.dicentes. Magister.
accipis personas horainum sed in veiitate viam Dei Moyses scribsil nobis. Si
CODEX CORBEIENSIS.
20. El, cum recessissent, nuserunt quib se justos pote§taii, elmagtstralui Praesidis.
essesiniularentf, utapprelienderentsermonesejus...
'AR14NTES LEOTIONES.
1 Mm. Vidensautem Jesus doluni. Yulg. Considerans Yulg. leprehendere... in responso.
autemdolum. * Gat.el Mm dicenlefe: Moybes...sine filiisfuent, ut.
2 Jlfm.denanum, ut videam.Cujushabet. Yutg. dena- Yulg. dicentes: Magister,Mojses...sineliberis fuerit, ul.
num. Cujusliabel. E Gat. se esse justos simulareut.M\1i.similarent.
8 Gat. respondere... in responsis. JH»j.in responsis.
18. supra lllum... non conquassabitur;super quem dieentes ... quomam recte diois,omisso et doees Ibid.
recidenl aulem. 19. quaerebanl illum... ipsa hBra... sed m ventate viam Dei doees. 22 aul non? 25. me
dixilparabolamistam. 20. EL,cum recessisspnl,sumpse- tejnptalis? 24. et inscriblionem . dixerunt : Cae&aris.
runL qui se juslos esse Simularenl,ut apprehenderent 2b.Ke^diLequae CesarissunL,Caesari; et quae Dei sunt,
sermones ejus, el tradereut lllum. Ibid. deest pnneipa- Deo. 26; in resptmsione. 28.scribsit... siue filus mor-
tui, et potestati Praesidis. 21.Et interrogaverunteum, tuis fuerit, ut.
BLANCHININOTvE.
(«) Abundal Caesari.
017 ^ , ? EVANGELIUMSECUNDUMLUCAM. <3/S
CODEXVERCELLENSIS. CODEXVEpONENSIS.
IUSJraler rem.
mortuus" 5i\ Dlxit illis Jesus :'
fuerit, habens Filii Iitijiis sae-
uxorem,'et culi gene-
Inc fihos rant, etgene-
non habue- rantur, nu-
lit, utacci- bunt, et nubun-
piat frater 35. tur ; qui autem
illius uxo- digni fuennt
rem ejus, saeculum
et resusci- illum attin-
let fratri gere in re-
suo semen. surrectio-
29. Septem fra- nem a mor-
tres erant ; tuis, non nu-
et prior ac- * bunt, nec * nu-
cepit uxorem, 36. buntur: * nec
efdecessit * si-: enim jam
50. ne filiis. Et se- monturi
quens acce- sunt; aequa-
pit eam, ip-et Ies enim An-
se decessit si- gelis suul Dei,
31. nefiliis. Ter- resurrec-
tius simili- tionis (iln cum
ler, (a) (autem) et sint.
septem; et non 37. 6 Quia autem sur-
reliquerunt gunt morlui,
hlium, et de- Moyses de-
tuncti sunt. monslravit
32. Sed et muli- vobis: dicil de
55. er !. In resur- rubo : Dominura Deum
reetione, cu- Abraham, Deum
jus eorum Isac, et Deum Ja-
erit uxor ? 38. cob. Non est
3 Septem enim Deus mortuo-
habuerunt rum, sed vi-
illam uxo- ventium : om-
CODEX BRIXIANUS.
liater alicujus mortuus fuerit. habens uxorem. imit eam uxorem Et ait illis Jesns. Filii bujus sae-
et hic sine filiis fuerit delunclus. ût accipiat eam culi nubunt et traduntur ad nuptias. illi vefo qui di-
frater ejus uxorem. et susciiet semen fratri suo. gni habebuntur saeculo lllo et resui rectione ex mof-
Seplem ergo fratres erant. et primus acccpituxo- tuisnequenubunt nequeuxoresducuni. neque enim
rein et moituus est sine hlns. Ei sequens accepit ulira poierunt mori. similes enim sunt Angelis et
illam et ipse mortuus est sine filiis. Ei teriius fihi sunt Dei cum sint Hliiresuriectioms. Nam quia
accepii illam Situiliicr et omnes septem et non resurgunt moriui el Moyses osteudit sicut dixit,
lelinqueiunt semen «l mortni suul. Novissima au- vidi in rubo Domiiium Deum Abiabam. et Deum
tem «mninm moilua esletmuher. Iuiesurreciione Isaac. et DeumJacob Deus autemnon est morluorum
ergo. cujus eorum erit uxor. Septem enun habue- sed vivoium.
CODEX CORBEIENSIS.
50. Omittitur. suirectionis... nequenubunt, neque nubuntur, neque
51. Et teuius accepit illam. Similiter et omnes ducunt uxores.
septein*non reliqueruni filios. 56. Neque enira morientnr; nam snnl similes An-
.52. Noyissime etc. 8 gelis Dei, quia iesurreclio'nisfilii suni.
34. Filii hujtis saeeuh generantur, el generant f. 57. Quoniam veroresurgunt inortui, Moyscs oslen-
55. at hi, qui digni habentur saeculi illius, el redit, sicut dixit: vidi in rubo DominumDeumAbraham,
1 Gal.et Mm.sinefiliis.Vulq. sine filio. filusunl.
8 Gat.et Mm.defunctaest V-ulqmortuaest. 6 Gat. Quiavero resurgent mortui, Moyses.Mm. Quia
a Mm.omnesenimhabueruni. Vulg. siquidemseplem vere, etc.
habuerunt ' Gal, et Mm.novissima.
4 Gat.nubunt.. Jfm.nubunt, nequeducunt. Vulg. ne- 8 UaGau piimis cwis; secundisaulem curis , tradun-
neque ducentuxores. lur, el nubuntad nuptias.Jlfm.nubent, fit tradent ad nu-
que b nubent,
Gal.el Mm.neque ullra jam mori poterunt; sunt au- ptias,generanlur et generanl.
tem simiiesAngetis, et fihi sunt Dei, quia resurrectionis
LECTIONES CODICIS \I\DEB0NENS1S
ABEUNTES AI EDITIONEVULGATA.
29. Septemergo fralres .. sine fllio. 30. accepit eam, et resurreetioms ex morluis... neque ducunt uxores
et lpse... sinefilns. 31 Non reliquerunt fihos i eliquis 36.JSTeque emmmonentur; nam sunt similesAngelisDei,
omissis. 32. Deest, morluaest 33. In resurreclioneeu- quia resurreclioms(ilii suut. 37. Quoniamvero surguut
enl 1
jus eorum uxoi Seiilemenim liabueruntillam uxo- mortui,Moysesoslendit. .sicuLdiciL:DonnnumDeum,elc.
?
rem. 34.Et ait llhs : Filn hujus saecuh generautur, et 38. Deus aulem mortuorumnon est, sed vuorum om-
generant. 55. hi autem, qui digmhabenlursaecuh llfius, nes emmllli vivunt.
BLANCHININOTiE.
(a) Abundat autcm.
G79 EUSEBII VERCELL. EVANGELIUMCUMVARIIS COD. COLLATUM. 680
nes enim illi primos dis-
vivent. cubitos in
59. Responden- eonviviis.
les ailleiti 47. Qui come-* ' *
quidam 'de ' dunt doiiios" * '
Scribis. dixe- vidnarum,
riint: Magis- fingenies
ter, bene di- longam ora-
40. xisti. Nec&m- tionem. Hi
pllus aude- accipient
bant iiiter- amplius ' poe-
rogare eum nae.
quicqnam. CAPUT XXI.
41. Di\it autem
ad eos : Quo- 1. Respiciens au-
modo dieunt, tem Jesus, vidit
Chrislum Filium miltentes
David esse dona in alla-
42. Et ipse David ^ rio, divites.
dicit in libro 2. Vidit eiiam
Psalmorum: quandam vi-
Dicit Dominus duam pauper-
Domino meo, culam, mit-
sede ad dex- teniem du-
teram meos quidran-
43. am, donec po- 3. tes. Et dixit: Ve-
nam inimi- ' re dico vo--
cos luos sub " * bis, quia vidua
pedibns tuis. paupera baec
44. David, Dominum il- plus omuiura
lum vocat: et 4. misit. Omnes
qiiomodo enim isti, de
Filuis illius quo super il-
45. esi? Audi- lis fuit, mise-
enle aufem * runtin do-
omni"popu- na Dei: "haec
lo, dixirad" diS- autem x de exi-
cipulos suos: guitate sua
46. Cavete a Scri- omneni fa-
bis, qui volunt culiatem su-
ambulare in am, quam lia-
stolis, et amant bebat, misit.
saluiatio- 5. Ei quibusdam,
nes in foro, dicenlibus
et primos con- de templo
sessus in Sy- quod lapidi-
nagogis, et bus optimis
GODEXBRIXIANUS.
omnes enira vivunt ei. Respondentes autem qui- primos discubUusin conviviis. Qui devorant donios
dam Suubarum. dixeuint. Magister bene dixisti. viduarum simulantes Iongam orationem Propieiea hi
Et ampluis non audebant eum quicquim inter- accipient majorem damnaiionem. Respicieus auiem
rogare. Dixii autem ad illos Jesus. Quomodo dividit eos qui mitlebani muneia sua in gazophyla-
euni Cliristum Filinm David esse et lpê David dicit cium divites. Vidii autem et <|uaudam vidu.un uau-
in libro Psalmoium. Di\il Duminus Donuno meo. perem miitentem ibi aera minntaduo. Et dixil Vere
sede a dexiris meis donec ponam inimicos tuos sca- dico voMs quia vidua haec piuper plus oiimibus
bellum pedum tuorum David ergo euui Dominum vo- misit. Omnes enira hi ex eo quod abundavit jllis.
cateiquomodoFihus ejus est. Audienteautem omni misernnt in munera Dei. haec autem ex eo quod
populo di\it discipulis suis. Adlendile volns abScn- deesi illi. omnem viclum suum quem habuit misil.
bis qui volunt ambulare in stulis. el amant salu(a- El quibusdam dicenlibus de templo. quod lapidibus
tiones in foro. et priraas calbedras in Synagogis et bonis
CODEX CORBEIENSIS.
40. Et ampluis non snnt ausi. quomodo...
45. iniiincos luos sub pedibus tuis. 47. qui fingenles longam oralionem, devorant
44. Si David in spiritu Dominum illum vocat: panes viduarum.
1 Gal. et Mm.e\ abundantiasibi. Vulg. ex abundanlisibi.
VINDEBONENSIS ADEDITIONE VULGATA.
59 Respondensauiem... dixit: Magister. 40 Konsunl ad discipulossuos. 46.ab Scnbis. 47. qui fingeiileslon-
ausi eum quicquam. 41. aii lllosJesu;>. Quomododicunl gam oralionem, devoranlpanes viduarum.Hi aecipiem.
... iiliumDavid esse? 42 Dieit in libro... ad dextris. —
CAP.XXI. 2. El vidilquandampauperculam, niULen-
45. mimicobluos sub pedibus tuis. 44 David,Doiniimm tem. 3. vobis, paupera haec pauperculaplusquam.
Ulumvocat. Quomodo. 45. audienle emni populo, dixit
681 '
EVANGELIUMSECUNDUMLUCAM. 682
et bonis ex- 10. illis Sqiget
iructum enim gens „ „
esset, dixit: super genteni,"
6. Haec vide- et regnum
tis: venient super regnum:
in
dies, qui- 11. (errimotus
bus non re- quoque mag-
linquetur ni per loca,
lapis super etpesles, et
Japideiii In fames erunl;
paricle liic, formidines-
qui non des- que de cae-
truaiur. lo, etsigna
7. 'Interroga- magna erunt,
verunt au- 12. et hiemes. An-
lem eum, dite haec aulem _
centes: Ma- omnia in-
gister, quan- mittent su- ' '
do'haecerunl? per vos ma-
el quod sig- nus suas^ et
num, cum * persequen-
haec incipi- lur, et 2 tradent
8. ent fieri? Ad vos in Syna-
ille dixit: VI- gogis, et car-
defe, ne se- ceribus; et du
ducamini: ccmini ad Re-
multi enim ges eausa no-
venient in 15." minis mei, ut
nomine meo, sit in tesli-
dicentes,' quia monio vobis.
l
ego sum, et 14. Ponite3ergo
tempus adin cordibus
propinqua- vestris, non ._ [
vil: nblile se- ' prius medi-
qui postillos. tare quomo-
9. Cum autem dorationem
audieritis ] 15. reddatis: ego
bella, el sepa-' enim dabo
rafiones; vobis os, et sa-
nolite'ter- \ pienliam, cui
reri: oportet non poterunt
enim liaec resistere,
fieri primum, qul adver-
sed nondum sanlur vo-
erit (inis in"" 16. bis. 'Trademi-
CODEX BRIXIANUS.
et donis ornatum esset. dixit. Haec quae videtis adversus regnum lerremolus aulem magni erunt
venient dies. in quibus non relinquetur lapis super loca. et pestilenliae et fames. terroresque de
per Japidem qui non desiruaiur. Interrogaverunt au- caelo el signa magna erunl. Sed ante haec onuiia
tem illum dicenies. Praeceplor. quando haec erunl inicient in vos manus suas. et persequentur. Tra-
et quod signum cum fieri incipient. Ad ille dixit. Vi- dentes in Synagogis. el custodiis. ducentes ad Rcges
dele ne seducamini. multi enim venienl m nomine el Praesides propter nomen meum. conlmget aulem
meo dicentes. qnia ego sum et tempus adpropinqua- vobis. in leslimonium. Pbnile ergo in cordibusves-
vil nolite ergo ire post illos. Cum autem audieritis tris non praemeditari. quemadmodum respondeaiis.
praelia et sediliones nolite terreri. oportet enim Ego enim dabo vobis. os. et saiiientiam. cui non
liaec piimum fieri sed nondum est finis Tunc dixit possint resislere aut contradicere omnes adversaiii
illis. Exsurget gens adversus gentem et regnum vestri. Trade-
CODEX CORBEIENSIS.{
CAP. XXI.— 6. Non relinquelur lapis super lapi- 11. signa magna erunt, et lempestates.
dem hic in pariele, qui non deslruatur. 12. injicienl in vos manus suas.
7. et quod signum, cum futura erunt ? 15. cui non poterunt resistere adversarii i
9. sed non stalim finis in illis.
VARIANTESLECTIONES.
1 Gat.el Mm.sumChrislus,et. Vulg. sum, et. todias, trahentes ad Reges. XJ-wpi
2 Gul.el Min. trahentesm Synagogissuis, et custodhs, 3 Gat. ergo in vos. Mm. quemadmodumquid resjion^
tradentesad reges. Vulg.tradentesm Synagogas,et cus- deatis. Vulg. ergo ln... quemadmodum respondeaiis.
LECTIONES CODICIS VINDEBONENSISABEUNTES ABEDITIONE VULGATA.
' 5. quodlapidibus bonisornalumest, et dixit. 6. Haec dieebat llhs. Ibid. Nam surget. 11. fameserunt; ler- ,
\idelis... super lapidem hie in panetem , qui non. roresque de caelo, et signa magnaerutit, et tempesla-
7. haee iient?... cum futura eruiu? 8. qui ait... quod (es. 12. injieientm vos .. duceniesad Reges. 13 eon-
ego sum Chrislus,et. . nohte ire post illos. 9. haec pu- lingent enim m testunomumvobis. 15. non possinl re-
muui fieiijSed nonstalun finisin llhs. 10. Deesllunc sislere. Ibidemdecr' et contradicereomnes.
PATROL. XII. 22
685 EUSEBH VERCELL. EVANGELIUMCUM VARIIS GOD. COLLATUM. m
ni autem et liluis, el hc-
a pareniibus, lantibtis
et cognalis, in illis diebus :
el amicis: et erit necessi-
morii^dfi- tas magna
cient ex vo- super leiram,
17. bis; et eritis et ira popu-
*
odio omni- 24. lo huic : et ca-
bus causa no- dent in ore
minis mei; gladii, etcap-
18. et capillus livi ducen-
de capite ves- tur in gen-
tro non peri- les univer-
19. et. In toleran- sas, et Hieiu-
tia vestra salem erit
possidebitis in conculca-
animas ves- tionem na-
tras. lionum, do-
20. Cum aulem vi- nec replean-
deritis cir- lur tempo-
cumdalam ra genlium.
ab exerciti- 25. El erunt sig-
bus Hierusa- na in sole,
lem, lunc sci- et luna, et slel-
lole,2 quoni- lis, snper ter-
am adpropin- ram conpres-
quavit,... o- sio gentium
21. latio ej'us. Tunc in slupore
qui sunt in sonus maris,
Judaea, fugi- 26. et undis, a re-
3
anl in mon- fngescen-
tibus; et, qui tibus homi-
in medio ejus, nibus a ti- '
secedant1*;el, more, et ex-
qui m regio- pectatione
nibus, ne in- superveni-
trent in eam: enlium or-
22 quoniam di- bi Terrarum:
es judicii hi virtutes enim,
sunf, ul in- quae sunt
pleanlur omin -caelo, mo-
nia, quieserip- vebuiuur.
ta suut. 27. TunG videbunt
B
25. Vae praegnan- Filium homi
CODEX BRIXIANUS.
niini enim a parenlibus. el a fratribus. et a -cogna- nutrientibus in illis diebus. eril enim praessura ma-
tis. et amicis. et morii afficient vos et eritis odio gna super terram et ira popuio huic. et eadent in
omnibus hominibus propter nomen meum. el ca- ore gladii. el eaplivi ducentur in omnibus genlilms
pillus capitis veslii non penbit. ln vesira autem et Hierusalem caJcavitur a genlibus. donec implean-
palieniia possidevitis ammas veslras. Cnm aulem et turlempora naiionum. Et erunl signa magna insole,
videriiis circumdari ab exerciiu Hierusalem. itinc in luna. cl in stellis. et in terra oocuisus i?en«
sciiole. quia adpropinquavit desolatio ejus. Tunc-qni tium. prae ansietate ul soiuius maris, elmotus fluc-
in Judaea suul fugiani m montibus. ei qui iu mc lio tuuin. iirescentibus hominibus prae timore et excep-
eiussunt. discedant elqui m regiombus non inlicnl tattone, quae supervenient universo Oibi. nam »
in eam. quia dtes uitionis hi sunt utimpleantur oni- ... caelorum move-
nia quae sciibla sunt. Vae autein praegnaniibus. et buiitur. el tunc videbunt Filium honnnis
CODEX GORBEJENSIS.
19. In palientia veslia adquirelis animas vesiras. dani.
21. fugianl a fatie ejus in monlibns. 24. dum impleantur letnpora genlinm,
25. Vae bis, quae in ulero Jiabenl, el ubera 26. namviitutes, quaeinsoelo sunt, movebunlur
VARLUSTESLECTIONES.
1 Gat.ommbushomimbuspropter. Yulg. ommbuspio- 3 Gal. el Mm m montes.
*•GaUel Mm.descendant.Vulq. diseedant.
pler
8 Gal.elMm adpropinquavildesolatioeius.-Gat.iecenti 0 -Gat.y&ehis,quae mulero habent, el quae uberadant.
manu, vestra. Vulg. appropinquaviL desolalio ejus. Mm Vaeiobi<s.QuaemuleroJiabetit, el quae uberadant.
LECTIONLSEODICISVINDEBONENSIS ABEUNTES ABEMTIONE VUIJGATA.
16 Desunlveiba, moite affleiente\ vobis. 17 et entis quae in ulero habent, el quae ubera dant in lUisdiebus
odio onimbus hommibus. 19. In vcstra patientia ad- 24. m ommbusgentibus... caleabituranatiombus...lem-
quirelis ainmas vestras. 20 quomam appiopmquavit. pora genlium. 23. pressuraegentium. 28. quae super-
21. lugiant m monlibus. 22. scnbla sunl. 23. Vaehis, veniel. . namvirtutes in caelo movebunttir.
BLANGHININOTJE.
11Iii codice ita cxtiUD? sunt litleraJ, spalio lric ducto per minula puncU, ul eas nu|lomodo assegtil
poiuerijnus.
035 EVANGELIUMSECUNDUMLUCAM. C&6
CODEXVERCELLENSIS. CODEX VEROiNIENSIS.
nis venien- 3 graventur e » 6 « o t * o corda veslra
tem in nu- corda ves- in crapula,
be cum potes- tra gralula- et ebrietate,
tate magna, tione, et ebri- et cogitatio-
et gloria. etatibus, et nibus secula-
28. Incipienlibus sollicitudi- »«*>»*oo* ribus; et su-
autem lns fie- nibus saecu- • ••••»»« perveniat
ri, respicite, laribus; et *«<>•••»• in vos re-
ei levateca- instet super • •cBtfO» pentina. .
pila vestra; vos repen-
quoniam taneus dies • «•••60e 55. tanquam
adpropinquat 55. ille: tanquam laqueus su-
liberatio laqueus in- perveniel
vcstrsi» trabil enira o e • • 3r~ enim in om-
29. Et dixit para- super om- 50. bores, cum nes, qui
bolam illis: nes, qui se- (a) producant sedent su-
Videte ficum, dent super ' jam •__• ex se per faciem
et omnes ar- faciem toti- fruclum, scitis omnis Terrae.
50. bores;cum us Terrae. quoniam 56. Vigilate iia-
florient a se, 56. Vigilale autem, j'am prope que, omni
scitis in pro- in omni (em- est aestas. tempore oran-
ximo esse aes- pore oran- 51. Itaef, haec tes, ut digni
51. (a(em. Sic et tes, ut digni cum videriiis babeamini
vos, seum vide- babeamini
4 fieri, scilote (b) effugere f
rilis haec, (6) effugeref om- quod pro- ista onuiia,
scitote, quo- nia baec, quae pe esi regnum quae futura
niam in pro- fulura suni; et (c) sla- Dei. sunt; et (c) s(a-
ximo est reg- bitis t anle Fi- 52. Amen dico biiis f an(e
num Dei. lium homi- vobis, quia Filium lio-
52. Amen dico "vo- 57. nis. Erat au- non praeteribit minis.
bis, quia non tem per dies generalio 37. Erat aufem
transiel gens in templo do- haec, donec inter die
illa, donec om- cens; nocli- omnia fiant. docens in
55. nia hant. Cae- bus vero e- 35. Caelum, el templo; no-
lum, et ler- grediebatur, lerra transienl; ctibus vero
ra transiel; *
et demora- \erba autem exiens, avo-
verba aulem balur in mon- mea non cabatur in
2
mea non praeli ansient.
le, qui dicilur monte, qui
leribunt. Olivetum. 54. Allendite au- vocabatur
51. Allendite au- 58. Et omnis popu- lem vo)>is, Olibeti.
tem vobis, 6
lus de luce vine forte 38. Et oninis po-
ne quando gilabant ad e- graventur pulus mani-
CODEX BRIXIANUS.
in nuliibus. cum posteslate magna el majestale. Sed forte graventur corda veslia in crapula el ebrietate
cum haec incipient fieri. respicile et levate capiia ct cogitalionibus liujus vitae. et superveniat in vos.
vestra. quoniam adpropinquat redempiio vestra. Et repentina dies illa. tamquamlaqueus enim superve-
dkit illis simiJitudmem. Videtefieulneam, et omnes niet in omnes qui sedent super laciem tolius Terrae.
arborcs. eum incipient ostendere fiueium. sciils Yigilaie ilaque omni lempore oraiiles ul digui ba-
quoniam prope esi aestas. Ila el vos. cnm vjderilis beainini (b) effugere f ista omnia quae ftiluia sunt.
baecfieri. scitoie quod prope esiregnum Dei. Amen et iiarein conspectu Filii hominis. Erat ttulem die-
djco vobis quia non praeteribilgeneiaiio haee donec bus docens in lemplo noclibus vero exiens nioraba-
bmiiiafiant. Caelumel terra transibunt veiba autem tur in monte qui voca(ur Oliveti. El omnis populus
mea non praeteiibunt. Adtendile auiem vobis ne manicabat ad
CODEX CORBEIENSIS.
28. Incipienlibus fieri, resplraiitis, et levabilis 57. exiens, avocabatur in monte, qui vocalur
capita. Oliveti.
54, el ebrietate, et cogitalionibus saecularibus.
VARIANTESLECTIONES.
1 GaUliaecomniafieri. Yulg.haeefieri. 4 Mm. effugere.Vulg.fugere.
8 Gal.el Mm.non praeteribunt. Vulg. non transibunt. 8 Gat. et Mm. requiescebat.
3 Jlfin.durentur. Vulg.graventur. 6 Gat.manificabat.Vulg. manicabal.
LECTIONESCODICIS VINDEBONENSIS ABEUHTES ABED1TJONE VULGATA.

27. in nubibus. 28. respirabilis et levaliilis capita; saeeularibus; el superveniat. 5S. laqueus superveniefc
quoniamappropiat. 50. cum producuntjam fruetus. emm m omnes. 56. effugere omnia ista... el stabiiis.
51.Ita et, haeocumviderilis. 52. quomamnon praeleri- 57. avocabaturm monle. 58. mamcabat.Ibid. deeslad
bit 55. Caelum, et terra transient.... non transient. eum.
3i. gravelur cor veslrura in crapula.. el cogilationibus
BLANCHINIKOTÊ.
(a) Ita et text. Gr. npoGukainvnfa. — (b) Ila el text. Gr. hfvyeXv.— (c) Ila et cold.Cant. errhrreo-k.
687 EUSEBH VERCELL. EVANGELSUMCUM VARIIS COD. COLLATUM. 688
uin in lem- nitatem tra- . . cabat in tem- dies (e) Pa-
plo, audire il- dendi iNum , plo, audire eum. schae f, in
lum. sine turb.a. , ,
CAPUT XXII. qua necesse
7. Venitautem erat occidi
CAPUT XXII. dies (e) Pasclme f : i. (a) Adpropiavit f 8. Pascha: et
1. Adpropiuqua- 8.,et miît £e- autem dies misit Petium,
bat aulem triim et Jo- Azimorum, et Joannen
dies festus hannem, di- quae dicitur
Adzymorum, cens; Euntes, Pascha : Euntes, parate
qui dicitur parate no- 2 et quaerebanl nobis Pascha ,
2. Pascha : et bts P,ischa Principes Sa- ul manduce-
quaerebant manduca- eerdotum, et mus.
Ponlifices, 9. re. Qui Scribae, quo- 9. Ad ilti di-
et Scribae dixcrunl ei: modo (b) eum f xeruni: Ubi
a
Ubi vis pa- interficerent ; bis paremus ?
quomodo
inierfice- 10. remus? Dixit limebant vero 10. Etdixitad
rent (b) illum f; autem ad e- plebem. illos; Ecce,
timebant os : Ecce, in- 5. Intravit aute inlroeunlibus
enim pqpu- trantibus Satanas in vobis in ci-
lum. vobis in ci- Judam, qui vitate, occurret
3. Intravit au- vilatem, oc- cognominajjatur vobis (() ho-
tem Saianas, curret vo- (c) Scariolh f, mo f anpho-
in Judam, bis ([) homo f am- unus de xn. ram aquae
qui cogno- * poram aquae i. et abiit, el porians : se-
minalur (c) Is- porlans : se- Jocutus est quimini eum
carioih f, unum quimini il- cum Principi- in domum,
de numero lum in domo, bus Sacerdo- in quam in-
4. xii. el abiit, qua ingre- lum, el Scri- 11. trat; et dice-
et conlocu- 11. dilur; el di- bis, quemad- lis Patrifami-
tus est Pon- cetis Patri- modum liae: Dicet li-
tificibus, et familiae do- traderel eis. MMagisler :
Scribis, quem- mui; Dicit ti- 5. Et pacli sunt Ubi est diver-
admodum bi Magisler: pecuniam sorium, ubi
traderet il- Ubi est refec- illi dare. Pascha cum
5. lum. Et gavi- tio, ubi Pas- 6. Elquacreiiat discipulis meis
si sunt, el pol- cha cum dis- oppoilunita- manducem?
licili sunt cipulis meis tem, ut tra- 12. Et ille vobis
se pecuni- 12. edam ? Et ille deret illum ostendet (g) pe-
am daluros. vobis osten- (d) sine ttir- de plano
6. Et quaere- det (g) maedia- ba eis f. locum
bal opportu- num f slra- 7. Vemtautem stratum
CODEX BRIXIANUS.
eum in templum ut audirent eum, adpro- traderet eum illis sine lurbis. Yenit atitem dies Azy-
pinquabat autem dies festus Azymorum qui dici- morum. in quo opporlebat immolari Pascha. et mi-
lur Pascha. et quaerebant Principes Sacerdotum et sit Petrum et Johannem dicens. Euntes paraie nobis
Scribae quomodo (b) eum f interficerenl. limebant Pascha. nt manducemus. Adilli di\erunt eiUbi vis
enim populum. Inlravil atuem Satanas in Judam qui paremus. Et dixit ad eos. Ecceintroeuntibus vobis in
cognominabatur (c) Scarioth f. unus de duodecim civitalem. occurret vobis (f)homof. amphoram. aquae
et abiit et locutus est cum Principibus Sacerdolum. porlans. sequimini eum in domum in quam inlrat. et
et Magistratibus. quemadmodum illum traderet eis. dicelisPatnfanuliasdomus. Dicit libiMagister. Ubiest
Et gavisi sunt ct pacti sunt pecuniam illi dare Et ospilium ubi Pascha cum discipulis meis mandu-
spopondii. Et quaerebat evinde opportunitatem ut cem. Etipse vobis ostendet caenaculum magnum stra-
CODEX CORBEIENSIS.
CAP.XXII.— 4. Principibus Sacerdotum, etScri- 7. necesse erat immolari in Pascha.
bis, quomodo illum traderet. 11. et dicetis : Paler familias, dicit tibi Magister.
5. Et paoti sunt, ut pecuniam illi darent. 12. vobis oslendet in superioribus locum stralum
6. Et quaerebant oportunilatem lemporis, ut tra- magnum : ibi parate.
dcret cum illis sine turba.
1 Gflf.cognominatur Scanoth, unus de. Mm. Scarioth, s Gau paremustibi? Et. Mm.paremusPascha?Et. Vulg.
unus de. Vulg. cognomlnaturIsanotes, unumde. paremus?
CAP.XXII.— 1. Appropia\it. 2. Quomodoeummlerfi- dies Paschae, m quo... necesse erat immolariPasclia.
corent; luiiebant \ero. 5. cognominabalurScanolh. 9 Ad ilh. 10. dixit adillos... homo, omisso,quidam.
4. ciimPnncipibusSacerdotum,et Scnbis, quemadmodum 11, Patnfamilias : Dicit tibi... devorsonum. 12.Etille
tradeiet. 5. Deeslet gavisisunt. 6. Deestet spopondit. \obis ostendet m superionbus... stratummagnum: et ibi.
Ibid. Et quaerebat..., ut traderet.. sine lurba eis. 7.
BLANCHININOTÊ.
(a) Ita etcod. Cant. nyytmv. — (b) Iia ex tex. Gr. avrbv. — (c) Origenes legit ut Vercell., 'laxapmQ; et
iia Cant. Lat. Iscarioth; at Canl. Gr. habel ,io-/upti>$.— (d) Ita et tex. Gr. uvrotg arep oylov. Favent etiam
Vercell. et Brix. — (e) lla. et cod. Cant. TOU<Kuo-yu. — (f) Posl homo deesl quklam, etiamin lex. Gr. —
(g) Tex. Gr, avayeovyiyu. (cod. Canl.pro yiya, Uabet ouov; Cant. Lat,supeiioiem domum)io-Tpwyivov.
<6M , EVANGELIUMSECUNDUMLUCAM. 6S0
lum magnum : tu vineae, magnum f : Accipite (a) hoc f,
ibi parate. donee reg- ibi parate. et dividite
15. Eunles aulem, num Dei 13. Euntesaulem, inter vos.
invenerunt^ veniat. invenerunt, 18. Dico enim
sicut dixe- 19. E(, aceeplo pa- sicut dixit vobis, quod
rat illis , et pane, gra(ias illis, et para- non bibam
raverunt egil, et con- verunt Pascha. (b) de genera-
Pascha. fregit et de- 14. Et, cum fatione hac
14. Et, cum facta dit illis, dicta esset ho- vitis hujus f,
est hora, dis- cens : (c) Hoc est ra, discubuit; donec regnum
cubuit; et A- 21. Corpusme-
*
et Apostoli Dei veniat.
postoli cum um f Attamen cum illo. 21. Verumtamen
15. illo. Et dixit ecce manus 15. Et ait illis i ecce manus
ad eos: Desi- a Desiderio desi- tradentis me
prodiloris
derio cupi- mei (d) mecum f deravi hoc (d) mecum f in '
vi hoc Pasclia super men- Pascha man- 22. mensa. Et qui-
manduca- sam. ducarevobis- dem Filius
re vobiscum, 22. Filius quidem cum, anlequam hominis, se-
hominis se-3 cumdum >
antequam paliar.
16. patiar, Dico cundum 16. Dico enim quod scri- >
enim vobis, quod defi- vobis, quia ptum est, va-
quoniam nitum est, ex hoc non dit. Yerum-
noii edam vadit. manducabo tamen vae
illud, donec Veium vae illud, donec - •> homini
inpleatur liomini ilii, illi, per
in regno Dei. per quem in regno Dei. quem Fi-
17. Et, acceplo ca- 25. (radiiur. Et 19. Et, accepto Iitts hominis
4
ipsi inquire- traditur.
lice, gratias pane, gratias
egil, dicens: bant inter egit, etfregit, 25. Et ipsi con-
Sumite (a) hoc f , se, quisnam et dedit ilhs, quirebant in-
ct pariimi- (e) esset f, qui hoc 17. dicens: Hoc ter se, quis
ni in vobis. laclurus esl (c) Corpus (e) esset f
18. Dico enim esset. meum f. Et, hoc facturus.
s
24. Facla est autem
vobis, quoni- accepto ca- 24. Facla est au-
am non bi- contentio lice, gratias tem conlentio '
bam de fruc- inter illos, egit, el dixit : inler illos,
CODEX BRIXIANUS.
tuni. et iln parate. Eunies autem invenerunt. si- dicens Hoc est corpus meum quod pro vobis datur.
culdixit illis, etparaveiunt Pascba. et cum facta hoc facite in meam commemoranonem. Similiier et
esset hora. discnbuil. Et duodecim Apostoli cum calicem postquam cenaverunt. dicens flic calh no-
eo. Et ait lllis. Desiderio desideravi hoc Pascha vum teslamentum est in sanguine nieo. qui piovobis
manducare \obiscum antequam patiar. Dico enim effundelur. Yeiumlamen. ecce manus tradentis nie
vobis quia ultra non manducabo ex hoc donec mecum est in mensa. Et quidem Filius hominis va-
impleatur in regno Dei. Et acceplo caljce gratias dit secundum quod scribtum est. Verumlamen vae
egit et dixil. Accipite (a) boc f. el dividile inier vos. homini llh per quem tradelur. Illi auiem conquire-
DJCOenim vobis quod non bibam (b) de generalione bant inter se quis esset e\ eis qui hoc facturusesset,
vitis hujus f donec l egnuni Dei veniai. el accepio Facta est aulem et contenlio inter eos
pane gratias egit el fregil. et dedit discipulis suis
CODEX CORBEIENSIS.
15. Desideiio desidera\i hoc Pascha manducare sequilur, usquead veis. 21. exclusive. Veruntamen
\obiscuni, anlequam hoc paliar. e(c.
17. Accipite hoc, el dividite inter vos. 23. conquirebani inter se, quis esset hoc fa-
19. Iloc esi Corpus meum. Verumtamen ecce cturus.
manus etc, Omiltit, quod pro vobis tradetur, et quod
1 Deeslveis. 20, quemGat habel: simihter et calicem deffinitum esi. Vulg. secundum quod definitum est...
postquamcoenalum est, dicens: Hic est cahx novi le- tradetur. 4 Gal. coeperunLquaerere ex eis mter se qui. Mm.
slamentiia sauguinemeo,quodpro vobisfuadiUir.Vulg...
postquam eoenavil, dicens : Hio esl calixnovum tesla- quaerere ex eis, qui.
menlumin sangumemeo, qui pro \oJnsfundetur. '> Gal. Facta est autem haec contenlio. Mm. Facta au-
2 Mm. tradenlismecum. Vulg. tradeulis me meeum. tem haec contentio Vulg Faeta est autem et contentio.
3 Gat. sicut quod diffliiitumest... traditur. Mm. sicut
LECTIONES CODICIS VINDEB0NENS1S ABEUNTES ABEDITIONE VULGATA.
14. et Apostolicnmillo. 16.lllut. 17. Accipite hoc. scnptum est... vae ilh homini. 25. et ipsi conquirebant
19. deditillis. Ibid. omitttt, quodpro \obis datur usque inter se , quis esset hoc facturus. 24 Facla est coiiten-
ad veis. 21 exclusive. 22. Fihus, secundum quod praetio.
BLANCHININOTÊ.
(a) Addil hoc , Et iia te\—Gr. TOVTO. — (b) Tex. Gr. habet, «7r6TOO yewhyurogrhg ay7ti)ov; Verrn. etiam
alibi saepe veriit arliculos. (c) Post cotpus meutn, deest quod pto vobis tiadetut, eic. usque ad \ers. 21,
pariter in cod. Canl. — (d) Posl mecum, deesi est, in cod. quoque Canl. — (e) Post esset, deest ex f»'s,
plinnl in enrl. Cnnt.
(a) quisnam f tis mecum (a) quisuam f 29. tio . . .'. ei . . . o
essel major. in tempta- major vide- disjiono \o-
25. Ad ille dixit tionibus merelur. liis, sicut
eis : Reges 29. is : et ego dispo- 25. Ad ipse dixit disposuit
gentium no vobis, si- eis: Reges nnhi Pater
dominan- cut ilisposu- gentium meus regnum,
tur eorum; itmihiPater dominan- 50. utedalis, et bi-
et qui poles- meus regnum, tur eorum: bitis in meam
*
tatem in eos 50. ut edaiis, et et qui pote- mensam, et
exercunt, bibatis super statem in in regno
beneficio- mensam eos exercunt, meo; et
rum largi- meam m reg- benefuiorum (c) sedebitis
tores dicun- no meo, et se- largiores di- in xii. se-
lur. deads in xn. 26. cuntur. Vos dibus f, judi-
26. Vos autem non 4 sedibus, ju- autem non cantes xn. Tribus
ita; sed, qui dicanles xu. ita; sed, qui Islrabel.
major 2 est in Tribus Isra- rnajor est 51. Ait autem
vobis, fiat si- 31. el. Dixit in vobis, ef- Dominus : Si-
cut minor, b
autem Dominus ficiatur ut mon, Simon,
et qui prae- Peiro : Simon, (b) adule- ecce Satanas . » *
est, ut qui mi- Simon, ecce scentior f, .... ivit,
27. nistrat. Quis Satanas pos- et qui prae-
enira major lulavit vos, est, ut qui Jel sicut tri-
est, qui recum- ut scribia- ministrat. 52. ticum. Ego
bil, aut qui ret lamquam 27. Quis enim autem
minislrat' triticum. major est, rogavi
3 In gendbus 52. Ego autem qui recumbit, pro te, ut
quidem, qui rogavi pro aul qui mi- non deficial
recumbtl; te, ne defice- nistrat? Nonne fides tua :
in vobis au- rel fides tua : qui recum- et tu aliquan-
tem non sic, et tu tandem bit. do conversus,
sed qui mi- con\ersus, Ego autem confirma fra-
nistrat. Ego confirma sum in me- ires luos : e(
autem sum fratres tuos : dio \estrum, roga(e, ne
in medio ves- et rogale, ne sicut qui intretis in
trum, sicut intretis in mimslral. temptationem.
qui minis- temptado- 28. Vosestis, 53. Dixit autem
28. tiat. Yos au- 55. ne. Dixil qm perman- t.% .oeoc
lem eslis, qui aulem ei Pe- sistis mecum Peirus : Do-
permansis- trus : Domine, in tompta- mine, lecum
CODEX BRIXIANUS.
de hoc. quis eorum essetmajor. Ipse aulem dixit cis. disposuit mihi Paler meus regnum. ul sedeaiis. et
Reges gentiiimdominaiilur eoruni. et qui potestatem bibatis super mensam meam m regno tneo. et sedoa-
liabent super eos. beneficioruin iargitoies vocantur. lis super xn. tbronos judicanles duodecim Tribiis
Vosaulem non&ic.sedqui majorestin vobisfiaisiout Sdrahel. Ail autem Dominus. Sunon Simon eccc Sa-
junior. et qui praeesi situt mmister. Quisenmi major lanas expelivit ul vos ventilet. sicul trilicum. Ego
esl, qui recumbit aut qui minisiral. Nonne qui le- auteni. rogavi pro te. ut non deficiat fides tua. et lu
cumbit. Ego autem in medio veslrum sum. siculqui conversus confirma fratres tuos. Dixil.ui-
ministrat. Vos aulem es(is qui permansisiis mecum ahquando tem ei Petrus. Domine
in temptaiionibus meis. Et ego dispono vobis sicut
CQDEX CORBEIENSIS.
25. Et qui potestalem habent, benegerentes eo- 51. expelivit, utvos ventilet, sicut triticum... ro-
rum, benigni vocamur. pro te, ete.
27. aut qut ° ministratur? In gentibus quidem , gavi 32. confirma fratres luos^ elrogate, ne intretis
qui recumbit; in vobis aulem non sic, sed qui mi- in tenlaiionem.
nistrat. Ego aulem f m medio vestrum sum , quasi 53. Dixit auiem ei Pelrus : Domine, elc.
minisier.
VAPJANTES LECTIONES.
1 Mtf.super eos bemgnus. Mm. * Mm.thronos.xu. judicantes. Vulg.thronos,judican-
a Gat. sicul jumor, et qui super benedcn.
stralor. Mm.sieutjumor, el preoessor esl, hat sicutmini- tes8 duodecim.
est, fiaL,sicuL qui Gat. el Mm. Jesus Sinlom: Simon. Vttlg. Dominus;
ministrat. Vulg. sicut minor, quipnus
el qui praecessor est, sicut Simon, Simon.
mmisirator 6 Mm. recumbit.
3 El ila Gat.
I.ECT10NES CODICIS VINDEBONENsIS ABEUNTES ABEDITIONE VULGATA.
28. poteslatem in eos exercent. 27. Quis enim ,. qui dispono. 50 super ihronosxu. Tiibusjudicaiileslsrael.
minislrat, aul qui recumbil? In genlibus quidem qui 51. SimoniPetfo ; Sunon, ecce... ut \os venlilet, sicat
recumbil,in vobisautemnonsic, sed qui minislrat.Egoele. tnticum. 52 confirmafratres tuos : etrogate, neinlre-
sicut minister. 28. m templationibus. 29. Ego quidem tis m tentationem 55. Dixit autem ei Petrus: Domine.
BLANCHINIWTM.
(a) Post quisnam, non habelur eorum, in cod. quoque Cant.—(b) lla et (ex. Gr. 6 vearepog. — (c) Cod.
Alexandr. habet vuBho-eo-Oe; ac ita omnes codd. Siephani. Alii multi legunt, vadmo-dt. Ibid. m x?i. sedibus
ul cod. Cant. 67rt§i>SevuOpbvovg,et alii plures apud MiUiuni, >•
695 "
EVANGELIUMSECUNDUMLUCAM. 69*
tecum para- 58. habent. Ad it- paratus sum ecce gladia
lus sum et le dixit: Domine, et in carcere, duo hic. Qui
in carcerem, ecce gladii et in morte dixit eis : Suf-
et in morlem duo hic. Qui 34. ire. Et ille ficit.
54. ire. Qui a . . . Di- dixit ei: Sat dixit: Dico 39. Et egressus, ibat
co tibi Pelre, 39. est. Et e- tibi Petre, secundum
non canta- gressus, abi- non cantabit consuetudinem
bit liodie gal- it secundum hodie gallus, suam in mon-
lus, donec consuetudi- donec ter me tem Olibeti.
tu me ter ab- nem in mon- abneges. Secuti sunt
neges. tem Oliveti. 35. Et dixil eis : autem illum
55. Et dixit eis : Quan- Secuti snnt Quando misi et discipuli
do misi vos aulem illum vos sine sac* (e) ejus f.
sine saccu- et discipu- cellum, et pe- 40. Et, cum per-
io, et pera, et •40.Ii (e) ejusf. Et, cum,, ram, et calcia- venisset Ioco,
calciamen- esset m eo mentis, nura- dixil illis:
tis, numquid loco, dixil il- quid («) alicujus Orate, ne in-
aliquid defu- lis. Orate, ne 56. egistis f ? Et tretis in lem-
56. it vobis? ad il- intretis in dixerunt: Ntil- ptaiionem.
li dixerunt: temptalio- lius. Dixit er- 41. E( ipse avolsus
Nihil. Dixit nem. go : Sed nunc, est ab eis,
ergo : Sed nunc , 41. Et ipse abolsus qui babet sac- quanlum
qui habet sac- est ab illis, tam- cellum, tollat jaclura
culum, lol- quam lapidis simibter et lapidis; et,
lat similiter ictus; et, posi- peram; et qui positis genibus,
et peram;J et tis genibus, non habel, orabat:
qui non ha- •42. orabat, dicens : vendat vesti- 42. Paier, si vis,
bct, vendat Pater, non menlum suum, transfer calicem
lunicam su- voluntas et eniat gla- bunc a me:
am, et emat * mea, sed lua dium. verura non
gladium. fiat: trans- 37. Dico enim. mea voluntas,
57. Dico enim vo- fer calicem quia, (b) quod f sed tua
bis, quoniam hunc a me. scriplum esl, fiat.
adhuc hoc, 43. Apparuit au- oportet im- 45. Apparuit
quod scrib- tem illi An- pleri in nie : autem
(um esf, opor- gelus de cae- El ciim sce- illi Angelus
let inpleri lo, confor- Ieratis (c) depu- de caelo, con-
in me: 2 Quod lians eum. laius sum f. fortans illunii
et cum m- Et faclus est in (d) Quod f etiam Et factus est
justis depu- agonia; el in agonia;
tatus est. pi olixius finem ha . . . . et prolixius
Et, de me quae -44. orabat. Et fac- 58. Qui dixerunt 44. orabat. Et
sunt, finem tus est sudor ei: Domine, faclus est su-
CODEX BRIXIANUS.
lecumparalus sum. et in carcerem. et ad morlem ire. cum iniquis depulatus est. Elenim ea quae de me
Et Jesus dixil Dico libi Petre. non cantavitodiegallus. scnbta sunl. finem habent. Al illi dixeruut. Domiue
donee ler abneges me nosse.Etdixit eis.Quando nnsi ecce gladn duo hic. At Jesus dixit eis. Sufdcit. Et
vos.sinesacculo.elsinepera.elsinecalciamentis.num- egiessus abnl secundum consiieiudiiieni m niontem
quid aliquid defuit vobis. Ad illi dixerunt.lNihil. Dixit Olixeti Sequii sunt auiem llluin et diseipub. (e)
eigo eis. Sed nunc qui habet sacculum. tollat simi- ejusf. Et cum peivenisMHad locum aii llhs. Oiafe
liler et peram. et qui non habet vendat tunicam suam ne lntretis ni lenipiaiioneni : Et ipse disiessiiab
et emai gladiutn. Dico enim vobis. quoniam boc (b) eis. quanlum jattus est lapidis. el pusiiis gembus
quod f scnb(um est oportel implen in me. Et quod oiabatdicens.Patersi vis transfer a me hunc calicem.
CODEXCORBEIENSIS.
55. sine sacello. 39. Et egressns inde, ibat secundum consuetudi-
36. qui liabel sacellum, et qui habet tunicam , nein suaiu, elc.
vendat eam, el emat gladium. 42. dicens : Pater, non mea voluntas , sed lua
57. opoi tet impleri ni me : Quod ut cum iniquis fiat : si vis, transfer hunc calicem a ine.
deputatus est. Et, de me quae suni, finem babent.
VARIANTESLECTIONES.
1 Mm, et quinonhabet 2 Gat.Et quod eummjustis.Mm.Et cum injustis.
gladium,vendat. Gat. ematsibi
gladium.
LECTIONES CODICIS VINDEBONENSIS.ABEUNTES ABEDITIONE \ULGATA.
54 el ille dixit... non canlavit...donecter abneges elc. Eeee gladu duo hic. Qui dixit eis : S»t est. 39. secun-
56. Ad ilh Ibid.deesl, eis 57. quomamadhucquod... dumtonsueludinemsuam in montemOliveti IVid disci-
oportetlmpleriin me : Quodcummjustis depulatus est puh ejus. 40. in temptalionem. 41. jaclus (apidis.
Et, de me quae suut, finemhabent. 58. Ad jlle dixit : 42. huue-ame :Yerum nonmea. 45. faclusest.
BLANCHININOTJE.
(a) Juxta lex. Gr. rivogvo-Tepho-are. — (b) Anle quod, deest adhnc, etiam in cod. Cant. — (c) Et ita ver-
siones Syr. Pers, el Araji. — (d) Et i(a lex, Gr. jb (itepl iyov.) — (e) Addit ejus, etiain tex, Gr. uvrov.
illius, quasi , 50. gladio? Et per- dor ejus, sicut ipsum erant,
gutlae san- , cussit unus guttae sangiiinis dixei unt ei:
guinis ' decur- , quidam ex il- decurrentes Domine, \is,
reniis su- lis scrvura in terram. perculiemus eum
per lerram. Pontificis, 45. Et faclum 50. in.gladio? Et
45. Et,surgens et abscidit est, cum sur- percussit . . .
ab oralio- aurem lllius reussei ab . . s unus ex
ne, venit ad 51. dexlram.*Di- oratione, et illis servum
discipulos xit autem
*
venisset ad Principis Sa-
suos, el inveniL illi Jesus : Sine discipulos cerdotum, et
illos dormi- usque hoc. suos, invenii amputavii auricu-
enies a mae- Iit exlendens illos dormien- lam ejus dextram.
46. roie. El dixil manum MI- tes prae irisli- 51. Respondens ar-
2 eis : Qnid dor- am, teiigii 46. lia. Et ail lem Jesns, dixil:
milis? surgi- eum ; et I e- illis: Quid dor- Dimilteeum.
te, orate, ne integraia mitis? Surgite, Etieligit auiem
intretis in est auris ejus. orate, ne inlretis ejus, et sana-
lemplaiio- . 52. Dixit autem in lemplationem. vil eum.
47. nem. El, ad- Jesus ad eos, qui 47. Adhuc (a) au- 52. Ail auiem Jesus:
buc eo loquen- venerant tem f illo lo- Sine usque hoc.
le, ecce tur- ad se, Ponti- quente, ecce El ad eos, qui
ba, el qui vo- fices, et Anlis- luibae, etqui ad se venerant,
cabatur Ju- liles leinpli, vocabatur Ju- dhit, Principi-
das, unus el Seniores: das, unus dexn. bus Sacerdotum,
dc duodecim, 6 Tamquam ad antecedebat eos. et Magistratibus
praecede- laironem (b) Et adpropians, templi, et Se-
bal lllos : et ac- exislis cura osculatus est nioiibus: Quasi
cedens, os- gladiis, et fus- Jesum: hoc ad lalronem
culatus est 55. libus ? Cum enim signum existis cum gla-
48. Jesum. Dixit eoltidie es- diis, et fustibus?
autem Jesus : sem vobis- eis, dtcens: Quem- 55. Cum colidie
Juda, osculo cum in tem- cumque oscu- vobiscum fue-
Filium homi- plo, non ex- latus fuero, hic rim in tem-
nis tradis ? tendebatis est, tenele eum f. plo, non exlen-
49. Videntes au- manus su- 48. Dixit autem distis in me
tem qui erant per rae: sed haec illi Jesus: Juda, manus : sed
circa illum, est vesira ho- osculo Filium haec hora
quod futurum ra, et potes- hominis tradis? est vestra,
esset, dixeiunt 3 tas tene- 49. Quod cum vi- et potestas le-
ilh : Douiine, si per- brarum. derent eum nebiarum.
cutiemus in 54. Conprelien- hi, qui circa 54. Et conprehensum
CODEX BRIXIANUS.
Verumtamen non mea voluntas. sed tua fiat. Et mus gladio. Et percussil unusex illis servum Principis
surgens ab oralione. et veniens ad discipulos. in- Sacerdotum. et ampulavil auiiculam ejus dexlram.
venileos dorniienles. prae tristitia. Et ait illis. Quid Respondens autem Jesus aii. Sinfte usque huc. Et
dormitis. Surgite etorate. ne inttetis in tempta- exicndens manum. el tangens auiiculam ejus. sana-
tioueni. Et adhuc eo loquente. ecce turba. et qui vil eum. Dixit auiem Jesus ad eos. qui venerant ad
vocabatur Judas. unus de duodecim anlecedebat eum a Pnncipibus Sacerdolum. et Scribae et Ma-
eos. et adpropinquavit ad Jesum. nt oscularelur gistraius lempli. et Senioribu». Quasi ad lalronem
eum. Jesus autem dixil ei. Juda oseulo Fibum ho- \enistis. cuni gladiis. el fusiibus. coilidie vobiscum
minis tradis. Videnles aulem hi qui cum ipso crant. eiam in lemplo. ei non inmisistis in me manus. sed
quod futurum eiat. dixerunt ei. Domine. si peicult- hacc est ora vestia. etpotestas lenebrarum. Et com-
CODEXCORBEIENSIS.
47. appropians, osculalus est Jesum. su<;,et teligii eum, et redinlegrala est auris cjus.
49. Quod cum viderent bi... quod sciebat, dixe- 52. Et ad eos, qui ad seveneranl, dixilJesus,
runt : Donnne, si percutlemus f in gladio? Pnncipibus Sacerdotum etc.
51. Sine usque hoc. Ei extendit manum suam Je-
VARIANTESLECTIONES.
1 Mm decurrentesin. Vulqodecurrentisin. * Gal.el Mm. Dixit ei. Vulg. ait
2 Gal.lilis: Surgite, et orate Vulg. llhs: Quiddoni)ilisc> 8 Gat.el Mm. Simte.
Surgite, orale. 6 Gat. el Mm. Tanquam ad laironem \enislis, Vulg
3 Ila Gal.et Mm., Vulq. pcrcutimus. Quasiadlatroiiemexistis. _
44. sicutgutlaesanguimsdecurrentes. 46.in tempta- lem ilhs Jesus . sine usque adhoc Et exlendens manum
tionem. 47. Adhncautemillo loquente, eccelurbae. . et suamJesus, tetigit eum, et redmtegrala esl auris ejns.
appropiansoseulatusest Jesum 48 DixitaulemllliJe- 52.Et ad eos, qui ad se \eneranl, dixil, PnncipibusSa-
sus : Juda. 49. Quod cum viderent In, qui citca ipsum cerdotum, el MagislraLibus teinpli, et Semoribus: Quasi
si
erant, dixerunl... pereutiemusm gladio. 51„ Dixit au- 55. Cumcolidie...111me manum... tenebrarum.
BLANCIHNINQTJE.
(a) Addil aulem, etiam te\. Gr. Ss. — (b) Et ita cod. Cant. wl iyyiuag if'i)ms rbv Tus-ouv.TOVTO yvp o~n-
ycXoveh$i>vetavroXg,"ov avaikma avrbghrtv(deesi leneleeum). H.cc forte cx prioribus Evangelistis mar*
gint adiiola'a , tandem in te\tum codd. Cant. et Veron irrepserc»
€97 •- EVANGELIUMSECUNDUMLUCAM. „ 698
sum autem dam, dixit: illum duxerunt facto horae
eum adduxe- Vere et hie in domum unius, alius
runlin do- cum Jesu e- Principis Sa- conlendens, di-
mum Ponli rat; nam et cerdotum. xit: Vere el
ficis. Petrus Gahlaeus Pelrus vero hic cum illo
autem scque- est. sequebatur erat, nam et -
halur a lon- 60. Dixit aulem (o) lllum f Galilaeus est.
55. ge. Incenso Pelrus: Ho- a longe. 60. Etait
autem igne mo, nescio 55. Accenso autem Pelrus:
in medio atri- quid ditis. igui in me- Homo, nescio
o, et conseden- Et protinus, dio airio, et quid dicas.
tibus, (b) sedebatf adhuc loquen circumseilen- El continuo,
Pelrus in iue- te illo, gaJlus , libns, (b) se- adliuc illo
dio illorum. canlavii. debat et f loquente,
56. Quem cnin vi- 61. Et conver- Petrus in nic- gallus canla-
dissei qme- sus Dominus, res- dio eorum. vit.
dam ancil- pexit Pelrum. 56. Quem cum \i- 61. Et conversus
la, liiluens El remenio- dit aneilla se- Dominus, res-
eum, dixit: ralus est Pe- deniem ad pexit Petrum.
Et hic ex illis est, trus verbum lumen, inlucns Et rememo-
qui cum eo 2
Domini sicut illum, dixit : latus est
57. eranl. Ad ille (d) dixit llli f : An- Et hicde eis Pelrus ver-
(c)' negavit f, dile quam gal- est, qui cum bum Domini,
cens: Mulier, lus cautei, ipso erant - sicut (d) dt-
non novi ler me nega- semper. xit ilh f:
58. eum. Et egres- bis le scire. 57. Ad iUe (c) ne- Priusquam
sum illum 65. El \iii, qui con- gavit f , dicens : gallus canlet,
ad januam linebant Mulier, non ler me ne-
\jdii alia; et illum , deri- novi illum. gabis (e) ho-
ait debant eum. 58. Et iterum die nosse f.
eraut: El hic 64. Et, cooperien- po-l pusillum 65. Et viri,
fuit cum Jesu tes (acicm videns eum qui tenebant -
Nazareno. illiu-., percu- alia, dixit: eum, inlu-
EtruisuS liebanl; etin- Homo, et lu debant enm,
negavit cum tei rogabant cum dicentes :
jurejuran- ilium, dicen- eras semper. Propbeiiza
59. do. Quem pau- les : Piofeli- Qui respondit: nobis, quis
lo post cum za, quis est Non sum ego. esl qui le
vidissei qui- qui percus- 59. Et.intervallo 65. percussil? et
CODEX BRIXIANUS.
prehendenles eum. duxerunl ad domum Principis hic cum illo erat. Nam et Gahlaetis est. Dixil autem
Sacerdolum. Pelrus veio sequebilur (a) eum f a Petrus. Iluino. nescio quid dicis. Et coniinuo adhuc
longe. Accenso auiem igni in medio alrio. el (ii- eo loqueme. gallus cantavii. El conversns Doniiiuis.
cumsedenlibus illis. (b) seilebat et f Pdrus. in me- respexit Pelrum. Et recordatus esl Pelius. veibum
dio eorum. Quem cum vidisset ancilla quaedam se- Domini. sicut (d) dixit ei f. Quia prius quam gallus
deniem ad ignem. et iniuens enm dixit. Ei hic cum canlet. ler me negavis. El egiessns loras Peiius fle-
illo erai. Illeauiem (c) negavit f dicens. MuJiernon vil. amare. Et\in qui tenebint eum inludebant eum
novi etim. Et ilerum pnst pusilluni \idenseum alius caedenle» et velantes caput ejus. percutiebant fa-
dixii. Homo et lu ciim illo eias semper. Peirus vero ciem ejus. et mieriogab.ini eum dicenies. Proplie-
ail. 0 homo. non sum. Et cum inieicessis«;el spa- tiza quis esl qui le percussit.
tium unitis horae quidam adfirmabai diiens Yeie et
CODEXCORBEIENSIS.
56. iniuens illum, dixit ei : Et hic de eis esl, qui conlendens dixit.
cum ipso eiant semper. 61. ter ine negabis ho.lie
58. El lu cuin jjlo eras semper. Qui respondil : 65 et 64. Et viii, qui leuebant illnm, velaverunl
Non sum ego. euin, et percutiebini eum , e( illudebanl 3 enm, di-
59. Et, iutervallo facto hoiae unius, alius quidam cenles : Piophetiza.
VARIANTESLECTIONES.
1 Mm.ait: Ego nonsum. xerat.
2 Gat. Domini sui, sicutdhcit. Vulg Do-ninisicutdi- J Mm. ei, dicentes.Et.
LECTIONES CODICIS VINDEBONENS1SABEUN1ES ABEDITIONE VULG4.TA.
5f. Et comprehensumlllnm,duxerunl in domum...se- et tu cum illo eras semper? Qui respondit: Nonsnm
queliaturenma longe 55. igm in medio atni, cireumse- ego. 59. facto horae timus, ahus coiileudens, dixit.
debat el Petrus m mecno. 56.Et "vidit aneillasedenlem 60.quid dicas 6f. El rememoratusest Pelrus \ erborum
ad lumen, et inlueus lllum, dixit Etluc de eis esl, qui Domm, sicul dixit illi : Pnus quam . . negalns. Veisus
cumqiso eranl semper 57. Ad llle negavitei. 58.Jit 62.deest. 65. illudebauteum.EL\elaverunLeuin; et per-
iterum postpusillum, udens eum alius, dixit : Homo, culiebant eum, et interrogabant... Proplietiza nobis.
BLANCHJNINOTJE.
(«) Addil illum, eliam cod. Cant. avrS>.Brix — eum. — (b) Ita et tex. Gr iv.aOnrowt, omisso illis, post ch-
cumsedentibus,quod_deesteiiam in cod.' Canl. (c) Post negavil, deest eum, iu cod. quoque Canl. — (d) lla
et lex. Gr. elrtev vx>rS>.—,(e) T6 hodie, adduni quoquo versionej Copt., Arab., Êtliiop. elSax. o-hyepoji
nosse vero addunt codd. Can(. et alius Gr.apud Millium, yh iltievviyt. Bri\. le scite.
699 EUSEBH VERCELL. EVANGELIUMCUM VARIIS COD. COLLATUM. 7t"0
sit le ? quia ego sum. alia multa huc desideramus
65. Et alia multa 71. Qui dixerunt: blaspheman- testimonium?
blasfeman- Quid adhuc les, et dicen- (d) audivi-
tes dicebant egemus lesles in eum. mus f enim
66. ad eum. Et,cum timonio ? (d) au- 66. Et, ut factus de ore ipsius.
dies horla est, divimus f enim est dies, con-
conveue- de ore illius. venit (a) Pi esliiterlum f CAPUT XXIII.
runt Senio- plebis, etPiindpes 1. Et exurgens
res populi, CAPUT XXffl. Sacerdolum, omnis mul-
Pontifices, 1. Et surgens et Scribae: titudo illorum,
et Scribae; universa et duxerunt duxerunt illum
el deduxe- multitudo illum in Con- ad Pilatum.
runl illum eorum, addu- cilium sunm ; et 2. Coeperunt
in Concili- \erunt illum inteirogabant autem accusare
um suum ; ad Pilatum. eum, dicen- illum, dicentes:
elinterro- 2. Coeperunt les : Si tu i Hunc inveni-
gabant eura, autem accu- es Christus, nms subver-
dicentes: sareillum, dic nobis? tentem genlem
Si lu es Chrislus, dicenies : 67. Att iilis : Si nosirani, (e) et
dic nobis ? Hunc inve- vobis dixe- solventem
67. Dixilautem nimus ever- ro, non (b) cre- legem noslium,
illis : Si vobis tentem gen- 68. diiisf: si et Propbelasf,
dixero, non tem ...... tribu- inleiroga- et prohibcnleni
68. (b) credilis f : si in- . . daieCae- vero, non tiibula dari
ierrogave- sari, dicen- respondetis Caesarij et
3
ro, non 4 res- tem , se Christum mihi, neque dicenlem, se
pondebitis, Regem es- dimillelis. ClnisLumRegem esse.
sed nec dimil- 3. se. Pilalus 69. Ex hoc au- 3. Pilalus aulem
69. telis me. Amo- au(om in- lem Filius audiens, inier-
do amem lerrogavit eril homims rogavit eum,
erit Filius ho- eum, dicens : sedens a dex- dicens: Tu
minis sedens Tu es Rex Ju- ti is virlutis Dei es Re\ Judaeo-
ad dexlram daeorum ? Qui 70. EldiKerUnt rum' Ad ille
virtutis Dei. respondit omnes : Tu respondens, ait :THdicis.
70. ! Dixerunt au- ilh : Tu dicis. ergo es Filius Dei ? 4. Ait autem
tem ei om- 4. Pilatus au- Ait autem (c) il- Pilatus ad
nes: Tu es Fili- tem ait ad P«n- lisf : Yos di- Principes Sa-
us Dei ? (c) Dixit tifices, et tur- citis, quod ego sum. cerdotum, et
autem illis : bam : Nullam 71. Ad illi di\e- luibas: Nihil
Vos diciiis, invenio cul- runt: Quid ad- invenio causae
CODEX BRIXIANUS.
Et alia multa blasphemanles dicebant in eum. Et ut At illidixenint. Quid adhuc opus habemus teslimo-
facius estdies. convenerunt Seniores plebis. et Pi in- nium. ipsl enim audivimus ex ore ejus. Et exsurgens
cipcs Sacerdolum. el Scribae et duxerunt illum in oninis nmltiludo eorum duxerunt illum ad Pilatum.
Concilium suum. et inlerrogabant eum dicentes. Si Coeperunt atitem accusare eum dicenles. Hunc mve-
lu es Chrislus dic nobis. Et ait illis. Si vobis dixcro iiimus subvertentem geniem nostram. et prohiben-
non credilis mihi. si autem et inteirogavero. non lem (ribitia dare Caesari et dicentem se Christum
respondetis mihi. neque dimittetis. Ex hoe auiem Regem esse. Pilalus autein mterrogavit cum diccns.
erit Filius hominis. scdens ad dextram virtuiis Dei. Tu es Rex Juilaeorum. Jesus aiilem respondens aii.
Dixerunt auiem omnes Tu eigo es Filius Dei. Tu dicis.Pihtus autem di\il ad Pilncipes Saccrdo-
Ad ille dixit eis f, Vos dicilis quia ego sum. tutn. et turbas. Nilul invenio causam
CODEX CORBEIENSIS.
*
66. Et, ul factus est dies, convenitPresbyterjum slrara, et solventem legenfnostram, f el Prophe»
plebis. tias, et prohibeiuem f iribula dare Caesaii.
CAI>.XXIII. — 2. subvertenlem v gentem no-
1 Gat. respondelismilu, nequedimiltelis. Vulq.respon- 3 Gal. el Mm. dicenlem , Chnstum. Vulq. dicentem se
debilis mihi, neque diuultet's. Chrislum.
2 Mm. Dixernnt ergo omnes : Tu autem es. Yulg. 4 Et ita Gat. et Mm.
Dixerunt autemomnes: Tu ergo es. " Gatel Mm. et Prophetas, et prohibenlem.
LECTIONES CODICIS VINDEBONENSIS ABEUNTES ABED1TIONE VULGATA.
65. dicebantad eum. 66. et convemt Presbyteriumple- enim de ore ipsius.
bis, et Pnncipes... duxerunt llluni in Concilmmsuum; CAP.XXIII. — 1. mullitudoillorum, duxerunt eum.
et interrogabanleum, dicentes. 68. Si nilerrogavero... 2. accusareillum.. subvertenlemgentemnostram,elsol-
iieque respoudebitismihi, neque dimilielis. 70. Et dixe- \entem legem nosLram,el Piophelas, et proJubenlemlii-
lunt, . Filius Dei? Qui aitillis : Vos dicilis. omissoquia buta dan Caesari. 5. Pilatusautem audiens mterrogavit
ego sum. 71. Adilh dtxeruul... testimoinuin?audivimus eum.. Ad llle respondens. 4. Dixit autem.
BLANCHININOT^3.
(a) Ila et (ex. Gr. rb -itpeaGvriptov — (6) Posi aeditis , deest »i?/w, etiam in lex- Gr. Ibid. post si, deesl
autem et, in cod. quoque Cant. — (c) Adtlit itlts, pariier cod. Cant. vvrbig.— (d) Ante audivimus,deest ipsi,
etiam incod. Cant.—(e) Addit, et sohenlem legem nosltam, et Piopltetas, cumcod.Catholico Marcionis, v.vX
HOTKMOVTK TOVvbyovv,u\Ttpofhra;.
703 EVANGELIUMSECUNDUMLtJCAM. 702
pam in homi- verbis pluri- iu hoc homi- nihil £i respon-
ne hoc. bus. Ipse vert) nem. debat.
5. Ad illi invales- nihil respon- 5. Ad illi invale- 10. Stabant etiam
cebant. dicen- 10. debat illi. Sta- scebani, dicen- Principes Sa-
tes : Commo- bant autem les: Commovet cerdolum, et
vet populum, Ponlifices, (a) populum f Scribae, con-
docens per 2 vehementer per universam stan(er accu-
totam Judae- accusantes Judaeam, inci- santes eum.
am, incho- il. eum. Sper- piens a Ga- 11. Sprevit aulem
ans a Galilae- nens aulem Jilaea, usque illum Herodes
a, usque huc. illum et He- huc. cum (b) exer-
6. Pilatus aulem rodes cum 6. Pilatus citibus f suis,
ut audiit Ga- exercitu suo, autem etinlusit, ei,
lilaeam, in- et delusum audiens Gali- indulum (c) i\-
terrogavit, induens ves- laeam, lum f veste
an a Galilae- te candida, inlerroga- alha, lemisil
a homo isle remisit Pila- vi t, si a (c) illum f ad
7. esset. Et, cum 12. to. Facti Gablaea 12. Pila*ium,Tunc
cognovis- sunl aulem 7. homo esset. Et, amici facli
set, eum de in amicitiara ut cognovit sunt Herodes,
Herodis po- Herodes, et quod de Herodis et Pilalus ipsa
leslalem es- Pilalus ea- potestale est, die: nam anle
se, remisit dem bora : misil illum ad inimici fue-
illum ad He- praeerant Heioden, qui rant ad invi-
rodem,J qui enim in ini- in Hierosoly- cem.
erat et ipse micitiam. mis erat in 15. Pilalus
Hierosoly- 15. Pilatus autem, illis diebus. auiem,
mis in lns convocans 8. Herodes convocalis
diebus. Pondfices, aulem, Principibus
8. Herodes au- el Princi- viso Jesu, Sacerdotum,
tem, viso Jesu, 14. pes populi, di- gavisus est et Magislratibus
gavisus est xit ad illos: valde: erat 14. plebis, dixil
valde: erat Deiulislis enim cupiens ad illos: Op-
enim cnpi- mihi homi- illum videre tulistis mihi
ens videre nem hunc, ex multo tem- hunc iiomi-
illum, prop- (anquam a- pore,eo quod nem, quasi
terea quod veitentem audiret multa averlenlem
audiret fre- populum; el de illo; et populum:
quenter de ecce ego co- sperabat et ecce ego
illo; et spera- ram vobis in- signura ali- coram vobis
bat aliquod (errogans, quod videre interrogans,
signum vi- nilnl inve- ab eo fieri. nullam causam
dere ab illo ni dignum 9. Interrogabat invenio in
fieri. in homine aulem cum hoc homine
9. Inlerrogabat liocde iis, quae muliis sermo- ex his, quibus
aulem jlluni accusatis inbtis. Ad ipse eum accusads.
CODEX.BRIXIANUS.
m honunem is(o. At llli mvaleseebant dicentes. autern Prmcipes Sacerdotum et Scnbae. constanler.
Commovet populum. docens per uni\ersam Jud&am accusantes eum. Cum auiem sprcvissel illum Heio-
incipiensaGableausquehuc. Pilaius autem audiens des cum militibus suis. etinlusisset.induil (c) eumf
Galilseam.inierrogavil si bomoGalilaeus essel.El ut veste alba. etremisitfc) eiim ad PiIatum.Tuncamiei
cognovil quod de Herodis poteslate essel misit illum lacli sunt Herodes. et Pilatus in illa die. nam anlea.
ad Herodem qui a etipse Hierosolymis erat in illis die- inimici eranl ad invicem. Pilatus vero convocaiis
bus. Herodes autem viso Jesu gavisus est valde. erat summis Sacerdolibus etPrincipibus populi dixitad
enini cupiens illumvidere ex multo tempore.eoquod eos. Oblulislis miln hunc hominem. tamquam aver-
multa «udirel de illo. et sperabat signum aliquod teniem populum. et ecce cgo. corara vobis interro-
vtdere ab eo fieri. Interrogabat aulem illum muliis gans. nullam causam invenl in homine is(o e\ lus.
sermonibus. E( Jesus niiul respondebat ei. Stabant quibus eum accusalis.
CODEX GORBEIENSIS.
6. interrogavit, si a Galilaea homo esset. 11. Cum exercitibus suis.
1 Mm.quia et. Vulg.qm et. autem PrincipesSacerdotum,et Scribae, constanler.
2 Jlfm. etiamPrinetpes Sacerdotum,constanter. Yulg.
LECTIONES OODICISVINDEB0NENS1S ABEUNTES ABED1TI0NE VULGATA.
5 populum(omissodoeens)...usquehoc 6. si a Gah- nibus. Ipse. 10. Stabant eliam Principes... aceusanjes
Jaea homo esset 7. quod de Herodis poteslatem est, eum.
remisit illum ad Heiodem,qin Hierosolymiserat 8. cu- Reliqua S. lucm desunlin Vindeb.usquead veis 17
piens illum videre ex mullo tempore, eo quod audiret capiltsii S. Mutci, cujus Evangetiumseqnilur in todict
multade lllo. 9. luterrogabatautem illum multissermo- posnllud S. Lucce.
BLANCHININOTM.
(a) Post populum, deesl docens, etiam in Usser, 2, apud Millium.—(b)Ita et lex.Gr. arp«rtvyuo-iv,—(c)Ad-
dit bis illum, etiam tex. Gr. «OTSV.
15. eum. Sed nec ergo illum 15. Sed neque invenio in
Herodes: re- dimiltam. Herodes: nam eo. Corripiam
misi enim 23. Qui immi- misi vos ad ergo illum.,
1 vos ad illum, nebant vo- illtim, etecce etdimiltam.
el ecce nihil cibus mag- nihil dignura 25. Ad illi in-
dignum mor- nis, poslulan- morte acium slabant voei-
te gestum tes : crucifige ii- 16. est illi. Emen- bus magnis,
16. est illi. Casti- 6
lum : et inva- dabo ergo poslulanles,
gatum ergo lescebant eum, et diut crucifige-
illum dimit- voces illo- mittam. reiur: et inva-
lam. * rum. 17. Necesse aulem lescebant vo-
18. Exclamabant 24. Et Pilatus de- babuit dimiltere ces eorum.
autem to- crevit fie- illis, secundum 2t. Et Pilalus adju-
tus populus, ri' petilionem consueiudinem, dicavil fieri pe-
dicenles: Tol- 25. illorum. Di- unum. titionem ipsorum.
le hunc, dimisit autem 18. Exclamavit 25. Dmiisit aulem
milte aulem eum , qui prop- autem simul illis eum ,
nobis Barab- ler homici- universa lurba, qui propter
19. ban, qui e- dium, et se- dicens : Tolle homicidium, et
rat, propter ditionem luinc, etdi- seditionem
seditionem conjectus milte nobts missus fuerat
quandam erat in car- Barabbam : in carcerem;
factam in cerem; Jesum ^19. qui erat, Jesum vero
civitatem, autem tra- propler sedi- tradidit vo-
a conjectus didit volun- lionem quan- • luntati eo-
in carcerem, tati ipsorum. dam factam rum.
quia hoinici- 26. Et, cum dedu- in civilaie , 26. Et, cumdo-
dium fece- eerent eum, e( homicidium, cerent eum,
rat. Simonem missus in car- Simonem
20. Rursus auiem quendam cerem. quemdam
Pilalus ad- Cyreneum 20. Iterum au- Cyrenensem
loeutus est venientem tem Pilatus venientem
eis, volens a viila ndpre- loculus est de villa ad-
dimillere hendentes, ad illos, vo- prehenderunt,
21. Jesum. Qui pro- inposuerunt Iens dimitlere et imposue-
clamabant, illi crucem 21. Jesum. Ad runt iili
4 dicentes: ferre post crucem por-
illi succla-
Crucifige 27.'Jesum. Seque- mabant, dicen- lare post
22. illum. Qui ter- batur autem tes: Crucifige Jesum.
tio dixil ad eum (a) mul- illum. 27. Sequebalur
illos: Quid litudo in- 22. llle aulem aulem illum
enim mali gens popu- tertio dixit (a) mullitudo
fecit" hic? nili f, et mulie- ad illos: Quid populi f, et
liil dignum rum , quae enim mali mulierum,
inoriis in- plangebant fecit iste ? quae plange-
veni in illo. se, et lamen- nullam enim banl, et Ja-
Casiigaium fabanl. eausam mortis menlabant.
CODEX BKIXIANUS.
Sed neque Herodes. nam remisit eum ad nos, et dimitlam. Al illi instabanl vocibus magnis postu-
ecce nilul dignum morte actiim est ab eo. Emen- lanles ut crucifigeretur. et invalescebant voces eo-
dabo ergo illum et dimiltam. Necesse autem harum et Sacerdouim. Pilatus aulem adjudicavil fieri
liebat dimittere eis. per diem fesium unum. Ex- peiitionem eorum. Dunisit aulem eis illum qui prop-
clamavit aulem simul universa multitudo dicens. ter homicidium. et sedilionem missus fuerat in car-
Tolle hunc. et dimiile nobis Barabban. qui erat cerem. quem petebant. Jesum vero tiadidil volun-
propier seditionem quamdam factam in civitale. el tali eorum. Et cum ducerent enm adprehenderunt
iiomicidiuin in carcere missns. iterum autem Pilalus Simonem quendam Cyreneiisem. venientem de villa.
loculus est ad eos. volens dimittere Jesum. At illi el inposuerunt illi crucem porlare posl Jesum. Se-
clamabani dicenles. Crucifige illum. iJIe aulem. ter- quebaiur autem illum (a) mulliludo populif. et mu-
tio dixil ad illos. Quid emm mali fecit iste. nnllam lieres quae plangebant. el lameniabanl eum.
causam moriis invenio in illuin Emendans ergo illum
CODEX CORBEIENSIS.
21. Dicenies : Crucifige lllum. 26. Et, cum dncereiu eum.
25. Voluutiti eorum. Susceperunlergo Jesnm; et, 27.s Muluiudo populi f, ei mulierum.
porlans sibi crucem, ducebalur.
VARIANIES LECTIONES.
1 Gal. et Mm illumad vos. Vtdg. vos ad lllum. 6 Gat.lste homo...inveni. Yulq.\ste... mvenio.
2 Deeslvers. 17, queinsic habentGul.el Mm.: Necesse 6 Mm.mvaleseebant\otibus Vulg. invaleseebantvo-
autem eral dmultere eis per diem festum, unum; Vulg., ces
Necesseautem habebat, etc. ' Gat.petitiones. Vulq peliUonem.
s Gal. el Mm.missus fuerat m. Yulg. erat... missus m. 8 El ita Gat.et Mm.
4 Mm.dicentes: Cruciiige eum.
. BLANCHINIWTM.
(«) Iia el cod. Catil. irihOog )vov. Vcrcell. mutlitudo ingcas populi.
705 - - EVANGELIUMSECUNDUMLUC4M. 706
28. Ad quas con- latrones, 28. Conversus au- runt eum,
versus, unum qui- lem ad lllas et lalrones
dixil: Filiae dem ad dex- Jesus dixit: duos, unum
Jlierusaleui, tram, et alium Filiae Istrahel, ad dexlram,
nolile flere ad sinistram. taceie: nolite et aliura ad
(«) mefverum 54. (b) Et, dividen- flere (a) me sinistram.
\ os flete , et les f vestimen- sed vos ipsas (b) Dividentes f
naios f \es- (a ipsius, mit- flete, el hlios f etjam vesli-
*
29. tros; quoni- tebant sor- 29. vestros; quo- menla ejus,
am venient 35. les. El stabat niam venient miserunt
dies, in qui- 8
populus ex- dies, in qui- (c) sorlem f.
bus dicent: spectans. Sub- bus dicenl: 55. Et stabal
Felices steri- sannabant Beatae steri- populus ex-
les, et ven- aulem eum les, et ven- pectans.
ties, qui non Principes , ires quae Elderidebant
genuerunl, intra se di- non genue- illura Prin-
e( ubera, quae cenles : Alios runt, et ube- cipes, dicentes :
non educa- salvos fera. quae non Alios salvos
\erunt. cit; se salvum nutrieiunt. fecit; nunc
50. Tunc incipi- faciat, si 30. Tunc inci- se salvura
cnt dicere hic est Chrisius pienl dicere facial; si hic
n.onlibus: Dei eleclus. montibus : est Christus
2 Cadile su- 56. Inridebant Cadite super Dei electus.
per nos: et col- autem eum nos: 36. Deludebant
libtis: Tegile el milites, et collibus : autem eum
51. nos quoni- acceden- Operite nos: et miliies
ain , si in umi- les, acetum 31. quia, si in accedenles,
do ligno hacc offerenles udo ligno et acetum
laciunt, in 57. ei, et dicen- haec fiunt, (d) offerebant
aiido quid 6
les : Tu es Rex in arido illi, f dicen-
fiei? Judaeorum ? quid fiel? 37.tes : Si tu es
52. Ducebanlur salva le ip- 52. Ducebanlur Rex Judaeo-
aulem et ali- 58. snm. Erat autem ali- rum.... -
i duo latro- aulem et i duo lalro- 38. va te. Et erat
nes cum il- inseriptio nes cum superscriptio
3
lo inierfici. scripta su- illo, ut cru- inscripla super
53. Et, cum ve- pcr eum : Rex cifigerenlur. illum litieris
iiUscnl ad Judaeorum 53. Et, postquam Graecis, Latinis,
4
locuin, qui hic, venerunt et Haebreicis:
appj llalur 39. Unus autem
'
in locum, Hic esl Rex
Calvariae , ex iis, qui qui vocatur Judaeorum.
ciutifixe- suspensi Calvariae, 39. Unus etiam
runt eum ct erant ma- ibi crucifixe- de pendenlibus
CODEX BRIXIANUS.
Convcrsusaulemadillas Jesus dixil. Filiae Jerusalem dicebat. Pater dimilie illis non enim sciunt quid fa-
nolite llere super me. sed super vos ipsas flete. el fi- ciunt. Dividenles autem \estimenta ejus. miserunt
lins vestros. quia ecce venient dies. in quibus diceut sories. Et slabal populus expeclans. Et deridebant
Beat ie steriles et venlres qui non genuerunl. et ubera illum Piincipes cum eis dicentes. Aliossalvos fecit
qiue non Iacla\erunt. Tunc incipient dicere monii- nunc se ipsum salvum faciat. si bic esl Clnislus Dei
bus. Cadite super nos. et collibus Operite nos. quia eleclus. Deludebant auiem illiiin el nuliles acceden-
si m viridi ligno. haec faciunt in arido quid fiet. Du- les. el aeelum j111offereiKesei dicenies. Si ,(ucs
cebantur auiem el alii duo latrones cum eo. ut cru- Rex Judaeorum.salvum le fac. Erai autem.ct litulus
cifigerentur Etposlquam veneiunl in locum qui vo- scribtus supereum. litteris. Graecis. Latinis et He-
catur Calvariae. ibi eum crucifixerunt. et latrones. Jbreicis.Hic est Rex Jndaeorum. Unus aulem de his
uiuinia dexlris. el alterum a simsiris. Jesusauiem qui pendebant
CODEX CORBEIENSIS.
28. Filiae Israel, nolite flereme; sed vos ipsas 58. Liiteris Graecis, et Hebraicis. Omittilet Lalinis.
flele, et filios vestros, Ibid. Rex Judaeorum liic est.
-9. Et ubera, quae non nu(rierun(. - 59. Unus autem de pendentibuslatronibus...Nonne
51. si in humido ligno haec faciunl. tu es Christus ? libera le, et nos.
57. Si tu es Rex Judaeorum, libera te.
1 Mm. quoniamveniunt. Yulq. quoniamecce\enient. ducaeis... seipsumsalvumfaciat.Mm. expectans... Sadu-
s Gal.el Mm. Cooperitenos. Yulg. Operite nos. caeis... se nonsalvumfacit.F«(ff.spectaus...Principescum
3 Gat. ut crucifigerentur.Yulq.ut interficerentur. eis... se salvumfaciat.
4 Gat el Mm. qui dicitur Calvanae. Vulg. qui \ocatur 6 Gal. Si tu es Christusrex, elc.
Calvanae. ' Gal. ex his qui pendebat. Mm.exiis qui pendebant.
b Gat. expectantes...Principes Sacerdotum,cumSad-
BLANCHININOTiE.
(A)Deest (er super, etiam in cod. Cant. — (b) Ante dividentes, deest Jesus autem dicebat : Pater, dimitle
illh; non enim sciunl, quid faciunl, eliam in cod. Cant,— (c) Ilaettcx. Gr. vlhpov. — (d) Ita et tex. Gr.
itpoo-iftpov.Ibid. post. illi, decstef, etiam in cod. Cant.
#07 EUSEBH VERCELL. EVANGELIUMCUMVARIIS COD. COLLATUM. 708
lelici, blas- clamans laironmus ±*aier, iuma-
phemabat voce mag- blasphemabat nusluas
eum, dicens: na Jesus («): eum, dicens : commendo
Nonne tu Pater, in ma- Nonne tu es spiritum
es Christus ? libe- nibus tuis Christus ? salva meum : Et
ra le , et nos. conmiendo lemetipsum, hoc dicens,
40. Respondens spirilum meum. et nos. emisil spin-
autem ali- El emisit spiritum, 40. Respondens au- lum.
us, objurga- 47. Quod cnm vi- tem alter in- 47. Videns aulem
bat eum, di- disset Cen- crepabat illum Centurio quod
cens: Nec li- turio, bono- dicens: Necti- fiebat, magni-
meu Deum, quo- rifica\it mes Deum ficat Deum
niam in eo- Deum, dicens: tu, quod in dicens : Vere
dem judici- Vere bomo eamdem dam- bomo bic
41. oes? Elnos hicjustus nalionem es? justus erat.
quidem 48. erat. Et om- 41. Etnos qui- 48. Et omnis
juste ; digna nes. quae condem juste turba
enim, quo- veneiant, haec patunur; simul aderant
rum gessi- turbae ad nam digna ad spectacu-
mus, rece- spectaculum faclisnostris lum islud,
pimus : hoc, viden- recepimus: (b) qui vide-
hie au(em ni- tes ea, quae hic vero bant f, quae
hil mali fe- fiehant, per- nibil mali fiebant, per-
42. cit. Et dice- cutenles (sic) 42. gessit. Et di- cutientes pe-
bat ad Jesum s peclora sua, xit ad Jesum : ctora sua,
Memento reverteban- Mcmor eslo reverteban-
mei, cum 49. (ur. S(a- mei Domine, tur.
veneris in bant autera quando venies 49. Stabant au-
regno tuo. omnes no- in regno tem omnes
45. Et dixitilli ti illius a lon- tuo. noti ejus
Jesus : Amen ge, et mulie- 45. Et dixit ei a longe, et
dico libi, hores, quae se- Jesus: Amen mulieres,
die mecum cutae fue- dico tibi, quia quae seculae
eris in Pa- rant illum hodie mecum fuerant illum
44. radiso. Et a Galilaea, eris in Para- a Galilaea,
erat circi- videntes diso. haec viden-
l
ter hora sex- haec. 44. Et erat fere tes.
ta ; et ,tene- 50. Eteccevir hora sexta 50. Eteccevir
brae factae nomine Jo- diei; et tene- nomine Jo-
suntsuper seph, qui e- brae factae sunt seph, qui
omnem ral Decurio, in universa erat Decurio,
terram; et (() bonusf, etjus- terra usque in (c) bonus f,
usque ho- 51. lus (Hic non nonam horam : 51. et jusius (Hic
ram nonam consense- • 45 obscuralus non consen-
45. inlenebri- rat consilio, est Sol; serat consilio,
catus est el operae il- elvelum lem- et aclibus
Bol- et velum lorum), ab (d) A- pli scissum est eorum), ab
lenipli scis- rimailua f mediutn. (d) Ariraalia f
sum eslme- 2
civitate Ju- 46. Clamans voce civitate Ju-
46. dium. Et, ex- deorura magna Jesus (a). deae, qui expe-
CODEXBRIXIANUS.
ialronibus hlasphemabat eum dicens. Si tu es Chri- niaiius (uas commendo spiriium meum. Elhaec di-
stus salvum fac lenietipsum et nos. Respondens cens expiravil. Videns autem Centurio quod factum
aulem al(er increpabat euin dicens. Non limes lu fueral. glonficavit Deumdicens. Vere bichomo jus-
Deum. quud m eadem damnatione cs. El nos qui- lus erat, Et omnis lurba qui simul aderant ad spec-
dem juste. digua enim factis noslris recipiinus. laculum istud. videnles quae fiebant perculieiUes
hic vero niliil mali gessit. Et di\it ad Jesum. Do- pectora sua. revei lebantur. Stabant autem omnes
mine roemenlo tnei cura veneris in regnum tuum. noti ejiis a longe. et muheres quaesecuiae erani eum
Et ait illi Jesus. Amen dico tibi hodie mecum eris a Galilea.haec videiUes.Et ecce vir nomine Joseph.
inParadiso. Erataulem fere hora sexta. et tenebiae qui erat Decurio vir bonus et justus. Hic non con-
factae sunt in universa terra. usque in lioramnonam. senserat consilio et actibus eoruni. erat autem ab (d)
et obscuratus est Sol. ev velum templi scissum est Anmatiaf civitaie Judaeorum.
medium. Et clamans voce magna Jesus aii. Pater m
CODEX CORBEIENSIS.
42. Domine, meraor esto mei, etc. magnificabant Deum, dicentes.
46. Haec dicens, tradidil spirilum. 50. Qui erat Decurio, juslus, et bonus.
47. Centuriq, et qui cum eo erant, quod fiebat,
1 Mm.horatenia; et lenebrae. Vulg. horasexta; et a Gat, Judae.Hic aceessit.M\n.Judae. Vulq. Judeae,
tenebrae. qui expectabat et ipseregnum Dei. Hic accessit.
BLANOHININGTÊ.
(u) Supple «ie.—(b) Tex. Gr. Geopovvre?.—(c) Ante bonus, deest vir, etiam in eod. Cant,-- (d) Ifa el cod.
Cant. 'h.piya.0iv.$.
709 EVANGELIUMSECUixDUMLUCAM. 710
qui expecJa- die sabbato- c(aba( («) regnum f sabbati ve-
hal («) regnum f rum vene- 52. Dei. Hic ac- nerunl valde
52. Dei. Hiq runt an(e cessit ad Pila-
accessit ad tempore ad
lucem val- tum, et petit monumentnm,
Pilatum, et de ad monu- corpus Jesu; por(antes
pelit corpus mentum, 55. etdepositum, quae para-
53. Jesu; et depo- adfereiUes (*) illut f in- verant: et
situm, invol- quae para- volvit (c) in f invenerunt
vit (c) eum in f 2. verunt: in- syndone no- lapidem r-er
sindonem, venerunt vam, et por volutum.
et posuit il- autem lapi- , suileumin 5. Ingressae (e) au-
lum m mo- dem revoJji- , monumento tem f, non
numeuto tum a monu? exciso, in invenerunt
sculplili, u- 5. mento. In- quo nondum (f) corpus f.
lii nondum gressae (e) au- quisquam po- 4. Et faclum est,
aliquis erat temf, non in- situs fuerat. dum menle
54. positus. Et fli- venerunt 54. E(dieserat conslernatae
eseratcenae (f) corpus f. cenae purae, essent de
purae, etsab- 4. Et factum est, et sabbalum facto, (g) et f
balum inlu- dum stupe- inlueescebal- ecce duo
55. cescebat.'Con- rent de hoc, 55. Subsecutae viri sieierunt
secutae(d) du- ecce viri du- aulem (d) duae f secus illas
ae f mulieres; o adsliierunt mulieres, quae in vesle ful-
quae secu- juxla illas _ cum ipso ve- genie.
tae fuerant in veste ful- nerant de 5. Cum iime-
illum de Ga- 5. genti. Timo- Galilaea, vi- rent aulem,
lilaea, videre autem derunt mo- et decli- v
runt moni- adprehen- numenlum, narent vul-
mentum, sae, inclinan- et quemad- lumin ler-
etquomodo tes faciem modum poram, dixer
positum est ad terram, situm erat runt ad illas :
corpus illi- dixerunt ad corpus ejus- Quid quaeri-
56. us. Rever- illas: Quid 56. Et reverten- lis viventem
sae autem, quaeritis (es, parave- cum (li) mor-
paraverunt vivum cum runt aroma- 6. tuis f ? Re-
aromala, et (h) morluis f ? ta, et un- ' memorami-
unguenta; 6. Memoraini- guenia; et ni, qualiter
et sabbalo ni, sicut lo- sabbato locutus est
quidem qul- cutus est quidem si- vobiscum,
everunl se- 2 vobis, dum luerunt secum adhuc
cundum man- adhuc esset eundum -man- in Galilaea
datum. in Galilaea, datum. esset, dicens:
7. diceus : Uuo- 7. <Juia opor-
CAPUT XXIV. niam Fihum GAPUT XXIV. tet Filium
1. Prima autem hoiiiinis 1. Una autem Iiominls
CODEX BRIXIANUS.
qui expeclabat. el ipseregnum Dei.Hic accessit adPi- neruni a$Jmonumenlum. pprlaiues quse parayeraqi
latum. et petn corpus Jesu. et depoîlum involvit (c) aromata. et aliae simul cum eis. el inveiicriiiil Ia-
in f sindone. ei posuit eum m moiiuinenlo exciso. in pidem revolutum a monumenlo. E{ jngressae non m-
qno noudnm quisquam positus fnetat. Et dies era( Pa- veneiunt corpus Jesu.Eifacluni esl tltim baesitarent
rasceve. cl sabbatum Inlucpscebat. Subseculae aulem dehoc. eece viriduo adstilerunt juxlajllas.in vestg.
mulieres quaesimul eum ipso veneiant a Galilea. et JuJgenli. Cum limereni auiem. et, decliuarent vul-
videruut monumenium. et quemadmodum posilum tnin ui teiram. dixerunl ad illas. Quid quaeriiisvi-
erat corpusJesu. Etieverlenies paraveiunlaromata. veutem cum mortuis. non est hie. sed surrexit. Re-
etunguenia.eisabJialoquidem quieveruni.secunduin cordamini.tflualner locufus est vohis. cum ^dhuc in
mandatum. Una autem sabbati. vajde dikieulo ve- Galileam «sset dicens. Quia oportet Filmm bominis.
CODEX CORBEIENSIS.
SJ.Eidies erat * «oena puraf ,«tsabbatum, etc. 4 Diim menle conlrislarenlur de isto... in -yeste
55. Subiecutae sunt autem duae mulieres. splendida.
CAP.XXIV.—1. Portantes quae paraverunt. Non 5. Viventem eum mortuis ?
legit aromata. fi Rememoramini qualiter locutus sit vobis. OmiU
5. Non invenerunt corpus. Omisso, Domini Jesu, til non est hic, sed surrexit.
1 Gal. cum ipsovenerant...fuerat. Jffjn.cum ipso er^nt, » Mm.vobiscum.Vulg.vobis.
Vtdg. cumeo venerant... erat. s Gal. et Mm. Parasceven.
BLANCHINIWTM.
(a) Anle mgnum, deest et ipse.in cod. quoque Cant.—(b) Addit Ulud, parller tex. Gr. «xvro,.—(c)AddR in,
etiam cod.^Cant, iv.—id) Addit dtw,<!0&.quoque Cant. §vo.—(e)Ila et cod. Cant. 81.—(f) Pflst corpus,êest
Domini Jesu, eliam incotl. Caifi. — (g) Atldit et, tcx. quoque Gr. v.aL—(A)Posl morluis; fleest tion est hic,
sed sj,rmi',>pariter in eod. Cant.
oporlet tra- labanl de om- tradi in Hierusalem,
di, et terlia nibus, quae manus (a) ho- nomine Cleo-
die resur- his coniige- minum f, fas, et (h) Am-
8. gere. El me* 15. ranl. Et fac- et crucifigi, 14. maus f. Et
moraiae tum est dum el die tertia ipsi fabulaban-
sunt' ver- 6 trac(arent resurgere. lur ex his om-
borum ho- ipsi, ei Jesus as- 8. Et rememo- nibus, quae
rum. cendens co- ratae sunl acciderant.
9. Et (b) reversae f, mitabaiur verborum liorum. 15. Et factum est
renuntia- 16. cum illis : o- 9. Et (b) regressae f, dum fabula-
verunt haec culi autem renuntiaverunt baniur, et ipse
omnia illis eorum haec omnia illis Jesus supervenit,
undecim, tene- xi. et ceteris el ibat cum
el celeris om- banlur, ne 40. oranibus. 16. illis : oculi
10. nibus. Erat agnoscerent Eral autem eorum
autem Mag- illum. autem Maria lenebantur,
dalena, et 17. Dixil autem Magdalenae, ne eum ad-
5 Maria Jaco- ad eos : Quae el Jolianna, gnoscerent.
bi, et Johan- sunt verba et Maria 17. Et aitad
na, et reli- ista, quae trac- Jacobi, et illos : Qui sunt
quae cum eis, tads ad alter- celerae, quae hi sermones,
quae dicebant utrum, et cuin ipsis quos conferlis
ad Aposlo- eslis tnstes? - fuerant : ad invicem, et
11. los haec. 18. Respondens haec (c) dice- estislristes?
Etvisa sunt aulem unus bant f ad 18. (i) Respondil f
illis, tanquam ex eis, cui' no- Apostolos. unus ex ipsis,
delira, ver- men est Cleo- 11. Et visa sunt nomine Cleo-
ba haec; et phas, dixil ante illos, sicut fas, et dixit
(rf) non crede- ad illum : dehramenlum, illi: Tu solus
bant f eis (e) f. Tu solus pere- verba ista, peregrinus es
13. Et ecce duo 3 grinus es in et (d) non cre- in Hierusa-
erant ex il- Hierusalem ? debant f lem,
lis, euntes nescis, quae illis (e) f. Et non cogno-
in munici- gesla sunt 13. ecceduoex visti, quae fa-
pium, stadi- in illa in di- illis ibant cta sunt in
os habenlem ebus istis ? (f) in f ipsa illa in his
LX. ab Hieru- 19. Qui ait illis : die incastel- 19. diebus? Quibus
salem, cui no- Quae? Etipsi Ium, (g) quod ille dixit: Quae ?
men (li)k Ammaus f. dixerunt: aberat f stadia Et dixerunt:
°
14. Et ipsi (rac- De Jesu Na- sexaginta ab De Jesu Na-
CODEX BRIXiANUS.
tradi in manus hominum peccatorum. et ciucifigi. quod aberat f spatiostadiorum. LXab Hierusalem no-
et tertia die resurgere. Et recordatae sunt verborum mine Emmaus. Et ipsi loquebanlur ad invicem de
ejus. Et regressce a monumento nuntiaverunt baic bis omnibus quae acciderant. El laclum est. dum fa-
omnia illis undecim. et ceteris omnibu*. Eral bularenlur. et secum conquirerent. et ipse Jesus
aulem Maria. Magdalene. el Johanna. el Maria Ja- adpropinquans ibat cuni eis. ocnli autem eorum le-
cobi. et ceterae quae cum ois erant. quae dicebant nebanlur. ne eum agnoscerent. Etailad illosQuisunt
ad Apostolos baec. Et visa sunt coram illos. quasi hi sennones quos conferus ad invicem. Ambulan-
deliramenlum verba illarum. et (d) non credebant les et estis tuste*. et respondens unus ex ipsis.
illis. Petrus autem surgens cucuirit ad monumen- cui nomen Cleoplias dixit ei. Tn solus peregrinus es
tiim. et procumbens. videt linteamina sola po- in Hierusalem. et non agnovisti quae facta sunt iu
sita. et abiit mirans-secum. quod factum fuerat. Et ea in diebus istis. Quibus ille dixit. Quae. Al illi
ecce duo ex ipsis ibanl. eadem die in castellum (f) dixerunt. DeJesuna-
CODEX CORBEIENSIS.
8. Rememoratae sunt verborum horum f. cideranl.
9. Et egressae, nuntiaverunt haec omnia. 15. Et faclum esl dum fabularentur, el ipse Jcsus
12. Et abiit apud semelipsum, mirans factum. Et pervenit 8, et ibat f cum.illis.
ecce, eic. 17. Quos confertis ad "invicem, 'et estis Iristes ?
15. Quod aberat spatio sladiorum se\aginta ab Je- 18. Tu solus peregrinus in Jerusa!em?non cogno-
rusalem, nomine Ammaus, el Cleophas. visii.
14. El ipsi fabulabantur de liis omnibus, quae ac-
i El Ua Gal. 6 Gat. confabularentur.
2 Gal. MariaeJacobi, et Joseph, et caeterae. Mm. Ma- 7 Gat.nomenerat Cleophas,dixitad eum... non cogno-
riae Jacobi, et caeterae. Vulg.ManaJacobi, et caelerae. visti omnia, quae facta sunt in ea in diebus his? Vulg.
3 Mm."tiaoviri ex ilbs. Yulg. duoe\ illis. nomenCleophas, dixit ei... non cognovislis, quae facta
* Gal. jEmavus. sunt m illabis diebus?
8 Gat. loquebanturde his. 8 Et ita Gat.
BLANCHININOTÊ.
(a) Post Iwminum,deest peccatorum, eliam in cod. Cant.—(b) Post regressce,deesl a monumenlo, eliam in
cod.Cant.—(c)Antedicetot/,deest, quae, etiamincod. Canl.—(d)l(aettex.Gr. Ita
umo-row.—(e)Deest(olusver-
susl2incod.quoqneCant.— (|) \ddili», edamtex.Gr. ev.— (g) et lex. Gr. uTtixovo-cv.—(/i)Ita etcodd.
aliquos haliuisse teslalur S. Hieion, in lib. de Nom. Ilebr.— (i) Ante tespondit, deesiet, parikr in cod. Canl.
715 EVANGELIUMSECUNBUMLUCAM. 714'
zareno, qui disse, 4 qui di- zareo, qui fuit 24. vivere. Et
fml Prophe- cunt eum Prophela, po- abierunt
la, potens in vivere. tens in opere, quidam ex
l
opere, et ver- 24. Etabierunt el sermone, noslris ad
bo, coram quidam ex coram Deo, monumen-
Deo, et om- nostns ad mo- etomni plebe; tum, et ita
ni populo; numentum, 20. (fl)quomodo invenerunt,
20. («) quomodo et invene- hunc f tradi- sicul mu-
hunc f tra- runt ita, ut derunt Prin- lieres di\e-
didetunt mulieres di- cipes Sacerdo- runf; ipsum
a Pontifices xerunt; ipsuin tum, et omnes vero non
nosiri in aulem non populus in (c) viderunlxj.
judicio mor- (c) videruntf. damnationem 25. Et ipse di-
tis, et cruci- 25. Et ipse dixil ad illos: moi tis, et xit ad eos :
fixeiunt Insensati, cruci eum 0 stulti, et
21. illum. Nos " et graves cor- 21. fixerunt. Nos tardi corde
veto spera- de in creden- vero speraba- ad creden-
vimus ipsum do omnibus, mus ipsum dum in omni-
esse, (b)qui re- quibus lo- esse, (b) qui bus, qnae lo-
dempturus culi sunl redempturus cuti sunt
escel f Istra- Prophetae. essel f Istraliel : Prophetae.
hel : nunc c
26. Nonnehaec et nunc ter- 26. Nonne haec
teriia dies oportebat patia dies est oportuit
est hodie, li et in- '
3 ex quo fac- Ghiisium, hodie, quod pati Christum,
trare in glo- haec faeta et ita iniiare
ta sunt liaec. riam suam? 22. sunt. Et in in gloriam suam ?
22. Et super his 27. Et (d) erat f incho- his ommbus 27. Ei (d) erat f
omnibus ans a Moy- mulieres quae- incipiens
mulieres sen, et omni- dam ex no- a Moyse,
quaedam ex bus Prophe-
'
stris terrue- et omuibus
nostris exter- tis, inlerprae- runt nos, Propbetis,
rueiuntnos, tans eis in om- quae anle inlerpraetans
quae fuerunt nibus Scrip- lucem fuerunt illis in om-
mane ad turis de se. ad monu- nibus Scri-
monumen- 28. Etadpropin- mentura; pturis, quae
23. lum; el, cum quaverunl 23. et, non inde ipso erant.
non mve- " in vicum, venlo corpore 28. Et adpropia-
nissent cor- quem ibant; ejus, vene- verunt casiel-
pus ejus, ve- et ipse adfec- runt, dicentes, lo, quo ibant;
nerunt, di- tabat se lon- se eiiam vi- et ipse (inxit
centes, 29. gius ire. Et6 sionem An- se lonaius ire.
etiam \isio- coegerunt gelorum 29. Et coegerunt
nem Ange- illum, dicen- vidisse, qui illum, dicen-
lorum se vites : Mane no- dicunt eum tes : Mane
CODEX BRIXIANCS.
zoreno qui fuit Prophela poiensin opere et ser- Et abierunt quidam ex nostris ad monumentnm.
nione corara Deo. et omni populo. qnomodo eura et ila invenerunt sicui mulieies dixemni. ipsuni
liadiderunt summi Saccrdoies et Piincipes nos- \ero non (c) viderunt f ,-Et ipse dixit ad illos. S ulti
tri in damnaiiunem moriis. et ciucifixernnt eum. et tardi corde ari credendum. in oiiinibus quae
Nos autem sperabamus quia ipse esset redempiu- loculi sunt Propbetae. Nonne haec oporiuii paii
rus Israbel'. et nnnc snper haec omnia. tertia Chrisium. et ita iniriue in glonam suam. Et uni-
dies est hodie. quod haec laela sunt. Sed et mu- piens a Moyse. eiomnibus Propheiis interpretabaiur
lieres-quaedam. ex nostris. terrueiunt nos quae lllis in omnibus. Scribturis. quae de ipso eiant
ante luceni fuerunt ad moiiumenium. et nou m- Et adpropinquaverunt caslello quo ibant. et ipse
vento corpore ejus venerunt dicenles se etiani vi- finxitse longius ire.Et coegerunt eum dicentes. Mane
sionein Angelorum vidisse qui dicunt eum vivere.
CODEX CORBEIENSIS.'
21. Nos aulem sperabamus, 10quia ipse " incipit 27. 1SEt erat incipiens f a Moyse, et omnibus
libeiare Israel. . Proplietis, interpretans.
24. ls ipsum vero non viderunt.
VARIANTESLECTIONES.
1 Gal. et veibo coram Deo, et omniplebe. Vulg. et 8 Gal.et Mm.ad caslellum,quolbant. Mm.ipse voluit.
sermone coramDeo, eiomni populo.
s Gal Piincipes Vulg
9 casleJlo,quo lbant, el ipse se fmxit.
Sacerdotumet Principesnostri. Yulg. Mm.El rogaveruntillum.Gal.Etmiravitmanerecum
Summi Sacerdoteset;Pniicip"esnostri. illis. Yulq. Et coegeiuntlllum.Et iiitra\il cumillis.
3 Gul. ex quo haee. Vutg.quodhaee. 10 Mm.
4 Gat.et Mm.qui dicerent. Yulg.qui dicont. 11 El itaquod
Gal.
ipse.
6 Mm.etdun coide. Yutg et lardicorde. 12 Gat.ipsumautemnon viderant.
* Mm. Nonneoportuit.Vulg.Nonnehaec oportuit. 13ElilaGalelMm.
7 Mm.lnterprelale.
BLANCHININOT.E.
rovrov. — (b) Ita et tex. Gr. 6 y£)~kav
(a) Etila cod. Cant. <rtS>g — (c) Ita et lex. Gr. eXSov.<—
Ivrpovo-Oat.
(d) Et ita cod. Cant. nv.
PATROL.XII. 23
715 . EUSEBII VERCELL. EVANGELIUMCUM.VARIIS COD. COLLATUM. t!6
CODEX VERCELLENSIS. CODEX VERONENSJS.
biscum; l quo- illis erant, nobiscum; illis eranl,
niam («) ad ves- 34. dicentes : quoniam (a) ad 34. dicentes : Quod
pcrum jam Qnoniun vespei um jam snrrexerit
declmavit vere resur- declinavit Dominus,
dies f. rexilDominus, dies f. Et et visus est
Et miravit, et visus est intra\it cum a Simone.
ut cumeis Simoui. illis, (6)et 35. Et ipsi nar-
manerei. 35. El ipsi enarra- mansit f. rabant, quae
50. Ellacium bant, quae 30. Et lactum gesta erant
est, cum dis- in via ges- est, dum rein via; et
cubuisset ta eranl; et Cumbil cum quomodo eo-
cum lllis,s ac- sicut agni- illis, accepit gnoverunt
ceptum patus est lllis panem, el eum in fra-
nem bcue- in fractio- henedixit, ctione panis.
dixit, et fran- 36. ne panis. Et, ac Iregit, et 36. Dum haec
geus, porri- dnm haec porngebat autem locun-
gebal illis. IoquuiUur, 51. illis. Et aper- lur (d) illi f, ipse
51. Et adaperli * ti sunt oculi stetu ln me-
(d) ipse f sletit
suutoctili in medio eo- eorum, et dio eorum.
eorum, et 37. rum. Exler- cognoverunt 57. Conturbatique,
cognove- riti autem, emn; et et coniemli,
runt dlum; et timore (c) invisus fa- existimabant •
et ipse nus- adprehen- cms est f se spintum
quam consi, putabant 32. eis. Et dividere.
paruil ab il- se spinium vide^ xerunt ad 58. Dixit (e) au-
32. lis. Et di- 58. re. Qni di- invicem : Non- tem f ad illos:
xeruntad xii illis : Quid ne cor no- Quid turbati eslis?
alleruirum : 8 turbati e»tis? strum erat et (() quare f
Komie cor 6
et (/') quare f coin nobis ar- cogiialiones
nosirum gitationes dens m via, ascenderunt
erats in no- ascendunt „ eum apeiiret in corde
iis ardens in via, in coide ves- nobis Seri- 39. vestro? Vide-
Cum adaperiebat 59. tro? Videle piura<? te, ecce ma-
nobis Seriplu- ' manus me- 35. Et surrexe- nus meas,
33. ras?Etsur- as, et pedes ritn t ipsa et pedes
genies ea-* (g) meos f; quoni- liora, et re- (g) meosf;
Sein bora, aui ego sum : gressi sunt quia ego sum
reversi sunt jpsi iracta- in Hierusa- ipse : palpate,
in Hierusa- te, et videte; lem; et in- et videte;
lem; et inve- quoniam venerunt qnia spiriius
nerunl col- spiriius carnem^ congregalos carnem, et
leclos xi. el et ossum non undecim, et ossa non
eos, qui cum habet, sicut eos, qui cum habet, sicut
GODEXBRIXIANUS.
iiobiscnm. quoniam vesperum est, et jam deelina\it dicenies. Quia vere Dominns surrexit. et apparuit
dies. Elinlraviicumillis. ulmaneretEllaclumesidum Simoiii. Et ipsi n irrabant quae gesta erant in via.
recuinberet cum illis. actepit p-uiem. elbenedixii, et ei quomodo eognoveruiii eutn in fra tinne panis. Haec
fregit eidediteK. Ei apeiti suutoculi eorum. etcogno- auiem illis loqueiiubus. (d) ipse f Jesus steut. in
veriintenin.el ipse(t) lnvisusIaciusesLf eis.Et dixe- medio eorum. et dixit eisPax \obis. ego sum nolite
runt ad invicem. Nonne cor nosirum eiatinnobis limere. Conlurbati vero et conleniti. exisiimabant
ardens, dnm loqueietur nobis in via. et apenret se spirituin yidere. Et di\ii eis. Quid tuibitieslis et
nobis Scnbliiias. Et sunexerunt e-ulem hora. ef ({) quare f mgu itionesascendunt lncortlibus vestris.
regiessi suniin Ilierusalem. et inveiierunl tongre- Videte manus measet pedes quia ego sum ipse. palpate
gatosundecim Apostolos. eteosqui cum ipsis eiant et videte. quia spirilus cai nem et ossa non habel.
CODEX CORBEIENSIS.
29. quoniam ad vesperum jam jam declinavit dies. 56. steiit in mgdio eorum.
51. ipse auteiii nm-quani companut ab eis. 37. Coniurbaiique, et epnterriti, existimajiant se
Wi. quod veie suirexit a moiluis Doniinus, et vi- spinium videre.
sus"est a Sjmone. 38. Dixit auiera ad illos : Quid lurbati eslis?
1 Gat advesperascit, et inclinataest (tiarfoiisleciioin Jesus... Pax vobis.
texlumillata jaia declimt) dies. Mm. quomam ad vespe- 5 Gut.el Mm.conturbsti esiis.
ram jam dedmal dies. * Gat. cl Mm.et quare ascenduntin corde
2 JUm.accepitJesuspanem. Vulg. accepitpanem. cogitaljones
veslro? el oogilationesascenduntni cordaveslra.'
8 Jlfm.iii uobisde Jesu^ dum. Vulg. m nobis, duni. ' Gal Tulq.
pedes nieos; quoniam... Iiabenlein. Jlfm.pedes
*•Gal. ipse autem Jesus stetit... Pax \obis. Vulg. sielit meos Yulg matiusmeas, et pedes; qma... habere.
BLANCIIINI NOTJE.
(a) Ita et cod. Can(. itpbg eairipvv (additur -hSn in Baib. 1, et in Y\\]«.)viv)iv.evh hu-ipv.— (b) Iia el
tex. Gr rov yetvat Vercell h >bel tn cum eis maneret. Bi ix. nl maiie,et. — (c) Et ila ie\. Gr. vuiavrogeyivero.
—(d) Addit illi, eliam lex. Gr. u\>rS>v.Favet Briv. Ibni.ipse eliiacod. Cant. uvrbg. — (e) Ila et cod.
Canl. St. — (() Addit quaie, pariter le*. Gr. Steefrt.?= (g) Addn meos, eliam tex. Qt. fww.
m EVANGELIUMSECUNDUMLUCAii. 718
GODEX VERGELLENSIS. CODEX VERONENSIS.
me videlis (c) est f, Cbrislum pa- me videtis scriptum (c) estf,
liabentem (a) f. ti, el resur- babere (a) f Chrislum pati,
41. Adhuc L aulem gere a mor- 41. Adhucautem et resurgere
non creden- tuis tertia ilbs non a mortuis,
libus illis, et 47. die, et" praedi- credenlibus, 47. et praedicari
stupendbus cari in no- etmirantibus in nomine
prae gaudio, mine illius praegandio, ejus paeni-
dixit: Habe- paenilentiam, dixit: Habetis tentiam, et
tis aliquid, et remissio- aliquid luc, renussa pec-
5 quod edaraus hem peccato- quod mandu- catorum in
42. bic? Qqi por- rum in om- celui ? omni gente,
rexerunt nibus genli- 42. Ad illi optulc- incipienlibus
illi piscis assi bus, incipiens runt ei partem ab Hieroso-
partem, et fa- ab Hierusa- piscis assam, et Iyroa.
43. vnni. Et acci- 48. Jem. Vos au- 45. (6)defabof. Et 48. Vos autem -
piens, man- tem estis (es- manducans co- esiis testes
ducavil co- les horuin. ram ipsis,' 49. liorum. El
44. ram lllis : et 49. Et ego mittara dixit ad eos: ego miuo
di\it eis : Haec • 6 repronussi- 44. Haec sunt promi-sa fa-
verba, quae onem Patns verba, quae tris mei in
locutus sum super vos: locutus sum vobis : vos
aput vos, cum vos autem ad vos, cum auiem
adhuc essem sedele in ci- adliuc essem scdeie
vobiscum : '
vilaiem, do- vobiscum: in civilate,
quoniam nec indua- quoniam quoadusque
oporlet in- mini (d)\irtu- nece-se est induamini
i
plci omnia, tem f a snm- suppleri om- (d) \irtulem f
quae scrip- 50. mo. Edu- nia, quae 50. ab alto. Edu-
ptasunt in lexit autem scnpla sunt xit autem
ge Moysi, et illos' usque in lege eos foiis ln
Prophetis, et ad Beihani- Moysi, et Belhaniam ;
Psalmis de am; el exiol- Propheiis, et elevatis
45. me. Tunc lens manus et Psalmis manibus
3 sen-
aperuit suas, benedi- de me. suis, bene-
sum illorum, xil (e) eos f. 45. Tunc aperuit dixit (e) eosf.
ad intelle- 51. Et facium est illis sensiim, 51-._£t facium est
gendum dum bene- ut intellege- dum benedicit —
Scripturas. diceret lllos, rent ea, quae illos, lecessit
46. Et dixit eis : s disbessit ({) ab scripta sunt. ({) ab eis f.
Quoniam 52. eis f. Lt ipsi (g)s re- 46. Et dixit eis: 52. Et ip-i (g) rez
4 sic versi f sunt
scriptum quoniam sie gressi f suut
CODEXBRIXIANUS.
sicutme videtishabere. Et cum hoc dixisset. oslen- ei sicoportuil Clirislum paii. et resuigere a morluis
dit eis manus. et pedes. Adhuc auleni non creden- die tertia. el praedicari in noniine ejus paeniien-
libus illis prae gaudio. et miraniibus dix.it ei«. liam. el reraissionem peccatorum in omne- genles.
Habeiishicaliquidquodmanducetur. At illi oblu'ernnt incipienlibus ab lllerusalem. Vos auiem eslis, testes
ei. partem piscis assi. et favum mellis. Et aecipiens horum oinnnnn. Eteree ego mitlo promi-sum Patris
coram ipîs manducavit. et di\it ad eos. Haec snnt mei in vos. vos autem sedeie in civitale hac Hierti-
verba quae locutus sum ad vos. cum adhuc essem salem. quoadusque induamini (d) \iituiem f ex
vobiscum qiioniain ojiorluil imjilen omma quae alto. Eduxitauiem eos loras in Beihuiia. el eleva-
scrihla sunt in JegeMoysi. et Propheiis. et Psalmis lismainbus snis. benedixit (e) eos f. Et fattum est
de me. Tunc aperuit illis sensum. utinlelligerent dum benediceret eos. recessit ab eis et elc\al)aiur
Scribluras. 'Et dixit eis. Quoniam sic scribltim estl in caelum. Et ipsi adoranles eum. regressi f sunt
CODEX GQRBEIENSIS.
41. habetis hic aliquidmanducare? 49. miito pronnssa Patns mei in vos.
45. Et manducans coram ipsis, dixit ad cos. 51. recessirab eis. Omitiil, et lerebaturin caelum.
45. ut iiitelhgerenl, quae scripta sunt. 52. Etipsi regressi sunt. Omiltil, adoianles.
47. remissionem peccalorum ui omni genle.
1 Gat. autemnon credentibusei prae gaudio,et miran- virtutem ex alto. Mm.al)excelso. Vulg. promissumPatris
tibus, dixit. Yulq.aulemilhs non credeuiibus,et niirauti- ... ' quo dusquelnduamiui\irlute e\ allo.
lsusprae giudio, dixit. Gal.forasusque m Bellianiam.Vulg forasm Betha-
a Mm.quodedam. nlam.
3 Mm.sensuseorum,ut. Vnlq. ilhs sensum,ut. 8 Gat.et elevatus esl m caelum. Vulg et ferebatur in
* Gul.el Mm sic scriptiimest, Clnistuin pali. Yulg.sic coelum
scrqitum est, el sic oportebalClnislumpali. • Gal. adoranteseum, reversisunt. Jllm. adorantes,re*
« Gal.elMm. praedkare. Vulg.praedieari. versi sunt.
6 Gut. repromibsioneuiPalns... usque dum lnduamini
BLANCHININOT.E.
(<i)Deeslversus 40 eliam in cod. Cant.— (b) Iia et lex. Gr. ETOyeliasov. —(c) Post est, deest e<sitkopor-
tebat, etiam m cod. Cant. nec legisse videiur S- Irenaens.— (d) Ita el tex. Gr. Svvaytv — (<) Et ila lex.
Gr. uvrovg. — (f) Post. ab eis, deest ~elfetebalur iti taelum, pmiter ih cod. Gaill. — (g) Aflle regiessi, deest
adorantes eum, in cod. quoque Cant.
7J0 EUSEBII VERCELL. EVANGELIUMCUM VARHS COD. COLLATUM. 720
in Hierusa- per in lem- in Hieiu- erant -seniper
iem cuni gau- * salem cum ln lemplo,
plo, (A) conlau-^
dio . . . no. d.uites f Deuin. gandio ma- («) laudantes f.
55. Et erant sem- 55. gno. Et
EXPLlClT. (6) SECUNDUM LUCANEXPLICIT.
(b) EVANGELIUM2SECUNDUMLUCANUM
' INCIPIT SECUNDUM MARCUMf. 1NCIPITSECUNDUM MARCUMf.
CODEX BRIXIANUS.
in Hierusalem cum gaudio magno. Et erant semper intemplolaudanies et henedicenies Deum. Amen.
(6) EVANGELIUM SECUNDUMLUCANEXPLICIT. %<INCIPIT EVANG.SECUNDUMMARCUM-
CODEX CORBEIENSIS.
83. laudantes Deum. Omittil, et benedicentes. Non legit, Amen.
Explicil Evangelium secuudumLucanum. Sunl aulem Capilula XLVIl.
Incipiunl Captlula Evangchi secundutn Narcutn. Incipit EvangelmmsecundumSlaicum.
VABIANTES LECTIONES.
£ Gat. Omittit, benedicentesDeum. Amen. Mm. veio 2 Gal. FmitumEvangeliumcataLucan.
beneiJieenles. Yulg. hubel, laudanles et benedicentes Item mcipitEvangeliumsecundumMarcum
Deum.Anien. Mm.Ilem nunc orditur E\angehuinJesu Cbristi,etc.
BLANCHIMNOTJL
(d) Post laudanles, deest et benedicenlesVeum. Amen, eliam in cod. Canl. TO Amen in plerisque anli-
quis codd. mss. non leîuir. Addiluin censent iinnnulli ab Ecclesia, quaj nanaiionem E\angelicam hac accla-
malione claudeie solebai.—(b) Ita cod. et Cani. 'Evuyyektovwra Aov/vv lii)npaOn,apyj.ra.tvarv.tAapvov.
INGIPIT EVANGELIUM SECUNDUM MARCUM.

\ '

CAPUT PRIMUM^ - 4. Fnii (c) Dei nostn y. CAPUTPRIJJUM. nostri f.
Jolidiines 4. fuit Johannes
1
1. iNlTTtlTfEVAN- in desci to l.% INITIUM EVAN- in deseito
GCLUJESUCHIUSTI imjilizaus, GELII J ESU baptizans, et
FILII DEI. Sicut ei praedicans CHRISTI , FILII praedicaus
scnpium est bajilismum pae- DEI. Sicut baptismum-pae-
in E-eiam uiieiiii.ie iu le- scnptum csl nitentiae in
Pro|iheiam: miSMonepeecalo- in Eseia Propheta : remissionem
2 Ecce (a) mit- 5. lum. Ei egre- 2. Ecce (a) mit- pecealorum.
to f Angeluin diebaiur to f Angelum 5. Et egredieban-
meum anie a ad cum tola meum an(e lur ad illum
faciem tuam ; et regio Judaeae; faciem luam , omnis (d) Ju-
paiavii \iam ei Hieioso- qui praeparavit daea f regio ,
(b) iiiiim f. Et lymiiae om- viam (b) tuam -,-. et Hierosoly-
3. llprum : Vox nes bapti- 5. Vox clamaniis miiae univeisi;
clamaniis in de- zabanlur in deserlo : et bapiizaban-
:
serto jiraeparale in (e) Jordane f paraie viain tur ab eo in
viatn Domino; ab eo, confi- Domini; re- (e) Jordanen f,
recias fa- lentes pec- cias facile confilentes
cites semilas cata sua. semitas (c) Dei peccata sua.
CODEX BRIXIANUS.
Iniiinm Evangelii Jecu Chrisli Filii Dei. Sicutscri- noslri f. Fuit Johannes bapiizans in deserto. el
blum e*t. in Esaia Piopbeia. Etce (a) miilo f An- praedicaiis baplismum paeniteiiliae in reniisMonem
gi-lum meum aule laciem tuam. qm prai |iaialnt peccalorum. Et egrediebalur ad illum onmisre-
viam tuaiii anie le. Yo\ claniiiniis in deseilo. gio Judaeae. et Hierosolymitae. ct Jbaptizabanlur
parato viam Domini. reclas facile semiias (c) Dei ab illo in Joidane fltimine. confitentes peccatasua.
CODEX CORBLIENSIS.
CAC I. — 2,Ecce milloAngelum nieuin antc (e, et 5 omnis regio Judaeae f, et omnes Jerosolymilae.
, anle faciem luam; qui piaeparabit \ lam iue.imante (e.
VAUUNILS LECTIONES.
1 Gat. el Mm. E\angelii Domininosln Jesu Cluisli. " Mm.ad illumomnisJudaea.
daeae Vnig. ad eum omnisJu-
Vutq. Ev nêlu Jesu Christi. regio.
» JlfroseiuilasDei iiostn. Ynlg. semitasejus.
BLANCIHNIN0TJ3.
(a) Anle mitto, deesl ego, eliam in cod. Cant.— (b) Post luam, deest ante te, jiariter in cod. Canl. Gi.
etl/at. — (c) Ita et cod. Umt. Lai. acGr. iietnon Goih. TOVSeov hyS>v,ei quidam abi Grajci codd. ju\l.i
Esaiam \h,5. — (d) Ua et lex. Gr. h 'lovdvia. — (e) PoslJoidanen, deesl flumtne, in cod. quoijue Gaul.
721 - EVANGELIUMSKGUNDUMMARCUM. 722
E( dicebat illis : us meus di- 6. Et erat Jo- Tu, es Filitis
8. Ego qnidem lectus : in (e haniies vesii- meus dilecius ,
1 vos bapdza- bene sensi. tus (a) pilos f (g) lii quu f be-
vi m aqua in 12. Etprolinus cameili; ne placuit milii.
4
paeniienii- Spnitus duxil ll- eilucusias , 12. Et siatim
7. am ; venit au- lum in deser- el inel silve- Spiiitus
tem post me 13. lo pen,x(/i) di- slieedebat. evpulitiUum
Jortior me, es f ; el temp- IIic praedica- in deserio.
, cujus non (abatur a Sa- bat, dicens: 13. Et erat in
sum (fc)dignusf tanan , et 7. Quoniam ve- deseito NL.
solvere cor- erat cum nit lordor (h) diebus f,
cal- ut An- '
rigiam besteis, post me , cu- et teniptaba-
ciamenlo- geli minis- jus noii sum (ur a Sala-
rura ej"us. trabant ei. (b) dignusf nan, eratque
lpse vos bap- 14. Et, postquam solvere cnrri- cum besieis ; et
tizavit in Iraditus giam calcia- Angeh mi-
Spiritu Sanclo. est Johan- menlorum nisiiabant ei.
6. Erat autem nes, venit 8. ejus. Ego 14 Sed, postquam
Johannes Jesus in Gali- (c) baptizovos tiadnus est
indutus (a) pel- Jaeam, prae- in f nqua ; Joliaunes, „
Iem cainel- dicans Evan- ille auiem venii JesiUS
ii 2; et edebat * in Galilaeam,
gelium reg- baptizavit Spi-
locuslas, 15. ni Dei, et dicens : ritu Smeio. praedicans
et mel silves- Quia (i) inple- 9- Et faciurn est, Evangelium
lre. la sunt tem- jirdiehus ilhs 15. Dei, et dicens :
9. In illis diebus pora f, et ad- venii Jestis Quoniani „
venit Jesus piopinqua- a (d) Nazaiet f (!) unpleta
a (d) Nazaret f vitregnum Gablaeae , et sunt lempo-
Galilaeae, et, Dei paeniten- baptizaius est ra f, el ad-
baptizatus liam agile, (e) III JonUnen f piopiavit
est (e) in Jorda et credite in ab Johanneii. regnum Dei,
nen f -ab Jo- Evangelio. 10. \.f) Ascendens f paeuiienliam
10. Iiannen. Et 16. Et transiens auteni de agile, etcredite
8
({) ascendens f secus mare aqua , vidit Evaugelio.
de aqua, vi- Galilaeae, apertos cae- 16. Et praeteriens
dit adaperi- vidit Simo- los , ct Spi- secus mare Ga-
ri caelos, et nem; et An- riium , tara- lil ieae, vidit
Spiri(um, tanquam dream fra- qu.im coluin- Simonem, et
columbam, trem Simo- bam , descen- Andream
descenden- nis, miUen- denlem, fiairem ejus
tem in eum. tcs retias in el manen- miltemes re-
11. Elvenit mare: (erant (em m eo. liam in mare :
vox de cae- enim pisca- 11. Et voxde (erant enim
lis: Tu, es Fili- 17. tores.) Et dixit caelo lacta est: piscatores.)
CODEX BRIXIANUS.
Eralau(em Johannes.vestilus ex jiiliscameli. etzona caelis dicens. Tu es Filins meus dilectus. qui mihi
pelhcia.circalumbosejus.eilucustas. et melsilvesire bene romjihcuisli. El siatim Spiriius eduvil eum in
edebat. Et praedicabat dicens. Venit autem foriior de-erlum. Et eratin deseito. quadiaginia (h) diebus
me posl me. cujus non sum dignus. procumbens sol- f. et temiabatiir a Saiaua. ct eiat cum liestns. et
veie corrigiain calciainentorum epis. Ego qnideni. (c) Augfh ministrabant ei. Po-tquam atilem tr.iditne est
bapiizo vos in f aqua. ille autem baplizavit vos in Jiibaniies. venii Jesus iu Galileani |ii.iedicms Evan-
Spiritn Sincto. et Jaclum est in diebus illis venit gelinni legm Dei dicens. Qiioni iin impletum est
Jesus. a (d) Nazarel f Galileie. el baptizatus esta lempus. et adpropini|iiavii re^num Dei. jiaemteuiini.
Jolianne. m Jordane. Et sniim. ascendens de aqua. et credite Evaugelio. Et praeteriens. sei us mare
vjdit aperios caelos -et Spiritum lamquam coltim- Galileae. vidit Snnonemet Audream fatremejus mit-
bim descendenlem super eum. Et \ox venit de tentesietia in mare. erant enim jiihcatores.El dixit
CODEX CORBEIENSIS.
10. descendentem super jllum, el manenlem. Et 15. Omittit et quadraginta noclibus.
vox de caelis : Tu, es Filius meus carissimus. 44. praedicans Evaiigelium Dei.
12 Et prolinus Spintus tulit eum in deserto. 15.Quonianiadimpleiasuntiempora,e(appropiavit.
VARIANTES LECIIONES.
1 Gat.et Mm.vosin aqua...vosm SpirituSancto. Yulg. 3 Jlfra ascendit. Vulg. ascendens.
\os aqua... \os Spintu Sancto. 4 Gal. emisiteumlndeserto. Mm.
2 Gal.el Mm.et zona pelhca circa lumbossuos. Vulg. * Mm. regni: et. Yulg.regni Dei: expulit.
et.
... circalumboseius.
BLANCIHNINOTiE.
(A)III et (e\. Gr. rpiyug,Ibid. post camelli, deest et zona pelticea circalumbos ejus, eliam ineod.Cant. Gr.
et Lat. Milbo nou acquiesco, qni ait: Omisil scilicd sctiba lineatn inteqiam codicis htius, qua desciiptum hoc
exemplar(Caniabi igien-e). — (b) Post dignus, deest piocumbens, in cod. quoque Canl. — (c/ Iia el cod. C mt.
j3«;rn.S<a. Ihid. addu. in, eliam tex. Gr. ev. — (d) lla etiam ie\. Gr. Sa<Xapir.— (e) Et iia lex. Gr. eig rbv
1'apSavnv,necnnn cod. Cant. Latinus, in Joidanen. — (fl Anie ascendens, deest statim, etiam in cod. Cant —
(g) Ita et lex. Gr. iv <%. — (h) Post diebus, deest et \h noctibus, pariier in (ex Gn — (t) Ita et cod. Gant!
m-d-hoavrui oi vatpoi.
725 EUSEBII VERCELL. EVANGELIUMCUM VARIIS €0D. COLLATUM. 724
eis Jesus: Veni- r 17. Et ait illis Jesus: siculs Scnbae.
te, sequimini Vemte post 25. Eratautem
ni me; et fame; et fa- s in (d) Syna-
ciam vos ut sitis ciam vns pi- goga f homo,
piscalores lio- scatores ho- qui habebat
48. muium. Et 48. hiinum. Et spirilum im-
staiim, relic- confestim, re- munduni; et
tis (a) omnibus f, lietis (o) omni- 24. Claroabat, <li-
seculi sunt bus f, seculi cens : Quid
eum. suni illum. nobis, -el tibi
49. Et paulum (b) pro- 19. Et (b) progres- Jesu Nazarene t
gre^sus f , visus f pusiilum, venisti per-
dit Jaiobum vidit Jacobum dere nos?
Zebaedaci, . Zebedae'i, (e) * Scio lef,
etjohamien . . 1 et Johannen qui sis, Sanctus
fratiem il- fratrem ejus 25. Dei. Et (f) im-
lius et ipsos . . et ipsos in peravitf ihi,
in navicula nanicula , et dixit : Om-
reficieiiles ........ conponentes mutesce. et
20. renas ; et pro- 20. retias; et " exi de ho-
liiius voca- .vocavil eos. mine, (g) spirile -
vit eos. Et, re- * . . Ad illi, re- iminuiide f.
lielo Patre ........ licto Patre 26. Etconcussit
suo Zehaedaeo ........ suo Zebe- eum spiritus
in navicu- ........ daeo cum immundus, et
la cum mer- ........ mercennariis, clamans voee
cennanis , se- secuti sunt magna, exiit
culi snnleum. eum, ab eo.
21. Et (c) ingressi ........ 24. Et (c)introi- 27. Mirabantur
suni f iu Ca- eruntf autem omnes,
pharnaum;' Capharuaum et (h) conqui-
et statim sab- sabbato : et rebanl f,
baiis inira- confestim 6 quaeesset
vit in Syna- ingressus doctrina ista
goga , ei doce- ...... . „ in Syna- cum pote-
22. bal illos. Et Stu- • ^gogam, do- s(a(e?etquia
pebanlin ........ cebat illos. spiiiiibus im-
22. Et stupe- mundis unpe-
bant super rat, et (i) ob-
doctrina ejus; audiunl f
eratenim eum.
docens, sicul 28. Et (j) exiil f
potestatem rumor hiG
habens, non r ubique circa
CODEX BRIXIANUS.
eis Jesus Venite post me.et fnciamvos fieri piscatores goga eortim. homo qui habebat spiiitnnl. inimundum.
hominuin. Et piotinus relictis reiibns suis. seculi ei exclamavit dicens. Quidnobis et ttbi Jesu Nazarene.
stint eum. Et progressus inde pusillum. \idil Jaeo- vemsti perdere nos. {e) Scio le f qui sis Sanctus
bum Zebedaei-et Johannem frairem ejus. et ipsos in Dei. Et comminalus est ei Jesus diceus. Obniulesce
navi. coinjioneiites retia. et staum vocavit illos. ct exi ab eo. Et discerpens eum spirilus inmundus.
Et reiicto JP.itresuoZebedaeo in navi cum mercena- et exclamans voce magna discessit ab eo. Et niitali
riis secuti sum euin, El (c) ingressi sunt f Caphar- sunl omues. ita ut conquirerent inier se dicentes.
naum et coniinuo sabbatis. ingressus iu Sjnagogam Quidnam est hoc. quae docirina haec no~\a. quia
Jesus ilocebal eos, El slupebaiil stiper <lounnam cum poiesiate. et spirinbus liimundis imperat. et
ejiis. eral enun docens eos. quasi potest-atem lia- oboediuutei. (j) Exnt f auteni rumor ejusslatim. in
bens. «Uion sicut Scubae eoium. fit erat m Syna-
CODEX CORBEIENSIS.
48. jirotinus, relictis omnibus. esset haec doctrina poleslatis? et quoniam spiritibus
49. et ipsos in navicula aplantes relia.- immundis imperat.
24. Scio lc, quis sis f, Sanctus Dei. 28. Et exiit rumor iste in omnem regtonem Ga-
27. Miraii sunl omnes, el conquirebant, quae nam lilaeae.
VARIANTESLECTIONES.
1 Gat. sabbato ingressus.recentimanu, sabbatis.ilfljj. 4 Et tta Mm.
introgressus. Vuig. sabbalis ingrefesus. 6 Gat. et Mm exi al>homine, spintus immunde,etc.
* Gat. Scribae, el Phansaei Yulg. Scribae. exi de liomine.
* Jlfro.ln SynagogaJudaeorum. Vulg.in Synagoga'eo- Vulg. 6 Gal u Mm Quaeest.. quia m polestate.et spinlibus.
rum. Vulg Quaenam...quia m potestaleetiatn spuilibus.
RLANClttÎ NOT.E.
{«) Etita codt Cant. itivru. — (h) Post progtessus, deest inde, etiam in fcod.Gant. — (c) lia et fcod. Cant.
tto-sTropsuovTO.— (d) Post isijnagoga, deesl eoium, eiiam ui cod. Cant,— (e) Ila ettex. Gr. oiSv os.—(f) Posl
imperaait, deest Jesus. m cod. quoqne Gant.— (g) Addunt •spirtte immnnde, pariter eodd.—Goth. ei Ganl.
itvtvya u/.tkOaprov—(h) Post tonquirebanl, deest qmdnatn est Iwc? etiam m eod. Cant. (i) TeXsXJp,
*}ituxov<>v<jtv.~-(pliaet tes, Gr.J^).?t.
7& EVANGELIUMSECUNDUMMARCUM. 726
CODEX VERCELLENSIS. GODEX VERONENSlS.
regiones Ga- vit mulios
lilaeae. (e) male ha-
29. («) 'Egressusf bcnics f
auiem conti- languon-
54. bus, et dae- nuo de Syna- bui va-
monia mul- goga, (b) veiiil f riis : nec
ta eiciebat, iu domum patiehaiur
et non pa- Simonis, et ea loijui;
tiebilur ea Audreae, cum quomam'
loqui; quo- Jacobo, et noverant
niam sde- Jolianne. enm.
bant eum. 50. Jacebat 35. Et diluculo
55. Et prima lu- autem surgens,
ceexiit, et soerus Simo- abiu in
abiit in de- ' nis lebricitans; desertum
sei to ; et ibi et dicimiei locum;
56. orabat. Et 51. de illa. (c) Ille ibii|iie
(f) consecu- autem venii; orabat.
ti sunt f eum et exiendens' 50. Et(0subse-
Simon, et nianum, ad- cuii suntf
_ qui cum il- prebendit eiim Sunon,
37. lo erant. Et, eam, et leel qui cum
cum in\e- vavitf: et eo eiant,
nisseut eura, remisu illara dicentes
dixerunt. stadm febiis; 37. illi: Quo-
illi: Quia om- et minislrabat niam quae-
nes te quae- illis. runt te oin-
ruut. s
52. Cum autem 38. nes. Et
38.Et dixit eis : sol occidisset, ait lllis :
Eamus in ferebanl ad3 Eamiis in <
. proxima caseum omnes caslella
lella, etcivi- male habentes confuiia,
lates, ut et (d) vaili» lan- el cnitates,
ibi piiBdi- guonbusf, praedicare;
cem; ad hoc et eos, daemo- , ad lioc
enini veni. niaqui ha- enini veni.
39. Et erat prae- bebaut:et 59. Ei erat
dicaiib in eiciebat dae- praedicans
Syn lgogis moma ab in Synago-
eorum in 55. eis; et erat gis Galilaeae,
onuiem Ga- ' oiiutis civitas itemque
lilaeam, et congieg&ta daeuiiinia
daemouia ad (ores. expellens.
40. eiciens. Et M. Etsana- 40. Et venit
CODEX BRIXIANUS.
omnem regionem Galileae. Et protinus. egrediens de les f variis languoribus. et daemonia multa eiciebat
Synagoga.(b) venitf m domumSimonis. et Andreae. etimn sinebat l.iqui daemoniiqiioiiiamsciebaiileiim.
cuin J.icobo. elJohiuiie. Socrus auiem Simouisjice- Et diluculo valde suigens egressus. abiil in deser-
batfebiiciians.elslaiim retulerunt ei de illa. Etacce- liun locuin.ibiqiie orabat. Et(/) consiquii «.nnlf eum
dens.id|iraehensa manuejus elevabiieam. et coniiiiuo Sniion. et qui cum eo erant. Li cum invemsseiit eum
dimisiieamfebriseimiiiiaiabaieis.Vespereauieinlac- dixeriiiilei.Quiaoniiiesieqiiaerunl EiuiliJlN. Eanius
to. cum occidissetsol. adferebant ad eum. oiniie»male in proximos vieos etciuiales. ut et lbijnaedicem ad
habenies. et daemoma liabentes. et oninis civitascon- hoc eiiim veni. Et erat praedicans 111 synagogis
veneratadjanuam. Et sanavitmultos(e) male habbn- eorhm per omnem Gahleam. el daeinonia eiciens. Et
CODEX CORBEIENSIS.
29. Egressus auiera -de Synagoga Jesus, venit in 55. et omnis civitas coriVeniebat.
doimim, etc. 54. curahat niulios male Iiabentes variis 4 languo-
30. et retulerunt illi deilla. ribus, et qui daemnnia habeliant ejiciebat illEf-.
32. ad eum 3 m de. habenles variis Iaiigudribus, 56. EtB consecuti suntillum Siinon,etc.
et daemoniis apprehens-um. 59. 6 et in oinuibus linibus GaliJaeae.
VARIANTESLECTIONES.
1 Gat. et Mm. Egrediens... venit. Yulg. Egredienles... ris, languonbus.
venei unt. 6 Gat. el Um. subseqnutusest.
a Gat.Cumoccnbuissetsol. Vulg. Cumoccidissetsol. 6 Gat. et m ommGalilaea;recenli manu, per omnem.
3 Gatnialehabenles: et erat. JJfi».et omuisGalilaea.
k Gal piimiscutis, dolonbus.Mm.et Gal.secundiscu-
BLANCHININOT.E.
(a) Eti(a cod. Cant. e<te)6av.FavetBrix. — (b) Iia etcod. C.mt.ipesv. — (c) Et i(£(cod. Cahl. Gr. el Lat.
Giaeens babel, v.aiTtpoo-elOav evreivagrhv yetpa vpvrnSaghy^tpn avrhv (Cant. \ero Lat. adpiehensain lcvavit.)
-= (il) Addil tiaiiis lunguotibus, eliam cod. Caniv vbtJbtgTtoiv.Ootg. — (e) Et ita tex: Gr. v.uv.S>g txovrafi
>—U) Ita #l text Gr, x«rf8i«g«v,
727 EUSEBII VERCELL. EVANGELIUMCUM VARIIS COD. COLLATUM, 728
venit ad eum sel |ialim in ad illura posset pa-
1 leprosus, civiiatem lam m
- leprosus,
deprecans introire :' depraecans civitate
eum, («) el di- sed foris in eum, (a) ef inlroire :
cens f: Quia, 5 deseria lo- dicens f< sed foras
si vis potes ca erat, et con- Si vis, in deserla
me mun- veniebant poles loia ve-
41. dare. Elira ad eum un- mundare niebanl ad
tns, exien- dique. me. illum.
dens manum 41. Etexten-
suam. et (an- CAPUT II. dens (b) ma- CAPUT4I.
gensillum, 1. Et, cum intro- num f 1. Et iterum
ailei : Volo : isset iterum ei dixit : benit Ca-
3 in Caphar-
(c) emundare f. Volo: pharnaum
42. Etstaiim naum post (c) mun- post dies :
discessitab 2. dies, eogni- dare f et audiium est,
tum esl, quod -
eole|iia, et 42. Et disces- quod in
mundalus esi. in domo es- sit ab eo domo esset;
45. Et com- set: et jiroti- lepra. 2. et con-
minatus nus conve- U. Et ait ilh : venerunt
est, et statim nerunt mul- Vide, nemi- mulii,
dinusit eum. ti, in tantum ni di\e- ila ul (e) jam
44 Et dixil ei: ut (e) jam non f ris; sed nec f ad
Vide, nemi- *
posset cape- demonstra januam
ni dixeris; re usque ad te (d) Sa- caperet,
sed vade, os- januam, et eeidoti f, et loque-
teiide te (d) Sa- , loquebalur et offers batur ad
cerdoti f, et ilhs verbum. pro purga- eos ver-
offers pro 3. Et (/) veniunt f lione tua, 5. bum. Et
purgatio- ad eum, ad- quae prae- ({) veniunt f
ne lua, cjuod ferentes cepit Moy- ad illum,
praecepit paralyticum, ses in te- ferentes
Moyses in qui tolleba- stimonium paralyti-
testimoni- tur a quattu- illis. cum in
um illis. 4. or. Et, cum 45. Ipseau- grabatlo.
45. Ad ille egres- non possent tem egres- 4. Et, cum
sus, coepit (g) accedere f sus, eoepil (g) accede- .
praedicare, propter tur- jiraedica- re f non
et diffama- bam, ascen- re, et dif- possent prae
re sermo- dentes, de- famare multiiudi-
nem; ita ut nudave- sermonem; ne, detexe-
jam non pos- runt tecttmi, ita ut jam non runt teclum,
CODEXBRIXIANUS.
venit ad eum. leprosus. deprecans eum et genu sermonem. ita ut (e) j*am. non f posset palam
flexo dixit. Si vis potes me mundare. Jesus autem Jesus in civitatem mtroire. sed foris in desertis
miserius ejus. exiendit manum suam. el tetigil cum. locis esse. et conveniebant ad eum undique. Et ite-
et dixil ei. Volo mundare. Et cum haec dixis- rum intravit Cajiharnauin post dies. et audidim
set staiim discessil ab eo lepra. Et mundalus est est quod in domo esset. et confcsiim conveneiunl
et comminaius est ei. et statim dimisit illum. El mulii. ita ul non capcret usque ad januam. etloque-
divit ei. Vide. nemini dixeris. sed vade osiende baiur eis verbum. Et venerunl ad eum. portanies in
te^ (d) SacerdoM f. et offer pro einundalioiie grabato paralyticum. inler quatuor. Et cum offerre
lua. quae praecepit Moyses in teslimonium illis. eum non possentprae turba. nudaverunt tectum
At ille egressus. coepit praedicare. et diflamare
CODEX CORBEIENSIS.
40. leprosus deprecans eum, et dicens : Domine, CAP. II.—2. ita ut non caperet usque adja-
si vis, potes me nmndarc. Et iratus, extendens ma- niiam.
num suain, et tangens eum, dixit: Volo, etc. 4. nudaverunt tectum, ubi eral Jesus; et summi-
43. el staiim dimisit lllum. seruntgrabbatum, in quojacebal paralylicus.
*
44. ostende te Sacerdotibus.
1 Gal.leprosusquidam;etdeprecans eum genu flexo, post dies. Et
dixit: Si. Jlfm.dixit: Domine, si. Vulg.leprosus, dcpre- 4 Gat.et Mm.caperetdomus neque. Vulg.caperet ne-
cans eum; et gpnuIlexo, dixil ei: Si. que
s Gal et Mm.desertislocis esse. Yulg.... esset. " Gal.Principibussacerdotum
a jJfi».in Capharnaumpostdies, et. Vulg.Capharnaum
BLANCHININOTÊ.
(a) Ita et tex. Gr. -/«( )iyav x omisso ei, qiiod deest—etiam in cod. Cant. etBrix. Ibidein, ante dicens, deest
tl genu flexo, in Yeron. nec habetur in cod. Canl. (b) Post tnanum, deest saam, etiam in textu Graeco.
— (c) Post mundare, deest et cum dixisset, in Cod. Canl. et in versionibus Syr., Pers. et Arab. — (d) Ita et
tex. Gr. lepeX.— (e'<Juxta tei. Gr. ynv.irt(xapeXv)ynSi. Ibid. Veron. ad eos. El itacod. Cant. 7tpbgavrovg.—
({) Iia el te\. Gr. epxovrat. — (g) Ita ette*. Gr. itpoo-eyyio-at. Ibid. deest. itli, in Vercell., Yeron., Brix.
ct cod. Gint.
729 t EVANGELIUMSECUNDUMMARCUM. 7:0
ubi eral Jesus; 10. Ut aulem scia- ubi erat; niam potesta-
et («) dimise- lis, quia po- et(a) sum- tem habet
runi f gra- teslaiem ha- miserunt f Fibus bo-
baltum, ubi bel Filius ho- grabbatum, minis re-
paralyticus minis super inquo milteudi
decumbe- terram re- '
paralylicus peccata,
bat. miliendi jacebat. - {ait para-
5. Cum vidisset peccata, (aait 5. Cum vidis- 14. lytico :) Sui-
autem Jesus paralylico :) sel aulem ge, lolle
fidemillo- 11. Tibi dico : sur- Jesus fidem grabaltum
rum, ait page, tolle gra- illornm, luum, et
ralytico: Fi- batlum tu- ait paraly- vade in
li, reniittun- um, el vade lico. Fili, domum
tur ubi pec- domui tuae. remissa 12. (uam. Ipse
cata tua. 12. Et ille confes- sunt dbi auiem sur-
6. Erant autem tim surgens, peccaia. gens, tu-
quidam ex suldato gra- 6. Eranl autem lit gra-
sciibis ibi 3
batlo coram ibi quidam battum co-
sedenies, et onuiibns, de Scnbis ram omnibus,
cogitantes abiit; ita ut sedentes, et et abiu; i(a
in cordibus stuperent cogitantes ut, miiantes,
suis, (4) dicen- omnes, el hoin cordibus lionorificarent
7. tes f : Quid bic nonficarent suis, (b) di- (e) Deum f;
sic loquitur? Deum, dicen- centes f: qunniani
blasphemat. tes, numqiiam 7. Hic blasphe- taliler non
Quis potest laliter vidis- inat. Quis lalia videranl.
remittere se se. potesl dunit- 13. Et exiit
peccata, nisi 15. Et exiit iteium lere peccata, iterum secus
unus Deus? Jesus ad mare, nisi solus mare, omnes-
8. Et (c) eum cogno- et omnis tur- 8. Deus ? Quo que luiba venie-
visset f .lesus ba convenit (c) cognito f bat ad eum,
in (d)' spintu f, quod ad eum, et do- Jesus in (rf)spi- et docebat
cogitarent cebat illos. ritu f, quid 14. eos. Et cum
intra se, di- 14. Etpraeieri- cogitarent praeleriret,
xit illis : Quid vidit 4 intra
ens, (/") Ja- se, dividit (/")Ja-
haec cogi- cobum f Alphe- xit illis : Quid cobum f
tatis in cor- i, sedenlem cogiialis m Alfei, seden-
dibus vestris ? ad teloneum, cordibus ve- tem ad te-
9. Quid est faciet ait llli: Se- 9. stris ? Quid loneum, et
lius dicere? quere me. est lacihus? ait ilh : Seque-
Surge, et tol- Et exsurgens, dicere Pa- re me. Et
le grabattum secutus est ralytico: Re- surgens, secu-
tuum, el va- eum. missa sunt tus est eum.
de domui lu- 15. El factum est, peccata (ua: 15. Etfactum
ae : aut dice- (g) discumben- aut dicere ? est, (g) dis-
re? Remit- libus eis f iu Surge, et am- cumbentibus
tuntur tibi domo illius, 10. Jmla. Ut illis f in do-
peccata tua. mulli publi- sciatis, quo- . ino, multi
CODEX BRIXIANUS.
ubi eral Jesus. et patefacientes. subniiserunt graba- bula. Ut autem schlis. quia polesiatem habet Filius
tum. in quo paralyticus jacebat. Cum \idisset autem hominissuper lenadimitiendipeccata.ait jiaralytico.
Jesns fidemillorum. ail jiaraljtico Fili dimissa sunt Tibi dico surge tolle grabatum luumetvade in domum
tibi peccata lua. Erant autem illic. quidam de Sciibis (uam Et siadm ille surrexil. el sublato grabalo.
sedenles et cogitanles m cordibus suis. Quid hic sic abul coram omnibus. ila ut admiiarentur omnes.
loquitur blasphemat. Quis poiest dnnillere peccata et houoriticarent Deum dicentes. Qma numquam sie
nisi solus Deus. Quod statim. coguoscens Jesus vidimus. Et cgressus est lleium juxta mare. el
spiiitu suo. quod ita cogitarent intra se. dicit illis. omnis lurba. vemebatad eum etdocebateos.Eiprae-
Quid ista cogitatis m cordibus vesiris. Quid est faci- leriens viditLevin Alpbei. sedenlem ad theloneum.
hus dicere paralytico. Dinnttuntur tibi peccala et ait illi. Sequere me.Etsuigens sequlusesl eum.Et
lua. aut dicere Surge tolle grabalum luum ei am- (actum cst. cum discuraberet in domum ejus. multi
CODEXCORBEIENSJS.
12. Numquamtaliter vidimus. 15. factum est discumbenlibus illis in domoejus...
14. vidit Jacobum Alphei. multi, qui f el secud-eiant eum.
VARIANTESLECTIONES.
* Gau SpirituSancto,quia. Vulg.spiritusuo, quia. - omnibus, ita ut.
a Gat. tuncait. Vulg.ait. k GaUetMm. LevinAlphei.
3 Mm. coramomnibustulit, ita ut. Vulg. abiit coram
BLANCHININOTÊ.
(a;[Deest patefacientes,in Vercell. Yeron. et cod. Can(. — (b) Addit dicentes, eliam cod. Cani. )iyovreg.—
(c) Aale^cognito,ideest slalim, in cod. quoque Cant.—(d) Post spiiitu,t deest suo, edam in cod. Cant.—
(e) PosljDeuro, deest dicentes, _etiam in cod. Cant. — (f) Ila et cod. Caht. Lat. ef Gr. 'IKWOSOV. — (g) Ila
H cod. Cant. kuTPntt/.hav<WT5V'=
751 EUSEBII VERCELL. EVANGELIUMCUM VARIIS GOD. COLLATUM. 752
eani, etpec- et Pharisaeo- publicani, jejunantes;
catores sirum, jejunan- et peccatores et veniunt.
mul recum- tes; et vene- simul recum- et dicunt
bebant cum I unt, et di- bebant cum _ ei: Quare
Jesu, et disci- xerunt ei:
3 Jesu, el di- discipuli Pha-
pulis ej'us: Quare disci- scipulis ejus: risieorum,
eranl enim puli Johan- erant emm et Johannis
1 mulli, quL(fl) se- nis, el Phari- multi, qni lui
jejunant;
cuti sunt f saei jejunani; et (a) seculi auiem disci-
46. eura. Scribae tui auiem sunt f eum. puli non je-
autem, et discipuli non 46. Et Scritate junant?
Pharisaci jejunant? Phaiisaeorum 19. Etait(f)H-
cum vidis- 49 Et dixit eis5esus< (b) et videlis f : Nura-
sent illum Numquid runt f quo- quid possunt
edentem possunt filii niam mandu- hlii nuptia-
cum pecca- sponsi, qnan- cat cum rum, quandiu
loribus, et diu sponsus peccaioribus, cum illis est
publicanis, cum lllis est, et publicanis, sponsus, (g) j'e-
dixerunl 20. (g) jejunaref? 4Ye- dicebant di- 20. junare f? Ve-
discipulis nient dies, cum scipuhs illius: nieiit dies,
ejus : Qua- auferetur Quare eum cum tolletur
re cum pec» ab eis spon- publicanis, ab eis spon-
caloribus, sus; et tunc et peccato- sus; ettunc
et publica- jejunabunt ribus (c) man- jejunabunt
nis (c)edit f ? in illis die- ducal f ? in illis die-
47. El cum audis- bus. 47. Et cum aii- bus.
set Jesus, (d) dirit f: 24. Nemo autem disset Jesus, 21. Nemo com-
Non egenl insumentum (d) ait f.- Non missuram
sani medicos; panni ru- egent lortes panni novi
sed qui ma- dis niittit medicos; sed assuit vesti-
le habent: tunicae ve- qui male ha- mento veieri,
(e) non f veni teri; ahoquin beut: (e) nonf alloquin tollii
vocare jus- 0 lollit supj)lc- veni vocare jus-
a supplemenium
los, sed pecca- mentum los, sed pec- novum a ve-
lores in pae- novum a ve- caiores. tere, et (h) pe-
niteniiam. teri, et (h) pejor f 18. Et erant jor f fit scis-
18. Erant autem seissura (it. discipuli Jo- sura.
discipuli 22. Et nemo mlt- hannis, et 22. Et nemo
Johannis, tit 6 vinum miitit vinum
Phansaei,
GODEX BRIXIANUS.
publicani. et peccatores simul discumbebant cum Quare discipuli Johanhis et Phariseorum jejunant
Jesu el discipulis ejus. eranl enim multi qui et tui aulem discipuli. non jejunant. Et ait illis Jesus,
(n) secuti sunl f eum. Et Scribae et Pharisei. viden- Numquid possunl filii sponsi. quamdiu sponsUscum
tes eum. nianducantein cum publicanis. et pecea- illis est jejurtare. qnanio tempoie secum habent
toribus. dicebanldiscipulis ejus Quare cum publica- «ponsum. non possillil jejunare. Venienlauiem dies
nis el peccatonbiis nnnducat ei bibuMagister vester. CIIIIIaulereinr ab eis sponsus. et iunc jejuuabmii in
HocaudiioJesus ail ilbs. Non opus lnbent sani me- illis diebus. Nemo addilamenium panm rudis. nssuil
dicum.scd qut nialehabenl. non enim veni vocarojus- vestimenlo veleii. neaulerat siipplimeiilummnum. a
tos. sed peccatoies. TEterant distipuli Jobannis. et veleri.et(/i) pejorf scissurafial. Etnemomiltitviuum
Pliarisaei jejunantes. et venerunt. ei dixerunt llli.
CODEX CORBEIENSIS.
16. Quare cum publicanis, et peccaloribus mandu- 21. ' Nemo aulem adsumenlum novum panni ad-
cat, omisso, Magister vester? suil veslimento, etc.
18. Omiiiit, tui aulem discipuli non jejunant?
1 Jlfm.Multiludo,qui. 6 Gat. novellumvinumin... debet, et utraque servan-
6 Mm.pecratoresin paenitenliam.Et. Vulg. peceatores. tur. Et faclumesl. Mtn. vinum hovellumin... debet, et
a Gnt.el Mm.Cur discipuli.Vtdg. quare discipuh. utraque serMniur, Et faclumest. Vulg. vinumnovttmin
4 Gul Veiiumt. Vulg. Venient. ., debel. Et iaetumesl.
0 Gal.adferet.t ecenlimanu, auferl J!fm.auferet. Vulg. ' Gat. Nemo emm adsumentumadsuit.Mm.Nemoenim
aufert. comisurampanm noviadsuit.
LECTIONES CODICIS VINDEBONENSIS ABEUNTES AEEDITIONE VVtGlXtk.
CAP.II. —17. sani medicum;sed qui male habent: non nonpossuntjeiiinarp.20ffndef, veniehtdies, cum aUfere-
vemvocare jnsfos, sed peccalores. 18 el veninnt. 19. tur... et lunc iej'unabunlin illa die. 2t.Nemo adsumen-
Et ait illis : Numquidpossuntulii sponsi, quamdiu...Jeju- tum paanirudisadsuitvestimento.. auferet.
nare. Ibid. deest,quantotemporehabent secumsponsum,
BLANCHINlNOTJS.
(a) lta et tex. Gr. hyokovOwa». — (b) Ita et cod. Cani. vai elScv, qui alibi ssppebabet cum alpha eiyvv, eS«-
aev.nkOare,pio elyov, eXSoyev, n)0ere. — (c) Post manducat, deest el btbit, etiam m cod Cant. Gi. etLat.
Ibid. decslJI/flqisicfuesiei, ut m lex. Gr. — (d) Post ait, -deesl iilis, parner in — cod. Cailt. — (e) Posi fion.
deest enim, eliam in tex. Gi. — ({) Posti/tts, deest Jesus, etiam in cod. Cant. [<riPost jejunate<., deest
qumio lempote habent secum spomum, non poisuiit jepnm, elisrw incod. $Jtib*« tôlb, o\>apuo Miltmni.-^
[h) lia %lles. Gr, jjir^v»
a '
755 EVANGELIUMSECUNDUMMARCUM. '731
novum in introivit novum in illo erant'
utres vete- in domum utres vele- 26. Quomodo
res, sed in no- (g) Dei f, et panes res, sed in iiitra\it in domunv
1 novos; alio-
vos; aboquin propnsilio- (g) Dei f, et
rumpenlur nes edit, et de- quin dirum- manducavit
utres; et (a) vidit eis, qui pet utres; panes pro-
num f, et u- secum erant, et (a) vinum f, posiliones, et
tres (b) peribuntf. quos non liet ulres (b)pe- dedit his,
25. Et factumest eebat edere, ribnnt f. qui cum ipso
iterum, eum nisi Sacer- 25. Et lactum erani; quos
sabbatis am- dolibus? esl (c), cum non licebat
bulare per 27. Dico aulem sabbatis am- manducare,
segetem : et vobis, quo- bularel per nisi (h) sohs f
discipuli ejus « niamFilius, segetes, di- Sacerdotibus ?
coeperunt,' hominis, scipuli ejus 27. Dico antem
iter facien- dominus est eti- (d) coepe- vobis, quia
les, vellere am ipsius runt f vel- sabbatus pro-
spicas, et ede- sabbati. lere spii as. pter liominem
24. re. Pharisaei Et cum audis-" 24. Pliansaei factus est,
aulem dice- sent, qui ab autcm dice- (i) non f ho>
bant ei: Ecce, eo erant, bant llli : mo propler
quid faciunt exierunl Ecce, quid sabbalum:
(e) discipuli lui f] deiinere faciunt (e) di- 28. quia, Dominus
sabbalis, quod eum: dice- scipuh tui f esi, Filius ho-
non licet (f) il- bant enim, sabbatis, quod minis, eiiam
25. lis f ?Et res- quiaextitit non licebat sabbati.
pondens, di- mente. (f)eisf ? CAPUT III.
xit eis: Nnm- 25. Etail illis:
CAPUT ffi. Non hoc le- 1. Elcumintrois
quam legis-
tis, quid fecit 1. Et intravit gistis, quid set iierum
iterum in fecerit David, cum in Synagogam, '
David, cum
opnsfuit, el Synagogam: necessltatem venit ad ll-
esuriit ipse, et erat ibi . hibuit, et lum homo,
et qui cum il- homo, ha- esunit, et manum ari-
26. lo erant? El bens aridam qui cum dam habens.
C0DEX BRIXIANUS.
novum. in utres veteres ne dirunipat vinuip no- cum eo eranl. Quombdo introiit in domutii Dei. sub
vum utres. et vinum effundetur. et utres peribiint. Abiathar Sacerdotem. et panes propositionis hian-
sedvinum novumirtuires novos mittum et anibo cbn- ducavit. quos non Iicebat nianducare. nisi (li)solisf
servantur. EtfactuM est. (c) ut sabbatis ambulatet Sacerdotibns,. eidedil eis qui cumeo erant. Et di-
per sata et discijiuli tejus iter facientes coeperudt cebat eissabbatum piopier hommem factum est. (?)
vellere spicas, PhaiisJfei auiem dieebant ei. Ecce non'f homo propter satibatum. Iiaque Doluiiius est
quid faciunt (e) discipuli tui f sabbalis quod non Ii- Filius homims. eiiam sabbati. Et miroivit iterum
cet. El ait llhs. Non legistis. quid fecerit David. Jesus in Synagogam. et erat ibi homo. habens ma-
quando necessitaiem Iiabuit el esuriit lpse etqui
CODEX CORBEIENSIS.
22. alioquin s disrumpil vinum ulres; et vinum, quod non licel illis ?
et utres peiibunt. 25. * Nec hoc Iegistis, quid Jecerit Da\id ?
25. Facimn cst autem iterum 3 eum sabbatis 26. msi Sacerdolibus.
transire per segetem : discipuli vero ej'us coeperunt 27. omitsiiur.
vellere spieas, et manducare. 28. Dico autera vobis : Filius hominis, Dominus
k
24. Ecee, quid faciuni sabbatis discipuli tui, esl eliam sabbathi. '
VARIANTESLECTIONES.
1 Gat proposJtionis...non licebatei manducare,msiso- rumpet,
lis Sacerdolibus,et dedit eis Mm. non heebal ei mandd- 3 Gai. ei Mm.eum sabbathis,omissoDomuius.
eare, nisisolis... et dedil his, qui cuni ipso erant. Vulg. * Gal.quiUfaeiuntdiscipulitui Sabbithis,quae nonhcet
propoiitioms...nou lieebat mandueare,msi Sacerdotibus, eis*fjcere? Et.
et dedit eis qui cum eo erant. Gal. ait illis : Numquidlegistis. Jlfm ait lllis Jesus :
a Gal.disrumpelvinumnovum utres veleresj et. Mtti. Numquam.
1 tECTlONES CODlClS VINDEBONENSISABEUNTES ABEDITIONE VUfcGMA..
22. disrumpet... et vilium,et utres penbuut. Ibid. deesl, in domumDei, et panes proposilionismanducavit,et de-
sed viuumnovum.m ulres llovosmitti debet. 23. Babet, dit eis, qui eumlllo erant, quos nou hcebat manducaro,
cumsabbatisambularet.Ibid. coeperunl vellere siacas. msi Sacerdolibus 28 Dico autem vobis, quoniamFilius
24. dicebant: Ecce quid faelunt dibcipull tui sabbatis, hdmims,Domiuusesteliam ipsiusss,bb2,l\,ichquis o.nissis.
quod. 2o. Et ait dlis : Nechoc legistis... cum necessila- CAI>.III — 1. El cum Jntroissetm Synagogam,eral.
tem habuit,êtesurnt, et qui cumillo erant. 26. iiilroiliit
BLANCHININOTyE.
(a) Post vimmi, dees(effundelur ,im -cod. quoque Cant. — (b) PnM peribunt, deest sedvinum novum in
uires novos mitli debet, pinter in cod. Gant.— (c) Deesl itmum eliam in lei.. Gr.— (d) Pos,i coeperunt;
deest progredi, in cod. quoqiie Cant.—(e) Addit discipuli lui, eliam cod. Cant. oi yaOnrai GOV.— (f) Addit
eis, cod. quoqueCint. «0TO&—(g) PostDei, deesl sub Aviathat Prmcipe Saceidotnm, pariter incod.Cani. Sunt
qui jmiant sacerdotem sununum (hisse Abunelec, non Abiaihar; eiea de canSi-codieemGOihicumpro, pYmcipe
mcemomm, fiabere methte împllfeiter.—(/() addil ioth, eiiato Gotli. e llaUhseo,™ (i) Aute tion, dsesl i(,
)n tes. quoûeGff > '
2. manura, Et dianis, con- 2. Et observa- (e) ut f il-
observa- silium faci- bant eum, liim perde-
bant eura, an entes de eo, si sabbato 7. rent. Jesus
sabbatis cu- (e) ul f perderenl curaret, ut vero secessit
raret, ut ac- illum. accusarent cum discipu-
cusarent 7. Jesus autem cum illiim. lis suis ad
5. illum.Et discipulis 5. Et ait ho- niare :
dixit homi- suis secessit mini, qui ha- elmulta
ni, qui ma- ad mare: et bebat manum turba a Ju-
num habe- cum. . udis- aridam; Sur- daea, et
bal aridam: set t.. ba ge in medium. 8. Galilaea, (f) et
Surge in me- magna a Ga- 4. Et (A)dixit ab Hieroso-
4. dium. Et(a) di- lilaea, et Ju- ad illosf: Jymis, et
4
xit ad illos f : 8. daea, (f) et ab Hie- Licet sabba- ab Idumaea,
Licet sabba- « rosolymis, tis (b) aliquid f ac e trans
tis benefa- et ab Idumaea, benefacere, Jordanen,
cere, aut ma- et trans an male? et a Tyro,
lefaeere ? ' Jordanen, animam sal- et a Sidone
animam el qui circa vam facere, sequebantur
salvam face- Tyrupi, et Si- an perdere ? illum, audien-
re, an perde- donem, quae Ad illi tace- tes (g) quan-
re? Ad ilh la- faciebat, bant. la f (aciebat.
cuerunt. venerunl ad 5. Et circum- 9. Etdixitdi-
5. El circum- 9. eum. Etdixit spiciens eos scipulis
spiciens eos discipulis cum ira, suis,
cuni iracun- 2
suis, ut in na- indi ut navieu-
dia, dolens vicula sibi in caecitale la deservi-
super coeci- deservirent, coidis eo- ret sibi, pro-
tatem cor- propter lur- rum, ait pter turbam;
dis eorum, bam: ne eum homini: Ex- ne eum
ail homini : multi con- lende manum conpiime-
Esteude primerent. tuam. Et 10. rent. Mul-
manum tu- 40. Curabate- exlendit; et los enim
am. Et exten- nim mullos; lestituta est curabat; i(a
dit; et resti- il. . . . inru- manus (c) ejus u( inruerent
luta est ma- ereniin eum, sicui aha f. in eum, ut
nus (c) ejus, si- ul illum tan- 6. Exierunt lllum (an-
cut et alia f. gerent, quiaulem Phari- gereiK, quicum-
6. Et protinus cumque ha- saei, (d) cum f que habebant
exieiunt bebant ver- Herodianis; 11. plagas. Scd
Pharisaei, 3
44. bera. Et spi- et consilium et spintus
cum Ilero- rilus inmun- s
faciebant, immundi,
CODEX BRIXIANUS.
num aridam.Et observabant eum.si sabbatiscuraret perderenl. Jesus autem. secessitcum discipulis suis
ul accusarent illum. Et ait Jesus homini. qiu Iiabe- admaie. et multa turba. a Galilea. et (f) Judaea
bat nianum aridam Surge sla in medium. Et (a) di- f sccula esl eum. el ab Hierosolymis. et ab Idu-
xit ad illos f. Licet sabbaiis benefaceie -an niale. mea. et qui erant trans Jordanem. etcircaTyrum
animam salvam faceie. an perdere At illi lacebant. et Sidonem. multiludo inagna. audienles. (q) quan-
El circumsjiicieiis eos cum ira. coutristatus est iu la f (aciebat. \eneiunt ad etim. Et dixil discipulis
caecitatem eordis eoruin dixilhomiui. Exlendema- suis ul navicula sivi desetviret. propier lui-
num luam. Etcxtendit.elresiilutaestmanuscjus. Ex- bam. ne compiimerenl eum. Multosenim sanabat.
eunios auiem continuo. Phansaei cum Herodianis ita ut iniuercnl in eum. ut llluin langereni. et
consilium faciehanl adversus etnn. quomodo euni quodquod habebanl plagas. Et spirilus inmundos.
CODEX COtlBEIENSlS.
CAP.III. — 5. et restiluta 4 esl manus ej'usslaiim. 9. ne conprimeret eummulliludo.
6. adversuseum, utjllum perderent.
1 Gut.eis : siheeu Yulg. eis : licet. 3 Jlfm.Et spinlus immundos...projicieliantse ei. Vvlg.
2 Gal.ut naviculapraestoesset llh. Mm.ut in navicula Et spiritusmimundi...proeidebantei.
sibideservirent. Vuig. ut na\icula sibi deseryiret. 4 Gal.manusllliussamtati, sicut altera.
2. si Sabbato.. ut aceusarent lllum.Ail. i Et dixil ad maea, et trans Jordanem, et circaTyrum, et Sidonem,
illos: Licel sabbato...aut perdere? Ad llli. 5. cummdi- multiludomagna, audienles, quae faciebal, venerunt ad
gnatione,contrislatusest super emoilua corda eorum.. eum. 9. ul m na\iculasibi deservirent, jiroplerturbam,
restituta est manusejus stalim. 6. El exierunt Phausiei, ut ne com|>nmereiit eum multi. 10. i;a ut inruerent m
cumHerodianis,et . ut eumperderent. 7. Post Jndaea, eum mulli, ut illum langerent. 11. sed et sjiiritus im-
deest, secuta est eum. 8. et ah Jerosolimis,et ab Idu- mundi, cumillumviderent...el exclamabant.
BLANCIHNINOTÊ.
(e) Ita el cod.Canl. eliteitpbgavrovg.—(b)Additaliquid, etiam cod. Canl. Lal et Gr. n.— (c) E( ila tex. Gr.
umovag^h vk)n. — (d) Anie cutn, deest statim, paiiier in cod.Caut.— (e)Tex. Gr, habet, oTtag.— \f) Deest.
secula eiteum, etiam in cod. Cant.—(g) Tex. Gr. legit, oW.
757 EVANGELIUMSECUNDUMMARCUM. . 758
di, cum il- Zebaedaei, cum viderinlil- \it illos Boa-
Jum vide- etJohannen . Jum, proce- v nerges, quod
lent, proci- fr.Urem Ja- debant an- est, filii to-
debant ei, cobi, et inpo- te ei : 18. niirui >&: Eranl
el clamabant, suit lllis noet clama- autem bi :
dicentes : mina Bean- hant dicentes: '
Simon, et
12. Tu.esFilius erges, quod 12. l.ic est Filius Andreas,
Dei. Et mul- , .esl, fiiius to- Dei. Et Jacobus, et
la objurga- 48. nitrui: et An- "
increpabat Johannes,
bit eos, ne eum drean, et Pln- illos, ne Philippus, et
palam face- Jippum, etBar- eum roa- Barlolomeus,
rent; quoni- tholomaeum, nifcstarent; Maltlieus, et
am sciebant et Matlhae- quoniam Tliomas, Jaco-
eum Christum um, et Tho- sciebant eum. bus Alphei,
esse. man, et Jaco- 15. Ascendens au- et (c) Leb-
15. El ascendii bum Alphei, tem in montem, baeusf, Simon
in montem; et (c) L. . . . . um, f vocavit ad 11
Cananeus,
et convoca- e( . . . . nem se, quos vo- 19. el Judas
vil ad se, quos Cha um, luit ipse, el '
Scariolh, qui
voluit ipse, 19. etJ Sca- veneiunt ad et iradidil illum.
.ei venei unt riot U. illum. Etfecit 20. El (d) venit f
ad lllum. trad um. (a) xn. ul f iterum in
44. Et fecit, ut es- 20. Et in secum essenl; domum, et
sent duode- dom ei, ul milie- convenil tur-
cim cum eo; con. ...... rel eos prae- ba ; ita ut
el, ut milte- . . . rsus tur- dicare (b) Evan- non possent
^ret eos prae- ...... la ut non 15. gelium f. Et nec panem
15. dicare,etha- possent nec dedit illis quidem man-
berenl po- . . nem man- potestaiera ducare.
testatem cu- 21. ducare. (e) Quod cuiandi va- 24. (e) Quod ut
landi lan- ut audierunt letudines,et audierunt
guores, et ei- de illo Scri- eicere daemonia. de illo Scri-
eiendi* daemo- bae, et cete- 46. Et imposuit bae, et cae-
nia, et circum- ri f, exiefunt Simoni nomen, teri f, exierunt,
irent, prae- ..... e eum : 17. Petrus : et ut (enerent
dicantes di t Jacobum Ze- Illum :
Evangelium. enim, quoni- bedaei., el dicebant enim,
46. Ets imposuit am (f) exentiat Johannen quoniam (f) ex-
Simoni no- 22. eos f. El Scri- fralrem Jacobi, sential eos f.
men, Petrum : bae, et qui ab commumter 22. ElScribae,
47. et Jacobum Hierosoly- autem voca- qui ab Hie-
CODEX BRIXIANUS.
cum viderent illum procidebant ante eum.etclama- inposuil eis nomina. Boanerges. quod esl filii loni-
banldicentes. QuiatuesFilius Dei Et multumcom- liui. et Andieam. et Plnlippum. et Bartholomeum.
minabalur eis. ne mamfestaient illum. Etascendens et Matilieuin. elThomam el Jacobum Alpbei. et Tad-
in niontem. vocavit ad se quos voluitipse. etveneiunt deum. et Simonem Cananeum. el Judani Scaiioihen.
adeum. Et fecil (fl) duodecim ut f essent cum eo. quiettradidit eum. Et veneiunt in domum. et con-
et ut nnlteret eos. praedicaro (b) Evangelium f. Et venit ttertim tuiba. ua ut nonpossent. neque panem
deditillis polestalem curandi infirmitates. et eicien- manducare. (e) Etcum audissentde eo Scribe ei ce-
didiemoma. Et imposuit Simoni nomen Pelrus. et lerif exieruntlenereeum. dicebanlemm.Quoniam rn
Jacobo Zebedaei. et Johannen fratrem Jacobi. et furorem \ersus est. EtScribaequi ab Hierosolymis
CODEX CORBEIENSIS.
42. et comminabatur eis, ne eum manifestarenl; 20. iia ut non possent manducare panem.
sciebant enim eum. 21. Et cum 4 audissent de eo Scribae, et caeleu,
45. Dedit eis polestaiem curandi 3 valetudines. exierunt tenere eum; dicebant eniin, quoniam exsen-
48. et Lebbaeum, non Taddeum. liat eos.
49. Judam Scarioth.
1 Gal.et Mm. daemonia: et ut, circuineuntes, praedi- imposuitSimoninomen, Petrus,
carent Evangelium,el. Vttlq.demonia. s Et tla Mtn.
2 Gal. el Mm. imposuit Simoninomen, Petrifrn. Yulg. 4 Gal.audissentdiscipuli.Jlfm.discipulisui: mendose.
LECTlONES CODICIS
VINDEBONENSISABEUNTES ABEDITIONEVULGATA.
12. et comminabatureis. 13. voluit, omissoipse. manducare.21. £t cumaudissentde eo Scribae, et cae-
14. pracdicareEvangelium. 13. curandi valetudinem. ten exiernnt... quouiam exsentiat eos. 22. Et qui ab
17. quod esl fllii. 18. Thoman... El Lebbeum. 19. Ju- Hierosolymis..
.Behelzebulhabet Principemdaemoniorum,
dam Scariolh. 20. Et mlroivit m domum... nec panem et per euin ejecit daemonia.
'
BLANCHININOTJE.
(a) Ita et lex. Gr. di>hva , lw. — (b) Addit Evangelium, etiam cod. Cant. ro EvayyDtov.— (c) Ita et cod.
Cant. AeSSaiov.—(d) Ita et cod. Canl. epyjrvt.— (e) lla el cod. Cant. vui brt nv.ovo-av
Ttepiavrov ot ypayya-
avrovg. Hoec lectio enianavit ex MaUhaeo: Iia-
rttg v.vieDontoL— (ftlia et cod. Cant. La"i. el Gr. I^VSTVTUI
bel enim v.vii\i<7ruvrottuvreg ol oy)ot.
739 EUSEBII VERCELL. EVANGELIUMCUM VARIIS COD. COLLATUM. liO
CODEX VERCELLENSIS. ' CODEX VERONENSIS.
mis. . . . en- re in domum, rosolymis di- alligaverit; el
de di- eidiripere, scenderant, tunc domum
sc 3
nisi prius dicebani, quod ejus dinpiet.
quo-
n eel- fortcm alli- Belzebul habet 28. Amen dico
z bet get; et tunc Principem vobis, quod
pem dae- domum illi- daemoniorum, omnia dimitten-
.... orum, us dinpiel. et per illum tnr filiis ho-
um 28. Amen dico vo- expellil dae- minum
e. . cit dae. . - bis, quia om- monia. peccata,
nia. nia remit- 23. Et convocavit et biasphemiae :
25. Et convoeans tenlur fili- eos, etait 29. qui aulem
eos, dice.... is hominum (a) Jesus f in blasphemave-
illis in para- 1 . . . cata, et parabolis: Quo- rit (c) Spiri-
bolis Dominus blasphemi- modo polest tum f Sanctum,
(a) Jesus f : Quomo- 29. ae : qui autem Satanas Sa- non habet (d)
do polestSa- blasphema- tanan expel- remissionem f;
lanas Sa- verit (c) Spiritumf 24. lere? Et: si re- sed reus (e) est f
tanan . . pel- Sanctum,
4 gnum in se aeterni de-
24. lere?. .reg- non habet dividatur, 30. licti. Quia
iiu. . . se (d) remissio- non potest dicebant,
dividatur, nem f; sed re- 25. stare. Et: si eum spiri-
1 non potest us ent aeter- domus in se- tum immun-
stare regnum ni peccati. meiipsa divi- dum habere.
25. lllud. Et : si do- 50. Quia dice- dalur, slare 31. Et(/) venitf
iims super banl, lllum - non poiesi do- mater ejus,
se divisa fue- spiiiimn immun- 26. mus illa. Et : et fratres (g)
rit, non po- dum habe- si (b) Salanas ejusf; fo-
terit stare 31. . . . Et (f)ve- Satanan eicit, risque slan-
domus illa. nitfmater dispenitus f tes, miserunt
26. Et: si (b) Satanas illius.et fra- in se, non ad illum,
Salanan ei- tres; et foris poterit stare vocanles eum:
cit, disperti- stantes, mi- reguum ejus. 52. et sedebat
(us f super se, serunt ad eum : 27. Nemo potest ad illum
2 non potest 32. et lurbae di- vasa ejus, turba, et
stare regnum xeruntei: qui fonis est, dicunt ei :
ejus, sed flnem Ecce mater dinpere in- - Ecce mater
habet. tua, el fra- gressus in tua, et fra-
27. Nemo aulem tres. . .(li) . . . .- domum, tres, (h) et
potest vasa rores f nisi prius sorores tuaef
fords in(ra- fo ipsum fortem foris stant,
CODEXBRIXIANUS.
descenderant. dieebant.Quoniam Beezebul habet. et (unc domum ejus diripiet. Amen dico vobis.^ quia
quia in principem daemoniorum eicit daemonia. Et omne peccaiiun dimitiitur hliis hominum. eflilas-
convocans eos in parabolis. ilicebat illis. Quomodo phemiae quibus blasiihemaverint qui auiem lilasphe-
poiest Sa(.anas. Salanan eicere. Efsuegnum. ad- mavent lin Spniium sanctum. non Jiabetremis-
veisus se dividaiur. non poteststare reguum illud. sionem in aeiernum. sed reus erit aeierm judicit.
Et si dOinus.adsersus semetipsam disperjiatur. non Quoniam dicebant. spinlum immundum habel. Et
poiest domus illa slare. El si Sitanas. consurrexerit venerunl maler ejus. et fratres Cg)ejus f foris stan-
in semetipsum dispertitus est. et non potest slaie. tes. misernnl ad eum vocantes eum. et sedebant
sed flnem habet. Nemo polest vasa foitis iugiessus in ciica eum turbae miiliae. el dicunt ei. Ecce mater
doiiiumejus diripere. nisi piiusfoilem albgaverit.et tua. el fratres tui. et (h) soiores luae f slanl foris
'
CODEX CORBEIENSIS.
22. quoniam 6 Beelsebub habet Principem daemo- se, regnum ejus non pote,slstare, sed finem habel.
niorum, et per eum ejecil daemonia. 32. Ecce maier tua , et fiatres tui, et sorores luae
26. Et si Satanas Satanam expclht, divisus super foiis quaerunl te.
VABIANTESLECTIONES.
1 Gat.el Mm.non poterit. rulq. nonpotest. 4 Gat nonhabet in se remissionem,neque in hoc sae-
5 Jlfm.non |)otent slare, sedhnemhabet. Kemo. Yulq. culo,ngque m futuro; sed. Vulg. non habebit remissio-
non potestslare. nem ni aelernum; sed.
s Mm.pnus alligaverit.Vitlg.prius alliget. * Gat.Beelzebub,..hic ejici(. Jlfm.Beelzebud.
LECllONES CODICIS VINDEBONENSIS ABEpNTES ABEDIHONE VULGATA.
23. dicebateis DominusJesus: Quomodopotesl Satanas 29. Quiaulem blasphemaventin Spintum Sanctum.Reli-
Satananeipere. 24. slare regnuin illud. 2o. non |>olent qua irmi ia tempoiis desideiantftrin Cod.usquead vers.i
domqsllla. 26. SatanasSalanan eicit, sed disperlilusest su- capttissequenlis.
per se, non polerit stare regnum ejus, fiuemhabet.
BLANCHINlNOTJE.
(fl)Postait,deesti(/ise(iam incod.Canl.Ihid.ab eodemaddiiur Jesus (b K&ptogflntrovg, ul a Vercel. el'Veron.
—(6)ltaetcqd.canl.^Kf»iKjSaT0'WvL'S(>-))et, peyipt<7rv.i(dispeililusest)i<f£uvrb% ovSUW.TCU uTuOnvaihfiuadeia.
uvrov. -sr-(c) Anle $puUum, deestiH, eliam — cod. in Canl. — (d) Post rcmhsionejn, deest inalemum, in cod.
quot|ue— Caut. — (e) lla et tex. Gr. iariv. (() Ita et cod. Canl. ttpyjrai.—(g) Addit -ejus, jiarner Goih*
«VTOU. (li) Addit el sorores tuae, ctiaiu cod. Cant, x«i ul «tielyui cw.
741 EYANGfiLIUMSECUNBUMMARCUM. 742
quaeren- cebat illis quaerentes nibus, di-
tes le. in docirina loqui tecnm. 3. cens: Au-
35. Et (a) respondit f 3. sua : Aud. . . . 55. Ad ille (a) diie. Ecce
illis: Quae Ecee exiit, qui responditf, exivit se-
eslmater seminat, se- et dixit: Quae menator, se-
mea ?4 et qui 4. minare. Et est mater 4. menare. Et,
sunt fralres faclum est, niea? et fra- cum seminat,
34. mei ? Et res- cum semi- tres mei ? aliut
piciens, quj nat. . . . quoddara 54. Et circumspi- cecidit
circa eum juxta viam; ciens eos, circa viam;
sedebant, et venerunt qui in circui- et venerunt
dixit: Ecce volucres tu (b) sede- (g) aves f,
mater mea, caeli, et co- banl f, ait: et mandu-
et fiatres mederunt Ecce maier caverunt
55. mei. Et qui- 5. illud. Et aliud mea, et Jra- 5. illud.
cumque fe- cecidit su- tres mei. Aliud
cerit volun- per pet. . . 35. (c) Qui f fecerit cecidit su-
tatem Dei, hic lerram. . . .- voluntatem Dei, pra petro-
est frater bi non er. . . hic, mihi fra- sa; (li) et,
meus, «t so- teira mul- ter, et soror, quta f non
ror mea, et ta, et statim et mater habebal
mea * evortum est. terram mul-
e. . . esl, quoniam tam , ex-
non habebat CAPUT IV. ortum est,
CAPUT IV. altitudinem et cito ai uil
1. Et '. . .- 6. terrae : Sole 1. Et coepit ab aesiu,
rum doce- autem orto, iterum doce- quia non
re ad mare; exeslujive- re ad ma- habebal ra •
et congre- runt, quia re; et con- dicem.
gata est ad non habebanl grogata est 7. Abud ceci-
illum tur- radicem, et ad eum dit (t) supra
ba magna; exaruit. turba mul- spinas; et
ita ut (rf) in f na- 7. Et aliud cecj- ta; ita ut, ascenderunt
viculam 3
dit in spinis; J
(o) in f na-] spmae, et
ascenderet, et creverunt vem ascen- suffocaverunt
et sederet spinae, et dens, sede- eum, et fru-
(e) circa litus suflocave- ret (e) ad ctiiin non
maris f, et om- runt illud, litus f, ad- 8. dedit. Et
nis lurba et fiuctum que omnis aliutce-
circa ma- non dedit. lurba ({) in ciditin
2. re erat, et do- 8. Et aliut ce- litbrp f erat, lerram bo-
cebat eos in cidit in ler- 2. et dncebat nam; et
parabolis ram bonam; eos in si- dat fru-
multa, et diel dabat fructum miliiudi- ctum ascen-
CODEXBRIXIANUS.
quaerentes te. Et (a) respondit f eis dicens. Quae dum. et dum senunat. Aliud quidem cecidit cire^
esl mater mea. aut qui sunt fiatres mei. Et circum- viani. et venernnt (g) volucres f. et coniederuiif
spicieus eos. circuitu qui in ejussedebanl ait. Ecce illud. AJiud' vero. cecidit super petrosa. ubi non
mater mea et fiatrcs mei.Quienim fecerit voluniatem habuit terram multam. el statim. exortum est. quia
Dei. hicfraler meus. et soior et maier est. Et iierum non habebit aliitudinem terrae. Sole auieni orio.
coepitJesuvducerc ad maie. el congregata est ad eum - extuavit. et eo quod nOn haberet radicem. exaruil.
turha niiilta. Ha ul(d)in f navem ascendens. spderet Et aliud. cecidil in spinis. et asrenderunl spinae.
in maii.et omnistuiba.(f)h\ litoref siabal. et doce- et siiffocaveiunl illud. el fructum non dedit. Et
bai eos. in parabolis multa. et dicebat illis in doc- aliudcecidil in leiram bonam. et dabai fiuctum
trina sua. Audite.Ecce exiU.iemlnatis. ad seminan-
CODEXCORBEIENSIS.
CAP.IV. — 4. ita ut in navem ascendens, sederet veneruht aves, etcomederunl ea.
proxune littus, et lurba stabat m litlore. 7. 4 et increscentibus spinis, suffocatum est, et
4. dum seminat, aliquid cecidit secus viam, et frucium non dedil.
1 Jlfm.et qui suntfratresmei Vulg. et fratresmei. exaestuavit..nonhabebat.
1 Gal.exorlumesl, Soleautemorlo, exaestuavit...non sol, 3 Gal.m spinii. Yulg.in spinas.
haberet. Jlfm.aestuavit... non habuit. Tulg. exortus est * Gut. et creveruntspinae, et.
LECTIONES OODICIS VINDEBGNENSIS
ABEUNTES ABEDITIONE \ULGATA<
CAP.IY. —t. Geciditjuxtq viam, et venerunt yolucres. stuavit,qnoniamnonhabebalradicem,et exaruit. 7. Et
5. petrosam;et qucmiamnonlubuit tefram mullam,sta- ahut cendit m spinas,et iucrescenlibusspinis,suffuGalum
tim... quia non habebat. 6. Et cumexortusest Sol exae- est, et fructum.
BLANCHINlNOT.E.
(«) Ita et tex. (*r. aitexpiOn.—(b)Ante sedebant, deest ejus, in cod. qu.ogyeC,int. £r.— {c) Pnijt quii
deest enitn, paiiier iu vers" Copliea. Favet cod. Brix. — (d) Addit in, etjaiq tpx. jfrr. %ig.-r (e) Cod Cant.
habet, itipav T«f Ov)ck<T<jr\s. =- (f)^fc Parll?VSQd.Canf. liabel, -ttipavrhg Qulucrcrng, omisso superprram. —
(g) Deest caeli, etiam in Goth. — (li) lta eicod, Cant.VKIOTJ.FavetBiii.— (i) Ita et cod. Cant ini>.,
ascenden- lur illis de- denlem, remittatur illis.
tem,etadfe- licta. et increscentem , 45. Etait illis :
reniem.cum
' incremenlo, 13. Et dixit eis : Nes- el (a) adferet f Nescilis hanc
unum xxx. citis hanc unuro x\x. similuudinem ?
et unum parabolam ? et ununTLX. et quomo-
LX um et quomodo et unum cendo omnes
9. C. Et. . . . bal: omnes pa- 9. tesimum. Et similitudines
Qui. . . et rabolas scie- dicebat: Qui scielis ?
aures audi- ?
14. lis Quilo- habet aures 14. Quiloquitur
endi, audi- quitur ver- audiendi, au- verbum, se-
at: et qui in- bum,seni. diat; (b) et 15. minat. Hi
tellegit, in- 15. Hi autem inlellegens, autem sunt,
tellegal f. sunl, (f) qui se- intellegatf. (f) qui juxta
40. Et, cum essel cus viam se- 10. Et, cum es- viam semi-
seorsum , minalisunt f, set singularis, naniurf, qui
(c) interroga- qui neglegen- (c) interro- neglegenier
bant euin ler verbum gabant illum veibum su-
discijiuli suscipiunt; discipuli ejus, scipiunt; et,
sui, quaenam et, cum audie- quae esset cum audiennt,
essel haee rint, con- similitudo confestim ve-
2 parabolaf ? festim ve- 11 ista f ? Et nit Salanas,
11; Et(rf)dicitf eis : nil Satanas, (d) ail f ll- et (ollit ver-
Vobis datum et lollit ver- lis: Vobis bum, quod
est cognos- bum, quod datum co- semmatum
cere myste- seminatum gnoscere est in corde
rium reg- 3
est in cordi- mystei ium illorum.
ni Dei; bus eorum. regni Dei; 16. El hi (g) sunt f ,
illis autem, 16. Et (</)hisuntf , qui illis aulem, qui supra
qui foris sunt, super petro- qui foris petrosa se-
in.. . "rabolis sa senuna- sunl, in pa- minali sunt,
om. . . dicun- ti sunt, qui, rabolis (c) di- qui, cum
12. tur : . . viden cum audie- citur f : ut audierint ver-
tes, videant, rint verbum , videntes, \i- bum, statim
et non vi- protinus cum deant, et cum gaudio
deant; etau- gaudio exci- non aspiciant; accipiunt il-
dienles, non piunt illut;" 12 et andientes, 17. lud ; et nou
iniellegant; 17. et non habenl audiant, et liabent in
ne (or(e re- .... cem in lion intelle- se radicem,
vertantur, se, sed lem. . gant; neqtian- sed lempo-
et dimitlan- ranei sunl: do convertantur, et ranei sunt;
CODEX BRIXIANUS.
ascenuenlem etcrescentem. et afterebat. unum u lcen- ait illis. Nescilis parabolam lianc. Et quomodo,
simumelununisexagensimum.elunumcenlensimum. omnes paiabohs cognoscetis. Qui seminat verbum
Eldicebat. Qui habei aures audiendiaudiat. Et cum semmat. Hi autera sunt. (f) qni circa viam seminati
essel singnlaris. iiiierrogaverunt eum. lii. qui cum suntf. qui neglegenter \erbum suscipiunt. et eum
eo erant. cum duodecira dicenlcs. Quae esl li.ec audierini. coniinuo venit Satanas. et aufert verbum.
parabola. Et (d) ail ~\ illis. Vobis datum est scire quod seminatuin est. in cordibus eorum. Et hi sunl
mysterium regm Dei. illis aulem qui foiis suiit. in similiter. qui -super petiosa senunanlur. qui cum
paiabolis omnia fiunt ut videntes videaut. et non audierint verbum. slatim eum gaudio suscipimii illud.
videanl. et nudientes audiant. et non intellegant ne- et non babent radicem in se. sed ternpoiales sunf.
quando converiaiilur. et dimiKanlur eis peccata. Et
CODEX CORBEIENSIS.
' 8. fructum
ascendentem, et crescentem, unum haec parabola?
tricesimum, et aliud sexagesimuin, aliud vero cen- 11. nosse myslerium Dei; illis autem, qui fons
(esimum. sunt, in parabohs dicilur.
9. Et dicebat: Qui habet aures, audiat, el inlelli- 15. Hi auiem, qui sunt circa viam, quibus semi-
gens, inleiligat. natur vei bum.
10. mterrogaverunt eum discipuli ejus, quae esset
1 Gat. el Mm. trigesimum... sexagesimum... centesi- 2 Gat. et Mm.de parabolis.Tulq. parabolam.
mum. recenli manu, sexagentesimuin. Vulg. trigmta.. 3 Gat. et Mm.m cordeeorum. Vutg. incordibuseorum.
sexaginla... centum.
LECTIONES C0DIC1S VINDEBONENSIS ABEUNTES ABEDITIONE VULGATA.
8 fruclura aceedentem... et afferl... et unum tx, etc. 41.Et ait ilbs: Vobisditum est cognosceremysterium..
9. auresad audiendum,audiai,etintell3gens,intellegal. in parabohs dicilur. 12. dimiltJmeis. 1S. et aufert.
lO.interrogaveruntlllum discipuhejus, quae esselpara- 16. El hi sunt, qui supcr petrosam... Ibid. deesl,siatim.
bola lsta?
BLANCHININOTM.
(a) Forle pro adfert: cum cod. Canl. Lat. et Gr. mipet. — (b) Addit et intellegens,înlelliqal, etiam cod.
Gant. Lal. et Gr. val 6 o-uvicivo-vvtira. — (c) Ita el cod. Caut. Lat. et Gr. eTtnparavuvrbv (ol yuOnrul avrov,
ex Matlhaeo, aut Luea]\ rig h <itapv.<3o)h vvrn — (d) Ita et cod. Canl. )iyet.—(«) Ita et cod. Cant. )iyervt.
Cui favet VercelL — (/")JuxU cod. Cant. olg itupu rhv eSovo-iteiperat.—(g) Post sunl, deest similiter, etiam
in cod. Canl.
743 EVANGELIUMSECUNDUMMARCUM. 746
orla dein- deinde orta na , ut sub'
de piaessura , tnbulalione, modio pona-
vel f per. . . - (a) aut f per- tur, aut sub
tione secutione, lecto ? sed ut
siatim pio- supra cande-
pterveibum labium ponalur ?
scandalizanlur. 22. Non enim (g) est f
18. Elalii qui absconditum ;
(b) in spinas f sed ul mani-
senunati sunt, festeiur: nec
lustint, qui facluni esi oc-
bervum au- cullum, sed
19. diunt, el per ut in palam
sollicitudines 25. vemat. Qui
.* : : : ^: : (c) vitae f , et babet auies
in errore (d) sae- aiidieudi, au-
ii f , simul. . . culi f simul diat.
euntes, suf- 24. Ei dicebai
focant vei bum, illis: Videte,
et (c) sine Iru- quid audialis!
clu elficiun- in qua enim]
tnr f mensura me-
20. Et hi sunt, tieritis, et
1 demensurabi-
qui super
lerram bonam tur (h) vobis f.
seminali sunt, 25. Qui enim
25. Qui enim ha- qui audiunt habei, dabi-
bet, da- verbum, et tur illi; et
bitur ei ; et qui eum excipiunt, qui non-ha-
non habet, et frucuficant, bet, et qtiod
etiam . . . . au . . unum xxx. habet, aufere-
relur . . . (f) et f unum lurab illo.
26. Et dicebat: Sic LX. el alium 26. Et dicebat:
est regnum centesimum. Sic est regnum
Dei, quemad- 21. Dicebat au- Dei, quemad-
moduin tem illis : modum 3 si ho-
mo mittat Numqtiid ad- mo miltal sc
feitui lucer- men m ler-
CODEXBRIXIANUS.
deinde Crta tribuladone. e( persecutione. prnpter sub modio. aul snb lecto. nonne nt super candela-
verbum confestim scandahzaniur. Et hi snnt. qui in bium ponalur. Non enim esl aliquid abscoiiditum.
spmis seiuinantur. qui verbum audiunt. el per sol- quod non nianifesteitir. nec facnim esl otculiiiiu. sed
liciludines saeculi liujus. et inlecebras diviiiainm et ul lii palain \eniai. Siquis liabet auies audiendi au-
ceieiae concupisienuae. lutioeuiitcs sulfocant \er- diat. Et duebat eis. Yideie quid audins. In qua
bum. et sine Iruciu efficitur. Et bi siint. qui super mensuia mensi fueiiiis. reinetietui volus. el adicie-
terram bonam seiniii.ui sunl qui audiunt xeibum. et lur \ohis credeutibtio. Qui enim liabet. dabitur ilii.
suscipiunl. et frtielifieanl. unum tiicensimum. unum et qui non babel. eliam quod habet auleietur ab illo.
se\ageiisimum. et uiium centesunum. Ei dicebat Ei dicebat illis. Sic est legnum Dei. queinadmodum
illis. Numquid atcenduni lucernam. et ponunl eam si Jiomo. mittat semen m tenam
CODEX CORBEIENSIS.
19. etsolliciuidines victus, etdelectationesmundi, 21. Numquid accenditur Jucerna.
4
incedeiiles, suffocant verbum , et sine fructu efli- 22. Non enim esl abscondiiuin, sed ut manifesle-
citinlur f. tur, ncque factum est occultum, sed, ut in palam
20. unum tricesimum, et unum sexagesimum, venial.
unum vero centesimum.
VARIANTESLECTIONES.
1 Gal.remelielur \obis. Qui. Vulg. remetietur vobis, quodhabet, auferetur.
etadjicietur \obis. Qui. 3 Gat.et Mm.si Uomojactat. Yulg.si homojaciat.
» Gal.non liabet, auferetur. Yulg. non habet, etiam 4 Et ila Gal.elMm.

VINDEBONENSIS ABED1TI0NE VULGATA.
17. propter veibumslalimscandalizinlur. 18 audnnit, 21. accendilur lueerna... ut... ponatur... et non snper
et prae solhciludine\iclus, el errore mun'lisimulinceden- candclabrumjionalur? 22 Non est aliscomlilum, sed ut
tes, suffOLaul\eibum, el sine frueiu efflciunlur. tO su- m,inifestctur,neque iacluni, etc. 25.habet J.uresad ;<u-
pia leiram bonaniceciderunt, qui audiuul...uuuintriee- dienduui, audial. 24 mensma metietilis. 25. aufcretur
simum,et unum sexagesimum,el unum centesunum. ab illo. 26. si homojactel semen111 l erram.
BLANCIIININOTJE.
(u) lia et te\. Gr. n- — (b) Iia et le\. Gr. eig T«? uvcoOvg.— (c) Ita et cod. Cant._ /3t'ou.— (d) Post
saeculi, deest et circa teliqua concuphcentiae, in cod. quoque Cant. et Colb. 2, ajmd Milii un. —(e) Ita et
cod. Cant. avupitotyivovrui.— (f) Addii el, pariler tex. Gr. vai. — (g) Post est, deest ahquid, eliam in
cod. Cant. — (h) i ost vobis, deest et adjtcietur vobis, etiam ln tod. Cant. et vcis. Coptica. Item ni aliis
codd. Laiinis antiquae versionis, leste Luca Biugensi.
PATROL. XII. HA
Wi EUSEBII VERCELL. EVANGELIUMCUM VAIUIS COD. COLLATUM. 1i&
CODEX VERGELLENSIS. CODEX YERONENSIS.
27. ram, el dor- sub umbra
nual, et sur- ejus aves
gat nocle, et caeli inhabi-
die, et semen lare.
germinet, et 55. Et aliis pa-
increscat, dum rabolis Joque-
........ 28. nescial. Ultro balur ad il-g •
enim terra • los, qualiter
........ fructificat, pri- poteranl au-
mum herbam, 54. dire; sine
deinde parabolis 3au-
spicam, tem non lo-
28. spicam, dein- deinde ple- quebatur ad
de plenum num triticum illos :
frumenium 54 se- 29. in spica. Cum secreto
29. in spica. Et, cuni creto autem fructum edi- autem
fructum fe- discipulis derit, sic mil- discipulis suis
ce , . . , proti- titfalcem, exsolvebat
nus inm. . . T. quoniam ad- omnia.
falcem, qu est messis. 55. Et ait illis
. . nil me. . . 50. Etdicebat: in illa
50. . . direba Quomodo si- die, cum
. . . adsi.... nule dicemus sero factum es-
bimus .... regnum Dei? set: Transeamus
aut (a)' m qua 36. contra. Et
similitudine f dtmiserunt
ponemus ? (urbam; et
51. Sicut acceperunt
granum * eum, ita ul
sinapis, quod erat in na-
seminatum vicula, et
(b) super ler- (e) multae f
• •»*•*» ram f, cum naves simul
sit (c) minus eranl eum
omnium illo.
51. seminum t semmum f, 57. Et facta est
quae sunt 52. crescit au- procella ma-
tem, etfit - gna venti, et
57. bat in na- aibor (d) ma- fluctus mitte-
viculam; jus omnium bal ui na-
........ ita ut jam holerum f, viculam; ita
........ inplereiur et facit raut impleretur
58. . . vis. Ipseau- mos magnos; 58. navis. Erat
tem eral in ita ut possit aulem ipse
CODEX BRIXIANUS.
et dormiat. et extu g it nocle. ae die. et semen germi - facit ramos magnos. itaut possint sub umbra ejus.
net. el lncrescat.dum nescil llle. Ultro enim terra fru- aves caeli liabiiare. Et talibus mulus parabolis. Jo-
ttificat.primum iierbam. deinde spieamdeinde plenum qtiebatur eis verbum prout poterant ûdire sine
eranum in spica. Et cum pioduxeril fructum. slatim parabola autem non loquebaltir eis. seoisum autem.
niittit falcem. quomam adesl messis. Et dicebat. Cui discipulis suis. disserebat omnia. Et ait lllis m illa
adsimilabimus regnum Dei. aut cui parabolae. com- die. cum sero rssel factum. Transeamus contra. Et
parabimus illud. Stcut granum smajris. quod cum dimissa lurba. adsumserunl eum. jtaut erat in navi.
seminatum fuenl m lerram. minus est omnibus, et aliae naves eiant cuni illo. Et lacta est procclla
seminibus. quae sunt in terram el cum seminaium venti magna. et fluctus ascendebant in navi. Haut
fuerit. ascendit. et fit majus. omnibus holenbus. ct inpleretur navis. Et erat ipse in
CODEX CORBEIENSIS.
54. seorsum autem discipulis exsolvebal eas. Et.
VARIANTES LECTIONES,
* Gat cui comparabimusparabolae.Yulg.cui parabolae terra, minusest omnibusseminibus,quae sunt in terra;
comparalumus. cum semmatunifueiit, aseendil.
s Gal. quod, cumsemmatum fuerit in terra, ascendit. et,s JHm. loquebaturomnia. Vulg. disserebatomnia.
Mm.minimumest. Vulg. quod, cum seminatumfueril m
LECTIONES C0D1CISVINDEBONENSIS ABEUNTES ABEDITIOISE VULGATA.
.... 27 et obdormiatnociu. 29. fruttum. 30. Cuiadsimi- bilare. 5i Loquebalurverbum, ut jioterant. 34. seor-
labimusregnumDei? autinquam parabolamilludcompara- sum tamen diseipuhsdisserebat eas. 35 contram. 56.
bimus? ol.quodseminatumestin terram... quaesuntsu- Etdimitlunl lurbam; et suseeperunt eum... et mullaesi-
per lerram: el fit majusommbusolenbus...avescaelimha- mul naveserant. 37. m naveni, ila utimpleret na\em.
BLANCHININOTiE.
(«) Iia el lex. Gr. iv TTOIS; — (b) I(a et cod. Gant. bri rhv yhv. — (c) Ita et tex. Gr.
<!tu.pv.<Zo\ri. yivpbri-
to; ntkvrav rav <ntep\j.urav.Ibict. post omniun\semmum, deest H cum sennnalum juettt, etiain in eod Canl. —>
(cl) Ila et lei.. Gr. y-X$ov — (e) Ita et cpd. Cailt. woX)«.
ituvrav rav ~kax«.vav.
ntt EVANGELIUMSECUNDUMMARCUM. 7S0
puppe, super 5. do, qui habe- in puppe, su cula, obviavit
cervi cal. . .- b pra jHilvinum ei homo de
miens: et sus- dormiens : monumento,
. . . averunt et (a) excitan- spiritum im-
eum, dice. .- tes f eum, di- mundum ha-
.... Magist. . xerunt ei: 5. bens : el ha-
. . . pertinet Magister, bebat habi-
quoni- (b) non est talionem in
tibi cura f. monumento,
eo quod et neque
perimus? caienis j'am
59 Et exurgens, quisquam
imperavit poteral eum
venlo, (c) et •4. ligare; quia
mari: et saepe jam
ait f: Ommu- alligatus com-
tesce. Et pedibus, et
cessavit ven- catenis, dis-
' tus, et facta ruperat a se
40. Etdixitillis: est tranquil- eatenas, et
Quid limidi lilas magna. compedes
estis? nondum & ' vin- 40. Dtxitque confregit:
habetis fi. . . ? 5. cere. El quod illis : Quid set nec quis-
Et timuerunl per omnem timidi estis ? quam valebat
timore mag- noctem, et nondum eum domare.
no; el dice- di . . . . enim habe- 5. (f) Nocte au-
bant ad allis fidem? tem, acdie
leruti um: Et limuft- in montibus,
. - . isest runt timore etmonu-
. . . . t ma. . . . magno; et mentis f
ad mvicem erat, clamans,
dicebanl: el lapidibus
' Ecce, quomo- se colidens.
CAPUT V. do mare, 6. Videns au-
et (d) venli f tem a Ionge
obaudiunt Jesum, ad-
eum! cucurrit, et
CAPUT V. adoravil eum;
1. Et venerunt et clamans
irans (e) fre- voce magna,
tum f in 7. dixit: Qnid
regionem mihi, et tibi,
Gerasenorum. Jesu Fiii
2. El, exeunte Dei Altissi-
2. tu inmun- ipso de navi- mi ? nrecor
CODEXBRIXIANUS.
puppe. sujira eervical dormiens Et (a) excitanies f numenlis in spintu inmundo. qui domicilium habe-
eum.dicuni eiMagister. non ad (epeilinet. quia peri- bat in monumeniis. et neque catenis j'am. quisjiiam
mus. Et exuigenscomminatnsestvento. etdixitmari. poierat eum Hgaie. quoniam sepe compedibus et
Sile obmutesce Etcessavil venius. et facia est tran- calems albgatus disiujiisset catenas. et compedes
quillilasinagna. Et ait illis. Quid limidi eslis. quo- coinminuissel. nec quisquam poteral eum donnnare.
modo nondum babetis fidem. Et ihnuerunt timoie Et semper uocie ac die in monumentis. et in monli-
magno et dicebant ad alierulrum Quispuias est isle. bus erat. clamans. et concidens se Japidibus. Videns
quia el venius et mare oboediunt ei. El venerunt autem Jesum a longe. cucmrii. ei. adoravil eum.
trans (e) fretiim f in regionem Gerasenorum. Et -et clanians voce magna. dixtt. Quid mihi et libi.
exeunteeo de navi. statim. opcurril ei bomo de mo- Jesu Fili Dei Summi adjuio te per
CODEX CORBEIENSIS.
59. Comminatusest vento et mari: et dixit Obmu- CAP. V.—7. Jesu, Fili 3 Dei Summif ? adjuro te
lesce. Et cessavit.
s per Deum vivum.
40 Quisnam hie est, cuimareel venti obaudiunt.
VARIANTESLECTIONES.
s Mm.dominare. Vtilg.domare. 3 Et ita Gat.
8 Gat. Quisputatis.
LECTIONES COD1CIS \INDEB0NENS1S ABEUNTES ABEDITIONE VULGATA.
S8. supracelvieal...excitanteseum,dicunt ei. Ibid. per- 2. Deesl statim. Ibid. Jiomode monumentis. 5. in mo-
tinet, quodpereamus? 39. vmlo, el mari, et dixit: Sile, numento, et neque catenis,quisquam eum potefat. i.
ommulesce. 40. nondumJiabelis fliem? Et timueiunt compedes,el calems, quibushgatus erat, disrupisset, et
magnotunore.. Quisnamhic est, cui \enli, et mare ob- compedes comminuibsel;necquisquamposseleum amplius
audiunl. domare. S Kocleautem, et die m moutibus, el monu-
QAPV.—1. et venerunttransfretum m regionem, elc. menlis eiat, rxclamans. 6 accurnt.
BLANCHININOTÊ.
(a) Ilaetfod. Caut. Steyeipavreg.— (b) Juxla lcx. Gr. ov yi)tt <jot. — (c) Ila et cod. Caiil. rh 0aka<J<rn
%ui'ltte.—(d)lue<. cod Cint. viewot—-MPost fietutn, deest math, eiiam m tod. Canl.—(f) I(a etBih. cum
7SI EUSEBII VERCELL. EYANGELIUMCCM VAMS COD. COLLATUMY 762
tus est m mate per Deum, ne me tor- impelu ire
7. torqueas. rem. Erant queas. graegem
8. Dieebat enim aulem cir- 8. Dicebat per praeceps:
illi: Exi spiri- enim llli : et cecide-
te inmundc, lia, et.. . . Exi spirile runt iu mari
de homine. cali immunde, fere duo
9 inlerro- 14. in maii. £t de boc bo- nnlia, et suf-
gavit eum : pastores illo- 9. mine. Et foraii sunl.
Quod tibi norum fugcruni, inlerrogabat 14. Ili vero, qui
. . n est ? . . t et n - enm : Quod eos pasceuant,
respondit f : . .e nbi nomen fugeruni, et
l
ia)jegio, nom. . . ... la est ? nunliaverunt in
. . hi; qu. . agros At ille (a) re- civilate, et
.... mu. . . . sponditf : Le- in agris. Et
gio, nonien egressi suut,
esl iniln; quia ut viderenl
multi suinus. 4 qtiid sit fa-
10. Et rogabat ctuin ; et" ve-
emnmullum, nerunlad
ne eum ex- 15. Jesum ; etvi-
pelleret foras denles euni,
de illa regione. qui a daemo-
.*>>«>>> 11. Erat autem nio vexabaiur,
ibi juxla sedentem, ve-
montem grex siiium, ac
(b) porcorum suae menlis,
12. lur illum
* pascemium f. (c) et limuerunl.
universa dae- 12. Et deprae- 16. Narraverunt
monia, dicen- cabantur il- etiam illis,
les: Mitt. . . os liim spiiitus qui viderant,
in porcos,. . . • ...., > illi, dicen- qualiier.fa-
in lllis. .. e- 16. vexabalur tes : Mille cium esset
15. nius. Et pro- a daemoniis, nos in por- ei, qui dae-
tinus Dominus e. . . . porcis. COS,ui in monium lia-
Jesus permis. .. 17. E bant eos mlroea- buerat, et de
ipsis. Ei exe- eum, ut. . . 13. mus. El per- 17. porcis. Et
untes spiritus in- misiiillis. coeperunt
mundi, in- Iniraverunt depiaecari
Iroierunt aulem in eum, ut non
. . porc. . porcos spiri- recederet a re-
magno s im- lus llli im- giombus eo-
pelu grex mundi; et rum.
praecipita- fecerunt 18. Et ascenden-
CODEX BRIXIANUS.
Deum. ne me torqueas. Dicebat ci.im illi. i£xi spiii- est in man. eranl autem quasi duo milia. Et suffo-
lus inmunde. ab homine. Et lnlerrogabaieum. Quod caii sunt rn mare. Qui autem pascebant eos luge-
libi noiiien esi. At ille (a) respmidit-]-. Legio mihi runl. et minli.ivenini ni ciutaiem. et in agros. El
nomen est. quui mulu siiinus. Lt depraecab iiur eum egiessi sum. videre qnid esset f.iciuin, el venenint
miilium. ne expulleret eos extra legioneui. Eiai au- ad Jesum. el videni lllum quia a daeniomo vcxjba-
lcm ibi juua monlem grex magnus porcmum pa- lur sedentein vestilum et s.uiae menlis. el tnnue-
scens. El deprccabaiitur eum demonia dicemcs. Mitte runl. Et iiaiiMveriml illis qui vuleunt. qualiier lac-
nos m porcos. ul m eos introeamus. Et concessu eis lum essetei qui daeinomum babucrat. et de porcis.
staiim Jesus. Et exeuntes spiiiius inmundi. nilioie- Ei coeperuntrogaie eum ut discederet a finibus eo-
lunlin porcos et magno impetu grex praecipitatus rum. Cumque asceuderet
CODEX CORBEIENSIS.
10. Et deprecabantur eum spirilus immundi mul- 15. veslitum, et sanae mentis sobriuin, et limue-
tum, ne expellerut eos de regione. runi.
13. Ltsiaiim Dominus Jesusmisitillos in porcos.
VARIANTESLECTIONES.
.i» —i.:—mn„„.
1 Mtn.nomen est miln?Et. Vulg.nnliinonien esi'. io1 :,n k,.i T7-../„
abnt.
impptu
4 Gal.quidVutq.impelugrex praecipitatusest.
5 Gat. spinlus, dicenles. Si ejicis nos, milte. Jllm.spi- esset facli.Mm.quod esset facli. Vulg.quid
ritus lmmundi, dicenles: Mitte Vulg. spinius dicenles : essct <
facium.
Mitie. Gal \enerunt.... vexabantur. Mm. venerunt rulg.
1 Gat. lmpelu gre\ porcorum praecipilatus est Mm. vemunt ..\e\abantur.
ILECTIOKCSCODICIS VINDEBOÊNSISABGUNTES ABEDITIONE VULGATA.
7. exclamans...Quidnulii, et ubi, Jesu Fili Deisummi? Dee&luiagnus. 15 El slilim Dominuspermisiteos ire in
aJjuro le. 8. spirile iuimimde. 9. inteirogavil...Ktrp- porcos ibid. m mare.KlPiant(aulem)qu,isiduomillia,elc.
spondil: Legio noinen miln esl; quia inulii sumus. 10. 14. IUagtib... quid es&elfacti. 16. Nairavetuutautemd-
et deprecatus est... ne expelleret eos de legiuiie. 1L. lis.
BLANCIIININOT^).
cod. Cani. VUXTO? Se vvXhyipw, qui omillil semper. Ibid. m monubus, el monumentis, juxta tex. Gr. h-zols
opeo-tyai b rotj (iiwjftao-iv. — (a) Ita et tex. Gi. kmypiQn.—(b)Post po>cotum, deest magnus, etiam m
cod. Cant. Ibid. Yeionen. pascenlium, cum cod. Caut. Lat.—(c) Et abuudai.
755 EVANGELIUM_SECUNDUM MARCUM. 754
ut venias, et te eum in Quoniam filia mea
inponas ina- nave, (a) roin extremis
nus ei, ul sal- gabai.-J-eum, est; veni,
va sit, et vi- qui a daemo- (I) tange il-
24. bat. Et abiit nio luerat lam de ma-
cum illo : vexatns, ut nibus tuis f
et sequeba- esset cnin eo. ut salva sit,
tur eum tui- 19. (b) Jesus au- 24. et vivat. Et
ba mulia, et lcm f non abiit cum
19.'. ...... is conprime- sinuil eum; illo : et
q» banleum. sed ait ilii : turba eum
bi fece 25. Et mulier Yatle domum sequebatur
Dominus, et mi- quaedam, ad luos, et mulia, et
serttis est habens pro- renunlia illis comprimebant illum.
20. tui. Et abiit, fluvium quama tibi 25. Et mulier,
et coepitprae- sangiunis Dnmintis le- quae erat
dicare in De- per annos cil; et, quod in profluvio
capoli, quan- duodecim, miserius est tui. sanguinis
la fecisset 26. et niulta pas- 20. Et abiit; et ab annis xn.
illiJesus; et pro- sa a medicis coepil piae- 26 (g) quae f
linus omnes mullis, el indicare in Deca- plurima pas-
mir ibaniur. pendens om- poli, quanla sa erat a mul-
21. Et, cum Irans- nem subs- sibi fecil Je- lis medicis,
fretasset tantiam su- sus; et omnes et erogave-
Jesus in con- am, e. . . . n. . . mirati sunt. rat omnia
.. . i ur. . . con- pro 21. Ei, cum (rans- sua, nec
venit.. .- sed p. . . fretassel Jesus quicquam
ba magna delerius contra rursum profecerat,
ad eum, el ip- habebat, convenit lurba sed pejus
se erat ad 27. cum audis- mulia ad il- habebat,
22. marem. Et« set de Jesu, velum (c) juxta -j- 27. audilo de
venit quis nit a reiro, 22. inare. El ve- Jesu, venit
de - ei teiigit nit (d) unusf retro in turba,
bus Synago- tunicam de Piincipi- et teligil ve-
gae; et, cum illius inter bus Syna- stimentum
vidisset eum. 28. turbam: dicebat gogae, no- 28. ejus, (h) di-
procidit illi enim inlra se : mine Jairus; cens -j-: Si
23. ad pedes, (e) de- Vel si vestimen- ei videns vel vestimen-
precans etim -j- tum lllius teli- eum, proci- tum ejus
mulium, etdi- gero, salva dtt ad pedes teligero, sal-
cens : Filiola 29. ero. Et pro- 23. ejus, (e) ro- 29. va ero. Et
mea in ex- tinus sicca- gans eum f, continuo
tremis esl; tus est fons et dicens : siccatusest fons
CODEX BRIXIANUS.
m navem coepiteum deprecan. quia a daemomo vexa- mea. m extremis esl. veni mpone manum supeream.
lus liier.u ntessetciim illo. etnon dimisii euin sed ait ut saha sit. et vival. Et abnt cum illo el sequebatur
illi. Vade in domuin lu.im. ad tuos. et adntinoa lllis. eum luiba mulia el compiimebant illnm Et mniier
qiianta nbi Dominus fecerit. et misertus est tui. Et a- quaedam quae eral in profluviosanguinis. annis dno-
bnt. et coepit praedic ire in Decapoli, quant i fecisset ei decim. (g) quae f miiHa fueiat perpessa. a plurimis
Jesus. el omnes mirabuilur. Et cuin iransfrei.isset medicis et erogiveiat omnia sua. einibii profecerai.
JPSUS.lii navi IUIsus. convenil mrha multa ad einn (c) sed migis. delenus habebat. cum audissel de Jesu
juuaf inaie. Et ecoe \enit quidani Aichisynagogus. \enit in turbi retro. et letigit vestimentum ejus. di-
nomiiie Jaiius. et videns eum procidu ad peiles ejus. cebal enim. Qma si vel \esiimenium ejus tetigero.
et depiecabalur cuin multum dicens. Quoniam lilia salva ero. El confestim. siccatus est lons sauguinis
CODEX CORBEIENSIS.
19. 'Jestis atitem non permisit et. 2o. veniens, lange eam de manibus luis, ut satva
21. Ei cmn tiansfretasset ultra iierum Jesus, con- sit, et vival.
venit ad lllum lurba mtilta circa mare. 28 dicens mira se : Vel si vestimentum ejus leli»
22. Et veint quidam Arcbisynagogus, et vidit eum, gero, salva ero.
et ptocidit ad pedes ejus. Oiwtnt, nomine Jairus.
1 Gat.et Jesus non admisit eum. Mm. et non dimisiteum.
LECTIONES CODICIS VINDEBONENSIsABEUNTES ABEDITIONE VDLGATA.
18. navem, coepileum deprecan, qui... \e atub etat. tange eam de manimisluis. utsalvasit, et uvat. 24.
19 Jesusautemnon ammisiteum... quanta ubi Dominus conuirimebantillum. 26. quae mnlta passa erat a com-
ferent, rt, quod nuseitus est ttbi 21. cum trans- plunbus medicis, nec qtiicquamprofeceial, sed delcnus
frelasset Jesus conira, rursus couvemt lurha mulia ad Iiabpbit. 27. audito de Jesu, \emt relro »n turba. 28.
eumcircainare. 22 quidamArchisynagogus{pmissono- dicensmtra se : Yel si veslimentum
nune Jairus); etuuil. 25. roganseum, et dieens.. veni,
BLANCHININOTJE.
(o) Ila et lex. Gr -itapv/fizi.—(6) ll. et tex. Gr. o U 'iwoO?.—(C)Ante jvxla, deest el eiat, etiam in
cod. Caut.- [d) Ha et lex. Gr. stj.—(e) Ita et cod. Cant. Kvpu.raiat vorov.•--(/)Ita el cod. Caiit. uâj. Kuriis-
^TOV yj.wvi croy—-((/)llaet cod. Cani.vf.-—(h) I'a et cod Cinl. Hyoeo-»;.Ibid. dwstquia, atiiesi, inBVcici,.
Veiccll"('l Colh. apuii Miliium : noc bal-ct llaiiha-us.
HS EUSEBII YERCELL. EYANGELIUMCUM YARIIS COD. COLLATUM. 756
CODEX YERGELLENSIS. CODEX VERONENSIS.
sanguinis dixit san- salvam fecil:
ejus; el cog- fides lua te gutnis ejus; vade in pa-
novit coi- salvam fe- et intelle- ce, et esto
pore, quia sa- cit xit corpore a plaga tua
nata est pla- suo, quia 35. sana. Ad-
ga sua. sanata est. huc illo
30. Et statim sci- tua. 30. (a) Cognito f loquenle,
ensJesus in- 55. Adhuc eo lo- autem Jesus veniunt ad
tr. . . . virtu- quente, ve- virtutem, quae Principem
t niunt ab Ar- exieiat de Synagogae,
erai, clnsynago- se, (b) et con- dicentes (e) ei f :
c us go, dicentes: versus, di- Filia lua
ad (b) ..- Fiha lua xil -[-ad mortua esl :
xit -J-: Quis te- mortua est: turbam : quid jam
tigit vesti- quid adhuc Quis tetigit vexas Magi'
menta mea ? vexas Ma- vestimeiua slruin?
31. Discipuli au- 56. gislrum?Sta- mea? 36. Jesus vero,
tem ejus di- tim Jesus, ut 31. (c) Dicunl f ei (f) audito f,
xerunt: Ma- audut ver- discipuli ejus: ait ad Princi-
gister, vides bum, ait Ar- Vides tur- pem Synago-
lurbam con- chisynago- bam compri- gae : Noli ti-
pnmeniem go : Noli time- menlem mere : tanlum
le, el dtcis : re : tantum te; et di- 37. crede. Et
Quis me te- crede. cis : Quis le- non admisit
32. tigit? Et cir- 37. Et non est pas- Ugit vesti- quemquam
cumspicie- sus quem- menla mea? sequi se,
bat videre quam sequi 32. Ipse autem, nisi Petrum,
eam, quae se, nisi Pelrum, cura eircum- et Jacobum,
hoc fecerat. et Jacobum, spexisset, ut elJohannen
33. Mulier aulehi et Johannen videret quis fratrem
timens, et iratrem hoc fecis- Jacobi.
tremens ob 38. ejus. El venit 33. set mulier 38. Etveniunt
hoc, quod fe- in domum timens, in domum
cerat abscon- Arclnsynago- et iremens Arcisynagogaei
se, sciens quod gi, et videt procidit et vident
ei conligit, lumultum ante llium, (</)turbain
venit, et pro- plorantium, et dixit flentem, ac
siravit se et lamcnlan- ei omnem lamentantem f.
ei, el indtca- tium. . . 1- veritalem. 39. Et ingressus,
vil illi om- tum... intrans... eis : 34. (d) Jesus au- ait : Quid tur-
nem \en- 39. Quid lumul- tem -j-ait bamiui? el
lalem. tiiamini, el ilh :Filia, (/i) quid f plo-
34. (d) Jesus auleln f ploratis ? Ptt- fides lua te ratis.? Puella,
CODEX BRIXIANUS.
ejus. el sensil in corpore. quod sanata esset a plaga. in pnce. ei esto sana a plaga tua. Adhuc eo loquente.
El staiim Jesns. cognoscens in semetipso virlulem venerunl ab Atehisynagogo. dicentes. Quia fiha lua
qnae exierat de eo conversus ad tiiibam (i)aiif. mortiia est. quid ulira vexas magistitim. Jesus ati-
Quis tetigit vestniienla mea. Et dicebnnt ei discipnlt tem. audito hoe veibo. ail Archisynagogo. Noli ti-
ejus. Vnles lurbam comprinientem le. et dicis. Quis ineie. tantummodo crede. Et nonammissit quemquam
me leligit. Ipse autem circumspiciebat videre eam. sequisenisi Pelruinet Jacobtim.etJohannem fraliem
quae hoc fecerat. Mulier auiem timens et tremens. Jacobt. Et venit in domum Aichisynagogi. el vidit
sciens. qttod factnm esset m se. venit. el procidit (g) turbini flentem. et hejulanlem f multum. Et m-
ante eum. ct dixil ei. omnem ventilem. (d) Jesus gressus. ait eis. quid turbamini. et (h) quid -J-fletts.
aulem f dixil ei. Filia. fides tua tesalvam fecit. \ade
CODEX CORBEIENSIS.
32. Et circumspiciebat Jesusvidere, quae hoc etum, ipsavenit, el procidit.
feccral. 38. el vtdit flentem turbam , el lamentanlem
53. et tremens, quod fecerat occulle, scicns fa- multum.
29.el sensitcorpori, quia sanataesl a plaga. 50.Cognov it lua t?sl: quidjam ve\&simgislrum? 36. auditohoe \ er-
autemJesus...quaeexieratdese.etcon\ersusadlurbam,ait. bo : omissoquod dicebatur. 57 Et eic. noii ammisitquem-
51.DistipuhautemilhusdicunUlli:Vides lurbam. 52. w- quam sequi se. 58. Et veneruul, etvidet tuiham
dere, omissoeam 35 Mulieraulem timens, el tremens, flenlem, et lainentanlemmuUuin. 59. ait :,Quid lurba-
quod1'eceratoccullo,.sciensfaclum,lpsa\ emt. 54. Jesus niiui?et quidploralis?
autem... vadem pac<nn. 53. dicentesei : Fiha tua mor-
BLANCIIIMNOTJS.
(a) Anle cognito, deest iit semelipso, etiam in cod. Caiu. — (b) El ita cod. Cant. rvi.... EMTE. — (c) Ita
et cod. Cint. ~)iyo\><7vt Aduimr ei, eliamin cud Cant. KUTG.—([)Post
—(d) )ta et cod. C<ni. o Siflvjo-oOf.—(e)
tindito, llo-Cil,vnbo, (jiiuddicebutui, eliamiii cod. Cant. et \eisionibiis Aiab. et iEthiop. Cod. Vercell. Ii.i-
bei "( addin veibum, confi nniier Bnxiauo, m quo legitm, audito Iwc veibo.— (g) JuUa cod. Canl. BopvSQv
r/ciivTOvw K)«V?OVTOV, (lenimm,et lamentantium.—(h)Addit qmd, etiam cod. Ganl. «,
757 EYANGELIUMSECUNDUMMARCUM. 758
ella, non est et 4 venit in non esl mor- CAPUT VI.
mortua ; sed patriam suam, tua; sed dor- 1. Et egressus
•40. Dormtt. (a) Ad et secuii sunt mit. inde, abiit
illi f innde- euni discipu- 40. (a) Ad ilh t in palriam
banieum. 2. li sui; et, sab- deiidebant suam cum
Ipse vero, ejee- bato lacto, eum. discipulis suis;
tis omnibus, coepit in Sy- Ipse vero, 2. lbique coepit
adsumpsit nagoga do- (b) ejecta lurba in Synagoga
matrem, et cere: et curn foris t, ad- docere sab-
palrem puel- audissent, sumpto patre, balo, ita ut
lae, et qui multi siupe- ei matre mirarentur in
erant secum, bant in doc- puellae, et doclrina ejus,
1 et bis qui secum dicentes :
(c) intravit t, tnna illius,
ubi erat (d) puel- dicentes: Un- erant, (c) in- Unde huic
41. la t> Et tenens de huic haee? tront t, ubi (g) isla -j-? et
manum ejus, ei quae sa- eiat (d) puel- quae est iiaec sa-
dicit ei : (e)2Tabi- pientia, quae 41. la f. Et te- pienlia, quae
tha t, quod est datnest ei? nens manum data esl illt?
lnlerpraeta- et (supple ut} virtutes ejus, ait il- el, ut virlules
tum, Puella, lales per mali: (e) Tbabi- tantae per
tibi dico, sur- nus illius tha t cumi, manus ejus
12. ge. Et pro- eificiuntur? quod est m- perficiuntur?
tintis exsur- 6
3. Nonne hic terpiaetatum, 3. Nonne luc
rexit puel- est fahn fi- Puella, tibi est fabn
Ia, el ambu- lius, et Mari- dico, surge. fihus, et Ma-
labat : erat ae ? frater Ja- 42. Et confeslim riae? frater
autem an- cobi, et Jose- surrexit puel- Jacobi, et
norum xn. tis, et Judae, la, et ambu- Joseph, et
3
et obstupue- et Simonis? labat: eral Judae, et Si-
runt pavo- nonne et so- autem anno- monis? non-
re magno. rores hujus rum XII. ne sorores
43. Et praecepit hic apul nos et obstupuerunt ejus liic
ilhs multum, sunt? Et scan- pavore magno. sunt nobis-
ne quis hoc dalizaban- •43. Et praecepit cum? Et sean-
scirel: et tur m illo. (/) ilhs t, ut dalizahanlur
jussit dari 4. Et dicebat eis nemo isiut in illo.
ei mandu- Jesus, quia non agnosceret: 4. Et dicebat il-
care. est Prophe- et jussit, llli lis Jesus, quu
CAPUT VI. ta stne hono- dari mandu- non est Prophela
1. Et exnt inde, re, nisi in pa- care. sine honore, nisi in
CODEX BRIXIANUS.
Puella non est morlua. sed dormit. Et inndebant triam suam. et secuti sunt eum discipuli ejus. et
eum. Ipse vero ejectis omnibus. foras adsumpto pa- facto sabbaio. coepit docere in Synagoga. et ntulti
trem et inalrem puellae. et eos qui tum co erant. audientes. admirabanlur in doclrina ejus. dicentes.
(c) intronl f ubi erat puella jacens. Et tenens ma- Unde huic haec omnia. et quae est liaec sapi ntia
num puellae. aii ei. Talitha. cumi. quod est mter- quae data esl llli quod virtutes tales per manus ejus
preialum. Puella. tibt dico. surge. Et confestim efficiuntur. Nonne iste esl faher filius Manae fiater
surrexit puella. el amhulabat. erat autem annoruni Jacobi et Joseph et Judae. ei Sunonis. nonne et so-
xu. et obslupuerunl omnes stupore m.igno. El prac- rores ejus hic nobiseum sunt. Et scandalizabanlur
cepit ilhs, veheinenler. ut nemo hoc scnet. et jussit iu illo. Et dicebat eis Jesus. Quia non est Propheta
llh dan manducare. Et egressus inde. abnt in pa- sine lionore nisi in pa-
CODEX CORBEIENSIS.
40. Ipse vero, ahjecta turba foras , adsumpto pa- CAP.VI. — 2. et coepit die sabhathi docere in
tre, ei matre puellae. Synagoga.
1 Gat.et Mm et mgrediuntur. Vuig. et mgreditur. * lbat m. Vulg. abut m.
4 Gal.et Mm.TabiLuacumi. Vulq TahLliacumi c Gal et Mm. Nonne lste est fabri Dhus, et Mariae?
8 Gal obslupuerunt omnes stupore maximo Mm. ob- Gal. Iraler Jacobi.. scandalizabanturln eo. Vulg. Nonhic
stupuerunl parentes ejus stupore maximo. Vulg. obslu- est faber, hbus Manae? Irater Jacobi... scandahzabautur
puerunt stupore magno. m illo.
LECTIONES CODICIS VINDEBONENSIS ABEU\TES ABEDITIONE VULGATA.
40. 4d llli inridebanl euni. Ipse vero, ejecta tutbaforas, CAP.VI. —I. eLsequebanLurillumdiscipuhillius. 2. etdie
assumpiopatre, et matre puellaeet qui secumerant, m« sabbatorum... adnurabantur m doclnna ipsius .. unde
tioi U ubi eral puella. 41 Deestet tenens manumpuel- huic haec. . sapienLia,quae data esl ilh , ul \irLutesistae,
lae. Ibid lit ait llli f habitlucumi, elc. tibi dico, exurge per manus ejus elDeiantur. 3 Nonnelsle e&Lfabri fihus
42 exurrexiL...obstupueruulomnet,sLuporemaximo. et Manae? traler Jacobi, et Judae, el Simonis? 4. Et
43. etiiraecepitilliSjUlnemohocsciret. ditebal eis Jesus... et m genere suo, et in domo sua, et
BLAiNClliJNlNUTJK.
(o) Ila el cod. Cant, ot Ss.—(b)ila et cod. Cant. i/§odav TOVJoyjovg 'z%u> —(c) Jnxla cod. Cant. elvenopebrco.
— [d) Post puclla, deesl jarens, etiamin eod. Cant — (e) Cod Cml. Lat. et Gr. @«Sn«, cum ahis Latinis
codd. et voisione jEthiop.— (f) Post »7iis,~d«estvehcmenlei, eliam ui cod. CKIII.— (g) Post isla, deest om-
nia, eliam in tex. Gr
tria sna, et in 11. lis inde; et piiria sua, doinum, ibi
cognatis, et quicuinqiie
a
et in genere manete, do-
in domo sna. non rece- suo, et m nec e\ealis
'
5. Et noluit ibi domo sua. 11. mde; et
perint vos,
jiullam face- nec audie- 5. Et non fa- quicumque
re virtutem, rint vos, e\- ciebat ihi non rece-
nisi in paucis euntes in- nllam virtu- perint vos,
aegris inpo- de, exculile teni; nisi neque au-
nens maniim, pulvemn paucos mfir- dieiini vos ,
C. cuiabal; el (d) p dura ves- mos curavit, exeuntes
miiabatur, lioruui t iu 6. iuponens inde, excu-
proptei m- tesiiinom- ets manus, tite pulvc-
credulilaiem um eis. Amen propler in- rem (d) pe-
illoitim. El cir- dico vobis, creduhtatem dutn ve-
cnibat per rennssnis illoriim. blrorutnt
mumcipia, erit Sodo- El cncuibat in lestimo-
doeens. mis, et Gomo- caslella m cir- nium illis.
7. Eiconvoca- ris ni die ju- cniiu, docens. 12. Etexeunles,
lis \n. («) misit t dicn, qii.iin 7. Et convo- praedicabint,
illos bmos, civitaii illi. calis xn. dis- ul paenilen-
(b) data t eis po- 12. Et, cum exis- cipuhs, tiain age-
testate spi- sent, praedi- (a) misit t '1- 13. iciit: et ali-
riluum im- cabanl, ut los biuos, qui ex illis
mundorum; paemlenli- (b) data t il- multi dae-
8. praecipi- am ageient : lis potestate monia ex-
ens ilhs, ne 13. et daemo- spiiituuni peilcbant,
quid tolle- nia multa immundorum; et (e) uuguen-
renl in via, eiciebmt, 8. prajcipiens, les t o'eo mullos
nisi virgam el ungebanl nihil tollere. aegios, sa-
tantum, ne- oleo multos nisi virgam naveiiint.
que peram, aegios, et lantum ; non 14. Audivit att-
neque panem, sanabant. peram, nou lem Ilerodes
sed nec num- 14. Et audiit He- panem, ne- Rex (notum
mos in zonam, rodes Rex que aes ni enim factum
9. sed calciatos (palam factum 9. zo ns, sed esl nomen
soleis : et, no- est enim no- calciatos san- ejus :) et (sic) di-
lite indni men ilhus:) dahis: et ne cebant:Quod
duas tuni- et (sic) dicebanl. induerentur Johannes
cas. Quia Johan- duas Baplista sur-
10. Et dieebal lliis . nes Baptis- tunicas. rexit a mor-
Ubicumque laiesurie- 50. Et (c) ailt tuis; el
intiaven- xit a mor- •
illis Ubicum- propterea
tis, ihi mane- (uis; ei ldeo que inlro» operatur
le, donec e\ea- virlules ienlis m uriutes in
CODEX BRIXIANUS.
tiia sua. et in cognitione stia. el in domo sua. Et que introieritis in domum illic manete. donec exeatis
noliiit ibi viriulem ullain lateie. nisipaucos indunos inde. et quicumqiie non receperml \os. necaudierint
cuiavii. inponens eis manibus. ol mirabuur super vos. excuntes mde exciiiile pulveiem de pedibus
iucreiliililaic illoruin. et circuihat Jesus cistclh. m vcsiiis. ni lestimonium lllis. Amen dico vohis. lole-
circuitu docens. Eicmvoeavit duudecim. et coepit rabiliuseri: Sodomis.auiGomorisindie judirii. quam
eos imtteie binos. etdediteis poleslalem. spirituum illi cmtati. Et exeuutes praedi<abmt. et unguebaiit
immundorum. et piohihuit eis ne quui lullemiL iu oleo. niulios aegios. etsan ibanlui.
via. uisi virgam lanium. non peram non panem. ne Et audivit Ilerodes Rex. niamie-uiim est enim
que in zon i aes. sed calciatos sandalus. et ne in- f.iclum nomen ejus. el dicebal Quia Johannes 8ap-
duerenttir duabus lunicis. Et dicebat cis. Quocum- lista. resuirexil a mortuis. et proplerea. operanlur
CODEXCORBIillENSIS.
7. misit illos per binos, dans illis polestatem fu- 9. sed calceatos calliculas: et ne induerenlur bi-
gare spiiituum immundorum. nas tunicas.
8. neque numinos m zonis. 14. et ideo virlules in illo efficiuntur.
VARHNTES LECTIONES.
1 Mm.Et ldco non potcral dhc multamvhtutem facere. 5 Gat.non recppennt vos,exeuntes. Vulg uon recepe-
Vulg.Kt non jioteiai ibi virtutemullamfacere. rint \os, nec audierinlvos, exeuntes.
LECTIONES C0DICIS VINDEBONENsIS ABEUNTES ABEDITI0NE VULGATA.
in cognationesua. 5 Et nolmt lln virtulem mnltamfi- rentur duaslunicis 10 lnlrceritis. illnd. deest,m do-
cere, nisiquodpaucos,ele im| on<mseis manuscuia\il. mum 13. et ongenles oleo mullos aegros, sanaverunl.
7. El, eomoeaiis duodecim discipuhs,misiteos bmos, 14 El auJuiL Herodes Rex (maiiifestalumenmi erat
dala pis polestale. 8. praecipiensilhs, ne quicl. neque nomeiiepis-) .. Quod Joanues . et proptetea etficiuntur
In zonaoiaes. 9 sed taleiatos sandaha; et, ne mdue- virluies in lllo.
BLANCHINIHOTM.
(a) In et eod. Cinl ^TI-EO-TE^SV —(b) Jnxta cod. Cant. Souj —(c) Iia ei cod. Alex, apud Millium, Uyet.—(d)
Ita el cod. Gant. TWV 7!-O5<5VVJJOIV, cnm JFA\\.—(e) ita et cod. Cant. ci)si\pK.>Ter.
761 EVANGELIUMSECUNDUMM4RCUM. 762
operantur rodes enim eo. re, et non"
15. in eo. Alii au- limehat Jo- 15. Ahi autcm 20. polerat. He-
tem dicehant: hannen, sci- dicebant : rodes nuiem
Quia Hehas ens , lllum Quod Helias timebat Jo-
est. Aln autem : viium jusest. Alii hannen, scicns,
Quia Prophe- lum, et sanc- vero : (a) quod illum virum
ta est. lum, et cu— uiius t ex justiim, et san-
16. Cum audisset todiebat eum Prophelis. ctum, et (e) ad-
amem llero- Et, cum audis- 16. Quod ut servabat f
des. di\it: Qitem set eum , inul- audivit He- euin. Et au-
ego decolla- la faciehat, et rodes, ait: diens illum,
vi, (b) liic est t* Jo- libenter eum Quem ego (f) quia multa
:
hannes hic audieb.it. decollavi, faciebat, et
a moiluis re- 21. (g) Dieautem op- (b) ipse est-J- hbenter eum
17. smiexit. Ipse poiiuno t, Johaimes : lnc audiebat.
enim Hero- Herodes na- surrexil a moi tuis. 21. (g) Facia aulem
des, mittens, lali suo ce- 17. Ipse Herodes opportuna die t,
detintiit Jo- nam fecit misit, et te- Heiodes na-
liannen , et Magistra- nuit Johan- tah stio ce-
(c) alligavit eum, tihus, ei Ti i- nen, ei (c) al nam lecit
et inibit in hunis, et Pri- iigatum ll- Principibus,
carcerem f mis Galilae- luni misil et Tnbnnis ,
propter He- 22. ae. Cum m carcerem t et Primis Ga-
rodiadam intrasset propter Heio- lileae.
uvoiem Phi- aiitem dlia di.iden uxorein 22. Et, cum in-
lippi fratris ipsttis Heio- fiatns sui Phi- liassel(ft) filia -j-
sui, quod nup- diadis, et sal- hppi, quia Heiodiadis ,
sissel eam. t.tsset, et pla- duxerat eam et saltasset,
18. Dicebal enim cuisset He- uxoicm. H placuisset
Jobannes iodi, et diseum- 18 Dicebat enim Herodi, et his,
Herodi : (d) Quia f bentibus, Johamies Hc- qui simul re-
non licet le dixit Ile\ rodi: (d) Quia f cumbebant,
habere uxo- puellae : Pc- non licet dixit Rex
lem fratns te me, quod tibi habere puellae : Pete
19. tui.s Herodi- vis; el dabo uxorem fra- a me, quod
as auiem in- 23. libi. ct jura- tris tui. \is; et dabo
sidiabitui vit llli mul- 19. Herodias au- 25. tibi : et jura-
ei; et quaeiebat luin : Quoniam, tem insidia- vil illi mu-
interficere quodcum- batur ei; hen : Quia,
eum, et non que me pelie- ct quaerebat quodcuinque
20. polerat. He- ris, dabo ticum occide- petieiis, daho
CODEX BRIXIANUS.
viitules in illo. Alii aulem dicebanl Quia Ilelias est, des emm. metuabat Johannem. sciens eum \irum
Aln vero dicebani. Qnia Propheia est. quasi unus justum. et sanctum. ct cuslodiebat cum. et audiens
ex Prophetis. Quoatidito Heiodes dicehat. Quemego eum multa faciebat. el hbonier eum videbat. Et
decollavi. Joliannen. ipê resuirexit a mortuis. lpse cum dies opoitiinus aceidisset. Heiodes lcnipore
eniin Herodes. misil et tenuit Johannen et (c) alli- naiahs sui. cenam fecit Piincipibus. ei Tnbunis. el
gavit eum. et misil in caicere t> propter Herodia- Prnnis Galileae.
dem. uxorem Philipi i. frams sui. qma duxeiat eam. El cum intioisset (h) fiha t Heiodiadis. et saltas-
Dicebu eniin Johauneb Herodi. Non litet tibi habere sei. el platuisset Hcrodi. et his qui siinnl cum lllo
u\orem fralns tui. lierodias atitcm. nisidiibalur lecumbehant. aiiRex puellae. 1'ete a me quod vis. et
illt. et \olebat eum occidere. el non poterat. Heio- daho ubi. et juiaut illi. Qma quidquula iuc petieris.
CODEX CORBEIENSIS.
15. Ahi autem dicebanl: Quod Helias venit. Alii 25. et juravil 3 illi multa : Quia f quodcumque
vero: Quod unus de Prophetis. petieris , etc.
VARIANTESLECTIONES.
4 Mm.Johannes: hic. Vulg. Joannem,hie.
s Gal.Herodias autem msidiabatur. Mm. Herodis aulem.
3 ElVulg.
Herodiasautemiusidiabalui.
aa Gat.
LECTIONESCODICIS VINDEBONENSIS ABEUNTEs ABEDITIONE VULGATA.
15 Quod Helias esi. Alu auteni dicebant : Quasiunus 19 et quaerebat oceidereeum 20 juslumessp, el san-
e\ Prophelis. 16. Quem ego decollau hie esLJoan- clum. fA audienseum. 21. nalahsHcrodis.feuteoenam
nes.hic a morluis. 17 misit .. et alhgavil eum, et Pimcipibussuis, et. 22 recunibenlibus, di\it pueltae
nnsit in carcerem. Ibid. deest, quia duxeial eam, 23 eljuraulilhmulta : Quod quidquid mepetieiis
BLANCHININOTJE.
(a) Ante quod unus, deest Propheta est, etiam in (od. Cani •—(b)Yeron. addil, ipse esl: Yercell. hie est.
Et lla lex. Gi. ovzbgIOTIV.ex Matlhseo.—(c)Ita el cod. Canl. eSricrev
virbj rvl eGvitvd; TOJ^vlaviv.—(d) Addil
quia, eliani tex, Gr. 6rt —(c)Tex. Gr. h.ibet, o-Jvernpei.~—(f)
Aliundat qaia —(g) Tex. Gr.bahit rvXyevottiv/i;
(cod. Canl, pio -Avi,hc ponit 8s) oy&pvsivf/ipos.— (h) Post filw, dcest tot>ms,etiam m cod. Cflnt.
763 EUSEBII VERCELL. EY\NGELIUM CUM YAEIIS COD. COLLATUM. 161
bi; licet dimi- 29. Et, cum audis- tibi; dedit illud
diam partem sent discipu- etiam si malri snae.
regni mei. li illius, ve- dhmdium 29. Quo audito,
24. Ad illa, cum nerunt, et regni mei. discipuli ejus
exisset, dixit sustulerunt 24. Euit aulem venerunt,
matri suae: corpus ejus, puella, et el tulerunt
Quid petam? et posuerunt ait malri corpus ejus,
Et llla dixit: illud in mo- suae: Qmd et posuerunt
Caput Johan- 30. nimento. Et vis, ut pelam ? illud in mo-|
nis Baptistae. convene- Ad illa di- numento.
25. Et, cum (o)in- runt Aposto- xit: Caput 50 Elconve-
trasset t ad Re- li ad Jesum, et Joannis nerunt Apo-
gem, dixil: Con- renuntia- Bapiistae. stoli ad Je-
festim da mi- verunt illi 25. Cumque (a) in- sum, el re-
hi super dis- omnia,a quae- trasset t ad iiunliaverunt
cum capul cumque fe- Regem, ait: omnia, quae fe-
Johannis Bap- cerunt, et Confestim da cerant, et
tistae. docuerunt. mihi super docuerant.
26. Et tiislis fac- 31. Et dixit eis discum caput 51. Et ait illis
lus est Rex (f) Jesus t • Johanius (f) Jesus t •
propter jus- Yenite, Baptistae. Ycnile (g) vos t
jurandum; eamus seor- 26. Et (b) conlri- secreto in
et, propter sum in deser- siatus t Rex desei tum lo-
simul recum- to loco, ei re- propler ju- cum, et re-
benlibus, quiescite ramentum, quiescile
noluil eam pusillum. et propter pusillum.
spernere: Eiaut enim, simul recum- Erantenim,
27. sed (c) stalim f qui venie- bentes, noluit quilbant,
1 mitlens (sic) mul- ei
spe- bant, negare: ac redibant,
culatore, justi; nec ci- 27. et (c) confe- multi; et
sit adTerri bum pote- stim t miUens nec mandu-
ciput (d) ejus t' rant capere. (sic) speculatore, candi spa-
(e) El, cum abis- 32. Et ascenden- jussit auferri tium habe-
set f, decolla- tes in navi, caput (d) ejus t> baut.
vit eum in abierunt (e) Isque 32. Et abierunt
carcerem, in desertum abiit t, et de- m desertum
28. el atlulit Iocum seor- collavit eum locuin secreto.
caput super 53. sum. Et videin carcere, 33. Quos
discum, et runt eos 28. et atlulii caul viderunt
dedil lllud abeuntes, put ejus in euntes, co-
puellae, et et cognove- disco, ei de- gnoverunt
puella dedit runt mulli, dit puellae, mulii, et
matri suae. et pedestres puella auiem pedestres
CODEX BRIXIANUS.
dabo tibi. usque ad dimidium legni mei. E\iit illud matri suae. Quo audito discipuli ejus vcnerunt.
autem puella. et dixit matri snae. Quid pelam. El et lulerunl corpus ejus. et posueruntillud in monu-
iila dixil. CapuLJobannis Bapti-lae. menio. Ei convementes Apostoh ad Jesum icnun-
Et iugiessa coniinuo. cuin feslinalimie ad Regem. ciaveriinl illi mnnia quae egerani. el docuerani. Et
pelivit dieens. Yolo. ut des mibi in disco. caput ail illis (/") Jesus t> Venite seorsuin. m descrlum
Johannis Baplistae. Et contnstatus est llex. proplur locum. et reqmeseite pusillum Erant emm qm ve-
jusjurandum autem. et propter simul lecumbentes. niehant. ct lediebant. multi. et nec manducandi.
noluit ei negare. sed (c) confestim f mis.it specula- spatium habebinl. Et ascendenles in navi. abierunt
torem. el praeecpitaffern caput (d) ejus t> (e) Isque in desei tum locum. seorsum. Ei videnml eos aheun-
ahiens f decollavit eum in carcere. et altulit caput tes. et cognoverunl eos mulli. el pedestres
ejusin disco. etdedit Ulud puellae. puella autem dedit
CODEX CORBEIENSIS.
2b. Et contrislalus est Re\, ut audivit : propter 31. Erant enim quidam euntes, el redeunles; et nec
jusiurandum autem. manducandi S]iatium habehant.
28. adlulil caput ejus rn lance. 33. concurrerunt illuc , et venerunt ilhic.
1 Gal.missoslaum speculatore. sed missospecn- 2 Mm. quaecumqueegerant. Villq quae egerant.
latore. Vulg.
LECTIONES CODICISUNDEBONENSIS ABEUNTES ABEDITIONE VULGATA.
24. El ilh. 28. CttmqiieinLioisselad Regem,dixit: Confe- Ibid El cum abissel, decollavit Ulumm tarcere. 28 n-
stimda miln indisco caputJoh.mnisBaptistae. 26 Elcon- lum. 50. renunLiiverunt llli omma 51. ail lllisJesus :
tnsialus lte>, ut audml, proplerijusjurandum, et propler Venile, eamusul desertum... qui ibanl, etredibant; uec
simulcoiirecumhenLes.27. speculatore, omissom disco. mauducandispatmmhabebant. 52.uinavi. 53 pcdeslies
BL4NCMM NOTJL
(a) Post intiasset, deest stanm cum festinatione, etiam m cod. Cant.—(b) Ila et tox. Gr. '/rept)ujro?yevbixevog.
—(c) Addit confestan, etiain te\. Gr. evQiag.—(d) Post cjns, deest in disco, paiiter in tev. Gi>—(e) Addit is-
que alnit, eiiain te\. Gr. o Se vne)Qi>v.Bnx. Isqueabiens. Yercell. El cum a.bissel.—(f)Addit Jesus,etiam cod.
Cant. o 'i/jo-ouf.—(g)Addit vos, eiiam tex Gr. uuEfs-.
cx omnibus 37. ducent. Et ab omnibus dueent, quia
civitatibus lespondens, civitatibus hic non ha-
concurre- dixit eis Jesus : concuirerunt benl t>
riint ibi, et Date llhs ibi, el(u) con- 37. EtRespondens,
venerunt. manduca- venerunt illuc t> dixit illis:
l
34. (b) Et egressus, re. Et di- 54. (b) Egressus Date illis
ut viditttur- xerunt ei: autem, uf vos mandu-
bam mag- Euntes, eme- \idit t nml- care. Et
nam Jesus, mus dena- tam lurbam (/) dicunt -j-
niisertus riis ducen- Jesus, miserei : Ibimus,
est eis, qui tis panes, et tus est super et ememus
erant ve- dabimus il- eos, qui erant denariis du-
luti peco- lis, ul man- velut oves, centis panes,
ra, (sk) non 58. dticent, El non haben- el dabimus
habebant dixil eis: (sic) les paslorem : illis, utinan-
pasiorem; et Quod et coepit diicent.
coepit doce- panes habe- docere illos 38. Ait illis (g) Je-
re eos multis 11te, et vi- 35. multa. Et, sus t (sic) Quod
35. ta. Jam dete. Et, cum cum j'am panes habe-
autem, cum cognovis- liora fieret, lis ? Ite, vi-
esset hora 2
sent, dixe- accesserunt dele. Quo co-
multa, ac-' runt ei: Quin- discipuli ej'us, gmlo, dicunt
cesserunt que panes, ditentes ei : ei : Qtiinque,
discipuli ll- et duos pis- (c) Quia t et duos pisces.
lius, dicen- 39. ces. Et prae-J deseitus 39. Et praecepit illis
tes: (c) Quia f decepit eis Jesus. (d) locus t est, Jesus, ui dis-
sertus est lo- ut discum- et hora jam cumberent om-
cus hic, herent om- praeleiiit, nes secundum
et hora jam nes super et quia mul- conlubernia
36. multa : dimil- viridem tae lurhae sua supra virt-
te ilaque ii- 40. faenum. Et 36. sunt, dimitte dem faenum.
los ; ut, etin- dhcubue- lllos; ut, euntes 40. Et discuhuerunt
les m proxi- runt cen- inpioximas in partes, per
mas villas, leni, et quin- villas, et ca- centenos, et
et munici- quageni. stella, emant (h) per t quin-
pia, emant si- 41. Et, acceptis sibi (e) panem, quagenos.
bi, quod man- v. panibus, quod man- 41. Et, acceplis
CODEX BRIXIANUS/
deomnibtiscivitaiibus concurrerunt illuc. et praevc- pondens Jesus. ait illis. Dale illis vos manducare. Et
nerunt eos. et eonvenerunt ad eum. Et euens Jesns. dixeiuntei. Euntes. emamus panes denariisducenlis.
vidil turbam mtillam et n.isertus esl super eos. quia et dabimus eis mauducare. Et dicit eis. (stc) Quod
eranl sicut oves non habentes pastorem. et coepit panes habetis. Ite et videte. Et cum cognovissent di-
docere illos multa. xerunl ei Quinque panes et duos pisces. Ei piacce-
Et cum jam horae multae fierent. accesserunt ad pn ilhs Jesus. ut laceient eos discumbeie. onmes
eum discipuli ejus. dicentes. (c) Quia t desertus esl secundum conluhernia stiper viride faenum.
hic iocus. et jam liora praeienvit. dunille illos. ut Etdisciibiieruni pei coiituhernia, plunmi pcr cen-
eunles in pioximas villas. et caslella. emanl sibi (e) tenos el (h) per t quinquagenos. Et acceptis quin-
panes. quia quod manduceni non habent f. Et les- quepanibus.
CODEX CORBEIENSIS.
i54. Ef exiens, ul vidit Jesus lurbas multas, mi- 35. Et hora jam multa esl.
sertus est ilhs, qui erant sicut oves , quibtis non 36. emanl sihi, quod manducent.
eral pastor. 37. ememus panes ducentorum denariorum.
1 Gal. Et exiens inde, \idit. Mm.Et e\iens inde Jesus, a Gat.et Mm.dicunlei: Quinquepanes, et. Vulg. di-
vidit turbam,etc. Vulg.Et exiens, vidit lurbam multam cunl: Quinqite,et.
Jesus.
LECTIONES CODICIS ABEUNTE5
VINDEBONEt.515 ABEDITIONE VULGATA.
mulli... elvenerunt llluc. 54. Jesus \idens mullamtur- nauis ducenlis.. dabimus eis. 38. Quol panes . dicunt
bam, coiidolnilsuper eos, qaia eranl sicut o\es, quibus ei • Quinquepanes, et. 59 utdiscumberpiilomnessuper
nonesl pasLoi, eLcoepil docere lllos mulla. 35. hora \indem faenum. iO Et discumberuutcoivuua per con-
niulta praeteiiil. 56. etin \icos... emautsibi, quodman- tubernia centeuis, et qumquagenis.
ducent. 57. Dixitlllis Jesus : Dale ilhs manducare...de-
BL4NCHINI NOTÊ.
(o)Cod. Cant. habet, vvXo-vim)0ov a.vrov, et convenerunt ibi. De induslria autem expuncla in cod. Cint.
putat Millius ista, vvl ivpoÔovavzovg, et ptmcesseiunl eos, qua? tex. Gi. habet anle; ne qua pugna foret
inier hunc et Matlhaeuni. qui dicit, tuibam islim seculam esse Jesum —(b) Jnxta cod. Cant. eteiBuv81val
i§i>v.—(c)Addit quia , etiim lex. Gr. ort —(d) Post locus deesl, lnc , eliam in tex. Gi. — (e) Juxia text.
Gr, vpxovgTI yvp fvyao-iv ovy eyovo-i, puncs, quid enim manducenl, non hcbenl Assumeiitiim ex cap. vm,
\ers. 2, l.ujiib Evangelii.—(f) lia et tcx. Gr. tiyovaiv. — (g) Addit Jesus , enam cod, Canl. 6 Wovf. —
(/.) Addit per, pariier tex. Gr. «v«.
767 EUSEBII VERCELL. EVANGELIUMCUMYARIIS COD. COLLATUM. 768
el duobus 47. Et cum sero Jesus quinque esset jam
piscihus, res- facluni es- panibus, et faclum, erat
piciens in set, jam erat duobus piscibus , enim longe
caelum. mvis in me- ispiciens in navicula in
benedixit, dio mari, et caelum, bencdi- medio mari,
et ronfre- 3
ipse solus su- xit, et fregit et ipse solus
git panes, per terram. illos (a) quin- 4S. in lerra. Et
et dabat dis- 48. Et cum vidis- que f panes, cum vnleret
cipnlis suis, set (g) remigan- etdedit disci- illos (g) rcmi-
uli adpnne- tes. et laho- pulis suis, ulpo- ganles, et
rent ante ranles t, (erat neient ante liboiantes f,
eos; et duos euim illis lllos ; et duos (ventiis autem
pisces par- ventus con- pisces divisit illis contra-
titus esl om» trarins) cir- siiinlileromni- rius erat)
42. nibus. Et man- ca qiiartam 42. bus. Etman- circi quartam
ducaveiunt vigiliam duraverunt autem vigiliam
omnes, et sa- noctis ve- omnes, et sa- noctis veuit,
tiali sunl. nit, ambu- tnrali sunt. ambulans
45. Et sustule- lans Jesus su- 45. Et (b) luleruntt supra in.ire,
runt reli- per marem, fiagmenioium et voleh il
quias frag- et volebat cophinos xn. praeterire eos.
mentorum praetenre plenos, nec- 49. Ad illi.ut
xu. copbi- A9. lllos. . . . li, non de pi- videriint
nos plenos, eum \idis- 44. scibus. Erant eum ambu-
etJ de pisci- sent enm auipm, qui lantein supra
44. bus. Et erant, ambulan- maiiducaberant, mare, puta-
qui ederant, tem super v. milia vi- verunt fan-
v. milia vi- mare, puta- rorum. tasma esse,
45 rorum. Et veiunl pban- 45. Et slatim {/;) et excla-
protinus tnsma esse, (c) exurgens t, mavertint om-
(c) exurgens f, (h) et exclama- coegit disci- 50. nes, PI con-
coegit dis- 4
50. verunt om- pulos suos lurbali sunl t>
cipulos su- nes, et con- ascendere Et conlestim
os ascen- turbali sunt t- (d) in t uavi- lorutus est
dere (d) in f na- Stalimqtie cula (e) et (i)illis, di-
viculam, alloeutus praecedere t cens -j-:
(e) et praecede- est (i) ad cos, se trans frelum Constanles
re t se in con- dicens t : A.ni- a Bedsaida : estote, ego
tra Bessai- maequi es- ({) ipse aulem sum, nolile
da; ciim ipse lote, ego sum, dimisit t 51. timere. El
dimilterel nolite nme- lurbam. ascendil ad
46. lurham. Et, 51. re. El ascen- 48. Et piofectus eos iu navi-
cum dimisis- dit. . . avem, ab eis, abiit culam, et
abiit in monlem, cessavit
"seteos,
in montem ul oraiet. ventus.
orare. lus. Et 47. Et cum scro El abun-
CODEX BRIXIN.NUS.
et duohus piscibus aspiciens in caelum. hene- navis in mediomaii, et ipse solus inteira. Et videns
di\it. et fregit. et dedit discipulis suis. ut po- eos laboiantes m remigando. eiat enim venlus con-
nerent anle eos. et duos pisces divisit omnihus. El trarius ilhs. et cnca quaitam vigiliam noctis. venit
nianducaverunt omnes. et satuiatisunt Et suslu- ad eos Jcsus amhiilans supei' mare. elvolebat piae-
lerunl reliquias fi.ngnientoiuin duodecim coplnnos. teiiieeos. At ilh videntes euin amhulaniem super
etde piscibus. Erant aulem qui mandncaverunt pa- maie. puta\erunt phantasma esse et exclamave-
nes. quinque milna viroimn. Et stalim cocgit disci- runl. omnes emm vidprunt. et conturbali suni Et
pulos suos. ascendere (d) in t navem. ut praecede- continuo locutus eslad eos. et dixit ets. Consianles
rent eum trans fieium. ad Bethsaidam. dum ipse estote. ego sum. nolite timere Et ascendit ad illos
dunitteiet populum. Etcum discessisset ab eis abiit in navem. et cessavit vcnlus. Et
in inontem orare. Et cum sero esset factttm. erat
1 Mm.et de piscibussimihter. Erant, Vidg. etde pisci- 4 Gat. omnes,qui videranteum. Jlfm.omnes enim,qui
bus Erant.
5 Gat. in montemsolus orare Vulg. m montemorare. vidprunt... etmagis. Vuig omnes enim \iderunt eum et
1 Gal. sohis eratin. Vulg.solusin. plusmagis.
LFCTIONES CODICIS VINDEBONTNSIS ABEUNTES ABEDITIONE VULGATA.
•il.uliapfonerentanteeos 4S Etstaiimexurgcns.coegit . clis, et \ emt JPSUS ambulanssuper mare, et \olebal prae-
ascnideienavern,et|raecedere .aBessaida. 47. jameral tenreillos 30. omnes emmeonturbatisnnl... Et lorutus
naus 48. Etvidet eosreimqaules,eLlaboranles,(pratemm est ad eos, diceus. Conslantesestole, ego. Sl. et ascen-
\enius contranus) et erat horacirca quarlam\ igiliamno-
BL\NCHINI NQTiE.
(a) MA\t quinque, cod. nuoqtie Cant. TTEVTE.— (b) Post tulerunt, deestreliqtiias, item in tcx. Gr.—(c) Addi1
exmgens, etiam i oil. Cai.t. el-eyepQeLg.—(d) Additin, lex. quoque Gr. elg.—(e)Iiaeltex.Gr. -/v.litpovyeiv.-(f) Iti
ct cod ( anh vvrb; Skvitfl)vei(dimittit),—(g) !ta <tod. Gant o>dp o lamen verborum mulaio, fivc-vviCouevo
Kcis)V.vvov-vs.—(h) Et it cod Canl /oi.<r>i"scoiv) ri Jtee .') l-vcv/Bi,rt>—fj) Jnxla rod. Canl tSrkicMyt,,)
?69 EVANGELIUMSECUNDUMMARCUM. "570
m jiter gros, aut in dantius inin plaleis,
se stubebant civitates, ira se stu- poncbant
cum admi- in foro, et in pehtnt, («) et universos
ralio plataeis po- mirabantur -j-, infirmos, et
52. enim intel- nebant ae- 52. iion enim rogahant eum,
lexerunt gros, et roga- intellexerant ul vel fim-
de pambus; bant eum, ut in pauibus; briam vesti-
erat enim vel fimhriam cor auiem menti ejus
cor illorum vestimeiiti illoiuin ob- langerent :
obtusum. ejus tange- tusuin erat. et quicumque
53. Et (b) iude t, cum rent: et quicum- 53. Et transfre- tangehanl,
trausfre- que letige- tantes (6) in- salvi fie-
tassent, per-' lunt, sanali de t vene- bant.
venerunt sunt. runt in ler- CAPUT VII.
ad lerram CAPUT VII. ram (c)Gen- 1. Et conve-
Gennesa- 1. Et convent- nesar f. nerunt ad
54. i et.s Cum exis- unt ad euin 51. Et cum exis- eum Phari-
sent de na- Phansaei, senl de navi, saei, et qui-
vi, continuo et quidam continuo dam de Scri-
cognoverunt de Scnbis, cognoverunt bis, qui ve-
55. eum: circum- qui vene- 55. lllum : et cir- nerant ab
euntes au- rani ab Hie- cum curren- Hierosoly-
tem imiver- rosolymis. les univer- 2. mis. Cum
sam regio- 2. Qui cum, visam conhnem viderent
nem illam, dissent quos- regionis illius, quos-
coeperunt dam ex disci- coeperunt dam ex disci-
super grab- pulis ejus in- (d) in grabat- pulis ejus non
batos adfer- mundis matis adferre lotis manibus
re omnes, nibus, hoc omnes male manducare
qui se ma- est inlolis, e- habenies, (e) panem f.
le habebanl, denles p mes, circumferebant 3. Pliarisaei
ciicumfe- .... erave- aulem illos, autem, et „
rebant enim 3. runt. Phari- ubicumque omnes
eos, ubicum- .
saei. . et . auaiebaut Judaei, nisi
que audis- omnes Judaei esse Jesum t- subinde la-
sent Jesum es- nisi momen- 56. Et quocum- verint ma-
56. se. Et quocum- lo laverint que lret in nus, non
que3introi- nianus, non castelhs, vel mandocant
bat in muni- edunt(/') panem t, villis, vel ({) paneni f,
cipia, vel a- lenentes civttaiibus, lenentes
CODEX BRIXIANUS.
plusmagisinlrasestiipebant(a) etmirabaiUurt- non bantur eum. ut vel fimbriam vestimenti ejus. lange-
enim mtelle\eiant<ie pambus. eratennn corillorum. renl. el quodquod langebant eum. salvi Iiebant Et
obceeaiuni.Etciimir.insfreiassent.veneruniinlprram conveneruntad eum Phaiisei. et qiudam de Stribis.
Gennesaretli. el adplicuerunt. Et egressis eis de navi qui \enerant ab Hieiosolyinis. Qm cuin vidi^sent.
coiitinuoeogiioverunleiim,elpercnirenies univeisam qtiosdam e\ discipulis ejus. cominunibus inainbus.
regionem illam. coeperunt m grahatis. eos qm male idest iion lotis nianducare panes. vituperaverunt.
habehnnt. circuinferre. ubi aiidipbint euin esse. Et Pliansaei eiiim. et omnes Judaei. nisi crebro lave-
quocumqiieintroibal in caslella. vel in civitales. aut rinl manus. non manducant. tenentes
iu villas. in plateis ponebant lnfirmos. et depreca-
CODEX CORBEIENSIS.
52. erat enim cor eorum collusum. C^p. VII. — I. quidam deScribis ah Jerosolyinis.
55. Omitttt, el applicueiunt. 2. mandiicare panem, vitupetaverunt eos.
55.etciiciiiiicurreniesuniversam regionem,coepe- 5. Judaei, nisi pugtllo lavennt manus, non man-
runt in grabbatu. ferre omiiesmalehabenles, circum- ducaul panem, etc.
lerebaiitauiemeos,ubicumqueaudiebanlJesnmesse.
VARIANTESLECflONES.
1 Mm.perveneruntin lerram (ienezar. rutg. venenint gnoverunteum : et.
in lerramGenesarelh. 3 Gat. mtroiehat Mm. introeat... in civitates, et in
s Gal.et Mm.Cumqueegressissent.Gat. cognoverunt plateas.Vulg.introibat...aut civitates,in plateis.
eum \iri locirllius,et. Vulg. Cumqueegressi essent.. co-
LECTIONES C0DICIS ABEUNTES
VINDEBONENSIS ABEDlTIOÊ VULGATA.
diLin navemad illos, et. b2 erat emmcor lllorumoptu- esse. 36 Et quocumqueinlroivit...umbnum.Ibtd. deest
sum. 55. Et iude, cum transfretassent, penenerunl. eum.
Ibtd. deesl GeiiPsarelh, el apphcuerunt. S4. Cumque GAP.VII. — 1. Et conveneruntad eum. Ibid. deest,
egressusessetde na\i. SS.et cncumcunenfs circa um- venientes $. Quicum vidUsent. 5. Pliirisaeiaulem....
\eisam legionem,coeperunlmgrabatislerre malehabcn- nisi pugillolavermt... non mauducantpanem... tenentes
tes, tu cumterebaiitauLemeos,ubicumqueaudiebanLillum
BL\NC!IINI NOTÊ.
(«) Addit etmhabanlur, etiam lcx. Gr. w.l eBvvyv&v.Veic. hahet, cum admhalione.—(b) Addil inde, cod.
quoqup Cant. evelBev. —(c) lla elcod.Canl. Lai. ac Gr.rEvv«o-ap.lbid. in Vercell., Veron. etcod. Canl. deest
el applicuerunt.— (d) lla el COd.Cant. eitiTotgypv.SSv.TT0ig TTOVTK? Toxigvavag i'yovTv.g. itepdfepovyap O.VTOV:
OKOV vv v/ovtravTOV 'iwoOvetvKt.Cui concoidat etiain Veicell.— (e) Post panem, deest vttupeiavetunt, etiam
inGoili., Copt., jEihiop., Alex. etahisapudMiIhum. — (f) Additpanem, cod.quoque Cant. apxov.
<m EUSEBII VERCELL. EVANGELIUMCUM VARIIS COD. COLLATUM. 77i
CODEX VERCELLENSIS. CODEXYERONENSIS.
traditionem tem illorum traditionem git t, cor au-
seniorum : longe est a seniorum : tem eorum
4. et, a loro (a)cum 7. me. Vane au- 4. et, a foro longe est
venerintt, lem colunt (a) cum ve- 7. a me. Sine
nisi baptiza- me, docen- nerint t. causa autem
ti fuerint, non tes doclri- nisi hapti- me colunt,
edttnt: nas, et man- zentur, cibum docenles do-
el alia mulla data homi- non eaptunt: ctrinas, (g) prae-
sunt illis, quae num; el alia mulla cepta t homi-
acceperunt 8. baptizantes sunt, (b) quae 8. num. Baptis-
iradita, bap- ureeos, et ca- acceperunt mos, catinum,
tismos calt- lices, el alia lenere t, et orciolum,
cum, et ur- mulla (h) his siut baptizent et alia similia
ceorum, et milia, quae calices, et multa (h) hu-
caccaborum, facilis, dere- urceos, et jusmodi laci-
et leclorum. liclo manda- aerainenia, lis, lelicto
5. Et mterro- lo Dei, tenen- et lectos. praecepto Dei,
ga. . . . nt tes traditio- 5. Et interrogabant tenentes tradi-
eum Phari- nem hominum t- euin Pbansaei, tiones homi-
saei, el Scri- 9. Et dixit lllis •. Be- et Scribae: 9. niim t- El
bae, dicen- ne inrilum Quare dis- dicehal lllis :
tes : Quare facitis prae- puli lui Bene irritum
discipuli ceplum Dei, non ambu- facitis man-
tui non se- ut tradttio- lant secundum datum Dei,
quunfur se- nem vestram traditionem ut traditionem
eundum 10. (i) statuatist-Moy- seniorura, veslram (i) sta-
traditionem ses enim di- sed (c) in- tuatis t-
semorum, xit: Uonori- lotis t mani- 10. Moyses autem
sedimmun- fica pairem bus eduiu dixit:
dis mambus luum , el ma- panem ? Honora palrem
edunl panem ? trem luam. 6. Ad illere- tuum, et ma-
6. Ad ille respon- Et: Qui male- spondens, trem tuam.
dens, dixit: dixent (j) patrcm t> dixit: (d) Quo- Et : Qui ma-
Bene prophe- aut malrem , niam t bene ledixent (j)pa-
tavil Eseias morti mori- prophetavit trem t, aut
de vohis si- atur. Eseias de matrem, morti
mulalori- 11. Yos auiem di- vobis hypo- moriatur.
bus, (e) quidi- citis : Si' dixe- critis, (e) qui 11. Yos autemdicltis:
xit f : Populus rit homo pa- dixit t "•Plebs Si dixerit
labiis me (f) di- lii suo, autma- haec labiis homo patri ,
ligit f, cor au- tri : Donum, me (f) dih- aut malri:
CODEX BRIXIANUS.
traditionem seniorum. elredeuntes a foro nisi bapti- causa auiem me colunt. docentes doctrinas et prae-
zenlur. non comednnl. el alia multa sunt quae tradila cepta hominum.
suul illis servare. baplibmala cahcum. et urceorum. Relinquentes enim mandatum Dei observatis ea
et erameniorum. et lectorum. Deinde lnterrogaverunt quae ab hominibus sunt tradita. baptismala nrceo-
eum Phansaei.elScribae.Quare discipuli tuinon se- rum. elcahcum. et alia liis similia multa lacitis. Et
quiintur tradiuonem seniorum. sed (c) non lotis f dicebu illis. Bene lnntum facitis niandatum Dei ut
nnnibus mandticant pmeni. At ille respondens. trailitionem vestiam (t) slatuau<; t- Moyses enlm
dixit eis. Bene prophetavit Esaias de \obis. hypo- dixit. Honora patrem tuum. el matrem tuam. Et qui
cntis. sicut scriblum est. Populus hic. labiis me maledixenlpatri. aulmatri. morle moriatur.Vosau-
honorat. cor auleni eorum. longe cst a me. Sine tem dicitis. Sidixenf bomo.patri aut mairi. Corban.
CODEX CORBEIENSIS.
4. et, a foro cum venerint, nisi bapiizentur, cibuin 7. Yane autem coluiit me , doeenlcs docliinas,
non accipiunt. praecepta hominum , baplizantes urceos, et calices.
5. Quare discipuli tui non sequuntur tradifionem 8. et alia similia, quae mulla lacitis , derelinquen-
scniorum, sed non lolis manibus manducantpanem? tes praeceptum Domini , tenenles traditionem ho-
6. de vohis hypocritis, dicens: Populus autem minum.
labiis... cor aulem eorum longe abest a me. 9. utlraditionem vestram slaluatis.
1 Gal. proderit Vulg. profuerit-
LECTIOfcES C0DICISVINDEBONENSIS ABEUNTES ABEDITIONE VULGATA.
traditionemJudaeorum. 4. et, a forocumvenerint, nisi calices, etaha simiha, quae faciliscomplura,relinquentes
baptizentur,cibumnon capmnt ..baplismoscaheum. 5 et mandatumDei, tenentes tradiliones hominum. 9- Bene
Scribae, dicentes : Quarediscipuhtui nonsecunlurtradi- inriUimfaeilis praeceptumDei, ul tradilionem veslram
tionem -6.Ad llle respondens,dixit.... Esaias.. de vobis slalualis. 10. aut matri. 51.si dixerit homopatri suo...
hypocnlis, et dixit: Populus. 8. Baptizantesurceos. et
BLANCHM NOTJL
(o) Addit cum venetinl, eliain cod. Canl. OTKV S')0«O-W.Brix. vero hahet, el redeuntes. — (b) Ita et tex. Gr.
v xvpOvfjovvparetv — (c)Ita et tex. Gi KvtTrrot?.— (d) Addil quoniam, paiiter Lex.Gr. 6Vt.— (e) Juxlacod.
Cant. vvl efaev. —(f) Ita et ood. Cant. vyv.ita. — (q) Ante pi aecepla , deest et, item in tex. Gr. — (h) Juxla
ordinem cod. Canl. TOIKUTK itoY)&irotstTE, KfivTigTOVevT0~)vv. — (?) Ita et cod. Cant. O-TIJO-JJTE. — (;) Ita et
tex. Gr. TtaTipa.
773 EVANGELIUMSECUNDUMMARCUM. 7/4
(quod est mu- prae multi- Corban (quod troisset in
nus) quo a me ludine, in- est munus) domum a tur-
melior fac- terrogabant quodcumque ba, interroga-
12. tusfueris: non eum diseipu- ex me, tibi bant eum
sinctis am- li ejus simi- proderit : discipuli ejtis
plius aliquil litudinem. 12 (a) jam non f parabolam.
facere(6) patri, 18. Et ait iliis : Sic dimiltitis eum 18. Et ait illis :
13. aut matri, speret vos inpru- quicquam fa- Sic et vos ira-
nentes ver- dentes estis? cere (b) patri t, prudentesj
bum Dei, per Non mlelle- aul matri, estis ? Non
traditionem gitis , quia ' om- 13. infirmanles intellegilis,
vestram ne, quod fo-a verbum Dei, quod omne
(c) stultam t, quam risintroit in per traditionem cxtnnsecus in-
tradidistis : et hominem, non veslram (c) stul- troiens in
similia hu- potest eum cotam ti qutm hominem,
jusmodi inquinare : Iradidisds : non potesl eum
multa faci- 19. (f)a nec enim f inel similia communicare :
14. tis. Et, eon- troit in cor ista multa facilis. 19. (f) nec enim t
vocuns tur- ej'us, sed in 14. Et, (d) advo- lntroiil in
bam iterum , venlrem ejus, calis t iterum cor ejus,
dixit illis : et in secessum lurbis, dicebat sed in ven-
Audite me exit, purgans illis: Audile trem, et in
omnes, et in- omnes escas, me omnes, secessum exit,
15. tellegite. Ni- et exit in riet intellegite. purgans om-
hil est (e) a fons vum. 15. Nilnl est (e) a nes escas.
liommis t> 20. Dicebat autera: foris hominis -j, 20. Dicebat au-
inlrans -
quod qnia, quae de quod inlral tem , quoniam,
in eum, possit homine exe- in eum, quod quae de ho-
eum coin- s
unt; illa coin- possit illum mine exeunl,
:
quinare sed, qninant ho- coinqtiinare : illa commu-
quae de ho- 21. minem. Ex in- sed, quae de ho- nicant homj-
niine profi- terioribus mine profi- 21. nem. Ab
ciscuntur, enim de ciscuntur, intus enim
illa sunt, quae , corde homi- llla suut, quae de corde ho-
coinquinant num proce- coinquinant minum co-
hominem. duntcogita- hominem. gitationes
16. Si quis habel liones malae, 16. Siquis ha- malae proce-
aures audi- adulieria, bet aures dunt, adulle-
endi, audiat. 22. (g) furta, forni- audiendi, 22. ria, (g) furta,
17. Et, cum inlro- cationes, ho- audiat. fornicationes, ho-
isset in domum micidia f, (h) ava- 17. Et, cum in- micidia t, (h) avarilia,
CODEX BRIXIANUS.
quod est donum. quodcumque ex me tibi prod- domtim. a lurba. mterrogabant eum discipuli ejus.
erit. et ultra non dimittitis eum quicquam fa- paiabolam istam. Et ail lllis. Sicel vos imprudenles
cere palri suo. aut matri. rescindentes verbum Dei. estis. nondum intellegetis quia non omne quod ex-
per iraditionemvestram. quam tradidislis. et similia irinsecusest mtroiens in hommem non poiest eum
hujusmodi miiha iacitis. El convocans omnem tur- communicare. quia non inlroit ni cor ejus. sed m
bam. dicehat eis. Atidite me omnes. et lntellegne. ventiem. el in secessum exit. purgans oiniies escas.
Nilnl eslextia hoininein. lntroiens in eurn. quod Dicebat atitem quia quae dehomuie exeunt. ill.icom-
possit eura comquinare. sed quaeprocedunl de ho- municanl hominein. Ab nilus aulem de coide homi-
nune illa sunt quae commumcant hominem. Si quis num. proceduni cogitaiiones male. aduileria forni-
habel aures audiendi audtat. El cum introisset in cationes. homicidia. furta. (h) ava-
CODEX CORBEIENSIS.
12. j'am non missum facitisillum quicquam facere. didislis.
13. per (,radiiionem vestram stqltam, quam tra- 15. quod eum possit communicare.
1 Gat. omne, quod extrinsecus. Vulg.quia omne ex- cor ejus, sed in venlrem vadit, et in secessum exit,
trinsecus.
2 Gal.quoniamnonintra\it in cor ej'us,sed in ventrem, purgans.
3 Gal. coinquinant.Vulg. communicant.
etin seceasumexiit, purgans. Vulg quia non mtrat m
VINDEBONEftSIS ABEDITIOIvD VULGATA.
tibi prodent. 12 iam nonmissumfacietiseum quicquam gilis, quh omne, quod extrinsecus. 19. nec enim inlrpnt
facerepatn, aul matri. 15 per traditionemveslramstul- lii cor ejus... m secessumvadit, et purgat. 2t. de corde
tam. 1S Quodpossiteumcommunemfacere: sed. I6.S1 hominnmcogilationesnialae piocedunt, adultena, furla.
quis habel aures ad audiendum. 17. El, cumintroissetin 22 avanlia,nequitia, dolus, impudicitia.
domumturha ante eum, interrogabant. 18. Non intelle-
BLANCHININOT^S.
(a) Ita et cod. Cant. Lat. — (b) Post palti, deest suo, eliam in cod. Cant. — (c) Addit stullam , etiam
— (e) Juxta lex. Gr. e\o>Bev
cnd. Cant. TVJ fxwpS.— (d) Juxla tex. Gr. itpoo-vvlecrv.jj.evog. TOUavBpwitov.—
(f) Ita et coii Cani. ov ykp.— (g) Juxta ordiuem cod. Canl.—(h) Ita et cod. Canl. Ttleoveîa,f,So)or,)itovvpiv.,
«o-e).y£ta, pao-yvjfitKt.
[CODEX VERCELLENSIS. CODEX VERONENSIS.
ritia, nequi- n filios : non nequitia, do- filios; non est
tia , dolus, in- est enim bolus, impudi- enim bonum
pudicitia, num sume- citta, oculus accipere panem
oculus nere panem fi- malus, hias- filiorum, et
qua -|-, blaspbe- liorum, et phemiae t, miltere illum
mia, superbia, proicere ca- snperbiae, (c)calellis t-
23. stultilia. Om- nibus. 23. stultitia. Ora- 28. Ad illa re-
nia haec ma- 28. Ad illa respon- nia haec ma- spondens, ait ei:
la de inlus dit ei, dicens : la ab inlus (rf) Domine,
procedimt, Ita Dnmine ; narn
' procedunt, et (e) sed et t ca-
el coinqui- et catelh sub- communicant telli sub
iianl homi- lus mensam hominem. mensa man-
nem. edunt de mi- 24. Elexurgens, dueanl de
24. Et exurgens, cis puerorum. ahiit in fines micis puero-
ahiit in fini- 2
29. Et dixit ei : Va- (a)Tymt; 29. rum. Et ait
bus (o) Tyri f; et, cum de; piopter et ingressus illi : Vade;
intiasset in hunc verbum domum, ne- propter hunc
domum, ne- luum exi- minem voluit sermonem
minem vo- it daemoni- scire, et non contingat libi
luit scire, et um a filia tua. potuit la- de filia tua,
non potuit 30. Et, cum isset tere. 30. utcupis. Et,
25. latere. Cum domi aput se, 25. Mulier enim, cum abisset
audisset enim invenit dae- stalim ut domum, in-
mulier. . . . monem exis- audivit de venit puel-
lise, et filiarn eo, cujus ha- lam jacentem
ebatspi- suam recum- bebat filia supra lectum,
ritum inmun- bentem in- spnitum imet daemonium
dum, venit, 31. lecto. Et dein- mundum, in- exisse ab
et procidit ceps egres- tra\it ad ea.
ad pedes ejus. sus de hni- 26. eum. Erat 51. Et iterum exiens
26. Mulier (b) au- bus Tyrii, (6) auiem de finibus
lem erat Grae- venit perSi- Graeca f, Tyrii, venit
ca, t natione Sy- donem ad Syrofoenissa per Sidonem
raphoenis- mare Gali- genere. ad mare Ga-
sa. Et roga- laeae inter Et rogabaleum, lileae inter
bal illum, ut medios fi- ut daemonium medios fi-
daeinonium nes Decapo- eireret de nes Deca-
eicerei de 52. lis. Et of- 27. fiha 52. poleos. Et
27. filia ejus. El di- ferunl ei sur- ejus. Qui adlenint
cit ei : Sme pri- a
dum, et mu- dixit llli: Sine ei surdum,
mum salia- lum; rogan- prius salurari et mutum;
CODEX BRIXIANUS.
Htia. nequitia. dolus. iivido. inpudiciti i. oculus illi. Sine piius saturari filios. non est enim bonum.
malust-hlaspliemia. supeibia. et stultitia. Omnia suineie panem uiiorum et miltere canibus. Ad iila
liaec inala. ab nilus procedunl. et commuiucanl respomlit ei dieens. Utique Domine. nam el catelli
hominem. sub mensa. comcdunl de micis piieroium. Ad llle
EL exsurgens inde abiit in (ines Tyri. et Sidonis. diut ei Vade propter hunc sermonem exutdaemo-
et ingressus in domum uemiiiem volmt scire. el non liium de dlia lua. Et cum abibset m domum snam
poluu latere. Sed coulinuo cum audisset muber dc invemi liliam suam jicenlein supra leclum. Et die-
eo cujus filia hahebat spiritum inmundum intravit roonium cxisse. Et lleruin exiens de iinibus Tyn.
ad puni. el prociJit ad pedes ejus. Eiat aiiiem mu- venit per Sidonem. ad mare Gahleae. inlermcdios
lier Genlilis, Syrophoenissa geneie. Elrogabat eum. fmes. Decapoh. El offerunt ei surdum. et mutum.
ut daemonium eiceret de filia ejus. Jesus auiem ait et depie-
CODEX CORBEIhNSIS.
24. Omillit, et Sidonis. 31. ad mare Galilaeae, ac inter medios fines De-
26. Erat enim Graeca, Syrophaenissa genere. capolis.
* Gat.catelli edunt. Vulg. catelh comedunt. ter. . exiit.
:
s Gal. llh Jesus : Propter... et exiit. Vnlg llh Prop- 3 Gal. et mugillalum.Vvlg. et mutum.
LECTIONES CODICIS ABEUISTES

2i Et exurgens... iu BnesTyni, etSydoms,etingressus m Domme,sed et canes suh mensamanducantdemicis pue-
domum.2b. muher enun ..cuius habebal uha spiuiuinlm- rorum. 23. Vade; propter linncsermonem exul daemo-
muiidum.intravit sd euin. 26 Erat euini inuherGraeca, niumde Blia,elc. 50. tum ahissel donmm, invenii puel-
Phoenisia genere, et procidens ad pedes ejus, rogabat. lam .. et daemomumexisse. 52.Et afferunlei... ut mi-
27. bonum accipere. 28. Ad illa respondilllh, dicens : poneret.
BLANCIIININOTiE.
(a) Post Tyri, decst el—Sydpnis, ctiam in cod. Cant. — (b) Ita et text. Graec. U 'E)/\wig. — (c) lia et
— (e) Ibtd. cum codem ha-
lex. Gr. Totj v.waoioic. (d) Amc Do nine, deest utique pariter in end. Cant.
bet, K))Kwi. =
777 EVANGELIUMSECUNDfJMMARCUM. 778
CODEX VERCELLENSIS. CODEX VERONENSIS. "
les, ut inpo- tos loqui. ut imponeret CAPUT VIII.
nerel ei ma- CAPUT VIII. illi manum. l.Inillis(d)au-
33. nus. Et adpre- 1. In illis (d) autemt 53. Et suscipiens tem t diebus
hendens eum diebus ite- eum de tur- iterum, cum
de turba se- rum, eum ba seorsum, turba multa
orsum, (a) expu- lurba mag- (a) expuens, esset, et nec
ens, misit f di- na esset, et misil t di- baberent,
gilos suos in non habe- gitos suos quod man-
auribus ejus, rent, quod in auriculas, ducarent, con-
et teligit lin- ederent, con- et letigit vocalis disci-
guam ejus : vocans dis- iinguam ejus : pulis, ait illis :
34. et aspiciens cipulos, dixit 34. et su- 2. Misereor super
in caelum, 2. eis : Misere- spiciens (e) istam t t"r-
ingemuit, et or lurbae huic, in caelum, bam, quo-
aitilli : Epi- quoniam ingemuit, niam (f) triduum
la : quod est: jam (f) tridu- et ait illi: j'am est, ex quo
adaperire. ura. . . . quo Effeta : quod hic sunt f,
35. Et t apertae hic. . . . t et est: adape- nec habent
sunt aures non habent 55. rire. (b) Et t quod man-
ejus, et so- quod edant, apertae sunt 3. ducent, et
lutum est vin- 3. et dimittere aures ejus, (g) dimittere
culum lin- illos jejunos et solutum eos jejunos
guae ejus, dom est vinculum nolo, ne fa-
et loquebatur ne patian- linguae ejus, ligentur in
diserte, adeo tur in via; et loquebatur via; quoniam
ut omnes stu- quoniam qui- confidenler quidem t ali-
56. perent. Prae- dam illorum 36. Etpraecepit qui de longe
cepitque a longe ve- illis, ne cui venerunt.
eis, ne cui di- nerunt. dicerent. 4. Et responde-
cerent. Cum 4. Et responde- 37. (c) Ad illi f runt ei disci-
prae. . . . eret runt. . . dis- magis tantum puli sui:
ill 0 cipuli sui: Un- praedicabant, Unde islos
magis cla- de hic tan- et eo amplius quis (h) potest f
37. mabant, et los poterit admirabantur, saiurare pa-
eo amplius aliquis salu- dicentes : nibus in
admiraban- rare pani- Bene omnia solitudine
tur, dicen- bus in aere- fecit: et sur- ista?
tes : Bene om- 5. mia? Elinter- dis praestat 5. Etinter-
nia * fecit: et rogabat illos : audilum, et rogavit
surdos facit Quot panes mutis elo- eos : Quot
audire, et mu- habetis? Qui quium. panes habelis?
CODEX BRIXIANCS.
cabantur eum. ut miponeret ei manum. Et ad- dire. et mulos loqui. In ilhs (d) aulem f diebus.
sumens eum a turba seorsum. misit digitos suos. iterum cum turba muKa esset. et nec habeient quocl
in auriculas ejus. et expuens tetigit linguam manducarent. convocalis Jesus discipulis ait lllis.
ejus. et aspiciens in caelum., ingemuit. et att Misereor turbae huic. quia ecce jam tnduo mecuni
illi. Epphela. quod est adaperire. Et statim apertae sunt. et non habent quod manducent. et si dimisero
sunl aures ejus, et solulum est vincuium linguae eos jejunos in domos suas. deiicient in via. quidani
ejus. et loquebalur recle. Et praecepit eis. ne cui enim ex eis. de longe veneiunt.
diceient. Quanto aulem eis praeeipiebat. tanlo ma- Et responderunt ei discipuli ej'us. Unde istos
gis illi plus praedicabant. et eo amplius ammiraban- hic potest quisquam saturare panibus in solitudi-
tur dicentes. Bene omnia fecil. et surdos facit au- ne. Et interrogavit eos Quod panes habetis. At illi
CODEXCORBEIENSIS.
35. et loquebatur confidenter. habent, quod manducent.
57. et surdis prastat auditum, et mutis loqui. 5. et dimittere eos jej'unos in domum nolo, ne fa-
2
CAP.YHI. — 2. Misereor super istam turbam t, ligentur in via; quoniam quidam ex eis de longinquo
quoniam triduum esljani, quod hic sunt, et non venerunt.
VARIANTESLEGTIONES.
1 Gal.facit... faeit. Vulg.fecit... fecit. a Et tia Gat. sec. curis; primis aulemhabebatlurbae
huie.
LECTIONES CODICISVlNDEBONENSIS ABEUNTES ABED1TI0NE VULGATA.
55.Et suspicienseum... expuens, misit digitossuosin CAP.VIII. — 1. In ilhs autemdiebuslterum. 2 Mise-
auriculas,et letigit, elc. 54. et respiciens. 5S.Et aper- reor super istam lurbam, quomamtnduum jam est, ex
laesuntames ejus... el loquebaturconfidenter. 36.ne quo hic sunt, nec habent, quodmanducare. 5. el dimit-
cuidicerenl.omissis,quantoautem eis praecipiebat Ibid. tere eos jejunosdomumnolo, ne faligenlur m \ia; quo-
Vindebon.habel,ad ilh magis lantum.praedieabanl. 57. nianiqutdeniet aliqui ei lns de longe. i. ISLOS quis pos-
ammirabantur...etsuidispraestatauditum,etmuulocunlur. sit salurare panibusin. S. Qui
BLANCHININOTJE.
(a) Juxta ordinem cod. Cant. TtTvo-vg e@v)e.—(b) Post et, deest statim, etiam in cod. Cant.—(c) Ita et
cod. Cant. ot os, omissis, quanlo aulem eis pruecipiebat.— (d) Ita et tex. Gr. §i. — (e) Addit islam, etiam
cod. Can'. TOVTOJ. Yeicell. et Bnx. habent, liuic. — (f) Ita et cod. Cant. «Sn vy-ipaiTpetgeicrtvaitb TtoreaU
elo-iv.—{g) Et ila cod. Canl. K7ro)0o-«t ov 6ilo> Iw. pi evlvBS>o-i.v iv 6§5, i« zw. Veronensi fere concordat
Verceliensis. — (h) Posl potest, deest hic, etiam in cod. Cant.
PATROL, XII. 2Ii
779 EUSEBU VERCELL. EYANGELIUMCUM YARIIS COD. COLLATUM. 780
dixerunt : tes (c) ilagedan -. Qui dixerunt : tem (c) Ma-
6. vn, et prae- 11. Etexeunles 6. Sepiem. E| gedam f.
cepit turhae Pharisaei, praeceptt tur- 11. Exierunt, au-
discumbe- c. . . . . nl baediscum-' tem Phansaei^
re super ler- di. . . . bere supra et coeperunt
ratn. cum eo, quae- terram. conquirere
El aecepit sep- renles ah il- Et accipiens cum eo,
tem panes, et, lo signum vn panes, quaerentes ab>"
gratias agens, decae. . . lemp- gratias agens, illo signum
tanies illum ' decaelo, tem-
fregit, etde- benedixit,
dit discipu- 12. Et ingemi- fiegit, elde- ptantes euni.
lis suis, ul ap- scens suo, ditdiscipu- 12. Et ingemens
ponerent: dixit: Quid l:s suis, ut in spiritu,
et appobue- geneiauo adponerent. ait: Quid
runt tuibae. haec quae- ed adposue'- generatio
7. Et hahebant lit signum? runt luibis. quaent signum?
pisciculos Anien dico vo- 7. Habuerunt Amen dico
paucos; elip- his, si dabitur autem et duo^s vobis, si da-
sos henedi- generatio- pisciculos; bilur gene-
xit, eljussit ni huic sig- et ipsos be- rationi isti
8. apponi. Et man- 15. num. Et, di nedixit, et 13. signum. El
ducaverunt, missis his, jussit adponi. missuin faciens
et satiati sunt: rursum as- 8. Etiiiandiiea- illos, et ad-
etsuslule- censa na- veruut, et scendens navem,
runt, quod ve, abut trans saltirati sunt; 14. abiit; eVob^-
*J*
superave- 11. fretum : el el sustulerunt, ' liti sunt eme-
rat (a) fragmen- obliti sunt quod supera- re panes, et
torum t, VII. sumere paverat, septem nihil amplius
9. sportas. Erant nes. . . . unum sportas (a) frag- habebant, nisi
autem, qui panem ha- menlorum t- unum panem,
manduca- behanl se" 9. Erant autem, ' quem secum
cum in na- qui mandu- r habebaiit iiinave.
verunt, ad
qualtuor 15. ve. Et praeee- caverant, 15. Et praecepu
milia homi- pitl lllis, dicens : ad qtiatiuor eis, dicens :
num : Cavate a fer- milia homi- (d) Yidete't
et dimisit il- mento Pha- num : et di- a lei mento
10. los. Et pro- risaeorum, misiteos. Pharisaeorum,
tinus ascen- et a fermen- 10. Et(4) ipset,' el fermento
dit navicu- to Herodis. ascendens Herodis.
lam cum dis- 16. Et cogitabant navem cuin 16. Et cogitabanl
cipulissuis, et ad alleru- discipulis suis, ad alterulrum^ "'
venit in par- trum, (e) quod t venit in par- (e) quod t pa-
CODEXBIUXIANUS.
dixerunl. Septem Elpraecepittnrbae. discumbere su- exierunl Phansaei. et coeperunt djscepiarêcum eo.
per leriam. Et accipiens seplem panes. e\ gratias quaerenies ah illo^sijfnum de caelo tenUantes 1 eum.
agens. Iregil et dedit discipulis snis. ut apponerenl Et lngemescensspiritu suo ait. Quia gener,atin isla
ante eos. et apposueruni lurbis. Hahueriint aiitem et signum quaerit. Amen. dico vobis. si dabilur gene-
paucospisciculos.et ipsos henedixit. el jussiiadpont. rationi liuic signiim. Et lelictis eis a^cendens lteruni
Et minducaverunl el saluiati ûnt. et sustulerunt navem. abiiûariYfretuni. CLobhti suni sumerepa-
quod superaveral. de fr.igmeniis. septem sportas. nes. el nisi unum panem non babebani secum iu
Erant auiem qui manducaverunt. quasi quatluor mi- navi. Et priecepil eis dicens Videte et oavpte a
lia. et dimisit eos. Ei statim ascendtt in naveni cum fermento Pharisaeorum. et a fermenio Herodis.
discipulis suis. ei \enit m finibus Dalmanutha. Et Et cogilahant inter se invicem dicentes. Quia
CODEX CORBEIENSIS.
9. ad quatuor niillia honiinum. 15. Yide a fermento Pharisaeorum.
10. venit in parles Magedam. (Ntlul de Dalmanti- 16. cogiiabanl ad alterutrum, quod panesnonhaberent.
tha.)
1 Gal. eis Jesus, dieens videte, ca\ete. . Phansaeo- Yidete, et cavetea fermentoPhansaeorum,et termento.
rum, el Saducaeorum,el fermento. Vulg. eis, dicens :
I.ECTIONESOODICIS VINDEBONENSIS ABEUMES ABEDITIONE VULGATA.
dixenmlei :Seplem. 6 suiraleiram.. eldedit. 7.Habue- 12 Et ingpmescpnsin spiritu .. qnaent signum? 13 El
rdntaufmetpaucospiscicnlos,et 8 fragmenlorumsppLpm rehctis lllis, rursus ascendilm naveni, et. 14 sumere
sporlasplpnas 9 nianduoa\erunt,ler'equatubr nnllHliomi- puies, nisi unumpanem,qupmsecumhabebantinna\em.
iium el lO.Etipseaseendensriavem. lnterramMigpdam 15.EL praêepiL.Ibid deest, et caveie. Ibid.habet,
II ExieruiHauteni...conquirereabeo'..templantes eum. Herodianorum. 16 et cogitabant ad alterutrum, quia
BLANCHINIWOTM.
(a) Ita et le\t. Gr. -/)KO-//KTMV.— (b) Ita et cod. Cant. VVTOC , onii^so stalim.— (c) Et ita S Hieronymus,
tnn cuni <\litsldeiisque cptld, teste Zach. Chrysopol. in Monotessaio, cod. Cant. Lal. lnbei. Magidan. --
(d) Post videie, decsl et caoele, etiam in cod. Calil. — (e) Ante quod, deest dicentes, in cGd. quoque Cant,
m EVANGELIUMSECUNDUMMARCUM. ?82
panes noii mentorum nes non (a) ha- Betsaidam,
(a) haberent t- sustulislis? berent t- et adferunl
17. Et, cum rescis- Qui dixerunl : 17. Quo cognito, ei caecum,
set Jesus, ait 21. vn. El (d) dicitt il- ait illis Je- et rogaveiunt
illis : Quid Iis : Quomo- sus: Quid co- eum, ut lllum
cogiiatis (b) in do nondum gitalis (b) in 23. langeret.
eordibus intellegiiis? cordibus ve- Etad-
\estris f, quia 22. El venerunl stris t> quia prehendit
panes non in Belhania, panes non manum cae-
Iiabetis?non- el offerunt habetis? non- ci, et duxit
duni iniel- ei caecum, dtim intelligi- eum exlra
legilis, nec depraecaji- lis, nec per- vicum, ex-
perspicilis? les illum, ut spititis? sie puens in
obtusum eum tange- obtusa sunt oculos
est cor yes- 23. ret. Ei, "adprae- corda vestra? ejus;
18. frum ? ocu- hensa ma- 18. oculos ha- et, impositis
los haben- nu caeci, pro- benles, non (f) manihus
tes, non vi- duxit illum videtis ? et au- illi, inlerro-
detis? etau- extra muni- res babentes, gabat t il-
res haben- cipium; et ex- non auditis? lum, si ali-
tes, non au- puens in ocu- Nee memi- quid vide-
ditis? los ejus, impo- nistis de ret.
Necmemo- suit llli ma- v. pambus, 24. Et as-
i9. res eslis, cum nus, et inter- 19. quos fregi piciens,
confregi rogabat eum, in qmnqiie ait: Video
quinque pa- an aliquid niilia homi- homines, ve-
nes in quin- videret. num ? ex qui- lutarbores,
que milia 21. Et respiciens, bus, quot amhulaii-
liominum ? ait: Video cophinos t6S>
ex quibus, homines, fragmento- 25.' (g) Ettile-
quot corbes veluli ar- rum luli- liim impo-
fragmento- bore% am- stis? suit manus
rum suslu- bulantes. (c) Ad illi super ocu-
?
listis (c) a^dilli 25. Deinceps in- dixerunt f : los ejus :
dixerunt f : ponens ma- 21. vii. Et et, imposi-
Duodecim. num super (rf)aittillis : lis mani-
*
20. Quando au- oculos ejtis, Quoinodo bus, coepit
tem vn. in (sic) et fecilillum (e) non t videre, et
qualtuor videre, et cu- intellexi- restitutus
milia, quol ratusesi; ita slis? est; ita ut
sporlas frag- ul videret 22. El venerunt videret cla-
CODEX BRIXIANUS.
pmes non habemus Quo cognito Jesus. ait lllis. Quid runt t Septem. Et (d) ait f illis. Quare ergo non-
-cogitaiis. quiapanes non habeiis. nonduraeognoscitis. dum intellegiiis. Et venerunt ni Betliania, et obttile-
necintellegitis. adhuc caecatum babetis corveslrum. ruut ei caecum. tt rogabtni eum ut lllum langeret.
oculos liabenles. non videlis et aurcs habentes non Et adpreliendens mantnn caeci. eduxil euin foras
auditis.Nec recordamini quando qiiinquepanes fregi. extia castellum. eiexpnens in ocalosejus. imposttis
in qumqtie milia. et qnod coplnnos fiagnientoiuin manibus suis. inlorngavit eum si aliquid \ideiet.
pleuos suslulislk, El dixerunt ei Duodeeim Quando Et aspitiens an. Video homiues. velnt ai hores am-
aulem et septem panes. m quatiuor milia. quotspoi- bulanles. Deinde lieium imposuit manus superoculos
tas plenas fraginenloium tulhiib. (c) Ad illi dixe- ejus. etfeciteumvidere. elrestitutus eslitautvideret
CODEX CORBEIENSIS.
17. Quid cogitatis in cordibus vesliis, qitia panes lia hominum ? quotcophinos fraginentorum lulistis?
non habetis? nonduin inteiligiiis, nec peispicitis? 22. Et venerunt Belhania, et afferunt illi cae-
sic obtusasunt corda vestra? lbid. nec mente ha- cum.
betis de quinque panibus, quos fregi in quinque mil-
1 Gat. quomodo.Vulg.quando. spuens .. si aliquid videret. Vulg. Et apprehensa manu
5 Gat.Et adprehendensmanum caeci, duxit eum... el caeci, eduxit eum .. et expuens .. si quid videret.
LECTlOiNES C0DIC1S VINDEBONENSIS ABEUNTES ABEDITIONE VULGATA.
panesnon haberent. 17 Qmdnec cOjjilatisin cordibns\e- cim. 20. (luandoauleinseptem
1 inquattuormilia,quotspoi.
stris, quia...nondummtellegitis, percipitis? sic oblusa tas .. suiLuhslis Ad illi dixerunl: Sppiem. 21 ail illis :
sunl cordavestra? 18 In Vindeb.deesl, el, aures halien- QuomodononduminLellpxistis? 22 Belliauiam,elafferunt
les, nonaiidilis.Ibid. habet,necmeministis. ei
19, de pam- eicaecum...elioga\ unl,uljllumtangcret. 23. Etappre-
?
Sus^ quosfregi ln qpinquemiflia ex qmbus, quolcoplu- heudil caeci manumet. . illi,inlenogabat eom, si aliqutd
nos,lragmenlor,um susluhslis? Ad ilh dixerunl: Duode- videret 24 veluti.23.eUterumimposuiLm,'num...ulvideret
BLANCIIININOT.E.
(a)Juxla (Od. Cuit. etyav (pro £t/ov). — (b) Addil in cotdtbus vesiris, eliam COil.Cant.evrvtgvapStatgvp5>v„
— (c) Et iia tod Cant. <uSEETTTOV. — '(rf)Jla etcod- Cant. ~>iyet.— (e) Ila ct tex. Gr. oO.— (/) Ita el lex.
Gr. Tvg^yjipvgaira, eitvpuTi/.Eavci eiiam Vercell — (g) lia ei te\. Gi. vai
EUSEBII VERCELL. EVANGELIUMCUMVARHS COD. COLLATUM. 784
783
ciaieomnia, 51. se. Et coepit re omnia, cui dicerent
20. Ei dnnisitil- docere illos, 26. Et dimisit Sl.deillo. El
lum iii domum quia oporiet illum in coepit docere
suam, dicens : Fihum homi- domum suam, dicens : illos, quoniam
Yadedomi nis multa pa- Vade in do- oportet Filium
apul te, et ne li, el reproba- mum tuam ; hominis omnia
in munici- ri a Seniori- et, si pati, et repro-
pio inti es, bus, et a Prin- in vico liari a Senio-
nec cuiquam cipibus, et Scri- introieris , ribus, el a
dicas. bis, et occidi, nemini dt- stimmis Sacer-
27. Elexiit Jesus cum diet post terti- xei is. dotibus, et
scipubs um diem re- 27. Et profectus occidi, et post
suis (a) in Cae- 52. smgere. Et est Jesus, et tres dtes resur-
saream f Phtlip- palam verhum discipuliejus gere.
pi; ct in iline- loqtiebatur. («) in Caesa- 32. Et palam ver-
re inlerro- Et adprehen- rea t Pbilippi; bum Ioque-
gahat disci- dens Petrus et interrogabat batur.
pulos suos, eum, coepit discipulos suos Quem suscipiens
(6) dicens f: Quem objurgare in via, (b) di- Petrus, eoepit
me dicunt eum, dicens: cens :
t Quem increpare, di-
esse homines ? Domine, propiti- me dicunt cens: Domine,
28. Ad illi respon- us esto; nam homines esse? propitius esto;
derunlei, di- hoe non enl. 28. Responderunt nam hoc non
centes : Johan- 55. Qui conver- illi, dicenles : 53. erit. Ad ille
nen Baptis- stts, ut vidit Johannen comersus,
lam; alu autem disclpulos Baplistam ; videns disci-
Helian; alii suos, objui- aln Eliam; pulos suos,
vero quasi gaut ahi \ero commi-
unum ex Pro- Petrum, dicens: quasi unum natus est Pe-
29. phetis. Ipse au- -Vadepost me ex Prophetis. tro, dicens;
lem mterro- 1 Satana, quo- 29. Tunc dicit Vade retro
gabat illos: niam non lllis: Vos vero me Satanas,
Vos aulem sapis qua; quera me di- quoniam non
quem me di- Dei fcuut,sed citis esse? sapis ea, quae
citis esse? quae sunt Et respondens Dei sunt, sed
Et respondens hominurn. Petrus, ait ei : quae sunthominum.
Petrus, dicit 34. Et, convocata Tu es Chnstus 54. Et, convocata
ei: Tu es Chrislus. luiba cum Jesus (c) Filius turba cum
30. El objurga- discipulis su- Dei vivi t- discipuhs suis,
vit eos, ne cui is, (d) dixit t: Si quis 50. Et comminatus (d) dixit t : Si
9 vult sequi esl eis, ne
dicerent de quis vult sequi (e) post
CODEX BRIXIANUS.
omnia clare. El dimisit cum in domum suam di- quomam oportet Filium hominis multa pati. et re-
cens. Yade in domum tuam. et si in castella in- probari a Senioribus. et a summis Sacerdotibus. Et
troieris nemini dixeiis. Et profectus est Jesus et ab Scribis. et occidi. et posl tres dies resurgere. Et
discipuli ejus. in castella Caesareae Philippi. et in palam verhum loquebalur,
via inteirogabit discipulos suosdicens eis. Quem me El adprehendenseumPetrus.coepitincrepare eum.
dicunt cs*e homines. Illi aulem responderunt dicen- Jesus conversus. et videns discipulos suos, commi-
tes. Johannem Baplislam. ahi autem Heliam. alii natus est Pelro. dicens. Yade retio me Satana. quo-
vero qnasi ununi ex Prophelis. Tunc dicit discipulis niam non inlellegis quae Deisunt. sed quae sunt iio-
suis. Yos vero quem me dicilis esse. Respondens minum. Et convocaia ad seturba cum discipulis suis.
aiiiem Pelrus ail ei. Tu es Christus. Et comnunalus dixit eis. Si quis vult (e) post
est eis. ne cui dicerent de illo. Et coepil docereeos.
CODEX CORBEIENSIS.
27. Et profectus e»t Jesus in Gaesarea Philippi. 34. Et, convocala tuiba cum discipulis suis, ait:
32. Quem suscipiens Petrus, coepil objurgare Si quis po»t me vull sequi, abneget se sibi, et
eum. toliat.
• Gal. Salanas... sed quae hominum.Vulg. Satana... s Gal.vult post me
venire, deuegel se ipsum.
sed quae sunthominum.
LECTIONES CODICIS VINDEBOÊNSIS
ABEUJS.TESABEDITIOKE VULGATA.
clare onmia. 26.Et dnuisit... nemini dixens IU \ico. mulCapati... et Principibus Sacerdotum.et. 52. Quem
27. Et profeelus est Jesus, el chseipuhejus in Caesa- suscipiens Petrus... coepitincrepare, et re\ocare eum.
leam Philippi. . Dicens: Quemmedicunt hominesesse? 55. Al Ule conversus... vade retro me Satanas, quia
28. et aluHeham... alu \eioquasi unum ex Prophelis. nou sapis. 54. di-s.it: si quis vult post me sequi,
29.quemmedicitisesse? Et respondens. 51doceie lllos...
BLANCHININOT;E.
— (b) Post dicens, deesl eis, etiam in cod. Cant. — (c) Addilur Fi-
(a) lla el cod. Canl. elg Kv.to-apeivj.
Ims Deivivi, pariterin versionibus Syr. et Pers. ex MaiUneo,— (d) Posf dixit, deest cis, eliam in Cod.
Caut. —(e) Ita et tex.Gr. bitio-ay.ov.
%S EVANGELIUMSECUNDUMMARCUM. 786
me, abneget cum venerit me t»deneget eum, cum ve-
se ipsum, et in gloria Pa- se; et toilens nerit in gloriam
tollat crucem iris sui cum crucem suam, Patrissui ctim
suam, et se- Angelis sanc- sequatur me. „ Angelis sanctis.
qualur me. 59. tis. El dicebal 35. Qui enim vo- 39. Et dicebat illis:
55. Quisque enim illis : Iuerit animam Amen dico vo-
voluerit ani- Amcn dico vo- suam salvam bis, quod sunt
mam snam bis, quia sunl facere, perclet quidam de
salvare, per- quidam hic eam; qui circumsianlibus
det eam; qui slantes (d) me- autem perdi- (d) mecum -[-,
autemper- cum t, qui non derit animam qui non gu-
diderit ani- gusfabunt (a) suam t pro- stabunt mor-
niam (a) suam f mortem, do- pler Evan- tem, donec
causa Evan- nec videant gelium, sal- videant regnum
gelii, sal- regnum Dei vam faciet Dei veniens
vabit eam. venienlem eam. in virlutem.
56. Quid enim pro- in vlrtutem. 50. Quid enim CAPUTIX.
desl homini, CAPUT IX. proderil ho- 1. Etpostdies
si lucratus l.Etpostdies sex mini, si ln- vi. adsumpsit
fuerit' totum * adsump- crelur uni- Jesus Pelrum,
saeculum, et sit JesusPetrum, versum mun- et Jacobum,
jacturatiis et Jacobum, dum, et de- et Johannen,
fuerii ani- et Johannen, trimentum et duxilillos
mam suam ? el dusit lllos faciat animae in montem
57. Aut quam in montem 37. suae? Aut altissimum se-
dabit homo 3
allum seor- quid dabit orsum solos,
(b) commuta- sum solus, et homo (b) eom- et transfiguratus
tionem t pro transfigu- mutationem f est roram
(sic) animam su- ratus est in pro anima 2. ipsis. Et ve-
38. am ? Quis- conspeclu sua? stimenta ej'us
que enim eorura. 1 38. Qui (c) auleni f factasunt
confusus fue- 2. Et vestimen- me eonfusns (e) splendida t,
rit me, et meta ejus facta fuerit, et velut nix, qua-
a verba in sunt fulgen- mea verba Ha (f) quis f
generatio- 4
tia, eandida in gene- non poiest
ne adultera, valde, tan- ratio- facere super
et peccatn- 3. quam nix. Et ne hac adul- 5. terram. Et
ce, et Filius ho- visus e tera, et pec- apparuit illis
minis con-
" Helias, cum catrice, tunc Helias, cum
fundet Moysi; et con- Filius homi- Moysen; et
eum, loqueban- nis confundet erant loquentes
CODEX BRIXIANUS.
me t sequi. abneget semetipsum el toilat cru- cum Angelis sanclis. Et dicebat illis. Amen dico vo-
cem suam. et sequaiur me. Qui enira voluerit ani- bis quia sunt quidam de hic stantibus. qui non gusta-
mam suam salvam facere. perdel eam. qui autem buiit mortem. donecvideant regnum Dei. venientem
peidideritanimam suam propterme. et Evangelium. in virlute. Et posl dies sex adsiimpsit Jesus Pelrum.
salvam facieteam. Quid enim prodent homini. si lu- cl Jacobum, et Johannera. et duxilillos in montem
crelur lotummundum. el delrimentum faci.Uanimae excelsum seorsum solo*. el transliguralus est coram
suae. Aut quid dahitdomo (b) coniminationem f pio ipsis. Etvesiimema ejus facta sunt splendentia can-
aniina sua. Qui enim me confusus fiientet mea \erba dida nimis. velut nix. qualia lullo. super lerram non
ingeiieraiioneisiaadulteraetpeccatnee.elFilms ho- potest candida lacere. Et appartut eis Helias cum
minisconfundeteum.cumYenerit in glona Patrissui Moyse, el erant conloquenles
CODEX CORBEIENSIS.
56. el dtmnum faeiat animae suae? CAP.IX. — 1. in montem allissimum secreto so-
59. suntqutdam hic ciicumstantium me. lus, et transfiguratus, etc.
1 Gat. universum mundum.Vulg. mundumtotum 3 Ila Gat. Vulg.seorsumsolos.
8 Gal. adsumpsit Petrum. Vuig. assumit Jesus Pe- 4 Gat. candida,velut. Vulg. candidanimis,velut.
trum.
LECTIONESCODICIS VINDEBONENSIS ABECNTES ABEDITIONE VULGATA.
abneget se; et tollens. 5S.animamsuam salvare, perdet cumvenerit in gloriam. 59. Amendico vobis, quod sunt
eam qui autem perdiderit eam ammam propler Evange- quidamcircumslantes.
hum, salvam. 56. si lucretur umversum mundum, et CAP.IX. — 1. assumpsit... in montem allissimum. 2.
detrimenlumfaciatanimaesuae. 57.commutationem.58. splendentianimis, candida, velut nix, quaha qnis facere
Qui autem me... et mea verha in generatione adultera... non potest. 5. Hehas, cum Moysen.
BLANCHININOTJE.
(a) Post suam, deest propter me, pariter in cod. Cant. — (b) Ita et tex. Gr. «vTKAA«yj*& — (c) Ita et cod.
CanlflE.— (d) Ita et cod. Cant. ^ST'ijtoG. — (e) Post splendiaa, dcest nimisi, etiam m Goth. — (f)Ila«si
rodi Cnftt. *'#. Deeet ftt(t$,
7S7 EUSEBIIYERCELL. EVANGEL1UMCUMYARIIS GOD.COLLATUM. 788
lur cum Jesu. rexeril. cum Jesu. 9. El verbum
4. Et Petrtis di- 9. Et verbum re- 4. Etrespondens hoc retinue-
xit ad Jesum : Rab- tinueriinl Peirus ad I unt apul
bi, opiimum aputse; quae- Jesum, dixit: semetipsos;
esl nobis hic rentes, quid Rabbi, bonum conquirentes,
esse. . . si vis, est, cum a est nobis hic quidnam esêt
i.. . . mus moriuis sur- esse : (a) vis, (b) hoc t, cum
tria taber- rexeiit ? faciam f tria a mortuis re-
nacula, libi 10. Etinterroga- labernacula, surrexisset ?
unum, et Moy- vertint eum, tibi uiium, et 10. Et interroga-
si uniim. el dtcenles : Quid Moysi unum, bant eum,
Hcliae unum. orgo (d) Scri- et Hehaeunum. dicentes:
5. Nesciebat bae tdicunt : 5. Non emm (r) Qma t di-
enim, quod sciebat, qnid cunt (d) Scri-
loqueretur;
1 timore enim dicerel; ti- bae t: Heliam
venire? more enim oportet
perterriti sunt. 11. Quibus respon- perlernti eiant. pnmum
6. Et farta est dens, dixit 6. Et facla est venire.
nubs ohum- illis : ElUelias nubs subum- 11. Respondens
brans eos; et venien. . . pri- brans lllos; autem, dixit
venil vox mum, resti- et venit vox illis: Helias,
de nube, di- luet omnia : de nube, dicens : cum venerit
cens: Hic est et, quomodo Hic est Fihus, primo, resti-
Filius meus sci iplum meus carissi- f.uet omnia :
"kaiissnnus : est ln Filium mus : bunc et, quomodo
audite eum. hominis, ut 7. audite. Et scnptum est
7. Et staiim res- muiia patia- circumspicien- iu Filium ho-
picientes, ne- tur, et sper- tes, neminem minis, ut mtil-
minem ali- nalur. amphus vide- la patiatur, et
um viderunt, 12. Sed dico vobis, runt, niî Je- coniemnatur.
nisi - s
quia Hehas sum tantum se- i2. Sed dico vo-
lum. venit, el fece- 8. cum. Et descen- bis, quia et
8. Et cum descen- runt illi quae- denlibus lllis Helias venit,
derent de cumque vol- de monte, et fecerunt
monte, prae- uerunt, sicut praecepit illis, illi quaecumque
ccpit illis, ne scriptum est ne cuiquam, voluerunt,
cui, quae vide. . . quae \idissent, sicut scnptum
derunt, enar- 13. Et, cnm v6ms- narraient, nisi est de eo.
nirent, nisi set ad (e) disei- cum Filius 15. Et veniens ad
cum Filius pulos t> vidit hominis a (e) discipulos t,
hominisa itnbam ma- mortuis resur- vidit lurbam
mortuis. . . . .- guam (f) ad. . . rexerit. magnam (f) ad
CODEX BRIXIANUS.
cuni Jesu. El respondensPetrus. ait ad Jesum. Rabhi seipsos. conquirentes quid esset cum a morluis re-
honum estnos luc esse. et si vis faciamus tahernacnla sunexerit. Et imeirogabanl eum dicentes. Qiud ergo
tria.tibi uinim et Moysi unum. et Heltae untim. Non diciiut (d) Scnbae f. quii Helimi oportet pn-
enim siiebat quid diceret. eiant enun iiniote exler- inum \euiie. Qui respondens ait illis. ilelias ciini
nli. Et lacia est iiubes obumbians eos. ei venit vox venent prnno lestituet omma. et quoinodo sciibluni
de niibe dieens. Ilic esl Fihus uieus diledus i]isiim est in Filium homiins. ut mulla patialur. el contem-
audile. Et coiifeslim circumsineienies. lieminem am- nalur. Sed dico vobis. quia et Helias jam \enit. et
plius viderunt secum nisi Jesum lanium. Descenden- lecerunt ilh. quaecunique voiuerunt. sicut scribtum
libus autem ilhs de monte. piaecepit eis. ne ctii est de eo. Et veniens ad discipulos suos. vidit lui-
enarrarenl quae \iderant. msi cum Filius honnnis a bam mullam circa
morluis resuirexent. Et verhum coniinuerunt aput
CODEXCORBEIENSIS.
4. nos hic esse : si vis , faciam luc tria tabeina- 6. et ecce vox exivit, dicens.
cula, elc.
1 Gat in limoreexterrin. Vulg. timore exterriLi 2 Gat. Heliasjam venit. Vulg. Elias\enit.
LECTIONES COBICIS VINDEBONENSIS
ABEUMES ABEDITIONE VCLGATA.
i.EtrespondilPeirusad Jesum: Rabbi.bonumesLnoshic bum apud se... cum resurrexissel. 10.dieentes : Qma
esse : vis, ticiamus Lna tabernatula, libi mium, Moysi dieunt Scnbae, Heham opoilet primum\enire_. 11.Be-
unum. et Hehae unum. S. iimore emm exterrm eratu. spondens aulem dixu ilhs.. scriblum. 12. jam vemt.
6 obumbiansillos. 8. ne cui...quae \idissent, dicerent, 13 et \emens ad discipulos,\idit tarbam magoamad eos.
nisicum... resurreusset a mortuis. 9. conlinueruntver-
BLANCHINImiJE.
(a) Ita cl cod. Canl- Beletgitomcro>. — (6) Addit hoc, etiam tex. Gr. TO.— (c) Ita et tex. Gr. 6Vt.—
{dilAule Sctibm deest Phatiscei, et, pariter m tex. Gr. — (e) Post discipttlos, deest suos, In tex qiior/ue Gr.
— (f) Tex. Gr habel, vpbg «UTOU?.•
789 EVANGELIUMSECUNDUMMARCUM: 790
CODEX VERCELLENSIS. CObfex YERONENSl's.
usque .... eos t, et Scri- quandiu apht
es apud ero? bas conquiren- vos ero ? quam-
14. cum. .. . sta- q« •-- tes cum illis. diu patiar
*
tim, ut vide- paliar . . . . er- 14. Et confestim vos ? adferte
runt eum, om- te ad omnes rtiulti- illum ad me.
nis turba 19. me . . . attule- ludo (a) viden- 19. Etat-
paverunt runt m. les Jesum, lulerunt
eum.... Et cum vidis- expaverunt f; eum. Et cum
set . . . . (e) spirilus f et cadentes; vidisset illum,
salu- 4 conturba salutaverunt (e) spintus t
taverunt vil puerum; 15. eum. Etin- lmmundus
15. eum. Et inler- et cadens terrogavil il- conturbavit
robat Scri- in terram, vol- los, dicens . puerutn; et
bas: Quid in- vebatur spu- Quid inter vos elisus in ter-
quirebatis 20. mans. El in- conquintis? ram, voluta-
inter vos? terrogavit 16. Et (b) respondit batur ispumans.
16. Et (b) respondit Jesum patrem ei t unus 20. Et mierroga-
• • t pueri, dicens: de turba : vit euin : Quan-
.... Magis- Quanlum Magister, ad- tum temporis
ter at- . . . . temporis est, duxi fihum est, ex quo
me- ex quo hoc ei meum ad te, hoc ei acci-
...... tem accidit ? hahentem spi- dit?
!in- Ad llle respon- rilum immun- 21. Ad ille
mundum; dens, ait: Ex in- 17. dum; qui, - respondit:
21. fanlia. Et fre- ubicumque Ab uiian-
quenter in eum adpre- lia. Et fre-
17. henderit eum, ignem misit hendideru, quenter lllum
alhdet eum, lllum allidet eum, in ignem, et
et spumat, et . . as, ut peret spumat, in aquam mit-
stridel den- . . et eum. et stridet den- tit, ut eum
libus, et are- .... quid potibus (c) suis t, perdat: sed,
scit diu : etiam tes, adjuva ei arescit: et si quid potes,
3 discipulis lu- nos Domine, dixi discipulis subveni nobis
Is dixi, ut ex- misertus luis, ut eice- Domine, mi-
pellereni; noslri. renl illuni, et sertus (f) super
et non potue- 22. Et ait illi Jesus : non potue- nos t-
runt (d) eicere Quid est, si runl (d) eicere 22. Jesus autem
illut t- quid potes? illum t- aitilh: Si
18. Elrespondens, si potes cre- 18. Et recpondens, potes credere,
dixit eis : 0 ge- dere, omnia dixit illis : omnia possibi-
neralio inpossibilia 0 generatio ha (g) cre-
cr . (g) credenti t- incredula, denti t.
CODEX BRIXIANUS.
eos. et Scribas altercanles cum eis. Et confeslim. quamdiu aput vos ero. quamdiu vos paliar. jadferte
omnis populus videns eum. stupefactus est. et adcur- lllirni ad me. Et ailulerunt eum ad iilum. Et cum
rentes adoraveuint eum. Et interrogavit illos. Quid vidibSeieum spirnus mmundus. statun conturbavit
inter vos conqmiitis. emi). et cidens m terram. volulabatur spumans. Et
Et respondens uuus de turba dixit Magisier alluli inlerrogaviL Jesus patrem pueri dicens. Quanium
filitim meiim ad le. habentem spiritum miitiini , qui temporis est. ex quo ei hoc accidit. Atille ait. Ab
uhicumque eiim adprelienderii. alhdit eum et spu- mlantia. Nam lrequenter eum. et in ignem iuisit. el
mal. et stridet dentibus (c) suis t et arescit. el dixi in aquam. ut peiderel eum. sed si quid potes ad-
diseipulis tuis. ut eieerentillum. et non pottierunt. juva nos. et miserere nobis. Jesus atitem aii illi.
Et respondens eis. dixit. 0 generalio mcredula. Si potes credeie. omnia possibiha sunt credenti.
CODEX CORBESENSIS.
14. et gaudentes, salutaverunt eura. Deesl medium folium a versu 22 usquead 24, kt ile-
Deest mediumfolmma vetsu 16 usque ad 19 m cod. uim a M!s«27 usque ad 55 m cod. Coib.
Corb.
I Gal. ommspopulusvidenseum .. oecurrenles. Vulg . 3 Gat.duxi discipuhs.Vulq.chxidiscipuhs.
videns Jesum... accurrentes. 4 Gal. d'scerpsiteum, conlnrbans et elisus. Vulg con-
II Gal. spirilum lmmundum;qui. Vulg. spintum mu- turbavit Ulam: et ehsus.
lum; qui.
LEGTIONES CODlCIS VINDEBONENSIS ABEUNTES ABEDITIONE VULGATA.
14. ommsmultiludovidens eum, expavernnt eum, et conturhaviLpu°rum ., m lerra, volulahatspumans. 20. ex
gaudentes,salulaverunteum. iS. illos 1(5 Etrespondil quo hoeei accidil t Adllle respondens,ait: Ab mfantia.
ei uftusde turba, dicens: Magisier... babenlem spiraum 21 illum... iu aquam nnltit... sed si quidpotes, subveni
mutumimmundnm 17. allideteum. 18 El respondens, nobis Domine, misertus super nos. 22. ait llh , omisso
dixit lllis... aput vos. 19 El cuiiividisset lllum, spuilus veibosunt.
BLANCHINIWTM.
(n) Ita et cod Cant iSbvreg ... iBvy.6wav — (b) Ita et eod. Cinl. amvpiBv avrS>. — (c) Addil suis,
etiam tex. Gr. KUTOO —(d) Addit ejicete ttlum, cod. quoque Canl. kv§a)elv vvrb. ex Malthseo.—(e) Anle
sphttus, deesLriatim, panter in cod. Cairt. — (f) Ita et tex. Gr. (y -np.v.g. — (g) Aote credenti j deest sunt
etiam ni lex. Gr.
EUSEBII VERCELL. EVANGELIUMCUMYARIISCOD. COLLATUM. 792
23. Etprolinus eum: Quare 23. Etcontinuo seereto mter-
exclamans nos non po- exclamans pa- rogabant eum,
pater pueri, tuimus eice- ter, cum la- dicenles: Cur
cum lacri- re illut? crymis (a) ait f: nos non po-
mis dixit: Cre- 28. Et dixit eis : Hoc Credo, Domine : tuimus eicere
do, Domine ad- : genus dae- adjuva incre- illum ?
juva incre- monii nul- dulitatem 28. Et dixit illis
dulitatem la alia re po- meam. Jesus • Hoc ge-
meam. test exire, nisi 24. Et cum vide- nus in nullo
24. Et cura vidis- in oratione, ret Jesus, (b) quod polest exire,
set Jesus, (b) quod et jejunio. concurreret f nisi in ora-
concurre- 29. Et inde egres- turba, commi- lionibus,
ret t turba, obsi, iter facie- natus est spi- et jejunus.
jurg tvil bantper_Ga- ritui immun- 29. Inde profe-
spiritum immun- lilaeam, et do, dixitque cti transiehant
dum, dicens: nolebant illi: Surde in Galilaeam,
Ego libi lin- quemquam immunde spi- nec volebanl
* surde 30. scire. Doce-
pero, nte, ego tibi quemquam
et mute spirile; bat enim praecipio, 30. scire, Doce-
exi ab lllo, discipulos exi ab illo, bat autein
nec amplius suos, et dice- et cave, ne discipulos suos,
intraveris bal illis : Quia inlroeas in et dicebat
in eum. Filius homi- eum. illis : Quoniam
25. Et exclamans, nis trade- 25. Exclamans Fihus hominis
cum mullum lur in ma- autem llle tradetur in
eonlisisset nus hominum, spirilus im- manibus ho-
eum , exiit et inlerfi- mundus, di- minum, et
ab eo : et fac- cient illum, scerpens, exi- occident eum;
iiis est, lam- et post terti- vit ab eo: et occisus,
quam morum diem reel factus est (c) post tres
tuus; adeo 31. surget. Ad il- infans, velut dies t resur-
ut mnlti dili ignorabant mortuus; ita get.
cerent, eum Yerbum, et ut multi 51, Ad illiigno-
mortuum limehant crederent, eo rabant verbum,
26. esse. Jesus au- eum interro- quod moituus et timebant
tem tenens gare. esset. eum interrogare.
manum ejus, 32. Elvenerunt 26. Jesus flulem 52. Et venerunt
elevavit eum, in Caphaina- tenens manum Chapharnaum.
et surrexit. um. El cuin ejus, elevavit Qui cum
27. Et cum intro- fuissetdomi, illum, et sui- dorai essent,
isset in do- interroga- rexit. interrogabat
mum, disci- bat lllos : Quid 27. Cum autem illos • Qutd
puli ej'us sein via dispu- introisset in in viam ira-
creto inter- 33. tabatis? Adil- domum, di- 33. etabatis? Ad
rogabant li silebant : scipuli ejus illi lacebant:
CODEX BRIXIANUS.
EteoiUiiitio. exelamans pater pueri cum lacrimis dixit. potuimus eicere eum. Et dixit illis. Hoe genus in
Credo Domine adjuva ineredulitatem nieam. Cum au- nullo potest expelli nisi m oraiione et jejunio. Et
lem vidisset Jesus. qiua concurnl turba. comnunatus indc profecti iter faciebant per Galileam. el non vo-
eslspintui inmundo. dicens llli. Surde et mute «piriius lebat quemquam scire. Docebat autem discipulos
ego tibi praecipio. exi ab eo. et amphus ne iuiioeas suos. et dicebal lllis. Quoniam Filius hominis trade-
iii eum. El clamans etmulium discerpens eum. exm tur in mamis hominum. el occident eum. el occi-
ah eo. el factus est sicut morluus. lti ut mulii dice- sus. terlia die resurgel. At illi. ignoiabant. hoc ver-
rent. quia mortuus esl. Jesus autem lenens manum buni. et timebant eum inteirogare. Et venil mCa-
ejus. elevavit eum. et surrexit. pharmum. Et domum ingressus interrogabat eos
El cum introissel m domum. discipuli ejus. se Quid in via cum allerutro tractabatis. At llh tace-
creto interrogabant eum dicentes. Quare nos. non
1 Gat.Surdeet mule spiritus,tibi praecipio.Vuig.Surde et mute spirilus, ego praecipiotibi.
LECTIONES
CODICIS
VINDEB0NENS1S
ABEUNTES
ABEDIT10NE
VULGATA.
23. ait • Credo:adjuvameamincredulitatem. 24. El eum eum, dicentes : Curnos non poluimuslllum eieere? 28,
\ideiet Jesus, quodconcuireret lurba, commmatusspiu- ni oratiombus. 29. Inde profecli, transiebant in Gaii-
tui immundo,dixil ilh . tibi praecipio.. exi ab illo, et laeam. 50.Docebat.. el occisus,posl tres dies resurget
cave, ne amphus introeasin eum. 23. Et clamans...dis- 51. Ad llh .. timebanl eum mlerrogare. 52. Et cum
cerpens, exivit. 26. ele\avit lllum. 27. mLerrogabani domfesiet, mterrogabatlllos; Qtud. 55.At llh laeebant:
BLANCHININOT.E.
(a) Ita et cod. Gant.liyei. — (b) tta el lex. Gri o« e#to-vvrpeyjt, — (c) !ta et eod. Cant. fcete. tptlt
T95 EVANGELIUMSECUNDUMMARCUM. 794
inter se (a) enim f daemonia, inter se tuo eicientem
dispulave- qui non se- (a) enim t dis- daemonia,
rant, quis il- qtitlur no- qnirebanl, qui non se-
lorum ma- biscum, et quis esset il- quilurnos,
jor esset. prohihui- lorum major. et prolnbui-
54. Et cum con- mus illum. 54. (b) Tunc f con- mus eum.
sedisset, vo- 38. Ad ille respon- sedit, et vo- 38. Ad ille re- ,
cavit duode- dens, ait: No- cavit xii. spondens, ait:
cim, etaitil- lite (e) prohi- el ait illis: Nolite (e) prohi-
lis : Si quis vult bere f : nemo Si quis vult bere t: i»e-
primusesse, fiat est enira, primus esse mo est enim,
omnium qtii faciat inler vos, qui laciat
nobissimus, virtutem fiat omnium virtutem in
eLomnium in nomine novissimus, nomine meo,
55. mimster. Et meo, et(f) po« et omnium et (f) pote-
aceeplum terit t male minister. ril t rnale
puerum, sta- 39. loquide me. Qui enim 55. Et aecipiens loqui de me.
luit illum non est ad- pueruni, sla- 59. Qui enim
in medio ip- verstis vos, tuit illiim non est ad-
sorum : et, eum pro vobis in niedium eo- versuin vos,
1 in sinu sump- 40. est. Quicum- rtnn. Qnem pro vobis est.
sisset eum, que enim cum coniple- 40. Quisquis enim
ait illis : polum de- xus esset, polum dederit
56. Si quis ex bu- deiil vobis ait illis : vobis calicem
calicem a-a 36. (c) QuisquisJt aquae fngidae
jusmodi pue-
ris recepe- quaein no- ex liujusmodi m nomine
ril unum mine meo, puens lcce- meo, quia
in iionnne quia Christi es- perilin no- Christi estis,
meo, me retis, amen mine meo, amen dico
cipit; et qui- dico vobis, me recipit; vohis, (g) quia f
cumque me non perdet ct quicum- non perdet
recipit, non mereedem que me mercedem
me recipit, sed 41. suam. Et qui- susceperit, non suam.
eum, qui cumqiie scan- me suscipit, 41. Etquicumque
misit me. dalizave- sed eum, qui scandalizaveril
37. Respondens rit uniini me misit. unum ex
autem Johan- ex minimis 37. Respondit lnspusilhs
:
nes, dixit Ma- veslris fidem illi Johannes, modicis eie-
gister, vidi- habentibus, (d) et dicit [- dentibus, ho-
mus quen - bonum est ei: Magister, num est llli,
datn in no- illi, si circum- vidimus magis cii cum
mme luo > dareiur quendam daretur mola
eicientem mola asina- in nomine asinaria(/i)cir-
CODEX BRIXIANUS.>
bant. inter se (a) enim f conquirebant. quis esset eum. quia non sequitur nos. Jesus atilem dixit No-
illorum inajor. Et icsidens vocavil. xn. el ait illis. lite prohibere eum. nemo est enim qui faciatvirtu-
"Si quis \ult primus esse. erit oninium novissimus. tcin in noniine mco. et possii cito male loqui de me.
et omnium mmisier. El arcipieus puerum. sla- Qui onim non.e^t adversns vos. pro \obis est. Qui-
ttut eum in medio eorum et tonplexus eum. di- cumque enim. polum dedenl vohis. calicem aquae
xilillis. Quisquis unuin ex Imjusinodi puens. icce- iiiguiae in nomine meo. quia Clnisti estis. amen
peiit m nomme meo. me recipit. et quicumque me dico vobis iion peidtt meicetlem suani. Et qirieum-
iccipit. recipit eum qm me misit. Respdndil autem que scandalizaveiit iinuni ev lns pusillis. tiedcnti-
illi Johannes dicens. Magister vidimus quendam in bus in me. bonuni esi. illi magis. si cirraiindarelur
noniine tuo eicientem daemonia. et prolnbuiraus inola asina-
CODEXCORBEIENSIS.
38. et poterit male loqui de me. est illi.
41. de his pusillis modicis credenlibus. bonum
1 Gat. conspexisset, dixit. Vnig. complexus esset, 2 Gal. aquaefngidae tantumin... quia nonperdet Vulg*
ail. aquae in... non perdel.
LECTIONES C0DICIS VINDEBONENSIS ABEUNTES ABEDITIONE VULGATA.
inter se emmdisquerehant,quisesset majorlllorum. 54. noiime suscipit, sed eum, qui me misit. 57. Respondit
Tunc consitlens,voeavii duodecimAposiolos,et ail lllis : llh Johannes, et tlicit. 58. Ad illerespondens, dixiLeis
Si quis \ull pnmus esse, liatomniumnovissimus 55. sla- Nohte prohibere : nemoest enim ... et potentcredenlibus
maie loqui
tuil illum. 56. Quisquisex huj'usmodijiueris recepent... deme. 59.adveisusvos. 41. e\ pusillishis
BLANCHININOTÊ.
(a) Postemm, deest in via, etiam in cod. Cant. el Golh. — (b) Ita et cod. Cant. T<JTE— (c) Post quis-
— Id) Juxta cod. Canl. vvl ETOT. — (e) Post piohibete, deest tum,
quis, deest unum, in cod. quoque Cant.
etiam in cod. Gant.—(f) II» ei tex. Q.V.tw-Mdvt.. —»((?)Addilqma. codi quoaue Ganl. 6ft.— (/i)Ita el lesu
793 EUSEBII VERCELL. EVANGELIUMLUM VARIIS CUD. COLLATUM. 'do
CODEX VERCELLENSIS. CO&EX VERUNENSIS.
ria collo ejus, morieiur, ea collum t rum non ex-
et in mare mit- et ignis eo- ejus, et in tinguetur.
teretur. ium non mare mitte- 46. Quod si ocu
42. Et, si scandh- extingue- relur. lus tuus
lizavenl tur. 42. Et, si scanda- scandalizat
te manus 46. El si ocullis lizat le mate, exime
lua, abscin- luus scanda- nus lua, ab- illum : bonum
de illam : lizat le, exi- scide illam, el est nbi lu-
bonum est me illum. proice abs scum intro-
te debilem bonum est te : bonum est ire m re-
introire libi luscum libi debilem gmim Dei;
in vitam; introire introiie in quam duos
quam duas in regnum vitam; quam oculos ha-
manus lia- Dei; quam duas manus heniem
bentem mit- duos oculos habeiUem mitti in
lil in gehen- haheniem ire iu gehen-
in mitii (b) gehennam f,
nam, ig- m (b) ge- 43. nam, (a)uhi 47. ubi veimes
nem ineximc- hennam t, est ignis eorum non
45. tihilem, ubi 47. ubi vermes inexlinqui- morientur,
vermis illo- eorum non bihs t, ubi et ignis eo-
rum non morientur, vermes eorum non
morietur, et ignis non rum non extinguetur.
et ignis non extingiietur. monentur, 48. (c)Omnis
extmgue- 48 (c) Omnis hostia etignis eo- enim vi-
tur. a insalabitur. rum non ex- ctima sale
44. Et si pes tuus 49. El bonum iinguetur. salietur.
scandalizat est sal : quod 44. Et si pes 49. Bonum est
te, amputa llsi sal s insul- tuus scan- sal: quod
lum: sum fueril, dalizat te, si sal.insul-
bonum est in quo lllul amputa illuni : sum fiient,
tibi clodum condieus? honum tibi in quo lllul
introire in Habeie in est claudum condielis ?
vitam aeter- vobis salem, et infroire m Habete in
nam ; quam pacein habe- vitam aeter- vobis salem,
duos pedes leinter vos. nam; quam et pacem ha-
hahentem CAPUT X. duos pedes beie inier vos.
iniiii in ge- 1. Et inde stir- babentem CAPUT X.
hennam, gens, venit mitti in ge- i. Et inde ex-
ubi ignis lii fines Ju- hennam , uigens, venit
est ineuinc- daeae 45. ubi vermes in iines Ju-
45. tibilis, ubi Jorda eorum non daeae ultra
vermis eoet v inorieniur, Jordanen; et
rum non rursus et iguis eo- (d) convenil
CODEX BRIXIANUS.
ria collo ejus. et in mare mittereiur. Et si scan- guiiur. Quod si oculus tuus scandalizal le. eice eum.
dalizaverit te manus tua. abscide illani. bonum bonuin esl libi unum ocultim habentem inlioiie in
est dbi debilem inlroire in \itam. quain duas ma- lpgnuin Dei. quamduosoculos habenlem miili inge-'
nus habentem. initti in gehennain m ignem mex- heniiam igms. uhi vermis eoi um non moritur. et tzws
tinginbilem. ubi \eimiseortun non moritur. Etsi pes noii exlmguiliir. Omnis emrii igne salielur. etmnie
luus scaiulalizal le. abscide euin. bonum c-l nbi siciilicuim sale salietur. Boiuun e^t sal. quod si sal
clodum lntioire in vilam. qiiam duos pedes baben- iiisulsum (uerii. in quo condietui. Uabete in vobis sa-
lem nntii in geliennam in ignem inextmguibilein. lem et piccm liabeieinter \o->.Etindeexsingens \enit
ubi vermis eoruin non montiir. et igms non extm- iu (ines Judeae trans Joidanen. elconveniuntilerum
CODEX CORBEIENSIS.
42. ninti in gehennam, ubi ignis inextingtiibilis, omnis enim lgne salielur.
ubi venuis illoium non nioiietttr, et lgnis non extin- CAP. X. — 1. in (mes Judaeae trans Jordanein;
guetur. et convemt turba ad eitm, sicut cousueverat, et ue-
48. Omnis enim vielima sale salietur. Omittit, ruin docebat eos.
1 Gal.mitii in gehennamlgnis ine^linguibilis,ubi. 3 Gal.rasalsuni...condietur... salem, et. Vidg. msal-
2 Gal. igm salietur. Vulg lgne saheiur sum ... condielis...sal, et.
LECTIONES CODICISVINDEBONENSIS ABEU.NTES ABEDITIONE \ULGATA.
bonumest illi, 42. Etsi scandahzatle. 42 lre m gelien- ire. 47. nori monelur .. non exlinguetur 48. Oimiis
nain, uhi e»l igms mextingnibihs. 45. nono onelur. . enim vicLima sale sahelur 49. Habae m \ oinssalem, et?
non extuiguetur. 44. scandalizalte... ubi lgms lnexlm- CAP X —1 trans Jordanen; et conveml tiirbi ad
guibilis 45. etubi vernns eorum non moneiur, etiguis eum, stcut consueverat, el uerum. Rekqua desideranlw
eorumnon exlinguetur. 46. seandahzalle, erue lllum... m cod.velusttueconfeclo,usquead ve>.51 lm)uscapins.
BLANCHINIWOTM.
(a) Ita et cod. Cant. oitovko-riTOTtvprb ao-6eo-rov.—(b) Posl gehennam, deest ignis, eliam in cod.
Cant •—(r) Ante omnis, deest omnis emm igne sahelur, ei, in cod. quuque Cant. Gr. et Lat. neenou in codi-
eibus Graecis Em. el Cov. i, apud Milliuni.— (d) ita et cod. Cani. avvipyerat b syôg.
m EVANGELIUMSECUNDUMMARCUM. '9§
turba ad il- que jam non turba t ad llaque jam
lum, et, sicut suntduo, eum, sicnt non sunt
solitus erat, sed unaca- consueverat, duo, sed una
ilerum do- 9. ro. Qtiod er- (a) et iterum t 9. caro. Quod
cebat illos. go Deus con- docebat illos. ergo Deus
2. (b) Ettinterroga- juncxit, hoc 2. (b) Et t inter- ronj'uncxit,
bant eum: Si homo non rogabant il- homo non
licet viro disseparet. lum. Si Iicet disjungat.
uvorem di- 10. Et iterumdo- viro nxorem 10. Et in domum
mittere, lemp- mi discipu- suam dimit- iterum disei-
tantes eum. li de hoc in- tere, tem- puli ejus
3. Quibus res- lerrogave- planies eum. de eodem
pondens, dirunt eum. 3. Ad ille respon- interrogaverunt
xit eis: 11. Etailiilis : Si dens, dixit eum.
Quid vobis prae- dimiserit eis : Qnid vo- 11. Etdixit il-
cepitMoyses? vir uxorem bis praecepit hs : Quicum-
4. Qui dixeruat: suam, et du- i. Moyses? Qui que dimise-
Perniisit li- xerit aliam, dixernnt : Li- rit uxorem
bellum re- moechatur bellumrepudii suam, et
pudti scri- super eam. dare t> el aliam duxe-
bere, et dimil- 12. Et si muher Sc)
iimittere. rit, adulle-
discesseril 5. Quibus respon- rium commit-
pon- a viro, et ali- dens Jesus, tit super
5. . . n. . Jesus, ait o nupsent, ait hoe : Ad 12. eam. Et si
ilhs : Ad duri- adulterium duritiam cor- mulier (h) ex-
tiam cordis committit dis vestri iet a viro t,
vestri scrip- super illum. scripsit prae- et (t) aluim f
sil vobisprae- Similiter et ceptum istut nujiserit, moe-
ceplum hoc. qui dimissam (d)lloyses t- chalur super il-
6. Abinitioau- a viro du- 6. Abinitio lum. Simi-.
lem crealu- cit, moecha- (e) enim t, liter et qui
rae, mascu tur. masculuin, dimissam ducit,
lutn, et femi- 13. Et offerebant et feminam moechalur.
nam fecit ei inlanles , fecit (f)Deus; 15. Et offerebant
*
7. illosDeus. Prop- ut tangeret 7. et dixitt: illi pueros ,
ler hoc relin- illos. Disci- Propter hoe ut tangeret
quel homo puh autem Telinquet ho- eos. Disci-
patrem su- ejus objur- mo patrem puli autem
um, et ma- gabant eos, suum , et ma- commina-
trem (g) suam -j-, qui offere- trem (g) suam t, bantur offe-
ets adhae- bant. et adhaerebit renlibus.
rebit uxo- 14. Quod cum vi- ad uxorem 14. Quos cum
8 ri suae; el e- disset Jesus, 8. suam; et- viderel Jesus,
runt duo indignatus erunt duo indigne lulit,
in carne u- esl, et ait illis : in carne eiaii ilhs :
m. lta- Sinite in- una. Sinite pue-
CODEX BRIXIANCS.
turbae ad eum. et sicut consueberai. iteruin do- suae. et erunl duo in earne una. itaque yim non
cebal eos. Et accedentes Pnansaei inteirogabant sunt duo seil una raio. Quod ergo Deus jtinxit.
eum. Si liceL iiomiiu uxorem dnnillere. leintin- homonon separet. El in domo iternni distipuli C|us
tes eum. At ille respondeus. dixil eis. Qnid vobis de eodem sermone lnierrogaverunl eum. El dixit
praecepit Moyses. Qui dherunt. Moyses permi- ilbs. Quieninque duniserit uxorem suam el aliain
sil libellum repudii sciibere et dimitiere. Ei res- duxerit. jdnlteiium tomniiilit super eam. Ei si mu-
pondens Jesus ,ait illis. Adversus dunliam cordis her dimisent vnum Suum. et alio nupseru moepha-
vestri. scnbsil vobis Moyses. piaeceplum istud. Ab lur. Et offerebant illi parvulos. ut eos langerel. Dis-
iniim aufem creaturae. masculum el feminam fecit cipuli autem ejuscomminabantiir oflereniibus. Quos
(f) Deus t-lPropter hoc relinquet homo patrem cum videret Je»us. indignalus esl. et ail tllis. Sinile
suum, et matrem (g) suam -f-. et adbaerebit uxori
CODEX CORBEIENSIS.
2.Et accedenles quidam, interrogabant, etc. Omit- 7. Propter boc relinquet.
tit, Pbanâei. 9. Qnod Deus conjunxit, bomo non disjungat.
4. Permisit nobis libellum repudii dare scriptum, 12. Et si mulier exeat a viro, et alii nupserit,
et dimutere. Ab mitio aulem, masculum, et femi- moechatur super illum. Et qui dinnVam ducit, ihoe-
nain fecil Deus : el dixit. clialur.
1 Gat. illos Deus, dicens : Propter. Vulq. VARIANTESLECTIONES.
eos Deus. 2 Gat.adhaerehit uxon suae Vulg. adhaerebitad uxn-
Propler. rem stiam.
BLANCIIININOTJS.
(a) Ita et cod. Cant. mXTtvXtv. — (b) Posl ei, deest accedentesPhatisaei, etiam In cod.Cant.— (c) Ita etcod.
Cant. SoOvKt—(rf)Fitila cod. Cant. Wavo-fig , omisso cum Veron. tobis. —(e) Post enitn, dcest crealmae,
parner in cod Canl. nec habeiur in Matthaeo. —(f) Ante Deus, dee«t eos, eliam in col. Cant. Gr. et
Lai. ac Goth. Ibidem, eum eodem cod. Cant additei dtxil,ex Matihaeo. Iia t, menhalienl eliam nonmilhcodd.
graeci apud Millium.— (g) Addit suam etinrti cod. Cant., EVUTOO.—{//) Et ila cod. Cant. efflQviaitb TOO
avSpbg,
ex imeipreiaraento; quod miflieri scrlicel adversus mantuiii divorliijus lege Mosaica non coinpeterel Favel
Bnx. — (i) Ita el cod. Cant, §),)ovyay-io-n.ex Mattdaeo.
799 EUSEBII VERCELL. EYANGELIUMCUMVAR.IISCOD. COLLATUM. 800
CODEX VERCELLENSIS." CODEX VERONENSIS.
fanles ve- es : Non fura- ros venire (eslimonium
nire apnt veris : Non ad me; et dixeris : Ne
me; et noli- falsnm tes- ne prohibue- fraudem fe-
te prohibe- timonium nlis illos : ceris : Ho-
re eos : talium dices: lalium enim nora pa-
est enim Non abnega- est regnum trem tuum,
1 regnum bis : Honora Dei. et malrem
Dei. palrem tu- 15. Amen dico (d) luam t-
15. Amen enim um el ma- vohis : Quisque 20. Et ille
dico vobis : trem (d) tuam t- non recepeiil respondens,
Quicumque 20. Qui respon- regnum Dei, ait illi:
non recedens, dixit velul puer, Magister,
perit reg- ei: Magisler, non inlrahit omnia haec
num Dei, tan- haec om- 16. inillut.Et observabi
quam infans, nia obser- (a) convitans a j'u\en-
non inlra- vabi ab adu- eos, impo- lute mea.
bit in illut. iescentia nebat t nia- 21. Jesus au-
16. Et in sinu suo mea : quid iiiim super leni intuens .
benedice- adhuc mihi lllos, ei be- eum, oscu-
bat illos. deesl? nedicebat eos. latus est
17. El profici- 21. Jesus autem in- 17. Et cuni egressi eum, et
scente eo, pro- tuens illum, essenl in via, dixil illi:
currens dilexit eum, praecurrens Unum tibi
unus, geni- etait ilh : quidam, adgeni- deest: vade;
bus proslra- Unum libi culans, (sic) ro- quaecum-
tus, rogabat deest : vade; gans eum, et que habes,
eum , (b) dicens t: quaecum- (b) dicens f : vende, et
Magisler que habes, Magister da paupe-
bone, quid vende, et di- bone, quid ribus; et
faci3in, ut vide paupe- faciam, ut habebis
vitam aeter- ribus; et ha- vitam aeter- thensauros
nam possi- bebis tben- nam per- in caelo;
deam ? saurnm in- cipiam ? et veni, se-
18. Jesus aulem in- caelo ; et, su- 18. Et Jesus dixit quereme.
tuens illum, blata cruce ,- illi : Qnid me 22. Et ille
ait illi : Quid veni, seque- dicis bonuni? eontnstalus in
me dicisbo- re me. Nemo bonus, (e) boc t
num? Nemo 22. Et ille contris- nisi (c) unus, verbo, (f) et
bonus,a nisi tatus in (e) hoc t ac solus t abnt tristis :
19. unus Deus. Man- verbo, abiit Deus. erat enim
dala nosti? :
tiislis eral 19. Praecepta habens
Ait: Quae? Non enim ltabens cuslodi: Ne multas (g) pe-
adullerium magnatu pe- adulteres : cuniast, el
commitles: cuniam. Ne occidas : 25. agros. Et
Non liomi- 25. Et respiciens Ne lureris : circumspiciens
cidium faci- Jcsus, ait disci- Ne falsum Jesus, aildis-
CODEX BRIXIANUS.
pirvulos veniie ad me. et nolite prohibere eos. la- moecaveris. Non falsum leslimonium dices. Non
lium esl enun rcgnuni Dei. Amen dico vobi<;.Qui- fraudem lacies. Honoia pairem tuum. et malrem
cumque non reeeperit regnum sicut parvulus. non (d) tnain t- Alille respondens aitilli. Magislei haec
intiahit m lllud. Et eonvocans eos. lnponens ma- omnia obser\avi a juvenlute mea. Jesus aulem in-
nus super illos benedicebat eos. El cum egressus tuitus eum. dilexit eum. et dix.itilli. Unum tibi de-
esset. m viam procmrens quidam genu ilexo ante est. vade vende omnia tua. et da paupeiibus. el ha-
eum rogabat eum (b) dicens t- Magister bone bebis thensauruin m caelo. et veni sequere me. Ad
quid faciam. nt vitam aeternam possideam. Jesus ille coniristatus in (e) hoc f verbo. abiit trislis. erat
auiem dixit ei. Quid me dicis bontim. Nemo bo- enim habens divitiasmultas.Et circumspiciens Jesus.
nus. nisi unus Deus. Haec praecepta nosti. Non ail dis-
CODEX CORBEIENSIS.
16. Et convocans eos, imponebat manus super possessiones, el pecunias.
illos, ctc. 23. in regnum Dei mtroibiint! Facilius est came-
17. procurrens quidam, adgeniculans anle eum. lum per foramen acus transire, quam divitem ui re-
22. Ulc autem contrisiatus esl in hoc verbo, el gnum Dei.
recessit, et abiil tristis: erat enim habens mulias
1 Gal.regnum caelorum.rccenli manu,Dei. Vulg. re- 2 Gal.msisolusDeus, Vutg.nisi unus Deus.
gnumDei.
BLANCHININOT/E.
(a) Ita et cod. Cant. ttpoo-Ya\eov\>evog eriBet.—(b) Et ita cod. Cant. )iyo>v.—*• (c) Ita et cod. Cant, p.ivogelg.
«—(d) Addit tuam, etiam codex Gnih. o-o0.— (e) Addit hoc, pariter codi Qofhi coiitaii <—{/*)Abu«idal
iL <"(d) El ua CJd Canti y^vc-f, efjnlormi!*:!'YeHeUsv.-i,
pulis suis . Quam ti sunius te. cipulis suis: nobis eiil t?
difficile, qui 29. Respondens Quam diffi- 29. Respondens
pecuniam Jesus, dixil: Amen cile, qui pe- Jesus, ait: Amen
habent, in dico vobis: cunias ha- dico vobis :
regno Dei Nemo. . . bent, re- Nemo est, qui
inlrabunt! qui relique- gntim Dei (e) reliquerit t
25. (a)Faciliustca- rit domum, introibunt! palrem, aut
mellus per aut fralres, 25. (a) Facilius f est matrem, aut
loramen a- aut sorores, camellum fratres, aut
cus inlra- autmalrem, per foramen sorores, aut fi-
bit, quam di- aul filios, aut acus transire lios propter me,
ves in reg- agros causa quam divilem etpiopter
num Dei. mei, et causa mtroire in Evangelium,
24. Discipuli au- Evangelii, regnum Dei. 50. qui non acci-
tem (b) ejust pa- 50. qui non ac- 24. Discipuli au- pial cenlies
\ebant in cipiet centi- lem (b) ejus t tantum nunc
verbis ejus. es lanium pavebant in in tempore
Jesus amem resin tempore verbis ej'us. hoc :
pondens, ile- hoc : (f) qui au- Ad Jesus rursus (f) qui atilem
rum aitillis. tem relique- ail illis : Filioli, reliquerit do-
Filioli, quam rit domum t, quam difflcile mum t, aut
difficile, qui et fratres, est, conflden- parentes, et
pecunias ha- et sorores, tes in pecumis sorores, el
bent, vel con- etmatrem, in regnum fralres, et
fidentes in et filios, et Dei introire! matrem, et
eis, in regnum agros cum 26. Magis autem fllios, et
Dei inlroi- persecutio- admirahantur, agros in
bunt! nibus. . . in dicentes ad se- persecutio-
26. Ad illi tanto ma- saeculo ven- metipsos : Et nibus, in aevo
gis admira- luro vilam quis poterit venturo vi-
bantur, dicen- aeternam 27. salvus fieri ? Et tam aeternam
les inter se : accipiet, intuens illos accipiet.
Et quis pote- 51. .... . aulem Jesus, ait: 51. Multi aulem
nt salvus erunt primi, Aptit homi- erunt primi,
fieri ? novissimi; n es (c) hoct novissimi;
27. Quosintuens et novissi- impossibile et novissimi,
Jesus, dixit :Aput mi, primi, esl; aput primi.
homines qui- 52. Erant autein Deum auiem 32. Erant aulem
dem inpossi- in via ascen- omnia possibi- in via ascen-
hile est; aput dentes Hie- lia sunt. denles Hie-
Deum autem rosolymis, 28. El coepit^Pe- rosolyma, et
possibile est. et praecede- irus ei dicere : praecedebat
28. Et coepit Pe- bat eos Jesus, Ecce nos mis- eos Jesus,
Irus dicere (g) et t pavebant. sura fecimus (g) et t pave-
illi: Ecce nos, Et adsumens orania nostia, bant. Et
reliclis om- iterum duo- et seculi su- adsumens illos
nibus,l secu- decim, coe- mus le. (d) Quid xii. coepit
CODEX BRIXIANUS.
cipulis suis. Quam difflcile qui pecumas habent. sumus te. Quibus respondens Jesus ait. Amen dico
in regnum Dei introibunt. Discipuli autem (b) ejus vobis. Nemo est qui relinquat domum. atil fraties.
t mirabantur in verbis ejus. At Jesus. itertim res- aut sorores. aul matrem aul pairem. aut uxoiem.
pondens. ait illis. Filioh quam difucile est confiden- aul /ilios. aul possessiones propter nie. et jnopter
tes in pecuniis. in regnum Dei intioiie. Facilius est. Evangeliiim. qui non accipial centuplum nunc in
camelum per foiamen acus transire. quam divilem tempoie isto. domos et fratres. et sororcs. et ma-
intrare in regnum Dei. Ad illi eo amplius miraban- trem. et filios. et agros, cum persecutionibus. in
lur. dicenles ad semelipsos. Et quis polest salvus saeculo futuro vitam aeternam. Multi autem erunt
fieri. Et intuens eos Jesus. Aput homines irapossi- pnmi novissimi. et novissimi piimi.
sibile esl. apud Deum aulem possibile est. omnia Erant aulem in via. ascendentesin Hierosolymam.
enim possibilia sunl apud Deum. Coepit autem Petrus etpraecedebat illos Jesus. et mirabanlur. etsequen-
dicere ei. Ecce nos dimisimus omnia. et sequenli les eum timebant. El adsumens ilerum duodecim
CODEXCORBEIENSIS.
24. Discipuli vero ejus pavebant. 28. Ecce nos missum fecimus omnia, etc.
Veis. 25. omitlitur; aul polius post vers 23. hans- SO.nuncin hoc lempore: qut autem reliqueritdo-
ponitur. Vide vets. 23. muro, et sorores, et fratres, etmairem, etfilioscum
27. Apud homines impossibile esl; apud Deum perseculiouibus, in venturo vitam aeternaniaccipiet.
autem possibile. 32. praecedebatillos Jesus, et pavehant sequenles.
5 Gat.secuti sumuste. Quidergo eril nobis? Respondens.Vulg. secuti sumuste. Respondens.
BLANCIIININOTiE.
(a) Hunc versum ponit anle vers. 24 etiam cod. Ganl.—(b) Addit ejus, etiam cod. Canl. KUTOO.—(c) Addit
lioc,cod. quoque Cant. TOUTO.—(d) Addunt, quid nobisent? etiam alii Graici codd. apud Millium.Assumentum
ex Maitlijeo. — (e) Post leliqueiit, deest domum, pariter in cod. Cant. — (f)Addit qui aulem rehquerit,
eliam cod. Canf. 8? SsKyfev. lbid. habet dotnum, eliam cod. Canl. otnKV — (g) Post et, deesf stupebant,
et sequentes, Cod. Cant. legit vvi av.olovOovvTig IJQSOOVTO, el sequentcs, limebant.
803 EUSEBlI VERCELL. EVANGELIUMCUM VARUSCOD. COLLATUM. 804
CODEX VERCELLENSIS. CODEX VEROHENSIS.
pit lllisdice- nus ad dex- lllis dicere, ad dexterara
re, quae tram tuam, quae ejus tiiam, et alius
*
ejus essent el unns ad si- essent venlu- ad (d) sim-
eventura. nistram luam 35. ra : Quia ecce stram t se-
55. Quia ecceas- sedeamus ascendimus deamus in
cendimus in gloria lua. Hierosolyma, gloriam tuam.
Hierosoly- 58. Et (e) respondens t el Filius ho- 58. Ad Jesus
mis, et Filius Jesus, dixit eis : minis trade- (e) respondens t,
lionnnis tra- Nescitis quid tur Summis ait illis : Ne-
detur Pon- petatis : potes- Sacerdotibus, scitis quid
tilicibus Sa- lis calicem et (a) Scri- petaiis : po-
cerdotum. hibere, quera bis -f, ei testis bibere
el (a) Scnbis t; 3 damnabunt calicem, quem
ego bibnu-J
et damna- rus suni; aul eum moi le, ego bibiturus
bunt eum (f) baptismum, et tiadenl euuj sum ; atit (f) ba-
morfi, et ira- quod t ego bap- 34. geniihus, et ptismum, quod t
dent eum tizor, bapti- inludent eum, ego baptizor,
34. genlibus, el 59. zari? Ad illi et conspuent baplizari.'
inludent (g) dixeiunt f: in eum, et 59. Ad illi (g) di-
eum, el con- Possumus., flagellabunt xerunt f : Pos-
spuent in eum, Jesus auiem di- eum, et in- sumus.
et flagella- 4
xil illis : Po- teificient, Ait illis Je-
bunt eum, et culum qui- et (b) post sus : Calicem
inlerlicient dem, quem tres dies t quidem, quem
et
illum, post ego hibiturus resurget. ego bibero,
teilium diem sum, bibelis; 35. Et accesse- bibetis; et
resurgel. et baptisma, runt ad illum baptismum,
55. Et accesserunt quod ego Jacobus, quod ego
ad illum Ja- baptizor, bap- et Jo- baptizor (s|c),ba-
cobus, et Jo- 40. tizamini: se- hanues filii 40. pnzari : sede-
hannes fi- dere autem Zebedaei, re autem ad
lii Zebaedei, ad dextram dicentes : dexleram
el dixerunl meam, aut Magister, vo- vel ad sini
ei : Magister, ad sinislram, lumus, quod- stram, non
volumus, non est me- cumque le est meum
ut quidquid um dare; ali- pelierimus, meam,
petierimus is paraium ul praestes dare; aliis
te, facias no- est a Patre nobis. paraium
36. bis. El di- meo. 56. Ad ille dii.il: est
3s.ilillis' : Quid 41. (h) Quod t cum au- Quid faciam 41.' (h) Ho„ct audi-
faciam vo- dissent ce- vobis"' to, ceteri
37. bis? Qui dixe- tei i decera, 37. Et dixerniu decem, coe-
runt (c) ei f : Da
2 coeperunt (c) ei t • Da perunt ia-
nobis, utu- invitus ha- nobis, uf unus digne lerre
CODEX BRIXIANCS.
eoepil illis dicere. quae essent ei ventura. Quia (c) ei t- Da nobis. ut unus ad dexteram luam. el
ecce ascendinius Hierosolyma. etFilius homiuis ira- aliu-, ad sinistram tuam. sedeamus in gloria lua. Je-
deiur Principibus Sacerdolum. ei (a) Scnbis t ct sus autem. ait eis. Nesciiis quid petatis. poteslis
condeninabuiu euni inorle. el tradent eum genlibus. bibere calicem quem ego bibiturtis sum. atil bapti-
et mludent eum. el conspuent in eum. et flagella- zare baptismum. quo ego baptizor. At llli dixerunt
bunt eum et mterlicienl eum. et tertia die resuiget. ei. Possmnus. Jesos autem ait eis. Calicem quidem
Et aecesserunl ad eum Jacohus et Johannes. (ilu quem ego bibo. bibetis. et haptismum qno ego bap-
Zebedaei dicentes. Magister. volumus ut quodcum- tiznr. baptizamini. sedere autem ad dexteram meam.
que a te petierimus. facias nobis. Jestts atitem dixit aut ad sinisiram non est meum dare \obis sed quibus
eis. Quid vultis ut factani vobis. Ilh aiilem dixeiunt paratum est. Etaudientes decem. coeperunt indigne
CODEX CORBEIENSIS.
55. ut quodcumque petierimus le, praesles nohis. •40. non esl meum dare; aliis paralum est.
41. 6 Coepetunt indigne ferre de Jacqbo, elc.
VAUIANTES LECTIONES.
1 Gal.essent venlura Vulg. essent ei eveniura. 4 Gat. Cahcem,quembibo.F«/(jf.Cahcemquidem,quem
s Gat etunusad. Valq. ut unus ad ego bibo.
3 Gal. ego bibiturussum. Vulg. ego bibo. 5 Gat.mdignatisunt, elc.
UXTJONES CODICIS VIJSDEEONENSIS ABEUKTES ABEDITIONE V0LGA.TA.
55, et Senbis, et damnabunteum moiti. 54. el inludent tram. Omitlil,tuam. 08. AdJesus rqspondens,aituhs ..
eum, et .. el posl tres dies rjestirget,. 53. Et accesserunt calicem,quem ego bibiiurus 59
sum; aut baplismum, qupd
Ad il!i dixerunt: Poosu-
ad euin Jaeobus, et Johahnes iiln Zebedaei.... Magisier, ego baplizor, baplizan?
volumusquodcumquepetienmus, praestes nOlns 36.Ad mus. jjililhs: Calicemquidem, quem ego bibero... quod
ille dixit: Quid faciam vobis? 57. Qui dixerunl... sims- ego baptizor,baplizamipi. 40. Deesl,vobis. 41. Hoeau-
BLANCHINImiM.
(a) Post Scnbts, deest, el Senioribus, eliam iu lex Gr.— (6) Ita et cod. Cant. yera rpeXg-of-ipag. Yer-
cel. post lciUum diem.—(«) Addil ei,eliam te\. Gr. x/vrS>—(d)Post sinislmnh deesttMom, m cod. quo-
que Cant.— (e) Addu lespondens, pariter cod. Cant. aito/ptBeig.—(f) Ila et Tex. Gr. $v.itTi<ip.v. o. Bnx. habel
bapHsimm, quo. —(g) Post dixertmt, deest ei, etiam in cod. Ganl. —(h) DeesWc/r,ffl ced. quoquc C.uii.
CODEX VERCELLENSIS. CODEX VEROJNENSIS.
bere de Jaco- diseipulis f de Jacobo, et plurima
bo, et Jobannem. suis",'ettur- et Johanuem. multitndine,
42. Et convocans ba magna, 42. Quos cum hlius Ti-
eos Jesus, dixit (sic) et filius Timae advocasset Je- meae (h) Ba-
illis : Scilis, quo- (h) Bar-timeas' f sus, ait illis: ri-limeas f
niam, quivi-' caecus sede- Scitis, quod caecus sede-
dentnr prin- bat secus vi- Iii, qui vi- bat circa
cipari gen- am, mendi- denlnr pun- viam, men-
tium, domi- cans. cipari genli- 47. dicans. Qui,
nantur (a) ea- 47. Qui, cum audis- bns, dominan- cum au<iissetJ
rum t; et<jui set quod Jesiis tur (a) eoium t;"" quia Jesus
maxime in- Nazarenus et Principes Nazarenus^
ter illos suni, est, coepit cla- eorum po- est, coepit
sub polesta- mare, et dice- teslatem il- clamare, et
le eos babent. re : Jesu Fili Da- lorum habenl. dicere : (i) Fi-
45. Non (b) est t' ita vid, misere- 43. Non ita (b) est t li David Je-
in vobis: sed ' 48. re mei. Et ob- in vohis : sed su t, mise-
qiiictimque jurgabant quicumqtie" rere mei.
volueril (c) in eum mulli, (c) in vobis t 48. Et mmaban-
vobis t ma- ui laceret. major (d) e'sse t lur illi rnulli^'
jor (d) esse t, eril Ad ille tan- volueru, \e- ut taceret.
vester mi- to magis cla- ster eiit mi- Ad ille multo
44. nisier; el~ qui- mabat : Fili 44. nibler; et magis clama-
cumque vo- David, mise- quicumque bal: Fili Da-
luerit esse in- rere mei. voluerit in vid, miserere niilii.
ter vos pri- 49. Et stans Jesus, vobis primus 49. Et slans Jesus,"*
mus, erit \es- jussit voca- esse, erit jussit lllum voca-
ter servus. ri lllum. (j) Ad omnium servus. ri- 0') Qui
45. Eienim Fili- illi dixerunt 45. Nam el FUius * J dicuni cae-
us bominis caeco t: Forlis hominis non co t : Animae-
non venit, esto,* surge, venit (e) mi- quior eslo,
ut nnnistra- 50. voeat le. At il- nislian, sed surge, vocal
retur illi, sed le, ejecta tu- minislrare t, 50. te. Qui, pro-
ut mmistra- nica, exsili- et dare ani- jecto vesti-
ret, et darel ens, venit mam suam menlo suo,
animam su- ad eiiin. redemptionem exiliens, yenita,deum.
am redemp- 51. El respondcns, pro mullis. 51. El respojndit5
lionem pro ait ilh Jesus : Quid 46. Tunc (f) ve- ilh Jesus : Quid/
multis. vis, faciam nit t Jericho; vis, ul faciam'tibr/
46. Tune (f) veiiit -j-in libi? Caecus et pioficiscen- Caecus autehi
Hierico; el pro- autem ait te lllo (g) in- dixit ei: (k) Do-
ficiscente ei: (k) Domine . . . de cum di- mine Rahbi t,'
eo (g) inde cum .. videam. scipulis t suis, ut videam.
CODEX BRIXIANUS.
ferre de Jaeoho et Johanne. Jesus auiem vocans eos. turba. erce quidara caecus filiusTimei. Bar-limaeiis.
ait illis. Scitis quia hi. qni videnfur praeesse genli- sedebat juvla uam mendicaiTs Qui cum audisset.
btts. dominantui eis. et Pnocipes eoi.um potestatem quia Jesus Nazarenus est. coepit clamare et dicere.
illoium habent. Non ita (b) est -j-in vobis. sed qui- Jesu Fili Da\id misereie mei. Et comminabaniui illi
cunique volueril major (<// esse f (c) in vobis t- mulii. ut laceret. At llle. multo inagis clamabat.
ent vester, miiiister. et quicumque \olueril in vobis Fili David mjsererc mei. Et stans Jesii jussit eum
prnnus esse ent onnnuni ser\u§. vocari. £i vocaveruni caecum. dicentes ei. Bono
Nam et Fihus homims non venit (e) minisirari. animo eslo. surge vocat le. Qui projecto vesiimento
sed minibtraie t- et dare*animam suam redemtio- suo. exiliens venil ad Jcsum. El lespondens dixil
nem pro, mulfis.. Et venerunt in Jencho. el pi,oficis- illi Jesus. Quid vis laciam libi. Caecus auleui dixit
cenle eo' (g) inde cuin discipulis t suis- el plurima ei. Rabboni. ut videam.
CODEX CORBEIENSIS.
45. Nam et Filius hominis non \enit minisirarj, circa viam.
sed minislrare. 4^7.quod Jesus Nazareus est.
46. filius Thimeae Bar-thimeas caeeus sedebat
1 Gat,vocatl§ Magister,Vulq. vocatte.
LECTIORES COD1C1S VINDEBONENSISABEUNTES ABEDITIONE VELGATA.
dito, caeteridecem, coeperuntindigne ferre de^ 42 Jerico... profleiseeuteeo iiidecum discipulissuis, et... .
Quoscumad\ocasselJesus, ait illis . Sciti;,,qtfoniam,qui fihusTimeaeBar-timeascaecus sedebat cnca\iain. 11.
\identur... dominanlureorum.. etPrjncipes eoium, JIO- coepit clamare,el dicere: Fjh Da\id, miserere mihi. 48.
testalem eoruui Iiabent. 45. ISonna est ni \obis . sed et comminabanlurilh... Ad ille. 49. jussilillum vocan.
quicumque.ohieritmajoresse, ent. 48. non \enit minis- Adllli dicuntcaeco, 51. Et respondensIlli Jesus, dixit
tran, sed mimsLrare,etdare animam. 46. Tunc vernt Quid \is... DomnieHabhi,ulîdeam^
BLANCHININOTj;.
(«) J.uxta lex, Gr. KUTOV. —(b) Pest est, deest autem, eiiam in cod- Cant. — (c) Addit in vobis, tex. qtto-
gue Gi. Iv vfttv.—(d) ita et cod. Cani. stv«t.— (e) Ita et lex. Qr. BiavovoBrjvai, K)AKStKxov>jo-Kt— ([) lu, -el
—
cod. Cant. epyjrat. (g) Ita.etcod. Cant. aitb helBev rS>v
y.ero\ [j.v.BmS>v. —(h) Cod. Cant. Lal. habet, Banttr
miai; Grrc. yero ejusdem codicts CaiU,.BapTei[j.iag. —(t) Jnxta ordinem tex. Gr. 6 vlb; AKSXS 'IJ-HTOV. — (;)
Juxia cod. Cant. ot 81 >.e'7ouo-t TWTva\S>.— (k) Et lta Cod. Cant. itopie'PK§t?et.
807 EUSEBII YERCELL. EVANGELIUMCUM VARIIS COD. COLLATUM. 808
52 aulem lcs, invene- 52. Jesus autem aii: tum ante
Yade, runl pullum Vade, fides januas foris
fides tua le alligafum tua te salvum in Iransilu,
salvum fecit. ante januam fecil. Et con- et solve-
Et statim vi- fons ln pla- festira vidit, 5. runteuni. Et
dere coepit, tea, et solve- el sequebatur qui erant illic
et sequeba- runt eum. eum ln viam. fons stantes,
lur illuni in 5. Et quidam CAPUT XI. dixerunt :
CAPUT XI. ex his, qui lbi 1. El cum ad- Quid laci-
1. via. Et cum circumsta- propiaret (a) Hte- tis, solven-
adpropin- bant, dixe- rosolyma t, et tes pullum
quassenl (a\ Hi- runt eis: Quid Beihania ad asinae ?
erosolyma £, fecistis, sol- monlem Oli- 6. Et (e) dixe-
et Bethania ventes pul- veti, misit runt t, sicut
1 ad monlem 6. lum? Et duos ex di- (Hdixeial t
Olivarum, (e) dixerunt f scipulis suis, illis Jesus :
misil duos ex illi, sicut prae- 2. et ait llhs : et permise-
discipuhs ceperat ilhs Ite m castel- runt lllis
2. suis, dicens Jesus: el permi- lum, quod est 7. ducere
eis : lte in serunt lllis contra vos; et pullum ad
municipium, 7. ducere pul- (b) introeun- Jesum ; et
quod est con- lum ad Jesum:
*
les t, statim imponunt illi
tra vos; et el straverunt invenietis pul- vestimenta;
stalim (b), in-s illi vestimenlum asinae el sedit
trantes t» in- ta sua; et se- ligatum, super super
venielis pul- dit super eum. quem nemo 8. eum. Multi
Ium asinae 8. Mulli aulem adhue homi- aulem vesli-
alligatum, vestimenta num sedit: menta sua
super quem sua (g) sler- soivite illum, (g) sler-
nemo homi- nebant f m et adducite. nebant t
num sedit: via: aln autem 5. Et si quis vo- in viam ;
solvite eum, frondes de bis dixerit: alii frondes
el adducile. arbonbus (c) Quid sol- eedebant de
3. Et si quis vo- cedebant, vitis pullum t? arboribus,
bis dixerit: et slerne- Dieile : Do- et sler-
*
(c) Quid solvi- bant in via. mino necessa- nebant
tis puilum t- 9. Et, qui praece- rius est: et in via.
Dicite: Domino debant, et continuo il- 9. Et qui prae-
suo necessa- qui seque- lum (d) dimillit f ibant, et
rius est: et bantur, cla- huc. qui seque-
prolinus mabant, di- 4. Et abeunles, bantur,' cla-
eum rerail- centes: Os- invenerunt mabant (/i),di-
4. tet huc Exeun- sanna in ex- pullum liga- centes f :
CODEX BRIXIANUS.
Jesus autem ait illi. Vade fides lua le salvum fecit. januam foris. in bivio. et solverunt eum. Et
Et confestim vidit. el sequebatur eum in via. quidam de illic slanlibus dicebanl illis. quid fa-
Et cum adpropinquaret (a) Hieiosolyma f in Belh- otis. solventes pullum. Al illi dixeiunt eis. sxut
fage. et Bethania. ad moniem Oliveti. misit duos ex praeceperat illig. Jesus. ct dimiserunt eos. et ad-
discipulis suis. et att illis. Ite in caslellum, quod est duxerunt pullum ad Jesum. et mposuerunt illi \esti-
conlra vos. et statim nitroeunles in euni. ilhcime- menla sua. et sedit super eum. Mulli autem vesti-
meiis pullum ligalum. superquem nemo adliuc honu- menta sua slraverunl m \ia. aln aulem frondcs ce-
num sedit. solvile lllum et adducile. Et si quis \obis debanl de arboribus. et sternebant in via. Ei qui
dixent. (c) Quid solvitis pullum t Dicitequia Domino praeibanf. et qui sequebantur. clamabant dicentes.
necessanus est. et conlinuo lllum dimittet huc. Osanna. Benediclus qui venitin nomine Domini. Be-
Et abeuntes invenerunl pullum ligatum. ante
CODEX CORBEIENSIS.
CAP.XI. — 4. foris in transitu, ct solverunt eum 9. Omittit, dicentes: Hosanna.
1 Gal. ad montem Ohveti. Vulg. ad montemOhva- 3 Gal. Quid facitis hoc? Dicite. Vulg. Quidfacitis?
rum Dicite.
s Gat. introeuntesin lllud. Vulg. uilroeuntesilluc. h Gat.iuslraverunt. Vulg. straverunt.
LECTIONES CODICIS VINDEBOhENSlSABEUNTES ABEDITIONE VULGATA.
CAP.XI. — 1. El cum appropmquaretHierosoljmam,et \ erunt eum. S. Et qui erant stantes lllic, dixeruut eis :
Bethaniamad montemOlneli. 2 quod esl conlra\os; el Quid. 6. Et dixerunt, sicutdixerat lllis Jesus. 7. et per-
mlroeunles, statim mvemoLis. 5 Quidsolvitispullum1 miserunt llhs ducere pullum ad Jesum. 8 mulu auleui
Dicite : Donnno necessanus est. i. in transitum,et sol- vesiimenla sternebant in viam. 9. Osannamexcelsis.
BLANCHLNlNOTJE.
(o) Cod. Canl. hahet, elg '\epottbivp.a.—ex(b) Post intioeuntes, deest itluc , eliam in eod. Cant. et Yercell.
(c) Ita et cod. Cant. Tt Ivere rbv 7tS>)ov, Luca, cap.xix, vers. 53. — (d) Iia et cod. Cant. v.noo-ri)lei—
(e) Posl dixerunt, deest ets, etiam in cod. Cant. — (f) Ita el cod. Cant. eipvyei.— (g) Ita et cod. Cant.
EO-TPUVVUOV. U)id. Yeron. habct in viam. Ei Ua lex. Gr. ei; rhv 65ov.— (li) Post dicentes, deest Hosanna,
etiam in cod. Cani.
809 EVANGELIUMSECUMDUMMARCUM. 810
10. celso: Bene- in sempiler- 10. Benedictus, num quisquam
dictus, qui num nemo qui venif in fructum ex
venit in no- fruclum nomine Do- te mandueel.
mine Domini: ex le edat. Et mini; Bene- Et audiebant
Benedictum audiebant dictum, quod discipuli ej'us.
regnum Pa- diseipuii e- venit regnum 15. Et venitife-
tris nostrl 15. jus. Et vene- Palris nostri rum Hieroso-
David: (a) Ossan- runt Hiero- David: (a) Osan- lymam. Et
na t in excel- solyma itena in altissi- cum ingressus
11. sis. Et, cum rum. mis t- fuisset in
(b) introisset f Et cum intro- 11. Et, cum (b) intemplum, eoe-
Hicrosoly- isset in tem- Iroisset f flie- pit eicere
ma in templum, coepit rosolyma (f) inde t
plum, circum- eicere ven- in templo, vendenles,
spiciens om- denles, et e- circumspexit et ementes
nia; jam cum mentes in omnia; cum in templo;
hora esset templo; et jam vespera et mensas nuin-
serotina, mensas nu- esset hora, mulariorum,
exiit in Be- mulariorum, (et) exivit in et catedras
thania cum et cathedras Bethaniam vendentium '
duodecim vendentiuin cum xii. columbas
(c) discipulls f. eolumbas (c) discipulis 16. everlit. Et
12. In crasti- 16. evertit. Et 12. suis t- Et non sinebat,
no autem non sinebat, alia die, ul quisquam
die, cum exis- ut aliquis (d) cum exis- transferret
sent a Betha- transfcr- set f a Be- vas per tem-
nia, esuriit. ret vas per thania, esu- 17. plum ; etdo-
15. El, visa a lon- 17. templum ; et do- riit. cebat, dicens,
ge arhore cebat, dicens 15. Cumque vi- (g) scriplum f
ficus haben- eis: Nonne disset a longe esse; (h) Do-
te folia, ve- scriplum est; arborem iicus mus t mea,
nit, quasi in- (h) Domus t mea, habentem fo- domus ora-
venturus domus ora- lia, venit tionis voea-
aliquid in tionis voca- (e) videre, si bitur omni-
ea; cum ve- bitur omni- quid esset f bus genti-
nisset autem, bus genlibus. in eam ; et bus. Vos
et nihil in- Vos autem nihillnvenit, autem feci-'
venisset, nieam fecistis nisi folia tan- slis eam spe-
si folia (non speluncam \ tura; (non erat luncani latro-
enim erat latronum. enim tempus num.
tempus fi- 18. Et cum audis- flcuum.) 18. Quo audilo,
cus), sent Ponti- 14. Qui dixit ei : Principes
14. dixit <a: Jam fices, et Scri- Jam non am- Sacerdolum,
numquam bae, quaere- plius in aeter- et Scribae
CODEX BRIXIANUS.
nediclum est regnum quod venit. Patns nostn Da- quisquam ex te fructum manducet. Etaudiebant dis-
vid. Osannain excelsis. Et cum (b) introissett Je- cipuli ejus. Et venerunt iterum flierosolymam. Et
sus Hierosolyma in femplum eireumspexit omnia. et cum introisset Jesus in templum. ccepit eicere vcn-
cum j'am sera esset hora. exiit in Bethaniam. cum denles. et ementes in templo. et mensas nummula-
duodecim (c) discipulis f. Et alia die cum exirenl a riorum. et caihedras vendentium eolumbas eveilit.
Bethania. esuriit. Et cum vidisset a longe arborem Et non sinebat ul quisquam transferret vas per lem-
ficus habenlem folia. venit quasi aliquid invenlurus plum. et docebat dicens eis. Nonne scnbtum est.
in ea. Quia domus mea domus orationis voeabitur. omni-
Cum autem venisset ad eam. nihil invenit in ea bus geniibus. Vos autem fecistis eam speluncam la-
nisi folia. non enim eral lempus fleorum. Et res- tronum. Quo audito Pnncipes Sacerdotum. et Scri-
pondens dixil ei. Numquam amplius in aeternum
CODEX CORBEIENSIS.
15. ' venit videre, si f quid esset In ea.
s EtitaGat.
LECTlONES CODICIS VINDEBONENSIS ABEUNTES ABEDITIONEVULGATA.
li. El cuminlroissetHierosolymam m templum,eircum- ei .. m aeternum quisquamfructum ex te manducet. 1S.
spexit omnia.. exivitin Bethamamcumduodecimdiscipu- Et venit Jerosolymam.. et columbasevertit. 17. dicens
hs. 12. cum exissent a Bethama. 13. venit videre, si illis: Scribtumest: Domusmea. 18. et cum audissent
quid essetin ea; et nihil invemt, nisi folia. 14. Quidixit
BLANCHININOTÊ.
(a) Cod.Canl. Lat. hahet Ossanna,—et Cant. Gr. 'acro-avvv.lbid. in altissimis. Et ita tex. Gr. Iv OÎO-TOI?.
— (b) Ila et cod. Cant. ehe}Bi>v. (c) Addit discipulis suis , eliam cod. Cant. p.aBnrS>v «OTOO
, una
cumBodl. 4 et 5 apud Millium. In Veron. el Biix. deest, suis.—(d) Ita et eod. Cant. hfylBovra.—
(e) Et ila cod. Cant. ISeiveavri lo-rtv.— (f) Ita et cod. Cant. evelBev.—-(g) Anle scriptum , deest nonne,
ettam in cod. Cant. — (h) Ante domm, deest quia, in cod. quoque Cant.
PATROL. XII. t^
811 EUSEBII YERCELL. EYANGELIUMCUMVARIIS COD. COLLATUM. 812
bant quomo- quae loqui- qtiaerebant sed credidcrit
do illum per- tur, erunt, con- quomodo (b)fulurum,
derent; et li- tingent illi, eum perde- fiei, quod-
mehant po- quaeciimque rent; ti- cumque di-
pulum, quia di\eril. mebant enim xerii t-
tota lurba 24. Propler hoc eum, quoniam 24. Propterea dico
stnpehat in dico vobis : univeisa tuiba vobis. Omnia,
doctiina il- Omnia, quae- admirabatnr quaecumque
lius. cumque super docinna oranles peiilis,
19. Et cum sero oratis, et pe- ejus. credite, quia
factum est, titis, credi- 19. Et cum vespere accipietis, et
et exiebat le, quia acci- f ictuui essel, evenient
extra civi
1 pielis, et erunt egiediebalur vobis.
20. titem. El trans- 2o. vobis. Et cum de civilate. 25. Et cum sta-
euntes dis- stahitis (c) oran- 20. Et cum tians- tis (c) oran-
cipuli, vide- tes t, remitti- irent mane, les t, dimittite,
runl arbo- te, si quid ha- videruni ar- si quid
rem ficus betis ad\er- borem hcus habetis ad ali-
aruisse a sus aliquem ; aridam fa- quem; ut et
radicibus. ul et Paler clam a radi- Paler vesler,
s cibus. Et
21. Et rememo- vester, qui qui est m cae-
ratus Pelius, est in caehs, 21. recoidalus lis, dimitiat
ait illi : Rah- dimittat pec- Peirus, ait: vobis invicem
bi, ecce arbor cata veslra. Rahbi, ecce iniquitatem
fici, quam 26. Nam si vos non arboiem vesiram.
maledixisti, remitiiiis, ficus, cui 26. Si vos non
aruit. nec Pater maledixisii: dimisenlis,
22. Et respon- vesler, qui aruit. nec Palcr
dens Jesu% ail est in caelis, 22. Et respondens veslcr, qui
ilhs : (a) St habue- renuttet Jesus, ait est in caelis,
ritis t fidem, vobis dolic- illis : (a) Si dimitlei vo-
25. amen dico ta vestra. liabuentis f bis peccata
vobis, quia 27. Et venerunt fidem Dei, vestra.
quicumque lterum Hie- 25. amen dico 27. Et rursus
dixeiil mon- rosolyma : vobis, quia (d) venit t-
U huic : Tolle- ei, in templo quicumque Hierosolymam:
re, el jaciare deambulan- dixerit huic et, cum in
in mare ; te eo, veuerunt monii: ToIIere, lemplo am-
el non dubi- ad illum Pon- et millere bularel, ac-
tavent m lifices Sacer- in mare : et cesserunl ad
corde suo, dotum, etScri- non aesi- eum Summi
sed credide- bae, el Senio- laverit in Sacerdotes,
rit, quoniam, res; corde suo, et Scribae,et Seniores;
CODEX BRIXIANUS.
bae quaerebanl quomodo eum perdercnt. limebant in corde suo. sed credidenl. quia quodcumque dixe-
emm eum. quoiuani universus populus admirabatur rit flat. flet ei. Piopterea dico vohis. Omiria quae-
super doctrina ejtts. El cum vespeia facta esset cumque oratites pelienlis. credite quia accipietis. el
egrediebalur de eivitale. El cum mane transirent. venienl vobis. Et cum stabitis ad oiationem dimit-
vidorunt arborem ficus ainisse a radicibus. Et re- tite si quid haiietis adveisus aliquem ut et Palei ves-
coidalus Pelius ait illi.Rabbi. ecce arbor iicus quam ter qui ni caelis est dunittal vobis peccata veslra,
nialedixisli aruii. Quod si vos non dimiserilis. nec Pater vesler qui
Ei lespondens Jesus ait illis. Habele fidem Dei. m caelis esl dimittel vobis peccata vestra. El vene-
amen dico vobis. quia quicumque di\ent monii hmc, lunt iterum Hierosolymain.et cumintemploambtila-
Tollere liinc. et mittere in mare. et non haesitavent rel. venerunl ad eum Summi Saceidotes. elScnbae.
CODEXCORBEIENSIS.
25. sed crediderit fulurum, fiet, quodcumqtie 24. ciedite, quoniam accipielis, et erunt vobis.
dixent. 26. dinntlal delicia vestra.
VARIANTESLECTIONES.
< Gal. cum iransfretassenl. Vulg. cum mare transirent.
LECTIOIvCS C0D1CIS VII\DEBONENSISABEUNTES ABEDITI0NE VULGATA.
gacerdoies,et... super docLrinam ejus. 20.Et cumtrans- quodcumquedixenL. 24. quia aecijiietis,el erunt vobis.
lrenlmane, \ideumt aiboiemtieus aiuissea radicihus 2p adorantes, dimillite.. ul et Pater vesler dimitlat
21.HLiememoratusPettus, ait llli • ttabbi, ecce aibor duhcla\eslra. 26. si \os non lemillilis... dimitlel pce-
hcus,quammaledixisli,aiuil. 22. ail llhs . Si habuenus cata \estia. 27.El ruisus\enilHierosolyiiiam,elcumam-
fidemDei. 25. mcorde suo,sedcrediderufulurum,hel, bulareiliitemplo,\ eneruniadeumSaceidoles,et Semores,
BLANCHININOT.E.
ei eyjre. — (b) lta el COd.Cailt. T6 p.i)!ovb ivv elito yejoo-eratvvru>.— (c) Ila et
(a) El ita cod. Canl. —
iex. Gr. itpoo-evxop-tvot. (d) El lla cod. Cant. efyjrat. —
"
Si3 EVANGELIUMSECUNDUMMARCUM. 814
28. et dixerunt Jesum, dixerunt: 28. et dixerunt Nescimus.
ei: In qua po- Ne illi: In qua Et lespondens,
testate haec Et Jesus dixil illis : polestale hasc ait iliis Jesus :
faeis v et quis Nec ego dico facis ? et quis Neque ego
tibi dedit hanc vobis, in qua libi dedit dico vobis, in
poiestaiem ? potestale
2
hanc potestatem ? qua polesta-
29. Et lesus respoii- haee faciam. 29. Jesus autem te haee faciam.
dens, dixil CAPUT XII. respondens, ait CAPUT XII.
eis: Inierro- 1, Coepit auiem illis: Inlerrogo 1. Coepitautem
go vos et ego il vos el ego illis in para-
unum ver- e . . . unum veibum: bolis loqui,
bum : (a) respon- Vineam plan- (a) 1espondete t ita dicens .-
deie t mihi: et tavit homo, milii: el di- Yineam pasli-
dicam vobis, et cireum- cam vobis, in navil hoino,
in qua po- dedit saepem, qua potestate et circumdedit
testale haec et fodit for- haec lacio. saepem, et
50. faciam. (b) Bap- cular, el ae- 30. (b) Baptisma f fodit lacum,
tisma t Johan- dificavil tur- Johannis, de el aedificavit
nis, de caelo rem . . . lo- caelo erat, lurrem,et fra-
erat, an ex' cavit eam an ex liomi- didit eam
hominibus'' vinilonbus, nihus ? respon- colonis, et
respondete et peregre dele mihi. peregre pro-
51. mihi. Ad illi profectus 51. Ad illi cogi- 2. feclus est. El
cogiiabant 2. est. Et misit tabant adver- misil ad co-
inter se, di- ad vinitores sum se, dicen- lonos in tem-
centes: Quid tes, qnid ei poreservum,
dicemus? Si responderent. (e) ut frn-
dixeiimus: Si di\eiimus : clum ex vi-
'
De caelo : di- . . . . . . ent De caelo: (c) di- nea darent
cel nobis: Qua- 5. illi. (f) El t adpre- eil nobis t: eit-
re non cre- hensum . . . Quai e non ere- 3. (f)Ettadpre-
didistisilli? ceciderunt, didistis llli' hensum eum,
52. Quod si dixe- et dimise- 52. Si vero dixe- ceciderunt,
i imus : Ex ho- runt eura rimus : Ex etdimiserunt
minibus: li- vacuum bomimbus: vacuum (g) ad
memus popu- (9) ad illum t- timemus ple- eum t-
lum; 4 Et itei um mi- bem; omnes 4. Et itertim
omnes enim sit ad eos ah- enim (d) scie- misil ad tllos
(d) sciebanl f Jo- um servum; banlt, Johan- alium servum ;
liannen, quo- el ilhim in nen vei e Pro- et lllum in
niam vere capile vul- plielam fuisse. capifevulne-
Propheia e- neraverunl, 53. Et responden- raverunt, et
33. rat. Et respon- et injuno- tes, dixerunl contumelns
dentes ad se tractave- ad Jesum : adfecerunt.
CODEX BRIXIANUS.
et Seniores. et dixcrunt ei. In qua polestate pondentes dixerunl ad Jesum. Nescimus. Et Jesus
haec facis. et quis tibi dedit hanc potestaleni. ut dixil lllis. Neque ego dico vobis in qua pofestate
hace facias. Jesus auteni respondens ait illis. Inler- basc facio. Coepitautem illis in paiaholis loqui. Yi-
rogo vos el ego ununi verbum. (a) iespondeie t neam plantavit homo. et cncumdedit saepe et fodit
miln. et dicam vobis in qua potestate haec faciam. lacum. et aedificavit lurrem. ei Iocavit eam agnco-
Baptismum Johanms. de caelo erat. an ex homini- hs. el peiegre piofectus est. Et misil ad agntolas
biis. lespondete nnhi. Al illi cogitabanl mtia se di- in teinpoic senum. ut ex fniclibus vmeaa daient
centes Si dixerinius Decielo. dicet nobis. Quare ilh. Qtu appreensuni eum caeciderunt. et lemiserunt
ergo non credidistis ei. Si atitem dixerimu- E\ ho- vacuum. Ei uerum nns.it ad lllos alium*servum.et ll-
minibus lnnenuis populum. omnes emm (d) scie- lumin capite vulneraverunt. etcontumeliis adfecerunt.
bantt- quia veie Propheta erat Johannes. Et res-
CODEX CORBEIENSIS.
50. de caelo esf, anex hominibus? colonis.
CAP.XII. — 1. et fodit torcular .. et iocavit eam 2.Et misit ad colonos.. ut darent 1II1ex vinea fructum.
1 Gat.dicet nobis: Quare. Vulg. dicet: Quare. 2 Gat.haeefacio. Vidg.liaecfaciam.
LECTIOINES CODICIS WNDLBONENSIS ABEUNTES ABEDITIONE VULGATA.
et Scribae. 28. et dicunt llh... Et quis libi hane po- \ereProphetam fuibse. 55. Et respoudentes, dixerunt
testatem dedn. Ibid. deesl, ut lsia facias. 29 Jesus ad Jesum .. dicitillis. . haecfauo.
vos el ego
autem, dicillllib JnterrogoJoannis. unum \erbum: CAP.XII. — 1. Coepit aulem llhs in parabobs loqui :
respondele 50: Baplisma 51. Ad uh... adin- Ymeamplantavithomo... et fodit lorcular... lunem .. et
vicem, dieentesnohis
Qiud ei respondemus?Si dixenmus : locawl eam cultonbus 2 ad colonosin. . ut frueLumex
De caelo: dicet • Quare non credidisln,llh? 52 ct \ineadarentei.3.Etadi)rehensura...etremiserunt4.ad eos.
si .. timemusplebem; omues enim sciebant, Johannen
BLANCHiNINOT.E.
(«}knlmespondele, deesle/, cli.un in cod. Canl. — (b) Jia el tex. Gr. TOfjv^rto-pv. — (c) Iti ei rod.
Cant )iyet -huXv. — (d) Juxia cod Cant. oSeio-av.—(e) Et ih cod. Canl. Iva e/ rov vvpitovrov apTtelSivog ( de
—
exLuca —(f) Iiactcod Cant. /vt (g) Additnt/c«m,etiaiii cod. Canl.npbg KOTOJ.
jiuctit vtneae)Si>o-ovcrtvavrS>
815 EUSEBII VERCELL. EYANGELIUMCUMVARIIS COB. COLLATUH. 8!G
5. runt. lil (a) ali- capile angu- 5. Et (a) alium m caput an-
um misit ser- 11. li. A Domino fac- misit ser- gub.
vum t '>cl illum tus est : hic cst vum t; et 11. A Domino
occidei unt: mirahihs in illum occi- factus est, el
el multos ali- oculis nos- derunt: et est mirabilis
os; quo&dam 12. tris. Etquac- plures ahos ; in oculis no-
ceciderunt, rebant eum quosdam ce- stris.
quosdam ve- tenere; et ti- ciderunt, quos- 12. Et quaerebant
ro occideiunt. muerunt dam vero eum lenere;
6. Cum haberet turbam : cog- occidertint. et limuerunl
aulem adliuc noverunt 6. Adhuc unum lurbam : co-
unicura fili- enim, quod habens filium gnoverant
um dileclum, ad eos para- charissimum ; enim, quo-
novissime, bolam dixis- dicens : (b) Forsi- niam de eis
illum mi«it, set. Et, re- tan t filium parabolam
dicens : (b) Forsi- licto lllo, abi- meum vere- hanc dixisset.
tan t filium 15. erunt. El im- buntur. Qui, relicto eo,
meum reve- miscrunt 7. Coloni autem abierunt.
1
rebuntur. quosdam ex dixerunt 13. Mittuntilli
7. Vinitores Phansaeis, ad invi- quosdam ex
autem dixe- et Herodia- cem : Hic est Pharisaeis, et
runt inter nis, ut eum haeres; \eni- Herodianis,
se : Hic esl he- caplarent te, occida- ut eum cape-
res; venile, 14. verbo. Et d- mus rent in verbo.
occidamus li venientes, et nostra erit 14. Et illi
illum, et nos- (c) inlerroga- baereditas. venientes, (c)
tra erit here- bant illum -[-: 8. Et adprehen- inteirogabani
8. diias. Quem Magister, sum, occidc- eumt suhdole,
adprehen- scimus, quia runl extra dicemes :
sum, occide- verax es, vineam. Magister,
runt, et pro- et quia non 9. Quid ergo scimus, quo-
jecerunl eum perlinel te faciel Domi- niam verax
extra vine- de ulla re; nus vincae, es, el non cu-
9. am. Quid er- nec enim ac- dum veneril? ras quemquam;
go faciel Dominus cipis perso- Ad illi di- nec enim ac-
vineae ? Ve- nam homi- xerunt ei : cipis faciem
niet, ct per- num, sed in Malos male hominis, sed in
det vinito- verifale vi- perdet, et veritatem vi-
am Dei do-2 vineam suara am Dei doces.
res, et dabit
vineam ali- ces. (d) Dic ergo locabit aliis (d) Dic ergo no-
10. is. Nec Scrip- nobis -f : Licet coloms. bis : Si t licet
turam hanc dare tribu- 10. Nec Scriptu- dari tnbutum
legislis ? Lapi- tum Caesari, ram hanc Caesari, aut
dem, qtiem aul (e) non fl legistis ? Lapi- (e) non t?
reprobave- 18. Sciens (f) autem dem, quem 15. (f) Ad Jesust,
runtaedi- Jesus t simula- reprobaverunt cum vidisset
ficantes, hic tionem illo- aediQeantes, versuliam il-
factus est in rum, ail illis: hic factus est lorum, ait illis :
CODEX BRIXIANUS.
Et rursum. poslremaillavetba El rursum, qumadversampaginam
Mulilus est hoc loco codcx argenteus integro qua- claudunt, subtus in limbi angulo adpostta esl nola Q.
ternione; quae enim legimus in Vulgatis a cap. xn, XLYI. , quain excipit post alias lolidem Q. XLYIIl ;
weis.5, usqtie ad xiu, vers. 52, htc desiderantur: incu- deinde sic condnuatm seiies Evangeliihujus.
»ia ne compactoris, an alterius piaculo , incerlum. Ad
CODEX CORBEIENSIS.
6. Quia forsitan lilium raeum, elc. 14. Et vcnientes Pharisaei, interrogabanl eum
11. A Domino factus est hic, et est mirabilis in subdole : Magisler.
ocuhs noslris. 15. Yidens vcro Jcsus versutias eorum.
XT t r»Ti HTminii
« Gal. quosdamcumHerodeanis,ex Pharisaeis. Vuig. quosdamex Pharisaeis, et Herodianis.
a Gal. doces.Dic ergo nobis:Licet. Vulg.doces: Licet.
LECTIONES CODIGIS VliXDEBONENSlS ABEUNTES ABEDWIONE VULGATA.
8. El ahummisitsenum; et... et aliosplures, quos ceci- 15.Ei lnmiitunt quosdam ex .. ui eum caperent verbo.
deriinl; quosoamaulem ocuderunL. 6. Adbuc unum .. 14 El llh \ enienles , inLerrogabanteum subdole : Ma-
el illum rnisil nobissimum, dicens Quia: filium meum gisler, scimusquomam veiax es .. nec emm aspicis iu
\erebunlur. 7 heres. 8. Quem apprehensum, occide- faoiem boiijinum... doees. Dic ergo nobis, si hcet...
runt eum et. 9. aluscoloms. 11.A Dommofaelusest: aut non. 18. Jesus autem, cum \idisset \ersulias illo-
Incesl admirabilism . 12. quomam de eis parabolam dixa.
BLANCHININOTÊ.
(a) Anle alium, deest iterum, in cod. quoque Cant. nec non in \ers. Pers. el Copt. ibid. addit
—
servum, paiiler cod. Cant. So0)ov._—(b) Addunt forsilan , eliam vers. Syr., Pers. cl Arab., ex Luca.
(c) El ita cod. Canl. eTtypi>ro>v KOTOV. (d) Addit Dic ergo nobis: Si, etiam cod. Cant. eins ouv op.Xv«'. —
— (f) Ita et cod. Canf o Ss'iwoOj-.
(e) Post non, deest dabimus, in cod. quoque Gant.
CODEX YERCELLENSIS. CODEXYERONENSIS.
Quid me lemp- prior, accep- Quid me lem- mus accepit
?
talis adferte ta uxore, de- ptatis? adferte uxorem, et
mihi denari- cessit, et non mihi denanum, moriuus est,
um, ut vide- rehquit se- ut videam. non relicto se-
16. am. Ad illi (a) at- 21. men. El se- 16. Ad illi (a) ad- 21. mine. El
luleruntt- Et quens acce- tulerunt t- secundus
ait illis: Cujus pil illam, el Ail illis : Cu- accepit eam,
est unago, decessit; et jns est (sic) figula et mortuus
el inscrip- nec hic re- Iiaec, et inscri- est; et non
tio ? Dixerunl : liquid semen. piio? reliquid se-
Caesaris. Et terlius Dicunt illi; men. Et
17. Respondens 22. similiter. Ac- Caesaiis. terlius
autem Jesus, ceperunt 17. Respondens 22 eam...
dixit illis : eam vn. et non aulem Jesus, vero el
Reddile igi- reliquerunt dixit illis : muher de-
lur, quae Cae- semen. Post- Reddite igitur, functa est.
saris sunt, ea et mulier quae sunt Cae- 23. In lesur-
Caesari, et, defuncla saris, Caesari, rectione
quae Dei sunt, 23. est. In resurrec- et, quae sunt erit
Deo. Et mira- lione ergo, Dei, Deo. El uxor? se-
bantur su- cum resur- miiabantur piem enim
18. per eum. Et rexerit, cu- vehementer eorum il-
venerunt jus illoruin in rcsponsum lam habue-
Sadducaei erit uxor ? ejus. runt uxo-
ad illum; qui VII.enim ha- 18. Et vencrunt 24. rem. Et
dicunt, non buerunt il- ad eum Sad- respondens
esse resur- lam uxorem. ducei; qui Jesus, ait
reclionem : 24. Respondens dicunt, non illis : Non-
et interro- autem Jesus, esse resurre- ne ideo
gabanl eum, dixit eis : Prop- clionem : et erratis, 11011
19. dicentes : Ma- ler hoc er- interrogabanl intellegentes
gister, Moy- ratis, nesci- eum, dicen- Scripluras,
ses scripsit entes Scrip- 19. tes : Magister, neque vir-
nobis, ut, si turas, neque Moesesnobis lutem Dei ?
cujus fra- virtulem scripsit, ut, si
ter decesse- 25. Dei. Cum enim cujus fraler 25. nubunt,
rit, (b) et habue- a morluis decesserit, neque
ril uxorem f, resurrexe- (b) et habuerit nubun-
ct filium non rint, nec nu- uxorem t, lur, sed
leliquent, bunt, nec et filios non erunt sicut
et accipiat nubuntur, reliquerit, Angeli (d) in
frater llli- sed' sunt, lan- et accipiat caelo t«
us uxorem quam Ange- frater uxorera 26. De morluis
ejus, et re- 26. li in caelis. De ejus, el resu- autem, quod
susciiet se- mortuis au- scitet senien resurgant,
men fralri lem, quia re- fratri suo. non legistis
suo. surgunt, non 20. Fuerunt ergo in libro
20.' Erant aulem legistis m li- (c) aput nos t Moysi, su-
(c) aput nos t vn. bro Moysi, seplem fra- per rubum
fratres; et de rubo quo- tres; et pri- quomodo
CODEX BRIXIANUS.
Mutilus est hoc loco codex arqenteus integro qua- vers. 5, usque ad xm, vers. 32, liic desideiantur : in-
tei nione; quae enim legimus in Vulgalis a cap. xn , cuiia ne compacloiis, an alteiius piaculo, incetlum.
CODEX CORBEIENSIS.
20.s Fuerunt ergo apud nos f septem fratres. 25. cui eorum manebit uxor ?
21. Omiilit, Ettertius simihter. 26. in libro Moysi, in rubo, etc.
VARIANTESLECTIONES.
1 Gat. erunt, lanquam.Vulg.sunt, sicut. s Gat.Erant apudnos.
LECTIONES CODlCIS V1NDEB0NENSISABEUNTES ABEDITIONE VULGATA.
rum...temptalis* 16. Ad illi adlulerunt.Et aU.. figura reliquu semen. 22 simihler. Acceperunt eam septem
haec... Dicunlilh. 17. Reddite,quae sunl Caesaris,Cae- et non rehquerunt semen. Poslea et muher mortua est.
saii, et, quae sunl Dei, Deo. El imrabanLureum. 19. 25. cum resurgere coeperint, cujus eorumerit uxor?...
scnbsil... ul, si cujus fraler decesseriL,el babuenl uxo- lllamhabuerunl. 24. dixitlllis : Ideo erralis, non mtelh-
.rem .. reliqueril, ul acnpial... uxorem ejus. 20.Fuerunl genles Scnbluras. 28. ex mortuis... neque nubunt...
ergo aput nos septemfratres; et... morluus est, el non sed eiunt, velut Angeli. 26.De mortuisautem,quoniam
BLANCHININOTyE.
Gr. — (b) Ita et cod. Cant. vw.yvvaXYa
(a) Post adtulerunl, deest ei, pariter in tex. — i'yjo.—•(c) Addil ttput
nos, eAiamcod. Cant. itap' fyuv, ex Mallllseo. (d) Ex Malthioo.
819 EUSEBII YERCELL. EVANGELIUMCUM VARIISCOD. COLLATUM. 820
modo dixit Scriba : Yere dixeril illi: sicul te ipsum.
ilh Deus, dixisti Ma- Deus Abra- Majus autem horum
dicens: Ego gister, quia ham, et mandattim non esl.
sum Deus unus esl Deus, Deuslsac, 32 Et ait illi Scri-
Abraham, et el non esl, et Deus ba : Bene dixisti
Deus Isac, praetenpsum. 27. Jacob ? Non Magister m
et Deus Jacob ? 55. Et diligere esi Deus \eritateni, quod
27. Non est Deus mor- illum ex to- mortuorum, imus Deus : nec
tuorum, sed to coide, et sed vivo- est altus, prae-
1 vivorum. Yos e\ omni vir- rum Yos 55. ter illuni, ita
ergo mulium tute, et (h) ex ora- ergo multum diligendus ex
erratis. nibus viri- errafis. loie cordd, et
28. Et (a) aceedenst hus t; el dilige- 28. Ei (a) acce- (h) ex totis \i-
unus ex Scri- re proximum, dens t unus nbus t, etex
bis, cum au- lanquam se, de Scnbis, lota amnia; et
disset illos plus est om- qui audie- dihgere proxi-
5 conquireu- nium holo- rat illos mum, tamquam
les; videns, caustorum, conquirenles; se ipsum: hoe
quoniam be- ei hosliarum. et videns, majus est omni-
ne lllis res- 31. El cum vidis- quomam bene bus, quam ho-
pondit, in- set eum Jesus, illis responde- locaustomaia ,
terrogabat quiasensa- rit, lnterrogabat elsaciilicia.
eum : Quod te respondit, eum, (b) dicens : 54. Videns autem Je-
est mandatum ail illi: Non Magisler t, sus, quod sapien-
primum? es a
longe reg- quod est primqra ler respondisset,
29. Et Jesus ait illi : no Dei. Et ne- praeceptum ? dixit illi -.Non
(d) Omnium primo audebat 29. (c) Respondens es longe aregno
mtim t : Audi Is- arnplius illum autcm Jesus, Dei.
trahel, Dominus inlerroga di\il ad eum : Et nemo jam au-
Deus (e) noster t, u- 35. ic Et respon- (d) Ommum pri- debat eum mier-
50. nus est; el di- dens Jesus, di- muin t : rogare quicquam.
Iiges Dominum cebat, docens Audi lstrahel, 55. El respondens
Deum tuum in leniplo : Dominus Deus Jesus, docens in
ex toto coi- Quomodo di- (e) noster t. unus templo, (t) diut f :
detuo, ei ex cunl Scribae, 50. esi; et diliges Quoinodo di-
tola anima quh Christus Fili- Dominum Deum cunt Scribac,
tua, et ex tous est l)a\id ? tuum ex toio Chnslum esse
tis \inbus 56 Ipse David m coide luo, el lilmm David?
(f) luist, elexto- Spirilu Smcto e\ lota amnia 5(i. ipse enim
la foriiltidi- dicil . Dixit lua, et e\ loiis Da\id in
51. ne tua; et pio- Dominus Domiuo vinbus (f) tuis t, Spiritu sanctodteil:
pinquum meo, sede el ex loli vir- Dixit Donninis
luum, lan- ad deuram tute lua. IIoc Doniinomeo,
quam ip-le meam ; do- est piimuin man- sede ad dex-
sum. Hoc est nec ponam datum. tris meis; do-
magnum lnimicos 31. Seciindiim (g) si- nee ponam
mandatum. luos, scahil- mile-J illi: Dihges inimicos tuos,
52. El dixit illi lum pedum pro\imura tuum, scabillum pedum
CODEX.BRIXIANUS.
Mutilus est hoc lococodex arqenieus inlegto qua- vets. 5, usque«rfxm, vers. 32, hic destderanlur : in-
termone; quae entm legtmus vi Vulgatis a cap. xu , curianecompaclotis, an altei tus piaculo, mcettum.
CODEX CORBEIENSIS.
28. Quod est praeceptum primtim ? 1bid. DominusDeus noster, Dominusunus esl.
29. Respondens autem Jesus, dixit ad eum : Om- 50. Addtt, ex ommbus viribus tuis.
nium primum mandatura hoc est.
VARIANTESLECTIONES.
1 Gal. viventium.Vnig \ivorum. esl conquircntes;et \idens, quoniam cum,
» Gat. conquirenles,quomam.. eum, Magister, quod quodVulg. esset.
LECT10NES COMCIS VINDEBONCNSISABEUNTES ABEDITIONE VULGATA.
resurgetit, non legislis ui libio Moysis,super rubum.. liuic.. majusautemhorum. 32 Bene dixisli,Magisterin
Deus, dieens. Ego sumDeuSAbraliam,Deus Isaac,Deus \enlate, quodunus silDeus, ncc est abus praeLerilliim.
Jacob' 28 Ilbs respondiL, inlerroga\it eum, dicens: 55 iLa diligendus ex ex lolis \iribus.. et e\ lota
Maaisler, quod est praeeeptuni pnmum? Respondens amma sua, eL diligere proximum,lamquamSP lpsiiui,
autem Jesus, dixit ad eum : Omnmmpnmum: Audi... hoc . omnibusliolocauslomaLibus54 \idens aulemJe-
DommusDeus\ester. JODiligesDominumDeumluum .. sus... non louge es. 55. di\U, docens 56 Ipse enun
ex tolis \iribus luis, et ex... Hoepumum. 51 simile
BLANCHININOT/E.
ta) Elila lex. Gr. itpoo-elBuv.—(i)addit, dicens: Magisler, eliam cod. Canl. )lyuv StUo-/v)e—(c) Ita et cod.
Cuil kttovptBslg. . . . emev. — (d) ^nle pnmuin, deesl quia , ci posiea deesl e»i, ln cod. quoque Canl.
—
— (e) tta et tex. Gr. vjfifiv.— (f) Posi luis deesi el ex lota menielua, pantei m cod. Canl. (q) Post stmtle,
—
deest et. e<a\untn text. Gr. — (h) Ita et cod. Cant. l\ 6)ajcxos a~vvv.ii.eag. (i) Iia el cod. Cant. tlrte.
CODEX VERCELLENSIS. CODEX VERONEKSIS.
57. tuorum. Ip- quod'est qua- luornm. quod est qua-
se David di- 43. drans; el coh- 57. Si ergo Da- 45. drans; etcon-
cit eum Deum : vocans dis- vid dicil eum vocans disci-
el unde est cipulos suos, Dominum, pulos suos,
filius ejus ? dixit eis : (a) qtiomodo f aitillis:
Et multa tur- Amen dico vo- filius ejus est? Amen dico
ba audiebat bis, quoniam el multa turba vobis, quo-
illum hben- vidua pau- liventer eum mam \idua
58. lissime. (c) Ad 11- pelcula haec (b) audiebant f. egena haec
le docens, si- amplius om- 38. (c) Ad ille do- plus omnibus
mul dicebat nium misil cens, dicebat (g) misil t in
eis f • Cavete a munus eis : Videte f gajofylacio
Scribis, qui in gajo- ab Scnbis, 44. munus. Nam
volunt in 44. phylacio. Om- qui volunt omnes ex
stolis ambu- nes enim ambulaie in eo, quod
iare, et salu- ex eo, quod stohs, et (d) sa- abundabat
tari in foro, supei fuit lutationes f in illis, nnse-
59 et .primos ilhs, mise- 59. foro, et in pri- runt; haec
consessus runt;haec mis cathedris vero de pe-
in Synago- autem de sedere in Sy- cuma sua,
gis, et primos aegenlia nagogis, et pri- omnia, quae
cubitos in sua, omnia, mos discubitos habuit, mi-
40.x;enis; qui quaecum- ln convivus; sit, idest om-
eomedunt que habtiit, 40. quidevorant nem victum
domos vi- misit, idest totam panem vidua- suum.
duarum, substanti- rum , (e) et pu- CAPUT XIII.
(e) et pupillo- am suam. pillorum f, 1. Et, cum egre-
rum t> occan- CAPUT XIII. sub opleniu derelur de
sione lon- 1. Et, proiici- prnlixae ora- lemplo, ait illi
ga orantes : scente eo de lionis: omnes untis ex di-
hi accipient . templo, aii isti accipient scipuhs ejus :
amplius poe- llli unus ex prolixius judi- Magister, aspi-
41. nae. Et sedens discipulis ctum. ce, quales
confra gajo- suis : Magis- 41. Jesus autem iapides, et
phylacium, ter, ecce qua- sedens confra quahs struclu-
videbat quo- les lapides, gajotjlacium, ra (h) lempli f\
modo tur- et qualia ae- aspiciebat, quan- 2. Et respondens,
ba mitiit pe- dificia! lae tuibae ja- (?) ail illis t :
cuniam in 2. Et respondens, ctabant aes Nonne (j) vi-
gajophyla- 2
(i) ait llhs t: (?) Vide- m gajolylacmm; detis t omnia
cium ; et mullis t bas slruc- ei multi di- haec magna
ti divites luras ma- \ites jacla- aedificia?
mitlebant gnas? bantmulta. (k) Amen dico
42. mulla.Cnm (k) Amen dico vo- 42. Cum venisset vobis, quia f
vemsset bis t, non re autem una non relmque-
autem una* linquelur (f) \idua t, mi- lur {/) lnc t
(f) vidua t, misit (/) hic f Iapis su- bit aera nu- lapis super
minuta duo, per lapidem, nuta duo, lapidem, qui
CODEXBRIXIANUS.
Mutilus est hoc loco codex atgenteus inlegto qua- veis. 5, usquead xm, vets. 52, hic desideianlur: m-
letnione. Quae entm legimus in Vulgalts a cap. xn, cunane compaclons, analteiiuspiaculo, mceilum-
CODEX CORBEIENSIS.
58. videte a Scribis, qui volunt. 45. plus omnibus misit in gazopbylacium munus.
4J. domos viduarum , et orphanorurn , occasione CAP. XIII. — 4. et quales 3 slructurae templi t '•
longa oranles : hi accipient majus judicium. 2. haec omnia magna aedificia ? . . lapis ....
41. Et cum sedisset Jesus contra gazophylacium, qut non desiruatur ; et iu triduo illud lesuscitelur
\idebat quomodo turbae mitiebaiit pecuniain. sine mamhus.
VARIANTESLECTIONES.
1 Gat.viduapaupercula Vulg. viduauna pauper. s Gut.Yidehas magnas.
Vulg.Yidehas omnesmagnas. 3 El ita Gat.
LECTIONES CODICISVliSDEBONENSIS
ABECNTES ABED1TIONE VCLGATA.
Davit m Spintu Sanctodicil.. ad dexlerammeam. 57. jaetabant niulta 42 una viduamisil aera duo, quod.
Ipse Da\id , dicit eum Deum... audiebal. 58. Ad llle 42. Et\ocans discipulos . quomam\idua paupeia liaec
dotens, dieehaleis : Videlea Scubis. 59 IU comnns. plus.. misitin gazopbjlacium. -44 Naniomuesex eo,
40. devoranl domosuduarum, et pupillorum, oratione CAP XIII —2 Et respondens, ait illis: Nonne\idelis
longa orantes: hi aecipienLmajusjudiuum. 41. Fl cum omniahaee masmaaedilicia? Amendico vdbis, quia non
sedissel Jesus conlia gazophj!acium. el multi diutes rehnquetur Japis supra lapidem, qui non deslrualur, et
BL4NCHINI NOT^S.
(«) E\Malllia30.—(6)Ila el tex. Gi vr/ousv.FaielYercell.—(c) Ila elcod. Cant. bSeStSvo-vav vpaeteye-*airaXg'
Tiiiitere.(rb ^liitere. estetiani in lex. el —
Gr.)— (d) Ita ie\. Gr. vcitvcrpoie (e) Addillef pupilloium, eliam
—
cod. Cani. Ln el Gr. vaibpawS>v. (f) Poslvidua,deesl paupei , in cod. quoque Cani.— (g) Posl misil,
decst qui imsetunt, paiuer in Ainien. — (h) Addn lemplt, eti m cod. Cant. TOUiepov, ex Malllwo. —(t)
Anie au itlts , deest Jesus , m eod. quoqueCant. Ibid. Ncicell et Yeron. habeut tlhs, cum eodem Cant.
avroig. — (}) ila et cod. Cant. j3)eir£r».—(k)Addil amendtco vobts, quia, eliam cod. Cant. 'fyi/ivliyu VIMV O«.
— (/) Addit luc cod. quoque Cant. S>Se.
m EUSEBII VERCELL, EVANGELIUMCUMVARIIS COD. COLLATUM. 821
qui non des- 9. nia haec. De- non deslruatur;
trualur; (a) et inde vos ip- (a) et in tri-
post tridu- sos tradent duo aliul re-
tim alius rein Con- suscitetur sine
surget sine ciliis : et in Sy- manibus [-.
manibus t- nagogis va- 3. Et cum sede-
3. Et sedente eo pulabitis; et rel (b) in mon-
ad monlem ad Praesides, lem f Oliveti
Oliveli con- et ad Reges contra tem-
ira lemplum, stabitis, cau- plum, inter-
interroga- sa mei, in tes- rogabant eum
bant illum limonium seorsum Petrus,
secreto Pe- 10. lllis. Et in om- elJacobus,
trus, et Jaco- nibus gen- et Johannes,
bus, et Johan- tibus in pri- et Andreas,
nes, et Andre- mis oportel dicenles :
k. as : Dic nobis, praedieare 4. Dic nobis,
quando haec Evangeli- quando ista
erunt? et quod 11. um. El. cum fienl? ct quod
signum, cum adducent signum ent, cum
incipient om- vos, traden- iiaec omnia con-
nia haec con- tes; nolite summabuniur ?
summari? solhciti es- 5. Et respondens
B. Et respondens, se, nec prae- Jesus, coepit
ait illis : Vide- mediiare, dicere illis:
te, ne quis quid loqua- Videte, ne,
vos seducat; mini : sed, quis vos se-
6. multi enim quodcum- 6. ducat; mulli
venient in que datura enim venient
nomine meo, fuerit vo- in nomine
dicentes : Quia bis in illa ho- meo, dtcentes:
1 ego sum : et ra, hoc loqui- (c) Ego Chri-
mullos semini: non slus f : et mul-
7. ducent. Cum enim vos es- los seducent.
autem au- tis, quiloqui- 7. Cum autem
dierilis bel- mini, sed Spiritus audieritis bel-
la, el opinio- Sanctus. la, et opinio-
nes praelio- 12. Et tradet franes bellorum,
rum, nolite terfratrem ne timueri-
turbari; opor- ad morlem, lis; oportel
tel enim fie- et pater fili- enim haec
ri, sed nonum; et insur- omuia fieri,
dum est finis. gent liiii in sed nondum
S. Exsurget e- parentes, et est fiuis.
nim gens raorti adli- 8. Exsurget autem
super gen- 15. cienteos. Et gens conlra
tem, et reg- eritis odio geniem, et
nura super omnibus, cau- regnum con-
regnum, et sa nominis tra regnum,
erunt terrae- mei. Qui au- et erunt ler-
mofus cir- 2
tem perseve- raemola per
ca loca, el fa- raverit m loca, et fa-
mes : inilium fineni, hie mes : initium
dolorum, om- salvus eril. dolorura .......
CODEXBRIXIANUS.
Mutiiusesl hor lococodexatgenteusinleqro quatet- 5 , usque ad XIII, vers. 52, liic desideranlur: mcuria
nione ; quae enim legimusin Vulgattsacap. \u,vers. ne compacloiis, an altetius piaculo, incertum.
CODEXCORBEIENSIS.
3. interrogaverunt eum secreto. 11. Cum aulem perduxerint vos; nolite cogitare.
4. cum haec omnia consummabunlur? 15. qui autem 2 toleraverit usque ui finem.
9. Deinde vosmelipsos tradent in Conciliis.
VASIIANTESLECTIONUS.
1 Gat.EgosumChrislus:et. Vidq Egosum: et. s Gat. sustinueritusquein finem.
LECTIONES CODICISVINDEBONENalS ABEUNTES ABEDITIONE \ULGATA.
inlriduumaliudresurgetsinemambus.3 mmonLemOme- 9.Deindevosipsostradent 10 aulemprinium.il cogitare,
li... mLerrogabaiil eum seorsumPelius,elc i. cumhaec quidloquamini:sed, quoddalumvobisfuerilin llla hoia,
omniaconsummabuntur?6muluvement ..dicenles: Quod hocloquimini:nonommesLisvos,quiloquimim;sedSpin-
ego sum. 7. CumauLemaudienLis.. oporlet cmmJieri.. lusSanclus. 12.surgenl...elmorti adficient.!5. usquein
8. Exsurset autem gens supeigentem...supraregnum.
BLANCHININOTJ5.
(a) El iia cod. Canl. vai SIKrpiS>vrtp.epS>v v)~)ogvvao-r-oo-irut avzvyjtpS>v.Hajc \eiba dcstiiH in edil. Vulg.
Exstabani lainen in Latino exemplan S Cypnani, qui legit, el postttiduum ahud excttabilur sine manibus.
Assumenlum ex cap. xiv, veis. 58 hujus Evangeln. — (b) Iia et lex. Gr. elg rb bpog. —(c) Anle ego.
deesl quia , eliam m cod. Canl. Ibid. additur Chttslus, ex MaiiUseo.
825 EVANGELiUMSECUNDUMMARCUM. 826
CODEXYERCELLENSIS. CODEX VERONENSIS.
14. Et cum \ide- fuisset sal- ctos suos t>
rilis, abomi- va ulla ca-
nalionem dero .- sed prop- fieret salva
solalionis ter elecios, ulla caro : sed
stare, ubi non quos elegil, propter eleclos,
oportet, qui brevia . . . quos elegit,
legit, intel- 9 o • • brebiabuntur
legat, quid- 21. Et tunc, si quis dies illi.
quid legit. vobis dixerit: 21. Et lunc, si quis
Tunc, qui fue- Ecce hic Christus : vobis dixerit: Ec-
rint in Ju- (b) aut t: Ecce illic : ce hic esl Chri-
daea, fugiant nolite crede- stus : (b) vel t:
in montibus; 22. re. Surgent Ecce ilhc : ne
15. et, qui super enim pseudo- credidenlis.
tectum fue- chrisli, el pseu- 22. Exuigentenim
rii, non des- doprophae- pseudockiisli,
cendat in do- tae; et facient et pseudoprophe-
mo, sed nec 3 signa, et pro- tae; eLdabunt
inlret tolle- digia, ad se- signa, et oslenta,
re aliquid ducendum, ad seducendos
de domo sua: si fieri possel, homines, si fieri
16. et, qui in agro eiiam elec- potest, etiam eie-
fuerit, non 25. tos. Yidete: ctos. Yos ergo
revertatur praedixi vo- 25. videte: eccc
tollere ves- bis omnia. praedixi vobis
limentum 24. Sed in illis dic- oinnia.
suum. bus, post illam 24 illis diebus
17. Vae autem praessnram, post tiibulalionem
praegnan- sol obscura- « « c • * • c «
tibus, et lac- bitur, ei lu-
taniibus in na non dahit
lllis diebus. splendorem
18. Et orate, * ne 25. siium ; et stel-
hieme haec lae erunt de
19. fiant: erunt caelo culen- 19. erunt enim
enim in die- tes, et virtu- in diebus il-
bus lliisa tri- tes caelorum lis tribulatio-
buhliones, (sic) moventur. nes tales,
quales non 26. Et lunc vidc- quales non
fuerunl num- bunt Filium luerunl ab
quani tales hominis, iniiio ciea-
ab inilio cre- venientem turae, ex quo
aturae, uscum nubibus, omnia con-
que adhuc, cum \irtu- didit Deus,
sed neque fi- temagna, usque nmic,
20. ent. Et nisi 27. et gloria. Et neque erunt
Dominus brevias- tunc mittel 20
set dies (a) prop- nuntios; et Et nisi brebiassef
ter electos eoncolhget Doniinus dies
suos, t non eleclos dc («) propler ele-
CODEX BRIXIANUS.
Mulilus esl hoc loco codex arqenteus integro qua- vcrs. 5, usque ad xm, vers. 52, luc desiderantttr: incu-
ternione; quae enim legitnus in Vulgatts a cap. xn , tia ne compactotis, an alterius piacnlo, incertum.
CODEX CORBEIENSIS.
14. slantem , ubi non oportet . . . qui in Judaea 19. quales non fuerunl ab initio a creatuia, usque
Stint, fugiaiU in niontibus. modo, neque erunt post haec.
15. et, qui m superioribus, non descendanl. 20. El nisi breviassel Deus dies propter elec-
17. Yae autem praegnantihus, et nulneiuibus. tos suos.
VARIANTESLECTIONES.
1 Gat. ut nefiat fugaveslra bieme, vel sabbalo: erunt s Gal. trihulalionistales. Vulg. tribulalioneslales.
Vulg.uLhiemenonfiant: erunt. 8 Gal. signamagna,et. Vulg. signa, el.
LECTIONES CODICIS \I\DEB0NENS1SABEUNTES ABEDITIONE VULGATA.
finem. 14.Cumaulemviderilis,aspernalionem..m mon- breviavitdies.21 KccehicChnslus;\elecce 22.E\surgent
lem. 15 lollere ahquidde domosua. -18 Etorale,ne enimPseudoprophetae...signa, ot prtdigia adseducendos,
liiemeflanl. 19.Inbulalionislales, quales nonfueiunt ab si potest fieri eLnm electos.Videie 23 El skllae de
liiilio crealurae, usque nunc; sed neque fient. 20 Sed caelo eiunl cideiues, et viitules caelorummovebuntur.
msi Dominusbre\iasset dies piopter electos suos, non 26 cumnubibus. 27. ef lune nnLLelAngolos, et con-
fieret salvaommscaro; sed propter electos, quos elegit, gregabit elecfosa quatluor\entis. .. ad summumcaelo-
BLANCHININOTJL
I * l
(a) Addii pioptet eicctos wos, eiiam cod. Cant. 5«xTOVC —
iAsyro^ «UTOV. (b) El ila lex. Gr. w.
827 EUSEBII VERCELL. EYANGEL1UMCUM YARIIS COD. COLLATUM. f23
CODEX YERCELLENSIS. CODEX YERCELLENSIS.
quattuor si Pater solus. DEFICIT VERONENSIS.
ventis, ab an- 55. Yidete; vigi- um; et quae- niii ampn-
gulis terrae, • late : nescitis rebant Pon- us denarns
usque ad sum- enim, quan- tifices, ctScri- treceniis,
mum caeli. do tehipus. bae quomo- et dari pau-
28. A ficus autem 5i. Quemadmo- do eum con- penbus. Et ad-
arbore di- dumhonio, prebende- minaban-
scite simi- peregre ltu- rent, et occi- lur ei.
liludinem. rus, reliquid 2. derent. Dice- 6. Jesus autem ait
Cum jam ra- doinum su- bant ennn : illis: SimLe
mus ejus leam, el dedit Ne in d'es fes- eam : qnid ei
ner fuerit, servis suis tos turoultus molesti es-
el folia pro- polestalem, sit popttli. lis' Bonum
creaverii, unicuique 5. Et, cum esset opus opera-
scitote, in pro- opus suum; Bethamae la est in me:
ximo esse aesta- et ostiano lii domo Si- 7. semper e-
29. tem : sic et vos, cum praecepif, ut monis lep'o- nim paupe-
haec videriiis, sci- \igilaret. si, recumhen- res 4 habetis
loie, quia 55. Yigdate ergo: le lllo, \emt vobiscuni;
prope est in nescitis enim mulier, ha- et, cum volue-
januis. quando Dominus bens alabas- ritis, poles-
50. Anien dico vo- domtii ve- tium imgu- tis lllis bene
bis, quia non niat, sero, 3
enti naidi facere : me
transiet ge- aut inedia opnmi prae- auiem non
neraiio haee, nicle, aut liosi; elape- semper ba-
donec oni- galhcinio, riens alabas- 8. bebitis. Quod
51. nia fiant. Cae- aut mane; tium, nifu- habuii, fecil:
lum, el terra 50. ne, cum ve- dit superca- piaeoccupa-
transiet; ver- nerit subi- pul ejus. vit unguen-
bum autem lo, mvenial i. Discipuliau- lo unguere
ineum non vos dnrmi- tem lllius corpus me-
praelei ibit. 57. o ites. Ego ireinebant um m sepul-
52. De die aulem 4
autem dico inier se, dicen- tuiam.
lllo, et hora, vohis. Yigila- tes : Ut quid 9. Amen autem
nemo novit, CAPUT XIV. peiditio is- dico vobis,
nec Angeli 1. le Eiat '
5. ta PoLuitenim quia, ubiciim-
caelorum, s
autem Pas- hoc ungu- que praedi-
nec Filius, ni- cha post bidu- entum ve- ealum fuerit Evange-
CODEX BRIXI\NUS.
thania. m domo Simonis leprosi. recumbente eo.
vemt niulier. habens alabaslium ungiienti. nardi
jiistici mullum praeiiosi. et Irangens alabastriun.
nemo scif. neque Angeli in caelo. neque Films. msi elfudit super capul ejus. Erant autem quidam i.i-
Patei. Yideie ergo. vigihteet oiate. nescnis enim digne feientes intra semetipsos el dicentes. Ut qtnd
quando lenipus sit. Sicul homo peiegre prolectus. lsta peidiuo unguenii facta est. Poterat enim \enun-
lelinquil domum suam. data servis suis poleslaie. dm unguenluni islud. plusquam tiecenlis denarns.
cujusque operi». el osleui* praecepit ul vigilaiet. ci dan pauperibus. El tremebant m eani. Jesus au-
Yigilatc crgo. nescitis enim.qiiando Dominus donius tem dixit jllis. Siniie eani. quid illi molesti ebtis?
veniat. sero. an media nocte. an galli cantu. an Bonum opus operaia esl in me semper enun pau-
rnane. ne cum venent repeme inveniat vos dor- peies habelis vobiscum. et cum voluerilis. poles-
inienies. Quod aulem vobis dico. onmibus dico. lis ilhs bene laceie. me aulem non sempei hibehi-
Vigiiaie. Fuluiuni autem. eral Pascha. et azyma ti^ Quod habiiUhaec fecit. piae\emi emm ungere
post biduum. el quaerebani Summi Saccrdoies. coipus meum. in sepuUuram. Anien dico \obis.
et Scnbae. quomodo eum dolo tenerent et oc- quod ubicumque praedicatum fuent hoc E\angc-
cidereiu, Dicebantenim. Non in die leslo. ne foite
tumullus fiat ln populo. Et cura essel Jesus in Be-
CODEX CORBEIENSIS.
29. quoniam in proxinio esl in januis. CAP.XIY. — 1. Eiat auteni futurum Pascha post
5-1. daiis seivis suis potesialem, unicuique opus biduum.
suum; et janiton piaecipial, ut vigilel. 2. Tumulttis onrelur pnpuli.
57. Ecce autem vobis dico; Yigilate. . i. Discipuli autem ejus mdigne ferelianl.
YARIANTESLECTIONES.
1 Gal dico: Yigilale, omnibusdico : YigilaLe.Vulg. Azymapost . eum dolotenerent, el occiderent.
dico, ommbusdico Yigilate. 3 Gat.nardi pistici Vulg. nardi spicali.
2 Gat.Azaemoiumpost . etocciderent eumdolo Vulcj. * Gcilliabetis.. habebiLisVulq. habetis. habelis
LECT10NES CODICIS ABEUXTES
VRDEBOtiENSIS ABEDITIONE VULGATA.
rum. 28 a ficusantemarboie discile.. cognoscilis,quod 2 dicebant enim, . nonln die festo, ne tumullus opc=
m proMiiiO.29 omnia haec. 50. non transiet gene- retur m 5. EL,eumessel Jewism BeLbaniain . recum-
ralio haec, donecominaliaut lsia. 52 de die aulemillo, bente PO,venilnniher ..nardi pislici . profudilsuperca-
et liora. 35. \idete rrgo oi liomopro'ccluspereure, pul eju» k Discipuhautem ejus indigne lerebant . ut
lehuquaidoinumsiiam,eldoL. |0LestaLem,el umcuique quid . unguenli Polent eniin \eniri ungnenium isLut
opcra sua; el jimiou praecipiat,ul ob Veesl,an mane plusquamdenarustrecentis,el dan 6. dixitilhs 7 lia-
57 Ecceaulem \obis dico: \ igilale. bctis paupcies non semper habebiLis 8. piaevennun-
—
CAPXIV. 1. quomodoteneienl, et occiderenteum. guenlo ungpre 9. Amendico\obis, quodubicumque..,.
CODEX VERCELLENSIS. CODEX VERCELLENSIS.
lium in uni- das Pascha? DEFICIT VEBONENSIS.
veiso mun- 15. Etmittitduos et venerunt 21. eatinum. Fi-
do, et, quod ex discipulis, incivitate, lius quidem
feciLhaec, dicens: Ile in et fccerunt, hominis tra-
divulgabi- cnitate; et sicut dixit diiur, secun-
tur in memo- occutret illis, ei para- dum quod
riam ejus. vobis homo, verunt Pas- scribtum
10. Et Judas'Scario- lagoenam cha. est de eo; vae
th unus ex aquae por- 17. Et, cum seio autem illi
duodecim tans: sequi- factum es- homini, per
ahiitad Pon- 3
set, venil cum quem ira-
mini-eum;
tifices Sacer- 14. el ubicum- 18. xn. Et discum* ditur : me-
dotum,ut que liilra- benlibus lius erat ll-
traderet verit, dicite eis, eledenti- li, si non fuis-
11. eum. Ad llli patnlami- hus, dixit: set natus
gavisi sunt, iias: Magis- Amen dico vo- homo ille.
et promise- ler dicit: Ubi bis,quiaunus 22. Et, edentibus
runt ei 2 peeu- est relectio ex vestris eis, accipiens
niam dare. raea, ubi cum tradet rae, panem,hene-
Et quaerebat, discipuhs qui edet me- dixit, el fre-
quomodo meis edam 19. cum. Ad illi git, et dedit
euni oppor- 15. Pascha' Et coeperunl ilhs, dicens:
tune trade- ipse vobis conlnsta- Siimile : Hoc
ret. ostendei lo- n, et*
dicere est Corpus
12. Etprima die cum rnedia- illi singuii : meum, quod
Azymorum, num slra- Numquid pro mullis
quando Pas- tum m su- ego .' et alius : confrmgi-
cba lmmola- penonbus, Numquid lur m remis-
banl. dicunt inagnum : 20. ego ? Quibus sionempecca-
ei discipuli: ibi parate ait: Ciius ex torum.
Ubi vis, enn- nobis. xn. qui isitin- 25. Et, acceplo ca-
les, praepa- 16. Et exierunt gei mecum lice, gratias
remus, ut e- discipuli ejus, manum 111 egit, el dedit
CODEX BRIXIANUS.
lium in universum mundum. et quod fecit haec di- venerunlsiculdixeralillis.etprasparaverunt Pastha.
cetur in memoriam ejus. Et Judas Schariothe unus Vespeie autem facto venit ctim duodecim.
de duodecim abnt ad Prmcipes Sacerdoumi. ul eum El discumbenlibus eis. et manducanlibus. ait Je-
traderet eis. Ad ilii atidientes. gavisi sunt. et pro- sus Amen dico\obis. quia unus ex vobis me tra-
misernnt ei pecuniam dare. el quaerebat quomodo det. qui manducal mecum. At illi coeperunl con-
illum oportune traderel. Et primo die Az\moium. fnstari. et dicere smguli. Nuniquid ego stim. et
quando Pascba inimolahant. di\erunl ei discipuli alius. Numqmd ego. Quibus ipse ait. Unus ex duo-
ejus. Quo vis eamus et parenms tibi itl manduces decim. qui manum miltit mccum in calino. Yeruiu-
Pascha. El misit duos ex diseipulis suis. El dixit l mwn FiliUb hoininis. vadit sicut scnbtuni est de eo.
eis. Iie iu civitaiem. et occurret vobis homo vas vae ciulem hommi illi. per quem FIIHH hom nis
aqnsa bajulans. Sequimmi eum. Ei quoeumque m- tradelur. honum ei erat. si natus non imssel homo
froieril. Dicitedonimo domus. Magisler dicit. Ubiest ille. Et mandueantibus iliis. accepit Jesus panem.
refectio mea. ut cum discipuhs meis mandiicem Pas- el hencdicens fregit ei dedil eis. el ait. Snnuie.
cba. Et lpse vobis demonslrabil. cenaculum grande Hoc est euiin Coipus meum. Et accepto calice. gia-
stralunfparatum. et illic pr.cparate nobis. Ei abie- tias agens. dedil eis. et bibcrunt ex illo omnes. Et
runt discipuli ejus. et venerunt in chitaiem. el iu-
CODEX CORBEIENSIS.
14. Ubi est refeclorium , ubi cum discipulis meis 22. etdixit: Accipite, et edile: Hoc esl Corpus
manducem Pascha ? meum.
15. Demonstrabit slratum grande, paratum : illic 25. Et accepil calicem, et benedixit, et dedit eis :
parale nohis. et biberunt ex eo omnes.
19. dicere singuli: Numquid ego ? et alius : Nurn^
quid ego?
1 Gat Scariothis... Chnsfum dhs. VUiq. IscanolBs.. 3 Gal. cum xu. discipulis suis. Vulg. cum duode-
eumlllis. cim.
- Gal prelium se. Vulq pecuniamse. 4 Gat. singillalim:Kumquidegosum'?Vulg singulalim:
Kumqmdego.
LLCTIONES CODIfilSVINDDBONENSIS ABEUNTES ABLDlnONEVULGiTA.
Evangehum in unhersum mundum. 10 Judas Scanolh dixerat ilhs, et praeparabant Pasclia. 18. quodunus ..
uuus ex duodecimabnLad. .. ut proderet eum. Qpi 11. me tradel 19 Adilh.. etdieere smguh -Runquid ego?
Ad llli gausi snnt 12. Et prima die . Pasclia mimola- eLahus ISunquiclego? 20 Quibusail. qm lnlingnme-
balur ..discipuhej'us 15 E<misilduosex discipnhssms, cuin m catino. 21 FiHus.. hoiuimsiiaihlur, sicut scnb-
dicens.Ite m civitate... lagenamaquaeferens 14 dicne lum esL.. \ae auLemliomiui,per quem iraduur . bonuru
aiLeis. Accipite. Hoc 25.
palrifamihaslociillius : Magisleinosler dicit . Dbi est re- ei 22 acceiit paneni.. et etdedil.
feclio, ubi . manducemPascha? 18 Ipse demonsLrabit et acccplocalice,benedixit, 24 Hicest Sangms
vobisslralum giandem, paratmn: ilhc. 16. Et exieiunt
discipulip|us, ef \enerunt incivilatem, etfecerunt sieuf
851 EUSEBU VERCELL. EYANGELIUMCUM VARIIS COD. COLLATUM. 852
CODEX VERCELLENSIS. CODEX YERCELLENSIS.
ulis : et bibe- esU Percuti- DEriCITVERONENSIS.
runt ex eo am pasto- 52. Et*veniunt Abha Paier,
24. omnes. Et rem, et dis- in praedi- possihilia om-
dixil eis : Hic pargentur um cui. . . nia tibi: tran-
est Sanguis oves grae- dam Getsa- sfer lioc po-
meus novi gis. mani. Et ail culum a me:
lestamenti , 28. Sed, poslquam illis : Sedeie sed non quod
qui pro mul- surrexe- Iuc, donec ego dico, sed
lis effunde- ro, praecedam (sic) vis orem. quod tu vis.
tur in re- vos in Gali- 35. Et adsumil 37. Efinvenil il-
missionem 29. laeam. Pelrus Pelrum, et Ja- los dormien-
pcccato- autem ail cobtim, et Jo- tes. Et ail Pe-
rum. illi : Et si om- liannen secum; tro : Simon,
25. Amen dico vo- 3
nes scanda- dormis ? non
1 et coepit obs-
bis, quia non lizabuntur, lupesceie, poluisii u-
adiciam set non ego. el acediari, nam horara
biberc cx 50. Et dicit ei Jesus : ol deficere. 58. vigilare? Vi-
fructu vi- Amen dico li- 54. Tunc dicit eis : gilate, et ora-
neae, usque bi, quonhm 0 quara tris- te; ne inlre-
in diem ilium, hac nocte, an- tis esl anima tis in temp-
quo bibam le quam gal- mea usque laiionem.
illum novum lus canlet, ad mortem : Spintus quidem
in regno ler me abne- sedete hic5 prompius
26. Dei. Et cum 31. gabis. Qui tan- et ° vigilaie. est, caro ve-
hymnos di- to magis di- 55. Et progres- ro infirma.
xissenl, cxie- cebat :Ef si o- sus paulum, 59. Et ilerum abi-
runt in mon- poriuerit 6 decidit m 40. it orare. Et
tem Oliveti. me mori le- faciem su- venit, et inve-
27. Et dixil illis Jcsus : cum, non per lerram ; nil illos dor-
s Omnes vos le abnegabo. ei orabat, si mientes : (e-
scandalum Siniiliter et fieri potest, rant enim
palicmini omnes dis- ul transiret ocuh illorum
in me, quia cipuli dixe- ab lllo hora : " degravali)
scriplum runt. 56. et dicebat: et ignora-
CODEX BRIXIANUS.
ail illis. Ilic esl Sanguis meus novi testamenti. qui Et ait discipulis suis. Sedctehic donec orem. Et ad-
pro muliis effundetur. Amen dico vobis. quia non sumsit Pelium. et Jacobum. et Johannem seeum. et
adiciam bihere de gencralioue vitis Imjus. usque coepit pavere et taedere. et anxiari. El ait illis.
in diein illum. cum illud bibam novum m reguo Tristis esl aniina mea usque ad mortem. sustinele
Dei. Et hyniMOdicto. exierunl in moniem Ohveli. hic et vigilale. Et cum processisset paululum.
Et ail eis Jesus. Quia omnes scandalizabimini in me. procidit super terram. et orabat ut si fieri posset.
quia seriblum est. Percutiam pastorem. el dispar- tiansiretab eo hoiailla. et dixit. Abba Pater. omnia
gentur oves. Sed posteaquam resurrexero. praece- possihilia libi sunt. transfer calicem hunc a me.
dain vos in Galileam. Peti us autem ait ei. Et si om- sed non quod ego volo. sed quod lu vis. El venif.
ncs scandalizali fuerint. sed ego non. et inveml eos doimientes Et ait Petro. Simon
El ail illi Jesus. Ainen dico tibt quia hac nocte dormi-,. non potuisti una hora vigilare. Yigilate
priusquain bis gillus canlel. ter me negavis. At ille et orate. ne inlretisin lemtationem. Spiritus quidem
amplius loquebatur.Etsi oportuent me mori lecum. promtus. caro autem infirma. Et iterum abnloraie
non te negabo. Similiter autem et omnes dixerunt. eundem sentionem dicens. Et reversus deuuo. mve-
Et venerunt in locum, cui nomen esC Gelhsemani nit eos dormientes. erantenim oculi eorum gravati.
CODEX CORBEIENSIS.
24. Omitlit, novi teslamenli. 55. pavere, et taedian.
25. non btbara degeneralione vilis. 58. Suigite, et orate, ut transeata vobis tenla-
27. Omnes vos scandalizan habetis, quia scriplum. tio.
29. Ei si omnes scandalizati fuerint, sed ego non 59. Et iterum abiit orare.
scandalizabor. 40. Et venicns, invenit eos dormientes.
1 Gal. quoniamnon bibam de germine vitis... hiham Vulg. veniuntm praedium, cuinomenGethsemani.
vobiscumnovumm regno Dei. Vulg. quiajam nonbibam " Gat.\igilale mecuni. Vulg. vigilale.
de hor geninune .lLis.. bibamliovumui regno Dei 6 Gat. piocidit mfaciem suam super. Vulg. procidit
a Gat. Omnes\os seandahzamimni lSla nocle Vulg. super.
Omnesseandalizabumm m meiu nocle lsla. ' Gat. vemt adeos, etimemt... vigilaremecum. Vnlg.
3 Gal.seandabzatiluerint, sed. Vulg. fuenni m le, sed. vemt, et mvemt... vigilare.
1 Gat.venerunl m praechum,cuinomenest GeLhsamani. 8 Gat. mgra\aLiasomno. Vulg. gravati.
LECTIONES CODICIS VINDEBOXENSIS ABEUNTES ABEDITI0NE VULGATA.
jneus, qui estno\i tesLamenti. 2b. quodjam non bibam tet, ter me abnegabis. 51. Adllle.. Etiamsi oportueril
de generationeVitis. 26. Et, cumlattdemdixissent,e\ie- siniul me commori, non. 52 Gessemani. 55. et lae-
runt m monlemOliveli 27. El ait ilhs Jesus Quiaom- dian. 54 lllis : Coninstalaest animamea usque ad mor-
nes \os scandalumpaLiemmi in ine, quia scnblum esl . et lem Manete, et vigilale. 55. prociditinfaciemsuper ter-
oves diapargenmr. 28 Sed j>osleaquam. 29.ail ei. Et ram; et orabat ut transiret, si Deri potest, ab eo hora
si omnesscandahzili fuerml, sod ego non. 50 Cuidmt haee. "8 Et di\it: Ahba Paterj possibihaomma tibi
Jesus . Ainendico libi, hac noele,pnus qu im galluscan- sunt.
.' EVANGELIUMSECUNDUM MARCUM. 851
833
CODEX VERCELLENSIS. CODEX VERCELLENSIS.
bant, quid res- et 2 ducite eum VERONENSIS.
DLTICIT
diligenter. lus sindonem de eo; et non
ponderent, erant aequa-
41. ei. El ve- 45. Etaccessit, et supra nudum
nit leriio, et ait ilh: Habe corpus : et de- lia testimo-
dicit illis : Rabbi: et oscu- tinuerunt nia eorum.
laius est eum. 52. eum. Ad ille, 57. Et alii surgen-
Dormilejam,
et requies- 46. Tunc illi inje- relinquens les, dabant
cite. Consum- ceruntei ma- sindonem, falsum lesli-
matus est fi- nus, et tenue- nudus fugil monium
nis : advenit runt eum. ab eis. adversus cum,
hora ; et ec- 47. Unus aulem 55. Et duxerunt 58. dicentes:Qui-
ce traditur quidam edu- Jesum ad Sum- a nos audivi-
Filius homi- xit gladiura, mum Sacer- mus eum di-
nis in mani- et percussit dotem ; et con- cenlem : Quo-
Jms peccalo- servum 3 Sum- veniunt om- niam ego des-
42. rum. Surgi- mi Sacerdo- nes Pontifi- Irnam lem-
le, eamus : ec- tis, et ampu- ces, et Scribae, plum hoc ma-
ce adpropin- tavit illi au- el Seniores. nibus aedifi-
quavit, qui riculam. 54. Et Pelrus se- catum, ets post
me traditu- 48. Jesus autem di- cutus est eum tertium diem
rus est. xit eis : Tan- * usque in atri- aliud susci-
45. Adliuc eo Ioquen- quam ad la- um Sunimi tabo non ma-
le, venit Ju- tronem ve- Sacerdotis: rufaclum.
das ' Scarioth nistis cum et erat sedens 59. Et nec sic erant
nntis ex xn. gladiis, et fus- cum minis- convenien-
et cum illo tibus, conpre- Ins, calflci- tia teslimo-
turba cum hendere me ? ens se ad ig- nia illorum.
gladiis, et fus- 49. Cotiidie eram neni. 60. Et surge-is Prin-
tibus, a Sum- vobiscum, in 55. Principes au- cepsSacerdo-
mis Sacerdo- lemplo dotem Sacerdo- tum in me-
libus, etScri- cens, et non tum, et Conci- dio, 6 interro-
bis, et Senio- delinuistis lium totum gavit Jesum :
ribns. roe. Sed, ut in- quaerebaiit Nihil respon-
44. Dedit autem, pleanlur adversus Jesum des ad haec,
qui eum tra- Scripturae. testimonium, quae isti ad-
debat, signum, 50. Et, rehcto eo, ut morti cum versus te con-
dicens : Quem- omnes fuge- adficerent: tesiantur ?
cumque os- 51. runt. Et juve- et non inve- 61. Et ait illi : Tu,es
culatus ftie- nis quidam 56. nerunt. Mul- Clirislus Films be-
ro, ipse est: le- sequebalur ti enim falso nedicti ?
neteillum, eum, amic- teslabantur 62. Jesus autem res-
CODEX BRIXIANUS.^
et ignorabant quid ei responderent. Et venit teitio dio. percus=it servtim Principis Sacerdotum. et am-
et ait illis. Dormite j'am. et requiesciie. Adesl fi- putavit ilh auriculam dexlram. Et respondens Jesus
nis, venit hora. Ecce tradilur fil us bomtnis in ma- ait illis. Tamquam ad latronem venistis ctim gladiis
nus peccatorum. Surgite eamus. ecce adpropinqua- et fustibus conprehendere me.
vit qui me tradet. Cottidie eram apul vos. docens in templo. et non
Et confeslim adhuc eo loquente. venil Judas Sca- me tenuistis. Sed ui inplcantur Scnblurae.
rioth. unus ex duodecim. ei cum illo multitudo. cum Et relinquentes eum omnes fugerunt. Adulescens
gladiis et fustibus. a Sttmmis Sacerdotibus. ct ab aulem quidam sequebatur illum. amictus sindone.
Scribis. et a Senionbus. Dederat auleni eis traditor sicul eral nudus. et tenuertini cum. Ad ille relicta
ejus signum dicens. Quem osculatus fuero ipse est. sindone. nudus fugil ab eis. Et adduxernnl Jehura ad
tenete eum. et ducite firmissime. Et cum venisset. Principem Sacerdotum. ei convene
slatim accedens ad eum. ait. Rabbi. el osculalus est Muttlus est codex pagina integta, scilicet a versu53
cum. Al illi. manus mjecerunt in eum. et tenuerunt usque ad 62.
eum. Unus autem de circumstantibus. evaginato gla- Jesusautemjlixit illi.
CODEX CORBEIENSIS.'
41. Dormile jam, et requiescite. Adesl enim con- 48. cum gladiis, et fustibus.
summatio : et venit hora. 51. amictus sindone supra nudum corpus.
42. ecce proximat traditor meus. 56. et non erant eon\enieniia lesiimoma.
43. cum gladiis et fuslibus, a Principibus Sacer- 57. Et alii exurgentes.
dolum nnssi. 58. Ego destruam templum Dei mamifaclum , et
44. lenete eum, el ducile diligenter. post triduum aliud suscitabo non manufaclum.
45. ait illi: Rabbi, et osculatus est eum. 59. Et non eianl aequalia testimonia illorum.
47. Et unus de circumstanlibus eKempto gladio, 61. Ille autem tacuit, et nihil respondit. iterato
perctissit servum. ait: Tu, es Chrislus Filius Dei benedicii ?
l.Gat. Scarioth... niissia Summis. Vnlg. Iscariotes... a Vulg. usque intro in alrium... ad ignem, et calefaeie-
Summis. bat se.
3 Gal.ducite. Vulq. dueile. 5 Gat.posl triduum. Vulg.per triduum.
3 Gat.SummiPonlificis.Vulg. SumniiSacerdoLis. 6 Gat. mterrogabat.... quicquam.Vidg.interrogavit....
* Gaf.usqueinatrium... et calefaciehatse ad ignem. quidqnam
835 EUSEBII VERCELL. EVANGELIUMCIJMYARIIS COD. COLLATUM. 853
CODEX YERCELLENSIS. CODEXYERCELLENSIS.
pondens, di- 68. Adille negavit, DErlCITVERONENSH.
xif ei : Ego sum dicens: Nes- bis, et (stc) tolum lus, qui in
et videbiiis cio : sed nec concilium. sediti .... -
Filium homi- novi, quein et vmcluni ne homici-
iiis ad dextram dicas. Et exi- Jesum perdu- dium fece-
viitutis seit foiis ante xerunl in 8. rat. El, accen-
deniem, et ve- atrium, et airio, et tra- sa tota lurba,
meniem su- gallus can- diderunt coepil poslu-
pei nubes cae- 69. tavit. El, cum Pilalo. 1ire, sicul sem-
<)5.li. Tunc eum vidis- 2. Et nilerroga- per laeiebal °
Prmceps Sa- sct iterum vit illum Pi-
ccrdotiitn puella, coepil lalus : Tu, es 9. . respondens
consciditpro- dicere cticum- Rex Judaeo- s, dixit:
luius vesti- staniibus . rum? El res- Vulns di-
menia sua, Quia et hic pondit ei Tu rnittam vo...
dicens : Quid 70. exillis est. Et 5. dicis. El accu- Regem
adhtie desi- ruisum ne- sabant eum Judaeorum '
deiamus tes- gavil. Ponlifices 10 atenim,
64 timonia' Au- Et post pusillum, multa. Ipse .... propler
l
disiis blasplie- aulem nihil invidiam
itcrum,qut
iniam I quid ciicumsta- responde- tradiderunt
vobis videlnr ? bant, dice- 4. bal. Ileium . . . um Prin-
Et omnes con- hant : Et tu ex autem Pila- cipes Sacer-
demnaverunt 71. illis es. Et coe- tus mterro- 11. dotum m qui
eiim esse le- pit devotare gabal euin : . . . . m lur-
iim moi tis. se, dicens : Quia 4 Non respon- .... suase-
65. Elcoepeiunl non novi ho- des nihil' ec- , . . . ut ma-
quidam in- minem hunc, ce quinla le gis ' Baiabban
spuere in fa- quem dicitis, 5. accusanl. Jesus dinutierel
ciem ejus ; et 72. Et prolinus aulem ampli- illis.
2 colaphizabant secundus us mhil res- 12. Respondens
en 111. gallus can- pondit; Uaut autem Pila-
66. Et cum esset tavit Et reme- mirareiur lus ilerum,
Petrus m a- moratus est Pilatus .... ait illis : Quid
3
tno, venit Petrus ver- 6. . . . diem eigo 8 vuliis
ad illum una bum, quod festum so- laciam (sic) Re-
ex ancillis dixerat illi lebat u- gem Judaco-
Pimcipis Sa- Jesus, el coepu num ex vmc- 15. mm? Ad illi
cei dolum: (leie. lis, quemcum- exclamave-
67. et, cum vidis- CAPUT XV. que pe . . . - runt, 9 dicen^
sel Pelriim 1. El prima lu- 7 sent.b Eral autes: Crucifl-
calficienlem ce consilium tem, qui - 14. ge eum. Pila-
se ad ignem, fccerunt iabatur Ba- tus autem
inttiens eum, Principes Sa- rabba= . . . dtxil illis: Quid
dixit: Ettucum cerdolum, iis, qui seditio- enim male
Jesu Nazare- cum Senio- nem egit ? Ad illi
no eras. ribus, et Scri- rant .... tanto magis
CODEX BR1XIANCS.
Ego sum. et videbitis Filmni hominis sedentem ad disset Petrum calefacientem se asp'ciens iiium ait.
dexteram \iilutis. et ven'cntem. cum nubihus caeli. Et tu cum Jesu Nizaieno eias. At illc negavit di-
Pnnceps auleni Saceidotuin scinden- \eslinienta cens. Neque scio. neque novi quid d
sui ait. Quid adhuc egcinus tcsiibus. Andistis blas- Et exul fous. ante auium et gallus cania\it. Rnr-
phenimn quid vobis videlni. Et oinnes condemna- stts aulem cuin \idisset iliuin aneilla coepit dicere
veruni eum esse leum motlis. Et coepeiiint quidam ciicumsianiilms Quia hic ex ilhs est. At ille iterum
cons|)uere in lacie ejus. el colaphis eum caedeie. et negavit. Et post pus
dicere ei. Prophetiza nobis. Et nnnistii. libenler ala- Losteicedum Imeas,qucvadvetsam paginum implent,
pis eum oaedebanl. mipetceptibtles sunt, quodque magis destdetandum,
El cum essel Petrus in alrio deorsum venit ad rehqua omnia penete.
eum una ex ancillis Summi Sacerdoiis. el cum vi-
CODEX CORBEIENSIS.
65. Et minislri cum voluntate alapis eumcaedebant. Pilato
68. Et exui foras, et gallus canta\it. 4. vide quanta te accusant.
71 Ille autem coepit devotare, el jurare: Quia 7. ctim seditiosis clusus.
non novi. 11. Pnncipes autem Sacerdolum persuaserunt lur-
72. Prius quam gallus canlet, ter me negahis. bae, ut magis Barabbain dicerenl.
CAP.XV. — 1. duxerunl in ainum, el duxerunt 15. At llli claniaveiunt, dicenies: Ciucifige eum.
YAIUANTES LECT10NES.
* Gut.blasphemiamejus: (\mc\,Vtdqblasphemiamquid. '>Gat.Namin careere, qm, Vulg Eral aulem, qui
2 Gat. colapluseum caedcre et dicere ei: Piopheliza 6 Gal ilhs per diem.solemnem,ULdinnllereLunum\m-
nobis, Cbusle . quis est, qui te percussil' El minislri clum Pilaius. Vulg.llhs Pilalus.
Propheliza.Et mimsln. ' Gat BarabanpeLerentdimilleieeis. Vulq Birabbam
3Vulg...
Gat. \erbi Jesu, quod dixerat ei. Vulg. \erbi, quod dinntteret eis
di\eral ei Jesus. 8 Gal \ullis, ul faciam Vulg.\ullis, faciam.
4 bat. Nonrespondesquicquam? Vulg Nonrespondes 9 Gat. dicentes: Crncifige,crncirigeeum Vulg cL-
quidquam? maverunl Crucifigeeum.
857 EVANGELIUM SECUNDUM MARCUM. 858
CODEX \ERCELLENSIS. CODEX VERCELLENSIS.
clainahant: mor, el pavor: et ne- RONENSIS.
DcriciT VE:
Crucifige mini quicquam di- nec llhs credidernnt. guis loqucnlur novis :
Ulum. xerunf; limebanl 14. Novissime, recum- 18. sei pentes tollenl: et,
15. Pilaius autem 2
9. enim. Surgens aulem benlibus illis undecim si moilifcrum quid
mane, prima sabba- appaiuit; et exprobravit hibeiint, 4 non eis no-
ti, apparuit primo increduhialem illorum, cehu : super aegros
(Hic in iniei wt i Codicis Mariae Magdaie- el duriliam rordis : manus inponenl,
autogiaplu maigine laci- uae, de qaa ejecerat quia lus, qui viderant et bene habebuni.
nia> sunt tecisoium qua- 10. septem dacmonia. Illa eum resurrexisse, 19. Et Dominus quidem
tuor folioium.) vadens, nunliavil 13. non crediderunt. Et Jesus, posiquam locutus
C4PUT XYI. his, qui eum eo fueiant, di\it eib : Eunles 3 in est eis, assumptus
(Hmc qum sequuntur in lugenlibus, el flenti- mnndum umversiti!),prae- est in caelum, et se-
cod. Veicellensi, sci ipta 11. bus. Enlli audienles, dicate Evangelium dii a dexlris Dei.
sunl secundis cutts ab aho quia viveret, et \i- 16. onini creaiurae. Qui 20. Illi autem profecli,
Antiquatto juxla edxtto- sus esset ab ea, non credident, et bipliza- praedicaverunt
nem S. Hietoitytni.) credideiunt lus fuerit, salvus erif; ubique, Doimno cbope-
7. Gahlaeam; lbi eum 12. Posi haec autemduo qui vero non credident, ranle, et sermo-
videbiiis, sicut dixi bus ex eis ambulan- coiidemnabitur. nem confirmante
8. vobis. At illae exeun- lihus oslensus ebl in ali- 17. Signa auleni eos, qui 5 sequenlihus signis.
les, lugeruni de mo- a effigie, euntibus ui vil- ciediderml. haec sequen-
nuniento; invase- 13. lam. Et llli enntes, tur : In nomine meo EXPLICAVIT EVANGELIUM
rat emm easl tre- nuntiaveruntceiens; daemonia eicient: lin- SECUNDUM MARCUM.
CODEX CORBEIENSIS.
15. Pilalus autem dimisit illis Barabham. Omiltit, "J9. Cum auiem videret Centurio, qui stabat con-
volens populo satisfacere. ira eum , quod , sic clamans , emisii spiritum.
17. imposuerunt ei faclam spineam coionam. 44. EiadvocansCeniunonem, intenogavit, si jam
19. Et pcrcuuebaiii eum de arundine in capul. defunclus.
21. Et angariaverunlSimonem Cyienaeum, trans- 47. notaverunl locum , ubi poncbatur.
euntem . . . patrem Alexandri, ui lolleiet. OmilM, CAP.XVI. — 4. et venerunt, et inveneiunt revo-
et Rufi. lutuin lapidem.
23. murratum vinum. 5. \iderunt adolescentem aniictum slolam candi-
24. miltentes sortem. omisso, super eis, quis quid dam, el expaveiunt.
lolleret. 6. videte, ecce locum ejus, ubi positus erat.
25. Eral aulem hora diei lerlia, el custodiebant 7. sicut dixi vobis.
eum. 8. Et cxeuntes illae, profugerunt a monumenlo.
26 Et erai supei scriptio crimmis sci ipla : Rex Ju- 10. Illa autem praecurrens, nunliavit.
daeorum. (Hic desunt ahquot versus in ms.)
5i. lainasapthaiu. 18. super languenles manus lmponent, el benc
56. circumposuit arundmi, el dabat . . . si venit se habebunt.
Helias, et deponil eum. 19. receptus est in coelum.
VARIANTES LECTIONES,
1 Gat. terror, et pavor. 4 Gat non eos nocebil.
2 Gat. NamJesus mane. 6 Gal prosequentibussignis. Amen
3 Gat.m mundumpiaedicate.
EXPUCIT EVANGELITJM SECDNDUMMARCUM.
CJ . n'-I. « »..,— . '".,!.-.„.,',.":.
...,^..^~~ ,_.i i , ::.','_^_...'i.i;;.?'"--..!:.':.__;'
~~?zzzzx&
APPENDIX
AD EVANGELIUM EUSEBII VERCELLENSIS.
MONITUM EDITORIS,
Qumnvisin hac appendice nonnulla tepeiiie stl monumenta qum ad Evangelium Eusebii, cujus Opeta hic
edenda suscepimus, non sttictam habeanl relaltonem, iis latnen lectotem eo minus fraudandum censuimus. quod
vel noliones palmogtaphim pi eliosissimas exlubeant, vel codtcibusveisionis llalm quibuscum lextus Eusebu nos-
tti collalus esl illusltandts inseivianl.
EPISTOLA BLANGHINI.
Comparanlur varianles qucedam lectiones Evangelistarum
Eminenlissimo etreveiendissimoprinripj ac domino Blanchinus Yeronensis, presbyler congregationis
D. Nerio S. R. E. cardinali Corsino , regnorum Or.itoni Romani, fehcitatem.
Poitugalhaa prolectori benemerentissimo, Joseph Quomam a nudius lertius sanctissimus dominus
" Nempe die2l Apnlishuiusanni 1749.
839 AD EVANGELIAMUMEUSEBlI ?ERCEL. APPENDIX. SiO
noster Benediclus XIV, Pont. Opt. Max., in mirifica Ai quidquid ad eam pertinet, magis magisque in posfe-
illa alloculione quam habuil in ccnsistorio secrelo , rura auctoritate et patrocinio tucri velil; quoniam
plaudenle umverso eminenlissimorum S. R. E. car- non veleri tantum illo Regis liluio, sed novo eliam
dinalium sacro senatu, declaravil, se motu proprio islo FIDELISSIHI nunc gloriatur, et gaudet. Audio
contulisse per honorilicum litulum riDELissiMiSacra probari abs Te, atque eiiam laudari, protector re-
Majestati Joannis V, Portugallite el Aigarbiorum regnorum Portugallias benemerentissime, consilium
gis, ejusque successoribus regibus, ob prseclara ip- meum de edenda parlicula illius aureoa allocutionis,
sius regis et majorum suorum Tcgum de fide catho- quam Summus Ponlifex habuit in consistorio ad cce-
lica, cl sede aposlolica optime meritorum gesta; tum eminenlissimorum Iratrum purpuratorum die
iiceat mihi, eminentissime princeps, ad te beneme- 21 hujus mensis Aprilis. Eam dum exscribo, qtii-
rentissimum regnorum Portugallia? proleclorem per busdam igniculis christianse exsultationis incendor,
hanc epislolam lseiabundum accedere. Offlcium hoc atque triumpho, et gaudeo; quoniam Joannem V,
mihi devoto Noniini, Majeslalique ejus prceiermit- non lam ipsa laus, quam Summa Laudaniis auctoii-
tendum non erat; cum prcesens Evangeliarium qua- las evehil, ac illo donat titulo FIDELISSIMI, quo sem-
dt uplex anliqum talinm versionis Ilalicm, jam fere per sletit, stabitque Catholica Romana religio. En
totum iinpressum sumplibus, et auspiciis ejus, sit B$ ergo, qune ille, qui in terris est maximus, ac sapicn-
quamprimum in lucem proditurum. Etenim, protec- tissimus, de tanlo rege dixit ad ejusdem commenda-
tor eminentissime, cum isto regiae nuncupationis tionem, et gloriam sempiternam. t Venerabiles fra-
honore (de quo libi eiiam maxime gratulor) ego pri- tres, consentaneum plane, immo et necessarium
mus omnium Opus evulgabo, in quo collati honori- arbitramur declararevobis , quemadmodum in praj-
ficentissimi tituli totum est pondus, et decus. Nullus sentia declaramus, charissimo in Christo fiiio nos-
est liher, ut nosli, qui sapienlius regibus suadere tro Joanni Portugalliae el Algarbiorum regi, ejusque
possit fidelissimos mores, Evangelio : et numquam successoribus, collatum a nobis fuisse perhononfi-
labuntur regna, quae ipsum audiunt. Iloe genere cum FIDELISSIMI lilulum, qui merito quidem ipsi
niagisierii nullum est majus, nullum publicaj Rei tribuendus videbatur. Etenim tolo vilse suaj cursu
utilius, nullumque Divinius. Qui ejus monila auribus prseclanssima gessit, ul calholicse religionisgloria,
allenlis cxcipiunt, vere felices, fausti, forlunatique et htijus sancta: sedis dignifas magis amplificare-
dicendi sunt, et habent longe optimum in populis tur, etc.
regendis adjutorera. Magni reges, eminentissime J Porro, quam praclara sint liujus regis in chris-
princeps, in summorerum fasligio collocati, publi- lianam rempublicam merila, satis superque teslati-
cis semper solliciludinibus se exercent : quare, ne G G tur apostolicte litterse Clementis XI, prajdecessoris
vivere quidem possent, nisi ideniidem sacrosancli nostri, quas duo volumina in luccm edita complec-
Evangelii lectioni se devoverent, alque ila animos tuntur.
diuturna rerum publicarum agitatione faligatos, di- « Siquidem, ut ejusdem pontificis voluntali et
vulsosque, recipeient. Ad hanc animi instauratio- consiliis obsecundaret, plurimas in subsidiumnaves
nem, regibus tantopere necessariam, nullus esl alius suppeditaeil, quo lempore Turcarum lyrannus insu-
ex omni Librorum numero, quem Evangelio proepo- te Corcyrensi cum vahdissimo exercitu imminens,
nendum Joannes pulet? Evangelium, regalis regimi- non solum Venetorum reipublicae, sed universsequo-
nis curas , et sollicitudines levat; Evangeliura, legi- que Italicc, el huic urbi, quse tofius christianaj rc-
bus dominationis tolum pondus, ac robur impeitil; ligioms caput est, perniciem el ealamitatem mina-
Evangelium denique throni consoilium ambit; non batur.
lamen ut regiam auctoritatcm minuat, sed ut eam- « Nos ipsi jure, ac merilo testari possumus, el
dera tueaiur, et regat fulcimentis aUernum duiatu- revera teslamur, euradcm regem suam nunquam
ris. ltaque Joanni V, a pielale, a moribus, a leligione operam a nobis desiderari passum esse, ubi res fuit
fidelisstmo erat hoc Evangeliarium nuncupandum; vel de retinenda, augendaque Religione, vel de hu-
quoniam ipse Fidelissimi Regis palmam obtinuit, et D I jus sancise sedis dignilate tuenda.
Insuper nohis
adcaeleras suas laudes, hanc etiam addidit, utcom- pontificatum gerentibus, nonnullos episcopatus fun-
muni omnium populorum consensu Fidelissimus no- davitin remolissimis dominii sui partibus, ubi so-
minetur, el sit. Decebal magni Joannis nomen pri- lum Infldeles versabantur, videlicet, ut chrisliana
mum cum is'o titulo in fronte Evangeliorum colloea- fides lbidem propagaretur. Omiltemus hic verba fa-
ri; quoniam eo tamquam specuio, in concordando cere de niaximis, ac plane regiis sumptibus, qui ab
regno cum sacerdotio, semper uli glorialus esl. Ulys- ipso fiunt, ut minisliis ad obeundas sacras missio-
siponem ergo loetusinvisal labor hic meus, sibique nes necessaria suppedilenlur. Taciti tamen praUeri-
auspicem quasial tantum regem, qui calholiCEereli- re non deberaus victorias, quas recenter in Asia
gioniundique (idelissime palroeiiialur. Romana fides comparavil, et novas, quas suscepil expedifiones;
semper regnatura, nunc arctiore quodam vinculo ipet hujusmodi profecto hella libenler cum illis com-
sum complesa est; atque inter Reges Fidclissimos parabimus, qua3 Gennadius patricius et exarchus
ipsum reciplens, poscit peeiiliari quodam jtire, ut Afric-e feliHtor gessil; et eadem piorsus affirmabi-
841 LECTIONES VARIANTES EVANGELISTARUM. 842
mus, quse de illis sanctus Gregorius prajdecessor j^ sultationis officium. Quod dum prcesto , ipsi quoque
noster ad ipsuin Gennadium scnpsit, his vcrbis a *. ex animo gratulor; cui etsi magna est gravissimo-
Ubi enim meiiloiutnveslrorum loquax non discurrit rum negotioium imposiia moies, eam tamen ipse
opinio? Qum el bellavos frequenter appetere, non de- summa cum laude atque omnium admiratione sus-
siderio fundendisanguinis, sed dilalandm causa reipu- tinet: ex quo consequitur, ut non modo Regis Fide-
blicm, in qua Deum coli conspicimus, loquilur; qua- lissimi volunlati servial, quod summa laude dignum,
lenus Christi nomen per subditas gentes Fidei prmdi- sedeliam ut consulat Majestali, quo laudabilius esse
cotionecircumquaquediscurrat. Ejusdem sancti pon- nihil polesl. Yivat igilur in annos plurimos, aique in
tificis \eibi prosequemur : Plurima pto pascendis oelernumvival cura Chrislo, cujus Ordini Mililiajque
otiibusbeali Petti Aposlolorumptincipis uttlilahbus nomen dedit. Hic cst volorum meorum scopus; Iiscc
Excellentiam Vesliain ptmstitisse didicimus. Oratio- Evangeliani quadtuplicis, quod gero in peclore, di-
nem landem nostram absolvemus, quemadmedum sciplina; hoc magisienum. Nunc vero, cardinalis sa-
et sanctus Gregorius epislolam absolvit suam : Pei- pientissime, lanlum abest, ut ego a majoribus tuis ,
solventespatetnm chatilalis aUoqiaum,petimus Domi- omni decoie affluentibus, ad te oinandum quidquam
num, Salvaloremque noslrum, qui Eminenliam Ve- hauriam , ul etiam in te sit, quod ad illos redundet.
slratnpro solaliosanclmretpubltcmmisericotditer pro- B Si tamen mihi de te aliunde peienda essellaus, unde
lcgat, et ad dtlatandum per finilimas genles nomen plura suppeterent ornamenia, quam a Clemenle XII,
ejus magts magisquebraclui sut fii milule confortet. palruo luo, ad multorum invidiam, ad omnium ad-
IIuc usque sapientissimus Benedictus papa XIY, mirationem pontifice vere magno, cui in terris su-
qui prajclaris stiorum prajdecessorum exemplis in- premam dignitatem, S. R. E. cardinalium collegium
sistens, Joanni Y, de calholica fide, ac de aposlolica non quasi optatam conlulisse. sed quasi debilam per-
sede benemerenlissimo, lilulum ac ornamenla FIDE- solvisse quisque testabalur. De tuis auiem laudibus,
LISSIMI largitus est. Sanctissimus Pius Y (quanlus quanla scribenda forent I Sed quia tecum quasi lo-
Pontifex!) Sacrae Majestati Sebastiani Portugallia3 quor, ne servire tuis auribus videar, nolo hic plura
ct Algarbiorura regis, ipsius Joannis Y oplimi describere. Itaque, cardinalis sapieniissime (cui sum-
cessons, pro immensis laboribus, atque operibus, mam juvandi litteras volunfatem Deus Iribuil), quo-
ad ealholicaj fidei propagationem procurandam ex- niam ad eximium decus ingenitse clementiaj tuse
baustis, honorabilem aliquem titulum, tamquam re- nova nunc te vocat occasio, suscipe, quseso, bujus
rum prseclare gestarum jugem indicem, conferre operis prosecutionis apud Regem Fidelissimum pa-
optabat; ut idem Benedictus papaXIV, die 25 men- troeinium. Restitue ilh, qusetemporum perversitas,
sis Decemhris 1748, mandavil litleiis, in a3vumpe- G vel, ui aho verius causa derivetur, peccalorum
rennaturis. Sed Joanni V, cujus pietatis ac fidei meoium vis eripuit. Hsec est acno digna cardinah,
monumenla non velustas, non ohlivio delebit ulla, digna principe; Nerioveroet cardinali, etprincipe
lanlus honos reservabatur. lpsi enim primuui FIDE- dignissima. Yiditalma Roma, dum magnus tuus pa-
LISSIHI REGIStitulus collatus est, quem cum posteri truus viveret, luam prajfentam vitam : ab ea nihil
liasredilariojure adipiscentur, Joannis V fidem, qua3 umquam humile, nihil obscurum, nihilvulgare; am-
omnium virtulum est radix, eo prsedicanle, cogno- pla orania, praeclara, inusitati exempli. Queetti, quo-
scent; et, cum cognoverint, ipsi quoque a?mulaimi- niam a te ipso dissentire non potes, nunc quoque
tatione pradicabunl. Tuone, card. emineniissime, prsestas universis, semperque praastabis. Quicumque
an meo dicam felici contigisse fato, ut moras necte- futuri sunt ex hac editionepiofeclus (in resiiluen-
rel divina cleraentia jamdiu malurse bujus Evange- dis prseserlim lectiombus sancloium Patrum prtmi-
liaiii quadruphcis editioni? Tu quidem, si tuum sen- tivorum, qui quatuor sancta Jesu Chrisii Evangelia
sum explorem, vis me hoc iribuere fortunae mese: vel recitant, velcommentariisillustrant), hos omnes
nanique ita eveniens, ad regem Joannem Y liuic singulari prorsus et incomparabili Joannis V mu-
Operi gloriosior aditus patet. Ei namque sistitur nificentiaj deberi, ego lam sincero, quarn grato ani-
gerens in fronle lilulum FIDELISSIHI, in quo ipse D mo palam aperteque profiteor, semperque prsedicabo.
Re\ sibi jure oplimo\alde gloriabilur. At illud meum Et ulinam mihi sub lisdem auspicns, sumpiuque
cst etiam ostendere, cur ego in eo tuê felicitatis regio liceat quoque in lucem emiltere duo alia praj-
majus quoque pondus agnoscam. Nam , si tu Ua de stanlia \olumma Hexaplorum Origenianorum, quse
me sentis, aequum est mihi a le concedi, ul ego id auro, argentoque canora, mirum in modum causam
dele magis; quoniam luregnorum Poilugalliaj pro- fidei catholicse tuentur et juvant! Hoc argiimenli
leclor benemerenlissimus es. Excellenlissnnus vir genus, prolecior eminentissime, fere intentalum
D. Enunanuel Peieyra de Sampajo, commendator hactenus, regium Meccenalem exoptat. Sed de eo
MilitiajDominiNostri Jesu Clnisti, et Negoliis Ma- una lecum aiias. Nunc vero quosdam omissos SS.
jestalis Suas apud Sedem apostolicam praeposuus Patrum locos tibi milto, sistoque, tusequesapientiaj
plenipoientiarins, luaj lidei, sapientiajque commen- subjicio discutiendos; ut ex ipsis definias, an jure
davit hoc, quod nunc a me gentur, clinstianaj ex- dixerim, codices nostros Aureos, Argemeos, Purpu-
a Lib. i Indict. 9, cpist. 75, tom. II oper. edit. Paris. 1705, p. 360.
PATROL.XII. 27
845 AD EYANGELIARIUMEUSEBII YERCELL. APPENDIX. 844
reos, et Unciales non solum vetustale, verum eiiam A j exceptis puens, et mulieribus; el ita Sanctus Am-
boniiafe cscteris anleiie, atque Yersionem Italam brosnis in lib. de Yiiginitaie cap 7, p. 223.
Malih. xv, 27. Yercellui., ei Yeronen., utique,
exbibeie. Donune, Saii-Germanen., ulique; Guecus, N«c,%vpie,
Matih. III, 16. Yercellen. et Yeronen., venienlnn y«t yvp rv vvvvptveaBietaitb rS>v-tyiyio>v rS>vitntrbvro>v
tn tpsum; Bnxian , vementcm supet eum. Mallhaji v.itbrog rpaitiCogrS>v/.vpio>v avrSiv, qui reddi polesl,
Vulgaius infeipres habel, venientem wper se: ve- utique, Domtne, ele.
ruiniamen m fomeGrajco legitur, envvrbv, super eum. Maith. xvi, 17. Vercellen. elCoibeien.i, qui est in
Matih. v, 12. Veionen. etSan-Gerinanen. addunt, coehs; eLila S. Ilieronymiis in lib. xiv Conimentar.
paltes eotum; et it) S. Cypnan. in epist. 26, p. 84. in Isaiam, cap. 52, tom. IV, pag. 009.
Matth. vi, 12. Veionen. temittimus; et ua aliqui Mittli. xvi, 18. Deest et, anle cgo, In Yercellen.
mss. codd. S. Cypnani. nec non in S. Cypriani episl. 27, ad Lapsos, pag. 56,
Malth. vi, 42. Vercellen., remille; et ita S. Cy- et iii lih. de Umtaie Ecclesi*, pag. 254.
prian. in lib. de Orat. Dom. pag. 265. Maith. xvi, 21. Coibeien. et Brtxian., illum; et
Maitli. vn , 2i. In Veicellen. desunt veiba , etgo ita S Irenseus.
.... hcec; etita in S. Cypnan. Iib. III Tesinn. ad Matth. xvi,26. Veronen., luciifacial; S.Cyprian.
Quir. cap. 96, pag. 587. In San-German. deest tan- pag. 621, luctifeceiis.
tum. hmc. Matth. x\i, 28. Vercellen., sunl aliqui de istis
Mauh IX, 5 Brixian., dtxetunl tntra semelipsos; adslanltbus; Voionen., quoniam sunt ahqui de tstis
GraJius, intra se ipsos dixetunt. , adslanlibus; et ita S. Hilanus in Coinmenl. in caput
Matlh. XII, 2. Veronen. et Sin-Gerraanen., non "J XVII Maiihjji , et S. Ambiosius in lih. iu de Fide
hccl eis; et ila Graca qiiinlatn exemplana, et aliqui cap. 12, pag. 514. In libro lamen n de Fide Resur-
Laliai mss. hbri lelati in Div. Biblioih. S. Ilierort. recl., pag. 1159, babel, exhis adstamibus; Corbeieh.,
Mitih. XII, 7. Veicellcn., Veronen. et Coibeien , qtua sunt hic ahqui de adsiandbus; San-Gennanen.,
si enim; et Ua S Iien. ln lib. IVconlra Ha3reses, quoniam sunl ahqm de htc stantibus; Brixian., quia
tom. I, pag. 249. sunt qmdam de htc adstanlibus.
M illh, XII, 18. Yereellen., adnuntiavtt; Yeronen., Mallh. x\n, 16. Yetcellen. et Veronen., inctedi-
Coibeicn. ciBiixian., adnunttabil; et uaS. Iienoeus bilts; e't lta S. Hilanus in Coinmentar. hi hiinc
in hb. niconira Il.ereses, tom. I, pig. 189. Mattlisci locum.
Ma'tli. xn, 20. Yercellen., m vtctotta; Biunn., Maitli. x\m, 5. Yercellen. etYeronen., accepeiit
in viLtonam. S. Cypnanus adveisus Jud eo-, et lih puetum acctptl; el na LnciferCala-
de Monlibus Sina et Sion, p.497, tn content ons. riliuusUi hb. ii pto S. Atbana-io. Coibeien., exce-
M.ilih. xn, 26.fcVeronen. et San-Geiinanen , si pent . , . injantem excipit, San-Gennaneii.,
etiim Satanas, cic; et ita S. Ainbros. in lib. n de auepeiit, elc ; Buxian , lecepenl .. .. lecipit.
Poenit. cap. 4 , pau. 421. Matth. x\m , 8. Corbeien., esf libi; et na S. Au-
Muih. xii, 29. Yeionen., ipsutn alligaveiil, elc; gustinus in Speculo de Evangelio secundum Mat-
et ili S. Iren. et cod. Corbeien. tliJeum tom. III, part. l, pag. 760. Bnxiau., esl enim
Mitlh. xn, 30. Yeicellen , Veronen. et Sm-Ger- libi.
manen., dispaigit. S. Ambio-ius m lib. n de Pceni- Matth. XVIII, 15, VerceHen., Yeronen. et Cor-
tent. cap. 4 , pag. 422, dispeigtt < beien., quod si peccaverit; etlta quidam mss. codices
G
Maltli. XII, 40 InYerccllen., Veionen., Coibeien. Opeium S. Anibiosii.
el San-Germanen , ante Fihus, additur, et; et ila Maith. x\m, 15. In Corheien. anle veibum cor-
in S. Ainbros. lib. de Virgm. tap. 19,pag. 244, itpe, deebl'ct; et ita m S. Cyprian. hb. deduodecim
etin lib. deFuga saec. cap. 4, pag. 426. Abusiomhiis cap. 20, pag. 596; et in S. Ambros.
Mailh. xu, 45 Veionen., tnveniet; el Ua S. Hila- ejnsiol. l class., lom. II, p. D48.
riub lii Coinmenl m hunc Matthei locuni. Cod. Cor- Matih. xtx, 3b. Yercellen., Yeronen. etCorbeien.,
beien , aweniens. stc et vobts facict Paler meus, qut in cmlisest; et ila
Mitili. xin, <&Iu Brixian. deest cmh; et ita in S. Ainhrosnii in episi. prun, class., p.ig 958.
pleiisque GiJeciBexeniplanbiis, etin duobiis Laiiius Matth. xxiv, 41. In Yercelleu. addnur, cltio tn
regin.c Suecoi nm mss.beien.libi is R misc asservatis. tcclo : iinus adsumelur, el nnusiehliquetut. In Yero-
Matlh. xin, 11 Coi pro quta, habel quomam; nen., duo m lecto : unus adsuinetiit, et unus relvtque-
el ua S. Irenseus m hb. iv contra HjJiebes toin. i, lui; ei ila m aliquot Giascis e\emplaiihus,ei m non-
pag. 206. nullis Latinis libhs. In Coiheien. quoque, duoetunl
Malth. xiti, l3*.Yeicellen., Yeronen.elCoibeien , m leclo jacaites: unus dmntlelut, el alius udsumetut.
illis; el ila S. IrenaJU-. Yeiiiinin eodem codice omitiitur, dum molenles in
Maith. xin, 14. Vercellen.. Coibeien. elBiixian, mola : una adsutnelur, et nnai elmquelur. InBnxian.
Esuw;k UaS. IrenaJiis. legitur, duo tn leclo uno : unus adsumetut, el ahus re-
Walih. xni, 14. Bnxian., aditnpletelut; et na hn inetui.
plures ni-s. codd. S. Ircnset m lib. iv contra Haj- " m Maiih. xxvi, 21 Deest enim in Vercellen. aique
S. Iren. lib. v coiura H.)eie=es,lom. I, pase 332.
1'eses.
Maith. xin, 16 Veicellen.,Veronen. et Corheien , Joan. i, 9. Veionen., etat emm; eiiti S Hilanus
„m qum audmnt; cl ita S li enaJus. in uact. inpsalui. cxxxi, lom. I, pag.501; Biixian.,
Mattii. xni, 17. In Vercellen., Yeion., Coiheien. etat aulem
et Bnxiin. deesl qntppe; et ita in S. iiilar. tract. in Joan. i, 18. In Gat. deesl ftltus; et ila in Sancti
psalm. LXVH,tom. I, PM-254. _ Ambiosn epist. 10, class. i, fom. II, pag. 806.
Matlli. MII, 17. Veionen , vos audtslts ; San-Ger- Joan. iv, 25. Veronen., etenttn Patet; el Ua Hila-
nianen., vos videtis atuhblts; Bnxian., vos lius, qui dicitur Ambrosiaster, in epist.adftomanos
vidctis. .'. . vos audiiis; etc ; ei Ua S. Hilar. in lo- cap. i, page 29.
co ciialo, et S. lien. in lib. i\ contra Hjereses, Joan iv, 27. Vercellen , qu muli queielur,
pag- 259.' . . . nBn\ian . co
Veronen., quod cum muheie loqueretur. S. Cypna-
Mrtth. xnl, 58. êronen., imqm; , ma~ nus p ig. 164, quod cum tnutiere loqueietur.
%m;etiiaS Iienxu=, m lib. iv contia Hsereses, Jom. i\, 51. Veicellensis,!H(ei... gubant... scipult,
toin. I, pig- 288. dtcenles. Texi. GiaJcus.idverLum reddnur, inteiioga-
Maitli. \m, 45 In Ycicellen. et Yeronen. deest bant eiiin dtscipuh ejUS,j]pi>ro>v avrbvol p.vBnraivvrov.
audiendt; et Ha m oinnibiis lere mss codicihus S. Joan. i\, 54. Yeronen. , ct ut petfictam, etc ;
liilain de rniiitale lib. xi. Bnxian , et petfictam; el ila S. Ambrosius in lib.de
Matlh. xiv,21 Veicellen., Yeroneh. et Corbeien., Fide cap. 13, pag. 581.
.S4S LEGTIONES VARIANTES EVANGELISTARDM. U6
Joan. v, 19. Vercellen., facil sitnihter; Yeronen., Aj et ita duo mss. codd. relati in Divin. Bibliolbcc S.
eademet Fihus facit simiiiier; et iia sanclus Audiio- Ilieronyu i.
sias 111lib. II de Fide cap. 8, pag. 485, et in l.b iv, Joan xii, 7. Veroneii , sine illam, ul tn diem
cap. 4. pag. 528 , necnon m lib u deSpnitu sancto sepitlluue num seivel lilut; Gal. sitte illam, elc; Bi ix.,
cap. 42, pag. 660 Gal., Filtus eadetnstmiliter snieiltam : m d e sepuliutm tnew setvavit illnd; fext.
Joan. v, 24. Veion , ttansiet de motte ad vilam; Giaje., "kaeg V.VTOV. Eigrov opepvvrov evrvftvo-pov
Gat. et Mm , tiansielamotlead vitam; Bnxian \ero p.ovreropo/ev avrb , ld esl, si»etilum : m dtem sepul-
cum Veicellensi, et S. Ausjust. in lib n, episl. 55, tutm memseivavitillud : Gr.eci tanien codices quam-
ad inquisit. Jmuarii, lom. II-, pag. 128, transtet de |)luies, \erss. Coptica, ae iEtlnopica, Noniuis, <um
moite ad v lam. Vulgala coinemunt, "ktoegVJTOV , Xvaelg rov vpipvv
Joan. v, 25. Yeronen et Brhian., veniet; et ita rov ejrvftvo-piovp.ovropoan vvrb, ld est, sinettlaiii, ul
S. Aiiguslinus m lib. l de Trinifale, tom. Vill, pag in die sepuUuiminemsetvel itlud.
709. Jo.in. xn, 12. Yerceilen., ultcra die; Brixian.,
Joan. v, 29. Veronen., et lesurgenl; et ita S. Am- sequenliaulem die\ Giacus rri ittvvptov, die sequettli.
brosius pag. 313. Juan. xn, 25. Vccellen.' et Yeronen., adjeiet;
Joan. vi, 45. Vercellen., Veronen. et Bnxian , et ita S. Ambrosius in Enarr. in psahn. XLIII, pag.
nolite tnuimuraie inler vos; juxla Gr.rcum , p.er' 894.
«))n)wv, id esi, intet vos , s,cu, in invicem. Joan. XII, 29. Veicellen., tonilrua farta sunt; Ye-
Joan. \i, 58. Veronen., mvil;el ita S Ambrosius lonen. et Corbeien., tonittuum facium est; el na S.
p. 145. -, Ainhiosius m lib. n de Fide, cap. 15, pag. 494.
Joan. vn, 28. Vercellen , eta m&nonveni, sed esl'" Bnxian. quoque hahet, tonitinum.
veiax, etc; Yeronen., nec enim a me veni,sedest Joan. MI, 31. Veicellen., mttiitut fotas ; Y<'ronen.
vetax, eic; et ila S. Hilanus. et Coibeion., mtilelur deorsum; et ita Sanctus Gau-
Joan. vn, 51. Yercellen., et quo egovado. Grseeus, dentius.
ubi egostim, bitovewi eyi>.Verbum eip.1, lali acceutu Juan. XIII, 1. In Yercellen., Veronen. et Biixian.
noiatuiu reddi debet, sum; sed, duin sic sciibilur post diem, addilur, auieiii. el ita in Gr.rco Texlu.
£tf/t, sonat vado, qu r scnpluia a nonniillis probatur. Joan. xin, 2. Yerccllen , Scattotli; Veion., Sca-
Antiqtii codues caiebant hi-ce notis, quas Gram- noles; Coibeien. Scaiioilu; Gat. el Bnx., Scaiiolts ;
matici postea apposueie prodi\ersis sensibus, quos el ita duo mss. lihn in Divin. Biblioihec S. Hie-
teuui messe inteliigebant. Iia reddi posset locus ille : ronymi.
el quo ego vado, vos non potesas ventre, conlonnitcr Joan. xin, 7. In Veronen. deesl , modo; el ita in
Vercel. S. Ambrosii Prologo libn i de Spir. sancto, pag.
Joan vn, 52 Deest Sciipiuias in Gat., Mm. et 605.
Brixian.; ei lta in Gr.eco texiu, ef in aliqmbus codi- Joan. xui, 27. Ante verbura inltoivit, addilur in
cibus mss. Divin. Biblioihec S. Hieronjiui Gat. et Bi!\ian., lunc; et iia in pleri-que niss. libris
Joan. vni, 6. Corbeien., Gat. et Mni., inclinuto relatis ni Divin. Biblioth. S. Hieionjnii.
cap te ; et Ua S Ambiosius in episl. 58. Joan. \iv, I. Yeicellen., VCronen., Gai. el Mm.,
Sbid.In Coibeien. elMm. deesi deotsum; et Haln ctedtie inDeutn; et ua S Augusiinus ni Joan. Evan-
S Ambrosii Ioco citato, e! in S Hieionynn Dialogo gel cap. xiv, iractai. 67, lom. III, parl. n, pag.
contra Pelagianos, lom. II, pag. 748. ( 677,et in Enair m psalm. 68, Seim.i, tom.IV, pari.
G
Jaan. vm, il.Veioneu.,«< concupncenliam,etc, S. i, pag. 697; Uem m lib. i de Peccaioiuin meiitis et
Cyunanus legit. el concupiscenitas leiuissione lom. X, parl. l, pag. 11, et in Iib. de
Joan. MII, 58. Yeicellen , Verouen. cl Corbeien., Dono peisevoi.miiaj loin. X, pail. i, p. 859.
ante Abraham ega stim; et lla S Ambrosius in lib. m Joan.xiv,5. Veionen. etCorlieien.flteeJsoDos, etc;
deFidecap. 9, p. 508. etna S. Ambrosius in lib. deBono mortis, cap. 12,
Joan. ix, 7. In Yercellen. et Yeronen. deest lava; pig. 411.
etna in S. Amhiosn lib. mde Saciam.eap. 2,p. 564. Joan.xiv,3.VercelIen. et Yeroncn., ad me, omisso
Joan. i\ , 7. Yercellen et Yeronen., sylvam; et ipsum; et lta S. Ambrosius m lib. v de Fide, cap. 12,
lt.i S Ambrosius m epist. 80 class 2 , p. 1096. pag. 577.
Joau. ix, 11. Veronen., et videie cmpi, cum S. Joan. xiv, 7. Yercellen., noslisillum; Yeronen. et
Ambrosio in epist.80 class. 2,pag. 1097; Coiheien., Corbeien., Jiosfiseutn;el ua ViclorMtensis m Hisior.
Gat. et Mm., et vidt; el lta, propius ad Gr.pcum Persec Vandal. edit. Ruinait, pag. 45 S. \eio Ire-
archetypiim, codices quidam mss. relali in Divin. najusin lib. in coniia Ilseieses tom. I, pag. 200, et m
Bibliotheca S. Hieionymi. lih. iv, pag. 251},coqnoitslts eum.
Joan. ix, 51, Vercellen,, sed si quis Deum colat, et Joan. xiv, 18. Veronen. et Corbeien., venio ad
volunlatem factai; Git. elMm,,sed qui ejus cultor vos; et iiaGraJc Tex. epyo\wi, id est, venio.
est. S. Cypnanus babel, sed qui eum coluenl, et vo- Joan. xiv, 27. Veiccllen., Coiheien., Gat. et Mm.,
luniatemejus fecetit; eiua S. Augustnms. paceni meam ielmquo vobis; Veronen., pacem do vo-
Joan. \ , 8. Gai.,ve)ieitmtan(e inc;Grajc Vulgatus ,j^bts, pacetn meatn tehnquo vobis S Ainbrosius in
Iegll, Uv.vregbo-otitpbepovvi>Bov , ld esl, omnesquol- "• li!>.IVde Sacrani. cap. 5, p ig. 367, paiem meciu do
quol ante tne veneiunt. llaec lamen \eiba, anteme, vobis,pacem meam tetinquo vobts;el lli Anibiosia-ler
ln Gisecis codd quamplurunis, et in versionibus in Episi. ad Tlipssalon. piima, pagina 284. In Epist.
Syriaca, Peisica, Gotluca, Patribusque bene inuliis aiiiein ad Corinlh. cap. \iv, pag. 159, pacem meatn
apudMill. ni Yar. Lecl. desuut. Sub ipSum Ecclesiaj do vobii, pacem lehnquo vobis.
imiiimi ablala fuisse censent nonnulli ex Eruditis, Joan. xv, 5 Iii Vercellen., Yeionen. et Mm. ad-
Minicliajoruin caus.i, qui, Theopbylaclo teste, ex ditur estts ; et ila in S. Aiubiosii lib. ui Hex. cap 12,
•lis nelane colhgebanl, oiimes veteiis Testamenti pag. 55, et m lih iv deFuie eap 11.
Piophetas nnssos a Deo nou ftusse. Jnati xv, 5. Min., i'Osautem; Bnxian., et vos; et
Joan. x.^S. Vercellen., dixt vobts; et ita lextns ila S Hieioiiyuius, in Dialogo contia Pelagianos,
GiECCUS , eirfovvfj.Xv. lom. H, pag. 778.
Joan. x, 54. \ercellen., quoniam ego,elc; et Ua Joan. xv, 15. Deesl (ytiisinYercellen. etVeronen.;
S. Gjpriainisin libio n Tesiimon. adveisus Jud.eos et lla m S. Augustini hbio de Sp.iilu, ct Litleia,
-cap. 6, pag 514. tom. X, paii. i.
Joan. xi, 1. Gal. el Mm., soiotum e/us; et ita S. Joau \v, 15. Vercellen., Yeionen., Cat , Mm. et
Augnsiinu-im Joan E\ai'gcl. cip xi, tractat 49, Bnxiui , dico, ct ita quidani mss. codiccs smcti
loiu III, par 2 Irenai m hb. iv conii i'Ihcreses, et S. Cypnauus,
Jnan. x«, 6. Yeroneii. cl Coibcien , expottabat; pag. 230 et 595.
847 AD EVANGELIARIUMEUSEBII VERCELL. APPENDIX. 848
Joan. xv, 26. In Yercellcn. primo, el secundo A Brixian., non est, etc; et ita S. Atnbrosius in Epist-
loco, in Yeronen. vero secundo loco tanium, post class. i, pag. 967.
veibum Palie, addilur meo; et ita in S. Ambrosii Luc. i, 57. Veronen. et Coibeien., Deo; et lla
lib. ti de Fide cap. 9, pag. 485, et in lib. i de Spirilu S. Ambrosius m Epist. class. i, pag. 967.
sancio cap. 1, pag. 605. Luc I, 54. Deest sum m Yeronen. et Corbeien.
Joan. x\i, 23. Yercellen., iila die nihil me intetro- Ilem m S. Irenseo, et m quibusdani niss. libris Dt-
gubihs; Yeronen., m dlo dte ntlnl me inteitogatis ; vinorum Bibliorum Yatic. Bibl. In Corbeien. addi-
Gat., me non mtenogabilis quidquam; el ila Groec. lur a lecenti manu.
texl., Êpeovr ipo>rocreTe ovUv, id est, me non inter- Luc. i,55. Yercellen., in lernu , supple
i ogabitisquidquam, vel, non poslulabitis quidquam : lacunam ex S. Irenseo, qui habet, in mleinum.
nam, epo>rS>, apud Lucam, et Joanncm, usurpatur Lue. i, 64. Vercellen., soluta est linyua ejus; Ye-
pro poslulaie, et mteirogare. ronen. elCorbeien., lesolula est hngua ejus; et Ua
Joan. x\i, 24. Yeronen., non pethstis nilul. Am- S Ambrosius.
brosiaster in Episl. ad Philippenses cap. n, pag. 252, Luc. l, 75. Yercellen., daie nobis, omissose;
nihil pettslis. S. Irenajus, utt del nobts, omisso panter se.
Joan. x\i, 27. Yeronen. et Brixian.. diligit Luc. i, 74. Yercellen., libetulosservtre ipsi. S.Ire-
dthgitis; et ita S. Ambrosius inEnarr. in psalm. xxxvi, nsetis hahcl, juxta Graecum lextum, ereptos setvire
pag. 797; Corbeien., amalis. stbt.
Joan. xvi, 52. Yercellen. et Veronen., in sua ie- Luc. i, 75. Yercellen., in consp.... lu ejus omnes
gtone; Corbeien., in sua; et ila S. Ambrosius in " dies ... ttos. Supple lacunam ex S. Irenseo, qui ha-
lCnirr. m psalm. xxxvin, p. 8*5, el in epist. 26 bet, in conspectu suo omnesdtes nostros.
class. i, p. 896. Luc i, 77.'Vercellen., populo ejus; Corbeien. et
Joan. \VII, 5. Brixian., glotifica; et ita Sanctus Gai., plcbis ejus; S. Irenajus, popuh ejus.
Hilanus in tractaiu in psalm. u, loni. I, p. 46. Luc n,9. Yercellensis, majeslas Domini ciicum-
Joan. XVII,11. ln Yeicellen. el Yeionen. desunt luxtt eos; Corbeien., majeslas ciicumfutsitillos; Groc-
verha, quos dedisti mihi, ut stnt unum, sicut el nos; cus texttts, Sb^v.Kvptov,ld est, glona Domint, elc. i
ut ei tn S. Zenoms Yerone.isis nonnulhs Codd. Non quo nomine lum m veteri, itimin novo Foedere de-
legunlur quoque in S. Hilario. In Coibcien. lainen noialtir pisesenlia divinseMajestatis
exstant, sed scnpta recentioii manu. Luc. n, 18. In Yercellen., Yeionen. et Brixian.
Joan. xvu, 20. Veicellen. ei Bnxian., pro his anle de hts, deesl et. Hxc parlicula, et, non legitur
pro illis; el Ua S. Cypnanus in lib. de Oiaiione Do- in Gioec. vulgato, nec in plensque Gr. codd. et
ininiea, pag. 271; Yeronen., pto hts pto lus. versiombus; eainque non hahet S. Ambrosius : ac
Joan. IUI, 25. Yeicellen. post vocem juste, habet revera lnc penitus abundare videlur.
et, sicuti Graecus lexlus, an liuua Coibeien. Bibha, Luc. II, 22. Deest eum m Corbeien. etinS. Ire-
ei S. Augusiinus lum m libro ni de Consensu Evan- nseo.
gehstaruin, lom. III, patt. n,pag. 104, cuaiin libro Luc. n, 29. Veron. el Gat., dimitie; et ita Editio
eonira AdimanLumMamchaJi discipulum tom. YIII, Romana S. Ambrosii in libio de Bono niortis.
pag. 122. Luc II, 55. Yercellen., Veronen , Corbeien. ct
Joan. xix, 27. Omillitur et in Yercellen.; et Ua in Gat., multorum cordtum; eliia S. Ambrosius in lib.
S. Ambtosii lib. u Exposit. Evaug. secund. Luc, G do Isaac, et Auna cap. 6, pag. 573, etinpsalm.cxvuis
tom. I, pag. 1285. pag. 1119.
Joan. xx, 27. Yercellen., mitle manus luas, etc.; Luc. H, 36. Deest SMOin Yercellen.; et ita in
et ita S. Ambrosms in Iib. de Exhortal. Yirgin. S. Irenaji lib. i contra Hsereses, tom. I, pag. 40.
cap. 2, pag 280, el niExposil. psalm. cxvin, lom. I, Liic. m, 17. Yeieellen., ad putgandam; S. Ire-,
pig. 1250. Veronen. vero, mitte manum in, eLc. ut nseus lii hb. i conlra Ilsereses tom. I, pag. 17,
idem S. Ambrosius in lib. de Fuga sajcul. cap. 4, emundaie.
pag. 427. Luc. m, 23. Yeronen., esse filius Joseph; S. Au-
Joan. xx, 31. Yercellen. el Gat., qtwntam; et Ua guslnius ni hi). v Qusesl. m Deuteronommm tom. III,
S. Irenajus in lih. m conlra Ilaereses tom. I, part. i, pag. 572, filtus eral Joseph.
pag. 206. , , Luc iv, 18. Yerba, sanate contritos corde, omil-
Joan. xx.i, 17. Yeicellcn. terlio loco habet att; luntur in Yercell., Yeron. et Corbeien.; el Ua i»
Yeronen. et Buxian., dtctt; et ita codex Evangelia- nonnullis Gioecis codicibus, m S. Ambrosu Iib.'de
nus capitulans Ecclesi* Veronensis, scnpius ix saj- Instit. Yirgin. cap. 10, pag. 265; alquc in duobusRc-
culo, m Yigilia S. Pein Aposloli. ginae Suecorum mss. libris relaiis m Divin. Biblioth.
Joan. xxi, 17. Veionen., tu scts omnia; Corbeien., S. Hieronymi. In altero tamen Yaticano, secundis
omma tu scis ; el Ua S. Ambrosius 111Apol. David curis suntaddita.
cap. 9, pag. 692. Codd. GaL.et Mm., tu omtna scts: Luc. vi, 26. Deest enim in Yercellen., Yeronen. et
coiiiormiter aliis qttibusdam rass. libns Div Bibl. Brixian.; et ita in duobus Reginoe Suecorum codd.
S. Uieron. . . j. mss. relatis in Div. Bibl. S. Hieronymi.
Ibid. Veronen. el Corbeien., lu nosli;at na ban- Luc vi, 50. Deesl autem in Yeronen.; el ita iis
ctus Atnbrosiusin lib. n de Saciam. eap. 7, p. 560, S. Ilieronymi Dialogo conlra Pelagianos, tom. II,
ct in Apot.David, cap. 9, pag. 692. pag. 740.
Luc i, 51. In Yeronen. et Brixian. ante ccccad- Lue. \i, 50. Veicellen., da; et ita S. Hieronymus
dilur el, sicut in S. Ainbrosti lil). n de Ahiabam, iu eodem Dialogo contra Pclagianos tom. II, p. 710.
cap. 9, pag. 339. . et na . S. Irenajus ni Luc. \i, 52. Dee=l primo loco, et, m Brixian. et
Luc i, 52. Yercellcn. et; itain S.Cypnan. lib. m Teslim.ad Quirinum cap. 49,
iib. III conlta hoereses lom. I, pag. 185.
(e. mss. pag. 582.
Lnc. l, 35. Corbeien., sMperueweJ Plenque et Luc vi, 54. Yercellen., Et si ftsneretis. Gisecum
codices S. Attgusiim in lib. de Correplione Gratia
verbum, oV.vsigowiv, modo reddilurfcraeiareittr, modo
Iiabenl, veniet supei le. inuluum dattt; ancipitis enim esl significationis:
Luc i, 35. Yeronen. post obumbravV, habet te; nam et qui citia usuiam dat mutuum, âveicjt; et qui
et ita Terlulhanus, pag. 515, et S. Amhrosms inlib. ad usuram dai, §avei£ei. Verum lnc perpetuo ver-
de Iucarn. Dom. Sacram. cap. 6, pag. 717. Cod.
»ne. tenduni eral, dare mutuum : etenim non loquitur
Coibcien. pro te, legit evangelista de qusestu leneratorum, sed de muiuis
Luc i, 55. Gal. nasalur, Giajcum T6 yewwfievov, charitafis olliciis amicoium inter ipsos.
in prajseiiti lempore est, nimirum, quod nascttur. Luc. vn, 6. Yeronen., Corbeien. et Brixian., di~
Luc, i, 57. Yercellen., Yeronen., Corbeien. et
849 "
: LECTIONES YAMANTES EYANGELISTARUM. 830
eeteiis; et ita quidam mss. libri lelali in Div. Bibl.. .Kfaihtam; Gif., in fatina satis hibus; Brixian., in
S. Iheronymi. fattnm mensuns tttbus.
Luc. VII,56. Veicellen. et Yeronen., roqavit; etita i Luc xiv, 23. Veron., et compelle, intrent. S. Am-
S Ainbros. in Epist. 42, class. i, pag. 957, et unuss biosius, et cotnpelle, ut intient.
Reginse Suecorum codex ms. relatus m Div. Bibi. Luc xv, 21. Gat. addil, fac meunum de mercenatiis
S. llieronynii. Cod. Bnxian., togabtt. tuis; Mm , fae me stcutunum, elc ; Bnxian., fac me
Luc VII, 37. Yercellen., adfeiebal ampullam un- sicut utium ev metcenaths tuis. Codiccs Gra?ci plures,
guenit: S. Cyprianus in lib. ad\ev. Novaiianum hse- mtiliiqup ex Latinis, relati m Yar. Lect. Milln, hoc
rcticum, pag. 436, portans vas uiiguentt. loco snniliier addunt, fac me sicul unutn de tnercena-
Luc \n, 38. Yercellen., exictyebal; Brixian.,, 1IIStms.
detetgebal; S. Cypnanus, extetsit. Luc. xvn, 7. Yeronen., regtedienii. S. Cypr. in
Luc. vui, 15. Yeronen., Coibeien. et Biixian., , lih. iii Testim. ad Quir. cap. 51, pag. 382, venienti.
per patieniiain; et ita S. Ambiosius. Luc. vm , 15. Post bono, deest el oplnno, in Yer-
Luc. n, 26. Yercellen., in gl.. ria sua. Groecus,ivv cellen. el Veronen. Nec legitur in Sancto Ambrosio.
' §b%o,id est in gloria.
Tj5 Luc XVII, 12. Yercellen., in quendam vicum;
Luc. ix, 51. Vercellen., appatentes in gloiiam;; Groecus, yJ>pov.
Bnxian., tiisi sunt in glotia, cum Gra?co, Iv §o'£n, init Luc. xvu, 29. Deest autem in Verccllen ; et ita S.
gloiia. Irenoeolib. iv contra Hsereses pag. 278.
Luc. ix, 53. Yercellen., quoniam erat ten- Luc xi\, 15. Veronen., {<i/en(a ; et ita Lucifer Ca-
-
dens, eic. S. Hieronymus in Epist. 121, ad Agla- lirilanus, ex Matthseo.
si.im, lom. I, pag. 855, quotuam etat vadens, eic . " Luc. xi\, 57. Pro dtscipulorum, Gat. habet discen-
Lnc. \i, 5. Pro, quottdtannm, Gat. Iiabet, quoltdte;; dentium; Mm., discendenles; Bnsian. , disceniium.
cl ita juxia Gioeeum texiuni, veius Corb. Bibl. co-- Quidam mss. lihu relali in Di\. Bibl. S. Hieron. ha-
dex, iiem tnais Yaticantis et alter Reginse Suecoiumi bent, til in Gra?c. Cant , descendeniiiim.
relaius in Div. Bibl. S. Hieronymi. Luc. \x, 55. Vercellen., quiauletn; et ita S. Cypr.:
Luc.\i, 4. Yercel!en.,stci(l oinnidebitoti nostio. cod. vero Vmdob., In autem, qin, eic.
Yeionen., Corbeien. et Mm., sic«{et nos dimtlnmuss Liic. \x, 55. Yercellen., digni fueiint; Corbeien.
debitottbus nostt ts; eiiu S. Ambiosius. Vindobonen.,, et Viiidobonen., digni habeniw swcuh tlhus, el tesur-
quomodo,eic.; Bnxian., stcul cl nos dtmitlimus omni- recttoms; S Cypr. habueiunt dtynntioncinswcuh ilhus,
bus debtloitbus nosttis. el tesuiieciiotns.
Luc xi, 17. Yeronen. et Brixian , desolatw ; et itai Luc. xxi, 20 Veicellen., ab exercitibus; et ila Groe-
quidam codices inss. Laf. in div. Bibl. Sancti Hiero- cus pluialt numero legi!, 'r-itb o-rparoTtiSo>v, id est,
i.yini. exeictttbus.
Luc \i, 23. Veronen., Corbeien. et Vindobonen.,, Luc. xxi, 23. Vercellen., eut necessitas magnasu-
advetsumme; et ita S. Cypnanus pag. 270 et 316. pei tettam, et ha populo huic, Grcccus legit, "xio-rvt
Codd. Gat., Mm. el Brixian , advetsus tne. yap vvuy/7]peyv)o iiti T>kyoc, /al bpyoevrS>\vS>,llOC
Luc. xi, 52. Pro tuhslis, Vercellen. Iiabel abscon- esi, etil etiim necessttas magna supet lenam, et ita in
dislis; Veron., absconditis; et ita S. Ambiosius 111 i populo.
sorm. 16, pig. 411. _ Luc. x^n, 6. Vereellen., Yeronen., Coibeien. ct
Luc. xii, 10. In Vereellen. post remittetnr, ultimo ' i
" Vindobonen., sine tutba. Giaecum sme
locoaddituri/W; Veronen.,Corbeien. et Vindobonen. anp oy)ov,
tutba , clam, sinc populo, vel sine tuiiiullut
habent ei; et ua S. Ambroîus in lib. i de Spirttu! Luc xxn, 26. Yeronen., ul adolescenttot; Gat.,
sanct. cap. 3, pag. 611. Mm et
Luc. xn, 20. Yercellen., animamtuam reposcunt, etc. Bihha, Bmian., sicutjtmiot; et na aniiqua Corheien.
ef S. ni Spec. de Evang. see.
S. Cypnanus, anima lua expostidalur. S Augiisnnus;' Luc tom. III, Augusunus
in Collal. cum Maxim. Arian. episcop. tom. "VIII, part. i, pag 774, necnon in lib.ni dc
» (.onsens. Evangel. tom III, part. n, pag. 104.
pag. 665, expostulalut annna tna. Cod. Yindob te-
, . Luc \XIII, 11. Brixian., Herodes cum mttiiibus
petunl a te animam tuum. Sanclus vero Augustinus stus; GiaJCUSqnoque, o~bvTOts'o-rparevpvo-tvavrov,
in serm. 67 de verbis Evangeln Matthai tom. V,
part. II, pag. 19.0, tepetunt animam tuam. Gat. eli cutn mtltttbus suis, nempe cum Comilatu suo ; nam
Mm., repetent, juxia fexlum Gr.Tium. Hellemslos, o-rpanav , et crrpvrevpa, usurpanl pro
Luc xn, 11. Vercellen., nohte solhtiti esse, quo- quovis Comitaiu.
modo rationemreddatis, eic; Yeronei,., Coibeien.et ; Luc. XXIII, 28. Yercellen., nolde flere me, verum
Viudoboiien., quahter tespondealts, aul dicatts : et: vos fiete; Yeronen. et Coibeien., nohte fieie me, sed
ita S. Amlnosius m lib. i de Spintu sanel. op. 4, vos ipsos fiele. S. Ambros. in Iib. n de Pcenitenf.
pig. 613. cap. 6 , pag. 427 , noltle me flete, sed vos ipsos flele.
Luc xii, 47. Mm. el G.U., multutii; et i(a S. Am- Luc. xxni, 45. Vercellen., inienebttcaius est sol.
biosius in Enan. ni psalm. xxxvm, pag. 8S8. Fere oinnia Gi\eea exeniplana nunc liabent, Kul eo-yo-
Luc. MI, 5S. Brixian., ne fotle tiadat te ad Judi- -, -p.Tio-Sfl 6 -o)tog, el obtenebtalus esl sol. Quredam alia
"
cem. S Ireriajus lib. l eonlia Hsereses lom. 1, p. 104,, \eio ferebant, deficiente sole : observat lamen Oii-
ne foile le det Judici. genes in Mittb. cap. x\\i, liact. 35, pag. 128,
Luc xin, 16. Vercellen., non oporlebat solvt avin- col. 1, phrasim hane, deficienle sole, deessc in opti-
culo hoc, etc S. Iienajus, non opotlueral solvi ab hoc; mis exemplanbus; el qu,e lllam prseferunl, piam
vtnculo, etc. fr.uulem passam esse mdocli alicufus Chnstiani, qui
Luc. xin, 16. Veronen. non legit, isto, posl, vineam suhslituendani censuent, perspicuilatis gratia :
culo; el lla habet Ambrosjaster in Epist. adTimoth. si\e snvidi cujuspiam , el dolosi , qui hanc sibi
prim. pag. 292. pra?buerit occisionem slruendi calummas m Ecele-
Luc XIII, 17 Ante aduersaiii, omitlitur omnes in1 siam, quasi stiliceL aiguens Evangehstas, obiruden-
tes alieno prorsus tempore. Utcumque au-
Yeronen. et Vindobonen. nec non in cod. Cant. lemechps>m res habuerit sese de Ongenis exemplanbus,
Graec. constat nulla lere modo Grseca exemplana banc Ie-
Luc xiv, 21. Verceilen. et Yeronen., in farina. ctionem servare. Legilur lamen m nonnulhsRoman.
S. Ambiosius ni Exposit Eving. sec. Luc lib. vn,, Bibliolh. codicibus. Et pene m omnibus , et oblene-
pag. 1455 et 1456, lllud, m faiina, notat esseLuca? ; biaius est sol.
iliud vero, in trtbus mensnns farinm, asseiii esse; Luc xxiu, 56. Vercellen. et Brixian., et sabbato
Maltha?i; et ita lunc icgebatur in Graec codd. Vul- quidem qutevetunl; Gioecus , oavyjf.aav, qutevetunt;
f»atis<Yide Millhhf"tec Oorbeieiii ei Vindobon., int idem veibuni< qi!od dicilyr Oebrieib chaiasch, eipnifi
85! AD EYANGELIARIOMEUSFBIl YERCELL. APPENDIX. 852
ficat sileie, et quiescere, et pi mleimitteie; el redditur JA Marc x, 50. Yercellen., accipiet; et ila S. Augusii-
a Gr.Tcis, fio-vyvteiv. niis in hb. conira Adiinanium Mmicli.ci diseipulum,
Luc. xxiv 2i. Veicellen., ea;<yi<o facta sunt hmc; lom. VIII, pag 115.
Grseciis, faf ov, cx quo hwc facla sunl. Marc x, 50. Post tantum, deest nunc, in Yereellen.
Luc. xxiv, 58. Yereellen., Veionen. , Gal., Mm. Nec legitnr in S. Cypnano, aut ni sancli Aiigusiini
et Brixian , etquaie cogilatwnes, etc S. Ambios. in lib conlra Adimaiuuin tom. VIII, pag. 115
lih. <le Joseph Patnaiclia cap. 12, pag. 506, quaie Marc. XII, S0. Yercellen., Veioiien. ei Vindobo-
coqitaltones, elc nen. pro ei ex tola mente tua, habeni ex totis liubus
Luc. xxiv, 59 Yeicellsn., el pedes tneos; quoniam luts; Corbeien. ex omntbus vuibustuis. S. Hilanus
egosum; \eronen., videieecce maimstnens, et pedes quoque legu viribus.
meos ; qnia ego suin ipse; et ita S. Ambros. m loco Marc. XII, 41. Yercellen , omnes enim ex eo , quod
cilaio.Gal. qiioqueeiMiii.,pedes meos, etc; Bnxian., supeifutl tlhs; eL lta Gr.ecus, IIIZVTE? yvp l/ TOUtte-
tjuia ego sum ipse. pio-o-evovTog qui reddi poiesi, omnesenttn ex eo
o-urois-,
Luc xxiv, 41. Coibeien., manducate; et ila S. quod supeifluum tlhs.
August. in seim. 259, m dieb. Paschal. tom. v , M.irc. xiv, 56. Yercellen. et Vmdohonen., possibi-
pan. i, pag. 997. lia omnia ubi, omisso sunl. S. Ililarius quoque in
Marc i, 25. In Veronen. addiinlnr verha, spiiite lih. xde Tnnilate lom. II, pag. 545, possibtha tibi
immunde; in Gat. el Mm., spitiitis hnmunde; m S. omma.
Ainbiosii lib. in deFide, cap. 14,pag. 517,«mi)iimde Marc. \iv, 36. Vercellen., hoc poculum. S. Hila-
spiiitus. rius in Iib. x de Trinilale tom. 11, pag. 345, hunc ca-
Maic vu , 19. In Vercellen., Yeronen., Gat. et "' hccm.
Brixian. deesl vadit; el ua m S. Augusiim Speculo Marc xv, 29. Gat., deshuil.... mdiftcat; et lfa uuus
de E\angeho secundum Marcum lom. III, part. i, Regmse Succorum nis. liberrelatus mDiv. Biblioth.
pae. 764. S. Hieronymi.
Maic VIII,51. Vercellen., et post teilium diem re- Ingenfem Leclionum sylvam ui hanc Epislolam
sutqcte.Grxci quoque codices quidam legunl, tetlia
dte iesutgeie,\il\ habef S. MaUbaJuscap. x\i, veis. intuli, eduionis consilio jam explicaio; ut codicum
21. Ha'c lamen anliqua lectio hbrarii est, venus dici nempe nostroruin bonitas, non tam ex mira eorum
pulaniis, Clirislum lerli.i die lesunexisse, quam aniiquitale, libi, cardmalis sapienlissime, perspecla
post ires dies ab ohim.
Marc viu, 54. Veronen., si quis vult sequi post foiel, quam ex iisdem locis, quos sum niuiuatus a
me ; Corbeien., si qnis posl me vuit sequt; Gat. st quis Patiilras primaj setaiis . ipsi enim fere numquam
vuh posl me ventre; Yiiidobonen. ei Brixian., si quis proccipuasnoslrorum codicum lecliones non exhi-
vult pgsl me sequi; et ita antiqua Corbeien. Biblia , beni. Monuinenta siini \eneranda
ct iinus codex S. Aiiguslini in Speculo de Evan- (licel quandoque
gelio sccundum Mircum. male libranis accepta), ac pnmuin nitnrem inte-
Maic \m, 54. Yeicellen., abneqel seipsum. S. Au- '„ giitalemquc non amiserunt. Cum ipsis eigo per le ,
giistinus ln Speculo deE\angelio secundum Marcum proieelor emitieniissime, ad Joannem Y aecedo,
toin III, pirl i. pag. 764, denegetscipsum; Veion ,
denegel .se; Coibeien., abnecjetsesibi; Ymdobonen., eiqtie me, et Gaspaiem fralrem geriiianiim meiini,
abnegel se commendaloiem suum nnliti.e D. N. Jesu Chrisii
Maic. ix, 11. Ycrcellen., el Helias venten .. pti- eiiam atque eliam commendo. Ad regipm solium,
mum , testilucl omnia. Gisecps , 'liitvg f>ive)Bi>vitpS>-
ToybrtcfuBto-rvrcvvra, id esl, Iiettas qutdetn veittcns cardmnlis, eminenttssime, non imnns dignilas, qaam
piimimi leshtuel omnia. dignaiio Joanuis Fidehssimi nunc Fi-atiem vocal, ut
Maic. x, 7. Yercellen., Gat. elBrixim., nodliwte- pio me opus offerat. Vale, caidinalis eininentissime,
btluxonsum cum le\Lii.Gi0L'CO, Ttpou/o)\vBno-tratetc. cui respondere officiis, efsi diffieile est, perpetuo la-
J|afC x, 29. Rnxian. , telinquat; et na b. Cypna- men
lius in epis|. 56, ad Tliib.iiiianos, de exhoilaiione studio, el singulariquodam ob=ervanlisegeneie,
Mifiyui pag. 128, et ii\ Ifh. de Lapsis pag. 241. ut spero, satisfaciim.
EPISTOLABLANCHIWI ALTERA.
EVAKGELUMI
ILLUSTRAKTUR ERIXUNI
INSIGNIOIIES
LECTIONES.
Emincntissimo ac reverendissimo principi, acdomino D le auctore , le Mecoenate, suam industriam in eo

D. Angelo MariseQuirino, S. R. E. bibliotheca>io lotam contulit, tu e regio monasierio S. Julise in-
et episcopp Bnxiano beneinerentissimo, Joseph signem illum codicem Evangeliorum argenleum
Biancbinus preshyter cong. Oratorii Romani feli- (auro milu, gemmi'que charioiem) in quo Antiqua
eitatem. lalina Itila \ersio continelur, primus oninium ciue-
Sumnioebeiieficenlispesl, caidinalissapientissime, rel, exscnberel atque illustraret insigni illa pro-
ul,r|iiod ad commune eommodum in hiceni emitli droma episiola sua , in qua de Yeleii Inteipreie
possil, id non lateie m tenebns,aul paucissimis seiUeuliam dis.il ornalissiinis verbis , et copiatantse
imlpa.r(p,i, sed pfrvulgaii ad uni\eisaj clnislianaj eruditionis , ut ex Grsecis Laimisque Patrihus prinn-
reipublicoe uiiliialem qmsqtie omn\ slndio curet. livis, in quibus atate.n ieie totam ipse contiivit,
Qiioniam vero sacris Scnpluiis nilnl divinius atque mliil amplius derivan possit, qtiod ille nou compie-
ulilius cxcogilaii umquam polest, cl. viro Philinpq hendisse videaiur. Excepla fuil a le perattenlo
ahbaii Gnbellio Patiipio Buxiano piasposjip Ei cle- animo, atqûe incredibili volupiale peilecta ejusdem
sise Poniis \ici, qp.« in amplissinise diceeesis luse epistolaj pars llla prmiordiahs, quam miuliinpii-
Pnibus contmeiur, maxima gratia habenda est, qui, nuim tomum Vtndiaai um Qunontcatum Sci iplw at um,
855 EVANGELIARIIBRIXIANI LECTIONES INSIGNIORES. 854
quamque lui, cujus judicium sapientiaque emiuet, A J intelligentes, ausi sunl in Irenseo ac Terlulliano
magna laus est consecuta. Litleras nuper a le, prin- lociim inverlere, ac depravare : et ulu legehatur
ceps eminentissime, aecepi, in qnibus scribis, ut nalHs est, quasi pro lmpeiio jussere, ut legerelur,
ego quemdam E\angeln S. Joannis locum in Codice nati sunt, conforiniter Vulgalse editioni. Lectio Pa-
Evangeliano Yeronensi miroe antiquilatis inqui- trum, quos recilnvi, mire lorsil ingenia lllorum,
ram. qui in eorumdem Palrum opera commentaiios scri-
Talis aulem est; Qui non ex sanguine, neque ex pserunl Ego, le prn?ceDlore,le duce, locum non-
volunlale catnis, nec ex volunlaie vui, sed ex Deo nuliis exemplaribus primoe oetatis aio esse confor-
natus est (Joan. i, 15). Hsec lectio, quae libi uni pri- mem. Si quis dissentne veln, e doclomm hominum
nium inuoiuil (neqtie enim aliis, quod sciam, erat numero summotum iri se sciai. Nunc vero, eminen-
ante prodila), cl. viris Scipioni marchioni Mtffeio, tissime prineeps, quosdam Bnxiani codicis locos ,
ahisque postmodum visa est insolens el peregnna, qui mihi miigniores videntur, volo ad fe mittere.
nec veterum SS. Patrum lestimoniis comprobata. Accipe eos m pignus obsequu mei. Mihi quidem, si
Ego geuunos parallelos S. Iicnsei locos in mea m- quid ies<ribes, aeque gratum futuium esl, ac si me
tuleram adversaria; ac Terlulliani , el Augustini omiiium beneficiorum genere cumulares, vir omni-
quosdam ahos, majoris eliam pondens. Tu vero, B I gen.e eiuditipnis, ac S. R. Ecclesise pr.Tcipuum de-
cardinalis sapieniissime, ne quis dubilet, quin ita, ctts et ornamentum.
ul habet ms. liher Yeionensis, legeril Iienseus in Matlb. xiv, 54. Brixian , in tcrram Gencsatet.
suo codice, ires aliis ejusdem «anclissimi Lugdu- Grapcus legit, Genesaieth. Codices Grseci quidam
Genesar, vel Gencseta.
nensis episcopi auctoritates, quse me fugerant, me- feiunt, Joan. vin, 59. Brixian.. Exivil de templo, ttansiens
cum communicasti, per luteias suceo plenas, atqne per vedmm eottim, el tbat. Gia>cus feil, 'lya-ovg§e
refertas ei udifione singulari. Ut ergo Yeronensis e/pv§o, vvi iôl&evev rov iepovSte)Bi>v Siv p.iaov virS>v.
K<?iitvpoyevovrag , id est : Jcsus autem abscottdit se,
Evangehaiii locum teotavi, ila in
(ais) Tertttll., Jo. et extvit de templo, liansiens pet medtum illorum, et
Clirysostomo, Vigilio Tapsensi, et Jo. Damasceno pimleiitt stc. Qiise lamen apud Yiilgaiani , S. Clny-
legitur; quamvis excuti hoc ahquibus non possit, quin sos'omuni, S. (yiillum, S Aiigiistinuni, oplimosque
codices quamplurunos non legiiniur.
depra\ata sit lectio, ad hodieina Grica, et nia\ime Luc. VIII,54. Biivian., Ipse autem ejiciens omnes
ad Luina exemplariacoingenda. Apud cl. atque sa- foias, el lenens manum ejus, etc. GIJPCIIS legil, Av-
pienlissimum dominum Sibalier, cujus inler cseteras rbg Se e/@v)i>v e%a Ttuvrvg, vvl vpurnovg, etC , llOC
summas laudes, banc certe primam esse siatuo, quod est, Ipse aulem eiiuens foias oitmes, el tenens , efc.
Desideiantui h.rc \eibi apud S. Anihiosiuin, Gra1-
Bibhornm sacrornm Yeleris Testamenli Latinas rosqiiecodicesnonniillos; ahlaliquefiiisseceiisentur
versiones omnes, quse in rodicibus mss. et Anliquo- G *- antiiogiaj causa , qu.e aliquibus onri videhaiur mter
rum hbiis leperiri poiuerunt, in lucem emiseiil, veisiculos 54 et 51, ubi dieitur, Jesuni mira pueilse
dnmtaxnl utrumqne illius parentem, ac
multa sunt Veteris Teslamenti loca, quse Irenseo ac conclave, tres e suis discipulis ndmisisse
Tertulhano omnino sunt pecularia : ea veio, qui Malth. v, 44. Biixiau. addit , Benedicite matedi-
fasiidioso, ut iia dicam, palaio sunf, ingustua prsc- cetUtbusvos. Gr.TCUS luc addil, 'AyvTtvreTOJ?iy&povg
rovgvurapapivovg vpvg, vj)S>gitoieXre
tenbunl in nostro Evangehario quadruplici. Paler VJJSIV, evioyeXre
TOUJjj.tcrovvrv.g v//ag, hoc esl : Diligtle iinmtcos ve-
Ansaldus dominicanae familia? decus et ornamen- saos, benedictlemalcdicetuesIOS, benefacUeodtenli-
lum, in leclione sanctorum Pairuin apprime versa- bus vos. Veiha , benedtctle tts , qut vobts maledtcunt,
e\ Liici' vi, 28, desumpia csse \ideniiir; desideran-
ttis, et lalium rerum judex egregius , minficam a lurque m codicihus mullis; eaque non habeni Gr.vci
te, ex tecilata codiris Veronensis leclione, percepit codices plerique, neqiie Cliiysosionms, Augiislinus,
volupiatem. Audio, ipsum concimiare Opus mirifi- Ilieionymus, Salviaims, Cypiianus, Fulgennus, \ci-
sio Copiica , edilio Giajca Siephani in-4° el veisio
cum, ni ostendat sanctum Irenamm, TeriuIIia-
Sjriaca.
num, eic, ita legendum censuisse : nec Yerouense Mallh. v. 47. Biixian., Atnicos vesltos taniuin.
exemplar peccaie , quod ab alns modo superstitibus Giseci quoque codices feie onines habcit amicos,
mss. codicibus longe recedat. non fialtes. Et ua Stephnn omnes codd., Bodl. nis,
eam leotionem illuslro in ad D 7, aliique quainpluiiu.i. Yide Millium.
Ego quoque epistola Maith. vi, 1. Biman., Atiettdi'e, ne eleemosynatn
illustnssimum , «emperque milu colendtim Joannem vestiam faciatis cotam Iwmintbus; et i|a pleiiquc, ac
Franciscum Muselliu < san<taj Yeronensis Ecclesiaj fcinie omnes Gi.cci codices. Hanc leclionem Giseci
Patres Chiysosfoinus, 1 beophylactus, Euthymius,
archipresbylerum, de Lilteris, de Ecclesiastica di- aln pleiniue vulgo sequnniur. iiiinime lanien re-
sciplina, ac de Hebrseortim ad fidein Cafholicam pugnanteni Vulgaioe, cui fa\eiit nonniilli ex codici-
conyersione optime meritum ; guam, qui legerit, bu^ Crcois, Latini Syius, Ongenes honnl 2 111Exodum,
videbil nullo modo dici posse , Irenajiim, Tei tnlha- veteresque Palres.
Maflb. x, 3. Biixnn , Lebbwus, qui notninatur
niim aliosque Palies antiqnioies, Yeronensi Evan- Taddaus. In omnihus Gisecis codicibns Maitluci le-
geliario mimme patrocinaii : quod lamen.ut milii gilui, Kvi AeSSvXog, 6 eitt/)i,BetgQvSSvtog.Ex eolla-
relatum esl, erudiio Bar/ano videlnr. Felicius, mea lioneJudas aiiieiii ev.iiii>ehsi.iruiniste Thaddoeiis. ipse est
qui dicebalur.
senleniia, causam aget cl. Ansaldus , qui omnia ad Malih. x, 8. ln Bnxian. deesl, Motiuos suscitate;
irulinam exiget accuratissnne. Qnod ea Ieclio, el el iia Sieph. ms 9, Colberi. 5, Barberm. 9, Bodl.
antiquissima, et hopse notoe sii, ego quidcm prot 6, Selden. 4 Usser. 2, .ilnque quaiiipluiimi grseci
codices, <iequibus consule Var. Lccl. Milhi Ea lamen
ceito habeo; quamvis exslitere nonnulli, qui, non1 fei untVulgata, Sjnaca, cudexCanlabrigiensis, aliique
innumeri. Sunt, qui addita in Matthaji lexlu puienl. Ax Evang. sectind. Hhilh., lom. III, part. i, pag. 759,
Profecto nuspiam legimus, mortuos ah aposiolis ad de bono ihesatno cotdis sut.
vinm revocaios, sallemanteJesu ChrMi resunectio- Mitth. x\iv, 18. Brixian., Tollcte veslintenta sua ;
nem. Hsec interpretati non sunt Cln ysostomus, et lta genence Grsecus usurpat, vestes, seu vestem.
Hieionymus, Euthymius, Theophylactus : at in Mallb. xxvi, 3. Brixian., Pttncipes saceidoium, cl
textu defuisse, hinc colligi neutiquani polest; neque scubm. Grsecus quoque et Syius addniit etsciibw;
enim oninia divini Sciiploiis verba ab inlerpretibus idque cum Luc. xxn, 2 , et Marci xiv, 7, consentit:
continenter explicantur. pauci timen Matlhaji codices manu exarati hoec ha-
Malth. \i, 25. Brixian., El tu Caphatnaum , quw bent, lesle Millio in Yar. Lect.
usqiie ad cmlumexaltata es, usquein infetmim descen- Joan. vin, 25. Bn\ian.,Gu. elMm., prmcipium,
des. Gisacus ferl, El lu, Capharnaum , qum usque ad quod, etc; Yeron., inpnmis,quia, etc Gr.ecus Tex-
ccelum evecla es, usque ad infernum deprimeris. At tus et aliquimss. S. Augustini, Confcssionumlib. n,
veicres mulli Grseci codices cum Yulgati consen- quia, etc
liunt. Juan. vii, 26. Brixian., Numquid veie cognoverunl
Malth. xv, 8. Brixian., Appropinqualse'mihi po- ptincipes, quta hic esl veie Clnistus ? et ita Groecico-
pulus hic ote suo, et labiis suts me honoral. Groecus dices editi legunl,M)}7TOTS v)o&S>geyvacrwoi vpyovreg,
texlu", Apptopinqual mihi populus tste ote, et labits brt ovrbg ecrrtvu)n&S>g b Xpio-rbg: at alleruni v)n&S>g
ine honotal. in eodicibus quamplurimis desideialur.
Matth. x\n, i9.Brixhn., Ostendilemihidenatium. Joan. x, 8. Brixian., Yeicellcn. ct Veronen., sed
Maic, xn, 15, fipere pot Sovvptov: Affertemihi dena- „-, " non, elc; et ita habenl pressins Grsrco quidamcodi-
'lium. Ltic. w, 24, 'ETtiSeiZuri poi Sovvptov. diccs tnss. Lat. tn Div. Biblioih. S. Ilieronymi.
Matth. xxvn, 8. Brixian., Vocatus esl ager ille , Jo.ui. xi, 2. Brixian. el Veicellen., </«<Bunxeial*
aqer sangutnis, omiseo Haceldama. Syriaca vox esi, Grsecus -oulei^va-v,qumunxetal Dominumnngueitto;
ilacel-duma, el in Gioecis eodicibus non legitur. eypu^vo-vqumexlersciat.
Forlisse ex Aclibus in Mattboeuminepsit. Ferunt Joan. xi, B0, Brixian. el Gat., expedit nobis; et ita
lamen eam velusti Laiinorum libri, veluli celeber- pleiaque Gioccitextus exemplana, ct quidain mss.
limus codex Grseco-Lal. CiiUabngiensis, et vettis libn Divin. Bihliothec S. Hieron5Tmi,nec non S.
Vulgata Matthseia Martianseo edita. Augiistinus in Joannis Evang. cap.xi, tract. 50, tom.
Joan. vu, 59. Brixian., nondum etat Spintus III, part. II, pag. 629.
sanctus. In codicibns Grsecis hodierms legitur, OVTCO> Joan. \iv, 9. Brixian. et Vercellen., qui nte vidit,
yvp YivHveOf/aaytov : nonduin eiwn etat Spittlus vidit el Pahem, conformiter textui Grseco,6 eapv/i>g
sahclus. Loclio VulgalajLatinsoapertior,nonduin enitn ep.i , ei>purerbv Hurepu, el S. Allgustino in lib de Yl-
ctal Spttilus datus; quse lectio antiqua est, ut liquel dcndo Deo, ad Pauiin. seu Epist. 167, lom II, pag.
ex his verbis sancli Augustiiii : Qitomodointelhgitur, 478; item in lib. deSpirilu eiLitteia lom. X.,part.i,
Spinlus nondum eiat dams, nisi quia ceita illa Spi- pag. 120. Veronen., qui vtcht me, vidtt el Palrein ; et
lilus suncti dutio , vel missio, posl clattficalionem ita ms. Clarom. S. Iren. m lib. III conlra Hserces ,
Chtisli futut u eiat, qualis numquani atttea fuerat; quidam mss. libri Divin. Biblioth. S. Ilieronymi, et
ncque enttn unteanulla eiat, si lalts non fueial. S. Aiigustinusin sermone ad CatecbumenostoTii.VI,
Joan xvu, 12. Biixian., Cum essem cntneis in lioc pag. 5o9. S. Ambrosins quoque in traet. de Tiniita-
mundo. Groecicodices babenl : 'E-ywiropovv uvrovg G te, pag. 324, babel, vidil
ev rS>bvbp.vrictov, ov?b~iSo>vvg f>.oteav)v\a., vai ovcieig Joan. xiv, 17. Brixian. el Veionen., cognoscitis.
t%vvrS>v,etc ; et ita legiinL Siephani omnes codi- Vercellen., agttosctlts; et ila GroccusTexius, et qtu-
ces, aln plurimi apud Millium hic , Copt., Pers., dmi mss. libiiDivin. Biblioth, S. Ilieronymi. Cor-
Arab., Syr.,iEih., Cyrill. et Theopbylaclus (ulliquet beien. hahei nosiis.
ex eoruin Commenlaiiis impiessis); versionesque Joan. \iv, 17, Braian., Vercellen., Veronen. et
quamplures ferunl, cum essemcum eis m ntundo. Cnrbeien., inanei est; ct ita Luciler Calan-
Luc II, 40. Brixian., El cottfotlabalur Spintu. tanus.
El ila Grsccus addit, HvsOfi<m,hoc cst, Sphtiu; Joan. xiv, 26. Brivian., dtxi vobis. Grsecus« eiitov
quse vo\ in nonnullis GI.TCISeotiicibus desideratur vpXv,qum dixi vobis.
Versiones Persica et Jithiopica legunt. Spirttu Join. xvi, 2. Bnxian. , arbilreftir se sacrificiutn
sanclo. obhdisseDeo; GrsecusVoôârpetvvitpoo-oipetvro> QeS>,
Luc. wii, 20. Brixian., Ilic calix, qui Novum eiistimet cullttm udfett e Deo.
Tcstamentumest in sangutne meo, qui pt o vobts ef- Joan xvi, 15. Btiuan., dttiqetvosin omnemvctila-
ftindelut. Grsecus legil, TOOTO T6 rtoroptov, VJVVLVOlem; Veron., deducelvostn vetitale onini: text. Grv-
StcfiiiyjjEVTMaipjuri p.ov,T6 vrtip V[i5>v evyyvbvevov, Cui., 'oSnyjjo-etvp.vg eig rtvcrvv vl-o&ewv.Qiiidam
qui ad verhum sonat: IItc cahx , qm Novum Testa- Gi'X'ci codices, 'Or^nyflo-Ei iv T»5a)-o&etvitvtro. Ex La-
meittum esl in meo sanguine, pt o vobis fundilut. tnus nonniilli apud S. Augusiinuni legiiiit', deducci
Luc. xxiv, 1. Brixian. posl atomata, addil, el vos in omni vetitale ; alii veio habent, deducetvos m
alim simul cum eis. Addu Grsccus m Ime bujus ver- "j. omnein vciitatem: ei ila Veicel. ac S. Ainbrosius iu
siculi, quasdam alias illis sece addidisse, &.vinveg lib II de Spir.685. sanct. cap. 11, pag. 656, ct in lib. m,
cvv avTutg.Armenus vero habet: Et cmieimmulieies capJoan. 4, pag.
citm tlhs. Quse verba desunipla videnlur ex versb- ad xxi, 25. Biixian. addit Amen ; et ita legitur
culo 10, ubi Maria Magdalene, Joanna, et Mana iinninie calccm htijiis capitis m Grajcis codicibus eduis ,
Jacohi mater, el cum illis coeieraj ad aposio'os \c- vero in Yulgata, Coplica, Sytiaca, Persica ,
msse dicunlur, nt bssc ininliarenl. Arabica, et Armenica veisione, Grajcisque codicibus
\etusiissiinis Alexan., Caniahrigien., Colbert. 8.
Maic ni, 29. Bmian., Heu, eiit mleim judtcii. Luc 66.
GrajCUSqiioque hahel, "Cvoybgea-rtvuioniovvpicrevg. beien. etl, Gal.,Brixian., qmd ;
Vercellen., Yeronen., Cor-
el iti Grajcus tevlus , antiqua
Quulam codices, upvprivc, seu vvupropvrog. Codi- Corbeien. Biblia, eodex Evangeliarms EcelesiajYeio-
ccs noniuilii manu e\arali cum vulgala consen- nensis scriptus circa i\ steculuoi ii>Natali S Joannis
liunt. Evangelisloe, qnidam mss. libri Div. Bihl. S. Hiero-
in
Matlh. vi, 15. Posl hominibus, additur Brixian. nyini, et Sanctus AugusLinus HI hbro secundo de
peccataeotutn; el ita in lextu Grscco. Consensu Evangelistarum, lomo tertio, parte seeun-
Matth. VIII, 51. Biixian., lube nos ne. Grsecus da , pagina 56.
texlus, pennille nobis abire. Luc II, 2 Bihian., Prmside, omissa proepositio-
Matth. XH,35. Brixian., De bono thesauro cotdis, ne a, et ua juxfa Grajcum lcxtiim duo msg. lihri
jiUita leuiim Grascum. S. Augus*iii(ibiu Specuh de Div. Bihl. S. Hieronymij ei S. AugflsiinMah> bh> *'
857 EVANGELIARII BRIXIANI LECTIONES INSIGNIORES. I 858
de conscnsu Evangeli^tarum tom. HI,part.n,pag. 57. A stiiim accepeiathajcreg!o,derivaliim,ut puto,abIIe-
Luc. vi, 26. Brixian., Vercellen. etYeionen. an- broso7NSnTn.belh hazon,tiiCil,domus,s\vc locusovis.
te \eibum Iwmvies, babent omnes;et ita Grsecus Groccisautem ovis dicitur, TtpbSarov,unde vox itpo-
textus, \etuslissimusCorbeieiisis Bibliorum codex , Sartro facia esi; uf piobatica E\angelistaj sit macel-
quidaniRf ginseSuecoi um mss. Uiv.Bibl. S. Hierony- lum o\ium, cui vicina piscina dicebatur Probatica;
mi, ct S. Augustinusin Speculo deE\angeho secun- aut piscma illa, cujus aquam qiiandoque angelusmo-
dum Lucam tom. III, part. i, p. 767. vebat, erai in probaiica, nempe in macello ovium, vel
Luc. M, 55. Brixian., Yercellen. Yeronen. etCor-
Giol. nra- juxfa illud macelliim. Erat >n bac regione poria ovis,
beien.. nihil despetantes ; Bmg., leddunt, quse in codice Hebroeolib. II Esdr.T cap. m, vers. 1,
:
lutim date, patem gtattam non speianics Syr. vero, appellatui TjfiS,schaai-hazon, ld est, porta gre-
Lud. de Dieu, Tremel., muluum dale, ]Ni>H
Arab., Pers,, gis, si\e ovis, et ui Giseea \ersione, 7ru)vjrtpoSvrivo,
non ftwltanles spe. liamm , Beza, muiunmdale,nequam Ehasib, sacerdos niagnus, exslnmsse dicitur.
que tnopim meiu a benefuciendo deleiteamint. Oriun- Quapiopter quidam Inlerpreies volunl, piscinam, de
lur vanse lise lecliones ex amhigtio Gia-co verho, qtia sermo, ideo Piobaticam appellafam, quiaessel
apelpizem, desperaie, hducia dehcere, ei aliqmd ab ad poitim Piobalicani, hoc est ad poiiam Gregis ,
abo sperare. Codicibus Yeion. ei Yeicellen. fa\eie \el, si lectio Gt.rca probaiur, piscinam illam, qn,c
videlur etiam sanctus Ambiosias. eiat in , fuissejuxia poiiam Giegis. Ye-
Lue. xiv, 5. Brixian , cujus vesirum filhis, aut bos rum nonprohatica lim portam, quam ceriaiu legionem denn-
cadu m puieum. Grsecns m opiimis codiubus qtnm- tau hac xoce TtpoGvnvo,suadei, qund dicil Evange-
plunmishabet, Tv-ogbpSnvibgJiôvgelgfpiapepitecreX- g hsta, PiobUicani appell itam fuissc Belhsaida , Giaa-
rut, hoc est, cuju-> vesliuin fihus, aul bos tn puieum ce B/ISEO-S</: llla enim \o\ Bij6so-S«, sono non multiim
cadet, cl ila plures mss. codd. apud Millmni, ac diflci i a BJ)?E8«,qtio nomine , ui dixinius , Josephus
Theophylactiis, Til., Bosli. ahique. Canlah. Gi appclln regionem , uhi, omiuum consensu, sita est
llpb@urov,-o fiovg. Lalin. oves, avtbo*. illa piscina Attap en ahi ab alia origine derivatum
Luc. xvi, 23. Brix. etYeion., hl tn infetno elevans ninrrum a NTDnrW.,Belh-clw-
pntant noinen Brfieo-du,
oculos stios. Graecusquoque lerf, KK<evro>vuo irtv.- seda, aui Beiheseda, quod sonal, dotnns niiseitcoidim,
pag TOOS- btfi&vlp.ovg el
O-UTOO, tnfei m no elevans'oculos ob collaia aîins in hic piscina beneficia. ASu den-
suos, etc; et lta Praifalio S. Gaudentii. (.od, Yindo- vam a NT©Nno., Belh-esda, id esi,do;nHs effnsionis:
bonen elevans oculos. non a fudendoMCiimarum sanguine; neqne enim lbi,
Luc \vi, 24. Bnxian., Yercellen. et Veronen. sed apud nltiie maciabauliir hostijj; sed ab aqua>-
e>lejtigeiet; elita S. Ambios. iuhb. de Nabtith Jez- duriu, cujiis foisan auctor Ezecbiis , qm dicilui m-
lael , cap. 12, pag.580. tioduxisse in Civnalem, lib IV Beg. cap. xx,
Luc xxm, 15. Brixian., Ecce nilnl dignum motte vers.20. aquas
acium est ab eo, el ita Gia>custexius, '\§ovovSiva\iov Matih. \ix, 17. Biivian., Qmd dicis me bonuin? et
Bavvrovecrrirtertpvyp.ivov avrS>; nonmUli enini trans- ila receniiores quidam , nempe Maldonalus, Jan-
ul
Iciuiit, qussi b.Ttavrov, Erasiii.Jllvr., Bez. idesl, senius, Siinonms. et Marfaiwus. ^t neque nostia
Ecce titlul dtgnuni motte actum esl ab eo. AL explica- Yulgala Latina versio, neque Gwcus ex libns vele-
tio VulgitT mehor. nhu& mulas manu exaratis, cuni Lanna conseiilien-
Maici.44. Brkian., "Vercellen. el Corbcien., libtis, hanc admiiluni
osieudele Sacetdoti (Cbrbcien., Sacetdotibus), Ve- G Mattli. \v,exphcaiionem 52. Bnxian., jam nes dies sutil, quod,
te
ronen., demonstta Sacetdoli; Gat.. piincipibus Sa- etc S. Aiiibrositts iiiduum esf, qtiod.
cetdoiuin GraJCUshabcl, SECOITOV SEI£OV rS>iepel.Qm- Matth xvi, 6. Biixtan cavete vos ; Verccl-
dam apyttpeX, ut LeieesL. , cod Yeie/.., Paris. 6; len.. Verouen, el San-Germanen. . attendtte vobis;
apud Miilium hic : ostende tc suceidoltbus , pluiali et ita SS. Hilarius , et Gaudentius, ju\ta E\emplar
iiuineio, ferunt elhm Syriaei ei persica. Sed Giaj- S. Germani a Pralis.
ci Codices nonnulh ctim Yulgala et Gal. conseniniiit, Matlh. xvi, 12.Bnx;an., non dtxtt, elc. S. Ambro-
Iiibentque, prinapt sacetdotum. sius in lib. i de Pcenitent. cap. 15, p. 411, non di-
Matih i, 20. Biixian. , êronm. et San-Germa- xtt apatnbus, sed u docittna Phansmoium ei Saddu-
nen., quvd eium exea uatatw ; el iti S. Ambros. cceotumallendetent sibi.
m lib de Inslil. Yng.cip 8, pig 263, ei in lib. Maltb. xvn, 21. Biixian., Yercellen. et Veronen.,
n dc Spintii sancto cip 5, pag. 641, nec nou cap. /H/WJ«IH(BIIX. juimu)est, fihus homtntshadalut. San-
9, pag. 652. Genn. habet, fututtim «•>(,ut liadatui ; et lla
Mitth. x\n, 23. BiiKian., denaiium. S. Zeno Ye- S Hil.iiius niCuinmeni. in cap. xvn Matih.
rnnensis iu lib. n de Souimo Jacoh, Tiactat. 15, pag. Maith. WII, 23. Brnim,, Yeicellm , Yeronen.
178, dnos denanos. et Saii-Ceiiiianen , enqebani; ei ila S. Ililarnts in
Joan. vn, 8. Bnxian , Ego aulem nondum ascendo: Commenlar. ni c>p. XVIIMuih, Coib., exigitnt.
ei ita Grseri codices num habeiii, o&Vw,nl esi non- Maith xvn, 26. Bii\., ii.vanes tn eo ; êrceilen.,
dnm; qna lecuone, si autnuia est, omnis dilficullas Neronen. cl San-Gcruianen . mvtntes et UJ
ainovetur. Yeierem non luisse colhgit Gioims, quod i-,S. Ambiosms in episi. 7 piiin.,. tla^s , 7&1tbt;
hinc Porphyiius niiinqnani Chiistum cilmniii ilus Jonn. vui, 59. Bnxian., Veicellen. elVcionen. st
esset de mendacio : nam in \oce OUVM, nondum, fuis- .... faceieti*,, eLita Ambrosiasier
set nodi sohifio. Yerum, eiiamsi Graci codiees fiinAbHihmesseits iu epist ad 'Jituin, cap. i, p. 314; Huhnus, S. Hie-
liabuerint simplex ovy, non, nianis esi atque nnpia ronymus et S. Auguslmus.
de iuendacio accusalio. Joan. i\, 4. Ln\. eLVeion., veniet; el iliS Am-
Jotn x\i, 22. Bnxian. hic et vers. 25, prosic, broMiis in Exposii. psalm. , cxvm, pag 10J4.
habel si; et ita jnxta Gisecuin texium babet co<le\ ' Joan. lx, 5. Bi ixian , quatiidiu in hoc mundo sum ;
Roginjj Suec sign. n 14, qui el S. Weneeslai fuisse Yeicelien. et Yconen , cum sum m hoc n.undo ; ei
olmi dicilui, probaj IS quidem anliquilalis, el note. ita S Amhrosius in hb. ni de Fide cap. 7, pag 506.
Joan. v. 2. Bnxian , Betesda; ei ita Graêus co- Corbeien , cum M IIOCmundj snm ; cliiaidem S.
dex, BASSCSK, Beihesda; Vcron.., Be xela; Vnig.ua , Ambrosiusin episl. 80, clas . n, pag. 1090.
Bsthsaula. Conseniiunl viri penli, scnpluram illam Jiûn. xi, 4. Bmnn., Itmc mfiimttas pei eiim.
propier hoittni nominum affiniialem a Lihiains, el S. Ambrosiusinlih.iv de Fide, cip. 10, pag.545, hwc
alns Hebiese linguseimpentis depravatam esse , etsi infmnUas, etc , sed pto daidule Det, ut clatificcfit
legatui apud Tertullianiim, et in Theopliylaclo Ro- Fihus ejus per tpsutn.
maiiaêdiiioms.Consiatenim regionemfuissein Urbe Joan. xm, 5. Bnxian., fudii; Vcicellen. el Ycro-
Mincm, qtsa a iSosephoappellgturBvittSA.Bet-cth",ubi nen , mim; et ita otiidara H>m.hbn Divin. BibliotSt.
failopuoi pscuBflutii, BrteforurtiwusijaiiUe um.tn P Hitjion^nii,
8S9 AD EHNGEHABTrjM EUSEBII YEROELL. APPENDIX. SfiO
Jnan XIII,32. B'i\iin. et Veronen., et Deus cla- A Tiimt. lib. x, cap. 41, et in Gtmcis, el in Laiims co-
tificavil eum ; ei u 1 S. Ainbrosius. dtabus quainpliiitints, vel de advenienteangelo, vel de
Jo.ui. xiv, 26. Bi ixian., el comnionefacielvosomnia. sudote sanqutnts nthil sciipliint tepenri. Addil, iuliil
S. Gaudentitis, et admonebtivos omnta. mde discutiiiuis m veniaiem crean , neque juvari
Joan. XVIII,28. Biixian., ad Catpha; Yercellen., eriorem ; quod scibcei inceiium sit, quoe\eia lecno
Coibeien., Gal. el Min., ad Catpham; etila S. Au- mler tol exemplarium varielaies puianda sit : Ambi-
gustinus iii lib. III de Consensu Evangelistarum tom. genlibus tqtlur, titrtim hoc m hbtts vatits, aut desit,
III, part. n, pag. 114, et m Ir.iciam 114, in aut supeifluumstl (tnccttuin enim liocttobts telinquelur
Joau. Evang. cap xvm, tom. III, pari. n, pag. 789. de vatielaie hbiotum, elc ).
Veionen., a Caiphan. Agnoscit landaius Epiphaniiis Ancorat. cap. 31,
Luc. II, 22. Bnxiau., adduxeiunt e«m;S.Iienajus, locuni bunc e\ E\angelio in codicilius Grojcis per-
imposuetunt eum. mulfis eiasuni fmsse, pia Iraude Caibolicorum quo-
Mattli. vi, 15. Brixian. poslca veiha, sed hbera nos riimdam , meiiieniium ne quid forte sinistri mde
a malo, babel quontam tunm esl regnum, et vtttiis, et colligcieiur; non intelligenies, qind dNpendn in \e-
glorta in swcula. Amen.Grajcus posi eadein \eiba , rititem provcnirel. Addit S. Iien . uni usnm esse eo
sedlibeianos a malo, addn, quontamluumest reqnum, loco, m suo adversus Hajieses iibro III, cap. 52, ad
foitiludo, et glotia tn swcula- Amen. Quseaddilio le- probindam Incarnalionis verilatem.
giiur eliain in Consiitiiiioiiibns Apostolius, Opere Ulittir painer eodem loco idem S Epiphaninsloco
impeifeeto in Matih.eum, S. Cbrysosionio, aniiquis cit. cap. 57, pag 42, ad ipsum ldem dogma a«seien-
Giajcorum Lituigiii, el Syri ica Gotliicaque versioui- _ dum. Suspictim Groi. in Luc xix, 41, hanc exem-
hus. At pi oblbilissimum cst, h,t>caddiia luisse, atque " phrium toirecfionem , nonnisi episcopoimn aucio-
e Liiiugicis libns in lexlum Matth.ei irrepsis=e ; ea ritate induciam ; pro certo lainen credunus, ila cum
enim lion ferunl Lucas cap xi, vers. 4, neque illo loeo contigisse, quomodo cuin alns petmuliis,
pr.Tier Bnx. ahus vetus E\ang. cod Lilinus , ncc ut, amannensiuin aud icia , seu niniia seniiplnIoco-
vetnsti Grsecorum codices, Copticacque et Arahicse phoiuin qiioiuindam rebgione ( piitaniuim , eodem
versiones. ioeo lnvtdi.uii Jesu Chnsio ciean), exptingerelur :
Joan. xvn, i5. In Brixian. et Vercellen. additur, \el atf oiam codicis, veluli catile legcndus, aino-
in hoc mundo. S. Hieroiiymus in Dialogo contra Pe- tatus, ansam dedu suppressioni in nonnulhs exem-
lagunos toin. II, pag 749, habet, tnmundo. pl lllllUS.
Mtuih. VI, 52 In Bnxian. posi Poler vester, addi- Miuinie timen hoc valuil, quin mss. pleraque
lur cmlestis; ei ita in Gr.tea versione. Grseea, el Laiina, ac impressa nosiroe anatis inicgia
Maltli. vi, 3i. Biixiiu. cogttatein ciaslinum. S. maneieni. Habmt lios veisns 43 ei 44 Vercellen.,
Augusiin. in lib. ii de Seini. Oom m inonte, lom. Vindobouen. , Veionen ct Mm Vidinms Apologiam
III, parl II p. 222, coqtlare de ctusttno. ex S. Lpiplianio, ui ejus suffiagimn addiiceme locum
Miiih.un, 2. In Bnxian., Yei<elleii.,Yeroncn. et; S. liensei. Eamdeni pantei sententiam, quam Ire-
San Geimaoen. posi leptosus, additur qitidam; et itai nseus, ieferi S. Hippolyius coniia Noet. cap. 18 cdii.
in S. Ililai. Traci. in psal cxxxvin, lom. I, pag. 5b6. Fabiic, uein Seimo deResnrieciione apnd Amsi is.
Maith. XIII,58.In Bnxia i.,Vercellen., Yeionen. et[ Smaii. ni liodigo, pag. 556; S Justiiiiis in Oialogo
San-Geriuanen. anle mundus, additui, htc; el ila ini1 cum Tiyphone ; S Chrysostonins in Maiihvnm
miiltis editionibus S. Augusimi de Civitite Deii (-; c lioni. 8i; Aminoniiis in Concordia; S Aiigiistinus
lib. xx in libro de Consensu Evangelistaium, et Paties alii
Mattii.xiv, 22. Brixian., jusstl dtscipulos. DnoRe- postipsos. Phoiiiis atl Tlieodoium Aimciim scriben ,
gina? Suec. mss. Div. Bibhoih. S. llieronym. habentt episiola 158 monei ne umquam comniitial, ut quo-
jtisstt discipttlts. omisso Jesus, ut etiam ontillitiir inI liimdam Syroium auctoiilate peimotus, loeum lniiic
Biixian. el Coibeien e Luca, veluii ahenum c\puiigCiiiium,iihini rejiciat.
Mattli. xvni, 7. Ante mundo , additur htiic , mi Poiro Syris ilhs persuaseiat iiieius, quod uidecoriim
Bmian., Veicei, Yeion et Corh.; ei iia in S. Cy- Jesu (.hi islo vitleieiur, ul eo dolore oppressus esset,
pnan., p 153. quo sanguincus sudor expnmeretur. Syroium no-
Mattli. xxvi, 39. Biixian., Palermeus, olc, trans- iiiine lue Armeni facile designantur , quos lociim
fei a mecahcemisium. S. Hilamis in Conimemar. int\ hunc, et ilisiouain femin.c atfulleraj expmixisse cx
Mallb., Pater meiis, eic. S. Auibiosius in lib. n dee Evangeho, accusal Nicon, de pessima lehgione Ar-
Fide, cap. 5, pig. 477, Patei titeus, etc , ttansfei a menoium.
me caltcemhunc. Iiem m lib delocarn. Dom. Saciam. Millli. vi, 22. In Brixian. post oculw>,deest/uns,
cap. 7, pag. 718, habei, Palet meus. et iia in S. Auguslin. Spec de E\ang. sec. Matth.
Joann. xiv, 17 Bnxian., Yercellen., Veronen. et:t tom. III, pari. i, pag. 756.
Gat., htc mundtis; et lta S. Ambrosius in lib 1 dee Maitb. vn, 26 Deest hmc, in Brixian. el in S. Cy-
Spir smct. cap. 4, pag. 611, et in Exposit. Evang.;. piian.
seeiind. Luc Maltli. XIII,24. Deest, factum, \\\ Brixian., Vor-
Joan. xiv, 31. Biixian., Yercellen., Veronen., el. il cellen. « Veronen. ut m S. Ambros. lib. IHHexaem.
Coi beien., Inc inundus; et ita S. Ambrosius ni hb. v " cap. 10, pag. 49.
de Fide, cap. 7, pag. 567. M.uth. x\i, 25. In Bn\ian., Vercellen., Veronen.
Join XMI, 16. Bnxian. el Yeronen. hahent priinoo ei Corbeien. deest ea, pi mio el serundo loco ; et ua
el êcuniio h>co, de hoc tnundo; et iia S. Ambiosius is lti S. Hilar. Commenlar. 111hunc Maithei locum, et
in lib. i He\aem., p. 14. m lib. vi de Tinntaie mini. 58, jqxti litlem qmm-
Lnc. XXII,45 el44. In Biixiano desunl integri istiti plununi mss. codd.; llein in S. Ambros. lib. n deFid.
«eisicuh 45et44. Nmiiiilli, veriti ne Chiisiiani no- >- cap 7, pag. 48Q.
minisosmesea lnstona ahiiiereniiir, ut indigua Jeû -u • Matth. xix, 4. Deest homtnetn, m Brixian., Vercel-
st len , Yeronen., Coiheieu. et Sm-G<rm.; etiti m
Lhiisio iiiconinioda tribiieieni, loiiiin lexluni, id est
pr.esenies \ersiculos45 ct 44, ab exemplanbus suis iis Corbeien. Bibl. Version' Vulgal ; iu S Aiigiislin.
expiinxeiuiu; qiieniaciniodiimhodie pariter in muliis is hb. \ de Geutsi lom. III, part. i, pag. 256, ir. Spe-
\ettistis Grsecis codicibus, id est, m niss. Alexan. n. cul. de Evangel. secuiid. Matlb.eum loin. 111,part. l,
Botll 4, 5; cod. Leicestr., Copt., Paris. 6; in Synsis pig. 761; bb. xry de CiviiateDeicap 22, et lib. xi\
qiiibiisdaiu, tesie Pboiio, episi. 134, et olnn etiam in contia Fausluni |om. VIII, p >g.550.
mulio plmibiis Laliins loxnbus, Hieionyin. lib. n Maiih. xx\i,45 Bnxiaii , Nercellen. ei Veronen.,
conin Pelagianos , et Hilano hb. x de liimtaie nc ac hbeiet nunc eum, st vull eum; poibeien., hbeiet nnttc
Epipban., Ancoiai cip 51.52et53 desideiabanturr : eum,st vuli.S. Ambrosmsjn Enariat. ip psalin. XLUI,
Nec sane ignoiandum nobis est, ail S. Ililanus de je pag. 915, HHHC e«m.
861 EVANGELIAWI BRIXIANI LECTIONES INSIGNIORES. m
Joan. xvm, 11. Omillitur tuum, in Biixian., Yer- A Matth. xxvu, 34. Biixian., dedeiunt ei bibeie ace-
.cellen. etVeronen. ; etitain qmbusdam Grsecis cotum cum felle tnixlum. Versio quoque Sancli Maitlui
dicibus, et in ahquibus ms«. Div. Bibholh. S. Hie- fuisse in Grsecis nonnullis excmplaiihus prajfert, oblaluin
ronymi. Chrisio acelum cum felle mtxtam. Et ita Syr.,
Joan.xvin, 26. Deesl ei, in Bnxian., Yercellen. el Orig., ilieroii. Sed piures opiimi inaimscripli codices"
Yeionen ; etitain GroecoteMu, ei lnquibusdammss. cum Vulgna legunl, vinntn, quemadmorlum et lecui-
Div. Bibl. S. Hier. ril in Smcto Marco, el apud veLeresplures iam Guc-
Lnc n, 46. Post verbum inteitogantemj deesl eos, cos, quain Laiinos
in Biixian. et Vercellen.; et ua m S. Augnsiini Mattb xxvn, 55. Brixian., Yercellen. et Veronen.,
seim 22 iti pialm. cxvin,iom. IV, partn,pag. 1554. alonge itdenles : rb VidenlesMarci est.
Luc. vin, 52. Deest i?6iis, in Brixiau., Veicellen et Matth xxvin, 7. Biixian., Yercellen., Yeroncn. et
Veronen. ; et lta m S- Anibiosn hh. n de Pcemt. Corbtien., ptwcedii; el na S. Augtistnius de Con-
cap. b, pag. 426; et in Regio ms S. Augnstini in sensu E\ angelist. tom. III, pai i. n, p ig. 155.
Speculo de Evangeho secundtim Lucam. Joan. l, 4. Biixiin., Verrellen , Veionen., Cor-
Luc. vin, 52 Deesi pwe//a. in Brixiau , Yercellen., beicn., Gat. et Mm., vtta est; et na S. Hilaims, et
Yeionen., Gat. el Mm. ; et ita m quibusdam mss. S. Ambrosins4.inBiixian. lib. in de Fitle, cap. vi, pag. 504.
Div. Bibl. S. Hieronynn. Joan. lii, et Mm., et nasci; et ita qui-
Matth. iii, 17. Brixian. , Vercellen. et Veronen., dam hb. niss. Di\m. Bibliothec S. Hieronymi.
in quo bene complacut; et ifa S. Hilarius in lib. de Joan. ui, 5. Bnxian. , naius fuettt; ei iia S. Cy-
Trmitale tom. II, pag. 52 el pag. 272 ; S. Gaudentius R " prianus m epist. 72, ad Slephanuin papam, de Con-
in Bespnnsione ad Paul. Diac, nee non Saiiclns Gie- ciiio, pag. 180.
gorius Magnus Moral. hb. xxvni, cap. 58, pag. 895. Joan \n, 28. Brixian. , et me scilis, et nostis unde
Cod. San-Germanen., tnquo bene placui. stni. S. Ililaiins in lib. vi de Tnnitite lom. II,
Mailh. vi, 19. Brixian., sajjei leiiam; el iia pig.155, neque me scttti, neqtie unde sim, nostis ?
S. Cypnan. m hh. de Oper. ct Eleemos. pag. 505. Joan. viii, 14. Biivian. secnndo loeo habet, nnde
Malih. vn, 24. Biixian., stmtlaboeuin ; et ita S. Cy- veni; et ila S. Anibios. pag. 174
prim. in lib. m Tesiim. ad Qmi. cap. 96, pag. 587. Joan. ix, 25. Bnxian. , Veicelien. et Corheien.^
Maith. xi, 2. Bnxian., Yenellen., Veronen. ei San- cwcus eiam, ei, eic; el iia S. Auibiosius in epist. '
German.,m c<irceie;el Ha S.Ililarius inCommenl ni class. li, loin. II, p.ng. 1097.
Mattliseuin tom. I, pag. 721. Corbeicn., t« caicerem. Joan x, 16. BiiXian., Veronen. et Corbeien., anns
MiLih., xi, 28. Bnuan., voi lequtescete [aciam.. grier; ci na S Cypiianus m lib. de Uimale Ectlesiaj
S. Hieronynius ln episiola 148 ad Celaniiam, lom I, Cathohcse pag 255, et in epist. 76, ad Magnum, de
pag. 1094, i equicscerefaciam vos bapiizandis iSovat.aiiis, pag. 209
Maltli. xiu, 11. Biixian., Vercellen. et San-Ger- Joan. xii, 31. Biixian. etVercellen , nunc jndicium
manen., mysieitum; et ita S. Iienseus. est hujus mundi; eliia S. Gaudentius m seimoii. 12,"
Matih. xvi, 21. Bnxian., Yercellen. et Veronen., pag. 146.
opottet; etita S. Irenanis .loin. XIII, 29. Bnxiin. , <yuia, elc Quidam mss.
Matth. xviu , 21. Brixian., si peccavetii. Lucifer Div. Bihholh Sancti Hieronymi, et codices fere
quoque Calanianus in lib, n pio S Athanasio hibct, omnes S. Augnsii habenl, quta dictl ei.
si peccavettt, etc G Joan. xiv, 17. Bnxian., nec nout. Veicellen., nec
Matlh. xi\, 21. Brixian. et Corbeien., «ende omtna, agnosctl; et lti S. Ambiosius in lib. i.deSpir. sancl.
qumposstdes. S. Ainbrosius m hb. de Olhc. M nistr. rap. 4, pag 611, et in Exposit. Evang. secund. Luc ;
cip. 11, pag. 11, vendeomnia bona tua. Philastrius Yeionon. lnbei, nec cognosctt.
hoeres 98, vende el omnia, quw Itabes. Luc 1,2 Bnxian , Et mtnhtti fueiunt veibi. Bu-
Malth. xxi, 9. Biixiaii., Veronen. el Corbeien., driiSjHamm.. Cappell , Yall., Vatab , Pisc, Gemar.
pruno et secundo loco habeni , Osanna; et ua ei exaniiquis Ongenes in Luc homil. i,m Anibrosus,
S. Iren. in lih. iv coutra H.creses lom. I, pag. 240. Eulhyniitis hic, Ilieronymiis Prselaiione Maitb.cum/
Matih. xxi, 9. Bnxian. ei San-Gernia,ien., m excel- el lext. Grsec, 'Xifoperuiyevbp.svot rov )byov, Minislii
sis; et ua S. lreiiTiis. fuerunl vetbi.
Matih. xxi, 53. Biixian., turtem; Vercellen. et Lnc n, 49. Brixian., Vei cellen , Yeronen ci Ga!.,
Yeronen., lutrent coloms : et ita Lucifer Calan- iiesatis, etc. Teriullianus pig. 516, non sctlis.
lanus in hb. n pro S. Athanasio. Corbeien. quo- Liic III, 5. Brixian., in ditectum; el lta codex
que colonis. Claromoni. S. Irenoci.
Malth. XXII,7. Brixian , et millens exetcilum suum. Luc vn, 42. Biixian., Quts etgo eontm, elc S. Cy-
S. Ireiiseiis babet, et mtitens exeictius suos, ctc. prianus, Quts tllotunt, etc.
Matib. xxu, 57. Brixian., ex lota anima tua ; et ita Luc. xxiv, 24. Biixian., Yercellen., Veronen.^
S. Zeno Veron. m hb. i, tract. 2, de Fide, Spe et Corbeien. gi Gal., non videtnnt; et H i quidain mss:
Chaiilate, pag. 21. Div. Bibl.S. Hier. et S. Aiigustmus 111hb. III de
Blatth. xxiv, 15. Brixian., Veicellen. et Veronen , JJ Consensii E\ange!istaiuin tom. 111,pari. n, pag. 140.
quod dtctum esl; et ila b. Irenseus in lih. v contra Marc v, 45. Bnxian. et Veron., et jussit illi dan
Hsfreses tom. I, pag. 3i2. manducate S. lrenams, ei jussit ei date manducaie;
Matlh. xxvi, 9. Briuan., venundari mtilto pielio; Clarom ejusdem S. Irena'i cod. bahei, dan, eic
Vereellen. et Yeronen. , venundari pietto; et na Maic. xi, 25. Brixian., ad otaltonem; et ita S. Cy-
S. Ambrosius in E\posit.Evang. secund. Luc. hb.\i; prianusin lib. iiiTesiinionioHii)i;\dQuiiintiincap.22,
Coibeien , venundati pietto mulio. pig. 578.
Maith. x\\i, 14. Biivian., dtcilui Judas Scaitotltcs; Mafth. xiv, 3. Brixianus et Veronensis legunt,
Veicellen., dtci Judas Scattoih ;supple lacunam Ftairts su\ Phthppi. Giajcus quoque pcst illa \eiba,
ex Reguu' Suec mss. relatis in Divin. Bibliolh. ftattts sut, iddit Phthppt, cx Marc \i, 17.
S. Hieronynn , qui haiieni , dtcttut Judis Scaiioth. Jom. m, 5. Deest Sancto m Bnviaii. et Veionen.;
Veronen. Judas dicitui Scartoth; Gorbeien , Scaitot. et ita hodie in omnibus Gra?cis, eL plensque Latnus
Miltli. xxvi, 56. Biixim , donec vadain tUucotute; exemplaiibiis;in Tertul.hbio deBapiisino, ei libio de
Vercellen., donec eam tlluc oiate; et ila S. Hilarius Anima; in S. Cyprian. episi. 75', ad Jubaianiini, de
in Coiiinientar. in Maiihajuni. Veronen., donec eo hajieiicis baptizandis, pag. 187; et m S Anibros.
illuc ornte. lib. in tle Spnilti sanclo cap. 10, pag. 677.
Watili. xxvn, 9. Brixian , filviIsrael. Et ua S. Au- Luc 1,5 Brixian. ct Veronen., onintbus. In Giseco
justinus in hb. H de C"Dsensu Evangehst. lorii'.III, quoque codice est 7TKO-<V, ld est omnibus, qund Syriib
>art. ii, pag. 114, Inierpres ad personas lefert, inlerpreians Lucams
863 AD EYANGELIARIUMEUSEBII VERCELL. APPENDIS. 8<34
qnasi dical, se asseclatum esse oculalos testes. et Ai Malih. xm, 46. Brkian., qni ivveniensunampta-
minislros : ita non accipil metaphorice veibum liosammatqatitam. S. Cyprianus in lih de Opere et
itapoyo\ovB-o/ori., assecuto, pro assequi niente ea, quse Eleemosynis pag. 505, ubi autem invenil ptetiosam
iacta et diciasunt; sed propne, pro, assectati ali- niatgaiitam, onnssa \oce una, quse deest pariter ln
quetn. Yeicellen., Yeron. et San-Geinianen.
Luc i, 55. Decsl ex te, in Brixian., Yeronen., ul Mailh. \\, 15. Bnx., Haud non licel mthi facere
etiam in plurihusLatinis exemplarilius, in sancti Am- demeum quod volot?Vetereslibri quidam feiunt, Aut
brosii Exposil. Evang. secund. Lucani pag. 1300, in non hcet milti, quod volo facete de re inea? Grsecus,
noniiullis Biblicislibris Reginse Suecorum, et in Gal- "ll OVV e%ecrri , Aut non
p.otrtovatra.to&i)o>iv TOI?EIXOI?
licams plensque mss. S. Augiistini Iib. ii de Con- Itcel miln fucete quod volovimeis? el lla Syr. el An-
sensu Evangelislaium. Verum ea verba leguntur ab tiqua Yulgala. S. Augusl. in serm. 87 habet, Non
Iienoeo, Teriulbano, No\aiiano cap. 19 de Trinilale, hcet mihi quodvolo, facete de meo?
alusque aiuiquis scriptonhus, et versiombus Syr. et Joan. III, 3. Brixian. et Gat , natiis fuerit, et ita
Arab. rclaiis a Millio ni edn. text. Groeci. aliqui mss. Latini codiees relali 'ii Di\in. Bibholhec.
Luc \t, 26. Brivian., Piophetis; et ita duo libri S. liieionymi, pressius Gra?co texlui.
mss. Div. Bibl sanctiHieronyini. Joan. VIII,12. Brixian. el Vercellen., nonambula-
f Luc. n, 48. Brixian., quicumqueme tecipit, recipit vit; Yeron., non ambulabit. S. Ambrosius in lib. de
eum; Yercellen , quicumqiteme reciptt, non mereci- Fide Oi ihodoxa contia Ariant.s, cap. 2, pag. 550,
pii, sed eum, etc. Veron. et Coibeien. ?ionme teci- non tbit.
pit, sed eum, etc. Hilarius Diaconus, qui Ambrosia- g-g Joan. uii, 5i.Brixian., Gal. elMm , nosler est; et
sler dicitur, in Epist. ad Romanos cap. n, pag. 41, ita Giseca quocdam exemplaiia, et duo niss. libii
qm merecipit, tton me tecipit, sed enin, etc. Lai. rol.ui m Di\in. Bibhothec. S. Hieronynn.
Maith. xxn, 55. lu Bnxian. etCoibeien. omittun- Joan. ix, 12. Bnxian. etYoronen., dixetunl autcm
lur vciba illa, utiinpleteliir, quoddtclum esl per Pio- ei. Veicellen., dixetunt eigo ei; et ita quidam mss.
phelam dicenlcm: divisetunl stbi vesiitnenlamea, et codices in Divin. Biblioihec S Hieionymi.
supei veslem meam miserunl soilem : nec legunlur Joan. x. 29. Biixian., Yercellen. et Veronen.,
apud Origenom, Eulliymiiini/fheophylaclum, S. Hi- tapere tllud, etc (Veion. omittit, illud). S. Ambio-
l.iiium; S. Atiguslinum lib. n, de Ctuisensu Evange- siiis in lib. III de Spnitu sancto cap. 16, pag. 689,
Iislaruin toin. III, part. n, pag. 121; Tilnm Bostien- utpîe ea, elc
sem; vcrsiones Syriacam , Copticam , Arabicam , Jmn. \x, 3i. Biixian. et Veronen., JeswsC/uts(us
îlnopicain; edilionem Complulenseni, et codices esi Filius Dei. S. Irenams quoque legil, Jesus esl
Gi ecos inanu cxaralos quainplunmos relatos in Fthus Dei.
Vauis Lectionibus Millii. Desunt etiam m alns codd. Joan. xi, 50. Brixian. el Gat., expedit nobis; et
pivvlereniibus Latinam Yeieiem Yulgatam Italam. ita Gra'cus, opXv,nobis.
Sunt qui pulant, hoecab Jomne in Mattbajum inep- Jom. xn, 7. Brixian., Yeronen. elMm.,sme, etc;
sisse Libraiioinm licenlia. Ego veio Vulgatseleclio- ct naduo mss. Divin. Bibliotliee. S. Hieronymi,ct
iieiu sequor. S. Gaudentius in sermon. 13, pag. 155 pobLrenise
Joan. x, 22. Brixian. etCoibeien , Facta est au- Edilioms.
lcm Dedtcalto in Hierosolymts. Nomen illud, r</ ' Joan. xv, 2. Brixian., Yeronen. et Corheien., ui
lyvuiviu, derivalur ah ey/utvtileiv,de novo ahqutd C ftuctum plutitnutn adferat. S. Hilarius iu Tract. in
fuceie, quo verho LXX L.ierpieies icddunt veibum. psalin. xi, tom. I, pag. 87, ut fiuctum amphotem
ilehi' i uni SJn, inittavtl, dedtcavit, el aputl diclos In- ferat. Vercelion., ui jruclutn amphotem udfetat.
lerprclcîyyaivta, iy/vivicrig,iyyatvicrp.bg, ld PSl, itttto- Joan. XVHI,11. Brixian., non btbam, clc. et i(a
valtones, tnnovaiio. Veibum auieni Hebr.eum, sicnt S Hilaims in naclatu 111psal. cxxxvm, lom. i, pag.
et noinen, ustirpanlur ni Veteri Teslamcnlo dc qini- 508 et in libio x de Triniiate num. 30. Coibeien.,
\is Detticalione she prima, sive lnstauraia, puta iionne bibam,elc.
ciim no\a domus incipit hahiiaii; atlamen usu fa- Joan. xx, 51. Biixian., Yeronen. et Gat., vllam
cium \idelur, ul iy/aivta, encmnta, accepla sint pio mleinam; et lta S. Iienseus.
aiii|ua reno\atione, sive insiaiiralione Templi; quod Luc. i, 51. Brixian., Veronen., Corbeien. et
deiluciinus c\ HebropornmKalendano, m quo, duo Gal., tnemoiaii; el ita veltis Inteipres, tcste Millio
laiuuni inemoiaiUiit celebianda EncjQtiia Templi, iii Pioleg. ac quidani libri mss. Biblioium relati in
nec mcnlio Iit Salomonicoium : priora in mense Div. Bibliotb. S. Hieronymi. S Irenajus quoqiic in
Kisleu, vigcsiina quinta tlie, quaMichabui leslitue- lib ni contia Hajreses loin. 1, pag. 185, habet lemi-
mnt Altire Ilolocausiornm; ei uleo (ut I Machab. iv, ntsct.
59, legunus ) staiuit Judas, el ftatres ejus, etuniversa Luc. II, 58. Biixian., et Veionen , Uierusalem; et
Ecclesta Israel, ut agatui dies Dedicationis, iv/atvicr- ita vcfusiissimus Bibliorum codex Coibeiensis, et
pov, Altaristn temponbus suts ab anno m annum per aln plures Laiini libri. liem S. Iienipus in Iib. III
dies oclo, a quinla et vtgesima die mensts Casleucuni contia H.cieses, tons. I, pag. 187, el S. Augustinus
imlitta ct gaudio. Altera encajnia, quoerepeiiuntur j) \ in lib. II de Consensu Evangelislarum lom. III, pait.
in Enlciidaiin Judcoium , Dedicalioest, sive mslau- n, pag. 58. Corbeien. bahet, Jeiusalem. Gat., tn
ratio Templi lacia suh Zorob ibele m mense Adai,, Hietusalem. et iia Gra'cus lextus.
ul\iJeie est apud Esdiam, cap. vi, vers. 16. Luc. MI, 57. Brixiin., dtscubuit;Yeicellen., ac-
Joan. xi, 56. Brixian., Quidvobis videtui Ujuianoii! cumbere; Yeron., lecnbuit; Gat. el Mm., accubuit :
ventet ad dietn festum? Sunl qui Grajcum Ti doveX X et ua S Amhrosius, et plurimi mss. libri m Div.
Ojtfv;brt ov ftvj E16VJ eig rnv eoprnv; cuill inlerroga- Bibl. S. ilieronynii
lione legunl, Quid 'vobts vtdelur? annoit ventet ad( Ltic. i\, 29. Brixian., me coufvsus fueiit. . . .
diem fCilntn? confundet eam; Vercellen., confusus fuei. . me. . . .
Malih. xni, 45. Brixian. et Veron., negotianti; etI futtdel S. Ambiosius m epist.
ila S. Cyprian. m lib. ni Tesfnnon. atl Quiiinunii class. n, lom. II, pag. 1077, me confusus fuenl. • ..
png. 572, el m hb. deOperc eLEleemosynis, m ab- confundar et ego eum, elc
quibus inss ; ilem S. Ai»brosius in lib. n de Abia- Joan. ix, 61. Brixian., sed ptinium permille mihi
li.uii, cap. 9, pag. 545. renuntiare his, qui, etc. et iia S. Auguslinu-, m hh.
Maiih xwn, 40. In Brixian. et Corbeien. omitti- ii, de Consens. Evangelist. lom. III, pari. n, p 55.
tur, vah; el ila in lextu Gra?co,et in S. Augusiinii Coib. Bibl. irs, <j>m', elc, coiiiornuler S. Augustmo
lib. ia de Gonsen. Evangel. tom. 111,parl. H, p. in Speculo deEvangel. sec. Lueam Ibm. III, parl. i,
Il7. i p, 769.
865 DESCRIPTIO COD. MS. GILECO-LATINI EVANGELIORUM. 866
EPISTOLA BLANCHINI ALTERA.

DESCRIBITUB. MS.GRjECO-LATINUS
CODEX ETACTORUM,
EVANGELI0RUM INBIBLIOTHECA
CANTABUIGIENSI
ASSERVATUS.
Cl. ac doclissimo viro Pbilippo abbali Garbellio pa- A quain adhuc, quod sciam, si Montfauconium, paucos-
tricio Briuano Joseph Blanchinus Ycronensis S. quealios excipias, cujus sint eetatis, formajque, pro-
P. D. dideril; non alienum putavi testari tibi, quid de illis
Non es nescius, Garbelli doctissime, quantam Sa- opiner. Codiccm E\angeliorum Cantabrigicnsem
ciarum htterarum cultores percepennt ulilitalem Grajco-Latinum antea descnbam ex eodem Mii-
c\ nisigni illa editione Vulgatm Anttquw Latinm et lio. Et quamvis sint illaj membranse per aliquos
Italiv Vetsionis Evangelii secundum Mallhwum, e ve- vel Ogygise,numquam lamen propler eas adducar,
lusthsimis etulw Monuineniis, studio et labote D. ut aliquem versum niei Quadruplicis Evangeliarii
Joannis Matlianay, Piesbyteii Benediclini e Congre- castigem; quoniam, si eas quandoque sequare, fal-
gaiione S. Mauii, quam ipse prinium Parisiis anno leris, aut falles. Est equidem Code\ ille anliquissi-
1695 liiterario oibi iradidit. Quod quidem vel ex mus, sed mcndosus, ut cseteii. Relinct ipse anli-
eo aperte cognosci potest, quod uhique Liber llle ita quam italam, quos lamen cariosas ct cdentulas lec-
felicilerexceptus est, utvenalis hodierna die apud liones hahet.
nostros Italos bibliopolas minime reperiatur; quam- Grseci adenndi sunt codices, sed incorrupti, sine
\is nulhis exsisiat Divinarum Scriplurarum studio quibus nemo putet Italam inveniri, ac inventam,
incensus, qui ejus lectione carere ullo modo possil. B absque maculis edi posse. Ego neque Doctoris Maxi-
Quare in Prolegomenis hujus Eiangeliaiii Quadru- mi mstilulum satis laudare, nec aliquorum animo-
plicis, quoniam mihiopus erat de antiqualtala ver- silitem satis mirari queo, quibus labor Hieionymi,
sione Latina multa prajfari, ne forle viderer aliqui- qui aditum sibi ad purissimos Graccos fonles pio
bus rem a sapieiuissimo Martianaso mullo diligen- emendando Latino qualuorEvangeliorum codice pa-
liu», majorique cum dignilate, quam deme polhceii tefecit, improbatur; quoniam correclionem suam ex
audereni, jam actam, agere, exislimavi longe melius toenosis illis ac turbulentis Latinorum interpretum
huic editioni eonsullum, et a me prudenlius factum lacunis hauriendam esse non duxit. Censoies habuit
iii, si le, aliosqueltaloe versionis amatores invilas- Hieronymus sua etiani oeiate; qui, ut ejus labori
scm (a) ad legenda Prolegomena ejusdem Marlia- moras necterent, fidemque detiaherent, alque opus
nsei, quiillud argumenlum singulan eruditionc lia- quod aggrediebalur, suspecium Ecclesiis cfficerent,
ctavit. Ntinc ergo ad ostendendum, Italam, quajeral prscmonuerunt ignarum vulgus, ul caveret sibi; quo-
verborum Groecorum lenacior, cum perspicuitate niam a Latinis exemplaribus recedcbat. Sed in
sentenli.e, nostroEvangeliario quadruphci contineri, defensione, quam pro se bcalissimo papoe Damaso
Gisecum onginalem texluni, in anliquioribus mss. scripsit, ita eum (cupicns amoliri a seillam opinio-
lihris prajservatum, adeamus. Si enim, mquiebat C nem ) ailoquitur, el dicil: Novum Opus facere me
S. Hieronymus, ad Damasum scribens, Latinis exem- cogis exrveteri; ut post exempluiiu Scnptuiaium toto
platibtis fides esl adhibenda, lespondeanl quibus? lot Orbedispersa, quasi quidain aibtler sedeam; et quia
enim sunl exemplatia pene, quot codtces. Sin autem inlet se vatianl, qum sinl illa, qum cutn Gimca consen-
verilas esl qucerendade pluubus, cur non ad Grcccam tiant venlale, decemam. Pius labor, sed peticulosa
oiiginem revetteiues,ea, quw vel a vitiosisIntetpreli- pimsuntplio, elc. Quis enim .... cumin manus volu-
bus male reddita, vela piwsumptoribusimpetitis enten- men assumpserit, et a sahva, qtiam semelimbibit, vide-
dala petveisius, vel a libratiis dormilantibus aut ad- tit, discrepate quod lectital, non slalim erumpat in
dita sunl, aut mulata, cotiigimus? Et paulo post : vocem,me falsatium , me clamitans esse sactilegum,
IIwc pt wsetis Prwfaliuncula pollicelur qualuor lan- qui audeatn aliquidinveteiibus libtis addere, mutare,
lum Evangelia, etc, codtcutn Gtwcoium emendata corttgeie? Adversus quam invidiam duplex causa me
collatione,sed Veterum. Sanclns quoque Augnsfinus consolalur, quod el lu, qui Summus Sacet dos es, fieii
in lib. n de DocfrinaChrisliana eamdem regulam tra- jubes; el verum non esse, quod variat, eliam maledico-
dit. De Ilalse versionis interprele, ope Latinorum rum testimonio comprobalur. Et post pauca : Magnus
codicum emendando, non est nieum slatuere, verene hic in nostris codicibus et ror inolevil; dum, quod in
aliqui senliant, an secus. At iilud meum est multis D eademtealtus Evangelisla plus dixit, in alio, quia mi-
ostendere, sequum esse milii concedi, ut ego de nus putaveiint, addiderunt: vel dum eutndem sensutn
Ilala non minus tuto judicare possim, ex Graecorum aliusalitet expiessil, ille, quiunum e qualuor ptimum
verhorum tenacitate, cum perspicuifate sententise. legerat, ad ejus exemplumcmterosquoque msiimaveiit
Millii editionem N. T. lu jam legendo, et pervolven- emendandos. Unde accidit, ut upud nos mista sint
do iiivisii: cum autem pleiaque lllorum, qu,e con- omnia; et in Matco plura Lucw, atque Malthwi; ntr-
tulit, E\cinplana, pervcleia esse constct, nec quis- siim in Matthwopluia Joannis, et Mat ci; et in cwleris
(a) Yide Prolegomena, col. OOOO et seq.
867 AD EVANGELIARIUMEUSEBH VERCELL. APPENBLX. 86g
leliquorum, qumaliis propria suut, mveniantur. Hoc j\k c«s, cum eadem emypufH: ita nempe dispositis libris
etiamcodici Brixiano, quein ego luo munere publiti lstis, ut ApostolorumEvai.gelia pwponerenturEvan-
juris facio, quemque tu, urcl., msigni epistola lua, geliis Apostoiicorum, quomodo Marcum, et Lucam,
in froule prima? pailis hujiis edilionis impiessa, mi- Apostolorum comites \ocai Terlullianus (b). Marci
riliee illusiifts, non seniel acdihi; sed maxime Ms. Evangelio siilfixa est etiam notuld, sigiiiticans post
Caniabiigiensi Grseco-Lalino, cujus inc descviplio- illud proxime poni libruui Aclutim. Yerum hsec est
nem alle\o, antequam tibi sistam praocipuas leciio- scnbiB recentions. Seqtiens enim folium, quod
nes nosLn Evangeliani Quadruplicis, quaj cuiii te\iu pritna facie duodeciin postremos versus Eptstolm
Grajeo Yulgalo aliisque deceni Romanis codicihus terttw D. Joannis exhibet, alteia pnmam partem
manu exaratis magis concordant. capitis primi Aclotum, clare indicat Exemplar hoc
Desniptio codicis ms Grwco-latini, Evangeiioium et jam olim proeter Evangeha ei Acta , coinplexuin
Aclotum tn Btbliotheca Canlabtigiensi assetvati (a). luisse Calholicas saltem Epistolas. Epislolam vero
Jowims te>liani (prselermissa Judm, nisi tamen in
Menvhranaceus codex est in quarlo (uti vulgo lo-
hoc, ut in aliis quibuidam cod. Epistolse Jacobi
tpiimtir) graudioii. Evangeha, et acta Apostolonim fraliis annexa fueiif) subseculum fuisse hbrum Ac-
compleciiiur. Laceium, et sexaginta ac sex foliis B j toium. Sic enim ms. : Epistola Joannis tetlia exphcit.
inuiilaium (e quihus decem cnciter suppievit aliunde
Inciptt Actus Apostolotum. Codici ipsi ad oram (ne
reecntior calanius), iniiio belli civihs apud Gallos,
qunl iniaclum prselereamus) ascnpta sunt varia :
anno 1562, ex ccenohio S. Iienaji, Lugduni, post- 1° Secliones
Ammontanm,characteie codicis ipsum
quain lhi ni pnlvere diti jiciusset, nactus est Beza : probe simuiante, sed plenion nontiihil, ac nignori.
Ipsuinqiie , mox ut absolvisset majotes suas, quas Solsa hic intedunl, et absque comilatu codicis Eu-
vocat, adnolationes, dono dedii Academiae Canla- sebiani, quo , ad quam quoeque tabulam spectat,
bngiensi, anno 1581 , nnssis nna litteris, in quibus ostenderelur. Nempe Scriba, cum jam haud adesset
sunni aperit de Codice lsto consilium. In Acadennaj ei minium forte, quo Canonem charactenbus rubris
islius Bibiiollieca jam repositi \anantes Iectiones expnmeret, ad menlem Eusebit (c), scnptionem ejus
piimus, quod sciani, collegil, Patrtcius Juriius : qui in aliud lempus distulisse videiur, ae postea ex obli-
el ipse tiadidit eas cl. Puteants fratubus, Puteani vione, aliaque aliqua causa lmpeditum fuisse, quo-
Motino, elc; Montius, seu alius quispiam, Siephano minus ipsam ex lnstituto describeret. 2° Sparsse hipc
Cuicellajo. Sed ci Ussenus exeinplir hoc ad editio- inde voculaj uoyjo, relog, yui
)eye, o>Searo/e, inilium
nein N.Test.anni 162iElzeviiianam accurateconiu- ei flnem Leciionum Ecclesiasticarum denotantes, ut
Iil, ejusque vaneiaies, ui et aliorum insuper quin- G ( et lettionum quarumdam liluli, foeda ac harbaia
decim niss. codicum, cum Waltono conimunica\il, iiianii exarali (d). 5° Capila quajtlam rerum iu Evan-
ln Bibliorum ito)vy)i>TTovtomo se\to, sneappen- gelns traciatarum borrido characlere exarala, ali-
dice leponendas. Exemplar ipsum quod attiuet, de- quando in maig., ssepius autem iiisuiniiiapagina (e).
scriptUm est quidem lllud hlieris giandiusculis, si\e Notiiljc auiem hse, reliquseque jam dicloe, non
imcialibus, absque omni verboium dislinciione , li- umus alicujus descriplons erant, imo nec unius
neis hon in unam eanideinque loiigitudinem expor- soeciili. Aliqttse pervetuslse sunl, alise poslerioris
reclis, sed oinnino inspqualibus, Iongioiibus alii<, paulo sevi, alise inferioiis mullo adhuc seiatis; alia?
alii» brevionbus, velul iv eiSet ariyopS>v,m quibus tanium non hodiernse , seu ctiam plane recenles :
sedulo a desciiptore cautuni es<, utGrajca, et La- singulaj Laiinorum quoriimdani, ul videiur, qui,
tina sib) in\icenrresponderenl, verbum fere verho, anuni gratia, vocabulorum porlenla ista, uli pole-
seivato plerumqiie eiiam eodem ipso veihoium or- rant, depinxere. Ceile lextus lpse codicis, Gisecus
"diiie. Gioeca sinisliam paglnam occupant, de\tram parifer ac Latmiis, est Lalini scriba?. Quod ostendit
Litina, Periere duo prima folia : ad teriium, si\e Stmonius (f), ex simihtudine charaeterum lextus
paginani quintam, incipit Latina versio (Matth. i, utriiisque ; ex luteris pure Grsecism oppositam ver-
12) : Posl transmiqiationem autem Bobylonis, elc; j) -i sionem admissis; ex lpso insiitulo codicum hujus-
ad piginain Scxtain le\tus Grsecus, cap. i, vers. 20, modi Grseco-Lalinorum ; qui cerle Grsecis usui esse
7tvpv)a@eXv wivptip., elc. In Evangeliis, Matthmum non poteraut, (quid enim ipsis cum versione,seu
proxiine sequitur Joannes, ldque eonsilio ipsius Di- etiam lingua Latinoium?) sed inOccidentalium om-
gestoris; ad calcem enim Mattbaei hsec habel : nino giatiam confecti videntur ; ut textu Grsecosci-
Evayyiltovvvra MaTSKtov ere)icr&n,apyerat Evuyye)tov licet e regione Latini posito, haheieiil jam, quihus
Y.UTU Joanneih Sequitur Lucas, Lucam Mar- facultatis aliquid in Grsccis, unde et S. codicem me-
'lo>a.vvriv.
(a) Milhoin Piolegomenis in novum Test. Grmcum, (e) Matlh. ix, 55,el x, i, ubi agitnrdemorhorum
pag. 152. curaiione, et electione Apostolorum, exslat haecno-
(b) Lih. ad
iv, conlra Matcion., cap, 2. tula . TOO&epvTttet vat rov urtoarblov, h. e. rtepi rov
(c) Ep. Carpiannni. @epvite\>etv, vai rS>v<JTTOO-TO).MV
; ahbi isla : TOV ypap,-
(d) X0 yeve, avvayvoapa.rtepo ro vat
truGGuro, fiSTca- j>vriov tfuptaeov, ll. C rtepi ro>vypvpp.areo>vvvi
p.opfogavvayvoapa, uvvvyvoap.uitept TOU/vptaro, av- avptcraiav; alibi lsta : Artoarolovvat rav vto>vZeSetieov,
'vayvoo-p.aetg TIV rtvpucr/vyov,uvvayvocrp.u rtepi roov 1. e. irepirSx»artoarb)otv,vai rS>vvi.S>v ZeSeciawv.
traSSarooVeig rov «vynvvjouv iy/aivocrtvu.vvvyvoap.urtepi (f) Hist. Cnt texlus N. T. cap. 50.
Tovvpiv.y.v TWV rov v.rto)vanov,elc
itpofOvrtcrpv.rci>v,
869 DESGRtPTIO COD. MS. GlR^CO-LATlNl EVANGGLIORUM. 870
lms intelligere eis liceret, et Latma sua, sicubi opus Ai exlnbere, quani eilideranl ipsi Evortgelistaj, seti,X)b-
esset, emendare : denique ex mendis ipîusexein- seivato dnnuaxat S. Texais Oidwe, ac lnstoria, sin-
plai is •ypayi/oig, quorum aliqua satis clare produnt gula E\angelia absoluiionii ac plemori rcddere. Huc
anianueiiseni Lalinum; v. gr. 'api>Sovg,'laavvovg, enini faciunt introiiiissse iu cnjusque E\angelii tex-
IolRVVSE, ^XKÊ)XW0"KC,
Svp.vptTVV!r>V, AETTpOOTOU, elCJUS- lum paiticul.c vanse, iutegrseque penodi reliquoium :
modi aba. Et jam quidem ad ipsms codicis parles huc transposita in uiioquoqne plunuia, ob historiaj
accediuius. Laiina, translalionem Italicim exhibet, tlaiililem : huc UMductseex Evaiigelns itept/ortvi '.
quabs lum teni])oris interpolala lerebalur, ante cas- hnc inierpolaliones alise liinumerse. Yerum el m
tigalionem Hieronymi. Gtwcum veio textum niin- ah iin plane Seniehtiam peilialumi noniiiilli vocabula
fiee corruptum ac depiavatum, hujusniodi lamen, pro genuims aha, neutiquaii) aop.vvrtvi>re'pa,adeoque
qui originem ceite duxerit ex us foniibus, ex rrui- ad iustoriajciaritatem acubeitateni nihil conferenlia :
bus maiiaut Iialica Yeisio. Neinpe cum exemplari- mutationes nuineroruni, casuunv, geiieium, tempo-
bus interpreluin italoi um , el apographis inde dedu- lum, passim lactse absquc oiinu causa : tiauspositio-
ciis ila omnino actum arbilror. Exemplana, qUibus ne^ iiifisntoe,quaruin nulla idonea latio \el hngi po-
inlerpretes ipsi usi sint, sicnt aliqiiauluhim bmc terit: conlracia dehique plurnna, et excisoehinc inde
inde passa fueiant a Scribis (ld enim exSjnaca, T) J5pai-les,et qtinJem totse setilentiaj, qu.e nunfice ad
aliisque Versiombus aiiquibus ad consimiles cum histonse Evangelic.e liitegriiatem laciunl. Neuiiquam
ip-is Codices adornatis omniiiOconstal) : ua 111cse- enitn hujusnrodi pMteimisent, cui consliluiiim fuerit
teris egiegie leferehant Apostolieam diclionem. e\ uuoquoquoE\ angelioruih conficeiemlegram lnslo-
Quod iiuiem m Latinoruni manus devcncnnt, de- riam Evangelicam, et quasi Di.ues&aron.Immo verb
dutti exinde codices mcndosi piodiere. "Scripn ni- ceiium il'ud uiium, Digestorem iiujus lexlus, ili liisce
iniium,non uti cseiera exemplana Oiientis, at-ciibis iibris Evangehoium , et Actuumgiassatum fuisse pro
Grsecis, linguajque adeo palrise liaud nesciis, qui aibmio; addidisse, sustuhsê, mtiiasse, plane uli
textum nitidum fere, probeque •cuiatum enu--eie; feiebat animus; inulioque, ut Verbo dicam, labore
sed a notai lis, quales in Occidenle ierebat ista ajtas, illud egisse, nt lexlus lpsoium Evangehstaruni, ma-
misere indociis et barbans, <|ui de libns, qiios de- gni sui paile, in alium quetndam tran^foimaius in-
sciiptun eiant, nihil ferenofaiif, prseler ipsas iitle- cederet. E loCiseodicis \itiosis ei nilerpolaiis, pauca
ras. Hint ceite traciu temporis, nVajormhlio adliuc, dumta\at hic holabimus. In Evangeho M.ilthaji, in-
iinmo vero landem infiniia plaue viliomm, et inje- sighis illa pencope tlepnniisaccuhiiibuscojnaj (cap.
ciitiariim leclionum vis Codicihus is!i<>ingi uebaf. Mo\ x\, \eis. 28) in inlerpolalis hisce Graecej'am pnmum
enim, ute Latnns docticnes aliqui excerpla unde- C L apparet : 'jp.eXgSE ^VJTEITS ev p.iypovavcjtaut, vui iy.
cumqUe scholia, et iiiMgnioies pericopas aseripsis- fi£t£ovofD&TTOVEfo-cVr (sic cniiu lcgcndum) eiaepyb-
-scnt ad oram suoiUm e\emplarium, hhrariis eatrah- fiEvoi"Si /. r. J\. cujus cuhi pariem posicrioieui ex
scripturis lllud negoLii 'datum erat, ut tiniêrsani Lucm, cap. xiv, vers. 8, sumptam nemo non noiit,
iianc farraginem mirginalem in Apogiaphisuicorpus ttim certe piior (quod nonduin a quoquam observa-
transmiiteieni. fiujusmodi codices nomiulh hodie- iiini, qnod sciam) orium habuil ex GrsecisCant. ejns-
que exslanl misere, supraque omnem nioduni nnxii dem Evangeln, cap. xui, \ers. 27, 28 : 'T.yi>yup ev
et macul.tti. Pervetusti plerique omnes, et eximi.e fiiaai vpcavnl&ovovy^S>gb uvureiy.evog, o)T i>gb Stuvo-
fllim apud Oceidenlales aucloritans; eoque certe vSvvui vy.eXg ov^-o&ore evTVJ Siavoviay.ov,i>g6 t>ta/ovS>v,
inajoris, quod mierpolatis fitis Versionem istam ot Stay.ep.evriybreg v. r. \. Cap. xxi, veis. 32, cum in
magis mngisque accommodatam dederint Latini alii. paiobola de filiis duohus in vineam iie jussis, quo-
Hmc enim haud quaquam dubitalum erat, qltin rum prior se hon ilurum dixii, iveHl tamen, posie-
Grseea, quihus Launa hsec lam probe responde- rior Uurumse, sed non iverit cum voluntalem Pafris
banl, origihariuiu lllum lexluin miegruhi et illi- in cod. aliquibus fecisse dicerelur iayarog, seu pos-
bafum exliibuerint, ad qucm expressa fueral Italica lerior (ut m Latinis mendosis anie Hieronjmum),
versio. Consentienlia , sic Ul dixiiiius, Gi aica hsee, ^' neqiie veio aliler baheiet exeniplar inlerpolalons
et Latina, priinum certediuque, ul videtur, steorsum, nostri; quo in Scrihas et Sacerdoles, filio postenori
et m dislinclis volummibus iucedebant. Postfsaah- in ipsnis fexlu comparatos, quadraret hoecpaiabolaj
lem, quodaptid OccideiUaleslinguse Grseca?siudium expunclo, fecit ittbvregi>.erep.e/\-n&-oTe, contia omneni
aliquantiihim florere ccepeiit, eruditis e re visum codicuni fiderti, et senieniiam Salvatons. Apud Mar-
est, originarluin lexlum , et versionem sub oculum cum , cap. n. vers. 26, particulam im 'ASti&upTOS
simul exlubere ; ldque vel in eadem pagina, quodin upyjepiag, ceu hislorisc veriiati h tud coiisenlaneam,
nonnuihs iibris Taclhni videmus; \el in diversis, ut sustulll • ut el verha, itagyup-zvpi bdta&oaerui,cap.
in aliis aYftjulbus,acspeciatim in lioc Cahtabrigieiiii. ix, vers. 49, qtiod lorle absurda videienlur. Alia
Huj'uscerte, de quo jam agimus, Grseca quod at- mtttavil, Evangelicse ventalis sludio. Cap. xv, \ers.
tuiet, va dici potest, quam^supra oninem modtim in 25, cum in «\emplari suo fuerit, w tii &pa rptm,
iis digercndis hcenter se 'ge»senl, ac ptane lascHie- vuiearuvpfoauvKUT6v,ciucifi\io veronon^niM-adhtsrahi
nt Interpolatoi, qmsquis ille. In animo ipî fmsse sexlani , seu pauio ai te rouligtiil, ne qmd falsi (ut
4,rima fionte crcdideris, non quideiu textuni ipsuui ipsi \idebalui) diceret Evangelisla, mulavit SO-TKU»
871 AD EVANGELIARIDMEDSEBII YERCELL. APPENDIX. 872
po>auvin i<pv)vacrov, ita enim salva oninia. Ejusdemt JXits, quas Cantabrig. cum aiiis codd. communes ha-
genens est lllud, eig « covsfSto-a? y.e, cap. xv, vers. bet, non loquimur : hic eas dumlaxal attingemus,
51. Haud ferebal quispiam (qui idem apud Matthseumi quse in uno hoc, quod sciam , occurrunt exemplari
dicttun esse non jam meminerat) ul Chnstus, mi GraJCO,Xco).ou? , rvfloiig, 5-u).),ou?.Malth. cap. xv ,
crucc pendens, se a Deo derelictuin diceiel : unde: veis. 50, abest a nostro vo>yovg,incltisum scilicet
emollilum voluil iy/a.Te)entegz&marg. per i>viit\taug, in SCqueiUlhusval eripovg 7ro))ou?.
ceu Salvatori apprime congruum, Judseorum sanms1 Et? KjrKVTVjcrivTOOvvycfiovvai Tijfvvyyyg, Cap. S.XV,
cl contumeliis jam impelilo : hoc aulem, in codicis vers. Usic et Vulgaia, Syr. acLatini; nec dubito
hujus ac aliorum haud dubie aliquem lexlum irre- quin ita MalthofiInterpres. Sed, quod infra de sponsi
psil. In Evangeho Lucm, ubi msignis prse cscteris solius occursu fiat mentio, neque nisi sponsi duni-
codicis hujus ab aliis variatio ct, ohtrusit nohis m- taxat occursus meiiioretnr, in posleiioribus codd.
terpolator novam Chrisii genealogiam, qua concilu- delcbant illud yai riig vupyjjs:Grseci, seu perpeiam
tur Lucas cum Matlhajo. In bac, pars illa, qua ascen- ab aniiquis addilum. — 'ArtbTOUatp-arog TOUTOU (a
duur a Josepho ad Salomoneni (non ad Nathanem), sunguine hujus, Cant. Lat.), cap. xxvn, vers. 24,
Matihei esl, insertis dumtaxal Eliacim, piseter Je- addito TOU Stytxtou.— 'Apyvptovirvvbv, cap. xxvm,
cboniam el Josiam, Amusia ilem, Joas, ei Ochosia B veis. 12, cum Steph. $, Cunt. ct Vulg. omnino recte.
inter Osiam, et Joram, quos Evangelista isteTso-o-K- Sed cum supra in Groecoin cap. prsecedenti sit per-
puSeycviavconstiluendarum graiia praeterniiserat : petuo plurale vpyvptv.cl, quod magis , paulo infia
reliqua, a Salomone ad Adamum usque, a codicibus v. 15, miliies accepisse dicantur «pyvpta, haud mi-
Lucaj haud variant. Immanis cerle hajc esl licenlia. rum, si studiosi jam olim in marginelecerinlKpyUjOtK
Sed et in hunc modiim nonnullos jam ohm in textti IvuvKhoc Ioco ; quod mox admiserunt scribaj in tex-
Evangelico giassatos fuisse teslatur Hieronymus lum.— METO TWV re\o>vS>vvui ay.apro>)S>via&iei, Marc.
Prsef. ad Damasum. Ille, inquit, qut unum e quatuor cap. n, veis. 16, recle; et, ut arbitror, respondent
pmnum legerat, ad ejus exemplum cwletos quoque ad proecedensiSbvregavrbvea&iovru.—KKE ot fuptauXoi
existimavit emendandos. Lucae, cap. vi, vers. 4, ad e7topi>raau.v vvrbv, cap. x, vers. 2. II/)OO-S)G6VTS?,ante
calccni, exstat hic, et in Slcph. /3'insignis pericope ot yuptaaXotquod in nostris jam omnibus , Matthaji
de homine operanle die sabbaii, quoedesumpta vi- est.— KKIepyjrut eig 'lepiya, cap. x, vers. 46. Ita in
delur ex Evangelio secundum Hebrajos. Nescio an et singulari etiam Lucus, Marci assiduus seclator. Plu-
e.\ cjusmodi Sioyoaeialiqua provenerit tradilio, quaj lale epxovrai, factum videtur ex Malthseo. — THvSs
occurril in hoc codicc, cap. xxiu, vers. 51, de ina- T6 rtaayu yeru Suooyipag, cap. xiv, vers. 1. Ita ha-
gnitudme lapidis revoluii ad osiium monumenit G bent ltalica el Saxon. —Ol «yupro>)oia.yjv.pro>).oXg
Jesu ; ej'usmodieum fuisse,quem tioyu eivoaii/v),tov. oVvEt£ouo-tv, JVKa.Tto)vSaai, cap. \l, \ers. 54. 'ATTO-
In Actis Apostolotttm (Evangehum enim Joanuis )«Scao-tsimpliciter, ul in priori parte commatis. —
nnttimus, quippe cujus varietates sunl minus nola- 'Xitbe&vS>v vyptg ov rt)-opo>&S>atv,cap. XXI, vers. 24,
biles) lexlus scatet imectis aliunde scholiis, et rte- genles scilicet, conformiier D. Paulo , apud quem
pioyatg prolixionbus, quibus histoi iam Aposlolicam occurrithaudsemel rt)-opay.v.rS>v i&vS>v.—Ourtf so-Ttv
insigniier adauctam et illustratam voluere interpo- 6 rtpoforog, Joann. cap. vi, vcrs. 1-4.—"Oirou 'e\vyov
Iatores. Ex his aliqua exslanl ad fronlem leciionum TOV aprov , cap. VI, vers. 25; mox , evyu.ptaroaovrog
Ecclesiasticarum (liarum ennn iuitialia, diversa sub- rov Kvpiov. Yerum missis lstis, ad codicis Lalina
inde ah iis, quse exhihel npuiartbarolog, nonnullis propeiemus. Illa vero (quse ad Ualicse veisionis
in locis in hunc codicem irrepsisse \ideas). Ahbi exemplar aliquod descnpta diximus) cum iu ple-
etiam quamplurimis ainplificatam dedere hanc his- risque accuiate ad lextum Grsecum accommodaiit
toriam, adjectis circumstanliis, excepia una, et al- Digestor Operis, relenlo eodem vciborum quantum-
lera, haud in idoneis; si idoneumquidquam dici[pote- cumque transpositorum, ordaie, et uuidem vitiis lp-
rit, quodihuj'usmodi temeratoies in sacrum lexiuin JJ sis sui codiCis; ubi enim deficitint Grseca (quod ob
inlruserint de suo. by.otorilevrov,scribajquc incuriam innuineris in Iocis
Yerum utcumque mire interpolala sint hujusce accidil), deficiunl el Lalina , non sine omnis quan-
codicis Grajca; cum lamen in multis retineant pu- doque sensus dispendio ; lum certe ex variis lnnc
ritatem primsevorum, unde deducta sunt, fonlium , illinc a Grsecoabeunlibus liquet,vcrsionem hancdi-
copiain cerle haud exiguam exhibent genuinarum versi ab hoc nostro lextus (a) fuisse, iisque porro
leclionum, a rcceplis hodiernis discrepantium. Dc non uno loco glossis et exposiuombus Latinorum
(a) Ecce leclioncs diversas ; priori loco posii io-c, 58; roiavra., ruvrv., Vl,12; vvreyvaavv, ep.iyjiavro,
lecliones codicis Ctintafcritjiensis
designant; postei vn, 2; uyu.rtu,rty.a, VII, 0 ; w&upttet, va&upttov,Vll,
ri, lecliones codicis giajci, ex quo cxpressa erai ek- la- 19 ; ootvtcro-K,o-upoootvttro-K,VII, 26; syyttjouo-iv,iiy-
nna versio Cantabrigiensi obversa. 'z)rctZ,ovatv, yiCjv, XI, 1; npovyo>,ixpouyet,XVI,7 ; rtpS>rotg,r:pS>-
7uouo-tv,Mallli. xil, 21; ekaiet, )a)S>,xm, 15 ; rtpoa- TOV,xvi, 9; STuyEtpc&Ktov, vvvaov,XII, 14 ; wvstSto-K? ,
iyetv , itpoaiyere, xvi, 12; sp-ovTOUTO SOUVKI, EÔV ey/uraktrteg, XV,54; rpiro, evro, XV,55. —JSoavo-
SOUVKI, XX,25l — Aeppiv,rptyu.g, Misc, I, 6 ; evaoi, yivo, fioavoyivo>v, Luc vm, 52; eig lcuTOUf,st? uv-
hl M, I, 11 ; ECCETTOOEUOVTO, 1, 21 ; S7TE- rbv, xxil, Go, ou/ETtBeo>petre,
EtCrTrO/JEUOVTC/t, Ov BeapeXre.— Joan.
po>rS>v, I, 40; arayvvg, arvyyo, IV,28;
Ttvpv/v)S>v, XIII, lb; rpiro, k/ro, Xl\, 14; /ai ov/.htiarevaev, yai
8. — tiianWev,do-fl)6ov,Act. I, 15; o
|3oo-xot«vii,ôtr/.o^svtov,v, kll; i&eupsi, Biapet, y , imarevaej, xx,
875 EPISTOLA THEODORl BEZM. 874
intcrpolatam esse, quibus obversa Groeca neutiquanin ALat. descendenlem, cap. m, vers. 16; xi, 22, 24,
respondent. Ex. gr. qusenam est significalionis affi- cum esset in Lat. quam vobis, et vero Grsecum esset
nitas inter ista, v.vX)ovg,
sideratos? Mat. c. xv, vers.i. « vy.Xv, ut Latino responderet. Sic cap. ejusdem
50. KuWot, in genere membtis debiks, mutilati,, vers. 28, faetum esl 7TKVTSC; ot vorttS>vregvxditecfoprttr-
manci. Leclor quispiam, qui, nescio qua de catisa,, yivot SVTS,oh Lat. omnes qui laboralis,et onetali estis,
zu),)ouf hicloci, pro illis habuit, quibus debilitass Cap. xv, vers. 11, 20, ob Latina obsoleta (sed ge-
Iiajc ex sideralione conligeiat, exposuit sideralos. i. nuina interprelis Vulgati) communicat, communi-
Ej'usdem generis sunt TK)KVTCOV , denariorum, cap.i. cant, i. e., polluit, polluunt, pro r.oivoi",voivovvra,
XMII,vers. 24; vby.tay.tx.,
denaiium, cap. xxn, vers. 19;; reposuit absurde voivo>vet, WHVCOVOOVTK ; uli et Act.
itvpaav.evov, cwnam puram, cap. XXMI, vers. 62 . Cap. XXI, vers. 28, sjcotvcovucrs TOV aytov T07r'ov
TOUTOV,
ita emm jam olim dicla est Parasceve. Glosssevele- ob Lat. commumravit locuinsanctum hunc. Sic Matlh.
res , ccenapma, 7tapaav.evo.Occunit phrasis apudd cap. XVlll, vers. 22, i§§oy.YivovTuvig enrkytg , ob Lat.
Tertulhanum, Iib. v adversus Marcion., c. 4, et:t septies. Act. eap. v, vers. 9, avveyi>voaev(pro e-uvs-
Augustinus in Joan. notal, Parasceven a Judseis suiii oo>vii&o) vyXv,ob Lat. convenilvobis. Mitlo alia.
lemporis usitatius dictam fuisse cmnampuram. Curr
autem cmna hsec pura diceretur, lationem hanc red-. g EPISTOIATHEODOM BEZ&.
dit doctissinius Dufresne, (a) non quod careret car-
nibus, sed quod religionis et dicis causa fieret. Namn lnclytm modisque omnibus celebralissimmAcademim
et Parascevm Judaicse habuere carnes, et nihilo- Cantabrigiensi, elc
ininiis dicuntur cmnmpurm, quod dicis causa coque-
banlur, coquunturque hodie pro sabbalo, quia insab- Quatuor Evangeliorum , et Aclorum Apostotorum
bato coqui non liceat. Haec ille. isbytayv., figuram , Grmco-Latmum exemplar, ex S. henmi Cwnobio
Luc cap. xx, vers. 24. Lugdunensi ante aliquot annos nactus, mulilum qui-
Vidimus jam qualia fuerint Grasca, qualia itemi dem illud, et neque salis emendale ab inilio ubique
Lalina hujusce eodicis. De Groecisunum illud ultrai desctiptum, neque tta ut opotluit hubilum (sicul expa-
quajntur,an aliqua cx parle casligata fuerint adi ginis quibusdam dtverso chatactete tnserlis, et indocli
Lalinum exemplar? Ea enini erat de hbris liujus ge- cujuspiam Gtmci Calogeii batbutis ascriplis quibus-
neris eruditorum quorumdam nostrse et superioriss dam notis appatet), vesltw potissimuinAcademim,etc.,
ictatis, diserta sententia. Nempe cum mirifiee con- celeberrimm, dicandum exislimavi, etc., in cujus sa-
sensermt isla cum Latinis, contra quam reliquii cratio lanlum hoc venerandw (nisi forle fallor) velu-
Grajcioclibri, iique optimi, facile ipsis persuasumi G t slatis monitnenlumcollocatur.
erat, ea vel non omnino fuisse Grsecseoriginis, sed1 Et si vero nulli melius quam vos ipsi qum stt huic
tota, quanta quanta, traducta deLatinis, vel salfemi exemplaii fides habenda msttmannl, hac de re tamett
recensita et emendata fuisse variis sui partibus, adl vos admonendos duxi, lanlam a me in Lucm ptmsei-
Latinam versionem. Sic de ipsis pronuniiant Eras- lim Evangelio reperlam esseinler hunc codtcem el cm-
mus, Lucas Brugensis, Eslius, Grotius, alii. De hac> teros quanlumvis veleres discrepanliam, ut vitandm
rejam ita videtur. Exscripla eranl apud Latinos, exi quotumdani offensioni assetvandum polius quam pu-
hbrorum ad quos confecta erat Itala veisio apogra- blicandum existtmem. In hac latnen non senlentiaium,
plus, varia Grseca exemplana , ex ignorantia Scri- sed vocum diversitaie nihil profeclQ competi, unde
baruin, doctioruuiqueeLaiinisquorumdam rteptepyia. t suspicari potuetim a veteribusillis hmreticis fuisse de-
(qui muluata e Grsecorum libris scholia , in codices3 pravalum. Imo multa mihi videor depreliendisse ob-
ex suis descriplos inserenda curabant graviter Isesai servalione dtgna ; qumdam etiam sic a t ecepta Sci i-
et interpolala). Istis mox adaplabatur a quibusdam1 ptura disciepantia, ut lamen cum vetetum quotumdam,
Lalina versio. Ex hac aulemconsensione factum est,t et Grmcoium, et Lalinorum Paltum scriptis consen-
ul indocta mantis paucula hic inde in lextu Groecoi tiant: non pauca denique, qutbus veJusla Lalina edtlio
ad formam Lafinorum , et e Lafina versione muta-J" coiroboratur : quw omnia pro ingenii inei modulo inter
veril. Illud enim apparet in Grsecis Cant. 'api>dovg, , se compaiata, et cum Syra et Arabica edilione collala,
'lo>avvovg , jZayaptravav, aliaque id genus ad Lalino- in majotes meas adnolatianes a me super emendatas ,
rum formam confecla sunt. Matlh. cap. v, vers. 24,p el brevi pt oditutas congessi.
cum Latinuin esset offeres, Ttpbayepemutavit hbra- Sed age, res limc tota veslri, siculi par esl, judicii
rius in npoafepetg. Ea enim ipsi erat secunda per- esto. Tanlum a vobis pelo, ut hoc qualecumquesutnmm
sona futuri. KKTKSKIVOV, faclum >-.«T«(5KtvovT«, ob) in vestram Amplitudinem observanliw memveluli mo-
yvcocTTOv, vvi yvoarbv, l, 19; ypbva <«?,ypbvo>,ev w, vil, 55; ImfyKyov,irtoyetpav, \iv, 2; TOUTCO , ovrt,),
1, 21; itvaug avp/ug, ituauv avpvu, II, 17, iiteparoao) XV,15; «TrKyysôOvTa?, iatayyDlovrug, XV,27 ; su9s'coc;,
cre, etrti f*ot,V, 8; ou Ttvpayye\w,rtvpayye)iu,V. 28; KUT»)TJio>pa,XVI,18 ; itporerayyivovg, itpoarirayye-
SsijiK,S6|>),V, 51; ev TOOO-UVESJOIOJ, EVTCOcruvsSftco, vovg, xvn, 26; iv&vyoaemg , irtSvyoaeag , xvii, 29;
V, 54 ; ouTotearu&naav, ovg earoavv, VI, 6 ; ot TIVS? v.araaeiaag, v.urao-reilag,XIX,55; ivoy.iaay.ev,
sv6p£ov,
itpoaevâyevot,vvl itpoaev\vy.evot,ibld.; TOUTO, TKUTK, XXI,29.
VII,1; iyvyudevaev,eyvyev,vn, 29; avv yjtpi, iv yetpi, (a) CaroL Dufresne Glossario Laf., voce Cmna.
FATROL. Xll. 2«
875 AD EVANGELIARIDMEDSEBII YERCELL. APPENDIX. S76
nimenlum ab homine vestri sludiosissimo pt ofeclum , A NOTAMANU THEODOM BEZ« CODICI INSCR1PTA.
mquibonique consulaiis, etc. Esl lioc exemplar venerandm vetustatis, exGtmcia ,
Ge»eiio;,viii/das/)e(;em/)iis,annoi)ominicioioi,xxxi, ul apparet ex barbatis Gtmcisqujbusdamnolisad mar-
Vestm totius inchjtm Academimdignitati ginem ascttptis, ohtn expoitatum, et in Sancti Itettmi
addiclissimus monasleiio Lugduni, ita ut hic cei nilur, muttlalum,
Theodorus Beza. postquam ibi dtu in pulverejacuissel,reperlum, otienle
ibi civiti bello, anno Domini 1562.
CONCGRBANTES LECTIQNES
EYAMGELIARII QUABMJPLICIS
CUMTEYTU GKiSCO,
IN LOCISABEUNTIBUS
AB EDITIONEYULGATA.
S. MATTILEUS. ]
B 44. Benefacite his, qui oderunt vos. His verbis
CAP.I. — 5. Esron. Grsece : 'Eapi>y..Et ita Yeron. Gr.*'d codices prseponunl isia : suXoystreTOO?va.ru-
cl Corheien. po>yivovg vy.ag. Bnx. quoque , Benedicite maledtcen-
tibus vos.
CAP II. — 1. In Belhlehem Judi. In Grseco, rog
'IOUSKIK?, Judmm. Et iia in Yeicell., San-Ger., Ve- Ibid. JPIO persequenitbiis, et calumnianiibus vos.
roii., Bii\.' Arlerain Belhiehem , quse ni tribu Za- Gr*ce : -irtip rS>veTfopea'C,bvro>v vyvg, v.vlSIM/OVTCOV.
bnlon, Josue xix, 15, luni in Hebrseo exemplari, Bnx. h.ibet, pro calumntanitbus vobis, e(, peisequen-
lum m Lalino vulgato eolloc.itur, eur libri Giaeci ex- nbns vos. Yerc quoque et Veron., pio cahmnianli-
punxerunt, et pro Belhlehem , Vui&ybvscripseriiiil? bus, ei petsequenttbus vos.
At h.ee altera , BethlehemJuda appellatur eiiam Ju- 48. Quam meicedemhabebitis? Grsece : EXSTE , ha-
die. xix, 1. betis. Ei.na Corb.
i. Ubt Clnisius nasceretur. Grsece : VEWKTKI , ubi 48. Cceleslis.Grscce : 6 lv rotg ovpavoXg,qui in cce-
Chtistus nascitut. Eliti Yerc et San-Ger. hs esl. Ei lta Yeron. et San-Ger.
5. In Bethlehem Judw. Grscce : rng 'louSatK?, Ju- CAP.YI —!• Justitiam vespam. Grseee : TMV
dwm, ut versu 1. El ita Yerc., Brix. e)enyo-
7. Dthgenter didictt. Grsece : yyj>tf>o>ae, avvov OpSv, eleemosynamvesltam, cum Biix.
etquisivit.
El ita Yeic et San-Ger. el Bnx. 4. Reddel itbi (Nnu beati misertcoides, quoniam
8. Intenogale. Gccce : i%eruaare. Brix. requitite ipst mnei tcotdiam consequentut). Giseei codices, tuni
diligenter. in hoc veisu , lum m veisu 6 et 18, addunl, sv rS>
11. Et intrantes domum. Grsece : /vi el&bvregeig C l fvvepSt, tn manifesto: et na Brix, Yeic. qnoque et
TJIV otVtKv,el venieniestti domutn. Veic. quoque, Ye- ban-Ger. bahenl, tn palam. Veron. JHpala.
ron. et Brh. legunt, m domum 10. Adventat. Grajce : DOSTCO , veniat. Et ila Corb.
14- Qm consurgens. Giaece: o Ss iyep&eig.Et sic 15. Ameit. HicGiseci codices addunt: 6T*O-OU iariv
iteiuni versu 21. Bn\., ille autem suigens. Verc et o fiv.ad.eiv,v.vio t>vvay.tg, -y.alri Vo\ueigTOUJ KtcovKc,quta
Veron., suigens aulem; et ili San-Ger. tuum est rcgnum, el tua est polestas, ettglona in sm-
CAP.III. •—7. A ventuta ha. In Gr.eco liic est. cula. Bn\. habet, quontam luumest regnutn, et vit-
u.Ttbri,g 'ye)lovaog bpyng,a fuluia ita. Et ita m Coib , lus, e( cjlotta m swcula.
Yeron. CAP.VII. — 19 Excidelnt , et in ignem miltelur.
8. Fruclum dignum. Graece : vuprtovg kKovg, ftu- Grajte : £x/67rTSTc/t, vvi elg rtvp pu»erui, exctditm, et
ctus dignos, ul apud Lucam. Et na Yerc.
11. Qui post nte ventutus est. Grjece est 6 epybpe- in ignem mitutui, ut Mattb. ui^lO. Yerc. Ijegil, cxci-
dilui, et in ignem miltetur, sumpto e, pro i, ut eliam
vog, qui venit. Verc. hahet: qm anlem venil.
14. Eqo a ledebeo. Gisece : eyi> ypeiav eyo>,ego Corb. excidetur, et tnignem milltlur.
21. Ipse mitabit tn rcqnum cmlorum. Et ita Bnx.
opus hcibeo.El iia Bnx.
CAP.IV. — 10. Vade, Satana. In Griecis muliis Non smit hsec \erha in Grajcis codicibus.
29. Eot um et Phat iswi. Besuiu hsec verba in Groe-
mss legllur, uTTKyE 67rtcrcoyo-J, SKTKVK. Ili Yeion., codicibus. In Brix. quoque deest, el Phaiismi.
Vade retro me, S,a(«nas.uAlYerc et Corb. haheiU , cis Fhaiissei , ul ego opinor, ne prseler Senbas, popu-
Vade tetto, Satanas. lum ex oflicio docmsse exislimenlur, fueruut in
14. Piophelam. In Grseco additur )EyovTOf , dicen- -i
lem. Elita in Biix. D nonnullis Codd. omisM.
CAP.YIII. — 7. Ego veniam, et cutabo eum. Grse-
22. Et patre. Jn Grseco addilur KUTWV, SMO. Et ila ce:
in S.in-Ger. et m Yeion. 'EywIXOcov KUTOV.
e£p«Trsucrc.i ELita Yerc, Brix, et
24. Opinio PJUS.Cr.ece: «.vonvhrov. San-Get. ha- San-Ger. 15^ ln illa hora. Mss. Gr^ci decem et amplius hic
bei, fama.
CAP.V.— 1. Videns autem JESUSlutbas. Non est addunt lSli: KvtVTtoarpiâg6 l/KTOVTKjOôf eigrov ot/.ov
EVVVTC! TO0>pU. evpeTOV 7T«tSa«UTOU
in Gr.ieconomen Jesus. Nec habetur inBnx. et Ver. KUTOO, el ita San-Ger.'ea; ttla hota.
UyiKlVOVTK ;
4. Possidebitnt leriutn. Grspoe : v)vpovoyoaovap.
Bii\. habet, hwiediiabunt Et Yerc. hmiedilale pos- CAP.IX. —2. Remuiuntur. Gnsece; aficnvrut. Et i>a
sidebunl. Yerc., Veion., S<n-Ger. in prseleriuj AjMico, pio
22. Qui itascilur. Gr.uce addi((ir,,£tV;5,sinecausa. coininuni KOEtvTKt. ln pisesenii est, KcotsvTKt.
Ei iii Yerc., Yeron., Corb., Brh. Prave, tametsi 12. Att. Giajce": smsv cuTotc;,ftil iliis. Et ita Bri\.
hanc vocem h.ibent omiies mss. Grseci, etiam Can- 15. Sed peccaloies. In Gr.eco additur, ug yerv-
labngiensis, uno exce])to codice Yaticano. voiav, ad pcemtenliam.Et ila in San-Ger. ex Luca,
21. Et vade prius ieconcihau.Sif.ccQi:'vvi vrtuye, apud quem legilur, cap. v, vers. 52. Non esl hic in
7tpS)Tov^8iuDuyn&t ro>aS£)a>S>.as>vêt abi, prius tecon- mss. Cautabrigiensi.
ctliaie fialri tuo. Yerc.. Verun. et Brix. habent: et.' 52. JfitJMm.Grajce : xcoyov, sutdum. Yerc , Ye-
vude , prius reconciltare ftatti luo. ron., SairGer. habent, mutum et suidujn.
41. Aha duo. Non est in Grseco vox, alia. Nec in GAP,X. — 5. El Thaddwus. In Grseco hic legilur.
Brix.
Wi7 CONCQRMNTES LEGTIOMES. 878
cognominatmesl Thaddmus.Bih. hahet, etLebbeus, A^ 20. Per orationem et jejunmm. Grsece: sv rtpoaev-
qut nominatut Tuddwus. yo vaivoaretu, in oralione el jejunto. Et ita Bux. ex
5 In civiiates. Grsece: stV 7r6)tv,in civilalem. Et Alarc ix, 28!
ila Goib. 21. Conveisnittibus.Grsece :avaarpecfoy.evotg. Corb.
8. Mottuos suscilale. Grseci quidam codices mss. habet redeuntibus.
et Brix. hsec verh.i non habent. Quidain etiam ista CAP.XMII. — 55. De cotdibus vesttis. Hic adduiit
omiliunl, dmntoitesejictte; qui vero uirumque iiabeut, Grseci codices , TK TtvpaTtri>y.ura KUTCOV, cuni Bnx.
istu<ileprosos mtindaie huic dicto prsepoiiunt moituos peccala eoium.
suscttale. CAP.XIX. —4. Qui fecil homnum ab initio. Groece
CAP.XI. — 4 Qum audtstts et vidislis Qu.cque• taniuui , 6 ôwo-Kf;art upyjig, qui fectl ab mtlio. Et
nariaiiiur slrictun a Lnea, cap. \n, versSl. Giajte il.i \erc et S.m-Ger.
u/overz vvi ftiittire, audilis ei vtdelis Et iu \eion.; 7. Et dumttere. In Grseco additur «OTIJV, eam. Et
Yerc. vero h diet, audislis ei vtdetts. lii
ita Bn\.
10. Anie faciem tuam. Apud Malachiam legifur, 12. De maltis uieto. Gr.TCe: ev vodiag yorpbg, ex
anle faciem tneum, cl ila in Yerc. Sed niliil inieresl, alvo matns. Brix. habel, e%uteio maliis.
cum Chrhlus sil Deus ipse Ahissimus et Domiims : 17. Quid )iie inleiiogas de bono? Gtsece : Tt ye )s-
juxta illud de eodem Joanne Bapthta Luc. l, 76 : yeigaya&bv;Qutdme dicis bonum?El UaBm. ul apud
Et tu, pucr, Piopheta Altisstmi vocabeiis : ptwtbis Lucam.
eium ANTC TACICSI DO\IINI pataie vms ejus. 21. Qum habes. Grsece: o-oOrv vitvpyovrv..Ycrc.
26. Fuit plactlum. Gr.ece : iyeverosuSo/t«, fuit be- ,."l h.ibel bona lua.
neplaatum. Ei Ua San-Ger. ei Veion. CAP.XX, — 1. Sin»7eesl. Gr.ece yap addilur, st-
CAP.XII. 1. — 1. Sabbato. Gr.ece : TotVo-«St>Ko-t, mile est einm. Et ila habent Verc. et Bnx.
sabbaus. Et iia Ycic. ,Corb., San Ger., Yerou. et 7. Ite el vostn vtneammeam. Addunt lnc libri GiJB-
Bih. CI. wi b evvo St/Ktov,)YJ<|*SO-TS, el quod fueiit justum
22, Mutns. Grsece: voxjjbg,smdus. Yeron. habel, acctptetis B\ ix. ei quodjusti m est accipietts. In solo
mutus e(smdus Corb , sutdus et mutus. nis. Cinubng. ca non legnntur.
51- Non lemtttelui. In Grseco addilur, TOI?a.v&pi>- 15. Annon licel inihi cpuodvolo facete? Addnnt h-
rtotg, homtntbus.Ei ila ni Bnx. bn Giseci, ev roig iyoXg,de meo, m tebus mcis. Et
—
CA.P.XIII. 4 Voluctes cceli In Gr.cco vulgato ua \idetur legisse \eicell.
deest\oxilla cwh Et ita in Corb et Veion. 2-2. Qtiemego bibttuius sum. Addunt hic lihri Grse-
7. Cieverunlsptnm. Grsece • aveS-oaav,ascendeiunt. Ci : vui TOfivTtrtayu, o eyi>$arxrit,oyut, j3«7rTto-6i}VKt,
El ita Corb. el Brix. el bapttsmo, quo ego bapttzor, bapttzan? et veisu se-
28 Vis, imus. Grsece : BDetgOJV</7rs)66vTsj, vis igi- quenu sinulia : quse sunl luic ex Marco iranslata :
tui ut abeunles, eic. Biix. Inbel, viseigo, abeuntes. msi quod pro <n<(,babenl vui, el. Bnx. legit, atit
50. Ad comburendum.In Grajco addilur, KUT«,ea. bapttsina baplizaii, quo ego.
Ei iia in Brix. 25. Cahcemqutciem tncum bibetts Post bibelts, in
58. Ftht nequam Gi vcc • ot utot TOUrtovopovYe- lexlu Giseco legilur: vairb pu-rrriayu, o eyi> fiartri-
ron. legil filn tntqut; Brix., filii mahgni, boc est, toyvi fiuttrta&oaea&e. Cni lcciioni fere consonai Biix.
dLiboh Piopteiea in Latiiia edilione, nequam, esl habeus, et bapiisma, quo ego bapttzoi , baplizainint.
in secundo casu. (
C CAP.XXI. — 11. Popuh autem Gra>ce: oi di 6'/)ot
5i. Euum. In Gr.ccn : vui, Kvpte,eliain, Domine. eleyov, lutbm autem dicebanl. Et iia Bnx. et Colb.
Yeic, Yeion., Bii\., San-Gei. habenl, uttque, Do- In ms. Cmiabiig. legilur, ot Ss 7ro))otEtjrov,tnulii
mvte. veto dixeiunt.
CAP.XIV.—30 Metgi. Grjece : /VTU-ttovriC,ea&ut, \7. Ibtqtte mansil. Gisece : vui v.viiaQni/.eX.Brix.
demeigi, submeigi. Coih. lubet, Demeigeie. habet, et reqmevit illtc.
CAP.XY. — 8. Mehonotat. Tcxius Grecus habei, 21. Tolle. Gi.cce: ap&on, lollere. Et ita Yeron.
26. Omnes enim hnbebanl./oannem sicut ptophe-
iyyit,eiyotb )abg ojrog ro>arbyvrt vvrS>v,vvi roXgyeOzai Itnn. esi in Giscco eyovai, habent. Et ila
ye rtyu. Bri\., apptopmqual se mthi populus Inc oie YeronScriptnni et San-Ger.
suo. el labhssuis me honoial. oi. Dicuiilei :]Pinnub. In ms. Caniabiig eayt/rog,
10. Turbis. Grsece: rbvby)ov, luibm.B\i\ ,tinbam. itovissimus.Ei
50. Muios. Grsece : ywovg, sutdos Ef i( t C irb. Veion. it,i in Ycic, Coib., S.in-Geim. et
51. Mulos loquenles. Grsece : voyôvg)a)ojvrag, 38. Et
v-jDovgvyteXg , sutdos loquentes, debtles sanos. Bii- habel, et habebimus. Grsece : vai varaayjoyev. Corb.
xian. hauet tnuios loqtuntes, dehles sanos Debiles posstdeatnus.
s mos idcirco omisisse Mattbseiibvidelur, quod exi- tStov CAP. XXII. — b. In villam suam. Gisece: eig rbv
stimai lt minora ex majoribus mir..culio satw niielligi. suinn.kypbv,in suum agnitn, Brix. habet, ad agiuin
CAP.XVI. — 1. Roqava unl. Guece : eit-op&roaav, 7. Rev autem. Gr.KCe: 6 fioailevg sxstvoc;,rex ilte.
intenogaiieiuiU. Et u.i Corb. Et na Bnx.; Veion. veio, tlle lex.
3. I<aciem.In Grseco piajnntiilur , 'Xito/ptrvi. Et •" T 10 Discumbenltuin.Gixcc uvu.vetyivo>v. Corh. Icgit,
iia m Corb. el Brix. qund editio Lalma non habei. ) ecumbentmm
j Trans fieium. Corb., dans eial. Guece : eigTO 50. Eiu.nl. Grscce: stcrtv,suni. Et iia Coih., Veron.
ttipuv. Sic lihri Grseci semper. Nam quaier apnd et Bnx.
Matlhscuinllliid transftetum, scnpêrunl elgrb rti- CAP. XXIII —5. Ftmbuas. In Giseco addiiur,
puv; et apud Marcum quater simihter, c.ip. v, \eis. TCOV iyariav avrS>v,veslnnentoiumsuotum. Et lU ln
4 , 21, \i, 45 elvm, 15. Bnx
15. Quemdtcuni. Gisece : rivaye )iyovatv, quemtne' 14 Oiaiioneslonqas otantes. Gra^cc : vul
dicunt. Et iu Yeic, Yeron., Corb., Bux. et San- irpotfuaei
YeiOn. legil , occustone
Germ. ya/purtpoaevybyevot tonga
otanles. Bnx , sub obleniu prohxm oiaitonis. Versus
22. Absit. Gixce : 'AECO? crot.Bnx. hahet, piopilius! bic 11 integer deest ii) quibiisdaiii L.itinis.
estotibt. Veie., piopilius ttbi. Veron., absii a te, pto- 25. Eltmmunditia. Gi.vce : vui u/paatag, el inletn-
pitms esio. Syrus Inlerpres., P-aue itbt :"p DT1. peianlta. Ef itaVeic. Inalnsquibusdain, vat aStvtag,
CAP. XYII. — II. Venlurus est. Giseee: epyjrai et injustttta.htiiSiM Bux.Sed »»»»tnd<(if/inlegi opor-
tere, const.itex \eisu ubi babetur, Munda
irpS>rov,venit ptitnum. Bi'i\. hahel, Veniei ijiimum, ittlusesl.
sequenti,
M.utl). xi, 14, Christu': Domimisde Joanne Baptista , puus quod
Ipse stt Elias , mquit, qui venluius est : hoc cst, qut\ ditut. 55. Qut effusus est. Gi.cce . i/ûv6ftevov,qm efjun-
piasdictus est esse ventuius. E\ iia Verc.
879 AD EVANGELIABIUMEUSEBIl YERCELL. APPENDIX. S80
37. El noluisti. GraJCC: vui ovy oBe')ocrare,el no- A , 'iouSaicv -vijv,Judcvamteiram : et ita Veron., Gal. et
luistis. Et ita Veron. Mm.; Yerc. quoque, lenamJudwum.
—
CAP.XXIV. 6. Hwcfieri, Grsece: ituvru yevia&vt, 28. Et dicil illis hominibus. Grsece : val )iyet TOI?
otnnia fieri. El ita Brix. av&pi>7totg, sine pronomine, ilhs. Et iti Yerc, Veron.
18. Tutiicam suam. Grsece: rviij.aria KUTOO, ues(i- et Coib. Alius codex Gi\fieus habel,7ro)tTKtj,civtbus.
menta sua.El ila Biix. 51. Inleiea rogabanl eutn discipuli. Gr.ece : sv Si
30. Cutn vitlute multa et majestate. Gr.ece : yera. ro><*£TKi;u KUTOV
A/JCOTCOV oi yv&orai. Yox ipo>rav,non
Svvayeagvui Sbiogrto))og, cum virlute et gloria mulla. togaie, scdtnleiiogaie sonat, ul habel Veie. Alta-
Et il.i Brix. men m libris Grseeis Novi ae Veleiis TesUmenli,
56. Nisi solus paler. Gr.cce : st JOJ6 itarop yov pr.escniin vero apud EvangeIislas,vox illa occunit,
ybvog, nisi Paler meus solus. Et ita Brix. uhicumque fere in Laiino togare esi.
CAP.XXV. —2. Quinque autem ex, eis erant fatum, 40. Rogaveiunt eum. Grsece : -oparav «UTOV. El
tl qutnque prndentes. In Griceo e contrario pru- ila Verc et Yeron.
denles faluis praepomiiilur , ul in Brix. 42. Non propter luain loquelam. Grsece : ouxsVtStti
4. Cum lampadtbus. Grajce additur, «UTCOV, suis. Et rov aov la)tuv. Canlabngiensis, yaprvpivv, non pto-
ita in Yeron. et Bnx. pler tuum leslimoninm.Et ifaYeion. Anliquo inter-
II. JVovissiineveio. InGrseco esluo-TSjoov, postea, ut preti visa vo\' est testimonii, qiiam loquelmdignior.
in Brix. 42. Quia htc est vete Salvalor mundi. Grsece :
51. Et otnnes angeli. Grsece, xairtavreg ot aytot 6 ao>ropTOU/oayov b Xptarbg, Salvatbr mundi Chri-
ayyeloi, el otnnes sanctiangeli. Et iia Bnx. _ S(MS.El ita Brix. necnon Syius lnterpresexGrseco.
CAP.XXVI. — 2. Tradelur. Grsece: TtupuViZorut, •
•" 48. El eiat quidam tegulus. Grsece : vai jjv Tt?
ttadiiiir. Et ila Yeron. pKo-t)t/6f. Yerc legit Basthscus ; quia forle. Laiinus
28. Effuttdeiur. Grseee : sVûvoptsvov , qui effnndi- mterpres legit inconsiderale fiaaditr/.og, pro eo quod
tttr. Et ili Yerc. scriptum erat Grsece, ^vaOt/bg
59. Motli Itadeient. Grsece : 9«v«Tcocrcoort, Verc. •47.Incipiebat enitn moii. G)secc : yy.e>)eyap kr.o-
intet ficerent. &vr)a/etvYerc., eial enim tnotiiui us.
QQ.Novisstme.Grsece : varepov, poslea. Eiita Yerc. 49. Filius metis. Grajce: TO7TKISIOV yov, puer meus.
61. Elpost triduum. Gr.ree : yKtStti rpiS>v-oyepav. Yeron. et Cotb. habenl lanium puei. In Alexan-
Yerc. legil, elin tttbus diebus, et per tiiduum. dnno CSt, TOV utovyov.
65. Blasphemiam. In Giseco addilur KUTOO, cjus. 51. Quta ftliuse;«s viverel. Grsece: 6TI6 rtaXgaov tH.
Et iU in Veion. et Bii\. Yerc et Veion. habent, quoniam filius luus vivit.
CAP.XXVII. —16 Habebat autem. Grasce : slxov, Canlabrigiensis, bvibg.
habebant. Et ita Yerc, Veion. et Brix, ut ad "Ju- C\p. V. — 2. Est aulem Hieiosolymis probatica
dseos referatur, non ad prsesideni. piscma. Graece: EO-TISSSVTotf 'lepoaolvyotg S7rt T«
22. Dicunt omnes. In Graeco : inserilur KUTW, di- itpo6uri/f vo)vy£o&pu.Brix., esl uulemiu Jeiosolymis
cunt ei onmes. Et ua in Biix. super Ptobattca piscina. Gat. quoque et Mm. ha-
26. Tiadtdtt eis. Gr.vci hbri non habent, eis, bent, super Probatica.
excejiio Caniabng. Deest eiiam in Veron. 2. Bethsatda. Graace: BeBeaSa.Atque ita Brix. et
CAP XXVIII. — 7. Ecce prmdixi vobis. Gisece: tSou Syrus nilerpres ex Grseco. In versione Coplica re-
etrrov vy.lv, eccedixt vobis. Et ita Verc, Corb. et C ( tenta vox est, Bs6tr«tSK.
Yeron. 5. Aiidontm. Canlabiigiensis codex addit, nvpa-
8. biicipulis ejns. Hic libri Grasci addunt : i>gSs IvnvSiv. El ila Yerc et Yeron.
S7rope0ovro artayyeXlai rot; yu&nruXgKUTOU. Blix. ut 4. Angelus aulem Dotnini. Grsece: ayyelog yvo,
autein abietunt nuntmre discipulis ejus. omisso nomine Doinini, et yup posito, pro Ss. lit
20- Utque ad consummaiioncm smculi. In Grseco ita Yeron., Gorb. et Gat., qm tamen pro autem,
additur uyiiv. Et ua in Verc, Yeron. etBrix. h.ibet enim. In Grseco Bezje codiee, quem dicunt
csse vetustissimuni, quartus luc versus plane omii-
S. JOVNNES. titur. In Alexandrino legitur vox Kvpiov.
CAP.I. —4, In ipso viia eiat. In Cantabiig. codice 4. Descendebatin piscinam. Grsece: j-KTsgKtvsv Iv TVJ
sic
Gra*co legiliir : sv KUTCO ?<a>jscmv : in ipso vita esl. YolvyPo&pu.Verc, descendebat in nalatoiia. Et ita
El iu in Corb. et Bnx. Verc. qtioque, Git. et mss. Yeroneusis. In Alexandrmo codice, J)OUSTO, lava-
legunt. in illo vita est. Veron., m eo vita esl. balur.
15. Joannes lestimomumpeiliibet de ipso, el clamal. 4. Et movebatur aqua. Grsece :'vaX erapaaae rb
Grseee : yaprvpeX (Yerc. et Yeron., tesiificatur) voo>p, et turbabat aquam, angelus nimirum. Et ita
TtepiauTOu,v.vivivpvye. Yerc, Corb., Yeron., Gat. et mss.
2/. Ipse est <7«ipost ine venturus esl. Grsece : KUTO? 16. Ptopteteapersequebantui Judmi JESUM.Addunt
iartv b iitioo) \mv epxoytvog,qui post tne venil. El ita Grseci codices: val E^TOUV KUTOV«TroxTstvKt,et qumre-
Yeic, Veron. ei Bnx. battl eum intei ficere. Et ita Brh.
45. Incrasliiium vohik exire. Grsece: ro irtavptov, 27. Et potestalem dedil etjudicium facere. Grsece:
"
«l versu 29 et 35, ubi Laune lcgiiur alteia die, Et v.vlypiatv Trotstv,et jvdicium facere. Brix. babet, et
iia Yeic. judictum faciendi.
CAP.II. — 4. jE( dicit ci JESUS.Grace, )iyti KOTJJ, 28. Audtenl vocem Fihi Dei. Grsece: «WUO-OVT«
absque coninnciione v.ai, quse deesleliain inYeic'., TJJJcowvg?aOTou,audienl vocem ejus. Et ifa Yerc,
scd in Alexandiino leguur. Gat., uiss., Yeron. et Biix. Codices Grseci tres, vet
CAP. III. — 3. iVisi quis renaius (uetil denuo. plures, versu25 lanlum legunt, ayovaovratrog
Graece : SKVyn TIJ yswwflâvmBev,ntsi qttis nalus jue- TOU tpovos
6so0, non, ut ahi habent, TOO XtoOTOU6SO0.
rit de stirsum. Brix. lnbrt : «ist quisnaius fueiu de- 50. Sed voluntatem ejus, qui misil me. Grajcus
nuo. Gil. ntst quinatus fucrit addit, TTKTJOOV. El ila Veron. ac Brix."
25. Facta est autem :
qumslio. Gr.vre sysvETO ovv, 46. Credetelis forsilan et mihi. Grsece : emarevers
faclu est igiiur. Verc El Bn\. habeiit, facia atcrgo. av lyoi. Yeic, ctederetis el mihi.
CAP. IV. —1. Ul eigo cognoml Jcsus. Gisece : GAP.VI. —- 1. Ttans mare Galilww, quodest Tibe-
i>govv syvco6 TLvptog, ul eigo cognovil Domtnus. Et riadis. Grsece : rtipag T«? BvluaangrogVvldaiug Tijc-
itaBrix. TtSs/jtKSo?,dans mare Gahlmw Tibetiadis. Et iia
S.QannnjuflinJESUSHOii baptizaret.ln Grseco: '\oaovg Verc. In Canlabrigiensi, eig ra. yipn Tivs- Tt(Jsot«Soc-,
airbg, JESUSipse. Ei ita i.i Verc, Veron. et Bnx. tn parles Tiberiadis, ut in Veron.
G.it. ciMm. habent, ipse Jesus. 11. Accepil ergo JESUSpanes. Grsece : s)v.6e 51.
3. Reliquit Judmam,Caatabrigionsis codexliabet, accepit autem. Et lta Yeron.
881 r' 7 CONCORDANTESLECTIONES. £82
11. Dislribuit discumbentibus.Gra.ce: SsSco/sroXgA / ifa Brix. Coib., numquid fotte vere cognoverunt
ot
ya&nruXg, §i ya&orvi rotg avuvetyivotg. Yeron. Sic versn41, quid.im mss. Grseci babent, ovrbg Ecmv
h.ibet, el dedtl disctpulissuis, dtscipuh autem discum- i)to&S>g 6 Xpiarbg, hic est vete Chttstus : ubi Latina
benttbus. eduio, htc est Chiistus tanlum.
12. Ne pereanl. Grjce : "tvvyo n urtokorut, ne'. 55. Genliuin . Gentes. Gisece : 'EXXWVCOV et 'E^XYJVKC,
quid peieat. El ita Yerc.; Bnx. quoque, et Veron., Gtmcortim, et Gtmcos, Et na Verc , Ctub. et \eion.
leguiit, necjuid extlhs peteat. ^2. Nvmqnid et ta Galilwus es? Gr.vce : yn vai
15. i<'itt7if
i(eium. Grsece : ujeyjopnae itvltv, secessill av ev.TJj?rK)t)KtK£- ei, non el luex Galilma es? Bnx.
ilerum. Ei i;a Veron. el Brix. habi l : Nvmquid el lu » Gulilmaes?
22. Quia naviculaalia non eial ibi, nisi una. Graecei 52. Strulate Sciiptutas. ct vide. Grare e/ssuvwcrov,
legitur : ei t/vjsv s/stvo eigo avi§oaav ot yv&orviavrov. -/Kt *Ss, scttttate el vide. El ua Gal , Hm. ei Bnx.
Yerc. babet, nisi una, tn qtta ascendeiant discipulti '1.1111011 in Lnni.ibrig. legilui , epevvoaovrag Tpvfue,
Jesu. In Cantabrig. quoque ms. legilur yu&nrul[ sciutaie Scnptuias.
loaov, discipuh Jesu. CAP.\III. — 0. Digito scrtbebalin teira Grsece: eig
23. Altw vero supervenetunt naves. Grasce : «))«: TOV yijv, in teriatn. lu ita Coib., G.u. cl mss Addunt
Ss ril&eTt)owpiu,alimveto veneiunt naves.Et ita Yerc. quidani mss. Grseei yoitpoaTtoiovyevog, non siimdans,
etBnx., ahm vero naves venetunt. Caniabiigiensisi non fingens ; hoc est illos reips.i condemnans. Alil
codex Grsecus habet, «XXcov it)oiupio>vi)Bbvrav, aliis; e dnerao, vvi rtpoaitotovyevog,et hoc sibi sumens,
navigtis venienlibus. nempe pro poiesute. Naiu ei \erbo illa utraque sig-
24. Ascendertinlin nuvicutas. Grsece : iviSriauvvai: T iiifieatio convenit.
R 10. Et inulier in
auToteig ru TTXOIK, ntgressi sunt el tpst in navigia. In "* medio slans. Grcece : EO-TCOO-OC. At
C intahng. legiiur, S)KSOV iavroXgrtloiaptu.In Veron., in Caniabng. ms. ojtra. Coib. legil, erat. Aln Giseci
accepernntstbi ipsi namculas. veiijuin illud prorsus omutuiii.
26. iYottquia vidistis signa. Grsece : aoyeXa.Canta- 12 Qui sequittir me, non ambulat tn tenebrk.
hi igiensis addit, vvi ripvrv, el pt odigia. Et Ua Verc, Grajce : ou yo itepntarnaet ev TWayoria, non ambu-
Gai., Yeron. el Brix. labil in leiubits. Jit na Veion.
El vidistts me, el non creduis. Alexandrinus codex 19. Fotsiian et Paitem ineum sciretis. Non duhi-
vai iapavvre, vvi ov rttarebere. Yeron., el vidistis, sed lantis lirc particula forsitun, sed affirmanlis est.
non ciediits. Yeic, et vtdetis, et non creditis. Forsitan hoc loco idem sonat atque utiqtie, ut /e-
37. Non ejiciam fotas. Canlabrigiensis codex non gnur in Vercell.; cni lcclioni laveni eiiani Veion. et
habet illud fotas, 'e%o>; uii nec Verc aul Yeron. Gi,i'Ci codices, in qiiibus ea vox abesl.
45. Omms,qui audivit a Patt e. Grsece : Ttug ovv6 25. Piincipium, qut el loquor vobts. Obscurus bic
k/ovaag, omnis igtlur qui audtvit. Al in alio, K/OUCOV,iocus ut inlerprelibus vuleretur, fecit lectio Gioeea,
qui audtt; ulhabent Yerc, Veron. elGat. quse est prolecio perplexa. Est enim hnjusmndi :
52. El paras, quem ego dabo, cato mea est pto Tvjvupyjiv o TLvui)a)S> vytv. Biix. habel, Princi-
mundi vita. Grsece: vvi dprog Ss6v iyi> Scotrco, -riai/p\ ptum, quod et loquor vobis Veron. in piintis, quta lo-
yov eariv, rjv eyi> St&crco vrtep rias' ToOvoayov ?coy)?. quor vobis. Gal. et Mm., Piiticipntm, quod loquot.
Biix. iegit sic, panis enim htc, quem ego aabo, cato 27. Et non cognovetunl quia Panem ejus dtcebat
mea esl, quam cgo dabo pi o hujus mundt vtia. Deum. Grsece : 6TITOV ttarepu avroXgsXsytv. Yerc.
56. Vere est cibus .... veie est potus. Unus emss. C Q legit : quod Panem illis diceiet. Brix., quta de Palte
Stepbani non habet, «Xvj6cos-, veie, scd uliobique «XJJ- ets dicebat, Yeron., de.... Patte dtceiet eis. Gat. et
&ig, verus : et Ua mss. ul Leontius, et Appollinans Mm., Pairem cis.... dtcebat. Ut Laimus interpres
in C.itena. pro KUTOU, auTotj Iegerit. Iia euam Syrus. In C.mfa-
57.Etegoinillo. Addit ms.Cantabrigiensis:lv.vy.ri brig. ms. habeliir: OTITOV iruripaavTovleyei rbv Bebv.
y.vSnrerb ao>yvrov viov rovv.v&pi>rtov,i>grbv uprovrog 28. Sicut docuit me Pater. Grsece : o rtarop yov ,
ilo>og,ovveyere tfmviv uvrS>.In Verc. et Coib. legi- Pater meus. El iia Bnx. Sed non est illud y.ov m
lur ua : St accepertt homo corpus Ftht liomitiis,quem- Caniabrig.
admodum panem viim, hubebu vuam tn eo. Al m 29. Et non reliquil me so'um. In Grseco addilur,
Corb. pro m eo, estin illo. 6 rtarop. Et ita in Brix. Sed non est ea vox ln
60. In Capharnaum. Addit Cantabrigiensis ms. et C.intalirig.
alterStephani, O-KSSKTCO. El quidamscnptoresLalini 38. Et vos qum vidtslis.Grsece : -/at vyeTgovvo tapK-
legunt, docens sabbato in Capharnaum, utVerc. et VKTE. Yerc, e( vos ilaque quod vidislts. In Cantahn-
Corb. giensi ms. legilur : K ijyou<r«TE,quw audistis. El ita
70. Quia ttt es Chtistus, Fitius Dei. Grsece : TOU in Bnx.
6EO0TOO^SVTOC-. Coib. habet, Detvtvt. 39. Si filii Abrahm estis, opeia Abrahm facite.
C\p. Vli,—8. Vos, asccndttead dtem festum hunc. Gr.ece : st rivva TOU'ASpvay. STS, T« tpya. rov
Gr.ece : st? riu ioprov TKUTUV. Sed exempiaria quae- 'ASpvciy.irtoieire KV SI filii Abtahw esselts, opera
dain onnuunt TKJTJIV,sicul Yerc et Yeron. Abiuhw fateielts. Et ifa Yerc. et Brix.
8. Ego autem non ascendo ad diem feslum-isluin. rp 45. Ego auiem si ventalem dico, non creditis mihi.
Gisecc: iyi> OUTTCO stV rrp ioprovravrriv,ego Grsece : syw Ss Srt TJJV«)yi6EjKv
<zv</(?Ktvco )iyo>,o\>itio-reveriyoi.
nondtim ascendo ad diem feslum tslum. Biix. habet, Gat. legit, cgo aulemquia vetttalem.... Yerc, Veion.
eqo autem nondum ascendo ad diem festum hnnc. Sic et Corh., ego quiavetitalem dico,non credilis mthi.
innumen pene codices Grseci, niaxime vero anti- 49. Et vos inhonotaslis me. Grsece- xcttvyeXgariy.a-
quissimus ille Yalicanus tolo terrarum orbe celeber- CJSTS yt, et vos inhonoralts me. El ita Corb. Verc.
rimiis. liabel, non hononficatts. Veron. dehonotificutis.
9. Hmc cum dixisset, ipse mansit in Galilma. 59. Et exivit de templo. Grsece additur : SieXSwv
Gr.ece : TKOTC SE stTrcov KUTOI? ( Verc, Hwc dtcens StKftscrouauTwv,vai itapnyevOUTCOC;, ttansiens per me-
illis. Bn\., Hwc autem dtxit ets. Corb., Hmc cum diumtllorum ; et sic piwteriit. Brix. habel, transiens
dtxisset illts ), eyeivevev ry Valdaia, hmc autetn cum per medium eorum, el ibal. Quse verba non sunt in
dtxisset ipsts, manstt in Galilma. ms. Cantabrig. sed hahentur in Syro et Arabico.
13. Neino tamen palam loquebalurde illo. Grsece : CAP.IX.—1. El pimtetiens JESUS.IIIGrseco non
ouSst?fisv Tot Ttapp-oaia.Brix., nemo lamen fiduciali- est JESUS: nec in Yerc, Veron. et Brix.
lei, etc 2. Discipuli ejus. In Grseco additur, XsyovTsr,di-
26. Numquid vere coqnoverunt principes, quia htci centes. Et ita m Verc, Yeron. et Brix.
est Clnistus ? Gra-ce: MVJVOTE v.)to&S>c
eyvo>aav oi upypv- 7. Siloe. In Grseco esl Stlouy., Stloam. Et ila in
r(s Srt ovrbgiartv KXIJSCO? b Xptarbg, numquid veiei Yere. et Veron.
faqn&vefuni piindjifi** ww hic eu sem Ghrh*w? Et 8» @ui vidtranl ewn prlMi <?«?«mmdimw t»'at,
SS5 AD EVANGELIARIUMEUSEBH VERCELL. APPENDIX. S84
Grsece : onrvtftbg ov. Verc» quod cmcns,ct mendicvs A..lud. -Grsece . atjeg «UT/JV, eic rov yyepvj TOOhrv-
etal. Yeron . qnontam mendtcus etat, et cwcus otvayov yoj reropn/ev vvrb, s'tie rllain, tn diemsepul-
H. Iltelionto, qut dtcitut JESUSGrxce-: vv&portog tuuii mewservuvaillud. Et iti Bnx.; at pro in dtem,
)eybyevog'loaovg, homo, fjui dicilur JESUS.Et ita legu in dte. Veron quoque et mss. haheni, sine, ctc
Yeic, Veron. et Bux. G>secam editionem Giotms, aliiqne Latmaj ante-
16. Aônest hic lionw a Deo, qni sabbuium non poiiunt. Tanien Lalinam ahsohuulcodice^ Ganl.ibvi-
cuslodil. Gr.ece : brt rb avSSarovov ropei, qma sabba- gieiHs, Vaiicanus et ahi. in quibns legnur : lw
tutn non custodil. Bn\. iiahet, qtiia subbalum non eig rov fiyipvvTOOEVTKcptKo-1/.oj yov ropoao vvrb.
obsetvat. Yerc et Veion., quort, elc. 17. Qaando Lazaium vocavii. Grsece ;'OTI.Veron.,
ll.Quid dtcisde illo,quiupetuilocttlos iuos?Grsece: quia; Yeic, qiioniam, elc
ort xfvotfjs, quta aperuil : et Ua Brix.; Yeic habet, 19. Quia tnhil profwnnus.-GtT.ce.:«coristrs, •proft-
qttod anetp.il. ciiis. Lt uaYeic; at Yeron ptodestis.
22. Ut si quis eum confiteiclur esse Chtisliim. In 20. Qiddam Gcnhles. Gisece : "E))YIVSC; , Gtmci. Et
Grseconon est \crbum esse, nec legitur m Yeion., ita Veic, Coib. ei Yeron.
Yeic et Bjix. 26. Hononficabh eum Patet meus. In Gracco non
27. Dixi vobis jam, el audtslis. Grspee: wi ovy esi, meus, nec ieguur in Yeron. ei Brix.
nvovaare, et non attdistis. El ila Gat., Bih. ef Yeic. 28. Clattfica nomeniituin. In Caniabrig. ms. legitur:
50. Respondtl ille homo. Gwce : orte/pi&o6 av&po>- AO^KCTOV (rbv Ttovcou) iv rri Sb%orj etyov rtapv aot rtpb
itog, respoitdit homo. Et ita Veic. ahsque piononiiiie TOVTOJ vbayovyevia&ut, clut1ftca Ftltum tuum (Et lla
sVstvoc;. i//e. „„inmss.) m glona, quam hubut apttd ie ptiusqttam
58. Et procidens udoiavil eum. In Grseco, non est " mtmdus fieret.
verbiiin ptocidens : nec m Yeic- 51. Awnc judkhtm esi mundi. Grscce additur,
—
CAP. X. 8. Oinnes qnotquot veneiunt. Grsece: TOUTOU, hujus : et ita 111Veic et Biix.
itvvreg oaotrtpb iyov i?)6ov, cuni Gal...... venemnl 47. Et non euslodtertl. Gisece ; vut yorttarevao, et
attte me, non ctedtdetit. Et ua Brix. T.mien 111Alexandrino el
10. El abundanlius habeant. Grajce : -/Ktrteptaabv Cmiabrig. legitur, vui yo ov)i%o, et non cusiodient.
syjoatv, Mm., ei amplnts Iwbeaiil GAP.XIII. —24. El d13.ilet : Qutsesl. Grsece; TTJ-
"ll. Pro ovibus suts. lu Grset0 non est illud pro- OEcr0Kt rig vv EUJ,mtei1ogute, qws essel. Verc habel,
noinen, snts : nec 111Yerc et Brix. Sic versu 15, inlenoqa, qni est. Bii\., Cnrb., inieiioga, quis esi.
ubi legitur, j)to ovibus meis, in Giseco non esl illud, 27. Iiitiotml 111eum Saianas. Gi.cce: TOTS sto-i?)6£v,
meis : neque »1 Yerc, tunc inlioivit. In Bnx. quoque et Gat, legitui,
15. Non peiltnel ad eiitn de ovibtts. Grseee : ou tunc, -elc
jitsXst. auT« TrsptTCOV 7rpo6«Ttuv,non est ilh mia de ovi- CAP.XIV. —1. Credtlts m Deum, et in me ctedite.
bus. Lt iiii B.ix. Grajce : 7rtcrTEUETS eig rbv 0s6v, vvi eig ip.ertiarevere :
25. Loquor vobts. Gia?ce ; SITTOV iyXv, dtxt vobts. Cicditetn IJcum,eiinmcciedtte. Et iu Vcron., Veic,
Et 11,1Veic Tanien m Cantahng. ms. leguur, )v)S> Gai.etM'11., ctedite m Deum, etc Ai Yerc. et in me
iyXv, toquot vobis. cicdttis Sie Gr.vce posistim verbiim i^tud, TTICTTSUET
26. A'on es(is ex ovibttsmeis. Grapceaddilur, w&S>g anceps esf polest ejnmesseindicaiivi modi etintpo-
elrtovbyXv,stctif dixi vobts. E( na in Yeic , Yeron. lalivi.
et fhix. nce nmi feyrus, alnue oiniies G^.vcicodices. G ( 9. Qm videt me, vhiel el Paliem, Gisece : 6 eo>pa:/o>g
51. Susluleiunt eiqo ippules Judmi. Gia^ce : !§«- iye, iopv/e TOV IlKTepK, oiti vidtl me, vtdit Paliem. Et
crvavvovvTv)tv)i&ovgoi'lovSvXot,htistuieiuntetgoile 111Viron., Veic et Biix.;sed anie Paiiem,adduul
mtn iaptdes Judmi. Ei ua Bnx, Non csl i.imeu ilhid ei. Li Bnx. legilur me, post <jiti.
7ra)tv, 111Cantahrig. ms. 10, ATonciedittt. Gi.rce : ou 7rto-TEust<;, non cieclis.
CAP.XI. —28. S'lenlto. Giaeee ; )vBpa, clam, oc- Et ua Veic , Yeion. et Brix.
fulte. EtilaBnx. AtinCaniabrigiensi, ato>itfi,sileniio. 11. ATon£teditis. Gwce ; TrtorsiiETSyoi, credue
29. Suigit. Gvxce : eyetpervt. In Canuhiigiensi, mthi. Ei ila Yerc, Veion. et Bn\-
iyipBo,sutiexit. Ej.lta in Voic, Veron. et Biix. CAP.XV.—2. Tollet eitm. Grajce ; vipet avrbv,
57. Qui apeiuit ocnlos cmct naii. Gi.ece : robg tolltt eiim. Et llaVeion., iinx. el Yei<. El mox,
oif&ulyovgTOOTuy)o0, Jbsque verho ttalt. El iia in wBvipei,puigat, cum Yerc et Brix.
Verc, Yeron, et Bnx. 15. Jam non dtcam vos. Grsece : ov/irt vyvg)eyc,\,
41. Tuletunl etgo iapidem. I.i Grseco additnr, OJ jamnondico vos. Et na Verc, Yeion., Brix. eiG.it,;
nv (111Btix., ubi fneial) reBvov.i>g veiyevog. al mss dicovobis.
il. Etevalis sursuni. Aiwpji mss. h.ibent pro sur- CAP.XVI.—2 Obseqwumse ptmstare Deo. Gi.rce:
sum, eigrbv ovpuvbv,tn cxlum, ut Brix. Yeion. vero, )vrpeiav itpoatfipeivro> QeS>,saciificium vffeiie Deo.
ad cmlum. Et IU Verc
45. Qui venerant ad Mariam el Mariham. Grseci 9. ATonciedtdetunt in me Gra'ce : ou 7rto-TEJouo-tv
non habenl, e( Mattham; deest quoque in Yerc, non ctcdunt, etc. El )ta Ctnb. el Veron.
Yeion., Brix., Gat. el Min. f) 15. Docebilvos omneniveiitatem Gixce ; bSoyoaet
CAP.XII. — 1. UbiLazarus {uernl moidtus, qucm vyag eig rtuauv TJJVv)n&etvv,deducel vos m omnem
suscdavu Jnsus. Gr.iece legilnr : OTTOU OVAullupog6 vcniatem. Et ita Veic et Corb.; at Yeion. h.ibel,
re&vovitg.oveyetpevi/ ve/pS>v,ubt etat Lazaiif,, qut deducet vos m veiitale omni. Bnx. \ero, dtncjel vos
moiiuus fueial, quenisuscitavttexmoituis.lirw. habet: in omnem vetilatem.
ubi etat Lazanis, qut fueial mottuus, qtiem susalavit 20. Sed iristuia veslra verietut in gaudium. Grsece:
Jesui ex moi(uts,. Veroo. ubi etat Lazatus, q\u fuU i7)u7r>3 0u.coveig yj/pvv yevoaervt. Bnx. legit, tngatt-
mottnus, quem suscilavtt. dium cril.
4. Judas lscnttqles. Qrsece : 'IOUSK? Stiicovo?'i<r/«- 22. ATemo(o//e( n vobis. Grsece : ouSstc-v"pet v<f
pti>rog,Judas SimoiiisIscaiiotes. Etua Corb sed pro vyS>v,nemo tolht a vobts. Et Ua Yeron. Eliam in
Iscqrtoles legit Iscanolis. Bnx., SimonisSchanoies. Biix. lea;itur, aufett.
Verc, Snnon ... Scanolh. Verpn., Simon Scanotes. CAP XVIII.-—5. Nazatenum. Gisece ; TSvt,o>pvXo
6. Non quia de egeius pei tinebat ad eunt,.Grsece: Yernji. et Bux., Sazoteum.
ovyÔTtrtepi TCOV eye)evKUTCO,
7TTCOJ£COV BriX. !i.ontjltia• CAP.XIX. —5. Et vemebantad£11111.Hsec \eiha
de yaupextbuscuia ei eia(.~Yeic. e^Corb., non quod• non habenl Giseei codiees, nec Brix.
de panpeiibus cuia tlh essel. 54. LIUKSejwsapei utl. ln Gtaecoesl; svufs, vuhte-
lhui. Et loculos hatjens. Grseee: y)o>aaivoy.ov. vaiit Et ii,a tu Yeron.; at Yerc et Coib. habeni,
Brix., loculum, percussU.
7. Sin\teillatn, ut in d\em sepullum memservft il- ^ 37, Videbunt tn quem transfixerunt. In GraJCQ
885 1C0NCORDANTES LECTIONES. m
LXX, Zicll. XII, 10, legitur ; vcal iittSXiôvrairtpbg bgA 18. Ei omnes qui audiettiht, mirati sHnl^ el de his,
ye KV6'wvvaro)pyjoaavro,el asptcienl ud me, quontam m quw dicla eianl a plisiortbusad tpsds. ih GVsped:E6K0-
(vel, pio eo quod)tnsultavetnnl Sed apucl Aquilam, .1, yaavv tcepirS>v)K)JI6SVTCOV, cic., iniruti sunt de lus,
Syminachum, et 'Iheodotionem, st? 6v \\evivroauv. v. quw dtcia ei anl, etc, expuncia p u tieula conjunctiva
In Yerc , Yeion. el Corb., in quemcompunxeiunt. et, qu,e deesl eti.im in Yeic, Yeion. et Bnx.
CAP.XX. —1. El vtdii. Giajee ; p)irtet, videt. Et 3t 25. Et Spiitius sanctus eral in eo. Gra^ce : IV ai-
ita Yerc et Brix. TOV,supei eutn Et ila Yeic.
20. Et lalus. Gr.rce :w.ir-ov rtWevpav«UTOO,el 27. Pmenies ejus. HJud ejus , Graecilihri nulli ha-
latus sttum. iii ita Gal. el Yeron. bent; sed yoveXg lantum , anle TO7r«tSiov,ut Yerc.
25. Fixut am clnvoittm. Gr.i'ce ; TOV TUTTOVTWV i)cov,
v, 55. El eiul pulet tjus, el malei. In Giaco : wi «v
ftguiam clavoium.Et lta Yeron. Similuei pro eo quod id 'lo>aof/vl jj ynrop «OTOO, ei eial Joseph, et inatei e]iis.
esl in Latmo, e( tnttlam dtgitum meum in locum cla- 2- Et u.i in \eic, Coib., Yeion. et Brix. In Caniabn-
vorum, Grajce leguui, eig TOV TUTTOV T5Vjj)wv, m fi-
i- giensi vero ms. legitur, vui nv itarop yairi yoroy,
guram clavontm. Ab auclorenosir.o Lalinse editioms is ab-que KUTOO, ej«s.
1
Vulg.ila lectum cst, TOTTOV, non TU7TOV. 54. El tn stgnuni, cui conltadicelut. Grsece : «VTI)E-
CAP.XXI —12. Et nemo audebal discumbeitlium. t. yoyevov.Yeic, qttod conltadtcttur.
Grsece :... eroiyu TWV Yerc. et Biix., ai<-
y.u&-orS>v. i- 58. RedempttonemIstuel. Grsecicodices et Gothica
debat ex disctpulis. Yeion., discentium audebat. \ersio, )uTpwo-tvIv '\e'povaa)-op.Yijion. el Bii\. le-
22. Sic eunl volo manete. Grsece : fav KUTOV Bi)o>
o> gunt, tedeiitpiionem Hieiusalcm. Et ita Corb. Jen<-
oivetv, si eum volotnaneie. Et ita Biix. " salem.
40. El confottabatur. Biix. confortabalur spititu;
S. LUCAS. ut habet idein S. LucaSetianl cap. i; 80, de Joan
CAP.|, —2. Et ministti fuetunl setmOnis.Grscce: ne . Puet autem ci escebat, el confotlabatur spirtiu.
TOU)6you. Brix. veibi. Conjottandi verbum liileidum m saeiis Litteus de
5. Vtsumest et milu. In qnodam ms. Cantuariensisi vinbus corpons accipitur ; ut Aet. ix,' 19 : Et cum
Grsecohocloco additur, vaiUveiyuri ayia, elSpttilutn acccptssetcibum, cOixrORfATUS EST. Qu.ue nonnulli
sancto, ui eli.iin in Veion. Gr.eci codices legunLhoc loco,s/paT«to0TOTrVsuâTt,
12 E( (imor trtuti. Grsece : IVETTSCTEV. Yeron. et!t confoilabalut spittiil. Qliamquani ni Cantabngiensi
Brix. legnnl, cecidtt. nis. \ox llla non apparet.
29. Quw cum audtsset.In GrsecD: o Ss ESoOo-a. Gat. 42. Secundum consueiudinemdiei fesli. Addit rns.
habel, tpsa autem cum vtdtsset. \eion. tjudque,Yerc,, CaniabngienSis : TCOV 'Afujicov.Et ita Veic.Aij/moinnit
Biix. ei Corb. ieguni, tpsa aulein tii vtdit. 45. Pai enlesejus. In Giseco: 'icocnjcp wi o yorop
29. Qualts esset ista salutalto Athlil hoc loco qni- avrov, Joseph, et tnuter ejus, ht \eisu 55. Et na in
deill ms. codex Cintuaiiensis , 6TCOUTCO? ev)byoaevv Coib., Yeion. et Bnx. Cantabngiensis habeL, ot ô-
vvrrrv Yeron., Bnx. el Corb leguut, quod stc bene- veXgU.VTOV.
dtxnset eum. Qiiam lectiOneni etiam Yerc habuissee 45 Requtretttes.Grsece, ?IJTO0VTEC;. Yerc etYerofi.,
videtur, btel qiiajd.un hlterse nunc sinl OblittfeiaU?, , qtutienles. Caniabrigiensis, KVK^TOOVTS?.
nec ampliiis legi possini. CAPIII. — 7. Ul baptizaieniui ub ipso. In Canlabri-
55. Quod nascetut. Graece: TO VSVVWIJLSVOV , quodd gien-,1nis. EvwTrtov «OTOO, coiuin tpsot Et ita in Veroh.
nasciim. El Ua Gal. Sed videtui, qiiod luturi lem--G 8 Et »e ccepentisdtceie. h\ Gra^coVuIs;aio wi y.ri
poris verbo usus sitangelus, quod nascelut. Neque e vp%oa&e )eyetviv iuvroXg In Bnx., el ne incipiatts di-
enun de coiiceptione Chnsli hoc loco agitur, sed dee ceie inlicivos. ln Caiuabng., vai jxv)S6|«TE)eyetv iv
naliviiate ipsa : alioqum diceret Angelus, <7itodm1 iuvroig, el ne puieits dicete ttttta vos.
te, non <7«odex te; ui Matth. i, 20 : Quod enttn tnii 10. Qutd etgo fuctemus? lu Cantabiig. ms. additlir,
ea nattim est. IVKao>BS>yev, tit sulvemui, quod iieriun repetilur \ersti
50. Et misericotdia cjus a progente in piogentes,, 14 Yeion. et Gat. habenl n( vtvamus.
ttmenttbus eum; ut )n pâlmo cu, 17 : Mtseiicoidta i 14. Extsiitnanie autem populo. In Grseco(eiiam ms.
ntitem Domint ab mtetno, el usque tn wternum supeii Canlibi ): TipoaSo/uvrog SSTO0)KO0. Ill Blix., speiaille
titnentescum. Ill Gr.eco est: vairb e)eoguvrov eig ye- autem populo Piit.ini nonnulli, quod Vulgatus infer-
veugyeveS>v. Yerc. et Veron. habent, el tntseiicotaia% pies>So/ovvroglegeiil, pro itpoaSo/S>vrog ; vel, quod
ejus tn swcula swculotum. Ahi niss. legunt, eigye- ani.inuensis Latinus scriiitent existitnanie, pro ex-
veiv vui yzvevv,cuni Coib. et Bnx. in ptogemem elt spectante.
piogeniem. 16. Vettiet ttulem. In Graxo Ynlgafo, epyjrut Ss.
65. Joanim esl nomen ejus Ilic addit nis. Caula- In Yerc, Bnx. el Gat., ventt autem. In Canubrig ,
hrigiensis : vai rtapvypfjya s)u6u o y)S>aavavrov. 6 Ss ipybyevog,qut aulem ventt. El sic ubiciiriique le-
Veic quoque, et con\esiiin solula est hngna ejus. giiui ]ii"Latina edit., qui veniuius es(, in Giaecoest,
Ifem Veron. ei Corh., et coniinvo tesolula est hngiial 6 ipybyevog.
ejus. Quiniobtem versu sequente ouniiuiit hajc \er- i9". Fratrts sui. In GrsccoYulgato additur^ $t)irt-
ba, ilhco et hngua ejus itov, qua voce alii mss. Gr.ici sat multi cirent, uii
CAP.II.—2.A Pimside. In Gr.eco legitur, oyeyo-' - ^ eiiain nostn Lalini Veron., Yerc et Bn\.
vevovrogrog SvpivgKvpovtoJ.In Bfix. Pnestde Synm> CAP.IV. — I. Agebaltu a sptttlu. Gisece : oyeroiv
Cyrino. Qm iioiniife utnveisi Otbh Romaimm oinnei TWrtvevyart, agebaiui in spntiu. Ei IU Corb. etBrix.
iniperuiin inlHhgi vcisu piimo \oliieiiuU, n arlu- '2. Diebus quadiagtnla, el tentabatut a diabolo. ln
Iraii, tiici non poiuhse Uciani a Prseside byn.u de- Gl.JCO: oy.ipvgreaaapa/ovrv rtetpatbaivog.Yerc ha-
scnplionem hanc umveisi OihiS,,ul appell.ilui versui bei,die/rasx\x\c«in(ei«;)laie(»i. Veion., diefcwsxxxx
i-.to secuntlo, prajpositio.iem a expnnxeie in suis3 templabalut. Gat. \eio, temptutut.
exemplaribus : ul f.icla t.iiUuni intelligeretiir, quo} Ihid. Esuittt. In Gr.eco : varepovirteivaae, postea
tempore e^set llle Syriu piseses, non laiutn ab ipso. esmiit. Et ita Bnx. in CanUbiig. lanien non est il-
4. In Judwam. Ms. Caniabrig., EICy^v 'iouSa , mi lud , varepov.
lenam Juda. Verc babel, tn teriuiu JuUwam. 5. Dtc lupidt huic,ut pams ftai. In Cantabiigieiisi,
9. Stelit jnxlaillos. In Gi.eco, STTECTTHauTot?, ns(Ki'(
( tva ot )t6ot OUTOC aprot yivo>vrvt,ul taptdes lsli panes
ilhs El ua io Brix. fiani. \eic quoque viJeiui legi^se, fianl panes. Forte
EotJeni.Et cluritas Dei. Gr.rce S6>>Kuptou.Yerc ex Matlhco.
quoque, el Brix legunl, Domtm. 5 OiZiistertm. In Grajco Yulgato, rog oivovyivng.
17. De puerOhoc. Gi3Jce.7rsptTOO-rtvuiiovrovrov. In Cant.ibng vbayov, munch: et lla in Bi-ix. ex
Sed illud TOOTOU non habent mss. Caiuabngieiisis,, Matihoeo.
Yerc. et Brix, 8. Dictt tlli. Hicaddunt GraJcilibri Yulgati: UTTK?!
S&7 AD EVANGELIARIUMEUSEBII VERCELL. APPENDIX. 888
oTrtcrt» ftou,J«T«VK,cum Yeron.,i)fldepos(me,S«(fliias. j\k matri suse unicum: non quem unicum pepererit ma-
15. Et magnificabatur. Grsece : So!;«£6t/Evo<;. Verc. ter sua.
legil, honorem accipiem. 16. MagnificabanlDeum. Grsece : iSo'c-«?ov, glorifi-
18. Sanare contritos corde. cttbant, ut alibi superius. El ila Verc
19. Prmdicare caplivis lemissionem, el cwcisvisum, 17. Iti universam Judwam. ln Grseco : sv oio TV?
dimitlere conftaclos in remissionem.Origenes, Euse- 'lovSaia. Etitain Yerc, in tola JwdtBa.Yeron. quoque
bius, Augusiinus et Beda, omiilunt priorem sen- hahet', in univeisa ludwa.
tentiam ; posleriorem, retenia priore, Theophy- 21. El ptagis. Grsece : wi yvarlyav, cum Yerc,
lactus. Hieronymiis in caput LXI Isaiaj, citans hunc et veibenbus.
LUCJJlocum, servat utramque. Mss Graci nonnulli, 57. Muhet, quweratin cwitaie peccatrix. Graece :
quos citat Lucas Brngensis, et codex Cantabng. yuviisv Tvirtoiet, rirtgov ayaproAbg,mulier in civitate,
omiltunt illud, sanare contrilos corde, cum Yerc, qum eral'peccaitix. Et lta Veic et Yerora.
Yeron. et Corb., tametsi est apud Isaiam. 42. Quis eiqo eum plus dtligit ? Grsece : rig ouv
58. In domuni Stmonis. Addit Cantabrig. nis. vai KUTCOV. Et ita Brix., <ji«'setgo eoiinn, elc.
'AVSOEOU , e( Andiew. Et ita Corh. el êron. ex 44. lnitavi domum luam. Gisece : elaH)Bbv aov elg
Marc i, 29. TVJV otVicv, juxla Yerc, Yeron. cl Bnx., iniravi
Ibid. Magnis febiibus. In Grseco, avveyoyevo(in (Biix., iiutom ) in domumtuam.
Cantabrig. vareyoyivo ) rtvperS), febie magna, ut ha- CAP.YIII. — 2. A spinlibus malignis. In quodam
bet Yerc Corb." quoque legit in singulari numero, ms. Grsec : «TTO In Bri\., ab infiimitatibus,clc.
VOO-WV.
febri. <
T»ln Yeron. infirmiialibus, etc.
CAP.Y. — 1. Cum turbm iiruetent in eiim. Grsece: 5. Quw intnislrabant ei. In Giseco Yulgalo , «UTW ,
sv TCOT6V6'J^XOV E7rt/sto-8«tKUTCO. Yerc. habet, dum ei. At in Canlabrig. et altero Rob. Slephani ins.
tmba incumbttei. auTot?, eis: ut legunt Brix. et Gat. et habetur simi-
2. Descenderant. Grsece : «7rof?KVTE? vrt avrS>v. liier m Sjriaca versione : ul ad Aposlolos referalur
Brix., descendentesde eis. simul, et ad Chrislum.
5. Prmceptor. Grsece: E7utrrKT«,prmses, prmfecle, 4. Cui» antem lurba plutitna convenirent. Grajce:
qui prwes et ptmcipts, qui positus es ad piwcipien- o-uvtovTo<; SE O^XOU. Yerc, convenienteaulem luiba.
dum. Tamen ms. Canlabrig. habet, StSa<r/«)s, cum Canubng., O-UVE)66VTO?.
Yerc, magister. lbid. Dtxil per stmilitudinem. Grsece : At« 7r«p«6o-
6. Rumpebatur aulem rele. Cantabrig., S>areT«SiV- )v5c-. InCanlabrig..£t7rs rtvpuSo)-ov ravrov ttpbguvrovg.
TUKpoaaea&at,ila ut relia rumpet enlur. Bnx. quoque In Veron., dia;i(simihludtnemadtllos (a/em.InYeic,
habel, tta ul rumpeientur reliw. dixit paiabolam, etc.
7. Ita ul pene metgerenlur. In Grseco Yulgato non 27. Vit quidam. In Grseco additur, s/ rogirokeag.
legitur illud pene; nec mVerc, Corh., Yeron. aul In Veron. etBrix., de civttate.
Brix. In m&.Canlabrig. est, itapv.rt. 28. Is ul vidil JESUM. In Grseco: tScivSETOV 'IVJO-OOV,
10. Eris capiens. Grsece: sirv?t,o>ypS>v. Yeron. et videns autem JESUM.Etita Yerc.
Yerc habent, eiis vivificans. Oorb. quoque legit, 28 Obsecro te. Grsece : Sioyvi aov. Yercellens.,
vivificans. oio le.
21. Aîsisolus Deus? Grsece: ei pj ybvog6 @ebg. 42. El conligit, dum itet, a tuibis comprimebalur.
Cantabrig , st yo etg b Qebg, nist unus Deus. El Ua C < Gisece: iv Si ro>vTtayetvKUTOV, otbylot avvirtvtyovKUTOV.
Verc Yerc. h.ihel, dam irel tutba... "ut suffocatenl eum.
CAP. VI. — 10. Et tesiilutu esl manus ejus. In Coib comptimebaiur, ul suffocaienl eutn.
Grseco additur, vytog i>go a)lo , sana sicut alleia. 47. El procidil anle pedes ejus. Grsece : vui itpoa-
In Brix. quoque habelur, siciu alteta , et in Yeron., iteaovauKUTW. Biix., et ptocidtlanteenm.
sictit alia. Ex Malth. xn, 15. In Alexandrino ms. 49. Ad piinctpem Synagogm. Grsece : irvpv. TOU
.aliisque additur, vyibg, sana, tanlum. u.pyjavvuyi>yov, aptincipe Synagogw. Et ila Yerc. et
17. Et Tyti. Deest conjunctio v.vi, in Grseco, al- Veron.
quc in Yerc, Corb. et Brix. CAP.IX. — 1. Duodecim Aposlolis. GrseceiTou?
42. Ipse in octtlotuo ttabem non videns. Ms. Can- Si>SevvyuOorvgavrov, duodecan dtsctpulis suis. Et
labiig., vui iSov v?Ibvo; iv TWao>Q!f>&u),yS) UTr6/stT«t. ita Yeron. At Cantabngiensis ms. et Alexandrinus,
Yerc, Yeion. el Corb. habeiU,'el eccein oculo luo et alii multi babent dunuaxai, TOU?; SWSSVK, duo-
( Corb., sno ) trabes (Yeron. (ratns ) subjacet. decnn.
45. Os loqmtur. In Grseco : )«)st TOaroya «UTOU, 4 El inde ne exealis. Grsece : vvi kveXBev e%ipyja8e,
os
loquitui ejus. Et ita Corb., Veron. el Bn\. Yerc. juxta Yerc, Yeron. et Corb., e( inde (\erc, exite)
babet, »7/ms.Sed in Carilabng. non esl illud, «UTOU. ptoftciscimini. Al Luc. \, 7 : Nolile hansiie de domo
CAP.VII. —4. Ad JUSUM.In Canfabrig. ms. deest in domum.
illud, itpbg TOVWouv, ut etiam in Verc Sed in 10. Qui esl Belhsaidm. Grsece : stV TOTTOV epoyoj
Grseco Yulgaio legitur. 7T6)EWC;-/K)OUU.EVV7<;
Bvj6o-KtSa,juxta Verc. et Brix., qui
9. Sequentibus se turbis. Groece: TCO«j'o)ou6ouvTt j) legunl, in locum deserium, qui vocabalui (in Brix.,
«UTCO oy)o>.El ita Yerc, sequenti se tutbw. dtcilui) Beihsatda. Gat. quoque habet, Belhsaida.
Ibid. Amen dico vobis. Non est lllnd amen, in Yeron. vero, Belsaida.
15. In omnem hanc tuibam. Grsece: eig itavru TOV
Grseco Vulgato,nec in Yeron.; at est in Cantabri- )KOV in omnem hunc populutn. Et iia Yerc.
TOOTOV,
giensi. 28. ElJacobum, el Joannem. In Grseco, nomi-
Eodem. i"?iIsrael. Grsece: ouSsiv rS>'io-pavjX. Brix. num vui 'iwavvov,vai V-/w6ov.Et
habet, nec in Isdrahel. Canlabng. OUSETTOTS , iiuui- ita inordinepermutaio,
Veron., Yerc, Brix. et Gat. At ms. Cantabri-
quam. Vulgatam editionem sequitur.
11. Deinceps. Grsecc : sv T*IE^VJ?. In Alcxandrino' giensis 51. Excessum ejus. Graeceesl TV?V
s'vTW B rix. in die. si;oSov,exitum.
ms., i%og. legit, sequenti Ei ita Brix.
12. Et ibant cutn eo discipuli ejus. In Grseco: ot; 56. El dum fieret vox. Graece vvi ev rS>yevia&ui
yuBorai KUTOO tyKVot, cum '
Yeron., discipuh ejus TVJV cowvvjv, e( cwinfacta essel vox. Verc hibet, et
'
mttlti: ut alii, prseler duodecim, comiiali tunc cum facla cst vox.
fmsse JESUMexistimenlur. 58, Obsecro le. Grsece : Sioyui aov , vro te, ut
12. Ecce defunclus. Grsece: vai iSov,el ecce. Et itai Yereellensis
Brix., Yeron. et Yerc. 59. El dissipat eum. Grsece: artbpvaaet avriv, dis-
Ibid. Matris suw. Grsece: ryjjnrpl KUTOU , matri'. cerpit eum. Verc habel, discarpil illum.
su<$.El ila Brix. Dandi cases signihcat supersiilci"• 44. i?! eotdtbui veetfis, Ormce s tk f«4>fe4/'t7i*<
889 CONCORDANTESLECTIONES. 890
Yerc, Yeion., Brix. et Corb. ieguni, in amibus A 2. Nthtl aulein. In Caiilabiig., ouSsv yvp, nihil
vestiis. enim. El ita in Veie.
48. Hic major esl. Grsece: OUTOC- SOTKC yiyag, lnc 5. In /«mine djcen(a).Grsece : svcowTt «youo-6v)o-ET«t,
eiitmaqnus. Verc. habet, hic esl magnus. in hniiine audtenlur. Et ita Brix.
54 Et consumultllos. Addunt Grajci codices : w? 5. In cubtcuhs. Graice : sv roXgrvyeiotg, in cella-
vai 'H.)iag'eitoioae,cum Verc, Yeion. et Brix., sicut rtts. Ei ila Vind. ut versu 24, rvyeXovcellanutn est.
Hehas (Brix., e( Helias) fectt. 12. Quid opoitealvos diceie. Gisece : « Sst ehteXj.
66. Animas perdet e. Grsece : -fyvyj^guv&pi>rto>v , Yeic , Veion., Brix. et Vind. liaheiu, quwopoitel
animas hominum. diceie. Mm., tjwt)?.
57. Quocumque ietis. In Grseco additur, Kvpte, 18 Et majoia faciam. Groace . ot/oSojtvicrw,mdi-
Domine. Et lta in Brix. ficabo. Ei lU Yerc. et Brix. Sed m Canubng. legi-
CAP.X. — 1. Sepluaginta duos. In Grseco Yulga- lur, Trotvjo-w, faciam.
to, eSSoynrovrulanuim, hoc est, septuagtnia. El Ua 20. Cujus eiunt? Grsece : Ttvt 1'o-Tct,cui erunt?
in Yeron , Brix. et Syriaca versione. In ms. Canta- Et na \ incl. Al in Cantabng. ms.' Ttvo?earat. Geniti-
brii?. o§', hoc est, sepiuagmla duo. In alio ms. 6 yu- vus, poieslateni ac dominiiim; daiivus, usum de-
&orag, seplnagtnia disctpulos. Foneut cum Septua- clarat.
ginla senibus e\ Lrael, quorum ineniio esi Num. xi, 51. Quwrite piimuni Non esl lllud piimunt, in
16, 24, 25, conlerri isti possent, et cum septuaginta Grseco; necleguur m Yeron., Yeic, Brix., Coib.,
palmis, quse m Elim juxta aquas fonliiim duodecim Gat. ant Mm.
creverant, Grseci lihii quidam manuscnpti non T "
51. Eijusltliam ejus. llsecquoquedesiinlinGrseco,
LXXII, sed LXII, legerunt ln boe Lucse loro. et iu Yeic, Yeron., Brix. ac Yind.
6. Ad vos reveilelui. Grajce : etp'vyag, elc. Veic 55 In mambus vestns. IIJJCverba non sunt in ullo
el Veron., sitper JIOS,etc At in Canlabiig., itf vyvg Graeco codice, sive edito, sive inanusciipto, nec in
uvuarptyet v? elpovn vyS>v,ni vos totiveiletut pax Yerc, Veron., Bn\. aulGal.
veslia. 59. Qua hota fm veniiel. Grsece : E'^sT«t, venit,
11. Eliam pulverem, qui adhmsit nobis. Alexan- Et iia Yeron., Biix. ei Vmd.
drinus, et Cantabrig. ms. eig rovg rrbSug vyS>v. 42. f3.teinconsiiluit. Grsece : 6v -/«TccrTVicrvj,
quem
Brix. in pedibus nostiis. Yerc, tn pedes. Yeion., consiituet. EtiuYind. et Brix.
Mm. ei Vind., in pedtbus. 49. Et qmd volo, nisi ut accendalnr ? Grsece : ratTt
17. Sepluaginta duo. Grsece : septuaginla lantum, 6i)w, st v]Sv;avof&o. Yeion., Corb. el Ymd., el
utversti i. Ei ita Yeron., Brix. et Vmd. quidvolo, st accendatur. In Coib. lamen et Yind.
19. Et nihtl vobisnocebtl. Grsecc jyag OJyo vSt- deesf, eic.
voaei. Yerc, Yeron. ei Yind vos nocebu. CAP. XIII.—4. lu Stloe. Gr.ece : sv Tw2t)wt/u.
20. In cmhs. Canlabng. iv rS>ovpavS>,m cmlo. El Bnx. et Yind., Stloam. Gat., Syloam.
ila Verc.Veron., Brix. el Vindeb. 7. Tertam occupat. Gr.jce : rov ynv vurapyeX.
58. In quoddam casiellum. Grsece : eig v.i>yovrtvu. Yeron. et Coib. hahent, iertam evacuat.
Yerc. habet, in vtcumquemdatn. 8. El hoc anuo. In Gr.fco Yulgato : vui rovro TO
CAP. XI.— 2. Adveuiat legnian ttmm.ln Grseco erog. In Yerc, ct hunc annum. In Cantabiig. sTtTOU-
Incaddilur, Ftat volunlas lua , stcut in ccelo, ct m TOVTOV EVtKUTOV.
tena. Et ila ln Yindeb., Biix. et veisione bynaca. C 10. Sabbalis. In Cantahrig. TCOav$6uro>. Et ila
ln Veron. quoque legitur, fiat voluntas tua m cmlo, in Yind., Sabbalo.
el in tena. In Yerc tanlum, fial volunlaslua. Ibid. in synagoga eotutn. Giocce : EVyta rS>v
4. In ieiuaiionem.AdduiitGrseci codices, ut sit in- avvuyo>yS>v, in wta synagogaium. El ila in Ycron. ;
legra hic oratio, quahs est apud M.itthseum, «X)« setl Biix. habel, in quadam synagoga. Cantabng. co-
p'ucr«toyug uitb TOUrtovopov. Corb. et Veron. quo- dex ms. secutus ediiioneni Vulgaiam, lcgit, sv TVJ
que habeiit, Sed hbeia nos a tncdo. Yind. et Brix., ajvvycoyriavrS>v,m synagoga eotum.
sed erue (Yind., eripe) nos a malo. 12. yocaujlefln: ad se. Gisece : rtpoaeoi>vvae,lan-
7. In cubtli. Grsece : s<V•cmvoirov. Et ila Yind., tum. Brix., Gal., Min. el Yind. habeni', vocavit ad
in cubilem. Canlahiig. lainen, iv TV? /oiro- se Ai hoc totum , vocaoii eam ad se , C.iiiubiigien-
11. Quis aulem ex vobts patrem pelttpanem, clc sii ms. oinitiit.
Grtt'ce : rtvaSi byS>vrbv rtaripa uiroaet b vibg Blix. 15. Hypociilw. Giscce : bito/ptru , hypocttta. Et
babet, qnem aulem ex vobis palrein , st peneitl fihtis. itaBnx.
Yeron., a quo autem ex vobts petet fihus. Yind. et 16. FiliamAbiahw.GrX.ce &jyuripa'A(>puuyovauv.
Corb., aquo autempatie ex vobis pelei fihus. Gat., cx Yerc, Ciim sii fiha Abialtw.
vobispattetn pelttl filius. Mss.exvobis filiuspalri petul. 25. Ci<?)iaulem mltaveiit palet faiiiihas. Grsece :
15. In Beelzebub. Gisece : sv Bss)?sSou), tn uf OJ vv iyip&o. Veron , ex qtio suttcxeiu. Ta-
Reelzebul : El lta Ymdeb. ei Bnx.; <u\eion. etGai. uien Cuitabiiaiciisis ms. seculus edifioneni Yulga-
habeiit, Belzebul. Corb. \eio, Belsebul. tam, habet, eiai)&o,intraveril.
20 Petvenu in vos regnum Dei. Grsece : EOOKCTEV y. CAP XIV. — 2. Homo qiitdamhtjdropicus eral ante
•
ECO' vyag, prmvenit ad vos. Yeron. et Brix. hdbeni, iltum. InGrsecoYulgatO,v?vuSpco7rtvoc;Ej/7rpoo-6EV«UTOu,
pimvenitm vos, etc erat liychopicns unte tllum. In Canubng. ms. deest
41. Qttodsupeiest. Grsecelegitur, TC> SVOVTK. Quod vox llla, quidatu. Et ila in Yeron. ei Corb.
verbum aln vertunt, quw suppelunt, qnw penes vos 4. Ipse veio appt ehensum.Grscce . vui iiti)v8bye-
sunl: alii. qum intus cxsislunl : aln, qum sunl; ut vog. Verc,?rjse tlaque adprehendens.
hahet cod. Yeronensis. 8. Gum mvtlatus fuerts. In Grseco addilur, U7r6
44. Vm vobis. In Grseco additur : ypvyyvreXg,wl rivot;. El lta in Veron. elBrix., ab uhquo.
$vptavXotvitovptrui, Sctibm el Phansmt hypocttiw. 28. Ad peifictendum. Gr.rce : rv rtpbg vrtvprtaybv.
Ei iia in Yeron., Brix. et Vind. qui tamen omiilil, Verc habet, quw opus sunt ad consutnmandum.
hypoctiiw. Brix., qumopus suttl ad pet ficiendum.
49. Mtiiam ad illos. Graece : eigKUTOU?, in tllos. 55. Omntbus quw posstdet. Grsece : rtvai rolg
Et ita Yind. et Yeron. eavrov vrcapyovai, omnibus suis facullultbus. Et ila
CAP. XII.— 1. Muliis autem tutbis ciicumstantibus. Verc
Grsece : £7rto-uv«x6Eto-wv. Brix. habet, congiequtts. 55. Sed foias mitteltn. Gr.Tce, absquc pailicula
lbid.A((endi(e. In GraJCO:rtpS>rovrtpoaiyjre ivvroXg, adveisativa nvtlenl sed, §u))ovatv KUTOV Yeion. quoque ha-
pninum atiendtte vobisa feimento. Bnx. habet, pnmo bet tantum, *— 1'ublicani. eum.
attcitdite vobi$ u feipienio, Yeroni,.«. vobisit, YeiC. CAP.XV. li Grsece : itknts ol te-
H Viadi, pH«nsj«s.! fw«sf BtimsefwUkrtni,EtHa Ysrei. ftfisi es VJH^
801 AD EVANGELIARIUMEUSE&II YEKCELL. APPENDTX. 812
14. El posiquum omnat consummassei. Gisece : *âat Veic hahei, inirotssel manere. Brix., inttaiii
^KTravvio-c/VTOf; Ss auToO7r«vTK.VeiC h ihel^ cumque manere
consmiipstsselomiua. Yeion., Brix ei Yind.,... con- 15 Setvos. Gi seceJ rovg SouXou? TOUTOU?. ln Biix.
sumpsit... legitur, senos tllos.
17. Hic fame pereo. Abest a Grseco adveibium Ibid. Ul scitet quantnm quisque neqolialus esset.
istud, htc, qiiod locum a domo paterna longe dissi- Grajce : tva yvw rig TI Stertpuyyai-evauro,ut scnet
Uun indicat.Sic etiam ibi scnpium esi, TTOO-OI fueroVoc quis quid negoitaius esset. Yeic habei, ui scnet quis
TTKTOOC yov , quanli meicenant puitis mei : et lta qutd neqoitatusfuissel.
in Yeic, Yeron., Brix., Coib., Gat. ei Mm. !n Yind. 25. Ul ego veniens. Graace : vui lyi> l)6wv, et ego
qtioque,... inetcenatn pahis..., pro eo quod est in vemens. Eiiia Yeron. el Brix.
cdiiione Vnlgata , m donto pairis mei 26. Ei abundabii. Istud in Grseco deest, ui eiiam
25. Etmanducemus. Grsece: vai cpuybvreg.Biix., in Verc, Bn\., Coib. et Yinii.
e( manducantes. 28 P!<Ecedeiini.Gr33ce:s7ro/)susTo,«/ifl(.El ilaYerc
25. Etchoium. Graice vui yopo>v,et choros. El ita 57. Omneslutbm discipuloium. Gra>ce: 7r«<;by)og,
Veron. oinnts multiiudo. El ila Yeic.
CAP. XVI. — 1. Diffamatus est. Grsece: StsgXr,6v?. 59. Detmbts Gi sece : artbTOUoyjov, ut \ ersu 57.
Yind, hahet, delatus eiat. Verc et Bnx., detutba.
2 Yjl/icare. Grjjce : oi/ovoyetv. Yerc , admi- 45. Coanguslabunt. Grsece : eruvst-oucri, continebttnl.
nisltaie, Et ila Yerc
6. Acctpe caulioiiein luant. Grore : ypvyyu , hl- 47. Ptebts. Giobce )Kou.Verc, Biix.et Gat. popuh.
tetas. Ei lta Veron, et Corb. Caulto diutur, quia I" CAP. XX..—i. Conveneiunl. Gr.«.ce; ITTEO-TWKV.
•
per eis litieras cavetur credilon, ne debilor ei ne- Yerc lubei adstiiaunt
gaie dehilum possit. 5. Respondete iniht. Gropce: vvi etrcari yot, el dici-
9. Mammona Hoc veibo Syriaco signiflcari temihi. ELua Brix.
dmlias , hujus oralionis senes el «yo)ou6t«ad- 20 Eum in seimone. Grscce • «UTOO )6you. Corh. et
inoiiet, In Gr.eeo Yulg.uo scribiinr yvyavv ~. et Ymd. setinoiiesejiis. Verc ilhus.
ia in Verc, Veron. et Biix. In Canlabugiehsi la- 27. Qid negaill. Grsece : ot «VTtXEyovTSf;,qui vonlra-
men ms., yvyyovv. dicunt 1esmt ecttonemnon esse. Et iU VerC.
14. Qui etant avati. Grsece : <?t)vpyvpot.Yerc 57. Secus tubiim. Grsece : E7rtTV?? (SKTOU,in rubo.
amalotes pecnnim.Omius ainoi pecunise a Deo repre- EL ua Corh. et Bnx.
henilinii, qui sit cum avariua cmijunclus. CAP XXI —•4. Ex abundanti sibi. Grajte- ev TOO
21. Elnemo tllt dabat In omnibus libiis Gisecis 7rspto-o-EuovT05 «uTot?.Verc h.ibet. de quo super iihs
hvs deMint; ut eii.nn m Yeie., Veron. etBnx. fuit. BiIX ex eo qtwd abundavit iliis.
22. Etsepuilus est tn injeino. Gisece : wi ervoo. 7. Cum fien incipienl. Gr.tce : 6V«vy.i))ri rvvra
Yeron. et Bi ix. h.ibent, e( sepnltus esl. Prajclaia an- yivea&at.Corb. el Vmd., cum fulmaeiuiu.
litheiis in Latino Vnlg lextu lulget : ubi mendici \k Non prmmcdtiuii quemadmodum lespondealis.
sois tillima ulinnjj pauterdivilis sorti egregie oppo- Gi.j>ce: yo irpoye)eravurto)oyrj&ovul. Yerc, nonpttus
niiur : dmn ille, ponafus ab Angelis in siiium Abr.i- meduate, quomodo rattonem leddttlis.
hc dicilur; lste, non sepulius laiuurn, nt in Grseco , 16 A paienlibtis. Groece: /vi vrtb yoveav; el a pa-
ei lii duobiis ex noslris codd. legitur; sed , sepulius (Q lentibus. Ei Ua Veic
ininfctno. 25. Pressiiia magna. Gr.cce • «vay/v?yeyid-o.Verc.
2i. In aquam. Grsece . USKTO? , aqua. Et na wecessiicsmagna.
Brix. 25. Piessuta gentium. Grsece: <ruvoxv? s6vwv.Verc,
25. Receptsli bona. Grsaee : «7rs)af?sg cruTKuyv&v, comptesswgentium. Biix , occursus qettiium.
leceoistt lu bona. Et ita Veron. 26. Aiescenitbus.Gr t ce : «7roi|/ux6vTw-J.In Yere. le-
28. Inhunc locum toitnentotum. Grsece : fiuavvov. gilui, aie\iigescenlibus.
Yeic, ciuciattts lbid. Vhtules cmloium movebuiitut. Grsece : «t
CAP.XVII. — 14. Dum irenl. Gra?ce: sv rS>vrtvyetv yup SvvayetgrS>vovpavS>v av)ev&oaovrvi.In C.intabiig.
«UTOUC-. ln Vcron., Coih., el Vind., leguur, dum ai yvp Swuyng ai ev rS>ovpavS).In Yeic. et Corb.
vtidunl Viuutes enim ( m Coib., nam ftitutes) qum sunt in
10. Gtatias agens. In Grseco additur, «UTW,ei. Et cwlo.
ita lii Yeron. 27. Cttm polestate magiia el majestate. Grsece :
22. E( ait ad dtscipulos suos. Deest pionomen yerv Svvvyeo>g Tto))og.Yeic, cmit poteslale
vvi So't;v)c;
suos, iii oinnibus libiib Gisecis, atqne in Brix. magna, et gloua.
CAP. XY1II.— 4. /Jei mullum tempus. Gr.cce : S7rt oO. Pioducunt. Gisece : irpo@v)o>atv. Yeion. JJIO-
ypbvov.Verc, pei lempns. dttcatu. Addilur lii Grjjco deuitie, quod in nostris
5. Snqillat me. Gi ,e<e : U7rw7rt«£v? p.e, Itvote ocu- Laiinis noii cst; PETTOVTSC; ECO'
l«uTotf 7tvcbo"/£TS , ea
los sugillel. Quidam mss. Grvci u7ro7rts?v? y.e. Veton. ceinenies per vostpsos agnosctiis.
et Coib. liabenl, comtiingatme. _. CAP.XXii •—2. Tnnebmitveio. Grajcfe: IcpofvouvTo
"
7. Et paiientiam habebii milhs ? Grsece : yuvpa&v- yap, iimebaitt emm. Ef ua Yerc el Bnx. GaiHab'ig.
yS>v iri «uTof? Yeion., Yeic. et Ynid , putien- b.ibei cum vulgata edinone, EÔ§OOVTO Se,limcbant
Itum habens ( ni Alexandrmo ms., yvrpo&vyeX).Sic veio.
iil Greco Eccleshstiei, cap xxxv, vers. 18 (qui lo- 5. Quicdgiiomindbalui.lt) Grspcoiegitur, TOV IT-I7«-
cus respondei Edilioni Latinie, cap. xxxv, veis. 22) )ouusvov; utih Yeic, qui cognominatm In CjiuabDg.
legitur, OUSE yo yv/po&vyoaetsv «JTot?. TOV vvlovyevov.
8. PiKns.Giêce: apu. Yeion. etVind., nttmqvid? 5. De duodcctm. Gia*ce:l}t TOOccpi&yovTWVSW-
14. Jiistificalus... abillo. Ab illo ntique Plnri^sij'), SE/K.Vtrc, denumeio xn.
ad quein pionomen ab tllo , refenui; et idem \alel , Ibidem, 6. Ut hadeietillum stne tinbis. Grajce :
ac JJI<Etllo. In Gi.eco legiiui v?l-/stvoj, cjuamille. Et urep oyjov , sttte tutba. Ef ita Yerc, Corb., Vindeh.
iia in Veion , Bn\., G.u., Gorb. el Ymd. In C.iina- et VOion.
b)lg. VeiO yvDov itup' ivetvov rbv ûptauXov,tnaqis 7. Occidt. Gisece : 6uso-6«t,immoiari. Et itaGorh ,
supta illutn Phaitsmuin : in ali s TrKp'i/eXvov,dumla- Vmdeb. et Bnx.
x.u. Verc habei ptm illutn, imitaius Grajc.im syn- 26. Ftat stcut tninoi. Grsece : o>g6 vtisrepog, stcul
laxin. junior. Etita Gi»i., Mm. et Brix. VeiOn. habel, odo-
20. Ei matiem. In Grsoco additur o-ou, tuam. Et lescettlior.
il.i in Yerc etYeron. 51. Sinife ttsgwehuc. Verc, Corb. el Yind. habenl,
C*P-XIX. — 7. Divertisset. Graee: tiaol&evaru)v- usque hoc, pro «scjMehuc, cuai, Grajco,/js^têOeo.
S95 CONCORDANTESLfcCTIONES. 801
52. Et mngislwtuoicmpU. Gr.iecieodices h<veloco j\ TCOV ecpuyev , et atcipetis coiam eis maiiducamt hi
JeguiU , arpvroyovg Vcic , Anlislites. iia Bnx. et Veic. Sed Biix. pio«s, Iegu ipsis; et
CAP. XXIII.— lfl. Consfnnler.Grsece : suTovwf. Yere. Xiosl^nanducavil,ponit coiamipsis.
Ycrc. habef, veltemeniei. 4~. Incipienlilmsab Hiet osolyma InGraco Yulga-
li. Cttm exeicilu suo. Grspce: o-0vroig arparev- 1o, xp^vyevov,inctpienlem. In Verc. inctpiens. In
yvaiv vvrov , cttm exeuilibus suis. Et ua Yeron. el Cantahiig. vp%vyivo>v.
Corb. Bnx. vero hahet, cum militibus snts. 49. Sedeiein civitale. Gnee additur *l£jOouo-K)v?t/,
16. Emetidalum. Gr«'ce : rto.tSevaag.Yeicell. legit, in civitate Jeiusalcm. Bnx. habet, in civilate hac Je-
castigalum. 1usaletn.
19. Mtssus. Grocce : §eO-oyivog.Yerc conjeclus. M^RCUS.
22. Cotupiam ergo tllitm, el dtmillam. Gi.cce :
7T«tSsuo-K? ovvt/orbvuTto)vau. Yeic., castigalum eiqo Cw. I. — S. Univeisi. Et ita solus Brix. Deest vox
illum dimitlum. Biix.habel, emendans eitjoiltum dt- illa lii libris Grsecis.
mitlam. Yide quse diximusnd veis. 16. 10. El maneniem. Deest illud in Grseco, alquein
25. Inslabant. Grssce : irtevetvro, tmminebant. Et Veic et Biix.
ita Yeic 11. Inte complacnt. Grafce : sv w, in qtto. Et iia
29. Venienldies. Grscce : epyovrvt, veniunt. El ita Yeioli. 4l Cantabi ig. h.ibel sv o-ot,m te.
Mui. In Cantabng. esi> s)sjo-ovT«t. 15. El quadtagntta noclibus In Grircis lihris hsec
35. Et lattones. Gisece : vvi rovg vvvojpyovt, et desunt; ui eliam ni Yerc, Corb., Yeion. et Biix.
ivaleficos. Et sic \ersu 39. Grsece esl vavovpyotg,ma- T 15. Et ctediieEvangelio. Gr.rce ; sv EuKyysXtw, in
leficis Et ua habet Cod, Veic *
" Evanqeho. Et Ua Yerc.
42. Cum venertsin leqtntm tuuni. Grsece . OTKV e)- 18 Rehctts teiibits. In Grseco additur KUTWV, suts.
Bygsv TVI j3«crc)sttj<rou,cum veneiis in regno luo : et Et ita inBnx.
!U \ erc ; Veron. habet, quando ventes m regno tuo. 58. hi prbximos viros, ei civitates Grsoce: stV T«?
48. E( oinws tutba. Gr.vce : vai 7r«VTsjoy)ot. eyoyivvgvo>yortb)etg. Yerc !egit,m j)'orama caslella.
Yerc, et onines... ttabm. VLKn., cfl5(e//aconfinta.
51. El acitbuseotum. Gwcce: v«i TV? irpofyi «UTWV. 59. El tn omnt Guliiwa. Grseee . eig 6)V?VTV?V r«)t-
Yere. h.ihet,e( opetm illoium. )«t«v, iit omnetn Gahlmam EtiiaVeic absque, el.
5i. Ctvilate Judmw. In Gisero : 7r6)s«c-TWV'IOU- 41. Piincipisaccidotum. GisecfTw tEjSEt, sacetdoli.
S«twv,civtinteJudmorum. Ei na in YeicelBih. Et ita Verc, Yeion. et Brix.
5G. Stlueititd. Grsece : oavyaaav, quicveninl. Et CAP.II. —2. Et convenerunl. Gnece : s-KtEU6SWC;
ila Yerc et Brix. avvny&oaw. In Yerc legilur, etpioiinus (m Brix., el
€AP. XXIV.— 1. Sabbali. Grsace : -o-«gg«Twv, sab- confesitm) conveiieiunt.
batorutn. Et it i Yei c ut Marc x\i, 2. 5. Et veneiitnt. Grscce: vaXepyovrut, etveniunt. Et
Ibid. Qum paiavetant aromrta. Addunl hic Gr.rei iia Verc ei Yeron.
codices , vai Ttvs?o-uv«uTKtc;.Bnxianus quoque, e( 5. Dimiituntui. Grsecc: «COECOVT«C, lemissa sunt. Et
uhm sitnul cum ets. Interpres Syius vertit, et etant iia Yeron., Brix. vero, dtmnsa suni.
cum &s muha es saliw. 7. Blasphemal. Grvrce : Tt OUTO? OUTW )«)st, qttid
4. DuHi me«(e cottsletnnlw essenl. Grsece : iv rS> iste sic loqutltn. Et lta Yetc et Biix.
StartopeXa&ai avrag BriX., dtimhwstlaient. (
C 16. Mttgister vestei. Ha>du.e voees in Grseco de-
11. Veiba ista. Grsace : rv poyaru KUTWV , vetba sunt, ut etiam in Yeic, Yernn. el Coib.
illaium. Ef iia Brix. 17. Sain".Grsece: ot iaxvovreg,foties. El ila Veion.
20. In damnaiionemmoitis. Giscce : eig vpXya, in lbid Sed peccalotes. In Gi.«'COadrliUu, etgyerv-
judicntm. Verc tn jndtcto. votav. In Verc. quoque et Vmd., in pwniieiiiiatii,
24. Ipsum veto non ittvneiunt. Grscce : «UTOV foite e\ Luca adiiitum.
5E OU/stSov,ipsttm veio nonvideiitnt. El na Corb , 26. Sub Abialhar pnncijie suceidotum. llsec desuul
Veron. et Brix. quibus consonanl Verc. et G.U., c\- in ms. C.iniabiigiensi, atque etiam m Yerc, Yeion.
cepioquod, proneio, legunt aulem. Caniabng. babel, et Vmd.
«UTOV Ss ovvstSoftsv,tpsutil veto non vidintus. CAP.III. — 5. Suige in medium. Grseee in ahqui-
26. Et tta iniiare. In Gisccis hbris deest adverbium bus DlSS.iyep&onwi ara&t ev yeao). Ill Bllx., SUige,
illud, ita; ut etiam in Verc sla in inedium.
29. Et inltuvit cum iltis. Gr.ece : vai eiao)&erov 5. Et lestuttta est mnnus illt. In Grseco adduur,
yeXvvt<ruv«uTotf. Gat., et intravtt manete cum lihs. «UTOO OytvteS>gv?«)Xv?.forle ex Mallhro. Gat. h i-
Yerc, eitntravit, ut cum eis tnaiteiel. Bn\., el inliavit bet... tlhus santlali, sicui ulteiu. Ycrc vero, el Ye-
cumilhs, ul maneret. Veron., et tnliavit cup>tllts, et IOII., ejus, stcul ei (in Verou. deest ei) aha.
manstt Psuia in ms. Canlabng. legunliir, vaXeianlBt 10. PlagaS. Grsece: yvartyvg. Verc vetbeia.
TOUyeXvatyer a.v-S>v.Qilldani m^S. Gr.fiClsenieii- 21. In fuioiem veisus est. Gisece: EÊCTTV? Veic,
liam hanc tolam Oiiinimu. Veron., Corb. et Vmd. legunt, exseutiai.
50. Et poritgebal illts. Grsccc : vai etxeSiSov «uTotf..n 22. Reel%'bub.Gi.ete ct, Bss)?Ef?ouX El ila habet
Bn\. habei, et dcdit eis. Brix. Vmd. veio, Behelzebul; Veion , Belzebttl.
51. Evanttil. Grsece : acfavrogiyivero. Yeron. et CAP.IV. — 10. El lit,qut cum eo, eianl duodtcnn,
Bnx., invtsus factus. Grsete : oi weplvvrbv avv roXgSWSS/K. Bri\. legn, hi,
52. ZJaniloquereturinvia. Grseciaddunt -oyXv, nobis. qut cum eo etanl citni duodecitn.
El iia Brix. 18. Ei alti sitnl. Gi.eie : /vi ovroi eiatv. Brix., et
55. Qttwgest t eranl vi via. Grsece : T« EVTV? 63«,, lu sunt.
qitmmvta. Ei ita Yeic 19. Hrinnnw. Grsece : yeptywt Et ila Corb.,
56. Sletu Jccns. Grsece : vui abrbg 6 'lv?o-oOc; earo- Vcion. etBrix Ymd. vero habel, solhctiudine
Gai. el Biix., ipse auietn ( m Bnx., attiem deest) 19. Swcuh. Grsece : TO0«twvoc;TOUTOU, smcnlt htt-
Jestis steitt. Verc et Yeron. ipse stetu. jits. Lt ita Brix.
5S. Ascenduni m cotda ves<ut. Gioece : EVTKI? 24. Et adjictetut vobis.Grsecead<litur,Torc;v/obovai,
/upSiaigvyS>v, in coidibusvestiis. Et iU Bnx.
41. Adhuctllis non ciedenttbus, el miianttbus prm' audienubiis.luBrix. pro audienttbus,legilur ciedenti-
gaudto. Gra>ce : S"TC Ss urttarojvrav vvrS>vvrtb T/j? bus.
yupug, vuX&avy.at,bvro>v, adhuc nutein non ciedentibiis , 40. Quis, pulas. Grsece ; rig apv. Corb. et Yind.,
, illts pim qaudioet niiiantibus EiitaBux. qtiisnam.
[ 45. El cummanducasselcoiam eis, sumenst eliquias,, CAP.Y. — 2. Occvnit. in Grseco pddilur «UTW, -ei,
[ dedii eis. Grsece tantum : K«t X«fSwv, «0- Et ila in Brix. ac Yeroq.
svco7r<ov
S95 AD EVANGELIABIUMEUSEBil YERCELL. APPENDIX. 896
10. iVese. Grasce : tv« p? «UTOUC-. Brix., Corh. el i \. ce : v)npovoyoao).Yerc. el Brix., possideam.
Yind. liabenl.ne... eos. 21. Et sequeie me. In Grseco additur, apag rbv
12. Spirtlus Grsece : 7T«VTSC ot Suiy.oveg.Yerc, aravpbv. In Verc , elsublata cttice.
«niiiersfl dmmonia. Brix. habet lanium, dwmonia. 29. Aut mattem. In Grsecoadditur, v?ywuXva,aul
15. Piwctpitalus est. Grscce: -/«TKTOU vpoyvov.Ye- uxorem. Et ita in Brix.
ron., per ptmceps. 40. Non esl meum4are vobis. Illnd vobis deesl in
15. Ad duo millia. Grsece : riaavyvp chgStayptot. Grseeo, in Yerc, Corh., Ymdeb. ct Veron.
Verc. videtur legissc , erant autem cttcitei duo mtllia. CAP. XI. — 1. Bethumm. In Grseco legilur, eig
Bri\. et Vind. Iiaheni, eiant aulem quasi duo millia. Bv?6©«yv? vat Bv?6«vt«v Brix. hahel, in Belhfage, et Be-
51. Yadein pace. Grajce : eig eip-ovyv, in pacem. Et llianta. Assumenlum ex Luca , xix, 29.
ita Vindeb. 25. Fiet ei. Grseee : lo-TKt«UTCO 6 ivv stTrv?.Yerc.
CAP.VI. — 2. El vitlules. Grsece: brtvai Swuyetg. habet, conltngenl illi qumcumquedixeril. Yeron. ,
ln Brix. legilur, quodvittules. Coib. et Yind., quodcutnquedtxeiit.
26. Conlristare. Grsece: «6sT?io-ac. Yerc spernere. CAP. XII — 6. Carissimum. Grsece ; uyaTforhv,
27. Scd. Grsece: vai, et. Ac ita Veron. dtlectum. Et ita Verc.
Ibid. Et decollavit. Gisece : 6 Ss uite)&i>v vrteveov)t- 15. Versuliam.Grsece : vrtb/ptaiv.Nerc, simula-
aev. Brix., isque abiens, decoljavil. Yerc etVind., et lionem.
cnm abtisset, decollavit.Veroii,, istjue abiit, et decol- 26. Ego sum. Grsecus, et Yeron. omitlunt, swm.
lavit. 27. Vivorum.Grasce: <WVTWV, «iveniiitiii.Etita Gat.
55. El jam hora prwlerivil. Grsece : vui v?Sv? S>paR 51. Secundum aulem sitnile esl iili. Grsece : -/«t
7ro))v?.Verc , e( hoiajam tnulla , elc. SEUTSD« byoia KJTV?.Yeron., sectindumsimtle ilh.
51. El plus tnagis. Grsece: vai )t«v iv rteptaaov. 5b. Cavelca Scribis. Grsece: $)irtere artb TCOV ypuy-
Yeron. habel, e( abundantius. a
yuriav, videte Scribts. Et ita Corbeien., Vindebon.
Ibid. Sliipebanl. In Grseco addilur, vai i&vvyvilov, et Yeronen.
eiiniiabaniur. Et ila liahent Yeron. ctBnx. ln Verc. 55. Qui volunt ambulare in stolis, el salulari. Grse-
legilur, cnmadiniiattone. ce . vai i/anaay ovg,qui voluntumbulaiein slolis, et sa-
53. In plateis. Grsece : sv TKT? vyopaXg.Yerc., fn liitaitones.El ita Veron.
foto. 40. Sub obienlu prolixm orationis. Gvsece : vul
CAP.YU. — 5. Crebro. Grscce : rtvyyo. Corb. et rtpoaaaet ya/pa itpoaevyoyevot. Verc. et Corb., OC-
Vind., pttgillo. Yeron., stibinde. Ycrc, niomento. caswnelonqa oiantes. Yiiid., oratione longa otanles.
7. Et prmcepta, In Grajco deest, et: ut etiam in CAP. XIII. —14. Ubi non debel.Grsece : o7rouo-i
Coib. et Yeron. SeX,ubi non oporlet. Ct ila Yerc. et Corb.
14. Tmbam. Grsece: TTKVTK TOV oy)ov, omnem tur- CAP.XIV. — 5 IVatdi spicali. In Grajco est, vap-
batn. Et ita Brix. Et ita in Gat., Brix. et Yindeb. Forie
Sou Trto-Ttzvl?.
26. Geniilts. In Grseco luc est 'rj)yvig, Gtwca. Et ex Joanne, cap. xu, 5, ubi legitur, Jiaidi pislici.
iia in Yerc, Corh. et Yind. 14. Refectiomea. In Grseco deesl pronomen JJOO.
52. Mtiium. Grsece : y.oyOa)ov. Gat. habet , Et ila mCorb. et Yind.
mttqillatiim. 13. Siratum. In Grseco addiiur eroiyov, paratum.
57. Fecil audiie.Grxce : 7rotst,fact(, etc Et ila El ita in Corb., Brix el Yindeb.
Veic acBiix. H 19. Numquid ego? In Grseco additur vui allog, yort
CAP."VIII.— 1. Convocalis discipulis. In Grseeo iyi>, et alitts: Numquidego? El ila in Corb., Yerc,
adtlitur, 6 'lv?croOc;.
El ita in Brix. Vindeb. et Biix.
20. Quolspoilas fiagmentoium. Grsece,rtbaav aitv- 22. Sumite. In Grseco Ynlgato addiiur, COK^STS; in
piSav 7t)opi>yuruv)va/Jurav Iu Brix. legltur , <JMO( Corb., edife. Non est tamen illud oayere, ni mss.
spottas plenas fiagmentorum. Alexandrino, eiCanlabngiensi.
25. Et ccepit videre. Graace : v.ai «UTOV
£7roiv?o-sv 54. Et vtgilate. In Grseco additur J«T' s^toO, ine-
«v«.6)s^«t,et fecit eum vtdete. Et HaBnx. et Yeic cum. El lta ni Gai.
(qui lamen pro eum, lnbei illum). 50. Tutic disctpuliejus. Non sunt in libris Gr.ccis
26. El si in vicvminttoteris, neminidixeiis. Grajce, hsec tiia \eiba, necin Yerc etBrix.
«v?SseigTV?V vi>yoveiaO&og,yoSi e'iitogrtvi ev TV? vi>yo- 56. Et convenientia.Grsece : laa, mqualia. Elila
Verc , el ne tn municiptotnties , neque cuiquaiitdtcas, Yerc
ahsque EVTV? -/wjtv?. • CAP.XV.— 7. Feceial homicidium.Groece: ot Ttvsf
10. Quidergo dicunt? Grseee 6TI)iyovaiv. Yeron. sv TV? o-TKcrst
coovov Verc. videtur legisse,
7rs7rotv?/sto-Kv.
et Yind., tjnia dicunt. qui in sedittonehomicidtumfecerat.
57. El prohibutmus eum. In Gra?co addilur : 8. Et cumascendissellittba. Grsece: v.ai avaSooaag
ou/ «vo)ou6stoyXv;ut etiam in Brix , tjuia non sequi- b by)og. Verc. , accensa tola turba : quse leclio
tttr nos. Yeron. vero, et Yerc habent, qui non sequi- magls \idetur accedere ad «v«gdv?o-a? (licet KVKSOSV,
tur nos (Verc nobiscum). significeteaic/flmaie),q uam ad «vK§v?<7ac;,quod inter-
4 CAP.X. — 17. Ut vitam mlernam percipiam. Grse- pretalur, citmascendisset.
CONGORBANTES LECTIONES.
EVANGELIARH QXJADRUPLXCIS
CUM DECEM GRJECIS CODICIBUSMSS. ROMJGASSERYATIS.
S. MATTHÎUS. 24. Ms. i, vai sc;v?X6svv?

uv-o-a-
San-Ger., fama.
CAP.I. — 10. Ms. 1, T6V"Ayag, cum Cor. CAP.Y. —22. In ms. 9, habeiur vox stw?, cum
2 >. Ms.l, sag ov erev.evvtbvvai sy.aXscrs,CUinYeron. Yerc, Yeron., Corb. et Brix, sine causa.
et San-Ger. 47. Mss. 9, rovg<fjir\ovg
CAP.IY. — 16. Ms. I, j-at Tot?-/«6v?fts'voi{; iv o-voTSt vyS>v,cum Brix.
rtri ar.tb}.Cor. legil, el sedenltbtts in regione, et um- CAP.YI. — 4 et 6. In mss. 9 lcgilur, IvtO buvepc>.
btai III Verc. et San«Gefis f« ymhrn(sed imSan-Ger»s<'-
mel lantuiii); in Veron., in pala; in Brix., in mani-A, 15. MSS.4, [ivai)ia, uveyjopriaev.YeiOll, el Brix.
fetto. legunl, legem, secessit.
7. Ms. 1, aairsp yiv vTtoxptrai,eum Brix. Ibid. Mss. 9 leglllit, iyeXvo,elg6 iviS-oaavoi yu&orul
CAP.YII. — 19. Mss. 3, TtavovvSivSpov,cum Ye- avrov. Yeron., illud Yerc in qua ascenderant
lon. etBrix, dtscipuli Jesu.
—
CAP.YIII. 33. Mss. 2, -/«TKTCOV 55. Ms. 1, iiko&og ian fipaatg, vui rb uiyu yov «)vj-
Saiy.ovtt,oyivav.
Yerc, Yeron., Brix. etGat. habent, de his, qui dm- 6v?fso-Tt7r6o-tf.Mm. legit, «eias cibus verusest potus.
inonia habebant. CAP.Yll. — 26. Mss. 6, 6« OUTOC- iariv vlo&Sigo
CAP.IX. — 55".M--S.7 legunl, kv rS>XKW.San- Xptarbg, Clllll BriX.
Germ., in poputo. CAP. VIII. Duo mss. codd. prsetermittunt undecim
—
CAP.XUI. 34. Mss. 2, ouSsvSXKXSC. «uTotV,cumi integros versus vm capilis (\idelicet ab illis verhis,
Brix. 'li7O-o0c;Ss S7ro/)Eu6v?,usque ad llla, «7r6TOU VOV
40. Mss. 9, TOOKtcojojTourou,cum Brix. yov.iri
vyvpTwe) qui in Yerc. quoque etBnx. desideianiur.
CAP.XIV. — 55. Mss. 2,| ot yiv Si iv ra 7rXotw , Ai i'nYeron. licetdesmt, apparet lamen eos vetusfaie
n/3oo-s>tuvv)crKVKUTCO , cum Cor. fuisse oblitleratos.
54. M»s. 1. sjrt TV?V yov stVrsvvs<r«/!ST. Brix. legit; 6. Mss. 2, variypacpeveigTV?V yv?v.Corb., Gat., Mnl.,
Genesaret. in leiram.
CAP.XV. — 55. Mss. 1, vai rtapayyeOag TW'oy)a i 14. Mss. 4, v?vroOU7r«yw.Brix., Gat. et Mm. ha-
vjvtteaetv, cum Veron. bent, aul quo.
CAP.XVI. — 3. Mss. 3, TWVvatpav ov avviere. . 42. Mss. 5 non Iegunt ouv, ergo; quod pariter deest
Veic legit, tempoium non potestts nossc? Veron., •
B in Yerc. et Yeion.
lemporumnon potesliscognoscere? 59. Mss. 9 addunt StsX6wv 5tK«.scrouKUTwv, 5t«titapii-
CAP.XYII. — 4. Ms. 1, Trotvjcrw coSsayovugrpeXg. yev ovrag. Brix., liansiens per medium eoium. El
Veron., faciam hic tria tabeinacula. Cor., faciam tria ibal.
tabernacula. CAP. IX. — 16. Ms. 1, vui ayiayara v?viv avroXg.
CAP.XVIII.—5.Ms. SJTOIOOTOV E7rtTCO bvbyuriyov, Yerc. habel, ct dissenlioneserant inter illos.
ciim Veron. el Brix. 28. Mss. 10 non habenl ouv, ergo; quod in Yeron.
29. In mss. 9 legilur, elg rovg itbSug avroo. In quoque desideratur.
Bnx., «d pedes ejus. CAP.X. — 8. MsS.4, v?)6ovitpb iyov, v)eirrut, CUin
29. Mss. 5, v.atKTroScio-M o-ot,cum Yerc. Gat.
55. In mss. 9 legilur, T« rtupurtri>y.u.ru«UTWV. Iil CAP.XI. —41. Mss. 9 legunt, ou v?vTS6VV?VW? v.ei-
Biix., peccala eorum yevog. Brix. — habel tanlum, ubi fueiai.
CAP.XIX. — 20. Ms. I non legit ev.VS6TV?T6? CKP.XII. 31. Legitur m mss. 10, vuv vpiatg iari
yov,
cum Coib. rov vbayovTQVTOV. In Yerc el Brix., nuncjudtcium est
CAP. XX. — 22. Mss. 10, o T6 iSvitrtaya Brix., hujus mundt.
aut baptistna. Sed verba hsec lrrepserunt in lextuni CAP.XIII.— 24. Ms.l, StjiwvIIET/JOC;, vui )iyet uvra'
Matthseiex cap. x Marci. ehci rig iarivrtepiovJ\eyei.u\i\.,SimonPetrus,etdicit
CAP.XXII. — 45. Mss. 4, AaStSiv rtvevyart yv)et, ei: lnletroga quts est de quo dtctl. Yeron Dtc. .
cum Verc, Corb. et Brix.; at Veron. legit, David CAP.XlY.— 17. Mss. 2, 6TJEV-byXvyivet, vui iv
eum in spiritu vocal. ( vyXveart. Veic. hdbel', quia vobiscum inanet, et in
Q
CAP.XXIlf.—5. Mss. 9 addunt TWV lyariav «UTCOV.vobtsest. Brix., quia apud vos manel, et in vobis est.
Brix., vestimentorumsuorum. Yeron. et Gor., ottia apud vos manel, et vobiscum est.
CAP.XXIY.— 14. Mss. 2, -/«ivopvy&oaeratTOebvy CAP.XV. —14. Ms. 1, o eyi>evri))oyuLvyXv.Verc.
yi) tov, cum Verc Iegil, quod ptwcipw vobis.
52. Mss. 8, sjttouv?,
Yeic. et Veron., nascunlur. Cor., CAP.XVIII.—ll.Mss.8, T/JVyuyutpav elgrov Bovov,
procreaveril. cum Yeic, Yeron. et Bnx.
CAP.XXV. — 29. Mss. S, v.v.io eyji, vp&oaervt, 40. Ms. 1, ivpuvyvauv DVV itvvreg. Yeron., clama-
cum Yerc, Yeron. et Corb. veiunt eigo omnes. Verc, clamavetunt autem omnes.
CAP.XXVI.— 3. Mss. 8 legunt, vaXyiv ypuyyureXg. CAP.XIX. —28. Mss. 4, iSavb WoO?, cum Verc.
Brix., et Scnbm. 31. Mss. 4, i/eivovrov av.SSarov,cum Verc, Vcron.
28. Ms. 1, TOUTO Eo-TtTO«tj/« yov, cuiu Yerc et Cor.
59. Mss. 6, vai rtpoae)Bi>vytypbv. Verc. habet, et CAP.XXI. I.MS. 1, TOtff*«6v?T«rf «UTOU S7riTV?f,
piogressus modtcum. cum Yerc, Yer. et Brix.
59. Mss. 9 legunl, vai ot rtpeaSvrepoi. Brix., et se-
motes. S. LUCAS.
CAP.XXVII. — 55. Yerba illa, tv« rtlopa&yTOp'v?- CAP,I.—33. Legunt mss.10, va.lrb yevvayevovuytov,
6sv, etc., usque ad finem versus, in niss. 10 non cum Brix. At Cor. quod nascelui, Sanctum. Yeron.,
legunlur, nec in Corb. et Brix. ldeoque quod nascetur, Sanctus".
CAP.XXYIII. — 8. Mss. 7 legunl, i>gSi btopevovro_." 50. Mss. 3, eig •ysVEKV, x«t yeveuv.Corb. et Brix.
aitayyeilai roXgyuBoraXgauroO. Brix., ut aulem abie- legunt, in progentem, et piogemem. Ms. 1 , stVyevedg
runt ntinliare dtscipulis ejus. wiyeveug. —
CAP. II. 40. Mss. 9J addunt, 7rvsu/x«Tt.Et ita
S. JOANNES. Bnx., sptritu.
CAP.I.—16. Ms. 1, on s/ TOO rikopayarog. YerC, CAP. III. — 2. In mss. 10 legilur, Iri «pyjepeag.
(jnia. Yeion., quoniam de plenitudine. In Yeron., sub sacetdotum principe.
CAP.II. — 12. Ms. 1, JXSTK TKOTK vareSn. Yeron., 4. In mss. 9 additur vox Xiyovrog: et ita in Brix.
post hmc discendit. Brix., post hmcakit. dicentis.
CAP.IV. — 1. Mss. 9, syvw6 Ku/stojSu, cum Brix. 22. Mss. 9 addunt, Xsyouo-Kv. Brix. et Yind., di-
41. Mss. 10 leglint, STTIO-TEUO-KV St«T6v)6yov«UToO. cens.
Yeic. et Veron., ciedidetunt per (Yeron., ptopter) CAP. IV. 4. Mss. 9 habent, Xsywv.El ila Brix.,
veibum ejus. dieens; al Yerc , el;dia;i(. Veron., dia;i(.
42. Mss. 9addunt, 6 Xptarbg; quibus favel Brix. 7. Ms. 1, sav7Tso-cov Et itaVeron.,
vT/voo-yuvvio-v??.
CAP.V.— 50. Mss. 9 adduni,7rKT/56<;; quibus con- Yerc et Brix., qui legunt, si procidens , adoiaveiis.
sonil Veron. 8. Mss. 9 addunt, "TTTK^S OTrtcrwyov, SKTKVK. Yc-
CAPYI. — 10. Mss. 2, uvirteaovouv ol S.v&paitot. ron., Vade post me, Satanas.
Yerc recubuerunt ergo homtnes. CAP. VI. — 10. Mss. 1, 7T«VT«C; KUTOUS iv bpyy
14. Ms. 1, « E7roiv)cr6 aoytiv., cum Verc. elrtsv KUTCO. Yerc, habet, omnesillos esse in ira; di-
89!) AD EYANGELIABiUMEUSEBIIVERCELL. APPENDIX. feOu"
xit homini; Yeron. el Cor., ?7/i"s omnibusin ira, dixil A }. jam declinavit dies. Yerc. el Yeron., jam declinavit
Iiomini; Bnx.,i//os omnes, dtxithomini dies. Cor., jamjam declinavtl dtes.
10. Mss. 9 atldunt, Oytvki>go «))*?; Veron., sicut
alta; Brlx., sicul alteia, absque vytog, sana. S. MARCUS.
CAP.VII. — 11. In mss. 9. est i/v.voi.In Yeron. CAP.III. —5. Mss. 9 legnnt vytog coc v? «)X/?.
mulii. Gat., samtati sicut altera. Yerc et Yeion., sicui et
31. Ve.ba illa, Et7rsSi 6 Kvptoc,desuntin nus. 10, (m Yeron. deest et) alia.
ut in Yerc, Veron., Corb., Gal. et Mm. 32. Mss. 8 habent, /«/ «t «.SsXyat<rou.Yeron.,
42. MSS.2, TtCOUV KUTWV 7r)stOVKVK7rv?0-Et C/.VTOi.Coib. et Yerc, et soi ores lum.
Brix., quis ergo eomm ptus illum dtligit. CAP. IV. — 4. Yox ill.%, ovpuvov,deest in mss.
CAP. VIII. — 5. Mss. 8 , Sti?/6vouv«uTotc, cum 10,"quajin Yeron. quoque, Corb., Bnx. et Yind.
Bnx. desideratur.
9. Imnss. 9. additur, )s'yovTSf;el ita in Bnx. di- 19. Mss. 9 legunt, TOUTOU. Brix., hujus.
centes. 24 Mss. 9 babeiit, roXgkvovovatv !n Bri\. legi-
CAP.IX. •—17. Ms. 1, vai ripuvrb ireptaaevaavuv- tor, ciedcnltbus.
roXg.Bnx. legit, e( tuleiunl quod supeiavtliths. CAP.Y —1. Mss. 6 legunf, iaav Ss wc St<7xt)tot.
25. Mss. 9, v«t apara rov aravpbv avrov, vai v/o). Veic, Bnx et Yind., eiani auicm (Yind., et ctutu)
Veion. habet, elsublalu ciuce suu, sequalitr. qttasi (Yeic, cir....) duo millia.
54. Mss. 9 legunl, wctKt'H)t«cl7rot<?cr£v : simihter 22. Mss. 9 hahenl, iSov.Brix. ecce.
Biix.; at Yerc et Vcifoii. habent, stcut Ilehas fectt, n CAP.VI. — 2. MiS. 2, oTt vut Svvvyetgroiuvrut.
absque, etc. Brix. legit, quod liiiutes lales.
57. In msA.9 esl, KU/HE;etifa m Veron. el Bnx. 11. MbS.9 concorditer iegunt ila : 'Ayov)iya vyXv,
CAP.X. — li. Ms. 1 addll, sVTWitb)eo>g vyS>veig avivrbrepov earat SoSbyotgo roybppotc ev oyepu. vpi-
rojg rtbSag, cum Yeic; at Veic, Bnx., Mm. et aeag , v?T/?itolet i/eivn. Verc et Brix., Ameit dico
Yniil. leguni, in peihbus vobis temissius (Gn\.,'loleiabtlius) ent Sodomtb, et
22. MsS.8 addunl, -/«i arpuyeig rtpbgrovg yv&orag (Bnx., aul) Gomortstn die judtcii, quam civilali illi
elite , quibus consonant Verc et Veron., et conversus; (Brix., tlli civitali).
ad disctpulos, dixtt. 20. Mss. 2, wi v/ovav KOTOO , cum Yeron. el
25. SL,s. 9 legunt, vur iStav; Bnx, seorsum. Ymtl.
»CAP.Xl. — 4. Mss. 9 .iddiini, u)\u pvaat iyag urtb, 2". Mss. 8, o IKVye uiroaqg. Verc legil quidquid
TOO mvopov, ct ila Ycron.; Vind vero, et Bnx., sedl a me petieiis.
hbeta (Sinx. erue, Yinfl. eiipe) nos a ntalo. 55. i\Iss. 9 legunt, wt v?)6ov TTOOC «UTOV. Brix. ha-
25. Ms. 1, evpia/eiayolvXfivrv aeaupayivov. Biix. het, ct conveneitittt ad eum.
legil, vacanlem, scopis mundalam. 56 Ms. 1, uyopvao>atvSKUTOIC Tt coaywcrtv,cum
55. Mss. 2, Sstvwceyjtv; et ita Vind. graviter ha- Verc.
beie. Yeron. male habete ; Yeic, male se nabere. •51. Msv. 9 legunt, vui i&uvyv'c\ov. Veron. el Brix»
CAP.XII. — 8. Legunl mss. 10, byoloyoaet Iv> et miiabanlur. Verc. habet, cutn admhatio.... exlre-
«uTw,quibus favent Corh., Vmd. et Gat., confitebiiur niis litleiisne, delelis.
tiiillo. CAP. VII. — 53. Mss. 6, vvi urtolaSbyevog.Brix.
50. Ms. 1, xpii&re TOUTWV viruvro>vYer., hornmi C<habei, ei adsumens. Yeron. atque Yind., et susct-
oinnium indigetts. Mm., lus omntbus(Brix., omntbus> jjiens.
Itis) mdigeiis. Yerc., hmc ommaopus sunl. CAP.YIII. — 17. Mss. 2, 7rcocOJTTW avviere. Yilld.
48. Mss. 2, «7rt/tTv?crojcrtv
«JTOV ; el lta Vmd. repe- haheL, tjjjia nondum inlelligilts.
ab
tenl tllo. CAP.IX. —58. Ms>.9 legunt, on ov/ u.-/o)ovBei
CAP- XIII — 55. Mss. 5 non Iegunl epoyog, necl vyXv.Bn\., qmanon sequitur nos.
Ymd. CAP.X. — 17. Mss. 7, rtpoaSpvyaveig. Yerc ha-
CAP. XIY. — 5. Mss. 8, vibgv?Sovg, cum Bnx. bet, Tprocurrensnnus.
CAP. XVII. — Mss 9, erttorpi$-q)iyo>v;et ita Brix. 21. Mss. 9 legunt, dpag rbv aravpbv. Yerc, el sub-
ac Yind. coijuetsusfueni, dicens. lata ctuce.
CAP.XVIII. — 7. Ms. 1, vai y.v/poBvyeiert ao- 46. Mss 2 legunt, 6 ut6? Ttj<«tou; etal. mss. 6,
Toi"c.Yerc el Vind. leguni, pattenltam habens int B«/3Ttu«toc. Yerc et Vind,, Bar-limeas. Ver.. Bati-ii-
ilhs. meas. Lor., Bat-lhimens. Bnx., Bar limmus.
9. Ms. \, v.uieôv&evovvrvg iro)\ovg. Verc lubel,, CAP XI — 10. Ms. 1, evioyoyivo o j3aat)eia rov
et spenientes cmletos. Kvrpbg -oyavAtz-StS, cum Yerc
CAP.XX. — 20. Mss. 4, «UTOO loyov. Ycrc, Corb. 25. Msb, 9 legunt, o euv smv?.Corb., quodcumqtte
el Vind. legunl, sermones tllius (Corb. et Yind.,, dixerit.
ejus) CAP. XII — 29- Ms. 1 , Kuotoc6 0s6c vyS>v,ctim
CAP. XXI. — 26. Ms. 1, «jroi|/uxouvTwv.Verc. Yind.
bahet, a iefrigesceniibus. j) CAP.XB3. — 2. Mss. 5, ou yo-vfe&riaSe. Yerc et
CAP.XXII. —57. Mss, 4, 6 Ss v?/>v/jcraTO )iyav, , Ycr., non relinquetui hic.
cim Yeic, Yer. et Bri\. CAP.XIY. — 2. Ms. I, e)eyovyvp, cum Yerc et
61. Mss. 2, cjavoaui aoyepov, urtvpv. Yeron. ett Vind.
Coib. IiabeiU, neqabts hodte. 27. Mss. 5 non habenl, sv sj<otsv TV?vv/rl TKUTV?,
—
CAP.XXIII 8. Mss. legunt,>-atv?),7rtc;E Tt aoyeXov, , cmn Coih. At lii Yerc., Brix. et Ymd. legilur, \n
eum Verc me, absque nocie hac; in Gal. vero esl in ista nocle,
23. Mss. 9 lubeiit, v.aXTWVupyjzpiav. Bnx., et 't absque tne.
Sacerdotum. 2J. Mss. 9 non legunl, iv aol, neque Yerc , Brix.,
CAP.XXIV. — 1. Mss. 9 legunt, vui Ttvsccruv«u- Coib., Vind. aut G.u.
taXg. Brix., et alim simul cum eis. CAP.XY. — 5, Ms. 1 legit. «UTOC SS OUSEV aire-
,29. Ms. 1, v.uivevhvevnSn v?v?ji.Brix. habet, et ;( vpiva.ro;et ita Yerc, ipse aulem nthil lespondebal.
90i CONCORDANTESLECTlONES. 8C2
CGNCORDANTES LECTIONES
EVANGELIARII CODICIS VERONEKSIS

CUM VERSIONIBUS SYRIACA, ARABICA, PERSICA ET ÊTHIOPICA
IN LOCISABEUNTIBTJS
AB EMTIONE VtTXGATA.
S. MATTHJEUS. A 15. Yeron., jejunare ; el iia Syr. et Pers.

CAP.I. — 15 Codex Yeion.; Ehachim, et ita Yer- 17. Yeion., rumpentui... effundetur... peiibunt.
sio Arahica : Persica vero, Eliuhim. Et Ua J2th'op.— Ibid. Veron., seivabuntur. jEtlnop.
20. Veroji., ex ea nascetur. Arah., ts quetnpanel. consetvabunlut.
.cEtlnop., ea;ea genttus ertt. LAP,X.—19. Deest quomodo m Yeron., Pers et
22. Veron., per Eseiam Piophetam. Persica, in h- Arab.
bto Esaiw Ptophelw. 55. Yeron., filiuni, pro honiincm ; et ita Pcrs.
25. Veioij , in uteto concipiet. Syr., concipiet; et 57. Veion., plusquamme; et ita Syr., Aiab. et
ita Arab.—Ibid. Yeron.,vocabunt; et ila Syi., Pers. .cEthiop., quai etiani post fiham, addu suam, cum
et jrEihiop. Yeion.
25. Yeron %cognovit; et ita Syr. et Arab. CAP.XI.—2.Veron. addit, eunleS;,dtctte. .cElhiop.,
CAP. II— 1. Yeron., Judmm, et ita JSlhiop. hic, diceie et.
et ver. 5, 4. Veion., quw auditts,et videlts; ei Ua Syr., Pers.
7. Veron., vocavit; efcila Pers. el,Arab. — Ibid. et jEilnop.
Yeron., tepipus, quando. Syr. et Pers., quonam lem- 8. Yeron., molltbus vestimentis indulum ; et ita
pore. Syr.; Arab. vero, mdutuin vesttmentomollt.
9. Yeron. et Syr., venil, el stelii. 16. Yeron., ad invtcem. Arab., alu altis.
12. Yeion.,e( admoniti. Et ua JSthiop, 22. Veion., toleiabihus; et Ua iEilnop.
25. Yeron., jiei Piophetam; et ita Syr.el-tEihiop.; CAP.XII.— 8. Yeron., Dompms est enini Sabbati
Persica vero, xn pi oplieta. •„ lihus liotmms , omihso eftani; et it.i Syr., Pers.,
CAP.III.— 11. Yeron., postme venit; et ita Arab ; n Arab. eijEihion.
Pers. \eio, ponemevenit, 11. Deest in Yeron. et Pers , homo.
14. Yeion., «emsft; et ita Syr. 29. Yeron «iddit, tpsum. Sy.u, Pers. et jEthiop.,
CAP.IV.—4. Yeron., vivel homo. JSlhiop., vwent illum.
homines. Sl.Veron., qui anfem in Spittlum sanclpm blasphe-
10. Yeron., redo me. iEthiop., pone me. mavent, non reimtteiut ilh pecvatum. Pets., sed blas-
CAP.Y.— 1. Deest Jesus ui Veron., Aiab. et pkentta, quwin Spattu sanclo est, hoiinmuus nequa-
iEll.iop. quam condonubilut. Aiab., blasplienuaaulem in Spi-
22. Yeron. addit, sme caust. Syr., temere ; et Ua itlum sanctum noncondonabitm. /Ethiop., el qui Spi-
Pers. i ilutn sanctutnblasphemavit,non t emiitclui ei
25. Yeron., offeres. Syr., obluleiis. Êtlnop., al- 58. Yeron., lunc audteruni eum. JElhiop., tunc
tuleiis, fuetuni piwsenles quiiesponderunt et.
24. Veron.,o/feis. pro ojfer (ut constanter etiam 45. Veron., pei loca arida etdeserta. Êthiop., per
alibi), et ita Syr., JEtiiiop. el Arab. deseilum.
27. In Ver,on. deest, aniiguts; et Ua in Syr., Arab. 44. Yeion., el veniens, si inveneut, etc. Arah , et
et JSihiop. st veiual, repei tatque.
CAP.YI—4. Veron. addit, mpala (pr-o, in patam). 47. \eion., loqui lecum. Pers. el Syr., te allo-
Syr. tii piopatulo. Peis. el Arab., palam. /Elhiop., qut.
manifesle. CAP.XIII. —5. Yeron., seminalor; et iia Syr. —
5. Veron., amunt stuie; el ila Syr. etAi'al). C Ibid. Veron. addil, senien sintm. Pers., semen.
6. Veron. addit, m pala (pro in palum). Syr., in 15. Veron., ut vtdentes non videani, elc. Syr.,
ptopatulo. Peis., palam. Arab. et JEtluop.^ mtjni- quippe qut vtdeant et non videanl.
fesle. 55. Veron., tttbus mensurts; et ita Pers. et
11. Yeron. quoltdianum. Pers., qui diei necessauus Arjb.
est jEllnop. citjusque diei nostri. 55 Ycron., ante conslilutionem mundi. Syr., ante
12. Yeron. , remittunus; et ita Syr., Pers. et jacla mundi fundamenta. Peis., pnus quam tnitium
Êihiop. cwptl mundus.
li.Veiba, peccala vestta, desnnt in Veron. et CAP.XIV. — 5. Fialris sui Philtppi; et ita Syr.,
Syj- Pers., Aiah. et JSihiop
15. Veron., hominibustpeccata ; et ita iEthiop.; 52. Veion., cum ascendtsset; etita Pers. el Ar«ib.
Pers. vero, deltcia liomtmbus. CAP.XV.— 6. Yeron., veibum; et Ua Pers. et
18. Veroi\, addit, tn pntam. iElhiop. , mani- iEthiop.; Arab. \ero, verba.
feste. 25.Yeron., ad(pio at)Jesus. Pers., Jesus.Mdno[).,
25. Veron. , ne coyiteiis; et ita Pers. et Jesus.
59. Veion., «i ignem; el ita .cElhiop. 26. Veron., noii licet; et ita Pers. — Ibid. Yeron,,
CAP.VII.—15.Veron.,<jttamlata. Pers., nam valde accipere; eli Ua Syr. et ./Ellnop. — Ihid. Yeron., et
lala. dare; et ua jEllnop. • Aiab. vero, et daii.
CAP.WHS—S. Veron., Centuno quidam ; el ita CAP XVL — 4. Veron. addit, hypocniw; et ita
Syi. ; PeiMca,vero, quidam Pt mfecltts. •%-.
" Pers. et Arab. : Syriaca veio, acceptotes^vullus.
12. Yeron.,, ibunt in tenebrus. Pers., in tenebras 12. Deesl in Yeron. et jElhiop., et Sadducwo-
exibunt. ltim.
CAP.IX.—1. Yeron.,. ad dvitaletn, omisso suam. 20. Deest in Yeron., Syr., Pers. et Arafe.,
/EthiOji., ad ut bem. Jesus.
3. Veron., lemissa sunt tibi;ct lta Pers. et Ara- 21. Veron., post tertinm dtetn. Arab , pos( ties
bica Inc et versu &. dws,
905 AD EYANGELIARIUMEUSEBII YERCELL. APPENDDL 904
26. Yeron., commutalionemanimwsum. Syr.,pei- A_decim A (lege decem, ut ex conlextu conjicio)j!Mmlu-
mutaiionem antmw sum. cto suo.
27. Yeton., m majeslale. Pers.,citm magtiificenlia. 50. Veron , projicile foras. Pers., exlra ferle.
—Ibid. Yeron., Syr. el Pers. addunt, sancns. 54. Yeron., <JMJ...suntj etita .tEthiop. elPers.
CAP. XVII.—14. Veron,, roqans cum, et dicens. 41.Yeion., sintstris ejus; et iia Arab.
Aiab., adorans eum, dtcens. jElhiop., et obseciabat CAP.XXYI.—2. Yeron., tradttut /etilaPeis.
eum, et dicit ei. 14. Yeion. et Arab., qui dicilur.
22. Veron., fulurumes/, ul filius Itoministradatur ; 20. Yeron. et Arab. , dtscubuit. Pers., sedit.
et ila. Syr. .tElhiop. vero, futurum est, quod filium jEthiop , lecubuil.
hominis tiadeni. 26.Veron., hoc est enitn Cotpus ineum. Arab., nam
25. Yeron., posl lerlium diem. Arab., ?JOS(tres hocest Cotpusmeum.
dies.— lbid. Veron., qui extgebant. Arab., exactores. 27. Yeron., Syr. el Pers. addunt, accipite.
— Ibid. Yeron. , non solvtt dtdragma, vel censum. 55. Deest in Yeron. et Pers., ei.
Pers., censumduurum diagmarum non dat. 56. Veron,, inprmdtum. Mlhiop.,in prwdiumvint.
24. Veron., et mtranti tn domum. /Elhiop., elin- —Ibid.Veron., Gedsamani. Syr., Ghedsiman.
trando in domum. 42. Yeron., hoc ttunsire, nistillud btbum. Pers., ut
CAP.XVIII.—l.Yeron., utique, pro putas.Mihiop., hoc poculum a me iranseat, quin bibam ipsum.
igilur. 55 Yeron., piusxumtllialegtones angelorum. Peis.,
6. Veron. , qui scaadalizat. Favel huic lectioni plusquam\umytiadas de legiombusangelorum.
JEthiop. „,"J 58. Veron. , finem iet. Pers., finem negolii.
19. Yeron., amen dico vobis ; et ita Arab.—Ibid. JSlhiop., finemsennonis.
Yeron., siconveneiint. ./Elliiop., si conueiieiun/. 6i.Yeron., audivimus hunc dixisse : Possum de-
51. Deest in Yeron. et Pers., valde. struere hoc lemplum Dei. Pers., audivimus quidem
CAP. XIX —5. Yeron. , lehnquet; et ila Syr. hunc, quem cepistis, diceie: Hanc domumDei demo-
Concinit huic leclioni eliam Pers. liar.
11. Yeion., dixit... illis Jesus; etita Pers. 64. Veron., ad dexleiam vitlus, et venienlem.Syr.,
15. Veron., piohtbebant eos ; el ita jEllnop. a dexleia potentim, et vemenlem. Pers., ad manum
50. Yeron., mulu autem snnt; ei lta Syr. dexletam lernbilis sedentem. Arab., sedentema dex-
CAP.XX.—19. Deest iu Yeron.,Pers. et jEthiop., liisvirtutis, e(uenJentem..<Etbiop.,sedentemin dexleia
seciefo. vhtulis, et venienlem.
CAP.XXI.—2. Deest inVeron. et Arab., slalim. 74. Veron., devotare se. Arab., itnprecari sibi.
4. Deest in Veron., Arab. et JElhiop., tolum. CAP.XXVII.—9. Yeroii., perPtoplietamdicenlem;
7. Yeron., super eum vestimenta. Syr., pullo vesti- eliia Syi. et Pers.
menta sua. Peis., vestimentum suum pullo. 16. Veron., habebant; et ita Arah. ; Syr. vero,
Sl.Yeion., novissimus. Arab., posliemus. deltnebalur ab eis.
CAP.XXII.—2.Veron., stmile est; et iia Pers. et 28. Yerba , exuentes eum , desunt in Yeron. et
Êlhiop. : Syr. vero etArab., assimilutur. jEthiop.
4.Veron., lauri, et saginata. jElhiop., saginata inea, 55. Veron., diviserunt sibi. Arab., diviserunt inter
et tauros meos. se.
7. Yeion., misit exercitum suum ; et ita Arab. : G ( 57. Deest in Ycron. et Arab., Jesws.
Persica vero, tnisso exetcitu. 40. Yeron., hbeia te... et descende. Syr. , libeta
50. Deest Dei in Veron. ct Pers. animain luam... et descende. Pers., le tpsumlibera, et
35. Veron., convenerunt ad eum. Arab., convene- descende.
tuiil ad euni simul. Êthiop., congregali fuerunl ad 41. Veron., e( Pharismis; et ita Syr., Aiab. et
eum. Pers.
44. Veron., dici(; et ila Êthiop. —Ibid. Yeron , 49. Yeron. et Arab., dixeiunl.
sub pedibus tuis; et ila Arab. ; Syr., subter pedes Si. Yeron., fissm sunt. Pers., diffisswsunt.
tuos. 56. Veion , Syr. ei Pers., Magdalena; et ila vers
45. Veron., in spirilu vocat euin ; et ila Arab. 61, elcap. XXVIIJ, veis. 1.
CAP.XXIII.—S.Yeion.,secundum facla vero. Pers., 65. Veron., Syr. et Arab., custodes. JElhiop.,im-
/i(es.
opus aulem el facla. jEihiop., sicut faciunl. CAP.XXVIII. — 5. Yeron., veslimenta... candtda.
4. Deestin Yeron., Syr., Pers., Arab. etÊihiop., Syr. et jElbiop., vestnnentum candidum. Peis. et
et impoitabtlia. Arab., veslimentumalbum.
14. Yeion., occasione longa orantes. Syr., ea oc- 7. Veron., dtxi vobis ; et ita Syr.: Arab. vero, jam
casione, quod producihs oraltones vestras. 1'ers., hac dixi vobis.
de causa, quod preces veslras in longum pi otiahtlis. 20. Additur a Yeron,, Syr. , Pers. , Arab. et
Arab., prwlexlupiolracitonisoiahonum vesttatum. jEtluop., Amen.
57. Yeron., etnolutsih; et ita Pers., et jEtbiop.: D , S. 40ANNES.
Syr. vcro, nec voluislts. Arab., nec acquievistis.
SS.Veron., relinquttur; el ita Syr. CAP.I.— 4. Yeron., etvita esl lux hominum ; et
—
CAP.XXIV. 7. In Yeron. et Arab. deest, pesii- ila Syr.: Pers.vero, e( vilm lux hominumsunt.
lentiw. 11. Yeron., in sua piopria. Syr., adsuos. Pers.,
15. Veron., a Daniel Propheta in locosanclo slans. ad ptopiios suos. Arab., ad pecuhum suum. jElhiop.,
Pers., in Dantele Propheta tn loco sanclostans. in suos.
56. Yeron. addil, nec fihus. jEthiop., neque fi- 16. Yeron. ac iElhiop., quoniam.
lius. 26. Yeron., s(a(; et Ua Syr.: Pers. vero, stans est.
41. Veron. addit, dttoin leclo, unus adsumetur,et Arab., adesl.
Urius relittquelur. iElhiop., dtto decumbent in uno 27. Yeron., venit; et ila Pers. —Ibid. Yerba, qui
leclo, unum accipient, el alleiumiehnquent. anle me factus esl, desunt in Veron. et .tEtliiop.
CAP. XXY. — 6. Yeron., surgite Arab., surgile, 32. Veron., el testificatus est; et ita Arah. Syr.,
exile. e( lestatus est.— Ibid. Veron., sicul columbatn. Favet
9. Veron. addit, non. Pers., nequaquam. .Elhiop., Pers. quae habet, similis columbm.
minime. 55. Veron., posteta aulem die. Arab., postiidie
18. Veron., inmni lalenlum ; et ita JElmnp.: Pers. veio.
êro, tinam nnnam. Arab., lulenlum. 57.Yeron., discipuli ejus; ct UaSyr., Pers., Arab.
20. Yeron., alta quinque super. 42thiop.,aha duo- et iElbiop.
90S CONCORDANTESLLCTIONES. 906
42. Veron., filius Joannis; et ita jEthiop. A 59. Deest, patris , in Yeron., Syr., Pers. et
44. Yeron.7 a Belsaida, ex civitate ; ei ita Arah. ; Ai.ib.
Syr. vero, Pers. et jEihiop., ex Bethsatda, ex civi- 40. Verba, qui misil me, desunt in Yeron., Syr.,
lale. Pers., Aiab. etÊihiop.
51. Veron., Syr., Arab. el .«Eihiop.,adfiliumho- 44. Yeron., ntsi... adtraxeiil. Pers., titsi at-
minis. trahat.
CAP.II. — 3. Yeron., vinum non habebant, qtio- 4^. Veron., et didicerit. Arab., e( doctus fueiit.
niam finiium erat vinum nup tiurum. Mihtop., vinum 46. Veron et Syr., non quod.— lbid. Veron., et
non habebanl, quia defeceral vinumeoium. Syr., wde(.
6. Deest in Yeron. et Pers., sex. 64. Veron. et Arab., spititus est vila. jElhiop.,
9. Veron., vocavil autem. Pers. , t(«<7<je vocavil. spititus est, et vtlaesl.
Ar.ib. et jEihiop.,«ocaw(, onusso, auleni. CAP.YII. — 1. Veron. et Arab , post hwc ambulu-
ll.Yeron., lioc pnmum siqnum fecit. Syr., hoc bal Jesus m Galilmu; ei ita Syr.: Peis. \ero, post
fuit pnmiim signum, quod edidit. Pers., pnmum tnt- hmcJesus in Gahlma vetsabalui.
raciiluinhoc est, quod fectt. Arab., hoc esl signum pii- 5. Veron., neque enim ctedebant lunc.Pevs.,
mum,quod fecil. nondum fidem habnerant.
12. Veion., post limcdescendilin Cafainaum; etila 8. Veron., in dtem festum. jElhiop., in hunc fe-
Pers. et Ar.ih. : Syr. \ero, poslea descendit in Ca- slum; el lla nifra.
pharnaum.—Ibid. Yeron., mansit non multos dies. 14. Yeron., cum autemjam dies festus ntedius esset.
Per^., paucos dies mansil. •n Syr., cum aulem dimidtalt essent dies festi. Et ita
"
15. Veron. et Syr. , numos. jEthiop. , numis- Arab.
mata. 18. Veron.,Syr., Arab. et JElhiopT,iniquilas.
22. Veron., veibo quoddixeral. Et ita Arab. Syr. 31. Veron. et Mthiop., fecit.
quoque, Pers. et jEtlnop. concordant m verbo, dixe- 52. Veron. et Arab. adduni, Sacerdoles.
rat. 35. Yeron., indispersionem Gtmcorum docere
CAP.III.— 5. Deest in Veron., Syr., Peis. et Grwcos. Aiab., ad seclam Gimcotum... ut doceal
Arab., sancto. Grmcos.
10. Veron., Islruhel (pro Israel) in gignendi casu ; CAP.YIII. — 12. Veron., Syr., Pers. et Arah.,
et iia Syr., Pers., Arab. et JEthiop. ambulabit. .<Etiiiop.,ibit.
18. Non judicubtlui ; et ita Arab. et jEthiop.: 14. Yeron., et quo eam ; et Ua Syr. et jElliiop.—
Pers. vero,judictum non subtbit. Ibid. Veion., unde venenin, et quo vadam.Syr. et
2f. Veron., quoniam..... sunt operatm. Mlhior)., Arab., ande venerim, neque quo vadatn.
qvia operatur. 19. Deest, foisitan, in Veron., Syr., Pers., Arab.
22. Veron., profectus est. jElhiop., abiit. el jEthiop.
25. Veron., in JEno. jEthiop., inllenon. 23. Veron., exinfeiiotibus. Syr. et jEihiop., ev
29. Yeron. et Peis., wocemejus. inferis. Pers. et Ai.ib. infente.
CAP. IV.— 2. Yeron., Jesus ipse; el ila Syr. 25 Yeron., in pnmts qtna loquor volis. Syr., el
iEtlnop., ipse DominusJesus. sicmpetim loqui vobtscum. Arab , eqitidem licet jam
6. Deest, sic, in Veron., Syr., Pers., Arab. et cwpeiimalloqui vos. Mihiop.,pnmus et locutus sum
jEihiop. C vobis.
10. Veron., lu magis petisses. ./Ethiop., lu iterum 51. Veron., crediderant. Pers., fidem Itabueiatu.
petiisses.Arab., lu quidem peleres. 59 Veion., si filti Abrahw essetis... facereiis ; et
55. Veron. et Syr,, dtcunt. ita Syr., Pers., Ar.ib. et jEihiop.
35. Deestin Veron. et jEihiop.,_?'om. 50."Veton. et Arah., quiquwtit et judicat. Pers.,
40. Yeron., Pers. et jEtluop., apud eos. Syr., qui vull, el judtcal.
apudipsos. Arab., apud tilos. 56 Veron., Iwlabatur. Pers., cupidus erat.
46. Veron. in Cafarnaum; et ita Syr., Pers., CAP.IX. — 1. Deest, Jesus, ni Yeron., Syr., et
Arab. et jElhiop., piajposita parl. in. Mlhiop.
CAP.V.—5. Veron et Pers., decumbebant.—Ibid. 4. Yeron., cumdiesest. Syr., dumdiesesl.
Yeron., paralylicoium Pers., ex paralyticis.— lbid. 8. Veron., Syr., Pers., Arab. el jEthiop. addunt,
Deest, secundum tempus,\\\ Veron. et Peis. e/ws.
4. Deest in Yeron. el Pers. , post molionem 11. Deest nalatoiia in Yeron. etArab.
aqtim. 17. Yeron., Syr. ei Pers., cwcoilh. Êthiop., cmco
9. Yeron. addit, etswrexit. Syr., Pers. et Arab., isli.
et sttrgens. 18. Desunt verba, qui videiat, in Veron., Pers. e(
15. Yeron., Jesas aulem slatim diverlil, cumvidis- Arab.
sel lutbain in illo loco. .tEthiop., et secessttDominus. 19. Deesl dicenlesin Yeron., Syr., Peis. et Arab.
quia multa tut ba fuit tbi. 51. Veron., Pers. el jfilhiop., scto. — Ibid. quod
24. Veion., Pers et Êthiop., non veniel. Syr., iQ non exaudii; et lta Arab.
nonsubibu. Arab., non adenl. CAP.X.—1. Veron., mcohotlem a Grseco y.oprog:
29.Yeron., et resurgenl in iesurreclionem. Pers., hinc veibuni It.ilicum, cone.
ei suigent adiesuneclionem. 10. Veron. etPers., et occtdat.
37. Veron., testimoniuin perltibet. Syr., et Arab., 11. Yeron., tiadel. Peis.,dabtt.
testatur. jElhiop., testis est. 26. Yeron. addit , sicui dtxi vobis; et ita Syr. ,
41.Veron., ltonorem.Pers.,luudem. Syr. et Arab., Peis., Arab. et Êibiop.
glonam. 29. Rapeie tllttd. Favenl Arab. et iElhiop.
43. Yeron., non accepistis me. Arab., non tecepi- 41. Yeion. el Syi., veniebunt.
slis me. CAP. XI. — 10. O/fendel. Favent Pers. et
CAP.VI.— 2. Yeron., de infitmtbus. FaveiUJSyr., .tEthiop.
Pers., Arab. cljEibiop. 27. Deest, vivi, in Yerou., Syr., Pers. et Arab.
10. Yeron., Syr. et Aiab., in illo loco. 29. Yeron. et Syr. , suirexit cito , el veniebat:
15. Yeion., Peis. et jEilnop., secessit. —Ibid. Pers. vero, Êibiop. et Aiab., sunextt.... etvenit.
Deest.ipse, iu Yeron., Syr., Pe:s. et Arab. 37. Deestna(t)ii Yeron , Syr., Arab. eL jEthiop.
17. Veron. el Arab., navtciilam. 44. Verou., Syr. et Aiah., e.Tii(.— Ibid. Deest
25. Veron. et Arab , quem benedixeral Dominus. s(«t?min Veion.. Syr., Pers , Arah et .rEihiop.
Êlhiop., quibus benedixtsuet Domtnus. Syr., ciim 45. Dccst ln Yeion., Syr., Pers. e( Anli . ei Wn-
benedixisselJesus. Peis., benedicenteJesn. ihum.
PATROi. XII. 29
907 AD EYANGELIARIUMEUSEBlI VERCELL. APPENDIX. 908
47. Yeron.. Pnncipes Sacerdotum; et ila Svr. , A 24. Veron., ineos (pro in eis) , ut hahet jEihiop.
Pers. et jEthiop.: Arab. vero, Summi Sacerdotum. CAP XVI. — 9. Yeron., qutanon credunt inme;
49. Yeron., Pers., et jEthiop., Piinceps Sacer- et it i Syr.
dotum. 15. Yeron., deducel vos in veiilale omni; et Ua
56. Veron., adnlis ahum (pro, altus ad ahum); et jEiluop.: S)r. vcro, deducetvos in omnein venlaiem.
itaSyr.—Ibid. Yeron., Ptincipes Sacetdolum; et Arab., dniget vos ad omnem veiilutem.
ita Syr., Pers. el jElhiop. 16. In Yeron. et jEthiop. desiinl verha, quia vado
CAP.XII. — 4, Veron., Jndas Simon (pio , Simo- ad Patrem.
nis) Scaiiotes. Aiab., Judas filitts Stmonis Iscaiiotes. 19. Deesl, aulem, in Veron. et Pers. — Ibid. Ve-
9. Veron., eltutba,... audtvit. Syr. , el audietunt ron. babet, cum alits aho. Arab., alter cum alieio.
ccetus. Peis., ei tttiba.... audiveiunt, 21. Veron., dies ; et ita SSyr.et Pers.
15. Veron., super pttilum asini; elitg iEthiop. 52. Yeron. insua tegione. Syr. , ad locum sttum,
19.Veion., videlts, quta non piodeeslis quicquam, Aiab., in locum suum.
Syr., vtdetis, vos nihil ptoftceie. Pers. , videlts, quod 55. Additur, aufem , in Yeron. el Pers. — Ibid.
vos nihil valetis. jEtlnop. , videiisne , quodniltil est Veron. el Syr. Iegunt, sed bono animo estole. Pers.,
m quo ptoficitis omnhio ? — Ibid. Veron. , Gtwci sed aiiimnm bonum habete.
— 7. Yeion. et Atab , et nunc. —
qutdam. Arab., quidam ex Grwcts. jEshiop., genles ex CAP.XYII.
homitiibus Gtmctm. Ibid. Yeron , cognovi.Syr. et Pers., novu
26. InYeion,, Syr. et JEthiop. deesl mews, post 19.Veron. eljEtlnop. , ut stnt ipsi,omis,sq ei.
Pater. 20. Yeion. et Aiab., sed pio lus. — Ibid. Veron ,
29. Ycron. et Arab. , lonttruum faclutn esl. Pcrs. " pei samonem eorttm ; et iti Syi. et Arah.
etjEthiop., tonttiuest. 25. Yeron. et jEthiop., ei di/ea:teos, stcul el lu me
55. Veron., acthucmodicumlempus lux in vobts esl, dilextsh. Syr., meque eos dilexisse , etc. Pers. elego
Syr., modicum udhuc ad lemptis Jux vobtscum esl. eos dtlexi, etc — Arab., elquod dilexetim eos^,etc.
Peis. parvo tempote adhuc lux vobiscum est. Favent CAP XVIII. 1. Veron. , tians toirenlem flumi-
efiam Arab. et Jilhiop. nts Cedtt. /Elhiop., trans fluinen Cedron. Aiab., tians
40 Yeion., ut tion videant el intellegani; et alleram tipam toneniis Cedit.
ita Syr. et Arah. 10. Veron. , pnnapis saceidotum; el ita Syr. ,
44. Yeron., qut credit in me, ciedtt et in evm , qui Pers , Aiab. et .Ethiop
misil me. Arab , <juicredu in me , non ciedil tn me 13. Veron., Pers., Arab. et /Elhiop. , piincepssa-
lanlum, sed in eum, qui tnistt me. ceidotum; et Ua vers. i5 et 16.
47. Veron., et custodiettt , omisso ex anliquarii 22. Yeron., Arab. el jEilnop. pimcipi saceidotum.
oblivione , non. Huic errori forie ansam prtehuit 26. ln Veron. et Pers. deesi, ei.
firapcus codex illi similis , ex quo Persici Versio 51. Deebt ergo m Yeron., Syr., Pers. el Arab.
confeclaesl, m qua legilur: tjttt setmones meos iwn 55. Yeron., pnnceps saceidotum. Pers., Uaxmms
audiveiit, el servaveiit. Saeetdotum,
50. Deest in Veron. eigo; et ita in Arab. et 40 DeeslinYeron., Syr.,Pers., Aiah.etjEthiop,,
jEilnop., quse Yerslones laroen habent, et. t'Hisum.
CAP.XIII. — 2. Yeron., cum diabolus .jam se mi- CAP.XIX. — 4. Dcesl ilcrum in Yeron. et Pers.
sisset in cot, conformiter jEtbiop. quaj habet, in- C — Ibid. Veion. habet, non tnvenio causum in eo.
(i avil Satan in cor. Peis., tn hoc speciem culpw non tiiveni, omisso , ul-
5. Veron., sciens aulem Jesus.Syr., ipse aulein 3e- lam.
sus cum sciret.Pers., Jesus aulem sctebat. Arab , et 5. Yeron., Syr. et Arab. addunt^ fotas. — Ibid.
cum vidissel Jesus. Yeion., Syr. , Pers., Arab. et .cEthiop, , et dtxit
6. Yeron.,Syr., Pers., Atab. el jEthiop. , dtxit. eis.
— Ibid. deest m Veron. et jEthiop. Petrus. 12 Yeron., si hunc dimitles (pio, dttniseik) ^ \\t
8. Yeron. et jEihiop., non habes paitetn mecum. habet Syr. jEilnop. legil, si servavetis huttc. ~ Ibid.
Syr., nullam habes paitem mecum. Deest ettim m Yeron. et iEilnop.
18. Veron., levavit supei mecalcaneum suum; et 2i. Veion. , prmapes. Syr,, Arah. et Jitbiop. ,
ita Arab. Favent etiam buic lectioni Syr., Pers. et prittcipes sacetdolum.— Ibid. Deest ipse in Yeron.
jEllnop. et P-MS.
21. Yeron., e( dta.i( ei: dic quis est ? jEilnop. , e( 25. Yeron., Cleope. iEthiop., Calaopa.
dixil ei: dic mihi de quo loquittn nobis '! 26. Yeron , auiem. Syr., veto. — Ibid. Yeron. et
28. Yeron., quid dixent ei. Syr., de qua te dixe- Syi'., adstantem.
tal ei, 28. Yeron., ut compleatur. Syr. et Pers., ut imple-
30. Veron., panem; et ita Syr., Pers.,Arab. et lelur. Arah., ul adnnpleretur.
jEthiop. 29. Yeioii.^ peiticw Pers. , sumtnm atundini.
CAP.XIV. — 1. Yeron., Syr. , Pers. , Arab. et Arah., swpei aiundinem, onnsso hyssopo,
jEilnop., credtte m Deum. ^
u
51. Yeron., Syr. ciMduop., erat enim magnus
9. Veron., Peis., el jEihiop., tyttividil me , vidtt: diesithus Sabbali.
Syr. vefo et Arab.liabent, vidtt, tanlum sccundo 54. Yeron. et Arab., lancea latus ejus pupugtt.
loco. 57. Yeron. , M quem oompunxeiunt. Arab. , quem
S0. Veron., non crechs; ct ita Syr., Pers. , Arab. pupugeiuttt.
et jEthiop. CAP. XX. —4. Veron. addit, et prospexisset; et
17 Veron., Syr., Arab. et JSlhiop., cognoscihs. lta Syr., Aiab. et Jitlnop.
ihid. \eron., Aptu vos manei , el vobiscutnJist. 11. In Yermi. y S}r. , Pers. et Arab. deesl fotis.
Syr., Apud vostnanet, et in vobis esl. Faient huic 16. Yeron,, ante Rubboiti, addit timbratoe; el ila
leciioni eiiam Peis , Arab. el jEthiop. Syr. el Peis.: Êthiop. veio, in Itngua Hwbtaica.
25. Yeroii., dihgit eum; et UaPeis iS. Vcion., adnuntians discipulis, qma vtdtt Jesum,
CAP. XV. —5. Veion. ei Peis. addunl, estis. et hwcdurit. Fa\ent nosiio codici Syr., Pers., Arab.,
— lhul. Yeron., adferel fincium. Arab., affeiet ftu- necnon iEth op.
ctas. Pers , fntctutn dubil. jElhiop., fetel fiuctum. 25. \eion., figuiam clavotum. Aiab., vesltgia cla-
6. Veron., ptmcisus est, stcut paltnes , et missus esl voium.
joius. jEihiop. lavcreeum \idetur; babel enim , amove- 27. Yeron , vide manus meas , el mille manum in
bunl eum, el ejicient foius, sicnt palmttem. — laiits tneum. Aiab.s icspice manus meas, el ntjwe nm-
Ibid. \eron. tn igncm mitlunl Syr. conjiciunl in nutn tiiatntn lalus nieutn.
ignem. 51. Yeron., etPers., qma Jesus Lhiistus estfiims
Dei. —Ibid. Yeron.,Syr., Pers., Arab. et jEthiop., A 4. Veron. el Pei-s. addunl, ei dixit. Syr., et dtxtt ci.
posL vitam, addunl jeleiiiain. Arab., dtccm. jEthiop., et i ecilnvitci
CAP.XXI. — 15. Veron. el jEthiop., ovesmeas. In Veron. post \ersum 4sequenies hoc oidine di-
23. Yeion. cl Arab. , quia dtscipultts illenon mo- geruntur, videhcet, 9, 10, 11, 12, 5, 6, 7, 8, 15.
leictar. Favent huic leclioniSyr., Pers. et jElhiop. Syr. vero, Pers., Aiab. et jEUnop. teneni oidinem
— Ibid Yeron. ct jEtinop., non dtxtl ei Jesus : non Yulgala: edilionis.
mortetut Syr», Jesns autem nequaquam dixeral: non 8. Yeron. addit, Vade post me, Satanas. Arab.,
iiiotietur. fivanescea me, Sutun.
25. Yeron., Syj. et iEthiop., gui scnbeimtur. 16. Vcion., venit in Nazaieth. Pers., venil in
Nazteh.
S. LUCAS. 18 In Yeron. et jEthiop. desunt verba, strnaie
CAP.I. — 8. Yeion. ct Pers. adduni, Zacchaims. conltilos cotde.
25. Yeron. et jEthiop., midlmvidum fuetunt.
Syr. vero, et Ar.ib., ipse. 50. Yeron., Syr., Per^,., Arab. el jEthiop., tiansttt
15. InYeron., Pers. el jEilnop. deest adhuc.
§5. Yeron., guid mihi sic fecil, etc. jElhinp., sic- per54. mediumillorum, etabiit.
citte fecit milii, etc. Deest in Veron., Arah. eljEthiop., sine.
28. Becst, giaiia plena, in Yeron. el jEtbiop. 38. Deest Jesus in Vei on., Ar.ih. et jElhiop.
29. Yeron., lpsa-aulem, ut viditeuni. Favent huic CAPUT V. — 8 In Ycron. el \iab. Jeesl Petius.
lectwni Syr., Arah., Pers. ,et jEthiop. 10. Yeion. ens homines livificuns. Syi., piscalutus
56. Yeion. , qumvocabatui sleiilis. Peis. hahet , "-g es hommcs advitam. Pers., lenalor ens Iwminum ad
vitam.
jiro eo quodsteniis vocala fueiil. 12. Deest et vidensJesum in Veron. et Per=. —
39. Yeron., Syr. et Pers , Judmm.
hO. Veron., smcuia smcuioium.Pers. , in mtetnum Ibid. Yeron., toqabat eum. Syr., efflagitabnl ab co
et swculu. 14. Veron., Syr. el Pers., sacetdoiibus. — Ibid.
51. Yeron , dtspmstl supeibos inenlecordeipsontm, Yeron., nffeis inuniis. Syr., offer oblationem. Pers.,
conforiniter jEihiopice. Notandum , quod rb ipso- oblaltonem fac.
tmn, habetur etiam m Syr., Peis. ct Aiab. 19. Veron., et discopetuia unt tecium jElhiop.,
59. Veron., ut.... circunicidetenl pueium, et voca- deslntxeiuiil tegulas.
veittni eum in iwmine ; ci ili jEihiop. 20. Veron., dia-i(hoinini. Pcis., liominiilHpaialy-
65. Yeron., timot magnus. Favel Peis. in o,na !e- lico dixit. Ar.b., dtxit tlh paralyitco. jElhiop., dtxit
isli liomtni infiimo. Favet eliam Syr. —Ihid. Veron.,
gilur, m tcjt et pavor. remtssa sunt tibi; el ita Pers., Aiab. el jEilnop. Con-
71. Yeron. , e( hbeiavit nos Peis., ulhbetarel.
Arab.^-se nos hbetcituitnn cmit Veronensi, Peis. et Amb, etiani veisu 25.
80. Veion., Syr. et jEihiop., m desetto. Pers., in 25. Yeion.. Syr., Pers. el Arab., peccata tua.
soliludme el deseito. jElhiop., peccaluin luum.
CAP.II. — 7. Yeron., Pers. et Aiah , posuit. 29. Deest Levi in Yeron. et Pcrs.
iS. Veron., disc-cs&il ab ilhs angelus m cwium. 50. Yeron. et Arab.,in«ruitittit)eruti/. —Ihid. Ye-
Pers., angelus in cmlumabiit. — Ibid. Ycron. , Syr. ron., mandmal, et bibtl. jElhiop., edil et bibit Ma-
el f'e,s. addunt, el dixetunl. ^ gister vester.
21. In Yeron. el Arab., ut ciicumcidetelui, omisso £C 55. Anle edunl el bibunt, Yeion., Arab. et .tElliiop.
puer. addunt, disctpuli.
22. Yeron.,Pers., Arab. etjEtbiop.,-pitiificalionis 54. Ycron.j numqind possunl filti sponst jejunaie,
33 Yeion., Syr., Peis., et Arah , Joseplt, et ina- qttandtu cum ilhs est sponsus? jElhiop., non possunt
iet ejus. jEihiop., Joseplt palei ejus^ el malet ejus. fiht sponsi jcjunaie, dum adesl sponsus cum ilhs.
34. Yeron., Pers. elAiab. , m-casuin. ctresune- Pers. fihi thalami, quandiu -spunsuscum eis fuetit
clionem. jEllnop., in casum, el m i estnrecvionem. non possunljejunare.
37. Yeron. el jElbiop., vtdua annoium LXXXIHI. 56 Yeion., Syi. et Pers., dixit. jEthiop., locu-
58 Yeron., sians. I ers , aslabat. Aiab. veio fa- ius est.
-icre videtur; babet enini , ventt ante cum. — Ibid.' CAP.VI.— 1 Veron., Aiab. et jEthiop., in sab-
Veron., Arab. et Mihtop. , Eieiusalem Syr., Hieto- bato (omisso secundo pitmo). Syi., sabbalo. Pers.,
die sabbatt. — Ihid. Yeron. addn ea (pro eas); etita
solymm.
49. Yeion. cl Arab., quwritis —Ibid Yeion. ett Arah. — Ibul. Yeron., Svr., Aub. el jEllnop., ma-
Syr., nesciiis? Arab., nonnesctlts? nibus suis.
CAP.III. -—7. Yeron., quw exicbani..., corumipso. 9. Yeron , in(e)io<7a....suppletiir Iacuna ex Syr. el
Syi-etPers., quw ad ipsutn ventebant.— Ibid. Gene-[ iElliiop., 10.
quseli.bent, inleiiogabo. Pers., togabo.
tatio vipeiaium, Veron. et jEihiop. Vcion., i//is omtiibus, conforiiiiter S\r. et
— Ibid. Yeron , nuta dixii. Aj-ab , cumiia
13. Yeron., nilnl exigalts. Syr., ne exegeihis. Êiliiop.
dtxtt. .tElhiop., cum indtgnalione dta.il. — Ihid. Ye-
Pcrs., ne petatis. — ron. addil, sicut aha. Ar.ih. et jEiluop., stcui alieia.
14. In Veion., Syr., Pers. el Arab. deest. et. "J
21. Yeron. Syr. et Aiab., ctim bupUzatus essel( Syi., sicttl socia ipsius. Peis., tnstat manus alteiius.
omnts rpopulus. 2Eihiop. , foslquam bapttzati etant\ 14, 15 et 16. Ante singiiloium Apostoloium no-
oiiincspopuh. inina ponitnr copulatna e( in Veion., S\r., ' Aiab. '
Pers. eijEihiop.
25. In Yeronensi, •geneiationes snnl 72 S. Ire- 50. Veion., qtn aufeiet. Syr. ct Pers., qui abslu-
naius lib. m conlra Ilaereses, cap. 22, nuni. 5, pag. leiil.—Ibid.
Veion., -noh piolnbeie. jEthiop., m
219, sciibit : Ptopiei lioc Lttcas genealogiain, quw' pt olubeas.
es( a generatione Domhti nosni, nsque ad Adum,> 52. In Veron. et iEthiop. deesl est.
sepluagmla duas genetuiwncs liabetc osiendil; finem1 55. Yeron., Peis. el Aiah., «ft.
el
conjungensintlto, significmis, quoniumipse es(, qui 1 54. Deest wquaha in Yeion. el Pers.
omnes geiues extnde ab Adamin seinehpsolecaptlulu- 58 Yeron., qua melttis (pio qua meiimini), ui Syr.
tus est. Porio gentium, ei hnguarurn numeunn Ge-" elPeis.— Ibid. Veron. ct Arab., meiietui vobts.
ner<it<ombusa^qu.ireMdetur Iienseus, atque in hoe! 49. Yeion., supiaatenam. Syr., supei pulveiem.
consennenles babet plures e "P.Unbus Giajcis. In1 VII. — 9. Deest tutbis in Veion. et Pers,
Versiombus 'Syr. et PerB. gonerationcs sunt 77;in 1 —Cnp. Ibid. Deest amen ui Yeron el Syr.
Arabica-veio, 78; -et in jEtbiop., 80. 14. Veron,, disctpult ejus multu Arab., dtscipuli
—
CAPDTIY. 2. Yeron., consummatis tllis diebus. ejus omnes.
/Eihiop , completisislts dicbus. 16, Yeron., visitavil Deus plebem suam in bonot
911 AD EVANGELIARIUMEUSEBIl YERCELL. APPENDIX. 912
Aiah., visilavil Deus plebetn suam in bonum. £J\ benl nobis. Favenl etiam Syr. et Pers. — Ibid. Ve-
24. Yeroii., aiundinem a ventonwveii? jElhiop., ron. etPers. addonl, sed libeia nos a inalo. Syr. et
aiundinem ne, quw movelura venlo? Aiab., sed hbera nos a nialigno. jEthiop., sed hbera
31. Deest in Veron., Syr., Pei",., Aiab. etjEthiop., nos ab omni mulo.
atl aulem Domimis. —Ibid. Deest in Veron. el Peis., 8. Heest. inYeron., Syr.,Pers., Arab.etjEthiop.,
et cut stim/es sittil. el si ille peiseveiuveni pulsans.
55. In Veron. et jEthiop. desiinl veiha, panem ct 15. Veion., bonum clatum. jElhiop., bonum donum
vinum. Spitilus sancti.
45. Yeion. et Arab., inlravi. Pers. et jElhiop , 15. Yeron., Belzebul Arah. et jElhiop., Beel-
ingressus t-um. zebul.
49. Yeion., Syr. el jEthiop., lemiiiil. 18. Yeron addit, ptincipem dmmoniorum.jEihiop.,
CAP.VIII. — 1. Yeron. et xn dtscitmli sui cttm eo. pnnci\)em dwmotiiitn.
Peis., cum duodecim discipitlts suts. Syr., el duode- 28. In Veron , Syr., Pers. cl jEhhiop., deestfluire
cim ejus cum eo. imo.
5 Veron., Peis. el Êthiop., Johnnna. 38. Veron , piiusquatn inanducarel. Pers , anle-
10. Vcron., iii parabohs loqttor Syr., pet parabo- quam edetet. Aril)., ante comeslionem.
las projonitia. Pers., pei paiabolas diclum eiiu 41. In Ycron. additur, Scribm el Pharismi hypo-
22. Yeron., et levavetuitt, forte pro vela fecetunt, cntw, conroiniitei Syr., Pers., Ar.ib. el jElhiop.
ul Ar.ib. 50. Veron. et jEthiop , usque ad geneiationem
28. Deest in Yeron , Syr. et Arab., cst. , islam. Arah., tisque in hodieinum diem.
x»
52. Deesl in monie in \eion. et Pers. 52. Yeion., et abscondtlts. jElhiop., et
56. Veion., quotnodo suivus fuclus esi, qui a dm- abscondisiis. — lhid. Yeion. el jEihiop , tnttoitis.
moniis vexabaiui, cotiformiter Sjr., Peis., Arah. et 55. Yeron., coratn onini plebe. Aiab., coram po-
jElbiop. pulo. Êlhiop , coram toto popttlo.—llnd. Yeron.,
42. Veron., Pt.r=. ei Arab addunt, Jestts. Sjr., male hahete. Syi., mgte ferte. F.ivet etiam Pers.
ipse Jestts. CAP.XII. — 5. Deesi in Veron. et jElhiop., in cu-
49. Veron., aptincipe Synagogm. jEtl.iop., ctdoino bicuhs. — Ibid. Veron., snper tecltt, necnon el in
pwcuraloris Synugnqw. plateis. jEtlnop , m tempiis, et teciis.
51. \ertin.,iiisi Pedum, el Joliannem, el Jacobum. 30. Vcion., Iiotum omntutnindigetis. Favent Pers.
Hunc oulinem seiv.u einin Aiab. el jEibiop.
52 Deevt puella in Yeron., Syr. et Pers. 51. Deen in Veron., Syr., Pers., Arab. et iElhiop.,
CAP.IX. — i Veron., 161maneie. et inde pt oficisci- piimum.
mint. Syi., illic esioie, el illinc cxae. Faveie \idetur 35. In \eron., Syr., Pcrs., Arab. el .tElhiop.,
ct'.iin Arab. deest «i matubus vesiiis.
6. A'lditur et Civtlales, in Yeion., Syr , Pers. et 59 In Vei-on., Syr., Pers., Arab. et jEthiop.$
jEilnop. dccst utique.
12. Veron.,xu discipuli el dtveriint; et ita jEllnop. 42. Yeion., Syr. et Pers., Jeius. — lbid. Deest
In Syr. quoque et Pers. additur disctpuli, sed de- putas, in Veion , Syr., Pers. et Aiab.
esi \n. 45. Ycron , Syr., Pers., Arab. et jEtliiop., Do-
51. Veron. et jElhiop adtiunl, aitlein. — Ibitl. C
( minns meus. —lbid. Veron. et Pers., pueros, pro
Yeion., Ei itiitueiunf. Et hiltanlibits tlhs innubem, seifos, t|iioii tainen idem so.'ai in Scnpluiis.
vox, etc, contornnler Per-,. Juxta enim Iialicam, 53. Yeron., dividetur socius in sponsam sttam, et
vox de cmlo(ucia esl, cum Moyses el Helias in nubein sponsa in sacrtnn suam, confoiiniier Per-icse.
mgiessi suitt. CAP.XIII.—1. Veron., tieueruiK,contoiinilerSyr.j
37. Yeron., Arab.et jEthiop., occuinl ille, nempe, Pers., Anb. <HjEthiop.
Jestt. 5. Deesi sed , b\ Veron. et jEthiop.
44 In Yeion., Syr., Pers. el Arah. -idditur Jesus. 15. Veioii., hypocrite. Peis., o hypociila. Syr.,
ln jEthiop., Domimis Jesus. — Ibid. Vcron., m au- simii/alor.
itbus veslns; et ita Syr. et Pers. 25. Veron., exquo sunexetit Syr. el Pers ,exqua
49. Yeron.. <jntanon sequitui le nobiscuin, confor- hoia suriexetit. Aiab., cumaulem sleleiit. jEllnop.,
niilT Syi., Pcr,. et jEtluop. aioa suigcl.
M. Ver m. addit, sicul Helias fectl;el ila Syr., 34. Veron., Sjr. et jEtbiop., galiina. Pers., gal-
Pcis., Aiah. et jEtbiop. linw.
56. YeiOii. et .Etliiop., in aliamcivitalem. 35. Deesl autem, in Yeron., Arab. et jEihiop.
61. Yeron., nun/i<tie. Favere \idetur ctiam Pers. CAP.XIV. — 1. Yeron., el faclum est, ut inliaret.
CAP.X. — 1. Yeron , Syi. et Pers., Jesus. — Pers , acctitl, ut inlrottet.
Ibid. Yeron., Syr., Arab. et jEtbinp., ahos LXX. 8. Yeron., Syr. el Pers., abahquo, conforniiter
3. Yeron., nt medio litporum. jElinop.,in medtum• Arab. ei JEIIHOJI. —lhid.Veron. el Pers., ne. . . sit
tuporum. j. VOCUUS.
6 Veron. et jEthiop , super vos. v 16 In Yeron., et Pers. deest ei.
11. Yeron., tjfittadhmsit nobis.... in pedibus. Syr.,, 18. Veron. et Syr., excusare se.— Ibid. in Veron.s
qui adluvsil nobis m pedibus noslits, Pers. et Arab.,, Pers. ei Arab. deesl et.
qui adhw-it pedtbusnosiiis. 5'2. Veron., Arab. et jEhhiop., milieu Ibid. Yeron.5
16 1II Yeron. adihiur, qui aiKemme attdtt, attditt roqans pacem. Arab , e( rogabil pacemejus.
eum, qui me ttiisil. /Etlnop., et qui me audivit, audtvilt 54. Veron , qnoque, coiilormiier Syr.
eum, qw mtsit me. ( AP.XV. —i. \eron., uou ditniitet ( pro nonne
17. Yeron., Syi., Aivb. et vEtbiop., LXX. dinmiet' 1 ut sajpe alihi), conroruiiler Arab. et
20 Yeron , spnitus mahqtu. Syr., Pers. ei jEiIiiop.,, 8. Veion., elscopismundubil domum,ulSyr., Pers.
dmmones.— lbid. In \eion ci Pers., in cwlo. jElbiop.
21. Yeion , quta sic bonavolunias fatt attie le. Fa- et Ar.ih. F.'vet eti.im jElbiop.
vent Syr., Per^ , Anb. et jEilnop. 17. Deesl in Veron. Ar.ib. et jEthiop., in domo.
CAP.XI. — 2. Yeion., Puler noslei, qut esw cm- 28. Veron., i'cio Syr., auiein. jEilnop., et.
lis, conforiniter Syr., Peis., Arab. ei — jEllnop.— 51. Veion , fuistiet es. jElliiop., fuisli.
Ibid. Yeron., Peis, el jEtluop., venial. Ibid Ve- CAP XVI. — l.ln Yeron. et Syr. deest et, ante ad
ron. addit, fiat voluntas tua in ccelo, el iniena; et[ dtsctpnlos suos.
iia Syr., Pers., Arab. et jEthiop. 8. Yeron , in hac generalione.Syr. ct Pers., in hac
4. Veron., debitonbus nosliis. Arab., iis, qui de- generatione sua.
9. Veron., tabernacula stta; et ila Syr. Favent A j et cum meridies esset tentpore sextwhorm..
eiiam Pers. el Aiali. 51. Deest m Yeion., Syr., Pers. el Arab., el ipse.
21 Veiba, elnemoilli dabal, desunt in Veron., 10. Yeron., Pers., Aiab. el jEihiop., Johanna.
Syr , Pers., Arab. et jEilnop. 20. Veron.,Syr. ei jEthiop., piinctpes sacerdotum.
22. Yeron., Lazants mendicus. Pers., Lazaius 29. Yeron., etiniiavti cutn illis, el manst. Syr.,
pauper. el tngiessus est, ut maneret cutneis; el ita Pers.,
50. Veron.,feis»adeZ),'(tllis. Favet jEihiop. Ar.ib. ei jEihiop.
CAP.XVII.—1. Veron. el Syr., autrm.—Ibid. Ve- 45. Veibi, sumensreliquias dedil eis , desunt iti
ron., Pers. el Arab., venianl. Favet eiiam jEUnop. Yeron., Syr. ei Pers.
5. Deest in Veron., Syr. et Pcrs., in te. 46. Desunt \erba, et sic oportebat, in Aiab. et
i. Deest in die, secundo loco in Veron., Pers. et jEthiop.
Arab.
7. Deest vestrum, in Yeron. el jEihiop. — Ibid. S. MARCUS.
Yeron., aulo centem: fone, oves pascenlem , CAP.I. —2. Deest, ante te, in Veron., Syr , Pers.
cnnformitpr Syr. elPers. — Ihid. Veron re- et jEthiop.
gredienti. Supplerem, cui reqredienli, juxta Syr qnie 8. Veron. et jEiliiop., ego baplizo vos in aqua.
habet. cui tegresso. —Ibid. Veion. ei Peis., dtceiilli. Per«. et Arab , ego vos aqtta baptizo.
•—Ibid. Deest siahm , in Veron. cl jEihiop.— lbid. 10 Deest staiim, in Yeron., Per*. et jE'hiop.
Yeron. ei Pers.. sed dicel illi;Syr , sed dictt ei. — — Ibid. Yeron., pla-
11. Yerou. et Ar.ib., iu <7t<o.
Ibid. Veron., Syr., Pers., Arab. eijEthiop.,paramihi. I» cui inihi. Syr., compiacut mihi.
53. Veron. eljEihiop.addiini propter tne.—Ibid. 15. Deest in Veron., Syr. el Pers., et quadraginta
Yeron., salvam jaciet illam. Syr. et jEibiop., seiva- noclibus.
bit eam. 17 Deest/teii, in Veron., Syr., Pers., Arab. et
CAP.XVIIL— 11. Deest in Veron. et jEihiop., jEihiop.
apud se. 20. Deest staiim, in Yeron., Pers. et jElhiop. : in
14. Veron , magis... quam ille Phaiismns. Syr., Syr. vero, et Arah., stalim pia'ponitur verbo reli-
jiotiusquam Phaiiswus ille. jElhiop.. poiiutquam tlle. qtierunt. — Ibid. Decst ,in navi, in Veron.. Syr. el Pers.
Pers., justior, quamPhartimus. Arab., jtisiiftcatiorillo. 25. Yeron. addil, spiiiteimmunde. jElhiop., spi-
52. Et flaqcllalum occident, omisso e( flayellabtlur, rilus immunde.
conlormiter Syr., Pers , Arab , et jEthiop. 27. Deest, quidnam est lioc? in Yeron., Arab. et
CAP.XIX. — 9 Veron., ait autem Jesus ad illos. jEtlnop.
Pers , Jesus (ui bw, ac discipulis dixtt. 29. Veron., egressus... veniu Concinunt Pers.,
12Deesl st&t, tn Veron., Pers. et /Eihiop. Aral) etjEiliiop.
22. Veron., Syr., Pers., Arab. el jEthiop., dixitei. 52. Veion., cum antem Sol occidisset, feiebant.
—Ibid. Sctebas,quod... tollo...etmeto; ei itajEllnop. Arab., cum autem factum essel seto, obtuletunu
CAP. XXI. — 57. Veion., interdie (pro interdiu), 35. Deest valde, in Veron. el Pers.
nt Syr., Peis., Arab. el jEihiop. ' 56. Veron. el jEihiop., snbseciittsunt eum Sinton,
CAP.XXII.— 1. Veron., adpropiavit. jEihiop., apel qui, ete. Favent etiam Syr., Pers. ei Arab.
propinquavit. 42. Ueest in Yeron., Syr., Arab. et Pers., et cum
2. Veron., Syr., Pers. et Arab., eum, pro Jesum. C dixisset. — Ibid. Deest, etmundaius est, in Yeron.
'
4. Veron., Syr., Arab. el jEthiop , ei Scribis. el .Eiliiop.
f 5. In Veron. et Pers. deest, et qatisi sunt. 43. DecU, ejecil illum, in Veron., Arah. el Pers.
17. Veron., el acceptocalice, qtatias egit, et dixit: 41. Veron., Sacerdoii; et ita Arab. et jEthiop.,
acciptiehoc. jElhiop., e( tiudttus fttit calix, el gratias Syr. vero el Pers., Sacetdoltbus. —Ibid. Veron.,
egtl, et dtxit tis : accipile hoc. pio puigatione lua; et ila Syr. Pers. vero, pro pur-
21. Deestin Veron. est, ut eiiaminPers.et jEthiop. gationo tui. jElhinp., piopteiea quod purguius es.
28. Deest autem, inVeron. etSvr.— llnd. Yeron., CAP.II. — 5. Yeron. addit, in giabato. jEthiop.,
i» temptaiio.. er... Si conjeciurae locus daietur, sup- in lecto.
plerem cum Pers., in tentalionis mtumnis. 6. Yeron., dicentes. jEihiop., et dixerutit.
53. Veron., Peliui. Syr., Simon. Pers., Simeon. 8. Deeslsiattm, inS\r , Pers., Arab. ej. jEthiop.
47. Yeron. addii, Hocvnim siqnum... (supple. de- 10. Deestautem, in Vei on., Pers., Ai ah. etjEthiop.
dit, ex Maitb. cap. xxvi, vers. 47) eis dieens ; qnem- 15. Veion. et jEthiop., el sectitt sunleum.
cumqueosculatus fueto, liicest: teneie eum. Syr ,nam 16. Verba, Magister vester, desunt in Veron.
hoc stqnam dedetal eis : quemcumqneoscnlaitis fueto, et Syr.
ipse est. Pers., ea de cansa, quod signum tta dede- 17. Yeron., non egenl... medicos. Arnb., non
rat, el adversaths dtxeiat: quemcumqueeqo oscutatus egent... medtcis. — 1b'd. Deest entm, in Veron.,
fueio, vosipsum piehendite. jEihiop., et hoc fuit sig- Syr., Pers., Arab. et jEthiop.
num, quod dedeiat lis, et dtxil iis : quem osculatus 19. Ha?cverba, qnanto lempore habent secumspon-
sum. is est, ipsum apptehendite. \ sum, non possunl jejunare, desunt in Veron., Arab.
j)
49. Deest in Veion. et jElluop., quod fuiurum erat. et jEthiop. ln Syr. \ero, solum legitur mtnime.
59. Deest in Yeron., Syr., Pers., Arab. et jEthiop., 21. Veron., commtssuiatnpanninovt.Faventnostro
quasi. codici Syr., Pers.,Arab. ei jEilnop.
62. Yeron., Arah. et jEthiop. addunt, liodie, 23. Proqredi deesi in Yeron. et Pers.
67. Post credetis, deest mthi, in Yeron., Pers. et 24. Yeron. addit, discipuli tui; el ita jElhiop. ac
Arab. Pers.
CAP.XXIII.— 5. Deest docens, in Veron. et Pers. CAP.III. — 5. Yeron., indi..., forte indiqnatus, ut
13. Veron., e( mugistraiibus plebis, conformiier habet jElhiop.
Syr., Arab. et .cEthiop. 6 Deest statim, in Yeron.et jElhiop.— Ibid. Deest,
15. Yeron., Pers, et /Elhiop., misi. — Ibid. Emen- adversus eum, in Veron., Pers., Aiab. et jEthiop.
dabo etqo eum, et dtmittam, conformiier Syr., Arab. 7. Yeron., Et multa turba a Judwa, el Galilma, et
et jEihiop. ab Hierosolimis, et ab Idumma, ac e ttans Joidanen ,
25. Deest in Veron. et Pers , quempelebant et a Tyro, et a Sidone sequebanturitlum. .tEthiop., et
29. Deest ecce, in Yeron., Arah et jEthiop. Fa- secuii sititt eum quampluiimi e Galtlma, el a Judma, et
vet etiam Pers. ab Hieiosolymis, el ab Idumma, et ab ultetiori Jorda-
31. Veron., in udo ligno. Arab., in ligno humido. nis, et a Tyro, el a Sydone.
3^. Deest in Veron. et JMiiop., cum eis. 12, Yeion., el innepabat iltos. SVri et Arab., e£
44. Yeron,5 u ernt fere Ima wlcio. dteU iîhiopl, ftsfrepti/w e«s,4
14. Veron.,el fecit xn ut secum essenl. Syr., e( de- AL 25. Deestpelivit, in Veion., Syr , Pers., Atah. et
legtt MI 17111' sectimessettt. jEthiop.
28. Yerha, quibus blaspltemaverint, desuiU in Ye- 27. Veron. addit, confestim; et ila Syr., Arab.,
ron. el jEthiop. piolinus jElbiop , sladrn. — Ibid. Veron. addit,
29. Yeron. et Syr., sed tetts esl. tsgweahnt. Syr., piofectus. Pcrs., e( abiens. Aiab.,
52. Veron. el jElhiop., foiis slanl. abnt etgo jElhiop., abteiuni, relate ad spicnlatores.
C\p. IV. — 8. Veron., unum xxs., el unitm LX, et 51. Yeron., ibant; ct Ha Syr. el Arab. Per=.,
wtum ceiilesimum. Syr., ahud quidem tiicenos, et abibunt.
ahud sexagenos, aliud denique centenos; cl ita 53. Yeion., conveneiuntilluc. Pers., veneiuat ad
vers. 20. cos. Syr., anteveiteiunl eum illuc.
16. Deesi shnihler, in Veron , Sjr. et Peis. 36. Veron , Syr., Pers. et Arab., panem. — Ibid.
21. Veion., nitmqutdadferlui ? Favet jEllnop. Yeron. addit, qttta luc non habent. FavcniSyr., Pers.,
55. Veron., loquebalur ad tllos, qitahter poletanl Aiab. et jEthiop.
audne. Arab., alloquebalui eos, ptoxtl poleianl au- 59. Veron , el praceptl tilis ut discumbeient,
dhe. Oiniitiiur veibinn, etiain in Syr. eiPers. reiate ad turbam. jEtlnop , e( piwcepilds ommbus.
56. Veron.,dtmtse)un(; et iti Pers. — Ibid. Ve- 45. Veron., fiagmentoium coplunosxn; et ita Syr.
ron., e( accepetunt eum. jEthiop., et assumpseiunt 50. De->unlln Veion. veiba, omnes enimvtdeiunt
cum. ettm; et ita in Pers. Nutaquod rb omnesclaudil veis.
58. Yeron., non est ttbi cuta, eo quod petimus. 49 m nostro cod.
Vers., non est tibi cuia, quod perimus. Syr. nott esl „."' 53. Veron., Gennesai. Syr. ct Arab., Genesar —
libt cutm, quod pertmus. Ihiii. Yerba, et applicuerunt, desuntin Yeron., Syr.
40. Veron.,maie, el venti obaudiunteum. jEthiop., et Pers.
cut auscullanl maie, et venti. S\r. quoque babel, CAP.VII.—2.Hicversus cum praecedentiin nostro
maie, et venti. codieecopulaiur, ut eliam in Persica versione, quae
CAP.Y. —2. Yeron., demonumento. Pers., etne- eidem adamussim respondet.— Ibid. Yeiha, com-
dio sepnlchteli. munibus mantbits , id est, desunt in Yeron., Syr.,
8. Veron., dtcebal enim. jEllnop., guia dtcebal. Pers., Arab. et jEilnop. — Ibid. Deest vttupeiave-
Syr., dixcial cium. Arab., jam entin dixetat. lunl, in Veron., Pers. et jEthiop.
11. Deest magnus, ui Yeion. et Pers.—Ibid. 5. Yeion. ei Pers., auiem. —lbid. Veron., non
Yeron., poicoium pasceniium; el ita Arab. manducant paiiem. /Elhiop., non editnl panem.
19. Veion. addil, Jesus. jEtlnop., Domnius Jesus. 4. Yeion., el a foio cmn veneimi; et Ua Syr.,
Ibid. Veron., aulem; et ila Peis. Arab., ai. — Ibid. Per1,.el Arab.: jEiluop. vcio habet, quod e foro venit.
Yeron., sinuit. Syr. et Aiab , permistl, quod idem 6. Yeron., diliqtt. Favel jEihiop.
sonat. 14. Veron., advocalis.... tuibis. jEthiop., advocala
22. Yeron., unusde Piincipibus Synugogm.Arab., lota tuiba.
aiius pttncipum Synaqogm.Syi., quidam tx Pnncipi- 19. Deest vadtt, in Veron., Syr., Per*. ei Arah.
bus Stjnagogm; el ita infra. 21. In Yeion. rbfutta poniinr in êcundo loco , ut
23. In Veron. eLPers. deest, mullttm. in PeiN. et jEihioj).— Ihitl. Veron., avantia, ne-
50. Ueest in Yeron., Arah. ei jEtluop., in semel- quuta...tmpudicilia. Favenl Syr , Pcis. et Aiah. :
tpso. — Ibid. Veion., Syi., Peis., Aiah. el jEthiop , C ( jEthiep. \ero, avaiiiim.
dixil 26. Yeron., eia( atilem Gimca; el iti Ai-ih.,
55. De^stin Ycron. el Peis., sctcns quod facium oini^so verbo miiher, quod deesteli.ini in jElbiop.
esset tn se. 50. Veron..., addii,abca; et ita Syr. Faventeiiain
55. Yeron , vcimiMad pnncipem Sytagogm dicni- Pers , Arab. et jEllnop.
les ci: jilta taa inoiiua esl Ai.il) . leneninl ad pnnct- 56. Yeron., atilli maqis tantmn (vxoiantomatjis)
pemSynagogwdtcenles: filia ttia moiliiaesl. jEtbiop., pimdtcabani, cl ea ampltus adtntt ubuiutn, dicentes.
veneiimiad procinatoiem Synagogm, ct dtxerunt ei: Aiab., at ilh pimdwabanl mulium, el sliipcbunl ma-
fiha lua moilua cst. gnopete, dicenles, onnssis veibis illis, q,tanlo auietn
56. Veiba, quod dtcebalui, desunt m Veron. et eo prwctptcbat.
j\rab. 57. Yeron., sutdts prwslat audilum, et mvlis elo-
58. Deest lumulliim, in Yeron. etPeis.—Ibid. qunnn. Favenl Sy., Peis. el Arab.
Deest tnultum, in Veron., Syr. el Pers. CAP.YUI —2. Veron quoniam liiduum jum esi, ex
40. Yeron., inltonl ubieiat puella Arab., ingies- qno kicsunl. FavcntSyr., Pers. et Arab.
stts esl ubt eral puella. jElhiop., tngiessus est ubi fuit 4.Yeion., tslos; el lta Arab. el Pers. Syr., hos
pueila, omisso m omnibus \eiho jacens. omues.jElhiop., lolumliunc populum.—lbid. Yeron.,
41. Veion.,Thabuha. jEihiop. Tabitha. Sjr. et jEthiop , potesl.— Ibid. Veron. addit, isia.
CAP VI —3. Veron., noiine lacest Fabii fitiits , Favent Syr., Pers., Aiab. el jElhinp.
et Matim ? jElhiop., nonne Ivcesi filitts Fabrt, el fihus 6. Veron., benedtxit, fiegtt, el dedit. Syr., bene-
Mattw ? Arab., nonne Ittc est filitis Litjnatn , ei filtus Q dtxit, fregiique, ac dedtt. Pers., benethcttonepcictrta
Matim? — Ibid. Deest et, ante soiot es, in Veron. et ftegit, el dedtt. Arab., benechxit, ac ftecjtt, deditque.
Pers. — Ibid. Veron., Svr. ei Arab., tutbts.
5 Veron , einon faciebat ibi ttllani tttlutcm. Arab., 10. In Yeron., Pers. et jEthiop., tleesl slatitn ,
e( non fecil tbi vhlutcm iittam. pro quo habet no^ter code\, ipse. Pers. vero, Chii-
7. Veron. addit, dtsctpults; et ita Pers.—Ibid.In sius.—Ilnd. Veron., inpaiiem Magedam. Arab., in
Yeron., Pers. et jElhiop., misit. pailes Magedal.
8. Yeron., tn zonts. Arah., in zonis sttis. Syr. et 19. Deesl plenos, in Veron. et Pers.
jEtbiop., iu tpsoium maisupits. 21. Veion., quomodo nonuitellexistis? Peis,, quo-
14. Yeron, et Syr., audwii autem.—Ibid. Yeron., modo.... notttnteilexisiis?
notum....faciuitieht. Syr, et Peis. intioiueiat. 25. Yeron., ettterttm, omisso \erbo deinde; et
15. Dicebant, secundo loco deest in Yeron., Syr. lta Arab. et jEtliiop.
et Arab, 27. Yeion., in ( wsarea Phtlippi (pi o, tu Cmsaream).
20. Yeron., ndservabai. Gra?ca edilio, conseitm- jEthiop., tu civtluiesCwsatewPtiilippi. —Ibid. Deest
bat, avveropzt.—Ibid. Veron., audtens illum, quia eis, m Yeion. ei Arab.
mtilta jaciebtit, relate ad Jesum. Arah., el audtebat 29. Yeron. addit, lu es Clnistus Jesits filitts Dei
multa ciim voluptate. vivt. Syr , tu es Messia fthus Dei vtvenhs. Pers., tu es
23. Yeron , quodcumquepelieiis; et ila Syr. — Chtistus fihus Dei viventis,
Ibid. Yeron. et Arab., eiiam si. 52. Veion. post veibura inaepare, hsee addit,
917 TESTIMONIAVET. TESTAM. IN QUATUOR EVANG. ALLEGATA. 9<8
dicens : Doinine piopilius esto: nam Itocnon etil. A 4. Veron , ht ttansitu. jElhiop., ad transilum. *—
Pers , dixtt: abstt, o Domine, quod hoc fiat. Ibid. Et solveimtt, Veron., jEthiop. et Arah.
55. Yeron., omisso piopler me , habet piopier 15. Deest, in Veron. et Pers., cymtmiisset.
Ev/mgehum; el ita jEthiop. 15. Yeron., eivenit... HieiQsolymam;e(,ilgjEtluop.
CAP.IX.—4.Yeron., Syr.,Arab. etjEihiop. nobis. Pers., el...ingiessusesl Hieiosolymam.
9. Yeron., veibum lioc Syr., i//um sermonem. 22. Yeron., si habueiiti$fidem Dei. Pers., si fides
Pers., hiinc seimonem—Ibid. Yeiou., quidnum esset Det tti vobis fuent.
hoc : cum a motluts i esunexisset Syr., quid esset lnc 23. Yeron., sedcredidetiu... ium, fiel quodcumque
senno : cum lesutrexisseta moiluis. dixeriu Syr. supplet lacunam, iiahet enjm , sed cie-
15. Deest suos, ni Veron. el Arab. —lbid. Ve- didetit fututum td quod dicit, fiet ei quidquid dixcnt-
ron., ad eos , foi te pio apud eos, ul h >betPers. Arah., sed ciediderit quod dtxeiit ftumum, fiel ei.
17. Yeron , S\r., Arab., eljEllnop,, denltbussuis. 27. Yeron. et /Ethiop., el venit. Pert., cum
—Ibid. \eron., ct non poiueiunt etceie ttlum. Peis. ventsseU
sed iion polueiunt eutn puiguie. /Eilnop., sed non po- 28.Yeion.,Pers , Arab. et jElhiop., eldixerunU—
tueiunt sanare eum. lbid. Veron., el quis libi dedtt hancpoteslaiem? onii-,-
21. Yeron., miittt, ul eum peidat. Pers., conjicit, so, ut tstafacias; el ila Arab- Favel etiam Peis.
it( euin petdal. jEthiop., projicit, ul occidat eum. CAP.XII. — 1. Veron. addtl, iia dtcens. Ar.ib ,
Ar.ii)., projic'U,ut peidaieum. dicens jEthiop., etdixil tis.— Ibid. Veron., ettiadt-
25. Iii Veron addilur, ille spitilus; inSyr , illud! dit eam; el Ua Arab. el Pers.
dmmonium; mPeis., tlle dmmon. — lbid. Veion. T, 5. Yeron., quosdam cwcideiunl, quosdantveroocct-
addit, infans. Arab., fihus. Pers., puer.—Ibid. Ye- deiuni. Pers., quosdam cmdebant, el quosdatn occi-
ron., ita ulmultt crederent. Pers., adeo utmulliputa- debant. Arab., e( percusseiunt quosdam, et occideiunt
rent qitosdam, Faventetiam Syr. etjEtbiop.
42. Veron., si scandalizat. Pers., si le offendat. 6. Veron., forsilan; el ita Syr., Pers. et Aiflh.
44. Deest in Yeron., Syr. et Peis., ignts tnexlin- 8. Yerou. ex Maiihjpi c.ip. xxi, vers. 39 , elad-
guibihs. In Arab. vero iegiuir tanlum, in ignem. prehensum,occideiunt extta vmeam. /Ellnop., et pre-
47. Deest in Veron. et Aiab , ignis. —Ibid. Vc- hendeiunt eum, ei ejecentnt eum foris e vinea, et ttu-
ron., vcrmes eoittmnon monentui, et iqnis eotttm non cidatuni euin.
extinguetui. Favcni hmc lectiom jEUuop. et Pers. 12. Yeion., quoniam de -eis...,. dtmiss,et.Peis ,
48. Deest in Veron. el Pers., omms tgne saltetur. quod de tpsis dixtsset. /Elhiop., quodde illis. .
CAP.X.— 1. Deest iteiutn, piimo loco m Yeron., dtxeiat
Syr. elPeis. 14. Yeron. addit, dtc ergo nobis, si licel, dari tii-
6. Deest in Veron., Syr. et Pers., cteututm.— butum Cwsan, aul non? Aiah., indica nobis, an liceat
Ibid. In Veron., Pers. ct jElhiop., deesl eos. nobis, date tnbutum Cwsun, an PQII? Yerburn. dabi-
12. Veron. addit, et qui dinmsam dttcit, mwchalui. mus, quod habet Yulgata , deest m Yeron., Syr, ,
Pers., el st muheiem dimissainquispiam duxeitl, paii- Peis., Aiab. et /Ethiop. Assumenuim videtur ex
iei m peccatoerit. Matth. cap. xxn, veis. 17.
22. Veron. addit, inulias pecunias. Pers., opes 20. Yeion., fuenit\t eigo apud nos septem ftalres.
amplas. Arab., opes multas. Syr., duilas midias. Arab.,fueiuntaulem apudnosseptem fralies. /Elhiop.,
27. In Veron. boc l.inium habelur, apttd liominesC fueiunligiturseplem fiatres.
lioc imposstbileest, apud Deum autetn omnta possibdia 23. Veron., septem eotum. Syr. el/Elhiop.,
siint /Ellnop., apud homineshoc tmposstbileesl ; sed seplemillt.
apud Deum quodcumquepossibJe est. Favet etiam 29. Yeron., DominusDeusnosier, unus esl; et ita
Pers. Pers.; Syr. veio , Dominus Deus nosier , Dominus
55. Deest, el seniottbus, in Yeron., Syr., Pers., unus est.
Arab. et jEihiop. 53. Yeron. et /Ethiop., hoc tnajusesl omnibus.
iO. Veron., Syr, et Aiab., non est meum daie, 57. Ver., tutba libentet eutnattdtebant. Et ila Pers.
omisso vobis. 38. Veron., docens ; et Ua jEthiop. — Ibid. Ye-
46. Veron., el pi ofictstenleillo inde. Pers. et cum ron., qui volunl unibttlute tn slolis, el salutationesin
illtnc in locumaliiim hel. foio. Arab., qm amani ambulateinsiolis, el salutatto-
CAP.XI. — 1. Veron., el cum adptopiaiel. Syr., nem in platiis.
cumqueadpiopinquarel : jEthiop., et adpi optnqttanle 59. Veion., iu conviviis; et ilaAiab. el /Etbiop.:
—
illo. Ibid. Veron., Syr., Peis., Arab etjEthiop., Pers. \ero, mconvivio.
tnisil. 45. Veion. plas omntbusmtsitin Gazofylaciomunus.
2. Yeron., ct inliceunles, slaltm tnvenietis.jEllnop., Peis. , plus quam omnes m Gazophylaciuminjecit.
e( ingiedienles, invenieitssiainn, omisso ni ulraque CAP, XIII. — 3. Veron., cwmsederetm montem.
\ersione, illuc.—ibid. Veron., pullum asinw.Peis , Arah., dum essetsedens super monlem.
pullum asininum. 8. Yeion., regnum contra tegnum ; el ita Syr. et
5. Veron., qutd solvittspullum ? Pers., quo fettts ? D '. Peis. Favel etiam /Eihiop.
TESTIMOWIA VETERIS TESTAMENTI

A CHRISTO, APOSTOLIS, ET EVANGELISTIS
ALLEGATAIN QUATUORSANCTISLVATXGELIIS.
EXHIBENTDRIN HOCINDICULOJTJXTAHEBRAICAMVERITATEM,EDITIONEMVDLGATAM LATINAM,
URJECAM LXX SENIORUMET ANTIQUAMITALAM, UT IPSA CUM GRjECOTESTU ET CUM ITALA
VERSIONENOVI TESTAMENTICOMPARATA, DEPINIANT,AN CHRISTUS,APOSTOLIET EVANGELIST/B
IN CITANDOVETERITESIAMENTO,LXX SENIORUMTRANSLATIONIMAGIS ADHJJSERINT, QUA5I
HEBRAICJEVERITATI?
Nunieru-, 1, mdicat textum hebra-iim ; 2, edUionem Yukatam Novi Tesiamenli; 5, Gra^cani versionem
LXX ; i Novinn Testameniuni Grjpcum; 5, versionem Iialam anlininm Yeleiis Tistanieiiti; 6, editionem
Yulgatam Velcris TestmieiUi: 7, versioneni Italam aniiquam No\i Tcslanienii.
1. Genesis i, 27. um x~n mpDl "W Masculum, 2. Muth. x\\, 4 ; Marc. \, 6. Masculum , el fami-
el [eemmumaeavil eos. nam feciteos (Marc. addil, Deus).
9)9 AD EVANGELIARIUMEOSEuIl VERCELL. APPENDIX. 920
5. Gen. 1 , 27, "Apaev vvi 8»i)uEvToUcrEv vvrovg. Ai 'o &ebg'laauv., vui b &ebgWcofi. Ego sum Deus Ab-
Mascutum, el fmminamfectl eos. laltam, el Deus Isaac, etDeus Jacob.
i. M.illh. xix, 4, et Marc, x, 6. "Apaev vvi &o\v M.ire. XII, 26. Eyci b &ebg 'kSpuuy, etC. , Ut
Maith.
irtoioaevC/OTOU? ( Marc. &ebg)Masculmn, el fcenunam Luc. XX, 57. Ku^tov, T6VQebv 'hSpuvy., vairbv
fecit eos (Marc. Deus). Qebv vui rbv @ebv 'la/i>S Dominum DeumAbra-
5. Genes. l, 27. Masculum, et fwminatn fecil eos. ham,'laauy, et Deum Isaac, et Deum Jacob.
6. Gen. i, 27. ilfasctt/tim, et fwtninam cieavit eos. 5. Exod m, 6. Ego sum Deus puliis tui, Dem
7. Muth. xix, 4. Vercell., Veron., Coih. et Bnx., Alnaham. et Detts Isaac, DeusJacob.
6. Exod. III,6. ICgosttm Detts Paliis tui, Deut
Quiaqm fccil ab inilto ( ni Corb. deesl, ab tntiio ), Deus Isaac el Deus Jacob.
masculmn, et fwminam \ecit eos (in Yeron. et Corb. Abtahain, 7. M.itlh. x\u, 52. Vercell
deest eos). Veron. ,
Marc. x, 6. Yereell., Yeron., Corb. el Brix., Ma- Ego Deus Abraham, et Detts Isaac, el Detts Jacob.
sculum, el fwniinamfectt i//os(Veron , Coib. et Brix. Corb. et Bnx. , Ego sum Deus Abraham , et Deus
omiltutil t//os) Deus. Isaac, et Deus Jacob.
Marc. xn, 26. Vercellen. ei Veron., Ego sutn (Ye-
i. Gen. n, 24. •ornai TOKm wiN-a?^ p-by lon. omitiit, eqo sum) Deus Abiaham,et DeusIsaac, et
, "TO "IIElb"l>mTntBNSp&Tl Idcncorelmqnelvii patrem Deus Jacob. Vindebon. , Ego sum Deus Abiaham,
suum , et maltem suam , el adhwiebil m uxore sua , el Deus Isaac, Deus Jacob.
erunt tn catnein unam. _ Luc. xx, 57. Yercell., Dominum Deum Abraham,
2. Matth. xi\, 5. PiopterhocdimUlelhomopaliem, " Deumlsaac, ct DetittiJacob.Yeron
etmatrem, eladhwtebtt uxon sum : et eiunt duo m Corb., Dominum Deuin Abruhum, eic. Yindeb., Do-
cante una. minum Dettm, etc. Bnx., DominnmDeitm Abiaham,
Marc. x , 7. Pt opter lioc t elinquel homo patrem el Detim Isaac, et DeumJacob.
sttum , et mattem, et adliwtebil ad uxorem suum : et 1.Exod. xn, 46. : IS-IWn-xS USV\Et os non con-
ertint dtto tn cai ne ttna. fitngetis m eo.
IX , 12. "O-ITK» tO DOT Et os non con-
5. Gen. n, 24. "EVEJ-EV TOUTOU vurukevtyeiuv&pcmtog Nunier.
rbv itvripv avrov, vvi rriv yoripv, vvi rtpoa/o))o&oae- ft ingenl in eo.
rat irpbgTvivyvvuXvvuvrov, vui eaovrat ot Suo eig aup- 2. Joan. xix, 56. Os non comminuelisex eo.
vv yivv. Proptei hoc lehnqtiel hotno pattem suum et 5. Exod.xil, 46. Kat oorouvouavvrptyerean avrov.
E( os non conteielis de eo.
maiiem, ei adhwiebil nxon sum : eteiunlduo incai- Numer. i\, 12 K«t OOTOUV OUo-uvTptyouo-tv
ne ttna, «w' «0-
TOU.Et os non de eo.
4. Matlb. XIX,5. 'ivevevTOUTOU vara\e'ctyetvvOpcn- 4. Joan. ns, confiniqenl 56. 'OCTTOUV OUo-uvTj9t§»o-£TKtauTou.
ttog rbv nuripa, vuirnv yorepa, vvi rtpoa/o))o&oaeratT»I Os non
yvvutri vvrov, /ai eaovrut ot Svo eigavpva ytvv Piop- comminuetis ex eo : et ad veibum , Os non
ter hoc dtmtltet lioma palicm, el maticm, etadhwiebil conieielui ejus.
uxon suw . el eiunl duo in catne una. 5. Exod. \u, 46. Osejusnon confiinqetis.
Mnc. x, 7. evevevTOUTOU rbv 6. E\od. xn, 46. Necosiilins confringelis.
vvrv)ei-S/etuv&pomog 5. Num. 12. Os ejus non conteretui.
rtaripu uvrov, vvt TOVyoripu, val rtpoa/o))n&oaerutP 6. Num ix, ix, 12. Et os ejus non confiinqent.
rtpbg TOVyvvaXvuvvrov, vui eaovrut ol Suo eig avpvv C 7. Join. xix, 56. Veicell. Ossian e/us non conftin-
yiu>. Proplet hoc lehnquet homo pattem suum, et ma- gelis ab eo. Yeion., Corb. ei Biix. , Ossum ( Bnx.,
ti em, et adUwiebil ad nxoi em suam : et eiunl duo in
cai ne una. Ossuuin ejus ) 11011 confnttqelis ex (Corh., nb\ eo.
5. Gen. u, 24. Etproptei hoctehnquet homo pa- 1. Exod. xiii, 2. otrrbs "YOSTO"b tyunp
iremel matrein,el conglulinabiliti uxott suw : etetunl Sanclifica mihi omne ptimogenttum aperiens omnem
duo in carne una. vulvain.
6. Gen. u, 21. Quamobrem teiinqnei homo pairem 2. Luc. 11, 25. Quia omne masculinum adaperiens
suum, etmatiem, el adhwtebit uxonsuw : el ermtt duo vulvatn , sanclttin Dominovocabttur.
in carne una. 5. Exod. XIII,2. 'kyiaabv yot rtav Tcpoirbroyov rtpo>-
7. Mallh. xix , 5. Yercell. , Ptoptei»lioc lemittet royevig StavoXyov rtaauv yorpav. Saiicli/tca nnlii otnne
homo palrem, et malrem , et hmiebit ttxon suw : et pnmtltvum piimogenuum adnpeitens omnem vulvani.
etuntditoin catnenna Veron., Coib. eiBn\., PIOJJ- TM 4. Luc. 11,25."OTtrcavapaev Stavofvovyhrpuv, ayiov
(ei hoc lelinquel ( Corb , leiiutiel) homo puliem , et ncnsKUjOtw vjo&oaerat.Qma onine inascuhnum adape-
maliem , ct adhwiebit iixon suw : ct eiunt duo tn car- vitliiam, Sanclitni Domuiovocubiiur.
ne ttna. 5 el 6. Exnd. XIII,2 Sanciifica mihi omne piimo-
M.trc. x, 7. Yercell., Yeron. etBrix., Proptei hoc geniltiin, quod apeiu vulvam111jtliis Isiael.
lehnquet liomopaltem suiim, el mattem suam, el ad- 7. Lnc. 11 25. Veicellen., Yeron. el Brix., Qaia
hmiebil uton suw ( Veron. , ad nxoiem suam ) , et; oiune niascuhnuni ( Veron., masculum) , quod operil
erttni duo tn carneunu. Corb. quoque , ptopter hoc. "j vutvam (Brix. etVeron., adapettens vitlvam), sanctum
reltnquel. Domtnovocabtlui G.U., omne mascuhtm.
1. E\od. iii, 6. irba DrfftN irhx "pa trhx OSN. 1. Exnd., xx, 7. nwb
jnb.s' mn'-Di»-nN twr\ to
-VpJT 1 iiha"\ piTii Eqo sum Deus paliis tut; Detts Abia- Non feies nomen DominiDei tvi mvanum.
Deut. v, 11. 1V011 assnmesnomen DominiDei lui in
cl
ham, Deus Isaac, Deus Jacob. vanum. Lev. xix, 12. lOttD TSDtunNbl El non per-
2. Milth. xxu, 52. Ego sum Deus Abraham, etc , ut! iincibitis111nomiiiemeo.
Marcus. 2. Mallh. v, 55. /Vouperjuiabis : reddes aulemDo-
Marc. \u , 26. Ego sum Deus Abtaham ," el Deus mino ptramenta lua.
Isaac, et Deus Jacob. 5. E\od. xx. 7, el Deuler. v, 11. 00 lo-tyo TOOVO-
Lue. x\. 57. Dominum Deum Abiaham , el Deumr men ya. Kvptovrov &eovaov irti yaru.io>.Non assumes110-
Isaac, ct Deitm Jacob. UomhnDei tui in vunum.
5. Exod. III, 6 'Eyci stfjt o &ebgrov rturpog aov , Levil. Xix, 12. KKCOVV. byeXa&e ru> bvbyart yov. Et
&:bg\Spvuy. , vui &ebg lavuy, v.ui Qebgluvd>8.Ego non jurabilts nomini meo.
suin Deus patiis lui, Deus Abiaham, et Deus Isuac, et• 4. Mallli. V, 55. Ovyimopvhaetg' aroBaaetg Si ra>
Dcus Jacob. Kvpio)TOU?bpvovgaov. Non peijuiabis :ieddcs autem
4. Malth. XX.ll,52. 'Eyi>etyt b &ebg'ASpvva, vel[ Dvmtno jutamenlatua.
921 TESTIMONIAVET. TESTAM. IN QCATCOR EVANG. ALLEGATA. 922
5. Exod. xx, 7. Non assumes nomcn Dei tui in, A. Luc. XVIII,20. Ycrcell., Non adulterabis. Yeron.,
vantiin. jYon adulteiium admiiies. Brix. , jYon mmchabeiis,
6. Exod. xx, 7. Non assumes iwmen Domini Dei Corh. , A*onadulietium committes.
lui iii taituiu. 1. Exod. xxi, 17. b5pai(Levit 1DN11W hbp "WX
5. Levit. xix, 12.... El non profanabilis nomen Do- T&t TYlXi Et maledicens (Levit. xx, 9, qui muledicel)
mini Dei vestti.
6 Levit. xix, 12. jYon perjurabis in nomine tneo. putii suo, el matii sitm, moiiendomotielui.
5. Dent. v, 11 , . . . 2. M.itlh. xv, 4. Qui maledixeril patti, vel matii,
6. Deut. v, ii. NonustirpabisnomenDei luifrustia. morle morialur.
7. Matlh. v, 55. Vercell., Non afcis; reddes au- 3. Exod.XXl,16 'o vu/o)oycov r taripa avrov o yoripcr,
lem Dominojuramenta ttta. Veron., Coib. et Brix., avrov, re)evroaet &avaro>.Qui maledtcit palrem suutn,
ATottperjitrabis: reddes autem Dominojuramenla tua. vel malrem suam, peribit morle.
S. Geun.in., non jurabts : sed reddes Domino. Le\il. XX, 9. "Of uv/u/ag etrto rbv rtaripu «irov
1 Exod. xx, 12, el Deut. v, 16 ~nN1 -faKTIN 133 n Tijvyoripa KUTOU, 6</VKTCO 8«v«Toucrt5co.Quicuinque
""QNHonotapalrem tuum, et muiiem tuatn. muledtxent patiem suum, velmaliem suam, niorle
2. Millh. xv, 4. IIonoiapalrem, elmutiem. morialur.
4 M.Uth. xv, 4, et Marc. VII. 10. 'o vuvoioym
Marc. vn, 10. Honoiapaiieni tuum, el inaiiem luam. Te)euT«Tco.Qui maledixerit
3. Exod. XX, 12. Tt,u«TOV aov, vul rov ttvripu io yoripa, &UVKTO>
rtaripa yo- patrt, vel matii, moile finialur.
repa aov. Honora palrem lumn, et inaiiem titam. Et n 5. Exod.
iia in Deut. xxi, 17. Qui maledixetit palti, vel matri,
1 moite tnotietui.
4. Mitlh. XV,4. Tty« TOV iruripu aov, vui TJ?V yo- 6. Exod. xxi, 17. Qui maledixeril patii suo, vet ma-
repu. Honora paltem Imim, et matiem. tnoilemoitatur
Marc. VH, 10. Tiya TOV vvi TJSV tti,
rtvripa aov, yoripa h. Levit. x\, 9. Qui maledixerit patii, aut matti,
aov. Honora palrem luum, ei maiiem luam.
5. Exod. xx , 12. Honora pattem tuum , et matiem morle motialur.
6. Levit. x\, 9. Qui maledixerit patri suo, aut tna-
tiiam. motte monaliir.
6 Exod. xx, 12. Honoia patiem tuum, et matrem (ii,
tuam. 7.Malih.xv,4. Yertell , Quicunquemaledicitpalri,
moiie morietur. Veron., Corh., et Brix., Qui muledi-
5. Deut. v, 16. flonotapaltem ttium, el matrem.... xeiit palri, vel malii, motte inotiaiur (Coih., inorie-
b. Deul. v, 16 Honoia paltem tuum, eimattem. S. Germm., auL... nioiiaiui.
7. Mnih. xv, 4. Vercell., Yeron. et Bii\., Ilonora tur). Marc. VII, 10 Vercell. etVeion., Qui maledtxerit
palrem tuum, el maltem tuam. Corh., Ilonora pattem, puliem , aui inatrem, moile (Bnx., p«nt, attt multi,
et maiiem. moiiatur. Vindeb , ammatti.
Mnc vn., 10. Yereel!., Veron. et Biix , Honora moiie)
1. Exod. xxi, 24 , et Lev. xxiv, 20. pV nnn ys
(YerceH., Ronotifica ) paliem liatni, el tnultem tuam.
1. E\od. xx, 15, el Deut v, 17 : nmn id Non oc- TtSnnn W Ocutumpro oculo, denlentpi o dente.
cides. -- 2. Maith. v, 3S. Oculum pto octtto, et dentem pro
2. Matlh. v, 21. iVouoccides. denle
5. Exod. xx, 15. OuaovevaetgNoti occides. Et ita C ( 5. E\nd. XXI,24. 'Oa&ulybvvvri bo&a)yov, oSov-
in Deut. Ta avri blbvrog. Oculum pio oculo, deiilem pto dente.
4. Millh. v, 21. Ou cooveuo-et?, uOJtoccides. Et ita Lcv. x\iv, 20.
5. Exod. xv, 15, et Dent. v, 17. Non occides. 4. Matlh. v, 58 'Of&aWybv uvri aip&a)yov,vaibSbvrv.
6. E\otl. v, 17. Non occides. uvri OSOVTOJ. Oculumpto oculo, el dentem pio denle.
7. Matth. v, 21. Vercell., Veron., Coib. ei Brix., b. Exod. xxi, 24. Oculum pro ocitlo, deniem pro
Non occides. . dente.
1. E\od. xvi, 13. DDS mni pa-WN onbn xv,: 6. Exod. xxi, 24. Oculum pto oculo , denlem pro
rbllO Htc (esl) panis quem dedu vobis Dominus ad deitie.
vescendttm. 5. Levit. xxiv, 20. Oculum pro oculo.
2. Joan. \i, 51. Pancm de cmlo dedil eis mandu- 6. Levit. xxiv, 20. Oculum pio octtlo , dentem pro
care. denle.
5. Exod. XVI,15. OUTO?6 uprog, bv e'oWeKvptog 7. Matth. v, 58. YercelL, Veron., Corb., Octtlum
vytv fuyeXv.Iste est panis, quem dedil Dominus vobis ptooculo, denlempro dente (Brix.. eldentempiodente).
ctdedendum. 1. Levit. xix, 18. -paz -pnb n-HNl El diliges
4. Joan. \I, 51. "Aproviv rov ovpuvovetio>vevav- proximiimluum, siculle ipsuni.
Tot?tpuyetv.Panem de ccelodedit eis manditcare. 2 M.ilih. xxn, 59. Dtltges pioximum tttum sicttt
5. Exod. xvi, 15. Hic est panis, quem dedit man- leipsum.
ducatevobis Domtnus. Marc. xn, M.Diliges proximum ttittm, tamqttam
6. Exod. xvi, 15. Iste estpanis, quem Dominusde- D l teipsum.
dtl vobisad vesccndum. 5. Levil. XIX,18 Kt/tuyvrcoaetgrbvrti.yaiovaov o>g
7. Joan. vi, 51. Vercell., Veron. ct Biix., Pattem aeavrbv. El dtltges proxtmttmluum, stcttl leipsum.
de cwio dtdtt ttlis (Veron. ct Brix., eis) manducare. i. Matih. xxn, 59, ei Marc. xn, 51. 'kyuitooetg
1. Exod. xx, 14 ~|ton N? Nonmmchaberis. TOV rtinaiov aov co? creauTov.Dtltges proximutnluum,
sicut ( M.irc, tamquain) teipsttm.
Deui. v, 18. *]NjnN71Neque adultetntis. 5. Levil. xix ,', 8. Et dtliges proximttmluum, sicut
2. Mattb. v, 27. Luc. xvm, 20. A7onmwchaberis, teipsum.
5. Exod. xx, 14. Ovyotyjvaetg. Non mmchabetis. b. Levit. xix , 18. Diliges amicum tutttn, sicut le
Et ita Deut. v, 17. ipsum.
h. Matlh. v, 27. Ouyotyjvaetg. Non mwchaberis. 7. Matlh. xxn, 59. Vercell., Diligesproxnnum
Luc. x\in, 20. Mviyotyjba/ig. Non mwchaberis. Veron., Corb. et Biix., Dihges pioxiinum tttttm,sic-
5. Exod. xx, 14^.jYonmwchabeiis. ut le tpstim.
6. E\od. xx, 14. Nonmwchabens. M.irc. xn, 51. Vercell., el propinquum ttium, lam-
5. Deut. v, 18. iYonadulterabis. quam teipsum. Veion., Diliges pioxtmum tuttm, stcut
6. Deut. v, 18. Neque mmchaberis. teipsum.
i 7. Mattli. v, 27. Vercell., Non mmcaberis. Biix., 1. Deut. v. 18- -Jan JO Nec furaberis.
JVonnwcliqheih. Vgron. et Cort. } Non tnwchabetm 2. Luc* xviit, g8, Non fintum faciee,
923 AD EYANGELRRIUM EUSEBII YERCELL. APPENDIX 99.1
5. Deul. v, 19. Ouvkiipeig.Non furabens. jA toto coide luo , et exlola anitna tua, et ex tola foW-
4. Luc. xvni, 20. Mvj7)tyrig. Ne futeiis. tudtne tua.
5. Deut. v, 19 7. Matth. xxn, 37. Vercell
6. Deut. v, 19. Furlumque itou factes. Yeron elCoib., DiltgesDominum Deum tuumin tolo
7. Luc. xvui, 20. Yercell , Yeron., Gatt. el Brix., coide tuo, el in lota aninia tua, e( m lola mente tua.
JVonfuitum factes. Brix , Dthges Dominum Deum ttntm ex toio coide ttto,
1. Deiu. v, 20 vm "3?"]5m ron-aVl jVe<7ue te- et ex lola anima tua, et ex tota mente lua
Maic xn, 50. Yercell.eL Yeron., Dtliyes Domi-
spondebis in socium Ittum teslis mendacium. ntan Deum tnum ex tolo cotde iuo, el ex tola annva
2 Lnc. xvin, 20. iYon fulsum lestimontumdices. tua el c°clolis vtnbiis luts , el ex tola foil-ludine ( Ve-
5 Deul. v, 20. OvîevBoyaprvpnaeigv,v,rvTOUrt)n- ron.,, vntiite) lua. Cmh. addu , ea; omntbus viubtts
crtoucrouyaprvpiav il/euSvj.N m lalso teslabens cottlra tuis. Ynidehon., Dthges Dominum Deum litiim... ex
pio&iniutnluumlesttinonium fahtim. lolis vntbus luis, elex...
4. Luc. XVIII,20. MvjtyevZoyaprvpoaetgNe faiso Luc. \, 27. Veiccll et Veron., Ddiges Dominum
leslens. Dctim Itiumm loto coide tuo, el in tota anhna tna, et
5. Deiil. v, 20. ........ , exlotis (Veion., etmomnibus) vinbtis tuts. Coih.,
6. Deut. v, 20. A'ou loqueiis conlt a proximum luum Dthges Dominumluum in loto corde tuo , elc. Oimiiii,
falsum lcsttmoniuin. ea;omnimente tua. Yindeb,, In toto coide uto, el in
7. Lnc. xvin, 20. Yerccll., Veron. et Bnx., Non lotaanima ttta, et intota vhtute ti a. Biix. , Dihges
fatsitm lestimoniumdices. Gati,. Non faisum, etc. •n DominiitnDeumluum ex to'o coide tuo, et ex lola ani-
i. Deut. vi, 4. THNrnv iyrhn rm SNTimyorc ma tua , e( ea,omuiDiriuletua, et ex omni nienie lua.
Audi,Israel, DominitsDeusnoster. Dominusunus (esl). i. Deut. vi, 15. TOH wi .wi yrba rm>-7\x Do-
2. Marc. x\n, 29. Audi, Istael, Dommus Deus minum Dcum luum timebis, ei ilh (soh ) sctws.
luus, Deus unus est. 2 M.utli. iv, 10; Luc. iv, 8. Domtnum Deum
5. Deut. VI,4."Axoue, 'lapvnl, Kvptogb &ebgoyav, luutn adoiabts, etilh solt seivies.
Kvptogelg iart, Audi, Israel, DomtniisDeus noslei, 5 Deiil. \i, 15. KvpLov TOV©eovcroutpoZn&ooo, vvi
Domtnus unus csl. uvrS>yovo>)vrpevaetg. Dominum Dettm luum twtebis,
4.Mare. xll, 29. "Avoue,'lapvo), Kvpwgb&ebgvjpcov, et ilh soh seixies.
Ku^toe;etg iart. Audt, Israel, Domtnus Deusnoster, 4. Matlh. iv, 10 KuptovTOV©eovaov rtpoa/vvoaeig,
Dominus unus est. vvi avrw ydvo>)vrpevaetg. Doininiim Deiim iuuin ado-
5. Deut. vi, 4. Audi, Istael, Dominus Deus tuus, labis, ct tlii soh seivtes.
Deus uniis est. Luc. lv, 8. n/jooTuwitretc; Kuptovrbv &edvaov 5-KI
6. Deut. n, 4. Audi Israel, Dominus Deus noster, CUTCO )urpevaetg. Adorabis DominumDeutn tttum,
i/.r-vo)
Dommus unus esl. el tlh soh setvtes.
"i. Marc. XII,29. Yercell. eiYeron., Audi, hlrnhet, 5. Deut. v, 15. Doininum Deum luum limebis, el
Dominus Deus nosler, unus est. Coib. Dominus Deus ilh fumaltibissoli.
nostei, Domiuusunus est. Yindebon., Audi... Domintts 6 Deul. \i, 15. Dominutn Dcum lutim tvnebis , el
Deus vester. ilh soh servies.
i. Deut. vi, 5. yrfy-hzi yrba mrp m narwi *- -, 7. Malih. iv, 10. Ycrcell., Veron., Coih. et
Brix DommumDeum tuum adotabts, et ipst (\c-
: "ilKQ-tol "psrbxrt Et dthges Dominnm Dettm ron., , Ccb. et Brix., t//i) soh seivtes
tuutn in lolo coide luo , el in tota anima lua , et in lo- Lue. iv, y. Vercell. Diliges Dommum Deumiuum,
ta foititudine tua, vel, in (o(t'svtnbus luis. et ipsisoli seivies Yeion.ei Bnx., DominumDeittn
2 Mattb. xxu, 57. Dthges Domtnum Deum tuum tuum
et, toto cotde tuo , elin tota anima lua, et in lola adoiabis, el ilh soh setvtes.
ntente tua. 1 Dcut. vi, 16. DZmbNiTBT-nK1D3ni6 Non ten-
M.itc. xn, 50. Diliges Dominum Deum tuum ex tabius Dommum D um vestiam.
toto coide iito, el ex toia annna tua, et ex lota mente 2. Malth. iv , 7; Luc. iv, 12. lYon lentabis Domi-
tua , et ex lota vitttile tua. nutn Deum luum.
Luc. x, 27. Diliges DominumDeum ttium ex toto Non 5. Deul. VI, 16. Ovvi/ttetpaaetg Kvpiovrbv &ebvaov.
corde tuo , et ex lota atnma lua , et ev ommbitsviribus lenlabis Dominum Deum ttium.
luts , el ex omni menie lua. 4. Mitlll. IV, 7; LlJC.IV, 12. Ov/ ivrteipaaetgKu-
a. Deut. VI, 5. K«i ayartoaetg VLvpwv rbv Qebvaov ptov TOV Qeovcrou.Non tevlabis DomtnutnDeum luitm.
i%b)ng rng Siavoivg aov, v.vte%b)ogTVJ?fyvyjigaov, 5. Deut. vi, 16 Non iculabis Dommttm Deum
vai 8; b)og rng §vvuye6>gaov. El dihges Domtnum tiiuin.
Deum tuutn ex lola menle lua, el ex toia anima tua, 6. Dent. vi, 16. Non tentabts Dominum Deum
luum. '
et ex lota.virtule tua
4. Mallh. \xn, 57. 'AyvrtnaetgKvptovrbv &ebvaov 7. Maltb. iv., 7. Yercell., Veron., Corb. ct
ev o)vj Tn vupSia.aov, vui iv 'd)nrh tyvyjoaov, vv.iiv D Brix.jDeumluutn., Arontemplabis ( Corb,, non tentabis) Domi-
nttm
o)p TVJotvvoiv aov. Dthges Domnvim Deum tuum m Lnc. iv, 12. Yercell., Yeron. etBrix., ATonlim-
toto cotde luo , et in lota anima lua, et m lota menie
lua. ptabis (Yeron., non teniabts) Donmium Deum luum.
Mirc. XII, 50 Kat uyuTtoaetgKvptovrbv &ebvaov e<| i. Dem. vm, 5. i3 DTN- ninmsb urbnhs i6
O),VJJTijf vapSiagaov, v.aie%b)og TVJ? tyvyjogaov, vut e% : DTNnTVWi mni ^ Kinn-bs-bjf IVonm pane solo n -
oAmfTVJJSiuvoiag aov, vvi i% b)og Tvk tcrûoj crou. vei Itomo: sedtn omm (veibo), quod egieditui (e\)
Et diltges DominumDeum tiium e%lolo coide tuo , et ore Donwu vtvct Iwmo.
e%tota amma lua , el ex tota cogttalwne lua, et cx 2. Millh. iv, 4 Nonin solo panevivu homo, sed
tota vitlute tua. in omni veibo , quod piocedu de oie Dei.
Luc. x, 27. 'kyvrtoaetg Kvptovrbv Bebvaov e%b)og Lnc. iv, i. Qma nontn solo panexivii homo. scd
Tvk vvpStugaov, vvi ei o\ogTVJC; Sjvyjngaov, vvi k%b)ng in omni veibo Det.
T/J? to-ûoj;crou, rat e\ b)ng TvkStvvotvgaov. Dllnjes 5. Deut. \ 111, 5. Ovvi-F apro) y.bvo> 6 «v-
'C;'oaeTUi
Domtnum Deum luum e.i toto coide luo, et etc lota &po>itog,aXX irti rtvvri poyart rii> ivrtoptvoyivo)St«
animaiua, ct ex lota fotlitudine lua, et ex tola co- t7T0fiaT0f©eou cloaervt b vv&paitog.Non m jjaue solo
cjitalione lua. vivet homo, sed m omnt veibo, quod piocedil per
5. Deut. vi, 5. Diliges Dominum Detim tuum ex os De\ , vivelhomo.
loio coide tuo, et ex tolaanima iua, et ex lota vniutelua. i. Matlh, IV, i. Ovviii apro>ybvo>c\oaeraiSv6pco-
6. Deut. vi, 5. Diliges Dotninum Deum luum ex jrot;, idX Eî 7r«VTtpoyv.rti/rtopevoyivo)§iv.TOUCTTO-
n> TESTIMONIA YET. TESTAM. IN QBATUOR EVANG. ALLEGATA. 92sj
yvrog Qeov. Non in solo pane vhet homo, sed in omni.A accipiaij frater ejus uxoiemtllius, et suscitct semen
teibo exettnle pei os Dei. ftatii suo.
LuCOSIV, 4. "On ovy eir vpro) ybva cloaerat o «v- Marc. xu, 19. Veicell. elVeron., ulsi cujus fra-
&po>itog, u)V eiti TTKVTC pnyart &eov. Quta non m solo Vr decessent, etiutbtieiit uxoiem, et fitium( V<ion.,
jiane vivel homo, sed in omm vetbo Dei. filtos) non leliquenl, et accipiai frutei (Veiceli., ]ra-
5. Detit vin , 5. JVontn panesolo vitit homo , sed ter tlhus) uxorem ejus, et resttscttet scmenftatii stto.
in omvi verbo Dei, quod piocedil de oie ejus. Vindebon.. TJt st cujus fiatei dccessetil, el liabucnt
6. Deul. VIII,5. Nen in soto pane vwet homo, sed iixorem... rehqneiit, ui acctptat... uxorem ejits.
in omni veibo , quod egtedilur de ore Det. Luc. xx , 28. Yercell., Si tmnts ftalei moititus
7. Malt. iv, 4. Vertell., ... Non m.. lo pane vi- fuerit, habens ttxoiem, ei htc filtos 11011Itabueitt, ut
velhomo, seiiitomni Veron., Non mpaiietan- acciptat ftaler tlhus uxotem P/M*el lesvscilei frairi
tum tiivethomo , vetbo Dei. Coib el Bnx , JVon siw semen. Veron Gatt. et Mm., sine fihis fuerit.
in pane solo vtvet liomo , sed tn omni veibo, quod Yindeb., stue filiis moituus fuenl, ut. Brix., St fia-
procedit de ote Dei. ler ahcu-jusmouiuts fuetit, htibens uxoiem , e( hic si-
Ltic. iv, 4 Yercell., Yeron., Corb. etBrix. Quia tte fitus ftteitt defunctus, tt( accipiat eam frnler ej'us
(Yeron.out, in Corb. deest) nonin solo pane vivet uxoiem , et susdlet semen fiuttt suo.
homo, sed in onint ve\bo Det. 1. Psal. vi., 9. pN »bs~rb3 13QO TfO Raedtie a
i. Deui.xAv, 5. arra TANnoi nni »rw vxn-v
me, 0'nnes opei anles miqttitalein.
rrayi Tt vuh rmrtri non-n^x nwxii ib-p jai 2 M.uih. vn, 25. Discedtle a me, qui opeiamini
, iTfla.11rWih ib nnpb\ riOV iW Cum manseunt pa- g imquilaiem.
tres paiitei , et ntoituus ftictii unus ex ilhs , et fihus Luc. xui,27. Discedile atne, omnes operaiii ini-
non ei, non enl uxoi morlui foits vho cxltaneo : levir quitaiis.
ejus tngiedietur super eam , el capiet eamstbt in itwo- 5. Psal. vi, 9 'Airbarore urt1iyov,Ttuvreg ot ipya,-
lem; el assoctabiteam. 'ibyevoirnv uvoyiuv.Dtscedtte a me, omnes qui opeia-
2. M.uth. XXII,21. Si quis mortuus fuetitnon ha- mmi miqiittatem.
bens fihum, vt ducal fiatei ejus uxoietn itlius, et 4. Matth,. VII, 25. 'h.itoy_o>peXTe uir iyov, rtavreg oi
susc tet semen fiatn suo. epyvc^byevot TVJV Absccdlle a me, omnes opetan-
«VQftiav.
les aitqmlalcm.
Marc. xii, 19. U( si cujus p alet moi luus ftietit, Luc XHI,27. 'krtbarnre urt iyov, rtavreg ot ipyurvx
el dimtseiil itxoiem, et fihos non rehqueut, acctptal Tijf
vxorem el t «5t/t«?. Abscedtiea me, omnesopetaniiniqmlatis.
fmter ejus ipsius, esusciiel setnen frati i 5 P->al. \i, 9. Discediie a me, omnes qut opeta-
suo. miiu tntquilatem.
Luc. xx , 28. Si frutet alicujus moriuus fueril ha- YeisioLat. c\ Hebr. P»al. vi,9. Recediie ame,
bens uxorem , et inc sme Itbeiis fuei il, ul accipial eam omnes qui opeianitni intquilaiem.
fratei ejus uxoiem, et suscitet semen fratn suo. 6. Psaim. vi, 9. Discedue a me, omnes qui ope-
3. Deilt x\v, 5. 'EKVSe varotvaatv uSelcpoiiiti rb t amiiii miquilatem
uvrb, xut arte&ivnelgte; CUTCOV, trrtipyv 3i -yon avro>, 7. Matih. vn, 23. Yercell., Discedtie a me opc-
ov/ earat n yuvvjTOU TJ6VVJVOTOC; ei;coavBptyo iyydjavrt, laiit... iniqinUUis. Veron., Ci.ib. ct Bnx., Df-cedue
o a.Se)'fbgTOU uvSpbgKUTVJJ eto-eJ\eu>7eT«t rtpbgavrvjv,vvi C a mcomnes (in Gorb. et Bn\. deest omnes), qui
)vj-l/eT«t«UTVJV IKUTCO yvvutva, vui avvoivoaet avro. opeiamtni miquunlein.
St auiem habitaveiint ft altes tn unum, et moiluns fue- Luc. XIII, 27. Vercell. et Yeron., Discedite a me,
t tt unus ex eis, semen aulem non fueitt et, non ettt otnnes
uxor defuncii jorasmro non appioptianti. Fiaiet vhi a me, opeiant tniquituiib. Gitl. et Mm., discedite
omnes qui opeiumintiniquitates. Vindebon.,
ejus inimbit ad eam, el acciptel eam stbi uxorem , el Qttt ojieiammt iniqiiitaiem Biix., Discedtle a me
colutbitabilei.
4 Mallh. xxn, 24. 'E«Vrig arto&c/vo omnes, qw opeianiim iniqtitialcm.
yo eyo>v ri/vu, 1. Pâlmo vin , 5. WITO D'pa'1 ubby iffD Ex
b
erttyujjMpevaeti/We)<fog vvrov r/)v yvvvXw avrov, vvt oie
v.vuaToaetartepyu TCO «§e)csco VUTOU. 11 quis morluus pai vulotinn el tactentium fundastt fotiiludinem.
fuent non hubens filws, ob ajfinitalem ducel fraler 2. Matlb. xxi, 16. Ex ore infanltum ei lacien-
ejusuxoiem ilhus, etsuscitubil setnen fiatii suo. litoii peifectsli landem.
Marc. XII, 19. 'OTIiav nvog aSe^fbg vrto&av-Q, vat 5. Psal. \iu, 5. 'E/. arbyvrog vnitlavvvi 6»)K£OVTCOV
vvru)infjiyvvatvu, /vi ri/va yo ufn, "ivu)vSn b t/5e/\- vurnpriao) t/Xvov.Ex o,e infanlium el lacleiUtum pei-
cfbg«UTOU TVJV jvvvXva pcvrov,rui eâvuarnap aitepya fectsii laudem.
TCO</Se)cow «UTOO. l>uod st ahcujus fiater' mottuus 4. Mallb.X\J, 16. 'Ev arbyarog vortiav vaX&ri>vt>bv-
fuirit, et chmtsetit uxorcm, cl fihos non lehquettt, ut TCOV vurnpriao) vtvov.Ex oie iiifantiuni et taciuUium
acctpial fiater ejus uxoiem tpsius, el lesusctlel semen peifertstt laudem.
ftatii suo, 5. Ps.il. viii, 3. Ex ose infantium el laclenlium
Luc. XX, 28. 'EKVTtvoffutie)/s>bg urto&uvo,eyo>vyv- peifcctsit lutidein.
vaXvu,vai ouTOfarevvogaito&vvp,tva0«§7)bvSelybgavrov D Versio Lat. ex Hebi. Psal. vni, 5. Ex ore infan-
rov -yvvvXva,vui i%uvaaroaeiartipya. TCO KUTOU. ttum el laclentium fectsii latidem.
KSC)JICO
SI ahcujus fratei monutts fttenl habens uxotem, et 6. P-al. viu, 5. Ex ote mlanlmm el lactenliitm
Iticstne tibens nionatut, ut acctpiat fratei ejus ttxo- petfecisu laudcm.
tem , etsuscilet semenfialti sno. 7. Matih. xxi, 16. Yercell. , fecisti ta... Ycron ,
5. Deut xxv, 15. Si auiem habilaverinl ftalres in Corb. el Biix., Esc ote tnfanlium el lacienltum pci •
unum, et moituus fueiil unus exets, semen aiitem non fecisti laudem.
fuerit ei, non entuxor defnncti foiisnon apptopin- 1. Pj>al. xxi qui juxla Hebr.ros est XXII, 2.
quanli: Fuiter mrt ejus inti abit ad eam, et acctptel 13ra.ru r\)d? ib$ ^K (quod legendiim He-h Ile-lt tama
eam sibi uxoiem , et cohabilabit et.
lia zub-ta-iti) Deus tneus, Deus ineits, quaie dcre-
6. Dcut. xxv, 15. Qtiando liabilaveiini fialres si- liquislt me ?
mul, et unus ex eis absque hbens moitttus fttettl, uxor 2. S. Matth. xxvn, 46. Eh, Eli, lammasabac-
defuncii non nttbel allert, sed accipiet eam ft alet cjus, thani? hoc esl: Deus meus, Deus meus, ut qnid
et suscttabtt semenfiatiis sui. dei ehqutsli tne ?
7. Maith. xn, 24. Vercell., St jjuis mottuus fjietu S. Maic. xv, 51. Eloi, Eloi, lammasabaclltani?
nun ha... ns .... dtic .... ejus uxo .... hus ... t sem ... quod est uueipietaluiti : Deus nteus, Deus meus, ut
Yeron., Corh.et Biix., St qnts moituus fueih non ha- qmd deieliquisti mel
beas filium (Corb. et Brix., filios), ut ducat (Coib., r 3. Psalm. xxi, {. '0 Qebg,b &tb; pw, icpbaxegyot.,
IVKTIEyxKTeXtvrec- ys; Deus, Deus meus, altendemihi; A 5. Psal. xx\, 6. In manibustuis commendo,Domine,
quate derehquislt me? spirilum meum.
4. Malih. xxvii, 46. 'HM,'H)C, )uyv. av§v.y&avi; Veis. Lat. ex Ilebr. Ps.il xxx, 19. In manti
TOUT'eVrt, ©ee yov, Qei yov,lvu ri ye iy/vrelirteg; lua commettdabosph tlum meum.
Eh, Eli, liimasabactham? hoc est; Deus meus, Deus 6 Psal. xxx, 6. Jn ntanustttas commendospiii-
meus, ut qttid me derehqutsti? litm tneuni.
M.irc. XV.34. 'E),cot,'E/\cot,)aya auSay&avi; b eari 7. Luc. xxin, 46. Vercell., Vernn. el Brix.,
yerepynvevbyzvov,6 &ebgyov, b Qed; yoj, eigri ye Pater,m manibus tuis (Veron. el Brix., iu inanus
iyyure)nteg; Elot, Eloi,lammasabaclhani? qttod esltn- liius) commendospiritum meum.
tetpietatum, Deus meus, Deus meus, ul qutd me de- 1. Psal.xL, 10. apS 1T5? Vmn iQr6 !»1N Comedens
reliquisti? ineitin maqiitficavit supei me calcuneum.
5. Psal xxi, 2. Deus, Deus meus, lespice me; punem 2. Joan. XIII, 18. Qttt manducat mecum panem ,
quare me dei eliqttistt ?
Vers. Lat. ex Hebr. Psal. xxn, 2. Deus meus , levabtl contia me caltaitcum sunm.
5. Psal. XL, 10. 'O ecr0tcovaprovg yov iyeyuivvev
Deus meus, quare dereliquisli me?
6. Psalm. x\i, 2. Deus, Deus meus, respice in me , eri iyi rtrepvtaybv.Qitt edebut panes meos, magnifi-
cavu sttper me siippluntalionem.
quare me dereliqttisli ? 4. Join. xill, 18 '0 rpd>yo>v
7. Maith. xxi, 46. Vercell., Veron. , Corh. et yer' iyov rbv c/prov,
Brix., Heli, Heli, lamazahlhani (Vcron , lamazap- irtnpeveV iyi rnv rtripvav uvrov Manductitis cuin me
taiti. Coih., leiiiastibaciani. Brix., limasabaciani)? paiiem, levavtt coiiliu me calcaneitmsuuin.
lioc est; Deus meus , Deus meus, ul qutd me dere- B ' 5. Psal. XL, 10. Qttt edebat punesmeos, amplia-
vtl adversum me supplanlattones.
liqutsti ? Vers. Lat ex Hebr. Psal. XL, 10. Qni mandu-
Marc. xv, 34. Yercell., Veron., Corh., Zamasaph- cabat
lani. Gat., Heloi, Heloi, lamazubathani. Vinilebon., panemtneum, levavilcontra ine plantam.
6. Psal. 10. Qut edebat panes meos, inagnifi-
Heli, Heli, lamazaptliani, quod esl tnteipretatum : cavil sujiei XL, me supplaiuuiionein.
Dens, Dens meus, quare me tn oppiobnum dedistt? 7. Jo.ui. XIII,18. Yercell. cl Veron., Qui edit
1 Psalm. x\i, qui juxia Hebr.eos est xxn, 19. mecum
: by\> lbiî iwny-bvi urb n» TOSHI DMseiunt vesti- calcaneum panein, levavtt tn me (Veion., super me)
sittin,. Bnx., Qui munducul mecum pa-
menta mea sibi, et supcr vestem meam miseiunt item, levavttsuper me calcancum stmin.
sorletn. 1. P»al. L\IX, 22. inpw iNGSrl 127N1 Vfrca. OT!
2. Matth. xxvn, 35. Dtvisenint sibi veslimenlamea
et stiper vesiem meam miseinnt soitem. yon Et dedeiunt in escam tneam fel; et in sili
5 P-al XXI,19 Aieyepiaavrorulyurta yov eavroXg, mea pt opinaveiunl mihi aceium.
xai eiri rbv lyartaybv yov ISa)ov vknpov.Diviseiunl stbi: 2. Mauli. \x\n, 48. Acceptamspongiam implevit
veslimenia mea, et super veslem meam mtseiunl soi- aceto, el imposutt atmidini, et dabat ei bibeie.
tem. Joan. xix, 29. i//i aitlem sponcjtam plenam aceto
i. Mattll. XWll, 35. AteuteptcravTOT«.iyurtu yov iuv- hyssopociicitniponenles, obiuleiuni otiejus.
rotg, vui iiri rbv lyvrtaybv yov eSuWov v)npov. Divise-> _ 3. Psal. LX\m, 22. Kai ecio>vvv eig TO fipo>yuyov
ruttl veslmientamea sibi ipbis, el supei veslemmeam (" ypl-hv.'/JxieigTVJV yov iTtbrtauv ye o|of. Et de-
S/.J/KV
iniseiuul sottem. deruni in escam meam fel, ct tn stti mea polaverunt
5 Psal. x\i, 19. Divisetiinl sibi vesiimenta mea, me acelo.
el super vesiimentummeuinmiseiunt soriem. i. Mattll. xwil, 48 V,ui)aSd)v arcbyyov,rt)-r]aag
Yersio Lu. ex Hebr. Psal. xxi, 19. Diriseruull re oiovg, yaXrtepi&elgvu)ayo>, eVoTt?ev uvrbv. El acci-
resitmenla measibi, et super vestimentum tnetimi piens spongtam, tmplensque acelo, et circutnponens
miseiunt &o>tem. atutidint, polabal etim
6. Diviserunl sibi veslimentamea, et super vesletn l Jo.lil XIX,29. Ot Se 7r)v3<7avT£ff artbyyovoi;ooc-,yui
meam miserunt sorlem. vaao>iro> rtepi&ivreg npoanvey/uv«UTOU TCOarbyurt. Itli
7. Maith. xwn, 55. Verccll. et Veron., Diviseiuntl veio nnpleiitest>pongiamaceto, el hyssopo ciicitmpo-
sibi veslimenlamea, et sttper vestetn meam mtseruntt nentes, obttiletitnt ejtis ori.
sortem. Coib et Bnx. , Dtvheiunt vestimenla ejns,, 5. Pâl. LXVUI,22. Et dederunt in escam ineam
sorlem (Bnx. soite) mittentes. fel, et in silt mea poluvernnt ine acetum.
1. Psal. wiv, q'd juxta Ilebraeos est xxv, 19. Vetsio ex Hebi. Psal. LWIII, 22. Et dedeiunt in
: IJIN-TODfln nWW El odio iniquo odetunt me. escam nieam fel, el tn siii mea poiavetunl me acelo.
2. Joan. xv, 2T. Quia odio hnbueiunt me gratis. 6. Psal. Lxvm, 22. El dederuntin escam meam
5. Psal. XXIV,19. KattJttcroc; ye. EtI fel,7. et in sili mea potuveiunl me acelo.
uBtvovItitcrvjcrav
odto iniquo odetuntme. Matth. xxvn, 48. Vercell., Yeron., Corb. et
4. Joail XV,25. "Ort iyiaoavv ye Scopeav.Quia ode- Brix., Accepia spongia (Corb., Acceplamspongiam)
1unt me gratis. tmplevitacelo, et imposuil tn aiundttie (Veron., Coib.
5. Psal. xxiv, 19. Et odio iniquo odeiunt me., ]) et Brix., aiundiui), e( dabal ei btbete.
Vcrs. Lat. et Ilebr. Psal xxiv, 10. Et odto iniquo 0 Joan. xi\, 29. Veicell., Pelvis acelo plena: liy-
odcrunt me. sopo circumdanles, oplulerunt ori ejus. Yeion.,
6. Psal. \xiv, 19. Et odio iniqtto odetunl nte. Sponqiam etgo aceto plenatn perlicm cncumponetues,
7. Joan. xv, 25. Vercell., Qiioniam odeiunl mee obtuleiunl on ejus. Corb., peilicm cncumponenlcs.
giaits. Yeion. et Brix., Quia odio htbueiunl me e Bnx., Illi autem, tmplenles spongiain acelo, ysopo
gratis. circumponenles, obluleiunl oii ejus.
i. Psal \x\, qui jtixia Ilehrseos eslxxxi, 6.i. 1. P.-al. qui in Vulg. esl LXXMI,ct in Hebr.
'. imiTipSN "TTQIn maiiu tua comniuiain, si\e , de-- LXXVIII , 2. : DTp-i:a nmn rwm 13bwa nnnsx
ponam spitittim meum : Anertam in paiabola os meum, loquar mnigmttta ab
2. Luc. \xiii, 46 Paler, in manus luas commen- '- anltquo.
do sphititm meiini. 2. Maltb. xiii. 35. Apeiiam in paiabolis osmeunt,
5. Ps.il. \\x, 6. EtV yeipvg aov rtapu&riaoyatT6 6 eruclabo abscondita a conslilutiotie mitndi.
wevya yov. ln manus "tuas commendabo spinlumH 3. Psil. LWVIl,2. 'Avot^coev rtapa@o)aXg rb arbya
meum.
4. LilC. x\ni, 46. Uurep, eigyjXpugaov rtupu&oao- yov, <i>&iy%oyut itpo^-oyaru t/.rt upyjog.Apeiiuin m pa-
tabohs os meum; loquai ptoposmones c,bmilto.
fiai TOirveOfttiyov. Patet, in manvs luas comnieii" 4, Mallh. Mti, 5S. \vo'Ao h TtvpvStiatgtb s-rbyK
ihibo spmium meum,
929 TESTIMONIAYET. TESTAM. 1N QUATUOR EVANG. ALLEGATA. 930
ftou-ipev\oyjvivevpvyyeva artbyvraSo\ng vbayov.Ape-- A ad dexleram meam), doneeponam inimicos tuos, sca-
namtn patabohs os metim; eiuctabo abscondila ai bellum pedum luoiuni.
constiiuitonetnundi. Luc. \\, 42. Yercell., Dicit DomtnusDominomeo :
5. Psal. LXXUI,2. Apertam in parabolis os meum,, sede ad dexteiam meam, dottec ponam inimicos tuos
cl loquar ptopositioneinmeatn abmuio smculi. sub pedibus tuis. Yeron Corh.
\crsio ex hehra'0 Ps.il. L\X\III, 2. Apetiamin( el Vindebonensis, ad dexttis. Brix., Dixil Dominus
parabola os meum, loqnar mntqmala anliqua. Dommo meo : sede a dextiis meh , donec ponam ini-
6. Pt.il. LXXVII, 2. Apetium m paiabohs os meutn,, micos luos, scabctlumpedunt tnoium.
loquai proposittonebab milio. i. Psai. xci, n. -VM -paitfb -]b-nixi iia6a 13
7. Mailh. MII, 55. Yeicell., Veron., Corb. et :
Bnx., Apefiam in parabolis os meutn, etuctuaboJ -jbn ]3NSs|isn-p ywr> Diss-by: TOTT(2uia An-
(Yeron., rucluabor; Corb., entclabo; Bii\., eru- gelisluts suis tnandavii de le, ttl custodiant te in omnibus
ciuabo) absconsaanle consiitulionem(Corb. et Biix., viis : 111mantbus poilabunt te, ne forle offendas
ti consliiulione) tnundi. ad lapidem pedem luiim.
1. P-al.quiin Yulg. est LWIII, et in Hebr. LXIX, ( 2. Maiih. iv, 6. Quia Angetis suis maudavil de te9
tn mantbus lollent le, ne jotte offendas ad lapidem
10. OTlbiN~ni3nN3p Zelus domus Utm cotnedil me. et
2 Jnan. ii, 17 Zelus domus tum comedit me. pedem tuiim.
Luc. iv, 10 el 11. Qwod angelis suis mundavit de
0. Psal. LX\H1,10. '0 £/j)oj TOUoi/.ovaov /arifayi ' te, ul conseiveni ie : et quia in mantbus tollent le, ne
ye. Zclus domus tum comedtime. o/fendasad lapidempedem lunm.
4. Joan. II, 17. 'O iliflogrov o't/ovaov v.arifayi ye.' B forte 3 Psal. xc, 11 el 12. OTITO<?uyyi)otguvrovivre-
Zelttsdomus Ut02comedilme. leXrutirepi aov, TOUStacou)tJ-t;at creev ?r«cr«cfrutg oSotf
5. Ps.il. LWIII, 10. Zelus doinus lum comedtt me. crou 'E7rc
Yert,io Lai. ex Hebr. P»al. LXIX,10. Zelus do- )t&ovTOV7r6§« yeipoiv upovai ae, yorcoreitpoavb^g rcpbg
<TOU. Quunvm angelis suis tnaudubu de
mtts (ita;comeditme. ui cusiodiatii le tn omnibus vth luh. ln munibus
6. Psal. LXMii, 10. Zelus domus lumcomediline. te, tollent te, ne quando offendasad lapidem pedem luum.
7. Joan. II, 17. Vercell., Veron. et Brix., Zelus' 4. Matlli. IV, 6. °OTtTOt?ayyilotg avrov ivre)tXrut
domus tua; comedil me. aov, vai swt yjipo>vapovai ce, ynirore rtpoav.b-
l.Psal. qui iii Yule. esi ixxxi, el juxta Hebr. irepi rtpbg )t&ovrbv TtoSacrou. Quia attgehs suts tnan-
LXXXII. 6. DnN DinbiOnTONliH. Ego dtxt, dii estis. if/vjc; dabitdete, et in manibits toltent le, ne joite offendas
2. Joan x, 54. Eqo dixi, dtt eslts. ad laptdem pedem tuum.
3. P-al. L\XXI, 6. "EycoetTTK, 0eot ecrre. Ego dixi, Luc. IV, 10), ll. "OTITotf vyyDoigKUTOU EVTe^stTKt
Dh eslis. aov, rov StKC5u),Kt;at az. Kai bn irti yjtpav apovai
i. Jo.ni. v, 54. "Eyci etrtv.,Qzoiiare. Ego dixi, Dii1 ?tepi ae, yorcorertpoavb^rigitpbg ),i&ov TOV 7v6Sacrou Quod
estis. angelts suts mttndatiude le, ui cttslodianl te : et quta
5. Psal. LXXXI,G.Ego dixi, Dii estis. in munibitstoltent te, ne forle offendasttd lapidem pe-
Versio Lil. ex Hehr. Psal. LXXXII,6. Ego dixi, dent tuum.
Dtt eslis. 5. Ps ihn. xc, H et 12. Quoniam angelis suis man-
C. Psil. LXXXI, 6. Etjodtii, Dii estis. davtt de le , ut cusiodiant ie in otnnibus viis
7. Joan. v, 54. Yertell , Yeron. et Bri\., Ego maitibtibpoilabunl te, ne quatidooffendas ad tuis : in
pu lapidem
dixi, Dii estis. Coih., Ego dixi, etc. pedem luum. Yersio Lat. ex Hehi. Psal. xci, 11 et
Jo.iu. x, 54. Veron., dixi, Dii esiis. 12. Qata anqelissuis manduvtt de te, ut cusiodianl te
Joan. x, 51. Corb., dta;i. in omntbiisvitbluis : in muntbus portabunl te, ne forte
Joan. x, 54. Biix., Ego Dixi, Dii estis. ad lapidem pes lutts.
1, Psal. qui in Vulg. esi cix et in Hebr. cx , 1. offendut 6. Ps.«l. xc, 11. Quonium angelis suis mandavit de
: -rhxh ann "yaia mu?N-Tj?imsb ya i:n>o mm am 1 te, ui cusiodianl le 111ominbusvtis luh : 111mantbus
Dtxtt DoiniinibDoimno meo : sede ad dexleraln meam, porlabttnl le, ne foi le offendasad lapidempedem ttiuin.
donec ponaminnnicos luos, scabellumpedum tuoium, 7. Matlb iv, 6. Yeicell. , Quia angelh suts man-
vet pedtbus luis. davii, ttt cubtodianlle, elin manibus tollanl le, ne forte
2. Mailh xxn, 44, et Luc. xx , 42 Dixil Domi- offendas ad lapidem pedemluum. Veron., Quod an-
tius Dominomeo : scde a dexltis meis, donec ponam gelis suis mandavit de le, ut in mainbus tollanl le , ne
inimicostttos, scabellnm pedum tttoium. foite.... laptdem pidem tuutn. Corb. elBiix , Quia
5 Psal. CI\, 1. Et7T£v6 KvptogT5)Kvpio)yoV va&ov angelh sttts mandatit de te, ul in manibus tollant le,
hv Sec;icovy.ov, hs>guv 3corovg ey&povgaov , vrtortb- ne forie (Bri\., ne quando) offendas ad lupidem pe-
<otov TCOV TTOSCOVeou. Dtxu DomtnusDominomeo: stde deintuum.
a dexltis nnib, dottec ponam tnimicos luos, scabellum Luc. IV,10. Yercell., Quoniam angelis suis man-
pedtim luotum. davtt de le, ttt citslodiant te. Veron.et Bnx., quodan-
4. Maith. xxu, 44, et Luc. xx, 42. Etvrev6 wjptog gehs suis mandubil (Brix., matidavit) de te, ut con-
rco Kuotco^tou* va&oviv Scftcovyov, ea>gav ScoTOU? seivent le , et in mantbus tollaiii (Bnx., tollent) te.
iy&povgaov vrcortbotov TCOV7TOOCOV crou.Divtt Domtnus D ] 1. Ps-ii. cxvm, 22. m-b nnin Diran IDND
Domhiomeo: sede a dexlris meis, donec ponam ini- TMiya, NVInabsa mi nmn mni nxo: ras JIK
micob tuos, scabellum pedttmluorutn. Lapis,
- 5. Psal.
cix, 1. Dixtt Dominus Dominomeo : sede (<iueni)A1epiobaverunl mdtficantes, faclus esl in caput
a dexitis meis, donec potiatn iitimicos luos, scabellum angiih. Domino factum est htud, et est mirabile tn
ociiltsnoslits.
pedumliiotum. 2. Maiih. xxi, 42; Marc. xn, 10; Luc. xx, 17.
Yer io Lat. ex Hehr. Psal. cx, 1. Dixtl Dominus
Domtno ineo: sede a dexins mets, donec ponam ini- Lapidem, qtiem 1epi obaveiunt mdificantes, hic factus
micostuob, scabellum pedum tuoium. esl in cap«i anguh. (M.utli. et M.irc., .4.Domtno fa-
d. P-al. cix, 1. Dixil Doininus Domino meo : sede cluin est islud, el mirabile in ocults nostits).
a dexltis meis, donec potiomtnimicos luos, scabellum 3. PsaL CXMI,22. AtSovov«7reSo>'tjji«crKV ot otxoSo-
pedum luoriim. ynvvreg,OUTO? iyevo&oeig y.efuhiv ycnvtag Jlupv. Kv-
7. Mauh. xxu, 44. YercelL, Di DominusDo- piov iyivero avrn, v.ai eart 9avyaarn iv bf&a)\yoXg riytov.
minomeo: se a dex'r tneis, donec ponam ini- Laptd.m qiiem tepiobaverttnt mdificantes, Itic factus
mi.... luo.... billum pedttm ttiotum. Yeron. , jDtci( est tn caput aitquh. A Domino facta est hmc, el est
Doinmus Domuio meo: sede a dexttis nteis. donec mirabilh m oculis nostiis.
ponam inimicos luos st.b pedtb.ts luis. Corb. el Bn\., 4. Maiib. x\i, 42; Marc. xn, 10; Luc. xx, 17.
Dixit DominusDommomeo:sede a dexlns ineh (Biix., Ai&ov,ovurctcjoviyu.auv ot ohcotioyovVTtg,ovxogeysvjjS»
931 AD EVANGELIARIUMEUSEBII VERCELL. APPENDIX. 9:2
eig vefuinv yo>viag(Matlh. et Marc , Uopu Kuptouiye- A A voaa, voXefvrevaa vyrce)ovSo>p/]v, vuich/oclbynaix rtvp-
VJTO avro, vai eart Ouvyuaro iv btp&u)yotg oyo>v).Lapt- yov iv yiao) CUTOU, vui rtpo)ovtovcapvôiv CUTCO, vai
dem, qiiemiepiobaveiuni adificanies, htc ]acius cil in iyetvu rov irotoaut arui?v)ov, vai irtomae a/av&og.
caput rmquh {Malth. ct Marc, A Dominofaclitm esl Vtneafacia est dilecio, tn coinu, in loco piitgiu : et sw-
isltid, et csl mitabtte m oculis nostus). pem ciicumposm, el vollavt, ei plantuvt vincam So-
5. Psalm. c\\n,22. Lnpidcm,quem ieptobavciitnt tec, «( mdtficavtimrtm in medio ejtts, etloicular fodi
mdtficanies, lnc factus esi iv capui anguh. A Domino in ea, el ex,spectavi, ut fucciel uvam, et fecil sptnas.
fiictus esl: hic esl innabihs in octtlts nostns. i Malth. X\I, 55. 'h.v&partbgTt? vjvotVoSecr7ro'TWC-,
Veisio Lai. -cx Hebi. Psal. cxvn, 22. Lapidem, ocrTtc; ecouTeucrev
oyrte)a>vo,/aicppaypbj uvrSxTtepii&ove,
quemiepi obava iint mdtficanlesfaclus esl in caput un- vat Sputjevev ^CUTCO )VJVOV, vai oyoWbj.oae rtvpyov, vvi
gtth. A Dominofttclum es( tslud, et ttoc esl mirubtte tn etjeSoroKUTOV yeo>pyoXg, v.oivrteSnynaevHomo quidatn
oculisnosins. erai pateifatmtias, qut plantaii' vineam, el smpem ci
13. Pâlra. cwii, 22. Lapidem , quem teptobavc- cticiimposittt, el fodit i» ea loicular, el mdificaiiHiti -
tuiil mdtficanies, htc facltis esltn coput anguh. A Do- iim, ei tocavit eam agncohs , et petegie piofecius c>(
mino factimt esl isind, el cstmiiabile in ocuhs nosiiis. Luc. X\, 9. 'A.v&po>rtbg ayrte)S>vv,vvi
Tt,; etfiuTeucrev
7. M.Ulli.xxi, 42. Vercell...... Lapt .... qnem te- eiteooTO KUTOV•vec.jpyot?,vvi vrteonynaey_pbvovg i/vvovg.
piobaveiiini m ficantcs, lnc facttts est tn eap homo quidam plunlavtl viiieam, et locaviteam coloms,
Donuno faclus esl, ai csl mnabilis ,. hs is. el peiegie fuil lempoia suffuienUa.
Veron,, Coib. et Bnx., Laptdem, rjuetniepi obaverunl Miiic. XII, 1. 'Afi7re)COVK ecouTeucrev vv&parcog,vvi
wilijicantes, hic faclus -cstin captu anguh. A Dommo B n„ itepte&o/eapvypbv,/vi apvêv vrto)oviov,vviij/dtibyaoe
fflctas est isie (Corb. . factas -esihtc; Bn\., factum rtvpyov,7Ktet;eSoTo vvrbvyeo>pyoXg, vui orcetinynae.Vt-
es( isiud), et est mitftb>hs{liri\., imtabik) m oculn iieain planlavil homo, el ctt cuinposult smpem, et fodtt
itasliis. lacum, el mdtficavit luiiim, el elocaviteam agticolis ,
Marc. MI, ¥$. Yercell et Yeron., Lapidcm, quctn et peiegre piofecius esu
lepiobaveiunl mdtfic-anies, luc faclns est m captle 5. isai v, 1. Vmea facla esl dileclq in coriiu, el tn
(Yeron., vi caput) anguli. A Domtnofuctusesl . Inc loco uberi : el macetm cii cumdedi, et cii cumfodi, el
csi {Veion., el esl) mirabiks tn oculis nosiris. Coib., planiavt vmeam Sot eih, et mdtficuvi tuiIem in medio
A Dominofacius -esllnc, e( est nnmbiiis m ocults no- ejus, el ioictilur fodt in ea, ct sustinut ut faceiel uvas,
slns, Vnideb., A Doininofactus est : iitc estvitiabihs fectl aulem sptnas.
in d. Isai v, 1. Vtnea facta est diletto meo in contu
Luc. xx, 17. Vercell. ei Brix., Lapidem, quemte- ftho olei. el smpwileam, et lapides elegit ex tlla, el
pi-obaveiuitlmdtficanies,hicfuctus esl m captie (Bii\., ' plaiuuvtt eum eteclam, cl mdificavtl tunim in inedio
tnucput) anguh. Yeron Corb inc ejus, el lotculat exshuxil m ea, ct exspectavit nl fa-
esi faclits-. cctel uvas, ei fecil liibiuscas.
1. PsaL cniil, 26 mni QXOO. XOft"JTDBencdictus; 7. Matlb.xxi, 53. Yeicell.,... . tn eam torculai,
Yeniensin nomine Domtni. et mdtficaviltut lem, el locavit eam cotonts, et peregre
2. Mallh xxi, 9,Maic. n, 10; Luc. xix, 58. piofeclus esl. Veion., Coib. et Bnx., Ilomo eial
Denediclus,qui venil (Luc., liex) in nomme Domnit. (Bu\., liomoquidum erat) jiateifamilias, qut platilavit
5. Psil. cxvn, 26. Bvtoyoyivogb ipyjbyevogev bvb- vineam,elsmpe (Corb., smptm; Bn\., smpen), ciicum-
yan Kvpiov. Benediclus, Cjttivetttt tn noimneDomtni. C ( dedttet (Coro. et Bnx., eain), e'tfodu m eam 'toicttlar
4. Mttili. x\i, 9; Mnc. xi, 10; Luc. xix, 58 E0- (Coib., tn eulucvtn;Bn\.,tuea loicttlai), eimdificavil
)oyoyivog6 ipyjayevog(Luc, ftuaQevg)iv bvbyart Ku- tuiiem (Gorb. oim*so el, legil (uiiim), el iocavil eam
piov. BenediUus, qui venil (Luc^Rex) in nomine3 coloitis (Brix , agncolis), ei pteqeie piofeclus cst.
Domini. Mirc. xii, 1. Yerccll., e... vineamptanlavtt iiomo,
5. Psal. CWII, 26. Benediclus, qui ventt in nomine e el cacumdedit scepent. et fodit toicului, et mdificaiit
Domini. liitrem .. locnil eam vinUonbuS,el peicgieînfecttts
Vcis. Lat. ex Hehr. Psal. CXVII , 26. Benedictus,, est Yeron., Vtneam plantavtl homo, ei aicumdedil
qui venit in nomine Domini. saipem, el fodil lacum, et ccdificavitimiem, el tntdtdu
6. Ps.il. cwn, 26. Benedictus, qtti veuil ni nomine e eam coloms, etpeiegie piofectus cst. Corb., El jodii
Doniini. loiculai .. el locavil eum coloius. Yindeboii., Vtneam
7. Malth. \MI, 9. VeicelL , Benedtctus, qui venitl plantavil homo , et fodit toicuim... tutrem... et lota-
in nom Donuni Yeion., Corh. et Brix. , Be- vtl cam cullonbds. Bnx., Vmeain plantavii honto, et
nedtclus, qui venil in ttomineDomtnt. atatmdedil smipe,el fodit lacum , mdtficuvtt lanem,
Marc \i, 1€. Yeieoll., Yeron. et Bii\., Bettedi- ei loc-avtteam agiicohs, el "peieqiepiofeclus est.
clus, qui venil in nomine Dontini. Luc. xx, 9. Yerceil., Vmcam planltwil homo, et
\j>\c. xi\, 38. VercelL, Corb el Brix., Benedtclys, , locuvil illam colonis, et ipse peiegunatus esl icmpo
qut ventt {Bnx. addit, Rex) in nomtiie Doinint Ve- ubusmulits. Bnx , JJomo plantavu vtneum, el locavit
ron. . , eatn colonts, -eiipse peiegie \uit annts multis.
i is.d. v, i. inpTVH\ow-p. ppa.nni5 mn DTJ 3 D 1. Isa. M, 9. -bsi 1N1INTIWTn-bNlSIOW15JOW
la asn api-nai IDTO bxxo pi pnw mviaii mbpDn llian Audtle audiendo, et non intelhgetis : cl vuleto
DiUN^îlDIOTnTOblpil Vmeafml dileclo meo '° videndo, el non cognosoelts
in <coinufilio <olei,et fodit eam, el elapidavit catn, el 3/ 2. Maith. xm, 14. Audttuaudielis, el non intellige-
planiaiil eiim pttlchto pahnite, et mdificavttliiniin mn lis : el vtdentesvidebuxs,el non udebtlls.
medio ejus,eleliam torculai exctdit \nea,-el exSpeclavit it Luc. vm, 10. Utvidenles tion vtdeatit,-el audienles
facete UMS-,el feeit uvas pultidus. non inlelhqanU
2. M.iUh. xxi, 55. Homo ciat patei fanulias, qui i% 5. Isai. vi, 9. 'Avovj«voucreTe. v.aioo yn avvnre' vai
plttntavilltineam, efsmpem-cncumdedilei, et fodit inn ftliitovregpiiêre, -/aiov yo iSvjTe.AttdilioneJxudtetis,
ea loiculat, et mdiftcavillunim , el locavileam agii- i- et non intelhgelis : et vtdentcsvtdebiits, sl non perspi-
cohs, et peregie pwfvcius esU cielts.
M.tic. xn,4 Vtueam pasitnavii iwmo, el cbeum- I- 4. M.Ulh XIII,14. 'Aro/jayovaere,vvi ovft.vjavvnre'
derht stepemêt fodit lacum, <eteedificavxittiirim, et vvi filircovregfi)e-]>ere, vvi ov ya tSvjTe. Attdtlu audielis,
locavil eam cigitcohs,el>peiegiepiofecius est. el non intelhjjelts : et inluenles tnluebtmini, et non
Luc xx, 9. llomo ptaniavil vtneutn, et locavil eam m videbtiis.
colonis, el ipse peiegie jttii muliis lemponbus. LllC VIII,10. "iva fi)eixovTeg yo fi)eTco>ai,vviv./ovoV-
5. Isai. v, 1. 'Af«re).cov TCO
iyevo&o VTVKTTVJJJ-EVCO,ev /e-
e- Tej- yo awiaat. Ul vtdentesnon videant, el audtenles
i>vrtiv rbrto)rtiovi%.v\fpuyybvrtepte&n/.u, /uikyupark- non tiilelligant.
933 TESTIMONIAVLT. TESTAM. 1N «OJLIATUOR EVANG. ALLEGATA. l>.~4
5. Isai. \i, 9. Aui-e uudietls, el non iiuelligetis : el A Ecce Viigo in uleio htibebit, el paiiel filium : el voca-
videiltes videbuts, ei tum asjncietis. bunl nomen ejus Emmanuel.
6. isau M, 9, AudUe-audientes,etnolileintelliger/2: 5. I*ii. MI, 11. Lcce Vngo in utenim accipiel, et
elvidetc visionem,et noltle cognosceie. patiet fitium : el vocaintisnomen ejus Emmunuel.
7. Malih. xni, 14. Yercell , Auie audteiis, et non 6. Lai. VII, 14. Ecce Virgo conctptet, et pi.tiet
inleliigetis. Ver-on., Aure audieiis, et 11011 iiUelligeiis: filium : et vocabitui nomen e)us Emmanuel.
H videiitesvidebiiis^ et non videbitis Coib , Anie au- "7.Mitlh. i, 25. Yeicell , Etce... go iu tt.,. ro con-
dtctis, et non inietligelis : et vtdenies non vtdebtlis. ciptel... panei fili... et vocab... nxmmen ejtts Ema-
Brix., Aitdtlu audtelts , el non inlelhgelis : el vtdentes ttuel. Corb , Veion. etBnx. , JEccc Virao m uieio
videbitts,ei non iidebilis. concipiet (Brix.. habebtt), el patiet fihwnt : et voca-
Luc. un, 10. YeicelL, Veron. etBrix,, Ul viden- bunt (Corl)., vOcabii) noinen ijus Emrnanitel. San-
les ijon vtdeant, et andientcs non inlellegant fBtix., German., vocabunt.
tntelltgaiit.) Gal., Audtentes non audtant, et non tn- i. isaL IX, i. jpr\Krfi ibnsa HSINI jfet rîa
lelltgant. , *.omn bibs |iiin TO om'^-n TOWITeua Zvbuton,
i. isai vi, io. wi nsn wmi rr#\ avrr^b ycm
el tena Neplilhah, einovisstmo aggiavala esl via maiis
N*ni pm ]ip.i ti3>i IJOUJITOWSIwvarw^ wn iiaiis Jordanem, "Galilmmgentiuiti.
: ib lmpmgua Sorpopuli hujUs, etauteb ejus aggiava, 2. Ivlalth. iv, 15 Teira Zalmlon, et tcira Replulia-
el oculos ejus obline, vel claude; ne foi le vtdeat oculh iim, iia mutts ttaits Hoidaneni, Caiitmm gctUium.
suis, et aunbus suis audiat, el coide suo iniclligat, et 3. IsaL IX, 1. XMOK 7.u§ov)i>vvj-vvjRe'cf&o)iy,vui ot
ct sanitas obientat et. •" ).otootj)t TVJV vai
conveitaltti,
esl eiiim cbr irvpa)ivv, xipov rov 'iopdvvovPu)i-
2. M.itth. xin, 15. Incrabsdtum populi ).a.iu ro>ve&vav.iicgio Zabnlon, lena N-ephthattm, el
hujtis, el aui ibus gi aviiei audiei unt, et ei ociildssuos lehqui quimaiihmu, et tians Joidanem, Gahlmttgcn-
clausetuiil; ne qitando videant ocuhs, aartbus au- tium.
diant, el coidemielhgaiil, et convetlanlur, eisanem eos. i. Malth. iv, 15. rvj Z«Sou)cov vmiynTXef&uleip, 6S6v
5. 1-ai. M, 10. 'ETTKÛVSVJ vj
yup vupSiu rov âoxi Ovlvaaog, rtipa.v TOU 'lopSdvov, r«)t)Kt« TCOV i&vav.
rovrov, val roXgcocrcv KUTCOVjSKpeco? vj/oucrav, v ui rovg Terra Zubuloii, et teno Niephtlialim,{nei) viam r/iaiis
bf&a\yovge/vyyvavv, yortore tfScocrt rotg bd&o/\yoig,vxi ircuis Jwdanem, Gahlma geniiuni.
roXgcocrtv«voucrcocrt, vui TVJ/apSta cuvcocrt,vat erttarpi- 5. Isai. ix, 1. /ieato Zabuion, tcua Nepluhahm, et
ipcocrt,vui tao-ofJ«t«utouV. lnci assaJum <esteittm cor teliqui, qm juxta tnare eslis tratis ioidaitem, Guhtmiv
popuh htijus, etauttbus suis giavtler audieiunf, et genltum.
oculos compiesseiiitii; ne foi le vtdeant oculis, «( ttuti- 6. Isai. ix, 1. T&ra Zubu,lon, el tcrid Nephihah, n
bus audtant, et coide inteUigttnl, el convcrtanl se, et novisstmo aggravala esl wa maiis Hans Joidatiem '
sanabo eos. Galilcemgetuvum.
4. Mritlh. XIII,1-5.'ETO%UVS/J ybp vj-/a/)StaTOU )aou 7. Matth. IV, 15. Yercell , TeiraZa... et Gctlilmm
TOUTOU, yatTOtscoertfiupeagnvovat/.v,vt/XTOJSbtp&v)yovg genlium. Yeron., Tena Zttbuton, ~eriena Nephthati...
auTcovevvyyvaav,yrntore tScocrt TOtjbf&a),y.otg, vo\ roXg maiis a ans Joi danem, Gahlmm.Coih. et Brix. Ten a
o>aivbvovao>at,vai TVJ va-oSiv-avvaai, vui itttarpeipo>at, Zabulon, el lena Nephlahm , vm marts tialts 'joida-
vui laao>yoL«urouf. InCiassaJum ~esl-enimcoi pgpuli nem, Galilmm(Brix., Gaiilmtt)qeuiium.
htijtis, -ei puubus graviter audiemiil, ei oculos suos C j 1. 'Isai. xxix ,13. 131133•MiStfiai 1^3 mn nvn
clattseiunt; ne qtiando vtdeant ocvhs, et matbus att- : IJDO pm 13bl Poprdus hle ore suo, et labtis suis
dtant, ei coide inlelltqant, el convetlatttur, el sunemeos.
•5. Isai. \i, 10. Inciassaiuin est ennn eor populi fiononficavit me; cor aulein ejus elongavit se a me
2. Maiih. xv, 8 ; el Marc. \n, 6. Poputm hic la-
liujus, et autibns suis giavtler audteiuiu, el oculos oiis me hoiwiat; coi autem eoium longe esl a ine,
suos clauseiunt; ne fotte videani ocuits, et ciedanl, el
aunbus audtant, et corde iiUelhganl, et conveitaittnr, 3. Isai.^ XXIX,KS '0)ab.g ovrog ev TC3arbyvrt w-
el sanem tUos\ TOU,vviev roXgyjDeatv aUTiivrtyo>aiye' odi rupSuK
6. Isai. vi, 10. Excmca coi populi hujus, i>t autes KUTCOV rtbppo brtiyji art' eyov. Populus tsle m oieXito
et 111labtts suis honotunt tne ; coi autem toi um lonqe
ejits 'aggiava , et oculos ejus claude;ne foite vtdeat abest a nte.
oculis suts, et aunbus sttts audiat, et coide suo tnlel-
4. Mallh. xy, 8. *O)K6<;OIJTO£ rco arbjvurt «ur»v
ligal, et converiaiui, et sanem ettm. •
7. Mallh. xiu, 15. Yercel!., Incrassa cot populi vut roXgjyetkeaip.e rtyu y Se vapSia.«UTCOV rtbppr,)tiir-
vix' iyo'd. Poputus liic 01e et
htijtts, auies el oculos eorum grava; ni-quando con- iyjt coi auiem eoium
stto, tabtisrne iiontj-
veilanlur, ct sanem eos. Veron., Ingmssatum est tat;Marc. lonc/eabesl a tne
enim coi popuh hujus, ct aunbus suis gravtlei audic- ^ VII, 6. OdTOf6 )vbg TOtfêOecrt ae rtyv.^ »5
runl, tt -octtlossuos •gtavaberunl; ne quando oculis Se vupBtaaurcovirbppo>urteyji 'u.rt' eyov*hic populus
me lionotat; coi autem eoium longe ctbesta ine
videani,-elautibusandiant, etcOiAeiruethgWnl,el con- tabits 5.1sai. xxix, 13. Fopulus tsle oie suo, el labiis
veilantur,elsanem eos.Vindebon. Inciasstftumest emm sitts honoiat me; cor autem ejus longe esi a me.
eoi popuhliujus,ei aities eotumebstiue,ei oculoseoium
6. Isai. xxix, 13. Populus isle ote suo, et htbiis sias
grava , ne quando conveilanlur, el sancm illos, dicil j) glorificat me; cor aulem ejus longe csl a me
Doimnns. Coih. ei Bn\., -Incia-salum est etiim cor
7.MatLh. xv, 8. Vercell., Veion., Coih. et Bii\
popitlt hujns, et auttbus gravtter audieiunt, et ocutos Plebs hmc (Corb
suos clmentnt; ne quando ociths videant, elaunbus , Plebs ista; Bilx., Popnlns hic)
lubih (Biix., ote suo, e%labiis suis) me honoiat /Ve-
audianl, el coideintelltgant, et conveltantur, et sanein Ton., me
eos. San-"Germai).ofiiiilit verba llla, et oculos suos ditigit); cor awem (Corb., nam coi) eorum
cluseiunt. longe esl a mc. San-German., Populus liic' ....cor
autetn.
i. isai. vn, 14. iicbr. p, mVi rnn noTjJn run Marc. vii, 6. Vercell., Coib. el Brix., Populus
'.baVOywO nsipl Scce Vircjoeencipiens,el patiens (Yerorn., Plebs limc;-Gorb., P-oputus autem; Biix
fihum : et vocabit nomen ejus Emmanuel. Populus iiic) labih me diliqit (Corh. cnwm dtliciii'
2. Matih. i, 25, Ecce Vtitjo m uteio habebil, et Brix. me honorat) ; cor autam eoium (Verceli."* Ulo-
patiet fihum : ct vocabunt noinen ejus Emmanuel. rum) longe esl a nte.
5. Kai. MI, 14. 'iSoO^jjrapfisvogIv yvarpi )rriiervt, 1. Isai. XL,3. ITEJimm -p-\ 133 13103
vvi riêrvt vibv, vai va)iaetg TO6voy.o.«UTOU Eyyu- mp bp
vouvj).Ecce Vrrcjotn uteio conctpiet, et pat iet fitium : •TObN^nbDO rmV2 Vox <clwmanlhm desato< z
et vocabisnomeiiejus Eminanuel. Puiate viam Domini, rectam faciiemsolimdme semi-
A. Slatlh. I, 23. 'iSou h rtap&ivogiv yaarpi etji, vui tam Det noslii.
%e\erv.t utov,vo.iv.u)iaovatTObvoyv.KUTOU 'EM\1AJS0THA. 2, M.ub, iii, 5; Maic. i,Z, et Luc. m, i. Vvtx,
935 AD EVANGELIARIUMEUSEBII YERCELL. APPENDIX. 936
clamantisin deserto : Parate viam Domini, rectas fa- A i 5. Isai. L, 6. Tovvarbv yov e"Scoy« et? jjtacrTtyKc-.
Tcif;
cite scimtas ejus. Se ctaybvag yov eig pvrtiayaru, rb Se itpbao>irov yov
Joan. i, 25. Ego vox clamanlh in desetto : Dirigile ovv.arciarpeâ b/rtb uiayyvngiyitrvayurcnv Doi sum
viam Domini. meum dedi ad flagella, et genus meas ad alapus: et
5.I->ai. XL,3. $covvjpocovToc; evTvjipnyo>,iroiyaaare faciem meam non aveiti a conjustone sputorum.
Tvjv6S6vKuptou, euBctKt;7rotetT£rag rpcoovgTOUQeou 4. Mallh. XXM,67. TOTE eve7rrucravelg rb npbaa-
vjfifiv.Vox clamanlts m deseilo : Patateviam Domnii, rtov uvrov, vui i/o)uftaav avrbv, oc Se ippdrttaav,
recins facite semiias Dei nostii. Tunc tiispueiunl in \acietn ejus, el colapinzaverunt
4. Matih. lii, 3; Marc. i, 3; Luc. m, i. $covvj /Socov- eum : ahi autem peicusseiunt.
TO?i/ Tvjipnyoy erotyuaare TVJV 6S6vKUjoiou,eu9ec«c; Marc. xiv, 65. Kat np\vvrb rtveg iyrtrvetv KUT«,
7rotetTeTtz<;rpt<Zovg uvrov. Vcx clamannb m deserlo : v.ai rtept/cdvrtretvTO rtpbaomov uvrov, vai vo)'«cotrjtiv
Paiatc viam Domini.rectas facile senutas ejtts. aurov. 1<Acmpetunt qvtdum conspueie eum, et velaie
Joan. 1, 23. Eyci cpcovvj (SOCOVTOJiv Tvjipnyo)' ev&v- faciemejus, et colaphtzare eum.
vure T/JV6S6vKuptou. Ego vox clamantis tn deserto : 5. Isai. L, 6. Dotsum tneuin dedi ad flagella, ct
Dtngite vittmDomini. genas meas ad alapas: faciem autem tneamnon aveili
5. Isai. XL, 5. Vox clamanlis in deserto : Parale a confusionesptitoium.
viam Domini, teclas fucile seinitusDti nostti. 6. Isai. L, 6. Coipusmetim dedi peicuiienlibus, ct
6. Isai. XL,3. Vox clamatuis tn deserlo: Paiate viam genas meas vetlentibus: faciem meam non averli ab
Domnu, tectas facitem sohtuditte semttas Det noslii. increpantibus, el conspuenttbusin tne.
7. M.uth. ni, 5. Vercell, Veron., Coib. elBnx., -B 7. Maiih. XXM,67. Veicell. el Yeron., Tunc ex-
Vox clamanlis tn deseilo: Parale viam Domtni, t ectas spueiunt iti fucietn e/us (in Veron. deest ejus), ci co-
facite semtias ejus ( Veron., semitas Dei noslrt). laphos dedeiunl et (Yeroii., et colaphts eitmcecideiuni).
Marc. i, 3. Vercell., Veion. eiBnx., Voxclaman- Corh. etBnx., Tunc exspueiutu in faciem ejus, et co-
lis in deseito: Prmpatate (Vcion. et Brix., Paiaie) laphiseum cecidetunt: alti autem palmas in faciem ei
viam Domtno (Veron. et Bnx , Domtnt), iccias facile dederunl.
semitas Dei noslii. Gat. quoque, semilas Dei nostii. Marc. xiv, 65.Yercell , El cmperuntquidam inspue-
Liic. III, 4. Vercell., Yeron. et Bn\., Voxcta- reinfactemejus,etcotaphizabunteum Bnx.,eiccepcttint
mantis tn deseilo : Parale viam Domiuo (Veron. el quidam conspuete tn facie ejus, etcolaphis eum casdeie.
Brix., Domini), tectas \ucile semttas ejus. i. La., LIH, i. fQ-by
mniijiTfiisnyo^bîOKnia
Joan. i, 23. Vercell. et Veron., Ego vox claman- : ITrta Quis credidu audilui nosiio, et biachtum Do-
tis in deseilo; Dttigile viam Domtni. Bn\., Et ego miiit cut t evelatumest ?
voxclamaiuis tn desetto: Patate viumDoimni. 2. Joan. xn, 58. Quis credtdit auditut noslio? et
lsii. XLII, i. n&j» nnsn "WTA TJ,—pm ITSS ]n biachium Domini cui revelatum est ?
: N1SVDllsb T2JWOTby imi mn3 Ecce s« vus meus; 3. taai. LIII, -1. Ttf irtiarevae TVJ K-/OV)vjftcov;vui 6
fipuyjo>vKvpiovrivt b.7te/u)vf&o',Quts credtdil uudi-
sustentabo, vel, tetteboeum: eleclus meus, complacuit lut noslro? el bi <cltium Domim cttt 1evelatitmest ?
sibi antma mea (in illo) : dedt spnitum meum super 4. Joan. xn, 38. Tigirtiarevas Tvjb/on vjftcov;vvi
euni, judtcium gentibus pt ofeiet. b Ppuyjmv Kvptovrivt KTtewlvf&n ', Qms credidil audt-
2. Maiih. XII, 18. Ecce puer meus, quem elecji; dt- lui itobtto?et btuchtum Domtnt cai levelatum esl?
'
lectus meus, tn quo bene complacuii aniinm mem. L 5. Isai. LIH, 1. Qttts ciedtdit audtiui nostto? el bia-
Ponain spiiuum meum super eum, et judicium genli- chium Domini cui levelctlumest ?
bus nunliabit. 6 Isai LIII, 1. Quis aedidtt auditui nosito? et bra-
5 Isai. XLH, 1. 'l«-/co§ 6 7rat<;yov. uvrt)rr<poyvt chtum Domtiticui reoelatum est ?
auTOU.TcrtJavj), 6 ivJkeyrb;yov, 7tpoaeoitla.TO avrbv vj _7.Joaii.xn, 58 Y<-rcell.,Veron.elBrix., Quiscredi-
jivyjn yov' e'Scov« TOrtvevyuyov irt' «UTOV, vpiatv roig dit audtluinoslro? etbtucltitim\Dominicuiievelatumest?
e&veatvifyiaet. Jacobpuei meui, assuinam eitm. Isiael i. isai. LIII, 4. obso TOsoDi NT£2Kin laibn
ekcius meus, susceptt eum aniina mca : dedi spmtum pN
meum supei eum, judtcium genlibus profetel. Veie ianguoies nostios ipse lulu, el dolotes itosltos
4. Mallh. xil, 18. iSou 6 rtaXgyov, bv npirtaa, 6 (ipse) pottavit.
ayKTrvjTOS' yov , eig ovevSo/naevn ^vyn yov' &oao>TO el 2. Mutli. vni, 17. Ipse infirmitaies nostias atceptt:
Trveufiafiouirt «OTOV, val vptatv roXge&veatvkrta.yye- mgiotaliones nosltas ponavit.
/\eX.Ecce puer meus, quemelegi: dtleclus meus, tn quo 3. Isai. LIII, 4. AUTOC; rag ayaprivg riySivfipet,
bene complacuil anima mea. Ponam bptnlum meum vaXttepioyS>vbSvvarai. Iste peccaia nostra poiltil, el
super eum, etjudicium genttbus annuniiabit. pio nobis doleu
5. Is.ii. XLII,1. EcceJacob puer mens, assumam 4. Mailh. VIII,17. AuTogrbg ba&evewg nyo>ve)v§i,
eum : Isiaelelectus meus, suscepileum animu mea: de- >"Kt TK? vocrouflSacrTKcrev. Ipse inftrmilules noslias ac-
ei
di spinlum meumsnper eum, judwium gcntib.ts educel. ceptt, mgroiatwnes potiavit.
6. Is.ii. XLII,1. Ecce seruus tneus, stisctpiam eum : 5. Lui. LIII, 4. Isle peccala nosita porlat, et pro
electw. tnetis, complatuit stbi in tllo anima mta : dedi _" nobis dotet.
spuiium ineumsuper eum, judiciunt genlibubpiofetel. 6. lsni. LIII, 4. Veie languores nosliosipse lulil, et
7. Matih. xii, li. Vercell., Veion.,Coib eiBnx., dolores nostios ipse porlaviu
7. Matih. VIII, 17. Vercell., Veron. et Corh.,
Ecce puer meits,quein elegi; dilectus, tn qtto benecom-
Quia (Corb. onuiiil, quia) ipse infitmilaies nosltas
placuitanima mea (Brix., annnmmem, Corb. tjritemsus- accepu (Veiceil., susce;)i(), e( languores nos(ios(Ve-
ceptl amma ntea). Ponam spii ttmn meumsupei eum, el ron., e(
jiidictitm gentibiis adnunliabit (Veicell.^ adnutiliavit). mgrimonia nostia ; Corb. et mgioiationes)
San-Germaii., tneus, iu quo benecomplacuilanimmtnem ' poitavtt. S.ui-Geiman., Quia tpse... et wgumonia
nostra portavit.
1. isai. L, 6. ab i3s Diiaiob «nbi Dijob inn3 m\ 1. Lai.Lin, 12. ,1303 DiSWjD-nNlEl cum sceleia-
: pTi ni0530 ininDH Coipusmeumdedi percutieiiti- tis reputatus est.
2. Marc, xv, 28. Et cum iniquis reputalus est.
bus, genas meas decaptllanttbus : factem meamnon abs- Ltic. xxn, 57. El cum imquis deputaius est.
condt ab ignomintis , el sputo. 5 isai. LIII, 12. K«t ev TOt?uvbyoigiloyia&n-El m
2. Milih. xxvi, 67. Tunc exspuerunt in faciem ejus, imquis t epuiaius esl.
el colaphis eum cectdcruni: ciltiautem palmas tn fa- 4. Marc. XV,28; LilC, XXlI,57. K«t yer bvbyav
ciem ejus dedei unt. Et cum miquis lepitlalus esl.
Muc. Xl\, 6o. El cmpetunl qutdam couspueie ' s)oytcn9vj
o.isai. LIII, 12. El cum iinquis teputalus csl.
qum, ct velare fuciemejus, el cotaphis eitmcmdete. b. lsai. LIII.12, Et cum sceletath reputatus est.
937 TESTIMONIAVET. TESTAM. IN QUATUOREYANG. ALLEGATA. 958
7. Luc. XXII, 57. Yercell., Yeron., Corb., Yin- A acceptabilem,el diem relribulionis, consolari omnes
debon. et Brix., Et cum injuslis (Veron., et cumsce- lugenles.
leratis; Corb., ul cuminiquis;Vmdebon., cutn injusiis; 4. Luc. IV,18. IlveufjiaKupioueTr' eye, ov eveveveypt-
Biix., etcum iniquis)depulalus es((Veron., depula- aeye' evv.yye)i<%ea&v.i rtrcnyjXgurtiarulvi pe, laaaa&ai
tus sum). , rovgavvrerptyyivovgTVJV vaptiiav,vnpv\ut aiyya) i>roig
l.Isai. LIV, 15. ilpl mobî33-bDl Et univer- Kcoecrtv, -/.uiTUCO)OC<; «trocrTet)«tre&pavayi- t
KVa§/\ei|/iv,
si filii lui, docli Domini. vovgiv ufiaet, vnpv\a.ievtovrbv Kuptou Se"/To'v.Spi-
2. Joan. vi, 45. Et eruntxmmesdocibilesDm. tilus Domini super me, cujus gialia unxil me; evan-
3. Isai. LIV, 13. KKI.TTKVTKC-TOUC; UtoufcrouStStz-/- geltzate epuupenbus mhil me, sanare connilos corde ,
rovg Geou.Et omnesfiliosluos, discipulos Dei. prmdtcat captivisremissionem, et cmcisi eslilulionem
4. Joan. vi, 45. Kat ecrovTKt rtuvreg SISKVTOC TOU vhus, dimiltere confractos in remissionem, pimdicare
Geou.Et iiunl DmnesdocibilesDei. annitm Domini acceptum.
5. Isai. LIV, 15. Et omnes filios tuos discipulos Isai. LXI, 1. Sptiitus Domini super me; piopter
Dei. quod unxil me, evangelizaie paupenbus misit me, sa-
nare conhitos cotde, ptmdicare captivis temissionem,
j&6.Isai. Liy, 13. Utiiversos filios tuos, doctos a el cmcisut videanl, vocate annum acceptabilem Do-
ffomino. et diem rettibutioins, consolari omnes lugentes.
7. Joan. vi, 45. Yercell., Yeron. et Brix., Et mino, 6. Isai. LXI,1. Spititus Domtni supei me; eo quod
eiutil omnesdocibilesDei. .
i. isai. LVI, 7. Dioyrrbsb arp nbjsn-no ims unxeiil Dominus me, ad aimuntianduin mansuetismi-
" stt me, ut medeter conliiiis cotde , et prmdicarem
Dotnusmea, domusorationis vocabilur omnibuspopu- B caplivisindttlgenliam,et clausis apeilionem, ut pimdi-
lis. caremannum placabitemDomino,el diem ultionis Deo
2. Malth. xxl, 15. Domus mea, domus orationis noslto, ut consolarer omneslugentes.
vocabilur. 7. Luc. iv, 18. Vercell. et Brix., Spititus Domini
Marc. xi, 17. Quitt dontMSmea, domus oraiionis super me; pi opter quod unxil me, evangeltzareItumi-
vocabiluromnibusgenlibus. libus (Brix., paupeiibus) misit me. Veron. , Spitilus
Luc. xix, 46. Quia domusmea , domus oralionis Domini super me; piopteiea.... me, evangelizarepau-
est. -
peribus mhit me.
3. Isai. LVI,7. cOyup otvot;yov, otv.ogirpoaevyjog 1. lsai. LXII, 11. run a3"j5?w n3n ps vdb ITON
Ao&oaerutrtaat TOI? e'0veo-tv.Domus entm mea, li3sbinbi?31inNW Dicite,filimSion: eccesalus tua
domusoraiioah uocatjidii'cunclis gentibus. eccemercesejus cum eo, et opus ejus coiam ilto.
4. Malth. 21, 13. 'O otvbgyov, otr.oc;irpoaevyjog venit:
An&naerat.DomuSmea, domusoralionis vocabilur. Zach. ix, 9. abiani-ns lyiin fps-m IND ibu
Marc. XI, 17. °OTI 6 ol/bg yov, olvogrtpoaevyjag lion-by 3311139 ain wroi piis -jb tfoi ^rbo run
vl-o&oaerat rtuai rolg e&veai.Quta domusmea, domus Exsultavalde, filia Sion, jubila,fiha
oraiionis vocabituromnibusgentibus. mm-^W-btn
Luc. XIX,46. 'O olvbg yov, otvcoc; Jei usalem: ecceRex tuus veniettibi juslus, et salva-
irpoaevyjhgeariv. lor:
Dotnus mea, domusoralionis est. ipse (est) humilis, equitanssuper asinum, et supcr
5. Isai. LVI, 7. Domus enimmed, domus ôralionis pullutn filium asinat um.
vocabilurcunctis genlibus. 2. Mallh. xxi, 5. Dicitefilim Sion; ecce Rex tuus
6. Isai.LVi, 7. Quia domus mea, domus otationis ^(„ vemt libi mansuelus, sedens super asinam, et pullum
vocabiturcunclispopulis. filiumsubjugalis.
Marc. xi, 7. El duxerunt pullum ad Jesum, el im-
7. Malth. xxi, 13. Yercell.,... mas... domus... ponunl illivestimeiita sua, et sedit super eum.
ionis.... lur. Yeron., Coib. el Brix., Domusmea, Luc. xix, 35. El duxerunt illum ad Jesum, el jac-
domusorationis vocabitur. lanies vestimenta sua supia putlum , imposuerunt
Marc. xi, 17. Yercell., Yeron. et Brix., Domtts1 Jesum.
(Bnx., Quia dotnus)mea, dotnus oralionis vocabitur. Joan. xn,15. Noli limere, filia Sion : ecce Rex luus
Yindeb., Domus mea. venilsedenssupet pullum asinm.
'•LUC.JXIX, 46. Vercell. et Brix., Domus mea, do- 3. Isai, LXIl,11. E't7rcweTvjeuy«TptStcov" tSou6 ScoTvjp
musorationis est. Gat. et Mm., Oialionisvocabilur. eyo>vrbv iavrov yia&bv,val TOepyov
GOfitopuyeyovev
i. isai. LXI, i. mx mm mv pn iby mn» w rvnI KUTOU itpbrtpoaartav avrov. DlClle filim StOll: ecce
DH3iyb aTpb 3b-iT3iMb tonb wnbu am "Wfff Salvalor tibi udvenil habensmercedemsuam, el opus
suum ante faciem suam.
Dp3 Din nmib rtmwNTpb: mp-npôn D>?biTm 1 9. XaXpeaob^pa, QvyorepStcjv, vopvaat,
Zach.^x,
Dib3N-bDDnsb TJinbxb Sphitus Domini Dei super &vyanp'lepovaakhy.tSou6 fivatkevgepyjrai aot oi/atog
me; proptetea unxit Dominusme, ad jxnnunliandum, vaXcrcojcov, KUTOJ;rtpavg vui irttSeSnvagerti vrtoilvytov
vel, ad evangehzandummansuetismisit me, tu mede-'. yuiirS>lov veov.Gaude vehemenlei,filta Sion, pimdica,
ret contnlis cordc, adpimdicandumcaplivislibeilalem, filia Jei usalem : ecceRex venil tibi juslus, et sal-
et vinctis aperitionein carceih, ad prmdicandum an-'. vans : ipse mansuelus, et ascendenssuper subjugalem,
mm beneplactlumDomino,et dtem ullionts Deonos-. £) I et pullum novum.
/lo, u( consolateromneslugentes. 4. Mallh. "XXI,5. EKTKTE TVJSvyurpi 2tcov'lSouo
2. Luc. iv, 18. Spntlus Doinini super me; propler /3«<7i),eu<; crouepyjrvXaot rtpavg, vui iiti§e§nvd)girti
quod unxit me, evangehzarepauperibus mtsit me, sa- ovov,vui 7rco),ov utovujroû^tou.Dicile fihm Ston : ecce
naie conltiloscoide , pimdicare captivisremissionem, Rex luus ventl libi mansuetus, et insidens sitper asi-
et cmcis ttisuin, dimilleie confiaclosin remissionem, , nam, el pullum filiuin subjugalis.
.pimdicare annum Dominiacceptum, etdiem relribu- MarC.xi, 7. K«tnyayovrbvrtoôvrtpbgrbv 'inaovv,
lionis. vot irtiSolov avrS>ru iyurtu auraV vut e/a&taeviri 1
5. Isai. LXl, 1. Uvevya Kuptouiri eye, ou elvevev t KUTCO. Et duxetuiil pullum ad Jesum , et supeiinjece-
rtrajyoig artearalvi ye, <«- lunl tlli veslimenlasua, et seditsuper eum.
ty^ptai ye, evoyye)iaua&ui Luc. XIX,55. Kat riyuyovKUTOV
caa&atrovg avvrerptyyivovgTVJV y«f>St«v,-/vjpuijatuiy- rtpbgrbv 'inaovv,val
fjtaWjTOi? ofeatv r.vi Tuy)ot?avbSXe-iitv, vu)eaut ivtuv- iirtppvfyuvreg laUTcov TK lyurtu irti rbv rta>)ov,irteSt-
rbv Iiuotou oe/.rbv,vat -oyipav uvrarcoobaeag,ixopuvur SoauvTOV 'Ivjcrouv.Et duxerunt itlum ad Jesum, el inji-
"iiaat rtbvragrovgrtev&ovvrag.Spititus Domini superr cientessua tpsorum vestimenlasupra pullum, invpo-
me, propter quod unxit me; evangelizare paiipeiibus s sweiunl Jesum.
misil me, sanaie conliilos corde, prmdicare caplivis s Joan. XII,15. Mvjo»o6ou, &vyorepStcoVtSou6 (3atre
remissionem, et cmcis visum, vocare annum Domini i hvg <jouepyjrui y,a&nyevog irti 7rw),ov6'vou.Ne time,
PATROL.XII. 30
959 AD EVANGELIARIUMEUSEBII VERCELL. APPENDIX, 940
filia Sion: ecce Rex tuus venit sedens super pullum A j} 5. Jerem. vn, 11. MviartnkaiovJ\YJO"T#V 9 otvogyov,
asinm. ov emveyloTuiTOovoftaftou ITC'KUTCO ; Numqutd spe-
5. Iâi, LXII, 11. Dicile fitim Sion : ecce Salvaior tuttca laiioiiitm esl domus mea, ubi 'invocalum esl no-
tuus venil, habensmeicedemsuam secum, el opus suum men meum111ea ?
ante factem suam. 4. Matlb. 'xxi, 15. '0 otvoVyov, otyoj rtpoaevyjog
6. Isii.Lxn, 14. Dicile filim Sion : ecce Salvator v)n&r>aerut, vy.etgSe auTOv£7rotvjcraTe artohnov ).vjerTcov.
luns venil: eccemerces ejus cum eo, el opus ejus coiam Domus mea, domus oialionis vocabitur : vos autem
illo. iltam fectstts spelitncamlitlioniim.
5. Zach. ix, 9. Gaude vehemenler,filia Sion , ptm- Maic. xi, 17. 'o« bolvbgyov, ot/ogrtpoaevyjiigv)n-
dtca, filia Jeiusalctn : ecceRex luus Vtnietlibi jusius, &naeroi rtvat TOI?e&veatv vyeXg Se £7rotvjo-aT£ KUTOV
€( salvans : ipse mansueius, et ascendens svper subju- arto)utov).VJCTTCOV. Quia domtts mea, domus orattonis
galetn, el pullum novum. vocitbum omntbns gentibus : vos autem fechlis eam
6 Zach. ix, 9. Exsulia saiis.filia Sion; jubila, filia speluucam latronum.
Jcrusalem : ecceRex tttus veniel tibi juslus etsalvator: Luc. XIX,46. 'O olvogyov, oT/oj rtpoaevyjogiartv •
ipse pauper, et ascendens super nsinum, el super pul- vyeXgMvvrbviiromaure arrn>uiov~)naro>v. Domtts mea,
lum fihmn asinm. . domus 0)atioius est : vos autem fectstisspeluncam la-
7. Matlh. xxi, 5. Vercellen lim Si.... ecceRex lionum.
tuusventuius... ad te sedcns.... per as.... Veron., 5. Jerem. vn, 11. Nttmquid spelunca latronum est
Corb. et Brixian., Dicite filim Sion: ecce Rex iuus domus mea, hi qua vocalum esl nomenmeum
veml ttbi mansuelus sedens super pullum asinm no- j, j 6. Jerem. vn, 11. Numqnideigospeluncalationum
bellum sitbjuqalein (Corb. omitlit, nobellum sttbju- faclu est domus isia, in quainvocalumest nonten meum
galem ; Brixian., el sedeus sujjei asinum, ei pulltim fi- tn oculis veslns ?'
hum sttbjugalis). San-German., Asmam, el pullutn 7. Matih. xxi, 15. Yereell...... mus rionms
siibjuqalem. ionis tut. Veron., Corb. el Bnx., Doinus mea,
Marc. xi, 7. Yercell. el^Vcron., El permiserunt domus01aiionisvocabilui :vos autem fecistisspeluncam
ilhs duccre pullum ad Jcsiim, et sliaverunl illi vesli- lalronum.
mentasua(\cron., ctiinponuntilli vesttmeiita), elsedit M.irc. xi, 17. Yercell., Veron. et Brix., Domus
super etim. Vindebon. , Et petmiserunl tths ducere (Bi ix., Quia domtts)mea, domus oralionis vocabitur
pullum ad Jesum. Brixian., Et adduxerunt iitum ad omnibus genltbus : vos atttem fecibtis eam sjieluncam
Jesum, el inposuerunl illi vesiimentu sua, et sedit su- lalronum.
per eum. Lnc. xix, 46' Vercell. el Brix , Domus (Brix.,
Luc. xix, 55. Yerceli., E( adduxerunl ilhtm ad Qttia dotnus) mea, domus oiatioms est: vos autem fe-
Jesum, et subsletnentcs veshmentasua supei pitllum, cisiisVlarn (Brix., eam) speluncam lahonum. Gal. el
imposuerunl Jesum. Yeron Gat., pullum ad Je- Mm., Oraltoms vocabilur.
sum. Vindebon., Et duxeiitnt.... et jactaveiunt. . .. i. Jeiem. xxxi, 15. 133 i.TJ yotM iTOTAblp
super pulluni, eltmposuerunl Biix., Etduxerttnt illum -hv Dnsnb n3KO nm-by ns3o bm oiTnon
adJesum, el jactaveiunt vesiinienlasua supiapullum,
el imposuerunl Jesiim. : 1331«13m33 Vox in excelso audila est, lamcnta-
Joan. xii, IS.Ycicell. el Biixian., Nolilimeie, filia tionh, fietus,1enuit amariiudhum : Rachcl plotans sttper
Ston : ecceRex luus venit inansitelus (Brix. ojiiiiut, Q C fihos suos, tonsaluri super (eosdem) filtos
mansttetus), sedens super pullum astnm. Yeron., Noli suos, quia tion sunt.
2. ftiatth. 11,18. Voxin Rama audiiaesl, ploralus,
timeie, fihu Ston: ecce Rex luusvemt sedens super et ululatus multus : Rachel plorans filiossuos, ei noluit
pullum asini. Corb., Mm., vemt libi sedens. cotisolan, quianon sunt
i. Is.ii. LXVI,24. b« DWI mon «b anybin 13 3. Jerem. xxxi, 15. 3>cowj iv 'Vayv vivova&ntipovov,
l"l!On Quta venms eorum nonmoiielm, etignis eotum '
vvivJvv&yov, vvi bSvpyov 'Payji) b.rtoviaioyevnov/.
non exsltnguelur. n&e)ertavaaa&ut erti Tot? vioXg*xvrng,bri t>vvzloiv.
2. Marc. ix, 45, 45. Ubivenniseoiumnonmontur, Voxm Rhama attdttaest lumeitiaiionts,ei pluiaiioms,
el igius iion evslmguitur. el fletus : Rachel deplorans, noluil conquiescere super
5. Isai. LXVI, 2 1. 'O ybp avQn^ «UTCOV ovre\evrn- 11011 sunl. '
Vermts entm fihts suis, qnia
cret, voi rb rtvp «UTCOV OUcrSecrSvjcreTKt. 4. Mattli. ii, 18. *covvjev 'j?oyo rivova&n,Opnvogvvi
eoium noiimoiielin, e( taiiis eorttmnon erslingtielui. v.ui bSvpybgrtolvg' 'Vuyjol v)aiovao rb.rivva
4. Marc I\, 43, 45. "07rou6 avoAo^KUTCOV v)uv&ybg
OUTe).eu- ovrngt VK/ovv vjSe) e itopavlco&nvat.ort ovv etai Vox
T5, vfirb rtvp ou aSevvvrvt. Ubt veimiseoiumnon tno- iiiRhama audtta esl, plotalus, etululatus, et ejutatits
ikur, et ignis non exstinguitttr. mtiltus: Rachelploians nalos stws,>ctnoiuit consolati,
5. Isni. LXVI,24 JVam«ermis eorwnnon moneiur, quia 11011 suttU
el ignis eoium non exslinguetui- 5. Jerem. x\xi, 15. Voa;itt Rhama audilaest, la-
6. Lai. LXVI,24. Veimis eorum non morielur , et menialio, el flelus, el luctus Rachet ploianlis filtos
igniseorum non exsltnguetut. suos : et nolutt conqttiesceie, quta 11011 sunt,
7. Marc. IX,45, 45. Yercell. el Brix., Ubi vennis D ] 6. Jerem. xxxi, 15. Vox in excelso audita est la-
iltotum non monclm (Brix., moiitut), elignis eotum mentalwnis, luclus, el fletus Rachel plorantis fihos
nou exstingueltti(Brixian., etignis non exstinguitui). suos, et iiolenttsconsolat1 sitper ets, quta non sunl.
Yerou., Vbt vennes eoiuiit non inonetUui, eltgmseo- 7. Malth. ii, 18. Vercell., Coib. et Bnx., Vox in
runt tion exsltnguelut. Ymdeh., Non mottetur 11011 llhama audiia est, flelus, el ululaius muliub (In Corb.
exsthtqiielnt. deest, multits): Rachel ploians fihos suos, et notuit
i Jerem. vn, ii. mn no.n mn DISISJn-$on coiibolttii,quitt non sunt. Veion., Voxin llhama au-
03131^3 liby-iO^ KTp3-TtfK Numquid spelunca diia esi ploraius, ei ulittaius mttllus: Rachel plorans
sttos— consolait, quia non ••unU
efftaciontm fitil domus hmc, qtta invocalum esl (ihos 1. Ezecii. xxxil, 7. inTtpm DlOltf "jn!333 iniD31
iiomenmeum supei ea in-oculh vebltts?
2. M.itth. xxi, 15. Domus mea, domtts oralionis TYIN TN'-i*b mil VXDN]3Jf3WOVDm333 El operiam,
vocabitur : vos anlem fecisth illam speluncam la- tn exslingiiendole.cmlos , el ntgrescere faciam stellas
loiium. eoitim :$oiem in nube legam eum,et luna tion lucescere
Marc. xi, 17. Quia domusmea, domus oialionis vo- faciet lumen suum.
cabilur omnibus genttbus : vos atttem fecistis eam 2. Mailli. xxiv, 29. Staltm auiem posl liibulatio-
speluncam latronum. iiem dierum illoi um sot obscuiabilur, el luna non dabil
Liic. xix, 46. Quia domus mea, domus orationis lumensititm.
esl : vos wUenxfechtis tllam spetuncam lalronum. Marc. xin, 24. Sedtn illis dtebus, posttiibulationcm
"
941 TESTIMONIAYET. TESTAM. 1N QUATUOR EVANG. ALLEGATA. ! 9i2
illam, sol conletiebiabilurel lunanon dabit splendoremA j) 6. D.iniel. ix, 27. Confirmabilautem paclum mul-
suum. lis hebdomadauna ; et in diniidio hebdon<adisdefictet
3. Ezech. xxxn, 7. KKti'«TK-/a)uiJ/co iv rS>aSea&o- hostia , et saciificittm : el ertl m templo abominalio
vui ae ovpuvbv.vai avaroTuao)ra. varpu avrov, vj)tov desolatwnis : el usque ad consummalioiiemel finem
iv vecoe),vj vvi ae)nvn ovyn COKVVJ
-/«),uiJ/co, TOfS>gavrog. peiseverabit desotaito.
Et opettam, cttin exsttnctus fueiis, imlttm, et lenebre- 7. Matth. xxiv, 15. Yercell., Veron., Corb. et
sccre faciam stetlas ejus : solem in nube opeiiam, et Brix., Cnm ergo videntis abomniationemdesolaiionis,
liina non ostendellumen suum. qttod dictum est a Daniel Piofela , staniem (Yeion.,
4. M.illll. xxiv, 29. EuSlcocSs JXETK TVJV 8)v<piv TCOVPropheta, slans; Coib., a Daniele Ptophela, stan-
vjixepcov i/eivo>jb vj/\toccrvoTtcrfivjo-eTat,v.ol VJae)nvo ov tem; Bnx., a Daniele Prophelu slanle) in loco sancto,
SwcreiTOyeyyoc «UTVJC. Slalim autem, elc, ulsupra qtti legil mleltigal.
in Matlh. Yulg. edil. Marc. xui, 14. Vercell., Et cum videiitis abomina-
Maic Xlll, 24. 'A/l' ev i/eivatc raXg-hyApatg yerb. tionem desolutwnis state, ubi tton oporlet, qut legit, '
TVJV &)vtytviveivov, 6 w)tocavona&oaerat, vuin ae)nvn intethgai quidquid legtl. Veion Coib., stan-
ou SwcreiTOcoeyyoc KUTMC. Sed tn tllts diebus. elc, ut; tem, ubi non opoilet.
supra lii Mcirc.Yuhj. edii. Luc xxi, 20. Vercell. Ctnn autem videriiis circum-
5. Ezech. xxxn, 7. Et coopeiiam ccelum^cutn ex- daiam ab exeicilibus Hietusalem, ttinc scitote,quo-
stingtteiis,et obscuraboaslia ejus : solem in nube con- niam appropmquavil... olatto eius. Yeron
tegatn, et litnmnon lucebttliinien ejus. Coih. nec non codd. Galt. el Mm.v, ajipropinquavil
6. Ezech xxxn, 7. Et opetiam, cum exstincltts; " desolatio ejus. Cod. Vindeb., qttoniam apptopinqua-
fucris, cmlum, et ntgtescere faciam slella<;ejus : solemi vil, etc. Bn\., Cum aulem viderilis citcvmdaii ab
nttbe tegam, et luna non dabtt lumen suum. exetcilu liieiusulem, tttnc scitoie, qniaappioptnquavit
7. M.llb. xxiv, 29. Verceli., Sia post.... bu- desolalto ejas. Tunc qui iti Judma sunl, fugiant in
latioitcmdtetum iliotuin sol obscmabitur, et luna noni monttbus. ,
dabit luiiien siium. Yeron. et Bi ix., Siattm uutent posl( 1. Ose. vi, 6. n3"-*01 ijtVSn TOn13 Quia misen-
irtbulalionemdietutn illorum sol obscurabitur, el lunai fmdiom vohn , et non saciifictum.
non dubil luinensuum. Cnib., Confesltm post illos dies! 2 Matth. ix, 15i Mtêticoidjam volo, e/ tion sacn-
(i ibulaiionum sol convertelurin lenebras, e( luna noni ficiutn.
dabit lumen suum. 5. Ose. M , 6. AtoTtileof; 6e)<»v5Oucrtav.Quia mise~
Marc. xiii, 24. Vercell., Sed in illis diebus post il- ricoidtant volo, quam sacnficiutn.
lam ;JIessutwnsol obscurabilur, el litna non dubit splen- 4. Mallh. IX, 15. "c)eov 6e).co,v,a.iou 6Wt«v. Mise-
dotem suum. Veron.,..,. i/Zis dicbus posl itibulalto- licoidtam volo, ei non soctifictum.
nem. 5. Oê. vi, 6. Quia miseticoidiam voto, el non sa-
1. Daniel ix,27. ifni TfiN^13MJD13TJnm T33mI ctificiam.
DOU?ODisip© *p3 byi nraoi m? OT OT I 6. Ose. vi, 6. Qttia tniseiicoidiam volui, et non sa-
DDlU!-by "nn nSTI31 nbj-TjJlE/ loboiavil pactum crificiitm.
mvltis hebdoinada una : el dtmtdiohebdomadmcessaie'\ 7. Mallh. ix, 15. Vercell., Miseiicoidiam volo, el
faciet sacnficium , el munus : et supei alam ubomtna-', iton sactifi -\eron., Corb. et Brix., Jliisericor-
tionum slttpefaciens, ei usque ad consummalionemet diam volo, el non sact tficium.
decisameffundetse supei obstupesceitcm. I
C i- Ose. x, s. vjiby iba; ms33bi !3iD3onnb TIOKI.
2. Matth. \\iv, 15. Ctim crgo videiilis abominatio- El dicenl montibus; opeitle nos : et colltbus: cadile
nem desolalionis, qum dicta esl a Daniele Propheta, snper nos.
slantem in loco sancio, quilegil, intelhgat. 2. Luc xxin, 50. Tunc hjcipienl diceie montibus :
Marc. xni, 14. Cum atttem videiiiis abomiuattonem > cadile supei nos; et colhbus : opeiite nos.
desolaltonisstanlem, ubi non debet, qtti legtt,inielltgal. 5. Oê. x, 8. Kat epovairotg opeat' vjx)vjiarenyJug,
Luc. xxi, 20. Cam auiem videiitts cticumdan abi y«t TOt?ôuvott;,7r£craT£ if nyug. Et dicent monltbus:
exeicitu Jeiusalem, tunc scilote, quia appiopinquavtt< opet Uenos ; et colhbus : cadile sttper nos.
desolalioejus. 4. LllC xxill, 50. TOTE opt\ovrut)iyetv roXgopeai'
3. Daniel. ix, 27. KKI SvvayoiaitSta&nvov rteaere eco' ' vui '
roXgfiovvotg vuivâre nyug.
iro))otg vjptac
iSooybgyia, VJVX iv TWvjp-tcret
T/C iSSoyvtiogbp&naeroi Tunc, eic, ui in Yulg N. T.
yov &vaiuvuio-TrovSvj, vuiiiti rb iepbvpSe)vyyvro)V epo- colhbus 5. Ose. x, 8. Et dtcent monlibits: opeiile nos; et
yo>ato>v,vui ewc TVJC cruvTe)ei«cvatpou o-uvTe)et«SoSvj- : cadite supet nos.
creTat£7rtTVJV El confiimabit lesluineiitiv.n
epvjfytcocrtv. 6. Ose. x, 8. Ei dicent montibus: opeiile nos; et
muttis Jiebdomudauna : ct in dimidio liebdomadtsau- colhbus: cadite supet nos.
ferelui meumsacrificinm, el libamen : et m temptoabo- 7. Luc. xxni, 50. Veicell., Yeron. et Brix., Tunc
mtnatio desolationum : el usque ad consummaltonem incipient diceie momibus: cadite supet nos ; el colli-
tempons consummaliodalitliir suver dcsolationem. bus : opeitte nos (Yerceil., tegile nos). Gat. et Mm.,
4. Mallh. XMV,15. "OTKV OUVi.'SvjT£ TO $t>i)vyyo coopeiile tios.
TVJC ipvyo>aeo>g, TOpvj6evSta Aavcvj) TOUnpofnrov, ia- jy . 1. Ose. xi, i : I33bmNlpQlTiOOl Et ex Mggpto
rc!>g evrorto)byio) ( 6 «vayivwcr/wvVOE/TCO). Ctttn ei - vocavi ftliitm meum.
go videruib abommaiionem desolattonis, effatam per 2. M.ittll.n, 15. Ex JEqijplo vocavifilium mettm.
Dumelempiopheiam,clc.. nt ui Matili. Yulgatajedit.
Marc. xin, 14. "VravSi ISVJTE TO(tielvyyurng Ipvj KUTOU. 5. Ose. XI, 1. K«t i£ AtyuTrTou yerevu)eaa TKrevvv,
rb pn&ivurro AKvtvpi El ex jEgyplo levocavt fihos ejtis.
ptwcrewc TOU rtpofnrov, iaro>g ortov 4. Malll). 11,15. 'Et; hiyvrtrov i-/u)eaurbv Xtbvyov.
ouSeT(6 avaytvwov.wv voeirw ). Cum autem videiilts ExMqyplo, etc. ut in Mntli. Vulg. edit.
abominationemdesolatiouis,prolaiam a Damele pio- 5 0»e. \i, 1. Ex Aiggplo vocuvi filtos suos.
phela, slantem uht non oporlel, leqensititelliqat. 6. Ose. xi, 1. Ex Mgupto vocavi filtum meum.
Luc. XXI,20. "OTKV Se tSvjTevv/iovyivnv vrtb arpu-
TOTreScov TVJV TO'T£ 7. Matih. ii, 15. Yeiceil., Yeson., Corb. ei Brix.,
'lepovaa)r)y, o n vj
yvwT£ Myyt/ev epvj- jEa;Mgypto tocavi filium meum.
ptojcrtc o.vng. Cum autepi videnlis ciijcumduiumab
exeicilibus Hieinsakm, tuiie, etc, ut in Luc Yulg. i. Jon33n, i. nubrJi DIOInub\i? 3n ii?03n3ii vnn
edit. nibv El (uit Jonan in ihceiibus ptscis tribus diebus
5. D.iniel. ix , 27. Et coiifinnabjt lestamentummui- et ittbus noctibus.
tis hebdoijiadauna : el dinudia Itebdojnadisattfaetur 2 Malib. xn, 40. Sicut eniin juitJoiias in ventre
meitm saciifwium, et hbatio : et in sancto exsecialio) ceit liifcusdiebus, et injbus iwciibii^,sic erti, eic
vastulionis , el nsqve ad fiiicin ieinpotis consitmiiialio ) Luc. xi. 50 Nam sicpf fuifJoitas stgnum Niftivilh.
dabittir sitper hac vaslaltonc. xta ciil e( Filius homtnis genetattoni isli.
3. Joil. II, 1 K«cvjv Iwvacev TJJ/ot)tK TOUv/irovgA i qtiam mitiima es in pi inctpibus Juda : ex le cnim ciict
Tpctc oyipog /vi rpzXg vv/rvg. Et eial Jonas tn venlie dux, qutreqttl populum meumIsiael.
ceit tnbus dicbtts, et inbtis noclibus. Joan. vn; 42. AToifueScnptuia dicil: Quia ex se-
4. Mattb. XII,40."Qo-7rep yap ov'lovv«c iv T/j -/ot)t«. mine Davtd, et de Belhlehemcaslello, ubi etal David,
•
TOJ-/VJTOU Tpetc-hyepagvai rpeXcvv/rog OJTOJC e"o-T«i veml Clntslus ?
6 Ttoc TOU 'Av0pw7rou evrn vvptio Tijc -v/jcTpei"?vjfte- 5. Mich.v,2. Kato-UjBnMeef/ oiVoc'Efpo&b,6),tyoarog
pag/vi rpeXgvv/rvg. Stcul emmfuil Jonus tn venlie et TOUetVKtev yt)tbatv IOJSK"i/ aov yoti<\e)evaervt,
ceti ties dtes, cl ties nocles; sic eril Filius hominis TOUetv«t eig vpyovrv. rov '\apv.n><- El tu , Bellilceni
in coide tertm trcs dies, el Ires noctes. domus Eplnala, nitnhna es, utsistn millibusJudu :ex
Luc XI, 30. KaScoc ybp iyivero 'iwvc/caoyeXov rotg te mihi egiedietui, ut sil tn p>incipein Israel.
NtVeUtTKlC, OUTWC ecTTKtv«t 6Ytoc TOU A'vSpco7rou TVJ 4. Mauh. II, 6. K«t av, )3o&)eiy yvj'louS«, ouS«pwc
yevearuvro- Stcul ennn faclus fuil Jonas signutn Nt- i)aytaro et iv roXg-oyeybatv 'louS«' e/.crouvbpei;£)eucre-
mviiis; ild enl el Filius homints generuliom isti. T«t oyovyevog,oarig irotyaveX rov)obv yov rbv'lapvn).
5. Jon. II, 1. El eral Jonas in veniteccli ttibus die- Et tu, Bethteem, tenaJuda, nequaquamminimaes in
bus, et nibusnoctibus, elc. ducibus Juda, eic, ut in Matth. Yulg. edit.
1
6. Jon.'ii, 1. Et eiat Jonas in venlre piscis liibits Joan. VII,42. Ouî o Vpvfo elrtev,ori ev rov arcep-
diebus, et hibus nocitbus, etc. yvrog AaStS,-/«iK7r6EvjS)eefj rog vb>yng, ortov /jvAaStS,
7. Mallh. xn, 40. Vercell., Yeron. et Coih., Sicul b Xptarbgepyjrat; Nonne Sctipiuia dtctt: Quia ea,
enim fuil Jonas in venlreceli titbus diebus, et (iibus seimne Davia, et de Bethleem vico, ubi eial David,
noctibus , etc. S. German., eii(. Brix., Sicut enim np" Christtts venil?
fuil Jonas in ventie celi tiibus diebus, cl tnbus nocli- 5. Mich. v, 2. El (u, Betlileemdomus Eplnala, ne-
bus. quaquamminima es, ul sistn mithbus Juda: ex le mihi
Luc. xi, 50. Yercell., Yeron. etBrix., Sicut enim egiedielur, ul sit in piincipem Isi ael.
(Veron., Nam sicut) infuit Jonas siqnum Ninevitis. 6. Mich. v, 2. El tu, BelhlehemEphrala, paivulus
Corh., El sicut Jonas uteio cwli fuit. es in millibiis Juda : ex te mthiegredielui, qui sit
i. Jon. in, 5. -ixipn Dmbto. nw3 HMN TJIDNH dominaloi inlsiael.
W3bllDlSE( ciediderunl viri 7. Maith. II, 6. Vercel!., Et lu.Bethleem Judmm,
DSinp-T^lDblTJDDipMJ
Nineveh in Deo, et pi mdicavetunt jcjunium, el vesliii non es viinima inler ptincipes Juda : ex te eniin exiet
sunt saccis a majote eoium, el usque ad mmoiemeo- Rex, qut tegat populum meum Islrahel. Yeron., El lu,
R&lliicemJudma, non es minimainter piinct exiel
i um.
2. Mallh. xn, 41. Viii Ninivilmsurgent in judicio Princeps , gui regal
' populum nteum Isii ahcl. Corb.,
e(
cum generatione ista, et condemnabunteatn: quia pm- in lu; Belhleem lena Judmorum, numqttidminimaes
nileniiain egerunt in prwdicalioneJonm. piincipibus Juda ? ex le enim exiil dux, qui teget
meumIsraet.
Luc xi, 52. Viri Ninivttm smgenl nt judicio cum populum Bnxian. Et lu, BetjileemJude aae, tio» es miiihna
geneiatione hac , ct condeiniiabunl t llam , quia pmnt- inler piincipes Juda : ex le enim exiet Piinceps, qui
lenliam egentnt ad prmdicaiionetnJonm. meum Isd 3 tael.
5. Joil. III, 5. K«t ertiarevauv ot vvWpeg Ntveuvjro> tegal popuhnn
vai iveSvaavro aovvovg Joan. VII, 42. VercelL, Veron. et Brix., Noiine
vui
GJCO, ivnpv\av vnareivv,
brtb yeyaiov «UTCOV EWCyt/.pov «UTCOV. Et ciedideiunt rC Sciiptura (Ihix., Sctibtuia) dicit: Quia ex (Vercell.,
de) semineDavtd, el~a Belhlem( Veron., Bellchem;
vni Ntneve Deo, et pi mdiccmtttnt jejuntum, el vestili Bnx., cl de Belhleem) castetlo (Yeron., municipio),
sunt saccis a magno eoium usque ad patvttm eoium. ubt eral David, C/tiis(us venil?
4. Matth. xil, 41, el Luc. XI, 52. "AvSpecTStveutVat
( Luc, Ntveut,Ninevi ) bvuarhaovrot iv TVJ ypiaet yerb. i. Mich. vu, 6. nbs now nop n3
vvi -/«T«/ptvoucrtv «UTVJV • OTtyere- ini3 1V>'3K 3x^330^3-13
TvjcyeveagTKUTVIC, "Oi^ 131INnnon3 Quia fitius vilipendens
vbnavvetc TO/hpvyyv 'lo>ib.Vtii Ninevttmresuigenl m patiem, ftlia surgens tiimatiemsuain,nuius in socium
judicio cum geneialione tsia, el condemnabunleam: siiam : inimici viii, viri doinus ejus.
quia pmnilueiunl m prmdicalionem Jonm. 2. Matth. x, 21. Ttadetaulem fiuler fialrcmhi
5. Jon. ni, 5. El ciedideiunl vhi Ninivilmin Deum, 11101 letn, el pater filium: et insurgent filh in pai entes,
u nt
el pi mdicavei jejunium , el vestiti sunl sacch a ma- et 11101 le eosaffictent.
joieusque ad mtnoiem. Luc XII, 55. Dividenlttr: puler in filium, el filius
6. Jon. iii, 5. Et crcdidetunt viti Ninivitm in in palrem suum, maler in filiam, el filia in matiem,
Demn, et pi mdicaveruntjejuninm , et veslili sunt sac- soctus in nut ttm suain, et nui us in socrum suam.
cis a majoic usque ad minorem. 3. Micll. VII,6. AtoTtutoc «Ttp«?etrtoripu, Svyvrop
7. Mallh. , XII 41. Yereell., Veron., Corb. et Brix,, iirvvvarnaerut etti TVJV
witi Nitteviim (Corb., rVwiiiiiUJ)lesuigenl (Yeion., yorepa. avrng, vvyfn irti TVJV
KUTVJC, e^Spotrtaireg «vSpocot evTWo't/o)«u-
Corh. et Biix., suigenl) in jndtcio cum generaltone 7r£v9ep«v TOU.Quia fihus coniuineiiam factl patii, filta insui gel
isla (Corb., cutn geneialione' hac), cl condemnabunt adveisus mahemsuatn, nurus conlia socittm suain:
eam (Corb., ei damnabunl illam): quia pmniienliam_ iiiimtcioinnes, vh i domesliciejus.
ecjetunt(Vercell., ageiunt) in pimdicaiione Jonm (Ye-1
4. Matth. X, 21. H«paSwo-etSe bde)<t>bg «Se)tp6veig
ion., m pimdicalionemJona,). S. Germaii.,I\Ttnei>i(<jE ri/voVvvi irtvvaaroaovrvt ri/vv ertl
geneiatione isla , cl coiidemniibunteam. &b.varov,/airta.Top
Luc. xi, 32. Vercell., Veron. ct Biix., VhiNine- yoveXg, vvi &uvorb>aovatv avrovg. Tiadel anlem, elC,
ai(aj suigent mjudicio cum generatione hac (Yerccll., ul LuC. supra in Mailb. Vulg. edil., et 11101 leafficienteos.
cum genl .. hac), et coiidemnabuitlcam : quiapmnt- iiti XII,55. Atuyepia&oaeroi rturhp if utw, vui vibg
lcnliam egerunt tn pimdicationeJonm. Yindehon., Viii rtarpi' yorop iiti Ovyarpi, vui &vyurnpirti ynrpi'
Nmevilm suiqenl tn judicio cum vhis geneiatioms irev&epb irti rhv vupcovjv vhrog, vvi vvyfn irti T/JV7r£vSe-
liitius... in pimdicaiioitem. . pbv uvT/g Dispaittelur paier 111fihum, et filius in pa-
i. Mich. v, i. nro T>ys nmoKDnb-no nnm I tiem, matei, eic, ul in Luc Yulg. edit.
5. Mieh. vii, 6. QitiafiliWsconiumeliamfatit patti,
btfrui3 bwo nimb NSIib ~pn ffiim isb^ Et m, el filta stitgit adversummati em suam, nuius contia
BethlehemEphrala, extgua (es), ut sis in millibusJu- sociiim suam, inimici homints, vh i domeslici ejus.
da: ex tc mthi egredtelur, qui sil dominatoi tn Is- 6. Mich. VII,6. Quia filius conlumeliamfacU patii,
tael. el filia consutgit adveistts matiemsuam, nuius adversus
2. Matlh. II, 6. E( tu, Belhlehemteria Juda, nequa- sociltm suam : et tnimici hominis, domesliciejus,
1 S. German. BelhleemJudmm, non es mmma inter s Littera emamfeste est, quamusparumperderasa.
3 ManiiesLe rasaest htlera d, cujusapparentlestigia.
piinctpesJuda..,. exietptincepsquiregat.
945 TESTIMONIAVET. TESTAM. IN QUATUOR EVANG. ALLEGATA. 946
7. Mattli. x, 21. Vereell., Veron., Coib. et Brix., A 2. Mailh. xxvi, 31. Peiculiam
Tiadet autem (Corb., cu<m)fraler ftalrem in (Corb., paslorem, el dhper-
genlui ovesgieqis.
ad) mOilem,et palet filittm : et iiisui qent fihi inpa- Marc. xiv, 27. Peicutiampastoiem, el dispergentur
rentes, etmotte eos adficieiii(Co\b., afficient).S>.Ger- oves.
man., aulem..., in mortem morti. Joan. xvi, 32. Ecce venithoia, etjamvenit, ul di-
Luc. XII, 55. Vercell Patei
Veron., infilium,
el filius in pati em suum divtdelur : socrus in sponsam spergamini unusquisquem ptopna, et tne solumrelin-
quatts.
suam, elsponsa in socium suam. Yindeb., Pater in 3. Zach. Xlll, 7. n«T«I;«Terovg rtotyivog, voie/arta-
in
filius... paltem suum dividelur... socitts tn sponsam cr«T£TKrtpbSara. Pet cutite pastotes, el aveltile oves.
siiam, el sponsa m socium suam. Bnx., Pater adveisus 4. Maltl). xxvi, 31. n«T«|w TOVrtotyiva, yul Sta-
el
fiitutn, filius adveisus palrem sttum, mater adveisus a/oprtia&haerat rb. rtpbSvrarhg rtoiyvng. Ut supra in
el
fitiam, filta adveisus matrem suam, socius adversus Maith
titiiumsuam, et nuius adveisus soctum suam. Marc xiv, 27. n«TKt;wTOV rtotyivv, vai Diuav.oprtta-
1. Zoch. xi, 12, 15. Qwbv lT3U?-n« Ooaeratrb rtp6§a.TU,ulsuprain Marc Yulg. edit.
lbpUfll
I»N Tpin TTNnsivrbN iroibtzm ib« nim TONH: *p3 tvvJoan. XVI,52. 'iSou epyerat o>po, vaXvvvelrpv&ev,
av.oprtta&hre evoarogeigra idio,vai iyi yovbvKCOVJTE,
m3 inx rfbvH) *p3n uwbv nnpai ombyo mipi ul supra in Joan. Yulg. edit.
: TSTn-bx nim E/appendei un/ meicedem meamlii- 5. Zach. xni, 7. Peicute pasloiem, el dispcrgenlui
ginla argenleh , el dtxil Dominusad me: Piojice illud oves.
(pieliuni, vel illos, tnginta argenteos) ad statuatium, •j, " 6. Zach. xni, 7. Peicute pasloiem, et dispergenlur
decoiumpietium, quo apptetiatus sum ab eis : et luh oves.
tttginta argenteos, et piojeci illos m domo Domhn ad 7.Matth. xxvi, 31. Vercell., Percutiampastoiem,..
staluatium. dispeigen... oves greqis. Yeron., Corb. ei Brix., Pei-
%. Mallh. xxvn, 9. El acceperunthiginla argenteos cutiam paslorem, et dtspeigentur ovesgiegis.
piettutn appieliuli, quem appietiaveiunl afihis Israel, Marc. xiv, 27. Yercell. et Bn\., Perculiam paslo-
etdederunt eos in agrum figuli, sicut consliluit niihi rettt, et dispatgentur oves gregis (in Brix. deest
Dominus. gieqts). Yindeb , el ouesdtspaigenlur.
3. Z ich. XI,12.K«tearaavv rbv yta&bvyov rpiuvovra. Joan. xvi, 32. Yerccll. el Veron., Ecce veniet
• hoia,et jamvenil, ut dtspatgamini
bpyvpovg.K«t ettreKuptoc7rp6cpte vv&egavrovg eigrb (Yeron., venit)
yojvevroptov,vvi avtyoyvt ei Sb/tybvicrrt, ov rpbrcov vnusquisque in sua tegione, el me solum relmquatis.
iSovtyba&ov vrtip «UTcov.Kate')«6ov rpiuvovroapyvpovg, EcceCoib.,Unusquisquein sua. Min., Ul rehnqualis. Brix,,
vvi ivi@u)ov aUTOJcstc TOV ot/ovKuptoueigTO^WVEUTVJ- veinethora, el nunc venit, ul dispergamint unus-
ptov. Et staluerunl meicedemmeam liigtnta argenteos. quisquem piopnu, et mesolum rclinqualis.
Et dtxit Dominusad me : depone eos in conflaioiiuni: i. Maiach. iu, i. i3sb TYrnsî oabo rbw I33n
et consideiabo, si probalumest, sicul probalus sum pio Ecce
eis : et titli triginta aigenteos, el injeci eos in domum anle ego mitto Angelum meum, el prmpaiabit viam
Domim in conflalorium. factem meatn.
4. Matlh. xxvil, 9. K«ti'la6ov ra rpta/ovra upyvptu, 2. M)tth. xi, 10; Marc i, 2; Luc vn, ll.Eccc
TVJV TtftvjvTOUrertyny-ivov,bv irtyoauvro urtb vio>vla- ego (in Luc-deesl, ego) tnilio angelum meum ante
pavjX.K«t eSwyavovra etg TOV «ypovTOU C faciem tuam, qui pi mparabit viam tuam ante te.
vepo.yeo>g,vo&''o.
avviruî yot Kvptog.Et accepeiunl tiiginta, elc, ut 3. Malach. m, 1. 'iSou et;K7roiTT£),)w TOV"AyyeXov
supia inMatih. Vulg.edit. ptou, -/at £7rtS)iiperut 6S6vrtpb rtpoaurtov yov. Ecce
5. Zach. xi, 12,13. Et statuerunt mercedemmeam mitto angelum ineuin, et respiciet viam anle faciem
ttiginta argenlcos.... sicttt ptobalus sum pto ets : el meam.
tuh itigintaargenleos, et ntisi eos in domum Dominiin 4. Mallh. xi, 10; Marc. i, 2; Lue. vn, 27.'iSou
conflatotium. lyw brtoaTe)\o>TOV"Ayye)bvyov 7tpbrtpoaartov aov, og
6. Zach. xi, 12, 13. El ajipenderiml meicedem voraavevbaet TVJV 6S6v croueyrtpoa&evaov. Ecce ego
meam triqinta argenleos Ettuh liiginlaargeiileos, mttto angetum, elc, ut supra 111ed. Vulg. etin texlu
et projeciillosin domum Dominiad staluanum. Graeeo inum Evangehstarum, in quo semper Iegitur
7. Mittli. xxvn, 9. Vercell., El accepeiunt ttiginla eyo>,ego.
argenleospretium mstimati, quetn msltmaveiunl a filns 5. Malach. IH , 1. Ecce ego mitlam angelum meum,
Isltaliel: el dederunl eos in agrum figult m sepultu- et pimparabtl viam anlefaciem meam.
lam peiegiinotum. Veron., Coib. el Brix., Et acce- 6. Malach.in, 1. Ecceego mitlo angelum mcum, et
peimit tnginla argenieos piclium adpi eliati (Corb , piwparubit viam anle faciem tneam.
appiettati), quod adjiietictvernnl(Coib , quem appte- 7.Matlh. xi, 10. Vercell., Veron., Corb. elBrix.,
liaveiunt) a fitns Istiahel (Coib.,a filits /srae/; firix., Ecce ego (in Corh. deest, ego) mttlo angelum meum
ftltis utel): et dcdentnl eos in agrum figult, sicut con- anle facient tuam (Vercell., meam), etparabil (Corb.,
siituit (Biin.Jpimcepil) niilu Dominus. qut prwparabtt; Biix., qui pimpaiavit) vtam tuam
1. Zach. xn, 10. npT-TSK nx ibx T0l3m Et «s- D aiite le.
Maic i, 2. Yercell. el Veron.,Ecce milto angelum
picientadme, quein transfixeivnl. meum anle faciem luam, el paiabil (Veron., qut prm-
2. Joan. xix, 57. Vtdebunl i» quem transftxetitnl. patdbit) viam tuam. Corb. et Biix., Ecce inilto ange-
3. Zach. XII, 10. K«t e7rtS/\lif<ovT«t 7rp6cpte«v@'cov luin meum uitie faciem tuam (Corb , ante le, et ante
-/aTwpxvjcravTo. Etaspicteiil m me, pro eo quod tnsul- faciem tuam), qut ptmparubilviammeam(Bnx., luam)
tnveiunu anle le.
4. Joan. xix, 57r "ofovT«t etc ov EtlexsvTvjcrKv. Vide- Luc vn, 27. Yercell. elBrix.,Eccemillo angelum
bunl in quem liansfirerunt. meum ante faciem tuam, qui pmparabtt vtam tuam
5. Z-ddi. xn , 10. Et aspicienl ad me, pro eo quod (Brix. addil, anle le). Veron., Ecce.... ange.... anle
insullaveriinU faciemtuam, qm prmpatabit viam tuam ante te.
6. Zach. xu, 10. Et aspicienl ad me , quem con- i. Maiach. iv, 5. tfsn mba nx DDbrbv 133Nnsn
fixeiunt. NTi3m bll3n mm Dll N13I3^b JEt.ceego milto vobis _
7. Joan. xix, 37. Yeicell., Veron., Corb. etBrix.,
Videtunl (in Corb. deest, viderunl; Brix., videbunl)i Ehtah pt opheiam, antequatn veniat dies Domini ma-
in quem computixeiunl/Brix., transfixeiunl). gnus, etteiiibilis.
l.Zach. xin, 7. TNSn}iS19ninW-nN;pPercH(e ' 2. Maltli. xvii, 10. Quid eigo Scribm dhunt, qnotl
pastorem, el dispergenw oves. Eham oporteat primum venire ?
947 SANCTI ECSEBIf VERCELLENSIS r48
Marc. ix, 10. Quidergo dicunl Phaiismi, el Scri- iA per patres eorum; ne foile veniam, el peicutiam (ei-
bm, quia Eliain opoilel vcnire primum ? ram analhemaie.
5. Malacll. IV, 8 K«i tSouiyi> brtoarelâ vy.Xv'\l)iav 2 Luc 1, 17. Ut converlatcorda patrum tn filios,
8ea§irnv,rtpiv D.Oefv TVJVhyipav KvpiovTVJV yeyairtvvui el inciedulo-, ad prudentiam jusloium, paiaie Doniino
Irttfuvh, Et ecce eqo miliovobh Etiam Thesbiten, an- plebem peifectam.
lequatn veniai dtes Donditi maqna, etrllusliis. 3. Mibich. IV, 6. *0c «Tro/KTKcrTvicretyKpSiKV irvrpbg
4. Mitth. XVH,10. Ti ouv ot ypuyyareXgXiyovatv, rtpbgvlbv, xuivoptiiavUV&POHTOV rtpbc rbv rtupuitinaiov
OTI'HAtavoeXi)&sXv rtparov; Qttid eiqo Sciibm dicunt, «OTOU, ftvje")6w,vaX itoras%u>,
TVJV «pSvjv Qui con-
•yvjv
quod Eliam oporteca venire Tiiiinum? veitet coi pnliis ad filium, et coi homtntsad ptoximum
MuP. I\, 11. OTI):youcrtot ypuyyureXg,OTI^HJ./KVsuum; ne foite veniam, et peicuiiam tenam penilus.
Set e)9:tv TrpwTov;Quod dicunl Scnbm, qttia Eliam 4. Luc 1, 17. 'ETrtcTTplâtyapStacrcaripcavirti rivvu,
oporleat veinre piimtim? vui urtet&eXg Kjptw )«6v
ev fpovhaet St/atwv, ETOtptacrat
5. Malach. iv, 5. Ecce ego mttlam vobisEliam Thes- -/«Tecr/euacrf/Evov. Gonvetteie-coidaPulium m natos, el
biten, anlequam veniat diesDomini mttgna, et illusti is. insuasibiles111prudentia jusloium, paraie Domino po-
6. Mal.ich. iv, 5. Ecce ego nuliam vobis Ehampro- pulum expedilum.
phetam, anlequam vemdl dtcbDomini magnus, el Iwr- 5. Milach. iv, 6. Qni converlelcor pahh ad ftlimn,
ribtlis. el cot hominis ad proximum suum ; ne forle veniens,
7. Millh. xvn, 10. YercelL, Veron., Corb. et perculiam terram penilus.
Brix , Quomodoergo ( Corb., Quaie etqo ; Yeron. et 6. Malaeh. iv, 6. Et conveilet cor palmm ad filios,
Bii\., Quid ergo ) Scribm dicutu, quod Helian (Ve- R et cor fiitonim ad patres eorum ; ne (01te veniam, et
"
ron. et Bnx. , Heliam; Corb., auia Beliam ) opot- peicutiam lerram anathemate
tet piimiini venite ( Veicell., opoiiel primum venire). 7 Lnc 1, 17. Yercell., Et ipse prmibit in con-
Maic. i\, 10. Vercell., Qutdeigo Scribm dicitni speclu ejus, in spirilu, et virtute Helim;adconveilenda
Veron , Coib. el Biix., qma dicunl (Bri\., coida Patrum ad filtos , el incredibiles ad p>udentiain
Quid eiqo dicum ) Scnbm : Heham ( Bnx., quia He- juslornm, parure populumpet fectttm. Veron. etBiix.,
liam) opoilel piimumvenire. Et ipse ptmcedel ante illum in spiritn, el vhlule He-
1. M.ilacb. iv, 6. 3^57Di33-by n!3K"3b "Svml tim ; ut conveital corda Palrum in filios, et incrcdibi-
mn yiNn-nN irvom axLK-ip ani3N-by 0133 Et let ( Brix., inerudilos ) ad ptndentiam justorum, pa-
rare Domino plebem peifectam. Corb Et m-
converlelcor pati um super fihos~*,el eor filioium su- o edibilesad piudentiam jusloi um.
SAMCTI EUSEEII
VERCELLENSIS EPISCOPI ET MARTYRIS
EPISTOL.E.
Ex GALLARD.
BIDL.
'
EPISTOLA PRIMA. Z presbyiens, sed et sanclis in fide coiisislentibus
ADCONSTANTIUM 1MPERATOREM. plebibus Vercellensihus, Novariensibus, Hippore-
giensihus, nec non eliam Derioiiensibus : Eu»c-
Acceplts Ultefts ad sijiiodnih convocatoiits, hnpeiaio- bius, episcopus, in Domino ajlernam saluiem.
rem certiorem facit S. Piwses se properare Medto-
lanum. I. Licet nos niultis Dominus nosler a vobis cor-
Eusebius Constantio Imp. Augusto salulem. pore separatos foveiel bonis, et vestram admodum
Ego, clemenlissime imperalor, videns aiiimum in adventu et visitatione plurimoiuni fralrum nobis
tuum'devotum hoc cupere, quemadmodum per or- praaseniiam exhibeiet; laineii mossii ac tristes et
bem lerr.irum pax ecclesiastica permaneret; satis sine lacrymis non eramus :
quia longo lemporis in-
cum gaudio litleias tuas accepi. Suscepi eliam lilte- lerv illo vestraesanclitatis bnon
accipiebamusscripta.
ras Iratrum et coepiscoporuin meorum quibus lioc Yerehamur enim ne
qna vos aut accep'sset diabo-
inlimare dignati sunt, ut plena mihi relalio per ipsos lica sobtlliias, aut polestas Iiumana inlidelibus sub-
quos tua? parere a hoc necessarium du\i, Mediola- jugasset. His ergo dum afbcimur cogilationibus, et
num veniie propeiarem. Quidquid, domine impera- omnem consolationem fralrum
qui ad nos e dhersis
tor, eum m prajsentiam venero, justum fueiil visum D Veniehaht provineiis, ad doiorem niagis absenlioe
el DomiiioplacitUm, id me Ctolurumpromitto. Oeus vestrse,
quam ad laslitiam verterem : hoc prjestare
te cuslodiat, gloriosissime imperalor. est Oomimis, ut idtle quo eram s dlieitus,
dignalus
(Yide Constantiiconvocatonaniepistolamad lom. XIII uon solum Iitleris sinceritatis vestrae, sed et prae-
nostrsePatroIogi6e,eoI.
S6i.)
. EPISTOLA II. sentia charorum nostrorum Syri diaconi et Viclo-
A»i>RESJ5\'TEROSklTPLEBEM lTALIÊ. rini exorcistse cognoscere potuerim. Agnovi ilaque,
fratres charissinii, vos, ut desideraham , esse inco-
Gregi suo gratulalus S. Pastor de fide ejus; horlatur
ad tperqendamviam salulis. lumes. Et quasi subito raptum omni longinquitale
Dileciissimis frairibus, et satis desideratissimis lerrarum (ut Ilabacuc factum esl, qui per angelum
" Snpple jusstont itt hoc. Sic Baronius. Hiijus ta- i>Al. ttort accipientes scripla, verebamur ne
qua^
men loci sensus adhqc implesus videtur. Gt.hi/iM>. elc. IBEM.
94t) EPISTOLjfe. 950
portatus fuil hsque ad Danieiem) sic me judicavi ad A j ut quos persuadere non poterat, vi et potestate ler-
vos pervenisse,"dutna singulorum litteias accipio, reret. Congregavit ilaque suorum rnultitudinem, qui
dumque sanclos amicos vestros el amorem in scri- nos ad olhcinam infldelitaiis suserapiunt et eludunt:
ptis vestris percuri o. et toiam h.inc potestatem traditam sibi ab lmpera-
II. Miscebanlur mihi cum gaudio lacrymse : et tore dicunt. His ergo multa dicenlibus el de siia po-
avidus ad legendum animus occupatiolie lacryma- testate glouantibus, ih hoc illis ostendere \olui,
rum tenebalur. Et eranl uliaque necessaria, ul sin- quia nihil erant quoepolerant, dum tacens ut carni-
guli sensus in hoc complementum desiderii sua di- flcibus coipus tradidi, quod Dominus dicehat posse
lectionis offlcia cUpBrent praevemre. Sic per dies in lii per»ecuiioinbus liadi. Quam libeio autem fuerim
occupatione hac vobiscum me famulari judicans , animo, diim ab ipsis palior, et recludor, et per qua-
praeieriios labores obliviscebar . ita enim undiqne ^triduum servor, el diversorum increpationes et per-
circumdahant me gaudia, iiinc slabilem fidem , hinc suasiones audio : in hoc ostendi, quia nec unum
dileciionem , hinc fructum porrigelitia; ut m tot et sermonem dixi. Addere voluerunl ad malitiam suam,
tantis constitulus bonis, suhito nie, ut supenus ut a me cessarent fratres, id esi, presbyteri et dia-
dixi, non in exsilio, sed vobiscum esse judicarem. coni; sed et cseieros dicebant se esse prohibituros,
Gaudeo itaquej fralres charissimi, de flde veslra : B '. ne ad me accederent. Ego, ne ab intideiium mani-
gaudeo de salute quse fidem sequitur : gaudeo de bus, vel potius transgressorum-(quod delerius esl)
fructihus, quod non solum iilic constituii, sed et infidehum, ut Apostolus dicit, manducarem cibum,
longe pergitis. Ut enim agiicola arhori bonae inse- libellum ad Ipsos hoc more feci:
ruit illi, quse fruciuum causa lion securim patitur, EXEMfLAB.LlBELLt FACTI AD PATRCTPHILUM
non iguibus maneipaiur'; ita et nos veslrse sanctilaii CUMSUIS.
non solum serviiium secundum carnem volutaus et Servus Dei Eusebius cum conservis suis qui mecum
cupimus exhibere, sed animas nosuas pio veslra fidei causa laborant, d Patrophilo custodi cum
salute impendere. Extendistis, ut dixi, flrmos cum suis.
fruclu ramos , el per tam longa tenarum spatia ad IV. Qua *=me vi multorum et furore iion soltim
IIIPpeningere laborastis. Gaudeo agncola, et libens tractum per lerram, sed interdum nudato corpore
b vestri lahoris poma decerpo, quia tantum facere supmum porlasiis de hoc hospitio quod niihi per
voluislis: nec solum ego, vel qui nieciiin sunl satietis- veslros el agentes in lehus dedtstis, e quo numquam
simi nostn presbyleri et di.icoui vel caeteri fratres, nisi vestra violenlia egressus sum; et Deus sfcii, et
sed et Omnes "qui desiderantes suhius. Replcsiis ci\ilas novii, nec Vosbie et in fntut-o negare potes-
enim, ut Apostolus beatibsiuius dicit (Philem. 7, C < lis" Ideo Deo caus.un i eservo, ui quemadmodum lpse
20J), viscera mea cutn complestis mandata divina, ordinaveril, finem possit aceipere. Inlerim me hofc
quse ° cohipleie decebat Chiistianos in episcopum decrevisse stiatis (ut ratio nunc et in futuro, et
vel ecclesiaslicos viros, quos ln exsiho fldei causa hic possil stare), in iiospmo quo me clausuih tene-
nostis laborare. Compleslis qu* oportebat fralies lis, lii quo me post primam porlalionem reirudentes
fratribus facere, et patri fllios exbibere. Sed cum crudelius, ausi fuistis inde eodem modo portare, et
nos secundum mandata divina, vobis Volenles de in unam celiam f rejicere, noh paiiem rnanducalii-
terrenis ccelestes, de caducis stabiles , de fragilibus rum neque aquam bibiiurum, nisi anie singuli pro-
sempitemos fruclus facere; cospimus per necessi- fessi fuerilis, non solurn verbo, sed et manu vos non
latein patientes quotidie seminare. Gaudebant de prohibiluros, fratres raeos qui niecum hsec fldei
veslris fruclihus pauperes : glonflcabant Deum noit causa libenter patnmtur, de hcspitio quOmanent,
solum civnatis ipsius homioes , sed el onines : qui necessaiias escas oiferre nec eos qui nie dignati fue-
auiem videre potueruut, quam mecum dilectionem rint requireie. Oportuerat quidem exire de corpore,
haberetis,ex ipsis fructihus videntes gloriflcabant ne lantuhi scelus quod contra jus divinum et publi-
Deum, et ohini noshonore cum vestra benediclione cUin commisistis, sajpe scire volentihhfe eogeler di-
nominabant. 1 cere. Sed ne quis de infidelihus vos in nobis ciude-
D
III. Yldens hoc diabolus innocentiuni hostis , ju- lesappellel, et ignoraiilesdivina prajcepla putelnos
slitiae ininiicus, contiarius fidei, quia in hocopere confusioiiem ponUs vilare noluisse quam Doinino
betiedicebalur Deus, niflammavit adversum nos parere, ideo hoc voluisse prsesuniere : iterum dico
ArioinanHas suos, <jui jam longo tempore suspira- quod nisi professi el verbo et conscriptione fuerilis,
bant non solum de fcoc bpere, sed et de sua mfl- eiitis homicidaj prohibendo.
delilate ad quam uos persuadere non poterant, ut V. No\it hoc oinnipoiens Deus : novitêt ejus
exsisterent violenti; more hocquo sempet' estusus, Unigenitus inenarrahiliter de ipso natus Fiiius, qui
a Al, Dum autem singulorum miscebanlut, etc o Qtii mein multorum fuiore non solum Iractum per
GALLAND. terram, sed inteidutn nudulo coipoie stipinum portas-
i AI. Nostrilab.li>. lis, de hoc hospino guod mthi per vesllos agenm in
o Al. Complere. . . . vhos decet. ID. rebus dedistts, me nnmqttam nisi cttm vestw violenlia
* CurP.iirophiIum Arianum anti«iiienr, custodem eqiedi passi fuislts. Et Deus scil, eic Minus recte.ut
potius quam episcopum appellel Eusebius, videsis videlur.
garonium ad ann. 556, iium. 97, Ip. f Legit Baronius cum al. reficere.
m SANCTI EUSEBII VERCELLENSIS 952
salutts nostrae causa-Deus senipiternse virtulis lio- A delicientibus nobis, olim cum victu venire permise-
minem perfeclum induil, pati voluil, morte trium- runl. Haecitaquc sunt Ariomanitarom opera.
phala lerlio die resurrexit, ad dexteram Palris se- VII. Videle, sanctissimi fratres, si non est perse-
det, venturus judicare vivos et mortuos : novil et eutio, dum hsec patimur qui fidem catholieam custo-
Spiritus sanctus: testis est Eeelesia catholica, quse dimus : et altius cogitate, num valde eiiam delerior
sic confitelur: quia non ego in me reus ero, sed vos, sit quam illa, quse fiebat per hos qui idolis servie-
qui conservos meos necessaria ministraturos prohi- bant. Illi mitlebant in carcerem, non tamen prohi-
bere voluislis. Et si hoc paraveritis, vos debere con- bebant ad se venire suos. Quanlum ergo satanas
temnere : non qtiasi morlem limentem, sed ne post Ecclesias vulneraverit per Ariomanitarum ^rudeli-
excessum meum dicatis me voluntaria morte exire latem! In custodia publica miflunt, qui liberare de-
voluisse et a quamdam nobis nebulam accusalionis bent. Violentiam faciunt, qui ut patianlur justitise
invenialis: convenlurum me scilote Ecclesias, quas causa discunt. Aliena diripiunt, qui sua direpla ne
JJclausis interim Iitteris possim perlingcre; conven- repelant, de divina lege docentur. Prstereo quanta
turum elDei servos, ut in ipsis concurrenlibus, or- illos invasit crudelitas, dum facultatibus temporali-
bis lerrarum, quid fldes integra quse ab universis bus gaudent. In carcere lalronibus clausis a quses-
catholicis episcopis comprobala est, ab Ariomanitis B ^ tionariis vel a judicibus non denegatur facultas
patiatur quos anle damnavit, possit agnoscere, Item videndi suos : a nobis et nostii prohibenlur : et
subscripsi ego Eusebius episcopus. devoli fratres ne veniant, non solum ab hospitio
Adjuro te qui haslilleras legeris, per Palrem, Fi- arcenlur quo tenemur, sed ne adeant e earccrem,
lium el Spiritum sanctum, ut non supprimas, sed comminatione terrentur. Sic cunctos subjugaverunt,
alii legendas tradas. ut manifestissime h agnoverim. Ab episcopis inci-
VI. Ili ergo vix quarta die ad liunc libellum c mi- piam : dum honorem quidam liment amittere, ipsos
tigali, jejunos ad hospitium in quo manseramus, fidem perdidisse; dumque facullates terrenas et im-
revertere nos compulerunt. Yiderunlinteiea, quem- munitates nolunt perdere, ccelestes thesauros et ve-
admodum nos reverlentes populicum gaudio susce- ram securilatem nullam judicasse. Sic quoque ducti
perunt. Lucernis nostrum hospilium circumdede- cseteri, dum-episcopos hsec limenles perdere vident,
runt. Ccepimus annuente Domino iterum egenlibus amare coeperunt quse semper habere non possunt.
ministrare. Non lioc suslinuil ipsorum inhumaniias, VIII. Sic Ariomanilie diviles terrcnt, dum his
et nostrum amorem in suum odium d perdiderunt. proseriplionem minantur : sic pauperes, dum poles-
Yix ferc viginti et quinque lolerare poluerunt dies. talem in carcere recludendi habent. Et quanla in-
Erumpunt denuo, el cum perdita muliorum manu ad sania est! In loco qup tenemur, non solum viros qui
nostrum hospilium veniunt armati fuslibus, per nobis serviunt in carcereni mittunt, sed et puellas
aliena claustra parietem rumpunt, el ad nos e vio- sanctimoniales sine ullo divino timore in cuslodia
lenli perveniunt. Iterum rapiunt, el in arctiore cus- publica recludunt. Sed ut gavisi non sunt seniores
todia cum solo charissimo Tegrino presbytero reclu- mali, qui pudicitiam Susannae violare quserebant;
dunl. Noslros quoque fralres, id est presbyteros et ila nee bi gaudebunt semper, qui Ecclesiam perse-
diaconos omnes rapiunt et includunl. Post triduum culione varia el depressione nimia suse infidelitati
poteslate sua per loca diversa in exsihum miltunl. conantur subjicere. Dixit enim sanclus Daniel ad
Alios fratres qui ad nos venerant visilandos, in car- illos : Sic timentes filim Israel concumbebantvobis-
cere puhlico miltunf, per plurimos dies reclusos tecum(Dan.\m, 57). Sedrecedat, sanctissimi, huma-
nent. Advolantes iterum ad hospitium, oninia quce nus timor a vestris animis, cum habeatis Domini
aut in sumptu aut pauperibus fuerant comparata, consolalionem, qui dicil : Nohle limete illos quicor-
1 diruunt. Sed quia hoc publicum ipsorum facinus pusoccidunt, animam aulem occideie non possunt
ab omnibus civibus notabatur, argumenlo hoc usi (Mallh. x, 18). Tempus cst probationis : tempus
sunl, ut aliqua redderent leviora, et se nobis nostra ,j. est, ut probati innotescanlJ manifesli. Ideo acce-
reddidisse jactarent. Sumplus vero apud se lenue- perunt humanuni adjutorium, quia divinuni non ha-
runt : el post tanlum scelus qua?rebant, si fieri pos- bent: quod si haberent, numquam poteslate lerrena
sit, sic negare, ut nullum de meis ad me_vemrcper- innoceniium sibi animas subjugarent.
mitterent, quiescas corpori necessarias aflerrei. Vix IX. Multade illorum malis, quibus non solus ego,
scxta die, clamaniibus sibi diversis, unum venire seu plurimi deprimimur, debueramus scribere; sed
permiserunt. Quanlum ad se fuit, ostenderiint Iiomi- ue possemus hoc facere, et ipsorum crudelilatem
cidse animos; quem primum, nea maligniiate cessa- litleris inlimare, aretissima custodia servamur ab
renl, quarla die dimiserunt. Postmodum sexia vix, ipsis. Ideo ad nos, etalii nostri et amici prohibenlur
a Al. Et quamdam vobisnebutam excusalionis. f Leg. ditipiunt.

h AI. Clausus. Mox, ut ipsis conc. s Ne adeant carceiem, commitu Al. ne adeant, car-
c Al. Mitigata. Et paulo post : Viderunt inlena. ceium commin.
Mendose. h Locus mutilus.
aAl. Pervideiunt. 1 Al. Manifestali.
e Al. Volentes.Gorruptissime.
'
953 DE TRINITATE CONFESSIO. 9S4
accedere. Sed concessit mihi ,Dominus hanc epislo- A necessitate,scriberenon polui. Ita in hac vos omnes,
lam per charissimum noslrum.ad vos Syrum diaco- fratres, sed et sanclae sorores, fllji et filise, omnem
num mittere, quem in potestate mittendi habui; sexum appello, omnem aetatem peto, ut hac con-
quia providentia Domini nostri eo lempore ad vi- tenti salutatione, nosiro obsequio, etiam bos qui fo-
denda loca sancta accesserat, et cum cseteris fralri- ris snnt, et nos dignanlur diligere, salulare digne-
bus invenlus non est. mini. Salutant vos fratres nostri qui mecum sunt,
X. Cseterum vix banc epislolam quomodocumque presbyteri et diacones, sed el omnes nostri : qui
conscripsimus, Deum semper postulanles, ut cuslo- una mecum satis petunt, ut nostri memores, omnes
des in hoias refrenaret, et concederet, ne~ad vos vestros nostro dignemini obsequio salulare. Trans-
diaconus nunlium magis laboris.nostrr, quam qua- misi praelerea litteras, quas ad Patiophilum custo-
lescumque salulalionis litteras ferret. Propter quod dem meum feci, ut e\ his agnoscatis, nos Ariomani-
satis vos peto, ut cum omni vigilamia cuslodiatis larum nec minis posse terreri, neque ipsorum ser-
fidem, servetis concordiam, orationibus ineumba- pentina blanda subtilitate posse ad ipsorum societa-
lis, nostri memores sine inlermissione silis: ut dilem perduci. Divinilas vos protegat, fiorenlesquc
gnetur Dominus Ecclesiam suam liberare quoesuper vivere et hic et in futuro faciat cum omnibus ves-
universum orhem laboral, etutnos qui depiimimur, B iris,,fi alrcs charissimi el satis desideratissimi.
possimus vobiscum Iiberaii gaudere : quod prseslare . EPISTOL4 III.
dignabitur Dominus, petentibus vobis, per Domi- ADGREGORIOM EPISCOPUM SPANENSEM.
num nostrum Jesum Chrislum qui est secum a bene- Gralulalur Eusebius Gregorioquod t estilisset Osio et
dictus a sjeculis el in omnia ssecula sseculorum, plmimis cadenlibusAiimino in communicalioneVa-
Amen. lentis el Ursacii.
XI. Iterum peto, et vos per misericordiam Dei
(Hanc epistolamude ad lomumX nostrsePalrologiae,j'nter
rogo, ut unusquisque in hac epistola salutationem opera historica S. Hilaru, Fragm. xi, col. 713. Vide
suam nuncupet; quia singulis, ut soleham, faciente etiam Epistolas Liberii papse ad Kusehium, Patrol.
tom. VIII, coll. 1550,1558,1336.)
a Deest haec vox apud
Baronium, quam lamen habenl ahi editi.
SANCTI EUSEBII
VERCELLENSIS EPISCOPl ET MARTYRIS
DE TRINITATE CONFESSIO
- Ex ANECDOTIS
SACRIS
EuGENIIPE LEVIS,
MONITUM.
Postquam prmfationis initio susceplw a se Anecdotorum vulgalionis cum occasionem tuin utilitatem metno-
ravil, sic piogreditui vir eiudiiissimus de Levis : Exordiar, de S. Eusebio Vercellensi episcopo Imjus no-
minis primo (Malleus Arianorum appellatus) confessioiiemfidei adveisus Aiianos iuci mandandam stalui,
quam fideiformulatn tribus in loliis membranaceis pertineniihus jam ad permsigne nionasterium Sanclorum
Michaehs, et Januarii lnarlyris de Lucedio reperi, et exsciibi curavi. Quod monasterium coudilum fuit sae-
culo septimo, ut suo loco videie est, et sub speciali tutela episcoporuin Vercellensiuni. Quos autem
Yercellensis Ecclesiae S. anlktiles saeculo forsan ocla\o regimen hujus monasieni suinpsisse, Ctretinuisse
usque ad S. rJonomium vita functum 1026,mkal. Septemhris. Yerum quidem est, quod nemo, quem
sciam ex recenlioribus liuic sanclo Vercellensi episcopo Eusebio inscnpsit aliani con/essionem adversus
Arianos, quam illam vulgariler appellatam Symbolum quicumque, de quo scribunt Joanncs Stepbanus
Ferrerius Vercellensis Praesul, P. Corbellini, Maicus Aurelius Cusaims, aliique. Scd si altenle perpendimus
quseS.doclor scripsil cum S. Alhanasio ad Anliochenos, non possumus liuic opinioni consensum praebere
adeoque Symbolumquicumqueconflaluin posleriorihus sjnculis judicandiim duxerunt permulli.quibus lihenler
assenlimus. Opus de Unilale Tiinitatis scripsisse S. Euschium tradit laudalus cpiscopus Ferrerius hde unius
Codicisin Yaticana Bibliotheca exislentis, quem sequitui\Hyacinthus Galizia Vile de' Santi, lom.I, p. 177,
scrihens exemplar hujus operis in Bibliolheca PP. Oratorii S. Philippi *Neni Taurini asservari ex dono
abbalis Laurenlii Scoti. Quod exemplar vidi anno 1762, ex quo aliud transcribere curaveram.Quo exscnplo
didici alium librum scripsisse de oplimo genere inlei pretandi sacram Saipluram super illa \erba: Ex /Egypto
vocavi filiummeum, ut in flne libri v legitur post professionem Arianorum. Coiisultis lamen hisce quinque
Iibris, seu opere de Unitale Trinitalis cumôperibus S. Albanasii repcri hos libros, seu opus Fausluio
presbylero attributum, etsi diverso ordine quam in edilis dislributum sit. Persci ulalus- etiam fui niaxima
cum diligentia si quaein hoc opere adessent, quae nobis certum auctorem indicarent, et maxime in epislola
AugustseFlaccill* dala, qua opus suum dicavit; nihil lamen invcni, nisi variantes plures lectiones, et post
9SS SANCTI EUSEBJI YERCELLENSIS 8*,0
Professionem Ariaiiam , quae bic in quinlo libro exstal, reperiuntur plura inedila , inler quas, uljam dixi,
memoiat suum libruni de optimo genere interpretandi sacrani Scripluram. Num vero hoc opus a S. Ense-
bio conscriptum sit a inuliis sapientissiniis viris dubilatnm fuii, inter quos non est omittendus cl. F. Joan-
ries Baplisla Audifredi ex Ordine Prsed. Casanaiensis bibliothecae praefectus, qui cum eum logavissem , jam
ab anno 1771, utsua pervigili cura perscrularetnr in Vaticana hunc codicem, mihi sua ephtola dedie 29 no-
vembris 1776, responsum dedil in codice sign. 1319,p. 255, exstare opus.... S. Eusebii episcopi inciptl liber
de Unilale Trinitalis. Innitim operis hisce verbis incipil: Ttt unusPalet, el Filius, et S. Spiiitus, qui uni-
laiem, deitatem nobis declarasti, etc, explicil qualuor libris. Libcr iilluuus finit his verbis: Unila est eoium
operatio in jactura, et sequilur immediate: Exphcil hberijuuitus. Incipil tiber de professione Cathoticu, et
immediate alter liber De professione impia Atianorum qui fihit hisce verbis: Si autes suidm sunt cmieio-
rum , eic, in qua sua ejristola 11011 duhitavilaffliniare Faustini presbyieri non esse, sed poiius S. Eusehii.
Quiinmmo in alia sua epistola de die 13 junii 1778 epistolam, seu libellum de Canonibus Evangelioium ,
qui legilur in pluribus edilionibiis S. Sciiplurae, esse ej'usdem auctoris alfirmaiil, eliamsi pluiibus S.
Scnpiuise editumibus Grsece laiilum liuec legatur: tandem obseivavit in ediuone Onhodoxographonim
hanc opistolam exstare Graoce et Latine sciiplam ex veteri \ersione Lathia, et in lniguam Laiinam in
tomo VI Bihliothecac Grecse Fahncii, quae quidem omni.i maluriori consiiio traclanda erunt, ut venlas
orialur. Nam etiamsi hisce obsenatioiiibus perpensis exemplar Taurinensis Congregalionis S„ Pbihppi
Nerii reperissem confoime quoad subslanliam, cum tamen silmssel, nuin codex ille VaticanseBibliothecae
sit in membrana conscnptus necne, siluissel characteiiuii formam, et codicis an,iiem «'reiicuisset, mih;
visum hic luit utendum non esse huju^ce opens auctorilate, ad ostendendam doeuina; unitatem S. Eusebij
advcrsus Arianos in hac confessione a nobis edenda , neque eliam opporlunum edere ea nmnia , qua- inediia
repeita suht inhoc opere Fausiino atinbuio. Quanli sit facienda confessio fidei bujus nostri S. doctoris
Eusebii, leciorem reinmo ad pr.cfaiiuiiculam appositam ante textuin , et ad parva commentaiia super
ipsatn conlessionem lacla, in quibus ceita et evidentiora argumenta habeniur de veio auctore hujnsce
symboli, deque vera suaa fidei professione, el calholico dogniate, ita ut leclorem a consilio, et senlentia
mea discessurum non credo lnsce omnibus perpensis. Nam in illis jquam consona sit doctrina S. Eusehii
ille S. AlliaiiasiijAlexandriae,reliquorum sanctoium Patrum, probatum est. Quas veio pecuhares senienlias
protuleiit S. Eusebius et conformes sacrae Scriptura', autlquis Palubus, et concihis demonstralum in
illis fuit. Hisce sic editis habebit lector nova argumenta ad Anahorum hceresim confuianda, novas cir-
cuniitantias ad illuslrandam liistoriam iliius lemporh.
.
DISQXJISITIO PBJEVIA .
DE EUSERII VERCELLENSIS FIDEI EXPOSITIONE,
SEU DE AUCTOBEHUJUS SMIBOLI.
Acriler jam a multis clarissimis viris disputatum relatae a Tbeologis. Hos autem Palres a>la(eS. Atha-
fuit de symbolo Quicumque,aliis S. Alhanasio vindi- nasii, et S. Eusebii Verceliensis episcopi fuisse ne-
cantibus illud, aliis Auastasio Siilaitse , multis ab mo inliciatur : adeoque necesse non fuit omnesPa-
auctore Latiuo adornatum fuisse pugnantibus, non- tres, el scripta eorumillisobjicere, et nmiine for-
nullis a Gallico scriptore coiifectum conlendeiiiibus, san quaa in omnium ore versabantur, ut probeiur,
ex quibus Vigilium T.ipsilannm nmlii contendunt quse traditione dabantur, auctoritate Patrunl robo-
auctoiem, alii Vinceniium Lirinensem ; et suas sen- rata fuisse. Nam, eisiex his, quipro supra enanatis
tenlias fulciunt ostendendo in illo symholo damnatas Buetoribus pugnam, pauci sint, qui pro S. Eusebio
haereses Eutychelis, et Nestoiii posl ohitum S. Alha- Verceilensi scripserint, tet senlentiaih hanc tam-
nasii exorlas. Al quid inde si quis diceret sanclos Pa- quam communem/elulerinl :scimus tainen antiquis-
tres praeoccupasse, et pwcavisse has hsereses, ul siino lempore symbolum illudin EcclesiaVercellensi
jam observalum est ab hisioricis, pertes plures S". recilari consuevisse, et tradilionem illius Ecclesite
Patres anliquiores?TuncnuIIius momenli essehihae nos edocere hoc symholum Latine scriplum luisse
rationes Quod autem alicujus negolii a plurihus Alexandrise praesentibus SS. Atbanasio, el Asterio,
Theologis judicatum fuit, illhd esse dicam , quod et S. Eusebio laudalo, et -tum actis illic celebratis
aucloritaleiilius lymboli nequaqbam Lalini Usi sunX Laline jeddiiis ab epdemohlalis summo pontificiLi-
ad demonstraiidam adversUS Graecos selnsmaticos bevio. Omnesscriptores de Ecclcsia Veicelleiit.i ira-
originem iliam Spirilus sanclia Fiho, seu processio- dunl in ritu Eusebiano , el in Iioris canonicis anti-
nem, ut docent Tbeologi. Cui lationi facile quisquam quitir» praescriplam fuisserecit,ilionemhujuscesym-
opponere posset S. Basilium Magnum , ei Didynitim boli, et festum celebrari de sahelissima Tiiniiaie,
Alexandriiium hanc processionemagnovisse, ct lra> ex quorilU Alcuinus Flaccus tempore Caioli Magni,
dk!i6sef quorura auciorilaies eonlra Grsecos fueruht ul novif,iissaeerdoiiiju.s iraderel facileai meihodu»
957 DE TRINITATE CONFESSIO. 9o8
celebrandi sacrum, Missam de-sanctissiina Trinitale A emeudatis erroribus, ut quisque impolluto efinof-
in Ecclesia Vercellensi reeitari plunes consuetam, fenso pede eos iegere posset. In hac vero confessione
diebus dominicis praescripsit (ne dic.uh alium Alcui- de hujus nostrae carnis resiiireclione penracians
niimepiscopiimVercellensemhac ipsa tempesiaieEc- errorem Origenis circa corporum resurrectionem
clesiam illam adniinisirantem) donec facili modo corripit. Ergo nulli melius qu.nn S. Eusehio inbuen-
possent illi sceidotes iiovilii ediscere usum ahoium dum hoc synibolum crederem. Et hoc foisan illud
plunnioruin codicum. Cui opinioni roburquam ma- esse, ex quoeonflalum postei ioribus lempbrihus illud
ximum affert epistola synodica nnssj ah Athanasio vulgariier appellalum Qnicumque.
ad Aniiochenos, circa finem haic habens : Hmc qui- Si landem acta eju^dem S. Eusebii considerentur
dem nos ium quia nefus est qtdcqWamullia Nicmnum ab Ughello Ital. Sac. tom. IV, p. 759, edita, ipsamet
jonciliuin requtieie, aul conlenltosasseutenlias recipe- nos instruunt confessionem suam Liberio papae de-
te, luin vel ob pucem solum, et 4ie qui lecte senltnnt disse Romae, antequam Uer suum Yelcellas diiige-
pro icjeclis habeantur ad istum modum censuimus, et ret. Sanclus aulem Eiisebius athtela Chrisli data con-
eoium'COHFESSIONEM qualis fueril, nos, qui i eliclt su- fessione fidei sum, el posila Romm in sacio scihtio
mus Alexandtim , paucis indtcavimus ; idque tn com- valefaciensLiberio pdpm cum cmteris fianibus ilei aq-
muneuna cum rettqms comminislrissaciorum Aslerio B gressus est. Quae auiem omnia Consona videniur esse
el Eusebio. Nam reliqui ex nostiis quisquam ad suas eis, quae scripsilRufinushisl.i,cap.28, 29, 50, elc.
provincias abieiunt. Vos rursus in commune, ubi sole- Narrat enim Eusebium Ale\andriam perrexissfe cum
tis conventusageie, isla videbttispervuigan, epquc om- ahis confessorjbus fide inlegris ibique mitius cum
nes evocale.Mquum esl enim ut m eo toco primum lapsis egisse, et proeuraiionem Occidentis eidem
epistolarecitelur, eic. Ergo ex hac auctoiitate el con- delala, ut Asterio Orientis, addiiur sane in illo con-
fessione S. Eusehii etAsterii indicala Antiochenis ab cilii decteto etium de Spit iiu sancto plemor disputa-
Aih.inasio probatur,etsuuni symbolum cum epislola; lio, ul ejusdem substantim, ac deitalts, cujus Paler, el
Qiiajnam fuerunt illae confessiones, seu symbola Filius, eliam Spirilus sanctus crederelur (cap. 29,
nobis incompertum esl, num symbolum Qutcumque, p. 211), nec quidquam pwisus in Tiinitate, aul crea-
vel haec confessio, quain lypis mandamus. De primo tum, autittferius, posletiusvediceielur.Sed etde diffe^
eoriiendunl scriptores inter se, ut observalum supe- rentia substanttatum, el subsisteiiliarum seimo ejus
rius fuu. Altera vero, de qua quaeslionem institui- per scripluram molus esl. Gtmci ovaiag, el vrtoaruaetg
mus confesbio hsec esi, gnam sine auctoris nomine vocant, quidam elenim dicebanl substantiam, el sitb-
tribus in foiiis rnaximis conscripiam saeculo ix, ut sistentiam unum videii : et quwties subslantias non
chaiacleris forma nobis indicare videtuf, quae qui- C dicimusinDeo,neclies subsislcniiasdiceredebeamus ..
dem tnbus foiiis membranaceis inter alia, quse ad Sed, elde incarnalione Domini compteliensum esl,
monasterium SS. Michaelis et Januarii M. de Luce- quia eoipus quod susceperat Dominus, neque sine
dio -dicecesis Verceilensis perlinebani telaia sunt, sensu, neque sine anitiia suscephset Quibus omnibus
exscnbi curavimus. Parum qiiidem diiTeriiiit inier caute, moderateque composttisunusquisque ilinere suo
se symbolum Qukumque, et haec confessio, si de cum paceperrexiU Dehisce omnibusiiihacconfessione
styio Joquimur, iamen in multis sunt dissimilia, et pertractaliir. QuinimmoRufinus etEusebium eodem
hanc ahliquiorem illo crederem. Si vero considere- lib. cap 30, ciicumeunieni Oneniem , alque Iiali.ua
mus,hyposiasjsdogma eisdem Graaci.sverbisilhid ex- medici pariter, el sacerdotis fungeniem officio de>-
plical, quibus S. Aihanaîus in sua epistola synodiea scriblt,qui singulas quasqucEcciesias ibjuiaia infide-
j'am iaudata, adeoque oyoovatov,oOo-taj legunlur in lilale ad sanitalem t ecte fidei revocabal, maxime quod
hoc symbolo ad explicandam Filii, et Patris substan- Hilarium (Pictaviensem), quem dudnm cum cmleiis
tiam unam, eamdemque esse, el loquendo S. Eu>-e- Ephcophin exstlinmliusum esse memoiavimus,icgtes-
hius de hypostasibus 5n sua -confessionefacta m syn- sunt jam, el in Ildiia posilum hmc eadem erga inslau-
odo Aiexandiina, et rel.Ua in fineejusdem epistolae randas Ecclesias, fidemquepairum t epai andam repei tl
jam laudalae ad Antiochenos ait: Quantum atltnet ad v molieutem. En quomodo apud Ilaios et Galios
hypostases, faieor me gUoqueidem tenlhe, nequeinid dogma conlra Arianos diffusnm etpromulgatum fuit.
solum calculttm mcum addo, sed eiiam incarnaiionem Neque ciederem me deceptum dicentem hanc
Salvatoris noslri consenlio, eumwidelicet, cum Fthus confessionem, seu symholuni auclori Breviaiii fidei
Dciesset, hominemesse faclunv,efexceplo peccata om- notuni, quod Breviarium fidei adversus Arianos Bal-
nia, qum veleiis eitint nostrmliumanitatisassumpsjsse. lerini tratres Leonl I. S. P. in fide duorum codicum
Idque proul habet ephlolm argumentum meis sujfta- liibuendum volunt, etsi olim Sirmnndus , Gallan-
giis confirmo. dius, et iioniiulli alii mcerto auctori. Nam pluies
Qnid ergo clarius habere desiderarous, tum ex senientiae de verbo ad verbum liansciipiae legunlur
S. Athanasio, lum ex ipsomet S. Eusebio approbante in illo. Alcuinus veio Flaccus in suo lihro de fide
ea omnia, qure S. Aihanasius scripsit. Quinimnio ex Tiinilaiisad Carolum M.ignum, el in Quoosiionibus
S. Hieronymo edocti sumus S. Eusebiuiii Yercellen- ad Fiedegesiiim sparsim qu.edam retulit smeauclo-
sem anfistiiem Origenis commentarios in DavidiS ris 'lomine, nauca autem indieaia suntsuis in locms
lalinoi do Graco jn fcaununi transtulisses ejusque m sim nrpiisipr quara res poslulai,
m SANCTI EUSEBIl YERCELLENSIS 960
DE S. TRINITATE CONFESSIO.
I. Confitemur, et credimus sanctam, alque indivi- ,. Filius Deo Palri, quia non esse coepil aliquando, nec
duam Trinitatem Palrem, el Filium, et Spiritum desiit Filiusuniuscum Patre substanlisecredilur,
sanctuin unum Dominum naturaliler esseunius sub- sic quod n el homousionPalri dicitur, hoc esl ejus-
Mantise,unius naturse, unius quoqueniajeslatis, alque dem cum Patie subslantiaciOMoenimGraece11unutn,
virlulis; el Palrem quidem non factum, non crea- USIA.vero subsianha dicilur, quod utrumque con-
Imn, non genilum profucmur. Ipseenim a nullo ori- „ junetum sonat unam suhstantiam. Non eniin denilnlo,
ginem duxit, ex quo el Filius nativitatem, et Spiritus neqne dc alia substantia, sed dc Palris uteio, id est,
sanctus processionem accepil. Fons ergo, el origo de Subslantia ejusdem Filius genilus, vel naluroe
ipse est totius Divinitalis, ipse quoque Pater essenlise credendus esl.
suae, qui de ineffabili subslantia filium inelTabiliter III. Sempiternus ei goPaler, sempiternus et Filius;
genuil, nec tamen aliud , quam quod ipse esl, ge- quod si Pater semper fuit, semper habuit Filium, cui
nuit; Deus Deum, lux iucem. P.iler essel, et ob hoc Filium de Palre hatum sine
II. Ab ipso eigo est omnis pateinilas in ccelo, et inilio confnemur. Nec eumdem Filium Dei pro eo,
in tcrra. Filium quoque de suhstanlia Palris sine ini- quod de Palie sit genilus c dissectaenaturae a por-
lio ante saecula natum, nec lanien factum esse falc- liunculam noihinanius. Sedpeifcctum Patrem, per-
mur. Quia nec Pater sine Filio, nec Filius aliquando ;g fectum Filium sine diminulione, sine dissectione ge-
exsiilit sine Patre, ct tamen non sicufFilius de Patre, iiuisse asserimus, quia solius divinilalis eslinoequalem
iia Pater de Filio, quia non Pater a Filio, sed Filius Filium non hahere. Hic etiam Filius Dei natura est
a Palre generalionem accepit. Filius ergo Deus de Filius, e non adoplione, quem Deus Paler nec vo-
Palre. Pater auiem Deus, sed non de Filio. Pater luntate, nec necessitate genuisse credendus est, quia
quidem Filii, non Deus dc Filio. llle autem Filius nnlla in Deo necessiias c.ipil, f nec volunlas sapien-
Patiis, el Deus de Palre, aequalis tamen per omnia liam praevenil.
n To byoovaiovsignificat Filium non solum simi- Alcuinus Flaccus lib. i de Fide S. Ti init. n 5, cap. 15,
lem esse Patri, sed ej'usdemomnino cuni ilio nalur.r, pag. 717edit. Andrea»Qiiercetani,sednon intei Pairem,
et essenliae, adeoque hic piofligatur Ariana hseresis, el Fihum MVISIO, vel scissio, auia aller in allero est.
quaiii S. Alhanasius in omnibus suis openbus, et in S. Justinus martyr, Dialogo contra Triphonem
sui exsilio detestatus est, ut probaret cum Nicenae Judaeum, num. 70 : Quale est,quod in nobts fteti vtde-
synodi patribus verainconsubstantialiiaicm FiIiiDci,de mus; ahquem etiiin seimonem pioferenles , seimonem
qua fide Patrum hujus saerosanctse synodi hisloriam gignimus, nec lamen cum ABSCISSIOISE : ita ui sermo
scripsit idem sanctus doctor Alhanasius, ul videre est ille, qui in nobis esl, dum eum profeiitnus, imminuaiur.
pag. il5 suorum operum. Quale est eliam quodvidemusex igne alttim tgnem nasci
b Plurcs numeto, qui Arimini, aut Nicemadfucrunl non immitiutoeo ex quo isle accensus esl; et qui ex eo
sub aiictoritale vestri nominis ad Usiaettcenliam siint accensusest, exstal ipse, el appatet, nec eum imminuit,
coacti, quod veibum a vobis quondam conlra Ai ioma- ex qtio accensusest. Testis milii eiil VEBBUM SAPIENTLE,
nitai um hmiesim invenluma nobis sempei sUncle,fide- ijjse esse Oeus ex Putre universorum genilus, qui et
lilerque sumplum est. Ita Palres concilii Parisiensis verbutn, el saptcnlia,'et viitus, el gloiia est Salvalatis,
anno 564 celebrati, ul inter fragmenla S. Hilarii a Sabellh lucresim profligalur hic S. Eusebius, ut
Piciaviensis legitur loni. II, pag. 555. eliam m openbus S. Hilarii, frag. xi, seu de fide ca-
Inleiea legalos Anminensis conciliiex paile noslro- tholica cxposita apud Larissam civitalem ab episcopis
rum compeilit Impetalor unhi hmielicotum commu- Gallicanis ad Onentales episcopos, n. 2 : JVam no-
nioni. eisdemqueconsciiplum ab improbis fidemliadil- P' MOOSION seimonem ad veiam, et leghimam ex Deo
veibis fallenhbus involittam, qum calhoticamdisctpli- Palre uingenili Deinalivitatemsumus amplexi deteslan-
mm pcrfidia lalenle loquetelur. Nam usim veibum tes secundum Sabellii blasphemius ipsam unionem,
lamquam ambiguum,el lemerea Puh ibus usin palutn, nequeAUQUAM PABTEM Palris esseFilium inlelligentes:
neque ex auctorilale sciiplurarum ptofeclumsub specte sed ex loto, atciue perfeclo itinascibili Deo totum per-
falsm lalionis adhtbebat, ne unius cumPalre subslanlim fecluin uiiigenituinDeumnatum, nniusa nobistdcnco,
Filius credeielur, eadem ftdes similem Patti Ftlium vel usim, vel subslantimcinn Deo Palie confessum,nec
fatebalur : seckinteriusaderat fraus parala, ut esset si- ctealuiapolius, aut ADOPTIO, aul appellalio vtdeielur.
inilis, tiou esset mqualis. Ita Siilpilius Sevcrus in sua e llic lefelht Arianorum haeresiin, de qua Hilarius
Historia sacra , lib. n, cap. A7>,apud Gallandium, lib. M de Trinilale, n. 26, contra hanc sic scripsil:
Bibliotheca PP. lom. VIII, pag. 389. Quamquamtgtlur sola simplex confessio nalutm no-
En ergo sancti Eusebii sensus adeo clanor conlia mina ostendat, ul de quo dicium est HIGEST riLius
hoc edictiim, luijus synodi ne fraudi palrocinarelur, MEUS,ad quem diclum est Palei meus hoc sinl quod
elwsia unum, et omousion, idest eadem substantia, nuncupanlur, tamen ne aul adoplionis in Filto nomen
Latinescribeiido^GraJcas voeesadhibelnostersanctus sit, aut honoiis in Pali e vtdeamus,qucepropi ielates per
doclor, ui cl.nius se explicet, jnxta moies suorum Filium ad Filii nomen adjeclmsiiil. Et idem doctor
tempoium, quod et fecil S. Hilarius ejus discipulus conlra Constaniinuni imp. n. 9 : Clamal tlle : llic cst
lib. i de FideTiinitalis, n. 12, Ftltus meus dtleclus, etc, e/ iu decenih non esse Ft-
c De hac naliirae disseclione nemo ante Tatianum littni, neque esse Paliem, sed adoptionts externas nun-
oral. contra Graecos hanc e\plicavil impossibilem cupaliones.
esse hoc modo : Natus est aulem per coinmunicatio-D f Non esset summum bonum Deus si aliquo indi-
nem, non per abscissionem,el hic prosequitur S. Jus- geret. Neque esset aelernus Deus, nec immensus,
tinus contra Triplionem : Filius proprie ideo genilus , neque principium, vel origo omnium honorum csset,
dicilur, qui Pairem habel}qni eum qenuiU El bequilur si aiiquo indigerct. \el si volwntas'sapietttiampiatve-
961 DC TRINITATE CONFESSIO. 962
IV. Sanclum quoque Spiritum , quem tcrliam in A\ sonanim nomjnibus, Pater ad Filiuni, FiliusadPa-
Tiinitate personam unum, atque aequaleni cum Dco trem, Spiritus sanctus ad ulrosque refcrtur, quse
Tatic, ctFilio crediinusesse Deum unitis subslantiae, cum relativc tres personse dicanlur, una lamen na-
unius naturae, non lanien genitum, vcl crealum, sed lura, id est subslaniia creditur. Nec sicul tres per-
ab utroque piocedenlem amborum esse Spiritum. sonas, ita tres substantias praedicamus, sed unam
Ilic eliam Spiritus sanctus, nec ingenitus, nec geni- substantiam, tres autem personas f.
lus credilur. Ne si ingeniturri dixerimus, duos patres VI. Quod enim Pater esl non a se, sed ad Patrem
dicamus,aul si genilum, duos filios praedicare mon- est. Sinnliier, et Spiritus sanctus non a se, sed ad
stremus._Quod tamen nec Palris lantum , nec Filii Palrenf el Filium relative referlur in eo, quod Patris
tanlum, sed simul Palris, el Filii Spiritus dicilur. et Filii Spirilus praedicatur. Iiem cum dicimus Deus
Nec enim de Palre procedit in Filium, vel de Filio a non ad aliquid dieilur, sicut Pater ad Filium, vel
piocedit ad sanctificandamcreaturam, sed simul ab Filius ad Patrem, vel Spiritus sanclus ad Palrem, et
utiisque processisse monsiratur, quia charilas, sive Filium, sed ad se specialiter dicilur Deus. Nam etsi
sanciitas amhorumesse agnoscitur. Hic igitur Spiritus de singuhs personis inlerrogaremur, Deum necesse
sanclus h missus ab utrisque, sicut Filius a Patre est, fateamur. Deus ergo Paler, Deus Filius, Deus
creditur, sed niinor Patre, et Filio non habelur c, R B Spiritus sanclus, e singulariter dicitur , non lamen
sicut, el Filiunj propter assumptam carnem mino- tres Dei, sed unus est Deus.
rem d Palre et Spirilu sanclo esse testamur. YII. Item, et Pater omnipotens, et Filius omnipo-
. V. Hsecest sancta Trinitas, ut ferl credi relata tens, el Spiritus sanctus omnipolens singulariler di-
narralio, quse non triplex, sed seternilas et dici, et cuntur, nec lamen tres omnipolentes, sed unus om-
credi potesf. Nec recte dici debel ut in uno Deo sit nipolens. Sicut, elunum lumen h unumque princi-
Trinilas, sed unus Deus Trinilas e in relalivis per- pium praedicatur. Singulariler ergo ul unaquacqtie
tiiiel, adeoque recte dicilur summumbonum ,fdns, et Quinimmonemo, ut sciamus, lioc dogma nobis reli-
Ongo omnium rerum, qui fecilmundumet omnia,qum quit d
simillimis verbis eonscripium.
in eo sunt; hic cceliel tenm cumsit Dominus , non in Nos enim calholici DominumDeum nostrum Je-
manulaclistempltshabital, necmanibushumanis coli- sum Chiislum, et minoremdtcimus Palie, el mquatem.
lin,-non tndigens atiquo cumipse del ommbusvilam, Minorem propler humanitatemassumplam,quia cumin
et tnsptralionem,et omnia (AcU,xvn, 21, 25). foi ma Dei esset, foimam servi induete dtgnalus{est.
a Alcuinus Flaccus sic hahet de Triml. hb. 1, /Eqttaletn vero dicimus pioplet dettalem perpeluam.
cap. 15 : Spirilits siquidemsanctus nec ihqenitus, uec Ii.i auctor Breviani fidei advcrsus Arianos apud
genilus altcubi dtcilui, ne si ingenitus dicetelut sicut Sirniund. edit. Yenet. tom. II, pag. 195. Et paulo
Patei, duo Palres in saiicta Tiinttale inlelligeientur. post ait : CuninusquumomninoDeus tntiior esse lega-
St genitus dtceietur sicul Fthus, duo ibidem Fihi in lui, ntsi ul diclum esl piopler dhpensalionem catnis
eadetnmslimarentuiesse sancia Tiimlale, sed tatitum- „_ assumptai, in qua 11011 solumab angelts mtnoralus est,
d
'J
modopiocedcrede Palre el Ftlio, salva fide, dicendus. sed el mahe suajunioi invenilur, stculjamdiximus.
Qut lameiinon de Palre proceditin Fthum, et de Fiho e AlcninusFlaccus lib. 1de Fide Tnniiatis cap. 4,
procedit ad sancliftcandamrct eatuiam, sicul quidam pag. 710, ait: Qumdamde Deosubsiantiahtei dicuntur,
male tnlelligenlesctedendumessepulabant, sed de uh 0- ul esl Deus magnus omnipoleiib,quidquul ad se dicilur
qttcptocedil,quiaPaterlalemgenutlFitium, ui quemad- idetn substantiamDivimtalts. Qumdamilaque lelattve
modumdese,iladeillo quoquepioccdalSphilussanctus. dicuntur, ul Patet ad Fihumrel Fthus ad Patrem, et
i> Si foile dtcil ahquis : Ideo minoi esl quta missus Sphitus sanclus telative acl Palrent, et Filium, ad se
legitur, et quid dicltaus est cum legit in Isaia ptophela atttcm sive Pater, sive Ftlius, sive Spiiuus sanclus
ex persona Chnsli dicenlis : Donnnus inisit me, et Deus dtcitur. Itaque Paler, eo quo Deus est, hoc ipso
Spiritus ejus;,e( alibi : Spirilus Dominus super subslanlta est, qma ejusdem subslanltmFtlius, pi ocul
me Quomodoetgo minor aedendus esl qtti eliam dubio, el Filtus Deus, Spn iius sanclus Dens. At vei0
Deus, qui sicul ipsc mquahs est Patri. Ita auct. Brev. Deus, eo qnod Paler est tetative dicitur, qttia non sub-
fideiadveisus Arianos. Sirin. pag. 231. B.|C. stantimnomen, sed tefeitur ad"Filium. Non sic dici-
c Evideiilissimum esl ex hisloricis omnihus Soci- musFihum Paiiein essequomododicimusFiliumDeitin
nianos , Macedonianos, atque Arianos , Spiritum esse, nec ila dtcimus Paliem Fihum esse, sicul dictmus
sanclum nullum esse praeler charismalum munera, Deum esse, quia Deus subslantialilet dicttur Paler, el
quodfalsum eorum dogma, tamquam conlrarium sa- Fihus, el Spnitus sanclus telattve dtcunlur. Ptorsus,
ciae Scripturae et sanctorum Palrum teslinioniis ' elSpiiitus sanclusteialivedicilur adPaliem el Filium,
Faires concilii Nicaeni, el Alexandrini ostenderunt,- sed non eodemmodo quo inter se Paler el Filius.
tuni Malih. xwiu, 19, et hislona AnaniaeAct. v, cum D 1 f Ciedanlur eigo tres personm,sed nonlies substan-
Pauh veibis IIa?br. m, I ad Corinlliios 111,ut onntta- tim~;ttes propiieiates, sed non ties poteslales. Brev.
mus Yeleris Testamenli auctoi itates pluribns in locis hd. adv. Arian. Sirm. lom. I, pag. 225.
xelatas a sanctis Palribus, et concilns , ul probaient s Nam si Ecclesiam calholicam inteirogas de Palie
et exislenliam S. Spirilus , divinilatem , et eamdern quid sit, dtcit Deum, sed et Ftlium dtcit Deum, sed ct
cum Patre, etFilio dignitatematque majestatem. Hoc1 Spiritum sanctum dtcit Deum, et tamention dicil tres
dogmaillud esl, quod Rufinus memorat in sua hislo- Deos. Ibidem, et apudGalland. Bibl. PP. tom. VIII,
ria iuisse a concilio Alexandrino definitum (Htst. pag. 592, quaest. 19.
eccl. hb. 1, cap. 29 , pag. 211). Addilur, ail, sune int 1 D. Numquid ahud lumen est Pater, el aliud Fi-
illo concihi decrelo citam de Spintu sancto plenior lius ? R. Nequaquamaliud , sed unum lumen esl Pa-
dtsputalio, ut ejusdem substanlim, ac dettulh , cujuss (ei , e( Fihus sicut una subslantta. ldeo tecte dicitur-
Patet, el Filius etiam Spintus sancluscredeielur, prce- lumen de lumitte , sicut Deusde Deo, sicul unus Deus
ierente S. Asterio procuratore Orienlis, et S. Eusebio> est Paler, et Fthus, ila unum lumen est. Ita Alcuinus
Occidentis Ecclesiae, quoeaulem omnia plane discu-- Flac. ad Fredegisum de Trinil. q. 19, p. 764. Quem-
liuntur in Breviano fidei adversus Arianos (Bibl. admodum enim ex una face mulli ignes accendunlur,
Pcit. Galland. lom. VIII, pag. 592 el seq.) , adeoque e tiec lumen piimm facis ob plures accensas faces lux
quse in praefatioiie nolavimus hic clarius probanlur. imminuitur; sic veibum ex Patfis potentia prodiens
9CS SANCTI EUSEBH VERCELLENSIS 9^1
perôna plenns Deus, et toloe tres personae unus 1A igitur in personarum disfjnftione agnoseimus , uni-
Deus confitetur, et crediluruna illis non divisa, atque taiem propter naturam vel suhstantiam piofitemur.
oequalis majestas, deitas, atque potestas, nec mino- Tria ergo isia unum siinl natura scilicet, non pey-
ralur a in singulis, nec augetur in tribus. sona, nec tamen ties istae personae sepirabiles exi-
VIII. Quia nec aliquid abest cum unaquaeque per- stimaiidse sunt, cum e nullaante aliam , nulla post
sona Deus singulariter dicitur, nec amplius ^ cum aliam , niilla sine alia veljexstilisse, vel quidpiam
tola> tres persona; unusDeus enunliaiur. Hsec ergo operasse ahquando credatur. Inseparabiles enim in-
sincia Trmitas, quse unus est, el verus Deus non veniunluretineo, quodsunl, et in co quod faciuntf;
recedit a numero , nec capitur numero c. In rela- ila mter generaniem Pairem, et generatum Fi-
tione enim personarum numerus cemilur. In divini- liuni vel procedentem Sp<riium sanclum nullum
tatis vero substantia quid innunieralum sit, non fuisse credimus temporis intervailum, quo aut geni-
comprehendiiur. Ergo hoe sohim numeium insinuat, lor genitum abquando pracederel, aut genitus geni-
qtiod ab iinicem sunt, et in hoc sohiin numero catori deesset, aui procedens Spirilus Patii, vel Fiho
lent, quod ad se sunta. Nam ila huic sanclae Trini- posierioi appareret. Obhoc ergo inseparahilis et in-
tati unum naturale convenit nomen , ut in Iribus confusa hsec Tnnilas a nobis et prsedicalur , ei cre-
personis non possit esse plurale. Ob boc secundum B 1 ditur. Ties igilur islse personse dicuulur juxla quod
illudin sacris lilleris dicitur Dominus, Dominus tio- maj'ores definiunt, ul cognoscautur, non ut separen-
slei , et magna virlus ejtts, et sapiettlim ejus tton est.. lur. Nam si atlendamus illud , quod Scriptura sacra
numeius (Psat. CXLVI,'5).Nec quia lies has personas dicitde sipieniia: splendoresl lucis miernm(Sap.\'i\,
esse dicimus unum Deum , eiimdem esse Filium , "26 ; Heb. i, 3), sicut spiendorem « luci videmus in-
quem Pairem , aut eumdem , quod Spiritus sanetus separabihter inhaerere, sic confiiemur Filium a Pa-
esl, Patrem, vel Filium dicere poteritnus. tre separari non posse. Tres ergo illas unius, alque
IX. Non enim ipse est Paler, qui Filius, necFilius inseparabihs nalurse personas sicut non confundi-
ipse , qui Pater, nee Spiriius sanctus ipse , qui est mus , ila separabiles nullalenus praedicamus. Quan-
êl Pater, vel Filius, cum tamen ipse sit Pater, quod doquidem ila nohis hoc dignata est ipsa Trinilas
Filius, ipse sit Filius, quod Pater, ipse Spirilus evidcnter oslendere, cum etiam in his nominibus
sanctus, quod est Paier, el Filius, id esl nalura unus quibus voluit singillalim personas agnosci, uuam si-
Deus. Cum enim dicimus non Ipsum esse Patiem ne alia non perroitlat inlelligi, nec Paler absque
quem Filium, ad personarum dislinctionem referlur. Filio agnoscittir, nec sine Patre Filius iovenitur.
X. Cuni aulem dieimus ipsum esse Patrem, quod Relatio quippe ipsa vocahuli personas separari ve-
Fihum, ipsum Fjlium rquothPatrem , ipsum Spiri- '^ tat, quas eliam dum non simul nominat, siniul insi-
lum sanctiim , qund Patrem et Filium, adnaturam, nuat. Nemo autem audire potest unumquodque isto-
qua Dcus esl, vel subslantiam pertinere monslratur. rum nominum , in quo non intelligere cogalur , et
Quoad substantiam unum sunt, personas enim di- alterum.
stiiiguimus, non Deitatem sepaiamus. Trinitalem XI. Cum igitur bsec tria sint unum, et unum tria,
c jQuicquid ergo ad se ipsum dicitur Deus, et de
qeniloiem vetbi expertem non fecit. Sieut Talianus
As^yrius contia Graec,or.it.n. 5, apud Galland. Bibl. singulis personis dicilur Paue , el Fiho , ei Spiritu
PP. to;n. I, pag. 6<ii , sed et Justinus mariyr hoc sanclo, et siniul de ipsa Tnniiate non pinrahter, sed
facis exemplo utiuir, nt explicet seieinain gencraiio- sui«?ulariter dicendum esl. Alcuinus de fide cap. 8 ,
nem, in qua Deus lotam suam Filio subslanti.im p. 712 : ldsemel esl ullres personas, el unum Deuminiellt-
communicavit Dialog. n. 128, ui ohservelur a nobis gas. Non dicunt, ne singulantatem ciedas ; non
aelernam generaMonem, et processioiiem a tempma- bis, ne Sphilum sanctum excludas ; non SanctiDomini
ria progressione dijudican et sic : Illam autcm vir- S.ihaoih, ne ires Deosmoie genlihum faieaiis. Sed di-
tulem quam, el Denm sermo piopheltcus , ul mullhsi- cunt Sanclus, Sanctus, Sanctus, Dommus Deus Sa-
milittr detnonstraium est , et angelum vocat, non solo baolh * (Isai. \i, 5).
nomine, ul*LUCEM SOLIS,numerari, sedct numeioalmd Ubt enimunus Deus creditur, ibi minor, et major
quid esse eltam supia breviler disseiui ( ut observa- excludilnr. Nescit emtn numeium uniias, et gradum
lum fuit superius col. 959, nuni. 2) cum virlulem il- 11011admitnt mqualitas. Btev. Dd. advers. Ar. Sir-
lani, exPatre umtam dicetem, vnlnte, el volunlale ip- mund. pag. 215.
c Alcuinus Flaccus iib. l, cap. 4, p. 617 : Scthisil
sius, non veio pei ABSCISSIONJSM quasiPaltis svbslaitlia
divideielui ; quemadmotum cmleia omnia, qum dtvi- lolum illud capul, quo piobat S. Tiiniialem nonesse
dnntur, el scinduntur non eadein suni, ac antequam sepatabtlem in tiatuta, nec in peisonis.
scindereiUtn Apud Galland. Bibl. PP. p. 580, lom. I. i Sed adhnc forle dtcis, sicut habei cainalis inteUec-
a Apud hominesideo minorem filium generat pater, tus inler gignentemPati em, et genitttmFihum non po-'
quia, ei ipse minor esl, genetalur aPatre; tdcnco cres- D (uisse fieri tiisi, ut aliquod fuissel spatium. Spattum
cenie fiho paler senescil, et moiienle palie filius horm jaciunt hoim, hormiempus designant, ac st tem-
succedere compiobatur , el nteiioi, ac potenlior palre pus anteponis Filto non omnia per ipsum facta fateiis.
nonnumquam efficitm. Apud Dettmveto non ita est, Brev.- fid. adv. Ar. Sirmund. pag. 224. Et paulo
quia ubi crescere , vel senescere divtnitas non liabel, post Sic eigo fttil Paler sine Fiho, sicut tu dicis fttit
hoc est dtgnum ul Ftlium dileclio habeat mqualem. sine virlule, juit sine «npienlia, fuit sine vita, fmtsine
Brev. fid adv. Ar.Galland. ul sup. pag. 688. verilate.Sedaniasinehis numquamfuisse:Patei cieden-
b Supple adesl. dus esl, lioc convenitsaluii lum, ul juxtu fidem catho-
* ATumei licainconsempilernumPalri,etmquatemFihumfateaiis.
s Hic videlur S. Ilil. Pict. Jib, vn, de Tnn. n. 29,
o ahud esseidem est ao, JRa/iis ahum esse, ul
patet ev coiiseguentibuSjquiaillumaon discermtsubstan- hsecsumpsisse, etsi aliomodo, e! similiiudme mms
lia. sed Untumsuhsistentia, seu persona \ utaltir.utinlib. M.num. 12, dc tumine,sett lamphde.
deS DE TRINITATE CONFESSIG. 9fi6
esl lamen unieuique personaemanens spaproprielas. A denda est, quia insepnrahilia sunl opera Triniiaiis.
Pater enim aelernilaleni habet sine nalivitate , Ftlius Solus lamen Filius formani accepit in singnlaritaie
nativitatem cum aeterniiate , Spirilus vero Sanctus personae, non in uniiate Divinaenaiurae. In ld quod
processiojigm sine nativitale cnm seiernilale. De his est propnum Fihi, non quod commune Trinilali,
liibus personis-solam Filii personam pro liberatione quae forma illa ad unitatem peisona 1 quuiem allata
humaiii generis homipem verum sine peccato a de esl, adeo ui Filius Dei, et Fihus honiinis unus sil
sancta el immaculala Maria Yirgine cred'mus as- Chrisiiis, id estChii\-tus in Jiis duabns naiuris tiibus
sumpsisse , de qua novo ordine , novaque natiyitnle cxsiat suhsianliis vefbi,quod ad ôjms Dei essentiam
esl genitus, quia intacta Yirginilas virilem eoitum leferendum est, ôrporis et animae, quod ad verum
nescivit, el fecunda per Spiritum sanctum cainis honiinem periinei. Oabet igitur in se geminam sub-
maleriam minislravit. Qui partus Virginis nec ra- Stanti.im divinilatis-suse et humanitaiis nostrae. Ilic
lione colligitur , nec exemplo monstratur. Quod si etiam per hoc, <quodde Deo Patre sine vilio prodnt
ralione colligitur, non est mirabile. Si exemplo mon- natus tantum. Nam neque faclus, neque praedeslina-
stratur, non est singnlare. Nec tamen Spiritijs sanctus accipitur.
lus Pater esse credendus est Filii pro eo , quod Ma- XIV. Per hoc lamen , jjuod de Maria Virgine na-
ria eodein Spirilu sancto obumbrata coiicepilb, ne B lus esl, ei prspdesjjnatus esse credendus est..Ambsc
Patres Filii videamur asserere , qtiod nefas est dici. timen in illo gener.itiones mirabiies, quia, et de Pa-
Iu quo mirabiii conceplu aedificanie sibi Sapientia Ire anle saeeula sine maire geniius, et in fine ssecu-
< domumj Verbumcaro faclitm est, et habitavtt in nobis lorum dematre sine patre estêneralus. Quod lamen
(Joan. i,W). Nec l.imen verbum ipsum in carne sccundum quod est Deus creavit Mariam, seuiiulum
conversum, atqne mutatum est, ut desisteret esse quod homo est crealus ex Maria, ipse Pater Mariae
Deus, quod homoesse voluisset. Sed ila Veibum caio malris suae, et Filius.
faclum est, ut non tanlum ibi sit \erbtim Dei, et ho- XV. Item per lioc qtiod Deus esl, aequalis est
ininis caro, sed eliam rationalis hominis anima, ai- Palri, per hoc quod homo, minor est Patre. Itcm
que hoc tolum , et Deus dicatur propter Deum , et et major, el minor esse crcdendus est. In forma
homo propter hominem. In quo Dci Filio duas cre- enim Dei etiam ipse Filius a se ipso major estprop-
dimus essenatuias , unam Dhinitatis , alteram hu- ter humaniiaiem assumptam. Quia Divinitas major
nianitatis. Cil. In forma antem hominls etiam ipse Filius se
XII. Quas ila in se una Christi persona univit, ut ipso major cst ad humanitateni, quoeminor divinitate
nec Divinitas ab humanitate, nec humaimas a Di\i- accipitur, Ita secundum divimlatem.quae sequalisest
nitatc possit jiiiquando sejungi. Ujide perfectus C Patri, ipse, et Pater major esl homine, quem sola
Deus, perfectus Homo in unitate personse, unus est Filii persona assumpsil. Item in eo, quod quseri po-
Christus. Nec lamen quia duas diximus in Fiho Dei ttst, Filius sic aeqnahs, et minoi esie cieditur. Re-
esse naluraSj duas causabimusjn eo esse personas, spondeamns secundum foimam Dei seivi (Phihp. n, 7)
ne Trinitati^ quod absit, accedere videalur quaterniias. minor et Palre et Spiritu sancto. Quia nec Spiiilus
Xlil Deus enim verbum non accepit personam Sanclus dicitur Pater °. Sed «olaFiJii persona sus-
hominis, sed naluram , et in aelernam personam Di- cepit carnem, per quam minor esse creditur illis
vinitatis temporalem accepit substantiam carnis. peisonis jiuabus. Item hic Fihus a DeoPatre.et
Iteni cum unius suhstanliae credimus esse Patrem , Spiritu sancio insepardhililerdiscreiuscredilur esse
et Filium, et Spintum sanetum, non lamcn dicimus, peisojia ab honiine assumpto ex Maria. Ilem rum m
ut hujus Trinilalis uniiaiem Maria Yirgo genuerit, homine una exslai persopa ~~,cum Palre vero , et
sed lanlummodo Filium, qui solusnaturam nostram Spiritu sancto natura Divimtatis suae substantia,
in uniiale suse personae assumpsit. lucarnationem missus lamen Filius non solum a Patre, sed a Spi-
quoque hujus Fjlu Dei tota Trinitas operasse cre- ritu Sanclo « missus esse credendus esi. In eo,
a S. Hilanus boc argurnentum in iraplatu psalai. X)
gelista confiimat omnia a Filio esse creala... Cum tatn
cxxxvin, per toiuro diserte pertractat, et m hbro x, prmsenlibus,quamprmteihh lestimonhs,qiim de Sciip-
n. 17, de Tiinitate. Quse quidein respondeijteis quoe tttris sanclts proslulala sunt,Dens esse Fihtis demon-
definiti fueruniin concilioAlexandiino, propterquse stietui ,miroi cur forte cum ahqui MINOBEM dicendo
S. Eusebius se subsci ibens epistolae synoditse ad blasphemarenon metuunt, cum nusquam omnino Deus
Anuocbenos missse a S. Athanasio sciibit: jSed etiam minoi esse legatui .Breviarium fidei adveisus Arianos.
incatnaiwnem Salvatons noslri consensio. e Supple nec assumpsit carnem.
b S. HilarjusdeTrin. hb. x , n. i$ : Virao enim f Scihcet persona discreia abhomiiie, seu huma-
nonnisi exsno sanclo Spirilugenuil, quod genuil. nitale assumpta ex Maua. Namque posmt semper
c Ac Vetbuin caro (actum, aut aiiud esse,cjuam tto- kominem pro hunianilate quoiiescumque id jiominis
slrm carnis DeusJMI o fnctus esset. S. HiI.iriusdeTrin. usurpavjt, .utvidere est pluribus in locis , adeoqne
hb. \i, n. 1<5. et in Iibro de Synodis, seu de Fide hic solummodo hoc aonoiari ab omnibus opto , ne
Orient. iinaihema n 11, pag. 384. sim, qiiam res postulat.
d Hac carne major est Palre : mqualis verfio,mqjor longior
s Quod de cwlo descendit, concepimde Spiritu ori-
cai ne, aquulis ei, per quem fecil nos, major eo qui ginis causa est. Non enitn corpori Maria originem de-
faclus est propter nos. Nam qnod Deussit Fthus, hcet dit : licet ad incrementa, parlumque corpoiis omne
mulla lestimonia superius posita evidenter peidoceant, quod sexus sui est nalurale contulerit. Quod vero ho-
tamen adhuc pauca credidi subjungenda. In Genesi minis Fihus est, susceptm tn Viigine earnis est parius.
ictiptum est : Creaut Deus cceHiin.... el utique Evun • Quod autemin cmlh, elnulumsemper manentis potes-
967 SANCTIEUSEBH VERCELLENSIS DE TRINITATE CONFESSIO. 968
quod ipse per Prophetam dicit: Et nunc Dominus'/} A finem sseculorum Judex omnium vivorum et mor-
inisilme, et spiiilus ejus (Isai. XLVIH,16). A se ipso luorum.
quoque nnssus accipilur a pro eo, quod sine para- XVII. Inde cum sanctis omnibus veniet ad facien-
bolis, non solum voluntas, sed cloperalio totius tri- dum judicium, reddere unicuique mercedem pro-
nitatis agnoscitur. Hic enim qui ante saecula unige- prie debilam , prout quisque gesserit in coipore posi-
nitus est vocalus spiritualiter, primogenilus esl faclus, sive bonum, sive malum (I Cor. v, 10).
tus. Unigenilus propier Divinitalis subslantiam. Pri- Eeclesiam sanctam calholicam pretio sui sanguinis
mogenitus propter assumptse carnis naluram, in qua comparalam cum eo credimus in perpeluum regna-
suscepti hominis formajuxtaevangelicam verilatem turam. Intra cujus gremium conslituli unum baplis-
b sine peccato conceptus, sine peccato natus,sine ma credimus; et confitemur in remissione omnium
peccato morluus creditur, qui solus pro nobis pecca- peccatornm. Sub qua fide, et resurrectione morluo-
tor est factus, id esl sacrificium pro peccatis nostris. rum veraciler eredimus, et fuluri saeculi gaudia cx-
Et lamen passionem ipsam, salva Divinitale sua pro spectamus.
delictis nostris suslinuit, mortique judicatus, et Hoc tantum nobis orandunTest, et pelendum ut
cruci veram carnis mortem excepit. Tertia quoque cum peraclo, finitoque judicio tradiderit Filius re-
die virtute propria suscitatus de sepulcro sur- B ] gnum Deo el Palri, parlicipes nos efficiat regni sui,
rexii. ut qui per hanc fidem illi inhaeremus cum illo sine
XVI. Hoc ergo exemplo capilis nostri confitemur fine regnemus.
veram fieri resurrectionem carnis omnium morluo- Haeca est confessionis noslrse fides exposita , per
rum. Nec in aeria, vel qualibet alia carne c, ut quam haereticoium dogma perimitur, per quam fi-
quidam delirant resurrecturos vos credimus, sed in delium corda mundantur, per quam etiam ad Deum
isla, qua vivimus, consistimus el movemus. Peracto gloriose acceditur, cujus sacrosancto sapore sub tri-
hujus sanctae resurrectionis exemplo idem Dominus duano dierum jejunio continua relationum collalione
noster, atque Salvator paternam ascendendo sedem ructantes ad ea, quse subnixa sunt sequenti die ex-
repetivit, de qua numquam per divinitatem disces- ponenda transivimus.
sit. IUuc ad dexleram Patris sedens exspectatus in
las est, qum initiala, conditaque per se carne, non se fuerunl Bardesanus Syrus, et alii plures, contra
ex infimialis sumvirlute intia legionem definiti corpo- quos Patres Aquileienses in symbolo aposlolico ad-
ris coaictavit. S. Hil. de Trin. hb. x, n 16, p. 331. diderunt ad illuni articulum carnis resurrectionem
a Sed foite dicit aliquis :Ideo minor est, quia mhsus pronomen hujus, ul docet Rufinus hh. i Invectiv.
legitur. Et quid diclurus eslcum iegit lsaiatu pioplie- in S. Hierouym. num. 4 : Sacia aquileiensis Eccte'sia
tam ex peisona Chtisli dicentem: Dominus misil me, Dei spnitu fuluras adversumnos calumnias prmvidenle
et Spirilus ejus... Credendumesl milli, qui ubique Q | ubi traditcatnis t esuit eclionem,addil uniuspronominis
esse dignoscitur. Brev. iid. adv. Arian, ut sequitur syllabam, etpio eo , quod dicunt caitus t esitrreclto-
S. Hilarius. A Filio Paracletum mtssum memmtmus, nem , nos dictmus; HUJUS CARNISRESURRECTIONEM.
etin piincipto lioc fides ipsa cxposuil. Scd quia fre- In hoc symbolo nec iu aeiia, vel qualibet alia cai-
quenler pei indifferentis natutm virtutem opeia sua, ne , ut quidam delhant resurieclui os nos tradit. Ergo
opera Palrh esse dixit dicens, Joan. x, 37. ilftssuius conlra illos, qui resurreclionem aliense carnis , seu
quoque Paiaclelumsiculi fiequenter spopondtl inler- malense, quam hujus nostri corporis docuerunt
dum eum et millendum dixit aPahe, dum omne, quod dogma slaliiilur, adeoque, sicut jam in prselalione
ageiel, pie refene est, solilus ad Paliem, ex quo hm- diximus cum S. Hieronymo S. Eusebium commenta-
relici occasionemfrcquenler aiiipiunt, ul tpsum esse rios psalmoriim Ongenis de Graecoin Lalinum emen-
Ftlium Paraclelum miltenduma Patie sit piecaturus, datis erionbus dedisse, facile cuique erit hic agno-
differenttam missi loganltsque significet. Sic S. Hija- scere, contra quem hoc dogma definitum fuent ab
rius lib. rte Synodis Orient., seu de hdc Orienla- auclorehujus confessionis maxime cum in leliqms
lium n. 20, pag. 194.; el sequitur, num. 21 : St symbolis, nihil slatulum fuerit tamclarumconira er-
quis Spinlum sanclum parletn dical Paltis vel Filu, rorem Origenis verbo ipsa referentibus, ut hic legi-
analhema sil. lur. Dequa Ongenis hseresi, sicS. Epipbanius scnp-
b Quod hic Iegalur : sine peccalo conceplus, sine sit speciatim in lib. Ancoralus pag. nnhi 356 : At de
peccato naius, stne peccaio mortuus cieditur, hsec hts salis dictum esse puto , paucts e ntuliis exeinplis
credo referenda esse ad lllamel \erha S. Eusebii a ttobis produclts. Cmterumde his, qui Chrisliani esse
suhscnhenlis epistolae synodicoe jam laudaiae a S. videntur, vetuiii Otigeiii credunl el moituoium quidem
Alhanasio ad Antiochenos roissaeni finccujus scrip- Jy lesuiiectionem confiientur , lutn carnis noslrm, tum
sit idem Eusebius : Et exceplo peccata omnia, gum coiporh Domini, sancti illius ex Maria assumpU, hanc
veleiis erant noslim humaniiath, etc. autem catnem non resuigere dtcunt, sed eliam pro hac
c Ex hoc apcrte eruitur pugnaie Eusebium con- ex Deo dati: quomodo non dixerimus magis impiam
tra errorem Ongenis docentis non carnem , sed cor- alits habere ipsos opinionem, et stolidiorem quam est
pora suscilanda, neque eadem , sed alia subliha Gtmca, quam alibi haeresim ut hic refulavit.
aerea coeleslia, quse indutura sunl animae Ioco cras- d Etsi in hac periodo videatur auciorem duobus
sioris ilhus materialis, et carnei, quod nunc regunt, aliis diebus locutum fuisse de hoc mysterio sanctis-
et animant. ,Quod dogma, seu haeresim in Coifi. simse Tnnitalis; tamen in codice nihii aliud adesl,
Psahn. lom. I edit. Yenet. recent. pag. 398, 399, et ullimam paginam vacuam habel, alibi haec forân
tradidit, et in Matlh. pag. 344, 446, tom. XIII, seu pelenda erunt.
tom. III, confirmavit. Quam haeresim secuti poslea
m EUSEBIANORUMOPERUMEDITIONISCOMPLEMENTUM, 970
EUSEBIANORUM OPERUM EDITIONIS COMPLEMENTUM,

IN QUO DE AUCTORIS VITA ET SCRIPTIS
NOTANDAQUJEDAMEXPONUNTUR.
I. DeEusebiiVercellensisvita el scriplis,ex Gallandio.A AAIexandriam rogante Athanasio se confulit, ubi pt

Eusebius natione Sardus (a), lerra sua et cogna- synodo interfuil ab eodem Athanasio coactae. Sed ea
tione relicta, atque oiio domestico peregrinationem singillatimenarrarequaeiiiillasynodoAIexaiidriiiage-
praeferens, ut inquit sanctus Ambrosius (b), pri- stasuni.prolixiusessequaminstiiuiinoslri iatioferat.
mum EcclesiaeRomanselector, deinde Yercellensis Illud tamen haud pr.Blermilleudumexisiimamus,
episcopus est ordinaius. Et jure quidem credmim Eusebium nimirum illius synodi Alexandrinaeactis
(c), quod ad munus episcopale divino esset electus Latine subscripsisse; quod quidem refert ipse Alba-
judicio : quem enim numquam ante cognoverant nasius his verbis (k): Ego Eusebius, secundum exa-
electores, poslhabitis civibus, simul ut viderunt et clam vestram utiiusqtte parlis confessionem,qua in
piobaverunt; laniumque interfuit ut probarelur, eamdem circa hyposlases sententiam convenistis, in
quanlum ut videretur : adeoque merilo vir tantus eamdem quoque conveni: sed eliam citca incarnatio-
evasit, quem scilicet divinitus vocatum omnis elegil nem Salvatoris noslri, nempe Dei Fihum hominem
ecclesia. Primus omnium (d) in occidentis panibus factumesse, el omnia ptmter peccatutn assumpsisse,
monasticam vitam clericali conjunxit : redux nimi- cujusmodierat antiquus noster hoino: idquejuxta con-
rum ex Êgypto, ubi exsulans sanclorum monacho- textumEphlolm meo snfftagio confitmavi. Et quando-
rum institulum diligenter perquisierat, utauctor est gj quidemexclusa dicitur Sai dicensisconcild tabella , ne
Baronius (e). Anno aulem 354 quo lempore polis- ultra Nicmnamfidemahquid exponivideatur: egohuic
simum Ecclesiam divexabat Ariana impielas, Libe- quoquerei consentio, ne per illam Ntcmna fides ex-
rius papa litteras ad Eusebium dedit (f), quibus ip- clusa videalur, neque profcrendam eatn esse sentio'
sum rogabat, ut una cum sedis apostolicae Iegatis Opto in Dontino vos bene valete. Hactenus Eusebii
fidei patrocinium apud Constantium susciperet. Ro- subscriptio; cui ha?cprsemiltit Athanasius. Tovrotg
mano pontifici morem gerens beaius antisies, lega- yui EvaiStog vrtiypuipe 'Pcnyatart, o>vn epynveia.'
tisque Yercellis honorifice comilerque exceptis, vise *Eycl> EvaiStogx. r. 1. His EusebtusqttoqueLaiine sub-
juxta atque legaiionis comitem sese oblulit, unaque scnpstt, quoiumlimcestinleprelutio:EGOEUSEBIOS, elc.
cum illis ad imperatorem in Gallias contendit. Cuj'us Hinc vero minus recte arguisse videtur Tillemon-
rei cerlior faclus summus ponlifex, mox ad ipsum lius (/), Eusebium forlasse Graecam lingu.im haud
rescripsit (g), significans quania lselilia fuerit af- calluisse, propterea quod synodoAlexandtinaeLaiine
fecius, dum eum ipsiuslegatis se adjunxisse iniellexit. subscripserit. Scilicet Graeceimperitns fueiil episco-
Itaque apud Constanlium enixius agens Eusebius, pus ille Yercellensis, qui tesle Hieronymo(m) edtdil
quidquid ea legalione petebatur oblinuit, nempe ut in Psahnos commentariosEusebii Cmsaiiensis, quos
conciliumcelebraretur: quod utique anno insequen- Q | DEGR,ECO INLATINUM VERTERAT. Saiius ergo fuerit
le Mediolani fuit eoaclnm. Et in eo quidem concilio illud suspic.iri, Eusebium Gr.ece Ioqui aut sctibere
eminuit Eusebii forliludo atque animi firmitas (li) : poiius nescisse, quam Grsecam linguam penitus
siquidem non minas, non vincula, et ne gladium ignorasse : vel etiam , quod quidem malim , ipsum
quidem districtum metuens, exsilium pro ministerii licet Grsecedoclum, synodi GiaecaeactisLatine sub-
sui officio anno 357 suscepit, Scythopolim relega- scribei'evoluisse,quoEcclesiaeutriusqueconsensusin
tus : ubi primum ab Josepho comite perhumaniler dogmatis definiendis plenius evidenli usque con-
exceptus (i); deinceps vero a Patrophilo, Arii quon- staret.
dam socio, homine plane ssevissimo, dire fuit vexa- Jam vero , celebrala synodo Alexandrina , san-
tns. Quaeautem et quanta forlissimus Christi con- ctus Yercellensis antistes,ut habelSocraies (u) post
fessor lunc passus luerit; scnplo ad eumdetn Patro- Rufinum (o) inslar piastanlis medici oiienlis piovin-
pbilum Arianum lihello, quem litteris illigavit ad cias peiagrans, eos qui in fide infinni eianl, ad inie-
suos in Italiam missis, ipsemet Eusebius declarat (/). gram valetudinem reslitutt, ecclestasiicadoclrina eos
Scythopoli postea in Cappadociam, alque inde in instiluens aique erudtens.lnde aulem digresbusin II-
^Sgyplum deportalus; promulgalo denium anno 362 lyricum venit; landemquein Italiam delattts, eadetn
Juliani edicto de episcopornm exsuium restitulione, pietatis ac rehgionisofficiapmstaie perrexil. Ad cujus
*
(a) Hieion. de Vir. illustr. cap. 96. I
D (h) Alhan. Hist. Arian. § 34, pag. 363.
(b) Ambros.epist. 63, §68, opp. tom. II, pag. (i)Epiph. H.er. 30, §5
1058, edit. BB. Paris.„ (j) Eusefe.Verc. epist. vid. supra,
(e)Id.ibid., %%, pag. 1023. (k) Athan.lom.ad Antiocli.opp.t. I, part. n,p. 776..
(d)ld.ibid.,§b6, pag. 1038. (/) y/t//em.Meni.eccl. lom. VII, pag. 550.
(e) Baron.ad ann. 328, § 22. (m) Hieion. de Yir. illustr. cap. 96, etepist. 61 ad
(f) Liber. epist. ad Euseb. Vercell., tom. VIIIno< Vigilant.,§2. _
slrse Patrol., col. 1349 ei seq. (n) Sociat. Hist. eccl. Iib. m, cap. 9.
(«) Id. ibid. (o) Rufin. Hisl. eccl. lib. i, cap. 50, 31.
PATROL.XII* II
971 JULIUS FIRMICUSMATERNUS, 972
oplinii praesulisreditum, ut verbis utar Hieronymi(a), A. cidit retsio ejus Commeu/aiioiumEusebit in Psalpios.
lugubies vesles liaha mutaviu Ubi denique ad suam Codex Evangeliorum ipsius Eusebii manu descriptus
Vercellenscm ecclcsiam fuit leversus, quam optime Yercellis asservatur atque luci puhlicae dalus est
conslilutam firmitcrquein recta fide fundatam laetus posl Joait. Audt. hicum (Mediolani, 1748, in quarlo)
invisit, post edila tot tamque prseclara virtulum in Blanehini Evangeliat10quadruplici.
cxempla , Yalenliniano et Valenle imperantibus, an- Editaesunt duae ptiores epistolaecum Libeilo facti.
110Cluisli Dionysiano CCCLXX , kalendis Angusli prse- prhnum, ut Gallandius loquitur, «« archivo Vercel-
sul opiimus ex hac vita migiavit, ul feit exactio- lensis Ecclesimerutae a Baronio in Annai. eccl., ad
mni chronologorum senlenlia (b). ann. 555, § 7 , ad ann. 556, § 92 el seqq. Ego vero
Tres lantummodo sancii Eusebii epislolae ad nos quacsivenm ex co unde una illa ad Yeicellenses ep.
usque peivenere : quarum duae priores ex archivo cum Ltbello facli (f) edita, jam in tomo I Dibl. PP.
ecclesise Yercellensis erulas, annalibus ecclciasticis Paihiensis ann. 575 compareat, si recle Illigium
iiilcxuil magnus Baronius (c), unde illas descripsi- capio, qui epistolam Eusebii Vercellensis memorat,
mus : lcrliam veio ex opere histoiico sancti Hilarii quae nulla alia esse polest. Eadem poslhac edita in
Piclaviensis episcopi (d) excerpiam suhjecimus. Supplemenlh ad M. Bibl. Patis. edilionisquarlae (Pa-
Exstal prseterea codex Evangeliorum ejusdem ris., apud ^g. Morellum, 1639), tom.l, p.627et628,
saneti Eusebii manu descrijrtus; quem in majori ec- IB iteni in quinta Bibl. hujus Pathinm editione (sumpt.
clesia Yercellensi huc usque seivatum, Joannes An- ej'usdem Êg. Morelli, 1654), quam Itligius descri-
dreas Iricus V. C. egiegie illuslratum in lucem emi- bit. Nisi forle haec prorsus eadem sit, tifulo tantum
sit Mediolani anno 1748 ipsumque Romaeanno inse- modo reficlo , quod verisiniiUunum {g), «i reputes
quente noster Blanchinius operi suo luculento, Evan- quod Itligium quoque pupugit, novi Supplemenli
geliaiium quadiuplex inscriplo, intexuit. Comhefisi?ni an. 1648 editi nullam in ea rationem
esse habilam. Tandem leguntur in BM. Max. PP.
II. De ejusdem scriplis, el liorum cdilionibus, ex Sctta;-
nemanno. Lugdunensi (apud fratres Anissonios, 1077), lom.
V,p. 1127,1128. Episiola tertio lococommemorala
Exslant Eusehii epislolse tres : prima, ad Con- edi coepta est inter Fragmenta Hilarii, fr. xi, § 5,
staniium Angustum; secunda, ad presbytetos et plebes unde cum praecedenlibus ad Baroniumdescripiis no-
Itahm; terlia, ad Giegorium ephcopum Spanensem. vissime exlnbuit Gallandi in lor.io Y, n. 7 (Venet.
Prselerea Libeltus facli, ad Palropbilum Aiian. ep., 1759), curo noiuhs et variislectionibus paucis, prae-
quem epistolsead Vcrccllenscs alligaveral (e). Inter- G ( missa de Eusebio notitia in Proiegom. cap. 7.
(a) Hieion Dial. adversus Lucifer. § 19, pag. 191. facti snbjeclo. Oudinus nro singulari ep. censet.
(o) rt«ein. Mem.eccl. t.VII,p. 559,ei777noi.ll. (f) Non tres posterioies, id est, haeduoecum pri-
(c)Baton.adann.555,§7,elaclann.556,§92etseq. ma , ad Constant., ut Oudinus loc. iaud. inqnil. Idem
(d) I/i/ai.Frag. xi, § 5. etiam in secunda ed. Bibl. Bigneanaean. 1589 repe-
(e) Quapropter a Gallandio non seorsim numera- tilas tradit, quod falsum est, si recie Catalogum
tur; nec in Bihliothecis PP. anliquionbus, in quibus textuit Ittigius.
omnibus una tanlum ad piesbyieios el plebes Italim (g) Cf Itligium.
epislola nominalini exstat, ubique tamen hoc Libello
DOMINI
ANNO CCCLIII-CCCL.
MONITUM.
Locum Firmico Maleino itttei ConslanlinumetCandidum Atianum, uti Chionologicus ordo posiulabal, as-
signaveiamus, dedtsseinusquentsi opitmam Munieiis eduionem expiscandifere insuperabitis obstitissetdifficultas.
Cutn vero, tempore hoc opus piwlo mandandt inslanle, fiusltabibliopolas blbliothecasqueomnes solticitaiemus,
ei alhtnde de jnopejando Patiologim cursu a mulns uigeiemur, subscriptorum avidilatiwcnon circutnslanlia-
mm ticcessitaii cessimus, anhno destinantes, Firinkum, slalim alque nacli tssemus, eo loco edete quo minus a
suo oidine abenaiel. Eadem agettdi rutione utimur ulemurqueauottes Ciironoiogim$ludio scrupulosius induigere
7ionttcebtinisi moras nectendonobis el subscriploiibusparitei ingiatas.
" ' '
PROLEGOMEWA.
i. D gia bononbus rite obtinendis dissertationem edidit
Decimus jam lahitur annus, ex quo Joannes Mi- bonaefrugis plenam de JulicFirmico Materno {«);
chael Herlz., ffidis caihedralis Roskildensis praeposi- quae quidem commenlatio prodremus quasi «rat
tus, paulo vero post episcopus Ripensis , collega editionis hujus scriptoris, ad quam parandam haud
deSidcratissimus, me suasore pro summis in theolo- dubie sese accinxisset, si Deo longiorem illi vilam
(a) De Julio Firmico Mnlcrno ejusque inyiTiijijs de Errorc profanarum leligionum IibelJo Dissertelio
inauguialis. iiaYiiiae, 1817.
largiri placuisset. Jam vero cum seneetule vix in- A alterum polemicum ad\ersus numinum cullum,a
choata e vivis ercptus sit, mearum esse partium .Christiano . scrijitum. Utnusqtie auctor in titulo vo-
duxi, nt, qnaeilli suasissem, ipse exsequerer, el in catur Y. C. qtus lilleras, si de vno consulati intel-
hunc sci iptorem diu neglectum denuo illuslrandum ligas, nulluiii habehis Julium Firmicum Malernum,
subsecivas aliquot horas impenderem. Opportuna Conslantiniana aetate ad consnlatus fisiigium eve-
quoque mihi visa sunt lempora. Hoc enim anno ctum, quanium quidem Fasti docent. Sed pro\in-
Ecclesia Danica memonam celebravit convers<onis ciam fortasse adminislrasse poluil, eaque de causa
majorum nostrorum a lenebris Paganismi ad lucem consulaiis, ut rnos illjus oevi (erebat, appellan; vel
Chrislianam prsedicalione Anscharii anno 826 in- etiain hoc tilulo mere bonori/ico ornalus fuil, cujus
011031.1'. Quam ob leni, cunj sauctum islum prxsu- quidem rei exempla Goihofredus ex illorum lempo-
lem, uti quoque collegas et successores ejus, el ge- rum hisioria collegit. Utiumque vero libium exa-
neralim omues eos, qui Christidoclrinam genlihbus latum fuisse Consiantiniana aetate, ex locis in iis
annuntiaienl, una, si sapienter agerenl,incedere obviis luculenter patet. Libcr enim MaihemaiicSn
via oporluerit, ut nimirum avitas horum populorum 1, c. 2, eclipsin solis, quae Optatio ct Paulino coss.
destruerent superstiliones, anlequam coeleslem eo- anno 534 contigit (a) a mathemalicis proediclam as-
rum animis doctrinam insinuarenl; hiud ingratam B serit, atque inler rccenliora phaenomenarefert. Ita-
me facturum esse rem ratus sum, si, deficienlibus que brevi post scriptus aut saltem scribi cceplus est.
scriplis illius qua Anscharius floiuil sctatis, quibus Idem quoque alteri lihro de E;rere Profanarum
Geimanoruni et populorum septentrionalium reli- Religionum tempus competit. Ad ConslaDtiumnam-
giones impugnahantur, argumenta, quibus Clirisliani que et ConsUnlem, Constantini M. iihos, Auguslos
Polytheisnium, qui in Romano imperio viguit, ,ig- datus, exaralus esl post Constanlis expeditionem
gressi sunt, in memoriam levocarem : ideoque spe- Britannicam, quam commemorat, forlasse etiain
ravi, lectoies el hancce Firmici, qui in hoc argu- initio belli Persici a Constantio gesli et ante clades
mento unice versatur, novam edilionem aequoanimo iteratas, quihus hic imperator brevi post a S.ipore
accepturos esse. fusus esl; certe ante necem Constaniis insidiis Ma-
II. gnenlii anno 550 occisi; ergo inter annos 545 et
Editores veteris cujushbel scriptoris iniiiuin scri- 350. Unde palel, ulruinque Iibruni iisdem circiler
hendi facere solenl de ipso, quem sibi llluslrandum annis editum esse; piimum vero'aliquanto prius ,
sumpseiunt, auctoie: quod qiudem rei ralio po- Constantino M. imperante, pio cujus salute auctor
slulat. Mevero eorum vestiîis vi\ aut ne vi\ quidem versus exitum libri primi pia vota facit. Neque im-
insistere posse norunt omncs anti juilaturn eccle- C «- pedire \idelur locus alter prooemii Jibri i, ex quo
siaslicarum perili. Illa enim iniqua sors obligit Fii- inlelligitur, auctoiem MalhemaiieSn libroSj quos
mico meo , ut ne unus quidem sciiptor hujus nomi- Mavoriio Lolhano in Campanim piovincim fascibus
nis meminerit ante Honorium Auguslodunensem constituio dedicavit, eidem Lolbano proconsuli et
saeculi xin scriplorem, qui libion de Philosopliia, ordinario consuli designato dedicasse. Fasti qui-
Mundi cap. 5,Firmici Asiionomicon l.iudat. Hoc, dem ad annum 555 Lollianum quemdam hahcnt
vero rem nostram parumjuval, cum lnc hber plane, consulem ; M.fvorlium autem prsefectum praeiono
diversus sit a nostro de Erroie profinarum icligio- Ammianus Maicelhnus ob sublimein constantiam
iium, nec, mea sentenlia, idoneis argumcntis evincii laudat (b). Haud vero constat, duo hosce nonnisi
possit, utrumque librum ab eodem auclore profe- unum fuisse hominem, eumdemque Mavortium Lol-
cluni esse. lianum, cui Fiimicus Jibrumsuum inscjipsil; quan-
Ipsuin Finnicoium nomenobseuiu.n est. In scrip- quam ex altera p.irle concedendum est, Mavortium
toribus desideratur, neque in monuinenlis litleralis; LoIIianum pluribus, anteguam Consul proccssent^
opcurrii. Malenws lanlummodo lcgimus apud Giu- annis consuleni designari notmsse; id quod sub
terum pag. 220 , 9; 1009, 2; 1468, S; 1482, 11; eii proximis Consiantini decessoribus Jiaud ila raro
Muleinam pag. 4225, 5; el qui Firmicum, sheunuslsD accidil, ejusque summoiuni honorum Mavortio Lol-
nlriusque Iibri auctor fuerit, sive dno staluendi sint,, liano promissorum piocraslinalionis causa quaeri
Siculos luisse staluunl, in •marmoribusSiculis a Ga- foi ta^se poterit in rebelhone Magnentii et tuniuliu
briele Lancelloto Turris Mmiae principe collectiss cisih inde orto, nec ante inteiitum hujus tyianni,
nil lnvement, nnde argumenta pro sua senlenliai cujus arbitiio ipsa urbs Roma obnoxia eial, anno
petant Nam Firmti, qui in iis commemoranlur pag. 553 compiesso. Itaque siabimus in ea sententia, li-
145, 50, et 182, 55, cum Fiimicis confundi ininimee bros Matheniaiicfiveditos esse brevi posl illud solis
dehent. Itaque ipsi consulendi sunt lihri supeistitess dehquium, quod anno 5S6 accidit, et ante Constan-
Firniicum .aucioreni -prolilentes, si forle ex iis ali- lini M. obitum ; librum \ero de Errote Piofanarum
quid -eolligi possil. Etduos, quod jam dixi, hahe- <,- Religionuin consciiptum essc inler annos 545 et 550,
mus Julii Firmici Malerni nomine inscriptos; alte- s- \el potius 548, quo Romani a>Sapore ad Sinâram
rum aslrologicum, ab homine Polytheismo addicto,, fusi sunl.
(a) Ann. Urbis condilae 1087.Almekn-eenii Fasti Consulares. pag. 161.
((-)Lib. xvj, 8.'
975 JULIUS FIRMICUS MATERNUS. r 9?6
ra. , A perpeluus fere codicum saeraj Seripliirse Afrorum ,

A.
Prior liber auclorem habet virum superslilioni- qui apud eum observalur, usus ad hanc opinioncm
bus Elhnicorum addictum, alter Christianum. Vix astruendam sufficeret, cum hi cx Africa ad Italiam
vero inducor ut mihi persuideam, Firmicum matlie- Hispaniam Galliamque devebi lacillime potuerinl:
maticum, aelale jam piovectum, quod ipse in astro- nee Africanae latinitatis, ex Apuleio, Tertulliano et
nomicis pi ofitetur, sententiam mutasse, numinum Cypnano salis nolae, luculenta indicia in ejuslibro
cullui, cui per omnem prislmam \itam adhaeserat, inveni.
valedixisse, et Christiana sacra ani|)lexum fuisse. Episcopum Mediolanensem Synodo Romanaea Ju-
Quod si fecisset, in libro de Errore profanarum re- iio I, Romano episcopo anno 357, coactaeinterfuisse,
ligionum cerle conversionis suse ad Chrislum me- credit Baronius. Yerum synodus ista est pseudo-Isi-
minisset, et vel inscius veteris superslilionis indicia dori figmentum (d). Juliuni, Julii episcopi Romani
quaedam reliquisset. Sed religionum Eihnicarum tempore episcopum Mediolanensem,ignorant omnes.
quaimis benesitgnarus, eastamen ex lectione potius Malernus vero Mediolanensis sub Diocletiano et Ma-
et relationibus aliorum hominum , quam ex propria ximiano Augustis hujus urbis sacris Chrislianis prae-
fuit anno 307 aut 311, et pro leligione occubuit (e).
expftWentia, novil. Sacrse Scripturae est peritus,
eaque pro more aetatis, cui diuturno unice usu as- gB Coriuit igitur quod habent Binius et Cajelanus ((),
suescere poluil, in docendo atque dispuiando uti- eum inter sanctos Ecclesise Catholicsereferentes.
tur, ila ul vix credi possil, eum adeo recenter Chri- Itaque hoc tantummodo lenendum, Juliuni Firmi-
stianum factum esse, sed staluendum polius, a nata- cum Maternum, ut ex libro ejus de Errore profa-
libus inde vel saltem a juvenili setate Chrislianum narum religionum palet, fuisse virumpiuni et erudi-
fuisse. tum atque rehgionum Elhnicarum adversanum. Ilas
Huc accedit sermonis Latini in utroque opuscnlo acriter impugnat, nimio interdum fervore, cum Im-
diversitas, quam sane magnam esse inter omnes con- peralores ad reliquias earum violenter delendas ex-
stal. In Asironomico enim libro permodica ulriusque citet; quse vero cum lempoi ibus in quibus vixit}
linguae, Grcecseel Latinae, depiebenditur cogniiio. lum exemplis qnse prae oculis liabuit danda potius ,
Yerbis el phrasibus referlus est barbaris, ctijus- quam illi culpse vertenda sunl.
modi, ut nonnulla afferamus, sunt sequenlia : horo- V.
scopare, feiarum mansuetani, cardinaliler, quiescentia lnexamine de \eteri quolihet auclore instiiuendo
pro quicle, intimare alicui pro significare, concordiale piimaiiam aliquam parlem sibi vindicat disquisitio
pro tociale, parttliler pro per partes, caballartus pro de fontibus unde hauseril, imprimis si hisionci est
equite, eoinpuius pro computatione (a) quse quidem G C argumenti. Nec in scriptore ecclesiastico negligen-
Longobardica tempora polius quam Constantiniana dam eam esse, per se patet. Qua de causa, cum an-
sapiunt, aut saitem illius, quae in versione Irensei notationes in Firmicum meum colligerem , sedulo
legiiur, latinitatis Gallicaenos admonent. circumspexi scnplores antiquiores quos consulue-
Librum vero de Errore profanarum religionum rit, ila lamen, utcaveiem , ne singula quaevis, quse
quod atliitct, scriplus est sermone puriore, quali communia habet cum alns religionis Chrislianae apo-
auclores aevi Constantiniani uluntur; elsi non aureae logetis , semper ex eorum libris hausta esse arhi-
latinilatis, ejusmodi tamen quae ferri possit, et satis trarer, cum ipsaargumenli ratio haud dubie postu-
diserto. Sed et hic liber modicam Groecse linguse laret, ut omnes, qui Polylheismum destruerent eas-
cognitionem prodit; ex qua lamen minime colligere dem fere fabulas et recenserent et relularent, eae-
lieet, utrumque librum ab uno eodemque auctore demque iis velex erudnis colloquiis et ex inslitulio-
profectum esse. Hanc igilur amplectimur senlentiam, ne Caleehumenorum innoluisse potnerint. Sed illos
diversum prorsus esse Firmicum astrologum a Fir- imprimislocos respexi, in quibus Firmicus easdems
niico theologo; quam quidem jam dudum inter mul- quas caeleri scriptores apologelici habent, fabulas
tos alios, quos Hertzius recensel, luili sunt Coelius eadem pene serie et ipsis fere antiquiorum verhis
Rhodiginus, Baronius, Glandorpius et Lipsius : sed D I recenset. Hujusmodi autem consensus, ut ex an-
niisso astrologo, de theologo lantummodo videa- notationibus palebit, haud raro animadveniturcum
mus (/)). Clementis Alexandrini Prolreptico, Minncii Felicis
IV. Octavio, et maxime cum Arnobii libris adversus
At valde dolendum, adeo incerla alque obscura Gentes. Laclantium porro haud raro consuluisse vi-
Bsse omnia, ul candide conruendum sit, nos auclo- detur , et certe Cypriani Testimoniorum libros tres
rem Iibri de Errore Profanarum religionum prorsus perpelui cura tractavit. Namque plurima V. et
ignorare. Natales ei fuisse Siculos staiuunt (c) , ne-. N TestameiUi dicta, quse in medium profert, cum
scio qua de causa. Afrum fuisse crediderim, si modoi texlu Cyprianico conspiranl, non in vulgaribus tritis-
(a) Fabricii BibliothecaLatinaed. Ernest.m, p. 115. (d) Walchii Hislorie der Kirchenversainlungen,
(b) DeJul. Firm.M.iterno p. 11.12. p. 165.
(c) Mongitor Siculum dicit incertse palriae, nimi- (e) Ughclli Ilalia sacra iv, p. 307. Bisoizius in
rum lii Sicilia. Renda Biblioth. Sicula Vetus (Ro- Hisioria episcoporum Mediolanensium, p. 15.
raae, 1700), pag. 167. (f) Idea S. S. Siculorum, p. 45 el 125.
que tantummodolocis, sed in iisquoque,ubilectiones A £ VI.
habenl ab iis quas libri manuscripti et citationes in Firmicum, ad seculum xvi medium usque penitus
aliorum Patrum openbus suppeditant, diversas. ignotum, lypis primus vulgavit Matthias Fiacius II-
Neque vero scriptores Profanos prorsus neglexit. Iyricus Argentorati 1562 ex codice Mindae West-
Ex haud ila paucis locis patet, Firmicum Cicerouis phaliae reperio. Ilic unicus esi codex qui auctorem
libros de Natura Deorum sedulo tiactasse. Nonnulla nostrum posteris senavil. Eadem fortuna obiigit
hausit ex Porphyrii libro de Antro Nympharum , Phsedro , Velleio Paterculo , quinque prioribus anna-
foisitan quoque ex alio ejus libello de Abstinenlia lium Taciti libris, Hesyehio, primse Clementis Ro-
abesu carnium. Allegal piseterea cap. 14hujus phi- mani ad Coriuihios Epistolse, MinucioFelici et Ar-
losophi librum rtepirng e-/.")oyio>v quijam
cpikoaotfiag, nohio. Ubi vero Firmici noslii codex hodieque la-
dudum injuria lemporum periil. Veriim etiam in teat (latere enim dico, quiim nusquam commemo-
Firinicolegunlur fabulai apud nullum alium scripto- retur) nescius sum. Editionis Flavianaememinit Rit-
rem Profanum Chrislianumve reperiundse, qua quo- tertis in Biographia IHyrici (Francofurti, 1725) pag.
que de causa recentiores rerum mythologicarumscri- 553, haud tamen indicato loco annove impressionis :
ptores haud ila raro ad ejus teslimonium provocant. unde colligo, Ritterum eam oculis hand usnrpasse.
Unde vero hsecalns ignoia hausit? dicam quid sen- B j At rara est admodum. Desideratur in Bibliolhecis
tiam ! E\ Euhemeri '\epa.'kvuypuyy.Cum enim Eth- nostris, cum Regialum Univeisilatis, neque fuit in
nicas fahulas, sprela quavis physica myslicave in- Bunaviana j'am cum Regia Dresdensi conjuncta. In-
terpretatione, Iiistorice lanlummodo inlcllexent ex- veni vero in seleclissima rever. Hansen. pastoris
plicaveritque , arridere ei quam maxime debuil Eu- Slangerupiensis diceceseos Selandise, qui hocce rtt-
hemeri illa lolius mytbologiae Grsecse exposilio , ynliov liberaliter dono mihi dedii. Ita vero Flacius
quam in iis, quaede Jove habet, eum secutuin esse, in Procemio ad Andream Meiendorfium de codice ,
luculenler patet. Unde vero Euhemerus, Graecus ex quo suam edilionem hausit, verba facit.
scriptor, illi innoluerit, palam est ante oculos om- c Ad hanc vero piam gratitudinem zelumque in
nium. Eunius nainque Euheinerum Iatiniiatedona- animis nostris exciiandum, cum aliqua pia et aliqua
verat; cujtis versionis complura fragmenta a La- etiam impia scripta profucrini, tum el hoc Julii Fir-
ctantio Instil. Divinse libro i, c. 11,13, U, 17, 22, mici contra enores profanaium religionum, quod a
et delra Dei laudantur vel exscnbunlur.A Cicerone me in veteri et non ignobili civitate Westplialiae
de Natura Deorumi, c. 42 , a ^Clemenle Alexan- Minda repertum nunc piimumin pubheam utililatem
drino Prolrept. c. 2 p. 20 ed. Potteri, a Minucio evulgatur. Est sane dignissimus libellus qtii exstet,
Fehce Oclavii c. 21, ab Arnobio adv. Genles iv c. Q ( cum propter sermonis eleganliam, luin propier ve-
29, simihler allegatur. Itaque nil mirum, hunc auc- lustalis Elhnicacet simul Cliristianse, quaein co con-
torem, rehgionum Ethnic.irum desliuctorem , Fir- tinetur, cognitionem. Non pauca enim hinc de
mico innoluisse, placuisse, aique ab eo consultum doctrinse sincenlale et riiuum Ecclesiae simplicitate
fuisse. Miraripotiussubit, apologelas rei Christianae, et puritate cognoscere possis, si modo paulo atten-
in eodem cum Euhemero argtimento tiactando adeo lius, quaede Chrislo, de sacrificiis, de pnne ccelesti,
sedulos , ejus tamen nomen ct librum justo rarius et de imaginibus ac aliis dicuntur, expendas. i
laudasê atque locos ex eodem attulisse. Pauca tan- H.rc ille. Caeterumvix ulla est spes fore ut alius
lummodo hactenus ex auctoribus veterihus ej'us, En- liujus iiostri auctoris codex emergat. In dilissiniis
nianae imprlmis versionis, excerpla sunt fragmenia ; eniin hibholhecis ejus exemplaria desiderantur. De-
nullus lamen dubito, quin, ut ex Firmico ita quosunt nimirum in Vindebonensi, Monacensi, Pari-
queexaIiisscriptoribuscomplurahujusmodi)Eti|<«v«, Siensi, Veneta Divi Marci, et in San Gallensi; neque
quihus colleclio Hesseliana in editione Ennii (a) lo- habentur in Britannicis Belgicisque, cum editoies
cupletari queat, majori adhibita diligentia, sanaque Balavi de hac re investiganda certo cerlius solhciti
in scceinendo dijudicandoque crisi, erui possint (b). fueiint; nec in Valicana, quse quasi est bibliotheca
Id quod cerle prsestitissel vir prjeclare doclus Jo. D] bibliolhecarum, cui a duobus inde saeculisviri doctis-
Lundblad S. tbeol. D. et eloqueniiae atque poeseos simi, Holstenius, Leo Allalius, Za<-cagnius, Mari-
in Universitate Lundensi professor Publ. Ordin. qui nius aliique praefueiunt, qui hujusmodi evpnya mi-
duabus dhscrlaiionibiisde Euhemero (Londini Got- nime neglexissent. Nisi enim forte forluna in pa-
hor., 1804) ejus fragmenla edere atque iilustrare limpseslo aliquo codice delegalur, aut ex angulo
cceperat, e vivis autem ereptus esl, antequam bibhothecse alicujus monasticae nondum satis dili-
opus inchoalum absolvere poiuerit. Cujus viri opli- genler perlustratse in lucem producalur, unico eo in
mi mihique amicissimi vesligiis insislens, si Deus posterum quoque frueudum nobis erit, quod anle
otium fecerit, Euhemeri quotquot reperue poiero tria fere hsec saeculaemersit, exemplari.
reliquias colligere alque publicam inlucem edere Ejus quidem setatem Flacius haud indicavit. Ex
penes me conslitui. tola vero textus indole apparet, descriplum id esse
(a) Amstelaedami, 1707, in 4°. p. 245 ; alia Jo, Lydus et ScholiastsefoiIasse supps*
(b) Locos nhi allegatur sedulo collegit Jo. Conr. ditabunt.
Orellius e /j.u-/apirr,g,annotat. io Arnob. iv,29j tom.II,
979 JULIUS FIRMICUS MATERNUS. 080
a lihrario haud imperito. Mendas enim habet haud Jkmicmn impendi. Supeiesse faleor unum caium ge-
adeo mulias el facili ncgotio corrigendas. Lacuiue nus,quod haium reium aiJjiirifortassedesideiabunt:
libiario haud suntculpje verlendse; exstiteruntenim collatio niiniiiim exegeseos atque seiuenliamm
sine dubio in codice quem exscripsil. Piooemium llieologicarum Noslri cum lnieipreiatione eorum-
mulilum est ab initio; verba autem Flacii, Desunt dem loeoruni aique expositioi.e dogmatum, quorum
qumdam, indicare videiilur, in codice Mindensi haud Firmicus meminii, apud lehquos apologelas alque
ila multa defuisse. Eo vero in loco, uhi Woweii edi- Patres. Neque plane neglexi. Altamen, cuni Fiimi-
tio et post eam rehquae (m Itac edilionecoi. 983) lacus, exegelica atque dogmatica si spectes, eîguo
cunam exhibent, nullam in suo codice reperit Fla- saltem usui sit theologis, verum Ebinica mythologia
cius, saliem haud nolavit. Atlamen aliquid deesse arcanseque religiones hicem Iiaud jta asperiiandum
contextus docet, cum Firmicus promissis suis haud ab eo lucrentur, bsec potior.i esse duxi, atque in his
steterit. illustr.indis curatius \ersatus sum. Yellem vero
Capiie quinto post verba : al Peisaium iegibusse- Orellium virum erudilissimum, ut spem fecerat ln
quuiur, apud Flacium una, apud Wowerum eadem, prsefalione ad Arnohium p. xvi, in Firmicum quoque
ethieviposl alteia habetur lacuna a Flacio haud doctrinae suae copias erogasse; tum meis sane curis
noiala : a Woweio igitur ex conj'eclura indicata vi- ]B haud opus fuisset. Atille, cum aliis doctis laboribus
delur. Rehquse ex singuiis lantummodo verbis elisis per aliquot annos distractus fuisset, nuper, quod
oiise videntur; nec sensum magnopeieimpediunt. \alde dolendum ests e vnis excessit.
Nonnulla sphalmata correxerunt Wowerus atque VII.
Giono\ins; ego quoque pauculas emendationes ad- Anteqiiam veio adargumentum libri, quemenar-
didi innotis; induobuslanlumlocis,c. 16, ipsilextui ralurus sum, exponendum acccdam, de ipsius tilulo
medelamafferens, ubiaperle Abaiis Sct/l/talegendum panca monebo. Cuni vero unicum exempl.ir exstet
eslpro Avaio Sctjtha. vel exstitent, a Flacio in Iucem emissum, unicus,
Isiud aiitem impnmis in nova hacFiinuci edilione quem pro genuino habere liccl, is est quem Flacius
curas mihi fuit, ut, quantum possem, iicei brevis- illi inscripsit, in ipso Mindensi codice luud duhie ab
sime, ea, quaedesacns Elhnicis refert, illusliarem. eo lectus: de Ert ore Pi ofanat uin Religionum.Quod si
Quem in finem notas Woweri aliorumque virorum igitur scnptores recenlioies, qui hujus lihri ineinio-
doctorum 111Firinicuin e\sciijisi, quibusadjeci comnem /ecernnt, inulum paulo aliter expresserunt,
plura eorum, quoeIlertzius in disserlatione de Fir- v. c. Balih. Boniiacius in hisioria Iudicia (Biu\ell.
ni co ohsei\a\it; ncque neglcxi editoies Patrum 1656, p. 45(j), qui hbeltum de Enore Piofanantm
Fnmico aniiquiormn, in quibus simiha eoruni, quaj G geniium et lehgionum vocat, atquo B.ironius, apud
is habel, leguntui; videliret Ou/.elium, Heralduni, quein itbei de Mysteius el Enoiibus Piofanai. uhg.
Rigaliiuni, Davisiuni, Lindiiennn in Minucium Fcli- audit(a),hi haud dubie, cum scnberent, hiemoniei,
cem, Wnlcbiuni in Lactaniiuni, Elnienhorslium et nec mspeclo libro, ejus iitiiium laudarunl. Nonien
itfipnmis Orellium m Arnohiuin, alios, quos passini auctoris in codice Mindensi luculenier expressum
ih^jiexi, ul taceam. Piura quoque ex propria penu ea; nulla igitur fides habenda Gyialdo, qui Vtthum,
addidi, in piimis ad postenora capiia a 18 mde, el Glandoipio, qui Qu. Viltium nuncupal (6), Uter-
quse Wowerus fere tota neglexit, neque qui ouin seque praeterea cum aslrologo confundit. Ille noinen
cuti sunt editores curarunt; ita le\ lter el peiFunctorie in perveiusio codice el in antiquo saxo legi ex alio-
in illustrando hocaucioreminimesaneconlemnendo rum fidenarral (c); hic nullum cital vadem (d).
versati sunl. Ad Coiislanlium el Conslantem Auguslos habet
Denique, cum loci Biblici haud ita pauci allegati poiro titulus: el jureid quidem;nam hisce imj.eia-
sinl ex versionihus Latinis Anlehieronymianis, ipsas toribus, ul cx complunbus locis abunde patet, in-
illaruni leciiones exaniinandas esse duxi. Nec diffi- scriptus est. Falsus igitur est Baronius, qui librum
cilis hic labor. Namque statim compertum habui, ad Constantinumet Conslanteinscnptuni esse pnlat.
eas a Sabateiio ih Biblioium Sacronim Lalims Ver- •^ Omnia enim historica qusecommemoral, posl mteii-
sionibus anliquis sedulo collatas esse. Itaque hoc lum Gonilanlini, qui anno 540 evenil, accideiunt.
cum maxime explorare studui, quosnam ex tot ve- De lilleiisV.G. noinini Firmici addilis jam exposui,
teris versionis, \el polius antiquarum veisionum, Vili.
codicibus Fnmicus ante oculos habueiit. El qu-sevis Jam vero ad aiguinenluin hbii exponendum ac-
iere iue pagina docuil, eum inler omnes Patres La- cedo, Herlzitun plerunique secuturUs. Hoc tanlum-
tinOs maxime cum Cypiiano, imprimis cum hbns modo in prsevium monebo: m Piooenuo muiilo, mea
hujus episcopi Testimouiorum ad\eisus Judaeos et quidem senientia, haud multa desiderau. Folia enim
de Unilale Ecclesi.c coiisentire; sacros igitur textus, a codice Mindensi haud abscissa videntur, cum litu-
quibus utilur, aut ex lnsco opusculis,aut e codicibus lus adsil, et Flatius inilio tnnlum habeat: Desunl
eoi'um,quosCj'prianuslegitsirtiilIiinismutuatumesse. qumdam.Si vero tilulus ab initio abfuissel, et ad cai-
Ei li3£cquidem est summa curaium, quas in Fir- cem lihn lanlum adjectus fuisset hisce verhis : Ex-
*~
(a) Heilz., deJ.F. M.,p. 36. (c\ Ibid.
(b) Apud Herlz., p. II., (d) Onomast., p. 905.
981 PROLEGOMENA. 9S2
plicit Jul. Firmici Materni V. C. de Errore Profana- A £ cum cultum latae eranl, qui olim dominans nuncfere
rum Religionum,cujusmodi subscriptiones in multis opprimebatur. Haecsane considerari et perpendi de-
veieribus libris leguntur, Flacius certe indicasset. bent, ubi Firmicus cum antiquiorilius apologetis
Deest igitur brevis ad Imperatores allocutio et argu- componilur; inde explicauda est totius orationis di-
menti expositio. Transiisse videtur ad Christiana versiias, quaevel ad cullum Ethnieorum vi deslruen-
quaedam dogmata de crealione mundi deque lapsu dumimperatoresplussemelhorlatur atqueexcitat,id
Proloplaslorum insidiis diaboli seductorum; quibus quodantiquioiihus apologetis, licet et hi hoslilem in
viam sibi munivil ad Elhnicos (hos enim, licetim.- religionem quamaggrediuntur animum ubivisferelo-
peratoribus liber sit inscriptus, saepealloquiiur) ad- corum declarent, in menleni numquam venire potuit.
monendos, ut a simili fraude sibi caveant. Facilis IX.
hincadoriginemoraculorumdivinationumquetransi- Ediliones Firmici, quoe mihi innoluerunt, suntsc-
lus, ex sententia Hertzii edilionibus, quse lacunam quentes :
hahent mox post inilium, superslrucius. Codexvero Jul. Firmici Maierni V. C. de Errore Profanarum
Mindensis, ut editioprincepsFlaciana docet, nullam Religionum adConsianiium et Constanlem Augustos
babet. Neque video cur necesse sit verba proosmii : liber, numquam anlehac m lucem editus. Excusus
Manifestisralionibus exemplorumque teslimoniis divi- B ] Argentinae apud Paulum Machaeropceum, sumplibus
-.nalioncmprobabimus per diabolum esse inventam et Johannis Oporini, anno 1562 , in-8°. Prsefalion.
perfeclam,ita accipere, ut Isthcc scriptor primum subscripsit Malt. Flac. Illiricus. Ediiio Pnnceps.
agere decreverit, eum in eis quse sequuntur ad boc — Paris., 1575.
argumenlum ssepius redeat. Sed eum initio libelli — Cum MylhologicisLatiniscura Hieronymi Com-
dogmala qusedam Cbristiana tetigisse, Hertzius melini. Heidelberge, 1599, in-8°.
compluribus argumenlis probavit, veri saltem si- — Paris., 1610.
millimum reddidii. t Si fragmenlum tanlummodo — Jul. Fnmicus de Errore Profanar. religionum
est, inquit, quod exstai, si huic prsccessit dogmatum Jo. a Wower recensuit (Ilamburgi) 1605, in-8°.
quorumdam Christianorum exposilio, absonura a — Cum Minutio Felice. Oxomi, 1662. in 8°.
vero mihi quidem non videtur Chrislianse religionis; — In Cypriani operibus ed Plnlippi le Prieur.
apologiam suo sevo accommodalam Firmicum cou- — Paris., 1666, infolio.
scripsisse, mutatisque quse pro ralione teinpoiumi — Cum notis Woweii, Oxon 1678, in-8°.
niutanda viderentur, eumdem in hac adornanda, — In GalLind.Bibl. Patrumtom. v, 65 seq.
quem priores apologelas servasse videret, ordinemi Q — IuBibliothecaP.P.Maxiniaiom.IV,p. 164-179.
tenuisse. J HOCquidem Herlzio lubens largior, sii In N. Rigaltii ed. Minucii Felicis el Cypriani de
modo brevissime indicata potius quam exposita fue- Idoloruin vanilale, cum nolis J. a Wower, una cum
rinl. Ubi vero addit : « Divinae nempe religionisi novo indice. Lugd. Batav., 1645, in-8°.
dogmata alque sacra, nec non inlegros Christiano- — Ead. edilio lepelita, accedenle cura Jac. Oiselii
rum mores in pnori traclatus parle adversus ob- Lugd. Bai., 1652, in-4°.
trectationes Gentilium defendil, in posleriori vero —In Jac., Oiselii Minucio Felice. Lugd. Baiav.,
proianarum detexit religionum errores; > monebo ., 1672, in-8°.
Firmicum potius adversarii superslitionis Ethnicoruml — Minucio Felici ed. le Maire adjunctus , Lugd.
quam apologetae dogmatis cultusque Christiani per-- Bat. 1632. Qu.
sonam egisse, Neque illa amplius aetale opus eratt — In Jacobi Gronovii Minucio Felice el Cypii.uio
apologis eosensu, quo ah Athenagora, Justino, Ter- deldolorumVanitate. Lugd.Bat.,1709.Eademedit.,
tulliano, MinucioFelice, aliisque, florente numinuml cum novo saltem litulo, prodntRoterod. 1743, ni-8°.
cultu, conscriplaeerant. Namque Consianliniano ae\o> — Cum Arnobio in editione PP. Lalinorum
omnes jam Ethnicorum res \acillabant; impeialores3 Oberlhuriana. Wirceburgi, 1783 , vol. V. Ex qua
sese Christo addixcrant; imraensa hominum multi-- j) Firmici textum ni singula capita divisi.
ludo aias deorum deserucrat; leges jam in Elhni- BelgicevertitnolisqueiilustraviiG. Kempfer 1718.
JULII FIRMIGI MATEROT V. C
Dl HIOU PlMMIi lllfiiifl.
PROEMIUM. diximus, annuis perditorum commonitionibus ae

communicatioinbus specialiter relexenda sunt L. In
quod in fabricalione hominis artifex fecita, ut antea teslificaiionem verilatis mamfeslis ralionibus exem-
« De lacuna diximus in praefalione (Col. ptmc, Ffacii indicare videnlur.
«.VIII init.), ubi quoque Herlzii sentenliam atluli- b Pnores cditiones conjuiiguni verba in testifica-
mus de onussis, Haud na multa ea esse, verba
983 JULII FIRMICl MATERNl 084
plorumque testimoniis divinationem probabimus per A torem Deum, qui singula suis locis ordinibusque
diabolum esse invenlam a et perfeciain, ut per hoc constituens creavit, quod aut mente, aut cogitatione
spiritus maculaia cogitalione, spe fluxse felicitatis, colligimus, aut certe quod oculis cernimus divina
per\ersa discretione perverteret miseios homines verbi sui societate composilum (Joan. 1, 2, 3),
perpetuis calaniitatibus implicitos *>...,. aequalacorporum moderatione in hoc loto.
CAPUT PRIMUM. CAPUT II.
Elementa ponit esse principia rerum; cum vero limc
Aqumcultum apud JEgijplios refulal.
diversa sint et poteslate conliatia, eoium nullum
esse summumiiumen (licet de igne lanltim Itoc loco Êgypti incolse aquarum beneficia percipientes,
loquatur, cmleroium cullu in sequenhbusdestructo), aquam colunte, aquis supplicant, aquas superstitiosa
sed omnia Deum fabricaloiem et moderalorem ha- volorum coiUinualione veneraniur. Sed in sacris
bere. suis (quaemysleria vocantf) addunt tragica funera
el funesta calamitalis meluenda; certamina s. ince-
Quatuor Elementa esse piincipia creaturaium slum cum sorore adulteriumque aiunt commissum,
nemo eslqui dubitet (id est, ignem, aquam, aerem T» >et hoc facinus severis mariii animadversionibus
etterrain). Sed haecElementa diversa sunt, vel in vindicatum. Isis soror est Jl, Osiris frater, Typhon
poteslate conlraria. In errore sunl itaque genles marilus; is cum comperisset Isidemuxoreminceslis
quae cum elementis tiibuant pnncipalum c adhuc fratris cupidilaiibus esse corruptam, occidil Osirim,
dcpulanl igneni, quasi sunimum Deum a, quasi arluatimque laceravit, el per omnes Nili fluminis
esetera ex ipso h.ibeanlsubstanliam calore : nescien- ripas miseri corporis palpitanlia membra projecit.
les, quod omnia Eleinenta ex ipsa sint sua contra- 1 Isis, repudiaio Typhone, ut et fratrem sepeliret et
rieiate coujuncta, el quod et ipsa habeant fabrica- coujugem, adhibuit sibi Nephihen sororem ) sociam,
lionem cum antecedentibus, prsemissocommate. At e Athanas. -/ura 'E». C. 24 : TIUVTCDV yultara

iotus sensus suadet, incipere hic novani senlentiam. TO
Aiyvrtrtot vl\o.prtporeriynyaai , vui &eo\jgavayo-
liarjue puncluin posuimus.
a In hac pevovat. Idem de Incirnalione Verhi Dei. c. 45. Sic
assertione consentiunt Palres. v. c. Ter- quoque Plutarcbus de Iside et Osiride c 5, nihil in
tullianus : djemoniuin oraculi Pylhii; de Oralione c. majore jEuypiiis esse honoie quam Nilum, asserit.
15. Eodem seiiMiomnes enoresi.ilsasque lehgiones Wow. — Hunc ut Deum coliierunt alque in siaiuis
uno ore dacmnniis iribiiebanl Atbenag. Legat. pro niiinisque reprx-senlai unl ( Eckhehi Docliina Nu-
Christianis c. 25, qui urtvrnlovg to>va.v&po>rtu>v eos „p mor. Veterum iv, p. E6). Nota est aquae Niliacae
vocil; Miinic. Felix in Oclavio, c. 26; Arnohius ^^ smctitas, qu,e Rnniam usque ad sacios usus deve-
adv. Gentes i, c. 56 ; et ipse Fiunicus, c. 27. Reli- hebatur. Ilanc JLgyptiorum siiperslilionem Jiaud
quuni baud omnes Etbnicos di\inationibus fidem dubie in prinns re^picil Lactantius Instit. Divin. n,
adhibuisse, haud opus est ut exemphs e\ Instoria c. 6. Consiaiitinus M. culium Nili jam piohibuerat
peiitis uherius demonstremus. Plnlosophos Eleaticns (Euseh. Vita Consiant.m, c. 25). Aquam omniumre-
duce Xenociate omues diviuaiiones sprevisse con- lum piincipiuni h.ibebani Indi (Creuzer. i, 595); et
stat; cf. Cicer. de Divin.it 1, 5; Plulaich. Plac. Pbi- apud GraecosThales ; Cicero de Nat. Deorum 1, 25 ;
los. 1. 1, qui idem de Epicuro asseul; Brandis. Com- Laciant. u, 10; Arnob. n, 9; et ibi Elmenhorstius
inent. Elealicscl, pig. 71. el Orellius.
h llauc vocem implicilos apud Wowerum aliosquc f Glossema. Wow. —Opponuntur lamen sacia
edilores excipit lacnna, cujus lamen inillum in edi- II.TCarcana pubhcis illi*, de quihus primis liujus
lione principe indicium. Si qua fuil, pronnssis sms c.ipilis veibis Firmicus egerai. Dehismysteiiis quae
sietit Fmnicus atque de origine diviuationuni cx posierioiuin suni temporum, quae linpnmis spectat
astutia di.iboli atque odio quo humanum genus per- Firmicu», consule c.cieruin San-Crucinm Mysieies
sequebaiur , ex histuria el antiquilatibus complura du Paganhme, tom. II, p. 15i seq., et Creuzerum i,
congessil. 259 seq
%c Cultiim Elemcnloruni obiler langit Ailianasius s Toiam hanc fahulam suigulari libro complexns
J-KTOÊWVWV c. 9. Haecquoque culta fuis-.e Persis, est Plutircbus.unde lus Fiinuci pelenda interpre-
docet Cieuzerus StimDohkund Mythologie der utten latio. Wow.
Votker, I. 651; Kleuker Xiepac/.v. im Anhang zutn ij) k Isidis historiam narratam luisse ad Euhemeio,
Zendaveslac. 20, 114. testis est MinuciusFelix Octav. c. 21. Euhemerus
a Persas niiiuit. De ignis cullu apud Persas v. He- exsequitur et eorum (deorum) naiales, pjtrias, se-
rodot i, 151; Maxim. Tyr. serm. 38; Theodoret. pulcra dinunierat, et per provincias monslrat:
Hisl. eccles. v, c. 39; Evagr. Hisi. eccles. c. 14; DiclaeiJovis et ^pollinis Delphici, el Piiariae Isidis,
quos, utpote tempoiibus Finnici feie .equales, luc el Ceiens Eleusiniae, Piodicus assumptos in deos lo-
excit.isse suffieint. Adde Eusiathium m Dionys. de quitur, qui eirando invenlis novis fiugibus, ulilitali
Sitn orbis, de Persis haechabentem : rty.S>atrbrtvp. hoininiim profuere. CI. Ouzehum ad h. 1.
Plur.i ap. Bnssonium de regio Persarum principaiu 1 Plutarch. de Iside et Osiride c, 18; Diodor.
(Argenior.iti, 1710) p. 349, et Creuzeium SymbotiL Sic. i, 21. De morte et dilaceratione Osiridis vide
und Mythotogie, l, 692, 713. De cultu Sohs ei Mi- qu.r-collegit Creuzerus feymb. etMythol. i, 259 seq.
thiae apud Persas celebratissimo vide Creuzerum et 502 seq.
tv, p. 410 ; de aqua Persis sacra vide Brissonium p. J Illam Typhonis sororem et conjugem ; hunc
556 : Adhuc deputanl Sic Terlullianus adv. Va- Osindis el Nepbthis filium. Plut. de I-ide el Osinde
leiUinianosc.52: Ad Peisassi foite depuiabimui,h.e. c. 14 ; Jablonsky Panih. Êgypi. m, 46,112, il3,
si Peisaruni religione uti docemur; Apolog. c. 16 :; 118, 119. Nomen ex Jablonskii conjeciura origi-
Depulor angelh, non angelus non angela; de Praescr. nem hahei jEgypti.icem, sive a verho signilicante ouod
c. 21, et saepius. Vide Indicem Semierianum latini- venio exposilumest, sive ab alio, significante quod
tatis Tertulhanese, vol. YL leimtnum ponil, p. 120,121.
98S DE ERRORE PROFANARUMRELIGIONUM. 986
et Anubin venatorem a. Cui ideo caninum caput b AHIa, quam despicis1', ignita venerandi spiritus ma-
impositum est, quia lacerali corporis partes arlificio jestate decoralur': ut ex ipsa per veteres conscien-
canis vesliganlis invenit. Sic invenlum Osirim Isis lisecicatrices credentihns bominibus saluiaris sanilas
tradidil sepullurse, Fuerant sane hi apnd jEgyplum irrigetur. Sed in his funeribus et luclibus , quse
reges c pariler ac tyranni, sed Osiris juslus, praeter vere sunt funera , qiise facia sunt, quorum exslant
illud, quodcum sorore commisit. Typhon funosus, liodie quoque reliquise (nam et sepulcrum Osiridis
impotens acsuperbus. Ideo ille colitur, iste \itaturd. hodie in JEgypto est ™,et cremaii corporis reliquioe
Hsec est Isiaci sacri summa. In adylis habent idolum cernunlur u) defensores eorum volunt addeie physi-
Osiridis sepultum : hoe annuis luctibus plangunt «, cam raiionem. Frugum semina Osirim ° dicentes
radunl capiia f, ut miserandum casum regis sui tur- esse , Isin terram P, Typhonem calorem s : et quia
pitudine dehonestati defleant capitis.tunduntpectus s, maluratse fruges calore, ad vitam hominis colligun-
lacerant lacerlos , veteruni vulnerum resecant cica- lur, et a terrse consortio separantur, et rursus ap-
trices, ut annuis luctibusin animis eorum funestce propinquanle hyeme seniinantur, hanc volunt csse
ac miserandse necis exitium renascatur. Et cum hsec mortem Osiridis, cum fruges reddunt r; invenlionem
certis diebus fecerint, tunc fingunt se lacerati cor- vero, cum fruges genitaiis terrse fomento conceptse,
poris reliquias repenre , et cum invenerint, jjuasi B nova rtirsus coeperint procreaiione generari. Pone
sopitis luctibus, gaudent h. 0 misera et caduca mor- hanc veram esse sacrorum islorum rationem , pone
taiitas, nt regibus luis per annos singulos lunestas propter fruges vota reddi numinibus, quid addis
miltas inferias, neglecto Deo summo, qui omnia di- inceslum, quid aduJleriiim, quid miserandae animad-
uni ariificii moderalione composuit, et spem luam versionis exitiura ? Quid erraiiiibus hominibus et
perdis et vitam, Nec ostensi libi luminis splendore simpiieiter peccare cupienlibus de sacris luis
corrigeris, nec recuperalae liberutis quaeiis insignia, maium monstras exempium ? physica ratio quam
nec spem redditae tibi salutis agnoscis, necex pceni- dicis, aliogeneieceleiur. Quid autem celari oporiuit,
tentia praeterilorum criininumjndulgentiampostulas. quodomnibus notumesi? Cur plangilisfrugesierrae,
Frusira libi hanc aquam , qnam colis ', puias ali- et crescentia lugetis semina? Ad suslenlalionem
c quaudo piodesse. Aiia est aqua, qua renovati homi- generis humani hsec omnia divina sumnii Dei libe-
nes renascuniur. Hanc aquam, quam colis per annos r ralilaie donata sunt. Agendae sunt summo Deo gratise
singulos, vis aha decoctis venarum meatihus siccat, propler hoc, nec est summi Dei lngenda largilio.
aul ccile funestus regis lui J sanguis commaculat. Deflete potius quod erraiis, et, quod errorcm ve-
a Rectius forte latiatorem. Sie lalialor Anubis. k De perdilo Isidis filio idem babet Minue. Felix,
apud Virgil. Mn. vm, 098 ; ei lalians Anubis, Pro- c. 22. Moxinvento parvulo, gaudet Isis, exsitltanl sa-
1ert. Elegiar. hb. m, eleg. 10, v. 41, nisi venaior cerdotes.
dicalur, qui.i artificio cams vestiganlis, ut ait Fir- i Niliacam (Plut. delîde eiOsiride c. 5),aliamque
micus, lacerati corpons parles invemt. fluminumque abEihniciseultam.
1 Cynocephalus inventor dicitur apud Minuc. Fe- Fontiumsaciorum,
J Osiridis.
licem in Oclav. c. 21. Sic quoque descnbitur ad t Sc. Aqua baplismi.
Apuleio : Altolletiscanis ceivices aiduas Anubis, tmva 1 Allndii ad historiam baptismi Cliristi. Luc. III ,
1
caduceum gerens. Aihanav. jtt/ff'E~)l.c. 9. 21;m Joan. i, 3-2, 53.
"SynesiusdeProvideniia p. 91seq. usqueadl21, Intelhgii Busirin, in qua vacca Iignca inclusiim
ed. Petavii. Wow. Osiridis coipus ab Iside sepultum fuisse tradil Dio-
a Colebatur lamen in Idolis
lemplisqne. Yide doius Siculus i, 85. Alias ejus urbes sepulcrales ex
Thorlacii mei Piogr. de Typlioniis jEgyptiorum. alia tiaditione eodcm loco refeit, quarum praeler
Halnije , 1822. Horum Typhoniorum reliquue adhuc Busirin celebriores eraul Plnlse, Ahydus et Memphis.
supersuni.
e Athanas. -/a.&''Ellnvwvc. 10. Wow. Neque lelicetNili abyssos inierElephaniinen ciSye-
nen. Yide Creuzeruiii i, 259. seq. et Cominenlat.
1 PJuiarch de iside ei Osiride c. 4; Artemid. Onei- Herodoieas i, c. 2, §§ 10, 11, 15: Kat ov yivov 6
rocrit. i, c. 25; Euseb. Praep. Evang. n, c. 1; Pru- THOOfToO 'OtrtptSofSei/vvr«.i,u/lavai rupiyjXa; Alba-
dent. c. Symmacli. i, veis OOtf: super-unt Amulel.i iEgypua, quibus
n**nas. c. 25. MultaIsis
Isidis amissumsemperplangentisOsirin cidumna in qua corpus, Osiridis abscondidil (Plu-
Mimicaqueet ndeuda suis solemmacalvis. larch. de Is. eiOs. c.l5)repnesenlaiur; quorum haec
Synesii eneomium fv\uvpivg, p. 79, ed. Petav. Ton- est fignra : =1=
deri autem solilos rn luciu ex Plutarcho rtepi Setat- n Unde Firmicus haechauserii, nescins sum. Nova
Svtyovivget aliis noium. Wow. videiur esse fabula, neque facile ex Euheinero. Sed
s Heiodot. n, 61, hoc de feslo Isidis Busiritico in Êgyptocadavera nutnquam cremabanlur.
de Caribus in JEgyplo babitanlibus 0
narrat, atque Athenag. c. 19; Euseb. Praep. Evang n, c. 1,
addit, eos culins facies vulnerare. Lactantius Div. in. c. 12, aliter Plutarch. de Is. etOs. c. 55. Yide
Inst. i, c. 21 Isidis ifigyptia sacra fiunt, quatenus Suidam in Aoyya. Wow.
fihum parviilum vel perdiderit vel invenerit. Nam p Cf. Ouzel. ad Minuc. Fel. p. 162, 165, et Creu-
primo sacerdotes ejus deglabrato corpore sua pectora zerum Symbol. und Mylhot. IV,250.
tundunt et lamantaniur ; sicut ipsa , cum perdidit, i Plularrh. de Is. el Os. c. 55 : Typhon ventus ai-
fecerat. Deinde puer producitur quasi inveulus , et dens el pestilensOiientahbus Semum dictus. Jablon.ky
in Ssetitiamluctus llle muiatur. Tbeophilusad Autol. Pantheon iEgypiior. m, 84, *>5,91, 92. Y. Noiber-
i, c. 14. Wow. — Aihenagorae Legal. c, 12; Minuc. gii D. de Semum venio in Opusculis Academicis ,
Febc.Ocl. c.21.Similia habet carmen ad senaiorem. Londini Gothor. 1819. m, p. 502.
qni areligione ehristiana defecerat, in Cyprianicis, r Lege : t eddunlur. Wow.
ni Commodo c. 9, Isiacos pineis usque 8 Leciionem editionis piincipis geuitalis Wowerus
Laijipridius
wl pernkiem pectus lundeie eogebai. BiUiavitin gemtalL
937 JULII FIRMICl MATERNl 9S8
sirum reslauralis semper iuelihus , plangite, Nolite Ai quam sustinuit, hoc voltint esse, quod falce mcssor
annuis s.icris qusererc funus alienum ; vestris polius maturis frugihus Licit. Moriem ipsius dicunt, quod
funeribus parate solatia per annos singulos. 0 miser semina collecla condnntur : viiam rurûs, quod
homo! iiivenisse le nescio quid gaudes,cum animam jatla semina annuis \icibus reeondunlur. Veliin
tuam e\ istis sacris per annos singulos perdas. Nihil nunc mihi inquirenli respondeanl, cnr hanc simpli-
illic invenis nisi simulacrum, quod ipse posuisii, nisi ciltilem semiuimi ac frugum ctim facinore, cum
quod iterum aut quseras aut Iugeas. Quaerepotius morle, cum fastu, cum poena, cum amore junxeiint
spem salutis, quaere exordium lucis, qusere quod te Itane non erat aliud, quod dicereiur ? Itane non
summo Deo aut commendet, aut reddat. El cum ctat, quod in agendis Deo summo pro fiugibus
veram viam salutis inveneris, gaude, el tunc erecta giatiis faceret misera morlalilas? Ul gratias pro
sermonis liberiale proclama Evpnrayiv, ovyyolpo- renatis frugibus agas, ululas ; ut gaudeas, plangis.
yev a cum ab his calamilatibus post pcenitenlianl Nec , tecum \eranirationem videris, hocaliquando
tuam summi Dei fueris indulgentia liberalus. fecisse pceuituit, sed hoc agis, ut annuis luclibus
CAPUT III. occupatus vitam semper fugias , moriem requiras.
Tcrim cullumapud Phnjges refulal. Dicmt inihi, quid hoc frugibus profuil, tit flettis
Phryges, qut Pessinunlem incolunih, circa Galli B I suos anniiis ululatibus seminenl in iristitia,inlerfectl
fltiminis npas ° terrse ceelerorum elementorum tri- funens calamiiatibus ingemiscant, quod dicanl phy-
buunt pnneipatuin , et hanc volunt omnium esse sica ratione compositum, lngelis et plangitis, etlu-
malrem a. Deinde ut et ipsi annuum sihi sacrorum clus veslrosalia ratione celalis.Novitagricola, quando
ordinem facerenl, mulieris divitis ae reginse suae terram aralro dimoveat, quando sulcis frumenta
amoiem, quse fasius amati adolesceniis~tyrannice commiltai. No\it quando maluralas solis ardoiibus
voluit ulcisci e, cum luctihus annuis consecrarunt. colligat segetes. Novit, quando lostas leral Iruges.
Et ut satis iratae mulieri faccrent, aut ut poeniteiui Haecest physica ratio, haec sunt veia sacrificia, quae
solalium quoerercnl, quem paulo anle sepelierant, ab sanaementis hominibus annno Liboie complentur.
revixisse jactarunt, el cum mulieris animus ex im- H.mc siniplicitatem divinitas quseiil, ut homines in
paiientia nimii anioris arderet, uiorluo adolcscenti colhgendis fructibus ordinalis temporum legihus t
lempla fecerunt. Tunc quod irala mulicr pro inju- serviani. Cur huic ordini miserse moriis figmenta
ria spretje feccral formae, hoc ordinanies a se pati qu«sita stint ? Cur celatur lacrymis, quod celari
voluere sacerdoles f. Sic annuis saciis cum honore non dehuil? unde confileanliir necesseest, ha?c-acra
lerrse istius funeris pompa componitur, et cum per- C ( non in lionorem frugum , sed in honorem e-,se com-
suadetur hominibus quod colanl terram , miseri posita mortis alienae. Nam quod leiram matrem
funcris veneranlur exitium. Hic quoque , sacrat>s- esse omnium Deorum dicunl h, qui huic elemenlo
simi imperalores , ut error iste celetur, etiam h,ee tribuunt primas parles,'vere deorum suorum maler
sacra physica voluntesse ratione composilaB. Amarei est, nec abnuimus aut recusamus : quia ah bac
lerr.im volunt fruges, amalum vero hocipsum volunt; collcctos Deos suos , aul lapideos faciunt semper aut
esse , quod ex frugihus nascitur ; pcenam aulem ,i hgneos». Terram omnem circumfluunl maria, el iur-
a Yerba solemnia exclamantium in sacris Isiacis, Yvtv ®ea. T' av&po>7to>v.De
ynrep y.u/t/po>v6V«T5V
iuvenlo corporeOsiridis. Scholiasla Juvenalis ad lllai (.ybele vitle Rigaltii Ouzelii ei Elmenhorslii nolas ad
Sit. vm, veis. 29 : MiiiUc.Felicem c. 21; Ileraldum et Da\ies ad eum-
Exclamarehbet pop.lusquodclamalOsiri dem; eii. C.iniahiig. p. 42 el 105. Cf. quoque Orellii
Invento, IIOIJSad Arnob. toin. i, p. 79
c Adeinptisgeiiiialibiis, quia fidcm non pr.estiterat
habei sequenlia: Populus JEgypli invenlo Osiii dixit:
Huc reler quaesequnlur italm imiheri. La-
Evpnrvy.ev,avyyj/ipoyev. Ita enim Ibidem inveniis', (Altis)
Osindis meinbns exclamasse puiabant; videCrameri\ ctaiit Epitomec.8. Diveisefabulananalui ;aliienim
editionem hujusScholiastte (Hamburgi, 1825)p. 512, et plenque ab ipso Atlide factum narranl quod h. 1.
Eadem verha habel Athenaôras Legat. c. 19. Wow. Cybelse iiatse tiibuitur. Yide not. seqiieniein.
f Si hinc ahc,set praeposilio, melior forel latinitas,
—Cf. quoque Octavium Minucii Felicis c. 21, et Au-1 — Mater Deum diligehal Altin : isab Ac-
gustinuin de Civilate Dci vi, c. 10. j, GRONOVIUS.
^Slraboxu, c. 7; Ammianus Marcellinns1. xxn, desti actus in fuiias, tesinla sibi genilalia desecai.
c. 22. (al. 9). De lapide Pessiliuntino Svrteru qui| IIoc in honorem magn.e Mairis imilantur Galh ejus
hello Punico secundo Romamdcvehebalur (Liv. xxix,' saceidoles. Arnobius v, 7, 59, et de Orell. ad h. 1. Au-
c. 11 el 14) multi sunl: Appianus de belhs Aniub. guslin. de Civ- Dem, 4; Lucianus Dea Syria c. 15;
c. 56; Herodianus I, c. 2; Arnohius adv. Genles vi, Euseb. Praep. Evang. n. c. 4. el mulii aln. Wow.—
c. 11, etvn, c. 48 (ORCU.); Auguslin. deCivitale Dei Qnid, quisangume suo libat, et vulnetibtis suissuppli-
III , c. 12; Tertiilliaiius Apologet. c. 25 ; Lactantiuss cat,non piofanus mehus essel, quam sic teligiosus?
si, 7 ; Cicero de Uaruspic. Respnnsis. Cf. Falconelii! Yerba suiuMuiucii Feheis c. 24, ed. Cantabi ig. p.123,
disseriaiionem sui la pinrre de la mere des dieux; Cf. notas. ad b. 1.
Mem.de 1'acad.des Insct. ei b. L. loni. x\iu, p.213;'. s De cultu Pluygio ejnsque physica explicatione
et si taiiti esl, nostras Dissenat. Antiquarias Theo-l et cum simihbu'; syncietisuiocf. oinnino Creuzerum
tisce editas p. 257 seq. u, p. 56, seq. Firmicus vero omnia ad lertililatem
c Stepli. rtepi rco)eo)vin n«))or. Wow. terrae, frngcsque slaiuto lempoie renatas referl.
a Aniob. II, c. 52; Nam et vtdemusalios ctisapien- 1' Orphcus I. c; Platon. Polil.; Lucret, H, 598;
tioribus dicere telluiem esse hominum malrem; \n. Yano de Ling. Lat. Yeib.; Elmenhorst ad Arnoh,
c. 55 L&clant. n, c. 10. Censorin. deDieNalalic. 3 P- >94-
Per ironiam dicta.
c\ 4. Servius in Georg. u, 268. Orpheus Hymn. 2S:
983 DE ERRORE PROFANARUMRELIGIONUM. {SO
sus indusaOceani anihieniis eirculo stringitur. CoelijA hoceine est, quod in viro feminam quaeriinl, Cui
eliam roiunda sublimilite operitur, perflalur ventis, aliterservire sacerdotum suorum chorus non potesl,
aspergitur pluviis, el timorem suum assidui motus nisi effeminent vultuin, culem polianl, et \iii!em
tremoiibus confilelur. Quid \os maneat, qui haeceo- sexum ornatu muliebri dedeeoient d. Yidere est in
litis, considerate, cum Dii veslri infirniilatem suam ipsis lemplis cum puhlico geniitti miseranda ludibria,
vobis quotidianis professiombus prodant. vlios muliebria pali e, el hanc impuri etimpudici
CAPUT 1Y. corporis labem gloriosa ostentatione delegere. Pu-
llemAeris apud Assyiios et Africanos poptilos non- blieant facinora sua , et coniaminali corporis vilium
nullos. cum maxima delectatlonis f niacula confitentur. Ex-
Assyrii et pars Afroruin aerem duGatum haberS ornant muhebriter nutntos crines, et delicatis amictt
elementorum volunt, et hunc imaginata figuratione vestihus vix caput lassa cervice sustenlant. Deinde,
venerantur a. Nam hunc eumdem, nomine Junonis cum sic se aiienos a viris fecerint, adimpleti tibia-
\el Veneiis \irginis, si lamen Yeneri placuit ali- lum fcanlu, vocanl Deam suain,ulnefariorepleiispi-
nuando virginitas, consecrarunt. Junonem sane, ne rilu vanis hominihus quasi fulurapraedicatil. Quod
et liuic deesset incestus, Jovis volunt ex sorore R Iioc monstrum est.uuodve prodigium? Negantsevi-
conjugem faCiainb. Effeminarunt sane hoc clemen- ros esse, et sunt; mnlieres sevolunl credi, sed aliud
lum c, nescio qua veneratione commoii. Num quifi qualiseumque qualitas corporis confileiur. Conside-
aer interjectus esl inter maie etccehim, effeminatis randum 6st eliam, quale sit numen, quod sic impuri
Cum saeerdolum vocibus prosequuntur? Die mihi corporis deleclatur bospilio, quodimpudicis adhsret
a Ita Phcenices ex antiquissimo Sanciiutiiathonis c. 5, p. 2G1, in tilulocapitis: npbgrovg xu/Mojrti&yi-
lestinionio ap. Euseb. Praepar. Evang. i, c. 10 .' TOV vovg TOJVuv§po>v.AniOb. 11, C. 4i; Idrirco ahimas
Q\>ao>ov,.„.t\vtep5>avi Sooarnlug rtvpi re v>vlrtveiyvrt, mistt (rex inundi), ut ctivtni pondens et gtuvitaiis
vui rtpoa/vvnaai, oyu. 51 artevDetvuvraXgi%-uvriypeve oblilm, genimas, lapillos, maigatttas , custtliilis dis-
&npio>v (ed.Orelh, p. 18). Assjrios auieiu sive Syros pendio compaiaient,innecteient Ith colla, iaminas pet-
(utrumque enim nomen aveterihus auctoribussvpe tititderenl aurium, cohficiendisxiumterevl corpoYibus
permuiatur) aerem eolnisse noniine Junoiiis seu Yo- fucos, muninueient fionles Itntbis, fuligitte oculos
neris ex Piularcbo inCrasso, c. 17, discnnUs, ubide obiunbiafeut, iiec in formis eiubesccienlinasculoruin
Dea Hierapolitma: rtvsT«t Ss rtparov avrS> anyeXov catttmhlrh vibiale cmsattem, cnletn corporis leviqate ,
vrta rng ©soOTaOTnf,nv ot yh 'Afpodtrnv, ot Se"Hpcv, incedete pophlibus nudts, omniquealio cultn vlgoiem
ot^SeTijvapyjhv vux irrripyuru rtvatv e%vypov rtupu- vhihialhmo//ite? et exponere, el in habuum femntaium deh-
ayjvaav airtvv vui fvatvvoyiôvai, rai rnv rtavro>vetg ciusqtte Vide Nolas in ed. Oielln. C.ius.un
av&po>Ttovg apyjiv uyu&S>v Decullu hujUs indicU Philocl.oius apud Maciobium ni, 8,ubi docet
v.aroSeijzoauv'.
Yeneris Uiauie, qtise apud BJbylonios 'byly/a vel Luham et Veneiem idein esse nunien : ndditque: et
'Oyopi>/v.,et %u~)ur& (nbn Geniinx) (Beiosus ed. saciificium facere vtros cum vesle muliebii, mulieres
Richteri Lip., 1825, p 10), necnonMVMTTC, cum vmli, qnod eadcm el mas msltmuiur et femtna.
(NrTtbQ)Q Gf. Greuzen Symbol. i)s p. 165. Similia habetcar-
\el l&ohgappellabatur, Vid. Ilejodot. l, 199, et Pau-
san. i, c 14. Apud Cailiuginieiises et Cyprios magna nien ad Senalorein ex religione Chri&tl.inaad itlok
mter Cyphainca :
quoipie religione colehatur: ef. Disserlai. no-uras leversum
derehgione Carthagiiuensiuin, p. b2 seq.,et deTem- V. 5, Cujus(Matrismagnaej cultores intamiaturpis inuut.
ploh De.cCtelesiis Papbiti, Namquesaeerdoleslunicismuliebnbusidem
Sacriim hocce siiinmorum deoVuni apud omnes Inlenus viliumcuhulnlenore fatenlur.
genles malninoiiihm (cf. CreJizCr. i, p. 281), noil Itlqueliceie putant quoclnonhcet: unde per orbem
Leiuter mcedunt, molhlaqueveiba loquenles,
Jovis t.mium ac Juiionis, sed Libeu quoque atque Lapsaiosquetenent ettenso polheelumbos,
Liberae (ihid. m, 570)« De matrimonns incestis deo- Kl propnummutant vulgatocriminesexum.
runi, ad quaaalludit Nobter, cf. Minue. Felic. c. 51. Cumquesuoscelebraiitiuus, ins essedichns
Sic el Deob, inquil, sohtis incesios , cum matie, dum Se castosraemoranl;ac si tantummodolunc sunl,
fiha-, cum sortne conjUnctos.Eadem legiinlur apufl Ut perlubent, casli, reliquojamtemporeqnij sunt?
Alhenagoram c. 16,27; Clemenlem Alexandr. Pro- Sed quia cogunlursaltem semel esse pudici,
Mentefremunt, laceranieorpus.fUuduniqup cruorem.
(reptic. c. 2, p. 14;Taiian. c. 15,16; Arnobium iv, Y.21. Nnno etiamdicis quodte nonfeceiit aetas
35, v, 9. Plura dabunl Ovid. Metainorph. m, Sed tua relligio cahum : cahgaqueleniota,
vers. 265 : Galhcasit pedibusmollirednnilapapyro
Juno regina, Jovis et sororet conjux; Cf. libium nostium de rehgione Cirlhagiiiiensium
Tertull. Apol. c. 14 <Jovem fcedesubttntem in stJtd- p. U2 et 84. Gonsentiunt cuni his versus setiuenies
teiii; Macrob. Salurn. i, c. 16. D Cuininodi.ini, poclae, ni fallor, Afn, Inslruct. xvu,
0 Cicerode Nat. Deorum II, c. 26: Aer aulem in- VidistisDindvmarios,quali fragore
terjectus inter mate el cmltimJunoiiis nomine conse- LUxunasineunt, dumfuiias flugerequserunt.
ualui, qum est sorot et conjux Jovts, qtiod ei simiti- Aul cumdorsasua alhduni sputcabipenne,
tudo est mtheiis et cum eo summa conjunclio. Effemfa Cutndoctrinasua servant quodcruoresananl.
naiunt autem eumJmtonique Uibuerunt quod mhil etl Gf Bigalui elDavisii notas.
eo mollius Finmcus Ciceronis locum niunifesle le- e Ubi auiem magis a sacerdolibus, quum inlei tt)«s
spexili Sic quoque legitur in HeraclidiS Pontici alle- e( delubia conducuniut slupra. (tactantui leiiocinia,
gorns Hoir.enci-, c. 10, p. 53s ed. Sciiow: 'llSi"Hpa adiilteita meditantur? Minuc. Fehx c. 25. Imprnnis
yer ÛTOV (Ai&ipu,) eanv unp, yu~)uYo>repov aroi- in lsidos temphs. Ovid. Amor. n, Kleg. 2, v. 25, ct
yeXov,SIKTOUTO vui &Hlv;et c. 25, p. 87. VideCreu- de Arte Ainandi m, v. 392; Juvenal. Sat. \i, 488,;
zerum ad locum Ciceroms, Junonem m aeream (sub- et schohast. ed. Craineri p. Mb. Ncc laiticu deerant
slaniiam hgurans, nim> supeisiitio), Tertlill. adv. siimlia in alns leinphs. Yide Onzeln et Davisii notas
Marcionem i, c. 15. digyplios ouhis elemento dupli- ad h. Minticii locum. Eadem, viros in cultu M.fgnae
cem attribuisse sesuni auctor gst Seheca, Qu&st» Deaemuhebriapassosesse habel Alhanas. rara. 'c)).
nalur. m, 14. c. 26.
a Eleganter Clemens Alexandrinus Paedagog. ni, s Forte t deleUationis. Wow-
991 JULU FIRMICI MATERNI 992
membris, quod polluta corporis conlaminatione pla- A j\ CAPUT Y.
calur. Eruhesciie, o miseri! snpinilatem a; aliter Item Ignis apud Peisas. Horum mysteria fabulasque
vos Deus fecit. Cum cohors vestra ad trihunal j'udi-
caniis Dei accesserit, nihil vohiscum affereiis , quod detegil, lascivos(i htesque i itus delestalui, admixtis
Deus , qui vos fecit, agnoscat. Abjicile hunc lantae smpee saciis Christianorum cohoilaiionibus, el ad
fitiemcapilis, ubi posl secundamlacunam de aniina
calamitatis errorem , et stutlia profanoe menlis ali- hiitnana loquilur, philosophtco eliam de indissolu-
quando deserite. Nolile corpus, quodDeus fecit, sce- bili animi anima t atiocinatio.
lerata Diaboli lege dauinaie, calamiiatibus vestiis,
dum .idhuc tempus palitur, subveiiite. Misericordia Persse el Magi omnes, qui Persiae regionis inco-
Dci dives est h, libenter ignoscit. Reliclis nonaginta lunl fiues, ignem praoleiunl d et omnibus elementis
novem ovibus, amissam quserit unani (Maith. xviu, pulanldebere prseponic. Hi ilaque Jovem f in duas
12; Luc. xv, 4). Et reverso pater prodigo filio ve- dividunt potestaies s natuiam ej'us ad utriusque
slem rcddit, el paral ccenamfLitc.xv, 22). Nullavos sexus transfeientes êtvni et foeminaesimulacra
desperare faciat criminum muliiiudo: Deus summus ignis suhsiantiam depulantes », el mulierem quidem
per filium suum Jesum Christum Dominum nostrum triformi \ultu J conslittiunt, monstrosis eam ser-
volentes liberal, et poenitentibus libenter ignoscit, pentibus ilbgantes k. Quod ideo faciunt, ne ab au-
nec mulia exigit c ut ignoscat. Fide lantum et pceni- ctore suo diabolo aliqua ratione dissenliant 1: sed ut
tentia poiestis redimere, quicquid sceleraiis Diaboli dea sua serpenlibus pollula, rnaculosis diaboli in-
persuasiombus perdidislis. sigmhus adornetur. Yirum vero ahactorem boum m
R Editio princeps, summilalem; aliae, sublimita- Beroso
auctore{Iib. m, p. 70 ed. Richteri) perhibet
tem. Wowerus restituit supinitalem. Clemens Alex. Protrept. c. 5, p. 57 Pott.
h Respicit Mallh. xvni, 27. i Quatenus in eam ex menie Graecorumcoaluerant
c Wowerus, forte: nec mulclam exigit. Haud ne-
Mylilla, Artemis et Persephoue (Creuzer i, 755).
ce^siria videtur coirectio. Nam de idolo tricipiii ad formam Hecates ficto non
a Ignem procedenli Cyro praelatum fuisse leslatur est quod cogileinus. Et licet Mithras aitis operibus
Xenophon Cyrop.ed. hbr. \m, c 3, 12. Qui quidein ssepe fuerii expicssus, de Mitra lamen iisdem reprae-
ignein pr.efereudi nios a Persis ad Romanos postei sentala numquim me legere inemini, nisi mox se-
migravit; Augustis enim, si non pi IUS, a M. Aurelii quentia huc periineant.
tamen et Commodi inde lempore igneni ui symbolum k Nescio an htic refei IPpossitU, vel cum hisce Fir-
imperii et Auguslalis honoris pr.cl.itmn esse patet ex mici aliquam siinilitudineni habeanl, quae Diodorus
Herodi.ini hh. i, c. 8,16, n, 8, aliisque huj'us scrip- Siculus Iib. ii, c. 9, p. 125 Wessehng., nariat de
toris locis. De Phoenicibus ignis cultoribus consule slatua Opis sedenlis in cacumiiie Pyramidis quse
locum S.incbuinaihonis ad c. 4, relalumapiid Euzeh. r Belo Babylonc exilrucia er.it. llanc csiim duo ser-
Prsep. Evangel. i, c. 10. penies coimubaniur, quos quidem nuniinis natuise
e Clement. Alexandr. Prolr c. 5, p. 56: Uepauv salelhtes sive socios fuisse non esl quod niireinur.
SeotMoyotTOrtvp rertynvuai, vaXTMV TIJV'Aertavvurot- Cseiernin, cur Solis slaluae draconis efiigies subjungi
J-OOVTUV 7fo).)ot.Maximuslyiius senn. 58: Socrat. H. solna fuerit, docei Macrobius Sat. i, c. 19 et 20.
E. VII, c. 8; Ruffinus Hist. n, c. 26; et muiii alii. 1 Bespicit hislonam lapsus Proioplasloium Ge-
Persae omnia elem<"iitacolunt taniquain claiani Dei nes. ni.
soboleni, ot ru arotyjia. &eortotovvreg, igni vero ef luci mMithiam. Is enim vocabalur BOU/)6TTO?. Porphy-
primarium locum "assignabanl. Huc enim deinque rius de Anlro Nymph. c. 18 : vui Bovv)ortog &ebgrnv
speclanl atque refermitur omnes noliones sublimes '< yiveatvleln&brugavovav. Unde abactor boum , quod
sanciaeque. Theodoreti Hisi. Eccles v, c. 58, eil. diserte expressit Siatius Theb. i, vers. 720.
Schulz. III, p. 1082. De Bahyloniis ignem aique'
aquam colenlihus cf. Berosuni ap. Clemenlem Pio- IndignalasequilorquenlemcornuaMithram.
trept. cap, 5, pag. 57, Potter. Ejus Te)eT/jidcirco vocatur f>ovAort'vn ; el, qnia quot-
f ApiltiXenoplion. Zevgyiytarogvai fiuailevg.Ejus> annis m orbem ledibat, propterea vJ/~)aBov/)ort'vng
summiim iiumen universilalein rerum lgne penetrans5 dixitPoela, h. e. solemne et m orbem lediens le-
vivificat movelque. sium. Jos. SCALIGER apudWowerum—Furem quoque
BSuni bse divinsepotestaies secundumdecrela Phi-
omnium appellaia Coniinodianus lnstriict. xm,
losophi.r fereveteium populorum, mascula,
procreatrix, el,feroina, pariuriens. Insuper etfuiem adhuc depingitisesse. ..
h Haud dubie respiciunt Mitbram deum et Mitram, Yertebaiquenovesahenossemperiu^ntris,
deam Persai um , de qnibus consul.itur Creuzerus; D ] cum Hercule Caci hoves abigente cnnfundens.
Symb. itnd Mythol. i, 728, seq. Uterqueeiani igniss Cf. Zoego Abbaiidlugen, edenle Welckero, p. 131.
masculus et femina Jovem quoque, quatenus cunii De hoe Mithra ôvv)brto>vide Creuzerum Syinb. i,
aere componebalur, Siyu;?Mbi figurabanlGra"ci,lesies p. 785 seq. ILIeukerolainus est symholuni feminae.
Alhenagora c. 18. Pana $ifvn vocat Plato in Cr.Uylo j Nescio an 1ecte: nam numquam vaccae,sempei lauri
haud quidem crediderim, ut non nulli autiimani,, h.ibet lormam. Alianien Luctauus ad Siatii The-
propter niferiorem eamque ferinam corpons partem,, baidos I, vers. 719, 720, periauium Lunam a Mi-
sed quia pro naiurae, genuna ista quani indicavimus s ihra subaciam intelligit. Eiit vero polius symholum
numine habebatur. tauii priiingenii a veneu.itisAhiunanis cieatunsne-
1 Adde inslrucue,
polestate
ad anu viri, velante iqnis, quod malim.i. can, cujus semen a bonis Geniis Lunse servandum
Hahenl emtri duas siaiuas, alteram masculam , alie- credebaiur. Qua forte de causa MiUiras, prineipium
ram inuliebrem, quae ipsU sunl iinaguies, seu syin- i- natursc activum, in monuineiuis taurum eo consiho
bohi duplicis subsianiise ignis. Faceni prsefert Strabo,i, pugione intei liciens repraeseniatur, ut omnes plantae
qui xi, c. 8, p. 47S ed. Tzschucke, de st.uuis loqui-i- e\ cadavere ejus, omnia autem animaha ex ejus se-
lur, Anaitidis ei Omani atqne Anandali Peisicorumn mine nascerentui. Hanc explicaiionem Zoega inter
Geniorum, a Sacis et Massagetis Zelae in eadem ara a alias proponrt, licet eam probarehaud videatur. Cae-
posiiis. Cultum autcin hunc imaginum apud Persas is teruni sunt hsec mystena Mitbriaca, de quibus con-
ab Arlaxerxe thirii Qclii Iilio ijilrt>d»clum fuisse,; fer SaiiHe°Cfoi\j HcltoMrtshisibtiqueselciitiqueesw*
995 'DE ERRORE MOFANARUM RELIGIONUM. 991
colenles, sacra ej'us ad ignis transferunt polesiatem. Acujus
A de sceleribus conftteris c. Vos ifaque, qui di-
SicutPropheta ej'us nobis iradidit, dicensiMtjraSoj ciiis in bis leinplis rilc sacrificari non M.igorumritu
yvari./v b x>ortingO-UVSETS rtvrpog uyuvov a. HuilC Persico d, cur haec Persarum saera laudatis? Scio,
Mithram dicunt h. Sacra vero ejus in speluncis ab- hoc Romano nomine dignum putaiis, ac Persarum
dilis iradunt, ut semper obscuro tenebrarum squa- sacris e. Al Persarum legibus sequatur f s
Iore demersi, graliam splendidi ac sereni Iuminis ul armala clypeo, lorica , tliorace, gladio et
non videant. 0 caeca numinis consecralio; o ne- hasla consecratur h.... Terlia etiam pars esl, qua in
f irise legis fugienda conimenta! Deum esse credis, asperis secretisque sylvarum agresiiumque ferarum
tes mysth-esdu Paganhme, n, p. 121 et Zoegae Diss. plura cupias. vide quaeex citatis aucloribus, nec
de openbus artis ad culluniMithriacum spectanlibus, non Hieronymo et Agatbia congesseruni Linden-
in actis R. Scieiuiar. Societaiis Danicae de anno brogius iu Notis ad Luclatiuin el Kleukerus in
1806, theoliscein Zueqcds.AWiandtengeiuedenteWel- Persicis mox l.iudaiis.
ckero, ad notas 1-5. Cf Kleiikerum in Persdcis (Au- d Nullum almdseelus a Mithra commissum com-
hang %umZeiidaveslu,n, 2, p. 1-8), qui Finnici ma- memorat Firmiciis, nisi quod boves abegerit. Sed
gn.im religionis Persaium peritiam Iaud.it. symbola
e hujus ciiltus haud inielhgil.
a Emenda : m.v/nrvofiobgyvarvu... Kv/)u Boov)o- Itaque Muhriaea sacra a Persarum religiones
ningavvueitterzTtuTpbguyuvov.Wtrw. Firnucusdeindu- diversa statuit; el lanien in anlecedentihus utra-
sln.i iruncavu acruieleution prioiis verûs, ut saepe gj que confuudit.
aucloies solent facere. Sed posierioris veisus, lacu- - Sensum haud assequor.Cur enim Romani aliam
nae sunta Iibranis, autab eo qui primus Fiimicum plane lehgionem colentes Romano noniine dignum
edi lit, quod lnteras Dvauvuyvaaravgnon posset con- putaient, quod sacroi um Zoro.istricorum a Miiliria-
sequi. Jos. SCALIGCII apud Wowerum, p. 122 —Cf. cis diversitaiem assererem? Quoniodo verba ac Per-
Woweri epistol. Centur. n, no. 38. Inierim m Scah- sarum sacns cum antecedeniiOus eohaerejnt, equi-
geii epistola hic laudaia non apparet aliqua lgnis dem haud video. Neque facihor erit interprelatio,
meniio; et quis credat, pnoris versus prnnam parsi dignumin dignius mutavens.
tem cit.ilum iii cum sequente ver>,u, ut volueiit llle s Locus affecius quem non lento. Etsi enim solca-
lantam lacunam esse? GRONOVIUS.'—Verha rtarpbg cismum legtbussequi corngas, haud tamen video quo
Lyaoovlucem aliquamaccipiunt ex vei bis a Clemente modoLacuna luecce verbacum aniecedentibus conjuiigeiida
Alexandnno Protrept.c.2 allatis, ruvpog rturnp $pu- smt. hunc locum excipit, qua sensus inter-
voJrogv.ai rtarnp ravpov §pu./o>v, quse quoque hahet luptush
est.
Arnobius v, 21, el not. Orellii. Verba haec, ut insula, inler duas lacunas posita
h De Mitlna, Solis genio .ipud Persas vide quse neque cum antecedenubus, neque cum sequeniibus
Creuzerus dispuiavit Symbolet Mythol. i, p 720 seq. cohaerere videniur. Qnod si vero nexum aliquem cum
EJIISm auctunbus fiequeii1.fil meniio; seJ plerum- anteeedentibus intercedere st.iiuas, sermo erit de
que ex mente Paganismi. Qui reciiorem sibi notio- initiatioiiibus Mitlniacis, leviuscula miitaiione vocis
nem inforinare gesliuiil adeant bacrum Persariim Ii- aimaia in armalus facta. Namque consiat mystasMi-
brum Zend-Avestam. Saxa quoque veieiahaud laro, r„ ilirncos dictos fuisse Mitliraemilues: vid. Teitull.de
sed senoiis .cuiiset.quod sciam,ianiummodo laima C ^ Corona inihtis, c. 15 eiZoegam 1.1. p. 15S. Si lamen
MITIIIUMIN\ICTDM comniemoiani DEOM. Respieiunt hajc disphceni, cogitandum forte ent de rnu arcano
enim sacia Miibriaca a piratis illis Cihcibus a Pom- rebgionis Zoroastncae, ad cujus commemorationem
peio M. domiiU aulin\enta aut propagaa, et post viam slernere potuerunl verba quje hoi.ce Iragmeu-
Antonini Pu tempora per omneni. lere Occideniem lum praecesserunt : Al Peisarum legibus sequalur.
disseminata. Plularchus enim in Anaxeixe, c. 5, hune Persarum
c Locus classicus apud Poi phyrium de .introNym- regem, a GrsecisMnemonappelkuum (eunidem quem
phaiumc. 6. Piimus Zoroaslres apnd Persas, ut; Berosus lib. III, ed. Richt. p. 70, Anaitidis simula-
narrat Eubulus, speluucam naiura factam ni Persioe! cra ln varus imperii sui urbibus colenda proposuisse
montibus, conserravit, in honorem rerum omniumi tradil), Pjsarg.itlis m templo dese cuj'usdani, quam
auclons etparenlis Mnhrse, ut per speluncam signi- noleytvuv vocat atque cum Minerva quodamiiiodo
fic.iret mundiiui a Mithra conditum. Il.ec Luclatius; componit, altiores initiorum doctrinas accepisse
adillaSutn Thebaidos i.vers. 719. narrat. Eadem quoquede causa Xerxes Palladi Jliacse
sacra fecisse (Herodot. vn, 45) videlur. Hanc enim,
SeuPersei sub rupibusantri ni fallor, Anaitidi ;comparavii. Anaitm, quae idem
IndignatasequitorquentemcornuaMithram. estcum Astaitevel Myhita numen, iiluComano cul-
Hinc palet quam diversa a Zoroaslrica doclrina fueritt tam suspicor, hcet haud inlelligam, quo pacto illius
Mithraerehgio. Nam ab Oromasde mundum essee religio cmn punore Zoroastnca Arlaxerxisjainsetate
conditum punor magismus const.inler docuil. Sacra1 in ipsa Perside et haud procul a Pei sepoh, toliu-.populi
Millinaca coininemorant Justinus Martyr Dial. c. velnti Capitolio atque arce, conjungi poiuerit. Alns
Tryplione ed. Jebb p. 213 ; Append. Tertulli.ini deJDin] 1°C1SArlemidos Persicse fit menlio, v. c. apud
Pr.escr. Haerei. c. 4U; de Corona iiulilis c. 15. Eru-; Plutarchum in Lucullo; Pausaniam ni, c. 10 (vide
besciie commiluonesejus,j'ain non ab ipso ludicandii quoque vn, c. 6); Strabonem. xvi, c. i, 18, qui ady-
sed ab ahquo Miilirae inilite: qui cum initiilurin i tum hujus de.e "Ailopu(vera lectio videlur esse Zapu,
spelro, m castns vere leiiehrarum , coronam inter- inde "ApreytcZaparig) vocal. Erit igilur, si vera est
posito gladio sibi oblatam quasi niimum marlyin , Plutarclii n.uiaiio, hocce niiinen idem cum Mithra:
delnnc c.ipiti suo accommodatam, inonetur obviaa Mtthia Peisarum, Natuim geneiatricis symbolo, in
manuacapile depellere, etin hunieruni , si forle,, illo templo armalum, uti Venus Urama tn Cytherain-
tiansferre,dicensMilhramesse coronam suam. Wow. sula culta.Caeteium vide quae hoc de arguinentp dis-
Anaglypba quaep.issim in ltalia , Galha atque Gei-- puiat Creuzeius i, p. 750 : Iluc forsan speclant
maniacoiispiciunliir, Milhram proponunt lauruina ntimmiteliadrachmi Parihict, in quibusPallascernilur
maciantem, haud raro in spelniica. (Zoega 1. c. p.i. coiam rege sedentestans illtque coionampimbens, aut
145, 161, etSeel in Iibro dte Milhrugetieimnisse).Inu coronam capttt ejus imponens. Sed inierdum loco Pal-
Dactyliothecis obvisesuni gemmse caelatse, corvos,, ladis shittur mulier stolata vet lunita cumvatiis attri-
leones, scorpiones exhibentesad eadem sacra allu- bults,velVtcloiia Incertaigiturres. SuntnummiAisa-
dentes. Hujusmodianaglyphorum meminit Luctaliuss rts XV, Phrahath IV , et successorum.Caialogue de
ad Statii locum laudatum de speluncis Mithridcis.Si >i Mionet. v, p. 656 seq. et Eckhel D. N. Vet. ni,
995 JULII FIRMICI MATERNI g:6
sortiia imperium. Ultima pars Iripartiiae istius divi- A £ alise superstitiones e quarum seereta pandenda siini,
sionis aestimat libidinum vias, quse prava desideiia Liberi et Libera;d, qu.rj omnia sacris sepsibus ve-
quaequepraepostersecupiditalis monslrant ilJecebras. Stris spcciaiiler intimanda siinl, jil et in Islis profauis
Lleo unam parlem capiti assignanj, ut bominis iiam religionibtis sciatis morles esse hominum consecia-
quodammodo denotare videalur. AJiaroin corde sla- las, Liber iiaque Jovis fuit filins 6 regis scilicetGre-
tuuut, ut diversarum cogitaljonum varietatem, quas ticif. Ilic cum fuisêt adultera 'matre progenitus,
multiplici inteniione coiiclpimus, in modum sylva- nuiriebaijir apud patrem, studiosius qiiam decebat.
rum tepere videalur. Tertia p.irs constiiuilur in je- Uxor Jovis, cui Junoni (uil noniens, novercalis anirnl
core, unde lihido nascitur el voluplas. Illic enim furore commota, ad necem infantis oniinlajiam pa-
genitalium seminum collecla fecundilas naiuralibus rabal insidias. Proficiscens peregre pater, quia in-
slimulis desiderium cupidilatis exagilat. Quid eigo dignaliones tacitas sciebat uxoris, ne quid abirata
peificitista divisio, diligenter aspicite, ut cernalis, muliere dolo fieret, idoneis {sicul sibi \idchitur)
quam fqcile commentum ratio veritaiis impugnet. Si cusiodibus inlelam credit filii. Tunc Jujio, oppor-
dividituranima, et subslantia ejus diverso effieaciae tuiium insidiarum nacia tempus,el«\ hoc lorlius
genere separaiur, dissoluto ordine sno, incipjt esse inflammata , quia proficisceas paier et solmm regni
jjuod fueral, Aiiud enini mens est, ahud iia, aliud B puero tradiderat et sceptrum , custodes pnmum re-
Iihido. Animam ergo separatio ista dissolvit, et pa- galibus praemiis muneribusque corrupit, deinde sa-
tilur maximam ex isia pmiiionpjaciuram, necinte- lelliles suos, qui Tilanes wcabantur h, in interio-
gram sui speciem res isia custodit, quj? per tres con- ribus regise local parlibus, et crepundiis ac speculo
traiias separalim dividitur, -el (ut veruni dicaro) fit aflabre faclo jmjmos ita pneriles illexil, ut desertis
e\ ipsa divisione morlalisa. Eleiiim quod poleet di- regus sedibus ad insidiarum iocum pueriiis animi
vidi, corpus esl. Quodaulem corpus est, necesseest desiderio dnceretur. lllic inlerceptus trucidalur. Et
esse morule 11,Eigo si aiiima dividitur, corpus est. ut millum possel necisinveniri vesjjgium^ pariicu-
Sicorpus esi, necesse est sit res mortalis. Egregia lalim membra conscissa satelhtum sibi dividit lurba.
errorjs istuis acpraeclaraicornilaiilia Maximum nobis1 Tunc, ut huic jfdcinori aliud facinus adderetur, quia
beneficium ex ista consequenlia confertur. Commen- vehemenler tyranni erudelitas timehatur3 decocta
lis lstarumabsurditafum animasvolunl esse mortales. variis generibus pueri membra consumunl, ul Iiu-
CAPUT YI. mani cadaveris, inaudilis u&qnein IIIUJBdiem epu-
Ah Elemenlorumcuiiu ad alias superslitiones iransil: lis, vescerentur. Cor visum sibi soror servat, cui
eatumque secreta pandil; elpiimo qnidem duorttm Minerva fuit nomen, quia et ipsa sceleris fuilparti-
Libetoium, Crelensh quippe ac Tliebani, Mstoiiam: C ccps, et ut manifestum esset delationis indiciuni, et
iiairal, ut haberel unde furentis patris impetum mitigarel.
Sic sunt, sacraiissimi imperalores, Elemenja a Reverso ,J,oviiilia prdmem facinoris expouit. Tunc
perditisbomimbus conseciata. Sed adhuc supersunt patei funesla calamitale jcladis -et acerha luctus
p, 530,554. Fortasse quoque huc pertinehil nuinmus historiaiu niriat, Crelensis quippe et Tbehani, eam-
Iltcrocesarese Lydwe quem edidit Seguinus in Sel. que, si Crelensem Liberum specles, fabuisc valdo
numism. antiqu., p. 9 el 10 (Eckbel m, p. 195*, in affinem. In qna quidem , an Clementem Alexandri-
<juo Artemis (deam Comantm credo) cultu muliebri, num in Protrept. c. 2, ut judicare \idetur Wowerus
sed pharelra inslructa, cum epigraphe HEPSIKH. in notis ad Firmicum, quod vero negat Ursmus
Avcrsa haiiet aram jgmtam, sphiugibns onniaiii, Quaesiione bibl. 1. n, c. 10, seculus sit, facile du-
qua cullus jguis mysticus indicalur. De Diocsesa- huavenni, cum ab eo in sepultura saltim Liberi
reensium hac Diana cl. Taciti Ann.il. m, 62, el cnarranda discedat, nulla cselerum auctons cnjusdam
Spaiihcmium adCallimacli. Hymn. in Pianam, v.37, auciorilale fullus. Herlz, de J,. F. M p. i0. Hanc fa-
ubi niulta de hoc numiiie congesu repenes. bulam commemorant Eusebkis, Prjep. Evang. «, 5;
a Alhen.lg. C. 7 ; Kc<iTOt o yev /Zo)/parng,itapb ye- Arnobius i, c. 36, 11; v, 19 , et ssepius , lmpnmis
vntbg voi y&uorbg, avy/eiyevog vui Stvtpovyevogelg Iibio v; licet haud ubique TbebanusaCreteiisi facilj
yipn. 'O 5e Bebg ayivnrog vui wrta&ng t/al uStviperog. negotio discerni possil. Hygini Fab. 167. Macrob.
'
Loco 'Zo>7pvTng potcrat euain djxisse homoet ammal. iii fsomn. Scipionis i, c. 12.
Sed mahiji adhibere -nomen rei smgulans. LINDNER SicCommodianus Inst. vi.
ad Alhenag.
i>Firmicum h, I. aggressum esse plnlosophos du- Ille aulem{Jupiter) in Crelar-egnavit,ibiquedefecit.
biiajinon|)olesl, et lmpiimisiquidem PyihagoTseos,
qtios auimi humani parles vel facultiles tres, vovv, nu Deosbomines fuisse, quae fuit Euhemeii senteniia,
<ppivog,Qvybv, posnisse, barum<pe ..duabuspnoribus > Arnobius quoque perhibet, lib. i, c. 36-41. Yid.
lii eerebrp, lertise in corde locum assignasse constat. PeinKrog Meier, collegse clcsideralissimi, Dissert.
HniiyzAeJ. F. M. p. 39. inauguralem de ratione et argumento Apologeiici
c Transil jim a refutaiione cultus elemenlorumi Arnobiani (ilafn., 1815) p. 158,159. •CselerumAr-
adahivs Myijiologisepailes impugnandas, OJiaspartitni nobius eadem fere affert exetnpla -quseFirmicus ba-
cx tiaditione popujari alque poelarum, quorum or- bet. Jovem a Cretensibus inter deos numeratum
minn ffiiis servavit, fabuiis hausit;pamm , ul sus- fuisse refert quoque Athanasius varuÊX)..c. 9.
picor, exEuhemerriepÂvuiy/JKy^xcerpsit. Initiumi s Omnis haec iabula a solo Firmico narralur : an
lacit a Libero «t Libera, ex Euhemero?
^ Hiapud Anloniuum Liberalem consideranlur uj.
^LactaoLii^-lO^MJnuc.Feliixc.ai^CicerodeJiIat.
Deor.u,24 j Arnobius haudhabet; Cruz. m,'376,581. satelliles Saturni, c. 30, unde sciibiiur: zeJ? TIT</-
? J)ubi«m Liberoruro (Cic. de Nal. Deor. n, 24)) VKfe\\e~).<kaag TOV Kpovova.<feXkzro rng apyjig. GROSOV.
m DE ERRORE PRCFANARUMRELIGIONUM. . EiS
atrociiate commolus, Tifanes quidem vario genere j\ A tyranni facinorosa crudeliias in aniiuis audieniiuin
suppliciorum exci uci.Uosnccat". Nec praHeimissura luiipslis semper lclationibus renascalur. IIu"c Ly-
esl in uliione filnaul tormentum aliquod aui pcena, cuigns «, sobiia virorum conjuraiione proteclus,
sed per omnia poenarum genera bacchatus, necem regnoexuit, pellit paiiii. Neque enim efferoinatus
qiialitercnnique hlii vindjcavit, affectu quidem pa- ille consensum virornm poinit diufuis sustinere. Ef-
u is, sed iyrannica polestate. Tnnc jraia diutius paler feminatuin enini luisse, et amaioium serviisse libi-
ferre Jugentis aniini tormeuta non polerat, el qnia datubus,Giaecoium gymnasiis deiantatur h. Nec fuga
dolor ex orhitate veniens nullis solaiiis niijjgabauir, ej'us Lycurgus lanlum est exsihoque contentus, sed
imaginem ejus ex gypso, plastico opere perfecH, et limens ne ftigiens et ab aliis receptus , ludibriosa
cor, exquo facinus fueraf, sorore deferente, dete- scelerum suorum eliam in alia regione condei et se-
clum, in ea parte plaslse collocal, qua pecloris miiia, succinctus feiro, pairisc dedecus minaci per-
fueranl lineamenla formaia. Post liaec pro lumulo sequiliir ediclo. Tunc Ljber projectis iuliilis, qu<as
exslruil temphim , et pacdagogum pueri consiiluil pampineis coronarum circulis illigabal, cum semi-
sacerdolem. Huic Silenus fuit nomen h, Cretenses, viro comiiatu fugiens (soli enim eum sectili sunt
ut furentis tyranni ssevitiammitjgarent «, feslos Ju- stuprorum el flaguiorumel iibidinum socii) pei om-
neris dies slaluunt, et annuum sacrum tnelcrica 5J j nes oras vicini maris cum summa trepidaiiono de-
consecratiojie componunt, omnia per «rdmem fa- speraliojiis erraiii. Hlicinterehriaspuelias 1 et vino-
cienles, jjuaepuer moiiens autfecit, autnassns est. lentos senes, cum adhuc eum scelerum poropa prse-
Yivum laniant dentibus taurum d, ejudeles epulas cederet, eialter nigio amiclu ieter, alter ostenso
annuis comroemorationibus excilanles, ei per se- angue iemhilis J , alier cruenlus ore, dum viva pe-
creta sylvaium clamorihus dissonis ^julantes hn- coris membra disceipit, a Lycurgo comprehensus
gunt animi furenlis insaniam, ut illud facinus non pcr ,proximam rupem, quae immensum prsecipiuum
per fraudem factjim, sed per insaniam crederelur : saxis inviis feceral, in maj-e proecipitatur, ul lace-
prseferiur cisia, in qua cor soror latenter absconde- rum corpus [marinis -diu jactalum fluciibus, erran-
rat; tibiarum cantu el cymbalorum linnitu crepun- liuni populorum animos ad sanitatis JIC sobi iciatis
dia , quibus puer decepius fucrat^ meniiuntur. Sjc flrdmem severa auimadversionerevocarei. Ilunc fi-
in hynorem lyranni a serviente plehe ^leus facius neni Liberi Homerus, ut fugam-et trepidationem de-
est, qui habere non potuit sepuliuram. Fuiieliam iegerei, et ui ostenderel morlem, ait:
aliusLiber apud Thebas lyrannus c, magicse ariis
....... §£oofJvjOtt;
AKJJVUCOS
potestateconspicuus. Hic cuni muliebies animos ve- AiicaO' Ktxia
«J.o; xuaa xoj-t»
Olxi;SV-tScila-EO
neuis quijjusdam et carminibus oecupassei, pro ar-, ™ AetojOTaKpaT£oos yapZ/zTp<)[lo;
avSfo;
op-oxJvj^.
bitrio suo crudelia facinora furenlibus imperabat, ul Lhiiatur te, Lycurge, et sohrium tuum insliiutum
mente caplasnobiiesfceminasetlibidiiium ministras sequitur, nec a saiuiaribus luis legibus exorbiiat
baberel elsceleium. Qui qualia feceritsoelera, vel etiam consul ooster Posthumius ~-.Nam sicul in H-
quantum matrj eojitra iilium, velsororibus «ontra 4)ns Annalibus invenimus, Bacchanaliorum scelera
fralrem imperaverii facinus, in scenis uuolidie a Ehulio quodam adolescente deferente dclccla sunl.
Iragici fiarminis auctoribus tradijur *, ut sceleratj Erant adhuc in urbe Roma jnlegtiinores, nec xjuis-
a De his CommodianusInstr. xx, ubi : eo conf. Zoegse disserlationem : Lycurgos voa den
Blmnadenbezwungen,et Welckeri nddiianienla. Ana-
AdoralisenimstullimalaIcto dgfunetos.
glyphon ibid. illusiralur. Oronia hsec cx Euhemero
h De hoc Bacchi Paedagogo\ide Laclant. i, c. 21, hausisse yidetur Firmicus. JFjbuIa olim e\siiiit
et Creuzerum, 111,514. /Escliyli
h HaecLycurgus inscnpla.
« Loca veterum de cultu JovJs in Creta videsis intelhgenda videntur de ceilaininibiis mu-
apud Meursium JnCreta {Amstelod., 1675), -o. 198. sicis, quse inter festos deorum dies celebr..ndos *in
A Hesych. Tuvpofayogh htovvaog. Suidas ilidem gyronasus et alibi instiiuebantur; foriasse isjmul de
de Bacclio. Wow. — Quse Photiusbahet in Lexico ;, j) carininihus, quse jisdein in locis, qmbus et juvenjus
Tuvpofuyov.TovAtovutjov SofoAng ev TvpoX,«VT/TOU '< studiosa ei quicumque Musis faverent, diehus eliam
6VtTOV oi&vpvj/Sovvtvnaaai povg ?StSoTO" )) rbv ayn- non fesjiis conveniresolehani, fere Jjuolidie dccaij-
arnv, u.f ov vui erci TOVKJOKTJVOV rovvoya: tata1 esse per quam veiisinuleest.
y,ernveyy,e
'Aptarofavyg,Jiuc non perlinent. QUJBaln de Baccho teirarum orhem irjumpliaji
6De Dionjs o Thebano qu.e habet,, ujide sumpse- poinpa peragrante narraijt, noster inlug.i cjus evc-
rit., mihi non liquet, cum Homerus, Iliad. z', 150; ; nisse staluit. De Raccbis v. Creu?erimi JII^ 180.
Uygimisfab. 132,.el ApollodoriisBjblioUi ui, c. 5,, i Arnob. v, c. 19. B.icchanaha praelerniiuarous
ahique fugalum quidem primo Bacchum, neque verpi imniania.... in quibus furore meniito , circum-
dilaceraium, neque in Lycurgo niultum fuisse nar- plicatis vos apguibus, atque caproruni recjaman-
rent. Cf. Heyne ad Apollodor. n,, p. 571, seq. tium viscera cruenlatis onbus dissipaiis. -Schjoli.ibi.
f Hujusijiodi fuere JSschyh fabulse : Bacchse,, Lycophr. v. 145. De Baccbis : llepcnytiyqireiagyjpai
Bassarse,Atoi>oo-oyrpofoif'nSovot,Lycurgus^,Xantrioe,, liovrag yoXerepa Snpia, opav.ovrag oi rtzpiri/g vbyag
—
Peniheu-, Semete : Sophoclis Dionysiaeus, si yeruss 8t/oviajtetpnyivovg.Wouv. Dracopes f/, >-eipenies
est lilulus ;*Euripidis quaesupersunt Bacchse (forte; inVeligionibus Bacchicis commemoral Creuzerus m,
eadem qtisePentheus jnscrjjHa, inter deperdrtas re-- 187.
* Homeri Jliad. z', v. 155.
censeiur) et Cyclops, choriraijonebabita. 1 Hanc Jnstoriam fuse tradit Livijjs, ^xxix^ c,
v Lycurgi fabula varie jiarratur. Regem Hedono-
runiTliracisefacitApollodor. m, 5, Bacchumque ei 8-19. Celebre est S. C. de Ba<-cbanalibusCf. Mat-
sua regione pepulisse narrai, liaud \ero el pairia. Dej thajum JSgyptium in S. C, de Bacchanahbus et Byn-
" "
§99 . fULTI tWffla HATERN! luOG
quam peregrlnas supersliliones dissolutis moribus, A culo, scissis vestibus, laceratis crinibus ducitur.
appetebal: lunc nec senalus consuli nec leges Rei- Nec reservati ungues contra amatorem rusiicum
publicse nec consul legibus defuit. Sed invesligatis aliquid profueruni, necclamor atque ululatus adju-
omnibus, qui Iiuj'us sacri scelerata commenia liavit, nec cselerarum strepiius puellarum. Tunc una
debant, conlra omnes servos, immo Romanosquse- celeri cursu, cum deciviiate nemo succurrerel, facia
siionis examine capitalis pcena de senatns sententia ex ipso limore velocior, malri raptum virginis nun-
decreta est. Nec lam diu vindices gladii consulis tiat. Contra raplorem indignata maler, armaiam
conquierunt, quamdiu hoc malum fuisset radicitus manum ducii. Nec Plutonem mulieris fefellit adven-
ampulatum. 0 digna Romano nomine animadversio! tus, sed utretorsit ad civilalem oculos , et infinitos
0 priscae virtutis laudanda constanlia! ncc civibus cuneos respexit venire cum malre, funestum cepit
suis consul parcere voluit, cum ob purgandam pa- ex desperatione consilium. Quadiigam, qnse vehi-
triam peregrina vitia corriguntur. culum lrahehat, per medium lacum dirigil. Is erat
CAPUT VII. profundis voraginibus immersus, illic cum amata
Liberm vel Proserpinm histotiam exponit, el Liberum submeisus virgine, miserandae matri de morte filise
pro sole, Liberam piolunacoli assetit. funesium speclaculum praibuit. Hennenses, ut pos-
Sequitur hanc sacri conlagionem, el imitalur or-'.B sent m.tternis luctibus ex aliqua parte invenire
dinem funeris, a Cerere, Hennensi muliere 0, mors solatium, inferorum regem virginem rapuisse finxc-
filise consecrala. Nam quidquid in Crela pater ob runl. Et ut fides figmentum sequerelur, prope Syra-
filium fecerat, hoc lotum Ceres apud Ilennam cusas d eum peralium locum cum virgine emersisse
amissafilia, impaiientia materni dolons insiituil, jaclarunt. TempIumsaneelTaptori etvirgini accurate
quod quatenus factum sit, brevi sermone perstrin- collatis sumpiibus faciuni, e el annua in templo
gam. Unicam Cereris filiam, quam Grseci Tlepae- vota decernunt. Sed nullo genere malris dolor vin-
ifovnv,nostri immutato sermone Proserpinam dicunt, citur, nec muliebrisimpatienlise lormenla curantur.
ad conjugale consorlium plures pelebanl. Mater sol- Sed tredens vere filiam prope Syracusas esse visam,
licite de singulorum merilis judicahal. Et cum adhuc Triplolemo villico suo duce, noclurnis itinerihus ad
omnibus matris senleniia videretur incerla, dives Syracusanae civiiatisliltus cum lugnbri vesie ac sor-
ruslicus, cui propter divitias W.ovro>vfuit nomen , dido squalore penenit, nec illi defuit, qui credu-
lemerario eupiditalis ardore, cum moram dilatio- lem de calamilalibus suis falleret mairem. Tuncait
nis ferre non posset, et cum de praeposteri amorls se Pjndarus, nescio qnis, vidisse non longe a Pa-
conquercrelur incendiis, prope Percum 1 invenlam chyno navem raptorem ascendisse cum virgine.
virginem rapit. Percus autem lacus in Hennae civi- G Persuasum est mulieri, quse quolibet genere vivere
tatis finibus salis amoenuset gratus, cujus amcenilas filiam cupiebal audire, inflnitis doiibus remunerat
ex florum varietaiibus nascilur. Nam per omnem civiiatem. Syracusani liberaliiatemulieris provocati,
annum vieissim sibi siiccedenlibus floifbus corona- raplum virginis consecrant, et mitigantes dolorem
lur. Hlic invenies quidquid liyacinllii lurget in cau- malris, poinpam miseri funeris excolunt honore
lem ; illic comam narcissi, vel quod auream rosam templorum. Sed nec hoc sufficil matri, sed ascensa
desuper pingit: illic alhae hederse per lerram molli- nave per peregrina hltora filiam quaerii. Sicfluclibus
ter serpunt, etcum purpureis violis suaviler rubens lempeslalibusque jaclata ad Alticae urbis locum
amaracus jnvenitur : nec coronam istam aiba de- pervenit. { IHic hospiiio recepia, incolis incogniium
serunt lilia. Prorsus aptus locus, qui gratia sua adhuc trilicutn dividit. Locus ex patria et ex ad-
puellares animos et invilarel pariter et teneret. In venlu mulieris nomen accepii. Nam Eleusis diclus,
hoc loco, cum a Plutone virgo prope vesperam E quod illucCeres, relicta Henna, venerat. Sicque
fuisset invenla, virapiiur, c et superimposita vehi- tum ipsa dispensalio \ouod ailulerat frumenta, tum
kersboek de Religione peregrina, in operibus. Ter- D d Plulonem cum rapta Proserpina ad Orcum de-
tull. Apnloget. c. 6. Liberum Palrem cum royslpriis scendisse, illo vero in loco, ubi descenderit, ortuni
suis consules, seoatns aucloritate, non modo Urhe, esse Cyanen fomem, releruM Diodorus Sic. lib. v,
sed universa llalia elimin.iverunt. De Bacchanalibus c. 4, p. 335, et Ovidius Metamorph. v, I. c. Yide
v, qnoque Casp. Barthium ad Slalii Thebaidos n, Claveni Siciliam, p. 177.
vers. 74 et 77. e Condebiniur vero Syracusae ab Archia mulli=,
a ln Trinacrise fimbiis natam dicit Arnobius i, 36. annis ptisiquam cullus Cereris ei Proserpinaj apud
Hanc quoque narralionem Firmicum ex Eubemero Gr.ecos invaluer.il, Olymp. xi, 2 aui 4, anno 755
hansisse suspicor. ante Chr. n Thucyd. lib. vi, c. 3 ; Cluverii Sicilia,
h
"~ Sc. lacum. Ovid. Metamorph, v, 585: p. f139.
Haud proculHennasislacusest a moeinhusalt», Arnob. v, 25.
__ Nomine Pergus, aquas. s Idem tradii auctor Elymol. M., verb. "Elevaig.
Ovidius, Aristoleles, Solinus el Diodorus locum flo- AIK Tijv anb Avynrepogi\evaiv ey.ei y&p cvpe rbv
ribus omnigenis et maxime violis obsitum describunt. vaprtbvil&ovau... ri urto'E),sue-tvou TOU'Epyov.
Hinc imaginis mtituatus videtur Firmicus. Yide prae- h Cum vox dispensatio nullum Yeibuin habeat
terea Cluverii Siciliam 519, 20; 525, 24. jungi possit, iortasse rectior foret hujus
c Apollodori Bibl. i, c 5, et lleyne ad h. 1. Dio- quocum
Ioci lectio, si aul statueretur post vocem disciplinam
dor. Sic. v, c. 3. Ovid. Fasior. IV, vers. 420 620. tale quid excidisse : causa ei culttts divini fuit, atqtie
Hygini lab. 146. Arnob. v, c. 9.1. Cf. quoque Cleri- posl moriem , aut deleretur vox dispensalio, et
cum in Bibl. Universetle vi, p. 55. prjeterea ipsa tum pro fw»iipsa legereiur.
4001 DE ERRORE PROFANARUMRELIGIONUM. 1002
quod colligendarum frugum tradiderat disciplinam,, A . \ull isla*persuasio, ut divinis rebuss.funesla3calami-
posi moriem ob beneficiuni, quod ex frugum copiaa taiis ordo societur ? ut naluraj siderum, quam Deus
nascebalur, el sepulia in eo loco est a, pariter ett summus certis legibus fecil, morlalis calamitas luc-
conseciaia, el divino cum filia appellaia nomine.. libus jungeretur ? Cui Tei piodesl quod facitis ? mis-
Aniat enim Gra:corum levitas eos, qui sibi aliquidi eeiis terrena cosleslibus, caduca superis, tenebrosa
conlulerint, vel qui consilio aul virtule se juverint,, lucentibus, dolores ac luctus hominum diunis hono-
divinis appellare nominibus. Et sic ab ipsis bene-- nbus consecrantes.
ficiorum gratia repensalur, ut deos dicant, et deosS
CAPUT VIII.
csse eredant, qui sibi aliquando profueiint. Sic dee
Libero Nisah non dubitat, nec de novis ambigitt Continel maximamparlem pt osopopoiiamqua sol divi-
Sparta sideribus c, cremal el consecrat Herculem d4 num, quem homines ipsi exhtbebanl, cullum oiaiione
liisiis OEias e, et a vanis Gretensibus f adbucmor- ad eos liabita lefutare atque deleslaii fingitui.
tui Jovis tumulus s adoratur. Addilur lamen, sacra- Si convocato omni genere humano Sol habita
lissimi Imperatores, ad bujus profani erroris aug-- concione loqueretur, despei ationem vestram hac for-
menlum,quod lioshomines (id csl, Liberum elPro- - san oratione percnleret: Quis vos, caduci homines
seipinam), majore quasi auctorilale defenddl. NamI B et per dies smgulos summo Deo variis geneiibus
Liberum ad Solem volunl referre commenia Graeco- rebellantes. ad hoc lantum facinus impcgii ut pro-
corum h, Proserpinam vero Liberamdicentes Lunaml fano nefarise cupidilalis errore et mori nie dicaiis
esse coiifingunl *. Quod quam absurdum ct quaml veslro arbilrio et vivere? Aique ulinam usitaio
miserum sit, ex ipsa veriutis possumus rationecol- - more vel uno genere \esame cogitationis veslrte
1 gere. Quis vidit puerum Solem ? quis fefellitV quis> iigmenta procederenl! Utmaai sine contumelia mei,
occidit ? quis laceravit ? quis divisit ? quis membrisi sceleralaj cogitationis \ e-lroe grassai eiur improbilas!
ejus epulatus est ? Qnis Lunam rapuil ? quis abscon- Nunc vosmet per prsccipiiia jacianies, nuhi quoque
dit i ? quis Plulonis conjugem fecit ? Sed el erro- non parciiis, necaliquam h.ibet vesler sermo icve-
rem istum physica rursum volunt protegere raiione 1,, remiam; sed cum dedecore meo in exitium vestrum
iiidivisam menlem, et divisam, id est,Tov «p.ipLo-rov, , morlemque properaiis. Alii me apud /Egyplum
vodT6Vi>ey.epio-p£vov vovv l, hac se putant posse ra- undis Nili et rapidis verlicibus m obsiinato mentis
tione venerari. Dicite milii, o vos mortales, quid[ furore submergunt n. Alii ampulalis \inlibus plan-
naiuralibusrebusadditisfunera ? quidDei disposilio- gunt °. Alii crudeli morle csesum, aut in olla de-
nem crudelium mortium atrocitale, polluilis ? quid coquunt, aut septem vcrubus corporis mei membia
opus erat lam duro crudelique tormento? quid sibi C Jacerata subfigunl T. Qui paululum mihi placida
a De Cereris inElcusine sepulcro nihil apud scrip- inoppido Gnosso. vid. Ennium Hessclii, p. 325. •
lores legilur. Noster ex Euhemero liausisse videlur. h Macrobii Salurnal. i, c. 18, ubi osiendit Libe-
1 Greuzer. m, 122, 124 ; Nomen si ex lndia ie- rum pairem eum ipsum esseDeum quem Solem.
1 Creuzer. IV,188, 220.
pelendumest, habes uibemNISCHADABURA. Creuzer iv,
J Malim abscondidit, licel Nonius quoque habeat
257 : Ltberum Nysium appellaiumpiisse docent aucto-
)cs. Arnob. v, 28 : Ulrum autem ab ui be an ab komme abscondit.k Discrepantiam etpugnam senteniiarum de unius-
nomen accepeiit, inceitum est. Cicero de Nalura
Deor. III, c. 25, habet Liberum quintum Nyso na- cujusquenuminisnalura.nominis vi etsignihcatione,
tum elDione. Cf. notam Creuzeri. Sic quoque Com- numeroque eorum qui communi aliqua .ippellatione
modianus Instr. XII: saiulenlur, exponit Arnobius m, c. 29-31. Vide
Meyer de Arnobio, p. 235-258.
Tollituratque datur Kysonutriendusalumnus. 1 Ex Plnlosophia Neo-Platonica : NoDv
p.epu.bv,
De Nysa et Baccho Nysio loci Classici sunt apud mentem parlicularem qumestpaiticepsTotms, el prop-
Diodor. Sic. 1, c. 15 (ubi vid. Wesseling.), et m, tei ipsam universalem ammamel piopter ipsam paiti-
67-70; Oiell.adArnob. v, 28. culaiem mentem, habel Proclus Diadochus Insiuulio-
« Dioscuris. nis Theologica: c. 109, ed. Creuzen p. 160 : ROOJ
d Justin. M. Apol. i, c. 29. Theoph. ad Aulolyc. ayipio-rov,mentem,îndivtduam cssentiam, qnia est
I, c. 14 : 'llpa/lia yiv EKUTOV 5-KWKVTK. Tdlian. Oiat. expeis magnitudinis, incorporea el immobilis, ibid.,
ad Grjecos c. 30 Minuc. Felix c. 21 : Eeicules, ut D JJ c. mEmenda
171, p. 254.
Voilicibus. Wow.
liommemexual, CElaiisigmbus conciematur.
e Yib. Sequesior deMontibus; Cypr. de Van. Ido- n °
el Qui nimirum Solem ldem cum Osiride nu-
ioi. c. i; Minuo. Felix c. 21; et v. Elmenhorstii men esse contendunt (vid. Macrob. i, c. 21), Ado-
aiiiue Ou?elii notas ad h. 1.; Laclant. i, 9 ; August. nidem, Alyn, Osirim^ et Ilorum aluid non esse
deCiv. Dei, xvm, 4 ; Hygin. Fab. 50; Arnob. IV,25. quam Solem.
t Suidas, v. nLvos.Wow. — Haud invenio in ed. p Clemens Protrept. c. 2, p. 15 : Ot Se TITKVE? ot
Ku^tenana. yd auTov
StKo-jrao-KVTE? HSvjra rivc rpbxoSi emOivre;
sTeoph. adAulol. i,c. 15;n,3. Ailienagoiasc.26. /at TOO Atovutrou ey.^vtovreeTKê)i3,/otowiôuvizporepov,
'I aiiaiuis c. M. Origi>nesadv. Celsum m, c.45, p. 475. emira o^slio-/.oigmpio-Keipavre;vizeipe%ov 'Sfaio-roto.
Ru.ei Teriull Apolog.c.25. Ainob. iv,'c.25. LaclaiK. Vid. quoque Jusiin. M Apo). i, c. 29; Ainob. V,
1,11 Loca tiii. auuor collecta invenies m Meursii c. 19 : DesistimusBacchanalia pi mdicare, in quibus
Ciei.i, II, c. i. Cf. Cicuzci. iv. 427. De hoc Jovis aicana el tacenda les piodilur sacralis, ul occupalus
lumulo Euhemen lesiiinoiimm serva\it Ennius : puerilibus ludis distractut a Titanibus Ltber stt, ul ab
JEjate pessumacta, sic ille, m Crelavitam commula- iisdem membralimsectus atque in ollulas conjeclus,ut
ui et ad deosabiil, eumque Cmelesfilii sui cuiaverunt, coqueteiur. Wow.—EtArnob i, li: Nonne Ltberum
decoiaveiunlque eum; et sepulcntm ejus est in Crela et vosPalrem membraltmab Titanis dtscerptum fano-
PATROL.XIL 32
fMo JULII FIRMICI MATERNI 5001
fueiit oralione blanditus,quadrijugi curriis 8 aurigam A ra, ut publicalis omnibus alque deteclis, quasprofana
me essc confingil. Projicite aliquando lanli furoiis consecra\ii improbitas, mi&ericordiaDei in nomine
exitium , et saluiari persuasione convicli, veram Domini nostri Jesu Chrisli lapsos erigat, fugienles
salutis viam quoerile. InimicusDei est, qui hsec aut ad^se levocet, dubilanles confiimet, erranles corri-
cogilavit, aul finxit; nec facinns ejus simplex aut gal, et quod est potissimum, yitammorientibusdonet.
usitala pcena comitalur, qui sacra profanis persua- CAPUT IX.
sionibus polluii, qui de prjeclaro opere Deil lanla
confingit. Lugele morluos veslios, et ipsi simili Luclum de motle Adonidisa Maileinaprum conveiso
morle morituri. Mittile regibus veslris, utvultis, in- peicussi peisliingit, et nairationem Evangeiicam
ferias, et orbilates eorum alio remediorum genere de ejeclo dmmoniopaucis commemorat.
miligate. Lugele Liberum, lugele Pioserpinam, lu- In plurimis Orientis civitaiibus, licet hoc malum
gele Alyn, lugele Osirin f, sed sine uoslroecontume- etiam ad nos transilum fecerit B, Adonis h quasi ma-
lia dignitalis. Nolo me pei tumulos eorum iavil- rilus plangitur Veneris, et percussor ejus circum-
lasque ducaiis, nolo ut errori \estro nomen meum stantibus vulnusquemonsiralur. Mais enim in porci
fomenla soppediiel. Ad lucem diei a Deo factus sylvestris speciem formamque niulatus, ut sibi pri-
sum, hocmihisulficitsolum. Qtiid me honesti mu-JB B mas parles in amore Veneris vindicai ct, incaule con-
nerisdignitaleprivalib? Aliud me Deus fecit, aliud Ira se ruentem x perculit juvenem. Si Deus erat
esse jussit, el vos me pro libidine veslra dividitis a, Adonis, cur rivalis insidias nescicbat ? Si homo, cur
pro arbitrii vestri cupidiute laceratis? Quicquid sum cum superiore certabal? Sed et alium audioi cum
simplieiter Deo pareo, nec aliud volo de me intelli- Venere conjugale habuisse consortium. Yulcanus,
galis nisi quod videtis. Hoc Deo gratum esi, hoc nisi fallor, ab his deorum cultoribus maritus Veneris
Deus libcnter ampleciitur, hoc homines ad salutis esse perhibelur. 0 vanorum hominum ridenda per-
viam ducit, siprojectis erroribusDei gialiam simpli- suasio! Inler duos maritns adulter positus ab uno
citer ac fideliler audiatis. Haecquidem, saeratissimi capitur , allerum vincit. Sed vide , ul adulier
imperatores,prosopopceiacome seimonedixisse suf- Deus maritum vincerel, quod sibi corpus elegit,
ficiat. At ego nunc sacrarum leclionum instilutione porcus esse inaluil : qui, si habebal corporis mu-
formalus, perditos homines religioso sermone con- tandi poteslalem, leonis debuit polius speciem for-
venio. Si dii sunt quos coliiis, cur eos lugetis e ? Cur mamque suscipere. Sed leonem dicunl, qui naiuras
cos annuis luclibus piangitis? Si lacrymis el luctu animalium norunt, in illa agreslis animi feriiaie pu-
digni suntf, cur eos dhino honorecumulalis?Unum dicitiae senare virlulem. Merilo igitur ab adultero
ilaque e duobus facite, aut nolile eos lugeie, si G Q leonis spernilur forma etlibidinosi animalis eligitur.
dii sunt: aut, si luctu eos dignos pulaiis ac lacrymis, Hic jam Evangelicse tradilionis secreta tractemus.
deos eos appellare nolite, ne luclibus ac lacrymis Ejecto dsemonio Dominus porcorum gregem donal
vesli is majestas divini nominis polluaiur. Sed quia (Malth. vm,51, 32; Maici v, 15 ; Luc. vm, 52, 33).
mensperdila, et sceleralai cupidiiatis laqueis impli- Nec immerilo, ul cum libidinosis animalibus per
cata, nulla potest ralione revocari, persequar cjele- dura prsecipitiafluclusque jactatus, per morles porco-
riim consecialionemaclatis? Eadcm fabula narratur «vaXto-yovTKt yal Opnvcbvrai.
Wow.— Firmicum leîsse
ab HyginoFab. 167 , et Euseb. Prsep. Evang.n, 15. Clementem ex hoc loco palel. Idem expressit cl
Sol hoc loco personam genl Liberi, cum quo al» Minucius c. 21. Vide quoque Athenag. Jegat. c. 12
Ethnicis serioris aeialis stepe permuiabatur. — Sep- et 25.
tem vmubus%Foi lassis corrigendum : aut in olla de- B Quo tempore Adonidis Mysleria Romam deve-
coquurit autdiseerpli corpons mei membra laceraia nerini, scriplores baud commemorant; probabile
verubus subfiguiit. In Homero enim Iliad. i, vers. lamen est,hoc Hadnani aut cerie Heliogabalitempo-
463 : -izap avrov eyov ire/JiriiSoâyepuiv. Wow. ribub factum esse.
— Sed septenanus numei us mysiicus esi. 1 Arnob. vn, 33. Lacl.inl.i,17. Delota hacfalmla
" Slc in nummo Heliogabali apud Begerum Thes. Cf. Ftkensclici Eildaiuiifj des Mylltus Adonis(^Jolha,
Brandenburg. II, 712, in quolapis conicus (Dei sym- 1800); 1
et Creuz. n, p. 95 eq.
bolum) in quadngis,'elliumana figura itidem in qua- Loco seienlem, ut habet «dilio princeps. Ovid.
drigis apud eumdem p. 768, et in nummo Maxunini Metamoiph. x, vers. 710:
ibid. 792. Fone suemlatebris vesligiacerta seculi
i Sc. Sole.
° IifMyslenis, el in publicis quoque leligimubus. Exclverecanes, silvisqueexire paranlem
Fiverat obliquojuvemsCinyreiusiclu.
aUt Persx Mitlua-Milram, ut et
Grseci Romani Protiuusexcussitpaudo\ enabularostro. WoW.
ApolHnem ei Solem.
e Miouc. T?elixc. 21: Nonne tidtcultpn est, vel lu- rv
.- i Et c. x, Audio CtnyramCypiium.Hajcverba indi-
geife quod colas, vel colerequodjugeus? caie vidontur hominem, qm ex aliorum relalioni-
Plane sunl lllaapud Clementem Alex. Proirep- bus peuiiiorem sacrorum Hellenicorum nolitiam
tico C 2, p. 21 : Et GEOOJ vopi&re,fuj Bprjveirevvrovg, hausit, cum ipse m religione Christiana ab nif.mlia
laiBi Y07ireo-&e_'el 8e 7i£v0EtTEavrovg, pvjysrt rovrovg inde edmauis fuenl. Nec obsianl \erbac. 8; At
nyeivBeEtvat6eo0?.Sunt auteni Xenopliams Colophonii ego nunc saaaium leclionum msiitultone fmmatus,
ad jfigypiios PlutaVeh do Iside c. 70 : Esvoyavnf6 peidilos lionunes leligwso seimone convenio. Nam
Ko)oyMVto? ij^tworErovg Aiyvnriovg,ei BeovgvouiCovat, haud nimis urgenduni est illud nunc, quasi pio\ec-
yn SpovelVeiSeQpovovcrt, Beovgyh voiiiXetVe/Wuf Se tiore teiate ad legendam S. S. landem aeeesserit.
ye~>oiovap.a Qpnvovvrogevyj.o-Qat, TOU?Yapnovg Relereiidiiiii potms cst adseqnentia peiditos homines
it«),iv_awqaiveiv v.ai re\eiovv eavrolg, OTTW? 7TK)IV .... convenio.
1003 DE ERRORE PROFANARUMRELIGIONUM. $01)6
rum varias,digna neceimmundus spirilus carperetur. . A saiHurjetquicquidhominemperdidi^coliturjelfimesii
CAPUT X. anguis k callida el malitiosa crudelilas adoralur.
Flagitta in cullu VenerisPaphice explodit. CAPUT XII.
Audio Cinyram Cyprium * templum amicae niere- llem el Corybanlumflagilia fosdosquerilus.
Irici donasse b, ei eralVenuS nOmcii.Initiasse etiaml In saciis Corybantum parricidium coliiur K Nam
C\priae Veneri plurimos , et vanis consecrationibus3 unus frater a duobus interemptus esij et ne quod
depulasse. Staluisse eli.im, ut quicumque aniliarii indicium necem fraternas moriis aperiret, sub radici-
vellei, secreto Veneris sibi tradiio, «assemin manumi busOlympi monlis a parricidis fiatribus consecia-
clmercedis nomine desedaret. Quod secreluni quale; lur J. Hunc eumdem Macedonum colii slulla persua-
i
sii, omnestaciliintelligeredebemus, quia hoc ipsumi sio. Hic esl Cabirus* cui Tbessaionicenses quondam
-
propter lurpitudiuem manifesiius cxplicaie non pos- cruenlo cruenlis mambus supplicabant *. Conside-
sumuse. Bene amator Cinyras meretridis legibusi randum itaque est, qualesit numen, quod parrici-
servit, consecrataeVeneri a -sacerdolibus suis stipemi dalis amenlia, ut pairicjdium coierct ™, invenii.
dari jussit, nlscorlo. CAPUT XIII.
CAPUT XI. Nairaiionibus de Deorum facinotibtu quwvisflagitia
Item flagitia Jovis Sabazti. B ftominibus'commendati, et nominn Jiombiibus iu-
Sebaziumcolenles Jovemf anguem, cum initianlur, fetiora atque deterioiapingi docel.
perînum ducunt e. Adhucpiimierroiis viliagras- Quapropter quicumque hajc sacra devoia mente
a Tota hoec narralio Eiihemerum sapil. Lexico : SaftaStog, eici>vvy.ov rov Atoviaov, YKIloBoi
h Scilicej doctiina arcanae m My»ierhs Veneris in inifBeyp.v§KYyv/.bv. Photius ill Lexico : SKfioi,Myslas
templo P.iphio ct sacro horto, cujus nomen hpbg Sabazn, h. e. Dtomjsi, ul Bavyovg Bacclu, dicu ex
vniroghodiequesupere^t (Voyage d'Ali Bey, n, pag. Demoitliene pro Clesiphonle. Nomen poliuscredide-
129), niybiisiradHn. rim originis peregrmse. Ex Mebraieo vel Plioenicio
" Clemcns Alex. Proirept. c. 2, p. 12; Laclan- HOD,inebriaii, derivalmagnusBocIiartus. Scholiasla
lius i, 17; et Tlieod. deCiir. Gi.rc. aflVet. dissert. 5i vero Aristophanis (Vesp. v. 9) Tiiracicam vocem
ed. Sihulizii lom.IV, p. 767. Omnfts ex Euhemero : esseconiendil. Quod siila sese-habet, componi for-
Qum (Venus) aitem meietriciam instttuil, nucloique! siian poleruistud verbum cum veibo Germanorum
mulieiibus inCypio fuit, uli vulgo coipore qumslum Saufen, Suecorum Suppa, Danorom Sobe. Majori
facetent. Hesseln Ennius p. 325. Ex Trogo suoxvi: ldem fortassis jure e Persicis lingnis denvabitur; Zabzeba
refert Justinus xvm, c. 5. Commodiani Instr. enim in Pelahvica est nomen Solis, a. v. Cbald. XUO
Phariamuna cceleslem, splenduit, cui voci si addas 7$, in Imgua eadem quo-
Virgineset Veneiem, ouiconjugesvestrsedelumbant. que obvium, babebis -noiionem splendoris forlissimi
(Easebe Salverte, Essui sm lcsnoms d'hommes, de
Hanc merelricem a Cinyra inter deos relatam habel peuples et de heux, P.irts, 1824, tom. II, p. 95). 'sea
quomie Arnobius iv, 25. mceitas^sse omnes iuijusmodi etymologias, lubens
d ln manuin, sic •cmrexit Wowerus. Scaliger: faieor. De Sabazio porro vide Arnobium v, 21, et
assem unum, cum 111editione piincipe Iegeretuv, Q notam Grellii;Santa-Ciucium, deMyslernsii, p.'93-
secrelo Veneris sibittadtlo asse, manum meicedts no- Welckeri Anhang m Zoegas Abhandiungen, p. 401.'
mine dem daiet. s Arnobius v, 21: Ipw novisstme sacra, et iitus
e ExClemcnlis Prolreptiei c. 2, p. 13, el Arnobii iniliationis ipsius, quibus Sebadiis nomen^st, teslimo-
lib. v, e. 12, hocce secrclum discimus. Hic ak&v nio esse poterunt veritati: in qutbus ameus cokber in
ybvBpovxat ya~>yov tradilum fuisse scribil; ille ; nec sinum demillitvr conseciatis, et eMinitur imsus ab
CypitceVenerisabstrusa-illainuiaptwletimus, quoium infetioiibus pattibus aique imts. Simihter Justm. M.
i in
condilor indicalur Cmyias rex Cypi fuisse, quibus A-poI.i, p. 45. Clem. Alex. Proirept. c. 2, p. 14
sumenles ea ceilas stipes infeiunt, ut meieliici, el 2a£e'<liov yoOvp.va-rvpiav av[/fio\ovTot? p.vovp.ivotg o
donatos. Cf. •
leferunt phatlos propiai numims signo StKYO)TCOV Bebg Spa/oivSe eo-rtvOUTO;-, SielYofMvog TOU
Oiell. ad h. 1.; Lucianum de DeaSyna c. 16; Meor- YototovrSyvTe~)ovy.ivoiv, eXeyyogu.spacriagAtog. Pima
sium in Cyprop. 109, elDisscilat. noslram : der m
apud Orellium noiis ad I."l. Arnobn.
Tempel der RxmmlischenGoltin zu Paphos,monle p. 17. h Scil. Paiadisiaci.
Templum Yenerhj Aphacenum in Libario ob
scelera ibi commissa lnfame, Constaiitinus M. de- 1 Minuc. Felix, c. &1; Laclant. i, c. 15 (in
qui-
Slruxerat. Hinc forle npud Firmicum reeens lempli bus locis de parricidio haud est sermo). Arnobius
P.iphii memoria, et h. 1. eommemoralio. Haacilag,- v, 19: Oblivioni eliam Coiybanlia sacra donenlur, in
lia in templis Phceniciis Veneri dicatis tangit quo- quibus sanctum illud myslettum tradtiur, fiaier truci-
quef Aihanaslus Y«TU"E)). C. 26. dalus a ftaiiibus. Sic quoque Clemens Protrcpt.-c. 2:
Hunc deum, qni est Dionysus (Creuz. m, 544) ." Et Biletgiitoicxevo-atv.alTWV YopvSanTav opyta, rov rai-
vel Lnnus (Crcuz. p. 350) et ad religiones Pln jgias rov uSelfbv «TcoYreivavreg ovroi, etc. Cl. praeterea
pertinet (ibid. 558 ) loquuntur inscnptiones , qua3 Sancla-Crucium, Mysteres du Paganisme, I, p. 79
cum Justino M. Apol. i, p. 45, et Firmico Jovm el Creuzerum, n, 4i, 767 seq.
eum faciunt ex sequioris Paganismi omnia fere nu- J Clem. Alex. Proirept. c. 2, p. 15.
mina confuitdenle syncreihmo. k Lactantius, i, c. 15, Macedones Cabirum summa
Q.NVNNIVS SI. METIVS ZEfvS IOV1SABAZ veneralione coluisse dicit.
ALEXA^DER IOVISABAZIO Q. NVNNIVS 1 Cernilur m nummis Tbessjlonicensiuni. Vid.
DONVJI DEDIT ALEXANDER ALEXANDER EckheliiDoclr.nummor. Veterum. n, p. 77 : Ludi in
IOVISABAZIO. V. S. L. M. V. S. L. M. ejus honoiem apud eos celebiaii, KABEIPIA. Abbi
(Giutet. p. xxn.) (Gruter. ibid.) (Jbid.) quoque m iiumis occurrit, v c. Tnpoleos Phoenicice,
Sabazium el Sebazium promiscue scribnnt. Hesy- III, p. 373, ct Claudii Goihici imperatoris, DEOCA-
chius\ero, Suidfls, Harpoeralion : ZaSd^wg. Macro- BIRO inscrjplis, vu,p. 472. Humanis ei sacrificiis
bius i, c. 18, Sebadms. Greeci nominrs etymnm quae- litatum foisse, solus Firmicus est testis.
ni Malim celaret. Wow.-^Sic habeledilioprinceps}
lunt in\erbo o-«|3«£eiv, b.-e.-fWx^5"'' Zonaras in
£007 JULIt FIRMICI MATERNI «08
veueralur, cuicumque placet superstitionis istius me- A A catur l. Adulteria omnia eorum eiiumerare difficilo
tuenda conlagio, aut malis suis solalium quaeril, aut esl. Qnis Amymonem m ? quis Alopen 11? quis Me
facinora eorum tacita collaudat eogiiatione, lioc nalippon °? quis Chionen, Hippolhoenque r coiri-
memoratur.
optans, hoc quterens, hoc utique magnopere deside- pit? Nempe Beus vester haee fecisse
rans, ut el sibi liceal, quod diis suis licuil, ut et se Ille, quem volunt sevcris oraculis erranlium homi-
ad consorlium talis vitse morum similitudo perducat. num peccala corrigere, Sleropen amat <J, jEihusaui
Adullerio deleclatur aliquis a, Jovem respicit, et rapit, Zeuxippem stuprat, quajrit Prolhoen el Aisi-
inde cupiditalis SUJBfomenla conquirit, probat, imi- nose adullera cupidilate blandiiur. Sed ex islo eor-
taiur, et laudat, quod Deus suus in cygno fallit b, in ruplarum mulieium grege una puella amaiorem
latiro rapit c, ludit in salyro a, et ut liberalis in Deum et vilavit et vicit. Dapbnen v enim divinans
flagitiis esse consuescat, quod inclusam regiam virgi- Deus et iutura praedicens, nec invenire potuit, nec
nem auro largiler fluenle corruperit e. Puerorum stuprare. Muliebria piliiur aliquis, et effeminato
aliquis deleclatur amplexibus, Ganymedem in sinu corpori solatium quaerit? Videal Liberum amatori
Jovis quaeratf, Herculem videat Hylam impatienti suo posl mortein eliam promissje libidinis prjemia
amore quoerentem 8, Hyacinthi desiderio captum imiialione flagitiosi coitus repracsenlaniem s. Siquis
* J monslruoso cupiditatis ardore in palerna: necis ar-
Apollinem discat h. Chrysippum alius, alius Pelo- B
pem J videat, ut per deos suos sibi licere dicat k, malur exilium, a Jove sumat excmpliim *. Qui fra-
quicquid hodie severissime Romanis legibus vindi- lernum desiderat sanguinem, Corybanlum sequalur
allamen coleret melius cum orationis serie congruere tum. Pind. OJymp. i, 58: nilomg- TOUpeyao-Bevhs
videtur. ipojjo-a.royaxaoyognocrstSav.ORELL.— Iloo-etSwv TOU
a Hujusmodi exprobralionesinActis quoque mar- p.eipa?iovipo. Philosirati Icones i in Pelope.
Sic v. c. mar- ^ O05epe~)riovgr&v ovQp&ittav SetvvOvTes TOU£Beoxig.
lyrum passini legunlur. Sympborianus 9. Xenocrales tm cecmerat:
c.
lyr coram judice dixit : Apollinem vero htum quis Athenag. j
nescial, apud Amphiysum fluvium Admeli legts fuisse IlavTts^toTs
d/tOvjxav
Oit-Qpos0' Ilo-toSo;
TI,
pastorem; qui voluptalum suarum Acta illecebias recolens Osoa SvttS.a
rap'dvOpdiroictv xal t<7Tt,
t|ioyo$
taureas diligtt seitis coronas (Ruiuarli primorum Ttxal aVfo]).ous
KH-ttc/,(toiytOttv draTEutu
^m.irlyrum sinceia el eleeta p. 72). Achaiius cpi- LINDNER ad Atbenag. —Cum Alhenagora consenlit
scopus, ibid., p 140, de Apolline: Ut eialturpisin Teuiilliauus Apol. c. n : Sugillatio esl in coilo (cm-
pueros, foima Hyacinthi cujusdam caplus, ul disco bene ium, sic llavercamp ) veslia justttta; deos facitis cri-
noslis , incaluit,et miser alque ignaius fuluii, minostssimosquosque; el Aihanas. vura 'E).)..c. 25, nbi
illum quemoplabat videre occidtt. JEsculapium fulmi- docel fl igitiosa falsorum deoruni excmpla homines
natuni, Venerem adulter<im, Jovem rn Creta sepul- ad 1similia agenda induxisse.
lum in sequentibus commemorat. Jovis, M.irlis, Vul- V. c. Lege Julia de adulteriiset stupris (cf. Jo.
rani scelera Tlieotecbus martyr ostendit in Aclit. S. Guil. Hoffmannumad legem Juliani deadulleriiscoer-
Theodol. (Ibid., pag. 563.) Neque deerunl alia hu- cendis. Francof. 1732. In insulam relegabanlur). L.
jusmodi teslimonia, si Acia m.iriyium evolves. Vide, Peducea delncestu. L Papia Poppjc.i. Saepius asuc-
p. 47, de Venere; p. 468, de fornicatione Jovis cuni ^Q cessonbus Augusli lcges conlra adullena aliaque id
junone sorore; de Hercule et JLscul.ipio, p. 446. genus crimina latae sunt: v. c. Tibernlex de Pudicitia
Cf. Justin. M. Apol. l, c. 9; Arnob. jv, c. 26; ubi (Suelon. lii Tiberio c. 55), Caracal!a?lexcontraadul-
spurci deorum amores recensenlur; et Orellium at- teros, Dig. L. XLVIII, lit. 5, L. 15, § 5. Proxime vero
queMeyerum de Arnobio, p. 244. Eadcm ferehabel Firmicus iespicere videtur leges Conslantiiu M. de
Clem. Alexandrinus Prolrepl., c. 2, p. 27. Indigna Matrimon.Cod.Theodos. L. III, lit. 16; ix, lil.7.Cod.
dcorum facta deos illos non esse luculenter pro- Juslinian. L. JV, tit. 39; v, lit. 27. Obsccenitates cum
banl. Alhanas. XKTK 'E)) . c. 12. De singulis vide My- eullu deorum in Syria impnmis conjunctas seveiis
thographos. Pauca lantum noiabimus. legibusrepressit. Eusebi.Vila Consi. ui, c. 56,58. So-
b Ledam. crat. H. E. i, 18. Sozomeni H. E. n, 4.
c Europam. m Ilanc habent Clemens Alex. 1.1., p. 27, et Ar-
a Antiopen : Ovid. Metamorph. VJ, 110 ; Hygin. nobius iv, 26.
Fab. 8; Apollod. in, c. 5,5; Nonni Dionys. vn, n Iidein. ° lidem.
125, xvi, 252; clschohast. Apollon. Rliod. IV,1090, J> Chionen (Ovid. Metamorph. xi, 301 seq.) Cle-
ed. Brunckianae posterioris; Arnob. iv, 26. Ludit mens commemorat. Hippotlwen Clemens el Arno-
sigmlitatione Venerea. Ovid. de Arle amandi. i, 91, bius. Omnes lias a Nepiuno corrupias scribunt My-
6i3; Metam. vi, 131; et Burmann. ad Ovid. de thographi. Vide Orellii noias ad Arnobii locum.
Arte amandi, p. 546. Chionen lamen ab Apolline compiessam babet Ovi-
e Danaen. Horat. Od. m, 16. dius.
f Minuc. Felix c. 22 : .... el in GanymedemJovis i Clemens 1. c, Arnobius 1. c. ab Apolline vitiata
"
itupium cceloconsecratum. D ut el reliquae JJHhusa, Prothoe, el Arstnoe, quas Cle-
B Hunc quoque habel Arnobius, a Clementc mu- mens ct Arnolmis habenl 1. 1. Cf. Orellium in nolis.
tuaius. Orell. 1. c. De Zeuxippe nihil legi.
h ila quoque Arnobius. Hyacinlho est alter occu- r Ovidii Meuniorph. i, vers, 490 seq.
Hygin.
patus. Ovid. Metamorph. x, 160 seq. ORELL.—Com- Fab. 203. Commod. Instr. \i:
mod. Instr. si: Lasciviensqui Daphuensic coepitamare.
8
Ultimusdle diesfuit Hyacinlhisodalis. Spurcam hanc fabulam narrant Clemens AIex\
1 De Chrysippo Pelopis filio a Laio ob pulchrilu- Prolrepi. c. 2. p. 29, et Arnobius v, c. 28, cum Fir-
mico conferendus. Vide nolas Orellii. Poiestisne,
dmem rapto, a Pelopc liberalo, deinde ab Atreo ett verba sunl Arnobii, impubtbus et pimtexlalis vestiis,
Tliycste inlerempto agunl Pausan. vi, c. 20; el Hy- quas Ltber induxerit, pactiones suis cum amatoribus
gm. F.ib. 85; al a deo quodam adamalum fuisse,, indtcare? A Gregorio quoriue Nazianzeno commemo-
haud legimus. ralur or>?)tT£VTtx5 B. Wow.
i Hunc eliam recenset Arnobius, a Neptuno ama- * Pairem fugahle. Fabula notissima, ab Euheme-
insKulum, et inceslnm desideranlibus a Jove su-.• A num deflenda persuasio 10 infelicisimitationis cruen-
mantur exempl.i. CHIPmalie concubuit a, sororemi ta medilalio ! Scenam de coelofecistis k, et errantes
duvit uxorem *; ei ul inlegrum facinus implereti animos per abrupla prsecipilia crudeli calamitate
incesli, fiham quoque animo corruploris aggressus> duxistis, cum hominibus peccare cupientibus faci-
eslc. Inferiores aliijuis semulo stridore persequilur, , norum via de deoruin monstralur exemplis. Sed in
et adversarium cnpit crndeli ferilate lorquere, abi ista cnminum lege, in ista confessione scelerum gra-
Apolline ex Marsyae casibus d criidelium tormenlo- tias agamus illis, qui etiam exilia et mortes deorum
rum casus discat. Alienum aliquis desiderat el hoc! istorum l nobis nescienlibus prodiderunt :',ul discere-
cum morle domini conalur implere, videat ut Her- mus omnia per tot obstantes. Fuil enim et apud ve-
cules occiso Geryone lberas abegerilboves e. Si quis> teres, licet nondum terram illuminasset Domini no-
promiseua hominum caedegaudet, prseposteras Mar- slri Jesu Christi veneranda dignatio, in spernendis
lis cupiditales diligenler inspicial. Seminapene om- superslitionibus religiosa conslantia. Diomedes pu-
nium scelerum a diis suisf peccantium turba colle- dicus ac sobrius Venerem vulnerat, Martem vincit et
git. Et ut perditus animus impune facinus possett perculit1". Otiet Ephiallae nedicto Mars bellipotens
admillere, ex praeeedenlibus facinorum exemplis> lemporali exsilio ° damnatus,ferrea calenai'um vincla
majore se auctoritate defendit. Si stupri praemia B 1 suslinuil. Sarpedonem filiummortuum in Troja Jupi-
corruptor inquirit, si viam oplat solliciialionis ad- ler plangit P. Et mercedem fabricalorum murorum
discere, in sinu corraptse muheris aurum videal Jo- Npptunus a superbo rege i non recepii. Alterius re-
\is s. Si publicus parricida, commissam sibi regnii gisJ Apollogregespascit. Et soli omnia videnli aliuss
cuslodiam nefaria prodere cupiditale desiderat, re- occisarum boum nuntiat morles. Castores sepelit
el îlscula-
spiciat ad eos, qui Saturnum filio prodiderunt K Sparla *, ardet apud Oetam Hercules u,
lsedalur pius alibi fulminatur T, Vulcanus a patre prsecipila-
Quaiennsjus hospitii, vel quatenus amicitise
tus pedem frangit x. Lycurgum fugiens Liber mori-
jura turbenlur, vel qualenus niensis concilialio sanlur r. Venus in adulterio depreliensa delegitur *, et
».
cta violelur Si quis ad injuriam pronus qusciit
post Dei nuptias Ancbisae hominis cubile sectalur a.
esse, ordii>cm scelerurn de Tantali casibus discat J . Saturnus regno timens devorat filios b. Hic ex Creta
0 facinorosse cupidilalis Iriste solaiium ! 0 homi- fugiens ° in Italia a Sparlanis abscondilur d. Ob amo-
ro quoque narrala. Ennius Hesselii p. 520. |
G * Admeli. Hygin. Fab. 50; Tatian. Orat. ad Grse.
a Cybele in summo Agdis vertice, ut habet Arno-
cos, c. 35. Admeii pecora pavisse refertur quoque a
bins, v, 9. Commod. Instruct. xi.
b Junonem. 8 Lampetia Odyss. M, 374.
c Proserpinam. Tatianus c. 16; Apuleii Meta- ' Pausanias, III , c. 15; altamen credil eos in
morpli. \i, p. 251; Elmenh. Nonni Dionys. vi, 157. Messenia sepullos esse. Arnob. iv, c. 25.
a Apollod. Bibl.Ji.c. 4; Hygin. Fab. 163; Ovid. u Vide supra ad c. 7.
Meiam. vi, vers. 584, et Fast. vi, 703. T Just. M. Apol. i, c. 29; Terlull. Apol. c. 14;
e Apollod. n, 5. Minuc. Felix c. 21 : Msculapius ul in deum surgat,
f Sic Wowerus correxit leclionem edilionis prin- fulmtnalur; Apollodor. m, c. 10; Hj'gin. Fab. 49;
a
cipis piis suis habentem. Arnobius IV,24, et not Orellii; Pindari Pylh. od.
s Intellige de Danae. anlistr. 3, apud Clemenlem Prolrept. c. 2, p. 25;
11Prometbeus et socii, vid. JSscliil. in Promeiheo. III, Theodoret de curandis Grsec. affect., disput. 5, Opp.
Vcl si ultimam proditionem respicil, qua Saturnus a ed. Schullz. tom. IV, p. 707.
filio exsecabalur, Lycophr. vers. 869, et Tzetzem x Iliad. A, 590-90; Clem. ibid.; Tertull. Apol. c.
ad eumdem. Arnob. c. 24, etOrell. ad h. I.
1 Hicaliquid excidissevidelur, nam desunl exem- 14;y Nescio iv, unde hscc habeat Firmicus. Forle ex
pla, quae sunt in c.eleris; iicet Instoiia Tanlali huc Euhemero.
referri possn. Sed ea uliiur Firmicus exemplo vin-- % Ovid. Melam. IV, 170; Minuc. Felix c. 22.
dicise de mjnria sumptjp. . " Arnobius v, c. 27.
i Auciores qni res Tantali narrant v. in Hede- l
jy b Apollodor. i,c. 1; Tatian. Orat. ad Grsec. c,
riclis Mythol. Lextcon. 42.
1 Vcra est pinendatio, Scenam loco cmnam, quod c Virgilii Ên. vm, vers. 519 :
habel edilio princeps, ponens. Plane expressit illa
Clem. Protippt. c. 4 , p. 52 : Otpot rrig l/Beirrirog, Primusab aelheriovenit SaturnusOlynipo,
cvijvijvTreTrotvi/KTe TO'VOJJOKVOV, XKITO0etovvpXv§pop.K ArmaJo\is fugiens, et regnis exsul adempiis
yeyhnrat. Wow. — 'fragoedise superstites, in qui- 0\id. Fasior. i, vers. 235 :
bus dei personas agunt, satis hanc Firmici quere-
lam compiobant. Hac ego Saturnummeminitellure receptum;
1 V. c. Euhemerus, aliique. Ccehtibusregnis ab Jo\e pulsuserat.
m Iliad. E, 885 seq., 846 seq.; Clem. Protr. c. 2,
d Arnob. iv, c. 21 : Numquid pulsum a nobis se-
p. 31,Potl.; Terlull. Apolog. c. 14; Minuc. Febx
c. 22; Lnnguius nepl Yôvg c. 9; Arnobms, IV,25; nem Ilalorum delituissein ftnibus? Minuc. Felix c.
Giegor. Naz. Orat. iv, in Jiilianum. 22; Laclani. i, c. 13, 14; Euseb. Prsep. Evang. m,
" Iliad. E, 384; Diodor. Sicul. v, c. 51. 5; Terlull. Apol. c. 10; el Orell. in noiis ad Arnob.
0 Decem et liilms tneiisibus. Iliad E, v. 586. Eubemerus ap. Ennium p. 320 : Jupiter, cognttisin-
Hygin. Asironom. n, c. 40. Wow. sidtis (Saturid) tegnum sibi denuo vindicavil et fuga-
P Sarpedonis morlem narral Homerus Iliad. n, vit Saturnum. Qui cum jactatus essel per omnes ler-
459. ras, persequentibus armatis, quos ad eum compie-
_ i Laomedonle Trojse rege Homer. lliad. $, 443, hendendum vcl necandum Jupiter miserat, vix in.
et Eusl9th. ad h. I. Italia locum, in quo lateiei, invenit. Sed de Sparla-
{011 JULII FIRMICI MATERNI ifllS
lcm catamili Juno spernilur *, et ad Endymionem A dum Alexandrisenumen b unde sumpserit cxGrdimn,
Luna desccndit \ el contra volunlaiem uxoiis et liac l a communi nostia fiagilitate detecia ad verila-
liae Trojanis auxibum ferens decepius Jupiter dor- tis exordium morlaliialis nostrse sermo revocelur.
mit c. Oflagiiiosa confessio, o miserabiles deflendi- Cum ingruerel arescenlibus fiugibus maliliosa fa-
quecultns; odurse servitutismiserandacondilio! Ad mes, Jacobi religiosi patriarchsa semine procreaius
istorum cultum deorum sanclos homines, et Deum juvenis Josepb, inLerprelalusque somnium regis, to-
devota nienleeolentes.sicrilegum lyrannorum traxit lum, quicquid mnuebai, ostendil (Gen. XLI). Joseph
imperium, el ut liuic facinori aliud facinus addere- (est Jacobi f.lius J) qui ob pudiciliam in carcerem
tur, mors est decreta nolentibus d. Ad theatrum po- missus, ereptus post inlcrpreiationem somnii, fuit
tius templa transfcrte, ut in seenis e religionum isia- pariiceps regni. Nam septem annoium collectis et
rum secreta f Iradantur, et ut nilnl ]jraetermiltat servatis frugibus, alterius septennii egeslatem divi-
improbitas, hislriones facile sacerdoles. Alter di- nse manus providentia mitigavit. Huie post morlem
gnior locus religionibus islis inveniri non poterit. Êgypni pairio gentis suse insliluto lempla fece-
lllic amores deorum vili=turba decanlel. IUiccasus runt k : el, ut juslam dispensalionisgraliam posleri-
mortesque sallalores Illic deorum in tem- tas disceret, quo modio l esurienlibus et ementibus
plis s ab impiis el facinorosis magistris melius mens B 1 frumenla diviseral, capili is superposilus est. Nomen
peidiia et muliebris docelur facinus. etiam, ut sanctius coleretur, ex primo auciore gene-
CAPUT XIV. ris accepil. Nam quia Sarse pronepos fueral, ex qua
Sempidem, ejus nomen el sacra e Josephi patriarchm nonagenaria (Gen. xxi, 2) Abraliam indulgentia Dei
hiftotia ficlumesse contendil; et dmmonesin simu- susceperat filium, Serapis dictus est Grsecoscrmone,
lactis ex assiduis sacrifuiis colligi et hosliatutn hoc est, ZopugKTTO m. Sed hoc invito Joseph accidit,
sanguine uutriri. Seiapidem Itumanisobedite jussis immo mortuo. Neque enim ad hoc facinus religiosus
et nolentetnad loquendumadaclum fmsse, ex Por- animuset Deo summodicaius adduci poiuisset, uter-
phytio probal; et idetn hoc de omnibus reltquis Gen- rons illecebrasexnoniinesuo supeisliiiosis homini-
lilium diis, Cluislianormnimperio obnoxiis, slaluit. bus ipseprseberet, prseserlim cum scirelhaec esse in
Discite eliam, sacrosancti imperatores, veneran- Dei sacrosanctis legibus, ne quis Uominum taleali-
nis ne verbum quidem in hoc loco. Unde hauserit C beri peliverani. Havercnmp ad Apolog. 1. 1.
Firmicus nescius suni. Latet certe sphalma veleris f V. c. in Bacchis Eunpidis, ei in Arisiophane.
lilnani. Spananorum nomcii cum nomiiie cujusi>iam s Locus est muiilus. Sic supplere lentavit Wowe-
populi Italiti haud abs'mili confuudenlis. rius : lilic casus motlesquesaltutores exhibcant, illic
l Ganjmedis Ovid. Melam. x, vers. 155; Just. deorum in lemphs, elc. Probo : pauea sallun desidc-
Marl. Ap. i, c. 33; Talianus <. 16; Minnc. Felix c. rarih udentui.
22; Ainobiiis iv, 44 : El quul pi-oillis Ganymedtbus Sciapis. Multi in eo suut Patre«, ul doceint
lapttsaiquein libidinum magtsteiia substiiuhsl Caia- G< nliles complura ex aninjuissinns Judseoium fonti-
inilum habelCjpn.mus episi l,n 2. Ariiohius, IV, lms liausisse (v. c. 'Iheoplulu» ad Anlolyc. m, 19;
26 : Gatantiiublapitui delwiumfututus, elpoculoium Justini Coliortat. c. 8-10), sed inultis modiscomi-
cusiot. Laotaiit. l, 11 : liapuisse dtctiui m aqutlaCa pisse. Juslini Cohoriat. c. 14 scq.; 'lali.ini Orai. c.
tamtlum. Tlie >dor. de curandis Gracc. Affed. Disp. 40; Tertull ad Naiiones n, 2; Meyer de Arnobio p.
5, Opp. IV, p. 767 Feslus : Calaimtum pio Ganyme- 196. Idem hoc inler receniiores Peir. Damel Hueiius
dedixerunt. Papias : Caiamtlus Ganymedes. Ga- libro ca!teroi|iiin doclissimo Denionslral. Lvang.
nymedesmolhs fuit; ex quo Calamitt dicunlur molles. probare * aggiessus est.
Plura apud Orellium. Addo Plauti Meiiaichm. l, 2,, Emenda ut a conimuni.
35. i Glossema quod e margine in texlum irrepsit :
in ed. priucipe legebatur el. Wow.
Dlc mihi, nunquamvidistilabulampictamm panele, k Fabula, unice ex confusione Josephi cum Sera-
Ubi aquilaCatamitumraperet, autubi VenusAdoneum? j
pide orta. Apiin fuisse Josephum dicitRufinus n, 25.
Cf. Observationes Taubmanni p. 587. ] De Api confer Orellii notas ad Arnob. i, c. 36, p.
J)
1 Arnobius iv, %l. Notissima fabula. Apollod. i,, 317.
c. 7, et Heyne ad eumdem. 1 Emendaiio Wowerii loco
c Iliad S, 352; Mimic Felix c. 22. quomodo.Respicit mo-
dium capiti Serapidis imposifum.
d Hunc locum Heilzius nitelligit de persecutione! m Serapidemcumdem cum Josepho jam facitPau-
a Saporein Chrislianos moia. Sozomen. H. E. n, , linus NolanusNal. xi, S. Felicis, vers. 100 :
1-15; Cassiod. Hist. Tnpartila m, c. 2. Sed proxime' Ut Serapissanctumformarellosejih,
cohacrent cum lis quue Firmieus paulo ante de my- Nommeferahabscondensvenerabilenomeii,
thologia Grascorum et Romanorum dixeiat, quaml Cumtamenipsa fidemsimulacriformadoceret,
Persas plane ignorasse eonstat. Ilaque respiciuntt Quamodiuscapuisuperest.
perseculioncs quibus impp. Romani aijte Consianiinii Obannonam haud dubie Êgyptiisa Josepbo levalam.
M. imperium ChnsLianos vexarunt. Suidas quoque, uL Firmicus, veibo âpaictg : K))OE
e Terlull., Apoiogei. c. 6, theatra vocat siupian- SE efoaev TOV Sed Seiapidi-. nomcll
( eivot) 'loxrrif.
dismoribusotieniia.AVolococonsisloriumimpudtcilim, . esse jLgypliae oiigims, minime vero Grxcse. per se
de Spectac. e 16; saciarium Veneris, ibid. c. 10. patet. Dillicile ejus eiymon lentavit Georg. Zoegain
Cyprianus ep. 2, ad Donaium : Deinde motuin quanta* eeregio opere de Origme ei Usu Obeliscorum p. 506,
labes! qum piobtoium fomenia! Qum ahmenta vilio- assigna\itque vocem Êgypnacamquasignificatiirpa-
j »1».'htstrionis gestibusinquinaii. Auguslinus de Civi- ler tenebiaiutn, cui respondelGr.pcornm aSng&.«Bng.
l.ue Dei n, 13, "laudat veiercin Romam : IHas thea-- Oiiginem nominis dudumjam incerlam iuisse paiet
nicas artes dtit viitus Romana haud noverat: qum elsi* ex Pluiarcho de Iside c.29,quiTcompIuresopiiiiones-
ad obleclamentumvoluplatishumanm qumtei entur, vi- recensei.De hocnumineciij'us visatque polestas lale
tio moivmiireperent humanoium. Dii sibi eas ejilii- patere crcdebalur, vide Cieuzerum x, 512 seq.
quid aut venerarelur aut coleret. Hic in iEgypto A i est. Imprimis enim libroi um partibus (id est in ipsis
colitur, hicadoratur, hujus simulaerum Neocororum auspieiis posilus f) dixil: Serapis vocalus, el intta
turba a custodit, el ad memoriam vetuslalis errans corpus hominis collocatus, lalia lespondit B. Dicant
populus ordinem sacrorum in honorem inlegerrinii ac nunc niihi perdili homines, quis potior est, qui vocat
prudentissimi hominis b eonstitulum contenliosa ho- etimperat el includil, an qui vocatur et paret? Et
die animosiiate custodit. Sed et in ipso simulacro, cum \enerit, in suscipientishominis corpore potes-
sicut in cselens, ex assiduis sacnficiis immundi dae- taie jubentis includitur. Gralias agimus, Porphyii,
monum spirilus colligunlur c. Nihil enim operanlur quod libris tuis deorum tuorum nobis substaniiam
animae, et cruorex assidua pecudum csedepiofusus, prodidisti. Didieimus perte, qualenus dii tui homi-
nisi ut dsemonum subslantia, qui diaboli procrea- nibus viveniibus serviant. Serapis tuus ab homine
tione generanlur, ex islo sanguine nulnatur d. Nam vocalur, et venil, et, cum venerit, statim jussus in-
ita esse Porphyrius, defensor Stoicorum, hoslis Dei cluditur, et loquendi necessitas nolenti forsilan im-
et veritalis, in mullis sceleratarum impietalum scri- peralur. Sic apud nos deos vestros, eum homini-
ptis, manifeslis ndbis probationibus prodidit. In libus nocere cosperini, religiosi sermonis fiagella cas-
bris enim, quos aôil&t mpirng evloyiavftloo-ofiage, tigant \ Sic in corpore hominum constituti dii vestii
majestatem ejus pysedicans, de inlirmitale confessus B ] verbo Dei spiritualium flammarum igne toiquenlur,
a De Neocoris, templorum sediluis et custodibus, ut el sibi pabula propria nidoiis el sanguinis piocmet
quem bonoris utulum non solum singuli hominesge- smulaciis et imaginibus oblala. Plura videin Haver-
rebant, sed et mullse, imprimis in Asia minori, na- campii notis ad h. 1. Arnobii tantum locuni vn, 3,
tiones et civilates ambitiose affectibanl atque repe- addam : nisi forle hosliatum deus anitnas dcvorat,
titis vicilms ter quaterque assumebanl; vide Eck- aut ex niis atdenlibus nidoiem conseclatw et fumos,
helii Doeirinam Nummor. Yeler. iv, p.' 288. Ilic pasciturque de cnissis , quas evomunt ardenlia visceta
sermo est derNeocoiis Serapidis, quorum unum adhuc uda de sanguine et prioitbus humecta de saciis.
(mulli enim eiant, cum de turba Neocororum Firmi- Cf.e quoque v, 19, et ui, 28.
eus loquatur) M. Aurelium Asclepiadem, commemo- Lege : icepirng ex loyioivytlocrofiag.Creuz. 1, p.
ral Marmor Farnesium apud Gruterum p. 314, i, 215. Liber dudum deperditus. Ciiatur ab Eusebio
qui dicitnr: Prsep. Evang. III , 4, et ssppius; Auguslino de Civ.
OnPECBlTATOC TfiKNEQKOPQN TOTMErAAOr C4.PAIHAOCDei x, 23 ; Theodoreto, alnsque HoKtenius de vita
h Josephi ex menle Firmici, qui eum unum cum et scripiis Porph)ni c. 9, p. 55; et m Fabricii Bi-
Serapide facit. bliotheca Graeca Iib. iv, parle n.
c Constans luit veterum Clirislianorum opimo, f Pulo irrepsisse e glossa. Wow.
sub siaiuis el imaginibus delitescere dsamones. Cf. s Yerba Porpliyrn rebpicil haud dubie. Sanaiio-
Krog-Meyerum de Arnobio, p. 254. Hoc iisdcm his- nes miraculosas ei imprimis incubationes, quas in
ce verbis slatuit Minucius Felix c. 27 (legendum au- templo Serapidis Canopico peractas fuisse leslatur
lem sub slaluis el inwgmibus consecialis, haud vero, r^,. Slrabo xvn, c.l, §17; Tzschukke \i, p. 555;
ut edill. habent, consecrati: nam statuse, haud vero Cic. de Divinat. n, c. 59. Seiapidis Salutifen men-
impuri spirilus consecrabantiir. Vid. Lindnerum ad tioquoque exslatin marmoribus, Grut. p. xxm, no.
huncMinuciilocum).ldein asserit Cyprianus de Va- 7-10. Forle boc adytum Firnnci adhuc ;etate frequen-
nitale Idoloium c. 4 : Hi eigo sphitus sub slaluis al- tabaiur. Nam inde fere ab Alexandri Severi se\o
que imaginibusconsectattsdehlescunt, ni fallor, ex Mi- maxime celebrabalur recondilioiibus sacris, quibus
nucio. Lactanlius, n, c. 15, 16. Teriull. Apologet. sedulo operam dabant pliilosophi Plalonici. Creuzeii
c. 21, extr. : Sieaest, qua cogntta ad bonumquts le- Dionysus i, p. 122.
foimatur (sc. divimtis Clnisti), sequtturut falsa le- h II. e. exorcismi: adhmrenshomini laceratur, uri-
nunlielur qumvis alia contraita comperla, impi imis illa tur, vapulat, el statim de commissis sceleribus con-
omni ralione, qumdelitescenssub nontinibus et itnagi- filetut , Orig. Ilom. 24 in Josuam. St inimica vittus
nibus moituoium, qutbusdamsignts el mhaculis et oia- dasmonts obsideat ahcujus corpus , adhibeanlui autein
cults fidem dwtniialis opetaiur. Cf. de speclaculis c. mullm exorctslarum invocattones et ad hmc otnnia
12 : tn motluoium aulem idolts dmmoma consislunt, suidmdmmon in obsesso corpoie perststal, facilhis
ul et ttlulosconstdetemus. ferens exorctstaium pmnas et adhtbiia stbi ex Dei no-
d Nidore ex sanguiue el carne hostiarum exorlo inints invocaiionetormenla, Terlull. Apologet c. 23.
numiiia nuiriri communis fuit veleium populomm Cyprianus de Idolor. vaniiale c. 4 : Videastllos (dse-
persuasio. Porphyr. de Abslinentia lib. n, c. 42, p. monis) nostra ooce el operatione majestatis occullm
182; Goens. Lucianus de Sacrificus c. 9 ; Aristoph. flagtis cmdi, igtte loueii, inctemento pwnm propa-
in Avibus v. 183 seq. ei 1513 seq. Hinc quoque ad gantis extendi, eûlate, gemeie, depiecatt. Idem ad :
Chnslianos liansiit, ldem de daainoiiibusst.iluciues. D D Demeimnum, p. 191 Fell. : Quando a nobts adju-fC
Athenagoras c. 22: Ot Saiyoiigehtv oi icpoetpnp-ivot, tanlitr et lorquenlui spmtuahbiis flagiis el veibotw)'£>
oi icpoo-TernY.breg TWaicbTMViepetavaip.art, vai TKUTK totmentts, de obsessiscoiponbus ejtctuntur Idem e|icr
Tcepikiyu.iip.evot; et c. 25 . Ot icepi rnv vlnv Satuoveg 78: Pet exoicislas voce humana et poteslate dtvihf-
Xiyyoiicepi TK?Yvicro-ag YOXT6TWViepetoivaip.e 'ovreg. flaqellalvr et uutur el loiquelur dtabolus. Episl. 19lV/,
Justin. M. Apol. 2, c. 6 : TK yiv ( dajinonum nnpe- Exoictstm spnitalia flagta , et smpius. Minuc. Felix^
rium ni homines, angeh niali).... iiciaepov.... re Se e. 27: Adjutati emm pei Deutn veium et solum, m-
SIKStSayngBvyaTav /ai Bvp.tap.oruv/eX O-TTOVSWV , &>v viti, tntseii, coiponbus inhoitescunt, vel exsttmni
EvSsEt?yeybvootJXETK TO7TK8£o-t £7ri6uo:r<5iv
Sou)«9/)- staltm, vel evanescunlgiadatim, pt out fides paltentih
•
vat. Mmuc.Felix c. 27 moibos finqunt, teuent men- adjuval, aul giatia cutaniis asp»at. Laclantius, n, 15:
les, membta distoiquenl, ut ad cuttum sui coqant, Cujus (Dei) nomtne adjurali, de coiponbus excedunt.
ntntdote altatium vel hoslns pecudum saginatt, le- quorum veibis, tamquamflagns verbeiali, non modo,
missis qumconsitinxetani, cuiasse videanlur. Huc re- dmtnonas seesse confitenlur, sed etiam nomina sua
feiiiquo(|iie poierii Clemeniis Alex. Proirepl. c. 2, cduni .... itaque maxhnts smpe ululalibus edtlis, ver-
p. 35 : AuTOt 7TOO iôu.oloyovvreioi Satyoveg rnv yeo- bciai i se el at dere, el jamjam era e pioclamanl; v,21:
rptyapyie.v rnv avtuv, i"Aotftngre vvto-angre, TOyap sie exlotli el vtrtute dtvtni numtnis exululanl (al. cxu-
'),ayiop.evyepegii nueWXeyovreg. Teilull. Apolog C.22... lanl). Arnob.i, c. 46 : unusfuit enobis.., cujusnomen
1015 JULII FIRMICI MATERNI 1016
etqui apud vos quasi dii coluntur, apud nos religio- ^^ respondens ei Dominus dixit: Non in pane lanlum
sse fldei medela Christi graiia humano subjacentes c vivil homo, sed in omni verbo Dei (Luc iv,4).
imperio, et tormenia lepugnantessuslinenl, et vicli Nescienies itaque substantiam geneiis humani, quc-
poenis uliricibus subjugantur. tidianas epulas hoc nomine consccrarunt. Nam omne,
quo vescuntur homines, petms vocalur; liinc et
CAPUT XV. cella pcnaria d, hinc et dii penales, ab abjeciis ei
De Penatibus agit, quorum nomen ex PENUdeiivat, prosiralis hominibus misera sunt cogilalioi.e com-
et deVesla, domeslicoiantummodo igne; tebus igi- posila. Vesta autem quid sil disciie °, ne pulelis
lur hominibub gtaftV ulilibusqne, quas deos feceiint. anliquum aliquid, aul cum summo teirore inven-
Penales a etiam qui sinl, explicare conlendam, tum. Ignis est domesticus, qui in focis quolidianis
ne quid a me sil praelermis=um. Qui nilnl aliud pu- usibus servil. Quapropler coquos babeaif, non mi-
lani esê vilam, nisi vescendi ct polandi litenliam , seras virgines saeeidoles, quse contemnenles ignis
bos iibideos ex cupidilatissusehumilitalefuixerunt, ipsius Livillas, aut proslituto corpore peccare co-
nuirimenia corpoiis , quse e\ quotidianis epulis gunlur s, aut in \irginitale peisp\eranles perdunt
comparantur, hoc nomiiie pro salute hominum con- honeslam gloriosi nomiuis digmlalein h.
secranles. Quia per epulas coiporis reficitur infirmi- -g B CAPUT XVI.
tas , aliineiiia solum esse Dcum sanxerunl, ne- Palladii ot iginem exponit, ejusque numine neque
scienles divini oraculi veritalem. Cuni enim Domi- Trojam, neque Romam,ab incendio tulam fuisse,
nus nosler Jesus Chiistus cum diabolo, pro nosira nec ejus cullores in posletum lntos fuluros.
salulesollicilus, divina majesialis suse colluctalione r.illadii eliam quid sit numen nudile. Rimu-
ccriarct, et ut de faucibus ejus quem gerebat ho- lacrum cst ex ossibus Pelopis factum x. Iloc Aba-
minem hberare, hae eum responsione quassavit. ris J Sctyha fecisse perhibetur; jam qnale sil consi-
Nam cum diceret ei diabolus: Si filius Dei es, fac b deraie, quod Scyllia barbarns consecravit. Esme
ut isti lapides panes fiant ( Matth. iv, 3; Luc. lv, 3), aliquid apud Scythas humana r.ilione composiliim,
audilum fugatnoxios spirirus.Prudent. Apolhes. 438 : hnmetum eburneumloco amissi restiliiiL Ilyginns fab.
85. Serv. 1. c. Lycophron v. 152 : Hic demcepi cuin
Torquetur Apollo ex Ptsis Ti ojam defeiretm, quod sine illo osse el uicu
Nomine percussusChristi; nec fulmmaVerbi Philoclelis "ittov Bvo-aXmrov oiaculo accepissent, mu-
Ferre potest, agitarilmiserumLolverbera lmguse!
fiagio penit juxta Eubmam; a Damatmenoveio pisca-
Notaiidumadh. 1. exllisloria ecclesiaslica: Calholicos toie Eietiiensi expiscatum, illt ct postens custodiendum
spirilumertoneum objurgasseetultro loquiptoliibuisse; G C iradebaiur. Pausan. Eliac. i, c. 13. Ex illa traditione,
Montanistas contia ad loqncndum pluia provocasse. hunieium Pelopis nd Grseeos Tioj'am obsidentes de-
ROOTHReliqui.e Sacrje i, 416. Eamdem qnoque latnm fuisse, orta estaltera fabula, ex eo a Trojanis
Gentilibus de vi adjuralionum inhsesis«epersuasio- Pallidium laclum esê. liauc praeter Firmicum ha-
nemdocellocusin Firmici Astronom.n, c. 9 : Faciel bet Clemens Alex Prolrept. c. 4. p. 41, ed. Poiler :
exotcislas etqui laboiantes dmmonumincuistone homi- IIo))vOt §'av raya Bevye.aztov,ei yaBotevTOnK))t/StovTO
nes npiis remediis hbeient.Plun de exoicisus vide ap. §toicerigvolovyevovb AtoynSngvoi 'Odvo-o-evg IO-TOOOUV-
Bingliamnm
a Cicero de Origg. eccl. lom. II, p. 19 seq. TKtyiv vipe~/eo-Bot anb 'l)tou icapevaraBio-Boi. Ss Aoyo-
N. dcor. n, e. 27, el ibi Creuzor. yfivrt, ev r€iv nl)o7roj 6O-TOV vereo-/evacBui,vuBarcep
Tob. Hempclii de Diis Laribus. Zwiekaviau1797. TO'O)0f/7rtov e%K>)WV OO-TWV 'IJSUOV Bnpiov.Hujus ebur-
Jerm. Muller Disêrt. Inaug. de Diis Romanorum nci hiimeri meniioiieni qtioque iacit Pbiloslratus ,
Laribus et Penatibus. Ilafu. 1811. Crcuzer n, 747 Imagg. c. 30. Cum Clemente conseniil Arnob. iv ,
seqh 23 : Quis ex leliquits Pelopis compactnm esse Palla-
Fac nnice exst.it apud Firmicum. In reiiqnis dtuin pt odtdtl ? non vos ? Huc peitmere Cassaiidrae
Codicibus et Painbus, qui Anleliieioiiymianam Iia- verba apud Lycophionem v. 55, Memsitis existini.il
benl Mattlra etLucae Versionem, legitur dtc. AEJCTCU x~l
<7t, ijaov,
Scurepov -uoouaEvqv
c Non in pane tanium. Reliqui liabeni solo. Maxi-
inus Taurinensis conienlil ciim Fnmico. Vide Saba- Aanptva; 1tiJja/oiq
olxoupouci —0005
lerii Bibl. Bacror. Laiinas versiones anliquas 3, p., natSo? aiâluio*taas
yaTaôo/tJtvco;
277. •, Ex
d Festus -.jPenora. Varro de Lingua Latina lib. •n bilecomparatione Palladii cum Jo\e Olympio proba-
est Clenienlem de humero eburnco Pelopis co-
iv. Wow. Acceperat forle, Palladiuiu apud VesLales
e De Vesia cf. Cic. de Nat. Deor n, c. 27 ; Ovid. giiasse. Rom:'nas servatum ex osse factiim esse; vclusUe
FasLor. m, 45, et vi, 250 seq.; Arnob. m, 52, iv , igitur 1ibula? fidem habuit. Palladii, cujus primi
35; Isidori Ongg. IX, c. 11. auctores exstitisse ferunlur Lcsches et Arcimus
f Irrisio!
B Haud inlelligo quomodo ad peocanduuKogi dicii notitiam (Hesycli. v. AioynSewg),ultimam , qnantum scio,
suppedital Herodianus lib. i, c. 14. Vestse
possinl \irgines Vesi.iles, inquaium iiicoiilinenliaiii
i lemplo Cominodi lempore igne deleto, Veslales vir
ex legibus PonlinValibus Romanorum seveiissime) gmes Palladmm una cum alns qu.B servabant pigno-
animadverlerelur. Neque conicntneniesillud Firnncii nbus imperii Romani ad pontihcem maximuni eum-
cumêrbis aulm virgtmtale petsevetanles peidunl, demque unperalorem in Palatinas redes deluhsse.
elc., quadi.ire videiui. Toius locus laborai, et vix Unde F'rmicus quse de Palladio iradu hauserit,
in inlegrum reslilui poterit. latet Plura babet quam Cletnen-i; vpndittim ,
1 Sc. quia caclibem viiam non Deo, sed linpuraes nos subhastatum fuisse ait. Ilsec \eio ex Eubemero
dsemoniVestaj consecia\eiani. eum sumpsisse, conjicere licel,
1 Cogilal de humero Pelopis, quem Ceres in epu- i In edilinmbus Avarus Scytlia bis legllur. Sine
lo a Tanlalo dns paralo parum cauta, cum Prosei- lKCSitationeconexi Almtts Scyiha, quem Anstoteles
pinam amissam lugeiet, comedeiat. Serv. ad Vir- Bann appell .1. Cf. Scaligerum ni Gronovn Mmuc
gil. Georg. MI,7: Cia a diis tn vitam tevocato Ceies Felice ci Firmico, p. 434
101" JOEERRORE PROFANARUMRELIGIONUM. 1018
el illa effera gens (hominuni) et crudeli atque inhu-• A
£ ex le eollectum in apothecis Dominicis reponi possil:
mana scmper atrocitate grassala, in constiluendis: ardebisutstipula, cujus inanis vilitas in cineres fa-
religionibus rectum aliquid potuil invenire ? Simu- villasqne servatur, quam rapix ignis violentia con-
lacrum hoc Trojanis Abaiis vendidil, slullis homi- genitispirilus pascitur. Hic esl exitus finisque ves-
nibus vana promittens. Vendebalur Deus,ul prodes- ler haec est pcena, quafli pro deceplis hominibus
set emptori, ct emptor suppliciter adorabat, quic- Deus siatuit, ut perpeluis ardeat flammis, qui conlra
quid paulo ante viderat subhastaium. Subslantiai volunlatem Dei miserum hominem aut deeepitaut
autem simnlacii ipssus ex ossibus Pelopis est. Sii perdidit. Volo sane dihgcnter inquirere, cnjus Mi-
humana lU miseros homines ossa \eneraii, purions i nervse hoc volunt esse signum f. Plures enim Mi-
saltem et castioris hominis reliqnias a collige. Acce- nervas fuisse conslat, nec alitjuis in ista pailedis-
dat Idolo, quod facis, ex hominis viiluiibus meritum. seniit Singtilaium itaque gemis, institulum, artem
Pelops in deliciis amaions ftni, et diu prestiluli pu- proposilumque ditamus, ul ex his omnibus invcniri
doris damna su^linuii. Scd nec adullo ei scclus de- possil, Pallatlitim ciijusMinervse sit nomine conse-
fuit. Is enim, cujus filiam pelebal, eum fiaude pro- cralun'.
ditoris occidil^. Prodiloreni eiiam ipstim ptrjunis ; CAPUT XVII.
aggressus esl, et ne promissa leddciet prsemia, pj Dequinque Mineivis agtt. Quinlm Pallantis filim, Pal-
liunc eumdem per :ib npla prjecipiiia j"aclavu.En cu- ladtutn dedicalum fuisse, cujus ul conciemelur
jus electa suniossa, ul Deus ficrci, qui urbes ct re- imagi, deleanlinque lentpla, hoUatur, simulinsa-
gna servaret. Sed nec seivavil aliqtiando nee pro- ciotum uliis, quibus liomtnes peccare docentur,
fuil, et quid se maneai, ex urbium, in quibus fuil, luipes et anenlos invehilut, eosque abiogari pos-
casibus vidit. lncensa cst Trnjn n Gr.ceis, a Gallis lidat.
Roina el ex utroque incendio Palladimn leservatum Quinque Minervas s fuisse legeniibns nobis tradit
estc. Sed leservalum non propiiis \irtutibu1!, sed anliqiiiLas Una esl Vulcani filia, quse Allicnas con-
hunmno prsesidio : ab utroque enim loco homines didit, quam cx agiesiibus locis ad urbanae con\ersa-
liberant, ct iranslatum est, ne Imtnano fl igraret in- lionis ordmcm mslica Lurbacomiiala esu Fuii alia
cendio. Tanto iiumini humana lucrunt prresidia nein /Egyplo 11,Nili regis filia \ (exlrinse ailis magis-
cessaiia,etne ardcret, humannm qiiapshitauxilium. tra. Tertia patro Salurno genila esi. Sed hanc\iia-
Dilalum est Palladium ab inccl'dio, non Iiberammd. ginem fuisse commemorant: nain numqiiam se inira
Stfll spiileniia, mauet pcena , Igms iiiiiiiinei, ignis fcminei sexus verecundiam teuull, sed arma seniper
urgcl, quem vitaie non poierit. Jam partuiit flammj strepitumque pugiiarum et crtienla sectita est studiii
ccelesus, jam tlivinse animadversionis monshalur C belloium. Quarla Jovis Cretici rcgis linl fiha, quse
advenlus, jam ftituise e'ad's nuiilialur exiiiiun, in occisum patri dclulil Liberuin. Quinta Pallanie paire
hoc incji dio Palladmm latebias invenire non pr.ie- et Triionide J maire orta cst, (|HJL» palris appellala
nt; ignU Ule sciulalui ahdila, qu.rril absconsa: et nomine, Pailas esl ab hominibus nuncupaia. HSPC
quidquid erranles lioniinesvaiiU peisuasionibus per- panicidalis amenli.i furoris et \esan,c icmenlatis
didn, rapidi ilammirum pnpulilione compleclitiir : insiinctu, patrem Pallantem crudeli morie jugnla-
Ventt enhn (mquii) dies Dommtnl atdens chbanus e vilk : ncc simplici piiris moile eonlenta, ul diulius
(Makch iv, 1). Amlisli quid vcnial. Nilnl esi, quod malis suis fruereiur, et uHle morie pairis cnidelius
"Nep'unus sc. Pelopem auncsc dicilnr. Pindar. senhait deVesialibus et Jure Veslali P. R. Hclmsl.
Olymp. i, 38 , Talianus Oral. ad Gr.vcos c.42; 1752; ei inOpusculis p. 99 seq.
Arnob. jv, 26. Vide supra col.1008, uot. l. G Hnnc leclionpm solus lubel Firmicus. SABDA-
h II tc fibula a solo Firmico uarratur.
c Ex pnmo ab JEnea, ex secundo a \ire;iiiibiis TIEU,ii, p. 1011.
VestabbiK in bello Gallico ann. Urbis comiiise 565. f Ooc nimiium Palladium.
Liviiis v, 40, leitium sob Conimndo haud comme- e Cf. Ciceionem de Nai. Denr. III, c. 25, qui omnes
moiai. Forte vero deÊnea haud coguavil Firinicns, ... . uiii divprse recensct. Cf. Creuzen noias. Primam
seil dc Ca-cilin Melello, qui cum tcmplum Yesta' ai- " paiVulcani, alteiam Nili hliani, teriiam (Ciceioni sc-
deiet (A. U. C. 512), sura pignoia a Vesi ilibtis de- curi.lani) Saluiui hahei quoqup Clenicns Prolrepl.
relicta e flammUeripuil.O\id.Fisli \j,\eis 457seq. C 2, p. 24, TWroo icoleyov evpirtv, quarlani Jo\is,
d Iiaquc, ciim Firmicus scnbeiei, Coiisuniinoet
qn.niani PallanlU. Nositr sei|iiiim Climeniem, qui
Consianteimpp. iiicolump adhuc sub \iiginum Ycs- c. 2, p. 8, de qmnqiie Mmci'\is egit. Vidc porro Ar-
lalium cuslodia peimansit. Fabulse emm smil qn e iiobiiiui, iv, c. 17; et Ep'plian. in Ancorato, p. 513
J. Malela et aucior Clnonici Alevandiini e\ iradi-
lione liyziniini refeiuul, Ctinslaniintim M. simnla- b,Ciceroniei Ainobio quoquc secuoda est Saitica ab
ciiim hoc, Byzantinmtranslalum, m foio ab eo nun- jEg^pliisnomineqiiodGr.cceson ifDÊvjf/wvdesignata.
Sie eii im in Cyiho Yentis coslcstis 'EJE/jftwvsalulaba-
cupaio dcfodi^se. Jo. Georg. Rceser cle Palladio, in tur
Jo.Clirisiopli.Mirtini Thesauro dissonalionum,eic (llesych., 'E/enyav iv KUTT/JM 'AfpoSirn. Cl. de
lom. II, pin i (Norimb , 1765), p. 200 Quo atiiem Neilha Arnob. i\, 10; Jablonsku P.iiiUieiin/Egypi. i,
53 seq.; et Zooge Abliandl., p. 101.
lcmpoie Pallidium petieiit, ab Aiu lonbus haud est 1 Nili regis filia. Elmenlioisl ad Arnob m, 21,
meniorie pioditum. Veslales \ero virgines post le-
ges .i Grati iiio et Valeniiniano II atheisus Idolola- p. 117.
tnain latas contcinpliii sunl habila? et sensim tleste- J Eidem habet Clemens Ale\. Sed, ul et Ampelius
runl N.idil, Ilislone de&Vestules; Memoues de Lxl- c 9, Titanidem eam \ocnl Gf. Cipuzeruin ad Cic. de
teuituie tittU du Itegistie de 1'Academtedes luscupt. Nai. Deoi., I. i., p. 32G.
et B. L., ir>m,v, clii in OCVMlonna; Jo. Fiid. Ei- k L. AoiTpeliusc. 9. Tzelzes ad L\cor>hrf, v, 2MS.
1019 JUL11 FIRMICI MATERM 1020
triumpharet, exuviis corporis ejus ornala esi, utAA et in exiiium suum prona animosilate feslinal. Tunc
parricidii facinus ex crudeliostenlatione publicarel. si malum morbi fortius crevent, majora remedia
Hujus est Palladium, proh nefas ! nomine consecra- quseruniiir, el pro saluie hominibus solhcita foilius
lum. HsecestPallas quse colilur, hsec esl quse pon- se medicina opponit. Asperi cibi, amari potus no-
lificali lege servatur a, et cujus imago suppliciter Ienlibus ingeruntur: el si comaluerit malum, ct
adoratur. Apponite ignem, augete flammas, ul quoti- ignis adhibelur et ferrum. Sic homo, recepta sanitato
dianis sacrificiis veslris dicalur ardere. Quid enim el salute sibi reddila, quidquid aegrolanlis corporis
merelur aliud parricida, nisi ut perpelua mulatione vilioinvilus passus esl, hoc loiiini pio utilitate sua
flammarum anle senteniiam Dei quolidie flammis factum esse, slaniis animi judieio confuelur.
ultricibus concremetur ? Busta sunt, sacratissimi CAPUT XVIII.
imperalorcs, appellanda, non lempla h. Rogi sunt Etymologias, sive origines nominum, qum dtis allti-
pniius dicendi miserorum. Nam in honorem homi- buebantur, exponil. SymbOla deinde et sigim cullns
num perdilorum cedes pro sepuleris miseranda ho- deorum explanal, mullis simul, ubi occasio ipsi cx
minum servitus iacit. Hic ciematoium coiponim genio smculi atque sactm Sciipluim inleipretandm
favillseservanlur, hie cineres morluoruin irreligiosa ralione fert e videbalur, locis Biblicis allalis. El
legeconduntur, ut acerbarum morlium casus quoti- nr in quinque impiimis symbolis cxponendts vet-
diano viclimarum sanguine recrudescat, ut trisiis la- satur.
meniationis exitus renovalus annuis luclibus le- Accipile etiam, sacrosancti principes, nomina eo-
nascalur, ut sopilos flelus receniior ululatus exagi- nim qua sunl ralione composiia; liimen hoc,
let, ui parricidia vel incesta vel mones ex sacrorum quod hoimnibus jussu Dei, fugalis lenebris, diem
riiu misera mens hominum etcolere discai el facere. reddit, quod per duodecim horarum spatia e euisus
Amputanda sunt hoec, sacratissimi imperalores, sui ordinem dirigit, solem dici voluerunl, iion quia
penilus alque delenda, el se\erissimis edictorum solus est, ut quidam volunt, quia ibi et cceium est
veslrorum legibus corrigenda, ne diulius Romanum et hina eialii plunma sidera quso videmus, ex rjui-
orbem prassumptionis isiius error funesius comma- bus qusedam una serie et cobserentia perpelua si-
culel, ne pesliferoe consuetudinis convalescat im- mulque copulala lucenl, alia lolo sparsa ccelo va-
probitas. Quidquid hominem Deic conaturperdere, gns cursus suis ineiiunlur erroribus f. Sed ideo
ne diulius in terra dominelur. Nolunt qnidem et re- Sol appellatur, quia, Cum ortus fuerii, obscuratis
pugnanl, ct cxitium suum prona cupiditate deside- cselens siaenbus, luceal solus s. Luna etiani tia,c
ranl : sed subvenile mUeris, liberalepereunies, ad cadem Lucina a nocturno lumine nomen aecepilJ».
hoc vobis Deus summus commisit imperium, ut per r< Hanc eiiam qtiidam dici volueiunt Dianam, quod
vosvulneiis islius plaga cuietur. Facinoris eoriim per noctem lucens hominibus alterum pene dicm
pcriculiim scimus , erroris notae sunt pcenso; sed faciai. Anatando Neptunum diei voluerunl, cx hoc,
melius est, ut liberetis inviios, quam ut volentibus qtind libenter faciebani , subslanliam nominU fi-
concedalis cxitium. J5giolanies conlraria deleciani, gurantes '. Tcrrenam vim omnem aique nalura'n,
ei cum coipus hominis adversa valeludo possederit, Dilem paiiem dicuni; nuia bfie esl natura lerrse, ul
contra saluicm suam a Iaborantibus perversa pos- el recidanl in eam omnia, et rursus ex ea orla pi oce-
cunlur. Capta mens languoris vitio morborum scm- daut, quse res opulentiam leirje diviiiasque mons-
per augmenta desiderai, el medelas arlificuni as- liavit. Frugum subsianiiam volunt Proseipmam di-
pernatas conleninit d, respuit remedium medicmae,, ccre ; quia fruges homimbus, cum seri coeperint,
Heraclid. Ponticus Alleg. Homer., p. 73. De tertia D ] ScipionisapudCiceronemde Republica, lib. vi, c. 17
:
Minerva rpirti S' 'ABnva,§io.pt»ge7ct§ovlngeigicoTipa eil8.
v.aiy-nripKSvao-eGovo-a. 6Cic.,de Nat. Deor., n, 27 :Cum Soldictus fue-
a Palladium sc. a Vestalibus, ponlificibus Yeslso, rtt, quia solns ex ommbtisstdertbus est laulus. Uoe-
eustodilum. Gulherius de Vet. Jure ponlifico Urbis tlnus Cons. Plnlos. v, Meir. 2 :
Romje p. 21. In vel. inscriptione dicuntur :
Quem, cpiiarespicitommasolus,
PONTiriCESVESTAE v. v. c. c. Verumpossisdicere Solem.
(Virgines Veslales Ibid. Quin el'A7ro').)ojv, y.vo-n/Sigvaro. rnpno-tvTSVTTO))WV
h Templa ul basiacastissimse).
despiciunl. Minuc. Felix. c. 8. Bebg,tlemenl. Slrom. I, c. 24,
voovyevog,b eig EO-TI
Terlull. de Spectac, c. 13 : Nec mtiius templa quam! pag. 419, ed. Poil Vid. Creuzen nol. ad Cic. 1.
monumenla despicimus. Nempe cum iu plensque s 1.; Yarro de L. L. lib. iv, c. 10; Uidori Ongines,
Gentilium templis defunctorum cadaverasita cssent'. III,h70.
ac lumulata (quod Clem. Alex., Amobius, Eusebius, Cic., de Nal. D., u, c. 27 . Luna a lucendono-
ei aln pluribus comprobaiii), ChrUtiani ab eo usu eai minala sit ; eadem esl enim Lucina. Cf. Creuzeri
saepius ei denominabaiil et sestimabant. nol. 96.
c Ilanc denommalioiiem videtur exl Timoth. \i, , l Cic. de Nil. D., n, 26: Neplunus a nando, pan-
11 , HTimotli., III, 17, mutualus esse. HERTZ. lum pnmts hltens nnmutatis. Vide nolam Creuz"ri
d Woweriiis correxil Aspemal ae conlemnit. Ne- 83. Arnobius, m, 51, aliud afferl etymon, qu )d
scio cur. aqua nubat ten.e. Sic qttoque Vairo do L. L. iv.
e Dicm, quo sol in ccelo lucel, in horas duodecimi Foitassis dciivandiim videlur a vivog, vefboi(Oieli.
dividit, moie Romano. ad Arnob. m, 31), iusi sit origims peregrmss. Aliud
f Facile haec admonent sublimis loci in Somnio)
ctymon es Neplo umtt>dedil Hermannus (Heumanns
»21 DE ERRORE PROFALNARUM RELIGIONUM. 1022
piosunt. Terram ipsani Cererem nominant a; no- A causas, ut prolanarum religionum miseranda com-
men hoc a seiciidis fruclibus h muluatum. Ex menia humanum genus prinium dUceiet, el demde
bellorum casibus Mavors c nomen accepit, quasi conlemneret, teiiio recusarei.
magna vertat. Mmerva d similuer bellicum nomen CAPUT XIX.
est, quasi aut minuat aut minetur. Venustas homi- 1. In Eleusinio :JEX rvy.Tca.vov ftegpoiva, etc., ubi
num Yenus dicla esl e. Apollinis nomen ex humanis mulla habel de pane cmlesti, fortassis eucharislico.
finxerunt casibus, sermone Grseco, quasi omnia Libet nunc explanare, quibus se signis \el quibus
commissa sibi aut amiltat aut perdal. Solcm etiam symbolis in ipsis superstitionibus miseranda homi-
Apolhnem dicunl, quia quolidie in occasu constilu- num tuiba cognoscal. Habenl enim propria signa,
tns splentlorem luminis perdat. Perdere autem propria responsa, quse illis in istis sacrilegiorum
Grseci«nolhtv dicunlf. Videlis ut veslros emeniilos ceelibiis Diaboli tradidil disciplina. In quodam tem-
et fictilios deos lurbulenlus error excogitaverit, ut plo h, ul in interiores parles liomo morilurus l pos-
supcrsiitionibus anilibus el formse vobis Iradilas sitadmitti, dicit: De lympano manducavi, de cym-
suni ei nomina. Sed hsee omnia vcrilas detexil, et balo bibi, et religionis seereta perdidici. Quod
ratio sanse mentis invenit, ul invesligalis omnibus Grseco sermone dicitur iv. rvy.Tca.vovtpifipoiva, iv.
atque deteclis, qu33 s icrilegus error abbconderat, \$vvy.$Kk>vTceTmva, yeyovKp.vurtvbg i. Male, miser
verilatis semita lucerel. Hacc enim omnia cum es- homo, de admisso facinore confiieris, pestilerum ve-
sent male composiia, terrori primum fuere moitali- neni virus hausisii, et nefario furoiis instmclu le-
bas s -. dehinc consumpta noviiate, quasi ex longa llnle poculum himbis ; cibum islum mors sequitur
segritudine convalescentibus homimbus, naius esl semper, et pcana seterna. Hoc, quod bibisse te prac-
quidam ex admiratione conlemplus. Sic paulatim, dicas, vitalem venam stringit in morlem, et sedes
quod stupebat animus, ausus est diligenter inqui- auimse conlaminata malorum le contiiiuaiione con-
rcre, et statim in arcana flciarum ac vanarum su- lurbal. Alius esi cibus, qui salniem largitur el vi-
perstitiomim sagax nusit ingenium. Tuncex assiduis lam; alius esl eibus, qui hominem smiime Deo et
tractalibus latenlium ralione collecla pervenit ad commendai et reddit; alius est cibus, qui languen-
und Creuseis Bi iefe uber den Homer und Hesiodus, hngua Etrusca, p. 199 seq., 203, 209. Arnobiiis, m,
pag. 191), et de Nephlhy sane cogilari posset (Creu- 31, a memoiia deducit, quasi Meminerva.Cf. Nolam
zeri noi. 73 ad Cic. de Nai. D. i, 23), cum Etrusci, Orellii. Dan. YVyltenbacliius deni<|ue oiiginem m
Romanortim in rebus divinis magUln, lot commer- verbo minari quseril, quia aliud dese noinen P.dlas a
ciis cum j32gypliisfuerini juncii, ideoque hujus nu- TceXketv, vibrare hastam, deriveiur (Crenzen ed. Cic.
minis nomcn ab iis facile accepisse potuerinl. In de Nal. D. p. 754).
monume.His lamen Eliuscis, quse seiaiem tiilernni, eCic.deN. D. ii,27: Veneiemnostiinommaverunt,
nulltira est Nepluni vestigium. Neque cerlo constat, alque ex ea poiius venuslas, quant Venusex venuslate.
Consum Deum a primaeus Romanis SabinUquecnl- In Dan. YVyitenbacliiiScholns ap. Crcuzcruin, p.788,
lumidem fuUse cum Nepluno numeii. Consiboriim lenlalur eiymon e\ ivbgunus, quia innumine Veneris
potius fuisse videtur Di!tts,a \erbo coiiio, h e. con- C ceniilur vis jiingendi, e quo, piseposito F scotico, fit
sulo. liigeniosa sane est coujectma Dan. YVyiien- Yenus. Yerum pace tantnriim viroinm moneho : nr-
bachii ab aniicjuo viicog,piscts, vel vt7rretv,allucre, men esse P'igims Oiientalis, Asiartenque plinali
etymon duceos.Selecta scholai. in Gic, de Nat.D.j maj"eslaiico riici facile TfCO.poluisse, \eluti %bpn,
cd. Cieuzeii, p. 7S4. Digna quoque, quse accura- quod Proserpinse pompu fuit Untle TKp.n?3P II Reg.
tius examineiiir, esl Rolngeii senlentii, Neptunum xvu, 50, et nomen urbis Sicca Ycneria in Nnmidia.
antiqua seialediclum fmsse noTtSSv,Donum jonltum 1 In Grcjicisparum versaiusfuit Firmicus; arcoDetv
(Ideen zur Kunstmythologie, p. 2C9). habel loco «TroWiiietv.A\mobius nomen haud lei.iavit,
a Arnobius, v, c. 35 ei 37, pro tellure Cererem neque reliqui quos inspexi sciiplores Chrisiiani.
nominal. Theodoret. de Grseeor. affecl. curandis Eijmol. M. etymon repeiil ex KTTOMWV T«VVOYS>V,
oralio 5, Opp. lomo iv, p. 771, ed. Schulze. qubd quoque inter alia habel Plato in Cralylo^ Ilcni-
bLege a gerendts fruciibus, emendalione Creuzeri, dorf. p. 74.
secundum Cic, de Nal D., u, 26, p. 312, ubi : KPnmus in Orbedeosfecit timor
Materestemm a gerendis fiugibus CERESlamquam
GERES; et not. Creuzeri 86. Aliud eiymon ex He- Fragm. Petronii cd. Burmannianse p. 076.
braica lmgua tenlavii Schellingius in dissertat. de hCeieus Eieusimae.
nuiniinbus Samoihracicis, pag. b3. Cereris nOmen 1 Vix sermo est de bomiue morti proximo; nam
a. r. UTi dedueens, quae inler alias signilicationem hos in inienores parles templi ejiisque adylon \el
quoque arandi habet. etium in hypog.n-a, m quibus, ni lallor, mysteiio-
CA malo avertendo ? (Herrmanns und Creuzeis rum poiior eaque arcana pais celebi abalur, anie
Briefe, pag. 202) PayneKnighlProlegg. ad Hoiner., B moilem admissos fuissc, nilnl est quod probei, \el
163, ed. Ruhkopf, deducit a y.a.01,cum digammate indicet. Homo vero mouturus est moitalh.
seolico yaFa, impetu feror , vehemeniercupw. J De verbis hisce Eleusiiiioriim mysticis, quse tes-
dNomen videlur esse Etruscum.In paietisElruscis seiaerant iniliatorum (TOo-vvBnya'Elevo-tviavMu-
enim ssepelegitur Meniva, Menerva; a Sabinis vel ab o-rnpioiv,ut ait Clemens AIox ) \ide Clement. Ale\.
Etruscis Romam accenisse videnlur. Cf. Creuzerum Protrepl. c. 2, p. 14. Cl. Meursii Eleusinia el loca
ad Cic. de N. D. n, 26, not. 88. Miueiva a Sabtnis ibi ciialu, p. 30, et notam L. B. Sylvesln Sacy ad
ait Vano L. L. iv, c. 10; ii. Fesius. Cie. de Nat. Sanla-Ciucn Mysteies du Pagannme, I, p. 504. tse-
D. n, 26, el iii, 24 : Minerva qum vel minueiet , leriim Firmicus symbolica hsec verba paulum im-
vel tninarelur. Festus : JljTf/ieiiiadicta guod bene mo- miitil; liabel eilim yeyovay.va-rtv.bg, quod male La-
neal. Ex Cicerone Finnicus eiymon utiumque liau- line vertii: etiehgionts secteta petdtdict. In Clemeiiie
sit : vid. Cretizeri notam 88 ad Cic. de Nat. D. n, horuni iieutrnm lcgilur, sed : evepvoybpnca,vica TOV
26. G. J. Vossius e veleri verbo meneo pro moneoa 7rKo-Tov U7TSSUOV. Cciiium gestovi, me in thalamuni
y.ivo; repelit, cum quo conseulit Lauzius Saggio di clam insmuavi. (Yide notas Polten ad h. 1.)
«025 JULII FIRMICI MATERNl 1024
tes relevat, erranles revocat, lapsos crigii, qui mo- A ^. cnim: Ttmete Dominum, sancli ejus, quia non est ino-
rienlibus seternse immortalitaiis largitur insignia. pia eis, qut meluunt eum. Dwiles egueruttt, et esurie-
Christi panem, Chrisli poculum qusere n, ul terrena runt; qui aulem inquirunt Dominum, non indigebunt
fragihtale conlempla, substantia hominis imnioiiali omni bono e (Psal. xx\iu, 10, 11). Qui sic in templo
pabulo saginelur. Quis est aulem hic panis vel quod prsetextatus incedis, qui fulges puipuia, cujus capul
poculum? de quo libiis Salomonis sipientia magna aut auro aul lauro premilur, errorcm tuum tuipis
voce prseclamat, ait enim : Veniie, el manducale de egesias insequitur, cervicibus luis onerosum pauper-
meis panibus, el bibile nimum, quod miscuih (Piov. talis imminpt pondtis. Illtim quein despicis paupe-
IX, 5), el Melchisedech, rex Salem, et sacerdos rein, largus h el di\es est, spalium illi Abraham in
summi Dei, revertenii Abrahse cum pane et vino sinu suo pncparai (Luc. xvi, 22 seq ). Tunc lu per
benediciionis oblulil graliam ° (Gen. xiv, 18). Isaac inlerjecla fl unmaruni spatia, ad nntigandaeconscien-
eliam cum Jacob benedixissct, cum hoc idem Esau tise lu.e vulncra, te.iuem ab co stillanlU aqusegut-
a patie suppliciter exigeret, respondit ei paier:J9o- tulam poslulabis, nec libi vobns Lazarus lenimen-
minumluum fecil illmn, el omnes fiatres ejus feci seitum doloris tui aul dare potent aut impelraie. Sin-
vos, liilico el vino confitmaviillumi (Gen. \\\u, 37). gulorum enim pan gralia merila pensanlur: illi vila
Tunc Esau casus suos misera lamemaiione deflevit, ]R conferelur piopter liujtis sasculi mala ; libi propler
qtiia irilici et vini, id est, fuluras felicilatis perdidit hujus sseculi bona, peipelua tormentorum pcena de-
graliam. Quod aulem consecratis homiiiibus a Deo ceriiitur. Ut autem manifestius diceielur, quinam
pauis divinusisle piasstetur, per Esaiam dicitSpiri- ille esset pnnis, pcr quem miserse moriU vincuiitur
lus sauctus : Sic dicit Dominus : Ecce qtti seiviunt exitia, ipse Dominus sanelo ac vcnerando ore si-
mihi, manducabunt, vos autem esurietis. Ecce qui ser- gnavit, ne per diversos tractatns x spes homiimm
viunlmihi,jucundabunlur, vos confundemini, vos in- pra\is iiilerpretaiionibiis fallerenlur. Dicit enim in
terficiel Dominus e (Esai. uxv, 13, 14; v, 13). Non Evangelio Joannes : Eyo sum panis vilm; qui veneiit
solum panis iste a Deo summo sacrilegis et impiis ad me, non esuriel, et qui in me credideril, non si-
denegalur, sed et pcena promillilur, et acerbi 1 mor- liel nunquamt (Joan. \i, 35). Ileni in sequenti-
tis decernuiitur exitia, ut esurientibus faucibus dibus hoc idem simili modo signiflcat; ait enim : Si
vinaa animadversionis e\ilus ingeralur. Sequuntur quis silit, venial et btbat, qui ciedit in me k. El rursus
eiiam hoc idein xxxm iisalmi veneianda responsa ; ipse, ut majesiaiis suce substintiam credcnlibus ira-
ail enim pei David Spiritus sancius : Gustate et vi- dercl, ait: Nisiederilis cainem Filti hominis, el bibe-
dele, qtioniatn dulcis esl Domtnus. Dulce est cmleste litis sanguinemejus, non habebilis vilam in vobis*
pnbulum, dulcis Dei cibus, nec habelin se miseimfa- G (lbid., S4). Quare nihil vobis sit ciun iympanism,
mis tiiste tonnenlum, ct demedullis homtnumprmce- cibo odii, miseri morlales; salularis cibi graiiim
dentis venenivirus excludit* (Psal wxiv, 9). Hscc qnserite, et immortale poculum bibite. Christus vos
ila esse sequeniia oiaculi respnnsa declaranl; ait epulissuis rcvocat ad lucem, el gravi \eneno puires
0 Conlextus doeere videtur, in afferenda mysle- h Fere ul Augnstinus de Civilate Dei, xvn, £0.
rioium Eleiisinioriim symbolica illa formula, V 0 Melchisedecumveiei ibus Chrislianis lypum luisse
rvy.ico.vov j3i^po>Ya, ev.vvy.fie')ov
Tciicoiva,non omneill Clnisti, ex llebr. \n, 1, constal; itnque panis et vini
Eiiclniisiise cogitationem a mcnle Firmici alienam oblatio tjpus cial Lupliarisliie.
luisse ; qu;p emm seqtienlibiis e Psalmo xxxm (in d Veiba hujus versus in editione S .baleriana ex
Hebiaicis Biblns xwiv) aflVrl verba, ab anliquis: Firmico sumpta sunl.
quibusdam docloribus dc Ccena Domini mysiice e ULCyprianus 1.1 Tesiimonior. adversus Jud.ros,
fuisse cxplicala, le lis eslTheocloretusin Pariphrasi Det Fulgentms lib. i ad Monim. c 25, vers. Ai. Ul-
hujusps vers.9: 'io-TeovjjtevTot &s rotg ica>at'lovo>e.iotglima vei bn : vos mleiItctet Dominus, a Cypnano prsc-
n eipnyivn apyorret Stt/voiK"o SE ye sv T5 (3KSEI TOU lerinitluniur.
vou? TWV rnvi
Setojvy.vcrrnpioiV f Cypiianus lib i Teilimon. Augustintis in psalm.
ypoyyorog vpvicrbyevog
yaplV KtVtTTETKl- StK '/C/pTOU TCOVayioV 0 xcix : Guslaleet videle, quain dulcis esl Dominus.
pKvTTtO-UlKTO?
a)nBngyoirto-ybg(lespicit vers 6 prsecedeiuem) Tot? 6 Fcre ULCyprianus Teslini. lib. i el m, 11, non
Tcpoo-tovGt Tcpoo-yivzroi, vei rng ÔIOTCOWV rpoongn yiv- deficient omni bono, ul Aucinr Opeiis imperl. in
ctg rnv oyeBbrnra TQUo-oirnpogSeivvvo-tv evepy&g.Tt Matiheum, ct Breviar. Mozarabicum.
h Forie Lauliis. Wow.
yOpOUTtdff KUTOU CTKfjjJ TYJV0>t)
Kv6poj7riKVU7ToS£l/VUO-tV
,
oor o-revpbg,vai TOTTK9OJ, vei 6 VTcep 1 liinuit siniitras propliptarum intcrpretalioncs.
•hy.oiv
yevoyevog
Baverog, v/X TOysveo-fiKt TUVoi/eiwvTcpoQeroiv rpounvi Cf. J isiiiii Apolo. i, c. 54, 56, 59 ; Dial. c. Tiypbone
byov vai Tcnynv : Opp. ed. Scliuliziaiu! (Hal., 1769)i c. 69. Vide llenr. Gcorg. Clausen Apocogeta;Eccle-
trfmo I, p. 815. Quam quidem hortim verboium m- siae Clinsiianse Anteiheodosiani Platonis ejusiiue
lerpreiaiioneni Firnnci jam .cvo ustirpaiain fuisse, philosophi.e arbitri (Hafn., 1817), p. 81. Minuc.
liaud dubito. Sacram porro Co?nam ipsa ejus verbii Felix. c. 27 : DmmonesETTALLUNTUII ETTALLUNT, ut
ininierc vidcnlur : et uttsits ipse (Clirislus), ur MA- et nesiientes sincetam vetttatem, el quam sciunl, in
JESTATISSUC SUBSTANTIAM CnEDENTIBUS TRADEBET, peidilionem sui non confilentes.
ait: ttisi edetttis carnem Fild homimset bibeittis san- J Cypii.iims Teslimon. lib l. liabellimpn,qui venit.
k llaud exstat m sequenlibus; sunl eadem fcie
gninem ejus. Ilcivrz. —Jnsiinus M. Apol. i, c 86 ;
Dial. c. Tiyphone, p. 257, Tebb., dsemones in Mi- vetbi, v. 33, quc mo\ al!ea;a\eiat.
thriacis sacris Euch irisu mi iniitatos fuisse assenl. 1 Cyprianus de Oral. Domin. el Testim. lib. i
Ideni legitur in appendice libri Tertull. de Pr.r- el ui.
m Respicit formulam mysiicam Eleusiniorum, ir
scripiionibus c.40. Vide quoque Grabii Spicileg. Pa-
triim II, p. 240. rvyicavovfieSpoiva.
artus et lorpescentia membra vivificat. Ccelesii cibo A Piocessum sponsi eliani per psalmos prxdicat Sjii-
renovate honiinem perditum, ut quicquid in vobis liliib sanclus. In >vm psalmo hoc iiivenilur oracu«
moriuum est, tlivinis beneflciis renascatur. Didicis- Ium; ait enim : Et ipse velut sponsus egredicns de
tis quid vos facere conveniat, eligite quod vultis; thalamo suo\exsultavit,ut gigas, viam curieie. A summo
indemors nascitur, hinc immorlaiis viia donatur. cmli profectioejus, el decursio ejus usque ad summum
CAPUT XX. ejus, ct non esl qui lalcal a calore ejus d ( Psal. xvm,
°
2. In Mitluiaco forte : XKtpe,vO//.yte'yatpe, veovyag' 6, 7). Secretiora pandantur arcana: in Apocalypsi
quis sii Sponsus inveniemus; iia ciiim scriplum
qua occasione de Chi isto sponsomundtque luce mulla
est: Veni, oslendamtibi novam nuplam, uxorem agni.
habet.
El duxit me in spiiilu in monlemmagnum, el ostendit
Dicis eliam : Xatpe, vvyfte' yolpe, veovfoig. Quid
mihi civitatem sanctam Hietusalem descendetttemde
sic miserum hominem per abrupta praccipitas, cala-
niito-a pcrsuasio ? Quid illi falsaespei polliceris in- cmlofÂpoc.xxi,9,10). Invesiigandtim est, quidetiam
nobis de hac ipsa re tradat Evangelica disciplina ;
signia? Nullum apud te lumen est, nec est aliqnis inveniemus enim in Evangelio Joannis ila esse sig-
sponsus, qui hoc merealur audire. Unum numen
nalum : Vos mihi tesles eslis, quotiiam dixi eis , qui
est, unus cst sponsus hominuin , quorum gra- B missi sunt ab
tiam Christns aceepil a. Non poteris ad le alienae Hierosolymis ad me, quia non sum
sed quoniatn missus sum ante ipsum. Qui
felicilalis transferre gloriam, ncc poteris ccelestis Chiisius,
enim habet sponsam sponsusest, amicus aulem sponsi
nuininis splendore decorari. In tenebras squalore»-
es : illic lene- esl, qui slat el nudit eum, et gaudio gaudel propter
que projectus sordes, squalor, caligo, n (Joan. m, 28 el 29). IIujus rei myste-
vocem^sponsi
brof, et perpetuae noetis dominatur horror. Si vis ut rium oslensum
lentiis sallem tibi splendor luminis luceat, erige tium esl, hujus sponsi advenlum sapien-
virginum chorus exspectal, huic pr.cfert lumina
vultus, el demersos erige oculos, et, deserlis his, ad
cura sancla virginilas, exspectanlibusspon-
cum le confer qui dixit: Ego sum lux mnndi (Joan. peivigili sum (Malth, xxv, 1 seq.) servis felicium prsemiorum
vni, 12); cujtis divinis pracceplis conlineiur , ul in
munus. Invenimus enim in Evangelio
hac lerrena conversatione opus nostrum per dies promiititur
Lucse : Sint lumbi veslri pi mcinctiet lucemm at dentes,
singulos luceat. Lucere autcm non polest, nisi im-
el vos similes hominibus exspeclanlibus dominum
maculala nos conscienlise ornamenia prolexeiint,
veniat a nupliis; ut, cum veneiit et
nUi integra nos et incorrupia viia commendet; tiinc suuni, qttando
oiietur nobis veri luminis graiia ; tnncse nobis Incis pulsavetit, apeiiant illi. Felices servi illt, quos adve-
mens Dominus inveneiit vigilanles ^ (Lvc. xn, 55,
auctor insinuet; tunc verum lumcn et accipere pos- «
Eecevenerandorum responsorum oraculis spon-
sumus et videre. Sed ul sacrilegsevocis compiimatur 56).
sus ostensus est. Quid lu libi in aceibis casibus
improbilas, quis sit vere sponsus , sacrarum leclio-
consiiiulus bcaiuni nomen imponis? Si vis liberatus
num oracubs comprobabo; ut probetur sponsum
Itimen scqui sponsi, projice errores, et pervigili
esse ChrUlum, sponsam Ecclesiam : ex quo \ene-
cura sollicilus, prsecedenlia \itse facinora religiosa
rando patri spiriluales filii per dies singulos pio-
de\oiione casiiga. Tunc te in nominc suo cum vlgi-
crcantur. In hac probatione aicana piophetarum
lantem invenerit sponsus, cum fidei tuae merila
veneranda pandantur. Assislat nobis sancloium ora-
dabit mavimum prjemium , dabit inle-
culorum fides. Joel divino Spinlu monenle sic di- cognoverit,
munus, inlrabis cum eo cceli ilialamum, vide-
cil : Canite luba in Sion, sanclificaie jejunium, el grum bis regna muiidi, et ul eorum particeps esse possis,
indtcite cutalionem, aggregale populum, sanclificale
a piissmio etjustissimo Donnno iinmoiialiiatis tibi
Ecclesiam, excipile majores natu, colligile paivulos conferetur.
laclentes, procedal sponsus de cubiculo suo, el gralia
sponsa
de thalamo suo * ( Joel n, 15,16). Iloc idem Jere- CAPUT XXI.
mias simili ralione significat; ail enim cum Hiero- 3. In alto, certe Mithiiaco, eebgi/. nirpeg : ubi multa
soiymse liuci minalur oraculo : El aufetam de civi- JJ congeril ex saciis Scripturis de Chtisto lapide.
tatibus Judm el urbibus Hiei usaletn vocem Imtanlium, Allcnus profani saciamenli signiim est: eebg lv.
vocetn Sponsi et vocem sponsm c (Jerem. xvi, 16). xiirpag l. Cur hoc sanctum venerandunique secrc-
n Alius symboli vel hymni in sacris cantari solili f Ut Cyprianus Teslim. lib. u.
admoncl leclores Eihnicos; e quibiisdani mybteriis B Ul Cypr. Testim. n.
liatistuin sit, ignoro. Ex Miitiriacis forie, cum sol eo h Cypr. ad Foriun. Testim. n.
salutetur.'Sponsi vero et novae lucis mentio Firmi- 1 Milhrae, in cujus mysteriis hoc sacramenli sig-
cum mducunt, ul de Chrislo, quem suse Ecelesise num usurpatum. Hieron i adv. Jovinian. Mithrami
sponsum et mundi lucem (Jo. vm, 12) venerabantur jnxla gentilium fabulas in lapide de a>iu libidmis
christiani, exponat atque ad enm applicel.
h Ut Cyprianus generatum scnbit Juslinus Di.il. c. Tryphone c. 70 :
Testim. lib. n. Ot SeTKTOUiliBpovy.vo-rnpteTcccpaStSbvTeg ~)eyovatix
c Cyp. n Testim. habel de quadriviis Hierusalem; Tcirpagyeyewno-Qat KUTOV. Wow. Commodianus Iu-
noslei omittit : el vocentgaudentiutn. struct. xm:
d C\pr. Tesiim. lib. u, differl tantum una voce
cum Cyprianus habeat egressio. Invictusde petra natus, si deus habetur.
piofedio,
e Glossema quod in edil. prmcipe legitur : id est Aiiguslin. in Amos m, 9,
trerpoyevngWiBpagnp,Joh.
in leveiatione, delevil Wowerius. Lyd. de Mensibus, p. 47. Romanos, inquit, imprU
1027 JULH FIRMICI MATERNt I02S
lum ad profanos actus adulterala professione trans-. A quando recesseiitis a Dominoveslio f (Josue xxiv, 26,
fertis? Alius est lapis, quem Deus, in confirmandis 27). Quod aulem per hunc lapidem, id esi, per Do-
fundamentis promissse Hierusalem , missurum se minum noslrum Jesum Christum, et dii isti casuri
esse promisit. Chrislus nobis venerandi lapidis sint ct multiiudo lemplorum, aperie Daniel vene-
siguificatione monstralur a. Quid lu ad commacu- randis oraculis explicavii; ait enim, cum inlerprcta-
Ialas superstitiones lurliva fraude venerandi trans- relur somnium regis: Et ecce imago, imago nimis
fers nominis dignilalem? Lapidem tuum ruina se- mugna, et contemplatio iysius imaginis meluenda,
quilur, el cadentium culminum funesla collapsio. elata slabat contra te, cujus caput fuil ex auio bono,
Noster lapis Dei fundaius manu exslruil, confirmal, peclus el brachia ejus argentea, venter el femoia mrca,
erigil, munit el reslaurati coiporis gratiam perpe- pedes aulem ex parte quidem fei lei, ex pai le uutcm
lusc immortalitalis splendore condecoral: ait enim fictiles, quoadusque abscissus est lapis de monle, siue
de hoc Esaias , innuenle Spiritu sancto * Sic dicit manibus concidcnlium, et percussit imaginem supei
Dominus : ecceego immilto in fundamenta Sion lapU pedes fei i eos el ficliles, el comminuil eos minutaiim,
dem ptetiosttm, eleclum> suminum angularem, hono- et faclum csl simul feuum et lesla et mramenlum cl
ralum, el qui ctediderit in eum, non confundetur h atgenlum el aurum, facla sunt minuta quasi palea, el
(Esai. xvni, 16). in p-almis eliam simile responsum B ut pulvis in arida mslale, et ventilavitilla ventus, ita
esl; ait enim Spiiilus sanctus in cxvn, ps.: Lapis ut mhil remanscrit in illts, El lapis, qui peicussit
quem reprobaoeruntmdtficantes,hic fuclus esl in caput imaginem , faclus esllmons magnus, et implevittotam
anguli. Annon faclus esl isle, el csl nthabilis in ocu- lenam s (Dan. u, 31-55). Quis locus in terra est,
lis nosiits <-(Psal, cxvu, 22, 23)? Per multos pro- quem non Christi possederit nomen? qua sol orilur,
phctas Spiritus sanctus nominis istius ordinem qua occidit, qua erigitur scplentrio, qua vergit
monslrat: ait cnim Zacharias propheta : Ecce ego anster, lolum \enerandi uominis majesias impleviih.
adduco puetum meum, otlus ei nomen esl, quoniam Etlicel adhuc in quibusdam legionibus idololatriaj
lapis, quem dedt coram Jesu,super lapidem ipsum palpilent membra l; lamen in eo res esi, ul e Ghris-
unum, septem oculi sunt 4 (Zach, iu, 8, 9). Sed ut lianis omnibus lerris pestiferum lioc malum fundi-
manifeslius conslel, aniiquiora venerandarum leciio- tus ampuletur. De idololalrorum lapide i, de quo
nuin seoreia pandamus. In Deuleronomio ita com- dicunt: Qebgiv.uirpag, quid piOplielarurt lespondet
preliensum esl : Et scrtbes super lapidem emnem oraculum? quis aulem restiiii, vel cui parcil iste
legemlianc e (Deut, WMI, 8). Jesusetiam Navejussu lapis? Lapis autem hic sanctus, id est, Chrislus aut
divinilalis hoc specialiter comprehendit; aitenim : fidoi fundamenta susienlat, aut in angulo positus
Et accepit lapidem magnum, et statuit eum contra £; (Ps. cxvni, 22; Mallh. xxi, 42; Marc. xu, 10; Luc.
Domhtum. El ail Jesus ad populum : Ecce lapis isie x , 17; Aclot. iv, 11; I Pelr. n, 7), duorum parie-
eril mihi in lestimonium, quia iste audivit omnia qum tum membra acquala moderatione conjuugit, id esi,
dicta sunt a Domiiw, quando bculus est od vos. El veteris ct novi Testamenli in unum colligit genles :
tril iste nobis in testimonium in novissimo dierum, aut cerle corporis el animi diversiraiem inviolata
mis colere Veslam, oWep TOVTcerpoyevn MBpav oi h Conseuliunt hsec verba plane cum Cypriano in
Ilepo-KtSIKT6TOU icvpbgv.ivrpovveirriv vypav omiav, Teslim. lib. n.
ot vicbTvjvepvrovSIKTOvivrpovTOUUSCTOJ. Loca col- c Vers. 22 plane ac in Cypriani Tcst. lib. n, el
lecta sunl a Plulippo a Tnrre in Monunicntis veteris auclore de Judaica incred. ad Vigilium. Vers. 25
Antii. Cf. prseterea Creuzer. i, 177; Zoega Abhandl. parum differt a Cypriano.
respicit forie Spcl.ra, m d Parum differt a Cypriano.
p. 132. Idem hoc nomen e Cypr. 1. 1. addit verba manife&tenimis.
quibus Milhrse mystcria celebrabantur.
Altetiw; profani sacramenti stgnum est, inquit Fir- 1 Eadem fere refert Cypnamia Iib. u Testim.
micits. Primtim enim erat epiphonema illud c. 20 : B Pauculis exceptis, ui Cyprianus.
veovyoif. Sicul illud sacrarum h I)e religionis chrisiian.e primis s.rculis per to-
XKtpe,viijtytE'yaXpe,Chnsio vindicare sluduit, Ua lnm fere lerraium orbem propagationemulta exsianl
lilierarum senleniiis
quoque ad boc veiba Sacn codicis accommodavil, apud veteres scriplores ecclesiasiieos lestimonia, ex
locis V. T. UMIS.Snnt enim sequenles: Denteion. qmbui, oiiini rhetoricaiione dempla, eam linnles
xxvn, 3, el sctibes super laptdem omnes sermones imperii Romani excessisse pilet. Sed haec, cum hu-
xxiv, 26, 27, de lapide magno, jus loci haud sint, missa facimus. Cf. Elmenhorsl.
legis httjus; et JOSUSCJ
qucm Josua tulit ei sialuil sub terebinlho, quorsum in Arnob. i, c 55, p. 53. Mosbemium de rebus
spectant ejus verba : lapis quem Deus, inmhsurum
confuman- christianorum antc Conslanlinum M. p. 205, 448
se seq.
dis fundanuntis promissmHierusalem, x De Romano imptimis loqutlur imperio. Nec ila
esse promisit. U
11Christum cum lipide componere solemne est debilitatam iuisse idololatriam Firmici lempore,
veleris ecclesiae Palribus. Sic Justinus M. Dial. c. subsequeniis setaiis historia abunde comprobat. Nam
Tryphone s;epius, occasioneActor. ex Malth. xxi, 42; etsi Constaniinus M. multa jam lempla el idola de-
Maic. xu. 10; Luc. xx, 17; iv, 11, et Psal. struxeial; non nisi sub Theodosio ejusque filiis deo-
cxviu, 22, sumpia. Tertuliianus adv. Jmkeoso. 9. rum cultus proslratusfuil.Reliquisetamen ipso adbuc
In cnrmine Damasi tie nomhnbus Dommi «dulalur sexto sseculo, Jusliniano imperanle, ct diuiius man-
Pclta, in simili Ennodii Ticinensis Lapis et Mons, serunt.
in Orientii Illiberiiani Mons et Lapis angulaus voca- S RediLad Mitliriacam religioneni, quae cum Solis
lur. Qme omuia, si tanli esl, vide in nosins Smn- cultu conjuneta, in Occidente omnem fere lcliqoum
bildet und KmsCvorsteliungenderalten Chnslen. Fas- Eihnicismuin absorpserat.
cie.i, p. -17seq.
1029 DE ERRORE PROFANAftUMRELIGIONUM. 1030
homini inimorlalitate consocial; aut legem promul- A CAPUT XXII.
gat, aut contra peccanies teslimonium perhibcl; 4. ln Bacchico: 'E)t).tyepo?Siyoptpot;reclius, 'E/VI&JU-
aul (quod est potius) imaginem diaboli a percutit, poig Stptopye: qnod de diabolo diacone vtlelligit,
ul, supeialo eo atque prosirato, ei in cinerem fa- cujus cornua ad crucemCltristi ttahit.
villasque converso, erecto sublimilatis suae \ertice, Omnia symbola profanse religionis per ordinem
purum dominalionis imperium habeat. Vos nunc, sttggerantur, nt probemus ncquissimum hostcm ge-
Conslanli el Constans, sacralissimi imperalores, et neris Iiumani de sanclis hacc vcnerandisque prophe-
venerand.» fidei veslrse imploranda virtus esl, qu,e tarum oraculis ad conlaniinata furoiis -sui scelera
supra homines erigilur, ei a leirena fragibtale se- tianstulisse. Invenimus enim et ila dici : iltiivepeg
paralur, coelestiumquese rerum societale conjungit, Stptopo>Eie. Deus isle vester non biformis est,sed
quse in omnibus aclibus suis , prout potesl, Dei muliiformis. In niullas enim -species veleraioris
sumnii sequitur voluntatem. Modicum tanlum su- forma mulatur. Ipse est basiliseus et scorpio f, qui
peresi h, ut legibus veslris fundilus prostratus dia- fidelium securis vesiigiis premitur 6 (Luc. x, 19):
bolus jaceat, ut exslinctae idololairise pereal funesla ipse maliiiosus anguis, cujus caput qu.irit decepta
conl.igio. Yeneni hujus virus evanuit, et per dies mortalilas : ipse tortuosus uracoh, qui hamotluci-
singulos substauiia profanse cupiditatis exspirat. B tur, qui caplivus includitur : iste deus vesler Lernsei
Erigile vexillum fidei, vobis hoc Diviniiasreservavil, anguis crinibus adornalur l, videns ut percusso do-
cujus favore eminenles prostratores estis omninm mino morientium anguium tuiba succedat. Quid sic
lioslium vestrorum; quorum opera Romanum infir- renascenlibus hydris pullulas? quid te fecunda scc-
mabatur c imperium. Signum venerandae legis eri- lerum soboleômponis? mortis tuse viam didicimus,
gile, sancite, promulgate quod prosil; sil fausltim scimus quibus remediis artis tuse venena vincantur.
felixque Rcipubliese, quod lot acervis caesorum Chrisli immorlalem sanguinem I)ibimus, noslro san-
hoslium proslravistis cxercitum. Felices \os quoque guini Christi sanguis adjunclus esti Hoc est salulare
glorise ac voluntatis suse Deus fecit esse parlicipes, remedium scelerum luorum , qtiod a -dei plebe mor-
idololairiae excidium el profanarum sedium ruinas tiftrum virus excludit. Quis deum istum, quem plan-
propitius Chrislus populo veslris manibus reserva- gunt, cumcornibus vidit? qusesunt ista-cornua, ijusc
vit. Ille spiritualibus armis malos spirilus, \os mala habere -se jactat? Alta sunt cornua, quseprophela
lerrena vicistis. Erigite tropsea victorise d, el pro- sanclo Spiritu annuente commemoral J, quse tu,
feralur ingcns lilulus triumphorum : profanarum rc- diabole, ad maculatam faciem (uam pntas te posse
rum slrage gaudentes, exsuliate fortius, exsul- transferre. Unde tibi ornamenla quserrs ei glorlam?
tate iidenter. Felicitas veslra cum Dei \htule con- G Cornua nihil aliud nisi venerandum signum crucis
jungilur, pro salute hominuni Clnisto pugnanie monslrantk. IIujus signi uno exlenso ac directo
vicistis. cornu mundus suslentatur, lerra conslringitur. Et e
» Idola omnemque idololalrise apparatum. runi quoqne in monumenlis
h Sic legendum, el non latium, utin ed. principe. In novo Testamenio Luc. x,rebgionis Babylonicai.
y«t o-Yop-moi,
19, 6'j>ei?
Excitat pnncipes ad penilus destruendum idolorum ut adversani reiigionis ehristianse sislunlur. Vide
ctiltum. Sic quoque c 30. Kuinoel ad h. 1. In Apocalyps. ix. 3, 5, 10, exitiales
c YVowerussic correxit leclionem ed. principis locuslai seorpionibus comparantur, iisque adeo si-
fiimabatur. miles deseribunliir. CBEUZCR. I, 722.
d H. e. signa cracis. Cf. e. 29; Episl. Barnaboe sRcqiiciihauddubieproievangeliumGenes. m, 15.
c. 9; Jusiini Maityr. Apol. i, p. 82; Dial. c. Traih., h Levtathan (Job. XL,20). In Anlchieroiiymiana
p. e525, 336 tegilur enim : Adducesaulemdraconem in hamo, po-
Emenda 'E~)t%b-/epoig , Siyopfe, vel potius ijXte nes capistrum circanares ejus. Ilicronjmiana habel
div.epoigUyopfe. Symbolum Orgiorum Racchi sive D Leviathan. 1 Ubi Bacchus vel Mithras anguinis crinibusador-
Sohs. Idem enim utiiusque nomen , ut multis docet
Macrobius Salurnalium lib. i, c. 18. Bacchus aulem naius sit, me ignorare fateor. Fabulam de hydra
Tavpbyopoog,revpb/epag et VtyopfogCllltusab antiquis. Lernaea narrat Apollodorus, n, <;.5.
Scholiast. Nicandri Alexiph. adv. 51. Orpheus m J Respicit, ut e sequentibus palei, Hab.ic. m, 4.
Hymno 29 : k Augustinus, de C. D. xvm, c 32: Cornua in
AtovU(ro-ov,
Ktx/Vijtryu ipldpouvovviao-trfta, manibus ejus sunl (Habac. ni, 4) : quid est, nisi tro
Afptov,oj!pi)TOV, îxlpuTa,
jtpuotov, Syj.opoov, pmum cructsl Cornu vero imprimis monocerotis de
KlffffoljpJOV,
Tauû-oy ..... \\ OW. cruce intelbgcbalur. In Dial. c. Tryphone ed. Jcbb.
Bacebum a Grsecis nppellatum fuisse povyevntradit p. 275. Juslmus M. nulli alii roi quam signo crucis
quoque Plutarchus de Uide et Osiride c. 35, el compai ari posse staluit; idemque monoceroiis conni
Qusestion. Graie. c. 50; et Bacchos eodem modo in omnibus cornubus soltim esse crucis signum asse-
describit Nonnus Dionys. x\i, vers. 217 : rit ib, p. 310. Terlull. adv. Marcionem m, Christiiin
illo coinu indicari ait, cum slipes crucis sii unieor-
luriîSujjdovi
|topoYJ nis. Alii veio cornu hoc de scdili, etf <£im%o5vrai
JSltrt
VOJIOL TCyat
Taupot dvlpt;auoitipov f&p
Kal£oo;tiSo5 xat
e/ouot dvSpoj-toio -tpocnlmou (ut ait Juslin. M. Dial. c Tryph. p. 2/6) oto-TKupou-
ptevot,inlerpietati sunt: Irenseus euim adv. liser-e-
Cf. ad omnia hsec Creuzeri Dionysum i, p. 267, et ses ii, 42 (in Massueti-edil. c.24), de quinqtie crucis
Boliigeri Ideen %ur Kunslmytlwlogie l-, pag. 323, «ornibus loquitur, et uuum in medio, in quo re-
nol. 14. » quiescit qui cruci aftigitur. Tertull. adv. Juclseosc.
f Scorpiones in religione Persarum be^tias noci- 10. Unicornis aulem medio slipite palus. Cf. Henrici
\as habilas fuisse patet ex anaglyplns Milhriacis, Kippingii de Cruce et Cruciarus (Bremse, 1671),
ubi scorpio genitalibus lauii sacri inliaerel. Occur- Excrcital. 19, p. 131.
1031 JULIf FIRMICI MATERM 1032
duorum a, quae per latus vadunt, compagine oriens j\A ubt occasione unguenti quo fauces mystarum de-
laiigitur, occidcus-sublevatur, ut sic lotus orbis Ihiiebanlur, de venenato unguento dtaboli loquitur.
tripailita stalnliiate fiiiiialus conlixi opcris, iniinor- Aliud eliam symbolum proponamus °, ut cona-
lalilalis radicis fundamenta leneanlur: hoc setre- mine cogitationis scelera revelenlur; cujus tolus
tum nobis veneraudum proplielje oraculum iradidit. ordo dicendus est, ut apud omnes constel, divinse
Iuveniemus wiim in Habacuc iia esse persciipium : dispositionis lcgem pcrversa diaboli esse imitaiione
Texil cmlosvhlus ejus , el laude ejtis plena esl lena. corruplam. Nocle quadam simulaci um in lectica su-
Et splendor ejns ut lux eiit, comua m maiubus ejus pinuni ponilur, cl per numeros digeslis ilelibus
etunl. E( tllic conslabilila est virlus gloitaejus,el consli- plangilur. Deinde cum se ficta lamentatione saiiave-
luel dilechonemsuam. Ibitvei bum, et pi mcedelsecundum i'jnt, lumen infertur. Tunc a sacerdole omnlum, qui
gtessus suosh ( Habat. m, 5-5). En veneranda Ciu- fiebani, fauccs ucguniur; quibus perunetis, sacerdos
cis cornui, en sanclse virlutis immortalc fastigium, hoc lenlo muimure susurrat:
en gloriosi operis divina compago. Tu, Ciiriste, Qappetre, [ivorai tou Beovaeo-oio-yivov,
mundum ac terram cxtensis manibus, tu coeleste Eo-TKtyap nytv eJt icbvavo-oirnpta.
sustentas imperium ; luis imniortalibus adhoerel hu- Quid mi«eios lioilaris ul gaudeaiil? qnid deceplos
meris salus nostra ; lu, Domine, tclernae vilse baju- "I homines lsctaii comiiellis? quam illis spem, quam
las signum, tu venerando instincluhoc nobis denuii- salulcm funesta per»uasione promillis? quid illos
lias per prophelas. Ail enim Esaias: Ecce nalus est falsa pollieiialione solliehas ? Dei lui mors nola esi,
nobis filius, impetium super humeros ejus, el vocaium vita noii comparei, nec de lesunectione ejus dni-
esl nomen ejus magnm cogitalionis nunlius c (Esai. num aliquando lespondil otaeulum f, nee botmnibus
ix, 6). H.cc sunt Crucis cornua, quibus omnia eL se post morlem, ut sibi cicderetur, ostendil, nulla
sublevanlur parilerel continenlur. Ilis cornibusbene hujus operis documenla ptomisit, nec sebocfaclu-
hominum nitilur vila. Ut Amalecli vinceretur, e\- rum esse prjccedenlibus monstravit exemplis s. Ido-
lensis manibus Moyses hacc unilatus esl coinua lum sepelis, idolum plangis, idolum de sepuluua
(Exod. XVII,12); utfacilius impetraret, quod magno- profers, ei miser, cum bsec fererls, gaudes. Tu deum
pere postulabat, crucem sibi fecil ex virga. Ad hsec luum liberas, lu jacenlia lapidis membra componis,
cornua Tcstina celerilale properale a, ad litcc cor- tu insensibile corngis saxum. Tibi habcat gialias
nua humili veneratione confugite. His vos affigant deus luus, leparibus remunerel donis, elsui \elit
cornibus, justilia, sequitas, pudicilia, misericordia, esse participem; sic moriaris ut moritur, sic \ivas
paiicnlia, fides: ut veneranda prseferentes insignia, ul vivit. Nam quod-unguento peiungunlur fauces,
consecrati fontis majesiale gaudenles, et sepulturje *-* (
quisnon facinus isiud despecla vaniiate conlemnal?
Chrisli participes siiis et viiae. Habet ergo diabolns Chrislos suos h, el quia ipse An-
CAPUT XXIII. lichrislus est, ad infamiam nominis sui nuseros ho-
6. Inlsiacis, deiedivivo Ositide : 0KppetT£,ptuo-Tat: nnnes scelerata socielale perdueit. Unguentum boc
a Sic inlelligo : Et e duorum qumper laius vadunl: flanzung einer heiligen Wtssenschaft,Scluift undSpta-
nimirum anlennarum crucis, e quibus Christus pc- che unier den Slammvatern des Menschengeschlechts,
pendit; compagine oiiens langiiui, occtdens subleva- odei Eildatuiig dunklei Fubeln und Tiadttionen von
tur : orieniemnimirum et occidentem speclabanl; Adam, Scih u. s. w. (Bresl., 1786), p. 156.
ul sic lolus etbis, tripnilila stabihlale : siipins ei e Scemcam hauc leprjesentationein, qua moiluus
duarum anlennaruni; fnmatus confixt opetis : crucis lugebatur, caiminibusquc (ptr numeros dtgestis fleti-
in terram defixoe; immoitalttaits tadiiis fundamenla: bus) in lenebns plangebalur, donec accensis lunn-
crux dicitur radix immortalilalis; teneanlui: rccuus nibus flelus 111gaudia mutarctur, m omnibns lere
vero, teneant, ld quod seusus puslulare videtur. Mysierns vaaa forma repcumus. Moriuum euiin et
b Plerumque concinit cum Cypr. Teslim. n. in vilam reducem Osindem atque Adonidem; mor-
c Locus memoriter et breviuscule ciialus, in ulti- luum, nescioan in vilam revocatum, Cabirum; auns-
mis veibis tnagnm cogitationts nunltus ; eonspiral c. D i tam aique denuo lnvenlaiii Proserpinam ui us Iuge-
Cypnano 1. I. Vocem cogilalionis ln duof soli sunt bant, l.Elique salutabani. Neque dubium quin in
quid liabeanl. Mithriacis similes litus celebrati fuerint. Det tui
Nescio unde hoc Firmicus hauserii. De viiga mois noia est, jn sequentibus habet Firmicus. Ad
quidem Alosis miraculosa mulla fabulantur elThalmu- boc igitur, quod Firnuci sctale notissimum erat Eju-
distse. Ilanc Deus Sabbalhi vespere cieasse Adamo pbonema, cujus, quodsciam, solus roentionem facit,
credidisse traditur , a quo ad ilenocluim , Noam et referendum puto lllud, ©KppetTe 6eouo-e-
, ptuo-TKtTou
Josephuni iransieril. Posl hujus tnoriem in palatium o-oio-yhov, quo ex dei sui, e magnis periculis erepn,
Pharaonis delaiam clam alMulisse Jelhionem el 111 salute sibi invicein quoque laborum seruinnarumqoe
liorlo suo planiasse ; Mosi auiem, cum nomen Dei finem auguranlur.
un3QiTDU?, illi inscriplum legeie poltiissel, denique f Ut de lesurreclione Christi.
cessisse. Hocnarratur in libro Midrasch Vajosehah. s Filise Jaiii, juvenis Namilici, Lazari.
Cum Firmicus de \irga unice loquatur, cogitan luud h In ironte etiam ungebanlur sacrorum Milbiiaco-
polesl de ligno, inquo serpens seneus ln detcito lum mysi,c. Mitluas stgnal tn fronte mystas suos, ait
suspensus erat,Numer. xxi, 8, 9, cui ab antiquocrucis inde Teriull. de prjescnpt! Ha3reticoi. c. 40. Zocgje
tempore, ul typo Chrisli (Joun. m., 14), Abhandl. p. 178, Chtistos suos, allusio ad etymon
forma aificia est. Gf. Urspiung, Nalur und Forlp- Grsecum ^ptetv.
1033 DE ERRORE PROFANARUMRELIGIONUM. 10S4
reserva morituris, a ut quos laqueis tuis ceperis, eos JA isidem David : Ul quid ftemuerunt gentes, et populi
venenato unguento oblitos lugubri ac funesto sem- meditati sunt inania. Astiterunl reges terrm, el piinci-
per mergas exitio. pes convenerunlin unum adversus Dominumet adver-
CAPUT XXIV. sus Chiislum ejus ° (Psal. 11, 1, 2). Quid te sic ex-
De unguenloloquitur quod Paler Filio tradidit, Ftlius- tollis sacrilega persuasio ? quid miseros homines
que credentibus largilur. effrenala lemerilate circumvenis? unguentum Christi
Aliud est unguenlum, quod Deus Pater unico tra- coeli donal imperium, unguenlum vestrum gehennae
didu Filio, quod Fihus credentibus divina nominis suscilat flammas.
sui majeslale largitur. Christi unguenlum immorlali CAPUT XXV.
coinpositione conficitur, el spiritualibus pigmento- Excursu faclo de misero hocce piojanoium liomt-
rum odoribus lemperalui. Hoc unguentum amoila- nuni eirore gtaviler monet, et teynum Christo
libus laqueis putres hominum arlus exuit, ul, sepullo datum hac unctione indicati docet, mullis Scriplu-
primo honiine, ex eodem slaiim homine homo alius rarum allaiis locis; simul descemum Christumad
felicius nascalur. Et uLhoc manifeslius explicelur, infeios langit.
sacrarum leclionum arcana pandenda sunt. Aitenim Sed quod impuro ore saeerdos isle et polluta ver-
David, ut huj'us unguenli gratiam traderet: Specio- JB borum contaminatione componit, libet diligenti in-
sus formaprm fiiiis hominum,diffusa est gralia in la- quisitione disculere. Liberaio Deo suo, bonum ani-
biis tuis: pioptetea benedixtttibi in mtetnum. Accin- mum gerere socios, fiduciam bonse spei habere
gete gladiumtuum circa femur luum, potenlissime,spe- persuadel. 0 quam misei-is, quam lucluosis se la-
cie el pidcluitudine luainlende, prospere ptocede, el queis involuit caduca callidilas! Quis Deum luum
tegna. Proptet veiilalcmelmansueludmemeljustiiiam: liberat? cui hoc pisesiilil, quod laborai? Disce, disce
et deducel le mirabiltler dexleta lua. Sagittm acutm quod nescis, disce quod non vides. Chrislus filius
polentissimm,poputi infra te decidenlin coide inimi- Dei, ut humanum genus a morlis laqueis Iiberaret,
coiumregis. Sedes lua Deus in smculumsmculi: virga omnia ista sustinuit, utcapiivitalis durse jugum tol-
recla esl virga regni tui. Dilexislijustiliam, odisti ini- leret, ut hominem patri redderet, utmiligata offensa
quilatem, propteiea unxil te Deus tuus oleo Imtilim hominem cum Deo prospera conciliatione compo-
ptm coiisorlibustuis. Mytrha el gulla et casia a vesli- neret, ul promissse resurrectionis fruclum proprio
menlis tuh de mdifieiisebuineis, ex quibus tejucundi- monslraret exemplo, fecit Filius Dei quod ante pro-
tale affecerunl *>(Psat., XLIV,3-10). Immorlalis miserat, clausit januas sedis infernse, et durse legis
unguenli secreta pervidimus, et divinsenobis dispo- necessitatem calcala morte prostiavil. Per liiduum
silionis ordo monstralus est. Regnum perpetuum, et p recens Ua ab eo justorum turba collecta est d ne
ccelidiadema domino noslro cum unguenli majesiale diutius contia eos mortis dominaretur improbitas,
collatum esl. Quis aulem hic sit qui regendi orbis ne justorum meritum ex longa desperationc e con-
accepilpotestatem, qui venerandi nominis majeslale cideret, fregit claustra perpetua, et ferrese fores,
decoralur, aliud nobis monslrat oraculum; ait enim Chnslo jubenle, collapsse suntf : ecce terra conlre-
a Hom. Hiad. II 680 : Apollo motlut Sarpedonis de descensu Chrisli ad inferos, el Potn Excursu 3
eoipus ambrosiaunxit. Plin. H. N. xm, 1: Unguen- ad I Pelri ui, 19, de desc J. C. ad inferos. lis \e>o
tot um honos et ad defunclospeitinere cwpil. Minuc. se adjungit Firmicus. qui negabanl Chrisiuni omnes
Felix. c. 12. Reseivalts unguenta funetibus. ex inlerno eduxisse incredulos ad inelioiem meuiein
h In bis sacri textus verbis a Cypriano aliisque revocatos (Aug. de hseres. c.79; Pliilasirius, hoc-
\arie discrepat. Vide Sabalerium, quod ad veleris res. 121) slatuebantque, nonmsi credentes, qui cx
ecclesise senlentias aiiinet. De externa Christi, dum hac vita spe fuiuii Messise discesserint, aChnsio
his in terris versabaiur adisis forma, quse nuper hac exinde Jiberalos esse. Sic quoque inier Latinos Cas-
de re dispulavi in libro : Sinnbtlder und Kunslvorslel- siodorusin ps.xum;GregonusM.Epist. lib. v, ep. 15.
lungen der allen Glmslen, u, p. 1 seq. Apud Laclantium et Arnobium hujus dogmatis nulla
c Initio differt a reliquis, cum Auguslino in ps. i fit meniio. Ex blibus illud Apollinaiislicis de hu-
habens ut quid. „ mana JesuChristianima insigne accepil momentum.
&Malirotecensila : melius, si sic disiinxeris, om- "* Ad illa quoque tempora relerenda videtur alteia
nia coluerebuni. Agit nimirum de descensu Chrisii pars Evangeln Nicodemi, hunc Jesu Christi ad m-
ad inferos I Pelri m, 19, Juslorum turba. Teriullianus feros descensum ubeirime narrans. Unicum tanlum,
de Aumia c. 7 : Qutd est aulem illud, quod ad infetna quod sciam, exstat nionuineiituni ecclesiasticum ex
tiansfettw (anima) posl divorlium corporis? quod media selale, in quo descensus Chnsli ad inferos
deimelui? quod in dtem judicii reseivalur? ad quod spectandus piopomlur. Est vero hoc Bulla plumbea
elChitstus moiiens descendtl?pulo adanimas palriar- Alberli painarclue flierosolymilani ( 1204-1214 )
chaium, 6i ttihtl anima sub terrts? Et c. 55 : Nec ante in cujus aversa Clirislus animam solutis vmculis ex
ascendittn sublvntoia cmlorum, quam descendittn in- infens reducii, comitaule ei plaudeme aliera ; ad-
feiiora ieitarum , ut tlltc palriatchas et prophelas stant duse figurai coronalse, regis puio et leginse
compotes sui faceret. Jusiinus Martyr., Dial. c Try- Hierosolymorum. Epigraphe est H ANACTACIC In
phone,p. 220. Jebb. eiiat Jeremise locum deper- adversa legitur : f ALBEHTVS IEROSOLIMITANVS PA-
dltuni : eyvrio-Bn Se Kuptof6 &ebg oacb lopa.rik TSV TRIARCHA. Edidi hanc Bullam in Commeniat. .ilieia
v.evotynyivoiveiciyngyiiyarog, vai x.ari^n icpbgavrovg de numis Francorum m Oiienie, Actis Soc. R.
£voyye~)io-ao-Bai avrotg TO o-arnptov KUTOO. Eumdem Scientiarum DanieaeAnn. 1821 inserta.
habet Iren. adv. Hseres. in, 20, 22; iv, c. 33. v, 31. eQuod J. C.adventum frustraexspectassent.
Massuet. Clem. Alex. Slrom. vi, 6, p. 762. Evan- f Oraiio a Thaddseo Edessse habita ap. Eu-
gehum Nicodemi c. 24. seq. Mullique alii quos re- seb. H, E. I, C. 15....x«i Tcoig( bxptorbg) ecravpu-
censilos invenies a Dittelmaiero lnHistoria dogmatis On,v.aiv.axifinus TOV «SMV, v.ai Stio-yto-efpayy.bvTOV
PATROL.XII. 33
mi JULU FlftMICI MATERNl 40SG
muil, ei, fundamentorum suorum stabilitate con- ,* A quando verbum Dei descendit ad lerram; idco ct
cussa, prsesentis Chrisli numen agnovit. Anle pise- ipsi sollicila interrogaiione respondenl : Quh est
fuiilum tempus prsecipitat diem mundirolataverligo; iste rex glorim^ (Ibid. 8)1 Quibus quserentibus per-
et sol non completo diurnarum horarum spalio spicua Christus numinis sui majesiale respondil :
properalo cursu vergit in noclem (Luc. xxm, 44). Dominus forlis el potens,Dominus potens in pimltoe.
Ecce veli fasiigiasumma finduntur, et obscurioribus Cognoscitur stalim a custodibus coeli Filius Dei, et
tenebiis orbem tcrrarum caligo noeiis abscondit quidquid illos anle fefellil, agnoscunt. Vident pro-
(Malih. xvn, 51). Omnia elemenla, Christo pug- slrati hostis exuvias,etiecordati primse disposilionis
nanie, turbatasunt, lunc scilicet cum pnmum contra ordinem, eliam ipsi cum ascendenlibus iierala pa-
mortis tyrannidem humanum corpus armavit. Per riter voce eonclamanl : Tolhte portas qui prcseslts
triduum isla confliclaiione pugnatum esl, quamdiu illisf (Ibid.,9), cl extolliievos, portm mternm, et in-
mois superatis maliliae suse viribus frangeretur. troibil rex gloi tm. Reverso Filio promissa Pater regni
Quid solitaimpalientia, homo religiose, homo Christi, sceplra restituit, et seilamiegni sequapolestale con-
desperas et deficis. Tridui moram non fers, sollici- cedit, ul imperel, ut regnel, ut teneat e, utper-
ludinem ac desperaiionem luam novis precibus con- pelua nununis sui majestate dominetur. Audi quid
literis? Hoc le factui um esse illo die Spinlus sanctus B J de illo Danielem Spiritus sanctus jussent dicere :
veneranda voce signilicat, cum per David dicit: Videbamin visu nocte, et ecce in nubibus cwli quasi
JEstimali sumus sicut oves occisionis. Exsuige, quare Fihus hominis veniens, venil usque ad veterem dictwn,
obdotmis, Domine? exsurge et ne dispetdas vsque in et slelilin conspecluejus, et qui assislebant obluletunt
finem, Quare faciem luamaveilis ? obhviscerisinopiam eum. Et data est ei polestas regia, el omnes reges
nostiam et tribulationem : quoniam humihaia est in lettmetregnum etomnis claitlas setvivttei. El polestas
pulvere anima noslra, hmsil in lena venter nosler. ejus mletna, qum non aufeilut, eltegnum ejus non
Exstnge, Domine, opjemfer nobis, el libeia nos pio- cottumpetur h (Dan. vn, 13,14). Haac eadem nobis
a
ptcr nomen tuum (Psai. XLIII,22-26). Ecce post sancia re\elaiione monstrantur; invenimus enim
triduum lucidior solito dies orilur, ei reddila soli in Apocalypsi ita esse persciiplum : El conversustes-
prasterili luminis gralia. Omnipotens Deus Chrislus pexi, ul viderem vocem, qum mecum loquebalm ; el
splendidioribus solis radiis adoratur, Exsultat salu- vtdi septetn candelabra auiea, et in medio candelabto-
tare numen, et triumphales cunus ejus justorum ac tum similem Filio homints vesltlum podere x, el erat
sanctorum turba comitatur. Tunc elato gaudio cla- prmcinctus supia matnmaszona aurea. Caput autem
mal elala mortabtas: Ubi est, mors, aculeus tuus ejus ct capilli eianl albi, vehitlana alba ul nix, oculi
(I Cor. xv, 56)? Tunc praecurrens salutare numen < C ejus ul flamma ignts, et pedes ejus simiies auiichalco,
aperiii sibi coalestes januas prsecipit. Aperile, ape- sicut de foinace ignea, el vox ejus, ul sonus aquanun
rite, et immortalia clauslra convellite. Chnstus mullaium : et habebat in dextera sua seplem slellas, el
Deus, calcata morte, ad coelum hominem quem sus- ex oie ejus gladius ex ulroque acutus; et facies ejus
ceperatb revocat. Hoc a venerando prophela sancla splendebal, ut sol in vhtute sua. Et cum vidtssem,
voce prsacanilur, et ex ore prophetico vox jubenlis cecidi ad pedes ejus lamcjuammorluus. Et imposutl
audilur; ail enim Spiritus sancius, ut nobis polen- dexleram suam super me dicens : Noli timeie, ego
liam Christi jubenlis ostenderet : Tollite potlas, sum piimus et novissimus, el vivus, qui fueiam mor-
piincipes, vcstras, et extolhte, poilm mlernates, et tuus; et eecesutn vivens in smcntasmculorUin,et habeo
inliotbit rex glorim «(Psat. xxlv, 7). Hoc angeiis claves tnoitis el infetorum^ (Apoc. I, 12-18). Post
nescientibus imperalur; neque enim scire pottierunt,, resurrectionem etiam, cum discipulis suis daret
KJTai&vog y.n o-yta-Bivra, etc. Evang. Nicodcmi, c • D carnem ? Immo indulus; et de Carne Cbrisii
21 ; Hmc aulem audtentes otnnes Sanctt ab Esaia, di- cap. 11 : ...CatnemSpirilusanclo coopeianleinduttur.
xeiunt ad principeminfeiorum, Apetinuncporlas luass c Alii, piincipis veslii. Ves ttas habent Terlull.
el vectcsfeneos submove,quoniam vincius eiis el nul- adv. Gnosncos, Cassiodorus, Cypr. Test. lib. u.
lius potenlim. Euseb. Dem. E\ang. iv, 12 : Tog Se e|I d Cypr. Tesi. Iib. n, tex clautntis.
eiiivogicvi\agroiv o-vorioiv y.vy&v§tappnyvvg.Alhanas. e Ut textus Sabil. Eadcm psalmi verba habet
in passioneelcruceDoniini-i:trae/QnBeigboQ)togOTCQ 6 E\augelium Nicodeml in narwtione de descensu
TOUsSou , vaBhyevog icape.TK?icviogBeopei'e\oyoyevovg g Chiisti ad infeios c. 21.
TcaVTaiTOvgTceTce§/iyivovg,rn rov SoirnpogavSpeio.Pro- 1 IlOc, qui prmesih iths, solus Firmicus habet.
clus liom. in Donimic. passionem : l.nyepov icv)ag g s Alterulrum supeifluum videlur; fortasse melius:
vai yoy)ovg otSnpovgo-vveB)oo-ev
ye)ve.g o-uverpti|/e 6vo.-
;- ut unperel, ut regnum teneal. Vow.
TfjTofietJ ucr,§ilhgyeY,pbg,Y.ai{rcvpTc6)wag «j@s6j)dyos-. h Jusiinus M iii Dialogo p. 87, ab Hebraico seque
a Parum differi a lextu Sabatenano. ac Graoco Twvo'lexlu lecedens, Tertullianum c
t Tertull. adv.Praxeam c 16 : Susceplurus (Fiiiuss Jud. c. 14, Cypriannni atque Firmicum, secum
Dei) eliam ipsas substanttas hominum, camem el n traxit. Yeis. 13, utap. Cypr. Teslim.n, qni lamen
animam. Sed assunwe quoque usurpatur a Fir- habet el qui assislebant et Yers. 14 parum differt,
niico c. 26. Sic etiam Novatianus de Trimtal», c 19: ': habet ennn per genus, et vmnis ciatitas seiviel et.
Legilimus Dei Ftlius sanclum illud ex Mana nalum n i 'EvSeSu(/£vovTcotinpn Podeiis, lunica corpoii
assumil; et Hilanus de Trinitate lib. x, c. 15 : Sih adstricia usque ad jiedes descendens juxta Isido-
tantum ex Vn gine assumpstsset coipus, assumpsisset H rum XtX, 21, legitur ap. Teriull. adu Judseosc. II,
(itwque anhnutn ex eadem; el hb. xi, c. 13 : Setni ex Versione Antehieiouym. Ezecliielis IX, 2.
loimamassumpsit. Elmduete Teriull. adv. Praxeaiia, i, J Minutiis esceptis, consentii Fnmicus cum textu
l. 27 i Quando Sermo cato factus est,,,,, an indutut* Sabateriano et cuin Cypr, Teslimi II.
i057 DE ERRORE PROFANARUMWftlilGIONUM. f05§
ceiia mandata, immoitalium mandatorum ordinem A Ex virginis terrse liino factus Adam prscvaricatione
ista lege conclusit : Data esl mihi omnis poleslas in propria promissam perdidit vitam. Per virginem Ma-
cmloet in letra. lle eigo et doceleomnesgenles, bapti- riam acSpiritum sanctum Chrislus naius, etimmor-
xantes eos in nomine Palris, et Ftlti, ei Spiritus talitalem accepit el regnum. Aibor ligni pestiferum
sancti, docenteseos observareomnia, qumcumqueprm- decepiis pabulum prsebuil s : hgnum crucis vitam
cepi vobis(Mallh. xxvm, 18,19 ). Quod autem Deus immortali compage restiluit. Contempsil Adam,
Pater, participem eum regni faciens, regalis sellse obedivit Deo Chrislus. Sic divina dispositione quid-
ei concesserit sedes, hoc docetur oraculo : Dixit quidAdamperdidil Chrislusinvenit.Nam post multa
DominusDominomeo, sede a dexltis meis, quoadus- tempoia novissimis lemporum spatiis (id est, novis-
queponam inimicostuos suppedaneumpedum tuotutn. sima pene saecnlorum hebdomade) Yeriium Dei hu-
Viigamvirtutis tumemiltelDominusex Ston, domina- mano se miscuit corpori h, ut hominem liberarei,
beiis tn medioinhnicoium luorum. Tecum principium ul moitem viuceret, ut fragilitalem humani corporis
in die virlulis ium, in claritate sanctorum, el ex uteto cum divina immorlalilate conjung^ret. Quid enim
anle luciferumgenui te. Juravil Dominus, nec pmni- faceret lanta turba sanctorum ? quse illis spes salutis?
lebit eum&(Psal. cix,l, 4). Hi sunt inimici Dei, quod meritorum praemium, si sub una eademque
sacratissimi imperatoies, qui vcritaiisordinemcon- gI condiiione sorlis ineluilabilibus morlaliialis laqueis
traiia lege conlurbanl, qui penersse cupidilalis in- ctiam ipsa obligala leneretur? Nib.il Abel, nihil
siinciu sacrilega vola concipiunt, qui profanse men- EIIOGII,nihilNoe, mhjlSem, nihil Abraham, nihil
lis furore aut lignum semper venerantur aut lapidem. Isaac, nihil Jacob deDeisibi misericordia ac majes-
In islo loco positi ordinem debemus sancise daspo- late promilterent: irent etiam ipsi post tantum fldei
siiionis aperire : utquidquid nobis invcsliganiibus merilum ciiin cseteris omnibus pariter addictis, et
sanctum Dei vcrbum prophetica tradidit disciplina, omnes Dei sanctos unum mortis exitium £xciperet,
ad refulandas profani erroris maculas specialiier nec haberet apud Deum prscmium pietas, si nna
expliceiur, nc... h sicui nos diximus, commenti eademque omnes condilio mortis hauiiiet. Sed Deus
sunt c, qui saciilegia errantibns iradiderunl. Sic a Abrahse clarius a coelisideribus proroiserat regnum:
nobis ordo ventatis curiosius requiralur. Suspensis ideo ex genere Abrahsedescendens Maria virgo Deum
iiaque paululum caHeiis, ad hsec d explicanda, qnae concipit, ut supradicloruni hominum soboles im-
vera sunt, transferalur oratio. mortalis societatis vinciilo jungerelur, el sic huma-
CAPUTXXVI. num genus per bominem paiiter «f Deum sequata
Breviter Ecclesim de Chtislo cum Adatno compaiato socielatis<iomparatioiieconjunctum, ad immortalita-
dogmaexponil;quidquid Adamus perdidissel, eum, C ( tis imperium obedientise meriio pervenirei. Quia
e Matia Virgine nalum, invenisse.Redit in viam itaque, sacraiissimi imperatores, curiosis auribus
Vos, domini imperalores, sanclarum aurium ves- satisfecimus,reliqua prosequamur, ut vel sic pollu-
trarumimlii commodate patientiam °, ul totum cle- taiumauriunijsordespurificanspossltsermopurgare.
mentiae \ esirse, quod promittimus, explicemus. Cur CAPUT XXVII.
Deus, id est, Filius Dei, homo passus esl fieri, iirevi Vllimum Mithriacorutninitiorum symbolum, Tavpog
ac vera pieiati vestrse ratione monstrabilur. Cum Spavovrog,v.alSpKy.tav TKupou 7ca.rnp,exponit.Serpen-
hominemprimum, id esl, Adam, ad imaginem suam dis meminit, Ptoloplaslorum seductotis, funestique
Dcus faceret (Gen. n, 27), cerlam illi mandatorum ejus cullus, draconemqueeodiepercussumesse, quo
dedit legem. Isperfeminam, id est, Evam deceplus, Chiistus npparuertt.
diaboli persuasionibus, piomissacsibi glorise perdidit; Sequilur adbuc aliud symbolum *, quod pro ma-
«ignilatem.Lignum eratin paradiso f, quo promis-. gno miserorum hominura credulis auribus tradilun
soium a Deo prsemiorum perdidit graliam. Devir- ti/vpos Spav.ovros,rai-Spa/oiv rc/.vpovacasvp ). All-
gmis terra limohomofactus^st-: nondum enim,ut , quando nobis signa, uiabole, maculati nominispro-
«aitScnptura, supra terram pluerat. Hiccontemplisi didisli, aliquando infame nomen propria voce con-
niandaiis Oei, humanum genus mortalilalis laqueis fessus es. Scio quiifueris, quid ausus sis, scio quid
afflixit. Oportebat hoc lolum ct reformari etcorrigi, fecerit scelerum tuorum maliiiosa persuasio. Hoc
*l'reformatio onginis debuit reformane primordia. erat, quod Evse, cum jsam perderes, magnopere
a PlertimqueôneiniHcum s Morlem.
Cypnano Testim. lib. n, JJ
J
excepio Yers. 3, ubi hic habel lectionem Sabate- h Ainob. I, 60 : Assumpsiltgitur liominis formam,
rianam : in splendonbussanctotutn. el sub nosiu genens simthtudinepolentiam suam clau-
h Excidere paucula. ulvtderi possetetconspici, verba Jaceretet doceret
* Lege commentiiisunt. Commentior pro mentior sit, alque otnnesexsequeielur t es, propter quas tn mundum
•occurnt apud Aptiletum Apol. p. 114. Lignum a me veneiat faciendas, summiiegts imperio et dtspositions
ttolooppidoiquaesilumjion 'piguit vos CGininenliri.
<*Ineditiombusileguurfld/icBc. seivalts. Lactant. jv, 10 et 12 ; Augustinus de
C. D x,29; alnquc ap. Elmenhorst. observat. ln
c Lactanl. i, l, audiendi patienliam commodare; Arnobium p. 56. Confer. quoque c. 25.
-etapud Arnobiuin, commodaie autes, i, 6,iv, 53, 1 JSxmystenis Sabaziis.
vn, 33, commodare assensum, 1, 54 ? vn, -25. ) Clem, Alex. Proplrept. c. 2, p. 15: $no-irtg
Sanctatum. Sacratissimi quoque ab 'illius selatis> Tcotnrng ei§oi)tv.bg,revpog icvrnpSpevovTog veiTcarrip
scripioribus vocanlur miperatore». TKupou SpevSiv.Arnob. v, 21. Auctotem ahquis deside-
f Arbor scienlia). Genes. HI, 3. rabti ni, tumUlumcitabimusTaientinum notuinque
4(m JULII FtRMICI MATERNI 1040
Dii A\. naces animi vestn in isto errore permanserinl, ar-
pollicebaris, cum ei diceres : Eritis quasi
debitis etiam vos paritercumdiis vesliis, ut quidquid
(Gen. ni, 5). Tunc parabas tibi ac tuis templa, et
delubra iaciebas, et venenali oris illuviem nefariis auctores veslri divina animadversione meruerunt,
ecremoniis consecrabas. Serpis in templis, et occi- etiam ad veslrum exitium hoc soeielalis consorlio
sarum hosliarum misero pasceris sanguine. Nec ve- transferatur. Mihi crediie, nihil prselermisil diabo-
nenis tuis cruor defuil, nec semiustje,l crematorum lus, quod hominem miserum aut debilitarel aui per-
deret: ideo sese in omnes foimasjnulliplici diversi-
corporum partes, humanarum le eiiam victimarum h taie converlil, ideo se dhersi geneiis calliditate
frequenler sanguine cruentasti. El satiaris lempli
cruore, vel ara Carihagmis c rabies lua el siccarum composuit, ut vanis ac mulliplicibus fraudibus lio-
faucium venena nutrita sunt. Tu hsec faciens homi- mines iirelilos interimerel.
nibus te miseris prodesse jaclas, ut ciudelilate tua CAPUT XXVIIL
Draconemficioium numinutnauclorem dicit, saciorutn-
perimas, persuasionedecipias, polliciiaiioneproster-
nas. Sic tuis prospicis, parricida. Fugite, o miseri que suoruin per lignum inslaurationem semper
Iiomines, iugite, et conlagionem islam quanlacum- cutasse. Ligni hincin sacris idolorvm abusum exem-
que potestis celerilale deserite. Draco est, qui coli- plispaucis exsuctisP,hiyghs, Osiridiset Proserpinm
tur. Latere non potesl, proprietatem nominis sui IB petilis notat; Crucis deinde ordtnem expositurus,
novi Teslamenli affeil, quos pt tsca Ecclesia atque
ipse confessus esl. Confessum reum poena consequi-
tur. Audite quid sanctus propheta divina insiigatione illud mvumde ctuceintetprelabalut. Atqueitaexposi-
denunliet. Oraculum boc Esaise nobis fides tradidit, tis et t efutatis prmcipuis, qum in cultuidolorum tum
ail enim: ln illa die supeiinducct Deus gladhm, tempons viguete, symbolisstgnisque, ul impeialores,
sanclum et magnum et forlem super draconem, ser- ad quoshoc scnpsil, eoconfidenttusad idola eoi umque
draco- sacra penitusdelenda accedeient, senlenlias colligil.
penlem tnagnum , et tottuosum, el inlei ficiel
nem d (Esai. xxvii, 4). Voluntas Dei perfectio operis Sacia sua perditus cai-nifex s pro nefas, per
h
substanlia est °. Bene draconis lata sententia e=l: lignum semper renovari disposuit, ul, quia scie-
aflixa vila hominis
quidquid Deus dixit faclum est: morituri draconis bat ila fore l, ut ligno crucis
Iioc solalium csl, ut exitium suum irequens peidi- perpetuae immortalilatis compagine sLringerelur ,
torum lurba comitetur. Si morlis ejus dies quseiilur, ideo peitituros liomines ex ligni lmilalione decipe-
tunc percussus est, cum hominem Deum vidit, ret. In sacns Phrygiis, quae Matris deum dicunt,
cumque nobis Christi numen apparuit. Post illum per annos singulos arbor pinea cssdiiur , et in me-
diem, qui serpentis hujus secutus fuerit instilulum, dia arbore simiilacrum jtivenis subligatur J. In
necesse est ut cum serpenle morialur. Deos istos, C ( Isiacis sacris de pinea arbore caeditur truncus l :
quos colilis, ipse finxit, ipse composuilf. Si perli- hujus trunci media pars subtililer excavalur k illis
e Forle perfeclio operis sub inslantia est. Wow,
senarium, quemanliquilas canil, dicens : Tautus dia- f Ex perpelua Pairum asserlione, omnem idolo-
conem genuit, et laurum draco; ubi fabulaeoriginem
refert Jovem sub dracone lalenlem Persephonen latriam esse inventum diaboli et dsemonum.
\itiasse. Poeiam Tarenlinum (haud tritum, ut Meur- s Diabolus.
h Quemadmodum nimirum per lignum, fructuin
sio placuit) fuisse Rhiniouem Comicum, suspicatur
Heraldus. Yid. Orellii annoiatt. in Arnob. v, 21. aiboris prohibitjc, protoplastos seduxerat.
Cf. Cieuzerum, m, 361; Sancla-Crucium, n, p. 96. 1 Forte ul qui sciebat, vel quia sciebulita fote.
a lia restitmt Wowerus mendosam ed. princ. lec- Justm. Marlyr . Apol. i, p. 82.
lionem. Necseinjusto sanguine cruentasti. Respicit, i Arnobius. v, 39 : Pinus tlla, sotemniler qum m
in
ut sequenlibus, liostiashumanas. Matns infet lut sanclum dem, nonne illius imago esl
'> Omnino emendandum : el Laitaiis. Porphyr. de arboris, sub qua sibi Allis vhutn demessis genitahbus
abslin. : #))>'ert va.i vuvTI? «vvoetYKTC/. rhv y-eyatnv absluhl, el quam memoianl Divam in solatium sui
TcohvrnrovAariaptovAtbgeoprno-faC,byevov e.vrponcov. conseciavissemmtotis? Lib. v, c, 16 : Quid sibi vult
J)e Laliari Jovevid. Juslin. M. Apol.n,c. 12;Tneoph. illa pinus, quam semper statis diebusin deum Ma-
ad Autolyc m, c. 6; Tatianum c. 46; Minuc. Feli- liisinleinnllilis sanctuario? Nonne tlhus sunililudo
cem c. 21, 30; Terlull. Apologel. c. u , de Specta- esl ai boiis, sub qua sibi furens adolescenlulus manus
culisc. 6, adv. Gnosticos c. 7; Lactant. i, c. 2;i intulil ? et paulo post: Qnid compli vwlaceis coronis
Ailianas. varaE)!. c. 25; RycquiunideCapitolioe. 25;', ettedimitiatboiisramuli?Nonne illud mdicanl, uti
et Valesii notas ad Eusebn oralionem de laudibus> * mater pihnigeniis flotibus adoinavenl pinum, mise-
Coiisiaul. M., p. 264. Optandum sane forcl, utvir rabilis indicem testtmoniumque mceroris? Hoc fiebat
aliquis docius hisloiiam sacrificiorum humanorumi die xi ka). Apnl., ul notatum in Kalendario Ro-
ab lniliis inde usque ad religionis Clinstianae viclo--- yv mano Constantini M. ad liunc diem (Orell. ad v.
nam enarrarei : longum quideni opus ei fcedn ple- 16). Cl. quoqtie Zcega Abhanld., p. 179. Atlin in
num ; sed qui bene absolvet, egregie de historiaa pinum mulalum fuissetradit Ovid., Meiamorph. x,
religionum pnsciorbis merebitur. 104. Servius autem eum ad radices hujus arboris
c Ennii versus celebenimus: a sacerdotibus Rheae inventum mulilatumque in
PceneisuulsoliLeisossacnficarepucllos. lemplum deae porlatum fuisse, ubi exspiraverit (ad
./Eiieid. ix, 114). Est vero fabula Osiridis et Ty-
Juslin. Martyr. Apol. n, p. 128. Aihenag. legal. phonis repetita. Cf. Santa-Crucium i, 85. Staluam
c. 23. Vide quse de hac superstitione copiose dispu- Atlidis in arbore suspensam commemorat Plimus
tavimus in lib. dereligioneCai tliaginensium p. 17,seq. H. N. xvi, c. 10, sect. 15. Vide Creuzerum,n p.
4 Firmicus differt a lectione babateriana ex flie- 38 seq., 53, 108. Pinics imago fugm et inteiitus.
ronjmo in Esaiam c. 27, hausta, nec cum aliis codd. Creuzer. i, 117.
consenlit. 1 Haud dubie loquitur de reccntioribus Isiacis.
i041 DE ERRORE PROFANARUMRELIGIONUM. 1042
de segminibus " faclum idolum Osiridis sepebtur. A Abrahae immolaturo filium jussu Dei aries supponi-
In Proserpinse sacris csesa arbor in elfigiem virgi- lur, et in vicinse arboris radicibus alligatur (Gen,
nis formamque componitur ]j, el eum inlra civitalem xxiv, 13). Liberaturus Deus summus ex iEgypiio-
fueril illaia, quadragmla noclibus plangitur, qua- mm lyiannide plebem suam, arietem nocte jussit
dragesima vero nocle combuntui. Sed et illa alia occidi, et sanguine ejus postes Iiniri prsecepit. e Ip-
ligna, quae dixi, similis flamma consumit; nam sum a certo numero hominum per noclurnas epulas
eliam post annum ipsorum hgnorum rogum flamma confici j"ubet, etsacrificio ipsi Pascboe nomen impo-
depascitur c. Erraslimiser, eLvehementer eirasti, nit. Sed hoc ad imaginem futurorum providenlia
nilnl tibi poterit ignis isie prodesse, frusira libi divinae maj'estatis invenit, ul per signum verum
ex ista flamma blandiris, hunc ignem commen- Pascha nobis oslenderet. Ideo cum de passione Do-
lis tuis semper renovans. Jgnis, qui de facino- mini noslri divino Spiritu j"ubenie Prophela praeca-
ribus tuis exigit posnas, perpelua tormento- neret, ait : Sicul ovis ad vietimamdncttis est, sicttf
rum conlinuatione grassatur. Divini ac liberantis agnus coram tondente se, sic non aperuit os suum. In
ligni ordinem disce, ut scias nulla libi posse ratione hmnUilatejudicium ei sublalum est. Nalivitalem ejvs
succurri. De cataelysmo humanum genus arca lignea quis enaiiavit? quoniam aufeielur a terra vila ejus b.
liberavit (Gen. vn, vni). Deinde Abraham bgna B (Esai. LIII, 7, 8). Ahus ettam propheta hsec eadem
unici hlii humeris imponit (Gen. xxn 6). De /Egypto simili respondit oraculo : Domine, significa mihi, et
recedentem populum Dei plebem lignca virga pro- cognoscam; tunc vidi meditationes eotum. Ego sicui
lexit (Exod, xiv, 21, 26). Lignum dulcem saporem agnus sine malilia petductus sum ad victimam. In me
amarse myrrhse fontibus leddidit (Evod. xv, 25). cogitaveiunl cogilatum diccnles : Venile : millamus
Lignea virga ex spiriluali pelra salutaris unda pro- lignumin panem ejus, et eiadamus a lerra vilam ejus»
feitur (Exod. xvn, 6; I Cor. x, 4). El, ut Amalech (Jeiem. xvm, 18, 19). Agnum autem appellan
vinceretur, circa virgam Moyses expansis manibus Dominum nostrum, saneta nobis revelalione mons-
extenditur d (Exod. xvn, 11, 12). Scalse lignese tralur. In Apocalypsi enim ita invenimus esse per-
paiiiarcha incumbentem angelum somniat, el per scnptum : Et vidiinmedio throni et quatuor animalium
eamdem alios ascendere, alios cernil descendere e el in medio seniotum agntim slantem, quasi occisum,
Gen. xxvin, 12). El lex Dei arcac ligneae creditur habentem cornua septem, et oculos seplem, qut sunt
(Exod. XL,20). ut his omnibus, quasi per gradus seplemspii ilus Dei missi per orbem terim. Et venit ei
quosdam, adlignum crueis salus hominum perveni- accepit Itbrum de dexlra sedenlis in tluono. Et cum
ret. Quapropter Iignum crucis cosli sustinel machi- accepisset hbrum, qualuor ammalia el viginli quatuoi
nam, terrae fundamenta corroborai, aflixos sibi ho- G sentores prostravetunl se ante agnum, habenles singuh
mines ducil ad vitam. Lignum diaboli ardel semper aureas citharas plenas odoiamentis supplicalionum,
et moritur, et ad ima lartari credentes homines cum qum eranl oraliones sanctoium, et canlaveiunl novum
favillis suis ducit. Illud eiiam quale sit ratione irac- canlicum dicenles : Dignus es accipere hbrum, el apc-
lelur. Arborem suam diabolus consecrans, intem- i ire signa ejus, quoniam occisus es, eti edemislt nos
pesla nocte arielem in csps,i aiboris facil radicibus Deo sanguine tuo ex omni tribu ei hngua^t populo et
immolari f. Qnis libi hoc sceleraLe persuasil? mide naiione, et nos regnum Deo noslro sacerdolesquefecis-
hoc peslifera cupiditate didicisli ' Semperne te conti, el regnabimus super teiranii, Joannes quoqtie
tra Dominum summum nefariacnpidilale componis? Filium Dei agni nonune appellat, ut el ipse prophe-
ideo le de cceloseverum divinilatis judicium caduca licse pollicitationi respondeat; ait ennn in Evange-
humililaie prsecipilal, ideo libi Dei senlentia perpe- lio : Allero die videt Joannes Jesum venienlem ad se
tua poenadecernitui. quod facinmibus luis per dies et ait: Ecce agnus Dei, eccequi auferl peccata mundi.
singulos no\um semper additur facinus, f|uod ho- (i,35, 36) k Pro saluie hominum agni islius vene-
minem Dei fraudulenla conans persuasione decipe- randussanguiseffunditur, ui sanctos suos Filius Dei
re. Yidc quid sibi Iudibriosns hostis invenerit. profusione pretiosi sanguinis redimal: ut qui Christi
Nescio an alius scriptor hujus ritus menlionem' D e De hgnea scala in somno visa ne verbum quidem
faciai. Yide lamen Plularch. de Iside et Osinde habet Moses, neque interp. Lalini.
c. 42. f De pino haud dubie loquiiur; in quibus vero
a Recte emendavit Wowerus leciionem edit. mysteriis, relicet. Nec aliunde notus videiur luc
principis illts de semintbus. Yide Plutaich. de Iside riius.
etOsiridec 21. g Agnum paschalem (Exodi xn, 4 seq.).
h Nescio an alius auctor hujus rilus mentionem h Parum differi a texiu Sabateriano. Vers. 8 con-
faciat. Yideo quidem Santa-Crucium , i, p 157, venit fere cum Cjpr. Test. lib. n, usque ad verba
Tatianum c. 16 allcgare, qui vero de Rhea agit; quse in Cypriano desideranlur.
atque 4rnonii locos mox citalos de Malre deum lo- * Plane conspiral cum Cypriani Testim. libro u.
quenies. Qua de re Silvester Sacyus lectores quoque J Eadem pauculis exceptis habet quse Cyprianus,
admonet. Laudare sane Sanla-Ciucius debuisset in eo quoque cum eo conspirans, quod vers. 8
Firmicum, unicum, ut videiur, hujus narrationis habet, aureas cilharas plenas odoramentis sup-
fonlem. Paucula afferi Creuzerus, IV, 453. plicationum, omissis verbis intermediis, elphialas
c Itaque absoluto anno, cum fesli dies redirent, auieas.
tria hsec simulacra a sacerdotibus cremabantur. k Memoriter citatum.
d De virga nil habet sacer texlus, nequc inteipp.
Latini.
1043 JULH FIRMICI MATERNI 1044
saiiguirteliberaiHur.majestatepriusimmorlaijsangui- A.Spiritus sancius. Invenimus enim in psalmo cxxxiv,
nis consecreiiiur.Neminem apud idola profusus san- ita csse peiscriptum: Idola gentium atgentum et au-
guis jliveril. Et ne cruor pecudum miseros homines tuin, opus manuum hominum. Os habent etnonio-
aul decipiat aut perdal : polluil sanguis isle, non quunlur, oculos habenl el non vident , aures habent et
redimit, el per varios casus homines premil in mor- notiaudiunt. Neque enim est spiritus in oie ipsorum ,
tem. Miseri sunt, qui profusione safciilegi sanguinis stmilessuntillts qui faciunt ea c (Psal. cxxxiv, 15-17).
cruenlanlur. Tauribolium \el Ciiobolium sceleiaia Siartifex, qui ad ostenlationem ingenii simulacrum
te sanguinis labe perfundii '. autsculpsii, aut fudii, divina maledicti animadver-
sione pei culitur , quid sperare debeat consideran-
CAPUT XXIX. dum esl, qui quod alter vendidit, Dcum dicit. Hiere-
mias eliam, cum prsecepla Deo jubenle plebi daret,
Sententias coliigil ex sacro Codice qum vanitalem tdo- iiac populum oralione eonvenii: Dicile autem in
lorum testantur , de prospero et ftorenle R. P. statu corde veslto, libt opoilel adorare, Domine. Angelusau-
iis regnantibus deque maxime insianli impietalis tem tneus vobiscumest, legem aulem exquiram ab ani-
Elhnicm pmna tnonet. mabus veslris. Lingua eoium poiita fabro, ipsa etiam
B inaurala et inargentala falsa sunl, el non posslint lo-
LaveniUr itaque sordes istue , quas colligis. qui: el sicul virgini Iwitalu amanlis accepto auro fa-
Quaarcfonies ingenuos, quseie puros liqtiores, ut il- bticati sunl coronas snpra capita Deoium suoium. Esl
lic te post mullas maculas cum Spirilu sanclo autem quando subttahenl sacetdotes a Dhs suis auiufti
Cliristi sanguis incandidet (Apoc. \n, 14). Ut aulem el aigentum, eteiogabunl illud in semetipsos. Dabunt
miseros homines ad sanam menlem revocel plena eliam exipso et proslitutis meieiucibus , oniabunlque
persuasio, majore auciorilate opus est, ut, curalis illos ut homines vestimentis , deos argenteos et auteos
ac sanatis mcnlibus , nulhim prsecedenlis peslilen- et ligneos (Baiuch. vi., 5-10).
lias vesligium relinquatur. Quid itaque sinl idola , Addit etiam in sequentibus, ut omnem dubitatio-
vel quam habeanl subslanliam , proplietarum oracu- nem trepidationis exculial: Supta coipus ejus et ca-
lis ac divina voce monslratum est, quae omnia spe- put volitanl noctua et hirundines el aves simililci.
cialiler dicenda snnt, ut hoc non nostra temeritate Unde scielis quia non sunt dii. Non eigo limueitiis
prolalum, sed divino magisterio nonis iraditum , et eos. Auiutn est, quod citca se habeni ad spectem; nibi
ccelesti agnoscalur voce signatum. Quae sitsubslan- aliquis exleiserit mruginem, non fulqtbti. Ntqueenim
lia eju^, sapicntise veneranda \oce monslralur; ait cum conflabtinlur senlienl, prelio empli sunl in quibus
enim in libris Salomonis: Omnia idola nationumms- C Spirilus non esl, sine pedibus in humeris pmlanlur
thnaveranl deos, quibus neque oculorum visus est ad (Ibid 21-24). Addit etiam ut confirmata mcns for-
videndum, neque nares ad perctpiendum sptrilum, tius roboretur: Scientcs itaque ex his quia non sunl
neque auies ad audtendum , neque digtti manuum dii,ne timueiitis eos (Ibid. , 28). Et ut sacerdotum
ad tractandum. Sed et pedes emum pigri ad ambu- eorum miserum dedecus monstrcl, addit: In domi-
landum. Homo enim fecil illos , et qui sphilum mu^ bus eorum saceidotes sedent, habenles lunicas scissas
luatus est finxit illos. Nemo aulem sibi hominum et capita et barbas l asas, quorum capita nuda sunt.
potent Deum foimate: cum sil entm morlalis , moi- Rugiunl autem clamanies contra deos suos , sicut in
tumn fingit manibus iniquis. Melior est autem his quos geltenna mortui (Ibid., 30 , 51). Quod auiem et re-
colit, quoniamquidem ipse vixit, illi numquamb (Sap. ges et gentes haec de ipsis pronuniiaturi suni, is
xv, 15,16): Quid amplius qu^rimus? sapientia nos idem propheia praesaga voce significal; ait enim :
divina voce convenit, et quidquid in arcanis Dei vi- Scietut postea, qnia falsa sunt , genhbus universts el
derat docuit, et quod erai salubie, monstravit , ne tegibus; quia manifesium esl, quod non sunt dii, el
fragilis et caduea morlalitas in exitium suum mor- nutlum Dei opus sil ipsis. Regem i egioni non suscita-
temque properaret. Hoc idem in Psalmis prcemonet bunt, nequepluviam hominibus dubunt. Judkiumquo-
a Taurobolium vel Ciiobolium. Tarobolium, Grio- J) ET ATTIDISEXTILIVS AtESILAVS AED1SIVS V. C CAVSA-

bolium etjEinobolium, lustrationes per sanguinem RVSINONIGNQBILIS AITRIGANITRIBVNALIS ORATOR TAVR0-
viclimarum quo mysta perfiindebatur, quae in Occi- BOLlOCRIOBOLIOQVE INAETERNVM (ill loilglim tClllpus)
dentem Romanum Anionini Pu el successoium RENATVS ARAM SACBAVIT D. D, N. N. \ALENTE V ETVA-
selate inlroduclae sunl, proprie perlinebani ad mys- LENTINIANO TVN.A\GG. CONSS.j<KlllobollUlllill Una
teria Matns deum, el componebanlur cum baptismo tanlummodo inscnptione legitur : CRIOBOLIVM ET
Chiistiano, ita ut qui iis luslratus esset, renaius di- AEMOBOLIVM MO\ITDESVOPETBONI\ S MARCrLLUSSACER
ceretui, verbumque percipere apud Chrisiianos de DOS\1EAL. DEC VIR. PBIMOET I\STO ( ip. LliC.ini
haptismo usurpalum de hisceliisiialionibusadlnbere- Gamarain de Teaie antiquo; Roin., 1051; et 111Zor-
tur. Sed non semel, sed sscpius bocce legeneraiio- nii Bibl. Antiq. Exeget. p. 10S0). De Taurobolio
nis balneum iteraliatur. Totus rilus descnbiLura nniverse vide eruditam dissertat. Natban. Fnd.
Prudenlio Hymn. de Romano Marlyre. Ex inserip- Kaiilsch. de Taurobolio; Lips. 1738 ; Creuzerum ,
tiombus quse eum conimemoiant ei quas collectas n, 59, iv, 347 ; et Zcegam Abhandl._,p. 141.
invenies in Flcetwoodn SyllogeInseiiplionum p. 12- h Concordat plerumque cuni Cypriano.
18 , illain, quam Woweitis jam ad Firmicum illus- c Ui ap. Cyprianum ; omtitu vero addilamenium
randum adlubuerat, seligo : DISMAGNIS MATRI DEVM in Psalieiio Romano, ei sequilur textum Hebraicum.
I04S DE ERRORE PROFANARUMRELIGIONUM. 1046
que non diseetnent, neque regionem liberabunl ab in- J^tibi
. diialii absque tne (Deul. v, 7). Addit eliam, ut
juiia,quia nihilpossunt. El cum inciderit in domo animis eorum majestatis suse pOndus insinuel: Vi-
deorumhgneorum el inatii alorwn et tnaigentaiotum dete , videtequia ego sum, et non est DeUSpimterme.
tgnis, sacetdoles illoi umiiberabuntur : ipsi autem sicut Ego interimam et viveie factam , pet culiani el ego sa-
. trabes in tnedtocomburentur. Regi autem et bello non nabo, ei nonesl, qtd eiipial de manibus meis l (Apoc.
resistent; quomodo existimandum est vel recipiendum, xvr, 6, 7). In Apocaiypsl eliam hoc idem sancla re-
quia sunt dii ? Neque o fuiibus neque « laironibus se velalione monstralui; ita enim scriptum cst: Et vidi
ttberabunldii lignei etnuiali el inargentalt, quibus hi, alium angelum volantemtnedio cmlo,habentemEvan-
qui foi les sunt, aurum el argentum , quo opeiti suni , gelinmmlernum, ut annuntiaret super teriam per om-
aufetentilhs* (lbid. 50-57). Tollite, tollite securi h, nes nattoneset ttibus el linguas et populos , dicentem
sacraiissimi imperatores, ornamenla lemplorum. voce magna: Metuite potius Domimtn; U dale ilh
Deosistos aut monetas ignis, aul meiallorum coqual clarilatem; quoniam venit Iwiajudicii ejus; et ado-
flamma. Donaria universa ad utililatem vesliam i ate eum qui fecit cmlum el len am , mare et omnia
Dominique transferle. Posl excidia templorum c in qum in eis sunt. Dominus quoque noster Jesus Ghri-
maj'us Dei eslis virtule provecii; vicistis hostes , stus, paterna legis insliiula eustodiens, hoc idem
propagastis imperium d : et ut virtutibus veslrisglo- B veneranda consiilulione promulgat; ait enim: Audt,
ria major accederel, nintato ac contemplo lempo- Israel, Dominus Deus tuus esf, el tltliges Domintim
rum ordine, hyeme e (quod necfactum estaliquando, Deum tuum de tolo corde tuo; el de tbla anima tua ,
nec fiel) tumentes ac saevientes undas calcaslis et de lota virlute lua , hoc primum esl; el secundum
Oceani sub remis veslris. Ineogniti jam nobis pene simile huic: diliges proximum libi lamquam te. In
maris unda conlrcmuit, elinsperatam imperaioris /M'Sduobus pimceplis tota Lex pendet et Propheim
faciem Rritannus expavitf. Quid'amplius vultis ? J (Deut. vi, S;3Iatth. xxu. 37-40; Marc. xn,29-31:
Virlulibus vesiris \icla elementa cesserunt. Quod au- Luc. x, 27). Sequitur autem hoc divinum venerah-
tem Deus jubeat idola non fieri, sacrosancisa legis dumque praeceplum Immortaiis Domini ac sancta
-
scripta declarant. In ExodOenim sic Invenimus esse- conclusio; addit enim, ut manilesllus viam salutis
perscriptum : Non facieiis vobisdeos argenleos, neque oslendat, et ita loquitur : Hmc est autem vita mterna,
deos ttureos (Exod. xx, 23). El rursus in eodem libro ut agnoscant te solum verum Deum , el quem misisti
vocem Dei jubentis invenio: Non factes tibi idolum, Jesum Chiistum (Joan. xvn, 5). Sacrorum mandalo-
nec cujusquam simiiiludinem s (tb. iv). Pudorem mirum ordinein sciiis; quid sequi, quid fugCre debea-
seris indicit Spiritus sanclus, quia cupit erranles lis, veneranda aique lmmorlali voce didicislis. Au-
levocare, non perdere. Et ait per Esaiam : Confunde-1 C dite rursus, quod maneat contemnentes exiiium ,
mini confusione,qui fidilissuper sculplilia , qui dicilis quibus illos calamitalibus necessitas venerandse le-
fusilibus: vos estis dii nosltih (Esai. SLII, 17). Dat gis aslrinxerit: clausula enim venerandorum man-
etiam Jegem , quam consecralus populus devola dalorum in bsec verba colligit: Saciificans diisera-
perpetuilale cusiodiat, el ita mandal: Dominum dicabitur , prmlei Domino soti k (Exod. xxn, 20). Si
Deum tutan adoiabis , el ipsi soli servies (Deul. vi, solum sacnlegum hominem metuenda pcena percu-
13 ; Matlh. iv, 10 ; Luc. iv, 8). Et in Deuieronomio teret : si peecanli soli minaretur severilas legis,
slmilia Dei mandata noscunlur; ait enim • Non erunt bene se ad sacrilegium obstinati furoris lemerilaie
a Haud exslant hsecin Cypriano. Variantes lectio- raslis Oceani.Nummumvideadcatumhujus c-dilionis.

nis liaud ita paucas lwtavit Sabaterius. f Haud quidem provinciseRomanse dudiim pacatas
h Sine meiu obsiaculorum vel rebellionum. incola, sed Caledonius, in Scoliam irruptionem mi-
c Legem Consianiu ct Coneiaittis exhibel Cod. nilans. Belli exitus ignoratur; sed «ummi vicloviam
Theodos. lib. xvi, lil. 10 , leg. 4 Liban. Orai. pro praadicant, elsi quoque in memoriam belli cum Fran-
lempbs p. 23, de lemplis palalims hommibus dono jy cis gesti procudi poluerunt: incertum tamen, utrum
datis. Reisk. il, p. 1.35.De reditibus tempioiuin dis- arnfjs polius an argento hi in obedientiam reductl sint.
sipalis idem Orat. m necem Juliani. Haud lamen Al nummus maxnni moduli, in quo imperaloreques
omnia lempla desiructa fuisse, jiosteriorum tempo- hosiem lnermem alque in genun prolapsum Jiastft
rnm usque ad Theodosium hliosque hislona docet. peiii (v. Banduiium 1. c.) cui inscriplum DEBELLATOR
Ipsumque Constantium Romse moderaie egisse, lem- GENTT.BARBARR , ahique Victoiiam Augusti et Glo-
pla visiiasse, vnginum Veslalium privilegia confir- tiarn Romanoium prscdicanles, eadem occasione qua
masse, lestaiur Symmaehus Epistol. 10, n. 54. piimus cum Bononise nominecusi, et ad expeditio-
a Plena sunt adulationum hsac. Nam in bello Per- nem Caledonicam referendi videnlur; de qmbus cse-
sico les Romams parum lelititei cesseiunl. terum eont. Le Beau Hisiohe du Bas-Emptre, n,
e Versus finem Januani 343: Comtans pacala Gal- p 62, el Tillemonl, Rtsloire des Empeieurs, iv, p.
lia, eum classe Bononia solvit, Biilanniam invasmus; 336. Alii ad Francicum quoque bellumperiinebunl.
Libanii Orat. 3; Ammianus MarcelJ. Ljb. xx, 1: Eckliel. Doctr. Nummor. \7eierum vm, p. 5.112.
llujus expeditionis exstat lesiis, nuinmus sereus ma- »-'Facit cum Cypriano, exhort. ad Martyr.
ximi moduli , in cujus adversa BONONIA OCEANEN. h Parum differt. a texiu Sabatenano.
Mulierstans in triremi. s. clypeum. d. hastam m- 1 Fere ut Cypr. I. L
torquct in figuram natanieni; ad proram triremis i Marciun impnmjs proe oculis habui$se \idelur
Victoria, ad puppim duo signa mihtaiia. Numnium cmn Cypnanol. I.
exhibetBandunusNumism. impp.Roman. n, p 548. 1 Ut auctor 1 de Alealoribus inler Cyprianicos.
Egregie explicat verba Fumici: smvientesundas cal-
1047 JULU FIRMICI MATERNl DE ERRORE PROFANARUMRELIGIONUM. 1018
firmaret: nunc eliam stirpi minalur el soboli, et ,l^ ad illud anceps , ubi spes , ubi voia deficiunt. Et
hoc agit, ne qua pars nequissimi seminis relinqua- ut manifestius inslruaris , animadversionis exitium
tur, ne quod profani generis vestigium maneat. disce. Super bac re in Apocalypsi tolus ordo res-
Sacrificans , inquil, diis eradicabilur (Deut. xxxn , ponsi est; ita enim scriplum est : Si quis adoiat
17). Considera quid agas, misera ac luctuosa per- beslianiet tmaginemejus, et acripit vola in froute stta _
suasio. Facinus tuum plurimos perdit, et per omnem et in manu, bibel et ipse de vhio irm Dei, mixlo in
subslanliam generis tui fecunda poena dividitur. Ctir poculo irm ejus. Et puniel igne et sulphuie sub ocuhs
atitem contra sacrificantes sic sseviat, ordinatae le- agtti, et fumus de lormeniis eorum in smcula swculo-
gis auctoritatis in Deuleronomio manifesla significa- rum ascendet. Nec habebunl requiem die ac nocte,
lione monsiratur : ila enim invenimus esse perscrip- quicumqueadoranl bestiam el itnaginemejus f (Apoc.
tum : Sacrificaverunt dmmoniis, et non Deo (Ibid.). xiv, 9, 10).
Ad conlaminalos ac pollutos te spirilus ne transfe- CAPUT XXX.
ras, ab inferioribus ne speres auxilium . ne his Deniquedivinum de idololatris evsthpandis mandalum
Dei debes (Dettt. xm) imperatotibus inculpal, cui si tnoiem
supplices , quibus graiia, jam imperare
Ecce dsemon esl quem colis; cum Dei el Christi geranl, et prospeium iis eventumel felix posthac
T. imperium.
ejus nomen audierii, contremiscit, et ut interrogan-
tibus nobis respondeat trepidantia verba, vix se Sed el vobis , sacratissimi Imperalores, ad vindi-
colligit a : adhserens homini Iaceratur, uritur, va- candnm et puniendum hoc malum necessitas inipe-
pulat, el siatim de commissis sceleribus confitetur. ratur, el hoc vobis Dei summi lege prsecipitur, ut
Ne hunc colas, ne huic supplices, ne proslratus severilas veslra idololatrise facinus omnifariam per-
huic fleclas genua, inlerdicto venerandse legis ju- sequalur. Audite et commendate sanclis sensibus
beris. Hinc severitatis pcena, hinc animadversionis vestris quid de isto facinore Dcus jubeat. In Deute-
inetu metuenda sentenlia. Quid, Dei indulgenlia ronomio lex ista prsescripta csl: ail enim : quod si
libertale concessa, j*ugumpotius eligis servilutis h ? rogavetit te frater luus, aut fdiustuns, auluxor lua,
Non desinit Deus summus crimen hoc sa- qum eU in sinu luo, aut amicus tuus, qui est mqualis
lutari voce pulsare, sed misericordia ejus erranles animm tum, lateuter dicens: Eamus el sctviamus aliis
homines corrigere frequenti comminalione fesiinat. diis genlium, non consenlies ei, el non exaudies eum,
Audi per Esaiam prophelam vox divina quid dical: et non parcat oculus luus supet eutn, et noncelabis,
Adoraverunt deos, quos fecerunt digiti eorum, et cur- annuntians annuntiabis de illo. Manus lua erit supei
vatus esl hotno, el huintliatus est vir, el non laxabo eum imprhnh inlerficereeum, et manus omnis popuh
illis c (Esai. n, 8, 9). Et jam vos,o profani ho- G deinceps. Lapidabunt eum et morielur, quoniamquce-
mines , iratum numen alloquitur, et adhuc errores sivit avertete te a Dominotuo e (Deul. xm, 6-10).
vestros sacra convenit voce; ail enim in sequenii- Nec filio jubel parei, nec fralri, el per amalam con-
bus per eumdem prophelam : Illis fudistis tibamina, jugem gladium vindicem ducit. Ainicum quoque su-
et illis imposuisiissacrificia. Super Itmcnon indigna- blimi severitate persequitur , el ad discerpenda sa-
bor, dicit Dominus d (Esai. LVII, 6)? Adhuc indig- crilegorum corpora omnis populns armalnr. Integris
nationem snam salutaris Deus dilalat, severitatem eliam civitatibns, si in islo fuerint facinore depre-
suspendit, si vos forsitan peccare pceniteat, ut sa- hensse, decernunlur excidia : et, ul hoc provideniia
crilegae voluntalis exilium aliquogenererelinqualis. vesira manifestius discat, eonstitute legis senlen-
Ecce in ipso indignalionis impelu moderata rursusi tiam proleram. In eodem libro in inlegris civitalibus
voce persuadet, et irarum suarum comprimil sii- poenam Dominus hac voce constituil; ait enim : Atti
mulos; ail enim per Hieremiam prophetam : Nolite'. si audieris in unaex civtlalibus, quasDominus Dens
ambulare post deos alienos, ut serviaiis eis, et nei tuus dat libi, inhabitare illic, diceltles: Eamus el sei-
adoraverilis , ne incitelis me opetibus manuum ves- viamusdns aliis, quos non noslis : inlei ficicnsnecabts
trarum ad disperdendosvose (Jerem. \xv, 6). QuidI omnes, qui suni in civilate cmde gladti, el incendes ci-
hic ad sacrilegium pronus aures luas obslruis? qnid D vilalem igni, et ent sine habtlalore. Non mdtficabitui
hic obstinati furoris ardore in exiiium morlemqiie in mlernumh (Ibid., 12, 13, 15). Et avetlelur Domi-
feslinas? Liberum le Deusfecil, in lua manu esi, nus ab indignatione irm sum,et dabitlibi miseiicor-
ut aut vivas aut pereas. Quid le per abrupta praeci- diam, el miserebilur tui, et muttipltcabil le, si exaudie-
pilas? in lubrico ilinere consiitutus, et in ipso lapsu ris vocemDominiDet tui,el obseiiavens ptmceplaejus
positus, titubaniia aliquando suspende vesligia? (Ibid., 17,18). Misericordisesuae\obis, sacralissimi
Ecce senlenlia depromitur, ecce poena decerniiur : imperaiores, Deus summus prsenna pollicetur, et
diu criminihus luis pepercii divina modeiatio: diu amplificaiionis maximae augmenla decernil. Facite
facinus tuum cum dissimulatione respexit: pervenis itaque quod jubet, complete quod prajcipit. Auspi-
a Cf. supra ad c. 14, pag. 57, not. a. e Ut idem.
b Hanc vocem excipit lacuna. f Concinit plerumque cum Cypr. Teslim. 1. m, el
e Firmico suffragatur Cyprianus ep. 64. exhort. exhort. ad Mariyr.
ad Marlyr. et de lapsis. BEi plerumque sutTragitur Cypr. exhort. ad Martyr.
d Ut Cypr. exhort. ad Martyr. h Concimt plerumque Cypr. 1. 1.
1049 SANCTUS PlilLASTRIUS. EPISTOLA DEDICATORIAPRIMA. 1050
ia vestra majoribus cumulata sunt doms, initio A vobis Deus sumraus, sacratissimi imperaiores, pro
fidei positse divini favoris incremenla sensistis.Num- fide vestra h reddidil pr.emia. His vos interim re-
quam vos manus Dei veneranda deseruil, numquam muneratos insignibus adarcanavenerandsclegisinvi-
vobis laboranlibus denegavit auxilium. Slrati sunt tat. Pura menle, devola conseientia, incorrupto animo
adversanlium cunei, et rebellantia ante conspeclum clememia veslra coelumsemper aspiciat,a Deo sem-
vestrum semper arma ceciderunt. Missisunt superbi perexspectet aiixilium , Christi veneiandum numcn
sub jugum populi, et Persica vota collapsa sunta. imploret, etpio salule orbis lerrarum ac vestra sa-
Nec stare diu conlra vos polerit malis suis armata lulari Deo spintuales offerat victimas. Sicvobis feli-
crudeiitas. Dei viriutem utrique diverso sensislis citer cuncla provenienl, vieioiijc, opulentii, pa\,
evenlu. Vobis ccelestis victorise corona collata, et copia, sanilas ei Lriiimphi, ut divina maiestate pro-
felicitaie vestra noslra relevantur incommoda. Ha'c tecli, orbem terrsc felici gubernelis impeiio.
« Anno 344, Constantius res cum Persis haud in- TcoilovgTSVotVetMv atcifio^t Eulropius,x, 6. Conslan-
feliciter gessise videlur, unde faclum, ut Theophane lius a Persis mulia et gra\ia peipessus, ssepe capLis
tesle (Chronogr. p. 30. Scrip. Rerum Byzantin. oppidis, obsessis urbibus, cjesisexercilibus; nullum-
lom. X), triumphuni de Persis egeril; qui quidem que ei contra Saporem prosperiim proelium fuit, nisi
Firmico occasionem prsebere potuit de votts Pet- quod apud Smgaram haud dubiam victoiiam ferocia
sarum collapsis scnbendi. Cseterum Constantius in miliium amisii, qui pngnam seditiose et stobde con-
cruento hoc bello a Sapore novies fuiifusus. impn- ira rationem bclli diejim pr.iecipitepoposcerant.
mis ad Singaram anno 348; nec nisi Massagelariim h De Constante laniiinimodo dicere poluit Fir-
invasio vicLoremab obsidione Nisibis a\ocavit. Zo- micus, qui Nicjenam fidem amplexus, eam m Orienie
naras,Jib. xm c. 5: B»-o-i)eu?Kwvo-TKVTto?, TTO))K- piotexit. Constanims conlra Arianis aperle favil.
yotpev etye, /ai .
vtgrotg Uipaatg o-vyfia)oiv,rnv riTTOvo.
BIIII AfiTDTTTG
SAlW^TTWTS
AiiCil IS PMI1LAJ3> IttllJfe,
BRIXLE EPISCOPUS.
EPIST0L4 DEDICATORIA PRIMA M.
Sancttssimo domino nostro Clementt papm XII , C priscis Ecclesiarum monumenlisInv major accedat, ac
ANGELUS MAMAlilnli sancli Maici presbyter catdi- veneialio.
nahs QCIRIMJSApostohcm Sedts bibiiolhecaiius, et Equidem, Beattsstme Paier, cum pluta ejuscemodi
episcopusBrixiensis. monumenta non desinl, quibus Bthiana Ecclcsia mi
rum in inoduin decoralur, ptmclatisstmtim illnd est,
Qum me impuht cauta, Bealisstme Pater, ul a quod in ejus calhedia pi a'sule-, qualuoi sederunt,
Sanclilale Vestra Vaticanm btblioihecm pimposilus, sanctilatemque edilis Scnptts illusites, quoium duo,
ad profetendam ex littetario illo locupleiisstmo penu Sancli scthcel, Phtlasliius, et Gaudentius, dtvi Atigus-
novam S. Ephimm Syii edittonemanimum apputerim, tim Htpponensis episcopi mtalem atligeriint, Bealns
ipsatnodo effictt, ut ad Biixianm Ecclesim, cut paittet veio Rampeitus a nonagenlis, ac veneâbilis Adet-
prmsum, el nomen et decus augendum, veteies quatuor mannus a septtnqentiscirctler annts floinetunt. Porro
-ejusdetnantistites simul atque sctiplores nunc piimum Plvlasltius suppar adeo fuil Augustiiio,ut liic u Quol-
inunutn volumen redaclos tepimsentem. Ea nimtinm vulldeodiacono pei epislolatnt oqatns tiaclalum de Ilm-
est sacrarum litterarum amor, quisummoDciimmonalis tesibus consciibeie, Philasltium hibinotum Medtolani
beneficioa teneris mtlit inditus annis, tnecum poslea apud Ambtostum, id ipsum abunde ptmslitisse lespon-
adolevit, miliiqueperomnemmtatemubique locoiumila 1) derit, Gaudentiusaulem eo tpso Mediolanensiumsanc-
fidus comes adhcesit, ut non tantum peregrinari, per- lissimo Pimsute salagente, dum m Oitenle ad sacra
noctare et ruslicari, qum omnia nobiscum faceie ex Loca pet egruwrelut , Btixianam Ecclekiam flotenli
Tulliano dtcto lilterm assolent, sed el mecum, si ita adhuc mlale sibi delatam accepit. Rampeitutn ad
fari liceat, episcopari competiatut. Quo postremo mu- eamdemsedem subveclumet ttanslatto S. Pltilasliii in
nere haud profeclo landabtlins defungi posse videtur, tnajorem Ecclesiam, el cmnobtt, ubi sauctotum Faus-
quam si conatus sui atque labores eo collimeni, ut titn, et Jovitm corpota tequiescunt, constiuctio, ac
(a) In hac et sequenli epistola facile animadvertet et Gaudenlii oveia, necnon B. Ramperti el Ven. Adel-
lector, de Philastrio , quamvis speciahter, non ta- mnnni opuscula. Ilhs aulem epislohs, ut qnse non-
men unice sermonem Iiaberi. Quod nc mireuir lecLor, nihil lununis lain m Phi!n=lri'iin quam in ejus ope-
sciat necesse est, collectionem ex qua Sancii nosiri lum editionein injiciai, lccloiem Iraudare religioni
opera excerpsimus, ita componi ut tali tiiulo res- duximus.
pondeat: VetervmBrixiceepiscoporuni, S. Philastiii
{05! S4NCTOS PHILASTRIUS. {052
atia plura commendant. Adelmannum denique in- .1 nm monumenta palam ostendunt. Cui enhn in menlem
signemreddil catholicm fidei zelus, quo adversus Be- venirel inficelumitlud judicium, quo celebetrimus ac
rengatium Turonensem pio toipore el sanguineDo- doclissimusPettus Daniel Huelius, dum Abiincenseni
mini noslti êsu Chrisii pugnavit, eutnque piopierea in Noimannia episcopaiutn leneiet, sludia sua peis-
nostri cliatn tempoiis Novalores insectanlur. tricta (uisse a quibusdam teqionh illius hominibus,
Quatuoi hmc Brixianm Ecclesim decoia quanlum senex optimus Parisih ipsemet mihi nattabat? ctlm
modo debeanl Paulo Galeaido, cathedialis memcano- videlicelquereientur, secum mule aclum fuisse a Rege
nico, clari in lilteratia rep. twminis viro, docent tu- Chiistianissimo, qui anttstilem eis destinasset, cui
cutentm ptmfaliones suh locis ab ipso prmfixm, qui» studia sua nonduni forent absoluta. Novimus ijisos
bus elFabticianas ad Philaslrium nolas primum a se quoquc Romanos Pontifices, vel inier gruvhsima uni-
tecensilas, dein novo Spicilegio auclas, nec non ube- versm clitistianm veip.,quam difficitlimh tempoiibus
rioies ad Gaudenlium apposilas , aliaque multa ad administrabant , negotia, voluminibus haud quidcm
opeiis dtgnitatem suo studio collala commemotal, exigum molis consctibendis otii salis naclos fuisse,
Qum omnia dum flexis genibus Sanctitati veshm exhi- quod cerlissime demonstral, magnis rebus brevi licet
beo, eidem opetam meam in hac edilione procuranda mvoperagendh industriam homimim, vl velus itle
acceptamfoie, nullus dubito. Siquidem cum episcoposJ3sciiplor aiebal , magis quairt vim, anl tempus
omnes Romams Ponlifex fraiies suos appellare con- deesse.
suecerit ex aposlolica benignitate, communemquecum Faxit Deus 0. M. ut per annos adhuc tnullos
ipsis solhcttudinem piofitealur, nulla eril eorum mu- Sanclitas Veslia fetici mvo tpsa frualut, ulque egie-
neris pars, quam ipse eadem benignilalenon comptec- giu facinora, quibus indusli iam, vim, et temptis im-
latur,acpioinde meum hoc, qualecumque tit, in ju- pendit, immoitalem apud posteios ejus Nominis me-
vandis litleris sludium. Eis nimirum excoiendh ( ne moriam effictant; unde sactiCorsinorum {aslielFe-
philotogicis quidem exceptis) sanclissimos otim An- sulano ephcopo inler divos relato, et sapienlissimo
listites incubuisse, relicla ab eisdemingenii et doctri- univeisalh EcclesimPtmside glorienlur.
EPISTOLA BEDICATORIA II.
Ad S. E. R. cardinalem ephcopum Brixim ANGELUM G anno 1721 procuratam, elucubratum esset, ut Editioni
C
MAMAM QUIMNUM, PAULUS GALEAIIDUS, canonicus huic accederet, ab ipso expeteres. Respondtl copiose
Bt txtanus. evenlus optalis nostris non minus, quam diltgentim et
humaniiaii tum; namprimum cl. Uermannus Reima-
Velerum Palrum Brixianm Ecclestm rolleclionem rus, Fabiicii gener (hic enim morlein obierat) poste-
hanc edendi, ut prtmum,eminenlissime Quhine^ consi- rioiessocai sui in Pliilasliium Curas Brixiam misit,
lium initum esl; in eam curam tnihi potissimumin- quas tamquam prmsinnlem exunii illius VitVfetum,
cumbendumduxi, ut tss jussu tuo ac beneficiosuscep- edtlionihuic in calce Philasli li apposuhnus (a); deinde
ta,publicm Iwminum exspeclationi, ac nominh tui cl. ac loto littetarum oibe celeberrimusBemardus
magnitudini respondeiet. Quid enim illuslt ius, quid Monifauconius, postulalh tuis obsecutus, usus opera
fieii polerat dignius, quam Biixianum ephcopum Bri- D. Joannis Raverdy, Vmiantes Philasltii Lectionesex
xianoium ephcopoium lationem habete; eorumque Corbeiensi ms. diligenter excerplas, Paiisiis ad nos
scripta, quibus tes Chthlianamitumin modum muni- ferendas curavit; qum licel serius in llaliam pervene-
lur, propugnatur, insltuitur, tnelioti quolidie in lu- rint, ideoque post notas Fabricii poslhumasin appen-
mtne collocare? Ilaque cum iliud prmcipue cuperem dicemconjeclse (b), singulare nihitominus oinamen-
qnod maximum in volh eral, Ms. aliquod exemplar D I tum, quin potius ulihlalem edttiom huic ailuletunt
assequi, in quo Philastui hbcr de Ilseiesibus, qni pii- profecto maxitnam. Enimveto sexintegra feane capita,
musin hac coilectionelocum obtinel, descriplus essel; quibususquead hanc diem Philasliius caiuetat, in ih
auclotiialem tuam inletponere mihi opus fuil, quo occutrunl; ut jam Philaslnus peifectns el absolulus
Vaiianies Lecliones Ms. codtch Coibeiensis, quemin hubealur, tjui niagna sui paite mnncus anteaetal ac
Gallits habeti cetth indicih compeieram <, adnosin mutilus : emendationes veio , qinbus Phtlaslrii texlus
Ilaliam millereniur. Pimstithti pioihms, mqueac be- ex eodemms. aut metior fit,aut suppletui, aul t eslilui-
nigne, quod lanlopeie cupifbam; alque inlerea, ne lur, lol propemodum, ac tanlm sunt, ut ex ih pene
quid amphus quod illustrando Phtlasttio conducere confectumstl Spicilegium nosltnm, quod post easdem
posset desidetandum foiel, titleras Hatnbutguni mi- Vatinnles Lectiottes, exltemo loco Philaslnam Opetis
stsli, quibus si qutd prmleiea a cl. Joantie AlberloFa- collocavtmus(c). Hmclua sttnt, emmenthsime ac reve-
bricio, post Hambuigemetn Phiiuslni editionemttb eo rendtssimeprinceps, in Pliilaslihtm mettta; qmbus ut
(a) llasposlhumas Fabricii notasinter priores ad tas. (EDD.)

calcem paginarum inseruimus. (EDD.) (c) Sicut et prsccedentes, Spicilegii notas ad com-
(b) Ilas quoque \arianles lettiones ad calcem modum lectoris transposuimus, et ad priores et
paginarum atlulimus, peeuliari lamen serie distinc- posihuraas Fabncii nolas apposuimus. (EDD.)
10SS EPISTOLA DEDICATORIAII. [1034
ali jua ex parle pro virili fesponderem, Haudentium JL ± non exigtta mentio esi, nec laus modica, qnod inter cm-
qui proxtnnis Philastrio subditur, denuo post Pdlavi- lera industrim sum monumenta, Ecclesim dominmnos-
nam edttionem anni 1720 de integro recensui, atqite ttm sanctm Dei genitiich Marim, cujus fundamenla
cum opthnm notm ms. codice qui tnihi fortt foituna jecetal, adjuvanle maxime Cnutone Danoium rege,
oblatus[uerat, diligenler contuh, annolationibus piio- summam manum imposuisset. Convenit idem «li iusque
vis editionh pluribus in locis casligath et auctis. De- lempli nomen, tonvinil magnitudo, ac majestas : sed
mum Ramperlum, el Adelmannum, qui prmctatum nullus tibi esl Cnuio qui frmbeal manum; quate spes
iiuncBiixianorum Anlhlilum quaternionemconficiunt, omnis, omneque subsidium posilum esl in libeiatilale
quique una cum Gaudenlio Patavinh typispiodietant ac magiihudine animi lui. Verum non esl hic locus
eodem anno, nonnihil t etractatos eidem Gaudenlio laudum luarum; nec enim mihi proposilum est eas
adjeci, ut simul egregia hmc EcctesimBrtxianm lumi- petsequi, neque si id vellem, facite esset mihi oralionis
na, uno voltimine comprehensa,in manus liotninum hujus exitum invenire : quamobrem ad vota me con-
venirent. Atque hm quidem curm tum sunt, cardinalh verlam, Deumque O. 31. enixe precabor, ut bonum
mnphssime, qum summopere Aposlolicm Sedh biblio- islud quo divina largitate ftuimur, noslrum esse diu-
thecatium decent: quo in munere tatta ac lanta sunt, iius sinat; leque nobh ad mullos nnnos servel incolu-
qum absensiicet, studio tuo prmslas, ul prmteriiorum B 1 mem. Vive diu sospes Brixianm Ecclesim, viveLiltera-
virorum qui eodem officio funcli sunt, luminibus ob- rum bono : virtutemque tstam tuam, religionem, hu-
slruxeiis. Namhocleslantur et ValicanmBibholhecma manitatem, letnpeianliam, cmleraqueaiutni oinamenta
summo pontifice ClementeXII amphficata spatia, et quibus abundas, Btixiani populi, ui quidatn ex nostris
iibri in eamdema ie munifice coltata: ul tiihil omnino egiegie cectnit;
dicain de splendidhsima S. Ephraimi edilione, a te, Seri habeant sua, se jactent te principesen.
quamvh Roma longe dissilo , sludiose adeo promola, Quod si forle casus aliquis, ut esl humanat um rerum
el pene ad taitbilicmn perducta, ul vel ex hoc uno vere vichsiludo vel
; cerle, quod ego auguror, suprema Ec-
iv.aepyog-dicipossh. Brixiana porro Ecclesia, cuiduo-
clesim dignilas te nobis aliquando eripiet; non ideo
decimum jamannum prmes, quanlis a te incremenlh tuorum apud nos memoria inleribtt,
beneficiorum
auctufueril, haud facile dixeiim : hoclantum comme- quippe qum perennibus monumenlh credita mternutn
moiabo, majorh Templi molemcuih luis, magnoque vivet; immo post longam etiam annorum seriem, cum
suinpiu mrarii tui, eo proveclam esse;ut quisquespetel, solent fere omnia oblivione occumbere, ac tempora
perfecla dudum majoti, nobtlioriqtieparle, magntsque tnulari, apud Bt ixianmurbts cives, ablaia
tcmporibus
omamentis ditala, reliquum eliam non longo lemporis „ communi hac
lege,
intervalto, absolutnm iti.Qua in replane mihi lempe- <
rai-e non possum, quin ie ipsum conferam tnagno iili Semper honos,nomenquetuum, laudesquemanebunt.
Fuiberlo ilarnolensi ephtopo, cujus in hac Collectione Dabam BriximKal. decemdiisMDCCxxxvni.
PAULI GALEARDI
AD LIBRUM S. PHILASTRII DE HJERESIBUS
PRJEFATIO.
1. Philastrii nomen inter ecclesiasticos scripto- deum (b). Licelenim Epiphanium Philastrio doclio-
res, jamdiu ab ipso antiquitatis sevo adeo notum est, rem pronuntiet, non tamen propterea factum affirmat
ut non alicujus verbis indigeat, quo magis clarescat, ut ille pauciores, hic plures complexus sil hsereses,
aut iUustretur. Fuit enim Gaudenlii Brixise episcopi quod mulla a Philastrio inter hsereses numerenlur
in sede Brixiana antecessor, a quo etiam non uno ,. quse vere hsereses non sint; de quo hunc bene multi
in loco eximiis laudibus celebralur (a); ejus vero jampridem cum Bellarmino (c), novissime vero Bo-
liber de Bwresibus cum primum vulgatus fuit, lauia chortus (d), et Caveus (e) accusant : sed quod aliud
famse celebrilatc viguit, ut non solum prior ante unieorum viderelur essehmresh, aliud alleii. IIoc au-
alios hujus argumenli scriptores , atque adeo anle lem omnino defmire, dtfficile revera esse monet
ipsum Epiphanium ab Augustino memoretur, verum idem Augustinus; et profecto quannis minime infi-
etiam vel ex ipso Plulastni Opere, qui tanto plures ciari velun, Philasirinm in bocde ILcresibus libro,
quain Epiphanius haereses enumeravit, inferat Au- fortasse non uno in loco, phis j*eligioniszelo, ei Ca-
guslinus, quam difficile sit tractalum de Ilseresibus tholicse veritaiis amori, quam judicio, diligentiseque
conscribere, atque lnnc excusalionem sibi petal ab tribuisse; notum est nihilominus «tpeo-eu?appella-
liujusmodi Opere suscipiendo, scribens ad Quodvult- lionem late patere, et quandoque non lam errorem
(a) Prsef. ad Benivolum p. 218; serm.l6,p.33<!; (c) De Script. Eccl. p. 133.

serm. 21, p. 370. (d) Phaleg. 1.1, c. 11.
(b) Tom. VI Opp. col. q, edit. Frobeti. (e) Hist. Script. Eccl. p. 176.
4053 SANCTUS PHILASTRIUS. 10S6
in Fide, quam institutum, aut sectam aliquam desi- A sum de Scriptoribus Ecclesiasticis c. 3, Joannem
gnare; qua notione utitur Augusiinus loquens de Trithemium c. 84, aliosque complures, quibus Phi-
sectis variis Philosophorum (a); immo occurrilsse- lasttium potius quam Philaslrutn nominaie placuit.
pius eodem sensu eliam in Aclis Apostolorum xxiv, Filaslrius quoque, quamvis initio nominis sexta lil-
5, Tcporoo-rarnv rng TWV auctorem, lera loco f adlnbita, occuiriiin duplici inscriplione,
'Natapoioivalpeo-eoig,
el prmsidemseclm(hseresis) Nazarmoium ; ibid., 14, quse eorumdcm Biixianonim mss ope servata, a no-
vaTarhvbSbvnv liyovo-ivetpecrtvsecundumseclamquam bis proferlur in Nolis ad Sermonem Ramperli (h):
dicunl hmieshn; etxxvi, 5, oTtY.KTP mv e./pi6eo-ramv ASSUMPTIOBEATISSIMIPP. FILASTRII; el FI-
«tpectvrng nyeripag Bpna/eiageXno-afaptaoXog,quod LASTRIUS BEATISSBLE MEMORIJE HIC RE -
secundumexquhithsimamseciam(hseresim) nostimrc- QUIESCIT IN PACE ; quo pariler modo legitur boe
tigionisvixerhnPltartsmus. Becle igilur MelchiorCa- nomen in rhjlmo, seu carmine acrosticho de Plii>
nus de locis Theologicis hb. 12, c. 8, animadverlit, laslrio ad calcem Sermonum Gaudenlii (/), ubi no-
nomen hsereseos apud Graecos veteres, et Latinos men hoc ila efferlur : FILASTRIUS BRICSIENSIS
auclores generale esse, et unamquanilibet seclam (sic) PRiESUL; sicut et in cod. ms. bibliothecse Sai-
designare, ut Plalonicam, Sloicam, Peripateticam; baniis Yeronsen. 244, qui a nobislaudalur in Noiis
licel Christiani deinde scriptores conlraclo vocabulo Si ad Gaudenlium (m); in eo enim hscc habentur : In
hscresim vocem sectam, et divisionem, qua quis a Biixia civilate depositioFtlasli h ipsius civitalh episco-
communi se Ecclesise Fide sejungii. Apud Augusli- pi. De nominis origine non valde nobis laborandum
num ii conlra Cresconium cap. 4, hmresisesl dtversa puto. Pauca quscdam notavitcl. vir Joannes Alberius
sequentiumsecta; el in libro de Singularilaie clerico- Fabncius in prsef. editionis Hamburg. anni 1721,
rum, auctor ejus Operis, quisquis landem illesil, sed ea tanii non sunt, ut certum inde nominis IT-J-
anliquus certe, etsaltemOrigeni, aut Cypriano seqna- pov petere debeamus. Sunt qui velint, ut ipse ait,
lis, hseresim vocateam (b), quae tum maxime Eccle- Fi/asiimmLatine a filiasiro deiivatum, quod verbum
sise mores invaseral Agapelirum corruptela. pro piivigno posierioribus sseculis usurpatum est,
2. Quo pacto Philastrii nomen scribi, atque ef- par\ a quiclemimmutalione, verum Fabricio ipsi ori-
fcrri debeal, non satis constare videlur; Philastei go hsecnon sntis probatur; quin polius veriorem
enim, ac Philastiius promiscue apud anliquos no- eam pulai, qua GrsecePlnlastrius amanlem siderum
men hoc usurpari vidco. Atigustinus in epistola ad sonai. Profecto Ftliastei vocatur hic nosler etiam a
Quoclvulldeum, postquam non semel Philastiinm Pelro de Natalibus Equilino episcopo I. vi Catal.
dixeral, (c) rursum m Catalogo c. 41 sic habet: SS., c. 115, de finilione auiem vocis bscc habei Pe-
Phtlaster Biixianus iphcopus ; dein c. 45, Philasler GJ roitus Cornucop. p. cix : Caiulius nomen propiium
ponit ambos sub singuhs, et piopiih numeris; c. 53, esl, a quo fil Calulasler, sicut ab AntonioAntoniaslet.
Philaster veio el hanc eis iribuil abstinenliam; elsic Sunt autem liujusinodt nomina in asler, el asti a, et
semper ubicumque in eo Calalogo Philastrium nomi- asltum desinentta, non duninuliva, ut atiqnt pniuitl ,
nat. Philaster item legitur in Actis concilii Aqui- sed potius imilativa. Et paulo post: Filiasicr, quo
leiensis inilio (d), eipaulo post: cum ephcopisAqm- quidam pi o ptivigno utuntur, non parvus filius, sed
leimin Ecclesia considenltbtis(post Justum Galloium quiiintlalur fihum; elPaiasiiaslet,non patvus paia-
legatum) Philastro ephcopo Btixiano (e); deinde in- stlus, nequeenim dtcetelur a CotntcoPaiasitastei pai-
fra : Phttusler ephcopus Biixianus dixit (f).Philasltt vulus, sed qui imtlatur paiasitum.
quoqtiedicilur Gregoiio Magnolib. vi, ep. 15 : Pln- 3. Philaslrii genus seque ac palriam ignoramrs.
lastet in libro qiiem de Hmtestbussciipsit; el aucion G mdeniuis eum Abiahamo comparans, ejusque fi-
Prsedestinati c. 52 : Philaster scribit, Macedontum lium, Fidei aique operum exemplis dicens, hx'c ha-
Sphilum sanclutn deitalem Patth, et Fthi diceie. bel (n): CredensDeo Ftde pienhsima, extil et ipse de
Contra vero Philusliius conslanter appellalur a Gati- terra sua, et de cognalwnesua, et de domopalris sui,
deniio serm. 21, qui esl de vitaei obilu Philasiiii et sequebaturveibum Dei, ab omnibus smculi impedi-
episcopi pt mdecessorhsui (g); nli etiam in Prmf. ad ID menlisexulus. Et paulo post : circumiens univeisum
Benivolum(h) : imbutum te admirabilibus doctrtnis pene ambilutn Romani otbis, Donunicumpimdicavit
Aposlohct per omniavhi pattis noslii Philasltii; et veibum, Pauli apostoli idoneus imitalorexsislens. Ma-
Serm. 16, de Oidtnaltonesui (t) : post illam vene- gna sane Plnlastrii laus, qua eum Gaudentius Abia-
randm memoiim palihmei Philastrn erudithsimam hamo, et Paulo quodammodo sequare videlur; sed
vocem.Phtlastrius item vocatur a Ramperto in Ser- quamvis dicat. exitl de ietra sua, el de cognaliouesua
mone de Tnn=laiioue beati Pliilaslrii (;'), ut Recen- et de domo pattis swi,ubi rem ipsani propius altin-
tiores iransmillam, auclorem Appendicis ad Ildefon- gere cernitur, nihil porro addil, quo palriam nobis,
(a) Tom. VI Opp. col. 10. (h) Pag. 218.
(b) Inter Opera Cypriani edit. Amstelod. p. 148, (?) Pag. 334.
col. i. j) Pag. 387.
(c) Loe. cit. col. 6. (h) Pag. 388.
(d) Apud Labbeum tom. II, col. 978. (/) Pag. 377.
(e) Ibid., col. 979. (m) Pag. 374.
(() Ibid., col. 990» (?;) Serm de vit. et obitu beati PliilaStrii pag. 571.
(q) Pag. 370*
10S7 P- GALEARDI PRj£FATH). 1058
aut Philaslrii genus oslendat. Nihil de hoc Ramper- A Agnandam; hoc eiiiui tempoiis intervallum non ob-
tus (a), nihil alius quispiam; quin polius in eo rby- scme Gaudentii \ciba indicant: inMedwlanensi vibe
thmo seu carmine de Philaslrio quod panlo supra idoneusohm cuslos Dominici gtegis fuit, Auano tepit-
laudavimus, quodque antiquius esse conslal sseculo gnans Auxentio, I>MDSQUAM BEATUSELIGEKETUR AM-
nono, aperle dicilur, jam tum cujas essel Philastrius BROSIUS. In eodem rhyihmo de Philaslrio, ea quse
omnino ignorari. Ejus rylhmi hsec sunt verba (b): CatholicseFidei tuendje causa Mediolani passus cst,
Turnbus quorumgemtus hic fuit, his versibus designantur (k) :
Ntillusex nobismemimt,sapitnec: Regis setermamabilisminister,
Scimushocsed nos, Abrahambeatum Perfidaeseclsercomta,magissed
Esse secutum. Ananorumforefalsadixit
Qua igitur ratione duclus, Hhpanum, eum vocet Semperubique
Inlinio sensu veluLirepuguans.
Ughellus (c), gente forsan Ilalum Cavetis (d), minime Sedulisflagrissua membrafundunt
C»sa currenlemrosei coloris
perspicio ; non enim crediderim Ughello aui Caveo Saipetruorem.
innoiuisse quod siluil Gaudentius, quodque oclavo, Et paulo post :
aut nono sseculominime compertum fuit.Poiro Phi- Sed tibi, Auxenli, miser, impenle,
lastni res geslas recensel Baronius ad A. C. 369, n. Resniit lotlis Fidei \igore.
27, quo in loco Gaudenlii testimonio usus, in sum- B ** 4. Fuisse Philaslrium jam tum
episcopali digni-
ma ejus laude ponit, quodMediolani Auxenlio Aiia- tateornatum, cum pro Ecclesia Mediolanensi lot,
nsc hsoreseos propugnaiori, invicla constanlia res- tantisque se discriminibus objecil, vel ex eo conjici
lileiit; aique ea de causa flagris csesus, slrenue potest, quod parum omnino piofuissel, privalum
pro Fide Catholica tttenda cerlaverit. Teslimonium hominem in re lanli momenti, primipilum se,ac
Gaudenlii esthujusmodi : Sanclo enim Spirilu plenus ducem Calhohcis parlibus exhibere; praaseriim cum
(de Plnlaslrio loquitur) HOKsolumcontta Genlites obsistendum esset Auxenlio Ariano episcopo, qui
et Judmos, veium eliam contia hmieses omnes, el ma- Dionysio e Mediolanensi sede exturbalo (/), Valen-
xhne conlra furentetn eo iempote Atianam petfidiam; tiniani imperatoris auctoritaie freius (eum enim
tanlo Fidei vigoie pugnavit, ul eliamvetbeiibus sub- fraudibus suis, technisque deceperat) niliil non au-
deietur, el in corporesuo sligmala Domini noslri Jesu debal, nihil non obtinebat; Hilario ipso, ceu tur-
Cluisli potlarel. Nam et in Mediolanensi uibe idoueus barum, el discordiarum auclore, Mediolano abire
olim cuslosDominicigregisfuit, Ai iano t epugnansAu- jufso (m). Accedil quod cselen quoque Catholicse
xentio, priusquam beatus eligerelur Ambiosius(e). IISPC caus« palroni, quibuscum Auxeniio maxime nego-
Gaudenlius de Philastrio, qualuordecim annos, ut lium iuit, episcopali crant munere insignes; Eu-
^"
ipse ait, posl ejus obitum, Brixiano populo comme- sebius nempe VerccIIensis pisesul, Ililarius Picla-
morabal; acproinde A. C. 401 si Philastni -/oiyno-tg, viensis, et Evagi ius Antioclienus , quem licet quis-
et Gaudentii successio, ex communi Scriptorum nam esset, ignorare se faleaiur Baronius (n), An-
calculo conferatur in annum 387, ul plerique, ne di- tiocbenum tamen episcopum iuisse, perspicue docet
cam fere omnes, facinnt; quamvis Samuel Basnagiusi Pagius (o). Verba item Gaudentii, qtiibus Philas-
Flotle-ManuillseusPhilastrii morlem anno 386collocet; trius dicilur in Mediolanensi utbe IDOKEUS CUSTOS
(/), quo in loco prseclaium etiam Gaudentii dePhilas- DOMINICI GREGIS , episcopum aperie ostendunt, cum
trio elogiumAnnalibus suis consignat. Anle Ambrosiii nonnisi episcopis populi custodia mandetur, iique
assumplionem ad Mediolanensem calhedram, Phila- dumtaxat, idonet Dominicigregts custodes vocari pos-
fctrii certamina slatuenda esse , Gaudenlii testimo- sint. Neque id movere nos debet, quod indignum
nium sane e\incit; quare Baronius ea recensel ad1 Episcopo videalur, flagellis ac veibettbus subdi;
A. C. 569 (g), quando nempe Auxenlii dolis, Hilanoj nam eodem modo mulctatum Eusebium quoque Ver-
Pictaviensi episcopo Mediolano discedere compulsoj cellenbem episcopum sub Constantio imperalore ab
(quod anno 365 coniigisse recle animadveitit Pagiuss Arianis legimus in causa Athanasii; idque nos do-
(h), post ejus discessum remansisse Philastrium Me- - jj cent Acla passionh, seu VitmS, Eusebti ephcopi Ver-
diolani, ut quoquo modo posset, Catholicum popu- cellensts, quas ex vetustissimo cod. ms. Monasierii
lum fidelem in oflicio conlineret, idem Baroniuss Nonanlulani prolulil Oghellus in episcopis Vercel-
conjicit (i). Iiaque cum Ambrosii eleclio in annumn lensibus (p), in quibushsec habentur (q): Currentes
incidat 374 (j), hinc si Baronii conjeclura probetur,', autem Atiani abstraxerunl eum, rapiendo bealum Eu-
plane consequitur, Ecclesiaj Mediolanensis lutelamn sebium de consoilio episcoporum, forlilerque eum ver-
ac defensioiiem, intra id decennium, quod ab annoo beiibus flagellanles, semivivumreliquerunl; et paulo
565, ad annum 374, inlercedit, Plnlastrio esse assi- posl . Item veibeiibus cmsum interrogabant, si jam
(a) Serm. de transl. Philastrii quihabetur p. 387. (i) A. 569, n. 27.
(b) Pag.377. (j) Bar. A. 374, n. 9etl0.
(c) Tom. IV, Ilal. Sac. col. 525 edit. Venelai. (k) Pag. 378.
(d) Pag. 176. (/) Bar. A. 355, n. 17,19,30.
(e) Serm. de vita et obitu beati Pbilastrii, p. 572.
1. (m) Idem A. 569. n. 19.
(f) Tom. III, Annal. p. 106, n. 10. Vide infra inn (n) Ibid., n. 28.
hac Piscf. n. 9. (o) Cnl. ad A. 3S9, n. 9 rt 10.
(g) Num. 27. (p) Tom. IV lial. Sac. col. 749, edit. Ven.
(h) Cril. ad A. 369, n. 2. (q) Ibid., col. 75C,
1059 SANGtUS PHILASTRIUS. 1080
consentiens confileretur. Consuetum Arianis facintis X menium vero et Anemium longe post annum 568
ostendit Athanasius in epist. ad solitarios : Dant igi- episcopos fuisse factos , illud ostendit, quod Lime-
tur litleras (Eusebiani nempe, hoc esl Anani) ad nius Vercellensis Ecclesise post Eusebii obitum an-
Philagrtum, aucloiesque sunt , ut ille quamprimuin tistes creatus fuerit, Eusebii aulem obitus a Baronio
cum Gregotio in JEgyptum abeat; ac stalim jam inde! consignetur anno 371 (f); Anemiumvero aut ipso
episcopi flagellabunlui, el acerbis vinculis conslringe- anno 380 qui proxime Aquileiense concilium anno
banlut. Deinde mox ibi : Heu mihi quol ibi eptscopt 381 celebratum prsecessit, ad episcopalum Sir-
vhgh conchi sunt! Et infi a cleiisdem Arianis loquens: miensem provectum iuisse, ut pulat Baronius (g),
3Ihsis a Libeiio (papa) ad GmsaremEwlropiopresby- vel certe post annum 374 , cui Ambrosii eleclio ad
tero, el Hilario diacotlo, alterum eorum, nempe pres- Mediolanensem calliedram assignalur, staiuendum
byleium, in exsilium mhere : ulleiius vero terga, desit ex Paulino in Viia Ambrosii ; Ambrosius
traciis vestibus, flaybltis concidetunt, flagellatumquei enim Sirmii Anemii ordinalioni interfuit, ibique
exloriem fecere. Marlinum Turonensem, cum hwre- Arianos compescuil, qui Juslinse polentia freli turbas
sis Atiana per lotum oibem, el inaxime intra IUyiicum cicbant, ipsumque Ambrosium de Ecclesia pellere
pullulasset, publice virgis csesum nai rat Sulpicius conabantur. Sed quanivis hscc itase habeant, ma-
(a). Felix abbas, una ctim Fulgenlio qui postea fuit; g joia nihilominus ralionum momenla sunt, quibus
Ruspehsis episcopus, flagellis cjcsi, jussu cujusdam ad credendum adducimur;, Philaslrium multo anLe
Ariani presbyteri, memoranlur ab atictore Vilae beaii Limenium , et Anemium, episcopum esse factum.
Fulgenliic. 10 el 11 (b). Patet enim Gaudentii aucloritas, cuju» verba supe-
5. De tempore quo Philastrius sedere in episco- rius relala nonnisi episcopo aplari queunt; neque,
patu Brixiano coeperil, non liquet. Eum ante an- ut jam diximus, Ecclesise Calholica?causa abhomine
num 365, quo Hilarius Mediolano abire jussus, epis- privato, inter lol procellas, pro rei magniludine
copatus gradum tenuisse, ea quss mox dicta sunt, saiis opporlune suscipi poleiat, neque ab alio quam
perisuadere possunt; quare Baronius ipse ubi de cer- ab episcopo satis pro dignilate defendi. Illud etiam
tamlmbus ab eplscopis cum Auxenlio Mediolani ha- valde est considerandum, num lot episcopi post Li-
bitis dissei'it, Philastrium cum Eusebio Vercellensi, menium, et Anemium Aquileiensi concilio subscripli
et Evagrio Antiocheno conjungit (c); quin etiam (sunl enim ferme oclo et viginli) lam modico tempQ-
paulo post recensens Auventii flagilia , quibus epis- ris spalio creati, et sedibus suisimpositicredipossint,
copos Catholicse Ecclesise vexabat, Philastrium exut riie eos post Limenium, et Anemium, qui essent
presse episcopum vocai (d). Quod senlentise huic episcopatu antiquiores, subscripsisse putandum sit;
reTragari \ ideatur, illud porro est perpendendum; < G prscsertim ubi Anemius anno 380, nempe unlco
nempe cum in concilio Aquileiensi, quod anno 381 tantum anno anleconcilium Aquileiense], Sirmiensis
celebratum est, inler episcopos descripti recensean- episeopus facius fuerii, uii Baronio placuerat! Ane-
tur, quarlus ordine Limenius Vetcellensh, quinlus mio certe Philastrium episcopaiu fuisseantiquiorem
vero AnemiwsSirmiensh, hosque constel longe post ex eo satis constal, quod Anemius Siimii episcopus
annum 365 factos esse episcopos; minime pulari Ambrosio prsesenle ordinalus fueril, Phiiasirius
posse Philaslrium Limenio et Anemio esse episco- vero piiusquam beatus eltgeretut Ambrosius*,hi
palu anliquiorem, eo quod in eodem concilio des- Mediolanensi vtbe Ariano repugnans Auxentio, IDO-
cribaiur oclavus Ferebat enim disciplina, ut con- NECSCUSTOS DOMINICI GREGIS a Gaudeniio appelletur
cilns episcopi, (am in sedendo quam in subscribendo (/;). Relinquitur ilaque ut in ej'us concilii subscrip-
ordinem seivarent, quo fuerant ad episcopatum tionibus, non is fueril examussim ordo servatus,
evecli; ul prodit aperle Giegorius 1. IX, ep. 108 qui ab ecclesiaslica regula prsescripius eral^ cujus
edit. Ben. (al. 115). in qua Metropolitm, loco et quidem rei vel illud argumento esse potest, quod in
honore setvalo, subdit : Cmlerosvero episcopossecun- lalerculo Episcoporum eidem concilio prsefixo, Phi-
dum oidinationh sum tempus, sive ad eonsedendumin lasirius octavus numerelur, inilio vero Aclorum oc-
concilio, sive ad subsciibendum, vel in qualibet alia D ] currat undecimus ; ac Gallorum legati Conslanlius
1J3,sua attendere loca decetnimus. Concilium Braca- Arausicanus, Pioculus Massiliensh, etJuslus Lugdu-
i'ense i, can. 24 : Conservalo Metropolitani episcopi nensh, alio ordine in laterculo, alio iniiio Aetorum
primalu, cmteri ephcoporum secundum sum ordinalio- inter episcopos collocentur. Monuerunt jampridem
nh letnpus, alius alii sedendi deferal locum (e). Li- viri docli (1), nihil esse perturJialius sessionibus, et
(a) Vit. beati Mart. cap. «6. agnoscil Baronius A. 451, num. 16; Pagius A. 402,
h) Bibl. PR. tom. IX, col. 2. 4 num. 25; Petrus de Marca dissert.de Primaiibus
(c) Licet Eusebius Ephcopus Vercellensts, Eva- num. 80. Noris disserl. 5 de Syn., cap. 10.
grius, el Plulasirius Biixianus, etcrebroUH (nempe Au- if) Bar. A. 371, num. ll*.
xentio ) negolium (acesstssent, vehemenleremauiias- (g)Idem A. 380, num. 18. Baronio consenlil Til-
senl. Bar. A. 369, n. 6. .„,.„,, lemontius tom. S in Vita Ambrosii p. 122.
(d) Insullal (Auvenlius) m Ecclesim Caiholtcm (h) Serm, de Vita et obitu beati Philastrii
sanclos ephcopos, el inler alios exagiiat Evseblum pag. 372.
Veicellensem,Anthtilem, necnon Plalaslrium episco- (*) Ad iGregor. edit. Beii. tbni. II, pag. 1614.
pum Bnxianum. Ibid., n. *27. Vide sis Pelrum de Marca disserl, de Pnmatibus
(e) Ilunc eumdem disciplinifi Ecclesiaslicse morem n um. 80.
i06i P. GALEARDIPRJiFATIO. 1062
"
subscriptionibus non solom episcoporum, sed etiam A Hunc poslremum si demas, qui non episcoptts,
Metropolilarum in synodis; proinde ex iis nibil sed presbyler dicitur, uii et Evagiinm, qui \igesimus
certi erui posse , si earum Aeta edita consulantur. quintus nurnero presbyter el legatusappellatur, le-
Hoc aulem in Tracloriis etiam epislolis nonnuni- manent episcopi irigenla tres; quamvis in ipso con-
quam obiinuisse , ut episcopi perlurbato ordineiis- cilii limine perperam trigintaduo fuisse dicantiir:
dem inscriberenlur, docet nos Auguslinus ep. 2l"7, In qno a trigenta duobus llalis, Gallh, et Pannonich
ubi his verbis cum Viclorino episcopo de eadem re ephcoph, ptmsentibusGallorum, et Afrorum legatts,
conquerilur : Deinde ad ipsos Numidas ita peilur- Palladtus et Secundianus ephcopi Ariani, cum Atlalo
balo, et negtecto oidine sciiptum^ ul iwmen meum: quodamp)esbyterodamnantur.li&ciwrromimerinoiii,
teitio loco inveneihn, qui novi quam post mullos epis- depravale initio concilii prsefixa , fefellil Baro-
copusfactus suin, qum les el alih injuriosa esl satis, nium (b), et Basnagium (c) quoqute, quibus triginla
et mthi invidiosa. duo tanlum episcoplnumeranlur; et quidem tiigin-
6. Ut aulem quse de Aquileiensi concilio, et taduo lantum apparenl eliam inilio Actorum, qOod
episcoporum nominibus ibi deseriptis, hucusquei mox subdimuS, sed ibl addendus est Evenlius Ciii-
dicta sunt, clariora adhuc fiant; visum est ipsiusi niensis, seu Ticiniensis (d), qui lalerculo episcopo-
concibi iiiitiunl oculis subjiceie j ex quo uhusquis- j$ rum inscripius habelui' nuhlero decimiis ociavbs.
que, quania fuerit perlurbatio in episcoporum no- Fuere aulem ex hoc numero omnes episcopi, licet
minibtis huic concilio ascnbehdis, faeilius a se- Juslo, Felici, Numidw, aliisque post Evagrium se-
melipsb cognoscat. quentibus, nomina sedium non siht apposita; nam
iiiitio Actorum, ubi denuo nomina lecensenlur,
CONCILIUM AQUILEIENSE(a),
TEMPORE DAMASI oiiiissis Evagtio et Ghromaiio presbyteris, in fine
PJIPJEI CELEBRATUM.
elenchi dicitur: JantMio.... Maximo, Macedvnio,
Episcopiqui huic Conctlio inteifuerunt. Cassiano, Marcello, et Euslathio ephcoph. Recle
Vnletianusephcopus Aquileiensis. eliam observal Tillembntins (e), nohiina postremo-
Ambiosius ephcopiisMediolanensh. rumnovem, quibusneque Episcopi litulus ascribitur,
Eusebius episcopusBononiensh. hec sedis nonien assignatur hon solum esse episcopo-
Limenius ephcopus Vercellensis. ium nominibus inilib Actorum permixta, sed tetiam
Armenius (leêAnemius)ephcopus Sirmiensh llly- inter episcopos comprehendi generali illa clausula,
1id. alque unum ex iis Januarium, ubi senleniiani suam
Sabinus ephcopus Placentinus. profert, episcopi litulo designari (f). Sequuntur
AbundanlinsepiscopusTt identinus. C Acta coneilii hoc modo :
PHILASTER ephcopus Btixianus. Syagrio, et Eucherio virh clatissimis consutibus,
Conslantiusephcopus Atausicus (Atausicen). ttonis Seplembribus,Aquiteimin ecclesia considenltbus
Theodotus ephcopus Oclodorensh (lege Octodu- cum eptscopis,Aquileiensiumcivitath Valeiiano, Am-
rensis). brosio, Eusebio, Limenio, Anemio, Sabiwo, Abundan-
Domninus ephcopus Gratiatiopolitanus. tio, Aitemio,Constanlio,Juslo, PHILASTRO, Constantio,
Amantius ephcopus Niciensh. Theedoro, Almachio, Domnino, Amantio, Ma-ximo,
Maximusephcopus Emonensh. Felice, Basitiano, Numidio, Jantiaiio, Procnio, He-
Basilianus (al. Basstanus) ephcoptts Laudensis. liodord, Jovino, Feiice, Exuperantio, Diogene, Ma-
Pt oculus ephcopus Massiliensh. ximo, Macedonio, Cassiano, Matceilo, et Euslalhio
Heliodotus episcopusAllinensis. ephcopis : Ambrosiusephcopus dtxit. Hiicusque epis-
Felix ephcopus Jadiensis. eoporum nomina initio Actorum recehsiia; quse *>i
Eventius ephcopus Citiniensh (al. Tiniensh; lege. conferaniur cum iaterculoipsisActisprsemisso, sta-
Ticiniensh. lim apparebit quam perturbate hsec nomina descri-
Exuperantius episcopusDertonensis. pta sint, lanta est atqhe lalis turiusque desciiptionis
DiogenesepiscopusGenuensis. D discrepantia, et dissensio. Cum enim in laterculo
Gonstantiusephcopus Schcianensh legatus Gallo- postponatdr Philaslrio Constaniius Atatisicaiius, d6-
tum, iiuo iiiltio ACtorumConsianlius una cuih J<usloqui
Justus legatus Gallorum. fuit legatus Gallorum, Philastrio prsepohimr; iisque
Felix legatus Afrorum. prasit Ailemius etiain, qui sedis iiomine barel, iitt-
Numidius legatusAftorum. meralurque in lalereulo post Constanlium, et Juslutnt
Evagiius presbyler, ellegatus. , nonnullis episcopis inierjectis, ordine vigesimus
ArteMusi Almachius,Jaiiuarius, Jovinus, Macedo- sexluSj licet inilio Acloium legatur oclavus. Rur-
tiius, Cassianus, Marcellus, Euslatliius, Maxhnus, sum JusZusille legalus Gatlorum, qui iniiio Afciorum
Chiomatius presbytei. decimus numero Phila^trio antecedit, in laterculo
(a) Tom. III Concil. edit. Regise 1644, p. 586 ; fert Gesta eoncilii Aquileiehsis Ih Teslimoliiis -ad
tom. II Labbei p. 1164, edil. Venel. Philastrium.
(6)A. 381, num.82. (e) Tom. X Vii. S. Ambrosii, p. 129.
(c)Tom. IllAnn. p. 82, n. 16. (f) Tom. II Labbei, p. 1176.
(rf)Eumque profecto addidit Fabricius, ubi pro-
1063 SANGTUS PHILASTRIUS. [1064
post Plulastrium, tribus et deceni episcopis inter- A elus (m), neghgere gratiam Dei omnino passus non
posiiis, occmrit decimus quarlus, ordine \ero vice- est; sed circumiens universum pene ambilumRoinani
simus el secundus. Quis umquam ex tanta bac vane- oibh , Dominicum prmdicavit veibum, Pauli apostoli
late, el inconstanlia ceni aliquid slaluere, aui idoneus imilalor exhlens. Quiuniversum pene ambilum
elicere possif Illudprscteiea animadvertendum esi. Romani oiiisdicit, profeclo universumpene lerrarum
a neinine, quod quidcm ego sciam, hucusque obser- orbem dicit, qm tunc Romano subdebalur imperio;
vaLum; nempe quod Conslanlius Sctscianensis episco- unde Ovidius i Fast. :
pus, in lalerculo vicesimus primus, male prorsus Jupiter arce sua cum tolumspectet in orbem,
Nil msi Romauumquodlueaiur habel;
dicilur legatus Galtorum, cum polius hoc munere
lungerelur Constanlius alter Arauswanus uumerono- queni fortasse Ovidii locuni speclans Numatianus
nus. Scisciaenim Ptolemseo urbs Pannonise in Savia Ilinerario omnem mv oi/ovyivnv subesse Romano
ul nolat cl. Barthius (n),
regione, Plinio Shcia (a)quse Syscia Stiaboni, olim imperio, per adulalionem,
episcopahs sub arclnepiscopo Colocensi; quare nihil dicit his versibus Romam alloquens :
oninino est Pannonico episcopo cum Gallis, ut pro- NamSolisradns aequaliamunera tendis,
inde eorum legatus Aquileiensi (oncilio interfuent. Qua circumlususfluitalOceanus.
Volviturlpse libi qui conLmeloniniaPhsebus,
Tres item m hoc concilio Gallorum legali, elsi in H iEqueluis ortosm tua condilequos.
laterculo duo tanlum appareant : lique ex Galliis Sane ediclum illud quod exiil a Cmsare Auguslo,
Viennensi, Narbonensi, el Lugdunensi, Constanlius ul desaiberelur univeisus oibis (o ) nihil aliud quain
Arausicanus, Proculus Masstliensis, el Justus Lug- Romanam dictionem univetsi oibh nomine significa-
dunensh; ut recle traduiit post Baronium (b )ei Bi- bat, quim oibis Romani nomine eliam Pseudo-He-
nium (c), Sirmondus eliam(rf) ac Sammarihani. gesippus vocavil 1.n de Excidio Uierosol. c. 9 : Otbis
Sed el nominibus civitatum aliquod vitium inhpesit. leii arum qui Romano imperio clattdilut, el definiturf
Theodorusnamque episcopus Oclodoiensh in latcrculo a pleiisque orbis Romanus appellatur. Stetisse Romae
decimus, dtcendus est polius Oclodmensh ab Octo- aliquamdiu Philasiiiura, teslis est idemmet Gauden-
duro oppido in Gallia Narbonensi, vulgo Marttgny; tius (p): Romm eliam non cxiguo tempore moratus,
et Eventius Ciliniensis in laierculo decimus oclavus, mullos el pubhca, el privata dhputatione lucratus iu
pro quo Tiniensh in margine reponilur, omnino fide est; ex quibus forlasse Gaudenlii verbis putavit
sciibendus est Tictnensis, seu Ticiniensh, uli ex Ughellus, Romse Augustinum Philasirio innoluisse,
mss. legit Hardutnus (e); quamvis enim Tinia alque ex ejusdem tum publich, lum ptivulis de rebus
vulgo Tine, Dalmalis Keika, uibs Bosnise, esset Ane- sacth dissetlatwmbus, novoscht islianmpielalts sensm
mio lllyrici primati subjecta, qui Aquileiensi conci- C induhse; quod affirmal diserle in Phtlastrio (q), lau-
lio intereral, nihilominus hoe loco non Tmiensem, datis insuper leslibus ipsomet Augustino et Gau-
aut Cenetensemepiseopum, quod placuerat Ughello, dentio, licel eorum neuler de re lanta verbum ullum
(f) sed Ticinensem Evenltum, vel Juvenlium intelli- habeat, quam profecto neque Auguslinus ipse, neque
gendum esse, slaluil posl alios eliam solerlissimus Gaudentius Philaslrii successor, in eo quem ssepe
Tillemonlius (g). Quin et in diei notam qua syno- laudamus Sermone de viiaet obitu beali Philasliii,
dalis actio celebraia esl, mendum irrepsisse monue- silere debuissel. Tcsiimoniuni Auguslini de Philas-
runl Cbilfletius (h), et Harduinus (t), legenies ex lno jampridem omnibus patel, cujus hsecsunt verba
mss. III noims Septembih , quse sexta feria fuit. (t) : Philaslrius quidam Brixiensh epncopus quem
pro eo quod in Actis habelur nonis Seplembiibus; cutn sancto Ambtosio Mcdtolani etiam ipse vidi; e.\
hsec enim dies erat dominica, non admodum apta hocporroAugustinilococonstat aperte, Philaslriuni
tam prolixse episcoporum dispulationi; cum aliunde Augustino fuisse Mediolani tantum de facie nolum,
cliam diei dominicse nullatenus conveniat id quod nullamque ipsi cum Pliilaslrio familiaritatem iuler-
Palladius Arianus episcopus in concilio ait (L): Non ccssisse; quarehsec sunt, utdiximus in Annotatio-
respondebo nhi aucloies veniant posl domhncamrficin. nibus quoque ad Gaudenlium (s), otiosorum inge-
Atque hsec de concilio Aquileieusi haelenus. D niorurn vaticima magis quam conjecturae. Simile
7. Prseclara sunl quse de Pliilaslni praedicalione lllud est eliam quod nonnulli oceasione Romanse
tradil Gaudenlius(/): Cum per hnposittonem manus hujusee commoralionis de Philaslno narrant, eum
presbyleiii, dispensator fuhset divhti setmonh ele- ncmpe a Damaso papa benigne acceptum, Romse
(a)Plin. 1. iii,c. 25. (t) Not. adConcii. Aquil., p. 1164, edit. Venr
(6)A, 381, n.82,84. (k) Pag. 1173.
(c)Noi. ad Concil. Aquileien. tom. II Labbei, (/) Serm. de vit. et obitu beali Pbil.,p. 372.
col. 1182, edit. Venet. (m) Vide sis annotala nostra in hunc Gaudenlii
(d) Ibid., col. 1178 Conslanlius in Aclis concilii locum,ibid.
dicttur legatus Galloium, uli et Justus col. 1167, Pio- (n) Noi. ad Itiner. RueiliiNumalianip. 180.
culus vero in epislola ad episcopos Gallisecol. 1178. (o) Luc.n.
(e)Tom. IConcil. col. 837. (p)Pag. 372.
(f) Tom. V Ital. Sac. in episcopis Cenetensibus (q) Tom. IV Ital. Sac. col. 525.
col. 172, edit. Venet. (r) Aug. ep. ad Quodvultdeum.
(g) Tom. X, not. 14 ad Vit. S. Ambrosii p. 738. (s) Pag. 572.
(h) Nol. ad Yigil. p. 65.
1065 P. GALEARDIPRÊFATIO. 1066
publice docuisse; id enim habelur tum in Leclioni- A ; proprio episcopo caruerint, Vcrccllensis nempe,
bus Breviarii cujusdam mss, Monaslerii MonialiumS. Novariensis, Eporediensis, et Derlonensis (h); quin-
Caiharinae Brixise, tom. IV SS. Junii relatis p. 383, imo ab uno eodemque episcopo plures simul Eccle-
tum apud Malvetium in Cbronico (a), dist. 4, c. 5. sias eo tempore administralas, docet nos Epistola
Idem retulii Ferrarius in Catal. SS. Italise 18 Julii plebibus Vetcellensibus, Novaiiensibus, Hippoiegien-
his verbis: Romma Damaso papa liberaliter tractalus 'sibus (lege Eporediensibus) nec non etiam Derlonen-
publice docuit; verum cum de hoc Gaudenlius nibil stbus, ab Eusebio Vercellensi episcopo inscripla (?).
prorsus habeat, nescio quam tuto id possit affirmari; At cuni in Sardicensi concilio, quod anno 347
cum prsuserlim sub Damaso Philasirium Romsefuisse celebraium est, proslel (j) inter alios concilii Palres
non adeo sit verisimile, sed polius circa Damasi subscriptio Brixiani episcopi hoc modo : Uisaciusab
tempora, qui sedere ccepit anno 367 (b) inter cer- Italia de Btixia ( hunc nosiri Ursicinum dicunl) ae
lamina Arianorum, Mediolani, ut vidimus (c), ver- prscterea Rampertus, Brixise episcopus, qui nono
saretur. An autem Nicsenoconcilio adesse potueril, sseeulo vixit, diserlis verbis Philaslrium SEPTIMUM
quod Malveliustradit Chron. dist. 4, cap. 2, et post Brixiseepiscopum vocel(/c); omnino oportet Bnxia-
eumCajireolus 1.mHist. Brix., non immerilo dubitat nam Ecclesiam plures ante Philastrium episcopos
Ferraiius eodem Catalogo Annot. ad diem 18 Jiiln; B j habuisse. Quod certum est, Pliilastrii sevo niagnse
nam cum Nicscnum concilium celebratum fuerit adbuc idolorum ac Gentilitatis reliquise Brixise ex-
anno 325, si in eo sedisset Plnlaslrius, valde juve- slabant; idcirco ssepius contra eos invehitur acriori
nem lunc eum fuisse oportuit (rf), qui postinlegros stylo (/), qui dmmonia colenles, elemenla adotantes,
sex et quinquaginta annos, anno scilicet 581, inve- deoium deatumque nomina ut pagani invocantes
niatur etiam Aquileiensi concilio interfuisse. mullorum animas mendacio ac pecudiah lurpiludine
8. Postquam Philaslrius per vicos et castella di- twn desinunt caplivaie ; el alibi (m): Idola Iwminum
versarum prmleriens legionum, ail Gaudenlius (e), voluntas pessima sui scclerh, el luipiludtnis perpe-
prmdicare verbumDei numquam deslilii fidehs Chihli ttandm causa malutl invenire, ut colenles ea effusam
dtscipulus; Brixiae landem constilit, ul habeiel et in operandi mali possinl habere licenttam. Non solum
hac urbe Apostolicusvir aliquem ft uclum, sicut et in autem Philastni, verum et Gaudentii tempore qui
cmleris geniibus. Itaque episcopus jam factus, quid Philastno successit, frequenliores adhuc erant in
urbiliuic prsestiterit, ab eodem Gaudentio audiamus. ipsa urbe Brixia el Brixiano agro, idolorum culto-
Posl illos circuitus, inquit Gaudenlius (f), anima- res; eosque Gaudenlius ipse non uno in Ioco per-
tum plmium salutatcs, Brixiaeum rudis quondam, stringit, prsesertim Serm. 13, ubi hsec habet (n) :
sed cuptda doclrinm promeruit: scientimquidem spi- G < An exisltmath quod Deum dihgal lepidus ac negligens
tilalis ignaru, sludio lamen discendi laudabilh. Ex- chihlianus, qui idola in possessionibussuis coli per-
cidil continuo imis ab slirpibus horrenlem silvam di- mittil, qui fanum dmmonh, et aram diaboli stare in
versieirorh bonus agricola; et atatro docltinm pronus contumeliam Dei patttur? Itaque minime audiendi
incttmbens,inverlit crudam totis viribus leiram,^squa- sunt Brixiani scriptores, qui jam inde a secundo
lenlemque"humumsulcis assiduh in novalia fecunda Christi sseculo tolam Brixise urbem sub Apollonio
converlit, affatimsemina vitalium mandalorum gt emio episcopo, ut Ughellus tradit (o), fuisse volunt ad
ejus insinuans. Profecto niliil hic habelur, nisi quod Christi fidem conversam; cum duobus et eo amplius
disciplinam moresque respiciat, a Philaslrio in urbe post Apollonium sseculis, adhuc reliquise Genlili-
Brixia reformatos in melius et emendatos; quamvis tatis et idolorum delubra superessent, quod olim
alibi Gaudenlius ipse Brixianam Ecclesiam aPhilas- animadverlimus in nostris ad Gaudenlium Annota-
irio in Fide fundatam dicat (g): Posl illam vene- tionibus (p).
randm memorim patrts mei Philaslt ii erudithsimam 9. Duos habuit Philaslrius in Ecclesia Biixiana
vocem, qumper grattam Spiritus sancli large effluens, insignes pietatis suse doctrinseque alumnos, Beni-
hanc Ecclesiam in Fide Ttinitath adorandm fundavit. volum scilicet, et Gaudenlium. De Benivolo plura
Huic Gaudenlii dicto, quo videtur Brixianam Eccle- •D * dixmius in Prsefatione Gaudenlii Sermonibus prse-
siam lum primuin a Philaslrio conslitulam indicare, missa (q); cujus prseclarum facinus, quo Justinse
nonnihil ponderis ex eo accedit, quod alise etiam Ec- Augustse mandatis reslitit, ne legem calholicse fidei
clesise hujus traclus, usque ad quarlum sseculum conlrariam dictarel, fusius exsequitur Baronius ad
(a) Tom. XIV Rer. Itai. p. 809. (i) Apud Bar. A. 556, n. 92.
(b) Pagius reponit anno 366. (j)Tom. ELabbeip. 688.
(c) Vide sup. n. 3. (It) Serm. de Transl. Philaslrii p. 591. Vide Prsef.
(d) Idem dicilur de Sabino Placentino episcopo ad Rampertum p. 583.
ln Actis SS. Januani tom. II, p. 163. Videsis Til- (/) Cap. 61, ubi de Manichseis.
lemont. tom. X, not. 5 ad Vit. S. Ambrosn, p. 744. (m) Cap. 109.
(e) Serm. de vit. et obitu beati Pbil., p. 372. (n) Pag. 319.
(/•)Ibid. (o) Tom. IV, col. 524.
(q) Serm. de Ordinat. sui, p. 334. (p) Pag. 519.
(h) Ughell. tom. IV. Vide Tillemont. tom. VII (q) Num. 9, p. 190.
nol. 2 ad Vit. S. Eusebii, p. 772.
PATROL.XII. 34
1067 SANCTUS PHILASTRIUS. 1068
A. 586 (a), eo nempe anno Juslina Arianis favente, A anno couclusam dicit (m):posl Baptismum, quod pto
loi tamreque adversus Catholicos Mediolani eonci- nobts in Jordane susceperal; usijttead Passionh sum
latoe sunt luibse, ut pene Ambrosii constanlia hse- dietn unius anni lempus impletui; bae porro in sen-
reiicorum vi ac faclionibus obruerelur. Benivolus lenlialicei plures luerint ex anliquis Palnbus, utad
porrq Pliilaslrn disciplina inslitutus, Memoiimscii- eum Gaudenlii locum annolavimus, a Philaslrio
niis cum prsesideret, alque eidem imperialia decrela nihilominus hausisse videlur Caudentius, nam PJii-
adver-»us fidem Patrum diclanda maudarentur, pro- laslrius cap. 106 sic habet (n): Domtnus qum ia
posito etiam, si faceret, altiori dignitatis gradu; uno antw gpssit, et docuit, hmcsoja pimcepit consciibi.
sponte se honoribus aulse abdicavii, illud addens(fc): P-rseclarnmquoque esi illud quod tradiL Plulasirtus
Quid mihi pro impielaih mercede altiorem promillilh (o) de iriplici nalurse humanau stalu , Mandali
gradum? Hunc tpswn, quem habeo, tolhle : lanlutn nempe, Legts, et Gratim; Mandatum appell.ms Lem-
mihi conscienlia fidei duret illmsa. Hmc dtcens, anlei pus anle Legem Moysi, quo secundum legem naturse
pedes, impia prmcipientium cbigulumjecit. Egregium non scriptam vixenmt primi parentes, ac paltiar-"
Beiiiyoli facium Gaudenlius Philastrii instiiul,ioni eliap;ithpsum enim eipresse lepeiit non uno in loeo
documenlisque attnbuif, eralenim lunc Benivolusi Gaudentius, ut Tract. 10, Lex tnandali eSl (p) : Ab
adliuc caiecliumeims, ac proinde a Philastrio catho- ]3 j omm ft tictit ligni quod esl in paradiso ad eicam edes:
lmjelidei,.prxceplisinformal,us : quare sic eum poslea ab hto autem non edas ; el qumcumqueante Moysen
Gaudentius cbrisiianiim ac pielale floreutem allo- vetbo tanium Dotninus prmcephse cognoscitut ; praa-
-
quilur (c): Nec mirum s\ hodie ia(itet in timote Do- seriim vero Tracl. 8 (q): Dtes itaque fuil tn.MAMATO
mtni convetseyh,qiu, necdum peicepta bqpthmi,graiia,I pjimub ab Adatn usque ad Moysen : secundus dtes fuit
ita pio fidei cmleslh veitlale pugffasli, ui imbulum le' sub LEGUMoysi : tei lius dies est sub GRATIASatva-
admirabtlibus doclrtnh aposlohci pei omtfiavni puti[ss lojh. Yerba" iteni Philastrio pecnliaiia adhibei fre-
nosjti Phitaslrii, lantm constanlimtcsttmonmm appto- quenlar Gaudeniius, eujusmodi sunl, positio, incor-
barit. Gaudenlius vero ipse paliem ubique Plnla,s- poialio, subailignl<ura>j umbmtitilei ; quemadmodum
trium vocat; ut Serm. de OidiiJ^- sni (rf) : Po%t i ulijpsque syllabum vocum exoiicaium conferenli
illam tienqrandm meniorimpalrts meiPhilasliii etudi- manife-inm 'erii; ut non in senteniiis tantuni, sed
tissiinam vocem-;el Piyf. ad Benivolum (e) : Im- in veibis quoque Pliilasinum Gaudenlif magistruin
bulum le admitabilibus docltims qpostohci per otjtnia * noji. obscuee aguoscas. *
viti patih nosltiPhilasiiii; uti eiiam i>i Serm de vilaa 10. Quo polibsjnium anno P]iilas(rius Mediolani
et obiiu beati Philaslni, ubi seipsum miiitniflmpar- Apgus.li.uoii\noluerit, Incerluni. Scribit Auguslinus
lem ejus curaium iq Ecclesia Btixuma, erudienda ai gj (t) se. eum \idisse Mediolam cuni sanctQsAmbiosio
Philaslrio impensarqm, appellal (f): Ego «utem » versantepi; quamoJjrem iûm Aûguslinusipsp ante
mbrtmci ejus pais. Quin etiam Pliila^sirn dociiinamii BauLoni,sconsulatum, qui incidit lii aniuim 385, Me-
ubique referl Gaudentius; nam quce Serni. 19 dee diola,num niissuptfueril a SyinmacI\o uibis prseleclo
Chrjs,ti divinitfile dislincrius prosequilu,r, apud Phi- (s), non autem eo commigrare potuerit, nibi snno
laslrium liic illip lisdem feimc verbis occurrunf. seiatis suse trigesimo (hpc est 384), pum nnmim
Gaudenliusquippe (g). Duplex estiij. Chusto sfibsian- :- agens yigesimum nonum Fauslum ManieliseumCar-
)- Ihagine audiem (t) : redipns porro,iq. Afqcam per-
tia, una propiiq, aliq nojilra, id est, nnq De\, atia,ho-
minh ; Philastiius, (h) : Quamvis generalio ipsius :s cepto baplismo, Mediola,no abscesseiit aniiOjseiatis
dupleq sil, una divinilalh indefmiâ, alteta incotpora- i- lertio et trigesipio (u), nempe anno 587, con^sequens
iionis pex Vhgineni lemywralis. G.uiclenljus (i) : esl; Eliilas|rium upo vel allero ex amqs Q\\\ab anno
lpsius Passio nonin dtvinitatem qum esl impassibUis, >, 384 a,p!387 inlercedirat, Augusiino notum luisse.
sed in ejus hominem cejebrala, peiqiiitf mundo sub- Cum vero tinter Augustini, Ambrosii et Plulasliii
venit; Plnla.slrius (j): Pqssus itague estcatne passi- i- anqos, convenieiilia, qusedam, el cmisen.sio inler-
biti, non divinilate naliiiahlei mtpassibili. Gaudeniius
is currat, e\ qua lnx aliqua ipsips Philasliii icbus
(k): JEquath Palt i, sjcut sejoiperfuetat, pennaneret,3 D quoijuo moo\o afulgcrp potesi; non eril inoppoi m-
Philasiri,u,s (/):Cum Pahe euyi \n perpetuum n\a,- }- num, ôrumd.em annos aliquOji^qui sibi invicem
sne, alque semper mansisse \wn ignoreinus. Sic Gau- i- resppndenl, segpenti diagramniate ob oculos po-
denlius Tract. 3, Chrisli pr.cdicationeni unico lantumn nere.
(a) Num. 5 etseqq. (m) Pag. 249.

(b) Rufin. lib. xi, c. 16. (n) Pag. 78 (huj. ed. col. 1220).
( c ) Prsef. ad Benholum, p. 218. (o) Cap. 136, 150,153, et alibi. ¥ide ibi annolaU
(d) Pag. 554. a cl. Fabricio.
(e) Pag. 218. (p) Pag. 20J3.
(f) Pag. 573. (q) Pag. 273.
(g) Pag. 357. Ir) Ep. ad Quodvultdeum.
(h) Cap. 127. (s) Eib. jn conlra Lill. Petiliani; c. 25, bb. v
(t) Pag. 360. Conf. c. 13.
(?) Cap. 92. (/) Lib. v, Conf. c. 3.
(fc)Pag. 564. (M) Lib. ix. Conf. c. 11.
(/) Cap. 127.
4069 P. GALEARDI PRJEFATLO. 1070
D. AUGUSTINUS. R. AMBROSIUS. „ D. PHILASTRIUS.
Natus idibus Novenibris atmo An. 581 Aquileiensi concilio An. 381 Aquileiensi concilio
554. Anno 383, setatis suse 29, una cum Philaslrio intervenit *. una cum Ambrosio intervenii *.
Faustum Manichseumaudii Cartha-
gine.
Missus Roma Mediolanum anie
Baulonis consulatum an. 384,
setatis suse 50 , kalendis Januarii
annum aperiente Bautoneconsule,
Mediolani oralionem encomiasii-
cam recital an. 585, selatis 51 *.
Mota in Ambrosium persecti- An. 586 Juslina Augusta, Me- An. 586, aut prsecedenli \cl
lione, Mediolam adest an. 386, diolani in Ambrosium turbas ex- subsequenli, Augustino apud Am-
setaiis 52, quo anno eiiam detec- citat". biosium innotescjl.
tas ibi SS. Mar.iyrum Piotasii el An. 597 Ambrosius diem supre- An. 587, ex communi Scriplo-
Gervasii reliquias \idel". mum agit *". rum placilo, cerle ante Ambrosii
Mediolani111Paschaie baplizalui obiium , Gaudentium habet suc-
an. 587 , sptalis 35; dein Medio- cessorem **.
lano abscedens, ad Ostia Tibcrina
cum pervenisset,maireorbalur***.
* Ltb. iii contraLiLt.PeLill.,c. 2B. * Acta concilii Aquileiensis * Acla concilu
* Lib. iv Coiif, c. 7; serm. 59 de apud Aquileien., tom.II
Labbeuin, t.
'* Bar ann.II, p. 1164, edit. Ven. Labbei, p 1164.
Di\ersis. VidesisPuiicellumdissert. 586;Norisius50, Som- **•
Yide qusesubdimusmfra n. 9.
Ivazananac. 45, Konsium50, Somma nia***
18
18.*** Car. an. 397, n 56, et Not. ad
Lib. ix Conf.c. 11. Vide Noris. Martyrol.4 apnlis. YidesisTillemon-
80,Somma49. lium ad YitamS. Ambrosu, not. 86,
tom. X, p. 761.
Profeclo, si conjeeltir.fi locus esset, baud alienum Aidcirco nullani nobis ab ea lucem peieie possumus.
putarem, Pliilaslrium Mediolani versanlem, Augus- 11. Philasirii obilum anno 5b7 plerique-ex Re-
lino eo anno innotuis.se quo, oborlis in Ambrosium cenlioribus statuunt, ul Labbeus (f), Vossius (g),
turbis, Benivolus integntatem Fidei aulos dignitali- Moreritts, Caveus (h); alii anno 585, Ugbellus
bus prselulit anno 386, ul panlo supra tlhimus (a); nempe (t), ac Papebrocbius (?); Baronius vero (k),
idque potissimum monenle fortasse atque horiante El Basnagius FIolle-Manuillseus (/) anno 586, om-
Philastrio, cui prasclarum Benivoli facinus Gauden- nes porro anliquitalis subsidio destiiuti. Profcclo si
iitis ascribit (b). Sive etiam hoc eodem anno , quo detempore Gaudentian.? m Onentem peregnnano-
Ambrosius SS. Martyrum Gervasii et Protasii reli- nis conslaret (quippe Gaudeniius inde accersilus
quias inaudita convenlus celebiilate (c) transiulil, Pbilastrio in episcopatu successn), facile eiiam de
Philaslrius Ambrosio astiterit : hsecporro cum in- Philasirii morte eerti aliquid affirmari posset; dan-
certa ct ambigua sint>, rem tolam m mcdio relin- dum enim est aliquod intervallum inter Pbilastrhobi-
quimus. Rampertus Brixise episcopus, qui sajeulo tum,elGaudenlii tam longe peregrinaniis reditmn; sed
nono vi\it, Philasliium in ea seditione Arianorum, optare quidem licet, divinare omnino non Iicet. Fay-
Ambrosio comitem adj'ungil (rf) : Quaiem eum in nus ex noslris, mira piorsus fiducia, antiquitatem
Arianorum nefandm procellmlempoiibus, sanctissimmB omnem floeci faciens, auctonlaie propria Philaslrii
memorimAmbrosiusMediolanensh episcopus essein- lempora lam GoeloBrixiano (m), quam suib ad Brixia-
tellexil, qut sibi eumcollegam habebal? Deinde prose- num Maityrologium Notis (n) perspicue consignai
quitur : Quantique meiili viciui ephcopi eumdemesse Ins \erbis : Svccessit in scdeBnxiana Fausiino anno
exhttmabant, si quarlus Tcrgamensh eptscopusin epi- 554, obntque anno 585 ; quo cane calculo triginla et
taphio leitii eptscopi, hoc esl ptmdecessotis sw , ni eo amplius anni episcopatus Philastrio ascribuntur,
fallot, meminhse sluduil, quod Ambiosiusipsum eph- cum inierim non plures quam oclo cidem Lrihuai
copum Philasltius consecravildiaconum? Sane si elo- Ughellus (o), immo el Labbetis de Scriptoribus Ec-
gium isludLerlii Bergomensisepiscopi exîaret, plura clesiaslicis (p) dicens : Obtil xv kalendas Augusti
inde lorsitan erui possent, qnse illuslrandisPhilas- anni 587, cum octo circiter annis pimfuhset. Recle ab
trii lemporibus valde congiuerenl; at cum Inscriplio Ugbello Faynum quam maxime discrepare nola\it
lrac a Ramperto memorala nusciuam appareai (e), eSiam v. cl. Guihelmus Cuperus Commentnrii de
(a) Nunj.9. iC (t) Tom. IV, coh 528, in Gaudentio: cum tamen
(b) Prsef. adBenivolum, p. 218. paulo ante, tnPhilasltio, col. 525, dixisset prsefuissc
(c) Ambros. ep. 85, de iuvent. corporum SS. hunc Brixianse Ecclesise, abanno 501, annos octo.
Gervasii et Proiasii. (,') Tom. II SS. Manii, p. 14.
(d) Serm. de Transl. Philastr. p. 399. (k) A. 586. n. Z
(e) Ughell. lom. IV, col. 412; Cccleslin. 1. xm (l) Tom. IIIAnnal. p. 106, n. 10.
Hisi. Bergom., cap. 4. (m) Cap. 29.
> (f) DeScript. Eccles tom. II; p. 212. (n) 18 Julii, p. 100.
T6m. IV , col. 525.
(V) Lib. mdellisulat. c. 2 ' (o)
(h) Pag. 176. (p) Tom. II, p. 212.
S. Philastrio § 2, n. 14 (a); at cum nos quoque ini- A lale Biixia nalale S. Phtlasttii ephcopi el confessotts
lia Gaudentii in annum 357, una cum Labbeo, ejusdem civilalis, qui quanlm sanctitalh, quantique
Vossio, aliisque contulerimus (b), prolecto expelen- merili fuerit, quibuseliam mhaculh claiuil, Gauden-
dum loret, ul certiori aliquo velustalis lestimonio, tius bealhsimus, ejusdem civilalh eliatn ephcopus,
lum anni quibus sedil Philasirius, lum ejus obitus veraci stylo digessit. Plura de die obitus Philaslrii in
firmari possent; quod cum non suppelat, nihil te- Notis ad Sermonem Gaudenlii de Philastrio, p. 574.
mere affirmandum est aul negandum. Initia episco- Sedit porro Philastrius in sede Brixiana post Faus-
patus Pbilaslrii conlert Labbeus in annum 380 (c), linum, eique successil Gaudentius, ut perhibenl
cjuse Faynus anno 354 assignat; annus vero 354 Catalogi omnes antislilum Brixianorum , vocaturque
apud Joannem Franciscum Florentinium in Indice SEPTJMUS Brixise episcopus a Ramperto (j); ex qua
Chronologico Anlislitum Brixianorum (rf) ascribiiur numeri nolacum lota pendeat ratiorecieconstiluen-
Faustino Philastrii decessori, cui Faynus in Ccelo dorum episcoporum Brixise, tam prsecedenlium Phi-
Brixiano (e) triginta et eo amplius annos sedis attri- lastrio, quam ejus successorum , ideo pro ea cons-
buit. Itaque hoc pacto Philaslrii episcopatus juxla lanler retinenda, quamvis sufficial auctorilas Ram-
Floreiilinium anno 584 incoeptus, qui juxla Faynum perti, alia nihilominus tum autiquiialis sutTragia,
anno 385 finilus, unico tantum anno concluderetur; B j lum eiiam rationum momenla diligenter expendimtis
necPhilastrium episcopum anno 381 in concilio Aqui- in Prsefalione ad Ramperium (k) ,quam adeas velim;
leiensi sedentemadmiLleret.Inversaprorsus, acmale uti et Admonitionem prseviam in anliquum Rhylh-
concreta omnia. Loeus Philaslrii occurrit cap. 106, in mum de Philastrio, p. 375. Num vero Philaslrius
quo cum dicat, quadringenlosjam plus annos iransisse, Martyris noniine censendus sit, ut placel nupero
ex quo venil Dominus, atque complelos, foriasse ali- Gavanli additori (/) , quemadmodum Numidicus,
cui videri possit Philasttii oelalem ultra exilum Euthychius, Sostbenes (m), aliique, quos tormenla
quarli siepuli esse peiducendam. Alcum certum sit olim experlos, conslat nalurali deinceps morte dc-
Philastrium obiisse Ambiosio superstile, qui anno cessisse: cum neuliquam hoc lilulo a Martyrologis
597 vila cessit; quod quidem ex Gaudenlio mani- appelletur, neque sub hoc cullu Brixiana Ecclesia
fesle conslat, bic etenim factus episcopus Serm. de eum honoret, in medio relinquo. Sepultus eslautem
Ordinat. sui Ambrosium prsesentem alloquilur (f) : una cum ejus ligneo lituo, seubaculo pastorali, ,qui
oportelaut locum illum essecorruplum,supplendum- ctiamnum in thesauro Ecelesias Brixianseasservalur,
que ulFabricio placuit (g), quadringentosjam plus tni- uli ex Capreolo lib. ni Hist. Brix. tradit etiam Fer-
nusannos; velPhilaslriuni non admodum exacte, sed rarius in Caialogo SS. Iiahse (»); quse novissime ex
per cu?wtv loculum esse , numerumque completum C ( FlorenlinioinlndiceChronologicoAnlislilumBrixia-
pro incompleto posuisse. Recte igUur ab eodem Joan. norum , v. cl. Guilielmus Cuperus relulil in Com-
Alberlo Fabricio in Testimoniis de Pbilastrio, casti- mentarium de S. Plnlastrio, Brixise episcopo § 2 ,
galur Thomas Malvenda, pcrspicuum sphalma Ba- n. 16 (o), quo In loco Sermo Ramperti de Transla-
ronii vocans, quod ex prsedicto Gaudentii Sermoue, > tione Plnlaslrii, ex Palavina editione anm 1720 di-
Plnlastrium supersiile adhuc Ambrosjo obiisse affir- ligenter emendatus et illuslraius, denuo vulgatus
met; cum aliunde eliam nolaveril idem Fabricius3 est. Locus sepullurse ad Sanclum Andream, memo-
librum dc Hmtesibus a Philasliio conscriptum anle3 ratur in duobus codd. mss. Bnxianse Ecelesise, quo-
Parmeniani morlem, hoc est ante annum 591 (U) : rumexcerplumprolulimusad SermoneinRamperii(p);
ideoque dici non posse a Plnlasirio dum eum con- calhedralem porro S. Andiem ecclesiam memorat
scnberet, quadtingenlos jatn plus annos lianshse, ex£ Malvelius Chron. disl. 3, c. 11, et dist. 4, c. 3,
quo venit Dotninus, alque completos. quo ex loeo sacrum Philastrii corpus tum primum
12. De die obitus Philastni nos dubitarenon sinitt translalum fuisse a Ramperto, Brixiani scriptores
Gaudentius; ait nempe (t): Quintodecimo kalenda- leslanlur. Verba Florenlinii haec sunt (<jf):Ejus cor-
rum Auguslarum exuii hominem, quo plane die Phi- pus anno 838 v idus Aprilis, a S. Andtem anlro abs-
lastrii memoiiam recolunt Marlyrologium Roma-- T>truso, ubi quingenlosferme annos latuerat, una cum
nuni, Maurolycus , Galesinius, aliique receniioresS ejus pedo ligneo, in calhedrale templutnhiemaleillud,
Mauyiologi. Male Nomenclalura Auctorum Cangii ii cui postea supermdificata est ecclesia qum ROTUNDA
Glossario prseposita, Philaslrii obilum primo Augusiili vulgo dicitur, transtalum est. Alias Philasirii Trans-
assignat; cum alioqui annum cmorlualem 387 unaa "laiiones enarral idem Cuperus memorati Commen-
cum cscteris statuat. In Martyrologio Alexandri Pe-i- tariideS. Philastrio § 2, n. 16 (t), quoniam vero
regrini die 18 Julii dePhilaslriohscclegunlur: Civi- i- lignei baculi, seu pedi quod una cum Philastrii cor-
(a) Tom. IV, SS. Julii, p. 386. (j) Serm. de Transl. Philastni, p. 591.
(b) Prjef. ad Gaiideniium, n. 4. (k) Pag. 389.
(c) Tom. U, p. 211. (/) Tom. II, p. 559, edii. Romanse 1758.
frf) Bnxise, apud Barlholomseum Fonlanam, 1614. (in) Martyrol. Rom. 9 , Aug., 24 Aug.,28Nov.
(e) Pag. 20. («) Diel8Julii.
(f) Pag. 354. (o) Tom. IVJuliip.387.
(g) Vid. quarlam ordine notam ad cap. 106.EDIT. (p) Not. ad Ramperlum p. 588.
(h) Nol. ad capp. 83 el 106., (q) Index Chronol. in Philaslrio.
(i) Pag. 374. ()) Tom. IVJuIii, p.387.
'
1073 P. GALEARDIPRJEFATIO. 1074
poreinventum est, menlioincidit, non alienum puto ,A ut eam Interpretaiionem Philastrio tribuerenl; quin
hoc loco annolare baciilum hunc esse ligneum, potius lom. II Bibliothecse PP. pag. 16,ubiLalina
atque in veriice, vel summitate recurvum; ejusque illalnierpretatio iierum edila est, pauca hsec prse-
schema eamdem figuram referre, quam ex Casinensi mittunttir, quaa rem omuem in aperto collocant :
cod. delineavii MonlfauconiusDiarii Ilalici p. 525. Cum in Philasttii ephcopi Btixiensis volumen ms. e
Baculiim pastoralem D. Augustini, una cum ej'us Corbeiensimonasterioincidhset aliquando R. P. Hugo
corpore ex Africa in Sardiniam translalum , memo- Menaidus, ibtdempioxime post Epislolam Tertulliani
ral Baronius an. 504 (a), ex quo apparet hujusniodi de cibisJudaicis, Barnabse nomineinsignilain Episto-
Yotynha una cum episcoporum corporibus lumulari lam, una cum Jaeobi Apostoli Epistola deprehendit.
solua; idemque prodit Ugbellus in Mediolanensibus Itaque in eo cod. plura Opuscula diversorum Aucto-
archiepiscopis (b), ubi ex Puiicelio narral corpus rum simul collecla exstabant; quorum primum,
Ansehni archiepiscopi, qui vixit ad annum 822, una nempe liber de Hmresibus cum Philastrii nomen
cum ejus baculo ligneo, ad latus dextrum, annuloque prseferret, facile eidem Philastrio etiam Lalina illa
ex argento gemmato, el aurato, fuisse invenlum. Interpretatio quse auctoris nomine fortasse carebat,
Diemobilus Plnlastrii solemnem olim Brixianis civi- tnbula est; verum de hoc inlra, cum nobis de Cor-
bus luisse, oslendunt teslimonia Gaudcnlii, ac; B beiensims. exinstituto loquendum erit (g). Menardus
Rampeiti, quorum prior (c) quatuotdecimjam per certe qui Corbeiensemcod. conlrectavit, atque ex eo
annos solemnilath hujus cultum se renovasse dicit; Lalinam illam Interpretationem desumpsit (nam,
alter vero Brixianos episcopos Plulastrii successo- eodem Papebrochio narrante (h), Grsecum exemplar
res (rf), diem transitus ejus venerantes, reverenter liabuit ex schedis Turriani), ubi in Corbeiensi ms.
honorasse, ab omni leireno opere Brixiensem popu- versionem illam Pbilaslrii nomine vidisset prsenota-
lumabslinerejubenles : verum cultus hujusmodij'am- tam, miniroe hoc silere debuisset. Philastrio ilem
pridem obsolevil; imo litulus quoque palroni, qui ascribuntur Acta SS. Faustini, et Jovitm, ex quibus
lum Philastrio , lum Apollonio dudum tribui sole- eorum Vilam edidisse profiletur Jacobus Riccius,
bat (e), iisdem ascribi desi\it: qui eam lypis vulgavit anno 1511, referente Asca-
Tanlumsevilonginquavaletmutarevetustas. nio Mariinengo inProcemioVilseeorumdemSS.a se
Italiceeditse Brhiae anno 1602, verum an hujusmodi
15. Prseter librum de Hmresibusa Philastrio cons- Acta vere Pbilaslrii sint, j'ure dubilal idem Martinen-
criptum, nonnulla alia eidem tnbuuntur, quse Phi- gus; idque innuit etiam Henschenius (i), eo quod a
lastnum auctorem minimeagnoscunl; nempe vetus Jihro de Hmresibusstylo ac modo scribendi prorsus
Lalina Ephtolm S. BainabmInterpretatio, quam Phi- IG differanl. Nos Acta ejusmodi Philaslrio libenler abju-
laslrio ascnbit Papebroclnus in AclisSS. Junii, lom. dicamus; sicuii etiam Aphtm Passionem, quam Phi-
H, p. 457, el Papebrochio vade, Fabricius quoque lasiriotribuilUghellusinProcemio adBrixienses epis-
in Prsefatione ad Philasirium , quse Hamburgensi copos (j); id autem Ughellus acceperat a Galesinio ,
editioni prsefixa est, atque ediiioni buic Brixianse qui Aphrsehistoriam a Faustino et Philasirio episco-
denuo prseponilur. Profitetur aulem Papebrocbius pis Brixiseconscriptam esse prodit Nolat. ad 24 Maii.
Interpretationein illam se hoc prsescrtini nomine Si quis porro Philastrio ascriberet Symbolum quod
magni facere, quod Philastrium auclorem prseferat: vulgo dicitur Athanasti, cujusque Exposttioaliquando
estqueea (verba sunt Papebrochii) lanto mslimanda Gaudentio etiam noslro tribnla fuit,nonille lorsilan
plutis, quodin veterims. Corbeiensetepeiiatui, tam- omnino improbabili ducereiur conjeetura; occur-
quam Latine teddila a S. Phtlostoigio(lege Philaslrto) runt enim ssepius inPbilaslrio illius Symboli senlen-
Brixiensi ephcopo. Hausit boc fortasse Papebroi liius tise non solum, sed eliani verba ipsa; nam ibi: Est
a Puccinello in Vila S. Barnabselib. n, pag. 69, sed ergo Fides recta, ttt ctedamusel confiteamur,quia Do-
inira prorsus in eo fuit summorum virorum, lum minus noster Jesus Chrhtus , J!)ewsesl ex subslantia
Papebrochii ipsius , lum Fabncii etiam hallucina- Patrhante smculagenitus; Philaslriusvero (k); Ergo
lio (f); cum enim in ms. illoCoibeiensi, cuj'us uter- '.D reclum, el Fidei fiimamentumostenditur, ul etgenitum
qtte meminil, prjclerlibrum Philaslrii de Hmrestbus, eum cognoscamusde 1'alt e propiie, non lamen in tem-
conlineretur Lalina Eptstolm S. Butnubm Inlerpie- poie , sed ante omniasmcula. Notaveralhocidem cl.
latio, haberenturqiie alia eliam nonnulla; putavit eiiam Fabricius ad illa Philastrii verba (/): Qualis
uleique, re non satisperspecia, in illo cod. veterem immensus esl Paler, lalh est el Filius, lalis est et
illam Interpretationem sub nomine Philastrii exbi- Sphilussanclus, hscc subdens . Itsdem fere vetbis in
beri. Verum nec Menardo, nec Cotelerio, doctissimis Symbolo quod vocamus Athanasianum: Immensus
illius epistola?editoribus umquam venit in mentem, Paler, immensusFilius , immensusSpiritus sanclus.
(a) Num. 58. (g) Num. 20.

(b) Tom. IV, col. 78. (h) Tom. II SS. Junii, p. 457.
(c) Serm. de Vit. et obilu bealiPhilastrii, p. 574. (i) Tom. IIFebruarii, p. 806.
(rf) Serm. de Transl. Philasir., p. 587. (j) Tom. IV, col. 525.
(e) Nol. ad Gaud. p. 574. (k) Cap. 127.
(f) Eumdem etrorem erravit Illigius Hisl. Eccles., (/) Cnp. 51.
6ee, ij pagi §3,
1075 SANCTUSPEILASTRIUS. 1070
Alibi quoque Piiilasfrius («): Esl veta persona Palris, A aperte loquitur, ut pluia quc in Symbolo, quod vul-
et esllieia persoha Filii, e%cst veta persona Sphilus. go Atlianasio lnbuiiur, occuirunl, videantur e Phi-
Ttium ilaque harum peisonatum una est veritas , ma- lavtrio desumpta, siculi mox observavimus (i); no-
feslus, et substantim mqualitas, eldivinilas; in Sym- tanda auteni puoeCipuequse habet cap. 95, ubi inler
bolo aulem : Aha esl peisona Patns, atta Fihi, aha errores recenset hasresun quamdam triformem Deum
Sphilus sancli; sed Palits, el Fthi, et Spiiilus sancti facienlem; et cap. 109, quo Tnmtaiis scieiiliam,
itltaest divtnilas , mqualh gloiia, coceleinamajeslas: jamprimum db origine mundi homimbus nunlialain
quare non aVienumvideiur, ul aut Plnlastrlus illms fuisse, Scripturarum lestimoniis ostendit. De gralia
Symboli auclor sii, aut Symboli aucLorem, quicum- Dei, cujus doctrina ante Augustinutn non salis ex-
que ftieril, a Philastrio non soium dogimta, sed plicaia luerat, luculenier loquiiumon uno in loco,
verba eliam ipsa aliquando mutua accepisse . neftipe cap. 98 : Insphalio itacfue non est anima, sed
1. Deutililate et usu libii de Hsereslbus a Plulas- gratta dignilath de divino Sptiilu; el paulo supra :
§
trio conscriptt. Insphalio divtni Spirtlus est qumdamgialia et piofec-
ho digntlath; uti el cap. prseccdenli : Non est am-
l'l. Librum deyHmiesibusa Philaslrio eonscriplum biguum quod anima ante facta sit, caw autem postea
anle Parmebiani moriem, hoc est anle annum 391; J3 plasmala; el sic posleainspttatione tnfusa Dei, spiri-
recle obsniva\ii Fabricius, quod nos quoque supra lahs coltata sit gtatia, ut stc jam capax Iwmo legts di-
annotavlmus (b); sed post annum 580 fmsse exa- vtnm nonimpotens a Dotnino monstiat elur.
i aium \ quod Fabricius non monuit) illud indicat, 15. Sed quoniam hoc loco de uiiluaie el usu
nempe a Pbilastros (c), inter haereiicos recenseri Philaslriani Operis disserimus, mmime prsciereunda
Abstinentes, Pilscillianistas scilicet quos boc nomine esllrajus libri censura, ellau^, (JUJIIIBiblioLliecjesuai
a Philaslrio perstiingi perspicuuin est (rf), quorum- Ecclesiaslica? (j) consignavil Lutlovicus Ellies Du-
que Iioeresis circa annum 580 emergere ccepil (e). jiinius. Censura Dupinii piimum versalur In co, de
Hujus Libri utililatem atque usum, quamvis nihil quoPhilasirium noslrum leieomnesaccusanl,nempe
omhino aliud commendarel, hoc certe oslendcret, quod plures sibi confinxerit lisereses quse nuspiam
quod Augustinus ipê in suo rfe llmresibus libello, fuerunt (k), prout Nazarscos,IleHognostos. Musori-
jilura a Philastrio decerpserit, ejus nomine miniiiie las, -Muscaccaronilas, TioglodyLas, Foilunaliinos,
disslmulato, ulcuilibet coiiipertuin esset, per quem alque, ul alios piscteream, etiam Cybeliias, Cybebs
profecent; ea auiem re non saiis ab aliqmbus, ut scilicet cultorum imitaiorcs. De Cybtlitis qm ei Va-
debuil, perpensa, vistis esl iromerito Atigtistinus lesii Epiphanfo, el Auguslino (/), Philasirius ne
Philastiio noslro pariim tnWere. Porro quse ab C verbum quidem faciL ulhim ; csetcros vero, quorum
ipso AugUstinus desttmpsil, ea prostant In hujtis piuies non hsereiici, sed idololalise polius vocandi
opusculo rfe llmiesibus a cap. 58 : illic enini post- eranl, Scriptuise commemorant, quaruin \estigiis
qnam h.crese^ al) Epiplianio commenioialas rccen- liihserei Philasirius. Nizaraeos agnoscit etiam Epi-
suil, MCail . Nunc addo quas Philaster posutt, nec phanius et Augiiitinus (tn), Troglodj las autein Theo-
posutt Epipliantus. ilaquc nni Plnlastrii hbei de Hm- dorilus, qui eadem appellatione Eunomianos et
resibus exslarct, plane Seleuci et Hermisebsereses Aetianos nuncupalos seribit, eo quod iv ot-/etîj)«v-
de Dco coiporeo, dc Mundi matena, de creatione 6Kvouo-ctf convenirent, quod pridem annotaviiFabri-
aniniaiiim, aliasque similes ignoraremus, quas toti- cius (n) Quam inale porro Dujiinius affirmet nemi-
dem ferme verbis a Pliilastrio Augustinus e\scripsii; nem prseter Philastnum locutum esse de Judains, de
prout Ignoraremus Proclianilas, Paliicianos, Asci- Passalorinclntis, de Rtieloriis, de Excalceatis, ad-
tas, Aquarios, allosque complures, quos a Philastrio monuinius in Spicilegio (o); idemque plane constat
acceptos in numerum redegit Augustinus. AninJoe ex Fabricio in Nolisad has ha;reses (p). Prosequilur
immoiialitalem pluribus in locls confirmat Philas- dein Dupinius Pinlasliiiim culpans, quod aliquando
trius, eamque a Carpocrate quoque (f) et Valen- inler hsereses ponal sentcnuas aut veras, ant quas
lino (g) agnitam ei assertam prodit; quin etiam Sa- B saltem in uiramque partem disputari posse.cerium
maritanos, animamimmoitalem habere hominemnon est(t/), ul pula Millenanos (i), fuiuram elenientoruin
sentienies(h), icdarguit, atque inter hserelicos con- pei ignem consummationemnegantes (s), Pauh Epis-
numerat. De trinilalis mysierio perspicue adeo el tolam ad Hebrseos Lucseaut Barnabse iribuenies (t),
(a) Cap. «3- (I) Epiphan. hser. 58, Aug. de Hser. c. 57.
{•b)Num. 11, in fin. (m) Epiphan. bscr. 29, Aug. c. 9.
(c) Cap. 84. (n) Nol.ad Philaslr. p. 11
'(d) Fabric. aucap. 84 not. 'SunltnGalhis. EDIT. (o) Vid. inler nolas ad cap. 76 nolam Alii mnt
(e) Fabric. eodem loc. Tillemont. lom. VIII, p. passalorinchitm. EDIT.
798. (p) Capp. 54, 76, 81, 91.
(f) Cap. 55. (q) Quelquefoh il met au nombre deS 'heiesia des
(g) Cap. 38. sentimentsqui sont veriiables, ou du moins pi oblima-
(h) Cap. 7. tiques.
(t) Num. 13, adfin. (r) Cap.59.
(j) Tom. II, sec. 4. (s) 'Cap. 80.
\k) II feint quanliti d'h6resiesqui n'ont jamais iti. (() Cap. 89.
1077 P.1GALEA11DIPRyEFATIO. 40?8
atque ftlia hujusmodi; veium dandum *esrialiquifi. i A iufeios, quoinouo impiis Du litfsiibus nihil profuc-
Pbilastni ingenio, qui peculiari quodam studio ergai lit (;'); aliaquenon paifca, qiioa Pnilastihni 'Op*eris
Calholicseveriialis amorem ierebatur, atque ublcum-: niomeiitum, tisumque sa'is abunde osielidtiiil. Py-
que aliquod erroiis^vesiigium sibi videbatur depre- thagoreoium et P)aftoiiicCium dogitiata, haereticis
bendeic, in illud vehemenlius siylum convertebal;; compluribus erroi um fonies apci Uisse, nemo melius
ul laceam Millenanos, seu Clnliastas, a Patnbusnon i Philastrio indicavii; apud quem Valenunus audil
semel inler hseielicos connumerari; Mundum in- Pythagotieus magis quam Chihiianus (k) , Passalo-
corruptibilem credere, omnino errorem êsse, utt rinchitse vero, Pythagoticam vanitalem polius quam
Scriplm artini teslimoiiia a Philasliio prolala evin- Prophetatum cmleslem vilam, el saptenliam sequi di-
cunt; Epistolam auiem ad Hebroeos verum esse, aci cuntur(/). Seleuci,'et;Hermi.e,ubidehorunierionbus
genuinum P.mli fetum, a recenlionbus Criticis ma- loquiiur, Pat aUtsum vhtbilem ex Platone haustuVu
gnoconalu asliui (a). Quod subdil Dupinius, plurai ex)jresse notat Philasinus (m); ac pluradeinum "apud
et gravia a Pliihstrio in boc libro errata commissai ipsum hic ilhc occuirunt, quibus secretiores Eccle-
ess>e(b), quam\is probe norim, parcius hsec virlsi siasiicse aiitiquita'lis recessus SludiosiS pateflunl;
tahbus objicieuda , uli parcius profecto ac modes- ut promde non immento cl. Fabricius, minime
tius idipsum Plnlastrio objecit Fabricius, ubicfim-: B ] se pcenilere , hoias quasdam tecensendo , atque
que eum eriare deprehendil; ego lamen non prae- tllustiando Philasttti hbello tmpendlsse, vatiaque
fraete negaverim, non pauca Philasirio excidisse, ini exiilo dtdicisse, ingenue profiteaiur (n~). Vanita-
quibus maj'or dihgenlia ac sednlitas ab eo deside- tem et inanem Plnlolsopholum sententiam de
rau possit, nisi leligionU, ac piclatis "studium, so- Pjihagoriea, seli Platonica meteftipsychosi, probe
leriiEe, curseque defectuih aliqualenus excusaret. iiridet Philasiiius (o); prout etiarn eorum SfiSayy.e.
Dupinius inlerea rhilastrn censor, duni eiini acrioii i de Mundis infhiilis (p); qubd postreinum nolatum
siylo sugillat, turpiicr ipse labilur Plnlastrium re- est etiam Dupinio ; cx qtiibus PlnlaStrii locls; hujus-
prehendens, quod SamaHlaiiris deduxerit a Samaiioi modi eriDres eliamnum quorumdam mentibus insi-
rege filio Chanaan (c), cum Plnlaslrius non Sama- denles, Pbilastrianis lelis facile conficias. Scripiu-
nuni regeni dherit Iilium Chanaan, sed, Samaitianii rarum Canohis «uTevSt«vdiserie expriinit cap. 88,
aSamatto rege nuncupaii sunl; deinde : Aht aulem quo in loco apposue obser\avi'i Fabncius (q), in
aiunl a filio Lhanaan, qut Samaiius vocabalui (d), Sa- eaium receusione ohuili a Plnlasirio Apocalypsih,
maiiianos esse appellalos, uti nolavimus etiam in el Epistolam ad Ilebrscos, quaelanien ulraque Scripia
Spicilegio. 'Fallitur quoque DupimusPliilaslrio suc- amplecii Se idem PhilasbiuS alibl tesiatiir. Eodem
censens, quod eos damnei, qui~Ecclesiaslici libro Q f_ cap. 88 recle ait, Valenlinianos Apoctypha Ptophe-
tamquam canomco iilebanlur (e), non eninl damnal larum, el Aposloloium, itl est Actus , separhtos 'liabefi
Philastiius eos qui hoc hbro ul canonico utebanlur, les, Canonicas Sci iptui as contemnere; quod cerle 'de
sed qui ulebanlur tamquam libro SalomoniS, ut -ex- Valeniim discijjulis intelligendum, lion de ipso Va-
plicai recte Fjbncius in suis ad Plnlasiiium No- lentmo, quem nihil Caiioni addidisse, vel deiraxis*se,
lis ({). sed lanlum pravis expositiohibus Scripluras ad sen-
16. Porro quamvis non admodum benigne de Phi- sum suum accommodasse, ex Terlulhano probavit
laslrio sensisse videatur Dupinius, nonnulla nilnlo- Massuetus (t). Laudat prselerea Dupinius pioecla-
minus peculiari obsenatione digua apud eum inve- rum Pbilastni cffaLum(s), quo docet, 3ebe're nos
niri animadveilil (g), quoruni nos quoque pauea pnmum noslta cuiieie voluntaie , deinde nbn ciah
quscsdampaulo supra, ad ulilitatem Libri indicandam, pi msumptione et jacianlta, quasi ndstra vitlule %l
pjo specimine dolibavimus (It). Hujusmodi sunt ani- justiiia condigna, non Chihti meteamur salvaii cle-
mse lmmorlaliias a Pliilasliio, utdiximus, pluribus metitta ; piout etiam illud quod snbjicil, reprehen-
in locis asserta; Triniiatis mysiciium dilucide ac dens st quts dtxeril: Possttm esse maiiyr, possum esse
pcrspTcue evplicalum; genei'atio Verbi sempiterna aposiolus, et non dicit: Si Chthlus volueiit^ quod ab "
claie et enucleaie Lradila (t); Clinsii descensus ad D JDeo inciemenluni trf twttiieiiset gralim confertur. fcohl-
(u) Videsis Nolas Fabricn ad cap. 89. (t) Cap. 125. VidenSuslLehiFabriciuscod. Ap6*cr.
(b) II fait ptiisteuts 'fautes grbssieres dans ce pettt N. T. p. 1005.
tiatte, (k) Cap. 58.
(c) II dit que les Samai itains viennent d'itn roi ap~- (/) Cap. 76.
peli Samatius, fils rfe Chanan; quelle bevue! (IK) Cap. 55. Auguslinus porro de hser. cap. §9,
\d) Phiiastr. cap. 7 : Samatilahi a Samauotege ita conlra id quod au Plnlastiius, der Seleucianislo-
iiuncupati sutit. Ahi avlent aiunt a fiho Chanaan qhi ijuens : Negant eliam vhtbilemparadisuhi; Plnlasimfs
hbc nomine Samanusvocabatut, a quo Samaiiiam sunl vero : Pat adtsum vtsibtiem a]fii manl.
appkllali; quare Dopinio reponl potesl: quelle bivue! (n) Praai. ad Plnlaslr.
ie) llcondamhe ceux qut admelteid CEcclesiattque (o) Cap. 124.
ctiirimeun hire canoinque. (p) Cap. 113.
\() Yid. ad cap. 56 nol. Ltbrum unutn Sapientim. (q) Vid. ad cap. 38 nol Siatutum est ab apktohs.
EDIT. EDIT.
(q) Ily anianinoinsquetqnesendioils remarquables. (r) Dissert. 1, in Iren., h. 9.
(//) Niim. 14. (s) Cap. 128.
(t) Cap. 127.
mendatitem Philastrii librum abrevitaleprsesertim, \, piodoti ab Aselepiodolo, qui diseipulus erat Theodoli
cuni ex adverso prolixhsimum vocet Auguslinus (a): coriani (/), isque docebat hominem tanlurnmodo
Philaster Brixianns ephcopus in prolixissimo libro, Cliristum esse (m). Saccophori species qusedamMa-
quem de Hmrestbus condidit: hoc autem Augustini nichseorum, sic dicli quas>isaccum ferentes; de his
accipiendum esse Fabricius annolat (b) non ob ma- mentio esl in Codice Theodosiano (n); TillemonUus
gnitudinem voluminis, sed ob prolixum hseresium vero (o)Raronium notal, qtiodeos ad an. 583 (p)
quas commemorat numerum Epiphanio longe ma- perperam pulaveiil eosdem esse cum Messahanis ,
jorem. quos Augustinus c. 57 non Messalianos dicit, sed
17. Lieelaulem in haeresibus enumer.mdis ferese Psallianos. Helvidianiah Helvidio Auxenlii discipulo,
diligemiorem pracsliierii Philaslrius, ila ul nonnum- conlra quem Hieronymus librum scripsil, omiltuntur
quam eamdem hneiesim pluries commemoraverit, ut ab Epiphanio, Philastrio, et Augustino; quamquam,
ail Dupinms (c); quasdam lamen eliam prsoteimisit fortasse iidem sint, quos Aniidicomaritas Epipha-
recensilas ab Epiphanio, quas proplerea in caialogo niusvocat,(<7)Anlidicomarianiias\eroAuguslinus(i).
suoponit Augustinus; ui Arehoniicos, Severianos, Macrianum memorat Eusebius (s), qui ex callio-
Elcesscilas, et Samsseos, Bardesanitas, Valesios, An- lico, hoc est rationali, archisynagogus magorum
gelicos, Aposlobcos, Oiigenianos, Hierachiias, An- B jEgypti factus, acValeriani imperatoris ad impieta-
Ihropomorphitas, Appollinaristas, Aniidicomariani- lem omnem ductor, el magister, neque providenliam
tas, Psallianos, Martyrianos, et Satanianos , quos universa moderamem intellexit, nec animo reputa-
postremo loco ex desumptis ab Epiphanio collocat vil judicimii illius qui ante omnia, et in omnibus ,
Augustinus (rf). Atque hse quidem sunt hsereses ab el super omniaesl, Dei. Exocionitas Arianos nomi-
Epiphanio recensitse, et a Philastrio omissse, quas natnon semel Cbronicum Alexandrinum (() qui Atha-
in calalogum suum Augusiinus redegit. Conlra vero nasio, aliisquescriploribusetiam Exuconlti appellali,
idem Augtistinus inter hsereses quas a Philastrio quod Filiuni Dei, quem Patri consubstantialem, et
accepil, Prhciltianhias memoral (e), cum lamen coselernum negabant, e%OVY SVTMV, seu ex uilulo crea-
Ptiscillianoi um nomen in Philastrii libro non legatur, tum affirinareni, de quibus prseclara nonniillanotavil
ut notavit Fabricius in Teslimoniis de Pbilastrio, Ittigius (u). Bonosihseresis a Bonosoquodam episeopo
ubi Augtislini de eodem Plnlaslrio teslimoniumreci- (ulrum Sardicensi, ul eum facit Marius Mercator, an
tat; sed eos Philastrius eap. 84, sub nomine Absti- vero Naissi, ut judicat Holstenius (i>),non saiis com-
nentium, perstringat, ut lbidem Fabricius ammadver- perlum) in eo versabatur, quod Bonosiani non solum
tit (f). Passalorinchitas item recensel Auguslinus Christi Deitatem negabant, sed plures etiam liberos
c. 63 inter hsereses quas Philaslet posuit, nec posuit C e Maria geniios fuisse credebanl; ut exBonosi cauâ
Epiphanius; vertim Passalotinchitas Epiphanius po- acla in synodo Capuana A. C. 589 satis liquel (a;).
nil, utnotalum Fabricio ad Philastrium cap. 76 (g), Alque hrec de hseiesibus ab Epiphanio, Philastrio ,
uti el Colluthianos, quos Augustinus habet c. 65iam- el Augustino omissis; quouiam vero longiorem de
quam aPhilastrio, non ab Epiphanio memoratos (h). his sermonem facere non est hujus loci, hsee modo
Plures etiam hsereses Augusiinus omisit, quasnec dicta suflicianl (y) : scilicet nos alio avocat insliln-
Epiphanius, nee Philaslrius recensuerunl; inler tum nostrum, ut nempe varia de Philastno acatholi-
eas Masbolhmia Masbolhseo sic appellati, qui fuit corum judicia in medium proferamus, et expenda-
unus de septem primis hserelicis quos numerat Euse- mus.
bius (»'),prout etiam Gortftccta Gorlhseo quodam (j), § II. Judicia irepoSbôivde Phitastrio enarranlur,
quamquam Gorthenos ponat etiam Epiphanius (fe), et expenduntur.
qui tamen prsetermitluntur ab Auguslino. Ascle- 18. Prodeunt primum Centuriatores Magdebur-
(a) De Hser. c. de
41. (q) Hser. 78.
(/>) Testimon. Philastrio. B (r) Cap. 56.
(c) II fait un Catalogue si nombreux d'Hirisies, (s) Lib. vn, cap. 10. Consule Valesii notas ad
qtfil aencoremultipheesenfaisantmenlion d'unememe hunc Eusebii locum.
hiiisie plusieursfots. (t) Pag. 704, cdit. Raderi, et ahbi.
(d) Aug.de Hier., cap. 20-57. (u) Observ. Miscell. vm, pag. 259, Lipsiae 1700.
(e) Ibid.,adcap. 70.
84
,
Sunl in Gallih. EDIT.
(D) lltig. Observ. Miscell.ix, pag. 244.
(f) Vid. cap. not. (.IJ)Ibid., pag. 246 Videsis Tillemont., tom. x.
(g) Vid. ad cap. 76 not. Alii sunt passalotincliitm. p. 256, 754.
EMT. (y) Plura dabunt cupieniibus Euihymius in Pano-
(h) VidesisFabricium, ad cap. 79, nol. Malorum plia lom. XIX Bibl. PP., p. 6, ex versione Pelri
non esse factorem. EDIT. Francisci Zim Lunaiensis archipresbyien; et Ntce-
(i) Lib. iv Hist. Eccl., cap.22. tse ChonialsB Acominati Panoplia dogmaiica, cujus
(f) Euseb. ibid. inlegram o-uvo^tvexms. cod. bombycino bibliolhecse
Ha3r.l2.
(k) De cl. viri Slephani Baluzii proiulu erudilissimus Mont-
(/) Theodolo Pliilastritiscap. 50, Aug. cap.33, faucomus Palseographiai Grsecae 1. iv, c. 9, p. 527.
cm non Theodolus, sed Theodolio. Vide eliam, si Itibet, fhomse Itligii Dishertationem
(m) Euseb. lib. v, cap. 28. de ILeresiarcliis sevi Aposlolici; Lipsise 1690, uii et
(n) Lib. xvi, lil. 5, leg. 9. HaiimannumTract. de rebus gestis sub Apostolis,
(o) Tom. VIII, pag. 798. et ArnoldUm Histoiia hseresium, quos laudat iScm
(p) Num. 35, 56. luigius Observ. Miscell. i\f pag. %li:
10S1 P. GALEARDIPRJEFATIO. 1082
genses, qui, licel novitaiis studio, Calholicis par- A HmreseonCatalogo, magno studio ceriat contra omnh
tibus plurimum infensi, Philastrium lamen Caiholicse generh vanilales, superstitiones, et errores Genlilium,
veritalis zelo quam maxime flagranlem , non uno in Judmorum, el Chnstianorum. Nam cenlum quinqua-
Ioco eximiis laudibus efferunt. Igitur hi Cent. 4 , ginta sex hmresesenumerans, iam eas qumante Chrhli
cap. 5 («), ubi de hseresi Arianorum agilur, bsec adventum, quam qum posl, el in populo Dei, el inter
babent : Conlradixetunt huic hmtesi clahi hujus Genlesexstttere, pleiasque eatumdem refutal: pim-
atath prmslanles viii, ut Ambrosius , Epiphanius , serltmeas qum post Chiislum glotificatum in populo
PniLASTtn, Jl/flitas Victorinus, et shniles. Integrum Chihitanoexortmsunt; bieviierquidem, sed lamen di-
deinde Philastrii Iocum contra Arium proferunt (/>): lucide el peispicue satis.
Homo el angelus facli sunt ex nihilo : Filius aulem 19. Hoec Magdeburgensium elogia salis diluunt
cum sil veius, oportel de divina illa substantia Palrh prseposterum de Pbilaslrio judicium, quod profert
geniluscogtwscalur; cum reliquis quse apud Philas- Joannes Dallseuslib. n de Usu Patrum cap. 1 (k) his
Iriuin habenlur cap. 66, poslea de Semiarianis lo- verbis : Pliilasltius Btixiensis episcopus, qumipse non
quenles (c), unius tantum Phtlaslrii veiba, conlra probabal, ea in hmreseon censum, veluli a pubtica
ipsorum bypothesim deSpirilu sancto adjiciunl (rf), Chrislianorumomniumfide aliena, telulil adeo fallaci
Chthtus Dominus Spiritum Palti, el sibi, in Ftde R el futili inleidum judicio, ut qum ille jugulat, Eccle-
Bapttsmisalulis mlernm conjunxil; quod quidem per siam quoquedamnasse, ab omni veii specie abhorreat.
sesatisest, ut manifeste pateat, quanli ftpud ipsos Seiv.ebat causre Dall.eus; acproinde non poterat
fuerit Pbilaslrius, ejusque auctoritas. Alibi quoque magnopere Pliilaslrium laudare qui Justinum , Ire-
Philastrium laudanl, ac peeuliaria ejus loca obser- nseum, ChrybOSlomum,cseterosque Patres fere om-
vant, ubicumque res ferat Philastiii dicto et aucto- nesinstitueratvituperare.Aliundeetiamlibroillo suo
rilale usi; ul Cenl. i, cap. 5 (e), quo in loco ex Dallseus videlur profecto struere ad Sceplicismum
Philasli io aiuntJSimonem coram Nerone a Petro doc- lalam acbenemuniiamviam, cum Patrumauctorilale
liina, ei mitaculis superatum (Philastrius porro (f) sublata, ferme nihil cerli nobis relinquat. Porro si-
neque doctiinam, neque miracula, sed tantum me- cubi Pbilastiiusimpegil, non propterea conlinuo ab-
morat Simonem oiatione beati Apostoti devictum), jiciendus estpenitus, ac repudiandus; multa enim,
Cent. 2, cap. 5 (g), Marci et Valeulini hseresibus ex ac prseclara habet, quibus tum doclrina Caiholica,
Philaslrio lucem affundunl; Cenl. 5, cap. 5 (h) ex tum Ecclesiaslica disciplina, piopugnatur et illus-
eodem, Manichseorum hscresim in Hispania, el quin- Iralur. Verum alibi acnoii censura Philastrium cas-
que provinciisviguisse plurimum notant ac demum ligat Dallseus, nempe ej"usdemlib. u, cap. 3 (/), ubi
undequaque ostendunl, se in Philastni lcciione om- C ail : Philaslrius velut tetn ceilam nanat, et quidem
nino udigenler esse\ersalos. Ubi de doclriua Eccle- (ne eum sine aucloie loqui pules) Hesiodi Gtmci poetm
sije agunl Cenl. 5, cap. 4 (i) inler omniumclarhst- teslimonio firmat, Paganos ila dtctos esse a Pagano
mos qui eo sceculo fuerunl, Philastrtum reponunt, t ege Deucalionis et Pyrrhm filio : qum lolidem sunl
eumque simul cum Joanne Chrysosiomo, Augus- somniael Hesiodo, el omnibuserudilis inaudita(m).
tino, Cyrillo, aliisque summis viris annumerant; Locum Hesiodi, qui a Philasirio laudalur, hodie
deindecap. 10, ubi de epjscopis et docloribus dis- non exslare, notiverat eti.un Fabricius («), licpt
serunt, hanc de Pliilastno senlenliam promunt (j) : somitiailla Hestodo, omnibusqueeiudtlh inaudita, mi-
Tamelsi Auguslinus hunc auclorem poslpontl Epipha- nime ipse pervideril. Quid si Philastrius paulo post,
nio, allamen hominemfuisse dociutn, el qui judicium quisnam fueiit rex ille Paganus, clarius enuntiet,
de rebus htibuenl. ilem anliquilatis el velerum hislo- neinpe Deucalionis et Pyrrhae filius, llelles nomine,
tiainmeliain Genltlium, omnium vero maxune sacra- a quo Grseci 'EX)nvegfueiint postmodum appellati'
tum Scriptui arum ^mngnam cognitionem; manifestum Habet in hoc Philastrius eruditorum consensum,
est ex illo ipso sciiplo , in quo omnis generh hmreses, recte ab eodem Fabricio annoiatum (o); immo ex-
mira brevilate el dexlerilale dum reftttat, muha obt- presse idipsum Philaslrius dicit (p), scilicet a Grmco
ter cognilionedtgna admhcet. Sic patilo post : Grmcm.Qrege, hoc est Hellene, fithse Grmcos appellatos;
hngum fuil peritus, nam Gtmcosauctoies cilat; Solo- quem supra Paganum tegem \ocavii, aqiiOjPaaflttt(q).
nem, Platonem in Timmo,Hesiodum, Hermen Tiis- Modestius quidem, ac verecundius de Philastiio
meghtum, Democtiium; denique addunt: In illo stto sensit Guillelnius Caveus, cujus hsec sunt veiba(t):
(a) Pag. 182. (m) Eodem fere loquendi modo Pl.ilasiiium cas-
(b) Pag. 192. ligat Seldenus de Diis Syris Synlagm. i, p. 95,
(c) Cap. 5, p. 202. cujus locum proiulit Fabncius in Tesiimoniis de
(rf) Philastr. cap. 67. Plnlaslrio.
(e) Pag. 370. (n) Not. ad Philastr. cap. 111not. Ul ait Hesiodus.
(() Plnlasir. cap. 29. not. Ex rege pagano. EDIT.
(o) Vid. ad cap. 111 111.
(g) Pag- 65, (p\ Supradicio cap.
(h) Pag. 82. (q) Paganos pro Grmcismtelligi aPhilasirio obscr-
(t) Pag. 48. vaviiidem Fabiiciusad cap. 115, noi. Ad grmcos,
(f) Pag. 744. ubidocel, sicibiPhilasiriumsumcreGitecosprojPflja-
nis,quomodosupra cap.11 l,Paqanosdixilpro Giffifcte.
{/) Pag. fl&> (r) Hist. Eeoh ScripL 0. If6*
10s3 S VNCTUSPRTLASTRIUS. 1084
St.ip-it libium de Hcetes,bus, 'ht quo 'Catholicm ve- A ddicis, RARNAB/E nomine insigiiitain EPISTOLAH,una
rtlatis amoiem ubiqiie spiiat; judicium vero minus cum JACOBI APOSTOLIEPISTOLA deprehendit. Sane cuni
accuialum scvpiuspiotlit, dum hceiesibus acccnsel ea IIJCClegissem, eonfestim ms. Pliilastrium Coibe.aa
doqmaia, qum eo nomme nolai t minime meiebaniur. deprelienstim in pio cerio habui ;cum enim in eo vo-
Ha'C cadein est accusaiio, ctrjus Philastrium insi- ltimine prasler Lalinam Batnabm Ephlolm Inteipie-
mulai Dupiuitis, (it supra vidimus (a); propleiea lcilionem,qm\t\ex Corbeiensi cod. Parisns anno 1645
non o,ms esl, quse ibi diximus, 'lioc loco lierum le- vulgaviiMenardus, nonnulla aha diversi generis Opus-
ponere. Consiai auLemaperie cx hucusque diclis, cula habercntur, facile intellexi inter ea etiaiii Phi-
qnani innneiito, ne dicam prolerve, Josephus Sca- Iasirii libium de Hmtesibus deliteseere. Videbam
ligei inlereadicLa, q\\&Scaligetana vocanlur (b), ila prseleiea tum a Papebrocbio in Actis SS. Junii
de Plulasirio pionunliet : Philasliius nihil valel; lom. II, p. 457, tum eiiam a Fabricio in Pisefaiione
cum liit doctis \iiis, immoipsi AuguslinoPhilasirii ad Philasirium, Corbeiensem codicem laudari, ut
liber tauto usui fuerit. Cjetwum Scaliger jaindudum supra diximus (It), lamquam in eo laiina illa Barnabm
Plulasiiio sponte sua, aul poiius quodam animi \iiio Ephlolm Inleiptettttio, aucloris Jionune desiilula,
ciai lnfensus, ul cuique Elenchum Tiihmicsii illius Pbilasliio iribuereiur; In quo hcei uieiquea veio
aucioiia adeunti inaniieste patebit, in quo plura jj i abenaret quamplurimuni, alque aliud pro alio nobis
Plnlastiio objicil qua j"ure, qua injuria ; atque inler oblruderet, cum nec Menardus qui codicem in ma-
alia, quod iralla apud eum meniio sil niv vrcipveYpSiv nibus babuii, nec Vossius, aut Colelenus Barnabse
fjoTcrtôyivoiv, moiluos bapltzantium (c); cuill tamen Ejislolsc editores, Interpielationem illam Philastiio
diseitePhilasiriiis, ubi agit dehseiesi Cataplirygum, tnbueie unquani cogiiavermt; tamen eiiam lisecqua-
h.i'Chabeal (d): Ht morluos bapltzanl; quod quidem liscumque denium Papebroclui ei Fabncii assei tio,
annotavit Fabricius (e), ei anlcFabnciuni obseiva- aliquid in eo codice cxstare indicabal, quod Plnlas-
runl Magdeburgenses (f). Sed Doslquam de Pliilas- trium auctoiem aguosceret. Iiaque vola mea, peii-
trio salis, jam de Corbeiensi Plulastni ms. nobis laone^quecontiiiuo Coibeiam direxi, ul ms. lllius no-
agendttm est, cujus van.e lectiones , tamquam liiia niilu cei lior, ac copia fierel, verum Piiilastnus
pretiosa manlissa, huic noslrse edinoni accesse- fiuslra Coibeisc quaerebaiur, jamdudum enun in Mo-
runt. n.isieiium Pansiense S. Germani a Praliscommigia-
\crai, cujus coenobiiMonachi libium a Corbeiensi-
§ III. De ms. Cotbeiensi,et emendalionibusex eo bus mulio aniea commodalo acceperant. Monuit
desutnptis. quidem cl. vir Scipio Maffeius,Epislola ad me Pa-
20.Ms.Philaslrii codicem jamdiu erudilorum vota C ( risis dala an. 1755 nonis Februaiii (t), haberi in
expetebanl, eumque se rogante, in ltalia Irustra con- bibhoibeca S. Germani a Pratiis ms. Plnlasirii codi-
quisitiim ab illusiii viro GisberloCuperoFabncius ipse cem n. 625, qua re spem nobis quasi ceilam fecerat,
lestalur,ciiniPliilastriiediiIonein moliieiur,quselIam- allerius ms. Plnlaslriani Operis 111Biblioiheca San-
buigi protliiianiiol72i; quarespeomni frusiratus, so- germanensi inveniendi. At hic idem ille eiat Cor-
lis edilionibussibisianduni fui-.se,inonuit Pisefatione beiensis codex (ut mox videbimus) quem adeo
eidem editioni H nnburgensi prsemissa. Ego vero expeiebam ;neque iiitermisciscitanii milii aliud prac-
qui vix dum edilo Gaiidentio, novam Philastrii edi- lerea responsi dabalur, quo certius aliquid de hoc
lionem jam lum animo conceperam; quamquam a Pansiensi codice scire possem. Igitur cum nihil pro-
cl. Fabricio jirseventus, propositum muiare, atque ficerem, nec quidquam mihi subolereldeCurbeiensis
nlio cuias iransferre meas cogilabam, non tamen ld- cod. in Monasterium Pansiense iTansmiSsioiie; sup-
circo de Philastrii ms. inveniendo prorsus despeiare, , plices libellos detuh ad Eminentiss. Cardinalem
aut ab eo ullenus adhuc conquirendo oninino ces- Quirinum, Brixia?episcopum, ab eo jjelens, ut pro
<-aiepoleram. Yeiumms. Philastrii codex lum apudI "summa sua in omnes, pnesertim vero erga lilleras,
ltalicas, lum apud Transalpinas Biblioibecasincassuin litleralosque viios benigintale, litlcras Paiisios nnt-
quaasilus, nusquam apparebal : cum inlcr legendumi D leredign ireiur, atque mdecod. huj'usCorbeieiisiscei-
aliud agenlimiln, oceuri hAdmonittoLATIN/E Batnabmi liorem nobis cognitmnem notitiamque expeieiet.
Ephlolmlnierpieiaiioni prsefivalomo II Biblioihecses Prsestilil cumulate vir sununus, alque immorlablate
PP. edil. Lugdun. pag. 16, ubi ex quadam Dacheriii dignus, quod pelebatur; ac bnJis subinde epistolis
episiola (n)excerpt.ihaachabenlui :Cumtn rniLASTRii i ad eum miSbis, Corbciensem cod. in Bibliotheca
EPISCOPI BRIMCNSIS volumen ms. e Coibeiensimonas- Sangermancnsi habcri, atquc in eo Pbilasiru libruni
leiio incidisset ahquando R. P. Hugo Menardus, ibi- rfeHmtesibusexslaie, magiia animi \oluptaie peice-
dem pi oximepost EPISTOLAM TERTOLLIANI rfectbts Ju- pimus. Prior ex his episiolis ad Einineiilissiniiim
(a) Num. 15. (gi Habeltir lisecDacbetii epistola eliam Tom. XYl
Pag. 310, edit. Colon.
(6) Elench. Biblioibece Maxime Joan. de la Ilaye ante Bainabas
(c) Trihser. cap. 1. Lpistolam, pag. feOl.
(d) Cap. 49. (h) Num. 13.
(e) Teslimon. de Philaslr. (i) Exstai inler Antiquiiales Gallicas, p. 76, ubi
(f) Cent. 2, cap. 5, p. 78. per errorem, pro 1753, legilur 1730.
»S5 P. €ALEARD1 PTiilFAtio. 1086
Cafdinalem uata lvKal. Septembris anno 1756,'hsec .A cum iis qusesequunlur meiiorcm in modum restituia
habet: J'ay Ueja eu Vlwnneutde mander a V. E. que e't dislincta; nt eliam cap. 110 (f), ubi pro conjunc-
j'avats veu Doin Beinard Ue Monlfaucon au 'sujet du tum quod legitur in editionibns onniino male, Cor-
manUscritde S. Philaslte. Jevous ay mandi aussy, beiensis codex oppnrtune reponit conjugium, sine
momeigneur,ipCily en 'avoitun dans la bibliotequerfe qua emeiidaiione locus edilionis Hambuigensis nullo
fabbayede S. Gennain qui estoit foil ancien, el qui pacto liitelligi potest. Sunt pleiaque hujusmodi quse
venoilde Corbie.Aher.i vero paulo post eotlem mense aperte ostendunl, quam.immerito cl. Fabricius in
Scplembri consciipta, idefn fere quod piior, scd Praefatione Hainburgensis edilionis dixent: Pauca
mullO eliain uberius conlirmal: II manosaiilo di adhuc sunl loca, in qutbus oplaiem lucem a codtctbus
S. Fitasli io, ch' e nella libietia della badia di S. Ger- mss. cum lol supersint mendain ea ediiione, quse
mano, e yuello stesso di Cotbia del quale si e setvilo il ope Coibeiensis ms. sanala sunl. lusigne porro esl
P. Menaido. ComeiPadii di Corbta aveanlo impies- illud cap. 144 (g), illotum ptioium Sancloruin, qui
tato a queslimonttci, che ne avevanbdi thogno, %ti- Sepluuginta duoium aliis modis; ubi defeciu unius
tmsio qui, e vi timana sino a chesi vona. Equidem linese nec OEdipus ipse quid vellel Plnlasiiius, sine
acceplis lurjusmodi Iitleris, haud modico perfusus Coibeiensi emeiHlaiione,assequi valuisset; quomodo
•sum gaudio, quod viderem conjecturain meam de B eliani eap. 148 (h), in quo pro voce pimputti, inepie
Corbeiensi cod. tam prsetlaie ab eventu confirma- eduiones obtrudebanL pimcepta ; nam eo in loco Plfi-
tam ; simul euain subiitauimuni miiari, qua ialtone laslritis de Genlium lypo, el Judajorum disseiens,
&ummi\iri deCorbeiensi hoc cod. loquentes adeo 'pimputttquippe, el ciicumchionisconvenienstatio in-
decepli fuerint; prsesertim veio quod Fabricius Pa- dubiianter scripserat, uii recte habel lectio cod.
-pebroeluo fidens, quo lempore Philastrii editionem Coibeiensis. Qum adhuc etiam non panca reslant,
paiabal, de Corbeiensi ms. certiora scrutari, aut alj quibus Coibeiensis codex mbil subsidii alluhi, ut
io ahquod sibi subsidium pelere neglexerit. Interea est illud cap. 88 (i), nain Manichmi Apoctypha;
[iropositinn nrgere fion destiii, ac Variantes Lectio- quem Ioeuni Philastiii corrtiptum esse noiaverat ex
nes ejusdem ms. subifide poscere, interposita ite- "GermonioFabiicius quoque (j ); el illud cap. 6. (k),
rum fiminentissiifii cardinalis Quirioi auctoiitate; qumdamlempoia Cltristo Dotntno noslio essecontiaiia
hic verolitteils ail Montfauconium datis, studio meo asseiuul, ubi Fabnciuspro qumdamtempoia scriben-
imjiense fa\it, quousque variae leciionei ipsse dili- dum pulabat qumdatn lesiimonia ; quod lamen sine
geniei excerplse ui 'Iialiam millerentiir, qu.c cum se- auctoiitale mss. codfl. faciendum non esse staluit.
liusad nos pervenerini, ac Pliilasini ediiio alfecia Illud eliam cap. 122 (/), nondum satis eliquatum
jam, eL propemodtim inchoata esset, ldcirco post' C est, quod fuil quidem posl annos in Thessalta in loco
Notas Fabiicii posthumas in appendicem conjectie inteiduin -modico; quamvis vulgalani leuionem nu-
sunl (a). meriio, ul mtlii quidem vnleiui, solhcita\ii Fabri-
21. Si quis porro scire velit, quid Pinlastrio emo- cius, pro inte.dum cupiens Iegi inier OEtam et
lumenti, lucisve ailuleriiit variantes lecuones cod. Ptndum, si mss. Codices suffragarentur. Obscuium
Coibeicnsis, is SjNitilegtumnosirum adeai, in quo quojjtie, nisi foite \itiduni et coriupluiii est illtid
piura Philasiiii loea inveiiiet, quje subsidio ms. hu- cap. 152 (m), ut el naluianoit exsois Chnsli muiierh
jus vel restuuta, vel suppleta, vel meliora reddita inveniatuialtena penitus, td esl nec Cateclmmenu^; ttbi
siinl. Hujusmodi inter alia est illud cap. 47(6), rfe necCorbeiensiscodex, necFabiicius, aliquid juvant;
quaiuor elementis, qttm rfe Mundo accepetat, ubi sen- TJli eliam allud cap. 150 (»), in Chiisli piascntia
stis imperfeclus omnino ac muulus, a Coibeiensi ilidem, et cap. 155 (o), et posl Fidem Chitsti pauco-
ins. restiLutus,'aCsuppIetus est(c); prout eliam aliud tutii caiholicmfidei gignendo, eteclio ; quibus in locis
cap. 51 (rf), ubi textus Philastiii peiperam ex hseiesl oinninohaeietaqua: acnisi foitesuccunatallerquis-
Calaphrygum pseudoprophelas ingerit, qttod men- piamins. Cotlexunde eiulus, non facile qtinis, licet
dum auxilio ejusdem cod. est sublaiuni. Snniliter ingpriii felix, et 'Conjectandipentior, ab liujusinodi
depravatus erat prorsus in ednionibus loeus ille; Dê aiubagibtis expediat.
cap 66 ( e) : Sempiterna simihludo ilaque Fthi et se- § IV. D'e sex capilibus Philasltii nupet in Cotbeiensi
cundum opera, licet Fabriciusnilnl de hoe vitio mo- ms. inventts.
nerel; ai Corbeiensis leclio parvo negolio emendat: 22. Quamris tain mullas, easque egregias emen-
Senipiierim similitudo itaque Filii est secundumbpera, daliones Philaslrio exhibueril Corbeiensis codex,
(d) Habes eas p. 152, una ciim epislola D. Joan- (g) Vid. huj. edii. col. 1279. EDIT.
nis RaverdyMonachi Benediclini ad Eminenlissimuin (h) Vid. huj. edit. col. 1283. EDIT.
cardinalem Quinnum missa.—Nosveio has varists (i) Vid. hu|. edil. col. lli)9. JIDIT.
lecliones ad paginarum calcem atiulimus, ut moni- (j) Cod. Apocr. N. T. par. 3 , p. 598. — Couf.
tus es, lector, col. 1095. not. b. EDIT, huj. edit. col 1200, not. Nam Manichmt. EDH.
(b) lloc capui texiui restituimus, uota lamen pe- (k) Vid. huj. edit. col. 1120. EDIT.
culiai i originem ejus adscililiam signanics. LDIT. . (/) Yid. hnj. edil. col. 1247. I.JJIT.
(c) Vid. huj. edii. col. 1165. EDTT. (m) Vid. huj.edit. col. 1295. FDIT.
(d) Yid. huj. edil. col. 1167. EDIT. (B) Vid. lnij. edit. col. 1290. EDIT.
(e) Vid. huj. ed. col. H80. EDIT. (o) Yid. huj. edil. col. 1295. EDJT.
(f) Yid. huj. edit. col. 1232. EDIT.
4087 SANCTUSPHILASTRIUS 1088
major adliuc ulilitas ex eo nihilominus percepta est, j^j\ LXXXIV, subditur ibidem, sub n. txxxvi, lneresis de
quod Philastrium haclenus imperfectum, et muii- dupliciDeo, elsenlentia diaboli; cap. 114 (nobis116)
lum, perfecium alque inlegrum nobis dedit. Cum quod esi de Admel Evmcmcilale,in ms. n. LXXXVII,
enim Philaslrius, Auguslino leste, in centum quin- occurrilin eodem ms. n. LXXXVIII, alia hseiesis circa
quaginia sex capila Opus suum dislinxisset, ex iis tunicas pelliceas, quasDominus fecit primis parenli-
centum dumtaxat et quinquaginta in editionibus ap- bus post prsevaricationem; et cap. 156 (no6is 159),
parebant. Locus Augustini palet in epistola ad Quod- in quo agitur rfe quatuor animalibus in Piopheth,
vultdeum ejus caialogo de Hairesibus praemissa(a) : notalurque in ms. n. cvm, n. cix, ejusdem Cor-
Philastt ius quidatn Bi ixiensh episcopus, quem cum beiensis ins. habetur hseresis de die Epipbaniorum,
S. AmbrosioMediolani eliam ipse vidi, scripsit hinc quse omnia in edilis desunt. Sic in cditis post cap.
librttm, ttec illas hmresesprmlermittensqum in populo 146 (nobis150), in ms. c\ix, quod est deuxortbus Sa-
Judmo fuerunl anle adventum Domini, easque xxvm lomonh, succedit cap. 147 (nobts 152), rfe spiramine
commemoravil; et posl Domini advenlum c\xvm. Ex quod Adamaccepil; at in ms. inlerserilur n. cxx hse-
utroqtie igitur numero conficiunturcenlum quinqua- resis decultrislapideis el circumcisione Judseorum;
ginla sex hsereses seu cenlum quinquaginta sex ca- proul etiam cap. 148 (nobis155), ubiin edilis ponilur
pila, ex quibus Philastrius librum de Hmresibuscon- B I hseresis de funiculo mensotio in Zachatia Prophela,
cinnaveral; quod quidem confirmatur eliam ex eo quse iu ms. babetur n. pxxn, idem ms. codexsub n.
quod Calalogus eorum qui anle adventumChthli hmre- cxxiiisubjicitaliamhseresimdeavibusEliaeminislran-
seos argitunlur, a Philaslrio initio Opeiis colloca- libus; quibus supplementisdeleelus sex eapiium Pbi-
lus, ac desinens in Herodianis, viginti octo capi- lastriani Operis penitusreslituitur.ac proinde benefi-
libus, seu hseresibus constet, ut etiam Augusli- cio Corbeiensis codicis, Philaslrium hactcnus man-
nus affirmat; reliquse vero hsereses tum post Chrisli ciimetimperfeciuni.inlegrumacperfeclumbabemus.
adventum, lum eliam quse sub Apostolis exstiterunt, 25. Quoniam vero de iis quse in sex istis Pbilas-
numerentur in edilis centum dumtaxat et viginti duse, trianis capilibus proponuntur, pauca admodum, vel
cum timen Augtistino dicantur centum viginii octo, nihil omnino delibavimus in Spicilegio noslro, quod
qui profecto numerus reponiiur ab eodem Auguslino varianlibus lectionibus Corbeiensis ms. subjicitur;
etiam cap. 41 libri seu catalogi quem de Hseresibus non erit puto inoppoitunum nonnulla hic annotare,
conscripsit. Auguslino consentiunt postenores qui quse tum ipsis capiiibus maj'orem lucem affundant,
Philastriani Operis memineruni : auctor Appendicis lum etiam Pbilasirii sensum , de iis quse tunc for-
ad Ildefonsum de Scripionbus Ecclesiaslicis cap. 3, tasse magis obtinebant senlentiis, aperiant et paie-
qui ail: Philasirius Brixiensis episcopusedidit libtum < G faciant. Igitur in ms. Corbeiensi, n. LXXVII,ponilur
de Hseresibus, singulas quasque demonslianssive qum hcresis de fine mundi et consummalione sseculi,
in populo Judmoium anle Incarnationem Chthii fue- qna nonnulli aulumabanl temporum definitionema
runt, quas viginti oclo enumerat : sive qum posl Do- Deo Chrhto Salvalore fuisse stalulam. At Philaslrius
tnini Salvatoris adventum adversus callwlicam fidem rejiciens sententiam islam, quse certum annorum
exotlm snnt, quas cenlum viginli octo esse desctibil; numerum consummalioiiis, eE nonplus,non minus
itemque Joannes Trithemius de Scriploribus Eccles. fulurum opinabalur, ait quod ptophelmundique nun-
cap. 84, ubi de Plnlaslrio loquens : Feitur, inquil, tiavettnt circa 500 annum fieii consutnmalionemsmculi,
bealo Augnslinolestanle, ejtts insigne Opus qnod scrip- el sic Domhiumrfe cmlisiierum advenue. Ilsec auleni
sil de centuin quinquaginla sex hmresibus.Cl. Fabri- Philasli li sententia eo principio niiebatur, quod pri-
cius in Testimoniis de Philasirio, ubi Augustini lomis Ecclesi.c sseculis omnibus fere Palribus erat
ctim prolulit, ex quo numerus hsereseon quse a Pln- commune; mundum scilicet sex miliibus annorum
lastrio recensentur, colligitur, desiderari sex capiia! a creaiione consummandnm esse, de quo Episiola
animadvertens, conjecil ea poslremo Operis Philas-. Bamabse nomine inscripta cap. 15, Irenseus adver-
triini loco decsse : Credtbileest capita poslrema libri; sus hsereses lib. v cap. 28, Laclanlius lib. vn Divin.
Philastni, in quo nullum clausulm vesligium, interci-. Dlnsiit. eap. 14 et 25, Gaudenlius noster, aliique.
dhse. At parum felicilerclarissimoviro cessit eonjec- Cum autem ex suppuiatioiie quse communiler lunc
lura sua, nam in Corbeiensi ms., a quo defectus isto- obtinebal, a Mundi crealione ad Christum elapsi pu-
ruin sex capilum egregie supplelur, eadem capiiat tarentur quinque mille et amplius anni, hinc fiebat
variis in locis, diversisqtie sub numeris collocanttir. ul consumrnalio sseculi, et Cliristi ileium de ccelis
Enini vero post cap. 106 edit. Hamburgensis, ut eliami adventus, non longo tempons inlervallo crederentur
nostr.B, quod in ms. nolatur n. LXXVII,ubi poniiur distare. Quin cliam Hippolylnsmartyr, testibus Pho-
h.cresis de annis Ghrhti,et tempoiedubitans; sequilurr lio cod. 202 et Syncello p. 515, existimavit Chris-
in eodem ms., repeliio eodem numero LXXVH,aliai lum natum ineunte anno 5501 a mundo condito;
lirrresisde fine mundi, etconsummalionesseculi, qusei judicium vero fuiurum 500 annis post Christi orlum,
medilis deesl;deindepostcap.H2(no/)is 113), in quo> quod fere convenil cum Philastrii sentenlia. Fuerunt
est hseresis rfe seplem ptaneth, nolaturque in ms. n. qui numerum 500 annorum, quo mundi consumma-
(a) Tom»VI Opt). eol. 6.

1089 P. GALEARDIPRÊFATIO. 1090
tio, et Chrisli ilcrum de ccelis adventus futurus sla- Ai iictBvyiatgb icotg, seduclus futl a cupidilnltbttspuer;
luebalur, posl sextum millenarium completum repo- itemque Theophilus Antiochenus lib. n ad Auloly-
nerenl, ei sic anno a crealione mundi sexto et mil- cum p. 314, in Orlhodox, dicens, quod ideo Adain
lesimo, quingentos hos annos adderent; ut docet ligno scientise,vesci nequiverit, quia ert vnmogn~v,
Cotelerius ad Epistolam Barnabaj p. 44, utrum vero adhuc infans, seu puer erat. Ad id quod sequilur de
Plnlaslrius fueril in priori, an in posteriori hac sen- senlenlia et judicio diaboli, quo videlur insinuare
tentia non satis liquet. Videndi porro Augustinus Philaslrius, diabolo post lapsum pcenitentise locum
lib. xvin deCiv. cap.55, Colelerius ad Epislolam Bar- superfuisse; fortasse collineat irita illa \cSerum non
nabse p. 44, ubi alium etiam Philastrii locum ex- paucis scnlenlia, diabolum nondum damnationis suse
pendit, qui cap. 106 ail falli eos qui pulant a primo accepisse sentenliam, neque sempiiernis crucialibus
Chrisli adventu ad secundum, id est ad consumma- addictum, sed in exlremo judicio id eum esse pas-
tionem sseculi, trecentos sexaginta quinque annos, suruni; dicit eiiim Philaslrius : Diabolus cum durwr
nec pltts, nec minus, debere numerari; Clemens item ad pmnilenliampervidelur, majorem fuluti judicii a
Alexandrinus edil. Polleri p. 407, in notis collecta- Chthlo Dominoseivitulem(fortasse legendum seveti-
neis ad lib. i Sirom. cap. 21, et Feuardentius ad tatem) exspectal; de quo videndus Massuelus ad Ire-
Irenseum lib. v cap. 28, edil. Massueti p. 199, ul in- B] nseum lib. v, cap. 26, p. 32i ; itemque dissert. 3,
terpretes tum veieres, tum recenliores, iransmitlam, quse est de Irensei doclrina art. 9, n. 108, 109;
qui ad cap. xxiv Matihsei vers. 36 et I Thessal. Feuardeniius Annot. ad Irenseum edil. Massueti
cap. v, vers. 1, late in hoc argumento exspatiaii sunt. p. 11 et 198, uli eliam Pelavius tom. III Dogmat.
24. Ad numerum LXXXVI in ms. Corbeiensi addi- Theolog. 1. l, de Angelis, c. 8 et 1. m, c. 4.
tur bseresis de duplici Deo, quam tribuit Philasirius 25. Quse de pelhceis tunicis primorum parentum
ibi Manichmh, Gtwslicis, Nicolatlh et aliis petdith, tradit Philastrius n. LXXXVIII codicis Coibeiensis, ea
qui in hunc errorem consentiunt, dicemes quod alter tenduntad refellendam illorum hseresim, qui homi-
quidein bonusDeus est, aller aulem malus. Alibi eliam nem jam choicum, ut ait Irenseus (c), id esl ex malc-
Philastrius de hoc errore Manicliaeosarguit, nempe ria concrelum, twn tamen ab hac arida terra, sed ab
cap. 61, ad quem locum nonnulla adjecimus in Spi- invisibilisubstantiaiormam accepissepulabant; dein-
cilegio; hujus autem erroris origo ascribitur ab de camalem superflciem ac sensibilem corporis for-
eodem Pbilastrio cap. 44 et 45, Cerdoni et Mar-'' mam tunc induisse, cum in Genesi legilur, quod Do-
cioni Cerdonis discipulo; quos de hoc errore redar- minus pelhceas lunicas primis parentibus fccit (Gen.
guiltumEpiphaniustom.I,p 300,503,ubiMarcionem III, 21). Hoc autem nomine arguebanlur potissimum
non duo lantum principia, sed tria constiluisse anim- G ( Valentiniani, ut constat ex Tertulliano advers. Va-
advertit, quod nolatum eliam Grabio ad Irenseum, lenlinianos cap.24: Interim catnalem superficiempos-
1. iu, c. 43, edit. Massueli p. 144; lum anle Epipha- lea aiunt (Valentiniani) clwico supertextam, et hanc
nium Irenseus, ipse 1.1, c. 27, eumdem errorem re- esse pelhceain lunicam obnoxtam sensui. Et cap. 7 de
fulans, I. m, c. 9 et 43, immo fere loto I. m, uti Resurrect. carnis : Neque enim, ul quidam volunt,
observal Feuardentius ad lib. l Irensei c. 29, edit. illmpellicimlunicm,quasAdam el Eva paiadisum exuti
Massueii p. 77, ac toto hb. iv, prout advertit Mas- induetunl, ipsm erunt carnis ex litno teformalio , cum
suetus dissert. 3, in Irenseum, n. 55, p. cxxx. Quod aliquanlo prius et Adam substantim sum traducem in
subdit Philastrius : Non ilaque invidens Deus tepulit feminajam carne, recognovetit: Hoc nunc os ex ossi-
patiem noslrum de paiadiso, sed magh eidemconsu- bus meis; et caro ex carne mea (Gen. n, 25), el ipsa
lens in parvo peccanli non pepeicil (a), ne pai cendo dehbalio masculi in [eminatn cartte suppletasil, litno
ad majoia eliam crimen alia (lege ad majora etiam opitwr supplenda, si Adam adhuc Hmus.QnaiSpellicias
ciimina), invenireleum prodeunle mtate amptiore (sup- lunicas vocavil Terlullianus , detmatinam tuntcatn
ple piocesshse) posleaque criminali judicioreum fac- dixitlrenscus, hunc Valenlinianorum errorem recen-
tum amplius condcmnarel, simile est ei quod habet sens(d) : Posl deindecircumdatamdicunt eidermati-
cap. 129, de Cain peccato, ubi dicit eum correplum D ; nam lunicam : hanc aulem sensibilemcatnem essevo-
a Domino, ttt si fruclus bonorum operum de cmlero lunt. Sixlus Senensis lib. v Biblioth. sanclse, annot.
eum sequerelui, remhsionem tanti scelerh esset sine 55, referl errorem hunc a Melhodio ascnplum fuisse
dubio acceplutus. Verba porro illa prodeunle mlate Origeni; quasi is existimaret tem admodum tidicu-
ampliore,indicare videnlur, Philastrium in ea fuisse lamesse, quod Deus decotiaih morluh animanttbus
senlentia, quse asserit primos parenles in adulla pelles pararet, el pelliceas tunicas consuerel,ac si esset
aelate haud creaios; hanc aulem tradit Irenseus coriatius, vel pellium sulor. A quo lamen errore Ori-
1. ni, c. 22, II. 4, cui licet non multos patrocinatu- genem purgat Senensis eadem annot. 53 subdens :
ros fore pronunliel Massuetus ad hunc Irenaei lo- Suspicorhunc locum fuisse corruptum ab mmulis Oii-
cum (b), eam tamen expresse docet Clemens Alexan- genis; h enim in Itac re menlemsuam catholice aperit
drinus Protrept. cap. 11, ubi de Adam ait: -rcapnyero homitia 6 in Leviticum,ubi sic scribit: Fecit Deustu-
(a) Similiter de Adam loquitur Irenseus 1. ni, (c) Lib. i, c. 5, n.-5, p. 27.
c. 25, n. 6, p. 222, edn. Massueti.j (d) Lib. i, c. 5, n. 5.
(b) Pag. 219.)
1091 SANUTUSPHILASTRIUS. 4092
nicas pelliceas, el induil Adam, el mulierem ejus. 4§, nire imliiisse; qno eiiam fortasseconfert, quodutei-
Illm ergolunicmde pellibus eiant ex animulibussumptm; quedies feslus, lam Natalis Domini, quam advenlus,
tahbus eniin opoilebat indui peccalotetn. Igiiur objec- et adojalionis Magorum, aput) Orieniales appellalus
lio quod Deo indeeens essel pelliccas lunicas homi- fuerit Epiphaniq, ut observat Macrius in Hierolexico;
nibus parare, poiius quam Origeni, ejusseciatoiibus et Siij-dasjIncarnationem ipsam Jesu Q\y\st\tEpipha-
tribuenda est (a); cai ut nonnulli occurrerent, dixe- niqtn vocet: 'EmyavstK,n rov ôirnpognyjoy'\no-ovXpi-
runt, pelhceas lunicas in eo Genesis loco significare OTOU evoiapYog Epiphfima dtcilur Salvatoih
oiy.ovop.ia_:
aiborum cortieos; nam sicut animalium coria pelles nosiii Jesu Chrisliin carne mcqnomia. Recie auiem
dicuniur, ita et arborum corticespelles appellanlur. hoeJocoPhilaslrius Epiphaniaejioinine designat ado-
Al Philaslrius nosier ad objeclum diluendum aljam ratioqem Magorum, qpamvis alibi, nempe qap. 149,
initviam; dicens pelbceas tunicas minimedesignare Ascensionem Domini Epiphaniam vocel, siculi nota-
piimorum parentum corpora, sed declarai i hoc modo vil ad eum locum Fabricius (e), cui nos quoque con-
Deum de poteniia divina dedtsse eis saptenttam, ul fa- senshnus in Spicilegio (f); hic porro quatn r majores
ceient sibi coipommindtimenla. Quod autem ait hpc djes feslos aiinuosassignat, sciiie.elNatalem Domini,
loco Philastnus, nempc septimo dte accepisse Doiiii- Epiphaniam, tertio dieimnquo passus esl el tesuttexit,
num tetiam de liiiw, el plasmasse eorumdemcoipoia, B quarlo in quo ascendti in cmlum circa Pentecostem ;
omnino idem est quod affiimaverat etiam cap. 97, alibi vero cap. 141, acto fesiivitates enumerat quas
ubi agil de imagtne Dei tn cotpore humano : nam et Ecclesiacaiholica cognoscitet delinel, sed ferme ece-
ibi babet, qnod seplimo die dtciiSciiptuia de Adam : dem sunt quas bic commemoiat, additis tanltini ibi
Et accepil Dominus letram de hmo, et plasmavii Iw- jejunio quadragesinise, etqpaiia Sabbaii; dequibus
minem quemfecit; cum lamen aperle Scnptuiadicat, vide si lubet notaia a cl. Fabricio ni eum locum (g),
Deum die seplimo nihil creasse, sed omnia operastia uli etiam quai nos acljecimus in Spicilegio (h). Sub-
die sexta absolvisse, septima autemabommbus ope- dit postremo Pbilasirjus, quod quidam difin Epipha-
ribus quievisse, ut bene notavit Fabnicius ad eum nioium bapihmi, alii transfoi mahoph in monle qups
lQCiim(b), qiiamobreni opinjonem Philasirii vocal in- (acta est, esse opinantui ; qupd proleclo utrumque
credibile.n el repugnantem communi sententia?, ut- saiis ccmgruit, sivocis vim specteniuSj qum appaii-
seti mantfesfalionem^significal; ulroque enim
pole qtise opponitar Scriptoris sacri narraiioni, qui lionetn,
diserus verbis contrariiim a/firmal. die appaTuit, ac manifeslatus esl Dominus, et voce
26. Addiiur deinde in Corbeiensi ms., ad n. -cix, Paliis, et tesiimonio Joannis,
alh heresis de die Epiphaniorum, qua slaluebanl 27. De cullris lapideis ad circumcisionem adhi-
n. cxx cod.
nonnulli, ut Philaslrius lestalur, solum NaialemDo- C bitis, de quibus Philastijus loq\iitur
tnini celebiaii debeie octavolfilendasJanuauas, non la-; Coibeiensis, nonmula diximus in Spicilegio; hic
meii dietn Epiphamoium; cujus sonienusesectaioies lanlum observare lubet, Philastnum lioc loco petri-
fuisseDonaiistisolim niAfnca, atictor est Augustinus norum cullrorum usum rejicere, dicens qtiod (aahus
Seim. 52 de Temp. qui eslquaitus de Epiphania . ex hoc Judmi periclitari polerant quam cjiraii; eum
Meiito istum diem numquam nobhcum hmteiici Donp- tamen ajibi (t) IoeumExodi adducens (Exod. iv, 25},
thtm celebtare voluerum, qtda nec untlatem umani,nec scribat quod Sephora uxor Mosis acccptocalcujocp-
Orienlali Ecclesim, ttbi appaiuil illa slella, communi- cumcidit pueium ; et Jos. v, de quo hic agit Pbila-
cmif.ForlasseeiiamPhilastnus adco accuraie ulrum- slrjus, e^piesse djcalur : Facttbi culttos tapideos.
et adven- Sane utrum pelra, an gladio ad cireumcidencbjmusus
qtie diem distinguebal, el Natalem Dmiiini,
lumMagorum, dicensquod Salvator cainalitet otnnia fueril Josua, plui ima apud inlerpreles esl quasstio, de
in se, el rfese consummabal, ul el nasceielur VIIIkal. qua videndi Masius praecipue, et Drusius ad\-vJos.,
Jan. el appareiel vi (supple scilicet sexlo die ejusdem); 2, quorum ulerque in petram potius , quam in gla-
el paulo post: dies (eslivilalh mpjores isli slaluti sunl diumiiiplmal;immasenteiiiiJ3jiuicMasitiseliamMosis
demde in qup appa- Maimonidis inier Judseos doclissimi calcqlumâdjicil,
quatuor ; pitmumtnquo nalus esl,
tuit, id est, xn dies postj ut Grsecis succenserct, qui D qui duris silicibus usum esse Josuam, non acutis
Januarias eadein die gladiolis opinalur. Convenit qupque scilissima illa,
Magorum adoraiionem \in fcil.
cum Domini Natale rccolebant, quemadmodum pro- atque apujssima anagoge, qua petra Christus^diciiur
dit Menologium lam Si,rleti, quam Basilii, apud FIo- (hCou x), ut significaielur,per Qhthlun}l,fuj.uramcir-
reminium in suis ad veiustiutj Occideijtale Martyro- cumchianem cotd/s, ajl Ambr-pjsitisPrJff. in Epist. ad
Florentinius ipse Galatas; licei hocloco Philaslrius petrbyiscultiis cir-
logium annolalionibus (c). Sane
eadem di^25 De- cumcisos Judmos euni dicit, inielligi velil., a Genli-
pluiibus argumenlis conler.dil(d),
ceoibris ulrumque mysieiium, Nativiialis Donuni, hbus, eoiûmquedurisshnh meniibus, ac Iqpideis qum
in
el adventus Magorunij, quamvis diveijs^ anno, eve- ante (uetqnt impielati dedpm, poslea vpi/Qc\edentes
1. V*Bib). Sanci.se An- (f) Yidead cap. 149,noiam praacedeniisubjuuctam.
(a) Yidesis Sixlum Sen, EDIT.
nol. 54. 55. Not. De ociofestivitatibus.
Not. Ainina sexto dte. (g)
(b) 255. (h) Vide ad cap. 141, nolam^pr^cederi.il subjjjnc*
(c) Exercit. 4, p. tam. EDIT.
(d) Pag. 257. in (i) Cap. 118.
(e) Not. Tertium epiphania.
1095 P. GALEARDIII. PR&FATIO. 10D4
Dominofactsesunt, amissa menle^lapidea, quoiidie A 1 librarios, quia exosam poslei joi i selale Millenaiii
circumcnij"Judaôs,id esiChtisli eh insinuatt scienliam regni doclrinam ulierius descnbere nollent, ldcirco
saltfiaiem; quo in tropo Plnlastrius sibi conseniien- filum abrupisse : cum (amen, ul recte ait, Fcuarden-
tem babet Gaudentium, qui Tract. 2 Genles ad tius, malo Imic medendmn esset prsemonitione ali-
Christumcon\ ersas lapidesquondamdutissimos\ ocat. qua, non lilura; alqtie adeo calamo, non scalpello.
POJTOquo pacto saxeo cullro utenies Judsei ad cir-
cumcisionem,peiictitarifacihus potueiintqucm cuiaii, § V. Ue consilio el ordine hujus edilionis.
ui hic affirmat Philasirius, fateor me piorsus lgno- 29. Superest nunc ulde consilio el ordine cditio-
rai e cum mullis; quin poiius ferri vulnus ati ox niaîs nis hujus panca dipamus. Et consilium quidem no-
esse quam lapidis, illud indicare videltir, quod sili- strum illud. in primjs fuil, ut Philastrii libium, qui
ciorum cultrorum ad difficiliores sectiones magna sit primus in hac collectione locum lenei, quam maxime
commotlilas, etaplitudo, ut plunbus tradil Stepha- fieri posset, cmendatum el inlegrnm exbibercmu1-.
nus Morinus Exercit. de Linguis part. u, cap. 9, Prodieranl quippe jam inde plures Philastiii criuio-
p. 290 , et feno Imdi horieat balsamunj, ail Plinius nes, sed nulla ei iis cmendata salis, aul e\acta
xn, 25, quare incidilut vioo, lipide, osseistiecullellis, occurrebal, quin multis scateret mendi^; qupre m-
quod confirmatel llluslrat Salmasius Exercit. Pliman,. B ] cessanum omnino videbajur ms. alicujns cod. sub-
cap. 55, p. 417. sidinm, cujus opePhilasirji lextus rcstitui, ac sanaii
28. Subdii deinum Philastnus n. cxxiu Corbeien- possel. Porxo spes nobis, ceria propemodum laeia
sisins. aliim baeresim, ul ipse vocat, de avibus Ehse fueiat ex Galliis, Coibeiensis ms. varias leciiones
mimslraniibus, qua quidam opinanlur, inqtiil, quodei obtinendi; quae cum diuiius in longum ducereytj et
cotvi seto carnes ad escam, et mane pgnes alluleiint. lypograpbicum proposilum essel morse longiorjs im-
Hoc aulem Philasiiio displicel; ait quippe, quod patiens, cdius exemplaribus.animum adjicere, iisque
sanctus ac beattsdmus piophista, non caines cdebal ad rem promovendam uti opus fuil. Edilio quidem
aliquando,qui omnemidlem escam contempseiat absli- Basileensis a Joanne Sicardo procurala anno a Ciinsto
nendo voluntate; cujus et causa tanlm dtgnilalh a Deo nato 1528^qua lunc primum Pbilaslritis lucem aspexii,
honorem meiuit adtpisci, ulin paradhum tapeielur caalerjs mehpr atque emendatiqr apparebat; Ilelm-
sublimh , ubt cum sanctis omnibuscollocatetur. Adjicil stndiensibus nempe quse annis postea 1611, 1621,
deinde : Nam si de panequidetn aliquis dtxetil, talio- excusse fueranl, ae proinde lis quoque qtiseposl Ba-
nhmterdum est quod ei cotvi atluteiinl : de catnibus sileensein, m Bibliolhecis Palrum Parisiensibus,
autem incongtuum tepeiitur. Profecto corvi panem Coloniensi, ac Lugdunensi prosiabant. Al cum no-
dumtaxat afferebant Paulo_,ut iiarrat Hieronymus in C ( vissimam opinium a cl. viio Joan. Alberlo Fabiicio
Vita; el Mahenda locuni istum \erlens, ubi deconis anno 1721 Hamburgi vulgalam, piunbus in locis ab
Eiiam pascenlibus agitur (a),panis lantum memiuit. Al eo emendatam , ac gcnuinse lectioni lesiiluiam esse
panem et carnem babent lum Hebrajcus texius, lum constarei, eam nobis lamquam omnibus aliis melio-
vetsio LXX, III Reg. xvn, panemque eLcarncm me- rem ac pisestantiorem , exprimendam proposuimus.
morapl versiones cseteise omnes; minio panem el Accedebat quod, Fabricius ipse ad Hambuigensem
caines a,d Eliam delaias a^noscit eiiam Basilius m- editionem ad ornandam, Basileensi editione se prje-
signis abslinentise palronus hoin. 5, in diviies avatosj cipue usum( esse affirmabsit (d); quare utiiusque
el cuin Basilio Augustinus Serm. 146 dcTemp. Fuit editionis consensum habentibus , ubi deessent mss.
porro Judaica tradiiio, cibos a corvis Elise oblalos, codices, parum aut niliil prseierea desWeiandum esse
ex ipsa Achabi mensa , anêlorum ministerio de- videbaiur, cum insuper Fabriciana ednio iot taniis-
sumptos fuisse; itique bis in die factum a cor\is qtie esseta dpeiissimo viio annotalionibus illusiiala
expresse narratsacer Lextus : cpiut quoque deferebant el aucta. Curaieral inlerea emineniissimus cardinabs
ei panem el caines inane , simihler panem et catnes Quirinus, ul poslcriores ejusdem Fabncii in Phila-
vespeii (III Reg. xvn, 6); quamvis Plulastr/us carncs stiium Curai Amburgo ad nos mitteieniur , ne quod
vespere lantuni ad Ebam allatas meminent : Sunt^D summi viri Sncoo-Kao-p.artov editioni buic noslrse
qutdam hmielici, qui de Elia^bealo opinantui, quod ei deossel; cum demum variuites eiiam lectioncs Cor-
corvi serotcarnes ad escam, et tnane panes atlulennt. bciensiscod. Brixiam pervenerunt, quaiuni emen-
(b) Illud quoque obseryandum, extrema liujus,capitis daliones profecto plurimas, easque ad Philasti.ii
fuisse a librariis excisa , pertcesis fortasse quod Phi- lextum suppjendum ac resliluendum nonpani mo-
lasli ms lam apei le a sacri lextus hisloria dissiderel; nienli, in spicilegium noslium conjecimus.
cui sinule quidpiam , non valde absimili de causa, 50. Ordo autem hujus editionis a nobis na eonsii-
postremis quinque Irensei capiiibjis accidisse, no,ta lulus est, ut pripio locot PHILASTBII^ LIBCR DEHXIIE-
runl prideni yiri dqcli ad Irenscum (c); scihcet SIBUSCUHEMF.NDATJONIBUS ET rjOTISJOAN.ALBEBTI
(a) IIIReg. xvn, 6 : Et cotvi facientesei venirepa- panem offeiebal corpusmane, el ad vespetamctnpes?
nem. Biblioih. Max. Joan. 3e 'laHaye, (om. IV, (c) Feuardent. Annpt. pag.~ 205
- '" , Grabli' Prolce.
'* 'T-'"
pag. 693. pag. 16 edit. Massueti.
(b) Plfilasirio porro consentil eiiam Augustinus tam (c/) Prsef.ad Plulastr.
cil. Serm. 146 deTcmp. quara hom. 18, ul)i. Norineitli
1095 SANCTUSPHILASTRIUS 1096
FABRICII exhiberetur, textu ediLionis Hamburgensis A^sim utrumque exemplar, Hamburgense nempe, ac
ubique expresso; in quo si quod vilitim occurreret, noslrum conferenlibns palebit: in reliquis expressi-
quod Corbeieusis ms. ope lolli posset, id Ieclor cura- mus fere semper edilionem Hamburgensem , paucis
tum inveniret in Spicilegio. admodum immutatis, in qulbus Basileensis edilio
Subduniur ejusdem JOAN.ALBERTI FABRICII NOTJE Hamburgensi prseslaie visa est. SenpLurarum sylla-
POSTHUM/E AD PHILASTRIUH ; ex quibus quanla, et bum quse a Plnlaslrio afferunlur, concinnavit Rev.
quam multiplex fuerit summi bujus viri lectio, lecior Antonius Guelfi Bnxianus, Eminenlissimi cardmalis
iacile perspiciet. In iis describendis nolantur paginse Quirini eleemosynanus , cujus operam in conferen-
ulnusqueedilionistam Hamburgensis, quam nosirse, dis etiam variis,leclionibus, ac proinde in hac lola
ut facilius loca inveniri possint; easque habes edilione perpolienda numquam mihi defuisse, hoc
pag. 147 hujus Brixianse editionis, una cum epislola loco libenler lesiaium volo.
Hermanni Saiiiuelis Reimari ad eminenlissimum
cardinalem Quirinum missa. § VI. OpeiumS. Philastiiivaiimeditiones.
Accedunt postmodum pag. 152,VARI2CLECTIONES IN Primum Philastrius lucem aspexit an. 1528, una
PHILASTRIUM , ex ins. Corbeiensi, una cum epistola cum Lanfranci libello adversus Berengarium per Jo.
D. Joannis Raverdy monachi Benedicliniad eumdeni B Sjc/taidumeditus. Qtiam editionem insecutis Helms-
Emenlissimum cardinalem Quirinum; in quibus re- tadiensibus, etquse in Biblioihecis PP. Parisiensibus,
prsesenlandis Lectorem monitum volumus, expres- Coloniensi et Lugdunensi prostant, meliorem et
sam adamussim fuisse ms. Corbeiensis iectionem, emendatiorem Galeardus dejirehendil. Prsesenti de-
retentis etiam erroribus ipsis ac mendis, ne quid mum saeculoja.1721, Jo. Alb.. Fabticius in ed. Ham-
fidelitati deesset. burgensi non codicibus quidem, sed ingenio prscclare
Jlis subjungilur SPICUEGIUM noslrum ad Notas cl. ei opitulatus est et erudilissima annotatione lucem
viri Joan. Alberti Fabricii, in quo prsecipuum, ac affudit. Insiruclissimadeindea.l738prodiit Galeaidi
uberiorem loctim oblinent emendationes ex ms. Cor- edilio lextum Fabricianum exbibens, sed noiis F.i-
beiensi desumptse; cum enim, ut jam dictum est, brioianis posthumis et ms. Corbeiensis varielate et
varise lectiones hujus codicis senus ad nos delalse emendationibus locupletata, in qua jirimuni etiam
iuerinl, eo scilicel lempore quo omnia ad editioncm sex capilibus, quibus usquedum carueratPhilastrius,
paralaerant, immo polius cum editio hseeipsa inccep- auctus el absolutus est. Fabricii textum itidem reli-
la jam essel; idcirco aliter lum pnblicseutililati ,111 nuit, codicis Corb. varianlibus textui statim subjec-
restiluendo Pbilastrii lexlu, lum eliam privatis ty- lis et sex capitibus, quse ex eodem accesserantloeis
pographi rationibus consuli non potuit. Porro iniquus G suis insertis, Anrfr. Gallandius, cui novissiraa hujus
profecto sim, quem sequumjudicem induslrise susc auctoris debetur editio.
in recensendo Philaslrio Fabricius ipse appellavit (a), S.ECCLO XVI.
si quidquam summi viri, ac de Philastrio nonsolum, 1528. Basilem, in-8°. Philaslrii episcopi Brixien-
sed de lilleris omnibus opiime meriti famse, aut labo- sis Hseresewvcatalogus. Cuiadjectus est erudilissimus
ribus delractum velim (b). Prseclara sunl, ac prope libellusLanfranciepiscopi Canlhauriensis de Sacra-
innumera quse'tipsePhilastrio prseslitit; ul nonprop- menlo Eucharistise adversus Berengarium.-Nunc re-
terea si quid intaclum adhuc, aut non satis emacu- cens editi.
latum reliquil, hoc sequojure aliquis ei vilio vertat. Sichardus, quem hos libellos in lucem pioduxisse
Veruni cum ea sit lex, ut in anliquorum scriptis re- diximus, idem , qui AnftrfofMtn conira omnesItmteses
censendis et emendandis semper aliquis posteriori codem plane anno prodire jussit, epistolam nuncu-
diligenlisepateatlocus; idcirco veniam hanc pelimus, patoriam ad Balthasarem eleclum coadjulorem Con-
damusque vicissim , ul liceat cuique in eadem pa- staniiensem (Postulatum Hildesheimensem, Episco-
Isestra versanli, de iis quse a prioribus secus obser- pura Maltensem CsesareseMai. Oratorem el vicecan-
vata, vcl dieta sunl, senteniiam suam candide ac cellarium) dat. Basil. 26 Novembr. anno 1528
simpliciter proferre; quse quidem senliendi libertas D perscripsit, in qua se scriptis hisce velerum edendis
in deteriorera partem trahi non solet, nisi ab homi- dolorem , quern ex saaculi, persimiles hsereses con-
nibus parum candidis el veritatis parum araanlibus. cussi, calamitate capiat, ulcisci significat. Interim
In hac porro editione illud sedulo curatum est, ut incertos nos de charlis, unde Philastrium protraxe-
viliosam inlerpunclionem restitueremus, quod pas- rit, sivit; quamquam conjecturse forlassis locus non
(a) Prsef. ad Philastr. iia ut cum rerum tum numerorum seriei coniinuan-
(6) In hae novissima et, ut sjierajiius, omnium dse inserviant.
perfectissima editione, eruditissimi Galeardijlucubra- 3° Noise Fabricii posthumse, prioribus ejusdem
liones ad uniiaiem el methodum, quia ab ulraque , annotationibus coaptalje atque iutermixtse, lextum
necessilale lypographica , aberrare coacius csi, hoc continenter illustrandum comitabunlur.
modo reducenlur: 4° Quidquid noiarum in Spicilegio ad calcem
1" Varianles lecliones codicis Sangermanensis sin- suaaeditionis collegit Galeardus, eodem ordine quo
gulis columnis ordine subjacebunt, litterulis ad eas Fabricianse sub textu riie disponenlur.
lectorem levocantibus concordantes. 5° Singulis notis, ne qua confusio irrepat, aueto-
2° Quolquot ex supra diclo codice Fabricianseedi- ris nomen ascribetur. EDB.
tioni capita accessere, textui suo loco inlerserentur,
1097 FABRICUPRJEFATIO. 1098
desit, cum anno superiore Trevirim visendarum xA docteque et apposite uhique explicatus. Superesse fa-
veterum bibliolhecarum graiia adiisse teslatur, ubi telur pauca adhuc loca, in quibus optaret lucem a
occasio ipsi nata sit in honorem Ballhasaris prsefa- codicibus mss. : <tEt spem mihi aliquando manu
lione hac litandi. Textus simpliciter desciipius est exarati exemplaris ex llalia obtinendi fecit illustris
indiculo rerum memorabilium praemisso. Gisb. Cuperus, inquit, sed interjecto lemporeiterum
1539. Basilem,.... in-8°. S. Pbilaslrii ep. Brix. monuil, spem illam omncm evanuisse. Iiaque solis
HsereseSv catalogus cum incerti scriptoris recentis edilionibus, Basileensibus imprimis slandum mihi
supplemenlo et cxiv senientiis Palrum de officiove- fuit, quod tamen in recensendo hoc scriptore prse-
rorum rectorum Ecclesise Dei, et apospasmalio ex sliterim, libenter feram aequoseteruditos acsiimarc
epislolaNicephori Chartophilacis ad TheodosiumMo- judices, Paulum imprimis Gagliardum, canon. Brix.
nachum deligandi solvendique poleslatc. quem Philastrii el Gaudentii edilionem moliri paulo
1575. Paris., ap. Miclt. Sonnium, in-fol. S. Phila- serius ex Diario Venelo Eruditorum Italise didici.
strii catalogus Hsereticorumin lomo V Bibl.PP.Bign. Titulos capitum, licet a quovis alio quam ab ipso
1589. Parhih, in-fol. Philaslrii episc.Brix. de Hse- Philastrio appositos, etinterdum minus aplos, nolui
resibus liber, in tomo IV Bib. PP. Bign. ed. se- omitiere : cseterum appendicem sive supplemenlum
cundse. B recenlis scriptoris, cum parum accuralum sit et nul-
S/ECULO XVII. lius auctorilatis, prsetermisi, additurus ejus loco
1611. Helmstadii, per Jac. Lucium. in-k°. S. Phi- libellum de hseresibus, quem sub Hieronymi nomine
lastrii catalogus Haeresium pene omnium cum sup- Claudms Menaidus edidit. Sed nundinis occupantibus
plemento incerti auctoris, editore. Jo.aFuchte. opto illum Pseudo-Uieionymi libellum separalo dare
1618. Colon.Agripp., in-fol. Philaslrii liberde Hse- volumine, aliosque breves veieres de bserelicis scrip-
resibus, in tomo IV Bibl. PP. tores llliadjungere prsemiiiereque disseitationem op-
1621. Helmstadii, per Jac. Lucium. in-i°. Repe- posilam errori ac prsejudicioeorum, qui hseresibus
lil3 Fuchtiana. Christianorum earumque multitudineacvarielale ita
1644..Paiisits, imp. ttium bibliopol.in-fol. Philastrii se patiuntur offendi, ut de veritale ipsa religionis
de Hseresibus liber, in tomo IV Bibl. PP. liujus et indignius hinc irreverentiusque sentiant.j Post prse-
quse an. 1654 in litulo gerit. falionem subjicitur Vita S. Plnlasiui per S. Gauden-
1676. Helmsladii,... ttt-4°. Repetitio altera Fuch- tium, nimirum sermo ilhus in anniversario die solem-
tianse ed. nitalis ejus (xiv annis posl obitum Philastrii) babilus;
1677. Lugduni, apud Anhsonios, in-fol. S. Phila- et tesiimonia qusedam superiorum editorum de eo-
strii Iiber de Hseresibus, in tomo V Biblioth. Max. Q dem. Notselextui subjacent mulla ad iilustrandas
PP. p. 701-726. auctorissenieniias lectioneabundantes, nonnumquam
S^CULOxvni. ciiticse.
1721. Hamburgi, sumptu Theod. Chrhtoph. Felge- 1158.Brixim, ex lypogr.Jo. MarimRizzatdi. S. PIiL
neri, »'tt-8°.S. Philastriiep. Brix. de Hscresibushber lastrii Brixise episcopi de Hseresibus liber cum inte-
cum emendationibus et notis Jo. Alb. Fabiicii addi- gris notis Jo. Alberli Fabricii. Acccsseiunt Vaiise
lisque indicibus locuplelissimis. Leciiones ex ms. cod. Corbeiensi el Pauli Galeutdt
Quamquam nulli suppelebanl Fabricio libri mss. canon. Brix. Specilegium : in Ang. Mar. Quirini col-
solisque fidendum eral edilionibus veleribus, non lectione vet. PP. BrixianseEcclesise p. 1-185.
parum tamen emendatior hic apparet Philastrius
JOAN. ALBERTI FABRICII

AD LIBRUM S. PHILASTRII D£ H^RESIBUS
PRÊFATIO
ANNO1721EDITIONIHAMBTJRGENSI
PRJEMISSA.
Minime pcenilel me horas quasdam recensendo;D ynveiat,vel hallucinaliones

qualescuinqiie, aut eiro-
atque illuslrando S. Pliilastni libello impendisse, an- res, si modo errores, sunt enim capiia qusedam
tiquissimi posl Tertullianum, quem de haeresibus (pauca lamen illa) in quibusbsecipsa quam hicreseos
inter Laiinos habemus Scriploris. aiguit sententia, verior eliam videtur.
Varia ex illo didicisse me pioliteor, doctrinamque Pauca ilidem adhuc sunt loca in quibus optarem
el zelum Doctoris pii et Christum amanlis non pos- lucem a codicibusmss. et spem mihi
aliquando manu
sum non amplecli el commendare : licet j'am olim exarati exemplaris ex Italia oblinendi fecit
illustris
pulchre observatum a S. Augustino, atque inde a virGisbertus Cuperus, sed interjecto tempore iterum
multisest, inter hsereses ab ipso proscribi hinc inde monuit spem illam omnem evanuisse. Iiaque solis
non pauca, quse hsereses non sunt, sed vel icaptp- edilionibus, Basileensibus imprimis, standum mihi
PATROL. XII. 35
1099 SAMITUS PHILASTRIUS. <H00
fuit, quid lamen iu receusendohocscriptoreprsesliLe-1 Astorgii. Philastro etiam sunlqui ascribiml Acta SS.
lim libenler feram scquos el erudilos seslimare judi- Fauslini et Jovilm apud Surium et Bollandum 15
ces, Pauluin imprimis Galeardum canonicum Bi ixien- Febr. nec non Acia S. Aftm \iiginis cl maityris
sem, quem Philaslri, etGaudentii edilionem moliri Brixiensis in Aclis Sanclor. 2{. Maii. Seduliaque
paulo serius ex Oiaiio Veneto eiudilorum Ilaliae di- lisec Ionge alleiius ac multo receniioris esse Scriplo-
dici. Titulos capilum, licei a quovis alio quam ab ris, attentus ei perilus lector hand dubitabit.
ipso Pbilastrio apposilos , inlerdum minus aplos, Nomen origine Laiinum qui volunt, non diversum
nolui omiitere : cseterum appendicem sive supple- pulant a fitiasiio quod pro piivigno posilum, sed re-
mentum recenlis scriptoris, cum parum accuratum cenliore setate nouiuul Cangius et ad Codicem Le-
sitetnullius aucloritatis, prsetermisi, additurus ejus gum antiquarum Fudencus Lindenbrogius p. 1400,
loco libellum de hspresibus quem sub Hieronymi no- Fulberlus Carnotensis episloia 35 : Si quh filutsiium
mine Claudius Menardus edidit. Sed nundinis occu- aul filiastiam suam anle episcopum ad confiimatwnem
pantibus oplo illum Pseudo-Hieronymi hbellum se- tenuetit, separeiut ab uxoie, el alteiam non acc\piat.ki
paralo dare voluminc, aliosque bre\es \eteres de Grsecisauiibus Philastrius pulehrius ct veritis sonat
haereticis Scriploies illl adjungere, prsemittoreque amaniem siderum , quo iiomine luit eliatn Philaslrius
disserlationemnppositamerrori acprsejudicioeorum g monachus Sludiia, a quo circa A. C. 1340 institulum
qui hseresibus Cln islianorum, earumque mullifudine Conslaniinum Harmenopulum refeit Nic, Cojnnenus
ac varietate ila sepaiiunlur offendi,ul de ventale ipsa Papadopoli in Prselusionibus-Myslagogicispag. 143.
religionis indigniusbiiieinevereiitiusque sentianl. Ex monumentis et lestimomis Veteium qiise sub-
Praeter huncce librum de Hseresibus, Philastrio j'eci, non evidenler ac certo colligcre licet qno lem-
nostro tiibuitur veius Lalina Epislolse S. Bcnnabm! pore ex hac \ila discessent Episcopus Brixlensis : at
Interpreiatio, qtise Plnlastti nomen prsefert in ms. nilnl vicissim objtci posse \ideo scntentise Viroium
codice Coi'beiensi, pro quo in Actis Sanctoium adl doclorum , qui non ultra annum a ChristQ nato 388
11 Juiui lom. II, p. 460 et 457, male excustim Philo- aiunl viiam produxisse. Vale.
EPISTGLA JOANNIS RAVERDY,

a
VARIANTES LECTIONES COBICIS- MS. SANGERMANENSIS
EM. GARD. QUIRINO TRANSMITTENTIS.
Ausstibtque j ai scu queVotie Emtnenceavoit besotn C fltiec iclat le piemter stege de 1'Eghse. Ce sonl les
des Variantes Legons de nolie manuscih de Philaslie, voeuxqueje (ah, monseignein, poui Volte Emmence,
je me suh dwrg&avec etnptessemenlde ce peiil Itavatl. ce sonl aussi ceux rfenolte congiegation ei de nos su-
Ce qui m'n poiti a cela , nwnsetgneui, est la hatiie es- piiieuis qui sonl pleins rfevineialion pout Elle, ei qui
time que j'at ioujouts consetvie pout la sohde ptete el ne nejjligetontjamais itcn pcut metitei flionncm desa
la profonde iiudttwn de Votie Eminence, qui m'iion- pioteclion. Je souhaite, monsetgneur, que Vojie Emi-
noit el que fadnuioh en Elle il y a vtngt-huit ans, nencesoil conlenle rfes Vauanles que fat 1'houncur cle
loisque feludwh a Satnt Denys en Ftance, ou fai lui envoter: je les ai (atles avec loule 1'exactttudepos-
souvenleu 1'honneui rfela voii, ausst bten qu'a Saint- sible. Elle liouveia six chaptttes qui manquenl dans
Germain el a Sainl-Remy de lleitns. Je suts bien pet- 1'imprime. II seioit a souhattei que le ms. jut plus coi-
suadi, monseigneui , que Volie Eminence n'a aucune recl, car quoi qtCil soit patfatlemenl bieniait, et du
idie de moi, paice que n'etanl pour kts qu'un ecoher, i\e ou xe sieck, il s'y trouve bien des fauies de co-
je ne miritoh pas son allenlion, au heu queje neme piste : mais il suffit de SQavotrque Volre Eminence se
lassois poinl de fenlendte pcttler sut loules soitcs de domte la peitie rfe revoir cel ancien aulew , pour eli e
malieies, tant il y avotl a piofilei. Cest par ces pie- assme de le 1*1011paroitre dans toule sa puiete. Je me
imeies tmpicssiOHS,monsetgncur, el par ces senthnens1p] Uouvetai heuteux, monsrigneur, si mon peld tiavatl
d'eslhne et d'admitalion que je me suh loujours inti- peul lui ette utile, d'autanl plus queje ne l'ai en'iepih
rebsi d'une manieie loute pailicuheie d lojil ce qui te- quepoui hu doimer des marques rfetnon attachcment,
gai doil Volte Eminence que je n'ai jamah peidue de: rfe la vineialion el du plus ptofond tespecl avec lequel
vue, ei quefai eli combli de joie, loisque je l'at vue'. fni Vlwimeut d'eti e,
revilue de la pourpre lomaine el enliet dans le saci4' Monseigneut,
collige, dont Elle (uit piisentemenl 1'orneincnt,attssii de Votre Emmence
bien que Flwnncur et la gtoiie de 1'ojdie rfe S. Benoist* Le tres humble, elc.
et que je ne desespete pas de la voir un jour i emplir De S. Germain des prez, le 14 fevrier 1737.
a Hic code\ idem ille Corbeiensis monaslerii Co- de quo fusius
supra 111Piscfatione hiiiV*cdii oms.
dex est, cujtis,meminii Fabncius 111Prselat. ad PIu- MemTiianeusesl, nono sseculo eleganler scriptus, si-
ltstrium edil. Hamb.( ubi eum Cor,b/teimm voeat, gnatas numero 717, ahas 625.
1)01 SELECTA VETERUM TESTIMONIA. uos
EPISTOLA HERMANNI SAMUELIS

*NOTAS POSTHUMAS («) J„ A. FABRICII AD PHILASTRIUM
REIMARO TRANSMITTENTIS.
Litterm ab Eminentta Taa sctiplm ad Fabtktam, A . tditione quippe in llalia notibre petita eranl. Neqtte
mihi genero post ejus obilum, quamquttmseiitts, red- puto latete Vos, qum Maichio Scipio Maffeius in An-
diimsunl; in quibus video destdetaii postetiotes Fa- tiquilalibus Gallimp. 76, rfe qumsitis Philasliii codici-
Jiriciiud Philaslrium curas, el qumille rfetextu Syrjaco bus, et uno in Btbhotheca Benedictorum S. Germani
S. Ephiaimi tecens compeila habeat. Equidem obla- cod. 625 tnvenlo commemotat. Taceie etiam possum,
tam mthi occasionemrescubendi ad Virutn lantm Dt- qumin Biassichellani Indice expuigatorio ih Philasttio
gnilalh, iamque spectalm viilutis , el amptissnnw do- iwtanlur. Cmlerum, ne schedulm adjeclm pagina po-
clrinm, summomihi ul par est honoii duco; eamdemta- stiemavncualesset, addidi pauca de S. Ephraitni lexlu
men,fateoi, exosculaier multo Imtius, si possemmajotis pimseitim Syriaco, licet forle jam per sevel ex priori-
momeuti tes ad qumsita suppedttate. Nam ad Phtla- bus Fabtich lilleih cognita. lllum Codicem Slavoni-
sttium pauca ontntnosunt, qum nolavit Vtr ptm memo- cum, cujus ibi menlionemfeci, ocuhs usutpandum mthi
t tm,-eaqueipsa nescioan mullum ad 01nattim splendtdm dedit Idudatus Kohhus, anlea piofessot AcademimPe-
qum apud Vos patalur edilionh coUcilum. Faciendum tropohlanm. Ne vero Tuam Emineniiam ultta quatn
tamennon putavt, qum testandmerga Eminentiam Tnam pat esl inanibus morer, finem sctibendi facio,
spetans
venerationh mem et obsequti causa, aliquid potms, temeritatem meam excusatum iri. Vale.
qualecumque iandem csl, tjuam nihil tcspondeiem. J3 ; Dtibam Hamburgi Id. Octob. 1736.
Otnisiveto inler exscitbendumsnens, qumexcl. Galeardi
(a) HasNolas a se ad Eminentissimuni Cardinalem Eminentissimi venerationem apud se liaud niedio-

Quirinum missas commemorat idem Hermannus criler auctam, postquam illas (sic eum Reimams al-
Reimarus Commeniario de Vita et Scnptis Joan. loquitur) mitifice miln pimdicaviiamicus meus Conra-
Alberli Fabiicu", edilo Hamburgi 1737, p. 167, qui dusWidovius, senatot Hambuigensis, tnultum lebiim
eiiarn in altera Epi<*toIaad eumdem Emineniissimum m mdibusLongueivetantsLulettm vetsatus.
dataiv kal. Februarii 1737 scribit virtutum ejusdem
SELEOTA VETERUM TESTIMONIA JDE S. frHILASTRJO*
S. -Gattdeniius,S. Philaslrii in sedeBi ixiana successor, G morluos asserit eos fuisse in Ghristo, juxla condi-
seim. de vita el obitu S. Philaslrii (a). tionem cainis, quannis in senecla bona prsedixerat
Charissimi, nos hodie memores promissionumi esse sepulios, Sicul exslanlia demonstrant sepulcra.
Chrisii, honorem debilum paui nostro Philasirioi (Sei monemirtlegrumadeas, si lubel, intei Opera Gau-
tamqJjam vere vivenli deferimus. Esl enim Patriar- dentiu)
Cbarum filius, et socius in Fide, et semulalor con- Idem S. Gaudeniius homilia 26 , qum est de Ordina-
versatlonis : quorum sincelilati simillimus , etqus,- iione sua (b), tom. V Bibl. Palrum Lugd. p. 968.
Iem Chrislum vivere Deo pronuntiat, incieduhtaiem Quonam eigo h.vc spectai (raciaiio ? nempe ut
Sadducseorura validaperSciipiione (al. proscripiione) vestra dilectioevidenterinlelligat, quanta vismeam
refellens (Maith. XXII),duni dicil lllum, qui nuncu- compulei it parvitatem arduisôbsecundare pi secepiis
platur Deus Abrahsp, el Isaac, et Jacob, non esse atque aperire os meumsub tantorum prsesenlia Sa-
Deum mortuorum, sed vivorum. Omnes enim, inqurt, eerdotum, et maxime post illam venerandsc memo-
ilti vivnnl (Matllt. xxtf, 32). Elcerte Scripturadmna rise pati is mei PHHJASTMI erudilissimam vocem, quai
(o) 1Gaudeniitis Sermonem illum babuit decimo D ultrajatn resisleie non valeiem, cui ab Orientahbus
tjuailo episcopams sui anno. Mem-orh Pluiaslrii 18 quoque ephcopis , nisi meum ad vos ledilum polhce-
M., Gaudentii celebralui iu Marlyrologio Bom. 23 rer, salutatis communto negaietur. Aique ilemm
Oemb. Biondelius, hb. de Eucliansiia pag. 56, ira- quibusdam interjecils : Obscao cointntmem paiiem
dlt G-amieniiumoMisse A. C. i0&. Sed lillemoirtius Ambio&ium, dt post extguum toiem setmonis mei
toin. X. pag. 6S8, probst vixisse adbtic 406, immo ipSe intgel cotda veslta dtvinaiuin mystetns lilleia-
iW, s.'idem esl Cui Rulinus veisionem Recognitjo- rum. FalbLur Ihomas Malvenda , qtu lib. de Anti-
num Glemeniis inscnbii. «hristo p. 108, perspicuum sphalma Baronii \oeat
(b) Habtut banc homiliam Gaudeinius, Pbilastrii quod ex Insee Gaucleniii veibis Philasiriuni super-
snceessor, S. Ambrosio adliue supersiiie, cOjus me- stite adhuc Ambrosio obnsse conclnsit. Obm S. Am-
minit bisVeibis : Sed beaius palei Ambrosius, cm- brosius A. C. 597, prid. non. Ajjril. At Philasirii
lleiiqueVenetandiAtttislilessaciameillo, quo letneie vos niortem ad A. 387 jefertLabbeus lom. 11, de Scripti
ipsos obligashs , aslnclt, tates ad me ephlolas cuin Eccies., p. 215
tlestra legatione misenmt, ut sine dam.noanimm mem
H03 SANCTUS PHILASTIUUS. «01
pcr gratiam Spiritus sancli large affluens, banc Ec- AL deiiatem c Patris et Filii dicere, quo dicto videlur
clcsiam in Fide Trinilatis adorandse fundavit, in pioprietalem j suam sanclo Spiritui denegare. limc
veraspe, et charitate perfecta conslituit, ad virlutes \nusquam apud Philaslrium leguntur, sed ex Awguslini
erexit, in pace reliquit. icap. 52 peiila sunt ul Coteleriustom. i Monumenl.,
Idem Prmf. ad Servum Chrhti Benevolump. 942. j 773, recte annotavit.
p.
Nec mirum si hodie taliler in timore Domini con- Idem cap. 57.
%erseris, qui nec dum percepta Baptismi gratia ita Verum quia PHILASTER in suis et ipse libris, qui-
pro Fidei coeleslis veritate pugnasti, ut imbutum bus di\ersorum relexit liislorias, eliam hsereses quse
tc admirabilibus doclrinis Aposlolici per omnia viri orise fuerint cseteris quibusque temporibus, ex ejus
palris nosiri PHILASTRII, lantae constantite teslimo- nunc libris discerpendo , solas hsereses in medium
niuin approbarit. exbibemus. Citat deindenominaiim cap. 72, septuagc-
S. Auguslinus Prmf. ad Quodvulldeum, libro rfe simam et secundam hseresim Rhethorianornm a
Hmresibusprmmhsa. Rhclorio inchoatam, Philastro scribente invenimus.
PHILASTRIUS quidam Brixiensis episcopus, quem Serfet hoc, el alia a cap. 58 ad 80, non exjpso Phi-
cum S. Ambrosio Mediolani etiam ipse vidi, scripsit laslrio, quem numquam videlur inspexisse, serfea;Au-
liinclibrum, nec illas hsereses prseiermittensquaein B g gusiino transcripsil.
populo Judseo fuerunl ante advcntum Domini, eas- S. Damasus ephtola
XXVIII el Domini advenlum synodica A. 571, in Colleclione
que commemoravit, posl Holslenh Romana edita A. 1662, in-S°, p. 166.
cxxvm (a). Scripsit hinc etiam Grcece episcopus Cy- Sed Galloruni et Yenelensium (rf)fratrum relatione
prius Epiphanius iu doctrina catholicaehdei laudabi-
nonnullos non haeresis sludio , nequc
liler diffamatus; sed ipse uiriusque temporis hsere- comperimus, enim hoc tantum malum cadere in Dei anlisliles po-
ses colligens, LXXX(b) complexus est. Cum ergo
test, scd inscilia, vel ex simplicitate quadam scacvis
ambo id vellent facere quod a me petis, quantum non salis dispicere
de nuniero inlerpreiaiionibus sestuantes,
tamen mter sedifferanl inienmseclarum, Palrum nosirorum sit tenenda senlenlia,
non nisi aliud uni quse magis
vides : quod utique evenisset, cum diverâ consilia eorum oribus ingerunlur. De-
corum videretur esse hseresis, el abud alleri. Neque Auxeniium Mediolanensem hac prsecipue
enim pulandum est aliquas ignorasse Epiphanium nique causa damnatum esse perscribunt.
quas noveral Philastrius : cum Epiphamum longe
Philaslrio dociiorem invenerimus, iia ut Philaslrium Gesla conciliiAquileiensis(e) contra Palladium el Se-
cundianum hmtelicos (Arianos) A. C. 381.
poiius dicere deberemus laiuisse plurimas, si lameu
plures esset ille complexus , et istepaucibres. Sed Q C Syagrio, et Eucberio viiis clarissimis consulibus,
procul dubio in ea qusestione, ubi disceplalur quid nonisSeptembiibus, Aquileise in ecclesia considen-
sit hacrcsis, non idem \idebatur ambobus, etrevera libus ciim episcopis, Aquileiensium civitalis Yale-
hoc omnino deflnire difficile est. riano, Ambrosio (Medtolanensi),Eusebio (Bonoitieiist),
ideiu libro rfeUmresibuscap. 41. Limcnio (Vcicellensi), Anemio (Siuniensi Illyrici),
PHILASTCR Brixianus episcopus iii prolixissimo (c)t Sabino (Placentino), Abundantio (Tridentino), Arte-
libro queni de Hseresibus condidit, et cxxvm haere- mio, Conslanlio (cphcopo Schcianensi, legato Gallo-
ses arbitratus estcompulandas, Sabelhanos continuoi rum), Justo (legaio Gallorum), PHILASTRO (ephcopo
post Noeti mos ponens, eic. Brixiano), Constanlio (Arausko ephcopo), Tbeodoro
Nominalim iletutn cilal cap. 4S, 53, 57, 67, 71, 80,, (Oc/orfoie»st),Aimachio,Domnino (Gralianopolitano),
alque ex Philasltio lepelisse se qumcumquea cap. 58} Amanlio (ATict'eiisi), Maxiroo (EnioncHsi),Felice, Ba-
arf 80 habet, innuit. Et ahas qtiidem (inquil cap. 80)) siliano (Laudensi), Numidio, Januario , Proculo
ipse coinmemoral, sed mihi appellandaj hsereses noni (Massiltensi), Hehodoro (Allinensi), Jovino , Felice
vidcnlur. Quascumque autem sine nominibus posui,t (Jadrensi), Evenlio (Ticinenst), Exuperantio (Derlo-
necipse earum nomina memoravil. Vkhsim cap. 703 nensi), Diogene (Genueitsi), Maximo, Macedonlo,
posuil nomen Pi iscillianotum , quod in Phtlastrii libroo D ] Cassiano , Marcello, et Eustathio, Ambrosius Epi-
noti legilur. scopus dixit, etc.
Auctot Pi mdestinalt cap. 52. Philasler Episcopus Brixianus dixil: Blasphemias
PUILASTER scribil Macedonium Spiritum sanclumii el iniquitatem Palladii, qui Arianam doctrinam se-
(a) Ilunc numerum non lantum Augusiini codiccss commemorat numerum epiphaniano longe majorem.
hoc toco, etcap. li consianter piseferunl, sed eliamn (rf) Per Yenetenses fralres a Damaso, et apud
auclor appendicis ad lldelonsum de Scripl. Eccles. ;. Tlieodoritum n, 22, Hisl., Sozomennm vi, 23, et
cap.3 et Tnlhcinius c. 8i Augusiini vestigijs in- i- Nicephoruin xi, 31 (ubi eadem epistola Grsecelegi-
Msteulcs confirmani. In edito autem Pinlasiriilibroo lur), intelligi Philasirium et Evagrium, uti per
non plures po^t adventum Dommi reperias bacreses ;s Gallos Hilarium, nola\it Yalesius p. 442, ad Sozo-
quam cxxu , el credibile est capifa posirema libri ri menum.
Plnlasirii, in quo nullum clausulse vesiigium, in- i- (e) In Corporibus Conciliorum lom. II Labbei,
tercidisse. p. 979, et tom. I Harduin. p. 825 , elinlerS. Am-
(6)Eiiam anie Philastrium sciipsil Epiphanius, ex ix biosnopera lom. Iledit. novseBenediciinor. p. 802,
cujus scnplis ille proiecit. nec non inier Yigilii Tapsensis scripla in lucem
(c) Piolixi^simum librum vorai non ob magnitu- i- ediia a Fiancisco (.hiffletio.
dincm voluminis, sed ob prolixum hseiesium quas 1S
«05" SELECTA VETERUMTESTIMONIA. .1106
quilur el defendil, una ciim omnjbiis ego condem-. A CmsarBaronius Nolis ad Matiyiolog.
navi. Exstat sermo S. Gaudentii episcopi ejus successo-
S. GregoriusMagnus lib. VI, ephlola 15, «rf Geor- ris, quo describiiur vita ipsius. De Translalione uu-
gium presb. et Theodotum diaconum Constanli- tem est sermo Ramperti, ej'usdemEcclesise episcopi.
nopolit. Habei ea omnia Lipomannus tom. II et Surius tom.
Sed ne dilectionem veslram in mea disputalione IV. Yixit PHILASTRIUS sub Thcodosio Seniore; inter-
immorer, quid de hac hscresi PHILASTER in libro fuitqne una cum S. Ambrosio, cseierisque sanctis
concilio Aquileiensi advcrsus Arianos, ut
quem de Itoesibus scripsit, dixeiit, recognoscal. episcopis
ex Actis ej:usdemconcilii. Meminit ejusdem
Cujus bsec verba sunt (a) : Sunl hmrctici qui dicttnl apparet
Dominumin infernum descendhse, el omnibuspost S. Augustinus libro de Hseresibusad Quodvultdeum,
morlemeliamibidem se nunliasse, ut confitentesibidem seque eum novisse lestalur : obiit autem diem cum
adhuc superstes esset sanclus Ambrosius, ut apparet
salvarentur; cum hoc sil conlruiium dicenti piophetm
David: In inferno aulemquisconfitebilurtibi? El Apo- ex sermone S. Gaudentii ejus successoris, habito in
slolus : Quolquotsine legepeccavetunl, sine lege peri- Ordinatione sua. Unde conslat vel mendosum esse
bunt. Cujns verbis beaius quoque Auguslinus (b) in codicem, vel alpaliquo superaddiium, quod habelur
eo hbro concordat, qnem de Hajresibus scripsit. B apud Philastrium de Hseres. cap. 111, a Christo Do-
S. Rampeilus, liaclat. rfe Translalione S. Philastiii. mino usque ad illud tempus eum ea sciiberet, inler-
currisse annos qiiadringiiitos iriginia; cuni liquido
Quamviscertum sit, divinorum prsesenlia excmpla
S. Ambrosium , qui ei supervixit, longe
miraculorum, superna radiasse provideniia in noslii appareat
venerabilis papse Iranslalione, eorum lamen scrijitio- anle ea lempora ex humaiiis desiisse, Caesaiio et Al-
nis necessitaie , noslra plebs egel. Hsecetenim jias- tico coss. anno Domini Ireecntesimo nonagesimo
sim, affatimque evadens, segri vulgi turba undique seplimo. Confer eumdemBatonium ad A. C. 386.
Attctor Appendicis ad Ildefonsum de Scriplot ibus
conveniens, el percepla sanitale rediens, mille prsc-
dicatvocibus. Hsccvicinorum viliselocorum, quaium Eccles. cap. 3.
infirmi varios secretosque habenies languores, inler PHIIASTRIDS Brixiensis episcopus : hic longe anle
tantam muliitudinem venerabile corpus adeuntcs , bealissimuniAiigiisiimum ecliditlibrum deHmresibus,
procurante Dei misericordia, merilis quoque ej'ttsdem singulas quasque demonslrans, sive quse in populo
sancti promerentibus, eorumqtie fide suffraganle, de Jiid.eorum ante incarnationem Chrisli fueiunt, qnas
suis invaletudiiiibus convalescenies ledierunt; fama viginli octo enumeral; sive quaepost Domini Saha-
nobis renunliante, eis supernum narrant miracu- toris advenlum ad\ersusCaiholicani Fidem exoiiae
lum, qui eorum pridie noveranl infirmilaies, el lot G sunt, quas idem cenlum viginti oclo (c) esse descri-
lesiesmiiacuIorumDeiexsistunt, qui prius noverant bit: sicut et de eo idem vir magnsc glorise Augusii-
scgros, nisi aegrolantium litubans fldes ofliciat. Sed nus meminit.
Job. Trithetnius rfe Scriptotibus Eccles. cap. 84-
quia suorum lestium, et noslrum generabler debittis
imminet obilus; pro fulurorum hoininum ignorantia, PniLASTRiusepiscopus Brixiensis, vir in divinis
quorum fidei auectionem erga no-tri palris obsequia Scripturis doctissimtis, ei sjecularium litterarum non
studio»am fuiuram esse speramus , atque audire ar- ignarns, beato Ambro->ioMediolanensi ei noliis et
denlissimam , non solum linece fama, generalionis- familiaris, cujus meminil S. \ugusiinus in quadam
que narrante, sed etiam scriptura a nobis, quibus epislola ad Quodvulldetim; scripsit pro uiilitale
Deushoc videie coneessit, piomu'gu.1 icsiante, sal- comniuni quaedamprseclara Opu«cula, e quibus nul-
fem pauca de plunbus miraculis, qtise Chri-tus mise- lum ad manus nostras memini pervenisse. Ferlur
ricorditcr gessit, confluentibus calenis ad fereiium ejus, B. Augustino ubi supra testante, insigne Opus
beali Philasirii confessoris, amaloris, ei prtedicatoris quod scripsit:
sui, veraciier etcompendiose scribereoptimumcre- De CLVI(rf) Hmresibuslib. i Simoniani a Simone.
dimus. (Sennonem integrum videstsin editioneRam- Cseteranon vidi. Claruil sub Theodosioimp. chri-
peiii). D slianissimo, anno Domini CCCLXXX.
Elias Capreolus hb. III Hist. Brix.
MarlyrologittmRomanum 18 jul. . Huic autem (nempe Faustino) PHILASTRIUS slalim
Brixioe, Nalalis S. PHILASTRII, ej'usdem civilalis suffecius, Ariana hseresi orta, ubi concilium Irecenli
episcopi, qui adversus luereiicos, prseseriim Arianos, et decem octo episcoporum ad ipsam examinandam,
a quibus mulla passus esl, pluriinum verbis, scnptis- Constaniinus qui jam illi consenserat vocassel; inier
que pugnavit; demum clarus miraculis confessor in eos acutissime disputavil: disputationemque ipsam
pace quievit. deinde scriptis mandans, non parvam rei gloriam
(a) Cap. 122. hseresibus 90, cum in editis non plures ferunlur
(b) Cap, 79 de Hseres. quam 80. Idem, cap, 100, inter Hieronymi scripta
(c) In editis tantum sunt 122, ut supra ad Augu- refert hbrum de octoginta qualuor haeresibus cujus
stini locum notavi. iniiiiim Simoniani a Simone. Al ille Auguslini e«l
(rf) In ediiis non plures sunt quam 150. Ideni Tri- non Hieronymi.
Uiemius, cnp. 95, eiiam Epiphamum ait scripsisse de
«07 SAKCTUSPHILASTRRIS «OS
cunclis est adepttis Brixianis. De quo divns Angusti- A de Senioiibus domns Israel, et Jezonias filius Saphan
nus in epislola ad Quodvulidenm diaconum, jiree stabal in medioeoium staniium anle pictutas : el tinus-
vcrba scribit: Ftlqsliius Brixiensjs ephcppus qucn\ quisqt\ehabebql ihmibulum in manusua, e( vapor ne-
cum bealp Ambrosio Mediolani etianxipse vidt, scii- bnlmde thure consutgebal. El dixit ad me : Ceile vi-
psil hti\c librum, hmresesillas non pimtermillens,qum des, fili homints, qum Senioies dotntisJstael faciunl in
hi popttlo Judmorum fuertinl ante Dqtnini adventum, tcnebih, vnwsquisque in abscondilo cubtlis sui. ln
easqueviginti et oclo commemotavit. Grscco: ev c/bret, h TMvotroivtTMYpvTcroi avrSiv.Ne-
Chrislophorus Sandius de Oiigute animm,p. 141. que Tpoiy)oc)vTei, neqtie 'Xicbyetot,vel'Ajro^66vtotdici
PniLASTitiusBrixipnsis, haiiesi 97, dicit animam possuni, ubi nullse speluncae sunl, sed penetralia
esse cieitam anle coipus, idque ex Psalmis probat: domus, el abdita cubilium, Muscicolas, id esl, Mvto-
porro more Origenico exponit interiorem, et exle- )orpag, a musca Accatonis, inquil, acl quam inisil
riorem hominem, et curnem org.inum animae ralio- Odwziasrex. In II Reg. i, 2, lcgilur : lle, consulile
nalis vocal. Non ilaque mirandum cur nullam feec- BeelxebubDeum Accnron.Hicnulla esl musca Acca-
rit meniionem haeresis Origenislarum , eum limen ronis, sed Beelzebub Accaronis, a quo Beelzebubilse
alios vel Icvissimos erroreshseiesibus accenseat. dici debebanl. Sed Beelzebub, id esl Deus Mu«cse,a
Jo. Millius Pimfal. itt novumTest. § 831. I Scnptura dicitur, itosb pcr conliimeliam, ut alibi
B
PHILASTMI pitaiioncs parum moramur, cum ex- ostendimu'-, non quod Accaronita?eo nomine nnmen
ceplo loco illo Matih. xxn, 29 : Nescitis Sctiptuias, suum dehonesiare vo]tierini(quis enim T6 a-eSttbyevov
ct virtulcm eatitm ignoialts; cl allero Luc. xn, 49, v8p%et); scd mulli erant Baalim :etapud illasgenies
quamvolo nt accendalnt (quo modo eliam citani IWaxi- eiSoi)oyevetgiuimquam Baal dicebalur sine consliu-
mus Tauriuensis, Remigius, Rufinus, Hieronymus), ctivo. Baal-Samaim, Ovpevtog,Baal-Rcem, Bpovrevg,
cseteri a nostris codicibus diversi ad sensum cilati quem ridiculo nonnne Scriptuia Baal-Phegoi vocai,
vidpantur, vel ex memoiia. quod est Eto/jSeu?,non Bpovrevg.Sic illud Accaromla-
Jo. Seldemisrfe DihSyiis synlagm. i, p. 95. rum idolum, quod meojudicio dicebatur Baal-Ze-
In plerisquePniLASTRiusille, nl semel admoneam, bahim, Deus vicliniarum, immolaiionum, sacnficio-
satis lemere de hseiosibiis quas vocat illis priscorum rum, joculaii vocabulo Sciipiuia \oravil Deum
Syroium. Ncc omnino polis est fldem suam hberare Musca»,quod in lemplo IliciOboljiuiiano umscse ear-
in iis quae sacpms, velni somnia sibi fingens, de eo- nes viciimarum non ligur<ebnnt, cum t .menGenliiim
rum litibus et numinibus audacler nimi» obliudii. fana a niuscis infestaieitim piopier nidoiom vicii
Josephus Scahget EteiiclwTiihmiesiiSeiatiani cap. 1. martim. Ideo in Arcadia heioi ci.idain Myagio, an-
De hrereiicis Cainlogi PHILASTRH episcopi Biixien- 'G tequain hosiice ca>deren[ur, res divina ftebal, ne
sN, iiimis Ie\i bracliio (Seiarius) di ftingilur. Nam muscaead eas advolarenl. Pausamas, 'EVrevrn rn
cos accuiatius discuteie iniereral ej'us, qui de haere- icavnyvpetWvtoypoitcpoBvovo-tv, enevybyevoi re YOTO
licis dispufaiioncm inslilpit. Nos dc ilbs nifra am- T5ViepeioivTM npoit, -/oi ecctvo)ojyevot T6VNvieypov.
phus dicemtis. Inlerea mendose Hcliognostos dici Itaque quod Oclioziasrex miserilseilalum oraculnm
non negabit, qui mediocriler Grscce erudiiiis est. Beelzebub idoli Accaronitarum, ideo ullam binc
'liltoyvao-rat enim, non 'flOioyiKuoTot recla raiio po- hseresin Muscicolarum exoriam fuisse, neque sequi-
Stulal, quani evy)oyivvVOCaill.Atquisi ver ovcdoyiev i tur, neque verum esi. Unus lanttim Baal sine con-
recLe dicilur, non lamen YOTewoiev.Nam 'ii>to)arpeii struclivo nominabalur\ver elpyjiv, isqtie eral Baaf-
aut 'njUoc-EiSEfs' dicendi erant. Ii sunt, qui ad solemi Samaim, de quo loiies in Seriptura. Reiiciui dii
orientem adorabant, ul est apud Ezeehielem vm,, dicuniurBaalim absolule in libiis sacris, ctim sin-
adversus institultim divitmin lcgis Mosaicse.Ab islis; guh apud genies istas cum constiuctivo stio conci-
profectiqui layêtot dicebantur, IKWUJ,VÛ/EJOVTS?, , perenttir. Ideo Baalilse non debcbanl disiingui a
Epiphanius haeresi55 : SuylaZotyapi Museicolis, siquidem uila Muscicolarum hccresis
•n)iao-rai,n)tv.Y,oi
spy.nvevovraty)teYoi : quamvis de sole onenieado- fuisset. Sed lios male divulsiL Philastiius, m Tro
rato tacuit. Sed illi eranl Esseni, atil ab Esienis, ulLD glodylas a Subterr^neis. Aslatitm, el Reinphanilm,
alibi (a) aperietur. Kaiani quare usus obtinuit ut di- pulO 'A.o-rpiTOi.To eo-rpov TOU6eo0 vyoiv 'Peyipev
cerenlur polius, quam Kainiani, quajtant erudni. (AIIWSY,26;Aclor. \u. 43). Ideo sequenies Molo
Namque hic analogise yis facia eit. Musoritse estt chila?apud eumdem Pbilaslrium, ad isios peiunent,
liarbara composiiio, neque inde me ulla Giam- ex eodem loco Amos : 'kve)aStre rhv o-vnvhvMo)6/,
maiica extricaie polest. Troglodyt.e, qui et ca- aquibus Tophelilmnon magis separandi einnt, quam
pile 22 Subierranei dicunlur, ei sine ulla causa1 Tioglodytm a Sublerraneis. Iu loco Topheih siqui-
a Philastrio iterantur, quam \ere exvin, 11,, dem idolo Molochinfantcs igre lusirabanlur. Puleo-
12 Ezechielis deducanlur, verba Philasini cuml tilm, inquit, qui fodiebanl sibi puleos, qui non pvssunt
verbis prophelae collata fidem feceiinl. Ubi, inqu<t,, capeie aqtiam salutaiem. Inlelligo esse \ocem bybri-
Seniores cum thuribulh, idola colunl spehmch habi- dam, puteorycias, (b) compositam ex Latino el
lantes abdtits Verba Propbelse : Et septuagmta vitii Grseco.Sed in Grsecoesl )e//ojgoipv\o,v KeY/fipvYrv^
(a) Scalig. c. 20. elencbi Tiibscres.
(b) Immo Puteoritas dixit Philastrius, ut Musoritas et Hermiorilas.
«09 QUORUMDUf PHILASTRH LOCORUMCENSURA. 1110
ig lc,r dicendi eranl, non Puteoryetsc. Scd si ex illo A se insinuasse; aique ex illius tunrpnblicis tunrpii-
commate ulla hseresis dninanda fuit, cur non el ex vatis de rebus sacris disserlaiioiiibns,' novos piotfllis
27 dicam aliam ha;resiii fuisse, quaeligmim patrem, Cbrisiianae sensus induisse, ut scribit Gaudeniius
lapidem niairem ôcabai? quis enim negaveril eim- ej'us succes<=orcurn ejusdcm vitam enairal. Prsefuit
dem eonsequentiam es=e'Neque quicquam certum annos oclo, decesîlque Lil. Augusli sanclo Am-
est in Bahalitis, au! Balaamitis. Bmresis, inquit, qum brosio adhuc vivente, ut nanat idem Gaudenlius
Bahal idolum, aut Balaam pseudoptophelam, qui de in Sermone de sua Ordinatione. Apud S. Andream
Mesopotamiavenerat contra Mosen beaiissimum, asse- lumulum accepit, ubi lllum Ramperlus episcopus Ii-
runt nomen accephse. Qui hoe asserebint, quomodo neis involutum reperisse narrattir A. C. 838 v id.
a Bahal idolo deducuni, si a Balaam pseudopro- Aprilis, cum hac brevi inscriptione :
pheia? Pyilwnhsmi nulli profeclo ftierunt : neque PHILASTRIYS BE4TISSIMAE MEMORIAE
ulla constans causa afferri potesl. Sed nimis sibi in- IHC REQYIESCIT IN PACE.
dtilsil in baeresibus divinandis, quse neque fuerunl,
Ej'us deinde sacrum cotpus idem Ramperlus epi-
neque esse pottieiuni, eum si hoc modo investi-
scopus transttilit in ecclesiam Majoiem, ipsumque
ganxlseerant, longe probnbiliores afferri possent, ut Bnxiani tamquam unum e Divis lulelaribus vene-
Soccolhbenoihilse , Nergehlse, Asimaei, Nebaliasitse, " ranluret colunt.
Tailacitse, Adrameleciise, Anamelccitsc. Nam idola
illa suos cultores babuerunl. Sed hnc modo quot Philippus Ferrarius in Galalogo SS. Italim 18 Jutii,
idola fiiernnt, tot genera ha-reseon, aut sectarum PHILASTRIUS nalione Hispanus, divinis et huma-
insLiluendafmssent. Apud eumdem quoque Scripio- nislilieris apprime eruditus, non mediocrem pere-
rem in aliera parle 0,oeris, quol haereses post Chii- grinatione dociriuse accessionem feeit. Nam el Aihe-
stum narranltir fuisse, quae nullse fuertinl? et tamen nas navigans ibi brevi ingentes progressus habuit,
non solum ibi (a), sed etiam apud Epiphanium omis- Romceqiiea Damaso bberaliler traclalus, publice do1-
sa est omnium veiustissima, h roiv vickpve/p&vfjorcrt- cuit. Inde sacrisimtiatiis discedens, ubique adversus
ôyivoiv. Arianos decerlavii; Mediolani adversus Auxentium
Etasmus purgcilioneadvcrsus Ephtolam Lulheti episcopnm, et alios Arianos dispulans eos confulavit,
tom. IX Opp. edit. Basil. p. 1265. hbrosque scripsit adversus Hcereses. Multa ab hsere-
Quod si periculum est, n&quis resiliat a religioi>e ticis passus est; ssepius ab illis percussus, et vulne-
Christiana, si eognitum fueril Ecclesiam varns iiae- latus, ac etiam crnci affixns periisset, nisi a Calho-
reiicorum erroribus fuisse vexatim , pernieiosam licis ereptus fuissct. Cuni Brixiam ad SS. Fausiini,
operam sumpsernntapud Groecos«ancliis Epiphanius C Jovilse, eLAfrsereliquias venerandasprofeetus esse-t»
et PHILASTISR, apud Laiinos Augusiinus, catalogum a S. Faustino episcopo perhumaniler acceptus, in
omnium lisereseon orbi proponenies. FaUiiur Eras- adjiilorem et suceessorem electus est. Qui totus
mus Philastntm Gtmcis accensens Sctiploiibus, pe- erat in lcgendo, subseribendo, conciopando, eccle-
rinde ttl alibi prmler retn dttbilal, Iienmusne Grmce, sias constituendo el hscreses confuiando : de quo di-
an Latine sciipsetit. vus Aiigustinus in epislola ad Quodvulttleum diaco-
Ferdinandus Ugliellus tom. IVIiulim sacrmp. 729, num nit: PhtlastriusBiixiemh ephcopMs,quem eam
ubi Brixienscs episcopos commemorq,t. bettlo Ambrosio Mediolani eliam ipse vidi, scripsit
Sanetus PHILASTBIIJS Ilisjianus (b) hanc rexil Ec- hinc librum hmreses illcis non prmtermilte&s, qum in
clesiam A. 581, vir nobilissimus tum doclrina, populo Judceoruinfueiunt anleDomini adventum, eas-
tum sanetimonia viiaj. Quippe cum Mcdiolani adhuc que vtginli el octo memoravit.
lltulo episcnpatiis Auxentius insignirelnr, Arianos NoTA.Sanf qui scitbaniPhilaslriumconcilio Nicmno
jf
suis disputationibus perursii ac vicil, ita ot inler sub S. Sitvesiro papa, et ConstanlinoMagnointerfuhse;
lliius ssreuli claris=imi liiinina jam videatur posse quod si veium esl, opotlet iltum adolescentem fuisse
connumeraii. CumD. Ambrosio Aquileiensi concilio et audientem inleffuhse, nott dhputantem. Obitt au-
inlerfuil.sedilque inter PIius concilii Patres octivus, tem xv kal. Aug. ante S. Ambrosium,a quo S. Gau-
ul refcrt Baronius ex Arnbus illius concilii. Iliius dentius successorordmatus est.
meminit Augustinus in bb. de Haeresibus ad Quod- Videii ptmterea polest Tillemonlius, tom. VIII Me-
vultdeum, aifirmatque Romse in illius familiarilalem mor., p. 541, etc.
(a) Philastiius, hser. 129, moriuos baplizantium (b) Aliis Italus.
facii mentionem.
NOMULLOB.UM PHILASTRII LOCORUM CENSURA &
De S. Pbilaslrio plura i.idkabunt libi e\' probatis Julii, quo die Nalalis S. Pbilaslrii inler sacros
Auctonbus Notce ad Romanum Marlyrologium 18 inscriptus babettir publicis"Romanse Ecclesise tabu-
(a) Ne quid desideret leetor quod ad Philastrium peilineat, subdimus F. J. M. Brasichellensis testl-
«11 SANCTI PHILASTRII lllg
lis. Verum etsi S. Philaslrius sanciitale, et doctrina A j Serm. S. Gaudentii successoris S. Philaslrii, quem
prseclarus exsliteril, lioc tamen ejus Opns rfe Hmre- rfesua Ordinatione habuit: at notum est S. Ambro-
sibus caute, et cum judicio quibusd.im in locis legen- sium emigrasse Gsesario el Allico Consulibus anno
dum, quod nonnulla contineat cum placilis reclae sal. 397. Consule Nol. ad Rom. Martyrol. 18 Julii.
Theologise non saiis cohserenlia. S. Augustinus prsef. Hmres. 69.
in Iibrum suum rfe Hmresibusad Quodvulldeum mo- Ibi in textu : cum et in venlre sanclificati sint, ut
net, doclius de liseresibus'praescripsisse S. Epipha- Putriarchm, Prophelm, Judices, Jet emias, el Joannes
nium, quam S. Philasirium. Baptista, e!c, scribe in marg. Caule Iegas, nam si
Hmres. 49. Ioquamur de vera sanclificaiione a peoealo originali,
Ante inilinm cap. annota : Caule lege hoc caput, Jeremiam , Joannem Baptistam, el Deiparam, solos
nam S. Philastritis exisiimal primi hominis animani sanctilicalos in ulero docent Theologi.
(desunl nonnulla) cumSS.PP. ferme omnes, elexpla- Hmies. 79.
natores Geneseos erudite, pie, orthodoxe, hisiorice, Ad initium cap. ascribe : Caute legendum est hoc
et germane spiraculum vitm piaefato loco, animam capul, neque enim haeresis est, aut error existimare
ralionis parlicipem inlelligant. Vide Castrum lib. n non omnes Psalmos edilos a Davide, cum multi PP.
adversus bsereses, verbo Anitna, haeresi 2, el Sixtum B . et recentiores hoc senliant, et adhuc in opinione
lib. v Bibl. annot. 27. doctorum isla qusestio venlilelur. Consule Sixtum
Hmres. 56. lib. i Bibl. el Psalm., Inierpretes in prsefalionibus.
Ad inilium cap. ascribe : Caute lege hoc caput, Bmres. 82.
nam S. Pbilasirius in bceresi ponit, existimare ante
Ad initium cap. ascribe : Caule legendum hoc
construclionem turris Babel unam tantum fuisse
caput, nam non est hseresis putare stellas esse ccelo
linguam in mundo, cum tamen Seriplura sancla, cl
id philosophi, peripateiici, et aslro-
SS. PP. ferme omnes, non nisi unam linguam inter infixas, cum
scholastici theologi snmmo consensu
homines fuisse anle sedificationemBabel, apertissime nomi, atque
doceant. Adclilo recentiores Genes. xi inlerpretes, affnmeni; quamvis nonnulli ex velenbas PP. dis-
sentiant. Vide S. Thom. i p., q. 70, art. 1, ad 3, et
Castruin lib. ix adversus hsereses, verbo Lingua,1
Sixt. lib. vBibl. annot. 14.
Sixlum lib. v Bibliol. annot. 87.
Hmres. 63. Hmres. 89.
Ibi in lextu : aDomino usque nunc anni 430, apponei Tolle notam marg. III Reg. xi, uxorum et concu-
in marg. : Lulinius vir erudilus tnendum hoc locoi binarum Salomonis mullitudinem nuroerosam my-
iltapsum in numerum, levi mutatione ita lestiluendum\ C stice esse intelligendam; el repone : Non intelligit
putavil, 580 : nam S. Philastrium non potuisse per- S. Philastrius de loeoIII Reg. xi, 3, quem historice
venire ad annum 450 perspicua estratio; siquidemi accipiendum non esi dubium, sed de loco Canlic. vi,,7,
obiil superstiie ei S. Ambrosio, ut certum est iui quem mystice plerique PP. inlerpretantur.
moiiium de Pbilasirio, una cum ej'us censura, quses anni 1589 per Margarinum de la Bigne, Iheologum
nonnulla Plnlastni loea caute legenda esse admonet. Parisiensem procuralam, exstatque m Indice libro-
HSPCautem Brasichellensis censura refenur ad se- rum expurg. pag. 115 seqq., Romse primo, deinde
cundam editionem Parisiensem BibliothecsePaiiuml Bergomi lypis Comini Yenturae 1608, in-8°.
SANCTI PHILASTRII
EPISCOPI BRIXIANI
LIBER DE MRESIBUS.
1
PRJEFATIO*
De hsereseon " diversa peslilentia, variisque erro- ]> Jesus Salvator in carne, pullulaverint, dicere opor-
ribus, qui ab origine mundi emerserinl, el sub Ju- tet, numerumque earum paulaiim exponere, inimi-
daeis deQuxerint, etexquo venil Dominus noster cumque humani generis perdici fuisse a Jeremia
COD. MS. SANGERM. LECTIONES VARIANTES.
1 Inms.Sangeim. desunlPrsefauo et qui mox sequilur guuntur : hisque incipit verbis: Incipit llber Filastri de
Calaloguseorum qui ante advenlumChrisli hsereseos ar- Hseresibus.Post passionemChrisli, etc.
FABRICII ET GALEARDENOTJE,
,a jOeItmrfiseon.JNonmfrequens Latinis scnptonbus seon et Ilaheniicon, Mythologicon Fulgentii, Petronii
est usus genitivi casus ejusmodi plurahs, grsecse Satiricon , et Poeticon Asironomicon G. flygini.
flexionis, ut lestantiir vel libri Ovidii Metamorpho- Eliam infrac. 19, hmreseos. FABRIC.
HIS LIBER DE ILERESIBUS. 1114
propheta a non immerito comparatum agnoseere, A quotidie per senigmacompleri c enim cognosciraus
qui cum infecundiialein paliatitr, ^sepius aliorum propheliam Jeremiae bealissimi ita dicentem : Cla-
furlim fetus incubans, quasi suos jam fovet ac vin- mavit perdix, collegit qum non parturiil, faciens sibi
dical filios usque ad tempus aliquod; cumque eis divilias non cum sapientia, in medio dierum f derelin-
jam teinpus setatis discernens b adcreverit, tunc quent eum, etin postremo eiit insipiens (Jerem. xvn,
omissis c falsisparenlibus, jura parenluni sensu pro- 11). Quodnunc deserenles quotidie s omnes gentes
prio recordanies, palamque oculis intuentes, sequi idololatriam morliferam inimici, Christum etiam
eos amplius non demorantur. Quorum causa nobis verum Dominum de Lege et Prophetis audientes,
simililudo hsce nunliata est, quod diabolo reliclo eumquecum Paire semper esse credenles ac re-
impielaiis causa, ejus qui orbem lerrarum sua sub cordantes, seque ad eum modis omnibus h suppli-
dilione cum tenere putaret, postquam vero Christo ces properant pervolare.ut complealur prophetia J:
parenle a nobis viso et recoguiio, omissa falsilate Recoidabuntur el convettenluiad Dominum Chrislum
parenlis mendacissimi, jam veri parenlis Christi omttesfmesorbh lcnarum (Psal. xxn, 27).
vesligia sequi omnis homo d non lnoratur agnoscens.
FACRICII ET GALEARDINOTJE.
a Perdici aJeremia
propheta. Jeremise xvn, 11. B edniones amissis.Sic infra paucis interjeclis : Omissa
S. Ambrosius vi, 5, in llexaem. : Perdicem aslulam falsitateparenlts mendacissimi.FARUIC
novimus, qum aliena cva diripiat, Iwc est peidicis al- d Omnts homonon moiaiur. Id est nemo moratur
terius, el coipoie foveal suo, sed (raudts sum fiuctum qui agnovent. Ita apud Florium n, 18, vnus vir Nu-
habere non posse^ quia cum eduxertl pullos suos, tnanimtts non fuit, qui calenh duceietur. Taha sunt
amitlil eos, quia ubi vocemejus audieiint, qum ova in sacris scriploiibus Luc. I, 57, OVY. aZvvorho-encapo.
geneiavit, telicta ea ad illam se nalurah qtwdam ra ©swjT«vpnya; Roill. Ill, 20, e\ epyoivvbyovovSV
munete el amore confeiunt.... Hujus imiiaior esl dta- YcnoiOho-erat icaaa abp%.FABMC.
bolus, qui geneiationcs Crealorh mlenn tapeie con- e Quottdieper mnigmacompleri. Hoc esl, permul-
tendit, et st"quos insipientes, et sensus pioprit carentes litudinern neophyioium ad Ecclesiam quotidie acce-
vigorepoluetit congregare, fovens eos tllecebns coipo- dentium inlelhgintus impleri, quoclpropheta fulurum
ralibus, ubi primum vox Chitsli paivuhs fuetitinfusa, es=e cenigmaic pcidicis signilicavit. In quani sen-
ditcedunlatqiieadeamseconfeiunl matiem, qumpullos lentiam mox siibjiiiigil:<7uorfjiu>ic deserentesquotidie
suos, sicut avis. mulerno amoie complectitur. Idem omnesgentes idololatriamelc. Porro liceicommodiore
iMdilum Cassiodoron, 14, Yar. Epist., aHiscjuequam inierpuncLionc locum hunc ahqiiomodo juvisse vi-
pluribus, quorum lota laudant Cotelerius in noiis deor, antea enim conjuncia erantveiba: Agtwscens
ad tom. II Monumentor. Ecdesise Graecscpag 547, quoltdie pei mnigma, quibus subjiciebalur o-rtyyh,
Huelius ad Origenem pag. 16 seq. Bochartos lom. II constructio tanien adbuc admoduin hiulca aique im-
Ilierozoici p. 84, et Allanus ad Eustathium Aniio- pedita esl, sed qualem non alienam csse a Philastrii
chenuni p. 132 seq. Yideel AmbiObiiepisl. 32, ad ^1 p-usu plura hujus libri loca lectorein edocebunt.
Irenseiim, tom. II p. 918 seq., Aibanas.iom. I p.365, FABRIC.
edit. no\iss. Johan. Camerarii Symbola III, 68, f Derelinquenleum. Sie. LXX, quos lnc sequilur
Combelisium ad Hippolylum de Anli-CIirislo c. 55, Philastiius; Vulg. veio el Pagninus, deielinquet eas.
Ducaeumnolis ad S. Basilium lom. I, p. 44. FABRIC. Confer Hieronynium ad hunc Jcrcniisc locum, qui
& Temptts mtatis discernens.Tempus quo per aeta- uiroqtie modo lesiinionium piophelse proleri; de
tem discernere possunl veros a falsis parenlibus. narraia aulem peidicis proprietaie ronsulendus om-
Prima arlas, in hoiniue qnoque, ignoral discerneie nino erudissimus Bocbarlus lom II Hierozoici p. 84,
dexlra a sinisiris, bonuni a nialo. Confer Groiium 85, ubinon modicam huiePliilasiiiipraeialioni lucem
ad Deui. i,39, d Jonae iv, 11. Sic prima mundi affniidit. GALEARD.
aelas non stanm Dominum ac Servatorem suum K Omnesgentes. Ex quihusvis genlibus eliam re-
v
agnovil et sectata est, sed passa se a diabolo ad varia motissimis quosdam.j
idololalrise et superstitionis genera lurpiter abduci. k Supplices. Maleedit. Helms ., simplices.
FABRIC 1 Pt ophetia. Quo in loco Philaster nomen Christi
0 Omhsh fahis parenlibus. Minus bene piiores explicationis causa inseruii.
CATALOGUS
EORUM QUI ANTE ADFENTUM a CHRISTI H,ERESEOS ARGUUNTUR.
i I. OPHITJE. D isti colubrum venerantur dicentes, quod hic prior

c Primi sunt Ophitse, d qui dicunlur Serpenlini; initium nobis scienlise boni et mali atlulerit. Unde
FABRICIl ET GALEARDI NOT;E.
a fiornm qui anle adventum C. Qurdam haereses b Hsec tria prima Philastrii capita dederat Fabri-
ex his qtir- usque ad caput duodetngesimum a Phi- cius Cod. Pseudepigr. tom. V, p. 136, cum iisdem
lastro referunlur, non fuertint ante advenlum C., lerme notis quaa hic apponuntur. GALCARD.
neqne sub Judseis, ut in pisefat. Philasler lotjuittir, cPrimisunt Ophitm. Non lemporis raiione, sed
defluxerunt, Hcel e veteri Testamento ansam erroris quod in primo statim principio ac liminc \eluti pri-
sui arripuere (anb voy.ovs§ 'IOUSKI&JV fvo-ao-et. Epi- mi hbri veteris Tesiameiui mipegerunl. Menlio eo-
phan. Ancorato cap. 12, t. II, p. 18), ut slatnn rum apud Augusiinum de H.eresibns, et auciorem
Ophitae, et Cajani, Sethianique. Rectius itaqueTer- Pra3desiinati cap. 17, ahosnue. FABRIC
lullianus, qui illos c. 45. \ocal Judahmi hmreticos, A Qui dicunlur Setpenlini. Id est quorum nomen
ajios qui exEvangelioJtmreliciessevolueiunt sive, ut Latine ita efferre possi.s. Pro Ophais, sive ul perpe-
Hieron. verbisular,^tii EvanghlialaniavertiiU.FABRIC, ram in pseudo-Hieronymi indiculo scrMtir Offitis.
II15 SANCTIPIHLASTRII 1116
ei I>minumainvidisse assernnl, quia scicnliam pri- A . tes s ex alieia viitule, id est diaboli, Cain faclum,
mus dctulcril inulien k bonoe rei .itque mnlae, per- ex altera auieni Abel bealissimum naiuro, el virlu-
que ill.im ila ad genus omne liominum petmanave- lem majoiem quae erat in ipsoCain, itualuissc ni
ril, propter quod et c de coslo primo dejectus esl, suum interficeiet fratrem.
Inqumnt, in alteium , unde eum et de coelo aiunt III. SETHIANI.
adveniurum, d et vclut aliqtnm Dei virtulem esse h Selbianorum baeresis,quaeSelb filiumAd.e posl-
eumdcm aeslimanl, alque eum annuniiant adoran- ea geiutum, hocque appellatum nomine \encratur,
dum. quod post inlerfectionem Abel beatissimi natus est,
II. CAIANI. ex quo et Sethiani appellaniur, colentes eum et di-
0 Cniani, qui Cain f laudanl fralricidam, primoge- centes, quod duobus creatis hominibus in initio, et
nttum Paliis nostri ac bcali Adae protoplasli, dicen- Angelis in dissensione conslilutis, * lenuit virlus in
FABRICIl ET CiLEARDl NOTM.
apud OrisrenemClemenl. Alew vn Strom. p. 76Det B Caina est Hieronymo ulrobique : nempe lam ep. 82,
Tlieodoiitum esl eliam nomen Opliianoium., ci cor- al. 83, ad Oceanum, En consutgil mihi Caina hmre-
lupLum apud Sophroninm Soplvianoiitm, nisi ita sis, quam lib. adversus Vigilanlium, qum otim appel-
eiiani dicli stinl, quod Zoaievserpeniis imaginem as- tabaiur Catna hmiesh; Terlulliano auiem indicato
stitnpsisso dixeruni, leste Irenseo lib. i, c. 54. Apud Inco Caiana. LambeiLus Danaeusad. August. de hse-
llipndoritum el Proeopium Gazcum inlV Reg.xun, res. cap. 18 putai errore Amanuensium in exscri-
Ilcbraicn appellaiione veniuntRV(/(jV)voi(iia enim le- bendo Epiplianio ex Cainianis faclos esse Caianos;
genilnm, non 'EO-O/JVOI,) a t»ra quml Hebioeis serpen- eoque lapsn dtcopium fuisse Auguslinum quoque ubi
lem ui Gr.iocKootgdcnol 1. Yide Cniclerium tom. I Cnanos iiommal.At BaeiiusDiciion. cril. in Cainiles
Monuiiienl. Eeeles. Gi.rcr- pig. 769, eiTho. Itugium obsei\at Caianoium nomen a Patribus usurpainm
TOV yavepirnv diss de hsetesiarchis Apo«lolica?ictali mullo antea quam Epipha<iitiset Augusiinus bnc \o-
proximis p. 120. E Gnosticis.Valcnliniani-, vel Mar- ce uterenlur. GALCARDito-tvoteliam Sophronio in
cionitis bos Oplulas prodnsse miln persuadeo, quod inditulo haeres. scuone \i concilii vi general. el Ni-
Ophiiaiumdoctrina apudEpipIiaiitumjaxwi, 5 seq., celi?iv Thesanii 11 ci 12, ubi eliam Ketvoi, el anie
Teriulliamim append. dc prscscript. c. 47, Origenem hos Ongeni ni coniia Cels. p. 149, quo loco eos a
M coniia Celsiim p. 293, scq., cl Nicetam IVThe- ,!esn docirina p'ane alienos essc scnbit, perinde ut
sauri cap.9, \alde affiins est coinniciUis Valentinia- Ophiias. Abb ILG-.ObticahaereîdnersiCaianil.ioApli-
norum , et Gnoslicis Pruiiicum coIent'bns, quibusN , tli.utodoceia;, a Caiano qtiodam Alexandiino no-
etiam a S. Irenaeo Opliilr- jtinguiitur. PrcctereaTheo- men con«cculi, de quibus Damascenus liseresi 84.
doiiius lib i de Ilereiicis fabnhs c. 24, ac Nicelas ,- „ FABRIC
iv, 14, Thesaini, aucior esi Marcionins serpentem ^ l Qui Cain laudant, So%e'(ovat,bonorant, colunt.
Ciealori prselulissc, etsingulan culiu veneratosesse. Apud Honorium Augu»lotliiiieiisemin libello de hse-
Mnnm veio qund tiatlit idem Ongenes pag 294 ne- lesibus Caiani dicit quiCam odetunt, logcnduin cx
minem ab Ophianis Euphiaie auctore m sunm coe- Augustino oiwrant, lioc est honoiant. FABRIC
tum .idinissum esse, iev yh apbg 6hrot /ere TOO 'iwroO. t' Ex alleta vh lute, td esl Diaboli. Yerba , trf esl
Itltm Opliinnos cl Caiano--, omnmo a Jesu doclnna Dtaboti, puto vel a Philasli io, vel ab alio adjecla con-
aheuos scribil lib m, p. 119, elJesumomninoab cis lia Caianoium monlem. Nam licet Arclionticos nar-
abnegin lib. vn, p. 358, absuidissimum Ophiano- ial Tbeodorilus lib. i de ILcreticis fab. c. 11, do-
ruin tiogma vooai nec simpîcissimispersnasiim, et eui-.sequod CainelAbel fueiini TOUAto6b)ovTcetdeg,
bcicsm ipsoium banyoTarnv Iib. \i, p 291, nlPio- uti in Pnke R. Ebesei ditiliii Cain S immaelis pio-
copms SU<7O-E6E!7T«TI7V FABRIC genies, at jiie ab aliis Rabbinis apud Gauliiiiniim de
aDominum invidii,se.i ildabaolh, Deum Judseorum inoiie Moyiis p. 216 triduur ex semine piimi ser-
invidisse doccbaul honiini quod superioiem Detim penus naiiis Migia: per serpenles auctor : tanien a
ac Pativm agnovissel: itaque virttitem qinmdam ser- Caia-.ornm opmione hoc reniolum esse videtur, qui
penti->specie geuuisse, cjuac Evam felellciit Vide a foi tioie el pi*=taiiliore viriuie Caininn quam Abe-
Epiphan. xxxvu, 5, 4, 5. FABRIC. lem prognriium slaluebant teste Epipnamo, et aliis.
b Bonmrei atquemalm. Idem csl quod patilo anle Hue refer el quod capite sequenie e< senienlia Se-
dkeral, scienliam boni el mali e\ Gencs. n, 9, T6 lliianorum a Phtlasirio dicilur : Angehs in dtssemione
eiSevetyvoiarbvYO)OV YOIrcovnpov.FABRIC conslilulis temtil viilus in cmlofeminea. FABRIC.
c De cmlo pnmo dejeclus tn altetum Ocio enim 1) I b Sethtcinorum. Sethoitos appellantur aucioii ap
ccelos poiiebani, ui docet Epiphanius xxx\n, secl. 4, pendicis adTertull. dePraoscnpt. c. 47. Aln liocge-
Iicet deinile seclione 5 simpliciter scribit dejectum nus Guosiicorum vocani Seiluias, uL liidiculus Pbcu-
arcbTOOovpovov.FABKIC c. 9, qui lamen c. 17 el ipse voe.it
d Et velui. Male pnoies qusedamediliones ul velut. do-Hieronymi
Selhiinos, ut Epiplianiu*. quoque et Dama^cenus
Pono cultiis quo OplnlJc«eipenlcm proseculi sunl, hacicsj 5, Auguslinus el Prsetiesiinali aucior c. 19,
el cislse (|ua serpenieni alere consiieveriiiit, meminit Nicetas IVThesatiri c. 12, Riibanus Maiiniblib. n de
etiam pr.elei Epiphauium x\\wi,5, Dainasoeni ver- Clcrtcor. imlirtilioue c. 58, et Hoi oriiisAugusiodu
bis Sclioliasles Beai)i/o>vail lib. xxi, p 581. Ejus- nen4s hreresi 51. Apttd Gennadiiim auiem de dog-
modi cislarum enam in sacris apud gentes n>us fuii, niatibus c. 52, ubi Sctlranus cl Tlieoclosiusiiia el
de qnibus Liur Begerus \. c. in disquisiiione dc: barhaia principia iiidu\is<-c lcgunlur, pro Seihiano
nummis scrpeiiiileus. FABRIC videiur scnbendiim Scjtluaiius. FABRIC
0 Caiaiu. Cainmi auctnri appendicis ad TerluII. 1 Tenuil vtilus in cmlo feinincct.Tcnuil, YeYpemve
c 47. CainianiAugusiino dc Hsores.et auctoriPrcedc- Iioc(sl pi ufiflsobiinuil. Epipbamus \x\ix, 2 'Hvybp
stinali c. 18. Sod Iieneo quoqne lib. i, c. 55 aique'. i? arbatg rotg 'Ayyilotc, oyoivttoyevoig jcepi TMVyevEwv
Epiplunio et Damasceno IHMCSI 58, Kaievoi; nam etl TWV bvQpojTcoivTOUTUV TWV SUO , TOO yzyewnYOTOgrbv
Ciiuus Flavio Josepho Raig TbcodoriLolib. i. Il.ejel. Keii/ot TOOyeyiVJnYorog TOJ"ASE), , Ye/pam/eiot §s
fab. cap. 15, Kotvoiel watvtarei, at Clemenli Ale\. vn[ T/jvavoi Svvvytv,hv y-nripo vba/ovat Yei ()h)eiev.Ao/ei
Slrom. p. 549, Kotevtarei. Catana //ceiesisTeiiulliano1 ybp avrotgetvatYoiyorepag avo),Yei6n)eiegs/oibpae-
c. 55 de pr*sciipt. ct ilieiou. cpist. So (]ui lib. ad- veg. Vide si placet quaj lbi sequuntur, et (ju.c Plii-
veisus Vigilaniium noiai Teittillianuni in Scorpiaco) lasler Laline \eiiit, alque in compeudium misit. So-
suo C.iiaiins perstrinxisse. Non Caiana hcriesis, sed1 lel enim ille subinde, ut suis locis annolabo, Epi-
{(117 LIBER DE HJERESIBUS. 1113
Cffilo leniinea; apud eos e<iim masculi el feminse, A. IV. DOSITHEUS.
dii deacque esse pulantur. Quod pervidens, inquiunt, c Dositbeus quidam postea, Judsous genere, ausus
mater, quia occisus esl Abel justiis, cogilavit ut pa- est dicere,a secundum carnem solum esse vivendum
rcrel juslumSelh, in quem elcollocavit magnae vir- in Lege Domini,e deque ea non sperans resurreciio-
tulis spirilum, a ut posscnl deslrui \iituies inimicae. nem fuluram, f nec Dei Spiriium, nec Angelum esse
De Seih aulem ipso Christum Dominum *>genus de- credens, 6 noc fuiurum judicium u de Lege atque Pro-
ducere aiunt. Quidam auiem ex eis non solum genus phetis exspeclans.
de eo deducere, sed eijam ipsum Chrislum csseus- V. SADDUCTEI.
serunt alque opinanlur. Sadducoei'posi ipsum, J a Saddoc homine Judseo,
FABRICH ET GALEARDI NOT.E.
phanii vestigiis insistere, qno nemo melins de hsere- perspicuum est, quia mox c. 5. Saddocum Siddu-
sibus scripsit,si credimusTheodoroStudiiae Episiola CBortim auclorem vocat illiiis*discipulum,perinde ut
ad Naucraiium lom.Y Opp.Sirmondi, P.524.FABRIC. aueior appendicis ad Terlull. el Hieronymus adver-
a Vt possenl destiui vhtules inimicm. Mnuis beno sus Lucifor. Sadducsoos ex Dosithe.ini enoris radice
priores editjones, possint. Plenius autem bsec apud surgenlcs : et Epiphanius haeresi 14, facoaTca.ay.a aicb
Epiplianium efferunlur sie : "OJTOJ? Stb rhg TKUTJ?»AoaMovappellat. Iti Nicsetas quoque hb. iThcsauii
avaraaeoig YOX rovrov rov aicepyarog YoSetpeOoiatv p' U'e.
] 58. FABRIC
TMV r&vTOV vei A Secundum carnem solutn esse vivendumin Lcge
Svvtbyeig 'AyyiXwv vbayov irETrotvjvoTOjV,
rooc Suoim' bpyjhgavBpbncovg. FABRIC Dotnhii Hoc est, ul explicalur capile sequenle,ruus
h De Sclh autemipso ChiisitimDominumgenus rfe- exteinos Legis obseivandos, quod diligoniius ah
ducerc. Nihil in hocerrabuit si ita sentiebanl Se- Dosilheanis laclum scnbunt Damascemis, Nicaelas,
lluani, quoniam Cbrisli genus a Sclhn eliain S. Lu- et alii. Hoe carnahtei vtvere dicil Plnlastrius c. 8.
cas deducere baud dtibilat. Sed Pbilasler non satis Quoniam vero resuirectionem eos inficiaios esse mox
copil Epipbanii menlem , qm Seiliianortim senlen- affirmal, possint etiam verba illa accipi sic, ut so-
liam exponit his verb;s XXXIX, 4 : 'Awo SETOOSV?9 hm hoc in cotpote vivendumesse, docuerit Dosiibeus,
YOTO arcepyvvai vara StaBoy^hv yivovgo Xptarbg«Wev, quemadmodum de Sam.iriiaius CSLmfia c. 7. Yel,
avrbg'inaovgovyj.vorbyivn, b)\a OevyaaroigevTWvoa- Legis promissiones non exlendi ultra prsesenlem vi-
yoi icetfnva;, &geartv evrbg b 2/)8 6 rbre, vei Xptarbg lain. e
FABBIC
vvveTctfotrhaogToiyivet TWV avBpbncoiv atcbT<j?ynrpbg Deque eanon sperans tesuireciionem fulittam. Ut-
avoiOev aiceare)yveog.Sonsns esl, Chrisium a Seiho pote qui ncgarel e Lege illam proban po^se : 'Aice-
non communi ei niturtli modo genus dcduccre, sed vopvrre vei rhv bvjaraatv, inquit de Dosilbeo Enlo-
lodiisse per niiraculum ipsum Soih m niundum, tit gms aptid Pholium cod. 230, p 467, ubi ex libris
idem qni ttinc Seilius, jam Clirislus esêi. Licet boc Moysis eam confiiniat. Rccognilionum quoqtie au-
pr.ctei rem Seilnanis impingi dispulat Jac. Rhenfoi- cior non obscureiniiiiii a Dosiiheo hune erioiem ac-
clus jiag. 173 seq. opp. Plulos., ubi de fictis JudaDO- cepisse Sadducsoos.Coniiaadmisisse lesiirreciioneni
lum haeresibus. FABRIC di erle senbunt Epiplnnius NicsPlas, et alii. Etiam
c Dositheus quidam postea, Jitdmus geneie. Hic est' C aticior appendicis ad Teitull. et Hieronwims conlra
qitt in Jucljeorum liiiris diciiui 'KflDTei ctim n^lD Lnciferianos iraduni Sadducsooserroiem negaise re-
Sqbia (a quo sccta Sebiimotum apud Nicveiim lib. I siiireclionis ad Dosithei Iiaoresinaddidisse. S. Dama-
Tl.esatiri c. 55) iratliltir in caplivitile Assyi laca tom- scenus velut conciliaiuius tam divcrsas ct pngn m-
pore Sonnacheribi docui=se Sainantanos. \ idc DIII- les inler se scnlenlhs, quosdam salieni Dosilhea-
sium 111, 4, de sectis Hebrseor. et ad minonal Se- norum resiirretlionen luiuram ciedidisse scnbit.
i ai II c. 10 et Lightfooii disquisil. Chorograpliic.iniad FABRIC.
joamiem, p. 95*4edit, Lipsiensis. Enlogio aptiti Pho- I Nec Dei Spiiilum nec Angelum. Vid. Eulogius
tium cod. 250, p. 466, \ocalur AbaOng,cl sedaioies apud Pbotiuni p. 468. A Samaiiianis lamen angelos
PJUSAoaQnvoi, aliis llle AoaiOeog,lll AoatBeevoiCl Aotri- repudnn negalEpipliainiis hseresi 14. bapiesin.illam
6tot. Judseum genle, eL poslea ad Samariias acces- Sidduccorum propnam lesialus. Obser\a poiroquod
sisse scribit Epipbamtis haeresi 15 ei Nicoolasloco Aclor. XXIII, 8, lcgitur, OOTE "AyyEôv,ovrs Xlvevyo,
laudaio. Hinc ahi Samariianum appcllant, ei Sima- id a Philastno de Spniln S. expliean. Iia et Epipba-
liianis errorum suoruin auctorem, cliam Samariiani IliilSde SaddiiCfriS: Uvevp.oSe aytov ov/ 'iaeat; et
conuptorem Penlaieuch: ftnsse sciibunl. Cum hoo Tlieophyl.icttis. Sed per icvevyaaninium homiius m-
anliquo Dnsittieo confimdiint passim eliani pnsci tellige, quem esse immortilem spiriliim, el post di-
sciiplores res junioris Dnsithei itidem Samaritani, cessum a coipore pennanere negabani Sadducasi,
qnem Simonis Magi aeqmlem faciuni, et pioMcssia tesle Josepho xn, 12. FABRIC.
tradunt se venditasse. Confer si placet Colelenum ad s Aêcfuiuium judictum. Animos enim mortiles,
Consiitutiones Apostnlicas vi. 8, et D. Tlio. Iitigium j) ] miindum incorrupiibilem essedocuu Dosiiheus lesie
in limine eiudiii Iibii de H.cresiaicliis aetatisAposto- eodem Eulogio FABUIC
licse. Ita auclor Beeogniiionum quoe legunlur sub kDeLege atquePioplietis. Immo pnmum fuisse qui
nomineClemeniis lib. i, c. 54, de Dosilbeo lamquam Propheias repudiaveiil, quasi non m Spiiilu S. lo-
Sadducaici dogmatis principe loquiiur, et niox idem culos, scribimiauctorappendicis adToiiull. de Pr.c-
lib. n, c. 8, Dositheum iriginta Discipulorum ei m scnplion. et Hieioiiymus tidverstis Lucilenanos, etin
hisSimonis Migi magislrnin memorat. Ab hoc vide- hoc ipso Samaiitanis enni auclorem orroris sui luisse
ttir hauîsse Oiigenes quse habet lib. vi contra CPI- innuuui, a quibus soKis libros Legis recpi dicelur
sum pag. 282, qui et pluribus alns locis lnijus Dosi- inlra cap. 7. FJIBRIC
thei meminit ut lib. i, p. 44, el traciat. 27 in Matiii. 1 A Saddoc liomineJitdceo. Epiphmio, PL D.ona-
et 11 in Jomn. p. 219 seq. edil. [Iuetii, ul ilegesijj- sccno SvSov/, Aiabibus Zendik, Judcis pTfj Anti-
pns qiioque apud Eusebium IV, 22, Hisl Eccles , gom Soclij3i discipulus. Vide Maimoindein ad tnke
Ilippolytus apud Photium cod. 121,Tiieodonius lib. i Abotli lom. IV Mischnaep. 411 etlit. prrclai.v Su-
de H.creticis fab. c. 2, qui ex Simonis hrresi lam- renliusianae, ubi ei de Buloso altero «inligoni disci-
quam cx amarissima radice Dosilheanos aii piopul- pjilo, anciore BaitosTorum, doquilms permde ulde
lulasse. Ai Plnlaslrium nostrum non de aIiquo'Si- Sadducseis abunde multa vin uocti, Fullerus, 1'ococ-
monis Magi sequali, sed de longe antiquiore illo loqui kius, Drusius, Seraiius, Scalig«,v,etc.
1119 SANCTI PHILASTRII 1120
qui hoc nomine vocabalur.qui a discipulus fuil illius, A turam confiiettir, f Legem accipit et Prophetas,
qui et confilmavit hanc haeresin, ut ex eo Sadducsei eChrislum aulem cxspectat ut jusium hominem.h Hi
dicerenlur : secundum carnem seque solum praedi- Jtidaizaniet Evangelia non accipiunt, et* qusedam
canl vivendnm, circumcidendum, corpusque bapti- teinpoia Chnslo Domino nostro esse contraria asse-
zandmn. De Lege autem divina h non aliud exspe- runl.
tantes, c Epicuream demeniiam poiius, quani divi- VII. SAMARITANI.
nao Legis jura seclanies. De quibus et d in Evangelio
scriptum est, doccnle Domino, conti aquc hane hse- Samaritani J a Samario Rege ila nnncupati sunt.
resin pestiferam prsedicanle. 1 Alii autem aiunl a filio Chatiaan , qui hoc nomine
Samarius \ocabalur, a quo Samaritani sunt appel-
VI. PHARISM. lati. Isti legcm aceipiunt Moysi, id estl quatuor
Pharisiconnn alia est, quse e resurrceiionem fu- solum libros, j'udicium futurum non exspectanles.
FABRICIl ET GALEARDI NOTJH.
» Dhcipulus fuil ilhus. Dosithei. Nam ita et alii B R mario icge. Ita Basileensis et Hamburgensis editio ;
veteres scriptum reliquerunt, ui capite superiore an- at Lugdun., a Samaroreqe, quod fonasse melius.
notavi. Et qui Aniigonnm audivit, poluit el alterius Vulg. 111Reg. xvi, 24, Somei ; ui et Epiphanius ,
Magislii seclari vesligia. loiyhp; LXX et Pagninus, Semcr, Seyhp; Arabo,
i>ATonaliud ecEspeeian/es.NiilIam aliam vilam, nul- Samei. Vide Josephum VIII,7, ubi Gelemus vertit,
las melioris ei sempuernjebeaise vilae promhsiones. Samarmum vocavit a Samaro, quod Lugdun. editio-
Nam ul Josepho dc Sadducseis iraditum XVIII, 2 nis leclionem confirmai. GALEARB.
k A filio Cltanaan. Genes. x, 18, ille dicifur %ay.e.-
Anliqu. T«S $v%bgavvafaviôvat roig ae>y.aat,et ne-
gasse rpsuircctionemcoiisial ex Act. XXIII. 8 Vide poXogFABRIC. —AltiaulemafihoChanactn.Hic pei pe-
si placet Menasscm Israelidem lib.i de resurreclione ram Philaslriuni culpat Dupimus Hisi. Eccl. saec. iv:
cap. 6. non enim ait Plnlasinus Samarium regem liliuni
e Epicuieam demeniiam.Mir prseslantissimus Ger- fuisse Chanaan , ut Dupinio praepropere niniium
liardus Yossius hb. i de Origine idololatrias c. 10, legenli visnni cst. GAIXARD.
saltun in eo meliores Epicureis Sadducaeosfuisse ob- 1 Qualuoi solum libtos. Cum alii scriptores anii-
ser\al, quod licet animas petinde ut Epicurus mor- qiu Ongenes , Epiphanius, Leontms, aliique pliirimi
tales essc ducerenl, tamen uon inliciarenlur Deum leferani Pentaleuclium solum a Samaiitanis admis-
prospicere rebus humains, duntaxaLin bac vila. Cae- sum (ut hodic ctiam facere rehquias illorum consiai)
lerum facile ad providentiam negandam prolabilur, lejecia auiem luisse ab iisdem sciipia propheiica
qui eidem falo aniinos quo corpora lioniinuin obno- poit Moysen cdila : mirum videri possila Philaslrio
\ios esse sibi persuasent. ir.idi, tanlunimodo libros Moyî accepisse.
a In Evangelw. Matlh xxi, 25; Marc. xu, 18;^p^ Neque quatuor eiror librani esi, cum infra c. 115 peculians
Luc. xx, 27 seq. Yide eihm Matih. xvi, 6 seq , ubi de Deuteronomio repudiaiohaeiesia recuriat. Yereor
a tfryn PliarisA-orum, et Sadducseorum cavere sibi auiem ne Plnlasirio fraudi lueril dtiplex vocabulo-
suosJsenator optimus jubet. rum hvrepbiaeoigCl SevTepovoyiov sigiuficalio. Nam
0 Resurrectionem futuram confilelur. Distincti in uli per Sevrepaaetg, iia per Deuleronomium eliaoi
hoc a Sadducaeis, Actor. xxm, 8, S. Epiphanius xvi, aypaipaicerpoicapaSora Hebrseoium significarifquan-
2, d>yo)byovv SEovrot bvaaraatv vev.pav.Dubium ta- doque, notum esi vel ex Maximo ad Epislolam 9.
men, an inipios eliain resurrecluros crediderint. Dionyhii Areopag. quse a Samaritanis ultque respue-
Vide Flavium Josephum xvm Anliqu. cap. 2 et lib. baniur. Qinnluni vero Moysi librum ab illis reje-
n de bello Judaico cap 1-2- ctum, solns quod sciam Plnlastrius, aique ul opinor
f Legem accipit el Piophelas. Quod etiam Saddn- pMlerremsciipsit. Porro antiquum gemlivum Moysi
caeos lecisse, jam inobarunl viii docli, et ex Tal- pro Moi/sis icimui, prjceunlibus pnoiibus edilioni-
mude cerlum ^csse aifiimal Menasse ben Lrael, p. bus, et quod lLt dixeruuiTertullianus etalii veleres,
45, de resui rccl. At Phansoei prsoler TKyeypayyevo. similiterullralaliliasunlAc/ii//i, Vlyssi, proAchillh,
utebantur eliam mullis Karpoicapalbrotg,et addila- Vlyssts, et snnilia , de quibus vide si placet Vos-
menla quacdam Legi, ul loqtiitui Terlullianus, as- sium hbro IV de Arle grammaiica cnp. 9 et Clau-
truebanl, qtiae Sadducaei amplecli noluere. dium Dausqueium in Orlhographia p. 95. Accusali-
e Christum exspeclat ut juslum hominem. Messiani vus jWoscapio Jllosen occurnt apud Juvencum JV,
venturum non Deuin fore, sed merum hominem sibi 15.,aliosque. FABRIC— Quatuor solum libros. Recte
persuadebant Pharisaei, perinde ut infra cap. IX. D I noiavit Fabricms singulare hoc a J.Jnilaslrio haberi,
etiam de Essenis legitur. Plulasirii autem seiate vix quod Samantani (In Indice edil. Hamburg. ver.,
nomen adhuc Pharisaeoi um restabat, quod de suis Qualuor hbro pro Samaritanis legitur Sadducmis.
jam tomporibus testatur Eusebius Philastrio anti- EDIT.)quatuor tantum Moysi libros acciperent, id
268 et 390, in Psalmos. enim caetens qui de Pentaleucho a Sama-
h Htp.Judaizant. Hoc e»t Judaii sunt, cave enim de ritauis receptoanliquis,
qnior
loquunlur, mdictuin , ac prorsus
Chrislianis Judaizaniibus baec mtelligas. Num foriasse, ubi cerliim sit Pbilastrii ef-
1 Qumdcuntempora. In promptu fuerit scribere le- «7MO-TOV.
ialum, ldcirco Deuteronomium (de libro hoc inlel-
slimonia, sed illtid sine aucloniaie mss. codieumla- ligit Fabticius) respuebant Samaritani, quod in eo
cere, hoc nempe scindere nodum, non solvere esi. quaedambabeanlur, qusea nianu Moys.)muiiine prac-
Alia igilur raiio htsju-, loci explicandi iu menlem fecla esse jam constat inier erudiios ? Yidesis Simo-
mihi veuit, videlicet Phansseos ila exisiimasse, quod nium Hist. Crii. Vel. T<sl. lib. i, cap. 6, Huelium
ternpora qusedam, hoc est fesla anni Jobelei, Neo- Demonsl. Evang. pag. 179 edii. Paris., a quibus
meniae, el Sabbata in Lege prsecepta repugneut Jesui Philasirii locus miiiime esl obseivatus. At vero Deu-
docliin.e, cujus Apostolus \etAlicaparnpeia8atnyipag leronomium aniiquitus a Samaritaiiis non fuisse re-
v.ai Yatpovgvei IVIKUTOUJ. Galat. iv, 10; Coloss. II, jectum aperte ostendit insignis locus ejus libri xxvn,
16. 4, a Samantanis corrupius, ubi pro Ebul monle
i A Samatio Rege. Epiphan. l. i, p. 24, «jro• substilus esl Gaiizim, redaniantibus omnibus cotli-
(/.pyaiovrtvbg ZoiybpoivutoO Soiyhp, ovroaTOUavSpbg r cibus Hebrseis omuibusque antiqois veisiojiibus de
wdovyi-Jov.Vide 3 Regum xvi, 24. FABRIC. —-ASa-- quo videndus Vâltonus Proleg. \i, in Bibba Lon-
1121 LIBER DE ILERESIBUS. [1122
i'esurrectionem negantes , a Chrislum Dominum , A YIH. NAZARJ2I.1
Dei Filium in Lege et Prophelis nunliatum ante, cl Nazaiseorum hseresis est, quse Lcgem el Pro-
non credentes: h animam etiam immortalem habere phclas accipit, e camaliter tamen vivendum affir-
liominem juxta Legem, non sentienies: solum aulem mat, omnemque juslificalionem incarnali obsenan-
hoc in corpore vivendum esse pulanles, resur- tia consislere suspicaiur. r Crines eiiam nutiicntcs
reclionemque fuluram in proereatione filiorum, quae capilis , omnemque vii lutem justitise in eo putanles
in hoc sseculofil quotidie, c hancsesiimanles, eam- consislcre, s quasi a Samsone illo sibi hoc pr.rsu-
que prsedicantes vanitatem ; inscnsatis quippe pecu- mentes j'udicii, quia Nazarsei vocabantur, a quo
dibus comparati, ut scriptum est in Propheia: posiea pagani forles viros ex ilhus fignra usurpanles,
Homoin honoreconslilutusnon inlellexit, comparalus h Heicnles nuneuparunt.
pecudibus insensath, et sitnilh eh faclus est (Psat. IX. ESSENL
XLIX,12). Esseni aulem sunt, qui * Monaehorum vilam
FABRICII ET GALEARDINOTJE.
dinensia num. 16; iiemque Stephanus Morinus in B . placet Ludoviti Cappelli Opera posthuma p. 426
Exercit. de Linguis part. n, cap. 7, pag. 201. Vid. seq. Sed ei nomen ipstim congruit, nam Samson esi
infra annot. ad hser. 116. GAIEARD. Y\HWDtffsol foi liiudmh, el a Flavio Josepho expo-
a (Chrhtum Dominum, Dci Filinm). Ex hoc loco nitur iayypog. Et teveia Heimetemsolem esse,inquit
non colligas Pliilasirium affirmare quod Samariiani Macrobms lib. i. Salurnal. cap. 20 : vel ex nomine
negaverint Messiam in Lege (miror addere, et Pio- clatet. 'VLpe-Ahg enim quid aliud est nisi "lipeg, id esl
phelh, quos illi plane rejiciebant) promissum fuisse, aetis, x)eog, qum pono alia aeris glotia est, nisi solis
quemadmodum R. Josephus Alho circa A. C. 1400 illuminatio , etc. Omillo quse de llercule sole nola-
tam ferrese fuil froniis, ut in hbro Hikkarim scn- ruiit amplissimi doclissimiqtie Yiri Gisb. Cuperus in
pserit neque in Lege, neque in Propbetis exstare Harpocrate, ei Jacobus Rhenferd, In cxplicalione
oraculum ex quo advenlus Messke necessario colli- nummi Phcenicii apud Joannem Clericum tom. XI
gatur : sed tantummodo negat Samaritanos credi- Bibl. selectac p. 109 el seq. FABRIC—QuasiaSam-
disse quod Messias pr.rdiclus sit futurus DEIFilius. sone tllo hoc sibi prmsumenlesjudicii Nazarmi voca-
Leonlius de seclis p. -423: TlepiSe rhv evavOpbmnatv bantur. Sic eiiam Basileensis ediuo ; ai Parisiens. et
TOO XOU7TO0 OUTW? eyjovatv OOictarevovatvbrt n)0ev, Lngdun., qttia Nazarmus vocabalui, quibus consenlit
K)Xbn ye))et DOetv,ovSkort Qebgb Ipyoyevog, «JOa Corb. cod. et certe haoclectio facilior et melior. De
icpofhrng. FABRIC. hoc Philasirn loco Barihius Advers. v, 46 : Mendosa
h Anhnam immorlalem. Idem Leonlius : OUTE5e shie dtibto sitnl hwc vetba Philasti ti. Illud enim ,
ayye)ov 5o£«£ouo-tv etvat, ovxe tyvyjitvbOavarov,o'ire quia Nazaraiiis vocabatur, cx Evangetio adiltos Na-
uvaaraatv. Hos lamen errores ialso unpiiigi Samari- p^ zarmos aibilror pertineie quos scmichihlianos fuisse
tanis evincunl \iii docli. Vide Clnistop. Ccllaiii Humbeitus testalur. Itaque auclor sitn legendumapud
Historiam Samaritanam c. 3; confer lamen Adr. Re- eum uiChtisli aulJesubenediclumnomensequaturSam-
Iandum Disscrt. parl. n, disseit. 7. De Samaiitanis sonts illud typicttm. Sed de hoc alitts eiit disputandi
Jusliniani adhuc seiale mcniio apud Piocopium. foitasse locus. Quid sibi velil cnticus majorum gen-
Leges Justiniani advcrsus eosdem sancilas noial imm iion capio. Non enim a Chnsto aut Jesu , sed a
Nic. Alemannus nolis ad Ilistor. arcan. p. 150 seq. Samsone ipso pugani foiles vitos ex illius figura ttsur-
FABRIC panlcs, Heicules nuncuparunl, quod ibi Phiiasinus
c Hanc. Male; al. haud. subdit, ct ex Huetio quoque notavit Fabncius.
d Nazarmorum. Hoc vocabulum in Aclis Aposlo- GALEARD.
lorum simphciler poniiur pro Cbnsiianis xv, 5, ubi 1 Monaclwiumvitam. Neque tixores babuissc, nec
S. Paulus dicilur Tcparoararngrhg rav Na&paioiv servos, al commuiiioncm illis fuisse bonorum lesla-
atpeaeoig, a Jestl Nazareno pelila appellatione. lur Josephua xvm, 2 , qui de viia Essenorum eopio-
Deinde \idelur spccintim positum pro lis , qui ex sms dissent lib. u de bello Judaico c. 12, quemad-
Jud*is nomen Christo dedissent. Inde de lis, qui e moduni eliam Plulo Apologia proJudaeis, et hbro
Judteis i;n)oiraXgTOO vbyov (Acl. xxi. 20) facli Uiri- Quod omnis probus liber. Josephi vciba Ieguniur ,
stiani, hiinius adhuc insislebant rinbus Judaicis, cl et apud Porphyriuni IVde abstin. et Etisebiuni ix,3,
Chrisium Deum sub Legis observalione credebant, de pneparal. Philonis apud Euscbium \m, 11 ct 12.
ul loquilur Sulpkius Severus lib. n, quales ipsis FABRIC—jEsseiii sunt qttt Monaclwium vilamexercenl.
Apostolorum temponbus fuere non pauci. Atque Ua Esse nos Chnstianos agnoscil magnus Annalium pa-
Philasiritis etiam Epiphaniuni suum , ul solet, secu- Drens A. C. 64, n. 4 et 5, post alios tam \eteres,
tus, hoc nomen pccipil. J quam recentiores qui de iis scripseruni, Novalori-
e Carnaliier. Hoc est lanluiii observando exter- bus exceplis,eo quod, ait, Monachoiuminslitula sum-
nos Legis rilus, quod supia nosler hseresi 4 dixe- mo odio prosequantur. Nota est quaeslio, ulrum ab
ral, secundum carnem solum viverein Lege Domini. Essenis Monachi orlum ducani; qua de re exsfanl
Sicque mox carnalh obseivanlianiliil est aliud quam velitaliones siimma contentione habitae inier Sera-
externa illa, et intellecta ad litieram. rium, et Scaligerum, quorum ulerque pro sua qins-
f Ciines nutiienles capitis. Hoc Nazarreis suis non que sententia lociun hunc Philasini piofeil, Scia-
impingit S. Epiphanius, cl vereor ne prseier rem rius quidem ni Tnhseres. 10, Scaliger \ero Elencho
Philastnus ad illos retulent quse memoria sua ipsi Tiihseres. 31, ubi Serarium castigat, quasi Pbi-
otTeieb.itdedevolis QiVfSex Numeior. vi. lastni testimonium minime integrum produxeril, sed
u A Samsone.Judic. xvi, 17. Confer qu.c defala- profecto immerilo; uliima enim verba quse ibi pra>
libus capill s Pherelai et Nisi Tzeizes Chiliad. 2, terit, laudaverat supra cap. 4 extremo, ubi agit
Hisl. 57. de Essenorum dogmatibus, vel insiitutis. Eos por-
h Heicules. Csesum a Samsone Tamnaiam euute ro aliquid e Christiaua doclrina hausisse, sed in
leonem leo Nemeseusab Hercule interlectus referl, lotum Christianos non fuisse, notavii Salmasius ad
ul Dalilam Omphale, columnas duas Gazsese donius Solinum p. 431 : habebanl enim prseter cselera quae
eolumnacGaditarij;, quse Hereulimeia itmerum fue- Cliiibliams moribus convenuent, muiuum inler se
runt, ut ill.e Samsoni \ita> lerminus. Hsec illusiris auioreiii, castit.uis piopositum, despeclum opum ,
Hueiius p. o56 Demyusiiai. Evangelicaj. Adde si anlelucanas preces, atque hujusmodi alia. Scd Phj-
exercent, escas deliciosas non sumentes, nec stu- A Trismegistus docuit, post Dominuin omnipolentem,
dium in vestiuipntis gerenies, nec possidentes ali- non alium nisi solem debere ipsummet homines ado-
quid : lectioni auiem el bonis opeiibus insistenles, rare : qui cum h ad Celtarum provinchm perrexis-
" in locis eliam separaiis habitantes, Cbrislum set, ipseeos dignoscilur docuisse, aiquehuicerrori
aulein Donnnum, h Dci Filium non cxspectanles, ut succumberenl, eisdem suasisse Quem solem Ju-
nec in Lege aiqtte Prophelis eum Dominum a:no- dreicaptivaliadorabant, ulEzechielpropheta eosdem
scentes aniiunlialum , sed ut Piophetam , autjusluin Judaeos incusando condemnat cl aciius * ciimen ma-
hominem soliim credenles, exspeclanl. jestatis declaral et arguit conteslando, sicul sciiptuffl
X. HELIOGNOSTI. est (Ezech. vm, 56).
c Heliognosii, qui et Devictiaci dicuntur, solem XI. RANARUMCULTORES.
adoranles, alque dicenles, solen-i d sciieomniaquac Aliisunti qui ranas coluni, quas subPhaiaone
Dei sunt: bomines etiam 11011aliurn nisi solem illu- per iram Dei lunc lemporis ^Lgyptiorum >>terra
minare, solemque eis prabeie omnia nutiimenta : cmaimit, u! pulore Jigyptios l defaligaienl, inque
non cognoscentes, quod in servilute posilus cursum co scelere adhuc peise.eranl, putantes Dei iram ex
suum p peiagraia Deo Paiie perCluislum Doinmum hac observantia posse placaii.
in sanclo Spiritu statutum quolidie, f de quo scriji- B XII. MUSORITJE.
lum esl: Qui clicil soli oitit, ef otilui, el non oihi, m Musoritaesunt
quidam nomine, quij soiices co-
ei non oiiiur. Quem e Hermes llle vanus paganus lunt, qui submHeliquoque sacerdotecum fuissetcapta
FABRICII ET GALEARDI NOTM.
laslrius cum addal, Essenos Clirislum Dominum c Peiagial. Al. peiagat. Sed vulgitum illud quia in
Dei filium non exspeetas»e, sed ut prophciam , aut codd. editis repeiieham, elPbilasiro heqtienlioi in
justum hominemsolum ciedentes, vel Innc liquei eos hujusmodi constructione indicalivi tibus esl, prajluli.
Clirisiianis non posse accenseri, quod ex hoc Phi- f
FABRIC
laslni loco video placmsse etiani Samueli Basnagio De quosciipium est. In librp Jobi ix,7, l intiim al-
tom.I Annal. p. 172. GALEARD. tertnn legltur : o êyojvTWh)io>,voi ov/ evere))tt. Al-
a ln loch sepatatts. Josephus affirmat non extra teium ftnt a Pbilastro adjeciuiii ex Gcnes. i, 3,14
urbes, ncqnein una civilale, sed in quibtislibeicivi- scq. et II Cor. iv, 6. ID.
tatibus comjjlures convcnisse, et una vixisse in s ffeimes.Nescioiesp"xeriinePhilasiei bacevciba
conimuni coniubernio. Plnlo conLia auctor esi ha- qtuc leguiHur in Ileimelis Asclepio sub exiremum :
biiasse vayntibv, per vicos, civilitcs vero fugisse, De aclgto vero egiessi, cum Deum oiaie cmpissenl,in
rbg r.b)etge/rpeicoyivovgAtque de nsdeill sei monem austium t esptcieiuesciant. Soleetenim occidente, cum
esse uiiique, piiet quod Pliilo eliam, ponnde ni qttis Deum orare volueiit, illuc dcbel tespiceie, sicul et
Josepbtis eorum qiialeimille dixeiamjjlius numerat. Ut soleonente in eum qui subsolunusdictlur. ID.
autem ambo coiicilienlur , un Plulonis rbg hAd Celtatum. Ca-san vi, 17, debello Gallico ob-
icoietg, et Joseplu piVvicb)tvintelligi dcbere deuibe C sei valum a Celtis deum maximc Mercurinm coli, bu-
llieiosolyma, deindequod Josepbus scnpsitEssenos jus essepluiima simulacra, hunc fenioinnium in-
babitasse per pluies ciwlalcs, id Pliilonem dmsse ventorem arlium. Ulidenon dubium est Paulo Pez-
YoiyaSbv.Piiilo de Vitt Coniemphliva, pag. 899 edit. rono in Antiquilatibus gentis el lmgu.e CeltaTum,
PailS. : TSI/OJV e%oitcoaovvretrbg StarptGegev /hicoig p. 118, Heimetem etiam Cellis impeiiLassc : quod
n yoveypiotgepnytvvyere(>to>/ovTEg, Joscjllio XVIIlllt. , jjrcesenu Philasin locodiseile conlnmari Iselabiin-
p. 866, meiiioraliu Simon avnp yevog'Eaaaiog. Sic das fortassevidissel, si in illum incidisset Vir cla-
Jtidas 'vacnvbg TOYEvoc,XIII,2, I 2, pag. 665. rissimus. Diversum autemliunc Cellarum Hermetem
FABRIC ab illOjEgyptio.cuiAscIepius elalia scnpta tributm-
h Dei Ftlium non exspeclanles. Esscni, ut Judcci, ttir, non ciedcbal, vel non cogitabat Pbilaster cunl
exspeciibant venturum Me«siam,non vero exspecla- ha?c 1
scnberel. ID.
bant quod iste Dei Filius, sod Propbcta laniuin ali- CiiHie» majestaih. Divinse scilicet laasse, cullu
quis pronnssus in Lege et Prophetis, ventttrus esset. exbibiio Soli qui a Deoconditus est. Puto respiCia
Snnilitcr ulc. 6 de Phaiisceis ct c. 7. de Saniania- Plulastro Ezecluelis veiba vm, 16, ei 111extremo
nis Pbilasler anuotavit. FABRIC hujus sectionis excidisse : Et ecce ipsi quasi subsan-
c Hchognosli et Devicttaci. Gabiiel Prateolus in nantes. FABPIC
calalogo baeresium legil HehoqaosUa(q\\od nonadeo J Qtti lanas colunl. Ranatilas Prateolus vocat,
displiccl,) et Devtcltalici,qiweleclio non minus quam Philasirum auctoiem appellans, nescio e\ aniiquiore
vulgaris, esl obbCura Vn doclissinius Joan. Bap- hos Iiujtis scnptorio codice, an ex suo ingenio. Suspicoi
nsia Coieloiius noiis ad Damascenum de hseresi- esse,inquit Coielerins, qoi lege 5 Corf rfe hmie-
bus p. 762 siispic.ibatnr Hchacitaci ab h)tog et D ticts Batracliltm, Balsamoiu,Rarpayjrot (sic lego,pio
b/rig. Ul Ileliognosioium nomen referatur ad id KaQpayjTat)nuncupanlur, est entln tbrpayog laila.
quotl ex illornm iiicnie snbjungit Pbilasler, solem Pbilasler k scnpscut Banotitm. 1D.
bche omnia qum Dei suni: Heliaciiacoium vero adil- Teua emanavil. Exod. VUi,5, i\epiv\erat, ebul-
luminatioiiem bomimim per soli» radios. D. Chii- liet fluvius tanas. h>.
1 Defattgarenl. Iia recle Bochartus, lom. II; Ilie-
slopli. Aug. Heumanmis, lom. JH, lib. ivPoeciIes,
p. 555, logi vull : JEqyplitici. JuMuius in Dial. cum rozoici, lib. v, c. 4, p. 673, pro dtyattgcnt, quod esl
Tryph. p. 274 b , 349 rf , ubi ex loco Deul. IV, 19, in ediiionibus, Coteleiiusmalebat defatigaiet ^cihcei
colligitaslia geniibus aduranda relicia a Deo. Vid. terra. Non mnuin auiem , cultum taiiarum in usu
Clem. Alex 'vi Suom. jjag. 669, Ongen. tom. II fuisse apud Êgyplios tot ponenlorum adoratores,
Iluet. pag. 48, sed ei Alhanas. i conlra Gcnies pig. quibus ranarum freqiienlia multunl iiicommodi af-
49 rf, Isidor. Pefus. in epist. 591. FABRIC ferre potuit, potestque post Nili' prsccipue exunda-
d Sciie omnia. Scienliam soli, Uli aliis stcllis tri- lionem. ID.
luiunl eiiam recentiorcs Jud.ei : ila Maimoiiidesm »>JI/ttsoincE.Nomen petitum a munbis, addita
More Ncvociiim pari. u, cap. 5 elin Madda Hilcholh tantummodo lerminaiione quahs infra c. 20, PuieO'
jcsode Ilatlhora cap. 3, § 9. ritm, el cap. 56; Heimigrilm. h.
fI2S EIBER DE HJIRESIBUS. 1126
Arca Testamentia ab Allophylis, atque ex ira Dei A tus Elias, iralus zelo divino propheta, quia non a
produxisset terra sorices, ul eorum fruges depe- Deo-saluLemJudaeorum re\ speiare maluit, sed a
riienl, admonili asuis lecerunt aureosmuies, atque Mu-capoiius et Accaion civitate : iralus in hoc bea-
eos cum arca etb sedibus aureis quhique lemiserunt lus prophela non eum evasiirnm, sed morituium in
slatimque ab eis desiit c peslilenlia. Legem iiaque, lecto suoillico divinoSpintu pronuntiavil.
el Pioplielas isli accipientes , non cognoscunl boc XIV. TROGLODVTJE.
d esse vanumel abominabile, quod ab universis con- h TroglodyLe qui ita dicunlur, in Judseis, qui in
lemnitur, ctmodis oninibus dciidelur. speluncis babitantes abditis, idola colere non desi-
XIII. * MUSCACCARONITJE. nebanl, ut aitJ Ezecluel prophela, monstiai le Do-
Alii sunl qui * Muscam Accaron colunt in civil.ue mino, quomodoinspeluncisabsconditis Scnioicspo-
dicta, ut in Regnorum libro scriptum est (IV Rcg. i, puii tenentes thuribula idolis sacnlicybant, alque ea
2,16): sicuti rex Ochozias Judseorum languens,mi- csecismeiitibusadoiabanl.
$oral ad Muscame in Accaron civitateni, si sanus XV. ) IIÊRESIS DE FORTUNACOELL
fieri posset de languore corporis, cujus causa bea- Alia est hsaiesisin Jud.eis, quse k Reginam quam
FABRICII ET GALEARDINOTiE.
a Heli suceidoie. Iia sciipsi ex 1. Samuel. IV, 5I pensatiosequeielut, qtutinadMuscam teligionis Acca-
cum m supenoribus editionibus inepte esset Beio. ron eventtem. Confer Bocliattum, lom. II ; liieio-
FABRIC zoici, lib. iv, c. 9, el Joan. Seldenum de Diis Syiis
b Ab Allophylh. Notissimum est hoc nomine in syulagm. 11,c. 6, ubi uiler alia ha-c legas : A Banl-
sacris lineris vcnire Philistaeos: cseterum unhersae zebub hmiesim foimui Philaslnus MuscmAccaioni-
huic de pcena Philisiseorum narrationi ihustrandae taium qui.ut vetba e;ussunl,Muscam colunt in ctdlate
conferendus est magnu» Bocharnis, I. ui, llierozoici Accaion die/a.Yideeliam Salmasinm ad Solm., parj.
c.54, quem lamen nnror, p. 1055, hos Pbilasiin Mu- 12, de Myagio Deo;ot G. Ouibowum de judicus
soritas haberepio haeieiieis Christianis, cum dican- Joliovae,p. 102 seqq. Diusiuni ad voces Hebiaicas
lur recipere Legem et Propbetas, non E\angelium. Novi Tesiam. voce Beeizebub. Casierum apud Syn-
Quamqttamfoilassenec Chrisliani nec Judaeiusquam Cellum p. 190, pro EVeiSo)ioyvieg 'kvvepoivlege EV
fueie hujusmodi bapretici, et ex Plnlislxorum lacto i®o)eio>,FABRIC
hseieiicos Pliilastrium satis incogiianter peleie, ail s In Accaton civilalein. Piiores edil. sine prcepo-
Seldenns synlagm. l de Diis Syn\ c. 6. ID. sitione, Acccnoncivitaiem De liaccivil.ue videliadr.
c Sedtbus autets quinque.Munbus numerum nul- Relandi Palestinam p. 745, 756. ID.
lum addit, secutus Graecaniversionem I Sam. vi, 4. h Troglody(ts.Gisecumnomen a sive rpayln
au- rpwyn
El ex v. 18 conslal non quinqtie lantuni muies quod latebram notai, et ovo subeo. Vide Ilacli. 'Iur-
reos datos, pcriiule ul quinque eopog, sed tot <iuot nebij Adversana vxxiv, 42, ei Joan. Rhodium ad
in quinque sairapiis Plnlistseoruni essenl cnitaies. Scribonium Larguin, p. 154. Iiaqueeadem appella-
Ut vero Hebiaici codicis leclio v. 4 cum v. lSconci- C lione Eunomianos eliameljEii.inosnuncupalos scri-
*
lietur, dicendum esl jussos a saceidoiibus dare lan- bit Theodoiiius iv de ilaoieticis fab., c. 4, quod h
tmn quinque eiiam mtires atneos pio numero oi/eiotg)ov8avovaetgcoinemrenl. De 'IrogloclyiisNo-
salrapiaium, sed deinde qtio certius a maia lue libe- madibus veieri gctite vaga Afncae, cuj'us apud Ilero-
larenuir, jiro singnlis civilatibiis singulosdue nia- doium iv, 185 ; Stiabouem, 1. xvu, p. 775 ; Diodo-
luisse. Caelerumsnntilacra illa muiium fuisê leles- riini Sic, I. III, p. 165 ; Melam, 1. 1, c. 8 ; Plinium,
maiica el crotyeioiyeri/a, ul persnasunj Joanni v, 5 ; Hist. P»irjhyritun de abstinendo ab ammatis,
Gregono cap.S/Obsenalionum, non videiur veiisi- 1 1, p. 9, et iv, p. 427. el alios pnscos anctores
mile, quia Philistaei non servaiuni illa sibi, sed do- mentio, exslal singularis dissciiaiio v. c. Joannis
naruni Isiaeluis. Cietlibiiius nuda simulacia anima- Esbergii edila Llpsalisean. 1(J99,111-8.Hornm Tro-
lium qtnbiis pumti eraiu, ei simulacia pams alfectae, glodyiarum rcliqu.as esse ilotlciiiotus leceniibus re-
sive baemorihoidibus, sive mansc.s et ulceiibus latiouibus pejegrmaloiuia notisbimos, non diibilant
cancrosis, sive ut Flavio Josejilio vi=um, dysentena Jobus Luciolplms in commcniaiio ad flisioiiani
ei pro0uvio al\i laboraveiinl, inunens loco dedi- jEiliiopicain, p. 199, el Peljus KoJbein cleseriptione
casse, qualem morem apud alias eliam genies, et lectu digmssirna Capilis boiue spei, edita germanice
apud Cliiisiianos quoque obtinuisse nolalJac. Phi- Nonmbeigse an. 1719,111-fol.Vide eam p."552, 555,
lippus Tbomasinus de donariis Veterum cap. 35. 370, 405, 425, ilb, ibo, 453. In nsdem Jiidaicoium
FABRIC riLuunivesligia sibi wdelur obseivasse p. 552, 415,
d Peslilentta. Generali \ocabuIo malum illud de - 414, 416, 425, 429, 451, 435, 449, 457 seq. Tro-
nolal quo Deus Philisioeos castigavii, de quo nohin glodiytarumIingua topazium haberesignilicaiioiiem
-
post erudiios inteipietes, el Bocbaiu nidusinajii, j) qutrendi 1
scnbit Pbnnis XXXMI, 8. ID
verbum addere. Al Herodoti illud annolare jnval,' Ezechtel piopheta. 'Svbpayort, \n, II, 12, e\ quo
uuod refeit Longiuus p. 162 edjt. prseclarreTol- nosler lsia ropetu iiilr.i eap. 22. Conler si placelde
lianae TWV ~S.Yvdto>vrotg cMaect T6tepov, i-dta)ev h ejusmodi spelceis Porphyiium libello de aiilio jNym1-
iv 'Aa/a\o>v jcQ.etQebgTJJV Qnlziovvovaov.QiEClucilt piiarum. FABMC.
isia @h):eiavojaog, \ide si |il icet disput.intein Jack J Tiiulus liujns capiiiis in prioribus editionibus
Tolliuin v. c. innotis,et cajiite Foituilorum 31 I.ie- erai Foituna cmh. Sed debei esse Ilmtesh de Fmiu-
ron. Sercurialem Var. lee. m, 7. IDEM. na Cmli, ut infra cip. 18, Hmiestsde utoio Molochet
« Muscaccatomim.Ita scripsi pro eo qtiod in edi- Remphan, alque ila passitn inihoc iibro. FADRIC.
lis, Musca-Accatontlm.Ptaieolus perperam Mosca- k Reginam et Foriunmn cmh. Limam
sub h«c nc-
taniim nilne cultam fuisse. jun ol>sei\.ituniest a \im do-
f MvsiomAccatoa.Idoium Ecion, si\e Accaionisi cti^siniJS,Ilugone Grotio adJeiem- vn, 18 Petro
civilalis Ph1l1sla2eiu.11,haud piocul Getli, quod sub1 Fabro 111SemeidJlum2 pag. 27; J«a«. Seldeno>do Dus
imagine lnnscajab Accaronitis coiebaiur, iivto, •Qebg Syris syntagm, 1, eap. 1, et synlag'». u, cnp. %; el
'kY/epb>v. Georg. Pisides \ers. 97S Cosniurgne Koi! Gerli. Vossio lib. 11de Otig.jdolokurioecap. ±i e<24.
yexpt yviog i/Oeovvreg rhv yvatv. P-eudo-ilieiOl)., de Faliitui Knclienib qui Pleiades intelligit wm. 1 OEdi-
Yiio peilecto, lom.Y, p. 52: Viqumvh potius compi Êgyptiaci pag. 561 seq.
»27 SANCTI PHILASTRII 112«
et Fortunam Cceli nuncupant, quam el a Cojlestem A niciose paganae servientibus, et omnl populo ila di-
vocant in Ahica, eique sacrificia offerre non dubi- xit: Vl quid vosclaudicath f in utrhque poplilibus ve-
tabant, ul eiiam prophetae Jeremiaj Judsei lunc disli h ? aut Deo, Deo: aul Baal, Baal. Et nihilominus
cerent ex aperlo, cum moneret eos recedere ab ido- favens lucorum sacerdotibus rex alqueregina, divcr-
lis, et servire Domino, solumque eum adorare eos sis pcenis et crnciatibus perierunt. Populus eliam
debere, irati exclamanl dicenles (Jerem. XLIV,27), non recedens ab idolis, crebris captivitalibus in-
ex quo illi Fortunae Cceli sive Reginse non sacrifi- teriil.
eant, ex eo cuncta illis mala et pericula contigisse. XVII. ASTARITJE.
Propter quod bealus Jeremias exiens de populo de-
que civitate eorum, Lamentaliones illius causa im- Ahi sunt qui e Astar hominem etu Chamos abomi-
pietatis in Hbro conscripserat, casumque illis aique nationem Chananacorumet Sidoniorum, id esl l ido-
Civilati b advenlurum non multo posl, nuntiabat. la hominum ac mulierum \enerabanlur, alque eis-
dem diversa offerebant sacnficia, quorum causa et
XVI. BÂLITJE. captiviias illis regibus et populo tunc lemporis, per-
c Suni et Baalilao in eis qui d Baal nomen Regis inillenteDomiiio, ssepius adventabat, sicuii in regno-
Tyriorum delinenles memoria, alque ipsius idolum rum libris continelur. Prseler David bealum regem,
adoranles eidem saciilicabani, utin Regnorum libro B et Ezechiam sanctum, et Josiam, J et Jesum fihum
coniinelur, cuin rex l>raelitaruni Achab, et Jezabel Nave, alti onmes permitiebanl populos sacrificare
uxor ejus illi idolo sacrilicare non dcsinerent. In quo, idolis, ac ssepius cum illorum inleritu et ipsik vene-
selo ductus divino bealus Elias prophela (III Reg. rabantur non ea deslruentes, sed magis impielatis
xvm, 21) missus a Doinino, ait eis sub nomine Ju- eorum fautores lieri properantes, ut reges cselcri,
daismi. Legem confuentibus, impielati aulem e per- sicuti libri Regnorum conlestaniur.
FABRICH ET GALEARDINOTiE.
a Cmleslemvocant in Afiica. Herodianus lib. v, c. f Innlihque poplitibus vestiis. 'lyvvatg. Vox ani-
C : MSvegyev ovv avrhv 'Ovpaviav Ya)ovat, Qoivtreg bigua est pennde ui Hebraica QitND ei sensum quo-
t)e 'kcrpoapyjnv (allis hsec 'kcraprn) bvoyvXovct, que, sive animi senlentiam denoiai. Vide si placet
tre)hvnvelvat 'Oilovreg. Oiiullo TerLtilliani el aliorum Cotelerium.ad lib. vniConstitutionum Apostol. c. i.
veteium loea, j.un notata Petro Fabro lib. m, se- FABRIC
mestrium cap. 1 seq. et illustri Viro Gisberlo Cupe- 8 Aslai hominem. Fallitur Philaslrius qui hoc loco
ro in Harpocraie p. 11. Conrado Rittershusio ad et infra cap. 27 Aslai sibi (inxit hominem, hoc est
Salviani \m de Providentia; Saniueh Boussac in viium, cum nusqnam in sacris litteris singulari nu-
Noctibus Tbeolosicis dissert. 26, qnse est de pluvia- meroAstar occurral, Astotelh veio III Reg. xi, 5,
rum et sereniutis imperairice p. 311 seqq- Paris. 55, sil 'kcraprn dea, el perplurale Aslarolh, 'karb.-
1698, in-8°; Theodoiico Ruinarto ad Victorem Vi- Q prat, et per Ascheroih luci in quibus idola illa cole-
tensem p. 144; Raphaeli Fabretlo p. 667 Inscrijil. nant, denolcritur. Confer Seldenum syniagm. n de
FABRIC. Diis Syris c. l.Spencerum n, 16, de legibus Ilebr.
b Advenluritm non multo post. Faeil igitur Phila- elAllatium adEustalhiumin Ilcxaemeron p. 514 seq.
ster cum iis, qui Lamentationes Jeremise habent pro b
FABRIC
scripio futuram calamilatem nunliante, non illaery- Chamos. OTQ2Idolum Moabilarum, aho nomi-
mante jam praesenli alque illal*. Sed magis assen- ne Beelphegor. Yide interpretes ad Num. xxi, 29 ;
tiendum videtur ei, quisquis fuit, qtii Grsecseveleri Jutlie. xi, 24; III Reg. xi, 53, et iv Reg. xxsm, 13;
Threnoriim versioni praemisit haecverba : Kal eyivero Jetem. XLVIH,7, 15; et Seldenum syntagm. i, cap.
yerb. TOaixyakoiTicQhvut TOV 'lapoM, Yai'lepovca)nt> 5.Suidas: Xay.b>g Qebgnv TvpioivYOX 'kyavtr&v, oiaicep
ipnyoiOhvat, ereSiaev 'lepeyiag Ylaiav ,\xai eOphvnce rbv n 'karaprn &ebgStSovttov,f e)e.rpevaeZoloywv.FABBIC.
itci 'lepovaaHy. Eadem fuit Ori- 1 Idola hominum ac muherum. Id est virorum et
QphvovTOUTOV opinio
genis, Eusebii, Albanasii, Olympiodori, aliorum- mulierum imagines. Sic infra c 24, multotum quasi
que. hominum tnultarumque muherum; et c. 27, Asfar el
c Baaliim in eh. In Judjeis pula, ul superiore, et Astaroth, homines et feminas. Noium est, quod apud
c. 25, sive, ut hoc ipso capite loquitur, in lis qui Hebraeos, Grcecos,Gallos, aliasque gentes bomo pro
sub nomine Judaismi Legem confitebantur. In prio- viro ponitur, etiam apud Laiinos. Yide Joii. Henolii
ribus edit. excusum erat liahahtm, et Baltal. Inlra Otium Uratislaviense c. 42, Scipionem Geniilem lib.
c. 24, Belilm. i Parerg. c. 3, el Taubmannum ad Plaulum p. 251
A Baal nomen regh Tyriorum. Pater Jezabelis Je- el 292. In libro leriioEsdrse iv, 17, KKIavrat xotovci
"
thebaal, Achabi socer, rex Sidoniorum (III Reg. rbg O-TO).O-J TMVavBpbncoiv,YV\avrat icotovct §b%av
xvi, 31). Longe aniiquior autem Baalis cultus (a avOponcotg, Y.viov Svvavrat evOpoiicotyoipig yvvaiY&v
Belo ut videiur Assynorum i cge per Orientem vul- elvai. Simihler Tob. vi. 7 ei 14; Malib. xix, 10, et
galus), cujus jam meiitio alibiJudic. n, 13, ubi etiam I Cor. vii, 1. FABRIC.
vers. 11, utsaepe, deinde Baalim, numero mul- J ElJesum filium Nave. Mirum videri possil hoc
titudinis. Yerumde his copiose alque erudile Selde- loco Josuara commemorari post Reges , ilaque pri-
nus syntagm. n de Diis Syris cap. 1, ut omiltam ma facie suspiceiur quis aliquem regem sub isio no-
Kircherum tom. lOEdipi j<£gypt.p. 262 seq., Joan. mine Iatere : sed non est adeo exquisita accuratio
Owenum in Theologumenis p. 542, Anlonium Ynn morose a Philaslro exigenda, quam foriasse alibi
Dalen de Origine et Progressu idololatrise apud Ju- eiiam inhochbellodesideres. FABRIC.
da30scap. 2, etc. Pro rege Tyriorum autem Philas- k yeitet'abfl»lttr. Ila reposui pro versabantur, quod
ter fortasse scripserat Sytiotmn ut infra c. 27, hoc ingerebant priores ediiiones. Porro illorum, imel-
est Assyriorum. FABRIC. lige interitum suum ipsorum regum, populique.
e Al. perniciosm. FABIUC. FABRIC,
UM LIBER DE E<ERESIBUS. 1150
XVIII. HÊRESIS DE IDOLOMOLOCH A nomine alicujus, s in valle fllii Ennon; ibidem suos
ET » REMPHAN. flliosei flliasJudaeihdscmoniisimmolabanl. Doquibus
Alia est hseresis in Judaeis, de qua b Ddminns pro- dtcil Dominus x per prophetam Ezechielem : Ecce, fili
pheians incusabat eos, deque ea bealus Slephanus hominis,videqttid facit poputusIsrael, isle filioset filias
inaityr increpabat dicens : Numquid immolationeset suas in valle Tophetimmolat dmmonih,qnibus ego non
eactificia mihiin deserlo quadraginla annis oblulislh, mandavihanc facere iniquitalem in Israel populo.
dotnns Istael, dicit Dominus omnipotens, et nunc XX. PUTEORIT.E.
suscephlh c tabernaculum Moloch vestto el sidus Dei J Puteoiitae sunt qui pnteos colunt, in alium fo-
vestti Rempltand foimas fictorum idolorum sculpti- dientes, deque eis haurientes, qnasi aquam sahuis
liuui (Act. \II , 42 , seq., ex Amos. v, 27) ? Prop- in easperantesaliqu.ini, cumdicat DominuskperPro-
ter quod dieit Dnmintis, /tansmigwiwne vos faciam phelam monendo: Ife rfeteliquerttnifonlemaqtue vivm,
caplivaii in Babylonh, atque e Perssruni etinieriora el fodetunl sibi lacus detiilos, qui non possunt capeic
loca aha el arida, et in po«trema terrarum omnium. aquam salularem. Quod ergo anie dicebal per Pro-
XIX. HÊRESIS DE ARA TOPHET. plieiam, insua divinacomplebal 2 prsesentia, dicens:
Sunletf qui aram collocantes ita diciam, Tophet, Omnh qui ex hac aqua terreslri btberit, rursum sitiel;
FABRICII ET GALEARDI NOTvE.
•>fteiitp/iati.Ita etin podicibus Irensei, el in vulsata R lit nieciim aequieseere. FABBIC.
Lalina veismne. etpassnn hoc nonion scribiun. Yer- f Quiatnm collocantcsita dictam, Tophet, nomine
siodoecaLXX senini), uii et qiiidamGraeciActorum ahcttjwi. Nmi videiur Tophei esse iiomen idoli, sed
codices habent 'PatoKv, quasi mterpietes apud loci. Licet iii Caiena Paiiuni Grsecnruinad Jcjemiam
Amosum pio Wj legissent Jl'1 Iu non)inibus.<Egyp- png 62$, ara Tophet e\poniliu BoiybgrovWovroivog,
et Andreas Mulleius vir doctssinius in Gioss.ino sa-
lioium planei.mim apud Kiicherum in Piodiomo cro pulat Topbet esse Tautum
Copio OEtlipi iEjiypiiaci, lom. 1, p. 585, tom.II, ./Egypiioruni. Aliis
convenirevideltir cum Vtst.i qtij; Scyiliis cliclareStri
p. 415, 451 esi 'Vnfbv,qnem S ilurno respondpre no- tesie Herodoloiv, 152. Ceiie'iatgiim l<sai.cxxx,
lil. 'PvjyKv quoqtie m versioneCopiicaa Dav.Wiikeu- 55, pto Tophet, reddit Gplieiinain , ei Kunchius
sio edua. Varns eiiam alns niodis boc riomen vel IV ad
sciipium vel coiroplum videre esi in 'Po,«ya,'Vety- dicuiin Regum xxin, 10, aliiqne Hrbiari nutant Topliel
a în quse vox lyniiiaiuimsonat, quod iieinpe
,
ifbv, 'Pa/xyav,'Payav, 'PefOV,'Vefby, 'Seffbv PEya, tynipams siiepilum faceie ôlili <-untqu.unJo Iioiui-
ut Lndovici de Uieu <i Joan. Millu indu.si.iiaad Ac- nes Molocho iiiimolaruiii, ne
toiiiin l«cum auni)ia\it. G.otio 'Peyfbv itlcm cum jum exaudireuir. cjuiatus exusiu'ando-
Procojuus ad eumdem locimi stii-
'Ptyyav IV Rt-g. v, 18. quia Ilebraicum jiai mroque bu Tophei Hebrseis e-se JTTWO-IV si\e lapsum, quasi
nixiio efleni poiesi. Fmt ei Remplns iex^l^ypii
de quo Uiotloiii-.Sic. lib. i, p. 56. FABRIC essel bsin. Qu.i>veio Jeremias \n, 51, vocat exeelsa
b J3Oninits prophetans. Apud Amosum, v, 26. cui Tophei,n2nnmD3eadpiii njud euindem
prophelam
loco diflicili lllusirando praiei mierpieies el Selde- sunl puyoi rh T$eu\,bvan rvioa, \XMI.55, semel a loci,
iniini, Vossiuuique de idololalna coiisiileudi stint C semcl atteiierali ldoiiiioiiiineiieiiio \ocabtilo FABRIC
VIIitiarissiiiu Sanuiel Pctuus bbio et capiic piimo e In Vatlp fihi Ennon. Djn NiJ Nehem. xi, 3o,
VaiiariimLeclionum; Jnan. Si<euceruslibro IIIde level D2n i%, Jos. x\m, 16 ei alibi. Suadet s.me
p,
gibus Hebr., p. 32, seq.; Joan. Biaunius libro quario Hinnonum csse nomen projirium vm
Selecioium sacroiu.n, cap. 8, 9,10; Campegius Vi- hspcappellaiio, nomen valli liuip dedeiit, bcet piilcliieconvenii
Iringa bbro seciindo Observaiionum, p. 245 seq., et qui
qm viri luijiis docti sentonliam ad exanien revoeavit Ab loco, qimd id a Dn3si\e geuiere deciuctum voliini.
Henncus Muhhus in diss. secunda Apodixeos scri- eo Gehennmappellatio, cujus ignes insacnsNo-
FABRIC vifcedens libnspio suppliciis inleioium senijnier-
plur.iii.c
' TabernaculumMoloch.Nafovovet TCUCTOV, in quo nis ponuntnr. E«l eliam niorbi genus quod ob sestus
adorabaiur Ammoniiiciim Molochi simulacrum. Mo- vehenienliamEiculherti ignis gihennmdiciiur in liarrniiouede
transitu S. episcopi Tornatensis. FABR.
locb IItbraice"7boet Dsbn quo nomine aliiSalurnum, h Dminontisimmolabani. Recle hoc loco Philas-
alii solem cultum conteiidunt, licet Baal ei Moloch trius qiu filios ei libas non tantum traducias ac lus-
\ideanlur esse nomina generalia plmilius Diiscom- traia» per ignem, ut persuasum Mannonidi m, E8,
munia, iit Spencerus post Sam. Peiiium non ab- more Nebochim, sed enain immolaias, hoc est igne
surde observa\ il. FABRIC cremalasscribit. VideSeldenum lib. ide Diis Synsc.
a Fonnas ficloium tdolotum scutpttlium. Verba fic- 6, Gioiium ad Deut. xviu, i0, etGicg. Michaelisad
lorum idoloium sculpiihum , uli et alia qusediveiso Gaffarelli Curiotiiaies iuaudiias, p. 95 seq. ei Spen-
chaiadcie edi cuiavi. addidil Philaster de suo. Por- terum u, 10, dp legibus Hebiseoruin; EpiscopiumInst.
ro fictotum scripsi, pro eo quod habebani priorcs D Theolog. p. 154; Jac. Geusii Viciimas humanas Iib.
editiones ftaoium. FABRIC. i, c. 11. FABRIC.
c PeisKtaiu. II Macchab. i, 19. Apnd Prophetam 1 Per piopltetam Ezechielem.Prima lanlum verba
Amosilllitanliimm >tioPSl vai y.erot/to>vyag iitiYetva. legunlui Ezech. vm, quae deinde seqnuuiiir, pmita
AuyvcYov(qtiam Damascuni Aiabicje teri.e ascnlnt suiit ex Jerem. vu, 51; posirema Philaster ijise ex
Justiiius Martjr,p. 258) Pro eo S. Siepbanus di- mgenio suo adjuiix.il. FABRIC.
xil : YuiyeroiY.tbi vyag irci/.eivu'RuGvX&vog, quod ul- J Puteoiiim. Vocabuluma puteoefflcium, ut supra
tia cli.im esi, ei <'\entus compiobavit. In Pbilaslii C. 12,Musoruae a muribus Muumveiosi propueac-
verbis secuius sum boc loco edinonein qu.n in Bi- cepit Pmlaster, quae per .illegoiiam a piopheta dicia
bliolhecis Pairum cxsial: nam in Basilecnsi eadem sunt, propnaiiique h.eresin exmde conlinxii. FABR.
oiniiia eiaut, nisi quod deeiani v<iba hrdesetto, et 1 JPer piophetam. Jeieni. n, (5, ubi pei l.itus de-
vestio ac vestti, ei quod Ba&i/Jottepro jBaut//otitsscnp- trilos, daeitioniaei idola uiiolligii Apollmaiis in Ca-
tum esset; Joannes vcio a Fuchle ita edithl: In tenaad hunc locum. FABRIC.
Babylone atque Persarum intetiortbus loch artdts, el 1 Prmi>enita.Iia scnpsi pro co, quod Helmsta-
in poslremu lerraium otnnium. Pro tntertora possil dieusis ediiio h.ibehai, prmscientia. Vetba autem
etiam legi ulteiiora, nisi quisin vulgalaleclione ma- qusemox affert suyi CbrisU Joan. iv, 13. FABRIC,
PATROI,. XII. 36
iiSf SALICTIPfliLASTRII 1152
deaquaavtemquamego ei dedero, si biberit, non siliel in A tiones etiam docentes et velut pliylacleria habonles,
mteinum, serfeiit ei saliens invilam mleinam. a Quippe immopotiusexercentes maleOcia,eadem percolebant
eralgratia chnsiiani baplismi salularis huinano ge- atque inde alligaturas et lulamina sua porlabant, et
neri concessa a Domino Salvalore. portantin pectore, quaeDominus ubiquee in Legevc-
XXI. HyERESlS OB JINEUM SERPENTEM. lueral fieri, quia pagansecoecitaiishseceral impietas.
Hseresis est quoque in Judajis, quseserpenti sacri- Has igiiurbeaiissimusEzechiasreximpressionessive
ficabat, el usque ad Ezcchiam rcgem Judseorum, sculpliones deleri jussit, aiqtie ferro radi p^nitui,
eamdem impielatem celebrabat. Serpenli enim, b in atque exscindi: seieumeliam serpehtehi deponi, al-
libris Regnorum, usque ad Ezechiam sacriCcabat quef fiangi prsecepit, e pro quo merito est Iibera-
sereo populus Judseorum quem Moyses (IVtttit.xxi, tus a Domino de obsidione tanta h Persarum el As-
9), facere jussus fuerat in exitu Israel de iEgyplo : syriorum, lunc temporisqui veneranl capiivare Ju-
cum a serpentibus morderenlur Judsei murmuranies, daeoium populum alque civitalem, ul illa noclequa
alque deperirent inique, jussit Dominus ut faceret limebat Barbarosrex Ezecliias, » AngelusDomini de
Moyses serpenlem aereum, ac suspenderet eum in ccelo descenderet, cenlumque el octoginla quinque
medio populi supra lignum, et qui intuebanlur in millia aliemgenarum obsidenlia Civilatem noclesi-
eum salvabanlur a plagis atque diversis vulneiibus. B lenti percuterel, atque omnes homines exanimes at-
llli ergo serpenii rereo usque ad regem Ezechiam saque mortuos maneregi, omnique Judaeorum populo
crificabat Judseorum populus, c formaliones etiam demonsiraret.
in lapide magno vclut obelisco, qui erat in templo XXH. HJERESIS SUBTERRANEIS IN LOCIS AD
positus pro eolumua, et in eo incisiones el impres- OMNEMTURPITUDINEMAPTA.
sione^smanu hominum, ut etlilterarum quartimdam J Alia esl hseresis, ut Ezechiel propheta Dei jussu
«culpenles Judaei, etd formulas diversas lolleutes et pervidil sub tena in spelunca stautes sepmaginta
ponentes in lamina , bajulabant in collo : mcania- viros seniores Judjeorum, tenentes tburibula, k di-
FABRICII ET GALEARDI NOTxE.
" Qnippe eral. Priores ediliones minusbene, etil. pi merilum notavit Andreas Seliottus n Ob-
b lniibih Regnoium. Libro IV, cap. xvni,4, Ie- sei v. bumanaiponi um 16, Desidenus Heraldus ad Ai nob.
gas Israebtas usque ad regis Ezecbisc tempora ser- lib. l, pag. 50. FABMC—AddeElmenhoisiiiim ad
penii aereo adoluisse inceiisum, sive Qvytecei. C.e- Ainob. pag. 48, Biiclineium ad lllud Prudentii
tera ex iraditione a Plnlasiio addita sunt FABRIC Hynino de Naiali Glnlsti vers. 110:
« Founationes eitam. Per formaliones quas PIn-
Heritis Tespondetcongrua,
laslei vocat, el incisiones, impressionesque inlelli- '
gil characteres el liguias telesmatieas eoltimnaeilh 2 e\ qtiibus recle conficias vocabulum hoc yiaov, scu
itisctilplas, quibus vim avenunc.itoriani liibuerunl niccliiimesse, el bene juxla ac male factuin noiarc ;
homines superstiliosi, ifti seipenli ceieo Parisus re- de quo plura habes ni Tliesatno Fabro-Buthnenano
perto, de quo Giegouus Turonensis \iu, 55. Non p. 1451, cui suecinit Mariinius in LexieoPlnIologico.
defuerunt etiam qui sei pentem ipsum a Mnyse erec- GALEAKD.
lum habueriint pro telesmale ejusmodi, quam sen- b Petsatum et Assyiioutm. Sennaclienbus qui Je-
lentiam coufiil.it Natalis Alex. in selectis capitimis rosolyma liicassum obsedil IV Reg. XVIIIseq Assy-
Hist. Eccles. veiens Testamenti, aetateiv, diss. 6, ttorum et Aiabum tex dicilui Heiodolo lib. n, cap.
et in Curiositatiljus mauditis Gaffarfelluscap. 6, § 7. 141. FABRIC
FABRIC. 1 Angelus Domini de cmlo. IV Reg. xix, 55 , an-
a Foimulas diveisas lollenles Sensus est, fuissequi gelum bonum fuisse colligu S. Anionius apud Atl-a
ex lllis chtiacleribus quosdam descnbereni in la- nasium in hujus vita , ex eo quod sine tumuilu lem
minas, desciiptosque gesiareni insiar amuletorum , peregeru. Elpganter et disene stragem banc ab an-
quae mox pltylacterta, el Laimo vocabulo quod idem gelo editam descnbit S. NiluS, naiiatione secunda.
signiliCat, lutamma appellat, ei alhgttiuras snempi- FABRIC.
it.yy.uTv,de qtiibus copiose JOJII. Cliristianus Fiom- J Alia est hmtesis. De qua jani diclurh supia cap.
nianus Iibro de fascinatione, ei Jacobus Wollius in 14, ex Ezecb. vm, 10, 11, 12.
scruialore anitiletorum. FABRIC ^Dtveish sculplihbus. Equidem vir ma-
<•In Lege. Levit. xxvi, 1, et Deut. xvi, 22, quse ximus Hugofoimaiuin
Groiius pitias tantummodo hasPanihei
sunt in praeceptis negaiivis xm et xiv. FABRIC subtcrranei fuisse contentlii. (F.net Groiio
£ Frangi. ITD IV Rcg. xvni, 4, h ic est comminui, jj llieionyinus imagiiies
ad liunc locuin Ezechiclis vni, 10 : Non
ul a Moyse vilulus Deui. xi, 21. Videanl igitur qui solum idoium zeh , sed el omnes Templi paiteles di-
sei pentem illumudliuc osieiiiaiu ln columna nitegrum veisis idoloium itnagmibus ptngebantui, til nulla esset
Mediolam iu lemplo S. Ambrosii, quem singulan beslta quam tion pattetts pictuiamonsltaiel; et cerle
Iibro desciipsu PelrUs Paulus Bosca Biblmlli. Am- pitturam memoiai non solum Yulgaia, scd eiiam
brosiaiuc pr.efectus. Couf. Geo. ilieion. Welsclnum ParapliiiisisChaldjea. Quod Giotms additad etimdem
de vena Medinensi pag. 67 seq. ei Wageiiseiluim Ezcclnelis locum, pingeielale= foiiuasin paneiibus
T6Vya/epirnv in pr.cfal. ad librum gcrinanite edi- moieui fuisse Irogiodilaruin nariante Philcistiio,
Lum de nioie Judaeoruin Geunauica Hebiaicis scrl- lalsus est vir sumiuus; nam cap. 14, ubi Phiiastuus
bendi littens , ubi eTligiemlllius serpentis exhibet. loquiiur de Tiogloduis , de piciura ne veibuui qui-
FABRIC dem. GALEABD. ) Sed vocabulum npfiO quod LXX
t Pro quo menlo. Veleres passim metilum ponunt reddidcrtinl Stuyeypxyyriov,potest enain non absiu-
pro virtutft el aelione bona, quae Dco ptacet, et de accijii de scuipnli. Caeierum Ezeclneli, qui in
<iuam ille prjemiis digtiatur. Loca collegii Tliomas Bibylonia tum temporis versabatur, hoc omiie ni
Moiionus m Aulidoio. Dioitur scilicel meiupin, visione lanLunimodo a Deo monstialum, non m
quod gr.uiani meietnr, id eslcousequiiur; hoc entm templo ipaO Hierosolymis prseseniem lem praescn-
est mereri, ul in illo Zosinu Papse : 0 filtx culpa, iis ofculis subjecianJ esse, lubens mihl persuadco.
gm tatem meruit habere SalvaloremI Etiam pro cul- FABRIC
*1S5 LIBER bE HJERESIBUS. iiS-i
versisque formarum sculptilibus sacrificantes eos-j A progeniem processisse mohslrabat,utexeisbBaalilae
dem, atque eadeih adoranles. appellarentur. Nani ui est genus aut ^Giaccorum,
XXllI. HiERESlS MULIERUMCUM THAMUS ant Anitiorum et aliorum , ita ex parenlibtis suis
SIMULACRO. omiiis illorum emerserit progenies, ut ex uno no-
mine impia generalio Belitse dicerenluf. Ilaque nior-
Esl et alia hseresis Judaeorum, quam sub spelunca lui curii in moiiumeiiijs
poneientur, et progenies
jussu Dei cogiiur pervidere propheta (Ezech. vm, illbriim itidem septilla in eo loco, hoc nbminc a suo
a
14), mulieres sedentes et plangenles quemdam pdpulo meruil a posleris huncupari, ut Belilse appel-
b Thamus honnne, c qui filius fuit regis genlilium,
larentur a sua generatiohe piislina. Belus autem
cujus Judseaemulieres simulacrum cum fleiibus ado- siv& a proprid iiomine,J sive a fortitudine belli,
rabant, iuipielatemque gentilium colentes, ei offeire quia miillos superabat tiihc hoc nomen
sacnficia non desincbant. Thamus enim d Pharao temporis,
aiii cdghdiiien haijere sorlitus fest, deque iiac re Ju-
ille dicebatur rex Êgyptiorum, qui sub bealo Moyse 'daeorum
lllo e. populiis impietatem geniihum sequendo a
jEgypliis prsesidebat tempoi divina Scriplura accusalur, quod sacrificantes illis ,
XXIV. BELIMI. id est Regibus et eorurti filiis, omnique cognationi
Alia esl hseiesis in Judcfeis,qui mUllorum e quasi B illorum, sequentes diversis captivitatibus trade-
hominum, multarumque mulierum percolens idola , bantur.
Baaliiarum speluncis abscondilis , eisdem offerre XXV. BLERESIS CUM BAAL IDOLO.
sacrificia non desinebant, Scriptiira dicfente, f quasi
rtiultorum atque multaruhi fuisse nunieriihi. Hoc Alia est baeresis in Judaeis, quse Baal idolum L a
atttem e a Belb rege, qui Oiientem polenii rcgimine Balaam pseudoprophela, qui de Mesopotamia ad\e-
nmlio tempore delinuit, ac de ipsius uxore el filns, neral contra Mbysfen bfealissihmmasserunt nomeh.
x
Tiliabusve, ita ex pareniibus editis omnem eorum "accepisse, quia Balac tunc lemporis Rex Moabila-
i Sedenles et ptangentes.Liigenlium enim sedeie, e Quasi hominum.Id est \irorum, ui supra c. 17.
ul notanl viri docli ad Viigil. xi, 350, loiamquevi- 1 FABRIC
demuhconsedhse uibem Uciu. Et Joan. Doughtejus in Quasi multorum alque mtiltaium. Oecurril in
Analeetis sacris ad prophelse locum. FABRIC sacris litleris non lantum singulare bvx sed el plu-
b Thamus. Male priores ediliones Thamur, est ralivum ubys, ut Judic. n, 11; I Sam. vn, 4; II Pa-
quippfein Hebrseonnn ®ay.y.ovK. jEgypti rex Qeyovg ralip. xx\m, 2, atque saepius alibi. FABRIC.
apud-Î.nonem in Phaeriro et Philo-iraium vi,5, s A Beto tege. Condiloie Bairylonis, de quo uii et
albVAjyoOj,de quo uixi lib. i Bibl. Graecse cap. 2. de nliis liujus nominis consulendus Marshamus in
Manefhoni apud Josephum i contra Apion. p.^ 1040 Uhrohieb Canone. Hunc a sacro scnplore MovseNim- "
Seq. Bovyyoictg Pt TiOyoiatg : Syncello p. <53,"ky.o>- rodum dictum voluni Genes. x, 10. FABRIC
ctg, idemque TeQyacig Aselhi F. eui Amosi fuit hhus h Baalitm. Uli Baaliim sive Belttm, non iucon-
dupliis iiidem"Afi&j(rt?el alio nomineMtcfpey{/vOo>atg, r grueniei supra cap. iodicli siinl Baahs sive Belis
nl ibidem apud Syncdlum p. el 122 C
legimr, pro quo chllores, iiit loto hoc capne apiior sensus fueril si
in Josepbi codicibus minus bene est, 'k)iafpoyyov- pro Baaii/ai «m et Baalitm aique Belilm, ubique Iegas
Qo>aig, cnjus filium TiOyoiatveum fuisse Manellioscri- Baahm. Senleniia autem Philastni est, illo nomiiie
nil, qln Israelilas aEgypto expulil. Apud Heiodotum commuhi ênire omnes Beli posieros. FABRIC
n, 4-2,'kyyovgest iEgyptiOrum Jupiler : idem docet 1 Gtaccotum. Ita sciibendnm mihi vistitn fuit pro
Plularclius lib. de Iside et Osiride pag. 354. Nota- Gimcotuin, quod erat in pnoribus editibnibus. No-
mus idem nomen a Manetlione exponi Ytvpvyyivov, la autem aptid Romanos Gracchoruin pcrinde ut
et hiinc esse Jovem Ammonem Graccoiuro. Eiiam AnniOrum lamiha ; ac de Aniiiis quidem praater
Osiridem "ky.yo>vuquibusdam dictum lestis est Dib- Glandorpium el abos qui de fanuliis Bomanorum
dorus Siculus libro i, p. 15, ct Theotloritb auclore : scnpsere, videndus Yineius ad Ausonii episi. 16, et
'O %ay.ovgb "ASOJVI? ecrt vuru rhv 'EJO.aStz ft»vhv.(Adcle Reinesius in epistolis ad Hofmannum p. 033 seq.
Procopiinn Gaza?ump. 258 sfeq.ad Isat.im. De cultu Gtacchorum vero nomen anliqiiitus sine aspiralionis
Tlramusi apud .lEgypiiosvidfesis scnplores Iaudatbs nota scriptum Graccoittm, notaiit in orthographia Te-
a Joiin. Jarkio ad Eliam schedium p. 103. GAI.EARD.) fentius Scaurus ex Yaripne. Conter. Joan. Rhodit
Hmc de planclu Osindis et Adonidis sat niiilia ad nolas adScribonitim Laigum p. 218 seq. FABRIC
huiic locum obscrv.nunt viri eruditi. Thamum vero J Siue a fotliludtne belh. Nolaiio nomiins haud
aEgypli rcêni ab Hippopolamo discerplum perhsse, minusalienaquamquod in CliionicoPaschali pag.56.
Syncello lesleluidaio, scribii prseclarus Pbilosirali Beltisdiclus tradilur qtiasi §ilog, telum, dta TO6%VTO-
illustraior p. 254. Sed de Mene, non de Thamo TOV eXvai.Hyginus fab. 274 : Afii et JEgypitt pnmum
hoc tradit Synceilus p. 54, heeLMeiiemcum Thamo -.Q fuslibusdtmtcaveiunt, posleaBelui Neptunifihus gla-
coiifundiiMarsliamus p. 31 Cluonici. FABRIC dio belligeialus esl, unde bellumesl dicium. Postrema
* Quifihus (uit Hegh. Ipse etiam, ul niox addit veiba pro glossemaie male habet Banhius ad Sta-
Phila-ter, Êgypiiorum rex. FABIJIC. lium Ioiii. II, p. 889 ; nam Cassiodorus quoqne lib. i,
&Pharao ilte. Iiii et schlit Afncaniis apud Syn- episiola 50, cuiii pugnam chciaihesse not.issel, quod
cellum p. tj2 sfeq., qiu legem illum "kyactv vocal, prius ceiiatum essel pugms , poslea, inquii, Bdus
ul MaiiPthoapud Jospphum p. 1041 : TeOyactv,bi/.-- ferieum gladiumpi imus pt oduxit, a quo et bellttmpla-
Su),b>v ovrovg e%kiyvTcrovBucitevg TiOyoictg.Ilic si cuit noinmaii. Qui loctisVossid etiani in Etymologico,
ftierii, queiH nlulieifes JudaiSe liixerunt, lum plan- et Muntkcio ad Hyginnmjam obseivatus. FABRJ;C.
ctus illius causa erat, quod rex iste man Rtibio hau- L A Balaampseudopiopheta.liasciirssl, eiim piio-
stus feumexerciui peiiit. Alns rex ille jEgypti vires ediliones perpeiam haljeienl: Aut Baalum psett*
delur fuisse Chenclirefes,vel Acherres, alus Petiso- doptophetam. FABRIC
nius. Sed Manelhoni libenier in lioc lidem babeo. 1 Quia Balac. Male in prioribus eililioiiibus qui
FABRIC Baiac, F/VBRIC.
'
1155 SANCTI PHILASTRI! «56
rum illum rogaveral, ut a ad eum iret, et roaledi- j\. no, ut iinmundus spiritus jam ei dominaretur. Dubiis
ceret populo Judaeorura: et quia ul b propbela in el claudicaulibus in lege divina, quod dixit bealus
Scripturis ante dicebatur, conlempto aulera pra?cepto Elias : aul Deo, Deo : attt Baul, Baal (III Reg. xvni,
Bomini ad pseudoprophetae postea descendit inleii- 21). Qui emm adhmret Cltrhio , unum coipus est (l
tum (Ariiiti.xxi, 8; Jos. xm, 22), contia Dei populum Cor. vi, 17), et qui immundo spiritui, unus con-
cogitando, Judsei utpaganic subhocvocabuloidoluin sensus est. Et Achab rex Juddporum, cum eie-
facientes ipsius, d colere illud non desinebant. derel Sedeciaa et aliis falsk prophcis, veium-
XXVI. DE PYTHONISSA MULIERE, HJLRLSIS qtie prophetam Domini Michseam contemneret,
SUPLRSTITIOSA. interrogal Dominus imniuiidum spiritum , l adhuc
Alia est lueresis de Pytlionissa, quae cooperientes bonitatis loco regi concesso a Christo Domino
vesiimenlis mulierem , ab ea qujtdam re«ponsa spe- usque ad lempus aliquod , ut si \ellet credere
rabani f posse consequi: unde el aiuni rytbonissam Propheise vero, procell.un peiiculi de\itaret :
illam beali Samttelis animam ab inferis exeiiasse ; si nollet, magisque crederet pseudopropbetis,
aique inde maxinie credi posse, lu inines ustpae hodie sine dubio deperiret. Ita enim interrogai Dominus
pluiimi suspicantur, quacque dixerai Regi Sauli su- immundum spirilum , dicens : Quis seducet Regem
perstni PropheU beatissimiis, ea eiiam in e\ecuiione, R Acltab hraelitarum, ut vcidalin pttgnam et inierficia-
s quasi D i ilerum lesponsa , dixisse cognosci vera : tur ? El ecce immundus spit itus adienil dicens: Ego
cumqiie plurimi liuic atquiescere niemlacio malinl, vadain et facinm. El ait Dominusad immundum sptti-
in pprpeiiiinn descenduiti inieriiuin, bcum Pro|)heia tiim , quomodotd factes? El ail immnndiisspiiiius ad
dicat: Juttotum antmmin manu Domini, et non tanxjit Doniinum: faciam me quaii angelum lucis et veiba si-
eas mors. * Quomodo ilaqtie anhi<a impia piam san- milia eloqttnr, et dncam eum in ptmlium, atque tbi
ctamqiie aniiuam , et Propbt tam maxime , polcrat eum desetam, et sic tnoiietur. Ei atl Dominus ad eum:
ab inlcris excilare? Sed quia igumanl , quod rece- Vade, stc fttcics(llPaiat.wni, 19). Ideoque ei Apo-
denies animsc a lideChiisii Doniiui, dcdiias jam se siolus aii: IVottmagnttm esi, si el Satanas transfiguiel
impieiali faciunt, atque ei onmi se siudio subjiciunl: se vclul in angetum lucis, cum ipsitts satehiies liaitsfi-
quia J ai biirii sui esLomnis homo quod velii ul elig.it gttrattitti'(II Cor. xi, 14). El iia decipiuni mulios visu,
faceie, permillenie Deo. k Sed quia recessit a Domi- verbo aul peisuasione 1»non altenus rei, n quippe
FABRiCII ET GALEARPI NOTyE.
* Ad eum iret. Ad Regem puta Balacnm Num. C h Cum propheia dicat. Verba smit in Sapipnljse li-
xxn , 5; igimr niagis perspicne duissel nrf se. Sed bro.cap.iu,l, cujns libn aucioreniprftpheiamôcant
lrcquens huiu«modi negleclio reciproci pionominis, eiiam alii veieres bcne imilti, ul Ltieifer Calaiiianus
etvicissim hujus pro demonsiiativousus apttd scrip- e\ illo bimc ipstimlocum pioferens pag IMJJ.; oie
lotes isiiusmaxime et seqtieniiiun aiattim. Sic illu- Salomonh Sptritus Sanctus dtcit; niox, dic.t Scripiuia
stris Hiieiius commeniarios de viia sua inscripsil rfe sacia; atque ileium p. 19>, loquitur, inquii, ote
»ebusad eum periinenlibus. FABRIC Prophelm SpinlusSanctus. Doctissimi quique tam'Mi
b Ptopheia in Scriptuiis anie dtcebatur. S. Ilieio- cumS Hieronymo, Augusiino, Euseb o ei B.tsilioM.
nymusiii qu.r-sliombiisIlebraicis ad Gcnes. xxn, cuni (n? de .ludseisdipam) el a Saiomone ela Propheia,
B.laaiuum dixisset ab Hebrseis haberi pro eo qui in scripium negamnt. Pro verbis, In tnanu Dmnini. el
libio Job ditiiur Klihu, et genus diixeni aN.ichore non tanqt eas nwrs; in Gr.eco esl, iv x*lfl ®z°v, ûi
Ahrahami fralie: Prtmmtt, mquit, vir sanctus ct Pto- ov yh etynrut avr&v Kuauvog;apud Lucileium , lor-
pheies Dei (Niim. xxiv, 5 seq ); postea per inobedien- metitiitn malitim FABRIC
1 Qaomodottaque anima impia. Solidum argumen-
tiam el destderittm inunetum, dum Jsiael maletltcere
cttpit, rfitimivocabulo (,Ios. xm,22) nuncupatur. Male lum quo Plnlasier pi obat non fuisse verum Sainuelem,
apud Eucheriiun, ubi Hieronymi verba desciibit, rfi- qiipm saga Endorea in conspectum Saulis i.roduxit.
vini vocabuloprivalur. FABRIC Eodem aiguuiento utiturTei tullianus c. 57 de Aniina,
c Svb hoc vocabulo. Baalis nomine Balaamum co- Gregorius Nyssenus Epistola ad Theodosium, aliique
lenles, quod iiullus alius aniiquus scupior, quanluin quoruin loca protluxilLeo Allatius Syntagm. deEn-
qtiidem ego meniuii, iraditum reliqnit. FABRJC ^.
" gastiim\tho c. 10 seq. FABRIC.
d Colere tllud non desinebant. Id esi colebant: for- J Aibilrii sui esl omnis homo. Communis haec do-
miila loquendi Philaslropeiqnam famiharis. Sic cap. ctrina Gr*eorum Laiiiiorumque scriptorum anie Au-
14, idola coleie twn desinebunt; cap. 16 : Achab et gustinum, ita lamen ui faiereniui' cum Aposiolo
Jczabel uxor ejus illi tdolo sactificaie non desinetent; Dettm esse qui det velle ac perficere. S. Bieronymus
cnp. 23: impietatemqueqeniilhmicoleniesei offerie sa- quaest. Ilebr. in Gcnes. iv, 6: Verum qma libett ar-
crtjicia iwn desinebanl. FABRIC biirtt es, moneo ul non ttbi peccalum , serf tu peccato
* Coopcnetttes vesthnenlts inidierem. Male accepit dominerts. Respieil autein Philaster verba Sirachidse
Philaster quod 1Sam. xxviulegiiui, Sauluin coope- xv, 14 seq FABRIC
ruisse se, el mutatis vesiimeniis aiium se simulasse. ,I Sed quia tecessit a Domino. Saul nimirum, nam
FABRIC de eo sermo esi. FABRIC.
f Posse consequi. Plenius eral posse se consequi. I Adhuc bouitcithloco. Dato adbuc ei spatio pceni-
Etfomsse libranus syllabani eaindemqiue praecedit, lenii.e, PLboiu consihi amplectendi. FABRIC.
m Non alteiius rei. Qiiam bnnae scihcet, ut mos
repeieie ncglexil.* FABRIC
s Quasi Dei iiertim tesponsa, dtxisse cognoscivera. addit : Vtstbns qttasi bonh et non malis. lia dicimus
Sicui l>ei lesponsi esse comprobabantui', quae Sa- si secus ahquid acctdertt, vel secus cogilare, pro t'n
inuel spirans adhucSiuli dixetal. ln pnonbus edi- malom pariem. FABRIC.
tionibus locus hic corrupte, ut nuhi quidem videlur, II Qnippe vhu quasi verhimili. Forlasse vetisimilh
legebaiur sic : Quasi ei ilentm responsa dtxisse cogno- Iegendum. Aut veio releiendum illud verisimiliad
scttur vera. FABRIO. ea quaj prcecedebant, verbo aut persvas one, FJIBRIC.
1137 LIBER DE HÊRESIBUS, 1138
visu quasi verisimili, ul cumveibis veluti similibus, A Syriorum fuerunt et .lEgyptiorum, quoium filii filiae-
et visihus quasi bonis ei non malis in tempore volunt que cum a populis suis colerentur, post eliam tem-
credere atque eis iohacrere homines, inevilabilera pla illis facientes, post mortem illorum progeniem
monis SPteYnse incurrant senteniiam, diversisque, ibidem sepelientes, Adeorum deaiumque eis nomino
post exilum corporis, pcenis et cruciatibus pessum- offerebani cum sacrificiis itidem. Nam e Aslarlium
dentur. Quod el Regi Jiidseortim illo tempore pern est in Syiia alibique diversa et plurima, quse de
culum supervenit, quod falsis magis quam veris gente Ghananseorutn omnis hoec illo tempore exar-
Dei proplielis credere maluisset. sit impieias, quam Moyses genlem cum omni suo
XXVII. DE ASTAR ET ASTAROTHSIMULACRIS, populo f eradicare j'ubebaiur a Domino.
HÊRESIS. XXVHI.HERODIANI.
Est hseresis in Judaeis, quce a Aslar et Aslaroth Alii Herodianbsunt, s ab Herode rege Judseorum
post Moysi defunctionem, successionemque Jesu filii iti appellati : isli b Resurrectionem confilentur, Le-
Nave colentes, ad captiviialem Gentihnm tradeban- gem et Prophetas accipiunl, Herodent autem Regem
tur : nam et Astar et Astaroih b homines et feminas, Judseorum percussum ab Angelo, l ipsum ut Chris-
figurasque eorum colebant, quae nomina regnm c B lum sperantes J exspectant.
FABRICH ET GALEARDINOfiE.
aAs(fli'e/Asto'ol/t,Vide,siplacel,qua?.supraadf.l7. moriem narrat etiam Josephus xix Antiquif. 8. FA-
Prioiiluis editiouibiis erai Asihar etAsthaioih. FABR. BRIC-—Hieronymo adde Damascenum, cui Herodiani
b Hominrs et feminas. Virorum feuiinarumque si- sunt, qui ui Herodi placerent. Roinanis iiibula sol-
mul.cra. FABRIC. vebam; qnilms ut illtiderenl Pbarissei, llerodianos
0 Sytioium. Id est Assyriorum. FABBIC. vocabanl. JMaciius llierolex. ver. Hetodiant quo in
d Deorttmdeariimijtieeis noinine. Minus hene prio- loco Pbilaslrium castigat. Conler, si lubei, Scalige-
rc Pilittones, nomtna. Nomine dcoinm dearumque rum Elencbo Tiihaeresii cap. 1 et 2 GALCARD.
offerebattt, hoe esl tamquam di s PI dcabtis. Offere- b jResttiieCtoneinconfitentur. Non facil Haiiue Phi-
bant cutn sactifims, id esi, sacnhtia FABIUC lasler ctiin ns, Heiodianis cadiuii de Spnitibus
e A^lnrlium estin Syria. 'kcrupretov si\ e 'kcrbprtov et Resttiiectionequiqtiae Sadducscos sensisse existi-
templuin Asiartes, 1 Sam. x\xi, 10, et Jnseph vi inani, iii J-iannes Hirduinus v. c. libro de uuminis
Anii(|ti. 15et i coruia Apion.ln prioiihiiseiiiiiombus Heiodiailtim p«g. 97 seq., anonymus Anglus iu For-
corni|)iissime sciipius lnc locus : Nam Astuitium est tiiitis Roterod. 1727, m-8° eduis, p. 40, et anie
in Syna aV.qua ihvetsa el pluiima. Ininiu aulpni euui Hugo Groims ad Maith. x\i, 0, et Maic. \m,
Philiisier alibi enam dheica et pltirima A-tuies 15. Vel t|ui Hpiothaiios cum Dosuheains conlun-
templa fmsse, quod ex \eieruui iiionumei.tis conlir- dimt, qiiorum sentenliam confutat idem Grolius ad
niaiur. Yide Pelmm Fabrum lib. III Spiiiestrium Maici m, 0 FABRIC.
cap. 2. Astaitenavi insistens in nunimis. Beger. in, 1 /psttiH «i Lhiisium. Philaster igitnr sibi persua-
*
p. f52. FABRIC .„ sil Herodem A«nppam, quem Deumab assenialori-
*-
Etndicare jubebatur. Non (anltim aras el idola bus vocatum lefeii S. Lucas Acior. xn, 22, el Jo«e-
lucosqueChanau.voium exscindere Exod. x\iu, 24 ; plms xix, b, |>.079, iib Heioiiianis pro Messia habi-
xxxiv, 13. FABRIG. liini, ct quidem \eiiluro, li.im m ipstim, inquit, ut
t' Ab Heiode Bege. Herodem Magnum lrihui«se no- Chthium speiantes exspectattt. At e\ Epipbann sen-
men sett.e Heiodianoriinuconleiiouiii vin dociissimi, lenlia etNntti", jam noiavi Ht-ridem Magnum ab
prjeunle Epipliaino lueresi 20 el Nic<ta bb. i Tiie- Heiodiams hihiium pro Clnisio luis-e; nicnioiia
sanii c. 54. Veium Heiodiaiu Matib. x\u , 16 ; enim lajisns vir sunimtis Iltigo Groiius est qui ad
Mstic.III, 6, xu, 13, fuere ministri vel mililes Hcro- Mauh. x\i, 6, Epipliamum au ml llerodem Baplisiae
dis 4nnp.e, qui Joannem Bapiisiam niicifecu, et He- inlcrlecloiem lra.\i-se id quod ad Magnmupciiine-
rodi-Magni liluii!luit: nec magis In resui vel seclam bal Auctoi quoque appeudicis ad Teriull. de prse-
signilicai ibi hoc nonieii, qiiani Cjpsaieanoium, Pom- sci ipl., S. Hieronyinns tom ia Lutifprianos, Damasce-
peiaiioniMiet sinulia. Lt apud Teriulli.inum Auinia- nus de haeies. ct psciido-Hieronyini iiulieuiis ciiin
ntnum, Nigriiiianorum el tassianorum. Nam ita et Herodem sunpliciter nominant, Miiguuminlellexi-se
Hcrodiaiu, qni Heiodis ei cum lllo Romanis paiti- videniur. De Mngno eiiani Scholiasies Persii accipit
lnis fa\e!iant Jtidsei. S. IJieronymus ad.Matlli. XXII: illud Sai. v, 80 , at cum Herodh venere dies, neque
Mttlunl tghut Phaihmi discipulos sttos cum Heiodia- mirum esl diem Iradiii per AugusUiniHerodi Mngno
nis, id esl nithiibus Hetodis, seu quos illitdentes Pha- ngni eiiam apud successoies ei posieros quotainiis
rismi. quia Romcinisliibula solvebant, Heiodianos vo- fesium fuisse. Obitcr noiare liceai Herodianos a,
cabant.ul non divino cultui dedtto^. Q tdum Lulino- Thiophylacio Episiola 15 poni jiro iis, quiHerodis
ruin ridicule Heiothanohputant, qui He<odim ChrtstttmD ] crudeiiiaiem imiiantur. FABRIC
esse ctedebant, quod nusquam otnnino lcgimus. Hero- J Exspectanl Tlio. Malvenda lib. i de Antichristo
des aiitem ab angelo pcicussus Act. xn, 25, fuil He- c. 11, legit expetuni. fced nihil necesse est vulgatam
rodes Agrippa, Anslobuli et Beremces F. cujus lectionein mutare. FABRIC
CATALOGUS
EORTJM QUI POST CHRISTI PASSIONEM HiERESEOS ARGDUNTUR.
XXIX. ' SIMONMAGUS. et ascensionem in ccelum, Simon quidam fuit a Ma-
"* Post passionem autem Christi Domini noslri, 3
gus genere Samariianus de villa quse est b GilUeus
1 ln ms. iufo&oEov,nominadesiderantur:' pio his aulem 3 SamarilanusCilieiusde locoqusevillaest in Samaria
arliculiseu captia,ttuu.ertsdistinguunlur,I, II, etc. ila \ocata, qui
s Post passionemChnsli
FABRICII ET GALEARDINOTJE).
„ a Magus. Joan. Laur. Mosheimii disseri. de UIIG serl. h
de Sim. Mago, tom, VII, p. 815, seq. FABRIC
Simone Mago, Ilelnist.1734; Atigusiini Calmel dis Githevc, Jia legeiiduni a Gmbis. Samxriae prf*
\m SA^CTI pHILASTRII 1140
j prseditis, eosque fefellisse genus hominum. »Inlel- -
vocitata, qui magicis vacans artibus multo.s fallebat,, A
dicens se csse a'virlutem quamdam Deil quae suprat lecium aulem quemdam alium asserit esse qui de-
omnes virlutes esset (Aef.vin, 11). Quem Samari- scendil in mundum, salulis causa hominiim, i Hele-
tani b quasi Patrem veneranlur, el ° suae hsereseos> nam illam, inquit, L qnai in Troj"anobello a popiis
insliiutorem perniiiose extollunt, mttltisque eum a & 1 vanissimis edita nunliatur. l Et virtuies, ipquit,
laudibus prajferre niluntur. Qui baplizatus e a beatis> quce mundum fecerant, eoncupiscenlia ductoe illius
Aposiolis, recessit a fide eorum, sceleratamque etl Helcnoe,sedilionem movebant'. ista enim^dms, in-
pernitiosam hseresin seminavit, dicens se transfor- quil, concupiscentlam illis vjrliitibus, et in 8 figiira
malum putalive, id est' £ quasi umbram, et^tia se3 femince apparens, aseendere in coslum non polerat;
passum fuisse, cum tion, inquit, palerelttr. Qui ett quia virtules in ccelo que eranf, non eam peimitte-
audebat dicere mundum s ab angelis faclum : ange- banl ascendere: "exsrrectabal autem virtutem aliam,
los autem faclos a quibusdam h sensibus dte ccelq) id esl Magi ipsius Simonis pnesenliatn, quac eam
"
1 qusssupra omnes, inquit, virtutes est 4 dans concupiscenliam
a pnsferre laudibusenituntur * figurafeminea.'..fuissesecutum
s quasi per uinbram
FABRICII ET GALEARDI WIM.
Cilheus, knb TtrOZvvel reT05v. Confer, si placet, ]l p. h63Q. FABRIQ.
Colelerii potas ad Consiitut. Apostol. vi, 7,.n. 354, Senstbus rfe cxlo prmdtlh. VoIu(!,Pliilastrius
et nb.i Reccjgnjj.ionumClemeniis cap. 12, p. 489. exprimere ewotuv Simonis de qua apud Epiphan.
Falliiur eniiri Vir doclus Steplianus le Moyne, qui lOCOlaudalO : "ivaluOo)rbg uyyeXf/egyov Svvuyetg-/ai
KtTTwovsive Ciuiensem a noio Cypri oppido Simo- Y.urelOo) irci rhv "BNNOIAN, «TI? EO-TIVevrn h vui icpov-
1
nem luisse stbi persuasit. FABRIC. vt-/ogY.ai mevya «ytovvuXovyivnSt ng TOU? a.yy'e)ovg
* Vtrtulem supra omnes yitluies. Aclor. vm, 10 : e/rtae. Pro pimdtlh, malim piodtih. FABRIC.
*HcivvuyigTOUQeov73yeyekn. Jiistinus Marlyr apolo- 1 Inteliectum quemdqm ahuin. Imo emndem. Nam
'gia longiore p. 09 : 2iyo>vuyev rtvu Zeyepiu, rbv utcb aputl Epiphauium, cujus vesiigiis insistere Phila-
v.biyngleyoyivng TITT&V, bgzm lOevSiovKataapog§tu sinus iiliqtie videtur, intellecius et 55Svvaytg uvo>-
rhg r5>vivepyovvroivSutybvowriyyng Svvbyetgnoth- OevY.ertovce.,atque 11EVVOIK Simonis ilemque Uelena,
aag yeyt/ug ev rnicitet vybiv JieatlCSi'pbiyn&ebgivo- iinuin ideinque sunt. Aptid Theodnriiiini lamep ex
yiaOn. IU Dialogo cum 'fl yphone p. 549 . EIJTOV icku- Simonib meuie disiinguunuir: 1° voijf sive ijrivoio-;
vbaOatrovg luyepiog jrstSoiv.jvous' rb>ev TMyivet avrav 2" foivh vui evvotu; 5° loytcybg YUIejOiynctg FA-
yuyoiStfiwvt,ov&ebvvicepujoiTcuangupyjhgv.atClemen e\ova'tug BRIC
Y.ai $vvuyeo>gelvet liyovat. Recogniucies J Hetenam illam, inqutt. Epiplianitis : elvet U rvv-
tis 11,7 . Simon htc putie Antonw, malie Racheie rnv T)iv'E/\£v«vTnv*ice)utSi'iJ» ot Tpo~>eg YU'I"EDnveg
—
natus est, qenle"Samatmus, ex vico Gellpnum, arte eig yayjnv n),0ov FABRIC Helenum \ilam, mqutl.
magus, Gimcts tamen htleih hbeialtbus appitme ertt- Alns Selene, ze~khvn, ut Angiisiino de lu<res. imi.:
diius, gioiim ac jaUanttm supxa.omncgenus hominum n, u Itemque Jovem se credt volebat, Mtneivamvero mere-
eupidut, tiO ut ixcelsam vmutêm,qum supra Greato- tricetn quamdam (cle fyro addit Philasiiûs) Selenem,
teiiiDeum stt, cierfi se vetit','ket Chnst.uiii ptdnn, et quam sibt soctam scelcrum fecerat. Nomen Selenes
stanieni "nominau. Irenaeus Iib. 1, c. 20: Sublimisst- prselernusit annoiare Inc Fabncigs mulieii huic 111-
ma>nvu luiem, hoc est ettm qui sit super omma Pater, diluni, quam Philasirius Hetenam 111Tiojano bello .1
el quadfiumqueeum \6cant homtnes. Tertulhauus cap. poeus lnemotatam appellai; aln vero S/lenen, ut
4(5: J?ICditbtisesl summam se diceie vutuiem, id est prtdetn moituti Sichardus Prcei. ad Philast. edii.
suinmum Deum. Apud Rieroii. : Egq sum sermo Dei, Basil. 1528-, MCUUqui Catpocras Philaslno, aliis
ego speciosus, ego pat aclelus, egd omnipolens, ego Carpeciales dicitur; et qui aliis Colorbasus, nostro
omnia Dei. FABRIC C. Bassus. Ctrumque horum obs>ervavitFabricius,
b Qnost pairem. Epiphanius xxi, 1, de Sinione : qui cap. 55 , Carpoctas fpgit, Ka.picoYpag, ul"npie
TovjTKTepo; See)eyev eavrbvroisâyajieiratg, 'lovouiotg juxta piimam PhiUsiru ediiionem; ai cap. 45, p.o
§£ eleyev ûvrbv rbv ytov. FABRJC. C. Bassus, lecte sub=tuuit Cototbasus, recedens ab
<^Sum hmieseos. Djverssenli|iie a Samaiitanoj-ura editione Sichardi, et Laiinum Laiinium scquens.
hseresi deqna supra cap. 7. FABRIC Codex Goibeiensis in Gallia ntipei lnvemus, Laimii
^Laudibus ptmfene. Al. effene. FABRIG. emendaiioiiem conflrmat, pro PoA hunc C. Batsm
« A beatis Apostohs. S'. Pluhppo Acior. vm , 15. quod babelur 111ednione Basileensi Sicliardi, legens
' ' JPosi hunc Colorbasus. De Colorbaso aulem, ei Co-
FABRICI
{ Quasi umbram. Umbralthler inha c. 51 , et lorbaseorum docirlna eonsule Irenaeuni 1, 12 el
tjitast per umbrhm putattve cap. 52. Tertullianus : se seqq.*, lbique Feuardeillu Annot. edit. MassuetTp.
jtt phantasmate Dei non passum, sed quasi passum. B 5*6.GALEARD.
Epiplianius xxi, 1 : JT«66VT« Se yh iceTcoyOivut, KOU ^ !>'Qum iaTiojano^ Idem x\i, 5 : avrn yep iarty 0
SoY.haetybvov.Augusunus de Simonecap. lhcres.; evvot«h 7cap"Oyhpo> 'Ekivn -/alovyivn FABRIC
1 Et vtrtutes. itlem Epipit.tnius xxi, 2, pag. 57 :
Tempoie Tibeni tn Fihi peisona putaliveapphiutsse...
Chthtum aulem nec vemsse^, nec a J.udqih qutcguam K«i TOUJuyrovgâyyeiovp etg ixojeyover avrhv n-/.etv,
periulhie. FABRIC. KVTiiv. Se ynUv TceicbvOevut, a)ln)o/roviog §£ evrovg eig
ab angelis. Ul angelos a Simone per ievrovc ipyuceaOvt ne.paa/evaae.t, cit nv evz§u)eveig
B jjfund-Kiii
evvotav. Siinon apud' E^piphaiiium xxi,"2 : St' ijg uvrovg icpog IIZUTJIV itctOvjjiuv,Y.OIavveyovreg avvhv
(evvoiag) rovg ayyelovg SYrtaa, or §£ ayye)ot rbv TOU yh evo>SvvuaOuiuvtevat, avveyiveroavrh e/oarog
v.bcyov e/rtcuv Y.utTOJ? uvBpo>itovg. ttadeni iiabet iv eY.ucro> ciiyuTi 'jvvutYAegYOX Onlvvhgcyjaeag, ye-
Iien.eus lib. 1, cap. 2(); Theodoreius lib. 1 delloere- re.yytiou.evng-v.VThg, bte. FABRIC.
ucis labulis cap. 1. Caiierinn de Simonis lebus et m Evsyebtabai autem. biiiion a|iud Epiph. xxi,3,
h.erpsi consuieiidi stnpiores quos laudai Joan. Vog- uvrn ('E)ivi7)SSto-Ttvh vvv iyoi, yui St« ruvrnv /are-
ims lascic. 5 Bihliothecje h.eresiologic.e p. 567 seq. InkvOu, v.aiavrn $e icpoaeabxarnv iyhv Tcupovaiuv.
SabbaHium Simohis^post xi dies Clememina 11,55,
1141 LIBER DE HJERESIBUS. - 3142
salvaiet advenicns. a Ligneum eliam equum, quem A XXX. MENANDRUS.
poetae vanissimi dicunt m bello Trojano fnisse, per Post hunc * Menandius quidam npmipe, -qui )
allegoriam asseril, qtiod illa machina ignorantia eiat dispipulus factus ipsius, impielatem ejtis estv secu-
universarum genlium impiaium, cum constet illam ,tus in omnibus.
Helenam quaecum Mago eral, h de Tyro mereirieem
eumdem Simonem fuisse XXXI. i SATCRNINLS.
fuisse, hancque Magum
secutam, el cum eadem c diversas magias dtversaque 4 Saturninus quidam paulo post et ipse sumgns
scelera perpetrasse. Qui cum fugeretheatum Pelrtim jnde fomenta doctrinae mortiferae,B asserebat dicens
aposiolum de HierOsolymitaua ci\itale, ^Romamcjue mundum ab angelis faclum, etm dislare angelos a
venirel, ibique pugnarei cum bealo Apostolo apud e virtule illa, et mundum essen divisum per ordinem
Neronem regem, devictus * undique f oratione beati angelis, et cogitasse eos ut facerent hominem. Fece-
aposloli, aique s percussus ab angelo, sic h meruit runt itaquehominenj, et opus ipsorum, inquil, erat
inlerire, 2 ut ejus magiaeevidens mendacium cuneiis homo; de virtute enim superna ° lumen dicunt fuisse
3hominibus patefieret. dimissum quod illuminavit mundum islum, et ad
1 undiqueralione B k Post istum Saturmnus-quidamet ipse
9 ut ejusmagia e\idens ac mendaciumcunctis Basserebatdicens mundumab angelis faclumesse
3 hominibusantefieret.
FABRICII ET GALEARDI NOTJCE.
" Ligneum etiam equum. Durium sive durateum Menandre. Plura hujusmojili Isaacps Verburglus ad
illum Epei equum ex Homero et Virgilio decanlatis- Ovidii Trisl. n,569', et scriptores a irie laqdaij in Bi-
jsinnim de quo Laur. Begerumlad Tabtilam Fabrelti bliolheca Latina ii, %._A Menandro dicti Menan-
lliacam cap. 58 lu el videre, Simon Magns aiebal driarii et Menaridrianistae, ul notalu.m Cotelerio ad
luisse imaginem ignoiantiae geniium, salntem suam Constilul. Apostol. vi, 8. FABRIC.
in Simone oblaiam agnosceie lioleniium. T6VTcup' J Dtscipntus laclus ipsius. Epjphan. xxu,l : ME-
'Ou-npovSoupiovtjTjTovpeynyovnyivov, ov voyi'C.ovatv vuvSpogTtf o? bcrcb2ayupetro>vbpywyevogeyiveroyeOn-
D)nveg iitirnSeg yeyejhaOot, e)eye icektv b ybng bri TstiwvTOUTO) TWSiyoivt iv xpfy0? Ttv'- Successorem
hartv T£ViOvav. XXI,5 FABRIC. Simonis Meriantinim vocaj,lieriaeus lib. i, c. 20; Eu-
h De Tyro meretiicemEpiphan.
ayvotb.
fuisse. Iia disiiiigiiendus liie sebius III, c. 26. FABRIC
locus : Tyria enim fuit, UTCO rng Tvpioivbpyoiyivn, k Secutus in oinmbus. Epiphapius p. 61 : "pyotu
ICIPIIJ XXI, 2 ; unb Tvpov)nfOelaa , ibid. 5. A Tyro Ssrb>eavrov h]i§aaYe.)o> T« TKIITK
cvvvfaivoyj^Y,O'I yon-
civtlate qumstuariam \ocai Irenseus lib. i, c. 20. Ea- reiatg Yoirvig akletg yeyyaveiatg ov <>ie)encev,ov(iev os
dciu Tyiia tneretiix Niceisp, ahisque. FABRIC. ^«3J\)KTT£ rh StSac/ekia, ekVxr ybvovOTieevrbv'f)eye
e Dtversas magtas. Clemenlina n, 52, p. 629. yeiCove.yu))ov n rbv icpb otuToO OVTK uvrov §t(ib;ava)ovL.
FABF.IC. Hiric JoaiiiiesDamascenus Menandrjanos in qmbus-
d jRonwmtf/tte venirel. De Simonis Magi adventu in dam a Simonianjs dissidere scribil c. 22, tiiefepbyevoi
urbem Romam el cum ApostoloPeiro disceplalione, SsicpbgrovgStyuyiuvovgY,O.TUTI. Terttill. c. 46: Eadem
Magicoque volaiu ei fcedo interiiu, jvrolixseexstani p^ dtcens qitm Smon ipse : gutdquid Simon dixerat, hoc
narraliones in recognilionibus mbuiis Cleinenii, in se Menander esse dtcebai, negans habere vosse qnem-
Pseudo-Abdia et Psendo Maicello. Sed languut eiiam quam salutem, nist in nomine suo baptizatus esset.
eamdem rem sciiplores plurimi digniores fide, qiio- Certe si Theodoretum pllren.eum audimns, non vo-
rum tpstimonia nolarnnt B. Illigius nosler diss. de cabal se Menander rhvrcpwmv civvayivut Simon, §ed
hacresiarchis Apostolictpaotalis, Tilleinonims tom. I ab illa missus horninum So>rhp haberi cupi^bat.
Memoriaruni Histonse Eccles., ut alios mnumeros FABRIC.
praesenli transmitiam. Accidii illa secundo Claudii 1 Saiuininus. Ila et Tertnlliani codices cap. 46,
lmp. anno, si Hieronymo c. 1 de scriplonbiis Ec- nec non Eusebii iv, 7, Hist. Ecglgs,.; CtjnstiFu^.
clcs. credimus. FABRIC \i, 8; Augustini iterii c. 5, et auctoris I^rae-
e Neionein regetii. Grsecorum more nucilia pro Apost. destinaii cap. 5, et Irenad lib. i cap. 22'; at Theodo-
imperalore. FABRIC rito Suropvllog,el Epiphanio ac Damasceno cap. 25.
r Oialionebeati Aposloh. Arnohiqs lib. n, p. 50, Abulph iraio, Solettinus. Aniiochise ad Daphiien In
ait Simonis Magi puiium eL qiiadngas igneas Peiii Syna vixisse ex Irenaeo cogqpscimus, Menandri dis-
ore dilflatis, et nmiimalo Cbiisio pvanmsse. Tlieo- cipultim iraditidem Theodoielus. FABRIP.
doiil. i\f U-JJOU?ovrbvtco)kov/oreppvêTcpocev\eyevog. m Disiate angelos a viitute illa. Epiphan. xxm, 1 :
Prccatio Peiri apud pseudn-Abiliam lib. i , c. 18, htaravuirhg avo>xivvv.yeojg. Hanc vtrtu.lenisupexnam
h.vc afferltir : Dotntne JESG, ostende vntulem tiiain, mox Philasier appellai. Teriullianps cap. 46 :'In-
et ne peinuttas his vams arttbtts decipi populum qui nasctbtlem virtutem, id esl Deum in sunim>set i[lh in-
tibi esl ciedttuius. Stc decidal, Doimne, ul vtvens se fitulis pai ttbus et in supenoiibusmanere; ionge aulem
conlra tuam pgtentiam mhil poluhse cognoscal, FA- D dhlanles (id esi, inferiores) ab hocangetos,infeiiotem
BRIC muiidum fectsse.Petaviusapud Epiplianium auaravo.t
s Percussus ab attgelo Yel, ui aii in Cbronico Isi- veitit defectsse, ul xxvn, 2, bicoaravTeg.FABRIC.
dorus Hisp., advmonibus. aqitibtts tn aeie ferebatur, n Divisum pet oidinem angehs. A septem angelis
adjuranle eos Petio per Deum, Paulo aulem oiante mundum lattum, ex Satpinini mente scribil Iie-
dtmhstts cieptiit. FABRIC el inter seplem lllos niupdum divlsum addjt
h Mctuii interiie. Hoc est, inlenit. Quamquam nseus, Epiphanius : 'ETTTO' Sinveg rbv Y.bayov TceTcoj.nYeyp-tYJsJ.
enim lioc loco belle pantur seutpritia', eiiam meriio T« sv avrS>' TOVYocy.ovdi raru yeptreiev ey.ucro>e.y-
Isiud Simonis evemssc, lamen certum esTmereti, ut yi)o>YeyknpacOat.FABRIC.
Graetorum b^wvaOet,saepissime apud scnptores non ° Littnen dtmtssum Epiphanius : 'Oybv $e avve)-
mcrilum not.ue, sed evenlum. FABRIC ObvragTOUJCUTOUS uyyDovgevreOvyhcOat, v.ai votvnriy
1 Menandrus. Ita dicilur, ut 1 hsetlrus, Evandrtis, avOpomoVj iceicotnYivaiYUTO rhv yopfnv,TOOevo>0ev icu-
et siroilia, pro qtiibus aliiPhaeder, E\ander, Menan- puYv-fyuvrog fo>rbg.lla legenduni pio rhg avw6svicepa-
der. De Menandro Comico nnud Propenium : docte /vtyuang fMvi??.Nemo cui veleies codices insjiecli
" M44
1145 [SANCTI PHILASTRII
coneupiscentiam adduxit angelos, statimque ascen- X , nem hominis veramet animam aceepisse, atque
dit in coslum. a At illi cupidi ipsius luminis facti, B omnem ceconomiam mysterii Salvaloris ila com-
virtulem ejus viderc cupiebant : non prsevalentes plcsse.
autem, ad invicem dixerunt: Faciamus %hominem XXXII. BASILIDES.
h
secundum imaginem et simihtudinem noslram. Et
facto homine, quia impolenseral, c salvari non po- * Basilides, qui eth Haeresiarches dicitur a multis,
tuit. Yidens ilaque virlus superna quod ilh - hoc fe- quia de Lege et Prophetis, el Apostolis proponendo
cerunl, misit sciniillam, quce correxit hominem et et loquendo, sentiendo autem aliier, jura violabat
suscitavit d et fecit enim vivere. ° Scinlillam ita- Clnisiianse" verilalis. Qui cum x venisset-tEgyptuni,
que 8 volunt salvari, alia auiem virluiibus dlis quae docebal ila deliniens : de J innato et solo Deo natum
fecerunt dimilli ac derelinqui suspicantur, Chiisium fuisse intellectum, de k inlelleclo verbum, de \eibo
aufem f umbratiliter apparuisse affirmant, non car- sensum,x de sensu autem c et virlute sapientiam,
1 hominemad lmaginem B 4 Post tstosBisihdes qui.. qui de lege
8 hoc fecerant 8 ventatis, qtu cumvemssetjEgyptumdicebat
3 voluntsalvari, aliamaulem 6 el virlutemSapteniiam
FACRICH ET GALEARDIWOTM.
sunl ignorat, terminationes vocum solere exprimi e Omnemmconomiam.Incarnalionem el quaecum-
per scnhendi compendia; unde non miruin, admissa que Cliristus VP!pgit vel pissus est nostri causa, hoc
falsa lectione vocis foivhgpro ^MTOJ,Ptiam muiatuni ceconomiae vocabulo veteres scnpiorps solent com-
TOUin rhg et Tcepuyjîavrog in TcepaYviibang.FABRIC. plecti. Vide B D. Eli.r Veielii ei Joan. Philipjii
a I.lem Epiplianuis : 'E;mS>iybp ynciv, avoiOev TO Pfeileri singulaies de hac voce dissertaliones, Du-
U.VTO fb>gTcapvYV-tyav ipeOtaybvrtvu ivetcoinaeroig uv- caeinolas ad Chrysost. tom. \iu, Savil. p. 572, Ca-
roig ayyeiotg,rovrovg icpbg7ro0ovTOOevo>byotbiyarog saubonum ad Nysseui epist p. 105, Yiilcaiiium ad
iTctyj.tphcat rov uvOpbncovTOiclbcyo. icothcat. Cyrill. p. 116, Giabium ad Irenceump. 419, Galaker.
FABRIC. ad Antoninum p. 550, Thpsaurum Suiceri. FABRIP.
h Simililtidinemnoslram. Nisi vocabulum noslram h Hmtesiarches. Princcps IIPIPSPOSGiioslicoruni
addilum est ut in quihusdam Irenaei codicibus et Eusebius Chron. ad an. 17 Hadriam : Bw,ilides hm-
Tlieodoreti ab abena manu, Pbilasier erravilqui hoc restatcha in Alexandria commoiatur, unde Gnostici.
adjunxit. Nam Saiurninus verba Dei Genes. l, 26, ,
1
FABRIC.
ita iribuil angelis, tit sialueret eos hominem non ad Venhsel Mqypium. Pro eo quod frenuenlius di-
suam sed ad lucis illius et supreniae virlutis imagt- cimus, tit AHgypium. Crlerum nec illud allerum
nem condidisse, uaque tantum scripsit : Uothcayev abborrel ab usu prsesianiissimorum laliuae linsuae
avOpo>icov YO.TetYOve. vei YUO' byoio>ctv,et hyeripov scnptorum Li\ii, Juslini, Taciu. Vide Gn>novium
Omisit, ut diserte teslalnr Epipliamii<;.FABRIC ad Tadii Annalem secundum, cap. 59. FABRIC
<=Salvari non poiuit. Epiplianius: SIKTO KUTMV (by- (Q J lnnaio elsoto Deo. Scqtiiiur Pliilastrius ut solct
yi)o>v)aopavegyh ilvvuaOui«JTOV rekeafophcut,veicOat Epipliaiimm
• xxiv, 1, ubi ex Bisilnlis semeniia poni-
<$eYul c/aptXjetvyoyel veiyevov,etc. lien.etis : Qui tttr 1° T6 uyivvoTQv, 6 ybvogTCOVTOIV Tcurhp!2° NoO?;
cum faitus essel, ct non potuissel crtqi plasma piopler 5° kbyog; 4° ipovnctg; o° kvveytgYeiSofie ; 6° 'kpyai,
imbecillttalem angelortim, miseraniem ejtis desuper ifyvatut, a/ye)ot, Angdi, inquain, a quibiis con.liliim
vit lutem, qtwniam in similitudinem ejus essel facttts, sumuium pruiiuMi cceluin, lll usque lneolae creali
emhisse sciniillumvitm qum eiertt homiiiemel aiticu- angcli. Ab his aliud itenim coelum, angelique, elab
Tlifodont. . illis uerum aliud, usque ad novissimum vitinuiiniue
tavtt el rivete (ectt. Epliipli., s^woyovvjo-s.
TOO SETc\b.cyurog uvopOovaOet yn Svvayevov,u))b aY.o>),n- nobis irecentesimum sexagesimum quintum. Conler
yoj (yr/nvipicvtôvrog , ol/reipeae, fnaiv, h OeivBvvuytg Irenaeum lib. i cnp. 25, Theodorelum lib. i de
%o>hgCTctvOhpu vuriiceyîev, vui rbv b.re)h evOpomov Hsprei. x
lab. c. 4. FABRIC.
ire)eciovpynae. FABRIC Intellecto. Pro iniellectu quaci genilivus essct in-
d Et jictl enim vioeie. Sic legitur in editione Ham- tellecii, ut Senati, ornati, tumulti, pro Seitalits, oi-
bnrgensi Fabricii, viiio oppiarum; Sichardus veio nalus, litmuhus, et similia collecla a Claudio Daus-
reclo fecit ettmvivere. Quod hic ait Plnlastrius scin- queio p. 96 el 105 Orihographiap FABRIC.
lillam, idein foriassc illud est qnod ait Hoiatius n, 1 Desensuet vittule sapienliam.Ex Epiph mio legen-
Sat. 2, divinmpariicnlam aitrm. Scinlillam \ocat Piu- duin, de sensu vhtutem et saptentiam, e-/.Ss T». fpovh-
dentius quoque Hamartigpn. vers. 852. Vitle infra aeag kvvaytgvei Zofiu. Illa amulpla piaetei Macailiiin
c. 126, ibique Fabncium. Gaiaketum iLeinad M. An- et Cliilfloiium illuslrat f. Iiiitrins de H.presiarchis
tonini II, 2, pig. 48, edit. Lontlin , cui addas licet p. 101 seq., Allianas Kirchertis in Anihmologia
Annot. Daieihnas p. vm. Seleuciani pnrro, et Her- D p. 169 seq., Riph. Fabrctius Inscr. p. 551 seq.
miaoiiae, animas hominum de igne, et spniiu esse FABRIC.—Desensu autem el vhlule. In m«. Coibeien.
aestimabant, ul tradit Philastrius lnlra cap. 55. GA- rfe sensu autem et virtuicm; verum manifesia est
LEABD. transposilio copul.e, quare legendum rfesettstt autem
« Scintiliam "salvari.Sciniillam, animam intellige vnluiem et, quod qnidem eliim Fabncio obser\atum
quam ad Deum rethre doeebat Sattirninus, rebqtium ex Epiphaino. Liceai porro mihi ad illusiraiidam
lioniitiis uiiprire ae dissolvi. Tertull. : Cujtts lumen islam BasiliJianorum h.eresim, proferre ineditam
illud et virtuiem misertam (iia lege pio mheiicoi- suinmi viri Nicolai Claudii Peireskii epistolam,
diam) scintillam satvam esse, cmlcia hominis perire. quam mihi snpppdilai ms. codex epistolarum ejus-
Resun eclionem caints nullo modo fuluram esse. dein clarissimi aucioris, ex biblioiheca emineulis-
FABRIC. simicardinalis Quirini bono iitieraium nati.
f Ombratitiler. Kere Zb/nctv, et pulative. Tertull.:
Christum m substaniia coipoi is non fuisse, et phan- Leltre du Sieur rfe Peiresc sur les Abiaxas.
tasmate tamum quasi passum fuhse. Idem de Satur- « Fu eiror mio di serivere a V. S. cbe 'I primo
nino Irertseus, Epiphanius, Theodoritus, et alii. aulore della paroia ABPA3.Sfosse vissulo a'lernpi
„ _. FABRIC. di Giuliano, poscia ch' egh mori soito Adnano, e si
~
1148 LIBER DE HJERESIBLS. 1146
de virtute autem et sapienlia principatus et poies- A ront irecenlos sexaginta quinque coelos, et imponit
lates,*et angelos faetos diversos. Ipsi enim angelife- virluiibus illis b nomina angelica, et ipse c magiis va-
cerunt, inquit, a coelum, post illos alii angeli feee- cans itidem multos imperitos decepit. d Hominem
ruut ccelum, iia ex aliis alii prolati fecerunt teriium autein abangelisfactumasserii. Dominum eiiamve-
coeluin,qui secundum ordinem et alii, inquit, fece- rum omnipotentem e et eum audet angelum dicere,
FABRICII ET GALEARDI NOTJE.
chiamo Basilide (Vid. Bar. ad ann. 1700, num. 7 figura mostruosa, che e di altra parte del detlo
et seqq., ejnsque Additionesad num. 15, qum haben- i
tur in calce lom. XI!, png. 570). E' ben vero che la diaspro, si veggon quelle leitere A tioe IAQ, che e
sua eresia ripullulo m quei tempi, e diud anco fin a
a Yalenliniaiio, e piu abbasso ; accresciula da quelle una pirola, che profeii il Termine nel voler impedire
de'Nicolaiti, Gnosiici, Carpocntiani, Marcosii, He- i dispgni di Aehamotb, e si deite poi pcr nonie al
raeleonni, Opbili, Arconlici, Severiani, Sampsai, Principalo piit viCino a noi figliuolo di Acbamoth,
Bardasianisii, Cathari, e molte altre le quili nac- chiamaio pali one del Mondo,il qualeingliioitiscc tutle
quero quasi iulle in un metlesiino tPinpo ; e sebbene le anime, clfescono de"corpi uinani, eccetto di co-
era qualcbe diversila tra loro, volevano nondimeno tesii Erelici, e poi insieme cogh escremenll le ubulta
lutii, ciie il mondo fosse fatio da gli angeli, o da i> per la coda f.itta a guisa di serpenle, e le maiitla a
cerie potenze angehche imaginate, ebaLtizzate di rinchiutlere nei corpi delle beslie. L*islessn nome
ceni nomi barbiri, naiti qoisi tulli in sensci oc- IAQsi vede solto una sinule figura, cbe neila cor-
culto dalle linzioni poeiiche d'Esiodo, e degh altri niola di V. S. cbe ha un lenne. e setle stelle pei ro-
Greei, e molte volie osser\ando la maniera clel vescio, tiene uua mano sulla lesla di una ligiirina
par'are Ebreo, o Siriaco. Qtiasi tuiti s'accorda- iim.uia, lorse di qualclPuuo di questi Eretici. Si \eg-
vano nel numero di setie eieli, nel suiremo de' -gono anco le medesime letieie in una sua corniola
quali dicevano tb' era Sabuoili, Saldabaoih, o i'oj)i- sotlo iina hgiira diversa dalPnllra, ma pure niollo
hce di qtieslo mondo , liglinolo di Achamoih , da faniasiica, ia quale ha la testa di Serapide, il corpo
altri cbiamalo Barbelo. Prunnico, o Meilira. Basi- nudo, collalo da angelo, una coda d'uccello, e di '
lide solo con alcuni nltri crcdeva fino«i'56*i cieli, piu uiPaltia cmla di serpenie, con Ieltpre fia ceiti
ed altretanie viriu, cliegh governav.iiio, cioe angeli bastoni MNHCIHP, li quali mi licordo aver giii in-
barbaramentp nomiuati, dominati tutti dalla prin- lerpretaio a V. S. utPalira volta.
cipttle ABPASAS che m Iettcre Greche fa in numero « NelP agna grande saia forsi qucl Terinine cosi
565, e da qui provano il numero de' Cieli, delle poienie de'VaIenlini, clie si Imgevj slare nel primo
potenze, de' giorni dell' anuo, e de' membri del qualernano di sccoli, o angeb sul maschio, e su la
corpo umano, dandogli una potenzi per eia«euno; iemina. QuelPADONAI e SADD\I m plasm.i saia
aliri iniioducono 50 seeoli pnntip.ih iutli tolleloro foisi a pioposito degli Archontiti. PERIESC
denonunazioiii barbare; rn soinma sarei troppo hmgo t Di Padova alli 8 Maizo 1602. »
se \olessi racponlaie miiiutinienie gli arlicoli delle Basilidiani, et Valenlniiani a Peireskio iliuslrati
loro Eiesie. Sara ineglio che V. S. vegga ki siessa G • Ipgiiniur lii ejus Viia per Gassendnm consciipla
lo Epiphamo eonlro lc 80 Ete=ie, ncfle quili sono bb. i, pag. 56, ul eiiam Itenaei, Epipliaiiu (loilasse
„cer(o, clie V. S. trovera molie cose di suo guslo, quoqiie Plulasiiii noslu) hisiona de anliquis Secia-
ecl avendo compreso I misieij loro poira facilmenie riis tesiauie ibidem Pignorio pag. 00. Fabrtno ac-
dar qualcbe esposizione alla maggior paite delli suoi ceptum fieri debet omiie id quod e Nataliiti Benedkli
falsi hiprogliphici. preliosts locuhs evulgamus; — ea emm otnnia qum ad
t Nondinipno rivedendo gl*impronti mandalimi da tllusttandum Epiphanit, Irenmt, e/ altornm Palrum
V. S. nu parve, che le tie ligure che si veggono hhtoriain sectattos anliquosexagilunlemallulimus, inde
nella cormola biauca, e ne!P amandola di calcedo- piofecla sunt. GALEARD.
nio di V. S. si possano forsi inierpielare cosi: che ° Cwhim.Summum pula iliud et primum ex coelis
la donna piu alia, cioe la \elata sia PAthamotli de' CCCLXV, qttoruin numerus diebus anni respondens
Valentioi; che 1'alira , che pare un amoi e, sia suo desjgnilur. nonnne ui amuletis Batdlidianis obvio
/igliuolo Sildabaolh, in atto d'insulliare Pessenza ABPASAS. FABRIC
animale alPuomo sua crealura, per histinio di sua 1 Nomina angeiica. Epiphanius xxiv, 2, ait ange-
madie. Le letlere che nelPamaiidola di Cnlcedonio los a Basilide YOTO ytyo)oyiav bvoyeroicotovyivovg.
sono tra l.t ligttra inginoccbiaia, e quella di Atha- Iienspus : Nomina quoque quadatn affingentes quasi
molh , sono Pisiesse con qneile che sono nel ro\es- angelomm annuntiani Itos qttidemesse tn prtmo cceio,
cio della corniola bianca; nia poco costi ntio se ne hos in secundo, el deinceps mtuninr CCCLXV ementtiq-
pno liarie, se non che -KOIO>
vnol dir facto , XAPis, rum cmlotum el nomina el pnnctpia angeloi el viriu-
et
grazia; KTEPIS,beltezza; BOTBASTI s.ua foise il no- ijv les, exponete. Theodorelus : vei eyyi)o>vSs bvbyura
me d'uiia bella ciiia d' Eguto, o d'una prefeituia Stuic)acuvreg. DamasceiuiS: )eyet yep TOVJovpavovg
li \icma, chiamata nontos Bubasler, o Bubastiles, eivut . vui Tovroigbvbye.rouyye)tYuitctriOnct. FABRIC
dove particolariiipnte abitavano coiesii eretici. c Mugthvacans Idem Iienams de Basilidis scho-
t Nel rovcscio delPamandola di Calcedonio, li tie la bb i] c. 25: Utunlur et hi magia et incantationibus
nomi birbari, che vi cono m mezzo, credeiei che (eTcaSuigTheodorel.) et invocatiottUiuset leliqnauni-
fosseio di tre di que'piincipaii; le alire leitere vetsa peiiergta. Epiplianius : 00 yhv SSK)JVKveiyayyu-
molliplicate che sono nel giro, ciedeiei ehe dino- vt/aig ynyuviutgicpoca.viyavov/ |jTa0o"«TO rceptep- vai
tasseio li sdie Cieli, secondo Ia menie de'Marcosii yie.tgb a.Tcv.reb>v. FABRIC.
eretici, cioe A il primo, EE il seeondo, HHHil teizo, d Uomtnemab angehs. Epiphan.: 7rsjT)5o-eKt TOVKV-
iin il quario, ooooo 11 'quinto, PPPPPPil sesto, Opoiicov, et TSVyTiortvTKUTJJV yeyevhaOat.Hoinmes e
QQQQQQQ il seliniio, h cui misleii Ici siessa poiia omma haeclnfenora a treceniesmio sexagesimo quin-
veder nel suddeilo Epiphanio. Similmenie i noini di lo ccelo ejusque angehs condilum siatuit Basihdes.
qnei setie Angeli, che sono nel rovescio del diaspro Yide Augustnium de Haeres. cap. 4, Theodorctttm.
verde, slimo che siano messi per dinoiaie i sctte FABRIC
Cieli secondo 1'eresia de'Va!eniiiii, cioe Micliael, 6 Et eum andet anqehtm rftcefe.EpipIian. : vikucfn-
Gabriel, Uiiel, Rapliael, Anaiuel (e per compir ll yS>vavrbvrbv 7cuvTOvparopa Rvptovrbv OVTOJJOVTIX
©sov
numero seltenano credo ch'egli abbi finto quesii), yovovvuiovyerepov...eve Bov)ereticautaravTwvOffav-
Prosorael, e Cluibediel. Nei imuo drl ciipett dc-lfe 760Uyoyemv kyyifovt,Deum Judjeorutn ItaPiuacs ha-
H SANCTI PMLASTBH 1148
et accepisse genus Judcf-orum in Incredilalem, el lXnequc crttcifixus est : quomodo ttaque pqtes, mquil,
_eduxisse eos a de lerra jEgypti. Ilic ergo b audacior confiteri hunc crucifixum, cum non sit crucifixus, et
facius, elatus e&t,inquif, adversus caeteros angelos, ignoras qui passus sil.
et vtdens in subjeciione habere alios, habuit contra- XXXIII. NICOLAUSANTIOCHENUS.
rias genies, quas commoverunt Virtutes inimiese Nicolaum Antiochenum h advenam qua sit amentia
ejus. Ideo et contra Judseos diversa? gentes, inquit, deceptus, videamus, qui sub Aposlohs fuit, atque
surrexerunt. Chrisium autem dicit' quasic per )ini- abcis est eleclus Diaconus septimus, ut scriptum est
bram puiaUve passum fuisse. Stmonem etiam Cyre- in Actibiis Aposlolorum (Acl. vi, 5). Posleaque <-re-
naeum pro eo ad Passionem venisse aflirmat: ipse cedens ab eis, atque a sana cjoclrina, diversis erro-
enim, inquit, s d portavit ej'us crucem. Hic eliam ribus et fallaciis pessumdatus est. Qui luit primum
e m ile permiliil vivere, et dat hcenii im.vitiis saecula- cum Apostolis et Stephano beatissimo mariyre : qui
ribus inhaerere : f prohibet eiiam paii marlyrium i dicii ei ipsel Viriuies esse plurimas, 1 unde et Gnos-
hominps pro nomine Cliristi, dicens ita : s Ignoras lici, qui scire se aliquid puiant, maxime emerserunt.
quid desideras : nonenim pissusesl, inquit, Chiisitts, mIstia Barbelo venerantur,etnNoriam quamdam mu-
COD. MS. SANGERM.LECTIONES YARIANTES.
1 quasi umbram - B a Isti Barbelum
8 portavilcrucem... CbristiDominidicens
FABRICII ET GALEARDi NOT.tE.
buil pro principe angelorum cceli irecenlesimisexa- cognosce,te autem nemo cognoscat. Quapropter et pa-
gesimi quinti. Ireueus lib. i, cap. 25 Eos autem quh rali sunt ad negationemqui sunl tales, imo el tnagis ne
posieiius conltnel cmlum angelos, quod eiiam a nobis pati qtiidempiopler nomen (Chrisii) possun', cum sinl
vtdelur, conslituisseea qumsunlinmundoomnia,etpai tes oinnibus (etiam non Chnstianis) similes. FABBIC.
sibi fcchseterimeleaium. qucesupet eamsttnl, genliitm. s Ignoias quid deslrfeias. TcoOeig o ayvoEtf.FABRIC. —
Esse autem piincipem ipsotum ettm, qui Judmorum pu- Ignoias quid'desuleras. HaacPlulasirii veiba, mio po-
tatui esseDeus. Itt quontam hic suh honiimbtts,id est tiusBasiiidis, ie<nai IttigiusIlisi.Eccl. sec n, p. 501,
Juclmis, vohtil sub\icete lehquas gentes, teltquos om- ubi male pro c. 52, iegitur 25, el pro Philaslrius Phi-
nes prtncipes conlra stettsseei el conlia egtsse. FABRIC losttius. GALCARD.
a Detetta /Egypti Epiplmniiis xxiv, %CE\n><vOevut 11\dieinm. apoch).vrov(Acior. vi, 5). Nieeke qni-
Se TOU?'lovb*utovg ig v!)hpovKUTOO YUIrbv KOTOV vicep tlem lib. iv Thesanri \ocalnr Antioclienusad Daph-
byye)o>vevOudzarepov,e%eyuyevv Ss TOUS UCOOJ lapuhk nen. Fuere enim et ali.e dccem amplius urbes, Aniio-
l| ityiijTTOu evOuoete,BpeytovogiSiov, otb.TOetvat av- chise noniiiie , praeter celcbrei)) illam Syriae quae ad
TOV ireyonepov T5Ve)).o>v vui ovOuoearepov.FABRIC. Daplinen appellabalur, el Stturnini «eiles fuii teste
h Audacior factus. Itipin I<"pip'ianius,pag. 70 : "06EV Lpiphaino xxni, i. FABRIC.
rbv uvrbvauTwv 1 Recedens ab eis. Mulu eliam veleres Nicolaum
St« Ti5vuvObSetuvavrov fiefiovkevaOut
QsovYuOvTcarbZut rb>yivet TOO'lcpeh) rcuvru rb. ukXe ipsum ab h.cresi ei ciiminibus liberanl, discipulos
eOvnvui Sta TOVTO TCOpeav.evo/ivv.t 7co)iyovg.FABRIC _ Nicolai ari;iuiiit. Yide Gobarum apud Phoiium cnd.
CCV^XIIel Cassian. xviti, 16 , collat. recentionbus;
e Per umbiam pnlatioe. 'Qj Sovnaet-rcefnvbru,um- *-• Q D. Illigium
btaliliier , ut supra p. 29 et 51. Basihdes apud slohcse aelalis T6v^K-/K/3tT«vdiss. i de liseresiarchis Apo-
c. 9, ei Cotelpuum ad lib. vi Constitu-
Epipl.aniUiilX5.lv,5 • ovjî'inaovvTceicovOivut, k))u ?t-
lionum AposloI. cap. 8, |). 556 seq Dubilaie \idelqr
yoive TOV livpnvuiov, ele.Iien "'Us Qiuipiopler neque c. 5 de Hcres. Nicolauin Nicolauarum
passum eum, sed Simoiiem qnemdfltnCytenmumanga- Aiigiisiimis
riatum portasse ciucein ejus pto eo, el hunc secundum auPlorem conli a Naial. Alexaiidnini disputat Ambros.
Girdebosc lom. I Hist. Eccl. part. IV, diss. 5. Mem.
ignoraniiam el etroiein ciucifixum, transfiguratum ab de Tiivoux, 1715, pag. 1494 seq. Eiiam Nicolaitas ex
eo ut puiarelur tpse esse Jesus : el ipsum auiem Jesum
Simonts accephse(ormam, el stantem htistsse eos. Hu- baeretieorum caialogo expuiigendos singuhn disserl.
coniendil D. Joan. Guil. Jaims Wilteb. 17^25, in-4°
J'IISde Simone cominenti Bisilidiam vestigium in le- iecusa,tom. II Thesauri novi phihilogico-theologici,
iieljrionis Muhamedici p«ciidevaugelio, quod S. Bar- 1016.Sedcontra Joan.Liur. Mosheim.disserti. ad
nab-e Apostoh nomine piosciiptum, exstai. FABRIC p. Hist. Eccles., pag. 589, 457; vid. etGroiinm ad Act.
iPorlavilejus crucem. Malih. xxvu, 52 : Marc. xv, xx, 50 , Buileum in Ecclesia Apostolica. FABRIC
21; Luc. XMII, 2d. Al(iie ex Lucse yerbis suspice- J Nicolatis, puta, non Stephanus. FABMC
tur aliqms i.onmuluamsivevicariam, sed sociam po- ]l Qui.
Vhtules. Id est seonas, sive angelos , de quibus
tius opeiam Clnisto crucein suam ierenti Joan. xix, mfra FABBIC
17, Simonem praestuisse. Licet vero solus eiiam.pro paulo 1 0»de et Gnosiict. Gnoslicos a Nicolao inciemcnla
Ghrislo Simon ad aliquod lempys crucem gesta\erit, etiam abi, ui Niceias. Quin el Ire-
rion ideo si Jtul.ci omncs lam luere stupidi, eaptiqiie sumpsibse traduni
ocnlis, eliam Evangelistas et Apostolos omnes ali JIIIS IIJCUMII, II, Nicolailas vocat vutswnemejus qumfdso
noljis fingat lam igniros, vcl mala fide, ul Clirjs- D I cognominalur scientta. Atque Epipli muis xxvi, 1, de
tum criicitixtiin a JucLris liatlereni, ei Paujus hnc Gnoslitis : O-UTOI Ss ot TOUTWTW T$c/o)bo>avve\evyyivot.
Cotiiei Augustin. c. 6. FABRIC
otnnenistiamglorietui essesoientiamqutidn<>riiChris-\ m Batbelo. A13, filius el nbWDomma, quasi fliium
tum, eumque crucifixnm (lCorinlli. n, 2). FABIUC.
e Male perinhiit vtvete. Simoiiis Magi exetnpio ulL Domiiij' dicas, ul notavii Joan. Croms. Coufcr qu.e
doeel Epiplian. : Uvaev iictrhêvatv v.uvoynyjevivg YUIi Vin docti ad Iienajum lib. i, eap.55.[,Indedicii Gno-
a.ce)yeiugiirirpiivetrovgKUTW yuOnrevoyivovg , siiei Baibehlm, si\e Baibeholm , \ide Colplei;mm ad
SJTITS)S*"V,
evSpeg yeru yvvetv.b>v tco)vyt^tevrtvu ru/hs UJTOSECEOJ? Dimasceri. pag. 76i. Apud NiceLammale Bmbohtm,
TOU?e'vrb> Tcetcdivrug SISKOVSC irenat-ns : conteimieie\ cunisiipia jam miinoiassel Boi borianos. FABRIC
et idolotbyla et tiihtl aibtliart, sed sine al qtta tiepida- n Noiiam. lla sciipsi pio Noram : ilhid cnun ab
lione uii ets : habeie aulcm ei rcliquaiiiin operuttoniim \ igne sive l,uce(ul Gi.ecum Pyrrbs Deutalionis) pcti-
usum mchffetei\lem el univeismhbidinh. FABBIO. lum nomeri fercbani esse conjugisNoemi p uriaicli.p.
f Prohtbet pali maityrium. Epipbaniiis xxiv, -4: St-- Iren. lib. i, 'c. M; Epipnan."xL\i, 1 Apyd Dainasce-
i num de H'«res. c 26, pro Bup8ii),o> v.aiBspGvideiur
yh SHVyupTvpeiv lienseus ;Tu, amnt, omnes.
Scio-s-st
1149 LIBER DE HJ£RESH3KS. 1150
1eiem. Alii autem ex eis ' a Jaldabaoth quemdam , A XXXIV. HiERESIS AB JUDA TRADITORE.
alii autem b Cavlacavhominem. Dicuntautem et dog- Alii auiem l ab Juda tiaditore ipsiiiiierunt ba're-
mala ponenies ista. a Anle erant solum lenebra; et sim dicentes : bonum opus fecisse Judam, quod
° profundum 3 el aqua, atque d lerrae djvisio facta est iradideril Salvatorem. Hic enim, inquiunt, nobis
in medio, et spiritus separavit ha<c elementa. Tunc omnis t scienlise bonae aucior exstitil, per quem
ergo e lenebra*'irruentes in spirilum geiiperunl qpa- gcelestia pobis roysieria manifeslala sunl. m Viituli-
tuor jEonas, et isti qualuor genuerimt f alios qua- bus etenim in Ccelo 6 nolentibus pati Christum, et
tuor jfEonas. Hoc autem dextra atque ">'sinislra lux, scienlibus quod si fuerit passus, vilam honiinibus
4 inquiunt, sunt. El
'quemdam eliam concubuisse donaturns sil : hoc sciens, inquii, Judas, quod si
cum illa muliere et virlute dicuni, de qua nati sunt fuerit passns Chrisliis, salutem hominibus allaiurus
dii,h el homines, et angeli, et sep|em spiritus dce- esset, Innc tradidit Salvatorem. Hoc aulem malum
moniorum. Addunt etiam propheias quosdam natos assertionis Impiae quibusdam vanis et vecordibus
6 de ea, specioso nomine, et " Barcaban. Alii autem quasi verisimile videlur esse
interduro, cum sii in
) Evangelium consummationis , et visiones inanes , omnibus contrarium et exsecrabile, ' cum propbeta
et plenas fallaeiae, et somnia videre diversa asse- David anle ( Psal. LXIX,25 ; cix, 8), et Dominus
runt, dehrautes. £ Salvator (Malth. xxvi, 24; Joan. xvn, 12) damna-
COD. MS. SANGERM. LEGIIQNES VABIANTES.
1 Jaldabot 6 de ea speeiosumnomen Bareaban
s Anie )nquit erat solemtenebrse 6 nolenlibusmquit pati Christum
3 et aqua atque ex his divisio ' cum propheta eum Davidneatus ante
1 mquil, sunl et tenebrae:quemdam
legendum BupSe)b> v.ui posnit ex Cotelerio DominumJudmoium esse. Sic cap.
vui Hoipiuv,vel potius BajoSsJlov
BepSe)b>,II.PCenim duo disiincie memorai Iienauus 51, cum in ediiioiubus uti
inepte legeretui yerawtcy.ovf
habet
lio. i, cap. 55, ficPl apud Epiph. xx, 2, legiiur Bup- aut yeruwtYoiv, Lugduneni?is caaieiis deie-
@epb> nrot Bup@n)b>. FABRIC. , nor, iueiidiimjampridem in not. ad Clem Alex. Poi-
*»Jatdabqoth. Quasi rnsOT ;tt iT Deus roboris. V. leu p. 516 observaium et einendaium, Fabncius quo-
C. Sam. fiasiiige Anpal. ad A. C- 85, inim. 6. Con- que adveilil ac reddulit yereyytaybv (in Ccnb. cod.,
fi Irempum lib. i, c. 54, ei Nicetam iv, 9, ubi vides metanqesmoii),ex qyo AugusiKio et alus Metangis-
Deuni Juiijeorum Oplnti» hoc nomine venisse FABIUC. monilB ; qnare summi viri sedubtis ei solerlia m
h Cuilacav Ita scnpsi pro vilioso Ca/ccaicni.Thco- rpsiiiuendo Pliilasini lexiu meriiis laudibus piose-
dorii., KKUJWOUKV Peli*um nomen esiex I-aise xwin, G qttemia est. GALEARB
10, Ipt"1p, iupr.etei Epiphani-irn xxv, 4, noiariint h Et liommes. Honiinum nulla hic apud Epiplu-
llieroiiyinus ad Istiam et Nicelis(icim.XXVBiI)] Pa- nium xxv, 5, meniio. FABRIC
1 BarcQpan.Bvp/aSSbv^lt,a rcstilui ex Epipb. xwi
iruni Lugd. p. 109), ubi Danielis visio duodecima
pcrperam ullrg.iliir pro Isaise. De nomine illu dissc- 2, Eu-ebio lv Hist. 7, Hiermiymo cap. 21 de Serip-
rtini Peiavius ad Epiph. p. 44, Wetstenius ad Oi ige- toi. Ecdes., Theodorilo, aliisque pro Hanaba quem
nem p. 102, elSain. Bisnage lom. I Annal p. 790 male ingesseratit supenores editiones. De suo au-
Qiiein porro hominemprsesenti loco ab lwerelicis cul- teni addidil Philasinus quod Pnipheias hosce e\
tiim Philasliius scribil, Epiplian|u= xxv, 5, \6c\tap- viruiie illa natos Gnoslici iacia\eiini.FABRic.
yovrbnve., hoc cstjeonem, siyeangelum.Theodoieius J EvangeliiimconsummationhEvuyye)tovreleib>ce<i>g.
VPIOChrlsiuni Ipsiini hoc nomine veneiaios innuil Epiph. xxvi, 2. FABRIC
lih. i de llaerelicis fab. cap. 4 , ita Cavlacav fuisset L Atj Juda tiadttoie. Judaitas appellal pseudo-
ilhs quasi exspeciatus. FABRIG. Hieronymus cap. 8 mtliculi haciesium. Consimilem
c Profundum et aqua. Iia legendum pro piofundum opiiiionem infra" cap. 56 Pliilastrius nosler tiibuil
ex aqua. Epiphanius xxv, 5 : "\syovTSf ort cv.brognv YO.\ Cerintho. AlnCnanis de quiluiscap 2. De fecentio-
$vObc vui uSujO.PABR'IC ribus idem deliriuin recoquentibus vide, si lobei, B.
^ rentedtDisto. Id estlerrae abaqua separaiio : Ge- i). hiigium de' liseresiarcbis Apostolicse setatis diss.
nes. i', 9. FA.BBIC. p^ 115, et Join. Henucum Otlium Ilist. Anabap-
e Tenebim irruentes^.Sic legendum pro lenebra^ in- 2, tisticp, p. 267. FABRIC
ttientes quod hahebant ediliones. Epiphanius : TOSSj) l Scientim bqtim- Consilii divini de nostra per
a/brog iv yuketxaivovre vai S^XOTOOV T£>jcvevyuri,oicep Chrisii morlem salute : cpi soli, non aulem Judx
c/.broguvuSpvybvTcepteTcXavn r<f>
J FABRIC
TVSU^KTI. referri gralias a nohis, neque produinnem pro causa
{ AliObquatuoi. Ajjud Epiphaniutii atios qualuotde- salutis noslrse h.abere oporLel, cum di\ina Sapien-
«tii. Sed Philastri lectio recta est, et ex eo potius tia, cui maluiam Judae in bonum finem dcfleciere
Epiplianii codiees emendandi. FABRIC pkcuit, aliis etiam modis consulere saluti noslrse *
8 Stnistia lux, inqutuni, sunl. Yidetur legendum : poluisset. Praeclare hauc in sentenLiam S. Chryso-
dextra atque sinistta, luxx inquiunt^,et tenebim sunt. siomus homili i 82 m Mailhceum, p. 854, ei homilia t
Epiphanlus : vvl yeyoveSSÎKTSvai apicrepu fb>gvaX 84,rapag 875. FABRIC
—
cvbrog.FABRIC Stnhlra lux inquiuul, sunl. Addit Vntulibus tn ceelonolenlibus paii Chustum. An-
rabricms: Videlui legendum:dextiaatquesinislta lux, gelorum lipsum si\e peccatum -aliqui \e'ermii olim
inqumnt, et tencbrmsmti; qu-e ceiia omnmo eiiienda- piilarunt luisse invidiam in homines, non inodo
tio esi, eique prseiPrEpiphanium a Fabripio all uum, qiind ad imaginem Dei esseni conditi. sed emm
suffiagalur etiam Corb. c<>d.,iu quo legitnr : dexiia quod Salvaioiem Deus inissurus peccantihiis fmssei,
atqne simsita lnx , inquit, sunt el tenebtie. Deiude ut docuii B. D. Spenems ni vindiciis geimanice
onussa copula, quemdam. Sic eodem loco rccle tesii- cdius adversus Damelem Ilartnacciiim pag. 19, S' q.
luit Faljiicius Barcaban pro Bflrqbtia; ubi Corb.quo- Eadem sentenlia placuii recenii aiiaiepaulo Sherlogo
qup enicndate, rfe ea spedosum nomenBatcaban ; edi- in dioplra anuquiialmn llebraicaruni; ail enui).Luti-
tipnes vero" pessime, Barrabani fet qap. 56, ubi in fernm rabicleiulissc, ctim liiierniagnaaliaartaiiaSa-
edifis opcurrebat, et ipsum DominumJudmos esse, re- cramenium Incafnalioius futurum rescivisset. FABRIC
4451 SANCTI PHILASTRI 1152
verit, el R beatiApostolisententiani Domini adver- AJ integra, etconversalione inventus est, cujus animam
sus eum confirmaverint edocentes (Act. i, 18,25 ). in coeluni susceplam prajdicat: > carnem vero in
XXXV. CARPOCRAS. terra dimissam aestimat, i animique salutem solum,
Post islum h Carpocras nomine surrexit, et ipse carnis autem non fieri salutein opinatur.
dicens « Unum Principium, de quo Piincipio, id est, XXXVI. CERINTIIUS.
de Deo, prolaiiones faciae sint Angelorum aique 1 Cerinlhus successit hujus errori, et similitndini
Yiriuium : d quse autcm Viriutes * deorsum sint, fe- vanitalis, docensl s de genc-rationeilidem Salvaloris
cerint <*creaturam islam visibilem ' ubi nos consis- m deque creaiura augelorum, in nullo discordans ab
tamus. Clnistum autem dicit non de Viigine Maria, eo, nisi quia n ex parte solum, ° Lcgi consenlit
et divmo spiiitu natum (Luc. i, 55), sed f de semine quod a Deo data sit, et ipsum 4 DominuroJudaeorum
joseph hominem natum arbilratur, deque eo natum esse aeslimat, qni Legem dedil iiliis Isiael. Docet
camaliter, sicut orones homines, suspicaiur. Qui auteni P circumcidi, et i sabbaiizare, etr Chrisium
e posi passionem, inquit, h melior inter Judseosvita nondum resurrexisse a mortuis, sed surrectuiuin
COD.-JIS. SANGERM. LECTIONES VARIANTES

1 deorumsunt, * de generalioneSalvatons
8 tibinos, lnquit, consistimus j| 1 DeumJudseorumcum'esseseslimat
FABRICIt ET GALEARDINOTM.
a Beali Apostoli. In ediiione Helmst. vocabulum de praescriptionibus appendice locupletavit. Sed Ire»
Apostoli male exciderat. FABRIC. n.cus et Epiph uiius et Hieronymus contra Lueife-
b Catpocias. cn.iin Epiphanio xxvn, sed lianos Cirpocratem licet ante coiniiiemtirant. tainen
KupTcovpag
aliis ui Irenseo, kuseliio, Tunotheo presb., Theodo- lempore prioiem non lesianiur, iieque fuisse credi-
reto Catporrales. Seclaiores Epip')anio sT.ap-icoYpv.ciot, bile cs|, ciim CennihiS J lanms aposwli lempore jam
alhs IIl Aiigusiino c. 7, et eidem Epipliaui<>xxx. 1, suos errores spirsern, ut pr.eter eumdeni Sren.viim
Ccirpocratiani; Niceiae.Curpocraieni. Join. Fnd. He- inulii liaduiil alii, ne dip.un Peiro, Jacobo et Paulo
bensireitii dissefl. de h cresi Carpocraiianoi um Wu- apostolisj.tm qiiaeslionemseuitionU movisse, de quo
^teb. 1712. Epi-t. postpriorem Peiri el EpisL«lain iufra. 1
FABRIC.
Judaj Carpocraiiiinis opposilam esse suspicalur Hugo l)e geneiatione Satvalorh. Josephi el Marisefiliiim
Gioi. id vers. 4, 7, 8. FABRIC fuis-ieJesum Ceiiuihus doitiit cuni Cupociaie, sed
c Unum piincipiuin. MLKV evo>bpyjhvvuiicurepa rb>v in Imc ab illo diversus fuii, quid posl baptismiiin
o)wv,ayvoiarovvui vurovbyaarov.Epipban. xxvil, 2. descendisse in eum iraderet Chnslum, adeoque
d QiuvaulemViriuies demsnmsinl. Sic nondubiiavi ChiisLiiin a Jesu divellerei. Vide Irenacum lib. i c.
sciibeic pro letimne corrupli, qu.e crat in editio- 25,mEmplnniiim \xvin, 1. FABRIC
nibus, qnm atitem Ftt lules deonm shtl Viiluips deor- De creatura angelorum Hoc est de mundo ab
suiii exisiiiiles dipiinitir Augpli, ico)v TI vicb TOO angelis cieaio, ut prjetercuuidem Ireiipum ttadunl
tcurpbg rov ayvbiarovvTcoSeSnvbrsg el KJTOCTTKVTSS-
KITO Epiph.imus xvvni, 1, Augustmus c. 8, Dainastenus,
Trjr avo>^vvuyeag. ul esl iipud Epiplliiniuui. Terlui- (r>u et alii. FABRIC
liauo dieuiuur, Viittttes longe a supertori ptincipnli n Ex parie solum. Viiiose erat edituin ex patie, et
dhtantes. Ab Ireuapi mterprele, Angeli mullo infetio- mox ettpsumDominumJttdmos, pro DotninumJudmo-
res ingeniloPatre. FABRIC. ui inoiiiiii quonueCotelenus lom. lMoiuiment.
e Crealuiam islam visibttem. Tov vbcyovvui ru iv tuiii,p. 765. Ait aiitein Phtlastiius Ceniitbiini ex pcuie
FABIIIC. consenlirc Legi, qund Epiplmiius pag. 110, icpoae-
f De Epiphan.
v.bayoi.
semine Joseph homittem naliim. Epiphan. yetv ro>'\ovi>aicyb> aicbyipovg FABRIC
'
'loaovvT6Vvvptovhyb>vaicb lo>ahfyeyevhcOet 0 jLeot quod d Deo daia sit. Non a Deo summo,
vuOvTcep
vui icuvregavOpomotiv cicepyvrbguvopbgvui yvvut/bg sed Deo Judaeoiuni, itliquo ex angeloium niimero,
iyevhOncuv.FABRIC. ,1 quibiis oibis fiienl conditiie. Kpiplian. . i>e.c/ei51
fc*
Posl passtonem. Post superalos et prapierveclos OUTO? voyovvui rovg icpofhrogvicba.yyz)o>v vui
SsSoo-0Ki,
perpessioiiibus exanllaiis, am>elos•'oo-ftojrotou?. Epi- rbv oeSo>/.bre voyovevattvui rb>iuyyi)oivro>vrbv vba-
phauius p. 103, ex. IrenaeiLb i, c. 2i : TiivSs ^vyjhv yov KtTcovn/brorv. Teitull deCeniilbo : Ipscimquoque
TOU'iuo-ousv roig 'lovSuioiveOtatvuvurpufeiouvvure- Legemab ang hs dalam peihibens , Judmoium Dcttm
fpovhaut KUTWV, vei St« TOUTO (ivvayttgei)nfivut St o>v non Dominum(hoc esl Deum summuiu), sed angelum
TKetci vo)uaeancaOnicpoabvraroig uvOpb>rcoig SvvnOeig promens.FABRIC.
npu\et, \mepShvatrovg v.ocyoicotovg.tABRlc. P Citcumcidi. Yide Epiphanium xxuu , 5, et nos-
h Meliot. reiiullianus c. 18 ex Carpocratis senten- Irum infia hoc ipso capite. FABRIC.
tia ail, CluUiuin hom,nem tantummodogenitum, sane "t Subbutizare.lia sciipsi pio sabbatizttii. Fuil ati-
pimcmteth jttstitim cultu, vitminiegiiiaie meliorem: teni hoc cominune Cerinlbo cum ahis Judaizantibus
hunc apttclJudmos passum, solam animam ipsius cmloD Aposiolorum tempore, ul sabbala contendeient
receptam, eo quod et firmior et robuslior cmterisfuerit. moie Judaico observanda esse, itaijue Paulus illud
FABBIC. monei Colossenscs n, 16: Uhng vybg vpairo>
1 Carnem in teira dimissam. Immissam sepulcro, rejiciens
iv yipet eoorhgn vovynviagn cuSSuro>v. FABRIC.
ibique lelictam. FABRIC. r Christum nondumtesunextsse. Falluur S. Augu-
J Anhni salulem. Saltilem ponit pro immortalilale; stinus et auclor Praedesiinati, qui c. 8. de haeres. ex
itaque ail caruis saluiem a Carpocrale negari, quo- Ceiimlii senteniia scribuni Jesum tionsitireccisse, serf
niam resm rectionein ille inficiabaiur, ex quo colhge- surrecturum.Nam Jesum a Clnisio (ut jam supra mo-
ret, inqiiitTerLnllianus, lentala animarum sola satuie, nui) divellcnsCtiiiithus, Jesum auirexissenon dilfi-
nullascorpoih resurrectiones.ha saepeidem Teuullia- tebalur , sed de Cluisto illud negabal. Iiit peispicue
nus, libro de resurreciione carnis. Plnlastrius infra lrenaeus lib. i, cap. 25 , post bapttsmumdescendhsc
cap.58, de Valenlino, Aiiimmnsolamsalvaii, corpus in eum fiyuia columbm in ftne auiem revolasse
autem hominisnon salvari, aibilratur. FABRIC iteium Chihtum rfe el Jesum passum esseet te-
1 Cerinthus successit. Carpocrate posleriorem Ce- surrexhse : ChthlumJesu, auiem impasstbilemperseverasse,
rintluun facitetiam Teilullbnus, sive quisquis libimn ethfntem rptihakm, llaqne nge accurate Epiphiv
'
1155 LIBER DE HJ-ERESIBUS. UU
annuiitiat. Apottolum a Paulum non accipit,h Judam A. homines Judaisino, id est, eircunicisioni, aliisqueta-
traditorem honorat, Evangelium secundnm c Mai- libus superstilionis vanaeparere carnalibus, qui dc
thseum solum accipit, tria Evangelia spernit, dAclus gentibus venientes credebant in Christum Domi-
Apostolorumabjicit, 6 bealos Martyres blasphemat. num nostrum Salvaiorem.
Hic sub Aposiolis * quaeslionem f sediiionis commo- XXXVII. EBION.
vil, dicens debere circumcidi Iiomines, cujus causa h Ebion discipulus Cerinthi,*in mullis'ei simili-
contra illum, et hacresim ejus s decreverunt * in ter errans, Salvatorem nostrum hominem J de Jo-
suis Actibus Aposloli senlentiam, non debere jam seph natum "carnaliter oestimabat, nihilque in eo
COD. MS. SANGERM.LECTIONES VARIANTES.
£ Apostolisbeatis qusestionem s Decreveruntin suisActibusbeati Apostoli
FABRICII ET GALEARDINOT.<E.
nius XXVIII , 6, eumque secutus Timoihpus preshyter epist. 1, Hilarius libris de Trin., Rufnms in Symbo
apud Coteleiiiim III Mouum. pa-r 5S8 : Xptcrbv"~ lum , Tbeoiloriius lib. 11 de Ilseret. fabul. cap. 1,
iceTcovOevat vui icruvpaiaOut,yhrco>Ss eynyipOatyi))ttv Cassianus lib. 1 de Incarnal. eap. 2, ei lib. 111cap.
Se KVEO-TK«-6VI OTKV h veOokov yivnrat vev.o&vavearu- 5, bb. v cap. 10. C<mf.Mosheim.Ol-ss. sscr. cnp. 5,
c-tf. Hecuiis ideni xxvui, 1 : jTEjrovBoT-a Ss TOVloaovv p. 255 seq.. dissert. ad Hi-i. Eccles. p. 552 seq.;
v.eiTCU\IV eynyepyivovKptarbvSs TOV avoiOeve)0ovrueig Bnddei Eccles. Apostol. Guil. Wishlon , Autheniic
KUTOV, uTeOhavuTcrbvru-Neijue accurale deCeiiniho Recurds p. 949 seq., de Ebioniiarum con.nipniisdis-
appendi\ ad lenull. : Cltrhtum ex semineJoseph na- putal, ei Elnoniiis ascribit Papimi p. 680, 951;
tum. Imo debebat dicere Jesum. FABRIC Hegesippum p 950, 952; Cleiiienliitcishumili.is p.
*<Paulum non acciptl. Epipiiiniiis vxvill. 5 : Tov 955 seq., nec non Jospphum p. 954 seq. Ehiouila-
§s IIKU)OV bjOerovct,Sta T6 yh TcetOeaOat rh Tceptroyh' rmti Apilogi.ini scnpsit Jac. Rlienfpidus diss. de
KY)U/U'I iv.SuXtovctv uvrbvSta TOtipnvivat Ocrotsvvbyw fictis Judaizanlium haeresihiis Deniqne diseite Epi-
St/.atovcOt,rhg yuptrog iêicicare. ( Eptst. ad Galat. phaniusx\x,2, iu nago Cocabe in icgioneB.isaiiitide
V, 4 )vui, OTIeav iceptreyvncOe , Xptcrag vyug ouSsv habiiasse Ebionem leslaliis, el cap. 17, p. <141 ,
afe)ncet.( Ibid v. 2.) FABUIC- cum nitminssei nomen Ebionis Hpbraica lmgu pau-
i Judam traddorem honorai. Hoc 11011Ceriniho pei-emsigniueare,subjuiigil :'A),)KfvcetrS>bvrt'EStm
alu tnbuuni, sed Cajanis , ut dixi snpra ad c. 54. e/.e)eiro, vura Tcpofnreiav otyut b nroiybg vei ra)e.g, TO
FABRIC OVO^K iv. icurpbgoxirovvai ynrpbgvev'knpo>yivog 1'iler-
c Maithmumsolum acc'pil. Neque ilhid quiilem ptila a Igiiatii ad Plnl.idelpiieiios Epistola c. 6 : Kat
Evaiigenmu inlegrum, sed tanium qiiatenus h.vresi ECTIV 0 TOtouTOf rcivngTiivSiKVOto-vb>;iicivu)tlTUt"ESttav.
Ceiinibi non refragabatur. Vide Epipliaiiiuin xxvm, llinc fiequeus aiiiioiniiialio m \eleriim stnplis ad
5, del xxx, 14. G pauperiaiis noinen , ubi de Ebioiuis lnquiinlur :
Attus Aposlolorum abjicit. Hos eliam ab Ebio- sed hinc iieutiquam Iicet colligeie niillum fuisse
naeisrejeetos noiu Epiphiuuus xxx , 16. "FABRIC EbioiiPm , ex cujus ipso nomine ansain aiiiioiiiina-
e Beatos maityies blabpheinui. Cerinllio assensil tioms illius potitis siimpsisse creclibilee-t Ongenem ,
Basilides, qui ei lpse prohibebat niariyrimn , siipra cum 11 coinra Celsum p. 56, ait Eluonseos esse
cap. 52. Uiitle anlem boc de Cerinlho hauserit 1'ln- eico>vvy.ovg rhg vuru rhv sVSoîjvicrayeiag TOUvbyov,
lasinus , non constit, nam in Iienajo ei Epiphanio quod stilicei adluic baererpui in tcru>yjoigarotyeiotg
illud imn Iegas. FABRIC niuiim Jiidaicoriim. Sic Tcraypi rf Stuvoiu.Eliitmaei
* Qumstionemsedttionh. Narral Epiphanius tri- diciiniur cideni Ongeni iv icepi 'kpy&v. et homil. 3
plicem rupayjhv,siveseduionem de ciicumcisione riin Genesin , et Eusebio lib. 111Hiî".Eccles. c. 27,
tibusqtie Judaicis servandis molam a Ceriniho , an- el lib. 1 de EcclPS.TheoI. c. 14. tl Ebionseus
teiiuam suam 111Asia hceiesin spargcrei : uuam qui- TTTGJ^SUWV icepirhv eig'lncovvmartv Origeui in Mallb.
dem periurbatis Anliochenis, ad qnos Jacobus el XX, pag. 428, sive irroiyfig vui rurctivbsgde CtiriSlO
cseteri Apostoli re»cripseruni Acior. xv, 21; alieram sentiens, ut Eusebii vertds uiar hb. 111Hist. cap.
Hierosolymis, cum Peirus a Cornelio reverstis esset 27. Ebionis alicujus in Talmude tien meniionemno-
Hierosolyma, Actor. xi, 2, 5; tertiam ilidem Hieroso- lavit 1
Joan. Liglnfootus tom. II Opp. p. 148. FABRIC.
lymis adversus Paulum, Actor. xxi, 28. Easdem Lres In mullis et simtliter. Non m oinnibus. Neque
Tupuy.esCenniho impingit Timolheus presb. assentior viris erudilis, qui :ipud IieniBiini lib. 1,
FABRIC cap. 26, de Ebioiwis leguni : Ea autemqumsutii erga
1?Decreveruntin suh ActibusApostoh. Peno et Ja- j.Dominum, consimiliier ut Cerinthus el Caipocraies
cobo praeetllllibusjutlicaule=yh tcopevoyjkeiv roig uicb" opinatur. Nam legendum non simtliier tesiaiur Epi-
rav iOvSiv hctarpifovatv iici rbv 0:6v. Aclor. xv, 19. phanius xxx, 11. Cum enim dixisset Ceriiithum et
Hieronyinus Epist. 89, ad Augusiin. : In Cerinthtet Carpocratera ex genealogia Christi in Evangelio
Ebiontshmresin dilabimur, qui credentesin Christum Mailhxi prob.ire-fonaios, Chris.ium e Jnsephi et
propttr hoc soluma Patribns anathemathalisunl, quod MaroB semine esse procreatum, mox de Ebituiitis
Legts cerimonias Cltthti Evangelio mhcueruiil, el stc subjiiiixil: ouTot§s «X)aTtvctSiavoouvTaiilli diversa
nova confessi sunt, ut vetera non amillerent. Oinnia qumdamstaiuuiit. Deinde docet anipulasse eos gc-
fuisse Judaica quae aslruebil Cerinlhus, probe 110- nealogiara, Jesumque pro mero habuisse homine,
ia<tmiAgobardohb.de Judaicissuperslilionibus tom. Chnsiuin vero qin columbae specie in eum iliap.-us
XIV Bihliotli. Patium pag. 257. FABRIC hominenique se negaverit, quando extensa
h EbiondhcipulusCeriiitlu. Teiiiilliaims, sive quis- fueiit,
in discipulos suos manu dixit: Ecce mater mea el
qnis atictor aj petidici» ad libruni_ de Praescript. c. fratres mei. M.ilth. xn, 49. FABMC
•48, Ebinnem Cerinthi successorerii vocat, cui snf- J De Joseph nalntn. 'EYaicepyarogavSpbg, rovreart
fragatur Hieronyiniis conlra Liiciferianos pag. 504. 'loiahf. Ebion apud Epiphaiiiuiu xxx, 5. Eusebius de
Novi esse \iros erudilos.qui nullum iiinqiiam fuisse Eliion.iis lib. 111Hist. cap. 27 : AtTovyiv yup KUTOV
Ebionein put.mt: sed neiuo est ex veienbus qui ne- vui v.otvbvVIVOUVTO YUTUTcpovonhv rfiojg KUTOV ftovov
get, mulu ut
qtii aflirment exsiiiis*e; piseter Hiero- ev9po>Tcov Ze$iY.uto>y£vov, e%avopbg re r.ui
/-oivwviKf rri;
nyiiium pluribus locis, ac Philaslrium nostrum , et Wepiugyeyevnyivov.Sinnlia Theodoiitus etaln.
Tertullianum ipsuiu cap. 55 dePracsciipt,, Pacianus FABRIC,
iibS SiNCTI PHILASTR1I 1156
divimtatis fuisse docebat, sed a sicut onines prophe- A praedicans, miillbrumque animas ignoranlium cap-
tas , sic et eum graliam Dei habuisse asserebat, non /tivavit. Et ih primi§quidem f fuit in Ecclesia : Bela-
lamen Dorainum majestatis , ei Dei Patris Filium , lior autem factus postmodum , crrore non parvo de-
cum Palre sempiternum esse credebat: cum dhinae ceptus est; degen^que in Cypri provineia, ceepit
Scripturse Dominuni sempiternUm , h cum patre 1 ve- hoc definire. Nihii erat aliud ante, inquil,inmundo,
ro reque sempiterno ubique testenliir ac praadi- nisi l * ProfUndum maris et * Silenlium, quod
cent. J poetce chaos asseruht, deque hbc Profundo 8 et Si-
XXXVIII. VALENTINUS. leniio edocens processisse * Ihtelleclum ei Yerita-
« Posl islum Valenlinus quidamsunexit, d Pytha- tem, deIntelleclu autem et Veritale,a Yeibum et
goricus magis quam 2 Chrislianus, vanam quamdam Yilam : 6 de Verbo autem et Vila, m Homincm et
ac perniciosam doclrinam eructans , et \elut ariili- Ecclesiam : de Homine auteni et EccJesia proces-
meiicam, id esl, 3 e numerosilalis novam fallaciam, sisse n duodecim ° iEonas , id est Saecula . et de
1 vero ac sempiieruoubique testantur vani chausasserunt
8 Chnstianus.Nam J$ pOette
s et silenlio proceSsisseedocentes,deque
a noliliamfallaeiam 6 etde verbo et \ita proeessisse
4 numerositatis
profundummaris el silentiummaris et silentmmquod
FABRICII.ET GALEARDI NOTJE.
a Sicul omnes pYophelas.In hoc tamen Cliristum hPtofunAummaris. BvObg Cabbalisiis Ensoph, Deus
prspsiare prohiebanlur, quod CTleri prophetae tan- spatium i
infinitum ab seterno solus implens. FABRIC
lum ex ingenro suo el lnlellectu sapuerint, Christus SUenliutn. Styh, aticlori Pisedestinati a/tttm, ctiie
verus propheta fueiil. Ita enim puLoaccipiendum liefe SitHe. Deus m se Iatcns, el nulla le cieata ma-
quoil ait Epipllanius x\x, i8 : Touj Ss Tcpofhreg nifestalus. Non necesse esl ad lianc Yalenimi aiyrfi
"kiyovctcvveceoigetvo.trcpofhrugvei ov/.ulnOeiug...rbv re=pexisse S. Ignalium, ctimFilium Dei ô-yovKtStov
Ss XptcrbvTcpofhrnv)iyovatrhg uXnOeiag. Hinc Melho- ovvoicb ctyhg icpotlObvrasciipsit, lilhil enini aiiud
dius iii Coimvio virginnin p. 115 , de Ebion-cis : 'E£ illa verba lnnuuni, quam selernura fuisse A6-/ov,ne-
tStKfvtvhceo>g rovg Kpofhrug"kt)u\nvivutfikovetYOvvrtg. que ullum m Deo ante ipsum praeexstuisse silen-
FABRIC. Uum aniiquius. Mamcliaeisetiam hrc de /3u66">
b Cum patre ve)o. Ila hl verus Paier Christi Deus V.ilentinianorum placita tribuit Photius lib.'meio-tyi" eon-
sit, at Cluisiiis, propnus unigeniitis DeiFilms, Rom. tra Manichaeospag. 54, lom II Anecdoloium Wol-
VIII, 52; Psal. u. 7; Mallli. in , 17, wn, 5 ; Joan. fli. FABRIC.
l, 14, 16; m,16, 18 ; Hebr. i, 8. J Poeim chaos. Accurale si ihspicias, aliud est
c Post isium. Episcopoiuin Romanorum tempore C < poeiarum cliaos, aliud Ynleniinianorum atyh. Nam
Hvgini, Pii, Anieeti. Hyginus ftnt ab A. C. 158, cliaos poetis rudis iudigeBiaqtie moles sempiierna
Priis ab A. 150, Amcelus ab A. 155 ad 162. Vitie matPiise, Valentinianoiuin atyn omneni maieriam et
qure viri doeti ad Irenaeum iu , 4 FAERIC. omnem retn creaiam lempore anLecessii. FABUIC
d Pyihagoiicus. Llem S. Ireiiaiis dc Valenliiiianis k Intellectum el veiilalem. Nouvv.ai uiffletav, niun-
ii. 19 : Qilod auiem vehnl in nutneros ttansfene unt- dum inlelhgibilem, sive angelos anieiiiuiidanosa Deo
versum hoc , a Pylhagoricis accepeiitnl, pritnum enhn conditos, quorum postlapsum sive petcaiiimdeniiim,
hi initium omniufti numetos subsiitueiunt, et initium seculam Valenliniani putabant mundi visibilis crea-
ipsoium paiem et imparem, ex quibus el ea qum sen- liouem. llinc Demiurgum esse frucluin labis, aiunt
sibilia el insensata siinl subjeceiuni. De hoc fylhago- apud Irenaauni n, 55. FABRIC
licorum dogmaie\ide, si placei, Jamblichum m 1 Verbum et Vtlam kbyovvoi toihvj,rnundum ra-
theobigumeiiis aiiihniptic.c, et denaiiumPyihagori- tionibilein hominum ante Chnstiana tempora.
cum Joan. Meursu; eispeciatim quod ad Yalenlmia- FABRIC.
norumaemula placiia aiiinel Renati Massucti disseit. m Hominem elEcclesiam. "kv0po>7covY.e.i 'LvYJnaiuv,
prae\ias ad lrenaenm p. 28. FABRIC. homines in Ecclesiam Chiistiauam congregatos.
c Numeiositatts novam (allactam. Mullos iEonas, FABRIC.
jtEonum syz\gias acsuccessionesmulliplices, dequi- u Duodeehn Monas. Ex nominibus horum seonum
bus inlra. Numeiosttatem pro mulliludine passnn apud Irenaeum hbro et capite piimo, Teriulliaiiuin,
legas apud Augusliniim, Macrobium , Orosiuin, Si- Epiohanium , aliosqne obviis consiare polesl nihil
doiiium, et alios medu ae\i scripiores, nescio an TJ aliud voluisse Valeniinumquam sub angelomm piae-
eliam apud aniiquiores. FABBIC sidum nominibus vanas jiraerogativas Ghnsiiame
f Futl in Ecclesia. In iEgyplo -el Romae quoad conditionis denoiare. Similiier decem ieonunt nonii-
vixit, in Ecclesiab conimunione vixit, sive ui ait na dcsignant varias \nlutes muntli taiioiiabibs, oclo
Teriiillianus c. 19 uePraescnpi. in Catholicse doc- dcnique summorum seonutn nomina, prsesiantias
trinain credidit, iiecdum errores prodidit su-is : nt mtindi inielligibihs, quam piimogeniiam ocionatio-
in Cyprum iusulaiii lielatus deiiium llseiesin effudit, neni radicem el subslanliani omnium iinncupabal.
ut iradil Epiplianius xxxi, 7 : 'Lvoyi&ro yep tcpa FABRIC
rovrov yipog eyetVevctSeiegvui bpOhgiciareoig iv roig 0 Monas, id esl Smcula. Dubiio Valeniinum vo-
Tcpotlpnyivotg rbicotg' ev Ss T5"%.v7tpo>
)oivToveigecya.- luisse per aeonasdenoiare lotidem temp u-nmsucces-
TOV KO-s§stKf i)n)u?e FABRIC. siones : verius enim est per melonyuiiani seonas ab
B Elatior autcm factus postinodum. Tertullianus ipso signan deosinfeiioreset angelos in aevoviveutes.
conlri Valeimiiianos c. 4 : Speiaveial ephcopglum Yide Colelenum ad Consiitutiones Aposlohcas vm,
Viticntinns, quia et iiigenio poteiat el eloquio Sed 12, el Grabiiimad Irenseum p. 9, Missuetum dissert.
alinm ex nthrtyi ti ptmiogalivu loci polttum indignaius, praevhs ad Iren.rum pag. 58 seq. Deus ipse Valen-
de Ecelesia authenttcai tegulm abrupil (ul solenl antmi tmo reketoguib>vicpoavapud Irenscum, mitio libn i :
JJIo pi idratu exciti, prmsrcmpiioneittiionls accendt) ad Kai v.ukS>g avliyoiro b KtwvQebg. Plolill. p,ag. 529;
expugnandiim conversus Veiilateih. Epigcopaliiin quoi Saecula etiam pro angelis videlur disisse Hiiaiius n
cxciclit Valeniinus, ih Cypio insula fuisse mihi per- deTiin. : Archangeh nesciunt, Angeh non audienmt,
su.ideo. FA.BRIG. scsculanon tenenu
HS7 LIBfeR DE H^RESIBUS. II 6*8
Verbo et Vila decem Êonas processisse : de Intel- A docirinarii aeque vanam intulil, dicens h qnituor esse
leclu aulein et Ventate , oclb JEonas, et esse hanc jEonas, et alios quatuor : novuin quid volens coro-
a T/JIK/OVTKSK Sseculoruin, id est, l tnginla JEbnas. menti falsi decerhere, quam Yalentinus docldr t jus
De ogdoade ergo s et decade, el duodecade consis- esl emenlitus.
lere triginta jHotias h delirat. Dicil autem Chfistum XL. SECUNDUS.
a Paire , quem c Profuhdum nomine appellat, a ad Post hunc quidam Secundus nomine, iEonas si-
tbtius niundi salulem fuisse dimissum , deque ccelo nnliler 4 docens factos , * asserit lamen infinilos.
eum cafnerii demlisse, 3 nihil aulem acccpisse de Chrislum autem
e quasi per phanlasiam apparuisse, id
sancta Vtrgine, sed ut aquani per rivum,lita J veluti umbram humano geneii, el non \ciam
est,
transisse per eani ahirmal. f Animam ergo solam carnem hominis habuisse suspicatur.
salvari, corpus aulem hominis non salvari afbitra-
lur. XLI. HERACLEON.
XXXIX. PTOLEM^SUS. Post hunc Heraclcon * discipulus ipsius surrexii,
Alii sunt i successores ipsius, Piolemseus, qui R dicens : Principiuni esse Uhiim, quem Domlnuhi ap-
COD. MS. SANGERM; LECTIONES VARIANTES.
1 tnginta seonasaeonon.De * nihil autem accessisse
a et decadaconsistere 'uocens asseritfaclosjnfiniios
FABRICn ET GALEARDl NOTÊ.

a TptuxovTufjuSmculorum. Iti scribenaum pro quatuor aqgregaverunt. Irenaciis lib. i, cip?5(ll edii.
T/JtaxovTKMoniiil Cotelerius tom. I Monument. Eccle- Massueli) : Ahi autem ritrsus ipsofum pnmam et a'r-
siccGrsecrp.p. 768. Sic et apud Tertulliaiium.FABRic. chegonon ocloiialionem his nomintbus twminaveiunt
h Deliiat. Male jiriores editiones dehbetut. Yide primain proaiclien, rfeittrfeaiicnnoeton, teitiam au-
eumdem Colelerium lom. III, p» ^29. FABRIG. lem arrheton, el quartam aor.ilon. Etdeptima qwdem
o Ptofundum nomine. BvObv,de quo supra. FABRIC. proaiehe emissumesse ptiino el quinto loco aichen
d Ad totitts Mttndi satutem. Dicius inde Sarhp, ex ancnnoeio secundoel sexlo Zoco-a6aialepton,et de
TE)SIO'TKTOV vu)log re vei ocrpov TOUic\npb>ye.rogrelttog arrhelo terlio et septtmo loco iinonomaston; rfe'anra-
v.uprcbg ut est apud Iremcuin p. 14. FABRIC. to autem nuario et octavo loco agenneion. Plei oma
e Ut aquam per rivum. Epiphanius xx\i, 7: feo-t hoc pnmm ogdoadis. Hasvolunt Viitutes fuhse ante
Ss uvofitvvurevnvoyhut TOc5>yu, vai &gSto)<rwJ\v5vos- BtjlhonelStgen, ut peifectotmiipeifectwnes appareant.
USM/J , StctWlupiegrhgJlupOevovotelvikvBivafynSiv §i H»"clrenii verba Ptolemaei senieiitiam exponunt.
UTCO rhg• UapOevt/hg yhrpug eiknfiVet.IrenaeUs lib. i, Demde cap. 6-f Massuet. 12] idcm Iienceus nuiat
cap. 7 stvKtSeTOUTOV TOV StKTilupiugStoSevcuVruYU-Q quosdam Piolemaji discipulos alii insuper commenu
0e.7cep placilis hiagisLnsuiadjunxisse 11i veio qui sunt cttca
uSup SIKcaihvog oSsuEt,esseaulem hunc qui per Ptolemmum
Manam li ansierit quemudmodum aqua per lubum stientiores, duas conjugeshabere ettin By-
lianstl. Iia vetus Irenaei inlcrpres. Esi qm simihler llwn dtcunl, quas el dhpositiones vocanl, Ennoean et
apud Phitasirium suspicalur scnbendum esse per Thelestn , eic. Tei iiillianus cap. 35 conlra Valeniii
lubum, quod nuia scripseril librarius 'per tuvum, nianos : Exslittrunl enim rfe schola tpsiits dtscipuli
alius nOn 'capiens correxit per tivum. Sed nilnl mu- super magistium, emendaioies Ptolemmi, qni duplex
tandum, nam ri.us est canalis siructiiis, Yitru- conjugiumBylho suo affingeicnt, coqtlalionem et vo-
vius \m, 7 : Duclus uqumfiuni geneitbus trtbus, livis luntatem. Minus accuraie Epipbanius x\xin, 1> jpsi
per canales strucfties, aul fistuhs plitmbeh, seu inbuhs hoc tribuil Piolemaeo, ut Massuctus pag. 49,'diss.
fictilibus. Et fortasse apud Augusnnum de Hjeresi- prseviar. iu Iienaeum pultlue observa\j|. Cuni Epi-
bus c. ll, non per tirnatn legendum, sed per rtvum, phauio S. Ailianasius m couira Ananos, p d08 edi-
aut per fistulam: certe in aucloie Prsedesiinali, qui tionis Jlontf.uiconiaiice: H"To's/<.Kto.j yup 6 OUK)EVTIVOU
Auguslini "stiletlegere vestigia c. 11 de Valertiinianis: efn Suo i^vyovgeyjtv rbv 'krfivnrov,evvotavvei Oiknatv,
Filium niltit assumpshse de Mhria Virgme, sedillum v.ei icpSirovevevbnaev,EITKiOe)nae, vei atcep evevbei
lamquainaquam per t ivum atll fntulam sitte vlta car- ovv. ISUVKTO TcpoSa\)etvei yn bre n TOO6e)hyurog
nts asstmtptionetransisse. Aucior appendicis ad Ter- Svvuyigeiceyivero. FABRIC
lulliantim de Prcescnp. c. 49 : Spttitate nescio quod 1 Asseiit latnen infinitos. IIoc apud alios srripiotes
corptis de cmlo deferentem qnasi aquam per jtsiuiam, non invenio, qui de Secundo hsereiico meiitionein
sic per Mariam Vtrginem transnieasie, nihtlindevel faclunl; ui Epiplianius et Damascenus IiscreM 32,
acctpientemvel muiuantem. FABRIC 0 Augusiinus eiauclorPrspdcslinaii c. 12; Theodornus
'•Animamsotamsalvati. Corponshujus iesftrreclio- lil) i de hsereticis fabuhs c. 8, Teiiulliaiuis rontia
nem negabanl Yalpniiniani, ut comuatcx eailem ap- Valenlinianos c. 58j et auclor appendtcis ad Teilull.
pendice* ad Teriull. de PrsesCript. tiap 49. TS>vSE c. 49, et anliquior his omnibus lienarus lib. i, c. 5.
vtrpS>vuvecruciv uTcap-jovvrai, inqUilEpiphiiJiiuswxi, Tamen ab hreieiicis quibusdam arceipovgscoiias in-
7. Antmisaluiein pro immoi laluale dixit nosler euatn ducios luisse-constat ex Constiiui. Apostol. \i, 8.
suj.ra c. 55 FABRIC. FABRIC.
s Successoies ipsiis. Non ad PloieTmaeumsolum, J Veluii tmibiatn. Supra pag. 29, 51, 52. Hinc
sed elianf ad Seenndnm et aiios deineeps; proximis carnem Christia Secundianis negari scribitDamasce-
maxnne capinbus, commemoratos reler Ileracleo- nus. FAHRIC,
nem, Mareum, Colorbasunu FABRIC. 1 Dhctpulus f'/jsitts."Noninultum tribnendiim buie
. " Quatuor esse monas, et altos qualiwr. Inlelligfe tesnmonio e\isiimo, neque inde constare putoquod
prsetei ei aiue illos aeonas tiiginla, quos posuerat Heracleoii veieSdcundi fuciit discipulus , vel Mar- r
Yaientiiius. Ita auciof appVmdicisad TerluII.ê. 49 cus (de quo iiifra capiie proximo) Uer.icleonis suc-
de Piolem.co et Sl'Cun'do: Cum Valenttno per omnia " cessor. Nam apud Epiph'.iniii'mColorbasus Maico,
consentiunl:in tllo solo diffetunt, ham cum Vdlenii- Heracleon Colorbaso subjicitur. ViciSsiniSecuiHliun
liiis mottas lanlum liiginia finxhsel, hli addideiunl Heiacleoni.-et magum MarcumSecundo subjicil Tei-
alios complures: quntuor enim piimitm, deindeMb's tullianus conlra Yaleniinianos c. 4. FABBIC.
11S9 SANCTl PHILAbTRU i!60
"*
pellat, deinde a de hoc nalum aliud, deque his duo- Anumero elemenforum astrorumque septem, vitam
bus geneiationem multorum asseril Principiorum, oninium homiuum,et generaiionem consistere asse-
cum suis itidem delirans doctoribus. rebat, non in Cbrisii maj*esiate et polentia, neque
XLH. MARCUS. 4 in ipsius carnali praesenlia veram hominum
sperari
Marcus autem quidam postistum"* successor ejus, salutem advertebat.
nuraerum el mensuram, et calculum, rationem etiam XLIV. CERDON.
c compulaiioiiis faciens litlerarum, quasi verisimilis 1 Cerdon aulem quidam sunexit post hos, pejus
elcujiisdam rei novce Inventor, cura sestimaret a suis docloribns prcedicans, qui cum venisset Romara
quibusdam se posse laudari, non in parvam itidem de Syiia, ausus est dicere i dno essePrincipia, id est,
eiroris incuint amentiam; dicit enim iia: vigimi uiiuiu Detim boiuim, et unum nialiim : et Deum qui-
qualuor Hlterêsunt, quae perfectionem liabeul om- dem bO!ium,bnna facere et malum mala. Jesum au-
nitim rerum. Propter quod et Christus, inquil, dice- tcm Salvaiorem k non nalum asserit de Virgine, nec
bat: Ego sum k eto (Apoc. i, 8). Dicebat eliani quod apparuisse in carne, x nec de ccelo descenJisse, sed
in postremo tempore Chiislus d descendii ad Jesum puiative visum fuisse hominibus, qui non videbatur,
in figura et similittidine columbae; et e Clinsium inquii, vere, sed eral umbra : unde el putabatur
s ipsum colunibain esse docebat, quse desceudit, in- *"", quibusdam pali, non tamen vere pntiebalur.
quil, ad duodeciin Êonas, id esl, ad diiodecim Apo- XLV. MAKCION.
slolos, et uiium ex ei» cecidisse, id esi, Judam arsli- Marcionaulem discipulus ejns, genere" 1Ponticus,
mabat. Ciiristum auiem f puialive dicit appaiuisse, de civitale Sinope, ""urbem R unam devenit, ibique
ets passuni fuisse quasi per umbram, nou lamen vere degens sceleraiam li.rresiii seminabat, atque iiucr-
passum corpore arbiiratur. rogans presbyteros sancios Ecclesije caiholicae, sen-
XLIIl. COLORBASUS. sus sui s eistiiorem morlifeium propinabat, dicens
E Post hunc 3 Colorbasus similiter in litleris et ila :6 Quid est quod in Evaugelio, dicente Domino
J ipsamcolumbamesse dicebat 8 eis errores (pto erions, e pro i smpissime)mortiferi
1 passumai bilraluni. proponebat
s post htincColorbasusqui similiter 6 tjuid est, inquit, quod
4 ueque in lpsius... vera
FABRICII ET GALEARDINOTJS.
•>De hoc nalum aliud. Immo ex illa monade duo. slolt KlpSwvKKSOSUV. Idcm m, p. 627, ut infra c. 53:
Auctor appeudieis ad Teitull. c. 49 :-Intioducii im- Noelu* KV6IITO<;.'FABRIC.
ptim s ihud (aisse quod proniinitat, et Detnde
deindeex tlla J jfJ«o Pitnctpia. Gennaiiiis de Ecclesiast. dog-
momideduo, uc detnde tehquos monas. mtm- n mauhusc. 52 • Vclcmleim istoium oiiginh siveor-
ductt lolittn Valentinnm.Cmiler qnae de llerac.eniie dinh pesws, qum duo Pnncipia abi tgnota inUodu-
Epipliaiiius. el Dania=(enus ha'res.i 36, Augusuiius, cunl, ut C>rtlon et Maicion : vel conltana, ulMani-
et Pr destiuaii auclor c. 16. Cum Valeiiuuo enam chmtis, eic. S^d noii diibiuin est Ceidonem quoque
neK-ivitgrauam ei vertlaiem fuisse in Lcge. Vnle duo Printi|iia puîiaiilia mter se ac conlraria sia-
Pholii Aui|)hilochia, cap. 210 et episi. 131. FABRIC tuis-e, ttititm bonum, et alteiumswvum, Bonum supe-
h Successor eius. Videqua. ad caput supenus au- rioiem; smvutnhunc, Mundt rieatuiem, append. ad
noiavi. llunc Maicuui cum Mtrco longe jiiniore Teitull. de p .c-cnpt. c. fti. FABRIC.
PriseiHiaiusta confundii S. Hienroymus epist 29, k IVonnatum assent de Vitgtne. Non de virginilate
et ad lsaie LXIV,ut notavit Coleleiius ad Constilut. Mai l.e, sed de ventaie nalivitatis hoc accipiendum
Aposlol. vi, 8. FABRIC. quani taiitiim umbr.itiliier el vura (iov.ncivlaciam
<=Computalioms litlerarum. Copiose de his Marci Cerdo existinialiai. Epipbaniiis XLI, 1 : yn elvut Ss
gerns Epiphanius hceresi 54, ex hencei hb. I cap. 10 TOV Xptarbvyzyevnyevov iv.Wlapiug,ynSi iv cap/i rcean-
seq., et Viri docli ad lienseum. FABRIC vivat: ttecex Dngmenatum, serfotnutnottecnaium; ap-
" Descendit. lia scripsi pro descendet quod eral pendix ad Teriull. Vide Chiisiiani Koilhalti notas
vitiose in piioiibus edilionibus. FABRIC ad Jiisiiiiuni, p 55, b seq. FABRIC.
c C/tiisr«ttt columbam. Hoc probabal Mareus ex 1 Necde cmlo descendhse. Quaj Valentini
elApel-
eo, quod ex liilens GiJecis vocabuli ictptarepa, quss lis erai opiiuo. FABIUC
columbam sigmficat, prodit numerus 801, ulem quem m Ponltcus. Vide L. Vossium p. 34, ad Catullum,
reddunt biterseaet ta. Vide Irenseum Grabii pag. et B. Doctoris mei Tho. lttigii diss. de hasresiarchis,
68 et 71. FABRIC D p. 155. FABRIC.
f Puiative. Supra cap. 52. FABRIC n Drbem Romamdevenit.Ante saeciilisecundi mc-
s Posf liunc Colorbasus. lta apud Pliilastrium esse dium. Confer Bloiidellnm de Episcopis p. 19 seq.
legendum pro C. Bassus, jam pridem Laiinus Lati- FABRIC.— Ui bem liomam devtnit anle smcult secundi
niu» recte aimotavii. Apud Niceiam iv, 7, inale Co- medium. De Marcioneseimo esi, de quo Lamberlus
lobarsus. Cseierum non posl Marcum luisse, sed ei- qutique Danajusad Augusi. de Masres.cap. 22 : Fe-
dem piacivisseCtiltnbasuii) cmilciidii Henr. Dodwcl- nit ttomam, quemadmodumhb. l advetsus eum sai-
lus diss. ad Irenaum p. 326 seq. Neque post semper bit Teitullianus, sub Antonino Pio, citca anniim a
lemporis esi noni ;*sed ut apud Graecosyeru, idem Chitsio passo U5, stifcHtgino, ul ail Plalina; Ter-
ssepe est quod prteler. FABRIC. luihanus, sub Ekuthero. Ceepitautem post Cerdonem
" Vitam omnium homittum. Auclor Praedestinati iinioiescereilhus hmiestssub M. AntoniiioPhtiosopho
c. 15 de Colorbaô : Vtlam oimietttIwminumin sep- impeiatore, el Auicelo ponlificeBomano citca aiilmm
tem stellh esse posilam affiimabat, et has esse septem apasso C/tiisfc 155. quamquamClemeitshb.Mi Sliom.
Ecclesius el septem Candelabia autea conabatui vult adhuc eo ipso lempore «txisse liomm Valcnlinitm
asttuere. FABRIC. hmrclicum, quent jam senemMaicion juvents videut.
1 Cetdon.Iu Vila Siepbani junioris Keptiovug fom. Plura hoc in loco Danai enala aniinadveiiit Bce-
IV Monumenlor, Coteleni p.441. In Sophronii Epi- lius Diction. Ciil. in Matcionites. GALEARD,
H6I LIBER DE EiERESIBUS. jng»
o scriptum est: jVemopannum rudem mitm in vesti- j^ accipit capitula, et w neque Christum judicem esse
tnentum vetus, neque vinumnovum in utres veleres, ommum conhteiur. Qui devictus atque fugatus h a
alioquin1 rumpentuiuttes, eteffundelui vinum(Mallh. beato Joanne Evangelista, et a presbyteiis decivi-
ix, 16)? h Et iierum : JVoitest -aibor bona, qnmfaciat late Ephesi, Romse hanchceresim seminabat.
malum fructum, neqtte arbor mala ytim factai bonum XLVl. LUCANUS.
*
1 Lucanus post islum quidam, similia
fructum {Maith. vn, 8). Deque hoc accipiens inter- Marcioiu
pretauonem a sanciis presbyteris, non acquiesccbat staiuens ac decernens, ut ille doctoripsius Marcion,
venlaii, sed magis Cerdonis sui docloris hrmabat estin omnibusementitus.
mendacium, el isti siinihlcr c unum Deum bonuni, XLYII. APELLES.
etunum malum annunlians; Christum autem d pu- FuiiApelles J discipulus ejus, similia inquibus-
tative apparuisse, id est, quasi per umbram, ei pas- damMarcioni praedicans, qui interrogalus a quibus-
sum euni fuisse umbratiliier, nou tamen in \era dam, " quonam modo de fide seniiiei, resjiondil:
carne credebat. e Secundum Lucam auiem Evange k Non milii opus est discere a
Maicione, ul duo
s
lium solum accipit, non Evangelia,£ nec Epistolas Pnncipia asseram to.elerna : ego enim Unum Prin—
Pauli apostoli, nisi ad Timotheum, el Titum : quse cipium esse prsedico, quem Deum cognoseo, qui
enim de Christo 3 dicunt, ut de Deo vero, praeterit; JJ Deus fecit angelos, fecit etiam alteram Viriutem
quaeautem quasi de homine diciinl Scriplurai, ea 1 quem Deum scio esse secundum, qui et Virtus
1 rumpunturutres et effundilur * Lticanusquidamposiislum simiha
5 Episiolasbeali Pauli 5 quomodo
* dicuut,de Deo vero prasteril
FABRICH ET GALEARDINOTÊ.
R Scriptum est. In S. Archelai disp. cum Manetee s Neque Chihlum judtcem omniitm. Ideo repndni-
p. 35 : Stett' si assuinenlumpanni rudts assval quiss vit Mareion Kpfciolas ad Timolheum, in quaiuni
vestimentoveteri, piajoi scissuiafit : ita eltam corptts s pnsteriore diserle sciipium iv. 1, Jesum yeklovru
si prmclarhsimoopeii associatumfuerit, interirel. FA- vpivetvtXS)vrug va.ivevpovg. FABRIC.
BRic. h A beato Joanne Evangelisla. Qonmodo fieri po-
">Et itetum. Eodem dicio abtisus Manes ad duoj lesl, niqiiii Laiinus Latinius, ui Maicion Cerdonis
Principia ingetenda. Vide Epiphanium tom. 1, p. discipiilus, Joannis Aposioli icmpoi e rogniiu<-es^ci
623. Ante Manich.enm eliam Legem, Propbetasques cumnec Ceidm anle Hyginum (qni luisse Ruma'
Marciou condemnabai, ul tesiaiur Augnsiinus lib. i episcopus credilur ab A. C. 158 ad 150), nec Mai-
conlia Ad\ersaiium Legis ei Propheiarum, cap. i. cioiiante Anicetum (ab A. 150 ad 1*4), cogmius
FABRIC fuent, iii Ireiuvus, Teiiullianus, el Cypnanus do-
c UnumDeumpotratn, el unum malum annuntians.. ccnt. FABRIC
AdhuncMaicioniseiManicbaeorumerioreni facit lo-- p^ ' Lucanus. Ilic Lucianus dicilur
Epiphamo, et
cus exiniius G.uideniii seim. 7 in Lxod , p.>g. 74l Damaseenoliaresi 45, ei Niceta>IVIhesauii ortlio-
cdii. Paiav. : Quod siMatcion et Manichmustnetuh-- doxa?lidei c. 15. Diversus a Luciauo Arianoium
sent advettere numquam piofecio dixtssent unumt manyie a quo Luciamstm.Ca leiuni a Bht done apnd
quidem Deum novi Testamenit bonum, aliutn vcioJ Eiisebium v Hisl., c 15, <mbAOVOU novwou nonnne
malum, qui per Legem veieiem sit locutus. Ausii non Lucanum, ut volebai Baroim.s iid A C. 1'6, sed
sunl et in suprodicia Lege Azijmorum ascrtbete ei sm-- Lncani inagUuuni Mareionem inielhgi, bene nolivii
-
vitium, dictntes homints amniam disperdi pt opter fer- B.Imgiusp. I56,diss.de haerpsiaiclns. Meminii Lu-
menlumpanis , quo iuliil posstl esse audehus. De hac: canipi.vter Teiiull. c. 2 de Resurred. et c. 51 de
Dei sa?\iiia inier Maicionis el Manichai enores, , Pisescript. Ongene-- IU euiiia Celsum pag. 77 :
nibil habeiPhilasiriiis, quoniodo neque quod Deus» WeTKXupeâvrag SsrbEvuyyilwvo)ikovgovvOISK n
no\i'Iestameiili bonus, Yeleris vcro malus ab nsi bicb T&upYiu>vog vui rovg bicbOva)evrivov,btyot §iTOUJvei
dictus lueiit; uirumqiie atitcm nos docei Gauden- rovg cacbkovvuvov. 1'ABmc
liusqui connncde h«c lnco » Fabiicio in suis adl i Dtscipttlusejus Non Lucani, sed M.ucioms iu-
Pliilasuium notis recensen poieiat. GALEARD. ' telhge, qupin insiiiut<irem el pisehirniatorem Apel-
d Pitlftiiweapparuisse. Pro\oea\it Martmn inter lis \ocai Teilullianus c. 30 de Pispspnpt.
Ongcnps
alia ad locum Pliilij p. n, 7, ubi Chrisius dicilur svi COIltraCelsum p. 267 : 6 W\opvio>vog yvbsptyog'kne))hg-
byoiayvrt uvOpbmo>v aii
yevbytvog; quem locuni ins- honiil. 2 lii Genesin : Apelles disctpulubquidem Mar-
:
pice.si plicet, Thei>|iiiylatium Chiysosttimnnietiam i cionis, sed altettus hmieseos magts quam ejus quam
lionul. 85, ad Maiihaiim pag. 863, 8(>5.FABRIC. Damaghlro I suscepil,inventotexsliltt. h diim assiqnate
e Secundum Lucatn Evangehum. Sed \ains mo- cupit scupla Mosisnihilin se divinmsapienlim,
nthilque
dis mutil.ilum, aique, ui viuetiii.sine Lucaeiionnue sanclt Spnilus conlhtete, exaggetct htijusinodi dic-
praiixo, ac pramissis Marcionis antiihesibus. Yide «o, etc. Liicani cvayoiucrhv Aj eliem voeai Epiplia-
Teilullianuiii conlra Maicion. iv, 4; lrenaiim i, 29, nms lom. I, p. 58i). FABRIC.
iii.ll; Oiigpnein n coniia Celsum, p. 77, et inI k iYoitmt/ti opus est dtsccte Iia recie
pro diceie
Plulocalia c. 5; Lpijilian. XLII,tO seq., ei Nicelami quod eiai m edms, empiida\it Coielenus tom. i
iv, Thesanri oithodoxae fidei c. H). Ut in aliis nai Moiiunietil. p 772. FABRIC
liac qiioque in parie Cerdoiiis magistii sui vesiigiis» "• QuimDeumscio esse secundum. Sic bene
ite-
Marcio msliiil, de quo appemlix Teiiulliani de piw-- rum Coleleims pio eo quod habeb.mi edui : qusm
scripl. cap. 51 : solam Evangehutn Lucm, nec tainent Dcumscio esse Secundutn qui el vtrtiis Dei esl qum
loittm lectpit. FADRIC. Ilpm oe Apcihe iradiim Ep pli„mus, et
f A*ec Epittolas Pauli, nisi. Immo Epistolas; fecittlhm Dainascenustiseresi 44, Aiigusimus, et aucior Pisc-
Pauli c.iieras icceplas , solas tlias ad Tiinollieumi destinati c. 22, Joan. Znnaras apud Coielei. uin.
ae Tiium repndiaias a Marcmne, consiat e Te.tul-- lHMoiiumenl. p. 470 : "EVKTS 0S6Vbyokoyeiavb>-
liano v conlia llarcion. c. 20, Hieronjino, Epplia- rarov, TOV IVKSi ETSJOOV mmtnY.evutavOigynctv, etc.
nio. FABRIC
PATROL.XII. 3T
SAHCTBS "PHHASTfflUS. 1461
im '
Dei e<*t,' flucefecit .illuro, fflic autem Deus qni fecit, A aoceperat, caque in'ierram tlimisisse, ipsumin coa-
s
mundum, non est, inquit, bomus, ut ille cjui feciml- lum sine carne ascendisse asserit. Sub Aposiolis
lum;<siibjectusautesi Deo illi, a quo et faeius«st itaqueliae fuenmtJi^reses pprHjrdinem.
B
iste, qui et nuliii ei jussioni ei prseceptis .parel sl- XLVIII. h TATIANUS.
1 Post Decii autem perseeuiionemfuitB Tatianus
lius in omnibus : cu'us1< Aiiani nunc consories sunt
Jusiini jnariyris,<qui Teces-
atque lautores, sic ipraedicanles atque 'sentientes. quidam disciputus"sancti
Dicit aulem dhrislum c >incarne appai*uisSe,-nonla- sit n veriiaie J post *pa&sioiiemtysius : <doc.rinam-
6 m&gislii -con-
mend sicul Yalentinus de -ecelo s<carnem desurop- jque* lanli»ac <iambeati njaiiryris,.et k jEonas quosdaur 4e
sisse. Aitetiam e -postpassionem non carnem sur- tempsit in omnibus, uicens
de mundo -ceelo fuisse Addens etiam iioe -, : Adam
rexisse, sedf de quatuors elemenlis, quae prolatos.
COD. MS. SANGEBM. LECTJONES YARIANTES.

1 qufpfecitnmndum qua? de mundo
* earnemifleposuisse 4 ipsum autemin Coelum
3 elemeniis, id est de sicco, calido etfrtgido acceptsse 8 lacuinus aulcmdiscipulusS. Juslmi
6 lanti sanctiac beali
1?jhristuuj,ertri resurrectione iterum reaaid-.sseelernentis
FABRICH Ef GALEAftDIWIM.
» Prmceplh paretillins inotnnibus. floc fcohtra-B 3 "Nosûveriem e\aninmm et nil jam ccoleslibusullis
menlem addimm est a Philaslno. Jâm Apel- Debentem:
Apelhs
lis senientia luii liiferioiem Deum, quem summus ad
ille produxeral, ab cjusdem boniiale per malignita- *> quem locum ila Seraus ul : Vhi mperotunt sttiif,
in xu :
tem defecisse. lta tlisprte Epiplianius, Augustimis, inoifut adin(eios perltnenl,
etalii. Aucior Prxdeslinati c. 22 : ApeWesUnumfa-
ielui Principium., Itoc est bonum, ei >nbtpso ffaoium Vos, o mthi manes
allentm,4d est ab ipsoiUno Piiiictpio alleium (acltmi Est&boni.quomainsupens 'aveisavoluntas.
£st. -Quodcutn "malignumesset inventum,.a-lioc bono.abjec- -
tum esl : abjecluin veio m.bonoJPiiitc-ww Ptmct- -Saperis o«fe»i •debemusomniu dortec vivimus, ideo
,pium quod tmahqnabalur -coniia boiu Ptiiicipiimhui- quta ttt dtcunt physici, cum nasci cmpeitmns , soili-
talem, m sMOMtohgniia/einiiitrfttin fectt. <F.A<BRIC. mut a Sole sptrhum, a Luna voipus, ei Maite san-
IJ Aiictm muu. consoites. Tanlum in eo cum Atpel- guinem , ® Meicuiioi<ngeimim,a Jove destdemtm, xt
le seniiebant Ariani, qtiod secundiim Deum jiriore ^Veneie cupiditates, a 'Sctttiino humoiem, qum omnibus
inferioremimiroduceienl, in caeieris ommbiislonge înguhsieddeiewdentut exsttnpn. 'GAIXARO.
ab ilhus haeresi alieni. FARMC s Sub A'poslohs. Lalius Iroc accipiendum etlam
c Jji caine appa) msse. >Qj)amnon per nutivitJtem post Apostolorum lempora Veiba auiem qnce hinc
e\ malre, veriim e\ qtiaiuor elemeniis.mutnaius siin etlitisaamtjtiiujinovuslitiilusijJ-cetiiiliebuilnr pro-
bi aplat-sel. Vide Teriulliamim de carne Cbristi c. -3viiniscapilibus : Cainlogus Iwreseov qum sttb Apos-
6, el conlra Marcionem in^ cap.1-1. idem leilulha- G ibhsêxsitieiuni, nieiito mpote-aliena,,-aique hoc lcco
nus baec Apelhs commenla plunbus oppngnaveral -pPinlus mepla<G\punxi. F.VJJRIC.
h Tattanus Inedit. Bas.leensj Bicaidi, Tacianus,
in hbro coiiira Apellejanos, quem desideiamus.
FABRIC cui consonat *Coib. code\. 'Taijanos ab Eucratitis
<I Sicul Valenltnus. (Supra cap. 38. FABRIC iiiinimeidiscermi Isidorus vmSrig, o, dum ait-. Ta-
o Pos! JPttssiojtcfflnon tarnem swtexisse. 'Sialurl -tianiâTaitano quodam "vocaii, qm ei Enctatiim xlctt
Ajielles carnem a Cluisio inerat sepulltira relicism, ul sunt, jf/tlta abommantur catnes. 'Ejuplinmus autem
in elemenia a quibus peliia neruiii dissipareiur. Tatianos «t Entratitas ita .disimguit, nt Encraluas
Tangit hanc Apellis opimonem enam Greg. Naziaii- Tatiani sclusmatieos dicat, nanante Augustino de
.aenus epistola 1, acl Cledontum. Vide Joan. itear- -Hsenes.«ap. 25. De *Encralitis Philastrius cap. 72.
sonium ad SymbolumiAposiol. -pag.-^SOcdit. l.i- <€AL<EARD.
1 PostVecti. Sive Philastni,'sive (quod liben'er
tlnse.
f De qnatuot etemenlis, qumdemundo accepeiat. •credo) hbrarii hsec*si balluciiraiio, cennim fere an-
Siclcgit tiamburgensis editio, cui caierse quoquei nis Dec.i pors-ecuuonem, qu* A.*C.2B0, Clnistia-
cditiones concinunt, scd^p-iofeclomullosens«,'quam- nos afiligebat, Tatiani hseiesis anleCessit.lgitiir jiro
vis de.mendo-iam «peiio iiihihomiiino monnerit ce- ©ecii Allatius ad Euslalhii m Anliocbeiiuni pag. 7
"leberrimus Fabncius ; at'Coib. cod. .opportnnc lo- -legil Adnani. Piopius (iieni Mlti "FABITIC.
cum sujiplel: rfe qualnor elemenlis, td est de'sioco) J Postpussionemipsius%.erb. rhv TOUStdoc/bOov
(addendum Jona»se <hmntdo, qnod sin ms. detsl), - re~keto>atv, Theodorei. lib. i, c. 20 de lla&reticu Sabu-
cahdo el (ttgido acccptsse -Clutstitm, tet m i esurrec-- .pj lis ; "OTSSe ETS)SUTK 'IOUO-TIVOJOvytog, etc, Lprph.m.
tioneileium teddidisse elemeniis qum demundo accc- *XL\i,i ; Merb mv eveivovyuprvptuv, Irenipiis lib. I,
petal. Eotlem rmod» c.ip.-420iloqiiilur tioslei : Di- cap. 51. Mauyiium olini S. JnsiniusA. C. IbO. An-
veisa ieinpcramentaslalula.stnt, ul cahdtim, (ttgidum,, aonini Pn duodecrmo. 'FAERIC.
siccum el liumiduniiquntuormncjulh"smctih,H\u'>d ui.ile
e '< ASonas quosdam. Piolanones fabulosas smculo-
liabenl ediliones. Sic paulo supia hoc eodem tap.i. rttntvocai Aiigusiinus h.eresi 2S. In hac parte cmli
•47, vtilus Dei esl qum [eett tllum pei»peiani legiinl il Valenuno sensisse Taiianum, iiotalum liento Jib.
-
prajter Hamhurgeiisem, Bat.ilepnsis'pLCiigdiiu. edi- i,iC 51,*un8e ab anctoicappendicis ad'Teiiti]l. de
lio; sed recte Corb. icod,, vwlus Det<estiqum•fetit u -Pi.iesci!i|it. cap. 51, tolus securidutn'Valennnum sa-
muiidum; demde in Basileensi'et Jjiigdnii. ednione,:, \peie l
Lr.ttluur. FA<BRIC
siibjectusaulem.esl Deo-tili ,'quod.ui lilamburgetiEi SI Adamiwnsalvaii. De hac Taliani opinione vide
esiMeoiiii. Abillo Apellis
niinus,beiie,isu(y"<3ctosai(t is JB. lnigium de'hscrcsiaieliis p 20(J seq.'Smiuelis
errore, quo Chnsnini dooebal reddidisse iquatuDr ir Amlrese <diss. de salute Adaim, ei Yossii liieses
eiemeiUis ca quaedemundoacceperai, ui imdillMii-i- -thiijlogicas diss. 2, Thes.ii, p. 50. Tatianum egre-
lastriuslioc cap &7, non-valde^tbludil Vkjjilius ubi )i gie ctmfutavifS. "Ironceus-Iib. m, cap. 54, "55, 59.
dePallante JEneid. xi, 51: FABRIC
1163 LIBER DE IlJlRESIBUS. 116G
pairem nostrum protoplastum non sal\ari; .tEonas A prophetas spstimantimpartilam, ol separant se a ca-
autem nuniians « sicul Marcion deliravit. Qui etiam tholica Ecclesia 2 pei illos suos pseudopropheias, ej
h generaiionemIiominuni exsecratur. el jus nnptia- /alsos doc.lores. Ili *-morjjios baptizani, i
publice
rum legiiimum abjicii,idque juiisaDeo slalnlum imsleria celebraiji, * Penuzajn villam spam, quresic
uon confitelur. dicilur in Phrygia, Jerusajem appellant, ubi llaxi;
XLIX. CATAPHRYGES. milla, ctPiiscHla, jet ijise Monlanus, yitce tempus
A'liiautem posl istos surrexeruntc Calaphryges, yanum, et infructuosumliajjuisse digiioscijiijjir. Ubi
in Phvygia piovincia habilantes, istid Piophetas et etl mysferiunj Cyni.coronj,et JnfajMis.exsecranda cc-
Legem accipinnt, e Patrem, et Filium, el Spii ltum leliraiur impieias. Dicunt ejijm eos de injaoi'ss-ij,-
confitenlnr, carnislf resurrectionem exspectant, quse gtiine in Pascha miscere in suum sacfificjiiJji, 3 suisr
el cathohca Ecclesiapraedical. Ciiosdam aulem suos que ita jubjque «emjtfereperniciosis cl Calsisjsalcl-
proplietas, id -est, s Montanurn nomine., et Priscil- litjbus.
lam,etMaiimlHani aniiuntiant, quos nequePiophe- L. THEQDOTJJS.
tas, neque'CInistus nuntiavit. Addunt eliam h pleni- ^Postis,losm Tbeodfltusquidam "Byjsaniinus genere,
1
tudinem saneti "Spirittisnon per* Aposlolos Cluusto B denegaiprChristi4P,ci ripsjriînpersecuJioneexstitit
dante fuisse concessam, sed per illos suos pseudo- Salvaioijs,cjui coeplj.dicej*es/Jpcens iia:*Communis
sCOD,MS. SANGERM.LECTIONES VARIANTES.
1 Aposiolos.Dealos.Christo * Dei in
* propler lllossuosprophelas.,. Pepjigam c Communisinquithomo...negavit '
3 suisqueila emitlere pernioiosissatelhlibus.
FABRICHET .GALEARDIWJM.
•* Sicut Marcion. Immo sicul Valenljnus. NiJiiJjle rem jsjnsêxhibjlioneni nnpleliam in Montano, Piis-
jEonibussupra, c. 4S,-in Marcione Philaslriu-.. FA- caque ,' et Maximilla, at deinceps nullos smpiius
JBRIC. sperandns propbelas. Maximilla apud Epipbanm,!!!
J*Generulionemhotntnum. TcuiSoicotiav cum ;nup- XLVlll, 2 : 'OTIyer iye icpofhrig ovvirt earut, «))K
liis deteslatos Ejicratijas teslii .Cletnens Ale\.a!. o-uvTs)sia.Post me nulta ttmphus etijt prppheUs, sed
Sirom. pag. 223. Confer quaj ex Ircnceo Eusebius jam fiitts ac petfectio. FABRIC
iv, 29. Ilist. AMoriuosBaptizavt. Vide Vossium de baptismo
0 Calaphryges. Montanistsea Phrygia velulpatria disp., XII. Thes. 2, p. 159 seq. ?,qui ab Iioc Monta-
origine M vara. §.pvyc/g dicti, eliam ^pvyeg, ct Lpi- msiarum abuû recte4d;i&iinguilajierum Cerinihia-
phanio tipvyacrai. JXazianzeMibOrat. li, p. 221, noiumdeet Maicionit irum Iv;i\t>'sproriiorluts bapjizan-
n $pvyS>v sig exi vsdvuv^KVta.^FAiBRIC. C tium, tjuo Groiius. ad Coi. xv; ^9,xeiWiliielmus
d Ptophei-as-etLegemacciptunt. Epijihan. M,VIH,i: Wall. in bislona paadobajitismi,Anghce ediLa^ji/259
Tlaaav ypoyhv Myovroj., TOX),KIKV vui viev StuOnvnv. scq. FABRIC
FAISRIC. J Pubhce mystetia ce/efciflttf.Êfupjjan. JCLVUI. ii:
<*Palhem, Filhnn, el Spiiitiimsaiictumconfitenlttr. de Pepnza Catapluygum seijuonpm fnciens . "o6sv
Idcm oEpiphsn. :Hepi §£ Uurpbg >,K'Ttou vu\ bytov eicepyoyevoiyvarnptu rtva emre)ovctviv ro>TQTCO> vai
\lvtvy.eTOS byoio>gjfpovovaiT*ii/yia veOokt/n'Ev/)naie. bytUÔVClV,L
tO?UjTO^KUTSKVOUO-tV.TUBJUC
gaii^Jioc palei eli.nn «aTeriulliani, jam Moi.tanisise Pepuzam Male.ui sujiencrjbiis editionibus jPe-
scnplis, Igitur qnoiilS •belliijerrotem M<.niainsiiste- })«itim.Epipnan. XLMII,}i : TtySiatSspi rotovrotvui
tej*esquid«mimpinguril,,nec'Mniilaiiolps1, nec um- TOTCOV rtva.epnpoviv ry ipvyie, "ISJTOU^KV icpre »"a),0Ut
versa: sectaetribueiidum , sed paucis quibusclamex yivnv icb)cj, vuvSi hfiecptuayLVnv vai mactv-heiaey.u-
Moniani scbola, a magistro ipso hac m pai te dis- rtivat rhv evo>'lepovcuihy. P,epuziant, de quibus
sideiiubiis. f-ABRic. XLiX,l.ÂBRIC.
f Mesurtecliunem«Bsjjjjctot/.-Fjpiphan.,vel vtvpS>v lMysienum Cynicoium.AI. scejit'co;«m,-sedjiuiem
KvucTiuctv Zyoioigleyovci. Egregie hoc etiam dqgma legentitifflCi^niiUtanojum.idquescripinmproQuintil-
singularii<deresurreetione carms Iibr-ojnopugfiayit tiattoium. EpiphainiisxLUli \k : '~EvTf ravmg
avclv-jcp
Teiiulhanus, jam Moutaiiiuiscipulu- :-cujus piophe- aipiaeoig rhg rS>vKvtvrt))tovS>}/
etyovvUptayt)lievS>v yui
liamowvumde patacleio innndanle , laudat capile ult. He-7covtlievS)Vve)ovyhrn SstvovTt vei bOiytrovepyovauci
eticap. 11. ,{teautbus lucvlenteipei piophettdemPris- yivecOet,icoiciayupvoytSnvvijriov vori/ eoprnvrtvu St1
cam : Carttesstinl, ei curnemodetunl. FABR.C. _ j. ^ b)ovTOU abiyurogyoru/evrSivregpo^taiyuiveig, TOatya
•sfjlfo;ti*«Httnt,i'iisc!'/ta!!, -
el ilnximttlajn. TcrluHia- uvrov TcpocicopitloVTUt iuvToigeig ,e7ctrnb*evciv ShOev
iiiiSiCOiitia Piai\eam c. i : Nmntdetn luiic {Praxeas) Ovciog. FABRIC
liamanum crca A. C. 498)«c/)to- *">
Theodoius Byzaniiniis. Coriarius hic est, dive*'-
episcopmn (Vicior-em
scentemjam piophettas Montimi,Priscm, Maxtmitlm,, sus a Theodoli) Montniisia, de quo Astei ius Urbanus
el ex ea agniiionepacemEcclesih Awmet Plu ycjimin- apud-Eusebmmv, 16, el a Theodoio Trppeuua anc-
(erenlem, falsa de apsts ptophelis et Ecclesiu eoiumi Theodoio loreMPlthisedccianoruni, de quo iiifiaîcl c. S2. pe
{tssewando, et picerfecessoittm ejtts cmciontatesdefen-' Coriaiio B. Itngius de haeresiarclnsp. 259
dendo, coegtleilttieras path tevocme jam emissas,et seq., ctii juuges Peaisonium parte n Vindic. lgnaiii
aptoposilo mcipiendornmxhaiismittum «essciie.Jtleni l p. 25 , et m opeiibus posihumis p. 147 seq. ei quce
c-9 libiMadeanima: Est hodte soroi apud nosteveta- noiavi ad S. Hippolytumconlya Noeium tom. Ilj p. 7.
iiomtuithaihmata sorlita ,"eic. Dii)geiit<*rut solet ett FABRIC. <
erudiie de jactatis hisce proplieiiis Tillenioniiuss nlnpeisecutione. Eneiubeccpj)dam.cai;sam erepice
iom. IbMemor. Eccles. p. 419 seq. Vid.^Didynmm ii Chrjsto divmiialis, quo riiagjs videhcet e\cusabilis
m Calenai ad Aclor. \, iQ , tom. IV anecdotoruma videretur facia m per-ecutione , ab ipso h.jijiinis
vVoHiip. 4,9seq. FABRIC nmli ahneg.mo. Syii<id<ciiniP.ippi c. 5 ,de TJiepdoio
J1JPlenhudinem sancti Spifitus. Promissionem dee Byzilllio : Kul e%opvnal/ytvog rbv Xptcrbv, eayyro>(
Spitilu sanclo imperliendo a Chnsto 'daiam , Mon- UJTO TWV Trto-TMV
bvetSt^bytvog, yut,yn iflpo>v rnvaiayy-
tnmstx jiegabantjepracsentatam ad plenum in I-
elfu- b
vuv,enceivirokynaev aybaioc,'Eyoi,@Eov ovympvnoitynv,
wpne faciasuper Apostolos Aclor.n, sed peifectio- I- e,)lb.evOpomov 4iilbv,FABmc.
mi SANCTUS PHILASTRIUS. 1168
Iiomo erat, ut omnes homines Christus. Hoc auiem A sa, et omnipotens, atque sempiterna ubique, * qusc
dicebat, Ut denegationis opprobrium ab hominibus nobis niintialiir ex sauclis Scripturis apertissime, ul
non amplius pateretur; cogilans, quod si qui ei diet sint tres Persona* vivenles in perpeiuiun,ei sequa-
eeret, quare negasli Christum, Deum ac Dominum? Ies in omni maj'esiatp, et poientia : Filius tamen et
diceret, quod hominem negavi, non Deum. Isti Spiriius sanctus*de Patresint proprie.
utunlur 0 capitulis Scriplurarum, qua; de Chrisio vc- LII. DE MELCHISEDECH.
luii de liomine edocent: ' qnse autem de Deo di- Postistos 1 alii recedenlesablns dixertintsimiha,
cnnt, ea vero non accipiunt. Legenies el iiullo modo addunt eiiam Melchisedech 5 sacerdoiem Viilulem
intelligenles, impietalisque paganae, et csecitalis Ju- Dei magnam esse, et e nomina qucedaiii diversa ho-
daicse consortes se polius, quam Christianse salulis minum asscrunt a (ide catholica dissonanles.
participes demonstrantes. LIH. NOETIANI.
LI. HJEKESIS DE PATKIS.ET FILIl SUBSTANTIA. Alii aulem Noeliani h insensali cujusdam nomine
Suut alii s dicenles b yeruyytaybv, id est, Filium Noeii, quidicebat Patrem omnipotentem ipsnm esse
inlrare in Patrem , et ul vas in \ase inesse ; igno- Chrialum, el ipsum natum, et ipsumpassuin, et ip-
rantes quod asserant, cum Salvator non dixerit Fi- sum morluum fuisse in corpore : hic etiam dicebat
lium in Patrem inlrare, sed sequalitaiis causam in B ; se Mosen esse, et fralrem suum * Eliam pro-
divinilaie et potenlia docueril, non * introitum aul phetam.
conlinenliam, a ut illi acstimant, impariitam. El se- / LIV. SABELLIUS.
parant se a catliolica Ecclesia, piopter illos suos Sabellius posl isium J de Libya discipulus ejus,
pseudoprophetas a insaniunt, id sentientes, et non similitudinem sui doctoris ilidem seculus est et
inlelligenles, quod qualis e iinmensiis estPaler, la- errorem, unde et Sabelliani poslea sunt appellali,
lis est et Filius, talis est et Spiritus sanctus, asqua- qui et kPalripassiani, et Praxiani a t Praxea, et
lis in omnibus, ita ul sit immobilis Trinilas, immen- Hermogeniani ab ***Hermogene, qui fuerunt 6 in
' l autem ut de Deo... ea vero non 11ubiqtienobis
quiB
* diceiitesmetangesmon,id est 8 sacerdttem dicentes virtutem... dissonantes.
1 ut illi insaniuntassentienles 6 m Afnca, etita
FABBICII ET GALEARDI NOTM.
" Capilulh Scripturarum. Specimen habes in Tbeo- h Insensati cujusdam nomine Noeli. Ifa
legendus et
doii biijus eclogis ad calcem Clemeniis Alex. FABRIC interptingendus isie Incus, nain in edilis male erat:
h blere.yytay.bv. Ita scripsi pro vocabulo nihili yt- (G Alti attlein Noetiani insensaii, cujusdom notmne Noe-
vuvtcyov. Apud Augueiiiiiim et aticto/em Pisedeslt- ttani. Manifestum point estalltidi ad VOVITOU nomen,
naii c. 53 memoraniur hapreticiMet.mgismonit-e dicli nam tnseitsatttsesi Sic
KVO'UTOJ. pro Cerdone clicuis
a vocabiilo uyyeiov,quo vas denoiaiui, quod ita doce- «xs^Stav,pro Eunoiiiii) Aiiomius, proSibylla «6U).).K,
reiil Filium esê in Patre ut vas minus htl>a vas tna- pro Micario byuxuptog, pro Eudoxio Adoxius, pro
jus. Cotiler Niceiam lib. i82. Thesaiin e. 3 el-4, el lib. Eusebio Asebius, pio Euiyche Alyches, pro Eu-
"n, <*c. 59, etlib. n, cap. FABUIC. tacto Alacius, et similia. Noeli haeresin, qu,e circa
/tilroifutti aut conttnentiam. Qua intra Patrem A. C. 245 prodi ab eo coepit, bene conlutavil
tamquam majorem coniineaiur. FABRIC. S. Hippolyius, cujtis scripium Grsere el Laiine ha-
a Uiillimstimanl.... id seiitienfes.ReeteCorb.cod., bes tonio posienore operum sancli Manyris nuper
fjt ilti insaniunt.... id sentientes; ca'tera nescio quo- a rne vulgaiorum. FABRIC.
modo liuc irrepserint ex hceresi Cataplirygum, ubi 1 Eltam ptophetam. Immo Aaronem. S.
Ilippo-
loiidpm \erlns omuino leguniur supra cap 49. Cene lylus p. 6, de Niieio : OUTO? e)tytv eavrbvelvut Mwu-
jnulIusliiclocu<*pseudo-pronhetis ibirecle inemoraiis ahv, vuirbv xciejabvu\>rov'kupb>v.E itleut e.\ Hippo-
propter Moniaiium ei Priscillam ; reliqua aulem su- lyio Epiplianius ei D.imasceiiu->lueresi 17. FABRIC.
perfliia et KTOITK, quod minime Fabricio observatum. J DeLtitt/a.Lihycum hserelieumvocat Basilms ep.
GAI-EARC. et apud Nieepliorutii vi, 23, iiim Niceias Byz.
<"Immensus Pater, talh est el Filius, talis est el 65, pro concilio Ch ilcedoiiensi p. 675. ILeresis Sabelhi
Spiiilus sanctus. IKdem fete verbis in Sjmbolo quod ernpuciica A. C. 257, de qua desideramus D. !tti-
vocamus Athinasianum : Inimîtstis Paier, tmmensusJJ gii TOUTjtoKpiToudia<ribam qtiatn promisit in hep-
Filius, immensus Spirttus sanctus. FABRIC tade tliss. p. 432. Inlerun evolvere licebii Rev.
f Ahi. Praesenli capite Theodoium Trapezilam Chnsn mi W irtnii bisttniam Sabellianisiiii ediiatn
videiur laugpre Phila^ler, auctorpm Melplnsedecia- A. 1696. in 8°. Videsis etiara Epiphauium et Da-
norum, ut recle Lati.iitisannotavii. Hic Melchiiede- ma--ce.iuin h.eie-i 62, Augiislinutiielaiicliirein Pr.e-
clmni Virtulem Dei Clnisio supeiiorem e^se do- desiinaii c. M, Viciorem Vuensem lib. III , c. 6,
cuii, qtioclde ChiUto sit dictum eum esse sacerdo- Eulhyniii pauopliam utulo x, lom. X<X B bl. PJ-
teni in ivternum secundum ordmem Melchisedeth; truni edii. Lugd. p. 61. et nolas Beneilieimoriimad
et Christu-. agat pro homi.itbus, depiecator ei ad- S. Ambiosium lom. II, p. 445, Peiavii dogmala
vocalus ipsorum finIns. Me'chisedeth faciat pro cce- TIIPOI. de SS. Tniiiiaie p. 55 seq. FABRIC
lc-nbus AngehS atqne Virluiibus. Yideappentlicpm k Puttipassiaiii. Quod Palrem sub Filii
de ayjhyurt
atl Teitiillianiiin Pr.escnpl. cap. ult., Ipphi- pissum esse docerent. Omfer Pciavium lib. i de
nium et D.imasceinim liaiesi 55, Augiisiiiium et Incirnai. p. 5, Pear--oniuiii ad hy<iib(ilumApo lol.
aiicio-iin Predcstuiali c. 34, Theoiioretuin lib. nde p. 281, 56o. Elmeiilioisiium ad Geniia.lnim de
Haeipiieis fab. c. ti. Eiiani noslium infra c. 145. dognniibii'. Eccl pag. 105. B^veregiuin ad Syuodi-
FABRC cuiii pig 92. FABRIC.
%Nonvni qnmdamdiversn liontvmm. E\ Cpiphanio 1 Ptaxai. C»iura hu<ic exslat
1 prceclarus Teriul-
i.v, •>..u bi iiadiiut Meltln-eileciaiiO'. noiniiia paren- liati Silior. FABRr.
luii Melcbsedeci jactas--e oains HeiacU1, matns *"' Ueinioyne. Ex Phil yirio Hermogpnem in Si=
Asiaroth, vel Asienae. FABRIC. beilu conluberuio referuiit Augusiiiius et auctor
1169 LIBER DE RERESIBUS. - 1170
Africa, qui ei ita sentienles abjecti sunt ab Ecclesia A t f exspoliasse carnem, etposuisse in solem aeslimant,
catbolica. qnia 8 dixit Piojuieta, cum nescianl quid dixerit:
LV. SELEUCI ET HERMIJE HJERESIS DE Jtt soie posuit labernaculum suum. Paradisuni * visi-
DEO CORPORLO. bileniaffirinanihex Plalone, etisti vanilatibus scrvi-
Quce est hcec vaniias a Galatai uin, b Seleuci et enles el aniinas liominiim*de igne et cpiriiu esse sesti-
Herniiaehaereticorum? qui cum \oluniDeiim J esse mantes, isio baptismo non ulunlur, propter verbum
corporcuni, bylen etiam, id est, materiam niundi lioc, quod dixit Joannes BapiUta : J Ipse vos bapti-
coaaiernam cse cum Deo asserunt, et niaieriara zabil iii Spititu et tgne (Marc. i, 8). l I->liangelos di-
quiclemeleiuentorum, quseesl sine anima, irrationa- cunl creatores esse anunaruni nosiiaruin, non
bihs stihcet, qu.e facta est a Deo Paire pei Filium Chrisium Salvaiorem. Mundum autem islum in-
ex niliilo , ut possit esse quse ante non erat, c non lernura esse asserunl, el Besurrectionem in filiorum
ita acopiunl. Spirilum autem lioniinis, id esl, ani- procreatione hanc esse prsedicant, quce fu in Im-
mam non facliim a Deo per Filium, sed d de terra mano genere quotidie, non lllam immorialitaiis fu-
esse aiunt: e malum s autem aliquando a Deo, ali- turam atque glonosara annuntiaiii exspectantes.
quando esse a materia asserunt. Salvatorem autem LVI. PROCLIANITJE.
in carne negant sedere ad dexteram Patris,sed Alii sunt discipuli horum, quil x Proclianilas ap-
1 esse incorporeum...nonfactam J$ s \isibilemncgant a Plalone, et isti
s auteiDquondama Deo, quondamessemateriamasse- * Prodianitsevocanturet Hermeonitas
runt
Prsedestinati c. 41. Sed Tertullianus qui singulari chseis, de quibus Nazianzenus epist. 1, ad Cledo-
opere errorem Hermogenis de materise selerniiaie llllltil : TJouykp TOcSsya vuv, ei yh ytre. TOO Tcpoaka.-
ccuifuiavit, de Ilermogenis Patripassianismo ne ypv. Govrog ov
; yup Svj v ura rovg rS>v is.uviya.iavIhpovgTW
FABRIC eveTcoreOnrai, tvurtynOijStu rhg artyiug. AilgUS-
a Galataium. Infia c. 56, in loeis Galatiae com- hVtcp linus xx, 2, conira F.msiuiii docel, ex Miuuchspotura
morari alfirmat Hern iorilas et Pioclianiias. Apud sententia, Patrem in Luce inaccessa, Filiuin m Luce
Naz<anzeiiumOrat 14, p. 221, n Tukuruv avotuad solis et lunap, ct Spiiitum sancium in omni aeris
simdes hereticos rpspicit, veibis sinuil repentis ex anibiiu sedem stiam fixisse. El Chrisiuin ip<-um«sse
Episto1.ePauli ad Gaiatas m, i, ubi eos ab Apostolo solem lrati.54. in Joannem : Manichmi solemistum
reg<onissuse propneiaie puNan observat Hierony- cameis oculis vtstbtlem,expositum et pttblicumnon
mus, nam el Callimachiis poeta Galalis sluliiliam tantum hominibus, serfetiam pecoiibus ad videudum,
expii.brat hymno in Delurovers. 184, atque efpovu Chihtum Dominumesse putaruni. Catena Paiiuni in
yuiov appellat. FABRIC.
h Seleudel
Psal x\lll: OuyupTcpoaev.reov roig TWV ttiptrtYSiv
fknv-
lletmim. Confer quse de Seleucianis ufotg ot feotv METK mv KVUCTUCIV b Sarnp iv Tji nkta-
et Herinianis Aiiguslinuset Prtrdeslinali auctor c. vn aipuipuarcLOtTO o ifbpnae o-S>ya, fv),urreaOutyiyP 1
69. Q"i aulem Hermias Pliilastrio et Augusiino, rhg oevripag Tcupovciag.TlieodDlilllS llb. I Haiet.
idem Terlulliano, qni singularem llli librum oppo- fab. c. 19 de Heimogene : OUTO? TOU Kvpiovrb aS>ya.
suit, lleimogpnes.TAHRic. iv rS>nlios EITTSV KTroTsSijvKtIn excerpu» Tlieetlnii
c jVonita accipiutu. Non ila aceipiuni ut Ecclesia /-i
. pag. 808 : 'Ev TWh)io>eOeroTOavhvtaya «UTOU. "Evtot
t
nceip tathohca, quod a Deo Paire per Filium yiv ovv fuat TOaS>yurov Kvpiovev ru> h)>io>«UTOV
condita sit materia ex nilnlo, atque E? OVV OVTMV&7cori0ea0ui, b>g'Epyoyivng.Huc qtioque K Vosstus
jussa PSSP, qniu ante non eral, et anun.e ab eo- c. 5, de Sibyllinis Uraculis puiat pertineie illud
dein Deo factaesini per Filium ; sed illam qtiidem Sibyllinum :
niaieriam, animre rationabibs expenem, niatrem Kai"=OT*
<"r'iqt/.ioio
©£05 1!Bao-tJViiK
TEJJK*
elemeniorniii, Deam faciunt Deo coaeternam. Ani- 65-ttcavYttiav
rautrci xaxoTo
5;O7\E[AOIO r AERIC.
mas veroiationabiles non a Deo condi, sed de mate- s DixitPioplteta. IHal. xvm (xi*.),6 (4),cujus loci
ria per angelos creaiores jirodire. Hsec.Philaster suo hune sensiini esse jiutai Jusiinus qusest. 63 ad Or-
more. paulo oliscurius. FABRIC. lliodox : Tou?ovpuvov;eOeroav.hvosyu «)tou.
d Delerra esseaiunl. Hoc esi, ul jam demonslravi, h Ex Platone. In Pbaedonep. 4lll. FABRIC
de *iialeria piodire. Icleoque Hermogenes apud 1 De igneet spiiilu. Auctor Pisedesiinati c. 59 :
Tlmodoilttim lib. i de H.ertiicis fabulis c. 19, donec animatnDeotrtbuuntcreatori,sedcreaioies esseani-
cuu eliam diabolum et dccmonaerefiiinlendns ite- maium angelosvolunl de ignt el de spirilu. FABRIC
rum in malPriiim. TOV SS5tK§o/\ovv.ai TOUJSuiyovag J Ipse vos...Exhoc locoauiem Philastiii nonposse
cigrhv v)nvavuxÔhaerut FABRIC probari quod ignisetiam hapiismo usi Seleueiani at-
c Malum altquando a Deo. Mirus hic illorum hae- que Hermiani fueiint, recie mihi videiur annotasse
reiicorum slupor, ei alienns ab alns plensque Joan. Gotlrnltis Olearius m diss. de bapnsmo Spiri-
ommbus, tjui iluo coreterna Principia statueruui, ut lus saucii, et ignis quam prsesideR. D. Joan. Schmi-
mdi cansam in Deo bono etiam quscrerent, non in dioLhabuit Lipsire 1706, § 14. FABRIC.
sola uiateria FABRIC 1
U 7s/i angelosdicuntcreatoresesseanimarumnostra-
_
' Exspoliassecarnem Id esi, exuisse se caine, at- rum. Seleuci et Hermi.e haeresis, quod angeli crea-
que illam in sole tamquam (uinro labernatulo suo toies sint animarura nosirarunv, de qua jejunead-
deposmsse. Seleuciaiii aique Hermi uii docebant moilum Fabncius snpr.i not. c, latius evpenditur
Chiisti corpus nou ascendisse nltra <;olem, sed ibi apud Desitlerium Heraldum. Ammadv. ad Arnob.
exuium.iCiiiislo, m eoijtieabipso deposiiiuii luisse, Jib. 11,p. 89. ConferFevardeutium not. ad Iienceum
ut reiie c Plnl isirio Augusimus et Pr.ede^linuli lib.1 11c. 2. GALEARD.
anct.ir c. 59 : Nequnt Salvutoiemin carnesedere od ProclicuiitmMale in superioribus edii., Prodia-
dextrctmPairh,scdea seexuhse perlubent, eamquein nitm. Vide Auguîiniim et auciorem Pi3edesiinati
so/eBositisse.Probe itouivit Pcarsonius p. 482, ad c. 60, qui a Proclino quodam dictos affirmat. AdeOf
Symboliirn»geuiinum •sditimBntumarfJ-.KneMaiti- tjUsdivet-st hf e\Moiii'afii$lbKR*i4 Procltim, de flui-
1171 SANCTUS PHILASTRUJS,. 1172
a '
pellantur, et Hermioritae. Addunt etiam diversos A cium noii credenlesj qui Jn loeis Galaiiae commo-
enores, flocenles quod h iii Ezechiele scriptnm est ranlur, etJ ut vulpes Iatilantes, plurimos depraedan-
de quatdoi" animaiibus, quod leonem r regem esse tur, siciil'* Salomon teslaius e"3L,dicens : Prendtte
Parlborum, &vitulum>£gypiiorum, «aquilam Roma- nobts vulpes minimns, exlerminaltles vineam Domini
nbliim, hominem vero f piissimorum lenere simili- Salvatoris.
tudiriemarbitraiitur.HiSjpienlijelibroutuniurSirach LVII. FL0RI4NI, SIVE CARPdCRATTANI.
illius, ijui sciipsil posi Salomonem, ld est post multa
1 Floriani» eliam, sive ***
teinpora e librum unum Sapienlire. Chrjstum autem Carpocratiani dicuntur,
Mti carne veiiisse neganies,Resurieciionem,eiJudi- qui et n Mihtes vocantur, quia de militanbus fue-
COD. MS. SANGERM.LECTIONES VARlANTES.
1 Abi sunt qui FlOnanisive
FABRICII ET GALEARDI NOTiE.
bus appendix fertulliani de Prasscnpt. c. 52. Cujus lecisse alios llidembonqs et caiholicos seriptores,
menlio Procli etiam apud Eusebium vi Ilisl. c. 20. quoriim magnuni nriinerum aliegant Serarius ad epi-
FABRIC stolam 1 S. Bomfapii, et Cotelerius ad epist. Cle-
a Eermioritce. Ilenjijae vidclipet, de quo capite su- mentis Romani p. 178 seq. Vide etiim S. Amhrd-
peiiore, discipuli, alns dicti Ilermiani, vel Hermo- sium in Psal. xxxvi, lom. I Benedicliuor. p. 807.,
geniani. Porro ain Heimiorilas scnpsi pro Heimiolilis, FABRIC
Philaslrium hac terminaiione de- B JJ ln carne venhse negunles. Hoc unum iisdem ver-
quia observavei
leciari, ut supra in Musoiitis, Pulebiitis. FABRIC. bis/ie Proclianifarum erronbus e Philastrio excer-
h1 n Ezechteie. Cap. r, 5 seq. Philasirii sententiam psii Aiignsiinus bdpresi 60. At auclor Prsedestinaii:
de hisce quaiuor animalibus cognosces inlia li3eresi Dicunt tstt, Dei Filium sic patutsse (hoc esl appa-
155, 148, 149. FABRIC. rius-e) tUleirts, sicut Raplwelem anqelum, aut Ga-
0 Reqem Ptaihoi um. Ita scnbendum esse existimo bttelem, non came assumpla, sed vtsa, id esl vore.
pro Pastotuni, quo<Ipr.e se lerebant siiperiores edi- SOKIIO-W duuiaxat, iion in vero corpore huroano. Ouo-
tiones, et inetii') 6b'sturimt'\isiiiii esidocnssimd yiro ni.ini vero addil eos nullumex alitim ettoieni palt, hiiic
Jacobo TlioiuSsioJ (jtii iu ptiyfaYionibusîiis p. 5§*>, colhgo sciipion liurc, quod alns eliam argumeniis
seq. copictse "Jupferhtfe PhilaStrn locri uissetuit. suspicor, Philaslrium, qui pliir^s^niemorai, hatid
N<)iiien\eio târihortliii posilum hoc loco vel pro insppclum. sed sobun Augiiiiini librum, tpipm J-KTK
Persis, ut a Tertulltatio et aliis facium noltvii Sal- JTOCIK perpetuo sequilur, ad manus^fu.sse. FABRIC
masius ad librum de palno p. 119 (et Peisaium pro 1 /n ?ocis Cataliie. Vule, SJ placet, quje dicta sunl
'
Pai tbis. Vsiles.ad Ammiaulxxxi, 2, p. 620; Ez Spa- capiie superiore FABRIC ,(
nlieim p 449 b, a'doiat. 13ufiaui),vel quod malim J Utvulpes laltlantes. Aucior PiseJesiiuaii • Sic
(quia ii^ypiiis prajtiiiltniiiui ) pio Assyhis, n im iia* se misceni populo Det, ut non inteltiganlm. Deiuque
et Ammianus MirCfcllnius laiihospro Assynis po- qnia nullum ahutn enorem pattunlur, commumctint
suii xxviii, 4: Palpanlesqueadtenam defoimiiaiemagna nobiscum, el hoc esl quod pejus est, qttta quoscuniqne
blnndilmtum tlit evtbllunt, mSemita,iiin Purlhi, vel simphces inveiiermt, iia eos jctcittnt senlne el credere.
Cteopaiias Mgypt&s, aitt Ari/temtstam Caiesj vel Ze-i (*; < FABRIC
k Salomon. Verus nempe' ille, non Proclianiiaium,
nobiainPalmgmv. (ZenoblitmPalmyreni. Sic AssjuOS
proPetsis poni, qui debellaii- BafiylouiisAssymin i Cuiiic.ii, lS,quiiocus liequenmsinip apud vetcres
sibi subjeeeie, iifJUui ifferm t Witsnis tom. IMiscelL. haerelicibEcclc-iam laceranubu^ ap])Iicaii solei.Caj-
<-acr., «lisafeit 8.) Fun etiam reguiii dynasliS ini lerum uvi-, maxime insidiari vulpes, noium e\ Ni-
jEg) pto, uumei o decuila seplima, quce dicia esl Pas- candro, Theocriio et ahis, FABRIC ciuoruin locaadduxii Bo-
toiiil». Sed ue llla expdni Phiiastiium, qu.e Sequi- cbarius Ilierozoici III, 13,
tur tlistincia iEgypuorhm inCiiuo, haud permiltit. 1 Flotiahi. A Florino dicendi politis Floiiniani,
FABIUC timen Flortanos vocai eiiam Augiisiiniis ei jaucior
<lVttulum jEgypiioium. ULAs«ynia leonem iiibue- Prasdesiinati c. 66, hcel lnc Flnrianum appellpi, qui
runi prnptei poientiam, ita iEgypiiis vitiiliuh, quod1 aliis esi Flormus piesbyier Valenlini >inis Rom e
ab eo vituli specie Apis cnltus lnil, ilemtjue Mnevis. CommoJi Imp leaiiionbus (circi A. C. d"S2)cii li-
Vide HeiodOluiii m, 28, Slrabonem lib x\n, p 555,, brum de ogdoade opposuil S lrenvus, et libruni de
Aniiiiianuin xxii, 13êlPliniuni vm, 46 Hisl. aliosque. monarclna, sive Oeum non e-.se miloium aucloiem.
FABRIC. Vide Eusebmm v HISL.1 c. 20, Tlieodoietum hb. 1
e Ai]uitam% fioiiianorum,Propter insigne nquilaequoJ de Haeret. fab. c. 25. Fuii ei Fk,ra quseciamad quam
jahi pridem Romalii (a C.Maiiiniaximeieni|)oreleste e spiip-,iiPioleiiia3uslicereiicusaj)udEpipl)an.xxxiii,3.
Plinio x Ilioi. 4j usi sunl. Aquilam m hoc viso Eze- FABRIC
cluelis eilani de, Roiiiaiioiiini nnperio accepit Nico- mCarpoeratiani.Mirum esi Carpocratianos hoc loco
iaus Lyra, et e Jud.ei->Rabbi Eliezer.,Vide laudiuass iiigeri a Philasirio, qiii de Caipocraie jam dixeral
j*ac.Thomasii pr-fclationes p. 589, 399. FABRIC " supra c. 35. Neque de Carpocraiiailismo Floriauo-
1 Piissinwium. ld est Chnsuanorum. Hanc porroJ rum Augustinus vel aucior PraBdesiinaii veiimlum
aniiuajiuiii Lzechieiis inleipretatioiiem qtiam bcere- uddtdil; itlque nuipidoiieoaucloie hoctradideritPhi'
sibus Pniliiiiiiis pisesenii loco asciibil, vix UbCjuaron lasinus, njpriio dubitat Dotlwellus diss. 6 ad Ire-
ahbi repenas. FABRIC t , nieum p 432. FABRIC—Flottani, sive Caipocratiani.
f Ltbium unum Supimttm. Conslat Eccleîaslici:i Locus hic Pinlasliii proferlur in Cotlecianeis ad
"Vnlumena veteiibus pissiih appeliari jam 2oo>tKVToO 0 Clem Alex. iuSirom. p. S14e,d. Potten; deFlonno
SoytKVjacn Uti- antem et Blasiro ejus aoeio Eusebeiiib v, 15, ed. Va.
"Sttpuy \el TOU'1/JO-OU,j"amjTKVK/j£TOv
dui nomine Jsilonioms, janijSirapliciier, nullo auc- lesii, cujtis lnci yersio ruerito casiig.tlut aMaasuelo,
lons iiomuie asciipto, SOJJIKV. Non iinmeiilo ita-i- dissert. 2 m S. Iren., att. 3, § 59. Floiinuin nerum
quu miieris a Piiilasiiio lnier hjejeses Pi«cliaj'ni.!-I- caipilPhilasirius
* infia c. 79 GALEARD.
rum leleiri quodSiiathidib Sapieluia vetuti Silo- Mihtes. Apud Epiphaiiuim XKVI,3; aique inde
nione,tisi sunt : quaiiiqtiaiu ennn venssiinuiii est>t Dainasccnuiu h*resi 26, inier Gnosliconun appella-
hiuuo lllam lempoie po-,1Saiomonem sci ipiam ebse, !, liones occurru nomeu o-T/3KTt»Tt/.Sv. Certe quse dein-
tamcn non debeTiaiPhilaslrium fugere mulios hoc ic ceps de luerelieis lnsce et eorum dogmaiibus Phila-
1175 LIBER DE HJBRESIBUS. 1174
ruui, negantes Judicium alque a Resurrectionenit, jôrbi terrarnm siatulam, et confvrmaiam a Domino
Clirisium b naium de Virgme non credentes; omnem<- k cursu numerali Iunae, mensibus, ei embolunsis, et
qtie Resurreciionem iiifiliorum procreauone, nefandi cum hsec non computant, ignorant quid celebrant.
C03iussfiSLimanies'c()iisisieie,ulin Ecclesiasua post LIX. CHILIONETITJE.
occasum sohs «lucenus exstinctis misceri cum mu- Alia est hseresis 3 L Chilionelitarum, id estrnille
""*cmo veneril Christns de
liercuhs non dubitavennt, Legis praecepium implere annorum, quce docet iti:
putanles : d iVascititm?et mnltiplicamini (Gen. i, 28). ccelo, mille annr illi eruntilerum nobis carnaliter ad
Judaismo potius et paganilati parere nefandae, quam vivendum, genernndum, et mandueaiidutn, sicul flt
Cliiistiance veriiati acquiescere properantes; pecu- nunc in hoc sseculo quotidie; ignorantes ""< escain
dumque polius viiam et anieuliam deliiientes, quos ccelestem, id est inimdrtaliiatis illud praahiium affu-
4
etScripturavitse pecudum eompaiavit(H PeL \i, 12). lurum, non hoc caducum et transiens; cum Domi-
LVIII. DE PASCHATIS FESTO HJERESIS. nusin Evangelio Jndieis quibusdam hoc suspicanti-
Sunl 2 et qui de die Paschse saluberrima ambigunt, bus : IVesciits,inquit, Scripturas, ° etiitiutemeaium
asserenies e,quarla decima luna celebrand iim esse ignordlh : nam in die judtcti non nubent, neque 5 nu-
Pascha, f non sicut Ecclesia calholica celebrat, et benlur, sed erunt r sicul angeh (Matth. xxn, 29). Et
smenseMarLiosempercelebrandum asserunl; ei cum g iterum Apostolus dicil : JVottest Regnum Dei esca
hoefaciunt, diem non Dominicam semper cuslodiunt et pofus, sedjustitia, pax, et gaudium <iin spiritu Do-
"
Paschae, n6n computantes 1"horas et dies, sed se- niiid sempilernum (RO)B.XIV, 17).
cunda, aut lerlia, aut quarta', aut quinla , aut sexta LX. ILERESIS EVANGELIUMJOANNIS ET
diecelebrant,etexhoc errore noiicognoscunU diem APOCAL5TPSINIPSIUS REJiqiENS.
Paschae Domini nostri veram, et salubr.em unam, Posiiiossuntliserelici,quiJEvangeliumsecundum
COD. i\iS. SANGERM. LECTIONES VARIANTES.
1 consislerein.. post occasumlucerms 4 cum el Dominus...ef virtutes earum
s AInSUUL qui de die 6 nubeniursicut
3 CliiloMarum...de coeloinquit mille
FABRICII ET GALEARDI WTM.
slrius refert, Gnoslics lllis Epiphanii poiius cfuam Hierozoici c. 10, tom. I, p. 562.
Florino cmiveiiiunt. FABRIG. J Dtem Pasthm Domini nostn. Dies solis, i-vptavii
d Resitirectioueiii.Citnem nosiram, mah cauSam hyipu, Apocal. i, 10; yie cuG6&ro>v,Actor. xx, i,
riocuit Floriiius, ul nola\ii Genniidius c. 126 de Do- et l Cor. xvi, 2. Iguur ei Doinirnctis dies in Sabbati
gniat. Eceles. FABRIC loctim quot hebdoma*dism Eeelesla ferialus, 36
">Nalum d'e Vtrgtne. Vere natnm negaruni, qni quoVin docliad pplstolamBarnabaacap.15. FABRIC
cnm Valeniino propiia 1 qualiians carnem ex ccelesli 'C l Cttistt numerdti lunm, memibus, k embolisiMs.
materia Chnslum habuisse, nihilqne accepisse de Cursu numerali lunse, ita ui post pleniluimim cele-
sancla Virgine doCuerunt. Supra c 38. breiur : mensibns jam Martio, jam Aprili : enYbo-
c Luceinis essfiitctts.Abtsia hasretioorum qnorum- lismis, sive interjecLione dierum et speciatim Sab-
dam foedilate an&adala calumni.it1Ethiiitortim in um- bui. donec dies s6lis celebrationi Paschae desiiiMa
versos Cbnstnnos ac <-ibbiiliuibiis ejusmofli et pro- adveuerit. FABRIC.
mibcuo cuiicubitii delectarenlur. VideB. (). Christiani \Chilioneiiiaiitin. De Cerinthianis S. Augnsfifttis
Kortholii oblrtfclaiorem pagftnum p. 99 et p. 546 c. 8 delleres. : Mtlle quoque annos post resuiredio-
secj., ei Joahnc-m Bonain bb. i itcruiii liiuigicarum nem m ieitCno tegtib Chihtisicundum camalei venhh
cip.4. CarpoCraLiaiiPrumhbidincs perstiiugia Juda el hbidims voluptaies(ultiios fabttlanlur, undS etilml
ad E|iistOle v. ",( nolavii Grotius. FABRIC Chihastae sttnl appellali. Expressior est appelfatll)
d Nascimini el inultipllcamiiii.Gi a_'C.:AUI-KVSO-SS
vaX Chihottetitttrumquam llla Chtliastaiuiii, vel Milliw.ta-
icknOvvecBe FABRIC. tum, aul MMenaiiorum, naunn lns laiitnm nttmeri
e Quttita deciiitaluna. Oie mensis deeimo quarto, -^ vesiigium apparet, Chihonelita? vero dicuntur a
in q'tiiimcuinipie(eiiam bebdomadaP ille mtlderpt. Cliiliade irStvsive annorum. Sicx^t-ovrotrnpiBu dixil
Dicti inde QucnUtdecimcmt, si\e TesSatescmdecaliim, Epipliamus LX'XV1I', 26, pag. 1051. Apud VieiffrclCi
de tiuibtis lnira c."87 De Blaslo nucf.of apppndicis Vitensei'nlib. i, c. 10, Millenarii ditunlur prsele6fi
ad Teilullianum de Picescript. c. 53. Laienler Ju- militibus mille a Genserico apud Vandalos. FABKIC'
datshiumvult inlioducete, Pusclid entm dtcit non ah- m Cttmvcnerit . . .. ad vtvendum. Huftc Philafbifii
ter custodtendttmesse, mst setundutii LegemMoysirfe-,jy locum de ChilWiieiilis male allegai Peierseniu^ n6-
cimaquaita ineiish. Qutt uutenthesCiat.quoniam Evan lante
"• llligio liisl. Eccl. sec. i, p. 296. GALISARD.
geiica gralta bvacuahir, si ad Leghn Chrhlum redigtl? Escatn cmlestem.Accnmbenliiim ciim Abiahamo,
FABR<C Isaaco,et Jaeobo in regnoDci,Maith. VIII/JI.FABRIC.'
f Nonsicut EUlesiacalhohca. Qusepost plenilnnibm 0 Et vitihlemearum. Apud MJtiliceum et Marcumf
Paschi celeblal dieDominitt), quodpiopnum Cbfis- quo.jue Ml, 24, esl : ynb*imv Svvuytv rov Btov. In
liana>religionis esse aii Augustinus epist. 119 (ifov. Clemoiiiinis homilia 2 c. 51, hoiii. 3 c. 50 et homil.
edif. 55) cap. 9. FABRIC. 18 c. 20 : AI&TOUTO Tc)uvecOe, yh stSoTSfrb ItlnOhT5V
s MknseMaitw semper. Qui Ilebraeoi um Nisan ypefSiv, ov eivey.evayvoeire-/ai rnv ovveytvTOO -©EOU.
responderel. Conferendtts ad htinc Ptnlaslri loetfm FABRIC.
Ppiavius hbro secundo dedoclrmi lemjlortim c 58. P Sicut angeli. Apud Malthaftnm, cdV&g ayye)ot
h Horas et dtes. A Chrisli sfepultuia ad ejus rosui- TOUGsooi-J ovpuvS> eiat. Ita el Marcus : 'A"JO°sto-'vb>g
reciionem. FABRIC iv roig ovpuvoig.FABRIC.
1 Secimda, teitta, qttaita. quinta, ttut sexta dte. a.yyt)dtoi
i Insphilu Dblnifiisempiteittum. Sie ex mcmoiia,
PiOutnempe dies decinuis quariiis lunae infeiiam ut solet, verba fefcnpluia; aJlegat Philasfiius. Nam
secuiidain, teriiam, quarlanl quiiilani, vel sextam apud Paulfim esl yjupe.sv HVSU^KTI FABRIC.
uy'to>.
hebdomadis mcident. Coiisule Bocbanum libro n r Epanjje/tuni, et Apocalypsin. Alogos hOcnomine
1175 SANCTUSPHILASTRIUS. 1176
Joannem, et Apocalypsin ipsius non accijiiunt, el jA pr.edicantes; et hominis qtiidem animam de Deo esse
cum non intelligunt virlutem Scriplurse, nec desi- proprie puiaiues, corpus autem a diabolo factum
derant discere, in hacresi permanent peretmles, ut arbitr.inlur. h Resurrectionem negantes, * judicium
eliam a Ceriiilhi illius hseretici esse, audeanl' di- non sperantes, 3 dsemonia colentes, J eleinenta ado-
cere et Apocalypsin h ilidem, non beali Joannis ranies, deorum dearumque nomina, ul pagani, iu-
e\angelistje'et apostoli, sed Ceiiiilhi hseretici, qui vocantes, et k masculofcminas quasdam esse di-
tunc c ab aposlolis beatis hsercticus manifestaius, centes, et utriusque nalurae parlicipes, et nefandse.
abjeclus est ab Ecclesia. lurpiludini servienles; qui ab L Archelao sanclo
LXI. MANICHJEL EpUcopo in disputatione superati, abjecti, alque
notali, mamfestali sunt unhersis in illo lempore,
Manichai post hos de Pcrside a Mane homine, et ut liirones jam m sub figura confessionis Chiisua-
sive d Turbone ita diclo surrexerunt, fomenia * « nce muliorum animas mendacio, ac n pecudiali tur-
de illis perniciosa sumentes prionbus, f qui duos piludine non desinunl captivare (H Tim. m, 6); qui
Deos, uniim bonum, et unum inalum esse asseren- et ° in Hispania, et quinquePiovinciislaieredicun-
tes, et pugnam s inter Deum, et Dominum esse tur, mullosque hac quolidie fallacia caplivare.
1 dicere, ApocalYpsiii lpsiusilidem 3 dsemonescolenles...csse docenies... ac pecudah
4 de illis pernictosis
FABRICII ET GALEARDIWOTÊ.
arguii Epiphanius el Damascenus, quos vide hseresi ] sitione annolat. FABRIC.
B
1 Judictum non spetantes. Respectu corporum in-
51, Evangelium Joannis rejecerunt Ebioncei, Cerin-
thicini, Cprdoniani, ei Tlieodotut. Byzantiiius atque lellige, nam animabus spiriialem resutrectioiiem
Marcmn. Qtiariadeciminis eliam hoc trilmeie vide- Inbuisse non dubinm PSI,et talelur Augusiinus iv, 2,
lur Theodorus Scutanola in scholio ^d Nicelam IV contra Fausium. FABRIC.
Thesami orthodoxe (itlei c. 22, quod de omnibus J Eiementa adoranies. Inlellige solem, lunamque,
cerle verum non est. FABRIC qu.parotyjia sive elementi vocantur apud Cyrillum
a Criuiht tlltus hmretici. Evangeiium Joannis qui vi m Jnliiii., p. 205, 211, aliosque scnptoies quo-
ad Cerintiiiin aucioiem reiulpnt, nullus omnino rum loca laudavi ail Hieron, de scriploiibus Eccles.
fuil, iiaque ad solaro Apocalypsin lu>c lesiiingenda c. 45. Alex<nder Lycopolita de Mani.hapis p. 5:
Plnlasirii verba, quam Cenntiio iribuerunt Alogi TtftSictyultcru n)tavvui ceXhvnv,ovy b>g0sou?, «))'
lesle Epipiiauio LI, 5, ei alii iioniiulli de quibus o>g6§6v8Yng eartv TcpbgQebvuftv.icOat.Alhanasio el
Dionysius Alex. apud Eusebium vu. 25 Hist. Quam Cbrysosioino in Synoysi Scripiurae nbi de hbrn Sa-
vero procul a verisimililuduie lemola sitlioec sen- pientise, aTotyeio)arpat.Agentiliuin sacris nonabsii-
teniia, idem Diouysius atque Epipbaiiitis doeent. nuisse ex Pinldsirio contendit Pet. Pithecus p. 175
FABRIC.— Ut etiam .... Apoculyosin itidem. Sic Opp. FABRIC.
k
Hamburg. edilio, cui Basileensis conseniii, el Lug- Masculofeminas.Similes Valentinianorum ^Sones
dun.; ex quo loco conjecit Fabricius dubitan posse, appevoOnkttg tle quibus Irenceus et Tertullianus. De
non soluin Apocalypsm, sed Evangehum quoqne hermaphrndito Manetis d.emone Epiphanius LXVI,
Joannis fuisse ab lus h.ereticis Cerinlho auclmi at- r^ 52, p. 66i. FABRIC.
tributiim : quare monuit Philastrii verba ad solam "• Archelao.Acia disputationis qua ArchelausCar-
Apocalypsin resiinguenda esse. Vemm commodius rharum iu Mesopotamia episcopu».Manelis errores
omniiio in ms. Corb., ttt eliam Cerinthi illius, hmre- produxit in lucem , ac convicil, Syro consignata
tici esse audeant dicere Apocalypsin ipsius tltdem; sermone , el deiude per Hegemoniuni Grsece versa
hinc sublaia copula, nulla de Evangelio remanet legerunl olim , ei plura ex illis letuleiunt Cyril-
suspicio. GALEARD. lus Hierosol. catecbesi sexla, atque Epiphanius hse-
**Iiidem. Cotelerius I Monument. p. 775, ibidem. resi 66. Latijie ex veieri versione vulgavii pattem
c Ab Apostohsbealh. Supra c. 36. FABRIC. Valesius noiisatl Soeiatem p. 197, integriora Laur.
d Turbone Vocabulum jMaittsPcrsica lingua no- Alexander Ztpcagnius in Colleetaneis mnniimento-
lare hominem lingua conleiiliosuin oyOnrhv et tcpbg rum veterum Rom. 1698, in-4°. Eadem ex Zacea-
Stult^tv ope.arhptovnoiant Cyvillus Hieiosol. Cate- gnii editione dedi in spicilegio Pairuro terui sseculi,
chesi vt, J3, ei Phntius lib. l conlra Manichcros, ad calcem voluminis secundi operum S. Hippolvti.
licet sigiiificalionis illms vesiigium hodie in lingua Hamb. 1718, in-fol. Confer, si placet, quce dp hac
Persica.exslare negetTbo. Ilyde iu llisloria religio- Archeiai cum Manete disputalione noiavi iu Bibl.
nis veterum Persarum p. 284. Ex Augusiuii c. 46 Grcecahb. v, cap. 1, p. 262, etadllieion. c. 11 de
de Haeres. snspicelur aliquis pro Tmbtmelegpndum Scrip Eccles. FABRIC
Urbtco, qiiod nomen aptid alios esi Cubiicus, vel m Sub figura confessionh Chihtianm Tamquam
Curbitius. Sed bene se habet leetio \ulgaia, nam Confessores et Marlyres, quibus scilicei j*nmuon li-
fuit sane Turbo quidam Manelis discipulus TU/JSWVceal palam ac tuto dogmata sna prolerre , sed lan-
cujus meminii Epipliainus tnm. I, p 625, 642. D tum clam ei inlra privatos parieles lntentibus. Fa-
e De illh prioitbns. Ut Valentinischola eLMarcio- BRIC
nis, de quibus supra c. 38 ei 45. FABRIC. n Pecudiali turpiludine. Sive pecttdali ul in Mar-
f Qui duos Deos, unum bonum.... Vid. supra tiani Capell.e codicibus legitur. Caio et alii veieies
cap. 47, iiot. /. GALCARD. dixi-re pccuinum. Venanlius, Sedulius, et alii pe-
B Iniet Dcum, et Dominum. Inler Deum bonum, cuttle. FABRIC.
el imer Dominum, qui Legem per Moy-en dedit et; ° In Htspania, et quinque Provinciis. In quinque
in Hebr.eis prophelis locuius est; hunc euim non Proviiicias innc Hispaniara divisam constat ex bie-
esse verum Deum, sed iinum ex pnncipibus tene- viirio Sexii Rufi c. 5, nhi illnrmn noniina suntTar-
brarum, Manes blasphemabai, ui consiai ex Au- raconensis, Cirihagiiiensis, Lusitama, Gall.vcia,
gnsimo Epipliamo, LXVI,51 lliisque FABRIC Betica. Sexla lli^paniaiiiin Provmcia non in His-
h Re>,uireciionen\ negatues. En im ln ImcValernini pama scd in solo terne Afncau, Tnigitanic.i llstvn-
tesiiptis Manenlmsiiiuse Rulihus In Symboii espo- tania. FAERIC.
4177 LIBER DE HJERESIBUS. 1178
LXII. PATRICIANI. A LXIV. PAULUS SAMOSATENUS.
Patriciani * a a Patricio quodam, qui fuit Romae, Paulus quidam fuii Samosalenus f post hos in Sy-
dicti sunl, Hi carnem hominis b non a Deo factam ria, qui Vcbum Dei, id est Chrislum Deum Fi-
asserunt, sed a diabolo arbitrantur. Hanc etiam ' lium 3 **substantivum , ac personalero , et sempi-
coiilemnendam , et roodis omnibus adj'iciendam de- teinum esse cum Paire denegabat: prolaiivuin au-
cernunt, ut eliam uliro quidam de eisc sibi mor- fem, id est quasi apra quemdain dicebat, non
tem inferrenon dubilaverinl. taroeii peioonam \ ivam Filii sempiternain cum sempi-
terno Patre credendara doccbat. Hic Christum ho-
LXHL SYMMACHIANI. minem juslum, non Deum verum prsedicabai, Jti-
a Symmacliianis daizans potius , qui et h circumcisionem docebat,
discipuli istius, eademsenlienles
in omnibiisenon sperantes Judici um ,v'niisssecularibus unde et ' Zenobiam quamdam Teginam in Orienle
etcarnalibus concupiseentii» prsedicant serviendum. tunc temporis ipse docuit Judaizare.
1 Alii suntPatriciania Patncio quodam fuit in urbe 8 Symmaehianialii diseipnh
qui J siibsiaiuiveae persouale... credendam
Roma.Hii
FABRICH ET GALEARDI WTM.

a A Patiicio. Hunccum Marcionitis el MaiiichapisB chionem habenl Judmorum et
baplismum Christiano-
memorat auctor Commeniaiii, qui legnur inier rum. FABRIC
S. Ambrosii opera ad J Timoth. IV,1. Et S. Augtisti- e Non spetantes Judicium. Idem de Manichceis
nuscontia adversanum Legis et Prophetariim hh. if, supia cap. 61. FABRIC
c. ult, cum memorasset Basilidem , Cnpocralem, f Post bos. Id est prmter hos. Sic ytru Acl. v,
Cerdonem , Marcionem , et Apellem Mamcha'onim 37, Ariemoiiis seciaiorem Samosaienum f"cii scrip-
prsecursores, adjungit: Ftierunteiiam a quodam Pa- tor vetus iu Catena ad Act. n, 22 , apud Rev. Wol-
trtcio nonnulhPatiiciant (m ms1'.quihusilam Patricmi) fium tom. iv Anecdotorum p 6. Non enim accurate
vel sunl similiter adveisantes divinis vetertbus hbris. adeo de tempore Plnlasiru \eiba aceipienda sunl,
Caueroqui isrior horum Pairicianoiuni iu veterum quasi singtili quos ille post alios ftiisse Iwrelicos
scnptis nipmoria, nam qiweAuguslinus de Hseres. conimemorat, eiiam lempore eiuerserini illis, quos
cap. 61. de iliis tradit, ex Philasirio descripia suni. pnus ipse noiniiiaverat, posteriores. Nam Paulus
sicul ex Augusiino ea repeiuul Isidorus , el alii ju- Samosatenus obhspresin Episcopatn Anliorheiio de-
nioies. FABRIC A. C. 270. Sed Maneus (de qno j'am c. 61
h Non a Deo, sed a diabolo. Ut Manichrei de qui- jectusestdixii) hiresis ab Archelao convicia A. C. 278. Da-
hus tapite sunenore : Corpus a dtabolo factutn arbi- que et apud Aiigustiiium cap. 44, el Epiphamum ,
tianlw. FABRIC. Panlus pia?cedu. FJ\BRIC.
c Sibi moitem tnfeire. De Patricianis auclor Pi:e s Sitbstcintivum prolativum. Epiphanius LW,
destinali, c. 61 : Ht subsiantiamcamh liumanm notx 1, ex Pauli Saniosateni sentpniia : M» STVKI Si rbv
a Deo , scd a dtabolo conditam dtcunl, eamque sic p Ttov TOU6sou IvUjTOffTKTOv, b))b iv uvrS>rS> &eS>...
delesianlui ul Itunc dicanl esse p^rfectum, qui se po- ekObvroSe rbvkbyovvai ivotvhcavru iv'\naov, KvOpbncop
tuetit constanter occideie.Ex hts sunt aliquanti, qut bvrt. Marnis Meic.ttor Epislola de discrinime Pauli
eltam rogant eos , quos tnveneiint ignolos, ut ab eis et Nestoi li : Nestoints ctt ca Vetbum Dei, non qui-
occidantur. llmc tnsania in pattibus Num,dim supe- demul Pauhts senltt, qui non substantnum, sed pro-
riorts et Mauritanim ctepil ohm. Hus mheti Donattstm lattiium poUntimUei elficax Veibumesse definti. Iilem
potlea secuti, etc. FABRIC. diss de xu "anaihemalisiiiis Nesioni n. 19. Paulus
a Syiiiinachiuiii dtscipuli isthts. Is(tu= , puiaPatri- VeibiiinDei icpofoptv.bv v.ei kbyov vei hvep-
cii. De his Symniacliianis nihil Augusiinus neque •ynrtr.bv,id est, piotaiivum etTcpevrtvbv poiesiutis ef\ecnvum \ et-
Praedesiinati auctor, neque alii qui de ha?resibus bum sensil , n/m substantivumquod Gimctovatoioegdi-
scripseie. AlqueassenliorPetavio, qui Symmacliia- ciint. Alia de Paulo hoc, ejusijue breresi vide apud
nos Pbilastni ab alio quam Symmatho Ebionila , Gaiiieiium ad Merciiorcm loin. II, p. 507 seq., cl
Grseco lihrorum V. T. intcipreie dieios putatin no- 'Tilleinouiiuin lom. IV, Memor. FABRIC
lis ad Epiphan. p. 400. Sed vicissim Synimaclio h Ctrcumctsionem dncebat. Ui ul negando divinila-
Ebionitat! nomen debere lecie Valesius p. 119, ad tem Chn-li Judaus suffiagari \3sus PslPaiilus Sanio-
Eusebii vi, 17, nolnvii Syminachianos alios de qui- sateuus, adeoque et rhg rS>v"IOUOVI&JV vrcn-
hus aiictor Conimeuiaru, qui legilur Inier S. Am- piratg ascribitur ab Epiphaino L\\ , 7,atpiceoig lameii tir-
bromi opera, prologo in Epistol. m ad Galatas : Si- cumcisioneiii docuisse upcessanam Chrisiiaiiis, ab
cut et Symmachtani,qut ex Pttai tsmisoi tqinem tt altunt, aliis veteribus scnpioribus ei non inbunur. lnieiim
qui seivata omm legeChihiianosse dtcunl, more Pho- Aiigiisiinus c. 44 de Ilseres. P.mlianos regulam bi-
itni Chrtsium non Deum el hominem, sed homtnemD . piismaus non lemiisse colligii ex PO, quod m cniione
lantummodo definientes- Faustus Manichseiis apud 19. Nicacno lebapiiziri jubentur, dc quo juvahit <on-
Augusiin. xix opens adversns eum scnpu cap 4 : feire erudif is atl liunc tanonem Anuoiaiiones Guil.
Hoc si milii Nazuimoium objiceiet quisquam , quos Beveiegii. FABRIC
alii Symmachianos appellanl, quod Jesus dixtrit se 1 Zi-iwbiatii.Seiilimia Zenobin
post necem Oilennli
non ventssesolvereLegem , elc. Augii-tmiis ip<*exi\ , marili ab A. C. 267 Syriain et Pbspniceni tcnuii, cum
17, cum dixisset de credentibus ex uiicunitisione , Anliocliiae episcopaitiin Paulus Saniosaienu» geie-
qui in ea perversitate roanseiunl uf et gentes coge- rel; huic igitur Judaica sacra colenii, qno rnasis se
rent judalzare, Ii sunt, inquil, quos Fuusius Symma- probaiet, Clinsiuni negasM*Deum argmiur a Theo-
chianoitimvelNazaimoiutn noinine commemoruvtl,qui doreio n de H.erel. fab. c. 8 :Jlav),ogbS.oyoauTevgThg
usqne ad nostia lempoia jam quidetn in exigua , sed yiv 'kvrtoyeo>vi7ciaYOicog nv, ZnvoStug§s var iveivov
adhuctamen tel tn tpsa paucttaieperditt unt. LlemC' n- TOV vutpbv (nspo-«tyup 'Poiyeiovgvevtvnvb-
tra Ciesconiiim D .natisl m lib. i, c. 31 : Et nunc reg ravry vicepyôvang rnv rhg Svptugvui itotvivnghye-
sunt quidam hmtetict, qui se NuAaienos vocunl, a aoviuv)^tisirupeoocuv rnv 'kpreytavos i^veikev elptaiv wirp
kmmuttUmteth Symmavhtalnappellantur „ et mtsttni* vGfttgwvfapvmvivsi feefta"', #. ''ovftMsw fpmbekvl
- LXV. PHOTINUS A i, 26). Non tamen esl liomo, aut angelus, de Deo
Phoiinus ' n doclrinam ejus seculuo in omnibus propiie ac naluraliter, id est de divina illa substan-
simihtcr pracdicabal, inque hoc mend icio persevc- fia Pairis inenarraxida , ei sempilcrna genitus , ut
f unicusFilius, qui geniius estRdcPatre propnesem-
lans, h piojeclus c^lde Ecclesia Sirmiensiumcivila-
tis , c a sanctis episeopis superatus. pilernus; sed homo et angelus facti sunt ex nihilo.
^Fihus autem cum siiverus, 4 oporlet de divina illa
LXVI. ARIANI. subslantia Patris genitus cognoscalur : verus enun
Ariani 2 d ab Ario presbylero Alexandriaccivliaiis, Deus alio modo esse non polest Filius unicus , nisi
qui sub Alexanclro episcopo boiia*mem'ori.Bfuit, el sit de Patris llla divina substanlia proprie genitus.
Constauiino sancto imperatore , dieens Filiiim Deie 1 Sempilerna sinnliludo iiaque 5 Filii et secundum
Deo similem : nomine lenus simileni aulem dicens,a opcra, quia sicutfacil Paler; et Ftlius sitiiiliter facit
el noi) Dei ipsius Palris divinam credendo subsian- 6omnia (Joan. v,19),eu Dei ipsius est quahtaiis di-
tiam, hasresim periculosara incurrii; nam et creatura vina subsianiia genitus , quia de ipso naius est pro-
similis JDeo dicitur, cum dical Seiiplura : Faciamus piic sempiiernus, nonfaclus ex nihilo ut homo , et
Iwmihemad imngmem et sitnilitudinemnostiam (Gen. angelus, * aut crealura aliqua est.

1 Post istumFolimis s Filu est secundum
a 9unt Aritni.. Imperatorebona^memorissdicens 6 otnmade <pstusqnalitatis
3 el iioucielpsius... divina...stiljslaulia g ' ut creaiura ahqua quaeest omnibusoceidens
v oportet ul de... Fihi est secundum
FABRICII ET GALEARDI mTM,
S. Alhaiiasius Epistola ad soliiariam viiam agenies quod A. C. 525 Consianlinus imp. convocavil. Con-
lom. I, pag. 857 : 'loutjatK Jjv ZnvoSio,VK' Kuvkov, sule, si placet, scriptoies de rebus Arii el Arianorum
jcfioecrnTOUZxyoceTeag.S. Chrysostomus homilia 7 laudalos a me lib. v. Ribl. Gi<ecaecap. 25, volum.
in Joantieiii, p. 57, de Paulo Samosaieno : TOUTOVVSII. p. 508 scq. FABRIC
rhv co>rnpievfuaiv bicotibaOei c jDeosiinilem 'Oyotovawvnon byoovctov. FABRIC
yvvat/i rtvt yjept'C,byevov f Umcus Fthus. Uovoyevng,
rhv EKUTOU. i.bulpharaius pag. 81 historiaj Dynasuar . Joan. 1,14, 18;m,16,
llefett Eusebius Clvonologus Paulum hunc adjutttm a 1*",ct I Joan. IV,9, gemtiis non modo ybvogev.ybvov
Jttdahsa quadam miam Galius Cmsar Syrim prmfecerat, si'd ei yovorpoTcwg , ui lecieNazânzenus Orai. 36,
qum scicntiam et senicnliam ipsttts piobans , tn ipsum p. 590, ei Se Yricrbgeartv, verba Theodoreti snnt
patiiatchatttm Anliochimconlulir. FABRIC ll.crel. lab. I. v. c. 2 : Ov yovoyevhg-,uSetynvybp eyet
• Docliinam ejus seculus. Pholuius palria An- iQ TJJV ^Tto-tv/ai icavra ra rhg •TKJSM? ybpte Ctealus
cyianus, pr.rceplons MIIMarcelli Aucyrani (qucm vero si esl, non est untgenilus, sed hoiotem habet
Eii-ebuis confutavii) vestigns insislens , Pauli Samo- cieatutam cum omnibus eius painbiis. FABRIC
saleni hseiesm defensitaie ccepu circa A. C 341. t De Palre ptoprte. Hoc ex Clins'oip=o aiidnsse se
Vide Sncraiein lih. i, c. 36 , et lib u, c 18, ei seri- profupbautur Judaei,icaripa tStovekeyerbv @EO'V. Joan.
ptores laudttos a mevolum. VIII Bibl. Gr.cccep.514, v, 18. Alexander Alevmdiinus apud Theodorelum
nec non Tillemoiiliuip lom. VI Metnor Eccles. pag. lib. i. Hisi. c. 4, p. 14r- Ac germannmquidem el pro-
760 , 765 seq. Malihsei Larroqunni Consideiaiions priam ac nalmalemeximtatnqiieejus filiaitonnn yvnaiuv
seivcmlrfe idponse a ceqne M. Ddvut a ecrtl conite la uvrovvui IStbrpoicovvui ve.Te%oiperov vibrnTu Paultis
dhsertatton sur Phottn. Rotliomag., 1671, in 4°. FA- declatuvil, ila diceitb de Deo (Rom. vm, 52) : 6? ye
BRIC TOU ioiovTtov ov/ ifeiaora, qui piopiio Ftho nou pe-
h Ptojecttts es( rfe Ecclesia Sitmiensium ctvtlalis. peictl, sedpio uobis, non naliiralibw, sattcet fihis. rS>v
Caputlliynci Sitnnum , cujus epispopatum Photinus yn fvaet vioiv,illum Iradidit. Nam ttt illum dtslingueiet
gessn tisqne ad A. C. 351, quo per altoram Syno- ab tts , qat nonsunt pioprie fihi, tcpbg avriotuaro)nv
duin Sirmienscm (nam An iochen.e A. 345 , et pno- rS>vov/ iSio>v,
h piopnumFthum esseeum dtxtt. FABRIC
ris Sjrniiensis A. 349 , decreia de qilibus Sjnodicon Fihus. ., veius. E\ e<*senii.igentlusPauis, ui ex
Pappi c. 45 el 50 effeciu caruerunt) deposittis fuil ab ipso id<*ntilcitemnaturje ab aeteino habeat, et sil ya-
episcopis Orientilibus el Marcelli sucdessore Basilio pevrhp rhg VTCoareaemg KUTOU. Hebr. I , 3. Psal. cx,
Anpyrann. Confer Socraiem II, 29 seq.,el Harduini 3, sV.yvcrpbgnpb ioiofbpav iyiwnav at , quem locum
Conciiia lom. I, p. 702 seq. Piilsum a Valentiniano j. " magno consensu veieres de .«lerna et piopria Fiiii
(qui A. 504ecejiii imperitarei Photinum sciibit Hie- generatione Atin nppoiiuiil. Vide Petivnim dogm.
lonymuscap. 107 de Scripl. Eccles. iiimiruin iterata Theol. de SS. Triniiaie lib. v, cap. 7. FABRIC.
vice pnlsus posiea fmt, quem A 362 ab exsilio revo- 1 Sempiieina simtittudo ttuque Filii el secundum
caverat Juhanus imp., qui fhotini etrnn jnemiiiit opeia. Loctis omniiio depravaius° in edius cui opem
libio pnmo adversus Chiistnuos, apmi Cyrillum lulil.Coibeien. cod., qui sic babet: Senipt/eina stmi-
Alex. hb. \ui, p. 262 , ed.it. Lipsiens. FABRIC hltido ttciqiieFiht es( sccundutn opeia; ileinde quod
c A scinclh episcopis sitpetatus. Puteni legendiiin sequeb.uur delerms et Dei tpsius esl quctiitatis divina
separittits; nulla enim biccuni Pliolino dispnlaiio me- snbslanlta qenilus , recie in ms. onn-sa cojmla lo- rfe
moratur, episcoporum conceriaiio nulla, ui possit ipsius qauttlalis divina subslanlia gemlus; quire
dici ab iis supetatni; sed tnnliim dicittir ptojeclus de cum imegrum restitutum Corl)eien<*icod debemus.
Ecclesta Siimiensittm cimlalis. GALEARD. Sic eliani cap. 68 edniones : Fihum qui stt creatuia,
d Ab Ano. Ilic Diaeonus pmnum Alevandiinus , fectsse Spattum : et assertuil Fihum non Patti eise
sed ejpetus a Meletio • post hojus vero moriem per sttmlem; at Corbeien. lectio aliquanto melius : Fi-
Apliillam, episcopiim AIPX. cooptalus presbyier et tium qmest cieatuia, [ectsseSputlnm sanctnmasseiunt,
schoi.e Alexanilnnc prafeeiu*, ul notalur in Syno- Fihum non Patti essestmilem. GALEARD.
dico Pappi c. 52. Inde p >stAcbillam non diu posl J iDei tpsttts esf quahtatis. Eadem quali ipse Deus
A. 312 defuneitim mbjans cpUconalui, et AU'xan- natura piseililus. Sic mfia c-66, ttitant qnaluath sub-
druui sibi pr.elaium iudigiiaiiis, circa A. 516 h,cre- slanliam, uttam dtviitilalemesse credentes. FABRIC.
sin sp.trgere ccepit, dam,naia<nm concilio Nicamo,
ItSl LIBER DE H.ERESIBUS. 1182
LXVII. SEMIARIANL ,
A.intisibilia definit,< dTcens: h Veibo Domini cwli fir-
a Semiariani' siini quoque, lu^de Patre 2 et Filio mati sunt, et Spiritu oih ejus omnis virtus eorum
bene sentiunt ,juiiam qualiiaiis substantiam , unara (Psal. XXXIII , 6) In omni itaque creatura, qujgfacla
divinitatem esse crcdentes: Spiriium auiem non de est pferSpiriitfm , non aliquid prsetermisit ijuod non
*
divina subsianlia, hec Deum verum, sed r factum at- per eum (actum sil; alioqui in fide servus cum Do-
quecreaturnSpiritum pfsedicantes, ut eum conjun- mino non jungeietur, si esset cieatnra divinus el
gant et comp'arent creaturse; cum Christus Dominus sancius Spiriius. Cnjus causa omnis' Scriptura , et
Palri et sjbi a in fide baplismi salutis seiernaeconj'un- Do"mihus,< J concedi omnia"peccata homniibus, prjc-
xerit, eumque cimi Palre fetFtlio e eunctis creaenti- ter blasphemiam divini et adorarfdi Spiritus 3 k cce-
busadorandum jusserit, omnique saeculof Deum ve- lesli sentenlta pTcfffantiavil(Matth. xn, 31);
rum pra-dicandum statueril; Non intelligenles, quod
LXVffl. EUNOMIANI.
Evangelista cum dicit: Onmia per ipsum facta suntj
s et sine ipio factum est niliil\Jodn. i, 3),non de Spi- Eun&mianipost hosab Eunomio t discipulo Arii,
ritu sarieio dieii, quasi lactum Spirilum per Filium; In omnibus iiiimici \6rse fidei, aiuntm tres esse di-
nain Propheta Tiinitalem omnia fecisse visibilia ei versas qualitatrs subslantias n ul auri, argenli, et
1Alii.suntSemiarriaili,hi B 8 ccelestisententiapronunliaverit
s et Fihosentiunt
FABRICH ET GALEARDI NOT.<E.
a Semiaiiani. Hoc nomine Plnlastrio venire per- res communiter. Yide Faverdenlium ad Arnobii et
spicutim cst, qui aliis deinde Macedoniani, sive Pnett- Serapionis coiiflictiim, p. 523, et Gregonidisputatio-
maiomatln, damnaii in conolio Gjiolitano A. C. 381. nem, p. 9. FABKIC
Macedomusiuse «b liseresin dejeeius Cpolitano epi- 1 In fide. In baplismi formiila , in qua Spiritus
sc(>patu A. 361. FABRICJ sanclus jungitur cum Patre ci Fiho. Sic supra dhe-
b De Patre et Ftho tieMSetttiutit.Idem de Macedo- rat nostcr : cum Chihlus Doithnus Palti et stbi m
nio alfirmat Ratramus libron, contra Graccoscap. 2. fide baptismisalults mletnm( Spirilum ) conjttnxeht.,
Ceierum idem non de onmibus posse afhrintri Se- FABRIC
miai.anis, abiinde docet Epiphanius Iijeie»i LXXIH, J Concediomnia peccata hominibus.Hoc est ignos-"
£5 et27. FABRIC. CiiOtid. n Trisi. i:
c Faclwh aique cieatum. Kricyo ei icoinyu Joan. Sedmsi peccassein,quidtu concedereposses?
Zonuas canone in Deiparam ; MaYeSbvLov Tcavrag)n- Suei. Ner. 2j : ptofessisapttd se obscmmtatem,cteleia
peivafivreg rbv ) iyovru/riaya re v.aiicoinp-uttvui rb qnoque cbncessisse dehcta. Ennodius Iib. IVep. 8 ;
e/rtarov Vivevyot-teoOFiBRtC. Fiducia eoncessa exsttiit matei audacim; et ep 12;
d In fidebuplismi.Formuia b.iplismi in noiiimePa- stmphti mutieie
placatus eitaia concessi; el in Vi(.
lns, el Ftlti, M Sphilus Sancli, Mallh. xwiu. Dapti S Epiphami episcopi Ticinensis: Num snpphcunte
smus salutis mternii' etl qui datur m spem oblinenda? sancto vtro tllulam inatri a dtlibnii stw hoiniliibits
fcierucesaluiis. FABRIC. concessit injuriani. GALEARD.
<"Cttncttscredtniibtts adotandiim. Ex ijisa illn ba- L Cmlesit senteniia. Ita scirpsicmn Cofelerio notis
p
piisnn foimiila kicivlnctvatque ador..lioiiem tehgio- ad D.imasceiium de hceres. lom. I Monuiiieni. p.
sam sancti Spniiiis collegprimt veieies Cluisiiaiii , 782. Male Sujleiioies etliLiones, cmlesii essentta pro-
quibus fiuTcrtKecOut eig TOovoye\,eSl $uTtT'tt,ecOet
erct- nuntiavetii; el Helmst ,ptmnunitaveill Esi eiiaui qui
Y.uleauytvovTOovoye.Patns, Fllii, el Spilitus saucii; legil • Blahpheiitiamrferfitiintel udoiandt Spimustm-
uii ex iocis Origenis, Fnmiliaiii, aliorumqtie proliat lesti esseniia pronuniiaveiii. Sed longe inagis piobo
D. Gotfridus Olearius noslei 6 yuYupirngin diss. dfe Cfneleiii emeiidaiionem. FABRIC
S'iiiims sanctt cuin Patre et Filio adorauoiie el gln- 1 Dhcipitlo Ant. Non Aiiuni ipsum jam A. 536
liiicatione coiiira Guil.Wistoiiuiiij eclua Lipsia>1711. muriuum ,sed Acitum ab A. 556audivit Eiinomnis,
p. 12 seq. YideeHam quaj Basihus libio de Spinlu qui usque ad A. 396 vilam pioduul, cene A. 592.
s-anctdcaiiite 19. FABRib. 120de Scnp. Eccles., usquehodie,
t Demn verum. Ita non dubilo Philastrium scri- HieronymiiScap.
inquit, vhere dicilur in Cappadocta, et tnultlt contrti
psisse pio eum veium. FABRIC. — Bettiitueittiit. Addit Ecclesiahi seiioeie.Sed discipulum Atii vocal Plnla-
Fabricius ila rion dubitoPhtlasiiium scripshse pro etti» strius hseiesfebsejus iiuil.iiorem. AogustinUs, c. 54
jiertMii; atqui ubinam pro Deum veruht Jegaiur eurii de H.rres. ,<Aelii discipulum appellat , quod ei alii
vetutii non monel. Siclunlus profecto in eduione Ba- striptores lestanltir FABHIC
sileeusi 1528recte habetjDettittveium, quamvis edi- mjfjes divcrsasquahiatisstibsluntias.Al. diveismqua-
tionero hanc non lautlel hoe loco Fabncius; al ettni lilatts. Sed ila c. 67et92., unam qualitath substantium
Deritin legu ediuo Liigdunensis Bibliothecae PP. nosier dixit.S. AiiitusiinuiC.si jjleEunonno . Dhsi-
tom. V, p. 708. Sichardinse editioni«msonat Cod. mtlemper oinnia Patti asserens Filtiiin,ei FtltoSptri-
Corbeieusislegens Deum veium. GALISARD. D lumsancium. Nempe Ariani supra e. 66, eiSeniiaiiaiii
T)
s El stne tpso \actum eslnihil. FatitPhilastrius cUm iipudAiiguslin.c 51,iiegabanl dunilaxaiFilium esse
iis, c|uinnvutn uonnna uicipiuiit apud Joaimeiii d Patn byoovatov,albyotovctov el slinilcin laleballlitr;
verbis ^ qttodfactum est itt ipso vtia erat. Uti cousfat sed hoc.ipsumeiiaiiiinhcialialiircuin Aelio suo Emio-
etiam usuipattim ab Iiena-o , Clemenie Alex. Theo- uuus, cujtis seciatoies Eunomtani, inde Anojiiostap-
philo Anlioclieno, Ongeue, Teriiilliano, L.lctanlio, pell itisuiit. Eunouiii exposiiioneiu fl.lei, clApolu-
Eusebm, Aiigustinoalnsque mu.lis cti un lepeniioii- geticum Grscce ct Laiine dare me ineniini libro v
bus, ut Hoitono, Petro Bruno, etp. Igittn non fas esi Bibl. Grsecae eapiie 22, ubi dicia, EI placpi, vide.
cum Einphanio in Aucoi aib tom. I s,p. 80 -, illam iri- Adde nolaia a Rcv. Vogno fascip. 3 Bibliotliecas
lerpunciioiiem velut h.ereucam , el Spniiui sanclo ]Iia;resiologica'j p. 485 seq., ubi Jacobi Basnagii diss.
iiuqnnin arguere, iicel eam seeuireliam fueriiitijui- et i p. 605, ubi calalogns Scriploruiii. FABRIC
dam hseretici, ut Vateiiiiiius, Heracleo, etc. FABRIC. u lh uurt, ntgentti etath. Conler Epiphan. LXXVI,*
h Quem locum de SS. Trinitale accipiunt vete- I2, pag. 914. FABRIC.
«83 SANCTUS PHILASTRIUS. 1184
seriset Palrem quidem fecisse Filium, et ilerum Fi-. A*-eram hominis habuit, intellecfum habentem , et
liuro.' qui sit creatura, fecisse s Spiriinm : et asse- corpus liomiriis f sensum carnalem ilidem , ul et
runt Filium nonPalriessesimilein, quia creatura est, dolere posset corpore, et emoii. Tamen s desancto
neqne Spirifum Filio similem , quia 3 a Filio faclus spiiitu facta hceccognosciiur caro, et creata anima
est: magis impieiali pasanse, et iniquilati Judaicaa scilicet, sicut scriptum est in Evangelio : Spiritus
consentientesl apertissime, quam Clirislianae doc- sanelus supeiveniet in le, et virlus Alttssimi ' obum-
trinae, ac fidei " caiholicce a parere volenies. brabit te. Et qnod animam veram habuit, dicens :
LXIX. HJERESIS ANIMAMVERAM CHRISTUM hAnimam tneampio vobhpono. Et de carne passibili
NON HABUISSE. 1 ad Thomam: Quodspiritusnonhabetossaetcarnem,
Alii sunt, qui h circa ineorporationem aberrant, sicut mevidetis(Luc. xxiv, 59). Et Apostolus Petrus
dicentes non <*animamveramhomiiiisralionalemac- de Salvatore leslatiis est, diccns : J Httjus aniina
cepisse Salvatorem, sed corpus solum hominis; el non derelicta esi in inferno, nec caro ejus vidit cor-
cum sublrahuiit animam a corpoie , veram d dene- ruplionem(Acl. n, 27, exPsal. xvi, 10).Ex quoau-
gante homirumi salubritatem. Quomodoilaquepolest tem iiicarnatiis est, elhomo noslrse causa salutis, et
dici anima, quae non sumpla est a Salvalore ? cum Deusverus crediiur, cognoscilur, colilur, et in Ec-
Salvator dical: Trhlis est anima mea usque ad mor- B clesia catholica prardicalur.
tem (Matlh. xxvi, 36). Alioquin anima dici non po- LXX. TROPITJE.
tuit, nisi esset in eo cujus causa advenerat. Itaque 8 Tropilse sunt, qui dicunt k conversum Yerbum
haecuiraque in comparalione Salvatoris, idest, cor- in carnem , non intelhgentes quod ait apostolus
pus erat et anima, qusepro noslra salule dignatus Joinnes : Verbutn caro [actutn esl, et habitavil j»
est suniere. Scire nos convenit, quod ete animam nobh (Joan. i, 14). Non attendenies, quod Verbum
COD. MS. SANGERM.LECTiONES VARIANTES.
1 ' qui est crealura " calholiccepugnarevolentes
s Spiritumsanctumasserunt.Filiuni 6 lioniinissalubnt.. cujuset causa
* a Fiholaclusimpielali ' obumbrautle... Cujusanima
4 aperlissimeCliristtanse 8 Ahi suui Tropiiaequi
FABRICHET GALEARDINOfj-E.
a Paiere volenles. Sic supra c. 57, de Florianis : AIPX.epistola i Pasehali: Atqueila ipsedhputationis
Judahmo potius et paganituli pctierenefandm FABRIC oido convtncat, iiihil a Domino imperfeclttm esse
h Circa coiporalionem.Ihv ivvvOponcnctv TOU kbyov. stisceptum,serf assumptttinab eo hominemplene per-
ConcorporationemVerbi Dei, p. 657; et corporatio- fecteque
e
siilvalutn.FABRIC.
nem, nlnrilms locis, vocat S. Hilaiius FABRIC— Q ( Attimaiiiueram hommis, intellectum habentem,
Ahi sttnt qui ctica incorpoiaiionem aberrant. Locum Conlra Apollinaris heresin, qui docuit aiiiiiiatiim
luinc proinli in uotis a<lG.uiderilinm, qui \ocabulo corpus assuinpium a Christo, sed mentis loco et in-
incoiporationh pro EVKv9pM7nio-swj: usus fuerat png. 39 tellecius ipsi fuisse TOV kbyov.Facundiis IX, 3 : Apol-
edii. Palav.; veruui et alia iioiinulla siinl loca, in linaihlm quidem cainis el animmnuturam sine mente
qtiibus Pbilastrius vocem eamdem usnrpat, anno- assumpshse Dnmtnum ctedunt, Ariani veio carnts
tanliiri|iie in lndice ad Philaslriiim edil. Hambuig. lantummodo Vide Joan. Pearsonuiin ad Symholum
ver. htcorporaiio. Iis porro addi possnnt qusedam pag. 285, 422, eclit. Laiin.e, et Suicerum loni. II
eiiun in Indice Fabriciano praetermissa; ut c.ip. 126: Thesauri pa°. 264 seq. FABRIC
Ipse Davidpaliiurcho, el INCORPORATIONIS Christi Do- f Sensum carnalemiiidem. Ariani sensum doloiis
tnini quippe ut teslh tanius; cap. 124 : Qitomutsge- non ab amma Cluisii, utpule qnam neeabaiii, sed a
neiatio ipsius duplex sit ttna DIVINITATIS, ahera INCOR- kbyo>suseepium, ati|ue, ui aii Pbcebadius, passibi-
PORAIIONIS : iiem cap. 135 : Postm in INCORPORATIONE leniDeum faetum es-e docebani. S. Aibinasiiis lib.
apparens; et panlo antea : INCORPORAIIONIS sum afftt- de incarnatiniie : MKTI?V OUV'kpetavoifovrbXflvro.t aupye
ttum nuntiubat vhionem. GALEARD. ybvnvvTcortOiytvot bvetlnfivot rbv 2o>rhpu, mv Se TOU
0 Animamralionalem. Tantiim corpus sine atiima JTKSOU? vouo-tveici rnv b.TcuOh ©SOTUTK arjufipovreg
a
assumplum kbyo>, ei loco animae ip<*ifuisse Aoyov ace§S>g. V ide ciimdem Peatsoniuin p. 334 Beneilicli-
docuerunt Aii.un,'non ipse Arms si Msiio Meicatoii noruin prolegomeua ad Hilarium p. 35 ei 47, et
fides; altimen Ario hoc Iribtiu S. Aihanasius de Eliiienhoisiium ad Gennadium de dogm. Eccles.
adventu Clin ti : "kpetogSi cupvu ybvnvnpbg aico- . p. 112. FABRIC
vpvfhvrhg Q:6TUTOJ bybloyei Ario ei Euiiomio Theo- D J g Desancio Sphitu. Prtideniiu-*apotheosi v. 435 :
dorelus de El.un-t. lab. lib v, c. 11:HEJ9' rhg rov Ex quo mortaletnprssstrinxilSjiiritusalvum,
Soirhpogoivovoyiag."kpetogSs v.ui Euvofiio?co>yayiv Spuitusllle Dî Deus, uLse corporenialris
OCUTOV IWO-KV et),nfivat. TVIV©EOTJITK SE rhg tyvyjhg Induit alqiie hominemde virgiaitalecreawl.
tvnpynv.evut yjtziav. Ruliniis Pal.«stiiros de fideiom. I cu aicepy.Kriv.oig K).)KSnytovpyivS>g, iiiquil Damasce-
Opp Siiiiiondi p. 309 : Si Jesus Chrhlus animam ims lib. III de Fide orihoilova, c. 2. FABRIC
non htibtthset, sicul ne(aiti mslimanl Ariani, atti Jtit- h Animam meam pro vobts pono. Respicil locum
sus animam qnidem habutsset et non tainen rahonabt- Joan x, H : 'Eyto eiyt b Tcotyhvb va)bg' b tcotyhvb
lem, stcttt Apolhnarh defintvit insaniens, numquain yo)bg rhv •^vyjnvuvrov riOnctv vicip rS>vvTpoSKTwj.
profeco sapienlia proficetepoleral. Idem Aiianis fri- FJVBRIC.
buunt Epiphanius LXIX,'t9, et ex Epiplianio Au- 1 ArfTlwmam. In loco E\angelii cujus verba ci-
gustiniis el Pispdesiniali auclor hcer. 49, Damasce- taniur nulla Thonu 1meniio. FABRIC
nus 69. Conftitat illum errorem Caesarius qucesi. 25 J *OTIovv.iyvaru) eityetgrhv •fyvyjhv yov etg «Sou,
se|.d FABRIC. OUSE Sbicetgrbv ocibvcou tSstvStefOopuvFABRIC.
"- Couvirsum Veibum tn cuinem. lnile nomen
Deneganl homitiiimsalubtitatem, Quia nisi ani-
mitm huin.iiiam Clirisius afsumpsisspt. neque ani- TpovrtTuv, qiii t T/JOJTS*,
conversio Confuiat danc h we-
Fiaitim Salvaior PSSPI,sectmdum tanonpm Theolo* SJII, retoctam <ientie ui Eiiiychiani-. T-cilulllanuf*
("oiuin! Quodntm acbumpsil,nonredcMlt, TlieopliiluS \ Jibto de cijiiie GhHsd csn. 10 isefj»FAfeWG.
1185 LIBER DE HJERESIBUS. H86
est iinmulabile, J et inconvertibile, id est, Deus Dei A LXXII. ALKII.
Filius. Caro auiem qnam arcepit pro nostra salule, * <*Aeiii, ab Aerio quodani sic appellati sunt, qui
ipse eam formando assumpsit, et induil a nostrae absiineuiiis vacant, et f in provincia Pamphylia
causa incapacitalis. Ad eum visendum ilaque res quam plurimi commoranlur, qui et e Encratilce di-
isiae in unum conjunclse pro noslra salule, non cunlur, id est abstincnles. h Hi jion possident ali-
Buitationein Verbi in carnem, sed assumptionem quid, ' escas abominautur, quas Deus cum bene-
magis rei visibilis declarabant, ut invisibilis per dictione buinano generi tribuit, damnanl eiiam de
visibilemcarnem videri possit, credi alque cognosci,
h Lege nuptias, non a Deo instilutas asserentes.
et ab huinano genere capaciier adorari.
LXXI. HJERESIS DE PASSIONE CHRISTI. LXXIH. J BORBORIANI.
* Sunt etiam haerelici, qui circa Passionem aber- Alia est hseresis Boiborianorum, qui vitiis impli-
7
rant, dicenles, quod in Passione dimiseril 3 Deus cati sseculi, et malis concupisceniiis seivienles,
nosier Chrislus carnem, el c sic ascenderii in coe- non sperant judicium fulurum, sed poiius carnalem
lum, ut non sil jam in carne divimtas : neque enim sseculi concupiscentiam laiidant. Hi iiaque in cosuum
posl Passionem resurrexil in carne, neque cum eunles, et inde8 obhti de cceuo facies ei membra sua
carne ascendit, inquitinl, in coelum, cum salus lom- T. deformanles, eadem re cunciis velut culpandam
nis hominum in Passione carnis ipsius, et Resur- Dei creaturam demonstranles : cnm illa vorago cul-
rectioue, et Ascensione in ccelum e consislal, sine parum, et vitiorum perniciosa daranaiio ex homi-
cunclalione nobis et credenlibus universis : cum et num voluntate, non Legis divinae peimissione des-
apostolis angeli dixerint pro nostra flde ac Isetitia, cenderit.
in Aclibus apostolorum : Quod sicut vidisth eum LXXIV. ARTOTYRIT/E.
ascendentem in cmlum, d sic eum iterum sperate 6 k Artoiyritse sunt nomine ex re ipsa imposito,
tiettfurumde coelo. ' in Galatia, qui panem et caseum offerunt, non

1 el mcorruptibile 6 AliisuntAeriani ab Aerio... appellati, qui
* Aliiaulemsunthsereticiqui » 7 concupiscentiisnon
s Domiiinsnoster... in coelum.et non est jam 8 eademquecuuelis...permissione
* omnishomiiiis...carnis ipsiuset surrectione 8 Ahi suiil Artolynlsenominein Galatia
* lonslat... angeh beati
FABRICII ET GALEARDINOTJ-E.
a Nostrm causa incapncitath. Quod videre eum, C KJTOTKS/KV Conira apud Damascenum :
vnpvrret.
nisi caine iiidmum non poleramus. Possit eiiani in- KyTOTKfJlKV
' F.VBRIC
K7:0X>lj0UTTEt.
*
terpungi sic : nosties causa incapacitath ad eumvi- Escas abominantui. Conira Damascenus : lup~
sendum.
"* FABRIC vofuyiutg icavroiatgveypnrat vui rpvfuig uSeSig.Jeju-
Capactter. Sensu ipso alque visu eum perci- nia Ectlesix- et oblatiunes pro IIKUIIUStejecisse,
pienie. FABRIC. tradit prxier Epiphanium et alios Jnan. Zonaias ca-
« Sic ascenderit in cmlum.Confer qnse de Apelle none 111 Deiparnm edito in i.IilMonumenlor. Cote-
supra c. 47. Terlull. de carne Chnsii c. 24 : Ut et illi lerii p. 470 FABRIC
erubescantqttiaffirmantcarnemincmhsvacuamsensu,ul J Botboiiani. Iia Gnnsticorum aliqnos dictos UTCO
vaginamexemptamClnislosedeie, aut qui cainemet ani- rhg aiaypovpyiug fiop6opb>Sovg sive lccda vit.c luipi-
mam tnnlum, aul lantumdemanimam, carnem veronon lutline nairai Epiphanius xxvi, 5, p. 85. Tlieodo-
jam. GngonusNaz. ep. l.ndCledQii • EtTif KJTOTE6E*:- riio lib. 1 de ll.trciicis fabulis c. 13: BupSn).tS>rui
BOUI vvv rnv aupve.)iyet, vui yvyvhveXvatrnv Qebrnru nyovvBopSoptovoi, qni ipsorum yvcnvag rejerag 0111-
cayurog. b))u yh V-zraTOUicpoathyyerogv.oielvutvai niiii co!<iiaii(inem supergredi lo3<litaie lestaiur :
h%uvyh 'tSotrhv SoiJKV rhg FABRIC IIKVTK yep loytaybv icovnpbvvicepSuivetvui icuaavev-
d Stc eunt heium speiate.icepovciug.
bensiiiii uictimqiie red- vote.vyvcapuv ra icup' iveivuv o>gOeia icpurrbyevu.
dii nou verha sacii scnpioris exiuiinii Plnlasirius, Vide eiiam Niceiani Thesaun lib. iv, c. 2. IABBIC
ut colcl. Ita enim Aclor. l, 11 : Ovrag Bevaerut, bv, —Botboriani. Ai.gusiino Boiboiitm, quasi ccenosi,
TCOJTOV iOeucaaOeCCUTOV icoptvbytvoveig rbv ovpuvbv. propler nimiam lurpiiudinem quttm in stiis mysieiiis
FABIUC. exeicete dicunlur, uti Fabricius quoque ex Lpipba-
e Aerii. Epiplianio et Damasceno Iwresi 75, I* nio, et Theodonlo aiuioiavit. Sed quod idlegorice
'keptavoi; Augiihiino el auctori Pr.i-desim. c. 55, isti, ad lilieram Pliilas'nus, subdens : Ht ttaque in
Aertunt. Etiam apud DaniiiscenuniInrresi 98 pniein cmnitmeuntes. et inde oblili, rfe cmno facies et tnem-
lcgemluni ''kepeiavSiv pro 'kpetavSiv,liceiAeiium eii.un bra sua defoinumtes,ectdemrecunclh velut culpattdatn
ciini Arm fecisê, ab eodem Epiphanio et aliis tra- Dei crealuram demonslumies.Iu ms. Coib. pro eadem
dilur. Aeiiiis atihuc fnit in vivis curo scnberet Epi- te, ememlaliiis endemque; quaie Jectio lurc lepo-
pliainiis A. C. 575. FABRIC nend.t eiiam apud Gangiuro 111Borbottuni, ubi locum
r ln Pamphylia. Aeiiiini ipsum in Ponio mona- liuiic Phil-sini proferl. GALEARD.
cbuin, «ive iiimore Annenia fuisse, Epiplianius les- kAnotyritm. Coiifereiidu- E|iiphanius et Damasce-
lauir. FABRIC. . nns h.iiesi 49. Auguslunis ei aucior Pi.ede-iinaii
e Eticralitm. Cum his fecisse Aerianos, e\ solo c. 28, Tiinoihei piesbyien judiiio apud Lotnli riuiii
Phihisiro Augiisiiiius sciipium reliquii, nam in Epi- III Jklomiineni. p. 37.9, ex Maicioms lnrresi tlesteii-
pbiiiuohic tle »e ne ypv. At i.lem E|iiphaniiis de dere diciiniiir, Ot ouv"kpTorvpirui i/. rh> etpeceo>g
Enciatitis iniilla h.cr. 46. qui el ipse iiiagiium illo- TOUTOU TOO Mupvioivog vuruyovrut Sed Lt.ijihaiiiUseoS
rum t.umtiiim 111P.nni liyba , aique aliis Asiae j'imgii JloiiLiin-lis ac PrjseilliamsJis. Nminii <om-
Pn \iiu iis suo teni()ore e\stiiiS!>escnbit t I, p. 599. p isimm 11I)vocp Sprov, quod panem, et rvpov quod
FABRJC. caseum deiiotat. FABRIC '
h Ih non possidenl attquid. Epiphanius de Aerio :
iim SANCTUS PHILASTRIUS. 1188
a illud quo Ecclesia cailiolica et aposlolica celebrat. A i7).*Quod *nim eiat per umbram , et quod erat fu-
olferendo. liiram in Domini prsesenlia majus et melius, hoc
LXXY. ASCODROGIM;. nunliafcat docendo, ac retms testamibus conhr-
' Alii sunt h Ascodrogiise in Gajalia, qui ujaem mando.
inJlaiumBoniiiit et.eooperiujil in ,sua «cclesja, et ci,r- IXXYI. PASSALORINCMTARUMMRESIS.
cumeunt eum jnsanientes 2 potibus, et bacch.ajji.es a Aiii .sunl Passalorinchiiae, quj digilum jmppnen-
c-3, sicnt pagani Liberopalrj, insanis mentibus.mo.re etora sna, -*et <*ju labja, qyasi si-
tesjn nareSj
gentilium furenles, et non inielligentejs quod siit lentium semper exerceni,non reif jiaiisejiisi.tacilur-
Salvaior : uties novos sumendos, inque eos novum -nuasi stndium commodantes. Ooc aufem
vinutn nnlleiidiim, non in -veteres {Matth. ix, 17). nitati,
4 facientcs quasi 6prophetas cupiuut imilari,,quia ait
Et quum suis crccilalibus properant inservire, : Poite, Domine, cttstodiam fifi meo,
alicni modis omnibusCliiisiianse salutis Dayjd propheta
reperiuniur, et s osiiufn cit cumsfantimlabiismeh (Ps. CXLI^5). Et
cum Aposlolus dejicial jtisitflcationem illam Judai-
Ohrisli antem veram quia jejumis beaii jiropbetaj vacanlesj(Ps. xxxv, 13;
cam-carnalemque -\anitaiem, h silenlium saepms commodabant, intje
et plenain confirmet sciontiam dlcens : Veiera trans- LXIX, 1 0)
usurpantes isii * sesljmant obseryandujji, "•J?ythago-
ierunt, ,et ecce nova omnia per Cliristum facta stinl R licam vanitalem
Cor. De enim -et umbra dicebal Do- potius quani propheiarpm cceje-
(II v, 17>). 'Lege siem vitanij et sapieniiam senui propeyantes.
minus, et de 'su* :
gratiae plenitudine duorunique
hominum, quodail Aposlolus : Ptimus homo rfeteira -LXXVU.AOBARH. -
lerrenus, secundus homo de cmlo cmlesth (I Cor. xv, 3 a Aquariisic uicti sunt, qui in Sacramentis -cee-
CpD. MS. SANGERM. LECTJjQNES VARIANT.ES.

^nnaserie&inemumem, AiiisuntiiterumAscodwigtlse " et lahia... quasi sludiumcommorantes
s poiius 6 Prophetas beaios cupiunt... Da\id beatus : Pone
3 sicul ilh pagani Liben patriani 7 sssiirnanL hcjuidobsanare
* jin insamre? , * Alii sunl Âquarn siC-dicli,qui
F,A*BRKyi,EX GALEARDI NOTj<E. ,
* Illud quo Eeclesia caifwtica. .NQJIfaranam.aqua et Rhetorios ijisercs. 72^ quamaisjet-hosiCiJMique oni-
subaciam in sacra Coena adlnbeb.ini hi hseretici, nibtis piaeler Pbilaslrium indictosaffmneiDupiiiius.
sed subactam lacie. Idem Timoibeus : Fakayrt yup •jSALCABfl.
fVpS>vreg ^vynv roig oi/eiotcyvcrutg opsyouo-tv.FABRlc. e iit labia quctsistlentium. Sicut Harpocrates silen-
Ji Ascodiogiim. Augusiino qm Blnlastiuim sequi* lii Deus uigiio iabpllnm compescens evprmiilur in
tur hderesi 6iJrectms Ascilm; ecYbgx.him&imc.e, £a- veteri anagljpho, quod lilusiiant Joan. SmeOus an-
tttijenler di&iur, quem peiJtiOenlui biflalum et oper- (2 tiijuil. Noviomagens.'jj. 127 seq., Joan. LpmeierUs
1um ,cncnnrire baochanies. Aucloi Pnrdestinaii :lsii clier. genial diss 3, et piaecipue in JRarpocraie suo,
cum itidogmate nihil mctli habeant, xiiiem tamcn in- Trajpcti 1687 m-4" edilio illusliis atquel^Hiditiss.
gentetti juxta atiaie ponutu, eumqne vacuum lnfiant, vir Gisbeitus Cuperus. FABRIC. ebi
el dinleaminibus welanl et adorani, qma confeclum (A/t"tej.roa/ii.Vide V-ossmmArislai 1¥,-6.FAURIC.
ciuoits Domim ibt adjiciitnl, tllud dicentes Evnngeh- e Gstiiim cticmnslanitm. Qvpavtceptoyjig.
ipuiit (Malih. ix, 17;). Vtiium iiovttm in itlies -novos h Stlenlium commodubant.Sic eiiam Gorb. cod.;
adjjctiml, icl ntiaque -cojtseivanlui. Epiphann TMSCO- atLuadun.»editio reciius eomiHcttrffl/ifMii.Brfsdeensis,
dioqitm ab Jiis pjane sunl dnersi, sed jidem cum coiimtorfaiftiti;.Commodare animitm alimonih dixe-
Passqlormeltith de quibus nosier mfra capile 76 r.U Arnobms v aclv. Gentes : commodarejsiteniittm
Ascit« utre-usijukasservandum vjnum quoddu sacia jejunih nusquam tneniiiiimeJegere.-iGALTJARi).
Coanaadhibebanl. JÂBRIC. l~'PijQutgoiicimit)aiH'4fttem.-Notissima^suiit,4juse de
<*Sicul ipugqni tAbeij) palni. Juliaaus epist. =41: quinquennali «ilentio Pythagorica' scholtiSferiinlur,
KaOeTcep AtovjjcwTOVOveaov/.povcevrttcpbgrnv 4n qtio Vird ilocti ad" Gellmni iib.^, c. "9 -el nd
oi-(co>
"
yopieiav averot fipovrot. FABRIC Laeiiium vm, iO, Htilsieuius ad P-orphyrnimp. SO,
<iAhi svni Passaloijincliiite.Hos Tascodmgilss di- «I ,RliterssIiusius,-eiJibro u de Bono silen/ii Andieas
ctos, .luctor Epiphanius xiviii, &&.,pag. 416, lesia- Schottiis. 2\ddam slocuii) "Precopn Caza 1! -ep. "=Hi -:
tus rec/.ov llloiumilnigiwpajalluin gignilicaie^Spouy- TlvOeyopeg 2uytog, rovrbv feaiv b>gov yiypt -icovrbg
vovi\eio nasum,-sue wi&lt,\im: Tucv.bgJicap''oxnoig iriya ayhv, «))' S>ptaroy_pbvog'-avrhg yere&o)rtjayoiv
Se
icbcceXogvsikeirai,Spovyyog yvvrhp EITOUV T\ ve.i
pvyyjog SjTt\byotg lyere&ukkovro. 'k)X ouSs ic-ep qy4c-ti>iru>v
ve)eirut. Ouod igilur jliiler.orandum lliiafteclarent ypbvovSoet^Shic-ovOev ynSiv icuji' &))ri>o>v-eiSivet,e))u
iiHhtein iniiims idigilnm aiaso imponere : 4CKT-O</>SIK? mv yev y)S>TTW etyi jctyh-, h Ss yjeip~Stn"ovziro ar5
pjKpv vui iOeloSiYotoavvng, ivknOwcca) T«O-XO-*yko>TTn
ujto<uvt>jv ' , v.ui SIK ypayyb.ro>vicuitv ifOiyyovto.FA-
Spovyiret, TOvricTi3lucae)QpvyyJret.^line limc llltld BRIG.
nojiicii aputi sciuptor.es'vehouiiatiiiu,vel «onruplum, J Atjuaitt. Auguslinus,.el.atictorPrspdesiin.c. <64.
ui noiavit Colekiiu.s tom.3 Monunieni. p. 374, cui Hi suiuJi?i«rfjoparostflf«», uSeop«vrVtvQu-Tcpocfipovreg,
adde quod TaovoSoujjyo'-diounlur apud TJheodoium de quibus Theodorelus lib. l de Hierel. fab^*. 21.
@indil;im Episioia ad JSiaHcrjituinitom. Vopp. Sir- .Solam aquim insacra Coenaadhibuisse«oiisiai;Ebio-
mondi \>.%%LPehiittonqsatos «vocatNic. Comiienus n.vos»teste Epiphanio -xxx, "16, et kena'0 *v, i, uec
Paji.ulopoliiinpi.JnnlioiiibusiiiystaiiOgicisp.!52.FA- non Taiiani sectitores "Enci.ititas, de quibus-Epi-
Bttic^—AJy'«ttH( Pamtloiimdhita;. Roc JocoFabricius phan. XLVH,5, efTimolheus presbyter a Colplerio
prtiduciliEiiiphanii-veBbaûibusoeAjnêsifijapjiellanr editusaom. iii Monum..p. 579, qui.etiam"A-/-/f/t)<j56
iurHKo-tj-ffJ.opuyxtTKt.fMaleigiiuriDupiiiiugiHisi. iEccl. povgappellai: tum ali(js« Maicioms schola quos-
seci. Wsasbwit neminem \reieruffl<dediisce.he(;rericis dam, et Mauiehseos,«t alios forlasse quos -persliiu-
exceplo 'Pliil.iSlrio \eibuni -feoisse, .quos .memorat giiClemens Alex. i Sirom. pag 137, sto-t yup oVvai
eiiam August. hceres. 63, uti et Excalcealos hcer. 68 6So>pij/t)?6v .jsuj^Kpto-TOutWv,et multis oppugnat *ty-
1189 LIBER DE HiiiRESIDUS, 1130
"*
lestibus*-offerunt tantum aquam, non illuii'a quod j^ Et aller propheta: Siesl, inquit, malilia in ctvitate,
Ecclesia -catholica et aposiolica facere consue- quatn Deus non fecit \Amos iu, 6). Sed J mala isla
vit. non natmaesse, dixii Sciiptura, a Deo facia, sid
LXXVHI. TI^RESISDE PROPHETIS. causis exisleiilibusliominum, sciliccl in Lege pep-
c
""Sunt nonnulli, gui* propheias quoiidie asse- cantium Domino, quse sunl tentationes persecu-
runt, et propheiias fieri praedicant/ignoianles" 0 he- tionis, diversjcquo angustise, quse Deo permiitente
gem * efJPiOpltetas usque ad Joannem fuisse Bapli- insurgiint peceanlibus, sicul scripium est : Quts
siam'(Mait1i.\i, 13J,fmemcjueLegis etPiophctarurn dedit Isiael in dtreplionem, nonne Dominus cui peccu-
in Cliristi prsesenlia completum, atque consumnw- vetunt, el noluetunl in vih ejus ambulare (Isai. xui,
lum. Wi}*> iNonautemfecisse malam Deuni naturam, flicil
LXXIX. COLLETHIANI. Sciipiura alicubi : 7 Ecce ehitn omnia valde eiant
s
4€o.lulhiani, a dCol!uiho quodam ita dicti sunl bona, qumfecil Deus, in libro Geneseos, id esi, k
in iEgypto, qui dicunl Dominum e malorum non esse creamra* nmndi (Gen. 1,51). El alibi pioplieta dicil:
faciorem. * *Contra autem alter qmdam ojiponebal 1 "SttontamDeus malttm non fecii neque deieciatur tn
dicens-: Dominum malorumesse faclorem,Ji 6 qui el perditione vjvpium(Sctp.x, 15). Quia ergp jion causi
jpse-est hsereticus parilei, el cum uliique conten- Dei creaniis esl mala naluraliter, sed hojninum vo-
***
tioneTerrenlurinani, nescieiuiupolemiaro lationis: lunlatis, quae obnoxia 9 legi Dei urgetur, et coer-
Scriptura eirim Deum facere "bona, ct nihilominus tione constringit, conversionis causa a Dominp liccc
.et ma"laprsedicavil, cum dicai piophela : Ego sum ioferuntur homin'bus quolidie. Cum ergo 10h_rc di-
Dominus,bquifacio pacem, et creO~mata(Jsa*i.xLV,7). cunl, quomodo dicla sunl ignoranln qucc enim pu-
COD. MS. "SANGERM."LECTiONESYARIANTES.
1 offeruntaquam 6 tentationes, perseculiones
s Alii suntliier«liciiqui...assei<unt 7 Ecce enim, inquit, ommavaldebona
3 et ad beatumJoannem 8 creaturajnpndi .. QuodDeus
* Aliiprophelasusque
sunl aulemColuthiani 9 legi Dei 61-judicioarguelur
6 qui et ipse erat 10Jiascdicamur... quss,enimimputauiur
FABRICH ET ÂLEARDI *NOTJE.'
nrianus episl. B5, vadCaeciliuin, pag. 1i& seqq. Vide f Conhia autem .altei. ^lojiuus ,de pquojsupia nd
eliani Chrysosiomi jiom. *83 in Maltbseum p. 864 c. 57. FABRIC.
Beveregium ad canonem Trullan. xxxn, et D- ltii- s Qmetipse est <h.mi$iicus ,paiiter. Non aninus II.T-
gium de liaeresiarchis p. 211 SPC*. Ab his Aquariis di- C_ reticum est cum Colhulio coiiiiainim cpoueueqj_t.iu
versi £<quei,sive HydioiheiVltm,de quibus Augusii- cipiuin_ aiegtreque "inaja .fieii Deo ?permiltente,
nus-ei*Pi'.pdestinaii .auejor <"._73et noster infra, c. quam cum FIonno.Deuni faceiie maloijim JJUCJO-
96. "FA<BRicr rem. EABRIC,
v-tQttodEcclesm. Ymnm iu sacia Coena offeiena. h Qui factc.LXX, 6 icptSiv
eiphvnvyui vziQoiv s/uv.u.
si\e"mertiiirilltid, sive*temperalum aqua,_q_jod-Cy- FASRIC,
.priano Impriniis vehemeiiler prob.rtum fuit, cm per J St es/...LXX3 ei icroi ve.v.iu
FJVBRIC ivTcblsiJanivptogQVY
aquam populus,Cbristi sanguini unipndus jsigmli- EJTOWO-S.
catur Conler, ^si p'aeet, "Edm. Maiiene de aiiliquis J Mqlaisla nonmamim. Seiisusiesl,iista non.esse
EcclesiaeTUibusp. 5S2 seq._ Joan. Bonam lib. n Li- cieata.a Deo ut mala iiaiuua jsint, si,ve,nialiini;natu-
lu g. e.'9.GeiJi.Vossii the=es theojogicasp. 501, El- ram babeant. Inlra : sNonauumsfeoissemmlamfieuin
menborstium ad'Gernjdium de dttgmaiibus Lcclcs. naiuiam. -FABRIC,
p. 174.-Giaiciviuo aliquid aqtiaefer(veiitis,affuiidu'.t, kCieaiutm mundi. Cbalcidius p.572, d#<qenitttra
ut snngiiinem hominis viviproprms referat. Vide Pre- tnundi. sNeuipe.ysvEo-tv pio xricst dixisse Alcvaudri-
trum Aiuidmm de concoidia utriusque"Eccles'io''in nos,.obscfvatum .ilumfredo liody.erudiio operetide
<aocirinadeSacranientisiii, 39, p. 32L FABRIC. Biblns saons Graccis p. i\5. FABRIC.
h Proplteias quolidteasseiunl. Ilelmsl., psjserunt. 1 Quomam, .LXX, 6TI6.0s6?©KVKTOJV ouf ssTwtijo-sv,
Yideiui langere Monia.nslas de guibus supra cap. pvSeripicerut iv eico>\eie,C,b>vro>v. Pjulaslr.ius maluxn
49. FABRIC. jiosuu. ;geiuispro speciesmali, BtwnAiwite,quod ,vc>-
c Legem et 'Propheias. Eoflem S. ,Ghry<w)s!omus 1
. cnbukim m Sipientia liijio,n<_
'*' pcijt. Jlujns luiot-orent,
laudat llluH Dauielis ix, 2"!: "Ort'i)0J>VTog w bicbvet-' Pi ophei<enoiiiine spassimJaudant tscici es tcjiptores
rut, cfpeytaOhatTcctvol icfotfnrtiu rv,o.lopeatg, Cuin .christiaai, ul supra atl <caj).26 nolai.e me >me-
venetti cttt lepositttm est, xibsigtwbttuifiopketia et muu m 'FABRIC t
Dtsio "Fwhuc. Coeiitone.Coeriionem^sive eoet clwnemiptOiroer-
d Ce/ta/to.-Hic esfColluthtis piPs"bytei'Alex.quem fiiiwne dixenunt.boniseripi-orei>,alqueuiruini|ue_pro-
-eodem quo A-ilus lempore Ecclesia.ro itnJwsse, fal- misciie in ross. cod.cibus repeititif. FtmBmc.—Sed
saqtie-dogmaivispirslsse mrrat Epipliatiius i_.vi<x,3, hominum... coertione consittngii. Ob^cuxijirio__u>jin
p 728, nienioiaiis Bliam seciatotes ejus uui sc non ^drtU., quam ait conjeciuia i'e-Ut.ui îosseL, .nibi m
diibuaveiint ^ppeliare Colluiluanos, 6i yiv EoW.ou Coi.b.ans.occurreret ,vera ^pci.io,,qum Gbnestkijjogi
Btevovceavrovg wvbyaavv..Ambilionem (>olLulljii ,per- Dei el judtcto aiguetur, el coeitione constihigitui^xpp
slnngit Alexanner Mexandiinus anud Tbeodorelum quo male Hambuig..editio <consttingtt,sed sBis.Let
lib.Ji*Hist.c. '&,p. 9, in giadu presbyipiii_imi. uum Lugdun . recle consliingiiui ; mox dn3uiiiiu el<tgiw
testaiur Ai.hanasius in apologia ad linp. Cotisianli- tantui jam.in^Cor.b. cod.quam ni Basil. etLugdun.
jnum,ioin.jI, FABIOC ed., pio rftcttiti!et ignoiant, quocl etL siuJjajnbjir-
e Maloninip.752
non esse factotem. ldem exPIiiJastiio gensi. GAj<ciRD. <
Augiistinu- cap. 65, et ex Augusiino^lsidaiusjVin KQumemm putant. Basil. el>Li!gcIun.jedUiift,.f/«c'
;Orig. c.S.lcaque-errai aiHrtorTr.cdestinati.jc.îijqui etiimjpulnntut, ubi Corb. cod., tinpuicxiUur j ot _supiva
•Cnlltithianopuinerrorem putatin eo consisiere, quoy êodem cap. ,79inj_.dUionibus, tquw .s,tntjeniaiioncs
©eunKcreasse mala Bfbona doMueiint.FABRIC. peisecuhonh ; m ms.» tentaliones, persecutiones,for-
lant homiuibiis in coertione mala, hrec crtidilionis j^lur (Matth. xxiv, 3S; Marc. xm, 31 ; Luc.xxi, 33).
et uii.itatis sunt plena, quse hominum volunlas per- Hoc autem nnn inlelliguiil inutaiionis cnusa elemen-
veisa paii merelur, cum dicat Aposlolus : a A7itm- torum dictuin fuisse a Dommo, ul his mutaiis nova
quid injuslns Deus, qui infert it am suam hommibus creaiura"*reformeiiir (Apoc. xxi, 1), quod el David
(Rom. iu, 5) 1h Non lamen siue uliliiaie et emolu- docet: Ipsi peribunt, lu aulem ipse es in mternum
menlo futuro IISPCcuncta bumaiio generi fieri per- (Ps. cu, 26). ElDominus : Cmlumet terra transibunt,
miituiilur: juslus enim in tribulaiione sustinendo veiba autem mea non transibunl (Matth. xxiv, 3S ;
fidelior et j'ustior comprobalur ; peccaior aulem aut Marc. xni, 31 ; Z,ttc. xxi, 55). El : Ego facio no-
1 peceare desinet emendalus, aut perseverans de vumcmlumel novatn lei ram, dicil Dominus (lsai. IAV,
mundo lolbtur, ne in corpore consiituius amphus 17). * Restauranda potius ergo, non pereunda an-
delinqucre videatur. Ergo aut emendalus, cum su- nunliat elemenia ; elquannis J impossibileDeo non
pereM,adhucin *corpore, bonum jam opus facere non est,ut qui fecit ex nilulo oronia, iterum "*
delere pos-
relardabit, aut inens coercelur ul desinat a pec- sit omma, quod ait beaiissimns Job : Si autemde-
calo, quod ait Aposlolus : c Qui mottuus est, justifi- slruxeriluntvetsa, quh ei dicet, quid fecisti (Job. ix,
catus est a peccato(fiom. vi, 7). 12)? Ergo si na senseris, oinnipoienliam Domini
LXXX. DE MUNDOHÊKESIS. Clinsti *cognosces ; sin ea reslauranda quis sestimnt
' Alia autein esl hceresis, qusc dicit muiidum a non sequenler 1intelligel: nam etsi pereunda semina "Sci i-
3
mulari, sed in eodem stalu semper nianere, eliam ptuia demonsirat, id est ipsum mundum ad nihilum
e post Domini nostri Christi de ccelis prcesenliam, devenireposse,iamenquia"*quod fecit non deperit;
cum ipse dical: f Omnia transibunt el s mutabun- fecit enim, ut aii Salomon, ° etxtniltilo omnia ut pos-
' desintt... tollitur 8 lii eo siaiu... penbunt, inquit, tu autem
peccare
s meus areessiiur 1 cognosciisive eam restaurandam...inlelligit
FABRICII ET GALEARDI NOT_£.
tasse melius; atinfra cap. 80, ubi in editis babetur non peieundasemina. Similiter mox permanenda dixit
eranl: el in Resurreciione, Coib. leciio, ablata co- pro petmanmiis : Tianseunlia ergo erunt elementaad
pula eraiit*:m Resutrecitotie; qnse. licet parva emen- majoiem jam gloiiam, inque ea permanenda cum ho-
datio.toiam senteiiliam magis lacilem el peispicuam intnibus. Ad lem ipsam quod aliinef, plerique pris-
reddit. GALCARD. Oiiriiro Ecclesicedoctorum hac fueie seiilpnna, non
a Ntimquid Grsec, Uh oStvog6 ®ebgb irctfipoiv inieiiiiiium in consiiminatione SJPCUII cceliim ler-
FABRIC. I
G ramqiie,SedK.ro-/KTKffTKtmAct. lll, lU,el7rK)tyysvs<jiV
hpyhv.
J>JVott lameti sine uiililate. I.isignes quasdam uii- Blaitli. xix, 28, liiiiiiiiliiiilum et rennvanduni. Bar-
liiates disetie ei elegaulei exponit S. Joannes Chry- nah.r- episi. c. 15 :"OTKVi)0b>v6 vibg KUTOU
— v.vrupyh-
soslomus hoinil. i ad Antiochenos. FABRIC. Adde ceirbvYUipbvuvTovYeivptvtZrovg uce§eigvoVkkkA!£Ei
Gaudent. Pr.ef. ad Benivol.; Paiiltuuiii episi. 18, ad TOV nktoj vui rhv ce)hvnvvui roiigaaripag, rbre v.u)5>g
Delpbuium epi-copum Biirdigalensem ; Isidoium Pe- avuTcavaeraiiv hyipe. rri eSSbyn,Longiim e^set alia
lus., ep. 282,B<>etomonacho.uii ei Niluro, ep. 519, tt sunioiiia Veteium proiluceie, qiice viden posbiiut
Epliesuom presbyleio.GALEARD. apud Vossium Thes. 'flieolog p. 248 seq., Paulum
cQuimorluusesl... Graec.jOKOTSKVwvSsStyKtiufKtKjTo Slierlogum dioptra aniiqmt. p. 285, Tho. Biuue-
rng «yupriug, hoc e<-l, nmi ampliub peccal. FABRIC lum 'Iheoria sacia leliuns iv, 1 seq., Gaiakenim ad
d Notimuiaii. Cum mitiu» judicet iulra de illoium Anionin. xi, 1 , Elmenlioisiium ad Genuadu dogm.
senteniia, qui Mtindum periiuiuin el iu nilulum re- Eccles. p. 164, D. Bebiiium anliquit. Eccles. s.eculi
diturum sihi persuadent, jam hseiesibus anniimeiat iv, lom. II, p. blO ; Snicerum tom. II, Tlies>auii,p,
opinioiiem eorum, qui lnuiitluin a-lernum fuuiium 151 ; Jac. Tlioniasiuni de Sloica mundi exu-iione
hoc qiio >n praisens estslaiu docebant, cutn Ocello p. 17. Judcroium conseiisum vide apud Menassem
Liicano, TmiJPO,et aliis Etlinicorum Philosophis; Isr.iehdem de Resurrect. lib. iu, c. 4 ; D Luiiieri et
el cuni Pluhme Jud.eo, qui euudeni opiuionem tue- llieolngoriim nosiratiuni suffiagut collegu Yiiicen-
tui llbi()/T£pt afOupaiugvbayov, peiindentAimiiy- lius Placcius 6 yeyupirng scnpto vernaculo de ini-
nius Cbrisii.iius ajnid _'ht>tittinCod.56, brt evo.ru)v- nioilaliiaie iiniiii.e p 65,95 seq. FABRIC
TOteto-tvot oupavot,qui esi Cosinas lndopiensies lih. -, J. ) Impossibite Deonon esi. Conlia Eihiucoriiiii sen-
vn, p- 2/5 seq. Danseus ad Augusmi. de llajiesibiis lentiam qtiihus Plnlo hbro de Mundo inconupubili
c. '67, ilbis vucat A<Aernaies.Auctiir prajtlesiinaii p 728 asxeuiiliir. Hos eniui si audias sialuliiio ijisis
c. 67, Sataiinianos a nescio qno Siiannio. FABRIC. CSI, iv rov ovSeyi,ovrog ayhyuvbv iart yeviaOutTt,
<"Posl Domini nosiii Citiisti de cmlispimseiitiam.A<l TOTE6v s|Ktro),so-6Kt evhvvcrov v.ai OTCUVCTOV. EX
Judicium miellige , aique ut Augusiinus seiitcn- iulttlo tiilulim, in tttlulum ml posse revertt. FABUIC
tiaro Plnlasirii expressii, posl testtiicciionem moiiuo- ^ Si aiilem. LXX, ibv oTca))ac,n,rigaicoarpe-êi;n
rum. FABRIC rig ipei uvrS>,Ti EJTOWO-K,'. FABMC.
f Umnta iranstbunl. Texl. Gr., 6 ovpuvbgvai h yh 1 SequmtierinleHigei.Non minus scilicet eminen-
icupelevcovTui.Omnia ccelo et teua coiiluieniur. tem Cliiisli majestaicm ei poteniiain esse in instau-
FABHIC i.nido, qiiun in tleleiido. FABRIC.
Ilebr. i, 12, ex Psni.
B Jlfiiiabitttttir."A)).Kyi.o-ovTKt m Scnpiwa demonstial. In loco
supra adducto Ps.
cn, ""6.FABRIC cn, 26. FABRIC.
h . psi pe,tbunl. LXX, AUTOI KTTO^.OUVTKI,av Si StK- a Qucd \etil non depetil. Quia nihil
quod fecit
yivttg. FABRIC Den<*odit : ouSsv \3Se)vacn wv sjTotwK.'-Sap. xi,
' llestuut uuda polius non peteunda. Pereunda pro 24 FABRIC
0 Ex mliito omnia ul possent esse. LXX, "Zvrtae
penturh tli\u jir.eier u>nm meli iruiii Sciiptnruni.
Sic nifia : »V«uiietst peieundu scmiiia Sctipluta de- yvp ilg TOstvKtTKWVTKV icabilliim EVTKTE a Plnlas-
monstiut. Alqueiterum : El tnresuri\ciwne homiitum uio ieddi<ur {ecu ex itthilo. Siniul autein respicifur
1195 LIBEIl DE HJERESIBUS. .. 1194
senl esse qum non ' erant (Sap. i, 14): et in Resurrec- A slilionis sunt, non tradinonis sanclorum cc Domini
lione hominum non pereundasemina, sed adjgloriam nostri Jesu Christi jussionis 6 et imperii, ejusque po-
majorem venientia demonstrat, ui ait Apostolus: teslalis.
d Seminalur corpus animale , surgil coiptts sptritale LXXXII. NOVATIANI.
(I Cor. xv, ib): h seminaiur in corruptione, surgil in Noyatiani sunexerunlk posl perseculionem pos-
incorruplione(lbid., 42). Et ipse iterum Aposlolus : tremain l a Novaio quotlam, qni*"*sicutEcclesia ca-
c Exspectalioenimcrealurm revelationemfiliorum Dei tholica credebant antea , \elus Tesiameitluin el no-
exspectal: vanitaiienitn crealttra * subdita esl non vo- vum accipienles, in perseculione auiem, quia Iapsi
lens, sed propter eum qui subjecilin spe futurmgloiim sunl multi fideles, et in poenileniiam suscepti sunt
dignilath. Ptopler quod el ipsa crealura , inquit, li- a caibolicaEcclesia, irali, imino potius pracsumptione
beiabitur a senilute conuplionh in libeilalem glorim ducti ac superbia, vanam docuinam conaii suntse-
filiorum Dei (Rom. vm, 19 seq.). Oslendens 3 itaque niinare, separantes se ab Ecclesia calholica, alque a
a gloria ad gloriam processura elemenla, id est ho- Christi bonitate ac misericordia dissonanies, alque
ntiiies cum liac ipsa visibili crealura, cum dicit Do- dicentes: n non esse fideli post bapiismum Iocunt
minus:d Sol tuncseplempliciterlucebil (Isai. xxx, 26). aliquem pcenilenlise,ignorantes quod pei prophetam
Tianseunlia ergo erunte eleinenla ad majorem jam B clamal: Vivoego, dicit'1 Dotninus: nolomorlempecca-
gloriam, inque ea permanenda cum hominibus; torh, sedmagis ut teveitaturetvivat (Ezech. xxxiu.ll).
quanivis el ad niliiluni possit adducere, qui fecit Si ergo dixerint de his qui baptizandi sunt, dixisse
omma D.nnnnus.Sed in hoc est eminens Chrisii ma- Scripturani, non tamen fidelibus; audiant Salvalo-
jeslas el polenlia, quod ad gloriam eadem majorem rem post baptisinum aqua* diceniem de baptismo
elemenla transire perminit; nam el Apostolus ele- alio, poenilentise scilicet passionis ita . ° Bapthma
mcnia haec * liquescere, et ad nihilum venire nun- habeo, inquit, baptizari, et quam fesiino P si finirelur
liat pariter et propheiat. (Lttc. xn, 50). Oalendens utique 8 nobis post baplis-
LXXXI. EXCALCEATI. mum quem per aquam anle dederat, i aliud eiiam
8 Excalceatorum 4 est hseresis, quce excalceatos passionis poeniientisehuniano generi ab ipsius boni-
ainbalare debere homines asserit,» quod sub Mose, tate, el clemenlia Iabentibus concedendum, atque ab
inquiunt, diclum est : h Solve calceamenta tua eodem Domino tribuendum. Quod Apostoli intelli-
x
(lixod. III, 5). Et quod Raias ita ambulaverit tti- genles de passione ejus saluberrima, post illam pri-
bus annis, quce magis J liumana. ac vanse super- mam gratiam humano generi eliam hoc eum coniu-
1 erant: in s quodMosiinquil...Esaiasbealusila
a subjectaest _ « et lmperiiejus ac potesiaiis
8 itaquegloriaadiiliorumprocessura C i Dominus:Si volomortempeccat, quanlumut
4 Aha est hseresis 8 nobisbaptisinumquodper
FABRICIl ET GALEARDINOTJE.
loeus Hermselib.Ji, mandat. i, quem laudal noster 1 Post persecuiionempostremam, Postreroa
pcise-
etiam infra c. 123 : npwTOv icb.vro>vTciarevaovbrt elg culio, si\e decima sub Diocleuano ei Maximini.ino
icrtv 6 6s6f 6TK7rKVTa Y.ricagVKIv.arapricugv.uijTOtJjo-KS' Heiculio ccepit circa A. C. 285. Sed Novaiiani Ec-
i/ yh OVTO? eig TOEIVKI. FABRIC clesiam jara inrharuiit post persecuiioncm ocunani
a Seminalur.... spiiitale. Grsec.ZneiperuiaS>yu$v- Decianam circa A. 251. Vide Tillemoniium lom. III
" h iyeiperat aS>yo.icvevyartvbvFABRIC
yv/.bv, Memor. Eccles. FABRIC.
Semitwtitr.... tn corrupiione.Giaec, SyrstpsTKi iv lANovatoquodam. Duohseieseos isiius antesignaiii
yOopu,eytiptrut iv ufOupciu.FABRiC. velenbus nieinoianiur, JNovatuscl Nova'ianus; hic
c tn spe (uiurm glottmdtgnilath. Posl sV £)7rt5t, Romanae, ille Africause Ecclesise preshyter. Yidc
Philasliius de suo supple\it verba futurm gloiim rft- Guil. Be\eregii notas ad can 8 Nicsen. FABRIC
gnitatts. FABRIC. m Stcit' Ecclestacallwlicactedebantantea ouSgvicepi
d Sol tunc septemphctter lucebit.LXX, TbfS>gTOU rhv vTto-Ttv vatvoroyhaat, nihil cnca fidem novasse
n>touecro.titcruTckuctov iv rn hyipu. FABRIC. Novatiaiuis faietnr Aincus Cpolilanus apud Socra-
e Etementa. Sol, luna et'stellse, ut supra c. 61. tem vu, 25, p. 567. FABRIC
FABRIC " Nbnesse fidchposl bapttsmum. Hunc Novaiiano-
f Liquescete. II Peir. iu, 10 : STOtêtK j-Kuo-oujjtsvK rum eirorem oppugnat Eulogms apud Phoiiiim Cod.
)u6i.aovTKt, vei yh ve.iTKEVavrn epyuve.ravavctrat; D 182 et 208. E recenliorihus juvabii consulere pra_-
•
et 12 OupKvotrcvpovyevot\vOhcovrut, vui o-Tot^ta ler Tilleinonlium , Bpveregiumtjtie, Gibi. Albaspi-
vuvcbyevuro/hatrei. FABRIC. nsei obser-ationes p. 195 seq., Joan. Foibesii instru-
BExcalccatoiumGymnopodnsvorat auctor Prsedes- ctiones Ilislonco Theol. p. 066, 7i0 seq.FABRic.
linati et Angnstuuiscap. 68, Philastrii insisiensves- 0 Bupthma habeo baptizari. Nola plirasin
eyo>fioTc-
* ligiis , nudis ppchlius semper ambulnnles. Praleolus riaOhvui p ro yi))o>fiaTCTicOhvut, cujus multaêxem-
Nudipedes FABRIC congessit Jnan. Biisuis noiis ad Jonn. Chryso-
h Solve ciilccamenlatua. LXX, ),ucat TOvicbSnyu pla stomuro Savihi lom. MII, p. 41 seq. FABRIC
h/ TWV jToScov<70U. FABRIC P Si finiretui. Iui legeiidum pro verbis nihili qucc
1 Ttibus unnis.In signum imminenlis_Egypliorum exsiabuit in pnoiibns editioiiibus, si scneth. lu
et jEihiopuni genli capli\iiniis ab Assytns. FABRIC. GrsPCi)est icSigavviyoyat eag ov relecOh FABRIC.
I Hiimtmaacvanmsuperstiltonh.Nonm Isnia.qui Dei q Ahnd ellam passwms pmnttentim.De hoc pceni-
jussu hoc feceiai,*ed m his qtii nestio quim reli- teniise bapiismate inulia Joan. Bloiinus in opcre ela-
giosi ciilltis pariem in supersiiliosa illa semulatione boraio de Sacrainento pcenilentia;m, i,, et ix, 2 et
collocabani. FABRIC 13, x, 6. FABMC.
PATROL.XII. 38
1195 SANCTI PHILASTRIl H96
lisse prcedicabanl. Ut proyisor enim et omnipolens, A nus: f Mullm mansiones sunl apud Palretn meum
peccaplibus concedit per poenjfeiitiam, ut d qui la- (Joan. xiv, 2).
psus esl, surgens ac ptiguans ilerum, inqueea per- LXXXIII. MONTANISTJE.
2 s Monlanislspsunl, qnih rebaptjzant si quos se-
severans, speret se posse a Dpipino desiderandani
viclonamadipisci.Iij Christo enim et ejus clementia, duxerint Jiomines. ei supra bap'jsmum Ecclesice
eljuslilia, * bonilas , et proptei peccanles eL poeni- catliohcse aliud suuma bapiisma insanientes pro-
lenles abundai quolidie; ul Paulus leslatus de illis mitlunt, qui el Donaliani dicuntur? *-a quodam Do-
est, qui peccali causa non egcranl poenilentiam , ul nato in Afnca ponsiituio, qui Jianc hsejesin semina-
dixil in sua Epistola : h Quis infiimatni, el ego non vil, qui el Parmcniani niinc nppelhiilur J a Paime-
infitmot (H Cor. xi, 29)' Et rursum : c Ne veniain ad nione quodam, quj eoium nuper successil eironbus
vos, eliierummc humilietDominus jjropier quosdam, a,lque falsilaii.
qui non egerunt pcenilentiam (II Coi. xn, 21). Et LXXXIV. ABSTINJSNTES.
Peirus Aposlolus Mago Snnoni dixerai: Age pmni- 4'" Sunt in Galliis, et Ilispaniis, et Aquitania veluti
tenliam, si quo nwclodimiltatui tibi quod fectsti. El aljsiinentcs, * quj ej,x Gnosticorum, el Mapichccoium
Paulus d quem abieceral, eum suscipi posi lempus pajiicnlam pernicjosissimam seque seqiiunlni 6 eam-
ilertim jubel.e Ainissionem ilaquedignitatis possunt B demque non dubitanl prsedicsre, m separanles per-
perpeli tales, non delrimeotum salutis, ut aiiDomi- suasionibus conjugia hominum, el"" .escarum absti-
COD. MS. SANGERM. LECTIONES YARIANTES.

1 et bomtaspropter "-Ahi suni m Galhset in Spanis
- AlusunLMonastesqui 0 qui el GjiosLicorum
parliculapermciosissima
* baplismainsaniuntprormtlenies 6 eademque
FAJ3RICJIET GALEARDI NOTyE.

'•
Qui lapsus est, suigens ac pugnans tteium. In sa- diocise, sed Casensis ille pnor, undc Augusiiiius
cia llla ad quam per baplismum aucloiaius fueial hseiesi 69 : Donatiatti vel Donaiislm siint.... Iiujus
miljm ndversus diabolum FABRIC. hwresis ptmcipem accjpimus fuisse Donalum, qut xle
J>Quis tnfiinvilui... . Ttf KO-GEVSI voi ov/KbaOevSi, Numidnt vemcnsel contta CmcthanumClnisltanam dt-
FABRIC viclensjilebem, adjitnclis stbtejusctem faclioniseptsco-
c Ne veniam 11/. 7TK)IVelObvre ye reicetvSiano pis, Majoitnumapitd Catliiaginemoidinavtlephcopttm.
Bebgyov rcpbcbyeg vei icevOnco> ico))ovgrS>v-icponyap- Cui Majoitno Donatus eptscopusaltus in eadem divt-
rn/bro>v,vvi yn yeTevonae.JTo>v iici rh e/e.0upcia. Ha<c swne sttccessit,qut eloquenlia sua sic confiiinavil hanc
verba Pauli integra sunt, quaaPbilastnus .suo roore C hmiestn, utjnulli eaistnncnt ptopler ipsuin poltus cos
conlraxii. FABRIC. Donaitsiasvocaii. FABRIC.
•I Quemabjeceiat.Queni Salanx- LradiderallCor. v, J A Paiinenione quodam. Hic esl Parmenianns qui
l, eum posi poemienijicelestalioneni ileijip. jecipu II Donalo in episcopatu Cariliagiiiicnsi succolssij.A• C.
Cor II, 7. FABRIC. 368, adversus quem Opiati ei Aususiiui scripta
<"Atnhsto tcm digmlalh. Removendi scandali ,causa eliamnura supersunt. Aucior Prcedestinaii c. 69 : Hi
e\ iisu Ecclesise veicns elciicind commiinioncm hmretici itfpuilibus Italtm Montenses appellantitt, in
lediêbantur Jaicim, et excidebanLsacris Or,(iiiiibus inleitore Afiica Patmentcini, m Caiihagiifienst Dona-
quictinique ad poenileniiam publicam de Inpsu vel listMi..Ojnii Paiiiieiiianus A. JC. 391, qu(o supcisiite
crnninegiaviore aclniiiiebantur , ut mttltis jiotarunt, a.dhuc^cripsisse " Phila^ti;ium e\ Jjoj*^.050JeclexoJ-
Gabriel Albaspimeus PLJoan. Morinus in lucubrauo- ligas. L
FABRIC
nibus quassupia liudavi. Scd lioc loco Pfiilasinus1 Sunl tjt G-aihisel Hispantis. iLa serapsi pio Gal-
per dignitatem, ut inlra e. 89, inlelhgil gradum nia- hs, el Hhpams.^Perspicuunivci,o(esiapinjasirio per-
jorem m coelesii gloi ia. FABRIC^ stDiigi Priscilhanjsias, qiii tiica A. C. 5$0 profene
1 Mnllm iuaiisioncs... Ev TJJoi/io TOUTlerpbgyov) se cceperuni. Yj.de Tjllenionijum Ipni. YIH JMJJIIIOI'.
uovulico))uieiatv, quem locuni iion'niodo de mansio- Ecc;les. p ig. 598 libi uni cqnira êosdeinin Symbo-
nuro.coelesiiumniiiltiindine, secleiiam de diversitaiei "liijn 1 Aposiolorum nscnpium Ambrosjo. FABIIIC
gradiium yeleies Ece.lesice Dc>ttol'es,acteperunl. Gnosiicoium,elMantchmoium.AuguslJinisliseresi
FABKIC 70 : PjisciHiantstmquosin HtspcmigPihcilhaniis tn-
e Monlanhlm. Monlensesappellati sunt D,onuist.e,, slitutt, tnqximeGnosiicotum ei Mttnichceoi um dogmala
quod Ecclesiam llom.e primuin in moj)te Jiaberei j) ' peimixla' secianlui. Conier II. i)odwelh djss.5 ad
• coepeiuiii, uL leslaiur Hiejnnymus in Chronicp adI Iienseum c. 10, p. &0oseq. FABRIC.
A. C.356. Hdoius VHI Origg. c. 5 : Montant Itm- m S^patciuies conjpcjia hoinmum.Leo M. E.iistola
telici dtcii.quod tempoie peisecwionh in monltbus s ad Tujibium' I5"(cdH vei. 95), cip. 7, de Pnscil-
lalueiuni. ilionlenses dicunlur ciiam aimd Opiainm1 lianisns : Nvplws damnanl ei pi ocieaiionein nascen-
lib. ii, cap &, el alios. Augusiino de uniiaie Ecele- tiitm pet /1011 escunt, in tjuo sicttt pene in xminibiis,
si<uC.-5, Rupilani, quomodo eiiam pio Cuxupilanis s cum Mantchmoium piofanilale concoidanl. Concil.
videtur legenduin episi. 53 (vel. edji.lilo). De e Braccarense i, ^.. C. 56!, can. 11 : St quh conjugia
Montamstis aliis Mqntani _setiaioiibus supra _eap. >. huinanq dtminat,efpt octcaiioneqtnasceimuiiipetitoite-
•!_. FABRIC sctt, stcut Manicltmusct Pttscilliunus rfiaeijtitl, «iift-
i" Rebap}uanl. Vjde D. Tho.Jlligii Histoiiam schi-i- "thema stt. FABRIC
^ Escarum abstiiienliam.
smalis Doiiatisjarum, subjeciun epis appejnlici dfss.1. Jdem conciljum Bracca-
cle hceiesiarclns § 122 êtj., el qu.e \iii docti add rense can. 14 : St quis hnmundos putat ctbos cai-
Opiatum, %jue lom. IX openiin Auguslini edit. )iium,xjuosDetisin ustts Jwminumdedil, et non pio-
:mvcc FABIUC piei ctffltcljpnepicoi
potis, sedquasiimmunifiiiampiitans.
1 A cmodgiiiDonalo tn Afncct. Duo Donaji, unuss ttq abslineat ab ets, ut nec oleta cocfa cum cuimlms
Casensis, sive tt Casis mgns, el alter CaitliaginiPii- pimgustet, sicitl Manichmusel Piisctlhanus dtxcjmiit
sis Episc. Donatus magnus: ambo schisiiialis ergo- analhema sit. FABRIG.
11.97 LIBER DE IIjEREglBUS. 1198
iientiam promittenles, quae non ex Legis prsecepto, i pos ut inierficiantur ab illis : dicentcs se desiderare
sed a promolionis ccelestis (Matth. xix, 12), et di- pati maiiyriuni, et sub causa hnc mulii lairocinantur
gnilatis causa volunlati homiuum (alis a Chrislo inierdum. Quidam autem ex his velut i bioihanali
concessa esl graiia, Dicit enim Doniinus Pelro : moriuntur, sese dantes ad prsecipilium, diversum-
1*AToitomnes capiunl hoc verbum(Ibtd., 11). Elite- que subeunt calamilaiis interi,tum; qui cum sine
rum idem Doininus ail: Qui dimheiii uxoiem suam causa perire ita properant,Ic honeslse mortis' susli-
c sine causa ciitninis, facit eam mmchati (Ibid., 9). neni; detrimenla, et judicio Dei fuluip se polius im-
Aliud est ilaijue d consensu communi (1 Cor. \n, B) jplicanl, quam solyupt.
hoc fieri laudis causa majoris consequcndce a Do- LXXXVI. IIJEBLSIS DE CIBO ' ET SPIRITU
mino,el ahud conira Legem suadere, conliaqtie SANCTO.
amborum facere voluntatem. Et jterum : e Qui non Nec desunl, 2 qiii x cum hominibus non sinnunt
manducat, manducanlemnon sjietnat, et qui tnandu- escas, prspsumptioneductis inani, pufantes.se roe-
cat, nonmanditcimtemnonjndicet (Rom. xiv, 5) Quod hus quid facere : quia ei 4J/rophelse hoc, inquiuni,
ex voluntate est llaque, laudis esi amplioris, immo faciebant.(III Reg. xm, 9) igiroraiiles diveisam ceco-
potiusmeicedis coelesiisesi desideiium : quod autem nomiam.Chiisli Dominiesse statulam homiuibus. Hi
extra Legem est, non a Deo Chiisio esl.lradilmn , JJ dc Paire, etFiljo betie stmtiunl; *** de Spiiilu aujem
sed inani hoininuin pr.esumpiione, et eirore inven- non recle accipiunt, creatum credentes esse et fac-
lum : scripiumest enim :f Do vobisomniaedeiesicut tum sanctum Spiriium, non peum , sicul Scriplurse
fenum. Hoc aulcm ideo faciuni, ul escas paulaiim nuntiant, et Ectlesia caiholica jiroedical.
speinentes, dicanl eas non esse bonas; el ila non a LXXXVII. H^REsis ALB DE PASCHAÊ.
Deo hominibus escaecausa fuisse concessas, sed S a Aha est hseresis, qucc assent n cum Judceis 5 de-
diabolo fatias ul asserant, iia seutiunt. Intjue hoc beie fieii Pasclja. Isli in Galalia , el Syria, et Pliry-
jam creaiuram non a Deo crealam, s?d a Diabolo gia comniorantur, et Hierosolymis, ej. cum Judceos
eam factam jircedicare nitunlur, peiqug hoc inenda- 'equaniur simili eum eis errore dej ercunL.Inquehoc
cium mullorum aninias capiivaruiit. ei o suum Judai eonfirmant niendacium, cuni peivi-
LXXXV. CIRCCITORES. dent quosdajmChrislianos indoctos, legis eorum ma-
1
Jn Africa, sunt quih Circ.uiloresdicunlur ; hi cir- ,gis sequi vanitajem , quam regulam cajholjcsc veri-
cutneunt ferras et quos inveniuni in via, " cogunt talis , et nihilominus illi 6 r cum istos concelebrant,
COD. MS. SANGERM.LECTIONESYARIANTES.
1 Aliisuntm AfncaCircmtoresqui ita dicunlur 4 Prophetcefaciebani
?3 Ahisunt qui cum s xleberefacerePascha
inanesputantesmehusquid 6 cumjslis concelebrent,congortes
a Promolionhcceleslh Grsec Stu rhv §ucdtiov rS>vC brp Probabilium p. 35. FABRIC.
Dignitatem de sublip-iougiadu gloijsp cce- ^ Honeslmmoith sustinentdeh imenta. Uonore 11101 -
ovpuyS>v. lis hoiiest.e, quscpei naluraro eos manebal, jirivaiit
jestis dixii ui cap. 82 el 89. FJUSRIC.
"*Non joinnes.... Graec, ou VTKVTSJ yapovct rbv se 1culpa sua. FABRIC
)byov TOUTOV. FABRICJ. Cam fwmtntbus non suinuni escas. Auguslinus
c Sme causa citminh. Gi sec.pt yh £"""'icopvela,si\e lnresi 71 : jDtcitPfiilqsiei esse altos hm>elicos,qui
Ul alii codices^3iept/rbg)6yovicopveiog.FABRIC cnm hoinimbus iwnsiitituniescas, scdutrum cum ahts,
&Gonsensufiommuni. Guec. "D>-cvyfbivoj icpbg fjut ejusdemsectmivm sutU, fln eliam inter seipsosfa-
vutpbv ^FABRIC. ctanl, non expnmil. Adelophagosvocnl Prsedestinaii
e Qui iio.nmanditcal.... T_ixi. GISPC,inverso oi- auctor, cap. 71 . diceniesnon fleboe ila nbum sumeie
dine : bicOiav rbv uh icOj.ovru jJ-h iZovOeveira,vai b Chiisiianfim,
*"' ut ab alw videaiuidum comcdtt FABRIC.
yh ecOio>v rbv icBtovruyh yp>tyiro>.Qut ijtandui.alaIton De Spinlu noji recie accipiunt. Jloc c\ PJiilasiro
jnanducanlem ne spernui: el qut non manducat, tt.nii- eiiam Angusiinus repetii; igilur niiiuro est quod
ducanfem nejudtcct f ABRIC. Praedesiinati auclor ait Adelophagossuos Triiiitaiem
f JDOvobhomnia edeu:.... LXX, 'jSouSeSa/u -byiv eju^dcm «ubsuiiliaeconiiierj. Iniejim incerttim quos
Tc$r.vmybprov, non b>gyjoprov.FABRIC nosler denotet, nam ce ahis Pneumaiornachis jam
K A c.iabotofaclas. Hoc Priscillianisiis dist-rte lii- dixeral supra c. 67. FABRIC
buittir abAugustino hasr. 70, el in concilio Bi*acca- n CumJudmis debeic fteri Pascha Quarla decima
rerisi can. 15. FABRIC lun.e , unde dicli Quailadecimanin Tetsaiescmdeca-
J1Circuiioies. Hi sunt quos Ciicumcellwnesappcl- "j.-iiio:. Yide Epiphanium eL Damascenum bccresi S9,
lanl alii, nlAugustiuus ei aucior 1'ra'desnnali c. 69. Au_.usliiiumet auc,iorem Prsedcsliiiaiic. 29, el quae
Apud lsidorum vm. ">,jiro CtoioptttsIpgeiidumCam- _dicla siiut supra c. 58. FABRIC
FABRIC. c Suuni Juclmiconfiimantmejidacjum.jji Judmsmi
pitm.
1 Cogutif,eos uf interficianlp'. Moilem illis, ni erjrenbus tanto periinacius porro inlispreaiii. FABRIC
id faceieiii, pinal). Cgnfo D. ^Tho.Iifigii Hislonani 1?CHDIts/oscoitce/p/)i(«t'.MaIeUambiiig.ednio; at
Ponanstariim § 82. Similis in nutocliirmm unpetus Corbeien. cod. recj.tns cum istts concelebiant Basi-
Patiiciauoriim, de quib<<ssupra c. 62. FABRIC. leen. cdilio consenlil cum Jlaiubiirgen.; atLngdiin.,
J Biothanaii.Yoeabulum npn a j3to?den\^tlum.SPd cif.nistis eelebrabant; demde mantfesiatenfw, aique ab
cjuod\i qiindamad mor- omnibusdtgnpsceit3niur,quadjn llambiirgen. eiDisi-
â /3_«, vclut <3tuioOuve.rog',
,tpm riiani, \ei\uilaia necemsibi consciscani. Yide lccn. legitOrmanifestanlm, alqueab omnibus dtgnos-
Cnngiqmin uiroque^lossano, et_Elmenhorsliuinad cmput. Qhi£k\sx>.
Arno.bjuin p. 57 seq.j P.etrum Werielinguim in<li-
1199 SANCTI PHILASTRII c 1200
ut consortes Judceorum criminis et sceleiis * mani- A ires, Judse unam, et iinam Jacobi, quaaseptem Ac-
lestantur, atque ab omnibus dignoscunlur. libus Apostolorum conjunclaesunl. Scripturse auiem
LXXXVIII. APOCKYPHL absconditae , id esi apocrypha , etsi legi debenl mo-
llscresis s est etiam quae Apociypha , id esl 8 se- rum causasa pcrfeciis, non * ab omnibus lcgi de-
creta dicitnr ; quse a solum Propht tas,' el Aposiolos bcnl,hqui non intelligcnies mulia addiderunl,
accipit, b non Scii|itiiras Canon'cas, id esi Legem et tulerunt, qucc voluerunl ha?reiici. l Nam Mani-
el Prophelas, \elus scilicet et novuin Tesiamentum. chaei apociypha beati Andiese apostoli, id est Actus
Etcuin volunt solum illa apocrypha legere , sludiose quoS fccii veniens de Ponto in Grceciam , quos
coniraria Spriplmis Cnnonicis sentiunl, atque pau- conscripseiunt tunc discipuli 6 sequenles Aposlo-
lalim dogmaiizaiil, contra eas dantes sententias : lum : unde el habent Manicluei, et alii lales An-
conlra Legem el Prophetas, c coniraque dispnsitio- drese beati, et Joannis Actus EvangelMse, beati
nes beatissimoriim Apostolorum consulia ponentes, el Petri siniiliter apostoh, in quibus, quia signa fe-
e quibus sunt maxime Maniclisei, Gnosiici, Nico- cerunl magna, el pi odigia, ut pecudes, el canes, el
lailae , Yalenlini.ini, d et alii quam plurimi, qui besiire loquerentur, etiam et animas hominum tales,
apocrypba Piophelarum et Apo&loloiura, ld est H velut canuni et pecudum similes impuiaverunt esse
e Aclus separatos habenles , Canonicas legere Scrip- hserelici perdiii.
luras contemnunl. Propter quod f slatutum est 4 ab LXXXIX. HJERESIS QUORUMDAM
Apostolis, et eorum successoribus, non aliud Iegi in DE EPiSTOLA PAULl AD HEBRJEOS.
Ecclesia debere caiholica, nisi Logem, et Piophctas, 7 J Sunt alii quoque, qui Epislolam Pauli ad He-
el Evangelia, el Actus Apostolorum , ei Pauli trede- brceos non asseiunt esse ipsius, sed dicunt aut
cim Epistolas, et septem abas, Petri duas, Joannis v Barnabaoesse apostoli, l aut Clemcntis de urbe
COD. MS. SANGERM.LECTIONES VARUNTES.
" mamfesiantur, abhominibusdinoscunlur 6 ab omnibusdebent, quia non
alque 6 sequeniesbealum Aposiolum
1 Aha est hseresisquae
» secreta et soluntprophetarumet Aposlolorum 7 Suntalu qui... esse sed
* ab Aposlohshealis
p»miirn i GALEARDI NOTiE.
FABRICII ET
KSo/ttni Ptophetas elApostolos.Ilaarelici varia jac- h Quia iion inlelligentes mulla addiderunt, el lule-
tabant el legebani scripla apocrypha; qu.e ul com- runl. In superionbus edilionibus male qui fnit pro
mendnrent omnihtis, non consulebanteanonemlibro- quia. Porro lulerunl dixil pro sustulerunl. FABRIC.—
riim sacioruni recepttim ab Ecclesia, sed salis esse Etsi legi debenl ... qui non inlelliqenles. Melior om-
exislimnbanl si modo Prophetce alicujus, vel Apo-(Q nino Corbeien. cotl. leciio, eisilegi debenl morum
stoli noinine inscriberenl. Verumab Ecelesia Chrisli causa a pet [eclis, non ab omnibus debenl, quia non
iiunninani llla recipi, vel Canonicis Spiipluiis accen- intelligenies; ubi quia p<o qni repouendum monuerai
seri jitiiueiuut. Apociyiiha illa pleiaque pridem re- eiiam Fabncius. Sie piulo post Corbeien., Petri si-
censut in duplhi libro quoium alter esi A. C. 1715 mihter aposloli, et Pauli patiler upostoh, ut h ibetur
edilus Codex Pseutlppigrapbus \cieris Testnniemi; eiiani in Basileen. ei Lugdun. editione; a' iltud et
altcr, Codex novi Testamcnti apociyphus, excusus Pauiipatiter < apostolim Ilanibtirgensievcidil.GAiXARD.
A." 1709, el cum auclario A. 1719, iu-8°. FABRIC. A'oiu Manichmiapocryphg. Ceitum puio , voca-
Non.... Legem et Piophetas. Legem rcjecerunt buluin Manichmihoc loco alienum esse : uiruni vero
Yalentiiuani, Maiiichapi, aliique hajietici, inalo il- Malthmi pro eo scribenduii sit, an Matihim Apocry-
lam Deo inbnentes. Ab lisdem magnam partemPio- pha et beali Andrem, an vocabnlum illud Manichmi
1 beiicorum librorum , quotquot sunl Canoinci, replane lcmcre mserlum, atque adeo nullo alio rcpo-
jmdiaiini fuisse conslat. FABRIC. silo expungendum sit, velim mss. codictun judicio
<•Contiaqne dhposiliones bealhsimoium Apostolo- potius qtiam meo definiri. De universis aulem lllis
tum. Mox dicet staiuium esse de libris »acns ab Aeiibuset scriptis , quse \el Maithseo, \el Malthise,
Aposlolis el eornm successoribus, ubi nolata a me, vel Andiese eiiam , aut Joanui, ac Petro , ahisque
si plarel, vide. FABRIC. Apostobs per Manicliaeos,haireLicosquealios suppo-
d Etutit quam plvumi. Ut Ebionit.c, Encialilce, siiasiint. nolo repeiere ea qusein Codice Apocrypho
iipoiaclici, el Priscillianisice. FABRIC novi Tesl. expostii. FABRIC
<*Actusseparatos. Monumeiiialonge diversa ab illis J Sunl aht quoque. In Occidentepra~serlim,qui la-
quibiis Ecclesia caiholica uliliir. FABRIC D men hsereticis ldeo ascribi nolueriut. Petrus IJlapseii-
f Stalutumesl ab Apostolh el enrum successoitbus. sis : Ad Hebrmos EpisWia a plerisque Lalinh Pauli
ln catione 83 , sive ullimo eorum quos Apostolicos essetnceiia , propier dissonanliamsermonts: eamdem-
\ocamus, de libris sacris in Ecclesia tenendis sla- que ahi Barnabatn conscripsisse, alti a Clemenlesu-
lulum legittir, in quo similiter, ut apud Philasirium, spicanlui. Fuse et erudite de hoc argumeiuo Frid.
omittilur Apocalypsis el Epistoln ad llcbueos, quse Spaiihemuis in Iibro de auctoie Epibiolccad He-
utraque sciipta taineu nosler amplecti se alibi lesia- brajos quam Paulo Apostolo vindicat, et 'iillemou-
tur ui c. 60 el 89. Poluii etiam Philaslrius fu roente lius tom. I Memor. Eccles. p. 311, 607, seq. FA-
liabuisse canonem Laodicenum 60 (A. 567),"OO-K Sst BRIC
nisi quod ibi Epislol.e Pauli k Batnctbm.Ila Teiiullianus c. 20 de Pudicilia , ad
j3t§)tKbvvytvbicYeaOot,
quaiiiordecun comiiiemoraniur. De ordine libroium quem locum lespiciunl Hieron. c. 5 de Scripi. Ec-
sacrorum , el quod Actus Aposiolorum Epistolis Ca- cles. et Pnmasms pr.cl. in Episl. ad Romauos.
thohcis adjunguniur, vide quae noiavi in codice apo- Vide, si placet, qu.n notavi lib. iv Bibl. Giaecce
cnpho novi TesL. p. 730, ct Huinlredum Hody tle c. 15, p. 16'.. FABRIC
Biblus Onginnl. IV, 4 , p. 644 seqq. A,tt Ctemeniis.Ob diclionis siimlitudinem , sal-
s A pei/eetis, non ub omnibuslegi debenl.Canoni- lim Gr.ecam versionem Epistolae ad Hebr.cos ex
cas iiaque Scnptnias non dnb.tibii Philasnius ah Hebi.uco factam a Clemenie, piilirtiiil olim non
omnilms legi dtbere.PeifecliMiiilot/xs/'.vi.!/svoL,doc- pmci, ut consiat ex Etisebin m. Ilisi. c. 38, Gobaio
trina Chrisiiana jam non lincti, sed unbuii. FABRIG. apud I?hotiuni Cod. 222, et Theophylacto. FABnic.
3201 , LIBER DE HJERESIBUS. 1202
Roma episcopi. Alii autem a Lucse evangelistse.A gne in hoc sseculo vixeril,
impetral qnod desiderat
b *
alunl : Epistolam eiiam ad Laodicenses scri- adipisci. Nam in ipsa Epislola e rebapiizntores ex-
plam. Et quia addiderunt in ca"qusedam non bene cludit, non baptisroum pcenitentise abnegat. Confe-
senlientes, inde non Iegilur in Ecclesia; et si legi- rendtim quod interdum " in mullis fructuosum inve-
tur a quibusdam. non tamen in Ecclesia legiiur po- niaiur poeniientibus, quod posiea fide, vita, bono
pulo, nisi,lredecim Epislol.c ipsius , et ad Hebrseos opere , ct in hoc sseculo a Doinino collaudati sunt,
interdum. Et 2 in ea quia reihorice scripsitc ser- perseverantes jam in rebus bonis et opcribus fru-
mone plausibili, inde non putant esse ejusdem Apo- cluosis, quod Dominus dixerat per propbelam :
sioli. El3quia el a faclum Christum dicitin ea,indc h Non ero memor tnalorum ejus, sed bonorum potius, si
non legilur. De poenitentia aulem (Hebr. vi, 4; jam in bonis peimanseiint operibus (Ezech. xxm, 16).
x, 26) propter Novaiianos seque. Cum ergo factum XC. MELITIANI.
dicit Cbrislum (ffefc-r.m, 2), corporenon diviniiate 6 Melitiani sunt a x Melitio quodam in
__Egypto,
dicit facliim, cum doceat ibidem quod divinae sit et qui J de parte fuerat Ariana, et abjectus est ab Ec-
paleinaa substantine Filius, qui est e splendor glorim, cle»ia calholca ; qui poslea l quasi verum sequendo
inquit, et imago subsianlimejus (Hebr. i, 3). Pcenitu- susceptus est, et discipuli ej"uscum eo pariler. Atque
dinem etiam non excludit docendo, sed diversum i ilerum indifferenler post ha*cagere cupientes, com-
j>
gradum dignilatis ostendil inter hunc qui integrum municabani l et hcereiicis, et Ecclesise catholica..
eusiodivit, el illuro qui peccavit. f Dignitatis est igi- Quorum cum cognovisset indifFereniiam, exsorles
tur delrimonlum in eo qui peccavit, non damnum eos suse communionis effecit Ecclesia caiholica.
saJutis. Nam si fortiler quis pugnaverit per mariy- XCI. ***BHETORII.
rium, recipiet 4prislinam digniiaiem; aiu si condi- Ahi sunl in jSgyplo el Alexandria "* a Rhetorio
COD. MS. SANGERM. LECTlOtNES VARIANTES.
1 scripta beaii Aposlohquidamvoluntlegere quia addi- 4 prislinamsaniiatem
dprunt 5 m muliisinfructuosummvenielur
s Et in ea rhelorice 6 Sunl alii a Melitio
3 El quia faclum...inter hunc
FABRICIl ET GALEARDl NOT;E.
* Lttcm. Hujus senlentise quse Epislolam ad He- set, scliisma fecit circa A. C. 301, de
quo vide
brsens Lticac non duhilat ascribcre, meininil etiam Albanasium apologia 2, p. 777 ; Sjnodicnm Pappi
Lanfrancus Cantuariensis prsef. in Pauli Epistolas. c. 32; Socratem lib. i Hisl., png. 14 et 28 seq.;
FABRIC. Theodoriium hb. i Hist. Eecles. c. 8, ei iv de Hse-
h Ephtolam ad Laodicenses. Suppositam Paulo oe- /s J rciicis fab.. c 7; Ansustinum et auctorem Pra?de-
ea«i<iiiepeliia ex Coloss. iv, 16, et memoratam jam stinati hser. .5-8.Alu Meleliani a Meleiio Anlioeheno,
olim eiiam Hieronymo , Theodoriio aliisque, ut dede quibus TiHemont. Tom. YII Memor. p. 9. FA-
monstravi in Codice Apocrypho novi Testam. BRIC
p. 08"S3,seq. FABRIC J jOepaiVefuerat Atiana. Arinm initio schismali
Seiwotie pluusibili. Origenes apud Eusebium \i i MeliiiijLgypln suffragaiiini lesiaturSozomenus bb. l,
Hist. c 25, pag, 227. noiavii Episiolam-ad H<'bra>os i c 15, sed IDOXrelitto Meliiio ordmaium a Pelro
esse avvOecetrhg )i\eo>gi)),nvt/o>ripuv, ovv eyovaev Alpxandrino Diacoirom, diinde iierum Pelri Meli-
rb iv )byo>iSuarivovTOU^kicocrolov.FABRIC tianis infesti acia improbasse At Meleiianos ipsos
a Factutn Chihlum. Gr.i'C , JT.O-TOV 6'VTK T5>icoth- cacodoxns luisse negat Thcedorus Sludiia epist. 40,
cuvrt ovrbv, scihcet apytepeu, ul recie Pholius m, Tom. V opp. Sirmondi png. 326 , et Meletium mhil
10, p. 46, contra Maiucliaeos.Quod eodPin sensu in- ab Ecelesisccaiholit se fide iilieniim docuisse lesia-
telligenduro quo Aclor. ll 3(J : 'OTt Kufjtovval Xpt- lur EpiphaiiiusLxun. 1 ei 3, quin immo Arii hs're-
crbv ovrbv b Qtbgetcoince.FABRIC sin ab eo deprehensam el ad Alexandrum Alexan-
e Splendor gloi tm. Gia C ,
"ktrevyecyo rhg Sb^ng drinum delatnm nnirat LX\III, 4. Cum Aiianis tnnten
v.uiyepa/rhp rhg vicocruceo>gKJTOUFABRIC. Meliiianos communirasse idem refert LXVIU,
f bignUidis dcliiinenium. Sic supra c. 81 , ubi de 6, vuvSe posiea avvufOivreg.Damascen. hseres. 68.
^kpetevoig
Novatianis : Antissioite»t iinque dtgmtalts possunt FABRIC.
peipeti lales, non deltimenlum salulis FABRIC 1 Quasi vetum sequendo susceptus esi. In concilio
« Rebupttzaloies excludit. Nain OTCO.% fartcOivrug. Nicscrio, ubi ei episcopi nomen Meleiiorelictuin, et
Hebr. vi, 4, esi semel baptimtos. Ilaque jonas Aure- D ] Melciianis periiussiim pariesmuneiissui obnein Ec-
lianensis lil>.i contia Claudium Taniiiiensem ( in clesia, solo suffragii jure in eleciionibus adempto.
Oiiliodoxogrnphis p. 1221) . lmposstbtle esl peccata Yide Valesium ad Socraiem lib. l, c. 9. FABRIC
qttm post baplhmum admtitttntur, bapthmatis iteta- I Et hmretich. Auanis. Vide Epiphniiiuiii. lom. I,
tione puigaii. Quia sicut Chiislus semel mortuus esl pag. 721; Tillemoniium, lom. VI Memor. FAERIC
carne m cittce, sic el nos semel morimur tn bapttsmate, m Rhewrit. Aucioii j?rcedesliiiali c. 72, Plnla-
non carne, sed peccato. Ac pcr Itoc sicnl tlle t ttrstts siruni cilanli ex Augu<4iii£), Blieihottatii. Aiha-
crucifigi tion potesl, ila et nos baplizuri nequimus. uasiiis i conira Apolhnar. p. 926 : AHO-STS yup
Peccata potto qumpost baplismum commiiluiilur, pm- Tcbctvaipertvoigv.vru TVJV TOU TIOTSleyoyivov
nilenitm laciymh, el eleemosynarum lat gitiotitbtis di- evvotu/ a.ce6earuTnv, ov voi rhv ucitetov 'Pnropiov l^stjrstv
luuniitr. FABRIC. Aiigustiiiojudice, dognia qimd Rln toi lunis
h Non eto ntemor... LXX, IlKtjKtKt uyapriut ovrov,, foStpbv.
Plnlasier lnbuii, tnm est absuidum , ut i| si inciedi-
ug nyuprev, ov yh uvuyvncOSictv,brt vpiyu vui Stvuto- - i bilc vidpaun. Cum doctiina Apellis confcrl Cotele-
avvnviicotncev, ev KUTot.' <%natrai.In eaniderosenten- rius atl Consiit. Ajiost. vi, 10. FABRIC
tiani xvin, 28. FABRIC. II A Rheiotio quodctm.Siispicor sub Rbelorio hoc
1 Melitio. Mpletius, sive Meliliug .Egypiius Ly- rheioiem laiereTheinisiium. qui oratione diuderima
eopnleos in Tliebaide Episcopus, a Petio Alex. ad Yalenipm p. -!o9, et quinta ad Joviniainimp. 69?
fexauCloratus,quod idolis m peisecutione sacrifica^ docet varietaie illa opiniouum de rebUs divinis
' Uol
1203 iMcTi PIIILASTRII
1 (|uodam, qui bmnes laudabat hsereses , dicens om- A i noii cognoscebalur a Judais qui erat in carne passi-
nes beiie sentiie, et neminem eirare ex eis, sed am- bili loquendo, qui tle Lege el Propheiis Deus verus
bul.ue bene oinnes illos, ei_ inale eos non ciedeie nunliabalur, palainque m carne venlurus prscdica-
sentiebal. Si itaque omnes laudabat, quein vitupe- balur, dicehte Propheta : e Detts palam veniel (Psal.
rabal? Ergo non lenet quod veruro est. Et a Phoii- L, 5). Et iterum eodem prophela David :f Dominus
iius eigo laudandus est hocreticus, qui Christum Do- pats hmiedttalh tnem, el calicis mei_(Psal. xvi, 5).
minum negat esse anle ssecula cum Paire El oninis B Qui est cnim cnlix, nisi ej'us passio' qui tanlcebo-
hseresis, qiise blaspliemai aul 111Palrein, aui in Fi- nitaus munus et clementise humano geneii confe-
liiim, aul in Sjiiriluni. Cur ilaque blasphemos hserc- i ens, ab Judaaoruinc ii.iquissimo ignorabalur populo.
licos lauaal, cum eos Clihstus Dominus cx hoc jani Passus itaque esl' carne passibili, non Divimlate
sseculo damnaverit, dicens : non dimilli honiinibus nalmaliier. impassibili; qui et . .et creditur
. agnosciiur,
-J -'
blasphemiam in Spirilum sanclum blaspliemantibus non abseiite tainen Diunilale, sed conjiincia cum
et perseveraniibus, neque lnc, neque 2 in luluro corpoie pariLer propler h myslerium consuinmatiouis
(Mattli. xn, 31) ? Propier quod conslaLel isluin esse, slaluium ac delinilum anlea. Quod sciens Apostolus
haerelicum, imo potius nihil scire; qtii eos laudandos non separavil in criice Diviniialem a caiiie, dicens :
non vituptiandoset abjiciendos judicaverit. Si enim cognovhsent,numqiiam " Dominummajestalis
XCH. DE DIVINITATE CIIRISTI HJERESIS. ciucifijcissenl(\ Cor. n, 8). Paulus ilaque conjunxit
Ali.iesl hseiesis, quce dicil1*Divinitaiem doluisse, utiumqne, utCliristi boniiatem et niisericordiam no-
cum caro palcretur in cruce conjuncia Divmilati: bis manilesiaret plenissininni. Petriisaulem apostolus
" errans ni eo , qtiod non solum Divinitas pad noni qudd natura esi passibile, et quod esi impassibile,
potesl naiuraliier, nec teneri, neque videri; verumi docuil ex apeno, diccns : ) Moituus quidem esl cor-
etiam nec aniina hominis, quae a Deo facia esl, di- poie, vivificatus atiiem Spiiitu. Neque ergo caio a
centc Domino: cNohletttneieeosquiocctdunlcorpus, Divinilate, nec Divinitas a carne aberal, cum caro
animam autem non possunl occtdeie; sed limeleItunc o pateictur humana naluraliler, s et in hocipsa per-
pollus, qui potesl animam et coipus peidete m gchen- mittenie Ciiristi Divimtate, myslerinm nostrce causa
nam (Matlh. x, 28). Eiranl ilaqtie modis onniibiis,, salutis consiiiumabatur a Domino, ut plena dcvictio
qui tlicunt Divinitateiii Chrisu 4 esse naluia passibi- fierel inimici, ui in quo \idcbatur ui hoino pati, qui
lero, cl impie seniiunl aut doltiisse, aul flcvisse,, Deus eiai in cirnc, non sibi sed nobis jain \iricetet
6 aul iiigenluisse :
passio enim ChnSli esi carhahs,, _ inimicum; k nobisque antc deviclis, in sui passionfe
a naturaliler cante hon Diunilate tlolenie. Ideoque3 in eum credentibus vinceudi poteniiam apeilret,
1 quodamhommequi... crederenon 6 nequissimo

*<in ftituro' 7 carne ,
3 erfautes quod passibilinon qui et ignoscttur et credilur non
* esse naiuram juncla com corpore
8 eliiihocipso
s aut gemuisse
FABRICIl ET GALEARDI NOTJEI.
adco non oflfenili Numen, ul etiam delecietur. In bili,non divinitale nflfwrfl.tfer.mp.fssit.t/./eipag. seq ,
eimdetn senientiam Symmachus apud Pi udenlium n, TVcum caro pateretur httmana nalutaliler. GALEARD. —
772: v
(Fabricius pntavil vocabulum catne addendiim, sensu
Prrsislit lamen,affirmansiler esseviandi illtid requirenie. Sed frustra, nt \idctur. Mox enim
Mnllifidum,variumque,Deus cum quserilurunus. sancius Paler eamdem senleuiiam repetens, unpor-
Hmcalios, ast inde ahos prpperare seoisum lununi PSSPillud carne demonsiral. Sic nainqiie paiilb
Qtiemc|ueper anfraCLus propnos, sed compilaeodem post hiquilur : Passtts ilaqite csl caine passibili, KON
Fme coarctari, stmulel concurrerein unum
FABRIC. DIVINITATC KATURALITBR IMPASSIBILI. Qtl.U qilltlem
poStenoia verha prionhus, naiuraliter non dtvinitate
<*Plwlintts. De cujus h.eresi supra c. 63. FABRIC dolente, appiimeconciiiiiut.
b Divmiiiitemdoluhse Error luc nolnitis spetiatiin <-Deus palam veniel. LXX,GALLAND.)
"Hl-st6 0s6_-hySivveXov
in iis, qui a Clnisto carnem sine amma siisceptam. Tupectonchctret. FABRIC
etlocoanimc fuisse illi Aoyov docuerunl, iii dixi f Dominus jiais hmieditaiis. LXX,
Kvptogytpig rhg
supra ad c. 69 Thcoplwnitas \ocat auctor Pr.edesu- v^npovopieg yov vaXTOU yov. FABRIC
-rcornpiov
iiati cap. 73; TtyeopasstatwsDanseus nd Augustin. s Qm et,t calix ntsi ejus passio. ILXMallh xx, 22.
caj). 73; NicepIioJo xv, 28, aliisqtie^ Tlieopaschilm. Conler S. Mixnni opera tom. I, p. 73 spq. FABIUC.
h Mystenum consummaliorits.Lifr.i hbfc cipile:
FABRIC.
c Nblile limeie... Ex hoc loco lameh male colligit Mystettutn nostrm causa saluth consummabatuia Do-
Philcisier aniinam doldri non esse obnoxiam, et ani- L ihino ut ptetiu devtclio fieiel inimici. Ex Joan. xix, 50.
niani Christi doluisse(ipse c. 69 recte notaverai ex TSTs),so-TKt FABRIC^
Maith xxvi, 38. PABRIC , 1 Doiriniuin majesluth. Kvptovrhg Sb%hg.Confer
a A,a(Mici/iterea!iie.V(icabiiluiiicxxi)ieadjiin,'i,
sensu Alciniiim Ayiluui epist. 5. FABRIC.
—
illud lecjuirenle. EABRIC Naiuiahtei cctine, non 1 Motlnus qtiidem.... Gri'C, ecvKT<»6s'? yevcup/i,
diviniiatc _doienle. Suhdit Fabricius : Vocabttlum toioicotnOeig Si rS>tcvzvyert FABRIC
CARNC adjunxi, sensilitlui requirente. Rccle, nani ipse 1 NobWfUejam ante devtclis.VuiCPiidisfacile, nisi
Philastiius paulo post: Passus itaque est carne passt- ipsius ope ei auxilio defeudereraur. FABIUC.
'
1203 LIBER DE fljERESIBUS. 1206
eiimque sequenlibus eceleilem gloriani mihisirafel. A cisih, dicii Botnirius, et iui siinitikeio {licti. \V, 18)?
1 Noh ergo Dei naliifalis passio feldblor lalis in Dhi- Sicitt enim cmlum distat atena, ita disl&nt seftsus
nil.iteejusgignebatur, sicut quidarii cestimniii, ihh- vestii, el cogitationes, et coinitia veslta a smstbus et
quin liomOsoluni eral, non Deus et hSmo, ul scrip- cogilalionibusineis, chcil Dominus (Iscd. LV,9). Cum
tuin esl (Joan. I, 14 el __..); sed mysteiium nostrse ergo dicil misissc Patrem.' h emissuiii fuis"seFiliurh
causa salutis seiernas consummabatuf, quod anle Personarum cansa dicit* iie quis nut ipsum Palrem,'
fueral nunliatum a Lege pariler et Prophelis. aut ipsum Filium esse se§iiibei, 8 quOd ila sentiefis
XCIII. HJERESIS TRlFORMEM DEUM FACIENS. deliratSabelliiis: elne iieruro missus Filius deccelo,
Esl 2 hseresis qusc dicil veluii a triformem Deum sestimelur non esse s ubiqiie in Pade, dixit quidein
esse elcoiiipdsiiiini, tit quaedamparsi Patiis, qu.edam se missum a Patrei, ubifjue i0 tanfen esse fcumPalre
'
Filii, qua<dimSpiritus saiicli sit: atque ila credi de- ostcndil, dieens : Paler qui rite misit, mecum csl
beiesasseiit,elbocdicens neseit, liec intelligit divince (Joan. viii, 16). NOn ergo sepaialionem loti dixit,
Scriplurce senlemiam. Trilormem enim quamdam cum omnia el ipse Filius comjileal, conlineaique
4 dicens subsiantiam, roulto blasphemat maxime, cum Patre et sanclo Spiiitu; sed ut Paliis veram
ignorans quod altei est qui misit, alter qui mis- Personam , et Filii u lalem qualis' Patris, ct sancti
sus est. Ergo est h vera persona Palris, quce mi- Sjiiritus sicut Filii veram12credamus Personani- ba-
sil Filium, ef est vera peisona Filii, quce advenit itimquetiiuni Pefsonarum J unam qualitatissubstan-
de Paire, et est vera persona Spintus, quas a tiara, majeslaiem et poteiiliam coguoscamus, ha?c ila
Filio el Paire hiissa esl. Trium itaque harum Perso- j, doceie dignatus est, 1Set in carne maxTmeconstitu-
nirum nna est veritas, inajeslas, 5 et suljstaniic lus; iu qua et ejus humilitas eniiuit sseculo, et ine-
acqualiias, etdivinitas sempilerna. « Quahs esl enim narranda resplenciuit bonilas , et condescensio Iragi-
immensa el inenarranda Palris persona, lalis est el liialis humanje in laih copiosa clemenlia ac libciali-
Filii, lalis est sancli Spiriliis : ut in disliiielione no- lale, ut generi mamfestaretur humano; ih li.vcita
minum ac Lriuro Personaium non sii aTiqba naiufse dignatus esi operari, atqtie loqui pro nostra salble,
diversilas. d Immensibilis est igiiur hcec Trinitas; iil nos scire de Deo, et capere el iritelligere ahquo
6 inrisibilis el
inenarrabilis, qtise flde soluin cdgnos- cx pai te \aleamiis.
citur: non tamen expositione hUmanse\oeis ac seri&ti XCIY. DE COELORUMDIVEBSITATE. >
inortali coribigneexproiiiltur. e Cum bnim dicit mit- k De coelorumdiversitate 1Cesi Hsefesisqure aiifbt-
lere Patrcm Filium. et Filiuiii miliere Spinium sanc- gat. J Sciiptiira feintnin prniio die ccelum et teriam
lum , Pei-ionaruni causa dicit, non loci separaiione facla dccl irat duo h.cc elementa ; secundo Firma-
disjunclos oslendit, pio'ptef f Sabellium scihcel et roenlum aquaefacium , el tiihilominus ipsum Firma-
Pholinuni haereticos, qui condigne de Deo inlelligere menliim ccelum appellaiuhi ftiisse ies"laluf. David
nolueiunt, dicenlc Domino: s Cui me similem fe- autem dicil de ccelis ila : m Laudaie1CDomtnumcceti
' Non l0 tanien se esse
ergo naiurahs (]
2 Ahaesi hseresis *' LalemqiialemPalris , ,
( t
3 asserunl, et liocdicenlesneseiuntnec lnlelligunt 12 credamuspersoriahimqueIrium, pers&nam. Nam
.,
qtia-
' . htaiis subslanliam hcecua
dicenles...mulLisl)laspbemant.ignoranies
* et 13 m carne cognoscamus,
substantia
6 et m lsibihselsequabs 14 hsecdigniLusesl
7 et missumfuisse 16Aliaesl liasresisquasde ctjelorumdiversit. ambigit
8 quodUanon senliens 16Dominumde coehscoelorum
9 ubiquecumPatre
FABRICII ET GALEABDI NOTJE.
a Tiifoimem Deum. Dan.efi atl Augusiinum IISP- leeh. el Ltigdun. editid uliijue male, at in CoVbeleu.
iesi 74, Ttifourin, sivt*Tu/onjiiatii. Ancldii Piailes- msrrecte, et imssum jttisse Fthum; dein patilo jidst
llnali c. 74, Tnscihdm, an TiiseJitim, vel Tjiscehdm e. iii cante maximerconsliluius, Curbeien. tit baine
diveisi a Tritlieiijls, sed propibres S.ibellianis de qui- iiitixime,copula hincsublala qucf loiiasse rfepomcleb*8t
bus Philasirius siipia c. §4. Adde Clnffleiiumad Vi- posl illud geneii mantfeslqietur huinano. GALCARD.
gilbum, p. 143. FABRJC i Patei qui me misil'.... Gr.i5c.;"OTLybiogoi/ ely.l\
Veia persona Paltis Symbolum Albanasii : Atia u)Y iyo>vai -iciytyugyt icurnp- FABRIC.
esl peisona Paltis , alia 1<tlit,jilia Sptriltis sanclt. J Unam qitahldits subslatiliain. Conlra Eunomiiini
Sed Patth el Ftlit et Sjiuilus sancti nna est_divinitas, 'qui iies dheisas qualuatis subsianliasdocebal, c. 68.
mqualisgloria, el comletna majeslas. FABRI^. • j\ lnlra cap. 109 : Tniitlatetn qttidemPeisonatum, uriius
c Quulh est enim. In eodem Symbolo Qtialh Pa- tamen majesiaih el substantimae dtviniialis mquntem
tei, talts Fihus, tnhs Spnitw, sencitts. FABRJC potentiam (DaVid)nunltabai. FABRIC
a Imilieiisibihs.Hoc immcnsum alii, Salviauus di\it k De cmlmum diveisttate. Parum soiidclsunt qifag
imnicnsuiabileni. FABRIC ( iioc capile dispuial PhilaSirius, et lecte Augustiilps
e Cum enim dtcit. ,Jluinana voce uiehs Salvalor lolunl hoc dt alia plura in liseiesibus s"dispr.eteirili-
Jo m. v, 30, 37; vm, 16, 18; XT,26 ; xlj, 7. FABRIC. sit.FABRIC. , .
f Sabellium et JPIwlinum. Quoruro.ille, confundit i Sctipiuia. Genes. i, 1 et 8: unde duos ccelo"!h
Peisonas, hic naiuiam Deidisiialnl. Dc Pholind dic- libid Geneseos nobis nuiliari ihfia concludii. Nec
lum c. 65. FABRIC. plufes nide 'quatiidnos esse ecelos contendit Cosinas
"" Ctti me stmilein... Grsec, Ttvi
o>yotb>aare
Kvptov, Indoplcns.tt.siii,
"*" p- 177;\u.p.2:6;ix, p. 512.F_LBMC:
vei rtvi ayotbiyuri b>yoto>cure evrbv. FABRIC Laudaie Dominum... LXX, AivstTsPUTOV ot ovpavo'
h iimtsstim fuissii Filtum. Sictlamburgen., B.tsi- rS>voipuvSiv, vai rb vSo>pTOv7cepuvo> rS>vovpuvSn.
cmlorum, elaqum qum supercmlos sunt (Psal. CXLVHI, . et incomposita; quaea Deo faeta eslin primo die. Hsec
A
4). Sive crgo a sex coelos, seeundum David, elh seji- aulemin qua babitamus, super aquam fundaia osten-
timum hoc firmatnentum accipere quis volueiit, non ditur, ut dixit David : *» Qui fttndasti terram super
errat; nam Salomon tres ccelos dicit, iia : c Gmlum, aquam (Psal. cxxxvi,6).Nam matrix omnium rerum
el cmlum cceli (III Reg. vni, 27). Paulus scque Apo- lerraimmensaeslillapriorquseinprimo diefaclaesl;
slolus a usque ad lertium coelum sel raptumf.uelur qucecontinelaquam, elhanc lerramqu.e habiiatur a
(II Cor. XII, 3). Sive ergo seplcm qnis accepcrit, ut nobis;quse et humano generi et volalilibus, ser-
David , sive tres, sive dnos, non errat, quia et Do- penlibus, pecudibus, crterisque aliis "*fruges el frnc-
minus ait: e P«/ei qui in cceiisesl (Malth. vi, 9). Nam lus exhibel 6 opulenter ; ° j'ussa a Christo Domino
els Paganiunum ccelum, * el coelos profitentur in- Salvatore, sicut scriptum estinlibio Geneseos, crea-
lerdum. 3Davidergoquodplenumestdocuit.Salomon turse servire (Gen. i, II et 30 seq.).
aulem quod ex parte esl, ct beatus Paulus seque. XCVI. HJERESIS AQUAMA DEO FAGTAM
Liber aulem Geneseos duos ''coelos nobis nuntiavit. ESSE NEGANS.
' XCV. HJERESIS e TERRAM BEATITUDINIS i>Alia est hseresis quse de aqua ambigit, t quod
IGNOKANSAC REPROBANS. non facla sit' a Deo, scd semper esse eam ex se~
h Alia est hccresis qu.e de leira ambigii, dicens B asserit : ignorans quod r si majus elemen-
* hancesse solam et aliam non esse : metipsa
ignorans quod tum factum est, id est lerra, quanto magis el minus,
alia esl, quse velutiB J matrix est omnium rerum , id est aqua, quai continetur a terra ! dieente pro-
universaque continet; quae quasi vln, id est matc- pheta Jona : s Ego scivus sum Dei, qui fecilmaie
ria , reperitur k in Scripluris; quce estJ invisibilis, 8 el aridam (Jon. i, 9). * Et David idem dicit factam
1 raplum confitetur 8 mairix omnium...quaeqiiequasi
* Pagani vainssimiunumccelumet polusprofltentur 6 opulenlosjussos a ChnstoBalvalore
s Davidcrgo beaius quod 7 Dominosemper .. asseruntignorantes
4 crelosnunliavit 8 el lerram
FABRICn ET GALEARDl NOT.eE.
a Sex cmlos. Quonhm vocabulum dualis numeri
vSap fipet, ut ail Jarchas Indtis apud Philostralum
DiQWI iripliciviceapud Davidem occurrii, hinc sex lib. m, c. 11. ldem visum j<Egypliiset Thaleti. Vide
ccelos ex ejus verbis colligil Philastrius, ei una si- Simplicium n, de Ccelop. 127, et Thomam Burneium
mul compulato Fnmnmento, septem coelosa Davide Iibro.n Archsfiologi.ecap. 3, sed BIAndrpam Donnseum
aecipi infra affirmat. FABRIC. noiis ad Chrysosiomum lom. VHI, p. 285. FABRIC.
h Sentimnmhoc firmamemum.Ex Gen.i, 8.FABRIC. 11Ftuges et fructus. Fruges terrse , Irumentum ;
c LXX, "Oovpuvbgvui b ovpuvbgTOUovpuvov ouy._ fruclus arborum. FABRIC.
'*-< °
upviaovai cot. FABRIC. J Jttssa a Christo. Cbrislus Yerbtim Patris, per
d Grsec, upicaytigs<a? rptrov ovpuvov.FABRIC. quemomniacreavit. Joan. i, 3 ; Coloss i, 16. FABRIC.
6 Graec, Uarep nyS>v b iv roig ovpavoig.FABRIC. r Alia eslhmresh. Danaeoad Augustimim cap 75,
f El cmlos. Sic octo coeloruin meminit Simpiicius Acjttei; Auclori Prsedesnnati c. 75,
Hydrotheitm.
ad Epicielum p. 233 , ex eorum sentenlia seilieet, FABRIC.
quioibiias planptarumproccelis compulanl.FABRic. I Quod non facla sil a Deo. Quia Moses scilicet
s Terram bealiludinis. Uti liluli capituin non sunt non factas, sed lanlum congregatas aquas memorat.
ab ipso Philasirio, ita bic praesens est eiiam u scopo FABRIC
Philaslrii alienus; neque enim de terra beaiiludinis 1 Simajus elemenlum... a terra. Non vidco qua ra-
illi sermo, sed de lerra illa invisibili et incomposila tione Pbilasirius dicat aquam a terra conlineri, cum
Genes. i, 2. FABRIC eviiiealilludGeii. i,9 .Congregen-
h Alia estlueiesis. Hsec quoque Augustino prseter- poliusconirarium
lut aqum in unum, el appaieat arida Porro si aritla
miltenda visa est jure merilo. FABRIC. occultabatur, manilestnm esi, terram anuis
1 Hanc esse solam. Philastrius velut duas lerras aqms minorem fuisse, quod qiudem miror mmime a Fa-
invicem distinguendas putal; unam materiae com- bricio annoiamm ; imrao neque a Sealigcro in Eleu-
munis in«tar datam rebtis omnibus, de qtia Mose«in clio Trihceresii, nbi mulio miuores Philaslrii hilhici-
primis Geneseos verbis, in principio creavit Detts naliones nolai. Quod si de terra illa quani motiicem
cmltm el teiram;et alteram quse super aquis deinde omnium retnm appellavit cap. pr.ecedenii inlelligat
emersitarida, Genes. i, 10, infra c. 96: Alia est lerra Pliilastrins, ul eqindein puto, in quo Plaionismum
qum conlinet universa, elaliaesl qumsuper aquam fun- X)sapii, hrr-cvere el propiie elemenluin vocaii nequli,
data est. FABRIC. cutn poiiusu)vj, seu mateiiafuerii univetsa cottiiuens,
i Veluti matrix omnium rerum. Cum Philastrio iti ut lpse eodem loco dixerat. Alibi por.-o Pbilaslrius
senseruni aliiveteres, utAugusiinus libro de Genesi elpmenia vocai eiiamSolem, Lunam, ei Siellas, cx-
conlra Manichceos,ahisque in locis. Csesarius quce- plicanle Fabricio cap. 61, 108, 120; qiiin immo et
stione 51, lom. I, auctarii Ducseani pig. 582. Vide: liomines quoque cap. 80, ad iin. : oslendensitaque a
Petavii dogmala Theol. deopificio sex dierum lib. i, gloria ad gloriam processura elementa, irfest homines.
cap. 2. FABRIC. Apostolus Gal. IV, 3, elemenla mundi, arotyeia TOU
"*Jn.Sen>/ttn's.InlibroSapienli_!?xi,17:*H7tKVTo5uv«- yoo-fiou,appellai Lpgales observautias, seu coipoieos
ybgcovyeip vricecu rbv v.bayoveê.ybpfOvv)ng.FABRIC illos iilus colendi, sub quibns lamquam vhibtlibus ele-
i lnvisibths et incomposita. TOl -fnr"Genes. i, 2. menlis serviebant, ul ait Isidorus "Clarius Brixianus
Vide Clinlcidium p. 372. FABRIC. ad hunc locum. GALEARD.
m LXX, Ttj) crepewaavrt mv yhv iici rS>vvSuro>v. epi«coi"ius Fiilginas
s LXX, AOUAO? ILvpioveiyi iyb>bg,ircoincernv Ou\vceev
Similner II Petr. m, 5. yh i\ vSarog veX Si vlarog vui rnv fyipuv.FABRIC.
avvtarS>cu.Non "e\USKTOJ lamquaiii ex materia , sedI * Et Davtd. Psnl. civ, 3 et 6. Confer Severianum
quoniain e\ aquis eminet; quod "e% vSuros avacytivi Gabalensein bomiha 1, de Creaimne roiindi pag. 215.
dixit Gnllus vi in Juiian.j p. 192; v.ai yup yhv rbi tomi I auctarii noviss. Combefisiani. FABRIC.
.£03 LIBER DE ILERESIBUS. 1210
aquam a Domino. Et a tres pueri ilidein. h Alia A cum dicit enim faciamus, promiilil facturum se,
itaque esl lerra, quse continet universa, et alia est cumque dicit : fecit Deus, j'am opus faclum demon-
qua?super aquam fundalaest, quippe isia quse babi- slrat, et factam non carnem, sed animam , quce ra-
laiur a nobis, de qua ait Pi opheta : qtti fundasti lei - tionalis est declarawt. Nam qtiod caro sine anima
rani super uquam (Psal. cxxxi, 6). Nnn lllam ulique non possit eloqui, non esl dubium : ergo caro orga-
primam. l Hanc itaque c renovari el purgari necesse num " animse est raiionalis. Masculum el feminam
est, a quam et moveri saepecognoscimus terrsemolu, cum dicit Scriptura, i non hic corporum sexum, sed
de qua ait Doniinus : e Ego faciam twvum cmlum, et animce dominantis, et subj'acentis declarat indi-
novam terram (Isai. LXV,17). Elilerum Dominusait: clum. k Et quod non corpora sint ante facia jacen-
Cmlumet teri am transire , in Evangelio (Luc. xxi, tia, sicut quidarn ccstinianl imprudentes, non est
35). Hsec terra itaque veluti deradicibus illitis piio- ambigiium, cum caio Ada;, ac mulieris postea facla
ris cognoscitur habere substantiam, quse supra sii; nam septimo die dicit Scriptura de Adam ila :
aquam subsistere j'ussa est, quse f copiose humano Et accepit Dominus terram rfe linw, et plasmavit ho-
generi exhibetalimenta. minemquemfecit. Yides ergo quomodo faclum ho-
XCVII. IliERESIS DE IMAGINEDEI minem, id est animam antc oslendit rationabilem et
IN CORPORE HUMANO. j$ immortalem esse creataro a Domino, quse utique
1 8 Ha-resis est
quoque, qusc dicit ante «orpus imngo Dei est appellaia : terram aulem de limo ac-
fnisse hominis faclum, non nniinam ; el quod imago ceplam adj'unclam animsp, id est exleriorem homi-
Dei corpus sii, non anima hominis; el quod h se- nem, corpus fragile die sequenti manifestavil plas-
cundum prsedestinationcm dixerit 3 ita arbitratur , maium, 6 ae imroisso sopore in Adnm, posleaque de
1 cum dicat Scripiura : Et fecit Deus hominem, ad cosla
pjus accepisse Dominum, et fecisse mnlierem
imaginem suam fecil eitm, masculum et feminam fecit Scriptura testaiur ae praedicat: et ut primum sit
eos (Geii: i, 27). * Ignorans, Prophcta quid dixerit; 1 anima facta, id esl sexto die: die aulem seplimo,
1 hancitaque reuovarise cognoscimus...Ego facio 4 Ignorantes,propheta... raiionabilis
2 Aha est _ia_resisquse 5 animceest rei ralionabilis
s dixerit Domimita aroilrantur € ac sic lmmisso
FABRlCn ET GALEARDI NOTJE.
a Tres pueri itidem. Hi in Carmine suo inter alias G ma, neque illud quod dictttm esl, masculum et fenii-
res creatns eiiara aquas excitant ad laudes Condi- nam, nisi in coipoie recte inielligimus. Credalur eigo,
loris celebrandas, vers. 11, SUJ\O"/2""TE,"Suro icavru. si nvlla Sctiptutarum aucloiitas, seu veriiaih raiiocon-
FABRIC. tradicit, hominem ita facliim scxlo die, ut coipoiis
h Aha est teria. De hac duplici terra diclum capite qttidem humani talio causalis in elemevtis mundi,
superioie. FABRIC atiitna veio jam ipsa crearelur, stcut piimiltts conditus
0 Renovati ei putgaii.ln cnnsummalione sseculi. estdtes; el cieata laleiet in openbits Dei, donec eam
Yide qnaosupra cap. 80. FABBIC stto hoc esl inspiraudo, lormalo ex
a Quam etmoveti. Vide qu.T ad cap. 102. FABBIC. Itmolemporestifflando,
coipoii inseteiet. His sunilia Iradil Hilaiiusin
e LXX. "EcrT«tyup b ovpuvbgv.utvbgvai n 71?vutvh. ps. cxxiv, Gipqonus Nyssaeepiscopus u Philosoph.
FABRIC. 6, aliique, qnibus refiagiiur aucionias Leonis p pse
r Cojiiose. Male editiones qu.rdam, Copioso. FA- 1 apud Sixi. Sen Ribl. Sanctsp aimoi. 208 exiren a,
BRIC— Copiose.Male in quibiisdam edilionibus pro ubi senteniiam Gtegoiu Nysseni ceu Plaionicinn
copioselegi cojiiosonioiielF.ibricius verum nnspnam figinentiiiii sugiliai; asteam evtra Platonicoruin er-
sint ediiiones lstse non annotat. Profeclo Basileensis rores collocandam esse mo uiil Coielcnus ad Reco-
ediiio Sichaidi recle habet copiose, qnamvis el co- gnii. Clem. p. 4<J3.GALEARD.
pioso legi possilnou omnino male. GALEARD. h Secuiidumpimdestiiuilioncm Quasi Moseslanluin
s Hmresis esi quoque. Aucion Pia?destinaii c. 76 con<!iliiiniDei exposuent, aique veiha etfeat Detts,
vocnnlnr Homttnctoniim, parum apto vocnhulo, et noii denotenl quid lecerit, êd quid faceie pr.edesii-
quo ab aliis consial esse dicios, qiu Clnisiuin pro .O naverit.__FADii.ic.
meiohomine habuerunt, uti in conlliclu Arnobii el "•Cutn dtcal. Maliro lcgere cttm dtcit. Quia lamen
Serapioms slilim sub initium iidem dicuniur Ho- etalleium lerri polest, repugnanlibus 1bris mutaie
muncionales.Danspusquidem noial in indice qui pi.c- mhil volui FABRIC.
fi\us esi libro Aiigusinu de H«resihus hos Pinlastrii J JVOIIhw corpoiinitsexum Paucos sibi liac in parle
hsprelicos Melitonios appellari. Sed in indice qualeni assemientes Philastrius habebit. FABRIC.
toin.Yl operum Anguslini antelihrum de Hapresibus L Et quod non corpoia sinl anie facla jacentta.
ediderunl Benedicnni, nulla Mehionioruin menlio, Apprte lalsum es«e quod hoc loco Philasinus per-
et lantnm legas : Imaciinem Dei non esse animum di- lendii, non dubiial allinnare Peiavius, quem v<de-
cenies. FABRIC— Hmiesh est quoque. Habiiil PIu- sis lilnoii Dogmauini Theol. deopifuio sex dierum
Iaslnus in liac seiitcnlia, qua ainitiam humanam cap. 4, § 16. FABRIC.
ame corpns fuisse condiiam existimavil, plures ex 1 Antma sexio dte, seplimo corptts. Itirum ilerum-
Paliiluis sibi ccinseiilieniPS,inter qnos Angustinus que hoc eapile Philasliius ingcrit opiniouem suam
vn de Genesi, ad liil. 24, liacc habei : Hlttd etgo incredibilem ei conlraiiam conimuni senlcntiif, nec
videamus, u'ittm foisilan verum esse possit, quod minus ad\ersam sacii Scriplons \eibis diserus, qui
cerie hitmanmopinioni lolerabilius mihi videiur, Deum Deum die spptimo nihil creasse, sed omui-i opera
hiillhptimh operibusqumsimtd omnia cteitvil, ani- sua absol\i-se die sexl.i, seplim.i atilem :ib oinniDus
miimetianthumaiiam rreasse, quam stio Vmpote mem- operibus suis quipvisse scnbil Gcnes. n,2. Alquo-
bris ex hmo formali coiporis irispirarel; nam neque niam Genes. n, 7, scqinlur vai EW.KO-EV 6 &ebgrbv
Wud quod d'\ciumest ad imagiuem suam, ntii in ani- avOponcov yovv bacbrhs yhs, hinc illud die scptimo
1211 SANCTl PHILASTRll 1212
corpus de lefra plasmaWm Adai : sic de viii 1 cor- Aanima j esi, * quomodo judicaie potest; quod a Deo
pore, id est de laterfe ejus fabiam feniinam demdri- est inlusum proprie, cnni rion 4 altendat, quod inspi-
slravent, libri est aiiibigiiliiii : et quod ariima antc ratio divini Spiriius esi i]ua_danigraiia, el J profec-
faeta sii, caro auteni postea plasmata, et sic posieh tio dignitalis^ ui possithomo k cajiax Legis coeleslis
insp.ralione iiifiisa Dei, et 5 spirilalis in finecollata' existere. Et cjuod habenti anitnam Adae pairi nosiro
sii gratia", h ut s'ifec jam capax hbmo Legis "divin'e dala esl inspiraHib, no'nanima liispimin jn eilm sil,
riob impotens a DomiiiO monstfaretur. Evidehs" est oslendit DomiriiiJ;in Eva"ngeliox : sicut anlfe enihi'
raiio verilalis, quod et beatus diccbat David, faclaiii in Adam inspiravferat 3 ipie, ua postea Aposlolis
anitnam priiiium, sic coipus plasmaluin : d Manus habeniibus animam, post ResUrreclionem, divini
tum, 2 inqtiit, Domine, \ecerunlel plasmaveiunl me Spintus majoiem gratiam ihspuavit, tlicehs : Acci-
(Psai. c\i\, 73). Ac sic postea fuisse c iiifusutriSpi- piie Sptrilum sanclum. El non dixit, animam acei-
tum declaravit, dicens : f Ei Spiiitunisanbidiil tuutn pite, sed S|iiiiium sancium. Qui ergo inspiravit fac-
nc auferas it me (Psal. LI, 11). lo bomilii habenli animam Adce, ipse et poslea iu-
XCVIII. HJ-ERESIS DE ANIMA liOMINIS 6 iil
spiravit bealis Aposlolis habehtibus animam; *""
INSPIRATA. cognoscalur, quod per ipsum euncla"* sint, el
s Alia esl hsefesis, qilJe dicil ihspiraiionem ani- ^ sine ipso factum nihil sii (Joan. i, 5). Nuihus ra-
mam esse (Gen. n, 7), iion h itispiiatioiiem in ani- lionis est ilaque, iil velil quis aestimare inspiratio-
marii dataiii fuisse : a ignorans quod si inspiralid nem esse animam, cuin facia cognoscathr anima;
COD. MS. SANGERM. LECTIONES VARHNTES.
1 corporede latere ejus... el quod + allendanl.. el provectio
* mquit, fecerunt 0 jpse et postea
3 ignorantesquod...quomododijudicari 6 ut cognoscaturut per ipsumcuncla factasint
factum sibi persuasii, cum lanttimriiodo sit tepetilio ma eiinftisum interpietantui. Iti Hieronymus, Cy-
ei explicatio ejtis quod diesexio faeiumfueratetJilo- rilliis, Basiims, Severianus. Vide Bnllum oelensione
ses Gen. i,27, dixerat: veXitcoinceb &tbgTOV &vOpo>- fidei Nictiise, sect 2, cap. 9, § 21, p. 211; Pelavii
TCOV. Siiniluer probari ncquit quod GenfeS.'i, 27, de di gm. Theol. de Triintiie, p. 824 seq., et Ue Opi-
anima sola sermo sit, ut Philasliius conlendil; nam iicio SP\ dierum, pag. 514. FABRIC
de loio homine utique inielligendum qitbd ibideni 111'nipira.lionemtnanimam. Male He'mst , inspira- -
seqnitui: Cresciieet inulliphcamini, el tmpietetenam. tione. FABRIC— Inspirauonem in animatn. Foriasse
Plulastiii sentpntiam de anima ante ctjrpus creata, el lnc a Fabricio edilio Bisileensis Sichnidi non sa-
qiiam in Joanne Hierosolynutano etiam repre- tis diligenler inspecia ^s t: haec enim eamdem lec-
heniiit Hieronymus Epislola ad, Pammachium, hse- tionem retinet, inspiiatione inanimam, tjuam Fabri-
iesib'us ascripsit Alphonsus deGastro lib. 2, p. 56. Q ciusrepiehendit tamquam soliussit editionis Helm-
FABRIC , sladiensis. Cod. Corb. nnperin Gallia invenius, uli
" Spiniahs in fine coltata graiia. Per inspiraiionem eiiam Lugdun. editio, habent inspnationeminani-
gratiosam superaddita aiiimaj elinfusn,deqiia infra mcim, qu_e procul dubio vera esi lectio , expressa
c. 98. FABRIC. » qimque in edilione llambiirgeiisi. GALEAUD.
h Ul stc. Male edil. Helmsl., ulsti. FABRIC "
"* v Quomodojudtcare potest. Al., indicaie. Setisus
Jamcapax homo Legh divinm. lnlra, c. 98, ut esl aniriiam non posse haberi pro speciali Dei et
possil homo capax Legh cmlesih existeie. FABRIC. proprie nifitsa gr.ilia, cum sit communis omnibus.
aLXXlIlterpr., «t yjiph cov 'eicainaevye /ai etcia- FABRIG. — Qtwmodojitdicarepoiest. Fabnciiisaddii:
cbv ye. CaPSarulSqiid",l. Tb\rnvTcoinatviicirhg û^/jf Al., tndtcaie. EdilioSichaidi, quomodojudicaii, sed
yot So/ei JoeiaOut,rhv Sitclactv iici rhg coiyert/.hgicoiv- baec quoqtie lectio fugit Fabiinidiligeniiain. Cod.
Tcluatug.Faciendi verbutndeaiiimamihividetm tnlelli- Gorb. liabet quomododtjudican; ul eliam pijg. seq.
gendum, formaltonh vutem de mulliphci fictione Coi- 190, ubi male ediLionestittijiaijqum non, Corb. ita-
poris. FABRIC. quenon, quare T6 qum omnino expungi debei; qno-
e Infusum Spiritum. Grntiam Spiriius sancli, in- modo paiiter <7<oKj\uKaIiudlibraiiorum quod c. 103
fusam animse, de qua infra c.ipite provimo. De hac extreino occuriu, non ahter ttisi Deus Chiisius,
veteres cliam interpretantur Spiiittim I Thess. v , emendandumesijuxta leeiionem Coib. Cod.,in tjiio,
23. FABRIC. non alter msi Deus Chrhlus. GALEABD.
f LXX, r6 J Piofecdo dtgniiaits. Per qttam bomo longe pia1-
Uvevyu TO bytbvcov yh evrt/vBngK7r'
iyov. FABRIC. slat ahis liomiinlms. Sic mlra : tnsptratto ttitque qum
s Alia esl hmiesis. Ilanc el proxiuias usque nd D non cst antma, sed gratia dignttatis. Aiqtie lieiuui:
caputllS liigusiiuiis prjjleriniiteiid.is cxisiiiha\it. ttc conlemneniesamtttuitt lanimn meritttm dignitatis
Ei Sixius Senehsis libio qumlo Bililiolbece sanctofe (Conf Angusi. lib. MII tie Civii. Dei, e. £4). FABR.
annot. 27, non dtibitu pr.psenieiii esse uuaui ex il- k Cupar Legis cmteslts. Obst'1'anda1 hbeniir ei
lisdeqmbiis iddm Augusiinus ait Plniasiriuin ihnl- alacnierpei Spuuu? sancti gi.il.aiii. S.c supia c.
ias asseriioues inier bccresps nunierasss, qu b hce- 97 : 6'ftioaitlem poslea (posl ajmii nn) plasmaia , et
leses non sunt. Sttlva Plitlusirii teverentia, inqmt stc poblea inspiiaitoite injusa Det, el •spiitialisinfitie
Alphonsiiis de Casiro lib. n, ad\ei&us h.eieseSj pag. collaia stt gtatia, ul shjam capax homo legts dtvittm
55 : non vicleocui hanc asieittonem Itmiestshoia si- nnn tmpolens a Domtnomonslnttelut. FABRIC.
gnaverit. Ptimo qmdem lepeno hanc esse dociiinam 1 GrcCce,'E-Jtfvcnce/ui)iyet evroig- laSert Tlvevpu
ptitrium vere callwhcoium doctoium, asseteniilim spi- eytov. **" FABRIC.
taculum itlud quod Deusspnavit in fattem Iwminh, Sme ipso factum nilnl sit. Vidc quccsupra c. 67.
esse animam hommis, quam lunc aut insufflando cieu- FABRIC.
n Nullius taitonis iiaque. Procul araiione repnl-
itil, aut cieando coipori iiiftidit Neque l imen desunt
multi velerum qui spiraculum vilc, quod Detis pii- sum. Siccap. 106, que-modoitaque hoc eiiltatioms,
mo homini insufflavH, Spiruum sancltim cum aiu- FABRIC
1213 LIEER DE HJERESIBUS. 1214
fel iieruiri : *
quje sub Legis ci ndnione jiosiia judicid bbnoxia re- hi
A infeiiio (PsVtf. ivi. 10). "Cohveiieth,
jlci itur.de qua ail : Nolite limeie eos qui occiduril animame&;tn retfmeni iuaiii (Psctl. hxvi, 7). Etile-
cirpus, atiimam autem non possunl occidere; sedfiufic fiirii : T Minttt med coiilurbWaest vtilde [Psal. vi,5).
timete, qui potest corpus el aniinam perderS ih i/eheii- Etilfeninf :4 Ita ftesidh-ai anima metiadte, Deus
ttam (Matth. x, 18). Inspiratio ' itaque "tjuceiioh esi (Psal. XLII, 2). Et iierum : J Benedicius Dominus,
anima, sfed a'gratia dignilatis; de di\iho Spiiitu a qui fecit aitimttiitIneam. Illud itaque philosophorum
Deo Clirisfo perveniens omnibus; quam habenies el £inani senlehtiaasserunt,quod divina Scripluranon
cuslodientes adjeclionem accipiunt graliarum, h tit ita prccdical.
Apostoli, et Propfietcfi, et oihnes jusli: injusti au- C. GSOSTlCORtM ET MANICH2EORUM HiERESlS
tem npgligeiites, ac contemiientes aniitlunL lanium DE SERPENTIBUS ET AVIBUS.
riifeiiitimdignitatis, ut Saul ille, de quo dieium est: Est liceresis cjucempecudes, ei serpenles, ot avej,
" Recesstt ttb eo "*Ma-
Spiritus Dotntni, et tmmundus Sphi- rnlionabiles afbiLratuf esse ul homines; sicut
lus fatigabal eitm (I Regl xvi, 14). Et quod dttt mali- niclisci, el Gifosiici perdili 3 et quitlquiil ° poetSef
gnatn animamnon inliabil Spirilus sttpteti/iteSciiJiLu- p et philosophi Stoici suspicantur: ignorantes quod
ra testaiur (Sap. i, 4). homo raliohabilis intelleclum habeat aiiimi de Deo,
XCIX. ETERESIS <*DE ANIMAET 1NTELLECTU R id est iscife posse deDeo" ct credere; sensiim au-
HOMINIS: teih habet coiporis cuiii pecndibus rjuippe et csetfe-
Alia est haeresis, qiiceuicil hominis Anlmam noh fi*>abis simllibus, quse serisiim quidem Corpofis ha-
faclain a Deo ita appfellariAnimam, sed i ante, in- bere possunt, intelleclum autem animi Bfe Deo
quit, Intellectus vocabaiur, el erat in Ccelo; poslea babfereriullo mcrdBposiuni, aui ahlmahi imriiorialem
autem, cjuia teVfena desideravit, dlscessisse eam ac ralionabilem ut libmB,qui imargoesi Dei appella-.
de Ccelo, et ex eb earii Aiiimam nuncupatam artus, dicente Scriptura : r Notile fieii sieul equus el
biliantur: l.gribranifesqudd in pnncipio iafcta a mulus, quibtts noii esl inlelleclus \Psal. xxxn, 9).
Dfeo,et creatii posi Angelos Anima est appellaia a EL:s Homo in horioie cum essel, iwn iniellexit, com-
Domino, hocque nomen proprietalis accepii a Deo, patattts est pecudibus insensalts, el simUis faclus esl
ulAnima, HonInifeliecius voeareiur. cliceiiieSciip- illh (Psal. XLIX,23). Sensns itaque pecudum, aviunl
lura : e Anima ejns in bonis demerabitur (Psal. xxv, el sefpCniium nobiscum communis fest corpore ; in-
15). Ll ilerum : h Quod non deiehnques animammeam lelleclus autem solummodo est hominuni, ld esl im-
COD. M: SANGMM. LECTIONES VARIANTES.
1 uaque non _ . 5 et qmdein de poeiis et plulosophisslbicis vanissimi
2 manessententiceadhaeseruntnon Scripturasacra\w<e- suspicanlur
dieat
FABRICII ET GALEARDt NQTiE.
a Gralta digntlatis. Supra profectionem dtgrittalis C m Pecudes, setpehtes el dves. Piscium omissa meij-
_ ul
dixeial. FABRIC*^.___.,KA lio, cap. 95, de quorum solerlia lamen non ini-
b Olapostoli. HeiriiSt._ecIit.vllibse,. et ta apostoh.^ nus iniranda compeiiuiiiur : sicui etikn de apibus,
FABRIC. — lteruin reprjlieiidil iTelmsiadiensem fedn fornncis, araneis. Vide Plutai clium libro aninialia
iionem Fabriciiis^,qiia3viiibsfe legit ; et utapostoli; terresina an aquatilia sagacioia jiag. 732 secj., et
\erum ediljoSicliardi reclebabel : ulaposloh, ablata Yossium hbro ivde Idololaina c. 14.FABKIC
copula. Lugdun. edino, elulaposioli Male. GALEARD. u Manichmi, et Gnostici perdtii._ Nolat Glycas
0 LXX inlerp., KKIUvevyuKvptovuicicrnaTcbûovl, pag. 145 Annalium, Manich.cQSbiuta raiionis mi-
vei eTcvtyevuvrbvjcvevye Tcovnpbv icupu FABRC ninie expema esse dncuisse; idque conhrmasse ex
K.vptbv.
, a LXX.,JCtfYu/breyyovTjjvynv ovv.tiae)evcerataomie.. eo,iquod sei pentein pcena Deusaffecissei. Etiam .iiii-
FABRIC malibus yesti rcligioni sibi duxisse Manichaaos(
c jDeajttma.Ilipt TOUOvpuOev ybv , ut verbis ular testatur AlexanderLycopolita p. 19. De alns bsere-
Origenisiii coiiti,,!Celstim, p. 1S9. FABRIC. iicis vid. Coleleriuni ad Coiistilul. apostolicas vi,
1 Anie, incjuil,Intellectus vocabatiir Spintus intel- 10, p. 339, FABRIC.
ligentes, sive Intelligpniias iq Cbelo viiam duxisse °Poetm. Parnienides fet Eropedocles apud Sto-
primum, deimle prolapsas in peccatum , ut poehas baaump. 93, eclog. Phys. Yide qu.c ad Sexlum Em-
darenj detrusas in corjiora, ojujiib fuit Platdmco- pirium p. M2. FABRIC
runi de qua niiiltis Augustinus Steueliiis Eugubinus^, $ El pltitosoplii Slotci. Non sane omnes; nam
lib. IJCde Perenni Philosojihia,, Livius Galanles in Cleanliieiii ei Clnysiii|)um iii cpnlrana fiiisse opi-
coiiipiraiione Theologias cliristiance curii.Pla^dnica j.u nione oslendi ad i>uiiideniSeUum pag. 18 FABRIC
libjo XIII, et Joan. Bapijsta Caspus cie Pliilosophis i Scire posse de Deo et credete. Quemcumque gr.i-
caiite legeiidis, disiributibne 1 et 2. FABRIC ^ dum sensus vel rationis biutis._aliquis lubuat, la-
S LXX inlerpr., 'H -tyvyjhavrov iv uyaOoigavitcOh- men eril conlitendiim , nori aitingi ab illis quaa ad
cerut. FABRIC cl \iftiiicin, uti.e ad leriim coelesiuim et
h LXX, "OTI"buxif/urel.ei-fyeigrhvfyvyjhv yov tig rehgionein
a^sensu reinoiarupi coiitemplaiionem, queadglo-,
«SJIV.FARRIC li p eiiam p isl fala duiaturaj et beai.c lmmorlaliia-
1LXX,'Hnctarptôv,•fyvyjh yov, eigrnvbveTcuvcivcov tis cuiam pertinent. FABRIC
FABRIC rLXX iilterpr., Mi?yivecOebig'imcogvui hyiovog,olj
J LXX, *Hîvyn yov irepayOn afbSpjx.'.FjlBRlC ouJtsWt <7uv:tj-(_-.
FABRIC.
k LXX, OUTWC; s
-fyvynyw kpbgce, o>@ibg.
s7rt7rof}st-i. LXX, "AvSptojTo,- Iv rtyh S>v,ov avvhve,Tcepaavve-
F.\BRIC. ^, - §)$0si3roig v.rnvealroig KVO^TOIS-,' YOX evroig,
b>yoio>0'n
1 Benedtctus. Simile,} illud
u _. <o. .j
Jeremice xxxvm 16 : FABRIC.
ZvjKvfito;oginoinaevhpfivrhvitvyhv TKUTVIV. FABR.
1215 SANCTI PHILAS1RH 1216
morlalis ' animse polentia a de sancto in eam in- A _ justitiam habentes apud Doniinum,G reprsesentatio»
fusa Spirilu; quce imago Dei est apellala; quse nem niagnam futuri exspectant prcemii. JHali jautem
his oronibus imperat, regil ac possidet universa co- ideo a malis, non solum bonis interdum penmun-
piose, ut scriptum esl . h Dedi vobh omnia snb po- lur, ul illorum iniquilas etiam in hoc sreculo ex
testate (Gen. 1, 29.) parle punialur.
CI. DE FALSIS PROPIIETIS HJERESIS DEO CIL DE TERRJE MOTUH^RESIS.
-OMNIAMALA ASCRIBENS. 7 Teirse moium hoeiesis
qucedamnon Dei jussione
Alia esl hcresis, quse dicit malos reges et pseu- et indignatione fieri, s sed natura ipsa elemento-
dopropheias non a sua venire et fleri volutilaie, sed rum opinatur, cum ignoret quid dicai Scripluia :
a Dei eos jussione 2 ennlti: ignorans quod non a J Qtti conspics, inqiiit, tertam el eam commoves
Deo illos fieri pseudoprophetas, aut malos reges tetim molu. Et iteruin : l Adltuc ego movebo cmlum
Scriplura* annunlianl, sed conlra Dei Volunlaiem, el letram. Non altendenles Dei potenliain, elemen-
sua voluniaie et inimici suggesiione sic eos advenire lorum nnturse ascribere audent polentise motionem,
declarant, ul e Jamnes el Mambres conira 3Mosen ut quidam phllosophi 9 vani, tjui rerum naturse hoc
el Aaron d sacerdotes Dei sub Pharaone sua vene- ascnbentes, Dei potentiam non cognoverunl. Quod
rant voluntaie; cum dical Scriptura : ^Regnaverunt B eliam in hu|usmodi i ebus indignatio Dei, et poieniia
non per me, f nequeper Spiritum mettm, dicil Domi- operalur, cl suam l commovet creaturam, conver-
nus (Ose. vm, i). Et de s pseudoprophetis ila : Hmc sionis causa et utilitatis : quippe muliorum" pec-
dint Dominus : non illos mittebam, el illi ibant in caniium ac redeuntium ad Dominum Salvatorem
nomine meo prophetare (Jeiem. xxin, 16, 21). Prop- aique Creatorem.
ter quod etiam conlra illos ssppe v morlis in hoc; CIII. ILERESIS HERMISTRISMEGISTIDE PECO-
mundo condignam Dominus decernilh sententiam RIRUS ET SIDERIBUS.
enuntiando. Non sunt itaque a Deo pseudoprophelce Alia est baeresis, qtise m secundum paganorum
missi, neque reges imjiii reeedenles a Domino; scd vanitatem siderum duersa nomina proflielur, ut
etsi excilanlur m.ili contra malos interdum * dimit- n Hermes ille Tiismegistus, qui vanus potius, quam
tente B Doroino, hoc gignilur, ut malis mali consu- magnus judicandus est; et" poetse quidam ei consi-
maiilur. Boni etenim sustinenies perseeulionem, et miles, qui Comelas, el J*Pogonias, et Hyadas, <iIIce=
1 animipotenlia 6 repromissionemmagnamfuluram
8 immilli, ignorantes ("_ 7 Aliaest hajresis quselerrsemolumnon Dei
3 Mosenbpalum et 8 sed de natura
4 morliset m hoc 9 vauiloqui, qut
8 Domino,gigiuiur ul a mahs
FABRICII ET GALEARDI NOT.E.
" De sancto in eiim infusa Spitilu. Supra cap. 98 f Neque pei Sphitum meum. Hjec addidit Phila-
el 99. FABRIC sler ex Geneq vi, 5 FABRIC.
h LXX, \Sov SiSoivovyiv icuvre ybprov. FABRIC. [ BLXX, OUTMS' )sÊtICUjOto? Tcuvrovperoip : ovvv.tcic-
' Jainnes el Mambies. II Tiinolh. m, 8. Vide. si rt))ov rovg -icpofhreg,vei uvroi erptyov, ovSi i)u)nco
Tcpbg ovrovg,vei evroi iicpofhrevbv.1< ABRIC
placel, quse dc liis notavi in Codice pseudepigiapbo '< Moiiis senienttum, ui III Keg. xm. FABRIC.
\eieris Tesi pag. 813 seq. Cave enim assemiaris I Dimiltenic Dommo. Pernnttenie. FABRIC-
viroeiudito, qui m nbservaiionibus sacns Iib.n,p.32 J LXX, '0 sm65sjTojvhci rhv yhv, veiirotSiv evrhv
et 156. Jamnenei Mnmbrem puiaL essenomina licta FABIUC.
hnminum igiiolormn, uLPloui Almoni Rulhiv,l, rpeyetv.
k LXX, "Eyb>aeioirbv
ovpovbv /.ui TVJV
yhv. Fortasse
I Samncl xxt, 3, II Reg. vi, 8. {Vt Ploni Ahnoni. Plnlastiiiiin sciiliendum : Et ttetum adlntc :
Verba luec expinnenda erant litieris Hehiaicis apud Ego movebocmltttnet lenam. FABRIC.
lydj-R fh^ : nam cum lexius Ilebraici sinl, (rustra T» *** l Commovet.Ila malni quam commonet.
ea in Vulgata, locis a Fabncio indicnlis requiras. Secundttm paganorum vanitatem. It t reposui pro
Voces pnrro ist* nilnl significant apud Hebrceo1!, eo quod habebant cditiones : pecudumpaganorumva-
lauliimque vice alicuju<*proprii nominis qtiod tace- nitate. Caterum condoiiandum hoc Plnlastrio, qtiod
lur lnroi|iiam nolum, aul quod nominari iioluinus, zelo immodieo abreplus, innocenlem siderum no-
ponl soleiit, Ul nolavit Vaiablus lv Rnlh 1. Sic inenclaiuram pro eihnica vnniiate iradnxii, et hse-
I Saro. x\i, 2 : Pueris condixi inillum el itlum locum, resibus ndicule iictensuit FABRIC.
II llermes Ouem faltachsimum vocat infra c. 1I2,-
yobN""lbs, ubi Muhstertis : Consiiiui pueiis meis urtiitim
locum talem ct talem. Est aulem "Obs, peloni, irfent paganum, c. 10. FABRIC.
0 Poetce quidam. Ul ante Aralum Homerus Iliad.
quod opertum, et iXBJH, almoni. «rfeni quod abs- S 486-
condituni; vocatque Bebiahtnus hh nomintbus ea *' latlK.TE,10tEffOtjo.
quorum nomina in patticttlaii iwn expriinuntur. GA- m^lASa. __.twvo.,
0'
A.KTOV v rvX xa*.EOumv
lîyl.vjcrtv
ttjj-aâv
I.EARD ) Cerle Jamnis mier magos etiam Plimus fa-
cit meiiiionem xxxi, 1. FABRIC I> Pogonias. Velul in speciem bnrbre longcppro-
a Sacetdotes Dei. Moscs Sacerdos, quo sensu, vide; missis radiis geniis Cometariim, de quo Harduiii.
Grolium ad II Saro. vm, 18, ct de polestaleciica , ad Plin. lom. I, p. 178. FABRIC.
sacia cnp. 9 FABBIC. I Hmdos. Viigil. i Geoig. 204 :
, e I XX, 'EKVTOtfsSKtrpsucTKV v.oiou Si iyov, npûv ' Prajlerea tamsunl Arclurisidera nobis
tiui OVY iyvaptcuv yot. FABnic. Etedorumquedies servandiet lucidusangmX
dos,' et lalia hujusmodi a asserunt nomina deliran- }, A.quum Scripluia dicat et s uiiam lingiiain et hnguas.
tes, cuni Scriptura pauca nomina siderum nobis Si ergo eral una ante, qnia pauci cranl, sive posioa
"*
dixerii, dicente Job propheta, anlequam pagani e multse, quia nuilii cre\eranl jam naii homiues in
sanclis Scripiuris siderum nomina transtulissenl; saeculo, non esl adeo inutile hoc ita scntire. Posl
dicil enim ipse Job : Qui fecit Pleiades el Aicluium, quinlam deciroam enim gtnerationem ab Adani
inqnil, el llesperum, et Ausirum, el Otiona,c ei Lu- usque ad Heber h bis mille el-seplingenli anni snnl,
cifetum (Job. ix, 9). Hrec itaque nomina d e sanclis sub quo confusio missa esl linguarum, propler pec-
Scripiuris accipimus iiuntiala; nam oininiimsiderttm cnium quod feeerant acdificnniestnn im et civitatem;
nomina non dixil Scriptura, sed potestali Dei reser- ei ul /ebellantes a Deo hoc passi sunt : habenies
*
vavit per prophetam declarans, eiiiiceiis ila:e Qui emm angelicam giatiam, id esl mullarum Iingua-
numerat tnultiiudinem stellatum, et omnibus eis no- runi scieniiam, non agnoscebant daloiem lanise
mina vocans (Psal. CVLVII,4). Hsec itaque pauca sapienliae Domiuum ; conlraque eum conanies pio-
nciminalegentes e sanetis Scripluris,s poeiaeposlea, giedi, J perdiderant graliam, quam * sine ullo laboie
falsique philosopbi, ausi sunt usurpantes suis men- divinitus habebant concessam. Et quod sine sludio
daciis et alia plurima copulare, alque impielalis aniedonatum fueral a Domino naturaliter oniinbus,
seinina sseculo prsedicare, ut e\ his sperare puiarent JJ ul Dei iniagini: poslea per studiuro atqtie docirinam,
etiam omnium siderum, aut plurimoium nomina oblivione immi^sa a Doinino, vix discere prse\ale-
posseeomprehendi. Cum omnium sideiuro nomina bani non omnes, nec multns, sed \ix paucas lin-
3non aliler nisi Deus Chrislus, per quem fecil Patcr guas, iia ul tres quis, aut qualuor valeret ediscere,
universa, pnsueril et scierit, aique eis singula no- aiqtie iisdem vix eloqui. Tamen omnem scieniiam
mina voca\ent, ul scriplum est (Ibid.). linguarum, quaek ante duo tnillia annoium el septin-
CIV- f DE VARIIS LINGUISHJERESIS. gentos annos, otTendeniesamiserant honiines,* sub
Esthreresis alia, quse de lingua el linguis ambigit, Apostolis* rursum post ascensionem suam Dominus
COD. MS. SANGERM.LECTIONES \ARIANTES.
1 et alia 4 sine quodamlabore... posleavero
8 poeta3falsique s duomilhael... sub beaus Aposlohsper
3 nonalter
FABRICH ET GALEARDI NOTM.
' Asseiunl nomina. Male tionitttein
prionbus editt loquenlium et Tiudientium iiuelligeiilia. Rejiciunl
FABRIC. gutdetn, inquil clari^s. Perizonius cap. 14 Origg.
b LXX Interpr., *0 icotS>v Tc)etbSavoi "VcTcepov vei (__Babylon. p. 206 , titi etudtli hanc lam absonam tn-
''kp/rovpov vui ruytia NOTOU FABRIC. tei pi etalionem, et illam dweisilatem linguaium anle
» Li Luctfeium. Hunc addidil Pliilastrius ex Job illam confusionemBabelicam; scd debetenl etgo reji-
XXWHI,52, uhi UuKovpbiO Lucilcruni crudili inier- cere eltam secessionemm vniws colonias anle dtsper-
prelantur. De noroimbus illis sidcrum piseier Dru- sionetn Babehcam, 'quum uitiusque rei eadem prorsus
siuin accurale Lud. Cappellus p. 460 seq. opp. stl ratto, el utiaque senlenlia ex eodem capite\, vel
poslhuinorum. FABRIC oidine capitiim\ el\i Geneseossitpeltla. Quid igitur?
a E sancih Scriptuiis, etc. Iinmo LXX ex gen- clathsimo hmc sunt tndtcio, oidmem iilum nairaiionis
tium nsu et conMietudine illa in Grsccam sacroium Mosaicm,seu istoium capilum, iiilnl obsime, quo mi-
lihrorum -\ersionem translnlerunt. Eucheiius : Quid nus siatuamus confidenter, omnia isiius dtvisioitis sett
sibi vuli quod hbio Job auctoitm smculaiium consue- secessionh capite x memoialm, evenhse demum post
iudine legimus Pleiades, Oiionas, et Aicturum? Non illam cupitis ttndtcimi dtspeisioncmei labii confusio-
quod his apud Hebimosnominibiiscensetmlur, sed ut nem, h
ttnde deiitumItttguaiiim vaneias cmpetii. FJIBRIC
apud tws horum siderum siqmficantia possitessemani- 27t0 Atinisunt. 2700 anni ab Adnmo ad Hebc-
fesiior, itahac translator (Giseca*aucior veisionis) ap- lum, sunt dimidium selatis a condilo Orbe ad nalum
pellare volttil, ut usus geniiliiatis inveneial. FABRIC usqne anno 5400 Clirisium Servalorem. Infra cap
e LXX, 'O bptOySivic)hOnaarpoiv, vui rcaatv KUTOI? 112 eW05. AIn, qui naium Clinslum esseexisiima-
OVOMKTK Y.u).S)V.FABRIC runt anno Orbis conditi 6000, Plialequm filium Ile-
t Hmc Philasirti senienliam hacresibus ascripsil -ben. vel Heberum retulere ad A. 5000.Sic
He^ycUus
Alphonius deCaslio. AddeMananum Valgrarneram y. " preshyler fraginenlo eigrhv TOU XOIO-TOUyiwnatv; Jo-
Amiq. Panorm. pag. 71, tom. 1
XIII Thesauii Aniiq. sephus c. Hypomnesiici;Procopius Gaz.cusnd Genes.
Sicilia?. FABRIC xi, 18; Eusialhius pag. 51, in Hexaemeron. FARRIC
s Unam linguam el linguas. Linguam unam, Ge- 1 Angelicam gratiam. Sine
sludio, naiuraliter per
nes. XI, 1 : El eral omritsterra labti unins, ytt).og ev viriuiem iniagiiiis divinac, hoe anle coufusioner.i
vai ftavh yiu icbcc el lingnas qunniam Genes. x, 5, Babelicam daium hominibus diviniius ciedidit Pln-
ubi variaj genles meniorantur, sittgul.r varu y)o>cauv lastrius, ut Iinguis quibuscumque Ioqucnies possenl
et x, 20 el 31, varb. y),b>ccagKUTWV el XI, 7, cuy- inlelligere, sicut angpli. Infra : Angehcmvirlults es<
yio>yevKUTWV ivei rag y)b>acug,confundamus hnguus linguas scire oinniumhotninum. FABR'C
eoium; ita enim legtini codices quidam, ut iiotaiuni ) Peidideiani. Est qui malii perclideiunt. Sed ila
ad Ougenem v in Celsuro pag. 250 Cerie vets 11 : supra : quod fecerant mdificantes,ele. FABRIC
"OTIivei cvveyet KvptogTKyetkntcucngrhg yhs. Nimi- k Antc 2700 fl-ntos oifendenlesamhetant homines.
rum li» ex Geues. x Philastrius censuit jam ante Si ante 2700 annos amiserant, neque ante confu-
sedificationem Babel muliis s.ccuhs magnam fuisse sionem Bnbelicam poiueiunl illa ^cientia uli; ilaque
inter homines hmiuniuin varietaiem : quod veio sensus est, per peccalum ante 2700 aunos admissiini
deinde Genes. xi dicantnr oiiiues unius luisse labii, a juoioplastis, esse facium, ut demde non conslan-
eo seiisii tlicnim ld exisiimavil, quod ei>-ivaiia eraut ter iliam conservnreni, sed tempoie inieijecio in
liiigiiarum geeera, onines tameu se invicem iniplh- ccmlusioneBabelica facerent ejus j.ictiirain. Vide in-
gebaui; et sic mia er.it omnibus lingua, non quidcm fia1cap. 105. FABRIC
eoruindem vocabuiorum usu, sed eadem omniuin Snb apostohs. Atlorum n, 4, 7,12, ad
qua. Ioca
121^ SAMJCTIPIHLASTRII 1220
pcj Spiritum sanctum sine quodam labore cvedenti- /± subli*actaesi iliis ° scienlja ista ccelestis, id est lin-
bus conferebai, sicut scriptum e«t in Aciibus Apo- guarum qmiiium prudentia et sapientia. Et Heber
stolorum. Angelicse enim virtulis fest lingnas scire jrjiidem sanclus, qui noijdiscessij aDeo f secundum
oninium boiniinim; per fidcm autem Chrisli, sine nomen ipsius, Deus voluit genus ejus pullulare am-
lahore linguarujn omnium credenjibus subminjsira- pliuSj hoc quoque nomine primuii) in sceculo nun-
lur scienlia; sicul legimus docenie jiiyiiio SpirJiu, cupai i, ut Bin})Heber, qui nqn consenserat cediflca-
Apostojos, citfjuegenies nidem eredenies lunc tem tionj turris rebellantium, Hebreei nomine ajinella-
pbi is jn Christujn Dominum S.dyatorem, sine laboie rentur.Pnor ilaque non solumPaganjs, veruin etiain.
Iinguarum omniuin donalam seienliam [iracdicasse; el Judccis, Jd esih arite septingeiilos annos lleber
ui stib Petro et Paulo, et ajiis ' factum esi, cum fujsse cognqsciliir justissimus, ,qui in Dominum cre-
docerenl genles, venisse Spiritum Dei a Deo, et dens, el a conjuialione sceleratoium lioni|iium se-
linguis mullis eos polnisê eloqui, ut audientes ho- parajus, sui nominis pnroaro hanc a Domino nun-
mines mirarenjur de genljbtis, quod tantarum lin- cupalionem nieruil impelrare. Unde et poctae \ani
1 sedi/icationem illam ad sua mendacia iransferen-
guarum clipsi per fidem Cbristi, scientiam baberent
sine doclrina concessam. tes, gigantes docueiuni,
' ' J AJyidas iljos rebellaiiles
Tl
" ascepdeie
CV. HJERESIS DE NOMINELINGP^. .vpluiss.eln cpelumper imposiiionem nton-
Alia esl haeresis, ouse dicit <>nomen linguae de Ju- lium, aique indc eos fjjjsse dampa.los. Quorum deli-
dieis piimum processisse," alii de Paganis, cum utri- ramenta jion latuefunt am]<liusscienliam acpeii-
que ita hoc sentienles errore nonparvo deceptisini. tiam Clirisiianam.
Homo enim faclus ratjonis particeps fuit; qui ergo CVI. IJjERESIS DE ANNIS CHRJSTI ET TEM-
h PORE DUBIÂNg.
loquebalur ratione, quomodo ptioniserat aljenns?
Plus ergo prius est ralioms esse parlicipem, et ra- Aha esi haeresis k de anno annunlialo ambigens,
lionabilem dici, quam nomen spcciale et locale lia- quod ait prpphelajsaias :l Annuntiaie tt.nmm Dei ac-
bere alicujus linguce, alque ex nomine hominis pos- ceplabilem, el diem retiibulionh (Iscd. IAI, 2). Puiant
sidere aliquid; ab Adam enim c usque Heber duo ergo quidam, quod ex quo venit Dominus, usque nd
miilia et seplingenti -anni transieruni. Eiat eigo consummationem saceuli, non plus nec miiius fjeri
dnomen Linguse omniura hominum unuiu, el una annornm numerum nisi m trecentorum ,sexaginla
lingua. E\ quo aiuemconlra Dominijmcogi_.a_yeruiil, quinque, .usque ad Chrisli Donuni itcrum deeoelo
1 Jaclumest ut docerentGentesvenisseChiistumDei
FABRICJI ET GALEARDI NOTJ-E.

Juvabit eonsulere Jt an. Casp. Sanloi occi dissertaLto- C s Ab Hebei Hebtmi. ,Co;ifej'BocliartiPhaleg. lib.ji,
nem de Linguarhm nnractilo, editam Marpurgi anjio cap. 14, el libii iv, c. ull. "FABIUC.
1718. Non anlem in audicntibus, sed ni lotjueniibus 11Anteseptinyenlos qnnos
Sepljngeyîs annis ante
potius illud iuisse, recte noiavit Gregorius Naz. Moysen, Judaicje condiiorem RcipiTblicie/FABRic.
J JEdificaitonem Ulam ad sua mettdacta Loiige
"Oialione Vi, in Penteeoslen, p. 756; Diseiie enim
et aliquoties )o)ovvro>viripetg y)b>acetg menlionem hoc crcdibilius, quam qtiod Celsus apud t)(rigenein
iaciL sacer Actoium scnptor Lucas. FABRIC iv, jlag' 174, alt Moyscn ef Albidaruin (abula Jiau-
11Nomen lingum de Judmis, alii de Pagmtis. Iioc sisse qusc 'de Babeliea lurii et Linguarum cqnfiisione
PSI, nntiquissiiuam linguam Fuis.se Judseoruro, vel inemoricPjprodidil. FABRIC.
Paganorum Grsecam FABRIC J Aloidasl AloeTfifjos Olumet Epbialfem, dp qui-
h Quomoclo lalionh erat ahenus. Puto legendum bus Homeins Iliad. A, 314':
orattonh. FABRIC.
0 Vsquelleber. Paj-eptcm Phalegi,sub quo celebi is Oo-ffav
t-' OuH[J-ti tc*Otrcvi
(Jtâca;6tj.tv,ayxap
ill.i Linguarum dispprsio, Gcnes. x, 25. De jiumero iv'oi,.avo;
n.)iov£ivot7itpu7T.ov, a^Sato.etv).
aniioruin 2700 jam diduni capile supetlore.FABRic. Confer Philonem Judceum de confusione Jinguarum
a Nomen Lingtim diiinturii npminum }imm. Quo- pag. 2<5l; ei e' rcceniiorijjiis illuslrein ,Iltiie))unilib.
cumfjue idiom.ite* loqucrentur homine?., vocabaiur n Alneianarum quasiionum c. 12,"| fi} g. ii>$ seq.
Lingiiabumana(Iii Iiuiic sensuni August. x\i de Civ. FAJJRIC.
*i' De anno qnnuntiatq. De lempo}e.qjiodinjjelIigen-
11 : Tuncopus cral eam( linguam HcbVspamscilicel)
dhltngui ab ahts linguis nomitie piopiio, sicul altm " dum sil pejr annum accepiabilem, iuinuptiaijjtn in
qttoque vocatm'stiniiwmimbus piopnis. Qucmdoaulem verjjis Isaice quo. Janda;iiur Luc. iv, $9. FABRIC
eiat una, niliil ahud quam 'humapalingua, qul hitmana J LXX, Jlveyye)icuaOat fvtavrbvKyptoy Sf/rbv vvi
locutio vocabcttur^quasola universum genus hutnanum hyipuv'avTaTcolbceoig. J"videj|s autenj_ejsj,ajj,jdjeiu,lla
loquebatur GALEA'RD ); neque alip si.igttlpii veniebnt ncc annuiii n pjophela djci pra.cise.ej. ,sjtjicle, sed
noinine, qma omiJes se invjccm intelligêbajil,liabe- de ternpore quo\di\iu*cc Jieinignjl.atig,raj.jiimsiiam
baniqne, ut lnox^sulijuiigu PbilasLnus, Lingiuirum in Christo paiclacere ""*Jiqniimb.us^tanipiJrjjrg
*x" ' " ~ * jila-
omnium scietitium. FiBitlc.
<*Sctenlia isla cmleslis. Angehcam gialtam dixe- c_u;i.FABRI,C.
m Trecenloiuin sexagijita fjiiinque. Cniia J,otdiebus
rat c. 101 licgtias inielligendj quas.cumquc. ÂJJRU;. conslal ,annu<!.Augusnhus xvni de Civi,i.j)ei c. 53,
f Secuiidum uoineti ipsius. Ileber, ha.y",! disce- n.eniioiiem facit oraculi, sive r.esponsj ^pmontim
dendo, sive lianseun^do nomen iiajjet, ^.ibci nomi- quo liuineqis illeSBS aijnorunt fueiijt deijmlus. jEa;-
nuni Ilpbrl loro. Ilopp'. Hiproi"yijueajj. Joan. Mar- cogilaveiuntnescio quosvetsusGtmcosiamq\tc,jnconsu-
liamci p. 203, "ESS/3,S.KSKO-I?;n Stu7cefs>v'.Hieron., lenti cuidam dtvtno oiaculo efjusos:'ubi Chtisium
Ebci, tiansilorem. F<un"uc. qufdemab hujus tgihquapisacrilegii crimine faciuntiu-
1221 LIJPR DE H_EflESIBDS. 4222
divinam pfsesentiam. jQuodcojjlrarium jnvenitur, si _A slttm ducem, ul fianl otitnta qum dicla sunl de chilate
ita ' qui senserinl; nam a .qun^drjngeniosjun plus Jerusalem el populo adveipuia (Dan. xi,25, 25). IIoc
annos transisse cognoscimus, ex quo yenit Dpnijnus, aulem sicuii antequam venirel Cbrislus in carnem
aiquecomjiletos. h Quomodo itaquehoc 2 eritratjo- Dnnielo dicium estet pene cpmpletum esl; sic cliain
nis de anno, •>sicut senliie vnlueruni hoc ita quam itlem numerus usque ad Iegeni qunm nccepit Moses ,
plurimi. Dominus enim Aquce in tino anno gessit el et usquc ad terrce promissce liiiroilum nonsaiis longe a
docuit, licec sola proecepil conscribi. Nam quae ante quingentesimo arinorum distare lHimerum. Domimis
facia sunt ab eo ac dicia primis ltiginia annis c sc- itaque cnm signn diceret et dlveisa, fames, persecu-
cundum bealum Joannem, misedicil, * Mutidumtwn liones, Jnuniiaiionem, lerrse molus, pgsiilentiasciica
capeie posse, si universa sciiberenlur,_quse feceraj;. finem ad\entura (Matth. x'\iv, 7; Luc. xxi, 25, 2(),
Propheia itaqne Isaias de anno illo dixiiSalvaloris Pelro etiain dhitJjeafp pei scnigma de annorum nu-
Domini,in quo docuilusqueadpassipnem.et resur- meiosilate, cum diceret Pelius: Domine, quotics
reciionem, et ascensipnem jncoelum, sictili eisbea- peccanlifiatii concedam?ait Dominus, twn sepltcs ,
lissimi iradiderunt, non detrecentissexaginja quin- ~scdsepluagies septies [Matlh. xun, 21, 22). Osten-
que annis, ut quidam arbiiraniur, sed deanno illp dens quidein et quoiidianum humani geneiis dclic-
post Inptisninm scilicel, in tjuopr.cdicanspiedcnti- g ioijim inhnitum numerum deberp hpmini diniilii nb
bus saluiis my-tcria reseiabal de Lege parifer ei homine, et Jud.v redeunti, sive pagano etaliis caina-
Prophelis, qpse olim dic,lasuiii testando, atgue con- lijius, et ad jLhristi lidem de lmmetate redeunubiis ,
summando.' attjue ejus Ecclesinm, cunctis omne deljilum ab cis
CYII. oporlere concedi credentibus. Nam el Historiographi
3 Alia est hseresis , quce consummationem sseculi Judsei
jJocuerimt, dicenles ]l ad nibilo quadringentos
secundum temporum deflniiionem a Deo Chiislo Sal- ei ocloginla plus annos iransisse, el sic Domintun
vatore fuisse
j siaiulam asserunjt.
. Hincnue*_ -certura
. esse advenisse m carnem. JJahes cliain in Genesi eviilen-
numerum consummationis suspicalur, et non plus lissiine mysteiium iiuniialiiro de Cain seplics, de La-
non minus opinanlur, curo prophetse undique nun- mech autem sentuagies seplies vindictaro (Gen. IV,
tiaverinl circa 500 annum fieri consuromaiionem sse- 2_), quod duof uni 'populorum in duabus personis
culi, et sic Dominumdeccelisiterumadvcnire. Daniel unius impietatem, alierius iniqullaiem sine cunctn-
enim ijsxscpiimanas iiumerai, audiens aChnstoDo- lipne Scripturarum prscnuntjasse non dubium esi.
mino: Attrfi,inqult, vir desideiioium, quia septuaginla Lex eniin spiiitalh est, secundum Aposloium (fiom.
seplimanmslalutmsunlin populum tuummcjueadChri- iv, 14); et Itmc, inquit, duo leslamenta sunt (Gal. iv,
•COD.MS. SANGERM. LECTIONES VARIA-NTES.
1 <_uissens"ent...jam ei plus
2 erjt jLraditioms C oplimocod. Sanqermanensi,nontamen nominibushmreti-
3 Addilahmchmresis,qum deesl in omnibuseditis, ex coiuminscitplis.
FABRICH ET <GALEARDINQTJE.
nocentem: Petrum aulem maleficiafccisse subjungunt, nixj existimaruni uno anno piiristym a bapiismo
it. coleretui Clutsliiiomen pei SG^twnos, deindecom- prsedicasse, unoque iinnogesla esse illa onima qh.n-
plelo menwtato numero jinamum sine mota sumeiet cumque Chiisti ab Evangellstis descnbuniiir. Yide
/titpi.t.Maleficium illud eomnienliiium poslea descn- .Scaligerum lib. \i de Eiiiendalione leinporum p.
bit, puerum aniculum occisumeldilaniaium el rilune- 651 seq. ;Gioiium ad Luc.e\i, 19; Blondelli jujef. ad
fatio sepullum. FABRIC libriim de Episcojjis el Presbyter/s p 27 seq.; Mou-
a Quadiingenlosjam plus annos. Ptilo legendum, lacutii Ongines Lccles. toin. I, p. 550' seq., 341,
quadiingenlosjamptusminus anttos. ^Najn quaurjji- 515; Joari Poitei i noias ad ClementemAlex. iSlroro,
genti anni nec dum inlegri effluveiant, cum Jiaê p. e101 (vet. edit, 540). FABIUC
Piiilaslrius exararet. Et arite Parmpnjani' moiiem 'Secuhdum beaiiim Jominem. xxi, 25 . "Eo-TtSi
scripsisse Phil.istriutn, hoc esl ante anniim 391, su- vei e))u noXiub eicoinaevb'inaovg, 1quse \oba non de
praad caput83, nojarp nie jneniuji. JEt „cap. 112, liiginta aniiis tmte bapli-immi, "iil vull Plnlasirius,
inde a Domino usgue punc anni ,CCCJJ\XX-J)/H_;. Cap. sed vel maxiliie etiafn de lcmpore miiysierii Jesti
27, el in psalmo centesimoptus. Cic. cap. 14 pio S. post Jjaplismum intelligenda esse "" miln
*" "persuadeo.
Roscio : annos naltts inagis quadiaginta. FABRIC. FABR/C. e *' '
b Quomodohoc ent ratwnis) Supra hacresi 9jS,nul-".B c Mundumiwn capere posse. De hyperimle
h,acdixi
lius ralionh ilaque; infra 146, iil ergo esintionis. in Codice Apocrypho novi Teslam/nag. 521.'Neq<ie
FABRIC JuauniS esse senienliain, guam ei Irjhuij em-
< Sicttl senitte volneiu.nl iia cjiiam plunmi. Sic puio di;issjmus"yir Jacobus Elsnerus "iii brccclaiis llhs
legendiini prb illis in
hiulcis, quce superioribus ecli- suis observaiioniljus saci is^qimd inundris impiu<;?a
lionlbiis'. Sicut senttfe voluerunl hoc ilaqiie pltti imi. nou aniplexums lorel, Iicer!-|ngillatim omma^jier-
FABRIC" scribprpniur. Kairi iitnc jnierprelailcmi 'p?i"-picneTe-
d Quminjiiio anno qessil. Fuit licccnon ijiodo Va- fragaLiir,quod Joannes addu «UTOV,
lentiniandriim senientia, nb Ireiisco lib. n,'c. 56 scilicet. non ,ad impietntprii 'resjiiciens, a^ magpilutliirem
ovSeevrbv
seqq. (ipjiugnata, sed nniltoluin etiain 'CaUjolicorum otye ITOVvbajjovyoiphcutrb ypefbyzvefltQie. FABUIC.
Docionun ; ul Pliila-irn, Clenientis Alexandriin, »' Beathsimi iradtdeiunl. Evangelistaj et'Apostoli.
Teilulliani, DiigPins, Laclahlii, 'Orosji, nec non Solcmne hoc Philastno ui sacj-js'SciMbiijj"iis).o.i-
Evagiii m'alicrcai'bi;e Sjmonis Jud.ci cum Tlieo- tissimorinn i elogium inbuifi. FABRIC.
phlo Chnslianp lom. V Thesauri Anecdoloiujn Acl ntltilo Forte «' Danihelo', ut paulo aiue cl
Edm. Martene p. 15-, a!ioruni,q<iequi Isaijp verbis mox mlia. PABRIC. L '
1223 SANCTi PHILASTRII 1224
14). Neque euim iiistoiiam amittiinus quod LXXan- Aest . (Rom. xi, 25); et si fueril populus Istaet sicut
nos feccril populus in Persida, neque spiritalem aiena maiis, teliqui salvabunlur (Rom. IX, 27). Et
scieniiam spernimus. Ergo el septunginta septiuianae quodlsaias beatus aperle de Chrisio docuerit (Isai.
a Danihelo dictce quadringenii nonaginta anni tunc LXI,1), quod omnibus ledeuntibus indulturus est,
ppne completi stint, ct sic Christus advenit in car- ipse Dominus dixit ila: Sphilus Domini supei tne,
iiem, et a Christi prscsentia usque ad consuininalio- ptopletea unxit me, cvangehzaie paupeiibus misit me,
neiu steculi pene unde complenduni annorum repe- prmdicaie captivis t emhsionem, cmch visum annun-
nes numeium. Septuaginta cnim seplimanas a Da- tiare annum Donuni acceptabilemet diem t elt tbutionh
nihel quas vidit intcrpretes docuerunt. Illi primi (Luc. iv, 18), de quod Dominus in templo curo ac-
sapienles septies et sepluagies quadungenios nona- cepisset Iibrum Scripturam, quse hanc perwdissel ait
ginia annos quem jtibil.cuin in lege Judaji, non isli Apostolis et lii oinnibus hoc in sui prjcsentia nunc
sed veleies, el perili illi anuum reroissiouis Cbiisti, fuisse compleluin, quod et Danihel bealissimus at-
et indulgcnti.c, cariialcm pra.senliam per hguiam lendii quod ei dixerai Doininus dicens: Audi vir de-
ante cclebrantes suinino gaudio exspectabant, sicut sidetiorum, cl adverte ab e_ct.itveibi Dci, id est a
in Levitico conlinelur. Jubileus autem mmor quin- Clirisu incarnatione, atque ejus iieium de cmlo di-
quaginla annos habcl; non minus, jilusautem babere R ; vina senlcntict alque consummationesmculi, qum cum
non potesl: nam major jubileus quingenios aunos angeh adfuluta sit (Dan. ix, 23).
habel, minor jubileus quinquaginla. Major iiaquc CVIII. DE GIGANTIBUSTEMPORENOE.
minus deciroa quingenlos annos habet, ut ex hoc ju- Alia est hseiesis, quas * de giganlibus asserii,
bileus unus Cbristi prjeseniiam consummaiionenique quod angeliiiiiscuerintse cum femmis ante diluvium,
S.CPUH declaiaret. Septuaginla anni capliviiale po- et inde essc natos giganles suspicalur; cum Nem-
""
puli in Persida, elsi hisiorialiter accipiuniur, et brolh non a spiiitu, id esl non ab angelo^ sed ab
poslquam redierunl in Jerusalem, ct usque ad Chiisti homine Chus qui filius fuit Cham, inde naius sit
Domini iiicarnationem quingenti pene iiiveniunlur postea, qui et in Scriplura primus Gigas est appel-
comjjleli: tamen hocetiamspiritaliterinlelligenduin laius, quod isie ccepit esse venator, et forlis homo
'
est, quod posl sepluagies sepiies, id e«t post qua- ut el Gigas appellaretur in lerra : lnde dictuii
dringenlos et eirca nonaginla annos oportet Judceos sunt, inquil, stcul Nembioih Gigas ila forlh esl (Gen.
sub Antichiisto cum fallax in\enlus fueiii a Judseis x, 9), si qui ei siroilis in foi liludine postea videretui.
ipsis qui primum esse Christum iesiimaverint. Non Horoines iiaque fuerunt lortes, et a juventuie rapa-
mulio post autem cognila ejus perfidia atque falla- ces, vastatores, jaculanles, cursiianies, pra~dationi
cia, lunc gerentes poenitudinem qui fuerint rcliqVi G I vacantes, inde veluti alieni non solum morum, ve-
omnes ad Chrisii fidem Domini pervolabunt, ac pos- rum eliam ° visus hominum : s enormes eliam ut
nitentes delicla veniam ab ipso Chrisio Dominosicul conlra iialuram aliorum hominuni lanla scelera per-
culeri impelrabunl, ut impleatur quod diclum esl: petrantes nuncuparenturelgiganies. d Gigas enim
Atneitdico vobh, jam me twn videbiiis, donecdicath, per elyinologiani, ierr.fi monstrum dicitur,e e\ duo-
Benedictus qui vemt in nomine Domini (Maith. xxm, bus nominibus composiium sive forma, sive \ila,
39). Et ut illud eomplealur: Donec plenitudogenlium sive visu, sive forlitudine, sive mole membrorum.
inlrel, el sic omnis Israel salvabitur, sicul scripium f Nam ui sciasgigantes non alia nalura, sed deho-
1 Iude dicilurhi sunt. s enormessesumaticontra. . nonde aha
FABRICII ET GALEARDINOT.E.
1 De gigantibus. Ex Grceca versione Genes. vi, 2, a Gigas tertm tnonslrum. Orpheus ociavo tsrjou
multi veierum Ecclesiae doctoruni lioc sibi peisunse- )byovapud Auclorem inagni etymologici :
runl, ut ad fragmenium Pseudo-Henochi notare me ,U Ou.xaisojctfiyavTO.
E-6VUU.OV
tv.laxa.E.*.'
inemiiii in Codice psemiepigr.ipho veieris Tesiaroenti OuvExa xo\ai_utTO.
Licebit eiiaui consulere Suicerutn inThe- yv].EYEVOVTO oupttvEoio. FABRIC.
p. 172, seq. e Exduobtts nominibus. Th tetia, el yvto.tnembia,
sauro p. 37 seq., el Cbristiaiu Schotani ad Sulpi-
cium Severum uotas, et Coteleriuin ad Patres Aposi. propiie pedes. FABRIC.
tom. I, p. 495. FABRIC * Num ul sctus giganUs non alia natura. In ms.
h Ab homine Clius. Gene*. \, 8 : Xou? Se iyiwnae Cmb., non rfe atia natuia, quod mngis congruit.
TOV Ns6pwS,OJTO? npie.ro etvotTiyug iici rhgyhg' ovrog Negalporto Pbilasirmsgiganies exangcliseileiniiiis
nvyiyogvvvnybgKvpiovTOU OSOU- Ste rovro ipovctV"Qs- ceniios, quanivis hujus senleiiiiae fueiint, pispier
— Atb. Aiiibrosium (Philastri avypovov vei cvyyayov ) de
NsopwSyiyeg vvvnybgivuvriovKvptov. FABRIC.
TOUTO ipovctv, 'Qj HeySpbiSyiyug vvvnybgivuvriovKu- Nieei Arca 4, Lartaniius," Eusebius, alnque apud
piov. Gen. x, 9. Qnod PlulasLrins vertil: Inde dic- Sixt. Sen. tom. V Bibl. Sanclce Annoi. 77, qui
turi sunt, sicut Nemiod gigas ila foilis est, Vulg. tamen Ambrosium exctisat, pumque allegonce locu-
quasi Nemrod tobustits venator corumDomino. De hoe inm, ac pro angehs viros lideles, ae j'usios inielle-
adagio Bocliarius Geogr. sae. iv, 12, col 228; cui xisse nlfirmal. Vide, si vacat, noias Seivatii Galljei
addi poiesl Vatablus IIICriticis Pearsonii ad Imnc ad Lactaniium n, 14, Poiierum ad Clem. Alex. pag.
Gencsis locum. et Delrius in Adngiis Vet. Test. lom. 260, 366, Cnlelernim ad Reeognit. Clem p.ig. 493,
1, p. 17. GtlXARD. ei in ClemeiiiinisHom. YHI, 15, quibus in locis non
<•Vtsits hominum.Aliam veluli speciem ac forroam SpuvovrbiToSeg, anqitip<de, gigantes ilh dieunlur,
pwe se lerentes. FABMC. quos Plnlasliius i&Su/.rvlovgvocai. GALEARD.
'
122S LIBER DE HjERESlBlJS. 1226
minum fuisse progenie cditos, et S2KSKV.TU.VOU.- a in A
_ persunsionls scelera in orbem tenarum diffuderant.
Regnorum libris habes, quos lorma giandi, el mole Si qui autem putaverit esse juslum, angelos ila
uierobrorum diffusos, et ingenli fortitudine, de ge- peccasse transformatos in carne, 3 ul in ea reman-
nere gigantum Regnorum libri annuntiarunl h post sisse, aut ita factos carnales crediderit, violenta ra-
duo millia et trecentos annos diluvii: sicutetc illum lione* h decernit historiam ; sicuti et * paganorum,
Goliaih quem dejecit in pugna solus David beaiissi- et poetarum mendacia asserunt deos deasque trans-
mus rexetpropheta; cujus etaliorum ialiumd catta, formatos, nefanda conjugia commisisse. J Quod si
inquit, instructionem potlabat armorum. Quia ergo factum esl aliquando, et nunc fieri non erit ambi-
besiiali more a pueritia ad rapinam erant dediti hu- guum : qnod aulem non iaclum esi aliquando, nec
jusmodi homines, et veluli a natura homiimm mo- modo fieri mauifestum est. Gigas autem elin boito
rutnque alienos Scriptura nuntiavit. Nam quod illi accipitur virtuiis causa : k Exsultabit enim itt Gtgas
angeli, qui de ccclo dejecti sunt, non sint * humance ad cui rendam viam. Qtiod in Christi divina prcesen-
naturse similes, non est dubium, nisi solum, quia tia, probaium oslendiiur atque consummalum.
nefanda et contraria, contraque Legem suggerere, CIX. HJERESIS DEO TRIBUENS PAGANITATEM
sicuii el nunc hominibus faciunt, prsevalebant e in- ET OMNIAFACINORA.
trantes in homines, id est suademes, sicut Judseis p Alia esl hseresis, quse dicit 1 Paganilatem a Deo
inimicus bumani generis persuasit - contra Deum, instilulani, non ab Iiominum maligniiate, et sug-
contraque sanctos prophetas talia scelera perpe- geslione inimici, \itiorum causa, el facinorum gi-
liare, sicut scriplum est: f Inlravit, inquit, Satanas gnendorum fuisse excogitatam. Quse ergo a Deo
in Judam. Ita igitur et ante inlrantes immundi spi- inslituta est, quomodo damnatur ab eodem Deo?
ritus in aniinas s hominum ac feminarum, malse Nam quod ab origine mundi, Dei "*"Patris omnipo-
! humansesolum s ut in ea carnemansisse
4 contraDominum 4 decernit historia
FABRIGH ET GALEARDl NOT_fE.
a In regnorum librh. II Sam. xxi, 20 : KKti?v e Inlrantes in homincs. Suggerendo el ad niala
«Jnp MKSWV (Procop., ev TbSng), vei ot t*K/Tu)otTWV incilando, quod sy§u)leiv, vico§bX),etv,eyylvfttv,
yttpSiv KUTOU , veXot Suvrv),otrS>vTCOS5>VUVTOV st| vui vrcoriOeaOat,Steyeipetvveleres dicere consueverunt.
e\, tiv.oatrecaapegaptOyoi.FABRIC Vide Damasceni parallela sacra, tom II, p. 648.
'* Post duo niillia et tiecenlosannosdiluvii. Sic apud C FABRIC.
Livium m, 5 : Romanos quinquemitlia ac trecenlos; f Texl. GrffiC. Etch)-0ev£*_•sveivov b Saruvag.
ei xsxm, 27 : Denarios triginta qualuor milha el FABRIC
quingentos quinquaginla. Pluia Gronovius ad Livii e Hominumac feminaium. Homines jiro viiis po-
xxxix, 7. De rationibus autem ipsis computi aimo- nit, ul supra c. 17 : Idola hominumacmvlierum, ubi
rum quo utitur Philaslrius, a diluvio usnue ad Da- vide, si placel, a menotata. FABRIC
\idis tempora, vide infra ad caput 112. FABRIC. h Decernil historiam. Supra c. 101,
0 lllum Goliath. De quo interpretes ad I Sam. minusdeccrnit sentenliam enunliando. FABRIC condignamDo-
xvii, et Rever. Paulus Christianus Hilliseherus Pas- 1 Paganorum, et poetarum mehdacia. Eliam
alque
lor Ecclesire Dresdens's in vita Gohathi, quam eru- eliam haec ilhs exprobrata a Christianis scripioribus
ditis et jucundisornalam observaiionibus cum cora- in pracelaris suis apologiis adversus Gentes, a Jus-
meniario in psnlmum apocryphnm CLI, et epistola tino martyre, Clpmenle Alex., Ariicbio,Tertulliano,
de Oge gigante in lucem edidit Budissse 1716, in-4*. Lactanlio, MinucioFelice, Commodiano, Julio Fir-
FABRIC. mico, aliisqne. FABRIC
dCaii'<z instruclionem porlabal armorum. Canus, J Quod si factum est aliquando. Vide interpreles ad
sive earra prO|iiieplauslriGallici genus, quo irope- Ecclesiaslse i, 9, et Galakerum p. 2S7, ad M. Anio-
dimenla imponebant, unde av.evofbpog dicitur inter- nini vn . I ; Gassendum de philosophia Epicuri
preu Grceco Caosans. Yide Joan. Seheferum de Re p. I(i6. MelissusSamius apud Paiajphalum : IO-T.V, j.
vchiculari lih. n, c. 28, p. 329. Ca>terumunde hoc lysvsTO,vuv, vui earut; M. AntOliinus Xll, 26, icuv TO
habueiii Philastiius,nescio, quoddecarra iniellexit, ~ ytvoîsvovouTcot;uei iyivero, vui yevhaerut, v.ui vuv
quod alii deairoigero I Sira. xvil, 7 : "O ulpo>vru vTKVTaôu 1 ytvETKtFABRIC
6'JT)KKUTOU rQSil N"2"3TcpotTcoptvero CUTOU. Pondus LXX, 'AyK^JltKo-ETKt a>gyiyugSpuyeivbSbvKUTOU,
arinoruiii Goh.iihi, Augusiimis Calmelus nolal ex- quod de Christo iibemer pii veieres iiileipreianlur,
—
cessisse libras 272. FABRIC Carra insliuclionem ut Rufinus , Gregorius magnus, Bernardus, alu.
potiabal aimoium. Carra et catrm, vox feminino ge- 1 FABRIC
nere non admodum Irpquens, occurrit bis in Prse- a
Paganitatem Deo inslilutam. Paganitas, ut Pa-
ceplo Theodorici regis de canis S. Dionysii per ganismus, et Pagania, poniitir pro rehgione et sacris
omnem Galliam a teloneo exemptis, apud Mabillo- Elhnicorum, quos paganos dictos notissimum est a
iiuim de Re Uiplnm. pag. 471 : Nullus quhhbel de pagis, in quibus Deos colebant, cum e lams urbium
judtctbus nostrh, vet de teloneatiis de ipsa caira exiet civitalum prosciiptus idoloium eullus essel. Hnne
geie, nec iequiiereiwnpimsumatur;eir>a\\\o post: Z)e Paganitatem non minus quani Chrisiianiiaietii, vel
omiitticartaipsius monasieiieDomniDionensi(sici. Ca- Judaismuni hacienus probari Deo, ui qui in illa sce-
pitulaie n Caroli Magni an. 813, cap. 10, ed.Baluz. leris purus vivat, possii salutem a-ternam consequi,
p 519 : Ut Regis spensa in cana ducatur. Plura ha- Pelagianis,m
elnliis quihusdam persnasum. FABRIC
bes apuJ Caugiuin in carim; sed carrus et carrum Pairh, Fiiii, et sancti Spmtus scienlia Do<tri-
ma-.culinoelneutro genere iisiinlius apud scripioies nam de SS. Tiinitate staiim sub ipsum exordium
nielions aivi Cacsaremet Hirlium. Catrum etiamab rerum, hominibus-a Deo nadilam deinceps evincere
iufenoris aevi scripiorilius passim usurpatum docet iiisiiiuii Phiiasuius, argumenlis non fiiniissiini pa-
idem Cangius in Glossano. GALEARD. riter robons. FABRIC
PATROt. XII. 39
'
122? ^ SANCTI PHILASTRIS 1228
tentis, et Filii ejus, et sancli Spirilus scientia nun-, A novam prseseniiam ostendebat, dicens :l Qui lo-
tiala sit, non esl dubium; cum enim a in libio crea- quebalur 3 in ptopheth, ecce adsum (lsai. LII, 6). <
lurse mundi, id esl iu Genesi scriptum habeas: Et Neque ergo angelos adorari praecepil alicubi Domi-
dixil Deus, el fecit Deus (Gen. i, 3, 7). Et ilerum : nus, neque l mujidi elementa, nec creaturam ali-
Dixit Deus fianl luminatia (lbid , 14). El sexto die quam, neque idola, quse liominum volunias pessima
dixit Deus : b jFftctatttttshominemad imaginem et si- sui sceleris et turpitudinis perpeti andse causa ma-
mihtudinem nostiam(Gen. i, 26). Et fecil Deus; c non luit invenire, ut colenies ea effusam opeiandi mali
angelo utique persuasore in creatione hominis, sed possint habere licentiam : naro etm ipsum nomen
Filii sui Chnsti Domini nostri, et sancii spiritus idoli species doli, et formse prsevarkatio, de iuler-
manifeslum est. Habes enim in Genesi, id est in prelaiione Giseca est nuncupatum. Trinitas itaque
priroolibro, sanctam adoiandamqueTrinilaleni anle Chrislianitatis ab origine Mundi prcedicabatur, et
hominibus nuntiatam; dicit enim ita : El pluila Do- veiitaspietatissiiieiniermissioneubique docebntm;
minus a Domino sulplmr et ignem (Gen. xix, 24). Et nam et David docet : Dixit Dominus Domino tneo
iterum de Spirilu in primo die: c El SpiiUus Dei (Psal. cix, 1). El ; Spiri/tts 4 luus bonus deducet me
superferebalut super aquatn (Gcn i, 2). El Pharao in viamteclam (Psal. CXLII,10).Et iterum : Spiriius
rex jEgypti dicil: * Quis hmc ' iitteipietabilur, in- B Dotnini implevit otbem leirarum (Sap. i, 7). Et :
quil, itobis, ntsi qui Dei habueril Spirilum (Gen. XLI, Qtto fttgiam a Spitilu tuo, et a facie tua quo vadam
38)'/ El Davicl: B Veibo Domini cmli fu matt sunt, el (Psal. cxxxvin, 7)? Nam 5 Salomon docct (Sap. xiv,
Spiriluoris ejus omnis vtriuseoium (Psal. xxxn, 6). lo),nquodidololatria ab homine 6jnsiituia siL; quia
Postea vero voluntas hominuiii prava, recedens a ititttssttntfiliumsuum cum diu flei et qttidam paler, fecit
lanla scienlia pielatis, idolorum mendaciis ac \ani- imaginemeidem,etvidettdo deteclabalur in ea, atqu,e
tatibus sludiose cum properat inservire, tuijiissi- ex eo iraditam fuisse posteris, diversamque im-
2
mceque vilse se dare maluisset, h judicio dnmna- pifilatis maleriain inde humano iu genere pul-
tioni obuoxio tenebalur, lta ut anle propbelse dice- lulasse.
rent: " Saaificans Dtis eradrcabiiui (Exbd. xxn, CX. ILERESIS DE CHRISTIANIS-fEMPORE
20). Ei ilerum : Dii qui cmlum non fecemnt, ctadtca- ULHMO ° VERBO DEI CREDENTIBUS.
buntur (Psal. xcv, 5). Et ideo Dominus i non suam Alia est hseresis, qure dicit J Christianos nuper-
1 interpretabiturnobis k Sp)HLus bonusdedtieetin
2 damnaliomsobnoxia...Etideo et Dominusnon suam Q 6 SalomonbeatuSdotet
novam 6 insiiuitasitillo qui amissum...tjuidamutpater
3 QuiJoquebar...ut colentesea
FABRICH ET GALEARDIWTM.
a In libro ctealutm tlutndi. Supra cap. 79. FABRIC dicio obttoxiarepeiilui ,-cap. 79, obnoxiaLegi Dei; et
1*Facihmus. Bisilius homil. 10 m he\aem. pag. 44 cap. 154, cttm peccans invcnilui aiunta, el judiiio ob-
edil. grscc. Basil. : ktbrt ovv el-xe lloiww (lia jeg. twxta. Vide sis Jaeobi SpiPgebi lnterpret. ad Pru-
pro jTO.yicrov), u))b TiothcoiytvevQpomov,\ve yn TOV deni. WeiLzaip. 208. GALEAED.
Ttov itbv uyvoyg, tvu tiSfig ort 1 LXX, '0 OvctuCosv &eoig,ic\hv KvpLos, Ooverosiio-
Tlerepe iiciytvi>avoSv,
Uurnp ijromfrs StKTtou, vei iv tibg iv.riaero Tcurpb>o>'joOptvOhcerutFABRIC.
QeWhyert,vei SoêcrigUeripe Tuw, vei TtovsvIIvsu- J Nonsuam novam ptmsentiam. Qui non nunc pri-
tjKTteyio>,OUTM yotvovYEÔVCS' epyov,Ive.Votvbcicpoc- mum veniiei, sed jjridem j'im adfuissel pracsens Ec-
vvvnrhg byforepo>vng, yh ayttlorj rhv Tcpocv.vvnatv, clesise stia?.FABRIC.
aXVEVGH rnv Qebrnru.FABRIC k Qtti loquebatur in piophetis, ecce adsum. Pulo
» Non Angeloulique peisUasbie.Angelos alloculum respici ad Joaji. vin,v6t>,58, licet verba ipsa incas-
Deum cum dixit faciamus hotninem docebat Salur- sum lbi qusesiveris. FABMC.
ninus tcsle Epiphanio tom. I, p. 62. Idem Judsei t Mundi elemenla. Solem, Lunam, et Siella*s, ut
sentiunt. Yide MaimonidemMoreiNevocliiiiipaiten, ID sujira cap. 61. Tlieophylacius in Goloss n, S : STOI-
c. 6, ei Manassem lsraelidem ConciliaiDr. in Gene- yeiu " m vbayovn),tovv.e.iae)hvnv)iyet. FABRIC.
sin q. 6. FABRIC. lpsum twmen idoli species rfo/i. el fotmm pimva-
4 jDotiiHiiistt Dtimino.Infra c. 110 "ex Genes. xix, ticaiio. jForma Grjecis elSog, pracvaricatio ei dolus
24 : Kvptogicepe Kvpiov.Ila veteres explicanl hunc Soiog,uudeidoli nonien quasi tiSogSb)ogPliilasino
locuin tii Filius a Fatie m Sodouutas pcenam immii- coinpoinlur. FABRIC.
tere intelligaiur. Licet Hebiaisinus feiai ulDominus n Quod idololattia. Cuilocoilluslrando eonferendi
a Domino, ldem denotei quod a se ipso, ul nbiavjt Pliilo libro de decalogo et de vila coniemplaiiva,
Tlieod. Hackspanius in Syiloge p. l&Oseq. Gatakerus Atbanasius contra gentes lora. I, p. 10 seq., Lacian-
c. 17 Adversar., GiiiliiisadllTnnoih. i, IS.FAJJRIC lius lib. i, cap. 15 seq. E recentioribus Yossius
c LXX, KoiUvevye.6sou iicefiptro eTcbvosrov USKTOC;.lib. i de ldololniria cap. 11, Joan. Faes ad Gyraldum
FJVBIUC. p. 6§8 seq. FABRIC.
[ LXX, M/i evphcoyevuvOposicov TOIOUTOV O? e%et 0 Verbo Dei. kbyovChnsluin inleHige, cujus eul-
lcvevyu©sousv KUT<7J. FABRIC. tores heriei nucliusteiiius denium ccepisse hseresis
sLXX, Toi kbyosTOU Kvpiov ot o0j0«vot
icrepeb>Oncev, isia ganiebai. FABRIC
- v.olTMHvEupKTt fou arbyerog PUTOU TCOCU h Svveytg r Chiisiianos nupetiiitws. Hacc objeclio nnvnalis
uJrSsv.Vide suptii t. 67. FABRIC. adveisus Chrisiianos Ireqtiens ohm fuit in ore Eiimi-
h Judtcio dainnatibni obnoxio. Ila ediliones, at torum, Judseoiumque. Yide Elmenhpistii nofis ad
Coibeien. cod. nli/foaiilo melius,jarfuto drtiitittutoms Arnobium lib. i, p. 10, et D. Koriholli TOU Tsia/epirov
obnoxia, Sic-cap. 98, Sub Legh conduwne posila _.«- obtrectalorem Paganum capite 1-etS, et ad Jusim.
1229 LIBER DE H^RESlBLS. 1250
Timos * et posteriores Judaeis, et Paganis fuisse;Anarum, unius lamen maj'eslatis, cl substantise ac
creatos : ignorans quod Judseis, et Paganis nalura divinitatis sequalem potentiam "nuntiabat. Tamen
priores creati sunt, eta fide, vita, ettempore, sacri- Filium de Deo Patreesse f priore,-ct Spiritum san-
ficio, ei conversalione. clum, 3 proprie demonstravil, 'edocens:s Werbo
Ftde quidem, quia ab Ailam nsque ad Moysen Domini cmli fittnati sunt, et Spitilu otis vjns omnis
htribus annorum millibus et septingentis, omnes jusli "uir/ttseoritm (Psul. xxxn, "6).Et. lerum alibi: Dixit
2 c Deum, elDeum, Dominum, etDomiuum colen- Dominus Dotnino mio
(Psat. cix , 1). Et omnes pro-
tes , eiiamSpiritum sanclum, vcram nunliabanl tri- pheise "deYerbo et Spiritu h nuntiaverunl, ubique
nitaiem, iia ni ipsam TTinitaieni integram sine labo- iia dicentes : Et facium esl veibum Domini ad me
re d possis cognoseere rib illis beatis piioribus et {Esai. xxxvin , i) ; el : Spiiitus Domini fuit ad tne
antiquis, nobis -etiam hoe jiostea fuisse manifesla- {fsai.Lxi.l; Etech. xi, 5). Eigo "*non csttfidei cau-
tum a Domino. Cum eiiim dicil Sciipiura : <*Pluil sa 4 temporalis Christianitatis, sed ante Judseos, et
Dominusa Dominosuper Sodotnam et^GomoiratnSul- Paganos in Lcge quidem studentibtis et qua?renlibus
phut el tgnem (Gen. xix, 24) , quid tibivjdelur nun- eratmanifestata; * J non autem cupientibus vox Pa-
tiare? nonne Dcum Palrem per Filium suuro, id est tris omnipolenlisnue «cientia nunliabalur a sanctis
Chrisium Deum, Cuncta signa el roirabilia pei fecisse B illis Doctoribus el perfeclis.
declaravit ? quod sciens David, Dominum Pairem , Yita eliam non alia priores illi sancii, nisiliac in
etDominnmChrisium, id esl Yerbum ejus, et san- qua nos vivimus , utenantur. Osque ad Abraliam
•ctumSpiritum nunliabat : trinitatem quidein perso- enim k non circumcisionem haijenles , l non sacri-
1 nupenoies et 4 LemporalisChnsti3mlas
- et DeumetDominum *•nonautem cupienubusPatrisiimnipoLenlis
3 esse projiriedemonstrav>t
FABRICII LT GALEARDINOTJE.
Mart. p. 31 el 55. Resjiondebant Chrisiiani, dogma non esse ante 'breve tempus demum exorlam , non
suum non esse minus anliquum quam Yeibum lllud esse %povkug Christianos, quo convicio Caiholicos
quod eiat ab inilio, AIKTOV ^byovogiv kpyh nv, ep- proscindebai Aelius , perabsurde quidem ille ad
yKt**of<.sv,inquil Clemens Alex. in protiepuco p. 5. -quera S. Alhanasius dialog. 2 de Irm. p. 195, lom.
Confer Agobardum libro conlra Fredegisuin abba- II : TtVK?SE)iyetg ypovirog ; robg arcb rS>veyiav
lem inm.XIVRibliolh. Palrum edit. Lugd. p. 277 'kicocrb)o>vyeypt voi ahyepov uivovvrug Ueripe vui
seq. FABRIC Ttov v<d eytov Uvevyu; h rovg UTCO aov rovg yOig jj
11Firfe, -vita, sacrificio, et convetsatione. Hsec qua- ahyepov cuvivrug voi ulpeatv eyovrag; Eodem senstl
tuor deinde dislincte per -partes Plulaster persequi-**-<\ocaboliim lempoiahs, pro re ante brcve lempus ex-
tur, niuc concludit natura «l tempore priores esse oi la, vel perhreve temjius uuiante, ssepius apud
Christianos Judseis, ac Paganis; hoc est -et prscstan- nostrum ponitur, sed et apud Teilullianum , et alios.
tioiem et antiquiorem esse ipsorura doclrinam Ju- FABRIC— iVott est ftdei causa tetnpoialis Chtnlia-
daiea, Elhnicaque. FABRIC mlalis. In edilionibus sic legitui; atin Coibeien ms.
h Tubus attnotum millibusel sepimgenlh. Rocloco, tempotalh Cliihltanilas, quod nicigisplacel. Tempo-
nlinfra haaresi 112 el!56, nuineios iXXInterpie- tahs hic et alibi sumitur a Philaslrio pro re anic
lum sequitur Philastrius, quod -veieres Clnisiiani bic\e lempus exorta, ulrccte notavit Fabricius ad
ad unum fere omnes facere consueverunt. Secundum hser. 110, 112, 129, ubi eadero noia lemporalitatis
llebraicos quidem codices longe minus spalium me- pagana mendacia; el ad hser. 111, quod cst lempotah-
moraie debebai, nam in lllis ab Adamo, si\e oibe taiis, pio eoqijod recens, niinirocque anliqutim, ex
condiio , ad Moysasqui cvx anms vixit naiiviiatero , plicanlc eodem Fabricio. Vox tempoiatftas deest in
coinpulaniiii anni uon plures quam bis mille lie- GlossarioCangii; teinpotalis auiem occuriil ibi, sed
cenii el isepiuaginla ties, ila ul nngraiio ex Mgy- non eo sensu quo titiiur Philasuins. GALEARD.
•pto el Legis sanclio in nionte Smai iacta incidat m J Non auiem cupienlibus. Iia sciibendiiin mjbi vi-
annuro 2453. 5FABRIC. suin esinecessario pro nunc, quod nulluin lundebat
c Deuin , et Deutn. Ifl est Deuro Patreni, el Deum sensum. Venii eiinm in nienlem capieniibus pro cu-
¥ilium.-Solenl ni hanc senleniiam Yeteres laudare picnnbus; 3ioc tamen prscluli, quia stndenttbus et
locum Genes. l, 27 :-Et fecit Deus Iwminem, secun- qumieniibus, mehus respondet. Lane LXV,i: Invene-
Stim imuginem Dei [ectlipsum. FABRIC. _ j iMitlqut non qnmsierunttne. Porro vox Patth etvmni-
j)
^Possis cognosceie.lia ex Rasil. ef Lugd. scripsi polentts scienlia, esi dotlima de Deo omnipoiente
pro eo quod perperam erat m Helmst., possit. Dein- Creatoie coeliet leirre, ejusque cultti et lege; non si-
de susluli artyyhv post anliquis, el reiinui hoc quod mul laclameiinone"Filii Saluiificaioii«, nec Spirilus
"Lugd. male omisit Ihidem peiperaro ediiur alus pro sancti. FABRIC—Non aulem cupientibus.Subdu Fa-
1//is, et in Basil. mantfestata, al. mainfestam. Sen- biicius . Ita scnbendum inihi vhtiin esl pio nunc attorf
sus liujus loci est, quod facile intelligeie hceat, nultum fundebaisensum. Eniendalio miniine necessa-
hoc ipso post et.pcr aniiquos illos dogma de SS. iia, si pro Nunliabatur legas nuntiutui; quam veram
Triniiaie a Deo nobis fuisseinanilesianun. FABRIC esse lectionem cuihbet locum integrum uispicienii
<"Pluit Conier supia Cap. 108. FABRIC fatile persuasum erit, cum jprseseriim \ox nuncre-
f Ptioie. Itareciellelrosi. ei Basil., nam in Lugd. spondeal ad illud quod pruis dixerat ante Jttdmos et
male esi piiorem. PaienFillo pnor est origine, non Pagatws. Cod. Coibeiensis Fabncii leciionemiiieiur;
lempoie , nec nalura. FABRIC. al Sichardi editio habel, nunc attUm cupientibus.
e Veibo Domini. Cotifer c 108. FABRIC.
h Nunticweiutit.*Hoclocobupia ponendum comma, non k GALLAIID.
Nonchcuincisionem habenles Piaeclaia suiitquse
posl ubiqtte, uLfaciunl piioies ediliones. FABRIC in hanc lem disputat Eusebius libro pnmo clemon-
'Nonest Ftdei causaieiitporalis Chihticiniiaiis.Ve- slialionis E\angehcoe, quem n placei adi. FABRIC.
lus gloss. lempotalis, oltyoypbvtog."Senienlia Plnla- 1 JVOJIsactiftais gaudentes. Consiat [amen a primis
ttrii esl Fidem «Ghrisliannaiis, sive Chrisiianoruml horoinibus oblaia Deo sacriflcia. At cerie ciBreinonjte
1251 SANCTl PHILASTRH «52
liciis gaudenles Deo placebant, et justi in omnibus.A mentum , non lemporalia , sed ab origine mundi
ab eo nuniiabanlur. Dixit enim David : Sctcrificium statulael nuntiata, et potius celebiaia cognoscas. ln
Deo cor eontiibulalum (Psal. L , 19), el: Immola Deo Chrislo autem et per Christum, e per quem cuncla
sact ificiumlaudis (Psal, XLIX, 14). facta sunt, oporiuerat nos ab eo videre setcogno-
Ei quod necessitate indocilitatis cogenle, sacrifi- scere, et qnod eral majus in Lege mysterium de eo
4
cia leuiporalia, non perpetuaa nec vera fuerunt in- anie nuntialum, ab ipso plenius excipere complc
dicia Judceis, nec salutaria, dicil prophela ad Ju- tum, cousummntumque.
daaos : JEeee ego facio nova (Isai. XLIII, 19); et : h Nam qtiod et castilas similis fuerit in prophetis
•jPftiisîtHiuiieniaitt,annuntiatasunt'vobh(lsai. XLVIII, quam plurimis non est dubium, utin Elia, Elisaeo,
5, 6). Anle ergo Judaeis Isaias teslabalur propheia : Daniele, Jeremia , Esdra, Iribus pueris, etaliismul-
Qutseitiiii exquhivit hmc de manibus veslrh (Isai. l, tis beaiissiniis; nt in Chrisii prsesentia, et l quod
12)? Et ilerum : Circumcidimini corda vestra, et non supra Legem erat, ante nuniialum ab eis cognosce-
corpora veslra (Jerem. iv, 4).
* Quale auiein est, retur, J et quod per legem 8 conj'unclum erat, ip-
quod sacrificium Melchisedech c sub Abraham in pri- sius firmarelur divina senienlia,l voluntatique ho-
mis obtulerit, ante quadringenlos annos quam Ju- minum et studio concessa hcec gralia noscereiur.
dsei nominarentur, autd Juda nascerentur, et anle- Ideo et ipse Dominus priores illos l sanctos ante
- acciperent librum Geneseos, c prcevidens Legem nobis, el nos illis prioribus secundum fidem
quam " Judaeos
mysterium Chrislianitatis? ut omnia quce in Chri- juslitiae copulabat: aulem, et Paganos re-
f **'inter mandatum
stianitale sunl, sive fides, sivevita , sive sacra- spiciens, qui medio tempore
V
1 Qualeautem sacriflcium k minlialumatque consummatum.Nam quod
s acciperentin libro... pervides 8 conjugmmerat
3 et cognoscerequoderat 6 Judaeos-auteniet re inter mandatum
FABRICR ET GALEARDI NOTJE.
saciiOeiorum Leviticse nondum erantlunc tcmporis novam, sed jam ejusmodi insiitulum seculos aliquos
instimta?, qnod adversus Judseos satis esi. FABRIC e Prophetis sub Lege. De Daniele vide Hueiii demon-
a A'ec vera. Qua? vere posseut divinam exjiiare Slr. Evang. p. 466, et de Iribus pueris, ejusdem viri
iram el salutem hominibus conciliaie. Ejusceroodi dociissimi notas ad Oneenem p. 66. Cosmas Indo-
iinicum vernm et saluiare sacnficium se pro nobis plevstes VIII, p 307 : OUTE yup yayog evbgs". avrbsv
obtuhl Clnistus. FABRIC. fsperut TcupuOeiuypufh, ovSiriwov, OUTE T£TSVrotov-
I>Priusquam venianl. Infra hacresi 144. FABRIC. U T«v hvovaOnrcepiKUTWV, K)X h icepuSoatgvui n truvi,-
c Sub Abraham. Jam Abrahami lempore , Genes. 6st« vura rhv icpofnrtiuv eyeveiovgvei ) eiovgevruig
xiv, 1S , saciitieium, imvivtbv, Melthisedechus prse- eivbatvbveypufovctv.S. Hieiouyntus ad Euslochiuiil
senle Abrahamo obitihl. FABRIC. de cusiodia virgunlatis : Virgo Elias, Elismus vhgo,
aJuda tiasceienltir. Sic emendavi, cum in priori- virgtnes mullt fihi pi ophetarum. Jeremim dicitur x\i,
bus editionibus reperissem Judas nascerelur, quce 2 : Et tu ne acetpias uxorem. FABRIC.
leclio ferri non polesl; quis enim dicerelab Abraha- 1 Qttorfsnpra Legem erat. Nusquam enim Lex cca-
mo ad naium usque Judam effluxisse annos 540quos libatum pisecipit. In superioribus ediiionihus male
a primo Abrahami in Cananiiidem adventu usque conjunguntur verba : quod supta Legem erat ante
ad exiinm lsraeliiaruin exjEgyplo numerat Aposio- nuntiaium, nullosensu. FABRIC.
lns, Galat. m, 17. FABRIC.— Juda nascerentur. El hie J Et quod pei Legem conjunclum erat. Male hic
quoque niinime videlur necessaria dociissimiFabii- ediliones conjunclutn, sed Corbeien. cod. recte con-
cii emendatio , cuni priore- editiones recte liabeant jugium; nam cum anlea dtxi<*seiPhilastrius, coeliba-
Judas nasceretur, quibus suffragalur Corbeien. cod. [um aiitenuntiaiuin ab Elia, Elisseo, aliisque pro-
Sensus enim Plulastni esl, non quod ab Abrahaino phelis, esse supra Legem, appositesubdit, conjugium
ad Jiuiain eflliixennl 340 anni, sed quod Melchise- quod per Legem eiat, in Chiisti prmsentia (scihcetin
dech sactificium obtuleiil anlcquam Judmt nominaien- Evaugeho) fuisse ab ipso Chnsio divina sententia
tur, aut Judas nascerelur, el ante quadiingemos aniws firmatum, nempe illo Matlh. xi\, 6: "0 ouv o Qebg
quam acciperenl librum Geneseos; ubi nuinerum per- O-UVESEUI-EV, evOposTcog yh yosptîros.&icseq. pag. 224
fecium ponii pro incomp'elo, uinurque ytraOecn j. in ediiiune H.uiibutgensi conupie legiiur vitio ope-
quadam . seu lianspo->iuoncveiborum, quain Fabri- rarum Judmos et Paganos respicens. quod in Basi-
cius agnovil in illo qiioque pimvidensmtjsletittmChii- leen. et Lngdun. emendate hibet Judmos et Paga-
stianiiaih, qnod recte noiai relerri ad Melchisedecb. tws lespuens; eamdemque lectionem exhibel eiiam
Fortasse veiba illa quudiingeniusannos irrepseruntin Coibeien. cod. ui el cap. 156 qui domaie potest tes-
locuin non suum ; letiendumqtic p)oinde antequam limonia oinnino male in ednione Hamburgpnsi, et
Judmi nomiiiaienlitr, el anieqtiadringenlosannosquttm Lugdunensi; sed in Basileensi, et in nis. Cobeiensi
acciperent libium Geneseos.GALEARD. recie qni domoie polest omnia. GALEARD.
c Piwvidens mysleiium Chihiianitalh ? Haee \erba k Voluntati et studio concessa.Enam sub Lege et
cum piionbus conriectendi ,adeoque per inierroga- anle Legem; non gralise Chiisliauitaiis demum re-
tionem efferenda esse existimo. Pnoies edniones ll- servaia. FABRIC.
la dnelleiiles, posi vocabulum Gcneseos laciunt 1 Sanclos ante Legem. Abrahamum verbi gratia,
artyyhv, frigido sensu. FABRIC qui per eamdem Rdomjusiiliara consecuius fuit, qua
1 Sucramenlum Sacrilitiutu Chrisli, de quo j'am lioscani coii'ejuimur. FABRIC
dixn. FABRIG. m lnler mandaiuTiiet giatiam. ld esi, inter statum
B Pet quem cuncla facta sitnt. Joannes versu et ca- anleleaalpin el grati.nn Evangelii. Mandatum hoc
pite priroo Lvangplii. FABRIC seusn habes inlra h.i'iesi 148. Et diseriissiine ha*-
h Nam quod et cw>tiiasOslendil coelihpm vilain lesi 150 etl55, ubi di-tiiguii IUPClii:-, tnandatum,
quaiu inulii Ghnslianoruin ducebant, non esse rem legemiu medio tenipore, et Chiisti gratiam. S. Maxi-
1253 LIBER DE H^RESIBUS. 1234
erant et graiiam posili, qui iniroica volunlate ac A dicitur de pago illo : si autem de idolis, quod ea co-
id est
perniciosa pessumdati repeiiuntur in viiiis carnali- lentps sculptilia iia nominahantur Pagani,
hominuni
bus, docirini) ccelesli inimici el adversarii, seterno Geniiles; quia, non a Deo idola, sed an
pceii.uuiii judicio reservati. pravissima inventi suntvoluniale,sicul el Scripmra
nostia (Sap<\ix, 15, seq.). Et Paganorum quam
CXt. DE CORPORE ET ANIMA HOMINIS s
plurimi nuniiarunt, homines hrcc invenisse ad se-
HJERESIS NOCENTISSIMA. duciionem damnationemque animarum, quod illa
Esl hseresis, quse dicit nasci a Paganos nalurali- aspiciens populus delectabalur epulis, in quorum
ler_,h non Christianos, id est, c rerum nalura cor- vanitale suis aiiimis inleriium afferebant (Exod.
pus et aniroam horoinis non a Deo per Christum xxxn, 6). Cerla aulem est probatio et major, quod
crcari qtioiidie, sed per vanilatein paganam ita pro- a Pagano rege ut ait Hesiodus Grsecus poeta, Pagani
k *
gredi * arbitratnr : cum ab Adam usque ad Abra- sint appellati, quod posiea 4 ex rege Pagano Deu-
ham, et poslea usque ad Judam, qui posl Abraham calionis filio et Pyrrhce, quasi plausibile atque ama-
""•quarlusest in generatione, 2 c non Pagani fucrint, bile nomen ej'us habenies, imo polius colenies me-
neque Jtidaei appellaii; sed Gentes a piovinciarum moriam ejus usque in hodiernumdiem,hoc estmen-
nomine ei diversiiale nunciipaii. Pagani aulemposl g dacium nominis usque nunc detinent pereolentes.
Judceos, f sive a pago, id est loco, sive a provincia Helles ilaque, id est Grsecus homo, a lingua et a
una Gdicti sunt, sive h a Pagano rege, quod verum nomineregis dicitur, qtii fuit Deucalionis filius, qui
esse, L ut ait Hesiodus Grsecus poela, manifestum ita appellatus est, sicut ab ltalo Itali, et Romani a
est. Si ergo a pago, loci est indicium, J sicuti etnunc Romulo, et Lalini a Laiino nomen acceperunt, non
1 arbiirabantur s ad spductionemammarum
a in generaiionePagani * possibile...hocmendacium
FARRICHET GALEARDINOT.E.
mus, torn. I, p. 86, 269, et alibi, vocat rlv fvatvbv de Christianis p. 46 seq. et Weitzium ad Pruden-
vbyov,T6Vypurcrbvsive TOU ypuyyurog et TOV .TVSUIJIK- lium, p. 614, necnon Cangium in Glossario Latino
TIYOV sive legero yaptrog, ui appellatur etinm a Pro- FABRIC
clo Cpol. hnmilia 2, ubi êptetn Leges computai. Le- i A provincia una. Grsecia. FABRIC.
gem et Graliam ila opponit Photius IV, contra h A Pagatw reqe. Hellene, vel Grceco, de quo iu-
Manichreos,p. 113, 129, 131, 1.0, 151, 152, 155, fra" hoc capite. FABRIC.
154, 155, 156, 165, 167 171, 178; ubi Chrislus G Ul ait Hesiodus.Iufr.a : quod a Paqano rege, ul ait
rhg ybptrog voyoOirng.Chtysost. tom VI edit. novce Hesiodus grmcnspoeta, Pugani sunl appellati. Atque
p. 324, el lom. IV, p. 595 seq. .TO)._TS_KV uyyeltvhv iterum : et, ut ail Hesiodtts, a Gteeco rege (Hellene)
anle-Mtisaicain, Legeni Mosis el Christi icolireiuv. fuhse Grmcos appetlatos. Versus quibus hoc scrijj-
ldem tom. II, p 276, ait Jobum fnisse tcpb rhg yu- sit Ilesiodus, hodie non exstant quod sciam; licet
jotTOf vui TcpbTOUvbyov.Vocenirhg ybpnog eod. seusu Strabo un, p. 370, cum notasset nb Homero solos
pag. 228 d, 229 a. FABRIC. incolas vocalos DJ\<JVK_-,
a Nasci Paganos nalurahter. Propagalione naturali Thessalia*
dum ei Arclnlochum eX),nvag
subjungit Hesio-
dixisse etiam qui essent
animoitim, non quoiidiaiu creatione. Assentittir icuveX)nveg.
nempe Philasirius senletiiire parum crethbili, sed i Stcutiei nunc dicilur. Ol nunceiiam moris est
flilario, Hieronymo, mullisque aliisEtcIesice docto- ab hoc vel illo pago aliquem denominare, sive pa-
nbus probilaa (vide Elinenliorsiiuin ad Gennadium gus villam, sive prccfecturam denolel, ut apudCae-
de Dogmat. Eccles. p. 151); sialuiique animas a sarem cui universa Helvetiorum gens in qualuor
Deo quolidie per Christuni creari, t|iiod Augustino pagos dividiinr.
eiiam plncuit initio; sed deinde dubiusille haesit, k Quodposlea. Sic Hambnrg. edilio viiio librario-
ctim a Pelagio objieereiur animam, si ex traduce rum: in ms. Corb. autem, ut et in B isileensi etLng-
non sii, poeiiamoriginalis ppccati non mereri, cnjus dun. ediiione emendaie qut pnstea; deinde niox illnd
objectioins solutionein neque orando, neque legen- Iwcesl mendaciumnomints,quod exlnhent ediiiones,
dn, neque cogitando ei laliocinando invenire se reciius in Corb., hoctnendaciuinnominis.Eotlein mo-
poinisse aii episiola 2S (novre edu. 166), ad Ilieron. j» docap. 112, ubiin Hambuig. vittose legitur sttfcHeber
Confer Hemici de Noiis Vindicias Augiislniianas sancto qumnon consenseralmdificalioni turiis, repQ-
pag 101, 310, eL Jacobi Tliomasii TOUyavapirov nendum, sub Hebersancto qtti noneonsenserat, ut est
diss. cleOrigiue auimse seci. 3, § 34 seq. FABRIC. inCorb ms. etineditionibusBasilpeiisi, etLugdiinen-
b Non Chthiianos. Terlulliani, qui et ipseanimam si. Mirum videri possit, magnn Bocbarto non venisse
propagari ev iraduce affinnal, libio de anima cap. 9, in mentem hujus loci, in quo Pbilaslrius diseneaffir-
19, 22, 27, 56, celebre dicium est c. 18 Apologe- matHeberum non consens sse apdificationiluiris, ubi
lici : Fittnt, non nascuntur Christiani, quod erudita idem et ipse doeet i Phaleg. 10 Confer Augnst. xvi
diss. hislorico-TheoIogica pridem illustravil D. Ma- de Civ. 11. ibique Ludo\icum Vi\es, ac prceierea, si
llnas Ziiiiiiierm.iniiusLips. 16t>2,in-4". Siephatium Morinum Evercit. de Linguis
c Rerum naiura. Id esi generalione. Sic infia c. -placet,
par. i, cap. 8, p. 44 seqq., quamvis contra senliat
112 : Ergo naluia reium Deo ascnbenda est, nonho- Hueiius Deraonstr. Evang. iiropos. 4, p. 68. Hoe
minum vanitati. FABRIC idem P lila-irius dixerat siipra cap. 105. GALEARD.
a Quartus tn generatiotte.Judas a quo Judsci nomen i Ex fge Paqano. Hellen Deucalionis et Pyrrhae
habent, Jacobi fllius, nepos Isaaci, Abrahami pro- filius, ut Thucydidps, Apollodorus, Strabo, Euse-
nepos. FABRIC. bius consenliiint. Ab Hellene hoc "Ellnveg. Confer
e Non Pagani. Negat Philastrius tunc fuisse Grse- Erasmi Vmdigii librum qui inspribiiur Hellen, tomo
cos itlololalras; neque audituin Gisecoium Pagano undecuno Thesauri antiquit. Grcecaruro Gronoviani
riiniqiie nomen. FABRIC p. 321, ei Salmasium de Helleuistica p. 348 seq,
f Siv a pago. Yide Yossii nolas ad PJinii FABRIO.
ep><*t,
123gS SANCTI PRILASTRH l«8
ab idolorum impietate. Idola etenim, idest* formas * tri pracseutiam, anni pene D. Et ! inde a Domino
3 plps. Ergo Bsi hcec fides
sculptilium hominum, poslea pessima voluntas in- usquc nunc, anni CCCLXKX
venii. Linguam aulem gracam provincire unius pro- erat in illis prioribns sanclis noslris patrlbus qure in
prielas deelaravit, quam rex Paganus ex suo nomine nobis esi, ab illis autem anie est tradita etpraedicala,
confirmavit, ut Romanos Romulns .nuncupavit, id est Patris el Filii, ei sancii Spiritus: haec quippe
et ut aii JSesiodus,h a Graeeo rpge fuisse Grcceos divina scienlia, h qtiomodo lemporalis esl,ut quidam
appellalos, qui Grsccusnomine lilius fuit Deucalionis. ajslimant, et non ab origine mundi haeeante scientia
CXll. DE ANNORUM MUNDI INCERTITUDINE Clirisiiana cnnctis hominibus nuntiala, qine in man-
HtERESIS. dalo et Lege manifesiata et prredicala oslenditur? Si
4
Alia esl hceresis, quce dicil incertum numerum autera in medio .emporis srii) Mpse, per umbram
esse annorum a mundi origine, et ignorare homi- minus dictum sit aliquid, non utique dantis erat in-
nes curricula lempoium: cum c ab Adam us- vidia Domini, quantum non capjenlis populi ccelesle
que ad diluvium decem sint generationes-et anno-• mysterium, incapax el debilis hominum., et non va-
rum HMCCXLii anni. Et a diluvio usque ad conftisio- lenlium incusabilur infirmitas. Oenique ipse Chris-
nem linguarum sub Eber saneio, qui non consense- lus Dominus, quod anie nuntiaverat per sanclos
rat cediricalioni'(urris, quinia sit generatio, pene DC! u propbelas, boc et postea (irmnndo prseceperat di-
anni; quando et nomina provincianim divtsa sunt, cens : Eim.es baptizate omnes gentes in nominePatiis,
1 vcluli d LXUIlinguarum. Exiude usque ad Abrahami et Filii, el Spiritus sancti (Mallh. xxvm, 9); ut non
patriarcham quinla est generatio, anni DXL.Etab) solum s fldem pristinam ab origine mundi hanc esse
Abraham usque ad Mosen septem generationes , declararet, verum eiiam viiam in qua nos degimus
anni ccccxxx, ut ait e beatus Aposiolus. Et a Mosei hodie, in circnmcisione cordis, non carnis jactanlia
usque " Samuel judicem DCXXIX anni. Ei a Samuel ett comprobaret (Galat. vi, 13). Erranl ergo nimium
David usque ad captivitatem Judseorum in Persida,, quiJ gpneralionem hominis.aul Paganaeimpietali,
anni pene D. Et a captivitate usque ad Domini nos- aut Judaicce audent ascribere vanitati; cum Jndseum
COR. MS. SANGERM. LECTIONES VARUNTES.
1 Vfluli78 hnguarum et exinde 4 sub umbra
a Sanrael629 " fidempriscam
s anni 450 plus minus. Ergo
FABRICII ET GALEARDl NOTJE.
" Fotmas. EtSn, unde stScMounomen. Sculptiltum,G1 ignoraverii concilium Aquileie\js& anno 581 con-
hominum. Sculpliles hoiiiimiin iipagines. FABRIC. — siguandum, ut ex ejus Aclis constai apud Baronium
Fonnas sciilpitlium hominum. Pulaverim legen- eoden\ anna, eum aliunde eiiam consu'ans epocba
tliim /oi mas sculpithum, dpinde inierposiio commaie, reciaip apni 381 noiam prodat? Obbius cerle esse
hominum postea pessima volunias tnvemi; sic enim non poterat Fabrieius, se Gesta conct(ii Aquiteiensh
claiin seusus, ei syniaxts evpediuor, rjuamus Fa- conlta Palladtum el Secundianumhmrelicos (Arianos)
bricio aliter vuleaiur. Sic euim supra hoc eodera A. C. 581, ex Labbeo, ei Chifiletio, iitter leslimonia
ctp. 111, sculpiiha absolule pro ulolis habeL Philas- ad Philasirmm inilio libri rettili,se. Eumdem pfro-
iuus; eL mox lbi idola ab Iwmmum pravissnna tn- rem erratLatinus Latimus, nbi et ipse de Philasirio
venlu sunt voluntale. GALUARD. ait: lnteifuil conciho Aquileiensi habt,lo Syagrio, et
hAGimco icge Gimcos.Hocesl ab Hellene, ut supra Euclterio viris consid. id e«t Antto Doyn. 5b7."Male.
dixeraL: Heltes iiaque, id est Gimcushomo, a lingua GALEARD.) Hinc iiiimerum manifeste corrupiuin iia
et nomtne regis dtctiut. Alioqui Tputvoietiam dicn a resiiiueiidum esse judicavii Laiinus Latinius, c»i
GraecoTliessali F., quod anliqunis nonien quam illud alu viri erudin assentiuniur. Conferendus elmm lo-
*E).).YIVWV.Vide quse Yiri docti ad Sleplianum Byz. cus cap. 106, ubi quadiinqenlos jamplus ininus annos
in Cputvoi. FABRIC. ex quo ventl Dominus, eilluxisse PhiL-.suius scripsit.
c Ab Adam usque ad diluvium. Si numerqs singu- FABRIC — A Domtno usque nunc anni CCCLX\X p/us.
Ios a Piulasirio nolatos colligas, prodibuut a teruin In ins. Corbeiensi apposiie plus minus, quanivis ibi
origine ad natuin Christura anni 5541.Salis auteni quoque occurral meiidum priorum cditionuni,iiiqui-
constal ex alus eiiam ipsius locis, ettm sequi LXX „11118 erat, ccccwx plus, quod armptavil, clex Lali-
'
"
Inlerpretum calculum, non codices Hebraicos, nam nio emeqdavil Fabricius; in Lugdiinensi poiro cor-
ita 3700 aroios ad Moysen usuue compuiat cap. 110 ruptissime, MCCCCXXX plus, Supra eliam cap. 106,
et cap. 156, el ab Adaroo ad Eberuiu usque apnos ubi in eduionihus habebaiur f/itorfimgenlosjam plus
2700 cap. 104. Aliorum velerum coinpulumadhune aniiQS,Fabricius recle supplevit quadnngenios jam
Philasirit qtiam pro\ime accedeniitim notavi in Bi- plus mtnus annos. Stid el pitts, minnneaddiio minus,
bhogfnplna amiquaria cap. 7, p. 191. FABRIC. usurpavii Plnlistrius cap. 150, et in centesimopltts,
a LX\II tingitatum. Vide Coteler. ad Clemenlin. hoc esl in p&almoCXLIV,annotanle ibidem Fabncio
xvin, 4, Polleium ad Glemenlem Alex.' p. 401, Bo- edit. GALEARB
chanum lib. i Phaleg. c. 15. FABRIC. s Si hmc Ftdes eia(. Oslendit hop suprn cnp. 110.
c BectiusApostolus. Galat. ui, 17, ad qqem lociira FABRIC
conlei, si placet, Ussern Clironologiani saCram h Quomodotemporalh esl Temporale, pio recenlis
cap. 8 êq., Scaligerum ad Eusebium p. 17. FABRIC brevisqueasvi, u),eodeni cap.110,121 et 122. FABRIC
f Inde a Domtno usque nunc, anni CCCLXXX plus. 1 Geit.rtt/toitemIwminh, aut Pqganmimpietaii llqc
In prionbus eduionibus fuit, ccccxxx plus. Sed Phi- e<*t,qui exislimant Grceporum, vel Jup^.eoruiii reli-
laslnus anie A. C.391 scnpsisse se signilicavu c. 83, gionem esse lam antiqtiam, qu.jm est gepus huma-
aique intejfuiicoiicilioAquiIeiensi A. C. 587, Syagrio num, na pt honiines nascantiir Pagani, \el Judtpi
et Eucl|eno eoss. (Libiariorum cfai.ya, quod minime naturahter, quod negaverat qpster capiie superiore
Fabricio impulanduni; quoroodo eiumYir summus 111. FABRIC.
1237 LIBER DE HJ5RESIBUS 1258
nisi a dies oclava susceperit, Judceum non licetap- ,\ cenle Domino de Adam : Ecce Adam faclus est quasi
pellari, nec Paganum seque b nisi deos vanos J homi- unus ex nobis sciens bonum el malum. Et ttnnc ne
nem feeisse putaverit. Ergo c natura reium Deo quando exlendal nianum suam et tangat el gustel de li-
ascribenda est, non alieui horum vanilati: doctrina gno vitmet vivattn miernum (Gen. m, 22). Expulit, in-
autem d quce fecundat posl naturaro , si vera ftierit, quii, eum Dominus de paradiso invidise causa: el
fidei Dei copulanda est, ac salubefrimse servitutijun- primum hoc senliunt, quod alierDeus feeerh animam,
genda; non recedens ab ea quippe, sed suum potiusi alter carnem, ut Manichsei, Gnostici, Nicolaitse, et
per fidem agnoscens Dominiim, recordansque Crea- alii perditi arbitrantur dicenles, quod alter quidem
torem naturaliler. Itaque non naturce aninii infirmitas; bonus Deus est, alier autem malus, inquiunt: in Iioc
homintim, sed prava voluntas est polius accusanda , sseculo, et malum Deum hune ceslimanl dixisse ut
dicente Domino : e Et nunc si voluetitis et audierilis; pellerentur de paradiso; non attendentes quod unus
me, bona terrm manducabilis: si autem nolueiilis, nec; Deus alque idem Pater per Filinm feceril Adam pa-
audieiithme, gladius vos comedet. Os enim DominiI irem nostrum, deilerjfque ei njaudajum, ut euslpdito
2 locnlum esi (lsai. i,
19,20).Et hoc :f Venitead me, eo permaneret immortalis, prsc\aricatoque mandato
omnes qui onerali eslis, et ego vos sublevabo( Malth. pelleretur de paradiso, ut scriptum est, et quia sua-
xi, 28). R sione inimici hqc perpessus est; cum non attendunt
CXIIL HJIRESIS DE SEPTEM PLANETIS. ad Christi misericordiam, in prcecipiiium mortis de-
3 s Habenda est ei haeresis,
quae dicit nomina die- scendunt perpeluce. Hic itique non invidens Deus re-
rum, Solis, Lunse, Marlis, Mercurii, Jovis, Veneris, pulit palrem nostrum de paradiso, ut non ibi mora-
Saiurni, a Deo hccc ita posiia ab origine Mundi, non retur, aut non gustaret de ligno viise; sed niagis
hominum vana prcesumptione nuncupata; cum a pri- eidem consulens in parvo peccanli non pepercit, ne
ma origine usque h -&&Grsecos reges, et llermen fal- parcendo ad majora etiam J ciimen a'ia inveniret
lacissimum illum, qui hcec nomina vanissima.et eum prodeunle sctiie ampliore, posieaque criminali
frivola meiiliendo ausus est nuncupare, si quajrere j'udicio reum factum amplius condemnarel. Nam m-
volueris, invenies multum fluxisse temporis, etîc ter horoinem et diabolum erat Chiistus auditor pari-
"
Paganos, id est Gra?eos,hcecnomina posuisse; cum ter el judex Jusiissimus et honus Jn omqjj-us; itidem
eiiam secundujn seplem Slellas dixerint hominum et homini quidehi in modiro peccanti npn pepercjt,
generationem consistere, ut ille ipse delirans hoc de- dans nihilpminus et huic condignrim gentenliam jnx(.n
finit. Dierum enim numerus primus, secundus, ter- pcccalum qnod feperat; et diabojoseque locpm. pce-
tius, quartus, qnintus, sextus, seplimus, a Deoest nitenlice relinqiiens. Non antem inielligente diabolo
appellatus (Gen. i), non in hac vaniiate nuncupatio- C ut mali tanti suggestionis poenitudinem geperet, ma-
nis lurpissinuc inilio eiiiintiatus, auttraditus. jus ei postservabatjudicium. Ethomo quidem cum
CXIY. pellilur e paradiso prqqiorad ptenij.entiani reperitur;
4 Est hceresis quse cum
legil in Genesi verbuin rji- diabolus autem cum durior ad pcenitenliam per-
* hominesfecisse 4 Hic quoquesupplelur editorumexenmlariumdefectjts
a locutumest hoc.Et Dominus:Vemte ex laudaWms. codiceSangermahensi.
' *<Alia est hseresis
FABRIDH ET GALEARDI NOT^l.
n Dies oc\ava. Anle circumcisionem non erit Ju- Jusiinus Marlyr Apologia 2, p. 99. Idem tamen pro
dseus. FABRIC Yeneris die malnii diceie T>5V icpb TJI?Kpovtvhg,Ire-
J>Nist Deos vanos hominem. Ut Deos vanos, sive nappsv, 23, pitrfte ante Sabbatmu. FABRIC.
idola, esse homiins opilices ac deniiurgns sibi per- h Ad Grmcos teges. Ut supra, cap. 111, Paganqs
suadeai. FABRIC. dixil pro Grqecis, sic l>oc loco Grsecos pro Pag.inis,
< Nalnia reiuin Hominis generaiio, ut supra sive ELhnlcis. Sic infra hoc capite : et sic Paganos ,
cap. 111 : Reiittn nattua coipus el antinam homints D jrf est Grmcos,hmcnomina posuisse. Non auleni Grse-
non a Deo per Chiislum ctcan qttohdte. FABRIC. cis sed j-Egypuis deberi illam dierum a septem Pla-
a Qum fecundal pott natuiam. Ul propagetur non netis denomnjationem, tesies Iocupletissimi lleiodb-
modo fiatura hominis, sed eliam doctnna quam lus lib. n, c. 82, et Dio Cassius lib. xxxvi, pag. 37,
parenles sunt piofessi, ul nascalur e Pagmo Paga~ alque ipse confirmai Philasirins qui Hermen JEgyp-
ntis, Judseus ex Judseo, Christianus ex Christiano. lium , perinde ut cap. 103, eo nomine reprehendit.
FABRIC FABRIC.
e LXX, Kaiiuv BeXnrevui eicavovcnri yov, ra 1 Cttnteliam secundutn septem Siellas. \n superio
kyeOb.
rhg yng fayeaOe.EKVSe yh 0i),nre, ynSe elaa/ovanre ribus editiombus niale : cum hmc nomina eiiam se-
yov, ya.yo.tpuvyeg veriSerut. To yep' arbya Kvpiov cundum septemSlellas. Hominum generauo abseplem
i).u)nat TOVTU. FABRIC. Planeiis suspendilur euam in scnplis quce sub Her-
* Text. Gr.rc, AEUTS Tcpbgyt, Tcuvrsgoi voTctS>v-egmeiis Trismegisii nounne ambulaniia etiamniim ha-
vai icefoprtcyivot,vuyb>uve.Tco.vco>vyeg.
lllud /ovTt&jVTS?bemus, ut in Poemandro c. 9, ei in Mnierva Mundi
Philisnitis brevnatis caitsa omisii. FABRIC. 29, ut omittam qu.e ex Panareto Trismegisti
s Habenda est et hmresis. Non lacile fuerit quis- p. Paulus' Alexandiinus Ji, 5 , et quse in Trutinn' Hei -
quam qui nomina llla diebus uiiposita a Deo credi- metis Aslrologica, libns duobus de revolutionibus
derit; sed nomiiubus ilhs uXi,peiindeesi indifferens naiiviiaturn, elih aphonsqiis^ atqtie jalromathema-
ei aheniini ab hseresi, ut nominibus sidertim dc qui- licis. FABRIC
lius cap. 103. Certe diem Solis non dubitavit dicere J Crimen. Forte, eiimiiw. FABRiq.
1239 SANCTIPHILASTRH . 1240
videtnr, majorem futuri judicii a Christo Domino jAdemeniia3,etJuda3orumpoliusca*cilaiis,'hocilasen-
8 servitulem exspectat, sicul dictum est: Noluit in- lire, cum modum nonintelligantnudilatis; hancque
telligere ut beite ageiel (Psal. xxxv, 4). Et iterum : amissionemimmortaliiatisiii prcevarieatione mandali
Malitiam aulem non odivii (Ibid., h). Quia ergo iu nosdocuit,'non corporis niidilatem. Quod nos AposLo-
parvo peccans recepit Adam persuasus a diabolo ut lus docuit, dicens:£/,-si t.irfttfiClntstum, non nudi inve-
manducarel, egiiquestatim pcEniiudinem,meruit de- niamur (II Cor. v, 3). Et iterum : Induile Cltrhtum
licti veniam impetrare, atque in paradisum in Christi Jesum (Rom. xin. 14). Et quod Dominus in Evan-
prsesentiam, fihorum etiam procreatione remeare. gelio increpal, dicens illi qui uon indumenlum ntip-
Diabolus autem non gerens poenitudinem et ejus sa- tiale habuit, qui eral vocalus ad nuplias (Maith.
lelliles majori j'udicio resei vanlur, utdixit Dominus: XXII,11).
Ite a me in ignetn micrnum quem paravit Pater meus CXVII.
tliuboloet angelh ejus (Matth. xxv, 41). ' Est hceresis, quse cum audil in Genesi quod Do-
CXY. ' DE MUNDISINFINITIS HJERESIS. minus pellicias tunicas posl prccvaricaiionem nos-
tros parenles h vesliri, cesiimanl corpora tunc tem-
Alia esl hseresis, quce dicit mundos esse inflnitos
]) poris fecisse, eosque sic induisse, cum septimo die
et innuracrabiles, secundtim philosophorum quo- Dominum terram de li-
: cum c mun- j$ Scriplura dixerit, accepisse
rumdam inanem sententiain Scriplura mo el plasraasse eornmdem corpora, atque iut mu-
dum unum dixerit, et de uno docuerit. Hcecetiam lieris carnein
a de apocryphis prophelaruni, id est secretis, ut de costa Adce poslea perfecisse. Non
e ergo hic corpora eorum pellicias tunicas nuntiabai,
ipsi Pagani dixerunt, sumenles; ut et Democri-
sed de potentia divina dediSseeis sapieniiam decla-
tus ille, qui multos mundos esse asseruit, deque sua
rabat, ut facerent sibi corporum indumenla, ui
sapienlia cum hoc prsedicat, multorum animas,
dubios diversis erroribus concitavit. scriptum est: Quh dedit mulieribus sapienliam ad
sensusque lexendas tunicas? Si aulem quis voiuerit accipeie
CXYI. HJERESIS DE k\)M ET MM quod Dominus fecerit eis tunicas, et omnipolens
C/ECITATE. fecit ex nihilo quod scriplum est: Quivocat e.vnihilo
f Sunl quidam hceretici, -qui palrem nostrum ea qum twn sunt lamquam qum sunl (Rom. iv, 17).
Adam et Evam matrem nostram, cesiimant caecos; Si ergo sua sapientia fecerit lunicas, ut ait Prophe-
antefuisse, quam gustarent de arbore ; 8 posteaquei ta, rationis est; sive Deus sua virlute boc illis prse-
aperuisse suos oculos, ac tunc quod nudi essent stiterit, non irritum. Namin Templo mulieres et vir-
pervidisse: cum anle Scriptura dixerit (Gen. iu, 7), gines operabantur purpuram et byssum et linum et
s quod B vidit etiam oculis suis arborem, et frucium ^ alia ulensilia ad honorem templi atque " quod pe-
ejus; etquia bona aspectu, et suavis visu; et ex- rimenlum pariter eiiam ornamenta lempli diversa
tendens manum, gustaverit. Hcereticorum est itaque et varia.
1 Veeslluec hmresisin cod. Sangermanensi. 4 hoc est ita
* posteaqueeos aperuisse 8 Hmchmresis,qumdeestin edttis, ex cit. eod. Sanger-
8 vidit, inquit,Eva oeuhs manensiaddtta esl.
FABRICll ET GALEARDI NOTJE.
<*Serviiutem. Forte, severitatem.FABRIC Epistola ad Daraagelum : UbXkuiye unetpiat vbayosv
i SecHitrfum pliilosopliorum quorumdam. Itaque eiai, vai ynSoyo>gvaruay.tYpo)byet Tc)ovdnvrnv fvatv
philosopharum legendutn apud Augustinum indice iovaov. Mundorum infinilates Democriii meniorat
c. 77 de hajres. pro Opheorum , vel ut nonnulli Or- etiam Ammianus xv, 1, el Augustinus m, 10, conlra
pheorum; licet Orphicum eliam dogma fuit lunam, Academicos, ul omiitani alia ie«limonia nolala An-
et alia sideia habiiari, dequo dixi lib. iBibl. Grsecse•j.
• dre.c Schoito lib. H, cnp. 7, Nodorum Ciceronian.,
cap. 20, § 8 seq. Apud auetorem Prsedestinati c. 77 et Menagio *adLaertii ix, 44. Simon Magus aputl
Jisec dicilur hmresh Ametiitarum. El ab Origene in- Scripiorem Ebionspum
1 Clemenlinornm ui, 39 : Au-
numerabiles mundos inlroduclos scribit Ilietouymns rive. yabvbvaO'byoiactv avrovyeyovo'>g 'kSuy vui rvf/\bg
i in Rufiu. Yid. Clirisuaiii Golllieb Joeeheri Pro- vriCtrat vui yvS>atvayeOovn vuvovov/.eyo>vTcapaSiSo-
gramma inaugurale de hscre<*i Opheorum, sive Or- rui. Adde III, 42. FABRIC.
f Sunt quidam hmretici. Imperito vulgo , non ha*-
pheorum. Lips. 1730, in-4°. FABRIC
c Scripiura mundum ttiium. Unius cceli, et unius relicis hanc tribuit opinionem Augustinus, quem
terrce faciens mentionem Gen. i, 1, ex quo tanieu vide xiv, 17, de Civitale Dei, et ibi Leonhardi Co-
neutiquamprobaripotestastra nullis habitnriincolis. quei notas. FABRIC.
BVidtieliamocutis.Siclegunt edilt.Hambnrg.,BasiI.
FABRIC
a De apocryphh prophelarum. Prophetas el llieo- elLugdun.; profectomale : nam quisvidiL? at Coib.
logos genlium intelligit, ut Epimenides propheia cod. recte vidit Eva oculis, quod traditur expresse
Cietensium vocatur a Paulo 'lit. i, 12. Ab Illis Gen. ni, 6. Hoc eodem cap. exlremo posi illud,
enim mulliiudinem Mundorum traditam, sicut etiam qui erat vocatus ad nuptias, exciderunt verba Matih.
a Pylhagoreis, et aliis, diserte testaiur Proelus IV xxu, 12 : Ahiice, qnomodo huc intrasti ? qucc larocn
in Timseum , pag. 279 : Ai").ov oVtva)S>getpnrai v.ba- habentur in ms. Corb. elLugdun. edii. GALEARD.
h Vesliri. Yidctur legendiim «estterft. FABRIC.
yov ivucrnv etvat TWV cfatpSsv,vai rSiv @eo),byo>v
ravru
1 Quod perimentum.Forte, eooperimentum.FABRIC,-
SISKO-ZOVT&JV. FABRIC. ,
* Democritus tlle. Democritus apud Hippocratem
1241 LIBER DE HJ-ERESIBUS. 1242
CXVIH.HiERESIS CULPAM FILIORUM IN A CXIX. IIJERESIS DE LIBRO DEUTERONOMII.
PARENTES TRANSFUNDENS. Sunt quidam, qui turbantur e haerelici de Deute-
Est hseresis, quse a in Exodo cum audit quod Mosi ronomio, in quo Moses h cum exiret de corpore,
occurreril angelus in diversorio ubi applicaverat, huncque librum cnnscriberet de quatuor libris re-
eumque vellei inierficere, non ejus filium qui non- petpndo, in quo veluti prioris Legis nrmamenta de-
dum fuerat circumcisus; non parvum hinc sibi as- cernit, * Christique canialem s prsesenliam plus
sumit scandalum. Si enim et ita quis vult senlire, conteslaliir, non parvo ducunlur errore aliter sen-
quod nunas eis tendebat angelus, quia transaciis tientes. ''Nam quceinLege, id est in Exodo, scrip-
diebus slatulis, id est '• octo, in quo oportuerat cir- ta sunl, eadem et in ipso J libro conlinenlur; solum
cumcidi masculum, non fecissent, Deique prsecep- aulem hoc videlur plus ab eo dicium, quia addidit:
tum ita conleropsissenl : ideoque 2in parva setale Prophelatn vobis suscilabit Dominus Deus vesler de
constilutorum culpa (ilioruro non est illorum, quan- fralribus nostris, sicul tne, audietis eum (Deut. xvm,
liim h parentum eorum, ul scriplum est. Unde cum 15, 18); erit autein si quh eum non audieiil, radici-
intelligeret, qubd culpa esset parenlum non infantis, tus eiadiutbiiur (Ibid., 19). Quidam enim pulanlsde
stalim. inquit, c accepto calculo circumcidit puetum Deuleronomio diclura ab eo, quod et in ipso (Deul.
a mater ejus, cujus vistt sangttinis illico e t ecessit ab B v, 5) acceperit in monte ilerum tabulas conscriplas
eodemangelus (Ecrod.iv, 25,26), morlisque pcenam lapideas, cum in Exodo bis (Exod. xxiv, 12); cog-
quam ei minabaiur inferre, omni modo removerat. noscitur accepisse, atquc in moniem ascendisse.
Non enim Mosesin illa bora dignoscilur circumcisus, k Rationis estiiaque, ul quod " Legis et graliae erat,
f sicui quidam opinanlur, sed filius ipsius esi cir- manifeslaietur de Christo Domino; "*"ui quod in
cumcisus; quia quod ante sub Patriarchis et Lege Lege per umbram celebratur, Gin Christo carnali
jubebntur, tardo opere, non veloci implebatur a prsesenlia dilfusa ccelesti gi alia ex credentibus nun-
populo, aut parenlibns quoruindam, ut scriplum est liarelur, ipsumque in libro conscriplum omnibus
(Jos. v, 5, 7). velul testimonio tradcietur.

oclo,iu quo oetavooportuerat 4 Namquein... Exodo quseanle scripta suni
lti pan aeiaie B pulant Deuteronomium
pra_sentiamconlestalur c in Christi...coeleslisgratia... ijisoque
FABRICII ET GALEARDI NOTJE,

n Iit Exodo. IV,24, ad quem locum prseter inter- G hisce anonymis rej'eclum fuisse Deuleronomium, eo
pretes conferenda est Joan. Frischmuthi diairiba, quod Mosesin eo Chnsii cai nalem pi msentiamplus
et Vesperartim Goiinchemensium auctor p. 5 seq. contestatur; dicit enim mox quod cadem quse in
FABRIC Exodo scripla sunt, in ipso Deuteronoroii libro
b Parenlutn eorum, ul sciiptum esl. Exscmden- continenlur, soiitiitauletn hoc videlttr plus ab eo dtc-
dnm nimirum esse eiim, qui fllitimsuum oclavo die tum qttia addidit: Ptopheiatn vobts suscitabit Domi-
non eircumcidisset. Gcnes. xvu, 14. FABRIC nus Deus vester de fiatiibus nosliis; deinde concludil
c Accepto calculo circumcidit puerum. Sic LXX, conveniens tuisse, ut quod Legis et Gtaiim eral, ma-
fyhfov,calculum, quos in hac voce sequitur Plnlas- nifestarelur de Chttsto Domino, ipsoqtte in libto
trius, ccetera aliier expriiiiens. Hebraiea versio (Deuteronomii seilicet) consciiptttm omnibus velnt
Pagnini, petram; Yulg., acuthsimam peiram. Cttt- leslimonioiruderetur. lloc poiro referendum lorlasse
lellum pelrinum circumcisioni adhibitum rocmoral ad Sainiiiilanos. quos dixerat supra, cap. 7, quatuor
Augusiintis n cle Pecc.tl. ong. coulra Pelagium 50, lantuin Mnysililnos recipere; nnm ci ipsi Christum
non quod necessariuni fuerit petrino culiello uti, Dnminum uti Dei Fihum 11011evspettabnni, quod
sed feslinanti matri talis culter primuin oecurnt, PhilaslrJUs ibidem lesiaiur : Chiislttm DomintitnDei
cum hcec circa Arabiam Pelisenm agereniur, ubi Filmm in Lege et Ptophelis nunliatum ante, non
mapr petrarum qirun ferri copia est, el u«us, ut credentes. GALEARD.
h Cttm exnet de coipoie. Non diu anle obiiuin.
recte noialum a Lap. in Exod. iv, 25. De lnpideis
cullris, lam sacris quam profanis usihus adlubitis, * FABRIC
plura aptid Stephnnum Motinuir Exercil. de Linguis „" Chiisii carnalem pimsenliam. Verbis quae mox ex
pnrt. n c, 9, p. 288 seqq. Videsis Munsterum qtioque Deut. xvin adduciinlur. FABRIC
ac Drtisium in Criiicis sacris Jos. v, 2. GALEARD. J In ipso libro. Deiiteroiioinio. FABRIC
a Maler ejus. Scpliora u\or Mosis. FABRIC k Raiionh esl ilaque. Sic cap. 98, nttllius ralionis
0 LXX vui U7ch)0ev bic avrov. FABRIC. itaqae. FABRIC
f Sicut qttidam opinantur. Esi h.»c eiiani sen- 1 Legis el gralim. Snpra cap. 109. FABRIC
leniia erudui viri Hermanui ab Haidi, queni, jsi m Ut quod 111Lege per umbrumcelebiatui. Locus
placet, videin libro decircumcisione Judseorum ca- iiic salebrosus et impeditus \iiio libiariorum hoc
pite4. FABRIC. modo videtur resiiluendus; nam primuin pro cele
c*Hmtettci de Deuteronomio. Obscuium esl quid biatttr, quod est in Hambiirg. cdilione , legendiim
hac Iwcesi sibi velit Plnlasirius, nisi forte illud celebrabatttr , 111habet Corb. cod., itemque Basil. et
qnod enaverinl qui exisiimarunt iu Deuieronomio Lugdun. editio ; deinde pio tn Clnhto el ipsttmque,
iion repeu eadem quae snperionbus qu ituor hbris quod prcefeiuni Lreseduiones, ex ms., -»11 Chitsto el
scripta fueruni, sed tradi qnae post illa Moysi acci- ipsoque ; lla ut fu : In Christicatnali pimscntia dif-
dissent. FABRIC.—Hmretici de Deuleionontio.Yide- fusa tmlesii qratia ctedennbus nnnitai eltir , ipsoqnein
tur Fabricio obscuriiii) quitl sibi hac lueresi voluerit libro consciiplum omnibusvelul testimonioiraderetm.
Philastriuss cum satis aperie iiniuat, ab hccreiici1* GALCAR».
1215 84NCTI PHILASTRII 1244
(.XX. DE NUMTARUMLEGITIMARUMCONTEM-1A atque de eis nos omnes itidem pirtiirierit. Ideoque
PTORIBUS. posl prcevaricalionem, * in dolore parluties ftlios
a Qnidam sunt haereiici, qui cum andiunt David (Gen. ni, 16), inquil;qnia ergo de pnrentibus habe-
dixi^se in quinquagesimo psalmo, quod in iniqui- nius illis prioribus prcevaricationis iniquiiatem com-
late conceptus snn\, et in peccalo pepetil me mater munpm cnrnis, aique generalem exhcereditate priroa
tnea; cestimnnt iia dixisse prophelam, quod jus de-ceiidentem in omnes, ul dixit Apioslolus : e Sic-
nuptiarum Iegiiimum iniquilalem esse dixerit alque ul per unum hominemmorsintroivit in omneshomines
peccatum. Cnm aniedicaturin Geneseos libro: JVns- (Rom. v, 12). HOGonim jus conjugii a Deo promul-
cimini, el multiplicamini, el implete lerram (Gen. i, gatum laudalur quolidie , ac f benedicitur eonsuete;
28). F.l: b Honoiandm nuptim (Hebr. xm, i). Nam nam et quod erat primum £ ostendil lrisiitia,etquod
si iia quis senseril, ergo et justi lol lantique in ini- Christi s gralia coeleste credentibus eiat allalura
quiiaie ' cnncepti sunl, cnm el in venlre sanciifi- inagnum gaudium , nunliavit dieens : Si quis twn te-
cati siut, ut Patriarchcp (Gen. xxv, 23), Prophelce geneialitsfueiil ex qqua et Spiritu, h non inlrabil in
(Jeiem. i, 5), Jndice- (Judic. xui, 5,7; xvi, 17), tegnum cmlorum(Joan. m, 5). Ideoque in psalmo eo
Jereiuiis (Ubi sup.), et Joiimes Baplista beatissi- praesciusluluri gaudii, teslatus esl dicens : lAsperges
mus (Luc.i, 15), ut scriplum est. Sed ignoianl B nte hyssopoelmundabor,tavabh meetsupernivemdeal-
quod nlio modo dixerit prophela D lvid, non de na- babor (Psal. L, 8); ut per eum nos etiam credenles
luraii geneialione, sed de transgressione Adse pain salutnri baptismo cum eo pariler gratulemur.
irisnosiri, et Evao, qni post iransgressionein man-
dati pulsi de paradiso geiiueianl filios; iiique inde CXXI. DE DIVISIONE ORBIS HJERESIS.
quasi matrem omnitim posl iniqiulalem iransgres- Sunt quidam Hsereiici, qui de divisione orbis
sionis mnndali, eam sic concepisse , alque eam ita terrce, el parlilione habitationis, reele non sen-
peperisse docnerit. Quoinodo enim de se dicehat titinl: disputantes quod Graecicoeperint, aut .tEgyp-
David 2 in iniquitate conceptnm , et m peccato gelii , autPersn?, describere orbem terrae universum,
nitum , quum legitimo jure natus sit, electusque a J non beatus Noe suis filiis tribus posl diluvium di-
Deo (I Reg. xvi, 12; I Par. xxix, 4) ad tanlam re- viserii, dederit, ac definierit, et parlierit ordine.
gni gloriam peierelur, ut de eo scriplum est? Npn Unde pnsiea bisloriographi accipienles velut quas-
ergo liic in iniquitale, aut in peecaio geiiitiiro edo- dam k semilas, diversis sunt falsitaiibns ementiti.
cebil; sed c parenies noslros Adam, et Evain vo- Tribus 4 ilaque filiis Noe, Sem, Cham, el Japhet
luit ostendere, quod anle admisso pgceato , id esl pmnem diusii orbem lerrnium, ei tradidit. * Sem
transgressione mandati , postea sic genuerit hlios, C quidemorienlalia Indise , Persarum usque ad partem
COD. MS. SANGERM.LECTIONES YARHNTES.
1 conceplisunl, cumiu 8 graliacoelestis
2 lii nnquitalese conceptumaut m * ltaquesuis fihisbeatusNoe... usquein partem
F \BRICII ET GALEARDINOTJE.
*>Qtiidamsunt Itmreitci.Valenliniani, aliique quos c. 20, § 3. Formulas veteres benedicendi conjugi-
persiiiiigil Clemens Alex. ni Slrom. p. 469, et bus con-ressil Edmundus Mnrlene ad calcem partis
Chrysostomus in Psalmnm LI , 5 : OuTOIVUV &grtvtg secundaaUbri i de Antiquis Ecclesiseritibus. FABRIC.
uvohroigviceluGov,rov yuyovvarnyopei s Osiendit. Dmd nimirum in verbis supra aliatis
a))b rnv uvosOevvicb rS>vicpoybvo>vro)ynOeiauvicapo- Psal. L, 6. FABRIC.
voyiev eigyeaovicpofipet,vu/eivnvyeytv\aOutrS>vpev- u Te\I. Graec, Ou SUVKTKI st<rE)6stv.
FABRIC.
ybro>vTOUTWV Tcnyhv.Confer Joan. Potlerum ad Cle- 1 Asperqesme hgssopo. De nsu hyssopi aynvrtYb},
mentem Alex. 557. sive absiergente , videndus Cnlelerius ad Epislolam
FABRTC. Barnabse c. 8, p. 26, el D. Theodori Dasso\it TOU
b Text. Gr.ec, Tiytogo yeyogev'icuat. FABRIC. diss. de lustralione Hebr.eornm edita Wi-
uu/opirov
c Parentes noslios Adatn, et Evam. Addendum "tebersa*A. 1692. FABRIC.
bocce Plulaslrii suffiagiiim aliisVeterum de peccito J JYOH beatus Noe. Si Georginm Syncclliim p. 45
*
O
onginis testitn<iniisapud Vossmm Historice Pelagia- audiinus, Noedivino oraculo monitns,vKTKTovfisfov
nce p.i!..rl_5.'FABRic. ypnaybv, inler filios suos orbero tprrarnm divisit
d LXX , 'EVWjTKt,-re%nrivvu. FABRIC ann') a?ians935 , muncli2576. Aleuiin Jac. Perizo
e Te\l. GrPC , "HcicepSi ivbgb.vOpb>icov n eyeprio nius p. 288 Origg. Babylomc. totum hoc coiificluin
stfTov vbayoveiah)0e,voXStb.uyeprieg b Qbvergg,vei esseptititex male uitellectis veibis Genei. 1"
xi, 4,
OUTO). eig icbvreg evOpbmovg6 QeverogStn)0tv.1l.ec Ti-150 TOUStKcriTKov.VKt Ei inaginis Bocli.irlu hb. i Pha-
verba , morp suo , connacta Plula.trius apopsiiit. leg. cap. ull. . AToitsatis capio, lnquil, quonwdopo-
FABRIC. iueiil Noa infej fihos oibemdivideie; cujus multo ma-
f Benedicittir consuele. Apud Judceos, et Clui- xima pais nondtimerat cognila. Dtces Noant fuisse
stinnos semper obnnuit mos per iepo)oyiev,sive be- prophelam, el oibis singulas paues Dei levelaitone
nedieiionem saceidnialeiu, nuptias solpmniter iiiau- sibt nolas designassefiltis Scd Scitpiura lacente ttos-
gurandi, de qua \ule sis Joan. Seldeuum m uxore /ium iion esl hmc divinare. Tamen latic senlentimPhi-
Ilfbrcra iili. n cap. 2S ei 29 , Jac. Grclserum de be- lastrius hmsiiila mordicns, ut piohmreiich hubeal hac
netliclionilius Iib. n c. 43 , et auclore.n tlissei latio- de re dttbitqntes. FABRIC.
nis Gillice edilse , Diss. hhlorique stti Vnsnge rfelaI l Semilas. Ex una scilicet falsilatis via semel
bSn6dicitoiiiiuptiale(Joiitnnldes Savants A 1703, p. aperta. ' "
FABRIC.
23-72), ut nrseiereani Smploies alios de lioc argu- Sem qutdemortenlalia Indim. Sulpicins Severus
menlo quos laudavi in Bibliographia anliquariai lib. i, c. 6 : Sed filiis Noe ita dwisus orbis fuit,i vl
\
'
1245 LIBER DE ILERESIBUS. 1246
aliqinm Meridiani; Occidenti<*,Sejitentrionis usque \ reperiebatur concessus itinc tcmporis, major cres*
ad uiontem Libani, finesque ibi suum primogenilura cemlo eidem numerus postea amplificabatur adven-
habiturum fixa sententia confirmavit. Cbam eliam lurus. quam duobus ejus fratribus, ut et media , et
secuado filio omnes Syrias,' et <RceecsesjiEgypii, exirema Jpea, id est Chananaeorum, jEgyptiorum,
Afric_e,jEthiopumingenlem latitudinemprope fines Afrortim, Persarumque teneret imperia. De quo
lendentem Oceapi, atque Hispaniaruni eensendo dis- postea Romani sunt editi, viciores orbis lerrarum ,
iribuii, possidendamque eam atque habitandam spi- atque rectores universarum gentium : unde cognos-
rilu divino 2 pronuntiavit; in medio autem usque cimus Romanos, Latinos, ltalos de Japhet genus
Cappadociam , id esl Tauri montem , fines liabere deducere, alqpe hos orbem lerrarum sua sub ditione
concessit. Tertio autem Japbet nomine , Cappado- tenere f quoiidie, atque ante scepius lenuisse. y S.
ciam ingredientibus, atque a Cilicia exeuntibus loca quid aulem falsilate Graecorum putalur esse anti-
frigida, * qiiaeArmenise, a Bosphori, Ponti, Thra- quum, e lemporale modis omnibus ipsorum aucto-
cise, Pannouiarum, lllyrici, Italiae , et occidentis ribus lestnniibus comprobatur, k Solone testante
universas parles, jussudivino eistatuendoatlribuil. Atbeniensibus, quod *abiEgypiio audierit sacer-
Et 4 de primo quidem b xxv generaliones numeral dote, dicente ei -. Solon , Soton , Grmcivos semper
descendisse. De secundq c xxxv id est de Cham. De B estis novelli, alque pued. Gtmcus aulem numquam
Japli,et autem , cui minor geueraiio numerabatur eril senex, aut anliquus, neque doclrinam aliquam,
lunc temporis, id esl dquintadecima lanlummodo , aut scienliam habelis aniiquam ; sed ab aliis raplam
6 ei amplior optanda a beato Noe promiltebalur in
alque inyasam hnbetis, eamqpe diversis mendaciis
posierum adfulura , dicenle Scriptura : e Dilalet inimqtaiam exponitis, atque ita homines edocelis,
Dominus Japhet, habitet tabemacula 6 Sem (Gen. IX, PjatQ enim in Timreo ita dictilat. Nam posi conlu-
27). Ciimminqrifilio minor numerus generatipnum sionem lingqsjrura tpnc noinipa diversa cceperunt
GOD. MS. SANGERM. LECTIONES VARIANTES.
1 et dioecestn 8 etamplior
2 prsenunliavit 0 Sem, cui cumminori
8 qua_sunt Armeniae,Bosphori,Poali, Thraeise * si qms autem Graecorum,.,esse antequam
* De primoquidem
FABRICH ET GALEARDI NOTJE.
Sem inira. Qiienteiji, Japliet Occidenlem, Ch(tm me- 140Nephihalim, 15° Enemeliim, 16° Lahiim, 17« Pa-
dns cotjttneretur.Cpuferenda sunt quce prarter Syn- liosomim, 18« Clnsmoniim , 19° Philistiim , 20°
celhim EpiphaniiishseiesiLXvi, 85,Ei!tychiiis iosn. II C.iphthoriim , 21" Sidon , 22° Chettseus , 23° Je-
Annal. p. 52 seq., Clironico.iiPaschale p_.26, Ce- busceus, 24« Amorrhaeus, 25° Gergesseus, 26°
tiientisp. 13, Fteculsps lib. i Chron. c. 27 Hiscee n Evseus, 27° Arrachcpus, 27° Asennseus, 28° Aradius,
rccentioi lbtss jungencjj prceter Bocharlmn m Plici- 29° Samaraeus, 5Q° Amathi. FABRIC.
leg, et eruditos Ipiprureies ad Gpnes x, AUaiiusad a Qunitadecima lantummodo Genes. \, 2, Japheti
Eustaihii Hexaemeron p. 237 seq , et Eduardus posteri 15:1° Gamer, 2° Magog, 3° Madi, 4" Jo-
Benihardiis ad Flavii JosephJ Anliquilat. lib. 1 c 0, vau, 5° Elisa Japheti F., 6° 'i hobel, 7° Mosoeh, 8°
el Franciscus Blanchiuas m Uistpria Yeteium mo- Tluras, 9° Aschanaz, 10° Ripliath, 11° Thogorma,
nunieiiiisillusiraia c. l§,p. 203 seqq , qtii seculus 12°Ehsa Jovanis F., 13°'Jharsis, 14" Cetii, 15°
Lacianimtn lib. 1 c. 11, inde putat Grccfos hnxisse Rhodn. FABRIC
tlivisioiieminier Saiurni filios, Jovero cui Onens, 0 Dilatet. Alludit ad Japheii nomen qnod a verbo
Plutouem cuipars Occideniis, el Pjepluiium cui nia- nriS dilatindi significationemhabel. FABRIC.
ritima cum msnlis obligeruni. A Phjlaslno disseniit * Quotidie. Illo uempe lempore quo haec Philn-
aticior Recogniiionnm Clemeuiis lib. 1, c. 50, ubi - strius scribebat. FABRIC
ait exNpe liberis senioiemfutirem (Semum) eam qum s Tempoiale. Recentis et non adco longs? retro
e&tinmedio lertm suscephse, in guaest regto Juctmcg: setatis. I(a supra c. 110 el 112 et mox hoc ipso ca-
juttiorem teio (Japhemm) Qiientts plagum soiitiitm pite. Tempoialiiatem cum snam volunt obumbiare,
.esse, Chatnum autem Occidenlh aecepisse.FABRIC etproximo f19, tjfitodest tempoiahlath in Paganilate
a Bospltori, Ponti. Irrcpsil menduin in Hambuig. vatussima. FABRIC
edilipneni , in qua pro Bosphori occurrii Bosphoiici, h Solone. ApudPlalonem,Tima*op.47! : "^QSO^MV,
uti etiam inLiigdiinensi; alin forb. ms. ei in edi- S6J\MV , 'E)/\nvtgeei rcuiSig iare , 7spwv§i °"E)lnVoxm'
tinne Basileen. rccie Bosphon. Sic pag. seq. FJam- eartv ., vsot I<JTErbg •fyvy^bg ovSeyievyap ev
jTKVTcf,
Jjurgensis, ei Lugdun.liabei, Sem, quum mtnori, 11011 D KUTKr?S"%ETE Si upyeiuv u/ohv ite)utbv S6?KV,OUSE
satis bene, el eousenlit Basilcen. quoqUe; vernjn yuOnyuypbvostcb)tbvovSiv. Ellnideni lociini I.iinlanl
Corb. cod. meltus Sem,cui cttm minoti. GALCARD. Jnsiiiius uiailyr colioitatione ad Gi.ecos p. 15, Cy-
bxxv genergttones.Genes. x , 22'seqq., ex S"mi rillus 1111Juli.m. pag. 15, Chalcidius n. 12, aliique
pnstefL meuiofaniiir xxvu : 1° Elam , 2° Assur, quam piiiriim. FABRIC.
5" Arphaxad, 4« Lud , 5°Aram, 6° Cainan, 7° 1 Ab JEggptto audwit sacetdote. Proelus in Ti-
Uz,8°UI, 9°Gaier, 10°Mosoch, ll°Sala, 12« m.eum lias. 51 (PX Manethone nt snspicor) relerens
Lbcr, 13° Phaleg , "li° Jeetam , 15° Elmmlad , 16° nominn sicerd ilum jEgyjitioiuui, ciim quibusSolon
Saleih, 17«,Sarmoth, 18° larach, 19° Qdnrri, 20* in variis j_E«yHi provmcns versatus luilj conjicil
jEbal, 21° Decla, 22° EvA, 23 Abmiael, 24° Saba, buncqui veiba ista ad eum dixil, fnisse sacerilolero
25° Uplur, 26» Eveil.t, 27° Jobab. FABRIC. nonune Palenetl : 'Tvirvyt Se Sb)o>viv
0 De secundo xxxyT Genes. x , £>seq., ex C'iami Sailicum,
S«st yiv, 'lepti bvoyuôyevoi UeTevtir, svh)tovnb)et Si
jiiistens niimerantjir xxx. 1° Ohtis , 2° Mesrain 3° 'Clylum, evSEBSVVUTOJ Se'EStiiwvb>gal rS>vkiyvTcrioiv
Phud,'4° Phaimii, 5» Salja £l.ust F._ £>«Lvda, 7° icropiut leyovatV Kui'tco>govrbg eartv b Zuirng iepevg
SabaUn, 8° R,iegma,9° Sab.ithacha , 10° Saba 0 rcpbgavrbvTO,e,Tcby%vu liyosv. FABglC
Rhepia. F., 11» Dadan. 12° "Nebrod,' 13°Ludiim ,
mi SANCTI PHILASTRH iU$
emanare, atque inde sumentes grceci historiograpbi A loco interdum modico , illud autem diluvium E in
duoaultresdiversa velut monimenta conscribenies, omni sseculo facium est, h sicut et eorum Scnptura
testalur Gentilium.
alemporalitatem cum suam volunt obumbrare atque
abscondere, a suis lestibus mendacissimi judicati CXXHI. IIJERESIS DE SIGNIS ZODIACI
sunl atque comprobati. Cum eniin quinquaginia de ET ORTU HOMINUM.
ipsisconsemiunl de antiquiiale nostra, id esi Grseci, Alia esl hseresis, qure dicit* secundum duodeeim
_Egyptii, Chaldaei, Syri, duo autem aul tres dissen- v Zodiaci|signa"nasci homines , sicul i Maihemalici
liunf: jtistius est multis consonanlibus in unum , illi vanissimi, lotiusque erioris et seeleris asserlo-
quamduobusaul iribusdissonantibushisloringraphis res : hsecque audienies interdum indocii quam plu-
acquiescere, quia nmltiilli veiius quam duo edixe- rimi k lege Dei dimissa , maihematicorum inservire
runt. non dubiiant vanitalibus : unde completnr Aposlo-
CXXIL DE DILUVIO ILERESIS. lica sciitentia : Coluerunl et servieiunt creatttrmpotius
1 Esl el hceresis, quae dicith sub Deucalione et•
qnam Creatoti (Rom. i, 25). Elilerum : Fidefe ne qttis
Pyrrha diluviura fuisse antiquius , quani quod 2 sub vos decipial per philosophiam el inanem fallaciam se-
Noe faclum est. Quod pagani transfcrenles mulalis• cundtim1eletttenlamundi, et nonsecuiidumClirhtum;
nominibus impio modo, et c arcam velut in Grceciai JJ j quoniamin ipso liabilal omnis pleniludo divinilath cor-
fuisse post diluvium asserunt; et d quod est tempo- poraliier (Coloss. n, 8). Ergo ignorantquod Zodia
ralilatis in paganilate vanissima, ab eis velut anli- ista duodecim, quae ab illis dicuntur, diversa suut
quum cum multo mendacio prcedicatur. Etquod fac-- climaia, diverssequeregiones in orbe tcrrarum a Deo
liim esl inThessalialocobrevi, velut faclum ubique,i disposilce ut inhabilentur, loeorumque ac tempoi um
id cst 3 in mundo, a paganis furacibus edocelur. diversa lemperamenta slatuta sint, ut calidum , fri-
p Quod fuit quidem post annos in Thessalia, f inI ut ***
gidum, siccum, et humidum,s quatuor angulis
1 Abaest hseresis...fuisseanliquissinmm 4 Zodianascihomines
8 sub Noebeatofactumest 6 e quatuor
a lii omnimundo
» Tcmporalilalem.Brevitalcm per quod duravere horoscopus themalis nalalilii in gradum hunc , vel
lemporis. FABRIC illum Zodiaciincident. Pra>cipuePbilastrii SPVO slel-
"<StibDeucalioneel Ptjrrlta. Rcs decantala poeia- larum viribus huroana aslringi opiiiahnnlur Priscil-
rum, et aliorum scripiorum monumentis , de qua liani«lse, ut consial e Leonis Magniepisiola 15 (93),
nolo verbum addere posl ea quse viri docti ad pr adTuribium. FABRIC—Secundumxn Zodiaci signa.
Ovidiumi Melamorphos. FranciscusBlaiichitii Vero- In eiiilione Basileensi Sichardi legitur secnndumxn
ncnsis iu pruditissimo opere quod italice edidit Roro. Zodta, quam leciionem exhibet eliam Corb. cod., ul
i699,in-4°,deHisiona Veleruinmoiiumpiitisprobnta inlra qtioqtie : Ergo ignorantquod Zodta isia XII, quo
cap. 17, p. 187 seq. , Octavius Falconerius de in loco Basileensem leciionem reiinuit Fabncius,
iuiiiimo Apameensi, typum dilnvii Deucalinnei e\hi- licel prioie loco inuiavent subsiiluens secundttmxn
bente Rom. 1667, et lomo x Thesauri antiquitalum Zodiaci signa, quemadmodum minus recte babtt
Grcecar. Gionoviani. Georgius iiem Schubartus in eiiam Lugdun. edilio. zb>Stov autem signum coelesie
Enanaiione parergica Meiainorphoseos Ovidiance dixit Philastrius Giseca voce, eodem mndoquo supra
de diln\io Deucalionis m eodem tomn x obvia , et cip 109, nomen idoli a Giseca lormaiione traliit,
Jence 1684,in-4°, separaiim in luceni data. FABRIC. quasi sil stSou?So)og,foimm prmvaiicatio,; ul eliam
<•Ateotnvchtl iii Gtmtta. HaTentem in iiionie Par- cap. 85, btothauatos,et cap. 103, pogonias noininat;
nasso. Vide Pluiarchuni de solertia animalium inimo c 129 habel ana septuaginta duo, quod in La-
p. 968, Lueianiim de Dea Syria tom. u, p. 061. lino Scripiore incredibile loriasse \ideri posse, ait
FABRIC. Fabricuis eodem loco.GALEARD.
<l Quod est teinpoialiiath. Quod ante non adco J Malhemultciilli vanhsimi. Aslrologi Genetliliaci.
mulia sseculaconiigit, circa A. 1514 ante nalum Vide, si placet, quce notavi ad Sexlum Empiricum
Chrislum : octingeniis amplms post diluvium a Mose pag. 2i4. FABRIC
descripinm annis. Vide Scaligerum ad Eusebii nuin. *- Lege Dei dimissa. Qiice divinaliones ejusmodi
ccccxc. FAHRIC
e Qttorffutt quidem post annos in Thessatia. Prio- D prohibetLevit. xx, 6el27, Deuter. xvm, 10, Is. vin,
] 19. FABRIC.
res edinones niiiuis benc : quod fit. FABRIC 1 Elemenlatnundi. Astra. Vide supra cap. 61 et
f In locointerdummodico.Ponil interdum pro iit- 109. FABRIC.
terea, ul Senecn Epist. 95 qui humani generistutelam nl Qitaluoranguth sdicnli.Mundi cardinibus, e qui-
getuni, intetdum cutiosi singuloiuin. Si mss. codices bus ventoium poiens qu ilernio. FABRIC. — Ilumidum
sulTragiipiitur, pro inleidnm legerem intei Oetam et ui qiiatuor angulh smcttli.To ul lnc graiis nddiium
Pindtim. FABRIC. ab impentis bbrariis , quannis illud relineani lum
e Jn omnismculo.Per loiuin orbem lerrarum. Sic editiones, tiim etiam Corb. cotl.; ideroque*iniliictn-
infra cap. seq , qualuorangulh smculi, id est mundi. senduin videlur de particula in quce pnulo post oc-
h Sicuteteorum Sctiptnra. Gentdes poelse ubi di- currii ubi legilui resmrantc*in invicem, nielius enim
luviumDeucalioiieiimdescribunt, illud toto orbe ler- tespiraniesini»'ceiii.Sicc.i22prcecedenii,nbiFnhricms
rarum aiunt prsevaluisse: emenda\il, qitod fuil qutdem posl annos uiThessalia
in loco inteidum modico, nescro an poiius 'etiuenda
Ommapontuserant, deerant quoqueliltoraponto. sit iectio \ulgata, cui eiinm Corb. cod. conseulit,
FABRIC
filqutdempost annoshl Thessaliain locointerdum
<7ttorf
1 SecundutnduodecimZodiaci signa nasci homines. modtco.Philastrms netiipe foriitsse Thessalianiposnit
Long.»vos, vel bievis ocvi,felices, vel infelices prout pfo loia drcecii) ut diltiviumsiib Deucalioneet Pyr-
1249 LIBER DE H&RESIBUS. 1250
sjeculi, e quibus cum veluli pleni qualitate fonies A _ tel anle tt ibunal Chihti, ul 1cciptatttnusquhqueea qttm
extibeianlflaiu, respiranles in invicein virlutenimia gessit in hoc coipore (II Cor. v, 10).s Et lleriun : In
insitaproprie, mixlioneque existente salubri: rur- infeino aulem quh confitebilur ttbi (Psal. vi,6)?
sum cum diffundilur eoruni ubique niixiio, amoena Animce ilaque natura non vertilur •"in naiuram al-
temperies salutis inde runctis habiiantibus submi- leram; sed cum s voluntate conlemnit ac negligit
nisirelur, atque ila divina potentia morlalibus vila Dei proeceptum,studiisque legitimis ac salutaribus
dulcis, el prospera concessa a Domino, eL iraperiita inhaerete*' dissimulat, futuro judicio posnaium se
non ignoralur. dedicans, 4 non alia nisi morum causa pecudibus
CXXIV. DE ANIMABUSSCELERATORDM cognoscilur comparanda, non naiura, sedmoribus,
HJERESIS. utscriptiirn est '. Non ergo naturce pecuduin, scd
' Nec deest hseresis, quce dicit animas a fenera- moribns in hoc sreculo similes efficiunlur
biijusmodi
s
riorum, sceleralorum, et homicidarum, el aliorum bomines Pagani, Judsei, ei alii quampluriini.Nam et
talium b transire in dsemones, ac pecudes, et bes- Sahator Judseis 'cum diceret: J Vosrfe diabolo esth
tias, et serpenles: ignorantes quod anima hominis palte vestro (Joan. vm, 44), non natura, sed sceleri-
cum exierii de sseculo, sive bona , sive mala, id est tatis moribusel beluinis 6 sensibus similes, arguendo
pia, alquc impia,c ab angelo ducitur in locum slaiu- B ] et judicando manifestabat. El Joannes Judscis dixit:
tuin, ut in fulurum peicipiat juxta quod gessit in hoc" k Progeniesviperarum(Matth. m, 7).
sceculoconslituia. Si quis aulem hoc ita pulaverit CXXV. HJERESIS DE CURISTI DESCENSU AD
fien, a paganitatis, et vanitalis philosophorum magis INFEROS.
chrislianitatis 2 videiur Iiabere consoriium ;
quam
cum dicat Aposlolus : c Omnesnos manifestariopoi- 1 Alii sunt hceretici, qui dicunt Dominum in in-
1 Aliaest haeresis...\ enerariorum * nonahismorumcausanisi pecudibus
2 udetur ambire ' et alii plurimi
3 El ilerum quodnon derehnquesanimammeamin in- 6 sensibuseossimiles
fernum.Confiieturlibi. Animaeuaque
FABRICH ET GALEARDINOTJE.
rha Thessalicum, cum Bceolico Ogygis conj'ungerel; pus libro conira Mundi seternilalem sciipto, p. 184.
ideoque dixil tjitodfit quidemposl annos in locointer- FABRIC—(Librihujuse Grcccoeleganiem versionem
dum tnodico, quasi ejusmodi mundaiio m Thessalia, ltalicede(litPaLavii,pdilamaniiol755,virpl.Joannes
hoc esi in Grcecia, parvo annorum spaiio inteijecio Q i AntoniusVuIpius;quemsiimmoviroDoiiiinicoLazza-
consueia forel. Nim imer diluvium, seu iniinda- rino rS>yevupirn piofiteiidis humanis litteris acade-
lionero quce fuit sub Ogygio , eamqne qn.r sub Deu- niia P.ita\ina nuper suffeclum, jure opLimogratula-
calione contigu cenluin feie el sppiuagiuta annos mur. GALCARB.) <
numerat Auguslinus xvm de Civ. 8, noianie ibi Lu- e Grsec,
_Toys-yup icavrug nyeg"fuveposOhvut Sei
dovico Vives. Eodem cap. 122, ubi in Hamburg. ha- TOU TOU
eyicpocOtv fthyuTog Xptsrou, ha Y.oytcnrailvua-
betur faciutn ttbique,idestin mundo, Basileen. edilio rog re Sta TOU awyurogTcpbg e itcpuêv.Quseseqirjnlur
aliqiianto nielius in omni mundo , et sic legit eliam verba, tke byoObv, ttre YUYOV,breviialis tausa Plnlas-
Corb. cod. Quod nutem Philastnus paulo posi aiitit Liiusei hoc loco , et cap. 125 prceiermisit. Ruflims
otnntsmculo,inlelbgendum esi iuomni mniido; sicut in Symb. p.26, vtrecipial unusquhqueptopiia operis
Cliam seq. cap. quaiuor angulis smcuh idem est ac sui, piout gessit sive bona, siveinala. FABRIC.
f In naiuram alteram. Dsemonum,vel bestiarum ;
qualuor attgulh mundi, ut notavit etiam Fabricius.
GALEARB. ila enim statui a quibusdam supra dixerat, impioiuni
a Feneiarioium. Qui iniquo fenore premunt ino- animas in dcemonesiransire, vel besiins. FABRIC.
pes. Fenerarios et subdolos jungil Firnucus ni, 8. s Voluntale. Sponte, liberi abusn arbilrii.
Malhes. Caio de Re rustica proceroio : Majores nos- FABRIC.
tri sic habucrunt, etilain legibus posuertint, fuiem h Dhsimulat. Id est, renuit, negal, recusat. Sic
dupli condeiimari,feneialoremquadiupli. FABRIC apud Auguslinum Serm. 121 de diversis c. 22 : Si
l<Traitsiie in dmmones.In indice Augusii-ii c. 78, eigo digne perieiunt, qui Noe mdificantearcam , dis-
hsec hscresis Tcrlutlioium diciiur. Apud Isidorum , . stmulavetunl: quid digni sunl, qui Chttsto mdificante
Honorium, Rabanum, eiGralianum, eadem iribuilur " Ecclesiam, a saluledtssimulenl? FABRIC
Teriullianisth. In Tertulli.ini tauien cerle scrijitis, 1 Ut scriptum est. Paal. xxxu, 9, II Pelr. n, 22, et
quai exslant, illa neiniquani defendilur. Vide Jac. aliis m locis, ubi cum aniroalibus honiiues impii
Pamehiim paradoxo Teitullianeo 11. Ab auctore conferuniur. FABRIC.
Prscdesnnati cap. 78 parum apte buic hceiesi qui J Giscc. , 'yyeig iv.tcurpbg TOUSto.6b)oviare. Noil
ad^tipulaniur, voeantur Peripneumones.Origcni prae- qttia Diabolus creavit, sed quta vos eum imitamini, in-
ler rem nnpingi osleudil Joan. Btptista Crispus de quil ad illiim locum Augusiinus FABRIC.
Philosophis cauie lcgendis p. 464 seqq. FABRIC. k Grsec., yewhyuruiyjtSvav. Siinilner ad Judaeos
o Ab angelo. VideImerp-etes ad Lucae x\i, 22, et Ciinstus ipse Mailh. xn, 54, xxm, 53. FABRIC.
S. Macaritnnhomilia 22. Judaeorumhanc tuisse sen- i Alii sunt hmrelici. Ciiatur prsesens IJhilastiii lo-
teniiam disces etiam ex versione Samariiana Genes. cus a Gregorio M.ignohh. vi, episl. 15. Dana-us ad
v, 24, ei Taiguin Cantic. iv, 12. Confer Jac. Vmdeti Aiiguslm. cap. 79 hanc hseresin vocat Liberatotum.;
libriini devita functoium sialu pag. 46 fl70. FABRIC. aucior Prsedesimati c. 79, Adeceiditarum.Non Ori-
A Piigantiath, et vantlalh phtlosoptwrutn.Mixime geiiiauieuisoluin,ejusquepi_ecepioiiCleineiiliAIex.,
, eoruro qtn ex i ythagor.e sehola, vel Plaionis, dogma sed miihis eiiam aliis Ecclesi.p docuinbus (li sunt
de iiielPinpsycbosi, sive animnrutii iu alia non hu- nempe Aui.usi. hb. xn de Gen. ad hti. c. 55, Epi-
mana stilum , sed alioruui etiam aniiiialitiro coipora phiinius hair. 46, AmbrQsi.isterm rap iv :ul Lphes.,
Iransmigiaiione (ielen-iiftiiiiil. Ab _Egypihs hnustini quos tiiai a L .p. in I Pet. m, 19, § Qumressecundo,
jllani docinnam notaL ZacbaiiasMynlenceus episco- laudans quoquc Philasliiuin, dicensque ab eo nner
mi . SANCTI PHILASTRH 425S
fernum descendisse, et omnibus post mortem eliam i i nomina non seniinassenl, et in descensione Chrisii
ibidem renuniiasse, ut eonfitenles ibidem salvaren- in infernum f veniam impe^rassent. Cum ergo impii
morlem ibi
lur; cum hoc sit CQnlrarium dicenti prophetae Oa- el foosles Dei sint ubique, quomodo post
vid: In inferno aulem qws confilebiluriibi (Psul. vi, 6)? confileines -salvabuntur? Cum 'Aposlolus doceat
El Aposlolo : Quolquolsineiegepeccaiemnt, sine \ege {Gebr. IK,27), quod onmem hominem morioporlet,
JI, Sed et dicit: a Remisshtseiil - 5 poslque hoc ijam judicaVi, ul senpium esl (Rom.
peiibunt (Rom. 12).
et recipere secun-
quibusdamquam civilali illi quasnon credideiil, Apo- xiv, 10), ante Irihunai Christi,
stolorum quippe * doctrimr-, et Evangelii (Mallh. dum quae gessit in hoc sseculo (II Coi. v, 10). Sal-
nec
xn, 22). In comparalione muliarum posnarnm dicit valor aulem eonurcnat dicens <le ilhs qnod
Stistinere eos minora lormenta quam illos, «on la- Pairi crediderint (Joan. viu, 19, 55), undc eiiam
men salvari eos hae ratsone affirmal. Nam h poetas eos judtcandosdeciaiavil (Joan. xn, 48) : <jui auiem
falsos, et vanos pbilosoplios qui sestirnain posse sal-~ credidit in Palrem, anlequam Christtis venirel in
vari, rebelles Deo : erranl iliis pejus, cl a verilate carnem, iransiit -deiudicio impiorum (Joan. m, 18)'.
dissentiunt, cum semina impielalis pagana^, non alii In couipaiationeautem peccalorum alqne impiorum,
tiisi illi poelaj vani, el philosophi, deorum dearutn- B diveisiias estpoenarum aiqueplagarnnr, non plena
(jue appellationes hominum sensibus seminaverinl, B-amboium e&l absolutio, -sed dijudicaiionis jusiilia ,
cum Prophela clamat de futuro judicio , ut Jiic ei et secundum peccaium condigna repensio,illiseuam
dimitierelui in poenitudine, dicens : c Remiile milii quisub Noe ab aqua absorpti fuerant,~ut Scriplura
ut ie[iiyeiem, priusquam vadam el jam non eio am- docuit (IPelum, 20).
plius (Psal. xxxvm, il). Si eigo justi peceantes, et
in hac adhuc vita vix acceperunt posnitentiatn poe- CXXVI. B^RESIS DE ANIMAHOMINIS.,
nitenlcs, ut ait Salomon, d et si justus viscsalvabilur, Est el alia hneresis, qtioeh de censu animseambi-
* ut
impius et peccator ubi parebil (Prov. \i, 31) ? Nam e si gens, ex elemcntis eam consislere opinalur,
Deum esse credidissent, Deorum, et Dearum turpia mulu philosophi vanissimi, i nunc de igne„ nunc
1 doclriuseEvangehi dem cum simphcuer lla conflteturdiversahoimni-
s poslquehoc iamjudicari{deniptissequentibusvsquead bus seiie),
verbacum simphciterhaireseos127.Sic in ms una el ea-
FABRICII ET GALEARDI NOM.
alios ftiisse fabulam hanc et hawesim confutalain. (C num Cpol. : Agnoviquod dileclio veslia 4 xissel, omni-
Videsis Latinum Latinium ad hunc Philasirii locum. poiemem Dominum ialvalorem noslium Jesum Chii-
GALEARD. ) placuts.se hoc quod haeiesibus pracsenti stum ad inferos descendentem, omnesqui iilic confile-
capiie Philaslrius ascnbit, docent Allatius diss. 2 renlur eum Deum , sahasse atque a poenis debitis
<ifilibrisEcclesiasticis Graecorump. 244 seq etiCo- tiberasse. De quq re volo ut pateimtas veslm longe
teleiius ad Heimjs Pastorem lib- m, c. 16, p. 117. aliier senllat. Descendensquippe ad wjeros, solos per
FABRIC. suam graliam libeiavit qui eum, ct venluium esse
a Texl. GrOJC, Tuficpvvi StSfivt Rve/TOTefiov eVrai credideiunt, et prwcepla e]us vivendo lenueiunt.
sv wp-ipovpio-ea; $ vyiv. Ef24. : Ww )eycovfuv, on FABRIC.
yvjSoSofcov u.veyrbtepov sorci ev ^[/spy vpiireo);fl trot. B Dweisitas pomaium alque jilagaium. Uti gradns
i4BBic. — Sedet dicii. Videtui sibilatenter objicere diveisos glorose dari in cceleslibus pramiis , docuil
illud Matth. xi, 22 : Tijro el Sidoni remissius etit in nosler ex Joan. xiv, 2 , supra c. 82, Terlulliamis in
die judicn quam vobis; cni olvjeclioni mox lespondet Scorpiace c. Q : Quomodomultm mansiones apud Pa-
hoc dictum esse o-uy/pmy.ws- in comparatione. In ms. trem, si non pro varietate merilorum, perinde ut quo-
Coib. legilur, Sed cum dicit. GALEARD. modo el stella a stella dislabit in gloiia {I Cor. xv, -41),
1 Poelas, et Philosoplios. Vr.v c.iHero gentilitim nisi pio divcrsitaie ladiorum ? quem mmorem gradum
vulgo Pythagoram aliquem, vel "Homerumsuppliciis Pnil.isnius dixerat dignilatis amissionem, vel delii-
infeiorum liheraiuni, ideo videuir Philaslno eliam menluni cap. 82 el 89 Sic poeBarumqnoque, et sup-
incredihilius, quominrilli veluii docioiesel proma- pliciorum apud inferos diversas, ac diffei emes mgn-
chi errorum Etbnicorum, gravioiibus etiam pcenis •rj suias tradti ex communi vetens Eeclesise doctiina
digni sint. FABRIC t-ecundum Luc. xu., 17,"Maith. xi,3i Vide Isidori
c LXX, "Ave?pot^VKKVCZ$>V%G> npb TOO pe «we)9stv Pelusiolse Epistolas IV, 42, et v, 2-20, 221, 222, et
vv.lov/ki. [/» vK«.p\M,ad quem locuni Ongenes in Ca- quaj colleêrunt Ailatius deP-uigaiono p. 232 seq.,
lena , ii.ii y.^1vqri?f/ot TWV aâp-zLm) -yi/iu.whv%aTrplv Suicerus Thesaurop.ig. 91. FABRIC.
VTteiOchi ivzt, ou^ lâ fteTcvotc?Yvipoj. Nisi (in hac ll De censu atiimce.Ita malui, quam ûod in aliis
vila) dimiseiis mihi peccutumel refrigeratus fueio ande sensu. Nam censumvocat naluram qua aliqua res
leqitam vadam eo, non >lwbeT>o iempus pwnitendi. censelur, uti de anima eliam hac yoce utiiur Terlul-
FABRIC. lianus. FABRIC
d LXX , Et o f/.h Sn-Kto?jxoXigo-xoêTKt, 6 KO"e|3vjj 1 Vl multi philosophi. Vide Plutardium de placi-
vat Kf>apTco)oc- nov cpKvetTat; Landa^tPetlUS ApOStO- lis^Philos. iv? 2 seq.^ Galeni llistor. philosoph. c.
_lus0I Epist. iv, 18. FMHUC. 16, Stobai Eclog. phys. p. 93 seq.,"Joannom Philo-
Si Deum esse ciedidissenl. Quia a veii Dei agni- poniim prolegom.j ei Anslotelem i de Anima, Ne-
lione aberrahant idoloIatije,nincAi/ieietnuminis ex- mesium c. 2, Macrobium lib, i m Sonin. c. l^, Justi-
penes esse dittinlur Gphes. n, 12. Lbi S,loicorum num Marlyrem Coliorlatione ad Grcecosp. 8, Theo-
etiam judicio malusetinipius est Atlieus, oSeCOK0)OJdoretum v Therapeui. p. 72, et qua? vtri docti ad
c/Oeos,ul csl npud LaerVnimvn, 119. EABRIC. Hermia»lrrisionem Gentilium c. 2, et TertuUianuni
f Veniatnimpetiassent. €regonus Magnuslih. vi, de Anima c. 5. rABRic.
Episi. 15, ad Georîum presb. el Tlieodorum diaco- J A'«rtcde igne. Aniina jgnis, e,t Kvpuh; tjuyxfifi^
igSS LIBER DE HiERESlBUS. i2S4
a de aqua , nunc b de spirilu , nune c de materia, A erat cum Patre seroper, c\ semelipso erat , u non
d nunc de lonte, e nunc de alomis, f imnc quasi de Patre genitus iloscebatur , ut quidam &us|iic.tn-
aera esse animam homuiissuspicanlui; quum aninia tur abcnanles. Htrumque ergo si bona interpieta-
facia sit a Domino, ex flihilo scilicet, ul siriplum lione profeiiur,s reclum et lidei firmamenliiin os-
est : e Qui fecit ex nihilo omnia , ut essenlqumnon lenditur, ut et genitum eum cognoscamus de Patre
erant (Sap. i, 14). Anima itaque a Dco facta, imago proprie hunc unicum Filium, non l.uiienin tempore:
Dei appellata esl, h posl angelorum crcationeni sci- sed ante omnia saecnla omnemque creaturani esse
licet: minor enim est homo quam natura angelo- genilum de Palre proprie cognoscamus aique cie-
rum , ul scriptum est : l Minuisti eum paato tninus damus , utcondeeel; cumqne Palreeum in peipe-
ab angelis (Psal. un, 5). J Si autem Legis mandata tnum manere, nlqne semper mansisse non igiioie-
servaveril, lunc enll sicut Angeli. Siergo x Angeli muS. Nulla esi ergo separatio, aOlcontrarielas mter
servi Dei sunl sub Lege posiii, quanto magis et ho- esse sempei eiluisse, eigeniiuin esse: 3nani suii-
minis anima suh Lege quse est prxdicala, si serva- per esse propier sempite^nilatem -dicihir k he tcm-
ritquodei prsecgptum esl, tunc debet dicere quod poialis Ftiius ajsiimetur; genitum aiitem dicil ,
ait Dominusapostolis : Quod et si feceiitisomnia^tli- quia 4 non ex semctipso, sed de Patre natum to-
cite quodmseivi sumus viutiles (Luc. XJII, 10). B gnoscii Ecclesia picedieans. Non ctgo disjungendmii
CXXVII.DE CHRISTINATIVITATEIJJERESIS. estjinum abaltcro, scd conjungonda est seinpttcini-
n Alia est hseresis, quae dicil de Saly.itore , quod tas Filii, el generatio eum sempileinilate Cnpu-
0 primum fueril apud Palrem, et sic naius sit; el cum landa;
deque Palre ila est credCnda ac dtainendj
r simpliciter iia confileiur, dhersa liominihusscan- coiifessio, ut unus nobisPater genitor, * et unus no-
dala subministrat: esse enim anle, etposiea nasci, bis Filitis unicus Patris , proprie ûippe geniiub de
contrarium estmodis omnibus. Et quamvis genera- Patre cognoscatur. Ergo seniper es«e , et geiiilinii
tio ipsius duplev sii, una divinitatis iudefiniia ac esse, 6pia fide est a?qmun: ul sempilfeina ejus ge-
sempilerna , altera ineorporalionis per Virginem neratio non lempoialis sit, et Filii umgemli de Pa-
1 temporalis : at non est dubium tamen ,
quodsecun- tre, et cum Patre vera proprietas ac sempilei niias
dum divinitatem debemus cognoscere , i quod ne- non ignoreiur. 5i quis autem primum confileliir
que defuit aliquando esse cum Palre, r neque qui esse eum ingenitum , et sic poslea fuisse genitum
1 temporahset nonest dubium.Tamensecundum fj 4 nona semelipso
2 rectaslidei...ut gemlum 8 et unttsFilius
3 namsemper esse sempiternitatemdicitur * pia fldes
FARRICII ET GALEARDINOTÊ
ex nicnle Democriii, Hipparchi. Ex x, 28, sedet non valenlibusperfecte illam impleie,
' menle Heiaclidis PonticiBippnerJiis,
lux, Heraclito scinlilla stel- credentihus autem , ftdes imputaiur in justiliam
laris essenlife. FABRIC. Rom. iv, 5. FABRIC.
11De aqua. Thalelis , ei Hipponi'*h.ec opimo, sed I Sicut angeii, Lub. *x, 30, hvyyeôg.FABBIC
et JSgyptiorum, animam v§o>pÔVOTTOCOOV esse exisii- i Angeli servi Dei. liebi. i, 14, ~)ei?ovpyty« TTVJO-
inaiiiiuin. Vide Tho. Galeuni ad JaiiiuiicliUm de flKTK. FABRIC
p. 305. FABRIC m Seivi inutiles. Inlra cap. 128, stnvi
jEgyplior. mysteriis wquisstmi.
h De spiritu. Spintiim pro J-KTTVW et &.v«Bvp.ivo-ei FABRIC
hoc loco arcipc, ui Stoici animum liahebant mevy.a II Alia est hauesis. Apud auclorem Prsedestinati et
voepovYv.l6epp.bj.Vide Inteipretes ad Sapient n, 3. Augnstinum c. 80 , iiullum iiomen Iiajieseos lnijus
FABRIC^ ocfurnl: quod Pananis a'd Augusinuim non adeo
c Demateiia. STOt/etbvKTTO o-Totxeicov,ex quinta commode fecit Nalicitaiioium, vcl Initiai-iorum.
nescio inia subslaiitia, Critolaus, et Peiipatelici. FABRIC.
FABRIC 0 Pijmum fueiit Mpud Padem. NuIIam propiiam
d Nunc de fonte. Fons, sive crater anim.iruro in _ hahens u7rscTTKcrri, latens \e!uti in 1'aliis cssentia,
"
ccelis pi apekisientium, cx quo illas deducil Platonis anloquam iHeveljet eiim vTzoo-rcnySig ex se piodire ,
schola. FABRIC Mmidum per eum cOndiliirus. Fuit lisfcc*enientia
e Nunc de aloniis. Ll schola Epicun.FABRic. Veteium quorumdam , ut TeiltiHiatii c. 3 coiina
1 Nunt quasi aeia. Anima avep.oe,vepoeiSesa-dpa, iiennogenem. Vide Geoifii Rulli defensionem fulei
Anaxagors8? el An.iximeiii.FABRIC Nicj?na3sect,3, cap. 5jeld0, p.-337, 598.êta\ium
e Qul fccit.... Vide supra c.ip. 80, ubi idcm Jocus dogm. Tiieol. deSS. Tnnliate iib. i. FABRIC
land.itui. FABRIG. i' Shnplicileu Apeite, nec saiis consideiahler.
h Poslanqeloium ciealionem. Non modo lempore, FABRfc.
sed eliam dignilaie infenoi homo aijgelis. Cieano i Quod nequedefuil-aliquundo^sse cum Patre. Iia
angelorum, ut nio\ angeloium naftira poinlur pro ul numquam Pater non h.tbueritFihum , sied idem
angelis ipsis qm sunt creatio, id esi res ci eata a semper et Deus, elPaterûent, ut m-ir \eibis Ar-
Deo. FABISIC. n.ibii in confheiu cum Serapiotie p. 525. FABRIC
1 Mmuibtieum.... Videliiierpreies . d Hebr. n, 9, r -Niquequi tiai cum Paire semper , ex^metipso
et disserlalionem ad lUtun lotumD. Tho. Iitign TOO erat. Qnoniaro omtifiquod IU-Pati-e est, ex Seti-el-
par.vphov , qtLe iu ejus vaiiis opuscuhs legitur. ipso cst el KyewvjToa subsislit; kaqnesi Films antc
^ FABRIC geneiaiituiem luisset «vu7roo-TKTcof in Patre, ojioite-
J Si Legh maniaia servaveiit. Legis niand.it.i set- reljllum quoque tuncfuisse c\ semetipso eiayevv/r
vantibiis vilaiu sciiipUeinampromitlil Saholor Luc. TO>.FABRIC.
1253 SANCTl PHILASTRH 4256
de Patre , lgnoral quid confitettir. Cum enim A A omnibus aique salularis, dicente Propheta : Bonum.
a unam putat evadere haeresin,l incurritiu alteram mihiest, Domine, quod humiliasli me, utdiscamjus-
pejorem , ingenilum Filium confitendo, immo po- tificationestuas (Psal. cxvm, 71). Et iterum de ob-
tius et Palrera, el Filium denegando , duoque inge- jurgalione: B Cum occidebal, inquit, Dominus Ju-
nita praedicando, et unius Palris ingenili, el unius dmos, tunc inquirebant eum, el vigilabant ud eum
Filii, unigeniti de Palre, proprie denegando verita- (Psal. LXXVII, 34). Non ilaque dicil bealus Aposto-
tem. lus, ut k non curramus, aut non velimus servire
CXXVIU. H;ERES1S DE INDURATIONEDEI. Deo; sed x primum debemus nostia currere voluii-
Sunt quidam hccrelici, qui de Pharaone ila arbi- laie, deinde non cum pr.Tsumptione el jactantia ,
irantur dixisse Dominum per Mosen: Quodad hoc i quasi noslra virtule et jusiitia * condigna, ut non
h excitavi te, ul ostendam in le vhiutem meam (Exod. Christi mereamur salvari clementia. Qui enirn cur-
ix, 16). Et: c Indurans induiabo cor Pharaonis, ne rit cum superbia, el praesumplione, non a Deo spe-
dimiltal vos (Exod. iv, 21). Et ait Apostolus: d Ergo rat praasidium, quantum ex sua conversatione sibi
nequevolentis , neque currentis, sed miserenlis Dei praeaumit jusiitiam. Etcuirere itaque, etvellenos
est. Sed liajc non deflniens dicit Aposlolus, sed dis- docetbealus Apostolus; inque nostra voluntate esse,
putans alque edocens quod vcrum est, ne ita Deum j} ] ul in ipso cursu bonorum opei um in iiumilitate per-
di&isse quis aestimet. Debet enim attendere quod severemus, ac iunc demum spercmus salutem posse
ait Dominus : Ut oslendamin te quippe e omnemvir- ab ipso Domino adipisci, ut ait Dominus : Et cum
tutem meam , id est magnanimitatem , bonitatem , fererilis omnia, dicite quod l servi sumus nequissimi
sustineutiam, qua; est ulique 2 omnibus hoc effusa (Luc. XVII,10). Et: Sijustus vix salvatur; peccatoi ,
in sseculo. Cum enim ei dicit, omni Iiomini dicil in 8et impius ubi apparebil (Prov. xi, 31) ? Ergo sunt in
corpore constituto, in prosperitate quippe, facullatei nobis qusedam, in quibus currendum est. Sunt au-
ac potentiatempoiali annuntiat, qui cum ad divilias> lem majora quae a Deo speranda, et impelranda
attendunt, segniores ac negligentiores efficiuntur sunt, ut ait Apostolus : Nescitis quid pelatis (Luc.
circa Dei Christi limorem et gratiam, suaeque 3 itai xx, 22). Ut puta si quis dixerit, possum esse martyr,
usque ad finem salutis obliviscunlur, ac timoris Deii possum esse apostolus; el non dicit, si Deus Ciiri-
efficiunlur immemores. Cum enim tribularetur ipse' slus voluerit, quod abeo incrementum id muneris,
Pharao, iuvilus Dominum cognoscebat, ul scriptum' el gialke quippe confertur, non vana hominum pra>
est (Exod, viii, 8, 23; ix, 27 ; x, 24). Cumque ite- sumptione, atque jactanlia comparalur: teniantis
rum dimutebatur a Deo , reverlebatur ut canis adi estenim Iiominisvolunlashujusmodi, acpraesumen-
suum vomilum (Prov. xxvi, 11; II Petr. u, 22).• C lis;non quaerenlis, el supplicanlis, ut lantam conse-
Ideoque omnium Paganorum, 3ud.corum, licereli- qui merealur dignilatcm.
corum, divitumque aniinse, ac peccantium panterini CXXIX. HJIRESIS NEGANS DAVID CHRISTI
prosperitate contemptrices Dei reperiuntur inter- PROPHETAMTUJSSE.
dum : ideo f erudilio ulilis est humano generi inii Suntquidam hajrelicijUlHfanichaji, mel Gnoslici,
COD. MS. SANGERM, LECTIONES VARIANTES.
1 incurnt alteram h condigneet non
3 omnibuseffusa 8 et impiusquo appellabil
s ita adfinem
FABRICII ET GALEARDI NOTiE.
a Vnam putal evadere hmresin. Arianorum, TObp.o- enim Chiisiiam hominis, in<|uit Optatus n, 20, quod
oOVtov, et aeiernilaiem Filii neganiium; FABRIC. bonumest velle, et in eo quod bene volueiit, cuirerc;
b Excitavi te. Exod. ix , 10, *prflfl5JTI;Rom. i\, sed homini non esl datutn peificere, ut post spatia, qum
17, Viv/sipeccre.Yide, si placet, ad loca haeclecle in*- debethomo tmplere, restet aliqmd Deo, ubi dtficienli
lelhgentl.i R. Wolfgangum Franziiim iu prseclaro de succuiral. FABRIC
interprelatione Scniituraeopere. FABBIC 1 Piimuin debemusnoslra currere volunlale. Ipsum
<•Indnrans indmabo. Exod. iv, 21, ptTIN13N,et VH,jD etiam velleopeiante innobis Dommi gralia. Phihp n,
3, fWpN 13Niyw arrl-npvvoi.Philastiius ex nicmorioe 13, FABRIC
lapsu proindii)aboscnpsitinduransmdui abo. FABRIC. J Quasi noslra viilnle salvari clementia. Super-
d Text. Graec. , "kpa.ovvov TOU©DOVTOJ , oOSeTOO fiuit TOul tam in H.imburg. quam >n Basileensi edi-
rpi%Qvro;,K)).KTOO kltovvro; ©eou,quo m loco|iarono- lione, deest autem et qnidem recte in Lngdunensi.
masiain triuin vocum Hebraicarum VT>'"$1 nninol.it Corh. porrocod. lcgitet nonChiistt, a>quebene. Supra
Mericus Casaubouus diairiha de linguis p. 84, el cap. 127, eadem editioLugdun. liubel. propter sempi-
in nolis ad Optatum lib. n, c. 20. FABRIC. temam duiationem, et concinit etiam Corb. liber; at
e Omnem viitutem meam. Exort. ix, 16, et Rom. Basil. et Hamburg. editio legunl, piopter sempiter-
IX, 17, OTrcof ev5si|cafcatevcot TI?Vwyjvv uov. Oinnem niiaiem.
L
GAIXAIID.
Pitilasinu» explicaudi causa adjunxli. FABRIC. Setvi sumus nequissimi. Graic., kxpeZou, servi
f Eruditio. Per aflliciiones etc.ilamitaies. FABRIC. inutiles. Supra c 123. FABRIC
fi LXX, °OTKV KjrexTetvev
KOTOO?, e&rovv KUTOV, vvi 1 Manichcei.QuiLcgem et Prophetas repudiabant,
sTcio-rpztfovv.v.i up9pi£ov-xpbs&ebv.Umle stlspicelur ul constal ex Augusiini lib. contia Adversarium Mo-
aliquis Philaslnuiu senpsisse ad Deum,\v.o adeum. sis, el proplie arum. TJJVteyop.ivw TTKXKIKV anvaav
FABRIC to-Topicve y§KA>ouo-t, ait de MamchaMSAlexander Ly-
h Non curramus, aut non velimus, QiMiido,dixit copouta p. 19. FABRIC
noii esse cuirenlis, nec volenlis Rom. ix, 16 :Est m Et
Gnostici, et Nicolailm. Forlasse legendum El
'
mi . LIBER DE IlJlRESIBUS. 125S
GlNicolaitce, et alii, qui de bcalo Davidaudenl dice-,A Paganitale, Judaismo, et omni hccresi contempiis,
re, laquodnonChrisli prophetafuent,iiequedoclor, atquedamnalis, sola fides vera,id est Patris, etFihi,
el commenlator *>divinarum omnium Scripturarum, et sancti Spiiitus ab omnibus credilacoleretur. Zelo
sed e huniance canlationis, acscecularis rei con- enim divino duclus beatus David tunclemporis,
scriplor exstiteril :cum ccelestis gralice, alque arcani cum videret homiues e dsemoniis immolare, non
salutaris Christi Domiui ipse merueiit prce multis Deo ; in Jerusalem chhale f qualuor chorospo-
humanogenerimysteriaprcedicare. SicutenimSanctis suit sccundum 4 mundi adilus, B ana septuaginta
alns diversam tribuit Christus Dominus gratiam, ila duo, quatuor eliam hominibus positis ex psallen-
huic majorem concessil scientiam, dicente Dommo : libus, aique arcam Dei custodientibus, undique
Dabo vobis sancla David fidelia (Acl. xm, 14, ex infmitis etiam aliis exlrinsecus. In medio aufem
lsai. LV,3). Et: Inveni David filium Jesse, hominem ea posita psallebat cum populo bealissimus ipse
quifaciat omnia qum sunl in cotde tneo, dicit Dominus David palriarcha , et incorporationis Chrisli Do-
(Acl. xiii, 22, ex Psal. LXXXVIII, 21). Ignoranl ergo mini quippe ut tesiis lantus, ac prcedestinalus
quod velox, ac praepolens commenlator hic divina- a Domino, psalmorum diversa gaudia et laudes
rum exstilit Scripturarum, rex alque propheta David pariter, non alii nisi ipsi Chrislo Domino canendo
emissus a Domino; ut d quod anle dicebatur, pice- J3 refeiebat ; k trinaque vice quotidie cum orationibus
sensque s videbalur, haec cuncla brevi collecta hu- psalmorum etiam s cantore sonante omni delectaba-
mano generi prcedicarenlur ab eodem, tribusque in tur cum populo, divinam Christi prcesenliam nun-
versibus psalmi primi omnem rerum virtutem expo- liando, deque ea re, fuluia gaudia sceculo 6 promit-
neret veritatis, prccteriloruni, iuslantium, aique fu- tendo. De quoetDominus dignalus estdicere, mullos
turoium; omnesque errores cujusque populi, diver- fuisse l piophetas, et sapientes, et desiderasse \i-
saque facinora nuntiando, cum dicit: Beatus vir qui dere, el audirequce aposloli audire merueiunt, et
non abiil in consilio impiorum, id est Paganorum : et videre. Nam quod el Grcecorum ipsa quce videtur
in via peccalorumnon sletit, quippe Judajorum : et in esse sapientia, ex Lege, atqueProphetis, et specia-
cathedra pestUenliw non sedit, utique haereiicorum liter de David sit, i secundum lempus 7 omnibus
(Psal. i, 1). Atque hinc jam quasi ex fontibus atquei manifeslum. Ideoque et poelce, aliiquesapienles vcr-
mateiiis copiosis diversa semina iniquilatis humanoi sibus quod voluere dicere, L imitando eumdem co-
generi 3 adfutura doceret, ut his quippe tnbus malis, nati sunt fingere. Quai argumenta cum de Lege
COD. MS. SANGERM.LECTJONES YARIANTES.
1quodChristiprophetaDomininoufuent Q " canturesonanteomnia
2 udebalur futurumquenuntiabatur,haeccuncta 6 praamiltendo...et ex lege
3 adfuturadejiceret... immolarenon Deoin 7 ommhusest manifestum
4 mundiactus
FABRICHET GALEARDINOT.E.
Gnoslici Nicolaitm, nam Epiphanius xxvi, 1, Gno- 0 Non Deo. Vocabulum Deo in superioribus edit.
slicos TM NtKo),K(a trwe&vypivovs tesiatur. Idem desideiatur, quodsensus necessario posiulat. FABRIC.'
\xvi, 6,' ail Gnoslicos lam veteri, quam novo .—Dcemoniisimmolare,non Deo. SubdilFabrieius: Vo-
usos Teslamento, sed eum qui in veleri locutus cabulum DEOin supeiioiibus edtt. desideiatui, quod
cst Testamento, abdicare. Igitur quando ahqnid sensus necessaiio postulat. Recte, nam illud suageiit
repeiiunt quod dogmatripsorum adversatur, illud ctiam Corb. cod.; quomodo etiam iiaer. 135, ubi in
ab spiritu Iiujus Mundi profectum causanttir, OTI editis habetur sequenlcssuum fiaternum, Fabncius
TOOTO K7TO TOOTrVeUf/KTOf T00 YOO-ptYOV )ie)K<\J!TKt.veio legendum putahal sponsutn fraleinum, Corh. '
FABRIC ahquanto melius suum lratrem. GALEARD.
a Quodnon Chiisli propheta fueril. Licet a Prophe- f Quatuor choros posuil. I Chron. xxv, 7. Nume-
lis el Lege disiinguuniur Psalmi Luc xxiv, 19, rus universorum traditur 288, qui prodit ex quaier
i'r, tiinen diserle David propheta vocatur Matth. repetitis 72, tot enun erant in unoquoque cJioro.
xxvn, 35, et Actor. n, 30. FABRIC FABRIC.
h Divinamm omnium Saiplurarum. Respicit ad D b Ana septuaginta duo. 'kvv.og', ut Luc ix, 5 el
veiba II Tim. m, 16, ubi Apostolus ail oinnes Scri- x, 1, KVKSUO; vel-ix, 14, KVK TrevTiv.ovTK.Vel si hoc
piuras, itvo-w ypaynv, adeoque Davidis eliamscripta cui m Latino scriptore mciedibile videatur, legen-
ess.edivina, ac 0eo7rveuo-TK. FABIUC. dum uno sepluaginla duo. Coilerum de tota hacia-
<-Humanai cantationis. Ut ahi quilibel poeUe. tione iiiusicpa sacrce a Davide in templo consluutce
FABRIC consulendus Salomo van.TilL.in parte lertiaoperis
AQuod ante dtcebatur pimsensquevidcbatut, hwc Belgice piimum, deinde etiam GermaniCe editi de
cuncta. Sic legit Ilamburg. editio, cui Basileensis* - MusicaVeterum, ac specialim Hebrceorum.
11 FABRIC.
quoque ctLugdtin. consentiunl, sed profeclo male; Trina vice quotidte. Mane, et vesperj, ac cuni
nam Coib. cod., post videbalur, addit fuluiutnque saciificium juge offerebalur. FABRIC.
nuntiabatur, quoeplenior est lecuo, et melior; unde 1 Prophetas et sapientes. Luc x, 24,7roA)otnpo-
eliam illud quod sequitur in eduis, pi mleiilorutn, fnrat vvt fSacrO.etf. FABRIC
instanlmm atque futuiorum, emendan deliet ex ms., J Secundum lempus. Genlium poetce, et sciiplores
ubi pro tnstanlium legitur stantium : stare enim dici- eliam anliquissimi ul Homerus, Hesiodus, Herodo-
lur L'vio quod praesens est. Sed eliam paulo ante lus, Mose, et Davide longe sunt juniores : ut a ve-
Lugdun. edino male habet pimdtcerentur \rropim- teribus EcclesiceDocloribus in suis adversus Gen-
dwarentur, non enim praadicuntur prasterila, vel tesLApologiisdiligenter annotalum. FABRIC
praiseniia, sed tanium futura; Philastrius autem lo- Imitando eumdem. Hoc foriasse minus credibile
quilur ibi non de-luluris tantum, sed etiam de prae- videbuur iis, qui cogitavennt in qnanta ignorantia
tentis et praesentibus. GALEARD. Iinguce,rerumque Judaicarum versati fuennt Grceci
PAXIIOI. XII. W
12S9 SANCTIJMHLASTRH 4260
u
atque Prophetis sumerenl, immulatis nominibus j^ x duos psalmos defecisse dicit hymnos' David Sci i-
3
cum jura verilalis violare properant, suce perfidice plura psalmorum, et poslea ilerum ejusdem ti-
divcrsa mendacia a sseculo seminarunt. Inde hcec lulalio in multis psalmis nuntiaiur ; et de hoc quce-
ignoranles quamplurimi sceculares homines , atque runt, cur ita sit positum, ne-cientes quod healo
imperiti, h (emporalitatis pagana mendacia potitis regi, atque prophetse diversa gaudia psalmorum
quam salularis ehrisiiance legis antiqua,et vera ar- recle a Domino imperlita sunl. Si ergo et alioium
cana desiderant colere, alque sequi firmamenta. Ex inveniunlur titulaiiones in psaimis, postea tamen
suis itaque vanitalibus, id est ex Graeeorum histo- summa rerum laudis huift auclorl, et tnslilutoii a
riographis, polest quis cognoscere, quamsiltempo- Chrislo concessa est, ul propheicc, legi atque pa-
ralis vana sapieniiaGrcecorum, qucc cum paulatim tiiarthse. De inoequalilate autem psalmorum secttn-
'
cognoscitur a suis, sine dubio spernilur, caltatur, dum histoiiam, qui inteipteiali 4 sunt sludiosissimc,
atqtie quolidie condemnalur. lioc dixeruni; quod sccpe existenle capiivilatc in
Judocorum popuio, a gentilibus pioplrr idolola-
CXXX. HJSRESIS DE PSALTERH INfEQUA- triam, qnia cum illis colebant Judcci, et idola, inque
LITATE, his etiam Scriplurce divina; inquirebanlui, el eomhu-
SunialiiiIicerelici,quideincequalitalePsaIteriierro- {}rebaniur agenlibus. Si quis aulem abscondissel de
2
rempatitinturnon modicum, cestimantes, ctolumli- psalmis aliquid, existente pace postmodtim lequire-
brum Psallerii non esse David, et cum historiam quce- banlur a paucis sanctis ecedem di*.inte Sciiplurce;
runt per ordinem, dinveniunt incequalitaleni, ideslut ; cumque invenirentur, accipienles poslea qui eiant
"
quce novissima prima, et quce prima novissima essei in illo tempore sapientes, quia non eranl prophetce
posila pcrvident, non modicum scandali patiunlur. jam, sed sacerdoles timore delenti, juxla quod ac-
Nam ° in lertio psalmo perseculionem palilur a filio, cipiebanta tjuibusdam, ita componebanl ct textum
1 ctin centesimoplusscontiaAllophylumpugnando i psalmorum, et ita ordine c\poni jubebanl. 6 Sicergo
disserilur : cuin invenimus primum pugnasse eumi seciindum histotiam, inaequalitatis , ut dixerunt
cum Golialh in sua juventute (I Reg. xui); a filioi mulli, eausa ha?c esse videlur. Nam quod spiiilalis
aulem suo in senectute poslea bellum sustinulsse: in ipsa iiisequalitale psalmorum 7 .equalilas sil, Clni-
(II Reg. xvm). Et quamvis hccc spiiilaliler de Cliri- sii scientia cognoscenda, manifestum est sludiosis :
sto inlelligenda sint, tamen el histoiiam inqtiiio.i- ut quod esl in piimis, hoe sit el in medto deEhnslo
les sludiose deeodem propheia, non parvo offendi- ilidem ; el quod eratpostea fuliuum, de eodcm anie
culo perturbanlur. Quia ergo el posl septuaginlai dictum sil J uhique. Ideoqne 8 Aposlolus : Chnslus
fJOD. MS. SANGERM. LECTIONES VARIANTES-
1 eognoscilur,calealur,atque b sapientesnon erant
2 omnemlibrum.. Daud beatissimi, el cum Q 0 st ergo .. msBqualitas
3 et posleaejusdem 7 psalrnorumet ceqttalissil
4 suul aucloressludiosissinii 8 Apostolusaii: Chnstus
FABklCIl ET GALE4RDI NOTiE.
ei Latini *,ne dveam alia longc linnire in eoruni car- pag. 7 : UvpvrnpiiriosSe OTIyo rvrv v/o"}ov<iivj ron
miinbus, qunn quibus sacra diVinoSpiiitu inspiraja Tvj?taropivg ypbvoivn TMVipeOpcovavy/etrvt rv\ts.
pagina Davidis resonat. FABRIC Adde eumdemvp. 208, 214. Tlieodorilus in aujiaiio
a Saictdo seminarunt. Sic supra c. 12B: CHHIse- Garneriano p. 5 : Ov yvdoisi)iy8/io-vyoi ^v)poii%eri-
mina impielatis pagaiim non alii nisi illt Poetw vani, 6/K7KV, aT)v YVQOIS evpnvrat. Quod vero illuslris iiue-
et PhilosopM, deorum deai umqueappellationes homi- lius p. 335 Demonsirationjs Evangeliccc, eo ordine
num sensibus semiiiaveiihl. FABRVC pulai esse posilos psalmos, quo ftiere in leinplo sc-
11Tempoiahtatis pagana mendacia. Reeentia, mini- cundo decaniati, conjectnraesl, neuiiquanires ceita,
meque anliqua. Sic sccpenoster supra eap.110, 112, et cexplorata. FABRIC.
121, 122. FABRIC ln tertio psalmo. Ciijusinscriplio, \JV)p>iTMAC-
« Totumlibtmn nonesse DaVid. Dtio iicebil hoc §tS, OTTOTC vnb irpocromov'ASecrcrs')
KTreStSfiKO-yev wf,
loco annolare ;prihio, MliviVuni erudituw, qni in TOUutoO ajToO.Simihs esl inscriptio p«almi CMIII,
Vitis Scriptorum Biblieorum Geimanlee 6dilis parle VvJybs TWAc§tS, OTSKOTOV Ovtbs yvredt&yet.FABUIC
ix, p. W., D. RrochiViandumtestein laodans, ail a f Et in centesimo plns. Hofi csl in psalmo CXLIV,
Philastrio liceielicis annumerari, quisqub affirmet r> qni est ulira cehlesimum , T5 Ac@t5npbc TOV ro)ts-S.
omnium psaimorum Baudem es^6 auciorem : nam Sic supra cap. 112, anni cccLxvx plus. Et cap. 106,
Phtlastrlus hffreiicis asciibilcornm senlenliam, qui quadringentos iam plus annos.FABRic
non omnes psilmos a Davide seiiplos sibi persua- s Coiiiro Allopltylum. Philisioeum, ul supra cap.
dent. Deinde hoc tpsuih, qUod hceretieis liibuil Phi- 12. FABRIC
Iaslrius,netiiiquam est hcereticrim, sed \eVissinVum, 11Defecisse dicit. Post psalmum IAX.IIstibbCiibi-
multisqtie ciiam Philastrii cetale probainmcailioikis, lUr : IS*l)t7rovot uf/votAcStS TOOutoO'iecrcrct,tpiccvi-
ac probatis Docloribus Eccleîce, ut llrkMo, aitqne delur esse no"a clausuLe libri secunfli, c.im totum
Hteronymo.fle slios inlmitos in yra?sentl memo- psalmorum opus divisum fucrit oiim ih libros qttin-
rem. FABRIC FABRIC
a Inveniuntvimqualitalem. Ordluis peilOrWativvo- que. 1 Ejusdem lilulatio. Eiiam posl psalmum IAMI,
pvliav, ul Ipselloe s\atim inteiprCtaiur. Sane ab mdlli 'psalmi diserte in litulo prceferunt David's no-
Esdra librum ^saliVioVumnon digestuhi ordine tem- men, utLXxxyi, xci, XCIII,xciv, xcv, aliique quatn-
pouisiquoseripti suih, sed aho ordihe qiiocumqiiela- plurimi. ( FABRIC
tentur ScViptores'doctissimi, et ihierpreles sacraruni I Vbtque.'Sic infra capt 135. FABRIG.
Litierarutn etiart anliqul, ut Etisebitrs in Psalmos
1261 _ LIRER DE H^RESIBUS- 4269
heri et hodie, ipse et in smcula, inquit, swculoium X.quod
t suum occiderat fralrem sicut scriptum est ?
4
(Hebr. xm, 8). Nam quod spirilali viilule dicti sint Non ergo ita dicit Sciiplura, dominari illum fratri
psalmi, non est dubium, ul quod anle factum est suo ui eum interficeret; sed dominaheris cogitalioni
per diabolum a de impietalc idolorum, Iioc et sub lucemalce utique, quce est in arbitrio tuo, s ui cu-
Judceis seductione ej"iis comniissum facinus mon- jusque hominis arbitrio, atque volunlate, aut proji-
straretur; et quod ipsius sitetiam hcereticorum per- ciat decorde suo malam cogitationem h immissam a
versitas in fine pullulanlium h qtiotidie, non igno- diabolo, autnon projiciendo crimen incurrat perpe-
rat»Ecclesia calholica. tuum. Ut l perscrutator enimcordis etanimi homi-
nis Christus Dominus occulta Ipsius pervidens ar-
CXXXI. UÊRESIS DE P*ECCATOCAIN. guebat quod cogilaverat, el monebat ne faceret illud
Sunt hceretici conlraria senlienles libro Geneseos, sceleris, inque hoc viam parricidii i sceculo semina
quo Dominus dixerit ad Cain : c Petcasii, quieste; ret. Quod el inEvangelio dicttnn est: ^ Si habcs ad-
a&le tonvemo tua, et tu ejus dominabmis\Geiu IV,7). vcrsus fratrem tuum iram, vade reconciliati, el sm
Cum enim dicit t Tu ipsius dominabeiis; putant quod postea ojferes tnunus luutn (Matlh. v, 23). Et David
dixeritei: d tu eris doroinus Iratris lui. Et quamvis itidem ait: * Irascimini, el nolite peccare (Psal. iv, l).
siitaquis scnserit, quia major natu erat Cainquam B j El qui modus sit, irascimini, el nolile peccare, ipse
Abel frater ejus, quia ct e in Lege 2 majores nalu, subsequitur disserens : m Qum dicitisin coidibus ves-
eraut el honore, id est primogeniti; non autem 3 hic lris,el in cubilibusvestris compungimini (Ibid.). Salo.
dicit: Tu ejus dominaberk, quasi eris domiimsejiis, mon eliam : n Si ascendeiit sphitus inimici dominan-
quod estin omnibusconlrarium. Si cnim ilafe*set, lis in le, ne des ei locumul in te habitel (Eccles. x, i).
5 Et Dominus * ° Qui irascilur
quomodo^dabatin eum morlis sententiam Dominus, frati i suo sine causa,
1 Ecclesiaquippe caUioltC3 p rcedicans * ergo hic tiicil
8 majoresnatu majoreserant el liouore s Et Dominusail ent judtcio
3 hocdtcit...quia ens
FABRICHET GALEARDI NOT.E.
d De impielate idoloium. Eihnicis, Judceis, el Hcc- 1 Perscrulalor cordis et animi Chttslus.
Vide inier-
reticis oppositam coelestem , ac veram fidem, a Da- pvetes ad Joan n, 25; Mattli. ix, i, xn, 25; Luc.
v,'
vide, Philasirius supra, cap. 126, ex primis Psalmi 22, vi, 8, ix, 47. FABRIC
primiverbis annolavit,ad quce prccsenti eiiam loco J Swculo seminarel. Hocest.malo Oxemploveluti
respjcit. FABRIC G semen sceleris spargerel Libenter hoc sensu voca-
i Quotidie. Sic supra cap. 121. FABRIC.
« Conveisio lua. Immo conveisio sua, sive ejus. stim bulum semmare usurpat noster, ut supra cap 129
ui peffidim diveisa mendacia swculo seminaiunt.
LXX, "Syvpreg, hcvyao-ov rt.pbs vfKoa-r,poan auToO, FABRIC
yai cruvp%etsvSirov.FABBIC L
d Tu eris dominus fialtis tui. Hanc expositionem Sihabes adversus fralrem luum iiam. Iia utcun-
quam Philastrius hceresibus ascribit, tuenlur viri que reddit Pliilasiiius quod apud Matthceum v 23
doctissinu Ronav. Corneltus Rertramus cap. 1 Lucu- SUSle est, St tnemineiisfmitem tuvm habete aliquid advei'-
bratt Franckenlhalens., Ji.an. Lightfooiusopp. post- o-ov... :('EKVy.vno-QriS brt b vMybs o-oueyei Xi vvrv.
lium. p. 91, Guil. \m der Muylcn disserl. de Die rw «Se)?5 o-ou";xai rbre
u7TC/5.e....itSiK)X«7»e£
mundi ot rerum omiiihm iiatali, Ceneus in speeitninc e'Bwv-Kpoo-fepe TOboipovcrou.FAVJRIC
versionis Bibliorum Gallice edilo, aliique. Noh lamcn 1 LXX, 'Opyijeo-Se ^KIftji aâprvvere. FABRIC
ita domtliumAbelis Caintim faeiuni,ut inde eilicue- 'n LXX, "A )eyeTeev raZs vapUvis ufiSv, inl TKIS
rit fr.urem minorem natu occidere : sed ut per pce- yoirvts vpMiixaravvynre. FABRIC.
nileniiam, velut posiliniinii jure ei restitueretur pri'
mogeniuiiffi pr«rogaliVa , cujus jacturam peecando TOTTOV BLXX, 'EKVjrveuftKTOO i%ovo-tt/<ZovrosavvSriim
' d '
fecisse videbatur. FABRVC CTOU FADRIC
f/V3«C0vjf.
1,
3 Iil Lege majoies nalu, erant el honoie. Eranl et D«*'« opyt&pevo?™ KSe)?5 avrov etV*j,
„ °'LXX'
honore majores". Vide Inlepretes ad Genes. xxv, 31, evoyos eo-ratrij ypto-et.Illud ehn stne causa, uuod in
xuli, 35, Dan. Lundium -diss. de primogenuis ile- mulus codicibus abest, jam suo tempore in Latinis
br.eorum Gpsal. 1703, Gutravmufilth. i de Sacrific. D quibusdam Hieronymus rqient. Joan. Cassianus ta-
cap. i, Vitringam Observ. Sacr. n_,2 seq., Wilsium men vm, 20: Supeifluum est sine causa , et adjec-
Miscell. sacr. tom. I, et Salom. Deylingium pat te n lum ab his qui amputandam causam pi o juslis caush
Obs. sacrar. p. AS. FABRIC— In Lege majores nalu minime putaverunl, cum ulique nullus quamltbet abs-
erantvt honore.SifeHamhurg. edilio; sed pvofecto mique tatione commotus^sine causa 4icat se imsci Sed
hns plene quamRasil.,ubimnjoics natu majores erant videtur eiiam Jegisse Iren.rus n, 56, et iv, 31," «tsi
el honore, etsic legit eii.tm Corb. ^codex. GALLARD. omitiu iv, 27. Legitet Cypiianus. et aucior Oneris
f Pabil ia eum monis senlenliam. Non mortis imperfecti homil. 11,et Chrysoslomus adMatthccum
pio-
prie, vide Genes. iv, 15, Sed maledtelus, inquit, ent Iiomil.l6,p.200,elliomi1.6delaudibusapostoIiPauli
super ierram. FABRIC lom. II edit. uovce p. 511. Legitur eliam in ano-
s tft cujusque hotnims-aibitiio , elvohmlale. Vide plitliegmaubus Patrum apud Colelerium i. I Monu-
supra oap. 26 et c. ^28. FABRVC menl.p. 622, et in versione Syriaca, et Coptica De-
11Imtnissam u diabolo.tjommunis hsec senientia fendil etiam clariss. vir Joan. Heur.
Majus liliro
Doclorum vetevis Ecdesicc. Vide Eugubinum VHI, terlio Observationum, sacrarum p. 30, quod comc-
29, de Peiemi,i ptiilosophia; Interprfites ad Joan. nire illud observat Judceorum scuis,qui apud Mat-
xin, 2; Actor. V, 1>,et I P.ii alip. xxi, i, et 0. Joa'i. jnonidem in canonibus Elhicis» sapientice tliscipulum
Fechtii TOU diss desuggeslionibusSatance. Tetaiil irasci nUi bTO "tXibv ob rem
ftKj-cjDtTou
FABRIC magni momenti.
FABRIG.
1263 SANCTI PIIILASTRH 4264
teus eul judicii (Matth. v, 22). Ideoque pellendam A.nus . injicere, coelesiisenlentia adefinilum.Ipsa enim
cogitationem ex suggestione inimiei Dominusedoce- veluti poenitentiaficta non veia invenla est, cum au-
bal illico, ne cum diu sil in homine, ad perpeiran- dil a Domino : Omntsqui occidenl Cain, seplemvin-
dum facinus eum provocet proniorem. dictas persolvel(Gen. IV, 45). Unde et signuin e ac-
CXXXU. DE CAIN PECCATO ILERESIS QUARE cipere merml propter pceniludinem, si tamen digna
DEUS EI VJTAMCONCESSERIT. bonorum operum jam eum fructuosilas sequerelur.
Esl hceresisquce non recleintelligit de Cain, quod Sed non invenimus fructum bonorum ui eo poeni-
posl fralncidium quod commiserat, rogat Dominum lentioe usque fuisse, quanto magis de genere illitis
moii potius quam diinitti, dicens ita : a Major causa omnem impietatem poiius 4 pullulasse; qui post eum
est si dimissus fueio , et eiil omnis qui inveneiil me, hccredes impietaiis paternce, et immanilalis tanii
interficielme(Gen. iv,4).SedDominus pereum uiiuin sceleris existentes, cum non malorum suorum poe-
omni humanogeneri, velut generalem docendo mo- nitudinem gerere volnissent, f annuntiante eis Noe
dum, per palieniiam tnbuebuat bonilatis succ in- beato, perseverantes in scelere, diro mortis iuteiitu
dulgentiam copiosam; utjam desinenlescelere, bo- per diluvium perierunt, s excepto octo animis tan-
norum operum fiucluosilatem sequerentur, cerlam- tummodo tunc temporis, quce de genere sanctorum
que ab eo cuncti cognoscerent amplecteiidam, h di- Ji fuerunt edili, qui merueiunl procellam soli tanli
cente Domino: Nolo tnoitem ' peccaloiis,quam ul t e- periculi devitare.
veilalur et vival(Ezech. xxxm, 11); ultanii sceleris CXXXIII. DE STELLIS COELO INFIXJS
cunctts per eum pateseeiet poenitentia, inque ea, in- HjERESIS.
dulgenlia pariter copiosa; ut poenitenliumjam bona Est hceresis, quce h Stellas infixas putat esse s in
fructuosilas horlamento Dei monsliaretur liomini- ccelum , non ' de thesauris locisque absconditis, al-
bus, qtio eam pervidentes, salutem polius quam mor- que a Deo dispositis in \esperum jussu divino repen-
lem sibi desiderent acquirendam. Unde veluti suus le procedere, statuiisque horis ° suo lumine cuisum
aceusalor alque judex, cum ex paite gignitur Cain, ininislenumque indietum agnoscere : quod contia-
dicens quod commiserit fratricidium , audiie a Do- rium alieiiunique Fidei catholicceinvenitur si ita quis
mino meruit, ul si fructus bonoruin operum de ccc- senseril, magisque pagance\anitalis, et philosopho-
leio eum sequeietur, remissionem tanii sceleiises- rum inanis sententice, qnam Chiistiancc scienlice
set sme dubio acceplurus, nullumque melum mortis habere consoriium demonstrabilur. Scriplura enim
inferendse jam suspicarelur sibi 2 ab aliquo adfutu- omnipotentiaiii Dei ita edocct, ut in brevi e diversis
lum. Insuper etiam el c signum acceperal ne occi- lliesauns concurrere, atque discurreie sidera nun-
deretur ab aliquo; eumque eliam a seplem pcenas 'C liaverit; ornamentoque cceli, noctique, ut lucis
perpeli, si qui hominum ausus fuisset in eum ma- causa ex paite sint a Deo picesiita atque commo-
COD. MS. SANGERM.LECTIONES VARIAMES.
1 peccalonsquantumul 4 pullulassepost euni
s ab aliquocumlns etiam b m co3lo
3 definitumest: in lpsa... fruetumbonttm 0 suo\ olnmine
FABRICIIET GALEARDI NOTyE.
a Jlftyor causa est si dimissus fuero. Metijwvw aftria audne a Dominomeiuit. FABRIC
1 Annuniianleeis Noe bealo. Unde Siâtoo-uvrjc;
[iov TOO afeOnwtfie. Sensiis est, nnjor culpa mea esl ynpv%
quam ut climilti impunis possim Sed llli, quos re- ille dicitur HPetr. n, 5. FABRIC
prelienduPhilastiius, Ua hcec\etha sunt interpre- e Evcepto octo animis. I Pelr. m, 20. Lugd., ea,-
lali : m.ijore pcena aificior si dimissus fuero, ac si ceptis. F>BRIC—Exceplo oclo ammis. Dicliini hoe
legissenl TMvyeQnvatpe pio TOO vftQnvvi.FABRIC. videtur ju\ia Italicce linguce proprietatem, cccetto
h DtcenteDottuiio. Supra cap. 89. FABRIC otlo anime Fabricius monet in Lugdun. edilione ha-
0 Signum accepeial ne occideietur. Hoc ipsum pro heri exceptis, quod fortasse orium ab lnconsulla
signo licet accipeie, quod non tnterficiendum Cai- emendandi prurigme ; verum editio Basil. Sichardi
num esse Deusfidem ei fecerit. Confer quccnotavi in letinet excepto octoanintis. Confer Baluzii notas ad
<:odicepseudepigrapho Veteris Test. p. 115, 116, et; D Reginonem p. 591, ad Gratianum p. 514, ilemque
Joan. Christoph. Orilobii dialnbam de signo Caini ad Capiiulana legum Francoium lom. II, p. 1229.
editam LipsiceA. 170!. FABRIC Sunile qiuddam Iialieajlinguce vesligium memmime
d Septempmnasperpeti. Targum Uzielidis Genes. iv, deprehendere in Gaudentioex voce Bi odiumtracl. 2,
15 : QuisqutsinteifeceikCain ,per seplemgeneialiones p 44edn. Patav., licet eonjecturcemeceparum lave-
ullio sumettir ab eo. Aliter pcenas septem , peccatis rint Actorum Lipsiensium conditores; at euim eos
.totidem Caini respondentes evponit Suidas in KKIV, \iros lenet insanabile alience industnce carpendoe
seculus Epiphanium denunierorum mysteriis lom. II, cacoelhes, ul piobe norunt eruditi. GALEARD.
p. 507 seq. FABRIC — Eumque his ettam seplem pm- h Stellas infixas. Ut immobiles sint; quod refellit
nas peipett. Vox his loco huic prorsus mcommoda, eliam Ghrysoslomus in Genes. i, 17 : Cum audimus,
quam nigeriieditio Hamburg. omnino delenda erat, posuit Deusslellas m fiimamento, absil ul cogilemus
quamvis paclo nescio quo in editionem quoque Basil. quod Deusaslta cmlo infixeul, nam videmusea mo-
nrepscril; sed reete deest iu editi. Colon. et Lug. ven, el unumquodque eoium de loco ad locum itans-
GALCARD. eundocmsum suum perageie. Vide Sixtum Senensem
e Accipete meruit. !d est accepit. Iia mereri et lib. v. Ribl. sancl.e annotal. 14. FABRIC
Kt*toOo-0atantiquis Scrijitoribus lrequenter usurpatur, 1 De thesamis locisqueabscondilis.VlPa. cxxxv, 7:
ut nolarunt Grotitis ad Matth. vi, 1, el Is. Vossius 'O i%ayo>v Kve/xou? eVTcov KUTOO.
SyierKupcov Vlde Suidam
ad Ignatium p. 293. Sic infra hoccapile : qm meiue- in dno-v.vpoi. FABRIC
}unt procellnm soli tanti peticuli evitate. Et sujira :
'
dala, diversisque horarum spaliis, velut ad sua loca A penditur. Ergo quod ail Apostolus de quibusdam :
rursum redire slaiuia sinl, ut e quibus locis exire h Manducemus, et bibamus, cras enim moiiemur, quod
jubentur quotidie, ad ea loca reverti lterum a prce- profecto Paganorum, et Epicureorum est talis hce-
sidente angelo, et compellenle, cursum debitum resis, quce vitce pecudum comparatur. Ideoque 1 ho-
prselerirenullo modo possinl:" hincqueeffusaChrisli mo in honore cum esset tton inlellexit, compaialus est
clemenlia omni manilestaretur humaiio geneii, qui pecudtbus insiptentibus (Psal. XLVIII , 11, 21). Salo-
j"ustis, et injustis in hoc mundo parem concesseril mon itaque et carnalem vilam hominum a Deo con-
gratiam honitatis annuniians, ^ qui solem suum oriri cessam in multis divitiis nuntiavit, et fuluram ange-
facil supei juslos, et injustos : et pluit super bonos, el lorum gloriam nihilominus in studiosis inesse paucis
tnalos (Malth. v, 45). c El, ttoveiunt sideia, inquit, desiderantibus, et credenlibus prcedicavit. Si enim
thesauros suos, et cursum dispositum quolidte (Ba- et dives in hoc sceculobene operalus fuerit, necesse
tuch. III, 35, 34). est ut et lllie futurce vitoe consoruum consequatur :
sicul enim et hcec terrestris esca a Deo data est, ita
CXXXIV. &ERESIS VETERIS TESTAMENTI et llla ccelestis esca de Lege desideranda esl amplius.
MCLTA RLPROBANS. 4Fides quippe Chiisli Domini de Lege, et Prophetis
Stint quidam bceretici, qui de veieri Testamenlo "fjadveniens cupientibus gloriosa , quam magis Maria ,
mulla reprobant, id esla Salomonis a Erclesiaslen , quam Martha elegerat, dicenle Domino : J Majoiem
paucis qmdem conscriptum sententiis, omnem tamen sorlemMattam elegisse,qtim non aufei elur ab ea (Luc
thesaurum ccelestis scientias qucerentibus conlinen- x, 42). Ergo si dixil, vanitas vanilatis esl, qum in
lem : nam quod omnibus sapienlior prioribus sit, smculo sunt, bcce uiique transeuntia prcedicavit,
eipse Salvator tesialus est. Cum legunt ergo : Om- propter futuram illam gloriam eminentem acperpe-
nia vanitas vanitalis, f qum sub cmlo sunt (Eccles. i, luam, ut ail Aposiolus : k Ttansit enim figura hujus
14); el : Desidcravi habeie, ut diclum est, diversa tnundi, et gloria (I Cor. vn, 51). Si autem figura, et
(Eccles. n,3); et: Deustnihidedil,inquil, elecceomnia vita , et honor, et dignitas mundi istius cessabunt,
vanilasvanilatis (Ibid. ,11); solum tamen hoc postea el deslruentttr: illa quippe erit desideranda coelestis
addit esse a Deo, ul si quis manducet, ct bibat, cl et ! angelica dignitas, qucemincorporatione, ac pas-
benefaciulanimcesua; (Ibid. 24). Quod si hanc escam sione, et resurrectione quippe esl Chrisli credenlibus
solum.authuncpotum dixitesse istius sceculi,3uii--' adventura; quce non lemporalis, carnalis, ac caduca
Jemque carnalem, nilnl aulem futurce vitceimmorta- erit, ut Judceorum secundum lilteram, ot aliorum
lis aliud e nuntiavit, in vanum liominum laborIm- talium pereuniium, in posterum autem nihil exspec-

1 lnncquehumanogeneri
2 Ecclesiastenlibrum, paucis Q 43 utilem qusecarnahsest; nilul
FidesCliristi
FABRICII ET GALEARDINOTyE.
a Prmsidente angelo. Ab angelis molus admirandos lastrius testari, nusquam disertis verbis affirmat.
orbium coslestium regi dociieiunl non pauci olim e 1 Qum sub cmlo suni. LXX, u7roT6Vjj)tov. FABRIC
Jud.uis, qtnbiis assenliuniur eli.im Maimonides 111 s Nuniiavtl. lta scripsi pro nunliabil. Vocabulo
More Nebuchim n, 4, et Abarhauel ad Isaue vi. Ea- niintiandilibenter nostei utuur. Sicinrrahoccapue:
dem muhorum e CliristianjsJuit senteniia, ut Cosmcc camalem vitatn hotttinum a Deo concessamin multis
Indopleusla- Iib. n, p. 150,155, ei niultis ahislocis; divaiis nuntiavk. Atqtie llerum : diveisamescimiglo-
nec non Theodori Mopsues'eni, quem eo nomine natnque sanclorum homtnum nuntiabal. Et ruisus :
repiehendit Joan. Philoponus lih. i de Creatione vitamquepereundam nunliabal. FABRIC— NuntiaviL
c. 12. FABRIC VocabuloNUNTIANDI hbenter Nosler titilur, addit Fa-
h Qiu solein suum. Tov r))iov avrov vvvri))ei eVt bncius, locisque ab eo prolaiis hccc jungeie licet
Kovnpovsvvi vyvQovs, yvi ftpiyet i-ni St/vtovs yvi cap. 110, vox Paliis omnipolenlisquesctenlta nuntia-
uSuovs. FABRIC
' l'A ttovttunt sidera, inquit, thesauios suos. Non ba'ur; cap, 75, hoc nunttabat docendo; cap. 80 ex-
tremo nunliat pmiter et prophetal; et alibi. GALEARD.
memini hcec ipsis \erhis iia Jegi in sacris Liitens. h Gr.TC, $Ky&)f evxct Trtcoftev,
avpmvyaplaiioOvrio-va-
Ai i» Jihro Sapieniice vn, 15 , mentio thesaun vve/)t- pej. Lacomca hac et velus p.ircenua esse*notaturin
TroOj,et deinde veis. 19 relebranlut"T/*07rc*'vK),)Kyc'',
veteri codice Biblioihecce Romanaj monachorum S.
perv@o1viyvipav, ivtvvrav vvv)oivvi ao-ripav Qicets. Basiln apud celeberr. Monifauconum p. 212 Diarii
FABRIC nalici. FABRIC
d Salomonis Ecclesiaslen. Judceos, et Chnsli.anos -rv 1 LXX, iv Ttftrjcovou avvnve,itapvnvv-
*A:$povKOS
quosdam divince Ecclesiastis auclonlaii ctim Theo- e§)-$n raZsvrnvea-troZs avonrots val wfiotwfojKUTotf.
doro Mopsuestenodetr.ihenies, rcfellunl Huetius in FABRIC
Demonsiiatione Evangel., Frassenius m disqtusitt. J Majorem soilem. Tr)vayaBnvp.epih'a.FABRIC
Bibl , Nalahs Alexander in Ilisloria Vet. Tesi.cetate L Texl. Grcec Uapkyetyap rb o-yJip.arov zoo-fiou
quinla dh>s.4 , Godfndus Wegnerus de canonica auc- TOUTOU. Verba et glona, Philastuus explicandi cjusa
toritate Ecclesiasije, et pr.e ccrteris Joan. Henncus adjunxit. FABRIC
Michaehs in accurate elahorala diss. de Ecclesiasie 1 Angeltca dignitas. Vide cap. 126, 134 et 157.
Salomoms HalaaSax. A. 1716. FABRIC FABRIC
e Ipse Salvalor testalus est. Matih. xn, 42; Luc ™Incorpoialione. 'EvavBpoyKnost. Ita legendum uno
xi, 31, optimus Sahaloi de sipientia Salomonis vocabulo, quo sccpiusnosiei ulitur ul4jis nilra cap.
egregitim fert testimonium; oninibus tamen illum 138, non duobus ut ediu tn cotporaiione. FABRIC.
BapieiUiorem fuisse prioribus, quod ait eum Phi-
1267 "SANCTlPHIL\STR1I «68
tanlium. Propler quod dicit Dominus : OperaminiA in carne advenlenlem, in triumpho immorlalis glo-
escam, qum non peril; id esl ulcredatis in me, quem rice el ccelcslis mciiii, cum eo paiiler gralulemur.
mibil Pater meus (Joan. vi, 27, 29). Ergo non Sa- Ideoque et e Cauilca dicla sunt Canlicorum; ul quod
lomonue hac csca solum carnali dicebat, de illa au- ante iu Lege umbratiliter dicebatur ex parte, inloeo
tem prcetermiltebal; sed diversam cscam gloriamque Christi jain prcesenlia, consummatione mysleni per
sanctorum hominitm iiuntiabal : caVnalem qnippe passionem celebiala" in supplemenlum panderetur,
primam vitcehominum in prccsenli sceculo, poslque ul cessante umbra, 4 ccelestis etiam lucis omhi sce-
inorlem coaleslem illam, et angelicam dignituem culo vei itas refulgeret, qucc coipus ct animum lio-
jusiis, et licleliadvenluram. Hancque carnalem velut minis accenderel, atque amore coelesti sensum lio-
vanam el temporalem , Judjeoium quippe aliorum- minis excitarct. Qui ergo vani liomines concupiscen-
qtie talium jusiificalionem, a vilamque pereundam tiis caVnisinseiviunl, fingunt ' aulem ]l non posse
nuiUiabat, ulumbram essc cogt.oscerenl, vitamque sentire, aut si eis exponilur coiitemnuiil discere,
corporis lemporalem non multo post decidentem, in Legisque nolentes viilulem agnoscere, non minus
comparatione quippe ccelestisillius, ac perpetucc di- Judtei, vel P.iganijudirandi sunt.
gniialis non ignorarent.' De qua esca ait Proplieta : CXXXYI. DE MANDATOAD,E H^SRESIS.
'
Gnslale, et videtc, quia suavis est Dominus (Psal. B Alia est hceresis, qucedicit Mandatuin non esse
x\xm, 9). accipiendum quod Adam Pdter nostcr acceper.it,
CXXXV. II.ERESIS DE CANTICI CANTICORUM neque esse illud virtulis, aul utililatis oliciyus opi-
LIBRO. iianlur; cum sine Mandate illo, nec Lex Mosi possit
Esl hceresis, quce ^ de Canlicis Canticorum am- accipi, iiee Clirisli agnosci perpetua cl effusa Gratia,
bigit, ipsa itidem cestimans non Spiritu divino, sed alque copiosa. Triplici enim vulute in corpore
•mmanarum rerum cansa, ac voluplatum hominibus conslilutus omnis homo de Lege divina docendus ,
ab eodem prcedicata; cum coelestium reruin veritas 6autmonendusinsiruitur, utinprimaselatesub Man-
Iiumancesimilitudini comparala genusliominuin do- dato sit, secunda stib Lege, teitia sul) Gratia Saiva-
cuerit, sicut scriptum eslc in Evangeliis. a el ubi- loris. Ideoque Lex admonitio est poiius propier
que. Cbristi itaque divinain carne prcesentia omnes ohlivionem Mandaii pristini, quod paier noster
iia docebat, ut amore divino provocaret, monilione Adani irt primis -a Deo acceperat in Paradiso; ila
nmlceret, misericordia commoverel, flecleret boni- enim scriptum est ih Lfege: Ne oblitus tnandalum
tale. Nam ° ul Deus, ostendebat; ut pater, mone- DominiDei lui tecesseiis ab eo, et peieas (Deut un,
bat; ul paslor,' pascua demonstrabit; ut rex, vin- 11, 19). Ideo Lex admonitio Mandati, et confirinatio
cendo immiculn vesngia sefjni ostendebat, ut( se- C esl primi illius. Ilerum Mandaium, el Lex, Christi
quenles 2 suum fraternum, id cst Domi.nimChristum plcnam prccdicant Gialim bonitatem, ac prccsenliam
COD. MS. SANGERM.LECTIONES VARIANTFS.
1 pascuum 4 eceleslisjam ittcis veritasoniniseculorefnlget
8 suumfratrem e aut possesenltre
3 in supplententumGredentibusjianderelur 6 ac mouendus
FABRICUET GALEARDI NOTM.

a Vilam pereundam. Pro peritura dixil, ut supra fjao-i)iav, Apoc. xvn, 14. Deus Plnloni rDLovBtos,
cap. 80. FABRIC 658, de Sacrificaniibu1'. Coelum VOVJTOV
h De Canjicis Cavticotum. Salomonem per bunc p. p. 660. Dies expiationis O-K§SKT«
ovpavbs
O-C6€CTOV,
ovpwov,
Jibium jElhiopissse regince blanditum esse, profes- Levil. xvi, 31; xxni, 3'J. Clnysost loni. \l, edil.
sus fuil Tlieodorns Mopsuestenus, quod reprehendil novce p. 330, episcopus episcopoium. Vid. Biluz.
Theodorilus. Videqucenolavi volum. IXRibl.Grcecje p. 107, ad Cyprian., papa, pater palium. Itlem
p. c161 seq. tom. V Misc. pag. 338, 540, 341. Idem, seivus ser-
In -Evangeliis. Ut Matlh. xxn, 2, nbi regimm voium Dei p 434, et passim altbt, Casinensis abbas
coelorum regi nuptias filio suo paranti comparatur. abbalum. Vide Chronicon Leonis Osliensis iv, 60.
FABRIC archiepiscopus, piimas piimatum. Sal-
d Et ubique. Ejiam hj propheticis, et apostoTicis " Lugdunensis
mas. Eucharistica ad Sirmondum p. 597. Mensiiu/i'
scriptis, ut Ezech. xvi, Eplies. v, 32. FABRIC Pliiloni. Festum Pasehalos, ioprr)lopT«vNa-
e Vt Deus, ostendebat. Palrem quem nemo ante û/yjs-zianzeuo. S. Eucharistia re~)erhTe)eravDionys.
viderat. Joan, i, 18. FABUIC FABRIC
f Sequetiles suttm ftaternum. Legendum putem h"Non posse senliie. Non posse ce capere, aut in-
sponsum (lateinum. Sed videnlur lioc loco verba telligere mysticum illum in Cantico spiisnm. FABRIC.
qujed.un exeidisse. FABRIC 1 Mandatumnonesse accipiendmn Mandalum Plii-
s Canticfi Canitcoium. Sic Ihrenos Jeremice tamen- laslrtus appellat tempus ante iegem Moysis, quo se-
lalionem lameiilalionumdixit Paschasius Radherlus. ctindum Iegem non scripiam naltnce, et mantlatum
Eleazar piinceps ptincipum Levitaium apnellalur in paiadiso acceptum vixere proloplasti et patriar-
Numeror. iu, 52. Persis imperitans rex regum, Ar- clite. Vide quaesupra cap. 110 Ac pulcbre ohserval
laxerxps. Theologia ars ailium, elscieniia scienlia- capite 6 libri primi demonslrationis e\angelicr- Eu-
itim Giegorio Nazianzeno, riyynreyvwv /at irciurnp-n sebius et Moysis legem illnd piiriarchis piobatum
iizio-rnyoiv.Thales uofbs o-oyiov,sapiens saptentum, mandaium pr*supponere, illiqne velutstiperstiuctam
Timoni -ipud Laertlum i, 34. Floro Syracusce urbs esse; et Chrislum abrogata lege c*eremoni.iIi Mo-
uibium, Mysi batbaii barbaiotum. hvptog TCOV w- saica, iliam patriircharum vilam, el colendi Dei
ptevbvroiv,l Tim. vi, 15; Apoc. xix, 16. BKo-tAeu? raiionem ivisse instauratum. ac restiltilum. FABRM*.
1269 LIBER DE HJ5RESI6US. 1270
salularem. a ldeoqne Dominus ait: Ecce qui loque- A imago sit genita proprie, non positiohe servilutis
bar in Prophelis, adstini (Isai. LII, 6). Majores suiit creata ex nihilo, utliomo, etangehis. Ideoqueima-
1
Ilaque qui sub Mandato fuerunt aniiqui, cum non ginem, Id est animahi hominum paganorum, Judceo-
obliti etiam 2 Chrisli Salvatoris, suis poslei is et ejus rum, hcerelicorum, et oninium, dici posse declara-
4
mysterium nuhtiaruiil: cujus et olilivione existenle vit in communi generatione, alqtie t*uhius qualitatis
in Judotis,h admonitio rursum litterae subsecuta est, nalura, Scriptura subsianiiam nuntiavit. ]1Simililu-
ut in liltcra eliam, Cliristi spiritalis scienlia, et car- dinem aulem non omnlum, sed sanctorum, et Chri-
nalis proesenlia illuminans sspculum, speraretur. stianorum esse lanlummodo declaiavit, qui in fide,
e *
Ideoque Lex Mosi aliud in sono vocis, aliud in vita, et bono opere permaneules, angelorum C03-
abscondito salutare Chiisti mysterium coutinens lestia merita in Murum consequi promillunlur ; ut
nunliabal. Ergo neque Mandatumsine Lege, necLex patriarchce, piophetai, Sacerdotes, judices, aposloli,
sine Mandato, nec Gtalia Christi sine Lege, el Man- atque evangelislce, et Martyres, qui Trinitati ere-
dato accipi, aut credi debel ab aliquo. detites, el in vita prceclara pcrmanentes, angelorum
CXXXVH. DE IMAGINE ET SIMILITUDINE DEl glorice copulari a Domino nunliantur. Simililudo
'1N HOMINEHJIRESIS. enim ex doetrlna Legis, fide, vita, et studio, et
Sunt qnidam hceretici, qui cum legunt Scriplu- g opere cognoscitur vera, utquce a Deo lacta est, legi
ram, dicente Domino : Faciamus hominem ad imagi- ej'us divincecoiiseniieiis prcecepta slaluta complendo,
nem, et similitudinem noslram (Gen. i, 26); nou in regni ccelesViseonsorllum speret ab eo se posse adi-
parvam desecndurit amentiam ; ignorantes piimum pisd, dicente Aposlolo : Nostra aulem conversatioin
Tjtiid imago , qtiidve -similnudo sit Del. Cumque cwlisest {Philip. m, 20). Et Dominus itertim;) Gau-
nesciunl quid sil imago Dci naturaproprietatis, Aet dete, quia twmina vestrA m twlo sciipta sunt {Luc.
quid posilionis sil gralia, noh pawam sibi prccsu- x, 20). Et quod in die judicii eos sicut angelos '4e-
niunl superbiam dignitatis. e Imago eniui Dei, ld est, monstrabal futuros (Luc. xx, 56), Dominus dicil de
anima 'omhis lionnnis, facta ex nihilo: simiiitudo regno ccelesli:x Venite, percipitc Regnum quod vobis
autem In Fide, et vtla nisi cognita fueiil a Deo, ap- paraium est ab origine Mutidi^{MaUh. xxv, 54) Si-
pellari noh potest Dei imago sinvilis.Cumque -seesse nhlitudo itaque e\ Fide sanetce Trinitatis, et vila
plus«stimalaliquis, pra?suniptionis crimen incurrit bona, el opere «equenti intesse ostenditur, utexeun-
potius, quam meriluni dignilatis sibi acquiril. 3 Nam tes percipiant promissum consortium angelicce di-
cum hcccpeccans inveniliir anima, et judicio obnoxia gnitatis, ut ait Joannes : l Tunc similes ei erimus
detinendo coguoseitur, uuoihodo esse potest h*rec (I Joan. ni, 2). Et Dominus : m Similes estote Patiis
Dei naturalis imago, quce diversis peceatis dignflsci- Q vestri.
lur inservire? cum alia nulla esse possit natuialis CXXXVIH. HÊRESIS DEUM-1NCREPANS QUOD
imago Dei divina, et Palris propria, non angeli, aut DIVERSIS LINGUIS ET MODIS HOMINES
homihis, nisi*Gliiisfi Dei Filti, qui natura. propVle- ALLOCUTOSSIT.
tatis indiscreta, f pateince substantije ac sempilernce Suut quidamxlicentes hceretici, cur non Deus uno

1 antiquicuj'usnon nenda
2 ChnstiSalvatorisstit posferi 4 qualitatishaturae...\ita et bono
3Kamcumliajc peccansanimaet judiciodbnoxia deli-
TARRICII ET GALEARDINOTJl.
a Ideoque bomtvus mt Apud Isaiam in, 6, hodie S. Pauliiius epist.9, a'd Seyerum, docel in Aijam
lfigillir : OTIiyoi elpi KJTOC- o )c)Sv 'Kvpetu.t.Ah Epi- "solam nobis tmagtnem remansfsse; \& oViginalem
phanio itim.i, pag. 5C1, Ui landalur- 'o lv)o>v ev aulem gloriam nos reformari,s1 divinam &im\l\tuAl-
roZsKpofnrvts tSouxvpetpt Euihdem locum adtiuxil D nem Christi imiiatic-ne «apicuhns. fetiam PJatoqi ip.
nosiei supra cip. 109. FABBIC Thcfiteio ofiotcacrtc'hominis ad Depni pst %>tvv,tovyvA
h FABUIC bctovyeveo-Qat
e AdmomtioiursutnhtteimAlasSicsrLeps 1 y.erv fpovno-eus-FABBVC.
In jtiesensu. FABRIC Angelotum cwlestia ineiita. Futuri nimirum
d El fl&scottd"fo.Typico,iiiystieo
qittd positionis stt gmtia. Sic paulo post, hvyyelot, Luc. xx, 36^ Hyic \eieres quitlam ve|ie-
qenita piopne, non postlioneseiviilitiscieala ex iiihilo. lunt in eam opinionen], angelorum quj ceciderani?
CJtitur eauem voce Gaiideiilms Scrm. 1, mtt{ianon ntimerum resiiluenduqi esse de hominlbus. Yid.
positione Deus. Vrde, si iubel, noias nostras ad cum Anselmi Cantuar. Ilbrum i cur Deus hpmo c '16,
li.cum. GALCARD.^ p. 81. FABRIC
« Imago Dei, td esl anima omnis hominis. Phnibus 1 Gicec texl., XaipereîuoXkoyortra bvoyvrauo-Sv
hoc vetenbus Ecchsioe Docloribuspersuaîi.i>. Vide iypafn Iv rms ovpavots. FABRIc/
Peta\ium lib. n Dogm. Theol. de opihclo sex dieruin L Grjec, AeOTe oievtoynyivoiTOOUarpbs u.ou,vlnpo-
c. % el Benedictiiioiuin prolcgomena ad S. llilarii voyao-vrerr)v riroip.ao-p.ivnv vytv pao-fkeiyv«TTO vara-
ooera pag. 78 el 1^2. FABRIC. $o~)risvocrftou.FABRIC
f Pateinm substanltmimaqo, Hebr. i, 5 : yapa/rip 1 Gtcec. OtSayev Si ort ivv ®avefo)Brifsftotor KUTS
ras U7roo-TKO-£Mf KUTOU. 1?ABRIC hbpe6v. FABRIC
i Unius qualitatih natura, substaniiam. Sic supra m Similes.... Respicit Matih. vf 48, Luc. vi, 56,
cap. i)5, tinam qualitalis subslantiatn. FABRIC licefveiba ipsa.qur adducit Philastrius neufro Jocp
k Smulitudineih non omntutn, sed Sancloium. Sic leguntur. FABRIC-
127J/ -SANCTI PHHASTRH 52"2
modo semper Jocutus esl, sed * diversis modis, et A.sunt
]. itaque prioresilli, 1' quiaudientes ercdebant, ut
linguis humano generi prcedicavit? Cum secundum Seth, Enoch, Noe, et cceteri, quam nos; qui etau-
capacilatem hominum videnlium,' atque cupientium dientes atque legentes misericordiam Christi Do-
videre, alque audire , ita sit locutus, et visus homN mini, elbonitalem ej'uscontemniinus copiosam : nam
nibus. Projecto ilaque de paradiso homine, 2 h mor- el Judceorum causa, et t8 aliis locutus estlinguis, ut
temque induto, non jam ita apparebat sicul etantea, co.npleatur quod in linguis altis, et labits loquar huic
sed loquehatur c de ccelo voceipsius audita,atque ea populo (Isai. xxvin, lt ), el necita erunt credituri,
cnstodita : processu aulem temporis, et appareic dicit Djminus; nam per Isaiam dicit : m Veibum
dignabatur, ut Abrah.e a heatissimo patriarcbce , el tneumtniltam in Achaiam.
aliis e per oidinem. Sub Mose autem f diversis re- CXXXIX. DE ANIMALIBUSQUATUOR IN PRO-
bus apparens, ct quod erat B limoris, atque lerroris PHETIS HÊRESIS NIMIS CRASSA.
3
in monie Sina demonslrabai, posteaquam in figura Alia est hceresis, quae curn Iegit qnatuor anima-
angeli (Exod. xiv, 19), et in foima hominis (Gen. lia " in prophelis , non parvum errorem persentit,
xwn , 24) * incorporationis suce adfuturce indiciis ceslimans quod animalia diversa forma prccdita
prcecurrenlibus generalem clemenli* nunliabat vi- Deum collaudavennl; ignor.tntes quod irrationabi-
sionem , qua j'am per somnia justis se Dominus os- B ] lia, id esl non rationis capacia, Dco laudem ut ho-
h
tendebat,ut scriptum est (IV«iu. xn, 6). Posiea mines referre non possunl. Neque enim Deus lau-
vero in incorporatione apparens, leslabatur Judceis dem pecudum qua*rit, quia non pecudes ad imaginem
aiinunlians quce ante dixerat per prophelas. Quia Dei factje, sed homines rationabiles a Deo sunt
ergo diversa erat capacilas visendi Dominum , ut creali, etad hoc positi. Sed quia vkio est propheta-
bonus medicus, sicutinfirmitasexigebal, et diversa rum divino Spirilu prcedicata , 6 hinc ° sanctorum
remedia hominum infirmilatibus conferebat; ideo- populorum qualuor diversce virlules, diversaque
'
que languenti sceculo in fine plus contulil medici- certamma nunliabantur adventura sceculoin diversis
nce, ut et illorum primorum virtus prcepotens mons- doclrinis ac virlutibus, in diversa sublimitate emi-
traretur, el nostri generis periculosa infirmiias nentice : quod Leonis, Vituli, Hominis, et Aquilae,
nosceretur, dicente Domino : J Non egent sani me- quorum divers-e doclrince ac merita fulgenlia prce-
dico, sed qui infirmi sunt (Matth. xi, 12). Majores currebanl. Primum in palriaichis regalis auctoritas;
1 atquecapientium C 46 incorporatiomssucefulurce.. m incorporationem
2 morleque hpguisaliiset labiis.
3 posleaquem 6hic Sanctorum.
FARRICII ET GALEARDI NOTJE.
a Diveisis modis, et linguis. Uokvp.epS>svvi
ivojvrpb- Ioca laudjil D. Joan. Frid. Mayer o p.ay«pirnsindiss.
irois, Ilebr. i, 1. Clemens Alex. p. 7 Prolreptici : cur Deus*honstalim post Adamilapsum Itierit mcar-
IIoMcocovoj ye b Soirnp vai trokvrponoseis vvBpomoiv natus, sed mundi exspectaveiit seneclutem Kii
troirnpiav: mulliphcesadlnbel Salvatot voces, el modos 1695. His addi possunt quibus eadem placuil senlen-
ad salulein hominum. FABRIC th Cyrillus Alex. coniraAiithiopomorphitas cap.24,
11Mortem induto. Genes. i, 21, lunicas pelliceas atque aliis in locis; Isidorus Pelusiola , et Joannes
proloplastis indutas, mortalitatis per peceaium con- Zonaras, quortim loca Ronav. Vulcanus ad Cynllum
tractce symboliim Veteres inlerpretantur. Vicissim I arinotavil. FABRIC
Corinth. xv, 55, 54, Paulus dixil IvSuc-acr&Vt vyQap- ! Texl. Gr., Ouy^petaveyovatvoi io-yvovresiv.rpov,
tftKv,induere incorrupltbilitatem. FABRIC v)~k'
ot vayas eypvns. FABRIC
"Decmlovoce tpsius audtta. Ila pntal intelligen- k Qui audiehles ciedebanl. Helmst. qtia, vitiose.
dum Philastrius quaudo Genes. iv, 6, 15, vi, 3, 7, FABRIC
13, occurril el dixit Deus. FABRIC 1 LXX, Atv oav\to-p.bvyei)ioiv, §tv y/oiao-ns eripvg
d Abrahm.'Ev bpau.art Gen. xv, 1; xvn, 1; xvm, bn )c)/jo-ouo-tTw )KWTOUTMSed Aquila, cui Plnla-
1; exxn, 1, 14, 15. FABRIC stiius propius accedit : 'Ev erepoykaa-o-otsvvi h yei-
Et aliis per ordinem. Isaaco Genes. xxvi,24, et )eo-tviripots "kvXno-oi rS>Ivoi TOUTW. FABRIC.
Jacobo Genes. xxvm, 12, 13; xxxi, 5; xxxu, 1, 24, m Veibumtncummtitamin Achatam.Ha;cverba apud
50;f xxxv, 1,9; XLVI,2. FABRIC Isaiam non reperi. FABRIC
Diveisis rebus appat ens. Per somnium, visum , jj n In piophelts Ezech. i, 5; Apocal. iv, 6. Confer,
j
admonitionem, speetaculum, et revelationem. Vide si placet, qusesupra ad cap. 56. FABRIC.
lnterpreies ad Numeror. xn, 8, et quaj notavi ad " Sanclorum populoium qualuor vntules
Populos
Chalcidium cap, 254. FABRIC vocat multitudiiiem patriarcharum, prophetarum,
R Timoris atque tenoits. Male erroris in superion- sacerdotiun, et apostoloruni, quoium virtutes mox
bus editl. FABRIC Fuere etiam quide novissimo virtutum car-
h Postea vero in incorporatione apparens. Hebr. l, exponit.
dinahum quatermone , animalia ilia interpretaren-
1 : 'E7r' io-yvroiv TCOV
npteposvTOUTCOV Qilno-evr)yZviv lur; Leonem de fortiludiue, Yitulum de jusiitia,
vio>.Incorpoiatioiiem pro evwQponzna-u el alibi dixit Aquilam de lemperaolia, Hominem de prudentia.
nosler ulcap. 154. FABRIC Vide Aretham ad Apocalypsin. Aln Veieres hsec ani-
1 Languenti smculo m fine plus conlulit medkinw. malia refcrre maluerunt ad quatuor Evangehstas,
AccediiPhilastriuseorumsenienlice.quiluncdemum qtiorum loca nolavi in Codice Apociypho novi Tes-
Filium Dei ineirnatum slituunt, cum hominum tamenti lom. 1, pag. 383 ei tom. II, pag. 559. Vide
conuplio adsummum penenit. Sic Gregoiius Nys- et Jacobi Thoniasii TOOp.vvvpkovdiss. de iiibignibus
senus orat. In Natalem Glirisli lom. III opp. p. 341, Evangelistarum editam Lipsi-e A. 1667. FABRIC
Theodontus, Euthymius. et Bernbardus; ciuorum
im LIBER DE HJERESIBUS. 5274
^ iu
prophetis deinde seientice coelestis fecundilas; in A in quo apnaruit, id est xn dies posf in quo passus
Vv sacerdotibuslabor fortis, et perlinax concertatio cer- esl in Pascha, in fine vero in quo ascendil in ccelum,
1
nerelur; in aposlolis volaius sublimis in ccelum , etl circa Pentecosten vincenlis est quippe consummalio:
eminens dignitas monslrarctur. Utque formarumi qui ergo unum ignorat prcelermiltit.Potesteldeabis
ante diveisilas nuntiabat, diversarum quippe virtu- diebusc dubitas non habens plenitudinem veritatis,
tumccelestia merita Ain Clnisli prcesentia manifes- quod secundum a tempore quatuor cujusque anni ila
tarentur in sceculo, ab eo quippe concessa Dominoi nobis diversa gaudia a Chrislo Domino pullularuni,
Salvatore : nam in Leone regnum fortitudinis, inL id esl in quo natus est, post in quo apparuit, terlio
Yitulo iahor exuberans, in Homine passio indesi- in quo passus est et resurrexit et visus est, quarlo
nens, in Aquila volalus sublimis agnoscitur, ceitan- in qtto ascendit in ccelum; et hcec per annum sine
lium scilicet, h atquemicantium, Aposlolo dicente : inlermissione celebremus generaliter exsultanies,
Nostia conversatio' in cmlis (Philip. m, 20); el: ra- atque hcecinlegra inviolataque custodientes delinea-
piemurin caslum,el eiimussempeicum Chrislo (1Thess. mus. Qnidam autem diem Epiphaniorum baptismi,
IV, 17). Et Dominus dignatus est dicere : Pater ubi alii transformalionis in monle quce facla est esse
ego sum , * voloel isti sinl (Joan. xvn, 24). opinanlur.]
CXL. B CXLI. DE LEVITICO MOSI ERROR.
[3 Sunl quidamdubitanles hcerelici dedieEpipha- Alii sunt hcerelici, qui Legis prceeepta quce per
niorum Domini Salvatoris qui celenratur octavo idus Mosen dicta sunt in Levitico Judceis carnaliter,
Januariis, dicentes solum Natalem debere eos cele- nostroque in tempore e spiritaliter revelata sunt
brare Domini octavo kalendas Januarias, non lamen ignorantes ,f summam rerum festivitalem s nume-
diem Epiphiniorum , ignoranles quod sub lege et rumque earnm coeleslls ulilitatis prcetereunt, ne-
secundum Salvator carnabter omnia in se et de se scienles quid celebrent; pulantes qnod de Sablialis
consummabat, ut et nascerelur vm kal. Jan. et appa- solum, et Pascha el Azymis Moses prceceperit, et
reret vi. Apparuit Magispost duodecim dies in tem- non h de oclo festivilaiibus quas Ecclesia catho-
plo. Ne ergo umbra quod verum erat pareretur et lica cognoscil et detinet. Dicit enim ita Moses (Levit.
sic a Magis adoraretur, per ordinem quippe pro no- xxiii, Num. xxvin, xxix, Deut. xvi) Judceorum po-
slra salule et annui dics festivitalis majores isli sla- pulo primum de Neomenia et Sabbatis, secundo l de
tuti sunt, quatuor primum in quo natus esi; deinde Pascha, teilio de Azymis, quarlo J de Manipulis;
COD. MS. SANGERM. LECTIONES VARIANTE3.

1 rn ccelisest. Et
2 volout et isli sint mecum C 3 Ex taudato cod. Sanqetm. additur hmchmresis, quw
desideraluiin edilis.
a In tluisti pimsentia. Apud Aretham in Apoca- Tempore Philastrii oelo illnefestivitaies erant : 1°
lypsin , Chrislus Leo, quia Rex : ldem Yitulus ut Sabbatum, 2° Domini Natalis, 5° dies Epiphanicr,
Sacerdos , vel potius sacrificium, et hoslia : Homo' 4° Jejunium Quadragesima», 5° quai ii Sabbali, 6°
propter nos facius : et Aquila spiritu crelesti nos Parasceve, 7° Pasehcelesutivas, et 8°Peniecosies la>-
imper'iei!S : AUZTOO d>s@vo-i)evs,SIKTOO
)COVTOC; ftoo-- tuia. Hsec omnia memniaiiliir m Constitull. Apostol.
yov d>siepevs, yv)lov Sevvi lepetov.At</TOOavBpdmov v, 15 seq., et apud Hieron. epislola 2b9,ad Csesar.
d>s8i nyvs av^poiQets.AtecTOUaeTOU , d>syopnybsrov dequatuor jejunus, mlra. c. 149. (De octo fciUisqti.e
'*coo7roto0
Itveuf.«TOc-,vat hci iivyrvs varavrvyros. hoc loco einimcrai Fabncius, caueia vtilgata et ob-
FABRIC vii : de quarla sabbati adisis Conslitut., Apost. vn,
hAtque tnicantium. Eminenti dignilate, quam supra 25, ihique Cotelenum p. 569, quibus addeie licet
Christi discipulis tnbuerat. Ila opiinie hunc locum Amalarium di.iconum ni Eccl. Olfic. 27,ilenique
restituil Colelerius 111Monumeni. pag. 543, cum m Hierouymum Comnient. ad Galal. lib. n, c 4, in
editis essel miiantium. FABRIC illud : Dies observalis, elc, quos prolert Jo.m.
c Dubitas. Forle dubilare. FABRIC Fionlo in prccnotatis ad Vetus Kalend. § 5, p. 134.
a Tempoie. Lege lempora. FABRIC. Augusliuus quoque, ep. 86 : Curquaita et sexla tna-
a Spinlaliler revelata. Manifesto impleta. FABRIC xnne jejunet Ecciesia illa t alto ieddi vtdetur, quod
t Summam reium festivttatem.Est qui le<;ildietum. consideratoEvanqelio tpsa qitarla sabbali, quam vulgo
Sed longe prcesiat tetum. Esl enim rerum festwilas quattam feitatn vocant, conctiiunilepeiiuntur ad octi-
KVTtTUTrov verum, ac reale gratiae novi Teslainenlt, j. dendumDominuin fecisseJudmi. Conler Baromum ad
quod festnitaii umbratili dterum iu Lege Mosaica an. 57, n. 199 seqq., Beveregium m Cudicis cano-
lesponderePhilastrius observat. FABRIC—Summam num primiiivce Ecclesuc c. 10. GALEARD. ) Sepiem
tcrttm festtvitatem. Subdit F.ibncius, Est qui legit festa in homilia Cluysoslomo supposita, qnce mcipit
DIERUM, sed longepimslat RERUM. Qucenamexempla- <bM§pv iopm 1° Nativiias, 2° Epipliania,
fiev TTKO-K
lia habeant dieium silet Fabricius; at Basil. edilio 5r P.issionis, 4° Restirreriioiiis , 5° Ascensionis, 6°
Sichardi legit leiutn. Cod. Corb. quoque ut et Lug- SpiritllS sanctus, T>^8§byn ioprn r) npocrdo/osyhn
dun. eilitio liabent leivm. GALEARD. TCOV
hyipv.rhs avva-rv<reo>s vevp&v.Sl'iulltei m Procli
B Nvmetumque eaium cwlesttsulthlatis, Per nume- lionulia ets rv yeveBha, Bibl. Grtc. VIII, p. 602.
rum octonarium , beatam resurrectionem, el ceterna FABRIC
ccelesiis vitce gaudia denolari credebanl pii Veteres, 1 De Pascha. Dse xiv mensis Nisan (Maitii).
quorum Ioca laudarunt Hugo Menardus ad Sacra FABRIC
mentariiim Gregorn M. p. 33 seq. et Cotelerius ad 3 De Manipulis. Mense Sivan (Maii) die quinqua-
Epislolam Barnabce cap. 15, p. 47. FABRIC gesimo post Pascha. FABRIC
h lie ocio feslivitattbus quas Ecclesia cathohca.
1275 SANCTI PHILASTIUl 1276
quinto a de Tubieinalione, qnce Gr.ece o-v)-Kty\dici- A ; ociavi diei quippe plenitudinem cognoscenles, divi-
tur, qucccelebranl Jud,-ciperannum solemnilei; sexto nique Spiriius accincti lortiludine , id est sunima
atiiem * Jejunium, septimo c Tabernaeulorum con- rerum perfectione pr.rdili, 6 de hoe exeuntes sccculo,
struclio :oct.iva quc esla pleniludinis fiuctuum, po- resuireclionis illic promissam glori.tm se posse con-
moiumque 1 vindemia Octohris mensis, omniuni sequi, cceleslisquedignitatis consorlio copulari non
poslrema collatio, el consummatio; quce ele secun- desperanl, quod 11Dominusdignatusesldicere : Tunc
dum mcnses oeto diversilas juxia litteram celebra- enlis sicul angeii. Justisomnibus, et peifectis hoc prce-
tur a2 Judceis, el sccundum spiritalem seientiam dieans, quod et David dixil * pro Octava annun-
incipicntibus meiise Martio, 3 111octavo mense, id tians.
esl Oclobre, consumniate omnia per ordinem a
Clinslo Domino conleruntur, qucc sunt plena salutis CXLH. H.ERESIS SEPTUAGINTA DUORUM
celernccpignora in fide alqne opere Chrislianitatis INTERPRETATIONEMRESPUENS.
consummanda, atque compiobanda. Nam etsi lunc Sunl hccrelici , qui J sicut Judaei Sepluagiuia
temporis jubebintui Jul.eiDeo ofierrchoium men- duorum sanclorum , sapienlissimornmque \no-
siuni diversa inunera , ut recedentes ab idolis Deo rum interpretationem respuentes, Aquil* cujus-
esse cognosccient offerenda hxc omnia . attamen B dam ' hominis unius Pontici, qui n post annos
llla oblalionis spiriialis habebaul indicia, 4 qucc in multos inlerpretatus est, editionem suscipiunt; qui
octavi peifectione virtutum, id esl diei Dominicce, cum m qu.cdam prcelermisisse necessitate urgente
plena fiuctuum gratia in fide resurreciionis Domiui lune (empoiis cogerenlur, dissonanlia pulanlur
f immoilale prrcmiuin pigiiusque dniiulalis subeun- 'diclasse. Js veluti plus a
quibusdam Judjeismaxime
d.e erunl e angclici adepluri homineb; non (erres- intellexisse 8 l.iudatur, cum de Patre, elFilio,''non
tris jam oblauonis offerenies munera, id est vit.e siculi illi priores de Lege dictaveiint. Sepluaginla
carnalis sacrificia, sed ccoleslis glorioe participalio- enim duo dtxerunt (Psal. n, 2): Advetsus Domiamn,
ncm quippe sperantes a Cbristo Domino consequi ei adversus Chrislum ejus; Aquila autem : ° Advctsus
Salv.ttore. Octies enim offerenles'' dona annua, el Dominum, el adversum unctum ejus. Et iterum ;

1 viiideniia1..consolattoet consummatta c donaet oclavadiei qtiippcDoimnicseplenitudinis
2 Juda3issecundum 0 deque hoc... desperarenl
3 m octavummensem,td est Oclobremconsummataom- ' dictasseet veluti
nia' 8 laudanlur...dictaverint
in .
qua; oclava plenam fructuumgratiam
a De Tubiciitatione.Primo die meiisis Tisri (Sep- C apud Siephanum le Moyne notis ad varia sacra pag.
lcmbiis) festum novi anni. FABRIC. 876 FABRIC
h Jejunium. D,e x mensis Tmi, festum magnum J SiculJudwi. EtJudai7antesNazara'i,alqueEbio-
expi uioiiis quod jejunii nouiine venil Aetor. xxvti, nilje, quos Aqtulse versionem prauulisse notat Ire-
9. FABRIC nseus m, 24. De Judjeis leslnnonium perhibenl Try-
c Tabeinaculqrumconstiuctio. Diexv mensis Tisri. pliou -apud Justinum Mariyrcm, Origenes , Anasta-
FABRIC SIIISSinaita, aliique quorum loca adduxililumfredus
d Plniitudintsftiiciunm. Per septem-diescibeodeih llody de-Riblior. lexiibns original. p. 236. FABRIC.
die xv mensis Tisu. FABRIC 1 Hominisunius Ponlici. Innuit indigtium esse, ul
e Secundum menscbocto divcistlas. Y.iria per men- uniiis hominis versio versioni LXXIISenum prce-
sos diversos festa. FADUIC ieratur. Aquilam e Sinope Ponti civitale oriundum
f Immoitale pimmium pigiiusquedivinttalis subeun- tradunt Epiphanius , et alii, de quo sicul etiam de
dw. lta scripsi pro jam morlale, quod ui editiseral. LXXH Inlerpreiibus non repetam quce dixi lib.
Subeundmait pro subitutm, ul peteundcepro peiiturm, uiBibl. Grcocsec. 12. Fumic
cap. 80 et c. 154. FABRIC I Posl annos mulios, Ciica A. C 130, post duode-
B Anqelicihomines. Futuri io-ayye)oi.Supra c. 157. cimum Hadnani anntim. FABMC
FABRIC 111 ptmlermhisw. Talmudiei, aliique Rah-
Jl Dominus dignatns esl diceie. Mallh xxli , 50 , i/ bini Quwdam aniiqui ainiit LXXII Inteipretes iredecim loca
rn vvvo-rvuet.... d>s vyye~)otrov Beoviv ovpvvo> etct. m \cisione sua immuiasse, vertlos ne Plolemceum
FABRIC offcnileient Vide Joan. Morimtm exeic. Bibl. p.
"
1 Pio octava. Insctipiio p«.a'nii vi et \n, vxip rns 554, et Humfrediim Hody p. 159, 170 FABRIC
II ATo?istcnti >Ui puoies de Lcgt dtctaxeiint. Sie
'OySbns-Sino wspere, et siieeessnine diem beit.e
jfiieiuitatis respiiMa Da\ide, vvicnepovvvi v^tvloypv Ilamhmg. el Basil. edtlio; ai P.iris. el Lugdun.,
hyipw, notai Cr-ârius qu i-sl. isl. Et llieron. 4ive diclaeeni, quilnis.suffiagavur Corb.cod. Vidclur au-
qmsqms auctor de cclehratimie Pasch.i', tom. V lem hjce lectio verior, nam loquuui lht Pliilasliius
Mtrcianjei pag 470- OclavwSacinmenlum, qua signi- deAquila, quem discrepare noiai a LXX Inieipre-
[icatut reiunectw Nam e! pro Xlcltva ^«/mus ni- libus. Sic pag. seq. eod. c.ip. cdil. Il.unbnrg lcgit
sctibilui el octavo dte cu cumcnlcbantuthtfantes :elin quo fotlis , eique conseiilil Basil. quoquc ; Ltigdun.
Ecrlesiaste (\i, 2) ud duorum Tcslamentoinm sigmfi- vero aliquantonvlmsquod/oifis, ei itahibeiui etiam
cutionemdtcttur .• illis septenl, el lllts Odo leserva- iums.Corb.Iiem paulo post Hrmibnrg. eL Basil.
luni eM. Rufinua in psal. \i . Pet Oclavam dtes ju- eodem modo , conlratm et non plena; at Paris. et
dttn tttlcUtgttut,quontam omnia iempora septem d e- 'Lugdun., conitatim et non plenw; qnce magis accom-
rum rcpeliuone volvuntur, ">elquod fil m una, -potest ! moda et iacilior estleclio, eamque lelinel ctiani
mulaii in alta. Octavus autem tlle wstimandusesl quif cod.Coib. ° GALEARD.
vunetqtetn istam non liabebit.Jia eti.tm alti Veteresi IJXX, KKTKTOO Kvpiovval VKTK TOO «OTOO
XJOICTTOO
1277 LIBER DE HiEBESlBUS. 4278
a Ecce vhgo in uteio concipiet, et paiiet Filium (Isai. X cum habilarent non multi Judcei, \clul in sulqec-
vii, 14). Septuaginta duo dixerunt, et nomen ti6ne j'am poslli regis JEgyptii, rogatique ab ipso
ejus Deus nobiscum; Aquila autem flixit: b Ecceju- Piolemceo, ut Inlerpvetes mitterenlur Alexandriam.
vencula concipiel, el pariet Filium , et notnen ejus Quo 3 cun» veriissent Septuoginta duo sapientes ac
c polens cumhominibus. Quaequidem si pio sensu lec- prudentes viri interpretes, secundum jussum regis
tionis accepta fuerint, quo fortis et potens nemo Hebr.eam linguam Grjeco sermone interpieiati,
nisi Christus ' Deus Deisit Filius, recteinlelligit; si Grcccislitleiis ediderunt, siculi et facium est. Cuni-
autem de eo dulrilat, abjicienda, et spernenda est que suscepissel eos Plolemcens rex iEgypti, teniare
talis edilio. Hnde Judcei non Septuaginta duorumin- volens si esset eorum divina Scriplura, quam Iege-
terprelationes habent, qui de Patre , el Ftlio, et bjint Judcei,f sepaiatim quemque jussit includi in
sahcto Spirilu bene senlienles, unam substanliam, cubiculum, nullumque videre alium, * f* nisi solo
divinitatem, rnajesWemque enuniiaruni; sed illius excepto eo, qm interprefem exciperet dictaniem :
Aquilce,qui non ita recte sentit de, FJlio Dei, sed omniumque accipiens poslea interpretationem quo-
quasi de Propheta nuntiaverit. "Unde a inlerprela- tidie, cum consentientem in unum inveniret, edi-
liones ejus in medio librorum numquam ponunlur, tionem omnium jussit conscribL, alque h poni in
2 seddexlrce, lcevaequeassign.intur; etul contraria, * de Ach.iia,
g lemplum, ul venientibus atque aliis
el non plena veritatis Ita leguntur a plurimls. Sep- provinciis, philosoplns, poetis, et bistoriographis,
ttiaginla vero duorum decreia? atque consulta, ea cupientibus legendi eopia non negareiur. Unde et
legens Ecclesia catholica semper liabet, et dellnet maxirne argumenla sumentesphilosophi, poetje, ora-
incunctanter ; 41Iius aulem quasi superflua ita cesti- lorcs, atque historiographi sicuti voluerhnt ad suce
mat esse, cl judical. Iiccc clenim, id est Septua- paganitatis niendaciairanstulerunl, aliisque nomini-
ginla duorum interprelatio, •' sub Ptolemaeo rege bus rudes puerorum animos edocentes , legem Dei
jEgypliorum, post Alexandrum Macedonem esl edita <iivinam irritamsceculo facereproperaruni.impiela-
omnibus, populoque Judaico 'in JerusaJem daia est, tisque semina in sono i-erborum, in periculosis sen-

1Deus sit...itiajes'a'lemquenuntiaruiit C 3 Qui cum
2sed dextra tevaque 'nisi solumexceplorem
FABRICH ET GALEARDI NOTyE.

Aquila, KKTKT?Ur))etyyhov virov, Sicill r))etyuevov (Epipliapio tom. II, p. 166, 'Apto-Tato?) atque ex eo
pro Xpta-ro> edidil Aqtfila eliam Danielis ix, %6,lesje Josephus xn, 2, etmlii. FABRIC
llusebloin DemonStrat. Evanggl. vjn,pag. 597»Ad- 1 Separalim quemque. Cellularum , sive otVtcrzcov
dendushic Psalmi locus fragmentis Aqnila» collec- iilorum vesttgia, cum Alcxandrijp vers.trelur, in vi-
lis a duumyiris prcestantissimis Joan. "Druslo, et pina Pliaroinsula, monstrat.i *ibj lesiathr Jiistiims
Berhhai do Hloirtf.rurono,FABRIC, Marljr colioriat. ad Grcccos p. 14. Meminit eliam
a LXX, 'iSouv)iivpBeyos iv yao-rpTkhêrat,wi riêrai Iremeus iitj ^5; Clemens Alex. i Slrom. 1, p. 542 ;
vibv,v.vivakiaets TDovou.aavrov 'Eyyvvovhl, pro quo CYNIIU!, HieiosoL.aluque, quornmJoca affert, fahu-
apud Jusiinuhi Martyrem est in Apohgia longiore lamque Hieronymo etiam piidem explosain rejicit
pag. 74, v.viepavo-tvim rS>ovbyari KUTOO , Me6'iSftcov Hunifredps Hotly in laudato opere pag. 138 seq.
Bebs-FABRIC FABRIC
h 'Eccejuvencula. Trypho apnd Justinum Martyrem B Nisisolo exccptoeo. Sic habenl editiones ; at in
pag. 226: "Hypatph ovv.eyet, 'iSouh TtapBivosevyaa-- ms. Coib., nisi solum exneptoifin qui, quod foriasse
rpi )vji|/eTKt,vkT MSouh vevviq. Ireiurus m, 24, flpud melius. Quniam cssent exceptores dixi ad Gauden-
hnsebium V, 8, Htst.? et "Nicephorum iv, 14: Non tiupi edit. Patay^, p. 7. Glossce Yel. Magistri Isonis
crgo vera esl qnotuindam inlerpietatio, qui ita audent ad Pritdentium WÎjzei iiymn. 14, vers. 709 , in
tnlerpretan SeriplUiam: 'Ecee adolescentula in yen- rj voce Spribas, p, 821: Exceptores qni dicla judicis et
Irehabebil, el *)ariel filium, quemadmodumTheodo- tesponsa matiytis excipiebanl. Ennodius Vit. sancti
tiott Ephesius est interprelatus , et ÂquUaPonlicus, Epiphanii epjsiopi Ticinenîs: Notatum i>isctibendo
itirique Judmi proselyti ,-quos sectaft Ebionmt. Euse- coinpendia, et figuras vartas verbotum muititttdinem
bins VIIDemonslr. p. 316 : Xipoo-rDvros SÂxOW w, compi ehendenles breviasseculus , in exceptoium nu-
ov fbo-et'iouSafo?,oftco?<? ouv vvl vs/r KUTOV , TOOTOVmeio dcdicalus enituil; cw\>itqaejam tahs excipeie ,
etpnrat TOVrpoitov.., ISou r) vepi.vls
h yaarpi trvktay.Sv.- quqlts possil sme bonotumoblocitttonedtctate; et \ il.
vetvairtvret vibv, vvXvaliosis ovoyaayrovEyiM/.vovhk. R. Monachi Lirjncnsis : Gonsiatttii antistitis ea tem-
FABRIC flotetihssttntjun&us obseqnits, gloriosis opeii-
c Potens cum hominibus. "Q dvvprbsy.er fzvSncojwov.pestale
bus viliv t udimenta dedicavtt, qm euin tntcr ecclesias-
Ineertuni unde lioc hauserit Philastnus, cum Eu- ticos exceptoies culestem mihtiam jussil oidtn.
seb.usinloco, quem j'am adduxi , testetur Aquilam Exceptoiis officrum niemoraiur in M.niyrol. , 25
in vers.one sua servasse \ocabulqm Hebiaicum Aug. GALEARD.
'Ef/OLKVOUvjA.FABRIC intemplum. Seiapeum , in qiio ajlmiianda
d Inlerpietaliones ejus in ipedioHbroium vupiquain illahPom Bibliotheca Alexandricesub C,a saVcf xusla, sep-
pominlur. Origenes Grsecas vcrsiones in leliaplis tingenla voluminum millia , si cretjimus Amhiiano
suis, elhexaplis collocaverat Jiocprdine, ju conslat Maicellino lib. xxu, cap. 16, ubi vide Valcsn noia%
ev fragmento anliquo hi codice Barberino dfiodecini et Lipsium syntagmale de Bibliothecis c 2. FABRIC
prophetarum: , , , > De Achata. Priores eduiones: De AchatU, de
Aquila. Sywnachus. LJX.Theodplio.
" Svb Ptolemmo. Gtwcta, Sed perspicuum esse pulo serba tle Gmcta.'
Pluladelpho , de quo Arisleas hoc loco esse glossema. FABRIC.
{279 SANCTI PHILASTRII 1280
tentiis confirmarunt, quorum causa dicebat et Do- Arem incunit, diversa itidem sentiens de fide ca-
minus fures atque lalrones (Joan. x, 8) eos fuisse, in tholica.
omnibus alque ab omnibus cognoscendos. CXLV. TERTIA DE EADEMRE.
' Sunt hceretici alii, 4 qm Tlieodottonis, elSymma-
CXLIII. H/ERESIS DE SEPTUAGINTA
chi ilidem inteipretationem d>veisomodo expositam
INTERPRETIBUS.
sequunlur,nonillamd bealissimorumpriorum, quam
a
Est hffiresis, quce iterum post Aquilam triginta Ecclesia caiholica colit, et prcedicat.
bominum interprelalionem accipil, non illorum bea- CXLVI. HJSRESIS DE LIBRIS VETERIS TESTA-
tissimorum Sepluaginta duoium, qua; inlegre invio- MENTIIN DOLIOINYENTIS.
laleque de Tiiniiate seiitienles, Ecclesice Cathohcce Est alia hasresis, quce e de dolio inventos libios
firmamcuta certissima tradiderunt interpretantes post captivitaiem, postque incensionem prolatos, et
Scripturas. Lli triginta in mullis Aqmlam sunl se> noii consentientes iiiterpretaiioin piinix sanctorum
cuti, unde ab Ecclesia catholica et istorum non sus- Virotum vult sequi, cum Ecclcsia Calholica Seplua-
cipitur inlerprelalio, quse continetur in libris au- ginta duorum inlerprelalionem Blegat, colat, el prce-
thenticis. dicet; alia autem supervacua, et contraria lanlce
CXLIV.ALIADE EADEMRE. n edilioni contemnil, el abjieil.
Est hceresis, quce ilerum h se\* virorum interpre- CXLVII. HJERESIS QUODDIIS ALIENISNON SIT
~c
lationem poslea ediiam vult sequi, non illorum MALEDICENDUM.
priorum sanctorum, qui Septuaginta duorum aliis; Sunl quidam bceretici non inlelligentes quod dicit
modis interprelari 3 desiderant, non parvum erro- Sciiplura :f Diisalienisnon maledicetis.Et iia obser
1~Deeslhmchmresisin cod. Sanqerm. 4 Hmciiemliwresisin laudatocodiceSanqermanenstde*
lllorumpropuorumsanetorumqueLXXfl, et cumde- stdetatut.
crela consullaqueLXXIIaliismodis * legit, colttet prcedicat
3 desideiam, non... nicurront
FARRICII ET GALEARDINOTÊ.
a Triginla hbminum. A , ut in Codice Proplieia- sultaque Septuaginla duoium aiiis modis. Geminatio
rum,qui est in bibhotheca Collegii Jesuitarum Pa- vocis Septuaginla cluoium dictanti nescio, an scri-
ris. Vide Ricli. Simon Bihl. ci'il. tom. I, p. 181. Hla benti fraudem feeii; hoc cerie scio, menda hujus-
vero nota non Lucianus designatur, sed, oDomoi, modi tolli non posse ab ns qui carent subsidio mss.
cccteri Interpretes. Vide eruditiss.Montfauconi prcel. /Q GALEARD.
ad Hexapla Origeius p. 66. Verisimillima mihi d Bealissimotum prioium. LXXII Interprelum.
videlur doctissimi viri Humfrcdi Hody sen- FABRIC
tentia , qui p. 652 Operis de Bibliis originali- e De dolio inventos hbros. Quintam Bibliorum
bus acute conjicit per triginla hominum m- Grcecorum ediiionem ab Origene ev 7rt@ot?yatvoZs
terpretationem tangi a Philastiio editionem Grsece reperl,un Jerichunle inlelligit. Yide qusu supr.i ad
Bihliorum versionis, quam recensuit ohm Lucianus cap. 144. F^BRIC
presbyter Antiochenus, quceque m margimbus co- f Z>?7Sahems non maledicetis. ©eous;ou va/olo-
dicuui mss. BihliorumGraecorum per luteram Grje- yho-etr, Exod. xxu, 28. llimc locum objicil Ju-
<am A denolalur, quce lilteia cum initialis sit no- liantis apud Cyrillum lib. \n, p. 258, eui Cy-
minis Luciam, eiiam apud Gr.ecos nota est numeri nlliis pag. 240 beq. lespnndet, Mosen per deos m-
tucenani. De illa LUciam ediuone, cujus usus longe lelligere macisiratiis piincipesque. Non tamen
laleque paiuil, vide, si placet, qu.e notavi lib. iu hoc Ua iniellectum (uit ohm a Judceis. ( Vid.
Bibl. Grcec.e c. 13, § 14, et lib. v, c. 1, p. 276. Bernardi noias pag. 250, edil. Amst. In Cyrifi
FABRIC vero senteniia est et in Synopst
b Sex viiorum inleipretationem. Simili Imllucina- sac. Scriptiirx> loin. vi,Cbiysostomusedit. nov. p. 529 Conl.
lioue Plulaslrius sev viroium inierpretauonem ap- Schnddi Compe.id. .Hist. Judaicce pag. 248, 251,
pellat qine in maiginibus Hexaplorum Origemano- seq.; Surenhus lib. KvraDayhs pag. 88; Lighlf. ad
ruin, vcl votvnsah (Jrigeue recensiue nolaia fmt per Matih. XII, 24; Grotmm ad Acl. \ix, 57. Conira
lilteiam £-• lnlelligilur atitem sexla, reperta ali vide Morini Everc. Bibl. pag. 590, Bernardum ad
OngeneNicopoli in Aciceohttore, qu.e allogaiur ab D Josepliuinp. 288;0rigenem adv. Cclsumviu, p.404.
Eusebio m psalmos pag. 521. Illjm alii qumlam ap ldem p. 402 : 'Ev rn BeiavoyoBeaiairpoa-rirvvrat vvi
pellani, quibus pio sexla hahetur reperta in doliis TO,@SOI>S ov vv/o)oyho-ets,"tvv uh iBt^nrvt hyo>vTO
ah eodem Oilgene Jerichunlc. Sed haiC(de qua Plii- nrbua bvrtvaovvva.yo~)oyeZv. Adtle p. 415 ) JosepiuiS
lastrius mlia cap. 146) quinta cst Epiphanio, Atha- IV, 8, Orutg. : B)ccryjjf(.ttTco Se f/vjSeif6eoufoij ixolets
nasio in Synopsi, Joaeplio Hypomnestici scriplon, v)~)vtvoytC,ava-t\et li (Oiilia Apion. p.ig. 1077 : Kvi
Eniliymio. E quiiiia ptofeil qucedam Eusebms iu irept ye rov ynre yjevv&tv uhre îvGfnueZv TOU? voyt-
Psalmos pag. 75, 92, 94, 106, 159, 148, etalus loois tlouhovs Beovs-zap' erepots vvrt/pvs hulv b voyoBi-
quamplunmis, et p.ig. 597, uln notat eam LXX In- rns a-Keipnrev,vvrhs evi/v irpoGnyoptvsrov 0eoO.
terpretibus aecedere eo in loco, ubi Aquil.i, el Plnlo 1Hde Vlta Mosis rhs ffivcripnyiasaveyetvvvvy-
Symmaclius ad Judncam senientiam propius erant vvZov, "tva ynfiels i6il~nrai TCOV MoJJcrewc-yvaptuoiv
liiterpreiati. Etiain S. Amiirosius in loco Miclue.e uvvb)o>sQeovirpoa-pha-eus v)oyzZv. Conler iiiterjiietcs
quuitain traditionem laud.U l.
epistola 70, II, edit. ad li.xod. x\m, 15, et Lewue. \xiv, 15; Jo.in. Sel-
novji pag. 1065. FABRIC denuin de Jure naiurje lib. n, cap. 15. R. Jehuda m
c Illotum ptiorum sanctorum, qui sepluaginladuo- Chasidim n. 24 . Catie umquamin menlemttbi vemat
runi alns tnodts. Hiat locus>lste culpa libranorum ini ut tdolum ahquod conlumeha afficias, apud Joau.
editionibus, cuj'us seiibum asseqiu nequeas, nisi ex: Wulferum p. 156 Thenac. In eanidem senienliam
ms. Corb. suppleas hoc modo : tlloium puoium san- Sunon Luzzalus, Discorsocirca lo stato degli Ebteis
rtoiuntque Septuaqinta duorum; et cuni deciela, con- consideiauone 13, Pliolius eplst. 162, p. %M : Oi
iSSt LiBER DE IJjERESlBUS. Sgsg
vant,' pulantes de vanllale paganoruin dixisse, al- A , laudandi,8alque honorandi el gioiificandi, ul dixit
que ita sentienles non paivum salulis suce sustinent David : Timentes autem Dominum giotificavil (Psal.
detnmenlum. Cum enim Moses dical: 3 Templaeo- xiv, 4). El Dominus : Glotificanles nte glorificabo
tum desttuelis, idola frangetis (Exod. xxiv, 15); et; (I Reg. n, 50). Non ergo intelligentes\irtulem Scrip-
kAbraham beatissimusfrangens idola justificatus esl; tnrarum ex lillera paganilati consenliunt, et alieni a
el Gedeon (Judic. vi, 28) nocte incendens idola, et Cliristianitate reperiuntur. Quia ergo non credebanl
frangens,s a Deo tantum virtulis meruit impetrare, justis Judcei prophetis, el aliis talibus, alieni et isti
utctim paucis infinitos vinceret inimicos; omnesque sicut et pagani h j"udicabantur a Domino per Scrip-
j'usii, ut Elias (V lleg. xvm, 40), el alii itidem. Quo- turam; atque ila nunliabatur, ne maledicerenl suis
inodo ergo hic ceslimat bomo imprudens de idolorum Dottorihus, et Propbelis, el justis aliis.
dixissevanitate, iisdemquenon esse maledicendum? CXLVIII. EERESIS DE MELCHJSEDECII
cum David dical: « Similes illis fianl qui adoranl ea. SACERDOTE.
Hic itaquediis non esse maledicendumahenis 3 cum Sunl quidam legentes hccretici' in Genesi de Mel-
dicit, estjustis ab origine nmndi eoleniibus pielaleni chisedech sacerdole atque rege, qni eral in Salem
veram, id estd angelis, et sanctis aliis verse fidei decivitale, liinc temporis ita nominata, sub Abiaham
dicalis, non esse maledicendum. 4 Nam omnes j'usti B '. beatissimo patriarcha; de quo ait Scriplura : J sine
malcdixerunt idolis, et fregerunt ea, mdeque merue- patie, sinemaliefuissegenitumeum, cum silhoccon-
runl graliam, ut Moses fecit de monie 5 descendens tranum ita sentire. Sciiptura enim non de carnali
(Exod. xxxii, 20); e sine eo quod Christi 6 uunlii, hi eum generatione editum esse negavit, sed de j'uslis
sunt dii, ut Moses Pharaoni, et Êgyptiis, cum eum non genilum parentibus declaravit; qui naiuiali
Scnptura clamet : f Ego "Dixi, dii estis (Psal. studio k de Mandalo pristino ad lantam CIirit.lI per-
Lxxxi, 7). Utique qui sanclam, 7 adorandamque venire meruit scientiam, ul quce a parenlibus suis
Trinit.tiem colentes forti fide picedicant, qui et om- non audierat, proprio lamen sludio, majora Christi
nes j'nsli vere beati et sancti sunl, el ut dn infidelium mysteria per Mandalum agnosceret offerenda, cum
scilicet diguoscunlur, quia ait Dominus : B ad quos dicat Dominus per prophelas : Ecce ego facio nova
futtveibum Dei, etpereos prsedicatum est, incredu- (Isai. XLIII,19). Et: Piitisquam Aieniant, anmiflliata
lorum dii ipsi sunt appellali, ut Paulus, Barnabas sunt vobis (Isai. XLVIII,5, 6). Et : Nolite meminisse
(Aci. xiv, 12), elMoses Pharaoni (Exod. xxxn, 20); pimieiua, quce in - Lege carnaliter dicla sunl (Isai.
qui non sunt maledicendi, sed modis omnibus col- xtin, 18). El Salvator ail: Quod nascilur de carne,

1 dmmtatem * descendenssine et quod
8 aputantes
DominoCltristotantum...justi etHehas G 6 nuntu sunt
3-cum 7 adorandum
4 Ramdictt. ld est justi ab
quodomnesjustt maledkerint... et fregeruit 8 atqueorandi... glorificabii
FARRICII ET GALEARDI NOTÊ.

ctet ouSe TOV'TX)nvtyaZsBpno~/.eiatsirpoo-vvvyeiyevov esl maledtcendum, Moses intellexcril angeJos, san-
i%v6pt£etv07re/jo-eSeTKt.JNiphon anathema dicens ctosve e
homines. FABRIC
Deo Hehrceorum (vide Cangium ad Cinnamum pag. Sitie eo quod. Prceier boc quod de Moseallulii,
458) condemnatur in decreto adversus Bogomilos nova Phtlasliio in menlcm vemt ralio, quod Chiisti
A. C. 1145, apnd Allatium lib. n dc Consensu c. 12, Apostoli, et illorum exemplo Evangelii Doclorcs
p. 682. Anathema in Dcum Muhamedis quod legitur recte possint appellaii Dii, ut Moses Exod. \n, 1.
in Sylburgii Saracenicis p. 86, improba\it Manuel FABRIC
ComnenusimperatorapudNicetamChoniatemlib.VIf, 1 Egn dixi, Dii estis. In edilis eiat vitiose, eigo
c. 6, pag. 235 seq. Inter gravissimas remoras con- dii estis Locus noltis Psal. LXXXU,7 :
versionis Judaeorum banc esse non dubito, quod a ©eoiecrTe. 'Lyd>etVrK,
leneris docenlur a parentibus suis Jesum blasphe- _ AAd quos fuit veibumDei. Joan. x, 55 : Et eêivouc-
mare. El jam suo lempore Hieronymus ad Isaice v, etTreBeovsTtpbsovs b loyos &eovlyhero. FABRIC
49 et 52, tesiatus fuit ter quolidie in synagogis, et h Judtcabanlur. Minus bene eral in editis
judica-
diebus.acnoetihusblasphemari aJudaeis Salvatorem. JD buntur. FABBIC
FABRIC 1 lnGenesi. xiv, 18 : KKI
a LXX, Tovs ftcoyovsKUTWV Melyjo-eSex§aa-i)evs Sv-
/K0e)e"revvi TK?a-rhlvs ~)ny.Hanc Salem Melchisedeci Regiam eatndem esse
KUTCOV ewbtyere, vvi rv ykvrrra TCOV Secov
K UTCOV
vara- cum Hierosolyma, variis argumentis pugnat Ludovi-
vava-ereivreopi. FABRIC cus Rorghesius in Historia critica Melcbisedeci cap.
h Abiaham beaussimus. Vetus liaditio, Ahralia- 7. Negat lamen Hieronymus inEpistoIa adEvagrium
mum idola Patris sui ronfregisse, qua; referlur in et nostra cclale Hadr. Relandus vir doctissimus in
Beresilh Rahba cap. 58. Vide Dionysium Vossium Palcestina sua p. 855 et 976, cui assentiri malim.
ad Maimonidemde idololalria cap. i, § 7, et Gotl- FABRIC
fridi W.ignen TOO uavapirav dissertationem erudiiam J Sinepalre.,..'Anaroip , «yhro>p, ayevevJbynros,
de Ur Chaldceoium Lipsue 1681, in-4°, in lucem hoc est, cujus nulli parentes ul Levuicorum Sacer-
edilam FABRIC dotum a Mose commemorantur. FABRIC
c LXX, "OftototjfUTOtjyevotvTo ot 7rotouvTes"
KUTK vai k De Mandato pristino. Solel Philastiius Manda-
navres oi ireirotBbresvvroZs.FABRIC lumen illud divinum cuiusductu Deum
d Attgehs, et sancttsahts. Vix cuiquam hoc Philas- (ww*appellare,
ante Legem Mosaicam cohiere palriarchcc. Vide cap.
tiius persuadebit, quod pcr deos alicnos, quihus non 110, 150, 150, 155, 156. FABRIC
cflio esl; elquod nascilur de sphilu, spitilusesl{Joan. A. dicil Dominus (Deut, xxxui, 9). Non * genituram pa-
III, 6). Deliocenim cum dicit: sinepalre, stne inalte renlum odiendam ulique, sed impielalem eorum pa-
editum, sine Iraditione, alque doclrina parenlum, ganam spernendam, alque damnandam esse modis
eum luisse n inquisitorcm Sciiptura nunliavit, natu- omnibus collaudabal, cum dicat: Siquisnon tenun-
raque 'h polentem ad panem ccelcstis sapienli*, tiaveiit suis omnibus, i non eril dignus t egno cwloium
id esl Cbrisli myslerii, c per Mandatum declaravil (Luc. xiv, 25). Hic igilur beatus Melthisedech ctim
advertentes : quod sciens Apostolus, naluram homi- de alienigenis, id est Ghananaeis impiis fuisset cdi-
nura cceleslis scienlice, ac pietalis esse d capacem in tus, contempla impielate parenlum, k cum capax
omnibus prcedicabat ita : e Cumenim genlesqttwlegem legis divince 2 ccelestisquoesset, el suo studio, ut
non habenl, naluraliler eaqum Legis sunl faciunt, hti le- Dci imago, inquisilo Dei mysterio, contemplis im-
gem non habcntesipsi sibi sunl tcx, qui oslendunl opus piis parentibus, non solum cognoscere Chrislum Do-
legis scriptum in cotdibus sais, et caHera (Rom. n , minum ante l in Mandalo, insuper eliam ej'us coele-
11 et seq.). Quod eliam ait Domious Pelro : f Quia ste mysteiium m meruil inluens, et intelligens celc-
cato el sanguis non illi tevelassel, sed Patcr qui in cw- brare. Idenquc et Aposlolus baptizalis dicebal:
lis est (Malih. xvi, 17); Fidem quippo DominiSalva- 11Vos aulem non eslis in carne, sed in spititu (Rom.
toris ostendens. Ideoque et ipse ilertim Dominus : B \ VHI>9). Duorum igitur populorum Melchtsedech, et
s Si quis non tenalus fueiit ex aqua et spiiitu, non in- Abrahce erat lunc in unum societatis conjunclio;
3 prcecepta quippe, et cirtumcisionis conveniens
liabil, inquit, miegnum cwloium (Joan. m, 5). Et
iteium in Lege : h Qui dixciunl patri elmalti, non 4 ratio, ut Melcbisedech qiiidem peisonam Chrislia-
novimus vos, isli custodieiunt mandalum meum, norum gereret, * ° ita ut nos uvamus, et celebre-

' * ralio Melchisedech...gerere
polentem et capacemccelestts c ita ut novimuset celebramus
2 coelestisesset, suo... Christimysterio
3 prapulu quippe
FARRICH ET GALEARDINOT.<E.
a Iiiquhitorem. svc~nrnrhvaserulatorem rerum di- impemtidi,narrandi, succensendi, oplandi, monendi,
vinarum, etoIJiciisui quod Deodebehat raiiocinaio- irascendi, odiendi. Yide Yossiumlib. v de ArteGiam-
rem. Infia hoc capite : Cum capaxLegis dtvinm cw- m.ilica cap. 59. FABRIC
leslisque,elsuo sltidio, ut Dei imago, inquistto Dei nujs- ( s Non eiit dtgnns tegiio cwlorum. Apnd Lticam
leiio, comlemplisimptis patentibus FABRIC G xiv, 55, legilui : Non potesl meus esse discipulus :
b Potentetn ad pitnetncwlesltssapienlim.Male om- ItK?i\ vySivosovv a-Korc/o-o-eranzvo-troZs eavrovvirv.p-
iiino editiones tam Hamburg. qiiam Rasilecnsis, el yovo-tv,ovSUVKTK" ftoj elvKtyaOnrhs.Sed bene nota-
Lugdun. lta legunl; sed Corheiensis cod. emendal, vit prccstanlissimus vir Joannes Millius in prolego-
polentemac capacemcwleslissapienlim. Sic paulopost: mems ad novum Teslam, § 851» PmlasUimn non
naliittim'homiiiumcmlestisscientim ac piettitis esseca- pauca Scripluidii loca ad sensuui, et ex inemoi la
paeetn: et infra cum capax Legis •dmttm, cwleslisque citasse.FABRic. k Cumcapax legis divinw, cmlestisqueessel, el suo
essel. GALCARB.
c Per Mandalum. Sine lcge Mo*aicaperlumenna- sludto. In Corb. ms. non habetur copula el qu.e sen-
lumle accensum diviniius, ul mox e Paulo explical. sui non parum obest; deinde pro Dei mysleiio lcgi-
FABRIC tur €/» isli mysteiio, qood melius, dieit enim ptulo
d Capacemtnomnibus.Nonpersolas vires natuiaJes, post insupcr etimn ejus cmleste mysieiitim, id est
sed acccdente Dei gratia, ut subjnnciaPahli veibis, Chiisli; ai pag. seq. 317 edil. Hamb. -nsigne pro-
Millhjei, et Joannis loca pulchic demonstraiu. Jerto est <7tpa)yaquod exhibent editiones, ubi ptw-
FABRIC cepta qutppe et cttcumctsionisconventens talio, Corb.
0 Cmn enim genlcs "OTKV yvp eOvnrv. u.hvbyov autem rccle pimpuliiquippe, el ciicumcisionisconve-
I'%OVTK, coucretTKTOU vbyov7rotet, otTtêc;IvSetyvuvTKt niens tatio; nullhs enim bic locus pracoepiis, ubi de
T6 epyovTOOvbyovypvnrbv iv rvts vvptiivisKUTCOV. V.i- Geniium typo, et Jndjeorum dispinai. Hanc pono
leritis Max. v, 4, e*4ern. 5* Qpumatetumiiaiuta utratmjue "cciionein commendal eti.im memhrana
pielalis eslmagislta, quwnulto vocis ministeiio,jiulk .v^ iioiigeiuoium annoium, assuta Codici Bihlioibecce
vsu htteiaium tndigens, fioptus, ac kicitis vitibus,- S. Crucis in Jerusalem Romcesignato h. 279, coj'us
chaiitatem patentum pecionbhs libetorum infundtl. notitiam litteris ad S. Ei cardinaiem Qtiirinuin 4Jaus
FABRIC tubdie21 Septembns 1737, humanuer nobiscum
f Qutacaio "Ortuc/pi vvi vtyv ovy vnevodvili comtnutiic.ivilvir eruduissimus Josephns BJanchinus
cot, v)Y 6 Tlvrhpyov oiv rots ovpvvots-FABRIC jampridem Veronensis Ecclesice canomcus, nune
s Si quis noiiiii'naliis....'Evv yh rtsyevvntiyIÛSKTO? vero eongregalionis Oratoni Roma; presbyter, teli-
vvi irvevyvros,ovSUVKTKI eiWGetveisrhv fiva-i)eiavrov gionc seque ae 'doctTinapi\eclarus. GAIXAIID.
6so0. Pro yevjnBh Philastrius^ videii posslt legisse 1 In Mandalo. In slalu Junnnis naturaiis.
ul in CJemehliuis " 'kyhv liyo>jytv,ivvu.h FABRIC
RvvyevvnOo m Meruil. Contigit lioc ipsi. Vide supia K5ap.152.
c/vvyevvifihre v^vrt Koivrfetsovoy.vllvrpbs , Ttou, rKt
bytovMvevyvros, °u yh eia-HBnre TOV
els rhv (3ccrt)etKV FACIUC
OUOKV5V. Scd solet Philasliius e niemona ascnhens \~ Vosaiitem.,.. 'tyets Seovv.lo-reiwvpvt, K))'iv
loca SCilpturce, veibum pro erlio ponere. FABRIC TTVEUftKTt. FABRIC
0 Itanl nosvivamus, <etcelebremuiin-timnibus.Malc
"' Qut dixeiunl... 'O )eycovT5 narpivvirri ynrpi,Ovy
iapavv a~e... it/v)v~\erv Ibytvjcov. FABMC Lugd. ut non vivamus. Et alice edrt. telebremus.
1 Gcntturam paientum odtendam. Nativitatem cx FABRIC— Itunt twsvivamus et celebimnutin omni-
parennbu';, TJJVêvvjjo-tv.Oifioirfnm'dixitelaoantiquo bus. Pro cfi/t-fciciHHS
quod iu aliis editioiiitnis iiaberi
verbo, odio, unde odientes Petronius, Apulelus f.ilelur, atquepvoindesoccunit eiiam In«diiione Ra-
r.epi ipynvuas '•Oralionis vatim speciessunl, ul sunt sileensi Siehardi, Teposuit Fabncius ex ingehio suo
"
mur in omnibus: Judceorum autem figuram Abra- j^junium quatti, et Ajejuiliumquinti, elc jejuiiium sep-
hce cireumcisio, Ghrisli quippe fidei subdita , coe- timi, elf jejunium decimi eiit domuilsuulin exsulta-
lestique ejus inserviens mysterio salulaii, ut Abra- lionem el gaudium (Zach. vin, 9). Quid ergo si quis
ham beatus Melchiscdech sacerdoli niagno eral omiiem seplimanam \olueril, aut menses jejunaie
subditus (Gen. xiv, 18; Psal. ci\,i; Hebr. vu, 1,
a multos, inprcejudieium incursurusesl? Absit : immo
21), cui insuper ctiam decimas de suis faculiatibus potius laudem babebit ampliorem, ut s multi pro-
offerre non dubitaret ut regi, atoue sacerdoli Dei
Hebr. h nunc Judccoium phetje feceriint, eljusli homines quolidie faciunt
(Gen. xiv, 20; vn, 9); qtiod
2 docihtas subjccla nobis est cum \elit ediscere, plurimi. Sed tum dicil quatuor j'ejunia, veluti dics
alque a nobis de Lege et Prophetis, Christi mjsie- qualuor jejunandos decernit. Non autem nobis di\il
ria paulatim agnoscere, alquc in ejus passiolic cce- atit mensis aJicujns, aut anni, sed sic absolnte pice
lestcm sperare scienliam deLege paiiter elProplielis. dicavit, ut mjsleiia Clirislinnilatis 3 ip->isqualuor
CXLIX. ILERESISDE ZACHARU PROPHETA jejuhiis liunii.ila eogriOscerehiufe.Nam per~~annuio
!)E JEJUNIO. h qtialuor jejunia in Ecclesia celfcbianlui : in Na-
Sunt quidain legentes ih ZacliaVia,quo dicit: c Je taji piimuin, deinde J in Pasclia, *>terlium in Epi-
GOD. MS. SANGERM.LECTlONES VARIAN*IES.

1 autem m figura
2 indocihlas B 3 in lpsis quatuor
FABRICIIET GALEARDI NOT.E.
celebremur,quod profccto quomodo buic loco magis quatuor lemporum jejunio consecratorinn dislmcic
congrual non vidco. Perpendenda ilaque hoc piaeser- mcminisse.1
FABRIC
tim loco Corbeiensis cod. leciio ; quamvis eniitt 'cce- In Natalipiimutn. Hoc csl quod Leoni hiemalc,
teris in notis^cauie se gesseru Fabncius, lisecemen- aliis jejunium Adventus Dolniiii, de quo Theopli.
datio non parum mihi suspecia est propler Eucharis- R lynaudus tom XI opp. p. 479. FABRIC
tice typum, qui Fabricii lectione lolhtur. Porrolectio J In Pascha. Hoc unum adiiiittit Hieronymu3
Corbeiensis quce procul dubio vera est, ccelerisque episl. 54, ad Marcelluin : Piosunam Quadiagesimam
nielior, habet ita ut novimusel ceiebrumus; eamqtie secuiidumiradilionem Apostolotum totoanno,leiiipnie
confiriiiat mcmbrana ett.iin uongentorum annoium nobts congiuo,jejuiiainus : ilil (Monlahi asseckr) ttcs
mox supra lattdala, Jegit nempeifa ul nos vivitnus el in anno faciunt Quadiagesimas, quast ttes passt ttitl
cclebiamus. GALEARD. Suhfalores. Nok quo ei pet lolutn annum, excepia
J Decimas Deregiis decimis \ide Interpietesad I Pentecostejejunaie non hceat, sed quod ahud sil nc-
Sam. viu, 15, 17, et D. Cai pzovium TOV yavapimv ad ccssttate, ahud voluntale tnunus 'oflcire. FABRIC
k Teiimni in Epiphama. Quoniam post antepis-
Schickardi Jusregium pag. 269. Dedecimis sacetdo-
talibusNum. x\m, 21; Deui. xvm, 2, el Sciiptoies chale, jejunium bocce ante Penteeoblen commemo-
dedecimis laudali amein RibliogVaphiaanliquaria r.il Philastnus, aique infra illud ipse explicat de j<>-
c. 16, § 2. FABRIC junioAscensionis, ideoquc E|)ipbania hoc loco pro
h Quod nunc Judmohim docilitas subjecta nobis esl r, t Ascensione ab eo poni est necesse. De 'cjunio, si\e
cumvelil.Male superioies ediliohes posl \erba nobis Rogationibus anle Ascensionis festum a Claudiano
est posuere vrtyuhv, nam eonnectenda com ins sunt Mamerlo circa A. C. 500 deintim introductts m Gal-
quce deinceps sequuiiiur; Judjeoriim veio docilit.is lia, vide Gregonum Turonensem n Hisl. 5i, Alci-
accipiendacle illis Juil.eis, qhiiChiisio dalehomen, mique A\ili homiliam de RogaiioniJjus, et Joan. Sa-
elChrisli saciaciinplecfi,si\e a Chi ibti.inis de Lege, \.)ionis notasad Sidomi Apollm.nis lib. v, jepisl. 14.
el Prophelis, Ohiisti nijstena agnoscere non dcdi- Sanequidem Dall.co pag. 761 judice, sic'ohscuic,
gnantiir. FABRIC el involule hoc loco de jejuniis sctihit Philastuus,
c Jcjunmiil quarti Ad queni Iociim conferen- nislndeie ipsi videatur putius quam loqui;naquc
duspueter S. Hieroiiymum Joahhes Seldenus ca- illuis verha laletur sc non cipere : Sepiwn, inqtul,
pite octivo libii de Anno civili JudJOorum.— Jeju- tnensisjejuiuwn cowlantet omUltl.Quodtn Eptphaiua
nium quatti. Die 17 mensis quaVii Taiiittz(Julii) ob consliutt, nifailoi, inanduutn. Quod in Naialelocat,
conlraclasa Moyse labulas, eturbelh a Nabuchodo- nhi Natalem pio diebus Natalem antecedentibns,vel
nosore captam. FABRIC pio Adventu, ut vulgoloqunnui, acciptas, absstndtsst-
AJejuniumqUintt.Die nonh niensis quiilti /i&(Au- tnum quoqueest. Deniqiieqmd est quod itle vttlt, ceiie
gusli) ob conJlagiationem templi. FABIUC dicit, tn Ascensionejejunandtim, decetnque diebus ad
c Jejunium sepitmi. Die tertio Tisii, meiisis sep Penlecostenusque sequenitbiis?Ncmo piatei tstum dc
timi (Oclobris), obGodoJiamablsmaeJilis tVucidUitm, jejuniis sic phtlosoplialus csl, lantumque abest ul tsla
ut tradil Josephusin HypomiVeslicoinedilo cap. 127. cmtetisequerenlur, omnestota Pentecosle jejvtiate ne-
FABRIC pulabani. FABRIC—Tei tmm tn Epiphqtna. Ept-
f Jejutnnm kicctnu.Dicdtchno deciiiii mensis Tc D fas phania hlc a Philaslrio pro asccnsione siimihu; ut
/>£'/-(Jamunii',ols niimiaiaBalljloiie 'commoiaiiMbus lecle adveitil Fabricius, licet alias commnniicr boc
Ju(teis'qtt.c Hieiosoiyime accideniuhiala. FABRIC nomine designetur adoiatio Magorujn, indicantc
t Muhiptoplieici. Moyses Exod. xxiv, 18, xxxiv, Cotelerio ad Constil. Apost. v, 15, p. 3!2. Quod \eio
2S;h Detu i\, 9, H,elEJias II Reg xn, 8. JFABRIC j'ej'unium islud in Epiphania, ut ait Plnlastinis, lioe
Qualuot jejuina tn Ecclesta QunVYrquaiii lion mfi- csl in Ascensione, uniim fuerit ex qualuor jejunns
do aiiiiqihoribiis, et Aposloliccc aot.ui piopioubus quce tuuc inEccIesia cclebiab.uilui, ideni PlnJastiiofa
lempoiibiis, ced he Philasiiii'q.iidein .x\o qiiiituor testis eatsuls idoneus, qu.uiius DalJicus aFjhiicio
illa jejmiii longc Jateqne per omneiti Ecclesiam ob- prolatus, hoc nomine Pbilastrium teprehendai, vo-
tinuiSsc, salis cohStal, Pl ostendil Joann D^lljeus cetque lem lnaudiiim. Cjeteruin Plnlasinus patilo
lib. iv d Jejuhiis cap. 7 ; lamen 'ex Ifoc Pliilastrii infra incmmii de jejunio etiam secundtim qtialuot
locoptiei falii Blondellum, qui ad Pseudo-Caliisti anni tempoia, quodabaliquibusseivabalur, cujusque
epistolam, p. 256, nolat Leonetn Magnuin primuhl apeita est mentio apud Leonem Magirum Serm. 18^
mi 8ANCTI PHILASTKU 1888
phania, a quartum in Pentecoste. Nam in Natali,j^xikseq.) et accepit Legem a Domino Safvalore*
Salvatoris Domini j'ejunandum es.t, deinde in Pas- quarto quod intravlt in terram repromissionis (Jo-
ehre Quadragesima, atque in ascensione itidem in sum l seq.): sed non omnes iiilroierunt, sicut scrip-
coelum post Pascba die quadiagesimo, inde usque lum cst (Nunt. xiv, 30; xxxu, 12), nisi duo soli, Je-
ad Pentecosten diebus decem : id quod postea fece- sus, et Ghaleb, ut dixit Scriptura. Alii aulem dixe-
runl beati apostoli post Ascensionem, *>jejuniis, et runt, quatuor jejunia sunl Ecclesise ista in qualuor
oralionibus insistentes, ut scriptum est, quod me- libris Mosi; quia piimum fecit Deus omnia in Gc-
rueiinl in Penleeoste pleniludinem divini Spirifus, nesi, et hominem, ut scnplum est. Secundo 3nExo-
et perfectionem consequi potestatis; ut irngatione do, a quo de leuebris hberatus exit omnis homo cre-
divini Spirilus aflluenle, jam armis instrucli cceles- dens in Christum Deum. Tertio 3 quo in Levitico of-
lihus,c omin dubitaiione seposita in qua erant ante, ferl sacnficia diveisa,quce suniomnia Chrislianitalis
posl autem doctores invicli, et gloriosi martyres mystena. Qtiarto post oblationem spiritalium do-
ipsius Domini fieri quotidte properabant; Judceos el norum in libro Numeri mereatur omnis fidelis con-
Paganos edocenles, eisque de Lege et Prophetis scrihi, quod ait et Dominus : * Gaudele, quia nomina
Chrisluin ubiqueDominum, cum Palre sempiternum veslia scriptasuntinhbio cmloium(Luc. x, 20). Ideo
prophetarum lestimoniis comprobantes, ej'usque g et David de Judceis dicil : s Deleanlur de libto vi-
prceseniiam carnalem salubeinmam oibi terrarum ventium, el ciimjustis non sctibantur (Psal. LXVIII,
annuntianles. Alii aulem pulantd secundum quatuor 29). Et ipse ilerum :]l Et in hbio luo in te credenles
tempora anni cujusque dixisse Scnpluiam. Alii au- consciibenlui (Psal. CXXXVIH, 16). flcec eliam jeju-
'
lem deNoe dixerunt quando audiit et credidil (Gen. nia in quattior Evangelia nos oportet accipere, de
vi, 13 seq.; vn, 5, 7; vm, 18);l inde cum aream ! pairiarclus, prophetis, sacerdotibus, et apostolis,
conlecit; poslca autem cum intravit in eam; quailo quce in nobis coniplenda sunl. Quod primum Ddcs
quando exivit de arca. Ahi aulem Judceorum , e Is- patriarcharum, deinde virtus prophelaium, terlio
rael dixisse Scripturam arbitrantur, quod cum au- labor sacerdotum, quarlo apostolorum perfeclio in-
divit (Exod. v, seq.) populus primum in JSgypto per vicli certaminis nunlianlur; qucc diversse virlutes
Mosen lunc temporis et credidit, liberalur de Pha- invicem cum suis \irescunt connexas temporibus, cl
raone et JSgyptiis; deinde quod exivit de Êgyplo docentes homines k diversa jucunditatis gaudia desi-
(Exod. XIIseq.); lertio quod in montem Jvit (Exod. derantibus, et capientibus subminisirant.
1 deindecum G 3 Teriiojjuod in... quassunt ibi omma
2 Exodo,quod de... exivit omnis
FABRICH ET GALEARDI NOTiE.
Verba Philaslrii p. 521 hic appono : Alii autein pu- charize de qualuor jejuniis, alii ex Judceis putaut
lant secundum qualuor tempoia anni cujusque dixisse respondere qualuor illis rebus quas Israeli contigisse
Scripluram. Lugdunensis editio legit secundum qua- mox f
eMose commeinorat. FABRIC
luor anni cujusque jejunia dixisse Sciipluram; e\ci- Gaudele.... in hbro cmlotum. Xaipere brt rv. ovo-
dil vox tempora, addita esl vox jejuiua. Conier Ire- yvra. vuS>veypvyniv roZs ovpavoZs,in cwhs, quod Plli-
nceum Fragmenlo Epistolcead Yictorem papam edil. lastriusinterpretalur : in hbio cwloium. FABRIC
Massueti p. 340, ubi ait, quod jejunioium diveisitas <*DeleanHtr... ei\a)eiyBhro>a-av iv (3t6)touC^COVTMV,
consensionemFtdei cotnmendat.Hunc porro Pbilas- vai yerv 8t/c'co.>po ypaynruio-vv. FABRIC
trii locum iaudat Elmenhorslius ad Minut. Felicem h tn hbio... KKC.eV' TOj3i§Atovo-outtvvres ypvfn-
Êt
p. 19 edil. Lugduno-Batavce1652. GALEARD. CTOVTKt.
1
FABRIC
aQuailum in Pentecoste. Hoc j"ejuniumalii Scnji- In quatuor Evangeha. Ut undique qualern.irio
tores ponunthebdomadepost Pentecosten, vel post suo subsidium et rationem qujerat Philaslrius, etiam
ociavam Pentecostes. Vide Cotelerium ad lib. v Evangelia advocat, quorum quaternionem similibus
Constitut. Apostol. c. 20, p. 326. Vici&simPente- rationibus mysticis et allegoncis passim Veleiescom-
coslen ipsam, hoc esl quinquaginta totos a Paschate mendanl, ul ascriptis ipsoium verbis demonsiravi
dies, jejunarc nefas habuere pleiiquc etiam Plnlas- inCodice Apocrypho novi Testam. pag. 582,eltom.
trii aelaie, ul jam ex Hieionymo notavi; ctu adde DH,pag. 555, 735. Addam unicum locum Ribam
sis insigne S. Athanasii lestimonium, quod vulgavil Mauri Jib. iv de Universo c. 1, lom.I opp. p. 85 :
celeberr. Montfauconusin Bibl. Coishniana p. 112. Qualuoi mthtes qui quatuor pailes sibi de Jesu oesti-
FABRIC menlis fecerunt, pt mfiguianles qualuor pailes Mundi
h Jejunits, el orationibus insislenles. Jejuniorum qum dmserunl sibt eloquta Cluisli, stcut sciiplum
nulladiserta menlio Actor. l, 14,irpoo-evynv.v.ihho-et est psal. cxix . Lmtabor ego super eloquia lua sicut
trpoa-vaprepovvres. Tamen jejunia, et orationes conqui inventt spolta. Longe plura in hanc sententiam
junguntur Actor. xiv, 23, xpoo-eviayevoty.era.vno-- congessit sub lihri lnitium idem Rabanus pag. 77,
Tetcov.FABRIC HarduiniConcilia tom. III, p. 1983 seq. FABRIC
c Omni dubitalione sepositain quaeiant ante. Re- i Patnarchis, prophetis, sacerdolibus, el aposiolts.
spicil dubitationem, immo abnegationem Petri Matih. De hoc qualernione vide cap. 159, atque infra cap.
xxvi, 70 seq.et abuegalionem aliorum Discipulortim. 155,156. FABRIC
Idem 56. FABIUC k Diveisa
d Secundum quatnor lempora anni. Leo Magnus pienhbus. Itajucunditalts gaudia desideranlibus, el ca-
legendum pro cupientibus. Infra c
SermonelS : Jejunium vernum tn Quadragesima, ms- :
seq. Diveisagtattarum munera diveistsquetempoii-
livumin Penlecosle,atttumnale in menseseptimo, hie- bus volunlati hominum, ac capacitali desideianttum
tnale autem in hoc qui esl dcctmus (Decembn) celebia- ab eodemtmpertita; ubi plura m hanc scnienii.iin.
HIHS.FABRIC Mox codem capite": diveisam effusamgiatiam capien-
c Jsiael dixisse Sciiplutam. Locum allatum Za- tibus, el quwrenltbus. FABRIC
*289 LIBER DE H^RESIRUS. 1590
CL. HJERESIS DE UXORIBUS ET CONCUBINISAtis, ut prioii populo, deinde Judceorum, tertio
SALOMONIS. Christianoium* , qui ab illis priorinus qtii ante Ju-
Snnt hxreiici, qui cum legunt in Salomone , a se- d.eos fuertint cum edocemur, J m Chnsti piaisen-
xaginla reginm el ocloginla concubinm,ctb juvenculw tia itidem diversam eflu--am graiiam c.ipieiilibus, ct
quarum numerus nonest (Cant. xi, 8); pulant eum qiicerentibus"quolidie pervidemus effundi Nam quod
mulieium causa, et juvenculaiumatque concubina- alloeanimce k ad regimina, alLe ad conjunctionem,
rum numerum edixisse. Cumque ita sentiunt, mfruc- aliaj ad incrementum pprleciions auatis m co/ijunc-
luosi, immo potius ut pagani impii, et Judcei ineru- lionem futurae Fidei Cbrisli Domini vocentiir, ma-
diti aique indocti judicanlur; lgiioranies quod luec nifestum lest, dicente Aposlolo : Qut cohwtet Chtisto
c rationabilia sunl et intelleclibilia ab eodem nun- Domino, unum corpus est (I Cor. vi, 7) Nam ubi
tiata, quaein Christi majestate et polenlia, diversa regiiue nonien dicitur, regni ccelestis manifestaiur
gratiarum muncra humano generi oslendebantur ad- excellens nobilitatis sublimiias, quod et Dominus
ventura , diversisque temporibus a voluutati honii- vocationem multorum pradicans, ]>aticcruineleelio-
num, ac capacitati desiderantutm ab eodem imper- nem annuotiat -iffuiuram. In quibus triplex viiluiis
tila ; non denegante parem graiiam, scd j'u\(a quod dignitas enitescit m
et m Evangelio, dicenie Donni.o
capere potuisset volunias homiiiurn nosceretur, ipso ad illum : Si vis esse petfectus, vade, ventle omiua
Doniinotribueiite atque conferenle qnaereniibus stu- quw habes et da paupenbus, et vent, sequeie me- el
e habebisihesauiumtn cwlo.nAl tlle liislatus est,inquil,
d>ose,' cum dicat beatus apostolus Petrus : In veti-
tate cognoscoquod Deus peisonarum acceptor non ut scriplum est (Matth. xix, 21, 22). Ergo elsi ante
est (Act. x, 54) Et Paulus apostolus ltidem : o generalUer secundum4 tempous divisionem , populo-
f Deus hominis, inquit, peisonam non acctpit (Rom. rumque factum esi , tamen ° in Clnisli prsesenlia
a
H, 11). Ex voluniaie ilaque juxia quod quisque triplex gratia respJendet ac dignitas, ut alii perfecti,
desiderat, ita eta DeoClirisio°'ei irihuituratqueim- aln sequentes, alii posiea secutun demonsirarentur :
penittir quotidie. Diversie igilur disintites, achdi- non in uno modo digmtatis , id esl regni cceleslis
versce gloriaa a Salomone nobis nuntiaue sunt. In inveniendi, sed secundum fidem ac laboiem eo-
Mandato quippe, Lege, et Clirisii gralia omnia, qnce rum, atque diversa certamina, mercedem con-
el piimo, et secundo, et poslremo tempore, populis gruam adepluri, dicente Domino : r- Mullm mansio-
per diversa meritorum collata sint munera digniia- nes sunt apud Patretn meum (Joan. xiy^~OtleG et
COD. MS. SANGERM. LECTIONES VAKIANTES.
1 Iu veritate compertquod 3 ad regimonium...vocarenlur
5 Quodcapitqmsquiset desiderat; ita a DeoChrisloei 4 altamenm... ut aln posleasecuturi'j/
trihmtur
WARRir.UI?T
FABRICII ET tlh GALEARDI NOTM.
a Sexagmla. Postea auclus numerus; nam III Reg. Q i InChiisti ptmsentiatltdem. Piiores-edilf. 1 nullo
xi, 5, regincc septingentje, et concubinae trecenlaj. sensu pro ttidem h.ibeni ei de. FABRIC— In Clnhti
FABRIC ilidem. Annotit Fahncius priore-. edilt.
h Juvenculm.rflDbj? virgines innumerabiles Con- pimsenitanullo sensu pro ilidem h.ihere el de. Ila porio lnhet
fer Wagenseilium p. 597 seq. ad Tela ignea Salance. Basil.; at Lugdun. omissa copnla Jegit in Chtisti
FABmc ptw>entiade; ms. Corb., m Chiislt piwseniiam et de
< Ralionabilia, el intellectibilia. NOJJTK, ad subli- Chtisli. Nesrio an foite legendum sili» Chttsti pim-
miorem inlellecium a sensibilibus rehus referenda. sentiam, etdethiisti ptwsentta, sed magis aiJlmc pla-
Rauonem "n(e«ee(i<>i<em viical infra c. 149. FABRIC cet Fahncii emendaiio. Cluistt piwseutiaa Plnlasino
d Volunlalihonunuin, el capacttati. Capite snpe- inlelligitur tempii'- Evangelii, ul recle momt Fabii-
riore exiremo : Diversajucundiiatis qaudia desideiun- cius iufra noi. o, quod ex alus etiam iocis apparet
libus, et capienlibussnbmimstiant FABRIC 149, Judworum fulun teinpoiis in Chrisiiptm-
e In veritale. 'En vknBeiasvara)ay§avoyat brt ov/ cap. sentia tncredulitas : cap ll)9, ut in Christi pimsenlia,
eo-mrpoa-omokhrcrns b ®ebs,ex Deul. \, 17, et II Pa- et quod snpia Legem erat aitlenunliaiumab eh cogno-
lalip. xix, 7. Vide etl Pelr. i, 17. FABRIC. cap. 75, quod erat jutuium in Domini ptm-
f Deus personam non accipit. Ovyvp io-rtTrpoo-onro- sceietur;
seniia majus et tnelius; cap. 156, cwlestia tneiita in
~)nriia7TKf>KTco ©eco.Adde Galai. n, 6. FABRIC Chtisti piwsentia matnfesiareniur.
s Ei tnbuiiui. Relmst., liibuetui, \itiose. FABRIC k Ad tegimina, ad
cotijunciionem,ad incieineiilum
—Ei lnbuttur. Hic rursus Helnisladiensem eduio- pei fectiorn mtatts Ut resi ondeant regims, concnbi-
neni reprehendii Fabncius, quod \itiose legal lii- y. nis, et juvenculis apud Salomouem. Ilos iresgradus
buetur, cum tamen eodem modo babeat eliam Ba- infra vocai pei fectotum, sequentiutn, et seculuioium,
sileensis editio Sichardi anni 1528, qiiam aliis quo- illisque tribuit regnum , paradisum, et vitam. Pio
que in loeis non satis dibgenler Fabricio inspectam peifecitons, priores edilt. peifectionts. FABRIC
deprehendin us. Idem cst omnino et infra ad hser. I Unum cotpus est. '0 ev irvevyv
voDayevos Kvpio>
155, uhi Helmsladiensem edilionem culpat, quod io-rtv.Ex memori.i ul c. 26, locum cnaiisPhilasiiius
vitiose pimdicenles haheal pro ptmdicanies; at lbi unum cotpus pro uno spmtu posi.il. FABRIC
qtioque eadeiii leetio Helmstadiensis est in editione m Si Visesse. . Et BDetsrtketos
elvat, virvye, izd>)n-
Basileensi. Conlra veiojtd h-er. 155, pro monsliaret o-hvcrouTK virapyovrv. vat §bs irro>yots, vai Seuoo
reponit monstiat etur, nulla facta meiuione Basileen- K/o)ouSet yot, vvt i\ets Qno-vvpbviv ovpvvS/.Ordiiiein
sis ed tionis, in qua occurnt non tnonsiraiei^ sed verboium lierum ex inemoiia locuin ciians Phila-
uionsdaieiur. Hoc poiro in loco quem recte emen- sliius iniinuiavii. FABRIC
davii Fabncius, eiiam Coih. cod. habel, oim=sa co- II Al tlle litslatus ett. ~Kirr~i)Be
pula, iia a Deo Chtisto et o ibmiur. GALEARB. lium Ucbiaiorum apud Oi igenein).U7rouf/evo?.'E\ail!;e-
lioiniha 8 inMatib.:
h ln Mandalo, el Cbristt Famiharis autem dtves
Leqe, gralia Cmpit scalpeie caput suiim, el non placutl
baec Philastrio di\h>io, per Mandatum iiitelligenie ei. FABRIC.
lumen naturale anie Lcgem Mosaicam. Vide supra 0 Jit Cluisti ptmsentia.
Tempore Evangelii, ubi
cap.
' 110,156, 148, 450,155. FABRIC Christus colitur. Sic supta : ln Cluisli pimseniiattt-
Cum edocetnur. Sensus prceseniis obicuri loei dem dtveisam efjusam gt aliam capienlibus ct
hic esse nniii videlur : cmn cdocemur qnas diversa libus quotidte pervidunus effundi. FABRIC qumren-
munera colUta simdhersis ilhs tubus temponbus, P Multm mansiones. Quem loeiim de diveisitate
ea omnia pervidemus effundi quolidie in ChrLli gradiium gloruein vita aeterna, eliamjaud.mt nosler
prcesenlia, hoc est inter Lhristianos, aha aliis, pro supra c 82, sicul diversitatem pcenarum atque pla-
desiderio, el captu cuj'usque. FABRIC. garum profitelur c. 125. FABRIC.
PATROJL.XII. 41
1201 SA«GTI PIHLASTRtf $292
David animam' ad legimen vocalam modis omnibus A j demum ab ipsis genliJius * Judceorum diseere, ae
collaud.it, edocens : n Aslilil regina a dexliis tuis doelrinam Christi Domini de Jege et propbetis au-
(Psal. XLIV,9). Aliam eiiamsequi liorlatur : h Audi, dire, alque ila acquiescere ul compleatur, dottecple-
filia, cl vide, el oblivisceredotnus paliis iui, et concu- ttiludo genlium inlret, el sic omnis Ist wl salvabiiur,
piscel rexspeciemiuam (Ibid., 10). cUl ergo esl ra- sicut sciiptum cst. Et alter propheta ait: Aufer ab
lionis, convenit cognoscere quod alii ln regnum eis eot lapideum, Domine, et da illts cor catneum. Et
(Malth xxv, 31), îlii in paradis'im (Luc. xxin, Domintis, Si tsti tucueiint, lapides clamabunl.
43), alii in vltam {Matth. xix, 17), ntque icmissio- GLII. DESPIRAMINE<HJODADAMACCLPIT
nem peccatorum (Luc. xxiv, 47) in futuroerunl de-
pulandi, quod d non negatur currentibus, ac volen- H.ERES1S.
tibus nunc ut oportel; e dissimulantibus auiem, et Alia est ha2re<4s,quae e spiramen quod accepit
non recte currentibus, a Domino Iirec non erunt Adam (Gen. n, 7) pulaiu lantum esse, quaiitum est
conferenda, a Chri-to posl Resurrectionem h concessum Aposio-
CLI. lis : ciim ignoret quod 3 spiramen est modicaevir-
5 Esl hceresis quceputat quod Iliesus filius Nave tutis aliqua giatia, in audienda Lege Dei muliorum
populum Judceorum cultris lapideis cii cumeiderit, piimuin. Spiiitus autem perfectioms esl plenltudo.
quod nec rerum nalura, nee virtus aul ratio persna- Spiramen itaqtie dalui ab lnfantia elc.UechuniPiiis.
det : facilms cnim Judcei periclitari poterant quam Spiriius aiitem in incremcnto doclnn.e, Fideique,
curari, elsi secundum Dei polentiam quam impossi- etsaltilaiis baplismi p)ena Dei gratia, ut inielligere,
bile non est, aliquid lamen leinm natura non pati- eladmajoiem jampossit cientiampciveniie. ~*Ideo-
tur, nec latio persuadet. Ne ergo peliinis cullris B ] qre post 4 hapiismum, Spiiitum ul ^ppstoh jamnon,
dkant circumcisos Judccos de paganorum durissimis sed '•piiamen accipit qui bapiizatur 5n Timitaie.
menlibus ac lapideis quce anlea fuerant quidem im- Commune est elenim omniiim spiramen. Spiruus
pietali deditce, poslea vero credentes m Domino aulcin p.iucorum cst fidelium aique ciedcntium, et
amissa mente lapidea meruerit, id est veibo Deicir- discentium; et ycluti ab honore ad lionorem, el a
cnmcidi mente, doctrinamque j'am ccelestis potenles gloria ad gloiiam majorem, coelesiemqne scienliam
Judjeos tircumcidere, id e<;tChristi eis insintiare et gr.Uiam pervenienlium , dicente Aposlolo, quod
scieniiam salutaretn deiegeetproplietis, eam quippe ) a fide tn fidemprncedtmus (Rom. i, 17), el k a glo-
nuiuiantes alque comprobantes undique. Qnamvis ria ad {jloiiam prodire piopeivmus (ll Coi. ni, 18).
enim et quolidie circumcidanlur Jud ei ab Jns qui Ideoqile ait ipse : l Pitmus homo de teira lenenus,
ante erant Genliles, ld est doceantui delegc etpio- secundus homo de cmlocwiestis (I i.or. xv, 47). ut et
m natuianon exôlsClniati munerisinveiiiaiur-altena
pbetis, de fide Chiistt Domini scilicet Saivatoris,
qui si credideiini et ipsi saluiis remedmm acceptuu pomtus, id esl ncc catechumenus; el fides atque doc-
siint: perseverantes autem in dtiritia mentislapideco, tiina, studiumque el viia piceclaia ,in piucorum fi-
ceteino erunt judicio detmeiidi. Idcoque et Dominus eehum, et cupieolium voluniaie dtguosceteiur exu-
in eoruin contiadictione pertinaci dicehal quod filu berafts, dicenle Domino : * diabenltdabilut, el plus
eorum, ldest pagani, ipsi ertmtjudicesôiumakjue ei adjicietur; iton habentt autem, " el quod Iiabeie
docloie-., id est gentium populus, qni anle in meiUe vtdeiur aufeietur ab eo (hatih. irn, 12; xxv, 29).
lapidci versabalur, postea vero per Cinisti (idem Qtiod Judceo contigit, ei -ahis nidern plnriinis.
meiebattir ad scieuliam salularem pervemre. Isiael Q ' CLIH. OJLRESIS DE FLNICULO MENSORIO1N
auiem secundum legem cttrrens ut scriptum pst, ad
ZACHARK PROPtlETA.
legis \irtulem per\enirenon potuit, quia non -ex fide,
sed ex openbus cihrere properabat. Jacob enim di- "Esllia^resis, qucpcum audii
~~ in Zneltaria piopiicta
cil qtiod ipse erit spes >genlium, non Jud.r-oium. de iuniculo agrimensorio, deûoêiDaMd edixe-
Oportet ergo Gentes credereuniversasprimum, tunc tat, i qtiod angelus tenens ib.il mensurare Jenisa-
COD. MS. SANGERM, LECTIONES VARIANTES.
1 ad regimonium 3 spiramenlumesl
* Hanchwiestn,quamnonhabenlediti, exlttbctms. co- * haplibmum,Spirllhmut apostoli,jam non spiramcnac-
dex iangei manensis. Eum veio et i ehquas -jiimceden- CipU b el Davtd proplielabeatusedixerat
les tqpisexpiessimus,pioulexstanliniaudalocodice,men-
dis liaudcarenles.
11Aslilii regina. ilvpio-rtvh $va-i)mo-viv Se^tcov crou. I Pttmus homo. 'o irpS>rosS.vBpo>Trosiv yhs yotvbs,
FABRIC b SevreposavBponros b Kvpwsi%ovpavov.De cw'o cmles-
h Audi,ftlia.... "kvovo-ov, Bvyvrep,v.vltSe, vvl y)tvov tts sunililer, nl Philnstmi^, balieni Ambiosios, llie-
TOovso-ou,-/.o!te7rt)K$ou TOU )KO0crou,vvi TOO o't/ouTOU ronymus, ei alii; etillud Kuf>tojIongeplurimi omit-
irarpbs <70U. FABRIC luni, de quo pi a l"r Jo.ui, Milliumvide qua1notavit
<*£// eix/oesl rationis. Sic lueiesi 98, nulltus tatw- D. Kortholius 6 yv/vpirns libio de variis Scnpiuue
nis Maque,ei 106, quomodoIioc eut lationis. FABRIC eduionibus m pag. 75 seq. FABRIC
d Nonnegatui cmrentibus, ac wleiiiibus. Alluriit B ] Natuia. Ut ûpenore capite lies gradus fcceiat
ad locum Rom.ix, 16, de quo supra ad cap. 128. petfectotum, sequentium, et seculuioium, ita boc loco
FABRIC ponil primo nmuiam, cui succcdit gr.idu scrundo
c Dissimulaiilibus.Yide ad rap. 124 FABRIC Fides el doctrina, tertio denique studiumvttaquepim-
I Judmoium. Legendum vidotur Judmos. FABRIC. cLna tit paucoium fidehum, et cuptentium(an capien-
S Svitamen quodacceptl Adam. Kviheyvano-eveis lium II
ut cap. 149 et 150) voluntaleexuberans. FABRIC.
TOTfpOO-COTTOV KUTOO 7TVOV7V FABRIC
^COJ)?. Eabenti dabilur. "Onns eyjt, tioQho-zrvt
vvrSt, vvi
h toncessum. Joan. xx 22, iveavanm, Ciceionis rrepto-o-evBho-ervt. FABRIC
0
veibo iccte leddas inhalavU. FABRIC Ei qiwdmdeiut habere. Ex Luccc viu, 48, vvi o
1 Idcoque posl baplismum. Uti anle biplismum So/eZeyetv, vpBhoervtair vvrov FABRIC
calechuiiienis^sic in bapusmocommiinem ill.mi sia- r Dequo et Daiid. Villalpandus tom.ll, p. 179,
li.imomnibus biplualis tribuit, ul gradum sublimio- putai Philasirjum lapsum memoiia, et pro Davide
rcm deinde scivet sancus aposlolis, pusque fideli- \oluKse]ioiiiinareEzechielem,respe\issequeadxL,5.
bus. FABRIC Sed lort.isse nostro eratin mente psal LX,6; cvm, 7,
eis mo-riv.FABRIC
l A ftde tn fidem. "*"/.7ri.o-Teo>f; rhi voi)vdvro>v/J/JJVCO^ T?ABRIC
!itayerpno-o).
k A gloiia ad gloriam.'A-ro <56?>?--slt S6?KV. FABRIC CIQiwdaiigelus"tenenstbal. Ziachar. H, 1, iSoi vvnp
leni, jeslimaf secundum litteram ila dixisse Scriptn- Aexsnltit,
i hoc prccdicans quoljdie, alque edocens,
rain : cunj non JerusaJem nietiri, rjugetiadi debebat eademque hanc omnem impielalem Paganam, et
bostibus, sed a credenlmm lecie, aique piutorum iniquitatem Judaicam destruens, quotidie omni
perfecie, elecliob iuintiabalur per angdtim aflutura; exûllat mgaudio. Nam etsi iriplex fonicnlus debet
nt dictum est : Mulii vocatt, pauci elecli (Malth. accipi piimtim J Mandatt, demde Legis m medio
xx, 16; x\n, 14). Jerusalem ergo In Inniculo agri- fempore, deinde Gtatia Salvatoris : uiihtalis non
jnensono mensurabatiir, id esl ct anie sub paucis, parva* est aut si de fide, spe, atque chutilate, ut
c et post fidem Chri=ti paucorom catliolica- fidei dixit beatus Aposlolus (ICor. xni, 13), quis velit
1 gignendo elecjio prcedicabatur in sceculo, Quod et accipere^ el in boc non parvi est intellectus pruden-
Apostolusail: d Oportel hwteses esse, utprobatima- tionbus, ac spinlalia desideiaiilibus plurimis,
nifeslentm (JCoi. xi, 19). Quit ergo <-fuiiiculns l„t- 2 CLIV.
rediiarins triplici virtuie connexus est, id est P.ilris, Sunt quidam hffirelici qui de Helia beato opi-
el Filii, et Spnitus sancli; ha*c conjunctio cum in nantur qnod ei cnrvi sero carnes ad escam, et ina-
una , eademque aecipilur Fide, atqoe ciedublale; ne pancs ajtulerint, non atiendentes quod cuncta
jcqtiantalis qnippe, ei \iilulis conjungend.i umias, Sdnctus ac bealis-imus propheta non carnes edebant
atque colenda polentia cum noscitur ab Eeclesia ca- (sic) aliquando, <jxn omnem lalem escam contem-
thojica, juonIudiversa majesiatis aut qualitatis cre- pserat, abstlnendo voluntale, cuj'uset catisa tantce di-
jienda substantia praedieatur, ut quidam ncsiimantlicc- jgnilatisaDeohouorcro meruil jidipisci, ut in paradi-
relici. Quod elDominns dicere dign.uusesl: f Putas suiti rapeietur snblimls, ubi cura sancjis omnibus
Filiushommis cumveneiitjnven etFtdemsupet leiiam .T, conlocaretur. Nam si de pane quidem aliquis dixerit,
(Luc. xvni.S)? Qtiia eiauteaPropIieiaquod tuncerat rationis interdum cst quod ei coryi atlifleriiit : de
Inpaiicis, el post Ci.ribti prjpsenliam, passionem, et cauubus aulerq jncongruuui reperitur; nam in lioc
resui i ectionem ejus , divinamqee semenliam quod cutdelitasheliilna liominum insequentia beaiissimum
essent pr.ryancauiri» iioc ila nunlialuin sii. ut sint prophetam oslendebatur : in avlbus autem, id est
lirretici hodie qui a Spiiitu sanclo, aut a Fijio le- eorvis, tanlum mansueludo et lenitas nioustrabatur,
cedimles, diversam majeslalis el potenlue incequali- ut a qmbus avibus humana abeiat ratio, qui non
latem quotidie prsedicant aberranies. In hoc cigo eiani Dei imagines lationabiles, sed aves sicul pe-
jios oportet agnoscere, quod funiculus, tit ait SaJo- cudes sensibiles cieauc solnmmodo, in eis auiem
jnon (Eccles. IV, 12), tiiplexnon disiumpiiui, quodet avibus ad opprobrium hominum Jud.votum regisque
credi debet a nobis; qnod et de divma substanlia, ex voluntale pessima inseqiienlium pjojmela agnit.0
Ct propna, Fjluis, ei sanctus sit Uidem Spintus , et sensutim lenitasinsita monsliarelui inopeia lanli
Pairi qtupjie conoexiis ni omnibus, qul et cognosci inlnisterii quod bealo jiropJiet* quotidie monstra-
debet, et coli ab omnibus. In hac ergo conjunciione bantur,ulin eis avjbusminisir.ibauiur, ut ineisavjbus
bipiismiel Salvatornos dignalus est confirmare, mi- magls invenirelur esse ratioquasdam ienitatis molu
perans : 8 EunU,s bapliuile omnes gentes in nomine quodaromodo conccssa yelut raiionabihs. jXanjomnia
Paltis, et Fthi, el Spirttus sancti. Io quo conjiingen- hujiwnodl creata a Doniino snJijecla sunt lionnni
tesFihum Patii, et Spirilum cum Filio , et Paite, ul regi ac tationabiJi donnnoqtje urlilum versitalis
hancsalutemicoguoscimur adepuni, quianon aliunde (sic) pecudum, volatiJium et ,sejpenliujn quippe
galutis remedium, nisi ex fide hac humano geneii, sieut^criplum estin libio Gencseos demonstraretur.
cognosclmus affutuiam. Unde etin hac conjiinciione C | CLY. HJtflESIS DECERPTAEXISAIA PROPHETA
sanctJB adorandaeque Trinitatis gaudemus, in qua
ante Adam pater noster, Noe , Abiaham, Moses, et DE CJIERUBIMET SEMPRIM.
s Est quoque Ii.-eresis, quce cum iegit in Isaia
prophelte, sacerdotes
h
, j'udices, et apostoli pariler, '- pro-
et evingelistje prcedicaules meruerunt consequi phela, quod Cherubim, et Serapbim animaiia duo
1 angelieam dignitalem; in qua ei Ecclesia t-atholita sex pennis prcedita, l duabus faciem Dei, duabus pe-
COD. MS. S&NGERM.LECTIONES YARIANTES.
1 Ddeigignendse...et ventatis
8 Hwcstlemhwiesis, qnw desideralurin edttis, exslatin obstla. 3EstIia?resis
c aio ms. Cod. Sangermanensi,estque, ut alim, mendis
FABRICII ET GALEARDINQTM
yvl iv T73 yetpi KUTOO ayotviovyeoiyerptvbv... Siayerph- guod iunc era' in paucis, hoc ila a piopheia nuntialum
srat rhv 'lepovo-v)hy..FABRIC stt; idque loctim lns-picientifacile ]iersuasum erit
"Ctedentium tecle, aiquepaucoruni perfecte, electio. cuni et paulo antea dixent paucoium peifecte electio
Jta jpro leclio, apud Phijastnura scnbtitu Villalpan- nuntiabatiii << per ongelum affuima GAIXARB.
jdtis, el Cotelerius III Monumont. p.-f"24,quamquam VporJtel... Aet yap vipiaeis h vyiv eivat, "tvaoi
•lotum omiubus , ieciionein pj o-electione, ut leclum 8o'-/tftot coKvepot yevwvTKt evvytv. FABRIC.
pro elecle, ei legere pro eligem, tritum esse optimis c Fumculus triphci vhtute conuexus. rb crrrapriov
scriptoj-ibus. Suelon. cap. 35 Augusl. : Senatoium hrptrov. Ecclesiasl.e iv, 12. FABRIC
affluentemnumerum #d modu.n pi istinumsl splendo- f Putas Ftlius hominis, D)jjvb Xtoc-TOUavBpUTTOV
fempedegit 4uabus lectionibus; et e. -64: Anttstius ilBav vpv.evpho-nma-rtvinri rhs yhs- FABRIC
Labeo Senalus leclione, cum vh vh wn legciet. Ta- JJ s Eunles bapttzale. jlopevBhresyvBnrevorvreiravrv.
men infra etjatn elecito apud nostrtimscubilur, et rv eQvafivtrrillovresavrovs els ro ovoyarov Tlarpbsvvi
facile fuit -Ijbrano post peifecte, litieram e in lectio TOO XtoO,-/at TOOe"ytouJIveu/tKTO?.PllllaStriUSi,ut .SO*
.omittere. FABRIC. let, verba (iua*damomittit. FABRIC
1 Multi vocat}.XLoXk.oi eio-tjikoroi, bliyot §e eyXev.roi. h Ptmdicantes. VitioseJJelinst. pimdicentes.FABRIC.
FABBIC 1 Angehcam dignilaletn. Supraxap. 157. FABRIC.
c Et posi fidem Chiisli puucotnm catfyolicwfidei J Mandalt, Legis, Gtalia Salvatoiis. ^Fres OEcono-
gignendo eleetto. Corb. cod. legitpaiholicm fidet gi- nuce, ante-Mosaica, Judajci, et Chtjsli.ina, derauibus
gnendm3sed raiiij placcret catlwhcm fidei gignendo- cap. 110, 156, 148, 1S0, 156. FABRIC
tmn; ulttmaetiim lijec syllab lper eompendium scnpta k Ciieiubim, et SeiMplmn mtmalta duo. Apud
facjle praetermjuj poiuit ab nnperito jibrano. Sic Isiiam VI, 2 unlum duoium Seraplnm mentio, vai
pag. seq. intlio ubi Iiabet : Qtna ef-ante proyheta Sepvyly.eio-rr\/uo-avxu/.)convrov, e\\ irripvyes rS> ivi.
quod lunc eitji tayqws, nisi -addatur prcepotitio, ac FABRIC.
legaiur quia ct anie a piophela, sentenua omnino l Dmbns faciemDd. JLinojacies suas, 17**S ut pe-
tojHarc non potest, *um Jioc veht PluJasinus, ut des suos I^Sl. Sed infia quoque uoster : velabant nu*
429S SANCTI PHILASTRII 5296
des tegebant, et duabus clamabant voce sublimi A cooperiebanl; duabus autem ' clamabanl, ne forte
Deum collaud.intes,'nimium ' conlurbatur; et nunc faciem, et pedes cum dicilDomini coopertos, quod
Jiislonam quasrens, nunc rationem a intellectibilem sursum atque deorsum est, et longitudo, et latlludo
peiscrnians, diversa ambigiuiate faiigaiur. Cum et de Deo i monstrareiur, quod nec ahiludo (Job. xi,
secunduin litteram non parva sil ulilnas, et secun- 8, 9), nec profundum, nec latitudo, nec longitudo
4
dum 3intellectibilem lalionem, Chrisii resonet cce- Dei polest eognosci, aut invenin eondigne ab aliqua
lestis scientia. Secundum lnteram enim primum, creatur.i, et maxime homiiium,aul humanis quorum-
quod Deum invisibilem Scriptura docendo, impieta- dam seiisibus eompieheiidi; qui eliam lanlam ele-
tem ubique pnganam damnabat in quo Scnpturce mentorum naturam immensamqtie creando perfecit,
illorum lmpise visibilem et compositum pradicant. qiianto magis, qui talia fecisse cognoscilnr, modis
Deinde eiiam Judseorum, ne et lpsi pari ccecilate omnibus anitcellil! Solum auiem per Fidem nosci-
ohiecti. ui Geutes impije, corrupti sensihus deperi- tnr; * quia vittus, iiiquit,inin/miiaie, in similiiudine,
renl; hoc lta edocuit. Sed hic eliam erat Judceorum et senigmatiljusperftcitur, atque invennur (II Cor.
ftituri temporis in Chrisli praaseiitia increduliias, et xn, 9) Cumqiie tanta linniensiias Dei dicilur, alque
cooperlio annuniianda mysiein :quod caicilate operti nuntiatui, duabus pennis, id est a Cherubim, et Se-
nimia, nec propheice, nec ipsi Domino eiant postmo- raphim, Lege, atque Prophens canitur et prsedicatur.
dtiin creditun, ctim missus ad populum pracdicat Duarum etiam pennarura clamatio die, noctuque, id
manifesie : Aute audtetis, et oculovidebiiis,11el non tn- est elhic, et in futuro, coidis quippe tredulitas ho-
tendetis (lsai. vi, 9 ; Matth. XHI,14). Cooperli quippe minum, atque oiis confessio non desinens iinenilur
tenebris, lucem salutis ceternae,id est Clnisli carna- -T> ' quolidie resonando, qtise el tunc canebatur ah An-
lem praesentiam non erant aguituri, sicut et faclum gehs, alque ab boiinnibus prjpdicabaiiir in sceculo;
est; quod Apostolus docens, b velamenesse usque ho- ut quod videre in excelso. profundo, lato, atque
die in cordibuseorumdein positum affirmavit (II Cor. longo non polerant, corde credenies, atque orecon-
III, 15), quod non ietelabitur •*usque quo Christum fitentes, indesinenli \oce canttntes omni lempoie
non crediderint Salvatorem. Ubi autem conversi lcetarenlur. Nam, quod inuMbihs etMiitapabilis sit
fuerint, id est crediderint in Chrislum Dominum, divina* qualitaiis natura et subslaiilia, in Lege, et
auferetur velamen ab eorum coidibus. Quod autem Piophetis osienditui, Joanne dicenle : Deum nemo
et duo animalia nuniiata sinl Cherubim, et Sera- vidil umquam (Joan. l, 18). Non dixit, non credi-
phim, Lex quippe, el prophetce, testes Christi, et dit.sed, non \tdit. Ergo Domintts credendi po-
Doctores sceculi, non est ambiguuin.Velabant autem tentiam , et confitendi solum fiduciam tnbuit, ut
d faciem, et pedes Domini; sive quia in parabolis, virlus ejus in enarrauda carnali fiagilitate maniJesta
et similitudinibus, el cenigmatibubdocebatur m>sle- nosceretur : quod et Dominus tibiqne Fidem suam
rium, ut scriptum est : e Apeiiam os meum in paia- praUendit homimbus, quam et ipse anle dederat,
bolis (Psal. LXXVII,2; Matth. xin, 55). El David : posteaque in sua prjesenlia confiimaveiat. Clieru-
* Revela otulos meos, el considerabo mtrabilia de lege bim autem, et Seraphim m quadi llormia, ld esl
tua (Psal. cwui, 18). Et Apostolus : « Filium suum, Leonis, Vituli, Hominis, et Aquilce, diversa sunt
inqttil, Paler h revelavil nuht (Galal. i, 16); id esl Sanclorum panter, virtulumque certamina**fortiora,
deLege, atqueProphelisosiendens.Sexautempennce prsecellendoe eorum vanneque dignitatis, palnar-
eranteis, et duabusquidem faciem, et duabus pedes chaium quippe, et prophelarum, sacerdotum, aique
COD. MS. S<\NGERM.LECTIONES VARIANTES.
* conturbantur...
q uaerentes G *3 mtelligibilemrationem
a inlelhgibilemperscrutanles... faligantur coelestissctenlia
FARRICII ET GALEARDINOT.E.
lem faciem, el pedes Domini; atque iterum : Ne forte h Revelavit.Viliose priores edilf. revelabit. FABRIC.
et pedes eum dicit Domini coopeitos. FABRIC 1 Clamabanl.Caveemendes volabant. Namlieeires
faciem,
a Et non inlendetis. ~Ar/.oh k/ovcere, vvi ouyh truv- ipsa et locus Isaiaj hoc requiril, tamen Philastnus
^TS; vai fil.ixovres&\iêre, v.v.iou yh 'iSnrt. Iierum haud dubie scripsii clamabant, ideoque etiam iofra
pro more suo Pinlasirius m verbis Scriplons sacri clamationis duai utn pennatum facit mentionem. FAB.
alia omitiit, alia mulat et transponit. Intendere pro ] Moiutrutetui. Ita sensus poscit scnbendum pro
intelligeie positum ex usu labenlis laiinitatis, unde monstraiel.Fkmic. — Monslrarelur. Monslraretur pro
Itali suum intendeie, et Gallienlendre. FABRIC—Ita- monstiaiet hoe loco scribendiun e>se tnonet Fabri-
licaa lingua* genium m Philasino deprehendimus cius; verum addere poterat, monsliarelur legietiam
etiam ahbi supra, cap. 152 et 95, nbi condescenstonem in editione Rasileensi. Sic Philastrius hoc modo eod.
posuit pro eo quod nos Itali dicimus condescendenza, cap. 1S5 : Non impar fidei, ac certaminis gloua in
condescenstone,Laline indulgeniia. GALEARD. conjunctione diversmvulutis monstraretur; cap. 150:
b Velamen...'JOXeois o-hyepov....vakvyya irrirhv Itocet bttbJudmis seduclioneejus commissumfacinus
vaptiiav KUTCOVv.etrai. FABRIC monsliarelui ; cap. 152 : ut pmnilenlian jam bona
c Ubt aulem conversi fueiint. Non videlur alienus fructuositas horlamento Dei monstraretur Itominibus;
fuisse Philastrius ab eorum senientia, qui magnam cap. 158 :ul et illoium ptimorutn virtus piwpotens
adhuc Judaeorum conversionem exspeciandam sibi monsttaietur; et alibi. GALCARD.
x Quia vutus, inquil.'a Svvayts yov sv ao-Beveia
persuaserunt cum Tertulliano, Origene, Hilario,
Ambrosio, Hieronymo, Augustino, GregorioNysseno, y. rzketovrat.FABRIC.
" l Incapabths. Quae capi nullo loco, nulla com-
Basilio, Chrysoslomo, Cyrillo Alex., Theophylaclo,
OEcumenio, Petro Cbrysologo, Primasio, aliisque piebendi menie hiiniana potest, vyi>pnros- FABEIC.
quorum loca addnxerunt D. Christianus Dreierus in —Natn quod mvistbilis, et tncapabilis. Frequenshu-
diss. de conveisione Jiidaeorum, et D. Joan. Gun- j'usvocis usus antiquis Ecclesw Patribus, ejusque
therus o yav.apims homilns Germanice edilis in exeinplasuppetunl ex Glossario Cangu in Capabilis,
Epist. ad Romanos. FABRIC quibus duo hcec addo ex veteri liencei interpreie i,
d Faciem, etpedes Domini. Contia Isaiaemeniem, cap. 2 : Quemadmodumeral sine initio, cl htcapabilis,
ut supra jam annoiavi. FABRIC et incoinprehensibihs;Irencens : 'Qs nvavapybs re vvX
e Aperiam os. 'Avot§coevKv.pv£o)atsrb crbya yov. kyiipnros. llem iv, 20, al. 57 . Incapabiiis entm
FABRIC Patei; ct paulo post : Et propler hoc tncapabilis, el
f Revela oculos. 'Airoy.akvôv TOUSbtpBakyovs yov, incompiehensibilis, visitiilemse et comprehensibilem,
TK6KU^tKCTtK
-/KtXKTKVOVJO-ia iv.TOU VOjXOU FABRIC
CTOU. et capacemhommtbuspimstat. GALEARD.
o Fi<mmsuum. 'h.txoY.nikv-â.t rbv vibvKUTOU ev epot. m Quadnformia. Supra c. 159. FABRIC.
FABRIC Q Palriatcharum,piophelantm, saceido1utn,aposlo<
mi LIBER DE HiERESIBUS. §198
apostolorum aitidem cum marlyrlbus sociata; ut ini A (Isai. vi, 6) venerit missus * a Deo ad prophefam,
quibus ante tanta (ides et dilectio Christi exube- et acceperit de foicipe crbonem, et letigerit lahia
rans noscebatur, h impar autem doctnna in quibus- ipsius, * aitque ei :h Eccejammundatuses (Ibid., 7).
dam postea cogente causa lemporis canebatur, noni Puiaut auiem de angelis unum venisse ad eum,
impar tamenFidei, ac certamims gloria in eonjunc- aut de animalibus, aut de forcipe ignem accepisse,
tione diversaevirtulis monstraretur a Clirislo con- et munda<.se piophetam, rpiod non esl adeo ssrien-
cessa, aique condonata, inque omni Christianorumi tiaj saluians; cum Iuc de Cherubim, aul Seiaphim
populo nosceretur; ut quod videre non possumus,, iinum animal cum dicit, id de duobus Tesiamentis
nec humanis condigne sensibus definire, coide cre- dicit : unde patnarchje, prophetje, sacerdotes 1 edi-
dentes, atque ore confilenles, liis duarum pennarumi xerini, et apusioli, qui nitindo omni adventuram
viriuiibus non desinamus Juda>is, et Geniibus hoc; gratiam oslendebant k quadnformi virtule fulgeniia
gaudii piajdicare,° alque his sublime» \irtuiilras evo- munera ad certamma l
coelestia capientibus ininis-
lare; sperantes cwlestia, ttbi Chtistus esl Domtnus,, trantes. Nam Cherubim plenuudo scientia- dicitur,
ut ait Aposlolus (Coloss. m, 1), inque hac sententiai m Seraphim virtus ignea peragrans appellatur. Hi
saluiem perpetuam posse conscqui non dubitantes,, ilaque plenitudinem habentes scientiae spinlalis, ac
docenle eodem : d Quod si credideris in corde luo, Chiisti mysteru leuentes divitias, diverâs doctri-
et confessus fueris Chnstum Domtnum Salvatorem nas jussu Domim nobis dimittunt et deferunt. omni-
corpore crucifixum resuirexisse, salvus eiis. Cordei que sceculoitidem sine quadam iiitermissione nun-
enhn aeditur ad justiliatn, ote autem confessiofit insa- tiantes; ex quibus unus missus est ad Isaiam
luiem (Rom. x, 9). Unde ait de Chnsto Domino, . propbetam, hanc quippe Chnsti doctrinam annun-
quod ej'us qualitatis divina subslantia non in visione B tians, Salvatorem, quod eratadventurus in carnem,
et mensura, aul compositione consislal aliqua, sed Spiritusque divini credentihus allaluius graiiam
in fide virtutis, alque eonfessionis nosir.e exube- copiosam. Laias uaque de patriarchis, et Lege, et
r.ins consummatur; e qum latiludo ct longitudo, al- prionbus suis prophetis acceperat gratiam foriio-
lumatqueprofundutnsit scire, inqnil (Ephes. m, 18,19), rem, id est divmi Spintus poientiam ampliorem;
f eimneniissimam et incoinprehensibilem Cluistt Dei a 4
pnoiibus scilicet, ut Chiisti mysierium, id est
gratiam atque non est humance fragihtatis poienter incoipoiaiionis
n lpsius, saculo gratiam nuntiaret.
expromere, sed in fide atque per fidem facile posse Ideo et Dominus ad quosdam : 0 duii corde, et
contingere docuit, quod mens hominum non praava- imprudenles animo (Luc. xxiv, 25), cur non adver-
let enarrare. lilis, quod Lex, et piophete de Filio hominis, qnas
CLVI. HÊRESIS DE ISAIA PROPHETA : ante praedixeranl affutiira, cuncta consuinmari opor-
tuerat? Decebat enim dep.unarchis, et Lege beatum
LABU TACTA CARBONE.
' accipere Isaiam, ut ab eis doctus, forti aniiim Christi
Sunt quidam qui cestimant, quod Isaias post carnalem prsesentiam praedicarei. Ignem eliam quod
co'ife<isioiiem populi peeeatoris, ac precem quam ail accepisse angelum, et purgasse ipsius labia, uti-
supplex ad Deum efluderat, e de Ciierubim unus que divini Spiritus ei graliam oslendebat concessam
COD. MS. SANGERM. LECTIONES VARUNTES.
5 quod Esaiasbeatus post 3 scientia salutaris
8 a Domino p * ut Sanclimyslenum
FABRICH ET GALEARDI NOT;E.
loium De hoc sacro tetracty supra cap. 159, 149, quamvis Hamburgensis quoque cum pro nam adhuc
1S3. FABRIC reiineat etiam
< Tanta fides el dilectio Cluisli exuberans. Supra texlu paulo postinvito Fabricio. Quodaitsequiiur in
edixernu, pro quo, Fabricius,
e. 152 : et fides alque doctiina, studtumque et vtla est quimalit eluxetnnl, hoc forlasse magis arridet,
prwclara, in paucorum fidelium, et capienlium volun- licet ipse subdat nihil esse muiandiim; et quidem
late dignosceretttrexubeians. FABRIC recte, nam el Coib. cod. et Bisil. editio habentedi-
]>Impar autem doctnna. Propter persecutores non xeritv; ut etiam paulo post vtttai tgnea peragrans,
licebat inbus pnmis scecuMi,ua publice cliristianam quamvisCotelerius a Fabncio all.itus pro
doclnnam usquequaque predic.ire, ui poslea licuii: mallet fiagrans. GALEARD. peragrans
non tamen impar,imo major fidei, ae ceriammis gloi la h Ecce jam mundatus es. 'lSov
in martyribus enituit illo m.ixime lempore. FABRIC Xeikeo>v n^vro rovro TCOV
c Cwleslia, ubi Chitslus esl Dominns. TKKVCO, crou,vai a<se\eiTKfavoytascrou,v.viras ayap-
OUO rivs crov irept/vBaptet. FABRIC
Xpto-rbs eo-Ttvev §e|tt/ rov 0eoOvaBhyevos.FABRIC 1 Pnlant aniem. Priores editl. aui, et mox : cum
d Qtiod si credidens. "Ort iav by.o)oyho-nsh rS> hic de Cherubim, aul
Seiaplnm. FABRIC.
trroyari aov KvptovIno-ovv,vai mrrrevans h rh vapSiy J Edixentit. Est qiii mabi eluxerunt, sed nihil
(TOU oTt6 &ebsvvrbvnyetpevevvevpSiva-o>Bho~n' KapSia mntandum. FABRIC
yap irto-reverat Se
eis St/vtoo-vyyv,o-royart byo)oyeZrviJ) k Quadrifoimi viilute. Vide cap. 1SS. FABRIC
eis crcoTW/itKv. Verborum pnmorum ordinem invertit, 1 Cherubim plenttudo scieniiw dicitur. Philoni
et verba C/j>isiuin Salvaiorem corpore cructfixum de pag. H68 : 'Eiriyvo>o-LS vvl eirtarnyn ird))h; et : n)>*6o?
suo adiliditPhilasirius. FABRIC yvcoo-ecoc-, Anailasio Smailje xn Anagog. contemplat.
e Qum lalitudo , et lonqttudo."iva eijtcr/ucryjTe yara- m Hexaemeron pag. 13; Dionysio de ccelesii Hie-
"iaSeaBaio-vviraat TOtf vyiots rirb TT/KTO? rKt yh/.os, rarcli., yya-ts a-ofiag,et Ghrysostomo homilia 3 in
v.viflvBos,v.aiu-J/Of.FABRIC AiiomoeosirerrlnBnyhnyvS>o-ts. Origeni , Hierouymo,
€ Eniinentissimam e' incompiehensibilem Chiisli Aiigustino, et alus sctenlimmultitudo. VidePetavium
Dei giatiam. Vvo>vvi re rhv vêpSaXkovo-av rhs yvo>o-eo>sdogm. Theol. deAngelis n, 5 FABRIC.
vyarznv rov Xptarov. FABRIC.—ChustiDei giattam m Seiaphim viitus
non est. Sic tgnea peragians. Nomen Sera-
atque Hamb. editio profecio male, at phun in editis male exciderat, quod resliiuendum
Risileen et Colon. tecte Chitstt Dei gratiam atque recte monuitCotelerius inMonument. pag S59. Idem
potenliam non est. GALEARD pro peragianslegilflagtans. Hieionymo Seiapliim in-
s De Cheiubimunus. "EvTCOV Sepafiy. Nosler mfra : cendentes, vel aidenles. Dionysio iyrrpna-rai, (.yrillo
iVam hic de Cheiubim aut Setaphim unum atumal Alex. Qepyaivovres.Chrysoslomo
cum dtcit. FABRIC—DeChetubim unus. Ad hcecvei ba Eusebio vn, 1, Demonslr. Evangel.,eytrvpa o-rbyara.
sic Fabricius : Nostet infia : Natn lnc de Cheiubim auTcovAliiS irvevyarv avta-rayeva.Videapyn o-rbyarog
aul Seraphim. Hinc appareiFabricium voluisse mu Martianaii lom. 11, p. 266. FABRIC ilieronymum
tatum TOcum in nam ubi editiones legunt cum luc n Domhtus ad quosdam.
de Cherubim mit Seraphim; et ceite flJud melius, sai $pah~etsrh v.apSiv..FABRIC. Discipulos suos. w KVOUTOI,
5299 SANCTl PHILASTRH 1300
a Domino, ul ait : a Ignem veni mittere in mundum, A tnr, Legis, el proplietarum, aslaniia Domino, J sicut
quam volo ul accendalitrocius (Luc. xn, 4D)? De viderunt in nionie aposioli; attamen J raiionis erit,
forcipe aulem, id est de fetro, de in\icia natura quod et duo animalia intelligenda k
sunl Mandatum
~-
ejus, atque divina quippe dicebal polentia, quod primum quod daliim est, quod et spiriiale poiest
corpus Cliristi drvino Spirilu, diviuaque poienlia in intelhgi, iit scnptum esi, quod et Salvator m noii
ulero sancta* Virgmis ereatum, atque consiimmatum solvlt, sed conhrinavit potius. Secundum autem ani-
est, situl scriptum est: 1>gpiritus sanctus supei veniH '
mal doctiinam Chnsii, id esl fidem ejus, eigraliam
in ie, et vtrtus Dei obumbmbttte (Luc. 1, 53). In incoipoi.iiionis, et Tesiamenti, passionisque ejus,
quo apparens corpnre vmcerel omnia, a nttllo au et resurrectionis mysterinm continebat Unde n Lex
tem superavetur. Sicut enim fcrro doniantur ac lnter.e in medio est posua intcr Mandatum, ei Gra-
siibjiciuntur comnia, a qtio 2
et gladius gigiulur, ul tiam, quce si inlelligitur de Curisto, conseutanea in
diclum est: Vcibum Dominia gladius bis aculus muliis accipitur; si autem in carnali j'uslificafione
(Heh. iv, 12), qui domarc potest teslimonia, quis salvan pulavent, abjicienda dccernitor; cum
domari autem ab aliquo non polest: dalurusque eis de Palre, et Filio, el sancto Spintu ante Legem, id
erat post passionem in resurreetione divini Spintus est ° ante tria millia annorum el septingenios annos,
bealis apostolis invictam potentiam, ut seripium jnsti piiores illi sub M.indalo vivenies, ac beatam
esl: d Spiritus Domtni super me, ° el cjetera (Isat. Tnnitatem colentes, et suis filiis tradenles, cogna-
LXI,1). Et Petrus promissione accepta a Palre, fad lisque elsieculi prjedicabanl, mysieriumque Christi
4
Judocos dicens, effudil hanc graliam, qu.rm vos Domini tle ipso Mmdaio antiquissimo nunliabatur.
videlis, atque auditis hodie. Igni etiam forcipem g v Lex itaque admonilio Mandati est, i qna; et con-
sicut lormari cognoscimus, ita et corpus Domini jungitursecundumfidemeoIendj;Triniiaiis,etiierum
divino Spiritu ( Luc. l, 33) tiovimusconsumrmiliim. sep irantur quajdam ejus propier Juda*cam, el c.irna-
Ilaqueitasuis eum dedisse in coipore illam promis- leiiijustilicaiionem; cumetpropheiceilladesiruxerint
saingiaiiani,atqtieiuvictam polentiam, ut ait: BDedi antea, et Salvator abjeeeni, et apostoli vetuerint
vobis poiestaiem calcare super omnemvirtutem ithtnici circumcidi homines (Galat. v, 2). Lex itaque de
(Luc. x, 19 ); el Aposlolus : 3l Quis nos sepaiabit a Mandato1 causacogenlecainalidescenditfld tcmpusc
chaiitttle Chiisli ( Rom. viu, 35 ) ? per qua>eiscunctis Giatia aulem Ciristi, id esl mysteritim incorpoia-
j"am in hoc credenlibus sceculo, ut diCtum est, per lionis, et passionis, et resurrectioms, fideique ejus,
iraposiiioneni m.inus apostolorum ditinus dahatur el ascensionis in coelumante Legem a justis ommbus
Spinlus in Chrihtum Dominum credenlibus Salva- noscebaiur, et 5 quserentibus, et capientibus non
torem (Acl. vi, 6; vm, 17; ix, 17; xni, 5; XX\III,8). cclabatur; ut Efioch, Noe, cl Melchisedecb, et
El sicul duo animalia duo hcecTestamenla accipiuii- J.icob, et aliis justis ac beatissimis Paiiiarclns, ct
1 Inqne eo apparens 3 potesl omnia
8Domimut gladius * antiquissnronuntiabant
FARRICII ET GALEARDI NOT.E.
a Igncm veni mitlere. Ylvpri).Bov ( el AuctorlibrmunideProniissionibiisinlerS.Prospeii
fiv)eZveis rhv yhv, C
vvi TtBi)o>et hSn kvhtfBn.Coiiferendus ad htinc Jocum Opera. Pelagius pia-f. ad Epistolas Panli distinguit
Cotelenus ad Recoitn. Cleinenlis vi. 4, p. 549. Legem nalui.e, Legem lhler.e, et lertiam Legem
FABRIC veteris novique Tesiam. Dei Spiiiium sanctum no-
b Spiiitus sanclus sttpeiveniel.JhlevyvKytovt7re)eu- vissimedatam perJesuinChiisliimtlomiiiumnostruin,
o-CTKt iiri o-e,vvi SvvvyisunptcrTOU iirio-ytvrreio-ot Vitlu- per quem habemns accessum m Gialia ista m qua
letn Dei postiit Philasirius, veibum ul solet rCddens siimus, et glonamur. Ideni Pclagius Legem lillerae
j roc \erbo. FABRIC pro Mosaica s.rpius ponil Coinmentar. in Rom. n,
Veibttm Domtni. Aposlolus nil, verbum Dei 5. FABRIC
penelrabiliiis esse, quovis glidio anupili, royinepov 0 Ante trta tnilha annotnm el seplingentos annos.
j—ip rrvo-vvyv.yv.tpavSitTTOfiov. FABRIC1 Tot anni ex Philastrii calculo effluxereab Orhe con-
d SpiulUb Dointni. YlvevyaKvpiooiir eyi. FABRIC. dito usqiie ad riatatn Moysi Legem. Vide quaj supra
< Et cmteia.Sic supia cip. 144. FABRIC ad cap. 110 et 112. FABRIC
f Ad Judmos diccns. Cuj'u->lori vim, ac sensum P Lex udmoniiio Mandali esl. Lfexrepelil denuo
brevitcr indicat Philastiius, non verba ipsa adducil. el in memoiiam revocat ea, quceper lumen nattirale
FATIBIC hominibus ante Legem observanda Deus sigmfica-
s Dedi vobis.... iSov StScofuvyZvrhv eôuo-tcv TOO verat. FABRIC
TrKTetv e7TKVcootyecoVv.vi vvieiriirvo-vvtivvvytv
o-yop7rio>v, I Qum ei conjungttur setundnin fidem. P.irs Legis
TOOiyBpov. FABRIC Mosaic.e,qu.TpietiiemetmoiiiiinniioeeiitiamsjiecJat,
h Quts nos separabit. Tt<; hyvs yotpio-etairb rhs , eliam Chnsiianis s.mcie seivand.s. FABRIC
" * Goiisa
Kya7ri}<; TOO XjOto-ToO.FABRIC cogentecarnaii. Dcccitaconjungenda <-unt$
1 Sicut tiideiunt in monleaposloli. Mosen, etEliam eslquesenleniia, proptercaiisam carmlem, dtuitiem
in monie Tbabor astantes Cliristo Matth. xvn, 3, cordis Jtid.eoiuni, qua?dam (uisse a Moy=esupeiad-
viilerunt aposioli Peirus, Jaeobus, et Joannes, tmde dila Legi nalnrali, neuliquam perpetua vero llla, sed
lianc de dtlplici Test.imenlo Legis, el 1'ioplieiarum a Cluisto iielmn ahiog.uida. FABRIC
3 Qumienttbus, el tapienlibns. Ita legendum prb
anagogen Plnlastrius colligil. FABRIC.
J Ilaiionisent. Sicstiprac 146, uteigoesttationis. cnpientibusvix dubitabis, si c.iput 155, et UG ct
FABRIC ad IKCCa me nolila cOntulens. FABRIC— Qumien-
1 Mandatum primum quod daliim est. OEconoinia libus el âpienlibus. Opiima Fabricn emendatio, qui
anic Mosaica frequcnter sub Mandali nomiiie \enit ; subdil: Iia legendmupio ctipientibus vix dubitabis,
ntistrn Scriptori, ut nolare ihe memini ad cap. 110, i» capilt 14->,et 146 ibique ame noiala contuleiis. In
156, 148, 160 et 155. FABRIC D.isileensi, el Lugduh. editione lcgilur cupienltbus,
1 Quod~et sphkale. Rom. vn, 14, o voô? 7rvsu- sed iii ms. Coibeiensi recle capiennbus; e\ quo sup-
yarty.bslo-rtv. FABRIC plendus quoqtie locus cap. 150, jttxiu quod quisque
m IVOJI desideiai, uhi Corbeiensis pleinu-, juxia qnod capil
solvit, sed confirmuvitpotius. Mailh. v, 17,> quisquisei desideiat. Sic idem Philasliius CIJJ.186,
<ov-/afv).va-vi, kT)a trlnpoiavl. FABRIC jnlgeniia muneia ttd certainina cmlalia eapienttbus
nZLex lilleiw. Lex seiipla, MosaiCa.Tiia tempoiai tmiMsiranfes,* quare etiam cap. 155, piocul dubio pro
«listliigttltetiam S. Augustinus Ser. 110, unum anie! viipteniiumsciibendum esi capientium, de quo dtibi-
Legem, allerum sub Lege, terlium sub Gratia. Sics liljai Fabricms. GALEARP.
KOl LlfiER DE HiERF.SlBUS. iS{)2
<'
cicteiis, qni aoteLegem Mosisvixerant, subMandaio A tionis erat et fialemitalis ; sed tiinondie scverilatis
sciiicet constituli, atque in onimbus jusiihcati a judicium decernebat, in contemnendiS* Lfegis sen-
Domino. Lex autem el Fides Ghtistt dicilur, ut ait lentiis scilicet, ut etiam ait Moses : Maifdtctus
•
Aposlolus *"pei Legemfidei Christi ( Rom. * m, 27). omnis, qui in legithnis non permanseiit tibri hujus.
Lex carnalis jusiificaiio Judceorum 651. Mahdatom Ideo et Salvator, quco in Lege dicta fuerani odmo-
etsi non putatur Lex esse, tamen quod a Domino nebat, et quce aiite Legem dala fuerant sub illis
servo dicilur et decernitur, Legis esl ratio, ut quod beatissimis comprobaba'; ut suam dociimani illo-
velit,eligat aut servarebutamieus etfidelis.autcon- rum priorum conjungeret, niultorumque lta cie-
temnere ut servus sub Lege subjectus. Unde et Sal- denlium, et circumcisorum pariter copularel, et
•.ator apostolis c mandalum dabat ut amicis et naluralium itidem, id est Genlium credentium,
fidehbus, quod et AdJBpatri nostro, antequam pec- sociaret; ac nolenlium Judaôrum, aliorumque in-
caret, snniliter dederat. Post peccaihm autem non credulitaieni, etimpeiitiam conjunctam uliorumque
jam mandalum socielalis etpropinquitatis, ae dilec- condemnaret.
1 Mandatumautemetsi
FARRICH ET GALEARDI NOTÊ.
R fidei, ktavoyxsvitio-reois-FABRIC tmno servo dictlur et derernilur. El mox : aut servare
"* Periegenl
Ut amicus et fidelis. Vide Joan. Xv, 14, 15; ut amtcus et fidelis, aul contemnereut servus sub Lege
Matlh. xxiv, 43, xxv, 21 seq. FABRIC subjeclw. FABRIC
c Mandalum dabaU Dese invieem amandis, Joan. e Malediclus otllnh. 'E7rtvv.raparosirvs
vvBpairosbs
XIII,54; xv, 12, 17. FABRIC ovviyyhei h irva-tTotf)byotsTOUTOIJ TOUvbpovTOUTQU
d Timendmseverilatis. Legendum puto : servttutts 7rotyjo-at KUTOUC".FABRIC
judicium deceinebatui. Ra enim supia- quoa a Do- B .
SfLLABTJS
VOCUMEXOTICARUMO.U.E 1N PHJLASTRIO OCCURRUNT.
Migaturm, 1132.liaudeTii.~Serm 4, Subalhgaturm. GlossanoCangii Yide Thes. Erud. Scholast.p. 1617.
Ana septuaginXa duo, 12S8.Exstat in GlossanoCangn, nullanotata
Paganitas, 1247,1249,1278.Videeuamaha loca non-
quiPhilaSlnuni affert. m lndice editionisHamhurg., ubi isc pise-»
Apocrypha,1199,1240 lermissafueranl
Passibilis, 1204 Deest in GlossanoCangiiuhi habelur
Belunius,1280.Ctiturhac voce Gellius,xix, 2, Auibro- Passibtlitas
sius yi, H&xam.tx.
Bjol/icnfllt,1198, Pecudtalts,1176,ibique Fabriciusm PJolis.
Capaciter,1188.DeeStin GlossavioCangii. Pwniludo,1201,1281,1265.
Caira,Vm Pogonia,1216.
ClnistiaiiUas,1228et seq., 1249. Posttto, 1269.Gaud.Serm. 1. Deest hocsensuin Glos-
Cinna,1218. sano Cangn.
Condescensio, 1208.Cangiushabet, sedalio sensu. Pulahve, 1159,1147, 1160.Tertulhanus habet pttlati-
Conliiienliapro aclus conlinenii, 11137. \us, ld esl optnabihslib. de Car. Christi, et m adversus
Fructuosttas, 1265. Deest in GlossarioCangii GaUd. ilarcton.
Serm.18 , Infiucluositas. Repensatio(pro t epensalionem,tn textu mende tepim-
Hislonographi, 1244,1247,1*"S9, 127S. sentaltonemlrrppsit, 1216.Deeslm GlossarioCangii,
Immensibihspro Immensus,12GS Repeasio,1262
Tmpasstbihs, 1204,120S.Deest Jn GlossarloCangii. Sempilermlas,1284.fangius Jtabetumco exemplo.
Incapabilts,1296 Sugqeslio,ld est dolosainsinualw,1226,1263.
Incapacilas,1183.Deest m Glossariofaugii, Sustinenliopro lolemnlia,1255.
Inconveilibilis,1188.Deest m GlossanoGangii Temporftlis,1250, lbique Fabricius m Notis, el 1238,
Incorporatio,1185. 1246,1258.
Indocthtas,1251. Apuleiusde Philos.Deest mGlossa- DeestTemporalilas,'12J7, 12S9, lbique Fabrieiusin Nolis.
rio Cangii. m Glossjno Cangu.
lnlendeie pro inlelligeie,1396,lbique Fabnciusm Not. Tttulaliopro insctiplw, 1260.
Numeralis,1174.Deestitt GloSsarioCaugii.Yide Le\i- Transqtessio[>ropimvattcatw, 1245. Gaud.-Serm. 1S
con Passeratu. Umbraltlitei,1145,1161, 1267 Gaud.Serm. 1.
Numeiosilas,1155,ibique Fabricius m notis Deestm Zodtum, 124.
INDEX IN PHILASTRIUM.
Abei, «16. Itei Altm.
Abominabile. 112S. Ahquandofactum.ptnuncfierifioneiitambigmlm,1226.
et
AbominatioGhananajorum Sidon, 1128. Allophyh,1123,1259.
Abrahamfrangensidola, 128^ Aloidw,1220.
Alittclin sonovocis,aliudio Abscondtlo,1269. Attetms rei s.*>l'o
malae,1138.
Abslineniiisvacantes,1186. AndiemapostoliAclusapocnplu, 1200.
ABSTINEMES, 1186,1196. Anqehm dtssensioiiecoiisliluti, 1116. Angeltcagratta,
Accaronct\ilas, 1123 omnes mtelligerehnguas, 1218,1219 Angelesoon cre-
Achabrex, 1127, 1136. deoles, 1118 Ex angelis nalos gigantes, 1224 beus Ju-
Yerbiimmeummillamm Achaitun,1272.Yenientesde dteoium,Angelos, 11i7 Atia;elim>)iisuggerunthoimmbus
Achaia,"1278. cogitationespravas, 1225, 1262 Mundiimfaclumcreden-
AclusApostolorumrepcit Cerinlhus, 1155. tes ab Angelis, 1139,1143,1146,1151, 1170;IMimmem,
Aclusseparan hsereucoruoi,1199. 1146.Angelipraesidontinotiliussiderum, sub lege positi,
Adam protoplastus, IIIS Datum ei mandaluni}1305. 1255.Angelicadignitasbeatorum,1267, 1269.
An caecusfuerit, 1259.Salutemei negaut Tatianus, 116i. Animarationahsacceplaa Saivalore, 1185.Inlellectum
Accreverit,1113. habens, 1184.De animsesensusue naiura, 1252.Ammaj
Venit JEgyplumpro in iEgyplum,1144. justorum w manuDei, U5S Ammainsp.rata, 1211.Anle
AZguplioium ulultis, 1171. corpuscreata, 1209 Ammaesalus,proimmortalttate,1182,
jEgypliussacerdos,1246. 1158.Illamneganlea, 1126.De terra, 1164, 1169.Amma,
Ver Mnigmacompleri, 1114. ante mtelleetusin coalo,1213.Atnniascreari non piopa-
Monez,11S6,seq , 1164. gan, 1255.Noutransirem daamones,1249.
AERIOS, 1186. AtumattaquatuorEzechiehs, 117L
AERII,1186. Anttiorumgens, 1134.
Mias discernens, 1113. Anniunius gesta de Chnsto consignata,1221.
In Aftica Forlttnam'jtElesleiiliGolunti
M27. Annoiumcomputatio,mfra Clnonologum.
In Afnca Circuitores,1197. APELLES, 1162.
AlexanderepiseopusAlexandrmus,1179. APOCBWHA haaresis,1199.
1503 INDEX IN PHILASTRIUM. 1504
ApocryphaProphetarum, 1259. Cte»jen(iRom. tributa Epistolaad Hebrseos,1201.
Aposlolorum statutumde legendissacrislibris, 1199. Cmlumprimum,et alterum,1115,1207.Sex coeli,1207.
AQUARII, 1188. SeptimumFirmamentum,1207.CceliCCCLXV, 1146.
Aquamfaetama Deo negantes, 1208. Coerlto, 1 191.
AquilaRomanorum,1171. Colerenondesinebant,1135.
AquilmPonticiversioGrascaBibliorumvet. Teslamenti, CoLLUTHIAM, 1189.
1276et seq. COLLUTHUS, 1189.
Aquitania, 1 196. COLORBASUS, 1139.
ARATOPHET, 1129. Colubiumvenerantes,1114.
Atbitni sui est omnishomo,1155,1262. ColumbaChristus,1159.
Atchelausepiscopus,1176. Cometw,1216.
ABUNI,1165,1179,1254. Concedipeccata,proremitti, 1182.
ARicbpresbyter Alexandrmus, 1179. Discipulusejus Condigne,1205.
Eunomius, 1182. De parie Ariana 1202. Constanlinits sanctuslinperalor,1179.
AiilhinelicaYalentini, 1155. Mehlius, a
Corpus diabolofactumarbitrantesMaiiichsei,1176,1197.
AnxoiiRiijE,1186. Ctealurausibilis ubi nos cousistimus,1151.
AscODROGITiC, 1187. Creaturaangelorum,ld est ab angeliscreata, HSl.
1128.
ASTAR, 1137,1158, Ctinesnutrientes capitisNazarsei,1122.
Aslaiolh, 1157,1158. Cunicorummystenum, pro Cynttllianorum, 1166.
Aslailtuin, 1158. Cypri provmcia,1136.
Azynui, 1274. Dmmoniacolentes,1176.
BAAL IDOLUM, 1154. R ex Tvriorum, 1127. Daniel,1252.
BAALITJE, 1127,1133,1134. DAVIDEM Pro|>hetamnegantes,1256.
Bacchantes, 1187. Vecas Yaleutim, 1137.
Balaampseudo-propheta,1134. Decitpersecutio,1164.
Fides Baptismi,1181.PostBaptismutn poauteiitia,1194. Decnnw,. 1285.
Baplkanl mortuosMontamsia*, 1166. Detnocrilusmultosmundosasseruit,1239.
Burbelo,1148. Deperietunttmges, 1123.
Barchaban, 1149. DescensusChristiad mferos,1230.
Batnabwtributa Epistolaad Hebraeos,1201. Delinel,1274.
BASILIDES haaresiarches, 1144. Deucalionis, et PyrrhasflliusHelles,1254.Dilu\ium,l247.
Beali, 1173,1188,1200. J3eMsincomprehensibilis,1296.Pugnainter Deum etDo-
Bealissimi,1114,1116,1135,1148,1192,
,''''> 1200,1221, minum,117S.Domiiius dignatusest dicere,1258,1273,1276,
1252,1245,1305et seq. DEVICTIACI, 1123.
BELIM, 1 133. Diessolis,lunse,etc, 1237
BELtjsrex, 1 133. Dignilas,degradu gloriae,1193,1197,1201,1296.
Biolhanati,1198. Dh deasque,1117, 1176,1226.Dit> ahenisnonmaledi-
Blaspltemiadivim,etadorandiSpiritus,1182,1205. ces, 1280.Deosduosunumbonumet unummalumasse-
BoRBonuNi, 1186. rentes Maniriisei,1175.
CAIANI, 1115. DILUVIUM, 1247.
Cain, 1261. DisposiMojies beatissimorum Apostolorum,1200.
CflfiaJ,passio, 1204. Dissimulat, 1 250.
Cantalionishumanaa,1257. Divimlaslmpassibihs,1205.
CAMICUM CANTICOMJM, 1267. Dogmalizant, 1199.
Capienles,1300. In Dolionivcntilibri sacri,1280
Capitula,1162. DominusMajestatis,1134.
Caplivareanimas,1124,1176. DONATIAM, 1196.
CaptivaliJudaei. DONATUS m Africa,1196.
Caropassibihs,1184. Passiocarnalis, 1205.Carnalibus DOSITHDUS, 1118.
senire concupiscentiis, 1177,1186.Secundumcarnem\i- DuodecusYalentini,1137.
vere, 1118,1119.Carnaliobservantia,1122. Carnaliasu- EBION, 11S4.
perstitionis,11*54. Carnalispra2sentia,H60;vanitas,1187. EcclesiastesSalomonis,1265.
Carnema diabolofactamdocentes Patnciani, 1177.Cai- Eleclio,1293
naliter, 1122,1181,1154,1174. Elementaadorantes,1176,1228,1248.Elementalestau-
CARPOCRAS, 1131. randa,1192,1193.
CARPOCRATIANI, 1172. Elias, 1126,1127,1168,1252,1281.
Carra, 1223. Ettsmus,1252
Castilas, 1 252. Emanavitterra ranas, 1124.
CATAPHRYGES, 116S. ENCRATITX, 1186.
Calholicahdes, 1183, 1187, 1189, 1194, 1196, 1202, Filu Ennmi,valhs,1130.
1279.Regulacathohcas\ entalis, 1198. Enoch,1500.
Cavlacuv,1149. Epicuteadementia,1119.
Celtarumprouncia,1121. EquusTrojanus,1141.
Censusamrnae,1252. Esca ccelesiis,1174.Escarum abstinentta,1196.Cum
CERDON, 1160.DoctorMarcionis,1160. hominibusnousumenteseseas,1198.
CERIKTHUS, 1132.Ebionis prseceptor,1154.Ei tributum Esdias, 1252.
Evangehum,et ApocalypsisJoannis,1174, ESSENI, 1122
Cham,1224. Elcmteia, 1285,1299.
Chamos,1128. Ad Eum,pro, ad se, 1154.
FiliusCltanaan,1120. EUNOMIOS, 1182.
Chananmorum abominatio,1128.Imperium,1246. EUNOMIANI, 1182
Chaos,1156. Erani7e<wtmcoiisumiiiationis,1149.Evangeliare]icientes,
CHERUBIM, 129S. 1153,1161.
Cheiubimpleniludoscientiae,1298. E\CALCEATI,»1195. , „.,. ,
CHILIONETIIJE, 1174. Exceplo. ConterBaluziumad Regmonem(pag. 891),et
Christianitas, U28. Prior Judaeis">t Paganis, 1229, ad Grattanum(pag. 514), 1264.
1236.MysteriumChristianitatis,1231. £arjjo<iai«carupm, 1170.
CHRISTOS. Christiprsesentia,1252,1273, 1290. Christus DoetnnaquseFecundatpostnaturam, 1237.
animamet corpuscreat quotidie, 1233.Clulstusdescendit Feneraiii, 1249.
ad"Jesum,US9, 1167. Faclus, 1201. Primum fttit apud FestaoctoEcclpsiaeCathohea*,1274.
Patrem,1255.Languentisajculoln line pluscontulitmedi- Summarerum Festiuilas,1274.
- cinse,1271, Fides Baptbmi,1181.Ftdescordis, confessiooris, 129/.
Chronoloqica annorum computatioex mente Plulastm, Sub Ftguia confessionisChtistianae,1176.
1218,1220,1221,1225,1229,1255,11500. Fihus nonex semettpso,1254.
Chus,1224. FLORIANI, 1172.
CIRCUITORES, 1197. Fomenladoctrinaemortifera*,1142
Circmncidi,1152. Foi maium sculptilia,1153
Ciamor,sh e slrepiluspeimammi1296. Foimationes',1151.
1505 INDES IN PHILASTRIUM. _30(?
Foimulmiu lamitiabajulataent collo,1131. Mendacium,1198.
FORTUNAM CCELI colentes,1126. Cnmeiielscelus, 1199.
Ftfl.i.ridaCaiu, 1116 Judaistnus,1175.
Fiuges, etfruclus, 1208.Plenitudo fructuum,1275. Nou pnor Cltrislianismo, 1229.
Galatia,1198. Judmoiumdocihta_,1285.Conversio,1295.
GalalwSeleuous,et Hermias, 1169 Procliamta.,1170. SublioniiueJudaismiLegemconfiientes,1127.
Aitotynta.,1186.Ascodrogitae,1187. Judaizantes,1120,1178.
Galhw, 1 196. J«rfi«umnoncredenles,1118,1120,U71,1173,1176,1177.
Generaiioinultorumprincipiorum,1139 JudtcemomuiumChnslumnegatit Marciou,34.
Geneiationem hominumexecratur Tattanus,1164. Jui a Clnistianjeventans, 1144 DiuuaeIrgis, 1119.
Liber Geneseos,ld estcreatura. Muudi,1190,1227. JustificalwJudaica, 1187. Carualis, 1300. In carnali
Gentlurapaientumnonodienda,1284. obspivaiitia,1122.
GenlUtum morefurentes,1187.Genliliumscnptura,128. Juslita MariynsdiscipulusTatianus,1164
GIGANTES, 1220,1224. Latmia Lalino, 1234
Gilthwusa ulla S_mar_a_ dietusSimon,1158. LEUTICUS, 1274
GNOSTICI, 1148,1196,1199,1214. Lex, ei Gralia,1255,1236,1242,1268.
Goltallt,1225. Lex mediamier Mandaluru.elGratiam,1500.Admonitio
Giacchotutngens, 1134. Mandali,1500.Legem, et Proplietasqui accipiiini,1120,
Giadusglorigem vita aeterna, 1289seq 1122,1163.Lex a Deo data, 1152Lex, el Propltelse,129S,
Supphciorum,1252. 1500.Lex lilterae, 1500. Vi\ere m lege Domim, 1118.
Giwci a Grsecorege, 1254.Graecireges, 1257.Graeco- Diunaelegisjura, 1119.
rum falsitas,1246. Ltbet Pater, 1187.
Gtaliaiuindnersa munera, 1289. Ji LibijaSabelhus,1168.
\_ite Mandalum,et Lex. LINGUA, et LI_,GU_E , 1217. Linguarum confusio, 1255.
Jlmdi, sidus, 1216. LinguaGrseca,1135.
Hwreseonpestilentia, 1111. Tna mala,Pagamtas,Ju- Ltlleraiumcomputatio,1159.
daismus,Haereses,1257. Lucmsolius Evangeliumaccipit Marcion,1162. Lucae
Haloidw,ud. Almdm. Ev_ngeli_ta_ tnbuta Lpislolaad Hebraeos,1201.
Heber, 1219.A quo Hebrsei, tbid. Sub eo hnguarum LCCANUS, 1162.
confusio,125S. n ts
Lucei exslinctis,1173.
HelenaTrojana,1140. Macedontani,1181.
HelenaSimonisMagideTyromeretiix,1141. MaqiisvacansBasiltdes,1146.
Helisacerdos,11_4. CrtmcnMajestalis,1124.
HELIQGNOSTI, 1125. Malumnona Deo, 1169, 1214.Malorumfactor, 1189.
HellesDeucahouis,etPyrrha*flhus,1254. Mandatumprostatu anlelegah, 1252,1256,1268,1232,
HERACLEON, 1158. 1289,1294,1300seq. ,
Heicules, 1122 Manes,1175.
HennesTnsmegislus \anus paganus,1125. Fallactssi- MANicHici, 1175,1199,1214,1257.
mus, 1257. Vaims pottus quam magnus, 1216.Hermse Maiupuloiumlesttutas, 1274.
Pastorrespicividetur, 1195,1252. MARCIOH, 1160.Lucanidoctor, et Apellis,1162,1165.
HERMIAS, 1169. MARCUS, 1159.
HERM ORIT_E, 1171. Mariynum,1198.Desiderantes,1186.Martyniconleni-
HERMOGENES, HERMOGENIANI, 1168. ptor Basilides,1147.
HeiodesproChristohabitus,1138. Masculofemmm, 1176.
HERODIANI, 1138. Mathemalici vaiussimi,1248.
Hesiodus, 1 253 ilfui....ommuni reiuin, 1207.
Hteiosolyma,1198. Maxinulla,1163.
Hispamm,1196.QuinqueProuneiae,1176. MELCHISEDECH, 1186,1231,1282, 1503.
HtstoiioqraphiGraeci,1246 1259. MELITIAM a Melilioin _Egyplo,1202.,
a c
Hominum, mulierum,1128,122S. MENA^DRUS, 1142.
Hyudes,1216. MeiUutn,1152,1269.
Htjle,1169,1207. Meiett,1256,1263.
Idolaformaesculptihumhominum,1253. MeTayyjB|AO„ 5167.
Idolorumcullores,1128. Miltles,1172.
Idolt nomen,specipsdoh,1225. JI/-SSJO Filu, et Spintus sancti, 1205
IMAGO DEI.1209seqq., 1269. MOLOCH, 1129.
ImmenstisPater, immeususFihus, lmmensusSpiritus Monacliotum \ita, 1122.
anclus, 1167. MONTAMSTJE.
Iminenstbilis,1205, Monlanus,1163.
Impieias,1261. Motteinsilu mferentes,1177,1198.
Incapubihsdtvinaequahtaiis natura, 1296. Mosense dicebatNoetus,1108.
Incorporulio,1185,1266,1500,1502. MUNDUM NOI,MUTARI docenles,1191
Indtmoneiitalia,1244. MUNDOS INFIMTOS, 1259.
Iudiffereritia, 1202. MUSCA ACCARON, 1125.
Indocilitatisnecessilas,1251. MUSOR-T_E, 1124.
Induralio,1255. Nasci, 1124.
Inquisuor,1285. Natuta rerum, 1253,1257.Natura,fides,doctrma,1292.
Inlellecius.w.w,1140. Natwales, 1302.
Iniellecto, 1144. NAZAR.II, 1122.
Inlelleetibilia,1289. Nembioth,1224.
KaliointelleclihiJis,1295. Neomenia,1274.
Ilali ablt.lo, 1234. A*_.orex,1141.
Jaldabaioth,1149. NICOLAUS, 1148.
Jejunium,1273. KICOLAIT_E, 1199,1257.
Quatuorjejunia, 1286. Ex Nthtlofe< it omniaDeus, 1192,1195,1253.
Jeremias, 1252 Pilns
_Voc,1505 oibemdi\isit,1244.Pnecojustitia.,126-.
JeiemitElamentaliones, ibid. NOETIANI, 1168.
JesusfilmsNave,1128. Notia, 1148.
et
Jesus, Chalrb, 1288. KO\AT.AM, 1194,1201.
Jezabel, 1127. NOVATUS, 1194.
JoaijnesEtangelisla, 1162. Numei o stlalis fallacia,1155.
EVANGELIDM et APOCAL.PSIS rejecla, 1178. Non NupeinmiChrisliani,1229.
Aclusapocryplu,1191. _f«l/(miMinjuslegilimum abjicitTatianus,116S.DeLege
Joseph, 1151, 1154. nuptias daumanles Aeni et Eiicralita.,1186;alu, 1243.
Ue Japliet,1245. Obeltscus in temploHterosolymitano, 1131.
JiidamTRADITOREM laudantes,1130, 1135. Oc/ios!«srex,1125.
Judaica coeciias,1167. OctofestititatesEecle_ia_ Calhohca.,1274.
Vanitas, 1187. Octava dies Resurrectionis,1275.
1507 I-.DEX m PHiLASTRIUM. 15«S
Odienda,1281. Qualuorhbri a Samantams recepti, 1120,1171,1272,
OEcononua, 1141. 1298. Quatuoranguli saeciih,1248. fluatuor «bori, 1238.
ogdousValemim, 1157. Qualuorhvangeha, 1288.Quatuorjejunia, 12S6.Qualuor
Oiiiiiisnon, id esl nemo, 1115. temporaanni, 1287.
OrniTic,1111. QUIMILIANI, 1166.
Osliumcircumstanlia:,1188 Qtwiidie,1114,1188,1246,1361.
Paanni, 1176,1187,1207,1219,1254,1239.Sivea Pago, KANARUM CULTORES, 1124.
sive a Pagauorege, 1235. Ualto tributa bruus, 1214. l.atioms est, 1218, 1243. -
Pagamtas, 12i9, 1238Nefandj, 1173 A Deo nonmsti- Nulhusratioms,12l2.Nescicruntpotei-ttauiratioms,1189.
luta, 1226.Nonpnorfis PaganiCltristiJins,1229.Non nas- Reb/tptmnles,1196,1302.
cuntur naturaiiiei',1255.P.iganannpielaspernteiosa,1127, Regimn, paradisus,et ula, 1290.
11S5,1256.Paganorum \auilas, 1216. REMPHAN, 1129.1
Mendacia,1226 ResuilectionemconRUznles, HiS.&gaples, 1118,1121,
Pamphyita pro\incia. 1186. 1171, 1176. Resurrectio Chnsli, 1152.
Pane n, et caseum offerentes,1186. Rlielotice sermone plausibili,1301
Paradtsus, 1170. RnETonn,1202.A KHETORIO quodam,1202.
PARMEMANI a PARMEMANO quodam,1196. Rivw-,1157.
Paitlioium rex, 1171. Romania Bomulo,1234.
Pasclia, 1175, 1198,1274. Romanoium,amtla, 1171.
P-AS-AT.iRlr.CHIT-E, 1188. Sabbuluare, 1152,1274.
PtWeiverus Chnsti, Deus, 1155 Pater a.ternus, 1254. -JAOELLIAM, 1168
Patnarchm, Propltelae,SaeerdD.es.Apos.G-1, 127@seq., SARELLIUS, 1168, 1205.
1288,1298. Sflcj awejifaco-les.ia.llSSSaeranientuEiipro-sacri-iciG/iSSl.
PATRICUS, 1177 Saddoc JiidaBus,1118.
PVTRICI VNI, 1177. Sadducmi,tbtd.
PATRIPASSIAM, 1168 Smculoium .fm..._£;,1157.
Pauh tredectin Episoilse,1199,1200 AdHebra?os,120I. Satubntas hominum,1185.
Ad LaoclicPiises, 1201.Paulum Aposlolumnon aceipitCe- Safas, pro lmmortahtale,1182,1137.
nntliub, 1153.Nec Mareionmst ex parte, 1162seqq. Samanus lex, 1120.
PAULUS Samosalenus,1178. SAMARITANI, 1120,1139.
Peccalumorigim., 1245 Samson,1122
Pecudibusmsensaiis-ompa.ati. 1121. Pccudiahstuipi- Sangutsmfantumia mysteriisMontanista.um,1166.
ludo, 1176Pecudum vila, 1175. SATURMI\US, 1142.
Pepu&a, 1 168. SctnliUa,amma, 1143.
Pei dtct similisdi.molus,1115. SecrelaProphetarum, 1239.
Peieundits, pro perttti-O,1191,1193. SECUNDU., 1158.
Pei manendus,pro permansuro,1193. Sedechia,falsusprophela,1136.
Perfecli, scqvenles, et secutuii, 1290. <S_d<.s„_urea_,,il23.
Pet sai iiiii,et Absyiiorutnrex, 1152. SrLEticus,1169.
Pestilentia, 112. Meudaciasa_culoSemntatunt, 1275.
Pe.napos.oli Actusapocrypln,1199. SEMIARIAM, 1181.
Per Piianlusiam,1158. Sepliiugintaduo l.iterpreles, 1276, 1280.
Phaiao, Thamus, 1155. Seiaphtmvirhis lgnca peragrana,€298.
P/.BI._t-*t,1119. SERPEMINI, 1111
FalsiPktlosoplii,1217, 1251.Plulosopliorumpagamtas, SERPENTIS XNEICULTOSES, 1151.
et vamias,1249. SETHIANI, 1116.
1'HOTINUS, 1179,1205, 1205 Sex Virorum interprelalioLibrorumsaororuai,!^.
Phrya;ia,1166,1198. Stdeium no-m.ua, 1162.
P«s'_.iii»,1171. StlenltutnValenlim, 1156.Passalorinchitarum,IiS8.
CaioP.asina.a, 1211. Stmilti,Deo, 1180,1181.
Plaw, 1170. Tima-o,1246. Ab tmugtneDet differt Simthludo,1269.
Plausibilis sermone, rhetorice, 1201. Quadungenlos SIMON MAGUS, 1157, 1195.
Plus annos, 1221,1253 Incenlc-imo plus, 1239. StmonCyren_.us,1147.
Pwnttentiaposl l.ap.ismum, 1191. Smopemii&s, 1160.
Pamiludo, 1201 Strach, 1171.
Poelm, 1217,12*51. Vamssimi,1140,1186,1220. Sirmtenstumci\itas, 1179.
Pogomm, 1216. Solemadorantes,1224.In sole depositumChristicornus,
PojKi.usMarcion,1160.Aquila, 1276. 1169.
Pimcellendadigmtas,pro praecelleiiLi, 1298. Soion.1246.
PllAXEAS, 1168, Soiicumcultores, 1124seq.
PIUXIANI, 1168. In Speluncishabiiantes, 1126.In-speluncaslatj.es LXX
Pres. i/f.iiEphesi, 1162. \in, ll32.
Piimogenilura, 1261. A sanclo Sphitu facta caro Christi, 1184. Plemtndo
Piwcipium iinum,1151,1158,1162.Duo. 1160 sanctiSpintus, 1165. Spiritumfaclum-aocentes,1181,1198.
Pnoies sul)Mnidato\tveales, 1500begq. SPIRITUS SPIRAMEN, 1212,1292.
PRISCILLA, 1166. STELLZE INFIX_E, 1261.
PRISCILLIAMSTX, 1196. Slephanusmariyr, 1148.
PROCLIAMTX, 1171. Slotciphilosophi,1214.
Piofundum, 1149, 1136. Subeundus,pro subtluro,supra pereupdus,ItSJSi.
PtolalionesAngelorum,etVirtu.um, 1151. SubsluntwusDei Filius, 1178.
Pt olntivumVerbumDei, 1178. Sitp.j sliltomsvanae,1194,
PiOphelwusquead Joannem,1189. Prophela Cliriblus, SIMMACHIANI, 1177.
Eliiom,1153 Proplielaespeciosonomine, 11^9. SVMMACHCS, 1280.
P.opiie gemlusdePalre, 1180. Stjtta, 1198.
PioloplaslusAdam,1115, 1164. Tabeinaculotumconstructio,1278.
PSALTERII mOTQtTALlTAS, 1259. TATUNUS, 1164.
l'T<)LEM_CUS, 1157. TemplumAlenandr., 1278.
Ptolemwtisi ex -Egypli,1277. Tempoialis,1230.
Pulalive, 1159,1147,1159,1160. Temporalitas,1247.
POTEOHITJE, 1150 Tempoia CluistoDominocontraria, 1120.
et
Deiicilionis, Pqnhw fihus Hellen, 125i. Teii a ui\ lsibiUs,et mcomposita,1208.
PylhagoiicusValentiuus,1155. TERR_E MOTUS, 1216.
Ftfhagoiica silentu vamtas,1188. THAMUS, 1153.
PlTHOMSS-, 1155. Tlieodotto,1280.
mis
Quadtifoi virtus, 1298. THEODOTUS Byzant.,1166.
Quwstwscdiliotus, 11S5. ThesauriIocaabscondita,426_:.
Qimlilalhsuhslaiilta,11-80,1181,1182,1206,1270,1297. In 3r/i.ssa<ifldilu\ium, 1247.
Qitaita decimaluna, 1175. TOPHET ARA,1129.
15v9 INJEX JU_M.-_1GP_E IN HOG TOSO CONTINENHJR. 15-0
Ti ibulalio,1191, Vfl.i.sEiinonfilii,1130.
TRiFORMisDEOS.iaoS.OmmafetitjllSQ.Immensibi-is.lÔS. VciusFilius, 1180.
_"ii</m(ahominum inlerpretalJQlibrorumsaerorum,1279. YeinsViVer,1155,1203.
Ti.inJas immobiUs,1163. Yttlus allera, UKs. IT-jimnea,1117. Superna, 1143.
Ttiplexfumculus,1293. -Siiper oirnes Yir.utes, 1249.V.rtutcs niinnca., 1117.
TltOGLODVT_E, 1126. Vinutes dôrsum.1151.v.rlutes, qua_mundtim ieceruni,
TROPIT_E, 1184. 1140, 1142. NoimflaangelicaViilulibus iinposita, 1146.
TUB'C1NATI0, 1278. Vtrtulesm Ccelonolenlespali Chnslum,1150.
Tiilerunl,pro snstulerunt, 1200. Yistonesmanes, 1149.
fuRBO,1175, Yitia sapculana.Vjtus lmplicalis__culi1186.
Tytiotuinrex Baal, 1127. Yoluulalihomiotimconcessagratia, 1232.
De Tyio mereirtx Helena, 1141. Foiago-cnlpamme\ _io_amu_ti \eluntate, 1186.
Dbique.1260,1267. Vttlpes,haei-etici,1172.
Umbraliliter,1143,1161.Per umbram putati!.e,1147seq. Zeloduclus divuin,1128.
UlerinflatiisAseodrogitarum,1187. Zenobtaregina, 1178.
VALEMINUS, 1153,1165.DoctorPtolemaei,1188. Zodiacisigna, 1248.
VALEMIMAM, 1199. Zodiu,1248.
INDEX RERUM QTJM IN HOC TOMO CONTWENTCR.
S. EUSEBIUSVERCELLENSIS. aslGregorinmepiscopumSpanensem,954 — Momlvmvi
BRO___GOMENA » E\ ANGELIUM EUSEBJI VERCELLENSIS, 9.— Eusebude It miialeconfeistomm,Ibid. —Disqmsntopia,-
—
Epfstoladedicatoiia,Ibid. EpiblolaPbihppt Garbelliad ita de EusebttYeicellemtsfideterposdtoneseu de aticoie
BlanchiDum, 11.—Dissertatio .loanntsM_itt. naj, m \ ersio- hujus stjinbolt,935 —DE '1EINITA'1&C0M<*ESS30 9->9
n.toltalicdili__vangelii secundmnMallhseum,-descrjpti ex —ELSEBlANORUM Oi*J_RLM COMPLEMENIUM, ,i 0uo
codd.CortieietisietSangeriiianensiiiiliac-edilioiieadlnlello- — DEAUCTORIS ViTA ET SCRIPTIS &0TAND - QUiTDAM E_PDM,NTUR,
remcujusqiiejiagiiiaeliinbU!iiimpressis,S9.—CAPUT PRI\IU\I. 969. § I. De Lusebn \ita el scitptis, Ibtd — §. li. Do
—Dean-iquaYulgata «tltal.ca versijiie-.crj-ptuiarum,60. ejusdcmscuptis elhorum «ditiombus, 971.
—
— CAP.H. De capitii]ispraefhisautesacrumcontej.tum FIHMICUSMATERMiS.
Evangeln,63.—fAP,III. De Utilitate editionisAnliqua. Pt olegomena,Iliid — DE ERROBE
—
— PROFANABUM
Vulgatae, et de Vetustale ac pr__stantia nostrorummss. RELIGIONUM TBACIATUS, 981. Piommium,Ibid.
6 6
codicum, —Ep-slolaRiiggeniNovaiiensis, catliedulis CAPUT PRIMUM — Eiemenlapoml-esse pnncipia rertim
Eiisebianiecanomci, ad BlaiichioumYeroneiiMjni, 69.— *um \eio -laec-diversa smt jelpoiestate-cootiana, eoium
BlaiichimVeronensis de codice Vercellensijudkium, 75.— nullumesse summum numeu (liwt ê jûe taiilumIioc
ad
EpistolaBlancliiiij Joseph s R. I. comitide Tiiun et loco loquatur4 caateroiumctiltum sequentibusdestroao)
Holiesteinepiscopum-Gurcetisem,103 —Epistola Blan- sedommaDeumfabricalorem et moderator-eiij habere^So!
ehinlad MuseIlium,VeroiiensisEcilesiaacauomcum,125. —CAI>. II. — Aquaeruilum apnd-Egypaosrolulai, SSi —
EUSEBIIVE_.CELLE_.SIS EVANfrELlUM. — —
CAP.III. TcrraeapudPhryges,987 CAP.IV. — 4Cris
EVANGELIUMSECUNDUM MA11H___UM,141. — apud Assjrios et Afncanos noiiiiollos populos, 9S9
CAFUT PRIMUM, IbtU — CAP.II, 14S — CAP. III, 131. — — CAP.".—Igms apud Persas Hoiumi-iystenafjbulasqtie
C__?. IV, 153. — CAP Y.161 — CAPVL-69. — CAP "UI, detegit,lascnoslnstesq_yerilusdeleslattii, admixlissaeie
177.— CAP.VIII, 181.— CAP.IX, 187.— CAP.X, 195 — -sacnsChwsiianorunijcoliortaiioiubus, -etad imem capuis
CAP.XI, 205. —CAP.XII, 209.— CAP.XHI, $21. — C.P. ubi posl secundamiacunamde ammaiiumaua loquiiur
XIV, 251.—CAP. XV,239—CAP XVI,247—CAP. XVI1,235. ^plnlosophicoeliam de indissolubilianimi nalura TJIIO-
— —
. CAP.XVffl,239. CAP.XlX,26b. — CAPXX,273.— cimo,992 — GAP.YI. — Ab Elemenloruai-011110 ad .I.IJS
—
CAP.XXI,281. CAP.XXII,291. CAPXXlll, 297. — — supersti.ionestransit earuniqueseereta pandit; el pnmo
CAP.XXIV,505. — CAP. X\V,31o. — CAP XXVI, 525.— quidemduorum Liberjjruin, Cielensis ac Thelwni
—
CAPXXVII,357. CAP.XXVIII,549. histonamnarrat, 995.— CAP.VII. — quippe Libeiaevel Pioser-
EVA1SGEL1UM-SECUNDUM JOANNEM,-.S5 — CAPUT -tanas lnstoriam eiponit, etLiberum pro sole, Libeiam
PRIMUM, rfrid. — CAP. I I, —
SJ51. CAP. 1J1, SfiS— CAP. IV, pro Juna coli asserit, -999. — CAP. VIII. — -Continel
— ~
371. CAP.V, 579. CAPVI, 587. CAPVII, 599. — — iirosopopmiam,qua ôl ditmum-, quem homtnes ipsi
CAP.VIII, 409—CAP. —
IX, 417—CAP.X, 423 CAP.XI, -exhibebant, -cullum oratione ad eo_ haiiita refiitaie
429.—CAP. XII, 459—CAP.XIII. 447—CAPXIV,435.— •atqiiedetestan fingitar, 1002.~€AP. IX. — Luclum de
CAP.XV,4S9 —C__..XYI,465—CAP.XYIL 469CAPXVIII, moite AdomdisaMartem apiiun couverso-peicussi pei-
475—"CAP. —
XIX, 481. CAP.XX, 489—CAP.XXI, 495. stnngit, et nanalionem -evangehcam•dc ejcctodaemomo
EVAWGELIUM-SEGUNDUM 7 UCAM,S01. — CAPUT pauciscommemorai,1004.— CAPX.— F.agitia m culm
PRIMUM, Iiiid.—CAP. — —
It,S13. CAP.III, 521. CAP.IV, Venens Paphise, 100S.— CAPXI. - Jovis Sabazn, Ibtd.
827 —t__p.V, 553—CAPYLS45 —CAP. VII, i>55—CAP. —<_AP_ XII. — El Cory-jantum,ftedosque-rilusoxplodit'
VIII, S65.— CAP. IX, 575.— CAP. X, 887—CAPXI, 1>9o. 1006.—CAP.XIII. —NarraliombusdeDeorumlacinoribus
—C_i>. XII, 607—CAP. XJII, 619.— CAP.XIV, 627—CAP. ^juae\is fljguia homiuibiiscommendin, -et iiuminaho-
XV, 655—CAPXVI,641—CAP XVTI,647—CAP.XVIII, miuihus mfenoia alque <deienoiapingi docei, 1006.—
—
655.—CAPXIX,661. CAP.XX,671.—CAP. XXI, 679. CAPXIV.—Seiapidem- P]us nomen^t sacra, liclioiiem
—CAP.XXII. 687.— CAP.XXIII,B99.—CAP. XXIV, 709. esse es Josei>hipatilaujliseInstonamtiiuataiii-contendit • ct
EYANGELILM SECUNDUM MARCUM,719. — CAPUT daemonesitjsimiilacriseiiissiduissacrifaciiscolligielhosi.a-
PRIMUM, — — —
Ibid. CAPII, 727. £\p. III, 755 CAP.IV, jumsanguine nutim. Sera.ademliumanis-olicdire jussiset
741. CAP.V, 749,— CAP.
— VI, 7i7. — CAP.VII, 769. — iiolentem ad loquendnm adaclumfuisse, e\ Porphyuo
CAP.VIII, 777.— CAP.IX, 785—CAPX, 795— CAPXI, jijobai, £t -denihocrle «mnibus reliquis gentilmm dus
807.— CAPXII, «15. — CAP.XTO,821.- CAP.XIV,827. Clirjslianorumimperaojobioxus, stalmt, 1-011 — CAPXV.
— CAP.XV, 833. — CAP.XYI, 857 — De Peuatibus.igit,quoru.unomene\ Peuv deruat et
APPLNDIXAD EYANGELTUM ELSEBII. deYesta, doinesticolantummodoigne; rebus igilur^lio-
Moinlumeditoiis, Ibid.— EpislolaBlanclimi—Lectiones niinjjiiisgratis -ulilibnsque,qius Deos feeennt,101S —
vaiianlesEvmtqelistuium, Ibid.—Upisiolaejusiem-altera. XAP. XVI. — Palladu ongjne.ti«xpomt ejusquenumjtie
— Evattqeliai ti Biixianileclwnesitfignkres, -8gl — Epis- Jteque Ttojam neqne Romamsb incendio lutam fmsse
lola ejifcdemallera. — Vesatplio cod. tiis, Giceco-Luitm nec ems jcullores in ôsterum tulos fuluros , 1016.—
evangehot um , 833 —£;i_to.a fheodori B°_.aeacademiae CAP.XVII — De quinque Mmervis agit. Quintaa Pal-
Cantabngiensi,834.—Ccneordanteslectiones E\angeliarn lanlis hh_e,Palladtumdedicalumfuisse, cujus ut-roncre-
quadruplicfscumteUu Gia-co,in lons abeantibusab tdi- metur imago, deleantutqne templa, hortatur, simul in
—
lioneYnlgafa,87S CoiicotdantesJp_lione."Eangelnrii sacrorum rilus, quibushominesêecare docenlur,tirrpes
quadruplteis.cum-b.cemGraecis _codicihus mss. Bomse as- et cruentos iu\ ehitur, eosque-abrogari-posttilat, 1018
servatis,895 — Goncordantes lectiones E\aagi>]uni co- UAP. X VIII. — Etymologias,sive originesnomiiium,ouao
flicisVerouensiscum\er.ionlbus Sjrjaca, __.i-ai.i_a, Ptr- JJns attnljuebaulur, e^pomt. S;nihoI.i demde et si^na
sica et jEtliiopiea,in locisabeuntibussb -eililioneV-ulgjta, cultusDenriijncxplana', multissmiul, ubi oceasioipsrex
901.—Te_tim_-iiaYeteusTeslamentia Ci_ris<o,ajmslo- geoiosaecubatque stciêSeript-uia.interpre'.anda.Talion'e
lis et e\ angelisCib .'..°gatain quatnor-sanelisE. atigeliis,fll7. fene videbalur,Jocis-biblicls.allalis, >etin quinquemiin-
' *S.EUS&BIIl-PISTOL/E. mis Sjmbohs_e\ponendis versatur, 1020. — CAP.XIX —
ad
Epislolaprima, Constanlmmlmperatorem,911. — 1. :
Ja Eleusiuio t. ..nr-v..p--f_.a,etc ubi multa uabet Je
ad
EpistolaII, piesbyleros plebemItaliae,M4.—E-\^m- pane cwlesti, tortassis euchansttco,1022.— CAP.XX.—
et
plar Jibellifactiad PjUoplnlum_umsuis,930.—Epistolj III, 2 Li Muhincoforte. /otf,^j^ t, /aTf.,,,, 5r,„qna occasione
4311 INDEX RERUM QU_E 1N HOC TOMO CONTINENTUR. 1512
de Christo sponsomundique luce multa hahet, 1025.— festohaaresis, 1173.— LIX. Chilionetilae, 1174—LX.Hse-
—
CAP.XXL 3. In alio, certe Mithriaco, 0t.s __-_.{_.{ resis EvangeltumJoanmset Apocalypsm lpsiusrejicieus,
ubimulta congent ex S. S. de Chnstolapide, 1026.— Ibtd. —LXL Mamchaei, 1175.—LXII.Patnciam, 1177—
CAP.XXII.— i. In Bacchico,UAix.p.; s.nopj.i,rectius, ./- LXJII.Symmjcluani,Ibid. —LXIV.PaulusSamosaleiius,
Eixtj»; quodde Dubolodiacone
Si^.of-i, uitulligit,cujus cor- 1178.— LXV. Photinus,1179 — LXYI.Ariani, lbid. —
ntu ad ciucemChrislitrahit,1050 — CAP.XVIII.— S In LXVII.Semianam,1181 — LXVIII.Eunomiam,1182 —
Isiaeis,de rediuto 0_inde : o_#_e._n__._.,ubt occasione LXIX.HaeresisAmmam\eram Christumnon habui.se,
uuguenti, quo faucesmjslJruiiidehmebaiitur, 1051. — 1185.— LXX. Tropitoe,1184 — LXXI.Haeresisde pas-
CAP.XXIV.— De imgtieiitoloquitur, quod pater fiho sione Chnsli, 1185—LXXII.Aein, 1186—LXXIII. Bor-
—
tradidit , fihusque ««lenlibus largitur , 1055 Cap. boriam, Ibtd.—LXXIY. Ai.ol.ri___,Ibtd — LXXV. Asco-
XXV.—De misero hocce profanoruuihommum erroie drogilx, 1187—LXX\ I . Pjssjlorinclnljrum haeresis,1188.
et
graviter monet, regnum Christodatuin hac unctione —LXX\II. Aquarn, Ibtd.—LXXVIIIHasresisde proplir-
nidican docel, multisS. S. allalislncis; simuldescensum lis, 1189—LXXIX. rollutlnani, Ibtd — LXXX. D e mundo
—
Chnstiad uiferostaugit, l054. Cap.XXVI —Bre\iter liaeresi-,1191—LXXXl.Excalc_ati,U95 —LXXXH. No\a-
Ecclesiaede Chnslocumidainoconi])jratodogmaexpomt; liam,1194—LXXXIII.Montamsta?, 1196—LXXXIV.Ab-
qmdquidAdamusperdidi_set.eum,eManaVirginenatum, slinenles,Ibid. LXXXV.Cireuitores,1197.— LXXX\I.
—
imemsse, 1057.—CapXXMI -6. Reditin viain, et ulti- Haeresisde ciboPt Spiritusaiiao, 1198—LXXXVIl. Hacie-
muniMithriacorum miliorumsymbolum , .K-fo5 xnl sis aliade Paschale,Ibid.—LXXXVIll.
-e_._ov.o?, Apo_rjplii,1199—
.praovtaupo.-i_T»ie,
uxpoiiit.Serpentis meimnit,Protoplaslo- LXXXIX. Haeresis de epislola Pauh ad Hubraeos,1200—
rum scductons, funesUquecjus cullus, draconemqueeo XC Melittani,1202—XCI.Bhetom Ibld.—XCII.Dedi\i-
Die (eicussum esse, quo Chnstus apparuent, 1058.— mtate Clinslihaeresis,1205.—XCUI HajresisInfoimem
—Cap.XXVIII.— Diacouemfictoiumnuminumauctorem Deumlaciens, —
1205—XCiV.Deccplorumdiverfailate, 1206.
dicit, sactorumquesuorum pei hgniimliistaurationem sem- XC\ . Ha_resisterram beaiuudmi. lgnoraus ac repro-
per curasse.Ligni hinc m sacrisldolorum abusum exem- bans, 1207. — XCVI. H a.rpsi- a
aquam Deo factam esse
l>hsjiaucisex sacrisPhrygns,Osindisel Proserpii... peti- negans, 1208.— XCVIlHaeresisdeimagineDeiui corpore
—
tis notat; Crucisdeindeordinemexpositurns,locosN. T. humano,1209. XCVHI.Haeresisde animaliommism-
affert, quospriscaEcclesiaalque llludae\um de cruce m- spirata, 1211. —XClX.HaM esis de amniaet mlellectuho-
—
terpretabatur. Atque lta expositisel refuUtis praecipms, nunis, 1213. C Gnoslicoiumet Mamchaeorum haeresis
tum
quaem cultuidolorum tempons\iguere, symbohs, si- de ct
serpen.ibus a\ibus, 1214.—CI De lalsispiophetis
ad hoc
gmsque, ut imperatores, quos scnpsit, eoconfiden- liaeresis, Deoomma mala ascnbens, 1215. — CII De teir.e
tius ad Idolaeorumquesacra pemlusdelendaaccederent, moluh-_resis,1216.—CIII.HaeresisHeimifaTnsniegislide
1040.— Cap.XXIX—Sentenuascolhgite\ sacro Codice, peconbuset sidenbus, 1216.—CIV.De variislinguish-.-
qua. \amtatem Idolorumtestantur, de prosperoet florente lesis, 1217.—CV.Hasresisdeet nomme linguae,1219 —
11.P. slatu lis regnantibusdeque proxunemstantinupie- CVI.Haeresisde annisChristi tempore dubitans, 1220.
tatisEtliincaepoanamonet, 1045.— CAP.XXX.—Di\ inum —C\II. Hmiesisaddttaex codiceStmqetmanensi,1221.—
de Idololatris exslirijandismandatum(Deuteron xni) CVIIIDe GiganlibuslemporeNoe, 1224.—CIX Hajresis
lmperatonbusinculcat, cm stmoremgeianl, etprospeium Deo tribupnspaganiutemet ommafaciuora. 1226 — CX.
ns eventum et fehx posthaclmpenum polhcelur, 1048. Haeresisde Christiauistemporeultimo verboDei creden-
S. PHILASTRIUS. Ubus,1228.—CXI.De — corporeelamma hominishaeiesis
— nocpiiiissima,1235.— CXll De annorumniundinicerlitu-
Epistoladedicatona prima, 1049. Epi-tola Dedicato- dine haeresis.1255. CXIII Haeresisde septemplanelis,
—
na II, 1031. PauliGaleardi —
praef.tio,1053. Joan. AI- 1237—CXIY.Hmt esisaddila ex codtceSangermanensi,
—
berti Fabricupraefauo,1097. Epi-tola Joani.i_ —
Ravudy Ibtd CXV.De mundisinlini.ishaeresis,1____>. — CXYI.
varuiiteslectionescodius Sangermanensisem. cjid.fjui- Haeresisde Adaeet Evaecaecilate,Ibid — CXYII.Hmie-
rmo lransnnttentis,1099.—EpislolaHeimanniSaniuehs — , sisaddita ex codtceSangermaneitsi,1240 — CXVHI.Hae-
NotasposthumasFabncuReimarotiaiismitlentis,1101. resis culpamtiliorumm parenles ttanslundens,1241.—
Seletla \eterum teslimomade Plnlaslrio,Ibid.—Noimul- CXIX.Hjeresisde hbro Dputeronouin,1242.—CXX.De
lorumPhilastru locorumcensura,1109. Nuptiaiumlegitimaniinconlemptonlius. 1245.—CXXI.De
—
LIUERDE H/ERESIBUS,1111 Pimfalto, ibtd. — —
Divisioneoriis haeiesis, 1244. CXXII.De Dilu\ioh_e-
CATALOGUS eoium qui ante advenlum Chnsli ha.reseos resis, 1247 —CXXIILHaaresisde sigmsZodiaciet ortu
arguuuiur, 1113. — I. Ophilae, Ibld. — II. 1115.
Caiam, — homiiium,1— 248—CXXIV.De ammabussceieralorumha_-
— III. Sellnam, 1116. — IV. Dosilheus ,— 1118 resis, 1249. CXXV.Haaresisde Chrislidescensuad iu-
V. Sadduca-i,Ibtd. — \I. Phans__i, 1119. \ 11.S__- leros, 1250.—CXVVI.Haeresisde animahominis, 1232—
—
maritam, 1120. VIII Naz.raei, 1122 —IX. Essem, CXXVII.De Clnistinaliviiatehaeresis,1253.—CXXVIII.
Ibid. — X. Heliognos.i,1125.—XI Ranarumcultores, Haetesisde mdurationeDei, 1255—CXXIXHasiesisne-
1124.—XII. Musontae, Ibid. — — XIII. Musaccaiomtce , gansDaud Chnsti prophetamfmsse,1236.— CXXX.H._-
1123—XIV. Trogloditae,1126 XV.Haeresisde fortuiu resis de Psaltern niaequjlitaie,1239.— CXXXI.Haeresis
cceli,Ibid. — XVI. Baalitae,1127—XVII.Aslauta.,1128. de peccaloCain,1281.•—CXXXII.De Cun peccatohaere-
XV111.Ha-resisde ldoloMoloch et Remphan,1129—XIX. sis quareDeus ei vilamcoiicpsseiil,1263—CXXXIIIDe
Hseiesis deaia Tophet, Ibid — XX.Puieorila., 1150.— stellisccelouifiufaha.resi_, 1264—CXXXIV. H__refaifa
\e-
XXI Haeresisob aeueumserpentem,1131.— XXII.Haei e - —
teris Testamenti multarppiobaus,126S. CXXX. Haj-
sis subleiraneis m locts ad omnem lurpituduiem apla, lests de CanltciCanlicoruin libro, 12.7 — CXXXM.De
1152 — XXIII HaeresismulierumcumThamussimiiljcro, mandatoAdaehaeresis,1268.— CXVXVII. De imagine pt
1155.—-XXIV. Behta., Ibid.—XXV. Haeresiscum Baal simililudineDei m homine haeresis, 1269. — CXXXVIH.
ldolo, 1154 — XXVI.Depytboni=saet muliere hairpsis su- H__resisDeumliicrepjns quod diversis linguis ct moois
peisUliosa,1135—XXVII. De Aslar Asliroth buuulacns hominesallocutussit, 1270—CXXXIX. Deauim.ilibufa qua-
liaeresiS,1157. — XXVIII. Herodiani, 1158. — CATALOGUS tuor ni prophetis haaresisnimis ciassa, 1272. — CXL.Hm-
eorum qm post Christi passionemhajreseos arguuntur, tesis aadtla ex codiceSangeimunenst, 1275.— CXLI.De
Ibid. —XXIX.Siinonmagu_,Ibtd.— XXX.Meuandrus, LeviliroMosierror, 1274. CXLILHaeiesisSeptuaginia —
1142.—XXXISaturnmus,lbid.— XXXII.Basihde.,114-. duorum lnlerpretationemrespueii-,1276 — CXLIII.Haj-
— XXXIII NicolausAntiochenus,1148—XXXIV.Haere- resisde SepiuagintaIiiterpretibus,1279 — CXLIV.Alia
sisab Juda liaditore , 1150.— XXXV.Carpocras,1151.— de eademre, Ibid. — CXLV.Tertia de oademre 1280—
XXXVI.Cermlhus, 1152. —XXX'.II. Ebion, 1154.— CXLVIHaeresisdehbiis Vetens Testameiitim dolio m-
XXXVIII.Vdlenliinis,1155—XXXIX. Ptoleniaeus, 1157. —
venlis,Ibtd. CXLVII.Haeresisquod dns alieinsnonsit
—XL. Secundus,1158.—XLl.Heucleon, Ibid. — XLII maledicendum,Ibid. — CXLVIII. Haeresisde MJclnse-
Maicus,1159. — XLIII. Colorbasus, Ibid. — XLIV.Cer- dech sacerdote,1 282 — CXLIX. H aeresisde Zachanapro-
don, 1160—XLY.Marciou, —
Ibid XLVLLncanus,1162. pheta de jejUino,1285.— CL Haeresisde uxonbuset con-
—
— XLVll. Ap.lles, Ibid. XLVIII. Tatianus, 1164.— cubimsSalomoiiis.1289 —,CLI.fljEiesisadditaex codtce
XLIX. Cataphryges,1165 — L. Theodoius,1166 — LI. Sanqetmanensi,1291. — CLII. De spiramiuequodAdain
Haeresisde Patns et—Filu subslanlia, 1167.— — LII. De accepitha-resis,1292—CLlIi. H<eresisde luniculomen-
Milchisedech,1168. LIIL Noetiam, Ibtd LIV. Sa- sono rn Zacharu propheta,Ibid — CLIY.Hmiestsad-
bellius, lbid.—-LV. Seleticiel Uermia. haeresisdeDeo dtla ex codtceSangetmanensi,1294.— CLV.Haeresisde
corporeo, 1169.— LVI. Procliauila., 1170.— LVII. Flo- cerpta ex IsaiapropbeladeCherubimetSeraplnm,rwd.~
Tiam, sive Carpocratiani,1172, —LYIII. De paschatis CLVI.Haeresisde Isjia propheta: labiatactacarbone,1297.
FINIS INDICIS RERUM.

Migne. Patrologia Latina Tomus XII.

Загружено:

Сведения о документе

Оригинальное название

Авторское право

Доступные форматы

Поделиться этим документом

Поделиться или встроить документ

Параметры публикации

Этот документ был вам полезен?

Это неприемлемый материал?

Авторское право:

Доступные форматы

Migne. Patrologia Latina Tomus XII.

Загружено:

Авторское право:

Доступные форматы

Migne, Jacques-Paul (1800-1875). Patrologiae cursus completus, sive Bibliotheca universalis, integra, uniformis, commoda, oeconomica omnium s. s.

Cliquer ici pour accéder aux tarifs et à la licence

3/ Quelques contenus sont soumis à un régime de réutilisation particulier. Il s'agit :

7/ Pour obtenir un document de Gallica en haute définition, contacter reutilisation@bnf.fr.

OMMJM SS. PATMM, DOCTOMM SCRIPTOMMQUE

QUI AB MVO APOSTOLICO AD USQUE INNOCENTIIIII TEMPORA

PATROLOGj-l-S TOMUS XII.

PARISIIS, VENIT APUD EDITOREM,

NUNC PRIMUM CURA QUA PAR ERAT REDACTA.

PARISIIS, EXCUDEBAT VRAYET,

OPERUM QU_E IN HOC VOLUMINB CONTINENTUR.

Evangelium S. Eusebii. , ........... . col. 8

MIGKE,-ucc-rsahste, a Montrouge,de Trayet de Surcy,

AD IVMGEIIM EHSIBII VEMSIIMSIS \

Sislunlse libi,Joannesmagne, quatuorsacrosanctaJesu 4 pauperlutistenax.Pace reddilasub Constanlino,auclisque

EPISTOLA D fei, quod a me olim acceperat, egisti mecum per Ht-

CDI VJffllS VHfflOBB ITAMM EIEMPMRIBPS COILATM.

INCIPIT EVANGELIUM SECUNDUM MATTH/EUlVf.

acjd, elc> vers. 16, in cod. Cant. recentiori manu describunlur.

(a) lla el texlus Graecus,™ (rtepi§alap.tO«).

CR)Post peccatq, omitiit tw» et ita cotj. Gant, h$,

.'VARIANTESLECTIONES CODICISJiIS. S. GERM4NENSIS.

(a) Addunt et. ut cod. Cant. v«i,

(a) Ila et COd.cant. Iva $),eTtovxeg v.aikvovovxeg

(a) Ita et cod Gant. eX«X

(a) Addunt, Domine. Et ila textus Gr_ceus,K./j.e. oSe.

(a) Ita et lexlus Grajcus Ttpoasr.wu.—(b) Ita et CiMl.Canl. evx i%taxi.

—(.) Iia el textus Gracus o o. 'i-naovg.—(c) Ita

VARIANTESLECTIONES CODICISMS. S. GERMANENSIS.

VARIANTESLECTIONES CODICIS MSf S. GERMANENSIS.

VARIANTES LECTIONES CODICISMS. S. GERMANENSIS.

(o) Ita-et cofl. Caht. iyo^oo-av.

VARIANTESLECTIONES CODICISMS. S. GERMANENSIS.

VARIANTES LECTIONES CODICISMS. S. GERMANENSJS.

VARIANTES LECTIONES CODICISMS. S. GERMANENSIS.

INCIPIT EVANGELIUM SECUNDUM JOHANNEM,

CODEX VERCELLENSIS. CODEX VERONENSIS.

(a) Post Patte, deest meo^etiam m cod. Gant, t

42.' propter Parasceven, quia, etc. surgere a mortuis.

CUM VARJIS GODICIBDS VERSIONIS ITALICJE COLLATUM.

LECTIONESCODICIS VINDEBONENSIS ABEUHTES ABED1TJONE VULGATA.

INGIPIT EVANGELIUM SECUNDUM MARCUM.

CODEX VERCELLENSIS. CODEX VERONENSIS.

LECTIONES CODICIS ABEUNTES

LECTIONES CODICIS ABEUISTES

AD EVANGELIUM EUSEBII VERCELLENSIS.

Emincntissimo ac reverendissimo principi, acdomino D le auctore , le Mecoenate, suam industriam in eo

EPISTOLA BLANCHINI ALTERA.

S. MATTH^IUS. 24. Ms. i, vai sc;v?X6svv?

EVANGELIARII CODICIS VERONEKSIS

S. MATTHJEUS. A 15. Yeron., jejunare ; el iia Syr. et Pers.

TESTIMOWIA VETERIS TESTAMENTI

a Al. Et quamdam vobisnebutam excusalionis. f Leg. ditipiunt.

EUSEBIANORUM OPERUM EDITIONIS COMPLEMENTUM,

I. DeEusebiiVercellensisvita el scriplis,ex Gallandio.A AAIexandriam rogante Athanasio se confulit, ubi pt

ra. , A perpeluus fere codicum saeraj Seripliirse Afrorum ,

JULII FIRMIGI MATEROT V. C

Dl HIOU PlMMIi lllfiiifl.

PROEMIUM. diximus, annuis perditorum commonitionibus ae

lionem cum antecedentibus, prsemissocommate. At e Athanas. -/ura 'E». C. 24 : TIUVTCDV yultara

a Taurobolium vel Ciiobolium. Tarobolium, Grio- J) ET ATTIDISEXTILIVS AtESILAVS AED1SIVS V. C CAVSA-

a Haud exslant hsecin Cypriano. Variantes lectio- raslis Oceani.Nummumvideadcatumhujus c-dilionis.

EPIST0L4 DEDICATORIA PRIMA M.