PRILL 2018 NGJALLJA 1

NGJALLJA
Nr. 4 (304) Viti XXVI i botimit PRILL 2018 Çmimi 20 lekë

PASHKË 2018
† Anastasi
Kryepiskop i Tiranës, Durrësit dhe i Gjithë Shqipërisë

Një ftesë mahnitëse

Klerit dhe popullit shpresëtar
Orthodhoks,
Bij të shtrenjtë më Zotin,
“Siç më dërgoi ati,
edhe unë ju dërgoj ju”
(Jn. 20:21)
Jeta adhuruese e Orthodhoksëve kulmon
në të kremten e tërëndritshme të Ngjalljes së
Krishtit. Pa Ngjalljen, predikimi i Ungjillit
përfundon në një kod të dobët rregullash mo-
rale. Apostull Pavli na e thekson me guxim të
madh këtë të vërtetë: “Edhe nëse nuk u ngjall
Krishti, pa fjalë, predikimi ynë është i kotë,
dhe besimi juaj i kotë” (1 Kor. 15:14).
Dinamika e mesazhit të krishterë përmblidhet
në fjalët “Krishti u Ngjall”. Ngjallja e Krishtit
shpall fuqishëm tejkalimin e vdekjes: “U
varrosëm pra, bashkë me të me anë të pagëzimit
në vdekjen, që, siç u ngjall Krishti prej së
vdekurish me anë të lavdisë së Atit, kështu edhe
ne të ecim në jetë të re” (Rom. 6:4). Krishti i
Ngjallur, i Cili dërrmoi pushtetin e vdekjes,
vazhdon të shpërbëjë çdo lloj fryme frike,
padrejtësie, urrejtjeje, zhgënjimi.
Kisha Orthodhokse nuk synon ta imponojë
këtë të vërtetë me argumentime shterpë, por
(vijon në faqen 6)
2 NGJALLJA
Nga kremtimi i Pashkës nëpër Mitropoli
Atmosferë ngjallësore në Mitropolinë e Gjirokastrës
Në të gjithë hapësirën e
Mitropolisë u përhap atmo-
sfera Ngjallësore, deri në eno-
ritë më të vogla të skajshme
të Pogonit e Rrëzomave,
Zagorisë e Përmetit.
Mitropoliti i Gjirokastrës,
Imzot Dhimitri, kreu Shërbe-
sën e Ngjalljes, “Merrni dritë
nga Drita që nuk perëndon”,
në Kishën Katedrale “Ngjallja
e Krishtit” në Gjirokastër, si-
kundër edhe Liturgjinë Hyjno-
re. Morën pjesë besimtarë të
shumtë nga qyteti, por edhe nga
fshatrat afër, veçanërisht shumë të
rinj e të reja, të cilët në fund u kun-
guan me Trupin dhe Gjakun e Zotit.
Fshatrat u mbushën me Dritën
e Ngjalljes, që shpërndahej nga lla-
mbadhet paskale, por edhe nga gë-
zimi i pranisë së besimtarëve të
shumtë që erdhën nga vendet ku
jetojnë dhe punojnë. Me programin
e posaçëm që kishte përgatitur
Berat
Fier
Mitropoliti për priftërinjtë, por edhe
me kontributin e vyer të klerikëve
që kishin ardhur për të ndihmuar,
duke iu përgjigjur dëshirës dhe
ftesës së Kryepiskopit Anastas për
hierapostulli, pothuajse kudo dhe
pavarësisht nga kushtet e vështira
të infrastrukturës u kryen shërbesat
e Javës së Madhe dhe të Ngjalljes.
Gjatë gjithë periudhës së Kre-
shmës së Madhe kishin paraprirë
veprimtari intensive adhuruese e
shpirtërore me besimtarët dhe sido-
mos thirrja për përgatitje të për-
shtatshme shpirtërore për të pritur
Ngjalljen e Zotit. Kjo u bë veçanë-
risht për sa i përket aspektit të pe-
ndimit dhe ardhjes në misterin e
Rrëfimit. Të rinjtë dhe të rejat, si
edhe grupet e grave në qytete e
fshatra, u shndërruan në bërthama
të vërteta të përjetimit të Pësimeve
PRILL 2018
Korçë
Elbasan
të Zotit dhe të Ngjalljes së Tij
triumfuese mbi vdekjen.
Kjo hare e besimtarëve
dhe Kishës Orthodhokse u
shpërnda në të gjithë mjedisin
shoqëror, duke dhënë njëhe-
rësh mesazhin e shpresës dhe
pikën reale ku duhet mbështe-
tur shpresa dhe përpjekja për
ndryshimin e mbarë shoqërisë.
Në Shërbesën e Ngjalljes
dhe panegjiret e shumta të
javës së Pashkës në vijim dhe
në të dyja gjuhët: shqip e
greqisht sipas rastit në të gjithë
hapësirën e Mitropolisë u lexua
Mesazhi Paskal i Kryepiskopit të
Tiranës, Durrësit dhe të Gjithë
Shqipërisë, Imzot Anastasit, një
mbështetje dhe fuqizim më tej në
përpjekjet e jetës së çdo besimtari
Orthodhoks.
(Korresp. i NGJALLJA)
PRILL 2018
Kisha Orthodhokse e Rusisë,
një vështrim i shkurtër historik nga viti 1917 deri në ditët tona
Një vështrim i përgjithshëm
Kisha Orthodhokse e Rusisë,
pjesë e një Kishe të Shenjtë,
Katholike dhe Apostolike, e njo-
hur edhe me emrin Patriarkana e
Moskës, është një nga Kishat Or-
thodhokse Autoqefale dhe primati
i saj është Patriarku i Moskës dhe
i Gjithë Rusive. Kisha Orthodhokse
e Rusisë, është e pesta në rangun
e renditjes kanonike orthodhokse,
vjen menjëherë pas katër patriar-
kanave të vjetra orthodhokse të
Konstandinopojës, Aleksandrisë,
Antiokisë dhe Jerusalemit.
Kisha Orthodhokse e Rusisë ka
juridiksion mbi orthodhoksët e
krishterë, që jetojnë në shtetet ish-
anëtare të Bashkimit Sovjetik, në
Rusi, Moldavi, Ukrainë, Bjellorusi,
Azerbaxhan, Kazakistan, Letoni,
Lituani, Taxhikistan, Turkmenistan,
Uzbekistan. Gjithashtu ushtron ju-
ridiksionin e saj kishtar mbi Ki-
shën e Japonisë dhe orthodhoksët
e krishterë rezidentë në Republi-
kën e Kinës. Kisha e Rusisë ka një
lidhje dhe status të veçantë me
Kishën Orthodhokse në Amerikë
(OCA), që ishte mitropolia e dikur-
shme ruse në Amerikë nga koha e
hierapostujve rusë në Alaskë (atë-
herë ishte pjesë e perandorisë ruse)
dhe që ka ruajtur edhe sot tradi-
tën liturgjike ruse. Një tjetër degë
kishtare jashtë Rusisë është edhe
Kisha Ruse Jashtë Kufijve të Rusi-
së, (ROCOR), me seli në Nju Jork,
SHBA. ROCOR-i u krijua në vitin
1920 nga komunitetet ruse jashtë
Rusisë, që ishin pro carit dhe që ki-
shte një qëndrim të qartë anti-
komunist. Pajtimi i Kishës Ruse
Jashtë Kufijve të Rusisë me Ki-
shën Orthodhokse të Rusisë dhe
integrimi brenda strukturave të
saj kishtare ndodhi më 17 maj 2007
dhe tani ROCOR-i është pjesë
vetëqeverisëse e Kishës Ortho-
dhokse të Rusisë.
NGJALLJA
Revolucioni Bolshevik
dhe Lufta Civile në Rusi
Në vitin 1914, në Rusi ekzi-
stonin shumë kisha orthodhokse,
manastire dhe priftërinj e murgj.
Në vitin 1917 nisi kalvari i vuajtjeve
të gjata për Kishën e Rusisë, që do
të sillnin ndryshime të mëdha jo
vetëm në strukturën, por edhe në
jetën shpirtërore të mbarë vendit.
Qeveria bolshevike mori në dorë
gjithçka duke ushtruar dhunë. Për
të mbrojtur Kishën nga uzurpimi i
pushtetit shtetëror, Kisha e Rusisë
thirri më 15 gusht 1918, në Kate-
dralen e Fjetjes së Hyjlindëses,
Sinodin Lokal, i cili nuk ishte mble-
dhur që në shekullin e 17-të. Se-
sionet e Sinodit të Kishës vazhdu-
an deri në shtator 1918, nën krye-
simin e shën Tikhonit, mitropolitit
të Moskës deri në atë kohë. Ky Si-
nod ndërmori një sërë reformash
të domosdoshme për mbijetesën e
Kishës në sundimin e ri komunist
dhe për më tepër restauroi institu-
cionin e patriarkut që ishte shfuqi-
zuar prej 300 vitesh. Patriark u
zgjodh shën Tikhoni, i cili, pasi ki-
shte qenë bari i Kishës në shumë
vende të ndryshme, madje edhe në
Amerikë, mori drejtimin e Kishës
së Rusisë më 17 nëntor 1917, në
mes të valëve shkatërruese të
tërmetit revolucionar. Ai ishte po-
hues i Besimit Orthodhoks. Me anë
të letrave të tij drejtuar qeverisë
dhe enciklikve për popullin, prote-
stoi me forcë kundër persekutimit
të Kishës dhe për të gjitha aktet e
dhunshme të ndërmarra prej re-
gjimit të ri. Paralelisht, u përpoq
kundër ndasive brenda Kishës së
Rusisë, të cilat mbështeteshin nga
bolshevikët. Për shkak të këtij që-
ndrimi, u bënë disa orvatje për ta
vrarë, por ato dështuan falë mbroj-
tjes hyjnore të Perëndisë. Në maj
të vitit 1922, patriark Tikhoni u
arrestua dhe u lirua në qershor të
vitit 1923, por vazhdoi të ishte i
mbikëqyrur. Për shkak të vuajtjes
së madhe shpirtërore dhe trysni-
ve që kaloi, shëndeti i tij u dobësua
dhe ai vdiq në moshën 60-vjeçare,
pasi më parë tha fjalët profetike
lapidare: “Nata do të jetë e gjatë
dhe e errët, shumë e errët...”.
Në shkurt të vitit 1918, filluan
edhe përpjekjet e para ligjore që
kishin për qëllim margjinalizimin e
Kishës dhe mbylljen e saj graduale,
me shpalljen e ndarjes së Kishës
dhe shtetit, që në fakt e shpronë-
sonte Kishën nga e drejta për të
pasur çdo lloj pasurie dhe për më
tepër i hiqte statusin e saj ligjor. Kjo
3
Katedralja
e rindërtuar
e Krishtit
Shpëtimtar,
në Moskë
solli në përplasjen e fortë të be-
simtarëve me regjimin e ri, duke
shkaktuar konfrontime të për-
gjakshme, ku dhanë jetën shumë
martirë të rinj të Kishës.
Për më tepër, Kisha vuajti shu-
më edhe gjatë luftës civile, duke u
kthyer në shënjestër në mes të
zjarreve kundërshtare. Edhe pse
Kisha ruajti një pozicion neutral,
kleri u konsiderua nga autoritetet
sovjetike si kundërrevolucionar
dhe u bë subjekt i shtypjes dhe i
eliminimit fizik.
Nën sundimin sovjetik
Bashkimi Sovjetik, që u krijua
formalisht në dhjetor të vitit 1922,
ishte shteti i parë në botë që eli-
minoi fenë si kundërshtar të tij
ideologjik dhe që, për ta shkatë-
rruar, konfiskoi pasurinë kishtare,
u tall me fenë dhe futi në burg e
ekzekutoi një numër të madh be-
simtarësh, duke propaganduar një-
kohësisht ateizmin dhe materia-
lizmin nëpër shkolla. Klerikët dhe
besimtarët orthodhoksë aktivë kon-
sideroheshin nga aparati shtetëror
sovjetik si elementë antirevolucio-
(vijon në faqen 4)
4 NGJALLJA
(vijon nga faqja 3)
narë dhe u bënë pjesë e pandarë e
burgimeve, ekzekutimeve, inter-
nimeve në kampet dhe gulagët e
famshëm e më vonë edhe nëpër
spitalet psikiatrike. U shkatërruan
me mijëra objekte të kultit ose u
ndryshoi destinacioni për përdorim
laik. Ndërtimi i kishave të reja ishte
praktikisht i pamundur. Praktikimi
i fesë do të thoshte një pengesë e
madhe për të ndjekur
karrierën shtetërore ose
politike. Ndaj, për shkak
të persekutimit të pa-
epur dhe mbylljes së
seminareve, ra edhe
numri i priftërinjve. Një
tjetër plagë e madhe
ishte edhe krijimi i Ki-
shës së Rinovuar ose të
Gjallë, një lëvizje refor-
muese e mbështetur
nga shërbimi i fshehtë,
e cila u kthye në shkak
ndarjeje midis klerit e
besimtarëve, gjë që va-
zhdoi deri në vitin 1946.
Seksioni VI i OGPU,
i shërbimit të fshehtë i
drejtuar nga Jevgjeni
Tuçkov, nisi në mënyrë
agresive në këtë kohë të arrestonte
dhe të ekzekutonte episkopë, priftë-
rinj e besimtarë, si p.sh. mitropolitin
Beniamin të Petrogradit, i cili nuk
pranoi përdhosjen e lipsaneve të
shenjta në vitin 1922. Në këtë ko-
hë, nga 30.000 kisha në Bashkimin
Sovjetik numëroheshin 500. Nga
viti 1917 deri në vitin 1938 u arre-
stuan mbi 130.000 klerikë ortho-
dhoksë të çdo rangu, bashkë me
murgjit e murgeshat. Nga këta
rreth 95.000 u vranë. Këta u bënë
të njohur si shenjtorë martirë të rinj
dhe pohues të besimit orthodhoks.
Në vitin 1925, kur patriarku
Tikhon ndërroi jetë, autoritetet
sovjetike e ndaluan zgjedhjen e
patriarkut të ri. Mëkëmbës patriar-
kal (patriark në detyrë) u zgjodh
mitropolit Serg Stragorodski (1887-
1944), pas mitropolitit Petro që vdiq
në burgje e internime. Në vitin
1927, mitropolit Serg u përpoq të
bënte një pakt mbijetese me pu-
shtetin e kohës që shkaktoi trazira
të reja dhe ndasi në Kishë, por që
përsëri nuk i dha fund persekutimit
ateist.
Gjatë Luftës së Dytë Botërore,
në vitin 1941, kur forcat naziste
kishin hyrë në Bashkimin Sovjetik,
Josif Stalini lejoi rigjallërimin e
Kishës Orthodhokse të Rusisë për
të intensifikuar mbështetjen në
luftën patriotike. Në shtator të vitit
1943, mitropolitët Sergi, Aleksi dhe
Nikolai patën një takim me Stalinin
dhe morën leje për të thirrur një
Sinod të ri më 8 shtator 1943. Ky
sinod e zgjodhi Sergin Patriark të
Moskës dhe të gjithë Rusive. Me
zgjedhjen e patriarkut të ri, u ha-
pën shkollat teologjike dhe nisën
të hapeshin kishat. Për më tepër u
hap edhe Akademia Teologjike e
Moskës, që ishte mbyllur prej vitit
1918. Midis viteve 1945 dhe 1959,
Kisha u përhap në mbarë shoqë-
rinë sovjetike, edhe pse disa anë-
tarë të klerit ende arrestoheshin
dhe internoheshin, duke çelur mbi
22.000 kisha në mbarë territorin e
vendit.
Persekutimi në kohën
e Hrushovit dhe Brezhnjevit
Me ardhjen e Hrushovit në pu-
shtet, nisi një persekutim tjetër i
Kishës dhe u mbyllën shumë kisha,
vetëm 7000 u lanë të hapura.
Anëtarë të trupës së episkopëve u
arrestuan ose u detyruan të dorë-
hiqeshin, duke u zëvendësuar nga
njerëz më të përshtatshëm për
regjimin. Shumë veta u burgosën
ose u vranë dhe një numër i madh
manastiresh u mbyllën. Pas Hru-
shovit, kur vendi drejtohej nga
Brezhnjevi, vazhdoi e njëjta situatë
dhe marrëdhëniet Kishë - Qeveri
ishin jomiqësore deri në vitin 1988.
Anëtarët e Kishës nuk mund të bë-
heshin pjesë e Partisë Komuniste
dhe nuk mund të caktoheshin në
detyra shtetërore. Megjithatë, një
numër i madh i popullatës ishin
besimtarë. Disa besimtarë dhe pri-
ftërinj orthodhoksë u bënë disi-
dentë të regjimit dhe u kthyen në
të burgosur të ndërgjegjes. Priftë-
rinjtë orthodhoksë Gleb Jakunin,
Serg Zheludkov dhe të tjerë kaluan
vite në burgjet dhe internimet
sovjetike për shkak të përpjekjes
së tyre për mbrojtjen e lirisë së
besimit. Figura të tjera të ndritura
të kohës ishin atë Dimitri Dudko
dhe atë Aleksandër Men. Në vitin
1987 numri i kishave të hapura, të
cilat funksiononin në Bashkimin
Sovjetik ra në 6893, ndërsa ma-
nastiret ishin vetëm 18. Në vitin
1987 në BRSS 40 deri në 50% e
foshnjave të sapolindura pagëzo-
heshin (kjo në varësi të krahina-
ve) dhe mbi 60 % të të vdekurve
u kryhej Shërbesa e krishterë e
Varrimit.
PRILL 2018
Ringritja postsovjetike
dhe përballja me realitetin e ri
Mitropoliti Aleksej (Ridiger) i
Leningradit u zgjodh patriark i ri në
vitin 1990 dhe frymëzoi rikthimin e
një pjese të shoqërisë ruse në Ki-
shën Orthodhokse, pas 70 vitesh
shtypjeje. U hapën ose u ndërtuan
mbi 15.000 kisha dhe përpjekja për
rindërtimin e tyre u vazhdua edhe
nga pasuesi i tij, Patriarku Kirill.
Sipas të dhënave të 2
marsit 2011, Kisha Or-
thodhokse e Rusisë ka
tashmë 164 eparhi, 217
episkopë, 30.675 enori
ku shërbejnë 28.934
priftërinj dhe 3625
dhjakonë. Ajo ka 805
manastire dhe 30 shko-
lla teologjike. Në mbarë
vendin, gjatë këtyre
viteve, u vu re ringjallje
e besimit dhe kjo solli
një përpjekje të re ri-
ungjillëzimi në mbarë
Rusinë dhe në vendet e
tjera ish-anëtare të Ba-
shkimit Sovjetik, për të
mbushur vakumin e
vlerave, shkaktuar nga
rënia e shtetit sovjetik.
Kisha Orthodhokse e Rusisë ndih-
moi gjerësisht grigjën e saj në zbu-
tjen e plagëve shoqërore që krijoi
periudha e re, si varfëria shpirtërore
dhe materiale, shpërbërja e familjes
dhe e njeriut në tërësi, luftoi në më-
nyrë aktive fenomene të rënda, si
krimi, droga, prostitucioni e dhuna
ndëretnike, duke u kthyer në faktor
paqeje dhe bashkëjetese paqësore
harmonike midis popujve e feve të
ndryshme në rajon dhe në një mbar-
tëse të vlerave të larta të Ortho-
dhoksisë në botën bashkëkohore.
Pas vdekjes së Patriarkut Ale-
ksej II më 5 dhjetor 2008, Patriark
i ri u zgjodh Kirilli, më 27 janar 2009,
nga Sinodi Lokal i Kishës së Rusisë,
me 508 vota nga një total prej 700
dhe u fronëzua më 1 shkurt 2009.
Më parë ai ka qenë Mitropolit i
Smolenskut dhe Drejtor i Departa-
mentit të Patriarkanës së Rusisë
për Marrëdhëniet me Jashtë.
Përshtati dhe përktheu
atë Anastas Bendo
PRILL 2018
Nga sinaksari i muajit prill
Më 23 prill,
kujtimi i martirit të shenjtë Therini i Butrintit
Gjatë persekutimit të Decit
(250), një guvernator me emrin
Filip u dërgua në Butrint, në kra-
hinën e Thesprotisë (Epiri i Vje-
tër), përballë ishullit të Korfuzit,
për ta detyruar popullsinë t’u falej
idhujve të perandorit. Në mes të
turmës, një i krishterë me emrin
Therin, i shquar për virtyte dhe lë-
mosha, ngriti zërin për t’u tallur me
hyjnitë pagane, që nuk janë gjë
tjetër veçse mashtrime demo-
niake.
E arrestuan në vend dhe e çuan
te guvernatori, para të cilit Therini
pohoi me forcë, se ai i mbetej bes-
NGJALLJA
Më 30 prill,
kujtimi i atit tonë ndër shenjtorët,
Donati, episkop i Evrisë
Shën Donati ishte episkop i
qytetit të Evrisë, në Epirin e vjetër
(zona e Janinës), në kohën e pera-
ndorit Theodhosi i Madh (379-
395). Kur mësoi se në një fshat
ishte helmuar burimi i ujërave,
shkoi atje me të gjithë klerikët e
tij. Kur mbërriti, nga shpella doli
një bishë e frikshme që u përpoq
ta vriste episkopin. Pa humbur
qetësinë, shenjtori e goditi për-
bindëshin me një litar dhe kafsha
ngordhi në vend. Të krishterët e
vendit mblodhën dru për të dje-
gur trupin e bishës dhe të gjithë
arritën të pinin pa frikë nga burimi,
që u bë i pijshëm me anë të lutjes
së shenjtorit.
Kur mësoi për mrekullitë që
kryheshin me lutjen e episkopit
Donat, perandori e thirri në pallat
dhe, bashkë me perandoreshën u
ulën në gjunjë për t’u lutur për të
bijën e tyre, e cila vuante tmerrë-
sisht nga një demon. Donati e kër-
cënoi frymën e keqe sapo ia sollën
5
nik urdhëresës e cila na thotë të
adhurojmë një Perëndi të vetëm
(Ligji i Përtërirë 6:13). Filipi urdhë-
roi ta hidhnin në një furrë, por
shenjtori qëndroi në këmbë në
mes të flakëve, duke psalur himne,
i shoqëruar nga thirrjet admiruese
të turmës. Pastaj i lëshuan shtatë
bisha të egra; ato u shtrinë në këm-
bët e tij, si para një Adami të ri.
Shenjtori mbeti i paprekur në të
gjitha torturat që tirani urdhëroi t’i
bënin dhe, kur Perëndia e lejoi, e
pranoi me gëzim vdekjen, dhe u
bashkua me korin e shenjtorëve.
vajzën dhe demoni iku i turpëruar.
Ai refuzoi të merrte thesaret që
sovrani dëshironte t’i dhuronte në
shenjë mirënjohjeje, por kërkoi që
t’i jepej vend për të ndërtuar një
kishë në dioqezën e tij.
Një herë tjetër, shën Donati
ngjalli një të vdekur, të cilin e kish-
te penguar të varrosej një nga kre-
ditorët e tij. Kur çështja u zgjidh, i
dha urdhër që ai të flinte përsëri,
deri në ngjalljen e të fjeturve. Kur
ndodhej ende në Konstandino-
pojë, bëri të binte shumë shi, që i
dha fund një thatësire të madhe
dhe përshkoi tërë rrugën pa u
lagur. Kur u kthye në dioqezë, nisi
ndërtimin e një kishe të re. Ai fjeti
në paqe shumë kohë më vonë. U
nderua si mbrojtës i Epirit të Vje-
tër dhe Justiniani i dedikoi dy nga
fortesat e tij (Sipas traditës latine,
lipsanet e tij u vendosën në ishullin
e Muranos, pranë Venecias. Sipas
shën Nikodhim Agjioritit, ato janë
fshehur pranë Sulit.).
6 NGJALLJA PRILL 2018

Një ftesë mahnitëse

(vijon nga faqja 1) që ajo është, që zotëron dhe gjithçka që ofron, këtë burim fuqie: “Edhe si tha këtë, fryu dhe u
është e destinuar për mbarë njerëzimin, për thotë atyre: Merrni Shpirtin e Shenjtë”. Do të
e kthen në festë, e shijon, e jeton dhe e shpall: lartësimin dhe ripërtëritjen e botës. Kisha bëheni faktorë paqeje, pajtimi dhe solidari-
“U ngjall Krishti prej së vdekurish, duke nuk ka të drejtë të bëhet një shoqëri fetare teti, jo me anë të fuqive tuaja, por me anë të
zgjidhur vargonjtë e vdekjes; ungjillëzo, o dhé, e mbyllur “shpresëtarësh”, ku, në mënyrë veprimit të Shpirtit të Shenjtë.
gaz të madh” (shën Joan Damaskini). Ajo i fton
shpirtrat e besimtarëve me ritëm lavdërues që Krishti i Ngjallur ... i fton ata në * * *
të ripërtërihen, të lulëzojnë sërish, të shtojnë
diçka unikale: të bëhen pjesëma-
fuqitë e brendshme, të intensifikojnë përpjekjen Veçanërisht në epoka të vështira, si kjo e
rrës në veprën e Tij, në përpjekjen
e tyre shpirtërore. sotmja, ku dëshpërimi i thellë dhe shqetësimi
për sundimin e drejtësisë, pajtimit,
Por e kremtja nuk kufizohet vetëm në janë përhapur në mbarë shoqërinë dhe ku
dinjitetit, solidaritetit.
shpalljen e lajmit, ajo shkon më tej, drejt një zhgënjimi i shtyp zemrat, çdo besimtar ftohet
ftese mahnitëse. Kjo ftesë u formulua nga Vetë të marrë mesazhin ngjallësor të gëzimit, të
Krishti në takimin e parë, pas Ngjalljes, me ekskluzive, vetëm këta i shijojnë dhuratat e dashurisë dhe të paqes dhe ta transmetojë
nxënësit e Tij: “Siç më dërgoi ati, edhe unë ju Perëndisë. Ajo mbetet në mënyrë diakro- tek ata që ndodhen afër dhe larg tij.
dërgoj ju” (Jn. 20:21). Ditët që i paraprinë nike komuniteti eukaristik i besimtarëve të
Krishtit që, duke rrezatuar dritën e Tij, krem-
ton përvojën e Ngjalljes, të fitores mbi vde-
Kisha Orthodhokse nuk synon Ejani të gëzojmë për besimin
kjen. Kisha, me anë të kësaj të vërtete, i jep
ta imponojë këtë të vërtetë..., por tonë në fitoren e drejtësisë mbi pa-
kuptim jetës së njeriut, e gjallëron dhe e tran-
e kthen në festë, e shijon, e jeton dhe drejtësinë, të së vërtetës mbi gënje-
sformon me liri dhe dashuri.
e shpall. shtrën, të jetës mbi vdekjen.
Të gjitha qelizat e Trupit kishtar, të gjithë
ne besimtarët, ftohemi të marrim pjesë në kë-
Ngjalljes, ishin të mbushura me vuajtje e të detyrë që na e ka ngarkuar Perëndia, sipas “Ejani të ngazëllohemi më Zotin, i Cili
pasiguri dhe nxënësit ishin zhytur në dësh- mundësive, dhuratave dhe kushteve ku je- dërrmoi pushtetin e vdekjes dhe ndriçoi
përim e zhgënjim. Me gjithë këto, Krishti i tojmë. Tradita ngjallësore për të përçuar fla- gjindjen njerëzore”, psal Kisha jonë.
Ngjallur nuk kufizohet vetëm në shpalljen e kën e llambadhes paskale edhe te të tjerët, na Ejani të gëzojmë për besimin tonë në fito-
fitores së Tij mbi padrejtësinë, urrejtjen, madje rikujton detyrën për të ofruar të vërtetën dhe ren e drejtësisë mbi padrejtësinë, të së vërte-
edhe mbi vetë vdekjen, por i fton ata në diçka shpresën e Krishtit te njerëzit e tjerë. tës mbi gënjeshtrën, të jetës mbi vdekjen.
unikale: të bëhen pjesëmarrës në veprën e Tij, “Siç më dërgoi ati, edhe unë ju dërgoj ju”. Ejani të përjetojmë më thellë mesazhin e
në përpjekjen për sundimin e drejtësisë, paj- Lidhëza krahasuese “siç” përcakton mënyrën Ngjalljes së Krishtit.
timit, dinjitetit, solidaritetit. dhe moralin e nxënësve të Krishtit në kryerjen Ejani, si gjymtyrë të Kishës, si qeliza të
Kjo ftesë, njëkohësisht porosi dhe prem- e detyrës sonë, që realizohet, jo me anë të fuqisë Trupit Mistik të Krishtit, të marrim pjesë në
tim, u drejtohet apostujve, mbarë Kishës. së pushtetit shtetëror ose ekonomik, por me veprën e Tij rinovuese, në ofrimin e dashurisë,
Ngjarjet shpëtimtare të Kryqit dhe të Ngjall- të optimizmit dhe frymës krijuese në shoqërinë
jes duhet të bëhen të njohura në tërë botën: tonë.
“Shkoni, pra, dhe mësoni të gjitha kombet” Tradita ngjallësore ... na rikuj-
Krishti u Ngjall!
(Matth. 28:19). Ky mision shumëdimensio- ton detyrën për të ofruar të vërtetën
nal, i është ngarkuar Kishës, Trupit Mistik të dhe shpresën e Krishtit te njerëzit e
Me dashuri të tërëshpirtshme më Krishtin,
Krishtit, gjatë gjithë shekujve. “Siç më dërgoi tjerë.
ati, edhe unë ju dërgoj ju”. † Anastasi
Nga ky çast, “Kisha, që është Një, e fuqinë e dashurisë së painteres, të përgjegj- Kryepiskop i Tiranës, Durrësit
Shenjtë, Katholike dhe Apostolike”, së cilës i shmërisë vigjilente, të përulësisë së hijshme. dhe i Gjithë Shqipërisë
takojmë, nuk jeton vetëm për vete. Gjithçka Vazhdimi i tekstit ungjillor, na zbulon pikërisht Prill 2018
PRILL 2018 NGJALLJA 7

Kremtim madhështor i Pashkës në kryeqytet

“Krishti u Ngjall!” - “Vërtet u
Ngjall!”. Që të shtunën në darkë,
ky urim u dëgjua kudo që kremtu-
an besimtarët orthodhoksë Ngjall-
jen e Zotit Jisu Krisht. Kremtimet
e shkëlqyera e shpallën këtë kudo
që ndodhen, në gjithë vendin tonë.
Ashtu siç thuhet në Shërbesë, sot
është “Ditë e Ngjalljes, le të ndri-
çohemi prej panairit dhe le të për-
qafojmë njëri-tjetrin, le t’u themi
vëllezër dhe atyre që na urrejnë, le
t’i ndjejmë të gjithë në ditën e
Ngjalljes dhe kështu le të thë-
rresim: Krishti u ngjall...”
Ngjall!”, e cila do jetë dhe për-
shëndetja e tyre në 40 ditët në
vazhdim.
Në Mesazhin e Pashkës, drej-
tuar gjithë besimtarëve ortho-
dhoksë, i cili sivjet kishte si temë
“Një ftesë mahnitëse”, Kryepisko-
pi Anastas tha: “Dinamika e mesa-
zhit të krishterë përmblidhet në
fjalët “Krishti u Ngjall”. Ngjallja e
Krishtit shpall fuqishëm tejkalimin
e vdekjes: “U varrosëm pra, bash-
kë me të me anë të pagëzimit në
vdekjen, që, siç u ngjall Krishti prej
së vdekurish me anë të lavdisë së
Atit, kështu edhe ne të ecim në jetë
të re” (Rom. 6:4). Krishti i Ngjallur,
i Cili dërrmoi pushtetin e vdekjes,
vazhdon të shpërbëjë çdo lloj fry-
me frike, padrejtësie, urrejtjeje,
zhgënjimi... Veçanërisht në epoka
të vështira, si kjo e sotmja, ku dësh-
përimi i thellë dhe shqetësimi janë
përhapur në mbarë shoqërinë dhe
ku zhgënjimi i shtyp zemrat, çdo
besimtar ftohet të marrë mesazhin
ngjallësor të gëzimit, të dashurisë
dhe të paqes dhe ta transmetojë tek
ata që ndodhen afër dhe larg tij.”

Në Tiranë, Shërbesa e Ngjalljes

dhe Liturgjia Hyjnore u kryen në
Katedralen “Ngjallja e Krishtit”,
dhe u drejtuan nga Kryepiskopi
i Tiranës, Durrësit dhe i Gjithë
Shqipërisë, Anastasi, i ndihmuar
nga Mitropoliti i Amantias Natha-
naili, Episkopi i Bylisit, Asti, dhe
klerikë të Kryepiskopatës. Kisha
dhe mjedisi përreth u mbushën nga
mijëra e mijëra besimtarë dhe qy-
tetarë të Tiranës, që pritën me pa-
durim lajmin më të madh të të gji-
tha kohërave, Ngjalljen e Krishtit,
për të marrë më pas “Dritën që nuk
perëndon”, për ta çuar në shtëpitë
e tyre në çdo cep të Tiranës, si një
bekim për të gjithë kryeqytetin. Ata
çukitën edhe vezët e kuqe që ki-
shin marrë me vete dhe e uruan
njëri-tjetrin pa pushim: “Krishti u

Pritje urimesh për Pashkë

Në Selinë e Sinodit të Shenjtë, pjesë e Kompleksit të Katedrales

“Ngjallja e Krishtit”, erdhën personalitete e besimtarë, për të uruar për
Pashkë. Ata u pritën nga Kryepiskopi Anastas, Mitropoliti i Amantias,
Nathanaili, Episkopi i Bylisit, Asti etj.
Kështu, erdhën për të shprehur urimet më të ngrohta Presidenti i
Republikës, z. Ilir Meta, Ministrja e Arsimit, znj. Lindita Nikolla, Kryetari
i PD, z. Lulzim Basha, Kryetari i Bashkisë së Tiranës, z. Erion Veliaj,
Kryegjyshi, Baba Edmond Brahimaj, përfaqësues të komuniteteve fe-
tare, ambasadorë e diplomatë, intelektualë të njohur etj.
Kryetari i Bashkisë, z. Veliaj, dha lajmin e mirë se do të jepet leja pë
ringritjen e kishës së Shën Prokopit, e cila u shkatërrua nga regjimi ateist
komunist.
8 NGJALLJA
Deklaratë e besimeve fetare në Shqipëri
me rastin e rekomandimit për hapjen e negociatave me BE
Ne, Komunitetet fetare të
pranishme në Shqipëri: Komuniteti
Mysliman, Kisha Orthodhokse,
Kisha Katolike, Komuniteti
Bektashi dhe Vëllazëria Ungjillore,
shprehim përgëzimet më të për-
zemërta për popullin tonë shqiptar,
me rastin e marrjes së rekoma-
ndimit pozitiv nga ana e Komisionit
Evropian për çeljen e negociatave
me BE.
Rrugëtimi ynë drejt Evropës,
aty ku ne përkasim natyrshëm,
është tashmë një fakt dhe një dë-
shirë e popullit tonë. Etërit theme-
lues të shtetit shqiptar, ndër të cilët
ishin edhe klerikë të besimeve tona
fetare, ishin të bindur për këtë për-
katësi. Po ashtu, në kohët më të
vona udhëheqësit fetarë të Shqipë-
risë, nuk kanë dyshuar kurrë për
vokacionin evropian të shqiptarëve,
vokacionin për një shoqëri të lirë,
ku të gjithë të ushtrojnë të drejtat e
tyre, përfshi edhe të drejtën theme-
lore të besimit. Ne besojmë se liria
e fjalës dhe e besimit, familja, paqja,
solidariteti, janë vlera mbi të cilat
mbështetet edhe shoqëria jonë, që
aspiron të jetë pjesë e familjes evro-
piane.
Ne Komunitetet fetare në
Shqipëri ofrojmë një model të
harmonisë dhe të vëllazërimit, si një
shërbim ndaj njeriut, shoqërisë dhe
ndaj aspiratave të ligjshme të po-
pullit tonë, ndër të cilat është edhe
hyrja në familjen evropiane. Kjo
harmoni dhe ky model është një pa-
suri që ne sjellim dhe mbartim me
vete në rrugëtimin tonë drejt Evro-
pës dhe është një e mirë për vetë
shtetet që sot përbëjnë këtë orga-
nizim politik e shoqëror. Shumë he-
rë është theksuar që kjo është një
vlerë e çmuar e jona. Për këtë ne
jemi të gëzuar dhe entuziastë dhe
jemi gjithashtu të angazhuar ta
promovojmë në çdo rast dhe kudo,
PRILL 2018
duke punuar që ajo të mos cenohet, marrësve tanë, të vlerësohen e kon një histori më e gjatë sesa e
as nga faktorë të brendshëm e as inkurajohen. Në këtë mënyrë do të këtyre dekadave të fundit. Është
nga nxitje keqdashëse të jashtme. ndalet hemorragjia e shumë të një histori mijëravjeçare dhe janë
Me këtë rast ne i bëjmë një thi- rinjve dhe familjeve drejt vendeve rrënjët e përbashkëta kulturore e
rrje me ngulm dhe vendosmëri të tjera, por edhe dëshpërimi që shoqërore që ne kemi e që na lidhin.
ndërgjegjes së të gjithëve, politikës kaplon shpesh të rinj e të reja të Ne ju bëjmë thirrje përzemërsisht,
në përgjithësi e qeverisjes në ve- vendit tonë. Duhet të nxisim e të por me vendosmëri, që të mbështes-
çanti, që të vazhdohet puna me japim shpresë për të ardhmen në ni hapjen e negociatave dhe sa më
përkushtim nga ana e të gjithëve vendin tonë. Duhet të bëjmë de- shpejt edhe anëtarësimin në BE të
për përmbushjen e standardeve që tyrat mirë që më pas kryelartë të vendit tonë.
duhen për të qenë pjesë e Evropës. kërkojmë mbështetje nga të gjitha Të bindur se fjalët tona nuk do
Në mënyrë të veçantë duam të vendet e Evropës. të bien në vesh të shurdhër, ne
theksojmë përpjekjet për reformën Një thirrje e fundit, por shumë ripërtërijmë angazhimin tonë që,
në drejtësi, për të cilën kemi pasur e rëndësishme nga të gjithë ne nëpërmjet lutjes drejtuar të madhit
rast të flasim edhe në deklarata to- religjionet bashkë, i shkon Kance- Zot dhe fjalës sonë nëpër komuni-
na të mëparshme. Po ashtu lufta larive perëndimore. Nëpërmjet tetet tona, të jemi gjithmonë mbë-
ndaj korrupsionit dhe ndaj varfëri- ambasadave të tyre, të akredituara shtetës dhe promovues të vendosur
së së shqiptarëve. Nuk duhen mby- në Tiranë, ne u kërkojmë shteteve të së mirës, të paqes dhe të shpre-
llur sytë ndaj shtresave në nevojë, anëtare të BE që të mbështesin sës për të ardhmen.
ndaj punësimit të të rinjve dhe sub- akoma më fuqishëm këtë proces. Zoti e bekoftë Shqipërinë dhe
vencionit të familjeve në vështirë- Është në të mirën e Evropës që ne të gjithë.
si, nëpërmjet skemave të drejta të edhe shqiptarët, e pse jo i gjithë Komuniteti Mysliman i
asistencës sociale. Prosperiteti Ballkani Perëndimor, të jenë pjesë Shqipërisë, Kisha Orthodhokse
ndërtohet me punë dhe duhet të e saj. Ne shqiptarët jemi pjesë e Autoqefale e Shqipërisë, Kisha
intensifikojmë përpjekjet që krea- Evropës dhe sigurisht pa njëri- Katolike, Kryegjyshata Botërore
tiviteti dhe energjia e rinise shqip- tjetrin jemi mangët: ne pa Evro- e Bektashinjve, Vëllazëria
tare, si edhe kontributi i sipër- pën dhe Evropa pa ne. Na bash- Ungjillore.
Me www.orthodoxalbania.org
do të gjeni në internet Kishën Orthodhokse Autoqefale të Shqipërisë
Kisha jonë Orthodhokse me faqen e saj
zyrtare përpiqet të përcjellë mesazhin dhe
informacionin e saj edhe në internet.
Ajo i njeh vizitorët e saj me:
- besimin e krishterë orthodhoks,
- organizimin dhe veprimtarinë e strukturave
institucionale,
- lajmet më të fundit,
- arsimin, edukimin dhe shërbimin social e
kulturor që ofron në shoqëri, Teksti këtu ndërthuret me fotografi, mesazh zanor,
muzikor e filmik.
- ndërtimin dhe restaurimin e kishave dhe
Këtë informacion do ta gjeni në tri gjuhë: shqip,
manastireve,
anglisht e greqisht.
- botimet kishtare etj.
Shihemi, lexohemi e dëgjohemi në moment dhe kudo në të gjithë globin me
www.orthodoxalbania.org
PRILL 2018
Leshnicë, Mitropolia e Gjirokastrës
Kisha e manastirit të Shën
Athanasit në Leshnicë të Sarandës,
është i vetmi element që ka mbi-
jetuar nga kompleksi i manastirit.
Ajo mbart vlera të veçanta adhu-
ruese, historike e kulturore dhe
është monument i trashëgimisë
shpirtërore orthodhokse. Pranve-
rën e vitit të kaluar, u krijua një
situatë mjaft e rënduar pas rrëni-
mit të një pjese të madhe të struk-
turës. Ajo ka statusin e “monu-
mentit kulturor nën mbrojtjen e
shtetit”, gjë që ka penguar kryerjen
e çfarëdo punimi mirëmbajtjeje
nga komuniteti orthodhoks lokal.
Braktisja dhe mungesa e ndër-
hyrjeve emergjente për zgjidhjen e
problemeve me çatinë dhe sidomos
mungesa e ndërhyrjeve për kon-
solidimin e themeleve, bënë që
ndërtesa të pësojë dëmtime të rë-
nda pas rrëshqitjeve të dherave të
shkaktuara nga lëkundjet sizmike.
Pas këtij dëmtimi, ishte i me-
njëhershëm kujdesi personal i
Kryepiskopit Anastas, për kapër-
cimin e situatës së krijuar. Kjo ësh-
të shprehje e ndjeshmërisë së tij të
vazhdueshme për ruajtjen e gjithë
trashëgimisë historike të Kishës
Orthodhokse, por edhe shqetësim
për të qenë pranë të komunitetit
lokal, i cili e përjetoi dëmtimin e
kishës së tij edhe nën trysninë e
mediatizimit, shpesh të deformuar
të çështjes. Për të krijuar mundë-
sinë e ndërhyrjeve të nevojshme,
u dërguan aty specialistë për të
parë gjendjen dhe për të hartuar
projektet për ndërhyrjet emer-
gjente. Ndërkaq, nga ana e auto-
riteteve “kompetente” të Ministrisë
së Kulturës u shfaq në vend një
grup punëtorësh për trajtimin e
situatës. Por, në fakt, u vendosën
vetëm disa mbulesa plastmase të
rëndomtë, që do të “shpëtonte”
strukturën e mbetur. Kjo solli që,
NGJALLJA
Ndërhyrje shpëtimi dhe konservimi
në kishën e Shën Athanasit
gjatë dimrit, situata të rëndohej
më tej....
Duke vënë re këtë neglizhencë
dhe duke pasur parasysh se, çdo
ditë që kalonte mund të sillte paso-
ja akoma më të rënda në pjesët e
mbetura me afreske agjiografike
me vlerë të veçantë, Kryepiskopi
Anastas dha porosi dhe, gjatë muajit
mars 2018, pavarësisht nga vështi-
rësitë financiare, u realizuan në
objekt punime që konsistonin në
shpëtimin e asaj që ka mbetur, kon-
servimin e saj dhe krijimin e ku-
shteve për rehabilitim funksional të
kishës së Shën Athanasit.
U realizuan këto punime: largimi
i të gjitha mbetjeve që kishin rënë
në brendësi të kishës dhe sistemimi
i materialit, duke veçuar pjesët me
përmbajtje gjurmësh afreskesh. U
pastrua zona përreth nga bimësia
dhe u hap shtegu i mbërritjes në
kishë. U rehabilitua gjithë sistemi i
drenazhimit sipërfaqësor, në më-
nyrë që rrjedhjet e ujërave të mos
ndikojnë në strukturën e themele-
ve. U grumbulluan pjesët e mbe-
tura nga ikonostasi. Gjithashtu, në
arkadat ende në këmbë, nga ana
veriore e lindore, u krijuan struktu-
ra mbështetëse. Fragmentet nga
struktura, që ishin në shembje dhe
përbënin rrezik për besimtarët dhe
vizitorët, u larguan me kujdes, si
edhe mbetjet nga mbulesa e çatisë
me rrasa guri.
Ndërhyrja kryesore që u reali-
zua ishte vendosja e një strehe të
lartë metalike, e cila mbulon gjithë
strukturat e mureve dhe të kubeve
të mbetura, për t’i konservuar ato
në mënyrë afatgjate dhe për ta
pasur të hapur perspektivën për
ndërhyrje të mëvonshme, kur ku-
shtet do të lejojnë për rindërtimin e
mundshëm të kishës së Shën
Athanasit.
Përveç kostos së punimeve, du-
het marrë parasysh fakti se pu-
nimet u realizuan me përkushtim
të veçantë në kushte të jashtë-
zakonshme të terrenit, mungesës
së rrugës, transportimit me shumë
vështirësi të materialeve, munge-
sës së energjisë elektrike për pu-
nimet e ngjitjes dhe montimit etj.
9
Kostoja e ndërhyrjes emer-
gjente të shpëtimit dhe konservi-
mit në kishën e Shën Athanasit i
kapërceu 750 mijë lekë. Nuk mund
të përmendim, se në këtë periudhë
vështirësish financiare, në këtë
enori të largët dhe të izoluar të
Mitropolisë e Gjirokastrës ka pa-
sur edhe kontribute të tjera nga ana
e Kryepiskopit, në mbështetje të
komunitetit besimtarëve, siç ishte
rehabilitimi i rrugës automobili-
stike, restaurimi i kishës së Shën
Nikollës etj. Këto punime në total
e kalojnë vlerën prej 2 milionë
lekësh.
Një ndërhyrje tjetër, që duhet
programuar për t’u realizuar sa
më shpejt, është ajo për fiksimin e
afreskeve në zonat e rrezikuara,
për të shmangur dëmtime të më-
tejshme, pasi bëhet fjalë për një
realizim artistik me vlera të rralla
për sa i përket tematikës dhe rea-
lizimit.
***
(vijon në faqen 10)
10 NGJALLJA PRILL 2018

Kalendari
Ndërhyrje shpëtimi dhe konservimi i Liturgjive Hyjnore,
MAJ 2018
në kishën e Shën Athanasit
2 E Mërkurë † # Gjysmë-
pentikostia. Transf. i lips. të
(vijon nga faqja 9) sh. Athanasit të Madh.
5 E Shtunë † Dëshmg. Irini.
Efthimi i Madhitës. Oshd. i ri
Rasti i manastirit të Shën Efremi, çudibërës.
Athanasit në Leshnicë risjell edhe
një herë në vëmendje dhe në një 6 E DIEL † E SAMARI-
këndvështrim të veçantë, një pa- TANES. Jovi i Drejtë. Dësh.
drejtësi që i bëhet Kishës Ortho- Danaksi, Mesiri, Therini.
dhokse Autoqefale të Shqipërisë. 8 E Martë † Ap. e Ungjillor
Joan Theologu. Osh. Arseni i
Nën pretekstin e pabazë se ato
Madh. Osh. Mili.
bartin përveç vlerave shpirtërore 11 E Premte † Kirili e Me-
edhe statusin e monumentit të kul- todi, ndriçues të sllavëve.
turës, është evidente intrasigjenca Hierod. Mokiu. Dësh. i ri
e shtetit dhe institucioneve të tij të Argjiri.
posaçme për t’ia kthyer ato pro- 12 E Shtunë † Epifani i
narit të ligjshëm, Komunitetit Or- Qipros. Gjermani i Kon/pojës.
thodhoks, të cilit ia mori dhunshëm Dëshg. Domitila në Romë.
regjimi ateist komunist. 13 E DIEL † E TË VER-
Dorëzimi i plotë dhe me inven- BRIT. Dëshg. Gliqeria. Omol.
tar të hipotekuar i të gjitha këtyre Sergji. Osh. Efthimi i Ri.
objekteve, nuk është thjesht një 16 E Mërkurë † # Mbyllja
detyrim për rehabilitimin pronësor e Pashkës. Osh. Theodhori i
të Komunitetit Orthodhoks. Ai do Shenjtëruar. Hierod. Avdijisu.
të shpërndajë energji pozitive, du- 17 E Enjte † Ngjitja e Zotit
ke i bërë më të ndërgjegjshme dhe Krisht në Qiej. Ap. Andro-
niku, Junia nga të 70-t.
të preokupuara bashkësitë e be-
19 E Shtunë † Hierod. Patri-
simtarëve për ruajtjen dhe trajti-
ku i Prusës etj. Hierod. Poli-
min e këtyre vlerave. Është absur- eni. Dësh. i ri Joan Shqiptari.
de të mendohet se institucionet
shtetërore disponojnë mundësi 20 E DIEL † E ETËRVE TË
reale për të mbikëqyrur dhe ndër- SIN. I EKUM. Transf. lips.
hyrë në gjithë këtë oqean të trashë- sh. Nikollës. Lidia në Filipi.
21 E Hënë † Konstandini
gimisë kulturore dhe shpirtërore
dhe Elena, mbretër. Konsta-
orthodhokse. Përkundrazi, sytë dhe
ndin Rusi e të bijtë.
duart e besimtarëve, të ndërgjegjë- 22 E Martë † Etërit e Sin. II
suar për misionin e ruajtjes së vle- Ekum. Dësh. Joan Vladimiri.
rave adhuruese që kanë krijuar të (Në Elbasan, 4 qershor)
parët e tyre, janë më efektive, gjë 25 E Premte † * Mbyllja e
të cilën e dëshmon dhe përvoja. Ngjitjes. Gjetja III e kokës së
Natyrisht, shteti, aty ku mundet, do Joan Pagëzorit. Osh. Olviani.
të mbështesë me mjete financiare 26 E Shtunë † E Shpirtra-
dhe ekspertizë teknike dhe siku- ve. Ap. Karpi, Alfeu nga të
70-t. Dësh. Averki, Elena.
ndër ka për detyrë e kompetencë
do të licensojë veprimtaritë restau- 27 E DIEL † PENTI-
ruese, por e gjithë kjo këmbëngulje KOSTIA (Rrëshajët). Hierod.
pa argument për t’i mbajtur këto Heladhi, Theraponi. Joan
objekte dhe për të mos i dorëzuar Rusi.
si tituj pronësie përbën shpërdorim 28 E Hënë † E Shpirtit të
të mundësive ligjore. Shenjtë. Hierod. Eftihi.
Dëshg. Elikonida. Sofron
Bullgari.
(Korresp. i NGJALLJA)
PRILL 2018 NGJALLJA 11

Drekë festive me rastin e Pashkës, për njerëzit në nevojë

Mensa “Shërbimi i Dashurisë” e Kishës sonë ka hapur dyert për
njerëzit në nevojë që nga janari i vitit 2005. Ajo është krijuar me nismën
dhe mundësitë e krijuara nga Kryepiskopi Anastas. Por, për të mbështe-
tur këtë veprimtari, është i mirëpritur çdokush që dëshiron të kontribuojë.
Çdo të martë, të enjte dhe të shtunë aty ushqehen falas rreth 200
nevojtarë, të cilëve u shërben një staf vullnetar besimtarësh. Mensa është
një shërbim dashurie, që ndihmon persona në nevojë, pa asnjë dallim.
Mensa ndodhet në rrugën “Qemal Stafa”, pranë “Shkollës së kuqe”,
në një godinë të Kishës. Ajo ka mjedis të pastër, të bukur e mikpritës.
Ata që shërbejnë (kryesisht nga grupi i grave dhe i të rinjve të Kishës),
punojnë me përkushtim, duke i trajtuar të gjithë me respekt, dashuri e
dinjitet.
Edhe me rastin e së kremtes së Pashkës, ashtu siç ka ndodhur edhe
në raste festash të tjera, ditën e diel, 8 prill 2018, në të u shtrua jashtë
radhe një drekë festive.

Pse Perëndia i ndalon magjinë dhe fallin?

Fragment nga
shën Nikodhim Agjioriti
Te libri Dhefteronomi (Ligji i
Dytë), Perëndia i urdhëroi heb-
renjtë: “Tek ti (Izrael) të mos gje-
ndet asnjë që të “pastrojë” djalin e
tij dhe vajzën e tij me zjarr; asnjë
që të mos shtjerë në fall apo short,
që të parashikojë të ardhmet me
zëra (kledonet) dhe të vërejë she-
njat (Oionet); magjistar, që të me-
rret me yshtje, me mediume që kë-
shillojnë frymërat, as me magji-
starë, as me ndjellje të vdekurish.
Gjithashtu në Levitik, shton që
asnjë të mos u afrohet atyre që i
bëjnë këto gjëra, që të mos ndotet:
“Të mos u ngjiteni (magjistarëve),
se ndoteni prej tyre; Unë jam Zoti,
Perëndia juaj”(Lev. 19:26,31).
Perëndia i ndalon magjitë, sep-
se, si ata që i përdorin edhe ata që
i kërkojnë, i drejtojnë te falja dhe
adhurimi i demonëve. Ndaj për-
bëjnë mëkat të vdekshëm. Nga ana
tjetër, magjitë nuk mund të ofrojnë
asnjë dobi (Urtësia e Sirakut 34:5).
Për këtë arsye, apostujt e shenjtë
urdhërojnë të krishterët të mos
përdorin asnjë lloj magjie.
Të krishterë, kujtohuni se, kur
morët Pagëzimin e shenjtë, prifti ju
pyeti apo ndoshta vetë Krishti: “E
mohon satananë dhe gjithë veprat
e tij, dhe gjithë adhurimin e tij, dhe
gjithë lavdinë e tij?”. Dhe secili nga
ju, me gojën e nunit të tij, u përgjigj:
“E mohoj”. Jo vetëm satananë, por
dhe veprat e tij, dhe adhurimin e tij,
dhe lavdinë e tij. Por cili është
adhurimi i satanait? Shën Kirilli i
Jerusalemit përgjigjet se janë të
hedhurit fall, pijet vdekjeprurëse,
epshndjellëse dhe të gjitha llojet e
tjera të magjive. Ndërsa Gojarti i
hirshëm thotë se janë teatrot (e
shfrenuara), hipodromet, kledonet
dhe çdo mëkat.
Pra, vëllezër të dashur, nuk e
kuptoni se për atë pohim dhe betim
tuajin në orën e pagëzimit, do t’ju
kërkohet llogari ditën e Gjyqit?
Nuk e dini se duhet ta ruani me
çdo kusht marrëveshjen që bëtë
me Perëndinë? Si e lini Krishtin
dhe shkoni te magjistarët dhe
magjistricat, domethënë, te vetë
djalli?
Fjalët “E mohoj satananë dhe
gjithë adhurimin e tij, dhe gjithë
lavdinë e tij”, duhet të jenë gjith-
monë në gojën tuaj dhe në mendjen
tuaj, si fre dhe pengesë nga çdo
lloj magjie. Këto fjalë do t’ju bëjnë
të mos keni frikë nga asgjë kur të
dilni nga shtëpia, as nga fjalët dhe
as nga “rastësitë”. Këto fjalë, të
bashkëlidhura me shenjën e Kryqit,
do t’ju bëjnë të mos keni frikë as
vetë djallin, me të gjithë shpurën e
tij. Vetëm mos reshtni së përsëritu-
ri gjithmonë dhe kudo, ashtu siç
këshillon goja e artë e shën Joanit:
“Ju lutem, qëndroni të pastër nga
kurthi i magjisë, duke pasur si mbë-
shtetje këto fjalë. Dhe, ashtu siç
nuk mund të shkoni në pazar pa
rroba apo këpucë, mos shkoni as-
gjëkund pa thënë frazën: “Satana,
të mohoj ty dhe lavdinë tënde, dhe
adhurimin tënd dhe me Ty, o Krisht,
bashkohem!”. Asnjëherë mos dil
nga dera e shtëpisë pa thënë fjalët
e mësipërme, sepse janë mbështe-
tja jote, arma jote, “kalaja që s’ta
marrin dot”. Njëkohësisht, vulosu
me shenjën e Kryqit. Kështu, jo ve-
tëm njeriu, por as djalli nuk do të
mund të të dëmtojnë, duke të parë
ngado me këtë mburojë armatimi”.
Pse të krishterët
ranë në magjira
Shkaku që të krishterët e sotëm
ranë në veprat e djallit dhe pa-
dyshim në magji, është se i harroj-
në premtimet që i dhanë Krishtit
kur u pagëzuan, përfundimisht i
fshinë nga kujtesa dhe nga zemra
e tyre. Prandaj dhe tek ata bëhen
realitet ato që tha Zoti: “Edhe fryma
e ndyrë (demoni) kur del nga njeriu
shkon nëpër vende pa ujë, duke
kërkuar prehje dhe nuk gjen (sepse
prehje gjen vetëm kur e sundon
njeriun dhe i bën të keqe). Atëherë
thotë: Do të kthehem në shtëpinë
time (d.m.th. në zemrën e njeriut),
andej nga dola. Edhe si vjen, e gjen
të zbrazët, të fshirë e të stolisur
(d.m.th. e gjen njeriun të pakujdes-
shëm, të ekspozuar, që ta pranojë
përsëri). Atëherë shkon e merr me
vete shtatë frymë të tjera më të liga
se veten, edhe si hyjnë, banojnë
atje; edhe të pastajmet e atij njeriu
bëhen më të këqija se të parat (dhe
nga pagëzimi)”. (Matth. 12:43-45).
Pra, sapo të krishterët merren
me magji, largojnë nga zemrat e
tyre Hirin Hyjnor, Shpirtin e Shenj-
të dhe vendosin brenda vetes fry-
mën e papastër, demonin. Atëherë,
me fuqinë demoniake bëjnë çdo gjë
satanike dhe të çuditshme.
Rrjedhimisht, ata që merren me
magji, si mund të quhen të kri-
shterë? Të krishterë dhe njëkohë-
sisht magjistarë?! Të krishterë dhe
demonadhurues? E padëgjuar! E
pamundur! Si mund të bien dakord
drita dhe errësira, bijtë e Perëndisë
me bijtë e djallit?...
12 NGJALLJA PRILL 2018

Vizitë paqësore e Shenjtërisë së Tij, Patriarkut të Moskës

dhe të Gjithë Rusive, Kirillit,
në Kishën Orthodhokse Autoqefale të Shqipërisë
Nga data 28-30 prill 2018, Kisha
Orthodhokse Autoqefale e Shqipërisë do të
presë Fortlumturinë dhe Shenjtërinë e Tij,
Patriarkun e Moskës dhe të Gjithë Rusive,
Kirillin. Kjo vizitë e parë paqësore dhe
historike ka një rëndësi të veçantë, pasi të dyja
Kishat kanë përjetuar një persekutim të egër
komunisto-ateist.
Të shtunën, më 28 prill, ora 16:00, Krye-
piskopi Anastas, i shoqëruar nga anëtarët e
Sinodit të Shenjtë, do të presë Patriarkun
Kirill në aeroportin ndërkombëtar “Nënë
Tereza”. Më pas do të vijojë Dhoksologjia
zyrtare në Katedralen e Hirshme “Ngjallja e
Krishtit”, në Tiranë.
Ditën e diel, më 29 prill, në mëngjes, të dy
Primatët e Kishave do të bashkëmeshojnë
në Katedralen e Hirshme “Ngjallja e Krishtit”,
në Tiranë, ku do të marrin pjesë klerikë të të
dyja Kishave.
Më pas, Kisha Orthodhokse Autoqefale e
Shqipërisë do të shtrojë drekën zyrtare në
MAK Albania Hotel.
Pasdite, ora 18:00, do të jepet shfaqja fe-
stive në Qendrën Kulturore të Kishës Ka-
tedrale. Në fillim do të kryhet prezantimi i
Meta, do të shtrojë një darkë në Pallatin e
Brigadave.
Të hënën, më 30 prill, Patriarku Kirill do të
ketë takime zyrtare, në Selinë e Presidencës,
me Presidentin e Republikës së Shqipërisë,
z. Ilir Meta, si dhe në Selinë e Kryeministrisë,
me Shkëlqesinë e Tij, Kryeministrin, z. Edi
Rama. Në fund do të vizitojë Manastirin e Shën
Vlashit, Durrës dhe Akademinë Orthodhokse
Theologjike “Ngjallja e Krishtit”. Largimi i
vizitorit të lartë parashikohet në orën 14:00,
nga aeroporti ndërkombëtar “Nënë Tereza”.
Kryepiskopi i Tiranës, Durrësit dhe i Gjithë
Shqipërisë, Anastasi, ka vizituar zyrtarisht
Kishën Orthodhokse të Rusisë më 1999. Në
vitin 2008, në një ceremoni zyrtare në Qendrën
Kulturore të Kishës Katedrale të Shpëtimtarit
në Moskë, Kryepiskopi Anastas është nde-
ruar me Çmimin “Për kontribut të shquar për
botimit në rusisht të librit të Fortlumturisë së unitetin e Orthodhoksëve”.
Tij, Kryepiskopit Anastas, “Deri në skajet e
dheut”. Në Liturgjinë Hyjnore dhe në shfaqjen Tiranë, 25 prill 2018
festive do të marrë pjesë edhe Kori Sinodal i
Patriarkanës së Moskës. Zyra e Shtypit
Në mbrëmjen e së dielës, Shkëlqesia e Tij, e Kishës Orthodhokse Autoqefale
Presidenti i Republikës së Shqipërisë, z. Ilir të Shqipërisë

Patriarku Kirill i Moskës dhe i Gjithë Rusive

Fortlumturia dhe Shenjtëria e Tij, Patriarku i Moskës dhe i Gjithë
Rusive, Kirilli (emri në botë Vladimir M. Gundajev), lindi në Leningrad
(sot Shën Peterburg), më 20 nëntor 1946. I ati ishte prift, ndërsa gjyshi,
edhe ai prift, u burgos në kampin famëkeq të Solovkit dhe u persekutua
për besimin nga regjimi bolshevik.
Ai vazhdoi studimet në Seminarin e Leningradit dhe më pas në
Akademinë Teologjike, ku u gradua cum laude në vitin 1970.
Më 3 prill 1969, Mitropoliti Nikodim i Leningradit e qethi murg me
emrin Kirill dhe e dorëzoi hierodhjakon.
Në vitin 1971 u ngrit në rangun e arkimandritit.
Nga viti 1974 deri më 1984 ishte Rektor i Seminarit të Leningradit
dhe i Akademisë Teologjike.
Më 14 mars 1976, u dorëzua episkop.
Në vitin 1989 u caktua drejtues i departamentit për marrëdhëniet
me jashtë të Kishës Ruse dhe anëtar i përhershëm i Sinodit të Shenjtë.
Më 27 janar, Asambleja Lokale e Kishës Ruse e zgjodhi Patriark
të Moskës dhe të Gjithë Rusisë.
Që nga dorëzimi i tij, ka mbajtur një sërë funksionesh nga më të
lartat e Kishës Ruse, duke qenë shumë aktiv edhe në veprën shpirtërore,
si autor i shumë librave, kumtesave dhe është nderuar për këtë me
shumë tituj e çmime. Patriarku Kirill është dalluar edhe në veprimtaritë
hierapostolike, duke qenë që në moshë të re përfaqësuesi i parë i Kishës
Ruse në “Syndesmos”, përfaqësues në Këshillin Botëror të Kishave,
në Konferencën Evropiane të Kishave, në organizatën “Fetë për
Paqen”, në shumë konferenca e mbledhje panorthodhokse etj.