Ploča direktno oslonjena na stubove i ivične grede P6/1

1 PRORAČUN PLOČE POS 102

- varijanta: ploča direktno oslonjena na stubove i ivične grede -
Dimenzionisati ploču oslonjenu na 4 stuba D
POS 111
visine 4.0 m i ivične grede. Ploča je, pored

Ly = 5.0 m
sopstvene težine, opterećena i dodatnim stal-
nim opterećenjem ∆g = 2 kN/m2 i povremenim
C
opterećenjem p = 8 kN/m2, koja deluju po či-

Ly = 5.0 m

POS 112

POS 112
2
10
tavoj površini ploče. Usvojeni kvalitet materi- S
PO
jala: MB 35, RA 400/500.
B

Ly = 5.0 m
1.1 USVAJANJE DEBLJINE PLOČE
Zadržavajući rešenje iz primera P5, usvaja se
POS 111
dp = 20 cm. A
Lx = 6.0 m Lx = 6.0 m Lx = 6.0 m

1 2 3 4
1.2 ANALIZA OPTEREĆENJA
a. stalno opterećenje
- sopstvena težina ploče dp×γb = 0.20×25 = 5.0 kN/m2
- dodatno stalno opterećenje ∆g = 2.0 kN/m2
ukupno, stalno opterećenje g= 7.0 kN/m2
b. povremeno opterećenje p= 8.0 kN/m2

1.3 PRORAČUN SILA U STUBOVIMA I USVAJANJE DIMENZIJA

Proračun je detaljno opisan u primeru P5, pa se ovde sprovodi bez ikakvih komentara.
Reakcije srednjih oslonaca kontinualnog nosača na tri polja, odnosno sile u stubovima su:
G = 1.1×7.0×5.0×6.0 = 231 kN ; P = 1.1×8.0×5.0×6.0 = 264 kN
Nu 1.9 × 231 + 2.1 × 264
Ab, potr . = = = 391 cm 2
( )
fB × 1 + µ min 
2.3 × 1 + 0.6 ×10 − 2 ×
40 

 2 .3 
Poštujući ostale uslove navedene u primeru P5 (vitkost1, minimalna dimenzija stuba kod
ploče direktno oslonjene na stubove), usvajaju se kvadratni stubovi dimenzija 30×30 cm.

1.4 KONTROLA U ODNOSU NA PROBIJANJE

Debljina ploče je zadržana, dok je opterećenje ploče povećano oko 25%, što će rezultirati
povećanjem potrebne površine armature za savijanje i (neznatnim) smanjenjem statičke
visine. Maksimalni smičući napon usled probijanja će biti određen sa procenjenom
vrednošću srednje statičke visine hs:
hx + hy 4 4
hs = ≈ d p − 4 = 16 cm ; ds = ×d2 = × 30 2 = 33.9 cm
2 π π
231 + 264 kN
τmax = = 0.198
π × (33.9 + 16 ) × 16 cm 2

Misli se na Pravilnikom maksimalno dopuštenu vitkost stuba λ=140

1

Betonske konstrukcije 2 PRIMERI ZA VEŽBE

Ploča direktno oslonjena na stubove i ivične grede P6/2

Maksimalna vrednost dopuštenog napona smicanja τ2 odgovara maksimalnom procentu

armiranja µ=1.5%:
kN kN
τ2 = γ 2 × τ b = 0.45 ×1.3 × 1.5 × 0.24 = 0.172 2
< τmax = 0.198
cm cm 2
S obzirom na prekoračenje dopuštenog napona od oko 15%, potpuno je bespredmetno
redukovati silu G+P za vrednost opterećenja koje deluje unutar konusa probijanja ili raditi
proračun prema momentima savijanja u cilju određivanja stvarne statičke visine h.
Moguća rešenja su:
- povećanje marke betona;
- povećanje dimenzije stuba;
- povećanje debljine ploče, bilo debljine cele ploče ili formiranjem lokalnog zadebljanja
(kapitela).

1.4.1 Povećanje marke betona

Kao što je poznato, povećanje marke betona gotovo zanemarljivo utiče na smanjenje pot-
rebne površine armature za savijanje. Takođe, povećanje modula deformacije (odnosno
smanjenje ugiba ploče) je neznatno, pa je suštinska korist od prvog rešenja povećanje do-
puštenog smičućeg napona τb. U konkretnom slučaju, zadržavajući maksimalni procenat
armiranja u zoni stuba, potrebno je usvojiti:
kN 0.198 kN
τ2 = 0.45 × 1.3 × 1.5 × τ b = τmax = 0.198 ⇒ τb ≥ = 0.276
0.45 × 1.3 × 1.5
2
cm cm 2
što odgovara MB 45 (član 122 PBAB 87, τb = 2.8 MPa).

1.4.2 Povećanje dimenzije stuba

Ukoliko se zadrže debljina ploče i marka betona, potrebna dimenzija stuba se dobija kao:
231 + 264 kN 495
τmax = = τ2,max = 0.172 ⇒ ds ≥ − 16 = 41.3 cm
π × (d s + 16 ) ×16 cm 2
π × 0.172 × 16
što, za slučaj kvadratnog, odnosno pravougaonog stuba definisane širine b=30 cm, daje:
π
b=d = × d s2 = 36.6 cm - usvojen stub kvadratnog preseka 40×40 cm
4
π d s2 π 41.3 2
d= × = × = 44.6 cm - usvojen stub pravougaonog preseka 30×45 cm 2
4 b 4 30

1.5 POVEĆANJE DEBLJINE CELE PLOČE

Dobre strane ovakvog rešenja bi bile zadržavanje jednostavnije oplate i armature, kao i
smanjenje potrebne armature u svim presecima u odnosu na ploču gde bi se podebljanje
sprovelo samo lokalno. Loša strana je povećanje ukupnog opterećenja, što se može odra-
ziti i na dimenzije vertikalnih elemenata, temelja i veličinu seizmičkih sila. Koje će rešenje
biti usvojeno, zavisi i od ukupnog broja tavanica, kao i velikog broja tehnoekonomskih po-
kazatelja koji ovde neće biti razmatrani.

2
Voditi računa da se u proračun zamenjujućeg prečnika ds može se uzeti maksimalno d=1.5×b (b<d), bez
obzira na stvarni odnos strana pravougaonog stuba
Betonske konstrukcije 2 PRIMERI ZA VEŽBE
Ploča direktno oslonjena na stubove i ivične grede P6/3

Povećanje debljine ploče će (razumno malo) povećati ukupno opterećenje, a time i mo-
mente savijanja u ploči. Istovremeno, statička visina se povećava, što smanjuje potrebnu
površinu armature a time i dopušteni smičući napon. Postupak usvajanja debljine ploče je
očito iterativan, pa ga je razumno rešavati usvajanjem pojedinih parametara i probanjem:
- zadržavaju se opterećenje, a time i sila proboja i vrednosti momenata savijanja u plo-
či, da se ne bi licitiralo sa povećanjem ovih vrednosti;
- zadržava se maksimalni procenat armiranja u zoni stuba, a time i maksimalni dopuš-
teni napon smicanja (ovde: τ2 = 0.172 kN/cm2).
Kako bi povećanje opterećenja bilo što manje, u ovom slučaju se debljina ploče određuje
iz dopuštenog napona τ2:
495 kN
τmax = τ2 = = 0.172
π × (33.9 + hs ) × hs cm 2

− 33.9 + 33.9 2 + 4 × 916

(33.9 + hs ) × hs =
495
= 916 ⇒ hs = = 17.8 cm
π × 0.172 2
hx + hy
hs = ≈ d p − 4 cm ⇒ d p ≈ hs + 4 = 21.8 cm
2
Zbog svih procena koje su učinjene a nisu na strani sigurnosti (veće opterećenje i sila pro-
boja, stvarni procenat armiranja a time i dopušteni napon smicanja verovatno manji od
maksimalnog, manja statička visina od procenjene) za dalji proračun se usvaja dp = 24 cm.
g = 0.24×25 + 2.0 = 8.0 kN/m2 ⇒ G = 1.1×8.0×5.0×6.0 = 264 kN
⇒
2
p = 8.0 kN/m P = 1.1×8.0×5.0×6.0 = 264 kN
qu = 1.6×g + 1.8×p = 1.6×8.0 + 1.8×8.0 = 27.2 kN/m2

1.5.1 Dimenzionisanje prema M - gornja zona, polutrake S1 i S2

qu × L2x 27.2 × 6.0 2 kNm
M xS,1u = 2.1 × M x ,osl = 2.1 × = 2 .1 × = 205.6
10 10 m
21
k= = 2.221 ⇒ εb/εa = 3.5/8.828‰ ; µ = 22.982%
205.6
2 .3
2 .3 cm 2
Aa = 22.982 × 21 × = 27.75 ⇒ usv. RØ19/10 (28.4 cm2/m)
40 m
27.2 × 6.0 2 kNm
M xS,2u = 1.4 × M x,osl = 1.4 × = 137.1
10 m
21
k= = 2.720 ⇒ εb/εa = 2.499/10‰ ; µ = 14.661%
137.1
2. 3
2 .3 cm 2
Aa = 14.661 × 21 × = 17.70 ⇒ usv. RØ19/15 (18.9 cm2/m)
40 m
pretp. a1y = 2+1.9+1.9/2 = 4.85 cm ⇒ hy = 24 – 4.85 = 19.15 cm
qu × L2y 27.2 × 5.0 2 kNm
M S1
y ,u = 2.1 × M y ,osl = 2.1 × = 2 .1 × = 142.8
10 10 m
Betonske konstrukcije 2 PRIMERI ZA VEŽBE
Ploča direktno oslonjena na stubove i ivične grede P6/4

19.15
k= = 2.430 ⇒ εb/εa = 3.127/10‰ ; µ = 18.745%
142.8
2 .3
2. 3 cm 2
Aa = 18.745 × 19.15 × = 20.64 ⇒ usv. RØ19/12.5 (22.68 cm2/m)
40 m
27.2 × 5.0 2 kNm
M yS,2u = 1.4 × M y ,osl = 1.4 × = 95.2
10 m
19.15
k= = 2.977 ⇒ εb/εa = 2.134/10‰ ; µ = 12.091%
95.2
2 .3
2 .3 cm 2
Aa = 12.091 ×19.15 × = 13.31 ⇒ usv. RØ19/20 (14.18 cm2/m)
40 m

1.5.2 Kontrola maksimalnog napona smicanja za unutrašnji stub

1 .9 21.05 + 19.15
hx = 24 − 2 − = 21.05 cm ⇒ hs = = 20.1 cm
2 2
264 + 264 kN
τmax = = 0.155
π × (33.9 + 20.1) × 20.1 cm 2
Aax ,sr 28.4 + 18.9 A 22.68 + 14.18
µx = = = 1.12% ; µ y = ay ,sr = = 0.96%
hx 2 × 21.05 hy 2 × 19.15

1.12 + 0.96 kN
µ= = 1.04% ⇒ τ2 = γ 2 × τ b = 0.45 ×1.3 × 1.04 × 0.24 = 0.143
2 cm 2
Dopušteni napon smicanja τ2 je prekoračen. S obzirom da je debljina ploče već povećana,
dopušteni napon će biti povećan usvajanjem nešto većeg procenta armiranja (polutrake S1
i S2 će biti armirane istom armaturom). Sledi:
Aax 28.4 Aay 22.68
µx = = = 1.35% ; µy = = = 1.18%
hx 21.05 hy 19.15

1.35 + 1.18 kN
µ= = 1.27% ⇒ τ2 = 0.45 × 1.3 × 1.27 × 0.24 = 0.158 > τmax
2 cm 2
Konačno se usvaja debljina ploče dp = 24 cm, stubovi dimenzija 30×30 cm i marka betona
MB 35. Sa ovako usvojenom armaturom dopušteni napon smicanja τ1 iznosi:
2 2 kN kN
τ1 = × γ1 × τ a = ×1.3 ×1.3 × 1.27 × 0.09 = 0.114 2
< τmax = 0.155
3 3 cm cm 2
i, s obzirom da je prekoračen, potrebno je izvršiti osiguranje armaturom:
0.75 × Tmax 1.35 × 528
Aa = = = 17.82 cm 2
σv 40
1 .8
usvojeno: 4×3URØ10 (4×3×2×0.785 = 18.85 cm2)
Detalj osiguranja uzengijama, postavljenim u skladu sa članom 220. Pravilnika BAB 87,
potpuno je analogan onom u primeru P5 i nije posebno prikazan.
Betonske konstrukcije 2 PRIMERI ZA VEŽBE
Ploča direktno oslonjena na stubove i ivične grede P6/5

Stubovi u osama 1, 4, A i D (ivični i ugaoni stubovi) su u ovom primeru povezani ivičnim

gredama, pa kod njih ne postoji problem probijanja.

1.5.3 Dimenzionisanje ploče

Kada je debljina ploče konačno usvojena iz uslova probijanja, može se sprovesti dimenzi-
onisanje ostalih preseka ploče prema momentima savijanja. S obzirom da je proračun de-
taljno sproveden u primeru P5, ovde će biti izostavljen.

1.5.4 Proračun ivičnih greda POS 111, 112

Ivične grede prihvataju opterećenje od ploče kao krajnji oslonci kontinualnih nosača sa tri
jednaka polja, opterećena jednako raspodeljenim opterećenjem sa ploče.
gx* = g×Ly ; px* = p×Ly gy * = g×Lx ; py * = p×Lx

A (POS 112) 11
B = 10 B (S3B) 2
A =5 A (POS 111) 11
B = 10 B (S2C) 2
A =5
(× qL) (× qL)
L = Lx = 6.0 6.0 6.0 L = Ly = 5.0 5.0 5.0
1 2 3 4 A B C D

Kako su svi stubovi kvadratni, dimenzija 30×30 cm, usvojena je i širina greda b=30 cm.
Visina greda se obično usvaja u granicama L/10 do L/12, pa je usvojeno d=50 cm.
1.5.4.1 POS 111 – grede u osama A i D
Grede POS 111 su kontinualne grede sa tri polja jednakih raspona L=6.0 m.
a. stalno opterećenje
- sopstvena težina grede 0.30×0.50×25 = 3.75 kN/m
- od ploče POS 102 Ag = 0.4×8.0×5.0 = 16.00 kN/m
ukupno, stalno opterećenje g = 19.75 kN/m
b. povremeno opterećenje Ap = 0.4×8.0×5.0 = p = 16.00 kN/m
qu = 1.6×g + 1.8×p = 1.6×19.75 + 1.8×16.0 = 60.4 kN/m
6 .0 2
Mu,max = 60.4 × = 271.8 kNm ; Tu,max = 0.6 × 60.4 × 6.0 = 217.4 kN
8
43 ε / ε = 3.5 / 8.140‰
k= = 2.167 ⇒  b a
271.8 × 10 2
 µ = 24.342%
30 × 2.3
30 × 43 2.3
Aa = 24.342 × × = 18.06 cm 2 ⇒ usvojeno: 5RØ22 (19.01cm2)
100 40

⇒ τRu = × (0.187 − 0.12 ) = 0.101

217.4 kN 3 kN
τ n,max = = 0.187
30 × 0.9 × 43 cm 2
2 cm 2
 0.12 
λ = 0.6 × 600 × 1 −  = 129.3 cm
 0.187 
usvojeno: m = 2 ; α = 90º ; θ = 45º:
2 × 0.503
eu = × 40 × (0 + 1 ×1) = 13.3 cm ⇒ usvojeno: URØ8/12.5 (m=2)
30 × 0.101
Usvojene su pretpostavljene dimenzije grede b/d = 30/50 cm.
Betonske konstrukcije 2 PRIMERI ZA VEŽBE
Ploča direktno oslonjena na stubove i ivične grede P6/6

1.5.4.2 POS 112 – grede u osama 1 i 4

Grede POS 112 su kontinualne grede sa tri polja jednakih raspona L=5.0 m.
a. stalno opterećenje
- sopstvena težina grede 0.30×0.50×25 = 3.75 kN/m
- od ploče POS 102 Ag = 0.4×8.0×6.0 = 19.20 kN/m
ukupno, stalno opterećenje g = 22.95 kN/m
b. povremeno opterećenje Ap = 0.4×8.0×6.0 = p = 19.20 kN/m
qu = 1.6×g + 1.8×p = 1.6×22.95 + 1.8×19.2 = 71.28 kN/m
5 .0 2
Mu,max = 71.28 × = 222.8 kNm ; Tu,max = 0.6 × 71.28 × 5.0 = 213.8 kN
8
Podrazumeva se da je sve karakteristične preseke greda potrebno dimenzionisati prema
momentima savijanja i transverzalnim silama. U ovom primeru to nije učinjeno, s obzirom
da je fokus na proračunu ploča direktno oslonjenih na stubove.

1.6 LOKALNO POVEĆANJE DEBLJINE PLOČE – FORMIRANJE KAPITELA

Dimenzije kapitela se određuju iz uslova da ne budu x
prekoračeni dopušteni naponi u betonu (uobičajeno
je da ne bude prekoračen napon τ1, kako bi se izbeg-

dp
hs
lo i osiguranje armaturom). Kapitel je moguće formira-

z(x)
ti tako da obuhvati hiperbolu probijanja – graničnu
liniju dobijenu iz uslova da su naponi smicanja na
proizvoljnoj udaljenosti od stuba jednaki dopuštenim:
G+P G+P
τ= = ≤ τ1 ds
O × z (x ) 2 π × x × z (x )
Mada u literaturi postoje i predlozi da se u slučaju
kvadratnog stuba probijanje pretpostavi po zarubljenoj piramidi, to ovde nije učinjeno, jer
se svi izrazi u propisima odnose na zarubljeni konus i ekvivalentni kružni poprečni presek.
Pretpostavljajući minimalnu vrednost dopuštenog napona smicanja τ1 (sračunatu za mini-
malni procenat armiranja µ=0.5%), sledi:
2 kN 231 + 264 1099
τ1 = × 1.3 × 1.3 × 0.5 × 0.09 = 0.072 ⇒ z( x ) = =
3 cm 2 2 π × x × 0.072 x
dp 120
hs 30 15 d=30 15 30
xkv. x z
15 16.9 64.9
20 22.6 48.7
∆x = 5.64

33.9 16.9 33.9 16.9 33.9

25 28.2 38.9
30 33.9 32.5
35 39.5 27.8
d k2=135.4
dk1=67.7

ds=33.9

40 45.1 24.3
45 50.8 21.6
x

50 56.4 19.5
55 62.1 17.7 z(x)
60 67.7 16.0

Betonske konstrukcije 2 PRIMERI ZA VEŽBE

Ploča direktno oslonjena na stubove i ivične grede P6/7

U tabeli i na skici su prikazani hiperbola proboja (ljubičasto) i usvojeni oblik kapitela kvad-
ratnog oblika, koji prati oblik stuba. Ordinate hiperbole probijanja z(x) su računate na sva-
kih 5 cm od ivice stuba. Dobijene vrednosti dk1 = 67.7 cm i dk2 = 135.4 cm predstavljaju
prečnike zamenjujućih krugova za kvadrate stranica 60 i 120 cm respektivno, kolike su us-
vojene dimenzije kapitela u osnovi.
4 4 4
∆x = × 5 = 5.64 cm ; d k1 = × 60 = 67.7 cm ; d k 2 = ×120 = 135.4 cm
π π π

1.6.1 Kapitel u formi jastuka – »drop panel«

Umesto usvajanja oblika i dimenzija kapitela kons-

dp
trukcijom hiperbole probijanja, vrlo čest slučaj u
praksi je da se formira kapitel kružnog ili pravouga-

dk
onog oblika u formi jastuka konstantne debljine, ka-
ko je prikazano na skici desno. Ls ds Ls
Ukoliko je strana kapitela na spoju sa pločom: dsk
d sk < 0.3 × Lmin = 0.3 × 500 = 150 cm
proračun se može sprovesti, kao i u prethodnim pri-
merima, metodom zamenjujućih kontinualnih grednih nosača (član 219. PBAB 87), jer se
može smatrati da je promena krutosti nosača neznatna i da prisustvo kapitela neće bitno
promeniti veličinu momenata savijanja u ploči.
1.6.1.1 Analiza opterećenja
S obzirom da je težina kapitela zanemarljiva, a da je zadržana debljina ploče dp = 20 cm,
analiza opterećenja je data u tački 1.2.
qu = 1.6×g + 1.8×p = 1.6×7.0 + 1.8×8.0 = 25.6 kN/m2
1.6.1.2 Dimenzionisanje ploče u zoni stuba – podužni pravac
25.6 × 6.0 2 kNm
M xS,1u = 2.1 × M x ,osl = 2.1 × = 193.5
10 m
k = 1.853 ⇒ Aa = 34.84 cm2/m ⇒ usv. RØ22/10 (38.01 cm2/m)
25.6 × 6.0 2 kNm
M xS,2u = 1.4 × M x ,osl = 1.4 × = 129.0
10 m
stv. a1x = 2.2+2.2/2 = 3.3 cm ⇒ hx = 20 – 3.3 = 16.7 cm
k = 2.230 ⇒ Aa = 21.88 cm /m ⇒ 2
usv. RØ22/15 (25.34 cm2/m)
1.6.1.3 Dimenzionisanje ploče u zoni stuba – poprečni pravac
a1y = 2.2+2.2+1.9/2 = 5.35 cm ⇒ hy = 20 – 5.35 = 14.65 cm
25.6 × 5.0 2 kNm
M yS,1u = 2.1 × M y ,osl = 2.1 × = 134.4
10 m
k = 1.916 ⇒ Aa = 27.57 cm2/m ⇒ usv. RØ19/10 (28.35 cm2/m)
25.6 × 5.0 2 kNm
M yS,2u = 1.4 × M y ,osl = 1.4 × = 89.6
10 m
k = 2.347 ⇒ Aa = 17.07 cm2/m ⇒ usv. RØ19/15 (18.90 cm2/m)

Betonske konstrukcije 2 PRIMERI ZA VEŽBE

Ploča direktno oslonjena na stubove i ivične grede P6/8

1.6.1.4 Određivanje debljine kapitela

U praktičnim proračunima dimenzije kapitela se mnogo češće usvajaju na osnovu
iskustva, raspoložive visine ili određenih preporuka, a zatim se vrši provera napona smica-
nja i eventualna korekcija pretpostavljenih veličina.
Pravilnik BAB 87 u članu 222, slika 57, preporučuje da debljina kapitela, ukoliko se izvodi
kao »drop panel«, ne bude manja od usvojene debljine ploče (dk ≥ dp, skica desno).
Poštujući ovu preporuku, za debljinu kapitela usvojeno je dk = 20 cm. Provera smičućih
napona u karakterističnim presecima biće sprovedena prema članu 220 PBAB 87, u zavis-
nosti od usvojenih dimenzija kapitela u osnovi.
dsa = 83.4
1.6.1.5 Određivanje dimenzije kapitela u osnovi
I I
Potrebno je pronaći presek u kome kapitel

hsI=15.7

dk =20 d p=20
4 5°
posmatran kao »stub« ekvivalentnog prečnika dsk
ne probija ploču debljine dp (presek I-I na skici I I
desno), odnosno u kome je zadovoljen dopušteni
napon τ1. Dopušteni napon zavisi od površine ar- 1
2×hs
I
Ls ds=33.9 Ls 12×hsI
mature (sračunata u 1.6.1.2 i 1.6.1.3) i poznate
dsk = 67.7
statičke visine hsI:
 2. 2 
hx = 20 −  2.2 +  = 16.7 cm
 2 
 1 .9  Ls ds=33.9 Ls

15 d = 30 15
hy = 20 −  2.2 + 2.2 +  = 14.65 cm
dsa = 83.4

 2 

60
38.01 + 25.34
µx = = 1.90%
2 × 16.7
28.35 + 18.90
µy = = 1.61%
2 × 14.65
1.90 + 1.61 2 kN
µ= = 1.75% > 1.5% ⇒ τ1 = × 1.3 × 1.3 × 1.5 × 0.09 = 0.124
2 3 cm 2
16.7 + 14.65 495
hsI = = 15.7 cm ⇒ τmax = ≤ τ1
2 π × (Lk + 15.7 ) × 15.7
495
d sk ≥ − 15.7 = 65.3 cm
π × 0.124 ×15.7
Potrebni zamenjujući prečnik kapitela je dsk ≥ 65.3 cm. Kako je usvojen kapitel kvadratnog
preseka, potrebna dimenzija u osnovi je:
4 π
d sk = × bk2 ⇒ bk ≥ × 65.3 = 57.8 cm
π 4
4
d sk ,stv . = × 60 = 67.7 cm < 0.3 × Lmin = 150 cm
π
Usvojen je kapitel dimenzija 60×60 cm u osnovi, ukupne debljine 20+20=40 cm. Kako je:
d sk − d s 67.7 − 33.9
Ls = = = 16.9 cm < d k = 20 cm
2 2
to nije potrebno vršiti kontrolu proboja u preseku uz stub. Za detaljnije informacije pogle-
dati i objašnjenje uz članove 220 do 222 Priručnika za primenu Pravilnika BAB 87 (Tom 1,
strane 623-629).
Betonske konstrukcije 2 PRIMERI ZA VEŽBE
Ploča direktno oslonjena na stubove i ivične grede P6/9

1.7 DIMENZIONISANJE PLOČE

Nakon provere proboja i usvajanja konačnih dimenzija ploče i stubova, proračun se zavr-
šava dimenzionisanjem ploče prema momentima savijanja. U primeru P5 je proračun de-
taljno sproveden za ploču direktno oslonjenu na 16 stubova, pa je glavna razlika u odnosu
na taj slučaj tretiranje trake uz ivične grede.
U Priručniku za primenu Pravilnika za beton i armirani beton, u delu koji se odnosi na tu-
mačenje člana 219 Pravilnika, Tom 1, str. 611, definisan je statički tretman ovog dela plo-
če: »Ako se ploča po ivici oslanja linijski na zid ili podvlaku, tada se dimenzionisanje pre-
seka za traku u krajnjem polju paralelnu oslonačkoj ivici sprovodi u odnosu na 75% mo-
menta u polju, tj. na iznos 0.63×Mpx/Ly, odnosno 0.63×Mpy/Lx, slika 219/2«.

Iz prethodne preporuke se može zaključiti da je traku uz zid, odnosno ivičnu gredu, na širi-
ni od 0.8×L potrebno armirati samo u donjoj zoni, što prosto ne odgovara dijagramima uti-
caja dobijenim iz referentnih programskih paketa (Tower, SAN i slično), kojima je proraču-
nat veliki broj izvedenih objekata. Stoga se, umesto preporuke definisane u pojašnjenju
člana 219 PBAB, predlaže se da se podela na trake izvrši na sledeći način:
P S2 S2 P P S2 S2 P
Z 2 2 S1 2 2 2 2 S1 2 2 Z

D
LY = 5.0

C
LY = 5.0

0.1×LX 0.1×LX
LY = 5.0

0.3×LX 0.2×LX 0.3×LX 0.5×LX

A
0.5×LX 0.5×LX
0.5×LX =3.0 LX = 6.0 LX = 6.0 0.5×LX =3.0

1 2 3 4
Betonske konstrukcije 2 PRIMERI ZA VEŽBE
Ploča direktno oslonjena na stubove i ivične grede P6/10

Dakle, da se u delu krajnjih polja uz linijske oslonce formira, uz polutraku S2, traka P/2
(kao u srednjem polju, i pozitivni i negativni momenti savijanja), širine 0.3×Lx odnosno
0.3×Ly a preostali deo, širine 0.5×Lx odnosno 0.5×Ly armira samo u donjoj zoni, sračuna-
tim momentima 0.63×Mpx/Ly, odnosno 0.63×Mpy/Lx. Ovakva raspodela momenata savijanja
bolje odgovara numerički dobijenim vrednostima.

1.7.1 Dimenzionisanje – podužni pravac

Granični računski momenti savijanja po trakama su:
a. negativni (oslonački) momenti savijanja
- polutraka S1: M1S1 = 2.1×M1/Ly = 2.1×25.6×62/10 = 193.5 kNm/m
- polutraka S2: M1S2 = 1.4×M1/Ly = 1.4×25.6×62/10 = 129.0 kNm/m
P
- traka u polju: M1 = 0.5×M1/Ly = 0.5×25.6×62/10 = 46.1 kNm/m
b. pozitivni (u polju) momenti savijanja
krajnja polja:
- polutrake S1, S2: M0-1S = 1.25×M0-1/Ly = 1.25×0.08×25.6×62 = 92.2 kNm/m
- traka u polju: M0-1P = 0.84×M0-1/Ly = 0.84×0.08×25.6×62 = 61.4 kNm/m
- traka uz gredu: M0-1Z = 0.63×M0-1/Ly = 0.63×0.08×25.6×62 = 46.1 kNm/m
srednje polje:
- polutrake S1, S2: M1-2S = 1.25×M1-2/Ly = 1.25×0.025×25.6×62 = 28.8 kNm/m
- traka u polju: M1-2P = 0.84×M1-2/Ly = 0.84×0.025×25.6×62 = 19.2 kNm/m
- traka uz gredu: M1-2Z = 0.63×M1-2/Ly = 0.63×0.025×25.6×62 = 14.4 kNm/m

1.7.2 Dimenzionisanje - gornja zona

Dimenzionisanje oslonačkih preseka u polutrakama S1 i S2 je sprovedeno u tački 1.6.1.2.
Potrebno je dimenzionisati samo oslonački deo trake P:
16.7
k= = 3.731 ⇒ εb/εa = 1.528/10‰ ; µ = 7.546%
46.1
2 .3
2 .3 cm 2
Aa = 7.546 × 16.7 ×
P
= 7.25 ⇒ usv. RØ14/20 (7.70 cm2/m)
40 m

1.7.3 Dimenzionisanje - donja zona

1.7.3.1 krajnja polja, traka S
17.3
k= = 2.733 ⇒ εb/εa = 2.477/10‰ ; µ = 14.513%
92.2
2 .3
2 .3 cm 2
AaS = 14.513 ×17.3 × = 14.44 ⇒ usv. RØ14/10 (15.39 cm2/m)
40 m
1.7.3.2 krajnja polja, traka P
17.3
k= = 3.347 ⇒ εb/εa = 1.779/10‰ ; µ = 9.451%
61.4
2 .3
2 .3 cm 2
AaP = 9.451 ×17.3 × = 9.40 ⇒ usv. RØ14/15 (10.26 cm2/m)
40 m

Betonske konstrukcije 2 PRIMERI ZA VEŽBE

Ploča direktno oslonjena na stubove i ivične grede P6/11

1.7.3.3 krajnja polja, traka Z

17.3
k= = 3.865 ⇒ εb/εa = 1.457/10‰ ; µ = 7.015%
46.1
2 .3
2 .3 cm 2
AaZ = 7.015 × 17.3 × = 6.98 ⇒ usv. RØ14/20 (7.70 cm2/m)
40 m
1.7.3.4 srednje polje, traka S
17.3
k= = 4.889 ⇒ εb/εa = 1.082/10‰ ; µ = 4.333%
28.8
2 .3
2 .3 cm 2
AaS = 4.333 × 17.3 × = 4.31 ⇒ usv. RØ8/10 (5.03 cm2/m)
40 m
1.7.3.5 srednje polje, traka P
17.3
k= = 5.988 ⇒ εb/εa = 0.852/10‰ ; µ = 2.867%
19.2
2 .3
2 .3 cm 2
AaP = 2.867 × 17.3 × = 2.85 ⇒ usv. RØ8/15 (3.35 cm2/m)
40 m
1.7.3.6 srednje polje, traka Z
17.3
k= = 6.914 ⇒ εb/εa = 0.723/10‰ ; µ = 2.142%
14.4
2 .3
2. 3 cm 2
AaZ = 2.142 × 17.3 × = 2.13 > Aa. min ⇒ usv. RØ8/20 (2.51 cm2/m)
40 m

1.8 DIMENZIONISANJE PLOČE – POPREČNI PRAVAC

Granični računski momenti savijanja po trakama su:
a. negativni (oslonački) momenti savijanja
- polutraka S1: M1S1 = 2.1×M1/Lx = 2.1×25.6×52/10 = 134.4 kNm/m
- polutraka S2: M1S2 = 1.4×M1/Lx = 1.4×25.6×52/10 = 89.6 kNm/m
P
- traka u polju: M1 = 0.5×M1/Lx = 0.5×25.6×52/10 = 32.0 kNm/m
b. pozitivni (u polju) momenti savijanja
krajnja polja:
- polutrake S1, S2: M0-1S = 1.25×M0-1/Lx = 1.25×0.08×25.6×52 = 64.0 kNm/m
- traka u polju: M0-1P = 0.84×M0-1/Lx = 0.84×0.08×25.6×52 = 42.7 kNm/m
- traka uz gredu: M0-1Z = 0.63×M0-1/Lx = 0.63×0.08×25.6×52 = 32.0 kNm/m
srednje polje:
- polutrake S1, S2: M1-2S = 1.25×M1-2/Lx = 1.25×0.025×25.6×52 = 20.0 kNm/m
- traka u polju: M1-2P = 0.84×M1-2/Lx = 0.84×0.025×25.6×52 = 13.3 kNm/m
- traka uz gredu: M1-2Z = 0.63×M1-2/Lx = 0.63×0.025×25.6×52 = 10.0 kNm/m

1.8.1 Dimenzionisanje - gornja zona

Dimenzionisanje oslonačkih preseka u polutrakama S1 i S2 je sprovedeno u tački 1.6.1.3.
Potrebno je dimenzionisati samo oslonački deo trake P:
Betonske konstrukcije 2 PRIMERI ZA VEŽBE
Ploča direktno oslonjena na stubove i ivične grede P6/12

a1y = 2.2+2.2+1.9/2 = 5.35 cm ⇒ hy = 20 – 5.35 = 14.65 cm

14.65
k= = 3.928 ⇒ εb/εa = 1.426/10‰ ; µ = 6.787%
32.0
2 .3
2 .3 cm 2
Aa = 6.787 ×14.65 ×
P
= 5.72 ⇒ usv. RØ12/20 (5.65 cm2/m)
40 m

1.8.2 Dimenzionisanje - donja zona

a1y = 2.0+1.4+1.2/2 = 4.0 cm ⇒ hy = 20 – 4.0 = 16.0 cm
1.8.2.1 krajnja polja, traka S
16.0
k= = 3.033 ⇒ εb/εa = 2.069/10‰ ; µ = 11.621%
64.0
2 .3
2 .3 cm 2
Aa = 11.621 ×16.0 ×
S
= 10.69 ⇒ usv. RØ12/10 (11.31 cm2/m)
40 m
1.8.2.2 krajnja polja, traka P
16.0
k= = 3.715 ⇒ εb/εa = 1.537/10‰ ; µ = 7.613%
42.7
2 .3
2 .3 cm 2
AaP = 7.613 × 16.0 × = 7.00 ⇒ usv. RØ12/15 (7.54 cm2/m)
40 m
1.8.2.3 krajnja polja, traka Z
16.0
k= = 4.290 ⇒ εb/εa = 1.273/10‰ ; µ = 5.662%
32.0
2 .3
2 .3 cm 2
AaZ = 5.662 ×16.0 × = 5.21 ⇒ usv. RØ12/20 (5.65 cm2/m)
40 m
1.8.2.4 srednje polje, traka S
16.0
k= = 5.426 ⇒ εb/εa = 0.956/10‰ ; µ = 3.503%
20.0
2 .3
2 .3 cm 2
AaS = 3.503 × 16.0 × = 3.22 ⇒ usv. RØ8/15 (3.35 cm2/m)
40 m
1.8.2.5 srednje polje, traka P
16.0
k= = 6.645 ⇒ εb/εa = 0.756/10‰ ; µ = 2.321%
13.3
2 .3
2 .3 cm 2
AaP = 2.321 ×16.0 × = 2.14 ⇒ usv. RØ8/20 (2.51 cm2/m)
40 m

Betonske konstrukcije 2 PRIMERI ZA VEŽBE

Ploča direktno oslonjena na stubove i ivične grede P6/13

1.8.2.6 srednje polje, traka Z

16.0
k= = 7.673 ⇒ εb/εa = 0.643/10‰ ; µ = 1.734%
10.0
2 .3
b×d 100 × 20 cm 2
Aa,min = 0.1 × = 0 .1 × = 2 .0
100 100 m
2
2 .3 cm
AaZ = 1.734 × 16.0 × = 1.60 < Aa. min ⇒ usv. RØ8/20 (2.51 cm2/m)
40 m
Usvojena armatura u oba pravca je šematski prikazana na donjim skicama (prikazana je
četvrtina ploče u osnovi). Nedostajuća podeona armatura u gornjoj zoni usvojena je kod
crtanja plana armature, kao minimalno 20% statički potrebne glavne armature. Isto tako,
nije prikazana potrebna armatura u gornjoj zoni upravno na ivične grede (član 209 PBAB).
RØ14/20 RØ8/15
RØ14/15
P

P
2

2
RØ22/15
0.5 1.0 0.5

S2
2

S
2
RØ8/10
S1

B RØ22/10 B
RØ14/10

S
2
RØ22/15
S2
2

RØ14/20 RØ14/15 RØ8/15

1.5

P
2

2
Ly = 5.0 m

RØ14/20 RØ8/20
2.5

A A

Lx = 6.0 m Lx = 6.0 m
GORNJA ZONA DONJA ZONA
1 2 1 2
P S2 S2 P P S S P
Z 2 2 S1 2 2 Z 2 2 2 2
RØ8/20

RØ8/20

RØ8/15

RØ8/20
B B
RØ12/20

RØ19/10

RØ12/20
RØ19/15

RØ19/15

RØ12/20

RØ12/15

RØ12/10

RØ12/15
Ly = 5.0 m

3.0 1.8 0.6 1.2 0.6 1.8 3.0 1.8 2.4 1.8

A A

Lx = 6.0 m Lx = 6.0 m

1 2 1 2

Kao ilustracija izrečenog u tački 1.7 o armiranju trake uz ivičnu gredu ili zid, priloženi su di-
jagrami momenata savijanja Mx i My u dva ortogonalna pravca i dijagram vertikalnih pome-
ranja za ploču koja je u podužnom pravcu oslonjena na stubove, a u poprečnom i na AB
zidove u osama 1 i 4. Uticaji su sračunati pomoću programskog paketa »Tower 6«. U po-
dužnom pravcu (momenti Mx) se vidi da se i u osi D (preko stubova) dobijaju slične vred-
nosti momenata savijanja kao i preko srednjih stubova u osi C. Na srednjem dijagramu
(momenti My) se vidi da u krajnjem levom preseku praktično nema negativnih momenata
savijanja, a u krajnjem desnom ima (presek koji bi odgovarao traci »P« između stubova u
osi 3 i zida u osi 4). Isto tako, vidi se da je raspodela momenata savijanja preko srednjih
stubova praktično ista u oba pravca.

Betonske konstrukcije 2 PRIMERI ZA VEŽBE

Ploča direktno oslonjena na stubove i ivične grede P6/14

Opt. 4: 1.6xI+1.8xII Mx [kNm/m]

-169
-160
-140
-120
-100
-80
-60
-40
-20
0
10
20
30
40
50
60
66

Izometrija
Uticaji u ploči: max Mx= 66 / min Mx= -169 kNm/m
Opt. 4: 1.6xI+1.8xII My [kNm/m]
-158
-140
-120
-100
-80
-60
-40
-20
0
10
20
30
40
50
51

Izometrija
Uticaji u ploči: max My= 51 / min My= -158 kNm/m
Opt. 3: I+II Zp [m]/1000
-6
-6
-5
-4
-3
-2
-1
0
0

Izometrija
Uticaji u ploči: max Zp= 0 / min Zp= -6 m / 1000

Betonske konstrukcije 2 PRIMERI ZA VEŽBE