Ένα μεγάλο, σκουριασμένο σκαρί πιάνει σκάλα στο Μπουένος Άϊρες, μια χειμωνιάτικη

μέρα εκεί γύρω στα 1890∙ ας φανταστούμε ότι το λένε «Λιγουρία» και φτάνει
θαλασσοδαρμένο από την ομώνυμη ιταλική περιφέρεια και το λιμάνι της Γένοβας. Κάποιες
εξαντλημένες απ’ το μακρύ ταξίδι φιγούρες, με εμφάνιση που παραπέμπει σε κομμάτια του
μωσαϊκού της φτωχολογιάς, αποβιβάζονται με το αργό βήμα που υπαγορεύει ο φόβος για το
άγνωστο, καθώς και το πιο άτιμο τρωκτικό, χειρότερο κι απ’ αυτά που συνάντησαν στα
βρώμικα καταστρώματα: η νοσταλγία. Ο ρυθμός όμως σταθερός: η ελπίδα κι η περιέργεια
δίνουν την πρώτη ώθηση...

Πολλοί απ’ αυτούς, όπως και από τους αντίστοιχους Ισπανούς και άλλους πολλούς που
κατέβηκαν από τα παρακείμενα αραξοβόλια, εκτός από φτωχοί, είναι και περήφανοι για την
εργατική τους καταγωγή. Και κάτι παραπάνω: έφυγαν κυνηγημένοι για τις ιδέες και τη
δράση τους ως επαναστάτες ενάντια σε ό,τι οι ίδιοι θεωρούν κοινωνική αδικία κι
εκμετάλλευση. Είναι αυτοί που, μεταξύ άλλων στο εξής, αφενός θ’ αποτελέσουν τη μαγιά
που θα δώσει το ιδιαίτερο, μουντό χρώμα της καθημερινής ζωής στα conventillos και στα
arrabales του BuenosAires και του Montevideo(τις παραγκουπόλεις και τις γειτονιές τους),
και αφετέρου, μαζί με πολλούς ντόπιους κρεολούς και κυρίως τους ελευθερόφρονες
γκάουτσος της Πάμπας, θ’ αποτελέσουν ένα από τα μαζικότερα και πιο μαχητικά
ελευθεριακά-αναρχικά κινήματα του κόσμου, εκείνο της Αργεντινής.

Un Viejo verde que gasta su dinero

emborrachando a Lulu con el champan
hoy le nego el aumento a un pobre obrero
que le pidio un pedazo mas de pan

( « Ένας γερο-ξεκούτης που ξοδεύει τα λεφτά του

για να μεθύσει με σαμπάνια τη Λουλού,
σήμερ’ αρνήθηκε δυο ψίχουλα να δώσει παραπάνω
σ’ ένα φτωχό εργάτη που αύξηση του ζήτησε αυτουνού»)
Juan Carlos Marabia Catάn

Η ελεύθερη μετάφραση των στίχων αυτών από ένα tango του συνθέτη που μαζί με τον
Άνχελ Βιγιόλντο έγραψε το πασίγνωστο “El Choclo” («Το Καλαμπόκι»), είναι ενδεικτική
της σχετικά άγνωστης εκείνης διάστασης του τάνγκο που επηρεάστηκε από τους παραπάνω
αφανείς ήρωές μας. Το τάνγκο δεν έγινε ποτέ ο κύριος πολιτισμικός τρόπος έκφρασής τους,
όπως συνέβη με την πρόγονό του milonga, στην οποία οι payadores libertarios
(ελευθεριακοί τροβαδούροι) προσέδωσαν μια σαφώς πολιτική διάσταση, τραγουδώντας με
τις κιθάρες τους για την επανάσταση και τους ήρωές της γύρω από τις φωτιές της πάμπας.
Όμως γεννήθηκε και μεγάλωσε μαζί με το αργεντίνικο αναρχικό κίνημα, στους ίδιους
τόπους και την ίδια εποχή (περίπου 1880-1920), σαν παιδιά που δεν είναι από τους ίδιους
γονείς αλλά παίζουν στην ίδια γειτονιά και μοιράζονται τα ίδια βιώματα: στην περίπτωσή
μας, την παντοειδή στέρηση που γεννά τη θλίψη, αλλά και το όραμα της ουτοπίας για ένα
καλύτερο αύριο, τη μοναξιά, τον επίμοχθο αγώνα για τον επιούσιο και τη συντροφικότητα
που αυτός συνεπάγεται, την οργή για τη στυγνή εκμετάλλευση του εργάτη αλλά και τον
έρωτα, τις βραδινές τσάρκες με τις μικρές αποδράσεις στα μπορντέλα, στα ποικίλα στέκια
αλλά και στις λέσχες των εργατικών συνδικάτων. Έτσι στάθηκε αναπόφευκτη μια όσμωση
ανάμεσά τους, που οδήγησε σε μια σχέση όπως αυτή που διαγράφεται στους παραπάνω
στίχους: αν και υπάρχουν, δεν συνιστούν τον κανόνα τραγούδια και προσωπικότητες του
τάνγκο που να μιλούν ξεκάθαρα για τον αναρχισμό, όμως η ανατρεπτική κοινωνική κριτική,
η σκωπτική-δηκτική διάθεση απέναντι στα «κακώς κείμενα»,η αμφισβήτηση καθοσιωμένων
αντιλήψεων που διακρίνουμε σε πολλούς γνωστούς δημιουργούς και τα κομμάτια τους ήταν
(σύμφωνα και με δική τους παραδοχή) άμεσο αποτέλεσμα της ισχυρής επιρροής που
ασκούσε με τη δράση και την κουλτούρα του το δραστήριο ελευθεριακό κίνημα, ειδικά την
εποχή που κυριαρχούσε συντριπτικά ανάμεσα στις άλλες τάσεις, δηλ. ανάμεσα στα 1900-
1930.

Δεν είναι του παρόντος μια λεπτομερέστερη παράθεση στοιχείων. Παρακάτω θα

αναφέρουμε κάποιες χαρακτηριστικές περιπτώσεις δημιουργών και τραγουδιών που ήταν
θιασώτες ή επηρεάστηκαν από τις εν λόγω ιδέες. Έχουμε λοιπόν (ενδεικτικά) τον Άνχελ
Βιγιόλντο (βλ. π.χ. το “Matufias o el arte de vivir”-«Απάτες ή ή Τέχνη του ζην»), τον Ενρίκε
Σάντος Ντισέπολο (βλ. π.χ. το “Cambalache”-«Ανακατωσούρα»), τον Cάtulo Castillo,
συνθέτη του πασίγνωστου “La ultima curda”- «Το τελευταίο μεθύσι» και του “El Ultimo
cafiolο”-«Ο τελευταίος…χαφιές»!), τον Βιρχίλιο Εσπόζιτο (βλ. το “Oro falso”-«κάλπικος
χρυσός»), τον Εβαρίστο Καρριέγο, που έγραφε ποιήματα στην αναρχική εφημερίδα «Η
Διαμαρτυρία», που εκδίδεται ανελλιπώς από το 1896 ως σήμερα, τον Αντόνιο Ποδεστά
(βλ.το “Como abrazado a un rencor”- «Σαν αγκαλιά με μια πικρία», που μιλάει για τις
διώξεις των αναρχικών από την αστυνομία), τον Μάριο Μπατιστέγια (βλ. το “Al pie de la
Santa Cruz”, που μιλάει για τη μεγάλη απεργία των αναρχικών αγρεργατών στη Σάντα
Κρουζ της Παταγωνίας το 1921, που κατέληξε σε μακέλεμα 1500 απεργών από το στρατό)
κ.α.

(Για όσους ενδιαφέρονται περεταίρω και ξέρουν ισπανικά, υπάρχει μεταξύ άλλων στο
internet το βιβλίο “Las ideas libertarias y la Cuestion Social en el Tango” - «Οι ελευθεριακές
ιδέες και το Κοινωνικό Ζήτημα στο Τάνγκο», του Javier Campo, εκδ. Editorial Reconstruir)

Προσθέστε τα σχόλιά σας

1000421
Τα σέβη μου
από para 23:12, Κυριακή 8 Μαρτίου 2009
χαιρετώ τον Ανέστιο Παντοτινό

και τους φίλους του στο Ηράκλειο, γιατί μοιράστηκαν αυτό το το διαμαντάκι με μας, τους
αναγνώστες του indymedia!

1001577
Παρακαλούμε...
από Ανέστιος Παντοτινός 11:41, Τετάρτη 11 Μαρτίου 2009
...τα σέβη μας κι από 'δω κάτω.

1001629
Κοίτα να δεις
από βαρεμένη 13:20, Τετάρτη 11 Μαρτίου 2009
που τελικά το 8ωρο στη δουλειά μπορεί μερικές φορές να είναι και εποικοδομητικό...!
Ωραίος!

1001662
Mπα, το συγκεκριμένο
από Ανέστιος Παντοτινός 14:16, Τετάρτη 11 Μαρτίου 2009
γράφτηκε στο σπίτι (ρε κοίτα να δεις που έχω την εντύπωση με όλους που γράφετε
ότι γνωριζόμαστε και εκτός ίντυ...ε;)

1001722
Παρεξηγήσατε φίλτατε!
από βαρεμένη 16:13, Τετάρτη 11 Μαρτίου 2009
Για το προσωπικό μου 8ωρο δουλείας μιλάω... Πάλι καλά που υπάρχει το νετ κι η μουσική...

1001729
μα δε το κατεεις συντροφε;
από Ευαγριος Αληθινος 16:30, Τετάρτη 11 Μαρτίου 2009
ολα ενα παρεακι ειμαστε απο τη χανιοπορτα μεχρι το κουλε και απο τη Αυστραλια μεχρι τη
Γριλανδια

1001895
Έτσι ε;!
από Ανέστιος Παντοτινός 21:10, Τετάρτη 11 Μαρτίου 2009
...ρε πραγματώσαμε δηλαδή την παγκοσμιοποίηση και δεν το 'χαμε χαμπαριάσει;!
Άντε τέρμα η...κουβεντούλα, γιατί βλέπω να μας κόβουνε!

1001906
Το τραίνο το τελευταίο...
από Δ. 21:24, Τετάρτη 11 Μαρτίου 2009
Πάντως Ανέστιε επειδή έχω να σε δω από κοντά χρόνια όντως πολύ καλό κείμενο!

Ελπίζω να μη μας την κάνεις πάλι για άλλα μέρη. Η δουλειά εκεί που κινείται ο καθένας
είναι το πιο σημαντικό... Άιντε να βλέπω να προχωράνε και τα συντρόφια εκεί κάτω!

1002007
Φίλε Δ.
από Ανέστιος Παντοτινός 0:20, Πέμπτη 12 Μαρτίου 2009
πάντα ετοιμάζομαι να την κάνω γι' άλλα μέρη (και κάτι έχω στα σκαριά) αλλά
πανάθεμά με ποτέ δεν είναι άσχετες με τα κινηματικά οι εξορμήσεις. Τί να κάνουμε,
δεν υπάρχει αντιβιοτικό γι' αυτά τα μικρόβια...όσο για το τί γίνεται εδώ...είναι μια
άλλη ιστορία (η αλήθεια είναι ότι σας ζηλεύω όλο και πιο πολύ εκεί πάνω σε
σχέση μ' αυτά, αλλά ελπίζω κάποια στιγμή να τα πούμε από κοντά). ...Για κάνε μου
όμως πιο λιανά, είσαι ο Δ. που κάποτε γνωριστήκαμε στο Ρέθυμνο, ή υποψιάζομαι
λάθος;
Μπράβο Ανέστιε
by Τσιπουρόφιλος κλαρινιτζής 07:43pm, Sunday March 8 2009
Ξέρεις μήπως αν τα συγκεκριμένα τραγούσια υπάρχουν στο ιντερνετ δωρεαν και σε μπ3;
Γιατί εκτός απο ανάγνωση μας νοιαζει και να ακούμε :)

Χαιρετω
ΥΓ σε περιμένω για τσίπουρα

1000364
Σίγουρα υπάρχουν
by Ανέστιος Παντοτινός 08:23pm, Sunday March 8 2009
...τουλάχιστον τα περισσότερα. Δεν έχω τώρα κάτι συγκεκριμένο να σου υποδείξω,
αλλά με μια αναζήτηση στο google ή σε blogs θα βρεις τουλάχιστον τα πιο γνωστά.
Τα υπόλοιπα τα...παρέχω εγώ, αν το τσίπουρο λέει.