Вы находитесь на странице: 1из 32

Listing and Selling Homes

From San Jose to Sacramento


Golden State R
State ealty
Realty
Pl Contact For Commercial or Residential Needs
JASSI GILL Broker/Owner
asIN lon lYx `c quhfzI mdd krdy hF
Ph:510-304-9292 Call: Sohanpreet ‘Sam’ Chahal
Refinance Now
@ZERO COST Ph: 916-612-5773
Call Sukhi Gill:510-207-9067 email: samchahal@hotmail.com
Sam Chahal
CA DRE Lic.#01180969 CA DRE# 00966763 Ser ving all o
Serving ver Calif
ov or
Califor nia
ornia CA Lic. 01504071

Nineteenth Year of Publication kYlIPornIaf aYzIsLn Price 50¢ Email:punjabtimes1@gmail.com


isLkfgo, sYn PrFissko aqy inAU Xfrk qoN ieko smyN pRkfisLq hPqfvfr www.punjabtimesusa.com

Punjab Times, Vol 19, Issue 35, September 1, 2018 20451 N. Plum Grove Rd., Palatine, IL 60074 Ph:847-359-0746, Fax:847-705-9388

bfdlF iKlfP kfrvfeI qoN BwjI kYptn srkfr


rfm rhIm qy bfdlF dy nfrko tYst dI mMg AuTI
byadbI kFz byadbI kFzF qoN bfad bfdlF qy zyrf isrsf dI imlIBugq dI puÈtI krn
leI vwKrI mMg AuTI hY. XUnfeIitz akflI dl ny mMg kIqI hY ik pMjfb srkfr
cMzIgVH: sRI gurU gRMQ sfihb dI zyrf isrsf muKI gurmIq rfm rhIm ƒ rohqk dI sunfrIaf jylH ivcoN pRozkÈn
byadbI kFz dI jFc bfry jsits rxjIq vfrMt ‘qy ilaf ky bfdlF dy sfhmxy ibTf ky Aus df nfrko tYst kIqf jfvy.
isMG kimÈn dI irport Auqy kfrvfeI XUnfeIitz akflI dl dy afgU mohkm isMG ny hor afgUaF dy nfl ieh mMg AuTfeI
krn qoN kYptn amirMdr isMG srkfr hY. ies dOrfn AunHF pRkfÈ isMG bfdl, suKbIr bfdl, sfbkf puils muKI sumyD
iPr Bwj geI hY. ies irport ivc bfdl sYxI qy rfm rhIm df nfrko tYst kIqy jfx dI mMg kIqI hY.
pirvfr ‘qy AuNgl AuTI hY qy AumId kIqI
jf rhI sI ik kYptn kuJ sKq PYsly Ëfihrf qOr ‘qy kotkpUrf ivc puils skwqr srvyÈ kOÈl, pRkfÈ isMG bfdl
lYxgy pr kfrvfeI dI QF ‘tfeIm pfs‘ golIbfrI dI Gtnf ivc Èfml sI. aYkÈn dy sfbkf ivÈyÈ pRmuwK skwqr ggndIp
vflI rxnIqI apxfeI geI. tykn irport ivc 32 isvl qy puils isMG brfV qy gRih ivBfg dy aiDkfrIaF
ivDfn sBf ivc by a dbI dIaF sIt Auqy bYT gey. df hI nF hY. aPsrF iKlfP ivBfgI kfrvfeI krn df df vI aijhy aPsrF vflI sUcI ivc nfm
GtnfvF smyq bihbl klF qy kotkpUrf ies qoN bfad jFc sI[bI[afeI[ dI dws deIey ik kotkpUrf golI kFz aYlfn kIqf igaf. srkfr vwloN 4 puils afAuNdf hY ijnHF iKlfP kfrvfeI kIqI
ivc puils golI kFz dI qPqIÈ sUbfeI QF pMjfb puils dI ivÈyÈ jFc tIm hvfly leI kimÈn ny bfdl ƒ ktihry ivc KVHf aPsrF ivruD ierfdf kql df mfmlf jfxI hY.
puils aiDkfrIaF hvfly krn df mqf krn df mqf pfs kr idwqf igaf. hflFik kIqf sI. irport ivc spwÈt kIqf igaf drj kIqf jf cuwkf hY. iesy qrHF sfbkf jsits rxjIq isMG dI pihlI
pfs kr idwqf igaf. dws deIey ik jsits kYptn ny jFc sI[bI[afeI[ ƒ sONpx df hY ik sfbkf muwK mMqrI qy AunHF df dPqr zI[jI[pI[ sumyD isMG sYxI, sfbkf muwK (bfkI sPf 6 Auqy)
rxjIq isMG dI jFc ƒ kfPI BrosyXog aYlfn krn mOky ikhf sI ik irport ivc
dwisaf jf irhf sI. ies irport Auqy sdn Auc aiDkfrIaF ny nfm afey hn qy ienHF
ivc awT GMty bihs hoeI. ivDfn sBf sYÈn
df iswDf pRsfrn clfieaf igaf. akflI
dl bfdl DVf qF bihs qoN pihlF hI
ƒ hwQ pfAux leI sI[bI[afeI[ jFc ËrUrI
hY. hux svfl AuT rhy hn ik puils dI
ivÈyÈ jFc tIm Auc aiDkfrIaF ƒ kfƒnI
kYptn srkfr dI nIaq ‘qy svfl
mYdfn Cwz ky Bwj igaf, pr afm afdmI iÈkMjy ivc ilafAux dI isPfrÈ krygI? jsits rxjIq isMG kimÈn dI dfavf kIqf jf irhf hY ik irport jfxbuJ vyc ky 1000 rupey kmfAux df dfavf
pfrtI aqy kFgrs dy ivDfiekF/mMqrIaF srkfr dy ies PYsly ipwCoN afm afdmI irport qkrIbn zyZ hPqf pihlF muwK ky lIk kIqI geI sI ijs nfl gvfhF ƒ vI kIqf. hwd qF ÈRomxI kmytI ny kr
ny awT GMty dI bihs dOrfn isrP bfdl pfrtI dy ivDfiek hrivMdr isMG PUlkf mMqrI kYptn amirMdr isMG ƒ sONpI lflc qy DmkfAux df mOkf iml igaf. idwqI ijs ny mIitMg bulf ky ivDfn sBf
pirvfr ƒ hI inÈfny Auqy rwiKaf qy ienHF ny sfP kih idwqf ik awT GMty dI sdn dI geI sI qy ies ƒ kfPI BrosyXog mMinaf ieMnf hI nhIN suKbIr isMG bfdl qy ibkrm ivc pyÈ krn qoN pihlF hI irport rwd
iKlfP sKq kfrvfeI dI mMg kIqI. bihs bihs isrP ‘PfrmYiltI` (rsm) hI sI jf irhf sI, pr ieh irport agly hI isMG mjITIaf ny ivDfn sBf ivc pyÈ kr idwqI.
qoN bfad ijs aMdfË ivc kYptn amirMdr ijs ivc kYptn srkfr ny lokF dIaF idn lIk ho geI. jsits rxjIq isMG krn qoN pihlF hI ies irport dI syl lf crcf hY ik ieh mIitMg bfdlF dy
isMG KVHy hoey qy pRkfÈ isMG bfdl ƒ BfvnfvF nfl dubfrf Kyz KyzI hY. jsits df dfavf sI ik irport bfry isrP AunHF idwqI qy dfavf kIqf ik Auh irport dIaF kih Auqy hI bulfeI geI sI. hflFik
‘bdmfÈ, mOkfpRsq` afK ky sMboDn kIqf, rxjIq isMG kimÈn dI irport ivc kYptn nfl hI jfxkfrI sFJI kIqI sI. kfpIaF kbfVIey koloN lY ky afey hn. ies ipwCoN ÈRomxI kmytI pRDfn goibMd
lwg irhf sI ik muwK mMqrI sKq kfrvfeI akflI lIzr aqy vwzy aPsrF df nfm irport lIk hox ipwCoN jdoN byadbI AunHF ny 20-20 rupey ivc ieh isMG lONgovfl df mËfk Auizaf aqy AunHF
dy rONa ivc hn pr 5-7 imMt bfdl hn pr aYkÈn tykn (kfrvfeI) irport kFz ivc bfdlF dI BUimkf sfhmxy afeI kfpIaF vycIaF. ivDfn sBf dy bfhr iKlfP ivDfn sBf ivc ivÈyÈ aiDkfr
pirvfr ƒ kos ky Auh (kYptn) afpxI ivc isrP pMjfb dy Coty puils krmIaF qF muwK gvfh ihMmq isMG muwkr igaf. stfl lgfey gey. mjITIaf ny ieh kfpIaF AulMGxf df mqf pfs kIqf igaf.

We Do Real Estate in Law Office of


Manpreet S. Gahra
Bay Area & Central Valley
We do loans anywhere >iemIgrysLn syvfvF
>PYimlI lfa
in California >ibjns lfa
Cell: 408-816-0408 Criminal Defense
Tel: 209-918-6464 (DUI, simple battery,
Fax: 866-594-4680 domestic violence,
email: immigration post- Manpreet S. Gahra
realtoramanhundal@gmail.com conviction relief) Attorny At Law

AMAN S. HUNDAL Berkeley Office


Broker/Realtor/MBA 2161 Shattuck Ave., 304, Berkeley
BRE# 01839828
NMLS# 162808
16 Corning Ave, Ste. 230, Milpitas, CA 92035
Ph:510-841-4582
3819 Northern Oak Dr., Ceres, CA 95307 Fax:510-217-6847
CDPE, SFR *LAR 2010, 2011, 2012 Masters Club
Masters Emerald Award 2010, 2011
Email: manpreet@gahralaw.com
Punjab Times Vol 19, Issue 35, September 1, 2018 pMjfb tfeImjL sfl 19, aMk 35, pihlI sqMbr 2018 (2)

iswK gurduafrf sYn hoj,


y kYlIPornIaf
lMGy aYqvfr gurduafrf sYn hojy dI pRbMDk kmytI nUM
jdoN ieh jfxkfrI imlI ik idwlI gurduafrf pRbMDk kmytI
dy muwK syvfdfr mnjIq isMG jI[ ky[ sYn hojy gurU Gr dy
drsLn krn aqy mwQf tykx af rhy hn, qF AunHF nUM kuJ
svflF dy jvfb dyx leI hyTF iliKaf pwqr idwqf igaf.
gurU Gr dy jnrl skwqr BfeI pRIqm isMG gryvfl ny gurU
Gr df mfhOl sLFqmeI rwKx leI afpxI jyb ‘coN
isikAuirtI df ieMqjLfm kIqf, pRMqU mnjIq isMG jI[ ky[
ny ienHF svflF df jvfb dyx dI QF sYn hojy gurU Gr
afAux qoN sMkoc krnf hI munfisb smiJaf. gurduafrf
sYn hojy hr iewk iensfn leI KwulHf hY, pr gurU Gr dI
styj qoN sMgqF nUM sMboDn krn leI gurU Gr dI mirafdf
anusfr qy pRbMDk kmytI dy asUlF qihq hI sMgq nUM
gurduafrf sfihb dI sLfndfr iemfrq
sMboDn kIqf jf skdf hY.

s[ mnjIq isMG jI[ ky[ nUM iliKaf igaf pwqr


mfxXog s[ mnjIq isMG jI[ ky[
pRDfn, idwlI gurduafrf pRbMDk kmytI
nvIN idwlI, ieMzIaf.

sRImfn jI,
vfihgurU jI kf Kflsf] vfihgurU jI kI Piqh]
iswK gurduafrf sYn hojy, kYlIPornIaf dI pRbMDk kmytI sQfnk sMgq
dy kuJ srokfr quhfzy nfl sFJy krnf cfhuMdI hY:
1[ iswK sMgq ipCly swqr sfl qoN pfiksqfn ivcly gurduafiraF dy
drsLnF leI lFGy vfsqy vfihgurU awgy ardfs krdI af rhI hY. hfl hI
ivc nvjoq isMG iswDU ny Bfrq ivc rihMdy iswKF vfsqy krqfrpur, pfiksqfn
ivcly gurduafiraF dy drsLnF df rfh KolHx dI sMBfvnf bxfeI hY. ieh
iek bhuq vwzI gwl hY aqy 2019 ivc gurU nfnk dyv jI df 550vF pRkfsL
idhfVf mnfAux leI bhuq sLfndfr mOkf hovygf.
sfzI sLRomxI akflI dl, sLRomxI gurduafrf pRbMDk kmytI aqy idwlI
gurduafrf pRbMDk kmytI nUM bynqI hY ik DVybMdk isafsq qoN Aupr AuT ky
ies pRfjYkt dI zt ky hmfieq kIqI jfvy. Auh Bfrq dI kyNdr srkfr ivc
afpxf asr rsUK vrq ky ies sMBfvnf nUM amlI rUp idvfAux aqy dunIaF
Br ivc vsdI iswK sMgq dIaF imhrF pRfpq krn.
2[ qusIN hfl hI ivc amrIkf ivc isafsI sLrx (polItIkl asfeIlm)
hfsl krn vfly iswKF bfry kuJ ibafn idwqy hn ijs nfl iswKF ivc vfd-
ivvfd KVHf ho igaf hY. sfzI bynqI hY ik qusIN amrIkf ivc iemIgRysLn
mfmilaF ivc dKl dyx qoN prhyj rwKo.
Bfrq dI lIzrisLp nUM nOjvfnF vfsqy rujLgfr dy mOky pYdf krn leI
iemfndfrI nfl Xqn krny cfhIdy hn qF jo lokF nUM hornF dysLF ivc
polItIkl asfeIlm lYx leI JUTy bhfny nf bxfAuxy pYx. aijhf isafsI
mfhOl isrijaf jfvy ik lokF nUM afpxI gwl kihx dI afjLfdI imly aqy
lokF leI aihm mOikaF dIaF vrygMZF mnfAux dI afjLfdI hovy. ienHF ivc
1980 qoN 2000 drimafn vfprIaF GtnfvF sLfml hn ijnHF ivc hjLfrF
iswKF nUM afpxIaF jfnF kurbfn krnIaF peIaF.
3[ hfl hI ivc afeI jsits rxjIq isMG dI jFc irport ny gurU gRMQ
sfihb dI byadbI dy dosLIaF nUM jwg jfhr kr idwqf hY. gurU gRMQ sfihb
iswKF df sLbd gurU hY. sLRomxI gurduafrf pRbMDk kmytI aqy idwlI gurduafrf
pRbMDk kmytI Dfrimk sQfnF dy srbrfh hn. AunHF nUM pUrI musqYdI nfl kMm
krnf cfhIdf hY qF jo dosLIaF nUM dysL dy kfnUMn muqfbk sKq qoN sKq sjLf
imly. ieMnf hI nhIN, dosLIaF nUM ies iGnfAuxy jurm bdly iswK pMQ ivcoN
Cyikaf jfvy.
quhfzy afAux leI bhuq bhuq DMnvfd. AumId hY, sMgq dIaF ienHF
bynqIaF vwl qusIN pUrf iDafn idEgy.
siqkfr sihq,
BuipMdr (bfb) isMG iZwloN
26 agsq 2018

vloN: gurduafrf pRbD


M k kmytI, sYn hojy
Sikh Gur
Gurd dwar a-San J
ara-San ose
ose,, Calif
Jose or
Califor
orniania
3636 Gurdwara Ave, San Jose, CA 95148 Gurdwara website: www.sanjosegurdwara.org
Punjab Times Vol 19, Issue 35, September 1, 2018 pMjfb tfeImjL sfl 19, aMk 35, pihlI sqMbr 2018 (3)

M sfihb dy pRQm pRkfsL purb mOky idwlI ‘c Kul


gurU gRQ w g
yH f ieMtrnYÈnl
gurduafrf sYn hojy ivKy ngr kIrqn 2 nUM iswK stwzI sYNtr
inAU Xfrk: ivÈv Br ivc iswK Drm bfry jfxkfrI PYlfAux dy AudyÈ nfl
sYn hojy (ibAUro): gurduafrf sYn pitaflf; BfeI srbjIq isMG, sRI drbfr aYvyinAU qoN Kwby, abOrn roz qoN swjy, rUbI Bfrq ivc iswK stwzIË sbMDI aMqrrfÈtrI sYNtr KoilHaf jf irhf hY. ieh sYNtr
hojy ivKy sRI gurU gRMQ sfihb dy pRQm sfihb, aMimRqsr; pRo[ dlbIr isMG, sYn aYvyinAU qoN swjy, kuieMbI roz qoN swjy aqy hornF iPrikaF dy ividafrQIaF aqy lokF ƒ iswK Drm bfry ivÈyÈ qOr Auqy jfxU
pRkfsL idvs mOky qIjf sflfnf ngr PrFissko, byeyrIaf; BfeI ieMdrjIq isMG gurduafrf aYvyinAU qoN swjy ho ky vfps krvfeygf. ies df AudyÈ ivÈv pwDr Auqy Kfs qOr ‘qy amrIkf ivc iswKF ivruwD ho
kIrqn 2 sqMbr, aYqvfr (lybr zya Kflsf, sRI drbfr sfihb; BfeI hrcrn gurU Gr puwjygf. rhy nPrqI aprfDF ƒ Gwt krnf hY.
ies sYNtr df AudGftn ivsfKI vfly idn 2019 ƒ idwlI dy gurduafrf rkfbgMj
ivc kIqf jfvygf aqy amrIkI iswK kfrobfrI sMq isMG Cwqvfl ies leI afriQk
mdd dy rhy hn. ies sYNtr dI sQfpnf idwlI iswK gurduafrf pRbMDk kmytI vwloN
pRDfn mnjIq isMG jIky dI agvfeI ivc kIqI jf rhI hY. sYNtr iswK PlsPy ƒ ivÈv
Br ivc pRcfrn qy pRsfrn ivc vwzI BUimkf inBfeygf.

vIkaYNz) nUM svyry 10:30 vjy qoN hovygf. isMG Kflsf, sRI drbfr sfihb; BfeI gurU Gr dI pfrikMg qoN ielfvf
ivsLysL gwl ieh hovygI ik amrIkf ‘c qfjivMdr isMG, sRI drbfr sfihb; BfeI aYvrgrIn vYlI hfeI skUl, Cboieaf
pihlI vfr gurbfxI dy 31 rfgF df ivsLysL hrbljIq isMG, ipwplI sfihb, imzl skUl, kYroiln klfrk aYlImYNtrI
kIrqn drbfr 31 agsq qoN 2 sqMbr aMimRqsr; bIbI gurnIq kOr, torFto aqy skUl ivc hovygI aqy AuQoN PrI sLtl
qwk hovygf. BfeI hrlv isMG, sYkrfmYNto ielfhI bfxI srivs df pRbMD hovygf. pRbMDkF ny smUh
kIrqn drbfr ivc pdmsRI BfeI dy kIrqn rfhIN sMgqF nUM inhfl krngy. sMgqF nUM bynqI kIqI hY ik smfgm dy
inrml isMG, sRI drbfr sfihb; zf[ ies mOky ngr kIrqn vI hovygf jo iqMny idn hfjLrIaF Br ky gurU kIaF
gu r nfm isM G , pM j fbI XU n IvristI, gurduafrf sfihb qoN cwl ky gurduafrf KusLIaF pRfpq kro jI.

Gas Station,
Truck Stop and
Convenience Stores
For Sale or Lease
In Indianapolis, Indiana
Ph: (317) 308-1050
adhoyee@gmail.com
ieMzIafnf ivc gYs stysn
L ,
trwk stfp qy knvInIaYNs
stor lYx leI sMprk kro
Pon: 317-308-1050
28-31
Punjab Times Vol 19, Issue 35, September 1, 2018 pMjfb tfeImjL sfl 19, aMk 35, pihlI sqMbr 2018 (4)

kyjrIvfl qy Kihrf DVy vwlNo ‘qfkq’ ivKfAux leI srgrmI


biTMzf: afm afdmI pfrtI (afp)
hux nvyN isirAuN pMjfb ivc afpxf isafsI
kwd nfpygI. ‘afp` ny nvIN rxnIqI GVI
Kihrf ƒ pfrtI ‘coN kwZx df PYslf
hY ik Kihrf DVy dI biTMzf knvYWnÈn df CyqI: BgvMq mfn
nf isrP vwzf iekwT krky jvfb idwqf jlMDr: afm afdmI pfrtI dy afgU BgvMq mfn ny ikhf hY ik pfrtI
jfvy, sgoN pMjfb dy mYdfn ivc sqMbr ivroDI kfrvfeIaF krn ‘qy Kihrf DVy
mhIny vw z y iekw T kIqy jfx. mY N b r ƒ pfrtI ivcoN kwiZaf jfvygf. AunHF ikhf
pfrlImYNt BgvMq mfn ƒ ies dI kmfn ik afAuNdy idnF ‘c mIitMg kr ky ies
sONpI geI hY, ijs qihq ‘afp` pMjfb ivc bfry PYslf kIqf jfvygf.
2 sqMbr qoN vwzIaF rYlIaF dI ÈurUafq BulwQ hlky qoN ivDfiek suKpfl
krygI. isMG Kihrf dy DVy vwloN kIqIaF jf rhIaF
hlkf mOV ivc pihlI rYlI hovygI. kfrvfeIaF ‘qy afm afdmI pfrtI vwloN
sqMbr mhIny ‘c iksfnF dy ruJyvyN vI Gwt ajy qwk koeI vI anuÈfsnI kfrvfeI nf
hn, ijs krky ‘afp‘ ny ies mOky ƒ krn bfry puwCy gey svflF ‘c iGry BgvMq
cuixaf hY. isafsI pftoDfV mgroN bxy shUlqF qoN vI jfxU krfieaf jfvygf. ienkfr kIqf hY aqy ieDr ‘afp` vI ienHF
mfn ny ikhf ik AunHF nfl gwlbfq krn vflMtIarF df hOslf vDfAuxf vI ienHF ÈrqF Auqy sur imlfAux ƒ iqafr nhIN
BM b lBU s y dy bw d lF qo N ‘afp‘ afgU dIaF bhuq sfrIaF koiÈÈF kIqIaF. amn
iPkrmMd hn. BgvMq mfn bfgI ivDfiekF rYlIaF df eyjMzf hovygf. ‘afp` leI ieh hY. iesy dOrfn ‘afp` dy prvfsI ivMg
aroVf qy srbjIq kOr smyq hor rYlIaF isafsI pRIiKaf vFg hn ikAuNik kYnyzf dI knvInr jskIrq mfn bulfry
dy hlikaF ivc vwzIaF rYlIaF krngy, ivDfiekF ny vI sRI Kihrf nfl gwlbfq
ijs sbMDI ‘afp‘ ivDfiekF dIaF izAUtIaF ienHF rYlIaF dy iekwT ny hI ‘afp` aqy hrpRIq Kosf aqy kMvljIq iswDU ny smUh
krn df smF mMigaf sI pr Auh smF dy Kihrf DVy dy BivwK ƒ qYa krnf hY. nyV pMjfbIaF ƒ apIl kIqI hY ik Auh sqMbr
lf idwqIaF geIaF hn. bfgI DVy dy tfkry ky vI nhIN afey. Auh gwlbfq krn dI QF ivDfn sBf dy bfhr Drny ‘qy bYT gey.
ivc BgvMq mfn ƒ Auqfiraf igaf hY. BivwK ivc ‘afp` ivc koeI eykqf bxdI rYlIaF `c puwj ky Puwt pfAU qfkqF ƒ mfq
vwzIaF rYlIaF df muwK mksd hovygf ik DVy dy ‘pMjfbI pwqy` ny vI rMg idKfieaf afKrI vwzf iekwT KzUr sfihb ivc 30 nËr nhIN af rhI hY. dyx. AunHF AumId Ëfihr kIqI ik ieh
aslI ‘afp‘ ikhVI hY qy nklI ikhVI. hY. Kihrf DVf hr hPqy pRogrfm krn sqMbr ƒ krn df pRogrfm hY. Kihrf DVy ny biTMzf knvYWnÈn dy rYlIaF pMjfbIaF dI qfkq df pRqIk
hr rYlI ivc ivroDI iDr dy nyqf hrpfl ivc juwt igaf hY. ‘afp` dy ivDfiek hux ‘afp` dy mihlf ivMg dI pRDfn aqy miqaF qoN hyTF koeI vI gwl krn qoN hoxgIaF.
cImf vI jfxgy aqy hr isafsI styj qoN ipM z F ivc inklxy Èu r U ho gey hn. ivDfiekf pRo[ blijMdr kOr ny dwisaf ik
vwD qoN vwD ‘afp‘ ivDfiek puwjxgy. vyrivaF anusfr ‘afp` vwloN hlkf jYqo mOV hlky ivc 2 sqMbr ƒ vwzI rYlI BgvMq mfn krngy vflMtIarF dy hOsly bulMd
aihm sUqrF ny dwisaf ik akqUbr dy ipMz iZwlvF ivc 5 sqMbr ƒ, KrV hovygI aqy iek do idnF ivc sQfn qy sMsd mYNbr BgvMq mfn df kihxf hY ik Auh sqMbr mhIny 10 vwzIaF
mhIny dy aKIr jF iPr nvMbr dy pihly hlky dy kurflI ivc 8 ƒ, idVHbf ivc 9 smF PfeInl ho jfvygf. ies sbMDI jldI rYlIaF krngy, ijnHF ivc vwzy iekwT kIqy jfxy hn qF jo vflMtIarF dy hOsly
hPqy pfrtI knvInr arivMd kyjrIvfl ƒ, jgrfAuN hlky ivc 12 ƒ, Buwco hlky mIitMg vI kIqI jfvygI. pqf lwgf hY ik bulMd kIqy jf skx. kYptn srkfr dIaF nkfmIaF qoN rYlIaF ‘c lokF ƒ jfxU
ƒ pMjfb swidaf jfxf hY. Aus qoN pihlF ivc 15 ƒ, iProËpur hlky ivc 19 ƒ, idwlI dI ‘afp` srkfr vwloN rfjDfnI ivc krfieaf jfvygf aqy kyjrIvfl srkfr dy idwlI dy kMmF dI qsvIr ivKfeI jfvygI.
‘afp` rYlIaF nfl mfhOl isrjygI. bfgI huiÈafrpur hlky ivc 23 aqy BdOV kIqy ishq qy iswiKaf dy Kyqr vfly kMmF AunHF ikhf ik Auh qF sqMbr rYlIaF ivc Èfml hox leI suKpfl Kihrf qy sfQIaF
DVy vwloN kIqI biTMzf knvYnÈn df iekwT hlky ivc 29 sqMbr ƒ vwzI rYlI krn dI qsvIr ienHF rYlIaF ivc idKfeI jfvygI ƒ Èfml hox df swdf idMdy hn aqy AunHF ny hmyÈf sfry rsqy KuwlHy rwKy hn.
awKoN Auhly krn vflf nhIN hY aqy Kihrf df pRogrfm hY. ‘afp` vwloN sqMbr df aqy nfl hI pMjfb ivc ishq qy iswiKaf

rwKV puiM naf kfnPrMs ‘c isafsI iDrF Bul


w IaF mirafdf
bfbf bkflf (aMimRqsr): rwKV akflI dl vw l o N kIqI geI isafsI
puMinaf mOky bfbf bkflf ivc vwK-vwK
isafsI pfrtIaF vwloN kIqIaF geIaF
kfnPrMs ivc pfrtI pRDfn qy sfbkf Aup
muwK mMqrI suKbIr isMG bfdl ny doÈ
lok akflIaF ƒ ipMzF ‘c ‘afp` ny byadbI kFz `qy
lfieaf ik muwK mMqrI
kYptn amirMdr isMG
nhIN vVn dyxgy: kFgrs srkfr ƒ Gyiraf
aqy jsits rxjIq reIaf: bfbf bkflf ivc rwKV puMinaF kfnPrMs dOrfn reIaf: afm afdmI pfrtI dy sMsd mYNbr BgvMq
isMG hmipaflf hn. sMboDn kridaF pMjfb kFgrs dy pRDfn sunIl jfKV ny mfn ny rwKV puMinaF kfnPrMs dOrfn sMboDn kridaF ikhf
ies leI Aus ny afiKaf ik akflIaF ny hux qwk sUbf vfsIaF ƒ pMQ dy nF ik byadbI kFz sbMDI kFgrs srkfr ny jsits rxjIq
kFgrs dy ieÈfry Auqy ‘qy AulJfeI rwiKaf hY. gurU gRMQ sfihb dI byadbI, brgfVI isMG dI irport jfx-buwJ ky lIk kIqI hY, qF jo bfdlF ƒ
ÈRomxI akflI dl ƒ aqy bihbl kFz dI sbMDI jsits rxjIq isMG dI irport bcfieaf jf sky.
inÈfnf bxfAux leI akflIaF dy JUT dI pol KolHygI. AunHF ikhf ky pMjfb srkfr AunHF ikhf ik irport lIk hox kfrn akflIaF ƒ
aijhI irport iqafr ny 17 mhIinaF ivc irport pRfpq krky duwD df duwD aqy gvfhF ƒ DmkfAux aqy afpxf bcfa krn df mOkf idwqf
kIqI hY , ijs ivc pfxI df pfxI kr idwqf hY. igaf igaf hY. pMjfb ivc cfcy BqIjy dI srkfr cwl rhI
akflIaF ƒ byadbI AunHF ikhf ky idwlI kmytI dy pRDfn mnjIq isMG jIky hY. AunHF kyNdr srkfr dI aflocnf kridaF ikhf ky Aukq
GtnfvF leI do È I Aupr amrIkf ivc hoieaf hmlf lokF dy ivroD df hI nqIjf lok pMjfb ivroDI hn aqy hmyÈf Dfrimk muwdy BVkf ky
dwisaf igaf hY. hY. AunHF ikhf ik irport sfhmxy afAux qoN bfad lok votF pRfpq krdy hn pr hux aijhf nhIN hox idwqf jfvygf.
AunHF afiKaf ik akflIaF ƒ ipMzF ivc nhIN vVn dyxgy. kYbint mMqrI AunHF pfrtI aMdrlI bgfvq sbMDI bolidaF suKpfl isMG
awj kuJ qfkqF suKijMdr isMG rMDfvf ny ikhf ky jsits rxjIq isMG kimÈn Kihrf ƒ rgVy lfey aqy ikhf ik ijhVy lok hux ‘afp` ƒ
akflI dl ƒ inÈfnf dI irport ivc pfey gey mulËmF ƒ PFsI dI sËf hoxI cfhIdI idwlI dI pfrtI dwsdy hn, Auh kdy pihlI kqfr ivc bYTdy
kfnPrMsF ivc iek-dUjy iKlfÌ qohmqF bxfAux df Xqn kr rhIaF hn. AunHF hY. AunHF bfdlF ‘qy iswK pMQ ƒ Zfh lfAux dy doÈ lfey. sn.
BfrU rhIaF. sfrIaF hI kfnPrMsF ivc doÈ lfieaf ik kFgrs iswK kOm ƒ vMzxf
jsits rxjIq isMG kimÈn dI irport cfhuMdI hY, qF jo Auh swqf ivc bxI rih
crcf df kyNdr ibMdU bxI rhI. ÈRomxI sky. jsits rxjIq isMG kimÈn dI
irport ivc jfxbuwJ ky byadbI GtnfvF
bihbl klF dy pIVqF nUM 2[90 kroV df muafvËf
ivdyÈoN prqy puwq dI aqy brgfVI kFz vfsqy ÈRomxI akflI cMzIgVH: muwK mMqrI amirMdr isMG Kurd dy ikRÈn Bgvfn isMG dy pirvfrF cuwkx qoN ielfvf hr mhIny 15 hËfr rupey
dl ƒ inÈfnf bxfieaf igaf hY. amrIkf
hflq dyK ky sdmy ‘c dOry dOrfn idwlI kmytI dy pRDfn mnjIq
ny bihbl klF kFz ivc jÉmIaF qy ƒ vI hor 90-90 lwK rupey df muafvËf dyx df vI aYlfn kIqf hY. iËkrXog hY
imRqkF dy pirvfrF ƒ 2[90 kroV rupey jfrI kIqf hY. iesy Gtnf ivc gMBIr jÉmI ik bihbl klF kFz vyly ÈRomxI akflI
mF dI mOq isM G jIky ‘qy ho e y hmly leI Au n H F dy hor muafvËy dy cYWk qksIm kIqy.
BulQ
w : ipMz nMgl lubfxf ivc afpxy pfiksqfnI KuPIaf eyjMsI afeI[aYs[afeI[ jsits rxjIq isMG kimÈn vwloN
nOjvfn puwqr ƒ ds mhIny amrIkf dy ƒ iËMmyvfr Tihrfieaf aqy doÈ lfieaf isPfirÈ kIqy pirvfrF ƒ iek-iek kroV
jfrjIaf kYNp ivc rihx mgroN vfps ik hmly ipwCy muqvfËI jQydfrF df vI hwQ rupey df muafvËf idwqf. ies dy nfl hI
afieaf dyK ky sdmy ivc iek aOrq dI hY. pirvfr dy mYNbr ƒ nOkrI vI idwqI jfeygI.
mOq ho geI. AunHF afiKaf ik jIky ‘qy hmlf krn kimÈn ny muafvËy dI rkm leI 75 lwK
nirMdr isMG puwqr avqfr isMG vfly dI ÈnfKq ho geI hY. ieh ivakqI rupey dI isPfrÈ kIqI sI pr muwK mMqrI
krIb 10 mhIny pihlF amrIkf igaf 1984 iswK kqlyafm dy iek gvfh ny muafvËy dI rkm vDf ky iek kroV
sI. AuQy Auh mfPIaf dy Dwky cVHn mgroN jsbIr isMG df bytf hY, ijs ny jgdIÈ rupey kr idwqI. ies dy nfl hI muwK mMqrI
msF amrIkf puwijaf sI. nOjvfn ƒ ivdyÈ tfeItlr koloN kiQq irÈvq lY ky ibafn ny pIVqF ƒ sUbf srkfr vwloN hr sMBv
Byjx ‘qy kfPI Krc afieaf sI. jdoN bdl idwqy sn. AunHF doÈ lfieaf ik mdd muhweIaf krfAux leI ikhf.
nOjvfn vfps Gr puwjf qF Aus ƒ dyK ky kFgrsI mMqrI iqRpq rijMdr isMG bfjvf srkfrI bulfry ny dwisaf ik pMjfb hoey biTMzf dy ipMz nfQpur qoN ajIq isMG dl-Bfjpf dI srkfr sI pr Aus smyN
suirMdr kOr ƒ sdmf lwgf qy Aus dI mOq aqy suKijMdr isMG rMDfvf dI muqvfËI srkfr ny ies kFz ivc mfry gey ipMz ƒ vI 60 lwK rupey muafvËy vjoN idwqy AunHF pIVq pirvfrF ƒ 10-10 lwK rupey
ho geI. jQydfrF nfl imlIBugq hY. srfvF dy gurjIq isMG qy ipMz bihbl gey hn. kYptn ny ËÉmIaF df sfrf Krcf df muafvËf idwqf sI.
Punjab Times Vol 19, Issue 35, September 1, 2018 pMjfb tfeImjL sfl 19, aMk 35, pihlI sqMbr 2018 (5)

trMp ƒ krnf pY skdf hY mhFdoÈ df sfhmxf AuGy pwqrkfr qy kflmnvIs


vfiÈMgtn: afAux vfly smyN ivc
amrIkI rfÈtrpqI zonlz trMp ƒ
JUTIaF stytmYNtF dyx aqy trMp dI cox
dOrfn clfeI pRcfr muihMm dOrfn ivwqI
jfvygI. hr koeI byhwd grIb ho jfvygf.
iek tYlIivËn pRogrfm ivc trMp ny ikhf kuldIp neIar nhIN rhy
amrIkI sMsd ivc mhFdoÈ df sfhmxf gVbVIaF dy doÈF kfrn awT drjy dy ik Aus ƒ smJ nhIN afAuNdI ik qusIN Aus nvIN idwlI: AuGy pwqrkfr aqy
krnf pY skdf hY ikAu N i k Au n H F dI isKrly aprfD leI doÈI Tihrfieaf bMdy ivruwD ikvyN mhFdoÈ clfAugy ijs ny lyKk, kflmnvIs kuldIp neIar df
igaf hY. Aus Auqy aÈlIl iPlmF dI mhfn kMm kIqy hox. idhFq ho igaf. Auh 95 sflF dy sn.
aiBnyqrI stOrmI zynIalË aqy iek hor
aOrq ƒ mUMh bMd rwKx leI pYsy dyx df jfiedfd Kfqr puwq vwloN AunHF ny pRYs dI afËfdI aqy nfgirk
suqMqrqf leI mËbUqI nfl lVfeI lVI.
vI doÈ lwgf hY. zynIalË ƒ rfÈtrpqI ipAu df kql kuldIp neIar ƒ aYmrjYNsI dOrfn
dI cox dy AumIdvfr nfl kiQq sbMDF df PfiËlkf: ipMz rfxf ‘c jfiedfd srkfr iKlfÌ lyK ilKx kfrn jylH vI
iËkr nf krn leI pYsy dyx df doÈ hY. Kfqr puwq ny afpxy bfp df kql kr jfxf ipaf sI.
trMp dI rfÈtrpqI dy ahudy leI idwqf. imRqk hrBjn isMG jo ipMz ‘c sR I neIar 1996 ivc sM X u k q
2016 dI cox dOrfn sMcfr slfhkfr rhy zfktrI df kMm krdf sI qy Aus df mulËm rfÈtr leI Bfrq dy pRqIinDI mMzl dy
mfeIkl kYputo dy hvfly nfl sI[aYn[aYn puwqr vIryNdr pfl isMG vI iesy kMm ‘c mYNbr vI rhy aqy 1990 ivc AunHF ƒ gRyt
ny ikhf hY ik ienHF doÈF kfrnF zYmokrYtF sI. imRqk rfq ivafh smfgm qoN priqaf ibRtyn ivc inXukq kIqf igaf sI. ienHF AunHF dI afqmkQf dI kfPI crcf hoeI jo
ƒ mhFdoÈ clfAux dI loV hY. AunHF ikhf sI ijs vyly Aus dy ÈrfbI hoey puwq ny ƒ pwqrkfrqf aqy ilKqF ivc afpxy ik aMgryËI ivc CpI sI aqy bfad ivc
ik nvMbr ivc mwDkflI coxF mhFdoÈ lwkV dI bwlI nfl vfr kr idwqf. Xogdfn pRqI 1997 ivc rfj sBf leI ies df ihMdI ivc anuvfd kIqf igaf sI.
rfÈtrpqI vjoN cox dOrfn muihMm ivc clfAux leI aihm sfbq ho skdIaF imRqk dy Brf qy ipMz vfsIaF muqfbk mnonIq kIqf igaf. AunHF aKbfrF leI iesy dOrfn idwlI aqy ihmfcl pRdyÈ dy
Èfml AunHF dy sfbkf vkIl mfeIkl kohyn hn. dovF ipAu-puwqF ‘c jfiedfd ƒ lY ky JgVf sMpfdkI aqy anykF lyK vI ilK ky nfmxf muwK mMqrIaF arivMd kyjrIvfl aqy jY
ƒ DoKfDVI vrgy sMgIn jurmF df doÈI amrIkI rfÈtrpqI zonlz trMp ny rihMdf sI. ies vfr ieh lVfeI ieMnI vD Kwitaf. kuldIp neIar ny afpxy jIvn rfmTfkur ny vI kuldIp neIar dy idhFq
Tihrfieaf jf cuwkf hY. ikhf hY ik jy Aus ivruwD mhFdoÈ clfieaf geI ik byty ny hI bfp ƒ mOq dy Gft ivc keI ikqfbF vI ilKIaF, ijnHF ivc ‘qy duwK df pRgtfvf kIqf.
kohyn ƒ tYks DoKfDVI, iek bYNk ƒ igaf qF amrIkI afriQkqf qbfh ho Auqfr idwqf.

milk ny jMmU kÈmIr dy


vytr, izsL vfsLr qy hYlpr dI loV hY rfjpfl vjoN hlP ilaf
sRIngr: siqaf pfl milk ny jMmU
qMdr
U Iey dI loV hY
mYzIsn, ivskfnisn ivc BfrqI rYstorYNt kÈmIr dy 13vyN rfjpfl vjoN hlP lY afieEvf styt ivc ieMzIan rYstorYNt leI
ilaf hY. sRI milk ƒ ieQy rfj Bvn ivc
leI vytr, izsL vfsLr aqy hYlpr dI loV hY jMmU kÈmIr hfeI kort dI cIP jsits
anuBvI qMdUrIey dI loV hY jo qMdUr df sfrf kMm
gIqf imwql ny shuM cukfeI. jfxdf hovy. cMgI qnKfh; Kfxf qy irhfiesL muPq
muPq Kfxf qy hor shUlqF 72 sflf sRI milk dyÈ ivc vwK- pqI-pqnI nUM pihl
sMprk kro: imstr isMG vwK isafsI pfrtIaF ivc ivcrdy rhy
sMprk kro: im[ isMG
hn. 1965 qoN 1967 qwk rfjpfl rhy
Pon: 262-391-7666 31/3
krn isMG qoN bfad Auh ies ahudy ‘qy
bYTx vfly pihly isafsqdfn hn.
Pon: 515-291-1961 34-35

Elite Real Estate iksy vI Aumr ivc iksy vI ibmfrI df ielfj


krvfAuNdy jy Qwk gey ho qF kfl kro
Berkshire
Pon (408) 687-1899
Hathaway Gurdip Singh Sandhu
Home Services Homeopathic Practitioner/Consultant Since 1973
DHMS-Gold Medalist, BAMS, MDEh.- India
Gr KrIdx qy vycx leI aqy Well Experienced as:
Gr bYTy hI notrI syvfvF lYx Director, Principal, Professor and Chief Medical Officer in
Medical Colleges and Hospitals of Punjab (India)
leI kfl kro Practice Under State of California Act SB 577
EX Member: The California Homeopathic Society

Gurdip Kaur
Pon: 916-695-0035 National Center For Homeopathy- USA
Live on Jas TV
Gurdip Singh Sandhu

Realtor (M.A., B.Ed.) E-mail: realtorgurdip@gmail.com Saturday 9:30AM and Sunday 4PM (Pacific Time) Email:
CA DRE.# 02032641 www.gurdipkaur.bhhser.com 7021 Village Park Way, Dublin, CA 94568 Homeomedicine@yahoo.com

nYsLnl trFsport kMpnI leI


Enr aprytr aqy
National Truc
National k Dri
uck ving Sc
Driving hool
School
zrfeIvr cfhIdy hn
1816 Main Ave., Secramento CA, 95838 kMpnI zrfeIvr nUM 42 sYNt pRqI
mIl idwqy jfxgy kMpnI dy trwk qy trylr
sYkrfmYNto, kYlIPornIaf lIjL `qy lY skdy ho

*trwk zrfieivMg skUl srkfr qoN mfnqf pRfpq hY Call For Special Price
*lfiesYNs lYx AuprMq kMm/jOb dI gfrMtI Kashmir S. Thandi
*irhfiesL aqy eyarport qoN cuwkx qy Cwzx df Kfs pRbMD Office: (866) 933-3038
*2-3 hPiqaF ivc pRoPYsLnl trwk zrfievr bxo Balhar S. Ranu Cell:916-502-7733
Punjab Times Vol 19, Issue 35, September 1, 2018 pMjfb tfeImjL sfl 19, aMk 35, pihlI sqMbr 2018 (6)

Punjab Times rfhul gFDI dy ibafn qoN akflI kyNdrI iswK ajfieb Gr ‘c lwgI
Established in 2000
19th Year in Publication qy kFgrsI afhmo-sfhmxy zf[ rGbIr isMG bYNs dI qsvIr
cMzIgVH: ÈRomxI akflI dl dy ies df jvfb idMidaF muwK mMqrI aMimRqsr: ÈRomxI kmytI vwloN iswK ik ÈRomxI kmytI vwloN kyNdrI iswK ajfieb
Published every Saturday
ivDfiekF ny ivDfn sBf ivc kFgrs dy kYptn amirMdr isMG ny ikhf ik 1984 ivdvfn zf[ rGbIr isMG bYNs dI iewCf ƒ Gr dy nvInIkrn qihq ieQy
by A B Publication Inc.
kOmI pRDfn rfhul gFDI vwloN 1984 dy dy dMigaF nfl kFgrs df koeI sbMD nhIN pUrI krn leI ieQy kyNdrI iswK ajfieb mltImIzIaf iswK imAUËIam df vI pRbMD
20451 N Plum Grove Rd.
iswK kqlyafm ivc kFgrs df koeI hwQ hY aqy kuJ kFgrsI nyqfvF dI iksy vI Gr ivc mltImIzIaf iswK imAUËIam kIqf jfvygf.
Palatine, IL 60074-2018
nf hox dy idwqy ibafn Aupr srkfr ƒ qrHF dI ÈmUlIaq isrP ivakqIgq pwDr sQfpq kIqf jfvygf. ÈRomxI kmytI vwloN AunHF ikhf ik zf[ rGbIr isMG bYNs
Gyrn df Xqn kIqf, ijs df muwK mMqrI qy ho skdI hY. zf[ bYNs dI qsvIr kyNdrI iswK ajfieb ny iswK aYnsfeIklopIzIaf iqafr krn
Ph:847-359-0746 kYptn amirMdr isMG ny iqwKf jvfb idwqf. AunHF ibkrm mjITIaf dy ibafn ‘qy Gr ivc sQfpq kIqI geI. dy nfl-nfl pM j mltImIzIaf isw K
Fax:847-705-9388 ies mOky ibkrm mjITIaf ny ikhf sKq pRqIikiraf idMidaF ikhf ik dMgy ies qsvIr qoN prdf htfAux dI imAUËIam vI bxfey sn, ienHF ivcoN iek
Email:punjabtimes1@gmail.com ik rfhul gFDI ny aijhf ibafn dy ky vfprn mOky qF mjITIaf msF awT sflF rsm hirmMdr sfihb dy muwK gRMQI igafnI KzUr sfihb ivc hY. AunHF dwisaf ik zf[
www.punjabtimesusa.com iswKF dy ËKmF Aupr nmk iCVikaf hY df sI aqy suBfivk hY ik Auh AudoN bwcf jgqfr isMG, akfl qKq dy jQydfr bYNs dI iewCf sI ik aijhf hI mltImIzIaf
aqy iswKF df kqlyafm krvfAux vfly bwGI ‘c huMdf hovygf. Aus ƒ ies msly igafnI gurbcn isMG, ÈRomxI kmytI iswK imAUËIam aMimRqsr ivc vI sQfpq
Editor: kFgrsIaF ƒ Auc ahudy bKÈy hn. akflI bfry kI pqf. AunHF ny ies sMjIdf msly pRDfn goibMd isMG lONgovfl, qKq kysgVH kIqf jfvy. AunHF aYlfn kIqf ik zf[ bYNs
Amolak Singh Jammu ivDfiekF ny iswK kqlyafm dIaF qsvIrF ‘qy iswKF dIaF BfvnfvF nfl Kyzx Auqy sfihb dy jQydfr igafnI rGbIr isMG ny dy huiÈafrpur iËlHy ‘c siQq ipMz mfxk
Astt. Editors: vI hfAUs ivc lihrfeIaF. akflIaF ƒ qfVnf kIqI. sFJy qOr Auqy kIqI. ZyrI ivc Dfrimk lfiebRyrI vI sQfpq
Jaspreet Kaur ies mOky sRI lONgovfl ny aYlfn kIqf kIqI jfvygI.
Kuljeet Singh
bfdlF iKlfP kfrvfeI qoN
Our Columnists
BwjI kYptn srkfr
iksfnF ƒ Jony dy Krfby leI
Gurbakhsh Singh Bhandal
Baljit Basi
Ashok Bhaura
(sPf iek dI bfkI) 11[47 kroV rupey jfrI
vfps ley jfxy sn qy sRI akfl qKq qoN
muafPI vI idvf idwqI geI sI. srkfr
Tarlochan Singh Dupalpur
irport ivc ÈRomxI akflI dl dy cMzIgVH: kYptn srkfr ny agsq dy pihly hPqy qrn qfrn iËlHy ivc BfrI
pRDfn suKbIr isMG bfdl dI BUimkf df vwloN zyrf pRymIaF iKlfP sbUq hox dy
Major Kular mINh nfl Jony dI Psl ƒ phuMcy nuksfn dI BrpfeI leI 8633 iksfnF ƒ 11[47
iËkr kridaF zy r f isrsf dy mu K I bfvjUd nrmI vrqI jFdI sI aqy iswKF
kroV dI muafvËf rfÈI jfrI kIqI hY. muwK mMqrI dy inrdyÈF ‘qy kfrvfeI kridaF
gurmIq rfm rhIm isMG nfl muMbeI ivc iKlfP prcy drj kr idwqy jFdy sn.
California: mfl ivBfg ny muafvËf rfÈI jfrI kr idwqI hY.
iPlm adfkfr akÈy kumfr nfl mIitMg pVqflIaf kimÈn ny bfdlF dy rfj ivc
Shiara Dhindsa muwK mMqrI ny qrn qfrn iËlHy dy izptI kimÈnr ƒ muafvËf rfÈI sbMDq
df hvflf idwqf igaf hY. mIitMg ivc zyrf srkfrI qMqr iek qrHF nfl PylH hox df
Photographer iksfnF ƒ qurq vMzx dI hdfieq idwqI hY. kuwl 9558 rkby ivcoN KzUr sfihb qihsIl
muKI dI iPlm clfAux bfry smJOqf hox hI iËkr kIqf hY. kuwl imlf ky jFc
661-703-6664 dy ipMz jOhl Zfey vflf, muMzf ipMz, guwjrpurf aqy DuMdf ivc 4616 eykV aqy qrn
dI gwl khI geI hY. srkfr qy akflI kimÈn ny bfdlF ƒ doÈI Tihrfieaf sI
qfrn qihsIl dy ipMz kMbo Zfey vflf, DuMn Zfey vflf, GVkf aqy cMbf klF ivc 4942
dl dI zyrf isrsf nfl pUrI qrHF gMZ- qy sKq kfrvfeI dI mMg kIqI sI pr
eykV Jony dI Psl mINh nfl Krfb hoeI hY.
qup hox dIaF GtnfvF df iËkr kridaF kYptn srkfr vwloN apxfeI rxnIqI kuJ
Sacramento hor hI ieÈfrf kr rhI hY.
Gurbarinder Singh Raja
ikhf igaf sI ik zyrf muKI qoN kys vI
eIznbrg ‘c gurduafry ‘qy
916-533-2678
jhfË agvf mfmly ‘coN sqnfm
Distributed in: pYtrol bMb nfl hmlf
California, Illinois, Indiana, Ohio,
Michigan, Wisconsin, Mississippi,
pfAuNtf qy qijMdr pfl isMG brI eIznbrg, ieM g lY N z: ieQy
Iowa, Arkansas, Massachusetts, nvIN idwlI: idwlI hvfeI awzy qoN jrnYl isMG iBMzrfvfly dI jylH qoN irhfeI gurduafrf gurU nfnk iswK tYNpl ‘qy
Texas, Virginia, Nevada, Washington, sRIngr jf rhy hvfeI jhfË ƒ 29 sqMbr krfAux vfsqy dl Kflsf dy pMj nOjvfn pYtrol bMb nfl hmly ivc gurduafry df
Oregon, Arizona, Georgia, Florida, 1981 ƒ agvf krky lfhOr lY jfx dy 29 sqMbr 1981 ƒ idwlI qoN sRIngr jf muwK duafr sV igaf qy dIvfn hfl qwk
New York, New Jersey, Connecticut, doÈI BfeI sqnfm isMG pfAuNtf aqy BfeI rhy hvfeI jhfË ƒ agvf krky pfiksqfn awg dIaF lptF PYl geIaF. ies Gtnf
Oklahoma, Pennsylvania, Missouri, qijMdr pfl isMG ƒ idwlI dI pitaflf siQq lfhOr lY gey sn. ies krky kfrn iswK BfeIcfry dy ihrdy vlUMDry gey
Kentucky, Kansas hfAUs kort ny dyÈ DRoh dy mukdmy qoN brI pfiksqfn ‘c 1986 ivc AunHF ƒ Aumr hn.
kr idwqf. kYd dI sËf hoeI sI. AunHF dwisaf ik jfxkfrI anusfr somvfr svyry pMj
zfk rfhIN prcf mMgvfAux leI jwj ajY pFzy ny dovyN mulËmF ƒ lfhOr jylH qoN sËf pUrI krn mgroN Auh vjy dy krIb vfprI Gtnf qoN bfad
sflfnf cMdf: 100 zflr sMivDfn dI Dfrf 20(2) aqy isafsI Èrn lYx leI amrIkf aqy BfeI gurduafry ivc hMgfmI siQqI nfl nijwTx
pMj sfl leI: 450 zflr sI[afr[pI[sI[ 300 qihq dohrI sËf nf qijMdr pfl isMG kYnyzf cly gey sn pr vflI tIm awg Auqy kfbU pfAux leI puwj
dyx df aYlfn kIqf. iËkrXog hY ik dohF ƒ isafsI pnfh nhIN imlI. sgoN geI. Gtnf ivc gurduafry dy muwK gyt ƒ
not: pMjfb tfeImË ivc Cpy lyKF idwlI iswK gurduafrf pRbMDk kmytI vwloN amrIkI pRÈfsn ny gYrkfƒnI afvfjfeI awg lwg geI sI. awg dIaF lptF Auqy
ivcly ivcfrF nfl adfrf pM j fb dohF ƒ ipCly iek sfl qoN kfƒnI mdd dy doÈ hyT sqnfm isMG ƒ cfr sfl qwk kfbU pfAux leI awg bJfAU dsqy dy vIh
tfeImË df sihmq hoxf jrUrI nhIN idwqI jf rhI sI. brI hox AuprMq dovyN jylH ‘c rwiKaf. AunHF ikhf ik 37 sfl mYNbr lwgy rhy. pihlF KolHx qoN mnHF kr idwqf hY. ies
hY. ieh pfTkF dI mihj jfxkfrI ihwq gurduafrf rkfbgMj sfihb ivKy Èukrfnf bfad awj Auh inaFpfilkf df DMnvfd awg lwgx qoN bfad gurduafry dy Gtnf bfad gurU gRMQ sfihb dy srUp
Cfpy jFdy hn. AunHF dy shI jF glq krn puwjy ijQy AunHF ƒ hYWz gRMQI ny isropy krdy hn ikAuNik ieh smuwcI kOm df kys aMdr DUMaF PYlx nfl hflq Krfb ho geI aqy isropy surwiKaq hn pr dIvfn hfl
hox bfry PYslf pfTkF dy hwQ ivc hY. idwqy. sqnfm isMG ny dwisaf ik sMq sI. hY qy puils ny gurduafry ƒ sPfeI qoN ivc kflK PYl geI hY.
pMjfb tfeImË ivc Cpy
ieÈiqhfrF ivc kIqy gey dfaivaF dI
jrUrI nhIN ik adfrf pMjfb tfeImË
qfeId krdf hovy. pfTk iksy vI
imrcpur kFz: hfeI kort ny 33 doÈIaF ƒ suxfeI sËf
iesLiqhfr dy dfaivaF dI pusLtI afp nvIN idwlI: imrcpur ivc dilq itwpxI kIqI ik dyÈ ƒ afËfd hoieaF 71 sI. akqUbr 2012 ivc apIlF df inbyVf suxfeI hY , AunHF ivc prdIp puwqr jYbIr,
kr lYx. hwiqaf kFz ivc idwlI hfeI kort ny hyTlI sfl ho gey hn pr dilqF ivruwD julmF hox qwk do doÈIaF df dyhFq ho igaf sI. rfjpfl qy prdIp pwqr suryÈ, jogl,
adflq vwloN 20 doÈIaF ƒ brI krn df dIaF GtnfvF ajy vI jfrI hn. hfeI kort 31 akqUbr 2011 ƒ adflq ny siqafvfn, pvn, sMjy, bljIq,
Disclaimer PYslf Aultf idwqf aqy 33 doÈIaF ƒ sËf ny hyTlI adflq vwloN 13 ivakqIaF ƒ kulivMdr, DrmvIr aqy rfmPl ƒ Aumr krmvIr, krmpfl, DrmvIr aqy bobl
The views expressed in the suxfeI. suxfeI sËf ƒ brkrfr rwiKaf aqy kuJ kYd dI sËf suxfeI sI. hux hfeI kort ny Èfml hn. pvn ƒ adflq ny kql dy
articles published in the columns ienHF ivcoN 12 ƒ Aumr kYd dI sËf doÈIaF dI sËf vDf vI idwqI hY. ienHF dy jurm ivc vfDf krky kql dy doÈ ivc sËf suxfeI hY qy bfkIaF ƒ
suxfeI hY. ies dy nfl hI hfeI kort ny hyTlI adflq ny 24 sqMbr 2011 doÈ hyT sËf suxfeI hY. bfkI 9 doÈIaF aYs[sI[aYs[tI[ ivruwD aiqafcfr kfƒn
of Punjab Times are that of
afpxy 209 siPaF dy PYsly ivc ieh vI ƒ 97 ivcoN 15 mulËmF ƒ doÈI Tihrfieaf ijnHF ƒ hux adflq ny Aumr kYd dI sËf qihq Aumr kYd dI sËf suxfeI hY.
their writers, and it is not
implied that Punjab Times
(zf[) nvdIp kOr
endorses them.
blivMdr (inwkI) kOr syKoN
pMjfb tfeImjL df afnryrI slfhkfr borz
Sameway Punjab Times
does not necessarily endorses virMdr kOr igwl zf[ guridafl isMG bsrfn zf[ hrgurmuKpfl isMG rfijMdr isMG bYNs
the claims made in the poR[ joigMdr isMG rmdyv blivMdr isMG sMDU aXuiDaf slvfn mndIp isMG BUrf
advertisements published in svrnjIq isMG iZloN hrjIq isMG sfhI zf[ qyijMdr isMG mMzyr guljLfr isMG mulqfnI
Punjab Times. amolk isMG gfKl srvx isMG itvfxf jgdIsLr isMG klyr avqfr isMG spirMgPIlz
All disputes subject to drsLn isMG gryvfl jYdyv isMG BwTl rGbIr isMG GuMn
Chicago jurisdiction. hridafl isMG idEl jsivMdr isMG (jwsI) igwl drsLn isMG drV
Punjab Times Vol 19, Issue 35, September 1, 2018 pMjfb tfeImjL sfl 19, aMk 35, pihlI sqMbr 2018 (7)

mnjIq isMG jI[ ky[ dI iPr kut


w mfr Matrimonials
Matrimonials
XUbf istI: idwlI iswK gurduafrf vr dI loV hY lVkI dI loV hY
pRbMDk kmytI dy pRDfn mnjIq isMG jIky hrismrq vwloN amrIkI dUqfvfs qwk phuMc
Au q y kY l IPo r nIaf ivc grmiKaflI cMzIgVH: mnjIq isMG jIky ‘qy hoey hmly dy ivroD ‘c akflI dl dy vPd Wanted suitable match for Wanted suitable match for
hmfieqIaF ny hmlf kr idwqf, ijs ‘c ny kyNdrI mMqrI hrismrq kOr bfdl dI agvfeI hyT idwlI ‘c amrIkI aMbYszr Saini Sikh girl, 28, 5’-6", computer Jatt Sikh Pannu boy 27, 6’-1",
AunHF df iek sfQI ËÉmI ho igaf. ÈRomxI nfl mulfkfq kIqI. ies dOrfn AunHF mMg kIqI ik iswKs Pfr jsits iKlfP science graduate, working in Bachelor of Computer Science
akflI dl dy afgU ‘qy ieh dUjf hmlf kfrvfeI kIqI jfvy qy ijnHF ny jIky ‘qy hmlf kIqf hY, AunHF ƒ igRPqfr kIqf jfvy. Chandigarh, with 10 year Engineering, Software
hY. ies qoN pihlF AunHF `qy inAU Xfrk ‘c akflI vPd ny mnjIq isMG jIky dI surwiKaf XkInI bxfAux leI vI ikhf. multipurpose USA visa. The boy Engineering Technician (Canada)
hmlf kIqf igaf sI. should be professionally post graduate, working on work
mnjIq isMG XUbf istI dy gurduafrf jI[ky[ ny hmly leI Auksfieaf: aYs[ aYP[ jy[ qualified, well settled with good permit in Winnipeg (Canada),
aYs[aYP[jy[ dy kfƒnI slfhkfr gurpqvMq isMG pMnU ny ikhf hY ik mnjIq family values. Girl’s elder sister Canadian PR in process. Contact,
isMG jIky qy AunHF dy hmfieqIaF ny gurduafry dy bfhr ÈRomxI akflI dy afgUaF married and settled in California. Ph: 204-915-5591 (Canada), 937-
iKlfÌ ÈFqIpUrn muËfhrf kr rhy kfrkunF ƒ hmly leI Auksfieaf sI qy Contact, Ph: +91-98154-47677 328-5102 (USA) or email:
aYs[aYP[jy[ ny amrIkf dy kfƒn ivBfg ‘c jIky iKlfÌ iÈkfieq drj krvfeI (India) or 408-621-7329 (USA) Er.pawandeep23@gmail.com 35-38
hY. AunHF amrIkI iemIgryÈn ivBfg qoN mMg kIqI ik amrIkf ivc jIky dIaF
ÊYrkfƒnI kfrvfeIaF df noits ilaf jfvy. Seeking professionally Saini Sikh clean shave boy, 28,
qualified, well educated, clean 6', M.B.A. Bio Technology doing
ilaf hY. dI mirafdf kr ky AunHF afpxy sfQIaF shaven match for 29, 5’7’’ BDS in Chandigarh, seeks suitable
mnjIq isM G ny ikhf ik ienH F ƒ jvfbI hmlf krn qoN rok idwqf sI. beautiful, slim, Jatt Sikh doctor well educated Saini/Jatt Sikh girl.
34-37

hmilaF qoN Auh zrn jF rukx vfly nhIN s[ jIky gurduafrf sYn hojy dIaF (MBBS, MD) Indian citizen girl, Family well settled in USA. Cont.
tfierf ibAUnf gey sn ik ‘rfeyÈumfrI- hn. AunHF ikhf ik Kfilsqfn dI mMg krn sMgqF dy ivroD nUM BFpidaF pihlF afK current pursuing Fellowship Mohan Saini Ph: 516-503-9541 or
2020’ dI hmfieq krn vfly 30-35 vfly afpxI lVfeI jfrI rwK skdy hn, ky vI gurU Gr dy drsLnF nUM nhIN gey. (Endocrinology) in USA. Caste email: mohan1w34@gmail.com
34-41
lokF dy gruwp ny AunHF ‘qy hmlf kr idwqf. pr ihMsf ies df qrIkf nhIN hY. Auh PirjLno dy gurduafrf nfnk pRkfsL ivKy no bar. Equal educated match
mnjIq isMG df kihxf hY ik AunHF ƒ Dwkf Kfilsqfn leI lVfeI df ihwsf nhIN vI grmiKaflIaF dy ivroD nUM BFpidaF preferred. Send picture and bio- Looking for a suitable
idwqf qy Tuwzy mfry. ieh iek jfnlyvf hmlf bxngy. hmly qoN bfad mnjIq isMG jIky s[ jIky nhIN gey. AuQy grmiKaflIaF ny data to atwal@ymail.com or beautiful educated US citizen/
sI. AunHF dwisaf ik AunHF df iek sfQI ny afiKaf ik Auh gurU Gr mwQf tykx jf jIky ivruD BfsLx vI idwqy. contact, Ph: 914-434-4208 green card holder girl, at least 5'-
hspqfl dfKl hY aqy puils ny hmly ‘c rhy sn jdoN AunHF ‘qy 25-30 lokF ny dUjy pfsy ÈRomxI akflI dl dy pRDfn 32-35 6" or more, for Sikh clean shaven
Èfml iqMn ivakqIaF ƒ igRÌqfr kr hmlf kr idwqf. AunHF ikhf ik gurU Gr suKbIr isMG bfdl ny ikhf ik inhwQy Jatt Sikh parents seek suitable handsome boy 40 yrs, 6', US born
mnjIq isMG jIky ‘qy afeI[aYs[afeI[ dy match in USA for their dentist MBA. Owns family established
hwQ Toky qy guMizaF ny hmlf kIqf hY. AunHF doctor daughter. 24yrs 5'-6" business. Cast no bar. Contact:

Prince’s Barber Shop ikhf ik mnjIq isMG AuQy gurU nfnk dyv
dy pRkfÈ idhfVy dy smfgmF bfry gwlbfq
krn leI gey sn.
attractive, family oriented contact:
dayalramnit@gmail.com or Ph: 91-
90563-10788 (India/WhatsApp)
513-546-7246 33-36

Educated, well settled in


37477 Fremont Blvd, suite C, Fremont, CA 94536 34-35
California, Jat Sikh parents seek
match for their USA born son age
Men & Children’s Hair Cut cIn dy hotl ‘c awg lVkI dI loV hY 27, 6'-4", university graduate,
*Threading *Custom Text lwgx kfrn 19 mOqF handsome, athletic & employed in
*Men’s Facials *Hair Coler 27 sflf, 5`-9”, gryvfl, state government. Seeking Jat
bIiËMg: Auqr pUrbI cIn dy sUby
*Custom Designing *Shave & Mundan amrIkn istIËn, mfstr izgrI Sikh girl, university grad, USA
ihlfg iËaFg dI rfjDfnI hfribn dy iek
*Line-ups *Head Massage pRfpq ieMjInIar cMgI nOkrI kr rhy raised, strong family values/
hotl ‘c awg lwgx kfrn 19 mOqF ho
aMimRqDfrI lVky leI Xog lVkI dI
Puwl tfeIm bfrbr dI loV hY geIaF hn qy 23 hor jÉmI ho gey hn.
lo V hY . lVkf pirvfr smy q by a
morals, age 22-26 & min ht 5'-6".
Please respond with pictures and
globl tfeImË dy dwsx anusfr sfgbI
eyrIaf, kYlIPornIaf rihMdf hY. sMprk
ieMzIaf aqy amrIkf df 18 sfl df qjLrbf iËlHy dy iblfg hft spirMg leIar hotl
kro, Pon: 408-505-0456
bio data at AP1522538@gmail.com
32-35
‘c qVky 4[30 vjy awg lwg geI ijs ‘qy
Business hours: grewalsj408@gmail.com wwwpunjabtimesusa.com
7[50 vjy qwk kfbU pfieaf jf sikaf hY. 34-37

Mon thru Thursday 9am to 6pm (Appointment only)


Friday, Sat- Sunday- 9am to 6pm (Walk in only)
(Tuesday Closed) iswK stor mflk df kfql igRPqfr
inAU jrsI: ipCly hPqy iek iswK cfkU dy vfr df inÈfn sI. iqMn ku hPiqaF vfsI 55 sflf rfbrto AubIrf ƒ igRPqfr
Cell: (510)-677-9942 stor mflk ƒ cfkU mfr ky kql krn dy ivc iswK BfeIcfry dy mYNbrF ƒ inÈfnf kIqf igaf hY. AubIrf stor ivc Coty moty
doÈ hyT iek ivakqI ƒ igRPqfr kIqf bxfAux dI ieh qIjI Gtnf sI. kMm krdf sI pr kql dy mMqv bfry POrI
Shop: (510)-505-9605 igaf hY. 55 sflf qrlok isMG dI lfÈ asYks kfAuUNtI dy kfiem mukfm koeI jfxkfrI nhIN iml skI. qrlok
www.princebarbershop.com lMGI 16 agsq ƒ Aus dy ccyry Brf ny iesqgfsfkfr rfbrt lOrIno ny dwisaf isMG dy ipwCy pirvfr ivc Bfrq rihMdI
stor ivc peI dyKI sI qy Aus dI CfqI ‘qy ik qrlok isMG dy kql dy doÈ hyT nyvfrk AunHF dI pqnI qy bwcy hn.

globl mltI srivisË, lYQrop REPAIR SHOP


trwk qy trylr dy hr qrHF dy tfierF qoN ielfvf Oil
Change, Brakes, Engine Work, Tune Up,
ipCly 14 sflF qoN quhfzI syvf ivc Transmission & Clutch afid dI murMmq aqy Truck
Alignment df kMm qswlIbKÈ ZMg nfl kIqf jFdf hY.
trwkF vfly vIrF dIaF muÈiklF df hwl iewko Cwq Qwly 500+ trwkF dI KuwlHI-zuwlHI pfrikMg dy nfl, trwk-
trylr Wash krn df vI vDIaf pRbMD hY.
TEL: 209.547.9210
FAX: 209.547.9211

REGISTRATION SERVICES
trwikMg nfl sbMDq hr qrHF dy primt ijvyN IFTA,
Grand Opening CA#, MCP, 2290, ICC, BOC III, NM & Kentucky
or Truc
Special Price ffor k Wash
uck Permit, DOT Fuel Tax, Corporation Filling aqy
trwkF dIaF lfiesYNs plytF Same Day Service vI

Ph: 209.982.9996
globl mltI srivisË dI idMdy hF. qusIN sfzy koloN plytF lY ky afpxf kMm qurMq
nvIN lokyÈn STOCKTON ivc ÈurU kr skdy ho. asIN DOT Compliance, DOT
HIGHWAY 4 dy iblkul nËdIk Audit ivc vI trwikMg kMpnIaF dI mdd krdy hF.
1950 E Miner Ave. FAX: 209.982.9997 TEL: 209.982.9996
Stockton, CA 95205 www.globalmultiservices.com info@globalmultiservices.com FAX: 209.982.9997
Punjab Times Vol 19, Issue 35, September 1, 2018 pMjfb tfeImjL sfl 19, aMk 35, pihlI sqMbr 2018 (8)

krqfrpur sfihb dy Kul


w yH drÈnF leI isafsI iDrF srgrm
zyrf bfbf nfnk: ipCly kuJ idnF df rfh ivKf ky siqnfm dI pRcfr PyrI nfnk dyv jI vwloN pfiksqfn dy iËlHf
qoN pfiksqfn siQq Bfrq-pfik srhwd
nyVy pYNdy gurduafrf sRI krqfrpur sfihb
krdy hoey sRI gurU nfnk dyv jI ny afpxI
iËMdgI dy aKIrly 18 sfl ibqfey. ieh
nfrovfl qihsI lÈkrgVH ‘c vsfieaf
igaf Èihr sRI krqfrpur sfihb, ijs
kYptn vwloN suÈmf ƒ pwqr
dy KuwlHy drÈn krn leI lFGf KolHx dI asQfn ies vyly pfiksqfn ‘c hox kfrn ƒ krqfrpur rfvI vI ikhf jFdf hY, cMzIgVH: muwK mMqrI kYptn amirMdr isMG ny sRI gurU nfnk dyv jI dy
iCVI crcf nfl ÈrDflUaF ivc nvIN afs BfvyN vIËf aqy pfsport dI kfrvfeI kr (ikAuNik Bfrq ‘c iËlHf jlMDr dy nyVy vI 550vyN pRkfÈ purb mOky krqfrpur dy ieiqhfsk gurduafrf sfihb dy drÈn
jfgI hY. lokF df kihxf hY ik jy srkfrF ky sMgqF drÈn kr skdIaF hn, jdik krqfrpur Èihr hY) ‘c pihlI pfqÈfhI krn leI ÈrDflUaF ƒ smrwQ bxfAux vfsqy pfiksqfn srkfr koloN lFGy dI
ies ƒ pwky qOr Auqy nhIN vI KolHxf iËlHf gurdfspur dy ieiqhfsk ksbf zyrf ny afpxI sMGrÈmeI iËMdgI dy aKIrly mMg krn vfsqy ivdyÈ mfmilaF dI mMqrI suÈmf svrfj dy inwjI dKl dI mMg
cfhuMdIaF qF gurU nfnk dyv jI dy 550vyN bfbf nfnk ‘c siQq kOmFqrI srhwd qoN 18 sfl afpxI pqnI aqy bwicaF nfl kIqI hY. kyNdrI mMqrI ƒ ilKy pwqr ‘c muwK mMqrI ny suÈmf svrfj ƒ apIl
pRkfÈ purb Auqy drÈnF leI lFGf bxf kIqI hY ik Auh ieh mfmlf afpxy pfiksqfn dy hmruqbf kol AuTfAux aqy
skdIaF hn. pRkfÈ purb smfgmF mOky aMqrrfÈtrI srhwd qoN krqfrpur qwk lFGy ƒ
kYbint mMqrI nvjoq isMG iswDU vwloN KulHvfAux, qF jo ÈrDflU krqfrpur ivKy gurduafrf sfihb ‘c nqmsqk ho
vI pRgtfeI afs kfrn lokF ivc AumId skx.
dI ikrn jfgI hY . iËkrXo g hY ik
krqfrpur sfihb gurduafrf zyrf bfbf iswDU vwloN kOmFqrI srhwd ‘qy ardfs
nfnk qoN 5 iklomItr dI dUrI Auqy hY aqy zyrf bfbf nfnk: krqfrpur sfihb df KuwlHf lFGf iml jfx dI afs ƒ
Bfrq-pfiksqfn aMqrrfÈtrI srhwd qoN lY ky pMjfb kYbint dy mMqrI nvjoq isMG iswDU zyrf bfbf nfnk nfl lwgdI
isrP 3 iklomItr dI dUrI ‘qy hY. jdoN ik Bfrq-pfik kOmFqrI srhwd Auqy phuMcy, ijQy AunHF srhwd qoN spÈt rUp ‘c
ÈrDflU vIËf lY ky lfhOr rfhIN ies dy ivKfeI idMdy pfiksqfn siQq gurduafrf sfihb dy snmuwK ardfs kIqI. AunHF
drÈn krn jFdy hn aqy lfhOr qoN Auh 4 ikhf ik Auh ieQy koeI isafsqdfn nhIN, blik iek inmfxy ÈrDflU dy rUp ‘c
GMty df sPr vI qYa krdy hn. hlkf zyrf gurduafrf sRI krqfrpur sfihb dy drÈn krn leI afey hn.
bfbf nfnk dy ivDfiek aqy pMjfb srkfr
dy sihkfrqf qy jylH mMqrI suKijMdr isMG nfnk dyv jI 1539 ƒ joqI joq smf gey dUrI Auqy siQq hY, jdik gurduafrf sRI
rMDfvf df kihxf hY ik ieh mfmlf keI sn. krqfrpur sfihb Bfrq-pfik srhwd qoN
icrF qoN ltikaf hoieaf hY. gurU nfnk nfm lyvf sMgqF gurduafrf ibqfey. krIb do dhfky ieQy sRI gurU nfnk drÈn sQwl gurduafrf sRI Bfrq vfly pfisAuN zyrf bfbf nfnk qoN
sfbkf pRDfn mMqrI zf[ mnmohn sRI krqfrpur sfihb jI dI iemfrq dy dyv jI vwloN iËMdgI df smF ibqfAux kfrn krqfrpur sfihb (pfiksqfn) df inrmfx krIb 5 iklomItr dI dUrI ‘qy hI siQq
isMG vwloN vI ies lFGy ƒ lY ky pfiksqfn isrP dUrbIn rfhIN hI drÈn-dIdfry kr ieh asQfn iswK Drm df pRcfr kyNdr bfbf gurcrn isMG bydI, bfbf jgdIp hY, ijs dy sMgqF dUrbIn rfhIN drÈn
dy aiDkfrIaF nfl keI vfr gwl kIqI skdI hn. lFGf KuwlHx nfl gurduafrf bx igaf sI. ieQy hI sRI gurU nfnk dyv isMG bydI mYmorIal cYrItybl hspqfl kr ky ÈrDf df pRgtfvf krdIaF hn.
geI hY aqy hux afs dI ikrn jfgI hY ik sfihb qwk ÈrDflU isrP 20 imMt ‘c jI ny ikrq krn, nfm jwpx aqy vMz aqy sRI gurU nfnk dyv jI dI 17vIN aMÈ- sMgqF dI lMby smyN qoN mMg hY ik zyrf
ieh mfmlf afAux vfly smyN ‘c hwl ho phuMc skdy hn. Ckx df AupdyÈ idwqf sI aqy lMgr pRQf vMÈ bfbf suKdIp isMG bydI dy XqnF sdkf bfbf nfnk qoN gurduafrf sRI krqfrpur
skdf hY. krqfrpur sfihb sMsfr ‘c Auh Bfrq aqy hornF dyÈF ‘c jgq jlMDy clfeI sI. ieQy hI gurU aMgd dyv jI ƒ sfl 2008 ‘c iqafr kr ky sMgqF leI sfihb qwk gilafrf bxfieaf jfvy, qF
mukwds asQfn hY, ijQy jfq-pfq aqy ƒ qfrn aqy rUhfnIaq df pRcfr krdy sR I gu r U nfnk dy v jI vw l o N afpxf KoilHaf igaf. pfik ‘c siQq lfhOr qoN jo sMgqF ies asQfn dy KuwlHy drÈn
AUc-nIc dy hnyry ‘c zuwby sMsfr ƒ cfnx hoey lMmIaF AudfsIaF qoN bfad sRI gurU AuqrfiDkfrI inXukq kIqf igaf. sRI gurU ieh asQfn qkrIbn 120 iklomItr dI dIdfry kr skx.

bfdl srkfr vyly drj JUTy byadbI mfmly: zI[ afeI[ jI[ KwtVf dy Kulfsy
kysF dI sUcI hoeI hor lMmI qy akÈy kumfr dy ibafn ny bdilaf ruK
cM z IgVH : syvf mukq jsits df inptfrf kIqf igaf hY, ijnHF ivcoN swq cMzIgVH: byadbI mfmly ivc bxI ƒ PVo iPr doÈI cfhy koeI vI hovy.’ AunHF ivckfr zIl krvfAux dy doÈF ƒ Kfrj
mihqfb isMG igwl kimÈn ny ipClI ƒ kimÈn vwloN pRvfn kIqf igaf hY. pihlI jsits rxjIq isMG kimÈn dI irport ikhf ik srkfr ny nf iksy nfl nrmI kridaF ikhf ik ieh isrP aPvfh hY.
srkfr dOrfn drj hoey JUTy kysF dI jFc aMqirm irport ivc kimÈn pfs afeIaF sfrIaF isafsI pfrtIaF, iswK vrqx ƒ ikhf nf iksy df pwK pUrn ƒ akÈy kumfr ny zIl krvfAux dy ielËfmF
‘c hux qwk pRvfn kIqIaF 344 iÈkfieqF 178 iÈkfieqF ivcoN 122 ƒ pRvfn kIqf jQybMdIaF, pMQ ihqYÈIaF smyq afm lokF ikhf sI. ƒ bybuinafd dwsidaF ikhf ik ieh iksy
ivcoN srkfr ny 258 mfmilaF ivc igaf hY. iesy qrHF 19 sqMbr, 2017 ƒ ‘c vI crcf df ivÈf bxI hoeI hY. ies
kfrvfeI kIqI hY, ijs nfl ienHF dUjI irport ivcoN 106 ivcoN 47, 23 sbM D I bxfeI aY s [afeI[tI[ dy mu K I
mfmilaF ivc Psy byksUr lokF ƒ vwzI akqUbr, 2017 ƒ qIjI irport ivcoN zI[afeI[jI[ rxbIr isMG KwtVf vwloN kIqy
rfhq imlI hY. ieh Kulfsf muwK mMqrI 101 ‘coN 20, 30 nvMbr, 2017 ƒ cOQI aihm KulfisaF aqy bflIvuwz adfkfr
kYptn amirMdr isMG ƒ 9vIN aMqirm aMqirm irport ivc 111 ivcoN 30, 29 akÈy kumfr vwloN idwqy qfËf ibafn ny
irport sONpx dOrfn jsits igwl ny kIqf. jnvrI 2018 ƒ pMjvIN irport ivc 140 crcf df ruK hI bdl ky rwK idwqf.
AunHF ikhf ik 148 mfmilaF ivc ivcoN 35 aqy pMjvIN irport dy hI dUjy zI[afeI[jI[ rxbIr isMG KwtVf ny
adflqF ‘c aYP[afeI[afr[ drj kIqIaF ihwsy ivc 19 ivcoN Cy, 2 aprYl 2018 ƒ iek inwjI tI[vI[ cYnl ƒ idwqI ivÈyÈ
geIaF hn, jd ik 38 ivc hukmF dI CyvIN irport ivc 240 ivcoN 47, 15 meI ieMtrivAU ‘c Kulfsf kridaF ikhf ik
pflxf kIqI jf cuwkI hY. 33 hor mfmilaF 2018 ƒ sqvIN irport ivc 179 ivcoN byadbI mfmilaF dy kys sbMDI ipClI
ivc afeI[pI[sI[ dI Dfrf 182 qihq 21 aqy 10 julfeI 2018 ƒ awTvIN irport akflI-Bfjpf srkfr df iksy iksm df
kfrvfeI arMBI jf cuwkI hY aqy 10 kysF ivc 225 ivcoN 9 ƒ kimÈn vwloN pRvfn koeI dbfa nhIN sI sgoN srkfr ny KuwlHy
`c ksU r vfr pu i ls mu l fËmF iKlfP kIqf igaf. ÈbdF ‘c ikhf sI ik ‘byadbI dy doÈIaF AunHF ikhf ik ies sbMDI nvMbr dI korI klpnf hY. akÈy kumfr ny hrbMs
kfrvfeI kIqI jf cuwkI hY. AunHF dwisaf 2015 ƒ aYs[afeI[tI[ bxI aqy mfrc jlfl vwloN ies sbMDI khy ÈbdF df KMzn
ik nozl aPsrF pfsoN hfsl hoeI sUcnf
muqfbk hux qwk 29 kysF ivc muafvËf
idl dI DVkx ‘c pey ivgfV 2017 qwk AunHF dI tIm ny pUrI afsQf
aqy iÈwdq nfl ies kys ƒ hwl krn
kridaF ikhf ik myrI gurmIq rfm rhIm
nfl kdy koeI mulfkfq nhIN hoeI aqy nf
idwqf jf cuwkf hY. JUTy mfmilaF dy pIVqF
ƒ iensfP idwqf jf irhf hY aqy muwK mMqrI
ƒ nfpygf smfrtPon aYp leI imhnq kIqI. AunHF iek hor aihm
Kulfsf krdy hoey ikhf ik ieh gwl iËafdf
hI kdy imilaf hF.

ny puils aqy hor sbMDq ivBfgF ƒ vI lMzn: idl dI DVkx ivc pey ny dwisaf ik awjklH kYmry nfl lYs suxn ƒ imlI sI ik bihbl klF ivc isMQYitk zrwg kys
kimÈn dy suJfvF ‘qy kfrvfeI dI pRikiraf ivgfV dI ÈnfKq krn ivc hux iek smfrtPon hr iksy kol hY qy ‘afrtRIal ÈFqIpUrn pfT kr rhy lokF ‘qy puils ny
qyË krn dy sKq hukm idwqy hn. smfrtPon aYp mdd krygf. iek aiDaYn PfeIbrIlyÈn’ dI ÈnfKq krn leI ieh golI clf idwqI pr asl ivc jdoN Auh ‘coN rfjf kMdolf brI
ies kimÈn ƒ kuwl 4351 iÈkfieqF muqfbk ies aYp nfl DVkx dy iekdm kfPI hY. ies aYp sbMDI kIqy aiDaYn `c ÈFqIpUrn bYT ky pfT kr rhy sn aqy jlMDr: afeIs zrwg kys dy kiQq
hfsl hoeIaF hn, ijnHF ivcoN 1539 12,328 lokF ny ihwsf ilaf. ihwsf lYx jdoN pfT dIaF afKrI qukF dI smfpqI ho srgny aYn[afr[afeI[ rxjIq isMG
iÈkfieqF df inptfrf krn qoN ielfvf bfkI vfilaF ƒ smfrtPon vrq ky iek hPqy geI qF mYN kol jf ky inmrqf sihq hwQ AurP rfjf kMdolf ƒ spYÈl adflq ny
1195 iÈkfieqF ƒ Kfrj kr idwqf igaf. leI idn ivc do vfr idl dI DVkx nfpx jo V ky ikhf ik Drnf gY r -kfƒnI brI kr idwqf hY. ies kys ivc iek drjn
aYP[afeI[afr[ rwd krn dy mfmilaF leI ikhf igaf. ies dOrfn vwK-vwK lwCxF aYlfinaf igaf hY, ies leI jgHf KflI dy krIb mulËmF ƒ nfmËd kIqf igaf
ivc biTMzf iËlHy ‘c puils vwloN 67 kysF ijvyN DVkx dy Gtx-vDx, sfh lYx ivc kr idwqI jfvy pr ies dOrfn bihs vwD sI. ienHF ivcoN do jixaF ƒ iqMn qoN pMj
‘qy kfrvfeI kIqI geI hY, ijs qoN bfad vDx jF ieksfr nf rihx ƒ PiVaf jf aOK qy Qkfvt afid sbMDI aMkVy aYp geI aqy acfnk mfhOl aijhf bx igaf sfl dI sËf suxfeI geI hY jdik bfkIaF
mogf iËlHy ivc 17, luiDafxf 1, qrn skygf. DVkx ‘c ieksfrqf nf rihxf ivc drj krn leI ikhf igaf. ies aYp puils krmIaF ƒ vI swtF lwgIaF aqy ƒ rfjf kMdolf smyq sbUqF dI Gft kfrn
qfrn 12 aqy aMimRqsr aqy iProËpur ‘afrtRIal PfeIbrIlyÈn‘ vjoN jfixaf ƒ vrqx leI Pon kYmry dy sfhmxy Kwby DrnfkfrIaF ƒ vI. irhfa kr idwqf igaf hY.
ivc 11-11 kysF ‘qy kfrvfeI kIqy jfx jFdf hY qy idl df dOrf pYx dIaF 20 qoN hwQ dI aMgUTy nfl dI AuNglI iek imMt dUjy pfsy bflIvuwz adfkfr akÈy iËkrXog hY ik rfjf kMdolf ivruwD
dIaF irportF hfsl hoeIaF hn. ksUrvfr 30 PIsdI GtnfvF leI ieh alfmq leI rwKx leI ikhf igaf. ies dOrfn kumfr ny iek ieMtrivAU ‘c ies sbMDI 200 kroV dI afeIs zrwg df iek hor
puils mulfËmF iKlfP kIqI geI kfrvfeI iËMmyvfr hY. bhuqy kysF ivc ies dI ÈnfKq aYp vwloN mfpI geI DVkx ƒ sfDfrn jF cuwpI qoV dy hoey ikhf ik ‘myrI rfm rhIm mfmlf drj kIqf igaf sI, ijs df PYslf
dy sB qoN vwD mfmly luiDafxf ivc drj hI nhIN huMdI qy mrIË loVINdy ielfj qoN ieksfr nf hox vwjoN mfipaf igaf. vwK- nfl kdy mulfkfq nhIN hoeI aqy nf iksy afAuxf ajy bfkI hY. rfjf kMdolf ƒ ijs
kIqy gey hn ijQy cfr mfmilaF ‘c ieh vFJy rih jFdy hn. vwK vrgF ‘c rwKy gey DVkx dy aMkiVaF vloN koeI mIitMg krvfeI geI.‘ AunHF zyrf kys ivcoN brI kIqf igaf hY, Aus kys
kdm cuwikaf igaf hY. bYljIam ‘c siQq hYËlt ƒ mgroN ivÈyÈ qknIÈIanF ny ‘afrtRIal isrsf muKI gurmIq rfm rhIm aqy ivc vwzy pwDr ‘qy isMQYitk zrwg brfmd
aMiqRm irport `c 240 mfmilaF XUnIvristI nfl sbMDq pItr vyNzrvUrt PfeIbrIlyÈn’ vjoN inKyiVaf. akflI dl dy pRDfn suKbIr isMG bfdl hoeI sI.
Punjab Times Vol 19, Issue 35, September 1, 2018 pMjfb tfeImjL sfl 19, aMk 35, pihlI sqMbr 2018 (9)

kfƒn ivvsQf ƒ lIhy pfAux qoN kYptn srkfr dy vI hwQ KVHy


cMzIgVH: pMjfb ivc iek dhfky dI ny coxvyN isafsI kqlF dy doÈIaF ƒ dIaF vfrdfqF ny lokF ivc sihm df mhOl
swqf qbdIlI qoN bfad puils dy kfr ivhfr igRPqfr krn aqy gYNgstrF dy hOsly pYdf kIqf hoieaf hY. puils sUqrF qoN imlI isafsqdfnF aqy qskrF df gwTjoV
qy kMmkfr ivc koeI vwzI qbdIlI nhIN psq krn ‘c mwl qF mfr leI pr pMjfb jfxkfrI muqfbk pihlI jnvrI qoN lY ky
afeI. akflI-Bfjpf Èfsn dOrfn kFgrs hux qwk 60 dy krIb vfhn Kohy jf cuwky qoVn ‘c nfkfmI
vwloN kfƒn ivvsQf dy lIh qoN lihx dy hn. iesy qrHF svf sO dy krIb aijhIaF pMjfb ivc niÈaF dI qskrI leI iËMmyvfr mMny jFdy puils mulfËmF,
doÈ lfey jFdy sn pr swqf Kud hwQ afAux GtnfvF vfprIaF hn, ijQy sonf jF pYsy isafsqdfnF aqy qskrF dy gwTjoV ƒ qoVn leI kYptn srkfr ivc iewCf
qoN bfad kYptn hkUmq vI kfƒn ivvsQf dI Koh hoeI hY. kql aqy iPrOqI dIaF ÈkqI dI Gft rVkx lwgI hY. muwK mMqrI kYptn amirMdr isMG ny isrP 4
ƒ lIh Auqy ilaf ky lokF df kfƒn dy GtnfvF vI afm hn. hPiqaF aMdr niÈaF dI qskrI rokx dy dfavy aqy vfady kIqy sn. ienHF
rfj ‘c Brosf ilafAux aqy surwiKaf dI sUqrF muqfbk puils aiDkfrIaF df isafsI aYlfnF ƒ amlIjfmf pihnfAux leI muwK mMqrI ny afpxI iswDI ingrfnI
Bfvnf pYdf krn ivc kfmXfb nhIN hoeI. mM n xf hY ik sB qo N pihlF pu i ls, hyT ivÈyÈ tfsk Pors (aYs[tI[aYP[) df gTn qF kr idwqf pr qkrIbn do
pMjfb ivc luwtF KohF, kql, agvf aqy isafsqdfnF qy qskrF drimafn bxy dhfikaF qoN pMjfb dI jvfnI ƒ nrk ivc suwtx vfly nfmI qskrF qwk kfƒn dy
hor sMgIn aprfD afm vrqfrf bx gey gwTjoV ƒ qoVn leI muwK mMqrI sfhmxy lMmy hwQ nhIN awpV rhy.
hn. sInIar puils aiDkfrIaF df mMnxf ivc kfƒn df rfj sQfpq krn ivc kuJ Tos suJfa vI rwKy sn. isvl qy puils
hY ik isafsI dKlaMdfËI kfrn puils sPlqf hfsl nhIN kIqI jf skI. pMjfb aiDkfrIaF df dw s xf hY ik kY p tn nukqf Qfxf muKIaF (aYs[aYc[EË[), df irkfrz GoK ky ies pwDr dy puils
krmcfrIaF qy aPsrF ‘c iËMmyvfrI aqy ivc jykr ies sfl dy aMkiVaF ‘qy Jfq srkfr ny hfl dI GVI koeI iewCf ÈkqI zI[aYs[pI[ qy aYs[pI[ rYNk dy aPsrF aPsrF vwloN kfiem kIqy kbiËaF ƒ qoVn
jvfbdyhI dI Gft rVkx lwgI hY. puils mfrI jfvy qF pqf lwgdf hY ik luwt-Koh nhIN idKfeI. ies qjvIË ivc sB qoN vwzf dIaF qfienfqIaF df ipCly do dhfikaF dI hY. pMjfb srkfr vwloN ies idÈf ivc
hukm vI jfrI kIqy gey hn pr ienHF Aupr

vËIrF dI pRfhuxcfrI ny lfeI Kjfny ƒ sMnH


hfl dI GVI aml nhIN hoieaf.
kpqfnI hkUmq dy pihly sfl dOrfn
puils ivBfg ivc sB qoN vwzI Gtnf
ieMspYktr ieMdrjIq isMG ƒ niÈaF dI
biTMzf: muwK mMqrI pMjfb aqy ivc sMjm vrqI aqy mgroN QoVHf hwQ kroV rupey dy PMz pRfpq hoey sn, ijnHF ‘coN 1[17 kroV rupey Krcy jf cuwky hn. qskrI dy doÈF ivc igRÌqfr krn aqy
kYbint vËIrF df cfh pfxI Kjfny ƒ KolÉidwqf hY. vËIrF ‘coN sB qoN vwD cfh ivcoN srkfr ny krIb 80 lwK rupey df pR f eIvy t ho t lF ivc lM c /iznr aqy Aus qoN bfad sInIar puils aiDkfrIaF
Aubfly dyx lwgf hY. muwZly pVfa ‘qy pfxI df Krcf ishq mMqrI bRhm mihMdrf Krc kIqf hY. irPrYNsmYNt Auqy huMdy Krcy vwKry hn. dI BUimkf mMnI jf rhI hY. mogf iËlHy dy
srkfr dI ikPfieqI mu i hM m ny rM g df irhf hY, jo 3[37 lwK rupey bxdf hY. pMjfb Bvn vwl krIb 20 lwK rupey Kjfnf mMqrI qF afpxy mihmfnF ƒ sfP sfbkf aYs[aYs[pI[ rfjjIq isMG, ijs
idKfieaf sI. hux pRfhuxcfrI dI tihl qwQF anusfr dUsrf nMbr vËIr rËIaf dIaF dyxdfrIaF vI isr KVHIaF hn. ieh afK idMdy hn ik Kjfny dI hflq cfh Aupr ieMdrjIq isMG ƒ srpRsqI dyx dy
syvf leI hwQ KuwlHx lwgf hY. kYptn sulqfnf df hY, ijnHF dy cfh pfxI aqy qF isrP idsdy PMz hn, jo dUsry ivBfgF pfxI iplfAux jogI nhIN hY. nvyN bxy doÈ lwgy sn, vwloN pMjfb qy hirafxf hfeI
srkfr dy pihly vrHy dOrfn muwK mMqrI snYks df Krcf 2[71 lwK rupey afieaf vwloN Krcy kIqy jFdy hn, Auh vwKry hn. vËIrF df Krcf hfly idwqf nhIN igaf hY. kort ivc vDIk zI[jI[pI[ rYNk dy hI iek
aqy vËIrF dy cfh pfxI srkfrI Kjfny ƒ hY. pMcfieq mMqrI iqRpq rijMdr isMG vyrivaF anusfr isvl skwqryq/ srkfrI aiDkfrI afKdy hn ik gwTjoV aiDkfrI iKlfÌ pfeI ptIÈn ny
krIb 28 lwK rupey ivc ipaf hY. BfvyN bfjvf df cfh pfxI df Krcf 2[48 lwK ivDfn sBf kMtIn vfsqy mYtIrIal aYNz srkfr dy mukfbly ieh Krcf keI guxf anusfÈnbwD Pors df iek nvF ikrdfr
ieh rfÈI vwzI nhIN pr jdoN Kjfnf sMkt rupey hY. splfeI mwd qihq srkfr vwloN 1[20 Gw t hY aqy srkfr hw Q Gu w t ky hI sfhmxy ilaFdf hY.
‘c hovy qF pfeI-pfeI df shfrf bxdf hY. sUqr dwsdy hn ik bfjvf qF sB qoN kroV df bjt alft kIqf igaf sI, ijs KfqrdfrI krdI hY.
kYptn srkfr dy pRfhuxy krIb 5[34 lwK pihlF dPqr puwjdy hn. jMglfq mMqrI
rupey df qF pfxI hI pI gey hn. dUsrI
qrP cfry pfsy srkfr Krcy ‘qy kwt lf
rhI hY. pMjfb dy hr kony ‘c nfary vwj
sfDU isMG Drmsoq ny vI mihmfnF dy cfh
pfxI ‘qy 2[12 lwK rupey Krc kIqy hn
jdoNik vËIr aruxf cODrI df Krcf
Kjfnf Brn bfry DrIaF DrfeIaF rih
rhy hn.
pRfhuxcfrI mihkmy qoN imly
afr[tI[afeI[ vyrivaF anusfr muwK
82,780 rupey afieaf hY. sB qoN Gwt
cfh pfxI df Krcf vËIr nvjoq iswDU df
hY jo isrP 13,118 rupey hY. bfkI vËIrF
geIaF srkfrI igxqIaF-imxqIaF
cMzIgVH: pMjfb ivc swqf pirvrqn iksfnF df bkfieaf hY. sUbf srkfr ny ivwq ivBfg dy iek sInIar aiDkfrI df
mMqrI pMjfb dI irhfieÈ ‘qy roËfnf hox df vyrvf idwqf nhIN igaf hY. qknIkI
hoieaF qkrIbn zyZ sfl ho cuwkf hY pr jI[aYs[tI[ vwloN jI[aYs[tI[ lfgU dy PYsly kihxf hY ik afriQk hflq ivc koeI
vflIaF mIitMgF ivc cfh pfxI Auqy krIb iswiKaf mMqrI crnjIq isMG cMnI vwloN
ajy qwk sUby dI afriQk siQqI ivc koeI Ëordfr df svfgq kIqf sI pr ies qoN Kfs Prk nhIN ipaf. sUbf srkfr ny ivwqI
iek vrHy dOrfn 12[33 lwK rupey df Krcf dPqr ivc kIqIaF mIitMgF ‘c mihmfnF
Kfs Prk nhIN ipaf. rfj srkfr mihË ijhVf pYsf imlx dI AumId sI, Auh pUrI hflq suDfrn leI sfDn jutfAux df
afieaf hY. muwK mMqrI pMjfb vwloN dPqr ƒ 2[80 lwK rupey aqy sfbkf mMqrI rfxf
rukIaF hoeIaF pYnÈnF dyx dy hI smrwQ nhIN ho skI. iËkrXog hY ik kyNdr PYslf kIqf sI qy ies mfmly ivc kYptn
dI QF irhfieÈ ‘qy hI mIitMgF iËafdf gurjIq isMG ny 88,282 rupey df Krcf
ho skI. kYptn srkfr ny lokF nfl srkfr ny sfl 2016 ivc vwK-vwK tYksF srkfr kyvl pyÈfvrfnf tYks hI lfgU
kIqIaF jFdIaF hn. Cy vËIrF df cfh pfxI kIqf. Kjfnf mMqrI mnpRIq bfdl vwloN
ijhVy vwz-vwzy vfady kIqy sn, Auh pUry dI QF iek tYks jI[aYs[tI[ lfgU kr kr skI hY, ijs qoN sUby ƒ sflfnf 150
df vwKrf Krcf 11[65 lwK rupey irhf hY, kIqIaF mIitMgF dOrfn cfh pfxI df Krcf
nhIN kr skI. vfady pUry krn leI rfj idwqf sI. ijnHF sUibaF ƒ jI[aYs[tI[ lfgU kroV rupey imlx dI AumId hY. ies qoN
jo krIb iek vrHy df hY. vËIrF ny muwZly 1137 rupey hI irhf hY. pMjfb Bvn ƒ
srkfr hor krËf lYx leI kfPI Xqn krn krky mflIey `c Gfty df sfhmxf ielfvf hor iksy pfsy koeI Kfs pRgqI
mhIinaF dOrfn qF cfh pfxI Auqy Krcy sfl 2017-18 dOrfn srkfr qoN svf
kr cuwkI hY pr ies ƒ sPlqf nhIN imlI. krnf pYxf sI, AunHF sUibaF ƒ kyNdr nhIN hoeI. pMjfb dy arQ ÈfsqrI pRo[

nÈyVIaF ƒ jylH Byjx bfry


kYptn srkfr ny iksfnF dy krËy srkfr ny pMj sfl qwk hryk sfl 14 rxjIq isMG GuMmx nfl sUby dI ivwqI
muafP krn df aYlfn kIqy sn pr ieh PIsdI vwD pYsf dyxf hY qy ies krky hflq bfry gwl kIqI qF AunHF ikhf ik
aYlfn isrP PslI krËy qwk hI sImq pMjfb srkfr ƒ jI[aYs[tI[ lfgU krn sUby dI ivwqI hflq TIk nhIN hY, ikAuNik
kfƒnI ivvsQf ‘qy AuTy svfl ho ky rih gey hn qy ajy qwk PslI krËf
vI ZfeI eykV qwk dy iksfnF df hI muafP
kr ky 14 PIsdI vfDf imlx lwgf hY qy
Aus krky hI srkfr ƒ kuJ suwK df sfh
rfj srkfr ƒ jI[aYs[tI[ qoN vwD pYsf
imlx dI AumId sI pr kyNdr srkfr ƒ
nvIN idwlI: iek aiDaYn ivc jylH `c Byjx dI QF srkfr vwloN kIqf jf irhf hY jdoNik pMj eykV qwk dy af irhf hY. AumId anusfr vfDf nhIN imilaf qy ies
Kulfsf hoieaf hY ik pMjfb ‘c adflqF mnËUrÈudHf nÈf CuzfAU kyNdr `c Byijaf pMjfb sfl 2016-17 ivc kyNdr krky sUbf srkfr ƒ vfDf nhIN imilaf.
srkfr koloN 17586 kroV rupey imly jI[aYs[tI[ df pYsf imlx ivc dyrI ho
nÈyVIaF ƒ nÈf-CuzfAU kyNdrF ‘c Byjx
dI QF jylHF ivc hI Byj rhIaF hn, hflFik
jfxf cfhIdf hY. 2013 qoN 2015 qwk
adflq `c pyÈ kIqy iksy vI ivakqI ƒ kyNdr srkfr ny sn qy 14 PIsdI vfDy krky sfl 2017- rhI hY, ijs nfl igxqIaF-imxqIaF
18 ivc ieh rfÈI vwD ky 24118 kroV lVKVf geIaF hn. AunHF ikhf ik rfj
kfƒn anusfr aijhy ivakqIaF ƒ nÈf
CzfAU kyNdrF ‘c Byijaf jfxf cfhIdf hY.
nÈf CuzfAU kyNdrF `c nhIN Byijaf igaf.
aiDaYn ny ieh vI Kulfsf kIqf hY
nf PVI bFh rupey ho geI. cflU ivwqI sfl 2018-19 srkfr ijMnI dyr qwk 2[11 lwK kroV
ivDI sYNtr Pfr lIgl pfilsI vwloN ik vw K -vw K jw j F aqy vkIlF dIaF kYptn srkfr ny vfady pUry ivc 27773 kroV rupey imlxy hn qy krËy ƒ moVn leI lMmI dyrI dI ivAuNq
‘nÈy qoN jylH qwk df sPr-aYn[zI[pI[aYs[ ieMtrivAUË qoN pqf lgf hY ik AunHF ivcoN krn leI kyNdr srkfr kol bjt dy ies vfr vfDf 3655 kroV rupey df nhIN bxfAuNdI, AuWnI dyr qwk sUby isr
aYkt Auqy aml` nF df aiDaYn kIqf iËafdfqr ƒ vI ies kfƒn bfry jfxkfrI afkfr qoN iqMn PIsdI qoN vwD krËf hovygf. sUby dI ivwqI hflq bfry sUby dy muÈklF df boJ hI rhygf.
igaf hY. sfbkf kyNdrI kfƒn mMqrI nhIN hY. ies qoN ielfvf ies ‘c ikhf igaf lYx leI keI vfrI phuMc kIqI hY pr
slmfn KurÈId, sfbkf cIP jsits pMjfb ik pMjfb ‘c smwisaf ieh hY ik puils kyNdr srkfr ny iqMn PIsdI qoN vwD
krËf lYx dI afigaf nhIN idwqI qy
amrIkI sYnt
y r jOhn mYkn
y df dyhFq
aqy hirafxf hfeI kort jsits mukul aqy adflqF vwloN nÈyVIaF ƒ ‘lokF dI inAU Xfrk: amrIkI sYnytr qy iensfn nfl iËMdgI dy 38 vrHy ibqfey.
mudgl aqy sfbkf vDIk sfilistr ishq nfl juVI smwisaf‘ smJx dI ies krky rfj srkfr ƒ ies hwd
vIaqnfm jMg dy XoDy jOhn mYkyn df dyhFq Auh sfrI iËMdgI afpxIaF ÈrqF ‘qy ijAuNdy
jnrl ky[vI[ ivÈvnfQn dI hfËrI `c bjfie aprfDIaF vjoN dyiKaf jFdf hY. aMdr rih ky kMm kfj clfAuxf pY
ho igaf. Auh 81 sfl dy sn. rhy.‘ afKrI smyN mYkyn kol
ies aiDaYn dI irport jfrI kIqI geI. jsits mugdl ikhf ik nÈyVIaF ƒ nÈf irhf hY. sUby isr 2[11 lwK kroV df
mY k y n Cy vfr aY r IËo n f qo N AunHF dy pirvfr mYNbr qy hor
sfiraF ikhf ik ieh aiDaYn ies gwl qskrI leI blI df bwkrf bxfieaf jFdf krËf hY qy ies dy nfl anfj df
sYnytr rhy. Auh idmfg dy nËdIkI hI sn. amrIkf dy
df pRqIk hY ik nÈyVIaF ƒ nÈf CuzfAU hY. aiDaYn dI irport ‘c dwisaf ik mOjUdf 30,00 kroV dy krËy df koeI inptfrf
kYNsr qoN pIVq sn qy Auh sfbkf rfÈtrpqI brfk
kyNdrF `c Byjx dI QF AunHF ƒ jylH `c smyN sUby ‘c 31 srkfrI nÈf CzfAU kyNdr nhIN ho sikaf. ies krky krËy df
2017 qoN ielfj krvf rhy sn. Ebfmf ny ikhf, ‘asIN sfry
suwtx nfl Auh nÈf qskr bxdy hn. hn, ijnHF ‘coN 26 ikirafÈIl hn. srkfr ivafj qy mUl hr sfl dyxf pYNdf hY qy
AunHF dy pirvfr ny dwisaf ik AunHF dy krËdfr hF.‘ mYkyn
AunHF Ëor dy ky ikhf ik nÈyVIaF dI QF vwloN 21 nÈf CuzfAU kyNdrF ƒ mfnqf idwqI ivafj qy mUl moVn ivc hI qIh hËfr
AunHF afpxf kYNsr df ielfj 2008 dIaF rfÈtrpqI coxF
nÈy dy kfrobfrIaF ƒ igRPqfr kIqf jfxf geI ijnHF ‘coN 17 cflU hn. ies qoN ielfvf kroV rupey aqy anfj dy krËy ƒ
krfAuxf bMd kr idwqf sI. ‘c Ebfmf qoN hfr gey sn.
cfhIdf hY. aiDaYn `c ikhf igaf hY ik pMjfb ‘c isrP 11 ieMtrgRyitz nÈf CuzfAU moVn ivc hI rfj srkfr 5480 kroV
vIaqnfm jMg smyN mYkyn ƒ rfÈtrpqI zonlz trMp ny
aYn[zI[pI[aYs[ aYkt dy sYkÈn 39 aqy kyNdr hn jdik mhfrfÈtr ‘c ieh igxqI dI adfiegI krnI pYNdI hY. ies kMm
pMj sfl jylH ‘c guËfrny pey sn. ikhf ik mYkyn leI AunHF dy idl ‘c bhuq
64-ey muqfbk ijnHF ivakqIaF koloN CotI 59, krnftk ‘c 34 aqy AuVIsf ivc ivc hI rfj srkfr dI afmdn df
mYkyn dI pqnI isMzI mYkyn ny ikhf, iewËq hY. mYkyn dy dyhFq ‘qy vwK-vwK
mfqrf `c nÈf PiVaf jFdf hY, AunHF ƒ 33 hn. bhuq pYsf inkl jFdf hY.
‘mYN KuÈiksmq hF ik mYN iek iËMdfidl isafsI afgUaF ny duwK Ëfihr kIqf hY.
Punjab Times Vol 19, Issue 35, September 1, 2018 pMjfb tfeImjL sfl 19, aMk 35, pihlI sqMbr 2018 (10)

‘84 dy dosIL aF nUM Pfhy lf ky hI iswKF df mn ijwiqaf jf skdY-neIar


? zf[ mnmohn isMG ny aYqkF ik jy DonI df ivafh hox lwgf qF ? neIar sfihb, amrIkI
ihMdosqfn dy pwqrkfrI Kyqr ivc iek siqkfrXog QF rwKx
pRDfn mMqrI bxidaF hI pihlF ielYktRfink mIzIaf dws irhY ‘awj rfsLtrpqI brfk Ebfmf, afpxy
vfly pwqrkfr kuldIp neIar bfry pMjfbIaF dy mnF ‘c vI hmysfL pfrlImYNt ‘c qy hux kYnyzf af ky dI sB qoN vwzI Kbr.’ roxf af irhY pRDfn mMqrI bfry aksr itwpxI
zUMGf adb ies krky irhf hY ik AunHF ny pMjfb dI hr smwisaf nUM vI `84 dy iswK Gfx leI muafPI ijhVI ctnI bx rhI hY, ikRkt dy krdy ny ik ‘jdoN isMG boldY qF
gMBIrqf nfl lYNidaF aqy zUMGfeI ‘c jf ky vDIaf ZMg nfl pysL mMgI hY. clo ieh AunHF dI PrfK- gozy ‘qy Kfj hovy qF vwzI Kbr pr dunIaF suxdI hY.’ ieh gwl quhfzy
krn df sPl Xqn kIqf hY-gwl cfhy Bfrq-pfik sMbMDF dI hovy, idlI hY qy nfl hI AunHF ieh vI kfmnvYlQ KyzF bfry ivKfeI jFdy ny mn nUM lwgdI aY?
blU stfr aprysn L jF `84 dy iswK kqlyafm dI. krIb 95 virHaF afiKaf ik ies nU M Bu l f dy x f iblizMgF iqafr nhIN ho rhIaF. -vfikaf hI du n IaF su x dI aY
cfhIdY. pr eyzy duKFqk GtnfkRm imlKf isMG nUM puwCI jFdy ny cfr- ikAuNik ieh sfrI gwl iekfnmI ‘qy inrBr
dI Aumr ivc clfxy qwk vI Auh pwqrkfrI nfl gihgwc rhy hn.
nUM BulfAuxf aOKf hY? jy iek vI dosLI pSj mYzl ijwqx dI vI afs nhIN. krdI aY. sMsfrIkrn hox krky PrI
Kbr eyjMsI pRYs trwst afP ieMzIaf (pI[tI[afeI[), brqfnIaf Pfhy lwg jfvy qF iswK ihrdy kuJ mIzIaf sfrf ikRkt dy crnF ‘c mfrikt sfzy vI lwg rhI hY qy iekfnmI
ivc BfrqI hfeI kimsLnr aqy anykF hor aihm ahuidaF `qy sLFq jLrUr ho skdy ny. kI khogy? izwg ipaY, hfkI sxy bfkI KyzF vI suDr rhI hY, ies df sfnUM QoVf ijhf
kMm kr cuky svrgI sRI neIar dI sLKsIaq qoN hr pMjfbI vfikP -dyKo, mYN pihlF ikhf hY ik dosLI mIzIey ny ingl leIaF, kI khogy? lfB ho irhf hY pr sfnUM afpxf kuJ krnf
hY. kuldIp neIar dy clfxy `qy sLrDFjlI vjoN pysL hn kflmnvIs ijhVf vI hovy, AuhnUM sjLf jLrUr imly. -mYN quhfzI ies gwl nfl sihmq pAU. ies kfrporyt vrlz ivc amIr nUM
aYs[ asLok BOrf vloN 2010 ivc AunHF dI amrIkf PyrI dOrfn kIqI asLok, koeI eynf kuJ kry qy AuhnUM sjLf hF ik mIzIey ‘qy kfrporyt sYktr df vD lfB ho irhY. iDafn nfl dyKo jy sVk
geI gwlbfq dy aihm aMsL. -sMpfdk nf imly qF lok sLFq ikvyN hoxgy? irkfrz asr hY. ieh soicaf jFdf hY ik pYsf dy iek pfsy tRYiPk bVI qyjLI nfl cl
guMm hY, PfeIlF nhIN imldIaF, ieh kI ikwQoN bxdY, ikvyN bxdY. islYksLn gLlq irhY, dUjy pfsy ruikaf ipaY qF sfnUM ruky
hY? clo mMn lYNdy hF ik pRDfn mMqrI dy ho rhI hY. afzIaYNs vDfAux dy cwkr ivc tRYiPk nUM clfAux dI loV hY. zf[ mnmohn
? neIar sfihb qusIN gdr vl mMUh GumfAux vflI gwl hY. ieQy af kihx anusfr ipwCf Buwl ky awgy dyKxf bhuq kuJ gLlq hoeI jf irhY. mIzIaf nUM isMG cMgf kr rhy ny pr pYsf hfly vI
mYmorIal PfAUNzysLn vloN krvfeI ky myrI vI jfxkfrI ivc bhuq sfrIaF cfhIdY pr lokF dy idl qF ijwqo. ieh sosLl afblIgysLn (smfijk ijLMmyvfrI) amIrF kol hY. srkfrI aMkVy kihMdy ny ik
geI ies aihm kfnPrMs ivc ihwsf gwlF nvIaF sLfml hoeIaF hn. asIN iek ivsLvfs qF bhfl kro ik awgoN kdI nhIN inBfAuxI cfhIdI hY pr iewQy qF rojLfnf ihMdosqfn ‘c 70 PIsdI lok hfly vI BuwKy
lYx leI Aucycy qOr ‘qy phuMcy ho. sQfnk zfkKfny ivc gey qF sfnUM iek hovygf. pihlF ‘84 ivc idwlI qy hor QFvF iksy ikRktr jF aYktr nUM hIro bxfAux ny. AuQy lok hr gwl nUM rotI nfl qoldy ny
ikvyN mihsUs ho irhY? rijstr dyKx df mOkf imilaf ik ikvyN Auqy pSjfbIaF qy iswKF nfl hoieaf, Aus `qy jLor lwigaf huMdf hY. pr swc hY ik iPr vI mnmohn isMG qy
-mYN afpxy afp nUM bhuq KusLiksmq afjLfdI sMgrfm nUM sPl bxfAux leI qoN ipwCoN jo gujrfq ‘c muslmfnF nfl ? sfzy pSjfbI suBfa ‘c hfly ihMdosqfn dy swc nUM dunIaF suxdI hY.
mihsUs krdF ik gdrI bfibaF sbMDI gdrI bfibaF aqy hor lokF ny ds-ds hoieaf, Auh kI sI? ieh vfr-vfr sB vI muklfvy afeI nvIN bhU df GuMz ? pSjfb ivc ijLmIdfr krjLy
smfgm ivc ihwsf lYx df mOkf imilaf. zflr vI ieMzIaf Byjy. ies gwl qoN ieh kuJ ikAuN ho irhf? ieh vI qF ivcfrn cuwkx leI ds-vIh rupey idwqy jFdy krky afqm-hw i qaf kr irhY ,
gdrI bfibaF bfry suixaf vI sI qy QoVHf pqf lgdf hY ik AunHF lokF dy mnF ivc vflI gwl hY. ijhVy Aus vyly ibAUrokrYt hn, mMUh idKfeI. mIzIaf vI ivkfAU ibjlI dI smwisaf hY, pfxI dI
piVHaf vI sI ik dysL nUM afjLfd krvfAux afpxy mulk nUM afjLfd vyKx dI ikMnI sn, aPsr sn aqy rfjnIqk lok sn, nhIN bx irhf keI QF? Gft nfl do-cfr hoxf pY irhY, XUQ
leI cl rhy sMgrfm ivc bfbf sohx isMG lgn sI. mMnxf pvygf ik gdr mYmorIal Auh hfly hYgy ny, AunHF nUM nMgy qF kro, -ieh gwl iblkuwl drusq hY, Kfs nisLaF vl jf irhY. koeI itwpxI?
Bknf horF ny amrIkf qoN jo lihr clfeI, PfAUNzysLn df Xqn qy kfnPrMs df imsLn sjLfvF qF idE. pSjfb srkfr nUM vI qy qOr ‘qy ielYktRfink mIzIaf dy mfmly -pSjfb ivc AuhI cwkr cwlI jFdY-
Auhny ies df ruK hI bdl ky rwK idwqf. sPl sI. mYN pSjfb srkfr qwk vI ieh akflI afAuNdy ny, kFgrsI cly jFdy ny qy
s[ krqfr isMG srfBf df iesy lihr qoN soc phuMcdI krFgf ik jy Kflsf sQfpnf iPr kFgrsI af jFdy ny qy akflI cly
pRBfivq ho ky dysL leI kurbfn ho jfxf dy iqMn sO vrHy mnfey jf skdy hn qF gdr jFdy ny. ieh lokF dy kMm nhIN af rhy.
afjLfdI ieiqhfs df aihm aiDafie sI. lihr dI sLqfbdI mnfAux ivc sihXog ikAuN ienHF lokF ny cfdrF ivCfeIaF hoeIaF ny.
ijs lihr dI sLqfbdI 2013 ivc amrIkf nhIN idwqf jf skdf? myrf mMnxf hY ik 2013 pSjfb ivc piVHaf-iliKaf qbkf hY, cMgI
‘c mnfeI jf rhI hY, Aus dy agfAUN XqnF ivc srkfrI numfieMdgI vI XkInI bxfeI soc vfly lok hn, AunHF nUM awgy af ky
‘c myrI hfjLrI, mYN afpxy DMnBfg mMndf hF jfxI cfhIdI hY. socxf pvygf ik pSjfb nUM bcfAuxf ikvyN
qy iehdy leI crn jwj qy kuldIp DflIvfl ? 1984 ivc sRImqI ieMdrf hY. sfzf isstm ivgV cukY. iehdy ‘c
dy Audm dI vI sLlfGf krdf hF. gFDI dy kql qoN bfad jo hoieaf, rfjnIqk lok imly ny, ibAUrokryt imly
? ies vfr dI kfnPrMs ivc AuhnUM asIN iswK kqlyafm khFgy. ny, puils imlI hY, aPsr imly ny,
ijhVy kuJ aihm mqy rwKy gey hn, eynI vwzI igxqI ivc iswK qy pSjfbI ikRmInl lok imly hn qy pSjfbIaF nUM
msln gdr lihr dI sLqfbdI mOky kql hoey, ijhdy leI qusIN vI awK kwTy ho ky kuJ nvF krn leI hMBlf mfrnf
zfk itkt jfrI krvfAuxf, gdrI BrI hY . sw j x ku m fr ho v y , cfhy pAU, qd bcygf pSjfb. iksfn KudkusLI
bfibaF dy ipSzF nUM jFdy mfrgF dy jgdIsL tfeItlr-iksy dosLI nUM sjLf kr rhy ny aqy Jony qy kxk df cwkr nhIN
nF AunHF dy nF ‘qy rwKxy aqy mOlvI nhIN hoeI. hfly qwk iek vI dosLI aYs[ asLok BOrf (Kwby) sRI kuldIp neIar nfl gwl krdy hoey muwk irhf, iehdy ‘coN iksfnF nUM kwZxf
brkq Au l H f dI kbr nU M kO m I Pfhy nhIN lwgf. kI khogy dysL dI (qsvIr: isLafrf ZINzsf) pAU. zYmokryitk soc rwKdy ho qF ielYksLn
Xfdgfr bxfAuxf, ieh mqy kI qusIN inaF pRxflI bfry? kyNdr srkfr nUM vI aijhf mfhOl bxf ky ivc. coxF vyly kI huMdY, sB jfxdy ny. pRxflI vloN suihrd scyq qy cukMny hovogy,
Bfrq srkfr dy iDafn ivc -iqMn hjLfr dy krIb iswKF df isrP dyxf pvygf ik hr koeI surwiKaq mihsUs tI[vI[ dy mfiDam df iswDf aqy bhuq qd kuJ bx-sr skdf hY.
ilafAugy? idwlI ivc kql hoieaf. sfry jfxdy sn krn lwgy. CyqI asr huMdf hY. aYNkr aYdF bYT jFdy ? ieQy vsdy pSjfbIaF leI kuJ
-ieh qF mYN kih nhIN skdf ik AuQy ik Aus vyly srkfr kFgrs dI sI, ieh ? jo pihlF idwlI ‘c hoieaf, ny, ijvyN AunHF hwQ sB kuJ lwg igaf hovy. khog? y
myrI gwl ikMnI suxI jfvygI jF mMnI jfvygI kql krn vfly lok kOx sn? hiQafr iPr gu j rfq ‘c ho i eaf, Au h AunHF ivc ivsLy bfry nf gMBIrqf hY, nf -do gwlF krky ieQy afieaf sF-
pr ieh jLrUr hY ik mYN hr mqy dI Bfvnf ikQoN afey? puils qmfsLbIn ikAuN bxI? iblkul smfnMqr sI. jrnYl isG AunHF nUM jfnx dI loV mihsUs huMdI hY. iek qy ies krky ik gdrI bfibaF nUM
srkfr qIk phuMcdI jLrUr kr idaFgf. sfP jLfihr hY ik iehdy ivc srkfr df vrgy pwqrkfrF df pI[ icMdbrm aPgfinsqfn sfzy leI smwisaf smJx nmskfr kr afvF, isr nIvF kr afvF
mYN spwsLt vI kr idaF ik ihMdosqfn ivc hwQ sI. rfjIv gFDI gwdI ‘qy ibrfjmfn `qy juwqIaF suwtxf, mfVf qF kih qy smJfAux df iek BKvF muwdf hY pr qy dUjI gwl iswKF nUM kihx ik hux prq
gdrI bfibaF df bVf Gwt nfm hY qy ieQoN huMidaF ieh afKdf hY ik ‘jdoN vwzf drKq skdy hF pr iehdy ipClI Bfvnf mIzIaf iehdI zUMGfeI ivc nhIN jFdf. afvo, quhfzf afpxf dysL hY, qusIN afpxy
qIkr ik keIaF nUM sLfied pqf vI nf izwgdf hY qF DrqI kMbdI hY’, ies qoN nU M smiJaf ikAu N nhIN jFdf? mIzIey nfl dUr df vfsqf vI nf rwKx mulk leI aQfh kurbfnIaF kIqIaF hn,
hovy, hflF ik AunHF dI kurbfnI eynI sfP jLfihr hY ik ienHF kqlF nUM jfiejL tfeItlr nUM kdy klIn icwt dy dyxI, vfly vI ies ivc af gey hn. ies swc qoN koeI ienkfrI nhIN ho skdf.
ijLafdf hY ik isr JukdY. pSjfb ‘c nHIN TihrfAux dI qsdIk kIqI jf rhI hY. iPr ky s Ko l H lY x f, kI hY ieh ? aPgfinsqfn ‘coN amrIkf qusIN sfzI jfn ho aqy asIN quhfzy ibnF
pqf, idwlI ‘c nHIN pqf, mYN pihlF iehdy drbfr sfihb ‘c jo aprysLn kIqf igaf, qmfsLf? jF nfto dIaF POjF dy ipwCy htx rih nhIN skdy.
bfry swc nUM AuQy Kfny ‘c pfvFgf. gdrI Auh srfsr gLlq sI. Auhdy leI ijMnI -iksy hwd qwk qF mIzIaf df rol nfl kI ey s L I af iKw q y ‘c sL F qI ? sfzf iek gIq hY ‘vsy
bfibaF bfry skUlF, kfljF dIaF ikqfbF vI muafPI mMgI jfvo, iswK ihridaF nUM bhuq cMgf hY, pr gujrfq ‘c kuJ nf huMdf prqygI jF iPkr hor vI vD jfxgy? ksLmIr muwky ryVHkf ipsLOr df, krIN
ivc cYptr sLfiml krn bfry ijhVI aihm sLFqI nhIN imlygI ikAuNik hr iswK dIaF jy mIzIaf AuQy aijhy hflfq pYdf krn -myrf jfqI iKafl hY ik aijhf hox ikqy myl rwbf idwlI qy lfhOr df.’
gwl hoeI hY, pihlF Aus nUM aml ivc BfvnfvF drbfr sfihb qy akfl qKq dI siQqI nf isrjdf. Bupfl gYs kFz nfl qfilbfn iPr hor awgy vDxgy. qusIN hr sfl vfhgf srhwd ‘qy
ilafAux df Xqn krFgf. dyKo ijvyN sLhId nfl juVIaF hoeIaF hn. jo pSjfb df bfry mIzIey df rol bVf slfhuxXog hY ihMdosqfn ies iKwqy ‘c sB qoN vwzf mulk mombwqIaF bfl ky ipafr dI loa
Bgq isMG horF nUM bVy siqkfr nfl Xfd klcr hY, Auh iswK klcr hY. drbfr pr ikRktrF dy mfmly ivc mIzIaf Aulfr hY. iek sfAUQ eysLIan Pors bxfey jfx jgfAuNdy ho. ieh iek dUjy nUM imlx
kIqf jf irhf hY, ievyN gdrI bfibaF bfry sfihb sfry pSjfbIaF df sFJf hY, Auhdy hoeI jf irhY. aYktrF nUM qF byloVf dI loV hY jo ik lVn dI bjfie aiqvfd dI iswk-qVPx muwkygI ikvyN?
vI hr koeI jfxy. mYN amrIkf ‘c gdrI nfl mYN qF khFgf ik hr pSjfbI dI sLrDf slfihaf jFdY pr `84 bfry koeI iPlm Kqm krn leI KyqrI rfie isrjx leI -rwb kry ieh hwdF-srhwdF tuwt
bfibaF dy myilaF dIaF pRbMDk kmytIaF juVI hoeI hY. 1984 ivc aiq mcfAux dy bfhroN jf ky qF koeI bxfvy pr AuQy bYTf afDfr bxfvy. iek pfiksqfnI mfihr ny jfx. asIN iek dUjy dy nyVy cly jfeIey.
nUM vI bynqI krFgf ik Auh afp vI ijhVy vI mujLirm sn, AunHF nUM sjLfvF koeI ies drd cIs ‘qy aijhf kMm nf iek vfr mYnUM ikhf ik vyK kuldIp, jy dohF pfisaF qoN lok gl bfhF pfAux leI
ieiqhfs qoN jfxU hox aqy nvIN pIVHI nUM hoxIaF cfhIdIaF hn. dysL df kfnUMn hr kry qF asIN kI socIey? dysL leI iswKF qfilbfn ieslfmfbfd qIkr af gey qF Auqfvly hn, bs srkfrF dy puafVy nhIN
vI jfgrUk krn, Pyr hI shI arQF ivc iek leI brfbr hY. ieh sfrf kuJ iekwly dIaF kurbfnIaF nUM koeI mnPI krky dyKy asIN lw K F dI qdfd ivc ihM d o s qfn isafpf muwkx idMdy. dyKo, XUrp kwTf ho
AunHF dIaF XfdF sdIvI qOr `qy cldIaF iswKF nfl nf afKo ik hoieaf, ieh sB qF ieh bhuq vwzI mUrKqf mMnI jfvygI. afvFgy, mfr ilE ikMny mfr huMdy ny. ieh skdY, briln dI dIvfr qoV ky jrmn
rihxgIaF. kuJ myry vqn dy lokF nfl hoieaf. iswK jdoN dysL afjLfd hoieaf qF sfry DrmF dy vI TIk hY ik pfiksqfn ieh smwisaf iek ho skdY qF asIN ikAuN nhIN? ikAuN
? ijs kfnPrM s ivc qu s IN vI Aus mulk dIaF swjIaF-KwbIaF bfhF siqkfr df sMklp sI. dysL dI afjLfdI shyVn leI afp ijMmyvfr hY. amrIkf ny asIN bMb, golIaF cuwkI iPrdy aF? mYN qF
Bfg lYx afey sI, kI Auh afpxy dy ihwsy ny. dysL dI afjLfdI ‘c iswKF dIaF ivc ihMdUaF, iswKF, muslmfnF sB ny rUs nfl lVnf sI, AuhnUM qfilbfn jLrIey cfhFgf ik sfAUQ eysLIaf iKwqy dI iek
imwQy gey imsLn ivc mukMml sI? kurbfnIaF nUM ipwCy nhIN Cwizaf jf skdf. Xogdfn pfieaf. gFDI jI ny ikhf sI ik afpxy hI hiQafrF nfl afp lVnf pY sFJI mfrikt hovy, afpxI pCfx hovy.
-mYN iesnUM iblkul sPl afKFgf. svfl hY ik iPr ikAuN nhIN sjLfvF ho asIN iek hF pr hux nPrq df bIj GtIaf igaf. hux Bugqxf sfnUM pY irhf hY. ihMdosqfn ivksq dysL hY, kuJ tYks
2013 ivc mnfeI jfx vflI gdrI bfibaF rhIaF? swjx kumfr quiraf iPrdY, rfjnIqI leI ikAuN bIijaf jf irhf hY? amrIkf awj nhIN qF kwlH cly jfAU, sfnUM vDxgy pr nPrq dI hwd qoV ky aqy
dI sLqfbdI pRqI afm lokF nUM joVn dI jo tfeItlr vI, dosLIaF nUM sjLfvF imlxIaF ? neIar sfihb, lgdy hwQ afpxf Gr sMBflx leI afp Xqn qy ipafr dI glvwkVI pf ky srbwq df Blf
ivAuNq bx rhI hY, Auh afpxy ieiqhfs cfhIdIaF hn qy Auh vI sKLq. mIzIey dI gwl QoVHI hor qor leIey ihMmq krnI pvygI. ho jfvygf.
Punjab Times Vol 19, Issue 35, September 1, 2018 pMjfb tfeImjL sfl 19, aMk 35, pihlI sqMbr 2018 (11)

pfrlImYNt coxF: do iDrF vloN agyqI srgrmI ÈurU isafsq df ipV


Bfrq ies vkq pfrlImYNt coxF dI BKx lwg ipaf krdf hY. ies vfrI vI lgBg kr ilaf hY aqy agly sfl sOdf mfr ky pMjfb ivc afpxy isr ijwqx
dihlIË ‘qy KVHf hY. bxdI imafd muqfbk eydF ho irhf hY, pr srgrmI ZkI-CupI aMimRqsr qoN akflI dl qy luiDafxy qoN leI Ëor lfAux dI QF iksy hor nUM hrfAux
afm coxF leI smuwcI voitMg pRikRaf hY. ijnHF do vwzIaF iDrF ny dyÈ dy qKq Bfjpf df koeI qkVf afgU AumIdvfr leI bMdy KVHy kr skdI hY.
aprYl qoN ÈurU hoxI bxdI hY, ijs leI ‘qy kbËf krn jF kbËf rwKx df iswDf bxfAuxf qYa hoieaf ipaf hY. Bfjpf df dUjy pfsy hirafxf ivc cOtfilaF
kfgË dfKl kIqy jfx qy ies qrHF dIaF ByV iBVnf hY, AunHF dy afgUaF ny afpo- koeI vwzf afgU ies vfr cox lVn leI dI mdd leI aiswDy pYNqVy vjoN AuQoN dIaF
hor sMivDfnk rsmF df kMm PrvrI qoN afpxy pwDr ‘qy hlikaF ivc muZlI phuMc Enf kfhlf idKfeI nhIN dy irhf, ijMnf iswK votF Bfjpf vwl jfx qoN rokx leI
ÈurU ho jfvygf aqy cox Ëfbqf keI rfjF df cwkf bMnH rwiKaf hY. bIbI rfijMdr kOr akflIaF ny Aus rfj ivc lok sBf dIaF
BwTl nUM hfly cMd ku idn pihlF pMjfb sfrIaF sItF qoN bMdy KVHy krn df aYlfn
srkfr ny iewk ahudf idwqf sI, ijs df kr idwqf hY. pfrtI df pRDfn suKbIr isMG
mMqrI df drjf pRvfn krky Aus dI bfdl AuQy jf ky ies hPqy iewk CotI ijhI
srkfrI koTI kfiem rwKI geI sI aqy jy rYlI krky ies dI mohVI gwz afieaf hY jiqMdr pnMU
Aus ny koeI cox lVnI hoeI qF Aus ahudy qy Bfjpf dI hirafxy dI lIzriÈp ny kyNdr Pon: 91-98140-68455
qoN iqafg pwqr dyxf pYxf hY. Auh ipCly ivc nryNdr modI qy aimq Èfh kol ies
iewk hPqy qoN hlky ivc srgrm hY qy bfry ros krn dI rsm inBf idwqI hY. hY? pMjfh ku sfl pihlF kimAUinstF dI
ieh ibafn dyeI jFdI hY ik Aus dI pfrtI mfieafvqI Auh ipClI vfr dIaF ivDfn sBf coxF eydF dI KihbfËI ÈurU hoeI sI aqy Aus df
ny hu k m kIqf qF sM g rU r hlky qo N pihlF huMdf sI, pr akflIaF dy Auh dOrfn akflI dl vloN cOtfilaF dI mdd hÈr sB nUM pqf hY.
rfijMdr kOr BwTl pfrlImYNt cox lVn leI iqafr hY. eydF lgBg sB afgU iqafr hoey suxy jFdy krn qy iPr ivKfvy leI afps ivc ivroDI awj jdoN kimAUinst qjrby qoN iswK
aMdr jnvrI qoN lfgU kIqf jfx lwg df irsk lYx df ibafn Auh afpxy afp hn, jo ipCly sfl ivDfn sBf coxF ivc morcy lfeI iPrn dI isafsI Kyz qoN eyny ky aqy pwCmI bMgfl qy kyrlf df hÈr
pvygf. ies ihsfb nfl ies kMm ivc ibnf igxqI-imxqI qoN nhIN dy skdI. hfr gey sn qy rfj-Bfg dy gilafiraF Bry pIqy hn ik kyNdrI lIzriÈp nUM pMjfb vyKx ipCoN iekwTy ho rhy hn, ies nvIN
cfr ku mhIny rihMdy hn. pMjfb dI vfrI qoN pry rihx dI afdq Cwz cuky hox krky ivc vwKrI cox lVn df irsk lYx dI pfrtI nUM koeI AunHF dy nfl iml ky cwlx
jy awgy vFg pihilaF ivc af geI qF avfËfrI mihsUs krdy suxy jf rhy sn. slfh vI dyx qwk cly gey hn. dI slfh vI idMdf hY qF AunHF kol suxn
ies dI srkfr kol vI QoVHf smF bicaf ivroDI pfrtIaF ivcoN gvFZ dy rfj hYrfnI dI gwl ieh hY ik jo iDr pMj df ivhl nhIN. nqIjf ieh hY ik brgfVI
hY qy ivroDI iDr vfilaF kol vI smF ivc bhujn smfj pfrtI ny ijs qrHF sfl ipwCy vyiKaF purfxIaF DVvYl iDrF kFz aqy hor aijhy mwudy cwuk ky iPr pMjfb
srPy jogf hY. ijwdF dI siQqI ies mOky cOtfilaF dI ienYlo pfrtI nfl agyqf sOdf nUM iswDy dbky mfrdI idws rhI sI, Auh ivc kFgrsI-akflI ByV vfsqy mYdfn
cfhIdI hY, lwBdI nhIN. mfiraf hY, cODrI dyvI lfl dy poqy nUM ies vkq afpxy koVmf klyÈ ivc AulJI bxn vrgI hflq ho skdI hY, jo AunHF
bcpny dI dihlIË pfr kr ky bflg bIbI mfieafvqI ny rwKVI vI bMnH idwqI peI hY. AunHF leI vwzI gwl Bfjpf qy dohF iDrF leI hmyÈf qoN suKfvIN rhI hY.
nfgirk vflI hwd nUM phuMcx qoN pihlF hI idwlI qoN kuJ sMkyq imldy hn. hY, Aus df asr pMjfb ivc pYx dI crcf akflI dl dy gwTjoV jF kFgrs nfl pMjfb dIaF agFhvDU iDrF ies hflq qoN
rfjnIqI vfly pfsy nIJ lf leI hox kfrn akflI-Bfjpf gwTjoV ny eysy suxI jFdI hY. rfjnIqI dy jfxkfr afKdy dsqpMjf lYxf nhIN, sgoN iesy pfrtI KuÈ nhIN ho skdIaF, pr Auh krn vI
asIN ipCly pMjfh sflF qoN ieh vyKdy afey igxqI-imxqI hyT aMimRqsr qy luiDafxf hn ik ies vfrI vI bhujn smfj pfrtI ivcly ivroDI grup nfl ieh mukfblf kI, ieh PYslf krnf sO svflF df svfl
hF ik coxF qoN awDf sfl agyqf hI mYdfn dIaF sItF dI adlf-bdlI df PYslf cOtfilaF rfhIN akflI dl nfl isafsI krnf hY ik dovF ivcoN vwzI iDr ikhVI hY.

kursI dy lflc dI QF ‘pMjfb ivËn’ nUM afpxf eyjz


M f bxfeIey
iswiKaf ZFcy df Kfqmf hI kOmF dI arQÈfsqr, BUgol, smfj Èfsqr ijhy ny afpxy afp gwdI Cwz ky dyÈ ivc PYktrI mYnyjmYNt nUM vI ivcy GVIs ilaf dy muK mMqrI arivMd kyjrIvfl vloN
brbfdI leI kfPI hY. dwKxI aPrIkf dI ijLMdgI ijAux qy dyÈ smfj nUM AunqI vwl zYmokrysI bhfl kr idwqI. iesy qrHF ik Aus nUM Pfier krn df qrIkf glq pfrtI sMivDfn dy rUp ivc CpfeI ‘svrfj’
iewk XUnIvrstI dy gyt ‘qy kOmF nUM syD lY jfx vfly iviÈaF nUM Kqm krky afpxf musilm dyÈ zubeI dI imsfl sfzy sfhmxy hY. iPr kI sI, mYnyjmYNt nUM hwQF pYrF dI nF dI pusqk nUM pVHn-pVHfAux dI Kycl
dyx vflI iewk iebfrq ilKI hY, “iksy isly b s ieM g ilÈ nU M isrmO r rw K ky hY. jo kmrÈIal, rjvfVfÈfhI qy Dfrmk pY geI, AunHF Aus nUM sfry nOkrI-lfB qy hI nhIN kIqI geI. pMjfb nUM ibnf Brosy
kOm nUM nysqo-nbUd krn leI bMb brUd pVHfieaf jf irhf hY. afËfdI ipCoN vI dyÈ dyÈ hY pr ieQoN dIaF nYiqk kdrF kImqF pYnÈn smyq dy ky KihVf Cuzfieaf. ivc ilaF kyNdrI kmFz vloN apnfeI ieh
jF dUr qk mfr krn vflIaF zron, dy hukmrfnF ny ies iswiKaf pRxflI dI pwCmI qy XUrpI dyÈF nUM vI ipCy Cwz geIaF nYiqkqf df pwDr ieMnf Aucf hY ik phuMc zf[ DrmvIr gFDI, hirMdr isMG
imjLfielF kuJ nhIN kr skdIaF. bs AunHF muV pVcol krn dI Kycl nhIN kIqI. hn. dunIaF Br dy lok ieQy afpxf trMp dI cox kMpyn df cyarmYn pOl Kflsf, suwcf isMG Cotypur, gurpRIq GuwgI
leI ieMnf hI kfPI hY ik iswiKaf nUM Kqm ipMzF dy inwjI mihMgy skUlF ivcoN qF srmfieaf lfAuxf surwiKaq smJdy hn. mYnfPort nUM vI nhIN bKiÈaf igaf. Aus qoN huMdI hoeI suKpfl Kihrf qk phuMc geI.
kr idE. nklF, hyrfPyrIaF, isPfrÈF ieh Aukq ivÈy gfieb hI ho cuwky hn. sony, hIry-moqIaF dIaF dukfnF 24 GMty ‘qy cox byinXmIaF dy 32 doÈ afied krky ies gYr-jmhUrIaq aml nfl ivDfiekF
nfl pfs kIqI iswiKaf nUM hI igafn df gixq df jnmdfqf Bfrq ijs dy iewk KuwlHIaF rihMdIaF ny. sYlfnI aOrqF bwcy Aus nUM vrjInIaf dI jylH ivc iekwilaF qy ‘afp’ smrQkF ivc lgfqfr ros
mfiDam bxf idE.” iPr zfktrF hwQoN ‘gurUkul prMprf’ qoN pVHy ipMglfcfiraf, sfrI sfrI rfq sVkF qy byKOP GuMmdy ny. bMd kr idwqf hY. jylH mYnUal dI sB qoN PYldf igaf jo Kihrf dI muawqlI `qy BFbV
mrIj mrngy , pfxnI, afirafBwt, bRhmgupq vloN 2 sO kI sfzy kfgjI Èyr nyqf aijhI kurbfnI sKq sjLf qihq Aus nUM 24 GMty ivcoN bx igaf aqy pUry pMjfb ivc Kihrf-
arQÈfsqrIaF- eIsf pUrb ivc jIro df aivÈkfr kIqf kr skdy hn qy ienHF Coty ijhy dyÈF qoN isrP 1 GMty leI hI bfhr kwiZaf jFdf Kihrf ho geI.
munImF hwQoN sI. ijs nUM afksPorz XUnIvrstI lMzn koeI sbk iswK skdy hn? hY. Aus df inwjI vkIl mfiekl kohn vI ieh vwzf smrQn Kihrf vloN ivDfn
arQ df ny ipCoN Koj krky afpxI mfnqf idwqI hY hux afAuNdy hF aiq ivksq dyÈ aijhIaF byinXmIaF krky jylH dI hvf sBf, pfrtI Porm qy hor plYtPfrm ‘qy
siqafnfs, ik ieh Bfrq dI Koj hY. ieQy ‘bKÈflI amrIkf, kYnyzf, ieMglYNz qy hor XUrpI Kf irhf hY. iewk afjLfd jFc kMpnI, ijs AuTfey gey pMjfb pwKI msilaF dy nfl
DrmI rihnumf pFzUMilpI’ ivc 70 siPaF vflI BojpwqrF dyÈF vwl. koeI kih skdf hY, asIN ienHF df cyarmYn dyÈ df sB qoN qfkqvr qy kiQq vw z y vw z y JU T y vfaidaF nfl
vloN mnuKqf df `qy ilKI gixq dI pusqk sFBI peI hY. amIr dyÈF dI ikQy rIs kr skdy hF? iemfndfr sfbkf zfierYktr afr[ bI[ bhusMmqI ivc afeI srkfr qoN jnqf df
Gfx, jwj mhFBfrq, rmfiex ivc vrqI geI ‘XuwD- pr ijhVf nukqf ivcfrnXog hY, Aus nfl afeI[ rfbrt imAUlr dI agvfeI ivc moh BMg hoxf vI hY. suKpfl Kihrf qy
ivigafn qy smfj-kilafx’ dI ivDf ny amIrI df koeI sbMD nhIN. Auh mirafdf, trMp pRÈfsn qy cox dIaF byinXmIaF dI sUby dI jnqf awj iPr ËjbfqI vihx ivc
sukMinaf Bfrdvfj nfBf smfj nUM cikRq krky rwK idwqf. Auh nYiqk kdrF kImqF ijnHF ‘qy kdy jFc kr rhI hY. hY ikAuNik pMjfb pwKI Tos eyjMzf smuwcI
Pon: 815-307-3112 sfieMsdfnF muqfbk jo rsfiexk hiQafr, ihMdusqfn df eykf-aiDkfr hoieaf krdf dUjy pfsy sfzy dyÈ ivcoN ieh kdrF pRikRaf ivcoN gfieb hY. hux qk dy sfry
Auzx Ktoly, 16-16 GoiVaF dy hvf nfl sI, ienHF dyÈF ny apnfeIaF ny. ijnHF nUM kImqF KMB lf ky Auz geIaF hn. ivjY aml ivcoN dOV hfly srkfr bxfAux qk
iensfP krn qoN asmrQ hoxgy. so gwlF krdy rwQ qy hor bhuq kuJ jo 18 shI ÈbdF ivc lokqMqr afK skdy hF. mfilaf, cOksI, nIrv modI ijhy bYkF df hI sImq hY.
sbMDq kOm df nfÈ bs iesy iewko iewk idn dy mhFBfrq dy XuwD ivc vrqy gey, do GtnfvF df iËkr krn lwgI hF, kroVF rupey luwt ky srkfrF nUM aMgUTf ajoky pMjfb nUM awj ichiraF DiVaF
cIj iswiKaf ZFcy dI qbfhI ho inbVdI hY. Auh ivigafn-ieMjInIairMg qy gixq df ies dysL dy jmhUrI ZFcy dI. imÈIgn styt idKf rhy hn. sfrf pY s f kfrpo r y t dI rfjnIqI ivcoN inkl ky loV hY aijhI
iksy vI duÈmx dyÈ jF jmfq nUM bhuqf isKr sI. asIN qF ieh kImqI pRfcIn dy iksy ipMz ivc pfxI dI smwisaf af GrfixaF kol iekwTf ho irhf hY. dyÈ ihq iDr dI jo pMjfb dIaF muZlIaF loVF kuwlI
kuJ krn dI loV nhIN. srmfieaf sMBfl nhIN sky, ieh pwCm geI qy ijs df rOlf iËlf styt pRÈfsn dI gwl krn vflIaF jmhUrI sMsQfvF dI guwlI juwlI dy nfl pMjfb nUM muV lIh ‘qy
awj ieho qF vfpr irhf hY, sfzy dysL dIaF XUnIvrstIaF ivc pey ny qy AuQoN dy qoN huMdf, Aus vyly dy rfÈtrpqI jnfb sMGI nwpI jf rhI hY. jfq-Drm dy nF ilafAux leI vcnbwD hovy. Poky vfaidaF
Kfs krky pMjfb ivc. sB qoN vwD nuksfn Koj-krqf ienHF vydF gRMQF qoN loVINdI syD brfk Ebfmf qk phuMc igaf. Ebfmf pIx Auqy dyÈ-DrohI qy dyÈ-pRymI dy Pqvy idwqy nfhiraF vfilaF nUM mUMh nf lfieaf jfvy.
aMgryjLI rfj dy lfrz mYkfly vloN lfgU lY rhy hn. so iewk socI smJI sfijÈ vfly pfxI dy tYkrF smyq lokF dI mdd jf rhy hn. hukmrfn pfrtIaF kol dyÈ Ausy iDr df sfQ idE ijs kol pMjfb
kIqI mOjUdf iswiKaf pRxflI ny kIqf hY, aDIn sfzI amIr ‘gurUkul iswiKaf leI afp phuMicaf jdoN ik styt qy ijLlf dI dÈf suDfrn df koeI eyjMzf hI hY nhIN. pwKI ivËn hovy qy kuJ krn dI smrwQf
ijs ny mYkfly iswiKaf suDfrF dy nF hyT pRxflI’ nUM Kqm krky ieh bogs iswiKaf mÈInrI pihlF hI hrkq ivc sI. qy AunI AunHF df muK eyjMzf kursI moh hI hY, jnqf hovy. pMjfbI prvfsI vIro! qusIN vI afpxf
‘gurUkul’ dI pRcilq pRfcIn iswiKaf pwDqI sfzy Auqy Qop idwqI geI ijs dy nqIjy dyr Aus ipMz ivc irhf jdoN qk AunHF nUM jfvy ZwTy KUh ivc. koeI pRYÈr grup, trwst, kmytI bxf ky
nUM Kqm krky iswiKaf nUM mihMgI srkfrI sfzy sfhmxy hn. XUnIvristI dy gyt `qy sfP suQrf pIx Xog pfxI nhIN iml igaf. smyN smyN qIjy PrMt df rUp bdl ky kMm kro. iemfndfr, imhnqI, pMjfb
qy gYrsrkfrI nIqI aDIn ilaFdf. ienHF ilKI Aukq iebfrq awj sfzy dyÈ, sUby dy dUsrI Gtnf ivc Èihr dy pbilk afeIaF pfrtIaF ny pMjfb df qF kI ihqYÈI vIrF dI kmytI bxfE jo idwqy jf
iswiKaf suDfrF nUM awj vI sfzy inËfm Auqy hU-b-hU ZukdI hY. pfrk ivcoN ikqy rfÈtrpqI zonlz trMp sMvfrnf sI sgoN afp vI ienHF rvfieqI rhy PMzF-KricaF df ihsfb rwKy. quhfzI
ividafrQIaF nUM ‘mYkfly iswiKaf suDfr’ hfly vI zuwlHy byrF df kuJ nhIN df isikAuirtI kfPlf lMG igaf, ijs nUM pfrtIaF dy jfl ivc PsdIaF geIaF. kmfeI bhuq kImqI hY, ies nUM Aulfr ho
dy nF hy T ihstrI dy isly b s ivc ivgiVaf. nfl lgdy Coty ijhy dyÈ Butfn iek sYlfnI aOrq ny cYlMj kr idwqf ik hux suKpfl isMG Kihrf dy kys hI lY ky pMjfb nUM vycx vfilaF ‘qy nf hVHfE.
pVHfieaf jf irhf hY. jdoN ik mYkfly dI jo grIb qy aiDafqmvfdI dyÈ hY, ny vI pbilk pRfprtI ivcoN rfÈtrpqI df kfPlf lE, Aus nUM ivroDI iDr dy afgU qoN lFBy afpxy vfrsF leI pMjfb nUM rihxXog
ies aKOqI afDuink iswiKaf pRxflI ny afpxI jnqf nUM ikvyN KuÈhfl qy sMquÈt nhI lMG skdf. rOlf pY igaf. trMp krn leI sB qoN vwD jmhUrIaq df rOlf bxfAux leI Aukq cIjF df iDafn rwiKaf
dyÈ ivc sPYdpoÈ qy ivhlVF dI POj nUM kIqf hY. Aus dI isrP do imlIan zflr pRÈfsn ny Aus aOrq dI avfË bMd krn pfAu x vflI afm afdmI pfrtI ny jfxf bhuq jrUrI hY. nhIN qF ‘nfly GroN
pYdf krn ivc koeI ksr bfkI nhIN CwzI. dI jI[ zI[ pI[ hY. Auh afpxI jnqf nUM leI Aus nUM Aus PYktrI ivcoN kZvf idwqf ivDfiekF dI rfey qoN ibnf bs iewk tvIt Gr gvfieaf, nfly BVUaf khfieaf’ vflI
ivigafn, gixq, ieMjInIairMg, ishq isiKaf muPq dy irhf hY. bfdÈfh ijQy Auh jOb krdI sI. Aus bIbI ny kr idwqf. pfrtI dy kOmI knvInr qy idwlI siQqI bx jfvygI afpxI.
Punjab Times Vol 19, Issue 35, September 1, 2018 pMjfb tfeImjL sfl 19, aMk 35, pihlI sqMbr 2018 (12)

pMjfb tfeImjL byadbI rokU kfƒn ‘qy pMjfb aqy


sincrvfr, pihlI sqMbr 2018
Bfrq dI isafsq
kYptn dI isafsq aqy pMjfb byadbI df mfmlf iek vfr iPr BK igaf hY. sfrIaF isafsI iDrF vloN jsits
pMjfb dy muwK mMqrI kYptn amirMdr isMG ny brgfVI ivc sRI gurU gRMQ rxjIq isMG kimÈn dI irport ‘qy KUb isafsq kIqI jf rhI hY. pMjfb dy mMqrI mMzl
sfihb dI byadbI dI Gtnf smyq bihbl klF aqy kotkpUrf ivc puils ny hfl hI ivc byadbI vfly kysF ivc Aumr kYd dI sËf dI qjvIË rwKI hY. hYdrfbfd dI
golI kFz dI qPqIÈ kyNdrI jFc ibAUro (sI[bI[afeI[) qoN vfps lYx df nflsr XUnIvristI afP lfa dy vfeIs cFslr aqy AuGy ivdvfn PYËfn musqPf ny
aYlfn kIqf hY. nfl hI ieh aYlfn kIqf igaf hY ik ieh qPqIÈ hux sUby afpxy ies lyK ivc pfiksqfn dy hvfly nfl byadbI kfnMUn dI durvrqoN aqy Bfrq ivc
dy puils aPsrF ‘qy afDfrq ivÈyÈ jFc tIm (aYs[afeI[tI[) krygI.
asl ivc ivDfn sBf ivc jsits rxjIq isMG kimÈn vwloN byadbI
ies dy inklx vfilaF iswitaF bfry ivcfr pyÈ kIqy hn. -sMpfdk
bfry GtnfvF dIaF pVqflIaF irportF dI bihs dOrfn kFgrs aqy afm
afdmI pfrtI dy ivDfiekF ny iek sur ho ky sfbkf muwK mMqrI pRkfÈ isMG pMjfb kYbint vloN byadbI vfly Dfrimk BfvnfvF BVkfAuNdf hY qF Aus ƒ ilKqI rUp ivc jF idKfeI dyx vflI ilKq
bfdl, ÈRomxI akflI dl dy pRDfn suKbIr isMG bfdl, sfbkf zI[jI[pI[ kysF ivc Aumr kYd dI sËf bfry PYslf sËf idwqI jf skdI hY. 1961 `c do sflF rfhIN jF mfVI mnÈf nfl koeI aijhI gwl
sumyD sYxI aqy hor aPsrF iKlfP kfƒnI kfrvfeI leI muwK mMqrI ‘qy byhwd Kqrnfk ruJfn df sMkyq hY. ies dI sËf vDf ky 3 sfl kr idwqI geI sI. iswDy jF aiswDy qOr ‘qy afKdf hY, pfk
ieMnf iËafdf dbfa pfieaf ik AunHF ƒ jFc eyjMsI bdlx sbMDI mqf qoN pihlF s[ pRkfÈ isMG bfdl dI agvfeI pRfcIn XUnfn ivc dyviqaF bfry mfVf pYÊMbr muhMmd sfihb dy pivwqr nF dI
puafAuxf hI ipaf. mgroN sdn ivc ieh srbsMmqI nfl pfs vI ho hyTlI akflI-Bfjpf gTjoV srkfr ny bolxf, ÈFqI BMg krnf aqy srkfr dy Èfn ivc koeI gusqfKI krdf hY, qF Aus
igaf. muwK mMqrI ny ienHF mfmilaF dI smFbwD jFc krfAux aqy jFc dy 2016 ivc sRI gurU gRMQ sfihb dI byadbI isDFqF jF kfƒnF df apmfn krnf ƒ mOq jF Aumr kYd dI sËf idwqI jf skdI
afDfr ‘qy doÈIaF iKlfP kfrvfeI df Brosf vI idwqf hY. iehI nhIN, ƒ sËfXog bxfieaf sI. AudoN modI srkfr byadbI smiJaf jFdf sI. iPr iek- hY aqy ju r mfnf vI kIqf jfvy g f.”
kYptn amirMdr isMG ny swqf sMBflx qoN bfad pihlI vfrI pRkfÈ isMG ny Aus qjvIËÈudf kfƒn ‘qy ieqrfË eIÈvrvfd df isDFq af igaf, ies nfl akqUbr 1990 ivc PYzrl ÈrIaq
bfdl Auqy bVy iqwKy hmly kIqy aqy AunHF ƒ buËidl, JUTf aqy zrpok qwk pRgtfieaf sI. hux kFgrs srkfr ny Ausy byadbI ƒ nvF hulfrf imilaf aqy adflq ny PYslf suxfieaf ik ies sYkÈn
afiKaf. nfl hI pMjfb dIaF sfrIaF smwisafvF dI jVH pRkfÈ isMG kfƒn ƒ QoVHf ivsQfr dy ky ies dy Gyry XhUdIaF ny Èfied sB qoN pihlF byadbI ivc drj ju r m leI ieslfm ivc
bfdl nUM hI dwisaf. AunHF KVkf ky ikhf ik pVqflIaf irportF qoN ijhVI ivc sRImd Bfgvd gIqf, kurfn ÈrIP qy dI mUl rUp ryKf iqafr kIqI. styt ny inrDfrq sËf isrP mOq hY. so, kfƒn
sUh imlI hY, Aus ivc Èwk dI sUeI bfdlF vwl jFdI hY, ies leI hux byadbI dI sËf leI Dfrimk afgUaF nfl dI Dfrf ivcoN ‘Aumr kYd’ Èbd kwZx df
ienHF ƒ iËMmyvfrI lYxI hI pvygI. PYËfn musqPf gMZ-qruwp kr leI. 1671 ivc aMgryË hukm dy idwqf igaf aqy ieAuN ies mfmly
kYptn amirMdr isMG dy ies BfÈx dI KUb bwly-bwly hoeI hY pr lfrz cIP jsits sr mYiQAU hyl ny dlIl ivc mOq dI sËf kfƒnI qOr ‘qy lfËmI
ivclf nukqf ieh hY ik bfdlF iKlfP kfrvfeI krn qoN kYptn amirMdr bfeIbl ijhy hor Dfrimk gRMQ vI Èfml idwqI sI ik Drm Auqy hmly iek qrHF krfr dy idwqI geI.
isMG nMU rok kOx irhf hY? pVqflIaf kimÈn dI irport hux sB dy kr idwqy hn. hYrfnI dI gwl hY ik Bfgvd nfl kfƒn Auqy hI hmly huMdy hn aqy byadbI dy mfmly ivc mOq dI sËf
sfhmxy hY pr muwK mMqrI ny kfrvfeI vfly rfh pYx dI QF ivÈyÈ jFc tIm gIqf ƒ qF ies Gyry ivc ilaFdf igaf hY byadbI ƒ bÊfvq hI mMinaf igaf. 1528 dy muwdy ‘qy musilm kfƒnI mfihrF ivc
bxfAux vflf rfh cuixaf hY. ieh tIm hux iPr qoN AuhI pVqfl krygI jo pr rfmfiex ƒ Cwz ilaf igaf hY. ivc pYirs ivKy iek mwlfh ƒ isrP ies mwqByd hn ikAuNik kurfn ÈrIP ivc kuPr/
jsits rxjIq isMG kimÈn ny ieMny smyN dI imhnq ipCoN isry lfeI sI. kFgrs dy afgU ÈÈI QrUr df ieh leI ijAUNdy sfV idwqf igaf ikAuNik Aus byadbI ƒ sB qoN vwzy jurmF ivcoN iewk
ieh hY, kYptn amirMdr isMG df ÈfhI aMdfË aqy AunHF dI isafsq ijs ibafn ik jy BfrqI jnqf pfrtI muV swqf ny mF-mrIam dy koeI dYvI-ÈkqI hox qoN nhIN mMinaf igaf. 1987 qoN 2014 qwk
df iswDf ijhf mqlb ieh hY ik bfdlF nMU ajy hor smF dy idwqf igaf hY. ivc afeI qF Bfrq ‘ihMdU pfiksqfn’ bx sfP ienkfr kr idwqf sI. svIzn ivc 1300 ÈKsF ‘qy ku P r dy do È lw g y .
pihlF sfhmxy afey sfry mfmilaF ivc vI muwK mMqrI dI iehI phuMc rhI jfvygf, Êlq hY. ieh TIk hY ik sfzy 1662 dOrfn iek ÈKs dI jIB isrP ies pfiksqfn ivc ies kfƒn qoN sB qoN vwD
hY. Auh kmytIaF-dr-kmytIaF bxfAuNdy hn aqy kuJ smF pf ky mslf mulk dy ihMdU rfÈtr bxn dI koeI leI vwZ idwqI geI sI ikAuNik Aus ny nÈy pIVq iesfeI aqy aihmdIaf iPrky dy
afpxy afp TMZy bsqy pY jFdf hY. niÈaF nfl nijwTx dy mfmly ivc sMBfvnf nhIN hY pr afly-duafly jo kuJ dI hflq ivc msIhI Dfrimk smfroh lok hn. 1993 ivc Dfrf 295-sI aDIn
aijhf hI hoieaf hY. muwK mMqrI dI ies phuMc dy qfËf drÈn kFgrs ho irhf hY, Aus qoN icMqf vfly sMkyq ËrUr (pRIqI Boj) iKlfP kuJ bol idwqf sI. ieMj mOq dI sËf pfAux vflf gul msIh pihlf
pRDfn rfhul gFDI vloN 1984 ivc iswK klqyafm bfry idwqy ibafn qoN iml rhy hn. jfalI iksm dI Dfrimkqf ÈKs sI. iÈkfieqkrqf ny adflq ivc
bfad kYptn vloN idwqI sPfeI qoN ho jFdy hn. rfhul gFDI ny ies df AuBfr bycYnI df sbwb hY. votF lYx ilKqI ibafn idwqf ik gul msIh ny do
kqlyafm ivc pfrtI dI ÈmUlIaq qoN ienkfr hI kr idwqf sI jdik leI Drm aqy Dfrimk icMnHF dI vD rhI gvfhF dI mOjUdgI ivc pYÊMbr df apmfn
sfrf jwg jfxdf hY ik ieh kqlyafm kFgrsI afgUaF dI Èih Auqy hI isafsI vrqoN iksy sMkt df hI sMdyÈ hY. kIqf sI. bfad ivc ies mfmly dI
sMBv ho sikaf sI. kYptn amirMdr isMG ny cusqI ieh kIqI ik kqlyafm styt vloN Dfrimk ivÈvfsF ƒ smfj dy puxCfx hoeI, gvfh muwkr igaf aqy
dI smuwcI iËMmyvfrI kFgrs Auqy pfAux dI QF, kuJ ku lIzrF Auqy pf idwqI nym bxf ky nhIN Qopxf cfhIdf. aijhy afiKaf ik Aus ny qF ieh sB
ijnHF ivcoN kuJ qF hux ies dunIaF ivc vI nhIN hn. ies sbMD ivc AunHF kfƒnF nfl KuwlH ky ivcfr pRgtfAux dI iÈkfieqkrqf dy afKx ‘qy kIqf sI; iPr
cfr kFgrsI afgUaF df nF lY ky AunHF dy ies kqlyafm ivc Èfiml hox afËfdI ‘qy mfVf asr pYNdf hY. vI Aus ƒ isrP iÈkfieqkrqf dI gvfhI
dI puÈtI kIqI, pr nfl hI dfavf kIqf ik kFgrs rfjsI pfrtI dy qOr pfiksqfn ivc BfvyN musilm afbfdI ‘qy hI mO q dI sËf dy idw q I geI.
‘qy ies kqlyafm ivc iDr nhIN sI. 96 PIsdI hY pr AunHF df ivhfr Gwt- aihmdIaF iKlfP aijhy doÈ vI lwgdy
jfhr hY ik kYptn df ieh dfavf aijhy msilaF qoN iDafn lFBy igxqI vflf hY. iesy leI AuQy ieslfm rhy ik AunHF afpxy GrF, dukfnF afid
krn leI hI sI. ipCly zyZ sfl qoN Auh pMjfb dy lokF nfl iesy qrHF dI ƒ srkfrI srpRsqI dI ËrUrq lwgdI hY awgy klmy aqy ibsimwlfh ilKvfey hoey
isafsq krdy af rhy hn. sfl Br qF AunHF KËfnf KflI hox df bhfnf aqy iswty vjoN byhwd ipCfKVI byadbI/kuPr hn. ivafh dy kfrzF ‘qy ‘ieMÈfawlHf’
mfr ky koeI kMm nhIN kIqf. pMjfb dy buinafdI msilaF-nÈy, iswiKaf qy ivroDI kfƒn bxfieaf hoieaf hY. asIN hI 1699 dOrfn svIzn dI ÈfhI smuMdrI ilKvfey jfx ‘qy vI ieqrfË huMdf irhf.
ishq bfry AunHF dI phuMc KVoq vflI hI rhI hY. ienHF KyqrF ivc hflfq afpxy ihMdU BrfvF ivc Auho ijhf zr Br POj dy do jvfnF ƒ ies krky PFsI dy muslmfnF iKlfP vI mfmly drj
awj vI AuhI hn jo akflI-Bfjpf gTjoV srkfr dy dsF sflF dOrfn rhy hF. ies kfnMUn ‘qy rqf ku zUMGI ingHf idwqI geI sI ikAuNik AunHF ny igrjfGr huMdy rhy. hfiPË (ijs ƒ sfrI kurfn ÈrIP
sn, sgoN hflfq Aus qoN bdqr hI hoey hn. hux jdoN Auh sB msilaF qoN mfrdy hF: ivc Bjn gfAuNdy smyN ‘myry mn ivc iXsU ËubfnI Xfd huMdI hY) swjfd PrUË ƒ 1994
cuPyry iGr rhy hn qF jsits rxjIq isMG kimÈn dI irport sfhmxy BfrqI dMzfvlI (1860) df aiDafie hY’ dI QF ‘myry mn ivc ÈYqfn hY’ afK ivc isrP ies krky mfr idwqf igaf
ilaFdI hY. ieh irport sfhmxy ilafAux mOky vI Auh bfdlF df hI pwK 15 Drm nfl sbMDq aprfDF bfry hI hY. idwqf sI. ieMglYNz df byadbI kfƒn jo ikAuNik Aus dy guaFZI ny aPvfh PYlf
pUr gey. isafsI hlikaF ivc ho rhI ies crcf ivc vËn hY ik ieh Dfrf 295 aDIn aijhy ÈKs ƒ do sfl isrP iesfeI Drm leI hI sI, afiKrkfr idwqI sI ik Aus ny kurfn ÈrIP dIaF
irport jfx-buwJ ky lIk kIqI geI ijs df nqIjf ieh inkilaf ik kYd jF jurmfnf jF dovyN sËfvF idwqIaF 2008 ivc Kqm kr idwqf igaf. amrIkf kfpIaF sfVIaF hn. ipCoN Ausy msijd ny
bfdlF ny BfeI gurmuK isMG nfl qflmyl ibTf ky Aus dy Brf ihMmq isMG jf skdIaF, jo iksy Dfrimk sQfn ƒ dI suprIm kort ny joËyP brsitn bnfm Aus ƒ byksUr aYlfinaf ijwQoN Aus ƒ jfnoN
nMU qoV ilaf. Xfd rhy, byadbI sbMDI mfmilaF ivc ihMmq isMG muwK nÈt krdf jF nuksfn phuMcfAuNdf hY jF ivlsn (1952) nF dy mukwdmy dI suxvfeI mfrn dy Pqvy jfrI hoey sn. lihMdy pMjfb
gvfh hY. jy irport lIk nf huMdI qF ihMmq isMG nMU ieAuN muwkr jfx df mOkf Aus nfl iksy vI qrHF dI CyVKfnI krdf kridaF byadbI ƒ ÊYr-sMivDfnk krfr dy gvrnr slmfn qfsIr ƒ 2011 ivc
hI nhIN sI imlxf. ieh hY kYptn amirMdr isMG dI asl isafsq. Auh hY jF iksy dUjy vrg dy Drm dI byhurmqI idwqf sI. afstrylIaf ivc ieh pihlF isrP ies leI kql kr idwqf igaf
ivDfn sBf ivc qF bfdlF nMU buËidl aqy zrpok afKdy rhy pr prdy dI mnÈf nfl aijhI koeI kfrvfeI krdf PYzrl jurm huMdf sI pr 1995 ivc AuQy ikAuNik Auh kuPr ivroDI kfƒn ivc suDfrF
ipCy AunHF df hI bcfE kIqf. afm afdmI pfrtI dI pftoDfV ny vI muwK hY. Dfrf 296 aDIn aijhy ÈKs ƒ iewk vI ieh kfƒn Kqm kr idwqf igaf. hux dy hmfieqI sn. sfl 2017 `c mÈfl
mMqrI nMU ieAuN sfry mfmly lmkfAux df mOkf muhweIaf krvfieaf hY. sfl qwk kYd jF jurmfny dI sËf idwqI jf isrP 25 PIsdI mulkF ivc hI byadbI Kfn ƒ Aus dy sfQI ividafrQIaF ny isrP
jsits rxjIq isMG kimÈn irport Auqy ijs qrHF df dbfa ivroDI iDr skdI hY, jo iksy Dfrimk pUjf jF Dfrimk leI sËf idwqI jFdI hY. ies leI kuwt kuwt ky mfr idwqf ikAuNik
dI iekjutqf df pYxf cfhIdf sI, Auh afm afdmI pfrtI dI isafsq rIqF-irvfjF dI pflxf kr rhy iekwT pfiksqfnI dMzfvlI dIaF DfrfvF Aus ny kuPr nfl sbMDq smwgrI
dI Byt cVH igaf jfpdf hY. ivc ivGn pfAuNdf hY. Dfrf 297 aDIn 295 aqy 295-ey iblkul BfrqI dMzfvlI afnlfeIn post kr idwqI sI.
kbirsqfnF ivc dKl dyxf jF dfKl hoxf vrgIaF hI hn. 1980 qoN 1986 dOrfn aijhy vyilaF dOrfn jdoN hjUm iksy
Tfh-sotf -cfcf byilhfjL vI sËfXog jurm hY. Dfrf 298 qihq iksy
ÈKs dIaF Dfrimk BfvnfvF ƒ jfxbuwJ
ies dMzfvlI ivc soDF kIqIaF geIaF
aqy Aus ivc byadbI/kuPr jF muslmfnF
kol gAU mfs hox, vycx leI gAUaF
iljfx, bwcy cuwkx vflf, blfqkfrI hox
ky BVkfAux dI mnÈf nfl koeI Kfs Èbd dIaF BfvnfvF df apmfn krn leI afid dy doÈ lf ky kql kr rhy hox, qF
pMjfb dI vMgfr! afKxf jF afvfËF kwZxf jF aijhy hfv- sËfvF joVIaF geIaF. Dfrf 295-bI pMjfb dy ies kfƒn nfl Bfrq ivc hjUmI
liVaf pors sI ivc mYdfn af ky, jyqU dunIaF dy qfeIN llkfiraf sI. Bfv jF ieÈfry drsfAuxf vI aprfD hY. muqfbk jy koeI ÈKs jfxbuwJ ky kurfn hmilaF ƒ nvIN hvf iml skdI hY. ieAuN
‘qYN kI drd nf afieaf’ Purmfey ky jI, bfby bfbr qfeIN iPtkfiraf sI. mUl BfrqI dMzfvlI ivc byadbI koeI jurm ÈrIP nÈt krdf hY jF CyVKfnI krdf hY iksy ƒ kuwt kuwt ky jfnoN mfr dyx dIaF
qfx CfqIaF iBiVaf sI Kflsf jI, nfdr sLfhF nUM eyQoN nkfiraf sI. nhIN hY. ieh mwd 1927 ivc Èfml kIqI qF Aumr kYd dI sËf idwqI jf skdI hY. mMdBfgIaF GtnfvF Ëor PV skdIaF hn.
mudkI aqy sBrfvF pey dwsdy ny, sLfm isMG ijhf sLyr Bbkfiraf sI. geI sI aqy ies aDIn jy koeI ÈKs Dfrf 295-sI 1986 ivc joVI geI, ieh sfƒ pfiksqfn dy rfh nhIN pYxf cfhIdf.
amlF vfsqy sLbd hux lwBdy nf, axKF BrI ivrfsq dy mYinHaF ‘coN. jfxbuwJ ky iksy vrg dy Drm jF Aus dy bhuq iËafdf sKq hY. ies ivc iliKaf afE asIN Bfrq ƒ ‘Ëflm smfj’ bxn
awk-Qwk pMjfb ieAuN socdf ey, kdoN AuTU koeI sUrmf aYinaF ‘coN! Dfrimk ivÈvfsF df apmfn kr ky hY: “jy koeI ÈKs koeI Èbd bol ky jF qoN rokIey.
Punjab Times Vol 19, Issue 35, September 1, 2018 pMjfb tfeImjL sfl 19, aMk 35, pihlI sqMbr 2018 (13)

kyrlf ivc hVHF nfl qbfhI aqy jÈnF dI isafsq


ipCly idnF ivc Bfrq dy dwKxI sUby ivdyÈI ÈfKfvF vloN gujrfq BUcfl aqy
kyrlf aqy guaFZI krnftkf dy kuJ kyrlf ivc hVHF nfl hoeI qbfhI ny keI svfl sfhmxy lY aFdy hn. sB qoN vwzf svfl AuVIsf supr qUPfn dy nF hyT vwzy pwDr
ihwisaF ivc hVHF nfl hoeI iBafnk qbfhI qF kudrq nfl CyVCfV df hI hY. Bfrq df ivkfs mfzl ijs qrHF kudrqI sfDnF dy afhU ‘qy PMz iekwTy kIqy gey aqy ienHF df
ny afm iËMdgI burI qrHF qihs-nihs kr lfh irhf hY, Aus qoN inklx vfly gMBIr iswitaF bfry ivdvfn lok pihlF hI sucyq krdy iesqymfl 2002 muslmfnF dI nslkuÈI
idwqI hY. kyrlf ivc hVHF nfl 400 dy leI kIqf igaf.
rhy hn. AuNj, ienHF hVHF dOrfn sMG ibRgyz aqy ies nfl juVIaF srkfrF aqy sMsQfvF
krIb lokF dy mfry jfx aqy 4 lwK qoN vwD sMG dy isDFqkfrF ƒ bRfhmxvfdI
dy GroN byGr hox dI irport hY. 20 bfry jo qwQ sfzy kflvnvIs bUtf isMG ny afpxy ies lyK ivc pyÈ kIqy hn, Auh bhuq bycYn ipCfKVI muwlF df guxgfx krn dI aYnI
agsq qk 10 lwK qoN vDyry hVH pIVq krn vfly hn. ies qoN ienHF lokF dI koJI isafsq bfry vI pqf lwgdf hY. -sMpfdk awcvI lwgI hoeI hY ik AunHF ny kudrqI
5000 qoN vDyry kYNpF ivc pnfh lY cuwky afPq ƒ ihMdU BgvfnF dI nfrfËgI nfl
sn. sUbf srkfr dy muwZly aMdfËy anusfr iËilHaF ivc ies vfr mfnsUn bfirÈ Gwt mYzIkl tImF, smfj syvI jQybMdIaF aqy koeI shfieqf nf ByjI jfvy ikAuNik nuksfn joVdy hoey iGnfAuxy ibafn dyxy ÈurU kr
hux qk 20000 kroV rupey qoN Aupr df hoeI hY. pUrbI Bfrq aqy Auqr-pUrbI rfhq kfrjF ivc juty hor lok vwD qoN vwD qF amIrF aqy vsIilaF vfly lokF df idwqy. Auh qF iek qrIky nfl jÈn mnf
nuksfn hoieaf hY. sVkF, pul, hspqfl, irafsqF ivc vI Gwt bfirÈ pYx dIaF mdd krky pIVq lokF leI shfrf bx hoieaf hY. hflFik sfDfrn buwDI vflf rhy hn ik Bgvfn ny muslmfnF,
skUl afid buinafdI ZFcf iËafdfqr irportF hn. swq sfl pihlF ‘pwCmI Gft rhy hn. 3000 mCyiraF ny lokF ƒ mihPUË mnuwK vI jfxdf hY ik amIrF ƒ kudrqI iesfeIaF, kimAUinstF aqy nfl hI ‘gAU
qbfh ho igaf hY. KyqIbfVI aqy hor ËrUrI kudrqI cOigrdf mfhr pYnl` ny ies Kyqr QfvF Aupr phuMcfAux leI afpxI muhfrq afPqF df sMqfp Enf nhIN Bogxf pYNdf mfs Kfx vfly` ihMdUaF ƒ gAU hwiqaf dy
pYdfvfrI Kyqr burI qrHF qbfh ho cuwky dy cOigrdy ƒ Kxn aqy ies nfl juVy hor ƒ mnuwKI syvf ivc lfAuNidaF kfblyqfrIP ijMnf ÊrIbF aqy vsIilaF qoN vFJy lokF pfp df sbk isKfieaf hY . sM G dy
kfrobfrF vloN mcfeI qbfhI qoN bcfAux kMm kIqf hY; lyikn hukmrfnF, Kfs krky dy ihwsy afAuNdf hY. amIr qF afpxy ‘buwDIjIvI` aYs[ gurUmUrqI, ijs ƒ hfl
bUtf isMG leI bhuq sfrIaF isPfrÈF kIqIaF sn kyNdr ivc swqfDfrI sMG ibRgyz dI pUrI vsIilaF aqy srkfry-drbfry phuMc nfl hI ivc irËrv bYNk afP ieMzIaf df
Pon: 91-94634-74342 ijnHF ƒ ‘ivkfs` mfzl dIaF pYrokfr koiÈÈ hY ik ies mOky ƒ iPrkU nPrq koeI nf koeI jugfV kr hI lYNdy hn aqy gvrnr bxfieaf igaf hY, ny tvIt kIqf
qmfm srkfrF vwloN nËraMdfË kr idwqf BVkfAux leI ikvyN vriqaf jfvy. CyqI hI pYrF ‘qy KVHy ho jFdy hn. ieh ik ieh afPq sfbrImflf dy Bgvfn
hn. sYr-spftf hVHF nfl sB qoN vDyry igaf. awj jdoN kyrlf ivc qbfhI dI gwl kyrlf srkfr vwloN rfhq kfrjF sMGIaF dI ‘bRfhmx‘ buwDI df ikRÈmf hY aXwpf vwloN kyrlf ƒ idwqI sËf hY ikAuNik
pRBfivq afriQk KyqrF ivcoN iek hY. kIqI jf rhI hY qF vwK-vwK srkfrF dI leI 2200 kroV rupey dI mMg kIqI geI. ik kyrlf ivc hVHF df iÈkfr hoey lok kuJ pfpI lok (kyrlf srkfr) aOrqF ƒ
lgBg 30000 hËfr kroV rupey dy ies mujrmfnf BUimkf ƒ iDafn ivc modI vËfrq dI byÈrmI dI hwd dyKo, vwzy amIr hn! iek vIzIE kilp ivc sfbrImflf mMdr ivc dfKl hox df hwk
kfro b fr vflf ieh Ky q r ky r lf dI rwKxf ËrUrI hY. vwzy buwq lgfAux leI 4300 kroV rupey pRcfiraf igaf ik kyrlf leI cfvl, idvf ky ihMdU mirafdf BMg krnf cfhuMdy
afriQkqf ivc igxnXog ihwsf pfAuNdf pw C mI Gft pM j sU i baF ky r lf, Krc krn vfly sMGIaF ny pihlF kyvl kwpVy aqy hor cIËF nf ByjIaF jfx ikAuNik hn ijnHF ny suprIm kort ivc mukwdmf
hY aqy 14 lwK lokF ƒ roËgfr idMdf hY. krnftkf, qfimlnfzU, goaf aqy 100 kroV rupey dyx df aYlfn kIqf, jdoN ijnHF df nuksfn hoieaf Auh qF srdy- kIqf hoieaf hY. kul aflm dy rUVIvfdIaF
qbfhI ieMnI ivafpk hY ik kuJ ielfikaF mhFrfÈtr ivc PYlI 1600 iklomItr cfr-cuPyirEN iqwKI aflocnf hox lwgI qF puwjdy lok hn. Auh mihMgy cOl Kfx dy dI iËhnIaq ieko ijhI hY. jdoN 2005
ivc 97 PIsdI vsoN GroN byGr ho geI hY. lMmI prbq mflf hY. iek lwK swT hËfr 500 kroV rupey hor aYlfn kr idwqy. ÈukIn hn jo quhfzy cOlF ƒ hkfrq nfl ivc amrIkf dy pUrbI smuMdrI kMZy Aupr
ies sUrq ivc, afriQkqf ƒ lIh ‘qy skueyar iklomItr `c PYilaf ieh Kyqr ivafpk qbfhI dy mwdynËr ieh rfhq vgH f mfrngy . ieh iPrkU Ëihr vI kYtrInf qUPfn ny qbfhI mcfeI, AudoN
afAuNidaF keI sfl lwg jfxgy. bhuq aihm hY ijs ƒ srkfrI nIqIaF rfÈI ingUxI hY. dUjy pfsy, hVH pIVqF dI Augilaf igaf ik shfieqf kyvl iesfeI rUVIvfdIaF ny vI iehI pRcfiraf
2001 ivc Buj (gujrfq) ivc BUcfl byQfh nuksfn phuMcf rhIaF hn. Aukq drdnfk hflq ƒ dyK ky KfVI mulkF muslmfnF aqy iesfeIaF ƒ idwqI jf rhI sI ik ieh inAU ErlIn Èihr ƒ Bgvfn
nfl BfrI qbfhI, 2004 ivc sunfmI df pYnl dy pRDfn rih cuwky mfDv gfzigl XU[ey[eI[ ny 700 kroV rupey aqy kqr hY, ihMdUaF ƒ shfieqf qoN vFJy rwiKaf jf vloN idwqI sËf hY ikAuNik ieQy smilMgI
kihr, 2005 ivc gujrfq aqy mhFrfÈtr ny spÈt ikhf hY ik kyrlf ivc hflIaf ny 40 kroV rupey shfieqf dyx df aYlfn irhf hY. ies leI ihMdUaF ƒ kyvl ihMdUaF jÈn vfly iekwT krdy hn.
ivc hVHF nfl pMj hËfr mOqF, 2007 ivc qbfhI srkfrI nIqIaF df nqIjf hY ijnHF kIqf. mfldIv vrgy Coty-Coty mulkF ny ƒ shfieqf ByjxI cfhIdI hY nf ik sfry ies sMkt dOrfn ijQy afm lokF ny
ibhfr ivc hVHF nfl 1300 mOqF, 2013 ivc cOigrdy aqy vfqfvrn ƒ bcfAux dI vI ies sMkt dI GVI shfieqf dI pyÈkÈ hVH pIVqF leI. POj dy iek afhlf iensfnIaq dI inrsvfrQ Bfvnf,
ivc AuqrfKMz ivc bwdl Ptx nfl dUraMdyÈI ndfrd hY. Aus ieh vI icqfvnI kIqI, lyikn modI srkfr ny iek pfsy aiDkfrI dy nF hyT ieh sMdyÈ vI pRcfiraf BfeIcfrk sFJ df sbUq idwqf AuQy iPrkU
iBafnk qbfhI aqy 6000 mOqF, 2014 idwqI hY ik goaf vI kudrq dy kihr df ivdyÈI shfieqf lYx qoN nFh kr idwqI igaf ik ‘kimAUinst‘ muwK mMqrI POj ƒ aqy jfqpfqI hMkfr dy zMgy lokF dI iPrkU
ivc kÈmIr GftI ivc hVHF nfl qbfhI iÈkfr hox dI dihlIË ‘qy KVHf hY. ikAuNik ieAuN krn nfl ‘ivÈv gurU` hox rfhq kfrj krn dI iejfËq nhIN dy irhf. iËhnIaq vI sfhmxy afeI. iek Gtnf
aqy hux kyrlf ivc qbfhI, kudrqI afPqF AuproN isqmËrIPI ieh ik pRÈfsink dy dfavydfrF dy bRfhmxvfdI hMkfr dI ieh pRcfr aYnf iGnfAuxf sI ik POj dy ieh vI crcf df ivÈf bxI ik hVHF ivc
df ieh vrqfrf vfr-vfr drsf irhf hY ZFcf kudrqI afPqF nfl nijTx leI PUk inkldI sI, dUjy pfsy sMG dI trol aiDkfrIaF ƒ ies df spÈtIkrn dyxf iGry iek ihMdU pirvfrF ny ieh pqf lwgx
ik aKOqI ivkfs XojnfvF, Kfs krky vwzy Aukf hI iqafr nhIN. ies mnorQ leI POj ny soÈl mIzIaf Aupr DUMaFDfr pRcfr ipaf. vwtsaYp Aupr PYlfey vIzIE kilwp ‘qy rfhq dyx vfly inrsvfrQ mCyry dI
pRojYktF, zYmF, Kxn afid aqy ienHF ipwCy rfKvyN bjt PMzF ƒ iBRÈt aPsrÈfhI aqy ivwZ idwqf ik XU[ey[eI[ vloN shfieqf dI ivc ieh vI pRcfiraf igaf ik sUcnf ikÈqI ivc cVHn qoN nFh kr idwqI ikAuNik
kMm krdI lotU jmfq dI kudrqI vsIilaF hukmrfn hVwp jFdy hn. afPqF mOky pyÈkÈ kIqI hI nhIN geI. ieh qF kyrlf aiDkfr kfƒn qihq pqf lgfieaf igaf Auh iesfeI sI.
ƒ incoVn dI aMnHI lflsf ny cOigrdy dy qfienfq POj dy jvfn aqy hor ivBfgF dy dy ‘kimAUinst` muwK mMqrI df modI aqy hY ik muwK mMqrI rfhq koÈ ivc iBRÈtfcfr ienHF hflfq ivc hVH pIVqF dI vwD
kudrqI qvfËn ivc iBafnk hwd qk mulfËm hfsl vsIilaF dI mdd nfl Bfjpf ƒ bdnfm krn leI JUTf pRcfr ho irhf hY. ies leI AuQy koeI shfieqf qoN vwD mdd krn dy nfl-nfl avfm ƒ
ivgfV pYdf kr idwqy hn. iek pfsy, hVHF pIVq lokF leI rfhq aqy muV vsyby leI hY. ies ƒ kimAUinstF aqy muslmfnF krn dI bjfey ‘syvf BfrqI‘ kol jmF sMG ibRgyz dI Kslq bfry jfgrUk krn
nfl qbfhI hY, dUjy pfsy aFDr pRdyÈ dy gMBIrqf nfl vfh lfAuNdy hn lyikn df gwTjoV vI ikhf igaf, lyikn sMG dI krfeI jfvy jo afr[aYs[aYs[ dI sMsQf dI ËrUrq hY jo ihMdU sMsikRqI dI rfKI df
Cy iËilHaF dy 274 blfk qy hor sUibaF byÈrm hukmrfnF dI ieQy vI iehI koiÈÈ iGnfAuxI Kslq ieQoN qk hI mihdUd nhIN. hY. afvfË-sfAUQ eyÈIaf vfc ilmitz ny dMB rc ky ies afV ivc kudrqI cOigrdy
dy ihwsy soky dI mfr hyT hn. krnftkf huMdI hY ik ies df ishrf afpxI srkfr sMG dI pRcfr mÈInrI ny soÈl afpxI irport ‘ien bYz PyQ? ibRitÈ ƒ qbfh krn aqy kfrporyt srmfeydfrI
dy Auqr-pUrbI iËlHy, qfimlnfzU dy cfr dy isr ikvyN bMinHaf jfvy. kyrlf `c vI mIzIaf ËrIey ieQoN qk aPvfhF PYlfeIaF cYirtI aYNz ihMdU aYktRImieËm‘ ivc dy supr munfPy XkInI bxfAux leI sB
mYdfnI aqy iqMn pwCmI Gft ivc pYNdy POj dy jvfn, sQfnk qy hor sUibaF dIaF ik kyrlf dy muwK mMqrI dy rfhq PMz leI Kulfsf kIqf sI ik afr[aYs[aYs[ dIaF qoN awgy hn.

kyrlf, iemdfd aqy KudPrybI


hflIaf hVHF kfrn kyrlf ƒ ijMnf arQcfrf vI Bfrq qoN ikqy vwD vwzf qy
nuksfn ies vfr phuMicaf, Enf ies rfj mËbUq hY, pr Aus mulk ny vI 2011 dy
ƒ pihlF kdy nhIN hoieaf. rfj dy sfry PukUÈImf Bucfl vyly kOmFqrI mflI mdd
14 iËlHy ies qoN pRBfivq hoey. ies smyN ƒ nFh nhIN sI kIqI aqy Bfrq ƒ Aucycy
ieh rfj do mfmilaF ƒ lY ky gMBIr ivvfd puxCfx jLrUr kIqI jfxI cfhIdI hY. kyrlf ƒ 6 arb rupey pyÈgI afriQk ieh sfry qrk afpxI QF jfieË hn. qOr ‘qy dvfeIaF, kMbl qy sYNkVy tn tIn
ivc Pisaf hoieaf hY. iek muwlfpyrIafr kyrlf srkfr dy anumfnF anusfr mdd vjoN idwqy gey hn. hor mdd smuwcy 2004 ivc XU[pI[ey[ srkfr ny sUnfmI dIaF cfdrF Byjx leI ikhf sI. amIrfq
zYm qoN qfiml nfzU vloN kiQq qOr ‘qy rfj df mINhF qy hVHF kfrn 20 arb rupey nuksfn dy jfieËy qoN bfad ËrUr idwqI qoN bfad punrAusfrI leI ivdyÈI mdd dy kyrlf nfl invykly sbMD hn. Aus
qoN vwD df nuksfn hoieaf hY jdoNik kyNdr jfvygI. nf lYx df PYslf kIqf sI qF Aus df mulk ivc 7[75 lwK milaflI vsy hoey
suirMdr isMG qyj srkfr ny POrI qOr ‘qy Cy sO kroV (Cy ieQoN qk qF qrk-ivqrk shI hn. afDfr ieh sI ik qyËI nfl ivkisq ho hn. iksy iek mulk ivc vsy milaflIaF
arb) rupey idwqy hn. do arb rupey dIaF rfjnIqI ies qoN awgy afrMB huMdI hY. kuJ rhy mulk ƒ afpxy sfDnF nfl afpxy dI ieh sB qoN vwD igxqI hY. Aus mulk
vfDU pfxI Cwzy jfx qoN aqy dUjf sMXukq shfieqf rkmF dyÈ dy vK-vK sUibaF ny rfjsI iDrF vloN ieh doÈ lfey gey hn ik sMkt nijwTxy cfhIdy hn. ieh ivhfrk dy ivkfs dy hr Èohby ivc milaflIaF
arb amIrfq (XU[ey[eI[), QfeIlYNz, ByjIaF hn. kuwl imlf ky rfj ƒ awT kyNdr jfx-buwJ ky XU[ey[eI[ qoN mdd nhIN phuMc sI. kyNdrI bjt ivc hMgfmI afPq df Xogdfn hY. jykr Auh mulk Aus
mfldIv qy kqr qoN afeIaF mflI mdd arb rupey imly hn jdoNik rfj ivc lY irhf hflFik ieh sB ƒ pqf hY ik pRbMDn leI ivÈyÈ ivwqI ivvsQf Èfml Xogdfn bdly afpxf afBfr ies ZMg nfl
dIaF pyÈkÈF kyNdr srkfr vwloN Tukrfey iËMdgI, muV lIh ‘qy ilafAux leI eynI XU[ey[eI[ dy afriQk-smfijk ivkfs ivc huMdI hY. jdoN Auh rkm mOjUd hY qF ivdyÈI pRgt krdf hY qF Aus dIaF sMvydnfvF dI
jfx qoN. kyrlf dy isafsqdfnF vloN ijQy rkm kfPI nhIN. rfj srkfr anusfr jo milaflI lokF df ikMnf Xogdfn hY. ieh mdd dI Jfk ikAuN? aijhI soc dy bfvjUd kdr hoxI cfhIdI hY. Bfrq srkfr ny
iek pfsy qfiml nfzU srkfr ƒ kyrlf hflfq ies smyN hn, AunHF dy mwdynËr vI dlIl idwqI jf rhI hY ik kyrlf ƒ ieh vI ËrUrI hY ik hflfq muqfibk phuMc ijs ZMg nfl Aus mulk ƒ nFh kIqI,
ivc hVHF dI iÈwdq vDfAux leI doÈI XU[ey[eI[ dI swq arb rupey dI mdd iswDy qOr ‘qy ieh mdd pRvfn kr lYxI lcIlI hoxI cfhIdI hY aqy ‘JUTY grb n Aus qoN ieh pRBfv vI Aupijaf ik ihMdUqv-
dwisaf jf irhf hY, AuQy kyNdr dI modI svIkfr kr leI jfxI cfhIdI hY aqy cfhIdI hY. iek hor soc hY ik modI qy kIjY’ vflf pRBfv dyx qoN Aucycy qOr ‘qy pwKI srkfr ieslfmI mulk qoN mdd nhIN
srkfr Auqy rfhq rfÈI ƒ lY ky isafsq aijhI hI nIqI hornF dyÈF dIaF pyÈkÈF Bfjpf sOVI isafsq Kyz rhy hn: Auh bicaf jfxf cfhIdf hY. BIV pYx ‘qy dosq lYxf cfhuMdI. aijhy pRBfv AupjfAux qoN
Kyzy jfx dy doÈ lfey jf rhy hn. isafsI pRqI apxfeI jfxI cfhIdI hY. dUjy pfsy, aYn[zI[ey[ srkfr dy rfj-kfl dOrfn hoeI qy BfeI bMDU shfieqf krn afAuNdy hI hn. bicaf jfxf cfhIdf hY.
ivÈlyÈkF vloN dovF mfmilaF ivc afpo- kyNdr srkfr df pwK hY ik sfl 2004 ‘pRgqI’ qy ‘svfiBmfn’ df Brm brkrfr AunHF qoN mdd lYx ivc burfeI vI kI hY? safdq hsn mMto dI khfxI
afpxI soc qy isafsI nyVqfvF muqfibk ivc afeI sUnfmI vyly XU[pI[ey[ srkfr rwKx leI jfx-buwJ ky ivdyÈI mdd pRvfn sMXukq rfj amrIkf, Bfrq nfloN keI ‘KudPryb’ ivc iek iPkrf hY: “sMkt vyly
vK-vK iDrF df pwK pUiraf jf irhf hY. vwloN bxfeI nIqI anusfr iksy vI kudrqI nhIN kr rhy. ieh sB kuJ cox rfjnIqI guxF vwzf arQcfrf hY pr 2005 ivc mdd krn afey nfl bihsx vfly qoN vwzf
zY m vflf mfmlf su p rIm ko r t ko l afPq smyN ivdyÈI mdd pRvfn nhIN kIqI df ihwsf hY. cMd mhIny ipCoN 3 rfjF dIaF smuMdrI qUPfn kYtrInf ny Aus ‘qy kihr aihmk koeI nhIN ho skdf.” swqr sfl
suxvfeI aDIn hox kfrn Aus Aupr jFdI. iesy nIqI aDIn 2013 dy AuqrfKMz ivDfn sBf coxF smyN Bfjpf kOmI sfDnF Zfihaf qF Aus ny Bfrq, kqr, XU[ey[eI[ pihlF iliKaf ieh iPkrf ajoky pRsMg
itwpxI krnI jfieË nhIN, pr iemdfdI Bucfl smyN vI ivdyÈI rfhq dIaF pyÈkÈF nfl sMktF nfl nijwTx aqy dyÈ ƒ ‘gOrv’ smyq 150 dyÈF qoN mdd svIkfr kIqI ivc sfzI mrkËI hkUmq ‘qy aYn iPwt
rkmF qy ienHF nfl juVI isafsq dI hlImI nfl Tukrf idwqIaF geIaF sn. bulMd krn df ZMzorf ipwt skdI hY. ijnHF ivc bMglfdyÈ vI Èfml sI. jpfnI bYT irhf hY.
Punjab Times Vol 19, Issue 35, September 1, 2018 pMjfb tfeImjL sfl 19, aMk 35, pihlI sqMbr 2018 (14)

Bfrq ‘c hr GMty iek ividafrQI ihMmq isMG vwlNo ibafnF qoN muk
w rn
krdf hY KudkuÈI
pitaflf: Bfrq ivc hr GMty ‘c
iek ividafrQI Ku d ku È I krdf hY .
aPsosnfk aMkVy pyÈ krdI hY.
ies irport anusfr 9 hËfr 474
df mfmlf BKx lwgf
minstrI afP hom aPyarË dI irport ividafrQIaF ny sfl 2016 ‘c pVHfeI aMimRqsr: sRI akfl qKq dy hYWz AunHF ikhf ik Auh afpxy ibafnF qoN munkr
anusfr roËfnf dyÈ Br ‘c 25 dOrfn KudkuÈI kIqI sI ijnHF ‘c 2413 gRMQI igafnI gurmuK isMG dy Brf ihMmq nhIN ho skdy pr hux jsits rxjIq swcfeI sMgq sfhmxy
isMG vwloN jsits rxjIq isMG kimÈn isMG kimÈn ƒ idwqy gey ibafn qoN pfsf
ividafrQIaF duafrf KudkuÈI krnf nvIN
pIVH dI mfnisk ishq ‘c af rhI igrfvt
PylH hox kfrn sI. 2015 ‘c 8 hËfr
934 aqy 2014 ivc 8 hËfr 68 ƒ idwqy pihly ibafnF qoN pfsf vwtx df vwtx nfl ieh svfl pYdf hoieaf hY ik
rwKx dI mMg AuTI
ƒ drsfAuNdf hY jo ik dyÈ aqy smfj leI ividafrQIaF ny Ku d ku È I kIqI sI. mfmlf BKx lwg ipaf hY. iswK jQybMdIaF sqMbr 2015 dI kfrvfeI vyly nf qF aMimRqsr: jylH mMqrI suKijMdr
bhuq hI icMqf df ivÈf bixaf hoieaf hY. aMkiVaF muqfbk sfl 2016 ivc kFgrs srkfr sI aqy nf hI jsits isMG rMDfvf ny sRI akfl qKq dy
ies sbMDI lok sBf ‘c 2 jnvrI 2018 mhfrfÈtr sUby ‘c sB qoN vwD 1350 rxjIq isMG kimÈn sQfpq sI. Aus vyly jQydfr igafnI gurbcn isMG ƒ iek
ƒ dyÈ Br ivc ividafrQIaF vwloN kIqIaF ividafrQIaF ny KudkuÈI kIqI sI. idwqy gey ibafn pMQk dbfa hyT idwqy pwqr Byj ky apIl kIqI hY ik Auh
geIaF KudkuÈIaF bfry irport dUjy nMbr ‘qy vYst bMgfl ivc 1147, gey sn, ijs kfrn Aus vyly dy ÈRomxI iswK sMgq ƒ dwsx ik igafnI gurmuK
qfimlnfzU 981, mwD pRdyÈ 838, kmytI dy pRDfn ikrpfl isMG bzUMgr ny isMG ƒ rfqoN rfq sRI akfl qKq df
nOjvfnF ƒ muPq smfrt CwqIsgVH 633, gujrfq 556, krnftkf 21 aprYl 2017 ƒ igafnI gurmuK isMG hYWz gRMQI lfAux ipCy ÈRomxI kmytI dI
kI mjbUrI rhI hY. sRI rMDfvf ny ieh
540, AuVIsf 390, afsfm 353, df qbfdlf qmDfm sfihb kr idwqf sI.
Pon vMzx df aml CyqI qylMgfnf 349, kyrl 340, aFDrf pRdyÈ Aus vyly irhfieÈI kuafrtr KflI nf krn pwqr iËlHf kFgrs kmytI idhfqI dy
PrIdkot: pMjfb srkfr ny afpxy 295, AuWqr pRdyÈ 263, JfrKMz 233, ‘qy Aus df ibjlI aqy pfxI df kunYkÈn pRDfn BgvMq pfl isMG swcr rfhIN
cox vfady muqfbk nOjvfnF ƒ smfrt rfjsQfn 221, idwlI, ibhfr ‘c 171, vI kwt idwqf igaf sI. AunHF afiKaf ik jQydfr ƒ Byijaf hY. sRI swcr qy AunHF
Pon dyx df aml afKrkfr ÈurU kr idwqf hirafxf 155, pMjfb 81, iqRpurf 68, ihMmq isMG ny afpxy ibafn jsits dy sfQIaF ny ieh pwqr jQydfr ƒ AunHF
hY. Kyz qy XUQ syvfvF ivBfg vwloN qknIkI ihmfcl pRdyÈ 54, iswkm 37, aruxfcl rxjIq isMG kimÈn kol dsMbr 2017 dy gRih ivKy sONipaf hY. kFgrsI vPd
iswiKaf qy snaqI isKlfeI ivBfg dy pRdyÈ 29, goaf 29, myGfilaf 28, ivc drj krfey sn aqy hux agsq ny dfavf kIqf ik ies pwqr ƒ pRfpq
sihXog nfl sUby dIaF 425 afeI[ tI[ puwzUcrI 24, AuqrfKMz 20, jMmU kÈmIr 2018 ivc ies qoN muwkr igaf hY. krn mgroN jQydfr ny huMgfrf dyx df
afeIË[ qy pO l ItY k ink kfljF ivc 18, cMzIgVH ‘c 15, dmn aYNz idE 11, ies qo N pihlF cfr agsq ƒ Brosf vI idwqf hY.
lfBpfqrIaF dI ÈnfKq kIqI jf rhI hY. aMzymfn inkobfr 9, nfgflYNz 8, imËorm ny ies mfmly ivc iswK sMsQf ÈRomxI igafnI gurmuK isMG df qbfdlf aMimRqsr
qknIkI iswiKaf qy snaqI isKlfeI 7, mnIpur 6 aqy dfdr hvylI 4 kmytI koloN spwÈtIkrn mMigaf hY ik kr idwqf igaf hY aqy AunHF ƒ sRI akfl sMgTn dy knvInr qy sfbkf jQydfr
ivBfg dy zfierYktr ny iek pwqr jfrI ividafrQIaF ny ÉudkuÈI kIqI sI. Auh iswK sMgq ƒ spwÈt kry ik igafnI qÉq dy hYWz gRMQI inXukq kIqf hY. AunHF igafnI kyvl isMG ny afiKaf ik afpxy
kr ky rfj dIaF sfrIaF afeI[tI[afeIË[ ies sbMDI pRo[ zf[ iÈvfnI Tfkur ny gurmuK isMG dy do vfrI kIqy qbfdly ipwCy svfl kIqf ik ies smyN dOrfn ihMmq ibafnF qoN muwkrn vflf ihMmq isMG hux
qy pOlItYkink kfljF dy muKIaF ƒ AunHF dwisaf ik jdoN ividafrQI jIvn ‘c af kI kfrn hY? ÈRomxI kmytI dy sfbkf isMG ny pihlF ikAuN nhIN afiKaf ik Aus kdy vI iswK kOm ivc afpxf ivÈvfs kdy
sfry ividafrQIaF df vyrvf dyx leI ikhf rhIaF musIbqF nfl nijwTx ƒ asPl jnrl skwqr aqy mYNbr suKdyv isMG ‘qy dbfa pfieaf igaf sI. pMQk qflmyl bhfl nhIN kr skygf.
hY jo pMjfb dy vsnIk hn, 18 qoN 35 ho jFdy hn qF Auh aijhf Gfqk kdm BOr ny ies mfmly ivc ihMmq isMG vwloN
sfl Aumr vrg dy hn aqy ivwidak sYÈn
2017-18 dOrfn ienHF sMsQfvF ivc
cuwkdy hn, ijs ‘c pyprF ivc PylH hoxf
jF Gwt nMbr afAuxf, sihxÈIlqf dI
afpxy pihly ibafnF qoN pfsf vwtx bfry
afiKaf ik ies nfl keI svfl KVHy ho
cox kimÈn vwlNo iekwTIaF
rijstrz sn.
ividafrQI dsvIN pfs hoxf cfhIdf
Gft, ividafrQIaF df idÈfhIx hoxf,
iËMdgI dy hr Kyqr ‘c sKq mukfblf hox
gey hn.
AunHF ikhf ik zyrf isrsf dy muKI ƒ coxF qoN hwQ KVHy
hY aqy Aus dy pirvfr dI afmdn sflfnf kr ky ividafrQIaF dy krIar bxfAux sqMbr 2015 ivc muafPI dyx dy mfmly
nvIN idwlI: sfrIaF ikafsarfeIaF ƒ Kqm kridaF dyÈ dy muwK cox kimÈnr
Cy lwK rupey qoN Gwt hoxI cfhIdI hY, qF df dbfa bhuq vD igaf aqy ivc igafnI gurmuK isMG qy Aus dy Brf
E[pI[ rfvq ny lok sBf coxF dy nfl hI ivDfn sBf coxF krvfey jfx dI sMBfvnf ieh
hI Auh ies Xojnf df lfB lYx df hwkdfr ividafrQIaF df mfnisk qOr Auqy mËbUq ihMmq isMG vwloN jo ibafn idwqy gey sn,
kih ky Kqm kr idwqI ik ieko smyN coxF krvfey jfx leI nvyN isry qoN kfƒnI
hovygf. nf hoxf afid pRmuwK kfrn hn. Auh awj vI soÈl mIzIaf ‘qy mOjUd hn.
pRikiraf apxfey jfx dI loV hY.
iËkrXog hY ik ipCly idnIN ies qrHF dI crcf sI ik mwwD pRdyÈ, CwqIsgVH,

jylH ‘c bMd zyrf isrsf muKI sfl ipwCNo vI rfjsQfn aqy imËorm ivc ivDfn sBf coxF ƒ awgy pf idwqf jfvy aqy ienHF ƒ lok
sBf coxF dy nfl hI krvfieaf jfvy. lok sBf coxF aprYl-meI 2019 ivc hoxIaF
qYa hn. pRfpq jfxkfrI anusfr imËorm ivDfn sBf dI imafd 15 dsMbr ƒ Kqm ho

iksy hor ƒ gwdI sONpx leI nf mMinaf rhI hY. CwqIsgVH, mwD pRdyÈ aqy rfjsQfn ivDfn sBfvF dI imafd kRmvfr pMj, swq
aqy vIh jnvrI 2019 ƒ pUrI ho rhI hY.
sRI rfvq ny ikhf ik pihlF sMsd mYNbrF ƒ kfƒn bxfAux leI Gwto Gwt iek
cMzIgVH: zyrf muKI rfm rhIm sfl cfhIdf hY, jo lfgU ho sky. ies kfrj ƒ smF lwgygf. ijAuN hI sMivDfn ivc soD
ipCly iek sfl qoN jylH ivc bMd hox dy zyrf muKI dI Ëmfnq arËI rwd leI ibwl iqafr hovygf qF cox kimÈn ƒ pqf lwg jfvygf ik BivwK ivc kI krnf hY.
bfvjUd ajy qwk afpxI jgHf dI QF zyry cMzIgVH: zyrf isrsf dy muKI gurmIq rfm rhIm ƒ pMckUlf siQq sI[bI[afeI[ cox kimÈn ny lok sBf coxF ivc cOdF mhIny rihMidaF hI iqafrIaF afrMB idwqIaF
dI gwdI iksy hor ƒ sONpx leI iqafr dI ivÈyÈ adflq ny 400 sfDUaF ƒ hn.
nhIN hY. zyrf muKI ƒ sfDvIaF nfl jbr inpuMsk bxfAux dy mfmly ivc Ëmfnq
jnfh dy mfmly ‘c 20 sfl dI sËf suxfeI
geI hY, aqy ies smyN Auh rohqk dI
dyx qoN ienkfr kr idwqf hY. zyrf muKI do
sfDvIaF nfl blfqkfr dy mfmly ivc
byrË
u gfrF ƒ lfry lfAux ‘c akflIaF
sunfrIaf jylH ‘c bMd hY.
gurmIq rfm rhIm iKlfÌ pwqrkfr
pihlF hI jylH ivc vIh sfl dI kYd dI
sËf kwt irhf hY.
qoN vI awgy inklI kYptn srkfr
rfmcMdr CqrpqI aqy zyrf pRbMDk adflq ny zyrf muKI vwloN Ëmfnq cM z IgVH : pMjfb dy 30 lwK afmdn 12 hËfr qoN Gwt hoxI cfhIdI hY
rxjIq isMG dy kql qoN ielfvf zyry dy leI dfier kIqI arËI iqMn idnF bfad byruËgfrF dy jÉmF ‘qy lUx pfAux dy jo byruËgfrI Bwqf idwqf jf irhf hY, Aus
400 sfDUaF ƒ npuMsk bxfAux df mfmlf rwd kr idwqI hY. afpxy ÈrDflUaF ƒ mfmly ivc pMjfb kFgrs srkfr dI ivc afm ÈRyxI ƒ 150 qoN 200 rupey pRqI
cwl irhf hY. ienHF mfmilaF ‘c zyrf muKI inpuMsk bxfAux dy kys ivc adflq ny kfrguËfrI vI 15 mhIinaF dOrfn akflI- mhInf, hfzIkYpz ƒ 300 qoN 450 rupey
muwK mulËm hY. zyrf muKI dy jylH jFdy hI zyrf muKI ivruwD DoKfDVI, POjdfrI sfiËÈ Bfjpf srkfr vrgI hI rhI hY. sqf pRqI mhInf, aMnHy qy boly AumIdvfrF ƒ
gurmIq rfm rhIm dy pirvfrk aqy aqy Kqrnfk hiQafrF nfl nuksfn hfsl krky byruËgfrF nfl kIqy vfady 450 qoN 600 rupey pRqI mhInf byruËgfrI
nËdIkI lok cfhuMdy sn ik zyrf muKI phuMcfAux dy doÈ inrDfrq kIqy hn. vPf huMdy nËr nhIN af rhy. Bwqf iml skdf hY pr 2500 rupey pRqI
afpxI jgHf ‘qy zyry dI gwdI afpxy iksy kFgrs srkfr ny pMjfb dy 28 lwK mhInf ajy qwk iksy AumIdvfr ƒ nhIN
pirvfrk mYNbr ƒ sONp dyx qF jo zyry DI Auqy krdf hY qy Aus ƒ hI zyry dI gwdI dI mF nsIb kOr aqy pqnI hrjIq kOr, by r u Ë gfrF ko l o N Gr-Gr nO k rI aqy iml irhf.
dIaF gqIivDIaF cldIaF rihx aqy lokF sONpI jf skdI hY, pr zyrf muKI Aus ƒ vI jvfeI rUhymIq aqy ÈfnomIq mhIny ‘c byruËgfrI Bwqy leI Pfrm Brvfey sn. 40 sfl qoN vwD purfxIaF byruËgfrI
df zyry ‘c afxf-jfxf bixaf rhy. ÈurU gwdI sONpx ƒ iqafr nhIN hY. bfad ‘c lgBg 1-1 vfr aqy DI amrpRIq ieMsF nOkrI nf imlx qwk hr byruËgfr ƒ Bwqf drF ivc iksy vI srkfr ny vfDf
‘c zyrf muKI dy ieklOqy puwqr jsmIq zyrf muKI dy kol ieh suJfa vI afieaf aqy ƒh husnmIq ieMsF keI dPf mhIny 2500 rupey pRqI mhInf byruËgfrI Bwqf nhIN kIqf. ajy qwk AuhI drF ijAuN dIaF
ieMsF df nF vI sfhmxy afieaf sI aqy ik Auh afpxI mF nsIb kOr ƒ zyry dI ivc 2 vfr Aus nfl mulfkfq krn leI idwqf jfxf sI pr hux ieh Brvfey gey iqAuN lfgU hn. ipCly 15-20 sflF qoN
soicaf jf irhf sI ik gurmIq rfm rhIm gwdI df kfrj dy ky muKI bxf dyx qF jo afAuNdy hn. zyrf muKI ny mulfkfq leI 28 lwK qoN vwD Pfrm ikQy pey hn qy bjt ivc byruËgfrI Bwqy leI koeI rfÈI
20 sfl dI sËf hox qoN bfad afpxy zyry dIaF gqIivDIaF iPr qoN ÈurU ho sky. ijnHF 10 lokF dI sUcI idwqI sI, AunHF ‘coN ienHF Aupr kI kfrvfeI kIqI jf rhI hY, nhIN rwKI geI. lwKF byruËgfr ijnHF ny
ieklOqy puwqr ƒ zyry dI gwdI df vfrs zyrf muKI ies gwl ‘qy vI rfËI nhIN hoieaf Aus dI mUMh bolI puwqrI hnIpRIq df nF vI ies bfry iksy ƒ koeI jfxkfrI nhIN hY. kFgrs srkfr Auqy ivÈvfs kIqf sI,
bxf dyvygf, pr zyrf pRbMDkF ny ienHF aqy ipCly iek sfl qoN ieh gwl sfP ho Èfml sI, pr jylH ‘c bMd hox kfrn Auh ruËgfr AuqpqI qy isKlfeI ivBfg dy 47 hux Bwqf nf imlx krky afpxy afp ƒ
ikafsrfeIaF ‘qy pUrI qrHF nfl rok lf geI hY ik 20 sfl dI sËf kwt irhf zyrf muKI nfl kdy vI mulfkfq krn nhIN ru Ë gfr dPqrF ko l ies sbM D I jo Twigaf mihsUs kr rhy hn. pMjfb
idwqI hY. gurmIq rfm rhIm iPlhfl iksy ƒ vI jf skI. sUqrF muqfbk zyrf muKI nfl jfxkfrI pRfpq hoeI hY, Auh hYrfn krn srkfr vwloN ruËgfr myly lgf ky 2 lwK
rohqk jylH ‘c bMd gurmIq rfm afpxI jgHf ‘qy zyry dI gwdI sONpx dy mUV imlx afAux vfly pirvfrk mYNbr cuwp- vflI hY. 24 hËfr nOkrIaF dyx df mfmlf vI
rhIm afpxy pirvfrk mYNbrF dy nfl ‘c nhIN hY. cupIqy KVHy gurmIq rfm rhIm dI gwl ruËgfr dPqrF kol 2 lwK 29 hËfr surÉIaF ivc hY. byruËgfrF ƒ imlIaF
mulfkfq dy smyN sB qoN iËafdf gwlbfq gurmIq rfm rhIm nfl jylH ‘c aqy ihdfieqF suxdy rihMdy hn aqy isrP 630 byruËgfrF dy nF hI drj hn. ruËgfr nOkrIaF vI AunHF dI loV muqfbk nhIN hn
afpxI vwzI DI crnpRIq nfl krdf hY. mulfkfq krn leI Aus df puwqr jsmIq hF-nf ‘c jvfb idMdy hn jF iksy gwl df Bwqf pRfpq krn vfly byruËgfrF dI igxqI qy aMkVy vI gumrfhkuMn hn. qnKfhF Gwt
ieh vI AumId kIqI jf rhI hY ik zyrf ieMsF aqy DI crnpRIq ieMsF mhIny ‘c byhwd sMKyp ‘c jvfb idwqf jFdf hY. isrP 192 hY . sU q r dw s dy hn ik hox krky bhuq sfry AumIdvfr nOkrIaF
muKI df sB qoN iËafdf Brosf afpxI iesy lgBg 3-3 vfr afAuNdy hn. zyrf muKI iËafdfqr gwl zyrf muKI hI krdf hY. byruËgfrI Bwqf pRfpq krn leI sflfnf Cwz ky muV qoN byruËgfr ho gey hn.
Punjab Times Vol 19, Issue 35, September 1, 2018 pMjfb tfeImjL sfl 19, aMk 35, pihlI sqMbr 2018 (15)

ieMz-
o amYirkn klcrl argynfeIjyÈn kYlIPornIaf XU[aYs[ey[
kuwlI kuwlI pukfrdf jwg sfrf, sfzf Juldf ikqy insLfn ikAuN nhIN!
gdr sMgrfm dI lhU iBwjI dfsqfn ‘isMGfpur dI bgfvq’ ƒ smripq

mylf gdrI bfibaF df

bfbf Bfn isMG sunyq bfbf sohx isMG Bknf sLyr alI bfbf rfm isMG Dulyqf bfbf suMdr isMG
2-3-1918 nUM aMzymfn jylH aMzymfn jylH ivc iqwKf bftf mfr ky sYn PrFissko dI adflq `c klsIaf
ivc sLhId vfiesrfey lfrz mIE df glf kwt idwqf mfrsLl dI golI nfl sLhId

sQfn: aYs[ eI[ aYs[ hfl


aYqvfr 2 sqMbr 2018 10428 eIst stfktn bulyvfrz aYlk grov
(dupihr 12 vjy qoN 8 vjy qwk) sYkrfmYNto, kYlIPornIaf 95624

gulsqF ko KUn kI jLrUrq pVI, sB sy pihly Xy grdn hmfrI ktI.


ab Xy kihqy hYN, hm sy Xyh aihly cmn, Xy cmn hY hmfrf, qumhfrf nhIN.
siqkfrXog BYxo qy BrfE, sYkrfmYNto dI DrqI gdr sMgrfm dy XoiDaF dI crn Coh DrqI hY, ijwQy AunHF BfrI iekwT kr Bfrq
nUM brqfnvI sfmrfj qoN afjLfd krfAux df ibgl vjfieaf sI aqy gdr aKbfr ivc aYlfn-ey-jMg Cfp Bfrq nUM vhIrF bMn
qury sn qy Bfrq dI afjLfdI dy ieiqhfs dy vrky afpxy KUn nfl ilKy. AunHF dy iek iesLfry `qy POjF ny bgfvq kr ky jLflm aMgryjLI
srkfr dIaF cUlF ihlf idwqIaF. afE, AunHF dIaF krnIaF nUM sjLdf krn leI myly ivc hum humf ky phuMco.

phuc
M rhy klfkfr puwj rhIaF gdrI sUrbIrF dIaF qsvIrF qy AunHF nfl
gIqfj ibMdrKIaf ÈKsIaqF sbMDq vsqF dI pRdrÈnI lfeI jfvygI.
ikrpfl isMG sMDU Kfxf, pfrikMg qy dfKlf muPq hovygf.
(pRiswD gfiek mrhUm surjIq
dlivMdr isMG DUq
ibMdrKIey df puwqr) BMgVy qy igwDy dIaF tImF drÈkF dI iKwc
bIbI krnYl kOr eIsVU
jIvn rwqU, pMmI mfn qy rfj brfV df kyNdr hoxgIaF.

pRDfn suirMdr isMG ibMdrf skwqr igafn isMG iblgf KËfncI jgjIq isMG igwl
Pon: 916-420-2390 Pon: 661-397-7330 Pon: 209-985-1552

blibMdr isMG BwtI blvMq bFkf suirMdr isMG igwl jsivMdr sMDU
Pon: 209-480-2275 Pon: 916-271-4216 Pon: 209-594-5602 Pon: 209-639-2100
pRbMDk: jrnYl isMG srpMc, kÈmIr isMG kFgxf, ipMdr sMGf, mlkIaq bYNs, suirMdr igwl, amrjIq rfey, kml bMgf, blivMdr sMDU lYQrop, juJfr igwl, avqfr isMG zoz,
suirMdr isMG, rfkyÈ bYNs, sivMdr isMG Bfrtf, PrYNk jOhnsn, jsivMdr sMDU, prmpRIq ibMdrf (atfrnI aYt lfa), hrpRIq igwl, kyvl bolInf, zf[ hrpRIq kMdolf, zf[ gurpRIq
igwl, aBIjIq Kulr, bljIq ibMdrf, ggndIp ibMdrf, srbjIq sUhr, suKdIp sohl, suKdyv isMG bfjvf (PirjLno), suimwqr isMG Aupl (XUbf istI).

spFsr: gurcrn isMG rwkV, jgdIÈ KMgUVf, dlivMdr isMG DUq, mlkIaq bopfrfey, iskMdr isMG jwsV, gurcrn isMG bYNs, ieMzs vYlI cYNbr afP kfmrs sYkrfmYNto, pMjfbI klcrl
susfietI sYkrfmYNto, XUnfeIitz sports klwb (amolk isMG gfKl cyarmYn, blvIr isMG BftIaf pRDfn), ÈhId bfbf dIp isMG sports akYzmI, aMimRqpfl pTlfvf, kyvl bolInf, suKcYn isMG,
rivMdr aYNz rfjf afto Èfp by-eyrIaf, primMdr isMG ivrk, hirafxf amYirkn aYsosIeyÈn-kYlIPornIaf, eyNjl ilmoËIn kfsqro vYlI, amrIk isMG kflkt, gurmuK isMG sMDU, rCpfl isMG
Prvflf, jogf isMG aOjlf, ivnod kMboj, bMq kMdolf, suKdyv lMbV, aYs[pI[ isMG, grdIp dIpI, ieMdrjIq isMG, syvf isMG, prmjIq idEl, sMqoK sMDU, jYk aqy pfl rfm, blivMdr isMG, jogf isMG,
prmjIq isMG, nOrkfl isikAuirtI-nirMdrpfl isMG huMdl, ipafrf isMG gosl, pMjfb ieMÈorYNs aYNz iemIgryÈn, rfjU BgvMq, ibMdr, mndIp isMG, zf[ AuNkfr isMG ibMdrf, hrjIq isMG qy AuNkfr
isMG, EmnI vIzIE, jsivMdr bopfrfey, isMG tfier, sMnI idEl, crn bzvfl, jsvIr rMDfvf, bgIcf isMG, prmjIq Kylf, kflkt bRdrË, mwKx isMG, srhwdI PYimlI, mfstr idlbfg isMG, pMjfbI
sfihq sBf sYkrfmYNto, ajmyr isMG Bogl, zf[ XfdivMdr kMg, zf[ suKdIp isMG sMDU aqy pirvfr, iÈMgfrf rfm, sMnI, avqfr isMG dusFJ, avqfr isMG atvfl, svrn isMG igwl, surjIq isMG iZwloN,
bKÈIÈ isMG igwl, jsbIr isMG, sqvIr isMG Kprf, jwsI isMG sMGf, DIrf inwjr, guilMdr igwl, golzn styt ieMk, pfl ilwkrË, ieMzIaf gfrzn, rfj Bnot, sMqoK isMG jwj, prmjIq isMG iQMd,
BfKVI lfa Prm, sfbI isMG trwikMg, soZI svfjnpur, vn stfp afto irpyar, jsvIr isMG kulfr, lIjYNt trFsport, blbIr isMG sMDU, jy[ jy[ jI[ aYs[ PUz srivs ieMk, rfj brfV, prmjIq
isMG dusFJ, sqvIr bYNs (rfiel trwikMg), vYnko trwk stfp, istI mfrikt blYro styÈn, dlbIr igwl, golzn pYsyiPk trwikMg, guridafl isMG DfmI, aOjlf trwikMg, jgjIq isMG rwkV lYQrop,
mlHfgr isMG Kihrf, sYkrfmYNto vYlI trwk stfp, ieMdrjIq isMG QFdI, cVHdf pMjfb klwb-sYkrfmYNto, kyvl isMG iswDU, jsmyl isMG icwtI (5 stfr toieMg), hrnyk isMG, XU aYs ey stfr vn gYsolIn,
DfmI bRdrjL, suwcf rfm Bfrtf, ipRqpfl isMG Bogl.
Video & Photography: Shiara Singh Dhindsa, Omni Video 661-703-6664, www.omnivideousa.com
Punjab Times Vol 19, Issue 35, September 1, 2018 pMjfb tfeImjL sfl 19, aMk 35, pihlI sqMbr 2018 (16)

krË muafPI dy vfady qoN Bwjx leI rfh lwBx lwgI srkfr
cMzIgVH: pMjfb dy muwK mMqrI kYptn aYlfn vI iesy idn kIqf sI pr ies qoN ƒ AumId sI ik pihlI ikÈq nfl ÈurUafq
amirMdr isMG vwloN 19 jUn 2017 ƒ
ivDfn sBf ivc kIqy aYlfn ‘qy aml dI
iksfnF ƒ rfhq ‘qy isafsq peI BfrU bfad Aus bfry lgfqfr cuwp vwtI hoeI
hY. ienHF pirvfrF dy Gr bYNk vfly cwkr
ho geI hY, pr ieh krË muafPI sihkfrI
sBfvF aqy bYNkF qwk sImq ho geI.
AuzIk lMmI huMdI jf rhI hY. muwK mMqrI ny iksfnF ƒ shfieqf Auqy isafsq vI BfrU rhI hY. mMqrI, ivDfiek aqy hor mfr rhy hn. iksfn ÉudkuÈIaF kfrn mfnsf ivc 7 jnvrI 2018 ƒ kIqy
tI[hwk kmytI dI aMiqRm kmytI dI irport afgU iksfnF Auqy aihsfn jqfAux vFg Kud smfroh krky cYWk vMzx ivc vzwpx aqy lgBg 15 lwK mËdUr pirvfrF dy iek smfroh krky muwK mMqrI ny lgBg
ƒ svIkfr kridaF sImFq aqy Coty jqfAux dy rfh pY gey. ivDfn sBf dI pMj mYNbrI kmytI vwloN iqafr irport, krËy df anumfn lfAux leI ivDfn sBf 47 hËfr iksfnF ƒ 167 kroV rupey
iksfnF df do lwK rupey qwk PslI krËf ivDfn sBf aMdr 28 mfrc 2018 ƒ sdn dy afKrI idn rwKI geI. irport ivc dI iek kmytI giTq krn df aYlfn vI krË muafÌI dy cYWk dy idwqy sn. jykr
muafP krn df aYlfn kIqf sI. mËdUrF dy krËy df jfieËf lY ky koeI isPfrÈ nhIN kIqI geI. muwK mMqrI ny hI kIqf sI. inXmF anusfr dyiKaf jfvy qF sihkfrI
sImFq iksfn Bfv ZfeI eykV qwk mËdUrF dy krËy bfry mËdUr jQybMdI, pMjfbI XUnIvristI pitaflf aqy iesy bjt sYÈn dOrfn krËf muafPI bYNkF vwloN PslI krËf kxk-Jony Auqy
vfilaF df do lwK rupey aqy pMj eykV keI ipMzF dIaF gRfm sBfvF vwloN kIqy vwK-vwK srvyKxF qihq aOsqn 70 hËfr leI bjt ivc 1500 kroV rupey rwKy sn krIb 22 hËfr rupey pRqI eykV idwqf
qwk vfly AunHF iksfnF df do lwK rupey rupey pRqI mËdUr pirvfr krËy dy aMkVy pyÈ kIqy gey. ies muwdy Auqy ivDfn aqy krËf muafPI dy pihly aYlfn Auqy jFdf hY. sbËIaF ‘qy 32 qoN 34 hËfr
muafP krn dI Guxqr pf idwqI sI, ijnHF sBf kmytI aqy srkfrI qMqr aMdr koeI ivcfr crcf suxfeI nhIN idwqI. mËdUrF aml krn leI 9500 kroV rupey loVINdy rupey krËf idwqf jFdf hY. ies qrHF iksy
iËMmy kyvl do lwK rupey krËf sI. hflFik vwloN anusUicq jfqI ingm qoN ley pMjfh hËfr qwk dy krËy muafP krn df hI sn. pMjfb dy iksfnF isr 31 mfrc 2017 vI ZfeI eykV qoN Gwt vfly iksfn isr
‘hwk` kmytI dI mukMml irport ivc aYlfn hoieaf jo nfmfqr hY. qwk kul 73 hËfr kroV rupey krËy ivcoN pMjfh hËfr rupey qoN vwD sihkfrI PslI
srkfr ƒ Coty sfry iksfnF df do lwK 59,620 kroV rupey PslI krËf sI. krËf nhIN hovygf. do lwK rupey dy krËy
rupey qwk df krËf aqy bfkI sfry iksfnF isPfrÈ kIqI sI pr ieh irport qF ajy mMqrI ny KudkuÈI pIVq iksfn aqy mËdUr muwK mMqrI ny votF qoN pihlF smuwcf krËf muafPI df vfadf vI iksy iek iksfn
df iek sfl df ivafj muafP krn dI almfrI df iÈMgfr bxI hoeI hY. muwK pirvfrF df smuwcf krËf muafP krn df muafP krn df vfadf kIqf sI. iksfnF nfl vI pUrf nhIN inBfieaf igaf.

KyqI pYdfvfr dy Gwt-


o Gwt smrQn
mul
w bfry aihm PYslf PslI iviBMnqf qoN mUh
M Pyrn lwgy iksfn
jlMDr: PslI iviBMnqf lfgU krn ƒ srkfrI pwDr Auqy KrIidaf nhIN jFdf. 900 rupey qwk pRqI kuieMtl mwkI KrIdI
cM z IgVH : pMjfb srkfr vwloN AunHF vwloN ley jfx vfly ivafj dI vwD qoN leI pMjfb ivc mwkI hyTlf rkbf vDfAux mMzIaF ivc mwkI KrIdx leI isrP inwjI sI. Gwt Bfa imlx kr ky iksfnF ny
iksfnF leI vwK-vwK KyqI AuqpfdF sbMDI vwD dr aqy pRqI eykV ËmIn leI idwqy dy imQy tIcy ƒ pMjfb srkfr pUrf nhIN vpfrI hI afAuNdy hn qy Auh kdy vI aYlfny mwkI qoN mUMh moV ilaf hY. hflFik mwkI
Gw t o - Gw t smrQn mu w l dy x f XkInI jfx vfly krËy dI vwD qoN vwD rfÈI vI kr skI. sUbf srkfr ny 1 hyT rkbf ilafAux df asl
bxfAux leI KyqI kImq siQrqf PMz rfj srkfr vwloN hI inrDfrq kIqI jfvygI. lwK 50 hËfr hYktyar rkby tIcf pMjfb srkfr ny 5 lwK
kfiem krn df PYslf ilaf igaf hY. rfj srkfr vwloN 2016 ivc pfs kIqy ƒ mwkI hyT ilafAux df tIcf hYktyar imiQaf hoieaf hY,
muwK PslF qoN ielfvf dUjy KyqI Auqpfd kfƒn ijs anusfr ÈfhUkfrI kriËaF dy imiQaf sI pr ieh rkbf 1 ieh pUrf krnf dUr dI kOzI lwg
ijnHF ivc aflU aqy kuJ hor sbËIaF, inptfry leI 22 inptfrf Porm bxfAux lwK 24 lwK hYktyar qwk hI rhI hY. ipCly keI sflF qoN mwkI
Pl aqy ijxsF Èfml hn, df keI vfr df PYslf ilaf igaf sI, Aus ƒ vI qrmIm rih igaf. mwkI hyT rkbf hyTlf rkbf 1 lwK 20 hËfr
pUrf muwl nf imlx kfrn srkfr vwloN kridaF hux kimÈnr pwDr ‘qy 5 QfvF AudoN vI nhIN vD sikaf jdoN hYktyar qoN 1 lwK 30 hËfr
iek aijhf PMz kfiem krn df PYslf Auqy inptfrf Porm bxfAux df PYslf kyNdr srkfr ny julfeI dy hYktyar ivckfr hI rihMdf af
ilaf hY qF jo iksfnF ƒ AunHF dI Aupj df ilaf aqy hux rfj dIaF pMjF zvIËnF pihly hPqy hI mw k I df irhf hY. iksfn idlbfg isMG
Gw t o - Gw t mu w l idw q f jf sky . sU c nf ivc inptfrf Porm hoxgy. smrQn muwl 1700 rupey df kihxf hY ik mwkI df Bfa
anusfr rfj srkfr ieh PMz afVHqIaF rfj srkfr dy bulfry ny dwisaf ik pRqI kuieMtl aYlfn idwqf sI. shI nf imlx kfrn AunHF ny
dI PIs aqy pyNzU ivkfs PMz afid ivcoN ÈfhUkfrF vwloN ley jf rhy axaiDkfrq ipCly sfl mw k I df ies vfr awDI mwkI hI bIjI hY.
ihwsf lY ky aqy rfj srkfr vwloN ihwsf ivafËF dI smwisaf nfl inptxf aiq Bfa 1425 rupey pRqI KyqIbfVI ivBfg dy
pf ky kfiem krygI. ËrUrI ho igaf hY aqy iesy qrHF KyqI ËmInF kuieMtl sI. kyNdr srkfr aiDkfrIaF df kihxf hY ik
ies mMqv leI rfj srkfr vwloN ‘qy vwzy krËy dyx kfrn iksfnI vwloN 275 rupey df kIqf vfDf kyNdr srkfr ny ies vfr mwkI
pMjfb aYgrIklcrl pRoizAUÈ mfrkIt smwisafvF ivc iGrI hoeI hY ikAuNik KyqI vI iksfnF ƒ mwkI vwl moVf df aYm[aYs[pI[ cMgf aYlfinaf
aYkt 1961 aqy pMjfb KyqIbfVI Aupj Aupj dy muwl qoN vwD iksy ËmIn df krËf nhIN dy sikaf. mwkI bIjx vfly iksfnF smrQn muwl anusfr mwkI dI KrId nhIN hY, pr iksfnF ƒ ieh pUrf Bfa nhIN
mMzI aYkt 1961 ivc qrmImF krn dI vfps krnf asMBv hY. bulfry ny ikhf df mMnxf sI ik kxk Jony vFg ies dI krdy. ipCly sfl mwkI df Bfa 1425 iml irhf. AunHF ikhf ik pMjfb srkfr
pRvfngI dy idwqI hY. mMqrI mMzl vwloN ik rfj srkfr gYr sMsQfeI kriËaF ƒ mfrkIitMg nhIN huMdI. srkfr ies df rupey pRqI kuieMtl sI, ies dy bfvjUd iksfnF ƒ aYlfinaf hoieaf Bfa
gYr bYNkF dy aqy ÈfhUkfrF qoN ley jfx bMd krn dI QF AunHF ƒ inXmq krnf smrQn muwl qF aYlfn idMdI hYpr mwkI iksfnF koloN inwjI vpfrIaF ny 800 qoN idvfAux leI XqnÈIl hY.
vfly kriËaF dI smwisaf nfl inptx cfhuMdI hY.
leI vI mOjUdf kfƒn ivc qrmIm krn
df PYslf ilaf ijs anusfr ÈfhUkfrI
krËy isrP lfiesYNsÈudf ÈfhUkfr hI dy
skxgy aqy ies leI rfj srkfr vwloN
pMjfb dI bfsmqI qoN nwk-mUh
M vwtx lwgy ivdyÈI lok
cMzIgVH: ivÈv ƒ bfsmqI dI itRËfPos vrgy pMj kItnfÈkF kfrn clfeI jf rhI hY. ies muihMm qihq julfeI 2018 qwk 250 qoN vwD kYNp lfey
2018 ‘c POj ny 142 brfmd ivc pMjfb mohrI sUbf hY pr smwisaf af rhI hY. ieh kItnfÈk kIqIaF jfx vflIaF kfrvfeIaF bfry jf cuwky hn. imÈn zfierYktr ny dwisaf
kItnfÈkF dI vwD vrqoN kfrn XUrpI ‘kyNdrI iensYktIsfiezË borz qy jfxkfrI idMidaF sRI pMnU ny ikhf ik ik jfgrUkqf muihMm dy nfl nfl iksfnF
aiqvfdI mfry XUnIan, amrIkf qy ivÈv dy hor bfËfrF rijstryÈn kmytI` kol rijstrz hox KyqIbfVI ivBfg dIaF aYkstYnÈn tImF qoN KrIdy kItnfÈkF dy ibwl jFcx dI
jMmU: ies sfl jMmU-kÈmIr ivc ivc brfmdF ivc igrfvt drj hoeI hY. kfrn kyNdr srkfr iensYktIsfiez pM j fb rfies imw l rË aY k spo r trË kfrvfeI vI ÈurU kIqI geI hY qF ik vDIaf
aiqvfd ivroDI AupryÈnF dOrfn 142 ipCly iqMn sflF ivc 400 brfmd afzr aYkt, 1968 anusfr ienHF pMj aYsosIeyÈn nfl iml ky sYmInfr/ guxvwqf vfly kItnfÈk hI iksfnF qwk
aiqvfdI mfry gey hn. kyNdrI arD rwd ho gey ikAuNik BfrqI kONsl Pfr kItnfÈkF dI ivkrI/vrqoN Auqy rok nhIN jfgrUkqf kYNp lf rhIaF hn aqy 15 puwjxy XkInI bxfey jf skx.
sYink bl sI[afr[pI[aYP[ dy zfierYktr irsrc aOn ieMtrnYÈnl ieknfimk lf skdI. dUjy pfsy imÈn qMdrusq pMjfb
jnrl afr[afr[ Btnfgr df dfavf hY
ik ajy vI kÈmIr vfdI ‘c qkrIbn
irlyÈnË (afeI[sI[afr[afeI[eI[afr[)
muqfbk ies ivc kItnfÈkF df pwDr qYa
dy mYnyijMg zfierYktr kfhn isMG pMnU
ny dwisaf ik ies kfrn ‘kItnfÈk mukq
ivrfsqI klwb ƒ Èrfb dy ahfqy
200-250 aiqvfdI srgrm hn. AunHF
dfavf kIqf ik ies sfl kfƒn qy ivvsQf
hwd qoN kfPI iËafdf hY.
pMjfb rfies imwlrË aYksportrË
bfsmqI` dI muihMm clfeI jf rhI hY,
ijs qihq ienHF pMj kItnfÈkF dy pMjfb
‘c bdlx dI iqafrI
dI siQqI 2016-17 nfloN ibhqr hY aqy aYsosIeyÈn ny hfl ivc sUbf srkfr ƒ KyqIbfVI XUnIvristI vwloN suJfey bdlF sMgrUr: ivrfsqI mhfrfjf rxbIr ik klwb dy ielfky ‘c siQq ies iemfrq
mukfbilaF/JVpF dOrfn ËÉmI hox vfly dwisaf ik kItnfÈkF dy Auc pwDr kfrn ƒ pRcfiraf jf irhf hY. AunHF smJfieaf klwb ‘c bxfey gey skyitMg irMk dI ƒ sMgrUr dy mfstr plfn qihq rfj
surwiKaf mulfËmF dI igxqI ivc vI kmI XUrpI XUnIan qy amrIkf qoN bfsmqI dy ik 50 hËfr kroV rupey dy cOl brfmd AusfrI df ikwsf lok sfihq df ihwsf bx srkfr vwloN ivrfsqI iemfrq (2010-
afeI h. bIqy iek sfl dOrfn ‘mddgfr afzr vwzy pwDr Auqy rwd hoey hn. eysPyt, kfrobfr Auqy pYx vfly mfVy asr df cuwkf hY pr hux iËlHf pRÈfsn ny ies nfl 31) aYlfinaf igaf hY, pr bfvjUd ies
hYlplfeIn’ qihq 2[5 lwK lokF ny mdd kYbYNzfiËm, QIafmYtosYm, itRklfËol aqy KimafËf iksfnF ƒ vI Bugqxf pvygf. juVI ivrfsq ƒ ivsfridaF qy sfry iemfrq dy ieh nvIN AusfrI kIqI jf rhI hY. sMgrUr
leI kfl kIqI hY. AunHF ikhf ik Gwto Gwt smrQn muwl AusfrI aqy surwiKaf nymF ƒ itwc jfxidaF dy izptI kimÈnr GxiÈafm QorI ny ikhf
AunHF dwisaf ik inrfÈ hoey aiqvfdI ietlI ‘c pMjfbI vflIaF PslF dy Gyry ivc nf afAux kfrn klwb ƒ Èrfb dy ahfqy ivc bdlx dI 25 julfeI ƒ kfrjkfrI aiDkfrI vwloN
hux inhwQy surwiKaf mulfËmF qy AunHF dy bfsmqI dI KrId srkfrI eyjMsIaF dI iqafrI iKwcI hoeI hY. izptI kimÈnr dI jfrI pwqr ivc ikhf igaf hY ik klwb ‘c
pirvfrF ƒ inÈfnf bxf rhy hn. ies sfl nOjvfn dI mOq QF vpfrIaF Auqy hI inrBr hY. pRDfngI vflI klwb dI pRbMDkI kmytI ny kIqf jf irhf bdlfa aMdrUnI hY, ies
hux qwk 142 aiqvfdIaF df mfiraf jfxf rom (ietlI): kMm `qy jf rhy iek dyÈ ivc pYdf hox vflI bfsmqI ivcoN ieQy mfeIkR o i bR A U r I Ko l H x leI iek leI nvyN isirAuN mnËUrI dI loV nhIN.
surwiKaf blF dI byhqr kfrguËfrI pMjfbI nOjvfn dI sVk hfdsy ivc mOq ho 90 PIsdI brfmd kIqI jFdI hY aqy jy pRfeIvyt Èrfb kMpnI nfl smJOqf kIqf AunHF ikhf ik shfiek tfAUn plfnr ny
drsfAuNdf hY, pr AunHF pQrfa dIaF geI. divMdr (35) puwqr inrMjx isMG brfmd ƒ swt vwjdI hY qF sUby dy iksfnF hY. aYnf hI nhIN, pRÈfsn ny ies dI AusfrI vI ilKqI rUp ‘c ikhf hY ik ieh ivrfsqI
GtnfvF, bMd qy hVqflF ƒ kÈmIr dy vfsI punIaF (ÈhId Bgq isMG ngr) qy ƒ iswDy qOr Auqy nuksfn puwjygf. ies leI leI sfry iemfrq AusfrI kfƒnF qy sMgrUr iemfrq nhIN hY. siBafcfrk mfmly qy
mfhOl ƒ suKfvF bxfAux ‘c do vwzIaF Aus df sfQI rvI pfl sfeIkl rfhIN kMm imÈn qMdrusq pMjfb qihq sUby dy iksfnF dy mfstr plfn ƒ vI nuwkry lf idwqf hY. sYr-spftf mMqrI nvjoq isMG iswDU ny
cuxOqIaF dwisaf. AunHF dwisaf ik ies ‘qy jf rhy sn ik iek kfr cflk ny ipwCoN ƒ ies msly Auqy jfgrUk krn leI hr iËlH f pR È fsn dy ies kdm qo N ikhf ik aijhI KUbsUrq iemfrq ƒ pwb
sfl 15 agsq mOky sI[afr[pI[aYP[ dy twkr mfr idwqI. hfdsy `c divMdr dI sMBv koiÈÈ kIqI jf rhI hY aqy iksfnF ivrfsqI iemfrqF nfl moh rwKx vfilaF vjoN vriqaf jfxf mMdBfgf hY. srkfr
96 bhfdrI dy avfrz imly hn ijnHF ‘c mOky ‘qy hI mOq ho geI. Auh afpxy ipwCy ƒ kItnfÈk mukq bfsmqI pRqI jfgrUk qy afly-duafly rihx vfly lokF ivc roh jldI hI ies iemfrq ƒ rfKvyN vrg ivc
5 ‘ÈOiraf cwkr’ vI Èfml hn. 4 sflf puwq, pqnI qy mfpy Cwz igaf hY. krn leI ivafpk pwDr Auqy muihMm pfieaf jf irhf hY. idlcsp qwQ ieh hY ilafAux leI notIiPkyÈn jfrI krygI.
Punjab Times Vol 19, Issue 35, September 1, 2018 pMjfb tfeImjL sfl 19, aMk 35, pihlI sqMbr 2018 (17)

blIaf dI votr sUcI ‘c Èfml


hoeI snI ilEnI
blIaf (XU[pI): aiBnyqrI snI ilEnI byÈwk inrfÈ ho ky blIaf ngr ivDfn sBf Kyqr dI votr
muMbeI rihMdI hovy, pr Aus dI mOjUdgI Auqr pRdyÈ sUcI ‘c swq ivakqIaF dy nF nfl gVbVI kridaF
dy blIaf iËlHy dI votr sUcI votrF dI Poto dI QF snI
‘c drj ho geI hY. iehI ilEnI, hfQI, mor qy kbUqr
nhIN hfQI, ihrn qy kbUqr dI Poto lgf idwqI. AunHF
dIaF qsvIrF vI ies sUcI dwisaf ik mulËm ny
‘c Èfml hn. du r gfvqI isM G dy nF dy
iËlHf pRÈfsn ny sfhmxy snI ilEnI dI Poto
aglIaF lok sBf coxF leI lgf idwqI.
bxfeI jf rhI votr sUcI ‘c iesy qrHF aiKlyÈ
ies gMBIr gVbVI dy Kulfsy Xfdv srkfr ‘c mMqrI rhy
qoN bfad sbMDq mulfËm nfrd rfey dI QF hfQI, kuMvr
iKlfÌ kys drj krky Aus aMkur isMG dy nF awgy ihrn
dI syvf Kqm krn dI aqy kuMvr gOrv dy nF awgy
isPfrÈ kIqI hY. kbUqr dI Poto lgf idwqI. votr sUcI ‘c ies gVbVI
iËlHf aiDkfrI mnoj kumfr isMGl ny dwisaf dI jfxkfrI cox kimÈn ƒ dy ky glqI ƒ TIk kr
ik zytf aprytr ivÈxU Èrmf ny afpxI bdlI qoN ilaf igaf hY.

pvn isMG Kflsf nUM sdmf, cfcf surgvfs


iÈkfgo (ibAUro): ÈRomxI jIq isMG afloarK, ruipMdr
akflI dl aMimRqsr isMG bfT, mwKx isMG klyr,
(amrIkf) dy mIq pRDfn pvn srbjIq isMG, lKvIr isMG
isMG Kflsf nUM Aus smyN zUMGf kMg, jogf isMG inAU jrsI,
sdmf lwgf jdoN AunHF dy cfcf jI ryÈm isMG vrjInIaf, qrsym
rxjIq isMG aOlK akfl isMG, rxjIq isMG, amndIp
clfxf kr gey. isMG, ieMdrpfl isMG, amrjIq
Auh kpUrQlf ivc afpxy isMG, rivMdr isMG irMpI,
pirvfr nfl rihMdy sn. svrgI divMdr isMG idE, suirMdr isMG
rxjIq isMG aOlK bVy imwT ieMzIafnf, gurjIq isMG
bolVy suBfa dy sn. pMQk kfrjF Jfmpur, ruimMdrjIq isMG imMtU
ivc vI vwD cVH ky ihwsf lYNdy ny pirvfr nUM duwK sFJf kridaF
sn. prmfqmf awgy ardfs kIqI hY
pfrtI dy afgUaF-surjIq ik Auh ivCVI rUh nUM afpxy
isMG kulfr, bUtf isMG KVOd, rxjIq isMG aOlK crnF ivc invfs bKÈx.
Punjab Times Vol 19, Issue 35, September 1, 2018 pMjfb tfeImjL sfl 19, aMk 35, pihlI sqMbr 2018 (18)

jvwdI tksfl aqy gurmiq sMgIq afK qsvIrF boldIaF


kflm ‘afK qsvIrF boldIaF’ ny pfTkF dy idlF
aMdr bYTy Èfier nMU KUb hlUixaf hY. qsvIr dyK ky
qMqI sfËF nfl kIrqn dI prMprf dI JolI BrI quhfzy mn ivc jo vlvly AuTdy hn, Auh kivqf dIaF
do qoN cfr sqrF `c sfnUM qsvIr dy isrlyK dy qOr `qy
‘rfg nfd sbid sohxy’, gurbfxI sMq amIr isMG ny sfl 2016 ivc

klf
dI ies pfvn quk ivcly rUhfnI sunyhy vwzy pwDr ‘qy aduwqI gurmiq sMgIq
Byjo. pfTkF dI shUlq leI, imsfl vjoN Poto nfl kfiv
ƒ sfkfr krn aqy gurU nfnk dyv vloN sMmylnF dI islvr jublI mnfeI ijs totf vI idwqf igaf hY. ies vfr kYpsLn Byjx leI
qMqI sfËF nfl sMgq dI JolI pfeI kIrqn ivc ies mhfn sMgIq kuMB nfl juVIaF afKrI qfrIK 8 sqMbr 2018 hY. -sMpfdk
dI prMprf dI bhflI leI luiDafxf dy
nfl lwgdy ieiqhfsk ipMz jvwdI klF
pirkrmf 25 ÈKsIaqF ƒ Aucycy qOr Auqy
snmfinq kIqf igaf. iesy sbMD ivc kYpsLn mukfblf-341
ivc siQq jvwdI tksfl dI dyx Auqy pMjfb dy vK vK ÈihrF ivc 25 rfg
smuwcy kIrqn aqy sMgIq pRymIaF ƒ drbfr sMq amIr isMG vloN krvfey
mfx hY. ies ipMz ƒ CyvyN pfqÈfh gurU gey. ividafrQIaF ƒ qMqI sfËF nfl
hrgoibMd sfihb dI crn Coh pRfpq hY. gurmiq sMgIq dI iswiKaf AunHF dI
ies BUmI Auqy gurU sfihb dI rihmq agvfeI hyT ies vyly pRoPYsr jiqMdr
sdkf scKMz vfsI sMq suwcf isMG ny pfl isMG, pMizq rmFkFq jI, pRoPYsr
1985 ivc syvf afrMB kIqI. sMn 1991 rmndIp kOr, pRoPYsr crnjIq kOr,
ivc AunHF ny ‘ivsmfdu nfd’ sMsQf pRoPYsr qijMdr isMG jlMDr, pRoPYsr
ieMdrjIq isMG ibMdU jlMDr, pRoPYsr
qIrQ isMG iZwloN minMdr isMG qblf vfdk, Ausqfd
Pon: 91-98154-61710 svrn isMG smyN smyN Auqy kIrqn dI
iswiKaf dy rhy hn.
bxfeI. ies sMsQf ny iswK ivrsy dI ies vyly scKMz sRI hirmMdr
Koj aqy sMBfl dy axgOly kfrj ƒ sfihb aMimRqsr ivKy rfgI isMGF nfl
sMBflx df iËMmf ilaf. keI gurmiq ijMny vI qMqI sfË vjfAux vfly Pnkfr
sMgIq vrkÈfpF ivc hoey ivcfr vtFdry sMgq krdy hn, Auh sfry jvwdI tksfl
qoN bfad gurU gRMQ sfihb ivc drj 31 sMq suwcf isMG qoN iswiKaf pRfpq krky AuQy syvf inBfa
rfgF dy ÈuwD srUp inÈcq krn leI rhy hn. Drm pRcfr kfrjF qihq lgpg
rfg inrxfiek kmytI bxfeI geI ijs qIh hËfr ividafrQI gurmiq sMgIq
ivc muwK qOr ‘qy sMq suwcf isMG dy inrdyÈ gurbfxI sMiQaf qy vfdn dI iswiKaf
qihq sMgIq acfiraf pMizq dlIp cMdr pRfpq kr cuwky hn.
dI agvfeI hyT amuwl kMm hoieaf. ies pRkfÈnfvF: rfg nfdu sbid sbMDI
kmytI ny ijQy BfrqI sMgIq dy srUp nfl gurU gRMQ sfihb dI mnuwKqf ƒ dyx, mn
myl KFdy 18 rfg sfhmxy ilaFdy, AuQy df sMklp, dyhI df sMklp, mOq df
idl dy aMdr mOldI qkdIr idKfAuNdf lwgdf ey.
bY r fVI, sU h I gAu V , nw q nfrfiex, sMklp, rfg nfdu sbid sohxy, imlby qKqy Auqy bYT ky sB qKq ihlfAuNdf lwgdf ey.
qoKfrI, pRBfqI, mflI gAuVf vrgy kyvl kI mihmf, gurU nfl sMgIq pwDqI Bfg
gurU gRMQ sfihb ivc drj rfgF bfry vI pihlf aqy dUjf smyq anyk pRkfÈnfvF kYpsLn mukfblf-339 Pon: 718-690-8403
rfey sMgq nfl sFJI kIqI. ieh ivlwKx du n IaF Br dy sM g Iq pR y m IaF leI ---
qwQ vI sfhmxy ilaFdf igaf ik mfJ mfrgdrÈk df kMm kr rhIaF hn. idl-gurdy ijnHF dy qkVy
rfg kyvl gurmiq sMgIq dI hI dyx hY. afzIE vIzIE kYstF: 1991 qoN lY buZfpf kdy nyV nf afieaf.
gurmiq sMgIq sMmylnF df afgfË: ky hux qwk hoey sMgIq sMmyln dIaF ipClI Aumry puwq dI hwlfÈyrI ny
sMq suwcf isMG vloN jvwdI klF ivc 1991 afzIE vIzIE kY s tF tksfl ko l dyÈ ivdyÈ dOVF lfAux isKfieaf.
ivc afrMB kIqy gey gurmiq sMgIq sMq amIr isMG AuplbD hn aqy nfl hI ienHF ƒ XU- sfdf jIvn, nroeI ishq
sMmylnF dI lVI AunHF dy swcKMz jf rfm (qblf), aÈivnI kumfr (qfnpurf), itAUb Auqy vI pfieaf igaf hY. klfqmk dyvy sunyhf, hY aslI srmfieaf.
ibrfjx mgroN vI AunHF dy gwdI nÈIn Em pRkfÈ aqy BfeI cqr isMG (idlrubf) hlikaF vw l o N iqafr ‘gAu V I rfgu mfx-snmfn ijwq mfn kOr ny
sMq amIr isMG inrMqr jfrI rwK rhy jsvMq isMG idwlI aqy ksqUrI lfl sulKxI’ nF dIaF iqMn kYstF dy sYWt ƒ mfx pMjfbIaF dI JolI pfieaf.
hn. plyTf gurmiq sMgIq sMmyln ds (vfieln) ny vI afpxI klf dy jOhr bhuq slfihaf igaf. tksfl dy smUh -divMdr kOr
akqUbr qoN qyrF akqUbr qwk hoieaf. idKfey. ies qoN ielfvf qfr ÈihnfeI, nOjvfn jwiQaF vwloN ‘vwzf qyrf drbfr’ ---
ies pihly sMmyln ivc ÈRomxI rfgI qfAUs aqy sfrMdy sfË dI vI klfqmk nF dI kYst vI AuplbD hY. bwcf hovy jF buwZf
BfeI blbIr isMG, ÈRomxI rfgI pRoPYsr vrqoN kIqI geI. ies dOrfn, qfl kihrvf tksfl vloN gurmiq sMgIq ihMmqF dy sOdy ny sfry soc afsLfvfdI kMm krdI.
krqfr isMG, ÈRomxI rfgI pRoPYsr hrcMd aqy dfdrf vjfAux dI afigaf nhIN sI aYvfrz: gurmiq sMgIq dy Kyqr ivc AumrF df nhIN ihsfb. Gwt lflsf, Gwt iPkr, gm, JMjt
isMG, isMG bMDU idwlI, gIqf pyNql, blik isrP pRvfnq ibKry qflF ivc hI vzmuwlf Xogdfn pfAux vfly 14 jiQaF isPqF krdy ny sfry Gwt cuxOqIaF, Gwt inrfsLf.
JolI Brdy nfl iKqfb. ijLMdgI dUx svfieaf huMdI.
-syvf isMG nUrpurI mn Aucf, mwq zUMGI soc
aYpl vYlI, imnIsotf srIr nUM qMdrusq rwKdI.
--- nsLf rihq sLrIr jo
AumrF dI qF gwl nf koeI AuhI suzOl idl DVkdf rihMdf.
hY gwl ierfdy dI. kuJ krn dI lflsf jy hovy
qMdrusqI dI hY inÈfnI phfVF cotIaF ‘qy vI cVH jFdy.
joVI byby aqy bfby dI. -drsLnpfl dosFJ
-jgmIq isMG pMDyr ---
ipMz klfhV (luiDaxf) bcpn ‘c bwicaF nUM mFvF
Pon: 91-98783-37222 buZfpy ‘c puwq, mFvF nUM dyx hwlfsLyrI.
--- mfqf mfn kOr nUM dyKo
buZfpy ivc jy dOV lgOxI sYNkVf twp ky vI nf Zfhvy ZyrI.
mn dy ies aQry GoVy nUM dysI KurfkF, ikrq nfl kmfey srIr
jvwdI tksfl dy mOjUdf muKI sMq amIr isMG kQf krdy hoey. ajy vI mYrfQn dI kry dlyrI.
juafnI ivc lgfm cVOxI.
zfktr jsbIr kOr pitaflf, ÈRomxI gfien pyÈ kIqf igaf. ƒ hux qwk tksfl vwloN gurmiq sMgIq -mlkIaq isMG Etvf -amrjIq isMG qUr
rfgI BfeI idlbfg isMG - gulbfg sMq suwcf isMG ny pMjfb qoN bfhr aYvfrzF nfl snmfinq kIqf jf cuwikaf --- ipMz kulburCf, pitaflf.
isMG, ipRMsIpl cMnx isMG mjbUr, qKq sRI hËUr sfihb nMdyV qoN ielfvf hY. ivlwKx gwl ieh hY ik mOjUdf muKI mF pUrI aMimRqDfrI Pon: 91-98784-69639
zfktr invyidqf isMG pitaflf aqy hor muMbeI, pUnf, ieMdOr, gvflIar qy afgrf sMq amIr isMG ijQy pMQ dy mhfn kQf puwq gurU kf iswK. ---
rfgIaF ny gurmiq ÈYlI rfhIN smF bMnH smyq vwK vwK QfvF Auqy vI gurmiq sMgIq vfck hn, AuQy nfl hI purfqn gurmiq dOV lfAuNdy ivc mYdfn hwQIN ikrq kmfeI krnI
idwqf. ies qoN bfad dy sMgIq sMmylnF sMmyln krvfey. Aus qoN bfad ieh ÈYlI anusfr Kud vI kIrqn krky sMgq krdy sfiraF nUM icwq. Buwl geI dunIaF sfrI hY.
ivc pdmsRI ÈRomxI rfgI BfeI inrml sMmyln sMq suwcf isMG ny inrMqr qOr ‘qy ƒ gurU crnF nfl joV rhy hn. iesy mF sO qoN Aupr jfpy mMdy kMmF ‘c pY gey ivhlV
isMG Kflsf, svrgI BfeI amrIk isMG 27 agsq 2002 ƒ afpxy scKM z leI gurmiq sMgIq dy Kyqr ivc kIqy puwq awsIaF dy nyVy. buZfpy dI pMz ho jFdI BfrI hY.
ËKmI, BfeI iprQIpfl isMG, mohn pfl ipafny qwk pUrI cVHdI klf nfl jfrI gey aqy kIqy jf rhy mfx mwqy, ivlwKx qF vI dunIaF dy mfn kOr nUM dyKo iPr vI
isMG pitaflf, BfeI rxDIr isMG sRI rwiKaf. AunHF qoN AuprMq sMq amIr isMG aqy vzmuwly kfrjF sdkf jvwdI tksfl bMnI jFdy ny gyVy. inwqnym nfl ishq sMvfrI hY.
drbfr sfihb aMimRqsr qoN ielfvf sMq ies tksfl dy muKI dI syvf smuwcy pMQ ƒ gurmiq sMgIq df mrkË afiKaf -gorf pRjfpq inAU Xfrk -jgjIq kOr qUr, cMzIgVH
sqnfm isMG ikÈngVH, Ausqfd kfly vloN sONpI geI. jFdf hY.
Punjab Times Vol 19, Issue 35, September 1, 2018 pMjfb tfeImjL sfl 19, aMk 35, pihlI sqMbr 2018 (19)

14vyN ivÈv kbwzI kwp ‘c ihwsf lYx vflIaF kbwzI klwbF


aYs[ aÈok BOrf zI[ ey[ vI kflj, jlMDr ‘c kbwzI dI ijwqdI af rhI hY. ies vfr vI sMDU BrfvF hY. surjIq isMG twut, kmljIq hyar rMDfvf aqy pMmf idEl nUM kbwzI dy ÈudfeI
akYzmI clfAux vfly ieh lwCr Brf kuJ nUM ivÈv kwp ijwqx df pUrf Brosf hY. aqy Cwbf iQafVf dI tIm pMjfb ivc hoeI qy pihrydfr mMinaf jFdf irhf hY. ieh
ipCly krIb zyZ dhfky qoN kbwzI nUM
virHaF ipwCoN kbwzI dy Kyqr ivc pihlF rfiel ikMg XU[aYs[ey[ XUbf kbwzI lIg ‘c do vfr aihm Xogdfn pf dovyN 1991 qoN kYnyzf ‘c hox vfly kbwzI
AuqÈfihq krn leI muwK srpRsq s[
nfloN vI vwD AuqÈfh nfl prvyÈ kr istI: pMjfb kbwzI lIg ‘c vwzI ihsydfrI cukI hY. Cwbf iQafVf KyzF nUM idloN mnoN kwpF nfl juVy rhy hn. dohF ny ibhqrIn
amolk isMG gfKl dI srpRsqI hyT

srbjIq iQafVf
mwKx isMG bYNs iekbfl isMG gfKl qrlocn isMG lwCr
iKzfrIaF nUM afpxy XqnF nfl ieMzIaf
kbw z I tU r nfmY N t krvfAu N d y af rhy
rhy hn qy qrlocn isMG lwCr df dfavf smripq hY qy 14vyN ivÈv kwp nUM ijwqx qoN ilaf ky vwzy Kyz myilaF df ihwsf
XUnfeItz sports klwb, kYlIPornIaf
hY ik Auh 14vF ivÈv kwp ijwq ky lY bljIq sMDU df dfavf rfiel tIm ikMg XU[aYs[ey[ dI bxfieaf hY.
df 14vF ivÈv kbwzI kwp afAuNdI 16
jfxgy. tIm vI kr rhI hY. iËkrXog hY ik syvf isMG rMDfvf
sqMbr, aYqvfr nUM XUnIan istI dy logn
byeyrIaf sports klwb: 2007 krn vfly srbjIq isMG iQafVf, ijs imzvYst kbwzI klwb: kbwzI gfKl BrfvF dy nËdIkI irÈqydfr hn
hfeI skUl ivc krvfAux leI
ivc ruVkf klF (jlMDr) vfly sMDU BrfvF- nUM pMjfbI BfeIcfry ivc Cwbf iQafVf krky nfl hyj rwKx vfly qfrI aqy ivwkI aqy Auh AuNj vI XUnfeItz sports klwb
srgrmIaF jorF nfl cwl rhIaF hn.
surjIq isMG sMDU, crnjIq isMG sMDU jfixaf jFdf hY, dI rfiel ikMg XU[aYs[ey[ sMmIpurIaf kYlIPornIaf lMbf smF vs dy sfry Kyz myilaF nfl nyVy qoN juVy rhy
amolk isMG gfKl anusfr klwb
aqy bljIq isMG sMDU ny byeyrIaf sports tIm XUnfeItz sports klwb dy ivÈv ky iÈkfgo cly gey hn pr kYlIPornIaf hn. kbwzI dIaF purfxIaF bfrIkIaF aqy
vloN afpxIaF vwKrIaF tImF iqafr krky
vI vwzIaF pRfpqIaF kIqIaF jFdIaF
rhIaF hn. pr ienHF ivÈv kbwzI kwpF
ivc kOmFqrI pMjfbI kbwzI iKzfrIaF
nUM iek mMc ‘qy pysL kr ky drÈkF df
kbwzI pRqI cfa vI pUrf kIqf jFdf irhf
hY .
cyarmYn mwKx isMG bYNs qy Aup
cy a rmY n iekbfl isM G gfKl, ivw q
skwqr jugrfj shoqf qy nirMdr shoqf
ny ikhf ik kbwzI kwp klwb dI CyaF
mhIinaF dI nwT Bwj aqy lgn df iswtf
hY ik ieh mylf vI nvIaF pRfpqIaF aqy
nvyN aMkVy kbwzI ieiqhfs dI JolI pfeygf.
pihlI vfr hY jdoN klwb vloN afpxI tIm
iKzfAux dI QF bfkI klwbF nUM afpxy ivwkI
iKzfrIaF jrIey kbwzI dIaF nvINaF pYVF qfrI
nvIaF qknIkF rMDfvf aqy pMmf idEl ny
pfAux df KuwlHf mYdfn idwqf jf irhf hY.
‘c rihMidaF cMgy iKzfrIaF nUM iek afpxI tIm nUM isKfeIaF hI sgoN bhuq
ies Kyz myly df aihm ihwsf bxn vflIaF pMmf idEl ibhqrIn mfhOl dyx dy XqnF ‘c lwgy sfry Kyz myilaF ivc ijwqF hfsl kIqIaF
klwbF bfry sMKyp jfxkfrI:
syvf isMG rMDfvf kwp ivc pUry DVwly nfl dfKl hovygI. rhy hn. PKr vflI gwl ieh hY ik hn. kYnyzf dI tIm ies ivÈv kbwzI kwp
Èyr-ey-pMjfb sports klwb
klwb df gTn kIqf sI ijs nUM idlbfg iek sPl Pfrmr mMny jFdy srbjIq imzvYst qoN kYlIPornIaf 16 sqMbr dy ivc ivÈyÈ afkrÈx bxI rhygI.
lfs bYnos: iksy vyly lwCr BrfvF-
isMG sMDU dI srpRsqI hux qwk hfsl hY. iQafVf dI kbwzI nfl gUVHI sFJ hY aqy ivÈv kbwzI kwp ‘c qfrI aqy ivwkI dI sfrIaF klwbF ny kbwzI pRymIaF nUM
qrlocn lwCr, kulvMq isMG lwCr aqy
ieh klwb hux qwk 13 ivÈv kbwzI kwp Auh ipCly keI virHaF qoN XUbf istI ivc tIm ijwq pRfpq leI AuqrygI qy dohF ny 14vyN ivÈv kbwzI kwp dy hr pl nUM mfxn
jsivMdr isMG lwCr dI kbwzI dy Kyqr
ijwq cukf hY. awj dy keI kbwzI supr kbwzI kwp vI krvfAuNdy af rhy hn. vfadf kIqf hY ik Auh drÈkF nUM ibhqrIn vfsqy 16 sqMbr, idn aYqvfr nUM logn
ivc qUqI boldI sI qy iek qrHF nfl lwCr
stfr iKzfrIaF nUM ivÈv pwDr ‘qy mYc pMjfb ivc nfrQ ieMzIaf PYzryÈn kbwzI idKfAux df Xqn krngy. hfeI skUl, XUnIan istI ivKy phuMcx
Brf kbwzI df tryz mfrk vI sn. ieh
Kyzx leI iek jyqU mMc lY ky idwqf hY. vloN krvfey jFdy tUrnfmYNtF ivc sB qoN kYnyzf kbwzI klwb: syvf isMG dI apIl kIqI hY.
AuhI lwCr Brf hn ijnHF ny kYnyzf ‘c ÈurU
ies vyly sMdIp sMDU ies klwb dI vwD mYc ijwq ky rfiel ikMgË XU[aYs[ey[
XU[ky[ dy pihly iswK aYm[pI[
hoieaf torFto ivÈv kwp 1991, 92 aqy
tIm df kpqfn hY aqy gfKlF df Bfxjf sfl 2018 dI nMbr iek tIm bx cukI
93 lgfqfr iqMn vfr ijwq ky kbwzI dy
qIrQ isMG gfKl byeyrIaf sports klwb
ieiqhfs ivc iek iËkrXog pYV pfeI sI.
ivMzrÈ skYNzl pIVq
blivMdr iPwzU, mMgI surKpurIaf, myjr
isMG gfKl, nykI iswDU, Cwbf afid kbwzI
nUM vI gfhy bgfhy kbwzI dIaF qknIkI
lIhF idMdf irhf hY. ipCly iqMn sflF qoN
lgfqfr byeyrIaf sports klwb dI tIm 69 BfrqIaF ƒ ZysI dI jwdI ËmIn ‘qy kbËf
dy DrU qfry lwCr BrfvF dI hI dyx hn. jlMDr: ibRtyn dy pihly dsqfrDfrI iswK sMsd mYNbr qnmnjIq isMG dI pMjfb
XunfeItz sports klwb df ivÈv kwp imlI rfhq ivclI jwdI jfiedfd ‘qy kbËf ho igaf hY. ies msly dy hwl leI Auh pMjfb afey hn.
lMzn: ivMzrÈ iemIgRyÈn skYNzl AunHF pMjfb srkfr ƒ mdd dI apIl vI kIqI. ies qoN ielfvf AunHF lMzn ivc hoeI
myjr gfKl df hovg
y f ivÈv kbwzI kwp kfrn pRBfivq hox vfly prvfsIaF ivc ‘rYPrMzm 2020‘ rYlI Auqy afpxf qy XUky srkfr df pwK vI rwiKaf qy AupryÈn blU
‘c ‘golz mYzl’ nfl snmfn BfrqI BfeIcfry dy lokF df qIjf sQfn hY,
ijnHF ƒ brqfnIaf ivc glq ZMg dy nfl
stfr ivc brqfnIaf dI BUimkf Aujfgr
krn leI XqnÈIl rihx dI gwl vI khI.
XUnIan istI (ibAUro): sfl nfgirkqf aiDkfrF qoN vFiJaF kr idwqf qnmnjIq isM G Ku d pM j fb ivc
1992-93 dy torFto vrlz kbwzI kwp dy igaf. ies dOrfn hI ‘tfskPors` ny prvfsI pMjfbIaF dIaF ËmInF dy muwdy cuwkdy
bYst stfpr myjr isMG gfKl (XU[ ky[) brqfnIaf ivc rihx leI 102 lokF ƒ rhy hn. ZysI ny ikhf ik sfzy pirvfr ny
df 16 sqMbr nUM Xunfietz sports klwb dsqfvyË muheIaf krvfey hn. vI kbËy iKlfP afvfË bulMd kIqI. AunHF
vloN ieQy krvfey jf rhy 14vyN ivÈv kbwzI ieh jfxkfrI brqfnIaf dy gRih ikhf ik pMjfb pRÈfsn ‘qy pUrI afs hY ik
kwp ‘c golz mYzl nfl snmfn kIqf ivBfg dy skwqr sfijd jfvyd ny sMsdI inaF imlygf. ZysI ny ieh vI ikhf ik AunHF
jfvygf. kmytI ƒ idwqI hY. ienHF ivc 69 BfrqI dy pirvfrk mYNbr ies msly bfry afvfË
iËkrXog hY ik gfKlF df Bfxjf qy hn. AunHF ny ies GtnfkRm leI muafPI cuwkx ivc smrwQ hn qy Auh ies dI pUrI
kOmFqrI kbwzI iKzfrI qIrQ gfKl myjr mMgidaF ikhf ik Auh pIVqF ƒ iensfP pYrvI krngy.
dI Kyz qoN vI bhuq pRBfivq sI. s[ amolk idvfAux leI hr Xqn krngy. ivMzrÈ XUky dy aYm[pI[ ny pMjfb ivc hoeIaF
isMG gfKl ny ikhf ik myjr gfKl, qIrQ aijhf iemIgRyÈn skYNzl hY ijs rfhIN byadbI dIaF GtnfvF bfry kYptn srkfr ƒ sKq qoN sKq kfrvfeI krn dI apIl
gfKl qy lwKf gfËIpurIaf vrgy iKzfrI aiDkfrIaF vwloN brqfnIaf qoN vwzI igxqI kIqI. AunHF iksy pfrtI df nF ley bgYr ikhf ik vwK-vwK smyN keI pfrtIaF ny afpxy
gfKlF df mfx hn qy myjr df snmfn vI ivc eyÈIafeI mUl dy lokF, AunHF dy pMQk hox df dfavf kIqf sI. ivdyÈF ivc dsqfr dI byadbI bfry ZysI ny dwisaf ik
AunHF dI mF Kyz kbwzI nfl ipafr df hI nfgirkqf aiDkfrF qoN vFJy kr idwqf igaf myry mihmfnF dI vI XUky ivc dsqfr lfh idwqI geI sI. hflFik, ies Gtnf ‘qy XUky
iewk pRgtfvf hY. sI. dI pfrlImYNt ivc muafPI vI mMgI geI sI.
Punjab Times Vol 19, Issue 35, September 1, 2018 pMjfb tfeImjL sfl 19, aMk 35, pihlI sqMbr 2018 (20)

Bfrq srkfr, afvfm dIaF buinafdI loVF aqy arQ ivvsQf


awj kwlH dunIaf dIaF KuwlHI mMzI jfxgIaF. amrIkf jF hor KuwlHI mMzI inrfÈfjnk irhf hY. pRqI jIa pRqI sfl 60vF aqy pfiksqfn df 52vF sI. lfl nihrU XUnIvristI dI AuGI
vflIaF arQivvsQfvF anyk smwisafvF arQivvsQfvF dIaF kilafxkfrI afmdn dy ihsfb nfl rUs df 11947 ‘aOksPYm ieMzIaf` dI sI[eI[E[ arQivigafnI Au q sf ptnfiek dy
df sfhmxf kr rhIaF hn. kuJ smyN qoN pflsIaF ies qrHF dIaF nhIN hn ik vD amrIkn zflrF nfl 65vF, brfËIl df inÈf agrvfl anu s fr Bfrq ivc aiDaYn TIk roÈnI pfAuNdy hn ijnHF
ienHF arQivvsQfvF ivc drimafny vrg rhI byruËgfrI aqy afriQk asmfnqfvF 10224 zflrF nfl 71vF, cIn df 10088 arbpqIaF dI igxqI ivc vfDy dI gUMj anusfr mulk dy iqMn-cOQfeI dy krIb
ivc kmI afeI hY aqy Aus dI hflq pqlI Aupr kfbU pf skx. ies smwisaf nUM zflrF nfl 72vF, dwKxI aPrIkf df BfrqI arQivvsQf dy hiraf-Biraf hox lok ÊrIbI ryKf qoN hyTF rih rhy hn.
ho rhI hY, srkfrF ivc ivÈvfs Gt irhf hwl krn leI lorI df suJfa hY ik KuwlHI 6459 zflrF nfl 91vF aqy Bfrq df dI inÈfnI nf ho ky, mulk dy afriQk mulk ivc apxfey gey srmfeydfr/
hY aqy qknflojI nfl sbMDq bdlfE qyËI mMzI arQivvsQfvF ivc ‘sBnF leI isrP 2135 amrIkn zflrF nfl 142vF pRbMD dI asPlqf hY. mulk ivc ijhVy kfrporyt afriQk ivkfs mfzl ny mulk
nfl af irhf hY. ienHF arQivvsQfvF dI muZlI afmdn` XkInI bxfeI jfvy. Auh sQfn irhf hY. ijQy Bfrq ivc pRqI lok bhuq sÉq imhnq krdy hn, anfj dI cfdr (afm lok) dI gotf-iknfrI
vfDf dr susqI nfl cwl rhI hY aqy amrIkf leI aijhI afmdn dy sbMD ivc ivakqI afmdn bhuq Gwt hY, AuQy mulk pYdf krdy hn, buinafdI ZFcf bxfAuNdy (aiq dy amIr lok) nUM kuJ smyN leI ÉUb
afAux vfly smyN dOrfn ies ivc koeI Éfs 1000 amrIkn zflr pRqI jIa pRqI ivc afmdn aqy Dn dI vMz vI bhuq hn aqy AudXogF ivc kMm krdy hn, Auh cmkfieaf, pr mfzl ivcoN Aupjy
suDfr huMdf nËr nhI af irhf. ieh mhInf df suJfa idMdI hY. asmfn hY. 2018 leI 156 mulkF leI afpxy bwicaF nUM pVHfAux, twbr dy jIaF asfvyNpx ny ivcfrI cfdr ivc vwzy vwzy
arQivvsQfvF afm lokF dIaF muZlIaF dMbIsf afpxI pusqk ivc vK-vK iqafr kIqy gey ‘hYpInYWs ieMzkYs` ivc leI dvfeIaF ÉrIdx aqy isrP do zMgF mGory kr idwqy hn. lyKk aqy Aus dI
loVF rotI, kpVf, mkfn, iswiKaf, ishq afriQk smw i safvF leI Ku w l H I mM z I Bfrq dI kfrgujLfrI ‘birks’ mulkF ivcoN dI rotI df ieMqËfm krn leI sMGrÈ ingrfnI hyT kIqy gey vK-vK Koj kfrj
sM B fl, sfP vfqfvrn aqy smfijk arQivvsQfvF dI ivkfs dr dy mwTy pYx sB qoN ipwCy hY. ies ivc brfËIl df kr rhy hn. ieh qwQ sfhmxy ilafey hn ik mulk dy
surwiKaf pUrIaF krn ivc asPl ho nUM iËMmyvfr mMndI hY. Aus df ivcfr hY 28vF, rUs df 59vF, cIn df 86vF, dwKxI ivÈv bYNk, ivÈv vpfr sMsQf, inmn iksfn, Kyq mËdUr qy pyNzU Coty
ik afriQk ivkfs dI dr vDf ky, Aus aPrIkf df 105 vF aqy Bfrq df sB qoN ivÈv mudrf koÈ, bhukOmI kfrporyÈnF aqy kfrIgr krËy aqy ÊrIbI ivc jnm lYNdy
zf[ igafn isMG dI lgfqfrqf kfiem rwK ky aqy bfad Qwly 133vF sQfn irhf hY. nmoÈI vflI hor bhuq sfrIaF srmfeydfr/kfrporyt hn, krËy qy ÊrIbI ivc aOKI idnktI
Pon: 424-362-8759 ivc ‘irsfa dI nIqI` duafrf ies df gwl ieh vI hY ik gvFZI mulk pfiksqfn jgq pwKI sMsQfvF aqy ienHF dy JfVUbrdfr krdy hn aqy afAux vflIaF pIVHIaF leI
Pfiedf afm lo k F nU M dy ky vK-vK df sQfn 75vF hY. arQivigafnI KulHy ivÈv vpfr dI krËy df phfV aqy Gor ÊrIbI Cwz ky jF
rhIaF hn. ies smwisaf bfry 2018 ivc afriQk smwisafvF df hwl ho skdf hY. 22 jnvrI 2018 nU M aO k sPY m vkflq krn ivc koeI ksr bfkI nhIN qF Auh qMgIaF-qurÈIaF vflI mOq mr
CpIaF do pusqkF crcf ivc hn. pihlI aijhf krn leI Auh rfjsI suDfrF aqy duafrf jfrI kIqI irport ‘irvfrz vrk, Cwzdy hn. ienHF sMsQfvF aqy ienHF dy jFdy hn jF jdoN AunHF dIaF ijLMdgI pRqI
pusqk ‘igv pIpl mnI’ aYnI lorI aqy nIqIaF bxfAux aqy AunHF nUM amlI jfmf nft vYlQ` anusfr Bfrq dI kuwl syvk arQivigafnIaF vwloN AunHF mulkF sfrIaF afsF muwk jFdIaF hn qF Auh
dUjI pusqk ‘aYWj afP ikEs’ dMbIsf pihnfAux Aupr Éfs Ëor idMdI nËr jnsMiKaf ivcoN iewk PIsd aiq dy amIr dIaF pRfpfqIaF/sMBfvnfvF dI aslIaq ÉudkuÈIaF dy rfh vI pYx lwgy hn.
moieE dI ilKI hoeI hY. afAuNdI hY. lokF kol mulk dI 73 PIsd sMpqI hY nUM lukfAuNdy hoey AunHF nUM vDf-cVHfa ky mulk dy AudXoigk ivkfs ivc
aYnI lorI afpxI pusqk ivc ies 1991 qoN ‘nvIaF afriQk nIqIaF` aqy 2016 dI dUsrI iqmfhI qoN 2017 dI pRcfiraf jFdf hY ijQy AunHF nUM KuwlHI mMzI GrylU, lGU, Coty aqy drimafny AudXogF
smwisaf df ivsQfr ivc ivslyÈx krdI apxfAux kfrn BfrqI arQivvsQf dy dUsrI iqmfhI dOrfn pYdf kIqI geI sMpqI idKfeI idMdI hovy. ieh sMsQfvF aqy ienHF nUM axgoilaF Cwzx dy nfl-nfl syvfvF
nËr af rhI hY. Auh vD rhI byruËgfrI sfry KyqrF ivc vDdy hoey mÈInIkrn aqy ivcoN 82 PIsd ihwsf ienHF muwTI Br aiq dy JfVUbrdfr arQivigafnI afpxy dy Kyqr ivc do aihm syvfvF iswiKaf aqy
leI mÈInIkrn aqy svY-cflq robotF svY-cflq robotF kfrn isrP byruËgfrI dy amIr lokF nUM igaf hY aqy ies smyN AudyÈF dI pUrqI leI KuwlHI mMzI dIaF ishq sMBfl nUM vI vwzy pwDr Aupr
nUM iËMmyvfr mMndI hY. mnuwK ny ijMdgI nUM ivc hI vfDf nhIN ho irhf, sgoN jo ikrqI dOrfn hI mulk ivc arbpqIaF dI igxqI sMBfvnfvF vfly mulkF nUM ‘Èyr` df ruqbf srmfeydfr/kfrporyt jgq dy hvfly kr
sOKf bxfAux leI mÈInrI bxfeI, pr ruËgfr ivc rih gey hn, AunHF leI anykF ivc sB qoN vwzf vfDf hoieaf hY. 2016- dyx ivc Borf vI dyrI nhIN krdy. KuwlHI idwqf igaf hY ijs dy nqIjy vjoN ienHF
mÈInrI ny mnu w K I ikrq dI lo V nU M smwisafvF sfhmxy af rhIaF hn. Bfrq 17 dOrfn Bfrq ivc hr do idnF ivc iek mMzI vfly mulkF dy hukmrfn ‘Èyr` dy buinafdI syvfvF qwk phuMc isrP amIr
Gtfieaf hY. mÈInrI aqy svY-cflq dy hukmrfn mulk dy mhfn hox bfry aiq df amIr arbpqI bixaf hY. jnvrI imly ruqby nUM pRfpqIaF vjoN pRcfrn ivc lokF leI hI sImq ho geI hY. ies qoN
robotF kfrn pYdf hox vflI byruËgfrI nUM dfavy qF bhuq krdy hn, pr aslIaq 2018 nUM ivÈv afriQk mMc koeI vI ksr bfkI nhIN Cwzdy hn. ibnF Bfrq dI kuwl ÈkqI df 93 PIsd
qknflojIkl byruËgfrI ikhf jFdf hY, ies dy Ault hY. kOmFqrI pwDr Aupr (zbilAU [ eI[aY P [) dI Èu r U a fq mO k y Bfrq ivc afriQk ivkfs dy ihwsf ÊYr-rsmI Kyqr ivc kMm krn leI
lYinn ny afpxI pusqk ‘izvYlpmYNt afP iqafr kIqy jFdy kuJ mhwqvpUrn ieMzYks Kulfsf kIqf igaf ik sB leI afriQk apxfey gey mfzl ivcoN anykF mjbUr hY, ijQy Auh hr qrHF dy npIVn df
kYiplYiËmn ieMn rsLIaf’ dy qIjy Bfg ivc ies qwQ nUM sfhmxy ilafAuNdy hn. ivkfs dy afDfr Aupr AuBr rhIaF smwisafvF AupjIaF hn. ienHF ivcoN iek iÈkfr hY.
mÈInrI dy ivkfs ivcoN Aupjy ies qrHF dy 2017 leI 128 mulkF leI iqafr arQivvsQfvF ivcoN Bfrq PfzI irhf hY. aihm smwisaf ÊrIbI dI hY. mulk ivc Bfrq dy ‘sfry lo k F leI ko e I
duKFq df ijLkr kIqf hY. lYinn anusfr kIqy ‘soÈl pRogrYs ieMzYks` anusfr, dunIaF dIaF 79 arQivvsQfvF dI ÊrIbI dI ryKf qoN hyTF rihx vfilaF dI buinafdI afmdn` nUM XkInI bxfAux dI
ijQy mÈIn duwD qoN krIm vwK krn ivc Bfrq df sQfn sfry ‘birks’ mulkF ivcoN drjfbMdI kIqI geI ijs ivcoN Bfrq df PIsdI nUM GtfAux leI vwK vwK bjfie ieQoN dy sfry ikrqI lokF dIaF rotI,
shfeI huMdI hY, AuQy ieh lwKF lokF dy nIvF hY. brfËIl df sQfn 43vF, dwKxI sQfn 62vF afieaf hY, jdoN ik pfiksqfn iqkVmbfËIaF vrqIaF jFdIaF hn. Bfrq kwpVy, mkfn, iswiKaf, ishq sMBfl, sfP
mUMhF ivcoN duwD Koh vI lYNdI hY. lorI anusfr aPrIkf df 66vF, rUs df 67vF, cIn df 47vy N , sR M l kf 40vy N , brfËIl 39vy N , dy Xojnf kimÈn, ijs df hux Bog pf ky vfqfvrn qy smfjk surwiKaf bfry buinafdI
qknflojIkl ivkfs ny iksy smyN ijMnF 83vF aqy Bfrq df sB qoN nIvF 93vF hY. bMglfdyÈ 34vyN, cIn 26vyN aqy rUs 19 nIqI afXog bxf idwqf igaf hY, ny ijhVf loVF nUM pUrf krnf XkInI bxfieaf jfvy.
ruËgfr pYdf kIqf sI, hux Aus nfloN ikqy 2017 leI 188 mulkF leI iqafr kIqy vyN sQfn Aupr rhy. ivÈv afriQk mMc mMqr vriqaf sI, Aus anusfr ÈihrI aijhf krn leI srmfeydfr/kfrporyt
vwD byrujLgfrI ivc vfDf kr irhf hY. vwzy gey ‘ihAUmn izvYlpmYNt ieMzYks` ivc df kuMjIvq BfÈn Bfrq dy pRDfn mMqrI ielfikaF ivc 32 ru p ey aqy py N z U jgq pwKI afriQk ivkfs dI mfzl QF
pwDr Aupr byruËgfrI pihlF ivkisq Bfrq sfry ‘birks’ mulkF ivcoN PfzI hY. nryNdr modI df hox nUM mulk leI mfx ielfikaF ivc 26 rupey pRqI jIa, pRqI lok pwKI afriQk ivkfs mfzl apnfAuxf
mulkF nUM pRBfivq krygI, pr ieh ivkfs ies ivc rUs df 48vF, brfËIl df 79vF, vflI gwl vjoN dwisaf jf irhf sI, pr idn Ércx vfilaF nUM ÊrIb nhIN mMinaf pvygf aqy ies dy nfl-nfl rfjsI pwDr
kr rhy mulkF nUM bhuq iËafdf mfVIaF cIn df 90vF, dwKxI aPrIkf df 119vF sB leI afriQk ivkfs dy sbMD ivc igaf. iek qwQ iDafn mMgdf hY ik 26- Aupr lokF dy msly hwl krn leI dbf
hflqF vwl DwkygI. ies qrHF Dn aqy aqy Bfrq df sB qoN nIvF 131vF sQfn AuBr rhIaF arQivvsQfvF ivcoN Bfrq 32 rupey ivc qF isrP iek zMg df Kfxf vDfAuxf pvygf. ies sbMD ivc coxF qoN
afmdn kuJ ku aiq dy amIrF dy hwQF hY. 2018 ivc 191 mulkF leI iqafr isrP PfzI hI nhIN irhf, sgoN pfiksqfn, vI nhIN iml skdf. Bfrq ivc ÊrIbI dI pihlF vK-vK rfjsI pfrtIaF vloN jfrI
ivc kyNdirq huMdI jfvygI aqy afriQk kIqy gey ‘pRqI jIa afmdn ieMzkYs` ivc sRIlMkf, brfËIl aqy bMglfdyÈ qoN ipwCy ryKf qoN hyTF rihx vfilaF dI igxqI/ kIqy jFdy cox mYnIPYstoaF nUM kfnUMnI
asmfnqfvF bu r I hw d qw k vDdIaF birks dyÈF ivcoN Bfrq df sQfn hY. ies qoN ipCly sfl Bfrq df ieh drjf PIsdI bfry arjn syngupqf aqy jvfhr dsqfvyjL bxfieaf jfvy.

pMjfbI jwPI inwG idMdI hY qy inwG mMgdI hY inwk


pMjfb srkfr dy siBafcfrk mMqrI
nvjoq isMG iswDU vloN pfiksqfn POj dy
vfirs Èfh dy mlkf hFs phMucy qF BfrqI
iswKF nUM vyK ky mlkf hFs dy vsnIk
kI vyKdy hF ik pfiksqfnI sYink ndI
ivcoN qYrdy sfzy vl af rhy hn. pqf lwgf
25-30 bMdy iekTy ho gey. Auh sfnUM
kursIaF Auqy ibTf ky afp sfhmxy bih
suk
w
muKI jfvyd bfjvf nUM pfeI jwPI byloVI sfzy jwdI itkfixaF qoN jfxU hox ipCoN ik aKrot qy bdfm lY ky af rhy sn aqy gey. iewk do gwlF pwuCx ipCoN kfmq ny
crcf ivc hY. jwPI pf ky imlxf pMjfbIaF afpxy mfipaF koloN suxIaF eyDrly pMjfb AunHF ny sfzy jvfnF nUM KuÈk Pl dy ky bhuq ipwCy bYTy iewk mMzfsf mfrI bYTy iek
df mulfkfqI aMdfË hY. inwG dy ky inwG qoN inwG dIaF gwlF CyV bYTy. bhuigxqI ienHF koloN rm dIaF boqlF lY jfxIaF sn. nOjvfn nUM pwuiCaf ik Auh afpxy ipMz qoN gulËfr isMG sMDU
dI afs rKxf ies df mUl mMqv hY. jy surjIq dy jMmx BoieM qrnqfrn qoN sI. lVfeI df ibgl vjdy sfr, eyDr qy EDr bfhr ikMnI ku dUr igaf hY. Aus nUM kfmq Sandhugulzar@yahoo.com
dUjI iDr dI jwPI TMZI hY qF Aus df arQ AunHF vloN surjIq nUM imlx vflf ipafr dy POjIaF ny iewk dUjy dy duÈmx ho jfxf df svfl smJfieaf qF Auh KVf ho ky
spÈt hY. inwG df psfrf irÈqy suDfrdf vyK ky myry mMUhoN inkl igaf, ‘koeI myry sI. ieiqhfs dy itwpxIkfr qF ieh vI boilaf, ‘mYN jI? mYN qF kyvl duwbeI qwk qwk PYly ryq dy itwibaF dI sYr vI kIqI
hY. jnfb iemrfn Kfn vloN afpxy shMu vl vI afE, mYN huiÈafrpur df hF.` ieh kihMdy hn ik sulfh hox qwk mhF iskMdr hI igaf hF.` kfmq ny soicaf sI ik Auh ijnHF dy phIaF ivc eynI QoVHI hvf BrI
cwuk smfgm ivc nvjoq iswDU nUM Byjy gey suxdy sfr iewk JfVU dyx vflI kuVI JfVU rfjf pors df duÈmx sI qy rfËInfmf hox luiDafxf jF cMzIgVH qwk igaf hovygf. hoeI sI ik gwzIaF ryq dy itwibaF Auqy
swdy dI vKrI aihmIaq hY. Auh ieh ik smyq myry vwl vDI qy myrI bukl ivc af AuprMq pors ny Auhdy koloN AuhIE slUk Aus dy mMUhoN duwbeI sux ky kfmq dIaF qYrdIaF jfpdIaF sn. AuQy sB dIaF sB
mOjUdf pfik nIqI jnqf qy jnqf ivckfr ky mYnUM jwPI pf leI. Aus dy mfpy ajVfm mMigaf sI jo iewk bfdÈfh dUjy bfdÈfh awKF hYrfnI dy pfxI nfl Br geIaF. motr gwzIaF pUry qOr `qy eyarkMzIÈnz
dosqfnf qy siBafcfrk myl imlfp dI qoN EDr gey sn qy Auh kyvl eynf hI nUM idMdf hY. iswDU-bfjvf glvkVI nUM eysy ipCly idnIN myrI mfsI dI DI qrlocn hn pr AunHF gwzIaF ivc ieh suivDf Aukf
mMg krdI hY. ies nUM iPrkU qy duÈmxI jfxdI sI ik ajVfm iËlf huiÈafrpur ipCokV ivc vyKx dI loV hY. kOr lMzn qoN sMsfr sPr `qy inklIaF hI nhIN jo BfrqI, pfiksqfnI, bMglfdyÈI,
vflf rMg dyxf aiqaMq mMdBfgf hY. df iek ksbf hY qy Aus ipMz dy vsnIk duwbeI jfx vfilaF df kwc- afpxIaF BYxF qy AunHF dy pirvfrF nUM cInI, jpfnI afid mËdUrF nUM 30-35 mIl
ies byloVI crcf ny mYnUM afpxI Aus dy mfipaF nUM kYNp qwk suriKaq Cwz sw c : 1978 ivc aMgryjLI rsfly duwbeI iml ky afeI hY. sfry iek hPqf dI dUrI qoN cwuk ky ilafAuNdIaF hn. ieh
1998 vflI pfiksqfn PyrI dI iewk Gtnf ky gey sn. Auh myry nfl eydF icMbV geI ‘ielstRyitz vIklI’ df sMpfdk aYm[ vI[ AuQy rhy. qrlocn vflI tolI nUM dunIaF kfmy dwubeI qoN bhuq dUr qMbUaF vfly kYNpF
cyqy krvf idwqI hY. mYN qy myrI pqnI ijvyN mYN Aus df bfp-dfdf hovF. mYN Aus kfmq pMjfb aYgrIklcrl XUnIvrstI dI sB qoN AucI 163 mMËlI iemfrq burj ivc rihMdy hn qy rfq nUM ryq qoN pYdf hoeIaF
surjIq Aus 18 mYNbrI tIm dy mYNbr sF dy isr Auqy ipafr idwqf qF mYnUM vI luiDafxf dI PyrI Auqy afieaf qF Aus ny KlIPf dI 125vIN mMiËl qwk vI iljfieaf hvfvF `c sONdy hn. TIk hI nIloN ielfky
ijs nUM goaf df sfbkf rfjpfl krnl jfipaf ijvyN Auh myry ipMz dI DI hovy. pMjfb dy ipMz qy lok vyKxy cfhy. mYN Aus igaf ijQoN Auh sfrI dwubeI df nËfrf vyK vflf nOjvfn muV afpxy ipMz af igaf sI.
pRqfp isMG igwl svY sQfpq Bfrq- ies qoN pihlF 1965 dI Bfrq-pfik nUM KulHI Cwut idwqI ik ijwQy cfhy gwzI rukvf skdy hn. Aus ny dwisaf ik AunHF ny duwbeI aMiqkf: sfDU isMG hmdrd
pfiksqfn imlfp trswt vloN lY ky igaf jMg smyN asIN rfqIN ndI dy kMZy qfienfq lvy. asIN nIloN df pul lMG ky iewk ipMz ivKy ÈyKF dy sunihrI rMgF vfly kfrF dy afp vI qF ipafr krdY hUr nUM
sI. jdoN asIN pfkptn dy ielfky ivc afpxy BqIjy myjr pMnUM nUM imlx gey qF ivc ruky qF qfÈ KyzdIaF ZfxIaF smyq phIey hI nhIN vyKy, AunHF gwzIaF ivc dUr ÈyK iPr mYnUM hI ikAuN hY GUrdf?
Punjab Times Vol 19, Issue 35, September 1, 2018 pMjfb tfeImjL sfl 19, aMk 35, pihlI sqMbr 2018 (21)

ihMds
o qfn jIvy, pfiksqfn jIvy, jIvy sfrf jhfn
srbq dy Bly df pY g fm lY ky qurq KflI kr idE bfrzr nfl df KflI krfAuxy kfhdy leI jLrUrI ho gey? phuMc ky pRfhuxcfrI krdy myjLbfnF nUM iesy qrHF imwTy huMdy rhy qF dunIaF dI koeI
pfiksqfn gey nvjoq isMG iswDU ny jo ielfkf. hjL f r ipM z F `c vsdy lw K F AujVn vfly lok suafl krdy rhy, jy KVHy imhxy mfrdf? AunHF nUM hmlfvr qfkq 57 sfl pihlF ivCVy BrfvF dy
kuJ ikhf, Auh srhwd dy dohIN pfsIN vsdy iensfnF, psUaF, lwKF eykV pwkIaF pYr sYNkVy ipMz KflI krfAuxy sn qF POjF grdfndf? gurU nfnk dyv dy vrosfey ngr imlfp ‘c aiVwkf nhIN bx skygI.”
pMjfbIaF dy idlF dI afvfjL sI. vfhgf PslF, KyqI, shfiek DMidaF qy arbF kfhdy leI hn? iksy QF dUijaF dy ds krqfrpur sfihb dy drsLnF leI jdoN kYptn dy bolx ipwCoN pwCmI pMjfb
bfrzr lMGidaF ies afvfjL dy pihly KrbF dI jfiedfd nUM cfr GMitaF `c KflI vIh bMdy mfr ky afpxy lwKF lokF nUM BfjVF jrnYl bfjvf bfby nfnk dy pYrokfrF nUM dy muwK mMqrI cODrI prvyjL ielfhI ny bVy
bol sn, “ihMdosqfn jIvy, pfiksqfn jIvy, kr dyxf qy Auh vI ibnf iksy agfAUN pf dyxIaF, ikDrlI isafxp sI qy ikDr lFGf dyx dI gwl krdf qF kI Aus dy gly ivsLvfs nfl ikhf sI, “afpF sdIvI
amn amfn nfl sfrf jhfn jIvy.” kiQq sUcnf aqy irhfiesLI pRbMD dy, eydUM vwzf dI bhfdrI? bhfdrI qd sI jy isafsI lwgx dI QF Auhdy gl pYNdf? kih idMdf, amn qy imlfp dI mMijLl df rfh lwB
‘rfsLtrvfdI’ dwsx, kI glq ikhf iswDU AujfVf hor kI ho skdY? ijnHF `qy bIqI nyqf srhwdF ‘qy afp kMD bx ky KVHdy. koeI loV nhIN lFGy dI! kYsy ‘rfsLtrvfdI’ ilaf ey. loV isrP ies Auqy iekjuwt ho
ny? ikhVf dysL DRoh hY, iehdy ivc? dohF Auhdf duwK AuhI jfxdy hn. puwCo ivcfry ibpqf dy mfry srhwdI hn iswDU nUM dysL DRohI kihx vfly? ky qurn dI ey, ijs dI bdOlq afpF
dysLF dy afm qy Kfs kr pMjfbI lok ihMd/ KVHy pYr pwkIaF PslF, KyqIbfVI dy lokF nUM, ijnHF ‘qy acfnk musIbqF dy aYsy ‘rfsLtrvfdIaF’ nUM Xfd afpxI mMijLl sr kr skFgy.”
pfik ivc dosqI qy amn cfhuMdy hn. sMd, bMbIaF, lvyry qy Bry Brfey Gr bfr phfV Zfh idwqy gey. 1400 skUl bMd krfAuxf bxdY ik Bfrq dy qqkflI pRDfn cODrI sfihb ny pMjfbI ‘c bolidaF
dysL dI vMz vyly sB qoN vwD nuksfn suMny Cwz, ijnHF nUM Bwjxf pYxf sI, AunHF kr idwqy gey, hnyry ‘c koeI cfnx nhIN mMqrI atl ibhfrI vfjpfeI aqy ajoky pMjfbIaF nUM apIl kIqI sI ik Auh
pMjfbIaF df hoieaf. ‘afjLfdI’ dohF df jMg nfl koeI lfgf-dygf nhIN sI. koeI sI kr skdf qy AucI sfh vI nhIN sI lY pRDfn mMqrI nryNdr modI Kud pfiksqfn iekmuwT ho ky dohF mulkF dIaF srkfrF
pfisaF dy pMjfbIaF dIaF lwKF jfnF lY ksUr nhIN sI AunHF df. donF pfisaF dy skdf. aijhy mfhOl ivc kOx sFBdf gey sn. kI AunHF AuQy pfiksqfnIaF nfl nUM dosqI krn leI mjbUr kr dyx. AunHF
geI, AunHF dy Gr-bfr AujV gey, ajLmqF vIh-qIh bMdy mrn/mfrn dI sjLf pMjfb pwkIaF PslF? kI bixaf AunHF bImfrF duaf slfm nhIN kIqI, hwQ nhIN imlfey, cVHdy pMjfb dy vfsIaF nUM inwGf swdf idwqf
luwtIaF geIaF qy hjLfrF pirvfr afr- dy lwKF lokF nUM dy idwqI geI. idwlI vfly df jo mMijaF qoN AuT vI nhIN sI skdy. gly nhIN lwgy? jy sfbkf pRDfn mMqrI sI ik agly sfl lfhOr dIaF ihMd-pfik
bfGIaF pfAuNdy rhy. kI ieh swcmuwc Bfrq inwky inafixaF df, apfhjF df, AunHF dI zf[ mnmohn isMG nUM gurU nfnk dyv dy pMjfb KyzF ‘qy hum humf ky afAuxf. agly
ipRM[ srvx isMG dI ‘ijwq’ sI? jy ‘ijwq’ sI qF hjLfr ipMz KfD Kurfk df, sFB sMBfl df, ivafh 550vyN pRkfsL purb Auqy jnm sQfn sfl lfhOr ivc dUjIaF Bfrq-pfik KyzF
kfhdy leI KflI krfAuxy sn? sfihaF df, jxyipaF df, sUx vfly qy sUey nnkfxf sfihb ivKy pDfrn df swdf afvy rwK vI leIaF sn pr ksLmIr ‘c Bucfl
pfr ivCV gey. bfjvy, iswDU aqy hor soco, jy idwlI vfilaF nUM ibnf agfAUN lvyiraF df, poltrI PfrmF df qy pflIaF qF kI Auh nf jfx? jy AunHF dy jnm ipMz afAux kfrn mulqvI krnIaF peIaF.
brfdrIaF dy pirvfr EDr vI hn qy eyDr sUcnf dy acfnk hukm cfVH idwqf jfvy ik PslF df? ibpqf iek nhIN hjLfrF sn. gfh dy lok afpxy grfeIN nUM imlxf cfhux mIzIey df PrjL hY, isafsqdfnF nUM AunHF
vI. virHaF qoN ivCVy lhU dy irsLqy muV chuM GMitaF ivc idwlI KflI kr idE qF kI kdy pux Cfx kIqI hY ik kIhny amn qF kI Auh ienkfr kr dyx? kI pMjfb dy dy kQn cyqy krvfAuNdf rhy.
imlx leI qrs rhy hn. kI Auh idwlI KflI kr dyxgy? hflF ik amfn cfhuMdy lokF nUM bldI dy bUQy idwqf? mwuK mMqrI kYptn amirMdr isMG qy Bfrq qy pfiksqfn dy lok jMg Aukf
briln dI dIvfr ZwT geI. dovyN idwlI vfilaF kol nf psUaF, nf PslF qy pMjfb pihlF hI kyNdr df do lwK kroV sfbkf muwK mMqrI pRkfsL isMG bfdl df nhIN cfhuMdy. jMg iksy msly df hwl vI
korIaf iek ho rhy hn. idwlI vfly kdy qF nf hI KyqI dy sMdF df iKlfrf hY. AunHF rupey df krjeI hY. pMjfb nUM nf kdy qbfh lfhOr jfxf aqy ipafr muhwbq dy qohPy nhIN. vwzIaF qoN vwzIaF jMgF ipwCoN vI msly
pMjfbIaF df duwK smJx, kdy qF duKIaF kol GrF ‘coN cuwikaf jfx vflf Cotf motf hoeIaF PslF df Xog muafvjLf imilaf, lYxy dyxy dysL DRoh sI? pitafly dy kYptn myjL ‘qy hI hwl hoey hn. jMg, hiQafr
dI sfr lYx. ihMd-pfik dusLmxI dI awg smfn hI hY qy smfn lY jfx leI bhuiqaF nf KyqI ijxsF df bxdf Bfa qy nf amirMdr isMG iswDU nUM pitafly dy hI vycx vfly qy DONs jmfAux vfly mulk
bflI rwKx nfl sB qoN vwD nuksfn kol afpxIaF gwzIaF hn. iPr vI idwlI dirafeI pfxIaF dI rfieltI. nf cMzIgVH, nvjoq isMG iswDU df jrnYl bfjvy dy gly luafAuNdy hn. jF Auh hfkm jo lokF df
pMjfbIaF df ho irhY. kdy srhwdI JVp, vfly dwsx, kI Auh cfr GMitaF ivc idwlI nf dirafeI hYz vrks, nf pMjfbI boldy imlxf cMgf nhIN lwgf. Auh idl `qy hwQ iDafn lok ihqYsLI muwidaF vwloN htfAux
kdy jMg. ihMd-pfik dusLmxI pMjfbIaF KflI kr dyxgy? aijhy cMBlyvyN df jvfb ielfky qy nf sUbfeI KudmuKqfrI. nf rwK ky dwsx ik krqfrpur lFGy dI pysLksL leI aijhy kmIny kfry krdy hn. ieh
nUM lY bYTI hY. iswDU sLFqI df dUq bx ky awg lfAU mIzIaf vI dyvy. Bfrq-pfik jMgF dy AujfVy dI aqy nf smyN iswDU qy bfjvf hor ikvyN imldy? Bfrq qy pfiksqfn dy hfkmF leI vMgfr
pfiksqfn igaf sI qF ik dohF dysLF ivc jMg dI blf ihMd-pfik dy lokF, Kfs dirafeI hVHF nfl hoey nuksfn dI kdy pihlIaF Bfrq-pfik pMjfb KyzF hY ik afpsI msly lVy ibnf hwl krn,
dusLmxI qy vYr ivroD dI awg TMZI pvy. kr dohF dysLF dy pMjfbIaF dy gl vfr vfr pUrqI kIqI. dirafeI pfxIaF df Pfiedf dsMbr 2004 `c pitafly hoeIaF. pwCmI nf ik jMg `c lV mr ky. jMg dI awg
ajy kwlH dI gwl hY. kiQq ‘srjIkl ikAuN pfeI jf rhI hY? idwlI vwloN pMjfb leI jfxf pr dirafeI hVHF nfl huMdy pMjfb dy muwK mMqrI cODrI prvyjL ielfhI aMnI, pfgl qy mUMh jLor huMdI hY. jMgbfjLo,
strfeIk’ dy nF `qy pMjfbIaF df byloVf nfl vfr vfr ainaF krn dy PYsly mMndy pMjfbIaF dy nuksfn qoN pfsf vwtI jfxf! ny pitafly phuMc ky KyzF dI msLfl jgfeI ajy vI sMBlo, mrn mfrn dIaF gwlF nf
nuksfn hoieaf. idwlI qoN POrI hukm af rhy pMjfb dy isafsI afgU pMjfb nUM dirafvF pyty peI kImqI jmIn bdly kI sI. AudoN pUrbI pMjfb dy muwK mMqrI kYptn kro. BVkfeI jf rhI awg df pqf nhIN
afieaf ik pfiksqfn dI srhwd nfl ds pihlF hI kMgfl kr cuky hn. jy pMjfbI idwqf hux qk pMjfb nUM? amirMdr isMG qoN KusLI sFBI nhIN sI jf kdoN hfkmF vwl hI mUMh kr lvy! iemrfn
iklomItr qk vsdy pMjfb dy 987 ipMz hux vI nf jfgy qF pMjfb df jo kuJ vI ijhVy ‘dysL Bgq’, iswDU dy ihMd- rhI. Aus ny cODrI sfihb nUM jI afieaF Kfn qy nvjoq iswDU dI dosqI dohF dysLF
cfr GMitaF ivc KflI krf idwqy jfx. bicaf hY, Auh vI bMny lwgf smJo. pMjfb pfik ivcfly glvwkVI puafAuNdy aqy afKidaF jjLbfqI rONa ‘c ikhf sI, “iek ivcfly dosqI df pul Ausfr skdI hY.
iksy nf puwiCaf peI ikAuN? gurduafiraF nUM ryigsqfn bxfAuxf qF qYa ho hI igaY! ipafr muhwbq jqfAuNdy bolF `qy aOKy ho idn ieh bfzr sLfzr Kqm ho jfxgy qy jIvy ihMdosqfn, jIvy pfiksqfn. sfzf
dy lfAUz spIkrF qoN bulf idwqf igaf ik iksy nhIN soicaf ik hjLfr ipMz qurMq rhy hn, Auh dwsx kI iswDU pfiksqfn sB gyt sLyt KuwlH jfxgy. jy sfzy sbMD Kfb, vsy pMjfb, vDy pMjfb!

iswD,U isafsq aqy iswK


iswDU dI jwPI dI isafsq koeI nhIN kdy ipwT nhIN ivKfeI. aijhI hflq ivc
hoxI cfhIdI sI, pr ijnHF ny isafsq bxf jy iswDU dI muhwbqI PyrI nUM Bfrq ivclI
idwqI hY, AunHF dy sfhmxy ies nfl juV sOVI isafsq leI vrqx dI koisÈ kIqI
jfx vflIaF aijhIaF isafsI prqF vI jfvygI qF ies df lfB Bfrq ivroDIaF nUM
iDafn ivc rwK lYxIaF cfhIdIaF hn, hI imlygf. ies vfsqy ijvyN nYÈnl
ijnHF nUM lY ky iswKF vrgIaF BfrqI Gwt lok kih rhy hn ik iswDU pRDfn mMqrI roey qusIN vI ho, roey asIN vI hF. ikhf ik iswDU nUM pfiksqfn clf jfxf mIzIaf iswDU dI jwPI nUM AuCfl irhf hY,
igxqIaF Bfrq ivc lgfqfr isafsq df nhIN, AunHF nUM kOx dwsy ik iesy suc ivc kuJ AumId hY, iËMdgI iml jfeygI, cfhIdf hY, qF Bfjpf dI isafsI ibwlI Aus nfl vot bYNk pRBfivq ho vI jfvy qF
iÈkfr huMdIaF rhIaF hn. jwPI dI isafsq Auh kFgrs vI nhIN hY. Auh AuQy minstr moey qusIN vI ho, moey asIN vI hF. QYilEN bfhr af geI sI. hux qF sfrf vI dysL nUM koeI lfB nhIN hox vflf. iswDU
nUM pMjfbI aqy iswK dI idRÈtI qoN vyK skx vjoN Bfv srkfrI qOr ‘qy nhIN sI igaf ijAuNdI jfn dI mOq dy mUMh aMdr, pMjfb iswDU dI ipwT ‘qy af igaf hY, aqy ny ies nUM sOVy idlF vflI phuMc ikhf hY.
dI asmrwQf vfilaF nUM pqf lwg igaf hY ikAuNik ies vfsqy Aus ny Bfrq srkfr Zoey qusIN vI ho, Zoey asIN vI hF. Bfjpf nfl juVy rihx dy lflc ivc ho nvyN pfiksqfnI pRDfn mMqrI iemrfn
ik ies nfl iswDU df koeI nuksfn hox qoN aqy nf hI pMjfb srkfr qoN afigaf jfgx vfilaF rwj ky luitaf ey, irhf ivroD vI mIzIaf cYnlF qwk mihdUd Kfn ny ajy qwk Bfrq bfry Auho ijhI koeI
vflf nhIN hY. ies krky ies msly nUM leI sI, ikAuNik afigaf lYx dI loV nhIN soey qusIN vI ho, soey asIN vI hF. huMdf jf irhf hY. iswDU dI jwPI vflI itwpxI nhIN kIqI ijho ijhIaF itwpxIaF
pihlF kFgrs dy gwl pfAux dI koisÈ sI peI. iswDU bfkI ikRktrF vFg jvfb lflI awKIaF dI peI dwsdI hY, isafsq ivc jdoN Auh lok kuwd pey, ijnHF sfrf nYÈnl mIzIaf lgfqfr krI jf irhf
kIqI jf rhI sI aqy hux jFdy cor dI vI nhIN sI dy skdf ikAuNik pMjfbIaF nUM roey qusIN vI ho, roey asIN vI hF. nUM Bfrq dy iswK, ihMdU, bhu-igxqI vflI hY. aijhI hflq ivc iswDU nUM BfrqI ÈihrI
lMgotI vFg rfhul eyDrly pMjfb vFg AuDrlf pMjfb vI iswDU nUM lY ky jo lok kwpiVEN bfhr isafsq df iÈkfr lwgdy hn qF ijvyN ies dI QF pMjfb dyÈ dy vfsI vFg lYx dI
gFDI dy gl pfAux afpxf hI lwgdf hY, iblkuwl AuvyN hI ijvyN hoey iPrdy hn, Auh ies drd nUM ikvyN msly dI isafsq BfjpfeI kr rhy hn, vDIkI ijvyN kIqI jf rhI hY, AuvyN nhIN
dI koiÈs kIqI jf do BrfvF ivckfr kMD kwZ ky bxfey iek mihsUs kr skdy hn, ikAuNik ieh Ëbfn AuvyN hI pfiksqfnI vI krn lwg pYxgy. krnI cfhIdI. Bfjpf ijvyN akflIaF nUM
rhI hY . iks nU M dy do Gr afpxy hI lwgdy rihMdy hn. dyx nfloN bhuqf rUh nfl mihsUs krn ies pfsy siQqI nUM Dwkx vfilaF nUM kOx afpxy nfl qorn dI koiÈÈ kr rhI hY,
kOx dwsy ik jo kuJ pfiksqfn ny vI ies ivc kdy vflf mslf hY. 2015 ivc jYpur iltryrI smJfvy ik iswKF vloN Bfrq nUM bcfeI rwKx Aus nfl Bfjpf nUM ikMnf ku lfB hovgf,
AuQy hoieaf, Auh rukfvt nhIN pfeI aqy iswKF nUM AunHF PYstIvl ivc afeI iek pfiksqfnI vfsqy aihm BUimkf inBfeI jf rhI hY. pqf nhIN. pr ies nfl akflIaF dI iswKF
isafsq krky gurduafiraF qwk phuMcx dy mOky dyeI rKy adIbf ny pMjfbI XUnIvristI dy vfeIs jrf soco ik jy kÈmIrI pMizqF vFg iswK ivckfr ÈfK nUM swt jrUr vwjygI.
nhIN, suqMqr dyÈ hn, ijnHF nUM 1947 dI vMz ny iswKF qoN cFslr nUM suafl kIqf sI ik asIN suwK vI jMmU kÈmIr ivcoN inkl jfx df PYslf hux jdoN pfiksqfnI pRDfn mMqrI ny
ivCoiVaf hoieaf hY. iswDU dy iZwzoN inklI df sfh lYx leI Bfrq afAuNdy hF. qusIN kr lYx qF BfrqI kÈmIr aqy pfiksqfnI isw D U nU M ÈFqI dU q kih idw q f hY qF
poR[ blkfr isMG krqfrpur dy lFGy vflI gwl nUM ijs qrHF Bfrq nUM pfiksqfn bxfAux dI koiÈÈ ikAuN kÈmIr ivc kI Prk rih jfvygf? ieh BfjpfeIaF arQfq Bfrq mfqf dy isafsI
Pon: +91-93163-01328 jrnYl bfjvf ny huMgfrf Biraf, Aus nfl kr rhy ho? nhIN rukogy qF ieh Bfvnf vI nhIN Bulxf cfhIdf ik iswK pfiksqfn lfzilaF dy iDafn ivc rihxf cfhIdf hY
hr iswK Aus nUM jwPI pfAux ivc PKr iks nfl sFJI krFgy? iehI Bfvnf jdoN vwl ipwT krky nhIN Klo skdy ikAuNik ik ijnHF bwicaF nUM mfipaF dI mhuwbq nhIN
dy pRotokol krky hoieaf hY. jnrl bfjvf mihsUs krygf. 1947 dI vMz df jo syk srUr ny pRgt kIqI qF BfjpfeIaF ny Aus ies nfl pfiksqfn `c rih gey gurduafry imldI, AunHF nUM ÈrIkF dI Èrx lYx dI
nUM iks ny imlxf hY, iks nUM nhIN imlxf, pMjfbIaF nUM lwgf hY, Aus dI cIs eyDrly nUM iblkuwl iswDU vFg hI isafsI Gyrf gurDfmF vwl ipwT ho jFdI hY. ies dy mjbUrI df iÈkfr hoxf pYNdf hY. mslf
ies df PYslf iswDU ny nhIN, AuQoN dI pMjfb qy AuDrly pMjfb nUM isafsI mOsmF pfAux dI koiÈÈ kIqI sI. bfvjUd pfiksqfn nUM lY ky jdoN dyÈ dI iswDU dI jwPI df nhIN, 2019 ivc ho rhIaF
srkfr ny krnf sI. iswDU AuQy bYT gey dI bdlI vyly cskdI rihMdI hY. ies pihlF afeIar nfl ieho vfpiraf rfKI df svfl pYdf huMdf irhf hY, iswK, coxF df hY. ies vfsqy isafsI sur ivc
sn, ijQy Aus ny bYTxf TIk smiJaf pr aihsfs nfl juVn leI Ausqfd icrfg sI. hux iksy nUM BulyKf nhIN rih igaf ik jI-jfn nfl dyÈ dI rfKI krdy rhy hn. kI kI kIqf jf skdf hY, Ausy dI imsfl
mihmfn dysL dy pRbMDkF ny ijQy Aus nUM dIn dfmn nUM iDafn nfl suxo: Bfrq modI dI agvfeI ivc ikhVy rfh pY BfjpfeIaF nUM Xfd rwKxf cfhIdf hY iswDU dI jwPI vflI isafsq hY. ies nUM
ibTfieaf, AuQy Aus nUM bYTxf pYxf sI. ies mulk dI vMz koloN Xfro, igaf hY? ijvyN afeIar aqy srUr dI ik ijhVy iswKF nUM Bfrq afpxf nhIN ijMnI CyqI smJ leIey, AunHF hI cMgf hY.
pfiksqfn dy pRDfn mMqrI nvfjL srIP Koey qusIN vI ho, Koey asIN vI hF. itwpxI vflI isafsq smyN nfl TMZI pY smJdf irhf, AunHF nUM pfiksqfn, Bfrq ---
nUM AuQy hI bYTxf ipaf sI, ijQy modI dy BfvyN mUMhoN n khIey, pr ivco ivwcI, geI sI, AuvyN iswDU dI jwPI vflI isafsq ivruD kIqI jfx vflI isafsq vfsqy pRoPYsr afP aYmInYNs
shuM cuwk smfgm ivc pRbMDkF ny ibTfieaf Koey qusIN vI ho, Koey asIN vI hF. vyly isr jy nf sMBflI qF mihMgI pY skdI vrqdf irhf hY. pYdf huMdIaF rhIaF zfierYktr vrlz pMjfbI sYNtr
sI. ieho ijhy hvfilaF nUM lY ky ijhVy ienHF afËfdIaF hwQoN brbfd hoxf, hY. pMjfb ivc iek Bfjpf lIzr ny jdoN sfrIaF siQqIaF ivc Bfrq nUM iswKF ny pitaflf.
Punjab Times Vol 19, Issue 35, September 1, 2018 pMjfb tfeImjL sfl 19, aMk 35, pihlI sqMbr 2018 (22)

gurU gRQ
M sfihb dI ivlwKxqf
sRI gurU gRMQ sfihb df dunIaF dy
Drm gRMQF ivc iewk aduwqI sQfn hY. ieh
nf hI ieiqhfs hY, nf hI imiQhfs; nf hI gurmiq
mMqrF df sMigRh. ies df ivÈf aiDafqmk
anuBv hY ijs nUM kfiv-mfiDam rfhIN sdI ivc gurU sfihbfn dy smyN afm bolI rivdfs, sDnf, sYx, bfbf suMdr, sUrdfs, ny ‘poQI’ arQfq ‘bfxI’ arQfq gRMQ Boilaf hAumY suriq ivsfir]
pRgt kIqf igaf hY. ieh bRihmMzI pRbMD df ihwsf bx cuky sn. arbI qy PfrsI jYdyv, DMnf, prmfnMd, pIpf, ÈyK PrId, sfihb nUM prmfqmf df sQfn ikhf hY, hAumY mfir bIcfir mn
df drÈn aqy Aucy jIvn df pRboDn hY. dovyN bolIaF bfhroN afey musilm hmlfvrF swqf qy blvMz, iBwKf, mrdfnf, rfmf nMd ijwQy mnuwK df vfihgurU nfl myl ho skdf gux ivic gux lY sfir]1] rhfAu]
ieh ivlwKx hY ikAuNik ies ivc rwb dy qy bfdÈfhF nfl afeIaF jo afm BfrqI aqy BwtF dI bfxI Èfml kIqI geI hY, hY, ieh Aus dy imlfp dI QF hY. gurU sfihb aKI kudriq kMnI bfxI
BgqF dI BgqI Èfml hY, ijnHF ny dYvI muhfvry ivc sQfpq ho geIaF aqy ijnHF ijnHF dI ivcfrDfrf gurUaF dI afpxI PrmfAuNdy hn ik jo sMgiq ivc rih ky muiK afKxuscu nfmu]
Èbd nUM aiq dI hlImI aqy mfnvqf pRqI dy ÈbdF dI vrqoN gurU sfihbfn ny afpxy ivcfrDfrf nfl myl KFdI sI aqy AunHF prmfqmf dy guxF df gfien krdy hn, piq kf Dnu pUrf hoaf
dieaf ivc sMcfr kIqf. rwbI sunyhy dy srbivafpk cirqr nUM sMqF-BgqF dI bfxI nUM vI Èbd gurU df Aus dI isPiq-sflfh krdy hn, Auh mnuwK lfgf shij iDafin]3]
gurU gRMQ sfihb iswKF leI mihË drsfAux leI kIqI, jo ihMdUaF aqy ihwsf hox krky Aunf hI siqkfr pRfpq Aus nfl afpxI sFJ bxf lYNdy hn; AunHF (pMnf 1168)
Drm gRMQ nhIN hY blik bhuq hI siqkfrq muslmfnF nUM iewko ijhf sMboiDq sI. hY. ieh sMq aqy Bgq BfeIcfrk qOr ‘qy nUM rwbI igafn dI pRfpqI ho jFdI hY: gurU gRMQ sfihb dI bfxI ny pihlI
dsF gurUaF df pRgt srUp hY, ‘prgt gurU nfnk sfihb (1469-1539) ihMdU aqy muslmfn-dovF DrmF, vYÈnv poQI prmysr kf Qfnu] vfr Drm nUM ikrq nfl joVidaF Auc-
gurF kI dyih.’ nfm df, Èbd df BMzfr nUM smyN smyN rwbI iewksurqf ivc swc df BgqI prMprf aqy ieslfm dI sUPI sfDsMig gfvih gux goibMd vrg dI ieËfrydfrI ivcoN kwZ ky afm lokF
hox dy nfqy ieh isrP afm siqkfrXog jo anuBv hoieaf, Aus nUM AunHF ny bfxI dy prMprf nfl sbMDq hn. ieh bhuq pUrn bRhm igafnu] (pMnf 1226) df Drm bxfieaf. Aus nUM pfAux dy rsqy
hI nhIN blik rUp ivc pRgt kIqf aqy ilKqI rUp ivc ivlwKx qwQ hY, gurU gRMQ sfihb ivc Èfml gurU gRMQ sfihb ivc sB qoN pihlF dI pCfx dsF nhuMaF dI suwcI ikrq-
ies dI Aupfsnf sFiBaf. mMinaf jFdf hY ik afpxIaF cfr bfxI df. ienHF sMqF aqy BgqF ivcoN keIaF ‘mUl mMqR’ hY jo ‘ÅÆ ’ qoN ÈurU ho ky kmfeI krn aqy Aus nUM loVvMdF nfl
kIqI jFdI hY. AudfsIaF dOrfn AunHF ny kuJ Bgq bfxI df smF iswK gurU sihbfn qoN bhuq pihlF ‘gur pRsfid’ `qy muwk jFdf hY. mUl mMqR vMz ky Kfx nfl hoxI hY. gurU gRMQ sfihb
isw K sM g qF dy vI iekwTI kIqI. jdoN 1539 ivc AunHF ny df hY. ies qrHF ienHF BgqF aqy sMqF df rfhIN mnuwK nUM iewko iewk prm hsqI nfl dI bfxI anusfr ies sMsfr dI AuqpqI
Dfrimk iekwT ies sMsfr nUM Cwzx qoN pihlF BfeI lihxf smF ieiqhfsk qOr ‘qy kfPI lMbf hY; Bgq joiVaf hY. Auh akfl purK kyvl iewko df somf iewko-iewk akfl purK hY ijs ny
ivc gu r U gR M Q jI nUM afpxf AuqrfiDkfrI Qfp ky BfeI jYdyv (1170) qoN ÈurU ho ky kbIr qwk iewk prm ÈkqI hY ijs dI hoNd sdIvI sMsfr dI rcnf afpxy afp qoN kIqI hY.
sfihb dI hfËrI lihxf qoN gurU aMgd bxfieaf qF gurgwdI (1440-1518) aqy bfbf ÈyK PrId hY, Auh iek-rs ivafpk hY. Auh ies ieh sMsfr vMn-suvMnf hox ‘qy vI ies df
ÈRomxI huMdI hY, sONpx dy nfl hI bfxI dI vI poQI dy rUp (1173-1266) aqy ies qoN ibnf hor sMsfr df krqf purK vI hY arQfq ies somf iewk hY. somf iewk hox dy nfqy sMsfr
ijs krky aMdr ivc AunHF nUM sONpxf kIqI qF ik Auh ies sMq-Bgq ijnHF dI bfxI gurU gRMQ sfihb df isrjxhfr hY. Auh smyN aqy sQfn qoN dI vMn-suvMnqf aqy mnuwKI BfeIcfrk sFJ
nUM ivrfsq rUp `c sFBx aqy pRfpq ivc Èfml hY, dy shI smyN dI sfzy kol Aupr hY aqy ieh sMsfr Aus df pRgt rUp nUM svIkfr kIqf hY. ies qrHF mnuwK nUM
zf[ gurnfm kOr, kYnyzf AupdyÈF nUM smuwcI mfnvqf ivc pRcfrn. jfxkfrI nhIN hY. isrP qy isrP hY. gurU gRMQ sfihb dI bfxI ny Drm nUM nsl, jnm-Ëfiq aqy iesqrI-purÈ hox
ies qrHF ies prMprf ËrIey bfxI ivcfrDfrk sFJ dy afDfr ‘qy bfxI Èfml iekFq jMglF, guPfvF ivcoN kwZ ky smfj dy nfqy Aucf jF nIvF qswvr krnf nYiqk
afAux vflf hr ivakqI gurU awgy isr gurU aMgd dyv (1503 qoN 1552 eI[), kIqI geI hY, ijs qoN pqf lgdf hY ik nfl joiVaf ikAuNik Aus akfl purK nUM aqy kudrqI-dovyN qrHF hI glq hY. bfxI
JukfAuNdf hY aqy afpxI smrwQf anusfr gu r U amrdfs (1476-1574), gu r U vyly dy hor vI bhuq sfry sMq jF Bgq hn pfAux leI Gr-sMsfr Cwz ky iksy iekFq any k qf `c ey k qf, vM n -su v M n qf `c
Bytf cVHfAuNdf hY, jo ÈrDf anusfr iewk rfmdfs (1534-1581) aqy gurU arjn ijnHF dI bfxI Èfml nhIN kIqI geI, ijs sQfn `qy jf ky qpwisaf krn dI loV eykfqmkqf nUM pRvfn krdI hY. aijhy iksy
pYsy dI inmfxI ijhI Byt qoN lY ky, koeI dyv (1563-1606) qwk phuMcI. gurU df arQ iehI hY ik AunHF dI ivcfrDfrf nhIN hY, Auh hr QF ivafpk hY. mnuwK ny vI afDfr ‘qy mnuwKqf nUM vMzxf gYr-
vsqU jF bhuq vwzI rkm vI ho skdI hY amrdfs gurgwdI ‘qy 1552 eIsvI qoN gurmiq PlsPy nfl myl nhIN sI KFdI. Aus nUM afpxy aMdr lwBxf hY. ieh sfrf kudrqI aqy gYr-ieKlfkI hY. ies qrHF
aqy ijs df mksd Dfrimk kMmF qy 1574 eI[ qwk ibrfjmfn rhy aqy AunHF BgqI kfl iewk qrHF nfl Auh smF sMsfr Aus df pRgt rUp hY. bfxI ny Drm gurU gRMQ sfihb iewk aijhf Drm gRMQ hY
prAupkfrI kfrjF leI Kricaf jfxf huMdf ny afpxy aiDafqmk anuBv ivc bfxI hY jdoN purfxIaF rUVHIvfdI aqy krmkFzI nUM krmkFzI rUVHIvfd ivcoN kwZ ky Aus nUM jo sihj qy suhjmeI sFJIvflqf df sunyhf
hY. ieh ivÈvfs kIqf jFdf hY ik ieh dI kfPI rcnf kIqI qy Bgq bfxI vI prMprfvF KyrUM KyrUM ho rhIaF sn aqy nvyN pfAux df rsqf Aus akfl purK dy mUl idRV krvfAuNdf hY. gurU gRMQ sfihb df
Bytf gurU leI hY. iekwTI kIqI. ies qrHF gurU amrdfs qoN AuT rhy mfnvqfvfd df Dfrimk mMqR ivc dwsy gey guxF dI ivcfr krky, sMdyÈ srbivafpI hY jo sMsfr Br dy lokF
ijwQy vI ikqy gurU gRMQ sfihb df pRkfÈ cOQy gurU rfmdfs qwk aqy gurU rfm dfs punrjfgrx kfiem ho irhf sI. ies dI Aus dy guxF nUM ismrn rfhIN afpxy aMdr aqy DrmF leI sFJf hY. gurU gRMQ sfihb
kIqf huMdf hY, gurU nUM cOr kIqf jFdf hY, qoN pMjvyN gurU arjn dyv qwk smyq AunHF vjHf ieh jfpdI hY ik purfxI prMprf ivcoN vsfAux rfhIN dwisaf hY. ies qrHF Aus dy ny smwisafvF dy sFJy hwl leI mnuwK nUM
kIrqn kIqf jFdf hY aqy gur-mirafdf dI afpxI bfxI dy gurgwdI dy nfl hI ijs KoKlI aqy jVH ho cukI prMprf df guxF df gfien kridaF afpxI sLKsIaq pMc-pRDfnI pRbMD idwqf hY ijs anusfr:
anusfr bfkI Dfrimk rsmF inBfeIaF poQIaF dy rUp ivc bfxI sONpI jFdI rhI. Auh afdI ho igaf sI, mnuwK dI agvfeI aM d r nY i qk gu x ijvy N siq, sM q o K , hoie iekqR imlhu myry BfeI
jFdIaF hn, Aus Kfs smyN leI Auh sQfn gurU arjn dyv ny afp bfxI rcI, krn aqy sFqvnf dyx dI AupXogqf aqy prAupkfr, dieaf aqy hlImI afid pYdf duibDf dUir krhu ilv lfie]
gurduafrf huMdf hY, gurU df sQfn huMdf afpxy pUrvj gurUaF aqy AunHF rfhIN pRBfivkqf dI AumId Kqm ho geI sI. krky Aus nUM gurU dI ikrpf rfhIN pf (pMnf 1185)
hY. gurU gRMQ sfihb dI hfËrI ivc hfËr iekwqr kIqI Bgq bfxI dy nfl nfl BwtF nvIN BgqI prMprf ivc BfvyN DuMdlf ijhf skIdf hY. gurU dI imhr pRfpq krn leI, ies anusfr hr qrHF dIaF mnuwKI
sMgqF ny hwQ joV ky iekfgr-icwq ho ky dy sveIey Èfml krky BfeI gurdfs dy hI sI, pr acuwk aqy nvF aqy vwD Aus nUM pfAux leI gurU dy dwsy rsqy `qy vMzIaF ijvyN jnm-Ëfiq, mËhb, rMg,
bYTxf huMdf hY qFik Èbd ‘qy iDafn Diraf hwQIN ilKvf ky ‘gRMQ sfihb’ dI pihlI punrsQfpqI vflf mfnvqfvfdI jfigRqI cwlx dI loV hY. bfxI anusfr Aus nUM nsl afid dy Byd-Bfv aqy ielfkfeI
jfvy, gurU dy Èbd nUM siqkfr sihq bIV iqafr kIqI ijs nUM pihlF pihl dI afÈf df nfd suxfeI dy irhf sI. ieh pfAux dy rsqy ivc sB qoN vwzI rukfvt hwdbMdIaF qoN Auqy AuT iewk nvyN aqy
suixaf qy mn ivc vsfieaf jf sky. ‘poQI sfihb’ vI ikhf jFdf sI. ies df rUVIvfdI prMprfvF, krmkFzI Dfrimk hAumY hY, ijs df iËkr jpujI dy arMB srbsFJy smfj dI isrjxf vfsqy
ikAuNik ieh mihË Dfrimk gRMQ nhIN hY, pihlf pRkfÈ hirmMdr sfihb ivc 1604 jMËIrF qoN mnuwK dI afËfdI df arMB sI. ivc hI kIqf hoieaf hY. bfxI ivc vfr Auprfly krny cfhIdy hn. iehI gurU df
‘jfgq joiq’ hY, ies leI gurU dI hfËrI eIsvI ivc kIqf aqy bfbf buwZf jI nUM iesy leI ies smyN dI ivcfrDfrk sFJ vfr ies df iËkr hY ik hAumY dI JUTI mfrg hY, ijs anusfr:
ivc pUrf siqkfr kfiem rwKxf huMdf hY. syvf-sMBfl df kfrj sONp ky pihlf gRMQI vflI Bgq bfxI nUM gurU gRMQ sfihb ivc kMD nUM qoV ky hI Aus vwl jFdy rsqy `qy nf ko bYrI nhI ibgfnf
gurU awgy dovyN hwQ joV ky KVy ho ky Èukrfny Qfipaf. gurU gRMQ sfihb dI sMsfr Drm Èfml kIqf igaf. pMjvyN gurU arjn dyv quiraf jf skdf hY: sgl sMig hm kAu bin afeI]
dI ardfs kIqI jFdI hY, BfvyN KuÈI df gRMQF ivc ieh iewk ivlwKxqf hY ik sfrI
mOkf hovy qy BfvyN iksy ivCV geI rUh dI bfxI nUM AuqrI Bfrq ivc pRcilq iekwqI
afqmf dI ÈFqI mMgxI hovy. iswK ivafh
dI rsm nUM sMpUrn nhIN mMinaf jFdf jy
rfgF ivc qrqIb idwqI geI hY. gurU arjn
dyv ny afp ‘gRMQ sfihb’ qoN hmyÈf nIvF nfmu inrMjnu nIir nrfiex gurbfxI igafn
Auh gurU dI hfËrI ivc nhIN huMdI. lfvF afsx gRihx kIqf ijs qoN spwÈt hY ik
dy pfT ivcoN gRihsQI jIvn ivc afAux AunHF ny gurU-srIr nfloN gurU-Èbd nUM ÅÆ siqgur pRsfid ies nfm nUM rsnf nfl jpidaF jIv dy nfrfiex sd sd bKisMd]
vfly hr qrHF dy hflfq nfl iswJx leI vwD mhwqqf idwqI. gurU goibMd isMG ny goNz mhlf õ sfry hI pfp dUr ho jFdy hn. nfrfiex kIny sUK anMd]
‘eyk joiq doie mUrqI’ dI iewksurqf nfl nOvyN gurU qyg bhfdr sfihb (1622- nfmu inrMjnu nIir nrfiex] nfrfiex sB mfih invfs] nfrfiex pRgt kIno prqfp]
iml bYT ky jIvn dIaF smwisafvF nUM 1675) dI bfxI Èfml krky ‘gRMQ sfihb’ rsnf ismrq pfp iblfiex]rhfAu] nfrfiex Git Git prgfs] nfrfiex sMq ko mfeI bfp]
nijwTx df AupdyÈ imldf hY. ijwQy vI iswK nUM sMpUrn kIqf. gurU qyg bhfdr sfihb nfrfiex sB mfih invfs] nfrfiex khqy nrik n jfih] gurU arjn dyv AupdyÈ krdy hn,
BfeIcfrf sFJIaF smwisafvF nfl nijwTx dy slokF ivc Èfml iewk slok bfry ikhf nfrfiex Git Git prgfs] nfrfiex syiv sgl Pl pfih] hy BfeI, Auh jgq df mflk nfrfiex
leI jF BfeIcfry dy sFJy BlfeI dy kfrjF jFdf hY ik ieh dsvyN gurU df hY. nfrfiex khqy nrik n jfih] gurdyv afKdy hn, hy BfeI, sfry hI qF sdf sdf hI bKÈxhfr hY. nfrfiex
leI iekwTf huMdf hY qF gurU gRMQ sfihb df dsvyN aqy afKrI srIrk gurU goibMd nfrfiex syiv sgl Pl pfih] jIvF ivc Aus nfrfiex pRBU df invfs hY. afpxy syvkF dy ihridaF ivc suK aqy
pRkfÈ kIqf jFdf hY, ijs df arQ hY, isMG ny afpxy joqI joiq smfAux qoN pihlF nfrfiex mn mfih aDfr] hr iek srIr aMdr nfrfiex dI joiq df anMd pYdf krdf hY. nfrfiex afpxy
gurU dI bfxI df Et-afsrf lYxf qy gurU nFdyV ivKy 1708 eIsvI nUM afAux vfly nfrfiex boihQ sMsfr] hI pRkfÈ hY; hy BfeI, nfrfiex df nfm syvkF aMdr afpxf qyË-pRqfp pRgt
Èbd dI agvfeI anusfr PYslf krnf. sdIv simaF vfsqy bfkfiedf prMprf nfrfiex khq jmu Bfig plfiex] jpx vfly kdI nrk ivc nhIN jFdy. krdf hY. hy BfeI, nfrfiex qF afpxy
gurU gRMQ sfihb ivc Èfml bfxI nUM anusfr gurgwdI ‘gRMQ sfihb’ nUM sONp ky nfrfiex dMq Bfny zfiex] nfrfiex dI arfDnf krn vfly sfry Pl syvkF sMqF df mF-ipE vFg rfKf hY.
rwbI bfxI jF ‘Duir kI bfxI’ mMinaf igaf iswK pMQ df gurU Qfp idwqf. ies qrHF nfrfiex sd sd bKisMd] pRfpq kr lYNdy hn. nfrfiex sfD sMig nfrfiex]
hY. ieh ÈurU qoN aKIr qwk qukFq jF CMdF ‘gRMQ sfihb’ nUM ‘gurU gRMQ sfihb’ df nfrfiex kIny sUK anMd] nfrfiex mn mfih aDfr] bfrM bfr nrfiex gfiex]
dy rUp ivc hY, ijs nUM AuqrI Bfrq ivc drjf gurgwdI dy ky pRdfn kIqf. gurU gRMQ nfrfiex pRgt kIno prqfp] nfrfiex boihQ sMsfr] bsqu agocr gur imil lhI]
pRcilq BfrqI rfgF dy isDFqF anusfr sfihb dI ivlwKxqf hY ik ies df sMkln nfrfiex sMq ko mfeI bfp] nfrfiex khq jmu Bfig plfiex] nfrfiex Et nfnk dfs ghI]
afDuink ÈfsqrI rfgF ivc inrDfrq kIqf gurU sfihbfn ny afpxy jIvn-kfl ivc nfrfiex sfD sMig nfrfiex] nfrfiex dMq Bfny zfiex] gurdyv afKdy hn, BfeI! jo mnuwK
hoieaf hY. ies dI bolI mwDXugI sMDUkVI kIqf aqy afpxy hwQIN dsvyN aqy afKrI bfrM bfr nrfiex gfiex] siqgurU afKdy hn, hy BfeI! sfD sMgq `c itk ky sdf nfrfiex df
BfÈf hY ijs ivc pMjfbI dy boly jfx vfly srIrk gurU ny gurgwdI sONpI. ies qrHF bsqu agocr gur imil lhI] nfrfiex dy nfm nUM afpxy jIvn df afDfr nfm jpdy hn aqy muV muV pRBU dI isPiq
vwKry vwKry rUp hn. ies ivc vrqI geI iswK pMQ nUM ieh vI hukm kIqf ik BivwK nfrfiex Et nfnk dfs ghI] afsrf bxf lY. nfrfiex df nfm hI ies sflfh df gIq gfAuNdy hn, Auh mnuwK
ÈbdfvlI ivc Bfrq dIaF BfÈfeI- ivc agvfeI Èbd-gurU sRI gurU gRMQ sfihb gurU arjn dyv imhrbfn krqf sMsfr smuMdr qoN pfr iljfx vflf jhfj gurU nUM iml ky pRBU imlfp rUp kImqI
rvfieqF Èfml hn ijs ivc Bfrq dy vwK dI bfxI qoN lYxI hY. pu r K prmfqmf dI isPiq sflfh hY. nfrfiex df nfm jpx vfilaF kolo cIË lwB lYNdy hn, jo ieMdrIaF dI phuMc
vwK ielfikaF dIaF bolIaF ivcoN afey gurU gRMQ sfihb hI iewko iewk aijhf kridaF afKdy hn, hy BfeI! nfrfiex jm Bwj ky prF qur jFdf hY. nfrfiex pRBU qoN pry hY. hy nfnk, nfrfiex dy dfs
ÈbdF dy nfl nfl keI PfrsI aqy arbI Drm gRMQ hY ijs ivc ies dy bfnI gurUaF df nfm mfieaf rUpI kflK qoN bcfAux df nfm mfieaf rUpI zfiex dy dMd BMn sdf hI Aus dy afsry ivc rihMdy hn.
dy Èbd vI hn jo 15vI, 16vIN aqy 17vIN qoN ielfvf Bgq kbIr, nfmdyv, iqRlocn, vflf hY, ies nUM afpxy ihrdy ivc isMj. idMdf hY. -bIbI surjIq kOr sYkrfmYNto
Punjab Times Vol 19, Issue 35, September 1, 2018 pMjfb tfeImjL sfl 19, aMk 35, pihlI sqMbr 2018 (23)

eykqf df mujs
w mf mOlfnf muhm
M d brkq AuWlf
mhfn gdrI, axQk, mulk-dr- afrËI hkUmq df pRDfn mMqrI aqy mQrf AuWlf nUM afpxy dosq dy bfp dy Gr iek duafrf krnI ÈurU kr idwqI. isty vjoN ivdyÈ mMqrI vjoN zf[ mQrf isMG vI sn.
mulk gfhux vflf sUrmf mOlfnf muhMmd isMG ƒ ivdyÈ mMqrI bxfieaf igaf. kmry ivc rihxf ipaf aqy afpxI pVHfeI srkfr sKqI nfl pUrI nËr ies dy Auh iek vI idn afrfm nfl nf bYTy. iPr
brkq AuWlf ny 1860 ‘c (iek sfl awgy aPgfinsqfn dy mOky dy hfkm amfn jfrI rwKI. 1878 ivc AunHF ny mYitRk pfs kMmkfr ‘qy rwKx lwgI. iPr afpxy iek 1927 ivc dubfrf ienHF mulkF df gyVf
jF ipwCy) Bupfl Èihr ivc jnm ilaf. AuWlf, jo aMgryË sfmrfj dy iKlfP sI, kr leI. iPr 1879 qoN 1881 qk do sfl dosq dy mÈvry ‘qy Auh ieMglYNz Cwz ky lfieaf. ienHF idnF ivc mOlfnf muhMmd
Auh ihMdusqfn dI afËfdI leI lV rhIaF nfl muafiedf kIqf igaf. iesy muafiedy Ausy skUl ivc bqOr mfstr syvf inBfeI. amrIkf dy Èihr inAU Xfrk cly gey. brkq AuWlf ƒ ÈUgr dI ibmfrI ho geI
sfrIaF lihrF dy mohrI afgUaF ‘coN iek muqfbk hI gdrI 1920 qk afpxI 1883 ivc Auh muMbeI cly gey, ijQy ieQy vI Cy sfl qk loVvMdF ƒ arbI, ijs nfl Auh idn-b-idn kmËor huMdy
sn. AunHF dI srgrmI ihMdosqfn qoN ÈurU srgrmIaF aPgfinsqfn ivc rih ky AunHF ƒ koeI Kfs mulfËmq nf imlI. PfrsI qy AurdU pVHf ky afpxf guËfrf gey. afpxI ishq ƒ dyKidaF AunHF afpxy
ho ky ieMglYNz, PrFs, jrmnI, qurkI, clfAuNdy rhy. clfieaf. ieQy rihMidaF AunHF dy amrIkf, hmvqnI ihMdusqfnIaF ƒ ieh Èbd afKy
rUs, jfpfn, amrIkf aqy aPgfinsqfn brqfnvI sfmrfj vwloN ‘pfVo qy rfj kYnyzf ivc rihMdy ihMdusqfnI BfeIcfry jo awj ieiqhfs dy sunihrI pMny hn: “mYN
qk sI. brqfnvI bsqIvfd vloN gl pfey kro` vflI pfilsI ƒ smJidaF ihMdU, nfl cMgy sbMD bx gey. Auh ienHF aMdr sfrI Aumr afpxy ipafry vqn dI afËfdI
gulfmI dy jUly musilm aqy iswKF ivc pfey jFdy pfVy ƒ ienklfbI jËbf Brn dI ijQy lgfqfr leI sMjIdgI nfl sMGrÈ krdf irhf hF,
qoN ihMdusqfn ƒ Kqm krn ivc muhMmd brkq AuWlf vfh lfAuNdy rhy, AuQy nflo-nfl ihMdU, hux jdoN ies dunIaF qoN jfx df smF
mu k q krfAu x kfmXfb vI hoieaf. ies df pRqwK sbUq musilm, iswK eykqf ‘qy vI Ëor idMdy rhy nËdIk af igaf hY, mYƒ ies gwl df
leI ienklfbI ieh imldf hY ik AunHF ny ivdyÈF ivc rih qF jo afËfdI dy Gol ivc sFJf ihwsf aPso s hY ik mY N afpxy imÈn ivc
joÈ AunHF dy rhy ihMdU, musilm, iswK aqy hor iPrikaF pfieaf jf sky. kfmXfb nhIN ho sikaf. pr mYƒ pUrn
rom-rom ivc dy BfeIcfry iek lVI ivc proey aqy ieh 1909 ivc mOlfnf jfpfn phuMc gey, ivÈvfs qy qswlI hY ik hËfrF ienklfbI,
lt-lt bl sfry iekjut ho ky lVy. ieh kfrnfmy ijQy AunHF tokIE XUnIvristI ivc pUrbI bhfdr qy iemfndfr myry rfh `qy cl rhy
mhfn gdr dy Gol `c dyKy jf skdy hn. Ëbfn dy pRoPYsr vjoN syvfvF idwqIaF. hn. mYN ies qswlI nfl afpxy ipafry
ikrpfl isMG sMDU mO l fnf mu h M m d brkq Au W lf df jfpfn ivc ‘al ieslfm’ nF df aKbfr mulk df mukwdr AunHF bhfdr ienklfbI
Pon: 559-259-4844 pirvfrk ipCokV pTfx aCfKfnI kbIly ÈurU kIqf. Aus aKbfr `qy ihMdusqfn ivc sUrimaF dy hvfly krdf hF jo afËfdI
nfl quaflk rwKdf sI. ienHF df bËurg pfbMdI lwgI hoeI sI. brqfnIaf srkfr hfsl krn qk ies sMGrÈ ƒ jfrI
irhf sI. Auh ijQy ieslfm dy KojI sn, bfbr dy hmly vyly ihMdusqfn afieaf qy dy dbfa pfAux kfrn AunHF ƒ XUnIvristI rwKxgy.”
nfl hI kOmpRsq vI rwj ky sn. inDVk iPr ieQoN df hI vsnIk bx igaf. AunHF mOlfnf muhMmd brkq AuWlf ivcoN brKfsq kr idwqf igaf. ies mgroN eykqf df mujwsmf mOlfnf muhMmd
pwqrkfrI dy nfl-nfl AunHF ny keI ikqfbF dy bfp df nF mOlfnf muhMmd sujfq AuWlf afKr Auh 1887 ivc lMzn cly gey. AuQy mOlfnf muhMmd brkq AuWlf amrIkf af brkq AuWlf afKr 20 sqMbr 1927 ƒ
vI ilKIaF aqy Auh swq ËbfnF jfxdy sn. sI, jo ikwqy vjoN pihlF pRfiemrI skUl Auh ËrUrqmMdF ƒ arbI, PfrsI qy AurdU gey. AudoN qwk gdr pfrtI jnm lY cukI sYn PrFissko dy hspqfl ivc ies
aPgfinsqfn ivc mOlfnf muhMmd df mfstr sI aqy iPr kuJ smF puils pVHfAuNdy rhy aqy afpxf guËfrf clfAuNdy sI, ijs nfl juV ky mOlfnf kMm krn lwgy. sMsfr ƒ hmyÈf leI alivdf kih gey.
brkq AuWlf iek ienklfbI grup ijs dI nOkrI vI kIqI. mOlfnf dI iek BYx vI rhy. lMzn ivc rih ky AunHF jrmn, PrYNc, 1919 ivc Auh rfjf mihMdr pRqfp AunHF dy srIr ƒ sYkrfmYNto dy Elz istI
ivc rfjf mihMdr pRqfp, zf[ mQrf isMG, sI. pirvfr df guËfrf muÈikl nfl hI jfpfnI BfÈfvF iswK leIaF. ieMglYNz nfl rUs vI gey aqy kfmryz lYinn nfl kbrsqfn ivc dPnf idwqf igaf. AunHF
hrnfm isMG qy kuJ hor sfQI vI sn, cldf sI. jdoN muhMmd brkq AuWlf ajy rihM i daF Au n H F ny ilvrpU l mu s ilm mulfkfq krky ihMdusqfn dI afËfdI dy dy jnfËy ivc ihM d u s qfnIaF dy nfl
nfl kfbl puwjy. aPgfinsqfn ivc bfgF- skUl df ividafrQI hI sI qF AunHF dy ieMstIicAUt ivc vI kMm kIqf. ieQy hI sMGrÈ ivc mdd mMgI. 1920 ivc afËfd amrIkn lok vI Èfml hoey. mOlfnf
ey-bhfr dy sQfn ‘qy pihlI dsMbr 1915 bfp dI mOq ho geI. pVHfeI ivc huiÈafr ilvrpUl ieMzIan hfAUs ivc rihMdy ihMdusqfn dI afrËI hkUmq dy pRDfn muhMmd brkq AuWlf ies ieiqhfsk
ƒ ihMdusqfn dI afËfd, afrËI hkUmq hox krky AunHF ƒ vËIPf imldf sI, ijs ienklfbIaF nfl sMprk bx igaf. Auh mMqrI vjoN jrmnI, qurkI, rUs aqy hor kbrsqfn dy iek KUbsUrq ihwsy ivc
df aYlfn kIqf igaf. srbsMmqI nfl nfl Auh afpxf guËfrf krdy. iPr iek hkUmq dIaF nIqIaF iKlfP zt gey aqy dyÈF dy dOry kIqy aqy sbMDq srkfrF nUM sfrI Aumr dy sMGrÈ dI Qkfvt ƒ dUr
mOlfnf muhMmd brkq AuWlf ƒ ies afËfd vkq aijhf afieaf ik muhMmd brkq ies hkUmq dI aflocnf lyKF aqy BfÈxF mdd dI apIl kIqI. Aus vkq AunHF nfl krn leI lyty hoey hn.

crnjIq isMG pMnU df khfxI sMigRh ‘bMd drvfËf’ pusqk smIiKaf


khfxIkfr crnjIq isMG pMnU ny iek dy Èoa leI Auh afpxy sfQIaF nfloN ivCV ivc qfV ky Aus dIaF mÈkF KolH idwqIaF. ievyN hI ‘mMjI Tok’ khfxI ivc AunI ‘Bly lok` khfxI ihMdusqfn dI
nfvl, iqMn sPrnfmy, pMj kfiv sMigRh igaf. ieh socidaF ik swq vwjx vfly keI qrHF dy svfl puwCy ijvyN, ibn lfdyn sO curfsI dy dOr ivc pMjfb dy lokF dy srkfrI mÈInrI dy pRbMDkI ZFcy dI qih
qy khfxI sMigRh ‘bMd drvfËf’ (muwl 200 hn, Auh aMdfËy nfl hI QIeytr vwl cwl nUM kdoN imly sI? KumInI swdfm husYn dI mnF ivc pYdf hoey zr, BYa aqy dihÈq qk phuMcdI hY aqy ies ivc cwl rhI
rupey, pMny 176, eysLIaf ivjLnjL) smyq pYNdf hY. Èoa ÈurU ho cukf sI pr Aus dI Kbr hY? kI qusIN eIrfnI, aPgfnI, ÈIaf dy mfhOl bfry lyKk df anuBvI XQfrQ GplybfËI, irÈvqKorI qy jMglI rfj dIaF
swq khfxI sMigRh pMjfbI sfihq nUM idwqy itkt Aus dy sfQIaF kol hox krky Aus jF suMnI ho? Auh Aus df ÈnfKqI ibwlf pyÈ hoieaf hY. ieh khfxI ijwQy iek pfsy keI prqF KolHdI do qwQ pyÈ krdI hY-
hn. ‘bMd drvfËf’ khfxI sMigRh dI ny QIeytr dy pihrydfr nUM afpxI smwisaf PVH ky Aus dI Èkl nfl imlf irhf sI. gvFZI mulk vwloN hmsfieaF dy Gr pihlf, ies sfry vrqfry ivc bhuq vwzf
isrjxf df muwK afDfr 1984 ivc pMjfb dws ky aMdr jfx dI koiÈÈ kIqI pr gfrz TIk Ausy smyN afey iek Pon ny Aus nMU hPVf-dPVI PYlfAux ihq vrqy jf rhy hwQ dyÈ dy aYn[ afr[ afeI[ lokF df hY,
df aiqvfdI dOr aqy 2001 ivc amrIkf ny Aus nMU rok ilaf. iswK hox krky AuQy bcf ilaf jo Aus dy ivCVy sfQIaF vwloN nvyN qoN nvyN hQkMizaF bfry jfxkfrI idMdI jo iswDy-aiswDy qrIky nfl keI lVky-
dy 9/11 dy hmly ipCoN khfxIkfr dy kOVy KVHy lok Aus vwl ieMj Jfkx lwgy ijvyN puils ivc Aus dI guMmÈudgI dI idwqI hY, AuQy ies anuBv nUM vI sFJf krdI hY lVkIaF nUM vrglf ky ivdyÈ Byjx dy
anuBv bxdy hn. Auh iksy gYbI-mhFdIp df eylIan ik aiqvfd dy dOr ivc lokF dy bhfny lwKF-kroVF rupey btordy hn;
ies sMigRh ivc ‘bMd drvfËf` aqy hovy. Auh inrfÈ ho ky AuQoN clf igaf. mnF ivc dihÈq ies kdr BfrU iKzfrI, gfiek qy klfkfr bxf ky lokF
‘iksmq dy kVCy` nF dIaF khfxIaF kuJ imMtF ivc hI Èihr ivc Kqry dy sI ik Auh rwsI nUM vI swp smJ ky nUM bfhr Byjdy hn. dUsrf, jy srkfrI
amrIkf qy dUjy dyÈF ivc pgVIDfrI iswKF sfiern ny ieh gwl spÈt kr idwqI zrn lwgy sn. keI vfr sPr krmcfrIaF dIaF qnKfhF awj dy
nUM vI qfilbfn smJ ky AunHF nfl hox ik koeI iBafnk vfrdfq hoeI hY, dOrfn gwzIaF aqy bwsF ivc bMb mihMgfeI dy dOr ivc AunHF dy guËfry jogIaF
hfdsf jF koeI zfkf. Pfier ibRgyz dIaF JUTIaF aPvfhF lokF dI Kwjl hox ijs nfl Auh tYlIPon, ibjlI qy pfxI
gurdIp kOr aqy aYNbUlYNsF dy DUqUaF dIaF afvfËF KuafrI df kfrn bxdIaF sn. ijvyN dy lwk-qoVvyN ibwl Bugqf skx qy afpxy
keI pfisaF qoN AuBrIaF. puils dI ik aMimRqsr-idwlI ‘Èfny pMjfb’ pirvfr dIaF mwuZlIaF loVF pUrIaF kr
vfly nslI ivqkiraF bfry hn. amrIkf hrkq ivc qyËI af geI qy afkfÈ XfqrI tryn ivc sPr krn vflf skdy hox qF Auh irÈvq lYx hI ikAuN!
vrgy dyÈ ivc BulyKy vws keI lok iswKF ivc hYlIkfptr mMzrfAux lwgy. iek iswDf qy ÈrIP idsx vflf do khfxIaF ‘Zfkf Pfl` aqy ‘kI mYN
nUM vI 9/11 dy pYNtfgn hmly dy iËMmyvfr imrfË hotl dI nuwkry sVk vwl nOjvfn mYN-pfqr nUM koeI hor eI JUT boilaf’ do iviBMn iviÈaF `qy hn.
Esfmf ibn lfdyn dy hulIey nfl joV ky numfieÈ krdI vwzI tI[ vI[ skrIn ÈY jfipaf, jo afpxy afp nUM, jo ‘Zfkf Pfl` khfxI Bfrq qy pfiksqfn dy
vyKdy rhy, ijs krky keI vfr iswKF nfl ‘qy icwtI pgVI dfVI vflI ibn lfdyn Auh sI, qoN vwKrf pyÈ kr irhf lVfeI JgiVaF kfrn pMjfb dy srhwdI
prdysF ivc mfVf ivhfr huMdf irhf hY. dI Poto vfr vfr Aujfgr kIqI jf sI. dyKidaF hI Aus nOjvfn ny jdoN vsnIkF aqy iksfnF dy jIvn `qy pYx vfly
‘bMd drvfËf` khfxI ivc lyKk iswK rhI sI. tI[ vI[ skrIn qoN pfsy gurgfbI df qlf cuwk ky iek pYn mfrU pRBfvF nUM drsfAuNdI hY. jdik ‘kI
Drm dI vwKrI pCfx bxfAux vfly Drm htdIaF qIrF ivMnHdIaF nËrF Aus vrgf ipsqOl bfhr kwZ ilaf qF mYN JUT boilaf` khfxI zyivz, jYiskf qy
dy AunHF TykydfrF Auqy ivaMg krdf hY, jo vwl KwuBIaF vyK ky Auh Gbrf igaf, mYN-pfqr zr igaf qy Aus nMU jymË nfmI pfqrF dy iqkoxy irÈiqaF dy
iswKF dI iek vwKrI pCfx sQfpq krn ijvyN Auh hI ibn lfdyn hovy. PlfAuxI idMidaF ieh kih ky kuJ XQfrQ rfhIN pwCmI dyÈF ivcly tuwtdy-
dy nF `qy prvfsI BfrqIaF qoN motIaF motrsfeIkl vfly ispfhIaF dI joVI Pfsly Auqy KVo igaf, ‘mYN smJ Bwjdy pirvfrk qy dMpqI irÈiqaF df
rkmF qF iekwTIaF kr lYNdy hn pr ies Aus vwl JptI qy iek hor hUtr mfrdI irport qoN bfad Aus dy lwB jfx bfry igaf ik qUM pMQ df syvfdfr hY.’ pRgtfvf krdI hY.
dy pRcfr leI Xog pRbMD nhIN kr pfAuNdy. puils kfr af phuMcI. ispfhIaF ny pty sI. Aus dI aslI pCfx Aus dy sfQIaF ‘Evr tfeIm’ khfxI ivc lyKk ny smuwcy rUp ivc ikhf jf skdf hY ik
nqIjy vjoN prdysF ivc iswKF Auqy jbr qy nfl Aus dy hwQ bMnH idwqy, Aus df hYNz- vloN dwsy jfx ‘qy Aus dI KlfsI hoeI. aiqvfd dy iesy dihÈq qy BYa vfly mfhOl iswK jQybMdIaF BfvyN iswKF dI iek vwKrI
Ëulm huMdy hn qy AunHF nUM nslI ivqkiraF bYg AunHF Jpt ilaf, awKF ‘qy pwtI bMnH ‘iksmq dy kVCy’ khfxI 1984 dy ivc afvfjfeI dy sfDnF dI ainsLicqqf pCfx bxfAux ivc asPl rhIaF hox
df iÈkfr hoxf pYNdf hY. ky Aus nMU kfr ivc suwt ilaf qy iksy gyV ivc Bfrq srkfr dI ‘aiqvfdIaF dy krky aMimRqsr aqy ies dy afs-pfs pr ieh pusqk iswKF dI ieh pCfx
‘bMd drvfËf` khfxI ivc mYN-pfqr, axdwsI QF Auqy lY gey. lyKk nUM QIeytr nF `qy iswK gwBrU mfro qy qrwkIaF pfE’ dy ielfikaF dy nOkrIpyÈf qy kMmkfjI sQfpq krdI hY ik gurU df aslI iswK
Aus df pirvfr qy lfs eyNjls qoN Aus df dy isikAuirtI gfrz dy icwty zyly Xfd pfilsI df prdf PfÈ krdI hY ik ikvyN lokF dy jIvn dIaF duÈvfrIaF nUM bVy Auh hY jo sMsfr pwDr qy Drm-XwuDF dy nF
dosq iswDU lfs vygs dy EÈo QIeytr ivc krky XkIn ho igaf ik puils nUM ieqlfh bhuq sfry srkfrI aPsrF ny ies vgdI sMvydnÈIl qrIky nfl pyÈ kIqf hY. ieh Auqy zwulH rhy mfnvqf dy lhU df hmyÈf
nwcdy-gfAuNdy pfxIaF df qmfÈf dyKx df dy ky ieh pMgf Aus ny hI pfieaf hovygf. gMgf ivc hwQ Doqy qy smfj-ivroDI khfxI lutyrf gRohF vwloN aiqvfd dI afV ivroD krdf hY.
pRogrfm bxfAuNdy hn, ijs dIaF AunHF ny ibjleI XMqrF nfl Aus dI jfmf ansrF ny afpxy vwqr vfhy. ies smyN ivc kIqIaF jFdIaF luwtF-KohF aqy KfVkU ---
pihlF hI afn-lfeIn itktF buwk krvf qlfÈI leI geI. keI qrHF dIaF skrIinMg pMjfb qy kÈmIr dy iswKF ‘qy srkfr dI jQybMdIaF dy nF `qy idwiqaF jfx vflIaF (isrjxf julfeI-sqMbr 2018
leIaF sn. Èoa vyKx vfly idn swq vjy mÈInF ivc dI lMGf ky iek hnyry Bory kropI asmfnI ibjlI vFg JptI. DmkIaF df vI prdf PfÈ krdI hY. `coN DMnvfd sihq)
Punjab Times Vol 19, Issue 35, September 1, 2018 pMjfb tfeImjL sfl 19, aMk 35, pihlI sqMbr 2018 (24)

cfh aqy kOPI imwTf Ëihr


dunIaF ivc 99% qoN vwD lok cfh
jF kOPI dy afdI ho cuky hn. ieMzIaf ivc
koeI Gr nhIN, ijQy cfh nhIN bxdI. hux
ishq sMBfl
qF gurU GrF ivc vI cfh dy lMgr cldy sLfhvyly ivc dhIN, lwsI, mwKx, rotI aqy
hn. cfh df kwp pI ilaf, Qkfvt dUr, kuJ sYl mr jFdy hn aqy idl kmjor ho krngy? kI sLUgr ijhy iBafnk rog nhIN ivc jfE, rogIaF dI Brmfr hY. keI lok aMb df acfr huMdf sI. awj kl sLfhvyly
srIr qro qfËf. iPr iks qrHF cfh imwTf jFdf hY. lwgxgy? iewk idn ivc 40-50 gRfm qoN Kfx pIx df bVI sKqI nfl prhyj krdy dI QF cfh aqy ibskut af gey hn.
Ëihr aqy srIr leI hfnIkfrk ho skdI dUiÈq KUn dy kfrn iqwlI aqy gurdy vwD KMz nhIN KfxI cfhIdI. hn, mfs nhIN KFdy, Èrfb nhIN pINdy aqy sMn 1965 qoN pihlF Bfrq ivc bVy
hY? afE, vyKdy hF. cfh dy afdI nMU smyN vI Krfb ho jFdy hn. nËr kmjor ho jFdI sLUgr dy rogI imwTI krn leI cfh iksy iksm df nsLf vI nhIN krdy, Auh vI Gwt lok cfh pINdy sn aqy sLfhvylf krdy
isr cfh nf imly, isr pIV huMdI hY, susqI hY, nINd Gwt jFdI hY, gozy pIV krdy hn, ivc sLUgr PRI golI pfAuNdy hn. keI qF sLUgr, bI[ pI[ aqy goizaF dy drd df sn. sLUgr aqy idl dy rogF df qF iksy
pY jFdI hY aqy koeI kMm krn nMU idl sLUgr aqy idl dy iBafnk qy lf-ielfË iblkul hI iPwkI cfh pINdy hn. hYrfnI isLkfr hn. ikAuN? ieh lok cfh pINdy hn nUM pqf hI nhIN sI aqy nf iksy dy gozy
nhIN krdf. cfh df kwp iml igaf, srIr rog lwg jFdy hn, srIr vI kmjor ho vflI gwl hY, cfh pIx dy kfrn sLUgr df aqy cfh hI ienHF rogF df kfrn hY. pIV krdy sn. srkfrI hspqfl ivc
iPr qro qfjLf. kI iPr cfh nsLf nhIN hY? jFdf hY. ieMny rog lwgx kfrn zfktrF rog lwgf hY, cfh pIxI nhIN CwzI, imwTI kOPI-kOPI pIxf vzpx mMinaf jFdf isrP iewk zfktr (isvl srjn) huMdf
cfh pwqI dy dIaF PIsF qy dvfeIaF Auqy vfDU Krc nhIN qy iPwkI hI shI. cfh pIx dI afdq hY. kOPI ivc koeI vI KurfkI qwq nhIN hY, sI aqy zfktrF dIaF dukfnF Auqy rogIaF
rsfiexk qwq hn: huMdf hY. smF vI brbfd huMdf hY. kMm CwzxI bVI hI aOKI hY. rog lwg jfey qF pr ies ivc cfh pwqI nfloN vI do guxf dI BIV vI nhIN sI huMdI. ies smyN iksy
pfxI 6%, koeI huMdf nhIN, afmdn Gt jFdI hY aqy hspqfl ivc jfE, rogIaF dI BIV lwgI
kY i Pn 2%, ho r Krcf vD jFdf hY. huMdI hY. rogIaF dI igxqI ikAuN ieMnI vwD
ËihrIly qwq 8%, keI qF kih idMdy hn, sfzI cfh geI hY?
albU i mn 17%, kfhdI cfh hY, duwD ivc hI pwqI pfeI huMdI cfh BfvyN ishq leI hfnIkfrk hY,
tOink aYisz hY. KMz aqy duwD ivc ËihrIly qwq nhIN iPr vI ies ny bVy QoVHy ijhy smyN ivc
17%, pYkitn hn. ËihrIly qwq cfh pwqI ivc hn. ho sfrI hI dunIaF nMU afpxI pkV ivc lY
skdf hY, cfh pwqI ivc qMbfkU dI imlfvt ilaf hY. kOPI iewk nvIN Koj hY, awgy vyKo
inrml isMG kfhloN hoey. ibnf imlfvt vflI cfh pwqI vI ishq leI hfnIkfrk hor nvIN Koj kI
Pon: 91-94781-33517 srIr leI hfnIkfrk hY. cfh iewk imwTf huMdI hY?
Ëihr hY aqy hOlI hOlI srIr nMU rogI kr cfh pIxI CwzxI: cfh nUM nÈf qF nhIN
2%, izktfeIn 2%, sYlUlos 26%, idMdI hY. inwky inwky bwicaF nMU vI mFvF mMinaf igaf, pr iewkdm cfh pIxI Cwzx
pYpitk aYisz 3%, kloroiPl qy rysf cfh iplfAuNdIaF hn, jF iPr bwcy dy duwD nfl 6–7 idn srIr nMU qklIP huMdI hY.
4% aqy lUx 7%. ivc cfh pwqI pf idMdIaF hn. bwcy bVy hI ibnf qklIP cfh pIxI CwzxI hY, qF hyTF
cfh nfl pIqI kY i Pn aqy ho r koml huMdy hn, cfh pwqI ivc bVHy hI idwqI ivDI apnfE:
ËihrIly qwq KUn ivc rl ky srIr dy iBafnk Ëihr hn. vI cfh pIxI nhIN Czdy. vwD ËihrIly qwq hn. dysI cfh (grm jl) dy 5 cmc ivc
sfry aMgF-idl, gurdy, iqwlI, ilvr aqy ivsLv ishq sMsQf dy srvyKx sfnUM arog aqy qMdrusq rwKx leI jIvn qF pihlF hI bVf Cotf hY, nÈy cfh pwqI dy 5 cmc rlf ky smyN isr
idmfg ivc cly jFdy hn. smF pf ky ienHF anusfr Bfrq ivc 5,00,000 qoN vwD bwcy kudrq ny cfh aqy qMbfkU dy bUty pYdf aqy bdprhyjI krky jIvn nMU hor Cotf syvn kro. ies dy Kqm hox dy bfad
aMgF ivc kYiPn aqy hor ËihrF dI mfqrf (8 qoN 14 sfl Aumr) sLUgr rog qoN pIVq nhIN sn kIqy. XUrp dy lok ijs dysL ivc krn df kI lfB! DrqI Auqy iPr jnm cfh pwqI dI mfqrf Gwt krdy jfE aqy
vwDdI hI jFdI hY, KUn dUiÈq qy gfVHf ho hn aqy keI bwcy jMmdy hI idl dy rogI gey, qMbfkU aqy cfh nfl lY gey. ieh hI lYx dI koeI sMBfvnf nhIN hY. afpxy pihly dysI cfh dI mfqrf vDfeI jfE. kuJ hI
jFdf hY aqy KUn dIaF nfVF ivc vI kYiPn hn. mF dy pyt ivc pwl irhf bwcf bVf hI rogF df kfrn hn. Bfrq dI irsLIaF, jnm df koeI pqf nhIN iks qrHF df sI, idnF ivc cfh pIx dI afdq ibnf qklIP
qy jLihr jMm jFdy hn, ijs kfrn KUn koml huMdf hY. jy mF cfh pIvygI jF hor munIaF, gurUaF pIrF dI pivwqr DrqI nMU aglf jnm iks qrHF df imlygf, koeI Kqm ho jfeygI. iPr cfh nMU Gr ivcoN hI
dIaF nfVF sKq aqy qMg ho jFdIaF hn. nÈy krygI qF dUiÈq hoey KUn df mF dy pyt sLrfb, qMbfkU aqy cfh ny dUiÈq kr ky pqf nhIN. ieh jnm bVf hI durlB hY, kwZ idE. dysI cfh sfrI Aumr pI skdy
sKq aqy qMg nfVF ivc gfVHy KUn dy sMcfr ivc pl rhy bwcy Auqy jrUr hI mfVf asr lokF nMU rogI kr idwqf hY. rogI ivakqI muwl nhIN imldf, cfh aqy hor nÈy krky ho, guxkfrI hY. iewk vfrI cfh pIx dI
nfl idl df vwD jor lgdf hY, ijs kfrn pvygf. lMmI Aumr nhIN Bog skdf. jIvn ivarQ nhIN gvfAuxf cfhIdf. ies afdq Cwz ky qF vyKo, jIvn hI bdl jfeygf
idl dIaF mfspyÈIaF sKq ho jFdIaF hn. keI lok qF iewk idn ivc 10 qoN 15 ijQy vI kuJ lok iewkTy hMudy hn, nMU sucwjy qrIky nfl bqIq krnf hI aqy keI iBafnk aqy lfielfj rogF df
mfspyÈIaF nMU KUn df sMcfr krn vflIaF kwp cfh pI jFdy hn. jy iewk kwp ivc 15 iewko hI gwl cldI hY, koeI kihMdf hY, mYN aklmMdI hY. cMgI slfh df kI lfB jy Kqrf vI Gwt jfeygf.
nfVF, idl dIaF sKq mfspyÈIaF ivc gRfm KMz hY, qF iewk idn ivc 150 qoN bI[ pI[ df rogI hF; koeI kihMdf hY, mYnMU Aus Auqy aml nf kIqf jfey? cfh pIx dI afdq Cwzx leI zfktr
GutIaF jFdIaF hn, ijs kfrn idl nMU 225 gRfm qwk KMz Kf jFdy hn. kI hr sLUgr hY aqy koeI goizaF dI pIV dwsdf sLfhvylf aqy bRyk Pfst: purfxy smyN dI slfh vI lY skdy ho, jF iPr afpxy
KUn qy afksIjn df sMcfr Gwt jFdf hY, roj ieMnI KMz Kfx nfl dMd pIV nhIN hY. iksy vI hspqfl jF zfktr dI dukfn ivc lo k svy r y sL f hvy l f krdy sn. irsk Auqy cfh pIxI Cwz skdy ho.

ipafsy nYx
“ikvyN jfx jfx krI jfnF, lMgr nhIN sI. Auh tYksI lY dosqF kol phuMicaf jvfnI vyly dy ikwsy, khfxIaF CohIaF jfx
Ckxf? afpxy Gr ikhVf pkfAux vflI aqy iPr Auh bfjfr vwl cwl pey. awj lwgIaF. srUr afieaf qF vyK juafnF KVH
bYTI af.” byaMq isMG ny rGbIr isMG dI Aus nUM koeI vI igPt psMd nhIN sI af ky[[[vflI khfvq vI swc hox lwgI.
CyqI jfx dI gwl sux ky puwC ilaf. irhf, Auh hor mihMgy qy vDIaf igPt dI buwZIaF hwzIaF KUMzIaF pfsy rwK iQrkx
“nhIN mYN CyqI jfxf, bws sfiraF nUM mMg kr irhf sI. lwgIaF. gory vI qfVIaF mfr jÈnF ivc
sunyhf dyxf, iqMn vjy pwb ivc imlxf, mfpy bwicaF nUM bVy cfa mlHfr nfl pfldy hn. mfipaF nUM bwicaF “kI ieh afKrI vfr igPt dyxy af Èfiml hox lwgy. kfPI dyr qwk KuÈIaF
Xfd rwKIN. nfly bfkIaF nUM vI Xfd krvf qoN afsF vI bhuq huMdIaF hn ik buZfpy ivc Auh AunHF dI sfr lYxgy pr jo psMd nhIN af rhy imstr rGbIr.” sfJIaF huMdIaF rhIaF ijvyN awj hI KuÈIaF
dyxf. bfkI mYN zy sYNtr afAuxf, dUsry ajoky Xug ivc mfhOl kuJ aijhf bx igaf hY ik bwicaF kol smF hI bsMq ny hsidaF CyiVaf. dI aOV tuwtI hovy.
dosqF nUM AuQy imldy aF.” rGbIr sunyhf nhIN huMdf qy Auh mfipaF nUM ivsfr hI bYTdy hn. aijhy ivc mfipaF dy “nhIN Xfr, pqf nhIN ikAuN jc nhIN jnm idn ‘qy sB dosq imwQy pRogrfm
idMdf boilaf. idl `qy kI gujLrdI hY, ieh ilKq iesy dI vfrqf hY. -sMpfdk rhy, bwicaF nUM qF sdf hI idMdy rihxf.” anusfr svyry hI rGbIr dy Gr jf phuMcy
“lgdf ijvyN awj qF BuwK hI mr geI rGbIr afpxy afp `qy hYrfn sI. do cfr afpxy-afpxy qohPy nfl lY ky. gyt KolH
af!” byaMq isMG rGbIr dI kfhl vyK Pon ‘qy mfVI motI hYlo hYlo hI sI. Gr pr Brf ny vI Aus nfl cMgI nhIN sI kIqI. dukfnF GuMmx bfad kfPI mihMgy igPt aMdr gey, aMdrly bUhy vI KuwlHy sn. pr
boilaf. vflI vI ds bfrF sfl pihlF cl vsI sI Auh hr sfl koiÈÈ krdf ik ieMzIaf KrId Auh zy sYNtr phuMc gey aqy rihMdy afh kI[[[rGbIr PrÈ ‘qy ipaf sI,
“hF dosq vfikaf hI, awj BuwK qRyh aqy rih igaf sI rGbIr iekwlf. Auh afpixaF nUM imilaf jfvy. afAuNdf hoieaf dosqF nUM swdf dy Gr af igaf. pwg nfl aihwl. toh ky vyiKaf, sB Kqm sI. kol
kuJ vI mihsUs nhIN huMdf. awKF dI lmyrI afpxf bhuqf smF gurU Gr gujfrdf aqy sB leI kuJ nf kuJ lY ky afAuNdf pr mYicMg tfeI lf Auh pUrI qrHF iqafr ho hI bVy slIky nfl sjf ky rwKy bwicaF nUM
ipafs buJx vflI af, afpxy bwicaF nUM lMgr pfxI vI AuQoN hI Ck lYNdf. dupihr AunHF dI BuwK kdI vI pUrI nf huMdI. hr smyN qoN pihlF hI pwb phuMc igaf. hOlI dyx vfly qohPy pey sn, pr ieh sB ikvyN
bfad afpxy bjurg sfQIaF nfl zy sYNtr koeI afpxy bwcy ieMglYNz sYt krn leI hOlI Aus dy dosq vI pujxy ÈurU ho gey. ho igaf! smJ qoN bfhrf sI. bwicaF nUM
gurmIq isMG mrfVH ivc duwK suwK kridaF lMG jFdf aqy Èfm jor pfAuNdf. jsvMq ny afAuNdy hI Aus nUM jwPI pf Pon krn leI rGbIr df Pon lwBx lwgy,
nUM sfQI iekwTy ho pwb ivc iqwqr mfrkf BqIijaF ny qF kmfl hI kr idwqI ikhf, “awj qF rGbIr pUrf lfVf lwgdf, jo KUMjy ipaf hoieaf sI. nMbr vyKx leI
vyK ky. ies ipafs awgy sB quC af. dI glfsI lf lYNdy. Gr af rGbIr keI jdoN KfndfnI jmIn Dwky nfl ptvfrI, jnm idn nf mnf, ijvyN ÈfdI krfAux jf Pon KoilHaf qF sB hYrfn ho gey. bwicaF
cMgf Xfd rwKIN, TIk iqMn vjy.” kihMdf idnF dIaF bxIaF rotIaF Pirwj ivcoN kwZ qihsIldfr aqy iewk lokl lIzr dI mdd irhf hovy.” dy afey hoey sunyhy vyK sB khfxI smJ
rGbIr mwQf tyk vfips qur igaf. grm krky Kf lYNdf jF iPr qkVI glfsI nfl afpxy nF lvf leI. Auh qF Blf hovy “gwl qF qyrI TIk su, kflf itwkf af geI. DI ny iliKaf sI, “pfpf ibjI
rGbIr dy ichry ‘qy KuÈI zuwlH zuwlH hor lf svyr ‘qy Kfx df Cwz sON jFdf. purfxy kfmy nfjr aqy Aus dy muMzy df, lgf idE, ikqy nËr hI nf lwg jfvy!” hox krky af nhIN hoxf, agly vfrI
pY rhI sI. kwlH Aus df jnm idn hY. KuÈI ieho inwq df rutIn sI. pYsy vwloN iksy ijnHF mOky isr Aus nUM idwlI vflI gwzI ikrpf rfm ny gwlbfq ivc Èfiml huMidaF imlFgy, hYpI brQ zy.” puwqr ny vI
jnm idn dI nhIN sI sgoN ies bhfny Aus qrHF dI koeI kmI nhIN sI. srkfr vwloN cVHf idwqf. sfrf smfn AuQy hI Cwz isrP ikhf. mjbUrI dsI sI, “kYQI dI ishq TIk nf
dI DI qy puq sxy bwicaF imlx af rhy cMgI pYnÈn iml jFdI aqy afAux jfx hYNz bYg lY Auh Bwj inkilaf sI. ieMzIaf “ÈfdI vyly qF kmfeI ny mwq mfr hox krky af nhIN skdy[[[hYpI[[[!”
sn. Auh CyqI CyqI sfrIaF iqafrIaF leI vI bws srivs muPq sI, jy koeI qoN afAux ipCoN Auh keI idn Èrfb ivc rwKI qI, ÈfdI df suafd qF hux afAU ivhly “clo Brfvo, dyh sMBflIey. mUMh aqy
krnIaF cfhuMdf sI. gurduafry qy zy sYNtr Gft sI qF afpxy jIaF dI. jy kdy idl hI zuibaf irhf. Auh kuJ vI nhIN sI kr ho ky.” hfkm sMgrUrIaf Aus vyly dy awKF cMgI qrHF bMd kr idE. ikMny idnF
jf ky Auh afpxy dosqF nUM sunyhf dy sB Audfs hoxf jF ibmfr Èumfr hoxf qF DI sikaf. Auh jfxdf sI, Bfrq ivc sB hflfq ds irhf sI. qoN bUhy vwl itkf ky rwKIaF sn, bwcy vI
nfl KuÈI dy pl sFJy krnf cfhuMdf sI. puwq nUM Pon krnf qF awgoN juafb imlxf, kuJ pYsy nfl cldf, myrI gwl iksy ny “inwky huMidaF nUM CyVdy huMdy sI, qUM dyKxy nsIb nf hoey, do bUMd pfxI vI nf
rGbIr afpxI jvfnI vyly kmfeI “pfpf bhuq ibjI aF, af nhIN hoxf[[[tyk nhIN suxnI. ies qoN bfad Bfrq nfloN afpxy bfpU dy ivafh vyly ikwQy sI, brfq juiVaf jfx vyly, ipafs ley hI qur igaf,
krn dy mnÈy nfl ieMglYNz afieaf sI. kyar.” qy Pon Twp. AudoN rGbIr nUM nfqf hI qoV ilaf. Brf ijAuNdf jF mr igaf sI[[[hux bwicaF nUM brfqy KV ky afBfgf!” hrnfm isMG sB nUM sMboDn
iewQy hI ivafh ho igaf aqy iewQy jogf hI ieMzIaf bhuq Xfd afAuxf ijwQy bhuqf nhIN igaf, kuJ vI nhIN sI pqf. Auh supnf vI swc kr dyeIey.” BfAU kridaF boilaf.
rih igaf. bwcy vwzy ho ies mulk dy qF bjurgF dI kuJ qF puwC dws hY. aFZ- Pon dI trn trn ny Aus nUM afpxy hrnfm muwCF svfridaF boilaf. “Brf DoKf dy igaf, GrvflI awD
siBafcfr anusfr mrËI nfl ivafh guaFZ aqy irÈqydfr gyVf mfr jFdy hn iKaflF ivcoN bfhr ilaFdf. Aus ny afpxy hOlI hOlI sfry dosq phuMc gey. zwt ivckfr Cwz geI, awj bwicaF nUM vyKx
krvf AuzfrI mfr gey ijnHF nfl mulfkfq pr iewQy qF iewko rfg af, ‘ibjI aF.’ dosqF nUM bwicaF leI igPt KrIdx vfsqy KuwlH gey, glfs tkrfey. slfd aqy leI qrsdf qur igaf. koeI vI Aus df
kdy KuÈI gmI vyly hI huMdI sI, nhIN qF rGubIr nUM afpxf Brf Xfd afAuxf nfl cwlx leI ikhf sI, AunHF df hI Pon nmkIn nfl gwlF vI nmkIn hox lwgIaF. nf hoieaf.” bsMq dI Dfh inkl geI.
Punjab Times Vol 19, Issue 35, September 1, 2018 pMjfb tfeImjL sfl 19, aMk 35, pihlI sqMbr 2018 (25)

awqfqurk df sYkl
U r qurkI-2

qurkI df arb ipCokV aqy XUrp nfl vr mycxf


(lVI joVn leI ipClf aMk vyKo) sulqfn df mn prcfAuxgIaF aqy ikhVI
awqfqurk dIaF qkrIrF dI ikqfb lMzn vwsdf rxjIq DIr 1966 ivc ieMglYNz puwjx qoN pihlF mukqsr dy srkfrI rKyl rfq ƒ sulqfn dy kmry `c sOx
‘nuqUq’ lwKF dI igxqI ivc Cfp ky vMzI kflj ivc aMgryËI pVHfAuNdf huMdf sI. ipCly 35 virHaF dOrfn Auh lMzn dI eIilMg kONsl jfvygI. ËnfnKfny dy cfry pfsy aPrIkI
geI. ies df mqlb hY, ‘qkrIr`. iehdf dI isafsq `c KUb srgrm irhf aqy Auh kYbint mYNbr qy myar dy ahudy sMBfl cuwkf hY. ihjiVaF dI gfrd df pihrf huMdf sI.
keI BfÈfvF ivc anuvfd kIqf igaf hY. GuMmx-iPrn df ÈOkIn rxjIq DIr ‘vqnoN dUr’, ‘prdysnfmf’ aqy ‘sfAUQfl df sUrj’ ËnfnKfny dy nyVy-qyVy sulqfn qoN ibnf
pusqk `c Auhny qurkI dy purfqn ieiqhfs iksy hor mrd ƒ Ptkx qIk nhIN sI
qoN lY ky afDuink simaF dI gwl kIqI hY. ikqfbF Cpvf cukf hY. huxy-huxy AunHF dI cOQI ikqfb ‘jyrUswlm ajy dUr hY’ CpI hY. ies idwqf jFdf.
afpxy suDfrF bfry isPfrÈF vI lokF awgy sPrnfmy ivc qurkI aqy ies dy aihm afgU awqfqurk bfry lyK asIN pfTkF dI nËr kr mihl dy bfhr sohxI vrdI vflf
rwKIaF qF ik AunHF ƒ dysL dy nv inrmfx rhy hF. ies df pihlf ihwsf pfTk ipCly aMk ivc pVH cuky hn ijs ivc lyKk ny qurkI ÈfhI hiQafrbMd drbfn izAUtI Auqy sI.
leI AuqÈfihq kr ky nfl qor sky. ijMnf dIaF dyKxXog QFvF dy nfl-nfl isafsq aqy ieiqhfs bfry crcf kIqI hY. aYqkIN lyKk sfƒ pqf lwgf ik sulqfn dy sfry mihlF
mYN AuhdI ikqfb qy qkrIrF pVHdf, mihsUs ny awqfqurk dI ikqfb dy afDfr Auqy Aus dy ivcfrF nfl sFJ puafeI hY. -sMpfdk dI rfKI vfsqy Auhny vwKrI sYnf bxfeI
huMdf ik ieh isrP qurkI dy lokF leI hI hoeI sI. ies ƒ ‘jfinsfrI’ POj kihMdy
nhIN, ies dI mhwqqf hr pwCVy dysL leI gfËI ny ieh vI ikhf ik mUl qurikÈ ruqby, mYzl, tfeItl Kqm kr idwqy ijnHF ny BVkfht pYdf krn vfilaF ƒ msijdF sn. BfrqI AurdU BfÈf ivc ‘jfn inCfvr`
EnI hI hY, ijnHF Auqy XUrpInF ny rfj krky siBafcfr ivc iek mrd dI iek aOrq ivc hËrq, bya aqy iePYNzI vrgy Aucy dy bfhr PFsI ‘qy tMg idwqf. ies mËhbI krn vfly Èbd df arQ vI ieho hY.
luwitaf. aijhy luwty hMBy dysLF ivc afËfdI nfl hI ÈfdI huMdI sI. iek qoN vwD aOrqF ruqby vI Èfml sn. aYjItyÈn ƒ sKqI nfl Kqm kr idwqf. ies POj ivc koeI afm qurikÈ
isrP XUrpIn qfkqF ƒ bfhr kwZx nfl nfl ivafh ieslfm dy afAux nfl ÈurU 10[ gfËI ny jylHF dy suDfr kIqy. awqfqurk bfry ieh sfrf kuJ jfx ÈihrI BrqI nhIN sI ho skdf. ies ivc
nhIN afAuxI. ienHF dysLF dy nv inrmfx hoieaf. gfËI ny polIgfmI Bfv iek mrd kYdIaF ƒ ividaf aqy ikwqf-muKI tryinMg ky sfzy mnF `c vwzI KlblI mwc geI. BrqI hox vfly nOjvfn asl ivc iesfeI
leI ËrUrI hY ik sdIaF purfxy body hoey dy cfr ivafhF df kfƒn Kqm kr idwqf. dyxI ÈurU kIqI qFik jylH kwtx bfad --- pirvfrF dy muMzy huMdy sn. qurikÈ sfmrfj
isafsI, afrQk aqy siBafcfrk ZFcy 6[ siBafcfrk Kyqr ivc Auhny ruËgfr lwB skx. sfzf aglf pVfa bOsPors dI KfVI ivc Gwt-igxqIaF ƒ ‘jËIaf tYks` qF
bdly jfx. rUs kfƒn pfs krky mrdF vfsqy ieslfmI 11[ gfËI ny KyqIbfVI df kMZy vwsy iesqUMbl Èihr df sI. ieh Èihr dyxf hI pYNdf sI, ies qoN ibnf iesfeI
dy Ëfr bfdÈfhF topI dI mnfhI kr idwqI. mrdF ƒ kfƒnI afDuinkIkrn kIqf. iksfnF dy krËy mfP ijMnf sohxf hY, Enf hI ieiqhfsk vI hY. pirvfrF ƒ afpxf iek muMzf vI sulqfn
df vI iehI qOr ‘qy hukm ho igaf ik Auh XUrpI hYt kr idwqy. sihkfrI sBfvF bxf ky iksfnF KfVI dy donoN pfsy vsy hox df mqlb hY dI POj leI dyxf pYNdf sI. sulqfn dy POjI
PYslf sI. gfËI (top) pihnx. aOrqF vfsqy burky dI ƒ KyqIbfVI dI ividaf aqy nvyN bIa dyxy ik bhuqf ihwsf KfVI dy pUrb ivc pYNdy jbrn bwicaF ƒ lY jFdy. AunHF df Drm
vI ies PY s ly mnfhI kr idwqI geI. kfƒnI qOr `qy ieh ÈurU kIqy. KyqI df mÈInIkrn kIqf. eyÈIan mhFdIp ivc hY qy kuJ ihwsf KfVI bdl ky muslmfn bxf ky AunHF ƒ POjI
‘qy phuMicaf. dy pwCm ivc pYNdy XUrpI mhFdIp ivc. tryinMg idwqI jFdI. bwicaF ƒ pirvfrF
mYN ies iesqUMbl df nF keI vfr bdilaf qoN ivCoV ky iËMdgI Br afpxy mF-bfp ƒ
ikqfb ivcoN gfËI igaf. ijvyN-ijvyN nvyN jyqU hfkm afAuNdy imlx dI afigaf nhIN sI. tryinMg bfad
rhy, afpxy anusfr nF bdl idMdy rhy. ienHF ƒ sulqfn dI ËfqI POj ivc ilaf
rxjIq DIr ies pwKoN Èihr dI iksmq ienHF siBaqfvF jFdf. vwzy-vwzy ahuidaF `qy lfAuNdy. keI
dy Auqrf-cVHfa df ihwsf hI hY. vfrI ‘jfinsfrI POjI` sUibaF dy vwzy
dy ivcfrF ƒ Auhdy ÈbdF ivc hI pfTkF XUnfnI simaF ivc ies ƒ ‘eIs iqn gvrnr aqy POjI kmFzr vI bxdy.
nfl sFJy krnf cfhuMdf hF. gfËI dy ivcfr, bolIn’ kihMdy sn. XUnfnI ivc iehdf arQ mYƒ iKafl afieaf ik kuJ sfl
Auhdy suDfr hyT ilKy anusfr hn: sI, ‘Èihr vwl jfxf’. iesfeI rfjy afey pihlF bflikn dysLF dI Xfqrf smyN sfzI
1[ gfËI mËhbI soc df DfrnI nhIN qF AunHF nF ‘bfeIËYNtIaf` rwK idwqf. mgroN gfeIz zUbI ny ‘jFinsfrIaF` dI pUrI
sI. Auhny ikhf ik mËhb ivc koeI ‘kOnstYNtInopl` iesfeI rfjy dy nF Auqy khfxI suxfeI sI. Auhny srbIan lyKk
zolmfbfÈ srfie (iesqUMbl) ijQy kmfl pfÈf awqfqurk rihMdf sI
rUhfnIaq nhIN. ieh sfry isafsI sMgTn riKaf igaf. sfl 1453 ivc ieslfmI afeIvo aYNdirk dy nfvl ‘id ibRwj afn
hn. mËhb ƒ ivakqI dI afqmf ivc hI lfËmI kr idwqf igaf ik aOrqF pbilk 12[ pMj-sflf snaqI plYnF ÈurU rfjy phuMc gey qF AunHF ies df nF irvr drInf’ df iËkr vI kIqf sI. ies
rihxf cfhIdf hY. QFvF `qy afpxf mUMh-isr nf Zwk skx. kr idwqIaF. lokF aqy psUaF leI ishq ‘iesqMUbl` rwK idwqf. dI khfxI ivrlfp krdI Aus mF dI khfxI
2[ sB qoN pihlF hkUmq dy mËhbI gfËI ny ikhf: “dosqo, kOmFqrI ZMg dI syvfvF ÈurU kIqIaF. QF-QF hspqfl aqy sB qoN pihlF sfƒ sulqfnF df hY, jo afpxy puwq dI jfn dI BIK mMgdI
afDfr ƒ bdlxf pvygf. sdIaF qoN kfƒn, siBak puÈfk sfzI kOm leI vI shI hY. kuVIaF leI skUl. smJo, qurkI dI ‘qopfkfpI` mihl idKfieaf. ieh mihl qurikÈ POjIaF mgr drInf diraf dy pul
pRÈfsn, adflqF, ividaf dy ZFcy qurkI iehƒ asIN apnfvFgy. keI bMdy XUrpI kfieaf hI bdl idwqI. sdIaF qoN ‘ibmfr AucI phfVI Auqy keI eykVF ivc PYilaf qk jFdI hY pr roNdI ivrlfp krdI muV
dy mËhb hyTF lwgy rhy hn. sulqfn ‘hYt` df ivroD krdy hn. mYN AunHF ƒ dysL vflf` ibwlf lfh idwqf. ividafrQI hoieaf hY. ipCly pfisAuN ieh bOsPors afAuNdI hY qy Auhdf puwq Auhdy koloN hmyÈf
afpxy qKq dI surwiKaf leI ies mËhbI byvkUP smJdf hF. ijhVy lok mwDXugI XUrpI XUnIvristIaF ivc Byjxy ÈurU kIqy. dI KfVI nfl jf lgdf hY. mihl sulqfnF leI Kuws jFdf hY. ieh diraf bflikn
ZFcy dy hyTF lwg ky rfj krdf sI. soc aqy purfqn vihmF-BrmF ivc kYd qurkI dI KVoq Kqm ho geI. dysL qrwkI df dPqr aqy irhfieÈ huMdf sI. iesy dysL kroÈIaf ivc pYNdf hY. sfzI Xfqrf
3[ sfl 1924 dI 3 mfrc ƒ rfÈtrI rihxf cfhuMdy hn, Auh jF Kqm ho jfxgy dy rfh pY igaf. gfËI dI Dfrnf sI ik qrHF mulk df KËfnf aqy pYsy qy not Cfpx smyN sfzI koc ieQy KVHfeI geI sI aqy
asYNblI ivc kfƒn pfs kr idwqf ik jF iksy dy gulfm ho jfxgy.” arbF dy asr krky qurkI pwCV igaf df kM m vI ieQy hu M d f sI. mihl ƒ asIN Auh pul dyiKaf sI.
sulqfn dy Kfndfn dy bMidaF ƒ qurkI qoN 7[ aOrqF dI puÈfk bfry gfËI ny sI. Auh qurkI ƒ arb ivrfsq nfloN vwK ‘qopfkfpI srfie` krky jfixaf jFdf sI. iesqUMbl ivc sYNkVy ieiqhfsk
bfhr kwiZaf jfvy. Dfrimk ivBfg dI ikhf: “aOrqF ƒ KuwlH hovy ik Auh afpxf krky qurkI dI mUl ivrfsq nfl joVnf iek pfsy sulqfn df ËnfnKfnf iemfrqF hn. sB qoN aihm 537 ivc
minstrI qoV idwqI. mËhbI sQfnF dI ichrf dunIaF ƒ idKf skx. AunHF dIaF bxfieaf vwzf igrjf ‘hYgIaf soPIaf` hY.
dyKBfl vflf vkP borz vI BMg kr idwqf. awKF dunIaF dI hr cIË ƒ dyK-prK ieh iesfeI rfjy ny afpxI mfqf soPIaf
mËhbI mdrwsy skUl bMd kr idwqy. AunHF skx.” 1930 ivc aOrqF ƒ sQfnk coxF dI Èfn ivc bxvfieaf sI aqy iehdf nF
dIaF jfiedfdF Ëbq kr leIaF geIaF. aqy 1935 ivc kyNdrI pfrlImYNt coxF rwiKaf, ‘mfqf soPIaf df ivvyk`. sulqfnF
gfËI ny ikhf: “awj dy ivigafnk Xug ivc votF pfAux aqy coxF lVn df hwk dy ny 1453 ivc ies ƒ msijd bxf idwqf
ivc sfƒ ieh kbUl nhIN ik zyiraF dy idwqf igaf. iesy sfl 20 aOrqF pfrlImYNt sI pr awqfqurk ny 1936 ivc XUrpI
bfby murdf sfDF-sMqF qoN rihmq mMg ky leI mYNbr cuxIaF geIaF. ieh qurkI dysLF nfl cMgy sbMD bxfAux Kfqr ies
lokF ƒ cmqkfrF ivc AulJfeI rwKx.” vfsqy bhuq vwzf ienklfb sI. ƒ ajfiebGr bxf idwqf. AuNj, awj vI
4[ aOrqF dI brfbrI vfsqy 8[ gfËI ny qurk BfÈf dI ilpI arbI igrjy dIaF kMDF aqy Cwq qoN pqf lgdf
sivtrËrlYNz df isvl koz lfgU kr qoN bdl ky romn kr idwqI. BfÈf hY ik rogn krky iesfeI mwq dy icwqr
idwqf. kuVIaF ƒ skUl Byjx leI kfƒn ivigafnIaF aqy XUnIvristIaF ivc Kud Zk idwqy gey hn.
bxf idwqf. kuVIaF ƒ skUl nf Byjxf gYr- bih ky nvyN Èbd iqafr krvfey. nvIN nIlI msijd bhuq vwzI KUbsUrq
kfƒnI ho igaf. gfËI ny ikhf: “aOrq df ilpI dI nvIN ivafkrx iqafr krvfeI. msijd hY ijs dy afsy-pfsy bhuq vwzf
pihlf PrË mF df hY. bwicaF ƒ ividaf gfËI ny ikhf: “arbI BfÈf dI ilpI bhuq pfrk hY. ihpozrom dI iemfrq iek
dyxf. mFvF ny hI qurikÈ lokF dI ÈKsIaq pycIdf hY. iehdy ivc kul 612 awKr hn. styzIam hY ijQy iek lwK drÈk bYT
ieiqhfsk drInf pul.
bxfAuxI hY. ies smyN sfzIaF aOrqF ƒ ienHF ƒ iswKx leI keI sfl lgdy hn. skdy hn. pMdrHvIN sdI ivc qurkI dy nvyN
hr qrHF dy ivigafn dI pVHfeI krnI grIb lokF ivc ieMnI smrwQf nhIN huMdI cfhuMdf sI. arbI ilpI ƒ bdlx df kfrn (hrm) dyiKaf. iehdy ivc AuhdIaF cfr hfkmF ny ‘grYNz bfËfr` bxfieaf. ieh
pvygI. aOrqF dI aigafnqf aqy pwCVypx aqy Auh anpVH rih jFdy hn. nvIN romn vI ieho sI. iesy mMqv nfl Auhny cMdrmf sO rKylF Coty-Coty kmiraF ivc rihMdIaF iemfrq vfikaf hI ÈfhI grYNz hY. krIb
df asr mrdF Auqy vI pYNdf hY.” ilpI ivc 70 awKr hn. ies igxqI ivc dI gqI Auqy afDfrq ieslfmI kYlMzr sn. kmiraF dy bfhr kYdIaF dy kmiraF cfr hËfr dukfnF aqy 65 glIaF ivc
5[ gfËI ny ikhf ik asl qurikÈ ihMdsy vI Èfml hn. romn ilpI hr bMdf bdl ky jOrjIan kYlMzr ÈurU krvf idwqf. vrgIaF lohy dIaF slfKF huMdIaF sn. PYilaf hoieaf hY. dukfnF hr qrHF dIaF.
ivrfsq ieslfm dy afAux qoN pihlF dI kuJ idnF ivc iswK skdf hY.” jo lok sulqfnF dy Èrfb pIx dI pfbMdI Kqm ËnfnKfny `c rKylF dy kmiraF qy sulqfn nF lvo, hr qrHF dy rYstorYNt imldy hn.
hY jd aOrq ƒ mrdF dy brfbr dy hwk nvIN ilpI df ivroD krdy, Auh AuQy afpxI kr idwqI. gfËI ny ikhf ik ieh bMdy df dy sOx vfly kmry ivcfly vwzf hfl huMdf bfËfr dIaF BIVIaF glIaF aMdr qur pAu
idwqy jFdy hn. Auhny morfko dy sPrI iebn kfr ivc blYkborz aqy cfk lY ky phuMc afpxf PYslf hY. sI. ieQy hr Èfm rKylF mujrf krdIaF. qF hOlI-hOlI sfh cVHnf ÈurU ho jFdf hY;
bqUqf dIaF ilKqF df hvflf idqf ijnHF jFdf. mulk dy pRDfn dI Èfn `c nhIN, sgoN gfËI dy ienHF suDfrF iKlfP mËhbI sulqfn qoN ibnf koeI hor mrd AuQy nhIN pqf nhIN lgdf ik ikhVf pfsf Auqr jF
ivc iebn bqUqf ny iliKaf hY ik qurikÈ aiDafpkF vFg inmr. lokF ƒ smJfAuNdf. pfrtIaF AuT KVHIaF. muwlF-mulfixaF ny sI jf skdf. sulqfn dI mF hr roË PYslf dwKx hY, bfhr ikDr dI inklxf hY. keI
lok afpxIaF aOrqF ƒ pUry hwk idMdy sn. 9[ gfËI ny sulqfnF dy Ëmfny dy sfry lokF ƒ BVkfAuxf ÈurU kr idwqf pr gfËI krdI ik ikhVIaF rKylF mujrf krky (bfkI sPf 27`qy)
Punjab Times Vol 19, Issue 35, September 1, 2018 pMjfb tfeImjL sfl 19, aMk 35, pihlI sqMbr 2018 (26)

do cIËF dI loV
ihMdusqfn ivc awj klH ies df rfj hY.

gdr dIaF ‘zr`-‘zr`-‘zr` sB df mfeI bfp hY.


‘dyvqf hY` awj pMizqF df Èfsqr hY qF

gwlF
ieh hY. rfijaF dI nIqI hY qF ieh hY.
Dfrimk pRcfrkF df mq hY qF ieh hY.
suafmIaF df isDFq hY qF ieh hY. ‘zr-
gdr lihr df ieiqhfs afpxy nfvlF aMdr smo ky pfTkF awgy pyÈ krn vfly AuGy
ihMdusqfn ivc awj kwlH qrHF qrHF zr-zr` ilKx vfilaF dI klm ies
lyKk kysr isMG nfvilst ny bhuq imhnq nfl gdr lihr dI vfrqk lwBx aqy sMBflx isafhI ivc BrI jFdI hY. pVHy ilKy lIzrF
dy nIm hkIm pey iPrdy hn. hr iek
vfihXfq, buËidl, byvkUP mulk dy Pfiedy
df aOKyrf kfrj vI nypry cfiVHaf sI. gdr lihr Bfrq dI afËfdI dy ieiqhfs df aihm dI Ëubfn ies klf nfl cldI hY. kvI dI
vfsqy nvIaF nvIaF qjvIËF aqy smfj pMnf hY. gdr lihr ÈurU hox qoN pihlF kYnyzf ivc iks qrHF dI srgrmI aMgryË hkUmq kivqf, ivdvfn dI ividaf, sinafsIaF
bxfAuNdy hn, KUb DVybMdI huMdI hY, lYkcr iKlfP ho rhI sI, Aus df iËkr ‘pMjfb tfeImË’ dy pfTkF ny Aus vkq Cpdy rhy do df sinafs-sB zr dy rMgy hoey hn. zr
qy JUT sB BfeI-BYx hY. zr df AuprI
idwqy jFdy hn, ikqfbF CfpIaF jFdIaF hn, pricaF ‘sudyÈ syvk’ aqy ‘sMsfr’ ivc CpIaF ilKqF rfhIN piVHaf hY. ies vfr asIN
lok afKdy hn, qrwkI ho rhI hY. ieMj inÈfn JUT hY. zr qy idl ivc hovygf. JUT
gdr lihr dy srkrdf afgU lflf hridafl dIaF do rcnfvF Cfp rhy hF. ienHF ilKqF Ëubfn qy JUT zr dI afvfË hY, JUT BI
afpxy mn nfl smJOqf kr lYNdy hn.
asIN ieh sfbq krnf cfhuMdy hF ik
ivc AunHF Bfrq dy lokF nMU aMgryËF iKlfP AuTx df swdf idwqf hY. ieh lyK 11 agsq 1914 ikdF df JU T -kflf JU T , mY l f, gM d f
qrwkI vfsqy ies vyly isrP do cIËF dI dy ilKy hoey hn. afAuNdy aMkF ivc vI asIN gdr nfl juVIaF aijhIaF aihm ilKqF nfpfk, JUT ijs nfl sUr df BI idl
loV hY, Auh kI hn? aKbfr aqy hiQafr, pfTkF nfl sFJIaF krdy rhFgy. -sMpfdk Gbrfvy, ijs nfl nPrq krky ns jfvy.
aKbfr gdr aqy bMdUk, ijs qrHF asmfn JUT BI iks gwl ivc JUT. sB qoN
ivc sUrj hY, ies qrHF ihMdusqfn ivc ipafry asUlF ivc JUT. smfjk qrwkI dy
Auh hY, bMdUkF sMBflo. Xfd rwKo, iml ky nf dwsy ijQoN ik Auh dvf bx skdI hovy. pihlF mrnf, ipwCoN mrnf, iPr mrny
aKbfr gdr hY. ies vyly mulk ivc hr isDFqF ivc JUT. mn dIaF AumMgF aqy
iËlHy iËlHy ivc jQy bxf ky duÈmx nfl bMdUkF aKbfr nfloN vI BI iËafdf ËrUrI qoN kI zrnf, asIN qfrIK aqy rfjnIqI
pfsy zr qy JUT df aMDyrf iKliraf hoieaf murfdF ivc JUT. dyÈ dy sUrbIrF dy iËkr
cldI lVfeI ÈurU krn vfsqy bMdUkF dI hn, ikAuNik ijs iksfn kol bMdUk hY, hor bhuq Èfsqr pVH ky ieho nqIjf kiZaf
hY. Ëulm ivruD koeI afvfË nhIN AuTfAuNdf. ivc JUT. Drm dy pRcfr ivc JUT. ÈfsqrF
loV hY, hor iksy cIË dI nhIN. dunIaF Auh aKbfr pVHy ibnf hI lV lvygf, mgr hY ik gulfm ƒ hiQafr dyxf jIvn ƒ
lok igdVF vFg muwTI Br goiraF dy awgy dy qjrby ivc JUT. grË mn ivc JUT,
ivc hiQafr bhuq hn: cfkU, kYNcI, lfTI, ijs iksfn kol bMdUk nhIN hY, Auh aKbfr pivwqr krn df sB qoN vwzf sfDn hY.
Bwjy iPrdy hn. ies ibpqf dy smyN aKbfr bcn ivc JUT, clx ivc JUT, JUT ivc
Bflf, qlvfr, qop aqy bMdUk afid. mgr pVH ky vI Psfd krn ƒ iqafr nf hovygf pTfx, aMgryË, PrFsIsI, jrmn afidk
mgn rihxf, ijvyN kIVf morI ivc rihMdf
iksfn df duwK dUr krn vfsqy bMdUkF hI sgoN inrf idl hI idl ivc kuVHdf rhygf. afËfd lok ies swcfeI ƒ KUb smJdy
hY. ieh Bfrq dy awCy khfAux vfly
sB nfloN lfBdfiek hiQafr hn. qlvfr ies vfsqy mYN qmfm Bfrq vrÈ dy hn. hux ihMdusqfn dy lok afpxy ivdvfn
afdmIaF df cfl clx hY.
df Ëmfnf igaf, vDIaf bMdUkF nfl hI nOjvfnF ƒ afKdf hF ik sfry PËUl aqy lIzrF koloN ieh inafmq mMgx, ilafAu
buinafdI asUl Auh rqn hY ik JUT
iksfn bgfvq ÈurU kr skdy hn. inkMmy iKafl Cwz ky afËfdI dI qihrIk bMdUk-ilafAu bMdUk.
dy sfey nfl hI AunHF dI cmk mwDm pY
lok afKdy hn ik iksfnF ivc ihMmq dI syvf kro. isrP do hI ZMg hn, ies gulfm dI afqmf
jFdI hY. mq aqy smfjk ivhfr ivc ieh
nhIN hY. bMdobsq ivc cUM nhIN krdy. hr syvf krn dy; kfgË duafrf AupdyÈ aqy jgq ivc gulfmI df rfj hY. mnuwK
asUl afpxf jlvf ivKfAuNdy hn. do vwzy
iek cpVfsI awgy zr jFdy hn. vgfrF jMgI aml. ienHF dy do qrIky hn, aKbfr dI afqmf gulfmI nfl nfÈ ho rhI hY.
suaflF df hr mnuwK ƒ jvfb dyxf pYNdf
sihMdy hn. ËmInoN bydKl kIqy jFdy hn. aqy bMdUk. ies syvf ivc qklIP bhuq afqmf guMgI, bolI, kmËor qy bybs hY.
hY. iek ieh ik jgq aqy mnuwK dI iËMdgI
mgr Psfd nhIN krdy. asIN ies svfl hY, mgr jo afdmI afpxI jfn ƒ Kqry jd afqmf mr geI qF bfkI kI irhf?
df kI Byq hY? dUjf, ikdF smfj (df) sB
Auqy bhuq ivcfr kIqf aqy ieh zUMGf asUl ivc pfAux ƒ iqafr nhIN hY, Auh gdr dy srIr buwDI, rUp sB Aupr dIaF cIËF hn
qoN iËafdf suwK iml skdf hY? ienHF svflF
drafPq kIqf hY ik ihMmq pYdf krn ispfhI nhIN bx skdy. afËfdI dy syvk jo afqmf dI mdd nfl hI suwK dy skdIaF
df juafb buwDI idMdI hY, pr afqmf Aus
vfsqy nËmF qy lYkcr hI kfPI nhIN hn. afqmf dy ibnf ieh sB aijhIaF
juafb ƒ Ëbfn nfl adf krdI hY aqy
hn, sgoN Gr ivc bMdUkF BI hoxIaF hn ijvyN gRihx ivc sUrj.
clx ivc jfhr krfAuNdI hY. jy afqmf
lflf hridafl cfhIdIaF hn. hiQafr rwKxf hI ihMmq pr Pyr jd mYN puwiCaf ik afqmf
iËMdf nhIN hY qF buwDI, soc, ivcfr krky
hY. ijs kol do bMdUkF hox, Auh kdI nf qUM ikwQy hYN qF juafb nf afieaf- hF,
gdr hI iekwlf Èyr vFg gwjdf idl ƒ rih jFdI hY, pr Aus df kuJ Pl nhIN
kdI ËrUr guwsy ivc af jfvygf, mgr iek bhuq hI hOlI afvfË suxI, ijvyN
shfrf idMdf hY aqy Ëflm ƒ afËfdI vwloN huMdf hY, ijvyN iksy dy murdf bwcf pYdf
jd Auh ivcfry sB by-hiQafry hn aqy mrdy hoey bolI. iek pl suxfeI idwqI
dI mOq df sunyhf suxfAuNdf hY. aKbfr huMdf hY. ihMdusqfnI ivdvfnF dy aijhI
jfxdy hn ik asIN byvs hF qy ihMmq BI aqy Pyr gfieb. qd kuJ mqlb smJ
gdr hr hPqy aqy Ëflm ƒ afËfdI vwloN sMqfn bhuq pYdf huMdI hY. jo mnuwK ienHF
ieQy kI kr skdI hY. aMgryËF ny sMn ivc nf afieaf. afqmf qy murfd koeI
mOq df sunyhf, lokF ƒ afËfdI df AupdyÈ, do isDFqF ivc JUT boldf hY, Aus dI
1857 dy gdr ipwCoN hiQafr kol nf gYr sfdI cIË jF asUl nhIN hY jo srIr
dm dm mgroN dyxf cfhIdf hY. cot Auqy afqmf mrI hoeI hY. ieh TIk pCfx hY
rwKx df kfƒn pfs kIqf, kOm dI smJo qoN judf hY aqy afvfgvx ivc bMnI hoeI
cot vjxI cfhIdI hY jd qk ik afËfdI aqy afqmf ƒ kOx mfrdf hY, ‘zr-zr-
jfn kwZ leI. agr aPgfinsqfn ivc hY. afqmf `c ies mOky kyvl Drm aqy
df pRym AunHF dy idlF ivc zUMGI jVH nf zr`. kfhdf zr, iks df zr? rfj df
bMdUkF nf afAuNdIaF rhIaF qF dwso ik aDrm ivc Prk jfxn vflI ÈkqI ƒ
pkV lvy. hr asUl dI qrwkI vfsqy bfr zr, hfkm df zr, ispfhI df zr, gOrimMt
pTfxF dI bhfdrI kd qk kfiem rhygI, kihM d f hF. ËmIr PfrsI lPË hY ,
bfr ies qrHF qbIaq `qy asr af pfAuxf df zr- afqmf leI Ëihr hY. afqmk
ihMmq ƒ hiQafr df afsrf ËrUrI hY. kfnÈIas aMgryËI. purfxy PlsPy dI
ËrUrI hY. aKbfr gdr aMimRq df ipaflf qrwkI df pihlf asUl ieh hY ik gOrimMtF
bMdUk bhfdrI isKfAux dI klf hY. afqmf nfl myrf lgfa nhIN hY. myrI
hY jo gulfmI dI mOq pfsoN bcfAuxf hY. dy zr idl qoN dUr kry. iksy gOrimMt dI
ieqnf hI nhIN ik bhfdr afdmI bMdUk Aus afqmf aqy mukqI qoN ieQy murfd
ies vyly aMgryËI srkfr iksy rfjy pfsoN qlvfr, iksy gO r imM t dIaF igw d V
clfAuNdy hn, sgoN ieh BI swc hY ik nhIN hY. nvyN ivcfr ivc afqmf dy hor
ieqnf nhIN zrdI, ijqnf aKbfr gdr BbkIaF, iksy gOrimMt dIaF cflfkIaF,
bMdUk hwQ ivc lYx nfl hI zrpok mihxy hn, Xfin pfp, puMn, swc, JUT ƒ
qoN, ies dy iek iek awKr nfl duÈmx dy ienHF qoN ijhVf nhIN zrdf, Aus ny afqmf
afdmI bhfdr bx jFdy hn. ieh sB prKx vflI ÈkqI aqy Drm dy rsqy
hvfs guMm huMdy hn. aKbfr gdr afËfdI dy jIvn df mËf cwKxf ÈurU kIqf hY.
hiQafr dI krfmfq hY. ivc sfƒ iljfx vflI aMdr dI qfkq,
df muwZ hY, aKbfr ikqfb nfloN BI bhuq gOrimMtF sdf swc aqy DIrj dIaF
ihMdusqfn dy hr iËlHy ivc iksfnF Bfrq vrÈ ivc afqmf ƒ ZUMizaF, pr
lfBdfiek hY ikAuNik cMgI qoN cMgI ikqfb du È mx rhIaF hn aqy rihxgIaF.
ƒ afpxIaF CotIaF CotIaF sBfvF rfm cMdr vwloN 1916 ivc ilKI ikqfb ikqy nf pfieaf. rfijaF dy drbfrF ivc,
iek vfrI akl isKf skdI hY aqy asUl gOrimMtF df shfrf dgfbfËI, luwtmfr,
bxfAuxIaF cfhIdIaF hn, jo hr qrHF ‘ieMzIaf agyNst ibRtyn’ df muKVf. ieh pM i zqF dIaF sBfvF ivc, smfjF,
kfiem krn ivc mdd dy skdI hY, mgr ËbrdsqI ‘qy irhf aqy rhygf. gOrimMtF
dy Ëulm dy ivruD lVfeI kry. jd iksy ikqfb gdr pfrtI ny sYn PrFissko pfTÈflfvF ivc, kFgrs dy pMzflF ivc,
pVH ky bfr bfr qbIaq ƒ nhIN Auksf hr swcy asUl ƒ pYdf huMdy hI icwQ dyxf
iËlHy ivc bMdobsq hovy jF koeI mukwdmf ivc CfpI sI. lIzrF dy idlF ivc, prjf dI afvfË
skdI. ikqfb iksy smfj ƒ mdd dy cfhuMdIaF hn. gOrimMtF ivcfrÈIl lokF
hovy qF Jtpt ieh sBf blvf Psfd ivc ikqy afqmf dI Jlk nhIN imlI.
skdI hY, isrP iKaflF df somf ho skdI dy ipwCy sdf lfTI lY ky iPrdIaF hn. jo
krf dyvy qF ik hfkmF ƒ pqf ho jfvy ik ƒ hr vyly JgVy bKyVy vfsqy idl mËbUq qd mYN rMj nfl iclfieaf, ‘afqmf! qUM
hY. mgr aKbfr hr hPqy nvIaF KbrF ÈKs rfijaF, vËIrF, KuÈfmdIaF aqy
ienHF iksfnF ivc BI eykf aqy ihMmq hY, rwKxf cfhIdf hY. kI pqf, kdoN koeI muÈkl ikQy hYN?’ bhuq hOlI juafb afieaf, ‘mYN
ilafAuNdf hY, purfxy ipafry ÈbdF ƒ dOlqmMd dy Ëulm qoN prjf ƒ bcfAuxf
mgr ies qrHF sBf df sB qoN vwzf kMm af bxy. mukwdmf bx jfvy, kYd ho jfvy, ieQy hF, mYN ieQy hF.’ ijs pfsy qoN afeI
duhrfAuNdf hY, ijs qrHF rfq ƒ cOkIdfr cfhuMdf hY, Aus df iksy nf iksy gOrimMt
ieh hoxf cfhIdf hY ik iËlHy iËlHy ivc PFsI cVH jfvy. iesy qrHF jfn ƒ hQylI sI, Aus pfsy muV ky vyiKaf qF hnyrf
kihMdf hY, jfgdy rihxf; qihrIk dI qrwkI nfl vfsqf ËrUr pYNdf hY. jo ÈKs iksy
bMdUkF dI vrKf kr dyvy. bMdUkF KrId ky ‘qy rwK ky gdr df Kyl Kyilaf jFdf hY. pfieaf, qy lohy dy drvfijaF dI KV KV
df hfl dwsdf hY. aKbfr vgdy diraf rfj dy qoVn dI koiÈÈ krdf hY, Aus dI
Gr Gr vMz dyvy, ijs (qrHF) KuÈI dy vyly PrMgIaF dy iÈkfr ivc Kqrf ËrUr hY, suxfeI idwqI aqy KflI smuMdr dIaF lihrF
vFg hY jo hmyÈf cldf rihMdf hY. bs; iksy nf iksy gOrimMt nfl lVfeI ËrUr
lwzU vMzy jFdy hn. ies kMm qoN vD ky awj ikAuNik PrMgI Èyr aqy cIqy qoN Gwt qF df Èor afqmf dy Èbd dy nfl afieaf qy
aKbfr gdr ƒ jfn qoN vI ipafrf rwKo. hovygI. jo bhfdr dunIaF dI qrwkI vfsqy
Bfrq vrÈ ivc hor koeI kMm nhIN hY. nhIN. bs ies idl iKcvyN aqy KuÈI dyx mYN smiJaf, Bfrq dI afqmf jylHKfinaF
mgr aKbfr nfl hI afËfdI nhIN kuJ vI Xqn krdf hY, Aus dy rsqy ivc
mgr svfl ieh hY ik grIb, anpVH vfly Kyl ivc dlyr aqy inzr nOjvfnF ƒ `c hY aqy smuMdr pfr hY qy iek Coty ijhy
imlygI. aKbfr nfl Ëulm dy ivruD Cotf koeI nf koeI gOrimMt kMzy bIjx ƒ iqafr
iksfn ikQoN bMdUkF ilafAux? ihMdusqfn mYdfn ivc afAuxf cfhIdf hY. jo afdmI tfpU ivc bMd hY qF BI AuQy bol qF skI.
ijhf jMg BI ÈurU nhIN ho skdf. aKbfr KVHI hovygI. gOrimMtF hnyry ivc hI
ivc qF aMgryË jF QoVHy KuÈfmdI reIs hI iksy gulfm ƒ hiQafr idMdf hY, Auh sB gulfm dI afqmf df kI ZUMzxf. mUrK
kfgË aqy isafhI dI cIË nfl Ëflm PldIaF PuldIaF hn. Aujflf aqy suwK
bMdUkF muwl lY skdy hn. dukfnF BI sfrIaF qoN vwzf puMn df kMm krdf hY. ieh dfn hY Auh jo ies dI Koj ivc cwly. pwQr
hfkmF ƒ grIb prjf dI qfkq df pqf AunHF dy kMm dI jVH kwtdy hn. jy koeI
aMgryËF dIaF hI hn. ieh PrË ilKy pVHy sB qoN awCf dfn hY. aMn dfn, ividaf ivcoN qyl inkl afvygf, pr gulfm dI
nhIN lwgygf. aKbfr nfl iËlHy iËlHy ivc kMm aijhf hY ik gOrimMt Aus df ivroD
afdmIaF df hY ik iksfnF ƒ bMdUkF dfn, hor sB qrHF dy dfn jgq ƒ ieqnf afqmf nhIN imlygI. Auh afqmf aDrmI,
lgfn Gwt nhIN hoxgy, qihsIldfrF df nhIN krdI qF jfx lAu ik Aus df bhuq
phuMcfeIaF jfx. ijs qrHF pVHy ilKy purÈ suwK nhIN idMdy, ieqnf suwK gulfm ƒ ËKmI, ibmfr, byËubfn, ieqinaF duÈmxF
vwZI lYxf nhIN bMd hovygf, jgIrdfrF dy iËafdf Pfiedf nhIN hovygf. ies qoN ieh
aKbfr Cfpdy hn, iesy qrHF AunHF ƒ asqr Èfsqr df dfn. ies dfn ipwCy dy pMjy ivc hY ik hoeI, nf hoeI brfbr hY.
Ëulm nhIN htxgy, iksfnF dy lVky qy nqIjf inkldf hY ik jo afdmI gOrimMtF
cfhIdf hY ik ihMdusqfn ivc byieMqhf jfn BI clI jfvy qF pRvfh nhIN krnI gulfm dI afqmf bc ky ikQy jfvygI. hr
lVkIaF vfsqy skUl nIaq nhIN hoxgy. df zr idl ivcoN dUr nhIN krdf, Auh jgq
bMdUkF vMzx df pRbMD krn. cfhIdI ikAuNik ijs ny gulfm dy hwQ ivc pfsy AuQy zr hY. ihMdusqfn ivc qF hvf
ipMzF ivc pwky mkfn nhIN bx skxgy. df bhuq Aupkfr nhIN kr skdf.
agr isrP aKbfr qy ikqfbF pVH hiQafr dy idwqf, smJo Auh Ëulm dy ivruD vI mfrn vflI Ëihr hY.
ienHF sB brkqF aqy inafmqF ƒ pRfpq ihMdusqfn ivc zr lokF dy rg
ky bYTy rhy qF Auh gwl hoeI ik zfktr iek cot qF mfr igaf. iPr mr BI igaf BY, zr, KOP afqmf df duÈmx hY jo
krn vfsqy ieko hI ZMg hY. Auh kI hY? dvfeI qF dws dyvy, mgr dukfn df pqf qF kI hoieaf, mrdy qF lok roË hn. hr vyly Gfq lf ky bYTf rihMdf hY. (bfkI agly sPy `qy)
Punjab Times Vol 19, Issue 35, September 1, 2018 pMjfb tfeImjL sfl 19, aMk 35, pihlI sqMbr 2018 (27)

jLmfnf bdl igaf[[[


AuNj qF asIN hmysLf nvyN jLmfny ivc
dI hI gujLrdy hF pr dysL dI afjLfdI dI
lihr dOrfn ies dI KUb crcf hox lwgI
sI. rfjsI afjLfdI nUM nvyN jLmfny dy afgfjL sLbd
vjoN icqivaf jf irhf sI. jLmfny ivc vI lwg jFdI hY. bulHy sLfh ijhf sUPI kvI hI afieaf hY aqy ies jLbfn ivc ies df bhuqy kosLF ivc iehI drj hY ik
pRgqI dI qFG sI-rfjsI cyqnf ivc,
qOr-qrIikaF ivc, vrqoN ivhfr ivc nvyN
nvyN jLmfny dI hnyr-grdI (drasl
XuggrdI) ‘qy sLok mnfAux lgdf hY,
rUp jLmfn vI hY qy jLmfnf vI. PfrsI ivc
ies sLbd dy moty moty arQ dyKIey: smF,
jLmfnf sLbd PfrsI ivc arbI vloN
afieaf hY. ieh gwl smJx leI sfnUM JroKf
jLmfny dI rwt lwigaf krdI sI. TMzy ijhy kF lgV nUM mfrn lwgy vylf, Xuwg; arsf ruwq, mOsm; dunIaF; ies sLbd dy arbI psfry vwl vI Jfq bljIq bfsI
Xuwg dy mukfbly jLmfnf iewk grmf grm icVIaF jwry Zfey. jhfn; iksmq, cFs, mO k f. PfrsI mfrnI cfhIdI hY. arbI ivc ies sLbd
sLbd mlUm huMdf sI. ieMj lgdf sI ijvyN Aulty hor Ëmfny afey. ivafkrx ivc jLmfn sLbd kfl nUM vI df Zyr sfrf koVmf hY. PfrsI vfly sfry Pon: 734-259-9353
Xuwg bIqy smyN dy huMdy sn qy jLmfnf GoVI cugx arUiVaF Auqy afKdy hn. spwsLt hY ik ruwq vI smyN df arQF qoN ibnf arbI ivc kuJ hor vwKry
BivKmuKI hY. pr hux ‘Aulty hor jLmfny gwdU Kud pvfey. hI iewk insicq smF jF arsf hY. asIN mfany vI hn. arbI jLmfn ivc muwdq PfrsI df sLbd hI drsfieaf hY jo sLfied
afey’ hn, jLmfny df jLmfnf bIq igaf hY Aulty hor Ëmfny afey. pMjfbI ivc vI afK idMdy hF, ‘Psl vwZx (bIqy smyN) df Bfv hY, ‘ihkfXq jLmfn’ arbI qy hor sfmI BfsLfvF ivc jf ky KUb
aqy kdoN df ‘Xuwg’ sLurU ho cukf hY. afjLfdI BUrIaF vfly rfjy kIqy df vylf ho igaf hY.’ iesy qrHF iksmq dy mqlb bIqy dIaF khfxIaF; jLmfnh pRPulq hoieaf. sfmI lokF ny ies qoN ‘jL
ipCoN BfrqI BfsLfvF ny nvyN sLbdF leI rfijaF BIK mMgfey arQF ivc smyN df dKl hY, iksmq smyN kihMdy hn lMbI jF hINgy peI bImfrI nUM; m n’ ijhf DfqU vI iKwc ilaf qy hor
sMsikRq vwl mUMh kr ilaf. so jLmfnf Aulty hor Ëmfny afey. df gyV hI qF hY. cMgy smyN, mfVy smyN imjLmfn hY smF-mfpk jMqr; qjLfmun vDyqr lf ky keI sLbd bxf ley gey.
sLbd dI QF Xuwg/juwg vDyry pRcilq kIqf vfrs sLfh vI jLmfny qoN duKI hY, afid iksmq dy dOr hI hn. ipCy kiQq df mqlb hY-smkfl, sihhoNd; mujLimn arbI BfsLf ivc hor BfsLfvF qoN afey sLbdF
jfx lwgf, hflF ik jLmfny qoN pihlF Xuwg df mqlb hY-icrkflI, qgx vflf, Zyr qoN kdy kdfeIN ies qrHF DfqU bxf ley
hI cldf sI. gurU gRMQ sfihb ivc juwg qy purfxf, hMiZaf-vriqaf aqy muqjLfimn jFdy hn ijvyN grIk iPlosoPos qoN arbI
ies dy rupFqrF dI Zyr vrqoN imldI hY df mqlb hY-smkflI, nfl cwlx vflf. PYlsuP, PlfisPF, PlsPf aqy qPlsPf.
pr jLmfny dI iBxk nhIN. hor sfmI BfsLfvF ivc vI ieh sLbd qy PfrsI aMdfjLh qoN arbI ivc ihMdsh qy
aYpr afm bolcfl ivc jLmfnf sLbd ies qoN hor ivAuqpq sLbdF dI Zyr sfrI hor awgy mohMds sLbd bxy hn. krIb
KUb rcimc cukf hY. iek msLhUr gIq vrqoN imldI hY. imsfl vjoN ihbrU ivc ZfeI hjLfr sfl purfxI PfrsI ivc
irhf hY, ‘jLmfnf bdl igaf, qUM nf bdilEN vI jLmn df arQ smF hI hY. imjLmn df jLrvn, jLrvfnf ijhy sLbd imldy hn,
jwtf.’ pMjfbI ivc jLmfnf sLbd ienHF arQF arQ hY-bhuq pihlF; lyjLfmn df arQ ijnHF ivc smF, Xuwg, arsf afid dy Bfv
ivc vriqaf jFdf hY: Xuwg, muudq, dOr, hY-swdxf, bulfAuxf; mjLUmn hY rkm jF imldy hn. kuJ ivdvfnF df mwq hY ik
vylf, arsf; mfhOl, rsmo irvfj, pRcln; rokVf qfrnf, nkd lYxf; lyhjLdymn hY- ieh PfrsI sLbd ‘dm’ nfl sbMDq hY,
lokfcfr, dunIaF, jwg jhfn. idlcsp acfnk phuMc jfxf (eyQy acfnk afAux ijs ivc sfh dy nfl nfl pl, iCx dy
gwl hY ik Xuwg dy arQ vflf sLbd dunIaF qo N Bfv hY , afAu x df sbw b bxnf) Bfv hn qy ies df sfk sMsikRq nfl vI
df arQfvF vI bx igaf hY. mfno smF qy lyhjLmn df mqlb hY (iksy inXq smyN hY. ivcfr hY ik ieh purfxf PfrsI df
pulfV iewk-imwk ho gey hn. AuNj aijhy `qy) swdxf, buwk krfAuxf. sLbd sfmI BfsLf armfiek ivc igaf,
arQ iek sIimq sMdrB ivc hI vrqy jf sfZy iqMn mx idh mYN iPdf kIqI vfrs sLfh dy bMd ivc ‘jLmfny’ sLbd ihbrU ivc jLmn sLbd inXq smF AuQoN ihbrU ivc qy iPr arbI qy ieQoipk
skdy hn. ihMdI gIq hY, ‘jLmfny sy kho, aMq hoeI hY qoilaF mfisaF ‘qy. iksmq dy arQF ivc pRqIq huMdf hY. jF Auicq smyN df Bfv idMdf hY. XhUdI ijhIaF BfsLfvF ivc igaf.
akyly nhIN hm.’ jLmfnf dyKo df Bfv hY, ÈÈ pMj bfrF dsF iqMn kfxy gOrqlb hY ik jLmfnf afm qOr ‘qy Drm-sLfsqr anusfr hr kMm leI inXq pfrsIaF dy Drm gRMQ avysqf ivc
‘dunIaFdfrI df anuBv kro.’ iksy ny ikhf ilKy eys Ëmfny dy pfisafˆ ‘qy. iewk lMby smyN df vkPf hY, smyN df iewk smF hY ijs nUM TIk jF Auicq mMinaf vI ieh sLbd imldf hY. ierfn dy BfsLf-
hY, ‘ieÈk ibnf loko ikaf Kfk Ëmfnf vfrs Èfh vsfh kI iËMdgI df ibMdU nhIN arQfq asIN ieh nhIN kih igaf hY. iksy nUM bulfAux jF swdf dyx dy ivigafnIaF df ivcfr hY ik jLmfn sLbd
hY.’ isLv kumfr btflvI ny vI ies sLbd sfzI Aumr hY nkÈ pqfisaF ‘qy. skdy, ‘bfrF vjy df jLmfnf ho igaf.’ arQF vfly lyhjLmn qoN Bfv hY-iksy inXq arbI qoN PfrsI ivc afieaf pr arbI
dI dunIaF jF lokfeI dy arQF ivc vrqoN pr ‘swsI’ `c hfsLm jLmfny qoN KusL hY: PfrsI ivc ies leI ‘sfieq’ sLbd cldf smyN ‘qy phuMcxf. kuJ ies qrHF ijvyN ivc ieh PfrsI dy ‘dmn’ vjoN dfKl
kIqI hY, swsI juml jhfn hoeI KuÈhflI hY. PfrsI ivc ies sLbd qoN bxy kuJ hor aMgryjLI zyt ivc muMzy-kuVI df imlxf. hoieaf. avysqf jLrUan qoN ies df ivkfs
dunIaF dy afÈkF nUM vI iPiraf nyk Ëmfnf. sLbd hn, jLmfnfsfjL= mOkfpRsq; jLmfn rokVf jF nkd rfsLI dy Bugqfn ivc smyN ku J ies qrH F ikafisaf igaf hY :
Auqr jy qUM nf moiVaf, nObq nfc Èumfr nf koeI sYr= iqwKI cfl; pfdsLfhI jLmfn= dunIaF isr iqafr hox df Bfv hY. arQ ivkfs jLrUan> jLvn> jLbn> jLmn. ivdvfnF
qfˆ doÈ myrI mOq df Drupd qfl qrfnf. df bfdsLfh (gurU goibMd isMG nUM ‘bfdsLfh kuJ ies qrHF hoieaf hovygf-inXq kIqf> ny bhuq sfry qwQ sfhmxy ilaFdy hn ijnHF
qyry isr Ëmfnf mVHygf. hfÈm KYr kIqf PukrfvF jhfn df’ ikhf igaf hY); jLmfnf muafiPk= iqafr kIqf> iqafr> nkd, rokVf afid. qoN ieh BMblBUsf pYNdf hY ik jLmfnf sLbd
qy jwg myrI mOq df imlk muafÈ KËfnf. aYn smyN isr df. jLmfnI df mfanf hY: jLmfn df bhuvcn hY, ajLmfn. df ipCokV purfxI PfrsI jF avysqf hY.
sogI sunyhf pVHygf. kr isr vfr suwtx Ër moqI duinafvI, QoVHicrf, kwcf afid. jLmfnq ies qrHF jLmfnf sLbd sfmI BfsLfvF sLbdF dI Qfh pfAux leI keI vfrI bhuq
jd dunIaF inwq nvIaF AultIaF- lfl jvfhr Kfnf. (kcihrI vflI nhIN) df arQ hY hMByvF. ivc KUb Dwisaf hoieaf mlUm huMdf hY. dUr qwk jfxf mumikn nhIN huMdf ikAuNik
iswDIaF krn lgdI hY qF jLmfny nUM awg jLmfnf sLbd pMjfbI ivc PfrsI rfhIN jLmfnysfjL qF pMjfb ivc vI huMdy hn. pr kuJ ivdvfnF ny ies nUM muZly qOr ‘qy purfxy ilKqI irkfrz nhIN imldy.

Qwk jfxgy
qurkI df arb ipCokV aqy
do cIËF dI loV isr vrqx vfly ny rfj krdy
Dwky KFdy ny isr ktvfx vfly.
nhIN iksy qoN ajy pCfx hoey
XUrp nfl vr mycxf
(ipCly sPy dI bfkI) hn, pr afdmI bhuq Gwt bxdy hn. JUT muÈkF bMn ky nfl iljfx vfly.
pinHaF ivc rc igaf hY. supny ivc BI nfl Drm iswD krnf. ieh qrkIb ienHF jMdry lf ky gurU dIaF golkF nUM
(sPf 25 dI bfkI) rumfnIaf afid ies KfVI ‘qy bhuq inrBr
ispfhI aqy jwj qoN zrdy hn. zr dy mfry aklmMd ihMdUaF ƒ hI suJI hY. iswDf rsqf afpy kwZ ky rfq nUM Kfx vfly.
krdy hn ikAuNik smuMdr rfhIN ieho KfVI
KuÈfmd, JUT, bgly BgqI, mwkfrI, sB ienHF ƒ bhuq tyZf idKfeI idMdf hY aqy jMgl ivc awj ‘hrf’ iÈkfr cwly dukfnF idwlI dy pfilkf bfËfr vFg AuGV- ieko-iek rfh hY ijs rfhIN Auh dUr dysLF
iswK jFdy hn. srkfrF dy gux gfAuNdy hn cflbfËI ienHF ƒ kOm dI mukqI dy vfsqy sO gey ny rfKy jgfx vfly. du G VIaF hn. Èihr ivc trY m F vI ivc ikqy vI af-jf aqy iqjfrq kr skdy
aqy Gr bYT ky gflIaF idMdy hn. aKbfr bhuq ËrUrI mflUm huMdI hY. msfxI ivc bhuqy PUk dy Bfr nfl dwb jFdy cwldIaF hn. qksIm skueyar bhuq vwzf hn. qurkI dy sulqfn iehƒ kMtrol krky
ivc bMb iswtx vfly sUrbIrF ƒ burf kihMdy rfq ƒ roÈnI BI iBafnk lwgdI hY. ies Auqy phuMcdy PUk Ckfx vfly. cOrfhf hY ijQy keI vfrI vwzy isafsI mfrc ienHF dysLF qoN lfB AuTfAuxf cfhuMdy sn
hn aqy idl qoN AunHF dI iewjq krdy hn. qrHF ies dyÈ ivc jo QoVHf bhuq Drm aqy gfQf ilKdy ny awj gwdfrIaF dI huMdy hn. sVkF bfËfrF df ZMg XUrp nfl pr qurkI dI kmËor hflq krky ieMj nf
buwDI ijnHF iKaflF ƒ awCf bxfAuNdI hY, swc hY, Auh vI ajb Krfb rUp Brdf hY. dyÈ BgqF nUM Pfhy lvfx vfly. imldf-juldf hY, byÈwk pUrf nymbMd nhIN. ho sikaf. pihlI vwzI jMg dy Kfqmy bfad
AunHF ƒ idmfg dy sB qoN hyTly qihKfny iesI kfrn mhFpurÈ bhuq Gwt pYdf huMdy rl ky BuwKF dI jmF qksIm krdy bOsPors dI KfVI dy pwCmI kMZy ‘qy kOmFqrI qfkqF ny ieh sMDI kr idwqI ik
ivc bMd rwKdy hn. ieh afqmf dI mOq dI hn aqy kOm dy nOjvfn nIvyN afdrÈF dI rotI rwj ky rfq nUM Kfx vfly. bhuq aflIÈfn hvylIaF hn. sulqfnF ny ieh KfVI kOmFqrI kMtrol hyT rhygI.
inÈfnI hY. syvf ivc lwgy rihMdy hn. asUlF dy pivwqr ivÈ Goldy nfg nUM PVHn Kfiqr vI afpxf nvF ‘zolmfbfÈ srfie` mqlb qurkI isvfie afpxy dysL dy jhfjF dy hor
gOrimMt dy ibnf hor iksy df zr hY mMidr ivc jo afdmI JUT df kUVf krkt Qwk jfxgy bIn vjfx vfly. mihl bxfieaf. kroVF, arbF dy srmfey iksy dysL dy jhfjF ƒ rok nhIN skdf.
jo afqmf ƒ mfr idMdf hY? smfj df, kOm ilafAuNdf hY, Auh pihlF afpxf nfÈ krdf -hrijMdr gulpur nfl bxfieaf ieh mihl sony, cFdI, asIN jhfj ivc bYT ky KfVI dI sYr
df, nËdIkIaF df, irÈqydfrF df, dosqF hY qy iPr jgq ƒ DoKy ivc suwtdf hY. ijs Pon: 91-98722-38981 hIiraF nfl lwidaf hoieaf sI. awqfqurk kIqI. qurkI dI kOmI miTafeI df nF
df, jo afdmI dUjy lokF dy zr nfl swc ƒ dyÈ ivc aijhy afdmI bhuq hn, AuQy sulqfnF dy vwzy qopfkfpI mihl ivc rihx ‘qurikÈ lkUm` hY. ieho miTafeI XUnfn
CupfAuNdf hY aqy afpxy asUlF ‘qy aml gulfmI df asr hr qihrIk aqy kfrvfeI do rubfeIaF leI iqafr nhIN sI. Auh ies ‘zolmfbfÈ` aqy sfeIpRs dysLF ivc vI iesy qrHF
nhIN krdf, Auh bhuq mihMgf sOdf krdf ivc jfhr hovygf. AuQy sB kMm Aultf (ibsiml PrIdkotI dI sLfhkfr mihl ivc irhf ijQy Auh 10 nvMbr 1938 bxdI-ivkdI hY. KMz aqy jYlI dI bxI
hY. aKIr ƒ BfeIbMd, aVOsI pVOsI, rfjy hovygf. rcnf ‘KOldy sfgr’ ivcoN) ƒ 57 sfl dI Aumr ivc pUrf ho igaf. ies miTafeI ƒ hr sYlfnI KrId ky
ƒ kI dy dyxgy. jy Auh hws ky boly qF kI vcn qy ivcfr qoN judf hovygf aqy hY dOr nvF, hIr purfxI nf suxo. eyÈIaf aqy XUrpI mhFdIpF ivcfly inÈfnI dy qOr `qy ilafAuNdf hY.
hoieaf? jy nf boly qF kI hoieaf? pr clx qy bcn ivc ËmIn afsmfn df Prk duwK cfk df, sYdy dI jLubfnI nf suxo. siQq KfVI bhuq suMdr nËfrf hY. dohIN aYnf KUbsUrq, aYnf purfqn dysL!
afqmk afËfdI anmol moqI hY ijs ƒ hovygf. aijhI pycdfr akl qoN dUr hI CyVI ey jLmfny ny, afvfm dI kQf, pfsIN Aucy hry phfV. KfVI df pfxI nIlf Aucy phfVF ivcfly KUbsUrq nËfiraF aqy
byvkUPF dI mMzI ivc vyc ky afdmI KflI rihxf TIk hY. gulfm ivc afqmf, zr rfjy jF nvfbF dI khfxI nf suxo. aqy Auqy qfrF vflf pul idsdf hY. ies mihlF, msijdF df dysL. drvyÈF dy zyry,
hwQ mldf rih jFdf hY. ihMdusqfn ivc aqy JUT dy hyT dbI rihMdI hY. gulfm KfVI ƒ kMtrol krn leI kOmFqrI qfkqF bYlI zFisMg, kI kI dyK skdf sYlfnI
lIzr hux qk ieh smJ ky, ik afËfdI vfsqy afqmk afËfdI bhuq muÈikl hY. rih jFdf ey, cwkI df prolf bx ky. keI sdIaF qoN dfa-pyc lVfAuNdIaF bMdf bfrHF idnF ivc? sfrf dysL dyKx-
nfl hI kOm dI afqmf dI sPfeI ho skdI gulfmI nfl afqmf Gul Gul ky mr jFdI Twgdf ey dunIaF nUM, jo ivcolf bx ky. rhIaF hn. rUs, brqfnIaf aqy PrFs smJx leI qF keI sflF dI loV hY pr
hY. pr Auh kuJ hor pukfr rhy hn. inÈfnf hY. jy ihMdusqfn ivc afdmI pYdf krny duwD mF df sPl krdf ey, Eho ‘ibsiml’, ies Kyz ivc sB qoN mUhry rhy hn. asIN bfrHF idnF ivc ijMnf kuJ dyK skdy,
kuJ hor pfsy hY qy qIr iksy hor pfsy hI hn qF gulfmI ƒ dUr kro aqy gulfmI ƒ Cf jfey jwg ‘qy jo, vrolf bx ky. asl ivc kfly sfgr dy afsy-pfsy Auhdy nfl idl bfgo-bfg sI.
lgfAuNdy hn. sB dyÈ Bgq bxy iPrdy dUr krnf hY qF afdmI pYdf kro. -ibsiml PrIdkotI sfry dysL Bfv rUs, XUkryn, bulgfrIaf, (smfpq)
Punjab Times Vol 19, Issue 35, September 1, 2018 pMjfb tfeImjL sfl 19, aMk 35, pihlI sqMbr 2018 (28)

khfxI pUrI ho geI


muËwPrfbfd dy hËUrI mhwly dI CotI sI. myrf awbf KwzI `qy kpVy buxdf sI.
ijhI ‘hIry dI glI’ ivc iek nkÈy dy Brf myrf nfnikaF nfl idwlI rihMdf sI.
ds-bfrHF Gr afhmo-sfhmxy bxy hoey dupihr vyly sfzy Gr gurBfg isMG
hn. do-do Gr iblkul juVy hoey, drvfËf afieaf. Aus awbf ƒ ikhf, qUM myry Brf
KolHo qF sfhmxy pOVIaF nËr afAuNdIaF vrgf hYN. jy myry ‘qy Brosf hovy, mYN quhfƒ
aqy Kwby hwQ kmrf. swjy hwQ dI kMD dy Bfrq nMU afËfd hoieaF swq dhfky bIq gey hn pr afpxy Gr Cupf lYnF. jdoN amn-amfn
dUjy pfsy dUjf Gr. pOVIaF dy nfl dUjy hovygf, iPr soc lvFgy, kI krnf. awbf-
Gr dIaF pOVIaF. nflo nfl dohF Gr dy Aus vkq mulk dI vMz kfrn ijhVf drd lokF dy irJdy aMmI mMn gey qy smfn ‘kwTf krnf, bMnHxf bhuq hI KuÈIaF dy idn sI. bVf vIr
cubfiraF ƒ jFdIaF pOVIaF nfl Cotf ijhf idlF aMdr puiVaf igaf sI, Aus dIaF knsoaF awj qwk ÈurU kr idwqf. rfq ƒ afp aqy afpxy do vwzf aPsr sI. Aus leI irÈqy afAuNdy.
ivhVf. awgy do kmry. ivhVy ivc hI rsoeI iksy nf iksy rUp ivc pY rhIaF hn. bIbI ikrpfl kOr ny kfimaF nfl afpxI hvylI lY gey. hvylI dUjf vI idwlI sI. ibMdI vI hux jlMDr
qy guslKfny. afpxI rcnf ‘khfxI pUrI ho geI’ ivc aijhI hI iek dy iek pfsy do kmiraF df Gr sI. ies pVHn lwg ipaf sI. Aus idn aYqvfr sI.
Gr dy pMj mYNbr hn-KuÈI muhMmd ivc ienHF dI iek irÈqydfr bjurg ijhVI idwlI vflf vIr vI iqMn idnF leI afieaf
qy Aus dI pqnI nËmf, do bwcy qy bVI bËurg df drd ibafinaf hY. -sMpfdk bfl ivDvf sI, iekwlI rihMdI sI. hoieaf sI. koeI 3-4 vjy gyt mUhry jIp
aMmf. bVI aMmf qF glI dI sFJf jI hoeI. sfzf smfn bIbI ny itkf ky rwK aqy imltrI dy do trwk af KVHy.
iksy dy Gr koeI kMm hovy, aMmf ny sMBfl poqy dy bwcy imzl skUl ivc pVHdy hn.” df ibMdr hY. pUry Gr df lfzlf ibMdr.” idwqf. bfvrcIKfnf (rsoeI), gusl vI sI. AunHF srdfr jI ƒ bulfieaf qy ikhf
lYxf qy sfrI glI dy bwcy vI sMBfl lYNdI. “sux nËmf! afpF jdoN iksy bËurg iPr aMmf ny afpxy mMjy ‘qy bYT lwqF AunHF jo sfzy kol nhIN sI, Auh smfn vI ik qusIN muslmfn Cupf ky rwKy hoey hn.
hux Aumr bhuq ho geI, quiraf iPiraf koloN koeI Bfvuk hox dI jF mn ivc iksy ltkf pYrF nfl juwqI BfldI bolI, “nËmf ilaf ky rwK idwqf. bIbI ny ikhf, ‘qusIN jIp ivc aPsr sn. trwk dyK ky ipMz dy
ipafr dI gwl suxdy hF, sfƒ lgdf hY qUM BI AuT, dovyN cwlo afpF styzIam Kfxf nf bxfieE, mYN ByjFgI qy aMdry lok vI af gey. ijs srdfr dy ieÈfry ‘qy
ikrpfl kOr ik buwZy srIr dy aMdr Bfvukqf jF komlqf clIey. afpxf ibMdI afieaf hY. aYvyN qF rihxf.’ sfzy nF vI AunHF bdl idwqy. mF ipMz bYTdf KVHdf sI, Aus srdfr ny sB
Pon: 815-356-9535 ikvyN ho skdI hY. pr idl qF aMdr DVkdf nhIN aMdr DU pYNdI sI.” ËbYdf qoN jIqo bx geI. mYN ruKsfnf qoN dy sfhmxy POjIaF awgy hwQ joVy, AunHF
hY ajy.” sulqfnf bolI. KuÈI muhMmd ny bVI aMmf dy moZy ‘qy rUbI qy awbf rihmfn qoN Bgvfn. iqMn iek nf mMnI. aMq sfƒ lY gey. sfrf twbr
nhIN jFdf. sfry af ky aMmf df hfl cfl “kI pqf ikMnI ipafrI, ikMnI imwTI hwQ rwK ky Aus ƒ mMjy qoN AuTx qoN rokidaF mhIny asIN kmiraF qoN bfhr nf inkly. ro irhf sI, asIN ‘qy roxf hI sI. aMmI qF
puwCdy rihMdy. Xfd aMmf dy mn aMdr ajy vI qfËf hovy.” ikhf, “aMmf pihlF dws ibMdr hY kOx?” sfzy nfl dy kYNp ivc bihrfm iqMn trwk ivc bYTdI byhoÈ ho geI. rfh ivc
dUjIaF pOVIaF sulqfnf qy rPI aMdroN aMmf ny afvfË idwqI, “nËmf “lY vyK nËmf, ies ƒ ieh vI nhIN idn rhy. iPr AunHF ƒ qoiraf durfhy vwl. POjIaF ny aMmf ƒ dvfeI lY ky idwqI.
muhMmd dy Gr dIaF hn. sulqfnf qy bytI ikQy hYN qUM?” nËmf AuT ky aMmf pqf ibMdr kOx hY?” kuJ trwkF ivc Bry. durfhy dy nyVy bhuq pqf nhIN ikQy ikQy asIN pfiksqfn
nËmf df afps ivc bVf ipafr hY. AunHF kol clI geI. nËmf bVI aMmI dI syvf “puwqrf, jd pfiksqfn bixaf, ijnHF bVf kYNp sI. AuQy do mhIny qoN vI vwD smF ivc af ruly. ikqy koeI Gr alft huMdf,
dy vI do bwcy hn. nËmf qy sulqfnf pOVIaF jIa-jfn nfl krdI sI. aMdr aMmf dy sfƒ afpxy Gr rwiKaf sI. nËmf ƒ sfrf lwgf. ies srdfr ny kmytI bxf leI, kuJ idnF ipCoN pqf lwgdf ik ieh iksy
‘qy bYT ky svYtr buxdIaF, sbËI kwtdIaF kol bYT ky bolI, “kuJ cfhIdf hY qF pqf hY.” aMmf pYrIN juwqI aVfAuNdI bolI. roË lMgr iqafr kr kYNp `c dy ky afAuNdy. hor ƒ alft ho cukf hY.
qy gwlF krdIaF. kOlIaF vI pOVI Aupr dwso?” aMmf ƒ sfh ciVHaf hoieaf sI. kYNp zfktr ƒ nfl lY ky jFdy, dvfeIaF vwzy vIr df iek dosq muslmfn vI
dI iek dUjy ƒ idMdIaF. aMmf ny AuTx leI ikhf qy nËmf ny KuÈIey ny nËmf ƒ ikhf, aMmf ƒ pfxI idMdy. keI qF AuQy hI pUry ho gey. AunHF ƒ pfiksqfn ivc vwzf aPsr sI. Aus ƒ
awj nËmf pihlF ivhlI ho geI. aMmf ƒ ibTf ky pfxI iplfieaf. aMmf iplfvy. afp aMmf ƒ mMjy ‘qy muV iltf dPnfAux df kMm vI kIqf. qusIN soc lvo, vIr ny ikhf ik Auh Bfl kry, asIN ikQy
Aus ny pOVI ‘qy Klo ky afvfË idwqI, hws ky bolI, “DIey, mYN kihMdI hF cl idwqf. nËmf ny pfxI mUMh ƒ lfieaf, aMmf sfzf ikMnf iKafl rwKdy hoxgy. hF qy sfzf cMgf vsybf krfvy. ieQy vI
“sulqfnf, ivhlI nhIN hoeI.” sulqfnf afpF hOlI-hOlI styzIam cwlIey. AuQy ny do Guwt Bry. awKF bMd kr leIaF. mYƒ qF bIbI jI ny mdrwsy dfKl asIN AunHF dI mdd nfl pYrF ‘qy KVHy hoey.”
bolI, “mYN qy dyr dI ivhlI sI, quhfzy bws ny KVHnf, dyKFgy kOx-kOx afieaf.” tI[vI[ KuÈIey ny bMd kr idwqf. pMj imMt krf idwqf. aMmI Gr df kMm krvfAuNdI. aMmf dI afvfË hux bhuq hOlI ho
pfisAuN mYƒ koeI boldf nhIN suixaf. mYN “hF ËrUr aMmf styzIam afpxy Gr leI kmry ivc cuwp Cf geI. awbU KyqF ivc kMm krn lwg ipaf. asIN geI. nËmf kol bYT ky bolI, “mYƒ sfrI
qy aMmf df iPkr krdI sI. TIk hovy. qoN awT mIl dUr hY. myrI aMmf leI do- aMmf ny muV awKF KolHIaF qy iPr sfry KuÈ, pirvfr vFg rih rhy sI. sfl khfxI Xfd hY.” Auh aMmf ƒ ies qrHF
kwlH myrf muMzf kihMdf sI, aMmf ƒ mdrwsy cfr imMt df sfrf pYNzf. ijMnI dyr nËmf AuT ky bihx lwgI. nËmf ny ikhf, “aMmf bIqdy df pqf nf lwgf. mYN pMjvIN pfs kr QpQpfAux lwgI, ijvyN bwcy ƒ mF sulf
dI kMD kol bYTy dyiKaf sI.” dI aMmI ny styzIam nhIN phuMcxf, bws QoVHf pY lYNdI.” aMmf ny Aus dI gwl df leI. Gr dy Coty kMm krdI. bIbI jI ny rhI hovy. aMmf hux buV-buVf rhI sI.
“kI dwsF qYƒ mYN[[[.” nËmf bolI, df drvfËf KuwlHxf nhIN. aMmf KuÈafmd jvfb nf idwqf. afpxI gwl ÈurU kr leI. sUeI df kMm, kZfeI krnI, kpVy pRYWs nËmf lorI vFg bol rhI sI, “iPr aMmf
“ijs idn qoN Kbr suxI hY ik pfiksqfn khygI, iPr musfPr inklxgy.” aMmf “nËmf mYN qYƒ dwsnI huMdI hF, jd krny isKfey. bVf vIr ikqy bfhr pVHdf df ivafh ho igaf. aMmf dy Gr nËmf
qy ihMdusqfn ivcfly smJOqf hoieaf, sFJI vI hws peI. myrI DI aMmf dIaF ieMj dIaF pfiksqfn bixaf, afËfdI dI KuÈI qF iksy sI. Auh qF CyqI bVf aPsr bx igaf, bhU af geI. poqy dy bwcy hoey. bVI aMmf
bws clygI, dohF mulkF dy lok afpo-afpxy gwlF sux ky vI KuÈ rihMdI hY. “kI krF mnfeI hI nhIN, nfl hI kqlyafm ÈurU ho Aus qoN Cotf PgvfVy. roË Gr afAuNdf sI, bhuq ipafr krdI hY. bwcy bVI aMmf ƒ
irÈqydfrF ƒ imlx af jf skdy hn, Ausy DIey, myry aMdr ijvyN DU pYNdI peI hY.” igaf. pfiksqfn vwl jo ihMdU sn, AunHF ieh Cotf nfl dy ipMz pVHdf sI. ipafr krdy hn. sfzI bVI aMmf Qwk geI
idn qoN aMmf ƒ hor koeI gwl nhIN afAuNdI. dohF ƒ pqf nf lwgf, kdoN KuÈI muhMmd nUM AuDr dy muslmfnF ny mfrnf ÈurU kr myrI aMmI ƒ myry ivafh df iPkr hY. sON jfvy.” KuÈIey ny nËmf ƒ ieÈfrf
bws awj vI afpxy Èihr af rhI hY. af igaf. Aus ny af ky tI[vI[ cflU kr idwqf. EDr ihMdUaF ny muslmfnF ƒ. Gr- pY igaf. jd myrf Brf idwlI qoN Gr afAuNdf kIqf ik Auh cuwp kr jfvy, aMmf sON geI.
“awCf quhfzy irÈqydfr hoxgy idwqf. Aus ‘qy styzIam df pRogrfm hI bfr luwt ley. lfÈF dIaF BrIaF gwzIaF qF aMmf Aus ƒ qfkId krdI, koeI muMzf Auh dovyN kmry df drvfËf bMd krky
AuDr?” sulqfnf ny puiCaf. cwl irhf sI. aMmf qy nËmf dIaF nËrF dovyN pfsy jFdIaF. lfÈF ny diraf Br idwqy. Bfl lvy. Brf myrf hws pYNdf. rMg myrf bfhr af gey. awDy GMty bfad KuÈIey ny
nËmf bolI, “nf, sfzf qF koeI Aus dI skrIn ‘qy itkIaF rih geIaF. dirafvF df pfxI lfl ho igaf.” iPr sfP sI. Kfx-pIx nUM duwD iGAu KuwlHf. mYN hOlI ijhy drvfËf KoilHaf, dyiKaf ik aMmf
irÈqydfr nhIN AuDr.” aMmI hI AuDroN afeI pfiksqfn df vËIr bol irhf sI. aMmf cuwp ho geI. KuÈIaf cuwp bYTf aMmf 11-12 sflF dI 16-17 dI lwgdI. cVHdI dI KwbI bFh Qwly ltkdI hY qy Aus df
sI. ies dy awbf qy aMmI vI af gey sI.” Aus ny ikhf ik pfiksqfn kf afvfm aOr vwl vyK irhf sI. aMmf dIaF awKF `coN Aumr df myrf kysrI rMg myrI aMmI ƒ mUMh KuwlHf hY. Auh nyVy ho ky bFh cuwk ky
“iPr vI jnm dyx vflI DrqI dI srkfr afp sB ko apny ipafr sy Bry hMJU ikr rhy sn. sulqfnf vI ieDr af cMgf nf lgdf. Aus aMdr koeI BYa sI. rwKx lwgf, Aus ny dyiKaf, aMmf sfh nhIN
iKwc qy hY hI.” sulqfnf ny ikhf. idloN sy KuÈafmdId kihqy hYN. jo log geI sI. sulqfnf qy rËIaf vI ro rhIaF bIbI jI smJdy sI. AunHF iek idn aMmI lY rhI. mUMh awgy hwQ kIqf. nhIN, aMmf
“hF, Auh qF bhuq aY. afpxy ipMz afj arsy ky bfad apny irÈqydfroN sy sn. KuÈIey ny pfxI vflf glfs aMmf awgy ƒ ikhf, ‘dyK BYxy jIqo! rUbI hux qyrI sfh nhIN lY rhI. Aus ny nËmf ƒ AucI
df nF lYNidaF hI aMmf dy mUMh `qy rOxk iml rhy hY, Aun kI KuÈI kf aMdfËf nhIN kIqf. Aus do Guwt Br ky glfs rwK idwqf. nhIN, sfzy Gr dI iewjq hY. koeI ies vwl afvfË mfrI, “aMmI ƒ kuJ ho igaf.”
af jFdI qy rMg kysrI ho jFdf.” nËmf ny hY. Kudf kry, hm afps myN aYsy hI imlqy QoVHf sfh lY ky aMmf ny iPr khfxI awK cuwk ky nhIN dyK skdf. jy qUM myry sulqfnf ƒ vI sux peI. dovyN af geIaF.
dwisaf. rhyN. ab mYN ihMdusqfn ky sYr spftf ÈurU kIqI, “sfzy ipMz `c ZMzorf ho igaf iksy muMzy dI awK `c mYl dyKI, mYƒ dws.’ nËmf ny aMmI ƒ ihlf ky AucI-AucI
sulqfnf Bfvuk ho geI, “mYN afp mMqrI jnfb guribMdr isMG kulQm ko ik sfry muslmfn Èfm qk Gr KflI kr myrI aMmI ny hwQ joV ky ikhf, ‘bIbI afvfËF mfrIaF pr aMmf nf bolI. sulqfnf
pyky jfx leI mOkf BfldI rihMdI hF.” afp ky rU-b-rU krqf hUM. voh afpnI ky bihrfm kYNp ivc cly jfAu. Gr Cwzxy jI, jy mYN ienHF puwqF ‘qy Èwk krF, mYƒ ny aMmf dIaF awKF aqy mUMh bMd kIqf.
nËmf bolI, “qyrI gwl hor hY. qyry srkfr kf jo pYgfm lfey hYN, voh dyNgy.” ikqy sOKy. mYN qy pMjF CyaF sflF dI sI. doËK nsIb hovy.’ afpxy hwQ awlHf awgy duaf krn leI cuwky.
BYx-Brf, aMmI-awbf sfry hn. sfzI aMmf aMmf nF sux ky mMjy qoN aYnf AuClI Xfd mYƒ sB hY. myrI mF ny ikhf, mYN qy ‘bs qUM KuÈ irhf kr. ieh iPkr do imMt mgroN nËmf ƒ afpxy gl lf ky
ƒ afey qF muwdq ho geI. ieDr af ky ik izwgx lwgI sI. AucI afvfË ivc bolI, ikqy nhIN jfxf, ijs mfrnf mYƒ myry Gr sfƒ hY.’ bIbI jI ny myrI aMmI dy moZy ‘qy bolI, “nËmf BYxy, aMmf dI khfxI pUrI
aMmf df ivafh hoieaf sI. hux Aus dy “KuÈIaf! AuT cl cwlIey, ieh qy bIbI jI dy aMdr mfr dyvy. Cotf ijhf sfzf Gr hwQ rwK ky ikhf. ho geI. BOr Auz igaf.”

smF koeI 15 agsq 1947 dy nyVy pfsy kwcf cONkf-cuwlHf sI aqy QoVHI ijhI
qyVy df sI. ryl gwzI AujVy riPAUjIaF
nfl BrI, zrfAuxI rfq nUM isaflkot rylvy
styÈn qoN zyrf bfbf nfnk bfrzr vl
15 agsq 1947 nUM Xfd kridaF Aus ivc svfh. ipqf jI gurduafrf sfihb
vwl gey, AuQoN zyrf bfbf nfnk dy iksy
vsnIk rfhIN kuJ brqnF df pRbMD kIqf.
hOlI hOlI cwl peI. gwzI aMdr zr df zrfeIvr nUM AuQoN cwlx dI bynqI kIqI, bfrÈ dy mOsm krky diraf ivc hVH. sfh ilaf. gwzI pul qoN pfr af ky KVHI ho rfÈn ivc vMizaf jf irhf guV, Buwjy Coly,
mfhOl-lok ismt ky bYTy KflI KflI awKF pr Aus ny AunHF dI arË axsuxI kr buwZy, bwcy, aOrqF-QoVHf bhuq smfn, pul geI, sB gw z I ‘qo N Au q r gey aqy aftf, dfl, lUx-imrc, cfh, pfAUzr-
nfl iKVkIaF qoN bfhr Jfk rhy sn. gwzI CwzI. zrfeIvr muslmfn sI. lokF nUM Aus dI bxqr ivc cOVIaF cOVIaF ivQF, pul zrfeIvr gwzI nUM vfips lY igaf. cMgy duwD iekwTy kIqy aqy zyry af ky sB qoN
dI inXq ‘qy Èwk hox lwgf. aijhy mfhOl ies vyly pfr krnf mumikn hI nhIN sI. KFdy pINdy lok mMgqy bx ky rfq hnyry pihlF guV vflI cfh bxf ky sB ny do
idljoD isMG ivskfnisn ivc Aus dI nIaq ‘qy Èwk kudrqI sI. kfPly `qy iksy vyly hmlf ho skdf sI. ivc rylvy lfeIn ‘qy Btkdy, mfnisk, iqMn brqnF ivc vfro vfrI pIqI. srIrF
diljodh@yahoo.com aKIr gwzI AuQoN hOlI hOlI bfrzr pul CyqI CyqI pfr krnf lfËmI sI. srIrk pwKoN Qwky-tuwty, lwqF DrUMdy Èihr ivc kuJ jfn afeI.
vwl cwl peI. gwzI dI spIz ieMnI hOlI kuJ ku ihMmqI lok zrfeIvr kol vwl qurI jFdy sn. hVH kfrn lfeIn dy ipClf kmrf ZwTf hoieaf sI, bfly
nfrovfl styÈn ‘qy phuMc geI. gwzI df sI ik DfVvI Aus ‘qy bVI afsfnI nfl gey aqy Aus nUM gwzI pul pfr krky KVHI dovyN pfsy pfxI hI pfxI hI sI aqy glIaF- awg bflx dy kMm af gey. iqMn cfr idn
KVHy hoxf mOq nUM dfvq sI. gwzI ‘qy iksy hmlf kr skdy sn| gwzI ivc bYTy sB krn bdly pYsy dyx df lflc idwqf| aKIr sVIaF lfÈF dy Zyr qy AunHF dI bdbo ny AuQy ruky, iPr AuQoN inklx dI socI aqy
vyly vI hmlf ho skdf sI, nqIjf luwt- dIaF nËrF iKVkIaF rfhIN bfhr hnyry zrfeIvr mMn igaf. sfrI gwzI ivcoN pYsy sfh lYxf aOKf kIqf hoieaf sI. bs rfhIN awgy cwl pey. mYnUM cMgI qrHF
mfr, sB df kql aqy iewjq dI rwj ky ‘qy pihrf dy rhIaF sn. gwzI rfvI dy iekwTy kIqy gey| iksy ny cvfnI idwqI, Btkdy Btkdy aKIr ngr dI iek Xfd ey, bs ivc ibnf ikrfieaf idwqy hI
by-pqI. gwzI qoN bfhr kuJ POjI hiQafr pul kol phuMc ky pfiksqfn vflI sfeIz iksy ny aiTafnI, iksy ny ruipaf-ieMj glI ivc iksy muslmfn dy luty mkfn sPr kIqf sI. btfly dI iewk bfhrI bsqI
cuwkI GuMm rhy sn. gwzI AuQoN cwlx df nF ‘qy ruk geI aqy zrfeIvr ny sB nUM sunyhf pMdrF sO ruipaf iekwTf ho igaf, jo ivc jf zyrf lfieaf. kwcf mkfn, ipClI ivc af ky iewk muslmfn dy sfDfrn ijhy
hI nhIN lY rhI sI aqy gwzI aMdr BYa phuMcf idwqf ik gwzI pul qoN pfr nhIN zrfeIvr nUM dy idwqf aqy Auh gwzI pul qoN koTVI ZwTI hoeI aqy twutI hoeI mMjI qoN mkfn ivc hmyÈf leI vs gey aqy iËMdgI
isKr ‘qy sI. kuJ lokF ny ihMmq krky jfeygI, sB ieQy Auqr jfE. rfq df vylf, pfr iljfxI mMn igaf. sB ny suK df isvf hor kuJ vI nhIN sI. ivhVy dy iewk nvyN isirEN ÈurU kIqI.
Punjab Times Vol 19, Issue 35, September 1, 2018 pMjfb tfeImjL sfl 19, aMk 35, pihlI sqMbr 2018 (29)

bfad aYNbUlYNs afAuNdI hY. bfad ‘c pqf

PYsly dI GVI
(lVI joVn leI ipClf aMk vyKo) sB kfsy nMU iKVy mwQy svIkfr kIqf. bfxI
5 dsMbr 2006 svyry 10 vjy zf[ kihMdI hY: “kyqIaf duK BuK sdmfir] lwgf ik ieh sfiern qF nfl lwgdy mYtro
ey[ ky[ vYd dI agvfeI ivc zfktrF dI eyih BI dfiq qyrI dfqfr]” styÈn qoN mYtro df suxfeI idMdf hY jo
tIm myry kmry ‘c dfKl hoeI. rutIn PfeIl aijhI soc mohry nqmsqk huMidaF pqf nf hox krky mYnMU aYNbUlYNs df sfiern
dI nbË ttolI qy boly, “sfzy vloN rog afpxy afp nMU ies avsQf dy hfx df lwg irhf sI. ipCly sflF ivc iksy nf
indfn irport (pRognoiss) iqafr hY.” kYNsr aijhf iBafnk rog hY ik ies df nF suxidaF hI bxfAux dI koiÈÈ kIqI. svY bl, mnobl, iksy kYNsr mrIË dy bhfny mYN kYNsr bfry
myry shfiekF ny ikhf, “dwso kI irport svYafdyÈ nMU ieMnf pRbl kIqf ik jVH vsqF kfPI pVH cukf sF. mYN ieh jfx cukf sF
bMdy df qRfh inwkl jFdf hY. poR[ lKbIr isMG ny ijMny idl ijgry
hY.” kihMdy, “mrIË qoN dUr bfhr af nMU vI afdyÈ dyx lwgf. msln ielfj ik iËafdfqr kYNsr lfielfj, Gfqk aqy
nfl ies df mukfblf kIqf, Auh afpxy afp ivc iek imsfl mfrU hn, pr kYNsr df ielfj vI kYNsr
jfE.” kihMdy, “sfzy qF hONsly psq ny, vDfAuNidaF zfktrF kuJ vfDU dvfeIaF
kuJ suJdf nhIN. ieQy hI dws idE.” zfktr
hY. asIN AunHF dI ieh ilKq iksLqF ivc ies afs nfl Cfp ijnHF dI aYmrjYNsI loV pY skdI sI, myry qoN Gwt mfrU nhIN.
ny dwisaf, “irport koeI awCI nhIN hY. rhy hF ik sLfied iksy nUM aijhI musIbq df sfhmxf krn leI kmry dI iek nuwkry rwKIaF, mYN Aus gwqy mYN aksr kihMdf hF ik jd qwk
kYNsr bonmYro nMU bhuq nuksfn pucf cukf ihMmq bwJy. -sMpfdk dy zwby nMU afdyÈ dyx lwg ipaf ik mYnMU iksy aMdr kYNsr hY qF srIr aMdr mfrn
hY, bonmYro jo sfzy jIvn df afDfr huMdf iksy vfDU dvfeI dI loV nhIN aqy zwibaf vflf iek hY qy Auh hY kYNsr jo hOlI hOlI
hY, kYNsr nfl ryzIEQYrpI kyNdr bfhr iek shfiek rihMdI, ijwqx aqy pfr hox dI ieko llk qYnMU KuwlHx nhIN dyvFgf qy Auh zwbf KuwilHaf mfrdf hY pRMqU jdoN ielfj ÈurU huMdf hY qF
ivgV cu k f hY . lVkI, koeI 25 ku sfl dI hoeygI, GroN lwg jFdI ik ibnf inrfÈ, Audfs hoieaF, vI nhIN. dUsrf jd zfktr afAuNdf qF mfrn vfilaF dI igxqI do ho jFdI hY.
axloVINdy grIb, ishq df iKafl nf rwKx krky ienHF hflfq ivcoN bfhr inklxf hY aqy aksr kihMdf ik ies dy spMijg krdy ienHF dohF ivc PsI inmfxI ijMd, kYNsr
plfËmf sYl msF 18 ku sfl dI lwgdI sI, bfad ‘c hmyÈf ies qrHF hoieaf vI. awj qwk aYsI irhf kro, bYz-sor nf ho jfx, mYN afpxy sfhmxy kuJ vI nhIN. myry aMdr iek mfrU
42% hw d qw k pqf lwgf ik pMjfb qoN aiqvfd pRBfivq koeI vI cuxOqI nhIN, ijs nMU mYN TuwT nf srIr nMU sMboDn krn lwgf ik dyKIN myrI kYNsr, dUjI ryizEQYrpI, qIjI kImoQYrpI
bonmYro ivc jmHF pirvfr dI byshfrf hoeI lVkI sI. myry idKfeI hovy jF ijs ‘qy pYr rwK awgy nf kMz nf lgvF dyvIN. sbwbIN myry srIr Auqy aqy ies iqwkVI ivc PsI myrI inmfxI
ho cuky hn. rIVH strYcr dI Aus nMU aksr AuzIk rihMdI viDaf hovF. koeI bYz-sor nhIN ipaf. ieMj pUry idn ijMd. hr iksy nMU kihxf ik mYN cVHdI
qy kdI hwQ, bFh strYcr qoN bfhr huMdf lyikn ieh cuxOqI qF byhwd KOPnfk dI rutIn bx geI, vwK vwK QFvF ’qy ielfË klf ‘c hF.
poR[ lKbIr isMG qF PVH ky TIk kr idMdI. Auh lVkI bVI qy zrfAuxI sI. qy Kud nMU muKfiqb huMidaF Kfiqr jfx dI vfrI bwJ geI. isstrF, ijs idn ielfj df aMiqm PYslf ho
apxwq BrIaF nËrF nfl mYnMU inhfrdI mYN ikhf ik myrI hoNd, myrI isafxp, myrI vfrz buafey, nrsF, zfktr, hspqfl, igaf qF ipCly 6 idnF qoN myry nfl rfqF
Pon: 91-98148-66230
qy aksr kihMdI, “mYN aYsf mrIË kdI isiKaf, myry sMpUrn ivkfs df dvfeIaF aqy tIky-gwl kI cONqrPI aYsf jfgidaF afpxy dosq zf[ aÈvnI Èrmf
dI hwzI nMU pihlF hI lfg lf ky do mxky nhIN dyiKaf jo ielfj ivc ieMnf sihXogI srtIiPkyt ieh siQqI qd bxygI jy mYN mfhOl. myry pRotIn asMqulq sn, aYm nMU ikhf ik quhfzI bdolq ielfË ÈurU ho
qoV cukf hY. koeI Cy mhIny, sfl df smF hovy. smJ nhIN afAuNdI ieMny ishqmMd ies ivcoN BlIBFq bfhr inkl ky, smfj spfeIk byhwd viDaf hoieaf, hwzIaF ivc igaf hY, hux qusIN vfips jlMDr jf skdy
hY. mltIpl mfeIlomf ijs nMU bonmYro bMdy nMU ieMnf BYVf kYNsr ikvyN ho igaf. mYN sfhmxy afAuNdf hF. agr hfr igaf qF kYlÈIam dI kmI aqy KUn ivc kYlÈIam ho. zf[ aÈvnI Èrmf 6 idn idwlI myry
kYNsr vI kihMdy hn, qIjI styj qwk phuMc iËafdf, bVI vicqr hflq. kmry ivc afs-pfs, ieDr-AuDr zfktrF nfl
cukf hY. ies kYNsr nUM pihlI, dUjI styj asIN dovyN jIa, iek bx ky rihMdy sF. gwlbfq kridaF kwt ky vfps jlMDr
`qy kMtrol afsfn huMdf hY pr qIjI styj hrivMdr hI myry hwQ-pYr sI. hr dvfeI, phuMcy. jd agly idn svyry zI[ ey[ vI[
‘qy ielfj muÈikl, mihMgf aqy drdnfk Kfxy df hr invflf, lIVy-kpVy dI ËrUrq, kflj phuMcy qF hr iksy ny AunHF koloN
hox dy bfvjUd Gwt Pldfiek huMdf hY.” sB hrivMdr dy kr kmlF nfl hI nypry myrf hfl-cfl puwCxf. myry kulIg
zf[ aÈo k vY d ny sfrI khfxI cVHdI. Auh 24 GMty afhry lwgI rihMdI. pRoPYsrF ny iekwly-dukwly hfl cfl pwuiCaf
nfkfrfqmk aMdfË ivc dwsidaF iËMdgI Aus df mn do qnF dy mfiDam ivc ivcr qy hyTly krmcfrI aPsosËdf hflq ‘c
dy huMdy bMd drvfiËaF vwl ieÈfrf kIqf. irhf sI. mYN qF pUrf atMk sF, iblkwul AunHF kol iekwTy ho ky puwCx lwgy qF zfktr
sux ky mYN boly ibnf nf rih sikaf qy byiPkr msq-mOlf. ieko lgn qy qor sfihb ny ikhf ik hfl kI dwsF! bws
idRVqf nfl ikhf, “zf[ sfihb Ërf sMBl anMq. mMiËl ieh ik kYNsr nMU iek pfsy vfihgurU kol ardfs kro.
ky bolo, mYN rIVH dI hwzI tuwtx kfrn siQr kr, sMpUrn iËMdgI jIxI qy vwzy kMmF nMU awgoN sfry ieko sur ivc kihx lwgy,
hoieaf ipaf hF, iek vfr AuTx idE sraMËfm dyxf. mYN ikqy iek dfrÈink “asIN ikhVy rwb kol Pirafd krIey.
pihlF quhfnMU sMboDn krFgf, iPr 60 sfl iksm df lyK piVHaf sI, jnm bfry. asIN aOKy-sOKy vyly afpxf hr kMm,
hor jIa ky idKfvFgf.” cupfieaf dy sfry bwcy jMmdy sfr cMd imMtF afpxI hr smwisaf lY ky qF Aus kol hI
ieMny nMU zf[ qyijMdr kOr ktfrIaf quhfzI qMdrusqI dI aksr duaf krdI glq hovygf. mYN aksr kihMdf sF ik ivc suqMqr ho ky afpxI mF df duwD afpy jFdy sF, jo hux Kud iËMdgI-mOq dI lVfeI
awgy vDy aqy ikhf ik mYN ies mrIË nMU hF.” sfnMU svY dy sMpUrn ivkfs dI loV hY. pI ky vwzy ho skdy hn lyikn iensfn lV irhf hY.”
dyKdI hF, ryizEQYrpI dy mfiDam rfhIN. ielfj pUrf hox Auqy mYN Aus dI kuJ aYsf ivakqIqv ik kuJ vI ho jfvy, bMdy aYsf cupfieaf hY jo afpxy bwcy nMU ieMnf myrf ielfË iek kvfied ivc bwJ
zfktr ikrnm-ikrnI kmry ‘coN bfhr iemdfd krnI cfhI lyikn Aus dI axK dy ichry df jlOa vDdf hI jfvy qy koeI smF afpxI kuwK ivc nhIN rwK skdf. jy igaf. svyr qoN Èfm qwk isstrF, zfktr,
inkl gey qy zf[ ktfrIaf bVy ieqmInfn ny ies nMU gvfrf nf kIqf. Aus mfVkU vI hflq ichry dI muskrfht nMU mwTf nf kudrq aYsf ivDfn kry qF mF nUM nhIN vfrz buafeyË. cuwkxf, strYcr Auqy
nfl myry kol ruk gey. kihMdy, hux ielfj ijhI kuVI aMdr vwzy iensfn df idl mYnMU pf sky. qIjy drjy dy kYNsr aqy rIVH dI
ivc hor dyrI nhIN krnI. huxy ivikrn2 awj vI Xfd hY. rwb Aus df Blf kry. hwzI dy tuwty mxikaF vflI avsQf ivcoN bs cMd imMtF bfad kfVH kfVH drvfjy KwulHx dIaF
ryizEQYrpI krnI pYxI hY. AunHF Aus vyly agly idn iPr zfktrF dI tIm afpxy cVHdI klf ivc, hwsidaF bfhr inklxf afvfjF afeIaF qy Cy vfrz buafey mYnMU cuwkx leI ieMj
jMgI pwDr ‘qy iqafrI krky, sB jfho-jlfl smyq myry kmry ivc dfKl aqy afpxIaF khIaF gw l F ‘qy pU r f
kfrvfeIaF pUrIaF kIqIaF qy Ausy Èfm hoeI. kihMdy, amUmn asIN iekoN vkq iek Auqrnf vfikaf hI iek bhuq vwzI cuxOqI hfËr hoey ijvyN bMbfrmYNt nfl inÈfnf PuMzx ipCoN rihMd-
ryizEQYrpI dI pihlI bMbfrmYNt myry mDoly hI iksm df ielfj krdy hF lyikn quhfzI sI, jy mYN zol igaf qF myrf pRcfiraf KUMhd cuwkI jFdI hY. mYnMU myry kmry ivc phuMcf idwqf igaf.
srIr ‘qy kr idwqI aqy iewkPirkÈn dy hflq iËafdf gMBIr huMidaF dyK asIN sfrf drÈn inkMmf sfibq ho jfvygf. iksy nMU ibjlIaF lwgx dI gwl aksr suxI sI pr awj qF
ky ielfj ÈurU ho igaf. pihlF iek msnUeI ryizEQYrpI dy nfl nfl kImoQYrpI vI ÈurU ieh gwl myrI ies vkq dI soc dI mYnMU hI ibjlIaF lfeIaF jf rhIaF hn, invyklf qËrbf
mÈIn nfl myry srIr `qy iek rMgdfr krnf cfhuMdy hF, ieh iËafdf joKm Biraf nhIN sgoN Xuvf krmI sMsQf ‘pihl’ dI sI. aksr ryzIeyÈn qoN bcx bfry lYkcr idMdf sF qy awj
zwbI bxf ky, ijMny ihwsy ivcoN kYNsr nMU kMm ey qy sfnMU quhfzI dUhrI svIikRqI sI. ijs dI aMÈk mfqr soc 1986 ivc
ryizEQYrpI nfl sfVnf sI, inÈfn lfey loVINdI hY. mYN hF ivc isr ihlfAuNidaF pnpx lwgI sI aqy 1996 qwk ieh jIvn lwKF rupey Krc ky afpxI ryizEQYrpI krf irhf sF. ipMzF
aqy iPr qihKfny ‘c bxy kmry ‘c myry ikhf ik qusIN hr sMBv ielfj kro. mYN PlsPf bx ky vjUd ivc af cukI sI, ivc ibjlIaF lwgx bfry keI imQF khfxIaF suxdy sF.
strY c r nM U ry i zEQY r pI ky N d r ivc cVHdI klf ivc hI rhFgf aqy hr kImq ijs df mUl mnorQ mfnv dIaF sfrIaF
phuMcfieaf igaf. bVy vwzy hfl dI Cwq Auqy TIk hovFgf. ilhfËf kuJ hor dvfeIaF ÈkqIaF ijs ivc ishq, isw i Kaf, bcfieaf jf skdf. ies kfrj leI krIb pfAuxf, ryzIEQYrpI dI dYNqnumf mÈIn ‘qy
qwk dYNq vFg mUMh awzI KVHI mÈIn dy mMgvfeIaF geIaF. agly idn qoN myrI vfqfvrx aqy vfxI df sMXog af jFdf hY, 21 mhIny cfhIdy hn. ies Kfiqr iek iltfAuxf qy iPr vfips kmry ivc.
plytPfrm Auqy mYnMU iltfieaf, bVI kImoQYrpI vI ÈurU ho geI. iPr kI sI, dy ivkfs dI gwl hY. ies Gtnf nfl shI kudrqI Èrq bx geI ik nON mhIny dy bwcy QYilks muK kImoQYrpI dy kYpsUl, zYkmYk
bfrIkI nfl myry srIr nMU awgy-ipCy Kwby- cwl so cwl, srIr aMdr kYNsr df PYlfE sfibq hoieaf ik jy bMdy dIaF cfry ÈkqIaF nMU jnm dy ky 12 mhIny sIny lf ky duwD stIrfiez golIaF qy hor keI iksm dy
swjy ihlf ky ryizEQYrpI kyNdr dI syD qy Aus nMU rokx leI jMgI pwDr ‘qy Aupcfr sMgiTq rUp ‘c ivkisq ho jfx qF Aus iplfAuxf aqy inwG dyxf, iPr ikqy jf ky tIky qy dvfeIaF. ieMnIaF dvfeIaF qy hor
ivc kIqf igaf qy aMq nMU kuJ iÈkMjy kws aqy Auh vI ieko vyly iek qoN vwD ielfË. nMU vwzI qoN vwzI cuxOqI zyg nhIN skdI. bwcf kuJ iek suqMqr ikRafvF dy kfibl sB kfsy dy nfl 3 qoN 5 lItr pfxI-
ky ik mYN AuT ky nf BwjF, sfry vfrz kdI kImoQYrpI cFdmfrI krdI aqy kdI myry nfl vfprI Gtnf ny mYnMU ies gwl huMdf hY. myry kys ivc qF 44 sflF dy pIxf, iqMn vkq dI rotI, do vkq Pl,
buafeyË Jwt dyxI bfhr afey, ijvyN koeI ryzIEQYrpI df qopKfnf afpxI bMbfrI df dfavydfr bxf idwqf ik asMBv lgdy bfl nMU jnm dyxf sI qy jnm dyx leI jUs, nfrIal pfxI. bs sB kuJ 180
bMbF dI mfr ‘coN bc inklxf cfhuMdf hY. krdf. ies vfr ivc duÈmx aqy dosq kMmF nMU vI sMBv kIqf jf skdf hY. ieh asIN dovyN iËMmydfr sF. bVI vwzI cuxOqI izgrI qy lyitaF, Kfxf pIxf aqy pcfAuxf.
drvfjy sIl kr idwqy. dohF df hI inÈfnf huMdf. gwl vI solHF afny swc hY jy ivakqI df, sI. agr smF vMz vI ilaf jfvy qF 22- suafd, BuwK, mn, idl iksy gwl df koeI
bs cMd imMtF bfad kfVH kfVH kihMdy ny ‘jbY bfx lfgY qbY ros pirvfr df, smfj df, mulk df jF dunIaF 22 sfl do ihwisaF ivc bxdf sI. ieh svfl nhIN, koeI puwC nhIN. myrf kmrf
drvfjy KwulHx dIaF afvfjF afeIaF qy Cy jfgY.’ myrI qbIaq kuJ ies qrHF hY ik df shI ivkfs krnf hY qF ies df iswDf iek axikafisaf kMm sI. lyikn asIN qIsrI mMiËl `qy sI aqy ibsqr df cVHdy
vfrz buafey mYnMU cuwkx leI ieMj hfËr ivroDI pRsiQqIaF nfl myrf bcpn qoN hI qy sPl rsqf hor koeI nhIN. KYr aYsf dovyN kfmXfb hoey. ieMny vwzy bfl df jnm vwl mUMh sI, sfhmxy iek iKVkI qy iKVkI
hoey ijvyN bMbfrmYNt nfl inÈfnf PuMzx ipCoN colI-dfmn df sbMD irhf qy myry leI qF koeI svfl hI nhIN sI ik mYN iek iCwk hoieaf. jnm pIVf qF ajy vI mukIaF dy Qwly kwp-borz bxI hoeI, jo sfzI
rihMd-KUMhd cuwkI jFdI hY. mYnMU myry kmry iehI qkVy hox df mfiDam vI bxdf irhf. afAux nfl rIVH dI hwzI dy cfxcwk tuwty nhIN inrMqr hwz-kVkfAU ZMg nfl cwl rso e I-km-sto r -km-qihKfnf sI.
ivc phuMcf idwqf igaf. iksy nMU ibjlIaF jd koeI ivroDI hflfq pYdf huMdy qF mxikaF nMU dyK KOPËdf nf hoieaf huMdf, hI rhIaF hn. jdoN jlMDroN idwlI gey sF iKVkI ivcoN svyry svyry hr roË hspqfl
lwgx dI gwl aksr suxI sI pr awj qF nfkfrfqmkqf dI QF mY N su B fvk hI lyikn jldI sMBl igaf qy hflfq nMU smJ qF rsqy ivc aYNbUlYNs df sfiern vwjdf ivc myry kmry nMU sUrj afx mYnMU qroqfËf
mYnMU hI ibjlIaF lfeIaF jf rhIaF hn, AusfrUpx df pwlf Gwut ky PiVHaf aqy hr igaf: iËMdgI df PlsPf rg rg ‘c hY, irhf. kMn sfiern suxn dy afdI ho gey. kr idMdf sI. sUrj nfl ijvyN myrf jmFdrU
invyklf qËrbf sI. aksr ryzIeyÈn qoN siQqI ‘c Kud nMU Aus vkq ieMnf mËbUq ikAuN nf gfvF iËMdgI hI iËMdgI. svyry jd vI koeI hUtr vwjdf qF mYnMU aYNbUlYNs Xrfnf sI. mYN socdf jy kYNsr dIaF POjF
bcx bfry lYkcr idMdf sF qy awj lwKF kIqf, ijMnf Aus ivroDI hflfq ivcoN awKF KolHx qoN sOx leI awKF BIVn qwk hI lwgy. myry kmry vfly pfsy imMt imMt BfrIaF ny qF myry kol vI sUrjI ÈkqI df
rupey Krc ky afpxI ryizEQYrpI krf inklx leI cfhIdf huMdf sI. jd koeI khF, ikAuNik rIVH dy mxky tuwty hox kfrn ‘qy sfiern vjdf, mYN mn hI mn socdf bRhm asqr hY. aMq nMU ijwq qF myrI hI
irhf sF. ipMzF ivc ibjlIaF lwgx bfry cuxOqI afAuNdI, myrf ichrf muskrfAuNdf mYN qF 24 GMty iek lwkV dI gylI vFg ik smfj dI ieMnI iBafnk hflq bx hoxI hY.
keI imQF khfxIaF su x dy sF. ieQy lfl ho jFdf, joÈo-KroÈ dI koeI hwd nf ibnf ihljul isDf rwiKaf hoieaf sI. mYN cukI hY ik kYNsr hspqfl ivc imMt imMt (cldf)
Punjab Times Vol 19, Issue 35, September 1, 2018 pMjfb tfeImjL sfl 19, aMk 35, pihlI sqMbr 2018 (30)

inwG df nUr
inw G , qpsL - qmM n f, ko s y p x df inwG locdy swjxF, sbMDIaF,
aihsfs, grmI dI AugmdI srGI, sUrj
df AUdY hoxf aqy Drq ivhVy ikrnF dI
sihXogIaF aqy sihkrmIaF dI JolI ‘c
kosy ijhy pl Drnf, iqVkx dy nfm juVn
inafmqF
sUhI bfrsL. inwG dIaF kxIaF, kosy plF df krm hovygf.
df rumkxf aqy ies nfl XwK plF dI inwG hrPF ivc isMmdf qF vrikaF
qlI ‘qy kosIaF-kosIaF kuqkuqfrIaF. qy sucIaF qrjLIhF dI klf-inkfsLI, arQF
inwG, nvIaF DrfqlF df Durf, nvI ivc sulGdI vrxmflf. sulGdy arQF
isrjxf df suhj aqy nvIaF ikrq- zf[ gurbKsL isMG BMzfl afpxI invyklI sLYlI ivc jIvn dy mwiQaF ivc icrfg jgdy jo nyqrhIx
kfmnfvF ivc AugdI kIrqI. leI rOsLnI, bysmJF leI sUJ-smJ aqy
dIaF prqF Proldy ijLMdgI dy nfd dI qlfsL ivc rihMdy hn.
inwG dI nrmI, koml ihridaF dI supnhIxF leI supnsfjLI df sfDn bx,
rUh, mfsUm ichiraF dI cMgyr, swcIaF
Auh sLbdF dI aijhI jugq bMndy hn ik pfTk dy mUMhoN suqy isD simaF dI sfKI ivc aijhy aiDafey joVdy
socF dI sMvydnf aqy suwcy supinaF pRqI inkl jFdf hY, ikaf bfq hY! ipCly lyK ivc zf[ BMzfl ny jo BivwK qy vrqmfn leI ielhfm bxdy.
smrpx. inwG df inAuNdf, sUMn hoey boVy awQrUaF Xfin hMJUaF dI qfsIr ibafnI sI, “awQrU, Kfrf inwG jd iksy klm jF bursL ivcoN
zf[ gurbKsL isMG BMzfl
drF leI dsqk, Gr dI KfmosL iPjLf ‘c pfxI, awKF nUM DoNdf, nYx-jUh ivc qrlqf Drdf aqy ies ivcoN ikrdf qF ajLIm ikrqF kfgjL dy ipMzy ‘qy Pon: 216-556-2080
gwlbfq dI gUMj, ijs df inwG Gr dIaF mUk nksLF dI insLfndyhI krdf.” hQly lyK ivc zf[ BMzfl ny AulIkIaF jFdIaF. hrPF dI iebfdq
kMDF leI DVkx. inwG dI gwl kridaF ijwQy kudrq dy inwG dI gwl kIqI hY, AuQy avcyq sunyhf dy jFdI jo socF ivc sMGrsL inwG ‘c pVHidaF-pVHidaF, ikqfbF-
inwG df ngmf jd qfly lwgy hoTF dI aqy krmhIxF leI krmF sMdVF sMgIq kfpIaF vI nfl hI soN jFdIaF sn aqy
jUh ‘c pYr pfAuNdf qF bolF dI qfjLgI aqy
mfnvI inwG df Kulfsf vI kIqf hY. Auh kihMdy hn, “inwG dI bxdI. pUrny vI awKF muMd lYNdy. iPr awDI rfq nUM
qfsIr, ijAux df vwl bxdI aqy kuMgVy axhoNd kfrn, JIlF brP ho jFdIaF aqy dirafvF dy pfxI inwG qy cfnx df krIbI irsLqf. dovyN mF af ky sfnUM iltf ky, inwG df afgosL-
cfvF dy nfm huMdI mOlx dI vwqr. jMm ky, iek KVoq vgdy pfxIaF dy nfm krdy. mOsm bdldy, sMg-sfQ. iek dUjy dI rfhq aqy cfhq. anMd bKsLdI. mF df Auh inwG ikafs
inwG dI ngrI ‘c rIJF df rumkxf, brP ipGl ky pfxIaF dI qrlqf prqfAuNdI.[[[mF dI god dy inwG qoN bgYr cfnx byarQf aqy cfnx ky, bcpny ‘c ijAux dI lrjLnf pYdf huMdI.
mohvMqy plF df plosxf aqy suMnIaF swDrF inwG nfl psIjI mmqf aqy bcpn, iek nUrfnI idRs,L jo aMqrIv qoN bgYr inwG dI nhIN hoNd. inwG ivcoN inwG nUM kdy nf aONqrf kirE, mfr
dI kuwK ivc afs-bIj df puMgrnf, iek nUM sLrsLfr krdf. bfp dy inwG ivc poh-mfG dIaF TrIaF rfqF cfnx lY ky, cfnx cfnx hox vfly, smyN dI pYxI. inwG qoN ibnf nf Klkq
suwcf krm. inwG dy plF ivc nINd nUM simaF leI cfnx df sMDfrf ijs dI gMZ vDxI, nf swQIN rOxk rihxI. nf sfhF
qy rfhF, inwky inwky pYrF leI rfh-rmqf bxdIaF aqy Augdy
imldf bihsLqI ruqbf, supinaF dI sYr ivc huMdf ibmfr simaF nUM arog krn ivc srgm hoxI, nf ipMzy psInf. nf awKF
aqy sMdlI sfQ dI srb-aMgqf. sUrj, bwicaF dy msqk ivc aMgVfeIaF lYNdy.” –sMpfdk df vrqfrf. cfnx hI rfq nUM idn ‘c ivc supnf Augxf, nf gwBx hoxf jLmInF.
inwG dI ndI ivc ipafr dIaF bdldf. inwG, brP dI awg bx, sIq nf pfxI dI qor rvfnI, nf rumkxIaF
lihrF, apxwq dIaF ardfsF, sbMDF dI inwG aqy grmI ivc bhuq sUKm qy BYx, bwcy jF jIvn sfQI hovy. bsLrqy inwG aqy sLFq smuMdrF nUM sMgIq-bwD krdy. vfvF. ibn ibrKF qy pwiqaF qoN, lUaF
sugMD aqy icr-sdIvI sbMD sfjLgfrqf sucyq aMqr. ienHF ivcly Prk nUM smJ df swucm, rUh-bIhI dI pirkrmf ivcoN cfnx ivc prCfvyN bxdy jd ik inwG ivc bxnIaF rfhvF. nf koeI mF qy bfp hI
dI rihql bxdy. ky hI ienHF df inKyVf aqy pYdf hoey ibKyVy Auigaf hovy. mF dI god dy inwG nfl psIjI nyVqf nUM inmMqrx. hoxf, nf koeI BYx-Brf. sB ny kbrF bx
inwG dy nYxF ‘c sUhy plF dI ilsLk, nUM smJ aqy sulJf skdy. grmI keI mmqf aqy bcpn, iek nUrfnI idRsL, jo inwG leI nyVqf df aihsfs, isrP ky mlxf, afpo afpxf rfh. suMny hrPF
qro-qfjgI dI qmMnf aqy mn-rUh ivc vfr JulsdI, sfVdI aqy keI vfr svfh aMqrIv nUM sLrsLfr krdf. bfp dy inwG inwG qwk hI sImq nhIN. ies dy vsIh afp ivhfjxI, Kud afpxI mOq. arQF ny
pYdf hoeIaF qrMgF jo idl-bIhI ivc krdI. ipafs nfl byhfl aqy sfhF ivc ivc poh-mfG dIaF TrIaF rfqF qy rfhF, vrqfiraF aqy ivhfrF ivc ivksq huMdy msfxIN jf ky, hoxf afKr POq. PuwlF dI
sMgIqk-sur ibKyrdIaF. Augdf Bucfl. pr inwG, plosdf, inwky inwky pYrF leI rfh-rmqf bxdIaF vgdI pOx dI pivwqrqf vrgy pl jo bxdy jUh ivc mihkF, pwlU awz KVoxf. pr iPjLf
inwG dI nihr ivc mn dIaF mwCIaF sihlfAuNdf, komlqf aqy Augdy sUrj, bwicaF dy msqk ivc bIq irhf awj, lMG igaf kwl aqy afAux ny pfAuxf qsbI, hMJU, hUk qy roxf. inwG
qfrIaF lfAuNdIaF, pfxI dI pfkIjLgI dIaF krUMblf aMgVfeIaF lYNdy. vflf kwl. sdIvqf aqy siQrqf dI dI njLfkq `coN Kud nUM Kud pCfxo. ies dI
krm-Drfql ‘c irsdI aqy pfxI dI AugfAuNdf, suhj dI jIvn sfQI dy inwG ivc ipGl jFdf
qrlqf, krm-sLIlqf dI krm-sfDnf tfhxI ‘qy lfAuNdf, bMdf sfry df sfrf. Aus dy AucVy cfvF nUM inwG nUM kdy nf aONqrf kirE, mfr smyN dI pYxI. inwG
bxdI. suwcy BfvF dIaF imldf sihl-hulfrf. mDolIaF rIJF nUM qoN ibnf nf Klkq vDxI, nf swQIN rOxk rihxI. nf sfhF
inwG, bhu-prqI, bhu-arQI aqy PuwlpwqIaF sfh-shfrf aqy supn-AuzfrI dy nfm huMdf
bhu-BFqI srokfrF, sMvydnf, sMBfvnf aqy bxfAuNdf, hulfs dI aMbr sfry df sfrf. Aus dI mwisaf-rfq
ivc srgm hoxI, nf ipMzy psInf. nf awKF ivc supnf
smrQf nfl smyN dI bIhI rMglI ivc ikrmcI ikrnF dI loa aqy buwsy sfhF Augxf, nf gwBx hoxf jLmInF. nf pfxI dI qor rvfnI, nf
dsqk idMdf. ies nUM ikhVy ivc iBMnI iBMnI KusLbo. irsLmF ivc rumkxIaF vfvF. ibn ibrKF qy pwiqaF qoN, lUaF bxnIaF
rMg, rUp aqy rmqf ivc smoeI sihMdI sihMdI qpsL, sIny ‘c rfhvF. nf koeI mF qy bfp hI hoxf, nf koeI BYx-Brf. sB
smfAuxf, mnfAuxf aqy DVkdI. ies nfl sdIvqf df iKx, ny kbrF bx ky mlxf, afpo afpxf rfh. suMny hrPF afp
aMqrIv ivc Auqfrnf, ieh sfh-srGI bxdf. dusLvfrIaF dy
inwj ‘qy inrBr. mfiraF leI vIr dI inwGI glvwkVI,
ivhfjxI, Kud afpxI mOq. arQF ny msfxIN jf ky, hoxf
inw G -nIqI ieksfr, alokfrI jlOa. afKr POq. PuwlF dI jUh ivc mihkF, pwlU awz KVoxf. pr
hryk leI sfvF vrqfa. inwG, bdldy mOsmF df imjLfj. iPjLf ny pfAuxf qsbI, hMJU, hUk qy roxf. inwG dI njLfkq
hryk leI KulHdy drvfjy aqy vfqfvrxI qbdIlIaF df rfjL aqy ivcoN Kud nUM Kud pCfxo. ies dI brkq-bMdgI rfhIN,
afAux df cfa. ivqkry qoN kudrq dy hr rMg df aMdfjL. inwG dI inafmq-nykI mfxo.
inrlyp aqy buwkF Br Br gYr-hfjrI kfrn pwqJV, vYrfngI
vMzx df kfrj. qusIN ikMnf aqy AudfsInqf df pYgfm bx, kudrq suXogqf ivcoN pYdf hoey sbMD smrpx huMdy. brkq-bMdgI rfhIN, inafmq-nykI mfxo.
ku inwG lYNdy aqy ies ‘coN nUM byarfm krdI, jIv-jMqUaF ‘qy inwG, nivaF aqy nyVilaF leI inwG inrmohf, mn ‘c vwsdf, kdy
Kud nUM ikvyN pirBfsLq krdy ikafmq afAuNdI. brPIly qy srd kol-kol bihx df sbwb. lohVI sykdy nf mfx kryNdf. hr JolI ivc KusLIaF qy
ho, ieh svY df mslf. mihk dI jfg lfAuNdf aqy jIvn-KyVy dI mOsmF dI mfr hyT afey ibrKF dy ipMizaF plF nUM mn-icwqrpt ‘qy icqrnf, inwG, KyVy, muwTF Br tkyNdf. inwG-vrsoeI,
inwG df nUr jd iksy muKVy dI afBf rMg-Bfg, ijMd-bgIcI dy nfm lfAuNdf. nUM ibKmqf dI ibpqf aqy aflHixaF leI inwG-sMgqf aqy Aus ‘coN pRvfn cVHI inwG- inwG-inhfrI, rUh nUM sdf irJfE aqy inwG
bxdf qF iek sMDUrI prq cOigrdy nUM inwG jIvFdf, hsFdf aqy PuwlJVIaF ijhI afPq df afgmn. mOsm bdldf qF inwG, nyVqf df aihsfs sdf icrMjIv. DUxI dI glIey BAuNdy iPrdy, inwG-locf nUM gfE.
lrjfAuNdI aqy ‘vf dy nfm rMg rwqVf ngmf rwuq, cmn dI suMnqf aqy bYgfngI dy nfm puMgfry lY ky kudrq dy aFgx ivc afvfjL sykidaF, inwGIaF inwGIaF gwlF inwG nUM inwG nUM inwG dI rUh-rmqf ivc
gfAuNdI. ieh nUr hI huMdf jo bxdf ijLMdgI lfAuNdf. lfAuNdf. ibrKF nUM hirafvlf kwjx, PuwlF dUx svfieaf krdIaF. inwG-vrqfrf, ijAuxf aqy rUh-rMgryjLqf nUM jIvn-
leI ijAux df sLgn aqy sfhF df jsLn. inwG dy aMbr ivc AucI prvfjL. aqy PlF dI ipAuNd, pMCIaF aqy pirMidaF DUxI dI aihm kVI, inwG-rUhfnIaq dI sMdlqf dy nfm lfAuxf, swcI suwcI akIdq
ienHF jsLnF ivc smwucqf aqy sLmUlIaq, dUr-idshwidaF qIk phuMcx df ivsLvfs nUM ivgsx dI ivhl. cfr-cuPyry mOldI JVI aqy ijLMdgI aijhy moV ‘qy rih jFdI aqy iebfdq. ies nUM afpxI krmXogqf
ivrilaF df nsIb aqy sfh-sM d Vf aqy sB kuJ hfsl krn dI arfDnf qy kudrq aqy ies dI asImqf ivcoN krfmqI KVHI dI KVHI. dy nfm lfAuxf, simaF dI bIhI ‘c sugMDq
adIb. ardfs. vrqfry df ikafs, inwG dI krqfrI ikRaf. inwG dy AunHF plF nUM Xfd-Dfgy ‘c bolF df buwlf rumkygf. klm, aijhI afs
inw G dI inrmfxqf ivc nU r fnI inwG dI hoNd, irsLiqaF nUM siQrqf inw G dI qfsIr aqy qrbIaq, proxf jd isafl dI ruwqy rjfeIaF dy qF rwK hI skdI af.
rmjLF, Xuwg ijAux-rhws, smyN-srdl qy pikafeI, kwcGVqf nUM Tosqf aqy XwK alokfrI, ajIb aqy agMmI. ies nUM
‘qy isr itkfAuNdf swc aqy ies swc ivcoN sbMDF ivc kosy-kosy sfhF df afvfgOx smJx, smfAux aqy sMqoKx ivcoN jd
Augmdf hryk df ijAuNdf swc. aqy pur-KlUs ‘coN Aupijaf jwgBOx. asIN mfnvI muwlF aqy mnuwKI ikRafqmkqf mfey nI mfey nI qUM aOrq mYN vI aOrq hF
mfey nI awj idn mFvF df afieaf ey aOrq df kI rwb ny ijAux bxfieaf ey.
inwG dI njLry-ienfieq ivc pRvfn inwG, jLubfn dI qrjLIh bxdf qF nU M krmsL I l krdy qF inw G dy sw u c y mfey nI kdI aOrq df Gr bixaf nf
cVHI soc, simaF df suhMZxf vrkf ijs bolF ivc inwG df qrONkf bx, pfxI dI srokfr, smfj dy nfvyN nvIN sfrQkqf Xfd qyrI ny af ky Gyrf pfieaf ey.
mfey nI mYN krm ivhUxI DI qyrI aOrq nUM Cwz jFdf Aus df sfieaf ey.
dI sfrQkqf smF-sImf qoN pfr. inwG dIaF BwjI hoeI Trn vrgf aihsfs pYdf krdf. krdy.
brkqF hI jIvn-mu w l F leI nvIaF ieh aihsfs hI kudrq nUM ijAuNdf rwKx inwG inmfxf, inwG irJfxf. inwG dI ijs qyrf ipafr nf rwj hMZfieaf ey.
bfr prfey sd hI aOrq rihMdI hY
qrjLIhF qy qsLbIhF. df sfDn qy sbwb. jUhy sB ny jfxf. inwG df colf ipMzy pfxf. bfr prfieaf sfzy ihwsy afieaf ey.
inwG dI inafmq nfl vrosfeI smuwcI inwG dI axhoNd kfrn, JIlF brP inwG dI kfqr mwQy itkfxf aqy inwG ivcoN mfey nI ieh ijAuxf zfZf aOKf ey
ies iËMdgI ny rwj rwj qVpfieaf ey. mfey nI qUM jd dI ruKsq ho geI eyN
kfienfq. ies dIaF dy x dfrIaF ‘c ho jFdIaF aqy dirafvF dy pfxI jMm ky, Kud df Byq pfxf. inwG dI rUh ivc inwG qyrIaF XfdF idl myrf bihlfieaf ey.
ivksdI aqy ivAuNqdI. ies ivcoN hI iek KVoq vgdy pfxIaF dy nfm krdy. df hfsf, inwG dI jUhy inwG df vfsf, inwG- mfey nI nf mYN dwsIaF nf qUM suxIaF
vfqfvrxI vMngIaF aqy ivvhfrF dI mOsm bdldy, brP ipGl ky pfxIaF dI sroqIN nf hoey cOmfsf aqy ies dI sMgqf pIVF nUM mYN qYQoN bVf lukfieaf ey.
aYsf cfnx rwb ny aMdr kIqf ey
ivsLflqf aqy ivlwKxqf. qrlqf prqfAuNdI. prq afAuNdI pfxIaF KusLI df Kfsf. mn prdysI sfrf dys prfieaf ey.
inwG dy inhory, afpixaF df dI rvfngI, qor ivclI mVk aqy kl- inwG-sroq, simaF dy hr pl ivc mfey nI ieh hfsy bVy PrybI ny
hfisaF ‘c idl df drd Cupfieaf ey. mfey mYN ‘surjIq’ AudoN dI ho geI hF
afpixaF ‘qy rosf, afpixaF df afpixaF kl krdI inwG dI sLukgujfrI. sMGrsLsLIl. ies sMGrsL ivcoN hI jIvn jd df sfihb ny crnIN lfieaf ey.
qoN Kuisaf dfeIaf aqy afpixaF ivclI inwG dy jLjby ivc ipGl jFdf mnuwK dIaF axdwsIaF axdyKIaF aqy mfey nI ieh ËKm ajy vI awly ny
apxwq nUM inhfrnf df ivrvfpx. df hr srUp. BfvyN Auh mF-bfp, Brf- axmwlIaF QFvF df nfmkrn huMdf. irsdy ËKmF myrf sfQ inBfieaf ey. -bIbI surjIq kOr sYkrfmYNto
Punjab Times Vol 19, Issue 35, September 1, 2018 pMjfb tfeImjL sfl 19, aMk 35, pihlI sqMbr 2018 (31)

pMjfb sports aYNz klcrl klwb, EhfieE


Kyz mylf 2018
bfsiktbfl,
vflIbfl,
kbwzI,
GE Park: 12110 Princeton Pike, Cincinnati OH 45246
ikRkt aqy

15 sqMbr 2018 sOkr dy


idlcsp
mYc hoxgy
sincrvfr, svyry 10 qoN sLfm 9 vjy qwk

Kabaddi Prize phuMc rhy gfiek muwK mihmfn


1st $4100
(Sant Baba Prem Singh Cultural Society
of Cincinnati, Ohio )
2nd $3100 and 3rd $2100
(Ghuman Brothers )
Soccer Price
1st $1500; 2nd $1100
Volleyball sonf vflIaf eylI mFgt akfl ieMdr ky vI isMG
(ipRQpfl isMG GoqVf, (pusLipMdr BwtI (zI[ jy[ mfvI
1st 1500; 2nd $1100
virMdr sfhI qy drsLn vloN spFsr) vloN spFsr)
Basket Ball isMG drVvloN spFsr) kulvMq isMG inAU Xfrk
1st $1100; 2nd $700
Cricket $500; 2nd $300
Contact:
For Volleyball
Nirmal Benipal 513-886-4873
Manmohan Singh 513-808-1654
Aman Singh 678-641-1405
For Kabbadi
Gurinder Dhillon 513-373-0145
Neema Grewal 513-372-4127
Jasdev Gill 416-738-5224

For More Info. Contact: hor KyzF: golf suwtxf, hr Aumr dy bwicaF leI mnorMjn dIaF KyzF
Jagroop Toor 513-225-7239 rw s fksL I , imAU j L I kl
Harbans Gill 513-550-5917 Raffle will be drawn for
cyar aqy bwicaF leI Smart I-Pad and Boss Headphone
Basketball: hor aQlYitk KyzF (vwK
Lavi Gill (513-602-1291)
Soccer: vwK rysF, Bukfnf dOV, Free Entry, Free Food surjIq kkrflI sLYrI dwqf
Happy Dayton 937-608-8386 cmcf dOV afid) and Free Parking (kbwzI kumYNtytr) (aYNkr)

grYNz spFsr plftInm spFsr

jgrUp isMG qUr dysLbIr isMG hrivMdr vflIaf bldyv isMG jsdyv igwl lKbIr isMG pusLipMdr BwtI ENkfr isMG blvMq isMG
gryvfl atvfl (inAU Xfrk lfeIP)

Club Members: Devinder Happy, Jagpal Nagra, Aman Preet Singh, Balkar Batth, Palwinder Singh Wariach, Sukhi Kharoud, Narain Thind,
Kuldeep Singh, Harbans Gill and Nirmal Benipal, Harninder Kandola, Ruby Dhariwal and Yadwinder Singh.
Board Members: Gurinder Dhilon, Sukhchain Gill, Jagpal Grewal
punjabsportsclubcincinnatiohio@gmail.com www.punjabsportsclubohio.com
Punjab Times Vol 19, Issue 35, September 1, 2018 pMjfb tfeImjL sfl 19, aMk 35, pihlI sqMbr 2018 (32)

Вам также может понравиться