Вы находитесь на странице: 1из 52

BAB IV

HASIL DAN PEMBAHASAN

Tabel 4.1
Data HP Turbin dengan 2 TFWP 100% load
No Data Nilai Satuan
1 m in HP 546,058 kg/s
2 T1in 530,274 C
3 T2in 529,905 C
4 Trata rata 530,0895 C
5 P1in 167,712 bar
6 P2in 167,26 bar
7 Prata rata 167,486 bar
8 m A8 33,805 kg/s
9 P A8 64,458 bar
10 T A8 391,45 C
11 m out HP 512,253 kg/s
12 Pout 40,97 bar
13 Tout 327,75 C

1. Menghitung kerja High Pressure Turbine


a. Menghitung entropi inlet HP turbin
P = 16,7486 MPa
T = 530,0895 °C
 Interpolasi temperatur
Entropi (kJ/kg ∙ K)
Tekanan (MPa)
500(°C) 550(°C)
15 6.3480 6.5230

17,5 6.2424 6.4266

- Tekanan 15 Mpa
(530,0895 − 500)
𝑠15𝑀𝑃𝑎 = 6.3480 + 𝑥(6.5230 − 6.3480)
(550 − 500)
𝑠15𝑀𝑃𝑎 = 6.4533 kJ/kg ∙ K
- Tekanan 17,5 Mpa
(530,0895 − 500)
𝑠17,5 𝑀𝑃𝑎 = 6.2424 + 𝑥(6.4266 − 6.2424)
(550 − 500)
𝑠17,5𝑀𝑃𝑎 = 6.3532 kJ/kg ∙ K
 Interpolasi Tekanan pada P=16,7486 MPa
Tekanan (MPa) Entropi (kJ/kg ∙ K)
15 6.4533

17,5 6.3532

(16,7486 − 15)
𝑠1 = 6.4533 + 𝑥(6.3532 − 6.4533)
(17.5 − 15)
𝑠1 = 6.3833 kJ/kg ∙ K
b. Menghitung entalpi inlet HP turbin
 Interpolasi temperatur
Entalpi (kJ/kg)
Tekanan (MPa)
500(°C) 550(°C)
15 3310,8 3450,4

17,5 3276,7 3423,6

- Tekanan 15 Mpa
(530,0895 − 500)
ℎ15𝑀𝑃𝑎 = 3310,8 + 𝑥(3450,4 − 3423,6)
(550 − 500)
ℎ15𝑀𝑃𝑎 = 3394,8099 kJ/kg
- Tekanan 17,5 Mpa
(530,0895 − 500)
ℎ17,5 𝑀𝑃𝑎 = 3276,7 + 𝑥(3423,6 − 3276,7)
(550 − 500)
ℎ17,5𝑀𝑃𝑎 = 3365,13 kJ/kg
 Interpolasi Tekanan pada P=16,7486 MPa

Tekanan (MPa) Entalpi (kJ/kg)

15 3394,8099

17,5 3365,13

(16,7486 − 15)
ℎ1 = 3394,8099 + 𝑥(3365,13 − 3394,8099)
(17.5 − 15)
ℎ1 = 3374,0317 kJ/kg
c. Menghitung entropi ekstraksi A8
P = 6,4458 MPa
T = 391,45 °C
 Interpolasi temperatur
Entropi (kJ/kg ∙ K)
Tekanan (MPa)
350(°C) 400(°C)
6 6.3357 6.5432

7 6.2305 6.4502

- Tekanan 6 Mpa
(391,45 − 350)
𝑠6𝑀𝑃𝑎 = 6.3357 + 𝑥(6.5432 − 6.3357)
(400 − 350)
𝑠6𝑀𝑃𝑎 = 6.5077 kJ/kg ∙ K
- Tekanan 7 Mpa
(391,45 − 350)
𝑠7 𝑀𝑃𝑎 = 6.2305 + 𝑥(6.4502 − 6.2305)
(400 − 350)
𝑠7𝑀𝑃𝑎 = 6.4126 kJ/kg ∙ K
 Interpolasi Tekanan pada P=6,4458 MPa
Tekanan (MPa) Entropi (kJ/kg ∙ K)
6 6,5077

7 6,4126

(6,4458 − 6)
𝑠2 = 6.5077 + 𝑥(6.4126 − 6.5077)
(7 − 6)
𝑠2 = 6.4653 kJ/kg ∙ K
d. Menghitung entalpi aktual Ekstraksi A8
 Interpolasi temperatur
Entalpi (kJ/kg)
Tekanan (MPa)
350(°C) 400(°C)
6 3043,9 3178,3

7 3016,9 3159,2

- Tekanan 6 Mpa
(391,45 − 350)
ℎ6𝑀𝑃𝑎 = 3043,9 + 𝑥(3178,3 − 3043,9)
(400 − 350)
ℎ6𝑀𝑃𝑎 = 3155,3176kJ/kg
- Tekanan 7 Mpa
(391,45 − 350)
ℎ7 𝑀𝑃𝑎 = 3016,9 + 𝑥(3159,2 − 3016,9)
(400 − 350)
ℎ7𝑀𝑃𝑎 = 3134,8667 kJ/kg
 Interpolasi Tekanan pada P=6,4458 MPa
Tekanan (MPa) Entalpi (kJ/kg)
6 3155,3176

7 3134,8667

(6,4458 − 6)
ℎ2𝑎 = 3155,3176 + 𝑥(3155,3176 − 3134,8667)
(7 − 6)
ℎ2𝑎 = 3146,2006 kJ/kg
e. Menghitung entalpi isentropik ekstraksi A8
s2s = s1 = 6.3833 kJ/kg ∙ K
 Interpolasi entropi
- 6 MPa
Entropi (kJ/kg ∙ K) Entalpi (kJ/kg)
6,3357 3043,9
6,5432 3178,3
(6.3833 − 6,3357)
ℎ6𝑀𝑃𝑎 = 3043,9 + 𝑥(3178,3 − 3043,9)
(6.5432 − 6.3357)
ℎ6𝑀𝑃𝑎 = 3074.7471 kJ/kg
- 7 MPa
Entropi (kJ/kg ∙ K) Entalpi (kJ/kg)
6.2305 3016,9
6.4502 3159,2
(6.3833 − 6.2305)
ℎ7𝑀𝑃𝑎 = 3016,9 + 𝑥(3159,2 − 3016,9)
(6.4502 − 6.2305)
ℎ7𝑀𝑃𝑎 = 3115,8848 kJ/kg
 Interpolasi tekanan pada P=6,4458 MPa
Tekanan (MPa) Entalpi (kJ/kg)
6 3074,7471
7 3115,8848
(6,4458 − 6)
ℎ2𝑠 = 3074,7471 + 𝑥(3115,8848 − 3074,7471)
(7 − 6)
ℎ2𝑠 = 3093,0863 kJ/kg
f. Menghitung entropi outlet HP Turbin
P = 4,097 MPa
T = 327,75 °C
 Interpolasi temperatur
Entropi (kJ/kg ∙ K)
Tekanan (MPa)
300 (°C) 350 (°C)
4 6.3639 6.5843

4,5 6.2854 6.5153

- Tekanan 4 Mpa
(327,75 − 300)
𝑠4𝑀𝑃𝑎 = 6.3639 + 𝑥(6.5843 − 6.3639)
(350 − 300)
𝑠4𝑀𝑃𝑎 = 6.4862 kJ/kg ∙ K
- Tekanan 4,5 Mpa
(327,75 − 300)
𝑠4,5 𝑀𝑃𝑎 = 6.2854 + 𝑥(6.5153 − 6.2854)
(350 − 300)
𝑠4,5𝑀𝑃𝑎 = 6.4130 kJ/kg ∙ K
 Interpolasi Tekanan pada P=4.097 MPa
Tekanan (MPa) Entropi (kJ/kg ∙ K)
4 6,4862

4,5 6,4126

(4,097 − 4)
𝑠2 = 6.4862 + 𝑥(6.4126 − 6.4862)
(4,5 − 4)
𝑠2 = 6.4720 kJ/kg ∙ K
g. Menghitung entalpi aktual outlet HP Turbin
 Interpolasi temperatur
Entalpi (kJ/kg)
Tekanan (MPa)
300 (°C) 350(°C)
4 2961,7 3093,3

4,5 2944,2 3081,5

- Tekanan 4 Mpa
(327,75 − 300)
ℎ4𝑀𝑃𝑎 = 2961,7 + 𝑥(3093,3 − 2961,7)
(350 − 300)
ℎ4𝑀𝑃𝑎 = 3034,738 kJ/kg
- Tekanan 4,5 Mpa
(327,75 − 300)
ℎ4,5 𝑀𝑃𝑎 = 2944,2 + 𝑥(3081,5 − 2944,2)
(350 − 300)
ℎ4,5𝑀𝑃𝑎 = 3020,4015 kJ/kg
 Interpolasi Tekanan pada P=4,097 MPa
Tekanan (MPa) Entalpi (kJ/kg)
4 3034,738

4,5 3020,4015

(4,097 − 4)
ℎ3𝑎 = 3034,738 + 𝑥(3020,4015 − 3034,738)
(4,5 − 4)
ℎ3𝑎 = 3031,9567 kJ/kg
h. Menghitung entalpi isentropik outlet HP Turbin
s3s = s2a = 6.4458 kJ/kg ∙ K
 Interpolasi entropi
- 4 MPa
Entropi (kJ/kg ∙ K) Entalpi (kJ/kg)
6,3639 2961,7
6,5843 3093,3
(6.4458 − 6,3639)
ℎ4𝑀𝑃𝑎 = 2961,7 + 𝑥(3093,3 − 2961,7)
(6.5843 − 6.3639)
ℎ4𝑀𝑃𝑎 = 3022.2623 kJ/kg
- 4,5 MPa
Entropi (kJ/kg ∙ K) Entalpi (kJ/kg)
6.2854 2944,2
6.5153 3081,5
(6.4458 − 6.2854)
ℎ4,5𝑀𝑃𝑎 = 2944,2 + 𝑥(3081,5 − 2944,2)
(6.5153 − 6.2854)
ℎ4,5𝑀𝑃𝑎 = 3051,656 kJ/kg
 Interpolasi tekanan pada P = 4,097 MPa
Tekanan (MPa) Entalpi (kJ/kg)
4 2944,2
4,5 3051,656
(4,097 − 4)
ℎ3𝑠 = 2944,2 + 𝑥(3051,656 − 2944,2)
(4,5 − 4)
ℎ3𝑠 = 3027,9647 kJ/kg
Jadi, besarnya kerja aktual High Pressure Turbin adalah :
𝑊 𝑎𝑘𝑡𝑢𝑎𝑙 𝐻𝑃 𝑡𝑢𝑟𝑏𝑖𝑛 = 𝑚 𝑖𝑛. (ℎ1 − ℎ2𝑎) + (𝑚 𝑖𝑛 − 𝑚 𝐴8). (ℎ2𝑎 − ℎ3𝑎)
𝑊 𝑎𝑘𝑡𝑢𝑎𝑙 𝐻𝑃 𝑡𝑢𝑟𝑏𝑖𝑛=546,058 kg/s. (3374,0317 − 3146,2006)𝑘𝐽/𝑘𝑔 + (546,058 −
33,805)𝑘𝑔/𝑠. (3146,2006 − 3031,9567)
𝑊 𝑎𝑘𝑡𝑢𝑎𝑙 𝐻𝑃 𝑡𝑢𝑟𝑏𝑖𝑛 = 182.930,7478 𝑘𝑊
Tabel 4.2
Data IP turbin dengan 2 TFWP 100% load
No Data Nilai Satuan
1 m in 471,671 kg/s
2 T1in = 538,2196 C
3 T2in= 534,7593 C
4 T rata-rata = 536,4895 C
5 P1in= 38,1853 bar
6 P2in= 38,1981 bar
7 Prata-rata= 38,1917 bar
8 m A5= 41,349 Kg/s
9 P A5= 11,5496 bar
10 T A5= 365,4399 C
11 m A6 24,139 Kg/s
12 P A6= 20,9063 bar
13 T A6= 444,6499 C
14 m A4 18,777 Kg/s
15 P A4= 5,2282 bar
16 T A4= 276,9 C
17 P out= 5,4947 bar
18 Tout= 244,38 C

2. Menghitung kerja Intermediate Pressure Turbine


a. Menghitung entropi inlet IP turbin
P = 3,8192 MPa
T = 536,4895 °C
 Interpolasi temperatur
Entropi (kJ/kg ∙ K)
Tekanan (MPa)
500(°C) 600(°C)
3,5 7,1593 7,4357

4 7,0922 7,3706

- Tekanan 3,5 Mpa


(536,4895 − 500)
𝑠3,5𝑀𝑃𝑎 = 7,1593 + 𝑥(7,4357 − 7,1593)
(600 − 500)
𝑠3,5𝑀𝑃𝑎 = 7,2602 kJ/kg ∙ K
- Tekanan 4 Mpa
(536,4895 − 500)
𝑠4 𝑀𝑃𝑎 = 7,0922 + 𝑥(7,3706 − 7,0922)
(600 − 500)
𝑠4𝑀𝑃𝑎 = 7,1938kJ/kg ∙ K
 Interpolasi Tekanan pada P= 3,8192 MPa
Tekanan (MPa) Entropi (kJ/kg ∙ K)
3,5 7,2602

4 7,1938

(3,8192 − 3,5)
𝑠4 = 7,2602 + 𝑥(7,1938 − 7,2602)
(4 − 3,5)
𝑠4 = 7,2178 kJ/kg ∙ K
b. Menghitung entalpi inlet IP turbin
 Interpolasi temperatur
Entalpi (kJ/kg)
Tekanan (MPa)
500(°C) 600(°C)
3,5 3451,7 3678,9

4 3446 3674,9

- Tekanan 3,5 Mpa


(536,4895 − 500)
ℎ3,5𝑀𝑃𝑎 = 3451,7 + 𝑥(3678,9 − 3451,7)
(600 − 500)
ℎ3,5𝑀𝑃𝑎 = 3534,604 kJ/kg
- Tekanan 4 Mpa
(536,4895 − 500)
ℎ4 𝑀𝑃𝑎 = 3446 + 𝑥(3674,9 − 3446)
(600 − 500)
ℎ4𝑀𝑃𝑎 = 3529,5244 kJ/kg
 Interpolasi Tekanan pada P=3,8192 MPa

Tekanan (MPa) Entalpi (kJ/kg)

3,5 3534,604

4 3529,5244

(3,8192 − 3,5)
ℎ4 = 3534,604 + 𝑥(3529,5244 − 3534,604)
(4 − 3,5)
ℎ4 = 3531,3615 kJ/kg
c. Menghitung entropi ekstraksi A6
P = 2,0906 MPa
T = 444,6499 °C
 Interpolasi temperatur
Entropi (kJ/kg ∙ K)
Tekanan (MPa)
400(°C) 450(°C)
2 7,1292 7,4337

2,5 7,0170 7,1768

- Tekanan 2 Mpa
(444,6499 − 400)
𝑠2𝑀𝑃𝑎 = 7,1292 + 𝑥(7,4337 − 7,1292)
(450 − 400)
𝑠2𝑀𝑃𝑎 = 7,2652 kJ/kg ∙ K
- Tekanan 2,5 Mpa
(444,6499 − 400)
𝑠2,5𝑀𝑃𝑎 = 7,0170 + 𝑥(7,1768 − 7,0170)
(450 − 400)
𝑠2,5𝑀𝑃𝑎 = 7,1597 kJ/kg ∙ K
 Interpolasi Tekanan pada P=2,0906 MPa
Tekanan (MPa) Entropi (kJ/kg ∙ K)
2 7,2652

2,5 7,1597

(2,0906 − 2)
𝑠5 = 7,2652 + 𝑥(7,1597 − 7,2652)
(2,5 − 2)
𝑠5 = 7,2460 kJ/kg ∙ K
d. Menghitung entalpi aktual Ekstraksi A6
 Interpolasi temperatur
Entalpi (kJ/kg)
Tekanan (MPa)
400(°C) 450(°C)
2 3248,4 3468,3

2,5 3240,1 3351,6

- Tekanan 2 Mpa
(444,6499 − 400)
ℎ2𝑀𝑃𝑎 = 3248,4 + 𝑥(3468,3 − 3248,4)
(450 − 400)
ℎ2𝑀𝑃𝑎 = 3346,5851 𝑘𝐽/kg
- Tekanan 2,5 Mpa
(444,6499 − 400)
ℎ2,5 𝑀𝑃𝑎 = 3240,1 + 𝑥(3351,6 − 3240,1)
(450 − 400)
ℎ2,5𝑀𝑃𝑎 = 3339,6693 kJ/kg
 Interpolasi Tekanan pada P=2,0906 MPa
Tekanan (MPa) Entalpi (kJ/kg)
2 3346,5851

2,5 3339,6693

(2,0906 − 2)
ℎ5𝑎 = 3346,5851 + 𝑥(3339,6693 − 3346,5851)
(2,5 − 2)
ℎ5𝑎 = 3345,3316 kJ/kg
e. Menghitung entalpi isentropik ekstraksi A6
s5s = s4 = 7,2178 kJ/kg ∙ K
 Interpolasi entropi
- 2 MPa
Entropi (kJ/kg ∙ K) Entalpi (kJ/kg)
7,1292 3248,4
7,4337 3468,3
(7,2178 − 7,1292)
ℎ2𝑀𝑃𝑎 = 3248,4 + 𝑥(3468,3 − 3248,4)
(7,4337 − 7,1292)
ℎ2𝑀𝑃𝑎 = 3312,3769 kJ/kg
- 2,5 MPa
Entropi (kJ/kg ∙ K) Entalpi (kJ/kg)
7,1768 3351,6
7,3254 3462,8
(7,2178 − 7,1768)
ℎ2,5𝑀𝑃𝑎 = 3351,6 + 𝑥(3462,8 − 3351,6)
(7,3254 − 7,1768)
ℎ2,5𝑀𝑃𝑎 = 3382,2736 kJ/kg
 Interpolasi tekanan pada P=2,0906 MPa
Tekanan (MPa) Entalpi (kJ/kg)
2 3312,3769
2,5 3382,2736
(2,0906 − 2)
ℎ5𝑠 = 3312,379 + 𝑥(3382,2736 − 3312,3769)
(2,5 − 2)
ℎ5𝑠 = 3325,0464 kJ/kg
f. Menghitung entropi ekstraksi A5
P = 1,15496 MPa
T = 365,4399 °C
 Interpolasi temperatur
Entropi (kJ/kg ∙ K)
Tekanan (MPa)
350(°C) 400(°C)
1 7,3029 7,4670

1,2 7,2139 7,3793

- Tekanan 1 Mpa
(365,4399 − 350)
𝑠1𝑀𝑃𝑎 = 7,3029 + 𝑥(7,4670 − 7,3029)
(400 − 350)
𝑠1𝑀𝑃𝑎 = 7,3536 kJ/kg ∙ K
- Tekanan 1,2 Mpa
(365,4399 − 350)
𝑠1,2𝑀𝑃𝑎 = 7,2139 + 𝑥(7,3793 − 7,2139)
(400 − 350)
𝑠1,2𝑀𝑃𝑎 = 7,2650 kJ/kg ∙ K
 Interpolasi Tekanan pada P=1,15496 MPa
Tekanan (MPa) Entropi (kJ/kg ∙ K)
1 7,3536

1,2 7,2650

(1,15496 − 1)
𝑠6 = 7,3536 + 𝑥(7,2650 − 7,3536)
(1,2 − 1)
𝑠6 = 7,2849 kJ/kg ∙ K
g. Menghitung entalpi aktual Ekstraksi A5
 Interpolasi temperatur
Entalpi (kJ/kg)
Tekanan (MPa)
350(°C) 400(°C)
1 3158,2 3264,5

1,2 3154,2 3261,3

- Tekanan 1 Mpa
(365,4399 − 350)
ℎ1𝑀𝑃𝑎 = 3158,2 + 𝑥(3264,5 − 3158,2)
(400 − 350)
ℎ1𝑀𝑃𝑎 = 3191,0252/kg
- Tekanan 1,2 Mpa
(365,4399 − 350)
ℎ1,2 𝑀𝑃𝑎 = 3154,2 + 𝑥(3261,3 − 3154,2)
(400 − 350)
ℎ1,2𝑀𝑃𝑎 = 3187,2723 kJ/kg
 Interpolasi Tekanan pada P=1,15496 MPa
Tekanan (MPa) Entalpi (kJ/kg)
1 3191,2

1,2 3187,2723

(1,15496 − 1)
ℎ6𝑎 = 3191,2 + 𝑥(3187,2723 − 3191,2)
(1,2 − 1)
ℎ6𝑎 = 3188,1174 kJ/kg
h. Menghitung entalpi isentropik ekstraksi A5
s6s = s5a = 7,2460 kJ/kg ∙ K
 Interpolasi entropi
- 1 MPa
Entropi (kJ/kg ∙ K) Entalpi (kJ/kg)
7,1246 3051,6
7,3029 3158,2
(7,2460 − 7,1246)
ℎ1𝑀𝑃𝑎 = 3051,6 + 𝑥(3158,2 − 3051,6)
(7,3029 − 7,1246)
ℎ1𝑀𝑃𝑎 = 3124,2074 kJ/kg
- 1,2 MPa
Entropi (kJ/kg ∙ K) Entalpi (kJ/kg)
7,2139 3154,2
7,3793 3261,3
(7,2460 − 7,2139)
ℎ1,2𝑀𝑃𝑎 = 3154,2 + 𝑥(3261,3 − 3154,2)
(7,3793 − 7,2139)
ℎ1,2𝑀𝑃𝑎 = 3175,0137 kJ/kg
 Interpolasi tekanan pada P=1,15496 MPa
Tekanan (MPa) Entalpi (kJ/kg)
1 3124,2074
1,2 3175,0137
(1,15496 − 1)
ℎ6𝑠 = 3124,2074 + 𝑥(3175,0137 − 3124,2074)
(1,2 − 1)
ℎ6𝑠 = 3163,5721 kJ/kg
i. Menghitung entropi ekstraksi A4
P = 0,5228 MPa
T = 276,9 °C
 Interpolasi temperatur
Entropi (kJ/kg ∙ K)
Tekanan (MPa)
250(°C) 300(°C)
0,5 7,2725 7,4614

0,6 7,1833 7,3740

- Tekanan 0,5 Mpa


(276,9 − 250)
𝑠0,5𝑀𝑃𝑎 = 7,2725 + 𝑥(7,4614 − 7,2725)
(300 − 250)
𝑠0,5𝑀𝑃𝑎 = 7,3741 kJ/kg ∙ K
- Tekanan 0,6 Mpa
(276,9 − 250)
𝑠0,6𝑀𝑃𝑎 = 7,1833 + 𝑥(7,3740 − 7,1833)
(300 − 250)
𝑠0,6𝑀𝑃𝑎 = 7,2859 kJ/kg ∙ K
 Interpolasi Tekanan pada P=0,5228 MPa
Tekanan (MPa) Entropi (kJ/kg ∙ K)
0,5 7,3741

0,6 7,2859

(0,05228 − 0,5)
𝑠7 = 7,3741 + 𝑥(7,2859 − 7,3741)
(0,6 − 0,5)
𝑠7 = 7,3540 kJ/kg ∙ K
j. Menghitung entalpi aktual Ekstraksi A4
 Interpolasi temperatur
Entalpi (kJ/kg)
Tekanan (MPa)
250(°C) 300(°C)
0,5 2961,0 3064,6

0,6 2957,6 3062,0

- Tekanan 0,5 Mpa


(276,9 − 250)
ℎ0,5𝑀𝑃𝑎 = 2961 + 𝑥(3064,6 − 2961,0)
(300 − 250)
ℎ0,5𝑀𝑃𝑎 = 3016,7368 𝑘𝐽/kg
- Tekanan 0,6 Mpa
(276,9 − 250)
ℎ0,6 𝑀𝑃𝑎 = 2961,0 + 𝑥(3062,0 − 2957,6)
(300 − 250)
ℎ0,6𝑀𝑃𝑎 = 3013,7672 kJ/kg
 Interpolasi Tekanan pada P=0,5228 MPa
Tekanan (MPa) Entalpi (kJ/kg)
0,5 3016,7368

0,6 3013,7672

(0,5228 − 0,5)
ℎ7𝑎 = 3016,7368 + 𝑥(3013,7672 − 3016,7368)
(0,6 − 0,5)
ℎ7𝑎 = 3016,0591 kJ/kg
k. Menghitung entalpi isentropik ekstraksi A4
s7s = s6a = 7,2849 kJ/kg ∙ K
 Interpolasi entropi
- 0,5 MPa
Entropi (kJ/kg ∙ K) Entalpi (kJ/kg)
7,2725 2961
7,4614 3064,6
(7,2849 − 7,2725)
ℎ0,5𝑀𝑃𝑎 = 2961 + 𝑥(3064,6 − 2961)
(7,4614 − 7,2725)
ℎ0,5𝑀𝑃𝑎 = 2967,8158 kJ/kg
- 0,6 MPa
Entropi (kJ/kg ∙ K) Entalpi (kJ/kg)
7,1833 2957,6
7,3740 3062
(7,2849 − 7,1833)
ℎ0,6𝑀𝑃𝑎 = 2957,6 + 𝑥(3062 − 2957,6)
(7,3740 − 7,1833)
ℎ0,6𝑀𝑃𝑎 = 3013,2367 kJ/kg
 Interpolasi tekanan pada P=0,5228 MPa
Tekanan (MPa) Entalpi (kJ/kg)
0,5 2967,8158
0,6 3013,2367
(0,5228 − 0,5)
ℎ7𝑠 = 2967,8158 + 𝑥(3013,2367 − 2967,8158)
(0,6 − 0,5)
ℎ7𝑠 = 2978,8158 kJ/kg
l. Menghitung entropi outlet IP Turbin
P = 0,5495 MPa
T = 244,38 °C
 Interpolasi temperatur
Entropi (kJ/kg ∙ K)
Tekanan (MPa)
200 (°C) 250 (°C)
0,5 7,0610 7,2725

0,6 6,9683 7,1833

- Tekanan 0,5 Mpa


(244,38 − 200)
𝑠0,5𝑀𝑃𝑎 = 7,0610 + 𝑥(7,2725 − 7,0610)
(250 − 200)
𝑠0,5𝑀𝑃𝑎 = 7,2487 kJ/kg ∙ K
- Tekanan 0,6 Mpa
(244,38 − 200)
𝑠0,6 𝑀𝑃𝑎 = 6.9683 + 𝑥(7,1833 − 6,9683)
(250 − 200)
𝑠0,6𝑀𝑃𝑎 = 7,1591 kJ/kg ∙ K
 Interpolasi Tekanan pada P=0,5495 MPa
Tekanan (MPa) Entropi (kJ/kg ∙ K)
0,5 7,2487

0,6 7,1591

(0,5495 − 0,5)
𝑠8 = 7,2487 + 𝑥(7,1591 − 7,2487)
(0,6 − 0,5)
𝑠8 = 7,2044 kJ/kg ∙ K
m. Menghitung entalpi aktual outlet IP Turbin
 Interpolasi temperatur
Entalpi (kJ/kg)
Tekanan (MPa)
200 (°C) 250(°C)
0,5 2855,8 2961

0,6 2850,6 2957,6

- Tekanan 0,5 Mpa


(244,38 − 200)
ℎ0,5𝑀𝑃𝑎 = 2855,8 + 𝑥(2961 − 2855,8)
(250 − 200)
ℎ0,5𝑀𝑃𝑎 = 2949,1755 kJ/kg
- Tekanan 0,6 Mpa
(244,38 − 200)
ℎ0,6𝑀𝑃𝑎 = 2850,6 + 𝑥(2957,6 − 2850,6)
(250 − 200)
ℎ0,6𝑀𝑃𝑎 = 2945,5732 kJ/kg
 Interpolasi Tekanan pada P=0,5495 MPa
Tekanan (MPa) Entalpi (kJ/kg)
0,5 2949,1755

0,6 2945,5732

(0,5495 − 0,5)
ℎ8𝑎 = 2949,1755 + 𝑥(2945,5732 − 2949,1755)
(0,6 − 0,5)
ℎ8𝑎 = 2947,3935 kJ/kg
n. Menghitung entalpi isentropik outlet IP Turbin
s8s = s7a = 7,3540 kJ/kg ∙ K
 Interpolasi entropi
- 0,5 MPa
Entropi (kJ/kg ∙ K) Entalpi (kJ/kg)
7,2725 2961
7,4614 3064,6
(7,3540 − 7,2725)
ℎ0,5𝑀𝑃𝑎 = 2961 + 𝑥(3064,6 − 2961)
(7,4614 − 7,2725)
ℎ0,5𝑀𝑃𝑎 = 3005,6943 kJ/kg
- 0,6 MPa
Entropi (kJ/kg ∙ K) Entalpi (kJ/kg)
7,1833 2957,6
7,3740 3062
(7,3540 − 7,1833)
ℎ0,6𝑀𝑃𝑎 = 2957,6 + 𝑥(3062 − 2957,6)
(7,3740 − 7,1833)
ℎ0,6𝑀𝑃𝑎 = 3051,0474 kJ/kg
 Interpolasi tekanan pada P = 0,5495 MPa
Tekanan (MPa) Entalpi (kJ/kg)
0,5 3005,6943
0,6 3051,0474
(0,5495 − 0,5)
ℎ8𝑠 = 3005,6943 + 𝑥(3051,0474 − 3005,6943)
(0,6 − 0,5)
ℎ8𝑠 = 3028,1305 kJ/kg
Jadi, besarnya kerja aktual Intermediate Pressure Turbin adalah :
𝑊 𝑎𝑘𝑡𝑢𝑎𝑙 𝐼𝑃 𝑡𝑢𝑟𝑏𝑖𝑛 = 𝑚 𝑖𝑛. (ℎ4 − ℎ5𝑎) + (𝑚 𝑖𝑛 − 𝑚 𝐴6). (ℎ5𝑎 − ℎ6𝑎) + (𝑚 𝑖𝑛 −
𝑚 𝐴6 − 𝑚 𝐴5). (ℎ6𝑎 − ℎ7𝑎) + (𝑚 𝑖𝑛 − 𝑚 𝐴6 − 𝑚 𝐴5 −
𝑚 𝐴4). (ℎ7𝑎 − ℎ8𝑎)
kg 𝑘𝐽
𝑊 𝑎𝑘𝑡𝑢𝑎𝑙 𝐼𝑃 𝑡𝑢𝑟𝑏𝑖𝑛=471,671 . (3531,3615 − 3345,3316) 𝑘𝑔 + (471,671 −
s
𝑘𝑔 𝑘𝐽
24,139) . (3345,3316 − 3188,1174) 𝑘𝑔 + (471,671 −
𝑠

24,139 − 41,349)𝑘𝑔/𝑠. (3188,117 − 3016,0591) +


(471,671 − 24,139 − 41,349 − 18,77). (3016,1808 −
2947,3935)
𝑊 𝑎𝑘𝑡𝑢𝑎𝑙 𝐼𝑃 𝑡𝑢𝑟𝑏𝑖𝑛 = 254.591,9184 𝑘𝑊

Tabel 4.3
Data LP turbin dengan 2 TFWP 100% load
No Data Nilai Satuan
1 m in 387,406 kg/s
2 Tin = 244,38 C
3 Pin= 0,54947 MPa
4 m A3= 24,299 kg/s
5 T A3= 208,92 C
6 P A3= 0,2072 MPa
7 m A2= 22,704 kg/s
8 T A2= 77,25 C
9 P A2= 0,0423 MPa
10 m A1= 11,493 kg/s
11 T A1= 48,56 C
12 P A1= 0,01148 MPa
13 m out= 328,91 kg/s
14 P1 out= 0,00975 MPa
15 P2 out= 0,00747 MPa
16 P out rata rata= 0,00861 MPa
17 T1 out= 46,7869 C
18 T2 out= 43,2768 C
19 T out rata rata= 45,03185 C

3. Menghitung kerja Low Pressure Turbine


a. Menghitung entropi inlet LP Turbin
Nilai entropi inlet LP Turbin sama dengan entropi outlet IP Turbin sebesar 7,2044
kJ/kg.K
b. Menghitung nilai entalpi inlet LP Turbin
Nilai entalpi inlet LP Turbin sama dengan entalpi outlet IP Turbin sebesar 2947,3935
kJ/kg
c. Menghitung entropi ekstraksi A3
P = 0,2072 MPa
T = 208,92 °C
 Interpolasi temperature
Entropi (kJ/kg ∙ K)
Tekanan (MPa)
200(°C) 250(°C)
0,2 7,5081 7,7100

0,3 7,3132 7,5180

- Tekanan 0,2 Mpa


(208,92 − 200)
𝑠0,2𝑀𝑃𝑎 = 7,5081 + 𝑥(7,7100 − 7,5081)
(250 − 200)
𝑠0,2𝑀𝑃𝑎 = 7,5441 kJ/kg ∙ K
- Tekanan 0,3 Mpa
(208,92 − 200)
𝑠0,3𝑀𝑃𝑎 = 7,3132 + 𝑥(7,5180 − 7,3132)
(250 − 200)
𝑠20,3𝑀𝑃𝑎 = 7,3497 kJ/kg ∙ K
 Interpolasi Tekanan pada P=0,2072 MPa
Tekanan (MPa) Entropi (kJ/kg ∙ K)
0,2 7,5441

0,3 7,3497

(0,2072 − 0,2)
𝑠9 = 7,5441 + 𝑥(7,3497 − 7,5441)
(0,3 − 0,2)
𝑠9 = 7,5301 kJ/kg ∙ K
d. Menghitung entalpi aktual Ekstraksi A3
 Interpolasi temperatur
Entalpi (kJ/kg)
Tekanan (MPa)
200(°C) 250(°C)
0,2 2870,7 2971,2

0,3 2865,9 2967,9

- Tekanan 0,2 Mpa


(208,92 − 200)
ℎ0,2𝑀𝑃𝑎 = 2870,7 + 𝑥(2971,2 − 2870,7)
(250 − 200)
ℎ0,2𝑀𝑃𝑎 = 2888,6292 𝑘𝐽/kg
- Tekanan 0,3 Mpa
(208,92 − 200)
ℎ0,3 𝑀𝑃𝑎 = 2865,9 + 𝑥(2967,9 − 2865,9)
(250 − 200)
ℎ0,3𝑀𝑃𝑎 = 2884,0968 kJ/kg
 Interpolasi Tekanan pada P=0,2072 MPa
Tekanan (MPa) Entalpi (kJ/kg)
0,2 2888,6292

0,3 2884,0968

(0,2072 − 0,2)
ℎ9𝑎 = 2888,6292 + 𝑥(2884,0968 − 2888,6292)
(0,3 − 0,2)
ℎ9𝑎 = 2888,3029 kJ/kg
e. Menghitung entalpi isentropik ekstraksi A3
s5s = s4 = 7,2044 kJ/kg ∙ K
 Interpolasi entropi
- 0,2 MPa
Entropi (kJ/kg ∙ K) Entalpi (kJ/kg)
7,1270 2706,3
7,2810 2769,1
(7,2044 − 7,1270)
ℎ0,2𝑀𝑃𝑎 = 2706,3 + 𝑥(2769,1 − 2706,3)
(7,2810 − 7,1270)
ℎ0,2𝑀𝑃𝑎 = 2737,8654 kJ/kg
- 0,3 MPa
Entropi (kJ/kg ∙ K) Entalpi (kJ/kg)
7,0792 2761,2
7,3132 2865,9
(7,2044 − 7,0792)
ℎ0,3𝑀𝑃𝑎 = 2761,2 + 𝑥(3462,8 − 3351,6)
(7,3132 − 7,0792)
ℎ0,3𝑀𝑃𝑎 = 2817,2215 kJ/kg
 Interpolasi tekanan pada P=2,0906 MPa
Tekanan (MPa) Entalpi (kJ/kg)
0,2 2737,8654
0,3 2817,2215
(0,2072 − 0,2)
ℎ9𝑠 = 2737,8654 + 𝑥(2817,2215 − 2737,8654)
(0,3 − 0,2)
ℎ9𝑠 = 2743,5790 kJ/kg
f. Menghitung entropi ekstraksi A2
x = 0,9935
P = 42,3 kPa
 Interpolasi Entropi
Tekanan (kPa) Entropi (kJ/kg,K)
40 1,0261
50 1,0912
- Tekanan 42,3 kPa
(42,3 − 40)
𝑠𝑓 = 1,0261 + 𝑥(1,0912 − 1,0261)
(50 − 40)
𝑠𝑓 = 1,0411 kJ/kg ∙ K
 Interpolasi Entropi
Tekanan (kPa) Entropi (kJ/kg.K)
40 6,6430
50 6,5019
- Tekanan 42,3 kPa
(42,3 − 40)
𝑠𝑓𝑔 = 6,6430 + 𝑥(6,6430 − 6,5019)
(50 − 40)
𝑠𝑓𝑔 = 6,6105 kJ/kg ∙ K
Menghitung entropi pada tekanan 42,3 kPa
𝑠10 = 𝑠𝑓 + 𝑥. 𝑠𝑓𝑔
𝑠10 = 1,0411 + 0,9935. (6,6105) = 7,6087 𝑘𝐽/𝑘𝑔. 𝐾
g. Menghitung entalpi aktual Ekstraksi A2
 Interpolasi Entalpi
Tekanan (kPa) Entalpi (kJ/kg)
40 317,62
50 340,54
- Tekanan 42,3 kPa
(42,3 − 40)
ℎ𝑓 = 317,62 + 𝑥(340,54 − 317,62)
(50 − 40)
ℎ𝑓 = 322,8916 kJ/kg
 Interpolasi Entalpi
Tekanan (kPa) Entalpi (kJ/kg)
40 2318,40
50 2304,7
- Tekanan 42,3 kPa
(42,3 − 40)
ℎ𝑓𝑔 = 2318,40 + 𝑥(2304,7 − 2318,4)
(50 − 40)
ℎ𝑓𝑔 = 2315,249 kJ/kg
Menghitung entalpi aktual pada tekanan 42,3 kPa
ℎ10 = ℎ𝑓 + 𝑥. ℎ𝑓𝑔
ℎ10 = 322,8916 + 0,9935. (2315,249) = 2623,0915 𝑘𝐽/𝑘𝑔
h. Menghitung entropi ekstraksi A1
x = 0,9391
P = 11,48 kPa
 Interpolasi Entropi
Tekanan (kPa) Entropi (kJ/kg,K)
10 0,6492
15 0,7549
- Tekanan 11,48 kPa
(11,48 − 10)
𝑠𝑓 = 0,6492 + 𝑥(0,7549 − 0,6492)
(15 − 10)
𝑠𝑓 = 0,6805 kJ/kg ∙ K
 Interpolasi Entropi
Tekanan (kPa) Entropi (kJ/kg.K)
10 7,4996
15 7,2522
- Tekanan 11,48 kPa
(11,48 − 10)
𝑠𝑓𝑔 = 7,4996 + 𝑥(7,2522 − 7,4996)
(15 − 10)
𝑠𝑓𝑔 = 7,4264 kJ/kg ∙ K
Menghitung entropi pada tekanan 11,48 kPa
𝑠11 = 𝑠𝑓 + 𝑥. 𝑠𝑓𝑔
𝑠11 = 0,6805 + 0,9391. (7,4264) = 7,6546 𝑘𝐽/𝑘𝑔. 𝐾
i. Menghitung entalpi aktual Ekstraksi A1
 Interpolasi Entalpi
Tekanan (kPa) Entalpi (kJ/kg)
10 191,81
15 225,94
- Tekanan 11,48 kPa
(11,48 − 10)
ℎ𝑓 = 191,81 + 𝑥(225,94 − 191,81)
(15 − 10)
ℎ𝑓 = 201,9125 kJ/kg
 Interpolasi Entalpi
Tekanan (kPa) Entalpi (kJ/kg)
10 2392,1
15 2372,3
- Tekanan 11,48 kPa
(11,48 − 10)
ℎ𝑓𝑔 = 2392,1 + 𝑥(2372,3 − 2392,1)
(15 − 10)
ℎ𝑓𝑔 = 2386,2392 kJ/kg
Menghitung entalpi aktual pada tekanan 11,48 kPa
ℎ11 = ℎ𝑓 + 𝑥. ℎ𝑓𝑔
ℎ11 = 201,9125 + 0,9391. (2386,2392) = 2442,8297 𝑘𝐽/𝑘𝑔
j. Menghitung entropi outlet LP Turbin
x = 0,930
P = 8,61 kPa
 Interpolasi Entropi
Tekanan (kPa) Entropi (kJ/kg,K)
7,5 0,5763
10 0,6492
- Tekanan 8,61 kPa
(8,61 − 7,5)
𝑠𝑓 = 0,5763 + 𝑥(0,6492 − 0,5763)
(10 − 7,5)
𝑠𝑓 = 0,6087 kJ/kg ∙ K
 Interpolasi Entropi
Tekanan (kPa) Entropi (kJ/kg.K)
7,5 7,6738
10 7,4996
- Tekanan 8,61 kPa
(8,61 − 7,5)
𝑠𝑓𝑔 = 7,6738 + 𝑥(7,4996 − 7,6738)
(10 − 7,5)
𝑠𝑓𝑔 = 7,5965 kJ/kg ∙ K
Menghitung entropi pada tekanan 8,61 kPa
𝑠12 = 𝑠𝑓 + 𝑥. 𝑠𝑓𝑔
𝑠12 = 0,6087 + 0,930. (7,5965) = 7,6734 𝑘𝐽/𝑘𝑔. 𝐾
k. Menghitung entalpi aktual outlet LP Turbin
 Interpolasi Entalpi
Tekanan (kPa) Entalpi (kJ/kg)
7,5 168,75
10 191,81
- Tekanan 8,61 kPa
(8,61 − 7,5)
ℎ𝑓 = 168,75 + 𝑥(191,81 − 168,75)
(10 − 7,5)
ℎ𝑓 = 178,9886 kJ/kg
 Interpolasi Entalpi
Tekanan (kPa) Entalpi (kJ/kg)
7,5 2405,3
10 2392,1
- Tekanan 8,61 kPa
(8,61 − 7,5)
ℎ𝑓𝑔 = 2405,3 + 𝑥(2392,1 − 2405,3)
(10 − 7,5)
ℎ𝑓𝑔 = 2399,4392 kJ/kg
Menghitung entalpi aktual pada tekanan 8,61 kPa
ℎ12 = ℎ𝑓 + 𝑥. ℎ𝑓𝑔
ℎ12 = 178,9886 + 0,930. (2399,4392) = 2410,4671 𝑘𝐽/𝑘𝑔

Jadi, besarnya kerja aktual Low Pressure Turbin adalah :


𝑊 𝑎𝑘𝑡𝑢𝑎𝑙 𝐿𝑃 𝑡𝑢𝑟𝑏𝑖𝑛 = 𝑚 𝑖𝑛. (ℎ8 − ℎ9𝑎) + (𝑚 𝑖𝑛 − 𝑚 𝐴3). (ℎ9𝑎 − ℎ10𝑎) +
(𝑚 𝑖𝑛 − 𝑚 𝐴3 − 𝑚 𝐴2). (ℎ10𝑎 − ℎ11𝑎) +
(𝑚 𝑖𝑛 − 𝑚 𝐴3 − 𝑚 𝐴2 − 𝑚 𝐴1). (ℎ11𝑎 − ℎ12𝑎)
kg 𝑘𝐽
𝑊 𝑎𝑘𝑡𝑢𝑎𝑙 𝐿𝑃 𝑡𝑢𝑟𝑏𝑖𝑛 = 387,406 . (2947,3935 − 2888,3029) 𝑘𝑔 + (387,406 −
s
𝑘𝑔 𝑘𝐽
24,299) . (2888,3029 − 2623,0915) + (471,671 −
𝑠 𝑘𝑔

24,2999 − 22,704)𝑘𝑔/𝑠. (2623,0915 − 2442,8297) +


(471,671 − 24,139 − 22,704 − 11,493). (2442,8297 −
2410,4671)
𝑊 𝑎𝑘𝑡𝑢𝑎𝑙 𝐿𝑃 𝑡𝑢𝑟𝑏𝑖𝑛 = 191.198,193 𝑘𝑊
Tabel 4.4
Data Kondensor,CEP,A3 DP dan LP FWH dengan 2 TFWP 100% load
No Data Nilai Satuan
1 m in 387,406 kg/s
2 P 1 in= 0,0975 Bar
3 P 2 in= 0,0747 Bar
4 T 1 in= 46,7869 C
5 T 2 in= 43,2768 C
6 P in= 0,00861 MPa
7 T in= 45,03185 C
8 T in CEP=. 40,3 C
9 P in CEP= 8,61 kPa
10 P out CEP= 2986 kPa
11 T in GSC= 40,9 C
12 P in GSC= P out GSC = 2986 kPa
13 T out GSC= 41,5 C
14 P in DDC= P out DDC= 2232,9 kPa
15 T in DDC= 41,59 C
16 T out DDC= 51,085 C
17 P in A1= P out A1= 2232,9 kPa
18 T in A1= 51,085 C
19 T out A1= 60,58 C
20 P in A2= P out A2= 2232,9 kPa
21 T in A2= 60,58 C
22 T out A2= 97,67 C
23 P in A3= P out A3= 2232,9 kPa
24 T in A3= 97,67 C
25 T out A3= 125,2 C
26 P in A4= P out A4= 2232,9 kPa
27 T in A4= 125,2 C
28 T out A4= 153,3 C
29 m in A3 DP 43,076 kg/s
30 P in= 207,2 kPa
31 T in= 118,16 C
32 P out= 2232,9 kPa
33 T out 121,16 C

4. Menghitung entalpi dan entropi di Condenser, CEP,A3 DP dan LP FWH.


a. Menghitung entropi inlet Condenser
Nilai entropi inlet Condenser sama dengan entropi outlet LP Turbin sebesar 7,6734
kJ/kg.K
b. Menghitung nilai entalpi inlet Condenser
Nilai entalpi inlet Condenser sama dengan entalpi outlet LP Turbin sebesar 2410,4671
kJ/kg
c. Menghitung entropi outlet Condenser
x =0
T = 40,3 oC
 Interpolasi Entropi
Temperatur (oC) Entropi (kJ/kg,K)
40 0,5724
45 0,6386
- Temperatur 40,3 oC
(40,3 − 40)
𝑠𝑓 = 0,5724 + 𝑥(0,6386 − 0,5724)
(45 − 40)
𝑠𝑓 = 0,5764 kJ/kg ∙ K
 Interpolasi Entropi
Temperatur (oC) Entropi (kJ/kg.K)
40 7,6832
45 7,5247
- Temperatur 40,3 oC
(40,3 − 40)
𝑠𝑓𝑔 = 7,6832 + 𝑥(7,5247 − 7,6832)
(45 − 40)
𝑠𝑓𝑔 = 7,6737 kJ/kg ∙ K
Menghitung entropi pada temperatur 40,3 oC
𝑠13 = 𝑠𝑓 + 𝑥. 𝑠𝑓𝑔
𝑠13 = 0,5764 + 0. (7,6737) = 0,5764 𝑘𝐽/𝑘𝑔. 𝐾
d. Menghitung entalpi aktual outlet Condenser
 Interpolasi Entalpi
Temperatur (oC) Entalpi (kJ/kg)
40 168,53
45 188,44
- Temperatur 40,3 oC
(40,3 − 40)
ℎ𝑓 = 168,53 + 𝑥(188,44 − 168,53)
(45 − 40)
ℎ𝑓 = 168,7846 kJ/kg
 Interpolasi Entalpi
Temperatur (oC) Entalpi (kJ/kg)
40 2406
45 2394
- Temperatur 40,3 oC
(40,3 − 40)
ℎ𝑓𝑔 = 2406 + 𝑥(2394 − 2406)
(45 − 40)
ℎ𝑓𝑔 = 2405,28 kJ/kg
- Menghitung entalpi aktual pada Temperatur 40,3 oC
ℎ13 = ℎ𝑓 + 𝑥. ℎ𝑓𝑔
ℎ13 = 168,7846 + 0. (2405,28) = 168,7846 𝑘𝐽/𝑘𝑔
e. Menghitung entalpi masuk Condensate Extraction Pump
Nilai entalpi inlet Condensate Extraction Pump sama dengan entalpi outlet Condenser
sebesar 168,7846 kJ/kg
f. Menghitung entalpi keluar Condensate Extraction Pump
P =2,986 MPa
T =40,9 C
 Interpolasi temperatur
Entalpi (kJ/kg)
Tekanan (MPa)
40 (°C) 60(°C)
2 169,298 252,846

3 170,182 253,684

- Tekanan 2 Mpa
(40,9 − 40)
ℎ2𝑀𝑃𝑎 = 169,298 + 𝑥(252,846 − 169,298)
(60 − 40)
ℎ2𝑀𝑃𝑎 = 173,0577 kJ/kg
- Tekanan 3 Mpa
(40,9 − 40)
ℎ3 𝑀𝑃𝑎 = 170,182 + 𝑥(253,684 − 170,182)
(60 − 40)
ℎ3𝑀𝑃𝑎 = 173,9396 kJ/kg
 Interpolasi Tekanan pada P=2,986 MPa
Tekanan (MPa) Entalpi (kJ/kg)
2 173,0577

3 173,9396
(2,986 − 2)
ℎ14 𝑎 = 173,0577 + 𝑥(173,9396 − 173,0577)
(3 − 2)
ℎ14 𝑎 = 173,9272 kJ/kg

5. Menghitung kerja aktual Condensate Extraction Pump

𝑊𝑃 𝐶𝐸𝑃 = 𝑚 𝑖𝑛 𝑥 (ℎ14 𝑎 − ℎ13 )


𝑘𝑔
= 383,14 𝑥 (173,9272 − 168,7846) = 1.970,3522 𝑘𝑊
𝑠

g. Menghitung entalpi masuk Gland Steam Condensate


Nilai entalpi inlet Gland Steam Condensate sama dengan entalpi outlet Condensate
Extraction Pump sebesar 172,9272 kJ/kg
h. Menghitung entalpi keluar Gland Steam Condensate
Pout =2,986 MPa
T out = 41,5 C
 Interpolasi temperatur
Entalpi (kJ/kg)
Tekanan (MPa)
40 (°C) 60(°C)
2 169,298 252,846

3 170,182 253,684

- Tekanan 2 Mpa
(41,5 − 40)
ℎ2𝑀𝑃𝑎 = 169,298 + 𝑥(252,846 − 169,298)
(60 − 40)
ℎ2𝑀𝑃𝑎 = 175,5641 kJ/kg
- Tekanan 3 Mpa
(41,5 − 40)
ℎ3 𝑀𝑃𝑎 = 170,182 + 𝑥(253,684 − 170,182)
(60 − 40)
ℎ3𝑀𝑃𝑎 = 176,4447 kJ/kg
 Interpolasi Tekanan pada P=2,986 MPa
Tekanan (MPa) Entalpi (kJ/kg)
2 175,5641

3 176,4447
(2,986 − 2)
ℎ15 𝑎 = 175,5641 + 𝑥(176,4447 − 175,5641)
(3 − 2)
ℎ15 𝑎 = 176,4323 kJ/kg
i. Menghitung entalpi masuk Duplex Drain Cooler
P =2,2329 MPa
T = 41,59 C
 Interpolasi temperatur
Entalpi (kJ/kg)
Tekanan (MPa)
40 (°C) 60(°C)
2 169,298 252,846

3 170,182 253,684

- Tekanan 2 Mpa
(41,59 − 40)
ℎ2𝑀𝑃𝑎 = 169,298 + 𝑥(252,846 − 169,298)
(60 − 40)
ℎ2𝑀𝑃𝑎 = 175,9401 kJ/kg
- Tekanan 3 Mpa
(41,59 − 40)
ℎ3 𝑀𝑃𝑎 = 170,182 + 𝑥(253,684 − 170,182)
(60 − 40)
ℎ3𝑀𝑃𝑎 = 176,8204 kJ/kg
 Interpolasi Tekanan pada P=2,2329 MPa
Tekanan (MPa) Entalpi (kJ/kg)
2 175,9401

3 176,8204

(2,2329 − 2)
ℎ16 𝑎 = 175,9401 + 𝑥(176,8204 − 175,9401)
(3 − 2)
ℎ16 𝑎 = 176,1451 kJ/kg
j. Menghitung entalpi keluar Duplex Drain Cooler
P =2,2329 MPa
T = 51,085 C

 Interpolasi temperatur
Entalpi (kJ/kg)
Tekanan (MPa)
40 (°C) 60(°C)
2 169,298 252,846

3 170,182 253,684

- Tekanan 2 Mpa
(51,085 − 40)
ℎ2𝑀𝑃𝑎 = 169,298 + 𝑥(252,846 − 169,298)
(60 − 40)
ℎ2𝑀𝑃𝑎 = 215,6045 kJ/kg
- Tekanan 3 Mpa
(51,085 − 40)
ℎ3 𝑀𝑃𝑎 = 170,182 + 𝑥(253,684 − 170,182)
(60 − 40)
ℎ3𝑀𝑃𝑎 = 216,4630 kJ/kg
 Interpolasi Tekanan pada P=2,2329 MPa
Tekanan (MPa) Entalpi (kJ/kg)
2 215,6045

3 216,463

(2,2329 − 2)
ℎ17 𝑎 = 215,6045 + 𝑥(216,463 − 215,6045)
(3 − 2)
ℎ17 𝑎 = 215,8044 kJ/kg
k. Menghitung entalpi masuk Heater A1
Nilai entalpi inlet Heater A1 sama dengan entalpi outlet Duplex Drain Cooler sebesar
215,8044 kJ/kg
l. Menghitung entalpi keluar Heater A1
P =2,2329 MPa
T = 60,58 C
 Interpolasi temperatur
Entalpi (kJ/kg)
Tekanan (MPa)
60 (°C) 80(°C)
2 252,846 336,572

3 253,684 337,368
- Tekanan 2 Mpa
(60,58 − 60)
ℎ2𝑀𝑃𝑎 = 252,846 + 𝑥(336,572 − 252,846)
(80 − 60)
ℎ2𝑀𝑃𝑎 = 255,2741 kJ/kg
- Tekanan 3 Mpa
(60,58 − 60)
ℎ3 𝑀𝑃𝑎 = 253,684 + 𝑥(337,368 − 253,684)
(80 − 60)
ℎ3𝑀𝑃𝑎 = 256,1108 kJ/kg
 Interpolasi Tekanan pada P=2,2329 MPa
Tekanan (MPa) Entalpi (kJ/kg)
2 255,2741

3 256,1108

(2,2329 − 2)
ℎ18 𝑎 = 255,2741 + 𝑥(256,1108 − 255,2741)
(3 − 2)
ℎ18 𝑎 = 255,4689 kJ/kg
m. Menghitung entalpi masuk Heater A2
Nilai entalpi inlet Heater A2 sama dengan entalpi outlet Heater A1 sebesar 255,4689
kJ/kg
n. Menghitung entalpi keluar Heater A2
P =2,2329 MPa
T = 97,67 C
 Interpolasi temperatur
Entalpi (kJ/kg)
Tekanan (MPa)
80 (°C) 100(°C)
2 336,572 420,588

3 337,368 421,342

- Tekanan 2 Mpa
(97,67 − 80)
ℎ2𝑀𝑃𝑎 = 336,572 + 𝑥(420,558 − 336,572)
(100 − 80)
ℎ2𝑀𝑃𝑎 = 410,8001 kJ/kg
- Tekanan 3 Mpa
(97,67 − 80)
ℎ3 𝑀𝑃𝑎 = 337,368 + 𝑥(421,342 − 337,368)
(100 − 80)
ℎ3𝑀𝑃𝑎 = 411,559 kJ/kg
 Interpolasi Tekanan pada P=2,2329 MPa
Tekanan (MPa) Entalpi (kJ/kg)
2 410,8001

3 411,559

(2,2329 − 2)
ℎ19 𝑎 = 410,8001 + 𝑥(411,559 − 410,8001)
(3 − 2)
ℎ19 𝑎 = 410,9769 kJ/kg
o. Menghitung entalpi masuk Heater A3
Nilai entalpi inlet Heater A3 sama dengan entalpi outlet Heater A2 sebesar 410,9769
kJ/kg
p. Menghitung entalpi keluar Heater A3
P =2,2329 MPa
T = 125,2 C
 Interpolasi temperatur
Entalpi (kJ/kg)
Tekanan (MPa)
120 (°C) 140(°C)
2 505,066 590,218

3 505,774 590,872

- Tekanan 2 Mpa
(125,2 − 120)
ℎ2𝑀𝑃𝑎 = 505,066 + 𝑥(590,218 − 505,218)
(140 − 120)
ℎ2𝑀𝑃𝑎 = 527,2055 kJ/kg
- Tekanan 3 Mpa
(125,2 − 120)
ℎ3 𝑀𝑃𝑎 = 505,774 + 𝑥(590,872 − 505,774)
(140 − 120)
ℎ3𝑀𝑃𝑎 = 527,8995 kJ/kg
 Interpolasi Tekanan pada P=2,2329 MPa
Tekanan (MPa) Entalpi (kJ/kg)
2 527,2055

3 527,8995
(2,2329 − 2)
ℎ20 𝑎 = 527,2055 + 𝑥(527,8995 − 527,2055)
(3 − 2)
ℎ20 𝑎 = 527,33671 kJ/kg
q. Menghitung entalpi masuk Heater A4
Nilai entalpi inlet Heater A4 sama dengan entalpi outlet Heater A3 sebesar 527,33671
kJ/kg
r. Menghitung entalpi keluar Heater A3
P =2,2329 MPa
T = 153,3 C
 Interpolasi temperatur
Entalpi (kJ/kg)
Tekanan (MPa)
140 (°C) 160(°C)
2 590,218 676,258

3 590,872 676,852

- Tekanan 2 Mpa
(153,3 − 140)
ℎ2𝑀𝑃𝑎 = 590,218 + 𝑥(676,258 − 590,218)
(160 − 140)
ℎ2𝑀𝑃𝑎 = 647,4346 kJ/kg
- Tekanan 3 Mpa
(153,3 − 140)
ℎ3 𝑀𝑃𝑎 = 590,872 + 𝑥(676,852 − 590,872)
(160 − 140)
ℎ3𝑀𝑃𝑎 = 648,0487 kJ/kg
 Interpolasi Tekanan pada P=2,2329 MPa
Tekanan (MPa) Entalpi (kJ/kg)
2 647,4346

3 648,0487

(2,2329 − 2)
ℎ21 𝑎 = 647,4346 + 𝑥(648,0487 − 647,4346)
(3 − 2)
ℎ21 𝑎 = 647,5776 kJ/kg
s. Menghitung entropi inlet A3 Drain Pump
x =0
T = 118,16 oC
 Interpolasi Entropi
Temperatur (oC) Entropi (kJ/kg,K)
115 1,4737
120 1,5279
- Temperatur 118,16 oC
(118,16 − 115)
𝑠𝑓 = 1,4737 + 𝑥(1,5279 − 1,4737)
(120 − 115)
𝑠𝑓 = 1,508 kJ/kg ∙ K
 Interpolasi Entropi
Temperatur (oC) Entropi (kJ/kg.K)
115 5,7092
120 5,6013
- Temperatur 118,16 oC
(118,16 − 115)
𝑠𝑓𝑔 = 5,7092 + 𝑥(5,6013 − 5,7092)
(120 − 115)
𝑠𝑓𝑔 = 5,641 kJ/kg ∙ K
Menghitung entropi pada temperatur 118,16 oC
𝑠22 = 𝑠𝑓 + 𝑥. 𝑠𝑓𝑔
𝑠22 = 1,5080 + 0. (5,641) = 1,508 𝑘𝐽/𝑘𝑔. 𝐾
t. Menghitung entalpi aktual inlet A3 Drain Pump
 Interpolasi Entalpi
Temperatur (oC) Entalpi (kJ/kg)
115 482,59
120 503,81
- Temperatur 118,16 oC
(118,16 − 115)
ℎ𝑓 = 482,59 + 𝑥(503,81 − 482,59)
(120 − 115)
ℎ𝑓 = 496,001 kJ/kg
 Interpolasi Entalpi
Temperatur (oC) Entalpi (kJ/kg)
115 2216
120 2202,1
- Temperatur 118,16 oC
(118,16 − 115)
ℎ𝑓𝑔 = 2216 + 𝑥(2202,1 − 2216)
(120 − 115)
ℎ𝑓𝑔 = 2207,2152 kJ/kg
- Menghitung entalpi aktual pada Temperatur 118,16 oC
ℎ22 = ℎ𝑓 + 𝑥. ℎ𝑓𝑔
ℎ22 = 496,001 + 0. (2207,2152) = 496,001 𝑘𝐽/𝑘𝑔
u. Menghitung entalpi keluar A3 Drain Pump
P =2,2329 MPa
T = 121,16 C
 Interpolasi temperatur
Entalpi (kJ/kg)
Tekanan (MPa)
120 (°C) 140(°C)
2 505,066 590,218

3 505,774 590,872

- Tekanan 2 Mpa
(121,16 − 120)
ℎ2𝑀𝑃𝑎 = 590,066 + 𝑥(590,218 − 505,066)
(140 − 120)
ℎ2𝑀𝑃𝑎 = 510,0048 kJ/kg
- Tekanan 3 Mpa
(121,16 − 120)
ℎ3 𝑀𝑃𝑎 = 505,872 + 𝑥(590,872 − 505,774)
(140 − 120)
ℎ3𝑀𝑃𝑎 = 510,7097 kJ/kg
 Interpolasi Tekanan pada P=2,2329 MPa
Tekanan (MPa) Entalpi (kJ/kg)
2 510,0048

3 510,7097

(2,2329 − 2)
ℎ23 𝑎 = 510,0048 + 𝑥(510,7097 − 510,0048)
(3 − 2)
ℎ23 𝑎 = 510,169 kJ/kg

6. Menghitung kerja aktual A3 Drain Pump

𝑊𝑃 𝐴3 𝐷𝑃 = 𝑚 𝑖𝑛 𝑥 (ℎ23 𝑎 − ℎ22 )
𝑘𝑔
= 43,076 𝑥 (510,169 − 496,001) = 610,2982 𝑘𝑊
𝑠
Tabel 4.5
Data FWP dan HP FWH dengan 2 TFWP 100% load
No Data Nilai Satuan
1 m in 426,216 kg/s
2 T in FWT= 189,12 C
3 P in FWT= 2,2329 MPa
4 m in FWP A 273,029 kg/s
5 P in FWP A= P in FWT= 2,2329 MPa
6 Pout FWP A= 20,07456 Mpa
7 T out FWP A= 191,88 C
8 m in FWP B 273,029 kg/s
9 P in FWP B= P in FWT= 2,2329 MPa
10 Pout FWP B= 20,11328 MPa
11 T out FWP B= 191,88 C
12 m in= 546,058 kg/s
13 T in A6= 191,49 C
14 T out A6= 221,49 C
15 Pin A6=Pout A6= 19,80404 MPa
16 T in A7= 221,49 C
17 Tout A7=Tin A8= 255 C
18 Tout A8= 278,7199 C

7. Menghitung entropi dan entalpi pada FWP dan HP FWH


a. Menghitung entropi inlet Feed Water Tank
x =0
T = 189,12 oC
 Interpolasi Entropi
Temperatur (oC) Entropi (kJ/kg,K)
185 2,1875
190 2,2355
- Temperatur 189,12 oC
(189,12 − 185)
𝑠𝑓 = 2,1875 + 𝑥(2,2355 − 2,1875)
(190 − 185)
𝑠𝑓 = 2,2271 kJ/kg ∙ K
 Interpolasi Entropi
Temperatur (oC) Entropi (kJ/kg.K)
185 4,3572
190 4,2705
- Temperatur 189,12 oC
(189,12 − 185)
𝑠𝑓𝑔 = 4,3572 + 𝑥(4,2705 − 4,3572)
(190 − 185)
𝑠𝑓𝑔 = 4,2858 kJ/kg ∙ K
Menghitung entropi pada temperatur 189,12 oC
𝑠24 = 𝑠𝑓 + 𝑥. 𝑠𝑓𝑔
𝑠24 = 2,2271 + 0. (4,2858) = 2,2271 𝑘𝐽/𝑘𝑔. 𝐾
b. Menghitung entalpi aktual masuk Feed Water Tank
 Interpolasi Entalpi
Temperatur (oC) Entalpi (kJ/kg)
185 785,19
190 807,43
- Temperatur 189,12 oC
(189,12 − 185)
ℎ𝑓 = 785,19 + 𝑥(807,43 − 785,19)
(190 − 185)
ℎ𝑓 = 803,5158 kJ/kg
 Interpolasi Entalpi
Temperatur (oC) Entalpi (kJ/kg)
185 1996,2
190 1977,9
- Temperatur 189,12 oC
(189,12 − 185)
ℎ𝑓𝑔 = 1996,2 + 𝑥(1977,9 − 1996,2)
(190 − 185)
ℎ𝑓𝑔 = 1981,1208 kJ/kg
Menghitung entalpi aktual pada Temperatur 189,12 oC
ℎ24 = ℎ𝑓 + 𝑥. ℎ𝑓𝑔
ℎ24 = 803,5158 + 0. (1981,1208) = 803,5158 𝑘𝐽/𝑘𝑔
c. Menghitung entalpi masuk Feed Water Pump A
Nilai entalpi inlet Feed Water Pump A sama dengan entalpi outlet Feed Water Tank
sebesar 803,5158 kJ/kg.
d. Menghitung entalpi keluar Feed Water Pump A
P =20,07456 MPa
T = 191,88 C
 Interpolasi temperatur
Entalpi (kJ/kg)
Tekanan (MPa)
180 (°C) 200(°C)
20 773,02 860,27

30 778,55 865,02

- Tekanan 20 Mpa
(191,88 − 180)
ℎ20𝑀𝑃𝑎 = 773,02 + 𝑥(860,27 − 773,02)
(200 − 180)
ℎ20𝑀𝑃𝑎 = 824,8465 kJ/kg
- Tekanan 30 Mpa
(191,88 − 180)
ℎ30 𝑀𝑃𝑎 = 778,55 + 𝑥(865,02 − 778,55)
(200 − 180)
ℎ30𝑀𝑃𝑎 = 829,9132 kJ/kg
 Interpolasi Tekanan pada P=20,07456 MPa
Tekanan (MPa) Entalpi (kJ/kg)
20 824,8465

30 829,9132

(20,07456 − 20)
ℎ25 = 824,8465 + 𝑥(829,9132 − 824,8465)
(30 − 20)
ℎ25 = 824,8843 kJ/kg

8. Menghitung kerja aktual Feed Water Pump A

𝑊𝑃 𝐹𝑊𝑃 𝐴 = 𝑚 𝑖𝑛 𝑥 (ℎ25 − ℎ24 )


𝑘𝑔
= 273,029 𝑥 (824,8843 − 803,5158) = 5834,22487 𝑘𝑊
𝑠

e. Menghitung entalpi masuk Feed Water Pump B


Nilai entalpi inlet Feed Water Pump B sama dengan entalpi outlet Feed Water Tank
sebesar 803,5158 kJ/kg.
f. Menghitung entalpi keluar Feed Water Pump B
P =20,11328 MPa
T = 191,88 C
 Interpolasi temperatur
Entalpi (kJ/kg)
Tekanan (MPa)
180 (°C) 200(°C)
20 773,02 860,27

30 778,55 865,02

- Tekanan 20 Mpa
(191,88 − 180)
ℎ20𝑀𝑃𝑎 = 773,02 + 𝑥(860,27 − 773,02)
(200 − 180)
ℎ20𝑀𝑃𝑎 = 824,8465 kJ/kg
- Tekanan 30 Mpa
(191,88 − 180)
ℎ30 𝑀𝑃𝑎 = 778,55 + 𝑥(865,02 − 778,55)
(200 − 180)
ℎ30𝑀𝑃𝑎 = 829,9132 kJ/kg
 Interpolasi Tekanan pada P=20,11328 MPa
Tekanan (MPa) Entalpi (kJ/kg)
20 824,8465

30 829,9132

(20,11328 − 20)
ℎ25 = 824,8465 + 𝑥(829,9132 − 824,8465)
(30 − 20)
ℎ25 = 824,9039 kJ/kg

9. Menghitung kerja actual Feed Water Pump B


𝑊𝑝 𝐹𝑊𝑃 𝐵 = 𝑚 𝑖𝑛 𝑥 (ℎ25 − ℎ24 )
𝑘𝑔
= 273,029 𝑥 (824,9039 − 803,5158) = 5839,5812 𝑘𝑊
𝑠

g. Menghitung entalpi masuk Heater A6


P =19,80404 MPa
T = 191,49 C
 Interpolasi temperatur
Entalpi (kJ/kg)
Tekanan (MPa)
180 (°C) 200(°C)
15 770,32 858

20 773,02 860,27

- Tekanan 15 Mpa
(191,49 − 180)
ℎ15𝑀𝑃𝑎 = 770,32 + 𝑥(858 − 770,32)
(200 − 180)
ℎ15𝑀𝑃𝑎 = 820,6922 kJ/kg
- Tekanan 20 Mpa
(191,49 − 180)
ℎ20 𝑀𝑃𝑎 = 773,02 + 𝑥(860,27 − 773,02)
(200 − 180)
ℎ20𝑀𝑃𝑎 = 823,1451 kJ/kg
 Interpolasi Tekanan pada P= 19,80404 MPa
Tekanan (MPa) Entalpi (kJ/kg)
15 820,6922

20 823,1451

(19,80404 − 15)
ℎ26 = 820,6922 + 𝑥(823,1451 − 820,6922)
(20 − 15)
ℎ26 = 823,049 kJ/kg
h. Menghitung entalpi keluar Heater A6
P =19,80404 MPa
T = 221,49 C
 Interpolasi temperatur
Entalpi (kJ/kg)
Tekanan (MPa)
220 (°C) 240(°C)
15 947,43 1039,2

20 949,16 1040,2

- Tekanan 15 Mpa
(221,49 − 220)
ℎ15𝑀𝑃𝑎 = 947,43 + 𝑥(1039,2 − 947,43)
(240 − 220)
ℎ15𝑀𝑃𝑎 = 954,2669 kJ/kg
- Tekanan 20 Mpa
(221,49 − 220)
ℎ20 𝑀𝑃𝑎 = 949,16 + 𝑥(1040,2 − 949,16)
(240 − 220)
ℎ20𝑀𝑃𝑎 = 955,9425 kJ/kg
 Interpolasi Tekanan pada P= 19,80404 MPa
Tekanan (MPa) Entalpi (kJ/kg)
15 954,2669

20 955,9425

(19,80404 − 15)
ℎ27 = 954,2669 + 𝑥(955,9425 − 954,2669)
(20 − 15)
ℎ27 = 955,8768 kJ/kg
i. Menghitung entalpi masuk Heater A7
Nilai entalpi inlet Heater A7 sama dengan entalpi outlet Heater A6 sebesar 955,8768
kJ/kg.
j. Menghitung entalpi keluar Heater A7
Pout =19,80404 MPa
T out = 255 C
 Interpolasi temperatur
Entalpi (kJ/kg)
Tekanan (MPa)
240 (°C) 260(°C)
15 1039,2 1134

20 1040,2 1134

- Tekanan 15 Mpa
(255 − 240)
ℎ15𝑀𝑃𝑎 = 1039,2 + 𝑥(1134 − 1039,2)
(260 − 240)
ℎ15𝑀𝑃𝑎 = 1110,3 kJ/kg
- Tekanan 20 Mpa
(255 − 240)
ℎ20 𝑀𝑃𝑎 = 1040,2 + 𝑥(1134 − 1040,2)
(260 − 240)
ℎ20𝑀𝑃𝑎 = 1110,55 kJ/kg
 Interpolasi Tekanan pada P= 19,80404 MPa
Tekanan (MPa) Entalpi (kJ/kg)
15 1110,3

20 1110,55

(19,80404 − 15)
ℎ28 = 1110,3 + 𝑥(1110,55 − 1110,3)
(20 − 15)
ℎ28 = 1110,5402 kJ/kg
k. Menghitung entalpi masuk Heater A8
Nilai entalpi inlet Heater A8 sama dengan entalpi outlet Heater A7 sebesar 1110,5402
kJ/kg.
l. Menghitung entalpi keluar Heater A8
P =19,80404 MPa
T = 278,9199 C
 Interpolasi temperatur
Entalpi (kJ/kg)
Tekanan (MPa)
260 (°C) 280(°C)
15 1134 1233

20 1134 1231,5

- Tekanan 15 Mpa
(278,9199 − 260)
ℎ15𝑀𝑃𝑎 = 1134 + 𝑥(1233 − 1134)
(280 − 260)
ℎ15𝑀𝑃𝑎 = 1227,6535 kJ/kg
- Tekanan 20 Mpa
(278,9199 − 260)
ℎ20 𝑀𝑃𝑎 = 1134 + 𝑥(1231,5 − 1134)
(280 − 260)
ℎ20𝑀𝑃𝑎 = 1226,2345 kJ/kg
 Interpolasi Tekanan pada P= 19,80404 MPa
Tekanan (MPa) Entalpi (kJ/kg)
15 1227,6535

20 1226,2345
(19,80404 − 15)
ℎ29 = 1227,6535 + 𝑥(1226,2345 − 1227,6535)
(20 − 15)
ℎ29 = 1226,2901 kJ/kg

Tabel 4.6
Data boiler dengan 2 TFWP 100% load
No Data Nilai Satuan
1 m in boiler= 546,058 kg/s
2 P in eco= 18,558 MPa
3 T in eco= 278,8799 C
4 T out SH= 528,1199 C
5 P out SH= 16,81386 MPa
6 m in RH= 471,671 kg/s
7 P 1 in RH= 4,05199 MPa
8 P 2 in RH= 4,0444 MPa
9 P in rata rata= 4,048195 MPa
10 T in RH= 324,0011 C
11 T 1 out RH= 538,2196 C
12 T 2 out RH= 534,7593 C
13 T out rata rata= 536,48945 C
14 P 1 out RH= 3,81981 MPa
15 P 2 out RH= 3,81853 MPa
16 Pout rata rata= 3,81917 MPa

10. Menghitung entropi dan entalpi pada boiler


a. Menghitung entalpi masuk economizer
P =18,558 MPa
T = 278,8799 C
 Interpolasi temperatur
Entalpi (kJ/kg)
Tekanan (MPa)
260 (°C) 280(°C)
15 1134 1233

20 1134 1231,5

- Tekanan 15 Mpa
(278,8799 − 260)
ℎ15𝑀𝑃𝑎 = 1134 + 𝑥(1233 − 1134)
(280 − 260)
ℎ15𝑀𝑃𝑎 = 1227,4555 kJ/kg
- Tekanan 20 Mpa
(278,8799 − 260)
ℎ20 𝑀𝑃𝑎 = 1134 + 𝑥(1231,5 − 1134)
(280 − 260)
ℎ20𝑀𝑃𝑎 = 1226,0395 kJ/kg
 Interpolasi Tekanan pada P= 18,558 MPa
Tekanan (MPa) Entalpi (kJ/kg)
15 1227,4555

20 1226,0395

(18,558 − 15)
ℎ30 = 1227,4555 + 𝑥(1226,0395 − 1227,4555)
(20 − 15)
ℎ30 = 1226,4479 kJ/kg
b. Menghitung entropi keluar superheater
P = 16,8136 MPa
T = 528,1199 °C
 Interpolasi temperatur
Entropi (kJ/kg ∙ K)
Tekanan (MPa)
500(°C) 550(°C)
15 6.3480 6.5230

17,5 6.2424 6.4266

- Tekanan 15 Mpa
(528,1199 − 500)
𝑠15𝑀𝑃𝑎 = 6.3480 + 𝑥(6.5230 − 6.3480)
(550 − 500)
𝑠15𝑀𝑃𝑎 = 6.4464 kJ/kg ∙ K
- Tekanan 17,5 Mpa
(528,1199 − 500)
𝑠17,5 𝑀𝑃𝑎 = 6.2424 + 𝑥(6.4266 − 6.2424)
(550 − 500)
𝑠17,5𝑀𝑃𝑎 = 6,346 kJ/kg ∙ K
 Interpolasi Tekanan pada P=16,8136 MPa
Tekanan (MPa) Entropi (kJ/kg ∙ K)
15 6.4464

17,5 6.346

(16,8136 − 15)
𝑠31 = 6.4464 + 𝑥(6.346 − 6.4464)
(17.5 − 15)
𝑠31 = 6.3736 kJ/kg ∙ K
c. Menghitung entalpi keluar superheater
 Interpolasi temperatur
Entalpi (kJ/kg)
Tekanan (MPa)
500(°C) 550(°C)
15 3310,8 3450,4

17,5 3276,7 3423,6

- Tekanan 15 Mpa
(528,1199 − 500)
ℎ15𝑀𝑃𝑎 = 3310,8 + 𝑥(3450,4 − 3423,6)
(550 − 500)
ℎ15𝑀𝑃𝑎 = 3389,3108 kJ/kg
- Tekanan 17,5 Mpa
(528,1199 − 500)
ℎ17,5 𝑀𝑃𝑎 = 3276,7 + 𝑥(3423,6 − 3276,7)
(550 − 500)
ℎ17,5𝑀𝑃𝑎 = 3359,3163 kJ/kg
 Interpolasi Tekanan pada P=16,8136 MPa

Tekanan (MPa) Entalpi (kJ/kg)

15 3389,3108

17,5 3359,3163

(16,8136 − 15)
ℎ31 = 3389,3108 + 𝑥(3359,3163 − 3389,3108)
(17.5 − 15)
ℎ31 = 3367,5516 kJ/kg
d. Menghitung entropi masuk reheater
P = 4,0482 MPa
T = 324,0011 °C
 Interpolasi temperatur
Entropi (kJ/kg ∙ K)
Tekanan (MPa)
300 (°C) 350 (°C)
4 6.3639 6.5843

4,5 6.2854 6.5153

- Tekanan 4 Mpa
(324,0011 − 300)
𝑠4𝑀𝑃𝑎 = 6.3639 + 𝑥(6.5843 − 6.3639)
(350 − 300)
𝑠4𝑀𝑃𝑎 = 6.4697 kJ/kg ∙ K
- Tekanan 4,5 Mpa
(324,0011 − 300)
𝑠4,5 𝑀𝑃𝑎 = 6.2854 + 𝑥(6.5153 − 6.2854)
(350 − 300)
𝑠4,5𝑀𝑃𝑎 = 6.3958kJ/kg ∙ K
 Interpolasi Tekanan pada P=4.0482 MPa
Tekanan (MPa) Entropi (kJ/kg ∙ K)
4 6,4697

4,5 6,3958

(4,0482 − 4)
𝑠32 = 6.4697 + 𝑥(6.3958 − 6.4697)
(4,5 − 4)
𝑠32 = 6.4626 kJ/kg ∙ K
e. Menghitung entalpi aktual masuk reheater
 Interpolasi temperatur
Entalpi (kJ/kg)
Tekanan (MPa)
300 (°C) 350(°C)
4 2961,7 3093,3

4,5 2944,2 3081,5

- Tekanan 4 Mpa
(324,0011 − 300)
ℎ4𝑀𝑃𝑎 = 2961,7 + 𝑥(3093,3 − 2961,7)
(350 − 300)
ℎ4𝑀𝑃𝑎 = 3024,8709 kJ/kg
- Tekanan 4,5 Mpa
(324,0011 − 300)
ℎ4,5 𝑀𝑃𝑎 = 2944,2 + 𝑥(3081,5 − 2944,2)
(350 − 300)
ℎ4,5𝑀𝑃𝑎 = 3010,107 kJ/kg
 Interpolasi Tekanan pada P=4,0482 MPa
Tekanan (MPa) Entalpi (kJ/kg)
4 3024,8709

4,5 3010,107

(4,0482 − 4)
ℎ32 = 3024,8709 + 𝑥(3010,107 − 3024,8709)
(4,5 − 4)
ℎ32 = 3023,4477 kJ/kg
f. Menghitung entropi dan entalpi keluar reheater
Nilai entropi (s33) dan entalpi (h33) keluar reheater sama dengan entropi dan entalpi
masuk Intermediate Turbine sebesar 7,2178 kJ/kg.K dan 3531,3615 kJ/kg.

11. Menghitung besarnya kalor masuk (Qin)


𝑄𝑖𝑛 = (𝑚 𝑖𝑛 𝑏𝑜𝑖𝑙𝑒𝑟 𝑥 (ℎ31 − ℎ30 )) + (𝑚 𝑖𝑛 𝑅𝐻𝑥(ℎ33 − ℎ32 ))
𝑄𝑖𝑛 = (546,058 𝑘𝑔/𝑠 𝑥 (3367,5516 kJ/kg − 1226,4479 kJ/kg))
+(471,671 𝑘𝑔/𝑠 𝑥 (3531,3615 𝑘𝐽/𝑘𝑔 − 3023,4477 kJ/kg))
𝑄𝑖𝑛 = (1.169.166,788 + 239.568,215)𝑘𝑊 = 1.408.735,003 𝑘𝑊

12. Menghitung energi panas untuk turbin penggerak pompa


a. Menghitung entropi masuk TFWP A
P = 0,8347 MPa
T = 362,3599 °C
 Interpolasi temperatur
Entropi (kJ/kg ∙ K)
Tekanan (MPa)
350(°C) 400(°C)
0,8 7,4107 7,5735

1 7,3029 7,467

- Tekanan 0,8 Mpa


(362,3599 − 350)
𝑠0,8𝑀𝑃𝑎 = 7,4107 + 𝑥(7,5735 − 7,4107)
(400 − 350)
𝑠0,8𝑀𝑃𝑎 = 7,4509 kJ/kg ∙ K
- Tekanan 1 Mpa
(362,3599 − 350)
𝑠1𝑀𝑃𝑎 = 7,3029 + 𝑥(7,467 − 7,3029)
(400 − 350)
𝑠1𝑀𝑃𝑎 = 7,3435 kJ/kg ∙ K
 Interpolasi Tekanan pada P=0,8347 MPa
Tekanan (MPa) Entropi (kJ/kg ∙ K)
0,8 7,4509

1 7,3435
(0,8347 − 0,8)
𝑠𝑖𝑛 𝑇𝐹𝑊𝑃 𝐴 = 7,4509 + 𝑥(7,3435 − 7,4509)
(1 − 0,8)
𝑠𝑖𝑛 𝑇𝐹𝑊𝑃 𝐴 = 7,4323 kJ/kg ∙ K
b. Menghitung entalpi aktual masuk TFWP A
 Interpolasi temperatur
Entalpi (kJ/kg)
Tekanan (MPa)
350(°C) 400(°C)
0,8 3162,2 3267,7

1 3158,2 3264,5

- Tekanan 0,8 Mpa


(362,3599 − 350)
ℎ0,8𝑀𝑃𝑎 = 3162,2 + 𝑥(3267,7 − 3162,2)
(400 − 350)
ℎ0,8𝑀𝑃𝑎 = 3188,2794 𝑘𝐽/kg
- Tekanan 1 Mpa
(362,3599 − 350)
ℎ1 𝑀𝑃𝑎 = 3158,2 + 𝑥(3267,7 − 3158,2)
(400 − 350)
ℎ1𝑀𝑃𝑎 = 3184,4771 kJ/kg
 Interpolasi Tekanan pada P= 0,8347 MPa
Tekanan (MPa) Entalpi (kJ/kg )
0,8 3188,2794

1 3184,4771

(0,8347 − 0,8)
ℎ𝑖𝑛 𝑇𝐹𝑊𝑃 𝐴 = 3188,2794 + 𝑥(3188,2794 − 3184,4771)
(1 − 0,8)
ℎ𝑖𝑛 𝑇𝐹𝑊𝑃 𝐴 = 3187,6197 kJ/kg
c. Menghitung entropi keluar TFWP A
x = 0,933
P = 7,92 kPa
 Interpolasi Entropi
Tekanan (kPa) Entropi (kJ/kg,K)
7,5 0,5763
10 0,6492
- Tekanan 7,92 kPa
(7,92 − 7,5)
𝑠𝑓 = 0,5763 + 𝑥(0,6492 − 0,5763)
(10 − 7,5)
𝑠𝑓 = 0,5885 kJ/kg ∙ K
 Interpolasi Entropi
Tekanan (kPa) Entropi (kJ/kg.K)
7,5 7,6738
10 7,4996
- Tekanan 7,92 kPa
(7,92 − 7,5)
𝑠𝑓𝑔 = 7,6738 + 𝑥(7,4996 − 7,6738)
(10 − 7,5)
𝑠𝑓𝑔 = 7,6445 kJ/kg ∙ K
Menghitung entropi pada tekanan 7,92 kPa
𝑠𝑜𝑢𝑡 𝑇𝐹𝑊𝑃 𝐴 = 𝑠𝑓 + 𝑥. 𝑠𝑓𝑔
𝑠𝑜𝑢𝑡 𝑇𝐹𝑊𝑃 𝐴 = 0,5885 + 0,933. (7,6445) = 7,7231 𝑘𝐽/𝑘𝑔. 𝐾
d. Menghitung entalpi aktual keluar TFWP A
 Interpolasi Entalpi
Tekanan (kPa) Entalpi (kJ/kg)
7,5 168,75
10 191,81
- Tekanan 7,92 kPa
(7,92 − 7,5)
ℎ𝑓 = 168,75 + 𝑥(191,81 − 168,75)
(10 − 7,5)
ℎ𝑓 = 172,6241 kJ/kg
 Interpolasi Entalpi
Tekanan (kPa) Entalpi (kJ/kg)
7,5 2405,3
10 2392,1
- Tekanan 7,92 kPa
(7,92 − 7,5)
ℎ𝑓𝑔 = 2405,3 + 𝑥(2392,1 − 2405,3)
(10 − 7,5)
ℎ𝑓𝑔 = 2403,0824 kJ/kg
Menghitung entalpi aktual pada tekanan 7,92 kPa
ℎ𝑜𝑢𝑡 𝑇𝐹𝑊𝑃 𝐴 = ℎ𝑓 + 𝑥. ℎ𝑓𝑔
ℎ𝑜𝑢𝑡 𝑇𝐹𝑊𝑃 𝐴 = 172,6241 + 0,933. (2403,0824) = 2415,3815 𝑘𝐽/𝑘𝑔
e. Menghitung entropi masuk TFWP B
P = 0,8079 MPa
T = 364,9199 °C
 Interpolasi temperatur
Entropi (kJ/kg ∙ K)
Tekanan (MPa)
350(°C) 400(°C)
0,8 7,4107 7,5735

1 7,3029 7,467

- Tekanan 0,8 Mpa


(364,9199 − 350)
𝑠0,8𝑀𝑃𝑎 = 7,4107 + 𝑥(7,5735 − 7,4107)
(400 − 350)
𝑠0,8𝑀𝑃𝑎 = 7,4593 kJ/kg ∙ K
- Tekanan 1 Mpa
(364,9199 − 350)
𝑠1𝑀𝑃𝑎 = 7,3029 + 𝑥(7,467 − 7,3029)
(400 − 350)
𝑠1𝑀𝑃𝑎 = 7,3519 kJ/kg ∙ K
 Interpolasi Tekanan pada P=0,8079 MPa
Tekanan (MPa) Entropi (kJ/kg ∙ K)
0,8 7,4593

1 7,3519

(0,8079 − 0,8)
𝑠𝑖𝑛 𝑇𝐹𝑊𝑃 𝐵 = 7,4593 + 𝑥(7,3519 − 7,4593)
(1 − 0,8)
𝑠𝑖𝑛 𝑇𝐹𝑊𝑃 𝐵 = 7,455 kJ/kg ∙ K
f. Menghitung entalpi aktual masuk TFWP B
 Interpolasi temperatur
Entalpi (kJ/kg)
Tekanan (MPa)
350(°C) 400(°C)
0,8 3162,2 3267,7

1 3158,2 3264,5

- Tekanan 0,8 Mpa


(364,9199 − 350)
ℎ0,8𝑀𝑃𝑎 = 3162,2 + 𝑥(3267,7 − 3162,2)
(400 − 350)
ℎ0,8𝑀𝑃𝑎 = 3193,681 𝑘𝐽/kg
- Tekanan 1 Mpa
(364,9199 − 350)
ℎ1 𝑀𝑃𝑎 = 3158,2 + 𝑥(3267,7 − 3158,2)
(400 − 350)
ℎ1𝑀𝑃𝑎 = 3189,9197 kJ/kg
 Interpolasi Tekanan pada P= 0,8079 MPa
Tekanan (MPa) Entalpi (kJ/kg)
0,8 3193,681

1 3189,9197

(0,8079 − 0,8)
ℎ𝑖𝑛 𝑇𝐹𝑊𝑃 𝐵 = 3193,681 + 𝑥(3189,9197 − 313193,681)
(1 − 0,8)
ℎ𝑖𝑛 𝑇𝐹𝑊𝑃 𝐵 = 3193,5324 kJ/kg
g. Menghitung entropi keluar TFWP B
x = 0,931
P = 8,46 kPa
 Interpolasi Entropi
Tekanan (kPa) Entropi (kJ/kg,K)
7,5 0,5763
10 0,6492
- Tekanan 8,46 kPa
(8,46 − 7,5)
𝑠𝑓 = 0,5763 + 𝑥(0,6492 − 0,5763)
(10 − 7,5)
𝑠𝑓 = 0,6043 kJ/kg ∙ K
 Interpolasi Entropi
Tekanan (kPa) Entropi (kJ/kg.K)
7,5 7,6738
10 7,4996
- Tekanan 8,46 kPa
(8,46 − 7,5)
𝑠𝑓𝑔 = 7,6738 + 𝑥(7,4996 − 7,6738)
(10 − 7,5)
𝑠𝑓𝑔 = 7,6069 kJ/kg ∙ K
Menghitung entropi pada tekanan 8,46 kPa
𝑠𝑜𝑢𝑡 𝑇𝐹𝑊𝑃 𝐵 = 𝑠𝑓 + 𝑥. 𝑠𝑓𝑔
𝑠𝑜𝑢𝑡 𝑇𝐹𝑊𝑃 𝐵 = 0,6043 + 0,931. (7,6069) = 7,6897 𝑘𝐽/𝑘𝑔. 𝐾
h. Menghitung entalpi aktual keluar TFWP B
 Interpolasi Entalpi
Tekanan (kPa) Entalpi (kJ/kg)
7,5 168,75
10 191,81
- Tekanan 8,46 kPa
(8,46 − 7,5)
ℎ𝑓 = 168,75 + 𝑥(191,81 − 168,75)
(10 − 7,5)
ℎ𝑓 = 177,605 kJ/kg
 Interpolasi Entalpi
Tekanan (kPa) Entalpi (kJ/kg)
7,5 2405,3
10 2392,1
- Tekanan 8,46 kPa
(8,46 − 7,5)
ℎ𝑓𝑔 = 2405,3 + 𝑥(2392,1 − 2405,3)
(10 − 7,5)
ℎ𝑓𝑔 = 2400,2312 kJ/kg
Menghitung entalpi aktual pada tekanan 8,46 kPa
ℎ𝑜𝑢𝑡 𝑇𝐹𝑊𝑃 𝐵 = ℎ𝑓 + 𝑥. ℎ𝑓𝑔
ℎ𝑜𝑢𝑡 𝑇𝐹𝑊𝑃 𝐵 = 177,605 + 0,931. (2400,2312) = 2413,3027 𝑘𝐽/𝑘𝑔

13. Menghitung energi panas yang dimanfaatkan (ΔHs)


Kerja yang dibutuhkan Feed Water Pump A dipenuhi oleh kerja yang dihasilkan Turbine
Feed Water Pump A maka,
𝑊𝑇 𝑇𝐹𝑊𝑃 𝐴 = 𝑊𝑃 𝐹𝑊𝑃 𝐴
𝑊𝑇 𝑇𝐹𝑊𝑃 𝐴 = 5834,2249 𝑘𝑊
Kerja yang dibutuhkan Feed Water Pump B dipenuhi oleh kerja yang dihasilkan Turbine
Feed Water Pump B maka,
𝑊𝑇 𝑇𝐹𝑊𝑃 𝐵 = 𝑊𝑃 𝐹𝑊𝑃 𝐵
𝑊𝑇 𝑇𝐹𝑊𝑃 𝐵 = 5839,5812 𝑘𝑊
Sehingga, besarnya energi panas yang dimanfaatkan adalah
ΔHs = 𝑊𝑇 𝑇𝐹𝑊𝑃 𝐴 + 𝑊𝑇 𝑇𝐹𝑊𝑃 𝐵
ΔHs = 5834,2249 𝑘𝑊 + 5839,5812 𝑘𝑊
ΔHs = 11.673,80608 𝑘𝑊

14. Menghitung efisiensi kogenerasi pada penggunaan 2 TFWP


a. Kerja total yang dihasilkan turbin (ΣWT)
𝛴𝑊𝑇 = 𝑊𝑇 𝐻𝑃 𝑇𝑢𝑟𝑏𝑖𝑛 + 𝑊𝑇 𝐼𝑃 𝑇𝑢𝑟𝑏𝑖𝑛 + 𝑊𝑇 𝐿𝑃 𝑇𝑢𝑟𝑏𝑖𝑛
𝛴𝑊𝑇 = 182.930,7478 𝑘𝑊 + 254.591,9184 𝑘𝑊 + 191.198,193 𝑘𝑊
𝛴𝑊𝑇 = 628.720,8592 𝑘𝑊
b. Kerja total yang dibutuhkan pompa (ΣWP)
𝛴𝑊𝑃 = 𝑊𝑃 𝐶𝐸𝑃 + 𝑊𝑃 𝐴3 𝐷𝑃 + 𝑊𝑃 𝐹𝑊𝑃 𝐴 + 𝑊𝑃 𝐹𝑊𝑃 𝐵
𝛴𝑊𝑃 = 1.970,3522 𝑘𝑊 + 610,2982 𝑘𝑊 + 5834,2249 𝑘𝑊 + 5839,5812 𝑘𝑊
𝛴𝑊𝑃 = 14.254,4565 𝑘𝑊
c. Energi panas total yang masuk (Qin)
𝑄𝑖𝑛 = (1.169.166,788 + 239.568,215)𝑘𝑊 = 1.408.735,003 𝑘𝑊
d. Energi panas yang dimanfaatkan (ΔHs)
ΔHs = 𝑊𝑇 𝑇𝐹𝑊𝑃 𝐴 + 𝑊𝑇 𝑇𝐹𝑊𝑃 𝐵
ΔHs = 5834,2249 𝑘𝑊 + 5839,5812 𝑘𝑊
ΔHs = 11.673,8061 𝑘𝑊
e. Energi listrik yang dibangkitkan (E)
E = 𝛴𝑊𝑇 − 𝛴𝑊𝑃
E = 628.720,8592 𝑘𝑊 − 14.254,4565 𝑘𝑊 = 614.466,4027𝑘𝑊
Jadi, besarnya efisiensi kogenerasi sistem tenaga uap dengan 2 TFWP pada kondisi 100%
load adalah sebagai berikut
𝐸 + ΔHs
𝜂𝑐𝑜 = 𝑥100%
𝑄𝑖𝑛
614.466,4027𝑘𝑊 + 11.673,8061 𝑘𝑊
𝜂𝑐𝑜 = 𝑥100% = 44,45%
1.408.735,003 𝑘𝑊

15. Menghitung kebutuhan uap yang diperlukan pada penggunaan 2 TFWP


𝑊𝑇 𝑇𝐹𝑊𝑃 𝐴 = ṁ 𝑇𝐹𝑊𝑃 𝐴 𝑥 ( ℎ𝑖𝑛 𝑇𝐹𝑊𝑃 𝐴 − ℎ𝑜𝑢𝑡 𝑇𝐹𝑊𝑃 𝐴 )
5834,2249 𝑘𝑊 = ṁ 𝑇𝐹𝑊𝑃 𝐴 𝑥 (3187,6197 − 2415,3815)𝑘𝐽/𝑘𝑔
ṁ 𝑇𝐹𝑊𝑃 𝐴 = 7,55496 𝑘𝑔/𝑠

𝑊𝑇 𝑇𝐹𝑊𝑃 𝐵 = ṁ 𝑇𝐹𝑊𝑃 𝐵 𝑥 ( ℎ𝑖𝑛 𝑇𝐹𝑊𝑃 𝐵 − ℎ𝑜𝑢𝑡 𝑇𝐹𝑊𝑃 𝐵 )


5839,5812 𝑘𝑊 = ṁ 𝑇𝐹𝑊𝑃 𝐵 𝑥 (3193,5324 − 2413,3027)𝑘𝐽/𝑘𝑔
ṁ 𝑇𝐹𝑊𝑃 𝐵 = 7,48444 𝑘𝑔/𝑠

Jadi, kebutuhan uap yang diperlukan pada penggunaan 2 TFWP


ṁ 𝑢𝑎𝑝 𝑡𝑜𝑡𝑎𝑙 = ṁ 𝑇𝐹𝑊𝑃 𝐴 + ṁ 𝑇𝐹𝑊𝑃 𝐵
ṁ 𝑢𝑎𝑝 𝑡𝑜𝑡𝑎𝑙 = 7,55496 𝑘𝑔⁄𝑠 + 7,48444 𝑘𝑔⁄𝑠 = 15,03939 𝑘𝑔⁄𝑠

Вам также может понравиться