Академический Документы
Профессиональный Документы
Культура Документы
14
ESQUEMA DE LA UNIDAD
2. Expresiones latinas
TEXTOS • Octavio recibe el título de «Augusto y padre de la patria» Res gestae, Augusto
• Comentario: Anales, Cornelio Tácito
OBJETIVOS
1. Aprender la formación y el uso del pronombre 6. Reconocer la evolución fonética de los grupos
anafórico en latín. de consonantes latinas.
2. Comprender el valor de los demostrativos enfáticos. 7. Identificar en la propia lengua expresiones latinas.
3. Conocer la evolución de los demostrativos al castellano. 8. Adquirir la técnica de análisis y traducción de textos
4. Comprender las características de los verbos en latín de autores clásicos.
deponentes. 9. Conocer la historia de Roma a través de textos clásicos.
5. Reconocer los elementos de las oraciones subordinadas 10. Adquirir la costumbre de plantearse la historicidad
adverbiales: concesivas, condicionales, consecutivas, de personajes y episodios recogidos por historiadores
comparativas. antiguos.
CONTENIDOS
CONCEPTOS 1. Morfología
• El demostrativo anafórico.
• Los demostrativos enfáticos.
• Evolución al castellano de los demostrativos.
• Los verbos deponentes.
2. Sintaxis
• Las oraciones subordinadas: concesivas, condicionales, consecutivas y comparativas.
3. Léxico
• Etimología y derivación: grupos de consonantes.
• Expresiones latinas.
4. Textos
– Res gestae, Augusto.
– Anales, Cornelio Tácito.
CRITERIOS DE EVALUACIÓN
• Reconocer la declinación de los demostrativos anafóricos • Conocer las oraciones subordinadas latinas: concesivas,
y enfáticos en latín. condicionales, consecutivas y comparativas.
• Analizar y traducir demostrativos anafóricos y enfáticos. • Identificar los cambios fonéticos de los grupos
• Asimilar la evolución al castellano de los demostrativos. consonánticos latinos.
• Aprender los aspectos formales que caracterizan los • Reconocer expresiones latinas en el léxico castellano.
verbos deponentes. • Analizar y traducir textos en latín de autores clásicos.
ÍNDICE DE FICHAS
Gramática
Ficha 2 REFUERZO
Verbos deponentes
Sintaxis
Ficha 3 REFUERZO
Demostrativos y oraciones subordinadas
Traducción
Ficha 4 REFUERZO
Textos mitológicos
Traducción
Ficha 5 AMPLIACIÓN
Textos cotidianos
Latín vivo
Ficha 6 MOTIVACIÓN
In taberna libraria
Léxico
Ficha 7 AMPLIACIÓN
Expresiones latinas
Curiosidades
Ficha 8 MOTIVACIÓN
Fin de la moda anglosajona
14 FICHA 1
DEMOSTRATIVOS ANAFÓRICOS Y ENFÁTICOS
REFUERZO
1 Completa.
IS, EA, ID
SINGULAR PLURAL
Nominativo
Acusativo
Genitivo
Dativo
Ablativo
SINGULAR PLURAL
Nominativo
Acusativo
Genitivo
Dativo
Ablativo
SINGULAR PLURAL
Nominativo
Acusativo
Genitivo
Dativo
Ablativo
eiusdem
ipsos
ipsi
ii
eum
ei
ipsarum
eorum
id
14 FICHA 2
VERBOS DEPONENTES
REFUERZO
1 Teniendo en cuenta que los verbos deponentes se conjugan igual que los verbos pasivos:
A. Completa:
• conor, conaris, conari, conatus sum:
– infinitivo presente
B. Averigua el significado de los verbos y traduce cada una de las formas anteriores:
• Conor: • Proficiscor:
– –
– –
– –
• Vereor: • Orior:
– –
– –
– –
14 FICHA 3
DEMOSTRATIVOS Y ORACIONES SUBORDINADAS
REFUERZO
1 Sustituye las palabras subrayadas por el pronombre is, ea, id según su género, número y caso:
Minos , Iovis et Europae filius, cum Atheniensibus belligeravit, cuius filius Androgeus in pugna
[ ] [ ] [ ]
est occisus. Qui posteaquam Athenienses vicit, vectigales
[ ]
Minois esse coeperunt; instituit autem, ut anno uno quoque septenos liberos suos
[ ]
Minotauro ad epulandum mitterent. Theseus posteaquam a Troezene venerat et audiit, quanta calamitate
[ ] [ ]
civitas afficeretur, voluntarie se ad Minotaurum ire pollicitus est. Quem pater cum mitteret, praedixit ei, ut,
[ ]
si victor reverteretur, vela candida in navem haberet; qui autem ad Minotaurum mittebantur, velis atris navigabant.
[ ] [ ] [ ]
HYGINUS, Fabulae
5 ¿Qué pronombres reconoces en el texto? Señálalos e indica en qué caso, género y número están.
14 FICHA 4
TEXTOS MITOLÓGICOS
REFUERZO
TEXTO A
Equus troianus
Achivi cum per decem annos Troiam capere non possent, Epeus monitu Mi-
nervae equum mirae magnitudinis ligneum fecit eoque collecti sunt Menelaus,
Ulixes, Diomedes, Thessander, Sthenelus, Acamas, Thoas, Machaon et Neop-
tolemus; et in equo scripserunt DANAI MINERVAE DONO DANT, castraque
transtulerunt Tenedo. Id Troiani cum viderunt arbitrati sunt hostes abisse; Pria-
mus equum in arcem Minervae duci imperavit, feriatique magno opere ut es-
sent, edixit; id vates Cassandra cum vociferaretur inesse hostes, fides ei non
habita est. Quem in arcem cum statuissent et ipsi noctu lusu atque vino lassi
obdormissent, Achivi ex equo aperto a Sinone exierunt et portarum custodes
occiderunt sociosque signo dato receperunt et Troia potiti sunt.
HYGINUS, Fabulae
El caballo de Troya. Ilustración del libro de Guido Colonna
Historia de la guerra de Troya. Madrid, Biblioteca Nacional.
TEXTO B
Io
Ex Inacho et Argia Io. Hanc Iuppiter dilectam com-
pressit et in vaccae figuram convertit, ne Iuno eam cog-
nosceret. Id Iuno cum rescivit, Argum, cui undique
oculi refulgebant, custodem ei misit; hunc Mercurius
Iovis iussu interfecit. At Iuno formidinem ei misit, cuius
timore exagitatam coegit eam, ut se in mare praecipi-
Mercurio y Argos, Diego Velázquez, Museo Nacional del Prado. Madrid.
taret, quod mare Ionium appellatum est. Inde in Scyt-
hiam tranavit, unde Bosporum fines dictae sunt. Inde in Aegyptum, ubi parit Epaphum. Iuppiter cum sciret suapte prop-
ter opera tot eam aerumnas tulisse, formam suam ei propiam restituit deamque Aegyptiorum eam fecit, quae Isis nuncupatur.
HYGINUS, Fabulae
Nombres propios Iuppiter, Iouis, m.: Júpiter figura, ae, f.: figura
Aegyptius, a, um: egipcio Mercurius, ii, m.: Mercurio formido, inis, f.: terror, miedo
Aegyptus, i, f.: Egipto Scythia, ae, f.: Escitia nuncupo, as, are, avi, atum: llamar
Argia, ae, f.: Argía opus, operis, n.: obra, acto
Argus, i, m.: Argo, héroe de cien ojos Vocabulario refulgeo, es, ere, fulsi: resplandecer, brillar
Bosporus ⫽ Bosphorus, i, m.: Bósforo aerumna, ae, f.: penalidad, tribulación rescio, is, ire, iui, itum: descubrir
Epaphus, i, m.: Epafo at, conj.: pero restituo, is, ere, tui, tutum: restituir, restaurar
Inachus, i, m.: Inaco cogo, is, ere, egi, actum: obligar suapte ⫽ sua
Indus, a, um: indio comprimo, is, ere, pressi, pressum: violar timor, oris, m.: temor, miedo
Io, us, f.: Io conuerto, is, ere, uerti, uersum: convertir tot, adv.: tantos
Ionius, a, um: jonio diligo, is, ere, legi, lectum: amar trano, as, are: nadar a través
Isis, is, f.; Isis exagito, as, are: perseguir, hostigar
Iuno, onis, f.: Juno fero, fers, ferre, tuli, latum: llevar, soportar
TEXTO C
1. Daedalus
Daedalus, Eupalami filius, qui fabricam a Minerva accepit, Perdicis sororis suae
filium propter artificii invidiam, quod is primum serram invenerat, summo tecto
deicit. Ob id scelus in exsilium ab Athenis Cretam ad regem Minoem abiit.
2. Pasiphae
Pasiphae, Solis filia, uxor Minois, sacra deae Veneris per aliquot annos non fece-
rat. Ob id Venus amorem infandum illi obiecit, ut taurum amaret. In hoc Dae-
dalus exsul cum venisset, petiit ab eo auxilium. Is ei vaccam ligneam fecit et ve- La caída de Ícaro, de Jacob Peter Gowi.
rae vaccae corium induxit, in qua illa cum tauro concubuit; ex quo compressu Museo Nacional del Prado, Madrid.
Minotaurum peperit capite bubulo parte inferiore humana. Tunc Daedalus Minotauro labyrinthum inextricabili exitu
fecit, in quo conclusus est. Minos, re cognita, Daedalum in custodiam coniecit, at Pasiphae eum vinculis liberavit;
itaque Daedalus pennas sibi et Icaro filio suo fecit et accommodavit et inde avolarunt. Icarus altius volans a sole cera
calefacta decidit in mare, quod ex eo Icarium pelagus appellatum est. Daedalus pervolavit ad regem Cocalum in in-
sulam Siciliam. Alii dicunt: Theseus cum Minotaurum occidit, Daedalum Athenas in patriam suam reduxit.
Adaptado de HYGINUS, Fabulae
Nombres propios altius, adv.: muy alto fabrica, ae, f.: arte
Athenae, arum, f.: Atenas amo, as, are: amar, estar enamorado filia, ae, f.: hija
Cocalus, i, m.: Cocalos amor, oris, m.: amor humanus, a, um: humano
Creta, ae, f.: Creta artificium, ii, n.: habilidad, destreza indo, is, ere, indidi, inditum: poner sobre
Daedalus, i, m.: Dédalo at, conj.: pero induco, is, ere, duxi, ductum: introducir
Eupalamus, i, m.: Eupálamo auxilium, ii, n.: auxilio, ayuda inextricabilis, e: intrincado, inextricable
Icarius, a, um: Icario (mar) avolo, as, are: escapar volando insula, ae, f.: isla
Icarus, I, m.: Ícaro bubulus, a, um: vacuno, de toro labyrinthus, i, m.: laberinto
Minerva, ae, f.: Minerva calefacio, is, ere, feci, factum: calentar, derretir ligneus, a, um: de madera
Minos, ois, m.: Minos caput, itis, n.: cabeza ob, prep. ⫹ ac: a causa de
Minotaurus, i, m.: Minotauro cera, ae, f.: cera obiicio, is, ere, ieci, iectum: inspirar
Pasiphae, es, f.: Pasífae compressus, abl. compressu: nudo, relación pars, partis, f.: parte
Perdix, icis, f.: Pérdix concludo, is, ere, clusi, clusum: encerrar penna, ae, f.: pluma, ala
Sicilia, ae, f.: Sicilia concumbo, is, ere, cubui, cubitum: acostarse peruolo, as, are: volar a través, recorrer volando
Sol, is, m.: Sol coniicio, is, ere, ieci, iectum: arrojar, meter propter, prep. ⫹ ac.: a causa de
Venus, neris, f.: Venus corium, i, n.: cuero, piel sacrum, i, n.: sacrificio, ceremonia
custodia, ae, f.: prisión, carcel serra, ae, f.: sierra
Vocabulario
decido, is, ere, cidi, cisum: caer soror, oris, f.: hermana
abeo, is, ire, ii, itum: alejarse, partir
exitus, us, m.: salida tunc, adv.: entonces
accommodo, as, are: adaptar, ajustar
exsilium, ii, n.: destierro uxor, oris, f.: esposa
aliquot, inv.: algunos
exsul, ulis, m.: desterrado, proscrito vinculum, i, n.: atadura, cadena
14 FICHA 5
TEXTOS COTIDIANOS
AMPLIACIÓN
TEXTO A
Martialis epigrammata
1. Semper pauper eris, si pauper es, Aemiliane.
Vocabulario
Dantur opes nullis nunc nisi divitibus.
anus, us, f.: vieja
MARCIAL, lib V, LXXXI aio, is, -: afirmar; ait: dice
duco, is, ere, duxi, ductum: tr, casarse con (referido al hombre)
2. Munera qui tibi dat locupleti, Gaure, senique, locuples, etis: rico, opulento
Si sapis et sentis, hoc tibi ait «Morere». morior, eris, i, mortuus sum: morir
munus, eris, n.: regalo
MARCIAL, lib VIII, XXVII
nubo, is, ere, psi, ptum: ⫹ dat: casarse con (referido a la mujer)
ops, opis, f.: riqueza
3. Nubere Paula cupit nobis, ego ducere Paulam
semper, adv.: siempre
Nolo: anus est. Vellem, si magis esset anus. sapio, is, ere, ii: tener inteligencia
MARCIAL, lib X, VIII senex, senis, m.: viejo
sentio, is, ire, sensi, sensum: percibir, darse cuenta
TEXTO B
Estatus interius
Estatus interius sedem fundamenti, quero mihi similes Via lata gradior
ira vehementi stultus ego comparor et adiungor pravis. more iuventutis,
in amaritudine fluvio labenti, Mihi cordis gravitas inplicor et vitiis
loquor mee menti: sub eodem tramite res videtur gravis; immemor virtutis,
factus de materia, numquam permanenti. iocus est amabilis voluptatis avidus
cinis elementi Feror ego veluti dulciorque favis; magis quam salutis,
similis sum folio, sine nauta navis, quicquid Venus imperat, mortuus in anima
de quo ludunt venti. ut per vias aeris labor est suavis, curam gero cutis.
Cum sit enim proprium vaga fertur avis; que nunquam in cordibus CARMINA BURANA
viro sapienti non me tenent vincula, habitat ignavis.
supra petram ponere non me tenet clavis,
Vocabulario fundamentum, i, n.: fundamento, base ludo, is, ere, lusi, lusum: jugar
aer, aeris, m.: aire gero, is, ere, gessi, gestum: ⫹ curam: sentir materia, ae, f.: materia
amabilis, e: agradable, digno de amor interés, prestar atención mee ⫽ meae
amaritudo, inis, f.: amargura gradior, eris, gradi, grassus sum: dep. caminar, mens, entis, f.: espíritu
avis, is, m.: pájaro, ave marchar mos, moris, m.: costumbre
cinis, eris, m.: ceniza grauitas, atis, f.: seriedad, dignidad nauta, ae, m.: marinero
clavis, is, f.: llave habito, as, are: habitar numquam, inv.: nunca
cutis, is, f.: piel, forma externa ignavus, a, um: débil, indolente, perezoso permaneo, es, ere, mansi, mansum: permanecer
dulcis, e: dulce immemor, oris: olvidado petra, ae, f.: roca, piedra
elementum, i, n.: elemento implico, is, ere, plic(a)ui, plic(i o a)tum: pono, is, ere, posui, situm: poner, colocar
enim, conj.: en efecto envolver, enredar pravus, a, um: malo, perverso, depravado
estuans, estatus ⫽ aestuo, as, are, avi, atum: interius, adv.: interiormente, en el fondo proprius, a, um: propio, característico
hervir, estar agitado iocus, i, m.: juego que ⫽ quae
favus, i, m.: panal de cera y miel labor (2), oris, m.: esfuerzo, trabajo quero ⫽ quaero
fero, fers, ferre, tuli, latum: llevar labor, eris, i, lapsus sum, dep.: deslizarse, quicquis, quidquid o quicquid: cualquiera que
fluvius, i, m.: río descender, caer sapiens, entis: sabio
folium, ii, n.: hoja latus, a, um: ancho sedes, is, f.: situación
similis, e: semejante teneo, es, ere, ui, tentum: tener, retener via, ae, f.: camino
stultus, a, um: estúpido trames, itis, m.: camino, recorrido vinculum, i, n.: cadena, atadura
suavis, e: dulce, agradable vagus, a, um: vagabundo, errante voluptas, atis, f.: placer
sub, prep. ⫹ abl.: bajo vehemens, entis: vehemente, impetuoso
supra, adv: prep. ⫹ ac.: sobre veluti, adv.: como, como si
TEXTO C
Petronio
Trimalción, rico liberto, sigue deleitando la cena con su «erudición
mitológica»
Numquid meministi, Agamemnon mihi carissime, duodecim
aerumnas Herculis, aut fabulam de Ulixe, in qua illi Cyclops
pollicem extorsit? Solebam haec ego puer apud Homerum
legere. Nam Sibyllam quidem Cumis ego ipse oculis meis
vidi in ampulla pendentem, et cum illi pueri dicerent: «Sibilla,
quid vis?», respondebat illa: «mori volo».
Adaptado del Satyricon de PETRONIO, 48 Fotograma de la película Satiricón, de Federico Fellini, 1969.
TEXTO D
Vae victis
Narratur historia: Brennus, Gallorum dux, Romanis vic- eum pacem rogaverunt. Ubi nummi expendebantur, Ro-
tis, Romam intravit et eam devastavit. Patres Romani, qui mani gemebant quia Galli falsis ponderibus utebantur.
in Capitolio confugiebant, septem menses obsidionem Brennus imperio victoris usus in bilancium una gladium
sustinuerunt et, tandem, pro nummos aureos numerare, suum posuit et haec verba dixit: «Vae victis»
14 FICHA 6
IN TABERNA LIBRARIA
MOTIVACIÓN
Confectis operibus domesticis, Marcella et Marcus con- sine superbia dicebant se… ratione ordinaria vivendi…
venerant ad donum emendum Lucio, nam hodie dies uti neque se paenitere illius rationis. In toto orbe terra-
natalis Lucii est et hac vespera domi Lucius festum diei rum vix credas quemquam esse minus deditum rebus no-
natalis agit. Tandem, mater eius licentiam ei dedit ad vis et arcanis, quod ineptias tales omnino spernebant.
festum agendum, quia Lucius optimas existimationes in Dominus Dursley praeerat societati nomine Grunnings,
omnibus probationibus habuit. Dum ambulant, de do- quae terebras fecit. Vir erat amplus et corpulentus nullo
no quod emere volunt meditantur et, quoniam magis- fere collo, maximo tamen mystace.
tra opus domesticum eos librum legere iussit, in ta-
bernam librariam ire instituunt. Praeterea, Lucio legere Domina Dursley erat macra et flava et prope alterum tan-
placet. Nesciunt, autem, utrum ei fabulam an poeticam tum colli habebat quam alii homines, quod magno ei usui
an dramaticam emant. Ubi in tabernam librariam adve- fuit quod tantum tempus consumebat in collo… super
niunt, multos libros vident et multos libros iis biblio- saepes hortorum… porrigendo, finitimos inspiciens.
pola ostendit, sed aliquem emere non deliberant. Subi- Durslei… filium parvum nomine Dudley habebant nec
to Marcus meminit pelliculam cinematographicam Harrii usquam… eorum sententia… erat puer splendidior.
Potter Lucio placuisse et bibliopolam interrogant librum-
Durslei omnia habebant quae volebant, sed rem quan-
ne primum Harrii Potter habeat. «Quis erat titulus?»,
dam occultam tenebant, et maxime timebant ne quis hoc
inquit Marcus. «Titulus libri Harrius Potter et Philosop-
secretum cognosceret. Putabant enim id fore intolerabi-
hi Lapis erat», Marcella respondet. «Certe», bibliopola
le si quis… de Potteris… certior fieret.»
inquit, «eum habeo». Bibliopola iis librum ostendit et
Marcella Marco fragmentum capituli primi legere pro- NB. Ad donum emendum: para comprar un regalo; festum diei nata-
lis agit: celebra la fiesta de cumpleaños; ad festum agendum: pa-
ponit. «Convenio», Marcus inquit, et hoc fragmentum ra celebrar la fiesta; optimas existimationes: muy buenas notas;
libri legunt: Harrius Potter et Philosophi Lapis: Harry Potter y la piedra filo-
«Caput Primum. Puer Qui Vixit» sofal; puer qui vixit: el niño que vivió; magno ei usui fui: fue
para ella de gran utilidad; porrigendo: estirándolo; nec usquam:
«Dominus et Domina Dursley, qui vivebant in aedibus en ninguna parte; maxime timebant ne…: orac. sustant. de te-
Gestationis Ligustrorum numero quattuor signatis, non mor: tenían mucho miedo de que…
RESPONDE LATINAE
1 Qui libri tibi placent, fabulae, carminae, aut pelliculas videre mavis?
2 Cognoscisne libros latine redditos? Non? Nam, vide hic, et scribe quis tibi melior sit.
Regulus… http://la.wikipedia.org/wiki/Libri_Latine_Redditi).
14 FICHA 7
EXPRESIONES LATINAS
AMPLIACIÓN
1 Di si son verdaderas o falsas las siguientes traducciones de las expresiones. Corrige las que sean falsas.
14 FICHA 8
FIN DE LA MODA ANGLOSAJONA
MOTIVACIÓN
1 Lee el siguiente artículo sobre la actual tendencia a poner nombres en latín y en griego a las empresas.
MADRID.- ¿Qué tienen el latín y el griego que las empre- El griego da prestigio
sas recurren a ellos para convencernos de sus bondades? ¿Por qué ese cambio? Fernando Beltrán, fundador de la
¿Por qué nos invitan a invertir en Criteria o en Solaria o empresa «El nombre de las cosas», dedicada precisamen-
en Dinamia o en Eolia y una carta de vinos parece una te a eso, a crear nombres para empresas, dice que la mo-
traducción de Julio César? da se explica porque «las palabras clásicas son eufóni-
De la vieja moda de nombres anglosajones para inducir la cas –suenan bien– e internacionales, pues se entienden
idea de que el producto era novísimo y eficaz solo quedan, en casi todos los idiomas occidentales; hasta el idioma in-
entre las 128 que integran el mercado continuo de la bolsa glés tiene muchas más palabras de origen latino y grie-
española, cuatro cuya denominación remita al inglés. go de las que nos creemos».
Son Bankinter, Service Point, Jazztel –todas ellas añosas–
Además «aportan prestigio a lo que nombran, el presti-
y la más joven Vueling. Frente a ellas, solo en este año,
gio de lo clásico, lo que acaba dando un valor de garan-
se han estrenado en el mercado Realia, Solaria y Criteria,
tía y seriedad a esas empresas o productos nombrados».
que se suman a las también relativamente nuevas Logis-
A José Antonio Pascual el asunto le hace gracia: «Abando-
ta y Dinamia o a veteranísimas como Argentaria. Y fuera
namos el conocimiento de la literatura clásica, no sabemos
del continuo, Itinere, Globalia, Eolia, todas ellas de cre-
qué son las sirenas, que volaban, ni que Calypso había
ación reciente.
tenido allí, en la isla, a Ulises, y sin embargo estamos cre-
Como comenta con humor el académico de la lengua y
ando marcas con el latín y el griego. Es muy bonito».
lexicógrafo José Antonio Pascual, los nombres de inspi-
ración anglosajona tienen ya su más importante reducto «Yo tengo hecho –añade el académico– un trabajo so-
en los «pubs», que usan el genitivo sajón –ese «Diego’s», bre el “alia”, que se ha convertido en un sufijo nuevo –ha-
por ejemplo, que tanto luce en bares de carretera–, y en bitalia, noctalia, realia, animalia…– que parece evocar
las peluquerías, en esta ocasión con esa «coma volada» al una gran estructura, con apariencia de colectivo y da pres-
principio de la palabra: «S’tilo». tigio. He recopilado ya unas 200 palabras con esta termi-
Y si de los nombres de las empresas pasamos a las mar- nación».
cas de sus productos, el aluvión es mayor. Una carta de Pero este uso de sufijos del latín es un fenómeno muy ex-
vinos es una clase de latín o de griego: Oremus, Aurus, tendido que no se limita al mundo de las empresas, re-
Primium, Augustus, Plácet, III Milenium, Thermantia, cuerda Pascual. En nuestra vida cotidiana hay una ten-
Protos. Claro que en vinos es comprensible, nadie asocia dencia creciente a sustituir el sufijo “dero” por el “torio”,
lo anglosajón con los placeres; y con los del gusto, me- que es lo mismo pero en latín.
nos. «No olvidemos que decimos sanatorio y no sanadero y
Pero también ocurre con las marcas de los coches: Vel Sa- ambulatorio... Los sufijos en “dero”, comedero, bebede-
tis, Modus, Clío, Signum, Focus, Transit, Phaetón, Auris, ro se han degradado con el tiempo y entonces recurrimos
Prius, Micra, Ypsilon, Fabia, Octavia... directamente al “torio”, y hasta se construyen disparates
Esta elección de nombres por parte de las multinacio- como “tanatorio”, porque los finales en dero o en torio se
nales del automóvil muestra cómo el fenómeno es uni- hacen con verbos y tánatos es un sustantivo».
versal, no solo español. También a Fernando Beltrán le parece «curioso que se
Hasta en productos con tan poco brillo social como los supriman las asignaturas de latín y griego de los estudios
jabones para fregar platos nos encontramos un «Quan- de bachillerato, considerándolas casi como asignaturas
tum» y una variedad «Supra plus». anacrónicas y anticuadas, y el mundo de las marcas
–teóricamente el que refleja “el latido” del marketing y la Pascual lo expresa diciendo que «el exceso banaliza». Si
comunicación más actuales y vanguardistas–, esté al tiem- se saturan tanto los términos latinos que hasta se relacio-
po inspirándose en el mismo y con resultados sorprenden- nan con un detergente, puede pasarles lo que a la músi-
tes entre las generaciones más jóvenes». ca clásica. «Lo peor que te puede ocurrir es oír una mu-
siquilla clásica asociada a un detergente. “Lave su ropa
Morir de éxito con persil” ha machacado la “Marcha nupcial”».
Pero el fenómeno puede morir de éxito o, visto desde otra Así será en el futuro, pero desde luego no es el caso aho-
óptica, de indigestión. Beltrán cuenta que «se ha abusa- ra mismo, como demuestra Aquaria, que ha rizado el ri-
do ya tanto de ellos, que su moda pasará en los próximos zo del amor al clasicismo cambiando su nombre latino
tiempos. De hecho, a nosotros hay clientes que al igual por el no menos clásico de Fluidra, con esa referencia al
que antes te pedían que el nombre a crear «no sea en término griego que designa el agua: hidra. Y ello, por su
inglés», ahora te dicen que «no sea un nombre latino». salida a Bolsa.
«Están ya por todas partes», añade Beltrán, «mientras que O el de la recién aparecida en los mercados Criteria, cu-
antes casi se utilizaban exclusivamente en ámbitos cultu- yos responsables defienden que el término, que proce-
rales, académicos, o en el mundo de la medicina, que de del griego «kriterion», evoca inmediatamente el «cri-
siempre fue amigo de los nombres de origen clásico, por terio» castellano. «Remite al buen juicio con el que La
ser fieles al nombre original de los componentes de ca- Caixa realiza sus inversiones», según esta entidad finan-
da medicamento». ciera.