Вы находитесь на странице: 1из 28

CANAL QUIMICO

Semioquímicos
Feromonas: señales intraespecíficas que benefician tanto
al emisor como al receptor
ej: feromonas de alarma, feromonas sexuales;
feromonas de camino; feromonas de agregación, etc.

Aleloquímicos: señales interespecíficas


Alomonas: benefician al emisor pero no al receptor
defensas químicas, cebos, sustancias
alelopáticas
Kairomonas: benefician al receptor
estimulantes de oviposición,
atrayentes para localizar hospederos o presas,
detección de depredadores
Sinomonas: benefician al emisor y al receptor;
volátiles mediadores de polinización
Semioquímicos
•Tanto feromonas como aleloquímicos pueden actuar
modificando en el receptor

• el comportamiento (releasers; desencadenadoras)


sistema neuromotor
respuesta rápida
• el estado fisiológico (primers; inductoras)
sistema neuroendócrino
respuesta lenta

• Los semioquímicos se clasifican en un contexto: el


mismo compuesto puede actuar como feromona, alomona,
kairomona o sinomona, y puede formar parte de distintos
sistemas de comunicación.

• Pueden tener una función diferente para el emisor,


en el pasado (pre-adaptaciones) o en el presente
FEROMONAS: liberadas
(medio dinámico)
depositadas
(marcas; scent marking)

EMISION: glándulas especiales


secreciones cuticulares
subproductos de excreción
Interacciones ecológicas mediadas
por semioquímicos
• intra- o interespecíficas
• comunicación o interacciones como efecto
secundario

• búsqueda de alimento
• búsqueda de hábitat (orientación, selección de hábitat)
• defensa y protección contra enemigos
• interacciones sociales (agregación, dispersión,
territorialidad)
• Reproducción
QUIENES USAN
SEÑALES
QUIMICAS?
RECEPTORES QUIMICOS
CARACTERISTICAS GENERALES
q Moléculas se unen a receptores proteicos de la membrana celular 
Receptor cambia en forma o composición química  cambio
desata procesos bioquímicos al interior de la célula
q Organos especializados  células se depolarizan e inician transmisión
neural
q Receptores  células nerviosas o células asociadas a ellas
 células ciliadas o con microvellosidades
 Vertebrados  olfato  ciliadas
 gusto  microvellosidades
 vomerolfato  microvellosidades?
 Insectos  ambos, pero en general ciliadas
 Recambio celular alto (días a pocas semanas 
exposición directa al medio)
RECEPTORES QUIMICOS
CARACTERISTICAS GENERALES
Receptores  ganglios (integración y sumación)
 información parcialmente codificada
 centros cerebrales
q Tipos de codificación ideal  A) células especializadas diferentes y en
gran cantidad  “labeled-line
coding”  buena discriminación (muy
sensible) pero dificultad de integración
 B) pocas clases de células menos
especializadas y superpuestas 
“across-neuron pattern” 
características inversas al anterior
q En la realidad  se usa uno u otro tipo según el tipo de órgano de
recepción y su función  A: feromonas sexuales; químicos de alarma
 B: localización de alimentos (en general)
RECEPTORES EN ARTROPODOS
Se presentan en diferentes órganos:
Ø Antenas  Primariamente olores aerotransportados en en
agua (ej.: atracción sexual), aunque existen receptores de
contacto (ej.: reconocimiento social)  sensillas
Ø Patas y Piezas bucales  detectores de contacto, primariamente para
alimentos  sensillas

Orientación y detección de gradientes 


seguimiento por cinesis (indirecto) o
taxias 
muestreo simultáneo: comp. bilateral
receptores separados
muestreo secuencial: estimación en
secuencia sobre sitios adyacentes
Determinar “trails” (límites espaciales o
de “edad”
Dirección de fuente = dir. corriente!
Recepción de feromonas

Pelo c/poros
antena

Dendrita
ramificaciones
de la antena
Poro en cutícula

Pelo sensorial

Neurona
sensorial (2)
Dendrita

Luz de la antena
Recepción de feromonas: sensilios

Cutícula porosa

Cutícula

Linfa del receptor


Neurona (s)

Células accesorias Epidermis

Bombyx mori:
una antena ~ 17000 sensilios
dos neuronas x sensilio (bombykol y bombykal)
< 10 moléculas estimulan una neurona
< 200 sensilios provocan respuesta en macho
BmorPBP
pheromone binding protein
proteína de unión de feromona de B. mori

pH 5 pH 7
(membrana de la
dendrita) (linfa del sensilio)

BmorPBPA BmorPBPB
A, acido B, basico
Cambio conformacional dependiente de pH
pH 5
pH 7 (membrana de la
(linfa del sensilio) dendrita)

a7

a7 en el sitio de unión de la feromona


PBPs: solubilizan
transportan
activan receptor de membrana
ODE: Odorant degrading enzyme

- degradan la feromona por hidrólisis u oxidación


- mantienen sensibilidad temporal
Mecanismo de unión, liberación e inactivación
de la feromona en la antena del macho
Feromonas: ¿quiénes las usan y para qué?
orthoptera langostas agregación y madurez sexual

isoptera termites camino, sexual, alarma, dif. de castas

blattaria cucarachas atracción sexual, agregación

homoptera áfidos alarma, sexual


cochinillas sexual
hymenoptera abejas organización social, alarma, sexual
hormigas alarma, camino
avispas parasitoides sexual, marcado de hospedero
diptera moscas marcado de sitio de oviposición

atracción sexual, abstinonas

coleoptera gorgojos, scotílidos agregación

scarabidos atracción sexual


atracción sexual, cortejo-afrodisíacas
lepidoptera mariposas, polillas
(selección sexual)
arácnidos arañas atracción sexual
garrapatas atracción sexual, afrodisíacas
RECEPTORES EN VERTEBRADOS
Dos tipos básicos (aproximadamente) en todos:
Ø Olfatorios  actúan a distancia; olores transportados por fluidos
§ Peces  separado de sistema respiratorio  células con
microvellosidades
§ Otros vertebrados  parte integral del sistema respiratorio 
células ciliadas
Ø Contacto  gusto y vomerolfato
§ Peces  poros peribucales  microvili (+ estrechamente
sintonizado que olfato)
§ Otros verts.  Lengua  microvili
§ Reptiles y Mamíferos  Organo vomeronasal  detectores por
(excepto: monos del contacto
viejo mundo, “apes”,  células similares al epitelio
mam. acuáticos, olfativo, pero con microvili
murciélagos y  Tiene inervación diferente
cocodrilos)  Funciones sociales y
alimentación
Olfación en Vertebrados:
corte de epitelio olfativo
Células sensoriales en
oscuro  axones
proyectan al bulbo
olfativo.
Organos quemosensoriales en Vertebrados: A) anguila; B) lagartija
(corte sagital); C) Antílope (corte sagital)  flehmen
Feromonas: ¿quiénes las usan y para qué?

peces alarma, sexual

reptiles atracción, agregación,


culebras
reconocimiento, etc.

cocodrilos sexual

mamíferos ratones territorio, condición sexual

ciervos sexual

cerdos cortejo, afrodisíaca

humanos sincronía menstrual, copulinas?


Feromonas en peces
- vertebrados: hormonas actúan como feromonas

Petromyzon marinus, Lamprea


vertebrado primitivo depredador de peces
macho adulto en cautiverio atrae decenas de hembras
feromona en orina: testosterona: atrae hembras
orina 1000 mas veces mas activa: otros componentes no identificados

hormonas esteroidales en orina de machos, también en peces óseos.


Feromonas en peces
Sincronización para liberar gametos: Carassius aureatus, goldfish

macho y hembra liberan gametos sincrónicamente


dos señales de la hembra
1) 17,20P: feromona primer
- previo a ovulación aumenta concentración de 17,20P en la hembra, y es liberada al medio
- en el macho aumenta la cantidad de esperma (en pocas horas x 5)
- 17,20P activo en < 10 pg/ml
- 17,20P percibida en sistema olfativo del macho
- mensaje vía glándula pituitaria y hormona peptídica circulante

20

17,20P 17
Feromonas en peces
Sincronización para liberar gametos: Carassius aureatus, goldfish

2) PGF 2a + 15-ceto: feromona releaser:


atracción del macho
induce cortejo y liberación de esperma
Feromonas en reptiles
Thamnophis sirtalis, culebra jarretera (red-sided garter snake)

- agregaciones de machos en espera de hembras (primavera)


- hembra secreta feromona en el dorso
- feromona produce cortejo: “frotado” del macho y copula
- mezcla de lípidos saturados e insaturados C29-C37
- feromona de reconocimiento en machos:
escualeno - inhibe cortejo entre machos
- mimetismo: machos se “hacen pasar” por hembras

escualeno: reconocimiento entre machos


VENTAJAS Y DESVENTAJAS DEL CANAL QUIMICO
Ventajas  Se transmiten en oscuridad
 Rodean obstáculos
 Eficacia energética alta  actúan en bajas
concentraciones
 fáciles de biosintetizar
 Desaparición gradual

Desventajas  Lentitud de transmisión


 Desaparición gradual
 Difícilmente modulables (acción
mayoritariamente 0-1)
FIN

Вам также может понравиться