X L V I I I K O N F E R E N C J A N AU K O W A

KOMITETU INŻ YNIERII LĄ DOWEJ I WODNEJ PAN

I KOMITETU NAUKI PZITB
Opole – Krynica 2002

Janusz MURZEWSKI 1
Fryderyk HOTLOŚ 2

WYTRZYMAŁ OŚ Ć ZMĘCZENIOWA
STALOWYCH WIEŻ I MASZTÓ W

1. Wprowadzenie

Nowelizowana norma prPN-B-03204, dotycząca projektowania stalowych wież i masztó w,

zawiera m.in. zalecenia dotyczące zmęczenia materiału. Uzupełniają one zasady normy PN-
90/B-03200, Zał.3, w zakresie zmęczenia stali. Informacja o tych uzupełnieniach
przedstawiona jest i skomentowana w rozdziałach 2 i 3 niniejszej pracy; ale głó wnym celem
pracy jest przedstawienie zasad i sposobu sprawdzania konstrukcji na zmęczenie
niskocyklowe. Sposó b obliczeń oparty jest na oryginalnym modelu probabilistycznym
alternatywy losowych zdarzeń zmęczenia nisko- i wysoko-cyklowego.
Propozycję wprowadzenia do projektowania procedur zmęczenia niskocyklowego dla
liczby cykli N = 102 do 105 przedstawił w 1994 roku Profesor Mieczysław Ł ubiń ski z zespo-
łem z Wojskowej Akademii Technicznej w wyniku prac sponsorowanych przez Komitet
Badań Naukowych.
Sprawdzenie na zmęczenie konstrukcji wieżi masztó w o przekroju trzonu okrągłym,
lub zaokrąglonym na skutek oblodzenia, a także wysokich kominó w, jest szczegó lnie ważne,
gdyżsą to konstrukcje podatne na samowzbudne drgania rezonansowe w kierunku poprzecz-
nym do kierunku wiatru (y), przy pewnych prędkościach wiatru. Ponadto w czasie eksplo-
atacji obiektu narasta liczba sprężystych oscylacji w kierunku działania wiatru (x) na skutek
porywó w, czyli tzw. działań odcinkowych zmiennych w czasie i po wysokości obiektu.
Podział działania wiatru na ciągłe i odcinkowe wprowadzono wzorem prENV 1993-3-1.
Do liczby cykli Nx względnie Ny na skutek działań aerodynamicznych trzeba doliczyć
liczbę Nq cykli drgań na skutek pracy urządzeń mechanicznych zainstalowanych na obiekcie.
W szczegó lności wieżomaszty wiertnicze narażone są na technologiczne, wielokrotnie pow-
tarzalne wstrząsy. Sprawa ta będzie przedstawiona w rozdziale 2, w charakterze przykładu.
W dotychczasowej normie PN-79/B-03204 projektowania stalowych masztó w oraz
wież radiowych i telekomunikacyjnych zalecano uwzględniać tylko rezonansowe drgania
poprzeczne, przyjmując do obliczeń działania dynamiczne jako statyczne i sprawdzając
doraźną wytrzymałość materiału.

1
Prof. zw. dr inż., Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki
2
Mgr inż., Pracownia Projektowa FORMAT S.C. w Gorlicach
224

2. Oddziaływania zmę czeniowe

W obliczeniach zmęczeniowych stosuje się pojęcie zakresu zmienności naprężeń

normalnych Ds i stycznych Dt , o dymensji takiej samej jak dla naprężeń s i t [MN/m2],
ale są to pojęcia zasadniczo ró żne. Definicje zakresu zmienności naprężenia podano
w Załączniku 3 normy obliczeń statycznych i projektowania konstrukcji stalowych
PN-90/B-03200 (oznaczonej skró tem PN w dalszym tekście); mianowicie:

Ds= smax – smin (1)

w przypadku naprężeń rozciągających (tętniących czyli pulsujących),

Ds=Dst – 0,6 Dsc (2)

przy naprężeniach przemiennych (wahających, oscylujących) lub wyłącznie ściskających sc .

Gdy smax=–smin , to zakres zmienności naprężeń jest ró wny podwó jnej amplitudzie
naprężeń . Wspó łczynnik 0,6 uwzględnia wyższą wytrzymałość zmęczeniową stali przy
ściskaniu. Stosowanie go do efektu obciążenia upraszcza zagadnienie wytrzymałości
zmęczeniowej, któ ra według aktualnej normy PN nie zależy od asymetrii cyklu naprężenia.
Tzw. „widmo” zakresó w naprężenia wprowadzono do PN wzorem Eurokodu 3-1.1.
Pojęcie widma wg PN nie pokrywa się z pojęciem funkcji widmowej (spektralnej) w analizie
procesó w stochastycznych. Widmo według PN należałoby nazwać raczej histogramem czyli
rozkładem empirycznym zakresó w zmienności naprężeń „Wspó łczynnik wypełnienia
widma” aK £1 szacuje się według uogó lnionej reguły Palmgrena-Minera, obliczając moment
m-tego stopnia względnych zakresó w zmienności naprężeń i wyciągając m-ty pierwiastek ,

m
æ Ds i ö i ni
aK = m å ç
ç max Ds
è
÷
÷
ø N
, (3)

N= å ni - sumaryczna liczba cykli zmienności naprężeń w okresie obliczeniowym,

i
m - wykładnik krzywej zmęczeniowej wg PN: m=3 gdy N£5·106 i m=5 powyżej tej liczby.

Wspó łczynnik aK pozwala ustalić ró wnoważny zakres zmienności naprężeń Dse,

stosowny do poró wnań z wytrzymałością zmęczeniową zbadaną laboratoryjnie w programie
harmonicznie zmiennych naprężeń o amplitudzie 0,5 maxDs ,

Ds e = a K × max Ds . (4)

Wieże i maszty telekomunikacyjne narażone są na wielokrotnie zmienne

oddziaływania na skutek działań wiatru. Projekt normy prPN-B-03204 zaleca oszacować
charakterystyki procesu prędkości wiatru Vx(t) doświadczalnie, na podstawie analizy widmo-
wej wynikó w pomiaró w chwilowych prędkości wiatru w terenie projektowanego obiektu.
Dla celó w normalizacyjnych należy ekstrapolować liczbę cykli ustaloną w okresie obserwa-
cji to na okres odniesienia 50 lat, ale do projektowania konkretnego obiektu należy przyj-
mować liczbę cykli N w przewidywanym okresie użytkowania konstrukcji td. Jeśli projektant
nie uzgodnił z inwestorem okresu obliczeniowego td, to przyjmuje liczbę cykli N dla okresu
 225

50-letniego. Przewidywany okres użytkowania td i klasa niezawodności są to dwa

podstawowe parametry, któ re powinny być ustalone w założeniach projektowych obiektu
budowlanego i wpisane do książki obiektu wymaganej przez Prawo Budowlane.
Liczbę cykli na skutek działania wiatru szacuje się osobno dla drgań w kierunku
działania wiatru - Nx i w kierunku poprzecznym Ny. W liczbie cykli Nx zawierają się drgania
tłumione, któ re następują i zanikają po każdym porywie wiatru, analizowane w pracy [4].
Liczbę cykli Nx w okresie obliczeniowym td przyjmuje się wg prPN-B-03264 ze wzoru
t
N x = 105 × d . (5)
50

Liczba cykli Ny w kierunku poprzecznym do kierunku wiatru powoduje zmęczenie

wysokocyklowe, jeśli częstotliwości drgań własnych budowli są takie, że w pewnym paśmie
prędkości wiatru wystąpią wzbudzenia wirowe i zdarzenia takie są częste. W nowelizowanej
normie PN-B-03204 dopuszczono przybliżony wzó r na liczbę cykli drgań poprzecznych Ny.,
zalecany w normie projektowania kominó w stalowych PN-76/B-03201,wzó r(7), choć
podstawy teoretyczne tego wzoru są dyskusyjne. Zakresy zmienności naprężeń Dsy, Dty
w przypadku rezonansowych drgań poprzecznych do kierunku wiatru dopuszczono obliczać
statycznie przyjmując obciążenie zastępcze ±py [N/m] o wartości określonej w normie
obciążenia wiatrem PN-77/B-02011,wzó r(8). Wspó łczynnik wypełnienia widma na skutek
działania wiatru, jeśli nie ma dokładniejszych statystyk, można przyjmować w wielkościach:
aK=0,25 – dla zakresó w naprężeń na skutek drgań w kierunku działania wiatru,
aK=1,0 – w przypadku drgań rezonansowych - w kierunku poprzecznym.
Zakresy zmienności naprężeń Dsx, Dtx w przypadku drgań budowli w kierunku wiatru
x, należy obliczać przy założeniu łącznego efektu obciążenia ciągłego So i „miarodajnego”
efektu obciążeń „odcinkowych” wprowadzonych w projekcie Eurokodu 3-3.1 i oznaczonych
symbolem DS w prPN-B-03204. Dla uniknięcia dwuznaczności zastąpimy tu DS przez dS ,

Ds =Dso +Dds , oraz Dt =Dto +Ddt . (6)

Zmęczenie konstrukcji na skutek obciążeń technologicznych przedstawiamy na

przykładzie wieżomasztu wiertniczego. Jest on częścią urządzenia wyciągowego wiertnicy.
Narażony jest na obciążenia quasi-udarowe związane z wierceniami poszukiwawczymi.

Rys. 1.
Schemat konstrukcji
wie-żomasztu wraz z
przewo-dem
wiertniczym

Obciążenie Q przeka-
zywane w czasie wier-
cenia na hak wielokrąż-
ka ruchomego jest ró ż-
nicą ciężaru rur wiert-
niczych G i nacisku na
świder wiertniczy P.
226

Przykładowy wieżomaszt (rys.1), opisany bliżej w pracy [5], ma następujące elementy:

1 – Podbudowa, 2 – Konstrukcja stalowa, 3 – Liny odciągowe, 4 – Wielokrążek stały, 5 – Wielokrą-
żek ruchomy, 6 – Liny wielokrążkowe, 7 – Hak wiertniczy, 8 – Przewó d wiertniczy, 9 – Ś wider
wiertniczy (gryzowy), 10 – Mostek pomocnika wieżowego, 11 – Mostek gó rny (koronowy).
Czynności układu wielokrążkowego podczas tzw. marszu są następujące [1], [2]:
a – wiercenie, b – przedłużanie przewodu, c – przepłukiwanie i przerabianie otworu
wiertniczego, d – płukanie otworu, e – wymiana świdra wiertniczego (rys. 2).
Obciążenia G i Q zależy od głębokości wiercenia L. Głębokość otworu wiertniczego L
rośnie z czasem wiercenia aż do zadanej wartości Lmax. Jest ona nieliniową funkcją liczby
marszó w β , zależnych od liczby zużytych i wymienianych świdró w wiertniczych

L= A β b, (7)

gdzie A, b uwzględniają, warunki geologiczne, rodzaj świdra i parametry wiercenia;

Rys. 2. Czynności i obciążenia układu wielokrążkowego podczas marszu wiertniczego

Szczegó lnie narażonymi na działania zmęczeniowe są przekroje elementó w

konstrukcji w obrębie jej korony (wielokrążka stałego) uwidocznionego jako poz. 4 na rys. 1,
oraz na wysokości mostka (poz. 10) i części podporowych. Liczba cykli zmian naprężenia Nq
jest co najmniej ró wna liczbie Is czynności rozkręcania i skręcania wiertniczych pasó w
rurowych o długościach lo.
b
1 æ 2A ö
å
2
Is = × Li = × çç × b b +1 ÷÷ (8)
lo 1 lo è b + 1 ø
gdzie Li głębokość otworu w cyklu jednego marszu bi .

3. Wytrzymałość zmę czeniowa

Zasady ustalania wytrzymałości zmęczeniowej w nowelizowanej normie projektowania wież

i masztó w stalowych prPN-B-03204 są zgodne w zakresie wysokocyklowym z normą
 227

podstawową PN. Uzupełniono jedynie listę kategorii zmęczeniowych dla odciągó w

i zalecono stosowanie zawsze wspó łczynnikó w gfat>1, a w szczegó lności:
gfat = 1,2 – w przeciętnych warunkach eksploatacji, inspekcji i konserwacji konstrukcji,
gfat = 1,1 przy zapewnieniu zaostrzonej kontroli wieżi masztó w; zaostrzona kontrola polega
na corocznej inspekcji i oględzinach zewnętrznych elementó w narażonych na zmęczenie,
i nie rzadziej niżco 5 lat – na badaniach defektoskopowych.
Projekt normy PN-B-03204 rozszerza wymagania sprawdzania wytrzymałości zmęcze-
niowej na zakres niskocyklowy. Dopuszcza stosowanie przybliżonej, probabilistycznej
formuły uwzględniającej sprzężenie doraźnej i zmęczeniowej nośności elementó w. Formuła
taka jest oparta na pomyśle [4] zastosowania modelu probabilistycznego do zagadnień
zmęczenia. Model podobny zaproponował autor pracy [4] dużo wcześniej do zagadnień
sprężysto-plastycznego wyboczenia i innych przypadkó w niestateczności. Zgodnie z tym
modelem sprawdza się teraz słupy na wyboczenie i belki na zwichrzenie według PN,
odmiennie niżw Eurokodzie 3, gdzie zastosowano model Thomasa Younga (1773-1829).
Norma PN ogranicza wytrzymałości zmęczeniowe do Dsd=1,5·fd , co pozwala uniknąć
nierealnych niekiedy wartości DsR , gdy liczba cykli N<105. Biorąc pod uwagę m.in. efekt
Bauschingera proponujemy podwyższyć granicę niskocyklową, jeśli nie korzysta się
z rezerwy plastycznej, do podwó jnej wytrzymałości obliczeniowej fd, zachowując taki sam
centralny wspó łczynnik bezpieczeń stwa jak przy sprawdzaniu maksymalnych i minimalnych
naprężeń w przypadkach obciążeń doraźnych

Dsd=2 fd . (9)

Wytrzymałość zmęczeniową wg PN dla liczby cykli N=104… 5·106 określa wzó r

a c Ds c 2
Ds Rd = gdzie ac = 3 × 5 × 10 6 = 126 ; (10)
g fat × N
3 5

Dsc [MPa] – kategoria zmęczeniowa, uwzględniająca efekt karbu wg listy w normie PN.
Ró wnoważny zakres zmienności naprężeń Dse (4) poró wnuje się z każdą z granic (9)
i (10) czyli, w ró wnoważnym sformułowaniu,

Ds e £ min (Ds yd , Ds R.d ) . (11)

Model probabilistyczny polega na przyjęciu za podstawę wzoru (11), ale ze zmianą

wartości obliczeniowych na wartości losowe. Dwie formy zniszczenia traktuje się jako
niezależne zdarzenia losowe. Tymi formami są: zniszczenie ciągliwe na skutek jedno-
razowego (doraźnego) obciążenia lub zniszczenie zmęczeniowe na skutek wielokrotnie
powtarzanego obciążenia. Zniszczenie może zachodzić nie tylko w formie „czystej”, jednej
z dwó ch, lecz także uwzględniony jest złożony proces zniszczenia, do któ rego właśnie
zalicza się zmęczenie niskocyklowe.
Dodatkową hipotezą, któ ra znacznie upraszcza wynik, jest założenie, że losowe granice
wytrzymałości doraźnej Dsy i wysokocyklowej DsR charakteryzują się rozkładami prawdo-
podobień stw Weibulla z jednakowym wspó łczynnikiem zmienności υ = v 6 π i ró żnymi
na ogó ł parametrami centralnymi Dsyc i DsRc W statystyce matematycznej nazywa się je
wartościami (minimami) charakterystycznymi xc. Są to kwantyle na poziomie prawdopodo-
228

bień stwa 1 – e–1 = 0,632… [3] czyli takie wartości zmiennej losowej, że niższe wartości
występują z prawdopodobień stwem 63,2%. Minimó w charakterystycznych xc nie należy
mylić z wartościami charakterystycznymi xk podanymi w normach projektowania. Te są
także kwantylami, lecz na niższym poziomie prawdopodobień stwa przekroczenia: 2%… 5%.
Oznaczając symbolem DsR(N) mniejszą zmienną losową

Ds R (N ) = min (Ds y , Ds R ) . (12)

formułujemy kumulacyjną funkcję prawdopodobień stwa, czyli dopełnienie dystrybuanty do

jedności, jak następuje

æ Ds R ( N ) ö÷ æ Ds y ö÷ æ Ds R ö
exp ç - u = exp ç - u × exp ç - u ÷ , (13)
ç D s ÷ ç D s ÷ ç D s Rc ÷
è Rc ø è yc ø è ø

W braku informacji, jak duży wspó łczynnik częściowy gm zastosowano przy

kalibrowaniu kategorii zmęczeniowych Dsc, zakładamy, że jest on taki sam, jak dla średnich
granic plastyczności zredukowanych do wartości charakterystycznej Re.min. Wobec tego po
zlogarytmowaniu ró wnania (13) można przemnożyć obydwie strony ró wnania przez
gm exp(0,5772u)=gm exp(0,45n) i podstawić wartości obliczeniowe jako realizacje,

Ds Rd ( N ) Ds yd Ds Rd
u =u +u . (14)
Ds Rm Ds ym Ds Rm

Po rozwiązaniu ró wnania (14) otrzymujemy, z uwzględnieniem ac=126 według (10),

-u
é æg 1u
fat Ds yd ö ù
Ds R ( N ) = Ds Rd ê 1 + çç ×10 n 3 ÷ ú
÷ ú
, n = log(N). (15)
ê è a c Ds c ø û
ë

Przykładowe krzywe zmęczeniowe DsR(n) dla liczby cykli: od N = 1 (czyli n=0) do

5·106 (n=6,7), przy wspó łczynniku warunkó w pracy przy zmęczeniu gfat = 1,2 i weibullowskim
wspó łczynniku zmienności u = 0,20, przedstawiono na rys. 3, a w szczegó lności: dla
najniższej wg PN kategorii zmęczeniowej Dsc=36 MPa – na rys.3a i dla najwyższej kategorii
Dsc=160 MPa - na rys.3b. Na rysunkach tych przedstawiono także krzywe normowe DsPN(n)
i krzywe zmęczenia niskocyklowego Dsud proponowane przez W. Wojnowskiego [6] dla
symetrycznych cykli zmienności naprężenia (rys. 3a) i niesymetrycznych cykli (rys. 3b):

1,07 × 10 5 × (1 + e ) 144 b
Ds ud = + , (16)
4 × 10 n2
+h 1 + 0,4 b h

gdzie e = 0 - dla elementó w stalowych w stanie odprężonym;

b =0,375 , h =0 dla symetrycznych (oscylacyjnych) procesó w,
b = 0 , h =1 - dla niesymetrycznych procesó w naprężenia.
 229

Krzywe Wojnowskiego Dsud(n) dotyczą stali St3S. Dla stali niskostopowej 18G2A
przeprowadzono osobne badania [7].

600 600

Ds R( n ) Ds R( n )
400 400
Ds PN( n ) Ds PN( n )

Ds ud( n ) 200 Ds ud( n ) 200

0 2 4 6 8 0 2 4 6 8
n n
Rys.3 a i b. Krzywe zmęczeniowe: DsR(n) wg reguły probabilistycznej,
DsPN(n) wg PN-90/B-03200, Dsud(n) wg badań W.Wojnowskiego [6]

Są istotne ró żnice ilościowe i jakościowe między krzywymi Wojnowskiego i krzywymi

normowymi. Krzywe Dsud(n) zależą od wspó łczynnika asymetrii cyklu i gatunku stali,
krzywe normowe DsPN(n) nie zależą od tych parametró w, lecz zależą od kategorii zmęcze-
niowej i sposobu kontroli konstrukcji. Zależność wytrzymałości zmęczeniowej od wspó ł-
czynnika asymetrii cyklu i od gatunku materiału obowiązywała m.in. według dawnego
wydania polskiej normy obliczeń konstrukcji stalowych PN-76/B-03200 lecz w aktualnym
wydaniu normy polskiej i Eurokodu 3 została zarzucona.
Zależność wytrzymałości DsR od gatunku stali według proponowanej krzywej
zmęczeniowej (15) poniżej liczby cykli N=105 podaje tab. 1.

Tablica 1
Stal St3S 18G2A
2 3 4 5 2
N= 10 10 10 10 10 103 104 105
Dsc [MPa}
160 430 430 426 337 610 609 579 357
100 430 429 395 224 610 602 461 226
36 427 347 175 81 585 371 175 81

Analogiczne obliczenia, tu nie przytoczone, przeprowadzono dla wytrzymałości

zmęczeniowej DtR(n) dotyczącej zakresu zmienności naprężeń stycznych Dte (n).

4. Uwagi i wnioski

W projekcie normy PN-B-03204 dotyczącej obliczeń wieżi masztó w stalowych zachowano

podstawowe zasady normy PN-90/B-03200 z kilkoma uzupełnieniami i nowym postano-
wieniem, by obliczenia zmęczenia materiału dokonywać także w zakresie niskocyklowym.
Został tu przedstawiony model probabilistyczny takiego obliczenia. Wynika z niego, że
poniżej N = 103 wystarcza sprawdzenie zakresu zmienności naprężeń przy obciążeniach
doraźnych, z rozszerzeniem zakresu zmienności naprężeń Ds do podwó jnej wytrzymałości
obliczeniowej 2fd zamiast 1,5fd. Powyżej N = 105 wyniki obliczeń wg wzoru (15) prawie nie
ró żnią się od wynikó w obliczeń zmęczenia wysokocyklowego według normy PN.
230

Należy obliczać liczbę cykli i ró wnoważne zakresy zmienności naprężeń Dse , Dte na
skutek oddziaływań aerodynamicznych biorąc nie tylko Nx drgań poprzecznych do kierunku
działania wiatru, gdy możliwe są wzbudzenia wirowe, lecz także liczbę Ny cykli w kierunku
wiatru, a np. dla wieżomasztó w wiertniczych - liczbę cykli Nq działań technologicznych.
To, że wytrzymałość stali w obciążeniach wielokrotnie zmiennych jest malejącą
funkcją liczby cykli obciążenia N stwierdził w swych badaniach jużA. Wö hler (1819-1914).
Jakie inne parametry są istotne, jest sprawą dyskusyjną i zró żnicowaną w normach
budowlanych mostowych i maszynowych [4]. Nowe polskie badania [6], [7] koń czą się
wnioskami nie dającymi się pogodzić z metodyką norm PN-90/B-03200 i prPN-B-03204.
Rozdziały nowelizowanej normy prPN-B-03204 dotyczące oddziaływań zmęczenio-
wych i wytrzymałości zmęczeniowej opracował zespó ł, w któ rym uczestniczyli: ś.p. Prof. dr
inż. Jan Augustyn, a pó źniej Dr inż. Jan Ł aguna, oraz Prof. dr inż. Janusz Murzewski,
pierwszy z Autoró w tej pracy.

Literatura

[1] BĘBEN A. (Praca zbiorowa), Dynamika maszyn górniczych. Część 3. Wybrane

zagadnienia z dynamiki maszyn urabiają cych. Skrypt Nr 1131, AGH, Krakó w 1988.
[2] KNOP H. WĘDZICHA J., Wiertnicze urzą dzenia wycią gowe. Skrypt Nr 285, AGH,
Krakó w 1975.
[3] MURZEWSKI J., Niezawodność konstrukcji inż ynierskich, Arkady, Warszawa 1989.
[4] MURZEWSKI J., Zmęczenie przęseł mostowych w aspekcie teorii niezawodności
konstrukcji. Prace IBDM, 2/90, Warszawa 1990, s. 18-35.
[5] MURZEWSKI J., HOTLOŚ F., Działania wiatru i zmian temperatury na wieżomaszty
wiertnicze. 47 Konf. Nauk. KILiW PAN i KN PZITB, Opole-Krynica 2001, t. 2, s. 259-266.
[6] WOJNOWSKI W., Niskocyklowa wytrzymałość zmęczeniowa stali St3. Inż ynieria
i Budownictwo, Nr 11/1999; s. 652-654.
[7] WOJNOWSKI W.,GOSS C.,ŁUBIŃ SKI M.,KŁYSZ S., Badania niskocyklowej wytrzymałości
stali 18G2A i St3S wg kryterium odkształceniowego. Inż ynieria i Budownictwo, Nr 7/2001,
s. 409-414.

FATIGUE STRENGTH OF STEEL TOWERS AND MASTS

Summary

Probabilistic model for coupled low- and high-cycle fatigue is presented. It gives a unified
fatigue curve for N =1… 5·106 load cycles. The double design strength of steel 2 fd is
proposed as limiting for low-cycle stress range Ds . New clauses of the Polish draft standard
PN-B-03204 are commented about fatigue loading and fatigue strength of towers and masts.
The equivalent stress range Dse and stress-range spectrum are accepted as they are defined
by the Polish Standard PN-90/B-03200 for design of steel structures, in agreement with the
Eurocode 3-1.1. Fatigue parameters are defined for both cross-wind oscillations and in-line
wind gusts which have been defined as patch loads by the draft Eurocode 3-3.1 relative to
towers and masts. Bases for estimation of stress-cycle number Nq and stress-range spectrum
are presented for dynamical actions of an exemplary boring tower used in exploration of oil
and useful minerals.