GraĎevinski Fakultet Faculty of Civil Engineering

Univerzitet u Sarajevu University of Sarajevo

Potporne konstrukcije

Akademska Godina: 2018/2019 Anis Balić

 Primjena i podjela potpornih konstrukcija

Potporne konstrukcije primjenjuju se kao privremene ili stalne

konstrukcije za bočno pridrţavanje tla kad god to zahtjeva izgradnja
neke graĎevine ili ureĎenje terena:
- Nedovoljno prostora za izvoĎenje kosine sa stabilnim nagibom
- Izgradnja graĎevinskih jama pored postojećih objekata
- Potreba za horizontalnim površinama koje se dobijaju izgradnjom
potporne konstrukcije
- Štednja na količini iskopa ili nasipa pri izvoĎenju zemljanih radova
- Smanjenje raspona nadvoţnjaka
- Obalne konstrukcije u lukama
- Potreba za ureĎenjem obala
Potporne konstrukcije moţemo podijeliti na:
- Zasute potporne konstrukcije
- UgraĎene potporne konstrukcije

ZASUTE POTPORNE KONSTRUKCIJE

UGRAĐENE
POTPORNE
KONSTRUKCIJE
Zasute potporne konstrukcije
Uticaj širine iskopa na stabilnost padine

poprečni profil

1 2

1
situacija

2
Kampadno izvoĎenje potporne konstrukcije

pravac napredovanja

pravac napredovanja

pravac napredovanja
UgraĎene potporne konstrukcije
Čelične talpe „Larsen”
Larsen Hoesch ili Frodingham Krupp
armirano-betonska
dijafragma
zaštitna konstrukcija Primjenjuju se samostalno ili zajedno sa
od šipova horizontalnim gredama, koje horizontalno
opterećenje prenose pomoću
geotehničkih sidara ili razupora

dodirujući šipovi

armirani šipovi

zasječeni šipovi

nearmirani šipovi

šipovi na razmaku
 Pritisak tla na potporne konstrukcije
KULONOVA (COULOMB) TEORIJA
1776. godina
Pretpostavke:
- zid je krut i ravan pod uglom α u odnosu na horizontalu
- teren je horizontalan ili u nagibu pod uglom β
- površine klizanja su ravne
- na kliznim površinama aktivirana je puna vrijednost smičuće čvrstoće
(usvojeno je c=0)
- smjer djelovanja sile E je pod uglom δ u odnosu na normalu na zid
- napadne tačke sila su poznate
- mjerodavna je ona klizna površina
koja daje maksimalnu vrijednost
aktivnog pritiska (sila E)
Ei  f ( ,  ,  ,  ,  ,  , H )

E
0


1
Ea   K a    H 2
2

K a ...koeficijent aktivnog pritiska Aktivno stanje pritiska tla

 Ea Aktivno stanje pritiska tla

sin 2 (   )
Ka  2
 sin(   )sin(   ) 
sin   sin(   ) 1 
2

 sin(   )sin(   ) 
Pasivno stanje otpora tla

K p ...koeficijent pasivnog pritiska

KAKO-KERISELove TABELE
(Caquot-Kerissel, 1948. godina)
klizna ploha u obliku logaritamske spirale
TABELE SOKOLOVSKOG (1965. godina)
Numerička integracija Keterovih jednačina (jednačine plastične ravnoteţe)
PRIBLIŢAN POSTUPAK ZA ODREĐIVANJE SILE
PASIVNOG OTPORA
TABELA ZA PRIBLIŢAN PRORAČUN
klizna ploha u obliku logaritamske spirale

Odnos koeficijenta pasivnog pritiska za ugao unutrašnjeg trenja φ=30°

PoreĎenje
vrijednosti
koeficijenta
pasivnog
pritiska tla
PoreĎenje vrijednosti koeficijenta pasivnog pritiska tla
KULMANOVA (Culmann, 1875. godina) METODA
ODREĐIVANJA SILE AKTIVNOG PRITISKA

2 (90-φ)°

1
Linijsko opterećenje iza potporne konstrukcije
Metoda Kulmana
Uticajna linija za priraštaj
sile aktivnog pritiska - ΔEa
Napadna tačka priraštaja sile aktivnog pritiska - ΔEa
Veličina pritiska u zavisnosti od pomjeranja
Potrebna pomjeranja za granično stanje
aktivnog pritiska i pasivnog otpora
Pomjeranja pri
kojima se mobilišu
granični pritisci tla
EN 1997-1:2004
Interakcija tlo-potporna konstrukcija
Interakcija tlo-potporna konstrukcija

pomaci zida  pritisak tla

Problem interakcije tlo-zid rješava
se u korištenjem softvera na bazi
konačnih elemenata.
Za softversku analizu potrebno je
više podataka o tlu nego za analize
plastične ravnoteţe.
Staro pravilo geotehničkog
inţenjerstva: Bolje je koristiti
jednostavnu analizu s mjerodavnim
parametrima tla nego sloţenu
analizu s lošim ili sumnjivim
parametrima.
 Pribliţna analiza ugraĎene potporne
konstrucije s jednim redom sidara/razupora

Dubina ukopavanja – d odreĎuje

se iz uslova da je suma
momenata oko tačke A jednaka
nuli.
Sila pasivnog otpora redukuje se
dva do tri puta.
Sila u razupori/geotehničkom
sidru dobiva se iz uslova da je
suma svih sila u horizontalnom
pravcu jednaka nuli.
Sa sada poznatim
opterećenjima odrede se
presječne sile (M, T i N) u zidu
ugraĎene potporne konstrukcije i
izvrši dimenzionisanje
poprečnog presjeka zida.
Pribliţna analiza konzolne ugraĎene potporne konstrucije

Dubina ukopavanja – d’
odreĎuje se iz uslova da je
suma momenata oko tačke A od
pritisaka tla iznad nje jednaka
nuli.
Sila pasivnog otpora redukuje se
dva do tri puta.
Dodatna dubina ukopavanja –a
odreĎuje se iz uslova da je
suma svih horizontalnih sila
jednaka nuli.
Sa sada poznatim
opterećenjima odrede se
presječne sile (M, T i N) u zidu
ugraĎene potporne konstrukcije i
izvrši dimenzionisanje
poprečnog presjeka zida.
 Uticaj podzemne vode na veličinu pritisaka na
potpornu konstrukciju

φ’=30°
Suho tlo iza zida:
δ=0°
=20kN/m3
w=10kN/m3 Potpuno zasićeno tlo
’=10kN/m3 iza zida:
Uticaj drenaţe iza zida na veličinu pritisaka na
potpornu konstrukciju

Smanjenje pritiska tla vode u

aktivnoj zoni na manje od 20 kPa

Veličina hidrauličkog gradijenta

izmeĎu 0,6 i 0,8. Efektivna
zapreminska teţina povećala se
sa 10 kN/m3 na 16 do 18 kN/m3

 ''   ' i   w
Posebni slučajevi aktivnog pritiska tla
Teren iza zida opterećen konstantnim opterećenjem - q
Uslojeno tlo različitih čvrstoća iza zida
Podzemna voda u tlu iza zida
PoleĎina zida izlomljena
PoleĎina zida izlomljena
Uticaj izlomljene površine terena na veličinu
aktivnog pritiska
Uticaj zbijanja tla na veličinu aktivnog pritiska

1 2 p
zc 
Kp   '

W
p
l

p.... linijsko opterećenje

W... teţina valjka
l..... duţina valjka