BÀI 7 – KIỂM ĐỊNH INH (RIMIFON)

1.INH còn có tên gọi là isoniazid, tên khoa học là isonicotinoylhydrazin.

2. Nhóm chức nào của INH tham gia phản ứng với natri nitroprussiat? Nhóm amin bậc 2 (
H tại vị trí N này linh động do N tham gia liên hợp với nhóm chức C=O)
3. Nhóm chức nào của INH tham gia phản ứng với CuSO4? tương tự như phản ứng với natri
nitro.. ,INH có sự hỗ biến (O=C-NH <-> HO-C=N) tạo ra phức chất giữa Cu2+ và nhóm
hydrazid. Phản ứng này có 3 quá trình: tạo phức , tạo tủa xanh, và tạo tủa đỏ Cu2O (lúc này
nhóm hydrazid đã chuyển thành acid carboxylic)

4. INH có tính acid hay bazo hay trung tính hay lưỡng tính? Lưỡng tính, mang tính bazo do
N của NH2 (mạnh hơn) và N của vòng, acid do H của NH (N liên hợp với C=O làm H linh động)
5. Tại sao trong phép thử pH lại dùng nước đun sôi để nguội? Đun sôi để đuổi CO2 tránh dd
có tính acid yếu, để nguội vì xài bình định mức, nếu nước nóng sẽ gây sai số thể tích.
6. Vai trò của NaHCO3? Trung hòa acid HCl tạo mt kiềm yếu; góp phần thủy phân tốt INH cho
ra hydrazin
7.Tại sao phải kiểm định tạp chất liên quan? Để kiểm tra các tạp chất có cấu trúc liên quan
hoặc gần giống với INH (có thể xuất hiện trong quá trình điều chế)
8. Trong mẫu đối chiếu, lấy chính chất thử làm tạp liên quan (0.2 ml chất thử), tại sao?
0,2ml đó đóng vai trò là tạp chuẩn để đối chiếu với các tạp liên quan không phải hydrazin.
9. Nhược điểm của pp Định lượng INH trong bài? Không đặc hiệu cho INH vì phải qua trung
gian là hydrazin, phép định lượng này chỉ có ý nghĩa khi giới hạn hydrazin và các tạp chất liên
quan trong khoảng cho phép. Ngoài ra còn có thể do iod dễ thăng hoa, bước cho hồ tinh bột cần
chính xác, bước cho HCl cần chậm để tránh kéo theo iod thăng hoa bay theo....
10. Đề nghị các phương pháp định lượng khác: đo UV (dựa vào vòng thơm, biết được bước
sóng của nó này kia), định lượng acid bazo (dựa vào tính lưỡng tính) ; oxy hóa khử (dựa vào
nhóm chức, trong bài là đang xài pp này, ngoài ra có thể dùng Br2)
11. Trong pp định lượng này, chất nào cần lấy chính xác, cần chú ý gì? Cần lấy iod chính
xác, cần phải để trong tối và đậy nắp lại vì iod kém bền, dễ thăng hoa. Lúc cho HCl phải cho từ
từ vì nếu cho nhanh và nhiều thì nó sẽ td nhanh vs NaHCO3 tạo CO2 bay hơi, CO2 này kéo theo
I2 thăng hoa bay lên làm chuẩn độ sai.
13. Có thể phun PDAB trước soi UV được không? Không vì sẽ che màu các tạp chất liên
quan, do PDAB chỉ cho phản ứng màu với INH và hydrazin, PDAB hấp thu as ở bước sóng
254nm-> không phát quang nữa, không nhìn thấy vết.
14. Nguyên lí của phép đo UV này là sự tắt quang, tức là cái bản mỏng khi soi vô UV thì sẽ
thấy nó phát quang, khi có các tạp thì chỗ có tạp nó sẽ tắt quang, tức k phát sáng.
15. Soi UV nhìn ít nhất được mấy chất? Nhìn thấy ít nhất là 1 chất INH ở chuẩn và thử, nếu
mẫu thử có tạp chất liên quan với hydrazin thì sẽ nhìn thấy (mấy chỗ nó tắt quang ấy)
16. Nhóm chức nào tham gia phản ứng với vanilin? Tạo sản phẩm tên gì? Amin bậc 1 của
INH với andehyd của vanilin. Tạo sản phẩm tên ftivazid
16. Trong các phản ứng định tính, phản ứng nào đặc hiệu để phát hiện ra INH? Phản ứng
với vanilin, vì tạo ra sản phẩm ftivazid, sản phẩm này đem đi đo nhiệt độ nóng chảy sẽ xác định
được chất ban đầu là INH, do ftivazid có nhiệt độ nóng chảy xác định là 228-230 độ C
17. Nguyên tắc định lượng INH theo dược điển (khác với sách thực tập): (trên mạng cũng ra
nhiều giải thích khác nhau nhưng đây là cách giải thích mà Nghim thấy hợp lý nhất):
- Phương pháp trong dược điển là: Cân chính xác 0,25g chế phẩm, hòa tan trong nước và pha
loãng thành 100 ml với cùng dung môi .Lấy 20 ml dung dịch trên, thêm 100 ml H2O, 20 ml HCl
(TT), 0,2g KBr (TT) và 0,05 ml dd đỏ methyl. Định lượng từ từ bằng KBrO3, lắc liên tục khi
màu đỏ biến mất.
- Nước sẽ thủy phân INH thành acid isonicotinic và hydrazine. Hydrazine phản ứng với BrO3-
theo pứ:
2BrO3- + 3N2H4 -> 3N2 + 2Br- + 6H2O
sau khi phản ứng hết N2H4 thì sẽ phản ứng tiếp với Br-
BrO3- + Br- + H+ -> Br2 + H2O
đỏ methyl ban đầu trong môi trường acid sẽ có màu đỏ. Sau khi phản ứng xong thì tạo thành Br2,
Br2 sẽ phản ứng với đỏ methyl theo phản ứng http://file.scirp.org/…/0dd0af1d-4957-4b8f-a53f-
f3025447c8a…. Sản phẩm này không có màu.
18. Tại sao phải kiểm tạp chất hydrazine:
Quy trình điều chế theo phương pháp Mayer - Maly (SGK / 129) có sử dụng N2H4 => cần kiểm
tạp N2H4.
19. Tại sao định lượng lại dùng NaHCO3 thay bằng Na2CO3 được không? Vì sao?
Không vì NaHCO3 tạo môi trường kiềm yếu, sản phẩm tạo thành là N2H4, còn Na2CO3 tạo môi
trường kiềm mạnh tạo sản phẩm pyridine.
20. Tại sao định lượng lại phải dùng thêm môi trường acid HCl? Tạo môi trường cho phản
ứng Na2S2O3 với I2.