93i;

Digitized by tine Internet Arciiive

in 2010 with funding from
University of Toronto

http://www.arcliive.org/details/canonesnepoetaruOOkroe
LGr.H
K93c
M 79.

mmmm mnmi scRirTORUM artificdm

PER AiTlf ITATEM FUERIINT?

DISSERTATIO INAUGURALIS PHILOLOGA

QVAU

CONSENSU ET AUCTORITATE
AMPLISSIMI PHILOSOPHORUM ORDINIS

ALIVIA LITTERARUM UNIVERSITATE ALBERTINA REGIMONTANA

AD

SUMMOS IN PHILOSOPHIA HONORES

RITE GAPESSENDOS

DIE XXVIII. MENSIS lUNII. A. MDCCCXCVII HORA III

UNA CUM SKNTENTIIS (T)NTROVERSIS ADIECTIS PUBLICE DEFENDET
SCRIPTOR

OTTO KROEHNERT, ^^^^

GUMBINNENSIS. ^l))^ .

ADVERSARII ERUNT:
UDALRICUS FRIEDLAENDER, DR. PHIL. ET MUN. SCHOL. CAND.
6UALTHARIUS KRASSOWSKY, DR. PHIL.

UEfilMONTI Pr. MDCCCXCVII

EX OFFICINA LEUPOLDIANA.
ARTHURO LUDWICH
LUDOVICO JEEP
AUGUSTO BRIiNKMANN

pio gratoque animo

 hasce primitias

sacras esse voluit

scriptor.
 ARGUMENTUM.

Exoi'(linni p. 1- 3
I. De jjoetaruin serij>torunK]iio talnilis con^iervatis p. 4—18
Praefatinncula iii editioneni talmlae priinuin a Moiite
falconio publiei iuris tactae 4-5
Editio tal). M ip.sa 5-8
Praefatiuncula in- editionein tahulae 2>i'iininii a Cra
mero in luceni prolatae p. 9—10
Editio tab. C ipsa p. 10-13
De utriusqne taliulae indole ac ratione . p. 13-15
Tabulae Monacensis editio ])rincep.« .... p. 15—16
Eiusdeni explanatio . p. 10-18
il. l'truni hae poetaruin .^criptorumque tabulae vel canone illo

Alexandrino vel aliorum graminaticorum cen.su contineantur

aii quomodo delectae qua(|ue auctoritate nisae per aiiti(jui-

tateni pervulgatae fnerint p. 19- GG

1. De poetarum caminil^ns p. 19—33
a. epicorum p. 19—21
b. iambographorum 21-24
c. tragicorum 24—26
d. comicorum 26—30
e. elegiacorum 30
f. lyricorimi 30-33
2. De auctorum pedestrium canouibus 33—66
a. oratorum sojihistarumque 33-35
b. historicorum atque geographorum p. 35-38
c. grammaticorum p. 38—54
de Aetheriis deverticiUuni p. .50-53
d. medicorum p. .54-63
digressus de medicorum, sectarum prae-
tabella
cipuarum principum p. 59-62
e. philosophorum p. 63-66
epiuietrum: de artificum canonibus p. 66 — 67
 Aute lios centum et triginta fere annos primus
DE-uhuken^) coutroversiam cle iudicibus vel canouibus
a grammaticis veteribus confectis raovit, quae ne liodie

quidem soluta videtur. Etsi apud antiquos similiter atque

apud uos poetarum scriptorumque praestantissimorum et

ad imitaudum maxime idoneorum catalogos vel in scholarum

usum vel ad alium finem compositos fuisse, nemo nimirum
uegat, tameu quo tempore et a quibus homiuibus ordines
illi redacti fuerint, viri docti persaepe et vehemeuter iuter
se discrepuerunt, quorum diversas sententias omnes enuraerare
atque recensere neque uecessarium et longum, esse existimo.'')
Tantum referam, Ruhnkeuium, quaestionis ut ita dicam
patrem, compkiribus Quintiliaui locis'^) nisum iu qualibet
praeter philosophos discipliua optimorum virorum ordinem
a grammaticis Alexandrinis celeberrimis , Aristophane et

Aristarcho, confectum esse pro certo habuisse. Quam sen-

tentiam nou pauci viri docti ut FAWolf'*) probaruut, donec,
postquam DWyttenbach'^) primus dubitatione.s attulit,
nonnulli ut A Nauck^) cauonem Alexandriuum quem voeaut
vix umbram antiquitatis fide sufFultam et int<-'r somuia
doctorum relegaudum esse conteuderuut. At amplius de
hac controversia adhuc solus Georgius Steffen egit iu

1) in hi.st. crit. orat. (^r. cditioni P. Rutilii Liipi praemissa (ITIiS)

p.- XCIV sqq. — 2) cfr. Stoffeni di.ss. p. 12 — l.') et praccipuc Brzo.-^ka.

qui in diss. p. — dc
P. 7 qnaestionis historia ct fundanicnto accuratissinic
disscruit. — 3) inst. or. I 4, o. X 1, .j^. .")!•. — 4) prolcg. ad Hom.
(17'.)5) p. CXC. — .")) in vit. Ruhnkenii (1799) 144 sciq.; adn. 28«) s.jq. —
()) Aristoph. Byz. fragm. (184S) 07 sqq.
1
dissertatione (Lips. 187G) quam „de canone qui dicitur
Aristoplianis et Aristarclii" inscripsit; qui quidem in usum
scholarum Alexandrinos illos grammaticos poetarum delectum
quendam, cuins ut ita dicam classes praeter epicorum et
iambographorum ordines incertissiraae essent, fecisse, dilucide
fere demonstrasse sibi videtur.^) Deinde quaestioni nostrae
alia dissertatio inauguralis magni est momenti, etsi in ea
tantum de decem oratorum Atticorum canone amplissime
disputatur. Cuius dissertationis (VratisL 1883) scriptor
Julius Brzoska, A Reifferscheidii praeceptoris sui praeco"),
Pergamenam non Alexandrinam canonis originem ostendere
magna doctrina multoque ingenio conatus est. Sed non
omnes viri docti Brzoskae assensi sunt. Immo vero
Hermannus Usener^) rursus ut Ruhnken Aristophanem
et Aristarchum in omni litterarura genere praestantissimos
quosque elegisse ratus Brzoskae sententia nusquam collata
oratorum quoque canonem ad Alexandrinorum studia revo-
cavit. Valde probabile esse ille vir doctissimus censet,
ordines Dionysi Halicarnassensis , Ciceronis^), Quintiliani''^),

Dionis Chrysostomi®) quamquam non verbo tenus inter se

pares, sed pro cuiusque auctoris consilio atque ratione similes
inter sese omnes ex eodem fonte fluxisse, ex ordine aliquo
optimorum scriptorum ab Alexandrinis redacto. Contra
Paulus Hartmann in dissertatione (Gotting. 1891), cui
„de canone decem oratorum" titulus est, et Pergamenos
tantum ad oratorum crisin contulisse, quantum Brzoska
nobis persuadere voluit, negat^) et, cum prima decadis ora-
torum mentio fiat apud Caecilium*^), non multum nos a vero

1) ]. 1. 1). r)4. — •_') 1. 1. p. ]. — :5) iii cait. Dionys. Hal. libr. do

imit. rcl. cpilogo (ISSO) i:U «|q. — 4) i. o. in „Hortensio", cuius
fraoin. cx i)riina j^artc scrvata Usencr rcstitnta breviterqiic adnotata 1. 1.

11. 117 — ]23 ap])osuit. — :.) inst. or. X 1, 4G— 129. — 0) in or. XVIII
5 — 14. — 7) 1. 1. p. 21. — 8) hunc enim TifQ^ tov yanHy.Ti]{>og twv ^txa
oijTooojt' scripsisso notissimum e.st. cfr. R Weise „quacstiones Caecilianae"

diss. Bcrol. ISSS).

aberraturos esse putat, si uon Alexantlriuoruni graniniati-
corum principes, sed Caecilium eundem Calactinum cano-
nem illum composuisse statuerimus.^j Quantopere dissentiant
de indicibus virorum doctorum sententiae ex eo ipso in-
tellegimus, quod oratorum canonem alii Alexandriae, Per-
gami alii, alii Romae ortum esse pro certo habent. Cum
vero res ita sint, non prorsus inutile esse videatur, totam
quaestionem de canonibus institutam denuo retractare. Qua
in re maxime ea spectare atque dilucide ostendere volumus,
quae certa et sine ullo dubio sunt, cuin coniecturis lubricis
atque ancipitibus latum campum non concedamus. Porro
non augustis cancellis mclusi multo maiore ambitu, quam
usque adhuc in hac controversia factum est, Byzantinorum
quoque tempora respiciemtis et, id quod non minus semper
phine neglectum est, inquiramtis, num apud Romanos similes
poetartim scriptortimque delecttrs fuerint et quantum per
antiquitatem valuerint. Tum singulis ordinibus certis ut
epicortim poetarum pentadi, novem lyricorum choro, decem
oratorum Atticorum cauoni, aliis testimonia vetera a nobis
ipsis rurstis conquisita in adnotationibus componamus:
qtiod, tit in collectionibus quae exstant comparandis intelle-
gitur, minime est supervacaneum, praesertim ctim etiam
in MHEMeieri testimoniorum canonis decem oratoruni
Atticorum congestione'-) saepe iure ac merito laudata non
patica imperfecta, nonnulia fahsa sint. Neqtie aliter res se
habet in similibus collectionibus aliis. Postremo compkires
catalogos, qui quamquam non nullitts momeuti, tamen ad
id tempus omnino neglecti sunt, explanare eorumque com-
positiouem iuterpretari conabimur.

ll 1. 1. p. 32. — 2) V. do Aiidoc. q. v. f. or. c. Alcibiad. commeut.

IV, mmc iii Meieri opu«'. acad. I ilSGlt 123 — 127. •
 — 4

I.

rem ipsam aggressi quaerimus, unde disser-

Si vero ad
tatiunculae uostrae initium sumamus, optimumutilissimumque
esse censemus, primum catalogos e summo litterarum anti-
quarum naufragio servatos quam accuratissime tractare.

Nam neque Alexandrinorum grammaticorum canonem

neque alium antiquum ullum genuina forma traditum inter
manus nos habere notum est, quia plerumque fortuito

tantum, non e certo consilio firmave ratione scriptores in

aliquo genere optimi euumerati sunt et recensiti. At e

Byzantinorum temporibus duae poetarum scriptorumque in

variis disciplinis praestantissimorum tabulae partim con-

sentientes partim valde inter sese discrepantes conservatae
sunt, quarum alteram Montefalconius, Cramer alteram e

bibliothecarum tenebris in lucem protulit. Quod vero hi

indices summi momenti atque totius controversiae funda-

mentum videntur esse, nos, quod adhuc nusquam factum
est, eos pleno atque integro apparatu critico instructos denuo
edamus, praesertim cum et codicis Montefalconii nova col-

latio accuratissima, quae nonuulla eventa omuino inopinata

habet, et in Crameri tabula recognoscenda codex adhuc
nondum adhibitus nobisque rursus diligentissime collatus
praesto sit.

Veteriorem nostrorum catalogorum primus BdeMonte-

falconius e codice Coisliniano CCCLXXXVII (oL Athoo
CCXXIX, membr., saec. X, fol. 153v), quem Georgius Karo,
vir doctissiraus, Parisiis liberalissime atque cum pulvisculo
in usum meum denuo contulit, in ,,Bibliotheca Coisliniana"

(1715) 596 — 598 Quae tabula ab

publici iuris fecit. JAFa-
bricio in „Bib]iotheca Graeca" IX (1719) 599—002') repetita

!)• sod Fabric. cod. Coisl. CCCLXXXYIII sino ilubio c ealauii

lapsu sigiiificat, et in cdit. „BG" a GChHarle?io iterata index nostor frustra

quaeritur. Ceteruni uterque, ct Montefalconius et Fabricius, interpretatio-
nem Latinam Graecis verl)is addiderunl.
est. Tum PdeLngarde iu ooinmeiit.arii)riiin coUectione
,,Symmicta" inscripta I (l^^TT) 17.') — 17() indicem poctaram
seri}jtorumi|ue e oodice quodam Bodleyano sumptum, qui apud
uos subse(|uitur, cum Montefalconii laterculo contaminavit,
quod ALudwicliioM assensus minime probo; sed accuratissi-

inus apparatus criticus a Lagardeo adiectus laude dignus est.

GSteffen autem 1. 1. p. S — 10 non, ut apud GCliristium
„GescL. d. Gr. Litt". (1S<)0) 421) adn 3 est, duas tabulas
descripsit, sed tantum catalogorum indolem significavit neque
quidquam fere nisi singularum particularuin titulos rettulit,

et HUsener 1. 1. p. loO-lol partem quauKjuam parvain,

tamen eam illorum indicum denuo edidit, quae, quia in utro-

que laterculo omnibus jmene Jocis ooncinit, summi momenti

est"). Deuique si quis existimet, apud Cliristium 1. 1. post
liaec verba: ,,Der von Moiitfaucon veroffentliciite Kanoii
lautet" totam tabulam esse exscriptam, vehementer errat.

Christ enim eadem sola, quae Usener 1. 1. repetivit, rursus

affert. His praeinissis Montefalconii tabula ipsa (= tab. M)
sequatur.

Tab M.

Adnotalio. Hi.s cnmjjeiulii- iii tai). ]\I edenda u^u> >uui: C = cod.
Coi.-;!. ; Mf. = 3Ioiiti'aueiin, .AII.^ = Monteialeonii interpretatio
Latina; Fl). = Fal)rieius. Fl).j = Fahrieii Lat.; interpr.
St.= f^teffen; Lg. = Lagarde; Us. = Useiier; Ch. = Christ;
Ka. = Karo.

I.'*) IJoiyii ai^) 7' "^f iuijQo^^), '^Haiodoi:, IIi.iGardQo^,

nurcaaai^''), \4vcii.iaxo^..

1) cfr. coinmentatio de Joaiiiie Philopono graminatico fnd. lect.

acad. Alb. I^egim. 1S88 III praemi.<sa ]). 10 adn. 42. — 2) fiecnndum
paragraphos, quas quidem iios distiiiximus, I — VIII = tab. C(rameri)
VII — X. XII. XIII. XI. XIV. — ;!) Xumeros adieci. — 4) ti^q) 7ioi>]T0)f
<^t7i(ijv'^ noniTc.) sine ulla cau.sa Ch. — 5) Ajiud ]\Ii. et Fb. in littera

initiali hic ut semper accentus si^iritusque oraittuutur. — 0) ITuvvc.aai^

cum C Mf., ceteri ITtcvvaai.;. et. de huius nomiuis seribendi ratione
Pistothei Tzschirneri ,,Panyas. Hal. Heracl. fragm." (1842) 4 — 6.
 - 6 —

III. 'rQr(y(;)()o7coiol'^) T' -.lloyjhjc'^), ^offio/.lijg, Evql

Tvldrii;, "Jo)i', \ilyai6</').

IV. KoiK^x) 71.0 loi'^), a{>yal ag^) y- 'ErriyaQiiiog, Koa

Tlvog., Er7co/ug, ^^qiaioffdvr^c, OtQE/.Qdir^c;, ^KQdrrjg,';^^) nidnov.
f.iioii^g yA'){.i(i)di a^') "J-
^^viKfdvtjL;^ ^Xeiiq QovQiog^^). viac.

VAt^f.iojdiaQ'^) T* IVIevavdQog,, 0i?U7i7iidr^g, jUfiXoc}^), (DLlr\fU')V,

^^Tr^oihjdojQog..

V. EX £ ;'
tL07coL ri c al^^) ^' Ka?Juvog, 31/ fi vsQfi og, Ol/^vj-

rdg^'^), Ka/JJiiayog.

VI. .^'/vQLy.olT)' ^.^4/^A(.idv, .A?^yaXog, ^a^crpoj^ ^vr^criy^OQog^^)^

lliv()(cQog, lhi/.yv/.i()r^g, 'J^jv/.og, \4va/.Qio)v, ^iiiK-jvidrjg^^).

VII. \f:*rjroQeg T^^)' JriiiooOivrig, ^tvolag, Y7iEQEi()r^g,

^Joo/.Qdrrig, .^^ioyivrig, ^/v/.ovQyog, ^Joalog, .JvrL(f(~jv^'^), .Avdo-

yJdrig^ JdvaQyog^^).

1) t((fAiJi.y.o) c. C editt. praeter Us., qui ticfJiioTioio), scripsit. —

2) ^i]fi())7'i'd\]s recte Us. solii^, ceteri c. C 2.'ifif»i'fd'iig. cfr. Et. M. p. 713,
16 — 10; V. oti;uii glo.s.*ema ad Siindiiidcin lyricuin in hac tal). (VI) ap-
pcjsituui. — 3) 'j7i7i(')i'(iS Mf., Fb.. r^t. — 4) '/'nc.yoi^unoio) C tcste Ka. —
b) ..riayilog ]^If., Fb. : (dn/iO.og (os" i)er coiupend., quibus C teste Ka.
aijuudat) rccle C. — (1) .^l/aiog Mf., Fb., uyawg C. — 7) JsMfXdidoTioio)
C teste Ka., iteui t sub^cr. iu y.ojfioj^ucg deest. — 8) (a^/iiiag <^y.o)fi(')d\'((i^
Fb. — '.!) A()(''.T>j,- Lg., Us., Cb. rcctc add. 2'i'opter c traditum. —
10) lJ?.t'gtHoroio,- c. C ]Mf. : iD.iSn o C-Joioio,- Lg., Ch.: 'J).t'S(g Goiijiog
Fb., Us. — 11) .hii(fiJ.oi c. C Mf., i. uig. C (j). in. add. Ka.): jtvtg dia lov
i , «D.or di(( Tov {jijg corr. Ls.) ti, d^KfOoyyov. — 12) 'E).tytio7io(,t]T(() Mf.
ct St.: Ef.tytiTi oi,)]T(() Fh.: Eltytiojv 7ioi)jt(() ljg.,\J^,, Ch.: 'EktytiotTion^Tul
C teste Ka. — 1!)) '7^J.)/r«s' c. C Mf. : '/>(/r;r«(,- Lg., Ch. — \-i) ]<Ti]aiyoQog
Mf., sed Mf.j Stesichorus. — 1.5) ^i]fio)vid'i]g c. C Mf. ct Fb., post uomen
hoc gloss. iu C: tajtov ow oti 2.'i]fi(»vtd'>ig (—</*. corr. Us.) fitv o
'ivQiy.og (it(( Tfjc )] ( i Us.) yix^^ftria, 2iifio}vid'ijg {2^>ifi. Us.) dt o i((fiiio-

noiog 6i(( tov < ( »y Us.) y.ta iowg o fiiv 7ikq(( to a>]fi((, o d't 7i(((j(( ro
aifiog. — 1()) >: C te.ste Ka. : d't'x(( Ch. coni. : V^ mirum iu uiodum Mf.
ceterique. — 17) Avri(io')v c. C Mf., Fb. — 18) Jtiv((i)yog, quod dihicide
Ka. teste C i)iacl)ct, oui. ]Mf. ct cetcri praeter Christium solum. — inci]).

fol. 154v.
 VIII. ' hi luQi/.uL j,
•
(•Jur/jdidt^^, ll^uduiu^, Etruifioi',

0i?.iai u^^)^ (•^toiruf.iTcoc., Jupuoui^, ^4ra^iiieni<^, KaXXiaiitr}]Q,

'
lO.hai y.Oi^, 1Iu)a'\}1 u^.

IX. TleQi rcoLY^cvjr. "^Oaui dia aiiyijv /,aV^) idu^iojv

i<f Qaaav^) '()in]QO(^ aciyui\:, 'Haiudu^ atiyoi\:, ^47ro?J.(')vio^

aiiyoi\;, (Jw/Q(io< ot/o/wc"*), .^^Qcao^ ouuioK^), ]Si/.c(y()QO^

of^ioioj^, JuvardQOL: i((u:'or^, ()yr7tic(vd^ aciyor^'^), lud/.iuayo^

uf.ioio)^, ^ocpo/Xrjg m'«(>'otv*'), .Aiayr?Mg'^) buoioK, ^lr/6(fQ0)v
b(.ioicK, nirdaQog &')'« u{'cq(( /ai colg rvr ayrouruErc(.

^.'^'(laoL yQC(u uc(ci/.oi • Jiorroiog o (-jQL^i^), Atcu^Jm-

riog Jra/o?Mg^), \4?Ji((r()Qo^, \4acrc(yr^g, .^ilyccm^cog, J^eQyiog b

ve((jT€Qog, Arioviog, ".^^dQaacog, Qec^yhijg, HQ(odLC(rog^^^), Qeo-

doaiog b cor . .^^), TQrrpojv, Jidruog b veojccQog, \i/.o/.?S]g,

Erdtdiiojv, 'i^Qog, Jiovroiog b ^.AlL~/.c(Qvc(Oerg, lloQ(prQiog,

'.AyilAerg, ^.^ilQ/xu)iug, 'ilQC(7r6lliov, TLu60eog Fc^-^cclog.

XI. Offoz >f£ot ()Q!}uyQC((pi((g- A/cu?J.ojviog, HQOjdia-

v6g'^^}, 'i^Qog, '^To)f.ic(v6g, (Oeo()6aiog, b (Di?M7rovog^^^), b \c(QC(i,

XoLQOiSoavMg^'^).

XII. "0(Jo/ 7reQL ()r/Q6rojr- 'llQog, Ilc(U7rQ('7riog, .Aide-

Qiug Lj7C((uerg^'^), ^llQiojr^^), ^ct(pc(rug u Koracc^riiror 7r6?.eo)g.

XIII. "Oaoi <if£oi>''') eHri/ior- ^iloior Q^-kdtog,

l\h]CQ6dojQog^'), (Di?.6ierog, ^loyy'irog^'^).

1) 'Ji/XiTiTioi c. C ilt'., Fb., Lg. : 'PO.iaTOi Us. et Cli. — 2) oaoi

Sti'. post xc.) ropct. Lg. — 3) cf. quoiuodo Lg. 1. 1. p. 174 uoniiua haec
ilivitlut iii (luas (.•ohunuas. — 4) ouufoj^ p. couip. C. — .">) ofiohog C:
aii/ois scripsi. — (ij ouofOi C: liai^-ior^ scri^isi; si Alivuvd^jo.; ic.Uiiof;

post Ka).Xffta/o; ouoio); transjiDuiums. onuiia recte sc habeut. —

7) c.fa/JXog C: .r,'a/v).o; Mf.. Fl). — S) Qous c. C Mf., Vh., Lg. —
II) lljiolXwvio;- Jvay.oXo; C; duo uoniiua item i\If. distiuxit: Mf.j ApoUo-
nius, Dyscohis. — 10) 'llowiSiavo^ C. — llj lac, (luaui Mf. iudic, Ka.
testc conipeudio pnjrsus iusolito sup[)letur, quod ueque euodare ueque
typis describere possuru. — 12) f)tod\jaiog 6 'I't).6novoi c. C Mf. et Fb.,

scd ia'Ui Fb.j Theodosius. l*hiloponus. — 13) /oii)o,ioay.6i C: /oi,o6,^oay.og

Mf., Fb. — 14) AiOimog- llTtufitv^ c. C Mf., sed Mf.i Aetherius Apa-
lueeusi.s. — 15) 'floiiov couicci pro lioos: Lg. post 'liifo; irfoos aut j1/«A;]-

aiog excidisse putavit. — 10) nfol C om., add. Mf. et St. — 17) Mijtqo-
d"o)o(os Mf. — IS) iuc. fol. 134 ^.
 XIV. nlro.i rv))' fj'\) larQi /iff^) d iccjrQexliavnov

Jr^tiijy.oii o^, '^l/i/ro/.Qanji;, JiooAOQtdiji;, '^-jQyiylviiQ, '^Povrfog'^),

ra^.ijfo^, (DikdyQiog, ('Jlvn', ^dXliavdQog A(pQodiaievg^), L^At-

iavdQoc. TQakXiavog, Jriuooi^evrig, ^evriQog^), Jt.oxlrig, ^leto-

vidrig''), "^Jvrvl.kog^'), —v>Qav6g, UjQifidaiog^), '^Jenog, 'id/uo-

fiog [,—A.V7ra/Mg'-^].

XV. 0'i Tovrirjv V7couv>iiiiariarar 2Soj7tarQog, IlavXog,

.ADavdoiog, 0oiiJa/.iiiojv.

XVI. ^Ev ()i rfi (filoaofpi a^'^) e^rQtipav Illdrojv^^),

^^Qiororehjg o rovrov /.laOqrrig, (hv rov f.iiv IIldTOJva
V7ro/.ivtiiia rillovoi ^cXaoroi' XQriaii.i(''}reQoi^-) df^ rdiog, L</Z-
fHvog, llQio/uavog, TavQog^'^), llooy./.og, Jafido/jog, Iojdvi'tjg o

(pi/ko^rcjvog, oorig y.al /ard IlQio/.iavov iiyojvioaro, 7cokld/jg

c)i /al /ard '.Jqio rorikovg^^y rijv di '^QioroTikr^v Aal avrov
V7cof.ivrjjiiarigovoiv^'') 7cleioveg, (vv yQriaiiuortQoi TIoQfpvQiog
0o7vi§, '^J'/Jiav()Qog '.JcpQodioievg^^'), '.^4f.if.u6viog, '^QQiavog,
Ev/MiQog^'^), .^4r6/jog, ZayaQiag /mI TQijiOvvog . . . .'^) ddE?.ff6g.

z1
<Cr/)> Lg.
1) tp -) — laTniy.i] C. — 3) Pov<f(»v o. (' Fb. — 4) f«/(jo

C. — 5) J£tvt]()og c. C Mf. Fb. — ()) ^huviSt^g c. C Mf., Fl). — 7) Mjalog

c. C Mf.: .hTtckog Fb. S) — (ji)i,,j('((nos c. C Mf., Fb.: 'Oi>ttfi('iacog Lg. —
Sl) V. iiifra interpretatioiioni luedicoruin catalogi. — Ki) Tt]l (ft,).oaoifi

C — li) llUixMv <Cy.(u^ Lg. — 12) X(j (jfft^u oTf oo( Mf. — 13) TicvQog,

Ilinay.Kcvog, Lg. — 14) i. mg. inf. ui. p. Ka. teste: -X- kia\v of tkcXicioi

iaTO(uoyo (sequitur coni]). niibi incompertuni) t(»v t-Xkijvoyr (p. conip., .sed
cert., ut videtur) o/ y(c) toj^ aokiova Sitdf^(cvTo (j). cp.): (^fr)ty.vSt]g o atcQioa
(fft'(>tO(,-?), 7iv,'}(cyo(j(cg o accLima, (cv(c'S.ayort(i.a 6 xkaCofAtvioa, nXtcTOjv c

(i')t]vatoa. i. t. postJ-yo<(TTOT67.o/v sequitur versus oinissus: -X- j;7ro,ur^ (supra

i.t conip. snprascr. est): i7i7ioy(^i('cTt]a y(c) yccki]voa\ ccay.).)]7ic et coni}). milii

obscnrnin. 8ed linnc versnni non luic sed ad talj. nostrae i^ XV spectare
z/
equideui censeo. — 1.")) ino/ivi^itccriCovacv C teste Ka. — Ki) l-ltfQo C. —
17} Evyac(jog C j). conii)., sed certuni: c. Mf. ceteri nonien hoc ou). —
T r
18) lac. a Mf. indicatani in C hoc conip. ccvo/ myiiA.
 ,Altermn iudicem reeentiorem nobi.s deniio edendnm
e codice Bodleyano (ol. Meormann. Auct. II. II, chart.,

4", fol. o5Sv) JACrnmer priraus in „Anecd. Gr. Par.'' IV

(1S41) ID.o — li>7 protulit.') At alter codex nobis praesto
est ad contextum liuius tabulae (tab. C) recognosceudura,

adhuc nondura adhibitus. J Hergenroether enim in opere

suo „Photius, Patriarch von Constantinopel" inscripto III
(18G0) 257 adu. o7 neque tab. M neque tab. G collata

e codice Vaticano 1450, membr., fol. 487^) indicem initio

mutilatura exscripsit, qui medio in medioorum catalogo (V)

incipiens usque ad finem (XIV) cum tab. C paene omnino
congruit. Eandem tabulam ACatiforum quoque sub titulo
IleQl Tojr ir h.ciait^ t7cia[i\i.irj Evdo/uu)]adriv)v publici iuris

fecisse Hergenroether adnotat; sed quis A Catiforus ille sit

et quo loco illud ediderit, explorare nullo modo potui. At a me

rogatus ChHuelseno liberalissirao auetore Joannes Graeven,
vir doctissimus, Romae tabellam illam denuo accuratissime
contulit et de codice illo ad id tempus nusquara, quantum
equidem scio, descripto haec benignissime mecum per litteras
communicavit: ,,Der cod. ist ein Palimpsest — Psalmen
scheinen der erste Text zu sein — mit allerlei theologischen
Traktaten vollgeschrieben. Die Hs. muss sehr viel grosser

gewesen sein, wie die alten Seitenzahlen und Quaternionen-

zahlen verraten. Vor dem fol. 421 (jetzt fol. 110), Quater-
nionennummer NJ^ muss ein besonders grosses SUick aus-
gefallen sein, aber auch im folgenden fehlen einzelne Blatter.

1) Ceterum tabulaiu no^^trani in fol. 359 •> codicis illius sacc. XV.
exarati e.sseHOCoxei cat. cockl. m.ss. biblioth. Bodl. I (18.1:]) p. TtiUA
in
scriptum videmus. Et quamquam P de Lagarde 1. 1. Crameri laterculo
nu.squam commemorato suum codicem ita .sigiiificat ,,Bodleyanus miscell.
211 ifriilier bei Meermami =
Auct. T. II lij seite 358^- ff.", tamen eius
libruni eundem esse atque quo Cramer usus erat equidem perf<ua.sum
habeo. De GSteffeno vero et HUsencro in editioni.s tab. M. prae-
fatiunciilam (p. 5) eo? qui legant delego. — _) non fol. -482, ut ap. Hg.
falso legitur.
 — 10 —
Dies ist aucli vor dem fol. 4S7 (jetzt 174) der Fall. Dies
beginiit niit der Hergenroethersclien Liste, die gerade mit
fol. 4S7l> endigt. Jetzt gebt der Liste voran fol. 479 — 48(5:
I iij Oeoffi/^eaiaTto ooivnavcj ariLfniocQyi~) kiovii aoyii.7via/.67TV)

/.aXafiQtac. ffojTio^ aQyieTcia/OTiOi; yjorat.fcri ivor^rolefog. 5 Capitel

verschiedenen Inhalts. Es folgeii ihr fol. 4S8« If.: Tor
fcytor yQr^yoQior lor deoXoyor ayoLifc el^ lur Loyov cor 7caaya
uc. 10 (fort. rt)r?) avaaifiaeioQ rjittQa (fort. riueQfcv'^). Die Liste
istvon derselben Hand geschrieben wie ihre Umgebang."
Tabula vero est haec.

Tab. C.
Adnotatio. Tu tab. C recensenda haeo couipendia a nobis sunt adhi-
bita:B ^ cod. Bodl.; V = cod. Vat.; = Cramer; Lg.
C'r.

= Lagarde; Hg. — Hergenroethei- ; 8t. = Steffeu U^. = Ut^ener

;

Gr. = Graeven.

I. IIeqI TtoirjCfov oaot f)ifc^) aclyiov /al ifcfij-iiov

Oitrjoog aciyorc, MivavdQog itxiJi^ovg, 'Haiodog''^) aciyoug,

^TcolLioviog ouoifog, EvQiTcidrig^) lfXf.t[iovg, ^'iQtacofffiv^g ouoifog,

^Offo/J.rig o/iioifog, (Jeoy.Qicog^) aviyprg^), Ka/JJfucyog buoifog,

IIivdaQog Slvrc uicQfc /xd volg vrr ayvcoaca, 'L^Qacog aciyorg,
NiY.avdQog o/noicog, /liovratog biioifog, ^O/c/cifcvog ofioiiog,

^ ir/.offQfov ") <ifCf.ifjorg> '').

II. OaoL TtEQL yQfCLififcctov \.^lr/.(j(fQfor^),\ Jtorraiog

b QQa^^), \4no}lvjviog b f)va/ohjg^^'), li/UiardQog^'^), 'nQog'^-),

\^acvfiyiig, '£}Qiyirijg^'^), \4ya7cric6g, OtloTcovog^'^), ^eQyiog

1) (h(< Lg. : 7IKH c. B Cr. et St. — 2) inioihi^- B teste Lg., Cr. teste
'latodog: ^IlGfo^og Cr. — 3) tvQmiiiia B p. ni. — 4) toy.QCTog B. ~
.)) OTt/org B p. in. i. nig., i. t, oitotiDg: 2.'Ti'/org (~)ti'jy.<HTog otiofog Cr. -

(')) ..Iry.oiiQcov rubr. B. — 7) it(Uj:lovg addidi. — 8) ^Jvy.inf otor hic expun-

gendiiin e,s8e cen.seo. — U^ ©f^f^ Cr. — KJ) Siay.cAog B. — 11) '.Ikiic.r-

6()og Cr. i. t., sed i. not. crit. ll).t'^ia'(iotrg scribcndiiui essc existiniat. —
VI) 'P.itog Cr. i. not.: ((oog B, quod dittogi-aphia ortnui aut 'jlTiQog aut
"Iqictos legenduni esse oj^ijiatur Lg. — JiJ) ijoiyiinjg W: 'OQiyiv)ig Cr. —
14) <^ [(oicvvrig d> ^'ilonovog Lg.
 ^
j'£((>/.6(>uc, l(')((i')'ij^ u \'((0(<i^), ^-Iriijviu^, ..Jd()t((jri)L:, ('Jeayi^itj^,

'^Hq(0()i(<i()^ o u{'y«'^, rE(''iQyioi^ o XoiqOiUmj/jil:.

III. lJii'(<^ 1(0)' i- f u iiroQl/Sj^) ()i «:rQf:i!'('<i'i (01"

^fauAQcerti^, Jti/iiuoUivri'^, ^JiayJni^'^), 'Y^reQuhi^'^), \Ji'ri(f(oi',

\^rduyjdri>^, JimQyo^^), ^/r/jjvQyog ymI*^) ^/loia^.

IV.
"^

0(701 <(/('}'>> ;'^«f/^£?c'') ijyoci'^) 'kj roQi/oi'')-

Ooi/jdidii.j:, 'HQij()oru^^"), !Etro([(or, ayyE~erc<^^^) aQyayyElo^^"),

Jof.iEiiav6Q, QEurif.iuQ, ^rHfavoc., lYhivag^^).

V. nivaS. rav iv cfj^^) iarQi'/f]^^) dic<7CQEipcirr(or'

Jrifi6/.QiT0Qj 'iTtTiuKQcirriQ, Jioo/MQidifig, '^Qyjytriig^^), 'Povcpoi;,

raXriv6g^ (DiXciyQiog, Qa(or, ^liS.ardQug .^cfQU()i(JtEvg^^),\4Xiic<r~

dQog^^} TQaXXtarug^'*), Jrif.tuaO-avrig, ^EvriQogj 0ilui\uErug-'^),

Jiu/.krig^ ylEtoridiig-^), "^JvrvlXug^''^).

VI. '£")' da Cfikuau(pit< dt e^tQeUiav Hlcator /al

^^jQtoiurehig u ruvruv i.ic<Orir't'ig' (ov rur uir HhcxKora

VTcutiriilf.iaTiC.uvot TcXelarut' yotiotficjrEQut''^^) di rca^jg"*),

^^?\.jiivug^^), Tc<VQug, HQto/jc<v('g, HQU/JMg, J«fi(<o/Jog'"^),

1) 2.'fnyi0S- vt('ntQO\; /(oc.vvijg, o Xarxcg COlli. Lg. — -) otjTOQi/toig

8t. — 3) atayvvtjg B. — A) 'Ymnid^tig c. B Cr. : 'YntnelSiig Lg. —

.1) JiVHoyog c. B Cr. : JtfvcQ/og Ijg. —
•
()) pro yjii re.stitucii(Uiiii esso
^laidos iiigenio.se propoiiit Brzo.ska 1. 1. p. 103, ^icnteiit. controvers. I. —
7) avyYQicfftTg ClMucller FHG IV 474: ynaqtig c. B editt. —
8) riyovv CMueUcr 1. 1. ct Brzoska j). 4!) adn. 3: ijtovv cditt. cuiii

B. — i)) iaTOi)iyj]g B p. m. — ID) 'j/()o')(^OTog Cr. — 11) (cyytCtvcg B

praebere vidctur Lg. teste, tcstc Cr. dyytltvicg. — 12] et «p/« ct og sine
dubio in B cssc contendit Lg. : ^Pikmnog 6 &tayytltvg coni. Cr. i. not.,
in add. ct corrig. 1. 1. p. 488 in icQ/jcyyt).og fort. latcre XicQici: ljyytL.tug
i. t. Lg. : ABrinkniann jh-o aUero nomine verisimiUime eoni. IdyuOuy-
yt/.og. — 13) Mtjvag Cr., CMucUer: Mi]vag recte Lg. (cf. Herodian. I
51, 7; .16, 2. 3. II 030, 24. 25 L. — 14) tij om. Cr. — 15) T(jc.ad\x)j B:
T(^)ia(hy?i Cr. i. t., i. not. leg. iaT(^ty.i'j. — l(i) ac^iytvrja B p. iii. —
17j . . . tffJOb' (c(f(jod'iiai,tvg B; incip. in V fol. 487 " ll(f(^)od'tnitvg. —
18) J(fQ0(^iaitig !d}.ti(cvd\^)og, V. — ]!•) T(jicXXL(cvog V. — 20) cf t.).o)utvog

B: 'J'iXoifx tvog Cr.: (f

thoiitvog \ tcste Cr. [<^J>tl6atvog Hg.) — 21) Jioiidiig
i

c. BCr. : Jttovidrig Lg. : Jtovi6r]g V. .

— 22) (cvTv).log B: AvTt).).og V. —
23) /Qi]at[x6Tt(.)og c. B Cr. : /(Ujai/moTtQoi Lg.. V. — 24) ratog V. —
25) AXy.ivog Cr. : JXuavog V. — 2()) (^ccytcaycog B: Jccyaayiog V.
 12

Icjdrrii^ u (f
i/.6:roro^, ootig /xd /xad Ylqio/.iarov^) iiyojrioaro,
7coXld/jg^) ()fi y.al /.ard ^^Qioror^/.or^.

VII. neQi Troirir(Zv. IIoi i^ial T^)' '()/ittiQo^,^I'Ioiodo^,

nloav()Qog.^), <cnari'aooi^,'^^) ^-Irrluayo^.

VIII. O/ laiiifiOTtoiol'^) ^- ^rjU(')ri()ri^''), ^.^^Qyiloyog^),

'hcTTMra^^).

IX. TQay(t)()o7coiol^'^) 7^')" .^JloycloiJ:^-), ^^orfo/.lr^c,

EvQi.ridri^^'^), "/w)'''*), L^/«/oc^^).

X . K(o n (nd o/r 1 ol^^) aQyalot ^')J '

^E:riyc(Qiii oc, KQa-
r7rog^^), Er/ro/uCj '..^Qioroffdvti^, 0eQe/Qdirig, KQdnjc, n?Mrior.

f.iioric^'^) /(ojiKof^iag^^-) ^' '.^^vrKfdvrjc, ''.^leiic GoiQiog'^^).

veac;^''^) de 7'^")" HlevavdQoc, (DiliTCJcidiic^^), Jirpilog'^'^),

0i/^riu(ov <C^^7ro/JMd(OQog> ^^).

XI. "^FrizoQec: 7^')' Jrif.i^ooevrig^^), .^lioiac, 'YrceQeidriif^),

^ Ioo'/.Qdrr^g, u4loyivric^^), _/f/.o?^/oc, ^loalog'^^), ^.Jvri(f('ov^''^),

^.AvdovudriQ, JeivaQyog.

1) To xinniacvov B: Cr. i. iiot. lcg. nuiay.ii<,v6g, scil iii add. et

corrig. recto yaii'. rioiay.if.vov: t6 y.i, noi. aaror V. — 2) noliayig Cr. —

H) i B teste Lg., IJs. testc oiii. B ntvTf, item oiu. f Cr. : V teste Gr. t

(rf' Hg.). — 4) ni,0icvd\jog B: TItia((v(fr>og Lg., Uf<. : ITiaicvSoog Cr., V. —

')) rhaiMcaatg ^'^"opter t c tab. M iiiscrui. —
•
(i) of(c/tjionotoi' B. —
7) Z>iu(f)vi6)ig recte LT^s. : ^if.i(ovid)]g ceteri c. codd. — 8) (CQ/tXoyog B. —
!)) mnovtc^ B: 'innovtci V: 'lnn(>)v(c^ Cr. ; dc verbif* post Ytztt. inscrtis v.

adii. 10. — 10) Ti)(cyoSonoioi B. — 11) ^- oiu. Cr. — 12) Aia/vXog V. —

i:j) post lUH^nnt.&r]g rubr. B. — 14) 7o'j' V. — 1.')) Cr. testc (\/Ki6g V {2i/(iiog
Hg.j. — l(i) y.tottoSonotoi B: Koifxojdonoio) Y. — 17) (C()/(cioi, B: (CQ/tciccg

St. — 18) yooTtvog B: yoorivog V teste Gr. (A()«Ttro5 Hg.) — 19) iitaijg —
<lH).rif.io)v seu l-lnolk66(')()og inter 'fnnctivcc^ et TijccydjSonoto) et B et V
inseruerunt. — 2(1) youoSi(cg B: y.oi^utnSiicg V. — 21j (cktiiOovntog V>:

",l).t'^tg Qov(>!og Cw: J).if tUovniog V. — 22) w<f ^Cy.b^LiejSiccg'^ St. — 2oi

()'* B, quod Cr. oni.: <)'

Lg.: t)7 * V. — 24) incip. in V tol. 487 '^ —
2.")) Sit((i'i).og B: ,ltti(^ilog V. — 20) JnoXXiiSoitiog V i^raebet, oni. B
eiusque editt. — 27) i om. Hg. — 28) )j/noa,'Jtv)jg B. — 2!i) 'YntoiSijg
Cr. — 30) ('.ta/vv)]g W: Aia/vv)ig V. — 31) faaiog B: ' laatog V. —
32) AvTi(fO)v V.
 — la —
'XII. ^E/.eyEicor :iotiirar ludllro^:^), I\'Iiu}'£quo^^),

(Di Xi] ici^ ^) , Kallli^i ayjK^).

XIII. yliQi/.oi li^)- '^l-Ku ('()'''), '^4h/.((l(K, ^a!r<f(')'^),

^rriaixoQOc:^), IIivdaQO^, Bay.yckldriQ^), ^'l(ivy.o^^'^), \4v((y.oH')r,

^IU(0vll)7j^.

XIV. 'foroQi/.ol 7^^)" Gory.rdldr^^, ^ IlQodorO'^^'^), Hs-

vo<f(ov'^'^), (Dlharoc,^^), Qeojroujtoc,, "lupoQog, \4va^iu^.vr]g^'''),

KalhaiyrviqQ^^), "^EII^vlaoq ^'^), IIolviliOQ.

harum tabulariim indolem inspicit, ])rimo

Qiii vero
obtutu cum Steffeuo, qui brevissime minimeque accurate
de hac re (l. 1. p. 9 — 10) disseruit, intelleget et tab. M et

tab. C e duabus diversissimis partibus compositam esse et

ita quidem, ut lab. M prior atque certo multo antiquior
(I— VIII) cum particula posteriore tab. C (VII— X. XII. XIII.
XI. XIV) omnibus fere locis consentiat, alteri tab. M parti
(IX— XVI) cum tab. C priore tantum affinitas quaedam
intercedat. In tab. C enim paragraphi XI— XIII. XV omnes
desant et in § XVI catalogus commentatorum Aristotelis non
invenitur. Contra in tab. C § III oratores novem vel decem
(v. p. 11) enumerantur raro ordine dispositi et § IV
scriptores historici ii, quorum plurimi prorsus ignoti sine
dubio recentissimorum temporum Byzantinorum sint qui-
que in tab. M non legantur. Et tab. M particula prior,
quae summi momenti est, praesertim cum nullum Polybio

1) y.c0.lvv6<; B: KiO.Xivo^ Cr. : KuXXrivog V. — 2) fxrifitvfxvo? B

tcste Lg., Cr. tej^te u^iitfivos: iJ.rjiiit()f.ivo^- V teste (Ir. {Mrjfisoiios Hg.) —
:>) (fiXiTtig B: 't>t.XiT((g Cr., V. — 4) uXXifiaxoa^. — .5) .9- om. Cr. et St. —

G) Xxii((v B: llXrifiuv V. — 7) aaiKfio B: Y Clr. testc aauffo') {2^((n(f(L

Hg.). — 8) Lg. te.ste B ziva'i/«)ooa, aTtcaai/jDQog teste CY. : ZTr^ai/MooiY. —
9) iS(cx/vfi<fr)a B. — 10) ,j't'zos B. — 11) /. oiu. V. — 12) )]q«)<^otoc: B. :

'lf(jti)doToi Cr., V. — 13) ^ai'o(fo'.,v Cr. : Gr. tcste Y A^voffcjv {B!(vo(f(ov

Hg.). — 14) «/VAfffTo,^ Us. : 'i^fXinTTog c. codd. cditt. — 15) t(vi'^ifiev)]g B. —
10) y.aXXiarfvrjg B: KaXXiaOtv)]^ Y. — 17) tXXrjvixog B Lg. teste, tcstc

l .*. fXXrjvixos: 'EXX)]vi%(tg Cr. : 'EXXtwixog Lg. et L's. : EXX>]viy.og Y: milii

iiomen valde suspeetum est.

 — 14 —
aetate inferiorem scriptorem contineat, eo a simili tab. C
discernitur, quod non quinque poetas epicos, sed Panyaside
omisso tantum quattuor praebet, item quattuor tantum
reeentioris comoediae poetas Apollodoro (a B solo) neglecto.

Praeterea compluribus particulis transmutatis ab tab. M

tab. C differt, quod mediae recentiorisque comoediae
poetae falso inter iambographos et poetas tragicos
atque oratornm index inter comicos poetas et elegiacos
interponantur. Postremo et in grammaticorum et in medi-
corum tab. M catalogo (X et XIV) compluria nomina, quibus
tab. C (II et V) caret, insunt; sed de bis indicibus postea
plenius nobis disputandum erit. Quod denique ad codicem
V primum a nobis adbibitum attinet, apographum tab.
C ille agnoscitur. Nam praeter multas lectiones iaude di-
gnas id solum maioris momenti est, quod V ut tab. M quin-
tum poetis uovae comoediae Apollodorum addit.
Interpretanti autem summam difficultatem atque mea
quidem sententia paene tollendam tab. M § IX et tab. C§I
afFerunt, ubi poetae diversissimi sub inscriptione oaoi did
arr/v)v /.ai idit,i(ov enumerantur. Hoc unum constare
mihi videtur, in harum particularum archetypo duas colum-
nas fuisse, quarum altera poetas oaoi did arr/ojv, altera eos
oaoi did Idu^^Mv scripserint, complexa sit. Sed num arche-
typus ille ea forma ipsa, quam Lagarde L 1. sibi reiinxit,

fuerit, mihi certum omnino non est. Immo vero nomina illa

sine ulla ratione ut ita dicam logica composita et nonnulla

etiam interpolata esse mihi videntur. Sed ad hos indiculos
illustrandos haud scio an adducere liceat rnonstruosam hanc
poetarum tabellam, quam e commentarialo ab incerto B3—
zantii aevi scriptore^) compilato A Hilgard in dissertatione

1) Hilg. 1. 1. p. 23, .sed IBckker „AG" III (LSJl) 11G2 liabet

eadeiii verba inscripta SiourjSovg axoliuaTiy.ov tig ttjv diovuaiov niyvi]v
(.sic) h ciini Ven. app. 11,4:. Vat. l!j."36 et IT.jl. Vos.s. 76.
(Heidjelb. ISSO) ,,de artis gramm. ab Dionysio Tln\ com]ios.

interpret. vet." inscripta (p. 25) edidit.

Tfnnjiai (); nlair- "Ouijqo^, ^^QUiiofpdvTq^, GeovMiroc:,

I^Azraoc^), nii'()r(Q0^, 'ff(iio()(K^

^
!aoy.QdriqQ., EcQiiridy]^, Sov/a--

()/th|c'"j, Oor/a')A(h]Q /jd o'i XoittoI (U. Trdvreg TroiriTai'- . . .

At multo melins nostrae causae alius catalogi prirna par-

ticula proderit, qui propter alias qnoque res notatu dignus,

sed adhuc genuina forma nondnm editns est. Prima hnius

laterculi mentio fit apud Ignat. Hardtium in cat. codd.
mss. biblioth. reg. Bavar. I, 3 (180(1) p. 77 — 78, qni nil

nisi tria prima nomina et ultimum descripsit. Deinde

JHergenroether „Photins, Patriarch von Constantinopel"
ni (1869) 257 adn. 88 hunc catalognm minime accurate
nominibus in linguam Germanicam versis protulit. Q.uem
nunc primum genuina forma e codice Monacensi 250, chart., 4*^,

saec. XIV, fol. 14?> ^ ^^ publici iuris faciamus ex apographo

accuratissimo a bibliotheca et aulica et publica Monacensi
summa cnm liberalitate nobis misso atque breviter expla-
nemus.
^Ey/loyij /ai ()i'yy.Qi.(Ji g'^) TroirjTtov, oiqroQiov, (filo-

aocfcjv /al deoAiiyojv z«r« dcode/dSag.

I. <J7o nyrai-y-^) "Of.iriQog ^), UivSaQog, '^Hoiodog, QeoAQi-
rog, Jiovvaiog b TreQn^ytjrtjg'^), ^O^rTriavog, ^Qarog, Mocaalog,
Aiay/Aog'^), ^ocfoyX^rjg^), EvQirridrig, ^^Qiarocpdvrig.

II. 'Pi]TOQeg- Jii]i.ioaS^avTqg, ^.^Qiareidt^g, Qovy.vdidi^g,

^Iao/.Qdrrig, z/iov, yli(-)driog, 'EQitoyh'ii]g, ^Aq>d-6viog, .y^iayjrqg^),

UoXvliiog, Bero(f'ior.^ 'HQodorog.

1) ^AkrjXfiai^og L: lAky.fKuoi; H, R: fort. l-D.xudv, ylXxaTog. sod tuiu

ini(leci'-u (!) nniiiina legorentur, quocl probabile csfie mihi non vidctur. —
2) <->^oyvig (lubito an rcstituen(hnn sit. — 3) (Ti';'zp('(T6Atr Ilardt.- A) IIoh]T(ci

oni. cod. — r.) riingulis quattuor i)artium iinniinibus nuineri Gracci a — 1^

appositi sunt. — 0) S)ionl)|"iii'?, 'iJJeiicflateS niiruni in modum Hergen-
roether. — 7) .-lia/rlog cnd. — 8) Zo(foxV>\g cod. — !)) Aia/vvrig cod.
 — k; -
III, OiloGoqoi' '^Qiororslrigj Illdrw}', nv&ayoQag,
nhoTivoL;^), Ilrolef.unog o KXaodiog, Euy.leidrig, KXeof-tridrig,

Jiufparrog^), Jaf.id()/uog, IlQ6y.Xog, ^ETriyrtjrog, ^vvaoiog.

IV. QEoloyoi' JioviGiog b "^QeoTrayirrig, ^^Oavdaiog

liiayag, BaGileiog o /iiayag, rQTjyoQiog b deoloyog, ^lojdvvrjg
b XQVGOGrouog, rQrjyoQiog b NvGGrjg, KvQiXXog '.AXei.avdQelug,

lyidiiiiiog b bfioloyrjTiqg^), FQriyoQiog b ihtvi-iarovQyog^), ^IovGrl-

vog b cpiXoGOifog yal /iidQrvg, rQiijyoQiog b didloyog^) /mi

Iwdvvrig o Jaf.iaGy.riv6g^).

Quamvis hic catalogus non summi momenti sit ad

litterarum Graecarum historiam melius cognoscendam,
tamen non prorsus contemnendus esse mihi videtur, quia
solus omnium, quos noverim, /Mrd dMde/ddag dispositus
nobis ostendit, qui jjosterioribus Byzantinorum temporibus
optimi poetae, oratores, philosophi, theologi aestimati sint.

Quodprimum ad duodenariumnumernm attinet, Byzantinorum

aetate numerum ilhim ob eam rem libenter saepissimeque
adhibitum esse inter omnes constat, quod Jesus Christus
duodecim ipsos apostolos dimisit. Cum dein, qui in indice

nostro recentissimus nominatur, loannes Damascenus, octavo

p. Chr. n. saeculo vixerit et codexnosterdecimoquarto exaratus
sit, laterculus post loannem Damascenum et ante decimum
quintum saecuhim, m. qu. sent. tempore propius secundo
termino accedente confectus est. Ut de paucis singulis

agamus, primum eo, quod in oratorum numero historicos

quoque scriptores collocatos videmus, nemo offendatur. By-

zantinorum enim more id fieri solet, ut Psellus') inter
^.7cl Xoyoig evdo/j firjyorag Thucydidem et Herodotum enumerat;

1) incip. fol. 143 *>. — 2) Ji.oifuvzog Qgo: zU.o(favTi]g cotl.: ©io'

Vf)ante§ Hg. — ?>) TOaiimiiS tionfciior Hg. — -i) ©vegov uon ^ceocafavea
Hg. — 5) diir.yoyog ('? d\.(doyogf) apogr. meum: ©vegoviu? ®ia(ogit-3 Hg. —
6) (f(cf.i(((T)]vos Hardt. — 7) v. PsoUi orat. ex tempore ad Pothuin Yestar-
cliam liab., quam e cod. Bodl. 18'J fol. li).j ed. Coxe in Cat. codd. mss.

bibl. Bodl. I (1853) p. 743.

 — 17 —
atqua etiam philosopbi in oratoribus ducuntur ab anonymo
TtEQl vov ceXEi oc Xoyov^)^ qma/.Qo rc( rocg rov<: i'i(J()aQa>^(sG. QtjcoQcc^)
Demosthenem, Aristidem. theologum (i. e. Gregorium Nazi-
ancenum), Psellum appellat. Item inter philosophos diver-
sissimos etiam astronomos astrologosve et mathematicos
scriptores legi minime est mirum. Sed in theologorum indice
nomen rQriyoQiOL: odidyoyo^ multum diificultatis praebet,
cum et didyoyog: cognomen Graecum, (|aantum scio, nusquam

inveniatur et Gregorii ipsi innumeri paene vixerint posterio-

ribus temporibus. Quare in didyoyo^ corruptelam inesse constare
mihi videtur. Primum didyoyog in didy.ovo^ non graviter
comrautandum esse conieceram. ISJam praeter Gregorium
hagiographum Armenium et diaconum in monasterio, quod
Atom vocabatur, qui nono p. Chr. n. saeculo iloruit^),

etiam Gregorium quendam, cui cognomen diaconus seu

referendarius erat et qui decimo p. Chr. n. saeculo fortasse
vivens Demetrium sacrum^) scripsit, novimus.
^yyuouioi' in

At Hergenroether Gregorium Dialogum

nullo verbo addito
scripsit quasi certum atque clarissimum. Equidem vero
Dialogum cognomeu apud nullum scriptorem invenire potui
sed nomen proprium, philosophi ut videtur et commen-
ticium, in duobus Anth. PaL epigrammatibus^) legitur.
Cum Gregorium uUum Dialogum cognominatum nus-
quam, neque in Wetzeri et "Welteri „Kirchenlexikon"
^ V (1888) neque in Herzogi et Plittii ,,Real-Encyklop.
f. protest. Theologie u. Kirchengesch." V (1879), laudatum
repperissem, in altera editione libri Krumbacheriani nuper
in lucem prolata^j A Ehrhard Gregorii Magni, primi papae
(590 — 004), dialogos a Zacharia, qui 741 — 7o2 in Petri sella

1) ed. Bekker „AG" III (1821) 1080-1082 et Ch Walz „RhGr" III

572—574. — 2) cf. PhHKuelb in Erschii et Grubcri „allgem-. Eucyklop."
I Scct. 90 (1871) 1. — 3) ed. Theophilos .Joaunu in ..Miniuiuc dyio/.oytxce^'

(1 884) 54-GG. cfr. Kuelb 1. 1. 1 S. 81) (ISG'. )) 42 1 Krumliacher Gcsch. d. byz. Litt.
ot

2(18!)7j i- Sl, 10 — 4) app. 2,202 «.fl. cf. CKJ I nr. '.):'.S. —

5) GdlJLij 87,3.
 — 1 s —
seclit, Graecam linguam transversos'} G-regoriumque
in

ipsum Dialogi cognomine ornatura esse contendit. Etsi

Ehrhard locos, qui lianc rem demonstrent, aiFerre omisit,
tamen Hergenroetherum secuti in nostro indice Gregorium,
papam primum, nominatum esse existimemus. Quod vero
ad cognominis formam inusitatam attinet, hoc nomen simi-
liter fictum omnes dubitationes expellet. Apud Suetonium^)
enim est: „Hyginus . . . imitatus est Cornelium Alexandrum,
quem propter antiquitatis notitiam Polyhistorem multi,

quidam Historiam vocabant."

Si nunc quaerimus, quo consilio quaque ratione is,

qui hunc catalogum quadruplicem confecerit, usus sit,

equidem certum consilium iutellegi posse nego, praesertim

cum certus ordo vel litterarum vel aetatura non sit adhi-
bitus. Tantum hoc concedendum esse existimo, numerura
quaternarium in indiculis constituendis moraeuti cuius-
dam fuisse. Nam in primo indice quattuor nomina ultiraa,
tres illi poetae tragici et comicorum poetarum princeps,
dilucide ab aliis secernuntur. Deinde in altero rhetorum
catalogo quattuor sophistarura nomina, quae in raedio
sunt, e ceteris erainent. Non minus in tertia philosophorum
tabella quattuor mathematicorum nomina item medium
tenentia evidenter ab aliis seiunguntur. Denique in theo-
logorum indice prima quattuor nomina ordine aetatis
bis

severe fere servato leguntur, cum ultiraa quattuor noraina

eo, ut duodenarius numerus perficiatur, adiecta esse raihi

videantur. Ceterura oranes conatus transmutationibus no-

minum aliisque commutationibus gravioribus certi ordinis
restituendi m. qu. sent. a liraine reiciendi sunt. Immo
potius in eo nobis acquiescendura est, tabulam nostram
quadruplicem, solara adhuc /xaa doidEVMdac. constitutara, ut
Y.Qiaeojg Byzantinae docuraentura non conteranendura esse.

1) lat. ot gr. iii Mignoi „Patrolog. Lat." LXXVII (1849) Uil-430.

- 2) (le grainni. c •-'(!
p. ]!.". Rff.
 — 19 -

TI.

Postquam hos tres indices magnos e Byzantinornm

temporibus servatos recensuimus, ad controversiam difficil-

limam accedamus, num et quo modo nostrae poetarum scripto-

rumque tabellae censura illa Alexandrinorum aut aliorum
grammaticorum contineantur atque qua auctoritate usae
in antiquitate ipsa pervulgatae fuerint. Qua in re tractanda
ordinem singulorum generum in tab. M bene adhibitum
sequemur et ea, quae iam StefFen L L recte m. qu. sent.
atque satis accurate dixit, nimirum non repetemus.

1.

At incipiendum nobis est a poetis illis, qui apud

omnes nationes omnium primi fuerint, ab epicis poetis.
Horum vero ceusum ab Aristarcho atque Aristnphane, poe-
tarum iudicibus, datum esse, in cuius numerum neminem
sui temporis ut ne Apollonium quidem redegerint, Quin-
tiliano teste (X 1, 54) inter omnes coustat. Sed quos et

quot poetas grammatici illi elegerint, neque Quintilianus

neque alius quisquam nobis tradidit. Quam ob rem Jiac

quaestione nunc quidem in medio relicta potius de pen-

tade epicorum poetarum certa quam brevissime disse-
remus. Omnia pentadis illius testimonia^j inter se plane

1) Pentadis epieao testiinonia seenmlnni aetatem disposita,

qnonun singnlis noininnin ordo adieetns est, snnt haee: Proel. chrest.
in R Westphali .,serij)t. metr. €4^." I (^1866) 230 duobiis loeis jor (jioug
TToirjTiu xQKTtaToi et tniov n. y.o. (Homerns, Hesiodns, Pisander, Panyassis,
Antimachn.''); Andronie. tho) Tuito)^ noiijrojv in Bckkeri „AG" III
(18"2l) 14(il 7T. unooaSioinaToi aut^ ^'io/J]v (Ho. A. Pa. Pi. Hc.); tab. M =I

tab. C VII 7r. (Ho. He. Pi. Pa.A.); lo. Tzctz. introd. in Hesiod. in ,,poct.

min. Gr." II (1823) 13 — 14 Gaisf. n. (Irovvuio^- /.. y.v.i' tioyjiv. (Ho. A.

Pa. Pi-. He.); (Is. sen potins) lo. Tzetz. (ef. krnnil)aeher GdP.L^ ij 21i).!)i

prolcg-. in poet. ed. MChGMueller „sehol. in Lvcophr.'- I <1S11) 2.")!

ovofKcaTo) n. (Ho. Hc. Pa. A. Pi.); lo. Tzctz. (cf. Krnmb. 1.1. S 21!), 10)
schoh in Opp. Hal. ed. I" Cats Busscmaker (184!)) 2(50 7f . ;troj'ws- xut'

iio/Jiv (Ho. He. A. Pi. Pa.): lo. Tzetz. aTf/oi nfo) d'iuif ooc; noii]-
•2*
 — 20 —
consentientia hos qninqne poetas quamquam non eodem
orcline enumerant, Homerum Hesiodum Pisandrum
Panyasin Antimachum. Etsi vero apud Proclum prima
poetarum epicorum pentadis mentio invenitur, tamen eius
auctorem quoque Proclum fuisse non pro certo habeo. Sed
canonem Alexandrinum quem vocant quinque illos poetas
complexum esse, ob eam causam non verisimile esse puto,
quod et Quintilianus (X 1, 5()), qui compluries Alexandri-
norum grammaticorum censum respicit, Pisandrum tantum
obiter laudat et quod in Dionysi Hal. de imitatione librorum
epitoma nomen Pisandri oranino deest. Quae cum ita sint,

posterioribus temporibus, ut testimonia docent, pentas nostra

in multorum oribus et usu fuit. Nam C Panyassis
ut in tab.
non reperiatur, e librarii mendo factum cum Steffeno
esse

(p. 32) arbitror. Quam libenter numerum quinquenarium

ipsum in poetis elegendis Byzantini adhibuerint, his quoque
rebus demonstrari mihi videtur. Ut Is. Tzetzes in tractatu
neQi niv()((Qr/.ior f.ilTQU)v inscripto^) exempla poetarum, qui y^circ

OTiyiov scripserunt, hos quinque, Homerum Lycophronem

Theocritum Oppianum Dionysium (i. e. Periegetam), praebet
et Anonymus ille TceQL tou teIeiov Xoyoi: supra iam laudatus
(p. 17 adn. 1) duobus locis (p. 574 W; 1082 B) aQyhv^ra
IV Tolg TjQuoig jvoiriuaoiv Homerum Oppianum Periegetam
Tryphiodorum Musaeum commendat. Atque idem scriptor
aQyjTVTta Eig ^TziOTolag rursus quinque ipsos, Gregorium
Magnum, GregoriumNyssaeum, Synesium, Libanium, Pselhim
enumerat et postea Leucippen, Charicleam, Lucianum, S}''^-

Twr ed. C*rainor „AGOx." III (1836) 340 7ioi,i]iiy.ov nav aviovvuoir- . . .

ntvTHi; (Ho. He. Pa. Pi. A.);Anonym. ntQl noirjTwv y.i(i tmv kutwv
notrj/n (CTiov e cod. Gr. Cambr. Bd. XI 70^ (15) fol. 79 saec. XV. ed. in
„ACat. of the mss. preserved in thc librai*y of the university of Cambridgc"
(185G) 4(32 XKT^ t^oyT]v n. = cod. Mutinens. III C 14 misc. sacc. XY.
ed. GStudemund in „Philolog." XLYI (1888) 18 adn. 14 z«r' t^o/jjv
Xtyoutro, n. (Pa. Pi. A. Ho. He.). — 1) ed. Cramer „APG" I (1839) fJO. —
 — 21 -
esiun), Aleipbronis epistulas proponit.V; Deninue in trans-
cursu commemorare nobis liceat, liominum, qui in aliquo
poeseos geuere minore carmina iecere, iudiculos, interdum
ut videtur certos, apud nonnullos legi. Exempli gratia
eadem bucolicorum poetarum trias, qua hodie quoque
utimur, Tlieocritus Moschus Bion. hoc ordine a Suida i. vv.
Qeo/iQico^ et IMoayo^ nominatur."; Dein duae diversae poe-
tarum tabellae, qui ff ciir6f.iEva scr ipserunt'^), in Arati

vitis sunt. Et denique Ittotioiov^ a/.iecri/.a ycyQarfora^

Atheuaeus I 22 enumerat. Haec de poetarum epicorum
indicibus.

Ad iambographos progressi hic quaestionis firmis-

simum fundamentum invenimus. Quin enim tres ipsi scrip-

tores iamborum Graeci ab Alexandrinis grammaticis iu

canonem recepti siut, Quiutiliaui testimouio (X 1, 59) dubium
esse uemini potest, sed Archilochi, iudicio Aristarchi ad
f-^iy maxime pertinentis, solius nomen ab auctore nostro com-
perimus. Cum vero complures non incerti scriptores'*) cum
tabb. M et C consentientes optimos chirissimosque iam-
bographos Arohilochum Semouidem Hipponactem
enumerent, hos tres iam a grammaticis Alexandrinis vel

certe ab Aristarcho'') in ordinem compositos esse, equidem

persuasum paene habeo. At momenti cuiusdam quam-
quam non magni apud lo. Tzetzam locus (schol. in
Lycophr. I 254) est, quo primus e tribus aonxQETttGi

laf.i(ioyQdrpoi<; Semonidis loco '.Avaria; appellatur; sequuntur

ut alibi Archilochus Hipponax. Cum Ananiae nomen apud

1) cf. Photii epist. Auiphilochio uietropolitae Cyzici ed. R Hercher

,Epistologr. Gr." (1873) 16. - 2) v. Diouierl. GL I 487, 8—10 K. - 3) iu
AVesterm. Btoyo. (1843) 0.5. .37 cf. p. VIII; v. ctiam Diomed. 1. 1. p. 483,
2—3. — 4) YoU. Herculan. coU. II. Vol. IV (18(54) p. 201 col. 105 (A.
H. f?.); Luciau. pseudol. c. 2 (A. S. H.); Procl. 1.1. p. 243 (A. S. H.);

tab. M II —
tab. C VII (S. A. H.). — 5) cfi'. Steffeu p. 45, qui vntnaxtxptv
quandam ostentat.
 99 —
Hebraeos solos nsitatuin') atque semel tautum Macedonum
regi inditum sit, de (|ua re infra disseretur, facillima coniec-

tura \/y((ri(K pro '^ircria^ ante pedes iacet, et hoc viri

docti contenti fuerunt. Sed explicandum vel explicare

conandum erat, cur Tzetza Ananium inter optimos iam-

borum scriptores posuerit. Nam Ananius minime clarus

celeberque sed certe mediocris poeta^) fuit. Quin etiam

B ten Brink^) Ananium poetam fuisse negavit, cum Hippo-
nactem ficto Ananii nomine hominem gulae deditum per-
strinxisse contenderet. Quamquam haec sententia iam diu
optimo iure repulsa est, tamen equidem, quia in eo, quod
Tzetzae catalogus praestantissimorum iambographorum
notissimi Semonidis loco Ananium poetam multo ignotiorem
praebet, vakle ottendo, putem, loannem nostrum hoc, ut
aliis quoque locis non perraro, vehementer errasse. Atque
corruptelam illam ex his Procli verbis {}. 1. p. 243), quo
auctore Tzetza saepius usus esse mihi videtur, fluxisse

coniciam: hairivjr de. Troir^ral ^ylqylkoyoc. re . . . /mi 2Siqi.ioj-

vtdrjg . . . /Mi '^hiJtcorai .

.' wr o //£)' 7rQO)rog t7cl rvyov, o

()£ (i. e. Semonides) eVr \4rarlov cov MaxEdoroc., o ()'£ '^Itttho-

ra$ /Mca JaQeiov ri/f.iaZtr. Ananius aut Ananias hic rex

Macedonum nominatus apud alium auctorem non legitur^),

quare viri docti nomen corruptum esse rati varias coniec-

turas protuleruut. Ut FSylburg pro '^rarlov '^jlivvtov,

Clinton et ten Brink L^Qyaiov proposuerunt et ERohde in

celeberrima commentatione „rlyove in den biographica des
Suidas" inscripta^) haec dixit: „Vielleicht darf man sogar ver-

1) Strab. ai). Joseph. VIII 10 saepiusque; .Joseph. i\)ii. X 188. XI

118 et saep. ; aet. apost. ."), 1. — 2) perpauca fragni. coll. ThBergk
„PLG" *II (188'i) 501 — 303. — 3) in „PhiloIog." XIII (1858) 607. —
4) In A de Gutschniidii conunentat. ,,die makedonische Anagraphe" inscrijita

de Ananio Macedonuni rege quidquam invenire non potui. [Symb. philol.

Bonn. in hon. F Ritschehi coll. (18()4) 101—134 = KI. Schr. v. A v Gut-
schmid hrsg. v. FRuehl IV (18i»3) 33 sqq.] — 5) „Mus. Rhen." NH
XXXIII (1878) 1'.17 adn. 1.
 — 2;'. —
mutep, tlass dureli vOllige Zerriittuug der Ueberlieferung des
Proclus (b. Phot.) oder durch irgend eiue arge Nachlassigkeit
des Photius selbst der Jambograph Auauius, dessen Proclus iu
iler Aufzahhing der beriihmtesten Jambographen so gut ge-
denken konnte wie etwa Tzetzes (proleg. ad Lyc. p. 254 M),
zu einem Konige vou Maeedonien gewordou ist, wozu dio
Namensuennuug irgend eiues solchen Konigs iu der Naeh-
barschaft Anlass geben konnte." Cum haec Bohdii seu-
teutia OCrusio^) probetur, equidem contrarium fere pro-
babile. esse existimo. Quid impedit nos. quaero, quomiuus
veteri cuidam Macedonum regi nomen Ananii aut Auaniae
fuisse putemus, cum praesertim de antiquiore Macedouum
historia perpauca sciamus? Nihil mea quidem sententia.
Ergo Tzetzam, Proclo Photioque multo stultiorem, summa
neglegentia Procli locum falso compreheudentem duo nomina
(6 di i. e. —y^i^uoridtjg: . , . In \4rariov r^/.i^icuer) commutasse
et e genitivo ^rariov ^raria^ uominativum faetum, cum
exitus «c eius aetate multo tritior esset quam o^, iu

praestantissimorum iambographorum catalogum inseruisse

couiciani. Ceterum Tzetzae ipsi, qui iamborum scriptores
legisse non videatur"), Ananias poeta fortasse suspiciosus
faetus est, cum ut Diomedes (GL I 485 K) in opusculo
politicis versibus composito et oriyoi TteQi diaifOQa^ iroiiin^jr

inscripto tantum Archilochum Hippouactemque iau-ioyQd(fO(\:

yh')cioroS6ia^ commendet. 8ed utut est, apud C-rraeeos

Archilochum Semonidem Hipponactem omuibus fere
temporibus'') praestantissimos iamborum scriptores aesti-

matos esse, equidem persua.sum habeo. Similiter tres Ro-

mauos quoque iambographos, CatuUum Bibaculum
Horatium in triadem Quintilianus (X 1, 'JG) comprehendit,

1) Pauly -Wissowa RE d. kl. Altcitunisw. I (JS;i4) col. •JO.JT. —

2) cf. Krumb. GdBL-p. 2o(J. — 3) niiuiaui cnim auctoritatem m. qu.
seut. Steffeu Q). S-i) Plinio (ejiiist. IV S, 3), qui Heroden vel Herondam
iambographoruui priucipem celebrat. attribuit.
 — 24 —
quibus Diomedes (1. 1. p. 4S5,16. 17 K) noii bene Lacilium ante-
posuit, quem carminum minimam tantum partem iambicis
septenariis composuisse notum est^). Et e satiricis
poetis cum iamborum scriptoribus intimis affinitatis vin-
culis coniunctis Quintilianus idem (X 1, 03. 94) tres,
Lucilium Horatium Persium, elegit, quos eodem ordine
Diomedes (1. 1.) repetiit, cum apud Graecos satirarum
poeta solus Pratinas ab lo. Tzetza^) nominetur.
Si nunc ad tragicos poetas trauseuntes quaerimus,
utrum index in tabb. M et C traditus, in quo Aeschylus
Sophocles Euripides lon Achaeus praestantissimi
tragoediarum scriptores praedicantur, apud veteres multum
valuerit necne, cun StefFeno (p. 39) huius normae ne um-
bram quidem captari posse contendo. Hoc tantum adiciam,
apud lo. Tzetzam (prol. in Lyc. p. 250 M) illos quinque
poetas tabularum ordine servato sed Arione Thespide
Phrynicho in capite agglutiuatis praeter treQOvg liivQiovg

veovg TQay(;>dovg Ttoinjrag enumerari, cum idem Tizetza in

oriyoig tc. diaffOQag noii]riov (p. 337,5 sqq. Cr.) rQaycjdiag Tovg
didaay.a?i,ovg eosdem sed primo nomine Arione omisso repe-
tat. Contra a plurimis vel cunctis fere*') auctoribus antiquis
optimi artis tragicae principes hi tres soli, Ae-
schylus Sophocles Euripides, laudantur^). Hos vero
poetas tragicos primum ex Alexandrinorum illorum gramma-

1) cf. WSTeiiffclii „Gescli.d.E6m. Litt."^ (1800) § 14:^,4 — 2) prol.

i. Lyc. p. 257 M et or. n. (^. n. p. 387, ij Cr. — 3) diios tantum, Sophoclem
Euripidem, ilar. Vict.GL VI 50 K et Euripidem Soplioclem Paus. I 21, 1
nominat. —
quod lii loci testentur: Aristoph. ran. 1413. 1518. 1519;
4)
Heraclid. Heracl. ap. Diog. Laert. V 88; Cic. de orat. III 7, 27;
Dionys. Hal. de imit. libr. epit. p. 422— 423 E; Vell. Paterc. I 16;
Quint. X 1, 66. 67; Dio Chrys. or. LII p. 548 M; Plut. de glor.
Athen. c. 5 p. 348 D (E. S. A.'); Ps.-Plut. vitt. X oratt. p. 841 F;
Aristid. or. L. II 55i)— 560 GDind. (S. A. E.); Phrynich. ap. Phot.
bibl. cod. 158 p. 101 bB; Diomed. s. Melamp. schol. in Dionys.
Thr. art. gramm. ed. Bek]i:er „AG" II 746 (E. S. A.); Andronic. 1.1.
p. 1461; lo. Tzctz. introd. in Hes. 1. 1. p. 13.
ticorupi censura praestantissimos commendatos esse, omnino
non putandum est. Multo prioribus enim aetatibus Aeschy-
lus Sophocles Euripides tragoediarum scriptorum exempla
in omnium ore erant, quod, ut Steffen (p. 40) recte ad-
monet, Lycurgi notissima lege, qua praescriberetur, ut
poetarum illorum aureae imagines in maguo Dionysi theatro
ponerentur, demonstratur. Item ante boc tempus Heracli-
des Heracleota Laertio Diogene (V 88) teste ixeQl tiov

TQiojv roayo)()o7toi(ov, quos Aeschylum Sophoclem Euripidem

fuisse nemo dubitarit, comphires libros scripsit. Quin
etiam m. qu. sent. iam Aristophanes, comicorum poetarum
princeps et illorum tragicorum fere aequalis, triadem nostram
tragicam in fabula Bcuoayoi inscripta implicite primus
coustituit, quod exempli gratia e his versibus effici mihi
videtur (1413. 1518. 1510):
(^JiovvGoi;) Tov uev (i. e. Aia/v/.oi') yan ijyoviKci aoffnv, toj (Juvxti/J';» sc.)

(V i)d'o/.i(ci. . . .

{Aiayvlog) tovtov (i. e. ^^oqoxXsu) yao iyo)

a0(fl'(< y.QlVli) (^iVTiOOV iivcei.

Cum igitur res ita se habeant, equidem in tabb. M

et C tantum de hac causa, ut pentadi epicae tragica pentas
opponatur, tribus magnis tragoediae poetis lonem et Achae-
um additos esse existimo. Quod vero interdvim apud
nonnuUos auctores, ut apud Athenaeum (I 39), vitae
Aeschyli (^) scriptorem (Westerm. Bioyo. p. 122), Hora-
tium (epist. II 1, 161 — 163), alia tragoediarum scriptorum
nomina leguntur, momenti ullius esse nego. Et apud
Romanos similiter atque apud Graecos tres e poetarum
tragicorum multitudine optimos esse electos neque demon-
strari posse neque verisimile esse censeo, quamquam Cice-
ronem (de orat. III 7, 27) tres ipsos, Ennium Pacuvium
Accium, cum Graecis illis tribus poetis comparare concedo.
At praeter hos tragoediarum scriptores Graecos rr^^ TTQohr^^

Ta^ecjL^j ut ita dicam, alius poetarum tragicorum delec-

 — -26 —
tus sub TT/.ti ado^ nomine yjoetico notus est. Septem
enim viri, qui singulis caeli signi illius celeberrimi astris
similes Ptolemaeo Philadelpbo regnante tragoedias scrip-

serunt, pulcherrimo illo titulo certe anfce Strabonem, qui

primus (XTV 15) pliadis tragicae meutionem facit, con-
iuncti sunt; sed iam inde, quod eorum nomina maxime
inconstanter enumerantur^), pliadem illam miuime certam
normam fuisse intellegendum est. Vero optime sensisse
mihi quoque ut Steffeno (p. o9) videtur GBernhardy, cum
(in hist. litt. Gr. ^ II 2 (1872) p. 72) de ^cleiddug notione
dicat: ,,Dieser figurliche Titel verrat mehr einen epigram-
matischen Witz als den niichternen Gebrauch der Gramma-
tiker, und weit eher begreift man, dass ein ehrsiichtiges
Zeitalter das Zusammentreffen mehrerer Biihnendichter als

einen Lichtpunkt Ut
bezeichnete." vero pliadis tragicae
poetae in canonem Alexandrinum reciperentur, propterea
fieri non potuit, quod, ut supra iam saepius commemoratum
est, Aristophanes et Aristarclius sui temporis neminem in
censum admiserunt.
Non magis quani tragicorum poetarum pentas poetarum
comicoriimheptas in tabb. M et C nobis servata, quae
Epicharmum Cratinum Eupolin Aristophauem Pherecratem
Craten Platonem complectitur, per antiquitatem pervulgata
fuifc. Nusquam^) enim septem illorum ne levissimum qui-

1) schol. A. in Hephacst. c. 1), 11 ed. We.<tplial „script. metr. (Tr.'

I 181. 182: Alexaiuler, Dionvsiailes aut Aiantiades, Eui)hroniu8 aut Sosi-

phanes, Homerus iun,, Lycophro, Philiscus, 8ositheus; schol. in Theocr.
ed. Ahrens ,,bucol. Gr. rell." II '2 = lo. Tzetz. i^rol. i. Lyc. p. 2(;3

2(J4 M: Aratus, Aiantiades aut Apollonius, Nicander, Honierus iun.,

Lycophro, Philiscu^:, Theocritus.: iii sunima ti-cdecini diversi poetae nomi-

nantur. — Commemoratiu" vero plias etiam a 8iiida i. \t. l-llt^uvS nog Airwloi;,
^liovvatcdris, ^dvxoi^ {)wv, Ofj.ijoos, 2^wai()tos, ^^ojm.if uvt^g, 4'i-).iay.os, ^Ioi^ox-

Jirjg (!) et alj Eustath. in comm. in Od. V 272. — 2) Uno loco solo, a^jud
anon. nfot y.ioiunSfug in ,,schol. ( rr. iii Aristoph." ed. FDuebner (iii)
p. XIY, similitndinem minimam videmns, (juo hi septem, Magues Cratinus
dem yestigium iiivenire potui. E contrario ternarius
numerus atque in tragicis perinde in coniicis poetis
elegendis summi momeuti est Nam apud permultos aucto-
res antiquos^) hi tres, Aristopbanes Cratinus Eupolis,
praestantissimi comoediarum scriptores laudantur. Si
interdum pro alio alium poetam substitui concedatur, tamen
numerus ternarius plerumque")retinetur'^). Ceterum, cum
unus magua poetarum comicorum turba quasi omniuui
e

princeps nominaudus sit, mirum in modum multo saepius

quam Aristophanes, qui nobis iudicibus in artis comicae
summum cacumen evasit, Menander praedicatur, quem
posterioribus temporibus non raro cum Homero com-
paratum videmus'*). Postremo commemoretur, io>i' rrj^

Crates Pherecratcs Phryniohus Eupolis .Vristaphaues cuunierantur, quibus,

quin i^riniuni GDindorf recto Epicharnuun anteposuerit, valde dubito. —
1)apudhosdico: Horat. sat. 14, 1—2 (E. C. A.); Ps. Diouys. Hal. —
ars rhet. 8, 11 p. 302 R (C. A. E.); Vell. Patero. I l(i (C. A- E.); Quint.
X 1, 66 (A. E. C); Pers. 1, 123—12.1 c. schol. (C. E. A. et C. A. E.); Pla-
tonius 71. Si«(fOQas y.o)uojd\(i')v ed. Duebner 1. 1. (i) ^). XIII (A. C. E. bis);
Euanth. et Donat. comni. de comoed. reo. AEeifferscheid ind. schol.
Vratisl.(1874—1875) p. 4 (E. C. A.); Mar. Viot. GL VI 78 K (E. C.A.);
Diomed. GL 1488 K(A.E.C.); Diomed. s. Melami). schol. iuDionys.
Thr. ed. Bekker 1. I. p. 740 (C. E. A.); Androuic. 1.1. (A. C. E.); vit.
.Iristoph. iu Westerm. Bioyf). («) p. 15'). 157 (A. C. E.); Anon. n.xojjuo)-
Sins ed. Duebner 1. 1. (ixa) p. XVII (A. E. C). — 2) duo tantum ap. Pers.
1. 1. (C E.) et auon. n. y.o)j.i. ed. Duebner I. 1. (iv) p. XVI (A. E.) sed
quattuor a Ps. - Diouys. Hal. in p.413R (A.CE.Menauder)
art. rhet. 11, 10
nominantur. — 3) Aristoph. equitt. 518—520. 526. 537 (Magnes, Cra-
tinus, Crates); Aristot. poet. c. 5 p. 144!) b (Eincharmus, Phormis,
Crates); Diomed. GL 1. 1. p. 488 (Susarion, Mullus (?), Magnes); lo.
Tzetz. introd. in Hes. 1. 1. (Aristophanes, Eupolis, Pherecrates) ; Cod.
Vat. Gr. 62 (E) saeo. XVI. f. 108 > ed. 8tudenuind in „PhiioIog." XLVI
(1888j9 = ib. p. 3 (Susarion, Cratinus, Aristoi^hanes) ; Aristophancs,
Cratiniis, Anon. n.
Menander: ed. Duebncr 1. 1. (ixa) p. XVII (A.
y..

CM. seu M. A. C) =
Diomed. s. Melamp. schol. I. 1. p. 747 (M. A.
C) = Cod. Cantabrig. Dd. XI 702 (14) f. 76 saec. XV. ed. in „A
Cat. of. the mss. pres. in the libr. of the univers. of Cambridge" j), 462.
4) cuius rei dooumento j^ro nudtis hos locos affcro: App. cpigranuu.
 2s —
aQyaiag -/AOfiiodiaL: Tcoiririor orouara (VII!) /Mi dfjcqiara (ed.

Duebner 1. 1. (VIII) p. XVII) non electus normaeque, sed

solum catalogi a quodam facti formam prae
bibliothecario
se ferre Quae vero adhuc diximus, et de
mihi videri.

comicis Graecis communiter et de eis antiquae comoe-

diae quae vocatur praecipue valet. Nunc paucis verbis
de mediae et novae comoediae poetis nobis disseren-
dum est: quam partitionem in antiquitate minime apud
omnes pervulgatam fuisse, sed diversissimis rationibus
poetas comicos inter aetates dispertiendi scriptores veteres
usos esse referam'). In nostris tabulis duo, Antiphanes
et Alexis Thurinus, modiae comoediae poetae nominan-
tur, quod tantum in anonymi yreQl /uo/iKijdiag tractatu (ap.

Dueb. 1. 1. (III) p. XIV) repperi et illo loco demum, post-

quam Dobraei") coniectura Alexidis nomen Stepliani tra-

diti loco m. qu. sent. e libidine in textum impositum est.

Contra a plerisque praeter lo. Tzetzam, qui (in ffr. ^. d. jt.

p. 336, 26 — 337, 1 Cr.) sex enumerat, zrig viag yuo/iiwdiag

aarQov Plato solus laudibus effertur. Atque Menander et

Phiiemo in tabb. M C cum ceteris electi apud alios

et

quoque leguntur; sed quam vehementer auctorum sententiae

in hac re discedant, haec tabella doceat:

II: Menander, Pliilenio: Quint. X 1, 09. 72; vit. Aristopli. 1. l. ]>. 157;
Anon. n. xo)u. ed. Dnebner 1. 1. (ix a) p. XIX;
lo.Tzetz. proleg. in Aristopli. ed. FEitschl in
oiKisc. I 203 ; lo. Tzetz. ar. n. S. n. 1. I. p.
337, 4. —
III: „ „ Philistio: lo. Tzetz. proleg. in poet. 1. I. p.
257 M. —
III: „ „ I)iphilu8: VeU. Patcrc. I 1(5; Mar. Vict. 1. .

p. 78 K; Dionied. 1. 1. p. -18!) K. —

280 Jac. et S.Fulgentii epi«-. Rus^pensii,< (cfr. Teuffel G d RL^' i< 480) vi

cd. Migiic „Patrol. Lat." LXV (1847) col. 11'.). - 1) cfr. Bteffen p. 42-44. -

2) non Meinekii, ut Steffen (p. 43) adnotavit.

 — 29 —
IV: Menaiuler, Phileiuo, Dipliilus, l*liili[)pi(les: tab. cod. T>. —
IV: „ „ „ „ ApoUodorus: Uib. M;
l.ab. V cod. V. -
VI: „ „ Dipliilus, rhili[)[)ides, A[>ollodoru^, Posidippus:
Anou. n. y. ed. Duebner 1. 1. ("1) [>. XV. —
Quocl dein attinet ad illam antiquae comoediae poe-
tarum distinctionem, cuius vestigia apud Suidam i. vv.

^^Qiacof.iivitig et (Dqvvixol; conservata a viris doetis diversis-

simo modo explanata sunt/), equidem AMeinekeo (FCGrl

211) plane assentior, qui veteres criticos poetas antiquae
comoediae interdum in duas quasi classes dispescuisse exis-
timavit, in antiquiores, qui aute bellum Peloponnesiacum iu-

claruissent, et sequiores, qui ipsis belli temporibus florerent.

At StefFen (p. 43 adn. 28) in boc valde admiratus ofifendit

atque rovg STtidevviqovg potius inferiores aetate intellegendos

esse censuit. Sed m. qu. sent. non iure ac merito, cum prae-
sertim distinctionem illam, in eos qui ante et eos qui post
belli Peloponnesiaci tempora vixerint, in oratorura delectibus
reperiamus. Et eadem partitione Dionysius Hal. quoque in

historicis scriptoribus recensendis^) usus est. Denique num

apud Romanos poetarum comicorum norma certa in-

veniatur, inquirentes census alicuius ne minimam ansam

ita accipere possumus, ut Volcacii Sedigiti^) canonem illum,
qui decem fabularum palliatarum scriptores mira ratione
atque ad hunc dieni nondum satis explicata compositos
continet, silentio praetermittamus. Nam grammatici alicuius
hidicrum et sine uUa auctoritate istum fuisse equidem
persuasum paene habeo. Postremo commemoratum esse
volo, cinaedologorum poetarum, qui argumento quamvis
in deteriorem partem aberrante cum poetis comicis coniungi
possint, complures catalogos partim inter se congruentes

1) ef. Suid. ed. Beruh. a[)[). erit. i. v. IIihgtou^^vi^s. — -\ de Thue.

iud. e. .'.
[). 818. 81!» R. - :J) efr. Tcufiel OdRL''^ §'
147,2.
 — 30 —
apud Strabonem (XIV 41),Athenaeum (XIV 13), Suidam
(i. V. -lorddr^g) legi. Sed illos maioris momenti nou esse
libenter concedo.
Persecuti vero tab. M compositionem ad elegiacos
poetas venimus: quattuor poetas, qui et hic et in tab. C
nominantur, Callinum Mimnermum Philetam Calli-
raaclium reperimus apud Proclum solum (chrest. 1. 1. p, 242).

Hinc cum Ruhnkenio, ut Prochis poetarum elegiacorum

delectum ab Alexandrinis petierit, efficere mihi quoque
uimis audax vel potius prorsus perversum videtur esse, cum
ubique de Aristarchi Aristophanisque elegiacorum poetarum
censu ullo altissimum silentium teneatur. Quintilianus
enim (X 1, 58) modo elegiae principem haberi Callimachum,
.secundas a phirimis Philetae delatas esse, memoriae tradidit.
Et ab aliis minime inter se consentientibus diversi
poetae exemplaria praebentur^). Quod vero ad Romanos
attinet, ab Ovidio (trist. IV 10, 47 — 54) et Quintiliano
(X 1, 93) oidem quattuor ipsi, Tibullus Pro])ertius
Ovidius Gallus enumerautur, cum Dioraedes (L L p. 484 K)
Ovidium in elegiarura praecipuorura scriptorura indiculo
omiserit.
Restat nobis, ut de lyricis poetis, qui in tab. M
poetarum variorum generum agmen claudunt, breviter disse-
ramus. Novem poetas hic (et in tab. C) appellatos in
canonem certum redactos fuisse, qui non parva auctoritate
apud veteres usus sit, e multis testimoniis^) elucet. Quam-

fragm. Censorino adficr. o.

1) p. (58 FHultsch GL VI
S) =
(iOT K: Mimnermus Euenus (v. ap]). crit.); Diomed. 1. 1. p. 484 K:
Callinus
Callimachus Euphorion; SchoL Bob. Cic. pro Arch. 10, 3 p. 3')S
OreU :CaUinus Antimachus Archilochus Mimnermus Solon; lo. Tzetz.
proleg. in poet 1. 1. p. 2.i7 M: CaUimachus Mimnei-mus Philetas. —
2) Anth. Pal IX 184 (P. B. 8a. An. St. Si. I. Alca. Alcm.); AP IX .571
(P. SLSt. I.Alcm. B.An. Alca. Sa.); APapp. nov. III 78 (Alca. Sa. St.

I. An. P. SL B. Alcm.) Anon. nso) Ivqixiov ttoiiitmi' in Pind. ed.

;

Boeckh II 7 —8 (Alcm. Alca. Sa. St. I. An. Si. B. P. r/w,- Jt ;<ta t^v
 — M —
quam Quintilanus (X 1, (U — 64) praeter Pindarum, quem
novem lyricorum longe principem iudicat, de tribus tantum,
Stesichoro Alcaeo Simonide, verba faeit, tamen a vero non
aberrabimus, si Alcaeum Alc-
iam Quintiliano novem illos,

mana Anacreontem Bacchylidem Ibycum Pindarum

Sapphonem Simonidem Stesichorum normam firmam
fuisse putamus. Contra vero sententiam Steffeni, qui (]\ 8(3)

e liis Petroni (sat. c. 2) verbis ,,Pindarus novemque lyrici"

poetarum lyricorum dec.adem efficiens inter Quintilianum

et Petroniura, qui aequales essent, consensum non exstitisse

contendit, rectam esse cum Brzoska (p. 4>> adn. 1) nego, cum
mihi quoque illa Petroni verba nihil aliud nisi ,0/ tceqI

nifdaQov ;)'vi'a 'IrQi/.oi' esse videantur. Porro et anonymi^)

catalogus, quo octo tantum ?A:Qi/j)i Sapphone omissa
leguntur, novenarii numeri usui m. qu. sent. non repugnat.
Fortasse enim, ut Brzoska 1. 1. contra Steffenum pro certo
liabuit, casu quodam Sapphonis nomen neglectura est,

fortasse vero e gramraatici istius libidine viri soli enume-

rantur, excluditnr consulto femina. Sed utrum CLachmann
Horatii versus (od. I 1, 35.3G):
.^(piodsi nie lyricis vatibus iiiseres,

snhliini feriam sidera vertiee"

et Porphyrionis scholiastae (ed. GMeyer (1874)4 adnotationem

in illos factam „Graecis utique intelligendum. nam nondum
erant Romani" recte interpretatus sit necne, decernere uon
ausira. Lachmann vero^) haec dixit: ,,sic iile Flaccus mo-

Aaoivvav); Dioniod. s. Melamj). sohol. 1. 1. p. iol (Xvoixo) y.a) 01

jintaTujiifvoi tw^ic (An. Alcm. Alca. B. I. P. St. Si. »Sa. y.a) ^ty.ani Koinvva);
tab. M §yi = tab. C § XIII (Alcni. Alca. Sa. St. P. B. I. An. Si.). — Antip.
Thoss. AP VII IS (_-/A;^//f<»'« . . . ov IMorrfHov tvvt' aniHuog f/ft); Anson.
epigv. in sinuilaor. Sapph. p. 204 Sch (Sappho ... tvaT)j Xv(>t.yo)v); .Vuson.
griph. ter. num v. P.O— lio j). i:!(i Soh (lyrici vafes mnnero sunt ]\[iu^mo-

synarum); Suid. i. v. v-/;.;f,u/v {l4., fl.; tiov <^{i^ Iviuyiov). — 1) in „Iexico

Vindob." ed AXauok (1867) 321. — 2) in „Lucret. comm." ^(1866) 358
(VI 148).
 — 82 —
destius, qui cum se lyr. vat. insertum iri speret, Maecenati
docto poetarum iudici a deo probari cupit, ut ab eo iu
ordinem lyricorum redigatur decimus et idem unus Italus."

Quod utcunque est, per antiquitatem apud plurimos arreada

lyricam valuisse serio negari non potest, quamvis a nonnullis
auctoribus non semper omnes novem sed duo tantum vel
tres quattuorve artis lyricae exemplaria commendari, tacere
nolim. Ut Quintilianus (1, 1.) eosdem quattuor atque Dio-
nysius Hal. (de imit. 420. 421 R) praedicat, qui vero alio

loco (de comp. verb. c, 19 p. 131 R) pro Simonide Sapplionem

nominat. Et alii alios laudibus efferunt. Etsi dein lyricorum
poetarum numerum novenarium ad Musarum numerum
accommodatum esse, ab omnibus concedi existimo, tamen
non tam ad grammaticorum illorum Alexandrinorum munus
quam ad ludicrorum epigrammatum scriptores ordinem
novem poetarum lyricorum referendum esse, quod Steffen
(p. 38) quemque maxime emunctum animo aequissimo esse

concessurum speravit, equidem non pro certo habeo. Quod

denique ad lyricorum poetarum decadem certam attinet,
non, ut Steffen (p. 35) dicit, a plerisque novem illis decima
Corinua adscribitur, sed, quod maioris momenti mihi videtur
esse, decas illa modo apud anonymum Boeckhii et Diomedem

seuMelampodem (v. p. 30 adn. 2) et tum ab lo. Tzetza^) comme-

moratur. Appendicis loco adnotem, eorum poetarum, qui sin-
gulis poeseos lyricae generibus operam dederunt, apud auctores
antiquos dispersim catalogos esse traditos. Exempli gratia
e dithyrambicorum poetarum choro apud Diodorum
(XIV 46,6) (rciorif.ioTavoi Philoxenus Cytherius, Timotheus
Milesius, Telestes Seliuuntius, Polyidus enumerantur, quos
Polyido oraisso apud Dionysium HaL (de comp. verb. c. 19 p.

1) ijvolog. in poet. 1. 1. p. 252 M: Xvot,y.o) ovoitnaio) Sfy.u et oti/.

71. tf. n. p. 334, 23 — 27 Cr. : dtyU'; ci.niaTt) navTth]-; nkiiQtGTUTii.
 — H3 -
132 R^ reperimns. Cum vero praestantissimum ditliyram-
borum poetam Xenophou (Mem. I 4,3) ex Aristodemi tov
itiKQou i7tr/M?i,oi\uoror seutentia Melanippidera laudet, ab lo.
Tzetza Pliiloxenus celebratur (proleg. iu poet. 1. 1. p. 252 M
et or. 71. d. TT. p. 339, lo — \(\ Cr.). Et ut de aliis taceam,
musicorum antiquissimorum indiculos praeter alios scri-
ptores^) Plutarchus (c. 3 p. 1131 F — 1132 C et c. 5 p.
1132 F — 1133 D de musica) ex Heraelidis et ex Alexandri
Gvrayioycdc: nobis servavit.

2.

Postquam quaestionem de variorum geuerum poetarum

delectibus vel normis, (piantum potuimus, usque ad finem
deduximus, in SCriptores pedestres transgressi, utrum
liorum certi canones per antiquitatem valuerint necne,
inquiramus. Initium vero ab oratoribus SOphistiSque fa-

cimus, qui in tab. M scriptorum oratione soluta usorum

agmen ducunt. Qua in re summae difficultates oriuntur et

nunc quidem nobis non tollendae. Quamvis enim decem

oratorum Atticorum nomina, quae congruenter multis
scriptorum veterum recentiorumque testimoniis exhibentur,
in ordinem firmum a plerisque respectum redactos esse inter
omnes constet, tamen de tempore et de loco, quo canon
ille compositus sit, viri docti per unum totum et alterius

saeculi dimidium vehementissime inter sese discrepantes

disceptarunt. Et hodie controversiam illam haud ambiguara
esse nemo cum bona fide contendat. Cura singulorum vi-

rorura doctorura, qui de canone decem oratorura disserue-

1) Strab. X 3, 17 (Orplieus, Musaous, Thamyris, Eumolpus);

Paus. IX 30 (Thamyris, Arion, Sacadas, Hesiodus, Orpheus); Ael.
V. hi.st. XII .")0 (Terpauder Thaletas, Tyrtaeu.s, Cydas Caphyeus ?),
,

Alcmanl; Censorino frag-m. adscr. 1.1. p. 63 H (Timotheu.-, Polyidos,

Hyperides, Phyllis, Aristoxenus); Phot. liibl. eod. 23!) p. 320 B (Arion,

Chrysothemis Cres, Terpandcr, [Arion ]\Iethynniaeus.| Phrynis ^Mitylenacus,

Timotheus).
3
 - 34 —
runt, sententias iam in dissertatiunculae exordio perstrin-

xerim, restat solum, ut iudicium meum de hac re adiciam.

Equidem vero existimo, Aristophanem et Aristarchum de-
cem oratorum normam omnino non composuisse, sed potius
Romae primo p. Chr. n. saeculo vertente ab hominibus
artis rhetoricae studiosis, fortasse a Caecilio Calactino ipso,

canonem iUum factum esse Hartmannum (et ante eum

Meierum L h p. 140) recte censuisse. Sed huic sententiae
vim ullam tribui nolim, quod rerum earum omnium, quae
in hac quaestione tractanda ponderis alicuius sunt, ego
nunc quidem non satis peritus sum. Quam ob rem
contentus ero, si testimoniis decadis oratorum Aiticorum
denuo a rae collectis^) nonnulla pauca adnotavero. Primum

Ps.-Phit. vitt. X oratt. (Aiit. Aud. Ly.s. Iso. Isa. Ai. Lye. Dc.
1)

H. Phot. bibl. codd. 259—208 p. 48.5— 49(3 B (Ant. Iso. And. Lys.
Di.);
Isa. Ai. Dc. H. Di.); Schol. i. Hermog. proleg. c. 7 ed. Walz ,,Riiet.

Gr." IV 15 (Ant. Lys. Iso. Isa. And. De. Ai. Lyc. H. Di.); Anon. proleg.
Twv aTctaswv cd. Walz. „Rh. Gr." VII 1,26 (Ant. De. H. Di. Lyc. Ai. Iso.
Lys. And. Isa. — ol (jrjroQsg ot SKcnQUTToiiivoi); [de his cfr. Studerannd
„Ein Verzeichnis der 10 attischen Redner" in „Herm." TI (1867) 484—449]
cod. Coisl. 249 s.X = cod. Reginaehradec. XIV/XV= cod. misc. s.

Ambr. D 15 s. XV = cod. Pal. misc. LS2 fol. 180 XV = cod. s.

Barocc. 125 fol. 92 (Isa. H. Iso. Ant. Di. Lys. Lyc. And. Ai. De.); cod.
Par. 2991 A H. Lyc. Iso. And. Ant. Ai.) tab. M VII
(De. Di. Isa. Lys. ;
=
tab. C XI H. Iso. Ai. Lyc. Isa. Ant. And. Di.); — Demetr.
(De. Lys.
]\Iagn. ap. Dionys. Hal. de Din. iud. c. 1 p. 631 R {Jfivcco/oi-g • '
•

MV o iitv ty. Tiov ()}jTO()ojv Tiov ATTtxon'); Harpocr. i. vv. facdos (f/s," '
'
tojv

t (5);r. cf. i. V. livTKfwv) et AvxovQyog; Lucian. Scyth. c. 10 {t7i !dT-

Ttzjj Schol, in Luc. Scyth. c. 10 ed. Hemst. et Reitz (1743)

Sty.('(d\);

870 (JfXK Philostr. vitt. soj^h. II 1, 14 {twv (fixa); Sopatr.

oriT.);

proleg. inAristid. ed. G Dind. III 737 {>] 7ii)(CTTo/j.iv)] t(ov (>t\T. (hxug);
vit. Isocr. in Westerm. BioyQ. p. 256 (rwv l (())\t. toiv XQtO-svTOJv Tt xa)
("(vayivojaxofj.tviov); Phot. bibl. cod. 61 p. 20^^ B (Aia/ivrjg tig '
ToJv

6ix((. o>;r.); id. cod. 159 p. 102bB (laoxQ('(Tt]g . . ., (oantQ oi ('(X).ot. twiu
o»yr.); id. cod. 158 p. 101 bB: Phrynich. Arab. J)]fioai)iv)]v /.itTu tov (hjTo-
Qixov T(tjv ivvi(( xo()ov); Suid. i. v. l4vdoxtd)]g [t(ov TiQWTtvovTOJv Sixu
tig); id. i. v. ^.1tiv(((j/og (t(ov fxtTu ^lrjfi. iyxQix). tig); id. i. v. latcwg
(tlg .. lojv Six(( (^»iT.); id. i. v. AvxovQyog (tiov [.itT(( J)]^u. iyxQiO-. qi]t.);
 — 35 —
m. qu.'Sent. non silentio praetereundnm est, apud Harpocratio-
nem i. v. '^irrufioy cod. F t{i pro 7 praebere, cum apud Fa-
vorinum in eadem voce dcjdeyxi legi dicatur, quod corruptum
esse Meier fortasse recte persuasum habet. Huc vero accedit.
'
quod praeter tabulae nostrae Mouacensis indicem duodecim
QiiroQcoi' Hermogenes quoque^) duodecim oratores enumerat.
Deinde a multis scriptoribus antiquis saepissime paucos
tantum e decem oratoribus nominari, mirum nou est. Sed
posterioreByzantinorum aetate in oratoribus quoque elegendis,
ut alibi non raro, numerum quinqueuarium, decadis, releiov
agt duou^), dimidium adhibitum esse commemoretur. Anonymus
enim ille ^eol roc Telelor Xoyov^) quinquenario numero
compluries usus est, sed pentadi non in servitutem se dedit,
cum (1. 1. p. 574) VTceq TtdiTag celEiovg oijroQi/.ovg Loyovg
aqiGcovg dv.qoictvovg covg caGGaqag ovcovg, cov /ceQi Gcecpdvov

Jri^ioGd^EviyMv, cov navad^rjvaiy.dv cov ^^qiGcddov, rov eig cov

f.ieyav BaGileiov eTvicdcpLOv cov deokoyov (i. e. Gregorii

theologi) /-cd cov cov WekXov elg zr^v u^ceqa commendaret.
Contra apud Romanos certus oratorum census numquam
fuit, cum alii alios e cuiusque libidine et iudicio prae-

stantissimos enumerent. Quod denique ad alteram decadem

Graecam rhetores vel sophistas recentioris aevi complec-
tentem attinet, brevitatis erga ad Steffenum (p. 51) refero,
quippe qui de hac re quamvis paucissimis tamen satis

accurate disseruerit.
Oratorum canonem in tab. M decem historicorum
scriptorum index oxcipit, qui cum tab. C § XIV cougruens
miram dispositionem praebet, quam primus Usener (1. \.
p.-131 sqq.) recte interpretari coepit. Cuius sententia haec

id. i. V. AiOiCig (tlg Tior u(ti'. zfrju. Sbxu (»]t.); id. i. v. YjTSoiiSijg (TCiiv

TiiHOTOJv y.ty.ntuEviov d^axa ih'.)\ Maxini. Plan. schnl. iu (Hormog.) icJ".

t. /3 od. Walz „Rh. Gr." V 501 [u(tc( tovs Stxu orjT.). — 1) nto) fd^^iov II
11 ed. LSpengel „Rh. Gr." II 41U— 410. — 2) cfr. Brzoska p. 47 atbi. 1. —
3) p. 17 adn. 1.

3*
 - - 86 —
paria in tabula illa suut cornposita: principes Herodotum
et Thucydidem iraitatores principum Xenophon et Philistus

sequnntur, qnibus secundi ordinis auctores Theopompns et

Ephorus adiuncti sunt; sed tum solum propterea. quod res

ab Alexandro Magno gestas descripserint, Anaximenem et

Callisthenem in canonem illum redactos esse pro oerto non

habeam. Item quintum par ex antiquioribus Hellanicura,
Polybiura ex posterioribus fortasse numeri denarii causa
additum esse, minime mihi probatur. Equidem in Hellanici
nomine, quod neque huic neque alii catalogi nostri loco
aptum est, vehementissime offendens corruptelam graviorera
sanandam esse existirao. Et mea quidem sententia est haec,
indicem illum e Tthcr/u quodam ortum esse, qui primo non
nomina sola sed, ut soleret, etiam opera unicuique scriptoris

nomini adiecta continuerit. In archetypo igitur KalXiad^ivrig

EXXtivr/M . . . fuisse et librarii vel auctoris canonis ipsius
raendo ex operis titulo noraen scriptoris et non ignoti
esse factura coniciara. Huc quamvis leve arguraentum ac-
cedit, quod et cod. B et cod. V *^2iA.Aijj'r/.oc, non '^ElXdvr/.og

praebent. Sententia mea vero comprobata non decem, sed

novera tantura scriptores leguntur. At in altero historicorura
scriptorum indiculo (tab. C IV) nomina partira foedissirae

corrupta nuraerum novenarium item non transscendunt.

Nunc ad raulto graviorem quaestionem aggressi, num
ille tab. M index vel alius per antiquitatera vulgo valuerit
requiramus. Hoc omnimodo luce clarius est, ut Polybius
ab Alexandrinis illis in praestantissimorum auctorum cano-
nem, si modo scriptorum quoque indices praeter poetarum
delectus constituerint, reciperetur, fieri non potuisse. Quam-
quam dein multura nos non impedit, quominus Brzoskae,
qui (p. 49) non ita multo post Polybium mortuum, primo
a. Chr. n. saeculo catalogum nostrura in lucem prodiisse
demonstrare conatur, quod Polybius apud Stoicos potissiraura
et Romanos tunc sumnia valens auctoritate veteribus histo-
 .}i
—
ricis adiiuictus sit, asseiitiamur, tamen iiec canonem illum
nec Ruhnkenii (p. XCV J. 1.) liistoricorum scriptorum hep-
tadem prorsus Thucydidem Xeno-
ficticiam, Herodotum
phontem Theopompum Ephorum Anaximenem Callisthenem
continentem ab ullo umquam auctore antiquo veri specie
confirmatam eomprobatamque videmus. E contrario nulla
consensio de hac re per anticpiitatem inveuitur, cum alios

alii e cuiusque opinione libidineque optimos rerum scri-

ptores laudent. Ne hos permultos locos afFeram, modo

saepissime^) Herodotum Thucydidem Xenophontera Phili-
stum a diversissimis auctoribus nominari commemorem.
Sed, ut repetam, neque apud Graecos neque apud Romanos
historicorum scriptorum canonem ullum ne aliquantuLie
quidem auctoritatis fuisse contra nonnullos viros doctissimos
contendo. — Non magis eorum, qui de rebus ad yscjyQccrpiai'
pertinentibus scripserunt, catalogos in antiquitate valuerunt.
Sed ubi eiusmodi indices, qui non nuUius momenti esse
mihi videntur, inveniamus, breviter adnotare mihi liceat.

Praeter hos Strabonis locos (11,1 II, 11. 12, 1. VIII 1, 1),

quibus geographi in universum Homero eorum patre et

priucipe nominantur, singillatim ioi:<^ tceqI v^g Irdi/Sjg

yqaipaviag Strabo idem II 1, 9; XV 1, 12 enumerat, cum

altero loco quattuor his Deimacho Megastheni Onesicrito
Nearcho Ctesiam adiciat. Porro scriptores de pyramidibus
Pliuius XXXVI 17 laudat et eos, qui de rebus Aegyp-
tiacis aliisque aliquid nobis tradiderunt, a]jud Ps.") —
Symeonem Logothetam (in chronic. e cod. lieg. Par. 1712
(fol. 23 ed. a Cramero ,,AGP" I annot. p. 14 — 15) appellatos
atque a Georgio Cedreno (CHByz. p. 23, 11 — IG) repetitos
videmus. Quam magna vero inter illos consensus sit, hoc
modo planissime ostendam:

1) ut ap. Dionys. Hal. in cp. ad roiiip. c. ?>

p. vfiiR et de imit.

424-428R. - 2) cf. Krumb. GdBL^ ij U'.i.

 — 88 —
Ps. -Symeoii Lotiothota. 1 (Tfiorgiu^ Cedreuiis.

Oi oiyyixKft?,; ..Iiyvjijicov xiu (Juyyoc.if ti^' d't jiov Alyvmiwv xici

X(i?.^fci(i)P' IMartOwi' o x(av X(CJ.(^(cio)v ovtoi' MccvtOog o itjv jcav

AiyvnTidiv Tioii\a('cutvog avyy(Hcif»p\ Bi]- '

AiyvnTiow noirjoccutvog avyyQCccp^jv, Bi]-

ooaaog'^) n t(c X(c).S(cix(( avv(cy(cy(>')v, (joaaog^) o t(c XccWcciy.cc avvccyccycov,

jM(o/og rt y.(cl 'EoTitog^) y.cc) noog tov- \ M(o/6g Tt yc.i IJaTi(ciog^), y.cc), ni^)og tov-
Toig ^liyvnTiog '/to(oi'i\uog' oi d't tc '1'ot.- roig Aiyvnnog ttoMvviiiog. oi Jf T(c ']>oi-

riy.cc avyyo(cili(ciutvoi , ioioi^og Tt y(ci viy(c avyyi)(ciji(cijitvoi HaCodog Tt ya)

(cy.Ttog, i).(ciy.bg ycc) '.lyovai).(cog \
ExciTccTog, ED.ccvcyog y.ccl o Axovailccog,

Ecfooog Tt ycc), Xtyo).(cog. Ecfocjog Tt y(c) Nvy.o).(cog.

Dein.auctores, qui libros miraeulorum fabularumque plenos

composuerunt, Gellius IX 4, 2 — 3 nominat, quibus scriptores
erotici apud Photium (bibl. cod. 94 p. 731' g et cod. 166
p. 111 b B) enumerati argumento non raro illis aifines

adiungantur. Et liistoricorum scriptorum agmen Byzantini

illi claudant, qui in Montefalconii ,,Bibl. Coisl." (1715)
207 — 208'^) et non multis commutatis apud Georgium
Cedrenum (ed. Bekker I 3 — 5) inveniuntur. Postremo
etsi non scriptores laudantur, de eorum canonibus, qui primi

orbis tabulam fecerunt, non omnino taceam. Agathemerus

enim (in „Geogr. Gr. min." ed. CMueller II 471) Anaxi-
mandrum Hecataeum Hellanicum Damasten Democritum
Eudoxum primos, qui r>)j' ol/.ovf.iivTi]v iv tcivcc/u eyQaipav, enu-
merat, quos Hellanico Damasteque omissis eodem ordine
scholiasta in Dionysium Periegetam (Mueller I. L p. 428)
repetiit. Hac tenus haec.

Cum adhuc in opusculo nostro elaborando dissertationes

Brzoskae atque praecipue Steffeni saepissime laudatae nobis
non contemnendo exemplo et fundamento essent, nunc in
terram incultam paene inexploratamque ingredi audemus.
Numquam enim ad id tempus, quantum equidem scio, ab
ullo viro docto de grammaticorum et medicorum catalogis

] ) BijO(r)aaog scri))o. — 2) iort.'lMTt(ci(c. — 3) avvoijjig laTOQtcov avyyi^c-

(ftia(c n(ci)(c /«xcvvov y.ovQon(c).(CTOv yc) juty(c).ov dQovyyccoiov TTJg [iiyXccg,
Tov 2:yv)iT'C)i ropot. Bokkcr i. Georg. Cedr. cdit. I (1838) 3—5 i. adu.
 — 3i) —
illis, qui iu tabulis M et C servati inagnitudine auijilitu-
dineque iiiter omnes ceteros longe praestant ao multis
locis non parvas difficultates praebent, longius disputatum
est. Primum vero de grammaticorutn indicibus disseram
eosque, ut potero, explicare atque in formam genuinam
reducere couabor. Sed ut tab. M cum tab. C facilius con-

ferri possit, hanc compositionem, cuius sinistrum cornu

tab. M uomina teneut, dextrum tab. C ,
praemitto. Nu-
merus autem, qui inter.ambo tabellae latera est, uniuscuius-
que grammaticorum «/.(njr, quantum satis certe eam eno-
dare potui, significat. Qua in re summa difficultas eo con-

tinetur, quod compluribus diversissimae aetatis grammaticis

eadem nomina propria sunt, ut, quis quoque loco intelle-
gendus sit, saepe non statim atque interdum omnino non
perspiciatur.

tab. M tab. C

Oooi :c(.qI yQccu

Oooi yQccf.iuctriy.oi
/ilCCZCOV

1 deest! c. 265 a. Chr. n. ^lr/.ocfQcov

2 Jt»vvoio<; OoCi^ c. 150 - = = Jiovvoiog Gqc($

3 ^ircolXcovio^ JlOA0}.0C c. loOp. - '-
^.^TCollojvio; dco-

y.olog

4 ^/J^avdoOi; j(y)c.i50= = - ^^Xi^avdQog

5 deest! c. 150= ' '-
(?) 'QQog
6 ^onayrig (?)c.l80= = = '^oiiccyt^g

7 deest! c. 225 = - -'

'nQtyeviig

8 ^yccTcijrog j
c. 510= = '-
.JyciTcr^Tog

9 deest! i
c. 520 - = = (tiihoTcovog

10 —egyiog o veohEQo; (?)c.520 = = - 2eQyiog vecoiEQog

11 deest! c. 530 = = = lcocivvr^g o
i
XccQCci

12 ^iiovio; (?) 0.350= = = .Aviovioc

 — 40 —

tab. M
 — 41 —
ayQaffioi: uaxijaa^ i iir n-xvtjt' tyyQcapcoi: 7iqo)i<jl: iitd(')y.Ev^):

quamobrem Dionysius iure ac merito grammaticae artis

auctor atque parens dici potest. Maiore temporis spatio

Apollonius Dyscolus (3), Herodiani Magni pater, se-

, quitur, quem Priscianus (inst. gr. XI 1, 1. GL II 548 K)

maximum auctorem artis grammaticae appellat. Proximum
nomen ^^le^ardQOL; (4) Cramer (1. 1.) sine ulla causa iu
^^lE^ardQEvg commutari atque cum antecedente Apollonio
Dyscolo coniungi voluit., At si '^4leiai'dQog alius grammatici
nomen esse retinemus, dubium est, quis Alexander nostro
loco sit intellegendus, cum complures grammatici Alexandri
nomen habeant. Sed m. qu. sent. liic ^li^avdQog o

Koriaevg, Asclepiadis filius, commemoratur, qui Marci

Aurelii imperatoris praeceptor a Stephano Byz. (i. v. Ko~
TLccEiov) yQctf.i{.iacrA.og rtoXvi.iad-iacaiog nominatus est. u4Qog
(5) vero, quod in tab. C sequitur, dittographia ex ante-
cedente (^lliav^dQog factum aut ^tiqoc. aut Aqcicoc, le-

gendum esse Lagarde coniecit, cum Cramer, cuius sententiam

equidem sequar, 'ilQogYxo ^'Iqoc. scriberet. Quod attinet ad

Ori aetatem, FRitschl in commentatione celeberrima, cui

,,de Oro atque Orione" nomen est^), eam sic definivit:

,,Phrynicho grammatico ferme aequalem Herodiano suppa-

rem vixisse (sc. Orum) suspicor, ut non videatur aut non
multum certe saeculum p. Chr, n. alterum eius aetas ex-
cessisse". De Astyage (6), qui iu utraque tabula le-

gitur, Suidas solus (i. v.) haec pauca verba tradidit:

L</(7rt'a/ijc, /^«//jimrr/coc. Tbyi^r^v yQaiiiiiic(cr/.7Jv, ^ceqI dia~
XiY.TCov, TCEQL /.(icQcov, '/.avovcxg ovo/.iaTL'/.ovg /.cd Eig KalXi-
liayov Tov Tcoirjrijv V7t6f.(vrjii(a. Huc accedit, ut Astyages
quidam semel in Orionis Etymologico (p. (U>, D) laudetur.
Sed de Astyagis grammatici aetate nihil notum est atque

1) Ilriarte cat. reg. bibl. Matrit. codd. Gr. mss. I (1760) p. 314. —
2) opiisc. I 582-669.
 — 42 —
apud nullum virum doctum reeentiorem de eo aliquid
dictum inveui praeter unum AGraefenhanium, qui sine
gravibus causis Astyagem non paulo post Apollonium Dys-
colum et Herodianum, fortasse circa centesimum octogesi-
mum annum p. Chr. n. vixisse contendit^). Quae cum ita
sint, cum LCohnio^) artem nesciendi exercemus. Origenes
(1), ad quem nunc accedimus, theologus ille notissimus est,
6 /mI ^^da/iidvTivog, dvriQ elXoyi/nojTatog y.al /xttd 7cdoav
Tcaideiav elc. d/QOv eifio-/r^f.itvog a Suida (i. v.) nominatus.
De Agapeto (8) vero WSchmid^) haec fere dicit:

sophistam Agapetum initio sexti p. Chr. n. saeculi Alexan-

driae primum, tum Elusae fioruisse et fortasse eundem esse
atque illum a Cyrillo in grammaticorum catalogo apud
Cramerum ]. L edito laudatum. Etsi Agapetum sophistam
a grammatico nostro non diversum videri concedatur, cum
alium Agapetum grammaticum ignoremus et nomen Agapeti
m. qu. sent. ad posteriora saecula spectet, tamen in Schmidii
ultimis verbis vehementissime offendo. Unde, quaeso,
Cyrillum illa grammaticorum nomina contulisse, Schmid
scit vel potius scire opinatur? An ideo, quod maximam
quidem codicis, in cuius fine tab. C invenitur, partem
(foL 79 — 314^) /'vfKr/oj' f-ieya tov oolov IJaiQdg riaiov KvqiXIov
'/.axa d'Upd(ir(tov continet? At inter Cyrilli librum et
nostram tabellam nonnuila leguntur, quae ad Cyrillum illum
omnino non pertinent, ut in foL 323r TtEQi itv/iioXoyiiov
'/axd OToiyuov jiQog to ii avttov yivwo/siv 7tolkd'/ug rac
dvvd/.ieiQ Tcdv TtQay/iidrcov i./ tcov 'Aatd^QQicova tov Qrifialov
et in foL 341 oqol didcfOQOi /MTd rr^v rcaQddooiv /mI 7tiotiv
Tijg dyiag '/.ad^o^w/rjg /mI d7tootoXL'/.r^g i'/.'/.li^oiag li:y6i.ievoi,

ovXleytvTeg aTco KXii\iievtog '/al ettQcov ooicov /xd na/xcQicov

TtaTeQcov. Sed gravissimum supremumque argumentum

1) Gesch. d. kl. Philologie i. Alt. III (1846) 8o sqq. et comiil.

loc. — 2) Paiily-Wissowa RE d. kl. Altert. II (1896) col. 1865. — 3) Pauly-
Wissowa EE i. v. Agapetus 4.
 — 43 -

coutra ^chmidium atfero, qnod cum Cyrillus auiio quadriu-

geutesirno quadragesinio quarto p. Chr. u. mortuus esset,

tabula uostra non minora quam sex grammaticorum

nomina, qui post illud tempus tioruerunt, continet (S. <).

U). 11. 16. 28). Unde apparet, nullo modo Cyrillum,

nisi graves iustaeque causae afferuutur, catalogi aucto-

rem putari posse '). Philoponus (9), qui sequitur,

loannes Philoponus grammaticus esse mihi videtur, de quo

praeceptoris mei doctissimi, ALudwichii commentatio „de
loanne Philopcno grammatico" inscripta et supra iam lau-
data (p. 5 adn. 1) conferenda est. Magnam vero difficultatem
f'
proximum nomen - Qyio^j: (6) i- e c) /ceqo^ (10) affer t. Lagardei
coniecturam, qui temere cognomen (o) rECJiEQog ad loanuem
sequeutem trahit, a limine reiciendam esse iam Ludwich
(1. 1. p. 10 adn. 42) recte censuit. Montefalconii autem
sententiam (1. 1. p. 57) a GHoerschelmanno^) et Ludwichio
(p. 9 — 10) comprobatam, nostrum Sergium et Sergium eum,
qui cum Severo patriarcho Antiochensi initio sexti saeculi
p. Chr. n. florente per litteras communicavit, eundem fuisse,

equidem quoque credo. Item coniecturae AHilgardi, Ser-

gium Anaguosten Emesenum, cuius £7cirof.i7]i' nor oroiian/Mv
mronov ^lllov \HQiodiavov Hilgard edidit^), atque nostrum
Sergium iuniorem diversos homines esse negantis assentiatur
aliquis, nisi ABaumstark^) non ex vano Sergium lectorem
Emesenum ab omnibus aliis eiusdem nominis secernendum
esse demonstrasset. De loanne Charace (11), qui iu
tab. C sequitur, ad Ludwichii libellum (p. 9) reicio. Summa
vero difificultate nomen proximum ^u^onog (12) est, cum

1) Krumbacher GdBL^ § 243 niiruin in niodum codem crrore

quo Schanid affectu.s videtur esse. — 2) de Dionys. Thr. interpr. vet.
partic. I (,1874) 73-75. - 3) progr. gymn. Hdlbrg. 1886-87. — 4) Jfkl
PhSpp XXI (1894) 371: Lucubrationes Syro-Graecae, cap. 1 de Sergio
Resainensi librorum Graecorum interprete Syro; cfr. de Sergiis etiam
Teuffel GdRL5 § 41, 5,
 — 44 —
ueque apud scriptorem ullum Graecum neque in inscriptione
ulla, quantum equidem scio, adhuc inventum sit. Quamquam
coniectura facillima ^vaovio^ pro ^vBoviog ante pedes
iacere mihi videtur, tamen ea permultum non lucramur,
quod grammaticum Ausonium ignoramus. Qnare hoc in
medio relinquere optimum fore putamus. Sequitur Adrastus
(13), qui si idem est atque philosophus ille peripateticus
Aphrodisiensis, quod nequaquam certum est, altero p. Chr.
n. saeculo medio fuit. Et Th eagenis (14) aetas, cum non
Rheginus ille^) grammaticus, qui Cambysis aetate primus de
Homero scripsisse dicitur, sed TheagenesCnidius, quemPhilo-
strato teste (vitt. sophistt.II 71) Herodes Atticus in arte critica

praeceptorem habuit, hic intelliegendus esse mihi videatur,

facile deduci potest. Quod vero AeHum Herodianum Ma-
gnum (15) nomino et de Georgio Choerobosco (16) ad
Ludwjchii commentationem iam saepe laudatam remitto,
lectori benevolo sufficiat. Sed Theodosius (17), cuius
patris nomen in compendio codicis inest, O^ca\udaiog ille

yQaiiiiiarr/.dc:, a Synesio (epist 4 p. (345 Herch.) commemora-

tus, esse mihi videtur, cuius doayoyiAOvc. yMvorac, tceqI

yJJasojg orofidrojv /mI Qy]f.idTOjr AHilgard (GGr IV (1894)

denuo edidit. Trypho (18) vero, unus e veteribus atque
optimis grammaticis, Augusto imperatore floruit et Jidv(.ioQ
o reo)r£Qog (ID) idem mihi quidem videtur esse, de quo
Suidas (i.Y.Jidvfiogvaog) haec tradit: ^^4?.e^ardQevg, yQa/niiia-

rr/6g, og iaocflaTsvaev iv 'Pojiii)] : quare Neronis temporibus

Didymum ilhim fuisse veri simile est aut Tiberii et Claudii
aetate, ut Graefenhan (L L III (So, (34), qui cum Bernhardyo
Didymum iuniorem et Claudium Didymum eundem et Di-
dymi Chalcenteri filium esse ratus mavult. Nicocles {20),
Laco ille grammaticus, Socrate (III 1) teste luliani im-
peratoris praeceptor atque idem, qui ab Etymologici Magni

1) V. Tatian. adv. Gracc. c. Bl. cf. schol. iii II. Y Vcn. B.

 — 45 —
auctore i. v. -/.aloi^' laudatur, et Eudaemon (21) Pelusiota

aequalisque Libauii, euius oQO-oyQag^iav praeter Suidam et

Etymologicum Magnum Stephauus Byz. i. v. ylDJa confert,

videtur esse. In tab. M sequitur Orus (22), quem iam in

tab. C (5) lectum breviter tractavimus, Si vero lioc loco

Orion, quod nomen persaepe cum Oro commutatura esse

constat, recte ut mihi videtur scribamus, Orionis Thebani

aetas medium saeculum quintum fiitschelii commentatione
'

illa notissima (opusc. I 580) extra dubitationem uUam po-

situm est. De Dionysio Halicarnassensi (2.3) autera,

scriptore illo historico atque rhetore celeberrimo, verba

facere non opus est. At sequens nomen difficultatem

raaiorem movet, cum non certum sit, utrum Porphy-

rius (24) grammaticus hic commemoratus atque philoso-

phus ille neoplatonicus Tyrius, Plotini sumraus disci-

pulus, qui Longino praeceptore Athenis primo studiis

gramraaticis et rhetoricis operara dedit, idem sit necne.

Quod vero Porphyrium Dionysii Thr. interpretem optiraum
a philosopho claro non diversum esse cum MSchmidtio^)

puto, quamvis Christ") valde dubitet, et quod alius gramma-

ticus eiusdem norainis notura non est, Porphyrium philo-

sophura hic nominari, veri siraillimum esse mihi videtur.

Si dein Achilles (25) grammaticus non alius est atque
Arati commentator, qui, ut scriptor ille rerum amatoriarum
fabulosarumque notissimus Achilles Tatiiis Alexandrinus,
item cognomen Tatii vel Statii habuisse dicitur, alterius

p. Chr. n. saeculi fine et initio tertii floruisse et ERohde

et HDiels censent. Contra SGuenther^) Achillera cora-

mentatorem annum trecentesimum fuisse putat et

circa
HWSchaefer^) ex Firmico (math. IV 10) terminum,
lulio
ante quem Achilles vixerit, annum trecentesimum tricesi-

l)„Philolog." VIII (LSoiJ) '244— 24(j. — 2) GdGL2.(180()) § :}98 adn.—

i) Gertch. d. ant. Naturw. = IvMucUer Handb. d. kl. Altcrt. V l^ (1894)
§ 29,6. - 4) Paidy-AViss. EE I (1894) col. 247 sqq.
 — 40 —
mum sextum p. Chr. u. adnotat. Sequitur Arcadius (26)
celeber ille grammaticus Antiochenus, cuius aetas non certe
definiri potest, quamquam ante Herodianum Arcadium
vixisse constare videtur. Quominus Horapoilinem (27)
eundem esse existimemus atque de quo Suidas (i. v.) haec
memoriae tradidit, m. qu. sent. nuUa res nos impedit:
'i2Qa7t6?Mov, (DaivE^vS-EOjg, . .
., yQaf.if.iuTi/.oc. didd^ag Iv^^Ake-
^avdqEia /.ui r-v AlyvTTxo), Eica iv KojvatuvvivoTxoXEi S7tl Qeo-
doGior . . . scripta ennumerantur') . . . Xaf.ircQdg /iiiv aTtl

rfj TEyvrj av&QOJTtog /.al xcov rtdXai ?Myi/.iojTdtojv yQaf.iuatiy.iov

ovdtv Ti fiE~iov vJJog aTtEVEy/.dfiEvog. Quo loco efficitur, ut

Horapollo grammaticus quarto p. Chr. n. saeculo exeunte
floruerit. Atque catalogi ultimus est Timotheus Gazaeus
{'2>^), qui sub Anastasio I. cum alia tum v.avovag /.ud-oki/.ovg

tteqI GvvTdBEtog scripsit.

Omnibus vero duodetriginta amplissimi huius gramma-

ticorum Graecorum indicis nominibus breviter explicatis
nunc quomodo catalogus noster compositus sit
quaeramus. Primo adspectu dilucide videmus, eum qui
tabulam confecerit ordine alphabetico aut uvtiator/ju illa

a Suida adhibita non usum esse. Itaque nil aliud relin-

quitur, nisi ut nomina, si modo ratio quaedam servata est,
secundum aetatem, qua singuli grammatici floruerint,

sint composita. Et est hoc in nostri indicis parte priore, in

grammaticis illis, quos numeris 2 — 11 significavi, dum aetates

eorum recte a me delineatae sint, Hic paululum consi-
stamus. Adhuc tantum de una tabula, modo de tab. M
modo de tab. C, numquam de ambarum inter sese ratioue
dixi, et hoc ideo factum est, quod tabulas M et C intimis
propinquitatis affinitatisque vinculis coniunctas ex eodem
fonte fluxisse censeo. Cur autem, dixerit quispiam, in
tab. M nomina 1,5, 7,9, 11, 10 et in tab. C 17-28 desunt?

1) Horap. Xiloi liieroglypliica ed. C Leeuiaus (1835).

 - 47

NomeB.primum ^ivvMipQior in tab. C expungendum esse iam

supra demonstrasse milii videor (p. 40). Quod vero ad
nomina o, 7, 9, 11 omissa attinet, equidem ex liac arche-

typi forma declarem:

4
 — 48 -
zu suclien. Es giebt 10 rcQoadjdlai x«i or Tclsiovg yj iXaaoovg,
weil 10 die vollendete Zahl ist nach pythagoreischer Ansicht
und Etymologie, oder weil wir 10 Sinne haben, aiodriGeig.

Tov Giouarog /mI ipvyj^g, namlich OQaGiv^ ooq^Qr^Gir, yevGtv,

a/.oy]v /ML acpriv, vovv, Xoyov, 66§av, (pavtaGiav /ml a]'Gd-rfGiv".

At vere alibi quoque decem ipsos grammaticos in ordinem

esse redactos hoc exemplum insigne evincat. In codice
enim Matritensi LXXXIII foJ. 55, qui totus propemodum
Constantini Lascaris manu exaratus est^), tabula aQxahov
"/Qai^if.iaTL-^/iiov invenitur, quae hos decem, Heliodorum, Api-
onem, Tryphonem, Habronem, Aristarchum, Apollonium
Dyscohim, Herodianum, Dionysium Thracem, Theodosium
Alexandrinum, loannem Philoponum, complectitur. Primo
igitur, ut denuo repetam, decem tantum grammaticos in
tabulis nostris consociatos fuisse veri simillimum esse con-
tendam. Quod vero attinet ad cetera catalogi nostri nomina,
in quibus certam compositionis rationem invenire non
possum, ea a diversis diversorum saeculorum hominibus e
libidine primae' grammaticorum tabellae decem tantum
nomina continenti agglutinata esse mihi quidem videntur.
E-estat, ut de tribus grammaticorum indiculis, quos
sola tab. M memoriae tradidit, breviter disseramus. Horum
vero primum, qui ogol neQL OQd-oyQacpiag inscriptus est, iam
Ludwich (1. L p. 10 — 11) accuratissime tractavit. Quare modo
tabellam illam cum singulorum grammaticorum aetatis uu-

meris atque perpaucis adnotationibus instructam appono:

1 "^TtoXlioviog c. 125 p. Chr. n.
2 ^HQCodiavog c. 160 = - -

3 ^QQog c. 150 = s *

4 Pco/Liavog c. 475 * = <

5 &eod6GLog (?) c. 390 = - =

1) cfr. Iriarte Reg. bibl. Matrit. codd. Gr. inss. I (17(39) p. B14,
vide quoque p. 304; repetiit illani tabellam Fabricius - Harles „BG" VI
(1798) 310-311 adn. ss).
 — 49 —
6 o (DiXortovo^ c. 525 p. Chr. u.
7 Xdqa^ c. 530 = = =

S XoiQO^oG/MQ c. 575 ' ' '

Praeter unum Romanura de omnibus his commemorat.is

grammaticis iam supra Jisputavimus. Romanus (4) vero
nemo alius est nisi Philoponi praeceptor, Je quo LuJwich
(adn. 10 et 35) conferatur. Et quod ad catalogi composi-
tionem attinet, LuJwichio, qui severissime fere aetatum
orJine servato nomina distributa esse primo obtutu intellegi
contendit, plane assentior. Theodosius solus alio loco, ante
Romanum exspectatur, ut hic nominatus atque grammaticus
ille a Synesio laudatus (cf. p. 44) idem sit: at constare hoc
nemo existimet. Fortasse autem Theodosii nomen, quod
Romanum magistrum ab eius discipulo Philopono separat,
a librario quodam hoc loco male interpolatus est. Sed cum
haec prorsus iucerta sint, potius ad alterum catalogum par-
volum accedamus, cui oooi 7C£qi dixQoraii' tituius est. Eodem
modo quo antecedens iudiculus adornatus hic repetatur:
1 'ii^ou: c. 150p.Clir.u.
2 naf.i7tQi7tLog c. 475 ^ = s

3 ^ld-aQLog ^^Tcauevg (?) c. 480 s - '

4:{?ynQuov c. 4.50 '- '- =

5 ^iixfavoc, Kojvavavrivov rtolecK c. 460 ? = *

De Ori (1) aetate iam supra dixi. Et Pamprepius (2)

idem videtur esse, de quo Suidas (i. v.) cum permulta

alia nobis tradidit tum haec: ovi:og f.i6ya 7cuQd Zr^viovi

idvvrid-ri, . . . ovco) dLETcovelco /.at eig coaovcov dieyvfivdZeco

o IIaf.t7tQe7tiog, ojaze sv okiyin xq6v<o koyiuojcacog aZv avro!}t
(i. e. Athenis) TtaLdeiag uecei?.rjx6cojv •
\ Ultimi vero huius
tabellae grammatici, Stephani Constautinopolitaui (5),

aetas certe definiri non potest, Cum iu thesauro illo

„Pauly's RE" inscripto (VI (1852) 1415) Stephauum Byzau-

tium medio sexto p. Chr. n. saeculo aequalem Petri Patricii
paulo post aunum (^uiugeutesimum sexagesimuni secuuJnm
4:
 — 50 —
mortui fuisse eontendatur^), secundum Krumbacberum (Gd
BL^ §10<S;.-)), quem sequor, Stephanum nostrum quiuto p.Clir.
n. saeculo iioruisse probabile est. Nunc de duobus nominibus
antea omissis disseramus. Bis in eodem indice idem
nomen Ori (4) consulto scriptum esse nemo putet; sed contra
Ritschelium, qui^) HQOjdiaru^ altero loco restituendum esse
coniecit, mihi quidem veri simillimum videtur esse, pro Oro
secundo Qgioi' fuisse, cum praesertim Ori atque Orionis
nomina persaepe commutata esse non ignoremus. Smnma
autem crux est tertium nomen ^lS^.Qiog ^^7taf.ievg[?y). Qais
est, quaero, qui quidquam umquam de Aetherio grammatico
dixerit? Ego quidem neminem invenire potui. Et in libris
illis, Graecarum historia conscripti sunt,
qui de litterarum
cum de aliis tum de Aetherio grammatico altissimum
Aetheriis
silentium tenetur. Num Aetherius, qui adiectivi formam
aldf-Qiog habet, quaerat quispiam, proprium nomen Graecum

est? Sane quidem respondeo atque id demonstrabo. Quod

primum ad formam attinet, haec grammaticorum nomina
eodem modo ficta, "^yaTtr^vog, EiQTjvalog, Eudaiiuor exempla
luculenta sunt. Sed tantum his duobus locis equidem
Aetherii grammatici nomen inveni. E codice Parisino
supph 133 s. XIV., qui exoerpta e Choerobosci ortho-
graphia et varia de spiritibus continet, Cramer^) descripsit:
-^QyJI icov j:ovi'Co}.i^:V(.ov 1^§EC0V 7caQ€^eXex&&vfOJV rovcojv e/.

icov Qqov, .XoiQOi3oa/,ov , ^idEQiov yQciuf.iarr/ov , cDiXo7c6vov

/mI (vcqojv • ' '. Alter locus est in catalogo bibliothecae
Laurentianae a Bandinio confecto (II (1768) col. 388): Plut.

1) B = ChFBaehr. - 2) opuse. I G23. — B) AGP I 897. Cou-

gruunt fere cum hoc loco hi duo: Cod. Par. .-^uppl. Gr. 202 f. l.Sllr ap.
PEgcnolffium „d. orthoepisehen Stiicke der byz. Litt." prf)gr. gynin.
Mannh. (LSSt) — 87) H2 — .33: ^A{)yri r. roviu. l. TiuQex^Xrj&avTojv tovtkjv tx
roii ii., Xoioo,-ioaxoi' c.i&eofoi' yQuiA.nuTiy.ov, 'P. y.. iTfQiov; Laur. jihit.

LY cod. 7 (Baiidini col. 203): ^4q/)] t. toviC. k., TTUQf^eiHlrjdijGuv Si tuvtu

tv TiZv unojv (I) Xoiooijoayov uidfoiov yQUfAfAUTi.y.ov y., hiQiov. Argumento
hnc conFcrciHhur. csl cod. \:\i. 17;')] f. l:',() ai). Bekkcrum AG III llOn adn.
 — 51 —
LVII 'cod. 84. f. 17: ^eqi roviov l/. rviv Xoiqo^oo/.ov^
u4id-£Qiov^) /M( IriQiov. Mea sententia vero est haec:
iniuria atque falso cdxh-Qiog yQauiiiarr/dg Cboerobosci cog-
nomen esse adhuc viri docti, etiam PEgenolif, opinati
sunt. Immo vero duobus quoque illis locis iu adnotatione
allatis Aetherii grammatici cuiusdam nomeu restituendum
esse censeo. Unde, quaeso, viri illi doctissirai Choerobos-
cum ald-eQiov yoauf.uirr/dv nominatum esse sciunt? Etsi
multa variaque cognomina Georgio illi grammatico
praeter notissimum XoiQO(ioG/6g addita sunt, ut ,u^'/ag,

rexfi/og, BrZavriog, yaQrog^vAai, dia/.ovog, or/ovuevr/og didd-

o/MXog^) nusquam tamen, quantum equidem scio, nec
Choeroboscus ald-OQiog yQauaarr/og appellatus est neque
alius grammaticus Graecus. Nihil igitur impedire mihi
videtur, quominus illis quattuor locis neminem alium
nisi Aetherium grammaticum laudatum esse, qui
de spiritibus atque orthographia scripserit et,

quod una cum Choerobosco Philoponoque affertur, for-

tasse sexto p. Chr. n. saeculo floruerit, coniciamus.
Nunc redeamus ad indiculum nostrum. Cum vero hic

Aetherius Apameensis ab illo Aetherio grammatico diversus

esse non videatur, e tabella nostra efficitur, ut Aetherius
grammaticus Apamea quadam ortus idem de ancipiti-
bus (vocalibus syllabisve) tractarit et, si ut iu aliis eiusdem
tab. M indicibus in hoc quoque temporum ordinem ser-
vatum putemus, quinto p. Chr. n. saeculo exeunte
vixerit. Cur autem, recte quispiam quaerat, Aetherius
yQauuari/dg appellatur, quod cognomeu in grammaticorura
enumeratione prorsus supervacaneum videtur esse? At
fortasse necesse erat, iietherium grammaticum ab alio

eiusdein nominis eiusdemque aetatis discerui. Quamquam

•
1) XoiQOi^oaxov Aid-eQioi; • •
cle accentil)iir^ ox CliDorolxisci Aotherii. •

siuo interpunct. Bandini : XoiQOijoaxov Kifhinfov <^yo«ii uc.Tii^dr^ • •

EgonoKl.
1. 1. - -2) GGr IV p. LXI— LXII.
4*
enim nusquam, quantum scio, a viris doctis recentioribus
ullus Aetherius commemoratur, cle tribus tamen illius
nominis hominibus praeter Aetherium grammaticum
nonnulla etsi perpauca memoriae tradita sunt. Hoc loco
solus Aetherius poeta quidam epicus conferri possit,
qui Suida uno teste ^) byqaipe didrpoQa /.ai iTtidaXdjniov di
e.Tciov elg ^iuTvliyjov rov Ydiov ddeXipov. De huius aetate
sane nihil certum est, nisi Simplicium, Aetherii poetae
fratrem, eundem atque philosophum illum Simplicium, qui
anno quingentesimo undetricesimo p. Chr. n. una cum
Damascio aliisque in Persiam emigraret, esse coniciamus^).
Sed ad Aetherii poetae aetatem definiendam ea condicione
ut Aetherius hic nominatus ab Aetherio poeta diversus
non sit, haec Suidae (i. v. na}'6?.,'hog) verba sunt idonea:
IlavoX^Log, eTtwv TzoiTjTrjg, eyqaxpe didrfoqa '/.al TtQog ^lO-eQiov^)

(.leTd rrjv vogov di eTtiov vml tcqoc. EquO-qiov ymI TtQOC, . . .

/ML eTtivdcfiov 'YTtaTiag O-vyaTQog ^EQvd^oiov. Nam Erythrius

eodem Suida (i. v.) auctore trtaQyog yeyovtog STtl Z^i]-

vvjvog' . . . Itaque Panolbius quoque ut Aetherius Zenonis

imperatoris aetate quinto p. Chr. n. saeculo exeunte
i. e.

floruit. Cum vero grammaticum Aetherium item quinto

saeculo exeunte floruisse supra demonstrare conatus sim,
sententia, Aetherium grammaticum. ut ab poeta Aetherio
aequali discerneretur, hoc ipso cognomine yQaf.tf.iaTiy,og

appellatum esse, nimis audax nobis non videtur. Solum,

ut deverticulum meum de Aetheriis perficiam, duos reli-

quos eiusdem nominis breviter nominem. Aetherius ve-

ro architectus in incerti auctoris epigrammate in domum
chalcen cognominatam et ab Anastasio rege in Palatio
conditam inscripto commemoratur (AP IX 656, 3). Deinde

1) i. V. I 2. 24 Bh. ;
propter avTiaToiyJav a Suida adhibitani ille

locus a plerisquc Zcllcro solo cxcepto iieglectus esse mihi vidctur. —

2) cfr. EZeller „Gesch. d. gr. Philos." III 2 (1881)3 844 adn.l et p. 850. —
3) 'EiHmov PV.
 — Oo —
Rufini cuiiisdam, Aetherii filii, epitaphium in Anth. PaL
(VII 558 cidiil.) legitur. Haeo habui, (juae cum de gram-
maticorum tabella nostra tum de Aetheriis prorsus in obli-
vione iacentibus enucleare possem.
Postremo ultimum tab. M indiculum grammaticorum
paucis tractemus. Sub titulo uaoi <^fc€()t^ i'h'i/.(~)r haec
quattuor nomina leguntur
1 ^i^Qior Gri^-icuo^ c. 450 p. Chr. n.
2 BhiTQodojQOi; ?

3 Oilo^Evog 0. 525 - = -

4 ^oyylvog c. 250 ^ « s

Cum de Orione Thebano (1) iam supra satis dictum sit,

qui Metrodorus (2) hic intellegatur, diiudicari m. qu.

sent. non potest. Nam circiter tredecim Metrodoros ele-

gendos habemus, quorum neminem /teQt l[h'i/Mv scripsisse

constat. Fortasse, nisi Metrodorus ille Homeri interpres,
qui a Platone in dialogi lonis nomine significati prooemio
commemoratur, hoc loco fortasse, inquam, philosophus Epi-
cureus ille Lampsacenus aut Metrodorus Scepsius a Quin-
tiliano pkiribus locis laudatus comprehendendus est. Sed
res est incertissima. Philoxenus (;>) vero, qui sequitur,
idem atque lexicographus ilie^), qui sub lustiuo anno
quingentesimo vicesimo quinto p. Chr. n. consul fuit, vi-

detur esse. Sed utrum Longinus (4), huius catalogi ul-

timus, secernendus sit necne a Longino illo Aristarchi
alterius cognomine exornato, qui etiam /Qicixog y.ar

iSoxi^v, /.Qiir/ohccrog, iv /Qiaei TCQWvog cuv /xd bTTeihiujiiirog

cr/Qi j'Dr"^) et ab Eunapio^) ^iL(SlLod-ri-/.7] eaiin/og /cd /r£Qi-

Ttavovv /.lovoelov appellatus est, disceptare non ausim. At

indicuium nostrum ut nunc sit neque /.ara Groiye~ior neque
aetat.is uniuscuiusque ordine servato compositum esse plane

1) cf. Krumb. GdBL^ § 2\yi. — 2) Suid. i. vv. noo(fi'iuo; et

ifQovTOjv; Phot. bibl. cod. "ie.j p. 4". •2» B; Porpliyr. vit. Plotin. — 3) vitt.
.soi)histt. p. 456 ed. demio .JF Boissonade (1871S).
 — 54 —
videmus. Sed de his grammaticorum catalogis satis dixi

metuoque, ne uimium putes.

Denique nullum grammaticorum indicem auctoritatis

ullius per antiquitatem fuisse per se patet. Hoc solum

Aristarchum una cum Cratete illustrissimos Grae-
corum grammaticos a Dione Chrysostomo (or. LIII
p. bbo M) et Gellio (II '2b, 4) laudari commemoretur. Deni-
que hic silentio non praeteream primam dissertatiunculae

„Ein byzantinisches Schulgesprach" inscriptae et a MTrevio^)

primum editae particulam ad Dionysii Thr. interpretes per-
tinentem neque illum ampliorem indicem conferre obliviscar,
qui a Pachomio lihusano, decimi sexti fere saeculi monacho,
praefationi libri de arte grammatica compilati insertus
et in codice Nau. Gr. 305 servatus eos grammaticos continet,
quorum scripta ad Manuelis Moschopuli usque aetatem By-
zantini frequentissime adhibuerint.^j
Appendicis loco grammaticorum cuiusdam speciei,

eorum enim, qui de re culinaria scripserunt, catalogos

uon raro apud auctores Graecos inveniri adnoto. Ut in
Batonis er EveQyeraig fragmento (ap. Athen. XIV 81) et

a Polluce (VI 70) complures seu plurimi oiiiOTtoiifiTixrjg

7CQay(.iaTeiag. oocfioral enumerantur. Dein eos, qui deiTtvcov

avayqacpag fecerunt, Athenaeus (I 8) et Suidas (i. v. Tuiaxidag
" Podiog)-^ eos, qui de Ixd^Lcov iTtiucleicc /mI Tiyvr^ disseruerunt,

Athenaeus (I 22) et, qui 7t'Aa/.ovvt07zoir/.d ovyyQce/iiata

composuerunt, idem Athenaeus (XIV 51) nominat. Postremo

eorum nomina, qui ^ceQl Trjg za^Jxr^g o/ecaoiag disputarunt,

rursus apud Athenaeum (XII 12) collecta videmus.

Non minus quam indices grammaticorura medicorum
catalogus in tab. M et tab. C asservatus ampliore explica-
tione eget, quam equidem primus faciam. Sed priusquam

1) Byz. Ztschr. II (18!i3) 90—105 cum fonimeutario. — 2) cfr.

ABaum?tark lucubrat.Syro-CTraec. in Jbfciriiil Sppl XXI (1894) 370.

 oo

ad tabiilain medicorum explanaiKlam al(|ue interpretandum

aggrediar, eos libros, quibus maxime nisus inquisitionem
pbilologis viris non prorsus expeditam prodere audeam,
laudabo. Praeter illas particulas, quae in GChristii'),
FSusemihlii^), K Krumbacheri^) litterarum Graecarum
historiis ad medicinam pertinent, sunt hi: K Sprengel,
,,Geschichte der Arzneikunde" edit. III, cuius vol. I solum,
quod doleo, JRosenbaum optime denuo tractavit (184G);
HHaeser „Lehrbuch d.. Gesch. d. Medizin" ed. III (1875);
Th Puschmann ,,Gesch. d. medizin. Unterrichts" (1880);
SGuenther ,,Gesch. d. ant. ISTaturw." == ,,Hdbch. d. kl Altsw."

V l^ (1894); Ch Daremberg ,,Histoire des soiences medicales"

(1870) eiusdemque ,,Notices et extraits des manuscrits

medicaux grecs, latins et francais" I (1853); lAFabricius
,,BG" XIII (172G) et eiusdem operis praeclarissimi multae
aliorum voluminum partes; IGSchneider ,,Eclogae phy-
sicae" I (1801). II (1801); CG Knehn ,,Opuscula acad. medica
et philologica" I (1827). II (182S;; ILIdeler „Physici et
medici Gr. minores" I (1841). II (1842); denique nonnulli
libri et medicorum veterum opera ipsa iufra laudata. Si-

militer vero ut supra in grammaticorum indicibus enume-

rationem nominum cum uniuscuiusque medici aetatis numero
instructorum praemitto.

tab. M tab. C

1 ^tjUU/.QltO^ c. 425 a. Chr. u. Jtifio/.Qi io<:

2 '^L'r7ro/.QC(rijg c. 425 ' - ' \ iTVTroyiQdir^c

:] /loOKOQidr^g c. 80 p. ' - ,
Jioa/OQidric.
'
4 '^Qyjyanig c. 100 = ' \ 'AQyjyivr^(i

5 '^Fouffog c. 110 = ' '

\
'^Fovffiog

1) Hdboh. d. kl. Altsw. Vir^ (ISUO). I (18!)1). II (lS'.t2).

8) Hdbcli. d. kl. Altsw. IX l^ (1SU7).

 56 -

tab. M
 — 57

putatur^ medicus dogmaticus atque scriptorum Hippocra-

ticorum diaa/xvaairiQ] praecipue vero Dioscnrides propter
opus ad herharum scientiam spectans, quod totum nohis ser-
vatum^) JCEQt vXrig iarQi/.rlc; inscribitur, celeberrimus est"). Se-
quitur Archigenes (4), pneumaticus medicus praeclarus, qui
ab Alexaudro Tralliano^) o Oeioraio^ nomiuatus, Suida teste
7co}2d laiQi/.d CE /Mi (fvGi/d scripsit. Proximus Rufus (5)

Ephesius sub Traiano floruit*) et Claudius Galenus (6)

omnes medicos Hippocrate solo excepto et doctrina et fama

faciJe superavit°). Philagrius (7) Valentis tempore floruit
atque Theon Alexandrinus (8), Hypatiae illius recentioribus
quoque notissimae^) pater, quarto p. Chr. n. saeculo archiater
fuit. Multum vero difficultatis nomen ^^leiiardQO^^-AfpQO-
dia i€vg (9) habet. Nam medicum diversum esse a philosopho
eiusdem nominis peripatetico, qui multa Aristotelis scripta op-
time interpretatus est, ut 6 e^njyric^g /ac s$oyj]y nominaretur,
iam Fabricius probabile esse putavit. Praeterea uunc ab omni-
bus viris doctis unus Alexandri Aphrodisiensis philosophi
libellus, qui ad medicinam pertinet, lacoi/d djcoQy^uaca v.al

cpvaiy.d 7CQo[^Xrif.iaxa, ab illo abiudicatur^j. Quare iUum librum

abAlexandro quodam Aphrodisiensi medico, qui certo non ante
medium tertium p.Chr.n. saecuhmi vixerit, scriptum esse coni-
ciatur. At veri similius esse mihi videtur, iam brevi ttqo-

(iXrii.iaca illa sub Alexandri Aphrodisiensis philosophi no-

tissimi nomine propagata et in tabulis nostris hunc locum

1) ed. KSprengel (1829) = voU. XXV. XXYI med. Gr. Kuehii. —

2) de nostro Dioscuride et de aliis eiusdeni nouiinis liouiinilnis v. EHFMeyer
„Gesch. d. Botanik. Studien" I (1854) 237 sqq. II (1855) passim [cf. „Erust
^leyer als Gelehrter uud Dichter. Oeffentl. Vortrag, geh. am 22. II. 1870
V. Prof. Dr. GZaddach" pubhci iuris fact. m „Altpreuss. Monatsschr."
XXIII (1890) Hft. 1. 2]. - 3) II 265 Puschm. — 4) Oeuvres de Eufus
d'Ephfe!5e edd. Daremberg et RueUe (1879). — 5) ed. Kuehn 21 voU.
(1821 — 1833), compluria scripta nunc in Bibl. Teubn. ; cfr. Pass „Galcni
vita eiusque de mcdicina merita et scripta" (1854). — 6) cf. fabulas Milesias
a CKingsleyo et FMauthnero compositas, — 7) cfr. A Gercke ap. „Paidy-
Wissowa RE" I col. 1455.
 — o8 —
philosophum Alexandrum propterea tantum nactum esse,

quod eiusdem nominis medicus notus, Alexander Tral-

lianus (10), sequitur, iatrosophista ille lustiniani impera-
toris tempore clarus^). Demosthenes (11) Philalethes
Neronis aetate erat celeber ophthalmologus, qui tres libros
de oculis apud multos medicos commendatos reliquit.

Severus (12), ad quem nunc accedimus, idem, quem et

Galenus et Aetius saepius laudant, videtur esse. Fortasse

Severus noster non diversus est a ^s[3rjQ0) quodam, qui in
opusculo ^€qI arad^inov a Lagardeo^) primum edito nomi-
natur. Kecentiores libri ad medicinam spectantes de Severo
medico altissimum silentium tenent, quamvis ex eo, quod
non raro Galenus aliique illum conferunt, sequi mihi
videatur, ut Severus medicus non nullius auctoritatis for-
tasse primo seu altero p. Chr. n. saeculo floruerit*^). Phi-
lumenus (13), quem primo p. Chr. n. saeculo fuisse omnes
viri docti existimaverunt, nunc a MWellmanno^) iustis

causis etsi non gravissimis in tertium p. Chr. n. saeculum

transponitur. Quod vero in tab. M Philumeni nomen
excidit, fortuito hoc factum esse puto. Sequitur in ambabus
tabulis Diocles (14) Carystius ille notus, tum Leonides
(15) Alexandrinus a Galeno eTriacvdErr/M^ nominatus. An-
tyllus (16) post Archigenem, ante Galenum floruit et
Soranus (17) Ephesius, methodicus medicus, sub Traiano
atque Hadriano Romae vixit. Oribasius (18), luliani
imperatoris amicus, Pergamenus seu Sardianus fuit^) et

1 ) Th PuschiuaiiQ „Alexancler vou Tralles, Originaltext u. Uebers."

2 voll. (187S. 1879). Addita. in „Berl. Stud. f. Philol." V (1886) 2.- —
2) „Symmicta" I 1(17-173. — 3) Addam, Harlesio teste „BG" ^X (1807)
(525 Severi libruni medicinalem e.sse inter mss. lat. l^ibl. lacobacae cod.
DVIX num. 8634 cat. mss. Angliae II saec. XII., qui, quautum equi-
dem scio, adhuc nou editus est. —
4) „Die pneuuuitisclie Schule bis auf
Archigenes" = Philolog. Untersuchg. edd. A Kiessling ct UvWilaraowitz-
Moellendorff. Hft. XIV IbSilS) 120—130. - o) Oeuvres d'Oribase edd.
Boussemaker et Darembcrg. (i voll. (^18.51 — 1876).
 — 59 —
Aetius, (10) Abydenus aut, ut alii rectius scribunt, Ami-
denus medio sexto j). Chr. u. saecalo vel paulo ante Con-
stantinopoli archiater 1'actus est. lacobus^) (20), ad quem
pergimus, idem videtur osse, qui a Suida diayrojaiiAoc;

/Mi rrQoyrioGfr/idc; appellatus sub Leone primo Byzantii

vixit. Relinquitur nobis nomen ^yJ^talog (21), quod
nullo alio loco legitur. Quadecausa ^'AVTvalo^ nomen pro-
prium non fuisse sed aliquo modo e cognomine anteceden-
tis lacobi corruptum esse. ratus A Brinkmanni coniecturam,

e ^yi.r/taXoc: lacobi Byzantii cognomen u luoraraviivoTtoXlrqg

restituendum esse, veri simillimam habeo^).

Si vero nunc singulis medicis breviter tractatis com-
positionem indicis nostri quaerimus, statim decem prima
quidem nomina temporum ordine, cum Alexandrum Aphro-
disiensem omittamus, accuratissime servato distributa
esse videmus. Repetere velim, itidem ut in grammaticorum
indicibus decem ipsa nomina certo ordine coniuncta nos in-
venisse, quae sola genuinus medicorum catalogus continuisse
mihi videatur. Neque silentio praetereundum est, et gramma-
ticorum et medicorum indicibusprimis mediumsextump.Chr.n.
saeculum terminum, post quem catalogi confecti sint, reperiri.

Reliqua nomiua vero medicorum posterioribus temporibus for-

tasse a diversis hominibus illis primis adiecta esse equidem
coniciam. Ceterum id respiciendum est, in tab. C et gramma-
ticorum et medicorum indicem sedecim nomina atqae tab. M
medicorum catalogum ut nunc est viginti i. e. bis decem
nomina habere, quod forte vel casu factum esse non putem.
Restat, ut ad aliam medicorum tabellam transeam,
quae propter formam Byzantinis temporibus usitatam ab
omnibus viris doctis, quantum equidem scio, adhuc prorsus

1) ^IuyMfSov cmutidam Tov '0).(Qi'ov luentio fit in cod. Atb. ij321. 248.

XVII. cf. „Cat. of tiie gr. nis.s. on mount Athos" od. SiiPLanibros I

(1895)- 227. — 2) Simile compendium in .studiis Byzantinis uisitati.s^inuun

ost „Kpel" \)Yo „Konstantinopeb'.
 — 60

neglecta esfc minime iiire ac merito. Cramer enim^) in-

dieem tripertitum piiblici iuris quo trinm sectarum fecit, in
medicorum praecipuarum principes enumerantnr; sed
inter
eos quattuor nomina ^aQctTtiag ^^eQ^ilaia^ b
. . , l^^roUcono^,
Bmiqacov 7I/oi'o>«/ol,- inveniuntur,
. .,
quorum quisque . .,

nullo alio loco vel ut medici uomen

vel Monamacbo ullius
solo excepto ut Graecum nomen
ipsum exstet. Equidem
vero catalogum illum re argumentove
optimum atque om-
nino non contemnendum et nomina illa quattuor
e notissimis
medicorum nominibus corrupta esse coutentione
compara-
tioneque nostrae tabellae cum alia simillima quam PLam-
becius'^) protulit, demonstrare ac coarguere posse miiii videor,
Lambeeiu.s 1. 1.
Cramcr {. 1.

Jta,\)taig j-l. Ti)€is i<l(>(aH(, }.oyiy.^,

fxhiho6ty.ri, tf.inHQixri.
JmiQtaLg y. ZvvtaTrjac.vTo rrjv ^ ii - Iloaot, tia)v oi avaT)jac<[.itvonr]v
Ifi-
TifiQiy.rjv oid^f
ntioic.v lUTQiyrjV; TtaauQtg . Ttvtg
Ay.mov lJyo«y(cvTivog(l), 'lHO.ivog{]} ovToc; AxQtov 6 'Ayo«yc(VTh>og, <Pi'Aivog
6
J\(oog, 2::toiintoiv 'AW^uvSQtvg, Xtoog, 2:c(Q((ni'((g 6 \lXf^c<vdQfvg y.cci
—t^Tog, \-lno).h,)viog(\). ZtQ'^taTC(g 6 llnoD.covcog. KcCi noaoi ol
Ti]v iVt koyiyijv o7(h- avaTi]ac{utvot, Tr]v koyixrjv; ntvTt. Tivtg
'in 71 oy.Qr(T)]g, Jioy.^g Ilna^^o.yciQc.g,
,
ovToi; ^Innoy.Qc'<T)]g 6 Kcoog, r/Qc<^c(y6QC(g
-lHl6TiLiog, 'Aay.h]nt,ti- "PiXoTtfJ.og, y:QC(aiaTQC(Tog yctl 'Aay?.i]nic'(-
^>]S
(^)]g. Kc<\ noaoL tialv oi avaTtjacditvot
T 1] V jii t !) o 6 1 y. V o'tdt
1]
T)]v fitUo(^iy.)]v ^niaT)']fi)jv; TQtig.:
&e/iiiacov Aaodtxtvg, Mt- Tivtg ovToi; MfOr]ac/)v 6 Actodiy.tvg, Mo-'
vtfid/og, GtaauXog, 2:(0Qi<v6g. voficc/og 6 \i(f.QoSinttvg y.cct Zo)QC(vog 6\
'Ecftaiog. j

Cura corruptis
nominibus se ipsa emendantibus inter-
illis

pretatio amplior necessaria esse mihi non

videatur, tabellam
tantum similiter, ut supra iu grammaticorum et medicorum
1) AGPI 3!).-) c cod. Par. 2286 s. XIV. fol. 104. - 2) i. comment
.le august. l)iblioth. Caes. Vindob. VI (1674) 151^152 :
'Aq/,] aiv &t(o
TMv ^icaQtatcov nuacov t(ov rc(h]vt((ov nQCiyfxciTttcov e cod. XXXV al)
Augerio Busbeckio exarato 32<)i-35'jn.
(1. 1. p. 144) f. Hanc notitiam cum
alns ABrmkmanno, praeceptori meo carissimo, debeo. Tabellam illam jwtim
repetiit lAFabricius in 8ext. Empir. edit. intcr de 8. E. testimonia (1718^
p. 2; 2(1842) p. XVI.
 — (;i -
catalogis factiim est, instructam hic appono. Quocl vero 1. 1.

medicina in tres partes dividitur, hoc aliunde quoque ut

ex Ausonii gripho ternarii numeri (v. (JT — (58) *) notum est.

Lambecius r/,</ Yj Cramer

I. empirici medici
1 Acron c, 430 a. Chr. n. Acron
2 Philinus c. 280 ^ '-
' !

Philinus
3 Serapion I
c. 250 5 ' - Serapion
4 Sextus I c. 180 p. = = Sextus
f) Apollonius (?) Apollonius

II. logici medici

1 Hippocrates c. 425 a. Chr. n.' Hippocrates
2 Diocles (?) c. 400 ' ^ ' j
! deest
3 Praxagoras c. 310 = ' '
'[

Praxagoras
4 Philotimus G. 290 ' ' '
\
Phiiotimus
! deest c. 290 ' ' = !
Erasistratus
6 Aclepiades (?) c. 70 =^ = = i
Asclepiades

III methodici medici

1 Themison c. 50 a. Chr. n. Themisou
'
2 Thessalus c. 20 p. = \ deest
3 Menemachus c. 20 - - = Menemachus
4 Soranus c. 120 = = = Soranus

Videmus igitur, singulas tabellae particulas aetatum

ordine semper accuratissime servato compositas nullum
praeter Sextum et Soranum continuisse, qui p. Clir. n.

vixerit. Porro luce clarius est, indicem a Lambecio primum

publici iuris factum illi a Cramero edito fuisse archetypo,
cum perpaucae difFerentiae nullius paene nomenti earumque
causae facile perspiciendae sint. Denique etiam de auc-

1) cf. etiaiii Cels. iiiedic. I pr.

 — 62 -
toribns tabellarura aliquid etsi
non certissimum m. qu. sent.
conici possit. Quod enim teste Lambecio {l. 1. 151)
arche-
typus medieorum catalogi in
Claudii Galeni libris tvsqI
a,Q,o-ecov sive de sectis conscriptis
invenitur et Galeni no-
mme prorsus omisso nullum extra annum, quo Galenus
mortuus est, excedit, nos a vero non multum aberraturos
esse spero, cum etsi non Galenum ipsum, tamen unum e
discipuhs sectatoribusve eius tabellam confecisse
putemus.
Postremo etiam catalogi Crameriani
auctorem dubito an ex
codicis Parisini fine cognoscaraus, ubi haec sunt iyto de
,uovaxo, (1. itovaxdg) Neoffvvog vmt^ avoiy^uov zalva ovvha-
ia G7coqddriv aird evQcov vml Tcolld
Tcooadelg duo tcZ,
(Seq. lexic. raedic. alpliab. ord.).
Neophytus raonachus Si hic
medicorum tabeJlam quoque composuit
atque non diversus
est ab raonacho Neophyto
"Ey^htacog^) cognorainato, indicis
nostri auctor millesimo centesimo tricesirao quarto
a.
p. Chr.
n. natus
est. Haec habui, quae de
hoc medicorum catalogo
usque adhuc atque iraraerito neglecto
proferrem.
Quamquam nullus medicorura index auctoritatis
magnae per antiquitatem fuit, tamen non raro apud auc-
tores antiquos recentioresque e multitudine
hominum artis
raedendi peritorura coraplures
celeberrimi et optimi enu-
merantur. Ut A. Cornelius Celsus
(raedic. I pr. cf. V pr.),
C. Plinius Secundus (nat. hist. XXIX 5), Photius (cod. 178
p. 123bB; cod. 221 177 a B;
p. cod. 242 p. 334 b B
Michael Italicus (epist. XXI) ^), alii^) partira inter se con-

1) cfr. Krumbacher. GdBL^ § ]24. Alius „moine N^ophytos"

vi.lr.tur csse, cuiuB „le scholie sur le schiffres Hiudous" PTannerV ed
Revue archeol. TII serie 5 (1885) 99-102. -
p. 2) huuc epistolarun;
iUarum, quas Cramer AGO III (1836) 188-189 XXI) edidit esse
,epist.
scnptorera mstissunis causis demonstravit
MTreu BZ \Y (189-)) l'_29
cf. Krumb. GdBL^ § 197. _ 3) Cod. 2432. 99. XVII. v. „Cat. of ihe
gr.^mss. ou mount Athos" ed. SpPLambros I 20G et cod. 3321. 248
XMr. ibld. iK 305. — hi7TU,^,6TUTUi h'.Tool '
yhjafioiv « y.a) 'Elh'w(,n'
enumerantm- in prooemio f„pr.-ambule ,jui ne se trouve nulle part aiUeurs"
 - G3 —
sentientes praeclarissimos medieos nomiuaut, cum eorum
nomina, qui de herbis scripserunt, a Plinio (nat. bist. XXV
5 et XXVI l)) congesta sint. Ut alia omittam, tantum
commemorem, astrologos atque de magica arte scriptores

a, Plinio uiat. hist. XXX 2), loanne Laurentio Lydo (de

ostent. c. 2 ed. CWachsm. (18()3) cf. p. XVII— XVIII),

Michaele Italico (epist. XIX ap. Cramernm 1. 1. p. 185)

aliisque appellari. Denique B de Montfaucon in ,,Palaeo-

graphia Gr." (1708) 374—375 codicem Graecum (bombyc.)
bibliothecae Ambrosianae descripsit, qui pro bibliotheca
eorum, qui de auro conliciendo scripserint, haberi possit.
Si nunc ad eos, qui et in tab. M ultimum locura tenent
et omnino disciplinae in ultimas res humanas divinasque
.spectanti operam dederunt, ad philosophos transimus, nou

supervacaneum fore spero, antea nos perpaucis de septem

illis sapientibus agere, qui in primis omnium ffoywj' putau-
tur. Cum veroFEBohren (diss. Bonn. 1867) atque alii viri

doctissimi omnes fere quaestiones ad septem sapientes per-

tinentes optime absolverint, equidem, quod adhuc, quantum
scio, sub uno aspectunon estpositum, tabella parvola, qui viri
a diversis diversorum temporum hominibus in sapientum
numero habiti sint, ostendam et locorum, quibus septem
sapientum mentio fiat, collectionem etsi non perfectissimam
in adnotatione^) addam:
Drmbrg). iifTKffouafo)^- tmv E<foSi'Mv [oc.ay tov ^Innc(t]).iTov tov 6n'.ai]-

uoTUTov Tiov AouijiDv UiToov ('.710 (fiovij.; K(avaTia>Tto;(„-T'OV oii TivovV^) tov
Mf{.((fiTov i(CTi^>ov ed. ChDaremborg ,,notice.s ct cxtraits" . . . (1853) 7.5.

70. cf. ib. p. 82. —HDiels, qui ^Doxogr. Gr." (1879) 425. 426 locos ad
quaestioncm fi xcu to fUi^ovov uoov y.al TKJii; TQf(ftT(u tovto pertinentes
collegit, omisit hunc: toioiv fvfTv/oinv ii(^i.otg nfo) tovtov tov C>;r/)_t/«To,-,

fjinoy.odTovg IIooifVQiov xut /"«Arjvoi'' . . .Psell. SiSaaxa).. vKWTodan. c cod.

Par. 8.54 f. 1.59 Cramer ed. AGP I 342. — 1) Plat. Hipp. mai. p. 281
c (1)1 naXtuol ly.fTvoi, tbv ovoiiaTa (t« ovoiiaTa IBaumann) iifya).K kfyf-
Tat inl aoifui); Antip. Sid. in Anth. Pal. YII 81 {f7iT(< aoif(x)v); Strab.
YII 9 Anon. AP IX 3(56 (i. aoifdjv); Anon. A. Gr. app. n. lY 48
(aocfov);
{f.ao(ftJv); Nicol.Damasc. fr. 59FHGIII 393 {t(ov I. aoifoiv); Hygin. f ab.
CCXXI (septem .sapientes); Plut. Sol. c. 3, 5. 6 (t(ov ao(f(ov); ibid. 12,5 {iv
 — 64 —
Tbalcs, Pittacus, Bias, Solon, Cleobulus, Mysou, Cbilon: Plat. Prot.
p. 34:-3 a; Paus. X 24,1; Stepb. Byz, i. v. Xi']v. — Tbales, Pittacus,
Bias, Solon, Clcobulus, Myson, Periander, Cbilon: Antip. Sid. in Anth.
Pal. VII 81 (lemm.). — Tbales, Pittacus, Bias, Solon, Cleobuhis, Myson,
Periander, Chilon:Anon. in AP IX B66; Anon, in A. Gr. app. n. IV" 48;
Hygin. fab. CCXXI; Plut. de V. ap. Delpb. p. 358 e; Schol. in
Lucian. Pbal. pr. 18 (IV 137 Jac); Schol. in Luc. fug. 19 (ibid. p.
248); Diog. Laert. prooem. 13; Auson. lud. sept. sap. p. 104 111 Sch; —
Ps.-Auson. (fort. Ugoletus teste Peipero) de sept. sap. p. 250 Sch;
August. de civit. dei XVIII 25 ; Apoll. Sid. XV 42— .53; Demetr.
Pbal. in Stob. floril. III 7fi; Stob. cd. Mein. IV 296 — 298. —
Tbales, Pittacus, Bias, Solon, Cleobulus, Periander, Epimenides, Anacharsis,
Chilon: Clem. Alex. I 14,59. — Tbales, Pittacus, Bias, Solon, Cleobulus,
Anacbarsis, Cbilon: Stob. floril. XLVIII 47. — Periander, Pittacus,
Bias, Solon, Cleobulus, Anacbar.sis, Cbilon: Auson. sept. sap. sent.
p. 246—249 Seb. -
Titan, Tbucydides, Bias, Solon, Menander, Plato,
Cbilon: Ined. bibliotb. Patniiac. 2^5"/" ed. MlSakk^Iion in „BuU. decorr.
Hell." I (1877) 6. — sedecim nomina diversa: Diog. Laert. I 1, 40—42. —
roTg aoipoig); id. Pelop. 21, 3 {tov auifov); id. deE (ap. Delph. p. 358 e
{fy.tfvoiK; Tovg aoqovg vti'' tv[o)v Si aoffiara'; nQoaayoQSvO-tvTag . . . twv
ao(f(ov); Ps.-PIut. sept. sap. conv. Paus. I 23,1 {i. c. 7; ib. c. 11;
ao(fovg); id. X 24, 1 L aocpovg);
{aoffovg); Clem. Alex. I 14, 59 (Tovg
SchoL in Pind. Isth. 2, 17 ed. E Abel II 384 (Torg l ao(foig); Schol.
in Lucian. Phal. pr. 18 (rwv i. ao(f ojv); Schob in Luc. fug. 19 {Tovg i.
kfyo^utvovg ao(fovg. oi i.); Diog. Laert. prooem. 13 {ao(foi ... o/ iA.iv
. .

ao<foi); id. I 1,22 {ol i. ao(foi); id. I 1, 40 — 42 (rwv i. . . . Tovg i.); id.

I 3, 73 {to}v i. ao(f(t)v); id. IXll, 71 (Tto»' i. ao(f(j>v); Jambl. de Pythag.

vit.

18, 83 {t(ov i. ao(fvaT(av); Eus eb. praep. ev. X 4, 12 {ol i. ao(fo(); Auson.
lud. sept. sap. p. 104 — 111 Sch (septem sapientes . . , s. sapientum); id, sept.
sap, sent. p. 246 —
249 Sch; Ps. -Auson, de sept. sap. p. 250 Sch (sapien-
tum); August. de civit. dei XVIII 24 (septem sapientibus ao(fol appel- . . .

lati); ib. XVIII 25 (septem sapientibus . . . s. sapientes); ApoH, Sid.

XV 42 — 53 (septem sapientes); Steph, Byz, i. v. Xr]v {r. i. ao(f(tJv);

Theodoret, Graec. affect. cur. V 62—63 p. 217 Gaisf. {i. aocfMv);

Demetr. Pbal. t(ov i. ao^fiov anocpih. inStob. floril. III 79; Nicol.
id-(ov avvay(»y. in Stob. flor. V 73 (t. i. ao(f(iJv); ib. XLIII 131;

XLVIII 47 {T(ov i. ao(f(ov); Stob. ed. Mem. IV 296—298; Luxor. de

sent. sept. philosophorum in Antb. Lat. I 233 — 234 Eiese; Suid.
i. V. &al^g {Inl t?J? ***^)j i(]_ J. y, KXioliovXog (twv iuTa 6vofj.aCofxt'von'
ao(f(j}v); i. V. Mi'f.ivfQfxog (t(ov u ao(f(iJv); i. v. JJtQtuvSQog (T(i)v Q ao(fmv);

i, V. JIiTTaxog (t(~)v i. ao(f(ov); i. v. 2!6Xo)v (tcov i. ovofii'.'Cofxtvo)v ao(fcov); lo.

Tzetz. chil, II hist. 55 — 58 v. 916 — 919 {nfQl ao(fo)v inTuSog); Ined.
bibl. Patm. ed. MlSakkelion in „BuII. de corr. Hcll." I (1877) 6 {ol i. ao(fof).
 — fi5 —
Pbilosopbi vero celeberrimi at(jue illustrissimi
in tab. M et C iure ac morito Plato et Aristoteles prae-
dicantur. Mirum est, hoc geminura signum splendidissimum
non ut exspectatur apud auctorem ulhun antiquum biudatum
nos videre. Si enim, quod perraro fit, scriptor aliquis
e pbilosopborum turba electum facit, ille ternario numero
uti solet, Ut Dionysius Hab (de comp. verb. c. 24 p. 187 R)
/.oQifpaL: mcdviior /mI o~/07toug /.ccO (auvrjr doiar' Demo-
critum Pbitonem Aristotelem laudat, cum in eiusdem
Dionysi de imitatione Ubrorum epitoma (c. 2 p. 430 R)
praeter Platonem Aristotelemque Xenopbon nominatus sit.

Cicero (Brut. 31, 121) autem Tlieopbrastum dulcem et

Velleius Paterculus (I 16) Socratem illis duobus tertium

addidit. Et anonymus aliquis (in AP app. III 238) cecinit:

TQei^'; oid\( nQdnoiK Trjg tni,ciT)]fxi]; aTvloi\'

^^QiaioTfAtjv, nXuT(<)va, nvOayoQuv,

cum alii (AP app. III 203) cqeig. oofpirig TtolvtoioQog a//QiToi
aoctQsg oioi Arcbytas Plato Aristoteles sint. Sed in bis
versibus non serium delectum, potius ludicrum tantum epi-
grammatistae cuiusdam nos babere libenter concedo. Idem
valet de versibus illis (AP app. V 59), quibus bis tres
oo(pol rojr \4dit]Vi7)v laudibus efferuntur. At praeter ter-
narium etiam denarium numerum aeque atque in aliis

ut vidimus in pbilosopbis elegendis adbibitum esse, inde

intellegimus, quod ab anonymo quodam (AP app. III 202)
decem pbilosopborum sectae de/ag leXeia, tior di/a oivXoi
yenor enumerantur et Diogene Laertio teste (II 5,47) liov
diade^af.iercov (rdr ^co^qcxtti] sc.) cior leyoi-iarior ^io/Qarr/cov oi

•/OQVcpaLOxatoi uir Illdrior !~erocpior \4vLio06vtjg, xior de

ipeQOfievior dizcc oi diico^^ioTccxoL leooaQeg .Aloylr^g (Dai-

dior Ehileldrig ^AQiOTiTtJtog^) babentur. Sed certum pbiloso-
pborum censum numquam nimirum fuisse, satis accurate

1) cfr. Brzoska p. 48—tU.

 — 66 —
Steffen (p. 53 — 54) demanstravit. Illas vero tabulas vel
TzlvavxtQ ron' diadoyj^n' arco TI?MTon'og /xd a7t ^^QLGtottkovc.

saepius servatas, ut unum exemplum luculentissimum aca-

demicorum philosophorum indicem Herculanensem^) afferam,
hic praetermitto. Tantum niS^ayoQEuov yfOJQiLojiiivcor cata-
logum amplissimum, ducenta duodeviginti nomin acomplec-
tentem, cui septemdecim (sedecimve) nvd^ayoQideg yvvar/XQ
e:7ti(pavtGiarai additae sunt, lamblichum (de Pythag. vit.

c. 36, 267) memoriae tradidisse, commemoratum velim. Quod

denique ad Platonis et Aristotelis commentatores interpre-
tesque attinet, qui in tabulis nostris nominantur, rursus
lectoris animum in disputationem illam ,,Ein bj^^zantinisches

Schulgesprach" (v. p. 154 adn. 1) inscriptam converto. Ad

extremum etiam scriptorum de agri cultura rusticisque
rebus, inter quos non pauci philosophi sunt, inveniuntur
indices, ut Graecorum apud Varronem (rer, rust. 1 1, 7 10, —
Columellam (de re rust. I 1, 7 15), Photium (bibL cod. —
163 p. 106 — 107 B) et Bomanorum apud Columellam (1. 1.)
et Plinium (nat. hist. XVIII 3), cum agri mensorum tabella
in Ps.-Boethii demonstratione artis geometricae''^) nobis asser-
vata sit.

Postquam vero tab. M duce diversissimas et poetarum

et scriptorum disciplinas id spectantes, utnim canones
eorum alicuius auctoritatis per antiquitatem fuerint necne,
perlustravimus atque percensuimus, postremo strictim in
artifices animum nostrum transferamus, cum horum census
firmos fuisse a viris doctis quibusdam pro certo habitum
sit. Brzoska enim (68 — 75) Quintiliano (XII 10, 3 — 6;
7 — 9) nisus non minus decem pictores et decem statu-
arios quam decem illos oratores Pergami in canonem certum

1) voll. Herc. coll. II tom. I fol. 1(32— li)7, rec. FBuecheler Ind.
lect. Gryphisw. WS 1869/70 p. 4—22. — 2) ed. m „D. Schriften d. rom.
Feldmesser hrsg. ii. erl. v. FBlume, KLachmann u. AEudoiif" I (1848)
403-404.
 — fi7 —
redactos esse Et CRobert^) ex undecim
sibi persuasit.

pictoribus, quos Quintiliauus (1. 1.) pro decem enumerat,

non cum Brzoska Euphranorem extrerao loco nominatum
sed Polygnotum, qui tabularum pictor (i. e. „Tafelmaler")
non fuerit, a ceteris seiungens Broskae sententiam in uni-
versum x^robavit.At in horum virorum doctorum commenta
iure ac merito MFraenkeP) peroravit. Cum vero Pergami
piotura, quantum scimus, sine ullo momento fuerit atque

Quintilianus non decem ,

sed undecim pictores enumeret,
et de Pergameuis artificum decadibus et documentis gravibus
prorsus deficientibus de canonibus artificum omnino som-
nium est. Equidem Fraenkelio omnimodo assensus, ut
perinde in artificibus atque in poetis scriptoribusque ele-

gendis homines criticos saltem numeros certos praecipueque

ternarium numerum adhibuisse ostendam, hanc tabellam
ad extremum annecto:
^lyro, Polyclitus, Ly^ippus: Cic. de orat. III 7, 26.

„ „ Piiidias: Dionys^. Hal. de Thuc. iud. c. 4 p. SIT R.

Alcamcnes, „ „ „ „ de admir. vi dic.inDeni.c.oO
p. 1108 R.
„ „ „ Dio Chrys. or. XII 45 p. 207 M.

Polygnotus, Pauson, Dionysius: Arist. art poet. c. 2 p. 1448 a,

ZeiLsis, xVglaoiihon, ApeUes: Cic. de orat. III 7,2(3.

„ Protogenes, „ Dionys. Hal. deThuc. iud. c. 4 p. 817 R.

Polygnotus,Timanthcs, Parrhasius: Dionys. Hal. de admir. vi dic. in Dem.
c. 50 p. 1108 E.
„ Aglaoplon, Zeirxis: Dio Chrys. or. XII 45 p. 207 M.
Aristides, Pausias, Nicophanes Athen. XIII 21.
Zeuxis, Polygnotus, Euphranor: Philostr. vit. ApoU. II 20.

ZmiUs, Rhoecus, Theodorus: PUn. nat. hist. XXXVI 90.

1) „Archaologische Miirchcn aus alter und neucr Zeit'- — Philolog.

Unters. hrsg. v. AKiessUng u. UvWilamowitz-Moellendorff Hft, X (1886)
71 — 72. — 2) „Gemalde-SanHnlungen Gemalde-Forschung
u. in Pcrgamon"
in „Jahrb. d. kais. d. arch. Inst." VI (18t)l) 49—60.
 ^
Sententiae coiitroversae.

I. Plutarch. amat. c. 2 (740 F) lego: ' "

', o^rog ad^iy,-

Tog riiTwv vmI xaii-aqoc. . . .

II. lamblich. de vit. Pythag. c. 36 p. 267 post Myiam

Arignotes nomeii insereiidum esse conicio.
III. lo. Tzetz. schol. in Lycophr. I 251 M : Codicum
lectio '^Of.iriQo^ 6 Ttolv'^ {/calaio^ Mueller) reti-

nenda est.

IV. Columell. de re rust. I 1, 8 proj^ono: Euphronius,

Chaeresteus, Euphronius alter, . . .

V. An inscriptio carminis theotisci ,,Das Weszobrunner

Gebet" nominati ,De poeta' nil aliud nisi ,De
mundi creatore' significet dubito.
VI. In Schilleri adulescentuli carminis, (pio pro venia
feriarum autumnalium concessa gratias agit, versu
'
10 (I 8 Goed.) restituo: ,,Doctus " *
 Scriptoris vita.

Fridericus Gnilelmus Otto KroeJmert, a. d. 111 Kal.

Decembr. a. MDCCCLXXIII Jiaud procul a Russorum fmi-
hus in vico EydtJiuJinen nominato natus atque fidei evangelicae
addictus sum. Quod et 2)ater Guilelmus et mater ElisahetJi
e yente Pfundtnerana adJiuc vivunt, valde gaudeo. Fuer
quattuor annorum Gumhinnam matris sorori Mariae eiusque
coniugi Hermanno MattJiee traditus siun, qui diligentissime
optimeque me erudiverunt atque ad id tempus omnimodo adiu-
vant. Quoad in vita suni, eis semper gratias quam summas
Juiheho. Prima litterarum elementa avus losepJius Pfundtnerj
ludi magister, domi me docuit, et cum octavum agerem annmn,

gymnasium urhis Gumhi^infie Fridericianum regium adii,

quod tum auspiciis florehat lulii Arnoldt, viri clarissimi,
mox Antoni Viertel. doctissimi Jiumanissimique viri, in cuius
locum non midtis annis post Georgius Kamow, vir liheralis-

simus, successit. 8ed vere a. Ji. s. XCIll cum matu7-itatis

testimonio a gymnasio dimissus in academiae Alhertinae Begi-

montanae cives receptus sum, ut magna ingenii inclinatione
ductuslitterarum Graecarum BomanarumGermanicarum stiidiis
me darem. Regii vero philologorum proseminarii sodalis fui
per sex menses, per sex semestria seminarii. Idem Germanico
seminario, quod Oscari ScJiade, Jionestissimi viri et veneran-
dissimi, auspiciis viget, tres annos sodalis interfui. Praeterea
Hermanno Baumgart, viro Jmmanissimo, gratiam Jiaheo

maximam, cquod me exercitationihus aestJietico-criticis heni-

gnissime admisit, et Ottoni BosshacJi, doctissimo viro, per quem
arcJiaeologicarum exercitationum xiarticipem esse miJii licuit.
 Scliolas frequentavi virorum doctissimornm:
Baumgart, Brinkmann, Gercke, Haendfke, OHoff-
inann, Jeep, KZiange, LudtvicJi, O Rossbach, Riiehl,
Schade, Thiele, Uhl, Walter,
quibus studioriim meorum adiutorihus omnihus sunimas haheo
fjratias atque semper Jiaheho, in'primis autem Arthuro Ludwich,
praeceptori meo dilectissimOj qui omni modo atque omni tem-
pore et opera et consilio mihi favit nec non Augusto Brink-
mann. viro doctissimo atque henignissimo^ et Udalrico Fried-
laender^ amico meo litteratissimo, qui in hoc opusculo elabo-
rando optime me adiuverunt. Item maximam gratiam deheo
hihliothecae et aulicae et puhlicae Monacensis rectori huma-
nissimo, quo auctore codicis laterculus diligentissime mihi de-
scriptus est, atque locmni Oraeven et Oeorgio Karo, viris

doctissimis, qui liheralissime accuratissimeque nonnullas codicmn

jmrficulas mihi denuo contulerunt.
Postremo commemoretur hanc dissertatiunculam etsi 7ion

argumento tamen forma valde differre a liheUo, quem amplis--

simus i)hilosophormn ordo Regimontanus a. d. XV Kal. Fehr.
h. a. praemio exornavit. examen qnod vocamus rigorosnm pridie
Kal. lun. h. a. ahsolvi.

-^•«^-
Xl^^'?.9/
rr;