INTERVENSI MATEMATIK TAMBAHAN 2019

TAJUK : FUNGSI 2

NOTA RINGKAS

d. Fungsi Songsangan

(i) Konsep fungsi songsangan

f f
x y 3 7
-1
f -1
f

f (x) = y f (3) = 7
-1
f (y ) = x f -1(7) = 3

(ii) Mencari fungsi songsangan

(a)
f : x � 3x - 5 Tukarkan x kepada y dan samakan (=) dengan x

3y - 5 = x
3y = x + 5
x +5 Proses bermula dengan menjadikan y sebagai subjek
y=
3
x +5
f -1( x ) =
3
-1
Fungsi songsangan f ( x )

(b)
2x + 5 Tukarkan x kepada y dan (=) samakan dengan x
g:x �
7
2y + 5
=x
7
2y + 5 = 7 x
Proses bermula dengan menjadikan y sebagai
2y = 7 x - 5 subjek
7x - 5
y=
2
7x - 5
g -1( x ) =
2
-1
Fungsi songsangan g ( x )
 INTERVENSI MATEMATIK TAMBAHAN 2019
Aktiviti 1 : Cari songsangan bagi fungsi yang berikut.

(a) f : x � 5 x f :x�
6
, x �0
(b) x

x 6
f −1 ( x )= f −1 ( x )=
5 x
(c) h : x � 3 x + 1 g:x�
5
, x �-3
(d) 4x + 3

x−1 5−3 x
h−1 ( x)= g−1 ( x )=
3 4x
x x
m:x � +7 k:x� , x �1
(e) 2 (f) x +1

x
k -1( x ) =
m -1( x ) = 2 x - 14 1- x
 INTERVENSI MATEMATIK TAMBAHAN 2019
(iii) Mencari nilai bagi fungsi songsangan

Apabila diminta mencari nilai bagi fungsi songsangan, kita tidak perlu mencari fungsi
songsangan terlebih dahulu tetapi boleh terus mencari nilai songsangannya dengan
menggunakan konsep fungsi songsangan.

Contoh :
-1
Diberi fungsi f : x � 3 x - 5 , cai nilai f (4) .

Jawapan : Tukarkan x kepada y dan samakan (=) dengan 4

3y - 5 = 4
3y = 4 + 5
y =3 Proses bermula dengan menjadikan y sebagai subjek
-1
\ f (4) = 3

Aktiviti 2 : Cari nilai bagi fungsi songsangan yang berikut.

f : x � 3 x - 8 , f -1 ( 7 ) 7 x - 1 -1
(a) f :x� , f (0)
(b) 3

1
−1 f −1 (0)=
f (7)=5 7
5 p : x � 9 - 5 x , p -1(3)
g:x� , g -1(5) (d)
(c) 3 - 2x

−1
g (5)=1 6
p -1(3) =
5
 INTERVENSI MATEMATIK TAMBAHAN 2019

NOTA RINGKAS

e. Fungsi Gubahan
gf ( x ) Dari rajah : masukkan f ke dalam
g
dan ditulis sebagai gf ( x)
f g
x y z

Aktiviti 1 : Cari fungsi gubahan bagi fungsi-fungsi berikut.

(a) f : x � 3x + 2 fg ( x ) = gf ( x ) =
g : x �7- x

23−3 x 5−3 x
(b) f :x �6+ x fg ( x ) = gf ( x ) =
g : x � x -1
2

5+x 2 x 2+12 x+35

(c) 3 fg ( x ) = gf ( x ) =
h:x � , x �0
x
g : x � 5x + 1

3 1 15
, x≠− +1 , x≠0
5 x +1 5 x
 INTERVENSI MATEMATIK TAMBAHAN 2019
f. Mencari nilai fungsi gubahan

Apabila diminta mencari nilai bagi fungsi gubahan, kita tidak perlu mencari fungsi
gubahan terlebih dahulu tetapi boleh mencari nilai satu-satu fungsi terlebih dahulu.

Contoh :

(a) Diberi fungsi f : x � 3 x - 5 dan g : x � 7 - 2x , cai nilai fg (4) .

Mencari nilai g(4) terlebih dahulu
Jawapan :

fg (4) = f ( -1) g (4) = 7 - 2(4)

= 3( -1) - 5 = -1
= -8
\ fg (4) = -8 Nilai g(4) dimasukkan ke dalam fungsi f.

x
g:x� -1
(b) Diberi fungsi f : x � 4 x + 5 dan 7 , cai nilai gf (2) .
Jawapan :

� 3�
4y + 5 = 2 gf -1(2) = g � - �
� 4�
Mencari nilai 3
-
f -1(2) 4y = 2 - 5 = 4 -1
Nilai f (2)
terlebih dahulu 7
dimasukkan
3 3 masukkan ke
y =- =-
4 28 fungsi g.
3 3
f -1(2) = - gf -1(2) = -
4 28

Aktiviti 2 : Cari nilai fungsi gubahan yang berikut.

(a) f : x � 4x - 1 fg (2) = gf (5) =

g : x � 5 + 2x

35
43
 INTERVENSI MATEMATIK TAMBAHAN 2019
(b) f : x � 6x - 3 fg ( -2) = gf (0) =
g:x �x+9

39 6
(c) 12 hg -1(5) = g 2 (4) =
h : x � , x �0
x
g : x � 3x - 4

4 -20
(d) f :x �x -3
2
f (2) =
2 -1
fg (9) =
g : x � 4x - 7

-1 13
(e) f : x � 4 - x2 fg -1(1) = g 2 (3)
x -1
g:x�
8

3
−
-77 32
SOALAN PENGUKUHAN FUNGSI SONGSANGAN DAN FUNGSI GUBAHAN
 INTERVENSI MATEMATIK TAMBAHAN 2019

1. Diberi f : x � 3 x + 2 dan g : x � x + 3 x - 2 , cari

2

(a) f -1(5),
(b) gf (x)

Jawapan :

(a) 1 ( b) 9 x 2 + 21x + 8

2. Diberi fungsi f : x � 2 + x dan g : x � 2x - 3 .Cari fungsi gubahan gf (x).

Jawapan :

1 + 2x
2
g:x � , x �k
3. Diberi f : x � 2 x - 3 dan x -1 . Cari nilai
(a) k,
(b) fg -1(2).

Jawapan :

(a ) 1 ( b) 1
 INTERVENSI MATEMATIK TAMBAHAN 2019
3
f :x� , x �2
4. Diberi x -2 dan g : x � 5 + 4 x , cari
(a) f -1(x),
(b) f -1g (-2)

Jawapan :

3+2 x
(a ) , x≠0 (b ) 1
x
6
f -1 : x � , x �k
5. Diberi fungsi 2x - 1 .
(a) Nyatakan nilai k,
(b) Cari fungsi f (x).

Jawapan :

1 6+x
(a) (b) , x≠0
2 2x
4
g:x� , x �3
6. Diberi fungsi h : x � 2 x - 3 dan x +3 , cari
(a) h -1(x),
(b) gh -1(3).

Jawapan :

3+x 2
(a ) (b)
2 3
 INTERVENSI MATEMATIK TAMBAHAN 2019

7. Diberi fungsi f : x � m - 2x , g : x � nx - 1 dan gf : x � 14 - 10 x , cari nilai m dan nilai

2 2

n.

Jawapan :

m=3 , n=5
8. Diberi f : x � 3 x - 2 dan g : x � x - 5 , cari
2

(a) f 2(4),
(b) fg (2)

Jawapan :

(a) 28 (b) −5
kx
f -1 : x � +3
9. Diberi f : x � 2x + h dan 2 , dengan keadaan h dan k ialah pemalar. Cari
nilai h dan nilai k.

Jawapan :

k=1 , h=−6
10. Diberi fungsi p : x → ax + b dengan keadaan a dan b ialah pemalar dan a > 0. Jika
p2 : x → 25x + 12 , cari nilai a dan nilai b .

Jawapan :

a=5, b=2