Вы находитесь на странице: 1из 162

1

rm wd um
um
urÇmwpf0ef;pdr;f vef;a&; tm;vH;k yl;aygif;aqmif&u
G af y; (rsuEf mS zH;k aqmif;yg;)
- ywf0ef;usifpdrf;vef;a&;ESifh Oya'tjrif OD;[efñGefY (Oya') 4
- opfawmrsm; xm0pOfwnfwHha&; ygarmu© a'gufwmOD;at;jrifh 9
- urÇmwpf0ef;pdrf;vef;a&; tm;vHk;yl;aygif; oef;apm (pD yD at) 16
aqmif&Gufay;

a&G ; aumuf y G J q k d i f & m


- ygwDpHk'Drkdua&pD taxGaxGa&G;aumufyGJ OD;pkdif;ausmfol 57
ESpfyGJukd avhvmqef;ppfjcif;

uAsm
- acsmif;uav; OD;boef; (r[m0dZÆm) 21
- tdyfrufxJu tonf;'Pf&m armifjrifhEdkif 22

ynma&;
- wuúodkvfESifh jyifyurÇm wifñGefY 51

tawG ; tac:ES ihf wuf u srf ; qd k i f & m


- atmifjrifol\ vQKdU0Sufcsuf armifay:xGef; 28
- pl;prf;csifpdwfukd ysKd;axmifjcif; T Nay Yar 35
- zdpD;rIawG ajzumazsmufvdkY at;jzL 41
- rusKd;apbJ aysmhñGwfyg 2 Munfrif; 45
Ed k i f i H w uma&;&m
- pl;tufwl;ajrmif; wkd;csJUjcif; jynfBuD; 89
- tdkiftufpf tMurf;zuftzGJU\ omvl&Snf 140
0ifaiG&vrf;rsm;
od y Ü H E S i f h enf ; ynmqk d i f & m
- urÇmx
h yd w
f ef; armfawmfum;xkwv
f yk rf v
I yk if ef; odyÜHpma&;q&m ukdukdatmif 65
- armif;olrJhav,mOf pnfolvIdif 84
- [dkuf'½kd*sifAHk; azmufcGJrI oD[odef;wef 111
obm0ywf 0 ef ; usif ½I a xmif h q k d i f & m
- urÇmhZD0xk blrdvkvif (Nrdwf) 77
usef ; rma&;qk d i f & m
- t&G,fwifolrsm;\ vQKdU0Sufcsufrsm; armifarmifjrifhodef; (pufrIwuúodkvf) 99
- qef;opfazG&mS aq;ynm (174) a'gufwmjrifhoef; (oaE¨om;) 115
rl ; ,pf q k d i f & m
- rl;,pfaq;0g; oHk;pGJjcif;\ oufa&mufrIrsm; pk0PÖ 155
jzpf & yf r S e f
- aor,fhab; a0;atmiful; pkd;pdk; (yef;awmif;) 121
0w¬ K wk d
- eykdvD,H\ OD;xkyf aX;armif 23
- ykdufuGefus,fBuD; Edkifaomif;xG#f 71
- pum;ajymazmf aqmif;0if;vwf 137
taxG a xG
- zwforQ 'óe pdef0if;armf 39
- okwwkdxGm auwDatmifodef; (&efukefwuúokdvf) 94
- c&D;oGm;ypönf;rsm; xkyfykd;&mwGif zkd;&efEkdif (ausmufBuD;) 106
- vufzufaumif;xGuf&m t&yfqDokdY od*Ð (xl;BuD;) 146
- [mo 3 Zifrif;at; (t*Fvdyfpm) -
urÇmwpf0ef; pdrf;vef;pkdjynfa&;twGuf &moDOwkazmufjyefrIukd jzpfapaom
obm0o,H Z mwt&if ; tjrpf r sm; vG e f u J p G m xk w f , l o H k ; pG J r I u k d a&S m if M uOf
&efESifh obm0ab;tEÅ&m,f avsmhyg;a&; tm;vHk;yl;aygif; yg0ifaqmif&Guf&ef
vd k t yf a Mumif ; a&;om;xm;onf /
ywf 0 ef ; usif q k d o nf r S m
]]ywf0ef;usi}f } qko
d nfrmS ajrxk? a&xk? avxk? &moDOwk? toH? teH?Y t&omwdYk yg0if
onfh vlom;wdkY0ef;usif&Sd ½kyfykdif;qdkif&m taMumif;tcsufrsm;ukdvnf;aumif;? wd&pämefESifh
tyiftrsK;d rsK;d wd\
Yk ouf&ZdS 0D qdik &f m taMumif;tcsurf sm;ukv d nf;aumif;? orkid ;f ? ,Ofaus;rI?
vlrIa&;ESifh yom'tvStyqkdif&m taMumif;tcsufrsm;udkvnf;aumif; qkdonf/
«ywf0ef;usix f ed ;f odr;f a&; Oya'yk'rf 2 (u)»
4
xd e f ; od r f ; jcif ;
]]xdef ;odrf;jcif;}} [kqkd&mwGif obm0
o,HZmw t&if;tjrpfrsm;ESifh ,Ofaus;rI
tarGtESpfrsm; xdef;odrf;jcif;wdkY yg0ifonf/
oufqidk &f m tpk;d &Xme? tpk;d &tzGUJ tpnf;rsm;
onf atmufygobm0 o,HZmwt&if;tjrpf
rsm;ukd xde;f odr;f jcif;? pDrcH efcY jJG cif;? tusK;d &Spd mG
toH;k jyKjcif;? pOfqufrjywf toH;k jyKjcif;? a'o
qdik &f m yl;aygif;aqmif&u G rf I jri§ w
hf ifjcif;wdEYk iS hf
pyfvsO;f í jynfaxmifpt k pk;d &tzGUJ ESihf aumfrwD obm0ab;tEÅ & m,f r sm;
\ vrf;ñTefcsufESifhtnD aqmif&Guf&rnf- urÇmay:wGif BuKaH wGUae&aom obm0
( u ) opfawmo,HZmw t&if;tjrpf ab;tEÅ&m,frsm;rSm-
rsm; 1/ rkefwdkif;wdkufcwfjcif;
( c ) ajro,HZmw t&if;tjrpfrsm; 2/ rkd;BuD;jcif;
( * ) ajratmuf a &tygt0if a&csKd 3/ a&BuD;jcif;
o,HZmw t&if;tjrpfrsm; 4/ awmifNyKdjcif;
( C ) "mwfowåK o,HZmwt&if;tjrpf 5/ qD;ESif;zHk;vTrf;jcif;
rsm; 6/ tylvidI ;f ESihf tat;vIid ;f rsm; usa&muf
( i ) pkud yf sK;d a&;qdik &f m t&if;tjrpfrsm; jcif;
( p ) a&vk y f i ef ; qd k i f & m o,H Z mw 7/ rdk;acgifjcif;
t&if;tjrpfrsm; 8/ ajrivsifvIyfjcif;
( q ) tPÖ0gqkdif&m o,HZmwt&if; 9/ qlemrDvIdif; ½kdufcwfjcif;
tjrpfrsm; 10/ awmrD;avmifjcif;
( Z ) obm0tavsmuf jzpf a y: 11/ rD;awmifaygufuGJjcif;
aeaom a*[pepfrsm; 12/ pm;yifoD;yifrsm; ydk;rTm;usa&mufjcif;
( ps ) obm0e,f a jrrsm;? awm½k d i f ; 13/ aq;rwkd;aom ul ; puf a &m*gqef ;
wd & pä m ef r sm;? obm0tyif rsm; jzpfyGm;jcif;
rsm;ESifh ZD0rsKd;pHkrsKd;uGJrsm;? 14/ acwfrD"mwkvufeufrsm;\ tEÅ&m,f
( n ) j y n f a x m i f p k t pkd ; & t z G J U u usa&mufjcif;
owf r S w f o nf h tjcm;obm0 15/ puf½Hk? tvkyf½Hkrsm;rS pGefYypfypönf;rsm;
o,HZmwt&if;tjrpfrsm; aMumif h "mwf a &mif j cnf o if h j cif ;
«ywf0ef;usix f ed ;f odr;f a&; Oya'yk'rf 18 » ponfwYkd jzpfonf/
5
wGe;f vSe&f ef rvHak vmufao;aMumif; ukvor*¾
rS xkwfjyefcsuftpD&ifcHpmt& od&Sd&onf/
«uk v or*¾ \ obm0ywf 0 ef ; usif
pDrHudef; UNEP tpD&ifcHpm»
a*:ZD v m t,f v f e D n Kd
2014-2016 ckEpS f t,fvef nD Kjd zpfpOfonf
orkid ;f rSww
f rf;wpfavQmufwiG f tjyif;xefq;kH
&moDOwk azmufjyefajymif;vJrIwpfck jzpfcJhyg
onf/

&moD O wk azmuf j yef r I r sm;


1970 jynfEh pS w f pf0u dk w
f iG f &moDOwkrsm;
azmufjyefonf/ urÇmwpf0ef;wGif rkd;acgif
a&&Sm;onf/ rkefwdkif; usa&mufonf/ a&
Bu;D onf/ obm0ab;tEÅ&m,faygif; 8ç000
ausmf jzpfay:onf/ vlaygif; ESpfoef;cefY
toufq;kH ½H;I onf/ tar&duefa':vm 2 'or txl;ojzifh 2016 ckESpftwGif; tyl
4 x&Dv, D cH efY qH;k ½H;I onf/ &moDOwkajymif;vJ vIid ;f 'Pfu ykNd y;D odood mom jrifw h ufvmcJh
rIudk wkjYH yefaqmif&u G &f ef ukeu f sp&dwf jrifrh m; onf/ xkaYd Mumifv h nf; 2016 ckEpS ?f Zefe0g&Dv
vmonf/ 2040 jynfhESpfwGif wpfESpfvQif onf 1880 jynfhESpfaemufydkif; urÇmhorkdif;
tar&duefa':vm 40 rS 50 bDv, D cH efY ukeu
f s wGif tylqHk; Zefe0g&Dvtjzpf pHcsdefopfwif
rnf / 2070 jynf h E S p f w G i f wpf E S p f v Qif cJo
h nf/ xkt Yd jyif 2015 ckEpS ?f azazmf0g&DvrS
tar&duefa':vm 350 bDvD,HcefY ukefus 2016 ck E S p f ? Zef e 0g&D v txd 12 vwm
vmvdrfhrnf/ jzwf o ef ; rI o nf 1880 jynf h E S p f u pwif
(urÇ m h r d k ; av0otzG J U BuD ; \ rS w f w rf ; ) jyKpkaom pm&if;rsm;t& orkdif;wGif tylqHk;
wpfESpfwm jzpfcJhonf/
urÇ m BuD ; yl a EG ; rI u k d wm;qD ; &ef
umAGe"f mwfaiGU xkwv f w I dk avQmch s&ef urÇ m h r D ' D , m
T rf u
Edik if aH ygif; 146 Ekid if rH aS y;aom uwdrsm;onf urÇmhrD'D,mrsm;u tylvIdif;jzwfrIjzpfpOf
tEÅ&m,frsm;vSonfh urÇmBuD;ylaEG;vmrItm; udk ]]a*:ZDvm t,feDnKd}} [k wifpm;oHk;EIef;

6
cJMh uonf/ *syef'@m&Drsm;xJrS zsuq f ;D Edik pf rG ;f rsm;pGmonf tylcsed f vGev
f eG u
f u
J J jrifw
h ufjcif;?
jyif;xefaom {&mrowå0gBuD;wpfaumifESifh aomufoHk;a& jywfvyfjcif;rsm;ESifh BuKHawGU
ckid ;f EIid ;f xm;onfh oabmjzpfonf/ azazmf0g&D aeonf/
v 18 &ufwGif urÇmhrkd;av0otzGJUBuD;u
a*:ZD v m t,f v f e D n Kd o nf aemuf x yf
ajymif ; vJ r I tcsKd ; tauG U jzpf p Of w pf c k x J
0ifa&mufvmNyD; t&Sdefavsmhusp jyKvmNyD[k
aMunmcJhonf/
t,fvfeDnKdjzpfpOf\ tajccHtaMumif;
w&m;rSm ypdzw d &f yf0ef;wGif ork'&´ mESihf avxk
xdawGUrItajymif;tvJtay: rlwnfNyD; yHkrSef
ESifh uGJvGJonfh tajctaersm; jzpfvmonf/
t,f v f e D n Kd E S i f h jref r mEd k i f i H
ESpEf pS rf S ckepfEpS t f Mum tcsed jf cm;Ny;D ay:ayguf
jrefrmEdkifiHwGifvnf; t,fvfeDnKdjzpfpOf
vmwwf o nf / ES p f E S i f h c sD N yD ; Mumjrif h a om
onf 2016 ckEpS ?f arvuket f xd qufvuf
t,f v f e D n Kd j zpf p Of w pf c k t wG i f ; wG i f urÇ m h
jzpfay:EdkifNyD; wjznf;jznf; tm;avsmhvmEdkif
tylcsdefvnf; ododomom jrifhwufvmavh
aMumif; EdkifiHwum rkd;av0oESifh &moDOwk
&So
d nf/ xkt Yd jyif urÇm&h moDOwk tajymif;tvJ
cefYrSef;a&; A[kdXmersm;u ukd;um;xkwfjyef
tay:vnf; oufa&mufrIjzpfaponf/ ,ck
xm;onf/
t,fvef n D Kjd zpfpOfonf NAw d ed Ef iS hf tkid ,f mvef
wGif jzpfymG ;cJah om a&Bu;D rI? rkew f ikd ;f wduk cf wfrI obm0ab;tEÅ & m,f avsmh y g;a&;
rsm;ESifh qufET,faeonf/ obm0ab;tEÅ&m,f avsmyh g;a&;twGuf
urÇmhukvor*¾tzGJUBuD;u t,fvfeDnKd urÇmol urÇmom;rsm;tm;vH;k pkaygif;umuG,f
aMumif h wpf u rÇ m vH k ; wG i f pm;eyf & d u © m xd e f ; od r f ; &ef vd k t yf o nf / &moD O wk
jyóemrsm; ay:aygufvmEdik af Mumif; owday; azmufjyefrIudk OD;wnfapEkdifaom vGefuJpGm
xm;onf/ ukvor*¾vufatmufcH urÇmh xkw, f ol ;kH pGrJ I vky&f yfrsm;udk a&SmifMuOfMu&rnf
pm;eyf & d u © m tzG J U BuD ; u tmz&d u Ed k i f i H r sm; jzpf a yonf / umuG , f r I j yKoif h o nf r sm;ud k
jzpfaom ZifbmabG? rkZd ifbwf? awmiftmz&du? tm;vHk;vkdufemNyD; ynmay;oifhMuayonf/
ZrfbD,m? armfv0DESifh qGmZDvefEkdifiHwdkYwGif
vloef;aygif; 50 ausmcf efY rd;k acgifNy;D tiwfab; ywf 0 ef ; usif x d e f ; od r f ; a&; Oya'
BuKHaeaMumif; aMunmonf/ tm&SrSmvnf; wnf q J O ya'rsm;teuf xif & S m ;aom
t,f v f e D n Kd ' Pf u k d wpf r sKd ; wpf z H k cH p m;ae Oya'wpf & yf u d k jynf a xmif p k v T w f a wmf u
&onf / tm&S E d k i f i H r sm;u vl o ef ; aygif ; 2012 ckEpS ?f rwfv 30 &ufwiG f jy|mef;cJo h nf/

7
jynfaxmifpv k w
T af wmf Oya' trSwf 9^2012 tnD axmif'Pf? aiG'Pf okrYd [kwf 'PfEpS &f yf
jzpf o nf / Oya'tus,f u k d avh v mzwf ½ I vH;k uscaH p&rnf jzpfonf/
oifhonf/
ed * H k ; wif j ycsuf
urÇmwpf0ef; pdrf;vef;a&; ta&;BuD;
onf/ tm;vH;k yl;aygif;aqmif&u G Mf u&ef vdt k yf
vSonf/ jrefrmEdkifiHtaejzifh ukvor*¾\
&nfreS ;f csurf sm;? jynfwiG ;f oabmwlncD surf sm;
ESifhtnD ywf0ef;usifpdrf;vef;a&; xdef;odrf;
umuG,v f su&f odS nf/ jy|mef;xm;aom w&m;
Oya'rsm;uk d apmif h x d e f ; vd k u f e mjcif ; jzif h
ywf0ef;usif pdr;f vef;pkjd ynfrnf jzpfygaMumif;
Oya'tjrif wifjytyfayonf/
tcef ; aygif ;
tcef;aygif; 14 cef; yg0ifonf/ trnf OD;[efñGefY (Oya')
ESifh t"dyÜm,fazmfjycsuf? &nf&G,fcsufrsm;?
ywf0ef;usix f ed ;f odr;f a&;aumfrwD zGUJ pnf;jcif;?
0efBu;D Xme\ ywf0ef;usix f ed ;f odr;f a&;qkid &f m uk d ; um;csuf
wm0efESifh vkyfydkifcGifhrsm;? ywf0ef;usifqkdif&m 1/ UNEP Report
ta&;ay:tajctae? ywf 0 ef ; usif t &nf 2/ Oya'aygif;csKyf (2012)
taoG; pHcsed pf ñ H eT ;f rsm;? ywf0ef;usix f ed ;f odr;f 3/ aeYpOfxkwf owif;pmrsm;
a&; NrKUd jya'o ywf0ef;usipf rD cH efcY rJG ?I obm0
o,HZmwt&if;tjrpfrsm;ESihf ,Ofaus;rItarG
tESpfrsm; xdef;odrf;jcif;? BuKdwifcGifhjyKcsuf?
tmrcH? wm;jrpfcsurf sm;? jypfrEI iS hf jypf'Pfrsm;?
taxGaxGwYkd jzpfMuonf/
jypf r I E S i f h jypf ' Pf r sm;
tcef; (13) wGif jypfrIESifh jypf'Pfrsm;
azmfjyxm;onf/ BuKdwifcGifhjyKcsuf ,l&rnfh
tcsufrsm;? wm;jrpfcsufrsm; azmufzsufygu
yk'rf 31? 32? 33? 34 wdyYk g jy|mef;csurf sm;ESihf

8
cPwm aysmf & T i f r I t wG u f r [k w f b J wpf o uf w maysmf & T i f r I t wG u f opf y if
pk d u f M u&ef ? opf a wmrsm; xd e f ; od r f ; Mu&ef E S i f h pd r f ; vef ; pk d j ynf a &;vk y f i ef ;
rsm;wG i f jynf o l t m;vH k ; yl ; aygif ; yg0if aqmif & G u f M u&ef v d k t yf a Mumif ;
a&;om;xm;onf /
obm0ywf0ef;usifwGif ouf&Sdowå0grsm;ESifhtwl obm0aygufyifrsm;vnf; tusKH;
0ifvsuf&Sdonf/ ,if;ouf&Sdowå0grsm;ESifh tyifrsm;onf wpfckESifhwpfck tjyeftvSef
tusKd;jyKvsuf cGJjcm;ír&aom taygif;tpkBuD;vnf; jzpfaeonf/ xkdYaMumifhyif opfyif
opfawmrsm; r&SdvQif ouf&Sdowå0grsm;vnf; touf&SifoefEkdifvdrfhrnf r[kwf[k qkdEkdifonf/

9
xkwfvkyfrIpkpkaygif;\ av;yHkwpfyHk (wefzkd;
tm;jzifh tar&duefa':vm 108 bDv, D )H onf
tylykdif;opfawmrsm;rS &&SdaMumif; od&onf/
vlom;rsm;twGuf 'kwd,ta&;BuD;qHk;
vdktyfcsufjzpfaom t0wftxnfonfvnf;
opfyifrsm;rSyif &&Sdjcif; jzpfonf/
vlom;ESifh ouf&Sdrsm;twGuf wwd,
ta&;BuD;qHk; vdktyfcsufjzpfaom tajccs
aexk d i f & ef td k ; td r f t aqmuf t tH k r sm;ES i f h
urÇmay:wGif &moDOwk? ajrrsuEf mS oGijf yif? vlYtoHk;taqmifypönf;rsm;ukdvnf; opfawm
ajrqD v T m trsKd ; tpm; ponf w d k Y t ay: opfyifrsm;rSyif &&Sdonf/
rlwnfvsuf opfawmtrsKd;rsKd; uGJjym;pGm jzpf opfwpfyifaumif;vQif iSufwpfaomif;
ay:vmonf/ opfawmtrsKd;tpm;ukdvkdufí em;aeEd k i f o nf [ l a om pum;\ qif h y G m ;
rSDwif;aexkdifMuaom ouf&Sdowå0grsm;vnf; t"d y Ü m ,f t & opf a wmBuD ; rsm;wG i f vl E S i f h
xif&Sm;pGmyif uGJjym;jcm;em;oGm;onf/ urÇmh ouf&Sdrsm;twGuf tajccHvdktyfcsufjzpfaom
uke;f ae ZD0rsK;d pHrk sK;d uGJ pkpak ygif;\ 80 &mckid Ef eI ;f pm;? 0wf? aea&;udpöt00ukd opfawmrsm;u
onf opfawmrsm;wGif rSDwif;aexkdifMuonf/ jynfhpHkpGm yHhykd;ay;vsuf&Sdonf/
opfawmonf vlESifhowå0grsm;twGuf opf a wmonf ouf & S d o wå 0 grsm;\
r&Sdrjzpf vdktyfaom aomufoHk;a&ESifh tpm touf & Sif o ef a &;twG u f vd k t yf o nf h
tm[m&rsm;ukd zefwD;ay;vsuf &Sdonf/ urÇm atmuf q D * sif " mwf u k d xk w f v T w f a y;onf /
ajray:&Sd aomufoHk;&ef a&csKd\ av;yHkoHk;yHk urÇmhavxktwGif;&Sd atmufqD*sif"mwfaiGU
onf opfawm{&d,mjzpfaom a&a0aMumrsm; pk p k a ygif ; \ 40 &mck d i f E I e f ; uk d tyl y k d i f ;
rS &&dSjcif;jzpfNyD; NrKdUjyvlOD;a&wpf0ufcefYudk rk d ; opf a wmrsm;rS xk w f v T w f a y;aeojzif h
axmufyHhvsuf &Sdonf/ opf a wmrsm;uk d urÇ m BuD ; twG u f touf
tcsKdUaom tyifrsm;\ toD;? tyGifh? &SLay;aom ]]tqkwf}}tjzpf wifpm;ajymqdk
t&Guf? yifpnf? tjrpf ponfwdkYukd aq;0g; Muonf/
azmfpyfum vlEiS o hf wå0grsm;wGif usa&mufaom opf a wmrsm;onf vl o m;rsm;twG u f
a&m*gb,rsm;ukd aysmufuif;atmif ukoEkdif wdkuf½kduftusKd;jyKouJhokdY oG,f0dk ufívnf;
aMumif; od&Sd&onf/ a&S;ESpfaygif;rsm;pGm orm; tusKd;jyKavh&Sdonf/ wdkufcwfaom avxk
awmfBuD;ZD0u acwfumvrSpí aq;zufr0if twGif; a&ckd;a&aiGUrsm; yg0ifonfhwdkifatmif
aom tyif[lí þavmuwGif r&Sd[k ordkif; ajrjyifay:wGif opfawmrsm;? awmifukef;rsm;
rSwfwrf;wifcJhonf/ ,aeY acwfrDaq;0g;rsm; r&SdcJhygu aiGU&nfzGJU&ef tajctaeray;onfh
10
twGuf rkd;&Gmusjcif; rjzpfEkdifacs/ þodyÜH iwfrGwfacgif;yg;rItEÅ&m,f usa&mufonf
oabmw&m;t& rdk;enf;a&&Sm;aoma'o txd jzpfay:Ekdifonf/
rsm;wGif opfawmrsm; jyKpkpkdufysKd;jcif;tm;jzifh 2005 ckESpf usKdwdkoabmwlnDcsuft&
rk;d rsm;vmEdik o
f nf/ jrefrmEdik if t
H v,fyidk ;f a'o urÇ m BuD ; yl a EG ; vmrI u k d avQmh c s&ef t qd k u k d
pdrf;vef;pkdjynfa&; pDrHudef;rsm;\ atmifjrifrI tar&duefjynfaxmifpkrSvGJí 174 EdkifiHu
om"ursm;onf þoabmw&m;yif jzpfonf/ oabmwl vuf r S w f a &;xk d ; cJ h M uonf /
,aeY urÇmay:wGif vlOD;a&onf oef; ,if ; oabmwl n D c suf t & Ed k i f i H t oD ; oD ; &S d
aygif; 7ç000 eD;yg;txd wdk;yGm;vmcJhojzifh pufrv I yk if ef;tenf;trsm;ESihf opfawm{&d,m
,if;vlOD;a&twGuf vdktyfvmaom pm;a& ay:wGif tajccHí owfrw S x
f m;onf/ ,if;ukd
&du©m oD;ESHwdk;csJUpdkufysKd;&ef opfawmrsm;ukd umAGefc&uf'pf[k ac:onf/ EdkifiHwpfEdkifiH
ckwfxGif&Sif;vif;jcif;jzifhvnf;aumif;? opfESifh onf pufrIvkyfief;rsm;NyD; opfawm{&d,m
opf a wmxG u f y pö n f ; rsm;ud k opf a wmrS enf;ygu umAGefc&uf'pf avsmhenf;aernf/
xkwf,ljcif;jzifhvnf;aumif;? NrKdUjytdrfajcrsm; tjcm;Ed k i f i H w pf E k d i f i H o nf puf r I v k y f i ef ;
wd k ; csJ U wnf a xmif j cif ; jzif h v nf ; aumif ; enf;yg;NyD; opfawm{&d,mrsm;aeygu umAGef
opfawm{&d,mrsm; jyKe;f wD;vmcJ&h onf/ xkjYd yif c&uf'pf ykdvQHaernf/ xkdtcg umAGefc&uf'pf
vlom;wdkY\ earmferJhjyKrIrsm;aMumifhvnf; avsmhaeolu ykdaeolxHrS vdktyfaom umAGef
aumif;? &moDOwk yljyif;ajcmufaoGUrIaMumifh c&uf'pfukd 0,f,l&rnf jzpfonf/ odkYrSom
vnf;aumif; opfawmrsm; rD;avmifqHk;½HI;rI ¤if ; \ puf ½ H k t m;vH k ; uk d vnf y wf E d k i f r nf
rsm;vnf; &Sdonf/ opfawm{&d,m us,fjyefY jzpfonf/ ,if;ta&mif;t0,faps;EIef;ukdrl
onfh tar&duefEiS hf MopaMw;vsww Ykd iG f qH;k ½H;I rI vQKdU0Sufxm;onf/ txl;ojzifh zGHUNzKd;NyD;EdkifiH
ydkrdkBuD;rm;onfukd awGU&onf/ rsm;ESifh zGHUNzKd;qJEdkifiHrsm; tjyeftvSef nd§EIdif;rI
awmjyKef;rIrjzpfap&ef csrSwfxm;aom rsm; atmifjrifa&;onf t"duusaeonf/
pnf ; urf ; rsm;uk d azmuf z suf v suf 0d o r ,cktcg vlYya,m*aMumifh ay:xGufvm
avmbqk d ; jzif h tvG e f t MuL;xk w f , l r I r sm; onf h "mwk y pö n f ; trsKd ; trnf a ygif ; 13
aMumif h v nf ; opf a wmrsm; vsif j ref p G m oef;ausmfwdkYonf ywf0ef;usifukd npfnrf;
jyKef;wD;vmonf/ apvsuf & S d o nf / ,if ; ok d Y tqd y f o if h r I u k d
opf a wmrsm; jyKef ; wD ; ysuf p D ; rI a Mumif h avsmh e nf ; ap&ef obm0ywf 0 ef ; usif u k d
rd k ; enf ; vmum vG i f w D ; acgif j zpf x G e f ; rI o k d Y xdckdufrIenf;yg;aom ukefxkwfvkyfief;rsm;
OD ; wnf a ponf / yk d í jyif ; xef v mygu (Green Economy) uk d aqmif & G u f M u&ef
uEÅm&a'otjzpf wjznf;jznf; a&muf&SdoGm; vd k t yf a eNyD jzpf o nf / xk d Y j yif jyef v nf
rnf jzpfonf/ xkdtcg pm;eyf&du©m&Sm;yg;rI? jynfhNzKd;NrJavmifpmrsm; toHk;jyKjcif;? obm0

11
ajrMoZmESifh obm0ydk;owfaq;rsm;om toHk; opfawmrsm;? 25 &mckdifEIef;rSm 0if½dk;pGef;
jyKjcif ; ? opf a wmrsm; jyKpk y sKd ; axmif j cif ; ? a'oopfawmrsm; ponfjzifh ysUH ESaYH ygufa&muf
xdef;odrf;jcif;wdkYukd tav;ay; aqmif&Guf vsuf &SdaeMuonf/
Mu&ygrnf/ okdYrSom obm0ywf0ef;usifukd ½k & S m ;? b&mZD ; ? uae'g? tar&d u ef
&SifoefzGHUNzKd;aprnf jzpfonf/ jynfaxmifpkESifh w½kwfEdkifiHwdkYonf opfawm
{&d,m trsm;qHk;ykdifqkdifaom EkdifiHrsm;jzpfMu
onf/ ,if;EdkifiHrsm;wGif urÇmhopfawm{&d,m
pkpkaygif;\ wpf0ufausmf ([ufwm oef;
2ç000 ausmf) wnf&Sdaeonf/
,if;opfawmrsm;wGif Oya'jzifh tum
tuG , f a y;xm;aom {&d , mrS m pk p k a ygif ;
{&d,m\ 13 &mckdifEIef;om &Sdojzifh wdk;csJU
aqmif&Guf&rnfh tajctaejzpfonf/
urÇmhvlOD;a&ordkif;pOfwGif NrKdUjyvlOD;a& vlYya,m*aMumifh opfawmrsm; jyKef;wD;
onf aus;vufvlOD;a&xuf ykdírsm;oGm;onfh vsuf&Sd&m 1990 jynfhESpfrS 2000 jynfhESpf
xl ; jcm;aom ajymif ; vJ r I w pf c k u d k 2010 twGif; ESpfpOf {u oef; 20 cefY &SdcJhNyD; 2000
jynfhESpfü awGU&SdcJh&onf/ uGefu&pftaqmuf rS 2010 jynfhESpftwGif; ESpfpOf {u 12 'or
ttHkrsm;aMumifh NrKdUjya'oonf aus;vuf 8 oef ; cef Y & S d c J h & m ,if ; {&d , monf y if v Qif
a'oxuf tyl'Pfukd ykdí cH&avh&Sdonf/ ay:wl*DEdkifiHt&G,fcefY &Sdaeonf/
xkdYaMumifh NrKdUjypDrHudef; a&;qGJolrsm;onf þtajctaeqkd;rS vGwfajrmufap&ef
NrKdUrsm;wGif opfyif? yef;NcHrsm;ukd pdkufysKd;ay; twGuf urÇmhukvor*¾ opfawmnDvmcHrS
NyD; ]]pdrf;a&mifpdkNrKdU}} (Green City) jzpfatmif ]]urÇ m wpf 0 ef ; opf a wmjyKef ; wD ; jcif ; uk d
aqmif & G u f a y;&ef vd k t yf v monf / t&d y f wm;qD;&eftwGuf umuG,jf cif;? xde;f odr;f jcif;?
aumif;aom opfyifwpfyifonf avat;ay; opfawmpkdufysKd;jcif;ESifh opfawmjyKef;wD;rI
puf ig;vHk;ESifhnDrQonfhtwGuf pGrf;tifacRwm wm;qD;&ef BuKd;yrf;rIrsm; yg0ifonfh ]]a&&Snf
a&;uk d v nf ; wpf N yKd i f w nf ; aqmif & G u f & m wnfwHhaprnfh opfawmpDrHtkyfcsKyfrIpepfjzifh
a&mufrnf jzpfonf/ aqmif&Guf&ef}} tygt0if urÇmvHk;qdkif&m
urÇmay:wGif obm0tavsmuf aygufa&muf &nf&G,fcsuf (4) csufukd csrSwfay;cJhonf/
aeaom opfawmrsm;udk trsKd;tpm;cGJvQif urÇmu h vk or*¾ ywf0ef;usix f ed ;f odr;f a&;
ukef;ajr{&d,m\ 52 &mckdifEIef;rSm tylykdif; tpDtpOf (UNEP) ukd pwiftaumiftxnf
a'oopfawmrsm;? 9 &mckdifEIef;rSm oraEG;ykdif; azmf c J h o nf r S m ,ck t cg 38 ES p f wd k i f c J h N yD
opfawmrsm;? 13 &mckdifEIef;rSm orat;ykdif; jzpfonf/
12
jref r mEd k i f i H \ yx0D 0 if t aetxm; txnfazmfEidk cf o hJ jzifh uEÅm&jzpfrnfh tEÅ&m,f
aumif ; rG e f j cif ; aMumif h 'D a &a&muf a wm? rS umuG,fay;EdkifcJhonf/ tvsm; rdkif 1ç300
&G u f j ywf a wmrS p í awmif a y:awm? ausmf &S n f v sm;aom yif v ,f u rf ; ½k d ; wef ;
t,fvfykdif;awmrsm;txd opfawmrsKd;aygif; wpfavQmufwGifvnf; obm0'Da&awmrsm;ukd
pHkvifpGm aygufa&mufvsuf&SdNyD; EdkifiH{&d,m\ opf a wmOya'rsm;ES i f h t nD xd e f ; od r f ;
60 &mckdifEIef;ausmfukd opfawmrsm; zHk;vTrf; apmifha&Smufvsuf&Sdonf/
vsuf&Sdonf/ jref r mh o pf a wmrsm; pD r H t k y f c sKyf r I E S i f h
jrefrmEdkifiH jynfe,fESifh wdkif;a'oBuD; 17 ywf o uf í 1856 ck E S p f NAd w d o Qtpk d ; &
ckwGif opfawm{&d,mpkpkaygif; [ufwm 32 vufxufrS pwifcJhonfh ]]jrefrmhopfawm
'or 7 oef;&Sd&m ppfukdif;wkdif;a'oBuD;wGif a&G;cs,fjcif;pepf}} onf ,aeYwdkif urÇmu
[ufwm 4 'or 96 oef;? ucsifjynfe,fwGif todtrSwfjyKxm;aMumif; od&onfhtwGuf
[uf w m 4 'or 79 oef ; ponf j zif h rsm;pGm *kPf,lzG,f aumif;vSonf/
trsm;qHk;&Sdonf/ acwf t quf q uf vd k t yf c suf r sm;uk d
jrefrmEdkifiH ywf0ef;usifxdef;odrf;a&;ESifh jyKjyifa&;qGJcJhaom opfawmtkyfcsKyfvkyfukdifrI
opfawma&;&m0efBuD;Xmeonf EdkifiH{&d,m\ pDrHudef;rsm;ukd jyefvnfoHk;oyfjcif; tvkyf½Hk
24 'or 4 &mckdifEIef;ukd BuKd;0kdif;opfawmrsm; aqG;aEG;yGJukd 2011 ckESpf? azazmf0g&DvwGif
tjzpf xlaxmifxm;Ny;D jzpfonf/ useo f pfawm usif;ycJhonf/ ,if;aqG;aEG;yGJwGif obm0
rsm;ukd umuG,fawm? BuKd;jyifawmrsm;tjzpf ywf 0 ef ; usif E S i f h opf a wmo,H Z mwrsm;
xdef;odrf;apmifha&Smufxm;onf/ vGefcJhaom xdef;odrf;a&;wGif jynfolrsm; yl;aygif;yg0if
ES p f a ygif ; 150 ausmf u yif a&T b k d c ½k d i f ? a&;ukd tav;xm;aqG;aEG;cJhNyD; a'ocHjynfol
0uf v uf N rKd U e,f ? &S d e f ; rum;awm&BuD ; uk d tpk t zG J U yk d i f opf a wmrsm; (Community
ab;rJhawmtjzpf owfrSwfcJhonf/ ,cktcg Forest) ukd wdk;csJUaqmif&Guf&ef qHk;jzwfcJhonf/
cgumbk d & mZD ? tavmif ; awmf u óy? rk d ; trsm;qH k ; &G m oG e f ; aom Zl v d k i f v ES i f h
ewfrawmif tp&Sdonfh trsKd;om;O,smOfrsm; Mo*k w f v rsm;wG i f ajrqD v T m tpk d " mwf
tygt0if obm0xdef;odrf;a&;e,fajraygif; aumif ; rG e f a omaMumif h opf y if p k d u f a om
43 ck u k d opf a wmOya't& zG J U pnf ; xm; vrsm;tjzpf owfrSwfum wpfEdkifiHvHk;wGif
&S d N yD ; jzpf o nf / obm0c&D ; oG m ;vk y f i ef ; opfyif? ysKd;yif ta&twGuftm;jzifh oef;ESifh
(Ecotourism) a'o 15 ckvnf; xlaxmif csDí pkdufysKd;rIukd trsKd;om;a&;vIyf&Sm;rItjzpf
xm;onf/ ESpfpOf aqmif&Gufvsuf&Sdonf/
xkdYjyif jrefrmEdkifiHtv,fykdif; rkd;enf; EkdifiHwpf0ef; trsm;jynfol jrifuGif;ae&m
a&&Sm;a'o\ c½kdif 13 ckwGif tylykdif;a'o rsm;wGif opfyifopfawmxdef;odrf;a&;twGuf
pd r f ; vef ; pk d j ynf a &; pD r H u d e f ; rsm; taumif ynmay;qdkif;bkwfrsm; xlaxmifxm;onfukd
13
vnf; awGUEdkifonf/ ]]Owk&moD awmukdrSD\}}? opfawmrsm; jyKpkysKd;axmifay;&ef wm0efaus
]]opfyifpkdufyg wdkYurÇm? om,mvSy pdrf;jrjr}}? rSomvQif tem*wfumv om;pOfajr;quf
]]ouf&Sdavmu wnfNrJzkdY? obm0awmawG twGuf pdwcf s&aom a&&Snzf UHG NzK;d wd;k wufrrI sm;
xdef;odrf;pkdY}} ponfh ynmay;pmwef;rsm;ukd jzpfEkdifygaMumif; owdjyKMu&ygrnf/
vnf ; aeY p Of x k w f o wif ; pmrsm;? *sme,f ? jref r mh " avh x H k ; pH t & ]]td r f a emuf a z;
pmapmifrsm;ESifh a&'D,kd? ½kyfjrifoHMum;wdkYwGif aps;qdkifwnf}} qdkonfhtwkdif; aus;vufa'o
tpOfazmfjyay;vsuf&Sdonf/ rsm;wGif rdrt d rd Nf ct
H wGi;f rD;zkad csmifo;kH [if;oD;
jrefrmEkdifiHrSxGufaom uRef;opfonf [if;&Gu?f opfo;D 0vHrsm;ukd pku d yf sK;d avh&o
dS nf/
t&nf t aoG ; aumif ; rG e f r I a Mumif h urÇ m xk d Y a Mumif h vwf q wf p G m pm;oH k ; &ojzif h
wpfvTm;wGif emrnfausmfMum;vsuf&Sdonf/ usef;rma&;aumif;rGefapjcif;? ukefusp&dwf
tjcm;opfrmrsm;ESifh 0g;? Budrf ponfwdkYonf oufomapjcif; paom tusKd;aus;Zl;rsm;ukdyg
vnf ; 0,f v k d t m;aumif ; aom opf a wm &&SdapEkdifonf/
xGufukefrsm; jzpfonf/

cPwm
aysmf&TifrItwGufr[kwfrlbJ
b0wpfoufwm aysm&f iT rf t
I wGuf
opfyifpkdufMu&rnf[laom
tawG;tac:wpf&yfaMumifh
urÇmwpf0ef;vHk;&Sd
t&nftaoG;aumif;rGefaom uRef;yif vlom;rsm;taejzifh
wpf y if j zpf & ef t wG u f ES p f a ygif ; 90 cef Y
tcsed ,f al pmifah &Smuf&onf[k od&aomaMumifh opf y if p k d u f y sKd ; &ef
,if ; uRef ; awmBuD ; rsm; a&&S n f w nf w H h pdwt
f m;xufoefvmMuonfuv
dk nf;
apa&;onf tvG e f y if ta&;BuD ; vS o nf /
xkdYaMumifh opfawmOya't& umuG,f½HkrQom 0rf;ajrmufzG,f&m
rubJ opfawmrsm;ukd wefz;dk xm;? apmifah &Smuf awGU&Sdvm&onf/
wwfap&ef todynmay;rIrsm;ukd ydkrdkus,fjyefY
pGm aqmif&Gufoifhonf/ ,aeYacwfvlrsm;u

14
aus;&GmtwGif; vrf;rsm;ESifh aus;&Gmcsif; &rnf [ l a om tawG ; tac:wpf & yf a Mumif h
quf o G , f a om vrf ; rsm;wpf a vQmuf w G i f urÇmwpf0ef;vHk;&Sd vlom;rsm;taejzifh opfyif
t&dyf&tyifrsm;ukd ukokdvfjzpfpkdufysKd;aom pkdufysKd;&ef pdwftm;xufoefvmMuonfukd
"avhukdvnf; awGU&Sd&onf/ þokdY opfBuD; vnf; 0rf;ajrmufzG,f&m awGU&Sdvm&onf/
0g;BuD;rsm; pkdufysKd;jcif;tm;jzifh NcHpnf;½kd;tum vl E S i f h o uf & S d o wå 0 g tm;vH k ; twG u f
tuG,f &&Sdjcif;? taqmufttHk aqmufvkyf trSew f u,fvt kd yfaom opfawmxde;f odr;f a&;
&mwGif toHk;jyKEkdifjcif;? xif;avmifpm&&Sdjcif; vkyfief;rsm;ESifh pdrf;vef;pdkjynfa&;vkyfief;
ponfwdkYtwGufyg taxmuftul jzpfapcJhyg rsm;wG i f vl o m;wpf & yf v H k ; u wuf < upG m
onf/ yl;aygif;aqmif&GufMu&ef vdktyfayonf/
cPwm aysmf&TifrItwGufr[kwfrlbJ b0
wpfoufwm aysmf&TifrItwGuf opfyifpkdufMu ygarmu© a'guf w mOD ; at;jrif h

[m o
aEG O D ; rS m
av½l ; vmrvm;vk d Y
ZeD;armifEEHS pS Of ;D yef;csD
jyyGJwpfckokdY oGm;MunfhMu
onf/ yef;csDum;wpfcsyfrSm
vS y aom trsKd ; orD ; \
0wfvpfpm;vpf yef;csDum;
jzpf N yD ; tjrif r awmf & m
ae&mrsm;uk d opf & G u f y H k
uav;rsm;jzif h zH k ; uG , f
xm;\/
ZeD;onfu xkdyef;csDum;ukd rMunfhcsifaomaMumifh ae&m tjrefa&TUoGm;aomfvnf;
cifyGef;onfu &pfoD&pfoD vkyfae\/
]]&Sif bmukdapmifhaewmvJ}} [k ZeD;onfu ar;\/
]]aEGOD;&moDukdyguGm}}
Zif r if ; at; (t*F v d y f p m)

15
urÇ m wpf 0 ef ; pd r f ; vef ; pd k j ynf a &;twG u f vuf &S d o pf a wmrsm;
xd e f ; od r f ; a&;? opf a wmpd k u f c if ; rsm; xl a xmif a &;ES i f h opf a wma*[
pepfrsm; pDrHcefYcGJEdkifa&;wdkYwGif jynfoltm;vHk; yl;aygif;yg0ifaqmif&Guf
Mu&ef vkdtyfaMumif; a&;om;xm;onf/
]]urÇmwpf0ef; pdrf;vef;a&; tm;vHk;yl;aygif;aqmif½Gufay;? &moDab;'Pf avsmhyg;zdkU?
tem*wftwGuf jyifqifp}Ykd } [laom aqmify'k rf mS 2016 ckEpS ?f rwfv 23 &ufwiG f usa&mufonfh
urÇmhrdk;av0oaeY txdrf;trSwftwGufjzpfNyD; rdk;av0oqdkif&m jzpfpOfrsm;udk jynfolrsm;
owdjyKrdap&ef jzpfonf/

16
wpfurÇmvHk; BuHKawGUcHpm;ae&onfrSm &mcdkifEIef; avQmhcs&efESifh 2030 jynfhESpfwGif
rd k ; onf ; xef p G m ½G m oG e f ; jcif ; ? rd k ; acgif opfawmjyKef;wD;rI vHk;0r&Sdap&ef &nfrSef;csuf
ajcmuf a oG U jcif ; ? rk e f w d k i f ; wd k u f c wf j cif ; ? rsm; &SdMuonf/
tat;vdIif; usa&mufjcif;? tylcsdef jyif;xef &moD O wk a jymif ; vJ v mrI u k d urÇ m ES i f h
jcif; ponfh &moDOwkazmufjyefrrI sm; jzpfonf/ t0ef; BuHKawGUaeMu&m jrefrmEdkifiHonfvnf;
yHkrSefr[kwfaom ,if;azmufjyefrIrsm;onf tygt0ifjzpfvmí udk,fhEdkifiH udk,fhjyóem
urÇmhvlom;rsm;twGuf BuD;rm;aom pdefac:rI udk udk,fhtpDtpOfjzifh ajz½Sif;EdkifMu&rnf
wpf&yfjzpfaeí ,if;jzpfpOfrsm;\ taMumif;&if; jzpfonf/ tvG,fulqHk; ajz&Sif;EdkifrIrSm wnf½Sd
rsm;udk &SmazGowdjyK&awmhrnf jzpfonf/ aeonfh opfawmrsm;udk xdef;odrf;jcif;yif
urÇ m BuD ; rS m zef v H k t d r f " mwf a iG U rsm; jzpfayvdrrhf nf/ opfawmrsm;udk xde;f odr;f xm;
xk w f v T w f r I rsm;vmjcif ; aMumif h &moD O wk EdkifonfESifhtrQ opfawmrsm;udk rSDwif;ae&
ajymif;vJvmrI ydrk ydk jl yif;vmjcif;? ydrk akd jcmufaoGU onfh vlaerIb0ESifh ZD0rsKd;pHk rsKd;uGJrsm;\
vmjcif;ESihf ydrk pkd pkd w
G v
f mjcif; ponfh rnDrQaom obm0udk opfawmopfyifrsm;u xdef;odrf;
jzpfpOfrsm;ESifhtwl qdk;½Gm;aom rdk;av0o ay;Ekdifrnf/ ,if;opfawmrsm;uyif a&csKd?
aMumifh urÇmhjynfolrsm; ab;'PftrsKd;rsKd; pd r f h p rf ; a&rsm;xG u f &Sd r I u d k csuf c sif ; yif
cH p m;ae&onf u d k awG Y & onf / xk d Y a Mumif h tusK;d cHpm;&onfh wdu k ½f u kd tf usK;d oufa&muf
&moD O wk a zmuf j yef r I ? ajymif ; vJ r I r sm;ud k aprIrsm;yif jzpfaponf/
wkHYjyefEdkifonfh? aqmif½Gufoifhonfh vkyfief; wpfzufwiG v f nf; oG,0f u kd f tusK;d jzpfap
rsm;udk tav;xm;aqmif&Guf&rnf/ ,if;rSm onf h &moD O wk r Qwap&ef vd k t yf o nf h
urÇ m wpf 0 ef ; pd r f ; vef ; a&; tm;vH k ; yl ; aygif ; atmufq*D si?f umAGe'f ikd af tmufq'kd Ef iS hf a&aiGU
aqmif½Gufay;a&;yif jzpfonf/ pdkxdkif;qrsm; tcsKd;nDrQpGmaygif;pyfNyD; ouf&Sd
avmu wnfNrJzdkUta&;BuD;rnfh ywf0ef;usif
wd k u f ½ d k u f t usKd ; ? oG , f 0 d k u f t usKd ; aumif ; ay;onf h 0ef a qmif r I r sm;ud k &½S d
urÇ m wpf 0 ef ; opf a wmjyKef ; wD ; rI o nf aponf/
ESpfpOf ysrf;rQ [ufwm 13 oef;ausmf ½Sdae opf a wmrsm;onf jyef v nf t pm;xd k ;
onf/ jrefrmEdkifiH\ opfawmjyKef;wD;rIonf Edkifaom o,HZmw (Renewable Resources)
1990 jynfhESpfrS 2010 jynfhESpftxd tESpf rsm; jzpfonf/ pnf;urf;rJh tuefYtowfr&Sd
ESpfq,ftwGif; ESpfpOf EdkifiH{&d,m\ 0 'or ckwfvSJxkwf,loHk;jcif;aMumifh rQwrIr&Sdojzifh
55 &mcdkifEIef; ½Sdaeonf/ opfawmjyKef;wD;í obm0opfawmo,HZmwrsm; jyefvnfjynfhrD
urÇmhtylcsdef jrifhwufaeonf/ urÇmhtylcsdef jznfhqnf;Edkifjcif; r&Sdonfudk awGU&onf/
ukd 2 'D*&D qJvfpD;,yf avQmhcsEdkif&eftwGuf a&&SnfwGif opfawmopfyifrsm; jyKef;wD;um
2020 jynhfESpfwGif opfawmjyKef;wD;rI 50 tem*wfrsKd;qufopfrsm;tay:wGif wm0ef
17
rausyGef&m a&mufEdkifonf/ urÇmhobm0
ywf0ef;usif pdrf;vef;pdkjynfa&;udk xdef;odrf;
umuG,af &; vIaYH qmfrrI sm;aMumifh opfawmrsm;
wnfwHhaeatmif pDrHcefYcGJtkyfcsKyf vkyfudkifrI
rsm;vnf; vdkvmonf/
obm0ywf 0 ef ; usif xif o mjrif o m
obm0ywf0ef;usifukd tvGefus,fjyefY
onf[k t"dymÜ ,fziG v hf Qif a&? ajr? awmawmif? t"d u usonf h awG Y & S d c suf r sm;
teHY? t&nf? taiGU? obm0 owå0gtm;vHk; FAO tpD & if c H p m azmf j ycsuf r sm;t&
yg0ifaeonf/ us,f0ef;aom oabm&Sdonf/ urÇmhopfawmzkH;vTrf;rIrSm 1990 jynfhESpfwGif
tjrifwpfckESifhwpfck jzpfysufrIrsm; qufpyf urÇmhajr{&d,m\ 31 'or 6 &mcdkifEIef;
aeonf/ om"utm;jzifh opfawmrsm; ysufpD; ([ufwm oef;aygif; 4ç128) &Sd&mrS 2015
,d k , G i f ; rI a Mumif h jrpf ? acsmif ; ? tif ; td k i f ckESpfwGif 30 'or 6 &mcdkifEIef; ([ufwm
wd r f a umonf / ,if ; wd k Y w d r f a umygu oef ; aygif ; 3ç999) txd ajymif ; vJ a eNyD
pdkufysKd;a&? aomufoHk;a& &½Sda&; cufcJonf/ jzpfonf/ ESpfpOf opfawmyrmP tom;wif
jynfwGif;a&aMumif;oGm;vma&; cufcJonf/ qHk;½HI;rIrSm 1990 rwdkifrD ESpfrsm;u 0 'or
a&wG i f aexd k i f u suf p m;onf h owå 0 grsm; 18 &mcd k i f E I e f ; rS 2010-2015 ES p f r sm;
rsKd;okOf;rIudk jzpfaponf/ jrifomxif½Sm;onfh umvtwGif; 0 'or 08 &mcdkifEIef;txd
om"uyif jzpfonf/ rjrifomaomudpörSm &Sdaeao;onfudk azmfjyxm;onf/
avxknpfnrf;jcif; jzpfonf/ avxkxJwGif ,aeY q d k v Qif urÇ m \ rl v obm0
umAG e f ' d k i f a tmuf q d k ' f "mwf a iG U wd k ; jcif ; opf a wmrsm;rS m opf a wm{&d , m 93
jzpfonf/ &mcdkifEIef;txd &Sdaeao;onfhtwGuf vlom;
opf a wmrsm;ud k xd e f ; od r f ; jcif ; ? wd k Y \ aES m ih f , S u f r I ? zsuf q D ; rI tenf ; qH k ;
ywf0ef;usif pdrf;vef;atmif aqmif½Gufjcif; jzpfatmif aqmif&Gufxm;NyD; 'kwd,taejzifh
onf tqd;k rS taumif;bufoYkd a&muf&o dS mG ;Ny;D ysuf p D ; oG m ;onf h obm0opf a wmrsm;ud k
jrpfacsmif;? tif;tdkifrsm; a&rjywfbJ Munfvif obm0twd k i f ; jyef v nf w nf & S d E d k i f a tmif
oefY&Sif;NyD; a&aeowå0grsm; &SifoefBuD;xGm; aqmif½Gufvsuf &SdMuonf/
Edkifonf/ pdkufysKd;a&;? oGm;vma&; tqifajy jyef v nf p d k u f y sKd ; xm;onf h opf a wm
onf/ avxktwGif; umAGef'dkifatmufqdk'f u@udkMunfhvQif urÇmhpkpkaygif; opfawm
rsm;udk opfawmrsm;uyif pkyf,lojzifh tylcsdef {&d,m\ ckepf&mcdkifEIef; wpfenf; [ufwm
avsmhenf;NyD; avrsm;udkyif oefYpifaponf/ oef;aygif; 110 ausmfudk 1990 jynfhESpfuyif

18
aqmif & G u f c J h o nf u d k vuf & S d p m&if ; rsm;t& ,if;odkY xdef;odrf;jcif;onf obm0twdkif;
wG u f c suf a zmf j yxm;onf / BuD ; rm;aom jzpfí rnfonfh ukefusp&dwfrS taxGtxl;
qHk;½HI;rIrsm;tjzpf tmz&duESifh awmiftmz&du uscH&jcif; r½Sday/ tyifrsm;onf umAGef'dkif
Edik if rH sm;wGif 2010 jynfEh pS Ef iS hf 2015 ckEpS w
f iG f atmufqdk'fudkpkyf,lNyD; opf&Guf? opfudkif;?
urÇmhopfawmyrmP [ufwm 2 'or 8 opf j rpf r sm;ES i f h yif p nf r sm;u umAG e f u d k
oef;ESifh ESpfoef; toD;oD; qHk;½IH;aeonf[k xd e f ; od r f ; um atmuf q D * sif u d k avxJ o d k Y
azmfjyxm;onf/ FAO \ azmfjycsufrsm;rSm jyefvTwfay;onf/
opf a wmrsm;onf vl t rsm; (People) ?
ywf0ef;usif (Environment) ESifh urÇmhpD;yGm;a&;
(Global Economy) wdkYwGif tvGef ta&;yg
aejcif;yif jzpfonf/ urÇmBuD;
yd k r d k a umif ; rG e f a om opf a wmpD r H c ef Y c G J r I pdrf;vef;pdkjynfa&;twGuf
(Better Managed Forest)
opfyif? opfawmrsm;udk
obm0opf a wmrsm; avsmY e nf ; vm
aomfvnf; wpfzufwGif pdkufcif;opfawmrsm; obm0twdkif; xm;&Sdjcif;?
wdk;yGm;vmygu trsm;ydkif tpktzGJUydkifqdkifrI opfyifrsm;
rsm;vnf ; wd k ; yG m ;vmaeonf / ta&;BuD ;
onf r S m opf a wmrsm; a&&S n f w nf w H h a &; jyef v nf p d k u f y sKd ; jcif ; ?
twGuf pDrHcefYcGJrI tavhtusifhaumif;rsm; opfawma*[pepfrsm;
&SdzkdYyif jzpfonf/ opfawmrsm; pDrHcefYcGJrI
aumif ; &ef t wG u f pD r H u d e f ; ? pD r H c suf r sm; jyefvnfwnfaqmufMujcif;jzifh
csrS w f a qmif & G u f j cif ; ? opf a wmynmay; avxktwGif;
vkyfief;rsm; aqmif½Gufjcif;? Oya'rsm; jy|mef;
vdkufemjcif; ponfh ay:vpDrsm;udk csrSwfay; umAGef'dkifatmufqdk'f"mwfudk
&rnf jzpfonf/ z,f & S m ;ay;Ed k i f & ef
aumif;rGefaom opfawmpDrHcefYcGJrIonf
opfawmrsm;wGif obm0rsKd;ADZ xdef;odrf; aqmif½GufMu&rnf
<u,f 0 jcif ; ES i f h wd & pä m ef ? opf y if ? rS D w if ; jzpfonf/
aexdkifonfh ydk;rTm;rsKd;ADZ BuD;yGm;jcif;udk rsm;pGm
taxmuftuljyKaeonf/ opfawmrsm;onf
umAGef'dkifatmufqdk'f"mwfudk xdef;odrf;onf/

19
urÇ m BuD ; pd r f ; vef ; pd k j ynf a &;twG u f
opf y if ? opf a wmrsm;ud k obm0twd k i f ;
xm;&Sdjcif;? opfyifrsm; jyefvnfpdkufysKd;jcif;?
opfawma*[pepfrsm; jyefvnfwnfaqmuf
Mujcif;jzifh avxktwGi;f umAGe'f ikd af tmufq'kd f
"mwfudk z,f&Sm;ay;Edkif&ef aqmif½GufMu&rnf
jzpfonf/ urÇmajrBuD; tNrJwrf; pdrf;vef;
pdjk ynfa&;twGurf l urÇmv h uf&o dS pfawmrsm;udk
xd e f ; od r f ; jcif ; ? opf a wmpd k u f c if ; rsm;
opfawmrsm; jyKef;wD;rIjzpfvQif umAGef wnfaxmifjcif;ESifh opfawma*[pepfrsm;udk
pkyf,lrI avsmhenf;oGm;um opfawmrsm;\ oifhavsmfovdk pDrHcefYcGJtkyfcsKyfjcif;onf txl;
t&nf t aoG ; usqif ; jcif ; ? opf a wmrsm; vdktyfcsufyifjzpfí jynfoltm;vHk; yl;aygif;
aqG;jrnfhysufpD;NyD; rD;avmifjcif;wdkYaMumifh yg0if aqmif&GufMu&ef tvGefta&;BuD;ay
umAG e f ' d k i f a tmuf q d k ' f r sm; avxJ o d k Y yd k r d k onf/
xk w f v T w f o G m ;Ek d i f o nf / urÇ m BuD ; yl a EG ; NyD ;
pdrf;vef;rIudk avsmhenf;oGm;apEkdifonf/ oef;apm (pD yD at)

pmayAdrmef jynfolUpmMunfhwdkuf
toif;0ifrsm; zdwfac:
&efukefNrd K Yawmf pnfyifom,ma&;aumfrwD e,fedrdwftwGif;
aexdkifMuaom pmayjrwfEdk;olrsm;taejzifU pmayAdrmef jynfoYl pmMunfUwdkuf
toif ; 0if v d k y gu trS w f 529^531? uk e f o nf v rf ; ? pmayAd r mef
pmMunfUwdkufESifU zkef;eHygwf 381447 okdh qufoG,fEdkifygonf/

20
The Brook
11.I slip, I slide, I gloom, I glance,
Among my skimming swallows,
I make the netted sunbeam dance,
Against my sandy shallows.
12. I murmur under moon and stars
In brambly wilderness;
I linger by my shingly bars,
I loiter round my cresses.
13. And out again I curve and flow
To join the brimming river, acsmif;uav;
For men may come and men may go
But I go on forever. 11/ avQmípD;um arsmqif;vm
apGumapmif;um ai;armum
Alfred Lord Tennyson ysHvTm;iSuftMum; vQyfumoGm;
(1809-1892) opfukdif;Mum;rS aejcnfjzm
oJjyifa&mifjyefupm; / /
12/ n\tarSmif ? awmvQKad jrmif
Mu,faygif;&HwJh vrif;a&mif
vif;vufa0qm oJjyifrSm
ausmu f mjzwfum vIid ;f wGeaYf wGMum;
Nird Nhf ird phf ;D umoGm; / /
13/ auGUum0dkufum pD;&if;om
aemufqHk;wpfauGU a&mufívm
jrpfrBuD;ukd aygif;qHk&Sm/
rqH;k Ekid w
f hJ oHo&m
jzpfpOfed,mrw&m;
vlawGvmvdYk vlawGomG ;
igum; xm0& Nrt J pOf
woGio f iG pf ;D aeawmhrnfyif / /
OD;boef; (r[m0dZmÆ )

21
tdyfrufxJu
tonf;'Pf&m
Ä tJonfawmhum ? igwdEYk pS af ,muf
aemufq;kH aw;ukd ? oDqukd myJ
cGJcGmoGm;MuygpkdY&JU/

Ä onfnawGUwm ? arhvu
dk yf gpkYd
wdkYawGjyefrS?
r&EdkifawmhyJav/

Ä uk,
d &hf ifciG Mf um; ? b,fou
Yl rdk sm;uG,f
axG;xm;zufayGU?
The Gardener &ifaiGUvIHap&rSmvJ .../

Then finish the last song Ä tdyrf uf[u l m; ? tusO;f om;vdk


and let us leave.
csKyfaESmifxm;vdkY r&bl;av/
Forget this night
when the night is no more. Ä tmomqE´ ? jyif;jyvsuo f m;
uk,d v hf ufrsm;u ? bmrSrusew f hJ
Whom do I try to uk,d &hf UJ &ifxJ ? tonf;xJtxd
clasp in my arms? zdodyfrdum
yGe;f yJ'h Pf&m usecf w
hJ ,f / /
Dream can never be made
captive.
armif j rif h E d k i f
My eager hands
press emptiness
to my heart
and it bruises my breast.

Rabindranath Tagore

22
rSefaowåmxJwGif jyoxm;aom eydkvD,H ppfAdkvfcsKyfBuD; aqmif;cJhonfh
OD;xkyftay: ysm;&nfqrf;c&D;xGufvmonfh ZeD;armifESHESpfOD;\ cHpm;rIudk
pd w f 0 if p m;zG , f a&;om;xm;onf /

yg&DNrdKU\tjyifbufwGif BuD;us,fcrf;em;vSyaom eef;awmfae&m&Sdonf/ a&S;acwf


wke;f u bk&iftqufquf eef;pHcMhJ uonf/ ,ckawmh jywdu
k jf zpfaeonf/ yef;yHrk sm; xd;k xm;aom
ydk;pay:wGif rSefaowåm&Sdonf/ xdkrSefaowåmxJwGif eydkvD,Haqmif;cJhonfh OD;xkyf&Sdonf/

23
tJvfbmuRef;BuD;rS jyefvmpOfu eydkvD,H teufa&mifOD;xkyfudk Munfhaeonf/ olwdkY\
aqmif ; cJ h a om OD ; xk y f j zpf o nf / xd k a e&mü teDa&miforf;aeaom rsufESmESifh teDa&mif
pk a 0;vsuf &S d o nfh ppf o nf a wmf r sm;ud k vufrsm;u rSefxJwGif a&mifjyef[yfaeonf/
eydkvD,Hu tav;jyKonf/ xdkppfonfawmf olwdkY\ udk,fcE¨mu vIyf,rf;aeonf/ þ
rsm;rSm eydkvD,Hacgif;aqmifí wkdufcJhaom oDwif;ywftwGif; bkef;awmfBuD;u olwdkYudk
0gwmvl;ppfyGJü yg0ifcJholrsm;jzpf\/ odaYk omf vufxyfay;Ny;D armifr,f uwdu0wf &Gwq f jkd y
xdjk zpf&yfrsm;u ESpt
f awmf Mumanmif;cJhavNyD/ pOfu vIyf,rf;ouJhodkYyifwnf;/
ESpf&maygif;rsm;pGm vGefcJhygNyD/ EkdifiHjcm;om; ]]ol[m urÇmay:rSm tausmfMum;qHk;
{nf h o nf r sm; qd k u f a &muf v monf h t cg yk*¾dKvfyJaemf}} [k trsKd;orD;u ajymonf/
{nfhvrf;ñTefwdkYu &Sif;vif;ajymjyonf/ ]][kww f ,f? ol[m xdyq f ;kH u vlygyJ/ urÇm
wpf0ef;vHk;udk pdk;rdk;vkeD;yg; {u&mZfBuD;yg}}
]]olY0dnmOf at;csrf;om,mygap}}
]]{u&mZfbk&ifBuD;jzpfzdkY tvGefcJ,Of;
w,f/ udkuawmh tJ'grsKd; rBudKufbl;vdkY xif
w,f/ pm&Gufpmwrf;awG? rSwfwrf;rSwf&mawG
trsm;BuD;udk zwf½I&rSm/ NyD;awmh t&m&m[m
aqmif ; OD ; ayguf v d k ud k w d k Y [ m td r f w H c g;
ydwfaeMu&rSmyJ/ opf&GufawGu <uyfqwf
aew,f/ {u&mZfwpfyg;jzpfzdkY obm0rusbl;
vdkY jrifw,f? [kwf&JUvm;}}
]]r[kww f mawmh aocsmw,f trfr?D tJ'g
orkdif;0ifypönf;wpfck xnfhxm;aom rSef tvGefcufcJr,f? 'gayrJh uRefr xifw,f/ &Sif
aowåma&SUwGif avmavmvwfvwf vufxyf vkycf siw f thJ vkyq f &kd if b,ftvkyrf qdk &Sif vkyf
cJ h N yD ; awm&G m rS w uf v monf h ZeD ; armif E S H Ekdifygw,f/ 'DaEG&moDrSm &Sif[m Muufayguf
&yfvsuf&Sdonf/ trsKd;orD;\ yg;jyifrSm ESif;qD uav;awGeyYJ J Ny;D vdrrhf ,fvYkd b,fou l rS r,lq
a&mif? v,form;wpfOD;\ orD;? trsKd;om; bl;/ txl;ojzifhawmh uRefrwdkY opfom;pnf
rSmvnf; v,form;\ om;? jyifopfjynf ta[mif ; eJ Y ao&nf a zmuf w ,f / pnf u
awmifydkif;Zmwd? olwdkY ysm;&nfqrf;c&D;vmcJh ,dkxGufaew,f/ [if;oD;[if;&GufyifawGrSm
Mujcif; jzpfonf/ vnf; ydk;usw,fav/ 'gayrJh {u&mZfwpfyg;
armifr,fESpfOD;onf rSefaowåma&SUwGif [m pmawGtrsm;BuD;zwfzdkY rvdkbl;/ pmu
&yfaeMuonf/ trsKd;orD;u ta&mifESifh zJBudK; bmqdkvdkygw,fvdkY wpfa,mufu ajymjyr,f/
udk jyonf/ trsKd;om;uawmh aowåmxJrS {u&mZfu olYtrnfudk vufrSwfxdk;½HkygyJ/
24
tJ'gudk &Sif vkyfEkdifygw,f/ rvkyfEkdifbl;vm; vuf c H r S m aygh / bmpum;rS a wmh ajymrS m
trfrD}} r[kwfbl;}}
]]rif; bmvkyfrSmvJ rm&D}}
]]tdk bmrqdk vkyfrSmaygh/ rD;zdkaqmifudk
apmifhMunfhr,f/ vl½IyfvlayGawGu rcdk;Ekdif
atmifaygh/ NyD;awmh trsKd;orD;awG vkyfudkif
]]tdk bmrqdk vkyfrSmaygh/ MuwmawG a ygh / td y f & mcif ; jyif q if w m?
rD ; zd k a qmif u d k 0wfpHkopf csKyfvkyfwmeJY tdrfrIudpövkyfwm
awGudkvnf; *½kpdkufr,f}}
apmifhMunfhr,f/ ]]{u&mZfwpfyg; jzpfzdkYqdkwm tvGefcufcJ
vl½IyfvlayGawGu ygw,f/ udk rBudKufbl;vdkY xifwmyJ}}
]]&Sif jzpfcsi&f if bmrqdk jzpfatmif vkyEf idk f
rcd k ; Ek d i f a tmif a ygh / w,fqdkwm aocsmw,f/ &Sifu BuHhcdkifoefpGrf;
NyD;awmh trsKd;orD;awG w,f/ uRefru odyfcspfw,f}}
tcsdeftawmfMumaomtcg eydkvD,H\
vkyfudkifMuwmawGaygh/ OD;xkyfxnfhxm;aom rSefaowåmtyg;rS olwdkY
tdyf&mcif; jyifqifwm? xGufcGmcJhMuonf/ tjyifa&mufvQif O,smOfxJ
odYk oGm;onf/ xdak e&mwGif aeYv,fpm pm;onf/
0wfpHkopf csKyfvkyfwmeJY wpfa,mufESifhwpfa,muf rsufvHk;csif;qdkifí
tdrfrIudpövkyfwmawGudkvnf; Munfhonf/
tawmfMum wdwfqdwfNyD;aemuf
*½k p d k u f r ,f } }
]]&Sif odygw,f trfrD/ wHcg;rydwfcif
uRerf wdYk eef;awmfomG ;r,f/ OD;xkyu f kd jyefMunfh
OD;r,f/ oem;p&m eydkvD,HygyJ}} [k rm&Du
ajymvdkufonf/
]]taotcsm vkyfEkdifwmaygh}} ]][kwfw,f/ tvGefaMuuGJp&myg/ wpfcg
]]'gayrJ h uRef r tzd k Y yd k N yD ; cuf c J w ,f / wkef;u ol[m wpfurÇmvHk;eD;yg; tkyfpdk;cJhwJh
'Dae&m[m aevdkYxdkifvdkY aumif;r,fha'oyg/ {u&mZfBuD;yg/ tckawmh ol uG,fvGefcJh&SmNyD}}
odkYaomfvnf;yJ 0efxrf;awGu wpfaeYvHk; &Sifh olwdkY eef;awmfodkY jyefavQmufoGm;onf/
udk xdkifMunfhaeMurSm? vlpdrf;awGu uRefrudk OD;xkyfudk xyfrH MunfhOD;rnf/ xdkYaemuf eHeuf
apmifhMunfhaerSmudkawmh uRefr rkef;w,f/ csdefwGif blwm½HkodkY qif;onfhvrf;rSmyg[k
'gayrJ h &S i f u {u&mZf B uD ; qd k & if uRef r u ,dk;r,fzGJUum eydkvD,H\ OD;xkyfudk Munfhonf/
25
rD;&xm;ay:wGif oufjyif;csvsuf- apmif h a &S m uf x m;apcsif w ,f / od k Y a yr,f h
]]tH h M ozG , f & m ysm;&nf q rf ; c&D ; ygyJ / {u&mZfawmh rjzpfapcsifbl;}}
r[kwfbl;vm; trfrD}} [k olu ajymonf/ trfru D eydv k ,
D u
H kd 0efwpkd w d f jzpfro
d nf/
]]aocsmwmaygh}} ol u rD ; &xm;jywif ; ayguf r S tjyif o d k Y
xdkYaemuf olu cifyGef;\em;odkY uyfí vS r f ; Munfh o nf / uG i f ; jyif u pd r f ; pd r f ; ?
]]uRefr &Sifhudkcspfw,f trfrD}} [k wdk;wkd;ajym ayghyvmyif jrifhjrifhrsm;uvnf; &Snfvsm;pGm
onf/ wef;pDvsuf/
olu udk,fudk rwfrwfxdkifvsuf ol\ naecsdefrSm olwdkY pdkufuGif;rsm;qDodkY jyef
teDa&mifvufudk qkyfudkifonf/ ]]rif;u eydk a&mufonf/ opfyifpdrf;rsm;\ teHYESifh pGwfpdk
vD,Hudk cspfwmvdkY udku xifwm}} aom ajroif;eHYwdkYu ESmacgif;xJ 0ifvmMu
]]tdk [kwfwmaygh/ 'gayrJh jcm;em;ygw,f onf/ olwdkYr&Sdckduf [dkonfae&mrsm;rSmvnf;
trfrD}} jrufyifrsm; jzpfxGef;aeonf/ olwdkYtzdkY 'kwd,
]]b,fvdk jcm;em;wmvJ}} tBurd f &dwo f rd ;f &ef tcGi&hf aeonf/ tcsed u f ek f
]]'Dvdkyg/ ol uG,fvGefcJhNyD/ olYtwGuf rcHEdkifojzifh tm;vyf&ufc&D;oGm;t0wfrsm;udk
tvGef 0rf;enf;w,f/ tJ'g aMuuGJrIyg/ olu yif rvJEidk af cs/ oufaomifo h ufomjzpfaprnfh
urÇmausmyf *k Kd¾ vBf u;D / {u&mZfjzpfzq Ykd wkd mvnf; t0wf u d k ab;z,f x m;vk d u f & onf / &mpk
tvGefcJ,Of;w,f/ tJ'DvdkyJvdkY &Sifhbmom ESpfaygif;rsm;pGm oufwrf;&SdaeNyDjzpfaom ajr
ajymcJhw,f/ &Sif vkyfEdkifwmudk &Sif odygw,f}} ay:odkY ½SL;zdeyfjzifh eif;&onf/ aer0ifrD
]][kwfw,f/ udk tJ'Dvdk ajymcJhw,f rm&D/ wpfem&D? ESpfem&DcefY tcsdef&onf/
'gayrJh udk,fhbmom pOf;pm;rdw,f/ eydkvD,H nbuf tdyf&mxJa&mufMuNyD/ touf
r[kwb f ;l / tJ'gu olt Y wGuf at;at;aq;aq; jyif;jyif;½SL&onf/ ]]tdk trfrD tdrfjyefa&muf
yg/ bmaMumifhvJqdkawmh olu tcsdefeJYtrQ &wm[m tvGeaf umif;wmyJ}} [k trsK;d orD;u
tvkyfBuD; tudkifBuD;awGudkom aqmif&Guf wdk;wdk;ajymonf/
w,f / ol u Ad k v f c sKyf B uD ; yg/ Ad k v f c sKyf B uD ; trsKd;om;u ZeD;\vufudk zspfn§pfvdkuf
wpfO;D twGuf b,ftvkyu f ykd J vkyv
f yk f vG,u f l onf/
ygw,f}} ]]NyD;awmh aMuuGJp&m}}
]]olu tvGef&J&ifhygw,f/ bmaMumifhvJ}} ]]&S i f u uG , f v G e f N yD j zpf w J h {u&mZf & J U
]]bmjzpfvv Ykd q
J akd wmh rif;u olu Y ckd spw
f ,f OD;xkyfudk awG;aeovm;}}
av}} cifyGef;u ZeD;vufudk vTwfvdkufonf/
]]&Sifhudkvnf; cspfygw,f trfrD/ &Sifhudk ]]r[kwfbl; trfrD/ uRefru ½l;aygayg
vnf; xdyw f ef;yk*Kd¾ vBf u;D wpfa,muf jzpfapcsif taMumif; awG;vdkufrdw,f/ uRefr &Sifhudk
w,f/ vlxkBuD;u &SifhOD;xkyfudk trSwfw& cspfw,f}}
26
ZeD;u cifyGef;udk zufvdkufonf/ cifyGef; olwdkYu a&S;acwfbk&ifrsm;ESifh {u&mZf
u ,k,pGm erf;onf/ a&rIefa&rTm;uav;rsm; rsm;\ trnftrsKd;rsKd;udk pOf;pm;onf/ BudKuf
ZeD;rsufESmrSm &Sdaeonf/ aomtrnf rSnfhac:rnf/ odkYaomf awmol
olwdkYarmifESHMum;odkY eydkvD,H b,fawmh awmifom;wd\ Yk em;rSm xdt k rnfawGu pdr;f ae
rS a&mufrvmawmh/ aemufydkif;wGif wpfBudrf onf/ em;r0if/ aMuuGJzG,fvnf;ygonf/
awmh ay:aygufvmao;onf/ tcsed w f pfEpS cf efY oyspfoD;rsm;rSnfhNyDjzpfí olwdkYtvkyfrsm;
MumavrS jzpf o nf / taMumif ; uawmh MuNyD/ odkYaomf &Hzef&HcgrSmawmh olwdkYonf rSef
om;uav;xG e f ; um;í trf r D 0rf ; ajrmuf aowåmxJrS eydkvD,H\ OD;xkyfudk awG;rdMu
*kPf,l&onfhtcgrSmaywnf;/ onf/ odkYaomf aemufqHk;rSmawmh olwdkYom;
]]ol[m qkvmbftjzpf &wJhuav;yJ}} [k uav;ud k *Ref [ k trnf a y;vd k u f M uav
zcifu ajymonf/ ownf;/
zcifu uav;\ar;aphatmufbufudk aX;armif
tomt,m yGwfvsuf- Ref: Napoleon's hat under glass
By Manual Komroff
]]olYudk jyyGJvkyfr,f/ rSefawGatmufrSm}}[k The Best Short Stories of 1932
ajymonf/

27
t½HI;onf tEdkif&&Sda&;? atmifjrifa&;twGuf tajccHjzpfonfukd od&Sdum
pd w f " mwf r usbJ BuKd ; pm;cJ h a omaMumif h atmif j rif r I & &S d c J h o nf h tm;upm;
vl & nf c Ref ½I & S u f p uD ; taMumif ; a&;om;xm;onf /

rdkuf½I&SufpuD;onf olYtm;upm;tzGJU\ a&SUwGif 'l;axmufxdkifcs&if; tdyfrufom jzpfyg


apawmh[k qkawmif;vdkufonf/ odkYaomf olYtjzpfu tdyfruf r[kwf? pdwfacsmufcsm;p&m
wu,fhjzpf&yfrSefBuD; jzpfaeonf/

28
oef;aygif; 30 rQ&adS om ½kyo f yH &dowfBu;D a&SUodkY q,fvSrf;cefY qufavQmufvmrd
u pdwf0ifpm;pGm Munfh½IaepOfrSmyif olwdkY\ aomtcg Adkvfavmif;ESpfa,mufwdkYonf olwdkY
*sLcfwuúodkvf bwfpuufabmtoif;onf xuf twef ; BuD ; ol wjcm;Ad k v f a vmif ;
trsKd ; om;Ad k v f v k y G J w G i f vmh p f A D * wf N rd K UrS wpfa,mufESifh qHkrdMuonf/
aeAm'g; wuú o d k v f t oif ; ud k t½H I ; BuD ; ]'gu b,fvdkjzpfwmvJ? ,leDazmif;udk
½HI;cJh½Hkomru t&SufBuD;vnf; &SufcJh&onf/ oefYoefY&Sif;&Sif; 0wf&r,fqdkwJh pnf;urf;udk
zdkife,fyGJwGif 103 rSwf? 73 rSwfjzifh ½HI;cJhjcif;rSm rif; rodbl;vm;}
tm;upm;orkdif;wGif wpfzufowftusqkH; twef;BuD;Adkvfavmif;u ½I&SufpuD;\
½HI;edrfhjcif;yif jzpfonf/ rsufESmudk aphaphMunfhí ar;onf/
odkYaomf toif;acgif;aqmifjzpfol ½I&Suf þwGif ½I&SufpuD;u ajcpHk&yfNyD; tav;
puD ; taejzif h upm;aepOf t wG i f ; vH k ; 0 jyK&if; ...
pdw"f mwfrusc/hJ olt Y oif;0if tm;upm;orm; ]bmqifajcrS ray;csifygbl; cifAsm} [k
rsm;udkvnf; wpfcsdefvHk; tm;ay;pum; ajymae jyefajymvdkufrdonf/
cJhonf/ aemiftcg ol jyefawG;Munfhawmh olajym
odyYk gvsuf olwt Ykd oif; t½H;I Bu;D ½H;I cJ&h onf cJhwm rSefonf[k ol ,lqonf/
rSm taMumif;&Sdonf/ olwdkYtoif;onf qDrD; rSefygonf/ wu,fawmh bmqifajcrS
zdkife,fyGJ NyD;uwnf;uyif ajcukefvufyef; ay;aep&m rvdkyg/ BuD;BuD;i,fi,f t½HI;ESifh
usaejcif;aMumifh jzpfonf/ wpfzufwGifvnf; &ifqdkif&NyDqdkvQif ,if;twGuf wm0ef&SdolrSm
aeAm'g;wuúodkvftoif;u tvGefaumif;ae wjcm; b,folrS r[kwf? rdrdomjzpfonf[k
aomaMumifh jzpfonf/ olu oabmydkufonf/
xdkaeYnu ½I&SufpuD;onf olwdkYtoif; olonf olt Y ½H;I udk vufco
H nf/ wpfouf
taMumif;udak wG;&if; olpY w d t f m½Ho
k nf twdwf vHk; owd&aeonf/ t½HI;xJrS tjrwf&atmif
qDodkY jyefa&mufoGm;cJhonf/ vnf; tm;opfavmif;í BudK;pm;rnf/
0uf p f y G d K if h p pf w uú o d k v f w G i f yxrES p f
oifwef;om;b0wkef;u wpfckaomaEG&moD
naecif;tcsdef jzpfonf/ xdktcsdefwGif olESifh
ol\ rdwaf qGwpfa,mufwo Ykd nf vrf;avQmuf
vmpOf olYrdwfaqGu &THUAGuftdkifwpfckxJudk
trSww f rJh eif;rdonf/ ½I&u S pf uD;\ abmif;bD
ESihf ½SL;zdeyfrsm;wGif &TUaH &awGEiS hf AGuaf wG ayusH
ukefonf/

29
½I&SufpuD;u þodkYyif cH,lonf/ 0uf p f y d G K if h p pf w uú o d k v f a &muf a wmh ol Y u d k
,ck bwfpuufabmNydKifyGJwGif t½HI;BuD; vufaxmuftm;upm;enf;jyq&m cefYjcif;jzpf
½H;I awmhvnf; olonf pme,fZif;owif;axmuf onf/
awG? ½kyfjrifoHMum;y&dowfawG trsm;BuD;ESifh ppfwuúodkvf a&muf&onfrSmvnf; ol
&ifqdkif&onf/ odkYaomf olu olwdkYtoif; 0goemygaomaMumif h r[k w f / rd b rsm;u
½HI;&jcif;twGuf bmrS qifajcrwuf/ tquf twif;wdu k w f eG ;f aomaMumifh a&mufvmcJ&h jcif;
rjywf wzswfzswf½dkufaeaom "mwfyHkuifr&m? om jzpfonf/
½kyf&Sifuifr&mawGudk aphaphMunfhNyD; olu ½dk;½dk; ppfwuúodkvfodkY a&mufNyD;aemuf rMumrD
om;om;yif jyefajzonf/ wGif olYtm; q,faygifav;aom tav;udk
]wpfzuftoif;u uReaf wmfwu Ykd kd enf;rsK;d qGJay;NyD; ckepfayeufaom a&ul;uefwpfckodkY
pHkeJY wkdufcdkufw,f/ uRefawmfwdkY bmrS rwwf ac:vmcJhonf/
Ekdifbl;/ uRefawmfhrSm OD;xkyfomyg&if OD;xkyf ]'DbufuaeNy;D [db k ufa&mufatmif ul;}
cRwfNyD;awmif olwdkYudk tav;jyKvdkufcsifw,f} oufBuD; Adkvfavmif;wpfOD;u trdefYay;
odkYaomf olu y&dowfukd ,if;odkY ajym onf/
vdkufaomfvnf; olY&ifxJrSmawmh wpfrsKd;ajym ½I&SufpuD;u pdwftm;wif;NyD; ul;Munfh
aeonf/ onf/ odkYaomf ul;vdkYr&? tav;u olYudk
]]'g[m wdkYtwGuf aemufqHk;yGJ r[kwf atmufraS eí qGx J m;onf/ olcY rsm tBurd Bf urd f
ao;ygbl;/ aemufxyf NydKifyGJawG? tcGifhta&; Bud K ;pm;ul ; &S m onf / od k Y a omf wpf B ud r f r Q
awG usefygao;w,f}} ratmifjrif/ tBudrfwdkif; a&ueftv,fwGif
rdkufu,f0DvsH½I&SufpuD;udk 1947 ckESpf pkH;pkH;jrKyfoGm;&onfcsnf; jzpfonf/
wGif csDum*dkNrdKUü arG;zGm;cJhonf/ olYzcifrSm xd k j zpf & yf a Mumif h ½I & S u f p uD ; onf
"mwfavSum;armif; tvkyform;jzpfonf/ oifcef;pmaumif;wpfck &&SdcJhonf/
rdcifuawmh t0wfavQmfonf/ olwdkYrdom;pk ]qH;k ½H;I rI[m atmifjrifrt I wGuf taumif;qH;k
onf ESpfxyftdrfuav;wGif aqGrsKd;awGESifh vrf;yJqdkwm 0ufpfyGdKifhu uRefawmhfudk oifjy
pkaygif;aexdkifMuonf/ ay;cJhw,f/ qHk;½HI;rIudk udk,fhtwGuf tjrwf
olYrdbrsm;u ydkvefZmwdawGjzpfovdk olY xGufatmif b,fvdk toHk;cs&r,fqdkwmudk
tdrfeD;csif;awGuvnf; ydkvefvlrsKd;awGyif jzpf oifcef;pmay;cJhw,f} [k olu qdkonf/
Muonf/ txufwef;a&mufawmh ½I&SufpuD;onf
rdkufonf BuD;jyif;vmaomtcg ausmif; enf;jyq&mEku d \f vufatmufwiG f bwfpuuf
em;u upm;uGi;f rSm oli,fcsi;f awGEiS hf tNrw J rf; abm toif;acgif;aqmif jzpfvmcJhonf/
tm;upm; avhusifhonf/ rkdufu bwfpuuf wpfBudrfwGif olonf tcsdefydkupm;yGJü
abmrSm ]]pwm;}} jzpfonf/ xdkYaMumifhyif ½HI;NyD;aemuf rdef;uav;rdwfaqGwpfa,mufEiS hf
30
aumfzDqdkifwGif oGm;xdkifaeonf/ ESpfa,muf ac:aomtcg olq Y &mEku d \ f axmufccH sujf zifh
om; &,f & ,f a rmarm pum;ajymae&mrS xdktvkyfudk &onf/
rsufESmarmhMunfhvdkufaomtcg enf;jyq&m odaYk omf *sKcw f uúov kd f tm;upm;y&dowf
Edu
k u
f ½I&u
S pf uD;tm; pdu
k Mf unfah eonfukd awGU rsm;u ½I&SufpuD;udk vHk;0 rodMu/ b,folvJ?
&onf/ b,fu taumifvJ qdNk y;D awmif ajymifavSmif
jyuf&,fjyKMuao;onf/
½I & S u f p uD ; onf ajrmuf u m½d k v d k i f ; em;
jynfe,f? 'g[rfNrdKUodkY a&mufvmaomtcg
pdwf"mwftvGefwuf<uaeonf/ olYtoif;
onf apmapmydkif;wGif atmifyGJawG qifEkdifcJh
aomfvnf; aemufydkif;usawmh wpfyGJNyD;wpfyGJ
t½HI;ESifhom qufwkduf &ifqdkifaecJh&onf/
]½HI;edrfh&wm[m rif;tzdkY bmrS taMumif; 1983 ck E S p f ? rwf v 11 &uf a eY w G i f
r[kwfbl;vdkYxif&ifawmh rif;taeeJY toif; ½I&SufpuD;wdkYtoif;onf Am*sD;eD;,m;toif;
acgif;aqmiftjzpfu xGufoGm;wm taumif; udk 109 rSwf? 66 rSwfjzifh t½HI;BuD; ½HI;onf/
qHk;yJ} [k Ekdufu tjypfwifoHjzifh ajymvdkuf þyG J r S m wuú o d k v f t m;upm;ord k i f ; wG i f
onf/ tqdk;&Gm;qHk; ½HI;edrfhyGJyifjzpfonf/ yGJNyD;awmh
½I & S u f p uD ; tzd k Y xd k p um;onf tvG e f tm;upm;orm;rsm; wnf;cdkaom [dkw,fwGif
av;eufonf/ 0ufpfydGKifh wuúodkvfuJhodkYyif ½I & S u f p uD ; uk d taygif ; toif ; rsm;ES i f h
enf;jyq&mEkdufuvnf; tawmfqHk;udkom y&d o wf r sm;u uk | El e monf w pf O D ; yrm
vdkcsifonf/ 0dkif;y,fa&Smif&Sm;aeMuonf/
wuúodkvfrS qif;NyD;aemuf ½I&SufpuD; xdknwGif ol\vufaxmuf enf;jyq&m
onf wyfrawmfwGif tajrmufwyfAdkvftjzpf rsm;ESihf xkid af epOf olwt Ykd oif;udk vlopfrsm;ESihf
ig;ESpfpmcsKyfjzifh trIxrf;onf/ tm;upm; jyefvnfzGJUpnf;oifhaMumif; wpfa,mufu
enf;jyq&mvkyf&ef &nf&G,fcsufjzifh 1974 tBuHay;onf/
ckESpfwGif ppfwyfrS EkwfxGufvdkufonf/ ]vHk;0OóHk rvdktyfbl;}
tif'D;,m;em;wuúodkvfwGif olYq&mEkduf ½I&SufpuD;u jywfjywfyif jiif;vdkufonf/
\ vuf a tmuf ü vuf a xmuf t m;upm; xdkYaemuf olonf emrnfpm&if; ig;ckyg
enf;jyq&mtjzpf wpfEpS 0f ifvyk o f nf/ xdaYk emuf aom pm&G u f w pf & G u f u d k tusÐ t d w f x J r S
0ufpfyGdKifhwGif tm;upm;enf;jyq&mtjzpf qGx J wk v f u kd of nf/ ,if;teuf av;a,mufrmS
ajymif;a&TUvkyfudkifonf/ 1980 jynfhESpfwGif aemufq;kH yGüJ r½IrvS ½H;I cJMh uaom vla[mif;rsm;
*sKcf w uú o k d v f u tm;upm;enf ; jyq&m jzpfonf/
31
½I&SufpuD;u qufí ajymonf/ ]a[h jznf;jznf;vkyfMuprf;yg/ em;zdkY pdwf
]'g[m aemufESpfyGJtwGuf wdkY&JU trmcH rul;MueJOY ;D ? vkypf &m &Sad o;w,f} [k ½I&u S pf uD;
wyfpkyJ/ udk,fhudk,fudk,f t½HI;orm;vdkY rxif u vSrf;atmfajymvdkufonf/ tm;upm;orm;
&if ½HI;ayr,fhvnf; t½HI;orm; jzpfroGm;bl;/ rsm;tm;vHk; wtHhwMojzifh ajcvSrf;&yfoGm;Mu
'Dawmh ightaeeJY 'DcsmwdwfawGudk b,fenf;eJY onf/ ½I&SufpuD;u qufajymvdkufonf/
rS xkwfrypfEkdifbl;} ]tm;vHk; 0wfpHktjynfh jyef0wfNyD; upm;
vufaxmufenf;jy q&mwpfa,mufu uGi;f xJ jyefvmcJMh u/ q,fred pf tcsed af y;w,f/
a&cJprd v f ufzuf&nfcu G u f kd ajrm§ ufuikd v f u kd Nf y;D wdkY xyfNyD; avhusifhMur,f}
]udkif; 'DyGJvdkyGJrsKd; b,fawmhrS rBuKH& þod k Y j zif h ol w d k Y o nf xd k E S p f t wG i f ;
ygapeJYvdkY qkawmif;MupdkY} tjyif;xefqHk; avhusifhMuonf/
½I&SufpuD;u olYcGufudk udkifajr§mufum ]'g[m igu rif;wdkYudk jypf'Pfay;wm
ab;ywfywfvnfudk vSnfhMunfh&if; - r[kwfbl;/ atmifEkdifzdkYtwGuf tcGifhta&;
]uJ 'DyGJudk b,fawmhrS rarhzdkY qkawmif; ay;wm/ ½HI;cJhwmawGudk tNrJowd&NyD;awmh
ygw,f} b,fvekd nf;eJY atmifEidk rf vJqw kd mudk tNrw J rf;
þodkYjzifh olwdkYtoif;onf 1985-86 MuHq/ 'DcH,lcsufudk rif;wdkY&ifxJrSm tNrJwrf;
ckEpS t
f wGi;f txufwef;NyKd iyf rJG sm;wGif 37 Burd f pGJxm;Mu} [k ½I&SufpuD;u toif;om;rsm;ukd
wkdifwkdif tEkdif&cJhMuonf/ odkYaomf trsKd;om; ajymjyonf/
wH c G e f p d k u f q k u d k a wmh oH k ; rS w f u av;jzif h rMumrDwGif a*smf*sD,m pufrIwuúodkvf
vufvTwfcJh&onf/ toif;ESifhupm;&m olwdkYtoif;u 98 rSwf?
wpfBurd w f iG f NyKd iyf w
JG pfcük ½H;I edrchf NhJ y;D aemuf 57 rSwfjzifh tEkdif&cJhonf/
½I&SufpuD;wdkYtoif;onf 'g[rfNrdKUodkY bwfpf aemuf y d k i f ; wG i f v nf ; ud k ; yG J u pm;onf h
um;jzifh jyefvmcJhMuonf/ ½I&SufpuD;onf teuf ckepfyGJtEkdif&cJhonf/
oHk;em&D c&D;&SnfBuD; wpfavQmufvHk;wGif pum; odkYaomf twåvEÅdwfurf;ajc AdkvfvkyGJü
wpfcGef;rS rajymbJ NidrfoufpGm vdkufygvm ajrmuf u m½d k v d k i f ; em;toif ; ES i f h ,S O f N yd K if
cJo
h nf/ upm;aomtcgwGifum; 96 rSwf? 74 rSwfjzifh
olwo Ykd nf n ckepfem&DwiG f *sKcw f uúov kd f t½HI;BuD; ½HI;cJhavonf/
odkY jyefvnfa&muf&SdvmMuonf/ tm;upm; tjyefc&D;wGif bwfpu f m;ay:ü tm;upm;
orm;rsm;onf bwfpu f m;ay:rS wpfa,mufNy;D orm; 13 a,mufwdkY pdwfysufvufavQmhjzifh
wpfa,muf wef;pDqif;um rdrdwdkY taqmif rdIifidkifxdkifaeMupOfwGif ½I&SufpuD;u-
rsm;qDodkY okwfajcwif&ef ajcvSrf;jyifMupOf ]'Dr,f udk,fhvlwdkY? bmrS pdwf"mwfusp&m
wGifyif - rvdkbl;/ 'Dtwdkif;om wdkY qufupm;Ekdif&if

32
trsKd;om;wHcGefpdkufcsefyD,HjzpfrSm aocsmw,f} rupm;rDwGif ½I&SufpuD;onf ,cifyGJ\
[k ajymvkdufonf/ AD',
D w
kd wd af cGukd qGx
J w
k v
f monf/ vufaxmuf
enf;jyq&mawGu xdkwdwfacGudk jyefrjycsif/
rdrdwdkY toif;om;awGudk jyefNyD; NzJajcmufjy
]tm;upm;orm;qdkwm ovdk jzpfaernfpdk;aomaMumifh jzpfonf/
odkYaomf ½I&SufpuD;u rMunfhrae&[k
t½H I ; ud k twif ; trd e f Y a y;aomaMumif h toif ; om;
aoaocsmcsm tm;vH;k wdwaf cGukd jyefMunfMh u&onf/ tm;vH;k
yif rsufvHk;t0dkif;om;ESifh aMumufaMumuf
qef;ppfwwf&if
vefYvefY jyefMunfhMu&onf/
aemufwpfBudrfrSm yGJ pwifaomtcg *sKct f oif;rS tm;upm;
orm;rsm; tm;vHk;yif txl;pdwf"mwfwuf<u
taumif;qHk;
aeMuonf / av;rd e pf M umaomtcg *sKcf
upm;Ekdifwmcsnf;yJ} toif;u 15 rSwf? 6 rSwfjzifh tEkdif&aeonf/
y&dowf\ Mobmay;oHonf uGif;vHk;nHoGm;
onf/
ES p f e m&D M um upm;NyD ; aomtcg *sKcf
½I&SufpuD;taejzifh þpum;rsKd;udk ,cif toif;u aeAm;'g;toif;udk 79 rSwf? 77
u wpfcgrQ rajymcJhzl;aomaMumifh olYtoif; rSwfjzifh yGwfumoDum tEkdif&vkdufonf/
om;rsm; tm;vHk;yif tHhMoMu&onf/ wuúodkvfbwfpuufabmNydKifyGJ ordkif;wGif
]tm;upm;orm;qdkwm t½HI;udk aoao &iftzdk&qHk;yGJyif jzpfonf/
csmcsm qef;ppfwwf&if aemufwpfBudrfrSm
taumif;qHk; upm;Ekdifwmcsnf;yJ} [kvnf;
olu qufajymao;onf/
þodkYjzifh 1990 jynfhESpf? rwfvukefwGif
NydKifbufuif;aom aeAm;'g;wuúodkvftoif;
ESihf jyefvnfupm;&onf/ ,cifEpS w f ek ;f u *sKcf
toif;udk aeAm;'g;toif;u t&SufwuGJ
jzpf a tmif tEk d i f & cJ h a omaMumif h ,ck y G J
wG i f v nf ; aeAm;'g;toif ; uyif tjywf aemufEpS &f ufMumaomtcg *sKct f oif;u
towf tEkdif&rnfrSm aocsmonf[k yg&*l uif;qwftoif;udk qufvuf tEkdif&vkduf
rsm;u a[mudef;xkwfMuonf/ jyefonf/
33
&ufowåywftwGif; *kPfjyKcsD;usL;pmawG ]vHk;0 r[kwfygbl;? wu,fawmh t½HI;[m
wzGJzGJa&mufvmMuonf/ ,if;pmrsm;udkzwfNyD; uRefawmfhtwGuf tEkdif&zdkY tajccHygyJ} [k
½I&SufpuD;rSm rsuf&nfrsm;yif vnfrdonf/ olu NyHK;NyHK;av; ajymonf/
,ckawmh &SDum*dkNrdKUtpGefrS ydkvefaoG; rSefygonf/ ½I&SufpuD;um; t½HI;udk tNyHK;
ygaom vli,fuav;rSm t½HI;udk t&if;jyKí jzifhvufcHNyD; aemufwpfBudrf tEkdif&&Sda&;
atmifyGJawGtqifhqifh &&SdcJhavNyD/ twG u f tjyif ; txef Bud K ;pm;wwf a om
*sKcwf uúov kd w
f iG f ½I&u
S pf uD;ukd tm;upm; tm;upm; vl&nfcRefwpfa,mufyif jzpfyg
ol&Jaumif;tjzpf todtrSwf jyKxm;MuNyD/ ol awmhonf/
oGm;av&mwGif tm;upm;y&dowfu olx Y ufig armifay:xGef;
tvkt,uf awGUqHkEIwfqufMuonf/ csD;usL;
*kPfjyKMuonf/ Ref: A Winner's Secret
By John Feinstein,
odqYk vkd Qif þodaYk om atmifjrifrrI sm;aMumifh R.D,Jan, 1992
½I&u
S pf uD;taejzifh auseyfEpS o f rd ahf eygovm;/

aMumfjimxnfo
h iG ;f Edik &f ef zdwaf c:tyfygonf/
EdkifiHwumwGif t*Fvdyfbmomjzifh xkwfa0vsuf&Sdaom
Time, Reader's Digest, National Geographic, The Economist
ponfh urÇmha&mif;tm;taumif;qHk; pmtkyfpmapmifrsm;rS
aumif;Edk;&m&mrsm;udk a&G;cs,fxkwfEkwf bmomjyefqdkí
jrefrmpmzwfy&dowftwGuf vpOfwifqufay;vsuf&Sdonfh
ok w ya'ompmapmif wGif aMumfjimvdkygu
atmufygEIef;xm;rsm;twdkif; xnfhoGif;aMumfjimEdkifygonf-
‹ a&SUtwGif;zHk; (4-a&mif ) 7/ _ 9 .5/ 50000d ^ -
‹ aemufausmtwGi;f zH;k (4-a&mif) 7/ _ 9 .5/ 45000d ^ -
‹ twGif;pmrsufESm (4-a&mif) 7/ _ 9 . 5/ 40000d ^ -
‹ twGi;f pmrsuEf mS (tjzL^trnf;) rsuEf mS jynfh 25000d ^ -
‹ twGi;f pmrsuEf mS (tjzL^trnf;) rsuEf mS 0uf 15000d ^ -
‹ Mum;n§yaf Mumfjim (Slip) wpf&Guf 20d^-
zke f; - 387724? 249031 odkh qufoG,fpHkprf;Edkifygonf/

34
t&m&mukd pl;prf;vkdpdwf&Sdolrsm;onf pOfqufrjywf atmifjrifrIrsm;ukd &&Sd
EdkifaMumif;? vlwdkif;vlwdkif; pl;prf;vkdpdwfukd arG;jrLxm;&rnfjzpfaMumif;ESifh
]bmaMumifh} qdkonfh pum;vHk;ukd vufoHk;pum;tjzpf toHk;jyKoifhaMumif;
a&;om;xm;onf /

pl;prf;vkpd wd &f odS rl sm;udk uGseaf wmf ESpo


f ufovkd olwEYdk iS hf rdwzf UJG &wm? pum;pjrnfajymNy;D
tcsed af wG ukev f eG &f wmudk oabmusro d nf/ olwwYdk iG f todynmESihf oif,rl t I opfrsm;twGuf
pdwt
f m;xufoefrrI sm; tNrrJ jywf &Sad eMuonf/ odaYk omf wpfcgwpf&H vlwcsKUd rSm pl;prf;vkpd w d af wG
bmaMumifh r&SdMu&wmvJ/
35
bmaMumifhvJqkdwJh ar;cGef;rsKd;udk olwkdY jzpfaponf/ &v'ftaejzifh olw\ Ykd vkyEf idk pf rG ;f
bmaMumifh rar;csiMf uwmvJ odrYk [kwf wcsKUd ukd tjynft h 0 rvkyaf qmifEidk jf cif;yif jzpfonf/
vl a wG u arG ; uwnf ; uk d u oif , l v k d p d w f xko d jYdk zpf&jcif;rSm olww Ydk iG f pGr;f aqmif&nf
rygvmMuwmrsm;vm; okdYr[kwf olwkdY ysif;&d r&S d í r[k w f a y/ ol w d k Y t aejzif h ol w k d Y
vkdYvm;[k ar;p&m &Sdonf/ vlwcsKdUtwGuf ,kHMunfcsufrsm;udk csJUxGifzkdY qE´r&Sdjcif;ESifh
tcsed Zf ,m;twkid ;f aeYpOf onftvkyrf sm;yif e,fy,ftopfukd xyfr&H mS azGvpdk w d f r&Sjd cif;rsm;
tzefwvJvJ vkyaf e&ojzifh jyóemr&So d nfh aMumifo h m jzpfonf/ pdwt f wGi;f wGif awG;awm
vrf;aMumif;xJwGif oHo&mvnfaeMujcif; MupH nfonfyh pHk t H wkid ;f uGseaf wmfwYdk tjyifbuf
rsm;vm;? onfvlawGudk ykdNyD; pl;prf;vkdpdwf u vkyfaqmifjy&jcif;yif/ onfawmh oif
&SdvmapzkdY vIyfEId;vkdufjcif;jzifh olwkdYtwGuf r,kHMunfwmudk oif rvkyfjyEkdifyg/ okdYaomf
wk;d wufrrI sm; jzpfvmEkid af povm;/ xkaYd Mumifh owif;aumif;wpfcu k oif\ pOf;pm;yku H kd oif
uGsefawmfhtaejzifh pl;prf;vkdpdwfudk b,fvkd ajymif ; vJ E k d i f o nf / &v'f u oif h b 0ud k y g
wl;qG&rvJqw dk mudk atmufygtwdik ;f tBujH yK ajymif;vJapEkdifonf/ yxrOD;qkH;taejzifh
csifygonf- pl;prf;Ekid cf iG u fh dk oifu h , dk o
f if tyfEiS ;f vdu k zf yYdk if
jzpf o nf / pl ; prf ; NyD ; wd k ; wuf B uD ; yG m ;vm
ol r sm;ES i f h qef Y u sif b uf o l r sm;Mum;rS m
jcm;em;rIu oif,lEkdifw,f? BuD;yGm;Ekdifw,f?
ajymif;vJEidk w f ,fqw dk mudk olwYdk b,favmuf
,k H M unf o vJ q k d o nf h ,k H M unf r I t ay:rS m
uGJvGJjcif;jzpfonf/ uGsefawmf&Sif;jycJhovkdyif
oifu t&ifpwifzYdk vkyd grnf/
xkaYd emufrS wk;d wufBu;D yGm;rI vku d v
f mrnf
jzpfonf/ todynm? em;vnfrIESifh ÓPf
1/ oif o nf pl ; prf ; Ek d i f o l j zpf a Mumif ; ynmrsm;u oifu h kd &SmazGrnfr[kwaf y/ oifu
,k H M unf y g/ oGm;Ny;D &SmazG&,l&rnf jzpfonf/ taumif;qk;H
vlawmfawmfrsm;rsm;onf uefYowfcsuf enf;u pl;prf;wwfjcif;yif jzpfonf/
&So
d nfh ,kMH unfrrI sm;jzifh rdr\
d pdwu f kd vTr;f rk;d
xm;wwf M uonf / ol w k d Y w G i f rd r d u k d , f u k d 2/ tNryJ if topfoif,pl vlwpfaf ,muf
,kHMunfrI uif;rJhjcif; okdYr[kwf rdrdukd,fudk uJ h o k d Y pd w f x m;yg/
av;pm;wefzkd;xm;rI r&Sdjcif;onf olwkdYudk b0ESifh oif,lrItay:wGif csOf;uyfykH
twm;tqD;rsm;jzpfapNyD; olwkdY awG;onfh enf;vrf;onf oif\ touft&G,Ef iS hf vk;H 0
t&mESihf awG;ykH awG;enf;rsm;udk tueft Y owf roufqkdifay/ t&m&mwkdif;udk oif\pdwfae

36
oabmxm;jzifo h m vkyaf qmif&rnf jzpfonf/ pD r H c ef Y c G J r I y nm&S i f Peter Drucker u
pwif o if , l c gp vl w pf a ,muf w G i f & S d o nf h ]]twkid yf ifcw H pfa,muftaejzifh uGseaf wmfrh mS
]bmaMumifq h w
dk mudk odcsiNf y;D tajz&onftxd &S d w J h taumif ; qk H ; tm;omcsuf u awmh
ar;cGef;rsm; ar;wwfonfh} pdwfxm;rsKd;udk rodao;wJh olwpfa,mufvakd eNy;D ar;cGe;f wcsKUd
qk d v k d j cif ; jzpf o nf / oif , l z k d Y wH c g;tNrJ ar;wwfjcif;yJ jzpfw,f}} [k ajymcJo h nf/
zGix hf m;Ny;D vufcv H pdk w
d &f w
dS mrsK;d udk qkv
d jdk cif; oif , l c gp vl w pf a ,muf w G i f & S d o nf h
jzpfonf/ tu,fí oif\pdwfxm;u xkdodkY pdwfxm;rsKd;yif jzpfonf/ xkdokdY oif,lcgp
pwifoif,lcgp vlwpfa,mufvkd xm;EkdifNyD vl w pf a ,muf \ pd w f a eoabmxm;rsKd ;
qkv d Qif bmrQ [efaqmifaep&m rvkad wmhovkd &SMd uonfh vlawGu olw\ Ydk b0udk uav;rsm;
oif \ oif , l p d w f r S m ol r sm;tjrif w G i f uJo h Ydk pl;prf;jcif;jzifh csO;f uyfMuonf/ rdcifukd
Munfhaumif;atmif vkyfjycsifonfhqE´xuf ar;cGef;rsm; wpfckNyD;wpfck qufwkdufar;ae
ykNd y;D tm;aumif;vmrnf jzpfonf/ wwfonfh uav;rav;ykHpHrsKd;ESifh wlonf/
aemufq;Hk rdcifu pdwrf &SnEf idk w f mhbJ ]]aus;Zl;
jyKNyD; ar;cGef;trsm;BuD;ar;wm &yfygawmh
]]twkdifyifcHwpfa,muftaejzifh orD;&,f}}[k pdwyf suv f ufysuf ajymrdwwfay
onf/
uGsefawmfhrSm&SdwJh
3/ ]bmaMumif } h q k d o nf h pum;vk H ; u
taumif;qkH; oif \ vuf o k H ; pum; jzpf y gap/
tm;omcsufuawmh u ]]ta&;BuD ; wmu
Albert Einstein
ar;cGef;ar;aejcif;udk &yfypfzkdY r[kwfbl;}}[k
rodao;wJh qkdonf/
olwpfa,mufvdkaeNyD; pl;prf;jcif;onf olt Y aMumif;ESio hf l &So
d nf/
wpfpw Hk pfa,mufu rwwfEidk af yr,fh xm0&\
ar;cGef;wcsKdU euferJ rI sm;? b0\&Siof efr?I wu,f&adS eonfh
ar;wwfjcif;yJ jzpfw,f}} t&mrsm;\ tH h z G , f w nf a qmuf y k H E S i f h
ywfoufNyD; vQKdU0SufeufeJrIukd aoaocsmcsm
tm½kpH u kd o
f nft
h cg wkev f yI pf &myif jzpfonf/
&S d a eonf h pnf ; rsOf ; rsm;\ vT r f ; rk d ; rI aumif;onfh pl;prf;vkpd w
d q f w dk mudk b,fawmhrS
atmufwiG f r&Sad wmhovkd vufcv d &f adS om vuf r vT w f & ef jzpf o nf / pl ; prf ; vk d p d w f u d k
H pdk w
pOf;pm;ykH (Acceptable Thinking) [k ajymae xde;f odr;f xm;&ef vQKUd 0Sucf suu f ]bmaMumif}h
Muonfh taetxm;rsK;d &Sad ernfjzpfonf/ qkdonfh ar;cGef;udk tNrJar;ae&ef jzpfonf/

37
John C. Macwell u ]]uRef a wmh f & J U &SNd y;D tawG;tac:opfawGeYJ tjrifopfawGukd
acgif ; aqmif r I tapmyk d i f ; umvawG r S m tpjyKay;aeygw,f}} [k qko d nf/
uRefawmf[m ar;cGef;ajzonfhpufBuD; jzpfcJh trsm;tm;jzifh OD;wnfcsu&f o dS nfh ar;cGe;f
ygw,f / b,f o l u yJ ar;ar; uRef a wmf rsm;onf bmaMumifq h o dk nfh pum;vk;H rsm;jzifh
vrf;ñTefay;w,f? ,kHMunfrIawGudk pD;xGuf pwifavh&Sdovkd oifhtaejzifh ar;cGef; ar;ykH
apw,f/ NyD;awmh uRefawmf vkyfaewmudk ar;enf;uvnf; ta&;BuD;onf/ ab;'ku©
uReaf wmf aoaocsmcsm od&UJ vm;? rodb;l vm; wpfcck k awGUBuKcH pH m;&oltaejzifh ]bmaMumifh
qk d w mud k &S i f ; vif ; apwJ h ar;cG e f ; awG u d k ighudkrS 'DjyóemBuKH&ovJ qkdonfh ar;cGef;
ajzqkyd gw,f/ uReaf wmf &ifu h suvf mwmeJt Y rQ rsKd;udk ar;wwfMujcif;rSm olwkdYu tajzudk
wk;d wufwhJ acgif;aqmifawG[m tajzay;jcif; odcsio f nft h jyif olwu Ydk , dk of w l Ydk pdwrf aumif;
tay:rSmr[kwfbJ ar;cGef;ar;jcif;tay:rSm jzpfrjd cif;aMumifv h nf; jzpfonf/ pl;prf;vkpd w d f
tm½kHpdkufMuwmudk &SmazGawGU&SdvmcJhw,f/ &Sdolrsm;u tajz&Sm&ef ar;cGef;rsm; ar;Mu
ar;cGe;f rsm;rsm; ar;vmwmeJt Y rQ toif;xJrmS onf/ xko d v Ydk yk jf cif;jzifh olwo Ydk nf a&SUqufomG ;
ykad umif;wJ&h v'fawG ykid q f idk vf mcJw
h ,f/ 'Dvedk YJ EkdifNyD; wkd;wufrIrsm; jzpfxGef;aponf/
ar;cGef;rsm;rsm;ar;wmudk uRefawmf cHwGif; odyÜHynm&SifESifh tawG;tac: ynm&Sif
awG U vmcJ h w ,f / ,aeY q k d & if uRef a wmf e J Y wpf O D ; jzpf o nf h George Christopher
awGUqkHwJh vlawG&JUOD;aESmufawGudk wl;qGzkd h Lichtenberg u ]]ÓPfynm&JU yxrajcvSr;f
wGe;f tm;ay;aeygw,f/ uReaf wmf[m ar;cGe;f uawmh t&mcyf o d r f ; ud k ar;cG e f ; xk w f z k d Y y J
ar;wJph ufBu;D jzpfvmygNy}D } [k qdo k nf/ jzpfygw,f/ t&mcyfodrf;udk owfrSwfjy|mef;
vku d jf cif;[m ol&Y UJ aemufq;Hk ajcvSr;f jzpfomG ;rSm
jzpfygw,f}}[k ajymonf/
pOf q uf r jywf BuD ; yG m ;jcif ; \ tpES i f h
tqk H ; rsm;ud k jrif E k d i f y gonf / bmaMumif h
qkw d mudk ar;yg? pl;prf;avhvmyg? oif awGU&Sd
wmudk jyefvnfokH;oyfyg/ NyD;&if 'gawGudk
pma&;q&mES i f h a[majymyd k Y c sol xyfcgxyfcg jyefvkyfyg/
wpfa,mufjzpfonfh Brian Tracy u ]]pdwu f ;l xk d o k d Y v k y f j cif ; onf BuD ; yG m ;&ef t wG u f
pdwfoef;topfawG xGufay:vmzkdY t"du yk H a oenf ; aumif ; wpf c k jzpf o nf / tajz
EI;d aqmfay;Ekid of nfh t&muawmh OD;wnfcsuf tm;vk;H udk odoo l nf rSeu f efonfh ar;cGe;f udk
&Swd hJ ar;cGe;f awGyJ jzpfygw,f/ pum;vk;H awGeYJ rar;Mubl;qkdwmudk rarhygESifh/
T Nay Yar
aoaocsmcsm pD&Dxm;wJh ar;cGef;wcsKdU[m Ref; The 15 Invaluable Laws of Growth
wpfcgwpf&HrSm ESvkH;om;udk xkd;azmufEkdifpGrf; By John C. Macwell

38
urÇmUxif&Sm;ausmfMum;olwdkh\ tqdktrdefhpum;rsm;udk
bmomjyefqdkxm;jcif; jzpfonf/

Women are the largest untapped Be the person you needed when you
reservoir of talent in the world. were younger.
Hillary Clinton Ayesha A.Siddiqi, Editor
trsK;d orD;rsm;onf urÇmay:wGif pkpnf; oif i,f & G , f p Of u vd k t yf c J h a om
okdrSD;&m yifukdpGrf;&nfrsm;ukd xkwfroHk;& yk*¾KdvfrsKd; (oif) jzpfygap/
qHk;aomolrsm; jzpf\/ at&Sm at qpf'pfuD? t,f'Dwm
[D v m&D u vif w ef
tar&d u ef E d k i f i H j cm;a&;0ef B uD ; a[mif ; In the depths, culture is almost the
same everywhere in the world. It's all about
Those who don't know how to weep human existence, life. Accumulated over a
with their whole heart don't know how to long time, it turns into culture. So as long
laugh either. as you tell a human story well, basically
Golda Meir they should understand it everywhere.
tlvudI o
f nf;vIud f rikad <u;wwforl sm; Hou Hsiao-Hsien
Taiwanese Director
um; &,farm&efvnf; rwwfMuolrsm;yif/
*k d v f ' gar,m eufeufeeJ aJ jym&vQif (acwftavsmuf
tpö a &;0ef B uD ; csKyf a [mif ; xGe;f um;aom) ,Ofaus;rIum; wpfurÇmvH;k
wGif twlwel ;D yg;yif/ ,if;um; vlom;wd\ Yk
The two hardest things to say in life
are hello for the first time and goodbye for wu,fjzpfwnfrIb0yg/ umvMum&SnfpGm
the last. pkyHkvmcJhum ,Ofaus;rItjzpf ajymif;vJvm
Anonymous
b0wG i f tajym&tcuf q H k ; aom onf/ okdYjzpf&m oifhtaeESifh vlom;\
t&mESpcf rk mS yxrOD;qH;k tBurd f ]][,fv}dk }[k b0ZmwfaMumif;ukdom aumif;pGmajymygu
ajym&efESifh aemufqHk;tjzpf ]]*Gwfbkdif}}[k tajccHtm;jzifh rnfonfh ae&mwdik ;f wGirf qkd
ajym&efyif/ em;vnfwef&monf/
trnf r od [l a qmif q D , if ; ? wk d i f 0 rf ' g½k d u f w m

39
Everytime I lost faith, I saw the faces Diplomacy is the art of knowing what
of my family. They reminded me of how not to say.
much I had to live for. Matthew Trump
Rich Vitek oHwrefy&d,m,f[lonfum; bmukd
uREkfyfonf ,HkMunfrIaysmufuG,fwdkif; rajymqdkoifhaMumif; odjcif;ynmyif/
uREyfk rf od m;pk\ rsuEf mS rsm;udk jrifvmonf/ ruf o ,l ; x&ef Y
¤if;wdu Yk uREyfk rf nfrQ touf&iS &f ef vdt
k yfykH
ukd owday;onf/ Each of us wages a private battle each
&pfcsf ADwuf day between the grand fantasies we have
for ourselves and what actually happens.
Cathy Guisewite

The Lord giveth if you worketh.


uREkfyfwdkYonf aeYpOfESifhtrQ uREkfyfwdkY
Patricia Patterson twGuf BuD;us,fcrf;em;aom pdwful;,Of
oif tvkyfvkyfvQif bk&m;ocifu tdyfrufESifh trSefwu,f jzpfay:vmrIwdkY
ay;oem;awmfrlrnf/ tMum; yk*¾vduwkdufyGJ qifETJMu&onf/
yuf x &pf & S m yuf w mqif auoD *G d p f 0 k d u f

The best way to predict the future is


Always be a first-rate version of your- to create it.
self, instead of a second-rate version of Peter F. Drucker
somebody else.
Judy Garland
tem*wf u k d BuKd w if c ef Y r S e f ; &ef
tjcm;ol\ tnHhpm;ykHpHxuf oif\ taumif;qHk;enf;vrf;rSm (ukd,fu) zefwD;
xdyfwef;usaomyHkpH tNrJjzpfygap/ vdkufjcif;yif/
*sL'D *gvef yDwm tufzf '&yfum
a[mvD ; 0k ' f r if ; orD ; BuD ;
pd e f 0 if ; armf
Ref: R.D
All truely great thoughts are conceived
while walking.
Friedrich Nietzsche
trSefwu,f xl;uJajymifajrmufaom
tawG;rsm;tm;vHk;udk vrf;avQmufaeckduf
&&Sdvmonf/
z&J'&pf epfacs? 'óeynm&Sif

40
pDrHcefYcGJrI nHholrsm;onf zdpD;rI (Stress) rsm;ouJhodkY Smart usaom olrsm;rSmrl
jzpf v mEk d i f o nf r sm;ud k Bud K wif j yif q if x m;wwf a Mumif ; ES i f h acgif ; aqmif r sm;
taejzif h vG , f u l o nf h tvk y f r sKd ; uk d o mru cuf c J o nf h tvk y f w m0ef r sm;ud k
vk y f & ef v nf ; wm0ef & S d a Mumif ; a&;om;xm;onf /
vdkY ajymvdkufwmeJY pdwfzdpD;rIqdkwm csufcsif; oabmaygufrdMuw,f/ vlom;awG
'Stress'
twGuf touf&Sif&yfwnfzdkY tcsufay;pepfwpfrsKd;vdkYvnf; ,lqvdkY&r,f/ t*Fvdyfvdkawmh
(A human survival mechanism) vdkY ajymw,f/ tEÅ&m,fwpfckck&SdaeNyD? vuf&Sdtajctaeudk
wpfenf;enf;eJY ajymif;zdkYvdkNyDqdkwm owday;wJh acgif;avmif;av;vdkYvnf; qdkEkdifw,f/ rdrdwdkY

41
cE¨mudk,fBuD;a&m? pdwfudka&m zdpD;rIay;wm BuHKawGUEkdifr,fh jyóemawGtwGuf BudKwif
rsm;vmNyDqdk&if vlom;awGtwGuf ]jyefwdkufzdkY umuG,fpDrHajz&Sif;xm;wwfwmvnf; awGU&
vkyf&ifvkyf? r[kwf&if ajy;zdkY jyif} (Fight or w,f/ 'DvBkd uKd wifreS ;f q jyifqifr,f? umuG,f
Flight) qdo k vdrk sK;d tajctaezefw;D rI jzpfvmNyD Edkifwm? wm;qD;Edkifwm twwfEdkifqHk; vkyfxm;
qd k w m Stress u jyw,f v d k Y wpf a e&mrS m r,f? Contingency Plans awGxm;r,fqdk&if
zwfvdkuf&zl;w,f/ Stress &JU ½dkufcwfrI'PfrS trsm;BuD; oufom
a&S;a&S;ausmufacwfvlom;tp *lawGxJ apr,fvdkYqdkw,f/
aeMuwkef;u 'D Stress &JU appm;rI tawGU 'D a wmh Stress jzpf a eNyD q d k w meJ Y vl
tBuHKawG &SdcJhMurSmtrSefyJ/ pdwfydkif;qdkif&m wpfa,muf& J U wH k Y j yef c suf u bmajymif ; zd k Y
zd p D ; rI ? zd t m;qd k w J h t ,l t q aemuf y d k i f ; vdw k mvJqw kd m wef;Ny;D pOf;pm;wmu enf;vrf;
acwfawGusrS use;f rma&;eJY ywfoufNyD; ajymvm aumif;wpfckvdkY jrifoifhw,f/
Muwm ydkrsm;w,f/ edpö"l0 vlawGoGm;vm ]]q&m ..q&m .. ulnyD gOD;}} tNird ;f pm;
vIyf&Sm;usifvnfMu&if;rS udk,f arQmfvifhrxm; ygarmu©BuD; OD;armifarmifu ol a&;vufp
wJh udpö&yfawGjzpfay:wm? udk,fomr[kwf aqmif;yg;udkxm;NyD; q&mac:&if; tdrfay:
udk,fhcspfcif&if;ESD;&olawG todkif;t0dkif;rSm wufvmwJh wynhfarmif0if;udk qdkzmrSm xdkif
wpfcck k vGaJ csmo f mG ;wmawG jzpf&ifvnf; Stress cdkif;vdkufw,f/
qdkwJh zdtm;u ay:wwfygw,f/ Negative ]]uJ qdkprf;/ 'Dwpfacguf bmjzpfjyefNyDvJ}}
Sense eJY Stress t"dyÜm,fudk oHk;Muw,f/ ]]uRefawmfhtvkyfrSm Stress awGrsm;vdkY
txl;ojzifh vltrsm;eJY vkyfMu&wJh tzGJU acgif;ajcmufNyD; ½l;awmhr,f}}
tpnf;rSm Stress udk ydkjrifawGU cHpm;&w,f/ ]]wdkufqdkifvdkufwm? 'DrSm igvnf; 'Stress'
]]wpfaeYwpfaeY vlawG jyóemaygif; aqmif;yg;a&;aewm/ NyD;oavmuf zwfMunfh
aomif ; ajcmuf a xmif e J Y ajz&S i f ; ae&w,f / vdkufOD;}}
Stress awG rsm;aeNyD}} qdkNyD; nnf;nLwwfwJh armif0if; zwfNyD;wJh tcsdefavmufrSm
refae*smrsKd;awG renf;&SdrSmyg/ q&mBuD;u -
Management *k½kBuD;awGu ajymMuw,f/ ]]uJ..qd.k .rif;tvkyu f b,fvkd 'Stress'
tvkyfudk aumif;aumif; rpDrH? rcefYcGJwwfwJh jzpfwmvJ? bmudk ajymif;zdkYvdkr,fxifvJ? rif;&JU
vlawG trsm;qHk;BuHK&wJh &v'fu 'Stress' ygyJ tvkyrf mS ydEk ikd Ef ikd ef if;eif;jzpfomG ;zdYk bmvkyrf vJ
wJh/ pOf;pm;av}}
tcsKdU Smart jzpfwJholawGuawmh jzpfvm ]]uRefawmf xifw,f? tcsufESpfcsufu
r,fh[mudk BudKwifarQmfrSef;NyD; jyifqifrIav; Stress ay;aewm? tvkyf tpDtpOfawG nHhwm
awG vkyfxm;wmrsKd;eJY Stress udk wHkYjyeftEkdif &,f? Efficient rjzpfwJh vlawG&,fyg/ 'gaMumifh
,lw,f/ ta&;ay:pDrHcsufawGeJY vwfwavm tvkyftpDtpOfawG ajymif;qGJr,f? uRefawmfh
42
vlawG ydkNyD; Efficient jzpfatmifvkyfr,f}} spect' awG atmufqHk; a&mufaewwfw,f/
]]vrf;aMumif;awmh rSefw,fajym&r,f/ rif; jrefjrefvufvTwfvkdufrS olwdkYawGvnf;
enf;enf; &Sif;prf;ygOD;}} wjcm;topfwpfckck jyefpEdkifr,favuGm}}
]]uReaf wmhrf mS t"dujyóemjzpfaewmu
qGJac:vdkYr&wJh vlESpfa,muf&Sdaewm q&m?
t&nftcsif;r&SdrSef;odaewm tawmfav; ]]acgif;aqmifu
MumygNyD? wGJac:&if ygvmr,fvdkY xifcJhwm? cufcJwJhtvkyfawG vkyfzdkYvnf;
tckawmh trSm;BuD; rSm;rSef;odw,f}}
]]a[..'gqdk rif;rSm a&G;zdv Yk rf; bm&So d vJ}} wm0ef&Sdw,f/
]]q&majymrSyJ uRefawmf acgif;ydkcJNyD; vG,fwJhtvkyfrsKd;yJ
Stress awG yd k r sm;vmNyD / a&G ; zd k Y E S p f c k & S d w ,f
q&m&,f? bmrSrvkyfbJ 'Dwdkif;av; tomarS; a&G ; vk y f a e&if
oG m ;rvm;? 'grS r [k w f 'D v l E S p f a ,muf u d k rif;&JUtzGJUtpnf;u
xkwfypfrvm; qdkwmyg}}
]]vrf;aMumif;wdik ;f rSmawmh ol[ Y mol tqd;k bmjzpfoGm;rvJ?
taumif; tusK;d quf&rdS mS yJ/ 'gudk aocsmav; NrJ N rJ r S w f x m;
pdppf wGufqMunfhNyD;NyDvm;}} It takes courage to lead!}}
]]'Dtwdkif;arS;NyD;oGm;&if olwdkYtwGuf
owif;qdk; oGm;ajymp&m rvdkbl;/ uRefawmf
rsuEf mS rem&bl;aygh/ 'gayrJh olwu Ykd kd qufxm;
]]'DvdkrsKd; tvkyfxGufygqdkNyD; rsufESmcsif;
wmu uRefawmfwdkY wpfzGJUvHk;udk xdcdkufrSm
qdkif oGm;ajym&wmu cufygw,f q&m&,f/
trSef? olwdkYESpfOD;aMumifh tzGJUu vlawmfawG
uRefawmfvnf; b,fpdwfaumif;yghrvJ? olwdkY
xGuu f ek rf mS pd;k &w,f/ olwu Ykd kd ckcsed tf vkyx f w
k f
pdwfxdcdkufoGm;rSmaygh}}
vdkufwmu a&&SnftusKd;rsm;r,f/ owif;qdk;
ajymzdkY uRefawmfhtwGufawmh tawmfav;
tm;xnfh&rSmyJ}}
]]'grsK;d u "Tough Love" vdaYk c:w,f/ olwYkd
tay: wu,f h a pwemaumif ; xm;w,f ?
arwåmxm;w,fqdk&if olwdkYtopfpzdkY tcGifh
ta&;ay;&rSmuG? olwdkY udk,fwdkifrSmvnf;
twGi;f pdwu f olwu Ykd ,
kd o
f w
l Ykd tm;r&wm? tvdk ]]a[h armif0if; ..rif;u rif;XmetwGuf
ruswmawGeJY olwdkY&JU 'Self-esteem', Self-re- acgif ; aqmif r [k w f v m;? acgif ; aqmif u
43
cufcJwJhtvkyfawG vkyfzdkYvnf; wm0ef&Sdw,f/ rSm tzGUJ tpnf;twGuf wefz;kd wufr,f[h mawG
vG,fwJhtvkyfrsKd;yJ a&G;vkyfae&if rif;&JUtzGJU ydkvkyfoGm;yghr,f/ q&ma& .. aus;Zl;urÇm
tpnf ; u bmjzpf o G m ;rvJ ? NrJ N rJ r S w f x m; ygyJ}}
It takes courage to lead!}}
]][k w f u J h y g q&m? oabmayguf y gNyD ? at;jzL
tenf;qHk;awmh acgif;cJp&m aysmufoGm;r,f? Ref: Bangkok Post,
Stress uif;uif;eJY ywf0ef;usifaumif;aumif; 11, June, 2012

[m o
pHerlemaumif;jyyg
½k d ; om;rI o nf ÓPf y nm
wnf ; [l a om pmtk y f t wG i f ; &S d
yxrOD;qHk;tcef; jzpf\/
aomrwfpf *sufzmqef
td k u vm[d k ; rm;Nrd K Uawmf ü
aeomaom paeaeY? rGef;vGJydkif;
tcsdef jzpfonf/ *kPf,l0ifh<um;aeaom uRefawmf\rdwfaqG abmfbD vl;0pöu ol\om;i,f
ESpfa,mufudk a*gufuGif;tao;pm;wGif upm;&ef ac:vmcJh\/ vufrSwfta&mif;XmerS
vufrSwfa&mif;olxHoGm;um ]]0ifaMu; b,favmuf ay;&rvJ}} [k ar;vdkuf\/
vufrSwfa&mif;ol vl&G,fu ]]vlBuD;rif;twGufu oHk;a':vmyg/ toufajcmufESpf
txuf uav;awGtwGufu wpfa,mufudk oHk;a':vmyg/ ajcmufESpfeJY ajcmufESpfatmuf
uav;awGtwGuf tcrJh0ifcGifhjyKxm;ygw,f/ olwdkYtoufu b,favmufygvJcifAsm}} [k
ar;vdkufonf/
abmfbDu ]]'Dvdkqdkawmh cifAsm;udk ajcmufa':vm ay;&rSmaygh}} [k ajymvdkuf\/
]][m vlBuD;rif;cifAsm; xDaygufxm;vdkYvm;? 'grSr[kwf wpfckckrsm; EkdifvmvdkYvm;/
cifAsm;bmom oHk;a':vmoufomatmif vkyfEkdifwmyJ/ tBuD;aumifav;udk ajcmufESpf
vdkYajym&if &wmyJ? uGmjcm;csufudk uRefawmfrS rodEkdifbJAsm}} [k vufrSwfa&mif;olu ajym\/
abmfbDu ]][kwfygw,f? tJ'grSefaumif; rSefEkdifayr,fh uav;awGuawmh uGmjcm;csufudk
odaeMuw,fav}} [k jyefajymvdkufonf/
Zif r if ; at; (t*F v d y f p m)

44
b0\ avjyif ; rk e f w d k i f ; Mum; tvk d u f o if h a exk d i f w wf y grS tusKd ; &S d r nf
jzpf a Mumif ; ? vk y f i ef ; cG i f w G i f atmif j rif r I & &S d & ef aysmif ; ñG w f r I & S d & rnf
jzpfaMumif;ESifh qkwfomwufom awG;ac:wwfjcif;onf ykdí tusKd;&Sdap
aMumif ; ponf h wd k ; wuf a tmif j rif a p&ef vd k u f e moif h a om enf ; vrf ;
rsm;ukd a&;om;xm;onf/
rkefwkdif;jyif;jyif;xJukd wkd;0ifaewJh *srfbkd *sufav,mOfwpfpif;tay:rSm pD;eif;vkdufygzl;
ygovm;/ [efrS [efyghrvm;vkdY awG;aMumufaerdvdrfhr,f/ 'gayrJh 'Dav,mOfBuD;udk ykHpHxkwf
cJhwJh tif*sifeD,mawGu 'Dvkdobm0ab;'PfawGudk BuHhBuHhcHEkdifatmif wnfaqmufxm;cJhwm

45
jzpf w ,f / aemuf w pf c g tJ ' D v k d BuH K &if okdUaomf vkyfief;&Siftjzpf atmifjrifa&;rSm
av,mOf&UJ awmifyHawGudk Munfhyg/ tawmif tJ ' D E S p f c k & J U ta&;yg t&ma&muf r I u 15
awG[m ½kyfcsnf jzefYcsnfeJY avjyif;'Pfudk &mckdifEIef;yJ &Sdw,fvkdY ajymwmyg/ 'gqkd&if
ausmfvTm;aewm awGUvdrfhr,f/ bmu ta&;tBuD;qkH; jzpfaeovJ/ usefwJh
uk, d u
f a&m b0&JU avjyif;rkew f idk ;f Mum;rSm 85 &mck d i f E I e f ; twG u f oabmxm;tjrif
b,fvdk &ifqidk af eygovJ/ uk, d f rEkid af vmufwhJ (pdwaf epdwx f m;) &,f? vlawGeYJ qufqw H wfwm
tiftm;BuD;wpfckeJY &ifqkdif&wJhtcg b,fvkd &,fu yg0ifywfoufaew,f/ tJ'DESpfckvkH;ukd
wkHYjyefygovJ/ wcsKdUuawmh opfBuD;0g;BuD; atmifatmifjrifjrif vkyu f idk af qmif&uG Ef idk zf u
Ydk
awGvkd rwfrwfBuD; awmifhcHMuw,f/ vufoD; auG;vG,fñ G w f vG,frI (Flexibility) &S d r S o m
qkyf? rsufvkH;jyL;NyD; tm;vkH;udk 0g;pm;ypfr,fhykH &Ekdifw,f/
zrf;Muw,f/ ukd,fhvkdif;rSm xdyfqkH;udk a&mufoGm;wJh
tJ'Dvkd rmrmwif;wif;BuD; &ifqkdifvkduf yk*¾dKvfawGudk Munfh&if vlawGukd ukdifwG,fwwf
csifwJh 0goem&Sd&if 'Dxufaumif;wJh vrf;ukd wm (aygif;oif;qufqHwwfwm) udk a,bk,s
&Sm&vdrrhf ,f/ tck wpfem&Dpm umvtwGi;f rSm tm;jzifh awGU&ygr,f/ olw&Ydk UJ t&nftcsi;f awG
'Dynmukd oif&vdrhfr,f/ rSm xdyq f ;Hk u &Sad ewm ]ESpvf zdk ,G f aumif;jcif;eJY
wcsKdUusawmh &mZoBuFef trwfBuD;&JU tvkdufoifh tvsm;oifh aexkdifEkdifjcif;} wkdY
yef;jym;yifawG? opfi,f0g;i,fawGvydk J rkew f idk ;f jzpfw,f/
'Pfudk ,drf;EGJUNyD; cHMuw,f/ 'Dvkd aysmhñGwfEkdif vlBu;D tjzpf atmifjrifcsi&f if aysmif;ñGwrf I
olrsKd;jzpf&if tck wpfem&DpmtwGif;rSm tJ'D &S d z k d Y vk d t yf w ,f / uG e f y sLwmypö n f ; awG
rkew f idk ;f Murf;awGMum; ykNd y;D aysmw
h wf ñGww f wf xkwfvkyfwJh Texas Instruments ukrÜPD&JU
zkdYeJY tJ'Drkefwkdif;ukdyJ ukd,fhtwGuf tusKd;jyKvm Ouú|a[mif; Fred Bucy u 'Dvkd ajymzl;w,f/
atmif vky, f w
l hJ enf;rsK;d txd oif&ygvdrrfh ,f/ ]]trdefYay;wwfzkdY qkdwm ynmodyfygwm
r[kwfbl;? 'gayrJh ukd,f acgif;aqmif&r,fh
tvk d u f o if h armif b OD ; vlrsK;d pku H kd avhvmNy;D olwYdk pdwt f m;wuf<uatmif
tajctaeqk d ; awG r S m tvk d u f o if h b,fvkd vkyf&r,f? ukrÜPDtwGufa&m olwkdU
aexkdifwwf&if tusKd;rsm;pGm jzpfxGef;w,f/ ukd,fwkdiftwGuf atmifjrifrIawG pGrf;aqmifjy
umae*Dazmifa';&Si;f u avhvmcsuw f pfct
k & csifatmif b,fvkd EId;qGay;&r,f qkdwmukd
vkyif ef;&SifwpfOD;&JU atmifjrifrIrSm vkyfief; odzkdYtwGufawmh enf;rSefvrf;rSefeJY tcsdef,l
uRrf;usifrIeJY wwfodrIu 15 &mckdifEIef;yJ avhusifhrS ukd,fhrSm tJ'D pGrf;&nf&vmw,f/
oufqkdifw,fvkdY qkdw,f/ vkyfief;taMumif; xufjrufwJhacgif;aqmifwpfa,muf jzpfvm
odw,f? vkyw f wf ukid w
f wfvnf; &Swd ,fqw dk m zkdYu tNrJwrf; avhvmoif,laerS jzpfwmyg/
vkyfief;twGuf wu,fhtajccHawG jzpfw,f/ bmaMumifhvJqkdawmh tcsdefeJYtrQ tajctae
46
awG ajymif;aevkdY jzpfw,f/ wpfcsdefwkef;u jyóemawG ? usif h 0 wf a zmuf z suf r I a wG u k d
atmifjrifcJhwJh enf;[m tck atmifjrifcsifrS ukdifwG,fay;zkdY jzpfw,f/
atmifjrifwwfw,f/
vrf ; ½k d ; a[mif ; ud k wpf o rwf w nf ;
ukdifpGJaewm tvkyfrjzpfawmhbl;/ enf;ynm
*sme,fawG? r*¾Zif;awG zwf&if &Sif;&Sif;BuD;
jrifEkdifw,f/ raeYu wDxGifvkdufwJh ypönf;
topfqkdwm ae0ifcsdefavmufrSm ta[mif;
jzpfoGm;NyD/ tqufrjywf jzpfay:vmaewJh
enf ; ynmtopf a wG u d k vuf c H a e&ovk d y J
vlawG vkyfenf;vkyf[efawGeJY ywfouf&if
tvkdufoifh vkdufajymif;ae&r,f/ jrefjref vl a wG u d k qG J a qmif j cif ; twwf y nm
uk d i f ; ñG w f N yD ; aewwf x k d i f w wf o G m ;atmif vkyif ef;wpfc?k ausmif;wpfausmif;? toif;
BudK;pm;yg/ tzGJUwpfck? ukefukefajym&&if ukd,fhtdrfwGif;
ausmufom;ausmufaqmifawGvkd r,kdif qkw
d hJ b,fae&m? b,fXmerSmrqkd xufjrufwhJ
rvJ ckdifckdifNrJNrJ &yfwnf&r,fh u@wpfckawmh acgif;aqmifrIudk ay;csif&if okH;pGJ&wJh ynmu
&Sdw,f/ rlwkdY? t&nftaoG;wkdYrSm b,fawmhrS twlwlygyJ/ ukd,fhpdwful;awG olwkdUvufcHvm
avQmhray;eJY/ qkH;jzwfcsufcs&mrSm qkwfom atmif rvkycf ifrmS uk, d u
hf dk olwYdk Munfn dKatmif
wufom &dSwmeJY usifh0wfawG? pnf;urf;awG vky&f r,f/ uk, d u
hf dk rMunfnKd b;l qk&d if tifrwef
½kdaowm[m wjcm;pDyg/ xl;jcm;xufjrufwJh pdwful;ukd csjyaeygap?
rl qkw
d m wpfcyk J &S&d r,f/ [kv d v
dk dk 'Dvvdk dk olwkdYvufcHzkdY rvG,fbl;/ vlawGukd cspfwwf
,drf;aevkdUuawmh oGm;NyDvkdY yufypDukdvm&JU cifwwfNy;D wpfom;wnf;aeEkid w f hJ acgif;aqmifrsK;d
Ouú| a':e,fvf uif;a'gvfu ajymzl;w,f/ ukdyJ vufcHcsifMuwmyg/
t&nf t aoG ; eJ Y rl u k d jrif h j rif h w if r xm;&if vlawGudk pnf;½kH;&mrSm ukd,fhukd,fykdif
0efxrf;awG rSefrSefuefuef vkyfMuzkdYukdvnf; enf;AsL[mu b,fvkdrsKd;vJ/ ]]vkyf&if vkyf?
arQmfvifhrxm;eJYvkdY qkdw,f/ rvkyf&if odr,f}} qkdwmrsKd; cyfwif;wif;
'DuaeYrmS ukrP Ü aD ygif;rsm;pGm[m vkyif ef; trdeaYf y;wmvm;/ 'grSr[kwf vkycf siv f matmif
usi0hf wfudk tjrifq h ;Hk wifEidk o
f rQ wifzYdk vkyv f m pnf;½kH;NyD; wGJac:wmvm;/
Muw,f/ Raytheon ukrÜPDqkd&if usifh0wf rdwaf qGawG wk;d yGm;zkeYd YJ tjcm;olawGtay:
ppfaq;a&; ñTefMum;a&;rSL; wpfOD;udkawmif MoZmanmif;zkYd vky&f mrSm t"dutcsuu f awmh
cef Y x m;w,f / trS m ;t,G i f ; awG ? yk * ¾ v d u ukd,fhukd,fukd,f ]OD;tNrJrSef} BuD;? ]wpfcsufvTwf

47
tmPm&Si}f Bu;D tjzpf rjrifatmif a&Smif&mS ;jcif; ]]vlwpfa,mufeJY n§dEIdif;p&m BuHKvmwJh
jzpfw,f/ tJ'Dtpm; ESdrfhcswwfaom? cspfcif tcgrSm ol bmukd arQmfvifhovJ? bmawG
wwf a om? vk d u f v k d u f a vsmavsm &S d a om avQmah y;&onfw h idk f olUtzkYd tjrwfxu
G af eao;
acgif;aqmiftjzpf olwkdUeJY wpfom;wnf; w,fvkdY xifrvJ qkdwmawG BudKNyD; pOf;pm;xm;
aejy&r,f/ w,f/ tJ'g[m ol b,favmuftxd aps;qpf
rvJ? b,favmuftxd n§pf,lvkdY&rvJ qkdwm
ol w k d Y a &muf & mu p rsKd;eJY tykHBuD;uGmw,f/ ukd,fu wpfzufowf
tv,facwfrSm ay:xGef;cJhwJh aomrwf tEkdif,lNyD; ukd,f vkdcsifwmawG n§pfxkwf,lvkdY
tuDG;eyfpf qkdwJh ynm&Sif[m qGJaqmifEkdifpGrf; &EkdifwmrsKd;awG trsm;BuD; &Sdvdrhfr,f/ 'gayrJh
odyaf umif;wJh ynma&;orm;yg/ vlwpfa,muf olU rauscsrf;rIawG? rkef;wD;rIawG[m udk,fhukd
ukd ukd,fhtjrifawG ajymjyNyD; odrf;oGif;csif&if td y f r aysmf a tmif enf ; aygif ; wpf o ef ; eJ Y
olUqD avQmufoGm;NyD; &if;&if;ESD;ESD; aEG;aEG; n§Of;yef;aevdrhfr,f/
axG;axG; ajymygvkdY oifMum;w,f/ ta0;BuD; uk d , f jzpf c sif w mu pd w f r ysuf a pbJ
u vSrf;NyD; ]]a[haumif? iwkH;? rif; bmrS tqifajyajy jzpfomG ;apzko Yd m jzpfw,f/ tJ'v D dk
rodbl;? rif;ukd ig ynmay;r,f}} qkdwmrsKd; vkyfEkdifzkdY ñGwfvG,faysmif;vG,f? qkwfom
b,fawmhrS rvkyfzkdY ajymwmyg/ vmcJhprf;? wufom vkyfwwfzkdY vkdw,f/
rif;ukd ig jyKjyifay;r,f qkdwmrsKd;uawmh zcifwpfOD;u olUom;av;ukd azsmif;zsykH
yk d N yD ; a0;rS m aygh / (vl x k u k d ynmay;w,f ? Munf h y g/ n uk d ; em&D a vmuf a&muf a wmh
ynmay;oif w ef ; awG zG i f h w ,f q k d w J h tazu om;tcef;xJ 0ifvmNyD; ]]om; tdyf&m
tzGJUtpnf;awG usqkH;wm 'gaMumifyh g/) uk, d f r0ifcif upm;p&mawG jyeford ;f }} vkYd ajymw,f/
ul n D & r,f h o l q D a&muf a tmif oG m ;NyD ; tqifrajybl;/ om;av;u ]]uReaf wmf tdycf sif
tJ ' D t qif h u ae vk y f i ef ; p&rS m jzpf w ,f / vSNy}D } vkYd jyefajymw,f/ tazu om;ukd 'l;ay:
'Dae&mrSm jyKjyifv, G f aysmah ysmif;olu b,fol qGJwifNyD; ]]uJ [rfywD'rfywD upm;Mur,f}}
jzpf&rvJ/ uk, d yf aJ ygh/ olUqDudk csO;f uyfomG ;wm vk d Y ajymw,f / tazu ][rf y wD ' rf y wD
eJY ñGwfaysmif;rIvkyfief;u pNyD/ 'Denf;pepfukd xkid af evsuo f m;? [rfywD'rfywD vJusvo Ydk mG ;}
pmoif&mrSm? vkyfief;vkyf&mrSm? n§dEIdif;&mrSm qkdwJh uAsmukd &Gwfw,f/ om;av;u obm0
okH;pGJEkdifw,f/ usus vJ u sw,f / taz xyf v k y f y gOD ; vk d Y
]][m;AwfpD;yGm;a&;wuúokdvfrSm roif om;av;u ajymvkdY okH;? av;Budrf xyfvkyf&
&wmawG}}qkdwJh emrnfausmfpmtkyfukd a&;cJhwJh w,f/ oGm;awmhr,fqNdk y;D tazu tcef;tjyif
Mark Mc Commack (rauúmruf) u ESpfOD; xGufr,f jyifawmh om;u taz aemufwpfcg
ESpfzuf tusKd;&SdapwJh ajz&Sif;enf;ukd 'Dvkd wnf;ygvkdY ajymjyefw,f/ tazu om; upm;
ajymjyw,f/ p&mawG odrf;rSvkdY ajymw,f/ om;av;u
48
upm;p&m;awGudk Z,fpufovkd aumufodrf; aumif;wpfck jzpfvmatmif b,fvkd vkyf&r,f
vkdufwm csufcsif;vkdvkd NyD;oGm;w,f/ olwkdY qkw
d mawmh awG;w,f/ olwu Ydk dk pdw"f mwfjri§ whf if
om;tz [rf y wD ' rf y wD aemuf w pf a usmh ay;wmawG? aomuNidrf;ay;wmawG vkyfNyD;
upm;Muw,f/ wpfpdwfwpf0rf;wnf; jzpfatmifvkyfw,f/
uRef a wmf ol w k d U uk d ajymavh & S d w mawmh
okH;rsKd;wnf;yJ-
trSm;t,Gif;awG &Sdvm&if trSm;t,Gi;f awG &Sv d m&if ]uRew f mf} vkyw f m?
awmfawmfav; aumif;wmawGqkd ]wkdY}
]uRew
f mf} vkyw
f m?
vkyfMuwm?
awmfawmfav; wu,f aumif;vmwmrsKd;usawmh ]olwkdY}
vkyfwm?
aumif;wmawGqkd
'gav;ygyJ? 'Davmuf vkyfvkdufwmeJY
]wkdY} vkyfMuwm? atmifjrifwJh abmvkH;toif;wpfoif; jzpfvm
wmygyJ}}
wu,f Bryant u ]olwkdY} qkdwJh pum;vkH;&JU

aumif;vmwmrsKd;usawmh tpGrf;xufykHukd wu,fodoljzpfw,f/


twåvefwmu ukew f u dk wf pfc&k UJ 0efxrf;
]olwkdY} vkyfwm? aMumfjimoifykef;rSm pmwpf&Guf uyfxm;w,f/

]igwkYd} qkdwJh tiftm;tBuD;qkH; pum;vkH;


ukd,f ajymwmawGudk olrsm; em;r0ifwJh
tcgrsKd ; rS m rausrcsrf ; rjzpf e J Y / ,d r f ; EG J U
ñGwfaysmif;yg/ taumif;jrif ukdifpGJNyD; aemuf
wpfrsKd; BudK;pm;Munfhyg/ xl;jcm;vmvdrfhr,f/
tvmbm;rm;wuúokdvf&JU emrnfausmf
abmvkH;enf;jyBuD; (Bear vkdY ac:wJh) Paul
Bryant ukd atmifjrifwhJ abmvk;H toif;wpfoif; t*F v d y f p mrS m ta&;tygqk H ; pum;
jzpfvmatmif bmawG vkyf&ovJvkdY ar;awmh ajcmufvkH; ]rSm;aMumif; 0efcHw,f} I admit
olu 'Dvkd jyefajzw,f/ I made a mistake.
]]uRefawmf[m tmuifaqmjynfe,fu ta&;ygqk H ; pum;ig;vk H ; ]vk y f w m
v,form;av;rQom jzpfw,f/ 'gayrJh toif; aumif;vkdufwm} You did a great job.

49
ta&;ygqk;H pum;av;vk;H ]b,fvdk xifv}J qk H ; jzwf c suf c svk d u f y g/ bmeJ Y B uH K BuH K
What is your opinion? xdyfwkdufrawGUbJ n§dEIdif;,lwmrsKd; vkyfr,f?
ta&;tygqkH; pum;okH;vkH; ]wpfqdwf wpf , l o ef vk y f a er,f h t pm; rQrQww
avmuf} If you please. awG ; r,f ? &ef j zpf w mxuf Nid r f ; csrf ; a&;uk d
ta&;ygqkH; pum;ESpfvkH; ]aus;Zl;} Thank wnfaqmufr,fvkdY qkH;jzwfvkdufyg/ 'gawGukd
you. vufawGUvkyfvmwJhtcg rkefwkdif;rSm opfBuD;
ta&;ygqkH; pum;wpfvkH; ]wkdY} We. 0g;BuD;vkd awmifhcHae&if usKd;r,f? opfi,f
t ]wkH;} qkH; pum;vkH; ]ig} I. 0g;i,fvdk ñGwv f ,G af ysmif;vG,&f &dS if tqk;H t½I;H
wpfa,mufa,mufu 'DvlYqufqHa&; r&Sdbl;qkdwmukd oabmaygufvmrSm jzpfw,f/
b,fvdk &Sv d v
J Ydk uk,
d t
hf aMumif; wpfO;D wpfa,muf tjyKoabm awG;wwfjcif;&JU pGrf;tm;
qDrSm pkHprf;&if b,fvkd jyefajymMuvdrfhrvJ/ [m tvG e f B uD ; rm;w,f / 'gayrJ h Flexible
wZGwfxkd; tmPm&SifBuD;vkdY ajymrvm;? Thinking qkdwJh qkwfomwufom awG;ac:
uk,
d v hf al wGtay: u½kPmxm;Ny;D taumif;qk;H wwfjcif;[m ykdNyD; tusKd;&Sdapw,f/
BudK;pm;Ekdifatmif ulnDay;aewJh acgif;aqmif
vkdY ajymrvm;/ Munf r if ;

Ref: The 24 Hour Turn-Around


By Jim Hartness and Neil Eskelin

ukd,fhukd,fukd,f rSefrSefuefuef tuJjzwf


NyD; tajctaeopfawGeJY trDvkdufEkdifatmif
ajymif;,lzkdY BudK;pm;yg/ oH<uyf[m usKd;vG,f
w,f/ 'PfcHEkdifatmif jyKjyif,lvkdufawmh
ivsi'f PfcEH idk w
f hJ taqmufttkaH wGrmS ok;H wJh
oHrPdrsKd; jzpfvmw,f/

50
rsuf a rS m uf a cwf tG e f v d k i f ; ,Of a us;rI xG e f ; um;vmcsd e f w G i f tG e f v d k i f ;
ynma&;ukd pdefrac:Edkifaom wuúodkvf? aumvdyfrsm;rSm acwfaemufus
usefEdkifaomaMumifh tGefvdkif;ynma&;ukd wGJzufoifMum;ay;oifhaMumif;
a&;om;xm;onf /

rMumrD ynma&;rSm uRefawmfwkdY ykdNyD; tqifjh rifwh mawGeYJ &ifqidk &f awmhr,f/ enf;ynm
zGUH NzKd ;wk;d wufvmwmeJt
Y rQ enf;ynmeJY qufE, T af ygif;ul;xm;wJh ynma&;? wpfenf;ajym&&if
enf;ynm rygrjzpf ynma&;[m tem*wfrSm ykHay:vmr,fh ynma&;vnf; jzpfw,f/

51
ynma&;avmurSm ta0;oifynma&;eJY aom aumvdyfausmif;om;awG[m tenf;qkH;
uGefysLwmtaxmuftuljyK ynma&;qkdwm tGefvkdif;rSm wpfbmomavmufawmh ,lNyD;
1960 jynfhESpfavmufuwnf;u &SdcJhw,f/ oifMum;aeMuwm awGUvm&w,f/ 2014 ckEpS f
vlawGu pD;yGm;a&; tqifrajy? tvkyfawGu rSm tGevf idk ;f uae ynm&SmrS;D Mur,fh ausmif;om;
&Sm;? urÇmhtusyftwnf;awGMum;rSm tvkyf awG[m 50 &mckdifEIef;avmuf xyfwkd;yGm;vm
vkyf&if; ynmoifvmolawG rsm;vmawmh vdrhfr,fvkdY cefYrSef;xm;Muw,f/
ta0;oif ynma&;pepfukd wDxiG v
f mMuw,f/ 'g bmaMumifv h q
J wdk m jyefo;Hk oyfMunfh
ckvnf; acwfrDwkd;wufvmwJh acwfBuD;rSm awmh emrnfausmfwuúokdvf? aumvdyfBuD;awG
ta0;oifqkdwm pD;yGm;a&;tusyftwnf;eJY rSm usL&Siaf Mu; ac: ynmoifp&dwaf wG wk;d jri§ hf
tqifrajyrIaMumifo h ufouf r[kwaf wmhb;l / vkdufwmaMumifhvnf; ygw,f/ wuúokdvf?
ynma&;ukd ykdNyD; avhvmvkdufpm;vkdolawG aumvdyBf u;D awG[m ausmif;om;awGqu D &wJh
twGufyg tGefvkdif;ynma&;qkdwm acwfpm; 0ifaiGawGeYJ &yfwnfaeMu&wmvnf; jzpfaevkYd
vm&w,f/ aygh/ ausmif;awGbufuvnf; ausmif;om;
rsm;rS wGuaf jcuku d rf ,f? ausmif;om;eJY rdbawG
bufuvnf; wpfjym;rS rukefav ykdBudKufav
qkwd m jzpfvmawmh tGev f idk ;f ynma&; twufeYJ
tpOftvmwuúokdvfynma&; tuswkdY[m
xdyfwkduf&ifqkdifp&m jzpfvmw,f/
ausmif;awGrSm ausmif;om;awG r&Sd&if
&yfwnfzYdk cufygvdrrfh ,f/ tvm;wl ausmif;Bu;D
awG[m ausmif;om;awG rvm&if qkw d mawGudk
BudKwif jyifqifxm;&awmhw,f/ 'gaMumifh
ynma&;pepf [ m tG e f v k d i f ; (Online) Massachusetts Institute of Technology (MIT)
bufudk a&mufreS ;f rod a&mufvmNy;D ygarmu©Bu;D eJY [m;AwfwuúokdvfwkdY yl;aygif;NyD; a':vm
awGu b,fvkd oifMum;ykdYcsovJ? ausmif;om; oef; 60 rwnfum edX qkdwJh ya&m*sufudk
awGuvnf; bmawGudk avhvmoif,Ml u&ovJ? pwif taumiftxnfazmfMuw,f/ wpfenf;
oifMum;ykdYcsay;aewJh wuúokdvf? aumvdyfBuD; tm;jzifhawmh emrnfausmf wuúov dk Bf u;D ESpcf k
awG u vnf ; b,f v k d xl ; jcm;tH h M op&m yl ; aygif ; NyD ; tG e f v k d i f ; ynma&; wpf a cwf
aumif;avmufatmif ynmawG ay;a0rQae qef ; opf z k d Y ajcvS r f ; jyif v k d u f w mvk d Y v nf ;
ovJqkdwmawGukd pdwf0ifpm;aeMuw,f/ qkdEkdifw,f/ ausmif;awGrSm vmwufcsifolawG
2009 ckESpfavmufuwnf;u ajymif;vJ vmwufEkdifwJhtjyif urÇmhynm&SmrSD;csifolawG
rIawG ododomom pwifvmNyD/ 29 &mckdifEIef; twG u f y g tG e f v k d i f ; ausmif ; om;rsm;tjzpf
52
vufoifhcHNyD; ynmacwfwpfacwfudk pwif ukd,fwkdifuyJ tGefvkdif;wuúokdvf Udacity udk
vkdufwmvkdYvnf; qkdEkdifw,f/ ckqkd&if MIT eJY oD;jcm;xyfzGifhjyefw,f/
[m;Awfu oifMum;ykcYd scsuaf wGukd AD', D jdk ycsuf
awGeYJ &&SEd idk af eNy/D tGev
f idk ;f ynma&; qkw
d t hJ xJ
rSm pmar;yGJ? pm&Gufpmwrf;? vufawGU"mwfcGJ tG e f v k d i f ; ay:rS m
prf;oyfrIawGutp tGefvkdif;uae tm;vkH;
Teleconferencing vkdY ac:wJh
&atmif pDpOfay;aeMuw,fvkdY od&w,f/
ynm&S i f r sm;eJ Y
oif ½ k d ; awG z,f & S m ;
Stanford uGefysLwmodyÜH wuúokdvfBuD; wk d u f ½ k d u f a wG U qk H
ESpcf u
k vnf; yl;aygif;Ny;D awmh a':vm 16 oef; aqG ; aEG ; &jcif ; ?
&if;ESD;jr§KyfESHNyD; Coursera qkdwJh ukrÜPDwpfckukd
xlaxmifMuw,f/ olwu Ydk tGevf idk ;f rSm uGeyf sLwm Ek d i f i H a ygif ; pk H & J U
odyÜHeJY ywfoufwJh oif½dk;awGukd vufawGUykdNyD; Seminar awG r S m
xda&mufouf0ifwhJ oif½;dk awGjzpfatmif jyKjyif
zefwD;Muw,f/ uGefysLwm bmom&yfawGom uk d , f h E k d i f i H ? uk d , f h a 'ouaeyJ
r[k w f b l ; / vl r I a &;od y Ü H ? tif * sif e D , meJ Y yg0if a qG ; aEG ; cG i f h & jcif ; ?
vl o m;&if ; jrpf o if w ef ; awG & J U oif ½ k d ; awG
rSeforQ jyefNyD; topfa&;qGJMuw,f/ olwkdUu tk y f p k v k d u f
emrnfausmf tGefvkdif;ynmoifausmif;wpfck
aqG ; aEG ; cG i f h & jcif ; qk d w mawG [ m
jzpf w J h Khan Academy ud k twk , l N yD ;
oif ½ k d ; awG xG i f M uw,f / oif M um;yk d Y c srI tG e f v k d i f ; &J U
(Micro- Lecture) aygif; 3ç100 ukd jyefpp D Ofw,f/
wef z k d ; rjzwf E k d i f w J h
bmom&yfqkdif&mawGrSm ykdNyD; us,fjyefYpGmeJY
Interactive jzpf a tmif zef w D ; cJ h M uw,f / ynma&;qk d i f & m
&v'fuawmh EkdifiHaygif; 190 u ausmif;om;
ajcvS r f ; opf a wG y J
aygif ; 160ç000 avmuf [ m pwef ; zk d Y ' f
wuúov dk &f UJ Sebastian Thrun rSm tGefvkdif;u jzpf w ,f /
wpfqifh vma&mufoifMum;aeMuNyD/
aemufqufwGJtjzpf rD&SD*ef? yifq,f
aA;eD;,m;eJY y&ifhpfwefwuúokdvfawGuvnf; ta0;oifacwfawG &Scd ahJ yr,fh odyaf tmifjrif
tGefvkdif;awG vkdufvkyfvmMuw,f/ Thrun cJhwm r[kwfawmh tGefvkdif;ynma&;ukdvnf;

53
odyfNyD; jzpfxGef;vdrhfr,fvkdY xifrxm;Mubl;/ wuú o k d v f r wuf b J bG J U &cJ h M uwmuk d v nf ;
'gayrJ h tG e f v k d i f ; ynma&;rS m yg0if y k d Y c swJ h jyefvnfokH;oyfoifhw,f/
q&mBuD;awGu EkdifiHpkHu wu,fhygarmu©BuD; wuú o k d v f q k d w m twef ; wuf & w,f
awG? ynm&SifBuD;awG jzpfaeawmh pdwf0ifpm; qkw
d hJ tajccH ,lqcsuaf wG[m ajymif;vJvmNy/D
vmMuw,f/ ynm&Siaf wG? ausmufoifyek ;f awG ynma&;qkdwm tpkta0;tvkduf ynmwwf
a&SUuae Webpage awGay:ukd qGJac:Ekdif arG;xkwfa&; tpDtpOfuae wpfenf;tm;jzifh
vkdufwm[mvnf; tGefvkdif;ynma&;twGuf tpk;d &tBu Kd uf ynmwwf arG;xkwaf &;tpDtpOf
trsm;BuD ; taxmuf t ul jzpf a pcJ h w ,f / uae ukd,fBudKuf&m ukd,foif? ukd,fvkdcsifwJh
tGefvkdif;ay:rSm Teleconferencing vkdY ac:wJh ynm ukd,fwkdif&SmwJh ukd,fhpdwfBudKuf ynma&;
ynm&Sifrsm;eJY wkduf½kdufawGUqkH aqG;aEG;&jcif;? toG i f aqmif v mw,f / 'D j yKjyif a jymif ; vJ
EkdifiHaygif;pkH&JU Seminar awGrSm ukd,fhEkdifiH? wkd;wufrIrSm ar;p&mawG ay:aygufvmw,f/
uk d , f h a 'ouaeyJ yg0if a qG ; aEG ; cG i f h & jcif ; ? à wuúokdvf? aumvdyf ynmoifESpfudk
tkyfpkvkduf aqG;aEG;cGifh&jcif; qkdwmawG[m av;ESpfvkdY bmaMumifh owfrSwfxm;&
tGefvkdif;&JU wefzkd;rjzwfEkdifwJh ynma&;qkdif&m wmvJ?
ajcvSrf;opfawGyJ jzpfw,f/ à oif ½ k d ; awG u d k twk d i f ; twm yrmP
zifvefEidk if ?H Helsinki wuúov dk rf mS 1992 wpfwef;wnf; bmaMumifh owfrw S xf m;
ckEpS af vmufuwnf;u Teleseminar vkaYd c:wJh MuwmvJ?
½kyfjrifoHMum; wkduf½kdufaqG;aEG;yGJawG usif;y à owfrSwfxm;wJh oif½kd;ta&twGuf?
vmcJhMuw,f/ wuúodkvfu aqG;aEG;yGJwufzkdY owfrSwfxm;wJh trSwfta&twGufudk
TV zefom;jyifa&SUwnfhwnfh xkdifvkdufwmeJY vku d Nf y;D bmaMumifh bGUJ quf,al &;? r,l
Ny;D ygw,fqw dk ahJ cwf a&mufvmw,f/ rJvb f ek ;f a&;ukd owfrSwfMuwmvJ/ (rmpwm
wuúov dk rf mS vnf; 1996 ckEpS af vmufuwnf;u qufwufzkdY bmaMumifh trSwfawGeJY
pwifcJhaMumif; od&w,f/ ykdif;jzwfMuwmvJ/)
pmoifw,fqkdwm q&meJY ausmif;om;
rsuEf mS csi;f qkid o f ifrS jzpfw,fvYdk xifMuolawG twef ; r[k w f w J h armf * sL;
twGuf acwfajymif;ukefNyD/ ausmif;wuf&if; tpOftvm aumvdyef YJ wuúov dk af wGu
tvkyv f yk &f olawG? uk, d x
f ;l uk,
d cf Ref uk, d yhf nm jy|mef;xm;wJh oif½kd;awGuae ajymif;vJrIawG
oifp&dwf ukd,fwkdif&Sm&olawGtwGuf tpOf vkyv f mw,f/ twef;awGuv dk nf; t&G,t f pm;
tvm ynmoifMum;a&;[m rjzpfEidk af wmhb;l / ok;H rsK;d ajymif;vJvmwm awGU&w,f/ twef;Bu;D
tar&duefrmS txufwef;ynm oifMum;Ny;D ol &if Lecture ? tv,ftvwfqkd&if Discussion
touf 18 ESpfrS 22 ESpftwGif; ausmif;om; eJY ao;&if Seminars qkdNyD; jyKjyifajymif;vJ
15 &mckdifEIef;uae 18 &mckdifEIef;avmuf[m ac:a0:ok H ; pG J v mMuw,f / twef ; tm;vk H ;
54
oifwef;tykdif;tjcm;ukd tMurf;zsif;tm;jzifh tGev f idk ;f &JU xl;jcm;csuyf /J tGev
f idk ;f ay:u Guide
12 ywfuae 16 ywfavmuftxd owfrSwf qkdwm ygarmu©BuD;awGvnf; jzpfEkdifovkd
w,f/ oifwef;wpfcsdefukd okH;em&DvkdY owfrSwf emrnfausmf q&mawGvnf; jzpfEidk w f ,f/ uk, d f
w,f/ oif½kd;awGukdvnf; txl;jyKbmom&yf BudKufwJh EkdifiH? ausmif;? q&mawGukd Guide
tvkduf pDxm;wwfMuw,f/ oif½kd;rSm yg&r,fh tjzpf owfrSwfcGifh &Sdw,f/
taMumif;t&mawGukd ygarmu©BuD;awGuyJ ausmif;om;awGtwGuf jy|mef;ay;xm;wJh
pDpOfay;Muw,f/ oif½kd;awGu vGwfvyfovkd &Sif;vif; vG,ful
acwf o pf y k H p H r S m armf * sL; (Modules) atmif pDpOfxm;wmaMumifh tcsdefwkdtwGif;
qkdwmawG okH;vmw,f/ ukd,fBudKufwJh armf*sL; avhvm? wefzkd;oufom? tjrefqkH; bGJU&Ekdifap
udk udk,f a&G;cs,fykdifcGifh &Sdw,f/ oD;jcm; Lec- w,f / jy|mef ; csuf a wG u ausmif ; wuf w J h
ture ykdYcscsuf wpfckcsif;udk jzpfap? wpfwGJvkH;ukd olawGeJY twlwljzpfayr,fh vkyfaqmifcsuf?
jzpfap Download csxm;Ekdifw,f/ tm;vkH;ukd tuJjzwfcsuf? &v'fawGu jrefqefwmaMumifh
Cloud rSm xnfhxm;ay;wwfw,f/ y½dk*&rf omref av;ESpfavmuf ausmif;oGm;wufp&m
awGu trsm;BuD;&SdaewmaMumifh ukd,fBuKdufwJh rvkb d J bGUJ &Ekid w f ,f/ oif½;dk ta&twGux f uf
y½kd*&rfukd ausmif;om;u a&G;cs,fcGifh &Sdw,f/ oif½kd;tay:rSm ausmif;om;wpfa,muf&JU
oif½kd;ukdvnf; wpfckvkH;ukd jzpfap? wpfpdwf wkYHjyefrIukdom tav;xm;wmaMumifh t&nf
wpfyidk ;f ukd jzpfap BudKuo f avmuf cs,El idk w
f ,f/ tcsi;f udk Munfw h hJ ynma&;vkv Yd nf; qkEd idk w
f ,f/
uk d , f B ud K uf w J h ygarmu© e J Y oif M um;yk d i f c G i f h
&Sdw,f/ BudKufwJh Lecture udk em;axmif wuú o d k v f E S i f h jyif y urÇ m
Ekdifw,f/ jyifyurÇm qkwd m ynma&;rSm urÇmt h jrif?
urÇmt h awG;awGeYJ urÇmudk arQmMf unfzh Ydk ajymcsif
wm/ wuúov dk af wGukd wHcg;ydwx f m;vkYd &w,f/
½kyf0w¬KawG[m 'DacwfrSm odyfNyD; ta&;ryg
awmhbl;/ wef;n§dr,fqkd&if wuúokdvfawG[m
tpOf t vmawG M um;rS m td y f a rmusaewm
MumvSryS /J vli,fawGu wuúov dk uf dk txifBu;D
av;pm;w,fqkdwm wpfacwfwpfcgrSm usefcJh
NyD/ wuúokdvfqkdwm pmoifzkdYoufouf vmcJh
ygvkdY b,fwkef;urS zdwfac:cJhwm r[kwfbl;/
ausmif;om;awGqkdawmh Guide vkyfwm rsufarSmufacwf tGefvkdif;,Ofaus;rI
ukdawmh vkdcsifMurSmyJ/ ukd,fBudKufwJh Guide xGef;um;aecsdefrSm wuúokdvfqkdwm NcHcwfxm;
ukd ukd,fBudKufovkd a&G;cs,fykdifcGifh &Sdwm wJh twGif;pnf; ,Ofaus;rI? tGefvkdif; qkdwmu

55
jyifyurÇm ,Ofaus;rIwpfcktaeeJY wkdufyGJ rMumao;rDu wuúodkvfBuD; wHcg;ydwf
qifvmcJhw,f/ wuúokdvfawGrSm a&G;cs,fp&m xm;vkdY vGrf;qGwfaMuuGJaewJh tbkd;tkdawG&JU
awG jzpfvmw,f/ wHcg;ydwfNyD; qufxkdifae &ifckefoHawGukd wpfqdwf wpftdwfvkyfNyD;
rvm;? wHcg;zGifhay;NyD; zdwfac:rvm; pOf;pm; csJUum;vmwm awGU&w,f/ tGefvkdif;ay:rSm
aeMuw,f/ wpfenf;tm;jzifhawmh tGefvkdif; arTaESmufNyD; ynmEGHepfaeolawGuawmh tJ'D
ay:rSm ynmacwfudk wufNyD; pdefrac:EkdifwJh tbk;d tkad wGvdk wuúov dk v
f rG ;f csi;f awG Mum;&if
wuúokdvfBuD;awG[m acwfaemufususefcJh &ifckef? rckef odcsifvSw,f/
awmhr,fqkdwm odjrifvmwmaMumifh tGefvkdif;
ynma&;udk wGJzuf oifMum;ay;vmMuw,f/ wif n G e f Y

[m o *½k t pd k u f w wf q H k ;
uav;
arwå m onf t&m&mwk d i f ; ud k
jzpf a pyg\/ ,if ; onf b0\
aomh c suf jzpfum ,if;\ vTr;f rd;k rIu
urÇmavmuBuD;ud k vI y f & S m ;ouf 0 if
apyg\/
&J U vf z f 0,f v f ' d k x ½d k i f ; ef
pma&;olvnf;jzpf? enf;jyq&m
vnf;jzpfol vD,dkbwfpu*fvD,mu
wpf c gu ol yg0if a &G ; cs,f q H k ; jzwf
ay;&ef yefMum;jcif;cH&aom NydKifyGJ
wpfck\taMumif;udk ajymjycJhonf/
Nyd K if y G J \ &nf & G , f c suf r S m *½k t pd k u f
wwfqHk;uav;udk &SmazG&efjzpfonf/
tEkdif&AdkvfpGJoGm;olrSm av;ESpfom;t&G,f uav;i,fwpfOD; jzpfonf/ ol\tdrfeD;csif;rSm
rMumao;rDu ZeD;onf qHk;yg;oGm;cJhaom &nfrGefonfh tbdk;tdkwpfOD;jzpfonf/ uav;u
idka<u;aeaom tbdk;tdk\NcHtwGif;odkY 0ifa&mufoGm;NyD; tbdk;tdk\aygifay:wGif wufxdkif
aecJhonf/ rdcifu ]]tbdk;tdkudk bmajymcJhvJ}} [k ar;aomtcg uav;u ]]bmrS rajymcJhygbl;
arar? om;u ol idkwmudk ulNyD; idkay;cJh½HkygyJ}} [k ajzvdkufonf/
Zif r if ; at; (t*F v d y f p m)

56
2010 jynh f E S p f ygwD p H k ' D r d k u a&pD taxG a xG a &G ; aumuf y G J atmif j rif p G m
usif ; ycJ h y H k E S i f h 2015 ck E S p f ygwD p H k ' D r d k u a&pD taxG a xG a &G ; aumuf y G J
atmif j rif p G m usif ; ycJ h y H k w d k Y u k d EI d i f ; ,S O f a &;om;xm;onf /

ed ' gef ;
2015 ckESpf? Ekd0ifbmv 8 &ufaeYwGif usif;ycJhaom a&G;aumufyJGonf jynfwGif;rS
omru EkdifiHwumrSyg txl;pdwf0ifpm;cJhaom a&G;aumufyJGwpfck jzpfcJhonf/ 'Drkdua&pD
pepfokdY toGiful;ajymif;&mwGif rjzpfrae jzwfoef;&rnfrSm a&G;aumufyJGyif jzpfonf/ xkdokdY

57
toGiful;ajymif;Ekdif&eftwGuf jrefrmEkdifiHwGif vTwfawmfukd,fpm;vS,favmif;rsm;taejzihf
2010 jynf h E S p f E S i h f 2015 ck E S p f w d k Y w G i f a&G;aumufyJGqkdif&m vkyfief;rsm;wGif BuKdwif
ygwDpHk'Drkdua&pD taxGaxGa&G;aumufyJGrsm; jyifqifcsdef ykdrkd&&dScJhonf/
usif;yjyKvkyfcJhonf/ usif;yNyD;pD;cJhaom 2010
jynhfESpfESihf 2015 ckESpf ygwDpHk'Drkdua&pD vT w f a wmf u k d , f p m;vS , f a vmif ; ta&
taxGaxGa&G;aumufyJGwkdYukd avhvmqef;ppf twG u f yk d r k d r sm;jym;jcif ;
Munh f v Qif atmuf y gtwk d i f ; awG U &Sd & rnf 2010 jynhfESpf a&G;aumufyJGwGif EkdifiHa&;
jzpfonf- ygwD 37 ygwD r S 0if a &muf , S O f N yKd i f o nh f
r[mAsL[mpD r H u d e f ; a&;qJ G t aumif vTwfawmfukd,fpm;vS,favmif; 3ç069 OD;
txnf a zmf j cif ; &dScJh&m ygwDukd,fpm;jyK 2ç987 OD;ESifh wpfoD;
2010 jynhEf pS f a&G;aumufywGJ iG f aqmif&u G f yk*¾v 82 OD;wkdY toD;oD; 0ifa&muf,SOfNyKdif
cJhjcif; r&dSaomfvnf; 2015 ckESpf a&G;aumufyGJ cJhMuonf/ 2015 ckESpf a&G;aumufyJGwGif
uk d vG w f v yf w &m;rQí yG i h f v if ; jrif o mNyD ; EkdifiHa&;ygwD 91 ygwDrS 0ifa&muf,SOfNyKdif
trsm;,HkMunfvufcHaom a&G;aumufyJGtjzpf onhf vTwfawmfukd,fpm;vS,favmif; 6ç038
atmifjrifpmG usi;f yEkid af &;twGuf r[mAsL[m OD; &dScJh&m ygwDukd,fpm;jyK 5ç728 OD;ESihf wpfoD;
pDrHudef; (2014-2018) ig;ESpfwmpDrHudef;ukd yk*¾v 310 OD;wdkY toD;oD; 0ifa&muf,SOfNyKdif
tajccHrl ckepf&yfay:tajccHí &nfrSef;csuf cJhMuonf/ 2010 jynhfESpfxuf 2015 ckESpf
yef;wkdif 12 csuf csrSwfNyD; a&;qJGaqmif&Guf a&G ; aumuf y J G w G i f 0if a &muf , S O f N yKd i f o nh f
cJhonf/ vTwfawmfukd,fpm;vS,favmif; ta&twGuf
ESpfqcefY ykdrkdrsm;jym;vmaMumif; avhvmawGU&dS
a&G ; aumuf y J G & uf aMunmjcif ; &onf/
2010 jynh f E S p f a&G ; aumuf y G J w G i f
a&G;aumufyu GJ si;f yrnhf aeY&ufudk a&G;aumufyJG rJ p m&if ; xk w f j yef a Munmjcif ;
rwkdifrD 88 &uf BuKdwifaMunmcJhNyD; 2015 2010 jynhfESpf a&G;aumufyJGü rJpm&if;
ckEpS f taxGaxGa&G;aumufyu GJ dk atmufwb dk mv rsm;ukd a&G;aumufyJGrusif;yrDwGif wpfBudrf
ukefESihf Ekd0ifbmvqef;wGif usif;yjyKvkyfrnf wnf; aMunmEkdifcJhaomfvnf; 2015 ckESpf
jzpf a Mumif ; aeY p Of x k w f o wif ; pmrsm;ES i h f a&G ; aumuf y J G ü rJ p m&if ; rsm;uk d av;Bud r f
Media rsm;ü 2015 ckESpf? Zefe0g&Dv 1 &uf aMunmcJhonf/ rJpm&if;rsm;ukd tdrfaxmifpk
wGif BuKdwifaMunmay;cJhNyD; a&G;aumufyJG vlOD;a&pm&if;yHkpH (66^6) ESihf taxGaxG
usif;yrnhf aeY&uftwdtusukd a&G;aumufyJG tk y f c sKyf a &;½H k ; &S d ajrjyif v l O D ; a&pm&if ;
rwkdifrD 122 &uf BuKdwifaMunmcJhojzihf (roefpGrf;olrsm;tygt0if) rsm;ukd tajccHí
a&G ; aumuf yGJ 0 if r nh f Ek d i f i H a &;ygwD r sm;? jyKpk c J h j cif ; jzpf o nf / jynf o l r sm;taejzih f

58
a&G;aumufyt GJ ay: ykrd pdk w
d 0f ifpm;vmap&efEiS fh aomfvnf; 2015 ckESpf a&G;aumufyJGwGif
rJ a y;vk d o nh f q E´ r sm; jzpf a y:vmap&ef vG w f v yf í w&m;rQwaom a&G ; aumuf y J G
rJpm&if;rsm; oGm;a&mufMunhf½Iapa&;twGuf jzpfapa&;ESifh yGiv
fh if;jrifomaom a&G;aumufyGJ
rJqE´&Sif ynmay;vkyfief;pOfrsm;ukd rD'D,m jzpfapa&;twGuf a&G;aumufyJG apmihfMunhf
aygif;pHkrS xkwfvTihfay;cJhonfomru EkdifiHa&; avhvma&;tzGJU (Observer) rsm; a&G;aumufyJG
ygwDrsm;ESihf rD'D,mrsm;vnf; yl;aygif;yg0ifrI wGif 0ifa&mufavhvmcGifhjyKcJhonf/ jynfwGif;
&dSapa&;twGuf BuKd;yrf;cJhonf/ rJqE´&Sif apmihMf unhaf vhvma&;tzGUJ 13 zGUJ rS apmihMf unhf
pm&if;rsm;ukd uGeyf sLwmjzihjf yKpNk y;D jynfaxmifpk avhvmolOD;a& 9ç430 OD;? jynfy apmihfMunhf
a&G;aumufyJGaumfr&Sif½Hk;&dS Main Sever wGif avh v ma&;tzG J U ajcmuf z G J U rS apmih f M unh f
od r f ; qnf ; xm;&S d j cif ; jzih f aemif v mrnh f avh v mol O D ; a& 468 OD ; ES i h f jynf w G i f ; &S d
Mum;jzwf a &G ; aumuf y J G r sm;ES i h f taxG a xG EkdifiHwumtzJGUtpnf; ukd;zGJUrS apmihfMunhf
a&G;aumufyJGrsm; usif;yonhftcg rJpm&if;rsm; avhvmolOD;a& 183 OD; 0ifa&muf avhvm
ukd tprStqH;k topfxyfrjH yKp&k ef rvkad wmhbJ cJhMuonf/
touf 18 ES p f jynh f v mrnh f o l r sm;uk d
rJpm&if;wGifxnhfoGif;jcif;? uG,fvGefolrsm;ukd BuKdwifqE´rJay;jcif;ukd yGihfvif; jrifomrI
rJ p m&if ; rS y,f z suf j cif ; rsm; jyKvk y f & ef o m &S d a pjcif ;
vkdtyfrnf jzpfonf/ 2010 jynhfESpf? taxGaxGa&G;aumufyJG
wG i f ouf q k d i f & m rJ q E´ e ,f j yif y a&muf
rJqE´&Sif (jynfwGif; ^jynfy) rsm; BuKdwif
qE´rJay;&mwGif BuKdwifrJay;jcif;vkyfief;pOf
ESihfpyfvsOf;onhf oD;jcm;yHkpHrsm; owfrSwf
jy|mef;xm;jcif; r&dSao;ay/ 2015 ckESpf?
taxGaxGa&G;aumufyJGwGifrl BuKdwifrJay;
jcif;vkyfief;pOfukd ykdrkdí yGihfvif;jrifomrI
&S d a p&ef t wG u f jynf w G i f ; &S d ouf q k d i f & m
rJqE´e,fjyifya&muf qE´rJay;ykdifcGihf&dSolrsm;
a&G ; aumuf yGJ apmih f M unh f a vh v ma&; teuf ausmif;om;rsm;? oifwef;om;rsm;?
tzG J U (Observer) rsm;uk d a&G ; aumuf y J G tcsKyfcHae&olrsm;ESihf aq;½Hkwufa&mufae
wG i f yg0if avh v mcG i h f j yKjcif ; &aom twGif;vlemrsm;twGuf yHkpH (1-1) jzihf
2010 jynh f E S p f a&G ; aumuf y J G w G i f vnf;aumif;? wyfrawmfom;rsm;ESihf twlae
a&G ; aumuf y J G apmih f M unh f a vh v ma&;tzG J U tdrfaxmifpk0ifrsm;twGuf yHkpH (1-2) jzihf
(Observer) rsm; apmihfMunhfavhvmjcif; r&dScJh vnf;aumif;? EkdifiHjyifyokdY tpkd;&cGihfjyKcsuf

59
jzihf a&muf&dSaeaom qE´rJay;ykdifcGihf&Sdolrsm; trSwfpOfwkdYukd BuKdwifod&dSí qE´rJay;&mwGif
twGuf yHkpH (1-3) jzihfvnf;aumif; toD;oD; vG,fulap&eftwGufvnf;aumif;? rJpm&if;
pm&if ; jyKpk í rJ ½ H k r sm;? &yf u G u f ok d Y r [k w f wG i f rd r d t rnf tvG , f w ul & S m azG E k d i f & ef
aus;&Gmtkyfpk a&G;aumufyJGaumfr&SiftzJGUcGJ½Hk; twG u f v nf ; aumif ; ? ta,mif a qmif
rsm;ESihf NrKdUe,f a&G;aumufyJGaumfr&SiftzJGUcGJ½Hk; rJ a y;jcif ; avsmh e nf ; ap&ef t wG u f v nf ;
wk d h w G i f trsm;jynf o l r sm; Munh f ½ I E k d i f & ef aumif ; rJ q E´ & S i f ouf a ocH u wf j ym;rsm;
uyfxm;aMunmjcif;rsm;ukd aqmif&GufcJhonf/ xkwfay;cJhonf/
rJ a y;yH k p epf ajymif ; vJ u sih f o H k ; jcif ; rJ a y;yk d i f c G i h f &Sd o l O D ; a& wk d ; jrih f v mjcif ;
2010 jynhEf pS f a&G;aumufyw GJ iG f rJqE´&iS f 2010 jynh f E S p f a&G ; aumuf yG J w G i f
rsm;rS rJ v uf r S w f a y:wG i f abmvf y if j zih f jynfaxmifpkwpf0ef;vHk;&dS qE´rJay;ykdifcGihf&dSol
trSefjcpf (Â) jcpfí qE´rJay;aomfvnf; OD;a& 29 oef;ausmf (29ç021ç608 OD;) teuf
2015 ckESpf a&G;aumufyJGwGif rJqE´&Sifrsm; 22 oef;ausmf (22ç421ç123 OD;) wkYd vma&muf
qE´jyK&mü trSef (Â) trSwftom;yg wHqdyf qE´ r J a y;cJ h M uojzih f qE´ r J a y;yk d i f c G i h f &S d o l
wH k ; uk d toH k ; jyKrJ a y;apjcif ; ? roef p G r f ; ol tm;vHk;\ 77 'or 26 &mckdifEIef; rJay;cJh
rJqE´&Sifrsm; rJ½HkwGif tqifajypGm qE´rJay; Muonf / 2015 ck E S p f a&G ; aumuf y J G w G i f
Ekdifa&;ESihf tjriftm½HkcsKdU,Gif;ol rJqE´&Sifrsm; jynfaxmifpkwpf0ef;vHk;&dS qE´rJay;ykdifcGihf&dSol
qE´rJay;&mwGif tqifajyap&eftwGuf Brill OD;a& 34 oef;ausmf (34ç295ç334 OD;) teuf
Voter Slip Template rsm; pDpOfay;í qE´jyKap 23 oef;ausmf (23ç911ç784 OD;) wkYd vma&muf
cJhonf/ vlyk*¾Kdvf wpfOD;wpfa,mufwnf;rS qE´ r J a y;cJ h M uojzih f qE´ r J a y;yk d i f c G i h f & S d o l
wpfBurd x f ufyí
dk rJray;Ekid af &;twGuf rJay;Ny;D tm;vHk;\ 69 'or 72 &mckdifEIef; rJay;cJh
ol w k d i f ; \ vuf o ef ; wG i f 24 em&D c H a om Muonf/
acwf a y:aq;rsm; ok w f v d r f ; ay;cJ h j cif ;
ponfjzihf jyKvkyfay;cJhonf/ rJ a &wG u f j cif ; pepf
2010 jynhfESpf a&G;aumufyJGwGif qE´rJ
r J q E´ &S if o u f a o c H u w f j y m ; r s m ; ay;jcif; vkyif ef;pOfNy;D qH;k í rJ½rkH LS ;OD;pD;Ny;D rJrsm;
xk w f a y;jcif ; a&wGuf&mwGif rJ½Hkukd,fpm;vS,frsm;? wuf
GJ iG f rJqE´&iS f a&mufvmolrsm;rS rdrdukd,fpm;vS,favmif;
2010 jynhEf pS f a&G;aumufyw
oufaocHuwfjym;rsm; xkwfay;cJhjcif; r&dS &&dSaomqE´rJukd rdrdtpDtpOfjzihf rdrdukd,fwkdif
aomfvnf; 2015 ckESpf a&G;aumufyJGwGif rJ&v'frsm;ukd rSwfom;cJh&onf/ 2015 ckESpf
rJpm&if;wGifyg&dSonhf qE´rJay;ykdifcGihf&dSolrsm; a&G;aumufyw GJ iG rf l rJa&wGu&f mwGif vTwaf wmf
qE´rJay;Ekdif&eftwGufvnf;aumif;? rJqE´&Sif ukd,fpm;vS,favmif;wpfOD;csif;pD\ rJ&&dSrIukd
rsm;taejzih f rJ a y;&rnh f rJ ½ H k r S rJ p m&if ; Board ay:wGifwifí tcsdefESihfwpfajy;nD
60
azmfjya&wGufcJhaomaMumihf rJ½Hkukd,fpm;vS,f a&G;aumufyJGaumfr&Sif\ Website jzpfaom
rsm;? wufa&mufvmolrsm;taejzihf vTwaf wmf www.uecmyanmar.org wkdYwGifvnf; xkwfjyef
ukd,fpm;vS,favmif;rsm;\ qE´rJ&&dSrI tajc aMunmay;cJhonf/
taeukd rJa&wGufaepOf tcsdefESihfwpfajy;nD
tvG,fwul od&dSrSwfom;Ekdifayonf/ aiG t mrcH E S i f h trI p &d w f r sm; avQmh c s
owf r S w f a y;cJ h j cif ;
2010 jynh f E S p f w G i f vT w f a wmf
ukd,fpm;vS,favmif;trnfpm&if; wifoGif;
&mwGif wifoGif;vTmESihftwl a&G;aumufyJG
0ifciG t fh mrcHaiG usyf ig;ode;f [k owfrw S af y;cJh
aomfvnf; 2015 ckESpfwGif usyf oHk;odef;[k
jyif q if o wf r S w f a y;cJ h o nf / vT w f a wmf
uk,d pf m;vS,t f jzpf a&G;aumufwifajrm§ ufjcif;
cH&íjzpfap? a&G;aumufwifajr§mufjcif; rcH
&aomfvnf; a&G;aumufyJGwGif ckdifvHkaom
qE´rJ &SpfyHkwpfyHkESihftxuf &&dSvQifjzpfap?
Media Center zGiv fh pS í
f tEkid &f vTwaf wmf a&G ; aumuf y J G 0 if c G i h f tmrcH a iG jyef v nf
uk d , f p m;vS , f r sm; aMunmjcif ; xk w f a y;onf / a&G ; aumuf y J G u ef Y u G u f v T m
2010 jynfEh pS f a&G;aumufyw GJ iG f a&G;aumuf
trIp&dwftjzpf 2010 jynhfESpfwGif usyf 10
cH&aom vTwfawmfukd,fpm;vS,frsm;pm&if; od e f ; ay;oG i f ; cJ h & aomf v nf ; 2015 ck E S p f
ukd 2010 jynfhESpf? Ekd0ifbmv 7 &ufrS 2010 a&G;aumufyJGwGif usyf ig;odef;[k avQmhcs
jynfhESpf? Ekd0ifbmv 17 &uftxd aeYpOfxkwf owfrw S af y;cJo
h nf/ a&G;aumufyGJ uefu Y u G vf mT
owif;pmrsm;wGif xkwfjyefaMunmcJhonf/ trI u k d Mum;emppf a q;aepOf t wG i f ;
2015 ckESpf a&G;aumufyJGwiG f a&G;aumufcH jyifqifrIwifoGif;vkdvQif 2010 jynhfESpfwGif
&aom vTwfawmfukd,fpm;vS,frsm;pm&if;ESihf usyf ig;odef; ay;oGif;cJh&aomfvnf; 2015
a&G ; aumuf y G J & v'f r sm;uk d jynf a xmif p k ck E S p f a&G ; aumuf y J G w G i f usyf oH k ; od e f ; [k
a&G;aumufyJGaumfr&Sif½Hk;wGif vnf;aumif;? avQmhcsowfrSwfay;cJhonf/
&ef u k e f N rKd U ? a&T v D v rf ; &S d jynf a xmif p k
a&G;aumufyJGaumfr&Sif½Hk;cJGwGif vnf;aumif; umvpnf;urf;owfrSwf&ufrsm; wkd;jr§ ihf
Media Center rsm; zG i h f v S p f í tcsd e f E S i h f owf r S w f a y;jcif ;
wpf a jy;nD xk w f j yef a MunmcJ h o nf / vTSwfawmfukd,fpm;vS,favmif; trnf
aeY p Of x k w f o wif ; pmrsm;ES i h f jynf a xmif p k pm&if;wifoGif;jcif;? pdppfjcif; ½kyfodrf;jcif;ESihf

61
pyfvsOf;onhf &ufrsm;ukdvnf; ,cif 2010 ndE§ idI ;f a&;aumfrwD zJUG pnf;jcif; r&dcS ahJ omfvnf;
jynh f E S p f w G i f wif o G i f ; &uf u k d 15 &uf ? 2015 ckESpfwGif a&G;aumufwifajr§mufjcif;
pdppf&ufukd ig;&uf owfrSwfay;aomfvnf; qkdif&m vkyfief;pOfrsm;ESihfpyfvsOf;í tjiif;yGm;
,ck 2015 ckESpfwGif wifoGif;&ufukd 26 &uf? rIrsm;ukd ykdrkdxda&mufpGm ajz&Sif;aqmif&Guf
pd p pf & uf u k d 10 &uf owf r S w f x k w f j yef
aMunmay;cJ h o nf / Ek d i f i H a &;ygwD r sm;rS
a&G;aumufyJGqkdif&m pka0;a[majymjcif;ESihf 2015 ckESpf
rJqG,fpnf;½Hk;cGihfumvukd 2010 jynhfESpfwGif
&ufaygif; 30 owfrSwfay;cJhaomfvnf; 2015 a&G;aumufyJGonf
ckESpfwGif EkdifiHa&;ygwDrsm;\ wifjycsufESihf pdefac:rIrsm;jym;aom
tnD &ufaygif; 30 rS &ufaygif; 60 txd
wkd;jr§ihf cGifhjyKay;cJhonf/ a&G ; aumuf y G J w pf c k j zpf N yD ;
a&G;aumufyJGrwkdifrDu
usih f 0 wf r sm; a&;qJ G o wf r S w f j cif ;
xk d h j yif 2010 jynh f E S p f ü Ek d i f i H a &; a0zefrIrsm; &Sd cJhaomfvnf;
ygwDrsm;ESihf ukd,fpm;vS,favmif;rsm;twGuf
a&G;aumufyGJNyD;aemuf
usihf0wf[lí oD;oefYñTefMum;xm;jcif; r&dScJh
aomfvnf; 2015 ckESpf? ZGefv 26 &ufwGif urÇmhEkdifiHtoD;oD;rS
&ef u k e f N rKd U ü usif ; yaom jynf a xmif p k todtrSwfjyKcJhonhftjyif
a&G ; aumuf y J G a umf r &S i f E S i h f Ek d i f i H a &;ygwD
rsm;\ tpnf;ta0;ü EkdifiHa&;ygwDrsm;\ ta&SUawmiftm&SwGif
ukd,fpm;vS,frsm;rS jynfaxmifpk a&G;aumufyJG usif;ycJhaom
aumfr&SiftzJGU a&SUarSmufwGif ]]EkdifiHa&;
ygwDrsm;ESihf ukd,fpm;vS,favmif;rsm;twGuf a&G;aumufyJGrsm;teuf
usihf0wf (Code of Conduct for Political Par- vGwfvyfí w&m;rQwrI&Sd aom
ties and Candidates)}} ukd oabmwlvufrSwf
a&;xkd;í EkdifiHa&;ygwDrsm;ESihf ukd,fpm;vS,f taumif;qH;k a&G;aumufyw
GJ pfyt
GJ jzpf
avmif;rsm; vkdufemaqmif&GufcJhMuonf/ rSwfwrf;wifcJhaMumif;
aphpyfnd§EIdif;a&;aumfrwDrsm; zJGUpnf;jcif; azmfjytyfayonf/
jynfaxmifpka&G;aumufyJGaumfr&Sifonf
2010 jynh f E S p f a&G ; aumuf y J G w G i f aph p yf

62
Ekdifap&eftwGuf aphpyfnd§EIdif;a&;aumfrwD vTwfawmfa&G;aumufyJGOya'rsm;ukd 'kwd,
tqihq f ihu f dk BuKw
d ifzUGJ pnf; aqmif&u G cf ohJ nf/ tBud r f j yif q if o nh f Oya'jy|mef ; csuf t &
aphpyfnE§d idI ;f a&; A[kad umfrwDEiS fh wkid ;f a'oBu;D ^ ,m,D o uf a ocH v uf r S w f (White Card)
jynf e ,f ? jynf a xmif p k e ,f a jr? uk d , f y k d i f ukid af qmifxm;olrsm;onf rJay;ykid cf iG rfh &daS wmh
tkyfcsKyfcGihf&wkdif;^ a'o? c½kdifESihf NrKdUe,frsm; ojzih f ,if ; wk d Y \ trnf r sm;ud k rJ p m&if ; rS
wGiv f nf; a&G;aumufyq GJ idk &f m aphpyfnE§d idI ;f a&; y,f z suf j cif ; ? vT w f a wmf a &G ; aumuf y J G
aumfrwDrsm; zJGUpnf;aqmif&GufcJhonf/ enf;Oya'rsm;ukd 'kwd,tBudrfjyifqifonhf
jyifqifcsufrsm;t& rJpm&if;wGif rJay;ykdifcGihf
ed * H k ; &Sd o l t csKd U \trnf r sm; tpk t a0;tvk d u f
ed*Hk;csKyftaejzihf azmfjy&vQif 2015 ckESpf usef & pf c J h a Mumif ; awG U &S d v Qif ouf q k d i f & m
a&G;aumufyJGonf jynfolvlxk\qE´ESihftnD aumfr&SiftzGJUcGJtoD;oD;rS xkdtrnfrsm;ukd
jynfolvlxkvkdvm;aom tpkd;&opfwpf&yf a&G ; aumuf y J G r usif ; yrD ck e pf & uf x uf
jzpf a y:vmapa&;twG u f v nf ; aumif ; ? aemufrusapbJ aemufqufwJGrJpm&if;wGif
jrefrmhEkdifiHa&;orkdif;wGif 'Drkdua&pDpepfokdY xnhfoGif;Ekdif&ef cGihfjyKEkdifaMumif; jy|mef;cJh
toG i f u l ; ajymif ; &mü od r f a rG U nif o mpG m rIaMumihf rJpm&if;rsm; xyfrHxnhfay;&jcif;rsm;
ajymif ; vJ E k d i f a pa&;twG u f v nf ; aumif ; jyKvkyfcJhonf/ rJqE´&Sifpm&if;rsm;ukd (trnf
tajccHusaom a&G;aumufyJGwpfck jzpfcJhonf/ pm&if ; pD y H k xnh f ^ rxnh f ) NyD ; jynh f p H k a om
csKdU,Gif;tm;enf;csufr&dSbJ ajcmufjypfuif; rJqE´&Sifpm&if;rsm; &&dSapa&;twGuf þokdY
oJvJpif NyD;ajrmufoGm;aom a&G;aumufyJG xyfumwvJvJ BuKd;yrf;aqmif&GufcJhMu&onf/
[lí r&dSyg/ pdefac:rI tenf;trsm; uGmjcm;rI wpfEkdifiHvHk;rS tajccHrJqE´&Sifpm&if;
om &dSayvdrhfrnf/ 2015 ckESpf a&G;aumufyJG rsm;ukd av;okwfcJGí xkwfjyefaMunmcJh&m
onf pdefac:rIrsm;jym;aom a&G;aumufyGJwpfck yxrtokwftaejzihf &efukefwkdif;a'oBuD;
jzpfNyD; a&G;aumufyJGrwkdifrDu a0zefrIrsm; twGi;f &dS NrKUd e,f 10 NrKUd e,frS tajccH rJqE´&iS f
&dScJhaomfvnf; a&G;aumufyGJNyD;aemuf urÇmh pm&if;rsm;ukd 2015 ckESpf? rwfv 30 &ufrS
EkdifiHtoD;oD;rS todtrSwfjyKcJhonhftjyif 2015 ckESpf? {NyDv 12 &uf txd 14 &uf
ta&SUawmiftm&SwGif usi;f ycJah om a&G;aumufyGJ wkdifwkdif uyfxm;aMunmay;cJhonf/ 'kwd,
rsm;teuf vGwfvyfí w&m;rQwrI&dSaom tokwfukd 2015 ckESpf? arv 25 &ufwGif
taumif;qH;k a&G;aumufyw GJ pfyt
GJ jzpf rSww
f rf; vnf;aumif;? wwd,tokwfukd 2015 ckESpf?
wifcJhaMumif; azmfjytyfayonf/ ZGefv 8 &uf wGifvnf;aumif;? pwkw¬tokwf
,m,D oufaocHvufrSwf (White Card) (aemufqHk; tokwf) ukd 2015 ckESpf? ZGefv
uk d i f a qmif x m;ol r sm;uk d tajccH r J q E´ & S i f 22 &uf w G i f vnf ; aumif ; aMunmcJ h & m
pm&if; jyKpk&mwGif xnhfoGif;jyKpkcJhaomfvnf; &yf u G u f ^ aus;&G m tk y f p k aumf r &S i f t zJ G U cG J
63
toD;oD;ü rJpm&if;rsm;ukd 14 &ufwkdifwkdif ykdpwmrsm; uyfxm;aMunmívnf;aumif;?
uyfxm;aMunmay;cJhonf/ xkdokdY uyfxm; vufurf;pmapmifrsm; jzefYa0ívnf;aumif;
aMunm&jcif;rSm vlwpfOD;wpfa,mufonf ynmay;vIHYaqmfcJhonf/ xkdYjyif t&yfbuf
rJqE´&iS f t&nftcsi;f rsm;ESifh jynhpf akH omfvnf; vlrItzGJUtpnf; (Civil Society Organization-
rJpm&if;wGif trnfygrSom rJay;ykdifcGihf&dSojzihf CSO) 26 zJGUuvnf; yl;aygif;yg0if vIHYaqmf
rJ p m&if ; rsm; aMunmxm;onh f t csd e f w G i f ay;cJhMuayonf/
rJpm&if;wGif rdrdtrnf yg? ryg od&dSekdif&efESihf
oGm;a&mufMunh½f EI idk &f eftwGuf rJqE´&iS rf sm;ukd OD ; pk d i f ; ausmf o l
a&'D,?dk ½kyjf rifoMH um;rsm;rSvnf;aumif;? ADEidk ;f

[m o acG;wpfaumifESifh
vl w pf a ,muf
oifhb0wpfavQmufvHk; oifhaemufyg
rnfh 0daoovu©Pmwpf&yfukd a&G;cs,f&
rnfqkdygu [mocHpm;wwfrIukd a&G;cs,f
vkdufyg/
*sefeDzm *sdrf;pf
vlwpfa,mufu ol\ tm;vyf&uf
wGif oGm;a&mufvnfywf&ef pDpOfxm;onfh
taemuftv,fyidk ;f NrKUd wpfNrKUd &Sd [kw d ,fav;
wpfckodkY pma&;vdkufonf/
]]uRefawmfeJYtwl uRefawmfh&JUacG;ukd
ac:vmcsifygw,f/ olYukd aoaocsmcsm
arG;jrLapmifah &Smufxm;vdYk trltusihf odyu f dk
aumif ; ygw,f / uRef a wmf h t cef ; xJ r S m
uRefawmfeJYtwl nodyfzkdY vufcHEdkifrvm; cifAsm;}}
[kdw,fykdif&SifxHrS taMumif;jyefpm csufcsif;jyefa&mufvmcJh\/ pmü-
]]uRefawmf 'D[kdw,fukd zGifhpm;vmwm ESpftawmfMumcJhygNyD/ tJ'DumvwpfavQmufvHk;
acG;wpfaumifu rsufESmokwfy0gawG? tdyf&mcif;awG? aiGxnfypönf;awGeJY eH&Hay:u yef;csDum;awG
ckd;wm rBuKHcJhzl;bl;/ nBuD;oef;acgif t&ufrl;NyD; &rf;um;aewJhacG;vnf; r&SdcJhzl;bl;/ [kdw,f
tcef;caiG&iS ;f zdYk p&dwf jywfomG ;wJah cG;vnf; rawGUcJzh ;l bl;/ [kwu
f yhJ g? cifAsm;&JUacG;ukd uReaf wmf[
h wdk ,fu
vkdvdkvm;vm; BuKdqkdygw,f/ NyD;awmh cifAsm;&JU acG;u cifAsm;twGuf wm0efcw H ,fq&kd if cifAsm;ukvd nf;
'DrmS wnf;ckzd Ydk BuKq
d ykd gw,f}} [k a&;xm;av\/
Zifrif;at; (t*Fvdyfpm)

64
acwf r D e nf ; ynmoH k ; NyD ; puf ½ k y f v k y f o m;jzif h armf a wmf u m; xk w f v k y f
aeaom jyifopfEkdifiH? yg&DNrdKU&Sd Peugeot trSwfwHqdyf armfawmfum;
xk w f v k y f r I t aMumif ; a&;om;xm;onf /
urÇmhtaumif;qkH; armfawmfum;trSwfwHqdyfrsm;teuf wpfcktygt0ifjzpfonfh
jyifopfEkdifiH tajcpkduf Peugeot trSwfwHqdyf armfawmfum;rsm; xkwfvkyfrIukd vma&muf
avhvm&ef jyifopfEkdifiH? yg&DNrdKU&Sd Psa Peugeot Citroen \ txl;zdwfMum;csuft& 2015
ckESpf Oa&myc&D;pOftwGif; c&D;wpfaxmuftjzpf jyifopfEkdifiHodkY oGm;a&mufcJhonf/
Peugeot trSwfwHqdyfonf jyifopfEkdifiHESifh jyifopfvlrsKd;wkdYtwGuf *kPf,lzG,f&m
trSwt f om;wpfck jzpfovkd Oa&myEkid if o
H m;rsm;twGuv f nf; ,kMH unftm;xm;&m oauFwwpfck
jzpfonf/ ESpaf ygif; ESp&f mausmt
f wGi;f aygufw;l ESifh cuf&if;cGrsm;rSonf pufbD;rsm;? armfawmf

65
qkdifu,frsm;? armfawmfum;rsm;? av,mOf jyifopfEidk if EH iS hf jyifopfenf;ynmrsm;u a&SUwef;
tif*sirf sm;txd xkwv f yk cf ahJ om Psa Peugeot üyif qufvuf&yfwnfaeqJ jzpfonf/
Citroen onf vuf&SdwGifvnf; enf;ynmjrifh vGecf ahJ om ESpaf ygif; ig;q,fausmu f wnf;
armf a wmf u m;rsm;? armf a wmf q k d i f u ,f r sm;? u urÇmt&yf&yfokdY wifykdYa&mif;cscJhaom
vQyfppfpufbD;rsm;ESifh tjcm;vlokH;ukefypönf; Peugeot armfawmfum;rsm;onf ,aeYxdwkdif
rsm;udk qufvuf xkwfvkyfaeqJ jzpfonf/ urÇmhEkdifiH trsm;tjym;&Sd vrf;rrsm;ay:ü
armif;ESifoGm;vmaeqJyif jzpfonf/ 1810
jynf h E S p f u aumf z D r I e f Y B ud w f o nf h p uf r sm;ud k
xkwfvkyfa&mif;cscJhonfh Peugeot ukrÜPDonf
1830 jynfhESpfta&mufwGif pufbD;rsm;udk
pwif xk w f v k y f c J h o nf / 1882 ck E S p f w G i f
armf a wmf u m; xk w f v k y f o nf h uk r Ü P D B uD ;
jzpf v mcJ h N yD ; 1898 ck E S p f ta&muf w G i f r l
armfawmfqkdifu,frsm;udkyg wkd;csJU xkwfvkyf
Peugeot trSwfwHqdyf armfawmfum; vmcJhonf/ vuf&SdtcsdefwGif vkyfom;tiftm;
rsm;ukd vGecf ahJ om ESpaf ygif; wpf&mausmu f wnf; ESpfodef;cefYudk tokH;jyKum Peugeot trSwf
uyif jyifopfEkdifiHtwGif;üomru Oa&my wHqdyf armfawmfum;rsm;ESifh Citroen trSwf
EkdifiH trsm;tjym;wGif tokH;jyKcJhMuonfrSm wH q d y f armf a wmf u m;rsm;uk d xk w f v k y f N yD ;
,aeYxw d idk f jzpfonf/ urÇmay:ü armfawmfum; Oa&myEk d i f i H r sm;ES i f h w uG urÇ m t&yf & yf o k d Y
xkwv f yk o
f nfh ukrP Ü D trsm;tjym;&So d nft h euf
wifykdY a&mif;csay;vsuf &Sdaeonf/
Oa&myEkdifiHxkwf um;rsm;onf pufpGrf;&nf Motion and Emotion [laom aqmify' k u
f dk
aumif;rGejf cif;? vkNH cKH pwd cf s&rI tqifjh rifrh m;jcif;?
pGu
J ikd v
f suf armfawmfum;rsK;d quf trsm;tjym;
q,fpkESpfESifhcsDí BuHhckdifawmifhwif;rI tjynfh ukd xkwfvkyfcJhaom Peugeot onf urÇmh
&Sjd cif; paom *kPjf 'yfrsm;aMumifh wpfurÇmvk;H u um;armif;cseyf , D NH yKd iyf rJG sm;ü Sport um;rsm;jzifh
Oa&myEkdifiHxkwf armfawmfum;rsm;udk ,kHMunf ig;Budrfwkdifwkdif csefyD,HjzpfcJhovkd Interconti-
tm;ukd;pGm okH;pGJcJhMuonf/ ,if;uJhokdY ,kHMunf netal Le Mans Cup ud k v nf ; ES p f B ud r f w k d i f
uk;d pm;jcif;cHMu&aom Oa&myEkid if x H wk f armfawmfqGwfcl; &&SdcJhonf/ tvm;wlyif World En-
um;rsm;xJwiG f Peugeot trSww f qH yd o
f nfvnf; durance Championship NydKifyGJwGif ESpfBudrfESifh
wpfcktygt0if jzpfonf/ Intercontinetal Rally Challenge Championship
urÇmay:ü armfawmfum;ukd pwif wDxiG f NydKifyGJwGif okH;Budrfwkdif AkdvfpGJcJhonf/
cJholrSm jyifopfvlrsKd;yif jzpfonfhtm;avsmfpGm xkjYd yif European Car of the Year qk tyg
armfawmfum;enf;ynmESifh ywfoufívnf; t0if EkdifiHwumqkrsm;pGmudkvnf; &&Sdxm;NyD;
66
jzpfonf/ urÇmBu;D ylaEG;vmaerIukd wpfurÇm jywkdufrsm;? av,mOfESifh avaMumif;qkdif&m
vH;k u wwfEidk o f nfh enf;vrf;rsm;jzifh tpGr;f ukef jywkdufrsm;? vQyfppfESifh tDvufx&Gef;epfypönf;
wkdufzsufaecsdefü armfawmfum; tif*sifrS jywku d rf sm; ponfwUdk uJo h yYdk if Bu;D us,cf rf;em;Ny;D
umAGef'kdifatmufqkd'f"mwfaiGU xkwfvTwfrI emrnfausmMf um;onfh jywku d w
f pfcyk if jzpfonf/
xde;f csKyof nfh enf;ynmudk xda&mufpmG tok;H jyK xkjd ywku
d Bf u;D xJwiG f ESpaf ygif; wpf&mausmf
EkdifcJhaom Peugeot trSwfwHqdyf um;rsm; twGi;f xkwv f yk cf ahJ om Peugeot trSww f qH yd f
onf 2013 ckEpS t f wGuf umAGe'f idk af tmufq'dk f ES i f h Citroen trS w f w H q d y f armf a wmf u m;
ysrf;rQ xkwfvTwfrI 'kwd,tenf;qkH; armfawmf rsKd;qufrsm;? rwluGJjym;aom armf',fykHpHrsm;?
um;rsm;tjzpf Oa&mywpf0ef;ü rsuEf mS yef;yGihf acwfopfenf;ynmjzifh xkwfvkyfxm;aom
cJhonf/ armfawmfum;rsm; pkpkaygif; tpD;a& wpf&mcefY
Peugeot Type - 163 ? Type - 177? Type - ukd jyoxm;vsuf &Sdonf/
201? Type - 202 paom a&S;usonfh tOD;tp armfawmfum;rsm;ESifhtwl vGefcJhaom
armf',fvfrsm;rSonf acwfopfykHpHrsm;jzpfMu ES p f a ygif ; ES p f & mausmf u wnf ; u Peugeot
aom 407ç 508ç 2008ç 3008ç 5008 ESifh acwf trSwfwHqdyfjzifh xkwfvkyfcJhaom aygufwl;ESifh
a&S U ajy;yk H p H RCZ wk d Y u k d xk w f v k y f a eaom cuf & if ; cG r sm;? vuf o k H ; ud & d , m trsKd ; rsKd ; ?
Peugeot puf ½ H k r sm;onf enf ; ynmqd k i f & m tyfcsKyfpufESifh pufbD;rsm;? armfawmfqkdifu,f
okawoevkyfief;rsm;\ okawoejyK prf;oyf rsm;? trIeBYf uw d pf uf trsK;d rsK;d ? aMu;eef;½ku d pf uf
csuf &v'frsm;udk txl;tav;xm; jyifqif trsKd;rsKd;? a&'D,kdESifh *&rfrkdzkef;rsm;? av,mOf
rGrf;rHum t&nf t aoG ; jrif h trS w f w H q d y f tif*sifESifh qufpyfypönf;rsm;? vufwGef;vSnf;
wpfc\ k *kPjf 'yfukd pOfqufrjywf xde;f odr;f xm; trsKd;rsKd;? uav;pD;um;i,frsm; ponfwkdYudk
Ekid q
f yJ if jzpfonf/ jyoxm;vsuf &Sdonf/
jcaoFh trSwt f om; oauFwjzifh armfawmf xkjd ywkud x f w J iG f emrnfausmf ½ky½f iS Zf mwf
um;rsm;ukd xkwfvkyfaeaom Peugeot ukrÜPD vrf;wGJ wpfckjzpfonfh Taxi ½kyf½SifZmwfum;
onf ESpfaygif; ESpf&mausmftwGif; xkwfvkyfcJh xJü pGrf;&nftrsKd;rsKd;udk jyoEkdifaom wuúpD
onfh pufypönf; trnfaygif;rsm;pGmESifhwuG um;tjzpf t"du Zmwf0ifcef;rsm;ü o½kyaf qmif
armfawmfum; trsK;d rsK;d wku Yd dk wpfae&mwnf;wGif cJhaom armfawmfum;uav;ukdvnf; jyoxm;
pkpnf;í orkdif;0ifjywkdufwpfcktjzpf zGifhvSpf onf/ ZdrfcHum;? vlpD;um;? ukefwifum;? vlem
jyoxm;vsuf &Sdonf/ wifum;? rD;owfum;? NyKd iu f m; ponfjzifv h nf;
Peugeot trSww f q H yd f armfawmfum;rsm; oabmobm0 rwlnDonfh um;trsKd;rsKd;wkdYukd
twGuf jyifopfEkdifiH&Sd t"duusonfh ae&m Peugeot jywkdufxJü vG,fvifhwul avhvm
av;ckteuf Peugeot Museum onf tjcm; Munfh½IEkdifatmif rSwfwrf;rSwf&m jynfhjynfhpkHpkH
aom urÇmausmftrSwfwHqdyf armfawmfum; jzifh cif;usif;jyoxm;onf/
67
okdYjzpfí jyifopfEkdifiH tygt0if urÇm aps;uGuw f EYdk iS hf ywfoufaom Peugeot trSwf
wpf0ef;vk;H ü tok;H jyKcMhJ uonf?h tok;H jyKaeqJyif wHqdyf xkwfukefypönf;rsm;twGuf ukefMurf;
jzpfonfh Peugeot armfawmfum;rsm;ESifhwuG wifoGif;jcif;ESifh ukefacsmwifykdYa&mif;csjcif;
Peugeot trSwfwHqdyf pufud&d,mtrsKd;rsKd; vk y f i ef ; rsm;ud k t"d u tm;jzif h pD r H u G y f u J
wkdYukd tcsdefwkdtwGif;rSmyif wpfae&mxJü aeaom xkd½kH;csKyfBuD;onf urÇmhemrnfausmf
avhvmMunfh½IEkdifMuonf/ Oa&my trSwfwHqdyfwpfck\ A[kdXmeBuD;yif
Peugeot trSww f qH yd f armfawmfum;rsm; jzpfonf/
twGuf aemufxyf ta&;ygaomae&mwpfck Peugeot armfawmfum;rsm;ukd arG;zGm;
rSm Peugeot Avenue yif jzpfonf/ tqkdyg ay;&m ae&murl Peugeot armfawmfum;rsm;
ae&mwGif urÇmausmfNyD; vlBudKuftvGefrsm;cJh twGuf tvGefta&;ygaom xkwfvkyfa&;
onfh Peugeot um; armf',ftcsKdUESifh urÇmh puf ½ k H r sm;yif jzpf M uonf / t&nf t aoG ;
um;armif ; Nyd K if y G J r sm;ü qk z vm;&&S d c J h a om jrifhrm;aom Peugeot trSwfwHqdyf armfawmf
armfawmfum;tcsKdUukd jyoxm;vsuf&Sdonf/ um;rsm;ESifh Citroen trSwfwHqdyf armfawmf
Peugeot trSww f qH yd f armfawmfum;rsm; um;rsm;ukd jyifopfenf;ynm pHcsdefpHñTef;rsm;
\ pGr;f aqmif&nf trsK;d rsK;d udk {&mr t,fvpf 'D D ESit
hf nD pepfwus xkwv f yk jf cif;? wyfqifjcif;?
armfew D mBu;D jzifh jyoxm;Ny;D vma&mufavhvm t&nftaoG; ppfaq;jcif;? prf;oyfarmif;ESijf cif;?
ol r sm;tzk d Y vG , f v if h w ul 0,f , l E k d i f a om wify&Ydk ef toifjh yifqifjcif; paom Bu;D rm;onfh
Peugeot trS w f w &ypö n f ; rsm;pG m uk d v nf ; vk y f i ef ; pOf tqif h q if h u d k pOf q uf r jywf
cif;usif;jyo a&mif;csay;vsuf&Sdonf/ taumif t xnf a zmf vk y f a qmif a eaom
Peugeot trSwfwHqdyf xkwfukefypönf; Peugeot armfawmfum;puf½kHrsm;onf t&nf
rsm;\ ½k;H csKyjf zpfaom Peugeot Grande- Armee taoG;jrifhonfh Oa&myEkdifiHxkwf armfawmf
onfvnf; Peugeot armfawmfum;rsm;twGuf um;rsm;ukd ESpfoufpGm 0,f,lokH;pGJvkdolwkdY
ta&;BuD;aom ae&mwpfck jzpfonf/ xkd½kH;csKyf twG u f r[mAsL[majrmuf xk w f v k y f a &;
wGif Peugeot trSwfwHqdyfjzifh yxrOD;qkH; pifwmrsm;yif jzpfMuonf/
xkwv f yk cf ahJ om armfawmfum;rsK;d quftcsKUd ESihf enf ; ynmjrif h ? jref E I e f ; jrif h a cwf o d k Y
tif*siftcsKdUwkdYukd aemufqkH;ay: Peugeot a&muf&SdvmcsdefwGif pufpGrf;&nf tvGefjrifhrm;
acwfopfum;rsm;ESihf ,SOw f vJG suf jyoxm;onf/ vmaom tif*sifrsm;ESifh vkdufavsmnDaxG
xkdYjyif vuf&Sdxkwfvkyf a&mif;csaeaom jzpfap&eftwGuf Peugeot armfawmfum;rsm;\
armfawmfqkdifu,frsm;? vQyfppfpufbD;rsm;? 'DZkdif;udkvnf; ajymif;vJ xkwfvkyfvmcJhonf/
uav;pD; armfawmfum;i,fuav;rsm;? uav;xde;f jrefEIef;jrifh armif;ESifaecsdefü armfawmfum;\
vufweG ;f vSn;f rsm; ponfwu Ydk v
dk nf; jyoxm; a&S U wl ½ l r S [ef Y w m;ck c H a eonf h avxk \
onf/ jyifopfEkdifiH\ jynfwGif;aps;uGuf? urÇmh oufa&mufru I kd wwfEidk o
f rQ avsmyh g;oufom
68
aprnf h armf a wmf u m; OD ; acgif ; yk H p H r sm;ud k xkdYjyif Peugeot trSwfwHqdyf armfawmf
Peugeot 'D Z k d i f e mrsm;u wD x G i f z ef w D ; cJ h M u um;rsm;ü acwfopfenf;ynmrsm;ukd tokH;jyK
onf/ xm;onfh b&dwftaxmuftuljyK pepfrsm;ukd
xk d U twl armf a wmf u m;bD ; rsm;qD o k d Y vnf; xnfhoGif; wyfqifxkwfvkyfay;vsuf
wk;d 0ifa&muf&u dS m [efw Y m;ckcMH urnfh avzdtm; &S d o nf / armf a wmf u m;bD ; rsm; b&d w f t rd
ouf a &muf r I u k d tumtuG , f j yKxm;aom Murf ; vG e f ; jcif ; ES i f h b&d w f e if ; NyD ; onf h t cg
a&SUbrfyg ykHpHopfrsm;udkvnf; wDxGifzefwD; b&dwf½SL;rsm; csufcsif;jyefruGmbJ Nidaejcif;udk
xkwfvkyfcJhMuonf/ tvm;wlyif armfawmf a&SmifvaJT y;Ekid o f nfh ABS ac: Anti-Lock Brak-
um;\ 0rf;AkdufatmufokdY wkd;0ifa&muf&Sdum ing System ukd vnf;aumif;? b&dwfeif;vkduf
jrefEIef;jrifhvmonfESifhtrQ um;ukd,fxnf onf h t cg bD ; wpf b D ; csif ; qD o k d Y zd t m;
wpfckvkH;udk tay:bufokdY yifhwifay;rnfh oufa&mufrIudk ydkrkdxda&mufaponfh EBFD
avzdtm;oufa&mufrI\ &mckdifEIef;trsm;pkudk ac: Electronic Brake Force Distribution
z,f&Sm;ay;aom um;ukd,fxnfykHpHESifh um; pepf u d k v nf ; aumif ; ? b&d w f p G r f ; tm;ud k
0rf;Akdufatmuf&Sd avcGJajrmif;rsm;ukdvnf; tjynfht0&&SdcHpm;Ekdifatmif t&nfzdtm;udk
qef;opfaom enf;ynmrsm;jzifh taumif csucf si;f jri§ whf ifay;Ekdifaom EBA ac: Emer-
txnfazmf zefwD;cJhMuonf/ gency Braking Assistance ukdvnf;aumif;
vuf,muyfarmif;pepfukd usifhokH;aom xnfo h iG ;f wyfqifxkwfvkyfay;vsuf&Sdonf/
jyifopfEkdifiH\ vrf;rsm;twGuf xkdpepfESifh
ukdufnDatmif pwD,m&ifukd vuf0Jbufü
wyfqifxm;ovkd tcsK;d tauGU twdr;f tapmif;
rsm;ü wnfNird rf u I kd xde;f csKyaf y;onfh enf;ynm
ukdvnf; vuf,muyfarmif;pepfESifh ukdufnD
atmif wyfqifxkwfvkyfay;vsuf &Sdonf/
xktYd wl vuf0u J yfarmif;pepfudk usio hf ;Hk
aom Ekid if rH sm;okYd wifyrYdk nfh Peugeot armfawmf
um;rsm;twGuv f nf; xkpd epfEiS hf uku
d n f aD tmif
pwD,m&ifukd vuf,mbufü wyfqifxm;ovkd
tcsK;d tauGU twdr;f tapmif;rsm;ü wnfNird rf u I dk Peugeot armfawmfum;puf½kHrsm;wGif
xdef;csKyfay;onfh enf;ynmukdvnf; vuf0J tvkdtavsmuf t&Sdefajymif;pepf (Automatic
uyfarmif;pepfESifh ukdufnDatmif wyfqif Transmission System) ES i f h pd w f B ud K uf
xkwfvkyfay;vsuf&Sdonf/ t&Sdefajymif;pepf (Manual Transmission Sys-

69
tem) rsm; yl;wGJyg0ifaom armfawmfum;rsm;ukd xkwv f yk af &; vkyo
f m;rsm;onf uGeyf sLwmpepfjzifh
vnf;aumif;? vQypf pfarmfwmjzifh tvkyv f yk af p xdef;csKyfxm;aom puf½kyfvkyfom;rsm;ESifhtwl
onfhtwGuf tckd;taiGU pGefYxkwfrIr&Sdaom armf',ftrsKd;rsKd;ESifh ykHpHtrsKd;rsKd;aom Peugeot
Zero- Emission Vehicle rsm;ukd vnf;aumif;? armfawmfum;rsm;ukd pOfqufrjywf xkwfvkyf
Murf;wrf;aom rsufESmjyifrsm;ESifh vrf;azmuf ay;vsuf&Sdaeonf/
vkyfxm;jcif; r&Sdaom ae&mrsm;ü armif;ESif acwfopf tufpftkdifyD enf;ynmudk
Ekdifonfh Four_Wheel Drive Vehicle rsm;ESifh okH;NyD; vltiftm;rokH;bJ puf½kyfvkyfom;
pufukefzGifhí vsifjrefayghyg;pGm armif;ESifEkdif rsm;jzifhom xkwfvkyfaeonfh armfawmfum;
aom Sports Vehicle rsm;udk vnf;aumif; wHcg;&Gufrsm;\ BuHhckdifawmifhwif;rIuvnf;
wyfqif xkwfvkyfay;vsuf&Sdonf/ Peugeot armfawmfum;rsm;\ vkNH cKH pw d cf s&rIukd
tm;jznfhay;vsuf&Sdonf/
Peugeot armf a wmf u m;puf ½ k H r sm;\
acwfopf tufpftkdifyD wyfqif xkwfvkyfaerIrsm;xJwGif tm&Swkduf&Sd
enf;ynmudkokH;NyD; armfawmfum;puf½kHrsm;u wyfqif xkwfvkyf
aeMuykHESifh rwluGJjym;aom vkyfief;pOfwpfck
vltiftm;rokH;bJ rSm pdwf0ifpm;zG,fjzpfonf/
puf½kyfvkyfom;rsm;jzifhom armf a wmf u m; uk d , f x nf E S i f h wG J z uf
wyfqif&rnfh tif*si?f *D,mabmufp?f qkid ;f xde;f
xkwfvkyfaeonfh
ypönf;rsm;ESifh b&dwfpepfwkdYukd tm&Swkduf&Sd
armfawmfum;wHcg;&Gufrsm;\ armfawmfum; puf½kHrsm;rSmuJhodkY wpfckcsif;pD
oD;jcm; wyfqifjcif;rjyKbJ tajccHz&drfwpfck
BuHhckdifawmifhwif;rIuvnf;
ay:wGif pkpnf;wyfqifNyD;rSom xkdz&drfay:&Sd
Peugeot armfawmfum;rsm;\ tpdwftykdif;rsm; tm;vkH;ukd uGefysLwmxdef;
puf½yk rf sm; tok;H jyKum armfawmfum; uk, d x
f nf
vk H N cH K pd w f c s&rI u d k
ESifh wpfNydKifwnf; wGJqufwyfqifonfh ykHpHyif
tm;jznfhay;vsuf&Sdonf/ jzpfayonf/

od y Ü H p ma&;q&m uk d u d k a tmif
armfawmfum;xkwfvkyfa&; puf½kHrsm;\
wyf q if x k w f v k y f r I vrf ; aMumif ; twG i f ; ü
uRrf;usiftrsKd;orD;vkyfom; 20 &mckdifEIef;
tygt0if &maygif ; rsm;pG m aom wyf q if

70
ZeD ; a[Z,f \ jrpf x J o d k Y ck e f c srnf [ l a ompmaMumif h a0gavh o nf pd k ; &d r f y l y ef u m
&Gmom;rsm;\tultnDjzifh yifv,fjyifwGif ydkufuGefcsu,fq,f&m ZeD;onftpm;
ig;BuD;? ig;i,frsKd;pHkudk awGU&Sd&aMumif;ESifh trSefwGifrl ZeD;a[Z,frSm tdrfrSmyif
&S d a eaMumif ; [mo&oajrmuf a tmif a&;zG J U xm;onf /

0Dv,D rf a0gavh*srqD if\ZeD; a[Z,f uav;arG;cgeD;Ny/D a[Z,f vkyaf eyHrk mS uav;u


reufjzefyif arG;awmhrvdk yHkpHrsKd;/ cifyGef;onf tdyfcef;xJ0ifvmvQifvnf; pum;ajymvdrrhf nf
r[kw/f tu,fí cifyeG ;f onfu olYtom;udk xdudkifzdkY BudK;pm;rnfqdkvQifvnf; a&SmifxGuf
aeayvdrfhrnf/
71
odkYESifh wpfnü 0DvD,rfa0gavhonf Am*,fu ajym\/ wpfzufqrD S 'dv k \
D
oli,fcsif;jzpfol Am*,faomrwfESifh tjyif vlrsm; vmaeMu\/ olwdkY\ rsufESmay:wGif
xGuo f mG ;\/ aemufaeYeeH ufwikd af tmif tdro f Ykd eH e uf p mpm;NyD ; p Muuf O tyd k i f ; tprsm;
a0gavh jyefa&mufrvmay/ a0gavh tdrfjyef &dSaeMuwkef;yifjzpf\/
a&mufaomtcg ZeD;a[Z,frSm tdrfwGif r&dS xdkvltkyfBuD;onf a'ghxH oGm;Mu\/
awmhay/ olu Y , kd pf m; pmwpfapmifom awGU&\/ tbdk;BuD; a'ghonf BuD;rm;vSaom
pmxJa&;xm;onfrSm olYudk,fol owfao&ef ydu k u f eG Bf u;D udk ydik q
f ikd o
f jl zpf\/ a'gh\tdro f nf
jrpfqDodkYoGm;NyD [líyif/ awmif u k e f ; xd y f w G i f & S d \ / tbd k ; BuD ; onf
a0gavh tdrfxJrS ajy;xGufvdkuf\/ vIyfukvm;xdkifwGif xdkifae\/
ajy;xGu&f if;yif ab;tdrrf o S il ,fcsi;f Am*,fukd ]]uJ bmvJ}}
vSrf;atmfajymvdkuf\/ tbdk;BuD;a&SUwGif vltkyfBuD; rwfwwf
]]a[Z,f aysmufoGm;NyD/ owfaozdkY &yfvu kd Mf uonfEiS hf a'ghu ar;vdu k \
f / a0gavh
jrpfxJoGm;NyDuG}} u a&SUwpfvSrf;wdk;NyD; -
a0gavhonf Am*,fukd ajymí idak v\/ ]]OD ; av;&J U yd k u f B uD ; b,f o l r S
]]bmjzpfvdkYvJuG/ a[Z,f 'Dvdkrvkyf rok;H ao;&if usKyfwdkY oHk;yg&ap}}
avmufygbl;}} a0gavh a b;od k Y Am*,f wd k ; uyf
a0gavhu Am*,fudk udkifvIyfNyD; - vdkufum -
]]igwdkY ydkufBuD;BuD;eJY ckyJ jrpfxJ qGJcs ]]ydu
k if mS ;&wJh taMumif;uawmh a[m'D
&SmrSjzpfr,fuG/ jrpfudk jzwfqGJxm;Edkifr,fh a0gavh Z eD ; ol Y u d k , f o l o wf a ozd k Y jrpf x J
ydkufawGudk b,folu qGJulrSmvJ}} qif;oGm;vdkY}}
Am*,f acgif;ukwfonf/ a'ghonf avwpfcsuf cyf&Snf&Snf
]]ig 'dkvDhqD oGm;r,f/ rif;u r,fvHk; cRefvdkufNyD; -
qD oGm;}} ]]a[Z,f[m rpöpöyDwpfavQmufrSm
a0gavh u ajym\/ q,f h i g;rd e pf awmh tvSq;kH rde;f uav;yJu/G a&Ta&mifqyH ifeYJ
Mumaomf ol w d k Y E S p f a ,muf jyef q H k M u\/ 'DavmufvSwJh rdef;uav;rsKd; ig rjrifzl;bl;/
a0gavhu - aemufvnf; awGUzl;rSm r[kwfbl;uG}}
]]a[m'DrSm r,fvHk;&JUvlawG tukefyJ/ a'gh o nf xd k o d k Y a jymNyD ; rwf w wf
igu av;a,mufwnf; ulzaYkd wmif;wm/ usew f hJ &yfvdkufum ajym\/
rd o m;pk a wG u ol w d k Y v nf ; vk d u f r ,f q d k N yD ; ]]igvnf; rif;wkdYeJY vdkufr,f}}
vdkufvmMuwm}} vltkyfBuD;onf vloGm;vrf;twdkif;
]]'DvlawG t&ifu 'Dvdkpdwfygvufyg awmtk y f x l x l B uD ; ud k j zwf u m yk v J j rpf q D
rulnDzl;bl;uG}} oG m ;Mu\/ vl t k y f B uD ; onf a0gavh a b;ü
72
NidrfoufpGm vdkufygvmMu\/ a0gavhudk bmrQ jrpfurf;wpfzufwpfcsuf&dS tkyfpkESpfpk
o,f a qmif c G i f h r ay;Mu/ rMumrD r S m yif onf yd k u f p tpG e f ; wpf c k p D u d k qG J u d k i f v suf
jrpf & eH Y o nf awmtk y f a y: ysH U ES H U jzef Y M uuf jrpf w pf a vQmuf pwif a vQmuf v mMu\/
a&muf&dSvm\/ a'ghonf jrpfurf;wpfzufwpfcsuf qGJ,loGm;
]]igwdkY ajymif;vJzdkY tcsdefwefNyDuG/ aomydkuftv,frS avSwpfpif;jzifh avSmfcwf
ajymif;vJr,fh aeYwpfaeYqdkwmvnf; vmawmh vdkufygvm\/ a0gavhu a&xJodkY 'dkifAif
rSm r[kwfygbl;uGm/ tyleJY tat; wpfvSnfhpD xdk;csNyD; ul;cyfvsuf vdu k yf gvm\/ acG;rsm;u
jzpfaewmyJav}} [k a'ghu ajym\/ jrpfurf;ab; pkefvdkuf? qefv dku f? awmxJ
vltkyfBuD; avQmufvm&if;ESifh jrpfqD 0ifvdkuf? xGufvdkuf vkyfaeMu\/
a&mufvm\/ aea&mifonf jrpfjyifay: usvmaom
olwdkYtm;vHk; rwfwwf&yfaeMu\/ tcgwG i f r l cd k u f c d k u f w k e f a tmif a t;aom
xdkpOf a'ghrSm bmrSrjzpfovdk ajym\/ tat;u oufompjyKvm\/ jrpfjyifay:0,f
]]'D a eY y J a ygh / atmuf w d k b mv&J U rdk;rcyifwdkY ñTwfusae\/ rdk;rcyiftudkif;wkdY
a&Ta&mifaejcnf[m aumif;uifrmS ? opfyifawG wGJusaeyHkrSm eHeufcif;avjynfxJ0,f tpdrf;
rSm? a&xJawGrSm jzefYMuufjzmqif;vdkYygvm;/ a&mifa&wHcGefrsm;ESifh wlvSay\/ vltkyfBuD;
'Dtcsdefav;rSm t&m&m[m a&TeJY vkyfxm;yHk um; ig;BuD;? ig;av;rsKd;pHkudk ydkufuGefxJrS
&w,fvdkY xifrSwf&w,f}} tawmfyif zrf;,l&&dSMuav\/ a0gavhurl
a0gavhonf atmufoYkd iHMYk unfv h u kd \
f / ol r sm;wumxuf tBuD ; qH k ; aom ig;ud k
a[Z,f\ &Tef;vJhawmufyaom rsuf0ef;wpfpHk zrf;rd\/ a0gavhESifhvltkyfBuD;onf ig;yg;pyf
udk awG;aerd\/ xd&ufp&mr&dSatmif a&Tpif rsm;udk BudK;jzifhazmufoDum ig;wGJBuD;rsm;udk
½kyfwkav;yrm tdrfwGif a[Z,fxdkifaeyHkudk aemufausmbufwiG x f m;vsuf a&udjk zwfausmf
a0gavhtawG;ü jrifa,mifaerd\/ aeMu\/
vl t k y f B uD ; onf BuD ; rm;vS o nf h olwdkYonf ig;rsm;tjyif tjcm;aom
acgufxm;aom ydkufuGefBuD;udk ajzaeMu\/ t&mrsm;udkvnf; awGU&dSMu\/ xdkt&mrsm;rSm
ydkufBuD;rSm tawmfMumcJhNyDjzpfí a[mif;jrnfh zdeyfa[mif;rsm;ESifh trsKd;orD;vnfqGJwpfck? NyD;
aeNyDjzpf\/ atmufwdkbmv aetvif;a&mif rdausmif;i,fwpfaumif/
onf a&Ta&mifyufzsef;xm;onfESifh wlvS\/ ]]Ad k u f q mNyD a [h ? ig;awG pm;Mu&
jrpfurf;wpfzufwpfcsufodkY a&mufatmifyif atmif}}
ydkufBuD;rSm BuD;rm;vSay\/ AGrf;AGrf;xoHrsm; Am*,fu ajym\/ olwdkYonf urf;ajc
avxJysHUESHUoGm;av\/ r,fvHk;onf tBuD; wGif pkvdkufMuum rD;arT;Mu\/ rD;cdk;wvlvl
tus,f nnf;nLvdkufNyD; jrpfudkjzwful;\/ Mum;0,f ig;rsm; csuf j yKwf p m;aomuf M u
'dkvDu Am*,ftem;wGif &dSae\/ av\/ enf;enf;av;rQ xyfrpm;Edik o f nftxd
73
weifw h yd;k pm;vku d Mf u\/ xdaYk emuf wpfa,muf Am*,f u ajym\/ opf y if w d k Y \
NyD;wpfa,muf tdyfaysmfoGm;Muav\/ aemufem;wGif 'dkAmNrdKUav;&dSaeonf/ 'dkAm
Nrd K Uav;wG i f v nf ; rd k ; &G m cJ h \ / xd k Y a Mumif h
]] jrpfxrJ mS Nrd K Uav;onf Nrd K Uopf a v;ES i f h wl a eonf /
xd k v l t k y f o nf Nrd K Uav;\rif ; vrf ; ay:
a[Z,f r&dyS gbl;/ a&mufcsed w f iG f naecif; tylviId ;f u qif;ouf
rdef;uav;awG[m vmonf/ bmudrk Q rjrif? bmudrk Q rMum;&aom
yHkpHrsKd;jzifh a0gavhonf NrdKUxJ jzwfavQmuf
a&rBudKufbl;uG/ aeonf/ a0gavhzrf;rdaom ig;BuD;rSm BuD;rm;
ol w d k Y &Snfvsm;vSay&m vlwkdif; jrifEdkif\/
cif y G e f ; onf e J Y Am*,fu a0gavh aemufraS vQmufum
a0gavhvyk o f vdk wpfoa0rwdr;f vdu k v f yk af v
pdwfqdk;wmeJYawmh onf/ ¤if;wkdY\aemufrS 'dkvDESifhr,fvHk;wdkYonf
rdef;uav;awG[m ig;rsm;udk avxJajrm§ ufum ajrm§ ufumvkyv f suf
ygvmMuonf/ vltyk Bf u;D \ aemufq;kH rS a'ghu
a&xJ vdkufygvmonf/ 'dkAm NrdKUolNrdKUom;tm;vHk;
ckefrcsbl;uG/ vltkyfBuD;udk xGufMunfhMuonf/
]]'Davmufrsm;wJh ig;awG jrifzl;Mu
tJ'g rSwfxm;}} ovm;a[h}}[k 'dkAmNrdKUom;rsm; ajym,lMu&
avonf/
rdk;Ncdrf;oHaMumifh olwdkY Edk;vmMuonf/ ae0if o G m ;aomtcg a'gh o nf ol Y
aumif;uifonf rnf;arSmifvmNyD; vQyfpD; tdrfav;&dS&m awmifukef;ay:odkY wufoGm;\/
w0if;0if; jzpfvmonf/ ta&mifwYkd ajymif;ukef vIyu f vk m;xdik af y:xkid u
f m aq;wHukd yg;pyfwiG f
MuNy/D a&Ta&mifaeYv,fcif;onfvnf; aysmufchJ cJvu kd of nf/ a0gavhu ydu k uf eG u
f kd vSe;f aeonf/
NyD/ avwdkY ezl;jyifudk ½dkufcwfvmMuNyD/ rdk;oD; Am*,fu a0gavhukd apmifah eonf/ Ny;D onfEiS hf
rd k ; ayguf B uD ; rsm; usvmonf E S i f h opf y if ESpaf ,mufom; a'ghukd EIwq f uf&ef oGm;Muonf/
atmufodkY ajy;0ifMuonf/ rdk;u oJBuD;rJBuD; a&mufaomtcg a'ghu -
&GmavNyD/ rkefwdkif; ½kwfw&uf &yfoGm;onfESifh ]]aumif ; NyD a [h / igawmh jrpf x J r S m
olwo Ykd nf a&SUqufavQmufvmMuonf/ a&SUwGif 'Davmuf yd k u f q G J a umif ; wmrsKd ; wpf c grS
&dSaom jrpfudk MunfhvdkufMuonf/ rawGUzl;ao;bl;}}
]]Munfhprf;? igwdkY NrdKUem;awmif a&muf ]]'gayrJ h uRef a wmf w d k Y a[Z,f u d k
vmNyD}} zrf;rdwmr[kwfbl;}}
74
Am*,fu uefYuGufajymqdkvdkufjcif; npmpm;NyD;aemuf olwdkYESpfa,muf
jzpf\/ a'ghonf aq;wHudk yg;pyfrScRwfNyD; - tdrfa&SUNcHxJwGif xdkifMuonf/
]] jrpfxrJ mS a[Z,f r&dyS gbl;/ rde;f uav; ]]reufu ig jyefvmawmh rif; b,f
awG[m a&rBudKufbl;uG/ olwdkY cifyGef;onfeJY a&mufaevJ}}
pdwfqdk;wmeJYawmh rdef;uav;awG[m a&xJ ]]uRef r yk e f ; aewm/ tJ ' D w k e f ; u
ckefrcsbl;uG/ tJ'g rSwfxm;}} pma&;NyD;pyJ &dSao;w,f}}
a0gavhu armhMunhfhum ar;\/ a0gavhonf a[Z,fudk pdkufMunfh
]]'DaeYreufcif;rSmyJ a[Z,f a&epf vdkufNyD; -
aow,fvdkY cifAsm; rxifbl;vm;}} ]]ig pmzwfaewkef; rif; acsmif;Munfh
]]vH;k 0udk rxifb;l }} [k a'ghu ajzonf/ aewmayghav}}
Am*,f E S i f h a 0gavh w d k Y rd r d w d k Y t d r f u d k ]][kwfw,f/ &Sifu uRefreJY eD;eD;av;/
jznf;nif;pGm jyefvmMuonf/ Am*,f\tdrfodkY b,favmufeD;ovJqdk&if &Sif vufqefYNyD;
a&mufaomtcg Am*,fu EIwfqufNyD; tdrfxJ uRefrudkawmif xdvdkufvdkY&atmifudk eD;w,f}}
0ifoGm;onf/ a0gavh tdrfjyefa&mufaomtcg [k a[Z,fu &,farmvsuf ajymonf/
a0gavhb0wGif wpfcgrQ rjrifzl;aom wpfpHk
a0gavhonf udk,fhEIwfcrf; udk,fjyef
wpfcu k kd jrifawGUvdu k &f \/ tdraf cgifr;kd xufwiG f
udkufvdkufNyD; a[Z,fhudk ayGUzuf,lvdkufonf/
auG;ñGwfaeaom oufwHa&mifpHk wpfckyif
]]rif; aemufxyf 'DvdkvkyfOD;rSmvm;}}
jzpfav\/ v 0ifomG ;ayNy/D v\ tvif;a&mif
a0gavh u a[Z,f h u d k wif ; wif ;
tenf;i,fonf oufwH ay:wGif usa&muf
zufxm;&if; wdk;wdk;av;ar;onf/
vsu&f oSd nf/ xdo k ufwHukd trsK;d orD;wpfa,muf
a[Z,f ½kef;xGufzdkY BudK;pm;&if;
\ aEG&moD0wfpHk[k a0gavh awG;xifrd\/
]]uRefr 'Dvkd pdwfcHpm;&wmBudKuf&if
a0gavh td r f x J a &muf a omtcg
xyfvkyfOD;rSmaygh}}
wpf a ,muf a ,muf u a0gavh e mrnf u d k a[Z,fu a0gavhudk NyHK;íajymonf/
ac:onf/ ac:oHu tdycf ef;xJrS jzpfonf/ rdepftenf;i,f MumNyD;aemuf a[Z,fonf
]]rif; bmvdkcsifvdkYvJ}} [k a0gavhu a0gavhvufudk udkifqGJ,lvdkufNyD; tdrfxJodkY
atmf[pfvdkufonf/ OD;aqmif ac:0ifoGm;avawmhonf/
tdyfcef;wHcg; yGifhoGm;onf/ tdyfcef;
xJwGif a[Z,f/ olonf bmrQrajymif;vJ/
Ek d i f a omif ; xG # f
]]npm tqifoifhyJ}} [k a[Z,fu
ajymonf/ wpfqufwnf; ]]'Dn &Sif jyefvm
r,f v d k Y uRef r xif a ewm/ npmpm;zd k Y Ref: By The wide net
Eudera Welty
udk,fvufoefYpifvdkufygOD;}} American Mosaic
75
ighudk rif; u,fwifcJhwmyg
vlwikd ;f vlwikd ;f Bu;D us,jf rifjh rwfEidk yf gonf/ trSm;trSef a0zefyikd ;f jcm;Ekid af om todw&m;
jzifh jynfh0aeaom ESvHk;om;&SdzdkYomvQif vdktyfygonf/ touf0dnmOfonf cspfjcif;arwåm
tm;jzifh &SifoefaygufzGm;ygonf/
rmwifvlomuif; (*sLeD,m)
wpfaeYaomtcg rmhcfonf ausmif;rS tdrfodkY vrf;avQmufjyefvmcJh\/ xdktcdkuf ol\
a&SUwl½lrS aumifav;wpfa,muf cvkwfwdkufrdNyD; qG,fwmESpfxnf? abhpfabm½dkufwH
wpfacsmif;? vuftw d w f pfv;Hk ?toHzrf;pufi,fwpfv;kH ESit hf wl ol o,fvmcJah om pmtkyt f m;vH;k
vGwfusoGm;cJh\/ rmhcfu 'l;axmufxdkifvdkufNyD; jyefYusJaeaom ypönf;rsm;udk ulnDaumufay;
vdu k of nf/ olwEYdk pS Of ;D oGm;&mvrf;csi;f wlaeonft h wGuf rmhcu f rEdik rf eif;jzpfaeonfukd ulo,f
ay;cJo h nf/ vrf;avQmufvmpOftwGi;f aumifav;\trnfrmS bDvjf zpfaMumif;? AD', D *kd rd ;f rsm;?
abhpfabmESifh ordkif;bmomudk jrwfEdk;aMumif;? tjcm;bmom&yfrsm;wGif tcuftcJrsm;pGm
&SdaeaMumif;ESifh ol\ &nfpm;aumifrav;ESifh jywfcgpjzpfaMumif; odvdkuf&\/
bDvfudk ol\tdrfwGif vdkufydkYay;cJhNyD;aemuf rmhcfu olYtdrfodkY jyefvmcJhonf/ olwdkY
wpfOD;ESifh wpfOD; ausmif;\0ef;usifwGif awGUjzpfMuNyD; wpfBudrfESpfBudrfrQ aeYv,fpm twl
pm;jzpfMu\/ xkdYaemufwGif ESpfOD;pvHk; *sLeD,mtxufwef; atmifcJhMuonf/ ESpftwefMum
olwdkYESpfOD; cPwpfjzKwf xdawGUqufqHcJh&m txufwef;ausmif;rSmyif oif,lNyD;ajrmufcJh
Muonf/ aemufqHk;wGif umv&SnfMumapmifhpm;cJh&aom pDeD,mwef;odkY a&muf&SdcJhMu\/
bGJU,l&ef &ufowåywftvdkwGif bDvfu pum;vufqHkajymEkdifrnfvm;[k rmhcfudk ar;cJhonf/
bDvuf olwEYkd pS Of ;D yxrqH;k awGUcJoh nfh ESpaf ygif;rsm;pGmu wpfaeYukd jyefajymif;owd&ap
cJo
h nf/ ]]tJ'aD eYu ig bmhaMumifh ypön;f awG trsm;Bu;D tdru f okd ,fvmcJw h ,fqwkd m rif;
awG;Munfrh dzl;vm;}} [k bDvfu ar;cJh\/ ]]rif; odvm;? wjcm;olwpfa,mufa,muftwGuf
trdIufxkyf rxm;cJhcsifvdkY ighAD½dkav;udk ig &Sif;xkwfvdkufwm/ ightar&JU tdyfaq;vHk;awGudk
,lzGufxm;NyD; ighu, kd if g aoaMumif;BuzH Ykd tdru
f okd mG ;cJw
h m/ 'gayrJh igwdYk twlwpl um;ajymMu?
&,farmMuNyD;wJh tcsdefcPav;rSm wu,fvdkY ighudk,fig owfaovdkufr,fqdk&if tJ'D
(aysmfp&m) tcsdefawGeJY aemufqufNyD; jzpfvmr,fhudpöawGudk ig vufvTwfqHk;½HI;&rSmygvm;
qdw k thJ od 0ifvmcJw h ,f/ 'Dawmh rif; odvm; rmhc?f tJ'aD eYu rif; ighukd pmtkyaf wGaumufay;
wmxuf trsm;BuD;ydkwmudk rif; vkyfcJhw,f/ ightoufudk rif; u,fwifcJhwmyg}}
Zif r if ; at; (t*F v d y f p m)
76
bl r d t csd e f Z ,m;? ouf & S d ½ k y f < uif ; rsm; tqif h q if h j zpf w nf vmykH? ouf & S d
jzpf p Of o rk d i f ; aMumif ;ESifh urÇmhZD0xktaMumif; a&;om;xm;onf/

ZD0xk (Biosphere) qkdonfrSm urÇmhajray:ajratmuf? a&ay:a&atmuf&Sd vl? wd& pämef?


opfyifyef;ref ponfh ouf&SdtzGJUtpnf;yif jzpfonf/
ouf &S db 0tp yif v ,f x J u
urÇmajronf vGefcJhaom ESpfoef;aygif; 4ç600 cefYtcsdefu t&nfaysmfvsuf&Sdaom
ausmufvkH;BuD;wpfvkH;tjzpf pwifjzpfay:vmcJhonf/ xkdrS wpfpwpfp wjznf;jznf; at;cJ
77
vm&m tenf;qkH; ESpfoef;aygif; 600 cefY oufOD;tBudKuyfxuf þuyfokH;uyf
MumNyD;csdefrS urÇmhtay:cGHvTm (Earth’s Crust) twGif; ouf&Sdowå0gwkdY ykdrkdjzpfxGef;rsm;jym;
at;vmcJhonf[k qkdonf/ vmcJ h M uonf / xk d U aMumif h þouf O D ; uyf ?
ouf&b dS 0onf vGecf ahJ omESpo f ef;aygif; oufv,fuyfESifh oufaESmif;uyf oufwrf;
3ç500 cefY tcsed u f yifv,fxw J iG f pwifjzpfay: &Sdonfh ausmufvTmrsm;twGif;rS ausmufjzpf
vmcJhonf/ yxrOD;qkH;aom ouf&SdwkdYonf ½kyf<uif; (Fossil) rsm;ukd oufOD;tBudKuyf
tvG e f Y t vG e f a o;i,f o nfh qJ v f (Cell) oufwrf;&Sd ausmufvTmwkdYtwGif;wGif ykdrkdí
wpfckwnf;&Sdaom bufwD;&D;,m;av;rsm;ESifh awGU&SdaeMu&jcif;yif jzpfayonf/
t,fvaf *s; (Algae) rsm;yifjzpfí ESpo f ef;aygif; ouf O D ; uyf t wG i f ; ausm½k d ; rJ h o wå 0 g
(Invertebrate) rsm;? ausm½kd;&Sdowå0g (Verte-
3ç000 eD;yg; oufOD;tBudKuyf (Precambrian
brate) rsm;? ukef;aea&aeowå0g (Amphib-
Era) wpfavQmufv;Hk usup f m;aevmcJMh uonf/
ian) rsm; qifhuJqifhuJ ajymif;vJjzpfxGef;vmcJh
bl r d t csd e f Z ,m; Muonf / ¤if ; uyf uk e f q k H ; cgeD ; tcsd e f w G i f
blrdtcsdefZ,m; (Geological Timetable) wGm;oGm;owå0grsK;d rsm; pwifay:xGe;f vmonf/
t& uyf (Era)? ,k*f (Period) ESifh tPk,k*f odkYjzihf oufv,fuyfonf wGm;oGm;owå0g
(Epoch) [lí tqifq h ifh ykid ;f jcm;owfrw
S xf m; BuD;rsm; BuD;pkd;vTrf;rkd;xm;Muojzifh wGm;oGm;
onf/ xkdwGif uyfBuD; av;uyf? ,k*f 11 ,k*f owå0 gacwf (The Age of Reptiles) [lí
ESifh tPk,k*f trsm;tjym; yg&Sdonf/ oufOD; jzpfvmcJh&NyD; oufaESmif;uyfonf EkdYwkduf
tBud Kuyf o nf tvG e f & S n f v sm;cJ h o nf / owå0gwkdY ajrmufjrm;pGm &Sifoef ay:xGef;vm
Muojzifh EkdYwkdufowå0gacwf (The Age Mam-
vGecf ahJ om ESpfoef;aygif; 4ç600 rS 550 txd
mals) [lí jzpfvmcJhayonf/
wkdif ESpfoef;aygif; 4ç000 ausmf &SnfMumcJh
urÇmwnfp oufO;D tBuKd uyfrS oufaESmif;
ayonf/ ¤if; oufO;D tBuKd uyfonf useo f nfh
uyf t xd w d k i f ouf w rf ; trsKd ; rsKd ; &S d a om
uyfokH;uyfaygif;xuf ckepfq ykdrkd&SnfMumcJh ausmufvTmpOfwkdYü awGU&Sd&onfh ausmufjzpf
avonf/ ½k y f < uif ; rsm;\ taxmuf t xm;rsm;u
oufOD;tBudKuyfNyD;aemuf oufOD;uyf ynm&SiBf u;D csm;vf'g0if\ qifu h jJ zpfpOfot D &dk D
(Paleozoic Era)? oufv,fuyf (Mesozoic Era) (Theory of Evolution) udk aumif;pGm taxmuf
ESifh oufaESmif;uyf (Cenozoic Era) [lí tuljyKouJhodkY ouf&SdjzpfpOforkdif;aMumif;
uyfo;Hk uyf qufvufjzpfay:vmonf/ oufO;D azmfxkwf&müvnf; rsm;pGmtusK;d jyKcahJ yonf/
uyfwGif a&S;usaom owå0grsm; ay:aygufcJh
onf/ oufv,fuyfwGif tv,facwfowå0g ouf &S d j zpf p Of o rk d i f ; aMumif ;
rsm; ay:ayguf v mí ouf a ES m if ; uyf w G i f ouf& Sdj zpfp Ofo rkdi f; aMumif; \ ta&;
,aeYacwfowå0grsm; ay:aygufvmMuonf/ ygaom jzpfay:wk;d wufrI tajymif;tvJrsm;ukd
78
blrdtcsdefZ,m;&Sd uyf? ,k*f? tPk,k*fwkdYESifh x½kdifvkdAkduf (Trilobite)? *&ufywkdvkduf (Grap-
qufpyfMunfyh gu atmufygtwkid ;f awGU&onf- tolite)? b0J? uif;rGefrsKd;rsm; aygrsm;cJhonf/
oufO;D uyf\ 'kw,d ,k*jf zpfaom atmf'dk
ouf O D ; tBud K uyf AD;pD;,ef;,k*f (Ordovician Period) tpykdif;
urÇ m h y xrOD ; qk H ; aom ouf & S d t jzpf okdYr[kwf vGefcJhaom ESpfoef;aygif; 510 cefY
tvGefao;i,fonfh bufwD;&D;,m;rsm;ESifh tcsdefwGif yifv,fxJü a&S;OD;ig;rsm;? a&S;OD;
t,fvaf *s;wko Yd nf oufO;D tBudKuyfBu;D a&SUykid ;f ? uPef;rsKd;EG,frsm; pwifay:aygufvmcJhonf/
tmcsD,eftcsdef (Archean Age) okdYr[kwf
vGefcJhaom ESpfoef;aygif; 3ç500 cefYtcsdefu
yifv,fxJ pwifay:aygufvmcJhonf/ ¤if;wkdY
wGif qJvf (Cell) wpfckom yg0ifonf/
oufOD;tBudKuyfBuD;aemufykdif; y½kdwm
½k d Z k d 0 d a cwf (Proterozoic Age) ok d Y r [k w f
vGefcJhaom ESpfoef;aygif; 1ç200 cefYtcsdefwGif
qJvfwpfckxuf ykdrkdyg0ifonfhowå0g (Multi-
celled) rsm; yif v ,f x J ü pwif a y:ayguf
vmonf/
ouf O D ; uyf
oufOD;uyfpwifcsdef vGefcJhaomESpfoef;
aygif; 550 cefY tcsdefrSpí yifv,ftwGif;&Sd
ouf & S d b 0wk d Y o nf od o d o mom txl ; xl ;
tjym;jym; wk;d wufajymif;vJ jzpfay:vmcJo h nf/
ausm½kd;rJhowå0grsm;ESifh tcGHrm&Sdonfh c½kuJhodkY
aom yifv,fae owå0gwkYd pwifay:aygufvm
Muonf/
oufOD;uyf\ yxr,k*fjzpfaom urfA&D
,ef;,k*f tcsdef (Cambrian Period) okdYr[kwf oufO;D uyf\ wwd,,k*jf zpfaom qkid v f l
vGefcJhaom ESpfoef;aygif; 550 tcsdefwGif &D ; ,ef ; ,k * f (Silurian Period) ok d Y r [k w f
yifv,fxJü ausm½kd;rJhowå0grsKd;aygif;pkrsm; vGefcJhaom ESpfoef;aygif; 435 cefY tcsdefwGif
ajrmufjrm;pGm ay:xGef;vmcJhNyD; urÇmhyifv,f ukef;ay:ü a&S;OD;tyifrsm; pwifaygufa&muf
rsm;ü ¤if;ausm½k;d rJo h wå0grsm; Bu;D pk;d cJMh uonf/ vmcJhonf/
79
oufOD;uyf\ pwkw¬,k*fjzpfaom 'DAkdeD
owå0g (Amphibian) wpfrsKd;odkY qif;ouf
,ef;,k*f (Devonian Period) pwifcsed f okrYd [kwf
ajymif ; vJ v mcJ h N yD ; urf ; pyf o d k Y wuf v S r f ;
vGefcJhaom ESpfoef;aygif; 415 cefY tcsdefwGif
aexkdifpjyKonf/ okdUaomf ¤if;wkdYonf Orsm;udk
a&xJü Owkef;yif jzpfonf/
ig;rsKd;rsm; ajrmufjrm;pGm jzpfxGef;vmcJhNyD;
yifv,fjyifukd BuD;pkd;vmcJhonf/ odkUaMumifh txufygajymif;vJrjI zpfpOf\ taumif;qk;H
¤if;,k*fukd ig;wkdY\acwf (The Age of Fish) [k
qifw, l ;dk rSm; OyrmrSm rsuaf rSmufumv zm;rsm;
ac:qkdMuonf/ oEÅmaumifrsm;? A&mcD,adk ygh aygufzGm;BuD;jyif; ajymif;vJvmykHyif jzpfonf/
(Brachiopod) rsm; aygrsm;vmonf/ urÇmh Orsm;uk d a&wG i f O csí zm;avmif ; b0wG i f
yifv,frsm;wGif ausm½kd;&Sdowå0grsm; pwif a&xJ ü aexk d i f B uD ; jyif ; vmMuNyD ; tqk H ; ü
zm;av;rsm;tjzpf uke;f ay:wufum usupf m;
pkd;rkd;vmcJhonf/ xkdrS wa&GUa&GU ESpfoef;aygif;
Muonfhyrmyif jzpfayrnf/ xkdig;wpfrsKd;\
35 oef ; cef Y uk e f v G e f c J h N yD ; 'D A k d e D , ef ; ,k * f
tv,fykdif; (vGefcJhaom ESpfoef;aygif; 380 ajcwpfvSrf;onf ouf&Sdb0\ BuD;rm;aom
r[majymif ; vJ r I B uD ; wpf c k y if j zpf í a&rS
cefY) tcsdefü ig;wpfrsKd;rS a&S;OD; ukef;aea&ae
ukef;ay:odkY pwife,fcsJU ajccsvmjcif;jzpfNyD;
uke;f aeowå0g pwifjzpfay:vmcJhayonf/
oufO;D uyf\ yÍör,k*jf zpfaom umAGeef D
rsufarSmufumv zm;&wf,k*f (Carboniferous Period) okdYr[kwf
vGefcJhaom ESpfoef;aygif; 320 cefY tcsdefwGif
urÇmhwkdufBuD;rsm;tESHU
uk e f ; aea&aeowå 0 grsKd ; &if ; wpf c k r S yxr
&S m azG a wG U &S d a eonf h tOD;qkH;aom wGm;oGm;owå0grsm; (Reptiles)
pwifay:aygufvmMuonf/ ¤if;wkdYonf Orsm;
umAGefeDzm;&wf ukd a&xJwGif rOMuawmhbJ ukef;ay:üom
oufwrf;&Sdaom OvmMuawmhonf/
xkd,k*ftwGif;üyif urÇmhae&mtrsm;
ausmufvTmwkdYxJ&Sd tjym;wGif opfyifBu;D rsm; trsm;tjym; &Sio f ef
ausmufrD;aoG;aMumBuD;wkdYonf jyefyY mG ;vmMuNy;D urÇmajrukd opfawmBu;D rsm;jzifh
pdr;f vef;a0qmvmaponf/ rsuaf rSmufumv
þopfawmBuD;rsm; urÇmhwkdufBuD;rsm;tESHU &SmazGawGU&Sdaeonfh
aoausysuf p D ; NyD ; umAGeef zD m;&wf oufwrf;&Sad om ausmufvmT
wkdYxJ&Sd ausmufrD;aoG;aMumBuD;wkdYonf þ
jzpfvmMujcif; jzpfayonf/ opfawmBuD;rsm; aoausysufpD;NyD; jzpfvm
Mujcif; jzpfayonf/
80
oufOD;uyf\ aemufqkH;,k*fjzpfaom vmMuonf/ rMumrDtcsed t f wGi;f tOD;qk;H aom
ygrD , ef , k * f (Permian Period) pwif c sd e f Ek d Y w k d u f o wå 0 gav;rsm; (Mammals) vnf;
okrYd [kwf vGecf ahJ omESpaf ygif; 290 ceft Y csed w
f iG f wpf q uf w nf ; qk d o vk d a&S U qifh a emuf q ih f
wGm;oGm;owå0grsm; aygrsm;vmcJhonf/ ¤if;wkdY qufvufay:aygufvmonf/
onf aoG;at;owå0grsm;jzpfMuí ukef;ay:
wGifom aexkdifavh&Sdonf/
ygrDD,ef,k*f ukefqkH;cgeD;tcsdef okdYr[kwf
vGefcJhaomESpfoef;aygif; 250 cefYtcsdefwGif
ajrmuf j rm;vS p G m aom owå 0 grsKd ; EG , f p k r sm;
jyKwfjyKwfjyKef; aoausukefMu&NyD; urÇmajr
ay:rS tpkvkduftNyHKvkduf rsKd;wkH;aysmufuG,f
ukeMf uonf/ xkt d xJwiG f x½kdifvAdk u
dk ?f *&ufywkd
vkdufwv Ydk nf; yg0ifomG ;Muonf/ taMumif;rl
xkt d csed u f mvrsm;u urÇmajrwGif urÇmah jrxk
csyBf u;D rsm; qkHpnf;rIjzpfpOft& ivsifBuD;rsm;
jyif;xefpGm vIyf&Sm;cJhjcif;? rD;awmifrsm; umv ouf v ,f u yf \ 'k w d , ,k * f j zpf a om
&SnfMumpGm aygufuGJcJhjcif;? awmifwef;BuD;rsm; *sL&ufqpf,k*f (Jurassic Period) okdYr[kwf
jzpfay:vmjcif;ESifh urÇmhae&mtrsm;tjym;udk vGefcJhaom ESpfoef;aygif; 205 rS 135 oef;
a&cJxkBuD;wpfck zkH;vTrf;cJhjcif;wkdYaMumifh[k twGif; 'kdifEkdaqm ajrmufjrm;pGm trsKd;rsKd;
ynm&SifBuD;wkdYu qkdonf/ uGJjym;jzpfxGef;vmonf/ xkdrS *sL&ufqpf,k*f
aESmif;ykdif; okdYr[kwf vGefcJhaom ESpo f ef;aygif;
ouf v ,f u y f 160 ceft Y csed w
f iG f yxrOD;qk;H aom iSufBuD;rsm;
oufv,fuyf a&mufaomtcg wGm;oGm; pwifay:aygufvmMuNy;D uke;f ay:rS avxJoYdk
owå0grsK;d rsm; tajrmuftjrm; yGm;rsm;vmMuNy;D pwif e,fcsJUcJhayonf/ wpf csdefwnf;wGif
uk e f ; ay:üomru a&xJ ? avxJ t xd y g a&xJüvnf; BuD;rm;aom wGm;oGm;owå0g
usufpm;aexkid v f mMuayonf/ okUd aMumifh ¤if; BuD;rsm; usufpm;vmMuonf/
oufv,fuyfukd wGm;oGm;owå0gacwf (Age oufv,fuyf\ wwd,,k*fjzpfaom
of Reptiles) [k ac:qko d wfrw f m;ayonf/ c&D a w;&S w f , k * f (Cretaceous Period)
S x
ouf v ,f u yf \ yxr,k * f j zpf a om ukeq f ;Hk csed f okrYd [kwf vGecf ahJ om ESpo
f ef;aygif;
x½kdif,qpf,k*f (Triassic Period) okdYr[kwf 65 oef;cefY tcsdefwGif 'kdifEkdaqmrsm;tm;vkH;
vGefcJhaom ESpfoef;aygif; 230 cefYtcsdefwGif urÇmajrrS rsKd;jyKwfaysmufuG,foGm;cJhonf/
yxrOD;qk;H aom 'kid Ef adk qmrsm; pwifay:ayguf xk d Y j yif oufv,fu yf yif v ,f r sm;twG i f ;
81
tvGefaygrsm;<u,f 0 pG m jzpf x G e f ; usuf p m; vGefcJhaomESpfoef;aygif; 54 oef;cefY?
cJhMuonfh trkdEkduf (Ammonite) wko Yd nfvnf; oufaESmif;uyf\ wm&SD,m&D,k*f\ 'kwd,
aoausysupf ;D rsK;d wk;H oGm;cJhonf/ tPk,k*fjzpfaom tDtkdqif;tPk,k*ftp (At
oufv,fuyfonf vGefcJhaom ESpfoef; the begining of Eocene Epoch) tcsdefwGif
aygif; 250 rS pwifí vGecf ahJ om ESpo f ef;aygif; a&S;tOD;qkH; jrif;rsm; pwifjzpfay:vmonf/
65 wGif ukefqkH;onf/ xkdoufv,fuyfwGif vGefcJhaomESpfoef;aygif; 40 oef;cefY?
txuf a zmf j yyg ,k * f o k H ; ,k * f yg0if o nf / oufaESmif;uyf\ wm&SD,m&D,k*f\ 'kwd,
'kdifEkdaqmrsm;onf xkd,k*fokH;,k*fpvkH; ESpfoef; tPk,k*fjzpfaom tDtkdqif;tPk,k*f ukefqkH;
aygif; 185 oef; aexkid Bf u;D pd;k vmMuonfjzpf&m csed f (At the end of Eocene Epoch) wGif a&S;tOD;
xkdoufv,fuyfukd 'kdifEkdaqmacwf[kvnf; qk;H acG;rsm; pwifjzpfay:vmonf/
ac:qkdMuayonf/ vGefcJhaomESpfoef;aygif; 23 oef;cefY?
ouf a ES m if ; uyf wm&S D , m&D , k * f \ pwkw¬
ouf a ES m if ; uyf tPk,*k jf zpfaom rkid t f q
dk if; tPk,
k *k t
f p (At
oufv,fuyftwGif;ü aexkdifcJh&aom the begining of Miocene Epoch) wGif Bu;D rm;aom
Ekw
Yd u dk of wå0gav;rsm;onf wGm;oGm;owå0gBu;D vl0BH u;D rsm; (Large Apes) pwifjzpfay:vmonf/
rsm;\ pk;d rk;d tEkid u
f sihf owfjzwfjcif;cHMu&ojzifh vGefcJhaomESpfoef;aygif; ig;oef;cefY?
zGHUNzdK;oifhoavmuf zGHUNzdK;&SifoefcGifh r&Muacs/ oufaESmif;uyf wm&S, D m&D,*k \f yÍörtPk,*k f
oufaESmif;uyf a&mufvmaomtcg wGm;oGm; jzpfaom yvkdiftkdqif; tPk,k*f (Pliocene
owå0gBu;D rsm; trsm;tjym; aysmufu, G u f ek Mf uNy;D
Epoch) tcsdefwGif yxrOD;qkH; vl0Hwl-vlwlrsKd;
tenf;tyg;om usef&Sdawmhí EkdYwkdufowå0g (The First Variety of Australopithecine)
rsm; ykdrkd&Sifoef BuD;jyif;yGm;rsm;vmEkdifMuojzifh pwifay:aygufvmonf/
urÇmajrjyifudk wpfpwpfp pk;d rk;d vmMuavawmh vGefcJhaomESpfoef;aygif; ESpfoef;cefY?
onf/ xkaYd Mumifh oufaESmif;uyfudk Ekw Yd u dk of wå0g oufaESmif;uyf uGmwmem&D,k*f (Quaternary
acwf (The Age of Mammals) [k ac:Muonf/ Period) \ yxrtPk,k*fjzpfaom yvkdif
vGefcJhaom ESpfoef;aygif; 57 oef;cefY? pwk d q if ; tPk , k * f (Pleistocene Epoch)
oufaESmif;uyf\ wm&SD,m&D,k*f (Tertiary tcsdefwGif yxrOD;qkH;a&S;OD;vl (Homo Habilis)
Period) \ yxrtPk,* k jf zpfonfh ayvD,q dk if; pwifay:aygufvmonf/ xkdrS wjznf;jznf;
tPk,k*fukefqkH;csdef (At the end of Paleocene wpfqifhwpfqifh a&S;OD;vlrS ausmufacwfvl?
Epoch) wGif <uufrsm;? &SOr hf sm;? iSuu f sm;rsm;ESihf xkdrS wpfzef acwfopfvltjzpfokdY wkd;wuf
AsKdif;rsm; pwifay:aygufvmMuNyD; rsm;rMumrD ajymif;vJvmcJhonf/
tcsdeftwGif; ,kefrsm;vnf; pwifay:ayguf
vmonf/ bl r d v k v if ( Nrd wf )
82
Muif e maom tjyKtrl
tao;tzGu J pd yö if jzpfvifu
h pm; oif\ vkyaf zmfuikd zf uf? taygif;toif;rdwaf qGrsm;udk
oif tcsdefay;&rnf/ aiGaMu;Opöm r&aomfjim;vnf; vkyfudkifaqmif&Gufay;&ef tcgtcGifh
BuHKBudKufonfh wpfpHkwpfckaom taMumif;t&mtwGuf tjcm;olrsm;ukd vkyfaqmifay;yg/
tJhvfbmhwf &TdKufZm
jynfwiG ;f ppfumvtwGi;f ü or®wBu;D atA&m[rf vifueG ;f onf 'Pf&m&ppfonfrsm;udk
tm;ay;pum;ajymMum;&eftwGuf aq;½Ho k Ykd rMumcP oGm;a&mufco hJ nf/ wpfBurd w f iG f aotHrh ;l rl;
jzpfaeaom ppfom;i,fav;wpfO;D udk q&m0efuñTejf ycJ&h m vifueG ;f u ol\eHab;odYk a&mufomG ;
cJ\
h / ]]rif;twGuf igvkyaf y;Ekid w f m wpfcck rk sm; &Srd vm;uG,}f } [k or®wBu;D u ar;vdu k o
f nf/
ppfom;av;u vifueG ;f udk oJou J u JG rJG rSwrf b d J avoHw;kd wd;k jzifh pum;ajymEkid &f ef tenf;i,f
tm;,lvu kd Nf y;D ]]uReaf wmft h arqD pmwpfapmifavmuf a&;ay;ygvm;Asm}} [k ajymvdu k of nf/
rifwHwpfacsmif;ESifh pm&Guf&aomtcg or®wBuD;u ppfom;vl&G,fajymorQudk vdkufa&;\/
]]uReaf wmft h cspq f ;kH arar? om; wm0efxrf;aqmif&if; qd;k qd;k &Gm;&Gm; 'Pf&m&cJyh gw,f/
om; jyefNyD;emvefrxlvmrSm pdk;&drfrdw,f/ aus;Zl;jyKNyD; om;twGuf pdk;&drfaomu t&rf;
a&mufraeygeJYaemf/ ar&DeJY *RefwdkYudk om;&JUudk,fpm; terf;ay;vdkufyg/ arareJY azazhudk
bk&m;ocif aumif;csD;ay;ygap}}
ppfom;av;rSm qufajymEkid zf &Ykd m vGepf mG tm;tifqw k ,
f w k af eaomaMumifh or®wBu;D u
ppfom;av;udk vufrSwfxdk;apNyD;aemuf ]]oif\om;udk,fpm; atA&m[rf vifuGef;u
a&;om;ay;ygonf}} [k xyfjznfah &;vdu k of nf/ ppfom;av;u pmudk zwfMunf&h ef awmif;cJNh y;D
pmudk rnfou l a&;ay;cJah Mumif; od&onft h cg tHth m;oifo h mG ;cJ\ h / ]]vlBu;D rif;u wu,fyJ
or®wBuD;vm;}} [k ar;vdkufonf/
]][kwfygw,fuG,f? igu or®wyg}} [k vifuGef;u at;aq;nifompGm jyefajzonf/
xdkYaemuf ol vkyfay;EkdifwJh tjcm;udpörsm; &Sdygao;ovm;[k ar;vdkuf\/
]]uRefawmfhvufudk aus;Zl;jyKNyD; udkifxm;ay;ygvm;cifAsm/ uRefawmfhb0 ed*Hk;csKyf
oGm;wmudkodzdkY tJ'gu taxmuftulay;ygvdrfhr,f}} [k ppfom;av;u awmif;qdk\/
qdwfNidrfaeaom tcef;xJwGif or®wBuD;u ppfom;av;\vufudk qkyfudkifxm;NyD;
uG,v f eG fusq;kH oGm;onft h csed w
f ikd af tmif aEG;axG;aom ESpo f rd t hf m;ay;pum;rsm;udk ajymqdk
ay;aecJhonf/
Zif r if ; at;(t*F v d y f p m)
83
av,mOf e nf ; ynmork d i f ; wG i f atmif j rif r I r S w f w k d i f pk d u f x l E k d i f c J h a om
uk e f u sp&d w f e nf ; NyD ; toH x uf j ref o nf h armif ; ol r J h a v,mOf SR - 72
wD x G i f xk w f v k y f E k d i f r I t aMumif ; a&;om;xm;onf /

atmif j rif r I r S w f w k d i f
tar&duefjynfaxmifpk avmh[drmwif av,mOfESifh vufeufukrÜPDu xkwfvkyfonfh
toHxufjrefaom yxrqkH;armif;olrJh '½kef;av,mOf SR - 72 ukd rMumrDu xkwfazmfjyo
cJhonf/
84
tar&duef umuG,fa&;0efBuD;XmeESifh orkdif;wGif atmifjrifpGm xkwfvkyfEkdifcJhjcif;
wyfrawmfu tcsed &f n S Mf umpGm vkv d m;apmifah rQmf jzpfonf[k od&Sd&onf/
aeonfh SR - 72 '½ke;f av,mOfukd wDxiG x f w
k f
vkyEf idk rf rI mS tar&duef\ppfa&;qkid &f m enf;ynm pG r f ; aqmif E k d i f & nf r sm;
SR - 72 '½kef;av,mOf\ pGrf;aqmif
atmifjrifrIrSwfwkdifwpf&yf jzpfonf/
Ekid &f nfrsm;rSm tHhrcef;xl;jcm; ajymifajrmufí
oGuv f ufxufjrufvo S nf/ SR - 72 '½ke;f onf
tvGefjrefqefaom t&Sdefjzifh axmufvSrf;a&;
jyKvkyfEkdifjcif;? uif;axmufapmifhMunfhrIrsm;
jyKvkyfEkdifjcif;? vsifjrefpGm ysHoef;aepOfrSmyif
&efolypfrSwfrsm;ukd 'kH;usnfrsm;jzifh ypfcGif;
wku d cf udk Ef idk jf cif; ponhf pGr;f aqmif&nfrsm;tjyif
urÇmywfvrf;aMumif;twGi;f &Sd axmufvrS ;f a&;
ESifh qufoG,fa&;N*dK[fwkrsm;? tjcm;aom
tar&duefwyfrawmfwiG f iSurf nf;Bu;D [k vlrJhESifh vlarmif; axmufvSrf;a&;av,mOf
vlodrsm;onfh toHxufjrefaom av,mOfrSL; rsm;ESifh qufo, G af &;uGe&f ufzUJG um tcsK;d nDnD
armif;ESi&f onfh Ak;H BuaJ v,mOf SR - 71 rsm;\ yl;aygif; aqmif&GufEkdifonfh pGrf;aqmif&nf
ae&mwG i f toH x uf j ref a om tqif h j rif h aumif;rGeaf om '½ke;f jzpfonf[k ynm&Sirf sm;u
armif;olrJhav,mOf SR - 72 rsm;jzifh tpm; a0zef ajymqkdonf/
xkd;í ppfa&;wm0efrsm;udk xrf;aqmifap&ef
tar&duefwyfrawmfu pDpOfvsuf&Sdonf/
a&'ga&SmifvTJEkdifonfh ukd,faysmuf SR -
72 '½kef;av,mOfonf toHxuftjrefEIef;
6 Mach ysHoef;EkdifonfhtwGuf vlarmif;AkH;BuJ
av,mOf\ tjrefEeI ;f xuf ESpq f ykrd jdk refqefpmG
ysHoef;Ekdifonf[k od&Sd&onf/
atADa&;&Sif;0dcf*sme,fwGif azmfjyxm;
onfh aqmif;yg;ü avmh[drmwifav,mOf
uk r Ü P D \ puef Y a 0gh c f X mecG J o nf SR - 72
'½kef;av,mOfxkwfvkyfa&;pDrHudef;ukd tcsdef SR - 71 iSufrnf;BuD; (Black Bird)
,lí okawoejyKvkyfNyD; ,ckuJhodkY toHxuf toHxuf jrefpGmysHoef;Ekdifonfh SR - 72
jrefaom armif;olr'hJ ½ke;f av,mOfudk av,mOf ukd,faysmuf'½kef;av,mOf tpm;xkd;0ifa&muf
85
ae&m,lrnfh SR - 71 iSurf nf;Bu;D (Black Bird) xk d p Of u avmh [ d r mwif u k r Ü P D o nf
rSm armif;olrJhav,mOf r[kwfaomfvnf; SR - 71 Black Bird jrefEIef;jrifh av,mOf
ppf a t;acwf u mv wpf a vQmuf v k H ; wG i f tpD;aygif; 32 pD; xkwfvkyf wnfaqmufcJh&m
pGrf;pGrf;wrH wm0efxrf;aqmifcJhonfh AkH;BuJESifh ¤if;wkdUteuf 12 pD;rSm rawmfwqrIaMumifh
axmufvSrf;a&; av,mOfjzpfonf/ ysufpD;cJhaomfvnf; ppfqifa&;rsm;wGif &efol
ypf c scH c J h & onf h SR - 71 wpf p D ; rQ r&S d c J h [ k
od&Sd&onf/

tar&dueftqifhjrifh
'½kef;av,mOfrsm;onf
SR - 71 axmufvr
S ;f a&;ESihf wku
d cf u
dk af &;
ESprf sK;d ok;H Ekid o
f nfh av,mOfrsm;onf tar&duef
ygupöwef?
avwyfrawmfwGif 1966 ckESpfrS 1999 ckESpf 0gZD&pöwef jynfe,fwGifvnf;aumif;?
txd w k d i f q,f p k E S p f r sm;pG m MumrQ wm0ef
xrf;aqmifcJhMuonf/ qkdrmvD? ,Drif? tD&wf? qD;&D;,m;
xk d Y j yif tar&d u ef j ynf a xmif p k
avaMumif;ES i f h tmumoysH o ef ; rI q k d i f & m
ponfh EkdifiHrsm;wGifvnf;aumif;
tk y f c sKyf a &;tzG J U (NASA) onf SR - 71 tpGef;a&muf ppfaoG;<ursm;ukd
r[mAsL[majrmuf av,mOf B uD ; rsm;ud k
tok H ; jyKí axmuf v S r f ; a&;owif ; rsm;ud k &SmazGaxmufvSrf;í
pkaqmif;&,lEkdifcJhonf[k od&Sd&onf/
SR - 71 av,mOf\ xl;jcm;aompGr;f aqmif
'k H ; usnf r sm;jzif h
EkdifrIrsm;rSm ajrjyifrS a0[ifypf'kH;usnfrsm; ypfcwfacsrIef;vsuf &SdaeMuonf/
xufyif ykdrkdvsifjrefpGm ysHoef;Ekdifonfhtjyif
edrfhedrfhysHoef;EkdifonfhtwGuf &efol\ a&'g
pepfukd a&SmifvTJEkdifonfh ukd,faysmufav,mOf
jzpfonf/
86
wef z k d ; BuD ; rm;rI tpjyKí ygupöwefwm&pftD;wmvDbeftzGJU
tar&d u ef wyf r awmf o nf urÇ m h acgif;aqmif [ufuDrlvmrmqGwf tygt0if
aumif ; uifa 0[if w G i f '½k e f ; armif ; ol r J h ppfaoG;<uacgif;aqmif &maygif;rsm;pGmudk '½ke;f
av,mOfrsm;jzifh pkd;rkd;xm;um axmufvSrf;a&; rsm;rS 'kH;usnfrsm;jzifh ypfcwfowfjzwfEkdifcJhNyD
jyKvkyfjcif;? tpövmrfrpf ppfaoG;<ursm;ukd jzpfonf/
Hellfire 'k H ; usnf r sm;jzif h ypf c wf a csrI e f ; jcif ; urÇmha0[ifwpfcGifvkH;wGif tar&duef
ponfhwm0efrsm; xrf;aqmifaeonfukd ,aeY '½ke;f rsm; pk;d rk;d aecsed üf tar&duefjynfaxmifpk
urÇmhjynfolrsm; awGUjrifae&onf/ tpkd;&onf SR - 71 uJhokdY vlarmif;ESifonfh
txl ; ojzif h tar&d u ef tqif h j rif h jrefEIef;jrifh axmufvSrf;? acsrIef; ESpfrsKd;okH;
'½kef;av,mOfrsm;onf ygupöwef? 0gZD&pöwef tqifhjrifhav,mOfrsKd;ukd tqifhjr§ifhwifí
jynfe,fwGifvnf;aumif;? qkdrmvD? ,Drif? xyfrHxkwfvkyf&efrSm ukefusp&dwf tvGefrsm;
tD & wf ? qD ; &D ; ,m; ponf h E k d i f i H r sm;wG i f onfhtwGuf tapmykdif;umvü xkwfvkyf&ef
vnf;aumif; tpGe;f a&muf ppfaoG;<ursm;ukd vufwGefYaecJhMuonf/
&SmazGaxmufvrS ;f í 'kH;usnfrsm;jzifh ypfcwf xkdaMumifhyif tar&duef avmh[drmwif
acsrIef;vsuf &SdaeMuonf/ av,mOfEiS hf vufeufurk PÜ o
D nf avaMumif;
,Drif - tma&As t,fvcf idk 'f gacgif;aqmif ysHoef;rIqkdif&m enf;ynmrsm;ukd tcsdef,lí
bmoma&;q&m tef0gt,fvfatmfvmuDrS okawoejyKvyk af erIaMumifh tqifjh rifhenf;ynm
87
rsm; &&SdaeNyD jzpfonf/ xkdYaMumifhyif avmh[d SR-72 '½k e f ; twG u f HTV - 3 X wmbk d i f
rmwif ukrP Ü o
D nf ukeu
f sp&dwf tvGerf sm;jym; tif*siu f kd wDxGifxkwfvkyfcJh&onf/
onfh vlarmif;ESifonfh axmufvSrf;? acsrIef; uk e f u sp&d w f e nf ; enf ; jzif h toH x uf
ESpfrsKd;okH;av,mOfrsm;ae&mwGif armif;olrJh jref a om armif;olrJhav,mOf SR - 72 ud k
axmufvSrf;? acsrIef;av,mOfrsm;ukd tpm;xkd; wDxGifxw k v f yk Ef idk rf oI nf av,mOfenf;ynm
xkwfvkyf&ef BudK;yrf;vmcJhonf/ orkid ;f wGif xk;d azmufatmifjrifryI if jzpfaMumif;?
toHxufjrefaomEIef;jzifh a&GUvsm;EkdifrIonf
toHxufjrefaom SR - 72 '½kef;pDrHudef; uk d , f a ysmuf enf ; ynmwpf r sKd ; yif j zpf í
avukd pky,
f í l aygufut
J G m;ok;H Ny;D toHxuf &efol\ypfrSwfrsm; ra&Smifykef;EkdifrD SR - 72
jrefaponfh enf;ynmykid ;f qkid &f mwGif taxGaxG u vQyf w pf j yuf wk d u f c k d u f a csrI e f ; Ek d i f p G r f ;
refae*smwm0efukd ,lxm;onfh rpöwmb&uf &SdonfhtwGuf tem*wfppfyGJrsm;wGif SR - 72
av;vif ; onf avmh [ d r mwif uk r Ü P D w G i f onf tiftm;csed cf iG v f Qmukd ajymif;vJaprnfo h ?l
xl;cRefajymifajrmufonfh ynm&Sifjzpfonf/ NyKd iyf u
JG kd tNy;D owfay;rnfo h l (Game-Changer)
¤if;u orm;½kd;us wmbkdiftif*sifESifh yif j zpf a Mumif ; avmh [ d r mwif u k r Ü P D r S
wGef;tm;jrifh *sufpGrf;tm;ukd yl;wGJum avpkyf taxGaxGrefae*sm b&ufav;vif;u ok;H oyf
aygufuGJtm;okH; tif*sifudk wDxGifEkdifcJhvQif ajymqkdcJhonf/
SR-72 uJhodkY toHxufjrefonfh '½kef;av,mOf
uk d wDxGifEkdifrnf[laom ,kHMunfcsufjzifh
ok a woejyKvk y f u m av,mOf o rk d i f ; wG i f
toHxuf ajcmufq (6 Mach) jrefpGm ysHoef; pnf o l v I d i f
Ekid of nfh SR-72 armif;olrahJ v,mOfukd xkwv f yk f
EkdifcJhjcif; jzpfonf/
tar&d u ef umuG , f a &;0ef B uD ; Xme?
enf;ynmtqihfjrifhpDrHudef; okawoeXme
onf tapmyk d i f ; uyif SR - 72 '½k e f ; rsKd ;
wnfaqmufEidk &f ef okawoejyKvyk cf ahJ omfvnf;
ukefusp&dwfBuD;rm;onfhtwGuf pDrHudef;udk
&yfpJcJh&onf/
avmh[drmwifukrÜPD refae*sm b&uf
av;vif;onf puefYa0ghcfXmecGJESifh a&mhuuf
'kid ;f erpfXmecGw
J Ydk yl;wGuJ m 0efxrf; 20 ESit hf wl
tcsd e f ck e pf E S p f M umrQ ok a woejyKvk y f í
88
oabF m rsm; ul ; oef ; oG m ;vmEk d i f & ef t wG u f ajrxJ y if v ,f E S i f h yif v ,f e D w d k Y u d k
quf o G , f a zmuf v k y f x m;aom tD * spf E k d i f i H & S d pl ; tuf w l ; ajrmif ; BuD ; ud k yd k r d k v G , f u l
tqifajypGm ul;oef;oGm;vmEkdif&eftwGuf wdk;csJUjyifqif aqmufvkyfcJh&m ,cktcg
atmifjrifpGm NyD;pD;oGm;NyDjzpfaMumif; a&;om;xm;onf/
pl;tufwl;ajrmif; (Suez Canal) onf tD*spfEdkifiHwGif wnf&SdNyD; ajrmufbuf&Sd ajrxJ
yifv,f (Mediterranean Sea) ESifh awmifbuf&Sd yifv,feD (Red Sea) yifv,fESpfckudk oabFm
rsm; ul;oef;oGm;vmEdik &f ef azmufvyk q
f ufo,
G x
f m;aom urÇmay:wGif xif&mS ;onfh yifv,f
a&vrf;aMumif; wl;ajrmif;wpfck jzpfonf/
89
ESpfck&Sdonf/ pl;tufw;l ajrmif;\ awmifbuf
xdyq f ;kH rSm pl;tufNrKd U wlzpfufqdyfurf;jzpfNyD;
yif v ,f o d k Y x G u f a yguf wpf c k o m&S d o nf /
tpfpar;vD;,m;NrdKUrSm pl;tufwl;ajrmif;\
taemufbufurf;ay:wGif wnf&NdS y;D wl;ajrmif;
t&Snfxuf0ufrS oHk;uDvdkrDwm (1 'or 9
rdkif) uGma0;onf/ rSwfwrf;rsm;t& 2012
ckESpfwGif pl;tufw;l ajrmif;udk oabFmpkpak ygif;
17,225 pif; jzwfoef;oGm;cJhMuNyD; wpfaeYvQif
pl;tufwl;ajrmif;udk pwifwl;azmf azmuf ysrf;rQ 47 pif;cefY jzwfoef;oGm;onf/
vky&f ef 1859 ckEpS w f iG f tD*spEf ikd if aH cgif;aqmif
rd k [ mruf q mtd ' f y g&S m u jyif o pf E d k i f i H & S d
ukrÜPDwpfckodkY tyfESHonf/ txufyg pDrHcsuf
udk 10 ESpfMum wnfaqmufcJh&NyD; tD*spf
tvkyo f rm; wpfoef;ausmf yg0ifvyk u f ikd cf u
hJ m
vkyfom; 120,000 ausmfrSm aMumufrufzG,f
&m tajctaeqdk;rsm;aMumifh aoqHk;cJhMu
&onf/
1869 ckESpf? Edk0ifbmv 17 &ufwGif
pl;tufwl;ajrmif; a&vrf;aMumif;udk pwif
zGifhvSpfcJhonf/ xdkwl;ajrmif;a&vrf;aMumif;
r&Sdcifu Oa&mywdkufrS awmiftm&Syifv,f pl ; tuf w l ; ajrmif ; ud k pwif a zmuf v k y f
bufodkY oabFmrsm; ckwfarmif;oGm;vm&mwGif pOfu tvsm; 164 uDvdkrDwm (102 rkdif)
tmz&duwdkufudkywfí c&D;ESifcJhMu&onf/ &Snfvsm;NyD; a&teufrSm &SpfrDwm (26 ay)
pl;tufwl;ajrmif;udk zGifhvSpfvdkuf&m tmz&du &S d o nf / aemuf y d k i f ; wG i f oabF m rsm; yd k r d k
wdkufudkywfí ckwfarmif;oGm;&ef rvdkawmh oGm;vmrI vG,fulap&ef wl;ajrmif;csJUxGifrIrsm;
onfhtwGuf Oa&myrS tdEd´,EdkifiHodkY oGm;&m tBudrfBudrfaqmif&GufNyD; tvsm; 193 'or
c&D;pOfrSm uDvdkrDwm 7,000 (rdkif 4,300)cefY 30 uDvdkrDwm (120 'or 11 rdkif) &Snfvsm;
c&D;wdkawmif;oGm;onfhtjyif tcsdefukefvnf; NyD; a&teufrSm 24 rDwm (79 ay) eufNyD;
rsm;pGmoufomoGm;onf/ teH 205 rDwm (673 ay) txd us,f0ef;
pl;tufwl;ajrmif;\ ajrmufbuftpwGif vmonf/ wl;ajrmif;wdk;csJUjyifqifrIrsm;t&
Yk uf'Nf rKd Uwnf&NdS y;D yifv,fjyifoYkd xGuaf yguf wl ; ajrmif ; ajrmuf b uf t 0if v rf ; onf 22
ydq
90
uDvdkrDwm (14 rdkif)ESifh tv,fwl;ajrmif;onf wdk;csJUazmufvkyfjcif;yif jzpfonf/ pDrHcsufESifh
162 'or 25 uDvdkrDwm (100 'or 82 twl pl;tufwl;ajrmif;atmufrS vdkPfacgif;
rdkif)? awmifbuft0if wl;ajrmif;vrf;aMumif; topf ajcmufckazmufvkyfjcif;onf pl;tuf
rSm 9 uDvdkrDwm (5 'or 6 rdkif) jzpfvmonf/ wl;ajrmif; ab;wpfzufwpfcsuf&Sd ajrpwk&ef;
rlvpl;tufw;l ajrmif;wGif a&vrf;aMumif; uDvkdrDwm 76,000 (pwk&ef;rdkif 29,000)
wpfckwnf;om &SdaomaMumifh oabFmrsm; udk tjynfjynfqikd &f m &dum© pkaqmif;axmufyrHh ?I
wpfpif;ESifhwpfpif; a&Smifwdrf;Ekdifonfhae&m pD;yGm;a&;? pufrIESifh tvkyftudkifydkif;qkdif&m
(Ballah Bypass) ESifh a&cg;tdkifBuD; (Great Bit- axmufyhHa&; acwfrDA[dkXmeBuD; wpfcktjzpf
ter Lake) wdkY&Sdonf/ a&wHcg;rsm; r&Sdonfh ajymif ; vJ w d k ; wuf zG H U Nzd K ;vmap&ef j zpf N yD ;
twG u f yif v ,f a &rsuf E S m jyif w G i f o m tvk y f t ud k i f tcG i f h t vrf ; ae&maygif ;
vGwfvyfpGm pD;qif;onf/ xdka&cg;tdkifBuD;\ wpfoef;udk jzpfay:vmaprnf[k qdkonf/
ajrmufbufyikd ;f onf aqmif;tcg ajrmufbuf
odkY pD;0ifaeNyD; aEGtcgwGif awmifbufodkY
pD;0ifaeonf/ a&uefBu;D \ awmifbufyikd ;f wGif
a&pD;aMumif;rSm 'Da&twuftusudkvdkufNyD;
ajymif;vJjzpfay:aeonf/

pDrcH suwf iG f vuf&w dS ;l ajrmif; t&Snf 164


uDvdkrDwm (102 rkdif)rS t&Snf 35 uDvdkrDwm
(22 rdkif ) &Snfvsm;onfh 'kwd,wl;ajrmif;
vrf;aMumif;wpfckudk topfxyfrH azmufvkyf
jcif ; jzif h wl ; ajrmif ; vrf ; aMumif ; ES p f c k w G i f
oabFmrsm; oD;jcm;vrf;aMumif;jzifh rsuEf mS csi;f
qd k i f ck w f a rmif ; oG m ;vmEd k i f r nf j zpf o nf /
pl ; tuf w l ; ajrmif ; topf a zmuf v k y f a &; aemufxyf pDrHcsufwpfckwGif vuf&Sdwl;ajrmif;
pD r H c suf a&vrf;aMumif; 37 uDvdkrDwm (23 rdkif)
þpDrHcsufonf tD*spfEdkifiH\ vuf&Sd &Snfvsm;aomtydkif;udk ydkrdkeufatmifwl;jcif;
pl;tufwl;ajrmif; a&vrf;aMumif;udk topf ESifh wl;ajrmif;csJUxGifjcif;wdkY yg0ifonf/
91
txuf y g wk d ; csJ U jyif q if r I r sm;aMumif h ,cifu wl;ajrmif;a&vrf;aMumif;rsm;wGif
wl;ajrmif;ae&m tawmfrsm;rsm;wGif oabFm oabFmwpfpif;wnf;om ckwfarmif;Ekdifonfh
ES p f p if ; rsuf E S m csif ; qd k i f tNyd K if c k w f a rmif ; a&vrf;aMumif;wpfckom&SdNyD; oabFmwpfpif;
oGm;vmEkdifrnf jzpfonf/ ESifhwpfpif; jzwfoef; a&Smifwdrf;Ekdifonfh ae&m
rsm;rS m vnf ; uef Y o wf r I r sm; &S d a eonf /
þpDrHcsuft& oabFmrsm;\ apmifhqdkif;&csdef
11 em&D r S 3 em&D t xd tcsd e f w d k a wmif ;
pl;tufwl;ajrmif;atmufrS
oGm;rnfjzpfonf/ ,cifu wpfaeYvQif oabFm
vdkPfacgif;topf pD;a& 49 pif;om jzwfoef;oGm;vmEkdifaomf
vnf; ,ckprD cH suNf y;D qH;k onft
h cg aeYpOfoabFm
ajcmufck wdk;csJU pD;a& 97 pif;txd jzwfoef;oGm;vmEdkifrnf
jzpfonf/
azmufvkyfjcif;aMumifh
tD*spfEdkifiH
pl;tufwl;ajrmif;
taemufbufjcrf;ESifh
woD;wjcm;jzpfaeaom
ta&SUbufurf;
qd k i f ; Ek d i f ; uRef ; qG , f w d k Y pl;tufwl;ajrmif;topf azmufvkyfrI pDrH
csufudk rlvu tcsdef ig;ESpfMumrnf[k cefYrSef;
wpfom;wnf; xm;aomf v nf ; aemuf y d k i f ; wG i f oH k ; ES p f o d k Y
avQmh c sowf r S w f c J h o nf / tD * spf o r® w
&SdvmrnfjzpfNyD; tufbf',fvf zwm;t,fvfpDpDurl wpfESpf
yd k r d k z G H U Nzd K ;vmrnf twGi;f tNy;D aqmufvyk &f ef owfrw S cf Jhonf/
pl;tufwl;ajrmif;atmufrS vdkPfacgif;
jzpfonf/ topf ajcmufck wdk;csJUazmufvkyfjcif;aMumifh
tD*spEf ikd if H pl;tufw;l ajrmif; taemufbufjcrf;
ESifh woD;wjcm; jzpfaeaom ta&SUbufurf;

92
qdkif;Ekdif;uRef;qG,fwdkY wpfom;wnf; &Sdvmrnf of Constantinople) t& pl;tufwl;ajrmif;udk
jzpfNyD; ydkrdkzGHUNzdK;vmrnfjzpfonf/ ,cifu ppftwGif;wGif vnf;aumif;? Nidrf;csrf;om,m
pl ; tuf w l ; ajrmif ; taemuf b uf u rf ; ES i f h aeonf h t cgwG i f vnf ; aumif ; rnf o nf h
qdkif;Edkif;uRef;qG,fBuD;wdkYudk qufoG,faom oabFmrqdk EdkifiHtvHtvdkuf cGJjcm;qufqHrI
tmruf[mrm'D vdP k af cgif;wpfckom &Sdonf/ r&SdapbJ jzwfoef;toHk;jyKcGifhay;&efjzpfonf/
pl;tufwl;ajrmif;topf azmufvkyfrIpDrH xl;jcm;csufrSm 2014 ckESpf? Mo*kwfvwGif
csufudk 2014 ckESpf? Mo*kwfvwGif pwifEkdifcJh pwifaqmufvyk o f nfh oabFmcsi;f a&Smifwrd ;f
NyD; 2015 ckESpf? ZlvdkifvwGif NyD;qHk;cJhonf/ onfh a&vrf;aMumif; (Ballah Bypass) udk 35
wl;ajrmif;zGifhyGJtcrf;tem;udk 2015 ckESpf? uDvdkrDwm (22 rdkif) csJUxGif aqmufvkyf&mwGif
Mo*kwfv 6 &ufu tjcm;EdkifiHrS tBuD;tuJ vdktyfaomukefusaiG tar&duef a':vm 8
rsm;udk zdwfMum;NyD; BuD;us,fcrf;em;pGm zGifhvSpf 'or 4 bDvD,Hudk tD*spfEdkifiHrS tzGJUtpnf;
cJ h o nf / zG i f h y G J a eY u d k v nf ; tD * spf E d k i f i H \ rsm;ES i f h tD * spf E k d i f i H o m; wpf O D ; csif ; wd k Y u d k
½Hk;ydwf&uftjzpf aMunmcJhonf/ twdk;EIef;ygaom &if;ESD;aiGacs; pmcsKyfrsm;
pl;tufw;l ajrmif;udk tD*spEf ikd if \ H pl;tuf a&mif;csjcif;jzifh ajcmuf&uftwGif; tjynfht0
wl ; ajrmif ; tmPmyd k i f t zG J U (Suez Canal jznfhpGrf;oGm;EkdifcJhjcif;yif jzpfonf/
Authority-SCA) u BuD ; Muyf x d e f ; od r f ;
aqmif&u G o
f nf/ xl;jcm;onft h csurf mS uGepf wif jynf B uD ;
wDEykd ,f oabmwlnDcsufpmcsKyf (Convention Ref: Internet
93
Muufi,f? iSufi,frsm;
ukd zrf;,lpm;aomufae
onfh wkdif0rfuRef;a'o
&S d {&mrpG e f i S u f B uD ; ?
ykdvefEkdifiHrS rsufvSnfh
qefaom opfawmBuD;
ESihf jrefrmEkid if rH S opfxiG ;f
avSBu;D ponfjzifh Ekid if H
toD;oD;rS xl;qef;
axGvm okwwkdxGmrsm;
ukd a&;om;xm;onf/

aysmf a ysmf a eMuol r sm;


use;f rma&;okawoDw\ Ydk prf;oyfazmfxw
k cf sufrsm;t& txD;usefb0? wpfukd,fwnf;
aexkdifol? rkqkd;zkd? rkqkd;r? tdrfaxmifuGJoltrsm;pkrSm oufwrf;wkdNyD; a&m*gxlajymMu\/
94
tdraf xmifjyKNy;D aysmaf ysm&f iT &f iT f aeolrsm;onf auG;auG; aygufa&mufvsu&f o Sd nfh opfyifrsm;
ouf&n S u
f se;f rmvsu&f dSMuonfrmS 75 &mckid Ef eI ;f jzpfonf/ pkpkaygif; tyif 400 cefY &Sdonf/
rS 80 &mckid Ef eI ;f cefY &Sd\/ ykrH mS touf 80 ausmf urÇmvSnfhc&D;onfrsm;onf ykdvefEkdifiHokdU
bk d ; ouf & S n f *D w wD ; rI w f y nm&S i f r sm;ES i f h a&muf&v dS Qif tqkyd grsuv
f n
S q
hf efaom tHzh , G f
bGm;ouf&Snftqkdawmfyif jzpfonf/ opfawmokdU ta&mufoGm;NyD; Munfh½Iavhvm
um "mwfykH½kdufMuonf/ xkdopfawmqef;rSm
{&mr wk d i f 0 rf p G e f i S u f B uD ;
ykdvefEkdifiH taemufbufa'o? Pomeramia
NrdKUe,f? Nowe Cgarnowo aus;&Gmü wnf&Sdum
vGefcJhaom 1930 jynfhESpfu pkdufysKd;xm;cJhNyD;
,ck oufwrf; 85 ESpf&SdNyD jzpfonf/

{&mrpGefiSufBuD;onf w½kwfwkdifay?
wk d i f 0 rf u Ref ; t&yf a 'o&S d uD v ef q d y f u rf ;
txufaumif;uifwGif Muufi,f? iSufi,f
ponfwkdYukd zrf;,lpm;aomuf&ef a&muf&Sd
vmonf/ vGefcJhaom 25 ESpfcefYu tqkdyg
pGefiSufrsm;onf tkyfpkzGJUysHoef;um tpm&SmazG b0ud k tEk d i f r cH ? t½I H ; ray;ol
xGufNyD; wpftkyfpkvQif taumifa& 400 cefY
&Sdonf/ ,if;wkdYonf uDvefqdyfurf; txuf
ywf0ef;usiüf om ys0H í J tpm&SmazGwwfojzifh
iSufcspfjrwfEkd;ol urÇmvSnfhc&D;oGm;rsm;onf
Munfh½Iavhvm&ef tqkdygqdyfurf;wGif pka0;
a&muf&SdaeMuonf/
ykdvefEkdifiHrS rsufvSnfhqefaom opfawm
BuD ;
ykdvefEkdifiHrS rsufvSnfhqefaom? '@m&D
ykjH yifxrJ S ewfjynf ewfeef;uJo h dYkaom opfawmBu;D
wpfck jzpfonf/ wpfenf;tm;jzifh pdwful;,Of pifumylEkdifiH? pifumylNrdKUrS touf&Sif
yk H j yif x J r S xl ; xl ; jcm;jcm; aumuf a umuf use&f pfco
hJ nfh a&vkyof m;Bu;D rpöwm tifwedk w
D dk
95
(Mr. Anthony Teo) jzpfonf/ olonf ykdvD,kd aMumif c spf o l r sm;u avvG i f h a Mumif r sm;
a&m*gESifh uifqma&m*g pGJuyfaeolwpfOD; uk d aumuf , l x d e f ; od r f ;
jzpfonf/ use&f adS eonfb h 0ü tjcm;a0'em&Sif
rsm;uJhokdU aornfh&ufukd apmifhqkdif;raebJ
vkypf &m&So
d nfrsm;ukv d yk Nf y;D aysm&f iT v
f w
G v
f yfpmG
aexkdifvsuf&Sdonf/
vk H N cH K pd w f c s&aom CCTV cef ; raqmif
pifumylEkdifiH? pifumylNrdKU&Sd rIcif;Xme
Bu;D \ vkNH cKH pwd cf s&aom CCTV cef;raqmifBu;D
jzpf o nf / xk d r I c if ; Xmeü uRrf ; usif o nf h
EkdifiHjcm;om; vkyfom;tiftm; tjynfht0
xm;&SdNyD; vlqkd;rsm;\ yef;csDum;csyfrsm;ukd
wdusrSefuefpGm a&;qGJxkwfazmfvsuf&Sdonf/
rMumcPqk d o vk d tMurf ; zuf t k y f p k w k d U \
wkud cf u
dk jf cif;cH&onfh tcsed w
f iG f rdr\
d vkyif ef;ukd
vkHNcHKpdwfcspGm vkyfukdifEkdifonfh cef;raqmif
jzpfojzifh 0efxrf;rsm; pdwfcsrf;ompGm tvkyf
vkyfEkdifMuayonf/

2015 ckESpf? Ekd0ifbmv 29 &ufu


pifumylNrdKU&Sd apwemh0efxrf;OD;a& 50 jzifh
zGJUpnf;xm;aom avvGifhaMumifrsm; xde;f odr;f
apmifah &Smufa&;tzGUJ onf vrf;ray:rS ykdif&SifrJh
aMumifrsm;ukd vkdufvHz rf ; ,lNyD; apmifha&Smuf
auR;arG; aq;ukoay;Muonf/ urÇmvSnfh
c&D;onfrsm;onf tqkdyg avvG i f h a Mumif
xdef;odrf;apmifah &Smufa&;pcef;okdU oGm;a&muf
um aiGrsm; vSL'gef;cJhMuonf/
96
armif ; ol r J h armf a wmf u m;'D Z k d i f ; wD x G i f w½kwfjynf? xsmefusif;NrdKU (Tianjun) wGif
wwd , tBud r f a jrmuf [,f v D a umh y wm
avaMumif; ysHoef;rIjyyGJusif;yaeykH jzpfonf/
jynfwGif;? jynfyc&D;onfrsm;ESifh wuúokdvf
ausmif;ol? ausmif;om;rsm;jzifh pnfum;vsuf
&Sdonf/
rd e f ; uav;i,f r sm; arG ; aeY pk a ygif ;
usif ; y

w½kwjf ynf? uGrw f ek ;f jynfe,f? Dong-guan


NrdKUrS armfawmfum; tif*sief , D mynm&Siwf pfpu
k
wDxGifjyKvkyfcJhaom armif;olrJharmfawmfum;
'DZidk ;f ykpH H jzpfonf/ ,if;armif;olrahJ rmfawmfum;
xkwv f yk w f nfaqmufNy;D ygu vl 10 a,mufcefY
pD;Ekid rf nf jzpfonf/ w½kwjf ynfwiG f yxrOD;qk;H
wDxiG cf ahJ om armif;olrahJ rmfawmfum; jzpfonf/
wwd,tBudrfajrmuf [,fvDaumfywm
avaMumif ; ysH o ef ; rI j yyG J
w½kwfjynfrBuD;? awmifykdif;a'o? zlusef
jynfe,f (Fujian Province) wGif 2015 ckESpf?
pufwifbmv 3 &ufu rde;f uav;i,frsm;onf
a&olrav;toGifjzifh arG;aeYyGJukd ,if;wkdY\
armifav;rsm;ESifhtwl pnfum;okdufNrdKufpGm
pkaygif;usif;yMucJhonf/
jref r mh o pf x G i f ; avS B uD ;
jrefrmbk&if rif;wkef;rif;ESifh oDaygrif;
vufxuf (1230 jynfhESpfrS 1244 ckESpf)wGif
uRef;yifwpfyifrS xGif;vkyfcJhaom avSBuD;
97
ES p f p if ; teuf ,ck w k d i f u sef & S d a eao;onf h
apwDtrnf&Sd opfavSBuD;wpfpif; jzpfonf/
,if;opfavSBuD;onf tvsm; 57 ay? teH 6
ay 5 vufr&Sd\/ ,if;avSBuD;ukd ppfukdif;wkdif;
a'oBu;D ? tif;awmfNrKd Ue,f? wHceG w f idk af us;&Gm&Sd
bkef;BuD;ausmif;wGif xdef;odrf;xm;&Sdonf/
,if;ESifhtwl avSmfwufBuD;ig;ckvnf; &Sd\/
usefopfxGif;avSBuD; rif;ausmfukd oDaygrif;
vufxuf 1244-1245 ckESpf wkdif;jynfrNidrf
roufjzpfaepOf olykefrsm;u rD;½IdUzsufqD;
cJhMuonf/
avhusihfcef;rsm;ukd aeYpOfrSefrSefjyKvkyfcJh&m
,aeY touf 95 ESpftxd jzpfonf/ olonf
,aeYwkdif ouf&Snfusef;rmvsuf&SdNyD; omref
tm;jzifh MunfhvkdufvQif touf 50 t&G,f[k
xifrSwf&avmufatmif t&G,fwifEkysKdvSay
onf/

auwD a tmif o d e f ; (&ef u k e f w uú o k d v f )

oufBuD;&G,ftkdrsm;ESifh a,m*avhusifhcef;
touf 65 ESpfausmf oufBuD;&G,ftkdrsm;
twGuf toifah vsmq f ;Hk avhusichf ef;rSm a,m*
avhusifhcef;yif jzpfonf/ wl&uDEkdifiHrS rpöwm
umpifcgbk½Sfonf i,f&G,fpOfupNyD; a,m*
avhusicfh ef;ESihf toufjyif;jyif; ½SLxkw?f ½SLoGi;f
98
t&G , f w if E k y sKd v G e f ; ol r sm;\ b0jzwf o ef ; vmonf h y k H p H r sm;? aeY p Of j yKvk y f
oifhonfh ukd,fvufvIyf&Sm; avhusifhcef;rsm;? tpm;taomufESifh ywfoufonfh
vrf;ñTefcsufrsm;ESifh OD;aESmufpGrf;&nf usqif;aerIukd jr§ifhwif&ef avhusifh&rnfh
enf ; vrf ; rsm;ukd a&;om;xm;onf/

tefwkdeD,m bmbm (Antonia Barber) u olUtoufukd ajymonfhtcg Mum;&olwkdif;


,kH&cufonf/ þatmifjrifaom uav;pmay pma&;q&mronf touf 62 ESpf&Sdaomfvnf;
99
touf 50 t&G,f[kyif xif&onf/ ol\ ESpfESifhcsD? wpfcgwav q,fpkESpfESifh csDNyD;
usef;rmaomcE¨mukd,fonf BuhHckdifxufjruf i,f&G,fEkysKdaomolrsm;yif jzpfonf/
oGufvufrIukd vSpfjyaeNyD; ol\eufjyma&mif ausmif;aiG&wktxdrf;trSwf jyefvnf
rsufvkH;rsm;u Ekd;Mum;awmufyaewwfonf/ qkHpnf;yGJwGif ausmif;rSm aemufqkH;½kdufxm;
awmufyaom tvif;a&mifatmufrmS yifvQif aom "mwfykHrsm;xJrS ½kyfoGiftwkdif; wax&m
ol\rsufvkH; ta&;taMumif; rSdefrSdefuav; wnf;&Sad eí pdwv f yI &f mS ;tHMh op&maumif;olrsm;?
rsm;ukd jrif&ef cufcJvSonf/ orD;rsm;ESihf tjyifukd twlxGufvQif nDtpfr
ESvkH;cGJpdwfyg&*l rkdufu,f 'Dbufau; [k txifcH&olrsm;ukd uREkfyfwdkUtm;vkH; BuHKzl;
(Michael Debakey) onf olUynm&yfe,fy,f Muonf/
wGif ESpaf ygif; 50 eD;yg; acgif;aqmifjzpfaecJNh y;D xkdolrsm;onf rnfonfhtwGufaMumifh
pdwt f &Sed af vQmrh nf[ h efvnf; rjyacs/ 1997 ckEpS f vltrsm;pkESifh wpfbmomjcm;em;pGm ½kyfykdif;?
olUtouf 88 ESpft&G,w f iG f abm&pf ,Jv h qf if pdwfykdif;?rsKd;½kd;ADZykdif;qkdif&m tcsuftvufrsm;
(Boris Yeltsin) \ ESvkH;zGifh cGJpdwfukorIudk &Sdaeonfukd od&Sd&ef us,fus,fjyefUjyefUESifh
Bu;D Muyfco hJ nf/ vwfwavmtcsed w f iG f olonf odyÜHenf;usus q,fESpfMum avhvmcJhMuonf/
ESv;Hk zdtm;ay;puf topfwpfcu k dk tNy;D owf&ef ,if ; avh v mrI u azmf j yxm;onf r S m
emqm (NASA) rS tif*sief , D mrsm;ESifh yl;aygif; t&G,fwifEkysKdvGef;olrsm;onf-
tvkyfvkyfaeonf/ vltrsm;pku awmifa0S; à b0oufwrf;wpfavQmufwGif cspfa&;
wpfacsmif;ESifh axmheif;axmheif; avQmufae cspf & mtjzpf r sm; yk d r d k r sm;jym;cJ h M uNyD ;
&onft h &G,w f iG f 'Dbufau;uawmh ud, k [f ef tdrfaxmifa&;okcukd vkdvkdvm;vm; &,l
rwfrwfEiS hf &ifaumhavQmufEidk o f nf/ vufqJG cHpm;cJhMuonf/
EIwfqufNyD; pl;pl;&S&SESifh xkd;xGif;MunfhEkdif à touft&G,faygif;pkH&Sdaom vlrsm;ESifh
ao;onf/ olUrsuEf mS ay:wGif ta&;taMumif; taygif;toif; rdwfaqGzGJUMuonf/
rsm; &Sdaeonfu trSefyif/ okdUaomf olonf à uav;r&Sdonfu rsm;onf/ odkUr[kwf
ol U xuf touf 20 t&G,fi,folrsm;ESifh &SdvQifvnf; uav;enf;aom rdbrsm;
olrom uk, d rf om taetxm;&Sdonf/ jzpfwwfonf/
tef w k d e D , m bmbmES i f h rk d u f u ,f à tvGet f m;aumif;oefrmMuNy;D tm;upm;
'Dbufau;wkUd onf t&G,w f ifEyk sKvd eG ;f olwUdk \ pdwf &Sdonf/ tm;upm;0goemygaom
om"u erlemrsm;yif jzpfonf/ toufi,fyHk ae&mwGif toif;tzGJUvkduf NydKif&aom
ayguf? touf i ,f y k H jyKrl ? touf i ,f y k H upm;enf;xuf awmifay:vrf;avQmuf
awG ; ac:cH p m;NyD ; ,if ; wk d U \ um;armif ; wuf j cif ; uJ h o k d U jyify vIyf&Sm;rIrsm;udk
vk d i f p if w G i f azmf j yxm;onf h touf x uf ykí
d ESpo f ufoabmusMuonf/

100
à ESpfESpfNcdKufNcdKuf tdyfaysmfNyD; vef;vef; aMumifhqkdaomf aq;vdyfaomufí ta&jym;
qef;qef; Ekd;Muonf/ vkyfp&m ukdifp&m tk d r if ; rI u touf t &G , f a Mumif h j zpf a om
vkyfEkdifatmif tm;tifjynfhaewwfonf/ tkdrif;rIxuf ykdqkd;aeaomaMumifh jzpfonf/
à ukd,fae[efxm; aumif;rGef rSefuefMu uREf k y f w k d U rnf r Qtouf & S n f u sef ; rmrI
onf/ &Sdonfukd rsKd;½kd;ADZu wpfpdwfwpfykdif;om
à rMumcP ae&mtESHU c&D;xGufMuonf/ qk H ; jzwf a y;Ek d i f o nf / MoZmouf a &muf r I
à aoG;aygifcsdef (aoG;zdtm;) edrfhMuonf/ trsm;pkrSm uREfkyfwkdUukd,fwkdif xdef;csKyfEkdifrI
okdUr[kwf ykHrSefom &SdMuonf/ tcsuf r sm;atmuf w G i f a&muf & S d a eonf /
à pmyk d z wf N yD ; wD AG D t Munf h e nf ; onf / ,if;wkdUrSm uREkfyfwkdUpm;aomufykH? ukd,fvuf
at;at;aq;aq; tcsdefjzKef;onfxuf vIyf&Sm; avhusifhykHenf;vrf;ESifh b0tay:
ÓPf&nf upm;&rIrsKd;ukd ykdrkdESpfouf ½I j rif o k H ; oyf csOf ; uyf c H p m;yk H e nf ; rsm;yif
Muonf/ jzpfonf/ þokH;oyfavhvmrIukd tajccHaom
à usef;rmpGm touf&Snf&Snfaeaom rdb vufawGUvrf;ñTefcsufrsm;tay: rlwnfí
rsm; &SdMuonf/ uREyfk w f Udk \ ½kyyf idk ;f ? pdwyf idk ;f qkid &f m use;f rma&;
jr§ifhwifay;&ef tusKd;jyK ta&;,l aqmif&GufrI
rsm; jyKvkyfay;Ekdifrnfh ]]t&G,fwif EkysKdpGrf;
tpDtpOf}} ukd azmfjyvkdufygonf/
uk d , f v uf v I y f & S m ; avh u sif h r I
jyif;xeftm;pku d &f aom uk, d v f ufvyI &f mS ;
rIukd ESpfoufjcif;onf t&G,fwifEkysKdvGef;ol
rsm;\ t"duvu©Pmwpf&yfyif jzpfonf/
þtcsuf u ½k y f q if ; toG i f t jyif u k d yk d r k d
wif h w ,f aumif ; rG e f a pNyD ; uk d , f u m,
10 &mck d i f E I e f ; rS 15 &mck d i f E I e f ; onf usef;rma&;tod jrifhrm;rIukd jr§ifhwifay;½kH
oufowfvGwfpm;olrsm;jzpfMuNyD; trsm;pkrSm omru tod Ó Pf p G r f ; aqmif & nf u k d v nf ;
vl r I a &;t& txk d u f t avsmuf t&uf zGUH NzKd ;wk;d wuf Ek;d Mum;aponf/ uk, d v f ufvyI &f mS ;
aomuforl sm;jzpfMuonf/ pD;u&ufraomufol avh u sif h c ef ; rS e f r S e f j yKvk y f o l r sm;onf yk d r k d
ta&twGufESifh pD;u&ufaomufol ta& usef;rmMuNyD; b0tay: tjyKoabmaqmif
twG u f r S m 20 tcsKd ; 1 &S d o nf / ,if ; aom pdwx f m;rsm; ykdrkdwkd;wufyGm;rsm;vmonf/
taMumif;t&mESifh ywfoufí odyÜHynm&yfu oifonf oGufvufwuf<urIr&Sdao;vQif
tjiif;yGm; apm'u rwufomacs/ tb,f ukd,favQmufaeusxuf ykda0;a0;? ykdjrefjref
101
vrf;avQmufjcif;jzifh pwifyg/ wpfywfvQif yifyef;BuD;pGm ukd,fvufvIyf&Sm;NyD;aomtcg
tenf;qk;H ok;H Burd ?f rdepf 20 rS rdepf 30 txd cE¨muk, d \ f jyKjyifajymif;vJEeI ;f onf em&Drsm;pGm
jrefjrefavQmufay;vQif rMumcif oufvyHk adk umif; jrifhrm;aeonf/ xkdUjyif at½kd;ApfvIyf&Sm;rIu
vmrnf jzpfonf/ aeUpOf aqmif&Gufaeaom pm;csiaf omufcsipf w d uf dk ,m,Dtm;jzifh avsmyh g;
udpörsm;ukd ykdí oGufvufpGm vkyfukdifyg/ aponf/ tm;oGecf eG pf u dk vf yI &f mS ;rIu tqDtpm;
NyD ; vQif uk d , f v uf vIyf&Sm;rI topfrsm;ukd uspv f spaf om <uufom;wnfaqmufxed ;f odr;f
vkyfay;yg/ rdrdaetdrfem; okdUr[kwf tvkyf &mwGif taxmuftuljyKonft h jyif vlUcE¨muk,
d f
vkyaf omae&mem;wGif vkyjf cif;u ykad umif;onf/ BuD;xGm;rI [kdrkef;ukdvnf; tenf;i,fxkwfay;
wjznf;jznf; zGHUNzdK;atmif rSefrSefvkyfoGm; onf/
yg/ ykHrSefukd,fvufavhusihfcef;onf oifhb0
ykHpHwGif aESmifh,Sufaeonfh wpfoufwmvkH; tm[m&
vkdufemaqmif&Guf&rnfh vkyfief;jzpfzkdU vkdtyf t&G,fwifEkysKdvGef;olwkdUukd avhvmcsuf
onf/ uckefjcif;? uGif;ywfajy;jcif;? at½kd;Apf rsm;t& aexkdifrIb0ykHpHxJwGif tm[m&onf
avhusihfcef; jyKvkyfjcif;? a&ul;jcif;ESifh um, vnf; wpfom;wnf; yg0ifaernfrmS xif&mS ;vS
tvS avhusifhjcif;rsm;onf ukd,fae[efxm; onf/ tpm;tpmaMumifh pdwfylyifaMumifhMu
&onfxuf pdwfaysmf&Tif auseyfrIom jzpfoifh
ajymif ; vJ r I u d k jyKjyif & ef E S i h f cE¨ m uk d , f
aysmah ysmif;&ef? oufvaHk umif;&ef wnfaqmufzUdk onf / tpm;a&S m if j cif ; onf wpf c gwpf & H
tvGefaumif;rGefonf/ b0twG u f pd w f z d p D ; rI u k d wk d ; apNyD ; vl u k d
'ku©ay;onf/ t&G,fwifEkysKdvGef;olwkdUxHrS
uREkfyfwkdU &,lEkdifaom oifcef;pmwpfckrSm
pm;aomuf o nf h trsKd ; trnf rsm;avav
pdww f nfNird rf I aumif;aumif;&&Szd Udk tvm;tvm
&Sdavav jzpfonf/
avhvm&&Sdaom taMumif;t&mrsm;\
tawG U tBuH K rsm;tay: tajccH x m;aom
atmufazmfjyyg vrf;ñTecf surf sm;ukd t&G,w f if
EkysKdvGef;ol wpfOD;twGuf tpm;taomuf
tjzpf vkdufemyg-
ukd,fvufvIyf&Sm;avhusifhjcif;\ wefzkd; à oifhtpm;tpm\ 60 &mckdifEIef;ukd yJESifh
onf uk, d t
f av;csed f avQmch say;Ny;D rwk;d atmif aumuf y J o D ; ES H r sm; yg0if a om umAk d
xdef;ay;onf/ ,if;onf cE¨mukd,fpGrf;tif [kduf'&dwf aygif;pkt H jzpf jyKjyifpm;ok;H yg/
avmifuRrf;aponfxuf trsm;BuD;ykdonf/ aeUpOf o pf o D ; ES i f h [if ; oD ; [if ; &G u f
102
tenf;qkH; ig;rsKd;pm;Ekdifatmif BudK;pm;yg/ Eke,fysKd&G,foltoGif&Sdonfh touf 73
tom;"mwfyg0ifaom tpm;tpm rsKd;pkH ESpf&Sd NAdwdoQ½kyf½Sifrif;orD;BuD; ]]tif*svm
15 &mckdifEIef;xuf rykdygapESifh/ vif;pfbm&D}} (Angela Lansbury) onf ]uk, d f
à enf;enf;yJ pm;yg/ okdUaomf pm;csifpdwf pm;wJhtwkdif; jzpfwmyJ} qkdaom a&S;a[mif;
tmomajyatmif vkHavmufrI&Sd&rnf/ qk d ½ k d ; pum;twG u f ouf a ojzpf o nf /
tpmukd jznf;jznf;ESifh nufatmif0g;yg/ ol o nf vwf q wf aom opfoD;? [if;oD;
rqmbJ E S i f h b,f a wmh r S rpm;ygES i f h / [if;&Gufrsm;ESifh rjyKrjyif obm0aumufESH
0NyDxifaom tcsdefwGif &yfvkdufyg/ oufoufuo dk m okH;aqmifonf/ tom;tpm;
à qm;cyf j cif ; uk d avQmh y g/ txl ; ojzif h ig;ukdom pm;onf/ olonf t&ufukdvnf;
usyf w if ? qm;e,f tpm;tpmrsm;uk d a&Smifonf/
avQmhpm;yg/
à oMum;xnfjh cif;ukd avQmch syg/ tqDtqdrhf OD ; aES m uf p G r f ; tm; jr§ i f h w if j cif ;
enf;aom tcsKdyGJudk a&G;cs,fpm;okH;yg/ uREkfyfwkdUonf emrnf okdUr[kwf vlukd
opfoD;ukd tpOftNrJ OD;pm;ay;a&G;yg/ rrSwrf jd cif;? qkid x f 0J ifomG ;umrS 0,frnfyh pön;f
à vwfqwfaom opfo;D ? [if;oD;[if;&Guf rrSwfrdjcif; ponfhtjzpfrsKd; BuHKzl;Muayrnf/
rsm;ESihf rjyKrjyif obm0aumufErHS sm;wGif xktd jzpftysurf sm;onf OD;aESmuf\pGr;f aqmifrI
trsm;qk H ; awG U &aom AD w mrif p D o nf usqif;aeaMumif; ueOD; owday;vu©Pmrsm;
tom;ta&uk d Ek y sKd w if ; &if ; apaom jzpfEidk of nf/ xkUd aMumif uREyfk w f Udk onf OD;aESmuf
pGrf;&nfukd ay;Ekdifonfh aumvfvm*sif pGrf;aqmif&nfukd tavhtusifh ykdvkyfay;&ef
(Collagen) jzpfay:a&; tultnDay;onf/ vkdtyfonf/
à pD ; u&uf ? t&uf E S i f h aumf z D w k d U onf vli,fwpfOD;\ pdwfpGrf;tifrsKd;udk rnfokdU
ADwmrif tkyfpktm;vkH;eD;yg;\ pGrf;&nf rnfykH xdef;odrf;xm;oenf;[k tar;cH&aom
tqif h r sm; avsmh u saponf u k d owd rkdufu,f 'Dbufau;u ajymonfrSm-
xm;yg/ ]]<uufom;awGtaMumif; uRefawmfwkdU
ajymMuw,f/ <uufom;ukd ok;H yg/ 'grSr[kw&f if
qk;H oGm;rSmyJ/ pdwef UJ ywfouf&ifvnf; 'Dtwkid ;f
ygyJ/ pdwu f dk ok;H avav pdwu f ykad umif;aumif;
tvkyfvkyfavyJ}}
w,fvDAD;&Sif;a&SUwGif bmrSrpOf;pm;bJ
xk d i f a ejcif ; onf pd w f " mwf t if t m;uk d
tBuD;us,fqkH; Ncdrf;ajcmufrI[k olu ,kHMunf
onf/
103
]]pdwuf kd Ek;d Mum;atmif vkyaf y;zkUd ykad umif; okdUr[kwf aq;ynm*sme,fu J h o d k U oD ; jcm;
wJh enf;vrf;awG trsm;BuD;&Sdygw,f}} taMumif ; t&mqk d i f & m r*¾ Z if ; aumif ; rsm;
zwfNyD; OD;aESmufukd txl;vIHUaqmfay;&rnf/
oif h O D ; aES m uf p G r f ; tm; wnf a qmuf z k d U ?
oifrh wS Ó oifhukd,fykdif t,ltqESifh qefUusifbuf
f Pf zGUH NzKd ;zkUd ? oifh zefw;D wDxiG Ef idk pf rG ;f
yGifhvef;apzkdU pDpOfxm;aom pdwfykdif;qkdif&m EkdifiHa&;t,ltqrsm; azmfjyaom pme,fZif;
avhusifhcef;rsm;rSm atmufygwkdUjzpfonf- wpfapmifukd zwfvkdufyg/ t,ltqrsm;udk
wpfckNyD;wpfck vufcHNyD; pdwfxJwGif apm'u
oif h rS w f Ó Pf wk d ; wuf a umif ; rG e f & ef wufMunfhyg/ t,f'Dwm okdUr[kwf aqmif;yg;
owd & S d a &; tm;jznf h a y;rI r sm;uk d tok H ; a&;olxH rnfonft h csuu f dk vufrcHEidk af Mumif;
cs&rnf / oifhtjrifukd &Sif;EkdiforQ&Sif;atmif wdwdusus
ESpfaygif;rsm;pGm atmifjrifpGm tokH;jyK wifjyxm;aom pmwpfapmif a&;zGJUMunfhyg/
vmcJhaom vkdcsDenf;pepfonf ½kyf0w¬Krsm;ukd u@cG J j cm;ay;aom upm;enf ; rsm;uk d
tokH;jyKí pdwfrSwfÓPf EId;qGay;aomenf; upm;jcif;tm;jzifh oifah 0g[m&ukd wk;d jri§ ahf y;yg/
jzpfonf/ ykHpHtm;jzifh iSuftrsKd;trnfrsm;udk oifod
pmtkyftopftqef;rsm;ukd zwf½Ijcif;jzifh oavmuf azmfxw k Mf unfyh g/ tvkyu f dk enf;enf;
oif\ pum;vk;H uRr;f usirf EI iS hf pdwu f ;l pdwo
f ef; ykdcufoGm;atmif iSut f rnfrsm;ukd tu©&mpOf
wk;d wufatmif aqmif&u G yf g/ vufwiftar&du twkid ;f A- Z azmfjyMunfhyg/
odUk r[kwf tmz&du pma&;q&mrsm;\ vuf&mrsm; oift
h wGuf pum;vk;H rsm; ykid Ef idk u
f Rr;f usirf I
zwf½jI cif;jzifh oifph w
d f uGjJ ym;jcm;em;rI cHpm;wwf ESifh wDxGifzefwD;EkdifrI wkd;yGm;ap&ef bmom
apatmif aqmif&Gufyg/ oif zwf½IcJh&onfh pum; upm;enf;rsm;ukd toHk;jyKyg/ tbd"mef
taMumif;rsm; oifhudk,foif jyefar;Munfhyg/ pmtkyfxJrS ]emrf} q,fvkH;ukd usyef; xkwf,l
0w¬ K \ Zmwf v rf ; ausm½k d ; uk d awG U atmif vkdufNyD; wpfvkH;pDtwGuf Oyrm tvuFm 10
ajc&mcH&mS zkUd BudK;pm;Munfhyg/ ck zefwD;azmfxkwfMunfhyg/
½kyf½Sif'g½kdufwmvkyfenf; upm;Munfhyg/ Oyrm - qE´rJjym; ? EkdifiHa&;orm;\
oif zwf½INyD;cgp 0w¬Kudk ½kyf½Sif½kduful;aeonf tpGrf;tpukd tjynfht0azmfxkwfrI? &if;ESD;
[k pd w f u l ; ,Of y g/ rnf o nf h t qk d u d k oif uRrf;0ifNyD; ypönf;rsm;\ tjcm;enf;tokH;usrI
jzwf a wmuf r nf e nf ; / rnf o nf h t cef ; uk d ukd pOf;pm;Munfhyg/
OD;pm;ay;rnfenf;/ Zmwfvrf; tpDtpOfuadk &m Oyrm - tkwfcJ - ajceif;wkH;? puúLzd
ajymif;ypfrnfvm;/ azmfñTe;f wifpm;&ef rnfonfh apmif - zk H u m? &G u f z sif w J ? rD ; ab;
t½kyfESifh jrifatmif jyo tokH;csrnfenf;/ vGwf&m qif ; zk d U ypö n f ; ? puú L n§ y f u vpf -
OD;aESmufonf tawGUtBuHKtopftay: aomhuiG ;f ? oGm;Mum;xk;d wH? ig;rQm;csw d f ponfwYdk
tajccHNyD; zGHUNzdK;jcif; jzpfonf/ xdUk aMumifh odyHÜ jzpfonf/
104
q,fvAf m'k'd gvD (Salvador Dali) okUd r[kwf
*sDtkd*sDtkd 'DcsD&Dukd (Giorgio de Chirico) wkdU\
yef;csu D m;rsm;uJo h Udk oifEiS hf r&if;ES;D aom tEkynm
pmtkyfrsm;ukd Munfh½Iyg/ yef;csDum;wpfcsyfukd
taotcsmMunf h ½ I a vh v mNyD ; oif h p d w f x J
ay:vmorQ pdwu f ;l pdwo f ef;rsm;ukd vGwv
f w
G f
vyfvyf csa&;rSwfom;yg/ oifpdwful;vkd&mukd
vG i f h a rsmpd w f u l ; cG i f h a y;xm;aom oabm
oufoufESifhyif oifhpdwful;ykH&dyfudk tajccHNyD;
Zmwfvrf;wpfyk'fqif&ef BudK;pm;yg/ vltrsm;ESifh oufqkdifaom ae&mwpfae
&mu vlwpfpkudk wdwfwckd;avhvmNyD; olwkdU
xkwaf zmf ajymqkrd rI sm;? jyKrq
l ufqyH Hk enf;vrf;
rsm;ukd tajccHNyD; olwkdUtaMumif; Zmwfvrf;
wpfyk'f zGJUMunfhyg/
]]touft&G,f[m tm;vkH;xJwGif wpfcsufyJ rSwfxm;&rnf/
owd&zkdU vkdygrnf/ t&G,fwifEkysKdvGef;ol
oif b,favmuf pma&;q&mrBu;D tefwedk , D m bmbm a&;cJo h nfh
tcsufyif jzpfonf/
BuD;&ifhae&w,fqkdwmeJY
]]touft&G,f[m oif b,favmuf
odyftquftpyf BuD;&ifhae&w,f qkdwmeJY odyftquftpyf
r&SdvSawmhyg}}
r&SdvSawmhyg}}
armif a rmif j rif h o d e f ; (puf r I w uú o k d v f )

Ref: Secrects of the Super Young


,cifu oif vkH;0 rMum;zl;ao;aom By Dr. David Weeks and Janie James
aw;wpfy'k u
f dk rsupf rd w
dS Nf y;D em;axmifMunfyh g/
,if;*DwoHonf rnfonfhtaMumif; jzpfonf
ukd pOf;pm;Munfhyg/ tvm;wl pdwfcHpm;rI
taetxm; ok d U r[k w f pd w f u l ; yk H & d y f r sm;
ay:vmapaom tjcm;aw;wpfyk'fukd oifh
taejzifh pOf;pm;azmfxkwfay;Ekdifygovm;/
105
c&D ; oG m ;&ef t wG u f ypö n f ; rsm;xk y f y d k ; &mwG i f pepf w usES i f h oyf o yf & yf & yf
jzpf a pNyD ; tyd k 0 ef p nf p v,f r sm; o,f a qmif j cif ; rS a&S m if & S m ;Ek d i f a p&ef
od x m;oif h o nf h t csuf r sm;ud k a&;om;xm;onf /

tm;vyf&ufrsm;wGif EkdifiH&yfjcm;odkY c&D;oGm;&jcif;onf tvGefaysmf&Tifp&maumif;aomf


vnf; xdkc&D;pOfrsm;twGuf c&D;rxGufcGmrD ypönf;rsm; xnfhodkxkyfydk;&rnfhudpörSm tNrJwap
Ni;D aiGUzG,jf zpfonf/ wpfzufazmfjyyg tBujH yKcsurf sm;onf c&D;oGm;rnfh oift
h wGuf pepfwusEiS hf
oyfoyf&yf&yfjzpfapNyD; tydk0efpnfpv,frsm; o,faqmif&jcif;rS a&Smif&Sm;Ekdifygvdrfhrnf-
106
1 / c&D ; twG u f o,f , l v d k o nfhy pö n f ; rsm;udk a&G;cs,fygrnf/ c&D;a0;udkoGm;&NyD;
rsm;ud k pm&if ; wpf c k j yKpk y g/ t0wftpm;rsm;twGuf 'dkbD? yif;rif;qdkifrsm;
oif\ c&D;pOfrprD &ufowåwpfywf? tqifajypGm&SdrnfqkdvQif t0wftpm; ta&
ES p f y wf c ef Y t vd k w G i f oif o G m ;rnf h E d k i f i H \ twGuu f kd avQmí
h o,f,El idk o
f nf/ rdru
d ,
kd rf rd d
&moDOwk tajctae? ,Ofaus;rIESifh ¤if;a'o jc,fo&ef toHk;taqmifrsm;? wpfudk,fa&
\ 0wfpm;qif,ifrIwdkYudk BudKwifavhvmyg/ oefYpifrItwGufoHk;&ef ypönf;rsm;udk ,laqmif
c&D;pOfESifhywfoufNyD; BudKwifjyifqifrIudk oif oGm;vdkygu ykvif;i,frsm; odkYr[kwf ae&mESifh
jyKvkyfvdkayvdrfhrnf/ odkYaomf toHk;jyK&efrvdk t&G,t f pm;ao;i,faom xnfph &mrsm;udo k m
onfh ypönf;ypö,rsm; ,laqmifoGm;&efudkrl toHk;jyKyg/
oif vdkvm;rnf r[kwfay/ av,mOfr,f
um½kpfqmAifu oifoGm;rnfh c&D;pOftwGuf
cG i f h j yKcsuf a bmif t wG i f ; rS xk y f y d k ; o,f , l r I
uefYowfcsufrsm;udk aumif;pGmvdkufemyg[k
tBuHjyKavh&Sdonf/
&yfa0;odaYk &mufaepOftwGi;f &uftvdu k f
0wf q if & ef t0wf t pm;rsm;ud k tpD t &D
owfrw S xf yk yf ;kd yg/ xkjYd yif c&D;pOftwGi;f oif\
t0wftpm;rsm; npfaypGe;f xif;rI wpfpw kH pf&m
jzpfonfhtcg 0wfqif&rnfh0wfpHk tydkrsm;
udkvnf; xnfhoGif;xkyfydk;yg/
2 / c&D ; oG m ;rnf h wk d i f ; jynf ? Ek d i f i H r S
taumuf c G e f X me\ uef Y o wf c suf
rsm;ud k &S m azG a vh v myg/
c&D;oGm;rnfh wdkif;jynfEkdifiHrS w&m;0if
wm;jrpfxm;onfh ypön;f trnfrsm;udk a&G;xkwf
yg/ av,mOfr,fwpfO;D jzpfol rpöppf w D t
D u
dk &f mS ;
u rnfonfhypönf;rsm;udk cGifhjyKonf? rnfonfh
ypönf;rsm;udk uefYowfonf qdkonfhtcsufudk
oifhtaejzifh avhvmyg? pHkprf;yg/ uefYowf
ypönf;rsm;qdkonfrSm wm0ef&Sdolrsm;u awGU&Sd
uREk f y f t aejzif h oG m ;rnf h a 'oES i f h cJhvQif vTifhypfz,f&Sm;jcif;cH&rnfh ypönf;rsKd;
vdkufzufaom t0wftpm;? toHk;taqmif odkYr[kwf tm;vyf&ufrpwifrDuyif jypfrI
107
BuD;BuD;rm;rm;jzifh ta&;,lcH&zG,f&Sdjcif;txd oGm;rnfhc&D;qHk;txd ,loGm;yg[k ajymonf/
qd;k &Gm;onft h jzpfrsK;d BuKH awGU&rnfh ypön;f rsK;d udk oifch &D;Ny;D qH;k vQif tdrrf jyefcif ¤if;ypön;f rsm;udk
qdkvdkonf/ pGefYypfcJhyg/ þodkY jyKvkyfjcif;jzifh oifhtwGuf
wnf;cdkaexdkifaom [dkw,ftcef;rsm; jyefvnfxkyfydk;onfhtcg ae&mESifh uoDvifw
wGif b,ft&mrsm;udk xm;ay;onf? jznfq h nf; rjzpfbJ ydkrdktqifajyEkdifygrnf[k qdkonf/
ay;onfudk ppfaq;yg/ rsufESmokwfy0grsm;?
qyfjymrsm;ESifh qHyiftajcmufcH pufrsm;uJhodkY 3/ tjcm;ol r sm;ud k qG J a qmif r I j zpf a p
ypö n f ; rsm;ud k xd k w nf ; cd k r nf h a e&mrsm;wG i f aom wef z d k ; BuD ; rm;onf h y pö n f ; rsm;
&EkdifrnfqdkygvQif xdkypönf;rsm;udk ,laqmif 0wf q if r I u d k a&S m if & S m ;yg/
roGm;ygESifh/ wefzdk;BuD;rm;onfh ypönf;rsm;udk tdrfwGif
xm;cJ h & ef jzpf o nf / xl ; jcm;qef ; jym;í
wpfyg;ol rsufpdusp&mjzpfaom ypönf;rsm;ESifh
wefzdk;BuD;rm;aom em&Drsm;udk ,laqmifoGm;
jcif;rS a&SmifMuOfyg/ wpfyg;ol pdwf0ifwpm;
rjzpfaom tvm;wlypönf;rsKd;udkom a&G;cs,f
,laqmifoGm;yg/
rpöpzf ifu oift h aejzifh rjzpfrae vdt k yf
ygu tenf;i,fomwefzdk;&Sdonfh qGJBudK;ESifh
em;qGJwdkYudkom yHkrSefyGJvrf;rsm; wufa&muf&m
wGif 0wfqif&ef ,loGm;oifhonf[k qdkonf/
wef z d k ; enf ; Ek d i f o rQenf ; onf h ypö n f ; jzpf u
ydkaumif;NyD; vltrsm;pkESifh a&míoGm;vmaom
tcsd e f ü om 0wf q if o if h o nf [ k qd k o nf /
tNrJ w rf ; c&D ; oG m ;vmaeaom vl r I a &;&m
0ef x rf ; wpf O D ; jzpf o l rpö p f e wf p x&mol
tufA'l&m[ifurl ]]uRefruawmh c&D;aqmif
ydkufqHtdwfudk tNrJ,loGm;avh&SdNyD; tdwfxJrSm
tu,fí wnf;cdkrnfhae&mwGif r&Ekdifyg rSwfyHkwif uwfjym;? ta<u;0,f uwfwpfck
u xdyk pön;f rsm;udk ¤if;Ekid if rH yS if 0,f,o
l ;kH pG&J ef eJ Y aiG w d k Y u d k o m ,l o G m ;ygw,f / aeY p Of o H k ;
pOf;pm;yg/ rpöpfzifu oif\ oGm;wdkufaq;? acgufydkufqHtdwfudk EkdifiH&yfjcm;odkY ,loGm;&ef
acgif;avQm&f nfEiS hf a&csK;d qyfjym&nfrsm;udk oif rvdktyfyg}} [k ajymonf/

108
4 / t & n f t a o G ; a u m i f ; r G e f a o m vufqGJaowåmu ulnDyhHydk;ay;Ekdifrnfqdkonfh
c&D;aqmiftdwf odkYr[kwf c&D;aqmif tcsufudk owdjyK&ef vdkonf/
vuf q G J a owå m ud k toH k ; jyKyg/ av,mOf r ,f rpö p f p D w D t d k u f & S m ;u
vufwGef;vSnf;uJhodkY bD;ygaom c&D; ]]vufwGef;vSnf;uJhodkY bD;ygaom c&D;aqmif
aqmiftdwfu a&GUvsm;oGm;vm&mwGif ydkí tdwfu oif\ tdwftav;csdefwpfckvHk;udk
tqifajyonf/ odaYk omf oif oGm;rnfah e&mwGif ',OfhwdkufqGJEkdifí xdef;odrf;xm;ay;onf/
vuf&ef;? avSum;xpf tygt0if avSum;udk odkYaomf ausmydk;tdwfrsm;url trSefwu,f
axmufrzGUJ pnf;xm;aom avScg;tHkrsm; odkYr[kwf a&GUvsm;oGm;vm&ef vG,u f o
l nf/ uRerf wpfO;D
cvkwfcsKdifhaygaom avQmufvrf;rsm; &SdvQif wnf; vufwGef;vSnf;ygaom c&D;aqmiftdwf
av;vHí 0efus,fEkdifonf/ tqifrajyEkid af y/ ESifh c&D;oGm;pOf wpfBudrfwGif qdk;qdk;&Gm;&Gm;
oif o G m ;rnf h a e&ma'oonf aus;vuf tawGUtBuHKwpfck &cJhzl;ygonf/ vkyfief;cGifodkY
awm&Gma'otwGif;jzpfvQif NrdKUrsm;ESifh uGJjym; &xm;jzifo
h mG ;&onfrmS trSeyf if cufcv
J o
S nf/
jcm;em;onfh tjcm;vdt k yfaom ypön;f ypö,rsm;? uRefrwnf;cdk;&ef pm&if;ay;xm;aom [dkw,f
0ef a qmif r I r sm;twG u f oif \ c&D ; aqmif wGif "mwfavSum; r&SdonfhtwGuf uRefr\
109
c&D;aqmiftdwfudk uRefr wnf;cdk&rnfhtcef; c&D ; aqmif t d w f \ ae&mtus,f t 0ef ; ud k
&S&d m tay:xyfoYkd cufcufccJ J o,f,cl &hJ onf}} tusKd;&SdpGm toHk;jyK&m ra&mufay/ ypönf;
[k qdkonf/ rsm;udk xkyfydk;&mwGif pkpkpnf;pnf;jzpf&efESifh
þtcsuf u yif trsKd ; tpm;aumif ; í ae&mtus,ft0ef;udk twwfEkdifqHk;&&Sd&ef
awmifhwif;cdkifrmNyD; tvG,fwul rysufpD;Ekdif twGuf tcsdefrdepftenf;i,fudk toHk;jyKvdkuf
aom c&D;aqmiftdwfwpfvHk;udk oGm;&rnfh yg/
c&D;pOfwpfavQmuf t&if;tES;D jyKzYkd vdt k yfonf rpöpfe,fp&molu oif\ t0wftpm;
rSm xdkufwefaMumif; awGU&Sd&ayvdrfhrnf/ rsm;udk uspfuspfygatmifvdyfNyD; c&D;aqmif
rpöpfzifu qufajymonfrSm xdktdwfwGif tdwf\ atmufajcMurf;jyifwGif ae&mrsm;rsm;
awmif h w if ; cd k i f r maom bD ; rsm;yg&ef v nf ; &,lyg/ xdkodkYjyKvkyfjcif;onf oifhtaejzifh
ta&;BuD;aMumif;? cdkifrmaom ZpftrsKd;tpm; ypönf;ti,fpm;av;rsm;udk Mum;n§yfí tH0if
rsm;ES i f h tcef ; uef Y x m;aom ae&mrsm;u cGifus xnfhEkdifrnf[k qdkygonf/
uRefr\ t0wftpm;rsm;ESifh toHk;taqmif oif q uf o G m ;&rnf h av,mOf c &D ; pOf
rsm;twGuf oD;oefYcGJjcm;xm;Ekdifojzifh ydkrdk twGuf oif\ c&D;oGm;tdwftwGif; xnfh&ef
ESpfoufaMumif;ajymonf/ rqHhawmhonfh tao;tzGJypönf;rsm;? rvdktyf
awmhaom ypön;f rsm;twGuf oif\ c&D;aqmif
tdwfudk jyifqiftoHk;jyKyg/ rpöpfzifu oif\
tdwt f wGi;f wGif ae&mtueft Y m;vH;k udk tjynfh
t0toH;k jyK&efEiS hf ydí
k ydí
k pepfwusjzpfatmif
vky&f efajymonf/ aqmif;wGi;f 0wf taEG;xnf
rsm;uJhodkY xkyfydk;&mwGif xkxnfBuD;rm;onfh
ypönf;rsm;onf ae&mydkí ,lonf[k qdkonf/

zd k ; &ef E d k i f (ausmuf B uD ; )
Ref: The smart way to pack for travel
By Latashni Gobi Nathan
The straits Times, 25-12-2015

5 / pk p k p nf ; pnf ; &S d y gap/


oif\ ypönf;trnfrsm;udk ½dk;½dk;acgufí
c&D;aqmiftdwfxJodkY ypfxnfhvdkufjcif;onf
110
ajrmufudk&D;,m;EkdifiHonf 2016 ckESpf? Zefe0g&Dv 6 &ufu EsLuvD;,m;
prf ; oyf o nf h a e&mjzpf a om yef a *s&D ü [d k u f ' ½d k * sif A H k ; wpf v H k ; ud k prf ; oyf
azmuf c G J c J h a Mumif ; ES i f h ,if ; prf ; oyf a zmuf c G J r I t ay: tar&d u ef E S i f h
r[mrd w f E k d i f i H r sm;\ wH k Y j yef r I r sm;taMumif ; a&;om;xm;onf /

Zefe0g&Dv 6 &uf Ak'¨[l;aeYwGif ajrmufudk&D;,m;u ¤if;\ EsLuvD;,m; t"du


prf;oyfonfhae&mjzpfaom yefa*s&Dü yxrqHk; [dkuf'½dk*sifAHk;wpfvHk;udk azmufcGJcJhaMumif;
tpdk;&½kyfjrifoHMum;rS aMunmcJhonf/
111
ajrmufu&kd ;D ,m;\ yxrqH;k [du k 'f ½d*k siAf ;kH ajrmufudk&D;,m;tpdk;&\ ao;i,fatmif
prf;oyfazmufcGJrItay: awmifudk&D;,m;u jyKvyk x f m;aom [du k 'f ½d*k siAf ;kH azmufcGJEdkifrIudk
wkefvIyfoGm;cJhNyD; jyif;xefpGm jypfwif½Iwfcsum ½kyfjrifoHMum;rS csD;usL;vdkufNyD; tar&duefESifh
tjypfay;a&;twGuf vdktyfonfht&mtm;vHk; tjcm;Ed k i f i H r sm;\ Ncd r f ; ajcmuf r I r S wnf N rJ
udk vkyfaqmifrnfjzpfaMumif; BuHK;0g;cJhonf/ &Sio f efaprnfh ajrmufu&kd ;D ,m;\ trsK;d om;a&;
½kyjf rifoMH um;wGif tjcm;Ekid if rH sm;\ EsLuvD;,m; atmifjrifrI[k azmfjycJhonf/
prf;oyfrIrS wkefvIyfrIvdIif;yHk&dyfrsm;udk azmfjy aewd k ; (NATO) tzG J U ? uk v or*¾ \
cJhum yHk&dyf\ atmufajcpmwef;wGif tpdk;& EsLuvD;,m; BuD;Muyfa&;tzGJU? Oa&myor*¾?
tzGUJ u trsK;d om;vHNk cKH a&;aumifpD ta&;ay: tar&duefESifh tjcm;EkdifiHrsm;u xdkprf;oyf
tpnf;ta0;udk ac:,lrnfjzpfaMumif; azmfjy rIrmS ukvor*¾ vHNk cKH a&;aumifpu D csrwS cf ahJ om
xm;onf/ qH k ; jzwf c suf t ay: ajymif a jymif w if ; wif ;
,cifprf;oyfazmufccJG o hJ nfh EsLuvD;,m; csKd;azmufjcif;jzpfaMumif; ajymMum;cJhMuonf/
AH k ; rsm;xuf tzsuf p G r f ; tm; BuD ; rm;aom
[du k 'f ½d*k siAf ;kH udk ajrmufu&kd ;D ,m;u azmufcrJG I ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○
tay: odyÜHynm&Sifrsm;pGmwdkYu r,HkMunf
EdkifbJ&SdMuonf/ xdkowif;ESifh ywfoufí
tdrfjzLawmfwGifvnf; tjiif;yGm;vsuf&Sd&m tqifhjr§ifhxm;onfh
,refaeYu &&SdcJhaom owif;rsm;ESifh ajrmuf
ud k & D ; ,m;\ aMunmcsuf t ay: tajccH
yJhxdef;'Hk;ysHumuG,fa&;pepfopfu
o½kycf rJG rI sm;u nDñw G rf rI &Sad Mumif; tdrjf zLawmf yJ h x d e f ; 'H k ; ysH r sm;ud k
\ ajyma&;qk d c G i f h & S d o l *Ref t m;euf p f u
ajymMum;cJhonf/ tmumoavaMumif;e,fy,f\
tjrifhydkif;ESifh tedrfhydkif;
ES p f a e&mvH k ; wG i f
ypfcsEdkifpGrf;&Sdonf/

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

112
NyHK,rf;\ t"dur[mrdwfjzpfol w½kwf tqif h j r§ i f h c J h r I t & avaMumif ; ES i f h yJ h x d e f ;
EdkifiHu xdkprf;oyfrIudk vHk;0qefYusifaMumif; 'H k ; ysH y pf r S w f r sm;ud k wpf N yd K if w nf ; zsuf q D ;
ESihf ajrmufu&kd ;D ,m; oHtrwfBu;D udk qifah c: Ek d i f a Mumif ; at*sD p f p D r H u d e f ; \ 'g½d k u f w m
oGm;rnfjzpfaMumif; ajymMum;cJhonf/ *sif&Sm&D'efu ajymMum;cJhonf/
*syef E d k i f i H 0 ef B uD ; csKyf &S i f Z d k t mab;u
xdkprf;oyfrIrSm uREkfyfwdkYEkdifiH\ vHkNcHKa&;udk
qdk;0g;onfh Ncdrf;ajcmufrIjzpfaMumif; ajymMum;
cJNh y;D awmifu&kd ;D ,m;or®w ywf*rG [ f ;D uvnf;
0rf;enf;zG,f&efprItjzpf jypfwif½IwfcscJhum
EdkifiHwumu xda&mufonfh wHkYjyefrIwpfck
jyKvkyf&ef aqmfMovdkufonf/
tar&d u ef j ynf a xmif p k u GIANT 'H k ; ysH
umuG , f a &;pepf u d k tqif h j r§ i fhchJ
Baseline 9-C1 yJhxdef;'Hk;ysHumuG,fa&;
Aegis pepfudk urf;ajcwGif ajrjyiftajcpdkuf
pepftjzpfvnf; xm;&SEd idk &f m ¤if;onf Oa&my
udk yhJxdef;'Hk;ysHrsm;rS umuG,f&ef tar&du\
pDrHrI 'kwd,tqifhjzpfonf/

ajrmufu&kd ;D ,m;u [du k 'f ½d*k siAf ;kH prf;oyf


azmufccJG NhJ y;D &ufyikd ;f rQtMumwGif tar&duefu
¤if;\tiftm;BuD;rm;aom 'Hk;ysHumuG,fa&;
pepfopfukd xkwaf zmfjyocJo h nf/ ajrmufu&kd ;D ,m;
u awmifudk&D;,m;ESifh tar&duefwdkYtay:
tiftm;jyorIrsm; qufvufvkyfaqmifcJhí ajrmufu&kd ;D ,m;u a&ikyo f abFmrS yJx h ed ;f
yifwm*Gefu at*sDpf (Aegis) 'Hk;ysHumuG,fa&; 'Hk;ysHypfvTwfonfh prf;oyfrIudk atmifjrifpGm
pepf\ aemufqHk;ay: Baseline 9-C1 yHkpHudk jyKvyk cf ahJ Mumif; AD', D u
kd kd xkwvf iT chf NhJ y;D aemuf
tqifhjr§ifh&ef qHk;jzwfcJhaMumif;ESihf aemufqHk; 9-C1 pepfudk tar&duefvufeufwdkufwGif
113
xyfrHxnfhoGif;&ef qHk;jzwfcJhjcif;jzpfonf/ tqifjh ri§ x
hf m;onfh yJx h ed ;f 'H;k ysu
H muG,af &;
AD',
D ½kd u
kd cf suwf iG f ajrmufu&kd ;D ,m;acgif;aqmif pepf o pf u yJ h x d e f ; 'H k ; ysH r sm;ud k tmumo
uif*sKet f efu prf;oyfypfvw T o f nf'h ;kH ysH yso
H ef; avaMumif;e,fy,f\ tjrifhydkif;ESifh tedrfhydkif;
aerIukd 0if<h um;pGmMunf½h aI eyHu k ykd g jyocJo h nf/ ESpaf e&mvH;k wGif ypfcsEikd pf rG ;f &So d nf[k qdo k nf/
ajrmufu&kd ;D ,m;u wpfEpS t f wGi;f EsLuvD;,m; NyD;cJhonfhESpf aEG&moDwGif tar&duefa&wyf
xdyzf ;l wyf 'H;k ysrH sm; wifaqmifxm;onfh a&ikyf ESifh 'Hk;ysHumuG,fa&;at*sifpDwdkYu prf;oyfrI
oabFmrsm;udk jzefYMuufcsxm;EkdifpGrf;&Sdawmh av;ckudk USS John Paul Jones oabFmay:
rnf j zpf a Mumif ; NyH K ,rf ; rS t &m&S d w pf O D ; u wGif jyKvkyfcJh&m Aegis pepfu yJhxdef;'Hk;ysH
ajymMum;cJhonf/ ESpfpif;ESifh avaMumif;ppfqifa&; ypfrSwfESpfck
wdkYudk atmifjrifpGm Mum;jzwfwdkufcdkufEkdifcJh
aMumif; t&m&Sdrsm;u ajymMum;onf/
tar&duefjynfaxmifpk\ AHk;BuJav,mOf
rsm; ajrmufudk&D;,m;teD;wGif ysH o ef ;
tar&duefESifh ajrmufudk&D;,m;wdkYtMum;
wif;rmrIrsm; jrifhwufaecsdefwGif tar&duef
wdkY\ EsLuvD;,m;'Hk;ysHrsm; o,faqmifEkdifpGrf;
&Sdonfh B-52 AH;k BuaJ v,mOfu ajrmufu&kd ;D ,m;
\ awmifbufe,fpyf av;rdepfpmom uGma0;
onf h a e&mrS j zwf í ted r f h y sH o ef ; cJ h o nf /
EsLuvD;,m;'Hk;ysHrsm;ESifh AHk;rsm;o,faqmif
Ekid pf rG ;f &So
d nfh xdak v,mOfBu;D udk awmifu&kd ;D ,m;
avwyf\ F-15 wkdufav,mOf ESpfpif;ESifh
NyHK,rf;\ tqifhjrifht&m&Sd uifuDerfu tar&d u ef a vwyf \ F-16 wd k u f av,mOf
uREkfyfwdkY\yxrqHk; [dkuf'½dk*sifAHk; prf;oyfrI ESppf if;wdu Yk vdu
k yf gapmifah &Smufco
hJ nf/
tay: remvdk0efwdkvsuf&Sdaom tar&duef 2013 ckESpfwGif NyHK,rf;u wwd,tBudrf
ESifh ¤if;\aemufvdkufrsm;u tajctaersm;udk EsLuvD;,m; prf;oyfrIjyKvkyfNyD;aemufwGif
ppfy\ JG EIwcf rf;odYk wGe;f ydv
Yk su&f adS Mumif;? ¤if;wdu
Yk tvm;wl ysHoef;rIrsKd;udk aemufqHk;tBudrf
pdw"f mwfppfqifa&; toHviT rhf rI sm;udk jyefvnf jyKvkyfcJhonf/
jyKvkyfvmNyD; r[mAsL[m AHk;BuJav,mOfrsm;
udkyg oHk;pGJvsuf&SdaMumif; owday;ajymMum; oD [ od e f ; wef
cJhonf/ Ref: Internet

114
jywf a wmuf o G m ;aom tm½k H a Mumuk d jyef q uf a ponf h qD v D u G e f > yef i ,f ?
uvmyfpnf;trsKd;tpm; ½IyfaxG;onfh tom;prsm;ukd ½kyfvkH;<uZD0ykHESdyfpufjzifh
zefwD;rIESifh OD;acgif;cGH tay:ykdif;wpfckvkH; tpm;xkd;ukocJhonfh urÇmhyxrqkH;
uav;i,f ponfh aq;ynmqkdif&m owif;qef;rsm;udk a&;om;xm;onf/

tm½H k a MumrQif &S n f x G u f j yef q uf a pEk d i f z d k Y vrf ; ñT e f a y;r,f h qD v D u G e f > yef i ,f


EdkifiHjcm;½kyfjyawGrSmygwJh vlpGrf;aumif; tcsKdUjzpfaom Wolverine and Deadpool rSm
tpGrf;wpfrsKd; &Sdygw,f/ xdckduf'Pf&m&cJh&if vsifjrefwJhEIef;eJY tom;wuf temusufEkdifyg
w,f/ pdwful;,Of½kyfjyqdkayr,fh wpfcgwpf&H odyÜHynm&SifawGudk vrf;jywJh tBuHtpnfrsm;
115
jzpfvmwwfygw,f/ om"utaeeJY zef>yefxJ yHkazmf,lygvdrfhr,f/ &vmwJh tcsuftvuf
rSm oaE¨om;zefwD;wJh pdwful;,OfZmwfvrf; rsm;udk toHk;jyKNyD; jyefqufapvdkwJh tm½HkaMum
av;[m tckawmh vufawGUtoHk;csaeygNyD/ ykHoP²meftwdkif; ao;i,fwJh>yefudk auG;nGwf
uav;r&jzpfaeMuwJh tdrfaxmifonfawG vG , f w J h qD v D u G e f y pö n f ; oH k ; um ½k y f v k H ; <u
twGuf tm;xm;&m enf;vrf;wpfck? ukxHk; yH k E S d y f e nf ; ynmeJ Y yH k a zmf & ,l M uygvd r f h r ,f /
ozG,f jzpfvmaeygw,f/ aemifwpfcsdefrSm &vmwJh wduswyhJ o kH P²mef&dS ,if;>yefukd 'Pf&m
vdifwlpHkwGJawGtwGuf olwdkY&JU &ifaoG;zefwD; &oGm;wJh tm½HkaMumae&mrSm qufpyfxm;&Sd
&mrSm yg0ifvmzG,f &Sdygw,f/ ay;ygvd r f h r ,f / tqd k y g>yef [ m &S n f x G u f
tckvnf; tom;wuftemusuf vsijf ref BuD;xGm;vmr,fh tm½HkaMumrQifawGudk quf&
rIudk wwfEdkiforQ jrefvmapzdkY ynm&SifwdkY r,f h tm½H k a Mumjywf p qD vrf ; ñT e f a y;rS m
Bud K ;pm;aeMuygw,f / e,f y ,f t aeeJ Y u jzpfygw,f/
xdcu kd 'f Pf&m& tm½Hak MumawG jyefqufapr,fh tqdkyg enf;ynmudk <uufawGtoHk;jyKNyD;
ukx;kH rSm jzpfygw,f/ tm½Hak MumawG[m xdcukd f ynm&SifwdkY prf;oyfMunfhcJhMuw,f/ olwdkY&JU
'Pf&m&NyD;&if jyefaumif;vmzdkY cufcJygw,f/ prf;oyfcsufudk Advanced Functional Materi-
'gudk jrefEdkiforQjrefatmif acwfpm;vmwJh als pmapmifrSm a&;om;azmfjycJhMuw,f/ <uuf
enf;ynmwpfckudkoHk;NyD; ynm&SifwdkY prf;oyf &JUajcaxmuf<uufom;qDoGm;wJh tm½HkaMum
aeMuygw,f/ wpfckudk xdcdkufatmifjyKvkyfNyD;aemuf txuf
ygtwdkif; yHkazmf&&Sdxm;wJh qDvDuGefvrf;ñTef
>yefi,fav;udk yHkESdyfzefwD;,lygw,f/ tqdkyg
>yefxJ tm½Hak MumawG jyefvnf&n S x
f u
G Bf u;D xGm;
vmrIudk ulnDr,fh"mwfypönf;awG xm;&Sday;yg
w,f/ 'Daemufawmh 'Pf&m& tm½Hak Mumae&m
rSm cGJpdwfwyfqifay;MunfhcJhMuw,f/
q,fywfrS q,fhESpfywftwGif; <uufawG
&JU tm½HkaMum'Pf&maMumifh avjzwfxm;wJh
<uufom;awG jyefvnfvyI &f mS ;vmEdik w f t hJ wGuf
vrf;avQmufEkdifrI BuD;rm;pGm wdk;wufvmcJhMu
w,fvdkY qdkygw,f/ 'gaMumifh ½kyfvHk;<uyHkESdyf
aq;ynme,fy,frSm acwfpm;vmaewJh zefwD;xm;wJh tm½HkaMumrQif &SnfxGufBuD;xGm;
enf ; ynmu ½k y f v H k ; <uyH k E S d y f e nf ; ynmygyJ / rI vrf;ñTef>yefi,fav;awG[m xdcdkuf'Pf&m
'Pf & maMumif h xd c k d u f j ywf a wmuf o G m ;wJ h &xm;wJh tm½Hak MumrQiaf wG jyefaumif;vmapzdYk
tm½HkaMumudk ½kyfvHk;<uyHkazmfenf;wpfrsKd;rsKd;eJY taxmuftuljyKEdkifwJh ta&;ygaom om"u
116
yJvkdY rifeDpdk;wm;wuúodkvf pufrItif*sifeD,m t"du t[efYtwm;jzpfaewmu yHkESdyfzefwD;
Xme ygarmu© Michael McAlpine u pme,fZif; r,fh tom;pt&G,ftpm; jzpfygw,f/
&Sif;vif;yGJrSm ajymMum;oGm;cJhygw,f/ tu,fí t&G,fBuD;wJh tom;pudk yHkESdyf
tckvdk tm½HkaMumrQif &SnfxGufjyefquf zefwD;r,fqdk&if aysmhzwfNyD; NydKuGJoGm;Ekdifw,f
apEkdifzdkY vrf;ñTefay;r,fh qDvDuGef>yefi,f vdYk rDcs*D efwuúov kd rf S em;? ESmacgif;? vnfacsmif;
zefwD;&mrSm tm½HkaMumwnf&SdyHk taetxm; Xme wGzJ ufygarmu© Dr. Glenn Green u &Si;f jy
twdkif; zefwD;&ygw,f/ wpfOD;eJY wpfOD; rwl oGm;ygw,f/ aemuft[eft Y wm;wpfcu k yHEk ydS f
Edkifygbl;/ 'gayrJh vdktyfwJh >yefi,fzefwD;zdkY zefw;D wJh tom;pawGrmS aoG;aMumawG vky, f l
tcsdeftm;jzifh wpfem&DcefYom MumjrifhEkdifyg vdkY r&jcif;yg/ 'gaMumifh yHkESdyfzefwD;xm;wJh
w,f/ tckxd <uufawGrmS om prf;oyf&ygao; tom;pawGudk tpmtm[m&eJY avoefY"mwf
w,f/ pdwfvIyf&Sm;p&m aemufwpfqifhuawmh axmufyhHay;EkdifrSm r[kwfygbl;/
vlawGrSm prf;oyfukoMunfhMuzdkYyg/ 2016 ckESpf? azazmf0g&Dv 15 &ufu
obm0ZD0enf;ynm pmapmifrSm azmfjycsuf
enf ; ynmjrif h ½k y f v H k ; <uZD 0 yH k E S d y f p uf t& enf;ynmtopfu tqdkyg t[efYtwm;
zef w D ; pd e f a c:rI r sm;ud k ausmf v T m ;Ed k i f v d r f h r ,f v d k Y
,lqMuygw,f/ 'ghtjyif vlemawGrSm toHk;jyK
Ek d i f r ,f h twef t oif h B uD ; wJ h tom;prsm;
yHkESdyfzefwD;r,fh enf;vrf;wDxGifrIrSm BuD;rm;wJh
atmifjrifryI v J Ykd pufwx D iG &f mrSm ryg0ifayr,fh
pufudk avhvmNyD;aemuf Dr.Glenn Green u
qdkygw,f/
wDxGifzefwD;EdkifcJhwJh ½kyfvkH;<uyHkESdyfpufudk
3D "Bioprinters" (½kyfvHk;<uZD0yHkESdyfpuf) vdkY
trnfay;xm;ygw,f/ tqdkyg yHkESdyfpufawG
[m uvmyfpnf;rsm;udk tvTmvdu k yf pkH rH sK;d eJY yHEk ydS f
yHkpHopf ½kyfvHk;<uyHkESdyfpuf[m <uufom; ay;Edkifygw,f/ OD;wnfcsufu uvmyfpnf;
awG? t½dk;eJY tjcm;tom;pawGudk yHkESdyfEkdifvdrfh trsKd ; tpm; ½I y f a xG ; wJ h tom;prsm;ud k y if
r,fvdkY qdkygw,f/ yHkESdyf&&SdvmwJh tom;pawG zefwD;EkdifzdkY jzpfygw,f/ 'Pf&maMumifhaomf
[mvnf; vlemawGrmS tpm;xd;k ay;Ekid af vmuf vnf;aumif;? arG;&myg cRwf,Gif;csufaMumifh
wJhtxd aumif;rGefzG,f&SdaMumif; odyÜHynm&Sif aomfvnf;aumif; vdktyfaewJhae&mawGrSm
rsm;u azmfjycJhMuw,f/ 'gayrJh tcktcsdefxd tpm;xdk;Edkifr,fh tom;rsm; zefwD;zdkYvnf;

117
&nf&, G w
f ,fvYkd tBu;D wef;okawoD Dr.Anthony tm[m&eJY avoefY"mwfawG &&Sdum &Sifoef
Atala u &Sif;jycJhygw,f/ EkdifrSm jzpfygw,f/
tom;pudk zefw;D awmhr,fq&kd if vlemqD olwdkY zefwD;xm;wJh t½dk;? <uufom;peJY
rS uvmyfpnf;rsm;udk &,lMu&w,f/ 'guvnf; t½d;k EkawGukd <uufawGrmS tpm;xd;k Ny;D prf;oyf
tpm;xd;k ay;Ny;D wJt h cg vlemhtom;p jzpfaewJh MunfhcJhMuw,f/ tqdkyg tpm;xkd;ay;xm;wJh
twGuf udk,fcHtm;tzGJU&JU wdkufcdkufzsufqD;cH& tom;pawG[m <uufudk,fwGif;rSm aumif;pGm
r,fh tEÅ&m,frS uif;a0;apzdkYyg/ tcktcsdefxd &SifoefEkdifcJhMuw,f/ wjznf;jznf; aoG;aMum
okawoDrsm;taeeJY em;&Guf? t½dk;eJY <uufom; rsm; zGHUNzdK;vmNyD; olwdkYvkyfief;udk xrf;aqmif
pawGudk zefwD;EdkifaeygNyD/ 'gayrJh vlrSm tpm; Ekdifonftxd zGHUNzdK;EdkifMuwm awGUMu&w,f/
xdk; toHk;jyKEkdifzdkY avhvmp&mawG trsm;tjym; okawoDawG[m a&`rTm&nfrS &,lxm;wJh
&Sdaeygao;w,f/ vlrSmtoHk;jyKEkdifzdkY tcsdef,l yifruvmyfpnf;rsm;udk toHk;jyKNyD; vl&JU ar;½dk;
&r,fh oabmyg/ tydkif;wpfckudk yHkESdyfzefwD;cJhMuw,f/ vlemh
rsufESm jyKjyifcGJpdwfukorIrSmoHk;r,fh t&G,f
tpm;eJ Y yH k y ef ; twd k i f ; zef w D ; cJ h M uwmyg/
ynm&Sif Dr.Glenn Green &JU tqdkt& tckvdk
yHkESdyfzefwD;xm;wJh tom;prsm;udk tpm;xdk;
uko&mrSm enf;ynm t[efYtwm;wpfckrS r&Sd
ygbl;/ 'gayrJh ta&;ygwJh ar;cGef;awG trsm;
tjym; &Sdaeygao;w,f/
wpfcu k tckvkd yHEk ydS zf efw;D xm;wJh tom;
okawoDawG tckvdk ½kyfvHk;<uyHkESdyfpuf pawG vlemrSm tpm;xdk;oHk;pGJwJhtcg ESpfMum
topfudk zefwD;aewm q,fESpfausmfcJhygNyD/ vm&if bmjzpfrvJqdkwJh ar;cGef;yg/ b,folrS
olwdkY[m cE¨mudk,ftwGif; tvdktavsmuf rod E d k i f a o;wJ h taetxm; jzpf y gw,f /
aysmufysufoGm;r,fh yvwfpwpfvdk ypönf;rsm; 'ghtjyif topfwDxGifxm;wJh ½kyfvHk;<uZD0yHkESdyf
udk wDxiG Ef idk cf MhJ uw,f/ 'Dypön;f awGo;kH Ny;D yHEk ydS f pufu yHkESdyfzefwD;&mrSm toHk;jyKwJh ypönf;awG
zefwD;r,fh tpdwftydkif;&JU tajccHyHkpHjirf;udk [m vlrSmoHk;pGJcGifh &xm;wJhypönf;awG r[kwf
jyKvyk , f yl gw,f/ uvmyfpnf;rsm;yg&dw S hJ t&nf ao;wJh jyóemvnf; &Sdaeygao;w,f/
udk yHEk ydS &f mrSm toH;k jyKMuygw,f/ zefw;D vdu k w f hJ tckzefw;D xm;wJh ½kyv f ;kH <uZD0yHEk ydS pf ufukd
tom;prS m tm[m&eJ Y avoef Y " mwf a wG qufvufprf;oyfr,fqdk&if yxrOD;qHk; ½dk;&Sif;
pdrfh0if pdrfhxGufapEkdifzdkY tvGefao;wJh tayguf wJh tpdwt f ydik ;f awG yHEk ydS zf efw;D Ny;D prf;oyfoifh
i,f u av;rsm; yg&S d y gw,f / 'grS v nf ; w,f/ vIyf&Sm;rIr&SdwJh? vIyf&Sm;&mrSm ryg0ifwJh
aoG;aMumi,frsm; zGHUNzdK;vmcsdeftxd tpm tpdwt f ydik ;f ? 0efrxrf;&wJh tpdwt f ydik ;f rsm;udk
118
om pwifzefwD;avhvmoifhw,fvdkY Dr. Glenn ukorIc, H Nl y;D aemuf olaY cgif;udk acgif;tH;k ay:rS
Green u tBujH yKxm;ygw,f/ em;&Gu?f ESmacgif;eJY r Ny;D xEkid af wmhr,fvYkd qdyk gw,f/ vrf;avQmuf
acgif;cGH½dk;vdk tpdwftydkif;rsm;eJY pwifNyD;rSom wwfcgp orD;i,f Han Han [m OD;aESmuf
ESvHk;? ausmufuyfeJY rkefYcsKdtdwfvdk ½IyfaxG;wJh twGif; t&nfaumif;pGm rvnfEkdifwJhtwGuf
tpdwftydkif;rsm; zefwD;prf;oyfoifhw,fvdkY OD ; acgif ; BuD ; aewJ h a&m*g Hydrocephalus
tBuHjyKoGm;ygw,f/ cHpm;ae&wm ajcmufvt&G,fuwnf;uyg/
wDxGifol okawoDawGuawmh olwdkYtzGJU OD;aESmuftwGif; t&nfawG pkNyHKrsm;jym;
[m t½dk;Ek? t½dk;eJY <uufom;awG yHkESdyfzefwD; vmwJhtcg rqufao;wJh acgif;cGHtjcrf;awG
Ny;D vlemawGrmS prf;oyfMunfzh Ykd pDpOfaeygw,f/ udk wGef;z,fum acgif;BuD;vmavh&Sdygw,f/ 'gh
tqdyk g okawoeudk ppfbufqikd &f m wuúov tjyif rsm;jym;vmwJh t&nfaMumifh OD;aESmuf
kd f
wpfckrS aiGaMu;axmufyHhay;xm;NyD; ppfajrjyif tay: zd t m;ouf a &muf v mNyD ; tEÅ & m,f
rS 'Pf&m&ppfonfrsm;udk uko&mrSm toHk;jyK jzpf v mEk d i f y gw,f / tck a wmif ol Y a cgif ;
zdkY &nf&G,fxm;aMumif;yg/ tav;csdef[m olYwpfudk,fvHk;tav;csdef&JU
xuf 0 uf a usmf &S d a eygw,f / ol Y a cgif ; ud k
axmifEdkifzdkY wpfenf;tm;jzifh acgif;tHk;ay:rS
½k y f v H k ; <uenf ; ynmoH k ; zef w D ; xm;wJ h
r EdkifzdkY awmfawmfBudK;pm;&&Smygw,f/ 'ghtjyif
OD;acgif;cGH tay:ydkif;wpfckvHk; tpm;xdk;
aoG;taxmuftyHh enf;wJhtwGuf OD;acgif;cGH
cH a om yxrqH k ; uav;i,f [m yg;vmcJhygw,f/ 'ghaMumifh csufcsif;ukorI
cH,lzdkY vdktyfvmcJhw,f/
rdcif[m uav; wpfESpfom;t&G,frSm
rdom;pkudk pGefYcGmoGm;wJhtwGuf zcifwpfOD;
wnf; ½ke;f uefc&hJ w,f/ orD;av;ukozdYk vdt k yf
wJ h a iG a Mu; tar&d u ef o H k ; aiG a':vm
ajcmufaomif;av;axmifrS &Spfaomif;xdudk
aqGrsK;d ? taygif;toif;eJY tifwmeufrS vSL'gef;
aiGawGaMumifh ukoay;EkdifcJhygw,f/
orD;i,fudk uGefysLwmoHk;"mwfrSef (CT)
½du
k Mf unfw h t hJ cg a& 80 &mckid Ef eI ;f jynfah ew,f
vdkY [leefjynfe,f 'kwd,jynfolYaq;½HkrS Dr.Bo
w½kwfEkdifiHrS oHk;ESpft&G,f uav;i,f u qdkygw,f/ 'Da&m*gudk rukobl;qdk&if
av;[m ½kyfvHk;<uyHkESdyfenf;ynmeJY zefwD;xm; vydkif;om touf&SifEkdifvdrfhr,fvdkY cefYrSef;Mu
wJh OD;acgif;cGHtay:ydkif;wpfckvHk; tpm;xdk; w,f/ q&m0efawG[m yxrqH;k a&m*gul;puf
119
cHae&wmudk ukocJMh uw,f/ acgif;twGi;f ydv
k QH
aewJh t&nfawGudk z,f&Sm;ypfzdkY vrf;vTJ>yef
wpfck wyfqifay;Muw,f/ temae&m BuD;rm;
wmaMumifh ta&jym;tpm;xdk;zdkYvnf; vdktyf
aeygw,f/

½kyfvHk;<uyHkESdyfenf;ynmeJY zefwD;xm;wJh
acgif;cGHtoHk;jyK cGJpdwfukorIcH,l&wJh urÇmh
yxrqH k ; vl e m jzpf v mcJ h y gw,f / orD ; i,f
rsufpd jyefyGifhvmwmeJY cGJpdwfukorI vHk;0
atmifjrifcJhw,f/ touf½SLEkdifvmwJhtcg
cGJpdwfq&m0efawG[m orD;i,facgif;udk txl ; apmif h a &S m uf c ef ; ud k yd k Y v d k u f M uw,f /
uGeyf sLwm"mwfreS ½f u
dk ,
f x
l m;wJh tcsut f vuf orD;i,f Bu;D xGm;vmwmeJt Y rQ tpm;xd;k xm;wJh
rsm; toHk;jyKNyD; ½kyfvHk;<uyHkESdyfenf;ynmeJY wdkifaweD,rf acgif;cGHudkiHkNyD; uav;&JUacgif;cGH
wdik af weD,rfowåKtoH;k jyKNy;D acgif;cGt
H ay:ydik ;f t½dk; zGHUNzdK;vmygvdrfhr,f/
udk zefwD;ygw,f/ uav;i,f&JU OD;acgif;cGH
tay:ydkif;wpfckvHk;udk tpm;xdk;zHk;tkyfay;&rSm a'guf w mjrif h o ef ; (oaE¨ o m;)
jzpfygw,f/ wpfq,fch ek pfem&DMum cGpJ w d uf o
k rI
twG i f ; orD ; av;&J U acgif ; cG H t a&jym;ud k
Ref: Medical Daily
acgif;cGHrS cGmvkdufygw,f/ "mwfqm;&nfygwJh 21, Sept, 2015
t0wfrsm;eJY ta&cGHrJh acgif;cGHudk zHk;tkyfay;
xm;ygw,f/ acgif;twGif;rS ydkvQHt&nfawGudk
>yefi,frsm;oHk;NyD; jznf;nif;pGm z,f&Sm;ypfMu
w,f/ aemufqHk; ½kyfvHk;<uyHkESdyfenf;ynmeJY
zefwD;xm;wJh wdkifaweD,rfacgif;cGHudk zHk;tkyf
ay;um acgif;cGHtay:ydkif;topfudk zefwD;ay;
vkdufygw,f/

120
Amaqhtrfrm&m urÇmvSnhfc&D;oGm;oabFmjzifh yifv,fjyif c&D;xGufcJholrsm;
vrf ; ck v wf w G i f oabF m 0rf ; Ad k u f a yguf u m tcuf t cJ r sm; BuH K awG U &yH k E S i f h
ravQmhaomZGJjzifh BudK;pm;ul;cyfcJhaomaMumifh toufab;rS vGwfajrmufcJh&yHk
taMumif; a&;om;xm;onf/

NidrfoufnifompGm&Sdaeaom yifv,fjyifxufodkY naeapmif;tvif;a&mifu a&mifjyef


[yfaepOf Amaqhtrfrm&moabFmay: vkdufygvmMuonfh urÇmvSnfhc&D;oGm;rsm;onf xdkc&D;
pOfESifhywfoufí pdwfvIyf&Sm;pGm ajymqdkaeMuonf/ 25 rDwm &Snfvsm;aom xdkopfom;
121
oabF m rS m vS y aomteD a &mif u d k , f x nf
twGuf vdkufygvmjcif;jzpfonf/ olwdkYESpfOD;
&Sdonf/ tdyfpuf&efESifh pm;aomuf&eftwGuf pvHk;rSm touf 50 ausmfp t&G,frsm;jzpfMu
ukef;ywfESpfxyfyg&Sdonf/ Amaqhtrfrm&m NyD; pGefYpm;aqmif&Gufjcif;udk 0goemxHkolrsm;
oabFmonf tif'dkeD;&Sm;EkdifiH bmvDuRef;\ vnf; jzpfMuonf/ teufa&mifqHyif&SnfESifh
&T e f ; vJ h a om tjyma&mif r suf v H k ; rsm;yd k i f & S i f
ta&S U buf vG e f b k w f u Ref ; rS 2014 ck E S p f ?
Mo*kwfv 14 &uf? nae 4 em&DwGif pwif a*vD;ef q&mrb0 2008 ckESpfu olwdkYESpfOD;
xGufcGmcJhjcif;jzpfonf/ ,if;c&D;pOfwGif c&D;
pwifawGUqHkcJhMujcif; jzpfonf/
]]tJ ' D c spf p &m aumif u av;u uRef r
onf r sm;onf tif ' d k e D ; &S m ;Ek d i f i H \ om,m
csrf ; ajrUzG , f aus;vuf a 'ouRef ; rsm;od k Y
zG i f h w J h wef * d k t uoif w ef ; ud k vmwuf c J h
wmaygh}} [k a*vD;efu wdkeDESifhywfoufí
av;ntd y f c &D ; oG m ;a&muf r nf j zpf o nf /
jyefajymcJhonf/ olwdkYESpfOD;onf e,l;ZDvef\
a&ul ; jcif ; ? a&ik y f j cif ; ? tyef ; ajztem;,l
avh v mjcif ; rsm;jyKNyD ; xd k Y a emuf w G i f r S
awmif y d k i f ; uRef ; jzpf o nf h *d k ; vf ' if ; abwG i f
tuoifwef; zGifhjcif;vkyfief;udk vkyfudkif&if;
emrnf a usmf z G w f e *g;BuD ; rsm;aexd k i f & m
udkrdk'dkuRef;odkY oGm;Murnfjzpfonf/ aexdkifcJhMuonf/
oabFmonf ta&SUbufodkY c&D;pwif
xGufcGmvmaomtcg bmvDuRef;aq;½HkwGif
ESpfvMumrQ wm0efxrf;aqmifNyD; tm;vyf&uf
,lxm;onfh a&Ttakd &mifqyH ifyikd &f iS f 'wfcsv f rl sK;d
aq;ausmif;ol? Eke,fysKd&G,faom rsufESmxm;
&So
d l touf 25 ESpt f &G,&f dS tJvpf Af pfqmonf
wdek w D pYkd w
kH EJG iS hf pum;vufqu kH saecJoh nf/ [mhzYkd
½dIif;,m;rS t*FvdyfvlrsKd; vHkri,fESpfOD;jzpfonfh
uufo&if;ESifh tJvpfatmhpwdk*spfwdkYuvnf;
e,l;ZDvefEkdifiHtaMumif; ajymqdkEdkif&efESifh
xdkpum;0dkif;wGifyg0if&ef pdwf0ifwpm; &Sdae
cJhonf/
touf 19 ESpf&SdaeNyDjzpfaom tJvpf
onf tD'ifbmh*fwuúodkvfwGif aq;ynm
roif , l r D tm;vyf a eonf h E S p f t wG i f ; u
xdkurÇmvSnfhc&D;onfrsm;teuf e,l; e,l;ZDvefodkY c&D;xGufcJhzl;onf/ tJvpfESifh
ZDvefrSvmaom a*vD;ef0DvfuifpifESifh wdkeD b&pöwdkwuúodkvfrS avaMumif;tif*sifeD,m
avmfwefwdkYrSm txl;ojzifh a&ikyfavhvm&ef ausmif;olwpfOD;jzpfonfh touf 21 ESpf
122
t&G,f uufo&if;wdkYonf tvGefcspfcif&if;ESD; ½kwfw&uf us,favmifaom yGwfwdkufoH
MuNyD; tif'dkeD;&Sm;EkdifiHodkY tyef;ajzc&D; twl BuD;wpfck ay:xGufvmNyD; oabFmrSm csufcsif;
oGm;Mu&efvnf; pdw0f ifpm;Muolrsm; jzpfonf/ &yfoGm;cJhonf/ c&D;onfwdkif;u tcsif;csif;
tJvfpfApfqmonf touf 21 ESpft&G,f wpfOD;udkwpfOD; Munfhvdkufonf/ ]]bmjzpfwm
*smreftrsKd;orD;uav;rsm;jzpfMuonfh "mwf vJ}} [k ar;vduk Mf uonf/ npmtwGuf jyifqif
a&mifjcnfjzifh aq;ukorIqdkif&m oifwef;ol aeMuaom oabFmom;rsm;onf atmf[pfNyD;
[efemh½IvfpfESifh oli,fcsif; Oya'ausmif;ol oabFmOD;ydkif;odkY ajy;oGm;cJhMuonf/ Amaqh
Edk&if;pfcsLcsKd;wdkYESifh yvJeHyoifhaecJhonf/ trfrm&moabFm&Sd tif'dkeD;&Sm;oabFmom;
ig;OD;teuf wpfOD;wnf;aom t*Fvdyfpum;
ajymwwfov l nf;jzpf? {nfv h rf;ñTev f nf;jzpfol
qefeDu oabFmonf 'Da&avsmhcsdefjzpfí
oEÅmausmufwef;ESifh NidoGm;jcif;jzpfaMumif;
c&D;onfrsm;udk ajymjycJhonf/ oabFmOD;wGif
apmifhMunfhol oabFmom;wpfOD;rQ r&SdcJhay/
em&Dtenf;i,fMumNyD; 'Da&jyefwufvmvQif
oabFmrSm jyefvnfvGwfoGm;rnfjzpfaMumif;
qefeDu ajymjycJhonf/
oabFmom;rsm;wGif ,ckuo hJ aYkd om trSm;
t,Gif;rsm;&SdaeaMumif; a*vD;ef pdk;&drfpdwf
tenf;i,fjzpfrdcJhonf/ odkYaomf tjcm;ol
rsm;wGifvnf; wm0ef&Sdaeayonf/ 'Da&rSm
,ckxufxd wufrvmao;/ oEÅmausmufwef;
rsm;ay:wG i f vrf ; avQmuf o G m ;Ek d i f a eqJ
jzpfonf/ oabFmrmvdefrSL;jzpfolu oEÅm
n ck e pf e m&D t csd e f o d k Y a &muf a omtcg ausmufwef;ay:qif;í oabFm\ xdcdkuf
oabFmay:yg urÇmvSnfhc&D;onf 20 wdkYonf ysufpD;rItajctaeudk ppfaq;aeojzifhvnf;
pdwfvufayghyg;pGm&SdaeNyD; tcsif;csif;tod oabFmtwGuf pdk;&drfpdwf odyfrjzpfrdcJhMuay/
rdwfaqGjzpf&í auseyfaysmf&TifMuum jyify rl v Bud K wif c ef Y r S e f ; xm;onf h t wd k i f ;
wGif arSmifaeaomfvnf; cyfvSrf;vSrf;ae&m wpfem&DausmfrQ Mumaomtcg a&rsufESmjyif
tcsKUd rS xd;k azmuf0ifa&mufvmaom tvif;a&mif jrifhwufvmNyD; oabFmqufvufxGufcGmEkdif
tenf;i,faMumifh vSyonfh ntvSukd ai;arm cJhonf/ c&D;oGm;rsm;rSm oabFm\ tay:
Munfh½IaecJhMuonf/ ukef;ywfay:&Sd olwdkY\ zsmrsm;ay:wGif tpm;
123
tpmrsm; pm;aomufaecJhMu? vJavsmif;aecJh aq;&nfudk cE¨mudk,fwGif rawmfwqrSm;,Gif;
Muonf/ NyD; vdrf;rdcJhonfh [efemhESifh Edk&if;wdkYrSmrl
xdkaysmf&TifaeMuolrsm;xJwGif ryg0ifcJhMuacs/
olw\ Ykd tjzpfukd &,fcsiaf omfvnf; atmift h nf;
rsKdodyfaeMu&olrsm;udk ]'g &,fp&mr[kwfbl;}
[k [efemhu umuG,fajymMum;cJhonf/ ]uRefr
wpfudk,fvHk; yk&Gufqdwfao;ao;uav;awG
udkufaeovdk cHpm;&w,f} [k olu qufvuf
ajymjycJhonf/
aemufaeYeHeufydkif;wGif c&D;onfoabFm
onf rdk,dkuRef; ta&SUbuf 15 uDvdkrDwmcefY
tuGm&Sd qwGef'guRef;qDodkY qufvufxGufcGm
cJhMuonf/ xdkae&monf tif'dkeD;&Sm;EkdifiHwGif
a&ikyfjcif;tawGUtBuHK&SdcJhMuonfh wdkeDESifh
a*vD;efwt Ykd wGuf a&iky&f ef taumif;qH;k ae&m
vnf; jzpfaumif;jzpfEkdifayonf/ xdka'o&Sd
oEÅmausmufwef;wdo Yk nf topftwdik ;f &Sad eNy;D
teDa&mif? tjyma&mif? tpdrf;a&mif? aiGa&mif
awmufyaeMuonf/ wdkeDESifh a*vD;efwdkYpHkwGJ
onf a&ikyf&if; vdyfwpfaumifaemufodkY rdepf
tawmfMumrQ vdkufoGm;cJhMuonf/
aemufaeYeeH ufwiG f oabFmonf vGeb f w
k f ]]wdkYawG[m wjcm;tyef;ajzpcef;awG
uRef;rS 70 uDvdkrDwmtuGmcefY&Sd rdk,dkuRef; udkvnf; a&mufzl;ygw,f/ tJ'Dae&mawGrSm
qd y f u rf ; od k Y qd k u f u yf c J h o nf / acwå M umrQ awmh oEÅmausmufwef;awG[m urÇmvSnfh
a&ul ; oG m ;Mu&NyD ; aemuf pd r f ; vef ; aom c&D ; oG m ;vk y f i ef ; awG a Mumif h ysuf p D ; aewm
opf y if r sm; xl x yf p G m ayguf a &muf a eonf h awGUcJh&w,f/ 'DrSmawGU&wJh oEÅmausmufwef;
awmtk y f u d k j zwf í ajcmuf r D w mrQtjrif h & S d awG u awmh b,f o l r Q rxd r awG U &ao;wJ h
a&rsm;pD ; usaeaom a&wH c G e f i ,f w pf c k o d k Y wu,fhoD;oD;jcm;jcm;awGygyJ}} [k a*vD;efu
qefeDu OD;aqmifNyD; c&D;onfrsm;udk ac:oGm; awG;rdcJhonf/
cJhonf/ c&D;onfrsm;onf xdka&wHcGefuav;ü c&D;onfrsm;rSm xdkae&mrS qufvuf
a&csKd;jcif;? tcsif;csif;pum;ajymjcif;wdkYjzifh rxGufcGmvdkMuao;aomfvnf; aeYv,f 1 em&D
em&DtwefMumrQ aysm&f iT af ecJMh uonf/ jcifzse;f tcsdefwGif oabFmay:odkY jyefvnfwufa&muf
124
cJhMuonf/ xdkrS qufvufxGufcGmrnfhae&mrSm atmf a jymcJ h o nf / tJ v f p f A pf q m\ pd k ; &d r f
16 em&DMum wpfnwmvHk; armif;ESif&rnfh aMumufvefYrIrSm ydkrdkBuD;xGm;vmonf/ olYteD;
udkrdk'dkuRef;qDodkY jzpfonf/ wGif &Sdaeaom [efemhrSmvnf; wkefvIyfae
Amaqhtrfrm&moabFmonf yifv,f onf/
bufqDodkY uDvdkrDwmaygif;rsm;pGm qufvuf ]]tJ ' g wu,f y J jzpf a ewmvm;}} [k
xGufcGmvmcJh&m yifv,fa&pD;tm;rSmvnf; awG;awmaecJhonf/
wjznf;jznf; Murf;onfxuf Murf;wrf;vm oabFmrS tjcm;aom oabFmom; av;
onf/ opfom;xnfoabFmrSm vdIif;rsm;xuf a,mufwdkYrSm oabFmukef;ywf\ atmufbuf
wG i f ck e f a yguf a jrmuf w uf v suf & S d a eonf / odkY qif;í oabFmtwGif; a&pdrfh0ifaerIudk
naeydkif; aeapmif;csdefa&mufaomtcg c&D; &yfomG ;ap&ef BuKd ;yrf;aeMuonf/ odjYk zpfí wdek D
onf trsm;pk w d k Y r S m rl ; a0NyD ; ud k , f v uf avmfwefonf oabFmuke;f ywfatmufbufoYkd
rtDrom jzpfvmMuum vlwdkif;vdkvdkyif npm wG,fuyfqif;NyD; toufu,ftusÐrsm;,l&ef
udk tEkdifEdkifom pm;EkdifMuawmhonf/ xdkaeYu BudK;pm;cJhonf/ ukef;ywf\atmufbufü a&
n&Spfem&DtcsdefrQwGifyif c&D;onfwdkif;vdkvdk tjrifh wpfrDwmcefY&SdaeNyD jzpfonf/ wdkeDonf
tdyf&m0ifcJhMuonf/ olu
Y ,kd of l atmufoEYkd rdS chf svu kd Nf y;D toufu,f
odkYaomf wpfudk,fwnf; c&D;xGufcJhol tusrÐ sm;udk qGx J w
k vf u kd o f nf/ xdaYk emuf a&yH;k
tJvfpfApfqmrSmrl oabFmu [dkbufvl;vdkuf? jzifh a&rsm;udk cyfxw k v f u kd of nf/ tjcm;olrsm;
onfbufvdrfhvdkufjzpfaeojzifh pdk;&drfpdwf uvnf; olEiS t hf wl0ikd ;f í oabFmxJraS &rsm;udk
vGefuJNyD; tdyf&ef r0Hhr&JjzpfaecJhonf/ wpfpHk cyfxkwfcJhMuonf/
wpf & m ta&;BuH K cJ h a omf toif h j zpf a e&ef od k Y a omf oabF m ud k , f x nf t wG i f ; od k Y
toufu,ftusÐudk toifh,lxm;cJhonf/ a&rsm;rSm vsifjrefpGm 0ifvmMuNyD; pdrfhxGufvm
Ä Ä Ä Ä aom 'DZ,frsm;? opfom;ptusKd;tyJhrsm;ESifh
]]tm;vH k ; xMu/ oabF m ayguf a eNyD / ausmyd;k tdwrf sm;vnf; a&maESmarsmygaeonf/
tEÅ&m,f&SdaeNyD}} oabF m rS m wpf z uf r S w pf z uf o d k Y vl ; vS d r f h
xdktcsdefrSm eHeuf wpfem&Dxdk;vkeD;yg; ,drf;,dkifaeojzifh oabFm0rf;twGif; a&ESifh
&SdaeNyDjzpfonf/ oabFm\pufoHrSm tb,f arsmygaeaom opfom;p tusKd;tyJhrsm;onf
aMumifh ½kwfw&uf &yfoGm;&onfudk a*vD;ef wd k e D E S i f h tjcm;aomol r sm;ud k w'd e f ; 'd e f ;
pOf;pm;aecJh&m ,ckawmh em;vnfcJh&NyDjzpf 0ifwdkufrdaecJhonf/ odkYjzpfí ]]'Dae&muae
onf/ tjcm;aomc&D;onfrsm;vnf; tdyfrIef xGuMf updaYk [h}} [k wdek u D atmfajymvdu k o
f nf/
pHkrTm;jzifh Edk;xvmcJhMuonf/ uk e f ; ywf a y:od k Y jyef a &muf a omtcg
]]oabFmaygufaeNyD/ oabFmxJudk a&pdrfh qefeDu opfom;oabFmonf a&atmufodkY
0ifaew,f}} [k qefeDu aemufwpfBudrf xyfrH epfjrKyfoGm;rnf r[kwfaMumif;? jrefjrefqefqef
125
vnf; jrKyfrnfr[kwfaMumif; c&D;onfrsm;udk tJvpf Af pfqm awGUvdu k &f onfrmS olonf
BuKd ;pm;í today;cJo h nf/ wdek ED iS hf a*vD;efwu Ykd oabF m wpf p if ; ay:od k Y a&muf & S d a ejcif ; jzpf
c&D ; onf r sm;xH touf u ,f t usÐ r sm;ud k onf/ odaYk omf Amaqhtrfrm&m oabFmr[kwb f J
jrefjrefqefqef a0iSay;vdu k o f nf/ xked ,l;ZDvef xkdoabFm\aemufwGif BudK;jzifhcsnfxm;aom
pHkwGJonf toufu,ftusÐrsm;? rdk;umrsm;ESifh toufu,favSi,fwpfpif;ay:odkY a&mufae
olwdkY,laqmifvmaom a&ikyfud&d,mrsm;? jcif;jzpfonf/ olwYkd avSi,fuav;\ ywfvnf
rsuEf mS zH;k rsm;udk 0wfqifvu kd Mf uonf/ odaYk omf wGif vdar®mfa&mif toufu,ftusÐ 0wfqif
tcsKdUaom rdef;uav;rsm;rSm tqdk;&Gm;qHk; xm;Muol r sm;\ OD ; acgif ; rsm;u vd I i f ; rsm;
tajctaeESihf BuKH awGU&ygu rnfoYdk &ifqikd Ef idk f tMum;ü wqwf q wf v I y f & S m ;aeMuonf /
Muygrnfenf;qdo k nfukd olwpYkd w kH u JG pd;k &draf erd a*vD;efEiS hf wdek w
D o
Ykd nf ,cktcg uke;f ywftxd
Muonf/ xdkrdef;uav;trsm;pkrSm tm;upm; om a&ay:wGif ay:aeonfh Amaqhtrfrm&m
orm;0wf acR;xde;f tust Ð yg;pm;omom tusÐ oabFm\ab;bufwGif csnfaESmifxm;aom
rsm;ESifh atmufydkif;wGif bDuDeDa&ul;0wfpHk BudK;rsm;udk rSDwG,fvsuf&SdaeMuonf/ [efemh?
abmif;bDrsm;om 0wfqifxm;Muolrsm; jzpf Edk&if;ESifh t*FvdyfvlrsKd; trsKd;orD;uav;rsm;
onf/ (uufo&if;ESifh tJvpfatmhpwdk*spf) rSm olwdkY
oabFmonf vuf0b J ufrS vuf,mbuf teD;wGif ul;cyfvdkufygvsuf&Sdaeonf/
odkY jyif;xefpGm ,drf;,dkifoGm;pOfwGif vdIif; rdepftenf;i,ftwGif;üyif oabFmom;
wpfvHk;u oabFm\tay: ukef;ywfxufodkY rsm;tygt0if olwdkYtm;vHk; BuD;BuD;rm;rm;
½dkufcwfcJhNyD; c&D;onfrsm;udk rSefwHcg;ayguf r[k w f a omf v nf ; xd c d k u f y G e f ; yJ h ' Pf & mrsm;
qD o d k Y o,f a qmif o G m ;um xd k r S w pf q if h udk,fpDudk,fi &&SdcJhMuonf/ toufu,favS
tarS m if x k v T r f ; rd k ; aeonf h yif v ,f x J o d k Y rSm vlajcmufa,mufomqHo h jzifh usecf &D;onf
wGef;csvdkufawmhonf/ rsm;rSm xkdavS\ab;wGif csnfaESmifxm;aom
Ä Ä Ä Ä BudK;rsm;wGif rSDwG,fvdkufygvsuf a&xJwGif
]]'gu 'DvdkygyJvm;}} [k tJvfpfApfqm ajcaxmuf r sm; uef a usmuf u l ; cyf j cif ; jzif h
awG;aerdonf/ xdktcsdefwGif tJvfpfApfqmrSm toufu,favSudk yifroabFm (Amaqhtrf
a&epfvkqJqJ jzpfaeonf/ ol jrif&? cHpm; rm&m) ESifh a0;&modkYa&muf&ef wGef;ydkYcJhMu
&onfrSm rnf;arSmifaeonfh yifv,fa&rsm; onf/ oabFmom;rsm;rSmrl Amaqhtrfrm&m
om jzpfonf/ olonf xdwfvefYaMumuf&GUHpGm oabFmay:wGifyif &SdaecJhMuonf/
touf½SLEkdif&ef BudK;yrf;cJhonf/ xdkpOfwGif odkYaomf oabFmepfjrKyfvQif xdkoabFm
vufwpfpu kH olu Y vkd rS ;f qGu J ikd v
f u kd Nf y;D a&ay:odYk om;rsm;yg ygoGm;rnfukd tJvpf Af pfqm? a*vD;ef
qGJwifvdkufonf/ ESifh tjcm;olwdkYu pdk;&drfaecJhMuonf/ vdIif;rsm;

126
uvnf; ykwfcwfojzifh olwdkYtkyfpkonf yifr xm;aom BudK;rsm;udk rSDwG,fvsuf a&xJrS
oabFma&SU rDwmtawmfa0;a0;odYk odoo d mom vdu k yf gvmMuonf/ oabFmom; oH;k a,mufrmS
a&mufaecJhonf/ olwdkYae&mrS 10 uDvdkrDwm oabFm&Gufwkdifay:odkY wG,fwufaeMuonf/
tuGmta0;cefw Y iG f uRe;f wpfuRe;f \ yHo k P²mef xd&k uG w f ikd x
f yd rf q
S v
kd Qif tpdwt f ydik ;f awmfawmf
rsKd;&SdaeaMumif; jrifaeMu&onf/ olwdkYonf rsm;rsm;jrKyfaeaom Amaqhtrfrm&moabFm
olwdkY\ toufu,fa&mfbmavSudk xdkuRef; \ tjcm;wpfzufpGef;udk jrifEdkifrnfjzpfonf/
bufqDodkY wGef;ydkYcJhMuaomfvnf; ododomom oabFmrmvdefrSL;onf toufu,favSteD;ü
c&D;a&mufjcif; r&Scd ahJ y/ aemufxyfwpfem&DcefY a&mfbmuGif;jzifh edrfhcsnfjrifhcsnf&Sdaeonf/
MumNyD;aomtcg Amaqhtrfrm&moabFmrSm olYudk Munfh&onfrSm aMumuf&GHUxdwfvefYaeyHk
qufvufepfjrKyfoGm;jcif;r&SdbJ av;rDwmcefY &onf/
jrifhaom tay:ukef;ywfonf a&ay:ü wpf oabFmom;rsm;u olwdkY\ rdkbdkif;zkef;rsm;
rDwmomomcefY ay:NrJay:aeonfudk a*vD;ef udk toHk;jyKNyD; tjcm;aomc&D;oGm;oabFmrsm;
u owdjyKrdcJhonf/ oabFmom;rsm;uvnf; udk tquftoG,fjyK tultnDawmif;xm;
olwdkYudk vufrsm;a0SU,rf;jyNyD; olwdkYxHjyefvm aMumif; qefeDu c&D;onfwdkif;udk xyfrHí
&ef ac:aeonf/ twnfjyKajymMum;cJhonf/ xdkqufoG,ftul
]]oabF m ysuf e J Y t wl & S d a ewJ h v l a wG [ m tnDawmif;jcif;udk wpfpw kH pf&mwHjYk yefr&I cJyh kH r&Sd
wpfcgwpfcgrSm raobJ use&f pfwv hJ al wGvnf; cJah y/ odaYk omf c&D;onftm;vH;k tzdYk xdik ?f apmif?h
jzpfaewwfw,f}} [k a*vD;efu wjcm;olrsm; ,HkMunfcsufjzifh arQmfvifhae½HkrSwpfyg; tjcm;
udk jyefajymcJhonf/ ]]uRefrwdkYu vlrsm;pktkyfpk vkypf &mwpfcrk Q r&Sad y/ xdn k wGif wpfa,mufrQ
jzpfawmh oabFmom;awGudk pGefYroGm;oifhbl;}} rtdyfcJhMu/ wpfBudrfwGif wpfpHkwpfa,mufu
[k tJvfpfApfqmu ajymvdkufonf/ olwdkYonf ]]wdkYtjzpfu tenf;qHk; ajr;awG? jrpfawGudk
oabFmrS jyKwfxGufvmaom opfom;rsm;udk yHkjyifvdk jyefajymjyEdkifwmaygh}} [k jyufvHk;
avS m f w uf t jzpf t oH k ; jyKNyD ; a&pD ; tm;ud k xkwcf o hJ nf/ odaYk omf olwt Ykd rsm;pkrmS cyfvrS ;f vSr;f
qef Y u sif u m oabF m qD o d k Y j yef a &muf & ef rS aus;iSuw f \Ykd toH? vdiI ;f ½du k yf w
k o f EH iS hf vuf&d S
wpfem&DausmfrQ BudK;yrf;cJhMu&onf/ tajctae\ av;euf r I w d k Y w G i f o m tm½H k
Ä Ä Ä Ä a&mufaeMuonf/ yHkrSeftm;jzihf wpfaeYvHk;
c&D;onf &Spfa,muf? udk;a,mufcefYonf pum;ajym wGwfxdk;aewwfMuaom [efemhESifh
Amaqhtrfrm&moabFm\ tay:uke;f ywfay: Ed k & if ; wd k Y o nf y if v Qif wpf a ,muf E S i f h
wGif ESpfwef;wef;í yl;uyfpGm&SdaeMuonf/ wpf a ,muf pum;wpf c G e f ; p ES p f c G e f ; pom
tjcm;aomc&D ; onf ajcmuf a ,muf w d k Y r S m ajymEdkifcJhMuonf/
toufu,fa&mfbmavSay:wGif &Sdaeonf/ &moDOwktylcsdefrSm 10 'D*&DqJvfpD;,yf
useaf omolrsm;rSm oabFm\ab;wGif csnaf ESmif txd avsmhusaeonf/ a&rSm aEG;aeqJjzpf
127
aomfvnf; tqufrjywfwdkufaeonfh avESifh txufwGif aygavmay:aeonfh emewfoD;
vdIif;wdkY\ ykwfcwfrIaMumifh c&D;onfrsm;rSm tenf;i,frQom pm;&efusef&Sdaejcif;jzpfonf/
tvGefcsrf;at;vmMuonf/ olwdkYonf pkpk eHeuf udk;em&DcefYwGif oabFmrSm vIyf½HkrQom
a0;a0; twl&SdaeMuNyD; ajcmufaoGUaeaom a&G U awmh o nf / oabF m \acgif r d k ; ay:wG i f
toufu,fa&mfbmavSay:wGif tvSnfhus wufxdkifaeaoma*vD;efrSm ]]wdkY'Dae&mudk
xdkifcJhMuonf/ tJvfpfApfqm? uufo&if;? a&mufzdkY 'DavmufrMumEdkifbl;}} [k pOf;pm;ae
tJvpfESifh [efemhwdkYonf tjcm;olrsm;uJhodkYyif rdcJhonf/ c&D;onfrsm;ESifh oabFmom;rsm;rSm
yg;vTmaom t0wftxnfrsm;udkom 0wfqif olwdkYudk,folwdkY wpfckwnf;aom toufu,f
xm;Muojzifh rcHr&yfEdkifavmufatmifcsrf;NyD; avSay:wGif xdkif&rnfholESifh oabFmay:wGif
cd k u f c d k u f w k e f a ecJ h M uonf / uuf o &if ; rS m aexdkif&rnfholudk tvSnfhuspDpOfjcif;? olwdkY\
aumif;uifxuf&Sd tHhMowifharmzG,f Mu,f ajcaxmufrsm;ESifh opfom;tydkif;tprsm;udk
urÁvmBuD;udk armhMunfhrdcJhonf/ ]]onfMu,f avSmfwufyrmtoHk;jyKí toufu,favSESifh
awG u d k jrif & wm igh t zd k Y 'D w pf B ud r f [ m oabF m ud k uRef ; qD o d k Y a&G U vsm;atmif
aemuf q H k ; tBud r f v nf ; jzpf E d k i f w ,f } } [k aqmif&Gufjcif;wdkYrSvGJí tjcm;a&G;cs,fp&m
pOf;pm;aerdcJhonf/ r&SdcJhay/
Ä Ä Ä Ä
eHeuf ajcmufem&DcefYwGif aexGufpjyKvm
onf/ yifv,fjyifrSm vdIif;tweftoifh&Sdae
aomf v nf ; Murf ; wrf ; rI r &S d v S a y/ wd k e D r S m
0rf;omyDwdjzpfaeonf/ ]]'DyHkqdk&if oabFm
wpfpif;pif;u wdkYudkawGUoGm;Edkifw,f}} [k
awG;aecJhonf/ eHeufcif;\ rIefysystjyma&mif
atmufwGif cyfvSrf;vSrf;&Sd qef*sD;efuRef;ü
opfawmrsm;zHk;vTrf;aeonfh rwfapmufaom
awmif\xdyfydkif;rSm cRefxufonfh yHkoP²mef
&Sad eonf/ aumif;uifjymrSm Munfvifaeaomf
vnf; awmifxdyfrSm xlxyfaom rdk;wdrfrsm; uRef;qDodkY a&GUvsm;EdkifrIrSm rcHpm;Edkif
tMum;ü epf j rKyf a eonf / xd k a wmif o nf avmuf a tmif y if aES ; auG ; vG e f ; vS o nf /
rD;awmifwpfvHk;jzpfonf/ touf u ,f a vS \ aemuf b uf r S a vS u d k
c&D;onfrsm;tzdkY ,cktcg pdk;&drfp&m&Sdae udik w f , G &f if; ajcaxmufjzifh uefausmufu;l cyf
onfrSm olwdkYwGif aomufa&tvGefenf;yg;pGm vsuf avSudka&SUodkYa&mufatmif wGef;ydkYMuol
use&f adS eNy;D a&jrKyaf eaom atmufuek ;f ywf\ a&ul;orm;rsm;\ wGef;tm;rSmvnf; rsm;pGm
128
xda&mufrIr&SdcJhay/ oabFmrmvdefrSL;rSm ol\ um toufu,favS\ ab;bufrS vufypfu;l
a&mfbmuGif;udk toHk;jyKí tusKd;rxl;vSaom cJhawmhonf/ rdepftenf;i,fMumNyD; rsufpd
ed r f h c snf j rif h c snf abmif b if c wf a erI u d k jyefzGifhMunfhvdkufaomtcg olonf touf
qufvufvkyfudkifaeqJjzpfonf/ vdIif;rsm;u u,favS\ a&SUbufodkY rDwm&maygif;rsm;pGm
olwdkYudk vuf,mbufodkYwGef;ydkYaeNyD; uRef;qDrS a&mufaeaMumif; awGUvdkuf&onf/ ]]bk&m;a&
a0;&modkY o,f,laeyHk&aeayonf/ ol w d k Y aemuf a Mumif ; jyef v S n f h o G m ;Muwm
]]uRef;qDudk a&ul;oGm;Mu&atmif}} [k rsm;vm;}} [k awG;xifrdcJhonf/
tJ v f p f A pf q mu ajymvd k u f o nf / ]]'g[m a*vD;ef\ab;bufwGif tJvfpfApfqm?
aumif ; rG e f w J h a&G ; cs,f r I w pf c k [k w f c sif r S [ef e mh ? Ek d & if ; ES i f h jyif o pf v l r sKd ; vl i ,f
[kwfrSm jzpfayr,fh touf&SifaezdkYtwGuf wpfa,mufwdkYvnf;&SdaeMuonf/ ]]Munfhprf;
uRefr 'gudkyJa&G;cs,fr,f}} [k olu qufvuf wdkYawG[m uRef;qDudk a&ul;NyD; oGm;aeMuwm
ajymcJhonf/ ygvm;}} [k olwdkYbmomolwdkY ajymrdvdkufMu
yifv,fa&jyif\ Murf;wrf;rIESifh a&pD; onf/ ]]uJ quful;Murvm;}} [k qdkMuonf/
aMumif;wdkY\ ajymif;vJwwfrIudkvnf; owdjyK ]]ig 'Duav;awGeJYtwl quful;oGm;&
&ef tJvfpfApfqmudk a*vD;efu owday;cJh rvm;? 'grSr[kwf toufu,favSqDudk jyef
onf/ xdkYjyif olwdkYtkyfpkrS trsm;pkwdkYrSm a&ul; oGm;&rvm;? NyD;awmh aemufxyfrDwm&maygif;
orm;aumif;rsm; r[kwfMu[k a*vD;efu ajym tenf ; i,f xyf u l ; &rvm;}} [k a*vD ; ef
cJhonf/ olwdkYtoufu,ftusÐrsm;ay:wGif pOf;pm;rdcJhonf/ olonf uRef;qDodkY qufvuf
1971 ckESpf[k awGU&aMumif;? xdktoufu,f ul;oGm;rnfjzpfaMumif; wdkeDbufodkY vuf
tusÐrsm;rSm oufwrf;tm;jzifh 43 ESpf&SdaeNyD a0SU,rf;jycJhonf/
jzpf a Mumif ; ol w d k Y t k y f p k x J r S w pf a ,muf u Ä Ä Ä Ä
ñTefjyajymqdkcJhonf/ ]]wdkYtaeeJY oabFmeJYavS wdek rD mS OD;acgif;udk atmufoiYkd NYkH y;D touf
jrKyrf oGm;bJ &Sad ezdv Yk w
kd ,f}} [k qdo k u
l qdo k nf/ u,favS\eHab;udk qkyfudkifvsuf tifwdkuf
okdYaomf aeYv,fydkif;odkYa&mufvmaom tm;wdkuf ul;cyfaeojzifh a*vD;ef vufa0SU
tcg toufu,favSudk rSDwG,fvdkufygvmMu ,rf ; jyonf u d k rjrif r d c J h a y/ ol o nf
olrsm;rSm rsm;vGef;aeonf[k a*vD;efESifh tcsKdU aemuf x yf w pf e m&D c ef Y r Q Mumonf t xd
aom olwdkYu xifrSwfvmcJhMuonf/ ]]touf acgif;armfrMunfhbJ ul;aecJhonf/ xdkYaemuf
u,favSudk uRef;qDa&mufatmif BudK;yrf; wGifrS ]]a*vD;ef b,fa&mufoGm;NyDvJ}} [k
avS m f c yf a eMuol a wG t wG u f wd k Y a wG [ m ½kwfw&uf ar;vdkufrdonf/
taES m if h t ,S u f j zpf a eNyD } } [k a*vD ; ef u ]]ol ul;oGm;NyD}} [k wpfpHkwpfa,mufu
ajymvdkufonf/ odkYjzpfí a*vD;efonf ol\ jyefajzvdu k o
f nf/ use;f rmNy;D BuchH ikd rf &I adS eaom
rsufvHk;rsm;udk ydwfvdkufNyD; uRef;qDodkY&nfrSef; wdkeDu ]]olvnf; a*vD;efwdkYvdk uRef;qDodkY
129
BudK;pm;NyD;ul;oGm;&vQif aumif;rnfvm;}} [k ul;aeMuonf/ toufu,ftusÐtay:wGif
pOf;pm;rdvdkufonf/ olonf avSay:wGif&Sdae vufydkufvsuftaetxm;jzifh ul;cyfaeMu
olrsm;xHoYkd vufajrm§ ufí tcsujf yvdu k o f nf/ onf/ wpfrDwmcefYjrifhaom vdIif;vHk;rsm;u
]]Munfhprf; a*vD;efwdkY ul;oGm;MuNyD}} [k olY olwdkY\OD;acgif;rsm;ay: ausmfvTm;í ykwfcwf
bmomajymcJhNyD; olvnf; ul;xGufcJhonf/ a&GUvsm;aeMuonf/ xdv k iId ;f vH;k rsm;tMum;rSyif
uufo&if;ESihf tJvpfwo Ykd nf toufu,f olwdkYrSm touf½SLaeMu&onf/ rMumcP
avS\ a&SUbufü ul;cyfaeMuonf/ wdkeDu qdkovdkyif vdIif;vHk;wdkY\ zHk;uG,fxm;rIaMumifh
olwdkYudk ausmfjzwfí ul;vmpOfwGif ]]igeJYtwl olwdkYonf wpfa,mufudkwpfa,muf rjrifMu
ul;Murvm;}} [k ar;cJhonf/ xdkrdef;uav;rsm; &ojzifh olwdkY toufu,ftusÐwGif yl;wGJyg&Sd
uvnf; a&ul;pGrf;&nf aumif;rGefpGm pwif aom touf u ,f 0 D p D u d k rI w f í toH j yK
ul;cyfvmMuonf/ odkYaomf wpfem&DcefY ul;NyD; qufoG,fMu&onf/
aomtcg jrifuGif;rS toufu,favS aysmuf a*vD;efESifh tJvfpfApfqmwdkYrSm a&ul;
usecf chJ sed üf olw\
Ykd ul;cyfEikd rf t I wGuf ,HMk unfrI orm;aumif;rsm; jzpfMuonf/ tJvpf Af pfqmrSm
avsmhusovdk cHpm;vmMu&onf/ tJvpf\ i,f&G,folyDyD NydKifyGJ0ifa&ul;orm;uJhodkYyif
t&G,yf rmPBu;D rm;aom toufu,ftusÐu ul;cyfEdkifcJhonf/ [efemhESifh Edk&if;wdkYrSmrl ,ck
ol\vufrsm;vIyf&Sm;rIudk tcuftcJ jzpfap wjznf;jznf; aemufü usefaecJhpjyKvmonf/
cJoh nf/ odjYk zpfí xdt k usu
Ð kd ol\ cg;ywfvnf cE¨mudk,fay:&Sd yGef;yJhuGJNyJtemrsm;aMumifh
wG i f csnf a ES m if x m;vd k u f o nf / xd k Y a Mumif h [efemhonf olYudk,fudk a&cl (Jellyfish) wdkY\
tusÐ\ wpfpdwfwpfydkif;rSm a&rsufESmjyif udu k cf jJ cif;cH&ovdk cHpm;&Ny;D þyifv,fxw J iG f
atmuf a&mufaecJo h nf/ tJvpfrmS yifv,fa& ig;ref;rsm;&Sdaernfvm;[k awG;rdcJhonf/
rsm;pGmudk aomufrsKdrdcJhonf/ olYbmomol [ef e mh t aejzif h ol E S i f h Ed k & if ; wd k Y o nf
rnf o nf h b uf o d k Y ul ; cyf a erd o nf u d k v nf ; tjcm;olrsm;\a&ul;EIef;udk aES;auG;aponf
rodcJhay/ odkYjzpfí wdkeDu ol\aeumrsufrSef (olwdkYudk apmifhae&ojzifh a&ul;EIef; avsmhus
udk tJvpfudkay;cJhonf/ xdkrsufrSefaMumifh aponf) [k pdwfwGifawG;xifrdNyD; tjcm;
tJ v pf t zd k Y taxmuf t ul j zpf a pcJ h o nf / olrsm;udk a&SUodq Yk ufí ul;oGm;ESi&hf ef atmfajym
odkYaomf uufo&if;url ol\nDri,ftwGuf vdu k of nf/ ]]uRerf wdb Yk mom at;at;aq;aq;
tNrJyif pdk;&drfaerdonf/ tJvpfu omref ul ; NyD ; vd k u f c J h r ,f } } [k atmf a jymcJ h o nf /
a&ul ; orm; tqif h a vmuf o m&S d o nf [ k wjznf;jznf;ESifh xdk*smrefolrsm; ([efemhESifh
rSwf,lpdwfylaecJhonf/ Edk&if;) onf jrifuGif;rS aysmufuG,fusef&pf
Ä Ä Ä Ä cJo
h nf/ xdaYk emufwiG f jyifopfvrl sK;d vli,fonf
a*vD;efESifh tcsKdUa&ul;olrsm;onf a&SUodkY vnf; ul;tm; avsmhusvmonf/ rMumrDwGif
rMunfhbJ rsufESmudktay:odkYarmhí yufvuf a*vD;efESifh tJvfpfApfqmwdkY ESpfOD;om a&SUqHk;ü
130
use&f adS eawmhonf/ ]]igeJt Y wl a*vD;ef&adS ewm Apfqmudk ajymvdkufonf/ ]]wdkYawG rD;awmif
ud k 0rf ; omrd w ,f / ol [ m pd w f " mwf a &m uRef;wpfckudk a&mufawmhr,f? wdkY yxrqHk;
ud, k cf E¨myg BuchH ikd rf &I w dS ,f}} [k tJvpf Af pfqmu OD;pm;ay;vkyf&rSmuawmh a&aomuf&zdkYyJ}} [k
awG;aerdcJhonf/ qufí ajymcJhonf/
odkYaomf a*vD;efESifh tJvfpfApfqmwdkY
taejzif h ol w d k Y o nf ol w d k Y \ &nf r S e f ; csuf
wdk;wufvmNyD[k odyfNyD;raocsmvSao;ay/
]]uRefrtxifawmh uRefrwdkY uRef;eJYeD;vmNyDvdkY ]]tJvfpfa& ...
rxifrdbl;}} [k tJvfpfApfqmu Budrfzefrsm;pGm
ajymcJ h o nf / ol \ tawG ; rsm;u ol Y t d r f ? wdkYawG cufcufcJcJ
olYrdom;pkESifh ol ynmoifcJh&m e,fomvef
a&ul;cJh&w,f/
Ed k i f i H w d k Y q D o d k Y a&muf a ecJ h o nf / ]]igh b 0u
wu,fhudk aumif;rGefwJhb0yg/ wu,fvdkYrsm; wdkYawG uRef;wpfckay:
ig tdru f jkd yefra&mufEikd cf &hJ if ...}} [k awG;ae
rdcJhonf/ a&mufaeayr,fh
a*vD;efrSmrl rnfonfhtaMumif;t&mudk
rQ rawG;awmrdap&ef BudK;yrf;aeonf/ ,kwfpG pm;p&mr&Sd?
tqHk; wdkeDtaMumif;udkyif rawG;rd&ef BudK;pm;
aecJhonf/ olYtaejzifh wdkeDonf toufu,f tdyfp&m? em;p&m ae&mr&Sd?
a&mfbmavSxJwGif &Sdaernf[k rSwf,lxm;
aomufp&m a&vnf; r&Sdbl;/
onf/ ]]yef;wdkifqDodkY arQmfrSef;NyD; aemufqHk;
rul;EdkifawmhwJh tcsdeftxd BudK;pm;ul;&r,f}} wdkYtwGuf
[kom qHk;jzwfxm;onf/ olwdkY a&ul;vmcJhMu
onfrSm ig;em&DausmfvmcJhNyD; tvif;a&mifrSm bmrQ a&&maocsmwm
vnf ; arS m if p jyKvmcsd e f w G i f a*vD ; ef o nf
awmifapmif;rS opfyifwpfyifcsif;pDudk jrif&NyD r&S d a o;bl ; }}
jzpfaMumif; ½kwfw&uf odvdkufonf/ ]]a[;
wdkY a&mufawmhr,f}} [k ol awG;rdvdkufonf/
xd k Y t wl yif v ,f x J o d k Y pD ; usvmonf h touftEÅ&m,fvHkNcHKpdwfcsrI odkYr[kwf
acsmf&nfpD;aMumif; yg;yg;av;wpfckudkvnf; em&D r sm;pG m armyef ; EG r f ; vspG m ul ; cyf c J h & rI
a*vD;ef owdjyKrdvdkufonf/ ]]a[m [dku tqHk;owfa&;onf a&SUodkYtenf;i,f ul;cyf½Hk
½dk;acsmif;bufudk OD;wnfNyD; ul;}} [k tJvfpf rQjzif h &&S d v mawmh r nf j zpf o nf / od k Y a omf
131
urf;pyfodkYra&mufrD rDwm 500 cefYtvdkwGif a&mufcJhMuonf/ xdkYaemufwGifrS urf;pyfay:
a&jyiftylcsdefonf ododomomusqif;oGm; odkY ',D;',dkifjzifh avQmufvSrf;cJhMuonf/
aMumif; a*vD;ef cHpm;od&v dS u
kd &f onf/ ]]wd[ Yk m ]]tif; uRerf wdaYk wG 'Dvykd ekH YJ toufqufNy;D
e,fjcm;vdkif;wpfck (yifv,fa&pD;aMumif;eJY &SiEf ikd Nf yeD YJ wlygw,f}} [k tJvpf Af pfqmu rsupf d
urf;ajca&pD;aMumif;) udk ausmcf rhJ Nd yeD YJ wlw,f}} a&S U wG i f usaeaomqH y if r sm;ud k vuf j zif h
[k pOf;pm;rdcJhonf/ ½kwfw&uf olwdkYESpfOD;udk z,fxkwf&if; ajymvdkufonf/ NyD;rS ajrjyif
yifv,fbufodkY cyfjyif;jyif;wGef;xkwfcHvdkuf ay:odkY xdkifcsvdkufMuonf/
Mu&onf/ ,if;rSm BuD;rm;aom urf;vGef Ä Ä Ä Ä
wefjyef 'DviId ;f wpfcjk zpfaMumif; a*vD;efem;vnf tcsd e f r S m ajcmuf e m&D a usmf c J h N yD j zpf í
vdkufonf/ ]]tJ'DvdIif;u wdkYudk yifv,fbuf ae0ifqjJ zpfonf/ urf;ajcrS uDvrkd w D m tawmf
jyefwGef;ydkYvdrfhr,f}} [k olu ajymvdkufonf/ vSrf;vSrf;ü wdkeD? uufo&if;ESifh tJvpfwdkYonf
]]vdIif;vHk;ay:udk vSdrfhNyD;ausmfvdkuf NyD;rS tarSmifxJü ul;aeMuonf/ olwdkYajcaxmuf
ul;}} [k olu tJvfpfApfqmudk atmfajymvdkuf rsm; uef a usmuf u l ; cyf r I a Mumif h x G u f a om
onf/ 'wfcsftrsKd;orD;jzpfol tJvfpfApfqmu rD;pkef;awmufjcif;jzifh olwdkY wpfa,mufESifh
vnf ; a*vD ; ef v k y f o nf h t wd k i f ; tif t m; wpfa,muf tcsif;csif; jrifEkdifMuaomfvnf;
acRwmonf h yuf v uf u l ; taetxm;jzif h ywf0ef;usifü tarSmifxkzHk;vTrf;aeNyD; uRef;\
vdIif;udkapmifhqdkif;vsuf tm;aumif;jyif;xef tem;owfrsOf;udk jrifEdkifonfqdk½HkrQom jrif
aom vufypful;enf;jzifh ul;cyfausmfjzwf Mu&onf/ olwdkYrSm txD;usefjzpfaeonf[k
cJ h o nf / ol w d k Y E S p f O D ; pvH k ; jyif ; jyif ; xef x ef cHpm;aeMu&onf/ wdkeD\pdwfu a*vD;efxH
BudK;pm;ul;cJhMuojzifh cPwmtwGif;ü a&SUodkY a&muf a eonf / ]]a*vD ; ef uRef ; ay:od k Y
rD w mtwef t oif h a&muf E k d i f c J h M uonf / a&mufaumif;a&mufaeayvdrfhrnf? tcsufjy
xdaYk emuf yufvufu;l taetxm;jzifh jyefvnf Ed;I aqmfrI jyKaumif;jyKaeygvdrrhf nf}} [k awG;ae
ul;cJhMuonf/ rdonf/ odkYaomf olYtaejzifh a*vD;efudk rjrif
]]tJvfpfa& ...wdkYawG 'DavmufeD;uyf awGU&onfrSm em&DtawmfMumcJhNyD/ rnfrQ
aewm tckrSawmh tm;ravQmhawmhbl;}} [k MumcJhNyDudk ,ckrodawmhay/
a*vD ; ef u touf ½ S L &if ; tJ v f p f A pf q mud k olwo Ykd nf cyfvrS ;f vSr;f ü avSi,fwpfpif;
ajymvdkufonf/ tcsdefukefonfrSm jrefvGef;vS rS rD;a&mifudk jrifaeMu&onf/ xdkavSonf
onf/ ,ckxufwdkif uRef;qDodkY ra&mufMu toufu,favSudk u,fq,fulnD&ef oGm;ae
ao;ay/ olwdkY\ aemufqHk;vufusef cHEdkif&nf jcif; jzpfayrnf/ odkYaomf olwdkYqDodkY rnfonfh
pGrf;tm;udkoHk;í vdIif;xefonfha&pD;aMumif;udk tvif;a&mifrQ a&muf&SdrvmcJhay/
jzwfausmful;cyfcJhMuNyD;rS (urf;ajcESifh eD;aom) ]]wdkYawG[m uRef;udkausmfNyD; arsmvmcJhNyD
vd I i f ; r&S d a om yd k r d k N id r f o uf o nf h a&jyif o d k Y vm;/ rMumcifrSm wdkYtzdkY ul;oGm;p&m uRef;
132
r&SdawmhbJ jzpfaernfvm;}} [k uufo&if;\ onf urf;ajcudk ½d;k acsmif;qDoYkd jyefu Y m;oGm;ap
pdwfü awG;aerdonf/ cJhonf/ xdkae&monf ajcmufaoGUaeonf/
Ä Ä Ä Ä odkYaomf xdkae&m teD;tem;wGif wd& pämefrsm;
toufu,favSay:wGif &SdaeMuolwdkif; \ ajc&mvrf ; aMumif ; rsm;ES i f h pd k x d k i f ; aom
rSm EGrf;e,faeMuonf/ oabFmom;rsm;u oJrsm;udk awGU& onf/ ]]'DoaJ wGukd wl;Munf&h if
ulnDavSmfcwfay;Muaomfvnf; 10 rdepfxuf wpfckckawmh awGUr,fxifw,f}}[k pOf;pm;rdNyD;
ydMk umatmif ravSmcf wfEidk cf MhJ uay/ toufu,f wl;Munfh&m cPMumaomtcg a&tenf;i,f
avS r S m a&pD ; ES i f h a 0;&mod k Y arsmygoG m ;pOf cyfí&cJhonf/ xdka&rsm;udk usL½dk;>yefwHjzifh
qef*sD;efuRef;udk cyfa&;a&;vSrf;jrif&avmuf olwdkYaomufcJhMuonf/ olwdkYonf xdkae&mrS
onf / a&ul ; íoG m ;&ef Bud K ;yrf ; cJ h M uaom bufrnDaom BudK;odkif;zdeyfwpfpHkpDudkvnf;
*smreDol vHkrysKdwdkYrSm vGefcJhaomwpfem&DcefYu &&SdcJhMuonf/
a&pD;ESifhtwl arsmygoGm;cJhMuNyD; u,fwifjcif; olwdkYonf a&pdkaeaom t0wftpm;rsm;
cHcJh&avonf/ tjcm;aom a&ul;oGm;Muol udk cRwfvdkufMuonf/ urf;ajcoJjyifay:wGif
rsm;udkrl a&epfaoqHk;oGm;cJhMuNyD[k tm;vHk;u tJ v f p f A pf q m\ 'l ; axmuf v suf yH k p H r S m
,l q xm;cJ h M uonf / tarS m if x J ü a&wG i f awmpdwf0ifaeol (t½dkif;tpdkif;) wpfa,muf
arsmygaeMuol r sm;tm;vH k ; wd k Y r S m pd w f y suf toG i f E S i f h wl a eonf / a*vD ; ef u ]]igh r S m
acsmufcsm;p jyKvmcJhonf/ uifr&mom&SdcJh&ifawmh}} [k ajymí &,fae
Ä Ä Ä Ä cJhonf/
uke;f ay:odaYk &mufaeMuonfh tJvpf Af pfqm olwdkYonf urf;ajcrS rDwmtenf;i,f
rSm pdwf"mwfBuHhcdkifaeaomfvnf; a*vD;efu uGma0;aomae&mwGif pcef;csMuonf/ a*vD;ef
tJvfpfApfqmudk ajrBuD;ay:odkY qGJxdkifcdkif;vdkuf u yifv,fjyifESifheD;eD;wGif aecsifcJhonf/
onf/ yifv,fESifheD;jcif;onf wpfenf;tm;jzifh wdkeD
]]tJ v f p f a & ... wd k Y a wG cuf c uf c J c J ESifh eD;jcif;yifjzpfonf/ wdkeDrSm pGrf;aqmif&nf
a&ul ; cJ h & w,f / wd k Y a wG uRef ; wpf c k a y: jynfh0olwpfOD;jzpfonf/ odkYaomf a*vD;efrSm
a&mufaeayr,fh pm;p&mr&S?d tdypf &m? em;p&m vd I i f ; vH k ; rsm;ud k a usmf N yD ; yif v ,f j yif o d k Y
ae&mr&S d ? aomuf p &m a&vnf ; r&S d b l ; / arQmrf Munfb h J raeEdik cf ahJ y/ ]]ol avSay:rSmyJ
wdkYtwGuf bmrQ a&&maocsmwm r&Sdao;bl;}} &Sdaewmvm;/ yifv,fxJrSm ul;aewmvm;}}
[k a*vD;efu ajymvdkufonf/ [k awG;aerdonf/
olwdkYonf tvGeftrif; a&iwfaeMu a*vD;efrSm wkefvIyfacsmufcsm;aeaMumif;
onf/ tJvfpfApfqmudkqGJí cyfvSrf;vSrf;&Sd olb Y momol odaecJo h nf/ xdn k onf &moDOwk
teuf a &mif ausmuf a wmif B uD ; ay:od k Y rat;vGe;f aomn jzpfonf/ odaYk omf c&D;xGuf
ausmfjzwfoGm;cJhonf/ xdkausmufawmifBuD; jcif;ESihf pGepYf m;jcif;udk ESpo f ufaom e,l;ZDvefol
133
a*vD;efrSm wkefvIyfacsmufcsm;aerdcJhonf/ MumNyD;rS xdkavS jyefay:vmcJhonf/ xdkavS
olwdkYonf t½kPfwufNyD;csdefwGifrS Edk;vmMu puf&yfomG ;aomtcg a*vD;efEiS hf tJvpf Af pfqm
onf/ xdu k Re;f \ta&SUbufwiG f vlaexdik af om wdkYtaejzifh olwdkYqDodkY urf;wufa&,mOf
ae&mrsm;&SdaMumif; qefeDu olwdkY oabFmay: (xdkavS) vmaeNyDjzpfaMumif; odvdkufMuonf/
wGif&SdpOfu ajymjycJhzl;onf/ aeodyfrylrD xdk ol\pdwfcHpm;rIrsm;udk xdef;xm;cJhaom
ta&SUbufodkYoGm;&ef olwdkY pDpOfxm;onf/ tJvpf Af pfqmonf rdrd qufvuftouf&iS Ef ikd f
tJvfpfApfqmrSm qdk;qdk;&Gm;&Gm; aeavmifcHxm; awmhrnf[laom todpdwfaMumifh ½kwfw&uf
&Ny;D jzpfonf/ tJvpf Af pfqm\ rsucf rHG sm;rSmyif yG i f h x G u f o G m ;cJ h o nf / tJ v f p f A pf q monf
a0'emrsm; cHpm;ae&onf/ odjYk zpfí a*vD;efu atmf[pfidka<u;cJhonf/
a&arsmurf;wifypönf;rsm;ESifh EG,fyifrsm;jzifh rDwm 30 rQ &Snfvsm;aom xdktjzLa&mif
tJvfpftwGuf aea&mifumwpfck jyKvkyfay;cJh pufavSay:odkY a&mufcJhMuaomtcg olwdkY
onf/ ESpfa,mufrSm aemufxyf tHhMocJhMu&jyefonf/
a*vD ; ef o nf urf ; pyf w pf a vQmuf u d k avSay:wGif *smrefol [efemhESifh Edk&if;wdkY
avQmuf M unf h c J h o nf / ae&mwd k i f ; vd k v d k w G i f &Sad eMuonf/ avSorm;rsm;onf tJvpf Af pfqm
rD;awmifausmufwHk;rsm;ESifh acsmf&nfpD;aMumif; ESihf a*vD;efwu Ykd kd apmapmu jrifcMhJ uaomfvnf;
i,frsm;udk &Hzef&cH gawGU&onf/ tultnD&&ef olwu Ykd kd [d[ k o
kd nfonf avQmufomG ;aeMuonfh
twGuf &uftwefMumrQ vrf;avQmufoGm;ae csmwdwfrsm;[k xifrSwfcJhMuonf/ olwdkYtae
Mu&zG,f&Sdaeonf/ jzifh urf;ajc\atmufbuf rDwmoH;k av;&mcefY
ol w d k Y xd k a e&mrS xG u f c G m vk q J q J w G i f ü pdk&TJnpfayaeonfh tjcm;aomEkdifiHjcm;om;
yifv,fxJ rDwm 800 cefYwGif avSi,fwpfpif; oHk;OD;udk (yifv,fxJwGif) awGUrSom tJvfpf
udk a*vD;ef jrifawGUvdu k o
f nf/ olwo Ykd nf olwYkd ESifh a*vD;efwdkYudk 'ku©onfrsm;jzpfaMumif;
\ toufu,ftusrÐ sm;udk wkw&f n S w f pfacsmif; od&SdvmcJhonf/
\ xd y f w G i f w if í a0S U ,rf ; jycJ h M uonf / tJvfpfApfqm? a*vD;efESifh [efemh? Edk&if;
tjzLa&mif&SdNyD; acsmrGwfawmufajymifaeaom wdkYonf tcsif;csif;ayGUzuf idka<u;cJhMuonf/
avS u av;ay:wG i f yef ; a&mif w D & S y f t usÐ ]]&Siw f u Ykd kd ,ckvakd wGU&vdYk *kP,f yl gw,f/ uRerf
0wfqifxm;onfh vlwpfa,mufudk a*vD;ef wdkY raoawmhbl;}} [k [efemhu ajymcJhonf/
jrifawGU&onftxd avSuav;rSm eD;uyfvmcJh odkYaomf xkdavS\ rmvdefrSL;jzpfol qGpfZmvef
onf/ odkYaomf xdkavSonf pufoHrSefrSefjzifh EkdifiHom;rSm tjcm;touf&Sifvsuf&Sdolrsm;\
qufvufarmif;ESifoGm;cJhonf/ owif;wpfpHkwpf&m r&&SdcJhay/ tjcm;aom
]]wdkYudk olwdkY jrifygw,f/ wjcm;vlawGudk 'ku©onfrsm;udk &SmazGay;Edkifygrnfvm;[k
olwdkYvdkuf&Smaewmyg/ NyD;&if olwdkY jyefvmyg a*vD ; ef u tul t nD a wmif ; aomtcg
vdrfhr,f}} [k a*vD;efu ajymcJhonf/ rdepf 20 u,fq,f&&Sdolrsm;udk þae&mrS ESpfem&DcefY
134
armif;ESif&rnfh qrfbm0guRef;ay:&Sd bDrNrdKU odcMhJ uonf/ urf;pyfukd vdiI ;f ykwo f nft h oHrsm;
odkY wkduf½dkufac:aqmifvmcJh&ef tif'dkeD;&Sm; olwdkYMum;aeMu&onf/ odkYaomf tpOftNrJ
tmPmydkifrsm;u a&'D,dkrSwpfqifh trdefYay; ajymif;vJaeaom a&pD;vrf;aMumif;aMumifh
xm;aMumif; jyefajymcJhonf/ xdkuRef;odkY a&muf? ra&mufudkrl oufaojy&ef
]]'g[m vHk;0t"dyÜm,fr&Sdbl;}} [k rcsifhr&J rjzpfEkdifaMumif; olwdkYodaeonf/ a&xJwGif
jzpfaeaom a*vD;efu awG;rdcJhonf/ olonf ck e pf e m&D M umrQ ul ; cJ h N yD ; aemuf ol w d k Y r S m
wdkeDESifh tjcm;olrsm;twGuf pdk;&drfylyefae arQmf v if h c suf E S i f h pd w f y suf r I t Mum;wG i f
onf/ qrfbm0gwGif xdk'ku©onf urÇmvSnfh tjyeftvSef jzpfaecJhonf/
c&D;onfrsm;udk tpm;tpmrsm;? t0wftxnf xdkYaemuf n&Spfem&DcefYwGif uufo&if;
rsm;ay;cJ h N yD ; vG w f a eaom usef ; rma&; u ]]uRef;ay:rSm rD;a&mifjrif&w,f}} [k atmf
aq;cef ; taqmuf t tH k w G i f xm;cJ h o nf / ajymvdkufonf/ uufo&if;ESifh tJvpfwdkYonf
xdkif&ef ausmif;oHk;ukvm;xdkifrsm; xnfhay; olwdkY\ toufu,f0DpDrsm;udk pwifrIwfvdkuf
xm;onf / ae&mwd k i f ; wG i f &J o m;rsm;rS m Muonf/ odkYaomf xl;jcm;rIr&SdcJhacs/ xdkYaemuf
rdkbdkif;vfzkef;rsm;jzifh ysm,mcwf tvkyf½Iyf wGirf S tvif;wpfco k nf olwx Ykd o
H Ykd vmaeonf
aeMuaomf v nf ; bmvk y f & rnf q d k o nf u d k [k xifrSwf&onf/ odkYaomf xdktvif;a&mif
rnfolrQ wdwdusus od&SdyHkr&Muay/ onf ol w d k Y E S i f h a 0;&mbuf o d k Y a&muf o G m ;
]]&SmazGu,fq,fa&;avSawGudk yifv,f cJhonf/ olwdkY xyfrHatmf[pfcJhMujyefonf/
jyifudk vTwfvdkuf/ &[wf,mOfudk ac:ay;yg}} xdktvif;a&mifonf olwdkYbufodkY jyefvm
[k a*vD;efu xdk&Jom;rsm;udk awmif;yefcJh cJhonf/
onf/ odaYk omf xdq k rfbm0guRe;f wGif bwf*suf tarSmifxkMum;rS tif'dkeD;&Sm;EkdifiHom;
vH k ; 0r&S d a cs/ &J o m;wd k Y u xd k e pf j rKyf c J h a om wpfa,mufu rsufvHk;jyL;us,fpGmjzifh olwdkYudk
oabFmonf rnfonfah e&mwGif &SEd ikd af Mumif; Munf h a ecJ h o nf / uH a umif ; axmuf r pG m yif
ajryHkwpfyHkqGJjy&efom a*vD;efudk ajymcJhonf/ qrfbm0guRe;f rS wHigonf tcsKUd onf qef*s;D ef
xdk&Jom;rsm; ajymqdkoHk;pGJaeaom zkef;tm;vHk; uRef;ü ,aeYnwGif pcef;cs &yfem;&ef qHk;jzwf
wdkYwGif ajryHkazmfjyEdkifonfh ypönf;ud&d,mryg&Sd cJMh uonf/ xdaYk Mumifh a&ul;orm;oH;k a,muf\
[k a*vD;efu awG;rdcJhonf/ arQmfvifhcsuf r&Sd 'ku©a&mufí tultnDawmif;oHudk olwdkY
vSay/ Mum;cJhMu&jcif; jzpfonf/
Ä Ä Ä Ä olwdkYonf wdkeDESifh rdef;uav;ESpfa,muf
rnf ; arS m if a eaom yif v ,f a &xJ w G i f udk olwaYkd rmfawmfbw k af y:odYk qGw J ifcMhJ uonf/
armyef;EGrf;e,fpGm edrfhwHkjrifhwHk ul;cyfaeMu wHigonfrsm;onf olwdkYpcef;odkY jyefvnf
aom wdkeD? tJvpfESifh uufo&if;wdkYtaejzifh a&muf&SdMuaomtcg wdkeDwdkYudk 'DZ,feHYrsm;
olwo Ykd nf qef*s;D efuRe;f ESihf eD;vmNyjD zpfaMumif; xGufaeonfh tif'dkeD;&Sm;t0wftxnfrsm;
135
ay;cJhMuonf/ armyef;NyD; ajcukefvufyef; ,l&OD;r,f}} [k xdkt&m&Sdu jyefajymcJhonf/
usaeMuaom a&ul;orm;rsm; ESpEf pS Nf cKd uNf cKd uf rdepftenf;i,frQomMumaomfvnf; pdwf
tdyfaysmfroGm;rD olwdkYudk ig;[if;rsm; csufjyKwf zdpD;rIrsm;pGm cHpm;cJh&onfhtjyif aomursm;pGm
auR;cJhMuonf/ jzifh pum;ajymqdkrI jyK&NyD;aemufwGifrS ,ck
aemufaeYeHeufwGif wdkeDu wHigonfrsm; olwdkY&Sdaeaom uRef;ay:wGifyif qdyfurf;buf
udk a*vD;efESifh tjcm;aomolrsm;rSm ,ckxuf odkY uDvdkrDwmtenf;i,frQom a0;aomae&m
wdkif aysmufqHk;aeqJjzpfaMumif; BudK;pm;í &S d aus;&G m wpf & G m rS aq;½H k o d k Y a*vD ; ef u
ajymjycJhaomfvnf; wHigonfwdkYrSm wdkeD\ w,fvDzkef;jzifh qufoG,fvdkufonf/ xdkaq;½Hk
ajymjycsufudk em;rvnfcJhMuay/ wdkeDtaejzifh wGif wdkeDESifh rdef;uav;ESpfa,muf (tJvpfESifh
bmrQaxGaxGxl;xl; rvkyfEdkifcJhay/ olESifh uufo&if;) wdkYudk jyKpkxm;onf/
rde;f uav;rsm;udk oH;k em&DMumrQ qrfbm0guRe;f ]][d k i f ; ... tcspf a &}} [k wd k e D u
odkY avSjzifhydkYaqmifay;aomc&D;wGif olonf EIwfcGef;qufonf/ a*vD;efu ]]&Sif touf
wkefvIyfjcif;? Za0Z0gjzpfjcif;wdkYjzifh vdkufyg &S i f a eao;vd k Y bk & m;ocif u d k aus;Zl ; wif
oGm;cJh&onf/ xdkwHigonfrsm;\&GmodkY a&muf ygw,f}} [k jyefvnfajymMum;cJhonf/
aomtcg 'ku©onfrsm;udk &SmazGu,fq,f rMumao;rD cPwmtwG i f ; u ol
jcif ; xuf touf r aobJ 'k u © o nf r sm; jzwfoef;BuHKawGUcJh&aom BuD;rm;vGef;vSonfh
a&muf&Sdvmjcif;udk jrifawGU&jcif;jzpfí vlwdkif; aomuzdpD;rIwdkYudk aemufqHk;wGif ausmfvTm;
u yd k r d k p d w f v I y f & S m ;aecJ h M uonf / wd k e D r S m cJ h N yD ; aemuf pd w f o uf o m&m&jcif ; ES i f h t wl
tm;rvdk tm;r&jzpfaeqJ jzpfonf/ ysm,mrcwfwwfaom pdwfwnfNidrfonfh e,l;
Ä Ä Ä Ä ZDvefol a*vD;ef\ yg;jyifay:odkY rsuf&nfrsm;
a*vD ; ef w d k Y bD r Nrd K Uod k Y a &muf c J h o nf r S m pD;usvmcJhawmhonf/ /
tcsdef av;em&DausmfcJhNyDjzpfonf/ ,cktcg
a*vD;efrSm ydkí ydkíom pdwfaomuzdpD;rIrsm; pdk;pdk; (yef;awmif;)
jzpfvmcJhonf/ xdkYaemuf t&m&Sdwpfa,muf
ajymaom pum;xJ w G i f wd k e D z &ef p pf [ l í Ref: By Swim for your life!
Simon Hemelryk
½kwfw&uf Mum;rdvdkufonf/ wdkeDz&efppf[l R.D,January, 2016
onfrSm wdkeD\ EdkifiHul;vufrSwfwGifyg&Sdaom
c&pf,meftrnfESpfvHk;jzpfaMumif; a*vD;ef
awG;rdco hJ nf/ ]]olu Y kd awGUNyv D m;}} [k a*vD;efu
ar;vdkufonf/
]]r[kwfbl;? [kwfw,f? r[kwfbl;? r[kwf
bl;/ aocsmrajymEkdifao;bl;? twnfjyKcsuf
136
o,f,lydkYaqmifa&;vkyfief;rsm;udk wpfae&mrS wpfae&modkU tcsdefwdkwdkESifh
0efaqmifrIrsm;ay;Ekdifaom jrif;pD;orm;aumif; zD;vpf atmfo&DtaMumif;
a&;om;xm;onf /

olYzcifu jyifopfvlrsKd;jzpfNyD; rdcifrSm uae'gZmwdjzpf\/ olBuD;jyif;cJh&ma'orSm


e,l;rufqDudk jzpfonf/ rdbrsm;u ukefonfBuD;rsm;jzpfMu\/ rdbESpfyg;u olYudk zD;vpf
atmfo&D[k trnfay;cJhonf/ olaexdkif&m ywf0ef;usifonf jrufcif;pdrf;jr vGifjyifus,f
BuD;rsm;jzifh 0ef;&Hvsuf&Sd\/ vlwdkif;vdkvkdyif jrif;rsm;udk tazmfjyKum c&D;ESifavh&Sdaom a'o
137
BuD;vnf;jzpf\/ wcsKdUqdkvQif rpfZdk&Djynfe,f oefrmxGm;usKid ;f zswv f wfou G v
f ufveG ;f vS\/
xJ&Sd qefwDzD;NrdKUESifh tif'Dyef;'efYpfNrdKUtxd rdkif zD;vpfrSm jrif;pD;uRrf;usifonfxuf uRrf;usif
&Spf&mc&D;xdwdkif jrif;pD;NyD; c&D;oGm;Muonf/ atmif olYudk,fol BudK;yrf;avhusifhcJhay&m
tcsed uf mvrSm 1848 ckEpS rf Ykd pmydv Yk yk if ef; jrif;pD;&if; aumfzDcGufudk rzdwfrpOfatmif
wGif EGm;vSnf;rsm;udk toHk;jyKolu jyKMuonf/ aomufjyEkdifpGrf;&Sdvmonf/ tm;vHk;udk tHhMo
ppf w yf r S pmyd k Y o rm;rsm;uawmh jrif ; pD ; NyD ; apEkdifcJh\/ wpfcgwpf&HwGif c&D;ESifae&if;
pmay;pm,lwm0efudk xrf;aqmif&m oGm;vm &moDOwku ½kwfw&uf azmufvGJazmufjyef
&aom tcsed u f mvrSm wpfvwmrQ Mumanmif; rdk;oHavoHrsm;jzifh ajymif;vJoGm;wwfao;\/
wwfavonf/ EGm;vSnf;ESifhqdkvQif ESpfvrS olonf wjcm;jrif;rsm;udk wpfae&mrS
oHk;vtxd c&D;&SnfMumNrJyif/ wpfae&mqDodkY ydkYaqmifay;aom vkyfief;udk
tvGefat;jraom Zefe0g&Dv yxrywf vnf; jrif;ta&mif;t0,form;rsm;xHrS tc
xJwGif zD;vpfwpfa,muf tif'Dyef;'efYpfNrdKUodkY aMu;aiG xkdufoifhovdk,lum 0efaqmifrIay;
a&muf&SdvmcJh\/ olvmcJh&csdefrSm 12 &uf ao;onf/ o,f,lydkYaqmifay;&aom jrif;rsm;
Mumanmif;cJhonf/ aemufwpfBudrf c&D;wGifrl u a&SUrS ajy;vTm;aecsdefwGif olu a':vDudk
olu &Spf&ufESifhta&muf c&D;ESifEdkifcJhonf/ pD;um vrf;aMumif;rrSm;&atmif aemufbufrS
olwdkY e,fajra'orS jrif;pD;orm;aumif;BuD; xdef;odrf;apmifha&SmufoGm;&avonf/ zdkYxJref;
wpfO;D jzpfol upfumqefqo kd u
l oluY kd tm;ay; NrKd UodYk a&mufcphJ Ofu rdwaf qGwpfa,muf wd;k yGm;
pum; ajymcJhonf/ ]]uRefawmf 'DxufydkNyD; cJhao;onf/ olYrdwfaqGopfu uRJ½dkif;rsm;udk
jrif ; pD ; aumif ; zd k Y Bud K ;pm;aerS m yg}} [k awmawmifawGxJ &SmazGypfcwfzrf;qD;aom
0rf;omtm;& jyefajymcJhonf/ tmuef;quf rkqdk;tvkyfjzifh toufarG;0rf;ausmif;jyKol
jrpfjyifus,f&Sd&m a'oqDodkY c&D;xGuf&mwGifrl wpfa,mufyif/ olu olYrdwfaqGopfESifhtwl
olYtwGuf ydkNyD; c&D;vrf;yef;u &SnfMumvGef; awmvrf;c&D;Murf;udk vdkufygavhvmcJhao;
oa,mifyif/ onf/
aea&mif j cnf yG i f h c J h a vNyD j zpf a om 1848 ckESpf? pufwifbmv 17 &ufwGif
pufwifbmv 12 &ufwiG f awmifwef;Bu;D rsm; ywf0ef;usifwpfcGif&Sd jrif;pD;orm;awmfawmf
udk jzwfoef;um jrif;pD;vmcJNh y;D vufpAf ;D *wfpf rsm;rsm;u tif'Dyef;'efYpfNrdKU&Sd ]]rm;csifhxH}}
Nrd K Uok d Y a&muf & S d c J h j yef o nf / jrif ; aumif ; [dkw,fwGif vma&mufpka0;Muonf/ olwkdYu
wpfaumifudk ol a&G;cs,fpD;eif;cJhjcif;yif/ rdkif *kPfjyKnpmpm;yGJudk waysmfwyg; usif;yMu
ig;&mc&D ; jzpf N yD ; ntcsd e f r S m awmh ol u onf/ *kPfjyKyGJrSm zD;vpftwGuf jzpfonf/
jznf ; jznf ; om oG m ;vmvI y f & S m ;cJ h o nf / touft&G,fESifhrrQ jrif;pD;uRrf;usifvSNyD;
olpD;aom jrif;ruav;udkvnf; a':vD[k pD ; yG m ;a&;vk y f i ef ; &S i f r sm;twG u f o,f , l
emrnfvSvSav; ay;xm;onf/ a':vDonf ydkYaqmifa&;vkyfief;udk olrsm;wumxufydkNyD;
138
tcsdefwdkwdkESifh 0efaqmifrI ay;EdkifpGrf;&Sdaom jrif;wpfaumifESifhtwl ol jzwfoef;oGm;
zD;vpfudk 0dkif;0ef;*kPfjyKMujcif;jzpfonf/ vmaecJhaom c&D;rdkifrsm;tm;vHk;udk wGufq
MunfhMu&m renf;vSay/ rpfZdk&D jynfe,fBuD;
wpfckvHk;&Sd ae&ma'o awmfawmfrsm;rsm;odkY
'DawmifMum;vrf;av;&JU ol jzwfoef;ausmv f mT ; oGm;vmvIy&f mS ;aeonf
rSm vkyfief;&Sifrsm;\ tm;udk;tm;xm;jyKzG,f
emrnfudk igh&JUemrnf
&m tppftrSefyifjzpfonf/ olYtm; uRrf;usif
b,folawGu b,fvdkyJ NyD; vHkYv0D&d,BuD;rm;vGef;vSonfh jrif;pD;orm;
trSwfw& ay;Muayr,fh aumif;wpfa,muf[k todtrSwfjyKMuaom
tm;jzifh *kPfjyKnpmpm;yGJ wufa&mufvmol
ighpdwfxJrSmawmh tm;vHk;u tmuef;qufNrdKUteD;rS awmifMum;
ight,ltqeJY ig vrf;uav;udk zD;vpfatmfo&D awmifMum;
vrf;[k emrnfay;vdkufMuonf/
tJ'DawmifMum;vrf;av;&JU {nfhcHyGJNyD;oGm;csdef wdwfqdwfvGef;vSaom
emrnf[m nurÇmü [dw k ,fjyifywGif tem;ay;um tpm
tm[m& 0vifatmifauR;xm;aom olt Y azmf
ighjrif;ruav; a':vD&JU emrnfyJ rGef jrif;ruav;em; csOf;uyfoGm;um ol
jzpfaerSmyguGm}} wdk;wdk;uav; ajymvkdufonf/ ]]wu,fawmh
'DawmifMum;vrf;av;&JU emrnfudk igh&JUemrnf
b,folawGu b,fvdkyJ trSwfw& ay;Mu
ayr,fh ighpdwfxJrSmawmh ight,ltqeJY ig
wjcm;0efaqmifraI y;olrsm; q,f&ufMum tJ ' D a wmif M um;vrf ; av;&J U emrnf [ m
aomc&D ; ud k zD ; vpf u ig;&uf a vmuf j zif h ighjrif;ruav; a':vD&JU emrnfyJ jzpfaerSm
Bud K ;yrf ; yd k Y a qmif a y;Ek d i f o vd k wjcm;ol r sm; yguGm}} [k a':vDudk ajymaerdonf/ vlYpum;
&SmazGrawGU&SdEkdifao;aom awmifay:a'o ol rodaomfjim; awmufyaom rsu0f ef;tpHjk zifh
jzwfvrf;rsm;? awmwGif;vQKdajrmif? acsmuf a':vDu em;pGifhae&Smavonf/
urf;yg;jzwfvrf;rsm;udk vdt k yfovdk toH;k jyKum
olY0efaqmifrIrSeforQ tcsdefwdkwdk? &ufwdkwdk
jzifh aqmif&Gufay;Ekdifaom zD;vpf\ pl;prf; aqmif ; 0if ; vwf
xk;d azmuf&mS azGwwfru I kd tm;vH;k u todtrSwf
rjyKbJ raeEdik /f xkwfazmfum csD;usL;Mu&avNyD Ref: The Saddle
jzpfonf/ By J.Frank Dobie
139
tar&duefESifh tjcm;EkdifiHrsm;u tdkiftufpftMurf;zuftzGJU\ 0ifaiG
&vrf;rsm;udk ydwfqdkYwm;qD;vsuf&Sdaomfvnf; tdkiftufpf tMurf;zuf
tzG J U rS m rl b@maiG p k a qmif ; &ef enf ; vrf ; trsKd ; rsKd ; toH k ; jyKvsuf
&S d a Mumif ; a&;om;xm;onf /

tzG J U tpnf ; wd k i f ; wG i f 0ef x rf ; vpm? 0g'jzef Y vk y f i ef ; p&d w f ? armf a wmf u m;? ,mOf ?
vufeufud&d,m? c&D;oGm;vmp&dwf ponfjzifh toHk;p&dwftrsKd;rsKd; &SdMuonf/ xdkp&dwfrsm;
twGuf uscH&ef aiGaMu;vdktyfonfom jzpfonf/ tMurf;zuftzGJUtpnf;rsm;onfvnf;
tzGJUtrsKd;tpm;wpfckjzpfonfhtwGuf toHk;p&dwfvdktyfonfyif/ rMumao;rDu jyifopfEkdifiH?
140
NrdKUawmfyg&DwGif emrnfausmf tMurf;zufrI tar&duefESifh tjcm;EkdifiHrsm;rS wdkufzsufa&;
wpf&yf jzpfyGm;cJhonf/ xdktMurf;zufrIudk tzGJUtpnf;rsm;u ydwfqdkYvsuf&SdMuonf/
tdkiftufpftzGJUu usL;vGefcJhonf/ tMurf ; zuf t zG J U rsm;onf Ek d i f i H w um
tMurf;zuftzGJUrsm;\ vIyf&Sm;wdkufcdkufrI aiGay;aiG,ljyKvkyfonfh vrf;aMumif;rsm;udk
trsKd;rsKd;jyKvkyfMu&mwGif toHk;p&dwfrsm;pGm toHk;csum &efyHkaiG&SmMuonf/ EkdifiHwum
vdkonf/ xdktzGJUrsm; aiGaMu;r&awmhvQif tvSL&SiftcsKdUxHrSvnf; tMurf;zuftzGJUrsm;
wdkufcdkufrIrsm; vkyfEkdifawmhrnf r[kwfay/ 0ifaiG&aeMuonf/
odkYjzpfí tMurf;zufwdkufzsufa&; Oya' xdkvrf;aMumif;rsm;udk ydwfvdkufaomtcg
bufawmfom;rsm;onf tMurf;zuftzGUJ rsm;\ tMurf ; zuf t zG J U tawmf r sm;rsm; &ef y H k a iG
&efyHkaiG&ayguf&vrf;udk ydwfqdkY&ef tm;xkwf jywfvyfum txdemoGm;Muonf/ odkY&mwGif
Muonf/ rnfodkYyif tm;xkwfMuaomfvnf; tdkiftufpftzGJUrSm ¤if;wdkY odrf;ydkufxm;onfh
,aeY w d k i f a tmif tMurf ; zuf t zG J U rsm;\ e,fajrrsm;rS &efyakH iGukd pkaqmif;Ekid o f nfh tcGihf
0if a iG & vrf ; rsm;ud k yd w f q d k Y E d k i f j cif ; r&S d a o; ta&;ESifh tjcm;&ayguf&vrf;rsm; &Sdaeonf/
aMumif; tar&duefb@ma&;0efBuD;XmerS xd k Y a Mumif h v nf ; td k i f t uf p f t zG J U onf
'kwd,0efBuD; a';Apfudk[ifu ajymMum;onf/ aiGaMu;jywfroGm;bJ tzsufvkyfief;rsm;udk
¤if;rSm tMurf;zuftzGJUrsm;\ b@maiG wGifwGifus,fus,f qufvufjyKvkyfaeEkdifjcif;
&&S&d m Zmpfjrpfrsm;udk azmfxw k af xmufvrS ;f ay; jzpfonf/ tdik t f ufpt f zGUJ u xde;f csKyx f m;aom
ae&ol jzpfonf/ ¤if;\ ajymMum;csuft& e,f a jrrS m tMurf ; tm;jzif h NAd w d e f E k d i f i H \
tpövmrfrpftMurf;zuftzGJUESifh b@maiG t&G,ftpm;rQ BuD;rm;onf/ xkde,fajrwGif
&if ; jrpf p k a qmif ; &mwG i f tm;taumif ; qH k ; vlOD;a& oef;ESifhcsDí aexdkifMuonf/ odkYjzpfí
tzGJUtpnf;yif jzpfvdrfhrnf[k ¤if;u oHk;oyf tdkuftufpftzGJUonf xdke,fajrrSxGufonfh
onf/ xdktzGJUtpnf;\ b@maiG&vrf;rSm o,H Z mwES i f h aexd k i f o l r sm;tay: tcG e f
tawmfaumif;onf/ ¤if;wdkY pdk;rdk;xm;onfh aumufjcif;jzifh 0ifaiG&vrf;&Sdaejcif;jzpfonf/
tD&wfESifh qD;&D;,m;e,ftcsKdUrS aiGaMu;&onfh ½k&Sm;? tar&duefESifh jyifopfwdkYu avaMumif;
tjyif tjcm;aomEkdifiHrsm;rSvnf; vQKdU0Suf rS wdkufcdkufaeNyD; tD&wfESifh qD;&D;,m;wyfrsm;
&efyH k aiG rsm; &&S d aeNyD [k tar&du ef' kw d, u ajrjyif r S xd k ; ppf q if a eonf h ' Pf u d k
b@ma&;0efBuD;u qdkonf/ tk d i f t uf p f t Murf ; zuf w d k Y awmif h c H E d k i f j cif ;
tdkiftufpftMurf;zuftzGJUu b@maiG jzpfonf/
pkaqmif;&mwGif enf;vrf;trsKd;rsKd;udk toHk;jyK tar&duefEdkifiH\ ajray:wGif 9^11
onf/ xdkenf;vrf;rsm;udk oHk;&mwGif tjcm; umvu urÇ m ud k wk e f v I y f o G m ;aponf h
aom tMurf;zuftzGJUtpnf;rsm;xuf om tMurf;zufrIBuD; jzpfyGm;cJhonf/ xdktcsdefrSpí
onf/ tMurf;zuftzGJU\ 0ifaiG&vrf;rsm;udk tar&duefESifh taemufEdkifiH tpdk;&rsm;onf
141
tMurf;zuftzGJUrsm;udk pdppfNyD; ,if;wdkY\ rsm;rS vTJajymif;rIudk ydwfyifonfhwdkifatmif
aiGaMu;&vrf;rsm;udk ydwfqdkYcJhonf/ &ef y H k a iG & aeqJ j zpf o nf / taMumif ; rS m
tdkuftufpfrsm;onf ,if;wdkY vufatmuf&Sd
e,fajrrS 0ifaiG&ayguf&vrf;rsm;udk toHk;cs
EkdifonfhtwGuf jzpfonf/ tdkiftufpfrsm;onf
,if;wdkYvufatmuf&Sd jynfolrsm;xHrS tcGef
aumufjcif;? tcsKdUxHrS qufaMu;&,ljcif;?
jypfrIusL;vGefonfh enf;vrf;oHk;jcif; ponfh
enf;rsm;jzifhvnf; 0ifaiG&aeMuonf/
xdkYaMumifh tdkiftufpfrsm;&&Sdonfh 0ifaiG
udk cefYrSef;&ef cufcJonf/ ,if;wdkY\ 0ifaiGrSm
xdt
Yk wl tjynfjynfqikd &f m aiGaMu;&efyakH iG
wpforwfwnf;r&SdbJ twuftusrsm; &Sdae
tzGJU? ukvor*¾tzGJUESifh tjcm;b@ma&;
onf/ 0ifaiG&Ekdifonfh enf;vrf;rsm;rSmvnf;
tzGJUtpnf;rsm;uvnf; tMurf;zuftkyfpkrsm;
trsKd;rsKd;&Sdaejyefonf/ enf;vrf;wpfckudk y,f
\ 0ifaiG&vrf;rsm;udk ydwfyifcJhMuonf/ *sD-
vdkufvQif tjcm;enf;vrf;rS 0ifaiG&aejyef
20 tkypf \ k tBu;D tuJrsm;uvnf; tMurf;zuf
onf/
tzGJUrsm;\ &efyHkaiG&vrf;rsm;udk jzwfawmuf
&ef BudK;yrf;cJhjyefonf/ tMurf;zuftzGJUrsm;\
aiG&vrf; owif;tcsuftvufrsm;udkvnf;
tpdk;&tzGJUtpnf;rsm;tMum; owif;zvS,f
Muonf/ tMurf;zuftzGJUrsm;ydkif t&if;tESD;
ypönf;rsm;udkvnf; xkwf,loHk;pGJcGifhr&atmif
ydwfqdkYxm;Muonf/
,if;odkYaom ydwfqdkYta&;,lrIaMumifh
tMurf;zuftzGJUrsm;onf 0ifaiGenf;yg;oGm;NyD;
tMurf ; zuf w d k u f c k d u f a &; vk y f i ef ; rsm;ud k
vkyfaqmif&ef tcGifhtvrf; enf;yg;oGm;ap tdkiftufpfwdkYtwGuf t"du0ifaiG&vrf;
onf / tusKd ; quf t aejzif h vl t rsm;\ rSm a&eHa&mif;csjcif;ESifh a&S;a[mif;,Ofaus;rI
touf r sm;ud k v nf ; u,f w if E k d i f c J h a Mumif ; ypönf;rsm; a&mif;csjcif;jzpfonf[k qdkonf/
tar&duefb@ma&;Xmeu qdkonf/ tjcm;enf ; vrf ; rS m tcG e f a umuf j cif ; ES i f h
t k d i f t u f p f t M u r f ; z u f t z G J U o n f qufaMu;enf;vrf;jzpfonf/ ¤if;wdkY tkyfpk
EdkifiHwum aiGaMu;vTJajymif;onfh tzGJUtpnf; od r f ; yd k u f x m;onf h e ,f us,f o nf E S i f h t rQ
142
,if;wdkY\ 0ifaiG&vrf;vnf; rsm;jym;vmonf/ tBuD;tuJudkvnf; cefYtyfxm;onf/ &if;ESD;
&ef ; aumf y d k a &;&S i f ; (Rand Corporation) \ jr§KyfESHrIrsm;\ pm&if;tif;udkvnf; &&Sdxm;NyD;
avh v mcef Y r S e f ; csuf t & tk d i f t uf p f t zG J U \ jyef&onfh0ifaiGudkvnf; rSwfwrf;xm;onf/
wpfv0ifaiGrSm 2008 ckESpfwGif tar&duef A[db k Pfukd zGiv hf pS x
f m;Ny;D ud,
k yf ikd af iGaMu;yif
a':vmwpfoef;eD;yg;&Sdonf/ 2009 ckESpfrS xkwfa0onf/ vufawGUwGif tD&wfEdkifiH\
2014 ck E S p f t wG i f ; xd k t zG J U &&S d v monf h 'DemaiGaMu;ESifh a[wDEkdifiH\ vdkif,maiGaMu;
0if a iG r S m wpf & uf v Qif a':vmwpf o ef ; rS wdu Yk kd oH;k pGv
J su&f o
dS nf/ tdik t
f ufpt f Murf;zuf
oHk;oef;txdyif&Sdvmonfudk awGU&aMumif; tkypf o k nf us,jf yefaY om e,fajrudk xde;f csKy&f
&ef;aumfydka&;&Sif;u cefYrSef;onf/ onf h t wG u f xd k t csuf o nf ,if ; tk y f p k \
tm;enf;csujf zpfaponf[k tar&duef t&m&Sd
tcsKdUu jrifonf/ e,fajrtwGif; vlOD;a&
q,foef;cefY aexdkifonf/ e,fajrxdef;&ef
ppfyGJvnf; qifETJae&ao;onf/

tdkiftufpfrsm;onf
tdik t
f ufptf zGUJ onf tMurf;zufwu kd cf ukd f wdkufyGJrsm;twGif;
rIESifh ppfyGJrsm; qifETJaeonf/ xdkYjyif pDrH
tkycf sKyaf xmufyrhH rI sm;vnf; jyKvyk &f ao;onf/ vk,l&&Sdxm;onfh
tkyfpdk;xm;onfh e,fajrtwGif; ausmif;rsm;
zGifhjcif;? bmoma&;ykvdyftzGJU xm;&Sdjcif;?
ypönf;rsm;udk a&mif;csjcif;jzifh
pm;aomuf q d k i f E S i f h rk e f Y z d k r sm; zG i f h v S p f j cif ; ? 0ifaiG&Smonf/
w&m;½Hk;ESifh tjcm;vkyfief;rsm; aqmif&Gufjcif;
ponf h toH k ; p&d w f r sm;vnf ; &S do nf / pdkufysKd;a&;orm;rsm;xHrSvnf;
tMurf ; tm;jzif h td k i f t uf p f t Murf ; zuf
wdkufcdkufa&;orm;rsm;udk wpfvvQif a':vm q,f z d k Y w pf z d k Y
av;&mrQ axmuf y h H o nf / tD & wf t &m&S d
wpfOD;&onfh vpmxufyif rsm;ao;onf/ aumufcHrIrsm;&Sdonf/
ESpfpOf bwf*sufudk tD&wf&Sd tMurf;zuf
tzGJUu a&;qGJowfrSwfonf/ aiGaMu;Xme\
143
¤if;wd\Yk e,fajrwGif ppfqif&efEiS hf tjcm; azmfjyjcif;jzpfonf/ tapmydkif;u tkdiftufpf
aom EkdifiHrsm;wGif tMurf;zufvkyf&yfrsm; rsm;onf a&eHa&mif;csjcif;rS 0ifaiGtrsm;
vkyf&eftwGuf ukefus&onfhp&dwfrsm; BuD;rm; tjym; &cJhonf/
onf/ ydkifeufe,fajrtwGif; a&? rD;? usef;rm
a&; ponfh 0efaqmifrIrsm;udk aumif;pGmray;
EkdifvQif a'ocHvlrsm;onf tkyfcsKyfolrsm;
tay: rausreyfjzpfum x<urIrsm; jzpfvm
Ekdifonf/ ,if;tcsufrSm tdkiftufpfwdkYe,fajr
us,fus,fudk pdk;rdk;xm;&onfh tm;enf;csuf
jzpfonf/
a&eHa&mif;cs&jcif;onf tdkiftufpfwdkY
twGuf t"du 0ifaiG&vrf;jzpfaMumif; wifjy
cJhNyD;jzpfonf/ a&eHtrsm;tjym;udk rwifydkYEdkif
&ef tar&duefESifh tjcm;EkdifiHrsm;u vG,ful
pGm wm;qD;Edkifonf/ odkY&mwGif *,fayguf
rsm;pGm&Sdonfh e,fpyfvrf;aMumif;rsm;rS a&eH xdkYaMumifh tdkiftufpftzGJU\ acgif;aqmif
arSmifcakd &mif;csonfukd rwm;qD;Edik b f J &So
d nf/ tblbmumt,fvb f uf'g'Donf 2014 ckEpS ?f
wl&uDe,fpyfteD;wGif a&eHcsufpuf½Hkaygif; Zlvdkifvu tpövmrf odyÜHynm&Sifrsm;? tif*sif
trsm;tjym;&So d nf/ tawmfrsm;rsm;rSm a&TUajymif; eD,mrsm;? q&m0efrsm;? tkyfcsKyfrI ynm&Sifrsm;
Edkifonfh a&eHcsufpuf½Hki,frsm; jzpfonf/ vma&muf v k y f u d k i f M u&ef zd w f a c:rI o nf
a&eHESifh a&eHxGufypönf;rsm;udk arSmifcdkyGJpm; ynm&S i f r sm; &&ef c uf c J a eaMumif ; azmf j y
rsm;rSwpfqifh a&mif;csMuonf/ tcsKdUudpörsm;ü aeonf/ tkdiftufpfwdkYonf ¤if;wdkYe,fajrwGif
ypönf;csif;zvS,fonfvnf; &Sdonf/ a&mif;0,frItay: tcGefaumufonf/ a&c?
taMumif;rSm tdkiftufpfwdkYESifh wdkuf½dkuf rD;c aumufonf/ xdkYjyif ppfaq;a&;*dwfrsm;
a&mif;0,fonfu h pd rö mS w&m;r0ifaom vky&f yf xm;&SdNyD; aumufcHrIrsm; jyKvkyfonfomru
jzpf a eaomaMumif h jzpf o nf / arS m if c d k ppfyGJaMumifh xGufajy;Muolrsm; ydkifqdkifaom
a&mif;0,fonfh udpötcsKdUudk vufudkifzkef;rsm; ypönf;rsm;udk odrf;ydkufrIrsm;vnf;&Sdonf/
oHk;í aqmif&GufMuonf/ ,if;tjyif <u,f0olrsm;udk jyefay;qGjJ cif;
tcsKdUaom owif;rsm;t& qD;&D;,m;ESifh tm;jzifh 0ifaiG&vrf;&Sdonf/ 2014 ckESpfwGif
ywf0ef;usifEdkifiH tpdk;&rsm;odkY tdkiftufpfwdkY ukvor*¾\ cefrY eS ;f csut f & jyefay;qGv
J yk if ef;
u a&eHudk arSmifcdka&mif;csrIrsm; &Sdonf[k qdk rS &&Sdonfh0ifaiGwpfckwnf;rSm tar&duef
onf/ xdo k wif;udk abmfpwGef *vkyo f wif;u a':vm 45 oef;rQtxdyif &Sdonf[k qdkonf/
144
td k i f t uf p f w d k Y e ,f a jrwG i f a&S ; a[mif ; jzifh 0ifaiG&Smonf/ pdkufysKd;a&;orm;rsm;xHrS
ypönf;rsm;&Sdonfh ae&maygif; 4,500 rQ&Sdonf/ vnf; q,fzdkYwpfzdkY aumufcHrIrsm;&Sdonf/
xkad 'orSm ud;k &mpkEpS f tcsed rf wdik rf u D wnf;u pd k u f y sKd ; a&;xG u f u k e f r sm;ud k aps;uG u f w G i f
,Ofaus;rIxGef;um;&me,fajr jzpfcJhonf/ xkdY avQmhayghum atmufaps;ESifh a&mif;onfhwdkif
aMumifh ,Ofaus;rIypönf; trsm;tjym;wnf&Sd atmif wpfESpf0ifaiGonf a':vm oef;ESpf&m
onfhtwGuf tdkiftufpfrsm;onf ,if;ypönf; rQtxd &&Sdonf/
rsm;udk a&mif;um &efyHkaiG&vrf; ajzmifhaeMu
jcif; jzpfonf/ ,Ofaus;rIypönf;a&mif;jcif;rS
wpfESpfvQif 0ifaiGa':vm oef; 100 ausmfrQ
&aeaMumif; tar&duefu cefYrSef;onf/
tdkiftufpfwdkYonf ppfyGJrsm;twGif; bPf
rsm;udk pD;jcif;jzifv h nf; 0ifaiG&Muonf/ tD&wf
Edik if ?H rlq;kd vfa'owGif wdu k cf u
kd pf Ofu a':vm
oef ; aygif ; rsm;pG m wef a om tar&d u ef p pf
ypönf;rsm;pGmudk tD&wfppfwyfxHrS odrf;qnf; xdkYjyif ajratmufo,HZmwrsm;jzpfaom
&rd x m;onf / xd k y pö n f ; tpk p k \ wef z d k ; rS m azmh p zd w f E S i f h uef Y x G u f u k e f r sm;ud k a&mif ;
a':vmoef; 1,500 txdyif &So d nf[k *g'D,ef csjcif;jzifhvnf; tdkiftufpfwdkYonf 0ifaiGvrf;
owif ; u azmf j yonf / xd k r Qomruao;/ ajzmifhaejyefonf/ tenf;qHk; tar&duef
tk d i f t uf p f w d k Y o nf Ed k i f i H j cm;rS ¤if ; wd k Y E S i f h a':vm oef;oHk;&mrQ ESpfpOf0ifaeonf[k
vma&mufyl;aygif;aom wkdufcdkufa&;orm; qdkonf/ tjcm;0ifaiG&vrf;wpfckrSm odrf;ydkuf
rsm;xHrSvnf; a':vmaiGrsm;udk &efyHkaiGtjzpf xm;aom e,fajrrsm;twGif;&Sd ,mZD'DrsKd;EG,f
tenf;tusOf; &&SdMuonf/ trsKd ; orD ; ES i f h rd e f ; ri,f r sm;ud k vl a rS m if c d k
aps;uG u f w G i f a&mif ; csjcif ; tm;jzif h v nf ;
tdkiftufpftMurf;zufwdkY 0ifaiGpkaqmif;&&Sd
aeonf/ txufazmfjycsuf taMumif;t&m
rsm;wGif ½k&Sm;? tar&duefESifh taemufEkdifiH
todik ;f t0dik ;f rsm;u tdik t f ufpw f u Ykd kd ESrd ef if;&ef
xd;k ppfqifaejcif;onf ¤if;wdYk qufvufwu kd yf JG
0ifaeEkdifjcif;\ taMumif;&if;rsm;jzpfaMumif;
avhvmcsufrsm;t& od&onf/
tdkiftufpfrsm;onf wdkufyGJrsm;twGif; omvl & S n f
vk,l&&Sdxm;onfh ypönf;rsm;udk a&mif;csjcif; Ref: Bostonglobe
145
vufzuf&nfwpfcGufonf wpfOD;ESifhwpfOD; pum;pjrnfajym&ef? cifrif&if;ESD;rI
&&S d & ef zef w D ; ay;yk H E S i f h td E d ´ , Ek d i f i H a jrmuf y k d i f ; 'g*sD v if ; a'o&S d vuf z uf
pk d u f y sKd ; rI E S i f h vuf z uf & nf v k y f i ef ; taMumif ; wk d Y u k d a&;om;xm;onf /

tdEd´,EkdifiHajrmufydkif;&Sd pdrf;vef;pkdjynfaom awmifukef;rsm;rS xGuf&Sdaom 'g*sDvif;


vuf z uf & nf o nf aomuf o k H ; &ef vuf z uf & nf w pf c G u f taejzif h o mru a'ocH w k d Y \
b0&yfwnfrItwGufvnf; txl;ta&;ygonf/
146
tdEd´,EkdifiH? taemufb*Fvm;jynfe,f rsm;üom awGUEkid o f nf/ xkaYd Mumifh 'g*sDvif;odkY
ajrmufzsm;&Sd [dr0EÅmawmifajcwpfaMumwGif uRefawmf a&muf&Sdaejcif; jzpfonf/
urÇmhtaumif;qkH; vufzuf&nfwpfcGufukd 19 &mpkwGif NAdwdoQwkdYu þae&mü
uRefawmf &SmazGaeonf/ þ&SmazGrI pwifcJh tajcpk d u f p cef ; wpf c k wnf a qmuf c J h o nf /
onf r S m ½k d ; ½k d ; pif ; pif ; uav;yif jzpf o nf / 'g*sDvif;a'owpf0kdufonf ajrjyefYa'o\
wpfreufcif;tcsed w f iG f e,l;a,mufNrKd Uaetdrüf tyl'Pfukd a&Smif&mS ;vkad om NAw d o
d Qwt Ydk wGuf
uReaf wmfvh ufx&J dS vufzuf&nfcu G uf dk tdycf sif aEG&moDtyef;ajz&dyfomwpfck jzpfcJhonf/
rl;wl;Munf&h if; ]]'Dvufzuf&nf b,fu vmwm &moDOwkaMumifhvnf; þa'owpf0kdufonf
ygvdrfh}} [k odcsifpdwf ay:aygufvmonf/ vufzufpu dk yf sK;d &ef taumif;qk;H ae&m jzpfvm
onf/ vufzufvkyfief;vnf; jzpfxGef;vm
onf/ 1881 ckESpf rwkdifrDu awmifrsm;ukd
jzwfNyD; &xm;vrf;azmufvkyfcJhonfhtwGuf
'g*sDvif;ESifh jyifyavmuBuD;ukd qufoG,fay;
EkdifcJhum 'g*sDvif;onfvnf; zGHUNzdK;vmonf/
Ek d i f i H a &;onf wpf c gwpf & H wnf N id r f
at;csrf;NyD; wpfcgwpf&H qlylae&mrS ,cktcg
a'ocH r sm;u vGwfvyfaom *a&mh [ vef ;
(Gorkhaland) jynfe,f&&Sd&ef BudK;yrf;aeMu
onf/ 'g*sDvif;onfvnf; tcsKyftjcmtmPm
wnf;wnf;uav;ESifhom &yfwnfae&onf/
awmifukef;rsm;qDokdY um;rsm;armif;ESifEkdif&ef
twGuf usOf;ajrmif;vGef;vSaom vrf;uav;
rsm;ukd wGefYumvdrfum azmufvkyfxm;onf/

vufzuf&nfvkyfief;onf tar&duef
a':vm oef; 40 cefY wefaMu;&Sdaom vkyfief;
jzpf o nf / þurÇ m ajray:wG i f a&NyD ; vQif
vufzuf&nfonf ta&;ygqk;H aom aomufp&m
jzpfonf/ okdYaomf ]]vufzuf&nf&Sefydef}} [k
xif&mS ;onfh rwfuw,f pyspt f &om&Sdaom
vufzuf&nfudk tdE,´d Ekid if t
H a&SUykid ;f awmifwef;
147
'g*sDvif;NrdKUukd vlOD;a& 10ç000 cefY pum;pjrnfajymzkdY? cifrifrI&&SdzkdYqkdwmawGudk
aexkid Ef idk &f ef NrKd UuGucf sxm;cJo h nf/ 2011 ckEpS f vufzuf&nfwpfcGufu zefwD;ay;rSmayghAsm}}
rwkid rf w
D iG f aexkid o f Ol ;D a&rSm aqmufvyk pf Ofu [k qkdonf/
arQmfrSef;xm;onfxuf q,fqcefY ykdrsm;um 'g*sv D if;a'oonf wpfEpS v f Qif vufzuf
vlOD;a& 132ç000 cef&Y Sdrnf[k cefrY eS ;f Muonf/ uD v k d * &rf uk d ; oef ; rS 10 oef ; Mum;uk d o m
]]'Dae&mu vlaexlxyfwJh ae&mjzpfaeNyD}} [k xkwfvkyfonf/ okdYaomf urÇmhtjcm;ae&mrsm;
a'ocH qkdif;vufqm'g (Sailesh Sarda) u wGif vufzufwefcsdefaygif;rsm;pGmukd pkdufysKd;
ewfr;l (Natmulls) vufzuf&nfcef;rü tpdr;f a&mif xkwv f yk Nf y;D ]'g*sv
D if;} [k wHqyd ½f u dk Ef ydS Mf uonf/
ykvaJ &aEG;tk;d ESihf {nfch &H if;ajymjyonf/ ]]'gayrJh ukeftrSwfwHqdyfukd umuG,f&eftwGuf þ
'DrSm vlrsKd;aygif;pkHvnf; aexkdifMuNyD; vlawG trSww f qH yd f tok;H jyKvo dk rl sm;ukd wif;usyaf om
uvnf; ae&wm aysmaf ysm&f iT &f iT yf gyJ/ uReaf wmf vrf;ñTefcsufrsm; csrSwfay;xm;NyD; pkdufysKd;rnfh
uawmh b,f t aMumif ; aMumif h r S 'D N rd K Uu ajrae&mukdvnf; owfrSwfay;xm;onf/
xGuo f mG ;rSm r[kwfbl;}} [k vnf; ajymonf/ 'g*sv D if;&Svd rf;rsm;onf vlrsm;jynfah eum
oyf&yfrIr&Sdaomfvnf; tdEd´,EkdifiH&Sd NrdKUrsm;
uJhokdY yltkdufaeNyD; vlrsm;ESifhjynfhusyf a&maxG;
aeonfawmh r[kwaf y/ avEkat;av; wku d cf wf
aeaom yxrwef;pm; tajcpkdufpcef;jzpf
aomaMumifh teD;&Sd eDaygEkid if ?H blwefEidk if w H EYdk iS hf
yx0D0iftaetxm;? ,Ofaus;rI qifwlaeNyD;
taemufbuf b*Fvm;jynfe,f\ NrdKUawmf
jzpfaom a'vD N rd K U? ud k ; vf uwåm ;Nrd K Uwk d Y E S i f h
rwlvaS y/ uRefawmf o&uf'defcsOfaomufNyD;
rkrd zkd ufxyk f pm;cJah om pm;aomufqidk u f av;\
aumif w mtxuf ü wd A uf b k e f ; awmf B uD ;
'vkid ;f vm;rm;\ "mwfykHukd csdwfqGJxm;onf/
*sKd*sKd[laom trsKd;orD;xHrS aeYwkdif;
1933 ckEpS wf iG f qm'g\ tab;jzpfou l vufzuf&nf0,faomufonf/ uReaf wmf ½ly;D
ewfr;l vufzuf&nfqidk u f dk zGiv d csed f tenf;i,fay;vku
hf pS cf NhJ y;D xkt d v
f Qif olu vufzuf&nf
rS pwifum rdom;pkpD;yGm;a&;wpf&yftaejzifh xnf h x m;aom yvwf p wpf c G u f u av;uk d
qufvufvkyfukdifaecJhMuonf/ ¤if;u ]]tdrf jyef v nf u rf ; ay;onf / vuf z uf & nf o nf
wpftrd u f dk tvnfomG ;&if cifAsm;ukd yxrOD;qk;H pwD;ukdyif t&nfaysmfapEkdifavmufatmif
{nf h c H r S m uawmh vuf z uf & nf w pf c G u f y J / ylNyD; ta&mifuvnf; rnf;um teHYjyif;onf/
148
xkdtcsdefwGif teD;tem;&Sd aps;qkdifrsm;uvnf; tlavmif; vufzufajcmuf[í l vufzufajcmuf
qkdifrsm;cif;usif;aeMuonf/ at;pdrfhpdrfhavukd trsKd;rsKd;ukd xkwfvkyfonf/ xkdYaMumifh 'g*sDvif;
½SL½IdufcGifh&aomfvnf; jrif;acs;eHYpGJaeaom onf tEkynm&oukd cHpm;vkdolrsm;twGuf
xif;rD;ckd;ESifh acgufqGJaMumfan§mfeHYwkdYukdvnf; rufum (Mecca) yif jzpfonf/
wpf c gwpf & H ½S L ½I d u f a e&onf / Nrd K U\ted r f h
ykdif;wGif&Sdaom acsmuf (Chouk) aps;onf
aps;a&mif; aps;0,frsm;jzifh wpfaeYwmvkH;
pnfum;aeonf/
]]'Daps;udk ydwfvkdufr,fqkd&if 'g*sDvif;&JU
vk y f i ef ; awG v nf ; &yf w ef Y o G m ;vd r f h r ,f } }[k
&ufwefvufcs (Ratan Lepcha) u qku d m ,ck
vufzuf&nfqkdifonf ¤if;wkdYrdom;pk ESpfaygif;
80 wkdif zGifhvSpfa&mif;csaeaom rdom;pk
vufzuf&nfq k d i f j zpf a Mumif ; uRef a wmf h u k d
&Si;f jyaeonf/ olu qufvufNy;D ]]aqmif;OD;rSm 1800 jynfhESpf ESpfv,fykdif;uwnf;u
ay:wJ h vuf z uf & nf u k d rif ; jrnf ; Munf h wnfaqmufxm;NyD; vufzufpkdufysKd;olrsm;ESifh
oifhw,f/ tJ'D vufzuf&nf&JU t&omu NAdwdoQtkyfcsKyfolrsm; wnf;ckdEkdif&ef jyifqif
jyif;jyif;uav;eJY uRefawmfhtBudKufaygh}} [k xm;aom 0if'grD,m (Windomere) [kw d ,fonf
ajymao;onf/ c&D;oGm;vkyfief;ESifh ukdufnDvSonf/ [kdw,f
twGi;f ü rSed af eNyjD zpfaom "mwfyrHk sm;ukd csw
d q
f JG
xm;Ny;D Zmcg;pnf;zk;H 0wfqifxm;aom trsK;d orD;
ESpfOD;u aeYv,fpmtwGuf vufzuf&nfukd
0efaqmifrIay;aeonf/ OD;aqmifñTefMum;
a&;rSL; t,fvZd bufuvm; (Elizabeth Clarke)
u yxr&d w f o d r f ; &moD j zpf a om rwf v
&dwof rd ;f csdefrS &&Sdonfh vufzufajcmufrsm;jzifh
'g*sDvif;&Sd vlwkdif;wGif vufzuf&nfESifh ESyfxm;onfh vufzuf&nfudk uRefawmfhcGufxJ
ywf o uf N yD ; tBud K uf w pf r sKd ; pD &S d y k H & onf / iSJUay;&if; ]]uRefrwkdYu vufzuf&nf&JU t&om
vufzuf&u G rf sm;ukd t"dutm;jzifh wpfEpS v f Qif ukd xde;f odr;f w,f/ 'gayrJh tMurf;xnftwkid ;f
av;Budrf cl;qGwfMu&onf/ wpfBudrfcl;qGwfNyD; jyifqifay;wmawmh r[kwfbl;}} [lívnf;
wkdif; teufa&mifvufzufajcmuf? tjzLa&mif &Sif;jyonf/ vufzuf&nf\ t&omrSm aysmNh y;D
vuf z uf a jcmuf ? tpd r f ; a&mif od k Y r [k w f teHu Y vnf; yef;&eHYoif;aeonf/
149
'g*sDvif;NrdKUokdYa&mufpOf vufzuf&nf NAdwdoQwkdYukd axmufcHaMumif; jyoonfh
t&omrsK;d pku H dk jrnf;Munf&h ef tawmrowfEidk f taejzif h ppf 0 wf p k H u d k 0wf q if x m;onf h
onfh tcGifhta&;ukd &&SdcsifvQif awmifukef; xif&Sm;olwpfOD;jzpfaom &m*syfbem*sD; (Ra-
rsm;qDoYdk a&S;½IomG ;vku d yf g/ vkid pf if&vufzufNcH
jah Banerjee) onf rMumao;ciftcsdeftxd
87 NcH&SdNyD; vufzuf&nfrsKd;pkHukd jrnf;MunfhEkdif rukdif;bm&D (Makaibari) vufzufvkyfief;udk
onf/ vufzufyif odef;aygif;rsm;pGmESifhjynfhf OD;aqmifvyk u f idk cf o
hJ nf/ olonfvnf; vkyif ef;
aeaom pk d u f c if ; xJ ü trsKd ; orD ; rsm;onf ukd ukd,fwkdifpDrHcefYcGJvkyfukdifaom vkyfief;&Sif
acgif;aygif;rsm; aygif;ívnf;aumif;? tem; rsm;xJrS wpfOD;jzpfonf/ ,cifu vufzuf
us,fBuD;rsm;ygaom OD;xkyfrsm;ukd aqmif;í vkyif ef;ukd vkyfukdif&ef pdwful;r&SdcJhaMumif;
vnf;aumif; vufzufc;l aeMuonf/ vufzuf od&onf/
ESpf&GufESifh tzl;ygaom vufzuf wpfcufcsi;f bem*s;D onf vef'efü wuúov dk w f ufaepOf
uk d wpf B ud r f p D c l ; um ausmüyk d ; xm;aom tdrfjyefvmaomumvü jrif;ay:rS cgcscH&NyD;
Budrfjcif;xJokdY ypfxnfh&if; wa&GUa&GU avQmuf vufzufyifwpfyifay:okUd usomG ;onf/ xkt d jzpf
vSrf;aeMuonf/ olwkdYwm0efus&m tqkdif; tysufaMumifh 44 [ufwm us,f0ef;aom
wpfqkdif;pDü wpfOD;csif;u &maygif;rsm;pGm vuf z uf N cH w G i f aexk d i f v k y f u k d i f & rnf h olU
okdYr[kwf axmifaygif;rsm;pGmaom vufzuf uHMur®mudk oabmaygufro d nf/ rukid ;f bm&D
&Gufrsm;ukd &Spfem&DMum cl;qGwfMuonf/ vufzufNcEH iS hf vufzuf&nfvyk if ef;ukd vkyu f idk f
vmcJh&m ESpf 40 ausmf Mumvmaomfvnf;
xkdvkyfief;tay: wG,fwmrIu avsmhenf;
oGm;jcif; r&Sday/
bem*sD;u ]]'g*sDvif; vufzuf&nfukd
vufeJY azsmfxm;wmyg/ pufazsmf r[kwfygbl;/
vufzufNc&H UJ t&nftaoG;tm;vk;H u vufzuf
&nf c G u f x J r S m ay:vG i f a ew,f A s/ tJ ' guk d
cifAsm; jrnf;Munf½h eHk YJ odEidk w
f ,f}} [k uReaf wmfu h kd
ajymjyonf/ bem*s;D onf 'g*sv D if;&Sd vufzuf
pkdufysKd;olrsm;tMum;wGif vufzufukd "mwk
vufzufNcH0if;rsm;wGif tkyfcsKyfrI tqifh ypön;f rok;H bJ yxrOD;qk;H pku d yf sK;d xkwv f yk cf o
hJ l
qifhjzifh pDrHcefYcGJMuonf/ &maygif;rsm;pGmaom vnf; jzpfonf/ pD;yGm;a&;orm;vnf;jzpf?
tvkyform;rsm;? wpfcgwpf&H axmifaygif; pdkufysKd;olvnf;jzpfNyD; t&om cHpm;wwfol
rsm;pGmaom tvkyo f rm;rsm;ukd refae*smrsm;u vnf ; jzpf o nf h bem*sD ; u ruk d i f ; bm&D
BuD;MuyfMuonf/ vufzuf&nfjzefYa0rI vkyfief;wkdUukd ajymjyí
150
¤if;jzpfcsifonfh urÇmu vufzuf&nfukd ykdrkd rukid ;f bm&D\ ta&SUajrmufbuf&dS *vef;
pdwf0ifpm;vmrIESifh vlom;rsm;xH Nidrf;csrf;rI befY (Glenburn) vufzufNcHwGif uRef;yif
acwfopf a&muf&SdapvkdrIwkdYukd ajymjycJhonf/ rsm;ESifh uRJaumyifrsm;yg aygufa&mufaeNyD;
vufzuf&nfwpfcGufESifh ywfoufNyD; 'g*sDvif;awmifwef;\ ajrMoZmaumif;aom
ar;p&mrsm; ay:vmouJo h Ydk bem*s;D \vufzuf ae&mwpfckvnf; jzpfonf/ 650 [ufwm
pGJvrf;ESpfoufrIonfvnf; uRefawmfhxHokdY us,f0ef;aom þvufzufpkdufcif;ü [kdw,f
ul;pufvmonf/ ol\ ½kH;cef;ü wnfcif;aom wpfv;Hk wnf&adS e&m xk[ d w
dk ,fonf avaumif;
nhoH ufaom tjzLa&mif vufzuf&nfudk wpfipHk D avoefY &&SdNyD; uRefawmf arQmfrSef;xm;onf
aomuf&if; ¤if;ajymaeonfrsm;ukd pdw0f ifwpm; xufyif pdwfMunfEl;p&maumif;vSonf/
em;axmifaerdawmhonf/ aomufíaumif;vS ]]uRef a wmf w k d Y vk y f i ef ; uk d quf v uf
aom 'g*sD v if ; vuf z uf & nf w pf c G u f u yif vnf y wf a eapwmu awG U &S d z k d Y c uf c J v S w J h
pum;0kdif;aumif;wpfckESifh cifrif&if;ESD;rIukd t&omjynf h p k H a umif ; rG e f w J h vuf z uf & nf
zefwD;oGm;onf/ wpf c G u f u k d &S m azG M uwJ h t wG u f jzpf w ,f /
'Dvufzufyiftm;vk;H &JU t&nftaoG;? pku d cf if;
○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○
xJ u tvk y f v k y f a ewJ h o l a wG tm;vk H ; &J U
]]'Dvufzufyiftm;vkH;&JU vkyftm;eJY vufzuf&nfvkyfief;wpfckvkH;&JU
wpfaeYwm vkyaf qmiforQ[m vufzuf&nf
t&nftaoG;? cGuxf rJ mS xif[yfaew,f}} [k refae*smu
ajymjyonf/
pkdufcif;xJu
tvkyfvkyfaewJholawGtm;vkH;&JU
vkyftm;eJY vufzuf&nf
vkyfief;wpfckvkH;&JU wpfaeYwm
vkyaf qmiforQ[m
eHeufcif;u uRefawmfaomufcJh&aom
vufzuf&nfcu
G x
f rJ mS vufzuf&nfonf 'kwd, vufzufcl;umv
jzpfonfh ZGefvwGifcl;aom vufzufajcmufudk
xif[yfaew,f}} cwfxm;jcif; jzpfonf/ vufzuf&nf\ t&om
○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ rS m jyif ; jyif ; uav; jzpf o nf / uRef a wmf h
151
tdyfcef;0ef;usif&Sd [kdw,fxJu vufzufyif naeykdif;wGif uRefawmf ra&mufzl;ao;
rsm;rS cl;qGwfxm;jcif; jzpfonf/ ESyfxm;aom aom wpf v rf ; oG m ; um;vrf ; wpf a vQmuf
vufzuf&nfonf y,if;a&mif aygufaeNyD; oGm;a&mufavhvmaerdonf/ bdvyfajrESifh
opfom;&eHYoif;um aomufNyD;ygu t&om opfom;wkYdjzifh a&maESmwnfaqmufxm;aom
pGJusefcJhonf/ uRefawmfwnf;ckdaepOf umv wJuav;wpfvkH;ESifh opfom;ckHwef;uav;ukd
wpfavQmufvkH; aumif;uif,HwGif jrLqkdif; ref*EkdvD;,m; (Mangnolia) opfyif&dyfwGif
aeaomaMumifh uefcsef*sef*g (Kanchenjunga) awG U &onf h t wG u f pd w f M unf E l ; rd o nf /
awmif x G w f E S i f h [d r 0EÅ m awmif w ef ; rsm;uk d xkdtaqmufttkHonf touf 26 ESpft&G,f
wpfcgrQ rawGU&ao;acs/ okdUaomf tarSmifxk bdrv (Bimala) zGifhvSpfxm;aom a&S;usonfh
pwif j zef Y B uJ c sd e f w G i f þausmf M um;aom pwkd;qkdifuav; jzpfonf/ olonf ½kdif (Rai)
awmifwef;wkdY\ aumufaMumif;rSm ay:vGif rsKd;EG,f0ifjzpfNyD; xkdvlrsKd;rsm;\ rl&if;ZmwdrSm
vmawmhonf/ ckwifay:rSqif;um jywif; eDaygEkdifiHjzpfonf/ uRefawmfa&muf&SdonfESifh
aygufqD avQmufoGm;NyD; tjyifokdYMunfhvkduf bdrvu wkq YH idk ;f jcif;r&Sb
d J vufzuf&nfwpfcu
G f
aomtcg uefcsef*sef*gonf t&m&mxuf azsmfay;onf/
jrifhrm; ay:vGifaeonfukd awGUvkduf&onf/

þawmifMum;a'owGif tvkyftukid f
&Sm;yg;aomaMumifh bdrvonf 0ifaiGtoifh
twifo h m &&Sdaom qkdifuav;rS 0ifaiGjzifh
vufzuf&nfudk MumMumarmhaomufvu dk f rdbrsm;? tpfukdrsm;? olwkdU\ ZeD;rsm;ESifh wl?
aomtcg t&omrSm jyif;jyif;uav;jzpfNyD; wl r ig;OD ; uk d axmuf y H h a e&onf / ¤if ; wk d Y
aomuf&onfrmS vnf; ajyajyjypfjypf&v
dS oS nf/ twlwuGaexkid Mf uaom tdru f av;ESihf qkid rf mS
vufzuf&nfudk aomufo;Hk &onfrmS pdwaf useyf tenf;i,fom uGma0;onf/
zG,faumif;vSí xkdYxufykdrkdaumif;rGefrnfh ol\ ajymqkdcsuft& wpfaeYwmvkyfief;
t&omukd ykHazmfí r&Ekdifawmhay/ rsm;uk d eH e uf av;em&D r S pwif a Mumif ;
152
od&onf/ rdom;pktwGuf ½k;d &Si;f aom [if;vsm wpfckxJü Muufrwpfaumif 0yfaeNyD; 0rf;Akduf
rsm;udk csufjyKwfNyD;aomtcg [if;oD;[if;&Guf atmufwiG f Muufaygufpuav;rsm; wvIyv f yI f
a&mif;onf/ ol\qkdifrS a&mif;taumif;qkH; jzpfaeonfukd awGU&onf/
ukefypönf;rSm qefjzifhjyKvkyfxm;aom tdrfvkyf qk d i f c ef ; ok d Y jyef a &muf v maomtcg
0kdif jzpfonf/ pD;yGm;a&; vkyfaqmif&mwGif uRef a wmf h u k d vuf z uf & nf j znf h x m;aom
ZGJ&Sd&ef vkdtyfaMumif; odaomfvnf; wpfcg tpif;&myg a<ucGufuav;ukd urf;ay;onf/
wpf&H vufavQmhcsifpdwf aygufrdonf[kvnf; uRefawmfhtaejzifh teHYt&om aumif;rGef
bdrvu ajymjyonf/ vSaom vufzuf&nfrsm;ukd ok;H aqmifz;l onf/
]]'Dt&yfrmS aewJh olawGu wpfvwpfcgyJ tu,fí bdrv urf;ay;onfh vufzuf&nf\
aiG&Sif;ay;wm ,lMu&w,f/ 'gaMumifh uRefr t&om raumif;vSbl;qkdvQifawmif ol\
qDu ta<u;0,fMuw,f/ NyD;awmh jyefrqyf {nfh0wfausyGefrIu xkdcsKdU,Gif;csufudk zkH;vTrf;
awmhbl;}}[k olu ajymonf/ oGm;rnf jzpfonf/ ]]vufzuf&nfqw dk m vlawG
twG u f aomuf p &mjzpf w ,f } } qk d o nf h
'g*sDvif;wGif Mum;aeuspum;ukd jyefvnf
Mum;a,mifaerdonf/
bdrvudk olUzcifu tdrfxJrS vSrf;ac:
vkud o f nft h wGuf ol xGuo f mG ;onf/ uReaf wmf
vnf; awmifuek ;f rsm;tay:rS wdrrf sm; ajy;vTm;
ckefqif;aeonfukd Munfhaevkdufonf/ rMumrD
ol jyefa&mufvmNy;D NyKH ;jyonf/ okUd aomf rsuEf mS
wGif 0rf;enf;ylaqG;aeonfh t&dyfta,mif
ay:vGifaeonf/ ol aomuf&ef vufzuf&nf
uReaf wmfu f D zdwaf c:aomaMumifh iSUJ Ny;D uReaf wmfEiS t
h dk olUtdrq hf wl vmxkid o f nf/ uReaf wmf
oGm;a&mufMunfh½IcJhonf/ tdrftESHYMunfhvkduf wkdY pum;0kdif;rSm wdwfqdwfaeum vufzuf
aomtcg tcef;rsm;onf usOf;aomf v nf ; &nf wpfikHpDaomuf&if; qkdiftjyifokdY ai;Munfh
oyfoyf&yf&yf &Sdonfukd awGU&onf/ xkdYjyif aerdonf/ ywf0ef;usifwGif jrLrsm; usqif;ae
zsmMurf;cif;xm;aom tdyf&mrsm;ESifh tbkd; ayNyD/ uRefawmfhvufzuf&nf ukefoGm;aom
tbGm;rsm;\ "mwfykHrSdefrSdefrsm;udk awGU&onf/ tcg bdrvu xyfiSJUay;onf/ vufzuf&nf
tdraf tmufü EGm;rydeyf ed f ESpaf umifudk arG;xm; aomuf&ef cGuu f dk uReaf wmf ajrm§ ufvu dk af om
aom Nc0H if;wpfck &Sod nf/ xkt d eD;wGiyf if 0ufNcH tcg olU cGufukd vkdufajr§mufonf/
wpfNcH &Sdaomfvnf; 0ufrsm;udk rawGU&ay/ vuf z uf & nf a omuf & ef a<ucG u f \
]]0ufawGu aoukeNf y}D } [k ajymonf/ Muufwif; tem;uGyfESifh EIwfcrf;xdrdonfESifh ol wpfzef
153
NyH K ;oG m ;jyef o nf / ,ck t cgwG i f a wmh ol \ ,ck uRefawmf aomufaeonfrmS uReaf wmf
rsuf E S m wG i f 0rf ; enf ; rI t&d y f t a,mif u k d aomufczhJ ;l orQaom vufzuf&nfrsm;pGmxJu
rawGU&awmhbJ rdef;rvSav;wpfOD; MunfEl; taumif;qkH;aom vufzuf&nf jzpfonfukd
aysmf&TifaewmESifh wlvSygawmhonf/ xkdtcsdef ,kHrSm;zG,f r&Sdawmhacs/
wGif jrLrsm;onfvnf; vsifjrefpGm aysmufuG,f od*Ð (xl;BuD;)
oGm;ayNy/D aea&mifjzmusvmaomtcg ajrjyif
Ref: To a tea
onfvnf; taiGUjyefaeonf/ uRefawmfonf By Andrew Mc Carthy
vnf; oGm;rsm;ay:atmifyif NyHK;aerdonf/ R.D, January, 2016.

[m o

oG m ;r,f B uH c g&S d a o;w,f

vd y f w pf p k yd k u mqG J a e
MupOf bD,mukefoGm;ojzifh
olwdkYtkyfpkxJrS wpfaumifudk
bD,mqdik o f Ykd vTwvf u kd Mf u\/
ES p f & uf M umapmif h N yD ; aemuf
p d w f r &S nf j z p f v m M u u m
]]axmfru D wu,fu h kd aES;auG;
w,fuGm}} [k wpfaumifu
rausrcsrf; pum;qdkvdkuf\/
]]igh r aumif ; aMumif ; igh u G , f & mrS m rif ; ajymawmh r ,f q d k & if ig roG m ;awmh b l ; }}
wHcg;aemufuG,frS toHwpfoHu owday;vdkuf\/

Zif r if ; at; (t*F v d y f p m)

154
rl;,pfaq;0g;oHk;pGJjcif;aMumifh jzpfay:vmaom usef;rma&;jyóemrsm;? OD;aESmuf
tay: oufa&mufrIrsm;? tjyKtrlqdkif&m qdk;usKd;rsm;? ul;pufa&m*g ysHUESHYvmrI
rsm;ESifh tdk;rJhtdrfrJh jzpfaprIrsm;taMumif;udk a&;om;xm;ygonf/

rl;,pfaq;0g;[lonf "mwkypönf;rsm;yif jzpfonf/ "mwkypönf; yg0ifzGJUpnf;rItay:


rlwnfum trsKd;rsdK;aom aq;0g;rsm;onf vlcY E¨mud, k u
f kd enf;vrf;trsKd ;rsKd ;jzifh oufa&muf
rI&Sdonf/ pifppfrl tcsdKUaom rl;,pfaq;0g;rsm;onf vlwpfOD;\ udk,fcE¨mESifh OD;aESmufudk
rl;,pfaq;0g;oHk;pGJrI &yfwefUoGm;onfhwdkif xm0& ajymif;vJoGm;Edkifonf/
155
rl;,pfaq;0g;rsm;onf trsKd;tpm;tay: wGif vlav;OD;aoqHk;rIwGif wpfOD;onf rl;,pf
rlwnfum vlUcE¨mudk,fwGif;odkU rl;,pfaq;0g; aq;oHk;pGJjcif;aMumifh jzpfonf/ rl;,pfaq;
xkd;oGif;jcif;? ½SLxkwfjcif;tygt0if enf;vrf; tay:wGif rSwD if;touf&iS af exdik af om vlrsm;
trsdK;rsdK;jzifh 0ifa&mufavh&Sdonf/ vlUcE¨m onf rawmfwq xdcdkuf'Pf&m &&SdrIrsm;?
udk,fwGif;odkU rl;,pfaq;0g; 0ifa&mufonfh tdrfwGif;tMurf;zufrIrsm;? aq;0g;jyóem
enf ; vrf ; tay: rl w nf u m vl u d k rnf r Q rsm;ESifh aoqHk;jcif;tygt0if tEÅ&m,frsm;
xdcdkufrI&SdEdkifonfudk od&SdEkdifonf/ Oyrm- aom qdk;usdK;rsm;udk cHpm;&Edkifonf/
aq;xk;d tyfjzifh xd;k oGi;f jcif;onf rl;,pfaq;0g;
rsm;udk aoG;aMumrsm;twGif;odkU wdkuf½dkuf
a&muf&SdapNyD; csufcsif;qdkovdk oufa&mufrI
&Sdaponf/ tu,fí tpmajctzGJUtpnf;rS
wpfqifh jzwfoef;rnfqdkygu oufa&mufrI
aES;auG;onf/
rl;,pfaq;udk wdkuf½dkufoHk;pGJonfjzpfap?
oG,f0dkufoHk;pGJonfjzpfap 'kdygrdkif; qm;upfudk
vT r f ; rd k ; jcif ; aMumif h OD ; aES m uf r S w f Ó Pf
tm;pepf u d k xd c d k u f a ponf / 'd k y grd k i f ; rS m
OD;aESmufteD;0ef;usif&Sd vIyf&Sm;rI? pdwfcHpm;
rI? odjrifr?I wuf<uvIy&f mS ;rIEiS hf aysm&f iT rf rI sm;udk
xd e f ; csKyf a y;onf h tm½H k a Mumyif j zpf o nf /
OD;aESmuftwGif;odkU rl;,pfaq; 0ifa&mufoGm;
onfhtcg OD;aESmuf\ vkyfief;aqmif&GufyHkudk
trSefwu,f ajymif;vJoGm;aponf/ tqdkyg
ajymif ; vJ r I r sm;onf rl ; ,pf a q;pG J j cif ; \ usef ; rma&;jyóemrsm;
xif&Sm;aom tcsufyifjzpfNyD; rl;,pfaq;0g; rl;,pfaq;oHk;pGJjcif;\ oufa&mufrIrsm;
oHk;pGJrIudk woojzpfaponf/ onf ra0;awmhaom tcsdeftwGif; a&muf&Sd
vmNyD ; cE¨ m ud k , f w G i f ; &S d tpd w f t yd k i f ; rsm;
xd c d k u f ' Pf & mrsm; twGi;f odUk a&muf&o dS mG ;Edik of nf/ rl;,pfaq;0g;
aoqHk;jcif;? zsm;emjcif;ESifh roefpGrf;rI oHk;pGJjcif;aMumifh a&m*gul;pufrIjrifhwufum
rsm;onf tjcm;aom BudKwifumuG,fEdkifonfh udk,fcHtm;pepf tm;enf;vmjcif;? yHkrSefESvHk;
usef;rma&;tajctaersm;xuf rl;,pfaq; ck e f E I e f ; rS ES v H k ; xd c d k u f a paom ES v H k ; ES i f h
oHk;pGJjcif;rS t"dujzpfay:onf/ ,aeUacwf aoG;aMumpepfrsm; xdcdkufvmjcif; (rl;,pfaq;
156
xk;d oGi;f jcif;onf aoG;aMumrsm;udk ysupf ;D apNy;D qHk;jzwfcsufpGrf;&nfrsm;udk usqif;apaomf
aoG;aMumrsm;ESifh ESvHk;tqdkY&Sifrsm;odkU a&m*g vnf; vlwdkYonf rl;,pfaq;oHk;pGJ&ef tmom
ul;pufaponf/)? rtDromjzpfjcif;? ysKdUtef jyif;jy&SmazGvmMuonf/ eDudkwif;? udkuif;?
jcif;ESifh 0rf;Adkufydkif;emusifrIrsm;jzpfapjcif;? bdef;jzLESifh tjcm;aom rl;,pfaponfh aq;0g;
tonf;udk tjyif;txef tvkyfvkyfapaom rsm;onf OD ; aES m uf \ rS w f Ó Pf t m;ud k
aMumifh tonf;ysufpD;apjcif;? avoifwkef; avsmeh nf;ysupf ;D aponf/ xdUk tjyif OD;aESmuf\
jzwfjcif;? avjzwfjcif;ESifh pdwfydkif;qdkif&m rSwfÓPftm;udk xdef;csKyfum pdwf&Tifvef;
½IyfaxG;rIrsm;ESifh OD;aESmufysufpD;jcif; tyg 0rf;ajrmufrI twuftusuv kd nf; jzpfaponf/
t0if aeYpOfvyk af qmifrrI sm;wGif rSwÓ f Pftm;?
tm½Hkpl;pdkufrI? qHk;jzwfcsufcsrIwdkY avsmhenf;
vmjcif;? trsdK;om;rsm;wGif &ifom;BuD;xGm;
vmjcif;? wjznf;jznf;ESifh tpmpm;csifpdwf
twuftusjzpfvmjcif;? cE¨mudk,ftylcsdef
jrif h w uf v mjcif ; ponf h trsd K ;rsd K ;aom
usef;rma&;qdk;usdK;rsm; jzpfay:vmEdkifonf/

tjyKtrl q k d i f & m qd k ; usd K ;rsm;


rl;,pfaq;0g;oHk;pGJjcif;aMumifh wpfyg;ol
tay: ,HkrSm;oHo, vGefuJjcif;? usL;ausmf
&efpjcif;? tMurf;zufjcif;? aoG;avacsmufcsm;
jcif;? aq;ydkrdk pGJvmjcif;? qHk;jzwfcsufcs&mwGif
,d k , G i f ; tm;enf ; vmjcif ; ? pd w f v d k u f r mef y g
jyKvkyfjcif;ESifh rdrdudk,frdrd xdef;csKyfEdkifpGrf;
tm;enf;vmjcif; ponfh tjyKtrlydkif;qdkif&m
qdk;usdK;rsm;udk cHpm;&apEdkifonf/
arG ; zG m ;EI e f ; xd c d k u f r I r sm;
tar&duefjynfaxmifpw k iG f uk,
d 0f efaqmif
OD ; aES m uf t ay:ouf a &muf r I r sm; rdcif av;&mcdkifEIef;onf aq;ajcmuf? udkuif;?
rl;,pfaq;0g;rsm;onf OD;aESmuf"mwf bdef;jzL? pdwf<uaq; ponfh rl;,pfaq;rsm;udk
oabmudk ajymif;vJapum wpfOD;csif;pD\ toH;k jyKMuonf/ tqdyk gaq;rsm;ESihf tjcm;aom
157
rl;,pfaq;rsm;onf udk,f0efaqmifrdcifESifh
rl;,pfaq;aMumifh uav;i,frsm;udk tEÅ&m,ftrsdK;rsdK; jzpfap
onf/ tcsKd Uaom rl;,pfaq;rsm;onf ao;i,f
ukefusaiGonf
vG e f ; onf h uav;i,f r sm; arG ; zG m ;jcif ; ?
ESpfpOf tar&duefa':vm rl ; ,pf a q;oH k ; pG J j cif ; ud k &yf p J o nf h t wG u f
oef; 110 cefY&Sdonf/ oifMum;a&;ESifh tjyKtrlydkif;wGif csdKU,Gif;csuf
&Sdaom uav;rsm;arG;zGm;jcif;udk jzpfaponf/
rl ; ,pf a q;oH k ; pG J r I E S i f h xdkUjyif udk,f0efaqmifpOf rl;,pfaq;oHk;pGJjcif;
qufET,fí aMumifh tm[m&tm;enf; csdKU,Gif;vmjcif;?
vdiyf ikd ;f qdik &f m a&m*gul;pufrI jrifw h ufvmjcif;
wDbDa&m*g? vdifydkif;qdkif&m ponfh ab;Oy'fwdkYudkvnf; jzpfaponf/
ul;pufwwfaoma&m*grsm;
rl ; ,pf a q;oH k ; pG J j cif ; \ qk d ; usd K ;rsm;
(STDs)? bdef;jzL? aq;ajcmuf? udkuif;? rDo'kef;
tonf;a&mif a&m*gESifh ponfh rl;,pfaq;rsm;onf tar&duefjynfol
rsm;udk ESpfpOf jyif;xefaom ysufpD;qHk;½IH;rIrsm;
ckcHtm;usqif;rIa&m*g cH p m;&aponf / rawmf w q xd c k d u f r I r sm;?
(AIDS) wdkUudkvnf; &mZ0wfjypfrIrsm;? tdrfwGif;tMurf;zufrIrsm;?
zsm;emrIrsm;? ypönf;Opöm ysufpD;qHk;&SHK;rIrsm;ESifh
ul;pufaponf/
arG;zGm;EIef; usqif;rIrsm;onf rl;,pfaq;
,mOfrawmfwqrIrsm;onf oH;k pGjJ cif;\ wdu k ½f u
kd f xda&mufaom qd;k usKd ;rsm;
vnf;aumif;? yif jzpfonf/ rl;,pfaq;ESifh t&ufaomuf
oH k ; aom uav;i,f r sm;onf vl i ,f r sm;
vrf;ab; usL;vGefavh&Sdaom jypfrIrsm;tygt0if tusdK;
&mZ0wfrIcif;rsm;onf r&Sdaom tjyKtrlrsm;ESifh udk,fcE¨musef;rm
oefprG ;f rIr&Sad om yHpk rH sm;ESihf qufE,T af eonf/
vnf;aumif; rl;,pfaq;aMumifh ukefusaiGonf ESpfpOf
rl ; ,pf a q;oH k ; pG J r I a Mumif h tar&d u ef a ':vmoef ; 110 cef Y & S d o nf /
rl;,pfaq;oHk;pGJrIESifh qufET,fí wDbDa&m*g?
trsm;qHk;
vdifydkif;qdkif&m ul;pufwwfaoma&m*grsm;
jzpfay:onf/ (STDs)? tonf;a&mifa&m*gESihf ckct H m;usqif;rI
a&m*g (AIDS) wdkUudkvnf; ul;pufaponf/
158
,mOf r awmf w qrI r sm;onf vnf ; aumif ; ? usef ; rma&; pm&if ; tif ; Xme (NCHS) u
vrf;ab;&mZ0wfrIcif;rsm;onf vnf;aumif; xkwjf yefxm;onf/ rl;,pfaq;rsm;onf vlom;
rl;,pfaq;oH;k pGrJ aI Mumifh trsm;qH;k jzpfay:onf/ rsm;ud k aoapaomaMumif h rl ; ,pf a q;ES i f h
quf E T , f a om aoqH k ; rI r sm;ud k twd t us
rSwfwrf;wifvmMuonf/ rl;,pfaq;aMumifh
pdwfa0'emcHpm;&rI? rl;,pfaq;tay: rSDwnf
vGe;f rI? trStD cduk if;uif; rl;,pfaq;toH;k jyKr?I
rl;,pfaq;oHk;aepOf tqdyfjzpfrI? rl;,pfaq;
oH;k &if; tqH;k pD&ifr?I rl;,pfaq; toH;k jyKjcif;jzifh
tjcm;olukd ud, k xf v
d ufa&muf usL;vGerf pI onfh
rl;,pfaq;ESifhqufET,faom aoqHk;rIpm&if;
rsm;udk cGJjcm;azmfxkwfvmMuonf/
rl ; ,pf a q;toH k ; jyKrI o nf vl o m;\
pGr;f aqmifEidk rf u
I kd wdu
k zf suo f nf/ vlryI wf0ef;usif
ES i f h qef Y u sif a om tjyKtrl r sm;ud k v nf ;
qufET,fjzpfay:aponf/ toufi,f&G,fpOf
uyif aq;ajcmufoHk;pGJaom uav;i,frsm;
onf aq;ajcmufroHk;aom uav;rsm;xuf
ausmif ; ynmoif u mv rNyD ; qH k ; bJ cd k ; rI ?
tMurf;zufrI? zsufqD;rIESifh tjcm;tEÅ&m,f
rsm;aom tjyKtrl r sm;ud k yd k r d k j yKvk y f a vh
&SdMuonf/ udkuif;ESifh bdef;jzLtoHk;jyKaom
t&G,fa&mufol vli,frsm;udk avhvmcJh&m
aq;ajcmuf t oH k ; jyKol vl i ,f r sm;onf ul ; puf a &m*grsm; ysH U ES H U vmjcif ;
aemufydkif;wGif udkuif;ESifh bdef;jzLtoHk;jyKrIESifh rl ; ,pf a q;oH k ; pG J o l r sm;ES i f h tqd k y g
tjyeftvSeq f ufE, hJ nf/ rl ; ,pf a q;oH k ; ol r sm;ES i f h vd i f y d k i f ; qd k i f & m
T rf &I adS Mumif; awGU&Scd o
touf 12 ESpfrS 17 ESpfMum; aq;ajcmuf qufET,frI&Sdaomolrsm;onf qD;ylanmif;us
oHk;pGJol vli,frsm;onf rl;,pfaq; wpfBudrf a&m*g? umvom;a&m*g? tonf;a&mifa&m*g?
wpfcgrQroHk;zl;ol vli,frsm;xuf udkuif; wDbDa&m*g? HIV ponfh ul;pufa&m*grsm;
toHk;jyKEkdifajc 85 qydkonf/ tvsif t jref ul ; puf c H & Ed k i f o nf / umv
1996 ckESpftwGuf rl;,pfaq;aMumifh Mum&Snf rl;,pfaq;oHk;olrsm;onf ul;puf
aoqHk;ol 14,843 OD; &SdaMumif; trsKd;om; a&m*grsm; ul;pufvG,fMuNyD; t"du ul;puf
159
a&m*go,faqmifolrsm;vnf; jzpfMuonf/
rl ; ,pf a q;toH k ; jyKjcif ; jzif h jyif ; xef a om
ul;pufa&m*grsm; txl;ojzifh HIV? AIDS? wDbD
ponfh use;f rma&;qd;k usKd ;rsm;ESihf tMurf;zufrI
uJ h o d k U aom vl r I a &;jyóemrsm;ES i f h v nf ;
BuHKawGU&Edkifonf/ aemufqHk;wGif usef;rma&;
apmif h a &S m uf r I p &d w f r sm; jrif h w uf v mcJ h & m
rl;,pfaq;pGJaeonfh ADZpdwfonf onf;rcH
Edkifaom 0efxkyf0efydk; jzpfvmonf/

tdk;rJhtdrfrJhvlOD;a& 40 &mcdkifEIef;rSm rl;,pf


aq;0g;ESifh t&ufaomufolrsm;jzpfaMumif;
umvDzdk;eD;,m; tmPmydkifrsm;u ,lqonf/
qefz&efppöudktzGJU\ avhvmrIt& 1997
ckESpf? 'DZifbmvrS 1998 ckESpf? Edk0ifbmv
txd rl;,pfaq;oHk;pGJrIrsm;onf tdk;rJhtdrfrJh
jzpf r I \ t"d u w&m;cH y if j zpf a Mumif ; od &
onf/ 12 vtwGif; tdrf,mrJh 4,000teuf
aoqH k ; rI 157 ck &S d c J h N yD ; 62 OD ; rS m aq;
tvG e f t uRH o H k ; pG J r I a Mumif h [ k ,l q &onf /
tjcm;aom aoqHk;rIrsm;rSm ao½dk;aopOf
twdkif;r[kwfbJ rl;,pfaq;oHk;pGJjcif;aMumifh
rdrdudk,frdrd tqHk;pD&ifjcif;ESifh AIDS ul;puf
a&m*gaMumifh jzpfonf/

td k ; rJ h t d r f r J h j zpf j cif ; pk 0 PÖ
rl;,pfaq;oHk;jcif;ESifh tdk;rJhtdrfrJhjzpfjcif;
wdkYrSm tjyeftvSef qufET,fjzpfwnfaeonf/ Ref: Internet
160

Вам также может понравиться