Академический Документы
Профессиональный Документы
Культура Документы
rm wd um
um
urÇmwpf0ef;pdr;f vef;a&; tm;vH;k yl;aygif;aqmif&u
G af y; (rsuEf mS zH;k aqmif;yg;)
- ywf0ef;usifpdrf;vef;a&;ESifh Oya'tjrif OD;[efñGefY (Oya') 4
- opfawmrsm; xm0pOfwnfwHha&; ygarmu© a'gufwmOD;at;jrifh 9
- urÇmwpf0ef;pdrf;vef;a&; tm;vHk;yl;aygif; oef;apm (pD yD at) 16
aqmif&Gufay;
uAsm
- acsmif;uav; OD;boef; (r[m0dZÆm) 21
- tdyfrufxJu tonf;'Pf&m armifjrifhEdkif 22
ynma&;
- wuúodkvfESifh jyifyurÇm wifñGefY 51
6
cJMh uonf/ *syef'@m&Drsm;xJrS zsuq f ;D Edik pf rG ;f rsm;pGmonf tylcsed f vGev
f eG u
f u
J J jrifw
h ufjcif;?
jyif;xefaom {&mrowå0gBuD;wpfaumifESifh aomufoHk;a& jywfvyfjcif;rsm;ESifh BuKHawGU
ckid ;f EIid ;f xm;onfh oabmjzpfonf/ azazmf0g&D aeonf/
v 18 &ufwGif urÇmhrkd;av0otzGJUBuD;u
a*:ZD v m t,f v f e D n Kd o nf aemuf x yf
ajymif ; vJ r I tcsKd ; tauG U jzpf p Of w pf c k x J
0ifa&mufvmNyD; t&Sdefavsmhusp jyKvmNyD[k
aMunmcJhonf/
t,fvfeDnKdjzpfpOf\ tajccHtaMumif;
w&m;rSm ypdzw d &f yf0ef;wGif ork'&´ mESihf avxk
xdawGUrItajymif;tvJtay: rlwnfNyD; yHkrSef
ESifh uGJvGJonfh tajctaersm; jzpfvmonf/
t,f v f e D n Kd E S i f h jref r mEd k i f i H
ESpEf pS rf S ckepfEpS t f Mum tcsed jf cm;Ny;D ay:ayguf
jrefrmEdkifiHwGifvnf; t,fvfeDnKdjzpfpOf
vmwwf o nf / ES p f E S i f h c sD N yD ; Mumjrif h a om
onf 2016 ckEpS ?f arvuket f xd qufvuf
t,f v f e D n Kd j zpf p Of w pf c k t wG i f ; wG i f urÇ m h
jzpfay:EdkifNyD; wjznf;jznf; tm;avsmhvmEdkif
tylcsdefvnf; ododomom jrifhwufvmavh
aMumif; EdkifiHwum rkd;av0oESifh &moDOwk
&So
d nf/ xkt Yd jyif urÇm&h moDOwk tajymif;tvJ
cefYrSef;a&; A[kdXmersm;u ukd;um;xkwfjyef
tay:vnf; oufa&mufrIjzpfaponf/ ,ck
xm;onf/
t,fvef n D Kjd zpfpOfonf NAw d ed Ef iS hf tkid ,f mvef
wGif jzpfymG ;cJah om a&Bu;D rI? rkew f ikd ;f wduk cf wfrI obm0ab;tEÅ & m,f avsmh y g;a&;
rsm;ESifh qufET,faeonf/ obm0ab;tEÅ&m,f avsmyh g;a&;twGuf
urÇmhukvor*¾tzGJUBuD;u t,fvfeDnKd urÇmol urÇmom;rsm;tm;vH;k pkaygif;umuG,f
aMumif h wpf u rÇ m vH k ; wG i f pm;eyf & d u © m xd e f ; od r f ; &ef vd k t yf o nf / &moD O wk
jyóemrsm; ay:aygufvmEdik af Mumif; owday; azmufjyefrIudk OD;wnfapEkdifaom vGefuJpGm
xm;onf/ ukvor*¾vufatmufcH urÇmh xkw, f ol ;kH pGrJ I vky&f yfrsm;udk a&SmifMuOfMu&rnf
pm;eyf & d u © m tzG J U BuD ; u tmz&d u Ed k i f i H r sm; jzpf a yonf / umuG , f r I j yKoif h o nf r sm;ud k
jzpfaom ZifbmabG? rkZd ifbwf? awmiftmz&du? tm;vHk;vkdufemNyD; ynmay;oifhMuayonf/
ZrfbD,m? armfv0DESifh qGmZDvefEkdifiHwdkYwGif
vloef;aygif; 50 ausmcf efY rd;k acgifNy;D tiwfab; ywf 0 ef ; usif x d e f ; od r f ; a&; Oya'
BuKHaeaMumif; aMunmonf/ tm&SrSmvnf; wnf q J O ya'rsm;teuf xif & S m ;aom
t,f v f e D n Kd ' Pf u k d wpf r sKd ; wpf z H k cH p m;ae Oya'wpf & yf u d k jynf a xmif p k v T w f a wmf u
&onf / tm&S E d k i f i H r sm;u vl o ef ; aygif ; 2012 ckEpS ?f rwfv 30 &ufwiG f jy|mef;cJo h nf/
7
jynfaxmifpv k w
T af wmf Oya' trSwf 9^2012 tnD axmif'Pf? aiG'Pf okrYd [kwf 'PfEpS &f yf
jzpf o nf / Oya'tus,f u k d avh v mzwf ½ I vH;k uscaH p&rnf jzpfonf/
oifhonf/
ed * H k ; wif j ycsuf
urÇmwpf0ef; pdrf;vef;a&; ta&;BuD;
onf/ tm;vH;k yl;aygif;aqmif&u G Mf u&ef vdt k yf
vSonf/ jrefrmEdkifiHtaejzifh ukvor*¾\
&nfreS ;f csurf sm;? jynfwiG ;f oabmwlncD surf sm;
ESifhtnD ywf0ef;usifpdrf;vef;a&; xdef;odrf;
umuG,v f su&f odS nf/ jy|mef;xm;aom w&m;
Oya'rsm;uk d apmif h x d e f ; vd k u f e mjcif ; jzif h
ywf0ef;usif pdr;f vef;pkjd ynfrnf jzpfygaMumif;
Oya'tjrif wifjytyfayonf/
tcef ; aygif ;
tcef;aygif; 14 cef; yg0ifonf/ trnf OD;[efñGefY (Oya')
ESifh t"dyÜm,fazmfjycsuf? &nf&G,fcsufrsm;?
ywf0ef;usix f ed ;f odr;f a&;aumfrwD zGUJ pnf;jcif;?
0efBu;D Xme\ ywf0ef;usix f ed ;f odr;f a&;qkid &f m uk d ; um;csuf
wm0efESifh vkyfydkifcGifhrsm;? ywf0ef;usifqkdif&m 1/ UNEP Report
ta&;ay:tajctae? ywf 0 ef ; usif t &nf 2/ Oya'aygif;csKyf (2012)
taoG; pHcsed pf ñ H eT ;f rsm;? ywf0ef;usix f ed ;f odr;f 3/ aeYpOfxkwf owif;pmrsm;
a&; NrKUd jya'o ywf0ef;usipf rD cH efcY rJG ?I obm0
o,HZmwt&if;tjrpfrsm;ESihf ,Ofaus;rItarG
tESpfrsm; xdef;odrf;jcif;? BuKdwifcGifhjyKcsuf?
tmrcH? wm;jrpfcsurf sm;? jypfrEI iS hf jypf'Pfrsm;?
taxGaxGwYkd jzpfMuonf/
jypf r I E S i f h jypf ' Pf r sm;
tcef; (13) wGif jypfrIESifh jypf'Pfrsm;
azmfjyxm;onf/ BuKdwifcGifhjyKcsuf ,l&rnfh
tcsufrsm;? wm;jrpfcsufrsm; azmufzsufygu
yk'rf 31? 32? 33? 34 wdyYk g jy|mef;csurf sm;ESihf
8
cPwm aysmf & T i f r I t wG u f r [k w f b J wpf o uf w maysmf & T i f r I t wG u f opf y if
pk d u f M u&ef ? opf a wmrsm; xd e f ; od r f ; Mu&ef E S i f h pd r f ; vef ; pk d j ynf a &;vk y f i ef ;
rsm;wG i f jynf o l t m;vH k ; yl ; aygif ; yg0if aqmif & G u f M u&ef v d k t yf a Mumif ;
a&;om;xm;onf /
obm0ywf0ef;usifwGif ouf&Sdowå0grsm;ESifhtwl obm0aygufyifrsm;vnf; tusKH;
0ifvsuf&Sdonf/ ,if;ouf&Sdowå0grsm;ESifh tyifrsm;onf wpfckESifhwpfck tjyeftvSef
tusKd;jyKvsuf cGJjcm;ír&aom taygif;tpkBuD;vnf; jzpfaeonf/ xkdYaMumifhyif opfyif
opfawmrsm; r&SdvQif ouf&Sdowå0grsm;vnf; touf&SifoefEkdifvdrfhrnf r[kwf[k qkdEkdifonf/
9
xkwfvkyfrIpkpkaygif;\ av;yHkwpfyHk (wefzkd;
tm;jzifh tar&duefa':vm 108 bDv, D )H onf
tylykdif;opfawmrsm;rS &&SdaMumif; od&onf/
vlom;rsm;twGuf 'kwd,ta&;BuD;qHk;
vdktyfcsufjzpfaom t0wftxnfonfvnf;
opfyifrsm;rSyif &&Sdjcif; jzpfonf/
vlom;ESifh ouf&Sdrsm;twGuf wwd,
ta&;BuD;qHk; vdktyfcsufjzpfaom tajccs
aexk d i f & ef td k ; td r f t aqmuf t tH k r sm;ES i f h
urÇmay:wGif &moDOwk? ajrrsuEf mS oGijf yif? vlYtoHk;taqmifypönf;rsm;ukdvnf; opfawm
ajrqD v T m trsKd ; tpm; ponf w d k Y t ay: opfyifrsm;rSyif &&Sdonf/
rlwnfvsuf opfawmtrsKd;rsKd; uGJjym;pGm jzpf opfwpfyifaumif;vQif iSufwpfaomif;
ay:vmonf/ opfawmtrsKd;tpm;ukdvkdufí em;aeEd k i f o nf [ l a om pum;\ qif h y G m ;
rSDwif;aexkdifMuaom ouf&Sdowå0grsm;vnf; t"d y Ü m ,f t & opf a wmBuD ; rsm;wG i f vl E S i f h
xif&Sm;pGmyif uGJjym;jcm;em;oGm;onf/ urÇmh ouf&Sdrsm;twGuf tajccHvdktyfcsufjzpfaom
uke;f ae ZD0rsK;d pHrk sK;d uGJ pkpak ygif;\ 80 &mckid Ef eI ;f pm;? 0wf? aea&;udpöt00ukd opfawmrsm;u
onf opfawmrsm;wGif rSDwif;aexkdifMuonf/ jynfhpHkpGm yHhykd;ay;vsuf&Sdonf/
opfawmonf vlESifhowå0grsm;twGuf opf a wmonf ouf & S d o wå 0 grsm;\
r&Sdrjzpf vdktyfaom aomufoHk;a&ESifh tpm touf & Sif o ef a &;twG u f vd k t yf o nf h
tm[m&rsm;ukd zefwD;ay;vsuf &Sdonf/ urÇm atmuf q D * sif " mwf u k d xk w f v T w f a y;onf /
ajray:&Sd aomufoHk;&ef a&csKd\ av;yHkoHk;yHk urÇmhavxktwGif;&Sd atmufqD*sif"mwfaiGU
onf opfawm{&d,mjzpfaom a&a0aMumrsm; pk p k a ygif ; \ 40 &mck d i f E I e f ; uk d tyl y k d i f ;
rS &&dSjcif;jzpfNyD; NrKdUjyvlOD;a&wpf0ufcefYudk rk d ; opf a wmrsm;rS xk w f v T w f a y;aeojzif h
axmufyHhvsuf &Sdonf/ opf a wmrsm;uk d urÇ m BuD ; twG u f touf
tcsKdUaom tyifrsm;\ toD;? tyGifh? &SLay;aom ]]tqkwf}}tjzpf wifpm;ajymqdk
t&Guf? yifpnf? tjrpf ponfwdkYukd aq;0g; Muonf/
azmfpyfum vlEiS o hf wå0grsm;wGif usa&mufaom opf a wmrsm;onf vl o m;rsm;twG u f
a&m*gb,rsm;ukd aysmufuif;atmif ukoEkdif wdkuf½kduftusKd;jyKouJhokdY oG,f0dk ufívnf;
aMumif; od&Sd&onf/ a&S;ESpfaygif;rsm;pGm orm; tusKd;jyKavh&Sdonf/ wdkufcwfaom avxk
awmfBuD;ZD0u acwfumvrSpí aq;zufr0if twGif; a&ckd;a&aiGUrsm; yg0ifonfhwdkifatmif
aom tyif[lí þavmuwGif r&Sd[k ordkif; ajrjyifay:wGif opfawmrsm;? awmifukef;rsm;
rSwfwrf;wifcJhonf/ ,aeY acwfrDaq;0g;rsm; r&SdcJhygu aiGU&nfzGJU&ef tajctaeray;onfh
10
twGuf rkd;&Gmusjcif; rjzpfEkdifacs/ þodyÜH iwfrGwfacgif;yg;rItEÅ&m,f usa&mufonf
oabmw&m;t& rdk;enf;a&&Sm;aoma'o txd jzpfay:Ekdifonf/
rsm;wGif opfawmrsm; jyKpkpkdufysKd;jcif;tm;jzifh 2005 ckESpf usKdwdkoabmwlnDcsuft&
rk;d rsm;vmEdik o
f nf/ jrefrmEdik if t
H v,fyidk ;f a'o urÇ m BuD ; yl a EG ; vmrI u k d avQmh c s&ef t qd k u k d
pdrf;vef;pkdjynfa&; pDrHudef;rsm;\ atmifjrifrI tar&duefjynfaxmifpkrSvGJí 174 EdkifiHu
om"ursm;onf þoabmw&m;yif jzpfonf/ oabmwl vuf r S w f a &;xk d ; cJ h M uonf /
,aeY urÇmay:wGif vlOD;a&onf oef; ,if ; oabmwl n D c suf t & Ed k i f i H t oD ; oD ; &S d
aygif; 7ç000 eD;yg;txd wdk;yGm;vmcJhojzifh pufrv I yk if ef;tenf;trsm;ESihf opfawm{&d,m
,if;vlOD;a&twGuf vdktyfvmaom pm;a& ay:wGif tajccHí owfrw S x
f m;onf/ ,if;ukd
&du©m oD;ESHwdk;csJUpdkufysKd;&ef opfawmrsm;ukd umAGefc&uf'pf[k ac:onf/ EdkifiHwpfEdkifiH
ckwfxGif&Sif;vif;jcif;jzifhvnf;aumif;? opfESifh onf pufrIvkyfief;rsm;NyD; opfawm{&d,m
opf a wmxG u f y pö n f ; rsm;ud k opf a wmrS enf;ygu umAGefc&uf'pf avsmhenf;aernf/
xkwf,ljcif;jzifhvnf;aumif;? NrKdUjytdrfajcrsm; tjcm;Ed k i f i H w pf E k d i f i H o nf puf r I v k y f i ef ;
wd k ; csJ U wnf a xmif j cif ; jzif h v nf ; aumif ; enf;yg;NyD; opfawm{&d,mrsm;aeygu umAGef
opfawm{&d,mrsm; jyKe;f wD;vmcJ&h onf/ xkjYd yif c&uf'pf ykdvQHaernf/ xkdtcg umAGefc&uf'pf
vlom;wdkY\ earmferJhjyKrIrsm;aMumifhvnf; avsmhaeolu ykdaeolxHrS vdktyfaom umAGef
aumif;? &moDOwk yljyif;ajcmufaoGUrIaMumifh c&uf'pfukd 0,f,l&rnf jzpfonf/ odkYrSom
vnf;aumif; opfawmrsm; rD;avmifqHk;½HI;rI ¤if ; \ puf ½ H k t m;vH k ; uk d vnf y wf E d k i f r nf
rsm;vnf; &Sdonf/ opfawm{&d,m us,fjyefY jzpfonf/ ,if;ta&mif;t0,faps;EIef;ukdrl
onfh tar&duefEiS hf MopaMw;vsww Ykd iG f qH;k ½H;I rI vQKdU0Sufxm;onf/ txl;ojzifh zGHUNzKd;NyD;EdkifiH
ydkrdkBuD;rm;onfukd awGU&onf/ rsm;ESifh zGHUNzKd;qJEdkifiHrsm; tjyeftvSef nd§EIdif;rI
awmjyKef;rIrjzpfap&ef csrSwfxm;aom rsm; atmifjrifa&;onf t"duusaeonf/
pnf ; urf ; rsm;uk d azmuf z suf v suf 0d o r ,cktcg vlYya,m*aMumifh ay:xGufvm
avmbqk d ; jzif h tvG e f t MuL;xk w f , l r I r sm; onf h "mwk y pö n f ; trsKd ; trnf a ygif ; 13
aMumif h v nf ; opf a wmrsm; vsif j ref p G m oef;ausmfwdkYonf ywf0ef;usifukd npfnrf;
jyKef;wD;vmonf/ apvsuf & S d o nf / ,if ; ok d Y tqd y f o if h r I u k d
opf a wmrsm; jyKef ; wD ; ysuf p D ; rI a Mumif h avsmh e nf ; ap&ef obm0ywf 0 ef ; usif u k d
rd k ; enf ; vmum vG i f w D ; acgif j zpf x G e f ; rI o k d Y xdckdufrIenf;yg;aom ukefxkwfvkyfief;rsm;
OD ; wnf a ponf / yk d í jyif ; xef v mygu (Green Economy) uk d aqmif & G u f M u&ef
uEÅm&a'otjzpf wjznf;jznf; a&muf&SdoGm; vd k t yf a eNyD jzpf o nf / xk d Y j yif jyef v nf
rnf jzpfonf/ xkdtcg pm;eyf&du©m&Sm;yg;rI? jynfhNzKd;NrJavmifpmrsm; toHk;jyKjcif;? obm0
11
ajrMoZmESifh obm0ydk;owfaq;rsm;om toHk; opfawmrsm;? 25 &mckdifEIef;rSm 0if½dk;pGef;
jyKjcif ; ? opf a wmrsm; jyKpk y sKd ; axmif j cif ; ? a'oopfawmrsm; ponfjzifh ysUH ESaYH ygufa&muf
xdef;odrf;jcif;wdkYukd tav;ay; aqmif&Guf vsuf &SdaeMuonf/
Mu&ygrnf/ okdYrSom obm0ywf0ef;usifukd ½k & S m ;? b&mZD ; ? uae'g? tar&d u ef
&SifoefzGHUNzKd;aprnf jzpfonf/ jynfaxmifpkESifh w½kwfEdkifiHwdkYonf opfawm
{&d,m trsm;qHk;ykdifqkdifaom EkdifiHrsm;jzpfMu
onf/ ,if;EdkifiHrsm;wGif urÇmhopfawm{&d,m
pkpkaygif;\ wpf0ufausmf ([ufwm oef;
2ç000 ausmf) wnf&Sdaeonf/
,if;opfawmrsm;wGif Oya'jzifh tum
tuG , f a y;xm;aom {&d , mrS m pk p k a ygif ;
{&d,m\ 13 &mckdifEIef;om &Sdojzifh wdk;csJU
aqmif&Guf&rnfh tajctaejzpfonf/
urÇmhvlOD;a&ordkif;pOfwGif NrKdUjyvlOD;a& vlYya,m*aMumifh opfawmrsm; jyKef;wD;
onf aus;vufvlOD;a&xuf ykdírsm;oGm;onfh vsuf&Sd&m 1990 jynfhESpfrS 2000 jynfhESpf
xl ; jcm;aom ajymif ; vJ r I w pf c k u d k 2010 twGif; ESpfpOf {u oef; 20 cefY &SdcJhNyD; 2000
jynfhESpfü awGU&SdcJh&onf/ uGefu&pftaqmuf rS 2010 jynfhESpftwGif; ESpfpOf {u 12 'or
ttHkrsm;aMumifh NrKdUjya'oonf aus;vuf 8 oef ; cef Y & S d c J h & m ,if ; {&d , monf y if v Qif
a'oxuf tyl'Pfukd ykdí cH&avh&Sdonf/ ay:wl*DEdkifiHt&G,fcefY &Sdaeonf/
xkdYaMumifh NrKdUjypDrHudef; a&;qGJolrsm;onf þtajctaeqkd;rS vGwfajrmufap&ef
NrKdUrsm;wGif opfyif? yef;NcHrsm;ukd pdkufysKd;ay; twGuf urÇmhukvor*¾ opfawmnDvmcHrS
NyD; ]]pdrf;a&mifpdkNrKdU}} (Green City) jzpfatmif ]]urÇ m wpf 0 ef ; opf a wmjyKef ; wD ; jcif ; uk d
aqmif & G u f a y;&ef vd k t yf v monf / t&d y f wm;qD;&eftwGuf umuG,jf cif;? xde;f odr;f jcif;?
aumif;aom opfyifwpfyifonf avat;ay; opfawmpkdufysKd;jcif;ESifh opfawmjyKef;wD;rI
puf ig;vHk;ESifhnDrQonfhtwGuf pGrf;tifacRwm wm;qD;&ef BuKd;yrf;rIrsm; yg0ifonfh ]]a&&Snf
a&;uk d v nf ; wpf N yKd i f w nf ; aqmif & G u f & m wnfwHhaprnfh opfawmpDrHtkyfcsKyfrIpepfjzifh
a&mufrnf jzpfonf/ aqmif&Guf&ef}} tygt0if urÇmvHk;qdkif&m
urÇmay:wGif obm0tavsmuf aygufa&muf &nf&G,fcsuf (4) csufukd csrSwfay;cJhonf/
aeaom opfawmrsm;udk trsKd;tpm;cGJvQif urÇmu h vk or*¾ ywf0ef;usix f ed ;f odr;f a&;
ukef;ajr{&d,m\ 52 &mckdifEIef;rSm tylykdif; tpDtpOf (UNEP) ukd pwiftaumiftxnf
a'oopfawmrsm;? 9 &mckdifEIef;rSm oraEG;ykdif; azmf c J h o nf r S m ,ck t cg 38 ES p f wd k i f c J h N yD
opfawmrsm;? 13 &mckdifEIef;rSm orat;ykdif; jzpfonf/
12
jref r mEd k i f i H \ yx0D 0 if t aetxm; txnfazmfEidk cf o hJ jzifh uEÅm&jzpfrnfh tEÅ&m,f
aumif ; rG e f j cif ; aMumif h 'D a &a&muf a wm? rS umuG,fay;EdkifcJhonf/ tvsm; rdkif 1ç300
&G u f j ywf a wmrS p í awmif a y:awm? ausmf &S n f v sm;aom yif v ,f u rf ; ½k d ; wef ;
t,fvfykdif;awmrsm;txd opfawmrsKd;aygif; wpfavQmufwGifvnf; obm0'Da&awmrsm;ukd
pHkvifpGm aygufa&mufvsuf&SdNyD; EdkifiH{&d,m\ opf a wmOya'rsm;ES i f h t nD xd e f ; od r f ;
60 &mckdifEIef;ausmfukd opfawmrsm; zHk;vTrf; apmifha&Smufvsuf&Sdonf/
vsuf&Sdonf/ jref r mh o pf a wmrsm; pD r H t k y f c sKyf r I E S i f h
jrefrmEdkifiH jynfe,fESifh wdkif;a'oBuD; 17 ywf o uf í 1856 ck E S p f NAd w d o Qtpk d ; &
ckwGif opfawm{&d,mpkpkaygif; [ufwm 32 vufxufrS pwifcJhonfh ]]jrefrmhopfawm
'or 7 oef;&Sd&m ppfukdif;wkdif;a'oBuD;wGif a&G;cs,fjcif;pepf}} onf ,aeYwdkif urÇmu
[ufwm 4 'or 96 oef;? ucsifjynfe,fwGif todtrSwfjyKxm;aMumif; od&onfhtwGuf
[uf w m 4 'or 79 oef ; ponf j zif h rsm;pGm *kPf,lzG,f aumif;vSonf/
trsm;qHk;&Sdonf/ acwf t quf q uf vd k t yf c suf r sm;uk d
jrefrmEdkifiH ywf0ef;usifxdef;odrf;a&;ESifh jyKjyifa&;qGJcJhaom opfawmtkyfcsKyfvkyfukdifrI
opfawma&;&m0efBuD;Xmeonf EdkifiH{&d,m\ pDrHudef;rsm;ukd jyefvnfoHk;oyfjcif; tvkyf½Hk
24 'or 4 &mckdifEIef;ukd BuKd;0kdif;opfawmrsm; aqG;aEG;yGJukd 2011 ckESpf? azazmf0g&DvwGif
tjzpf xlaxmifxm;Ny;D jzpfonf/ useo f pfawm usif;ycJhonf/ ,if;aqG;aEG;yGJwGif obm0
rsm;ukd umuG,fawm? BuKd;jyifawmrsm;tjzpf ywf 0 ef ; usif E S i f h opf a wmo,H Z mwrsm;
xdef;odrf;apmifha&Smufxm;onf/ vGefcJhaom xdef;odrf;a&;wGif jynfolrsm; yl;aygif;yg0if
ES p f a ygif ; 150 ausmf u yif a&T b k d c ½k d i f ? a&;ukd tav;xm;aqG;aEG;cJhNyD; a'ocHjynfol
0uf v uf N rKd U e,f ? &S d e f ; rum;awm&BuD ; uk d tpk t zG J U yk d i f opf a wmrsm; (Community
ab;rJhawmtjzpf owfrSwfcJhonf/ ,cktcg Forest) ukd wdk;csJUaqmif&Guf&ef qHk;jzwfcJhonf/
cgumbk d & mZD ? tavmif ; awmf u óy? rk d ; trsm;qH k ; &G m oG e f ; aom Zl v d k i f v ES i f h
ewfrawmif tp&Sdonfh trsKd;om;O,smOfrsm; Mo*k w f v rsm;wG i f ajrqD v T m tpk d " mwf
tygt0if obm0xdef;odrf;a&;e,fajraygif; aumif ; rG e f a omaMumif h opf y if p k d u f a om
43 ck u k d opf a wmOya't& zG J U pnf ; xm; vrsm;tjzpf owfrSwfum wpfEdkifiHvHk;wGif
&S d N yD ; jzpf o nf / obm0c&D ; oG m ;vk y f i ef ; opfyif? ysKd;yif ta&twGuftm;jzifh oef;ESifh
(Ecotourism) a'o 15 ckvnf; xlaxmif csDí pkdufysKd;rIukd trsKd;om;a&;vIyf&Sm;rItjzpf
xm;onf/ ESpfpOf aqmif&Gufvsuf&Sdonf/
xkdYjyif jrefrmEdkifiHtv,fykdif; rkd;enf; EkdifiHwpf0ef; trsm;jynfol jrifuGif;ae&m
a&&Sm;a'o\ c½kdif 13 ckwGif tylykdif;a'o rsm;wGif opfyifopfawmxdef;odrf;a&;twGuf
pd r f ; vef ; pk d j ynf a &; pD r H u d e f ; rsm; taumif ynmay;qdkif;bkwfrsm; xlaxmifxm;onfukd
13
vnf; awGUEdkifonf/ ]]Owk&moD awmukdrSD\}}? opfawmrsm; jyKpkysKd;axmifay;&ef wm0efaus
]]opfyifpkdufyg wdkYurÇm? om,mvSy pdrf;jrjr}}? rSomvQif tem*wfumv om;pOfajr;quf
]]ouf&Sdavmu wnfNrJzkdY? obm0awmawG twGuf pdwcf s&aom a&&Snzf UHG NzK;d wd;k wufrrI sm;
xdef;odrf;pkdY}} ponfh ynmay;pmwef;rsm;ukd jzpfEkdifygaMumif; owdjyKMu&ygrnf/
vnf ; aeY p Of x k w f o wif ; pmrsm;? *sme,f ? jref r mh " avh x H k ; pH t & ]]td r f a emuf a z;
pmapmifrsm;ESifh a&'D,kd? ½kyfjrifoHMum;wdkYwGif aps;qdkifwnf}} qdkonfhtwkdif; aus;vufa'o
tpOfazmfjyay;vsuf&Sdonf/ rsm;wGif rdrt d rd Nf ct
H wGi;f rD;zkad csmifo;kH [if;oD;
jrefrmEkdifiHrSxGufaom uRef;opfonf [if;&Gu?f opfo;D 0vHrsm;ukd pku d yf sK;d avh&o
dS nf/
t&nf t aoG ; aumif ; rG e f r I a Mumif h urÇ m xk d Y a Mumif h vwf q wf p G m pm;oH k ; &ojzif h
wpfvTm;wGif emrnfausmfMum;vsuf&Sdonf/ usef;rma&;aumif;rGefapjcif;? ukefusp&dwf
tjcm;opfrmrsm;ESifh 0g;? Budrf ponfwdkYonf oufomapjcif; paom tusKd;aus;Zl;rsm;ukdyg
vnf ; 0,f v k d t m;aumif ; aom opf a wm &&SdapEkdifonf/
xGufukefrsm; jzpfonf/
cPwm
aysmf&TifrItwGufr[kwfrlbJ
b0wpfoufwm aysm&f iT rf t
I wGuf
opfyifpkdufMu&rnf[laom
tawG;tac:wpf&yfaMumifh
urÇmwpf0ef;vHk;&Sd
t&nftaoG;aumif;rGefaom uRef;yif vlom;rsm;taejzifh
wpf y if j zpf & ef t wG u f ES p f a ygif ; 90 cef Y
tcsed ,f al pmifah &Smuf&onf[k od&aomaMumifh opf y if p k d u f y sKd ; &ef
,if ; uRef ; awmBuD ; rsm; a&&S n f w nf w H h pdwt
f m;xufoefvmMuonfuv
dk nf;
apa&;onf tvG e f y if ta&;BuD ; vS o nf /
xkdYaMumifh opfawmOya't& umuG,f½HkrQom 0rf;ajrmufzG,f&m
rubJ opfawmrsm;ukd wefz;dk xm;? apmifah &Smuf awGU&Sdvm&onf/
wwfap&ef todynmay;rIrsm;ukd ydkrdkus,fjyefY
pGm aqmif&Gufoifhonf/ ,aeYacwfvlrsm;u
14
aus;&GmtwGif; vrf;rsm;ESifh aus;&Gmcsif; &rnf [ l a om tawG ; tac:wpf & yf a Mumif h
quf o G , f a om vrf ; rsm;wpf a vQmuf w G i f urÇmwpf0ef;vHk;&Sd vlom;rsm;taejzifh opfyif
t&dyf&tyifrsm;ukd ukokdvfjzpfpkdufysKd;aom pkdufysKd;&ef pdwftm;xufoefvmMuonfukd
"avhukdvnf; awGU&Sd&onf/ þokdY opfBuD; vnf; 0rf;ajrmufzG,f&m awGU&Sdvm&onf/
0g;BuD;rsm; pkdufysKd;jcif;tm;jzifh NcHpnf;½kd;tum vl E S i f h o uf & S d o wå 0 g tm;vH k ; twG u f
tuG,f &&Sdjcif;? taqmufttHk aqmufvkyf trSew f u,fvt kd yfaom opfawmxde;f odr;f a&;
&mwGif toHk;jyKEkdifjcif;? xif;avmifpm&&Sdjcif; vkyfief;rsm;ESifh pdrf;vef;pdkjynfa&;vkyfief;
ponfwdkYtwGufyg taxmuftul jzpfapcJhyg rsm;wG i f vl o m;wpf & yf v H k ; u wuf < upG m
onf/ yl;aygif;aqmif&GufMu&ef vdktyfayonf/
cPwm aysmf&TifrItwGufr[kwfrlbJ b0
wpfoufwm aysmf&TifrItwGuf opfyifpkdufMu ygarmu© a'guf w mOD ; at;jrif h
[m o
aEG O D ; rS m
av½l ; vmrvm;vk d Y
ZeD;armifEEHS pS Of ;D yef;csD
jyyGJwpfckokdY oGm;MunfhMu
onf/ yef;csDum;wpfcsyfrSm
vS y aom trsKd ; orD ; \
0wfvpfpm;vpf yef;csDum;
jzpf N yD ; tjrif r awmf & m
ae&mrsm;uk d opf & G u f y H k
uav;rsm;jzif h zH k ; uG , f
xm;\/
ZeD;onfu xkdyef;csDum;ukd rMunfhcsifaomaMumifh ae&m tjrefa&TUoGm;aomfvnf;
cifyGef;onfu &pfoD&pfoD vkyfae\/
]]&Sif bmukdapmifhaewmvJ}} [k ZeD;onfu ar;\/
]]aEGOD;&moDukdyguGm}}
Zif r if ; at; (t*F v d y f p m)
15
urÇ m wpf 0 ef ; pd r f ; vef ; pd k j ynf a &;twG u f vuf &S d o pf a wmrsm;
xd e f ; od r f ; a&;? opf a wmpd k u f c if ; rsm; xl a xmif a &;ES i f h opf a wma*[
pepfrsm; pDrHcefYcGJEdkifa&;wdkYwGif jynfoltm;vHk; yl;aygif;yg0ifaqmif&Guf
Mu&ef vkdtyfaMumif; a&;om;xm;onf/
]]urÇmwpf0ef; pdrf;vef;a&; tm;vHk;yl;aygif;aqmif½Gufay;? &moDab;'Pf avsmhyg;zdkU?
tem*wftwGuf jyifqifp}Ykd } [laom aqmify'k rf mS 2016 ckEpS ?f rwfv 23 &ufwiG f usa&mufonfh
urÇmhrdk;av0oaeY txdrf;trSwftwGufjzpfNyD; rdk;av0oqdkif&m jzpfpOfrsm;udk jynfolrsm;
owdjyKrdap&ef jzpfonf/
16
wpfurÇmvHk; BuHKawGUcHpm;ae&onfrSm &mcdkifEIef; avQmhcs&efESifh 2030 jynfhESpfwGif
rd k ; onf ; xef p G m ½G m oG e f ; jcif ; ? rd k ; acgif opfawmjyKef;wD;rI vHk;0r&Sdap&ef &nfrSef;csuf
ajcmuf a oG U jcif ; ? rk e f w d k i f ; wd k u f c wf j cif ; ? rsm; &SdMuonf/
tat;vdIif; usa&mufjcif;? tylcsdef jyif;xef &moD O wk a jymif ; vJ v mrI u k d urÇ m ES i f h
jcif; ponfh &moDOwkazmufjyefrrI sm; jzpfonf/ t0ef; BuHKawGUaeMu&m jrefrmEdkifiHonfvnf;
yHkrSefr[kwfaom ,if;azmufjyefrIrsm;onf tygt0ifjzpfvmí udk,fhEdkifiH udk,fhjyóem
urÇmhvlom;rsm;twGuf BuD;rm;aom pdefac:rI udk udk,fhtpDtpOfjzifh ajz½Sif;EdkifMu&rnf
wpf&yfjzpfaeí ,if;jzpfpOfrsm;\ taMumif;&if; jzpfonf/ tvG,fulqHk; ajz&Sif;EdkifrIrSm wnf½Sd
rsm;udk &SmazGowdjyK&awmhrnf jzpfonf/ aeonfh opfawmrsm;udk xdef;odrf;jcif;yif
urÇ m BuD ; rS m zef v H k t d r f " mwf a iG U rsm; jzpfayvdrrhf nf/ opfawmrsm;udk xde;f odr;f xm;
xk w f v T w f r I rsm;vmjcif ; aMumif h &moD O wk EdkifonfESifhtrQ opfawmrsm;udk rSDwif;ae&
ajymif;vJvmrI ydrk ydk jl yif;vmjcif;? ydrk akd jcmufaoGU onfh vlaerIb0ESifh ZD0rsKd;pHk rsKd;uGJrsm;\
vmjcif;ESihf ydrk pkd pkd w
G v
f mjcif; ponfh rnDrQaom obm0udk opfawmopfyifrsm;u xdef;odrf;
jzpfpOfrsm;ESifhtwl qdk;½Gm;aom rdk;av0o ay;Ekdifrnf/ ,if;opfawmrsm;uyif a&csKd?
aMumifh urÇmhjynfolrsm; ab;'PftrsKd;rsKd; pd r f h p rf ; a&rsm;xG u f &Sd r I u d k csuf c sif ; yif
cH p m;ae&onf u d k awG Y & onf / xk d Y a Mumif h tusK;d cHpm;&onfh wdu k ½f u kd tf usK;d oufa&muf
&moD O wk a zmuf j yef r I ? ajymif ; vJ r I r sm;ud k aprIrsm;yif jzpfaponf/
wkHYjyefEdkifonfh? aqmif½Gufoifhonfh vkyfief; wpfzufwiG v f nf; oG,0f u kd f tusK;d jzpfap
rsm;udk tav;xm;aqmif&Guf&rnf/ ,if;rSm onf h &moD O wk r Qwap&ef vd k t yf o nf h
urÇ m wpf 0 ef ; pd r f ; vef ; a&; tm;vH k ; yl ; aygif ; atmufq*D si?f umAGe'f ikd af tmufq'kd Ef iS hf a&aiGU
aqmif½Gufay;a&;yif jzpfonf/ pdkxdkif;qrsm; tcsKd;nDrQpGmaygif;pyfNyD; ouf&Sd
avmu wnfNrJzdkUta&;BuD;rnfh ywf0ef;usif
wd k u f ½ d k u f t usKd ; ? oG , f 0 d k u f t usKd ; aumif ; ay;onf h 0ef a qmif r I r sm;ud k &½S d
urÇ m wpf 0 ef ; opf a wmjyKef ; wD ; rI o nf aponf/
ESpfpOf ysrf;rQ [ufwm 13 oef;ausmf ½Sdae opf a wmrsm;onf jyef v nf t pm;xd k ;
onf/ jrefrmEdkifiH\ opfawmjyKef;wD;rIonf Edkifaom o,HZmw (Renewable Resources)
1990 jynfhESpfrS 2010 jynfhESpftxd tESpf rsm; jzpfonf/ pnf;urf;rJh tuefYtowfr&Sd
ESpfq,ftwGif; ESpfpOf EdkifiH{&d,m\ 0 'or ckwfvSJxkwf,loHk;jcif;aMumifh rQwrIr&Sdojzifh
55 &mcdkifEIef; ½Sdaeonf/ opfawmjyKef;wD;í obm0opfawmo,HZmwrsm; jyefvnfjynfhrD
urÇmhtylcsdef jrifhwufaeonf/ urÇmhtylcsdef jznfhqnf;Edkifjcif; r&Sdonfudk awGU&onf/
ukd 2 'D*&D qJvfpD;,yf avQmhcsEdkif&eftwGuf a&&SnfwGif opfawmopfyifrsm; jyKef;wD;um
2020 jynhfESpfwGif opfawmjyKef;wD;rI 50 tem*wfrsKd;qufopfrsm;tay:wGif wm0ef
17
rausyGef&m a&mufEdkifonf/ urÇmhobm0
ywf0ef;usif pdrf;vef;pdkjynfa&;udk xdef;odrf;
umuG,af &; vIaYH qmfrrI sm;aMumifh opfawmrsm;
wnfwHhaeatmif pDrHcefYcGJtkyfcsKyf vkyfudkifrI
rsm;vnf; vdkvmonf/
obm0ywf 0 ef ; usif xif o mjrif o m
obm0ywf0ef;usifukd tvGefus,fjyefY
onf[k t"dymÜ ,fziG v hf Qif a&? ajr? awmawmif? t"d u usonf h awG Y & S d c suf r sm;
teHY? t&nf? taiGU? obm0 owå0gtm;vHk; FAO tpD & if c H p m azmf j ycsuf r sm;t&
yg0ifaeonf/ us,f0ef;aom oabm&Sdonf/ urÇmhopfawmzkH;vTrf;rIrSm 1990 jynfhESpfwGif
tjrifwpfckESifhwpfck jzpfysufrIrsm; qufpyf urÇmhajr{&d,m\ 31 'or 6 &mcdkifEIef;
aeonf/ om"utm;jzifh opfawmrsm; ysufpD; ([ufwm oef;aygif; 4ç128) &Sd&mrS 2015
,d k , G i f ; rI a Mumif h jrpf ? acsmif ; ? tif ; td k i f ckESpfwGif 30 'or 6 &mcdkifEIef; ([ufwm
wd r f a umonf / ,if ; wd k Y w d r f a umygu oef ; aygif ; 3ç999) txd ajymif ; vJ a eNyD
pdkufysKd;a&? aomufoHk;a& &½Sda&; cufcJonf/ jzpfonf/ ESpfpOf opfawmyrmP tom;wif
jynfwGif;a&aMumif;oGm;vma&; cufcJonf/ qHk;½HI;rIrSm 1990 rwdkifrD ESpfrsm;u 0 'or
a&wG i f aexd k i f u suf p m;onf h owå 0 grsm; 18 &mcd k i f E I e f ; rS 2010-2015 ES p f r sm;
rsKd;okOf;rIudk jzpfaponf/ jrifomxif½Sm;onfh umvtwGif; 0 'or 08 &mcdkifEIef;txd
om"uyif jzpfonf/ rjrifomaomudpörSm &Sdaeao;onfudk azmfjyxm;onf/
avxknpfnrf;jcif; jzpfonf/ avxkxJwGif ,aeY q d k v Qif urÇ m \ rl v obm0
umAG e f ' d k i f a tmuf q d k ' f "mwf a iG U wd k ; jcif ; opf a wmrsm;rS m opf a wm{&d , m 93
jzpfonf/ &mcdkifEIef;txd &Sdaeao;onfhtwGuf vlom;
opf a wmrsm;ud k xd e f ; od r f ; jcif ; ? wd k Y \ aES m ih f , S u f r I ? zsuf q D ; rI tenf ; qH k ;
ywf0ef;usif pdrf;vef;atmif aqmif½Gufjcif; jzpfatmif aqmif&Gufxm;NyD; 'kwd,taejzifh
onf tqd;k rS taumif;bufoYkd a&muf&o dS mG ;Ny;D ysuf p D ; oG m ;onf h obm0opf a wmrsm;ud k
jrpfacsmif;? tif;tdkifrsm; a&rjywfbJ Munfvif obm0twd k i f ; jyef v nf w nf & S d E d k i f a tmif
oefY&Sif;NyD; a&aeowå0grsm; &SifoefBuD;xGm; aqmif½Gufvsuf &SdMuonf/
Edkifonf/ pdkufysKd;a&;? oGm;vma&; tqifajy jyef v nf p d k u f y sKd ; xm;onf h opf a wm
onf/ avxktwGif; umAGef'dkifatmufqdk'f u@udkMunfhvQif urÇmhpkpkaygif; opfawm
rsm;udk opfawmrsm;uyif pkyf,lojzifh tylcsdef {&d,m\ ckepf&mcdkifEIef; wpfenf; [ufwm
avsmhenf;NyD; avrsm;udkyif oefYpifaponf/ oef;aygif; 110 ausmfudk 1990 jynfhESpfuyif
18
aqmif & G u f c J h o nf u d k vuf & S d p m&if ; rsm;t& ,if;odkY xdef;odrf;jcif;onf obm0twdkif;
wG u f c suf a zmf j yxm;onf / BuD ; rm;aom jzpfí rnfonfh ukefusp&dwfrS taxGtxl;
qHk;½HI;rIrsm;tjzpf tmz&duESifh awmiftmz&du uscH&jcif; r½Sday/ tyifrsm;onf umAGef'dkif
Edik if rH sm;wGif 2010 jynfEh pS Ef iS hf 2015 ckEpS w
f iG f atmufqdk'fudkpkyf,lNyD; opf&Guf? opfudkif;?
urÇmhopfawmyrmP [ufwm 2 'or 8 opf j rpf r sm;ES i f h yif p nf r sm;u umAG e f u d k
oef;ESifh ESpfoef; toD;oD; qHk;½IH;aeonf[k xd e f ; od r f ; um atmuf q D * sif u d k avxJ o d k Y
azmfjyxm;onf/ FAO \ azmfjycsufrsm;rSm jyefvTwfay;onf/
opf a wmrsm;onf vl t rsm; (People) ?
ywf0ef;usif (Environment) ESifh urÇmhpD;yGm;a&;
(Global Economy) wdkYwGif tvGef ta&;yg
aejcif;yif jzpfonf/ urÇmBuD;
yd k r d k a umif ; rG e f a om opf a wmpD r H c ef Y c G J r I pdrf;vef;pdkjynfa&;twGuf
(Better Managed Forest)
opfyif? opfawmrsm;udk
obm0opf a wmrsm; avsmY e nf ; vm
aomfvnf; wpfzufwGif pdkufcif;opfawmrsm; obm0twdkif; xm;&Sdjcif;?
wdk;yGm;vmygu trsm;ydkif tpktzGJUydkifqdkifrI opfyifrsm;
rsm;vnf ; wd k ; yG m ;vmaeonf / ta&;BuD ;
onf r S m opf a wmrsm; a&&S n f w nf w H h a &; jyef v nf p d k u f y sKd ; jcif ; ?
twGuf pDrHcefYcGJrI tavhtusifhaumif;rsm; opfawma*[pepfrsm;
&SdzkdYyif jzpfonf/ opfawmrsm; pDrHcefYcGJrI
aumif ; &ef t wG u f pD r H u d e f ; ? pD r H c suf r sm; jyefvnfwnfaqmufMujcif;jzifh
csrS w f a qmif & G u f j cif ; ? opf a wmynmay; avxktwGif;
vkyfief;rsm; aqmif½Gufjcif;? Oya'rsm; jy|mef;
vdkufemjcif; ponfh ay:vpDrsm;udk csrSwfay; umAGef'dkifatmufqdk'f"mwfudk
&rnf jzpfonf/ z,f & S m ;ay;Ed k i f & ef
aumif;rGefaom opfawmpDrHcefYcGJrIonf
opfawmrsm;wGif obm0rsKd;ADZ xdef;odrf; aqmif½GufMu&rnf
<u,f 0 jcif ; ES i f h wd & pä m ef ? opf y if ? rS D w if ; jzpfonf/
aexdkifonfh ydk;rTm;rsKd;ADZ BuD;yGm;jcif;udk rsm;pGm
taxmuftuljyKaeonf/ opfawmrsm;onf
umAGef'dkifatmufqdk'f"mwfudk xdef;odrf;onf/
19
urÇ m BuD ; pd r f ; vef ; pd k j ynf a &;twG u f
opf y if ? opf a wmrsm;ud k obm0twd k i f ;
xm;&Sdjcif;? opfyifrsm; jyefvnfpdkufysKd;jcif;?
opfawma*[pepfrsm; jyefvnfwnfaqmuf
Mujcif;jzifh avxktwGi;f umAGe'f ikd af tmufq'kd f
"mwfudk z,f&Sm;ay;Edkif&ef aqmif½GufMu&rnf
jzpfonf/ urÇmajrBuD; tNrJwrf; pdrf;vef;
pdjk ynfa&;twGurf l urÇmv h uf&o dS pfawmrsm;udk
xd e f ; od r f ; jcif ; ? opf a wmpd k u f c if ; rsm;
opfawmrsm; jyKef;wD;rIjzpfvQif umAGef wnfaxmifjcif;ESifh opfawma*[pepfrsm;udk
pkyf,lrI avsmhenf;oGm;um opfawmrsm;\ oifhavsmfovdk pDrHcefYcGJtkyfcsKyfjcif;onf txl;
t&nf t aoG ; usqif ; jcif ; ? opf a wmrsm; vdktyfcsufyifjzpfí jynfoltm;vHk; yl;aygif;
aqG;jrnfhysufpD;NyD; rD;avmifjcif;wdkYaMumifh yg0if aqmif&GufMu&ef tvGefta&;BuD;ay
umAG e f ' d k i f a tmuf q d k ' f r sm; avxJ o d k Y yd k r d k onf/
xk w f v T w f o G m ;Ek d i f o nf / urÇ m BuD ; yl a EG ; NyD ;
pdrf;vef;rIudk avsmhenf;oGm;apEkdifonf/ oef;apm (pD yD at)
pmayAdrmef jynfolUpmMunfhwdkuf
toif;0ifrsm; zdwfac:
&efukefNrd K Yawmf pnfyifom,ma&;aumfrwD e,fedrdwftwGif;
aexdkifMuaom pmayjrwfEdk;olrsm;taejzifU pmayAdrmef jynfoYl pmMunfUwdkuf
toif ; 0if v d k y gu trS w f 529^531? uk e f o nf v rf ; ? pmayAd r mef
pmMunfUwdkufESifU zkef;eHygwf 381447 okdh qufoG,fEdkifygonf/
20
The Brook
11.I slip, I slide, I gloom, I glance,
Among my skimming swallows,
I make the netted sunbeam dance,
Against my sandy shallows.
12. I murmur under moon and stars
In brambly wilderness;
I linger by my shingly bars,
I loiter round my cresses.
13. And out again I curve and flow
To join the brimming river, acsmif;uav;
For men may come and men may go
But I go on forever. 11/ avQmípD;um arsmqif;vm
apGumapmif;um ai;armum
Alfred Lord Tennyson ysHvTm;iSuftMum; vQyfumoGm;
(1809-1892) opfukdif;Mum;rS aejcnfjzm
oJjyifa&mifjyefupm; / /
12/ n\tarSmif ? awmvQKad jrmif
Mu,faygif;&HwJh vrif;a&mif
vif;vufa0qm oJjyifrSm
ausmu f mjzwfum vIid ;f wGeaYf wGMum;
Nird Nhf ird phf ;D umoGm; / /
13/ auGUum0dkufum pD;&if;om
aemufqHk;wpfauGU a&mufívm
jrpfrBuD;ukd aygif;qHk&Sm/
rqH;k Ekid w
f hJ oHo&m
jzpfpOfed,mrw&m;
vlawGvmvdYk vlawGomG ;
igum; xm0& Nrt J pOf
woGio f iG pf ;D aeawmhrnfyif / /
OD;boef; (r[m0dZmÆ )
21
tdyfrufxJu
tonf;'Pf&m
Ä tJonfawmhum ? igwdEYk pS af ,muf
aemufq;kH aw;ukd ? oDqukd myJ
cGJcGmoGm;MuygpkdY&JU/
Ä onfnawGUwm ? arhvu
dk yf gpkYd
wdkYawGjyefrS?
r&EdkifawmhyJav/
Ä uk,
d &hf ifciG Mf um; ? b,fou
Yl rdk sm;uG,f
axG;xm;zufayGU?
The Gardener &ifaiGUvIHap&rSmvJ .../
Rabindranath Tagore
22
rSefaowåmxJwGif jyoxm;aom eydkvD,H ppfAdkvfcsKyfBuD; aqmif;cJhonfh
OD;xkyftay: ysm;&nfqrf;c&D;xGufvmonfh ZeD;armifESHESpfOD;\ cHpm;rIudk
pd w f 0 if p m;zG , f a&;om;xm;onf /
23
tJvfbmuRef;BuD;rS jyefvmpOfu eydkvD,H teufa&mifOD;xkyfudk Munfhaeonf/ olwdkY\
aqmif ; cJ h a om OD ; xk y f j zpf o nf / xd k a e&mü teDa&miforf;aeaom rsufESmESifh teDa&mif
pk a 0;vsuf &S d o nfh ppf o nf a wmf r sm;ud k vufrsm;u rSefxJwGif a&mifjyef[yfaeonf/
eydkvD,Hu tav;jyKonf/ xdkppfonfawmf olwdkY\ udk,fcE¨mu vIyf,rf;aeonf/ þ
rsm;rSm eydkvD,Hacgif;aqmifí wkdufcJhaom oDwif;ywftwGif; bkef;awmfBuD;u olwdkYudk
0gwmvl;ppfyGJü yg0ifcJholrsm;jzpf\/ odaYk omf vufxyfay;Ny;D armifr,f uwdu0wf &Gwq f jkd y
xdjk zpf&yfrsm;u ESpt
f awmf Mumanmif;cJhavNyD/ pOfu vIyf,rf;ouJhodkYyifwnf;/
ESpf&maygif;rsm;pGm vGefcJhygNyD/ EkdifiHjcm;om; ]]ol[m urÇmay:rSm tausmfMum;qHk;
{nf h o nf r sm; qd k u f a &muf v monf h t cg yk*¾dKvfyJaemf}} [k trsKd;orD;u ajymonf/
{nfhvrf;ñTefwdkYu &Sif;vif;ajymjyonf/ ]][kww f ,f? ol[m xdyq f ;kH u vlygyJ/ urÇm
wpf0ef;vHk;udk pdk;rdk;vkeD;yg; {u&mZfBuD;yg}}
]]olY0dnmOf at;csrf;om,mygap}}
]]{u&mZfbk&ifBuD;jzpfzdkY tvGefcJ,Of;
w,f/ udkuawmh tJ'grsKd; rBudKufbl;vdkY xif
w,f/ pm&Gufpmwrf;awG? rSwfwrf;rSwf&mawG
trsm;BuD;udk zwf½I&rSm/ NyD;awmh t&m&m[m
aqmif ; OD ; ayguf v d k ud k w d k Y [ m td r f w H c g;
ydwfaeMu&rSmyJ/ opf&GufawGu <uyfqwf
aew,f/ {u&mZfwpfyg;jzpfzdkY obm0rusbl;
vdkY jrifw,f? [kwf&JUvm;}}
]]r[kww f mawmh aocsmw,f trfr?D tJ'g
orkdif;0ifypönf;wpfck xnfhxm;aom rSef tvGefcufcJr,f? 'gayrJh uRefr xifw,f/ &Sif
aowåma&SUwGif avmavmvwfvwf vufxyf vkycf siw f thJ vkyq f &kd if b,ftvkyrf qdk &Sif vkyf
cJ h N yD ; awm&G m rS w uf v monf h ZeD ; armif E S H Ekdifygw,f/ 'DaEG&moDrSm &Sif[m Muufayguf
&yfvsuf&Sdonf/ trsKd;orD;\ yg;jyifrSm ESif;qD uav;awGeyYJ J Ny;D vdrrhf ,fvYkd b,fou l rS r,lq
a&mif? v,form;wpfOD;\ orD;? trsKd;om; bl;/ txl;ojzifhawmh uRefrwdkY opfom;pnf
rSmvnf; v,form;\ om;? jyifopfjynf ta[mif ; eJ Y ao&nf a zmuf w ,f / pnf u
awmifydkif;Zmwd? olwdkY ysm;&nfqrf;c&D;vmcJh ,dkxGufaew,f/ [if;oD;[if;&GufyifawGrSm
Mujcif; jzpfonf/ vnf; ydk;usw,fav/ 'gayrJh {u&mZfwpfyg;
armifr,fESpfOD;onf rSefaowåma&SUwGif [m pmawGtrsm;BuD;zwfzdkY rvdkbl;/ pmu
&yfaeMuonf/ trsKd;orD;u ta&mifESifh zJBudK; bmqdkvdkygw,fvdkY wpfa,mufu ajymjyr,f/
udk jyonf/ trsKd;om;uawmh aowåmxJrS {u&mZfu olYtrnfudk vufrSwfxdk;½HkygyJ/
24
tJ'gudk &Sif vkyfEkdifygw,f/ rvkyfEkdifbl;vm; vuf c H r S m aygh / bmpum;rS a wmh ajymrS m
trfrD}} r[kwfbl;}}
]]rif; bmvkyfrSmvJ rm&D}}
]]tdk bmrqdk vkyfrSmaygh/ rD;zdkaqmifudk
apmifhMunfhr,f/ vl½IyfvlayGawGu rcdk;Ekdif
atmifaygh/ NyD;awmh trsKd;orD;awG vkyfudkif
]]tdk bmrqdk vkyfrSmaygh/ MuwmawG a ygh / td y f & mcif ; jyif q if w m?
rD ; zd k a qmif u d k 0wfpHkopf csKyfvkyfwmeJY tdrfrIudpövkyfwm
awGudkvnf; *½kpdkufr,f}}
apmifhMunfhr,f/ ]]{u&mZfwpfyg; jzpfzdkYqdkwm tvGefcufcJ
vl½IyfvlayGawGu ygw,f/ udk rBudKufbl;vdkY xifwmyJ}}
]]&Sif jzpfcsi&f if bmrqdk jzpfatmif vkyEf idk f
rcd k ; Ek d i f a tmif a ygh / w,fqdkwm aocsmw,f/ &Sifu BuHhcdkifoefpGrf;
NyD;awmh trsKd;orD;awG w,f/ uRefru odyfcspfw,f}}
tcsdeftawmfMumaomtcg eydkvD,H\
vkyfudkifMuwmawGaygh/ OD;xkyfxnfhxm;aom rSefaowåmtyg;rS olwdkY
tdyf&mcif; jyifqifwm? xGufcGmcJhMuonf/ tjyifa&mufvQif O,smOfxJ
odYk oGm;onf/ xdak e&mwGif aeYv,fpm pm;onf/
0wfpHkopf csKyfvkyfwmeJY wpfa,mufESifhwpfa,muf rsufvHk;csif;qdkifí
tdrfrIudpövkyfwmawGudkvnf; Munfhonf/
tawmfMum wdwfqdwfNyD;aemuf
*½k p d k u f r ,f } }
]]&Sif odygw,f trfrD/ wHcg;rydwfcif
uRerf wdYk eef;awmfomG ;r,f/ OD;xkyu f kd jyefMunfh
OD;r,f/ oem;p&m eydkvD,HygyJ}} [k rm&Du
ajymvdkufonf/
]]taotcsm vkyfEkdifwmaygh}} ]][kwfw,f/ tvGefaMuuGJp&myg/ wpfcg
]]'gayrJ h uRef r tzd k Y yd k N yD ; cuf c J w ,f / wkef;u ol[m wpfurÇmvHk;eD;yg; tkyfpdk;cJhwJh
'Dae&m[m aevdkYxdkifvdkY aumif;r,fha'oyg/ {u&mZfBuD;yg/ tckawmh ol uG,fvGefcJh&SmNyD}}
odkYaomfvnf;yJ 0efxrf;awGu wpfaeYvHk; &Sifh olwdkY eef;awmfodkY jyefavQmufoGm;onf/
udk xdkifMunfhaeMurSm? vlpdrf;awGu uRefrudk OD;xkyfudk xyfrH MunfhOD;rnf/ xdkYaemuf eHeuf
apmifhMunfhaerSmudkawmh uRefr rkef;w,f/ csdefwGif blwm½HkodkY qif;onfhvrf;rSmyg[k
'gayrJ h &S i f u {u&mZf B uD ; qd k & if uRef r u ,dk;r,fzGJUum eydkvD,H\ OD;xkyfudk Munfhonf/
25
rD;&xm;ay:wGif oufjyif;csvsuf- apmif h a &S m uf x m;apcsif w ,f / od k Y a yr,f h
]]tH h M ozG , f & m ysm;&nf q rf ; c&D ; ygyJ / {u&mZfawmh rjzpfapcsifbl;}}
r[kwfbl;vm; trfrD}} [k olu ajymonf/ trfru D eydv k ,
D u
H kd 0efwpkd w d f jzpfro
d nf/
]]aocsmwmaygh}} ol u rD ; &xm;jywif ; ayguf r S tjyif o d k Y
xdkYaemuf olu cifyGef;\em;odkY uyfí vS r f ; Munfh o nf / uG i f ; jyif u pd r f ; pd r f ; ?
]]uRefr &Sifhudkcspfw,f trfrD}} [k wdk;wkd;ajym ayghyvmyif jrifhjrifhrsm;uvnf; &Snfvsm;pGm
onf/ wef;pDvsuf/
olu udk,fudk rwfrwfxdkifvsuf ol\ naecsdefrSm olwdkY pdkufuGif;rsm;qDodkY jyef
teDa&mifvufudk qkyfudkifonf/ ]]rif;u eydk a&mufonf/ opfyifpdrf;rsm;\ teHYESifh pGwfpdk
vD,Hudk cspfwmvdkY udku xifwm}} aom ajroif;eHYwdkYu ESmacgif;xJ 0ifvmMu
]]tdk [kwfwmaygh/ 'gayrJh jcm;em;ygw,f onf/ olwdkYr&Sdckduf [dkonfae&mrsm;rSmvnf;
trfrD}} jrufyifrsm; jzpfxGef;aeonf/ olwdkYtzdkY 'kwd,
]]b,fvdk jcm;em;wmvJ}} tBurd f &dwo f rd ;f &ef tcGi&hf aeonf/ tcsed u f ek f
]]'Dvdkyg/ ol uG,fvGefcJhNyD/ olYtwGuf rcHEdkifojzifh tm;vyf&ufc&D;oGm;t0wfrsm;udk
tvGef 0rf;enf;w,f/ tJ'g aMuuGJrIyg/ olu yif rvJEidk af cs/ oufaomifo h ufomjzpfaprnfh
urÇmausmyf *k Kd¾ vBf u;D / {u&mZfjzpfzq Ykd wkd mvnf; t0wf u d k ab;z,f x m;vk d u f & onf / &mpk
tvGefcJ,Of;w,f/ tJ'DvdkyJvdkY &Sifhbmom ESpfaygif;rsm;pGm oufwrf;&SdaeNyDjzpfaom ajr
ajymcJhw,f/ &Sif vkyfEdkifwmudk &Sif odygw,f}} ay:odkY ½SL;zdeyfjzifh eif;&onf/ aer0ifrD
]][kwfw,f/ udk tJ'Dvdk ajymcJhw,f rm&D/ wpfem&D? ESpfem&DcefY tcsdef&onf/
'gayrJh udk,fhbmom pOf;pm;rdw,f/ eydkvD,H nbuf tdyf&mxJa&mufMuNyD/ touf
r[kwb f ;l / tJ'gu olt Y wGuf at;at;aq;aq; jyif;jyif;½SL&onf/ ]]tdk trfrD tdrfjyefa&muf
yg/ bmaMumifhvJqdkawmh olu tcsdefeJYtrQ &wm[m tvGeaf umif;wmyJ}} [k trsK;d orD;u
tvkyfBuD; tudkifBuD;awGudkom aqmif&Guf wdk;wdk;ajymonf/
w,f / ol u Ad k v f c sKyf B uD ; yg/ Ad k v f c sKyf B uD ; trsKd;om;u ZeD;\vufudk zspfn§pfvdkuf
wpfO;D twGuf b,ftvkyu f ykd J vkyv
f yk f vG,u f l onf/
ygw,f}} ]]NyD;awmh aMuuGJp&m}}
]]olu tvGef&J&ifhygw,f/ bmaMumifhvJ}} ]]&S i f u uG , f v G e f N yD j zpf w J h {u&mZf & J U
]]bmjzpfvv Ykd q
J akd wmh rif;u olu Y ckd spw
f ,f OD;xkyfudk awG;aeovm;}}
av}} cifyGef;u ZeD;vufudk vTwfvdkufonf/
]]&Sifhudkvnf; cspfygw,f trfrD/ &Sifhudk ]]r[kwfbl; trfrD/ uRefru ½l;aygayg
vnf; xdyw f ef;yk*Kd¾ vBf u;D wpfa,muf jzpfapcsif taMumif; awG;vdkufrdw,f/ uRefr &Sifhudk
w,f/ vlxkBuD;u &SifhOD;xkyfudk trSwfw& cspfw,f}}
26
ZeD;u cifyGef;udk zufvdkufonf/ cifyGef; olwdkYu a&S;acwfbk&ifrsm;ESifh {u&mZf
u ,k,pGm erf;onf/ a&rIefa&rTm;uav;rsm; rsm;\ trnftrsKd;rsKd;udk pOf;pm;onf/ BudKuf
ZeD;rsufESmrSm &Sdaeonf/ aomtrnf rSnfhac:rnf/ odkYaomf awmol
olwdkYarmifESHMum;odkY eydkvD,H b,fawmh awmifom;wd\ Yk em;rSm xdt k rnfawGu pdr;f ae
rS a&mufrvmawmh/ aemufydkif;wGif wpfBudrf onf/ em;r0if/ aMuuGJzG,fvnf;ygonf/
awmh ay:aygufvmao;onf/ tcsed w f pfEpS cf efY oyspfoD;rsm;rSnfhNyDjzpfí olwdkYtvkyfrsm;
MumavrS jzpf o nf / taMumif ; uawmh MuNyD/ odkYaomf &Hzef&HcgrSmawmh olwdkYonf rSef
om;uav;xG e f ; um;í trf r D 0rf ; ajrmuf aowåmxJrS eydkvD,H\ OD;xkyfudk awG;rdMu
*kPf,l&onfhtcgrSmaywnf;/ onf/ odkYaomf aemufqHk;rSmawmh olwdkYom;
]]ol[m qkvmbftjzpf &wJhuav;yJ}} [k uav;ud k *Ref [ k trnf a y;vd k u f M uav
zcifu ajymonf/ ownf;/
zcifu uav;\ar;aphatmufbufudk aX;armif
tomt,m yGwfvsuf- Ref: Napoleon's hat under glass
By Manual Komroff
]]olYudk jyyGJvkyfr,f/ rSefawGatmufrSm}}[k The Best Short Stories of 1932
ajymonf/
27
t½HI;onf tEdkif&&Sda&;? atmifjrifa&;twGuf tajccHjzpfonfukd od&Sdum
pd w f " mwf r usbJ BuKd ; pm;cJ h a omaMumif h atmif j rif r I & &S d c J h o nf h tm;upm;
vl & nf c Ref ½I & S u f p uD ; taMumif ; a&;om;xm;onf /
28
oef;aygif; 30 rQ&adS om ½kyo f yH &dowfBu;D a&SUodkY q,fvSrf;cefY qufavQmufvmrd
u pdwf0ifpm;pGm Munfh½IaepOfrSmyif olwdkY\ aomtcg Adkvfavmif;ESpfa,mufwdkYonf olwdkY
*sLcfwuúodkvf bwfpuufabmtoif;onf xuf twef ; BuD ; ol wjcm;Ad k v f a vmif ;
trsKd ; om;Ad k v f v k y G J w G i f vmh p f A D * wf N rd K UrS wpfa,mufESifh qHkrdMuonf/
aeAm'g; wuú o d k v f t oif ; ud k t½H I ; BuD ; ]'gu b,fvdkjzpfwmvJ? ,leDazmif;udk
½HI;cJh½Hkomru t&SufBuD;vnf; &SufcJh&onf/ oefYoefY&Sif;&Sif; 0wf&r,fqdkwJh pnf;urf;udk
zdkife,fyGJwGif 103 rSwf? 73 rSwfjzifh ½HI;cJhjcif;rSm rif; rodbl;vm;}
tm;upm;orkdif;wGif wpfzufowftusqkH; twef;BuD;Adkvfavmif;u ½I&SufpuD;\
½HI;edrfhjcif;yif jzpfonf/ rsufESmudk aphaphMunfhí ar;onf/
odkYaomf toif;acgif;aqmifjzpfol ½I&Suf þwGif ½I&SufpuD;u ajcpHk&yfNyD; tav;
puD ; taejzif h upm;aepOf t wG i f ; vH k ; 0 jyK&if; ...
pdw"f mwfrusc/hJ olt Y oif;0if tm;upm;orm; ]bmqifajcrS ray;csifygbl; cifAsm} [k
rsm;udkvnf; wpfcsdefvHk; tm;ay;pum; ajymae jyefajymvdkufrdonf/
cJhonf/ aemiftcg ol jyefawG;Munfhawmh olajym
odyYk gvsuf olwt Ykd oif; t½H;I Bu;D ½H;I cJ&h onf cJhwm rSefonf[k ol ,lqonf/
rSm taMumif;&Sdonf/ olwdkYtoif;onf qDrD; rSefygonf/ wu,fawmh bmqifajcrS
zdkife,fyGJ NyD;uwnf;uyif ajcukefvufyef; ay;aep&m rvdkyg/ BuD;BuD;i,fi,f t½HI;ESifh
usaejcif;aMumifh jzpfonf/ wpfzufwGifvnf; &ifqdkif&NyDqdkvQif ,if;twGuf wm0ef&SdolrSm
aeAm'g;wuúodkvftoif;u tvGefaumif;ae wjcm; b,folrS r[kwf? rdrdomjzpfonf[k
aomaMumifh jzpfonf/ olu oabmydkufonf/
xdkaeYnu ½I&SufpuD;onf olwdkYtoif; olonf olt Y ½H;I udk vufco
H nf/ wpfouf
taMumif;udak wG;&if; olpY w d t f m½Ho
k nf twdwf vHk; owd&aeonf/ t½HI;xJrS tjrwf&atmif
qDodkY jyefa&mufoGm;cJhonf/ vnf; tm;opfavmif;í BudK;pm;rnf/
0uf p f y G d K if h p pf w uú o d k v f w G i f yxrES p f
oifwef;om;b0wkef;u wpfckaomaEG&moD
naecif;tcsdef jzpfonf/ xdktcsdefwGif olESifh
ol\ rdwaf qGwpfa,mufwo Ykd nf vrf;avQmuf
vmpOf olYrdwfaqGu &THUAGuftdkifwpfckxJudk
trSww f rJh eif;rdonf/ ½I&u S pf uD;\ abmif;bD
ESihf ½SL;zdeyfrsm;wGif &TUaH &awGEiS hf AGuaf wG ayusH
ukefonf/
29
½I&SufpuD;u þodkYyif cH,lonf/ 0uf p f y d G K if h p pf w uú o d k v f a &muf a wmh ol Y u d k
,ck bwfpuufabmNydKifyGJwGif t½HI;BuD; vufaxmuftm;upm;enf;jyq&m cefYjcif;jzpf
½H;I awmhvnf; olonf pme,fZif;owif;axmuf onf/
awG? ½kyfjrifoHMum;y&dowfawG trsm;BuD;ESifh ppfwuúodkvf a&muf&onfrSmvnf; ol
&ifqdkif&onf/ odkYaomf olu olwdkYtoif; 0goemygaomaMumif h r[k w f / rd b rsm;u
½HI;&jcif;twGuf bmrS qifajcrwuf/ tquf twif;wdu k w f eG ;f aomaMumifh a&mufvmcJ&h jcif;
rjywf wzswfzswf½dkufaeaom "mwfyHkuifr&m? om jzpfonf/
½kyf&Sifuifr&mawGudk aphaphMunfhNyD; olu ½dk;½dk; ppfwuúodkvfodkY a&mufNyD;aemuf rMumrD
om;om;yif jyefajzonf/ wGif olYtm; q,faygifav;aom tav;udk
]wpfzuftoif;u uReaf wmfwu Ykd kd enf;rsK;d qGJay;NyD; ckepfayeufaom a&ul;uefwpfckodkY
pHkeJY wkdufcdkufw,f/ uRefawmfwdkY bmrS rwwf ac:vmcJhonf/
Ekdifbl;/ uRefawmfhrSm OD;xkyfomyg&if OD;xkyf ]'DbufuaeNy;D [db k ufa&mufatmif ul;}
cRwfNyD;awmif olwdkYudk tav;jyKvdkufcsifw,f} oufBuD; Adkvfavmif;wpfOD;u trdefYay;
odkYaomf olu y&dowfukd ,if;odkY ajym onf/
vdkufaomfvnf; olY&ifxJrSmawmh wpfrsKd;ajym ½I&SufpuD;u pdwftm;wif;NyD; ul;Munfh
aeonf/ onf/ odkYaomf ul;vdkYr&? tav;u olYudk
]]'g[m wdkYtwGuf aemufqHk;yGJ r[kwf atmufraS eí qGx J m;onf/ olcY rsm tBurd Bf urd f
ao;ygbl;/ aemufxyf NydKifyGJawG? tcGifhta&; Bud K ;pm;ul ; &S m onf / od k Y a omf wpf B ud r f r Q
awG usefygao;w,f}} ratmifjrif/ tBudrfwdkif; a&ueftv,fwGif
rdkufu,f0DvsH½I&SufpuD;udk 1947 ckESpf pkH;pkH;jrKyfoGm;&onfcsnf; jzpfonf/
wGif csDum*dkNrdKUü arG;zGm;cJhonf/ olYzcifrSm xd k j zpf & yf a Mumif h ½I & S u f p uD ; onf
"mwfavSum;armif; tvkyform;jzpfonf/ oifcef;pmaumif;wpfck &&SdcJhonf/
rdcifuawmh t0wfavQmfonf/ olwdkYrdom;pk ]qH;k ½H;I rI[m atmifjrifrt I wGuf taumif;qH;k
onf ESpfxyftdrfuav;wGif aqGrsKd;awGESifh vrf;yJqdkwm 0ufpfyGdKifhu uRefawmhfudk oifjy
pkaygif;aexdkifMuonf/ ay;cJhw,f/ qHk;½HI;rIudk udk,fhtwGuf tjrwf
olYrdbrsm;u ydkvefZmwdawGjzpfovdk olY xGufatmif b,fvdk toHk;cs&r,fqdkwmudk
tdrfeD;csif;awGuvnf; ydkvefvlrsKd;awGyif jzpf oifcef;pmay;cJhw,f} [k olu qdkonf/
Muonf/ txufwef;a&mufawmh ½I&SufpuD;onf
rdkufonf BuD;jyif;vmaomtcg ausmif; enf;jyq&mEku d \f vufatmufwiG f bwfpuuf
em;u upm;uGi;f rSm oli,fcsi;f awGEiS hf tNrw J rf; abm toif;acgif;aqmif jzpfvmcJhonf/
tm;upm; avhusifhonf/ rkdufu bwfpuuf wpfBudrfwGif olonf tcsdefydkupm;yGJü
abmrSm ]]pwm;}} jzpfonf/ xdkYaMumifhyif ½HI;NyD;aemuf rdef;uav;rdwfaqGwpfa,mufEiS hf
30
aumfzDqdkifwGif oGm;xdkifaeonf/ ESpfa,muf ac:aomtcg olq Y &mEku d \ f axmufccH sujf zifh
om; &,f & ,f a rmarm pum;ajymae&mrS xdktvkyfudk &onf/
rsufESmarmhMunfhvdkufaomtcg enf;jyq&m odaYk omf *sKcw f uúov kd f tm;upm;y&dowf
Edu
k u
f ½I&u
S pf uD;tm; pdu
k Mf unfah eonfukd awGU rsm;u ½I&SufpuD;udk vHk;0 rodMu/ b,folvJ?
&onf/ b,fu taumifvJ qdNk y;D awmif ajymifavSmif
jyuf&,fjyKMuao;onf/
½I & S u f p uD ; onf ajrmuf u m½d k v d k i f ; em;
jynfe,f? 'g[rfNrdKUodkY a&mufvmaomtcg
pdwf"mwftvGefwuf<uaeonf/ olYtoif;
onf apmapmydkif;wGif atmifyGJawG qifEkdifcJh
aomfvnf; aemufydkif;usawmh wpfyGJNyD;wpfyGJ
t½HI;ESifhom qufwkduf &ifqdkifaecJh&onf/
]½HI;edrfh&wm[m rif;tzdkY bmrS taMumif; 1983 ck E S p f ? rwf v 11 &uf a eY w G i f
r[kwfbl;vdkYxif&ifawmh rif;taeeJY toif; ½I&SufpuD;wdkYtoif;onf Am*sD;eD;,m;toif;
acgif;aqmiftjzpfu xGufoGm;wm taumif; udk 109 rSwf? 66 rSwfjzifh t½HI;BuD; ½HI;onf/
qHk;yJ} [k Ekdufu tjypfwifoHjzifh ajymvdkuf þyG J r S m wuú o d k v f t m;upm;ord k i f ; wG i f
onf/ tqdk;&Gm;qHk; ½HI;edrfhyGJyifjzpfonf/ yGJNyD;awmh
½I & S u f p uD ; tzd k Y xd k p um;onf tvG e f tm;upm;orm;rsm; wnf;cdkaom [dkw,fwGif
av;eufonf/ 0ufpfydGKifh wuúodkvfuJhodkYyif ½I & S u f p uD ; uk d taygif ; toif ; rsm;ES i f h
enf;jyq&mEkdufuvnf; tawmfqHk;udkom y&d o wf r sm;u uk | El e monf w pf O D ; yrm
vdkcsifonf/ 0dkif;y,fa&Smif&Sm;aeMuonf/
wuúodkvfrS qif;NyD;aemuf ½I&SufpuD; xdknwGif ol\vufaxmuf enf;jyq&m
onf wyfrawmfwGif tajrmufwyfAdkvftjzpf rsm;ESihf xkid af epOf olwt Ykd oif;udk vlopfrsm;ESihf
ig;ESpfpmcsKyfjzifh trIxrf;onf/ tm;upm; jyefvnfzGJUpnf;oifhaMumif; wpfa,mufu
enf;jyq&mvkyf&ef &nf&G,fcsufjzifh 1974 tBuHay;onf/
ckESpfwGif ppfwyfrS EkwfxGufvdkufonf/ ]vHk;0OóHk rvdktyfbl;}
tif'D;,m;em;wuúodkvfwGif olYq&mEkduf ½I&SufpuD;u jywfjywfyif jiif;vdkufonf/
\ vuf a tmuf ü vuf a xmuf t m;upm; xdkYaemuf olonf emrnfpm&if; ig;ckyg
enf;jyq&mtjzpf wpfEpS 0f ifvyk o f nf/ xdaYk emuf aom pm&G u f w pf & G u f u d k tusÐ t d w f x J r S
0ufpfyGdKifhwGif tm;upm;enf;jyq&mtjzpf qGx J wk v f u kd of nf/ ,if;teuf av;a,mufrmS
ajymif;a&TUvkyfudkifonf/ 1980 jynfhESpfwGif aemufq;kH yGüJ r½IrvS ½H;I cJMh uaom vla[mif;rsm;
*sKcf w uú o k d v f u tm;upm;enf ; jyq&m jzpfonf/
31
½I&SufpuD;u qufí ajymonf/ ]a[h jznf;jznf;vkyfMuprf;yg/ em;zdkY pdwf
]'g[m aemufESpfyGJtwGuf wdkY&JU trmcH rul;MueJOY ;D ? vkypf &m &Sad o;w,f} [k ½I&u S pf uD;
wyfpkyJ/ udk,fhudk,fudk,f t½HI;orm;vdkY rxif u vSrf;atmfajymvdkufonf/ tm;upm;orm;
&if ½HI;ayr,fhvnf; t½HI;orm; jzpfroGm;bl;/ rsm;tm;vHk; wtHhwMojzifh ajcvSrf;&yfoGm;Mu
'Dawmh ightaeeJY 'DcsmwdwfawGudk b,fenf;eJY onf/ ½I&SufpuD;u qufajymvdkufonf/
rS xkwfrypfEkdifbl;} ]tm;vHk; 0wfpHktjynfh jyef0wfNyD; upm;
vufaxmufenf;jy q&mwpfa,mufu uGi;f xJ jyefvmcJMh u/ q,fred pf tcsed af y;w,f/
a&cJprd v f ufzuf&nfcu G u f kd ajrm§ ufuikd v f u kd Nf y;D wdkY xyfNyD; avhusifhMur,f}
]udkif; 'DyGJvdkyGJrsKd; b,fawmhrS rBuKH& þod k Y j zif h ol w d k Y o nf xd k E S p f t wG i f ;
ygapeJYvdkY qkawmif;MupdkY} tjyif;xefqHk; avhusifhMuonf/
½I&SufpuD;u olYcGufudk udkifajr§mufum ]'g[m igu rif;wdkYudk jypf'Pfay;wm
ab;ywfywfvnfudk vSnfhMunfh&if; - r[kwfbl;/ atmifEkdifzdkYtwGuf tcGifhta&;
]uJ 'DyGJudk b,fawmhrS rarhzdkY qkawmif; ay;wm/ ½HI;cJhwmawGudk tNrJowd&NyD;awmh
ygw,f} b,fvekd nf;eJY atmifEidk rf vJqw kd mudk tNrw J rf;
þodkYjzifh olwdkYtoif;onf 1985-86 MuHq/ 'DcH,lcsufudk rif;wdkY&ifxJrSm tNrJwrf;
ckEpS t
f wGi;f txufwef;NyKd iyf rJG sm;wGif 37 Burd f pGJxm;Mu} [k ½I&SufpuD;u toif;om;rsm;ukd
wkdifwkdif tEkdif&cJhMuonf/ odkYaomf trsKd;om; ajymjyonf/
wH c G e f p d k u f q k u d k a wmh oH k ; rS w f u av;jzif h rMumrDwGif a*smf*sD,m pufrIwuúodkvf
vufvTwfcJh&onf/ toif;ESifhupm;&m olwdkYtoif;u 98 rSwf?
wpfBurd w f iG f NyKd iyf w
JG pfcük ½H;I edrchf NhJ y;D aemuf 57 rSwfjzifh tEkdif&cJhonf/
½I&SufpuD;wdkYtoif;onf 'g[rfNrdKUodkY bwfpf aemuf y d k i f ; wG i f v nf ; ud k ; yG J u pm;onf h
um;jzifh jyefvmcJhMuonf/ ½I&SufpuD;onf teuf ckepfyGJtEkdif&cJhonf/
oHk;em&D c&D;&SnfBuD; wpfavQmufvHk;wGif pum; odkYaomf twåvEÅdwfurf;ajc AdkvfvkyGJü
wpfcGef;rS rajymbJ NidrfoufpGm vdkufygvm ajrmuf u m½d k v d k i f ; em;toif ; ES i f h ,S O f N yd K if
cJo
h nf/ upm;aomtcgwGifum; 96 rSwf? 74 rSwfjzifh
olwo Ykd nf n ckepfem&DwiG f *sKcw f uúov kd f t½HI;BuD; ½HI;cJhavonf/
odkY jyefvnfa&muf&SdvmMuonf/ tm;upm; tjyefc&D;wGif bwfpu f m;ay:ü tm;upm;
orm;rsm;onf bwfpu f m;ay:rS wpfa,mufNy;D orm; 13 a,mufwdkY pdwfysufvufavQmhjzifh
wpfa,muf wef;pDqif;um rdrdwdkY taqmif rdIifidkifxdkifaeMupOfwGif ½I&SufpuD;u-
rsm;qDodkY okwfajcwif&ef ajcvSrf;jyifMupOf ]'Dr,f udk,fhvlwdkY? bmrS pdwf"mwfusp&m
wGifyif - rvdkbl;/ 'Dtwdkif;om wdkY qufupm;Ekdif&if
32
trsKd;om;wHcGefpdkufcsefyD,HjzpfrSm aocsmw,f} rupm;rDwGif ½I&SufpuD;onf ,cifyGJ\
[k ajymvkdufonf/ AD',
D w
kd wd af cGukd qGx
J w
k v
f monf/ vufaxmuf
enf;jyq&mawGu xdkwdwfacGudk jyefrjycsif/
rdrdwdkY toif;om;awGudk jyefNyD; NzJajcmufjy
]tm;upm;orm;qdkwm ovdk jzpfaernfpdk;aomaMumifh jzpfonf/
odkYaomf ½I&SufpuD;u rMunfhrae&[k
t½H I ; ud k twif ; trd e f Y a y;aomaMumif h toif ; om;
aoaocsmcsm tm;vH;k wdwaf cGukd jyefMunfMh u&onf/ tm;vH;k
yif rsufvHk;t0dkif;om;ESifh aMumufaMumuf
qef;ppfwwf&if
vefYvefY jyefMunfhMu&onf/
aemufwpfBudrfrSm yGJ pwifaomtcg *sKct f oif;rS tm;upm;
orm;rsm; tm;vHk;yif txl;pdwf"mwfwuf<u
taumif;qHk;
aeMuonf / av;rd e pf M umaomtcg *sKcf
upm;Ekdifwmcsnf;yJ} toif;u 15 rSwf? 6 rSwfjzifh tEkdif&aeonf/
y&dowf\ Mobmay;oHonf uGif;vHk;nHoGm;
onf/
ES p f e m&D M um upm;NyD ; aomtcg *sKcf
½I&SufpuD;taejzifh þpum;rsKd;udk ,cif toif;u aeAm;'g;toif;udk 79 rSwf? 77
u wpfcgrQ rajymcJhzl;aomaMumifh olYtoif; rSwfjzifh yGwfumoDum tEkdif&vkdufonf/
om;rsm; tm;vHk;yif tHhMoMu&onf/ wuúodkvfbwfpuufabmNydKifyGJ ordkif;wGif
]tm;upm;orm;qdkwm t½HI;udk aoao &iftzdk&qHk;yGJyif jzpfonf/
csmcsm qef;ppfwwf&if aemufwpfBudrfrSm
taumif;qHk; upm;Ekdifwmcsnf;yJ} [kvnf;
olu qufajymao;onf/
þodkYjzifh 1990 jynfhESpf? rwfvukefwGif
NydKifbufuif;aom aeAm;'g;wuúodkvftoif;
ESihf jyefvnfupm;&onf/ ,cifEpS w f ek ;f u *sKcf
toif;udk aeAm;'g;toif;u t&SufwuGJ
jzpf a tmif tEk d i f & cJ h a omaMumif h ,ck y G J
wG i f v nf ; aeAm;'g;toif ; uyif tjywf aemufEpS &f ufMumaomtcg *sKct f oif;u
towf tEkdif&rnfrSm aocsmonf[k yg&*l uif;qwftoif;udk qufvuf tEkdif&vkduf
rsm;u a[mudef;xkwfMuonf/ jyefonf/
33
&ufowåywftwGif; *kPfjyKcsD;usL;pmawG ]vHk;0 r[kwfygbl;? wu,fawmh t½HI;[m
wzGJzGJa&mufvmMuonf/ ,if;pmrsm;udkzwfNyD; uRefawmfhtwGuf tEkdif&zdkY tajccHygyJ} [k
½I&SufpuD;rSm rsuf&nfrsm;yif vnfrdonf/ olu NyHK;NyHK;av; ajymonf/
,ckawmh &SDum*dkNrdKUtpGefrS ydkvefaoG; rSefygonf/ ½I&SufpuD;um; t½HI;udk tNyHK;
ygaom vli,fuav;rSm t½HI;udk t&if;jyKí jzifhvufcHNyD; aemufwpfBudrf tEkdif&&Sda&;
atmifyGJawGtqifhqifh &&SdcJhavNyD/ twG u f tjyif ; txef Bud K ;pm;wwf a om
*sKcwf uúov kd w
f iG f ½I&u
S pf uD;ukd tm;upm; tm;upm; vl&nfcRefwpfa,mufyif jzpfyg
ol&Jaumif;tjzpf todtrSwf jyKxm;MuNyD/ ol awmhonf/
oGm;av&mwGif tm;upm;y&dowfu olx Y ufig armifay:xGef;
tvkt,uf awGUqHkEIwfqufMuonf/ csD;usL;
*kPfjyKMuonf/ Ref: A Winner's Secret
By John Feinstein,
odqYk vkd Qif þodaYk om atmifjrifrrI sm;aMumifh R.D,Jan, 1992
½I&u
S pf uD;taejzifh auseyfEpS o f rd ahf eygovm;/
aMumfjimxnfo
h iG ;f Edik &f ef zdwaf c:tyfygonf/
EdkifiHwumwGif t*Fvdyfbmomjzifh xkwfa0vsuf&Sdaom
Time, Reader's Digest, National Geographic, The Economist
ponfh urÇmha&mif;tm;taumif;qHk; pmtkyfpmapmifrsm;rS
aumif;Edk;&m&mrsm;udk a&G;cs,fxkwfEkwf bmomjyefqdkí
jrefrmpmzwfy&dowftwGuf vpOfwifqufay;vsuf&Sdonfh
ok w ya'ompmapmif wGif aMumfjimvdkygu
atmufygEIef;xm;rsm;twdkif; xnfhoGif;aMumfjimEdkifygonf-
a&SUtwGif;zHk; (4-a&mif ) 7/ _ 9 .5/ 50000d ^ -
aemufausmtwGi;f zH;k (4-a&mif) 7/ _ 9 .5/ 45000d ^ -
twGif;pmrsufESm (4-a&mif) 7/ _ 9 . 5/ 40000d ^ -
twGi;f pmrsuEf mS (tjzL^trnf;) rsuEf mS jynfh 25000d ^ -
twGi;f pmrsuEf mS (tjzL^trnf;) rsuEf mS 0uf 15000d ^ -
Mum;n§yaf Mumfjim (Slip) wpf&Guf 20d^-
zke f; - 387724? 249031 odkh qufoG,fpHkprf;Edkifygonf/
34
t&m&mukd pl;prf;vkdpdwf&Sdolrsm;onf pOfqufrjywf atmifjrifrIrsm;ukd &&Sd
EdkifaMumif;? vlwdkif;vlwdkif; pl;prf;vkdpdwfukd arG;jrLxm;&rnfjzpfaMumif;ESifh
]bmaMumifh} qdkonfh pum;vHk;ukd vufoHk;pum;tjzpf toHk;jyKoifhaMumif;
a&;om;xm;onf /
36
oabmxm;jzifo h m vkyaf qmif&rnf jzpfonf/ pD r H c ef Y c G J r I y nm&S i f Peter Drucker u
pwif o if , l c gp vl w pf a ,muf w G i f & S d o nf h ]]twkid yf ifcw H pfa,muftaejzifh uGseaf wmfrh mS
]bmaMumifq h w
dk mudk odcsiNf y;D tajz&onftxd &S d w J h taumif ; qk H ; tm;omcsuf u awmh
ar;cGef;rsm; ar;wwfonfh} pdwfxm;rsKd;udk rodao;wJh olwpfa,mufvakd eNy;D ar;cGe;f wcsKUd
qk d v k d j cif ; jzpf o nf / oif , l z k d Y wH c g;tNrJ ar;wwfjcif;yJ jzpfw,f}} [k ajymcJo h nf/
zGix hf m;Ny;D vufcv H pdk w
d &f w
dS mrsK;d udk qkv
d jdk cif; oif , l c gp vl w pf a ,muf w G i f & S d o nf h
jzpfonf/ tu,fí oif\pdwfxm;u xkdodkY pdwfxm;rsKd;yif jzpfonf/ xkdokdY oif,lcgp
pwifoif,lcgp vlwpfa,mufvkd xm;EkdifNyD vl w pf a ,muf \ pd w f a eoabmxm;rsKd ;
qkv d Qif bmrQ [efaqmifaep&m rvkad wmhovkd &SMd uonfh vlawGu olw\ Ydk b0udk uav;rsm;
oif \ oif , l p d w f r S m ol r sm;tjrif w G i f uJo h Ydk pl;prf;jcif;jzifh csO;f uyfMuonf/ rdcifukd
Munfhaumif;atmif vkyfjycsifonfhqE´xuf ar;cGef;rsm; wpfckNyD;wpfck qufwkdufar;ae
ykNd y;D tm;aumif;vmrnf jzpfonf/ wwfonfh uav;rav;ykHpHrsKd;ESifh wlonf/
aemufq;Hk rdcifu pdwrf &SnEf idk w f mhbJ ]]aus;Zl;
jyKNyD; ar;cGef;trsm;BuD;ar;wm &yfygawmh
]]twkdifyifcHwpfa,muftaejzifh orD;&,f}}[k pdwyf suv f ufysuf ajymrdwwfay
onf/
uGsefawmfhrSm&SdwJh
3/ ]bmaMumif } h q k d o nf h pum;vk H ; u
taumif;qkH; oif \ vuf o k H ; pum; jzpf y gap/
tm;omcsufuawmh u ]]ta&;BuD ; wmu
Albert Einstein
ar;cGef;ar;aejcif;udk &yfypfzkdY r[kwfbl;}}[k
rodao;wJh qkdonf/
olwpfa,mufvdkaeNyD; pl;prf;jcif;onf olt Y aMumif;ESio hf l &So
d nf/
wpfpw Hk pfa,mufu rwwfEidk af yr,fh xm0&\
ar;cGef;wcsKdU euferJ rI sm;? b0\&Siof efr?I wu,f&adS eonfh
ar;wwfjcif;yJ jzpfw,f}} t&mrsm;\ tH h z G , f w nf a qmuf y k H E S i f h
ywfoufNyD; vQKdU0SufeufeJrIukd aoaocsmcsm
tm½kpH u kd o
f nft
h cg wkev f yI pf &myif jzpfonf/
&S d a eonf h pnf ; rsOf ; rsm;\ vT r f ; rk d ; rI aumif;onfh pl;prf;vkpd w
d q f w dk mudk b,fawmhrS
atmufwiG f r&Sad wmhovkd vufcv d &f adS om vuf r vT w f & ef jzpf o nf / pl ; prf ; vk d p d w f u d k
H pdk w
pOf;pm;ykH (Acceptable Thinking) [k ajymae xde;f odr;f xm;&ef vQKUd 0Sucf suu f ]bmaMumif}h
Muonfh taetxm;rsK;d &Sad ernfjzpfonf/ qkdonfh ar;cGef;udk tNrJar;ae&ef jzpfonf/
37
John C. Macwell u ]]uRef a wmh f & J U &SNd y;D tawG;tac:opfawGeYJ tjrifopfawGukd
acgif ; aqmif r I tapmyk d i f ; umvawG r S m tpjyKay;aeygw,f}} [k qko d nf/
uRefawmf[m ar;cGef;ajzonfhpufBuD; jzpfcJh trsm;tm;jzifh OD;wnfcsu&f o dS nfh ar;cGe;f
ygw,f / b,f o l u yJ ar;ar; uRef a wmf rsm;onf bmaMumifq h o dk nfh pum;vk;H rsm;jzifh
vrf;ñTefay;w,f? ,kHMunfrIawGudk pD;xGuf pwifavh&Sdovkd oifhtaejzifh ar;cGef; ar;ykH
apw,f/ NyD;awmh uRefawmf vkyfaewmudk ar;enf;uvnf; ta&;BuD;onf/ ab;'ku©
uReaf wmf aoaocsmcsm od&UJ vm;? rodb;l vm; wpfcck k awGUBuKcH pH m;&oltaejzifh ]bmaMumifh
qk d w mud k &S i f ; vif ; apwJ h ar;cG e f ; awG u d k ighudkrS 'DjyóemBuKH&ovJ qkdonfh ar;cGef;
ajzqkyd gw,f/ uReaf wmf &ifu h suvf mwmeJt Y rQ rsKd;udk ar;wwfMujcif;rSm olwkdYu tajzudk
wk;d wufwhJ acgif;aqmifawG[m tajzay;jcif; odcsio f nft h jyif olwu Ydk , dk of w l Ydk pdwrf aumif;
tay:rSmr[kwfbJ ar;cGef;ar;jcif;tay:rSm jzpfrjd cif;aMumifv h nf; jzpfonf/ pl;prf;vkpd w d f
tm½kHpdkufMuwmudk &SmazGawGU&SdvmcJhw,f/ &Sdolrsm;u tajz&Sm&ef ar;cGef;rsm; ar;Mu
ar;cGe;f rsm;rsm; ar;vmwmeJt Y rQ toif;xJrmS onf/ xko d v Ydk yk jf cif;jzifh olwo Ydk nf a&SUqufomG ;
ykad umif;wJ&h v'fawG ykid q f idk vf mcJw
h ,f/ 'Dvedk YJ EkdifNyD; wkd;wufrIrsm; jzpfxGef;aponf/
ar;cGef;rsm;rsm;ar;wmudk uRefawmf cHwGif; odyÜHynm&SifESifh tawG;tac: ynm&Sif
awG U vmcJ h w ,f / ,aeY q k d & if uRef a wmf e J Y wpf O D ; jzpf o nf h George Christopher
awGUqkHwJh vlawG&JUOD;aESmufawGudk wl;qGzkd h Lichtenberg u ]]ÓPfynm&JU yxrajcvSr;f
wGe;f tm;ay;aeygw,f/ uReaf wmf[m ar;cGe;f uawmh t&mcyf o d r f ; ud k ar;cG e f ; xk w f z k d Y y J
ar;wJph ufBu;D jzpfvmygNy}D } [k qdo k nf/ jzpfygw,f/ t&mcyfodrf;udk owfrSwfjy|mef;
vku d jf cif;[m ol&Y UJ aemufq;Hk ajcvSr;f jzpfomG ;rSm
jzpfygw,f}}[k ajymonf/
pOf q uf r jywf BuD ; yG m ;jcif ; \ tpES i f h
tqk H ; rsm;ud k jrif E k d i f y gonf / bmaMumif h
qkw d mudk ar;yg? pl;prf;avhvmyg? oif awGU&Sd
wmudk jyefvnfokH;oyfyg/ NyD;&if 'gawGudk
pma&;q&mES i f h a[majymyd k Y c sol xyfcgxyfcg jyefvkyfyg/
wpfa,mufjzpfonfh Brian Tracy u ]]pdwu f ;l xk d o k d Y v k y f j cif ; onf BuD ; yG m ;&ef t wG u f
pdwfoef;topfawG xGufay:vmzkdY t"du yk H a oenf ; aumif ; wpf c k jzpf o nf / tajz
EI;d aqmfay;Ekid of nfh t&muawmh OD;wnfcsuf tm;vk;H udk odoo l nf rSeu f efonfh ar;cGe;f udk
&Swd hJ ar;cGe;f awGyJ jzpfygw,f/ pum;vk;H awGeYJ rar;Mubl;qkdwmudk rarhygESifh/
T Nay Yar
aoaocsmcsm pD&Dxm;wJh ar;cGef;wcsKdU[m Ref; The 15 Invaluable Laws of Growth
wpfcgwpf&HrSm ESvkH;om;udk xkd;azmufEkdifpGrf; By John C. Macwell
38
urÇmUxif&Sm;ausmfMum;olwdkh\ tqdktrdefhpum;rsm;udk
bmomjyefqdkxm;jcif; jzpfonf/
Women are the largest untapped Be the person you needed when you
reservoir of talent in the world. were younger.
Hillary Clinton Ayesha A.Siddiqi, Editor
trsK;d orD;rsm;onf urÇmay:wGif pkpnf; oif i,f & G , f p Of u vd k t yf c J h a om
okdrSD;&m yifukdpGrf;&nfrsm;ukd xkwfroHk;& yk*¾KdvfrsKd; (oif) jzpfygap/
qHk;aomolrsm; jzpf\/ at&Sm at qpf'pfuD? t,f'Dwm
[D v m&D u vif w ef
tar&d u ef E d k i f i H j cm;a&;0ef B uD ; a[mif ; In the depths, culture is almost the
same everywhere in the world. It's all about
Those who don't know how to weep human existence, life. Accumulated over a
with their whole heart don't know how to long time, it turns into culture. So as long
laugh either. as you tell a human story well, basically
Golda Meir they should understand it everywhere.
tlvudI o
f nf;vIud f rikad <u;wwforl sm; Hou Hsiao-Hsien
Taiwanese Director
um; &,farm&efvnf; rwwfMuolrsm;yif/
*k d v f ' gar,m eufeufeeJ aJ jym&vQif (acwftavsmuf
tpö a &;0ef B uD ; csKyf a [mif ; xGe;f um;aom) ,Ofaus;rIum; wpfurÇmvH;k
wGif twlwel ;D yg;yif/ ,if;um; vlom;wd\ Yk
The two hardest things to say in life
are hello for the first time and goodbye for wu,fjzpfwnfrIb0yg/ umvMum&SnfpGm
the last. pkyHkvmcJhum ,Ofaus;rItjzpf ajymif;vJvm
Anonymous
b0wG i f tajym&tcuf q H k ; aom onf/ okdYjzpf&m oifhtaeESifh vlom;\
t&mESpcf rk mS yxrOD;qH;k tBurd f ]][,fv}dk }[k b0ZmwfaMumif;ukdom aumif;pGmajymygu
ajym&efESifh aemufqHk;tjzpf ]]*Gwfbkdif}}[k tajccHtm;jzifh rnfonfh ae&mwdik ;f wGirf qkd
ajym&efyif/ em;vnfwef&monf/
trnf r od [l a qmif q D , if ; ? wk d i f 0 rf ' g½k d u f w m
39
Everytime I lost faith, I saw the faces Diplomacy is the art of knowing what
of my family. They reminded me of how not to say.
much I had to live for. Matthew Trump
Rich Vitek oHwrefy&d,m,f[lonfum; bmukd
uREkfyfonf ,HkMunfrIaysmufuG,fwdkif; rajymqdkoifhaMumif; odjcif;ynmyif/
uREyfk rf od m;pk\ rsuEf mS rsm;udk jrifvmonf/ ruf o ,l ; x&ef Y
¤if;wdu Yk uREyfk rf nfrQ touf&iS &f ef vdt
k yfykH
ukd owday;onf/ Each of us wages a private battle each
&pfcsf ADwuf day between the grand fantasies we have
for ourselves and what actually happens.
Cathy Guisewite
40
pDrHcefYcGJrI nHholrsm;onf zdpD;rI (Stress) rsm;ouJhodkY Smart usaom olrsm;rSmrl
jzpf v mEk d i f o nf r sm;ud k Bud K wif j yif q if x m;wwf a Mumif ; ES i f h acgif ; aqmif r sm;
taejzif h vG , f u l o nf h tvk y f r sKd ; uk d o mru cuf c J o nf h tvk y f w m0ef r sm;ud k
vk y f & ef v nf ; wm0ef & S d a Mumif ; a&;om;xm;onf /
vdkY ajymvdkufwmeJY pdwfzdpD;rIqdkwm csufcsif; oabmaygufrdMuw,f/ vlom;awG
'Stress'
twGuf touf&Sif&yfwnfzdkY tcsufay;pepfwpfrsKd;vdkYvnf; ,lqvdkY&r,f/ t*Fvdyfvdkawmh
(A human survival mechanism) vdkY ajymw,f/ tEÅ&m,fwpfckck&SdaeNyD? vuf&Sdtajctaeudk
wpfenf;enf;eJY ajymif;zdkYvdkNyDqdkwm owday;wJh acgif;avmif;av;vdkYvnf; qdkEkdifw,f/ rdrdwdkY
41
cE¨mudk,fBuD;a&m? pdwfudka&m zdpD;rIay;wm BuHKawGUEkdifr,fh jyóemawGtwGuf BudKwif
rsm;vmNyDqdk&if vlom;awGtwGuf ]jyefwdkufzdkY umuG,fpDrHajz&Sif;xm;wwfwmvnf; awGU&
vkyf&ifvkyf? r[kwf&if ajy;zdkY jyif} (Fight or w,f/ 'DvBkd uKd wifreS ;f q jyifqifr,f? umuG,f
Flight) qdo k vdrk sK;d tajctaezefw;D rI jzpfvmNyD Edkifwm? wm;qD;Edkifwm twwfEdkifqHk; vkyfxm;
qd k w m Stress u jyw,f v d k Y wpf a e&mrS m r,f? Contingency Plans awGxm;r,fqdk&if
zwfvdkuf&zl;w,f/ Stress &JU ½dkufcwfrI'PfrS trsm;BuD; oufom
a&S;a&S;ausmufacwfvlom;tp *lawGxJ apr,fvdkYqdkw,f/
aeMuwkef;u 'D Stress &JU appm;rI tawGU 'D a wmh Stress jzpf a eNyD q d k w meJ Y vl
tBuHKawG &SdcJhMurSmtrSefyJ/ pdwfydkif;qdkif&m wpfa,muf& J U wH k Y j yef c suf u bmajymif ; zd k Y
zd p D ; rI ? zd t m;qd k w J h t ,l t q aemuf y d k i f ; vdw k mvJqw kd m wef;Ny;D pOf;pm;wmu enf;vrf;
acwfawGusrS use;f rma&;eJY ywfoufNyD; ajymvm aumif;wpfckvdkY jrifoifhw,f/
Muwm ydkrsm;w,f/ edpö"l0 vlawGoGm;vm ]]q&m ..q&m .. ulnyD gOD;}} tNird ;f pm;
vIyf&Sm;usifvnfMu&if;rS udk,f arQmfvifhrxm; ygarmu©BuD; OD;armifarmifu ol a&;vufp
wJh udpö&yfawGjzpfay:wm? udk,fomr[kwf aqmif;yg;udkxm;NyD; q&mac:&if; tdrfay:
udk,fhcspfcif&if;ESD;&olawG todkif;t0dkif;rSm wufvmwJh wynhfarmif0if;udk qdkzmrSm xdkif
wpfcck k vGaJ csmo f mG ;wmawG jzpf&ifvnf; Stress cdkif;vdkufw,f/
qdkwJh zdtm;u ay:wwfygw,f/ Negative ]]uJ qdkprf;/ 'Dwpfacguf bmjzpfjyefNyDvJ}}
Sense eJY Stress t"dyÜm,fudk oHk;Muw,f/ ]]uRefawmfhtvkyfrSm Stress awGrsm;vdkY
txl;ojzifh vltrsm;eJY vkyfMu&wJh tzGJU acgif;ajcmufNyD; ½l;awmhr,f}}
tpnf;rSm Stress udk ydkjrifawGU cHpm;&w,f/ ]]wdkufqdkifvdkufwm? 'DrSm igvnf; 'Stress'
]]wpfaeYwpfaeY vlawG jyóemaygif; aqmif;yg;a&;aewm/ NyD;oavmuf zwfMunfh
aomif ; ajcmuf a xmif e J Y ajz&S i f ; ae&w,f / vdkufOD;}}
Stress awG rsm;aeNyD}} qdkNyD; nnf;nLwwfwJh armif0if; zwfNyD;wJh tcsdefavmufrSm
refae*smrsKd;awG renf;&SdrSmyg/ q&mBuD;u -
Management *k½kBuD;awGu ajymMuw,f/ ]]uJ..qd.k .rif;tvkyu f b,fvkd 'Stress'
tvkyfudk aumif;aumif; rpDrH? rcefYcGJwwfwJh jzpfwmvJ? bmudk ajymif;zdkYvdkr,fxifvJ? rif;&JU
vlawG trsm;qHk;BuHK&wJh &v'fu 'Stress' ygyJ tvkyrf mS ydEk ikd Ef ikd ef if;eif;jzpfomG ;zdYk bmvkyrf vJ
wJh/ pOf;pm;av}}
tcsKdU Smart jzpfwJholawGuawmh jzpfvm ]]uRefawmf xifw,f? tcsufESpfcsufu
r,fh[mudk BudKwifarQmfrSef;NyD; jyifqifrIav; Stress ay;aewm? tvkyf tpDtpOfawG nHhwm
awG vkyfxm;wmrsKd;eJY Stress udk wHkYjyeftEkdif &,f? Efficient rjzpfwJh vlawG&,fyg/ 'gaMumifh
,lw,f/ ta&;ay:pDrHcsufawGeJY vwfwavm tvkyftpDtpOfawG ajymif;qGJr,f? uRefawmfh
42
vlawG ydkNyD; Efficient jzpfatmifvkyfr,f}} spect' awG atmufqHk; a&mufaewwfw,f/
]]vrf;aMumif;awmh rSefw,fajym&r,f/ rif; jrefjrefvufvTwfvkdufrS olwdkYawGvnf;
enf;enf; &Sif;prf;ygOD;}} wjcm;topfwpfckck jyefpEdkifr,favuGm}}
]]uReaf wmhrf mS t"dujyóemjzpfaewmu
qGJac:vdkYr&wJh vlESpfa,muf&Sdaewm q&m?
t&nftcsif;r&SdrSef;odaewm tawmfav; ]]acgif;aqmifu
MumygNyD? wGJac:&if ygvmr,fvdkY xifcJhwm? cufcJwJhtvkyfawG vkyfzdkYvnf;
tckawmh trSm;BuD; rSm;rSef;odw,f}}
]]a[..'gqdk rif;rSm a&G;zdv Yk rf; bm&So d vJ}} wm0ef&Sdw,f/
]]q&majymrSyJ uRefawmf acgif;ydkcJNyD; vG,fwJhtvkyfrsKd;yJ
Stress awG yd k r sm;vmNyD / a&G ; zd k Y E S p f c k & S d w ,f
q&m&,f? bmrSrvkyfbJ 'Dwdkif;av; tomarS; a&G ; vk y f a e&if
oG m ;rvm;? 'grS r [k w f 'D v l E S p f a ,muf u d k rif;&JUtzGJUtpnf;u
xkwfypfrvm; qdkwmyg}}
]]vrf;aMumif;wdik ;f rSmawmh ol[ Y mol tqd;k bmjzpfoGm;rvJ?
taumif; tusK;d quf&rdS mS yJ/ 'gudk aocsmav; NrJ N rJ r S w f x m;
pdppf wGufqMunfhNyD;NyDvm;}} It takes courage to lead!}}
]]'Dtwdkif;arS;NyD;oGm;&if olwdkYtwGuf
owif;qdk; oGm;ajymp&m rvdkbl;/ uRefawmf
rsuEf mS rem&bl;aygh/ 'gayrJh olwu Ykd kd qufxm;
]]'DvdkrsKd; tvkyfxGufygqdkNyD; rsufESmcsif;
wmu uRefawmfwdkY wpfzGJUvHk;udk xdcdkufrSm
qdkif oGm;ajym&wmu cufygw,f q&m&,f/
trSef? olwdkYESpfOD;aMumifh tzGJUu vlawmfawG
uRefawmfvnf; b,fpdwfaumif;yghrvJ? olwdkY
xGuu f ek rf mS pd;k &w,f/ olwu Ykd kd ckcsed tf vkyx f w
k f
pdwfxdcdkufoGm;rSmaygh}}
vdkufwmu a&&SnftusKd;rsm;r,f/ owif;qdk;
ajymzdkY uRefawmfhtwGufawmh tawmfav;
tm;xnfh&rSmyJ}}
]]'grsK;d u "Tough Love" vdaYk c:w,f/ olwYkd
tay: wu,f h a pwemaumif ; xm;w,f ?
arwåmxm;w,fqdk&if olwdkYtopfpzdkY tcGifh
ta&;ay;&rSmuG? olwdkY udk,fwdkifrSmvnf;
twGi;f pdwu f olwu Ykd ,
kd o
f w
l Ykd tm;r&wm? tvdk ]]a[h armif0if; ..rif;u rif;XmetwGuf
ruswmawGeJY olwdkY&JU 'Self-esteem', Self-re- acgif ; aqmif r [k w f v m;? acgif ; aqmif u
43
cufcJwJhtvkyfawG vkyfzdkYvnf; wm0ef&Sdw,f/ rSm tzGUJ tpnf;twGuf wefz;kd wufr,f[h mawG
vG,fwJhtvkyfrsKd;yJ a&G;vkyfae&if rif;&JUtzGJU ydkvkyfoGm;yghr,f/ q&ma& .. aus;Zl;urÇm
tpnf ; u bmjzpf o G m ;rvJ ? NrJ N rJ r S w f x m; ygyJ}}
It takes courage to lead!}}
]][k w f u J h y g q&m? oabmayguf y gNyD ? at;jzL
tenf;qHk;awmh acgif;cJp&m aysmufoGm;r,f? Ref: Bangkok Post,
Stress uif;uif;eJY ywf0ef;usifaumif;aumif; 11, June, 2012
[m o
pHerlemaumif;jyyg
½k d ; om;rI o nf ÓPf y nm
wnf ; [l a om pmtk y f t wG i f ; &S d
yxrOD;qHk;tcef; jzpf\/
aomrwfpf *sufzmqef
td k u vm[d k ; rm;Nrd K Uawmf ü
aeomaom paeaeY? rGef;vGJydkif;
tcsdef jzpfonf/ *kPf,l0ifh<um;aeaom uRefawmf\rdwfaqG abmfbD vl;0pöu ol\om;i,f
ESpfa,mufudk a*gufuGif;tao;pm;wGif upm;&ef ac:vmcJh\/ vufrSwfta&mif;XmerS
vufrSwfa&mif;olxHoGm;um ]]0ifaMu; b,favmuf ay;&rvJ}} [k ar;vdkuf\/
vufrSwfa&mif;ol vl&G,fu ]]vlBuD;rif;twGufu oHk;a':vmyg/ toufajcmufESpf
txuf uav;awGtwGufu wpfa,mufudk oHk;a':vmyg/ ajcmufESpfeJY ajcmufESpfatmuf
uav;awGtwGuf tcrJh0ifcGifhjyKxm;ygw,f/ olwdkYtoufu b,favmufygvJcifAsm}} [k
ar;vdkufonf/
abmfbDu ]]'Dvdkqdkawmh cifAsm;udk ajcmufa':vm ay;&rSmaygh}} [k ajymvdkuf\/
]][m vlBuD;rif;cifAsm; xDaygufxm;vdkYvm;? 'grSr[kwf wpfckckrsm; EkdifvmvdkYvm;/
cifAsm;bmom oHk;a':vmoufomatmif vkyfEkdifwmyJ/ tBuD;aumifav;udk ajcmufESpf
vdkYajym&if &wmyJ? uGmjcm;csufudk uRefawmfrS rodEkdifbJAsm}} [k vufrSwfa&mif;olu ajym\/
abmfbDu ]][kwfygw,f? tJ'grSefaumif; rSefEkdifayr,fh uav;awGuawmh uGmjcm;csufudk
odaeMuw,fav}} [k jyefajymvdkufonf/
Zif r if ; at; (t*F v d y f p m)
44
b0\ avjyif ; rk e f w d k i f ; Mum; tvk d u f o if h a exk d i f w wf y grS tusKd ; &S d r nf
jzpf a Mumif ; ? vk y f i ef ; cG i f w G i f atmif j rif r I & &S d & ef aysmif ; ñG w f r I & S d & rnf
jzpfaMumif;ESifh qkwfomwufom awG;ac:wwfjcif;onf ykdí tusKd;&Sdap
aMumif ; ponf h wd k ; wuf a tmif j rif a p&ef vd k u f e moif h a om enf ; vrf ;
rsm;ukd a&;om;xm;onf/
rkefwkdif;jyif;jyif;xJukd wkd;0ifaewJh *srfbkd *sufav,mOfwpfpif;tay:rSm pD;eif;vkdufygzl;
ygovm;/ [efrS [efyghrvm;vkdY awG;aMumufaerdvdrfhr,f/ 'gayrJh 'Dav,mOfBuD;udk ykHpHxkwf
cJhwJh tif*sifeD,mawGu 'Dvkdobm0ab;'PfawGudk BuHhBuHhcHEkdifatmif wnfaqmufxm;cJhwm
45
jzpf w ,f / aemuf w pf c g tJ ' D v k d BuH K &if okdUaomf vkyfief;&Siftjzpf atmifjrifa&;rSm
av,mOf&UJ awmifyHawGudk Munfhyg/ tawmif tJ ' D E S p f c k & J U ta&;yg t&ma&muf r I u 15
awG[m ½kyfcsnf jzefYcsnfeJY avjyif;'Pfudk &mckdifEIef;yJ &Sdw,fvkdY ajymwmyg/ 'gqkd&if
ausmfvTm;aewm awGUvdrfhr,f/ bmu ta&;tBuD;qkH; jzpfaeovJ/ usefwJh
uk, d u
f a&m b0&JU avjyif;rkew f idk ;f Mum;rSm 85 &mck d i f E I e f ; twG u f oabmxm;tjrif
b,fvdk &ifqidk af eygovJ/ uk, d f rEkid af vmufwhJ (pdwaf epdwx f m;) &,f? vlawGeYJ qufqw H wfwm
tiftm;BuD;wpfckeJY &ifqkdif&wJhtcg b,fvkd &,fu yg0ifywfoufaew,f/ tJ'DESpfckvkH;ukd
wkHYjyefygovJ/ wcsKdUuawmh opfBuD;0g;BuD; atmifatmifjrifjrif vkyu f idk af qmif&uG Ef idk zf u
Ydk
awGvkd rwfrwfBuD; awmifhcHMuw,f/ vufoD; auG;vG,fñ G w f vG,frI (Flexibility) &S d r S o m
qkyf? rsufvkH;jyL;NyD; tm;vkH;udk 0g;pm;ypfr,fhykH &Ekdifw,f/
zrf;Muw,f/ ukd,fhvkdif;rSm xdyfqkH;udk a&mufoGm;wJh
tJ'Dvkd rmrmwif;wif;BuD; &ifqkdifvkduf yk*¾dKvfawGudk Munfh&if vlawGukd ukdifwG,fwwf
csifwJh 0goem&Sd&if 'Dxufaumif;wJh vrf;ukd wm (aygif;oif;qufqHwwfwm) udk a,bk,s
&Sm&vdrrhf ,f/ tck wpfem&Dpm umvtwGi;f rSm tm;jzifh awGU&ygr,f/ olw&Ydk UJ t&nftcsi;f awG
'Dynmukd oif&vdrhfr,f/ rSm xdyq f ;Hk u &Sad ewm ]ESpvf zdk ,G f aumif;jcif;eJY
wcsKdUusawmh &mZoBuFef trwfBuD;&JU tvkdufoifh tvsm;oifh aexkdifEkdifjcif;} wkdY
yef;jym;yifawG? opfi,f0g;i,fawGvydk J rkew f idk ;f jzpfw,f/
'Pfudk ,drf;EGJUNyD; cHMuw,f/ 'Dvkd aysmhñGwfEkdif vlBu;D tjzpf atmifjrifcsi&f if aysmif;ñGwrf I
olrsKd;jzpf&if tck wpfem&DpmtwGif;rSm tJ'D &S d z k d Y vk d t yf w ,f / uG e f y sLwmypö n f ; awG
rkew f idk ;f Murf;awGMum; ykNd y;D aysmw
h wf ñGww f wf xkwfvkyfwJh Texas Instruments ukrÜPD&JU
zkdYeJY tJ'Drkefwkdif;ukdyJ ukd,fhtwGuf tusKd;jyKvm Ouú|a[mif; Fred Bucy u 'Dvkd ajymzl;w,f/
atmif vky, f w
l hJ enf;rsK;d txd oif&ygvdrrfh ,f/ ]]trdefYay;wwfzkdY qkdwm ynmodyfygwm
r[kwfbl;? 'gayrJh ukd,f acgif;aqmif&r,fh
tvk d u f o if h armif b OD ; vlrsK;d pku H kd avhvmNy;D olwYdk pdwt f m;wuf<uatmif
tajctaeqk d ; awG r S m tvk d u f o if h b,fvkd vkyf&r,f? ukrÜPDtwGufa&m olwkdU
aexkdifwwf&if tusKd;rsm;pGm jzpfxGef;w,f/ ukd,fwkdiftwGuf atmifjrifrIawG pGrf;aqmifjy
umae*Dazmifa';&Si;f u avhvmcsuw f pfct
k & csifatmif b,fvkd EId;qGay;&r,f qkdwmukd
vkyif ef;&SifwpfOD;&JU atmifjrifrIrSm vkyfief; odzkdYtwGufawmh enf;rSefvrf;rSefeJY tcsdef,l
uRrf;usifrIeJY wwfodrIu 15 &mckdifEIef;yJ avhusifhrS ukd,fhrSm tJ'D pGrf;&nf&vmw,f/
oufqkdifw,fvkdY qkdw,f/ vkyfief;taMumif; xufjrufwJhacgif;aqmifwpfa,muf jzpfvm
odw,f? vkyw f wf ukid w
f wfvnf; &Swd ,fqw dk m zkdYu tNrJwrf; avhvmoif,laerS jzpfwmyg/
vkyfief;twGuf wu,fhtajccHawG jzpfw,f/ bmaMumifhvJqkdawmh tcsdefeJYtrQ tajctae
46
awG ajymif;aevkdY jzpfw,f/ wpfcsdefwkef;u jyóemawG ? usif h 0 wf a zmuf z suf r I a wG u k d
atmifjrifcJhwJh enf;[m tck atmifjrifcsifrS ukdifwG,fay;zkdY jzpfw,f/
atmifjrifwwfw,f/
vrf ; ½k d ; a[mif ; ud k wpf o rwf w nf ;
ukdifpGJaewm tvkyfrjzpfawmhbl;/ enf;ynm
*sme,fawG? r*¾Zif;awG zwf&if &Sif;&Sif;BuD;
jrifEkdifw,f/ raeYu wDxGifvkdufwJh ypönf;
topfqkdwm ae0ifcsdefavmufrSm ta[mif;
jzpfoGm;NyD/ tqufrjywf jzpfay:vmaewJh
enf ; ynmtopf a wG u d k vuf c H a e&ovk d y J
vlawG vkyfenf;vkyf[efawGeJY ywfouf&if
tvkdufoifh vkdufajymif;ae&r,f/ jrefjref vl a wG u d k qG J a qmif j cif ; twwf y nm
uk d i f ; ñG w f N yD ; aewwf x k d i f w wf o G m ;atmif vkyif ef;wpfc?k ausmif;wpfausmif;? toif;
BudK;pm;yg/ tzGJUwpfck? ukefukefajym&&if ukd,fhtdrfwGif;
ausmufom;ausmufaqmifawGvkd r,kdif qkw
d hJ b,fae&m? b,fXmerSmrqkd xufjrufwhJ
rvJ ckdifckdifNrJNrJ &yfwnf&r,fh u@wpfckawmh acgif;aqmifrIudk ay;csif&if okH;pGJ&wJh ynmu
&Sdw,f/ rlwkdY? t&nftaoG;wkdYrSm b,fawmhrS twlwlygyJ/ ukd,fhpdwful;awG olwkdUvufcHvm
avQmhray;eJY/ qkH;jzwfcsufcs&mrSm qkwfom atmif rvkycf ifrmS uk, d u
hf dk olwYdk Munfn dKatmif
wufom &dSwmeJY usifh0wfawG? pnf;urf;awG vky&f r,f/ uk, d u
hf dk rMunfnKd b;l qk&d if tifrwef
½kdaowm[m wjcm;pDyg/ xl;jcm;xufjrufwJh pdwful;ukd csjyaeygap?
rl qkw
d m wpfcyk J &S&d r,f/ [kv d v
dk dk 'Dvvdk dk olwkdYvufcHzkdY rvG,fbl;/ vlawGukd cspfwwf
,drf;aevkdUuawmh oGm;NyDvkdY yufypDukdvm&JU cifwwfNy;D wpfom;wnf;aeEkid w f hJ acgif;aqmifrsK;d
Ouú| a':e,fvf uif;a'gvfu ajymzl;w,f/ ukdyJ vufcHcsifMuwmyg/
t&nf t aoG ; eJ Y rl u k d jrif h j rif h w if r xm;&if vlawGudk pnf;½kH;&mrSm ukd,fhukd,fykdif
0efxrf;awG rSefrSefuefuef vkyfMuzkdYukdvnf; enf;AsL[mu b,fvkdrsKd;vJ/ ]]vkyf&if vkyf?
arQmfvifhrxm;eJYvkdY qkdw,f/ rvkyf&if odr,f}} qkdwmrsKd; cyfwif;wif;
'DuaeYrmS ukrP Ü aD ygif;rsm;pGm[m vkyif ef; trdeaYf y;wmvm;/ 'grSr[kwf vkycf siv f matmif
usi0hf wfudk tjrifq h ;Hk wifEidk o
f rQ wifzYdk vkyv f m pnf;½kH;NyD; wGJac:wmvm;/
Muw,f/ Raytheon ukrÜPDqkd&if usifh0wf rdwaf qGawG wk;d yGm;zkeYd YJ tjcm;olawGtay:
ppfaq;a&; ñTefMum;a&;rSL; wpfOD;udkawmif MoZmanmif;zkYd vky&f mrSm t"dutcsuu f awmh
cef Y x m;w,f / trS m ;t,G i f ; awG ? yk * ¾ v d u ukd,fhukd,fukd,f ]OD;tNrJrSef} BuD;? ]wpfcsufvTwf
47
tmPm&Si}f Bu;D tjzpf rjrifatmif a&Smif&mS ;jcif; ]]vlwpfa,mufeJY n§dEIdif;p&m BuHKvmwJh
jzpfw,f/ tJ'Dtpm; ESdrfhcswwfaom? cspfcif tcgrSm ol bmukd arQmfvifhovJ? bmawG
wwf a om? vk d u f v k d u f a vsmavsm &S d a om avQmah y;&onfw h idk f olUtzkYd tjrwfxu
G af eao;
acgif;aqmiftjzpf olwkdUeJY wpfom;wnf; w,fvkdY xifrvJ qkdwmawG BudKNyD; pOf;pm;xm;
aejy&r,f/ w,f/ tJ'g[m ol b,favmuftxd aps;qpf
rvJ? b,favmuftxd n§pf,lvkdY&rvJ qkdwm
ol w k d Y a &muf & mu p rsKd;eJY tykHBuD;uGmw,f/ ukd,fu wpfzufowf
tv,facwfrSm ay:xGef;cJhwJh aomrwf tEkdif,lNyD; ukd,f vkdcsifwmawG n§pfxkwf,lvkdY
tuDG;eyfpf qkdwJh ynm&Sif[m qGJaqmifEkdifpGrf; &EkdifwmrsKd;awG trsm;BuD; &Sdvdrhfr,f/ 'gayrJh
odyaf umif;wJh ynma&;orm;yg/ vlwpfa,muf olU rauscsrf;rIawG? rkef;wD;rIawG[m udk,fhukd
ukd ukd,fhtjrifawG ajymjyNyD; odrf;oGif;csif&if td y f r aysmf a tmif enf ; aygif ; wpf o ef ; eJ Y
olUqD avQmufoGm;NyD; &if;&if;ESD;ESD; aEG;aEG; n§Of;yef;aevdrhfr,f/
axG;axG; ajymygvkdY oifMum;w,f/ ta0;BuD; uk d , f jzpf c sif w mu pd w f r ysuf a pbJ
u vSrf;NyD; ]]a[haumif? iwkH;? rif; bmrS tqifajyajy jzpfomG ;apzko Yd m jzpfw,f/ tJ'v D dk
rodbl;? rif;ukd ig ynmay;r,f}} qkdwmrsKd; vkyfEkdifzkdY ñGwfvG,faysmif;vG,f? qkwfom
b,fawmhrS rvkyfzkdY ajymwmyg/ vmcJhprf;? wufom vkyfwwfzkdY vkdw,f/
rif;ukd ig jyKjyifay;r,f qkdwmrsKd;uawmh zcifwpfOD;u olUom;av;ukd azsmif;zsykH
yk d N yD ; a0;rS m aygh / (vl x k u k d ynmay;w,f ? Munf h y g/ n uk d ; em&D a vmuf a&muf a wmh
ynmay;oif w ef ; awG zG i f h w ,f q k d w J h tazu om;tcef;xJ 0ifvmNyD; ]]om; tdyf&m
tzGJUtpnf;awG usqkH;wm 'gaMumifyh g/) uk, d f r0ifcif upm;p&mawG jyeford ;f }} vkYd ajymw,f/
ul n D & r,f h o l q D a&muf a tmif oG m ;NyD ; tqifrajybl;/ om;av;u ]]uReaf wmf tdycf sif
tJ ' D t qif h u ae vk y f i ef ; p&rS m jzpf w ,f / vSNy}D } vkYd jyefajymw,f/ tazu om;ukd 'l;ay:
'Dae&mrSm jyKjyifv, G f aysmah ysmif;olu b,fol qGJwifNyD; ]]uJ [rfywD'rfywD upm;Mur,f}}
jzpf&rvJ/ uk, d yf aJ ygh/ olUqDudk csO;f uyfomG ;wm vk d Y ajymw,f / tazu ][rf y wD ' rf y wD
eJY ñGwfaysmif;rIvkyfief;u pNyD/ 'Denf;pepfukd xkid af evsuo f m;? [rfywD'rfywD vJusvo Ydk mG ;}
pmoif&mrSm? vkyfief;vkyf&mrSm? n§dEIdif;&mrSm qkdwJh uAsmukd &Gwfw,f/ om;av;u obm0
okH;pGJEkdifw,f/ usus vJ u sw,f / taz xyf v k y f y gOD ; vk d Y
]][m;AwfpD;yGm;a&;wuúokdvfrSm roif om;av;u ajymvkdY okH;? av;Budrf xyfvkyf&
&wmawG}}qkdwJh emrnfausmfpmtkyfukd a&;cJhwJh w,f/ oGm;awmhr,fqNdk y;D tazu tcef;tjyif
Mark Mc Commack (rauúmruf) u ESpfOD; xGufr,f jyifawmh om;u taz aemufwpfcg
ESpfzuf tusKd;&SdapwJh ajz&Sif;enf;ukd 'Dvkd wnf;ygvkdY ajymjyefw,f/ tazu om; upm;
ajymjyw,f/ p&mawG odrf;rSvkdY ajymw,f/ om;av;u
48
upm;p&m;awGudk Z,fpufovkd aumufodrf; aumif;wpfck jzpfvmatmif b,fvkd vkyf&r,f
vkdufwm csufcsif;vkdvkd NyD;oGm;w,f/ olwkdY qkw
d mawmh awG;w,f/ olwu Ydk dk pdw"f mwfjri§ whf if
om;tz [rf y wD ' rf y wD aemuf w pf a usmh ay;wmawG? aomuNidrf;ay;wmawG vkyfNyD;
upm;Muw,f/ wpfpdwfwpf0rf;wnf; jzpfatmifvkyfw,f/
uRef a wmf ol w k d U uk d ajymavh & S d w mawmh
okH;rsKd;wnf;yJ-
trSm;t,Gif;awG &Sdvm&if trSm;t,Gi;f awG &Sv d m&if ]uRew f mf} vkyw f m?
awmfawmfav; aumif;wmawGqkd ]wkdY}
]uRew
f mf} vkyw
f m?
vkyfMuwm?
awmfawmfav; wu,f aumif;vmwmrsKd;usawmh ]olwkdY}
vkyfwm?
aumif;wmawGqkd
'gav;ygyJ? 'Davmuf vkyfvkdufwmeJY
]wkdY} vkyfMuwm? atmifjrifwJh abmvkH;toif;wpfoif; jzpfvm
wmygyJ}}
wu,f Bryant u ]olwkdY} qkdwJh pum;vkH;&JU
49
ta&;ygqk;H pum;av;vk;H ]b,fvdk xifv}J qk H ; jzwf c suf c svk d u f y g/ bmeJ Y B uH K BuH K
What is your opinion? xdyfwkdufrawGUbJ n§dEIdif;,lwmrsKd; vkyfr,f?
ta&;tygqkH; pum;okH;vkH; ]wpfqdwf wpf , l o ef vk y f a er,f h t pm; rQrQww
avmuf} If you please. awG ; r,f ? &ef j zpf w mxuf Nid r f ; csrf ; a&;uk d
ta&;ygqkH; pum;ESpfvkH; ]aus;Zl;} Thank wnfaqmufr,fvkdY qkH;jzwfvkdufyg/ 'gawGukd
you. vufawGUvkyfvmwJhtcg rkefwkdif;rSm opfBuD;
ta&;ygqkH; pum;wpfvkH; ]wkdY} We. 0g;BuD;vkd awmifhcHae&if usKd;r,f? opfi,f
t ]wkH;} qkH; pum;vkH; ]ig} I. 0g;i,fvdk ñGwv f ,G af ysmif;vG,&f &dS if tqk;H t½I;H
wpfa,mufa,mufu 'DvlYqufqHa&; r&Sdbl;qkdwmukd oabmaygufvmrSm jzpfw,f/
b,fvdk &Sv d v
J Ydk uk,
d t
hf aMumif; wpfO;D wpfa,muf tjyKoabm awG;wwfjcif;&JU pGrf;tm;
qDrSm pkHprf;&if b,fvkd jyefajymMuvdrfhrvJ/ [m tvG e f B uD ; rm;w,f / 'gayrJ h Flexible
wZGwfxkd; tmPm&SifBuD;vkdY ajymrvm;? Thinking qkdwJh qkwfomwufom awG;ac:
uk,
d v hf al wGtay: u½kPmxm;Ny;D taumif;qk;H wwfjcif;[m ykdNyD; tusKd;&Sdapw,f/
BudK;pm;Ekdifatmif ulnDay;aewJh acgif;aqmif
vkdY ajymrvm;/ Munf r if ;
50
rsuf a rS m uf a cwf tG e f v d k i f ; ,Of a us;rI xG e f ; um;vmcsd e f w G i f tG e f v d k i f ;
ynma&;ukd pdefrac:Edkifaom wuúodkvf? aumvdyfrsm;rSm acwfaemufus
usefEdkifaomaMumifh tGefvdkif;ynma&;ukd wGJzufoifMum;ay;oifhaMumif;
a&;om;xm;onf /
rMumrD ynma&;rSm uRefawmfwkdY ykdNyD; tqifjh rifwh mawGeYJ &ifqidk &f awmhr,f/ enf;ynm
zGUH NzKd ;wk;d wufvmwmeJt
Y rQ enf;ynmeJY qufE, T af ygif;ul;xm;wJh ynma&;? wpfenf;ajym&&if
enf;ynm rygrjzpf ynma&;[m tem*wfrSm ykHay:vmr,fh ynma&;vnf; jzpfw,f/
51
ynma&;avmurSm ta0;oifynma&;eJY aom aumvdyfausmif;om;awG[m tenf;qkH;
uGefysLwmtaxmuftuljyK ynma&;qkdwm tGefvkdif;rSm wpfbmomavmufawmh ,lNyD;
1960 jynfhESpfavmufuwnf;u &SdcJhw,f/ oifMum;aeMuwm awGUvm&w,f/ 2014 ckEpS f
vlawGu pD;yGm;a&; tqifrajy? tvkyfawGu rSm tGevf idk ;f uae ynm&SmrS;D Mur,fh ausmif;om;
&Sm;? urÇmhtusyftwnf;awGMum;rSm tvkyf awG[m 50 &mckdifEIef;avmuf xyfwkd;yGm;vm
vkyf&if; ynmoifvmolawG rsm;vmawmh vdrhfr,fvkdY cefYrSef;xm;Muw,f/
ta0;oif ynma&;pepfukd wDxiG v
f mMuw,f/ 'g bmaMumifv h q
J wdk m jyefo;Hk oyfMunfh
ckvnf; acwfrDwkd;wufvmwJh acwfBuD;rSm awmh emrnfausmfwuúokdvf? aumvdyfBuD;awG
ta0;oifqkdwm pD;yGm;a&;tusyftwnf;eJY rSm usL&Siaf Mu; ac: ynmoifp&dwaf wG wk;d jri§ hf
tqifrajyrIaMumifo h ufouf r[kwaf wmhb;l / vkdufwmaMumifhvnf; ygw,f/ wuúokdvf?
ynma&;ukd ykdNyD; avhvmvkdufpm;vkdolawG aumvdyBf u;D awG[m ausmif;om;awGqu D &wJh
twGufyg tGefvkdif;ynma&;qkdwm acwfpm; 0ifaiGawGeYJ &yfwnfaeMu&wmvnf; jzpfaevkYd
vm&w,f/ aygh/ ausmif;awGbufuvnf; ausmif;om;
rsm;rS wGuaf jcuku d rf ,f? ausmif;om;eJY rdbawG
bufuvnf; wpfjym;rS rukefav ykdBudKufav
qkwd m jzpfvmawmh tGev f idk ;f ynma&; twufeYJ
tpOftvmwuúokdvfynma&; tuswkdY[m
xdyfwkduf&ifqkdifp&m jzpfvmw,f/
ausmif;awGrSm ausmif;om;awG r&Sd&if
&yfwnfzYdk cufygvdrrfh ,f/ tvm;wl ausmif;Bu;D
awG[m ausmif;om;awG rvm&if qkw d mawGudk
BudKwif jyifqifxm;&awmhw,f/ 'gaMumifh
ynma&;pepf [ m tG e f v k d i f ; (Online) Massachusetts Institute of Technology (MIT)
bufudk a&mufreS ;f rod a&mufvmNy;D ygarmu©Bu;D eJY [m;AwfwuúokdvfwkdY yl;aygif;NyD; a':vm
awGu b,fvkd oifMum;ykdYcsovJ? ausmif;om; oef; 60 rwnfum edX qkdwJh ya&m*sufudk
awGuvnf; bmawGudk avhvmoif,Ml u&ovJ? pwif taumiftxnfazmfMuw,f/ wpfenf;
oifMum;ykdYcsay;aewJh wuúokdvf? aumvdyfBuD; tm;jzifhawmh emrnfausmf wuúov dk Bf u;D ESpcf k
awG u vnf ; b,f v k d xl ; jcm;tH h M op&m yl ; aygif ; NyD ; tG e f v k d i f ; ynma&; wpf a cwf
aumif;avmufatmif ynmawG ay;a0rQae qef ; opf z k d Y ajcvS r f ; jyif v k d u f w mvk d Y v nf ;
ovJqkdwmawGukd pdwf0ifpm;aeMuw,f/ qkdEkdifw,f/ ausmif;awGrSm vmwufcsifolawG
2009 ckESpfavmufuwnf;u ajymif;vJ vmwufEkdifwJhtjyif urÇmhynm&SmrSD;csifolawG
rIawG ododomom pwifvmNyD/ 29 &mckdifEIef; twG u f y g tG e f v k d i f ; ausmif ; om;rsm;tjzpf
52
vufoifhcHNyD; ynmacwfwpfacwfudk pwif ukd,fwkdifuyJ tGefvkdif;wuúokdvf Udacity udk
vkdufwmvkdYvnf; qkdEkdifw,f/ ckqkd&if MIT eJY oD;jcm;xyfzGifhjyefw,f/
[m;Awfu oifMum;ykcYd scsuaf wGukd AD', D jdk ycsuf
awGeYJ &&SEd idk af eNy/D tGev
f idk ;f ynma&; qkw
d t hJ xJ
rSm pmar;yGJ? pm&Gufpmwrf;? vufawGU"mwfcGJ tG e f v k d i f ; ay:rS m
prf;oyfrIawGutp tGefvkdif;uae tm;vkH;
Teleconferencing vkdY ac:wJh
&atmif pDpOfay;aeMuw,fvkdY od&w,f/
ynm&S i f r sm;eJ Y
oif ½ k d ; awG z,f & S m ;
Stanford uGefysLwmodyÜH wuúokdvfBuD; wk d u f ½ k d u f a wG U qk H
ESpcf u
k vnf; yl;aygif;Ny;D awmh a':vm 16 oef; aqG ; aEG ; &jcif ; ?
&if;ESD;jr§KyfESHNyD; Coursera qkdwJh ukrÜPDwpfckukd
xlaxmifMuw,f/ olwu Ydk tGevf idk ;f rSm uGeyf sLwm Ek d i f i H a ygif ; pk H & J U
odyÜHeJY ywfoufwJh oif½dk;awGukd vufawGUykdNyD; Seminar awG r S m
xda&mufouf0ifwhJ oif½;dk awGjzpfatmif jyKjyif
zefwD;Muw,f/ uGefysLwm bmom&yfawGom uk d , f h E k d i f i H ? uk d , f h a 'ouaeyJ
r[k w f b l ; / vl r I a &;od y Ü H ? tif * sif e D , meJ Y yg0if a qG ; aEG ; cG i f h & jcif ; ?
vl o m;&if ; jrpf o if w ef ; awG & J U oif ½ k d ; awG
rSeforQ jyefNyD; topfa&;qGJMuw,f/ olwkdUu tk y f p k v k d u f
emrnfausmf tGefvkdif;ynmoifausmif;wpfck
aqG ; aEG ; cG i f h & jcif ; qk d w mawG [ m
jzpf w J h Khan Academy ud k twk , l N yD ;
oif ½ k d ; awG xG i f M uw,f / oif M um;yk d Y c srI tG e f v k d i f ; &J U
(Micro- Lecture) aygif; 3ç100 ukd jyefpp D Ofw,f/
wef z k d ; rjzwf E k d i f w J h
bmom&yfqkdif&mawGrSm ykdNyD; us,fjyefYpGmeJY
Interactive jzpf a tmif zef w D ; cJ h M uw,f / ynma&;qk d i f & m
&v'fuawmh EkdifiHaygif; 190 u ausmif;om;
ajcvS r f ; opf a wG y J
aygif ; 160ç000 avmuf [ m pwef ; zk d Y ' f
wuúov dk &f UJ Sebastian Thrun rSm tGefvkdif;u jzpf w ,f /
wpfqifh vma&mufoifMum;aeMuNyD/
aemufqufwGJtjzpf rD&SD*ef? yifq,f
aA;eD;,m;eJY y&ifhpfwefwuúokdvfawGuvnf; ta0;oifacwfawG &Scd ahJ yr,fh odyaf tmifjrif
tGefvkdif;awG vkdufvkyfvmMuw,f/ Thrun cJhwm r[kwfawmh tGefvkdif;ynma&;ukdvnf;
53
odyfNyD; jzpfxGef;vdrhfr,fvkdY xifrxm;Mubl;/ wuú o k d v f r wuf b J bG J U &cJ h M uwmuk d v nf ;
'gayrJ h tG e f v k d i f ; ynma&;rS m yg0if y k d Y c swJ h jyefvnfokH;oyfoifhw,f/
q&mBuD;awGu EkdifiHpkHu wu,fhygarmu©BuD; wuú o k d v f q k d w m twef ; wuf & w,f
awG? ynm&SifBuD;awG jzpfaeawmh pdwf0ifpm; qkw
d hJ tajccH ,lqcsuaf wG[m ajymif;vJvmNy/D
vmMuw,f/ ynm&Siaf wG? ausmufoifyek ;f awG ynma&;qkdwm tpkta0;tvkduf ynmwwf
a&SUuae Webpage awGay:ukd qGJac:Ekdif arG;xkwfa&; tpDtpOfuae wpfenf;tm;jzifh
vkdufwm[mvnf; tGefvkdif;ynma&;twGuf tpk;d &tBu Kd uf ynmwwf arG;xkwaf &;tpDtpOf
trsm;BuD ; taxmuf t ul jzpf a pcJ h w ,f / uae ukd,fBudKuf&m ukd,foif? ukd,fvkdcsifwJh
tGefvkdif;ay:rSm Teleconferencing vkdY ac:wJh ynm ukd,fwkdif&SmwJh ukd,fhpdwfBudKuf ynma&;
ynm&Sifrsm;eJY wkduf½kdufawGUqkH aqG;aEG;&jcif;? toG i f aqmif v mw,f / 'D j yKjyif a jymif ; vJ
EkdifiHaygif;pkH&JU Seminar awGrSm ukd,fhEkdifiH? wkd;wufrIrSm ar;p&mawG ay:aygufvmw,f/
uk d , f h a 'ouaeyJ yg0if a qG ; aEG ; cG i f h & jcif ; ? à wuúokdvf? aumvdyf ynmoifESpfudk
tkyfpkvkduf aqG;aEG;cGifh&jcif; qkdwmawG[m av;ESpfvkdY bmaMumifh owfrSwfxm;&
tGefvkdif;&JU wefzkd;rjzwfEkdifwJh ynma&;qkdif&m wmvJ?
ajcvSrf;opfawGyJ jzpfw,f/ à oif ½ k d ; awG u d k twk d i f ; twm yrmP
zifvefEidk if ?H Helsinki wuúov dk rf mS 1992 wpfwef;wnf; bmaMumifh owfrw S xf m;
ckEpS af vmufuwnf;u Teleseminar vkaYd c:wJh MuwmvJ?
½kyfjrifoHMum; wkduf½kdufaqG;aEG;yGJawG usif;y à owfrSwfxm;wJh oif½kd;ta&twGuf?
vmcJhMuw,f/ wuúodkvfu aqG;aEG;yGJwufzkdY owfrSwfxm;wJh trSwfta&twGufudk
TV zefom;jyifa&SUwnfhwnfh xkdifvkdufwmeJY vku d Nf y;D bmaMumifh bGUJ quf,al &;? r,l
Ny;D ygw,fqw dk ahJ cwf a&mufvmw,f/ rJvb f ek ;f a&;ukd owfrSwfMuwmvJ/ (rmpwm
wuúov dk rf mS vnf; 1996 ckEpS af vmufuwnf;u qufwufzkdY bmaMumifh trSwfawGeJY
pwifcJhaMumif; od&w,f/ ykdif;jzwfMuwmvJ/)
pmoifw,fqkdwm q&meJY ausmif;om;
rsuEf mS csi;f qkid o f ifrS jzpfw,fvYdk xifMuolawG twef ; r[k w f w J h armf * sL;
twGuf acwfajymif;ukefNyD/ ausmif;wuf&if; tpOftvm aumvdyef YJ wuúov dk af wGu
tvkyv f yk &f olawG? uk, d x
f ;l uk,
d cf Ref uk, d yhf nm jy|mef;xm;wJh oif½kd;awGuae ajymif;vJrIawG
oifp&dwf ukd,fwkdif&Sm&olawGtwGuf tpOf vkyv f mw,f/ twef;awGuv dk nf; t&G,t f pm;
tvm ynmoifMum;a&;[m rjzpfEidk af wmhb;l / ok;H rsK;d ajymif;vJvmwm awGU&w,f/ twef;Bu;D
tar&duefrmS txufwef;ynm oifMum;Ny;D ol &if Lecture ? tv,ftvwfqkd&if Discussion
touf 18 ESpfrS 22 ESpftwGif; ausmif;om; eJY ao;&if Seminars qkdNyD; jyKjyifajymif;vJ
15 &mckdifEIef;uae 18 &mckdifEIef;avmuf[m ac:a0:ok H ; pG J v mMuw,f / twef ; tm;vk H ;
54
oifwef;tykdif;tjcm;ukd tMurf;zsif;tm;jzifh tGev f idk ;f &JU xl;jcm;csuyf /J tGev
f idk ;f ay:u Guide
12 ywfuae 16 ywfavmuftxd owfrSwf qkdwm ygarmu©BuD;awGvnf; jzpfEkdifovkd
w,f/ oifwef;wpfcsdefukd okH;em&DvkdY owfrSwf emrnfausmf q&mawGvnf; jzpfEidk w f ,f/ uk, d f
w,f/ oif½kd;awGukdvnf; txl;jyKbmom&yf BudKufwJh EkdifiH? ausmif;? q&mawGukd Guide
tvkduf pDxm;wwfMuw,f/ oif½kd;rSm yg&r,fh tjzpf owfrSwfcGifh &Sdw,f/
taMumif;t&mawGukd ygarmu©BuD;awGuyJ ausmif;om;awGtwGuf jy|mef;ay;xm;wJh
pDpOfay;Muw,f/ oif½kd;awGu vGwfvyfovkd &Sif;vif; vG,ful
acwf o pf y k H p H r S m armf * sL; (Modules) atmif pDpOfxm;wmaMumifh tcsdefwkdtwGif;
qkdwmawG okH;vmw,f/ ukd,fBudKufwJh armf*sL; avhvm? wefzkd;oufom? tjrefqkH; bGJU&Ekdifap
udk udk,f a&G;cs,fykdifcGifh &Sdw,f/ oD;jcm; Lec- w,f / jy|mef ; csuf a wG u ausmif ; wuf w J h
ture ykdYcscsuf wpfckcsif;udk jzpfap? wpfwGJvkH;ukd olawGeJY twlwljzpfayr,fh vkyfaqmifcsuf?
jzpfap Download csxm;Ekdifw,f/ tm;vkH;ukd tuJjzwfcsuf? &v'fawGu jrefqefwmaMumifh
Cloud rSm xnfhxm;ay;wwfw,f/ y½dk*&rf omref av;ESpfavmuf ausmif;oGm;wufp&m
awGu trsm;BuD;&SdaewmaMumifh ukd,fBuKdufwJh rvkb d J bGUJ &Ekid w f ,f/ oif½;dk ta&twGux f uf
y½kd*&rfukd ausmif;om;u a&G;cs,fcGifh &Sdw,f/ oif½kd;tay:rSm ausmif;om;wpfa,muf&JU
oif½kd;ukdvnf; wpfckvkH;ukd jzpfap? wpfpdwf wkYHjyefrIukdom tav;xm;wmaMumifh t&nf
wpfyidk ;f ukd jzpfap BudKuo f avmuf cs,El idk w
f ,f/ tcsi;f udk Munfw h hJ ynma&;vkv Yd nf; qkEd idk w
f ,f/
uk d , f B ud K uf w J h ygarmu© e J Y oif M um;yk d i f c G i f h
&Sdw,f/ BudKufwJh Lecture udk em;axmif wuú o d k v f E S i f h jyif y urÇ m
Ekdifw,f/ jyifyurÇm qkwd m ynma&;rSm urÇmt h jrif?
urÇmt h awG;awGeYJ urÇmudk arQmMf unfzh Ydk ajymcsif
wm/ wuúov dk af wGukd wHcg;ydwx f m;vkYd &w,f/
½kyf0w¬KawG[m 'DacwfrSm odyfNyD; ta&;ryg
awmhbl;/ wef;n§dr,fqkd&if wuúokdvfawG[m
tpOf t vmawG M um;rS m td y f a rmusaewm
MumvSryS /J vli,fawGu wuúov dk uf dk txifBu;D
av;pm;w,fqkdwm wpfacwfwpfcgrSm usefcJh
NyD/ wuúokdvfqkdwm pmoifzkdYoufouf vmcJh
ygvkdY b,fwkef;urS zdwfac:cJhwm r[kwfbl;/
ausmif;om;awGqkdawmh Guide vkyfwm rsufarSmufacwf tGefvkdif;,Ofaus;rI
ukdawmh vkdcsifMurSmyJ/ ukd,fBudKufwJh Guide xGef;um;aecsdefrSm wuúokdvfqkdwm NcHcwfxm;
ukd ukd,fBudKufovkd a&G;cs,fykdifcGifh &Sdwm wJh twGif;pnf; ,Ofaus;rI? tGefvkdif; qkdwmu
55
jyifyurÇm ,Ofaus;rIwpfcktaeeJY wkdufyGJ rMumao;rDu wuúodkvfBuD; wHcg;ydwf
qifvmcJhw,f/ wuúokdvfawGrSm a&G;cs,fp&m xm;vkdY vGrf;qGwfaMuuGJaewJh tbkd;tkdawG&JU
awG jzpfvmw,f/ wHcg;ydwfNyD; qufxkdifae &ifckefoHawGukd wpfqdwf wpftdwfvkyfNyD;
rvm;? wHcg;zGifhay;NyD; zdwfac:rvm; pOf;pm; csJUum;vmwm awGU&w,f/ tGefvkdif;ay:rSm
aeMuw,f/ wpfenf;tm;jzifhawmh tGefvkdif; arTaESmufNyD; ynmEGHepfaeolawGuawmh tJ'D
ay:rSm ynmacwfudk wufNyD; pdefrac:EkdifwJh tbk;d tkad wGvdk wuúov dk v
f rG ;f csi;f awG Mum;&if
wuúokdvfBuD;awG[m acwfaemufususefcJh &ifckef? rckef odcsifvSw,f/
awmhr,fqkdwm odjrifvmwmaMumifh tGefvkdif;
ynma&;udk wGJzuf oifMum;ay;vmMuw,f/ wif n G e f Y
[m o *½k t pd k u f w wf q H k ;
uav;
arwå m onf t&m&mwk d i f ; ud k
jzpf a pyg\/ ,if ; onf b0\
aomh c suf jzpfum ,if;\ vTr;f rd;k rIu
urÇmavmuBuD;ud k vI y f & S m ;ouf 0 if
apyg\/
&J U vf z f 0,f v f ' d k x ½d k i f ; ef
pma&;olvnf;jzpf? enf;jyq&m
vnf;jzpfol vD,dkbwfpu*fvD,mu
wpf c gu ol yg0if a &G ; cs,f q H k ; jzwf
ay;&ef yefMum;jcif;cH&aom NydKifyGJ
wpfck\taMumif;udk ajymjycJhonf/
Nyd K if y G J \ &nf & G , f c suf r S m *½k t pd k u f
wwfqHk;uav;udk &SmazG&efjzpfonf/
tEkdif&AdkvfpGJoGm;olrSm av;ESpfom;t&G,f uav;i,fwpfOD; jzpfonf/ ol\tdrfeD;csif;rSm
rMumao;rDu ZeD;onf qHk;yg;oGm;cJhaom &nfrGefonfh tbdk;tdkwpfOD;jzpfonf/ uav;u
idka<u;aeaom tbdk;tdk\NcHtwGif;odkY 0ifa&mufoGm;NyD; tbdk;tdk\aygifay:wGif wufxdkif
aecJhonf/ rdcifu ]]tbdk;tdkudk bmajymcJhvJ}} [k ar;aomtcg uav;u ]]bmrS rajymcJhygbl;
arar? om;u ol idkwmudk ulNyD; idkay;cJh½HkygyJ}} [k ajzvdkufonf/
Zif r if ; at; (t*F v d y f p m)
56
2010 jynh f E S p f ygwD p H k ' D r d k u a&pD taxG a xG a &G ; aumuf y G J atmif j rif p G m
usif ; ycJ h y H k E S i f h 2015 ck E S p f ygwD p H k ' D r d k u a&pD taxG a xG a &G ; aumuf y G J
atmif j rif p G m usif ; ycJ h y H k w d k Y u k d EI d i f ; ,S O f a &;om;xm;onf /
ed ' gef ;
2015 ckESpf? Ekd0ifbmv 8 &ufaeYwGif usif;ycJhaom a&G;aumufyJGonf jynfwGif;rS
omru EkdifiHwumrSyg txl;pdwf0ifpm;cJhaom a&G;aumufyJGwpfck jzpfcJhonf/ 'Drkdua&pD
pepfokdY toGiful;ajymif;&mwGif rjzpfrae jzwfoef;&rnfrSm a&G;aumufyJGyif jzpfonf/ xkdokdY
57
toGiful;ajymif;Ekdif&eftwGuf jrefrmEkdifiHwGif vTwfawmfukd,fpm;vS,favmif;rsm;taejzihf
2010 jynf h E S p f E S i h f 2015 ck E S p f w d k Y w G i f a&G;aumufyJGqkdif&m vkyfief;rsm;wGif BuKdwif
ygwDpHk'Drkdua&pD taxGaxGa&G;aumufyJGrsm; jyifqifcsdef ykdrkd&&dScJhonf/
usif;yjyKvkyfcJhonf/ usif;yNyD;pD;cJhaom 2010
jynhfESpfESihf 2015 ckESpf ygwDpHk'Drkdua&pD vT w f a wmf u k d , f p m;vS , f a vmif ; ta&
taxGaxGa&G;aumufyJGwkdYukd avhvmqef;ppf twG u f yk d r k d r sm;jym;jcif ;
Munh f v Qif atmuf y gtwk d i f ; awG U &Sd & rnf 2010 jynhfESpf a&G;aumufyJGwGif EkdifiHa&;
jzpfonf- ygwD 37 ygwD r S 0if a &muf , S O f N yKd i f o nh f
r[mAsL[mpD r H u d e f ; a&;qJ G t aumif vTwfawmfukd,fpm;vS,favmif; 3ç069 OD;
txnf a zmf j cif ; &dScJh&m ygwDukd,fpm;jyK 2ç987 OD;ESifh wpfoD;
2010 jynhEf pS f a&G;aumufywGJ iG f aqmif&u G f yk*¾v 82 OD;wkdY toD;oD; 0ifa&muf,SOfNyKdif
cJhjcif; r&dSaomfvnf; 2015 ckESpf a&G;aumufyGJ cJhMuonf/ 2015 ckESpf a&G;aumufyJGwGif
uk d vG w f v yf w &m;rQí yG i h f v if ; jrif o mNyD ; EkdifiHa&;ygwD 91 ygwDrS 0ifa&muf,SOfNyKdif
trsm;,HkMunfvufcHaom a&G;aumufyJGtjzpf onhf vTwfawmfukd,fpm;vS,favmif; 6ç038
atmifjrifpmG usi;f yEkid af &;twGuf r[mAsL[m OD; &dScJh&m ygwDukd,fpm;jyK 5ç728 OD;ESihf wpfoD;
pDrHudef; (2014-2018) ig;ESpfwmpDrHudef;ukd yk*¾v 310 OD;wdkY toD;oD; 0ifa&muf,SOfNyKdif
tajccHrl ckepf&yfay:tajccHí &nfrSef;csuf cJhMuonf/ 2010 jynhfESpfxuf 2015 ckESpf
yef;wkdif 12 csuf csrSwfNyD; a&;qJGaqmif&Guf a&G ; aumuf y J G w G i f 0if a &muf , S O f N yKd i f o nh f
cJhonf/ vTwfawmfukd,fpm;vS,favmif; ta&twGuf
ESpfqcefY ykdrkdrsm;jym;vmaMumif; avhvmawGU&dS
a&G ; aumuf y J G & uf aMunmjcif ; &onf/
2010 jynh f E S p f a&G ; aumuf y G J w G i f
a&G;aumufyu GJ si;f yrnhf aeY&ufudk a&G;aumufyJG rJ p m&if ; xk w f j yef a Munmjcif ;
rwkdifrD 88 &uf BuKdwifaMunmcJhNyD; 2015 2010 jynhfESpf a&G;aumufyJGü rJpm&if;
ckEpS f taxGaxGa&G;aumufyu GJ dk atmufwb dk mv rsm;ukd a&G;aumufyJGrusif;yrDwGif wpfBudrf
ukefESihf Ekd0ifbmvqef;wGif usif;yjyKvkyfrnf wnf; aMunmEkdifcJhaomfvnf; 2015 ckESpf
jzpf a Mumif ; aeY p Of x k w f o wif ; pmrsm;ES i h f a&G ; aumuf y J G ü rJ p m&if ; rsm;uk d av;Bud r f
Media rsm;ü 2015 ckESpf? Zefe0g&Dv 1 &uf aMunmcJhonf/ rJpm&if;rsm;ukd tdrfaxmifpk
wGif BuKdwifaMunmay;cJhNyD; a&G;aumufyJG vlOD;a&pm&if;yHkpH (66^6) ESihf taxGaxG
usif;yrnhf aeY&uftwdtusukd a&G;aumufyJG tk y f c sKyf a &;½H k ; &S d ajrjyif v l O D ; a&pm&if ;
rwkdifrD 122 &uf BuKdwifaMunmcJhojzihf (roefpGrf;olrsm;tygt0if) rsm;ukd tajccHí
a&G ; aumuf yGJ 0 if r nh f Ek d i f i H a &;ygwD r sm;? jyKpk c J h j cif ; jzpf o nf / jynf o l r sm;taejzih f
58
a&G;aumufyt GJ ay: ykrd pdk w
d 0f ifpm;vmap&efEiS fh aomfvnf; 2015 ckESpf a&G;aumufyJGwGif
rJ a y;vk d o nh f q E´ r sm; jzpf a y:vmap&ef vG w f v yf í w&m;rQwaom a&G ; aumuf y J G
rJpm&if;rsm; oGm;a&mufMunhf½Iapa&;twGuf jzpfapa&;ESifh yGiv
fh if;jrifomaom a&G;aumufyGJ
rJqE´&Sif ynmay;vkyfief;pOfrsm;ukd rD'D,m jzpfapa&;twGuf a&G;aumufyJG apmihfMunhf
aygif;pHkrS xkwfvTihfay;cJhonfomru EkdifiHa&; avhvma&;tzGJU (Observer) rsm; a&G;aumufyJG
ygwDrsm;ESihf rD'D,mrsm;vnf; yl;aygif;yg0ifrI wGif 0ifa&mufavhvmcGifhjyKcJhonf/ jynfwGif;
&dSapa&;twGuf BuKd;yrf;cJhonf/ rJqE´&Sif apmihMf unhaf vhvma&;tzGUJ 13 zGUJ rS apmihMf unhf
pm&if;rsm;ukd uGeyf sLwmjzihjf yKpNk y;D jynfaxmifpk avhvmolOD;a& 9ç430 OD;? jynfy apmihfMunhf
a&G;aumufyJGaumfr&Sif½Hk;&dS Main Sever wGif avh v ma&;tzG J U ajcmuf z G J U rS apmih f M unh f
od r f ; qnf ; xm;&S d j cif ; jzih f aemif v mrnh f avh v mol O D ; a& 468 OD ; ES i h f jynf w G i f ; &S d
Mum;jzwf a &G ; aumuf y J G r sm;ES i h f taxG a xG EkdifiHwumtzJGUtpnf; ukd;zGJUrS apmihfMunhf
a&G;aumufyJGrsm; usif;yonhftcg rJpm&if;rsm; avhvmolOD;a& 183 OD; 0ifa&muf avhvm
ukd tprStqH;k topfxyfrjH yKp&k ef rvkad wmhbJ cJhMuonf/
touf 18 ES p f jynh f v mrnh f o l r sm;uk d
rJpm&if;wGifxnhfoGif;jcif;? uG,fvGefolrsm;ukd BuKdwifqE´rJay;jcif;ukd yGihfvif; jrifomrI
rJ p m&if ; rS y,f z suf j cif ; rsm; jyKvk y f & ef o m &S d a pjcif ;
vkdtyfrnf jzpfonf/ 2010 jynhfESpf? taxGaxGa&G;aumufyJG
wG i f ouf q k d i f & m rJ q E´ e ,f j yif y a&muf
rJqE´&Sif (jynfwGif; ^jynfy) rsm; BuKdwif
qE´rJay;&mwGif BuKdwifrJay;jcif;vkyfief;pOf
ESihfpyfvsOf;onhf oD;jcm;yHkpHrsm; owfrSwf
jy|mef;xm;jcif; r&dSao;ay/ 2015 ckESpf?
taxGaxGa&G;aumufyJGwGifrl BuKdwifrJay;
jcif;vkyfief;pOfukd ykdrkdí yGihfvif;jrifomrI
&S d a p&ef t wG u f jynf w G i f ; &S d ouf q k d i f & m
rJqE´e,fjyifya&muf qE´rJay;ykdifcGihf&dSolrsm;
a&G ; aumuf yGJ apmih f M unh f a vh v ma&; teuf ausmif;om;rsm;? oifwef;om;rsm;?
tzG J U (Observer) rsm;uk d a&G ; aumuf y J G tcsKyfcHae&olrsm;ESihf aq;½Hkwufa&mufae
wG i f yg0if avh v mcG i h f j yKjcif ; &aom twGif;vlemrsm;twGuf yHkpH (1-1) jzihf
2010 jynh f E S p f a&G ; aumuf y J G w G i f vnf;aumif;? wyfrawmfom;rsm;ESihf twlae
a&G ; aumuf y J G apmih f M unh f a vh v ma&;tzG J U tdrfaxmifpk0ifrsm;twGuf yHkpH (1-2) jzihf
(Observer) rsm; apmihfMunhfavhvmjcif; r&dScJh vnf;aumif;? EkdifiHjyifyokdY tpkd;&cGihfjyKcsuf
59
jzihf a&muf&dSaeaom qE´rJay;ykdifcGihf&Sdolrsm; trSwfpOfwkdYukd BuKdwifod&dSí qE´rJay;&mwGif
twGuf yHkpH (1-3) jzihfvnf;aumif; toD;oD; vG,fulap&eftwGufvnf;aumif;? rJpm&if;
pm&if ; jyKpk í rJ ½ H k r sm;? &yf u G u f ok d Y r [k w f wG i f rd r d t rnf tvG , f w ul & S m azG E k d i f & ef
aus;&Gmtkyfpk a&G;aumufyJGaumfr&SiftzJGUcGJ½Hk; twG u f v nf ; aumif ; ? ta,mif a qmif
rsm;ESihf NrKdUe,f a&G;aumufyJGaumfr&SiftzJGUcGJ½Hk; rJ a y;jcif ; avsmh e nf ; ap&ef t wG u f v nf ;
wk d h w G i f trsm;jynf o l r sm; Munh f ½ I E k d i f & ef aumif ; rJ q E´ & S i f ouf a ocH u wf j ym;rsm;
uyfxm;aMunmjcif;rsm;ukd aqmif&GufcJhonf/ xkwfay;cJhonf/
rJ a y;yH k p epf ajymif ; vJ u sih f o H k ; jcif ; rJ a y;yk d i f c G i h f &Sd o l O D ; a& wk d ; jrih f v mjcif ;
2010 jynhEf pS f a&G;aumufyw GJ iG f rJqE´&iS f 2010 jynh f E S p f a&G ; aumuf yG J w G i f
rsm;rS rJ v uf r S w f a y:wG i f abmvf y if j zih f jynfaxmifpkwpf0ef;vHk;&dS qE´rJay;ykdifcGihf&dSol
trSefjcpf (Â) jcpfí qE´rJay;aomfvnf; OD;a& 29 oef;ausmf (29ç021ç608 OD;) teuf
2015 ckESpf a&G;aumufyJGwGif rJqE´&Sifrsm; 22 oef;ausmf (22ç421ç123 OD;) wkYd vma&muf
qE´jyK&mü trSef (Â) trSwftom;yg wHqdyf qE´ r J a y;cJ h M uojzih f qE´ r J a y;yk d i f c G i h f &S d o l
wH k ; uk d toH k ; jyKrJ a y;apjcif ; ? roef p G r f ; ol tm;vHk;\ 77 'or 26 &mckdifEIef; rJay;cJh
rJqE´&Sifrsm; rJ½HkwGif tqifajypGm qE´rJay; Muonf / 2015 ck E S p f a&G ; aumuf y J G w G i f
Ekdifa&;ESihf tjriftm½HkcsKdU,Gif;ol rJqE´&Sifrsm; jynfaxmifpkwpf0ef;vHk;&dS qE´rJay;ykdifcGihf&dSol
qE´rJay;&mwGif tqifajyap&eftwGuf Brill OD;a& 34 oef;ausmf (34ç295ç334 OD;) teuf
Voter Slip Template rsm; pDpOfay;í qE´jyKap 23 oef;ausmf (23ç911ç784 OD;) wkYd vma&muf
cJhonf/ vlyk*¾Kdvf wpfOD;wpfa,mufwnf;rS qE´ r J a y;cJ h M uojzih f qE´ r J a y;yk d i f c G i h f & S d o l
wpfBurd x f ufyí
dk rJray;Ekid af &;twGuf rJay;Ny;D tm;vHk;\ 69 'or 72 &mckdifEIef; rJay;cJh
ol w k d i f ; \ vuf o ef ; wG i f 24 em&D c H a om Muonf/
acwf a y:aq;rsm; ok w f v d r f ; ay;cJ h j cif ;
ponfjzihf jyKvkyfay;cJhonf/ rJ a &wG u f j cif ; pepf
2010 jynhfESpf a&G;aumufyJGwGif qE´rJ
r J q E´ &S if o u f a o c H u w f j y m ; r s m ; ay;jcif; vkyif ef;pOfNy;D qH;k í rJ½rkH LS ;OD;pD;Ny;D rJrsm;
xk w f a y;jcif ; a&wGuf&mwGif rJ½Hkukd,fpm;vS,frsm;? wuf
GJ iG f rJqE´&iS f a&mufvmolrsm;rS rdrdukd,fpm;vS,favmif;
2010 jynhEf pS f a&G;aumufyw
oufaocHuwfjym;rsm; xkwfay;cJhjcif; r&dS &&dSaomqE´rJukd rdrdtpDtpOfjzihf rdrdukd,fwkdif
aomfvnf; 2015 ckESpf a&G;aumufyJGwGif rJ&v'frsm;ukd rSwfom;cJh&onf/ 2015 ckESpf
rJpm&if;wGifyg&dSonhf qE´rJay;ykdifcGihf&dSolrsm; a&G;aumufyw GJ iG rf l rJa&wGu&f mwGif vTwaf wmf
qE´rJay;Ekdif&eftwGufvnf;aumif;? rJqE´&Sif ukd,fpm;vS,favmif;wpfOD;csif;pD\ rJ&&dSrIukd
rsm;taejzih f rJ a y;&rnh f rJ ½ H k r S rJ p m&if ; Board ay:wGifwifí tcsdefESihfwpfajy;nD
60
azmfjya&wGufcJhaomaMumihf rJ½Hkukd,fpm;vS,f a&G;aumufyJGaumfr&Sif\ Website jzpfaom
rsm;? wufa&mufvmolrsm;taejzihf vTwaf wmf www.uecmyanmar.org wkdYwGifvnf; xkwfjyef
ukd,fpm;vS,favmif;rsm;\ qE´rJ&&dSrI tajc aMunmay;cJhonf/
taeukd rJa&wGufaepOf tcsdefESihfwpfajy;nD
tvG,fwul od&dSrSwfom;Ekdifayonf/ aiG t mrcH E S i f h trI p &d w f r sm; avQmh c s
owf r S w f a y;cJ h j cif ;
2010 jynh f E S p f w G i f vT w f a wmf
ukd,fpm;vS,favmif;trnfpm&if; wifoGif;
&mwGif wifoGif;vTmESihftwl a&G;aumufyJG
0ifciG t fh mrcHaiG usyf ig;ode;f [k owfrw S af y;cJh
aomfvnf; 2015 ckESpfwGif usyf oHk;odef;[k
jyif q if o wf r S w f a y;cJ h o nf / vT w f a wmf
uk,d pf m;vS,t f jzpf a&G;aumufwifajrm§ ufjcif;
cH&íjzpfap? a&G;aumufwifajr§mufjcif; rcH
&aomfvnf; a&G;aumufyJGwGif ckdifvHkaom
qE´rJ &SpfyHkwpfyHkESihftxuf &&dSvQifjzpfap?
Media Center zGiv fh pS í
f tEkid &f vTwaf wmf a&G ; aumuf y J G 0 if c G i h f tmrcH a iG jyef v nf
uk d , f p m;vS , f r sm; aMunmjcif ; xk w f a y;onf / a&G ; aumuf y J G u ef Y u G u f v T m
2010 jynfEh pS f a&G;aumufyw GJ iG f a&G;aumuf
trIp&dwftjzpf 2010 jynhfESpfwGif usyf 10
cH&aom vTwfawmfukd,fpm;vS,frsm;pm&if; od e f ; ay;oG i f ; cJ h & aomf v nf ; 2015 ck E S p f
ukd 2010 jynfhESpf? Ekd0ifbmv 7 &ufrS 2010 a&G;aumufyJGwGif usyf ig;odef;[k avQmhcs
jynfhESpf? Ekd0ifbmv 17 &uftxd aeYpOfxkwf owfrw S af y;cJo
h nf/ a&G;aumufyGJ uefu Y u G vf mT
owif;pmrsm;wGif xkwfjyefaMunmcJhonf/ trI u k d Mum;emppf a q;aepOf t wG i f ;
2015 ckESpf a&G;aumufyJGwiG f a&G;aumufcH jyifqifrIwifoGif;vkdvQif 2010 jynhfESpfwGif
&aom vTwfawmfukd,fpm;vS,frsm;pm&if;ESihf usyf ig;odef; ay;oGif;cJh&aomfvnf; 2015
a&G ; aumuf y G J & v'f r sm;uk d jynf a xmif p k ck E S p f a&G ; aumuf y J G w G i f usyf oH k ; od e f ; [k
a&G;aumufyJGaumfr&Sif½Hk;wGif vnf;aumif;? avQmhcsowfrSwfay;cJhonf/
&ef u k e f N rKd U ? a&T v D v rf ; &S d jynf a xmif p k
a&G;aumufyJGaumfr&Sif½Hk;cJGwGif vnf;aumif; umvpnf;urf;owfrSwf&ufrsm; wkd;jr§ ihf
Media Center rsm; zG i h f v S p f í tcsd e f E S i h f owf r S w f a y;jcif ;
wpf a jy;nD xk w f j yef a MunmcJ h o nf / vTSwfawmfukd,fpm;vS,favmif; trnf
aeY p Of x k w f o wif ; pmrsm;ES i h f jynf a xmif p k pm&if;wifoGif;jcif;? pdppfjcif; ½kyfodrf;jcif;ESihf
61
pyfvsOf;onhf &ufrsm;ukdvnf; ,cif 2010 ndE§ idI ;f a&;aumfrwD zJUG pnf;jcif; r&dcS ahJ omfvnf;
jynh f E S p f w G i f wif o G i f ; &uf u k d 15 &uf ? 2015 ckESpfwGif a&G;aumufwifajr§mufjcif;
pdppf&ufukd ig;&uf owfrSwfay;aomfvnf; qkdif&m vkyfief;pOfrsm;ESihfpyfvsOf;í tjiif;yGm;
,ck 2015 ckESpfwGif wifoGif;&ufukd 26 &uf? rIrsm;ukd ykdrkdxda&mufpGm ajz&Sif;aqmif&Guf
pd p pf & uf u k d 10 &uf owf r S w f x k w f j yef
aMunmay;cJ h o nf / Ek d i f i H a &;ygwD r sm;rS
a&G;aumufyJGqkdif&m pka0;a[majymjcif;ESihf 2015 ckESpf
rJqG,fpnf;½Hk;cGihfumvukd 2010 jynhfESpfwGif
&ufaygif; 30 owfrSwfay;cJhaomfvnf; 2015 a&G;aumufyJGonf
ckESpfwGif EkdifiHa&;ygwDrsm;\ wifjycsufESihf pdefac:rIrsm;jym;aom
tnD &ufaygif; 30 rS &ufaygif; 60 txd
wkd;jr§ihf cGifhjyKay;cJhonf/ a&G ; aumuf y G J w pf c k j zpf N yD ;
a&G;aumufyJGrwkdifrDu
usih f 0 wf r sm; a&;qJ G o wf r S w f j cif ;
xk d h j yif 2010 jynh f E S p f ü Ek d i f i H a &; a0zefrIrsm; &Sd cJhaomfvnf;
ygwDrsm;ESihf ukd,fpm;vS,favmif;rsm;twGuf
a&G;aumufyGJNyD;aemuf
usihf0wf[lí oD;oefYñTefMum;xm;jcif; r&dScJh
aomfvnf; 2015 ckESpf? ZGefv 26 &ufwGif urÇmhEkdifiHtoD;oD;rS
&ef u k e f N rKd U ü usif ; yaom jynf a xmif p k todtrSwfjyKcJhonhftjyif
a&G ; aumuf y J G a umf r &S i f E S i h f Ek d i f i H a &;ygwD
rsm;\ tpnf;ta0;ü EkdifiHa&;ygwDrsm;\ ta&SUawmiftm&SwGif
ukd,fpm;vS,frsm;rS jynfaxmifpk a&G;aumufyJG usif;ycJhaom
aumfr&SiftzJGU a&SUarSmufwGif ]]EkdifiHa&;
ygwDrsm;ESihf ukd,fpm;vS,favmif;rsm;twGuf a&G;aumufyJGrsm;teuf
usihf0wf (Code of Conduct for Political Par- vGwfvyfí w&m;rQwrI&Sd aom
ties and Candidates)}} ukd oabmwlvufrSwf
a&;xkd;í EkdifiHa&;ygwDrsm;ESihf ukd,fpm;vS,f taumif;qH;k a&G;aumufyw
GJ pfyt
GJ jzpf
avmif;rsm; vkdufemaqmif&GufcJhMuonf/ rSwfwrf;wifcJhaMumif;
aphpyfnd§EIdif;a&;aumfrwDrsm; zJGUpnf;jcif; azmfjytyfayonf/
jynfaxmifpka&G;aumufyJGaumfr&Sifonf
2010 jynh f E S p f a&G ; aumuf y J G w G i f aph p yf
62
Ekdifap&eftwGuf aphpyfnd§EIdif;a&;aumfrwD vTwfawmfa&G;aumufyJGOya'rsm;ukd 'kwd,
tqihq f ihu f dk BuKw
d ifzUGJ pnf; aqmif&u G cf ohJ nf/ tBud r f j yif q if o nh f Oya'jy|mef ; csuf t &
aphpyfnE§d idI ;f a&; A[kad umfrwDEiS fh wkid ;f a'oBu;D ^ ,m,D o uf a ocH v uf r S w f (White Card)
jynf e ,f ? jynf a xmif p k e ,f a jr? uk d , f y k d i f ukid af qmifxm;olrsm;onf rJay;ykid cf iG rfh &daS wmh
tkyfcsKyfcGihf&wkdif;^ a'o? c½kdifESihf NrKdUe,frsm; ojzih f ,if ; wk d Y \ trnf r sm;ud k rJ p m&if ; rS
wGiv f nf; a&G;aumufyq GJ idk &f m aphpyfnE§d idI ;f a&; y,f z suf j cif ; ? vT w f a wmf a &G ; aumuf y J G
aumfrwDrsm; zJGUpnf;aqmif&GufcJhonf/ enf;Oya'rsm;ukd 'kwd,tBudrfjyifqifonhf
jyifqifcsufrsm;t& rJpm&if;wGif rJay;ykdifcGihf
ed * H k ; &Sd o l t csKd U \trnf r sm; tpk t a0;tvk d u f
ed*Hk;csKyftaejzihf azmfjy&vQif 2015 ckESpf usef & pf c J h a Mumif ; awG U &S d v Qif ouf q k d i f & m
a&G;aumufyJGonf jynfolvlxk\qE´ESihftnD aumfr&SiftzGJUcGJtoD;oD;rS xkdtrnfrsm;ukd
jynfolvlxkvkdvm;aom tpkd;&opfwpf&yf a&G ; aumuf y J G r usif ; yrD ck e pf & uf x uf
jzpf a y:vmapa&;twG u f v nf ; aumif ; ? aemufrusapbJ aemufqufwJGrJpm&if;wGif
jrefrmhEkdifiHa&;orkdif;wGif 'Drkdua&pDpepfokdY xnhfoGif;Ekdif&ef cGihfjyKEkdifaMumif; jy|mef;cJh
toG i f u l ; ajymif ; &mü od r f a rG U nif o mpG m rIaMumihf rJpm&if;rsm; xyfrHxnhfay;&jcif;rsm;
ajymif ; vJ E k d i f a pa&;twG u f v nf ; aumif ; jyKvkyfcJhonf/ rJqE´&Sifpm&if;rsm;ukd (trnf
tajccHusaom a&G;aumufyJGwpfck jzpfcJhonf/ pm&if ; pD y H k xnh f ^ rxnh f ) NyD ; jynh f p H k a om
csKdU,Gif;tm;enf;csufr&dSbJ ajcmufjypfuif; rJqE´&Sifpm&if;rsm; &&dSapa&;twGuf þokdY
oJvJpif NyD;ajrmufoGm;aom a&G;aumufyJG xyfumwvJvJ BuKd;yrf;aqmif&GufcJhMu&onf/
[lí r&dSyg/ pdefac:rI tenf;trsm; uGmjcm;rI wpfEkdifiHvHk;rS tajccHrJqE´&Sifpm&if;
om &dSayvdrhfrnf/ 2015 ckESpf a&G;aumufyJG rsm;ukd av;okwfcJGí xkwfjyefaMunmcJh&m
onf pdefac:rIrsm;jym;aom a&G;aumufyGJwpfck yxrtokwftaejzihf &efukefwkdif;a'oBuD;
jzpfNyD; a&G;aumufyJGrwkdifrDu a0zefrIrsm; twGi;f &dS NrKUd e,f 10 NrKUd e,frS tajccH rJqE´&iS f
&dScJhaomfvnf; a&G;aumufyGJNyD;aemuf urÇmh pm&if;rsm;ukd 2015 ckESpf? rwfv 30 &ufrS
EkdifiHtoD;oD;rS todtrSwfjyKcJhonhftjyif 2015 ckESpf? {NyDv 12 &uf txd 14 &uf
ta&SUawmiftm&SwGif usi;f ycJah om a&G;aumufyGJ wkdifwkdif uyfxm;aMunmay;cJhonf/ 'kwd,
rsm;teuf vGwfvyfí w&m;rQwrI&dSaom tokwfukd 2015 ckESpf? arv 25 &ufwGif
taumif;qH;k a&G;aumufyw GJ pfyt
GJ jzpf rSww
f rf; vnf;aumif;? wwd,tokwfukd 2015 ckESpf?
wifcJhaMumif; azmfjytyfayonf/ ZGefv 8 &uf wGifvnf;aumif;? pwkw¬tokwf
,m,D oufaocHvufrSwf (White Card) (aemufqHk; tokwf) ukd 2015 ckESpf? ZGefv
uk d i f a qmif x m;ol r sm;uk d tajccH r J q E´ & S i f 22 &uf w G i f vnf ; aumif ; aMunmcJ h & m
pm&if; jyKpk&mwGif xnhfoGif;jyKpkcJhaomfvnf; &yf u G u f ^ aus;&G m tk y f p k aumf r &S i f t zJ G U cG J
63
toD;oD;ü rJpm&if;rsm;ukd 14 &ufwkdifwkdif ykdpwmrsm; uyfxm;aMunmívnf;aumif;?
uyfxm;aMunmay;cJhonf/ xkdokdY uyfxm; vufurf;pmapmifrsm; jzefYa0ívnf;aumif;
aMunm&jcif;rSm vlwpfOD;wpfa,mufonf ynmay;vIHYaqmfcJhonf/ xkdYjyif t&yfbuf
rJqE´&iS f t&nftcsi;f rsm;ESifh jynhpf akH omfvnf; vlrItzGJUtpnf; (Civil Society Organization-
rJpm&if;wGif trnfygrSom rJay;ykdifcGihf&dSojzihf CSO) 26 zJGUuvnf; yl;aygif;yg0if vIHYaqmf
rJ p m&if ; rsm; aMunmxm;onh f t csd e f w G i f ay;cJhMuayonf/
rJpm&if;wGif rdrdtrnf yg? ryg od&dSekdif&efESihf
oGm;a&mufMunh½f EI idk &f eftwGuf rJqE´&iS rf sm;ukd OD ; pk d i f ; ausmf o l
a&'D,?dk ½kyjf rifoMH um;rsm;rSvnf;aumif;? ADEidk ;f
[m o acG;wpfaumifESifh
vl w pf a ,muf
oifhb0wpfavQmufvHk; oifhaemufyg
rnfh 0daoovu©Pmwpf&yfukd a&G;cs,f&
rnfqkdygu [mocHpm;wwfrIukd a&G;cs,f
vkdufyg/
*sefeDzm *sdrf;pf
vlwpfa,mufu ol\ tm;vyf&uf
wGif oGm;a&mufvnfywf&ef pDpOfxm;onfh
taemuftv,fyidk ;f NrKUd wpfNrKUd &Sd [kw d ,fav;
wpfckodkY pma&;vdkufonf/
]]uRefawmfeJYtwl uRefawmfh&JUacG;ukd
ac:vmcsifygw,f/ olYukd aoaocsmcsm
arG;jrLapmifah &Smufxm;vdYk trltusihf odyu f dk
aumif ; ygw,f / uRef a wmf h t cef ; xJ r S m
uRefawmfeJYtwl nodyfzkdY vufcHEdkifrvm; cifAsm;}}
[kdw,fykdif&SifxHrS taMumif;jyefpm csufcsif;jyefa&mufvmcJh\/ pmü-
]]uRefawmf 'D[kdw,fukd zGifhpm;vmwm ESpftawmfMumcJhygNyD/ tJ'DumvwpfavQmufvHk;
acG;wpfaumifu rsufESmokwfy0gawG? tdyf&mcif;awG? aiGxnfypönf;awGeJY eH&Hay:u yef;csDum;awG
ckd;wm rBuKHcJhzl;bl;/ nBuD;oef;acgif t&ufrl;NyD; &rf;um;aewJhacG;vnf; r&SdcJhzl;bl;/ [kdw,f
tcef;caiG&iS ;f zdYk p&dwf jywfomG ;wJah cG;vnf; rawGUcJzh ;l bl;/ [kwu
f yhJ g? cifAsm;&JUacG;ukd uReaf wmf[
h wdk ,fu
vkdvdkvm;vm; BuKdqkdygw,f/ NyD;awmh cifAsm;&JU acG;u cifAsm;twGuf wm0efcw H ,fq&kd if cifAsm;ukvd nf;
'DrmS wnf;ckzd Ydk BuKq
d ykd gw,f}} [k a&;xm;av\/
Zifrif;at; (t*Fvdyfpm)
64
acwf r D e nf ; ynmoH k ; NyD ; puf ½ k y f v k y f o m;jzif h armf a wmf u m; xk w f v k y f
aeaom jyifopfEkdifiH? yg&DNrdKU&Sd Peugeot trSwfwHqdyf armfawmfum;
xk w f v k y f r I t aMumif ; a&;om;xm;onf /
urÇmhtaumif;qkH; armfawmfum;trSwfwHqdyfrsm;teuf wpfcktygt0ifjzpfonfh
jyifopfEkdifiH tajcpkduf Peugeot trSwfwHqdyf armfawmfum;rsm; xkwfvkyfrIukd vma&muf
avhvm&ef jyifopfEkdifiH? yg&DNrdKU&Sd Psa Peugeot Citroen \ txl;zdwfMum;csuft& 2015
ckESpf Oa&myc&D;pOftwGif; c&D;wpfaxmuftjzpf jyifopfEkdifiHodkY oGm;a&mufcJhonf/
Peugeot trSwfwHqdyfonf jyifopfEkdifiHESifh jyifopfvlrsKd;wkdYtwGuf *kPf,lzG,f&m
trSwt f om;wpfck jzpfovkd Oa&myEkid if o
H m;rsm;twGuv f nf; ,kMH unftm;xm;&m oauFwwpfck
jzpfonf/ ESpaf ygif; ESp&f mausmt
f wGi;f aygufw;l ESifh cuf&if;cGrsm;rSonf pufbD;rsm;? armfawmf
65
qkdifu,frsm;? armfawmfum;rsm;? av,mOf jyifopfEidk if EH iS hf jyifopfenf;ynmrsm;u a&SUwef;
tif*sirf sm;txd xkwv f yk cf ahJ om Psa Peugeot üyif qufvuf&yfwnfaeqJ jzpfonf/
Citroen onf vuf&SdwGifvnf; enf;ynmjrifh vGecf ahJ om ESpaf ygif; ig;q,fausmu f wnf;
armf a wmf u m;rsm;? armf a wmf q k d i f u ,f r sm;? u urÇmt&yf&yfokdY wifykdYa&mif;cscJhaom
vQyfppfpufbD;rsm;ESifh tjcm;vlokH;ukefypönf; Peugeot armfawmfum;rsm;onf ,aeYxdwkdif
rsm;udk qufvuf xkwfvkyfaeqJ jzpfonf/ urÇmhEkdifiH trsm;tjym;&Sd vrf;rrsm;ay:ü
armif;ESifoGm;vmaeqJyif jzpfonf/ 1810
jynf h E S p f u aumf z D r I e f Y B ud w f o nf h p uf r sm;ud k
xkwfvkyfa&mif;cscJhonfh Peugeot ukrÜPDonf
1830 jynfhESpfta&mufwGif pufbD;rsm;udk
pwif xk w f v k y f c J h o nf / 1882 ck E S p f w G i f
armf a wmf u m; xk w f v k y f o nf h uk r Ü P D B uD ;
jzpf v mcJ h N yD ; 1898 ck E S p f ta&muf w G i f r l
armfawmfqkdifu,frsm;udkyg wkd;csJU xkwfvkyf
Peugeot trSwfwHqdyf armfawmfum; vmcJhonf/ vuf&SdtcsdefwGif vkyfom;tiftm;
rsm;ukd vGecf ahJ om ESpaf ygif; wpf&mausmu f wnf; ESpfodef;cefYudk tokH;jyKum Peugeot trSwf
uyif jyifopfEkdifiHtwGif;üomru Oa&my wHqdyf armfawmfum;rsm;ESifh Citroen trSwf
EkdifiH trsm;tjym;wGif tokH;jyKcJhMuonfrSm wH q d y f armf a wmf u m;rsm;uk d xk w f v k y f N yD ;
,aeYxw d idk f jzpfonf/ urÇmay:ü armfawmfum; Oa&myEk d i f i H r sm;ES i f h w uG urÇ m t&yf & yf o k d Y
xkwv f yk o
f nfh ukrP Ü D trsm;tjym;&So d nft h euf
wifykdY a&mif;csay;vsuf &Sdaeonf/
Oa&myEkdifiHxkwf um;rsm;onf pufpGrf;&nf Motion and Emotion [laom aqmify' k u
f dk
aumif;rGejf cif;? vkNH cKH pwd cf s&rI tqifjh rifrh m;jcif;?
pGu
J ikd v
f suf armfawmfum;rsK;d quf trsm;tjym;
q,fpkESpfESifhcsDí BuHhckdifawmifhwif;rI tjynfh ukd xkwfvkyfcJhaom Peugeot onf urÇmh
&Sjd cif; paom *kPjf 'yfrsm;aMumifh wpfurÇmvk;H u um;armif;cseyf , D NH yKd iyf rJG sm;ü Sport um;rsm;jzifh
Oa&myEkdifiHxkwf armfawmfum;rsm;udk ,kHMunf ig;Budrfwkdifwkdif csefyD,HjzpfcJhovkd Interconti-
tm;ukd;pGm okH;pGJcJhMuonf/ ,if;uJhokdY ,kHMunf netal Le Mans Cup ud k v nf ; ES p f B ud r f w k d i f
uk;d pm;jcif;cHMu&aom Oa&myEkid if x H wk f armfawmfqGwfcl; &&SdcJhonf/ tvm;wlyif World En-
um;rsm;xJwiG f Peugeot trSww f qH yd o
f nfvnf; durance Championship NydKifyGJwGif ESpfBudrfESifh
wpfcktygt0if jzpfonf/ Intercontinetal Rally Challenge Championship
urÇmay:ü armfawmfum;ukd pwif wDxiG f NydKifyGJwGif okH;Budrfwkdif AkdvfpGJcJhonf/
cJholrSm jyifopfvlrsKd;yif jzpfonfhtm;avsmfpGm xkjYd yif European Car of the Year qk tyg
armfawmfum;enf;ynmESifh ywfoufívnf; t0if EkdifiHwumqkrsm;pGmudkvnf; &&Sdxm;NyD;
66
jzpfonf/ urÇmBu;D ylaEG;vmaerIukd wpfurÇm jywkdufrsm;? av,mOfESifh avaMumif;qkdif&m
vH;k u wwfEidk o f nfh enf;vrf;rsm;jzifh tpGr;f ukef jywkdufrsm;? vQyfppfESifh tDvufx&Gef;epfypönf;
wkdufzsufaecsdefü armfawmfum; tif*sifrS jywku d rf sm; ponfwUdk uJo h yYdk if Bu;D us,cf rf;em;Ny;D
umAGef'kdifatmufqkd'f"mwfaiGU xkwfvTwfrI emrnfausmMf um;onfh jywku d w
f pfcyk if jzpfonf/
xde;f csKyof nfh enf;ynmudk xda&mufpmG tok;H jyK xkjd ywku
d Bf u;D xJwiG f ESpaf ygif; wpf&mausmf
EkdifcJhaom Peugeot trSwfwHqdyf um;rsm; twGi;f xkwv f yk cf ahJ om Peugeot trSww f qH yd f
onf 2013 ckEpS t f wGuf umAGe'f idk af tmufq'dk f ES i f h Citroen trS w f w H q d y f armf a wmf u m;
ysrf;rQ xkwfvTwfrI 'kwd,tenf;qkH; armfawmf rsKd;qufrsm;? rwluGJjym;aom armf',fykHpHrsm;?
um;rsm;tjzpf Oa&mywpf0ef;ü rsuEf mS yef;yGihf acwfopfenf;ynmjzifh xkwfvkyfxm;aom
cJhonf/ armfawmfum;rsm; pkpkaygif; tpD;a& wpf&mcefY
Peugeot Type - 163 ? Type - 177? Type - ukd jyoxm;vsuf &Sdonf/
201? Type - 202 paom a&S;usonfh tOD;tp armfawmfum;rsm;ESifhtwl vGefcJhaom
armf',fvfrsm;rSonf acwfopfykHpHrsm;jzpfMu ES p f a ygif ; ES p f & mausmf u wnf ; u Peugeot
aom 407ç 508ç 2008ç 3008ç 5008 ESifh acwf trSwfwHqdyfjzifh xkwfvkyfcJhaom aygufwl;ESifh
a&S U ajy;yk H p H RCZ wk d Y u k d xk w f v k y f a eaom cuf & if ; cG r sm;? vuf o k H ; ud & d , m trsKd ; rsKd ; ?
Peugeot puf ½ H k r sm;onf enf ; ynmqd k i f & m tyfcsKyfpufESifh pufbD;rsm;? armfawmfqkdifu,f
okawoevkyfief;rsm;\ okawoejyK prf;oyf rsm;? trIeBYf uw d pf uf trsK;d rsK;d ? aMu;eef;½ku d pf uf
csuf &v'frsm;udk txl;tav;xm; jyifqif trsKd;rsKd;? a&'D,kdESifh *&rfrkdzkef;rsm;? av,mOf
rGrf;rHum t&nf t aoG ; jrif h trS w f w H q d y f tif*sifESifh qufpyfypönf;rsm;? vufwGef;vSnf;
wpfc\ k *kPjf 'yfukd pOfqufrjywf xde;f odr;f xm; trsKd;rsKd;? uav;pD;um;i,frsm; ponfwkdYudk
Ekid q
f yJ if jzpfonf/ jyoxm;vsuf &Sdonf/
jcaoFh trSwt f om; oauFwjzifh armfawmf xkjd ywkud x f w J iG f emrnfausmf ½ky½f iS Zf mwf
um;rsm;ukd xkwfvkyfaeaom Peugeot ukrÜPD vrf;wGJ wpfckjzpfonfh Taxi ½kyf½SifZmwfum;
onf ESpfaygif; ESpf&mausmftwGif; xkwfvkyfcJh xJü pGrf;&nftrsKd;rsKd;udk jyoEkdifaom wuúpD
onfh pufypönf; trnfaygif;rsm;pGmESifhwuG um;tjzpf t"du Zmwf0ifcef;rsm;ü o½kyaf qmif
armfawmfum; trsK;d rsK;d wku Yd dk wpfae&mwnf;wGif cJhaom armfawmfum;uav;ukdvnf; jyoxm;
pkpnf;í orkdif;0ifjywkdufwpfcktjzpf zGifhvSpf onf/ ZdrfcHum;? vlpD;um;? ukefwifum;? vlem
jyoxm;vsuf &Sdonf/ wifum;? rD;owfum;? NyKd iu f m; ponfjzifv h nf;
Peugeot trSww f q H yd f armfawmfum;rsm; oabmobm0 rwlnDonfh um;trsKd;rsKd;wkdYukd
twGuf jyifopfEkdifiH&Sd t"duusonfh ae&m Peugeot jywkdufxJü vG,fvifhwul avhvm
av;ckteuf Peugeot Museum onf tjcm; Munfh½IEkdifatmif rSwfwrf;rSwf&m jynfhjynfhpkHpkH
aom urÇmausmftrSwfwHqdyf armfawmfum; jzifh cif;usif;jyoxm;onf/
67
okdYjzpfí jyifopfEkdifiH tygt0if urÇm aps;uGuw f EYdk iS hf ywfoufaom Peugeot trSwf
wpf0ef;vk;H ü tok;H jyKcMhJ uonf?h tok;H jyKaeqJyif wHqdyf xkwfukefypönf;rsm;twGuf ukefMurf;
jzpfonfh Peugeot armfawmfum;rsm;ESifhwuG wifoGif;jcif;ESifh ukefacsmwifykdYa&mif;csjcif;
Peugeot trSwfwHqdyf pufud&d,mtrsKd;rsKd; vk y f i ef ; rsm;ud k t"d u tm;jzif h pD r H u G y f u J
wkdYukd tcsdefwkdtwGif;rSmyif wpfae&mxJü aeaom xkd½kH;csKyfBuD;onf urÇmhemrnfausmf
avhvmMunfh½IEkdifMuonf/ Oa&my trSwfwHqdyfwpfck\ A[kdXmeBuD;yif
Peugeot trSww f qH yd f armfawmfum;rsm; jzpfonf/
twGuf aemufxyf ta&;ygaomae&mwpfck Peugeot armfawmfum;rsm;ukd arG;zGm;
rSm Peugeot Avenue yif jzpfonf/ tqkdyg ay;&m ae&murl Peugeot armfawmfum;rsm;
ae&mwGif urÇmausmfNyD; vlBudKuftvGefrsm;cJh twGuf tvGefta&;ygaom xkwfvkyfa&;
onfh Peugeot um; armf',ftcsKdUESifh urÇmh puf ½ k H r sm;yif jzpf M uonf / t&nf t aoG ;
um;armif ; Nyd K if y G J r sm;ü qk z vm;&&S d c J h a om jrifhrm;aom Peugeot trSwfwHqdyf armfawmf
armfawmfum;tcsKdUukd jyoxm;vsuf&Sdonf/ um;rsm;ESifh Citroen trSwfwHqdyf armfawmf
Peugeot trSww f qH yd f armfawmfum;rsm; um;rsm;ukd jyifopfenf;ynm pHcsdefpHñTef;rsm;
\ pGr;f aqmif&nf trsK;d rsK;d udk {&mr t,fvpf 'D D ESit
hf nD pepfwus xkwv f yk jf cif;? wyfqifjcif;?
armfew D mBu;D jzifh jyoxm;Ny;D vma&mufavhvm t&nftaoG; ppfaq;jcif;? prf;oyfarmif;ESijf cif;?
ol r sm;tzk d Y vG , f v if h w ul 0,f , l E k d i f a om wify&Ydk ef toifjh yifqifjcif; paom Bu;D rm;onfh
Peugeot trS w f w &ypö n f ; rsm;pG m uk d v nf ; vk y f i ef ; pOf tqif h q if h u d k pOf q uf r jywf
cif;usif;jyo a&mif;csay;vsuf&Sdonf/ taumif t xnf a zmf vk y f a qmif a eaom
Peugeot trSwfwHqdyf xkwfukefypönf; Peugeot armfawmfum;puf½kHrsm;onf t&nf
rsm;\ ½k;H csKyjf zpfaom Peugeot Grande- Armee taoG;jrifhonfh Oa&myEkdifiHxkwf armfawmf
onfvnf; Peugeot armfawmfum;rsm;twGuf um;rsm;ukd ESpfoufpGm 0,f,lokH;pGJvkdolwkdY
ta&;BuD;aom ae&mwpfck jzpfonf/ xkd½kH;csKyf twG u f r[mAsL[majrmuf xk w f v k y f a &;
wGif Peugeot trSwfwHqdyfjzifh yxrOD;qkH; pifwmrsm;yif jzpfMuonf/
xkwv f yk cf ahJ om armfawmfum;rsK;d quftcsKUd ESihf enf ; ynmjrif h ? jref E I e f ; jrif h a cwf o d k Y
tif*siftcsKdUwkdYukd aemufqkH;ay: Peugeot a&muf&SdvmcsdefwGif pufpGrf;&nf tvGefjrifhrm;
acwfopfum;rsm;ESihf ,SOw f vJG suf jyoxm;onf/ vmaom tif*sifrsm;ESifh vkdufavsmnDaxG
xkdYjyif vuf&Sdxkwfvkyf a&mif;csaeaom jzpfap&eftwGuf Peugeot armfawmfum;rsm;\
armfawmfqkdifu,frsm;? vQyfppfpufbD;rsm;? 'DZkdif;udkvnf; ajymif;vJ xkwfvkyfvmcJhonf/
uav;pD; armfawmfum;i,fuav;rsm;? uav;xde;f jrefEIef;jrifh armif;ESifaecsdefü armfawmfum;\
vufweG ;f vSn;f rsm; ponfwu Ydk v
dk nf; jyoxm; a&S U wl ½ l r S [ef Y w m;ck c H a eonf h avxk \
onf/ jyifopfEkdifiH\ jynfwGif;aps;uGuf? urÇmh oufa&mufru I kd wwfEidk o
f rQ avsmyh g;oufom
68
aprnf h armf a wmf u m; OD ; acgif ; yk H p H r sm;ud k xkdYjyif Peugeot trSwfwHqdyf armfawmf
Peugeot 'D Z k d i f e mrsm;u wD x G i f z ef w D ; cJ h M u um;rsm;ü acwfopfenf;ynmrsm;ukd tokH;jyK
onf/ xm;onfh b&dwftaxmuftuljyK pepfrsm;ukd
xk d U twl armf a wmf u m;bD ; rsm;qD o k d Y vnf; xnfhoGif; wyfqifxkwfvkyfay;vsuf
wk;d 0ifa&muf&u dS m [efw Y m;ckcMH urnfh avzdtm; &S d o nf / armf a wmf u m;bD ; rsm; b&d w f t rd
ouf a &muf r I u k d tumtuG , f j yKxm;aom Murf ; vG e f ; jcif ; ES i f h b&d w f e if ; NyD ; onf h t cg
a&SUbrfyg ykHpHopfrsm;udkvnf; wDxGifzefwD; b&dwf½SL;rsm; csufcsif;jyefruGmbJ Nidaejcif;udk
xkwfvkyfcJhMuonf/ tvm;wlyif armfawmf a&SmifvaJT y;Ekid o f nfh ABS ac: Anti-Lock Brak-
um;\ 0rf;AkdufatmufokdY wkd;0ifa&muf&Sdum ing System ukd vnf;aumif;? b&dwfeif;vkduf
jrefEIef;jrifhvmonfESifhtrQ um;ukd,fxnf onf h t cg bD ; wpf b D ; csif ; qD o k d Y zd t m;
wpfckvkH;udk tay:bufokdY yifhwifay;rnfh oufa&mufrIudk ydkrkdxda&mufaponfh EBFD
avzdtm;oufa&mufrI\ &mckdifEIef;trsm;pkudk ac: Electronic Brake Force Distribution
z,f&Sm;ay;aom um;ukd,fxnfykHpHESifh um; pepf u d k v nf ; aumif ; ? b&d w f p G r f ; tm;ud k
0rf;Akdufatmuf&Sd avcGJajrmif;rsm;ukdvnf; tjynfht0&&SdcHpm;Ekdifatmif t&nfzdtm;udk
qef;opfaom enf;ynmrsm;jzifh taumif csucf si;f jri§ whf ifay;Ekdifaom EBA ac: Emer-
txnfazmf zefwD;cJhMuonf/ gency Braking Assistance ukdvnf;aumif;
vuf,muyfarmif;pepfukd usifhokH;aom xnfo h iG ;f wyfqifxkwfvkyfay;vsuf&Sdonf/
jyifopfEkdifiH\ vrf;rsm;twGuf xkdpepfESifh
ukdufnDatmif pwD,m&ifukd vuf0Jbufü
wyfqifxm;ovkd tcsK;d tauGU twdr;f tapmif;
rsm;ü wnfNird rf u I kd xde;f csKyaf y;onfh enf;ynm
ukdvnf; vuf,muyfarmif;pepfESifh ukdufnD
atmif wyfqifxkwfvkyfay;vsuf &Sdonf/
xktYd wl vuf0u J yfarmif;pepfudk usio hf ;Hk
aom Ekid if rH sm;okYd wifyrYdk nfh Peugeot armfawmf
um;rsm;twGuv f nf; xkpd epfEiS hf uku
d n f aD tmif
pwD,m&ifukd vuf,mbufü wyfqifxm;ovkd
tcsK;d tauGU twdr;f tapmif;rsm;ü wnfNird rf u I dk Peugeot armfawmfum;puf½kHrsm;wGif
xdef;csKyfay;onfh enf;ynmukdvnf; vuf0J tvkdtavsmuf t&Sdefajymif;pepf (Automatic
uyfarmif;pepfESifh ukdufnDatmif wyfqif Transmission System) ES i f h pd w f B ud K uf
xkwfvkyfay;vsuf&Sdonf/ t&Sdefajymif;pepf (Manual Transmission Sys-
69
tem) rsm; yl;wGJyg0ifaom armfawmfum;rsm;ukd xkwv f yk af &; vkyo
f m;rsm;onf uGeyf sLwmpepfjzifh
vnf;aumif;? vQypf pfarmfwmjzifh tvkyv f yk af p xdef;csKyfxm;aom puf½kyfvkyfom;rsm;ESifhtwl
onfhtwGuf tckd;taiGU pGefYxkwfrIr&Sdaom armf',ftrsKd;rsKd;ESifh ykHpHtrsKd;rsKd;aom Peugeot
Zero- Emission Vehicle rsm;ukd vnf;aumif;? armfawmfum;rsm;ukd pOfqufrjywf xkwfvkyf
Murf;wrf;aom rsufESmjyifrsm;ESifh vrf;azmuf ay;vsuf&Sdaeonf/
vkyfxm;jcif; r&Sdaom ae&mrsm;ü armif;ESif acwfopf tufpftkdifyD enf;ynmudk
Ekdifonfh Four_Wheel Drive Vehicle rsm;ESifh okH;NyD; vltiftm;rokH;bJ puf½kyfvkyfom;
pufukefzGifhí vsifjrefayghyg;pGm armif;ESifEkdif rsm;jzifhom xkwfvkyfaeonfh armfawmfum;
aom Sports Vehicle rsm;udk vnf;aumif; wHcg;&Gufrsm;\ BuHhckdifawmifhwif;rIuvnf;
wyfqif xkwfvkyfay;vsuf&Sdonf/ Peugeot armfawmfum;rsm;\ vkNH cKH pw d cf s&rIukd
tm;jznfhay;vsuf&Sdonf/
Peugeot armf a wmf u m;puf ½ k H r sm;\
acwfopf tufpftkdifyD wyfqif xkwfvkyfaerIrsm;xJwGif tm&Swkduf&Sd
enf;ynmudkokH;NyD; armfawmfum;puf½kHrsm;u wyfqif xkwfvkyf
aeMuykHESifh rwluGJjym;aom vkyfief;pOfwpfck
vltiftm;rokH;bJ rSm pdwf0ifpm;zG,fjzpfonf/
puf½kyfvkyfom;rsm;jzifhom armf a wmf u m; uk d , f x nf E S i f h wG J z uf
wyfqif&rnfh tif*si?f *D,mabmufp?f qkid ;f xde;f
xkwfvkyfaeonfh
ypönf;rsm;ESifh b&dwfpepfwkdYukd tm&Swkduf&Sd
armfawmfum;wHcg;&Gufrsm;\ armfawmfum; puf½kHrsm;rSmuJhodkY wpfckcsif;pD
oD;jcm; wyfqifjcif;rjyKbJ tajccHz&drfwpfck
BuHhckdifawmifhwif;rIuvnf;
ay:wGif pkpnf;wyfqifNyD;rSom xkdz&drfay:&Sd
Peugeot armfawmfum;rsm;\ tpdwftykdif;rsm; tm;vkH;ukd uGefysLwmxdef;
puf½yk rf sm; tok;H jyKum armfawmfum; uk, d x
f nf
vk H N cH K pd w f c s&rI u d k
ESifh wpfNydKifwnf; wGJqufwyfqifonfh ykHpHyif
tm;jznfhay;vsuf&Sdonf/ jzpfayonf/
od y Ü H p ma&;q&m uk d u d k a tmif
armfawmfum;xkwfvkyfa&; puf½kHrsm;\
wyf q if x k w f v k y f r I vrf ; aMumif ; twG i f ; ü
uRrf;usiftrsKd;orD;vkyfom; 20 &mckdifEIef;
tygt0if &maygif ; rsm;pG m aom wyf q if
70
ZeD ; a[Z,f \ jrpf x J o d k Y ck e f c srnf [ l a ompmaMumif h a0gavh o nf pd k ; &d r f y l y ef u m
&Gmom;rsm;\tultnDjzifh yifv,fjyifwGif ydkufuGefcsu,fq,f&m ZeD;onftpm;
ig;BuD;? ig;i,frsKd;pHkudk awGU&Sd&aMumif;ESifh trSefwGifrl ZeD;a[Z,frSm tdrfrSmyif
&S d a eaMumif ; [mo&oajrmuf a tmif a&;zG J U xm;onf /
atmif j rif r I r S w f w k d i f
tar&duefjynfaxmifpk avmh[drmwif av,mOfESifh vufeufukrÜPDu xkwfvkyfonfh
toHxufjrefaom yxrqkH;armif;olrJh '½kef;av,mOf SR - 72 ukd rMumrDu xkwfazmfjyo
cJhonf/
84
tar&duef umuG,fa&;0efBuD;XmeESifh orkdif;wGif atmifjrifpGm xkwfvkyfEkdifcJhjcif;
wyfrawmfu tcsed &f n S Mf umpGm vkv d m;apmifah rQmf jzpfonf[k od&Sd&onf/
aeonfh SR - 72 '½ke;f av,mOfukd wDxiG x f w
k f
vkyEf idk rf rI mS tar&duef\ppfa&;qkid &f m enf;ynm pG r f ; aqmif E k d i f & nf r sm;
SR - 72 '½kef;av,mOf\ pGrf;aqmif
atmifjrifrIrSwfwkdifwpf&yf jzpfonf/
Ekid &f nfrsm;rSm tHhrcef;xl;jcm; ajymifajrmufí
oGuv f ufxufjrufvo S nf/ SR - 72 '½ke;f onf
tvGefjrefqefaom t&Sdefjzifh axmufvSrf;a&;
jyKvkyfEkdifjcif;? uif;axmufapmifhMunfhrIrsm;
jyKvkyfEkdifjcif;? vsifjrefpGm ysHoef;aepOfrSmyif
&efolypfrSwfrsm;ukd 'kH;usnfrsm;jzifh ypfcGif;
wku d cf udk Ef idk jf cif; ponhf pGr;f aqmif&nfrsm;tjyif
urÇmywfvrf;aMumif;twGi;f &Sd axmufvrS ;f a&;
ESifh qufoG,fa&;N*dK[fwkrsm;? tjcm;aom
tar&duefwyfrawmfwiG f iSurf nf;Bu;D [k vlrJhESifh vlarmif; axmufvSrf;a&;av,mOf
vlodrsm;onfh toHxufjrefaom av,mOfrSL; rsm;ESifh qufo, G af &;uGe&f ufzUJG um tcsK;d nDnD
armif;ESi&f onfh Ak;H BuaJ v,mOf SR - 71 rsm;\ yl;aygif; aqmif&GufEkdifonfh pGrf;aqmif&nf
ae&mwG i f toH x uf j ref a om tqif h j rif h aumif;rGeaf om '½ke;f jzpfonf[k ynm&Sirf sm;u
armif;olrJhav,mOf SR - 72 rsm;jzifh tpm; a0zef ajymqkdonf/
xkd;í ppfa&;wm0efrsm;udk xrf;aqmifap&ef
tar&duefwyfrawmfu pDpOfvsuf&Sdonf/
a&'ga&SmifvTJEkdifonfh ukd,faysmuf SR -
72 '½kef;av,mOfonf toHxuftjrefEIef;
6 Mach ysHoef;EkdifonfhtwGuf vlarmif;AkH;BuJ
av,mOf\ tjrefEeI ;f xuf ESpq f ykrd jdk refqefpmG
ysHoef;Ekdifonf[k od&Sd&onf/
atADa&;&Sif;0dcf*sme,fwGif azmfjyxm;
onfh aqmif;yg;ü avmh[drmwifav,mOf
uk r Ü P D \ puef Y a 0gh c f X mecG J o nf SR - 72
'½kef;av,mOfxkwfvkyfa&;pDrHudef;ukd tcsdef SR - 71 iSufrnf;BuD; (Black Bird)
,lí okawoejyKvkyfNyD; ,ckuJhodkY toHxuf toHxuf jrefpGmysHoef;Ekdifonfh SR - 72
jrefaom armif;olr'hJ ½ke;f av,mOfudk av,mOf ukd,faysmuf'½kef;av,mOf tpm;xkd;0ifa&muf
85
ae&m,lrnfh SR - 71 iSurf nf;Bu;D (Black Bird) xk d p Of u avmh [ d r mwif u k r Ü P D o nf
rSm armif;olrJhav,mOf r[kwfaomfvnf; SR - 71 Black Bird jrefEIef;jrifh av,mOf
ppf a t;acwf u mv wpf a vQmuf v k H ; wG i f tpD;aygif; 32 pD; xkwfvkyf wnfaqmufcJh&m
pGrf;pGrf;wrH wm0efxrf;aqmifcJhonfh AkH;BuJESifh ¤if;wkdUteuf 12 pD;rSm rawmfwqrIaMumifh
axmufvSrf;a&; av,mOfjzpfonf/ ysufpD;cJhaomfvnf; ppfqifa&;rsm;wGif &efol
ypf c scH c J h & onf h SR - 71 wpf p D ; rQ r&S d c J h [ k
od&Sd&onf/
tar&dueftqifhjrifh
'½kef;av,mOfrsm;onf
SR - 71 axmufvr
S ;f a&;ESihf wku
d cf u
dk af &;
ESprf sK;d ok;H Ekid o
f nfh av,mOfrsm;onf tar&duef
ygupöwef?
avwyfrawmfwGif 1966 ckESpfrS 1999 ckESpf 0gZD&pöwef jynfe,fwGifvnf;aumif;?
txd w k d i f q,f p k E S p f r sm;pG m MumrQ wm0ef
xrf;aqmifcJhMuonf/ qkdrmvD? ,Drif? tD&wf? qD;&D;,m;
xk d Y j yif tar&d u ef j ynf a xmif p k
avaMumif;ES i f h tmumoysH o ef ; rI q k d i f & m
ponfh EkdifiHrsm;wGifvnf;aumif;
tk y f c sKyf a &;tzG J U (NASA) onf SR - 71 tpGef;a&muf ppfaoG;<ursm;ukd
r[mAsL[majrmuf av,mOf B uD ; rsm;ud k
tok H ; jyKí axmuf v S r f ; a&;owif ; rsm;ud k &SmazGaxmufvSrf;í
pkaqmif;&,lEkdifcJhonf[k od&Sd&onf/
SR - 71 av,mOf\ xl;jcm;aompGr;f aqmif
'k H ; usnf r sm;jzif h
EkdifrIrsm;rSm ajrjyifrS a0[ifypf'kH;usnfrsm; ypfcwfacsrIef;vsuf &SdaeMuonf/
xufyif ykdrkdvsifjrefpGm ysHoef;Ekdifonfhtjyif
edrfhedrfhysHoef;EkdifonfhtwGuf &efol\ a&'g
pepfukd a&SmifvTJEkdifonfh ukd,faysmufav,mOf
jzpfonf/
86
wef z k d ; BuD ; rm;rI tpjyKí ygupöwefwm&pftD;wmvDbeftzGJU
tar&d u ef wyf r awmf o nf urÇ m h acgif;aqmif [ufuDrlvmrmqGwf tygt0if
aumif ; uifa 0[if w G i f '½k e f ; armif ; ol r J h ppfaoG;<uacgif;aqmif &maygif;rsm;pGmudk '½ke;f
av,mOfrsm;jzifh pkd;rkd;xm;um axmufvSrf;a&; rsm;rS 'kH;usnfrsm;jzifh ypfcwfowfjzwfEkdifcJhNyD
jyKvkyfjcif;? tpövmrfrpf ppfaoG;<ursm;ukd jzpfonf/
Hellfire 'k H ; usnf r sm;jzif h ypf c wf a csrI e f ; jcif ; urÇmha0[ifwpfcGifvkH;wGif tar&duef
ponfhwm0efrsm; xrf;aqmifaeonfukd ,aeY '½ke;f rsm; pk;d rk;d aecsed üf tar&duefjynfaxmifpk
urÇmhjynfolrsm; awGUjrifae&onf/ tpkd;&onf SR - 71 uJhokdY vlarmif;ESifonfh
txl ; ojzif h tar&d u ef tqif h j rif h jrefEIef;jrifh axmufvSrf;? acsrIef; ESpfrsKd;okH;
'½kef;av,mOfrsm;onf ygupöwef? 0gZD&pöwef tqifhjrifhav,mOfrsKd;ukd tqifhjr§ifhwifí
jynfe,fwGifvnf;aumif;? qkdrmvD? ,Drif? xyfrHxkwfvkyf&efrSm ukefusp&dwf tvGefrsm;
tD & wf ? qD ; &D ; ,m; ponf h E k d i f i H r sm;wG i f onfhtwGuf tapmykdif;umvü xkwfvkyf&ef
vnf;aumif; tpGe;f a&muf ppfaoG;<ursm;ukd vufwGefYaecJhMuonf/
&SmazGaxmufvrS ;f í 'kH;usnfrsm;jzifh ypfcwf xkdaMumifhyif tar&duef avmh[drmwif
acsrIef;vsuf &SdaeMuonf/ av,mOfEiS hf vufeufurk PÜ o
D nf avaMumif;
,Drif - tma&As t,fvcf idk 'f gacgif;aqmif ysHoef;rIqkdif&m enf;ynmrsm;ukd tcsdef,lí
bmoma&;q&m tef0gt,fvfatmfvmuDrS okawoejyKvyk af erIaMumifh tqifjh rifhenf;ynm
87
rsm; &&SdaeNyD jzpfonf/ xkdYaMumifhyif avmh[d SR-72 '½k e f ; twG u f HTV - 3 X wmbk d i f
rmwif ukrP Ü o
D nf ukeu
f sp&dwf tvGerf sm;jym; tif*siu f kd wDxGifxkwfvkyfcJh&onf/
onfh vlarmif;ESifonfh axmufvSrf;? acsrIef; uk e f u sp&d w f e nf ; enf ; jzif h toH x uf
ESpfrsKd;okH;av,mOfrsm;ae&mwGif armif;olrJh jref a om armif;olrJhav,mOf SR - 72 ud k
axmufvSrf;? acsrIef;av,mOfrsm;ukd tpm;xkd; wDxGifxw k v f yk Ef idk rf oI nf av,mOfenf;ynm
xkwfvkyf&ef BudK;yrf;vmcJhonf/ orkid ;f wGif xk;d azmufatmifjrifryI if jzpfaMumif;?
toHxufjrefaomEIef;jzifh a&GUvsm;EkdifrIonf
toHxufjrefaom SR - 72 '½kef;pDrHudef; uk d , f a ysmuf enf ; ynmwpf r sKd ; yif j zpf í
avukd pky,
f í l aygufut
J G m;ok;H Ny;D toHxuf &efol\ypfrSwfrsm; ra&Smifykef;EkdifrD SR - 72
jrefaponfh enf;ynmykid ;f qkid &f mwGif taxGaxG u vQyf w pf j yuf wk d u f c k d u f a csrI e f ; Ek d i f p G r f ;
refae*smwm0efukd ,lxm;onfh rpöwmb&uf &SdonfhtwGuf tem*wfppfyGJrsm;wGif SR - 72
av;vif ; onf avmh [ d r mwif uk r Ü P D w G i f onf tiftm;csed cf iG v f Qmukd ajymif;vJaprnfo h ?l
xl;cRefajymifajrmufonfh ynm&Sifjzpfonf/ NyKd iyf u
JG kd tNy;D owfay;rnfo h l (Game-Changer)
¤if;u orm;½kd;us wmbkdiftif*sifESifh yif j zpf a Mumif ; avmh [ d r mwif u k r Ü P D r S
wGef;tm;jrifh *sufpGrf;tm;ukd yl;wGJum avpkyf taxGaxGrefae*sm b&ufav;vif;u ok;H oyf
aygufuGJtm;okH; tif*sifudk wDxGifEkdifcJhvQif ajymqkdcJhonf/
SR-72 uJhodkY toHxufjrefonfh '½kef;av,mOf
uk d wDxGifEkdifrnf[laom ,kHMunfcsufjzifh
ok a woejyKvk y f u m av,mOf o rk d i f ; wG i f
toHxuf ajcmufq (6 Mach) jrefpGm ysHoef; pnf o l v I d i f
Ekid of nfh SR-72 armif;olrahJ v,mOfukd xkwv f yk f
EkdifcJhjcif; jzpfonf/
tar&d u ef umuG , f a &;0ef B uD ; Xme?
enf;ynmtqihfjrifhpDrHudef; okawoeXme
onf tapmyk d i f ; uyif SR - 72 '½k e f ; rsKd ;
wnfaqmufEidk &f ef okawoejyKvyk cf ahJ omfvnf;
ukefusp&dwfBuD;rm;onfhtwGuf pDrHudef;udk
&yfpJcJh&onf/
avmh[drmwifukrÜPD refae*sm b&uf
av;vif;onf puefYa0ghcfXmecGJESifh a&mhuuf
'kid ;f erpfXmecGw
J Ydk yl;wGuJ m 0efxrf; 20 ESit hf wl
tcsd e f ck e pf E S p f M umrQ ok a woejyKvk y f í
88
oabF m rsm; ul ; oef ; oG m ;vmEk d i f & ef t wG u f ajrxJ y if v ,f E S i f h yif v ,f e D w d k Y u d k
quf o G , f a zmuf v k y f x m;aom tD * spf E k d i f i H & S d pl ; tuf w l ; ajrmif ; BuD ; ud k yd k r d k v G , f u l
tqifajypGm ul;oef;oGm;vmEkdif&eftwGuf wdk;csJUjyifqif aqmufvkyfcJh&m ,cktcg
atmifjrifpGm NyD;pD;oGm;NyDjzpfaMumif; a&;om;xm;onf/
pl;tufwl;ajrmif; (Suez Canal) onf tD*spfEdkifiHwGif wnf&SdNyD; ajrmufbuf&Sd ajrxJ
yifv,f (Mediterranean Sea) ESifh awmifbuf&Sd yifv,feD (Red Sea) yifv,fESpfckudk oabFm
rsm; ul;oef;oGm;vmEdik &f ef azmufvyk q
f ufo,
G x
f m;aom urÇmay:wGif xif&mS ;onfh yifv,f
a&vrf;aMumif; wl;ajrmif;wpfck jzpfonf/
89
ESpfck&Sdonf/ pl;tufw;l ajrmif;\ awmifbuf
xdyq f ;kH rSm pl;tufNrKd U wlzpfufqdyfurf;jzpfNyD;
yif v ,f o d k Y x G u f a yguf wpf c k o m&S d o nf /
tpfpar;vD;,m;NrdKUrSm pl;tufwl;ajrmif;\
taemufbufurf;ay:wGif wnf&NdS y;D wl;ajrmif;
t&Snfxuf0ufrS oHk;uDvdkrDwm (1 'or 9
rdkif) uGma0;onf/ rSwfwrf;rsm;t& 2012
ckESpfwGif pl;tufw;l ajrmif;udk oabFmpkpak ygif;
17,225 pif; jzwfoef;oGm;cJhMuNyD; wpfaeYvQif
pl;tufwl;ajrmif;udk pwifwl;azmf azmuf ysrf;rQ 47 pif;cefY jzwfoef;oGm;onf/
vky&f ef 1859 ckEpS w f iG f tD*spEf ikd if aH cgif;aqmif
rd k [ mruf q mtd ' f y g&S m u jyif o pf E d k i f i H & S d
ukrÜPDwpfckodkY tyfESHonf/ txufyg pDrHcsuf
udk 10 ESpfMum wnfaqmufcJh&NyD; tD*spf
tvkyo f rm; wpfoef;ausmf yg0ifvyk u f ikd cf u
hJ m
vkyfom; 120,000 ausmfrSm aMumufrufzG,f
&m tajctaeqdk;rsm;aMumifh aoqHk;cJhMu
&onf/
1869 ckESpf? Edk0ifbmv 17 &ufwGif
pl;tufwl;ajrmif; a&vrf;aMumif;udk pwif
zGifhvSpfcJhonf/ xdkwl;ajrmif;a&vrf;aMumif;
r&Sdcifu Oa&mywdkufrS awmiftm&Syifv,f pl ; tuf w l ; ajrmif ; ud k pwif a zmuf v k y f
bufodkY oabFmrsm; ckwfarmif;oGm;vm&mwGif pOfu tvsm; 164 uDvdkrDwm (102 rkdif)
tmz&duwdkufudkywfí c&D;ESifcJhMu&onf/ &Snfvsm;NyD; a&teufrSm &SpfrDwm (26 ay)
pl;tufwl;ajrmif;udk zGifhvSpfvdkuf&m tmz&du &S d o nf / aemuf y d k i f ; wG i f oabF m rsm; yd k r d k
wdkufudkywfí ckwfarmif;oGm;&ef rvdkawmh oGm;vmrI vG,fulap&ef wl;ajrmif;csJUxGifrIrsm;
onfhtwGuf Oa&myrS tdEd´,EdkifiHodkY oGm;&m tBudrfBudrfaqmif&GufNyD; tvsm; 193 'or
c&D;pOfrSm uDvdkrDwm 7,000 (rdkif 4,300)cefY 30 uDvdkrDwm (120 'or 11 rdkif) &Snfvsm;
c&D;wdkawmif;oGm;onfhtjyif tcsdefukefvnf; NyD; a&teufrSm 24 rDwm (79 ay) eufNyD;
rsm;pGmoufomoGm;onf/ teH 205 rDwm (673 ay) txd us,f0ef;
pl;tufwl;ajrmif;\ ajrmufbuftpwGif vmonf/ wl;ajrmif;wdk;csJUjyifqifrIrsm;t&
Yk uf'Nf rKd Uwnf&NdS y;D yifv,fjyifoYkd xGuaf yguf wl ; ajrmif ; ajrmuf b uf t 0if v rf ; onf 22
ydq
90
uDvdkrDwm (14 rdkif)ESifh tv,fwl;ajrmif;onf wdk;csJUazmufvkyfjcif;yif jzpfonf/ pDrHcsufESifh
162 'or 25 uDvdkrDwm (100 'or 82 twl pl;tufwl;ajrmif;atmufrS vdkPfacgif;
rdkif)? awmifbuft0if wl;ajrmif;vrf;aMumif; topf ajcmufckazmufvkyfjcif;onf pl;tuf
rSm 9 uDvdkrDwm (5 'or 6 rdkif) jzpfvmonf/ wl;ajrmif; ab;wpfzufwpfcsuf&Sd ajrpwk&ef;
rlvpl;tufw;l ajrmif;wGif a&vrf;aMumif; uDvkdrDwm 76,000 (pwk&ef;rdkif 29,000)
wpfckwnf;om &SdaomaMumifh oabFmrsm; udk tjynfjynfqikd &f m &dum© pkaqmif;axmufyrHh ?I
wpfpif;ESifhwpfpif; a&Smifwdrf;Ekdifonfhae&m pD;yGm;a&;? pufrIESifh tvkyftudkifydkif;qkdif&m
(Ballah Bypass) ESifh a&cg;tdkifBuD; (Great Bit- axmufyhHa&; acwfrDA[dkXmeBuD; wpfcktjzpf
ter Lake) wdkY&Sdonf/ a&wHcg;rsm; r&Sdonfh ajymif ; vJ w d k ; wuf zG H U Nzd K ;vmap&ef j zpf N yD ;
twG u f yif v ,f a &rsuf E S m jyif w G i f o m tvk y f t ud k i f tcG i f h t vrf ; ae&maygif ;
vGwfvyfpGm pD;qif;onf/ xdka&cg;tdkifBuD;\ wpfoef;udk jzpfay:vmaprnf[k qdkonf/
ajrmufbufyikd ;f onf aqmif;tcg ajrmufbuf
odkY pD;0ifaeNyD; aEGtcgwGif awmifbufodkY
pD;0ifaeonf/ a&uefBu;D \ awmifbufyikd ;f wGif
a&pD;aMumif;rSm 'Da&twuftusudkvdkufNyD;
ajymif;vJjzpfay:aeonf/
92
qdkif;Ekdif;uRef;qG,fwdkY wpfom;wnf; &Sdvmrnf of Constantinople) t& pl;tufwl;ajrmif;udk
jzpfNyD; ydkrdkzGHUNzdK;vmrnfjzpfonf/ ,cifu ppftwGif;wGif vnf;aumif;? Nidrf;csrf;om,m
pl ; tuf w l ; ajrmif ; taemuf b uf u rf ; ES i f h aeonf h t cgwG i f vnf ; aumif ; rnf o nf h
qdkif;Edkif;uRef;qG,fBuD;wdkYudk qufoG,faom oabFmrqdk EdkifiHtvHtvdkuf cGJjcm;qufqHrI
tmruf[mrm'D vdP k af cgif;wpfckom &Sdonf/ r&SdapbJ jzwfoef;toHk;jyKcGifhay;&efjzpfonf/
pl;tufwl;ajrmif;topf azmufvkyfrIpDrH xl;jcm;csufrSm 2014 ckESpf? Mo*kwfvwGif
csufudk 2014 ckESpf? Mo*kwfvwGif pwifEkdifcJh pwifaqmufvyk o f nfh oabFmcsi;f a&Smifwrd ;f
NyD; 2015 ckESpf? ZlvdkifvwGif NyD;qHk;cJhonf/ onfh a&vrf;aMumif; (Ballah Bypass) udk 35
wl;ajrmif;zGifhyGJtcrf;tem;udk 2015 ckESpf? uDvdkrDwm (22 rdkif) csJUxGif aqmufvkyf&mwGif
Mo*kwfv 6 &ufu tjcm;EdkifiHrS tBuD;tuJ vdktyfaomukefusaiG tar&duef a':vm 8
rsm;udk zdwfMum;NyD; BuD;us,fcrf;em;pGm zGifhvSpf 'or 4 bDvD,Hudk tD*spfEdkifiHrS tzGJUtpnf;
cJ h o nf / zG i f h y G J a eY u d k v nf ; tD * spf E d k i f i H \ rsm;ES i f h tD * spf E k d i f i H o m; wpf O D ; csif ; wd k Y u d k
½Hk;ydwf&uftjzpf aMunmcJhonf/ twdk;EIef;ygaom &if;ESD;aiGacs; pmcsKyfrsm;
pl;tufw;l ajrmif;udk tD*spEf ikd if \ H pl;tuf a&mif;csjcif;jzifh ajcmuf&uftwGif; tjynfht0
wl ; ajrmif ; tmPmyd k i f t zG J U (Suez Canal jznfhpGrf;oGm;EkdifcJhjcif;yif jzpfonf/
Authority-SCA) u BuD ; Muyf x d e f ; od r f ;
aqmif&u G o
f nf/ xl;jcm;onft h csurf mS uGepf wif jynf B uD ;
wDEykd ,f oabmwlnDcsufpmcsKyf (Convention Ref: Internet
93
Muufi,f? iSufi,frsm;
ukd zrf;,lpm;aomufae
onfh wkdif0rfuRef;a'o
&S d {&mrpG e f i S u f B uD ; ?
ykdvefEkdifiHrS rsufvSnfh
qefaom opfawmBuD;
ESihf jrefrmEkid if rH S opfxiG ;f
avSBu;D ponfjzifh Ekid if H
toD;oD;rS xl;qef;
axGvm okwwkdxGmrsm;
ukd a&;om;xm;onf/
{&mrpGefiSufBuD;onf w½kwfwkdifay?
wk d i f 0 rf u Ref ; t&yf a 'o&S d uD v ef q d y f u rf ;
txufaumif;uifwGif Muufi,f? iSufi,f
ponfwkdYukd zrf;,lpm;aomuf&ef a&muf&Sd
vmonf/ vGefcJhaom 25 ESpfcefYu tqkdyg
pGefiSufrsm;onf tkyfpkzGJUysHoef;um tpm&SmazG b0ud k tEk d i f r cH ? t½I H ; ray;ol
xGufNyD; wpftkyfpkvQif taumifa& 400 cefY
&Sdonf/ ,if;wkdYonf uDvefqdyfurf; txuf
ywf0ef;usiüf om ys0H í J tpm&SmazGwwfojzifh
iSufcspfjrwfEkd;ol urÇmvSnfhc&D;oGm;rsm;onf
Munfh½Iavhvm&ef tqkdygqdyfurf;wGif pka0;
a&muf&SdaeMuonf/
ykdvefEkdifiHrS rsufvSnfhqefaom opfawm
BuD ;
ykdvefEkdifiHrS rsufvSnfhqefaom? '@m&D
ykjH yifxrJ S ewfjynf ewfeef;uJo h dYkaom opfawmBu;D
wpfck jzpfonf/ wpfenf;tm;jzifh pdwful;,Of pifumylEkdifiH? pifumylNrdKUrS touf&Sif
yk H j yif x J r S xl ; xl ; jcm;jcm; aumuf a umuf use&f pfco
hJ nfh a&vkyof m;Bu;D rpöwm tifwedk w
D dk
95
(Mr. Anthony Teo) jzpfonf/ olonf ykdvD,kd aMumif c spf o l r sm;u avvG i f h a Mumif r sm;
a&m*gESifh uifqma&m*g pGJuyfaeolwpfOD; uk d aumuf , l x d e f ; od r f ;
jzpfonf/ use&f adS eonfb h 0ü tjcm;a0'em&Sif
rsm;uJhokdU aornfh&ufukd apmifhqkdif;raebJ
vkypf &m&So
d nfrsm;ukv d yk Nf y;D aysm&f iT v
f w
G v
f yfpmG
aexkdifvsuf&Sdonf/
vk H N cH K pd w f c s&aom CCTV cef ; raqmif
pifumylEkdifiH? pifumylNrdKU&Sd rIcif;Xme
Bu;D \ vkNH cKH pwd cf s&aom CCTV cef;raqmifBu;D
jzpf o nf / xk d r I c if ; Xmeü uRrf ; usif o nf h
EkdifiHjcm;om; vkyfom;tiftm; tjynfht0
xm;&SdNyD; vlqkd;rsm;\ yef;csDum;csyfrsm;ukd
wdusrSefuefpGm a&;qGJxkwfazmfvsuf&Sdonf/
rMumcPqk d o vk d tMurf ; zuf t k y f p k w k d U \
wkud cf u
dk jf cif;cH&onfh tcsed w
f iG f rdr\
d vkyif ef;ukd
vkHNcHKpdwfcspGm vkyfukdifEkdifonfh cef;raqmif
jzpfojzifh 0efxrf;rsm; pdwfcsrf;ompGm tvkyf
vkyfEkdifMuayonf/
oufBuD;&G,ftkdrsm;ESifh a,m*avhusifhcef;
touf 65 ESpfausmf oufBuD;&G,ftkdrsm;
twGuf toifah vsmq f ;Hk avhusichf ef;rSm a,m*
avhusifhcef;yif jzpfonf/ wl&uDEkdifiHrS rpöwm
umpifcgbk½Sfonf i,f&G,fpOfupNyD; a,m*
avhusicfh ef;ESihf toufjyif;jyif; ½SLxkw?f ½SLoGi;f
98
t&G , f w if E k y sKd v G e f ; ol r sm;\ b0jzwf o ef ; vmonf h y k H p H r sm;? aeY p Of j yKvk y f
oifhonfh ukd,fvufvIyf&Sm; avhusifhcef;rsm;? tpm;taomufESifh ywfoufonfh
vrf;ñTefcsufrsm;ESifh OD;aESmufpGrf;&nf usqif;aerIukd jr§ifhwif&ef avhusifh&rnfh
enf ; vrf ; rsm;ukd a&;om;xm;onf/
100
à ESpfESpfNcdKufNcdKuf tdyfaysmfNyD; vef;vef; aMumifhqkdaomf aq;vdyfaomufí ta&jym;
qef;qef; Ekd;Muonf/ vkyfp&m ukdifp&m tk d r if ; rI u touf t &G , f a Mumif h j zpf a om
vkyfEkdifatmif tm;tifjynfhaewwfonf/ tkdrif;rIxuf ykdqkd;aeaomaMumifh jzpfonf/
à ukd,fae[efxm; aumif;rGef rSefuefMu uREf k y f w k d U rnf r Qtouf & S n f u sef ; rmrI
onf/ &Sdonfukd rsKd;½kd;ADZu wpfpdwfwpfykdif;om
à rMumcP ae&mtESHU c&D;xGufMuonf/ qk H ; jzwf a y;Ek d i f o nf / MoZmouf a &muf r I
à aoG;aygifcsdef (aoG;zdtm;) edrfhMuonf/ trsm;pkrSm uREfkyfwkdUukd,fwkdif xdef;csKyfEkdifrI
okdUr[kwf ykHrSefom &SdMuonf/ tcsuf r sm;atmuf w G i f a&muf & S d a eonf /
à pmyk d z wf N yD ; wD AG D t Munf h e nf ; onf / ,if;wkdUrSm uREkfyfwkdUpm;aomufykH? ukd,fvuf
at;at;aq;aq; tcsdefjzKef;onfxuf vIyf&Sm; avhusifhykHenf;vrf;ESifh b0tay:
ÓPf&nf upm;&rIrsKd;ukd ykdrkdESpfouf ½I j rif o k H ; oyf csOf ; uyf c H p m;yk H e nf ; rsm;yif
Muonf/ jzpfonf/ þokH;oyfavhvmrIukd tajccHaom
à usef;rmpGm touf&Snf&Snfaeaom rdb vufawGUvrf;ñTefcsufrsm;tay: rlwnfí
rsm; &SdMuonf/ uREyfk w f Udk \ ½kyyf idk ;f ? pdwyf idk ;f qkid &f m use;f rma&;
jr§ifhwifay;&ef tusKd;jyK ta&;,l aqmif&GufrI
rsm; jyKvkyfay;Ekdifrnfh ]]t&G,fwif EkysKdpGrf;
tpDtpOf}} ukd azmfjyvkdufygonf/
uk d , f v uf v I y f & S m ; avh u sif h r I
jyif;xeftm;pku d &f aom uk, d v f ufvyI &f mS ;
rIukd ESpfoufjcif;onf t&G,fwifEkysKdvGef;ol
rsm;\ t"duvu©Pmwpf&yfyif jzpfonf/
þtcsuf u ½k y f q if ; toG i f t jyif u k d yk d r k d
wif h w ,f aumif ; rG e f a pNyD ; uk d , f u m,
10 &mck d i f E I e f ; rS 15 &mck d i f E I e f ; onf usef;rma&;tod jrifhrm;rIukd jr§ifhwifay;½kH
oufowfvGwfpm;olrsm;jzpfMuNyD; trsm;pkrSm omru tod Ó Pf p G r f ; aqmif & nf u k d v nf ;
vl r I a &;t& txk d u f t avsmuf t&uf zGUH NzKd ;wk;d wuf Ek;d Mum;aponf/ uk, d v f ufvyI &f mS ;
aomuforl sm;jzpfMuonf/ pD;u&ufraomufol avh u sif h c ef ; rS e f r S e f j yKvk y f o l r sm;onf yk d r k d
ta&twGufESifh pD;u&ufaomufol ta& usef;rmMuNyD; b0tay: tjyKoabmaqmif
twG u f r S m 20 tcsKd ; 1 &S d o nf / ,if ; aom pdwx f m;rsm; ykdrkdwkd;wufyGm;rsm;vmonf/
taMumif;t&mESifh ywfoufí odyÜHynm&yfu oifonf oGufvufwuf<urIr&Sdao;vQif
tjiif;yGm; apm'u rwufomacs/ tb,f ukd,favQmufaeusxuf ykda0;a0;? ykdjrefjref
101
vrf;avQmufjcif;jzifh pwifyg/ wpfywfvQif yifyef;BuD;pGm ukd,fvufvIyf&Sm;NyD;aomtcg
tenf;qk;H ok;H Burd ?f rdepf 20 rS rdepf 30 txd cE¨muk, d \ f jyKjyifajymif;vJEeI ;f onf em&Drsm;pGm
jrefjrefavQmufay;vQif rMumcif oufvyHk adk umif; jrifhrm;aeonf/ xkdUjyif at½kd;ApfvIyf&Sm;rIu
vmrnf jzpfonf/ aeUpOf aqmif&Gufaeaom pm;csiaf omufcsipf w d uf dk ,m,Dtm;jzifh avsmyh g;
udpörsm;ukd ykdí oGufvufpGm vkyfukdifyg/ aponf/ tm;oGecf eG pf u dk vf yI &f mS ;rIu tqDtpm;
NyD ; vQif uk d , f v uf vIyf&Sm;rI topfrsm;ukd uspv f spaf om <uufom;wnfaqmufxed ;f odr;f
vkyfay;yg/ rdrdaetdrfem; okdUr[kwf tvkyf &mwGif taxmuftuljyKonft h jyif vlUcE¨muk,
d f
vkyaf omae&mem;wGif vkyjf cif;u ykad umif;onf/ BuD;xGm;rI [kdrkef;ukdvnf; tenf;i,fxkwfay;
wjznf;jznf; zGHUNzdK;atmif rSefrSefvkyfoGm; onf/
yg/ ykHrSefukd,fvufavhusihfcef;onf oifhb0
ykHpHwGif aESmifh,Sufaeonfh wpfoufwmvkH; tm[m&
vkdufemaqmif&Guf&rnfh vkyfief;jzpfzkdU vkdtyf t&G,fwifEkysKdvGef;olwkdUukd avhvmcsuf
onf/ uckefjcif;? uGif;ywfajy;jcif;? at½kd;Apf rsm;t& aexkdifrIb0ykHpHxJwGif tm[m&onf
avhusihfcef; jyKvkyfjcif;? a&ul;jcif;ESifh um, vnf; wpfom;wnf; yg0ifaernfrmS xif&mS ;vS
tvS avhusifhjcif;rsm;onf ukd,fae[efxm; onf/ tpm;tpmaMumifh pdwfylyifaMumifhMu
&onfxuf pdwfaysmf&Tif auseyfrIom jzpfoifh
ajymif ; vJ r I u d k jyKjyif & ef E S i h f cE¨ m uk d , f
aysmah ysmif;&ef? oufvaHk umif;&ef wnfaqmufzUdk onf / tpm;a&S m if j cif ; onf wpf c gwpf & H
tvGefaumif;rGefonf/ b0twG u f pd w f z d p D ; rI u k d wk d ; apNyD ; vl u k d
'ku©ay;onf/ t&G,fwifEkysKdvGef;olwkdUxHrS
uREkfyfwkdU &,lEkdifaom oifcef;pmwpfckrSm
pm;aomuf o nf h trsKd ; trnf rsm;avav
pdww f nfNird rf I aumif;aumif;&&Szd Udk tvm;tvm
&Sdavav jzpfonf/
avhvm&&Sdaom taMumif;t&mrsm;\
tawG U tBuH K rsm;tay: tajccH x m;aom
atmufazmfjyyg vrf;ñTecf surf sm;ukd t&G,w f if
EkysKdvGef;ol wpfOD;twGuf tpm;taomuf
tjzpf vkdufemyg-
ukd,fvufvIyf&Sm;avhusifhjcif;\ wefzkd; à oifhtpm;tpm\ 60 &mckdifEIef;ukd yJESifh
onf uk, d t
f av;csed f avQmch say;Ny;D rwk;d atmif aumuf y J o D ; ES H r sm; yg0if a om umAk d
xdef;ay;onf/ ,if;onf cE¨mukd,fpGrf;tif [kduf'&dwf aygif;pkt H jzpf jyKjyifpm;ok;H yg/
avmifuRrf;aponfxuf trsm;BuD;ykdonf/ aeUpOf o pf o D ; ES i f h [if ; oD ; [if ; &G u f
102
tenf;qkH; ig;rsKd;pm;Ekdifatmif BudK;pm;yg/ Eke,fysKd&G,foltoGif&Sdonfh touf 73
tom;"mwfyg0ifaom tpm;tpm rsKd;pkH ESpf&Sd NAdwdoQ½kyf½Sifrif;orD;BuD; ]]tif*svm
15 &mckdifEIef;xuf rykdygapESifh/ vif;pfbm&D}} (Angela Lansbury) onf ]uk, d f
à enf;enf;yJ pm;yg/ okdUaomf pm;csifpdwf pm;wJhtwkdif; jzpfwmyJ} qkdaom a&S;a[mif;
tmomajyatmif vkHavmufrI&Sd&rnf/ qk d ½ k d ; pum;twG u f ouf a ojzpf o nf /
tpmukd jznf;jznf;ESifh nufatmif0g;yg/ ol o nf vwf q wf aom opfoD;? [if;oD;
rqmbJ E S i f h b,f a wmh r S rpm;ygES i f h / [if;&Gufrsm;ESifh rjyKrjyif obm0aumufESH
0NyDxifaom tcsdefwGif &yfvkdufyg/ oufoufuo dk m okH;aqmifonf/ tom;tpm;
à qm;cyf j cif ; uk d avQmh y g/ txl ; ojzif h ig;ukdom pm;onf/ olonf t&ufukdvnf;
usyf w if ? qm;e,f tpm;tpmrsm;uk d a&Smifonf/
avQmhpm;yg/
à oMum;xnfjh cif;ukd avQmch syg/ tqDtqdrhf OD ; aES m uf p G r f ; tm; jr§ i f h w if j cif ;
enf;aom tcsKdyGJudk a&G;cs,fpm;okH;yg/ uREkfyfwkdUonf emrnf okdUr[kwf vlukd
opfoD;ukd tpOftNrJ OD;pm;ay;a&G;yg/ rrSwrf jd cif;? qkid x f 0J ifomG ;umrS 0,frnfyh pön;f
à vwfqwfaom opfo;D ? [if;oD;[if;&Guf rrSwfrdjcif; ponfhtjzpfrsKd; BuHKzl;Muayrnf/
rsm;ESihf rjyKrjyif obm0aumufErHS sm;wGif xktd jzpftysurf sm;onf OD;aESmuf\pGr;f aqmifrI
trsm;qk H ; awG U &aom AD w mrif p D o nf usqif;aeaMumif; ueOD; owday;vu©Pmrsm;
tom;ta&uk d Ek y sKd w if ; &if ; apaom jzpfEidk of nf/ xkUd aMumif uREyfk w f Udk onf OD;aESmuf
pGrf;&nfukd ay;Ekdifonfh aumvfvm*sif pGrf;aqmif&nfukd tavhtusifh ykdvkyfay;&ef
(Collagen) jzpfay:a&; tultnDay;onf/ vkdtyfonf/
à pD ; u&uf ? t&uf E S i f h aumf z D w k d U onf vli,fwpfOD;\ pdwfpGrf;tifrsKd;udk rnfokdU
ADwmrif tkyfpktm;vkH;eD;yg;\ pGrf;&nf rnfykH xdef;odrf;xm;oenf;[k tar;cH&aom
tqif h r sm; avsmh u saponf u k d owd rkdufu,f 'Dbufau;u ajymonfrSm-
xm;yg/ ]]<uufom;awGtaMumif; uRefawmfwkdU
ajymMuw,f/ <uufom;ukd ok;H yg/ 'grSr[kw&f if
qk;H oGm;rSmyJ/ pdwef UJ ywfouf&ifvnf; 'Dtwkid ;f
ygyJ/ pdwu f dk ok;H avav pdwu f ykad umif;aumif;
tvkyfvkyfavyJ}}
w,fvDAD;&Sif;a&SUwGif bmrSrpOf;pm;bJ
xk d i f a ejcif ; onf pd w f " mwf t if t m;uk d
tBuD;us,fqkH; Ncdrf;ajcmufrI[k olu ,kHMunf
onf/
103
]]pdwuf kd Ek;d Mum;atmif vkyaf y;zkUd ykad umif; okdUr[kwf aq;ynm*sme,fu J h o d k U oD ; jcm;
wJh enf;vrf;awG trsm;BuD;&Sdygw,f}} taMumif ; t&mqk d i f & m r*¾ Z if ; aumif ; rsm;
zwfNyD; OD;aESmufukd txl;vIHUaqmfay;&rnf/
oif h O D ; aES m uf p G r f ; tm; wnf a qmuf z k d U ?
oifrh wS Ó oifhukd,fykdif t,ltqESifh qefUusifbuf
f Pf zGUH NzKd ;zkUd ? oifh zefw;D wDxiG Ef idk pf rG ;f
yGifhvef;apzkdU pDpOfxm;aom pdwfykdif;qkdif&m EkdifiHa&;t,ltqrsm; azmfjyaom pme,fZif;
avhusifhcef;rsm;rSm atmufygwkdUjzpfonf- wpfapmifukd zwfvkdufyg/ t,ltqrsm;udk
wpfckNyD;wpfck vufcHNyD; pdwfxJwGif apm'u
oif h rS w f Ó Pf wk d ; wuf a umif ; rG e f & ef wufMunfhyg/ t,f'Dwm okdUr[kwf aqmif;yg;
owd & S d a &; tm;jznf h a y;rI r sm;uk d tok H ; a&;olxH rnfonft h csuu f dk vufrcHEidk af Mumif;
cs&rnf / oifhtjrifukd &Sif;EkdiforQ&Sif;atmif wdwdusus
ESpfaygif;rsm;pGm atmifjrifpGm tokH;jyK wifjyxm;aom pmwpfapmif a&;zGJUMunfhyg/
vmcJhaom vkdcsDenf;pepfonf ½kyf0w¬Krsm;ukd u@cG J j cm;ay;aom upm;enf ; rsm;uk d
tokH;jyKí pdwfrSwfÓPf EId;qGay;aomenf; upm;jcif;tm;jzifh oifah 0g[m&ukd wk;d jri§ ahf y;yg/
jzpfonf/ ykHpHtm;jzifh iSuftrsKd;trnfrsm;udk oifod
pmtkyftopftqef;rsm;ukd zwf½Ijcif;jzifh oavmuf azmfxw k Mf unfyh g/ tvkyu f dk enf;enf;
oif\ pum;vk;H uRr;f usirf EI iS hf pdwu f ;l pdwo
f ef; ykdcufoGm;atmif iSut f rnfrsm;ukd tu©&mpOf
wk;d wufatmif aqmif&u G yf g/ vufwiftar&du twkid ;f A- Z azmfjyMunfhyg/
odUk r[kwf tmz&du pma&;q&mrsm;\ vuf&mrsm; oift
h wGuf pum;vk;H rsm; ykid Ef idk u
f Rr;f usirf I
zwf½jI cif;jzifh oifph w
d f uGjJ ym;jcm;em;rI cHpm;wwf ESifh wDxGifzefwD;EkdifrI wkd;yGm;ap&ef bmom
apatmif aqmif&Gufyg/ oif zwf½IcJh&onfh pum; upm;enf;rsm;ukd toHk;jyKyg/ tbd"mef
taMumif;rsm; oifhudk,foif jyefar;Munfhyg/ pmtkyfxJrS ]emrf} q,fvkH;ukd usyef; xkwf,l
0w¬ K \ Zmwf v rf ; ausm½k d ; uk d awG U atmif vkdufNyD; wpfvkH;pDtwGuf Oyrm tvuFm 10
ajc&mcH&mS zkUd BudK;pm;Munfhyg/ ck zefwD;azmfxkwfMunfhyg/
½kyf½Sif'g½kdufwmvkyfenf; upm;Munfhyg/ Oyrm - qE´rJjym; ? EkdifiHa&;orm;\
oif zwf½INyD;cgp 0w¬Kudk ½kyf½Sif½kduful;aeonf tpGrf;tpukd tjynfht0azmfxkwfrI? &if;ESD;
[k pd w f u l ; ,Of y g/ rnf o nf h t qk d u d k oif uRrf;0ifNyD; ypönf;rsm;\ tjcm;enf;tokH;usrI
jzwf a wmuf r nf e nf ; / rnf o nf h t cef ; uk d ukd pOf;pm;Munfhyg/
OD;pm;ay;rnfenf;/ Zmwfvrf; tpDtpOfuadk &m Oyrm - tkwfcJ - ajceif;wkH;? puúLzd
ajymif;ypfrnfvm;/ azmfñTe;f wifpm;&ef rnfonfh apmif - zk H u m? &G u f z sif w J ? rD ; ab;
t½kyfESifh jrifatmif jyo tokH;csrnfenf;/ vGwf&m qif ; zk d U ypö n f ; ? puú L n§ y f u vpf -
OD;aESmufonf tawGUtBuHKtopftay: aomhuiG ;f ? oGm;Mum;xk;d wH? ig;rQm;csw d f ponfwYdk
tajccHNyD; zGHUNzdK;jcif; jzpfonf/ xdUk aMumifh odyHÜ jzpfonf/
104
q,fvAf m'k'd gvD (Salvador Dali) okUd r[kwf
*sDtkd*sDtkd 'DcsD&Dukd (Giorgio de Chirico) wkdU\
yef;csu D m;rsm;uJo h Udk oifEiS hf r&if;ES;D aom tEkynm
pmtkyfrsm;ukd Munfh½Iyg/ yef;csDum;wpfcsyfukd
taotcsmMunf h ½ I a vh v mNyD ; oif h p d w f x J
ay:vmorQ pdwu f ;l pdwo f ef;rsm;ukd vGwv
f w
G f
vyfvyf csa&;rSwfom;yg/ oifpdwful;vkd&mukd
vG i f h a rsmpd w f u l ; cG i f h a y;xm;aom oabm
oufoufESifhyif oifhpdwful;ykH&dyfudk tajccHNyD;
Zmwfvrf;wpfyk'fqif&ef BudK;pm;yg/ vltrsm;ESifh oufqkdifaom ae&mwpfae
&mu vlwpfpkudk wdwfwckd;avhvmNyD; olwkdU
xkwaf zmf ajymqkrd rI sm;? jyKrq
l ufqyH Hk enf;vrf;
rsm;ukd tajccHNyD; olwkdUtaMumif; Zmwfvrf;
wpfyk'f zGJUMunfhyg/
]]touft&G,f[m tm;vkH;xJwGif wpfcsufyJ rSwfxm;&rnf/
owd&zkdU vkdygrnf/ t&G,fwifEkysKdvGef;ol
oif b,favmuf pma&;q&mrBu;D tefwedk , D m bmbm a&;cJo h nfh
tcsufyif jzpfonf/
BuD;&ifhae&w,fqkdwmeJY
]]touft&G,f[m oif b,favmuf
odyftquftpyf BuD;&ifhae&w,f qkdwmeJY odyftquftpyf
r&SdvSawmhyg}}
r&SdvSawmhyg}}
armif a rmif j rif h o d e f ; (puf r I w uú o k d v f )
108
4 / t & n f t a o G ; a u m i f ; r G e f a o m vufqGJaowåmu ulnDyhHydk;ay;Ekdifrnfqdkonfh
c&D;aqmiftdwf odkYr[kwf c&D;aqmif tcsufudk owdjyK&ef vdkonf/
vuf q G J a owå m ud k toH k ; jyKyg/ av,mOf r ,f rpö p f p D w D t d k u f & S m ;u
vufwGef;vSnf;uJhodkY bD;ygaom c&D; ]]vufwGef;vSnf;uJhodkY bD;ygaom c&D;aqmif
aqmiftdwfu a&GUvsm;oGm;vm&mwGif ydkí tdwfu oif\ tdwftav;csdefwpfckvHk;udk
tqifajyonf/ odaYk omf oif oGm;rnfah e&mwGif ',OfhwdkufqGJEkdifí xdef;odrf;xm;ay;onf/
vuf&ef;? avSum;xpf tygt0if avSum;udk odkYaomf ausmydk;tdwfrsm;url trSefwu,f
axmufrzGUJ pnf;xm;aom avScg;tHkrsm; odkYr[kwf a&GUvsm;oGm;vm&ef vG,u f o
l nf/ uRerf wpfO;D
cvkwfcsKdifhaygaom avQmufvrf;rsm; &SdvQif wnf; vufwGef;vSnf;ygaom c&D;aqmiftdwf
av;vHí 0efus,fEkdifonf/ tqifrajyEkid af y/ ESifh c&D;oGm;pOf wpfBudrfwGif qdk;qdk;&Gm;&Gm;
oif o G m ;rnf h a e&ma'oonf aus;vuf tawGUtBuHKwpfck &cJhzl;ygonf/ vkyfief;cGifodkY
awm&Gma'otwGif;jzpfvQif NrdKUrsm;ESifh uGJjym; &xm;jzifo
h mG ;&onfrmS trSeyf if cufcv
J o
S nf/
jcm;em;onfh tjcm;vdt k yfaom ypön;f ypö,rsm;? uRefrwnf;cdk;&ef pm&if;ay;xm;aom [dkw,f
0ef a qmif r I r sm;twG u f oif \ c&D ; aqmif wGif "mwfavSum; r&SdonfhtwGuf uRefr\
109
c&D;aqmiftdwfudk uRefr wnf;cdk&rnfhtcef; c&D ; aqmif t d w f \ ae&mtus,f t 0ef ; ud k
&S&d m tay:xyfoYkd cufcufccJ J o,f,cl &hJ onf}} tusKd;&SdpGm toHk;jyK&m ra&mufay/ ypönf;
[k qdkonf/ rsm;udk xkyfydk;&mwGif pkpkpnf;pnf;jzpf&efESifh
þtcsuf u yif trsKd ; tpm;aumif ; í ae&mtus,ft0ef;udk twwfEkdifqHk;&&Sd&ef
awmifhwif;cdkifrmNyD; tvG,fwul rysufpD;Ekdif twGuf tcsdefrdepftenf;i,fudk toHk;jyKvdkuf
aom c&D;aqmiftdwfwpfvHk;udk oGm;&rnfh yg/
c&D;pOfwpfavQmuf t&if;tES;D jyKzYkd vdt k yfonf rpöpfe,fp&molu oif\ t0wftpm;
rSm xdkufwefaMumif; awGU&Sd&ayvdrfhrnf/ rsm;udk uspfuspfygatmifvdyfNyD; c&D;aqmif
rpöpfzifu qufajymonfrSm xdktdwfwGif tdwf\ atmufajcMurf;jyifwGif ae&mrsm;rsm;
awmif h w if ; cd k i f r maom bD ; rsm;yg&ef v nf ; &,lyg/ xdkodkYjyKvkyfjcif;onf oifhtaejzifh
ta&;BuD;aMumif;? cdkifrmaom ZpftrsKd;tpm; ypönf;ti,fpm;av;rsm;udk Mum;n§yfí tH0if
rsm;ES i f h tcef ; uef Y x m;aom ae&mrsm;u cGifus xnfhEkdifrnf[k qdkygonf/
uRefr\ t0wftpm;rsm;ESifh toHk;taqmif oif q uf o G m ;&rnf h av,mOf c &D ; pOf
rsm;twGuf oD;oefYcGJjcm;xm;Ekdifojzifh ydkrdk twGuf oif\ c&D;oGm;tdwftwGif; xnfh&ef
ESpfoufaMumif;ajymonf/ rqHhawmhonfh tao;tzGJypönf;rsm;? rvdktyf
awmhaom ypön;f rsm;twGuf oif\ c&D;aqmif
tdwfudk jyifqiftoHk;jyKyg/ rpöpfzifu oif\
tdwt f wGi;f wGif ae&mtueft Y m;vH;k udk tjynfh
t0toH;k jyK&efEiS hf ydí
k ydí
k pepfwusjzpfatmif
vky&f efajymonf/ aqmif;wGi;f 0wf taEG;xnf
rsm;uJhodkY xkyfydk;&mwGif xkxnfBuD;rm;onfh
ypönf;rsm;onf ae&mydkí ,lonf[k qdkonf/
zd k ; &ef E d k i f (ausmuf B uD ; )
Ref: The smart way to pack for travel
By Latashni Gobi Nathan
The straits Times, 25-12-2015
○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○
112
NyHK,rf;\ t"dur[mrdwfjzpfol w½kwf tqif h j r§ i f h c J h r I t & avaMumif ; ES i f h yJ h x d e f ;
EdkifiHu xdkprf;oyfrIudk vHk;0qefYusifaMumif; 'H k ; ysH y pf r S w f r sm;ud k wpf N yd K if w nf ; zsuf q D ;
ESihf ajrmufu&kd ;D ,m; oHtrwfBu;D udk qifah c: Ek d i f a Mumif ; at*sD p f p D r H u d e f ; \ 'g½d k u f w m
oGm;rnfjzpfaMumif; ajymMum;cJhonf/ *sif&Sm&D'efu ajymMum;cJhonf/
*syef E d k i f i H 0 ef B uD ; csKyf &S i f Z d k t mab;u
xdkprf;oyfrIrSm uREkfyfwdkYEkdifiH\ vHkNcHKa&;udk
qdk;0g;onfh Ncdrf;ajcmufrIjzpfaMumif; ajymMum;
cJNh y;D awmifu&kd ;D ,m;or®w ywf*rG [ f ;D uvnf;
0rf;enf;zG,f&efprItjzpf jypfwif½IwfcscJhum
EdkifiHwumu xda&mufonfh wHkYjyefrIwpfck
jyKvkyf&ef aqmfMovdkufonf/
tar&d u ef j ynf a xmif p k u GIANT 'H k ; ysH
umuG , f a &;pepf u d k tqif h j r§ i fhchJ
Baseline 9-C1 yJhxdef;'Hk;ysHumuG,fa&;
Aegis pepfudk urf;ajcwGif ajrjyiftajcpdkuf
pepftjzpfvnf; xm;&SEd idk &f m ¤if;onf Oa&my
udk yhJxdef;'Hk;ysHrsm;rS umuG,f&ef tar&du\
pDrHrI 'kwd,tqifhjzpfonf/
114
jywf a wmuf o G m ;aom tm½k H a Mumuk d jyef q uf a ponf h qD v D u G e f > yef i ,f ?
uvmyfpnf;trsKd;tpm; ½IyfaxG;onfh tom;prsm;ukd ½kyfvkH;<uZD0ykHESdyfpufjzifh
zefwD;rIESifh OD;acgif;cGH tay:ykdif;wpfckvkH; tpm;xkd;ukocJhonfh urÇmhyxrqkH;
uav;i,f ponfh aq;ynmqkdif&m owif;qef;rsm;udk a&;om;xm;onf/
117
&nf&, G w
f ,fvYkd tBu;D wef;okawoD Dr.Anthony tm[m&eJY avoefY"mwfawG &&Sdum &Sifoef
Atala u &Sif;jycJhygw,f/ EkdifrSm jzpfygw,f/
tom;pudk zefw;D awmhr,fq&kd if vlemqD olwdkY zefwD;xm;wJh t½dk;? <uufom;peJY
rS uvmyfpnf;rsm;udk &,lMu&w,f/ 'guvnf; t½d;k EkawGukd <uufawGrmS tpm;xd;k Ny;D prf;oyf
tpm;xd;k ay;Ny;D wJt h cg vlemhtom;p jzpfaewJh MunfhcJhMuw,f/ tqdkyg tpm;xkd;ay;xm;wJh
twGuf udk,fcHtm;tzGJU&JU wdkufcdkufzsufqD;cH& tom;pawG[m <uufudk,fwGif;rSm aumif;pGm
r,fh tEÅ&m,frS uif;a0;apzdkYyg/ tcktcsdefxd &SifoefEkdifcJhMuw,f/ wjznf;jznf; aoG;aMum
okawoDrsm;taeeJY em;&Guf? t½dk;eJY <uufom; rsm; zGHUNzdK;vmNyD; olwdkYvkyfief;udk xrf;aqmif
pawGudk zefwD;EdkifaeygNyD/ 'gayrJh vlrSm tpm; Ekdifonftxd zGHUNzdK;EdkifMuwm awGUMu&w,f/
xdk; toHk;jyKEkdifzdkY avhvmp&mawG trsm;tjym; okawoDawG[m a&`rTm&nfrS &,lxm;wJh
&Sdaeygao;w,f/ vlrSmtoHk;jyKEkdifzdkY tcsdef,l yifruvmyfpnf;rsm;udk toHk;jyKNyD; vl&JU ar;½dk;
&r,fh oabmyg/ tydkif;wpfckudk yHkESdyfzefwD;cJhMuw,f/ vlemh
rsufESm jyKjyifcGJpdwfukorIrSmoHk;r,fh t&G,f
tpm;eJ Y yH k y ef ; twd k i f ; zef w D ; cJ h M uwmyg/
ynm&Sif Dr.Glenn Green &JU tqdkt& tckvdk
yHkESdyfzefwD;xm;wJh tom;prsm;udk tpm;xdk;
uko&mrSm enf;ynm t[efYtwm;wpfckrS r&Sd
ygbl;/ 'gayrJh ta&;ygwJh ar;cGef;awG trsm;
tjym; &Sdaeygao;w,f/
wpfcu k tckvkd yHEk ydS zf efw;D xm;wJh tom;
okawoDawG tckvdk ½kyfvHk;<uyHkESdyfpuf pawG vlemrSm tpm;xdk;oHk;pGJwJhtcg ESpfMum
topfudk zefwD;aewm q,fESpfausmfcJhygNyD/ vm&if bmjzpfrvJqdkwJh ar;cGef;yg/ b,folrS
olwdkY[m cE¨mudk,ftwGif; tvdktavsmuf rod E d k i f a o;wJ h taetxm; jzpf y gw,f /
aysmufysufoGm;r,fh yvwfpwpfvdk ypönf;rsm; 'ghtjyif topfwDxGifxm;wJh ½kyfvHk;<uZD0yHkESdyf
udk wDxiG Ef idk cf MhJ uw,f/ 'Dypön;f awGo;kH Ny;D yHEk ydS f pufu yHkESdyfzefwD;&mrSm toHk;jyKwJh ypönf;awG
zefwD;r,fh tpdwftydkif;&JU tajccHyHkpHjirf;udk [m vlrSmoHk;pGJcGifh &xm;wJhypönf;awG r[kwf
jyKvyk , f yl gw,f/ uvmyfpnf;rsm;yg&dw S hJ t&nf ao;wJh jyóemvnf; &Sdaeygao;w,f/
udk yHEk ydS &f mrSm toH;k jyKMuygw,f/ zefw;D vdu k w f hJ tckzefw;D xm;wJh ½kyv f ;kH <uZD0yHEk ydS pf ufukd
tom;prS m tm[m&eJ Y avoef Y " mwf a wG qufvufprf;oyfr,fqdk&if yxrOD;qHk; ½dk;&Sif;
pdrfh0if pdrfhxGufapEkdifzdkY tvGefao;wJh tayguf wJh tpdwt f ydik ;f awG yHEk ydS zf efw;D Ny;D prf;oyfoifh
i,f u av;rsm; yg&S d y gw,f / 'grS v nf ; w,f/ vIyf&Sm;rIr&SdwJh? vIyf&Sm;&mrSm ryg0ifwJh
aoG;aMumi,frsm; zGHUNzdK;vmcsdeftxd tpm tpdwt f ydik ;f ? 0efrxrf;&wJh tpdwt f ydik ;f rsm;udk
118
om pwifzefwD;avhvmoifhw,fvdkY Dr. Glenn ukorIc, H Nl y;D aemuf olaY cgif;udk acgif;tH;k ay:rS
Green u tBujH yKxm;ygw,f/ em;&Gu?f ESmacgif;eJY r Ny;D xEkid af wmhr,fvYkd qdyk gw,f/ vrf;avQmuf
acgif;cGH½dk;vdk tpdwftydkif;rsm;eJY pwifNyD;rSom wwfcgp orD;i,f Han Han [m OD;aESmuf
ESvHk;? ausmufuyfeJY rkefYcsKdtdwfvdk ½IyfaxG;wJh twGif; t&nfaumif;pGm rvnfEkdifwJhtwGuf
tpdwftydkif;rsm; zefwD;prf;oyfoifhw,fvdkY OD ; acgif ; BuD ; aewJ h a&m*g Hydrocephalus
tBuHjyKoGm;ygw,f/ cHpm;ae&wm ajcmufvt&G,fuwnf;uyg/
wDxGifol okawoDawGuawmh olwdkYtzGJU OD;aESmuftwGif; t&nfawG pkNyHKrsm;jym;
[m t½dk;Ek? t½dk;eJY <uufom;awG yHkESdyfzefwD; vmwJhtcg rqufao;wJh acgif;cGHtjcrf;awG
Ny;D vlemawGrmS prf;oyfMunfzh Ykd pDpOfaeygw,f/ udk wGef;z,fum acgif;BuD;vmavh&Sdygw,f/ 'gh
tqdyk g okawoeudk ppfbufqikd &f m wuúov tjyif rsm;jym;vmwJh t&nfaMumifh OD;aESmuf
kd f
wpfckrS aiGaMu;axmufyHhay;xm;NyD; ppfajrjyif tay: zd t m;ouf a &muf v mNyD ; tEÅ & m,f
rS 'Pf&m&ppfonfrsm;udk uko&mrSm toHk;jyK jzpf v mEk d i f y gw,f / tck a wmif ol Y a cgif ;
zdkY &nf&G,fxm;aMumif;yg/ tav;csdef[m olYwpfudk,fvHk;tav;csdef&JU
xuf 0 uf a usmf &S d a eygw,f / ol Y a cgif ; ud k
axmifEdkifzdkY wpfenf;tm;jzifh acgif;tHk;ay:rS
½k y f v H k ; <uenf ; ynmoH k ; zef w D ; xm;wJ h
r EdkifzdkY awmfawmfBudK;pm;&&Smygw,f/ 'ghtjyif
OD;acgif;cGH tay:ydkif;wpfckvHk; tpm;xdk;
aoG;taxmuftyHh enf;wJhtwGuf OD;acgif;cGH
cH a om yxrqH k ; uav;i,f [m yg;vmcJhygw,f/ 'ghaMumifh csufcsif;ukorI
cH,lzdkY vdktyfvmcJhw,f/
rdcif[m uav; wpfESpfom;t&G,frSm
rdom;pkudk pGefYcGmoGm;wJhtwGuf zcifwpfOD;
wnf; ½ke;f uefc&hJ w,f/ orD;av;ukozdYk vdt k yf
wJ h a iG a Mu; tar&d u ef o H k ; aiG a':vm
ajcmufaomif;av;axmifrS &Spfaomif;xdudk
aqGrsK;d ? taygif;toif;eJY tifwmeufrS vSL'gef;
aiGawGaMumifh ukoay;EkdifcJhygw,f/
orD;i,fudk uGefysLwmoHk;"mwfrSef (CT)
½du
k Mf unfw h t hJ cg a& 80 &mckid Ef eI ;f jynfah ew,f
vdkY [leefjynfe,f 'kwd,jynfolYaq;½HkrS Dr.Bo
w½kwfEkdifiHrS oHk;ESpft&G,f uav;i,f u qdkygw,f/ 'Da&m*gudk rukobl;qdk&if
av;[m ½kyfvHk;<uyHkESdyfenf;ynmeJY zefwD;xm; vydkif;om touf&SifEkdifvdrfhr,fvdkY cefYrSef;Mu
wJh OD;acgif;cGHtay:ydkif;wpfckvHk; tpm;xdk; w,f/ q&m0efawG[m yxrqH;k a&m*gul;puf
119
cHae&wmudk ukocJMh uw,f/ acgif;twGi;f ydv
k QH
aewJh t&nfawGudk z,f&Sm;ypfzdkY vrf;vTJ>yef
wpfck wyfqifay;Muw,f/ temae&m BuD;rm;
wmaMumifh ta&jym;tpm;xdk;zdkYvnf; vdktyf
aeygw,f/
½kyfvHk;<uyHkESdyfenf;ynmeJY zefwD;xm;wJh
acgif;cGHtoHk;jyK cGJpdwfukorIcH,l&wJh urÇmh
yxrqH k ; vl e m jzpf v mcJ h y gw,f / orD ; i,f
rsufpd jyefyGifhvmwmeJY cGJpdwfukorI vHk;0
atmifjrifcJhw,f/ touf½SLEkdifvmwJhtcg
cGJpdwfq&m0efawG[m orD;i,facgif;udk txl ; apmif h a &S m uf c ef ; ud k yd k Y v d k u f M uw,f /
uGeyf sLwm"mwfreS ½f u
dk ,
f x
l m;wJh tcsut f vuf orD;i,f Bu;D xGm;vmwmeJt Y rQ tpm;xd;k xm;wJh
rsm; toHk;jyKNyD; ½kyfvHk;<uyHkESdyfenf;ynmeJY wdkifaweD,rf acgif;cGHudkiHkNyD; uav;&JUacgif;cGH
wdik af weD,rfowåKtoH;k jyKNy;D acgif;cGt
H ay:ydik ;f t½dk; zGHUNzdK;vmygvdrfhr,f/
udk zefwD;ygw,f/ uav;i,f&JU OD;acgif;cGH
tay:ydkif;wpfckvHk;udk tpm;xdk;zHk;tkyfay;&rSm a'guf w mjrif h o ef ; (oaE¨ o m;)
jzpfygw,f/ wpfq,fch ek pfem&DMum cGpJ w d uf o
k rI
twG i f ; orD ; av;&J U acgif ; cG H t a&jym;ud k
Ref: Medical Daily
acgif;cGHrS cGmvkdufygw,f/ "mwfqm;&nfygwJh 21, Sept, 2015
t0wfrsm;eJY ta&cGHrJh acgif;cGHudk zHk;tkyfay;
xm;ygw,f/ acgif;twGif;rS ydkvQHt&nfawGudk
>yefi,frsm;oHk;NyD; jznf;nif;pGm z,f&Sm;ypfMu
w,f/ aemufqHk; ½kyfvHk;<uyHkESdyfenf;ynmeJY
zefwD;xm;wJh wdkifaweD,rfacgif;cGHudk zHk;tkyf
ay;um acgif;cGHtay:ydkif;topfudk zefwD;ay;
vkdufygw,f/
120
Amaqhtrfrm&m urÇmvSnhfc&D;oGm;oabFmjzifh yifv,fjyif c&D;xGufcJholrsm;
vrf ; ck v wf w G i f oabF m 0rf ; Ad k u f a yguf u m tcuf t cJ r sm; BuH K awG U &yH k E S i f h
ravQmhaomZGJjzifh BudK;pm;ul;cyfcJhaomaMumifh toufab;rS vGwfajrmufcJh&yHk
taMumif; a&;om;xm;onf/
126
uvnf; ykwfcwfojzifh olwdkYtkyfpkonf yifr xm;aom BudK;rsm;udk rSDwG,fvsuf a&xJrS
oabFma&SU rDwmtawmfa0;a0;odYk odoo d mom vdu k yf gvmMuonf/ oabFmom; oH;k a,mufrmS
a&mufaecJhonf/ olwdkYae&mrS 10 uDvdkrDwm oabFm&Gufwkdifay:odkY wG,fwufaeMuonf/
tuGmta0;cefw Y iG f uRe;f wpfuRe;f \ yHo k P²mef xd&k uG w f ikd x
f yd rf q
S v
kd Qif tpdwt f ydik ;f awmfawmf
rsKd;&SdaeaMumif; jrifaeMu&onf/ olwdkYonf rsm;rsm;jrKyfaeaom Amaqhtrfrm&moabFm
olwdkY\ toufu,fa&mfbmavSudk xdkuRef; \ tjcm;wpfzufpGef;udk jrifEdkifrnfjzpfonf/
bufqDodkY wGef;ydkYcJhMuaomfvnf; ododomom oabFmrmvdefrSL;onf toufu,favSteD;ü
c&D;a&mufjcif; r&Scd ahJ y/ aemufxyfwpfem&DcefY a&mfbmuGif;jzifh edrfhcsnfjrifhcsnf&Sdaeonf/
MumNyD;aomtcg Amaqhtrfrm&moabFmrSm olYudk Munfh&onfrSm aMumuf&GHUxdwfvefYaeyHk
qufvufepfjrKyfoGm;jcif;r&SdbJ av;rDwmcefY &onf/
jrifhaom tay:ukef;ywfonf a&ay:ü wpf oabFmom;rsm;u olwdkY\ rdkbdkif;zkef;rsm;
rDwmomomcefY ay:NrJay:aeonfudk a*vD;ef udk toHk;jyKNyD; tjcm;aomc&D;oGm;oabFmrsm;
u owdjyKrdcJhonf/ oabFmom;rsm;uvnf; udk tquftoG,fjyK tultnDawmif;xm;
olwdkYudk vufrsm;a0SU,rf;jyNyD; olwdkYxHjyefvm aMumif; qefeDu c&D;onfwdkif;udk xyfrHí
&ef ac:aeonf/ twnfjyKajymMum;cJhonf/ xdkqufoG,ftul
]]oabF m ysuf e J Y t wl & S d a ewJ h v l a wG [ m tnDawmif;jcif;udk wpfpw kH pf&mwHjYk yefr&I cJyh kH r&Sd
wpfcgwpfcgrSm raobJ use&f pfwv hJ al wGvnf; cJah y/ odaYk omf c&D;onftm;vH;k tzdYk xdik ?f apmif?h
jzpfaewwfw,f}} [k a*vD;efu wjcm;olrsm; ,HkMunfcsufjzifh arQmfvifhae½HkrSwpfyg; tjcm;
udk jyefajymcJhonf/ ]]uRefrwdkYu vlrsm;pktkyfpk vkypf &mwpfcrk Q r&Sad y/ xdn k wGif wpfa,mufrQ
jzpfawmh oabFmom;awGudk pGefYroGm;oifhbl;}} rtdyfcJhMu/ wpfBudrfwGif wpfpHkwpfa,mufu
[k tJvfpfApfqmu ajymvdkufonf/ olwdkYonf ]]wdkYtjzpfu tenf;qHk; ajr;awG? jrpfawGudk
oabFmrS jyKwfxGufvmaom opfom;rsm;udk yHkjyifvdk jyefajymjyEdkifwmaygh}} [k jyufvHk;
avS m f w uf t jzpf t oH k ; jyKNyD ; a&pD ; tm;ud k xkwcf o hJ nf/ odaYk omf olwt Ykd rsm;pkrmS cyfvrS ;f vSr;f
qef Y u sif u m oabF m qD o d k Y j yef a &muf & ef rS aus;iSuw f \Ykd toH? vdiI ;f ½du k yf w
k o f EH iS hf vuf&d S
wpfem&DausmfrQ BudK;yrf;cJhMu&onf/ tajctae\ av;euf r I w d k Y w G i f o m tm½H k
Ä Ä Ä Ä a&mufaeMuonf/ yHkrSeftm;jzihf wpfaeYvHk;
c&D;onf &Spfa,muf? udk;a,mufcefYonf pum;ajym wGwfxdk;aewwfMuaom [efemhESifh
Amaqhtrfrm&moabFm\ tay:uke;f ywfay: Ed k & if ; wd k Y o nf y if v Qif wpf a ,muf E S i f h
wGif ESpfwef;wef;í yl;uyfpGm&SdaeMuonf/ wpf a ,muf pum;wpf c G e f ; p ES p f c G e f ; pom
tjcm;aomc&D ; onf ajcmuf a ,muf w d k Y r S m ajymEdkifcJhMuonf/
toufu,fa&mfbmavSay:wGif &Sdaeonf/ &moDOwktylcsdefrSm 10 'D*&DqJvfpD;,yf
useaf omolrsm;rSm oabFm\ab;wGif csnaf ESmif txd avsmhusaeonf/ a&rSm aEG;aeqJjzpf
127
aomfvnf; tqufrjywfwdkufaeonfh avESifh txufwGif aygavmay:aeonfh emewfoD;
vdIif;wdkY\ ykwfcwfrIaMumifh c&D;onfrsm;rSm tenf;i,frQom pm;&efusef&Sdaejcif;jzpfonf/
tvGefcsrf;at;vmMuonf/ olwdkYonf pkpk eHeuf udk;em&DcefYwGif oabFmrSm vIyf½HkrQom
a0;a0; twl&SdaeMuNyD; ajcmufaoGUaeaom a&G U awmh o nf / oabF m \acgif r d k ; ay:wG i f
toufu,fa&mfbmavSay:wGif tvSnfhus wufxdkifaeaoma*vD;efrSm ]]wdkY'Dae&mudk
xdkifcJhMuonf/ tJvfpfApfqm? uufo&if;? a&mufzdkY 'DavmufrMumEdkifbl;}} [k pOf;pm;ae
tJvpfESifh [efemhwdkYonf tjcm;olrsm;uJhodkYyif rdcJhonf/ c&D;onfrsm;ESifh oabFmom;rsm;rSm
yg;vTmaom t0wftxnfrsm;udkom 0wfqif olwdkYudk,folwdkY wpfckwnf;aom toufu,f
xm;Muojzifh rcHr&yfEdkifavmufatmifcsrf;NyD; avSay:wGif xdkif&rnfholESifh oabFmay:wGif
cd k u f c d k u f w k e f a ecJ h M uonf / uuf o &if ; rS m aexdkif&rnfholudk tvSnfhuspDpOfjcif;? olwdkY\
aumif;uifxuf&Sd tHhMowifharmzG,f Mu,f ajcaxmufrsm;ESifh opfom;tydkif;tprsm;udk
urÁvmBuD;udk armhMunfhrdcJhonf/ ]]onfMu,f avSmfwufyrmtoHk;jyKí toufu,favSESifh
awG u d k jrif & wm igh t zd k Y 'D w pf B ud r f [ m oabF m ud k uRef ; qD o d k Y a&G U vsm;atmif
aemuf q H k ; tBud r f v nf ; jzpf E d k i f w ,f } } [k aqmif&Gufjcif;wdkYrSvGJí tjcm;a&G;cs,fp&m
pOf;pm;aerdcJhonf/ r&SdcJhay/
Ä Ä Ä Ä
eHeuf ajcmufem&DcefYwGif aexGufpjyKvm
onf/ yifv,fjyifrSm vdIif;tweftoifh&Sdae
aomf v nf ; Murf ; wrf ; rI r &S d v S a y/ wd k e D r S m
0rf;omyDwdjzpfaeonf/ ]]'DyHkqdk&if oabFm
wpfpif;pif;u wdkYudkawGUoGm;Edkifw,f}} [k
awG;aecJhonf/ eHeufcif;\ rIefysystjyma&mif
atmufwGif cyfvSrf;vSrf;&Sd qef*sD;efuRef;ü
opfawmrsm;zHk;vTrf;aeonfh rwfapmufaom
awmif\xdyfydkif;rSm cRefxufonfh yHkoP²mef
&Sad eonf/ aumif;uifjymrSm Munfvifaeaomf
vnf; awmifxdyfrSm xlxyfaom rdk;wdrfrsm; uRef;qDodkY a&GUvsm;EdkifrIrSm rcHpm;Edkif
tMum;ü epf j rKyf a eonf / xd k a wmif o nf avmuf a tmif y if aES ; auG ; vG e f ; vS o nf /
rD;awmifwpfvHk;jzpfonf/ touf u ,f a vS \ aemuf b uf r S a vS u d k
c&D;onfrsm;tzdkY ,cktcg pdk;&drfp&m&Sdae udik w f , G &f if; ajcaxmufjzifh uefausmufu;l cyf
onfrSm olwdkYwGif aomufa&tvGefenf;yg;pGm vsuf avSudka&SUodkYa&mufatmif wGef;ydkYMuol
use&f adS eNy;D a&jrKyaf eaom atmufuek ;f ywf\ a&ul;orm;rsm;\ wGef;tm;rSmvnf; rsm;pGm
128
xda&mufrIr&SdcJhay/ oabFmrmvdefrSL;rSm ol\ um toufu,favS\ ab;bufrS vufypfu;l
a&mfbmuGif;udk toHk;jyKí tusKd;rxl;vSaom cJhawmhonf/ rdepftenf;i,fMumNyD; rsufpd
ed r f h c snf j rif h c snf abmif b if c wf a erI u d k jyefzGifhMunfhvdkufaomtcg olonf touf
qufvufvkyfudkifaeqJjzpfonf/ vdIif;rsm;u u,favS\ a&SUbufodkY rDwm&maygif;rsm;pGm
olwdkYudk vuf,mbufodkYwGef;ydkYaeNyD; uRef;qDrS a&mufaeaMumif; awGUvdkuf&onf/ ]]bk&m;a&
a0;&modkY o,f,laeyHk&aeayonf/ ol w d k Y aemuf a Mumif ; jyef v S n f h o G m ;Muwm
]]uRef;qDudk a&ul;oGm;Mu&atmif}} [k rsm;vm;}} [k awG;xifrdcJhonf/
tJ v f p f A pf q mu ajymvd k u f o nf / ]]'g[m a*vD;ef\ab;bufwGif tJvfpfApfqm?
aumif ; rG e f w J h a&G ; cs,f r I w pf c k [k w f c sif r S [ef e mh ? Ek d & if ; ES i f h jyif o pf v l r sKd ; vl i ,f
[kwfrSm jzpfayr,fh touf&SifaezdkYtwGuf wpfa,mufwdkYvnf;&SdaeMuonf/ ]]Munfhprf;
uRefr 'gudkyJa&G;cs,fr,f}} [k olu qufvuf wdkYawG[m uRef;qDudk a&ul;NyD; oGm;aeMuwm
ajymcJhonf/ ygvm;}} [k olwdkYbmomolwdkY ajymrdvdkufMu
yifv,fa&jyif\ Murf;wrf;rIESifh a&pD; onf/ ]]uJ quful;Murvm;}} [k qdkMuonf/
aMumif;wdkY\ ajymif;vJwwfrIudkvnf; owdjyK ]]ig 'Duav;awGeJYtwl quful;oGm;&
&ef tJvfpfApfqmudk a*vD;efu owday;cJh rvm;? 'grSr[kwf toufu,favSqDudk jyef
onf/ xdkYjyif olwdkYtkyfpkrS trsm;pkwdkYrSm a&ul; oGm;&rvm;? NyD;awmh aemufxyfrDwm&maygif;
orm;aumif;rsm; r[kwfMu[k a*vD;efu ajym tenf ; i,f xyf u l ; &rvm;}} [k a*vD ; ef
cJhonf/ olwdkYtoufu,ftusÐrsm;ay:wGif pOf;pm;rdcJhonf/ olonf uRef;qDodkY qufvuf
1971 ckESpf[k awGU&aMumif;? xdktoufu,f ul;oGm;rnfjzpfaMumif; wdkeDbufodkY vuf
tusÐrsm;rSm oufwrf;tm;jzifh 43 ESpf&SdaeNyD a0SU,rf;jycJhonf/
jzpf a Mumif ; ol w d k Y t k y f p k x J r S w pf a ,muf u Ä Ä Ä Ä
ñTefjyajymqdkcJhonf/ ]]wdkYtaeeJY oabFmeJYavS wdek rD mS OD;acgif;udk atmufoiYkd NYkH y;D touf
jrKyrf oGm;bJ &Sad ezdv Yk w
kd ,f}} [k qdo k u
l qdo k nf/ u,favS\eHab;udk qkyfudkifvsuf tifwdkuf
okdYaomf aeYv,fydkif;odkYa&mufvmaom tm;wdkuf ul;cyfaeojzifh a*vD;ef vufa0SU
tcg toufu,favSudk rSDwG,fvdkufygvmMu ,rf ; jyonf u d k rjrif r d c J h a y/ ol o nf
olrsm;rSm rsm;vGef;aeonf[k a*vD;efESifh tcsKdU aemuf x yf w pf e m&D c ef Y r Q Mumonf t xd
aom olwdkYu xifrSwfvmcJhMuonf/ ]]touf acgif;armfrMunfhbJ ul;aecJhonf/ xdkYaemuf
u,favSudk uRef;qDa&mufatmif BudK;yrf; wGifrS ]]a*vD;ef b,fa&mufoGm;NyDvJ}} [k
avS m f c yf a eMuol a wG t wG u f wd k Y a wG [ m ½kwfw&uf ar;vdkufrdonf/
taES m if h t ,S u f j zpf a eNyD } } [k a*vD ; ef u ]]ol ul;oGm;NyD}} [k wpfpHkwpfa,mufu
ajymvdkufonf/ odkYjzpfí a*vD;efonf ol\ jyefajzvdu k o
f nf/ use;f rmNy;D BuchH ikd rf &I adS eaom
rsufvHk;rsm;udk ydwfvdkufNyD; uRef;qDodkY&nfrSef; wdkeDu ]]olvnf; a*vD;efwdkYvdk uRef;qDodkY
129
BudK;pm;NyD;ul;oGm;&vQif aumif;rnfvm;}} [k ul;aeMuonf/ toufu,ftusÐtay:wGif
pOf;pm;rdvdkufonf/ olonf avSay:wGif&Sdae vufydkufvsuftaetxm;jzifh ul;cyfaeMu
olrsm;xHoYkd vufajrm§ ufí tcsujf yvdu k o f nf/ onf/ wpfrDwmcefYjrifhaom vdIif;vHk;rsm;u
]]Munfhprf; a*vD;efwdkY ul;oGm;MuNyD}} [k olY olwdkY\OD;acgif;rsm;ay: ausmfvTm;í ykwfcwf
bmomajymcJhNyD; olvnf; ul;xGufcJhonf/ a&GUvsm;aeMuonf/ xdv k iId ;f vH;k rsm;tMum;rSyif
uufo&if;ESihf tJvpfwo Ykd nf toufu,f olwdkYrSm touf½SLaeMu&onf/ rMumcP
avS\ a&SUbufü ul;cyfaeMuonf/ wdkeDu qdkovdkyif vdIif;vHk;wdkY\ zHk;uG,fxm;rIaMumifh
olwdkYudk ausmfjzwfí ul;vmpOfwGif ]]igeJYtwl olwdkYonf wpfa,mufudkwpfa,muf rjrifMu
ul;Murvm;}} [k ar;cJhonf/ xdkrdef;uav;rsm; &ojzifh olwdkY toufu,ftusÐwGif yl;wGJyg&Sd
uvnf; a&ul;pGrf;&nf aumif;rGefpGm pwif aom touf u ,f 0 D p D u d k rI w f í toH j yK
ul;cyfvmMuonf/ odkYaomf wpfem&DcefY ul;NyD; qufoG,fMu&onf/
aomtcg jrifuGif;rS toufu,favS aysmuf a*vD;efESifh tJvfpfApfqmwdkYrSm a&ul;
usecf chJ sed üf olw\
Ykd ul;cyfEikd rf t I wGuf ,HMk unfrI orm;aumif;rsm; jzpfMuonf/ tJvpf Af pfqmrSm
avsmhusovdk cHpm;vmMu&onf/ tJvpf\ i,f&G,folyDyD NydKifyGJ0ifa&ul;orm;uJhodkYyif
t&G,yf rmPBu;D rm;aom toufu,ftusÐu ul;cyfEdkifcJhonf/ [efemhESifh Edk&if;wdkYrSmrl ,ck
ol\vufrsm;vIyf&Sm;rIudk tcuftcJ jzpfap wjznf;jznf; aemufü usefaecJhpjyKvmonf/
cJoh nf/ odjYk zpfí xdt k usu
Ð kd ol\ cg;ywfvnf cE¨mudk,fay:&Sd yGef;yJhuGJNyJtemrsm;aMumifh
wG i f csnf a ES m if x m;vd k u f o nf / xd k Y a Mumif h [efemhonf olYudk,fudk a&cl (Jellyfish) wdkY\
tusÐ\ wpfpdwfwpfydkif;rSm a&rsufESmjyif udu k cf jJ cif;cH&ovdk cHpm;&Ny;D þyifv,fxw J iG f
atmuf a&mufaecJo h nf/ tJvpfrmS yifv,fa& ig;ref;rsm;&Sdaernfvm;[k awG;rdcJhonf/
rsm;pGmudk aomufrsKdrdcJhonf/ olYbmomol [ef e mh t aejzif h ol E S i f h Ed k & if ; wd k Y o nf
rnf o nf h b uf o d k Y ul ; cyf a erd o nf u d k v nf ; tjcm;olrsm;\a&ul;EIef;udk aES;auG;aponf
rodcJhay/ odkYjzpfí wdkeDu ol\aeumrsufrSef (olwdkYudk apmifhae&ojzifh a&ul;EIef; avsmhus
udk tJvpfudkay;cJhonf/ xdkrsufrSefaMumifh aponf) [k pdwfwGifawG;xifrdNyD; tjcm;
tJ v pf t zd k Y taxmuf t ul j zpf a pcJ h o nf / olrsm;udk a&SUodq Yk ufí ul;oGm;ESi&hf ef atmfajym
odkYaomf uufo&if;url ol\nDri,ftwGuf vdu k of nf/ ]]uRerf wdb Yk mom at;at;aq;aq;
tNrJyif pdk;&drfaerdonf/ tJvpfu omref ul ; NyD ; vd k u f c J h r ,f } } [k atmf a jymcJ h o nf /
a&ul ; orm; tqif h a vmuf o m&S d o nf [ k wjznf;jznf;ESifh xdk*smrefolrsm; ([efemhESifh
rSwf,lpdwfylaecJhonf/ Edk&if;) onf jrifuGif;rS aysmufuG,fusef&pf
Ä Ä Ä Ä cJo
h nf/ xdaYk emufwiG f jyifopfvrl sK;d vli,fonf
a*vD;efESifh tcsKdUa&ul;olrsm;onf a&SUodkY vnf; ul;tm; avsmhusvmonf/ rMumrDwGif
rMunfhbJ rsufESmudktay:odkYarmhí yufvuf a*vD;efESifh tJvfpfApfqmwdkY ESpfOD;om a&SUqHk;ü
130
use&f adS eawmhonf/ ]]igeJt Y wl a*vD;ef&adS ewm Apfqmudk ajymvdkufonf/ ]]wdkYawG rD;awmif
ud k 0rf ; omrd w ,f / ol [ m pd w f " mwf a &m uRef;wpfckudk a&mufawmhr,f? wdkY yxrqHk;
ud, k cf E¨myg BuchH ikd rf &I w dS ,f}} [k tJvpf Af pfqmu OD;pm;ay;vkyf&rSmuawmh a&aomuf&zdkYyJ}} [k
awG;aerdcJhonf/ qufí ajymcJhonf/
odkYaomf a*vD;efESifh tJvfpfApfqmwdkY
taejzif h ol w d k Y o nf ol w d k Y \ &nf r S e f ; csuf
wdk;wufvmNyD[k odyfNyD;raocsmvSao;ay/
]]uRefrtxifawmh uRefrwdkY uRef;eJYeD;vmNyDvdkY ]]tJvfpfa& ...
rxifrdbl;}} [k tJvfpfApfqmu Budrfzefrsm;pGm
ajymcJ h o nf / ol \ tawG ; rsm;u ol Y t d r f ? wdkYawG cufcufcJcJ
olYrdom;pkESifh ol ynmoifcJh&m e,fomvef
a&ul;cJh&w,f/
Ed k i f i H w d k Y q D o d k Y a&muf a ecJ h o nf / ]]igh b 0u
wu,fhudk aumif;rGefwJhb0yg/ wu,fvdkYrsm; wdkYawG uRef;wpfckay:
ig tdru f jkd yefra&mufEikd cf &hJ if ...}} [k awG;ae
rdcJhonf/ a&mufaeayr,fh
a*vD;efrSmrl rnfonfhtaMumif;t&mudk
rQ rawG;awmrdap&ef BudK;yrf;aeonf/ ,kwfpG pm;p&mr&Sd?
tqHk; wdkeDtaMumif;udkyif rawG;rd&ef BudK;pm;
aecJhonf/ olYtaejzifh wdkeDonf toufu,f tdyfp&m? em;p&m ae&mr&Sd?
a&mfbmavSxJwGif &Sdaernf[k rSwf,lxm;
aomufp&m a&vnf; r&Sdbl;/
onf/ ]]yef;wdkifqDodkY arQmfrSef;NyD; aemufqHk;
rul;EdkifawmhwJh tcsdeftxd BudK;pm;ul;&r,f}} wdkYtwGuf
[kom qHk;jzwfxm;onf/ olwdkY a&ul;vmcJhMu
onfrSm ig;em&DausmfvmcJhNyD; tvif;a&mifrSm bmrQ a&&maocsmwm
vnf ; arS m if p jyKvmcsd e f w G i f a*vD ; ef o nf
awmifapmif;rS opfyifwpfyifcsif;pDudk jrif&NyD r&S d a o;bl ; }}
jzpfaMumif; ½kwfw&uf odvdkufonf/ ]]a[;
wdkY a&mufawmhr,f}} [k ol awG;rdvdkufonf/
xd k Y t wl yif v ,f x J o d k Y pD ; usvmonf h touftEÅ&m,fvHkNcHKpdwfcsrI odkYr[kwf
acsmf&nfpD;aMumif; yg;yg;av;wpfckudkvnf; em&D r sm;pG m armyef ; EG r f ; vspG m ul ; cyf c J h & rI
a*vD;ef owdjyKrdvdkufonf/ ]]a[m [dku tqHk;owfa&;onf a&SUodkYtenf;i,f ul;cyf½Hk
½dk;acsmif;bufudk OD;wnfNyD; ul;}} [k tJvfpf rQjzif h &&S d v mawmh r nf j zpf o nf / od k Y a omf
131
urf;pyfodkYra&mufrD rDwm 500 cefYtvdkwGif a&mufcJhMuonf/ xdkYaemufwGifrS urf;pyfay:
a&jyiftylcsdefonf ododomomusqif;oGm; odkY ',D;',dkifjzifh avQmufvSrf;cJhMuonf/
aMumif; a*vD;ef cHpm;od&v dS u
kd &f onf/ ]]wd[ Yk m ]]tif; uRerf wdaYk wG 'Dvykd ekH YJ toufqufNy;D
e,fjcm;vdkif;wpfck (yifv,fa&pD;aMumif;eJY &SiEf ikd Nf yeD YJ wlygw,f}} [k tJvpf Af pfqmu rsupf d
urf;ajca&pD;aMumif;) udk ausmcf rhJ Nd yeD YJ wlw,f}} a&S U wG i f usaeaomqH y if r sm;ud k vuf j zif h
[k pOf;pm;rdcJhonf/ ½kwfw&uf olwdkYESpfOD;udk z,fxkwf&if; ajymvdkufonf/ NyD;rS ajrjyif
yifv,fbufodkY cyfjyif;jyif;wGef;xkwfcHvdkuf ay:odkY xdkifcsvdkufMuonf/
Mu&onf/ ,if;rSm BuD;rm;aom urf;vGef Ä Ä Ä Ä
wefjyef 'DviId ;f wpfcjk zpfaMumif; a*vD;efem;vnf tcsd e f r S m ajcmuf e m&D a usmf c J h N yD j zpf í
vdkufonf/ ]]tJ'DvdIif;u wdkYudk yifv,fbuf ae0ifqjJ zpfonf/ urf;ajcrS uDvrkd w D m tawmf
jyefwGef;ydkYvdrfhr,f}} [k olu ajymvdkufonf/ vSrf;vSrf;ü wdkeD? uufo&if;ESifh tJvpfwdkYonf
]]vdIif;vHk;ay:udk vSdrfhNyD;ausmfvdkuf NyD;rS tarSmifxJü ul;aeMuonf/ olwdkYajcaxmuf
ul;}} [k olu tJvfpfApfqmudk atmfajymvdkuf rsm; uef a usmuf u l ; cyf r I a Mumif h x G u f a om
onf/ 'wfcsftrsKd;orD;jzpfol tJvfpfApfqmu rD;pkef;awmufjcif;jzifh olwdkY wpfa,mufESifh
vnf ; a*vD ; ef v k y f o nf h t wd k i f ; tif t m; wpfa,muf tcsif;csif; jrifEkdifMuaomfvnf;
acRwmonf h yuf v uf u l ; taetxm;jzif h ywf0ef;usifü tarSmifxkzHk;vTrf;aeNyD; uRef;\
vdIif;udkapmifhqdkif;vsuf tm;aumif;jyif;xef tem;owfrsOf;udk jrifEdkifonfqdk½HkrQom jrif
aom vufypful;enf;jzifh ul;cyfausmfjzwf Mu&onf/ olwdkYrSm txD;usefjzpfaeonf[k
cJ h o nf / ol w d k Y E S p f O D ; pvH k ; jyif ; jyif ; xef x ef cHpm;aeMu&onf/ wdkeD\pdwfu a*vD;efxH
BudK;pm;ul;cJhMuojzifh cPwmtwGif;ü a&SUodkY a&muf a eonf / ]]a*vD ; ef uRef ; ay:od k Y
rD w mtwef t oif h a&muf E k d i f c J h M uonf / a&mufaumif;a&mufaeayvdrfhrnf? tcsufjy
xdaYk emuf yufvufu;l taetxm;jzifh jyefvnf Ed;I aqmfrI jyKaumif;jyKaeygvdrrhf nf}} [k awG;ae
ul;cJhMuonf/ rdonf/ odkYaomf olYtaejzifh a*vD;efudk rjrif
]]tJvfpfa& ...wdkYawG 'DavmufeD;uyf awGU&onfrSm em&DtawmfMumcJhNyD/ rnfrQ
aewm tckrSawmh tm;ravQmhawmhbl;}} [k MumcJhNyDudk ,ckrodawmhay/
a*vD ; ef u touf ½ S L &if ; tJ v f p f A pf q mud k olwo Ykd nf cyfvrS ;f vSr;f ü avSi,fwpfpif;
ajymvdkufonf/ tcsdefukefonfrSm jrefvGef;vS rS rD;a&mifudk jrifaeMu&onf/ xdkavSonf
onf/ ,ckxufwdkif uRef;qDodkY ra&mufMu toufu,favSudk u,fq,fulnD&ef oGm;ae
ao;ay/ olwdkY\ aemufqHk;vufusef cHEdkif&nf jcif; jzpfayrnf/ odkYaomf olwdkYqDodkY rnfonfh
pGrf;tm;udkoHk;í vdIif;xefonfha&pD;aMumif;udk tvif;a&mifrQ a&muf&SdrvmcJhay/
jzwfausmful;cyfcJhMuNyD;rS (urf;ajcESifh eD;aom) ]]wdkYawG[m uRef;udkausmfNyD; arsmvmcJhNyD
vd I i f ; r&S d a om yd k r d k N id r f o uf o nf h a&jyif o d k Y vm;/ rMumcifrSm wdkYtzdkY ul;oGm;p&m uRef;
132
r&SdawmhbJ jzpfaernfvm;}} [k uufo&if;\ onf urf;ajcudk ½d;k acsmif;qDoYkd jyefu Y m;oGm;ap
pdwfü awG;aerdonf/ cJhonf/ xdkae&monf ajcmufaoGUaeonf/
Ä Ä Ä Ä odkYaomf xdkae&m teD;tem;wGif wd& pämefrsm;
toufu,favSay:wGif &SdaeMuolwdkif; \ ajc&mvrf ; aMumif ; rsm;ES i f h pd k x d k i f ; aom
rSm EGrf;e,faeMuonf/ oabFmom;rsm;u oJrsm;udk awGU& onf/ ]]'DoaJ wGukd wl;Munf&h if
ulnDavSmfcwfay;Muaomfvnf; 10 rdepfxuf wpfckckawmh awGUr,fxifw,f}}[k pOf;pm;rdNyD;
ydMk umatmif ravSmcf wfEidk cf MhJ uay/ toufu,f wl;Munfh&m cPMumaomtcg a&tenf;i,f
avS r S m a&pD ; ES i f h a 0;&mod k Y arsmygoG m ;pOf cyfí&cJhonf/ xdka&rsm;udk usL½dk;>yefwHjzifh
qef*sD;efuRef;udk cyfa&;a&;vSrf;jrif&avmuf olwdkYaomufcJhMuonf/ olwdkYonf xdkae&mrS
onf / a&ul ; íoG m ;&ef Bud K ;yrf ; cJ h M uaom bufrnDaom BudK;odkif;zdeyfwpfpHkpDudkvnf;
*smreDol vHkrysKdwdkYrSm vGefcJhaomwpfem&DcefYu &&SdcJhMuonf/
a&pD;ESifhtwl arsmygoGm;cJhMuNyD; u,fwifjcif; olwdkYonf a&pdkaeaom t0wftpm;rsm;
cHcJh&avonf/ tjcm;aom a&ul;oGm;Muol udk cRwfvdkufMuonf/ urf;ajcoJjyifay:wGif
rsm;udkrl a&epfaoqHk;oGm;cJhMuNyD[k tm;vHk;u tJ v f p f A pf q m\ 'l ; axmuf v suf yH k p H r S m
,l q xm;cJ h M uonf / tarS m if x J ü a&wG i f awmpdwf0ifaeol (t½dkif;tpdkif;) wpfa,muf
arsmygaeMuol r sm;tm;vH k ; wd k Y r S m pd w f y suf toG i f E S i f h wl a eonf / a*vD ; ef u ]]igh r S m
acsmufcsm;p jyKvmcJhonf/ uifr&mom&SdcJh&ifawmh}} [k ajymí &,fae
Ä Ä Ä Ä cJhonf/
uke;f ay:odaYk &mufaeMuonfh tJvpf Af pfqm olwdkYonf urf;ajcrS rDwmtenf;i,f
rSm pdwf"mwfBuHhcdkifaeaomfvnf; a*vD;efu uGma0;aomae&mwGif pcef;csMuonf/ a*vD;ef
tJvfpfApfqmudk ajrBuD;ay:odkY qGJxdkifcdkif;vdkuf u yifv,fjyifESifheD;eD;wGif aecsifcJhonf/
onf/ yifv,fESifheD;jcif;onf wpfenf;tm;jzifh wdkeD
]]tJ v f p f a & ... wd k Y a wG cuf c uf c J c J ESifh eD;jcif;yifjzpfonf/ wdkeDrSm pGrf;aqmif&nf
a&ul ; cJ h & w,f / wd k Y a wG uRef ; wpf c k a y: jynfh0olwpfOD;jzpfonf/ odkYaomf a*vD;efrSm
a&mufaeayr,fh pm;p&mr&S?d tdypf &m? em;p&m vd I i f ; vH k ; rsm;ud k a usmf N yD ; yif v ,f j yif o d k Y
ae&mr&S d ? aomuf p &m a&vnf ; r&S d b l ; / arQmrf Munfb h J raeEdik cf ahJ y/ ]]ol avSay:rSmyJ
wdkYtwGuf bmrQ a&&maocsmwm r&Sdao;bl;}} &Sdaewmvm;/ yifv,fxJrSm ul;aewmvm;}}
[k a*vD;efu ajymvdkufonf/ [k awG;aerdonf/
olwdkYonf tvGeftrif; a&iwfaeMu a*vD;efrSm wkefvIyfacsmufcsm;aeaMumif;
onf/ tJvfpfApfqmudkqGJí cyfvSrf;vSrf;&Sd olb Y momol odaecJo h nf/ xdn k onf &moDOwk
teuf a &mif ausmuf a wmif B uD ; ay:od k Y rat;vGe;f aomn jzpfonf/ odaYk omf c&D;xGuf
ausmfjzwfoGm;cJhonf/ xdkausmufawmifBuD; jcif;ESihf pGepYf m;jcif;udk ESpo f ufaom e,l;ZDvefol
133
a*vD;efrSm wkefvIyfacsmufcsm;aerdcJhonf/ MumNyD;rS xdkavS jyefay:vmcJhonf/ xdkavS
olwdkYonf t½kPfwufNyD;csdefwGifrS Edk;vmMu puf&yfomG ;aomtcg a*vD;efEiS hf tJvpf Af pfqm
onf/ xdu k Re;f \ta&SUbufwiG f vlaexdik af om wdkYtaejzifh olwdkYqDodkY urf;wufa&,mOf
ae&mrsm;&SdaMumif; qefeDu olwdkY oabFmay: (xdkavS) vmaeNyDjzpfaMumif; odvdkufMuonf/
wGif&SdpOfu ajymjycJhzl;onf/ aeodyfrylrD xdk ol\pdwfcHpm;rIrsm;udk xdef;xm;cJhaom
ta&SUbufodkYoGm;&ef olwdkY pDpOfxm;onf/ tJvpf Af pfqmonf rdrd qufvuftouf&iS Ef ikd f
tJvfpfApfqmrSm qdk;qdk;&Gm;&Gm; aeavmifcHxm; awmhrnf[laom todpdwfaMumifh ½kwfw&uf
&Ny;D jzpfonf/ tJvpf Af pfqm\ rsucf rHG sm;rSmyif yG i f h x G u f o G m ;cJ h o nf / tJ v f p f A pf q monf
a0'emrsm; cHpm;ae&onf/ odjYk zpfí a*vD;efu atmf[pfidka<u;cJhonf/
a&arsmurf;wifypönf;rsm;ESifh EG,fyifrsm;jzifh rDwm 30 rQ &Snfvsm;aom xdktjzLa&mif
tJvfpftwGuf aea&mifumwpfck jyKvkyfay;cJh pufavSay:odkY a&mufcJhMuaomtcg olwdkY
onf/ ESpfa,mufrSm aemufxyf tHhMocJhMu&jyefonf/
a*vD ; ef o nf urf ; pyf w pf a vQmuf u d k avSay:wGif *smrefol [efemhESifh Edk&if;wdkY
avQmuf M unf h c J h o nf / ae&mwd k i f ; vd k v d k w G i f &Sad eMuonf/ avSorm;rsm;onf tJvpf Af pfqm
rD;awmifausmufwHk;rsm;ESifh acsmf&nfpD;aMumif; ESihf a*vD;efwu Ykd kd apmapmu jrifcMhJ uaomfvnf;
i,frsm;udk &Hzef&cH gawGU&onf/ tultnD&&ef olwu Ykd kd [d[ k o
kd nfonf avQmufomG ;aeMuonfh
twGuf &uftwefMumrQ vrf;avQmufoGm;ae csmwdwfrsm;[k xifrSwfcJhMuonf/ olwdkYtae
Mu&zG,f&Sdaeonf/ jzifh urf;ajc\atmufbuf rDwmoH;k av;&mcefY
ol w d k Y xd k a e&mrS xG u f c G m vk q J q J w G i f ü pdk&TJnpfayaeonfh tjcm;aomEkdifiHjcm;om;
yifv,fxJ rDwm 800 cefYwGif avSi,fwpfpif; oHk;OD;udk (yifv,fxJwGif) awGUrSom tJvfpf
udk a*vD;ef jrifawGUvdu k o
f nf/ olwo Ykd nf olwYkd ESifh a*vD;efwdkYudk 'ku©onfrsm;jzpfaMumif;
\ toufu,ftusrÐ sm;udk wkw&f n S w f pfacsmif; od&SdvmcJhonf/
\ xd y f w G i f w if í a0S U ,rf ; jycJ h M uonf / tJvfpfApfqm? a*vD;efESifh [efemh? Edk&if;
tjzLa&mif&SdNyD; acsmrGwfawmufajymifaeaom wdkYonf tcsif;csif;ayGUzuf idka<u;cJhMuonf/
avS u av;ay:wG i f yef ; a&mif w D & S y f t usÐ ]]&Siw f u Ykd kd ,ckvakd wGU&vdYk *kP,f yl gw,f/ uRerf
0wfqifxm;onfh vlwpfa,mufudk a*vD;ef wdkY raoawmhbl;}} [k [efemhu ajymcJhonf/
jrifawGU&onftxd avSuav;rSm eD;uyfvmcJh odkYaomf xkdavS\ rmvdefrSL;jzpfol qGpfZmvef
onf/ odkYaomf xdkavSonf pufoHrSefrSefjzifh EkdifiHom;rSm tjcm;touf&Sifvsuf&Sdolrsm;\
qufvufarmif;ESifoGm;cJhonf/ owif;wpfpHkwpf&m r&&SdcJhay/ tjcm;aom
]]wdkYudk olwdkY jrifygw,f/ wjcm;vlawGudk 'ku©onfrsm;udk &SmazGay;Edkifygrnfvm;[k
olwdkYvdkuf&Smaewmyg/ NyD;&if olwdkY jyefvmyg a*vD ; ef u tul t nD a wmif ; aomtcg
vdrfhr,f}} [k a*vD;efu ajymcJhonf/ rdepf 20 u,fq,f&&Sdolrsm;udk þae&mrS ESpfem&DcefY
134
armif;ESif&rnfh qrfbm0guRef;ay:&Sd bDrNrdKU odcMhJ uonf/ urf;pyfukd vdiI ;f ykwo f nft h oHrsm;
odkY wkduf½dkufac:aqmifvmcJh&ef tif'dkeD;&Sm; olwdkYMum;aeMu&onf/ odkYaomf tpOftNrJ
tmPmydkifrsm;u a&'D,dkrSwpfqifh trdefYay; ajymif;vJaeaom a&pD;vrf;aMumif;aMumifh
xm;aMumif; jyefajymcJhonf/ xdkuRef;odkY a&muf? ra&mufudkrl oufaojy&ef
]]'g[m vHk;0t"dyÜm,fr&Sdbl;}} [k rcsifhr&J rjzpfEkdifaMumif; olwdkYodaeonf/ a&xJwGif
jzpfaeaom a*vD;efu awG;rdcJhonf/ olonf ck e pf e m&D M umrQ ul ; cJ h N yD ; aemuf ol w d k Y r S m
wdkeDESifh tjcm;olrsm;twGuf pdk;&drfylyefae arQmf v if h c suf E S i f h pd w f y suf r I t Mum;wG i f
onf/ qrfbm0gwGif xdk'ku©onf urÇmvSnfh tjyeftvSef jzpfaecJhonf/
c&D;onfrsm;udk tpm;tpmrsm;? t0wftxnf xdkYaemuf n&Spfem&DcefYwGif uufo&if;
rsm;ay;cJ h N yD ; vG w f a eaom usef ; rma&; u ]]uRef;ay:rSm rD;a&mifjrif&w,f}} [k atmf
aq;cef ; taqmuf t tH k w G i f xm;cJ h o nf / ajymvdkufonf/ uufo&if;ESifh tJvpfwdkYonf
xdkif&ef ausmif;oHk;ukvm;xdkifrsm; xnfhay; olwdkY\ toufu,f0DpDrsm;udk pwifrIwfvdkuf
xm;onf / ae&mwd k i f ; wG i f &J o m;rsm;rS m Muonf/ odkYaomf xl;jcm;rIr&SdcJhacs/ xdkYaemuf
rdkbdkif;vfzkef;rsm;jzifh ysm,mcwf tvkyf½Iyf wGirf S tvif;wpfco k nf olwx Ykd o
H Ykd vmaeonf
aeMuaomf v nf ; bmvk y f & rnf q d k o nf u d k [k xifrSwf&onf/ odkYaomf xdktvif;a&mif
rnfolrQ wdwdusus od&SdyHkr&Muay/ onf ol w d k Y E S i f h a 0;&mbuf o d k Y a&muf o G m ;
]]&SmazGu,fq,fa&;avSawGudk yifv,f cJhonf/ olwdkY xyfrHatmf[pfcJhMujyefonf/
jyifudk vTwfvdkuf/ &[wf,mOfudk ac:ay;yg}} xdktvif;a&mifonf olwdkYbufodkY jyefvm
[k a*vD;efu xdk&Jom;rsm;udk awmif;yefcJh cJhonf/
onf/ odaYk omf xdq k rfbm0guRe;f wGif bwf*suf tarSmifxkMum;rS tif'dkeD;&Sm;EkdifiHom;
vH k ; 0r&S d a cs/ &J o m;wd k Y u xd k e pf j rKyf c J h a om wpfa,mufu rsufvHk;jyL;us,fpGmjzifh olwdkYudk
oabFmonf rnfonfah e&mwGif &SEd ikd af Mumif; Munf h a ecJ h o nf / uH a umif ; axmuf r pG m yif
ajryHkwpfyHkqGJjy&efom a*vD;efudk ajymcJhonf/ qrfbm0guRe;f rS wHigonf tcsKUd onf qef*s;D ef
xdk&Jom;rsm; ajymqdkoHk;pGJaeaom zkef;tm;vHk; uRef;ü ,aeYnwGif pcef;cs &yfem;&ef qHk;jzwf
wdkYwGif ajryHkazmfjyEdkifonfh ypönf;ud&d,mryg&Sd cJMh uonf/ xdaYk Mumifh a&ul;orm;oH;k a,muf\
[k a*vD;efu awG;rdcJhonf/ arQmfvifhcsuf r&Sd 'ku©a&mufí tultnDawmif;oHudk olwdkY
vSay/ Mum;cJhMu&jcif; jzpfonf/
Ä Ä Ä Ä olwdkYonf wdkeDESifh rdef;uav;ESpfa,muf
rnf ; arS m if a eaom yif v ,f a &xJ w G i f udk olwaYkd rmfawmfbw k af y:odYk qGw J ifcMhJ uonf/
armyef;EGrf;e,fpGm edrfhwHkjrifhwHk ul;cyfaeMu wHigonfrsm;onf olwdkYpcef;odkY jyefvnf
aom wdkeD? tJvpfESifh uufo&if;wdkYtaejzifh a&muf&SdMuaomtcg wdkeDwdkYudk 'DZ,feHYrsm;
olwo Ykd nf qef*s;D efuRe;f ESihf eD;vmNyjD zpfaMumif; xGufaeonfh tif'dkeD;&Sm;t0wftxnfrsm;
135
ay;cJhMuonf/ armyef;NyD; ajcukefvufyef; ,l&OD;r,f}} [k xdkt&m&Sdu jyefajymcJhonf/
usaeMuaom a&ul;orm;rsm; ESpEf pS Nf cKd uNf cKd uf rdepftenf;i,frQomMumaomfvnf; pdwf
tdyfaysmfroGm;rD olwdkYudk ig;[if;rsm; csufjyKwf zdpD;rIrsm;pGm cHpm;cJh&onfhtjyif aomursm;pGm
auR;cJhMuonf/ jzifh pum;ajymqdkrI jyK&NyD;aemufwGifrS ,ck
aemufaeYeHeufwGif wdkeDu wHigonfrsm; olwdkY&Sdaeaom uRef;ay:wGifyif qdyfurf;buf
udk a*vD;efESifh tjcm;aomolrsm;rSm ,ckxuf odkY uDvdkrDwmtenf;i,frQom a0;aomae&m
wdkif aysmufqHk;aeqJjzpfaMumif; BudK;pm;í &S d aus;&G m wpf & G m rS aq;½H k o d k Y a*vD ; ef u
ajymjycJhaomfvnf; wHigonfwdkYrSm wdkeD\ w,fvDzkef;jzifh qufoG,fvdkufonf/ xdkaq;½Hk
ajymjycsufudk em;rvnfcJhMuay/ wdkeDtaejzifh wGif wdkeDESifh rdef;uav;ESpfa,muf (tJvpfESifh
bmrQaxGaxGxl;xl; rvkyfEdkifcJhay/ olESifh uufo&if;) wdkYudk jyKpkxm;onf/
rde;f uav;rsm;udk oH;k em&DMumrQ qrfbm0guRe;f ]][d k i f ; ... tcspf a &}} [k wd k e D u
odkY avSjzifhydkYaqmifay;aomc&D;wGif olonf EIwfcGef;qufonf/ a*vD;efu ]]&Sif touf
wkefvIyfjcif;? Za0Z0gjzpfjcif;wdkYjzifh vdkufyg &S i f a eao;vd k Y bk & m;ocif u d k aus;Zl ; wif
oGm;cJh&onf/ xdkwHigonfrsm;\&GmodkY a&muf ygw,f}} [k jyefvnfajymMum;cJhonf/
aomtcg 'ku©onfrsm;udk &SmazGu,fq,f rMumao;rD cPwmtwG i f ; u ol
jcif ; xuf touf r aobJ 'k u © o nf r sm; jzwfoef;BuHKawGUcJh&aom BuD;rm;vGef;vSonfh
a&muf&Sdvmjcif;udk jrifawGU&jcif;jzpfí vlwdkif; aomuzdpD;rIwdkYudk aemufqHk;wGif ausmfvTm;
u yd k r d k p d w f v I y f & S m ;aecJ h M uonf / wd k e D r S m cJ h N yD ; aemuf pd w f o uf o m&m&jcif ; ES i f h t wl
tm;rvdk tm;r&jzpfaeqJ jzpfonf/ ysm,mrcwfwwfaom pdwfwnfNidrfonfh e,l;
Ä Ä Ä Ä ZDvefol a*vD;ef\ yg;jyifay:odkY rsuf&nfrsm;
a*vD ; ef w d k Y bD r Nrd K Uod k Y a &muf c J h o nf r S m pD;usvmcJhawmhonf/ /
tcsdef av;em&DausmfcJhNyDjzpfonf/ ,cktcg
a*vD;efrSm ydkí ydkíom pdwfaomuzdpD;rIrsm; pdk;pdk; (yef;awmif;)
jzpfvmcJhonf/ xdkYaemuf t&m&Sdwpfa,muf
ajymaom pum;xJ w G i f wd k e D z &ef p pf [ l í Ref: By Swim for your life!
Simon Hemelryk
½kwfw&uf Mum;rdvdkufonf/ wdkeDz&efppf[l R.D,January, 2016
onfrSm wdkeD\ EdkifiHul;vufrSwfwGifyg&Sdaom
c&pf,meftrnfESpfvHk;jzpfaMumif; a*vD;ef
awG;rdco hJ nf/ ]]olu Y kd awGUNyv D m;}} [k a*vD;efu
ar;vdkufonf/
]]r[kwfbl;? [kwfw,f? r[kwfbl;? r[kwf
bl;/ aocsmrajymEkdifao;bl;? twnfjyKcsuf
136
o,f,lydkYaqmifa&;vkyfief;rsm;udk wpfae&mrS wpfae&modkU tcsdefwdkwdkESifh
0efaqmifrIrsm;ay;Ekdifaom jrif;pD;orm;aumif; zD;vpf atmfo&DtaMumif;
a&;om;xm;onf /
tzG J U tpnf ; wd k i f ; wG i f 0ef x rf ; vpm? 0g'jzef Y vk y f i ef ; p&d w f ? armf a wmf u m;? ,mOf ?
vufeufud&d,m? c&D;oGm;vmp&dwf ponfjzifh toHk;p&dwftrsKd;rsKd; &SdMuonf/ xdkp&dwfrsm;
twGuf uscH&ef aiGaMu;vdktyfonfom jzpfonf/ tMurf;zuftzGJUtpnf;rsm;onfvnf;
tzGJUtrsKd;tpm;wpfckjzpfonfhtwGuf toHk;p&dwfvdktyfonfyif/ rMumao;rDu jyifopfEkdifiH?
140
NrdKUawmfyg&DwGif emrnfausmf tMurf;zufrI tar&duefESifh tjcm;EkdifiHrsm;rS wdkufzsufa&;
wpf&yf jzpfyGm;cJhonf/ xdktMurf;zufrIudk tzGJUtpnf;rsm;u ydwfqdkYvsuf&SdMuonf/
tdkiftufpftzGJUu usL;vGefcJhonf/ tMurf ; zuf t zG J U rsm;onf Ek d i f i H w um
tMurf;zuftzGJUrsm;\ vIyf&Sm;wdkufcdkufrI aiGay;aiG,ljyKvkyfonfh vrf;aMumif;rsm;udk
trsKd;rsKd;jyKvkyfMu&mwGif toHk;p&dwfrsm;pGm toHk;csum &efyHkaiG&SmMuonf/ EkdifiHwum
vdkonf/ xdktzGJUrsm; aiGaMu;r&awmhvQif tvSL&SiftcsKdUxHrSvnf; tMurf;zuftzGJUrsm;
wdkufcdkufrIrsm; vkyfEkdifawmhrnf r[kwfay/ 0ifaiG&aeMuonf/
odkYjzpfí tMurf;zufwdkufzsufa&; Oya' xdkvrf;aMumif;rsm;udk ydwfvdkufaomtcg
bufawmfom;rsm;onf tMurf;zuftzGUJ rsm;\ tMurf ; zuf t zG J U tawmf r sm;rsm; &ef y H k a iG
&efyHkaiG&ayguf&vrf;udk ydwfqdkY&ef tm;xkwf jywfvyfum txdemoGm;Muonf/ odkY&mwGif
Muonf/ rnfodkYyif tm;xkwfMuaomfvnf; tdkiftufpftzGJUrSm ¤if;wdkY odrf;ydkufxm;onfh
,aeY w d k i f a tmif tMurf ; zuf t zG J U rsm;\ e,fajrrsm;rS &efyakH iGukd pkaqmif;Ekid o f nfh tcGihf
0if a iG & vrf ; rsm;ud k yd w f q d k Y E d k i f j cif ; r&S d a o; ta&;ESifh tjcm;&ayguf&vrf;rsm; &Sdaeonf/
aMumif; tar&duefb@ma&;0efBuD;XmerS xd k Y a Mumif h v nf ; td k i f t uf p f t zG J U onf
'kwd,0efBuD; a';Apfudk[ifu ajymMum;onf/ aiGaMu;jywfroGm;bJ tzsufvkyfief;rsm;udk
¤if;rSm tMurf;zuftzGJUrsm;\ b@maiG wGifwGifus,fus,f qufvufjyKvkyfaeEkdifjcif;
&&S&d m Zmpfjrpfrsm;udk azmfxw k af xmufvrS ;f ay; jzpfonf/ tdik t f ufpt f zGUJ u xde;f csKyx f m;aom
ae&ol jzpfonf/ ¤if;\ ajymMum;csuft& e,f a jrrS m tMurf ; tm;jzif h NAd w d e f E k d i f i H \
tpövmrfrpftMurf;zuftzGJUESifh b@maiG t&G,ftpm;rQ BuD;rm;onf/ xkde,fajrwGif
&if ; jrpf p k a qmif ; &mwG i f tm;taumif ; qH k ; vlOD;a& oef;ESifhcsDí aexdkifMuonf/ odkYjzpfí
tzGJUtpnf;yif jzpfvdrfhrnf[k ¤if;u oHk;oyf tdkuftufpftzGJUonf xdke,fajrrSxGufonfh
onf/ xdktzGJUtpnf;\ b@maiG&vrf;rSm o,H Z mwES i f h aexd k i f o l r sm;tay: tcG e f
tawmfaumif;onf/ ¤if;wdkY pdk;rdk;xm;onfh aumufjcif;jzifh 0ifaiG&vrf;&Sdaejcif;jzpfonf/
tD&wfESifh qD;&D;,m;e,ftcsKdUrS aiGaMu;&onfh ½k&Sm;? tar&duefESifh jyifopfwdkYu avaMumif;
tjyif tjcm;aomEkdifiHrsm;rSvnf; vQKdU0Suf rS wdkufcdkufaeNyD; tD&wfESifh qD;&D;,m;wyfrsm;
&efyH k aiG rsm; &&S d aeNyD [k tar&du ef' kw d, u ajrjyif r S xd k ; ppf q if a eonf h ' Pf u d k
b@ma&;0efBuD;u qdkonf/ tk d i f t uf p f t Murf ; zuf w d k Y awmif h c H E d k i f j cif ;
tdkiftufpftMurf;zuftzGJUu b@maiG jzpfonf/
pkaqmif;&mwGif enf;vrf;trsKd;rsKd;udk toHk;jyK tar&duefEdkifiH\ ajray:wGif 9^11
onf/ xdkenf;vrf;rsm;udk oHk;&mwGif tjcm; umvu urÇ m ud k wk e f v I y f o G m ;aponf h
aom tMurf;zuftzGJUtpnf;rsm;xuf om tMurf;zufrIBuD; jzpfyGm;cJhonf/ xdktcsdefrSpí
onf/ tMurf;zuftzGJU\ 0ifaiG&vrf;rsm;udk tar&duefESifh taemufEdkifiH tpdk;&rsm;onf
141
tMurf;zuftzGJUrsm;udk pdppfNyD; ,if;wdkY\ rsm;rS vTJajymif;rIudk ydwfyifonfhwdkifatmif
aiGaMu;&vrf;rsm;udk ydwfqdkYcJhonf/ &ef y H k a iG & aeqJ j zpf o nf / taMumif ; rS m
tdkuftufpfrsm;onf ,if;wdkY vufatmuf&Sd
e,fajrrS 0ifaiG&ayguf&vrf;rsm;udk toHk;cs
EkdifonfhtwGuf jzpfonf/ tdkiftufpfrsm;onf
,if;wdkYvufatmuf&Sd jynfolrsm;xHrS tcGef
aumufjcif;? tcsKdUxHrS qufaMu;&,ljcif;?
jypfrIusL;vGefonfh enf;vrf;oHk;jcif; ponfh
enf;rsm;jzifhvnf; 0ifaiG&aeMuonf/
xdkYaMumifh tdkiftufpfrsm;&&Sdonfh 0ifaiG
udk cefYrSef;&ef cufcJonf/ ,if;wdkY\ 0ifaiGrSm
xdt
Yk wl tjynfjynfqikd &f m aiGaMu;&efyakH iG
wpforwfwnf;r&SdbJ twuftusrsm; &Sdae
tzGJU? ukvor*¾tzGJUESifh tjcm;b@ma&;
onf/ 0ifaiG&Ekdifonfh enf;vrf;rsm;rSmvnf;
tzGJUtpnf;rsm;uvnf; tMurf;zuftkyfpkrsm;
trsKd;rsKd;&Sdaejyefonf/ enf;vrf;wpfckudk y,f
\ 0ifaiG&vrf;rsm;udk ydwfyifcJhMuonf/ *sD-
vdkufvQif tjcm;enf;vrf;rS 0ifaiG&aejyef
20 tkypf \ k tBu;D tuJrsm;uvnf; tMurf;zuf
onf/
tzGJUrsm;\ &efyHkaiG&vrf;rsm;udk jzwfawmuf
&ef BudK;yrf;cJhjyefonf/ tMurf;zuftzGJUrsm;\
aiG&vrf; owif;tcsuftvufrsm;udkvnf;
tpdk;&tzGJUtpnf;rsm;tMum; owif;zvS,f
Muonf/ tMurf;zuftzGJUrsm;ydkif t&if;tESD;
ypönf;rsm;udkvnf; xkwf,loHk;pGJcGifhr&atmif
ydwfqdkYxm;Muonf/
,if;odkYaom ydwfqdkYta&;,lrIaMumifh
tMurf;zuftzGJUrsm;onf 0ifaiGenf;yg;oGm;NyD;
tMurf ; zuf w d k u f c k d u f a &; vk y f i ef ; rsm;ud k
vkyfaqmif&ef tcGifhtvrf; enf;yg;oGm;ap tdkiftufpfwdkYtwGuf t"du0ifaiG&vrf;
onf / tusKd ; quf t aejzif h vl t rsm;\ rSm a&eHa&mif;csjcif;ESifh a&S;a[mif;,Ofaus;rI
touf r sm;ud k v nf ; u,f w if E k d i f c J h a Mumif ; ypönf;rsm; a&mif;csjcif;jzpfonf[k qdkonf/
tar&duefb@ma&;Xmeu qdkonf/ tjcm;enf ; vrf ; rS m tcG e f a umuf j cif ; ES i f h
t k d i f t u f p f t M u r f ; z u f t z G J U o n f qufaMu;enf;vrf;jzpfonf/ ¤if;wdkY tkyfpk
EdkifiHwum aiGaMu;vTJajymif;onfh tzGJUtpnf; od r f ; yd k u f x m;onf h e ,f us,f o nf E S i f h t rQ
142
,if;wdkY\ 0ifaiG&vrf;vnf; rsm;jym;vmonf/ tBuD;tuJudkvnf; cefYtyfxm;onf/ &if;ESD;
&ef ; aumf y d k a &;&S i f ; (Rand Corporation) \ jr§KyfESHrIrsm;\ pm&if;tif;udkvnf; &&Sdxm;NyD;
avh v mcef Y r S e f ; csuf t & tk d i f t uf p f t zG J U \ jyef&onfh0ifaiGudkvnf; rSwfwrf;xm;onf/
wpfv0ifaiGrSm 2008 ckESpfwGif tar&duef A[db k Pfukd zGiv hf pS x
f m;Ny;D ud,
k yf ikd af iGaMu;yif
a':vmwpfoef;eD;yg;&Sdonf/ 2009 ckESpfrS xkwfa0onf/ vufawGUwGif tD&wfEdkifiH\
2014 ck E S p f t wG i f ; xd k t zG J U &&S d v monf h 'DemaiGaMu;ESifh a[wDEkdifiH\ vdkif,maiGaMu;
0if a iG r S m wpf & uf v Qif a':vmwpf o ef ; rS wdu Yk kd oH;k pGv
J su&f o
dS nf/ tdik t
f ufpt f Murf;zuf
oHk;oef;txdyif&Sdvmonfudk awGU&aMumif; tkypf o k nf us,jf yefaY om e,fajrudk xde;f csKy&f
&ef;aumfydka&;&Sif;u cefYrSef;onf/ onf h t wG u f xd k t csuf o nf ,if ; tk y f p k \
tm;enf;csujf zpfaponf[k tar&duef t&m&Sd
tcsKdUu jrifonf/ e,fajrtwGif; vlOD;a&
q,foef;cefY aexdkifonf/ e,fajrxdef;&ef
ppfyGJvnf; qifETJae&ao;onf/
tdkiftufpfrsm;onf
tdik t
f ufptf zGUJ onf tMurf;zufwu kd cf ukd f wdkufyGJrsm;twGif;
rIESifh ppfyGJrsm; qifETJaeonf/ xdkYjyif pDrH
tkycf sKyaf xmufyrhH rI sm;vnf; jyKvyk &f ao;onf/ vk,l&&Sdxm;onfh
tkyfpdk;xm;onfh e,fajrtwGif; ausmif;rsm;
zGifhjcif;? bmoma&;ykvdyftzGJU xm;&Sdjcif;?
ypönf;rsm;udk a&mif;csjcif;jzifh
pm;aomuf q d k i f E S i f h rk e f Y z d k r sm; zG i f h v S p f j cif ; ? 0ifaiG&Smonf/
w&m;½Hk;ESifh tjcm;vkyfief;rsm; aqmif&Gufjcif;
ponf h toH k ; p&d w f r sm;vnf ; &S do nf / pdkufysKd;a&;orm;rsm;xHrSvnf;
tMurf ; tm;jzif h td k i f t uf p f t Murf ; zuf
wdkufcdkufa&;orm;rsm;udk wpfvvQif a':vm q,f z d k Y w pf z d k Y
av;&mrQ axmuf y h H o nf / tD & wf t &m&S d
wpfOD;&onfh vpmxufyif rsm;ao;onf/ aumufcHrIrsm;&Sdonf/
ESpfpOf bwf*sufudk tD&wf&Sd tMurf;zuf
tzGJUu a&;qGJowfrSwfonf/ aiGaMu;Xme\
143
¤if;wd\Yk e,fajrwGif ppfqif&efEiS hf tjcm; azmfjyjcif;jzpfonf/ tapmydkif;u tkdiftufpf
aom EkdifiHrsm;wGif tMurf;zufvkyf&yfrsm; rsm;onf a&eHa&mif;csjcif;rS 0ifaiGtrsm;
vkyf&eftwGuf ukefus&onfhp&dwfrsm; BuD;rm; tjym; &cJhonf/
onf/ ydkifeufe,fajrtwGif; a&? rD;? usef;rm
a&; ponfh 0efaqmifrIrsm;udk aumif;pGmray;
EkdifvQif a'ocHvlrsm;onf tkyfcsKyfolrsm;
tay: rausreyfjzpfum x<urIrsm; jzpfvm
Ekdifonf/ ,if;tcsufrSm tdkiftufpfwdkYe,fajr
us,fus,fudk pdk;rdk;xm;&onfh tm;enf;csuf
jzpfonf/
a&eHa&mif;cs&jcif;onf tdkiftufpfwdkY
twGuf t"du 0ifaiG&vrf;jzpfaMumif; wifjy
cJhNyD;jzpfonf/ a&eHtrsm;tjym;udk rwifydkYEdkif
&ef tar&duefESifh tjcm;EkdifiHrsm;u vG,ful
pGm wm;qD;Edkifonf/ odkY&mwGif *,fayguf
rsm;pGm&Sdonfh e,fpyfvrf;aMumif;rsm;rS a&eH xdkYaMumifh tdkiftufpftzGJU\ acgif;aqmif
arSmifcakd &mif;csonfukd rwm;qD;Edik b f J &So
d nf/ tblbmumt,fvb f uf'g'Donf 2014 ckEpS ?f
wl&uDe,fpyfteD;wGif a&eHcsufpuf½Hkaygif; Zlvdkifvu tpövmrf odyÜHynm&Sifrsm;? tif*sif
trsm;tjym;&So d nf/ tawmfrsm;rsm;rSm a&TUajymif; eD,mrsm;? q&m0efrsm;? tkyfcsKyfrI ynm&Sifrsm;
Edkifonfh a&eHcsufpuf½Hki,frsm; jzpfonf/ vma&muf v k y f u d k i f M u&ef zd w f a c:rI o nf
a&eHESifh a&eHxGufypönf;rsm;udk arSmifcdkyGJpm; ynm&S i f r sm; &&ef c uf c J a eaMumif ; azmf j y
rsm;rSwpfqifh a&mif;csMuonf/ tcsKdUudpörsm;ü aeonf/ tkdiftufpfwdkYonf ¤if;wdkYe,fajrwGif
ypönf;csif;zvS,fonfvnf; &Sdonf/ a&mif;0,frItay: tcGefaumufonf/ a&c?
taMumif;rSm tdkiftufpfwdkYESifh wdkuf½dkuf rD;c aumufonf/ xdkYjyif ppfaq;a&;*dwfrsm;
a&mif;0,fonfu h pd rö mS w&m;r0ifaom vky&f yf xm;&SdNyD; aumufcHrIrsm; jyKvkyfonfomru
jzpf a eaomaMumif h jzpf o nf / arS m if c d k ppfyGJaMumifh xGufajy;Muolrsm; ydkifqdkifaom
a&mif;0,fonfh udpötcsKdUudk vufudkifzkef;rsm; ypönf;rsm;udk odrf;ydkufrIrsm;vnf;&Sdonf/
oHk;í aqmif&GufMuonf/ ,if;tjyif <u,f0olrsm;udk jyefay;qGjJ cif;
tcsKdUaom owif;rsm;t& qD;&D;,m;ESifh tm;jzifh 0ifaiG&vrf;&Sdonf/ 2014 ckESpfwGif
ywf0ef;usifEdkifiH tpdk;&rsm;odkY tdkiftufpfwdkY ukvor*¾\ cefrY eS ;f csut f & jyefay;qGv
J yk if ef;
u a&eHudk arSmifcdka&mif;csrIrsm; &Sdonf[k qdk rS &&Sdonfh0ifaiGwpfckwnf;rSm tar&duef
onf/ xdo k wif;udk abmfpwGef *vkyo f wif;u a':vm 45 oef;rQtxdyif &Sdonf[k qdkonf/
144
td k i f t uf p f w d k Y e ,f a jrwG i f a&S ; a[mif ; jzifh 0ifaiG&Smonf/ pdkufysKd;a&;orm;rsm;xHrS
ypönf;rsm;&Sdonfh ae&maygif; 4,500 rQ&Sdonf/ vnf; q,fzdkYwpfzdkY aumufcHrIrsm;&Sdonf/
xkad 'orSm ud;k &mpkEpS f tcsed rf wdik rf u D wnf;u pd k u f y sKd ; a&;xG u f u k e f r sm;ud k aps;uG u f w G i f
,Ofaus;rIxGef;um;&me,fajr jzpfcJhonf/ xkdY avQmhayghum atmufaps;ESifh a&mif;onfhwdkif
aMumifh ,Ofaus;rIypönf; trsm;tjym;wnf&Sd atmif wpfESpf0ifaiGonf a':vm oef;ESpf&m
onfhtwGuf tdkiftufpfrsm;onf ,if;ypönf; rQtxd &&Sdonf/
rsm;udk a&mif;um &efyHkaiG&vrf; ajzmifhaeMu
jcif; jzpfonf/ ,Ofaus;rIypönf;a&mif;jcif;rS
wpfESpfvQif 0ifaiGa':vm oef; 100 ausmfrQ
&aeaMumif; tar&duefu cefYrSef;onf/
tdkiftufpfwdkYonf ppfyGJrsm;twGif; bPf
rsm;udk pD;jcif;jzifv h nf; 0ifaiG&Muonf/ tD&wf
Edik if ?H rlq;kd vfa'owGif wdu k cf u
kd pf Ofu a':vm
oef ; aygif ; rsm;pG m wef a om tar&d u ef p pf
ypönf;rsm;pGmudk tD&wfppfwyfxHrS odrf;qnf; xdkYjyif ajratmufo,HZmwrsm;jzpfaom
&rd x m;onf / xd k y pö n f ; tpk p k \ wef z d k ; rS m azmh p zd w f E S i f h uef Y x G u f u k e f r sm;ud k a&mif ;
a':vmoef; 1,500 txdyif &So d nf[k *g'D,ef csjcif;jzifhvnf; tdkiftufpfwdkYonf 0ifaiGvrf;
owif ; u azmf j yonf / xd k r Qomruao;/ ajzmifhaejyefonf/ tenf;qHk; tar&duef
tk d i f t uf p f w d k Y o nf Ed k i f i H j cm;rS ¤if ; wd k Y E S i f h a':vm oef;oHk;&mrQ ESpfpOf0ifaeonf[k
vma&mufyl;aygif;aom wkdufcdkufa&;orm; qdkonf/ tjcm;0ifaiG&vrf;wpfckrSm odrf;ydkuf
rsm;xHrSvnf; a':vmaiGrsm;udk &efyHkaiGtjzpf xm;aom e,fajrrsm;twGif;&Sd ,mZD'DrsKd;EG,f
tenf;tusOf; &&SdMuonf/ trsKd ; orD ; ES i f h rd e f ; ri,f r sm;ud k vl a rS m if c d k
aps;uG u f w G i f a&mif ; csjcif ; tm;jzif h v nf ;
tdkiftufpftMurf;zufwdkY 0ifaiGpkaqmif;&&Sd
aeonf/ txufazmfjycsuf taMumif;t&m
rsm;wGif ½k&Sm;? tar&duefESifh taemufEkdifiH
todik ;f t0dik ;f rsm;u tdik t f ufpw f u Ykd kd ESrd ef if;&ef
xd;k ppfqifaejcif;onf ¤if;wdYk qufvufwu kd yf JG
0ifaeEkdifjcif;\ taMumif;&if;rsm;jzpfaMumif;
avhvmcsufrsm;t& od&onf/
tdkiftufpfrsm;onf wdkufyGJrsm;twGif; omvl & S n f
vk,l&&Sdxm;onfh ypönf;rsm;udk a&mif;csjcif; Ref: Bostonglobe
145
vufzuf&nfwpfcGufonf wpfOD;ESifhwpfOD; pum;pjrnfajym&ef? cifrif&if;ESD;rI
&&S d & ef zef w D ; ay;yk H E S i f h td E d ´ , Ek d i f i H a jrmuf y k d i f ; 'g*sD v if ; a'o&S d vuf z uf
pk d u f y sKd ; rI E S i f h vuf z uf & nf v k y f i ef ; taMumif ; wk d Y u k d a&;om;xm;onf /
vufzuf&nfvkyfief;onf tar&duef
a':vm oef; 40 cefY wefaMu;&Sdaom vkyfief;
jzpf o nf / þurÇ m ajray:wG i f a&NyD ; vQif
vufzuf&nfonf ta&;ygqk;H aom aomufp&m
jzpfonf/ okdYaomf ]]vufzuf&nf&Sefydef}} [k
xif&mS ;onfh rwfuw,f pyspt f &om&Sdaom
vufzuf&nfudk tdE,´d Ekid if t
H a&SUykid ;f awmifwef;
147
'g*sDvif;NrdKUukd vlOD;a& 10ç000 cefY pum;pjrnfajymzkdY? cifrifrI&&SdzkdYqkdwmawGudk
aexkid Ef idk &f ef NrKd UuGucf sxm;cJo h nf/ 2011 ckEpS f vufzuf&nfwpfcGufu zefwD;ay;rSmayghAsm}}
rwkid rf w
D iG f aexkid o f Ol ;D a&rSm aqmufvyk pf Ofu [k qkdonf/
arQmfrSef;xm;onfxuf q,fqcefY ykdrsm;um 'g*sv D if;a'oonf wpfEpS v f Qif vufzuf
vlOD;a& 132ç000 cef&Y Sdrnf[k cefrY eS ;f Muonf/ uD v k d * &rf uk d ; oef ; rS 10 oef ; Mum;uk d o m
]]'Dae&mu vlaexlxyfwJh ae&mjzpfaeNyD}} [k xkwfvkyfonf/ okdYaomf urÇmhtjcm;ae&mrsm;
a'ocH qkdif;vufqm'g (Sailesh Sarda) u wGif vufzufwefcsdefaygif;rsm;pGmukd pkdufysKd;
ewfr;l (Natmulls) vufzuf&nfcef;rü tpdr;f a&mif xkwv f yk Nf y;D ]'g*sv
D if;} [k wHqyd ½f u dk Ef ydS Mf uonf/
ykvaJ &aEG;tk;d ESihf {nfch &H if;ajymjyonf/ ]]'gayrJh ukeftrSwfwHqdyfukd umuG,f&eftwGuf þ
'DrSm vlrsKd;aygif;pkHvnf; aexkdifMuNyD; vlawG trSww f qH yd f tok;H jyKvo dk rl sm;ukd wif;usyaf om
uvnf; ae&wm aysmaf ysm&f iT &f iT yf gyJ/ uReaf wmf vrf;ñTefcsufrsm; csrSwfay;xm;NyD; pkdufysKd;rnfh
uawmh b,f t aMumif ; aMumif h r S 'D N rd K Uu ajrae&mukdvnf; owfrSwfay;xm;onf/
xGuo f mG ;rSm r[kwfbl;}} [k vnf; ajymonf/ 'g*sv D if;&Svd rf;rsm;onf vlrsm;jynfah eum
oyf&yfrIr&Sdaomfvnf; tdEd´,EkdifiH&Sd NrdKUrsm;
uJhokdY yltkdufaeNyD; vlrsm;ESifhjynfhusyf a&maxG;
aeonfawmh r[kwaf y/ avEkat;av; wku d cf wf
aeaom yxrwef;pm; tajcpkdufpcef;jzpf
aomaMumifh teD;&Sd eDaygEkid if ?H blwefEidk if w H EYdk iS hf
yx0D0iftaetxm;? ,Ofaus;rI qifwlaeNyD;
taemufbuf b*Fvm;jynfe,f\ NrdKUawmf
jzpfaom a'vD N rd K U? ud k ; vf uwåm ;Nrd K Uwk d Y E S i f h
rwlvaS y/ uRefawmf o&uf'defcsOfaomufNyD;
rkrd zkd ufxyk f pm;cJah om pm;aomufqidk u f av;\
aumif w mtxuf ü wd A uf b k e f ; awmf B uD ;
'vkid ;f vm;rm;\ "mwfykHukd csdwfqGJxm;onf/
*sKd*sKd[laom trsKd;orD;xHrS aeYwkdif;
1933 ckEpS wf iG f qm'g\ tab;jzpfou l vufzuf&nf0,faomufonf/ uReaf wmf ½ly;D
ewfr;l vufzuf&nfqidk u f dk zGiv d csed f tenf;i,fay;vku
hf pS cf NhJ y;D xkt d v
f Qif olu vufzuf&nf
rS pwifum rdom;pkpD;yGm;a&;wpf&yftaejzifh xnf h x m;aom yvwf p wpf c G u f u av;uk d
qufvufvkyfukdifaecJhMuonf/ ¤if;u ]]tdrf jyef v nf u rf ; ay;onf / vuf z uf & nf o nf
wpftrd u f dk tvnfomG ;&if cifAsm;ukd yxrOD;qk;H pwD;ukdyif t&nfaysmfapEkdifavmufatmif
{nf h c H r S m uawmh vuf z uf & nf w pf c G u f y J / ylNyD; ta&mifuvnf; rnf;um teHYjyif;onf/
148
xkdtcsdefwGif teD;tem;&Sd aps;qkdifrsm;uvnf; tlavmif; vufzufajcmuf[í l vufzufajcmuf
qkdifrsm;cif;usif;aeMuonf/ at;pdrfhpdrfhavukd trsKd;rsKd;ukd xkwfvkyfonf/ xkdYaMumifh 'g*sDvif;
½SL½IdufcGifh&aomfvnf; jrif;acs;eHYpGJaeaom onf tEkynm&oukd cHpm;vkdolrsm;twGuf
xif;rD;ckd;ESifh acgufqGJaMumfan§mfeHYwkdYukdvnf; rufum (Mecca) yif jzpfonf/
wpf c gwpf & H ½S L ½I d u f a e&onf / Nrd K U\ted r f h
ykdif;wGif&Sdaom acsmuf (Chouk) aps;onf
aps;a&mif; aps;0,frsm;jzifh wpfaeYwmvkH;
pnfum;aeonf/
]]'Daps;udk ydwfvkdufr,fqkd&if 'g*sDvif;&JU
vk y f i ef ; awG v nf ; &yf w ef Y o G m ;vd r f h r ,f } }[k
&ufwefvufcs (Ratan Lepcha) u qku d m ,ck
vufzuf&nfqkdifonf ¤if;wkdYrdom;pk ESpfaygif;
80 wkdif zGifhvSpfa&mif;csaeaom rdom;pk
vufzuf&nfq k d i f j zpf a Mumif ; uRef a wmf h u k d
&Si;f jyaeonf/ olu qufvufNy;D ]]aqmif;OD;rSm 1800 jynfhESpf ESpfv,fykdif;uwnf;u
ay:wJ h vuf z uf & nf u k d rif ; jrnf ; Munf h wnfaqmufxm;NyD; vufzufpkdufysKd;olrsm;ESifh
oifhw,f/ tJ'D vufzuf&nf&JU t&omu NAdwdoQtkyfcsKyfolrsm; wnf;ckdEkdif&ef jyifqif
jyif;jyif;uav;eJY uRefawmfhtBudKufaygh}} [k xm;aom 0if'grD,m (Windomere) [kw d ,fonf
ajymao;onf/ c&D;oGm;vkyfief;ESifh ukdufnDvSonf/ [kdw,f
twGi;f ü rSed af eNyjD zpfaom "mwfyrHk sm;ukd csw
d q
f JG
xm;Ny;D Zmcg;pnf;zk;H 0wfqifxm;aom trsK;d orD;
ESpfOD;u aeYv,fpmtwGuf vufzuf&nfukd
0efaqmifrIay;aeonf/ OD;aqmifñTefMum;
a&;rSL; t,fvZd bufuvm; (Elizabeth Clarke)
u yxr&d w f o d r f ; &moD j zpf a om rwf v
&dwof rd ;f csdefrS &&Sdonfh vufzufajcmufrsm;jzifh
'g*sDvif;&Sd vlwkdif;wGif vufzuf&nfESifh ESyfxm;onfh vufzuf&nfudk uRefawmfhcGufxJ
ywf o uf N yD ; tBud K uf w pf r sKd ; pD &S d y k H & onf / iSJUay;&if; ]]uRefrwkdYu vufzuf&nf&JU t&om
vufzuf&u G rf sm;ukd t"dutm;jzifh wpfEpS v f Qif ukd xde;f odr;f w,f/ 'gayrJh tMurf;xnftwkid ;f
av;Budrf cl;qGwfMu&onf/ wpfBudrfcl;qGwfNyD; jyifqifay;wmawmh r[kwfbl;}} [lívnf;
wkdif; teufa&mifvufzufajcmuf? tjzLa&mif &Sif;jyonf/ vufzuf&nf\ t&omrSm aysmNh y;D
vuf z uf a jcmuf ? tpd r f ; a&mif od k Y r [k w f teHu Y vnf; yef;&eHYoif;aeonf/
149
'g*sDvif;NrdKUokdYa&mufpOf vufzuf&nf NAdwdoQwkdYukd axmufcHaMumif; jyoonfh
t&omrsK;d pku H dk jrnf;Munf&h ef tawmrowfEidk f taejzif h ppf 0 wf p k H u d k 0wf q if x m;onf h
onfh tcGifhta&;ukd &&SdcsifvQif awmifukef; xif&Sm;olwpfOD;jzpfaom &m*syfbem*sD; (Ra-
rsm;qDoYdk a&S;½IomG ;vku d yf g/ vkid pf if&vufzufNcH
jah Banerjee) onf rMumao;ciftcsdeftxd
87 NcH&SdNyD; vufzuf&nfrsKd;pkHukd jrnf;MunfhEkdif rukdif;bm&D (Makaibari) vufzufvkyfief;udk
onf/ vufzufyif odef;aygif;rsm;pGmESifhjynfhf OD;aqmifvyk u f idk cf o
hJ nf/ olonfvnf; vkyif ef;
aeaom pk d u f c if ; xJ ü trsKd ; orD ; rsm;onf ukd ukd,fwkdifpDrHcefYcGJvkyfukdifaom vkyfief;&Sif
acgif;aygif;rsm; aygif;ívnf;aumif;? tem; rsm;xJrS wpfOD;jzpfonf/ ,cifu vufzuf
us,fBuD;rsm;ygaom OD;xkyfrsm;ukd aqmif;í vkyif ef;ukd vkyfukdif&ef pdwful;r&SdcJhaMumif;
vnf;aumif; vufzufc;l aeMuonf/ vufzuf od&onf/
ESpf&GufESifh tzl;ygaom vufzuf wpfcufcsi;f bem*s;D onf vef'efü wuúov dk w f ufaepOf
uk d wpf B ud r f p D c l ; um ausmüyk d ; xm;aom tdrfjyefvmaomumvü jrif;ay:rS cgcscH&NyD;
Budrfjcif;xJokdY ypfxnfh&if; wa&GUa&GU avQmuf vufzufyifwpfyifay:okUd usomG ;onf/ xkt d jzpf
vSrf;aeMuonf/ olwkdYwm0efus&m tqkdif; tysufaMumifh 44 [ufwm us,f0ef;aom
wpfqkdif;pDü wpfOD;csif;u &maygif;rsm;pGm vuf z uf N cH w G i f aexk d i f v k y f u k d i f & rnf h olU
okdYr[kwf axmifaygif;rsm;pGmaom vufzuf uHMur®mudk oabmaygufro d nf/ rukid ;f bm&D
&Gufrsm;ukd &Spfem&DMum cl;qGwfMuonf/ vufzufNcEH iS hf vufzuf&nfvyk if ef;ukd vkyu f idk f
vmcJh&m ESpf 40 ausmf Mumvmaomfvnf;
xkdvkyfief;tay: wG,fwmrIu avsmhenf;
oGm;jcif; r&Sday/
bem*sD;u ]]'g*sDvif; vufzuf&nfukd
vufeJY azsmfxm;wmyg/ pufazsmf r[kwfygbl;/
vufzufNc&H UJ t&nftaoG;tm;vk;H u vufzuf
&nf c G u f x J r S m ay:vG i f a ew,f A s/ tJ ' guk d
cifAsm; jrnf;Munf½h eHk YJ odEidk w
f ,f}} [k uReaf wmfu h kd
ajymjyonf/ bem*s;D onf 'g*sv D if;&Sd vufzuf
pkdufysKd;olrsm;tMum;wGif vufzufukd "mwk
vufzufNcH0if;rsm;wGif tkyfcsKyfrI tqifh ypön;f rok;H bJ yxrOD;qk;H pku d yf sK;d xkwv f yk cf o
hJ l
qifhjzifh pDrHcefYcGJMuonf/ &maygif;rsm;pGmaom vnf; jzpfonf/ pD;yGm;a&;orm;vnf;jzpf?
tvkyform;rsm;? wpfcgwpf&H axmifaygif; pdkufysKd;olvnf;jzpfNyD; t&om cHpm;wwfol
rsm;pGmaom tvkyo f rm;rsm;ukd refae*smrsm;u vnf ; jzpf o nf h bem*sD ; u ruk d i f ; bm&D
BuD;MuyfMuonf/ vufzuf&nfjzefYa0rI vkyfief;wkdUukd ajymjyí
150
¤if;jzpfcsifonfh urÇmu vufzuf&nfukd ykdrkd rukid ;f bm&D\ ta&SUajrmufbuf&dS *vef;
pdwf0ifpm;vmrIESifh vlom;rsm;xH Nidrf;csrf;rI befY (Glenburn) vufzufNcHwGif uRef;yif
acwfopf a&muf&SdapvkdrIwkdYukd ajymjycJhonf/ rsm;ESifh uRJaumyifrsm;yg aygufa&mufaeNyD;
vufzuf&nfwpfcGufESifh ywfoufNyD; 'g*sDvif;awmifwef;\ ajrMoZmaumif;aom
ar;p&mrsm; ay:vmouJo h Ydk bem*s;D \vufzuf ae&mwpfckvnf; jzpfonf/ 650 [ufwm
pGJvrf;ESpfoufrIonfvnf; uRefawmfhxHokdY us,f0ef;aom þvufzufpkdufcif;ü [kdw,f
ul;pufvmonf/ ol\ ½kH;cef;ü wnfcif;aom wpfv;Hk wnf&adS e&m xk[ d w
dk ,fonf avaumif;
nhoH ufaom tjzLa&mif vufzuf&nfudk wpfipHk D avoefY &&SdNyD; uRefawmf arQmfrSef;xm;onf
aomuf&if; ¤if;ajymaeonfrsm;ukd pdw0f ifwpm; xufyif pdwfMunfEl;p&maumif;vSonf/
em;axmifaerdawmhonf/ aomufíaumif;vS ]]uRef a wmf w k d Y vk y f i ef ; uk d quf v uf
aom 'g*sD v if ; vuf z uf & nf w pf c G u f u yif vnf y wf a eapwmu awG U &S d z k d Y c uf c J v S w J h
pum;0kdif;aumif;wpfckESifh cifrif&if;ESD;rIukd t&omjynf h p k H a umif ; rG e f w J h vuf z uf & nf
zefwD;oGm;onf/ wpf c G u f u k d &S m azG M uwJ h t wG u f jzpf w ,f /
'Dvufzufyiftm;vk;H &JU t&nftaoG;? pku d cf if;
○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○
xJ u tvk y f v k y f a ewJ h o l a wG tm;vk H ; &J U
]]'Dvufzufyiftm;vkH;&JU vkyftm;eJY vufzuf&nfvkyfief;wpfckvkH;&JU
wpfaeYwm vkyaf qmiforQ[m vufzuf&nf
t&nftaoG;? cGuxf rJ mS xif[yfaew,f}} [k refae*smu
ajymjyonf/
pkdufcif;xJu
tvkyfvkyfaewJholawGtm;vkH;&JU
vkyftm;eJY vufzuf&nf
vkyfief;wpfckvkH;&JU wpfaeYwm
vkyaf qmiforQ[m
eHeufcif;u uRefawmfaomufcJh&aom
vufzuf&nfcu
G x
f rJ mS vufzuf&nfonf 'kwd, vufzufcl;umv
jzpfonfh ZGefvwGifcl;aom vufzufajcmufudk
xif[yfaew,f}} cwfxm;jcif; jzpfonf/ vufzuf&nf\ t&om
○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ rS m jyif ; jyif ; uav; jzpf o nf / uRef a wmf h
151
tdyfcef;0ef;usif&Sd [kdw,fxJu vufzufyif naeykdif;wGif uRefawmf ra&mufzl;ao;
rsm;rS cl;qGwfxm;jcif; jzpfonf/ ESyfxm;aom aom wpf v rf ; oG m ; um;vrf ; wpf a vQmuf
vufzuf&nfonf y,if;a&mif aygufaeNyD; oGm;a&mufavhvmaerdonf/ bdvyfajrESifh
opfom;&eHYoif;um aomufNyD;ygu t&om opfom;wkYdjzifh a&maESmwnfaqmufxm;aom
pGJusefcJhonf/ uRefawmfwnf;ckdaepOf umv wJuav;wpfvkH;ESifh opfom;ckHwef;uav;ukd
wpfavQmufvkH; aumif;uif,HwGif jrLqkdif; ref*EkdvD;,m; (Mangnolia) opfyif&dyfwGif
aeaomaMumifh uefcsef*sef*g (Kanchenjunga) awG U &onf h t wG u f pd w f M unf E l ; rd o nf /
awmif x G w f E S i f h [d r 0EÅ m awmif w ef ; rsm;uk d xkdtaqmufttkHonf touf 26 ESpft&G,f
wpfcgrQ rawGU&ao;acs/ okdUaomf tarSmifxk bdrv (Bimala) zGifhvSpfxm;aom a&S;usonfh
pwif j zef Y B uJ c sd e f w G i f þausmf M um;aom pwkd;qkdifuav; jzpfonf/ olonf ½kdif (Rai)
awmifwef;wkdY\ aumufaMumif;rSm ay:vGif rsKd;EG,f0ifjzpfNyD; xkdvlrsKd;rsm;\ rl&if;ZmwdrSm
vmawmhonf/ ckwifay:rSqif;um jywif; eDaygEkdifiHjzpfonf/ uRefawmfa&muf&SdonfESifh
aygufqD avQmufoGm;NyD; tjyifokdYMunfhvkduf bdrvu wkq YH idk ;f jcif;r&Sb
d J vufzuf&nfwpfcu
G f
aomtcg uefcsef*sef*gonf t&m&mxuf azsmfay;onf/
jrifhrm; ay:vGifaeonfukd awGUvkduf&onf/
þawmifMum;a'owGif tvkyftukid f
&Sm;yg;aomaMumifh bdrvonf 0ifaiGtoifh
twifo h m &&Sdaom qkdifuav;rS 0ifaiGjzifh
vufzuf&nfudk MumMumarmhaomufvu dk f rdbrsm;? tpfukdrsm;? olwkdU\ ZeD;rsm;ESifh wl?
aomtcg t&omrSm jyif;jyif;uav;jzpfNyD; wl r ig;OD ; uk d axmuf y H h a e&onf / ¤if ; wk d Y
aomuf&onfrmS vnf; ajyajyjypfjypf&v
dS oS nf/ twlwuGaexkid Mf uaom tdru f av;ESihf qkid rf mS
vufzuf&nfudk aomufo;Hk &onfrmS pdwaf useyf tenf;i,fom uGma0;onf/
zG,faumif;vSí xkdYxufykdrkdaumif;rGefrnfh ol\ ajymqkdcsuft& wpfaeYwmvkyfief;
t&omukd ykHazmfí r&Ekdifawmhay/ rsm;uk d eH e uf av;em&D r S pwif a Mumif ;
152
od&onf/ rdom;pktwGuf ½k;d &Si;f aom [if;vsm wpfckxJü Muufrwpfaumif 0yfaeNyD; 0rf;Akduf
rsm;udk csufjyKwfNyD;aomtcg [if;oD;[if;&Guf atmufwiG f Muufaygufpuav;rsm; wvIyv f yI f
a&mif;onf/ ol\qkdifrS a&mif;taumif;qkH; jzpfaeonfukd awGU&onf/
ukefypönf;rSm qefjzifhjyKvkyfxm;aom tdrfvkyf qk d i f c ef ; ok d Y jyef a &muf v maomtcg
0kdif jzpfonf/ pD;yGm;a&; vkyfaqmif&mwGif uRef a wmf h u k d vuf z uf & nf j znf h x m;aom
ZGJ&Sd&ef vkdtyfaMumif; odaomfvnf; wpfcg tpif;&myg a<ucGufuav;ukd urf;ay;onf/
wpf&H vufavQmhcsifpdwf aygufrdonf[kvnf; uRefawmfhtaejzifh teHYt&om aumif;rGef
bdrvu ajymjyonf/ vSaom vufzuf&nfrsm;ukd ok;H aqmifz;l onf/
]]'Dt&yfrmS aewJh olawGu wpfvwpfcgyJ tu,fí bdrv urf;ay;onfh vufzuf&nf\
aiG&Sif;ay;wm ,lMu&w,f/ 'gaMumifh uRefr t&om raumif;vSbl;qkdvQifawmif ol\
qDu ta<u;0,fMuw,f/ NyD;awmh jyefrqyf {nfh0wfausyGefrIu xkdcsKdU,Gif;csufudk zkH;vTrf;
awmhbl;}}[k olu ajymonf/ oGm;rnf jzpfonf/ ]]vufzuf&nfqw dk m vlawG
twG u f aomuf p &mjzpf w ,f } } qk d o nf h
'g*sDvif;wGif Mum;aeuspum;ukd jyefvnf
Mum;a,mifaerdonf/
bdrvudk olUzcifu tdrfxJrS vSrf;ac:
vkud o f nft h wGuf ol xGuo f mG ;onf/ uReaf wmf
vnf; awmifuek ;f rsm;tay:rS wdrrf sm; ajy;vTm;
ckefqif;aeonfukd Munfhaevkdufonf/ rMumrD
ol jyefa&mufvmNy;D NyKH ;jyonf/ okUd aomf rsuEf mS
wGif 0rf;enf;ylaqG;aeonfh t&dyfta,mif
ay:vGifaeonf/ ol aomuf&ef vufzuf&nf
uReaf wmfu f D zdwaf c:aomaMumifh iSUJ Ny;D uReaf wmfEiS t
h dk olUtdrq hf wl vmxkid o f nf/ uReaf wmf
oGm;a&mufMunfh½IcJhonf/ tdrftESHYMunfhvkduf wkdY pum;0kdif;rSm wdwfqdwfaeum vufzuf
aomtcg tcef;rsm;onf usOf;aomf v nf ; &nf wpfikHpDaomuf&if; qkdiftjyifokdY ai;Munfh
oyfoyf&yf&yf &Sdonfukd awGU&onf/ xkdYjyif aerdonf/ ywf0ef;usifwGif jrLrsm; usqif;ae
zsmMurf;cif;xm;aom tdyf&mrsm;ESifh tbkd; ayNyD/ uRefawmfhvufzuf&nf ukefoGm;aom
tbGm;rsm;\ "mwfykHrSdefrSdefrsm;udk awGU&onf/ tcg bdrvu xyfiSJUay;onf/ vufzuf&nf
tdraf tmufü EGm;rydeyf ed f ESpaf umifudk arG;xm; aomuf&ef cGuu f dk uReaf wmf ajrm§ ufvu dk af om
aom Nc0H if;wpfck &Sod nf/ xkt d eD;wGiyf if 0ufNcH tcg olU cGufukd vkdufajr§mufonf/
wpfNcH &Sdaomfvnf; 0ufrsm;udk rawGU&ay/ vuf z uf & nf a omuf & ef a<ucG u f \
]]0ufawGu aoukeNf y}D } [k ajymonf/ Muufwif; tem;uGyfESifh EIwfcrf;xdrdonfESifh ol wpfzef
153
NyH K ;oG m ;jyef o nf / ,ck t cgwG i f a wmh ol \ ,ck uRefawmf aomufaeonfrmS uReaf wmf
rsuf E S m wG i f 0rf ; enf ; rI t&d y f t a,mif u k d aomufczhJ ;l orQaom vufzuf&nfrsm;pGmxJu
rawGU&awmhbJ rdef;rvSav;wpfOD; MunfEl; taumif;qkH;aom vufzuf&nf jzpfonfukd
aysmf&TifaewmESifh wlvSygawmhonf/ xkdtcsdef ,kHrSm;zG,f r&Sdawmhacs/
wGif jrLrsm;onfvnf; vsifjrefpGm aysmufuG,f od*Ð (xl;BuD;)
oGm;ayNy/D aea&mifjzmusvmaomtcg ajrjyif
Ref: To a tea
onfvnf; taiGUjyefaeonf/ uRefawmfonf By Andrew Mc Carthy
vnf; oGm;rsm;ay:atmifyif NyHK;aerdonf/ R.D, January, 2016.
[m o
vd y f w pf p k yd k u mqG J a e
MupOf bD,mukefoGm;ojzifh
olwdkYtkyfpkxJrS wpfaumifudk
bD,mqdik o f Ykd vTwvf u kd Mf u\/
ES p f & uf M umapmif h N yD ; aemuf
p d w f r &S nf j z p f v m M u u m
]]axmfru D wu,fu h kd aES;auG;
w,fuGm}} [k wpfaumifu
rausrcsrf; pum;qdkvdkuf\/
]]igh r aumif ; aMumif ; igh u G , f & mrS m rif ; ajymawmh r ,f q d k & if ig roG m ;awmh b l ; }}
wHcg;aemufuG,frS toHwpfoHu owday;vdkuf\/
154
rl;,pfaq;0g;oHk;pGJjcif;aMumifh jzpfay:vmaom usef;rma&;jyóemrsm;? OD;aESmuf
tay: oufa&mufrIrsm;? tjyKtrlqdkif&m qdk;usKd;rsm;? ul;pufa&m*g ysHUESHYvmrI
rsm;ESifh tdk;rJhtdrfrJh jzpfaprIrsm;taMumif;udk a&;om;xm;ygonf/
td k ; rJ h t d r f r J h j zpf j cif ; pk 0 PÖ
rl;,pfaq;oHk;jcif;ESifh tdk;rJhtdrfrJhjzpfjcif;
wdkYrSm tjyeftvSef qufET,fjzpfwnfaeonf/ Ref: Internet
160