ERLIJIO ERROMATARRA

Erlijio erromatarra

Si nos comparamos con los demás pueblos,

resultamos iguales o inferiores en diversos
terrenos, excepto en el de la religión, que
significa el culto de los dioses, en que les somos
superiores y en mucho.
Cic., Nat . Deor., 2, 66

María Cruz González Rodríguez

Erlijio erromatarra definitzen diren ezaugarriak:
•Gizarte erlijio bat da
•Kultu-egintzez beteriko erlijio bat da
Gizarte erlijioa
•Gizabanakoak praktikatzen du komunitate baten kidea bezala, ez
norbanako bezala.
•Erromatar gizonaren bizitzaren esparruak:
•Familia
•Elkargo profesionala edo kultu-elkargoa.
• Komunitate politikoa.
Kultu-egintzez beteriko erlijioa
Zizeron: Erlijioa jainkoen kultua da
•Kultua: tradizioak utzitako errituen multzoa. Errituak zorroztasun
handiz kontserbatzen eta egiten dira
•Pietas: kultua praktikatzea eta bere ekitaldietan parte hartzea.
•Erlijioaren eginbeharrak ez betetzea edo tradizioari ez jarraitzea
akats larria zen komunitatearentzat: pax deorum = ‘jainkoen
borondate ona’ haustea.
✓Erromatar erlijioak izaera politikoa du.
✓Egintza politiko guztiek aspektu erlijioso bat dute, eta egintza erlijioso
orok komunitate-eremu bat du.
✓Erlijioak komunitatearen lurreko onura bilatzen du, ez
gizabanakoaren haraindiko onura.
✓Estatuak erlijioaren gai guztiak kontrolatzen ditu.
✓Erlijio erromatarra ez da errebelatua; ez du: liburu sakraturik,
federik, dogmarik. Eskakizun bakarra: errituak betetzea.
✓Erlijio erromatarrean ez dago irakasterik ez iniziaturik.
✓Gizabanakoaren (erromatar hiritarra) betebehar erlijiosoak estatus
juridiko-sozialari lotuta daude, ez norbanakoen erabaki espiritual bati.
✓Erlijio erromatarrak ez du agintaritza bakarra: aginpide zatikaturik.
✓Erlijio erromatarrean ez dago fundatzaile jainkotiarrik edo jainkoek
bidalitako fundatzailerik.
✓Edozein jainkoren gurtza onartzen da, eskakizun bakarra zeremonia
publikoak errespetatzea. Erroma tolerantea izango da res publica
delakoaren arriskuan jartzen ez bada.
✓Jainkoak eta gizakiak elkarrekin bizi dira, elkarri laguntza emateko.
Euren arteko etengabeko elkarrizketak (zeremoniak eta errituak) paz
deorum izenekoa ahalbidetzen du.
 ERLIJIO ERROMATARRA HISPANIAN

ITURRIAK IDATZIAK:
• Literarioak
• Epigrafikoak
• Numismatikoak

ARKEOLOGIA
 ERROMAREN POLITIKA
ERLIJIOSOA

• EVOCATIO

• INTERPRETATIO Urari gurtza

(sinkretismoa) egiten zaion
Patera,
Otañes-en
aurkitua
Kantabrian.
 KULTU INPERIALA

❖ Enperadore batzuen gurtza jainko bezala (Divus)

❖ Buruzagiaren propaganda= pertsonaren kultua.
❖ Hegoaldeko eta Levanteko herrialdeetan gehiago nabaritu.
❖ Aurrekaria: fides edo devotio iberiarra?
❖ Gurtza: Enperadore hilei eta jainkoturik (apoteosis);
enperadorearen eta haren familiari (diva); enperadorea bizirik
zegoelarik eharen numen-ari eta genius-ari.

Bilakaera:
❖ Jatorria: Augusto eta Zesarren gurtza
❖ Ezarkuntzaren lehen fasea: Julio-Klaudiar leinua: K.a. 27-K.o 68
❖ Gorengo unea: Antoniar leinu K.o. 96-192 (arrazoia: aditu
batzuen ustez Trajano eta Hadriano Betikakoak ziren) -
❖ Gainbehera: Marko Aurelioren gobernu alditik aurrera kultuaren
testigantza gero eta gutxiago
 KARGU ERLIJIOSOAK

➢Pontifizeak (pontifices)
➢Augures
➢Flamines
➢Augustales
➢Sazerdoteak (sacerdos)
 KULTU MISTERIKOAK ETA ORIENTALAK

❖Kultu misterikoak jatorri greko-erromatarra zuten, greziar aro

helenistikoko influentzia izan baitzuten. Kultu mota hauek
gizabanakoaren hil osteko salbazioa aitortzen dute eta sinesmen hauen
arabera jaio, hil eta berpiztu egiten den jainko bat ageri da.

❖Kultu orientalak deritze bere jatorriarengatik: feniziarra, siriarra,

egiptoarra, frigiarra, traziarra…

Legio erromatarrak
Kultu hauen hedatzea Merkatariak
Esklabuak
Lectisternium

Lectum/Pulvinar
Betiloa, Zibeleren errepresentazioa

Zibele, Atenasko museoa

II(ovi) O(ptimo) M(aximo) / P(ublius) Qurtius(!) P(ubli) f(ilius) Victor /
P(ublius) Qurtius P(ubli) f(ilius) Primus / VIvir iun(ior)
Lararium
(Herkulano)
M(atri) d(eum) M(agnae) I(daeae) et Attinis / L(ucius)
Cornelius Scipio Or<f=E>itus / v(ir) c(larissimus) augur
taurobolium / sive criobolium fecit / die IIII Kal(endas)
Mart(ias) / Tusco et Anullino co(n)ss(ulibus)
 RES GESTAE DIVI AUGUSTI
Ocupa los cargos más honoríficos y honorables

7 Triumvirum rei publicae constiuendae per continuos annos

decem. Princeps senatus fui usque ad que eum diem, quo
scripseram haec, per annos quadraginta. Pontifex maximus,
augur, XVvirum sacris faciundis, VIIvirum epulonum, frater
arvalis, sodalis Titius, fetialis fui.

§ 7. Durante diez años consecutivos fui miembro del colegio

triunviral al que se había encargado la reconstitución de la
República; hasta el momento en que redacte estos sucesos,
Príncipe del Senado por cuarenta años consecutivos. Fui
Pontífice Máximo, augur, miembro del Colegio de los Quince
encargados de las sagradas ceremonias, del Colegio de los
Siete encargados de los sacros banquetes, hermano de la
Cofradía Arval, sodal Titio y sacerdote fecial.
Flamines
 Virgo Vestalis Maxima

Vestales
Augur
HARUSPICES