Академический Документы
Профессиональный Документы
Культура Документы
ESPAÑOLA,
CON VÑA FBRriLÍSSjMA.
Síha de Confonantes Cmmts, Vropos,
¿ftrttxí*lós»j Rrpxos^y 'ondiutno
,J\ EfimiéloM Amor de Dios.
fOR I VAN DIAZ RENGÍFO,
natural de Auik.
PE DIGA DA A DO^ GÁSPÁK DB,
¿um,ay AKeucdo.GondcdeMontmejJ Sm^rd:.
48
Año, 1620.
CON LICENCIA;
45»A/4¿^rí<i,Porla viuda de Alonfo Martin.
A L
DE O
terrej, Scc
MMéefinhfeph
K»
Dcm luán d«
••
' ' •
,
.
L 11:> t - A>
'
" ; • .
,
• • .
.
-
• • - •
•
'
' f
• : ' ' •
• •
•'.
' :
v'S
• . • , • . •".
<í * «%- '^«-peffas l|s::errátas|>or el apuradas por cada libro de los. que
% - . ._iieren impidfes^^páfá'que fe taíTe el precio por que cada yno fe
• ' . .
0tegúum
{ .-,r>^" t de PflUmeL
-i '9*
< • .
T A SS A
}.••:. 1 ,A -S- S A.'.. , .,...
TT'Oí^i^goGon^ajezdeVjriarroeljefcriuana de Camarade
A fu Magefta44¿ *os q.Lj(? en el fu Confeío refiden^doy íe,que
auiendofe viíío por los fefiores del, vn libro intitulado, /íyíí
Poetice Eípañola^ qne con licencia de los dichos feñorcs fue im-
prcíTo 5 taíTaron cada pliego de los del dicho libro, a quatro mará
uedis, y.a efte precioyjio a mas man Jaron fevenda; y que cfta
í3ffa fe ponga al principio de cada vn libro de los que anfi fe im»
primieren, Y para que dello conlte d:e mandarnieto de los dichps
fefuDres del Confejo, y de pcdimiento d^ U f'artede pomingo
González mercadérde libros en efta Corte5doy efia fe.'En Ma-
drid, a veinte ynaeuis dias del mes de Mayo, de mil y feiícientos.
y veinte y ocho aííos,
DiepoGoñcaleu
• • ' • • . • ••
deFiHarroéL •••• A • • ; • • . - •
V T}delCorreBor. • t • •
S T E L\btQ^mnüUáo,ArtePoeth
faEfpamla^tí^k bien yficlracnteiai-
prcdb con fu original.Eo Madrid,» ¿8
de Mayo>dc mil / fcífciétos y vcincc y ocho
años.- ' -
{O
de la hlanáí
CAN:
C A N C I Ó N FVNEBRE EN LA
maerte de dona Yncs de Vclafco^j
Áragon^Condeía de MonV
tcrrcy,&c >
p O r la f itera amena quanUüosielanianul
del manfoy elaro río, y no hallaua como la figuiejti
^ fertiliza el Valde OÍid no- ^uefiel morir le fuejfe
€0» entraiahle peria (bradP remedio permitiioy
ti Jecho elado y frio^ trocirá conlamuerte
Jale a deshora vn tierno ena- fu defdicbadafuerte^ {doi
no tSplael de¡lep!ndo{motado por no fe ver yn ptito diuidi',
rabelinidaeioido aifincon ye\ doliente
al deleltofo cantat comíioaUmentarfe amarga^»
mat en ét trifte llanto O nH>nteyúcSpo^ o rio, (mgte,
JLefcSfafu memoriayyfu fenti o ayr.eyO tierrazo cieioy
y en la mayor eongQ%a {do ofduaSyO paflorcs^^géúado^
al mas cruel dolor la rieda a- oyd el dolor mioy
Yaoo los turbios ojos (floxa* oyd mi defconfueloy (^a^
mirando al claro cielo oyd Uvo\deyn pecho Ufima
fe quexa del rigor délas eftre doleos de mi cuidadof
ya buelue fus enojos (llasi doleos de mi fatiga^
€9ntra el ingrato jueloy pues todo mi eonttnta
y multiplica en rano mil qre boluioen crkéltormenPef
forfusmexilUs bellaSiQlas la Parca inexorable mi enend
deffideÚloahilo ^uitadomeenynpunto (g4:
jUs aguas triftalináSt quÜto enmtl éñatpud&darmt
que bueítas perlas finat X) en AS cruel íucinuy (¡unto*
'l^^í txcedt lasdilGSge.yUs del que*^ leSio^y que Al exera^
gemí SofpÉra.¿me^y llora, (Wi/o noy a de lu^ymas de tiniebUa
fcrit y^^ pierda de pifia afu paña qembidia/erpentina^(madr€ Agneí
. Pirqne el amorhazia^ > Xl^a^ tuuifle a mi Cordera^ ^^^^
que lá que aufente efiaua^ ¡í no fui/le a ayudar a la coma Agna^
frefente enfumemiru páre^ m^s auq difíe al padre, (dre%
mtífre^^ moeia (<f>if«* elfruíodejeado,
majcf
cofiúgéUpif^miti ^-'^
p fruto no le iijstaSy Qdiiúf pmtMdamilfofAS, _ ^
jAÍtdjidt^rreúO.yiixolQiQ
pero hi^i/li di mo^i^^ . InoAy ie fruto y^^^í^emi^
QiécmismrasdUyitéef /intímífirdfofturid ^
y^ ^tíde acitmuricnioy ' wu€ueUraYÍsi^tdo%
lxe({uiítsUhii\ie»i(Í0t dixmdopoftnbuio v^
f nofmgratitftá aiU recihe^
roganiop^r mi fttertt yAH tfsAod^ Un^^na,olfeM
" miett4sq paff¡/4íiHQfiúVUa^o ^
Qox . píiítfeCayíífr4 m ¿i, {muerta*.
partu aiat^dgteaUxiÜe {ojos. Ofiorentr¿Usforcs
íamushermfayhlla, ^
,
prce- forq^H^ en mi companU
^iYgddemtl'olQretf
áexdiomeeíreefpitt^s^y^ntrc refpUndeckntte/lrslU,
id AÍm.i(oi dejp^jdSy Ufoto íi< mi ál7¡A hcopat&m
ietttto/i^'oagrdable^
qti^jíempre msdtj pinte dstnyiiUfií^^'A^
¿s tu yo\4morofaf ^
y el Ll¿¡\iJltAÍ^ trance de mi y li tu almA hermo^ai C'^^»
por(i«s uQme auifiiuasj(^6t4t, Bnoe/iítrlolmdaíU de mi te
I por $één pucos ^i(íS íe tnú d^-^¡iUfivn retrato di ywo:^
Contigan} falcan í fi ^í/írí^ puede kazer hmuer
fa^Jmto a los gm¿kdosy ^UsnoferdpofsibJe {to^^tuo
que bafieta retrato . (f^
a nntliAr U maspe^ueiapAf.
iayetUA ie los praios^
i«{ ÍQlor kif rtible
'' yfiormailbQ[(iHejUrib4r4
een ({sie aflíjdy mat$,^ y dun ejpss tonifámtdúi
eaverqyaitofiécdo PídSgé^ mojlraro UfiimadQsfnefenti
y dado que del arte izarte, £as piedras fifnaukrony (doí
quifítjfeapreuethatmet devereld^recdfo <
qtieartebaftariaj delfabsoy afigido£alUorúy Icf el
pintar tu gallardía^ " Us ttosnoeortierúny piil-
y el foJiroen^Ha Miayé wi- nfaeriinpa^o afafo crum
enmipethoekS/ada^irarme montadofu dolor tStr'rfle tío dorífi
qualpuedeSy jdaras Cordera iloréelfagradoeoro (roy i» pul
Mil ve^es refetia '{amada* el monte^elrpalUielf>radOy cri—
el rsQmbre de t arderay los daros labtsdoresy tudo
y elEeo entreUspluaí^ ejcu eabanajyypalíoresj (doy Moni
ielexosrefpAnáUy (cbattay llorarS los aprifcos>yelgana •
traselCorderaytra: mas nadie lloró tamo, (tOp
^$neuyaip0\U fuyafedobld q no dcHÍera fer mayor ¡u lid
nías n9 folo afirmana itéay €onegrolmOyde tij^m eeñidé
tlEcú Yrtes quien eraty JaldrasCancion a^oray
^uedoilegditufáms fnesmas tÜjuelM al trifle el |
ti qaepertiitattatna (rar^ imas llora*
Mtreeefer (otado entre ias^t
AL
Al: Prudente y Chriftiano
Le¿tor.
v e H A S Vezeis mefúclo marauillaf
(prudere y CfirifíianoXeílor ) de que
en todas lasotras Artes y Cicciasavan^
íaüJo 5 y falgan cada dia varioslibros^
con que vnos, y otros Autores abren
caminOjdan luz, y facilitan el- eñudiO'
y trabajo a los que fe dan a ellbs; y en
la Poeíia Eípsñola ^ que tantos y tm-
iluílres profeíTores tien,^5no.aya'quien
efcriua preceptos,ni de medios para-mejorcofeguir la perfcccio
del la. Porque íi boliiemos loso|3S atras^y miramos de trecientos
anos a efta parre,que Antonio de Témpo juez de Padua efcriuio
en £at¡n algunos auifbs y reglas cerca delmetro vulgar Itaíiafio,
apenas fe halla Autorjque aya tratado efla materiary íí ay aligunos
ano fon conocidósjO fon tales que no feeíliman íus obras.. Porq
Ib que tienen de bueno es poco;y noera neceíTario por fer cbmü,
y que nadíelo ignora^y lo malo es m^ de lo que conuenia a vn
Poeta Chriítiano»Auiencío pues yo exercitadq mucl.osanos eí^a
Arte^con la larga experiencia eche de vei.las cofas que la' fiaren
difícuítpíá^y fui bufcandb todes losmedios que me podia^ayudar
para vencerías. Y aunque para la Poeíia Latina halle muchos, y
muy curioíbs libros eícritos por Autores antiguos y modernos;
gara la Efpanola apenas hallé vnda quien me pudicíTe arrimar^y
tfartiar por guia: y afsi huue de trabajar por'mi^y hazer cfta obrezi
lí^ii^ferincipiofólo con intento dé mi*propio guíio y prouechoj
|ét^/3efpue¿ que algunos de mis amigos la vieron,fueTon tantos
B j w e la trasladaron, y los queme pidieron ía hizieíTeeflampar^
^^^c'ídóáéTüs ruegos^y viendo que iaque ellos' auian efcrir»
¿(í&^niaJa'perfeccion, en que vínma?rjente yó la auia puefto,.
ftife'dlferminé de imprimilla,y feríiir cun ella a todos. Yporque la
Pbeíia Efpañolano folamenre pide, que cada verfo en fi fea coníf •
^^^^ J Herfedojííno que vaya atado,y esláutínado con Jos 'emas
cc#el vinculo^y correfpondlncia délos ConfonacesjporeíTb deí- '
pucs.de.auer.tratado delArtePüei;icaencomun(dondí;aucri^uo
que
qite ec-cjiííe la ínuccó. q materiajVfíntícne)v de fu dignidad y ex
celenc¡a,TrQto de ía cantidad de lafilaba,de onc fe componen los
verfosjluecro de los géneros qay de veríos; yfinalmentedélas va
riascoplasyconfbnanciasquí?feha-7enencadagen^:ro.ydcla ma
teria que a cada verfo es mas conutniente,y pí éporcienada^ iluf*
trandolotodocoexeplosa lo diuino de buenos Poetas. L05 qua-
les no tanto pongo por la e!epancia<,aunq cffa ro falta, qiiaro por
la cfifonacia q en ellos fe enfeña :y añ.ido tras cada verfo fu linea
y letra, para q factlmente puedas porellas ver las confonancias q
íiás de fegiúr,'}nü quifieresfieprefeer el e:Kep]ar llntrc el qual y
Jas tineas^v letras fíempre av conformidad,finoes q fea yerro del
lYióídc, q fera fácil de enicndar mirando las erratas q van er la
p fíguiente Yporqueno faltenadaal Arte, añado vnacopióla
Sitúa de Cofonates»Comupes.Fidruxu]os,Rírflexns,y Propios,
y vn Eñim^tfedel diuino Amor; por el qual como por exepiar
' pratico dilata Jojentíédas no Tolo los preceptos del Arte, íino \ a-
DÍen las materias altas, en 6. nuedes ydeies cxercitarlos. Las fue»
tes dedonde han manado elUs arrOyos^ban fido Ariftoteles en fu
Poética,SAguftin>endiuerios liigaresde fusobras.El venerable
Bída, en el Arte q efcriuio a Guigberto í .euita* laccbo Micilo.
CefarEícaligero. Antonio de Témpo, y otros Autores moder-
nos* Loniualesjaunque no tratan de la Poefia Efpañola, fino de
la Latinajltaíiana, o Griega; mas como lo comiundel Art^ en to '
das las lenguas es vnojtndavia me han anudado j pero mucliomas
el vfo y experiencia, y la obferuacion perpetua délos mejoresiy
mas elegantes Poetas Italianos y EfpañbJes que han efcrito y los
apuntamientos de Iiombres doííos aquien he comunicado, y en
efpecial los que huue de vn Padre de la Compañia d? lESVSs
Maeftro,y deudo mió, que profefsó veii te años letras humana^
í¡endoPrefe£lo,y Ledordemayoresyen vnodeíosmas príndBa,
les y numcrofos eftudios que tiene tu Orden. Si aiguna CQUJ¿
deíagradare,o íe te ofreciere qi3c fe puede añadir,© quitar,Rvi^Í.
cotemeauiles:porquen¡ foytaníobcruiojquenoQiga de 1
gana a todosj ni tan ingrato, aueno lo íepa agradecer:rtiglT^^í
CÍO que QO me quiera aprouechar de todo lo bucno,pof qik|4j^^
ráquefcmeofrezca . Pero fialgo hallares ^quepuedasa^pa]r¿
atribuyeío a aquel que es origen y fuente de todos losbicneV,W
Sjj/áhoara y gioiia yo be tomado eíú trabajos' -
"- • ' ' •'" . • ? • • • i
^- •
•••::<?
\ .^^vr ' 'i A
"itWí. • ^'; • ( "íi
.• . :: ti
# :
íf •. •. • ' ) ' •
k- . ,
. ' . , •
• • : • ; • %
•r^^'.:í:^.'-\,':-
. ,*.,.^
.^'5.
!•*" ' •' I- ••' Sií'^'-M
••s-,* N '.. •,^í•
' • • • ' • í ^ , . .
•V
B ' ;,.• . i, i
- *
•
-i.-:-
íi*:
K ^í>''^
• . :
• - • ^ v •'"•• • • '• ' i:-*. (
•
•" • - .'
• • - , /
' »Av
;..«
'm. • > : . : • • ; ,
>.,\ :•••»
•.:\y^':
1 .•> ^'¿,':^'..r
•>¡Mv*" -:>^y.
%
•<l ?. T . •
•/:"'••
r ' • •
t
y t t , \ ' , .'•••, • • . t" ú ' ." • ••• •••••• •' • • • ' ' 'V;' • ' ' " • / • »
*-v. - • . < • • • • • _ •
:*,:^
íí¿íi|;íi*l..:(iÉ¿'^V''''•''.. .••'^•í':;'
Ve'
-'•'•'•••i4'\'-•"'•• :•••"•• • •••.•.•»•-, 1.%.. .••.•.•:•» : , . j , r ' i - ' -
':/;,
í-^'-i
'WBM
1 . : > • ' • . . • . , • . • • , < •
' ' / ' ' • • ' ' , . ' " . ' ' ; ' ! ' •mVtí%^i':>
, • • - ' " . ' . ' . ; • ' . • > • « , > ' - , - .
'.V,.'.,' y••y:/•fi;'^
^ • -
; ^r '• -'•/•:..
•^••';'í"^;^
, lí'
.y¿K
> '/''^'
'í'
"r^i..:
V'/'- • y
• ' • '
•^ry
• . . ' • - ' • • " , ' .
•''•-•'',
•'•••'•'
' - :
•-/íi-/:.;
: : .
^ • " • > . .
; • " • • • . '
••
•
|íl::'l||lÍ:
•ií'-,,.'-:. • ',1
' ' • . •
-.^
"i •-:l.
"'^'^' •-'•'••••''•'''•.^my^'^^^'^^--'
yr .::y,.^^^:yÑrW^'--W^^^^^
••'í.,
%
'íir '•:*.•.
f*^yy&^ Sí -; '-•:'•
: > , • • •
"V • - •
,-^.
,A >v Am-
"^ • ^^
Pijjtafe yn man- '-'•:w
V ¡^ Quefeva cQüuímencte
.VeV
¡£t2t;j'Jvi?
,1, ,. ^,. : caAguila. .
: 'I
-J
v
( r-v vr/'X- ufe tom >ci
• i , . •
-•".•I
ptén m$f4
f'-.-.-i-'--**'^^'?'- , •.-» •<.
m. ^Evmv.
^^ los piesíftá Cabefay
áldeftfbüfálretíis.
: * « '^-.i^'^;-'
- ^ ^ • • /
• • % • ' - • ' •
hn iimi 'EnUyynifj^
í.',''"'v.it-'r?^;' • /•' ' •;••• -^
•fr-v Uíá(,;ív^'.
:^^K
W •:••:••••• .. . - • V
'• i* íC'»M*'yj¡3*«í»''*^j»««w« tSí3
r " , . . i " « •• • • • ¿ J : ••^MPB
X
. (
•í^'i.
L'it;''//'.': • ' , .... -, i . ' ^ .• .• • "•
'-^ifUii
'• .!'••
iW/tf«
::..íií.;'! • • ' •
.^ ^%4/\i/^^ / \ / H
Xí'- -^ •.;.
•^'^•:Í'''•^•v-iW\••"v-^- ^.'X'- ' / • " .-.f^''^'-.':>X^'^A'->^ • •* •••• v - V „ >r.' ir
H '•
''^,:r
.•i''
N
• T , ^ -
^i
IP'I •
"sX'i
/\x
Sí.áiU por <i js^í*»»» éfV*f^*
•.t'•N»^ •
f'-•:••.,•
r;v.,- y^^
ToLr,
ARTE POÉTICA
Í)eíaw4fééaM Cap.lM.
JLX Atería llamflrtos'aquellas cofas j cn^s tpitles el artífice
- exercita los preceptos-del Arte,como la plata y el oro fon
materia del platero, elpaño del íaftre ,.]a^ tierra deMabrador.
l a materia del ArtePóetica fon todas las coías- que tienen íer
y Iasque«Qletieflén,fíBoeselc)uetléimetino Poeta reciben* /^ P«^i*
-AI qual pertenece no foío el hablar de cofas vcrd ir n^s .pero ^^* :,..
wucho mas el^gngir: y aun eftoén tanto grados cue dizcArif- ^""M^l^.
fotcles, que folos los quefingerffon propiamente Poetas. ;Y.no ^-**^^^«»
niiiTodeZir^quelósPoetasauiande mentir,íínoque auiaii de *^>^*' ^?
lercriuir,yf mtar tan al rmo las cofas- quedicffen conmovida a ^ ' T ' ^ '
\oqueeftauamuerto^y.fingieffenyala&ma,Valaembidia,va la ^'^^^ i
#ej5ubbc^,yí otras cofas quenafpn viüiétes ni pcrfonas, como/'r^'*
Ai ii.cal-*''4-íH$
4 jérte Pocfícs
íi realmételo fuerail^o quefiníjieíTenmarañas,y fábulas táles,^
aunque no huuieíTenafsipaffac5p,flieíren mny'femejfintef.^laí
ue fuelen acaecer. Porque dé íemejantes ficciones fueleap^renf
t
er el hombre lo que en la común vida páfla.Siendo pues la nía-,
térra deña Arte tan amp|^,ÍCgun la particular cofa de que cada
Tbeát p^ yno tratauajdierpojoíakiguósditófos nombres a los Pbm^
tHá%
no me»
no] vían [os Predicadores para P=^^"f'!,'=";."; t ' " ' ^ á r a í a S
ra enfeñar enlas obras que ^f^rmen Pero quiero mear a ^ a « ^ í
qae a mi iuizio mas leuanfa y engran^iece eña A « e , y W 5 ^smi
S i m a fu valor: eftoeslomuchoquefiruepra^^^^^^^
Dios y de fusSaatos.PorquedexanJo a P'>««l°*,^^'°''p''"^^^^^^
,7 " s ,-•,;,„ vrplellialdotrina nos dcxaro el tanto l atriar
llenos de etpiritu,yceieiuaiuui.i» ,.^x_.jur^ ratitarífeBí
ca Iób,y el Real rrofcia Daiud,los qualcí<a«i.Mtó [c caütat» m
ío j^ytt'Poetice
ía Ig!ef:a: ynol^abiuncfo de ¡es vnriosy fabrofos iitp.inosque.
fe dízcn enredas las hotas^cori-ipueílos por San Ambroílo^ por
PrudenciOjY por otros (antiisiii'iosy religiofifsinios varones; y
no queriendo dezir nada de las obras enteras, qtie tenemos en
J^erfoGriego yLatino,deS.Inan Damafcene^de S.Gregorio
cITeologo^de S.Cipriano,y deS.DamaíbnueftroErpanoi^y
de otros Santos,ni de las que en niieflros tiempos han íalido co'^
pueftasporObi(posjyDoLt:resgrauiísimos: quien nové lo
mucbo que la Iglefia vía de la Potfia aun cnnucftra propia len-
gua ? Quefieílaay de NauidaJ, del fantifsimo Sacramento^de
Refurretcion 5 de la Virgen míeíb*a Señora , y délos Santos,
ue nóbufque canciones, y villancicos para celebrarla ? y aun
3 onde av-perfonas deletras en femejantes ocafioues fuelen fa-
cartantosy tan variosiiietros, que no menoshermoíeaco eI!os
Ipslglefias y clauílrosjque con los tapices y doíeles que eRan
colgadosjdándüvn.comoceleílialpaíioalasalmas qíieccn íi-
I^ncip los leen,y con güilo los encomiedanakmenioria. Pues
C5PraodeJaPo(?fia pueda reíukar tanta honra y gloria a Dios
í í . S. y a fus Santos, y tantos y tan grandes prouechos a la Re-
ublica^y a los particulares que la exerc¡tan;no.ay porq fea teñí
S a en menos que las demás Artes Iiberales,ni el jnai vfo de vnos
pocos laqsite el buení^Qirbrejque porfin^erece y tiene. Pues
como enCeña Ariftoteles, las coías que de fu objeto fon buenas,
, aunque por la malicia del qlas.ordena a mal fin fe Iiagan malas»
' no pierden elíaSjfino el c]ue las peruieríc, y tuerce el buenfinq
tienen; como niel oro , ni la plata,i)¡Jas riquezas dexan de fer
reciofas-en^fi,aunque el hombre las ordene aoualos fines, y fe
Í gan muchas vezes dellas grandes daños.
'; cjp.vt
pOrque elverfo,qucesobjeílo,yfindelArtePoeticaifeco-
ponc defilabaslargas y breues i para entender fu naturaleza,
^neccíTario explicar primero que cofa feafiUbaIarga,y filaba
fcreue. Silaba es vna letra.vjocal que fuena por fi,ora elle rodea
dadeconíbnantescomotres, mar; ora (ola, cómoda, o^dedon-
4^ie fíguc} quqauriijeaCiada vocablo tantasfilabas,quantasyo«
., * cales
caleshunlere; fino es que Vor alguna délas figuras que abaxo
diremos'^pierda la vocal fu fuerca,o fe junte con otra, y de dos
vocales fe haga vnafilaba„ Para conocer la longitud.o breuedad •
de lasfilabasno íeran menciler muchas reglas Jino vna fola cía
ra,y fácil a todos; eíla es el acentoque cada dicción tiene , por:
d qual como por fefial cierta Ucaremos la cantidal.
DelMcenfo. CAP.
Ccenta es vn fonido con que herimos^y lei^ntamos mas v-
A nafilabaquandola pronunciamos, y nos'decencmos^mas éni"
aquella, que en qualqtiiera de las otras de vnmifmo vocablo,
como quandodezimos.yí¿¿io,pí'¿í^,herimoslaa.ylae.ylas
leuantamos íobre todas las otrasfilabas.Y hablo aqiufolamen-
te delaccento^que predomina en cada dicción; no del graue^o -
circiinflexo que ponen los Latinos, los quales no nos importai*
para lo que al prefente tratamos. Eíle accento predominante,
nonuedcfermasquevnocn<?íida vocablo,pife puede hallaE,,
/ino en lafilabavltima.como^í^crí/.^rfwe, o en la penultima^coe.
mo^miní^ fagriU^ o en la antepenúltima, como.pfo) f^ro^^h
hándig.t Llajno filaba vltima la poftrerade cada dicción:penúl-
tima ,1a mas cercana a la vltima: y antepenúltima, la quedes
tercera comencandodc la.vltima. Supueltoefte fundamen-
to aquella,filaba, es larga, que fe pronunciaeon^l accento pre^
^ominante, V todas las demás que efluuiercn.delante, o le< ll^
guiereadefpuesdellaen vn mifmo vocablo fcranbreues, c;oa?p^
en Catulih9 ía, e, es larga,v las demás ioy. breues, en DíVn;/íl-|
i»^*la,Ai^i,es largabas demás breues.Entrelas que ^ílanxld^ptc
contamos muchas dicciones de vm filaba^ las quales no tie^co,
accento.predomínante5fi no ion breues como las demás 4e^
eaÚpa quien fe arriman,cojfnQ í<#5Ío>í9e,^<c/fp^«t'v;f^
e»,¿^;fVÁrsicomo,Eii'vH4,íoií4«^¿ro,la,en,.xIa^
accento por iijfi no fon breues como las deirias aquien.^ay'Unr..
tan. Podría dczir alguno.que no todas las que Uanio b^^ue^.^^^
neuigua,idadcntrefi,pqrquemas parece que corre en,vpfgttffsí-
mo ,; la/íi, que m la , Oi ;.y Iq mifmo pareja ca í,^^
dos los vocí^&los q,u^ tuuieren el accento tv\ Aa,^.antepep.^
i.
¿^ parecer aquella tvi^^s ¡ir^uc que Ids oírosles el aiier precedido
mífíediataaietute la largq yetóla v^iuLconío (e fubio la voz^quan-»
d<>baxaalaíbi»euetj^«íe-{ig^ití^pireg-e que íe dcfpeña^y qi\€ co-
rre mai por ella cfué por las (nras ,jgomo en rej^lidadiác verdad'
^ todas gañe vifimifinoti^mpo.
te mayor* C&^^r . f
L verfo déla RedondiUí-m^ner fe cotóppné de ^éís^fi!a-
E basjla penultüiw/iemprelargiy lavitima'.breuc. De las o¡
tms quatro puedéfer la paóiera larga, comq-enrcftQS verfc*,^
Temí*mnuMMthé,¿t-4kn4Ü.m^x«^^^^^
V ' ritmdiAtihiáftfk^^rhuUnis.
I Qii^iido la <}uarta>fexta;y oélauafiUbaIon largas^como ^^
^étqútlhfbt elimofinééltrMÍfá
' báMréfidéñZáindióythidicsfíf
^gnitiatunfemfreqne/lé da
ibtfnQpenfárfiffiofirenelfu^dtf
C$ntr0ÍUiH^ff^onf0ntende^^
lá ling^ékf$9!fjíondifa,de na,
fép'ienuéJitAÍp$ che in prima fkí
feéteMeJle/m§mn.cvm4ttdif9
1 •>
thtpudicientfiffiducúu
iom9 dál truijr$m ffitcntic pol
^. Sínfég%Urnátürppétm4mm
fd(Miiif4t¿c moli9 €§nfe¿U9
•V404temiriutimnfpí(l$
htrúsiOíífM^ npmsfpiiifás
' StUéñiúfftioddluféfárá
U petare falftér piñén potra^
, ^iiefl^i che bien dipfigueehilpetífe
apTefiotlyer$feÍfiprefetr$Hrá^
^ CbifíplpárUrlipgéfptímade
imaginando tdtbodireofsif
^úffaUlingu4dfCá^^í{uéUbeft%
fnémiepenfsrqMelcbtfd^^^^
iic^tgár el méltie íútrafe
BfpifitHprtphetico
[ Lleno d* ¡ífirelUf'
SttnttniitseuUil*1Lt«lyf^*^*V
SteifteliKftrrátHeJíialcútttefítOy
yttniiprtfenuhqHeátosftntidot
Erámrtiblt, \. ^. c
Defla manera fe pueden componerv«fosDimetro5,Senano$i
lambicos, Afckpiadeos,Gliconicos, Faleucos, Hendecafik.
Ws^Alctninios, Y otros géneros que vían los Poetas Latinos,
E¡panoli. jp
im!tjndo,como he dicha en cadavnp el foni Jo mejor que tiene
en cl Latin.
DelaSinakfha. CJP.XPL .
T A Sinalepha fe hazequandoyn vocablo fe acaba en vocaf, ^¿ *^^^*
y otro cdaiien^aporvocali entonces no fe ha de conrarU ^*
primera de las dos vocales que íe encuentran 5 como en hombre
Jfuiign^itaxQ ejíado^ r)o fe cuentan lac,fliIao,y<5uedancftcs
quebrados de Redondilla con folas quatrofilabascadavncs o ha
zenvnenterode ochofilabas,(ílqtialtuuiera diez fi efias note
excluyeran, y afsi no eíluuiera conftánte-JEílafigurafe haze de
tro de vn verfo,y no entredos,como íeria éntrela vocal termi-
nal de vno, y la iniciatiua del otro. Aunque entre entero y que*
brado algunas vezes fe halla, como ti dixcffemos, 11 ttinemibli
foldado En la tafaíU'.f ero entonces la primerafilabadel que-
brado, que parece que íobra entra en el numerode las (¡Ja*
Jbas del entero en lugar de la que fe excluye . Y Jo mifa o
accnt«ce , quando el entero tuno el acento en ÍA víciim
como la tiene cfte , Nc qtiififte felear al de/tmUeru; cuc TÍf(íf.^n
ara henchir el agudo, fe compcneel quebrado de cinco filah*
E as. Puedefe tambicn dcxar de Iiaítr la Sinalcpha, efpc-
cialirente quauao !a prin.era dicción es de folavra voc^l
-e©mü en cftc verío, O alma Aí¡umUifé4^ ! O quardo cl ro
15 I ftazci'
20 Jrte PoítiCi
hazerla es caufa de mayor grauedad, y ponderación cn el vcrfo
como en efl:e,Oif¿«/¿ hombre que Vtuts* O qaando fe pone cí
accento cn aquella vocal que auia de fer excluida^como en efte,
. DeUfinirsri. CAP,Tñl
Tempo f, jT'A Sy nerefis e^ vna j ar>ta de dos vocales dentro de vna mif-
j .¿, ; nía dicción: las qtüles ambas no liázenfinovna iflabácomo
Dí05,gíowfo.Dííftas dicciones ay muchas cn nueftra lengua,
pero no entadas fe hize eftafigura:porque quando en la prime
ra de las dos vocales que fe encuentran fe pone^el accento, ara-
bas tienen ftierg^d^ vocales ;coniioeneíias/í/rgri 4-ideféo: mas
quando él accento eflá en la fegundaj como en P'ifforiifo^ aria*
Js: o qiiando eftá en ía muepenultima, y defpues fe figucn las
dos vocales como en Gldúá-^mtitiOy entonces ambas valen por
vna. Verdad es^que arlgunas vezes mayormente en el principia
de la dicción pueden la vna y la otra vocal hazerfilabacóáio ^n
Triwtfoy dialogo^ y en otras femejantes, que el vfoy expcricici-
cia iráfcnteñando,'Amuchos Poetas he. vifto,que por noéntép
der eítasfigurashazen intolerables veríbs, YpSa^ríian.^^^
conílantes, pero los tales»o no tienen orejas j b las;^tienen tári
¿gr.ndesjquecabenkien en ellas fus verfos» '
• ' ' . • , , *
'ak^Ms^odiphtQá^s's*
ojip.xmL
A, y,y lai u# fon vocales quápdo füénán-pdrfi,cómot^rt0Í
¡y larf;y ton confoñantes iquadótíervén tn^s íí otra-vocaI,a la
qiial hieréi>5 cÓmo,yo,ÍIÍjj;a^vi«d,yérdai. Deníiás deñolau^
qMandp fe íigue defpues íle q, a de g> o dé f, es Hquida,y no ha-
XefiraBa>cornaen L^^ ypérftiaiiré
Tres mineras dé dipHtongos hallo en nüeítra lehgua, de, ati>
como ^/1¿áto^y€Hdit<^xio'yde^eUy efpecialmente en nombres pro
prios.como Eutrop¡iyE(üogÍQi icyey.comjbíéey^Uy^ejleySy &Ct
Cajavno deílos cüpiiton^os fe reputa p j ; vna tílaba*
DeladichofefiguejCjucparahazercI verfo confiante, es
mcnefter conocer las vocales ^t fe excluyen, y las que fíe con-
traen,© hazcn diphtongo$5 y las que pierden la fuerza de vOca-
les.Pongamos vn exemplo.
Rifiuntiemoseld^refhQ
I>dpU\tr({uefictnprfÍHfá}
Confiopancjas.
iA'"'~'A—— A-^—'A—*A. ,
B—B—-B—«A-r-A.
A—B—A—?-^B.
B—A—A—A-^B.
A B B—B^A.
Oi-^—A
T
A_B
beUs Redonditídideóch njerfos. Gap¿ x)cr7
OtrasRedóiidinasay deaócho verfos|enlas qiialcscoticíbt^
primero, gúárto, quinto y oftauo^ fegundo y tcrccro> fcxtdJ^^^^^
feprimOj-como en eftai '.
• t . ; ; ,''f
EnlamanoUra\Qn^ . --*~- C
Qií4doniea;ai'selpl¿{efy .. ;, ^ Vi ;-'^-t\.
C^mien^A/íempireeipe/úr^ '^ •. ^ ..Z^' ^.'C^''',/.".,.
Sté bramido
Dífatgo yrámaemehdíi'»
Hacéujadóbmory efpantút
, X e ^ amatgoy trthe llanto
. ToJoe Immd^ ba enueitidu
ti Arte Poética
Qu4rto quebrado.
Solo fe diferenciádeípaflado en los cinco pieípoftrcros, <íé lo%
guales el primero y tercero fon quebrados, y h confomncia es
4ef riaícro»legundo, y qumto^tercero y quarro^como en cita.
J)/í^putdi tenerf$fs¡€go, • • A
JUiiluieiegQ ' •^
C^ityntorpé^mofmuniánoy » ••• j— g
Sin qffnerirfcdlá mano ' u «^-^ B
SeJe^iAhafárdclfuéga^ . ^'
Tnomiréy . '—-*—rC
furíadeh ,_ ^ —. ^^j)
Eflditlmasfe retira.
^ ; QíiintO quebrado.
Compwcfe de vngüebrado,y quatrqentetoi, y conciertan prí
mero,{egundovqhmtOi tercero y quarto;ll¿iiaiempre delin •
te vna Redondilla de cinco con QÚalquiera délas cinío confo-
nancias que puede teíier. A Sanlu^níEuángéíifta,
St^\ReylchUl!fimi$,pith9^
íLeéiítitipí^if^lcofsfon,:
-KífílurfKmhiiínraypfouceh
Salgáis tn efiAQcafi9n%
Que pecho ^ unu Altex^^
OsofrtZQA^hnJoAyos^^
NQtíínieftdo4.4ai¿ré Dios
JÍoH(flm4tU,ub^$.
• ^ ' ^'^to quebrado.
Orüé
EfpMh '- ' 49
O múnÍQ\Hántlinyf^ • ^'-""" ..•.•"" un |.n.,'¿a
Q^ebifnfttefapáfámi, ^ •^ " ii-i"-" B :
Siy(^nóiu%i8tá9]0Si •^' ' " " "•; "" ^A.
Pues con ellos mtpifdít '•'" "^••^''' •^^'•«W » B
Mas pues mi Alnsá n^héllá HII..I;I. I, •I,,» ¿¿>.: G;;
Ninguna vidaea fegmrtty^ -r-r^ • íii.r.r?-lérfinijiip-. j
Séptimíftíehrdda.
Componefe de quatro yerfos,d^ los guales el primero ^$ <jal3
bradojy concierta con el tercero^y los otros dos entre fi. Lleíia
delante yna Redondilla de cÍBí;pcpnguaIquiera de las coáfq*
nañciasqne puede tener como efta. - ' V * '^
JiíiracontiempoChrí/liánó^ m'r iii^r.i'i nrfWiuir '^nJü
Qtíeqféerriasaaerhfcbo '• *'^' »m<ámmmmh. "^
LdcandeUydinUmMHP, ^ '•""' •' '"|''" '''"''"A'
Yb4\h4¿orabuefSoyfanpf n ir •• « iii«aii, Vi •••*&.•
C A P • A A A/«
y A cabera del Villancico ha de.llenar algitñ didio'agado, y
ícntenclofo , y ptiede (erd« verfos enteros ^ b de ^éhteros y
q!iebraios',Sifu2redccbscntcros^concertarán entré'fifco^o
eílos. - - ••^
jí^ gue fe fiesra aeahdnh ' ' """•r*""'" A
Hizt Upl0¡iuitJíÍ^ó^
Otra.
VinofuegQ,
* '• • •-
t '•.••"T -.ti*.- •* •*•- i- • ^. ,-i • • .'. í • , •
I:*
: \:M^^^-\. 33
J4ü¿añ\á
( y al funto prende en Uheé;
Ptn tit efcir mienta ífiega^ Suelü:
YpMestocatconilUbhf
No tepegaesyfiéresjabioy itefetieií
Como m^ipf^ al fuego»
^,9 efcuhiñes€onfatiga Mudante
ElfáboidfSepjnal;
Mifábijtnqutporfuir4t As. udan^a
NaeenyéUas a U birmigay
Liegá^hMmiUeiy cofK€ lú^go^ Buelta.
Ponmio/ilencio al Ulio^
: No)ie pegues ¡¡tres fábh^ SefetUií
; Cmo mMpyfs al fuego.
: Pudiera et quinto yerfo coiiccrtaíccn el quarto delasmudani
^is^y él ícxto-con el vi timo de la cabera; pero no es tan propia
cíla confonancia dciasgfaílasjcuya cabeca lleifa quatro verfos.
como de Ms qué lleuadoSiO trcsjConio eüa,íquc rcfpondc^
Ietra,En lopro%ero,&c. i •. <^
; Sí í^e
34 ^ pirti Poetlül ^
Snctts: ^^^^^tíkUfremeimnayf ' v:..-• ' '-»Ar^*^-
' ' y de lafiiliobeiha fi.$r: •—^*~B- - •i f
^
-*
Pudiera tambiep e,iie.fia.plpira coneertar et'quinto Ve río coit
el guarro de las^mudan^as,y eí fextó co el vltimó dé la cabe^,
pero es poco viada efta cpóronancia. '0eIoVVíUá'AdéóS que-
brados eí primerojcuya cabeja es dé tres veffosjlha deí íféuar loí.
pies coalas miímas: confonancias ji^ueidíllém láGlbfl&del
yillancÍ!;o»gue tiene tres enteros porcaFéjá. Sóloíc difcVen*
cia en e^íegundo verfo de labueltá^el quallia de ferquebrádojí-
xomoenelíegyndo'delacabe^av ' ; ' \ N.-^:.»^ A
En la Glofía de la cabe^ajquetíene ¿I"fegundo Véífb-que-
brado^o el fegundóy qüartOjíe guardan Us^miñnáí^^ottíbiían*
^ cias qen la déla eípi'na. Y lb!o fe diferencian en q la primera de
' éfíásjiide el féxto verfb qtiebrádbí, y lárftgí^^^^^
> to y iextOé PódriAambientónceftár el-primer vetfo dfelatucl-
" ta GóD el vltimo deferepríífíi yel fegundo deíá búelta con el
^'priraierdííeiá'f^réía^cdftftiéa
^'^ Noflspueie^repimir^ . '"""•^'-/:. • " : . e . • •
lHuiansi
£.4 mdiia tUfta y fiU Muiani^é
JyetaSealti duhtcho^
'Muíanle
Ó batdontn por iteras. Mudanca
No fres mas
£)s h (¡ue tus ebraífábi
Si no Ceben
»^ -
¿nj^pMQ fus. meiiiás^
^temUdS :
(fnmnJÍTá$,emoj¡dásl
'-^ Cé
guieCil ¿I tncntf^uefé. ^ •^ A
yycris'níímárauilU^i #-
Comerás pdnierofquHUs ^ B
Sue Fajcual mxo del eieÍ9$ *. A
Pies. ; . ^ •/: -• ^ Jdti¿4n^4
P^nte,Giíoytang4tdftOy^ \ ' C
C¿mO{iysrfiiifieálffcido.f
Ci tmé'
$4 JrtePoetkd
Y di pafi0t del cem fano ' , •>C
Deibmha lomalp'írído^ r ^ . Q
Suelta» E[petHnf4íodoelml§ mmmtmmmmmmj^
CónpaUbras titijfentJUáSy > * — • — » « ? • B :
^^pthli^ Comtras^ndcrofqiiilhi^ • i .'g
f '•» -^^ *• j», '• . ' • . . . • ' .•
Pardie^SfítigódeftermiM ^*f^*rq»ttftimtrttHÍat'
Otear mis guiitamañttt ' í^e^artíjf etpdidgr,
mulgani» ¡4t tnttAñas^ Cmt el fiíh}^ htlgt&ár:
Qimojtse é» <leaiiin«» ' YiuhbésMt^iatmAui»
^J'or tlfotoyy laieaiadui Al ttempt dtlMptiftM,
i: ;. f^otiMrrarme feloa pthy mmetíttratAfiñaelo,
^tnieMaTm»spu^lUty DtftembatmmiihMlUs
fit*g»elien.tpmftttúh SiUlmiemhasirSrtrelta
í^em^ymdamityientt: , SttitGmitnfégijtdo.Cio
«, I M&^fi»rn«n-hí^en»s^^'y > 'Btigü^tfiier^^re tZtt
Yde^al emumii-pAHcho» ,. GomÍtAÍiia}ptnkSa.
CuUvqueregihsrtienes. •'• ^ ¡^^=«^¡1*iMeámbronaio,
FsnUpttahtrme tnelfHelOy , Ji^granéqMUMutretth
Notttnbhps dtfuntmdti Dé%^imms»rttmmiaí'
CAP. xxxm^
y lUánctcQs puedeníiazerfe en Vná'áeííoi mahériís'o que fe
repitan los mrfmoi ycrfoi de Ja Cabepííd mtídaHés ííádá: y en-
tpnces^haíieliázerlcs el Paera'd eiiíajie'íitffá'bn G!of.
íajtalcqnammqs condeEtenxon ella, gue-íájacertauan con fu
cabe5a,compé5 vera eñlos ViilaQfifcííí ^ÜTáííáádui'hemo's pue
itoro qucfolamentc fe g¿aráe;IácdBfóhátíiá¿pero,mlos verfos,
«u ios confonáces nutntróftanlos miímoj, como le haze- en las
Baílalas^
Baüatas Italianas- v e^UniCv^^ baíia q'eA:onv:!m<?n en la í*erít6.n*
tu con la buelta.aúni^uciixb^ccndcrttn can la CabecJ j coinp eo
^cíta doni^babfan Píos, y el pecador.
A. "A
B
Yq»f fffat ttma ie al A B
h^gui-más tem^^es perderte» B A
C Muddfifa
QueiUfútfnú^offnyidéí i 'T^ •• •
D
Tienes m dmábertídr D C
Ypr€¿ifi¡Hfmi ^Hi.gu4(¥.M C 9 2.
f^tt^m"! ,A _ 3
Suelta.
'QjH4^erMiffirfO UmuittA.. B • '•W—ill
A
.A A *RepéSiciS
Já
Aimátiit4iescl¿íjfí0^ , G
Que aflige tu^cra^bri^ D
El muir medí pafswnj •«ba G Mudanza
2.
PUiesviiuie^ndo nou ye99 O •D
'QuUret útramtjorjkefif^ B A Budta.
'A K
Qniét^gleifiápétati^ A ;A
3?Átú tnimm4s di yerfe.
Jtéyoscile/liales^
Beban tus mznilUs^
I.
Mudanf 4 Súntm lagrimillas
a. PerlaiOrientahsj
Bíieh4. TutlibUstoraltii
Tu llanta tí cancitm^
BefetífiS Ofoloícahllos^
F»eg^€l($ráfmi
Alfintifsimo Sacr^^trrtn.
A Diflonantet
£n y íiAn4íc$e ligera B AíTonante.
C L'iflcmante»
Debax^deil^tíca ydéU B Aííonante,
líláÍ4íádfl3Uyíri^t^ D Diífonante.
C$nocÍ€nd§ UrtU^Ay M Alionante*
Ai mseBré¿eÍan¿0h V Diflbnante,
Yá toígrnmttisy^zeáj B Aílonantc,
.B AÍIoDante.
ísnaueifHitrifletdf^
Porqu e U fttyáfi ántg^i iíézutidúUtyezes néi
íí¿H( en el msf dt áHt^ ejle mudé£91 Uí valles defu fee^a^
JsJuneáfáUaynd t^tmtnté^ Améíné,<^émmné iéyelá.
f4fáajffegur4rf»yii^y J^i^Kf^^que^i fue cl^tiway
Lefiieqettfedet^ngay Q¿e im^ttces ja ^ú U efwi
Y f9f ted0 elm0rJáUi^f Y lihte diña fn/t i?cf
Q^itri^t\4rM¡Htiiírá^^
jfr/saina^éip^tieé U v$U* Jllegrarje c(,n¡utj\ tfúj
gn IB máS al teje pcme^ C«a»er eoneiafuwtfg^
Se4íUÍ9 foire t^eíhttté: Ye^nlas üf^fiái feftey
Yiefc'uUymúr Usá¿UÉi 9UmafirMc^^fpera.
C^nfíét légrimúsanmentá* AfB4W0yémaífM ¡a ytla^
JT en /• penfámieit$if di\h fferiitídiftSétvcrtí
a^e^sen^ie^iUÜMkná^ Í4 tt/r, y ütf utíifsi(f0^
•C4 rk
40 -^r/í Postica
Del yt\eccb $ ^qtit alH lUua¡
^ Ten tales la^oí Id enrdis* A Chfi/iole dan en el.
'Alp^ofígtíirJa derrota •>'•'• Alma file quieres Higa.
Tanjírme quídií&nely
Qge detengan el ñAíüOy Qt^e m Peme la tormenta^
' Ya Us gruMStfs yo\€ai Mas p$rgo\alle de efpéct»
/-)i\e al marfñera aprhj~
AmAlna^'(^'e. •
''í*
^ ¿ ••• • . v i í
DehiGlo¡¡^s,CAP.XXXm. ^ :^
n LoTí e, noiiiore Griego; que fif.ifica en Romanee lalen^.
^ ou ;rom.retamVentmrelos%tas,Frvn geperade,,
copla''s,en qae fe va explicando alganabreiie réqtencia con mtt.
S ; ab?asVverfos.'Yporqa.píbco.paacon^f}^^
S a r a lo qae contiene aquel a rentencia,qae es como Texto,»
la ¿ T e a J i l a lengua n¿s manifi^ftá los conceptos del entenr^
d i S o poV effo í? llama GlofiTa. Propoíjefe primeramente
V™ " oTetraecano ( que af.i kilanian algunos Poetas >de
va3,o dos,o quatro verfos,raas o menos, como quifiere el que
le pón^: el qualencierre alg mconccpto agudo, y fentenciofo,
vCale?confonat,Ws,qaefepu.danhallárotrosJ>orqueIo
$emas,{¡no es que fe hizielTe de mduflna por picar, y dar en «
ent^nJeralosl^etas,reriadératino.AunqtieeslKito_quand^^
en el texto fe oonen dosconfonantes d.fiales, aprouectrarfe del
vaaparagloíTarel otro. Los.verfos del Texto liap de elbrdo.
talonera trauídos entre fí, qae cadavnapaeda hazer^raida
apartado del otro,o alómenc>s qae le peda el Poeta baierla^a
ma,pórrorCid!>q':ierea(quecfteeselnooredelofnlespies)
V meterle íTnalterar el propioque tiene en fu texto.Lue-go lipa
íinaráAlain buen difc«rfo,qüefea a propofíto dé la feíltenCu
I r o p u e á V lepueda llenar hafta el cabo r porqiiees gra^;:faH^a-
?oXnc.vrvna-Ái:egór;a.«Mfttaforaovn^onceotoenid.Ck)f
fad-rpr^n-r verfo.v faltara otro en la^delfegUfi3ov t o qaa'lre
prehenfe HÁracid eníu Avte PoeticaTconiquélveíft^v = ;;
Inli'-tthtiirrenterotáiCiirvreettsexul' - ;'"•']"
Significando cflre vicioporlainconftancia de vnoltw^or qvic
co neñc-.ir. a!br:harVñ cántaro, v andando la^ruedala<5.tffcvn
iarro Cada\^er b del retruécano fí hadeglaííar en dos RÍ-Í^A
diUas ,q.ie lleuen las confanaricias que el l>o,eta.qi1ilier;T. ca
u l que fein vnifor,ri:s ea toda la Gioífa, eftcf esy:qiíe o-idrs
i..'
4^ ^Jrte Püítka,
fueren en las dos coplas primeras, tales fean en la! iem^% :y el
Tltimo pie de la fegunda Rcdondilla/ea el cjue fe va gloíTandoj
y renga alli tan nacido, que no parezca auerfídocortado de o-
triparte. Mas para que pueda el Poeta liazercfio con menos
trabajojquando el verfo que ha de entrar en la GioíTa es dificuí-
Cofo,Y de los que llaman forcados^metalc primero en vna o dos
propóficioncs de profa , dónele haga fu fentido entero,y luego
preciire rcduzir aquellas propoíiciones a la cantida \ y tiumtvQ
del mctrojcón el fentido que ri^ocn. Muchas GloíFas he viíla
de Poctas,pucftos fobrc el cuerno de kJLunajpero no tan perfe
fta5 como pudieran fcrjfi concurrieran en ellas las propiedades
que aqui hemos íenalado, Eíla que hizo vn famoío Pocta^aun*
(j^uccpcubicíto^nieparecip digna vleponeífeíngui por exépl(?t
Contentamiento do éíHsi .
Que no te tiene ninguno?
Sipienfa tenerte alguno^
N o (abe por donde vas.
Ajuntófe^pero, tanto
1 Jifle Sol con eft'a Luna,
Que la cubrió con fu manto*
Huola de cal y canto.
Sin obfcuridad alguna.
Gloffé.
B ^as Csf^dfí^fy G il Clatiijtif f / f «J / ie púr Uña y¡fi9
QHÍxcrongnconfo¿farj De U Aebejfa quemada
3fAS ds\ey i^fifsá hi¡9 Ti\nado^ tuertoywohino^
Perota*ff<fyyy*i t^rtjj^f TOoffiífígadilm^lwo
Conynnw4<í¿i jpájúu Hofc^ychicá^yrtgiuada¿ ^
CiUff* bij^GoJlÁftfs Pifoluego quejiyieron' '
jyiz^e iúrlfayay mátitoi Sinf^téfptrfonáálgHriáy
con ioi^títyei diliibrS^^i T9¿p j yna yít. déxt^fon^
Y'onctrtaislaián^z^ Q¿¡Íp^trinym ñitiét't^
Ajuntoft Pero tíinto, Elte Sol confeftaLuna.
fin
Cvn recalo q 04 efpaii^.
D/(f\Aj}fjs leche Udio^
Qu e d¿x^ > nvjfu &^o y tí
Ser Lunajhi aii bnetia ejlrelláf Hi;i¿pla uexal y canto»
' Gil Cignijoton4qnell&
Tp&tmasleajíeic^ary
Y quitarle aqmilapnM^
Ordinati de IAUUÚ^.Í
Qwe lá cubrió con fu mantOf Yvinú Ant^Kú afeltiAP
A Goflanga la melena,
'ElCnr4malen9jafy Traecalialmagre.yafeiSt
Vienioya desbaratáis Yagua de la Uguna^
La boda^que ha concertaio^ Tettjaltiegañía la/rsntt^
Fer/fíade aldífp^fddd;^ Yd/íi UdexanhyenSe
Q(ée es linda U defp$fada* Sin-eblcuriw^ad alguna.
. texti. _
. , D é l a s batallas canfad^, ífec,
,, „ : „ ;' Glojia.
JB^P^Ítji^^ QMó4.i Mff.aSa Pgr yn y alte muy cettaU
yiiriÍ9Jinitnie^efiida, fíuyeJetyand^eBem'fgú^
ÍUÜP ij^ fréfguenfdyJéUay Yqual w$agafYochad$^
J^jefféfpjat etinla yieU, D e la5 batallas canfado
y^4ej^ Sefele el Rey don Rodrigo.
Can*
CánféhJe comhthf Yant it ¿olor hpm$
Y de liiiáf f a» íoi /5íortfs, iSTo (áñmU4fiigíd0; 1
Taina por medio el buir^ Si V4 por m/la, o por llano;
r el dexAfíes fn$ tsfor^t^ Sola vná tiéndíiren la aianq
Á meco dsnomrif. Y clvncftriao perdido.
» > •
Jjús triffesmales m}oSi
Sieritorae a las riberas denos r¡o¿«
Jtíd}4ÍpmS0gahñéJM
^ SoHpAf'amUftoUrhé^
'Ma/qfíefúdfAnniisyjos
Mir:^quenpf^
JOondceñoy deftetrado y lloro tanto?
Ttftigoidemismkleí
^i ' Si^niífiaiheñasyy ptíiafc^sfrioí^
j Lotjíerofartivfalet^
X*n^^iSe fheUuAntOy
Que tengo por mejor botaerme al Ilantoí
Qjuknejlinockfpfiralieiadó' -'
£1 g«j/i Tirre^-;yafl\tihlhgafai
Y en ef¡9s ¿eJiatoíUyilá j^afiaráy
SuhUnioy tacando mil ye^eiaichk:
Oquim¡eabracaraíon Dmenilfmhf
Oytndoi^^hhrM miS ditUes qjée mitly^
Con qaéfehífürá ehlmd m ^^Jhslpj^
l^Iikfírf^fiyyUéfrQCtíránAQy
Salir de h^r¡fi(m:^fteie¿etime:
jifsi etyáHtnU Cnrcio rodeado
Por yna^yotrdparu dt tmmgn
SéUá^áeémeUy mmpt fofUspuaSi
JÍtropflhydtrribAydesbéraUy
Sin yer | qum á msuy mspreíSd^
Definredáffi^mas^ymasfi enreda.
los
los EpIgfamip^p%j>íinp¿VAy wcíííipa^e^
uiene a fafaer, Sonetp Simpíe^09tl|áoj, Terciado, con Cola,
ConrjnuOjEncadenadojCon Etepcticron^Retrogrado , De dos
kñgrós,Scpcn»rip|>con Rctprnf Ip^:
Del Soneto Simple. CAP. XLI1L
COneto Simple es, el que comunmente fe vfa en Efpafia: él ¡Tf/»./ 4i
^qual fe córnpPne de pies,y de bueltas. £.os ocho yerfos^primc
ros fon los piefiy de los feisvltimós íe fiazén las bucltis de cad*
tres vna'buélta.'Los pies han de cocertar(primero.,quarto,quín
to, y oftáup) (regunduíicrcerojfextOjy feptimo;) Las dos buel
tas no han de licuar alguno de los cbiiroriantes y que van en los
picsjíino es en el Soneto continuo; y pueden trauarfe en vna de
nueue maneraT^^comofe verá en I«s Sonctosqiieadelante pon»
driíTicíSíy en lagríineas y letras dcflc*
4 Pies.
Bl ayrefrefco ielfiu^r httmáko^
.Que dgüraorddie ara-i y os recrea^
Por bí€rit[He áffire ^jféhMbhWfeay
Queosfitu4,yúStídürt el muniúrani.
1^4 fortttnafe o^ria^y pare yfánOy^
Que en vos ttief^ empiei^y enyoserea^
Stimeiáosfabd^qHantoftiefeaf Tep f7.8
YallfU e^pga queia vHtSttámáno.
. TerdreUUVidiyt^tUmpo,y¡éfnem9riay Bftelta I.
Que f^óp^p^. Ay^ q»€ no^qutpajSa prefio^
Que ti tiempáyeñctiyfigutUytSQria.
S},tojlo en bfenetotnA de attofefío^ BuehaiM
J$u[cad la ceUftuly eterna gloria^
YenJoU 4q$fejla^mprefa ecbadeheft$.
Confananctasdelas htidtas
-C ^C C. la v?íí-
-:DD- -D. -D- -C- -D,. via confam
-E- -D—E- -E- -E- -E- -D D. n<íttia riO
..C E-^^E- -C- C D- ~D. Pirece v-
-r<r ,0 ^^C^
. D- -D -E- -E- -C-
-E- D-—E -C. el tetfif
D D, CA ¡ I "ViO
50
« f ••
T>e U¡f
•OD'r-.
Swüós DohláMl -'ii;^ V.-'- i
•|i «I I ii> I W
A:
"JerceroifnirotitSítneh^^
Suáueminteentrauay . -^
r w «f^f^Jfcj J' áfécitUfiho daua^
XtmptánioáiltalQréUncimm^
i^breJayertcéípatia .
.'I
onetoTsrc$ddoyCAB\
Típ'f I o Soneto Te rcildo fe Ha tna aquel, cuyos pieí van tercíanido enías
t-' '^ coníomhb^a^jfíiíqü&íeparcé^ycorrfe^^^^^^
y fin que hagan-erutijcomo en ti Soneto limpie. Etóftos&zc
algunos et^l^etrarca vy ion 'grájCiúfós;, porqué Ileuán baííailas
bueltas las confonancias primefas'd^ ia OóíáUa Rimav^peto las
bueltas ion libres > corn<5 hcrags dicho atrás.
j¿ir#
&asp4rá ^mdf mi mandos fon M^f^UU *«W^Í«^ J)
'i.<
Del
S4 JÍrte P(j£!ic4,
DelSoneta Continuo. CJ P. XLFlI,
• Te^.f. í I E JL Soneto Continuo fofo fe diferencia del SimpIe,o Te'rcia:
do en que tiene los confonantes de las bueltas del mifirio se
ñero que los de los pjes, v|,or efib fe llama Continuo po^qtfe
los continua con los de los pies. "jforquc
Pies.
C<m\i efp'it'íulldi vil mixturtty
fíñmbre^ de poluo, y lagrimas formado^
Por ley diui'ia 4 mHtne condenadoj
PorejtenopontsfrenoatulocufiÁ^
Comien^aj/a aUorar con amargura >
Lo mucho (¡ue « Dios tienes enejaJOf
La mab yiia^ el ítemf o m^l ga/ÍAdo%
Si no te quieres Ver en apretura,
Sueltai. Llsmannoteeftaytlajepultura
Lugar efirecbo^do ferS enterrado
BHtlgai, Vquantoenellsyidaeteftmado:
El tima es inmartahy ftemprt iardy
EnfolaellAempltAtutoidado^
reva^slauonando"ditanSat1^^^^^^
los p.es las confonancias del Soneto Simple Ó T Í S T ' ^ " "
do ais.deencomencar
fo ha el pnncipio,cómo en el^. ^
oor diVr.'rv^ fe^i' S^ o ? el Pnn'er
£ ^ ^ ver-
demasprincipiasdeTosóííócv^J"' í^^^f ^onfonanciacon- Jos
de la nínm mane ra D°donI °'' ^ '' P"T°.'^« '^^ ''"^l^"
puedenhazerfino o Í a s ¿ " r ^ ' ^ f'"'^ít« no 1?»
ji la Sabtdma.
Pies.
Plf/^uitrádDicí^qMfintiSahidMriay A~-= _B
(Gf$ia dfl álmay acltftHllnmbteta) JJ-. A
fíHfiiirayüimpl^adoellar^odíay A B
Lafriá nosbe^l tiempo ({»€ perdiera» J3 • •-A
T$t$ierácgtttgdMÍ{e compañía A—r-——JJ
AUgria en U aiujtrf^^ ypa\ entera^ B—'• A
yinélo que no vi^quando en ja, A-— —B
Queviá^io .^H^yi^JAnui^uifierA. B—-——A » /
yencido de igmT4ncÍ4^poíre^j ciigo ( \^.™,,. D Dtiiítá í•
Entrego á fiel ingenio enufjtixio^ D-—-—-,-.«.-0 -.
Defpedidodeloc$o,yy4nOjtí:Sgú. C -^D *'*'"'* *•
íftifgí? fe /e recibás^que aunque Í4 /ÍÍ/O D — — C
terdiiopOY fugrá» de£a¡^fsiegOf C D
Sofsie^o ba d^ bailar a ti ten djom D—• —C
^H
Del Soneto Retrogrado. CAT L
^'M"H Jl'^iyl Soneto RetrograJa, caJa verfo h. de Ileuar taL dlci
^ c,on.s y fentencus, cjae leiJo al derecho v al reue. poraba-
M'^^¡lt^adtamur,ywUadfub\ta •
;^:A''í, Sí«ar,.„í wa«¿fl ¿ Í V Í Í O Í J feíír#, i
Chafáisbafierctím erigíésaúenu —A
J>i¡f\ai fifjí'fií r,on ^dá fúr Ument . —-fif-A
CbimdlriCorddfaTeifeconüéne^ —B
£ corno el maref$fofo nontent —-B
Bnji máon efltér ^ot fám droit content. A
Scmpre fe tora I ho mo-icbe e fállate —C SuetfáJl
¿amerpsnjefchifordebonhy -r-D
-^C
Jltmhrc fit(tUr*gu4 imrefcy —D Büflea i |
I4A de granfaií linguajgeji^fA^t —^C '%
*•*.
Jiurpitttfsh grAntfeiun dijlroy. D
V.'.- V * *•
falfaS'^tnmHnd^s^ieues^pírnierofdfy » i i »
^"J^'^'Ufíaiejiafagr^^^ i Pies.
*. i
CAP Uílt
Coifificéciáyfaer^aqueinterfompd • • -»-—»A
ElceUííi^ytcr^t&llemiuimhntoi ' '• .i • ...B
Láfamscanfan^fáyy cUrétfompéi —.^ ^' •' A
Ddftiomasfuuékami cdnfadoatittttOy • • i B
Dgrrame tu toda^l orh de la tierra C
jLtf; armaSyúfuroriy nu^uá guerra. , „, • •.—««C
»
OtN
£n/0 lugar fotro de áqnel cubierto^ — -—*- g
SinCúno$0rUelalmamerehaua» n,. p
Tim
' £Í¡íehhetji rrg4/¿ ¿igft,í vicia • i>
^ i 4 tn$fái4dHJcfpMmafgaUfaliiá» f—*>'' 'D
r • • ,. ' ' . . .
» .; . . . . .
-r
""' 'Pueden eílosSerucnteííos licuarlos Sos píes quebrados yCOfíio
Jos lleua'aquella elegante Oda de Horacio,.que traduxo elle
iniTmq^iitorjIa qual nallíjás entre las Anotaciones yque .bixo
clMuellroFrancifco Sánchez íobrc Jas oirás dé.üarcíLaífq,
xuyp principio « e ñ e . ')
Seraentefid fn
„• > . 1
Eh qus patOf Abfúonytu hermofuta..
Tu g^ntUe\a yana^y tu locura}.
El blanco cuellújU Af»0rt^fafremey\
Loi ojos^ycl Colorid roxoOrknü\ *< I 'I • 1
Seruentefíoconcotk^ \'[
Co^olaflorque fdkdUmáñdná- •.> '
Coficlro\iofrefcomnyto^4nay^ » ••'•;—
QuandoaVurío B>
XI capullo Jefcubte el éncuhtertú —^ ^B
Tcforo,yhermofeaelpradú2obUcvt9 --©
Sucediendo^ ^—^&
&^' S4 jérte Poeticé
^ Lái húj4h¿f cW^or erifiúqutnenio; « miiji ^-^-* C
Canción primera.
Sta Canción es la nona del Pétfarca, yla deáqnella^iníígnc
E Égloga 5 enque Garci LalFo de la Vega ineroduze a Salí-
cio,y Níemorofo.El cxemplo es de vna Emblema,en>qüe fe
ipinca vn^arjaljy vna culebra^ páíTa apretadamente poí-eíjdef-
.~ " £ pojan^
66 JrtíFdStiü
po)anJoredeIacamiravieja:y otra que la detiene poí. cola^co
eíta letra. Stote prudentes, íiaitferpenres i Matth-io».
Eltancia,
Pjirechjífsndj^y de ^árcales tlenáy
De efpifias peaunint^j^ y de abrojos
T^trio pajear-iy pajíafe la yida; ,
Hazenme acouArduyiffin turbios ^jos^
Que ve en lo dffctihiitto de mrfem^^^, ?
Ym laglofiá^qne aj m talfíib¡da,'.\
por atr.t¡^arfeaj¡da
T>d y en^nsfo diente
£)2 h ¿iútigtia ferpiente
A n do zntr a i: al A i n c h A p eU andr.
Ya inúií^ mi decbadc iqnuiando
JBííaca yj ¡f.i risja enuenert^dn^,
TurrjhttcluQ a>rfá\\ránd^, •—— £
Con fu fuerte pOfU^en ¡t dírramada» • - ^•" . .,,, jp
Tras ella Eíhüciaí'e podían feguir otras muchas delamifmá
forina^y defpues reniatarfe coda la Canción derta mane ra.
;. r Remate.
Caficicn (idee ntre efpináS
S<íUstanror:^yf€¿iy
£lqui¿otras ve\es\uehacriiltartn u
i O puedes cfiufartet
DiciendoÍ2 el aprieto -^ en que te yi/le^
P«fj no es cbilpii del arpe v ; .
; Sinodelpdjfueftre bopofdofuifte.-
' Canción fegund^}
E SIa treinta y quatrodel PetiJéaÍ;^tigne"^raciáyartife
diíi:ultoro; porque en elianofe vfan fino tres maneras de
- Coníanantes5losquaIes íiendo vnos mifmos enlasconfo*
nancias^fon diueríps en (as vózesjy mudan el ordenen cada dos
Eftanciíí s, como en eflastres fe yérd: a las quales fe huviier^i
de añadir otr.-s tres>vn3 tras cada vnadeftaíicon las. íDÍfmascon-
loaanciasj comojas anadia dféUíirca^ i . - -"
' vC^^íiflJtfce/ ore aztkar yoy í.ragf(tnd(h:i. A • \ ^—A
/íí<íA ajyqafen^s be cQíhtÁo, quafido^ *^v>». A
Se paJÜ'úUdtilfuray *—^C
Y ¡[u i da U Amar gura y •. • •.': Q
g{<e largo tiempodura^i • -C
LipáUííar^y eíiomí^í(42^^d4^Ío,4: ,rr~"' A
" • .' ' ' " *Effáncra 2^
.Tu*cfir4>esjp^remejy:d(r(f*Ka'¿íj ., ———~ fí
¿¿¿^ fO;i / j te-í^fingidAde í¡ttm¡urú '-^—-——. C
LA vifta delmAnteto^honífiay viiva C
hUuátrasp^-yf'dH'AhjafeApiid^Ya^, -z —13. , • ,
Todo ümrtn¿o"tfJiXUí\y te'Ú^Ura-^^^
Ytienei h tuvando A
'l,os ñiíchos^ que primando "^'^'^ "^/'-.Á '
Díil Vino, qae ras ddfido ^"^ ' ^''-^-—A
Se quiete ÍJÍAT fitm^rc enfu figuera.' -'- - B
Queenféjjiiatorpeyficra * ^ -B '
' ^etonnUm quAlquierA^ .—— B
Qj^e en ufe refritera j •'^^'^^•- ''• •:..J.—^''H ' ^ •
Mientras en fu feruicio^ycafA dura.
Cancioníeri¿r4k
E s la 47.dei Pe,í;r^r<;a.jAíajíiUertc.
Eítancía.
iíií?.irg<<5 fnacilma^defm^mhráddi ———. A
- fi«fV« í í áio primlegio tan cumplido-^—' —13
gge AÍ MojiarcAdel mundo mdit mido' ^ •^
í Mrr-efpúAn tó^fih$4ftu'efpdA\ — — A
J£ z ' Quien
68 jirte Poffies
Qttien te viere temhUnioyy dffarmáJá,
Tendrá te compafsion j mgsáf traidora^
Que tn llegando tu hora^
Is/okáfld íontfátirm^ítdloteneUy
DI¿ h^ze rtfiflenúa
jítu gaadaÍA cofua^ineuitáblet
VobladopetOyoftter^a inexpugnable
Capción quartá.
Es la veinte y nueue ¿ú Petrarca.. A l a fenfualidad,.
Eftancía.»
SenfualUad de mil engdnos lUflJf^ • •• A .
f^erteno df frazada: -B
Sierpecrticl^qucwataaiormedendoy C Rtmate.»
falj'j pljzeryíormenío a^ucáradoy • ' B-—-H
M¿*l¡ca de Serena^j , A. —f
Q^e ionfingido canto eníerntdtnioy'————C - — • — j ^
Me vas entreteniendo^ • C • -L
Sin que ¡a vida fient/f^fiefif/^^, \. ^.\- -. D •I
Pút^ me bin ches de, eSp-erofas vaif^Sx^i.'ñ'''^-.- • ^ '—rr-L:
PorqueencuhermiscandsX : T^IT^^ r—r^M
Ely¡l¡ujeio^lafá^nd^ajSa,^,,'y,.,'- ^^^^ ^«^i^P:rrr-?»;.,N
Los dolores ftfítajlá^^ ' , rTT'^ y: '•"^'^M
Coruada laefl^turay P"""^^.'}^
Lafaitadecahrylnegrodientey "~'^~~G .
YUr/iortaifigHra^, _ ^^ . ^^
. ^^ :•;....„.,^ .•^r'^-' ^v .
Arada con I AS rngasjálafrjntet. .^-.^ '' -.. ' '^
M
'^^
••.•6->.
ík^' >^.
A
B
Que cottía iuUefoltdáife éhi^á! ~c
Yriue <lefcHÍdad$9 A
Y¡exosietmp4cb4rf€^ B
En lo que ál alma impidiHf mhura^a ..^ C Remate;
NovtelallendpU^d^ C •III 11 I, ..I { j
Cáttchnfexfa.
Esla qiiarta del Petrarca,ydí^ Garci Laíro,y laoftaiia de Bof-
can^aunq le quitó Boícan los dos yeríbspoíír^os de cada EUa-
•E. j cía
70 > ^rie VóetUs
cía.por parecerlelargajV vario algo en el Réfñate. E! exémplos
defta Cancion,y de las dos que fe figuen fera del defaílrado fio
delaReynalezabel. Eftahcia,
J*ttfte remate lafnintablchlfiúrUf: «A.
TfAgeiiaál yiüo deUbumanayiiaj'—-B
Ctf/íígo atro\, V celebre efMtmiento» C
Eña es la muertedtal yiuir det^idá: -B
Ella es de tales hechos Id memoria: •A.
Bft^ es el merecido monumento^ -C
r4j?¿/c tufoberuiien yn momnt^^ - C
yícahd'etupompajy lQ\ajLÍay
Y Aqjiel airado y implacable fechó: -E
Tt4gloria je ba deshscho^-
Yoia tí* iKJUfticiiy tir4n\fy D Remates
Y illecho de defcmfeyy (epuUuray
Quealfin\o ¿ezabei<ybarecebid(> . -G..—M.
Ej^e tu cuerpo tierno^y regaladoy -N
Con olores en y ida embalfamadü^- -H- _N
Los perros tefif^caí) qujil ha Jiío» . -G- -M
Q^en Viere tt$ defajire^y defuentiéray - F - -L
TíAyendo aUm emoÑé tu locura^ ^ * L
jEí tjld le\abi:i\ dirítembla»dOy,, . - 1 - -O
E^ejlala que ÍUUO electro y manioV r^r - I - - O
Canción feptima;^^
E$ la 18.X9.20.. del Petrarcá,yja i , y 3. cié Bofcan.
3y. ' EítJacia, .
Ef^^iUhfufr\hh •— -A
Rej/'ia,qtte coafurhfttáuUty fañ» — B \
Sincáu¡4perftguitAlftntotilmÁ . > -— C
Apipudfueñi'Mt - —• B
Sohsfuhy ctue.UAÍ\0 t{mntertihU '• ——— A-,
'•'
Cancíottoólafta:
.'Es la 3 p. del Pctrarca^y la quinta de Boícan;
-Eílancia.
jid$ tfia U madexd de ori^l^n$f ^— A
Qne tanío hirmofeana t» cah^¿^ >-—-~ B
^ido lágeatílezay •> ^^B
La gah del yeíiid^ tefulgeñíe^ •—— *C
Ydélvngiio to/ir$ layiuí^ú^. • < B
•Enquep4roeUfptjQCTÍJlat$n9y A
Ai^nde tan /?»tin$ —-—A
MiraHaseUolorrefplanhdextte '^^ — C Remate
Enlamexúla^que del rox^ Oriente^ -—— C H
Y¿eld9radoSal efcármo¿4\ÍA? ^^ • D 1
La frente alabaflvndynoarr^gaday — .E i,
La man^bUmá^lifa-iy t^rncádáy »" E .L
Ehj^gar^OiyeUroqHeatraía - /• ^^D — I
A qua»t9s el quería^. -— D M
yíy cierno envn momentate hafaltadoi —-r"" ^ M
Otien^nobienllegadoy — F p^—r fsf
Qu4nd9 te vasy y d e %as de tu gloria —— ^—- G H
2 tijielamwfaeion^crueimemoria, '•^—>"•• • .Q
C^incíonnand.
lERa Cancio anda en las obras del Petra rea ,y fuefi Ai tor M.
E.P. en el exemplo della,y de las dos ííguientes.Explica -Hoio
.feínes luafeítojauitndb viíloa laKermoía luduh. » -r ^
Ettancia. j'^'^''
Jleridoefioy de Vf:4 mona! herida^ —~ i w — A ^^'''
Qke en luíiíOiortaí d^lálttjamií¡Hi dad^^
.^i» r^^üratU^Vypiytí^tie dupe
/2 ^jifiePotttci
Mi natnnl hrr4t\d contraftAda,
Quifiera folo affeguraf U yiiáy
M^sno/ehallúra quien mí la ajlígtire]
Niditan nzio golpe el al^na curcj
Vorque es mi maí tan entrañabUy grane
Que remeiiarle otronoesbáñante^,
hiño la que ignorante
De mi dülor^ lamÜcinafalex
O beridafuAuey
Que coa dul^sáfa puedes dar la muerte:
Al anififO mas fuerte^
i^e en la región de Tiro^y deludea.
lamas reconoció lagentp Hebrea.,
Cancioajecima^.
Eña Canción es de Guido Caualcantc> anda en las obrat
del Petrarca».
Eftancia
Dentr(^en etbraua peehoyáfaez^^rdey -.A
Do tan dalce^^ cruelmente me i^uemof. .B
Que pena en H el álma.yfe retrea: -C
Ladá hura^ que efperofe ba\e tarde^.^ -A
Si tardo en remediarle pufio'ytemo^ -13
Que tiene deanfentarfemela HehrcAy-
' yerguen^a be de me luren tal tftidOf
Que fea deHoloferneiya ftSora^
Vnú mngefxautinayque W{i k^^ !> - F Rematé
•>•
Cando fí Jecimatems.
Ella Canción es la del famófo Poeta M.Cino^queati^ ¿aJaiP
obras del Pe trarca.
H ^ft^Pnetha
SHandílf í^stt^fp^tonUsfntUgyQfAmehte
Se rieron en dos paites diuldiias^
Y dieron pajio a la afiigliá¿emey -A
C^lgáiat en el ayrey detíimdMSj - B Remata.
QuAÍeimtirellas firmes wtjlniídas ^B^ .E
J^or el poder dhinOy
aguardar el Cámin9 F
Por donde el pueblo amado -G
,fajíauael Mar Bermejoapieed^ado. .J> G
Canción áécimaqmnt a.
^ -Es e» el Petrarca la veinte y dos, y no tiene alli Remate,
Del propio conocimiento.
jS.{UnCias OPadfi^^inmenfojqtte tnmoHible efiando^
D^s alas cojas mouimientoy Vida^.
Y todas las gouiernas ffíauer/áente:
Que amor detuuo t» juflida^ quando^
MiélmsfMO tanUca^y Mreuid^'i
Í¿üi4tt defampar^ndo eiirnirfuente^
4^sfonjQlíoJas aguas detenidas
Mn
^'añoUé
En si be ihniOty reprefúdo cieno E
7t
De Us cifiernasyjcjas^j tompUiS^
DslUfuífon huidas^ D
Sin detenerla de tn ley el frente.
Ominfo DioSyú altrfsi^d clemencia I -F
Que nú me^defpeñijes ni momento
*'
•G
Ai infernal tormento G
Púr tal in¡;c4UtHdyirre»erettcU\ Mi tmmmmt
Canchn décim^fcxta.
Es la trigefima del Petrarta
Al Pecadoto
Oeulp4 í^mjirgA (¡usnio bien ({uitájie
AUlmí$ mt^i yqfidtitomal Ubizijíey
En fendQen efie cuerpofl^coinfüfuy
JO c graciayj de juíiuia /apriua/iej
Y al mijmo Dios covtrariata pufisie$
Rebelde A la r^xpny fvri la^^xúnfjitjay
Por ti[¡4 bien reufai
Yu a patajú mal libera y prefia^
PortiencQriíinnU' guerra exeTCÍ{ada
Herida y UftifTídday
T-a tQLíslat m\ferias ylue expueft^i
liambreydolor^gemido^eflio^ inuiernOj -
P&bre^tí^enfermedady^ecadQi infierno
Canción decim^fcftmá.
Es la 48. del Petrarca. Auentura,
S^ltpútVi»iefiettocáuetnofo • ' ' A Eftancia¿
LUíO ¿e defcmfueloy (Xmargur4i >• •••• B
A bufcArmiy entura —JJ
Süjpiros encendidos defpidtendá^ m i^C
Yéntremepoeo apoeoenUefpejuray • »-K
Que a c^ffife ofrem^ deyttyalle^Xímkrofod'''''*'^ A Remate;
Penfé hallar repofa^ —*-A~ i->'i G
Yfuemme mis anfi^s íifligienh^
y efitdntúgrdío eUlmaenternecUndOy c H
í ^ l %í/rf ¿f r^£r«íe para d cidB%
Dexod cuerpo -«elfueloj •D I
Yffi^a^^^denynextaft ttafpusfíá. :-E. —L
M^squien dirá IsfieSa
X}ea^HeÍdHhofo rapto no efperad&y
YdforjionenlíamáSúhrafdA
Hf^ancia.
"jfgeno ie r^y^^ ^¿tnicílayado • •' A Remate i
Entré por y.if4frrfca.pradcri4, B
TráS lá^Héljíf^tgaíA — B ' ••«• G
Vn vátUbfmbUyhonJo^iy tenebrcfo,_ C H
— B ^H
Denegfo humo y llamas tohado
Conpáfo úpelefáÍo< — A Remare i
YMnjjtif ttm.^ngi dtl áitmaft, G
ftt^iuiteit iojjkapttfuro/o^, -c •H
-D. I
"Mtiixpi'Vtitioyti bomirt ftrdiiSi E I
Nooyeitl^emidOi •H
i^e'f»Uáttttya¡lemiferáhíe; D •L
-F- •L
Sialtitlt ^uittn ir,vi porU emftf. -F
Canción VígeJlMá.
Es la j I • del Petrarca. Eítancía»
En ytt<aclara fuente — A
Néreifofuberm^fura contemftanio^'"''^^ —— J5
Y en lagrimas bañando * B
El mifvo roftro bello que miraua, C
Las aguas abra^auay C
For abrafar aquel^ que en elidí via^r •—• D Remate
Yallifedfshaxja^ — D —G
Hablando, y r e/po diído tiernamett.'
O mssrefplMieciénte ^A - I
Alrha^ que eftasen graeia^^ miranda' B
Narcifodefuroflrolafiguray
Sintió tart'gran dnl^ura^ -E
Comotu la bzlh\a meditando^ -B
qen ti del altoei^io has recebidoy (te^.- -F
No te tudues d^amor yn fuego ardií- .A
Camión vige/lmaprima^
Es la 11 • del Petrarca. Eí exemplo fue crddu2ida'
de vna Italiana,
£41
7R J^U Poética
l^fis íetUsfloreiy hojas olorof^s^
íayeruayayre califas ale^riay
JjU muficajft/penie losfítítidos-
Ver armas^y Ateos entntiem eldia^
íafombra es dulce entre Usfrejcas rafas^
Los ramos délos arboUy floridos^
' Ylosarroyosfrefcos diuididos
De la fontana cUrOi dan contento;
- J4as ay que mt accidente es de tal arte^
Que todo quantoy eoy a no esparte
/^J^f^i^^f lapena^y el tormentoy
"' Qiie en misentrfñas/hnto:
Jhiorthojus^ayre^yeyUétSiarmaSjeáfítOy
Fstente^yjombraacrecienta masmillato.
Canción vigefimafegunda.
Es la canción ^^.JklPetrarca, traducida de Italiano en nuefiro.
Jengua^con las nHfmas confonancias y fentencia.
Inuocacion. '""
yirgen íerwofa^que del Sol ve/lidtf
De eftrellaf coronada a/si agradajle
Al[umo Sol^queen ti afcondiofu Inm^re^
Marsiame amor^que m ti mi iejlilo gakiy
JMasnofi comenfar fin tu vertida y
Yfin elqnefe pujcentualtaüíémhre:
JftHoe^le^pnes tiene por eofitsmhe
He/pofider al que ¡Urna:
V}r¿fn%pues ati eUwá
V J^^fi.rajíHmana mifer¡4,yferfíihmhef
'yeofffteeefsiidad fepido agora:
Socórreme tniaguerra,
Aunque foy tUrra^tu aliáEmper4íior4^
Canción 'vigefímatertU,
Bsia4o.dclPecrarca.
.th. Virgen
Invocación.
r/V¿f» U m^sgraciofa-^y h mas alia
De qaajítas fofj^y han /zdo^
Gloria de hs moftAla^lH\idfuelo^
De aquel UcoTyCiue a 'i^ida ztsrnafalta^
Derrama iií mi Untih
Vmfcruitnte gotade[(U eUhhy
Puta que ti duro y el o
Pf mí interior tibie\aya ieshech^^
Emtar pueda en mipechtí
£1 fuego de tu amor^eon (¡He a^afad^
Amaniots me vea en ti mudado.
Canchn<vígeftma qt^arta^
Es también la 34. deí Petrarca.
A la Virgen nuefira Señora. Eílañcía
ylrgen fot mas btfmilde Uudntada A
A la mas eminentey digna alte\a^ B
Enciendt mitib(e\a B
En Cíifto a7Kor-¡y llama fetuoroja: C
Soccfreme^ que el alma eíidprendada A .
De gloria y ana, y de mortal bellexjt, •B !
YporlayHtQrpe\4 B
J)e bMe da la j^ytmat preciofa.
Defcuhre Virgen effa tu ^racto/a " G Remat-e;
Freme^que en lu\excede ala mañand^
Y la hermofítra humarla D •H
Se eclipfttra yi>tlendo ati4ptefencia:
Comoalfalirdel Sol por el Orientef¡
Sírtha\eJtrefiílenc(a^^^ •E •r
Cubre fu rOjíroVenfíiie repente. -X'
Camión mgefíma quinta. •
pStaCancipnesíá 23\del Petrarca.,y lap,yió•.•c^e'Boícah^
- aunque Boícan h anadio vnverfó^y varió vnctíofófiVntej^^
los pies poílrefps» '.:.'*' - - - .
• . - . » . ^ ' ' • • • • : . , ' • * , " ' ' A ' ' "
80 j4fte PúcilcJ.
A las (agradas Virgines y Mircires.
Bendito coro^ yirginu Ja¿ radas ^
Que confloridosrarólos fe(lejando
Vusfltayitoria vais tras elCoricro
Con amarofos pOjffós car/íhando
JBmpos de fus olores yfifadcs^
jtuiUoU fegnidff. acá primero, (to^
JBlfae ineUnAÍo>¡¡y muerto enynmade
TtfotfASfOTfufi también moriSeSf'
.HendidasáUmor,más no ¿¡sefpada^
ConrazQU os esdada
la gUrU del triunfo^ pues yeneips
Con mano iifarmada,
ConpeihoJladQy^mugerily tierno
Las efpantojas Jarías del infierno»
Cmcton 'otgeftvíalexta»
^ e » € l Petrarca la Cancíoñ odaiia.
A Jefusrecién nacido,
.V Rancien vigejtjm^eptm^^ -
Es la 5,. del Petrarca. A Sjuan Bautiíla,; -
¡En ({t*e tofa maj/orpudomojl^urfc •'^—--—^ABfiacia*
LA U ntUad de luan^y ardií»tc\ehf -—r—^^-.^— fj
El noble c$racQn^ humilde pí (ho^ '-^^—C
Que en no admitir Uhonra dejle fuelo^ :-,. B Remate.
Yqtf^ndoléenf4¡fduanihúfhihh^^^ -"•'/. ," •'•'r'^ '-A —-«G
^ Queriendo áut^qu'eia¡e en fidnheibo^'-^-^ ^ C—^-rH
Rendir a Chriíío ely^ffAllageypetbo^' - ' C —— I
<?¿/5 f/puebloaJkhnHoleófrttíay ;;¿--;:V>,;>,•:; ^0^^—.^^ I
Ya/ifeenuileccry __: E -—^
Pí?'* masghfífirary engr^niettr -• ' '" • E I
A^utl-^dequien p^rFrtcurfot^enia^ ^.^_ D —— L
Yen publico pregonreconocer 'r-—^^E-—^H
S«baxafuerreiy ladiuináülteza^ ^ ^•••.' •.•/;P^.»,' .^-.JL»
De quiera el recibía^ ^' ^~ G
UíialmumbroyUyirtud itlataht^Al^ "
C'unción vigelimaoóiam.
Es la 5. del Petrarca. Lfena en tocias las. Hftancias vnos míf-'
nios confonantes^y por él mifmoorden.peró no vnos mifmpj
vocablosjcomo fe vera por eftas dos Éltáneias.
tiüinda tontemplo aquáliluftreafsiento^
yído iasmasdicbofifs
jil'TiaSydi y ida eterna eflan gc\án4oi
lásfieneston guirnaldas Coronod^s
Defrefcasrofas^^ efmeraUaifirtaSy
Cantando el dulce fn dsju Vitoria^
Con ramos en las wanos*
tff we eonuleno al ivfimo elemento,^
Ymiroiafíodofás
Ticrras^do V'IPO perhprelamentandoi -
C onatifía de dexar tales múrúdatj
El corado*! trajptíeñú en las diuinaSf
DepíOfpor go\ar de tanta gloria^ ^ :'\ ' "••-"-'F'
^exar guSíos humano^: G
Si AruVotttü ^
Re matct ^^s qtiUn podra ApdHdt de fu memorhi «-1— jF
Milpenf^miento$r4nos{ ,-—G"
N o fe pueden hazermuchas EHiinciis en eíta Canción, fino éi
€¡up aya mucha copia de confonantes, para lo qual es muy iaír;
portante la Silua.
Canción Vígefimanona.
E s k 17, del Petrarca^el qual no la dio R emate».
--,„.. Al fantifsimo Sacramento. ^
tíhncia* ¿^¿^/^.^mifl,quedflLfon/a(i^e^ -. —A. •
Para que ai fi^cüfaefes tal camidéy, ^ •— B
eue€nt'$.yforüc^<ibrjJ¡eelf€fde')^¡dé - B
£nqHuniayidayfer de Dios c^nfi^e \ " » • A
Cfje f^trfas^quí yalor^dálma difíc^, ^—— A.
Que animo^ que bríof C
. Quemandoyfeñorioy ., C,
Sabred rebelde cuerpo la pu/!J{ér. • '•• A
-^y^fli^Undíélcepémldeucomiejff,^ • -í>
T en tu diutnoferje eoamticp^ —^Ü
^ Caución frig^/íinaSéxtin^'
Deftas Canciones hizo elPe-rarca ocho, y fon en el orden que
«llleua»la ^.7, i<. 21. j i . j,í, ?7'. 33.46 Lhmaufecomun-^
mente Sextinas, porque cada cftacia dellas esde feís verfos. El
pÉt r^m ^^^ ^uificre componerlas con ei artificio que piden, ha de b -
"*^ •"'raar(eis vocablos de dosfilabascadavno, y qie Tean dillbnan-
4 • tes entre fi, y hazer fcis o dozc Eñanc¡as,'y en cadavna dellas
acabar cada verfo cenvno délos feis vocablos porefte orden;
H.^cíia la primara Eftancia,y difpueílos libremente los feis vo-
cabios en ella: el primer verfo 4e la Eítancia queíe íiguc, ha
de acabar en el mitmd vocabIc),en'^ acabó el poítrero déla E i t í
ciavpairadd^y el fegundo como eí primero, y el tercero c o m e l
gumto.y cl fexto como él tcrcero^v de alli adelántela Eftancia
tercera ha de Meaar eíta mifma correfpondencia conJaiegúda,
y la quartacon la tercera.v afsiJaidcoUs.Y CD el Reíiute de to
••'• í
^3
da la Cancíon/efian de mecer codos feíS VdCábíos en tres ver-
fes dos en cada verfo^tin ningún refpeto al orden que lleuaTon
tn las Eftancias paíradas:p0r'<jue como el vno entre en elfiri^es
libre meter el otro ea qualquiera.parte del verfo, con?© fe puc-»
de ver en todaslas Sextinas del Pctrarca>y en eípecíal enia Can
cicnfeptima .Ha'¿enfe eítas Sextinas5paraoftentacionty apara-
to^quafldo fe piden en carteles,© quando en alguna íoIénCfieCi
ta.qmereel roeráfcmbrarJos tapizcsde variasPoefiasyoea
otras ocaí ones que fe ofrecen .El alma enfadada, y harta deft^
vida fufpira por la^terna*
;« Oy¡iém}ferdíUyOthrra,of(teloj —.. A.
O cié lo j ^fMfianucñra^^ iuía v¡Í4$ —_—~.J5
O trine Céuttuertoy9 dutéi fuerte: -w———^C
O i»4r3# ykntoiyofsgufopuefiOi .— —IJ
O fl^fodíUuáOy^iáfgatíempi^^ - E
O rieafofifsÜH de eternos bienes» •-—• F
a O quánio trecarj terrenas bienef, — -• ^^p
(S i htenjoni^ents bienes ififiejuilg^ • ¿^
For Ut(¡ueuofemmdanconéltiewpoi «•——j¿
O <ifiandogo\ari di eterna yiáa^ -*_ g
J^eno de peligfos^y en elpuerteíf ^—r-——Q
Utcbojúy^/i áUénfo á^neUéfuerte. —— Q
J Puesferarnt 'Pintura de tdlfuene% r—— Q
Que iQn el bUn menor de équeflos bienes ——• ^^p
^ur¿ bailado mi ejperdnfá el puerto^ *..... p
TolúdarálatoUsdeftefítehi , . ^
Colando en tiertafirmedeUvUáy .^ ¿
Si^e enfermedad HO¿a^éyedad^Q tiempo^ . _ ü
•j^ Mas ay que fe me ba\e eternQ el tiífO ^ - _ £
Con tantosplaf0Syquem$eriJlefféerte * — C
tomeie^^npedirlos a miyida^ ..— ,K
Yaque(i a frtuacion de eternos bienet **. F
luntaconlasmifetiasde^efueio jy
{ia^enholar mi tarda reía al puerto^ ^ 0
^ Tqúa^Ho maidelexosyeoelfuerto^ •—— ^13
XnM¡eté^íUiUe¡e^Siem^o E
JF A iDf
84 -^rtePáftia
DeUlirdehUrulÍ0t fueh, • " '
Ao^:ti me condeno mi t.riSf[i,trte,
^'"'^'«ItstJitoíoimaynttbienet
Gíettene^.yj^amienfttamtvida.
ffsfient<retenim,ho^yenmiyi¿ay,
Eldffiábriififindefudulfuréf^
A tanto íle^a ya mt defu^ntur^f -B
%e h^uimásmf dá&ifmjtsdffeo, -A
Balista II.
hs la Canción primera del Petrarca. A S. luán Bautífla,
Ju^ío el luzero el Sol refplandeeiay A Repre&/
í¿ue nofe deslumbrana% B
Porque del Sol elriyo que ledaua, —B
Maí claro^y mas hsrwpfo le haxjat - A
Tue tal el refptandor defletu\eroy -C Muianq»
Que riendo^le tanbelh^y tanlufirófe^ D
Sin cjonocerde tanta tuxja fuente^ -E
Blpuehlo deslumbrado^ynodudofo
Áu\gifer el Apolo yer¡adero ~ C
Al (¡ae eraynacentellajolamme$ —E
.Jiíasal Lucero aquello conuinia^ 'A Btttlta»
.. . Fues qui¡& Dios quefue^e -F
TP 3 La
8é AfU Poetlü
i « hz , <f«e (teftf luz la uufua diefffy * ^ F
Yd¿qH^yaÍUgAU4d darodía» • , .• -A
r BalUta JIÍ.
Efta Ballata es la íegunda del Petrarca , no fe diferencia de h
pafli Ja,íioo eníolo el quebrado de la Reprefa , y de U JJuelta^
el qual es en aquella el fegundo pie^y en efta el tercero^perolaf
mudanzas y confonancias ion las mifmas,
Ballata IH L
£ s l a Canción 13. del Petrarca. Lleua dos Veríbs en cada Mu*
danca>y tres en la Buelta,como en la Reprefa.
. Repreía.
Ttasfunninad(íElil¡oUmcntaniay v •—-A
Milye\ís ífííeyerforepetiai > —~—B
jíy ([uunfe vigra^qpál fe yio algundU. • • .,.. B
SacoMoifgnalpit^bhmas^utrii^í -r—^-r—U-
Manü^^íieálpicbQfattú •^——D
'Q¡iinl¡am4$dfamúrp9fQfattúi¿Í0.'^—•-—E ^
Mana cétUHt/i punen tnoíulá^ i^———.£ ^i^r/fA
Lpsg^fi^sjfabortsdiñtfutht ~-^—^51
Ypát^dmas€$nfúit0 ..:"' • ' F ' ••""
jff ^utdétntnnofstrosfof mmmn. *''' '• I-MA
BdlauVlL
Es la Canción4j. del Petrarca- AS.iuanBí^utiftat
^ ^• . •.. . > ' .^íRepreía.,,..:•.
SidevosgranBéUfiSd. •,—-A
FueCoromfiAtiyifhfahtfámi ^.» • , U
(¡¡¿e mas podrd aliádirmíligHa^oména^'^—«..—-B
$orrarpodrhénmigroffefaptuma «——^——G .;. Í#
<iw iut nfi^Und^rfin $nfarahi ] w . •. "• £ y.
88 Jirte Foettú.
Muhn. 2 MasqudniojáfaDfies acafuera^ ——^ -D
No puedo ínbreuefumay •—— C
De\ir la dignUaii ¿oaueis ¡leg4do. ~—*E
Budtá» FuesChriJloos dio el Prim^do^ _—. £
Keí efcogioy difpufo tan temprano, — —r B
' <2«c maspoirá añadiringmobtéwaml——; B
D^UfMaJrigalesyCJP.LXll.
Te¡u r Efte genero deCahcíónesfe llamo primero Maftdrialcle Man
^''* ^ dra^quefignificala cáÜaña del poftpr, o el aprifco de las oiiejas,
y poco a poco corrompíendbfe el vocablo con el tiempo, íe vi*
.no a llamar Madrigal. Dieron los antiguos cite nombre a efta
' compofición^porque era propria para los cantares rüñicos,y tof
eos .que cantauap. los paflores en los aprifcos y cabañas.Pe^oya
no folo íehazen Madrigales en eftilo paitoril,finoen lenguage
oIicicOjV de cofas i2¡raiies. Lleíia el Madrigal doS|OtTes> o mas '
f Lllancias,fegiífífuefeiamateria,y voliíñtsTcfdel Póbta . ii;^tfa-
Eftanciaco.ifta de tres verfos. Y vnos Madrigales aycon^ Ra-
,. . ., ^ace^ocrosfineíjvno's con c[iiebra,dos>otros todos de verfos'cn-
teros>vnos«^'onYnayCó"nfoitónciás,yótroscóñotrasV ' V ^
c- .....
• T vr«. ^ Eílancíai.
.1 Imo/eBpasCsffaf(OiyQ¡l Torrija
^ ^^^^f^^^^ y^fí*f(»o t^famtento:
l^efohdHptietroAoscéfamemerot^
% f J)t\ta Sraiyqféc diefie Atmnfu bm
A MecuUs €Í vif^do: fne contento
l^emate. Q^^Í^ MtctiUt;pero FafquaU
y^J^dixo^fhiuiomb^témalá.
^^^^Uliras.CAP,LXIll,
ÍJraesvn4compoíídondccjncoverros,Iostresflni.K«J^
los dos enteros, cantafea la vihuela,de Ja qual tonSífn ^ '^
« ¿ / * « « nojynodHoji'oetesqiiepriálérdiáVíaroB.- ^"^''^^^i^o
1
N o porjgo aqu! Ia> formas de niuchasCanciones3^íl3ta¿jyMi-
drigales,que£ndandem3no,pQPnolas auer hallado en algún
Vosea Italiano; y porque njiíntento es,tratando del vcrfo que
tomamos de los íralianos,enreñarfolamcnte aquellas compofi-
cionts^eñ que ellos le han vfado. Para que pues les imitamos en
}a cantidad^y numero de cada vcrfo>les imitemos enJas compp
íicionesy confonancias que dellosfehazeri.
Z\\ Jln.
VáJloresquedúríHisen lámú]iUy
En la cerrada noch^ajueñofueltOj
Mirsi refueUo elajret^ftebr&fo,
En lumhíofoyaUgrejji claro ifdi
Lafombrttfriahuj^islíJrizonte
Vil alto monte blamo^y encatnaio
^fn eliorako rayoref^plandcce:
YA no parece eUrdlé en todo ú cich^
El iufoydofii rlgar quebranta^
J^^ iicma plAntAal]^fareiÁetramá^
^^la el cordero^y sinofiiHo bramat ,
9^«eeIhemiftichiofeade7.íí!abas,yalHfehüga la confoní
ci3)Como la va haziendo Garci Laffo de la Vega en aquella fa-:
í^ofa Égloga, que comienca;, Enmedjo del inunrnó^é^c. y co*
J^o fe vera en eñe principio^de la relaciondel cerco de la Coru
"a^que pocos dias hi.compufo cierto Pocta>qu(?'tn aquel tiem-
Po fe halló en Galicia,
Aun*
P* jírte Poeticé
A^nqm iet in 10 cerca hazer hifinria
CofifítárttJimn^f^fpiritu Euangelm
yfátMmáUtfk Qomico^
Yingenii JÍriffotelnQ,
Cmlfe/^Hfrenmcút ——C
r^fii'p9undi4m4¿kl0me^h^4cuh, '^ .n
^fi$pj^slífifm^anécí^a, , £>
JOi las imms abras pnpugnmlo^ .,• ,^ ^ jj
ÍDC
• : Efp.M4. rpi
péti
asi ktiíasrfolas niiCidas éiítrelos^vérfos^ode foídslos ve.ríbs.. •
M M' M , r
' . * *
A A
: 4
R R R n R
1 I I I X
A A A '••' A A
l^(Aii
.•i^í;'.¿iv Ldkmtvt, :i;,:jr
Ofuemeiuembiú Eh'dguajttí cieno.
. 4
liq^rpéhfúHofú
•, '. l ' - . Por ti nunca pá]¡^
mt§éhrofi Derumaififítgff¿^
. ' . . . • ; • ! : ^ • ' ' •
Nitíena^niéms'
;• ^
Í • .'•'• - ' ' ^ ' ^ í ' '''"^
JjísUgriMs miat NoeSkhjniu/eü
JSttibáñprHtiído
I
Sinme\éf¡$:h4s corrido <pe lodojf torpf^
•-• *.•
ÉübienquePpiüí.
Tnc4ñoydl¡eno
'Detiesimuaia • » «
I Of^ertejayidá
Qfutnte ¡a muerte I
• \ PetifebaaUx4dit
i
Hvpertt •*
' I ' - • Esmifcrohada
« f » I • m
Ser tu conocida
f {<f/V¿4 dohladd
Portieíexc'mia
^ai/é\íeÍOricHíe
) l^roduz^eti eatüo
Í^fi$deti4ufmíé/
- .• • r 1 , t .'. - •'•
De
"ív
- \
TJarclfí echo ie /í? Sí, Hemofay defifMadatig^tdjpótíü id»»
¿e te T^^í»? Ea. SueUs negar el roflro 4 lofqHe tn ú b^fcan fu Cf«*
fitil(^,$VL¿¡:0'Queeal Uieko áqtielingratoyfecoiEca^ikc.Dc^^
manera fe puede c(ínti|iuair vn largo razoiíám¡ento.entre vna
perfona yé Eco. Y qíiando en fas Comedias fe hazc en tiem^
po y fazon,dcIeita YÍufpeade los aaímos de lo| oyentes, .
•"'-OcYós Ec'0s fétiazen eñ véríb^orafuekó Íiñ rincuk),y tratia
2on déconfohahtéSjOra atádo.Enel verfo fuelto que lleüa Eco,
lote fe requiere jque dentro de fu medida entre la voz del Ecd.
-Yaunque pueden házerfe las Reflexas en el principio, o en el
jpediOjfoB mas fuaiies en elfin^comoen eñe,
' • • • * • , •
SinomenieganviisQjos^opSy^
Parámirkrel dcjá/lrádoyadoj
E,n ^tée me pufo mi Attiuid4% vida, &c^
YquAntodijMámQrdefiitfrA-i^sXi^rx^ '
Yémérlo que el fjtnsdrMi acierto^ ckno.
Licúan eños Sonetos las Reflexasenel í n , y pndiernn llenarlas
eü el medio>o!con interrogación 5O en forma de Dialogo^coma
endite. , Ala Virgen nueítraScñora; - /" »
yifgtnfbegfre}x:on^:nüaypiteftti^4
Sin ti Señora^ ora: >!» slmafrúi '
Queliefeeme/obra^jOhr^i^SCQ.
Pwden tambienirlasReflexas en el princípÍQ,corob enefteí
Yd/ajl$riiayfrefca0dmu9¡i$4 .. V ^
Era//rgjAijj*rfi^1re/irtf í
Ovo dm^UtíerriMy^el Aeeúfd
f^:^* ^orO itdpohétnda^á en lárih9f$tn •**
AigunosEcofi febazen^en los guales n¿eiirránTnsIRclIeiiJs <íi
cada verfojoifieropre^nv^ n^ifmo Iiigaí-del.Cro'y^í cnel prin*
cipio,ya en el medio^ya en elfinjcomoeí Poeta quifi e.Ycf.
tosEcpsfon mas libres,y masüciles ^c cofDconer^ypara rcrrc
ientacion mas acomodados. . ^
^fEn las coplas Rcdodilías be vifte pocos Ecos,tras no avpot
•qpcluyamós dellas eftc artificio: antes pueden rccf^bir É^ fte-
jcas de mas biabas ^ el rerfo Italiano, cbn^eabáxo fe dirá , v r:¿
lolo 55 d f rinc^)io^j,ero,ffittj^^^ , obmo en efíáí
lao Jrtt Poeticé.
Mi defnnUnh i es contento, Ynnnumi iefeHgáH¿Í
Mi defcanfar^ es canñíri Niácéhodeconoctfi
Mi defpenár.es penar. Que no es ie efitmA el pld\etl
M i defaliento^es alientOi, g<íe/i compf¿^ ton eldá»^
Mi df/amar^ es amar,. jyg y^ aerñofadeceré
De lásíonikiones di ÍM V
R(jlexas,
I N V I S I BILIA B EI
r -
•Jmtf. 10/
Y U benn^fufay kf¡M •>
De quantasflQres quifiéf^esi
Y íiSiitrití i^üuníife^ Y de toi>isUs mugere$
'í QsliilanMUfale\4. • Es íaheelUfeáldad^
Y AU'iCin^fcfA poner menguay y ^toda la pr9porci^r, i ,,>,
De que confSaíaH^mfill^
jtifSf^ktéjfés perficcUftes i , l>i:imt\wf^ety^^i^rj^
i^rici CiirbQíide miimgui. Es fabe^.eil4im^P^Qtimh
Ko(iJ9^¡í:tiLélell4níUaiy ? -• Del mejrAUMnhmx^ %:- ^ \^S>
Q¿f e/i o entündffjdoely
Mas como Uí tienen del Lp p>ijfsimtM^9m¿:\ ?;Í.
léés maturas ma$ beths. Sm cAbe ilt^m^&^gmij,:
Dallas qtiierdcomponer : ' Ml^yrofoyiini!it^í\9s\^.^ v ; \ i
í/^natíermoJHrafinfary jlyuiaio^M'U¿atfii ^-^ j
•?i^v
.••«?y
íi6 Eflimuh.
Sino (5 que iezif podémoí^ ^sravKdgoidpenueHd
Que natf^raUz^ay ar$e Con innsenjo mar mezclada^
Dimfa$ en otra parte % O y na paja en faego echada^
_ lunt4$aq$iUfhálUmoj, Que tiene infinita Uña»
y como todas las cofas Es de t al fer i y pujanza
Vemos tAti artifictaUSf Su eflatura^y tanta alte\^y
Skn^iío todasndtaniesy Qae aleanf a con la cabe^a^
T odaí fon artificio fas. DJ nueflfo enteder no aica^4
Que is vn manifiefio indtciú Por tan ultofinfe e>is^
Defujabercclefltal^ Tyótan^axo me queda y
Que les venga natural^ Que v^ikeatrtua^ni pueda
Lo q fie es de fumo artificíOw Ai^irUyiñadot^L^
jilfin la traca y conje\o yesaqai pues^alma miéy
De todo es tafj admirabíey (Comóhi poiiio)pmtalá
Que aunqmas deíUfe bable^ Porlahermofuracrtada.
Es callarjj afsi la dexo» La hermofura que la criai.
Yotras obras mas diuinasy Alas por lo dicho no entiendasy
Obras fobrenatUTAles^ Que es Dios algunafigw a
Qjí^e eftjs manos celeSialeí Corporai^ni afu be/mofara
Obran en las almas dignas*^ Contalpenfamiíto ofendas»
Y el delicado ejercicio S^ando oyes manofi^ cara^
De fus dedos^jej primor^ Ycn^rpobermofpy cSpueflu
,Que atitéqtieju olraes menofy. No fe afirma^de Dtos efioy
No es menor el artificio» Mas aelUfe cormpara.
Solo faltauá pintar OellodeDiasfeniegar
Lamas bien proporcionada Tes mejorJanegacíon^
'Eflátura^ybienfacada^ Que no h compatacion.
tiue/e puede imaginar^ Pues eongtan parte no llega%
EUaesfmextenfion PeraquanAo^4nynpj^pel ¿
infinita en longittid^ Vn peqtieñio mapayes^
Y infinita en latitud^ No entienietque el mudoe$
Mas con rara propotcioie^ Tan pequeño como eU
Peroqne eüiio^ó qne yena Afsi quando al mundo ha\en30i
Qon Vn caudal tan fimt9 Mapa deOtos^q es fu dueño^
Entrará en msr infinito^l N^ie, hA\ensot tanpeqinno^
Qne tengafalidaéuenal, ^ ifinnifatM h^Wnderfjo,s.
Porque
^•
Amor. IX y
forqneiffnqu Diesen fu fer Yheg9q(ieiaMi¿a3a
N^ka ^tnefitpiq Cfudé^^ A$ptfimpP^^i^nftruid^^
Meas psra/ef ¿ecUr^dt, a tántÍ9t»ame,ite dahd^ '
HAIO mucho mtneñtr* La bermofura vns Yezdéiéh
P$ríiuefiyapre$e9áiir4 Másae/lúnéla^Uigé
fintAtle^eom^ es enfi^ Alguna necefsidaiy
Ni^f^^fftdiirasam^j Q^ illa deJkmlHHtéi
Ni 4 mi mifm^ me entediers
Jffhque ti Uneef9rf$fey(rJ!^¿ Mirapuestufilefefa,
Quiití hablar ¡Le ÚiQsq^aere O tiene embUiaa/uj fM/if
Sue de Uefiéi^ echemos yiendo qaefalenbemofaí;
M4n9 de iamasbermof$»^ ^ P^^í de haberla f bie no cefa.
Con eSsefcmfá fefpecbc^j, - - vJMas qitier^, que el amor tf$j&^
Qjff nü cfedUfu hermofau ^««í«f mas Iffansfagart,
CvmfAtánda a laertapuré mUs, ftá^o no le hagan^
es el ^l/hióqife it ba hech^. ^^iilihAgaemisjHyá^
Aunque A^ tanu difetencia^ Iy eírazoK^paejtodaselUt
Quinto elfsr es diférente, Vanáeli^ayatambien
Yquan;o elfer exiflenti C^mo afifí^y 'pítima bien
Del no fer/e difdrencü. Tfé amor,j no pare en illas;
M is con ÍQAO ejio mi DUt^ Pa^a tpyo entendimiento
Pido ^nnum$efítendim¡ít$ ^^gr^e;rtMloiria¿ifi4^
Totro nuemoftntimiento^ OyaaefpUradiuinai
Y (¡¡tro cfimeer it v«/*
V A/w> may^^f q elfirmaaíemo.
K9t^n b/txo^$ tan ratero^
De cuyo cerco diuino
C/fmohdfia aqui coqpueiá
Dorados rayasyO rayas
A^ntif an U que qnedi^
Ycorrcg^ir lo primara. Saque s^^y al cmtro ^las sraya
Co»timpía pues almaa¿ora L Cada qualpcrfzi camino.
^^s a e/U funté^^'centro '
N^leimi»¿inis fñ^Ttór^-'
De do f^deHriayjeítit/a J^iafu circulo mWor^
Q^anto hetmofote enam^irA^ aunque leimagniCí ¿erífta
Y mira cQmQ vepafte
Si dix/Syqm es impolsible^
Si» mmg va def» hermafura Siendo indiuifibíe el punto*
A Cida kertñofa crÍAtum Di^o qui el CÍYCÍÍIOJUKÍO¡^
Dep h^miffiw4f» pMf^u Bs í^fñbienindiíd/} ti r«
7^S Efllmuh:
Til ítrc hl í^nu'oYitnt TJífuepara eUrhrU
Ls. 'míimfihiiidii^
/ Mnefterfííer^a In^^ká
Yd centro en fu cantUai De (H Crtaior.qmen quité
-: yg»»/ con el arco yUm. Serlo para el confernafia%
Qiée fondos cofas constar íaí ' Bolutm^S a nue/lra eífera^
Enhannifilofofi^ En quien Ui tayas ia^aíit
M^sjnbtíena Tktobgid S¿?fi eUas cofas criaias .
Sonioscofainece^anau De Diosyqescaufapfimer^*
¥orí¡ue ¡lenioinMnable (do, Y el es la citcñnfercmiay
Dios anfiiftfiño-^yde 'pn mo Dedo falsn por fu cmntá%
Bf\pfinciph:0,fi^de íodoi Y el centro que las fu^ent$i
AlphaijOmgi aimrable» Xtérminofu exifiencia.
'Salen le fujygrmofa e.fjcncia Contempla puesyalma maj
Todas las cofas, que yej^ A tu Dios de'fus ctiaturai
Y Atlíabmliienypori{ueet Roieaio^ydebermofHtas^
Ef ceñir o y dnursfiten^ia* ^y quanUm eilastf admira^
cST ekqHántJofe copifidera Sin jamas del ap^rtarfcr,
^omo centro ijno es menofy Qu,e luego en^faliendo ich
íJi enquanto cerco mayar^ Al punto bueluen a el
. Mas lela mifma mmeta^ Pí^ra poder coufetuarfem
'^s ^IfínyMtimo^ " Y también par apagar j
Tj^mhimtifne «remitir \ 'LonutdelhanrecebiiOy
•í^nsdadea^jfer^ ^ £ufí hieiáfntan ieuidot
Commlprsncrfío prímtm^ YsfsrfeVuelaeaiaiar^
^"i/hom caufaycnia Y ene fielato retorno
^í mu alto Serafín Defeattififerpudtejiey
. Conferuale como finí ^ Sue fu fer a elle fituiejfey
Q¿í fino fe desharía., Mas^afimifmas dtadot^^
^el auer Ás'cmfeYmr^ fms quito hermo/o ay en ell^S
O fnñeñtarpaiadoi,, \ Tqua^toferfeitoybíten^y
Al que cria etteferísado^ Es mellos proprio queagcnO^
^ . domólo es elcrUtm. : Ymaspropno deí^ne delUz
íTorqnela conferuacm Y afsitong ande contt^nto
De las caifas hten mhadt^ Todos le eñan rodeando^
Es'vmaco^irímada^ Yvfta coronaformanlot
^^jr9lixa^Te^cm^
^'í'":.
éldhino'^mor. i/>
Pe/í tola f/?4 Miii : :^ Yhi\efles eSid pregunta.
Uesalfinaeleiterior^ Si vn poqhito de beldad
YjomírA de la tntaioy^ Los roba la voluntúd^
Que tjli en fu mtfma ÁetiaL Vorqae no toda ella ¡nntá}
En la qualfivir pudieras Si los aficiona Inego
JqtHlarchetipú mundo, £1 refpiadoide rna oftreWá
Yexmplar dtñefigHndo^ ^ O de yna ehi^a camella i
O almáique tofai yutas. Por^ no el del Soly elfuegol
VletáS titra esfer^k^rmofa, Yfi lujiatt de heper
Oe otras iine4*^ rodeada, Devn chieoarroyoy COÍTIUO,
Ya€adatúfacriada Porque no delrioyfuente^
Cn Dmhmltá en $tfáfofa. Qne fuedefatisfa\cr%
En fu aemo entendimiento - Tfi tienen experiencia^
yieras a todas íai cofas Quetiéia Usfátisfaze^
En calídétíL mas kermpfasy de quato al pnnfipio apUry
Y en el numerofi^imm^ fíf^a ba\efu usiigenciA
Enyn circnh infinito,, CoMofofstegaj dejcanfai
J)ehfne»facap'aQida^^ Bofladefeuhrir ^ybállaP
Cuyo centro es /* deidad^ Blbien^qut les puede bartaf
Yfíi/irincirc^nferito. Ypempre dnra^ym canfa^
Y qHaHtO'b^rmofohai notada'Dfifidehs porycntura
Enelorbeméif^rt^fi^ .. /;i TianHlfitmo(ur4^X^6liañ
Puifio enefie inmaterial ' TtemeJayoluntad
Ejla yiuoyaliifm^j^^ ^mar tan grande bermofaral
ymeent\ll%taeSy ^yn^tporqne^nuefiroamor
Y yna pequefíA bistumhni Orando hAbdlado ynohjet9
Y vnafomhmdHlAlM^'yey Más hermo(i)^ másp^rfet^^
Se aficiona muy mejot*
]^lrapHnt»yíefalt^^ . ; ; ^afsi a totSanim deLciela
• \: tí^rmofiirs^yefraynf ' - Aquella efemuinpmta
Qftefto falte la afición Afu amor los neceiita^
A b crmoflirdtLnalta% ' Riéndola clara y finifel$^
Quffiera yo aqui tener y /f anofot^osfeenciéhrei
Jíiodoí ¡osamúdQrefy Defcnb'refenos por Pee,
Yaquaiutos trata dííÁfnoreSy Xen quánto herwofo fe ret
Yeifi¿leíkn.mal¡ugktn^^ EUi^ Víuri^o fe defcuhe^
ría E/fimuh*
Eflepupttíertttta
Mi ^'^^i'eo ha freuniíd» tXeEfimuh defieAmtf.
H ip t' i fs ht Á t ai fe mido Tíjuando a m amor llcttarlt
'Sul^yf*f^fí^raji pgrfeccicneS CX-nfiere Algutnriaturáy
jlir,apor(¡uefedefpiertef LediraiiOtTA hermefurs
Y €l diuinú amor fe auim Tengo yotdande et^^learlti
Bniif y QthO.queen ti i^iue, Tfi tu amada, de mi .
Muerax^h itcbofa muerte» Qu?ere$feryhash.ic fer
Yf ai t) eljdnto ferusr En ella yf fies mejorJet
Sintieres, ^uetibio ej¿ Tienes en día ^ue en tu
SILVA DE CONSO-
nantes eopioiiisima i . {• • • . - • -
.1 - f.•
•'W ''"í Jíi'5lv?4?
entey^cjuriítiaflo Lector*
Bípiíes dcau^t dada pre€€pt^:M.Aí*tp, Poética
. Éfpalí0l'gí^'pr*denteV.Qt^#^^
^ap^rji^w'ftfrfeaajfi junt^mete,iip cüeramoi; <^
cdea^ifoS; _ _
;auiiqueiíi Wlip^cpQ^^^e'tr^^ f^áü^ta^qr agora, vn^^
--«^
b . i-,q n«c . .vcíleti-es Poetas co^nunicaron, Mas.pórqneefit
lo^i.ui^,).... -'<>-^'"-'r^. Mooccfaber,qvieen as obrasdel
(hvs ci t-ioro qae aqiu uenes.hagocc laov., l ^ . .
Petrarca anda l-ni fuma d« los ^P^f^^^'T^'^Jt^
€n k. 'engaa italiana en todos los Sonetos y <^f^"°"« J"^¿"
-zo: trabaTo que cftiman en r«vv:ho los í«l"°°^>>'^,t'"°"-P^^
que ayuda eilraordinariamence a los cf te en^q^^Jl^íf"fJJ f 1
Joneñ. Pero en eña Silua no hallarás folos los ^<;;'^¿°"^f ^ J
vn Poeta,túlosdetodosquantosbarvefcnto en t-^p^^^'^'^^
todoslosde nueftralengua,que P^^^^^".^" '^ g " ? f í ^ " ¿ ^
copla meterfc. Los prouechos que e ' ^ P = " ^ " f X n n S o S
que no los Creerá,finoquien- huuvere .<=''«citado n f os anos
fa PoeOa. Pero entre otroíhalIo.yofeis, que fon mas claros/
»-
^i
inuchos mas ae lub M ^, r , ^ nuadrafle, mudarjala .confona
ao muchas ht«-as,y ^ " ^ S S o de q S no ay lo que bufca,
f ' y e ^ f ^ S S f á Co^^^^^^^^^ e J g e r ! n ó vefti.
ria l a ^ o i ^ á S ndos; q„¡eroáezir,queno vfanade C o n ^
nLteffüéfolofíruen dé hencíiir,t,l en cofas granes nvetena ffl
mntes,que lo.o m ^ ^ ..
^ r fLTvdiftintoslosnoflibresfubtotiuosdídosad^c
iííV^vXsíoíqSKhasv^^^^^
? o S l b?uJ)eaiuo,y no elfuftaatmoi ylcoiaopdaíofa.va,
^aiíamta y apartad» de la otra,pucw v^i. K -i^^^^
tit h/wa común.
verlo toJor
i$ Finalmente como la variedad fea principío,v caiifa de toda
l^ermofura j podras de aquí adelante vfar de verios Confonacts,
con que hcrmofces y h^gastfiíaue y dulce la Poefía : coía harto
importante en toda con-ipoficion. Porque ^y algunos que ínera
de mediadozena de Coíífonames.diferentes que tienen curía^
doSjdelosquales ay abundaacia, no íabeo ni fe atreven a vfar
otrosjyfi componen muchas coplas, ranfan y enfadan preflo;
porque nunca falen de vnos muímos términos y coDÍonancias,
como canfa el inftrumentOjO voz quefi^mpretáñelo cantavna
mifma fonada.Eftos y otros ion los prouechos que fajaras del*
ta Siliía; mas para que entiendas el ordeay tr^j^aquc lleua>y co
mollas de vfar delh,haremos primero algunos preamfautos,doa
de hallaris tpdas las aduercen(:ias que para eíla inteiigeí^^^
Heccíi'arias*
ye^terCSSlSSE^^
q..ie fe varíenlas l?tras,queda la confonancia en fu fuero co?
Q en el íomdo hmí.elfe variedad, no auria perfeta confonaSl
• S^^^^?*5S'^"%'-M«eentre^^¿í.,^Pe«:0/g
Enm,go,y entre otras dicciones fcmejantes no av enten cJn^
fona„aa,porque,no concuerdan,m en ¿I fentido tmaimente "
«.lasletras.íínoesquela vnade/tasd.ccioi^sfepronanc eíJh
la confcnante que fobra,y entoncespronunciaraíe mal Con "
J<. r.- A
•••;
> .; j ../; i ¡
* Saca it
' Aynt Tmuiné^ d^fMf»din49 eftos ver-
bos
icfeuHáiná» Sacadclas
^ Ayre Ayre, ^•^naire. defg^irc. fuciítesi
^ ^ i
Ar.ErJf
Jü^
Ab, Ami^a4d&^ Abipí^dáb^ Rccab.
A:^fb \ ^4Qa^ií> Raab.,
Ahit l^acfefa
AUb49 f$C9U0.
men9f$áh$ ••Abe^^ -
Abt>. Cabo ' '.fr: nabo^ alabo* SaC^detof
fncü^ofcabdé i rabog acabp,&c*
vcfbós cJíi
Abia. Sab%< enlabia* Abáiymi
Abio. ra,
Atiei
Abla« . ^ cntabía, liablaéV«
habla.n, defentaUa; Auia»
Able, habie, AtufAlle. Auio
éfahlt, ton friable*
ifr^béHe, dlfpUtélbltm
iMfábUf declináSílu
Sieprepo iulpabJ^m tfféMtablf^ ifpetáble.
nemps en áeU\nébli^ tSimébit^ txpiie^blt.
"Cl prime* tntfaiU^blf.^
f9fm^4ébtu
roy ícgü €%ó^ábíei bon$ráblt.
do orden símhabU^
msriddbie^
iosmcjó- b*bitábie% néutí^ébU^
--risConfo mtferébU^ émfgab/€9 9iHn'iréblfé
fptnabli,^
caJaordc füuorablef p^netNíbkm
primero perdufabif^ dtttfíéhít^ petiuréblim
los q lie- fatud^Uu é9mffi4bli^ rací9nabhm
fie menos yariéblgf \ 99i€rabt^ ft\onábUm
liUbas. ymftébli^ i^cujéble^ Jáciablu
itílirabUj éftfftébif^ JtéperdU.
ábominabU. ^^tuptfébtté WiulttplmbUi
Kegáth
Infiable^ jnfanaf^te, intratable, »e/«
^mitábíe, implacable, improbable,
incurable^ ^ inculpable. indeterminableé
I •% xn»
impgcáblc^ 'jnttefligable#
in&íable,''- ;io:an(a6te,' - inrupcráblc.^^ m »
A
: ÁUo. Pablo^V Diablo, ^^ lia&Io.Vairabl04¿ i •%
^ •".! ••'» •
ií:'^-V
>Ac .j.,.r-.r
''^feca def
• ' • . » . * * • • •
^..
Aco^ Haca» Tabactí^
íotócoif • * ; ' * . ' ' •
.V
^*tíHiícp5 1jíraco>
BaeOj Berraco.
mariiácój -t Polacd¿* •'' *' ^achacd^^ •
t '
Le ConfcnAntes. 'AJ,c^ i¿¿
¡^áié4(baj
achéy * dejpécba,
ewfáiha^ $Atba^
mHbéibá^
tmbtfféthn^ dejifrpifbs.
Achc, AzauachC) dcípáchc, eirpafhcítc* Saca de
Acho, iépáíéúf níeh$rtM4bp^ lüsvcrbos
itfpaebPyn^ mátbo^ €á(b$ri en A^ha,
deftmpéchOift^ mocbá4Í9f
bíírfAtbOf Saca" de
yfil¿áth9i los verbos
en Acha*
Acia* Gracid) Agracia, Acac!*, ^
defgraciai congraciaji Dalit?acia)
eípacia, '•'Saca de
a^Acie* audaciaj i Datía, ,
cnlatia^
eftos Ver
eficacia, GaJicia^ )
contuioiacia/ vacid) feos*
Tr^íay.'c^^•
ertinacig^' • lacia^rehacia^^ Sarobcflaáá; Saca de
ÍfaiaríOf, L9t£l49í9y losverbos
rebadc^ J¿itm<$y e« Acia*
iartápáríú^
Acre; Sacre, lacrc^ :
Ciudad* Mitaá^
bonaady beldad,^ Abadv
oaidadi igualdad, qua
^brdadi lalíedad»
aiani&td^ii iiv tacujtadé
flojedad, cprpédíRdi
claridad^
ceguedad) fealdad^
crueldad, heredad, no(¿edí^V;
3 caltidadf) '*' • inppiedad
iTiértai^dí fneír^¿d^i3:
liuiánda4t ' Nautd^cí f*
po fe-
qii I3
graít?ie4^ ki^mild.íioiicd^d. fc.qjacdnidí
fcíltaá, iib€rt,ad>ücc(!da<ié fu^icdad.
wagefta d, .pi(«iadpVnida4. v^zindad,
pdteíbd, variedad* ¡continiíidaít ••
íanidád,? teí«^eíVad. celebridad. \
fuauidad, ijuítntidadi - diiicCrfidad.
fol^dad, cantiiiidad, difbirmidadi
iancidad» conforroidad|f extrennridad. •
Trinidad, jCalaipidaxL - gentilidad. ,,
Chriíliánda¡d| coMCraricdad-.^ infinidad. ^
«rolunfiady ca pandad, inmiviidad^ ;
vanidad»! comunidadi ' indignidad^
Fidelidad» cu!Íofid3d, ^ loquacidad.
fiu rendad, vtiydad. ]atioidad*
ariciguedad* detiguaidad^ ^ mcrtalidad. ;
aduerGdodi dcílc^altad; ? parcialidad* «
prorperida4f enfermedad. prolixidad. •
car^iálidadf . &ciJidjdi po^tcr-idad; /
diuinid. dt :. felliiiidacL perpl^xidad¿
IioneÁjda4» fertilidad,^ > perue^fidacU
encmilbd,M, ferocidad. '^ lliperílaidad» í
curni4^.;iá frágilvdadf ^ tciíícrií^bd*
€Ícuridad« habilid:4l' animo{¡dad*< ,
felicidad^ t inménn^aá. ' «conrangqmidad^c
liumaridad, ^ ••neceísid^ijd*- Iiofpítaiidadií
ftnfualidad. ruíticidad, i.iiportunidad«
íeuerida^Jt ímpl^cjdad# ; incomodidad. *t»• •; - ^
éfAda^ Sa/lémf^
jornada. taj-ida. hoy^déi
cafada. fnn^iiam ^ VJtadam
ÍWJJJ,, püBaUdá^ itaadam
i UnfaíSf qtétiaia^ ioyada, I
hilada^ '
^' bdxaiAé Ihg^djy byadai
tAñzdém jugada.: Mradai
nogadap
gUiám falmaia^ nubada%
métj^da» quixadéé labrad^
fíjoradaj^ (trnada^ abfaia^
manáia, tetada, mlgsdÉi
qnajúdaf ' hcartadá$ ffiuada^
fifadiU tareajada^ fefcadáé
fApAdé^ élcéidadá» jpapadaé
fAf^taé tomonaJa. fi^madái
porta'f^M ü'mtndfAlé. déxáda^
foldadá» infAlada. fñrfala%
Unaia^ t/pQUdíy fulgadáti
Badaanimaíé viang$n0iia. úSAdá%
Granadayfiud4d* pattefada¿ yñaday
ifi^Ax^da. inmtnaia. tortada»
tau^lgédaé nhiUadá. arrtstAdé^
fmhilladÁ^ f^arhada. agujada* :
tamAfAda. iSaeaJd^ $9iHAÍam
tmbúfcadag Sierra nea Ada. émfañadan
r ffi4€Ada§ fifnferrara^ dinnHadom ¡
Hciada^ almohades fifcofaia^
f^frtnAdáé bofetada, feuAnada.
U%iUda^ imf Aliseda, tigcrada» • •'
tempataia* iapifotada. encfHt^adéi
Agradflí. ^ "degrada, i)ada« ^ciftoiá
tnfadá. perfuadat horada» ,
, icfeníada. diflfuaila. recada.
• í4 ice^
traslada^ : apiada, aceuada, Saca de
defagradd^: h defapiaia» ayrada,&C¿ los adjeti
Cofradep uos en A^ / ^
do*
A Jo. H r b , Tafo» Dados.
grado, Lawlo, AraJo,
pcccado» trata.ío, cercado," Délos ver
eihb, venado, a nadoi bos cnA-
collado, dechado, candado, 4o«
prima JQ> terciado, íaluado^
cayado, enfadojii. coronado,
cüiJjdo, ganado, granado,
Conda4p, coftado, guifado,
Dticaiio, lenguado, Twercado,
Reynájo, traslado. pefcadoj
diñado, diicado,moncda, Icmbrado,
Confuíadoj citado, valladoi
Mar<jiie/adQ5 Senado, tocado,
Principado, «ílrado, tran^ado^
Potcnudo^ recado, tcxado»
Magiftradoj; mandado,; tablada,
Del finado^ cncreípado.s* poblado,
Coiifiilado, entorchado»s» ^üadrado,'
PontíficaJo^ recamado.s. quebrado,
Apoílolado, enrejado s. prefentado,'
Ai^o'bifpado, dcrenfado.n, abocado,
derpotlado,
De firf§
Meíkntih, 3naIcozinada« mas.
PHíiai}^
Cuytádoi tfnegaio^ yéfeongad§i Al¡tthoí
t)íado, penado, chapado,
te nialuado, delga4p>
ti^iJjatíado, finado,'
íiirado, » . . -
, ¡ajo.
laao. Taimado,
Á
^UiQa4o¿ iica iimáoj faiadQ>
4er-
DeC^nfonAntes
defdichíido, aui'a46, pcfado*
deíaftríiipu . ^ rnoJejraábi: . turbadoi -t.«
defgraciadoj baldada»
liftimaJo, malmiradoi copado»
hazenJaJ^j • mal cfiadoi ' «paliadlo*
apocado, ahurna<io¿
accnJradoj .s deslauado*
afamaJo, . obftiqadOi : ^ desbarbado,^
deíalmadoj ^ dema&dQ» i deígreñadoj
destocado, defmayado, deícarado.
endiablado*: delicado, lazerado»
dellengiuJp» defterrado, porfiadot
defvtTiíonc'aába recatado, fazonado*
íimfcadOjí r denoda^o^ obligada. .
deftempiado, deívelado. ordenado,
dotrinajo, necefsitado, deshilado*
eftremado, diísimuladb, dcfangradoé
acelerado, defaliñado, afe¿taao,
apreiuradb, defc:aniinádOj atraillado,
arrebatado, , precipita Jo, dfíftolado,
dcfventufadó, dercuidadp, defmadexaclo,*
defenfrénádo^ defaforadot defamoradoj
dcía|iiadado9 defatinadp, , defcabeUado.
düfvéfgbnjado, bic acó Jidpnádojdefmeienado,
d^íordenado;! bienaueníúpado, acanalado,
defconfiadp, bieacoílubrado) auaíTalIado^
-coníiderado, malauencarado, acardenalado;
inconílderado» malacoíijí&rado, defaprouechado^
defacofturab^adovefperioKSnpdlP» agrado,&c»
fnjááci, Jíniádo. Saca dé
4ncarttáÍ0y losverbos
téfaÍQy en Ada»
morad» f
nárAnjAÍ9%
$ur(iuefaÍ4f úhijid^*
roí
f/Wj efifi: tmi
Aiio. Arcadiof ES^dio,
Afa* Girrgfaé
bos.
fonaja,» ' • I
k -
;
ventaja, mignja, Í
caj;3> ,Vi ^ -^ • p?ja, A:.y. rodajai .Ui'.-"5[
rauíjat ^-i íi' raj3,panOt : {^aranda^vi íi;
bar.)ja«t?« raja, /^ ÍV^ meají), •: U ^ >
alhaja» borraí;Kv l> • :"í
trabajay,! craja¿> > empaja. '^^ W^
aucntqja, taja, * , > laja., A';M\^w:s
abaja, .: :^v 4]uaj^ ;,^ dcícjucfcra^rí
baja» . ;c,.^ raja, ^i. dwí^ajai^Kv yv«s
\Itraja, / ^i dcfcerr¿^
rclajj,^ , ^v^ batnjg» *Saca de
amortaja'i . ..íptajfa¿i.^>i?r? losverbos
A|o- ahaja, .*,.:/. dekq'wjai/ : .-^'k en A/a.
bojpitálp tjpirtih •
tnemmatyS!^
maíeriúl^s^
nat^taty car
general^ "jíbrojál;^
£q/f¡am^^^
Mmdkndi 'matorral^
, mayor álf guinda gárro^fflj,
«.. f
"^ciruelapifrcali'^
« k „ ,..í A
atábéU
MngitiAl^ itañakítat^
temporaU ganancial^ V /
inmortal, infernal,
Offentálf. hiflor¡aí¿: :- '^
general;:., prouincialjatf,- ^
natural;, medicinal^-
libera!; -^ ' »)undaHáí¿ paternaV «^ * '
' figual. üerfonál%
-» * "' (
íaecrdotaU fenítencialf
frincifily ip:rjudicffllf lacrameiiíáU
fuíbnciijíf ipcftilencipl» .^liiloíbplialj
AngelijpiU Occidental, Pontifical,
artificial, f Ep¡fcopal> patrimonialv
jtitereflklr inatrimpnial»
típirítual^ , origínal^ída ScptentripDit.
Metiste
. MdfeioréB PortngéL
.fUnt^diRdusnit
Jguala, . Efcala,y,
defigua(t| .acaudala»
gartí regala) empala»
" ^ vaJá, 'fenaUf rdalat
^ ' ' Jmcftrefali, ataía, .taía,
Ycngala, ,rcfval|j .deíTafa
alcaua(j|y azical^t Xalaív,
cfcala,o, trafpala, , enea'a,
fala,palj^ , acorra la, bala,
mala, rala, \ ,,£atat ' ,Paía$.
VéU. ': Jiguéle^
áéU^ Sacadelos'
iefigus/e,^f^ Verbos t ti
Tbaesj Ala, vde
Ao. mortaies-ig^f^ Jos nom«
Rcgalcií; Interualq, Sardanapalot
jualo." brcs en
palOft Gaío, Al
4a^ ,;,•;. ralo, igualo, SCs.
, s Saca cíe
Defealfa^Mf Josvcrbof
Alft «nAla.
Alje• o
Alcc,n,t^ ,ícal5e,dc^íía,r <?^rt Saca die
icníalye^ .defcalje^
llU/calff^f losvcrbos
.V tí
i cnalja»
.. * -4
AWa» ^Guirnalda. jífpalda, jgualdat
cf iT>craida| ^alJa» ^ tfcaldi, ^ '
falda» halda. arrufaldaJ
AMe. AliiéUe. ... ..^^T » ,r.
iifpétméi' , *Saca ¿0
- A'lmc tnfálmé^ 'cñotiMif.
Almo, pfaimoi almo, enfalmo. ¿bos. ^
paimoj calmo* tmo.
Bal- lálfa 01*
a emitan
Alfa» ioaiia, ^¿ i :ifiwa, 5 •*
< • (
;:J.
¿Afácaltts^ í > A
' • '•'
• ,
g »•>.->
M.:^'
m »4Jr
iJbarrtb^
;íCarri¡ba^
c»
1. • •
íMefopot^a^ jH!poáam'¡a,!Laia*
Atnpai
ifcampa^ .
)0. Campo,
Eftarnipo,.
Maeltre dej;app>entraijvpQ, (deí.entiii^n.i;p:o#
Mxí..
; ^ííOtáfÍA
f^fitiffdi:' : >^' ademán^
, latan. • ¿^
^
fdratáft^
refrán^ : ié/uanm
éáttm . \ pilan.
Alcofa» - I : • 4mAr¿n^'(^Ci Sac.1 de
iinüi'Jt ; í Í>0nf4r¿ny&i^*:-las fuetes
merchani : : Adán, r Ar.Er. [r
^ i.\.
patán. .Abfah^n, Í>? ps / i .
Capitán» SolJan. ;Canaan,
©ean«' Datan» ^.
(Guardias^ Alemán, ' Laban... ,
jayán, Catalan»^ ' * Midjan»
rabadán,^' lí Dan. .í^' -:
CapeHaiíé- Ruap#-^^^' : • i 'C.>an. . r ?-• . í
Sacriflan^ \ Amart» •
Tufianl • Milán. í . loran.
ho'gaí^áiii Damián, lordanr
.lú^.í
¡haragán/ ' ' * ' luán»».t^*.;^ •\ IcroboaUt.i
v: * ;aZ^«v
1 4 <S Sílua sótnm]
íiiíacaní lalian. Leuiaran,
bauían. SebaítUn. Roboan»
ganapán» Sariftn. Natlian.
Barbacana^ Granasi
tanáyS.' peana^
trém^nUné* mefanSifela, pUna,
pantana. almorfanái
féUna,
aduana» aUnsm
umpan^* étáfacafia^ * Ana,
Diana^
¿efgana» Tofcans^
iertnánam tntTt(emané% Emertncianii
ferran4. fanana» P9unríaná%
terciana* Santillans.
quárténa» Viana.
rana. fifntfia» «V. *»..
fáftefána% fomana,fff9. jMtiana^^U 5acaí$
Allana. dfant* fidoianá^ los aJjets
gatia.v. luimana» batana. - ^« uos en
mana, Iiermana. <3euana..* . Ano.
amiUiia, : vtisina, V i^^ <le^rana. '•
reuana. .t grana. .?
profana. ü^ifraqa» '. íirrcllana,
Anes, £flrc€hé h Maga Titanes. ^itmann^fS^t Sacadelos
Á^^o* Mmo,^ {//4íf^j.paiTamano facomano, Í nombras
gufano, . grano>n « deplano,.
i enAn, y
veraoo* - manjago^ ;.) verbos e«
tcmpraiio^aiiu folano» c ¿lano,^ Ana.
llano, n, V entiano* m i l a n o , ;;;;í (•,.,;l
Cf4n4.9i
ft4n4m
pUna.
pantana. élmorr4Héi
féUném t9t4n4%
aiuaHM. sUnsm
témfAnu atafac4fié% * Ana^
forttUnOt %jtruétdn4% D.i4n4^
icfganam TúfcanSf
heffnánam tntrt(emané% £mirtnci4n4i
ferfAnSé fananá. P9unrí4ná%
i)olg4\üna9 $ercian4. %4ntill4M*
quárténá» VÍ4U.
rana. pmtna. Cuáíiána» '
\ 1 ••• • * • * **-
verbos en
Teraoo. - nianjaoo»; ;, íiuanífcíí:;! : í)
Ana.
tcmpraiíO^aJiu lbIano.,f I .. ' ¿taño* r ;
Snñami*
Itatio^ n, V , enuanOft « ; miíano*- ;:> rr* i
yantafio, ,• ^ UuianOjS*. ^•^ auell^i^é, ^
VfhanH
: Corhl4nOf
M4muan$9 Contnf4fi,i%
n4$.
: DQmiciaH94
^ <
*.i
Di CpnfitiéHtes.
Jnlian§i
págdtíOr 4frmnf.
fépmUnu Anthatfénét
Trájanó. Apiana.
H€r0ÍiaH0if
0unian§4
ferrán9. Fd¡ciai$§¿
Anciano, . : ChriüíAn^. Tolcdado.:
Cortefon^* munduao» ValencianOf MjitÍU9Í
galand« profano ^ ItalianOf
humano, , pagano, Napolitano.
inhumano* Tcteranoy Veneciano^
•
I comarcano, Piamontanot
lozano, f perroijhiano* TofcánOf
foberano« . fiílano, Romano.
vfanOi CaílcIIano. Arri^no.
•ano, Aftiiriano. Samarítapo»
ilino, a J^ Zaragocano, Troyano,
infanoy Riojano^ Theb^no»
ciudadanot S¿uilIano. Sicililano^
ftideano» Segouiano. Saca da
AlUno,&c^
^illanoj losvcrbos
Anca. Jlncst fane4f jtfraneáp ^n A.ia«
(arranc4p atranu*
hUnca.St palanca, •: atJMcaj,
ftañe a, iítétnca»
fapnca,
^ /ittra potranca» banesy ,. i yúhftanc4f
^'lléranta* i Si'^ifaniéSm
Anco, Bíanco,s# Barranco, pom? o,
blanco^adf lauanco, ti anco,
manco, n, xanco, var.co,
franco, manjarblanco^ arrancQ,'?¿:Cf Sacule
mha. en Anca.
mon* en i K 2 man-
//;
manchít defganchf^
Anc. ranchó;^*" '*• lancho,*"
Gancho.
Ancho. anchoj .:|nanch0,&Cé losverbos
pancho,
•en Ancha
Arrc^neía.
., \ íuftaiífeta,^ ^ exorbitancia,'
Ancia> ''-' concóFdáñda^
jadanctójv : ' diftanc-ia,
conílanúia. • \.;; circunfta^nciai '• rancia, * •
iincoíHtecia,'-> i^ inftaacíft, '. íuftancia.H^j
pcrfeiVirancia. • eftanctó. • dcfuílañciái
confonaticia'. obferuanciá. ^ •i elcancia» -
difloña^ncia, . repugnancia. ; enrancia.^ •
abundancia, >' tolerauciai' ••>\-
eoiAña.
Aunque.
V 1 ,
átraníiue^ manque^
amnqfiey atanqnen
Anra. cflánqu^^y. amanía^
/
Ganfa^ cania,
míenla. deícanfaj remanía» ; ¿
•'vbl'ante. reprefentante,
montón te. comediante. infante, ^
inflante. mareante. caminante,
femblante. merchante. piante ni mámate*
Icuante^n, tratante. flaipaute»
di ícante. pleiteante,, ^, Athlaote.
delante, ro-'ante." , Acamante,
diíroñantejS. trinchante, Bia-ite, y- '*'•
íiíToninte, trujamante,^ ^ Caicantj?,^,,, '•• •• »• • »
Ltuántty&ei
jLnto, Canto, íU tantOjde juego, Rodamantó»; Sácadelos
llamo, diíanto, Xanto. .i^r-^-V^'- verbos en
cfpánrój-n, quebrantójn, '• Erimaníd^ Antat
manto, por tanto, Melanto.
ianto, Amaranto, Cleofantót
tanto, ad| Miñranto, MantoV
quanto, Acanto, Chriíanto,'
facrofancOfl entretanto^ Leuanco,&c.
\
«•• • , ' . ' .
tfperaiíi^^í ^
.•^
^abodeBHenxE^^
peran^ÍM
Ubran^a^
Jlcdfffi^
libran^ay díatifa^
deJlempUn^ai frouanféf
dbáftan^^^ dafífa^yí
yfaxfia,
JA
•a- mír.^ to-
7/2 S*ílt44comatiM
muJar!§i, bienandanjaj roman^aj
balani^a, panja. abalan^a^
Anje. tance^H» percance, Romance^
af(Ance,n. en Romaneei iánce^&e^
A n j o ^o GaruanjOai Betanjos, .Danjoj&c. Sacaaelos
.. verbosea
Apa. ^4p4in. r i E/cafá. Age^apá. ^Anca.
4ntifApa% tapa. tapa^y* ^
eafá^ n^ . atapai tbápá^y.
mapaffHfrapa^ ieñapáy empapa^
chapa^ defatápa^ rapa^
gualdrapa^ traslapa^ Pápa^y.
* ^pe. Monomótapa^ folapa. Bsférrépéi ^*sacade
ojfpj, trapo, ^^f^P^' ellos ver.
p^pOyn. gazapa, eícapo^ífec bo^^^^^
jopapo^ Priapo* tap0,&c. p^^ -
Apía. Tapíajn» Apio^ Agapio,
'•"Apio, tapia Vr t^pioa Elcufcípio*'
Apto. A¿to^ rapto^ men(ecapf4^ >
'- >
Aque. Achaque^ Acha^ney horaque%
búquty ^ v apUíiue*
,Í: , badiUa^tte,.' yaqttcg mátráqne^
ejloraque. faqucy Jonlonuey
zumaque.^ efiaqucy áeícfiaqHCm,
traque^m ic[átAi[Ut* Drá(^eM •
• '•' 1 - ' • •>
???:
T)e Confonintts
a7-aliar5 valladar, regular,
lugar, hogar. irregular
>y.-
paladar^ refpaldar^ Agar,
axuar. efcolar, Thamar.
collar, vafar, Baltaíar,
exemplar^s. telar. Abiatar,
alamar, pulgar. Gaf^ár^
akpar. filiar. Satmanafar^
pilar, texar^ » Cedar,
muladar^ íolar, Gibraltar.
vagar, lunar, Calamar^peZ)
amar, Cfec. Saca déla
lagar, hijar^
Ara« Dtfampára^ fuete Ar.
tUray auara^ di/para^
Cáfa^ády ieUara.
taray prepara^
áfucaram
alquttárát Repara, defcara,
aclara, encara^ .
iaraacata^ para, enuafa$ ,
iuchára^ amparé^ def^MÍjárá¿
Ferrará^ apAtat Saca de la
iompara* íu% Ar.
Are. Aclare,&c. pareS) Cantares, &C*
altares, &c*
Saca de
honrare, 5¿C|^ a pares, los nom-.
Henarcsi honrarei,&c*
repare,&c. rbres tn
Aro. Clare^ : Ar,yver
rarQ% ^ Aipharo,,
boscnA-
AuarQt fíjiro,
ra, V de la
tarOy fuete Ar.
, .atabatQSé .,•
• ' i, i.,.
Sacaáe
ló verbos
Arca, Monarcas Arca, . Embarca*
Ara, y de
Pamarca, abai'ca,n. abarca, V»
la (ucme
íaltanuafca,. defembárca^
J , hercliítrcaí*
demarca.
Ar,
f,Arzc^ parca.. marcain.
bar< cn<
1^4 ^ , r, Siln4
* Wra barca, ^arca. encharca^'
^rV* comarc|i| Dinamarca, marca, v#
Arco. Plutarco^
ibarOy
marco*p^ GlitarcOf
tarc0y Sc!4:ade
Archa, Efcarcha^nt abarfo^^Cf losverbcs
j efcarcfia^.v. marcha» en Aica«
Arda«
jíguárd4^
aUbAriny guardu
t/fiingarda, jfrd4amm4¡0 arda^r,
farda,f€\. 4C0U4rÍ4^
tarddy fuaif efcarda^
farda-y enalbArdaf
vatiiyH^ tardailard^y
tdrda^n: baflaria^ retarda,
Arde. Alarde, tardejadu, aguarde, &c, Saca (!c
tarde^n, couardc. arde,&c, losvcrbos
Ardo. Card9, tardo^ Mandriurdo» en Arda,
p^dop FaXAtdoy QlenAf^
tiard9i t^Uatdo; Leonardo. {A$,
f€f0p4rd9¡ héfiárd^^ agkardoy¿^C* Saca de
Longobarda. losvcrbos
iiraia. Guardia. (dia Retaguardia, Sardia» fQ Arda«
cuerpo de guar* Vanguardia»
Arga, C4rga,9. Am4fg4;t, M^dfgd^
Ít¡tntát g4%
diárg4^n. Íefemb4rg4m
fobf9C4fg4Í encarga^ ad4rga, ;• 'A
compaS:j Satanás» .
As. Vas.
a copas» Barrabas»
eflns, por demaí> Bras.
atrás. Nicolás. -'
í ->»
losverbos
Parnaso
BorraTea. carrafca,
Afea* Mafca.v. taíla,
vafcá^
boj ara fea», rafea v. deícafc^íi
tarafca. caíca.n.Vt en í rafea.
frafto^ ^ Damaíio^aniwá.
Afcot
fárraf'^
5^1/ áf,/; Silua }m»n]
CdPPdfi$i
$dráf(0,
Afcua. Afcua. Fafcu4.
», IOSVCFIJOS
Afga: rdfgd. CQ Aíca«
¿efdf^d,
Aígoi Rargo,»; deíafgo^
aígí>>
traigo,. rafgo, Vp
fAfía. Antoni^WAfíA. CeUcd^d^
VdTdnomjtlijí^ Anafiafid.
ASo. Ácana Ü09 Geruaíxo, Protaíio,
Cafsio. Anaflafío,
Asia le lo Aüd.AdsU, Amarasldf&t, honrar dild^^tñ
'4^.?'^ Afma, . Sacadelas
pfiantafina, pafma. tres fuca*
Afme. BÍrdfmei&c.
Aíino. Ersfm9^ tc$.
pafmo,n,v, metapIafaiOy
Aipa. Cafpa. .
dfpd^y. Sacadclaf
afpa^n. rafpd.r. endfpd»
Afpe. tres fuen-
Cafpe> PraxafpCf
* AjPt. tes.
Afpu Hida fpe. rafpejcYC.
Cd^ue^ * Saca ¿c
étdjí^HC^ losverbos
tdj^ue. tnfrd[^H€% §a Aípa»
Aflat, raí<juc.
Gdíld, Contrdñ4^
idfid^i.di^ Idfid,
« j
refd9ih deibéftd.
bd/Í4tai$ itsgdjld,
tamtfid^ Saca de h
cnbdnaflaf fuete Ar.
•Mm - deftmbúnAJfd^
Engafte, n» daraltraftcé Amafte,&c. Terbos en
contraftc, lu Ceraíle, lionraft^^&c,
traite»
Aña,
gaíte,.^C. ganaflcj&í.
A^. Gafiofi. Aldráflcí^
í^acadelof
verbos en
AlcafiOj Aña,
ri M: ala.
DeConforisnfeSt «í^
Pilaüra, faílrajy» alaiRra)
rnaJrañra, arrañra, laftra.
Aftre. Sa/íre. Afté3ft¿
defAfíreé eallrs,
Añro, padraftro, raftro* trraftro¿'
alabaílro, caílro^n, €aftro,v«
aílrot fandaííro^ alaílro.
ñaue,
•»
r'vClaue, 'Xarauc.
*^^ graue, ^ " .arcnitfau^ V I-anzgraite, 'SAcadeio?
•OC , • 'i
cava.
maya. . . ; , . , ..Vixíaya. ._ defca/^l
•*Wl'
Di Cmfünmtes. A^JJL^ I ét
raya^m. Maya, inania^ TayajT^
atraya, * Saca de
dermaya, ratalaya,v*^
eñarata^j losv^rboí
maya,v,
aya^n. traya, «en Aya.
aya,v^
Ayo. jy^i
l^ayo^
defmdyOyftn
rayotn. 'atalayo, Saca de
losverbos
t n Aya.
A faz, íenaz,
íolaz, tazataZj, audaz,
agraz, capaz. -mordaz,
disfraz, rapaz» voraz,
portapáZj Pertmaz. Tailaz,
antifaz^ fagaz, TnonTaraz,
haZjh. eficaz, haz.
cotaz, incapaz. deshaz.
capataz, pertinaz.' Tehaz.
faz, Acaz;; contumaz^ fatisfaz^
V24za^n. Mmoha%^4^^¡; Nomlres
Aza. ^«««^f¿> braza^
eHra\ap
bornayt,
ftazdi wcft4\a^ bQ$á\a.
pica\4y ^^g^Vi.ysrm:
mr44\4¡ fdnguaz4.
TáZáf yiarAZü.
traZ4^ft9 Ba\a^pffe6hi, Finge tu
ta\a, WJmzai^c. otros co-
unaz4m jnoíeílos.
Abraca, embaraza, almohaza,v« stkos
adelgaza, defembaraza, aplaza,
amenaza^ Y, amoftaza, disfraza,
caza>v. atenaza. emplaza^
iza^ defpedaza, íímbaza.
en- uia¿
L
76 2 ^,
rechazaí enlaza, niaza,v.
traza>v« defenlaza,' defembraza^^
Aze. Cúmplazjy
ÍT-
úpUxj,
háZSi rebazíp DazíyS.
fatiífaze^ ébraze^ ^*C^ Sacadelos
Azo, Abraco, n$ ba(jo, s, cedafp, Verbos en
f^> brazo, ca§o,n, panbacoj Aza^yde
embarazo,n. eíp¡na<jo> guardabra^o,'. los nom-
* defémbaraeot lampaco, peda^Ojfiba^o, bres en
lazoj ma^o, zarpa^Oj&c. Az¡5 en
plazo, retajo, vellaca^o &c. plural.
regazo, picado, adelgazo, &c. Finge tu
otros co*
Azco, NA\CO^ Pa\cOf repa\eo^ mo eílos
Azgo. MayorazgOi azcipreftazgo, hartazgo. Saca d(j
A hallazgo» i«aeítrazgo. por(a\go* losverbos
Grazfio. efl Aza.
'E.. Pié,
fec> ' leptc»
fué^- aqué, Coré,
cílé. aunquéj Gelboéj'
dé, con que* Berfabé,
de que, Abé,
fé. en qué, Bethphagéé
fobreeílé, porquéj Bartolomé,
trafpié, para qué- Pentecofté,
aguapié^ Parafceué^ Saca de
.i
-akhé, Noe, améjcVc. las tres
lofue, amaré, &€• fuentes»
'•^^»r3E**\ JdUf Lamprea, 4xedre4p
aldeay hrca, nos.
librea^ chimenea,
WMeaiñí faredi tlareai
mn^ i'i
DeConfonántes.
trincheUf ua^ ha^ama,
tarateay carifea^] obledy
¿rageay co^reay fea,&e. Saca de
Amaltea, Cananea. Guinea,; los adjeti
Calatea, Dorotea. Caldea, üos.
Medca, ludea,
Panthea, Galilea, PS£; >•"""•-
Ligea, Idumea, Pelopea,'
Timoclea, Micheas, Laodicea.
Pentefiiea* Añrca* Hierarclea»
Sea» ápea^ hirmofeay VMUSÍ
creá^ boltea, paucneay
túloreaf
hay ÍYúzea^ temelleSy
hg^$^ horneay feñoreay
mes$ haheay alborea,
¿euaneay
afiesB gorgea$ bambalcAf
urrfú^ fanqnen^ haftardea^
florea^ platea^ taheeeny
fajié. houea% acarresy
hfongeáy
fodea, gotea^ regodeay
titubtúy
Jaquea^ ntazesy poluoieá^
yaporea^
j^uernaf wanteéf ginetgáy
tofteé^ pleiuay €$éUbreé^
yoceéy €0%eéy ápQrrea^
faneáf gatsaf apedrea^
alea, jadeáy
trautií^ Udeay
lancea^ mofiínea^
falteay patedy únádnay
defca» > fo^phea^ eárpintt4y
caeareay
Jgran- van- ; La 'ha^^
/64 SiluA común. ^,e,<ff
grangea, vandea, halconea.
teilca, defpea. redondea^
carea, lamprea. deletrea.
marea, blandea. íobrefea»
menea, •^^nalea, aguijón eag
oreáj chorrea, eníeñorea,
ojea. coxquea. capitanea,
Glotonea» efcuderea,
^^- rreCrea, manofea. relampagueag '^ Sacaáe
hondea, bolacea. calafatea. eñosA^er*
poírea> ahelea, -abofetea. •bos.
>
Reopei{y ^Jlpeo^n.
lubiho^ arrcQ, ain. 'Suflamii
tr0phcOf fioreo^n» eare^tn* UQS9
.gorgeo,n. guiñeóos»
Joleo^n, «jej,»«
correo» regoieo^n. poíeoy
recréo¡fi» tremoUo^n^
rftgmeoy valeo^
deatátreoi fponieO^
tornea. manteo^ dpo^f^e^
Alpheo. MarEgeo, Ageo, '^Saca iíe
A nteo. •Idomeneo, .Zacheo, los ver-
'-^rífteo, Letheo. Mateo, bos enEa»
•^treo, MauioIeO, Tadeo,
•^'Icion^o, Mufeo, Timoteo,
'•^'mphefibeo, 'OrphcO, •Macabeo»
:^cheo, Toloineo> Doroteo^
riareo, Tideo, Hieroteo^
Egeo. Tefadeo, Ir éneo,
Tipheo, Vermeo, TimoteQy
^'Euriíleo, ;v¡reo, /A morreo^
'Hymeneo, 'Molineo. -Machabeo,
ifitM
Letheo, Aüiorreo, Hebreo,
Pitagolñecs '-• Phcrczeo^ NazüireOf
H -
^ i i » . • - • • < " > • * .
• . • • • . . , \
losverbos
•»
Ega. nos»
éndariégay ' t$rre¿aj
falictegájigé^ f««*g^i '
frióle g^y
pirtAnegSy,
Jalh^gi.^
Grifg4t
iTrgA. tnediia^. yeranieg^h, Nuruegéi
Ciega. Yt. anega,, : VaHsi
juega,, apega^,^, .
niega, allega,, empega»
nauega^, entrega^ derapcga^
ricgííy. f"eg^,. , diefpegfii
riiegav. defemjcga^'
**'Saca d t
mísiega^ j^fveg¿,v,,;
losvcrbos^
* ffge. deíaffofsiega^, reniega, cftrega;. en Eja.
¿lega,.^^ delega^ congrega .í ^ Saca de
pliega^ V rcfrie^y^ ,; losmbos^
Ego». Scrfitegp^::\ ' |«fgo,W.
.
léámegó^ cnEga.
¿eJáJiüifsicgpyP^efpíie'go*
fliego.n». MondegOé
'*'Saca da-
? Ciego.y^&t^ \ los adje»
E l- «^
t^Z A
•<iU
yitz
totuma» ,^^ añeja. . : .:
tomairejf^^
íornejá. ;,^: pareja^ ,^VÍ:
confeja, lenteja Finge 4í^.
fefiixay fcrpl€X4. / minuti^
\Agaie¡aié!^ molieju nos en £%^
Alej,a,, coteja, i^ dcfpcllejay, ;a, com4t>
queja, djfpejai deíleja, j ; pa(cüaU«2
aqueja^ ^ boiquejay aneja, v. ja,&c.
aconlej^j, V ' trebeja, . dcímadejjiWi;
apareja, aneja. V»- deshollejafr,. .•> ».•
deja, lejay aneja, ,
felleja^, proeja^
moteja,,- : forceja, ,: ;; craftejia^ ^ j ; ••••,••1.
*í»5 Í^7
M, I, 'Sflu4 emú»,
h^rambtU
finytU aran\el^ hufieU
f4pcl, plantsl, wánteU
tnofcafel¿
capitel, ¡ifitely
tairely fin\el^
•í
rabel^ íQtdeU
1 .í. I .
tonel.
úgttámhlt
1 •.'•
infiel, aquel. MjetUQt
nouel, donzelv
Hdsh • Gabrhi;
Cofúnet Babel jBd. £dphael^
Miguely ftofrhSi
JÍtget. S^orobabih Jáamel^
Teruel, * J)áni.€l$ Je\abel^
Feüa/íél íaeL Rae belg
JerjñhdiU JfmáíU
JfabeU Exjtcbiri. ÉmanutU
I,/.
El^a. regfieldam
Elde. Rebelde • fuelde, regüelde.
Eldo. bu e ido i rtm
yUidQf
iV/V/j fnd bfteli
17 i dcanítítt. BXm^
tuelg4^
defcuelgéis
Elgo. úcelga, cuelgo, deíciielgo. ^Sacadcf
£lia. Cornelia* CUliay iosvcrbof
£lie« Cttio^
Euan¿€l¡§*
bos en E-
£li;ai áb^mltá. Ua.
fuelta^ ad. iefembftettít^
ffbt$eha. ád. embuelté^
* Eltú» refuelta^ Celta.
Etua. ScUtá, buelua. embuelua, * Saca dcf
madnefeluau rebueíua. abfüelua, tosaJjeú
relua, defembuelua» "Gelues, &c. uo>.
* Saca de
* iUfpWmdy y. ..a.
tema. eitos ver-
diUoídj qaems.y^ bos.
emhUmSf entimemiy temA.yy
epiphonema* rem4.[
í £/Wf. qfiema,n^ extrema ©• * Scíca de
extrsmi4Í¿ eítos ver-
J^: P' def bos.
E,m,n, 173
fiiprcway deiflema%
zaUmdy ílafphewa.ai^ requema»
Emo, Remo, Bohemo. Remo,
bohemOjS. extremo .ad, Ariftodcma;
Poliphemo, fuprcmo, amernüs,&c« Saca délas
Pitodemo^ bIafphemo>ad<- tenemp5,&c tres fuen-
Eme, ^extreniOjS, temOjácc^quemo tes,
(&c. Sacadelos
Embra. Hembtáj fimhá% remiímirá^ verbos en
ÁefmiemlhH* Emo.
Embre. Setiembre, Deziem-bre-t defmiembre,
Noiiiembret íícmbre, remiembre.
Embro, Miembro. pemhro.
Emia. Premia, n.» Euphemia, premia^v*
blaíphemi^»* Bohemia, apremia^,
F.mio. Premioytt. ftobemio. fremiOiitm
agremio. 'Bohemio.
Empla. Templa, contempla, deflemplfli ,
Emplo. gxempl^nm. umpio^y, defiemplo^.
'^£mple' temphyn^ tontemphy temple ^n^ánCm *Saca def
tOsYcrbos
En. Bien, alguien,, leriifalent,
rebien, quien, belén.
parabién^ ningiiien, Efren, ,
también, almazenj Matufalcq*
dcfden, anden, Moifen,
baiben» palafrén, Rubén,
ven. proLien^ Sichen.
ten, fen, Salen.
eílen, herrén, lacn.
den, Uantena Santareí;^'
atcni farten. Aden.
auent focarren. amen.
¿efifíent9» fefaimicmo.
jumento i ¿ejárraigámunt^
redbimiemfi» ¿e/ffnfremmiimo*
notrimentOf traimirntOy enihaucamientó*
nucHínento* requentOy e9ifftaderámitni9*
mftiicáfncntoy f'itudtmiento* ne^fnbramiento*
pedimifntoy iablamcfitOy qutbr amientoy.
par^mstifOy cwximiguoy repaYamiento^
pimkntQy
Sargento^ Ihm&mknto» Saca dc'
fármicnto* torriimpímhnto^ lo:; ocijeti
documenta* eftoxjménto^ uos^y ver
enurr Amiento* torcimiento. atormento, tosen £ a
D^rmiera^ Bazera.
teguera. ielamera, 5. horracherdi
almizcleras agHZiderd'' Suflantii
cabellera» haltera. uos.
Cabecera* capaaguaisra*
cuera^ c&xera,
frontalera. caieram
gofguera» calera.
deberás, teuádera^
cri/tnera» caliera.
ribera, hoguera, contera,
¡adera, higuera. caponerai
esfera, atiera. ¿euanadera»
fiera^s. forderat espetera,
/rcnterai miera i gurupcrd%
gdera^ mimbrera M. bilera^^
jugadera, fera, juntera^
goteray pej([Hcra* leonera^
lumhrita% faeteray mollera^
vidriera i fangraiera, wan\eray
níadrlgueráf tronera, montera^
(himeta^ ti X era. papera^
urnera, ratonera. podadera,
jementeti* fi I muera, j olera,
vanieraj, eñ^.ra. faluaderal
títeráy fuera. fera,
madera* denteral teftera.
efcíUta. red b^rreieru yinagretéU
i J<-,
.
••... s
- - •
: . ,
cfcuJerOy carpintero, carretero, orden fi-
copero. japatero. carbon^rOi guientc.
F- Cerra* ca*
Ds Confonáfites
. E$f^ iS$
ganndero, cerrajero. cabrero.
joyero, cartero. calderero,- ,
jardinero. cochero. cabeftrcro. •
0
ág9m9% ftfitero^
MosQS
U tendero^ íbnates íe
fOfdffOj mejomro^
yenturér9f P'itden
bifisgQn6r$* Doluer eti
gaerrcrQ. eaf^menmOy pán^iiero^ lira. ^^«•-4 * « V
íi(nafn:rQ^ romero 2 t^hrnerOy
meihí$ef9» f^nt^rQy vvntfQi •
m- fe 3 re-
*^ Erha.
Saca de
* Brbc. hccbiz^ero* los adjcti
* Erhü» buhanero. accelsro.&c. uos, vver
* Mira tos en £ '
ar.
Erca,
* Bree. Cerca.n.' alberca, cerca, V..
^ AI ira cerca jad. huerca, acerca,
puerca, s. terca, alterca,
puerca^ad, * merca. defcerca.
Erco. ptterco.fé €vcerco,adm
j/uerco, étd* fmrco^&c» *Saca de
Ercio. losverbo:;
Tercio coniercioPropercio, Lupercio,
en Erca-
Erda»
Cerda^ ^Acuerda» muerda,
cuerdafS.adj recuerda, pierda,
izquierda, concuerda. encuerda,
lerda^ remuerda, deíencucrda.
A. difcuerda, traícuerda. Saca délos
Erde» Vályerie^ acuerde,(¡í^c^
Erdo. Acaerdo^n.' verbos en
aefacuetdo.ts." recuerdo^ díQt Erda.
Erga, ir«rgJ,«.T'»;>rg4í almrgd. Piftnrga,
Eria* Miferia* arteria. feriajad.
kzeria. fíJateria. diílenteria.
materia. feriajn.r. Iberia.
EriOf m'ijhrioy friwicerio^
CáftintriOt mmjlerio, bapvfleriom
CAUterto» tnonefterio, Valerio.
yttuptrh^ magiñerio^ Tih^rio,
refrigerio, adulterio» Siluerioi
pjaherio» fabu09er¡Oé Liberto.
emiffhnio» timenuti^^ Bieuitrio* Saca déla
Erlíi. Perla, merla. verla,<.^c. fuete Hr.
Erma* ¿í/erní4t mrma.n.y^ *Saca de
aduerma. efíos ver»
En- yci^ ducr- tos.
Di Confon4ntes E,r] 187
Ermo. Enfenn0,miier* vermo, duermojí^c.
(mo,
Erna. Ctfiernay ^ Eternú Gomermts tUrmi
eaücrm* tierna^ enqaadiwa.
liniutni. moderna* inuierna.
ftatsma. fempiurriái dei'en(¡naiefn42
c^laHitnáé paterna. defgotíierna^
phrrja. »74ffr<í?4. de/piernO'i
tahrrjtí. Lerna» enchrhd* infierm^
Ernes-» Viernes. Oíofernes- gouierne» &c» Sacade!o¿
Erno. (joíi2>r;;03^-^ quüdemo^ SalHfiQ^ verbos en
- *
ittfiarno. ysrucí^ FaUrno, r-rno,
inxk^nOé tCYnOf etetm^ ^ r . *Saca de
CHtYHQf perna^ gottiírno.&C: los adje*
Erpe, Sierpe. Eiiterpe. tjuos', y
Jbrcjue,• Merque i cerquey alf erque,. yerbes en
acer^siSy Jefcer^ue, aaerqucm Jirna.
Erra, Guerra.. * Cierra, afsietra.
tierra. afierrac hierra.
fierra. deftierra* defentierra;
bezerra. yerra. defencierra.
perra. > cntierra^ deshierra.
Ingalaterra«, encierra. fotierra.
Saluatierra. atierra. ^ Saca de
emperra, ePcos ver*
Erro. Deflñf.ro^ . . ; hierro.
tncerrOy bos.
ent'nrroy eetro^moíiie^ perro*
bezerrOé cerrOide ii^g^ • •
ysrro» i puerrój
berrOi ii^rro.^Cé
4 ^^ ^ ^
Saca cíe
Ería. Perfa, anerfay ter fa. los^^erbos
f pcriierla,. diuerfa. conuerfa.v". i en Erna.
Erfó, /^^rjo. 'pniuerjó^ peruer(o,&Cm
' r.
Erta» SacadeIo¿
Puerta^ encubierta; . * Acierta, .:- -
huerta. cubierta^ad» : conuierta.^ adyedi-
i uos en E5
oteita. alerta^. aduicrta, ...-..,
re-»-' fa.
deft * ron-
¡ss £ ¡ %^}'f
reyerta, defpicrta^n. concierta,
cubierca^s. de reabierta. dc^rconcieita,
efpuerta. íT.uerta. derpierta,v.
:Obra« muertas. deííerta, peruierta,
Melicerca, yerta, liberta,
tuerta, vierta,
* Cierta. enxertajn. diuierca,
abierta, experta. enxerra. Saca- tfe
Ertc. Muer ti* aciertey losverbos
fuerte^ fuerte 9 AÍ^ yencerítf^Cé €nÉrta,y
Ei-to# CiertO) ad. acierto, tuertOjS. de la fue
decicrto^ad. huerto, enxcrt05S. teür.
deíícrto, puerto, abierto, &c. Saca de
concierto. deíconcicrto» coniiiertOj&c. losverbos
y ad^'eti-
Efua. Cieruay Cateruáy * Obferuay uos en ür
yeruay ferua^ conferua^y^ ta«
fieruá^ preferua,
*^ErHe,,ionfe üá^nJ protetfiSt referuAi ^ Sacad»
Minetua. dcerua. hUruú. eílos ver-
Eruo. Cieruo. echacueruos, fieruo. bos.
cueruo,; proteruo, verbo.
rieruo, aceruo eonferuo, &c» Saca, de
•^^^'T» Soberuio,neruio prouerbío. aduerbio. losverbos
Erza. FuerzdyH. *fuerfa,v» tuer^ay enErua.
al mué t i^a^ n* esfu erfay retuer\^f
eeY\4y refttzr^i^ almuetzaiV. '*' Saca de
Erzo. Cierzo. Yierzo.almuer^o.n. efcuerzo, losverbos
esfuerzo, n. maíluer^o. tueicjOjítc. Saca de
Arnés. Cabra montes» Baldres, losverbos
paues^ defpues, enues. en Er§a.
reucs. alreuésjVes» galdrés.
fih. altraués. Cades. U9S,
mes. , entremés, Andrés.
mies,.; traues. = Finees.
tífiSt . 'eftcs- Ñor des > viento*
at ilsy Mar*
De Confoínntes.
Ciprés, des, Marqué^,
interés. vnarés. Inés.
.• \
CorxéSy AHIICS» C4rt4ginéu
de (cortés^ Burgílés. E¡ coces*
feligrés^ Cordoués9 Francés. mu
monté ¡9 Leonéím ? Ginúués.r
Logrones* Inglés.
Sdyigues-i Santiaguh* Irlandés»
FortiiguéSf^ Aragonhm Mil4néSm
AUués. Calabris.
Efa. Mafa, Princefi,
Emprefa^
preía, huefa, Duquefaj
deheía, pefa^n. ; Marquefa>
camuefa, trauieíTajíi, Condefaj
promsfaj grueíTa s. Abadefa,
paiiefa. artefa, proí^lja^n.
reprefa. aprieíla. Ter^efa*
turqiiefa, Salamanqueía, Oropefat
Aquejfíy Ahieffa. ^ Saca de
efay exprefia* losveibos
trauiejfayadi falprefj, Inglefn, y de las
imprejfít» Francejpí, fuentes,
* Confia fu atrauiefiíí. Er,ir3CO-
embeU¡S4y Jifatra^ff^^ mo vieíie
profeJ?(t. exprejfa, oyeffe,
reme]? a» &c. y de
•* Efe, efpcp. reuefa^ losnoai»
engruejfa^ fomp^JSa. bres en
Saccflb, bcfío, Confeíío, Es, como
progreííb, liueíFo, deíTo,
diiiieflb, cflb, mieíTes,
peíTo, proceíTo, Gaíeíío,, &c,
contrapeíTo, regreíTo, elpeflo, &c.' "vüiida de
camueiTo> yeífó, confielTó, &c, lo;» acije tí
fabuteíIo;> queíTo, Creflo, líos, y ver
tef*
—«
fief- Rhe< bosenEfa
790 ^ 1 $^
teíTo^cantwerp. fí^fo. Rhefoj Galefo,
- ti^* vítt^
Mh'
peto, €Attct&f
AUhtx^
iefnude\» borruUZfM
m$ndiguiZ%. fñfd V
éxedfe\i pnisZy
Atán\UíX^é reiondtz^
ámariUeí^ ígrape9,
tmueZf
mbriá^uez
pdf'
rif
194 ^;2Í^i Snuacomuftl
nue\y
almirez^
y
De
embriaucc^. encriicíccci: ;,
enflacjiícjri^^ vlanec^, V. encrudece, ' ^•'
percze» convalece, emblanquecíí
padezcw enmudece, cnnegre?*^
careze, entorpecpf guarccei'
cpgrandexct aparece, adolece,
cíclareíre; acontece; ^itormccp,'" ,
ennobleze, defaparece. aterecc.
enriquece, empobrece^ •cnríbfece.
«nvaneze^ envejece, embaxecc^'
cftalpilcze, encanece, eílremece.
floreze, encarece, enmohece»
prcualcze, enloquece, enmagféce.'
mercze, enronquece, encallece,
permanczcj . guarnece, cnfordece.
,. rcfplandezet fortalece, entomece.
jcverdezc, adormece* niadurece,
cndurczc, amortece, mohece,
pertenezca fenece, podrece»
pareze, fallece, peze»
obedezc, recuece, treze,
ofreze, * recrece, juezesj&cí
cntcrnezcf retoñece, foezes,&c. Saci¿lel«l
careze. ihumedeco# adcreze,&c.* nombres
enEz, y
Ezo,jo, ji^rc\$,m. be\0. verbos ea
te\0in, Eza,
iftrúpicZOíH* Saca de
losv^ rbos
Ezet* Agradezca. crezca. fiuorercaj&c. en E'a.
Ezco, ^gr^rfeví^. féuorezt9^ Saca de
tzno# 3xuorezno« topTtznoB Rodezno, los verbos
en£ze«
1.
I
Amu mni
á^m^ Be-
J96
aquiy Befioni^
jauaíi,
ih mi,
áfti Ifdi.Ltnu
Ophni. ,
fiehlu '• aljonjolí,
menjuí. Sena^uiríj
Z4horfy
ValUiolh Sofhim '^Saca dé
mtteji* GuadalqumM Luchatif t las fuetes,
Halifii^vah&ii fifj Ir.
la. í Alegría, ancianía» anotooiíai Ponenfe
melabcol¡a> cortefia- carníceria^ cinco or-
agonía, defcorteíía, careftía. denes de
armonía, caua Hería» demaíia, confonaa
jneloáia^ bizarría. herrería. tes en la,
íínfortia. fantaíia. idolatriaii lucedien-
gallardía» paradogía* do los me
-folia, lozanía. íbdomia. nos gra-
ofadia, policía. fimonia, ^les, o los
^
vfania* profecía. naenos v-
día, * ',, valia, poefia^ iados alos
pedrería» monarchia* mas gra*
liipocrefia. argentería, hierarchia, ües, y vía
heregia, hidalguía, , clerecía* dós^áíftin
íabiduria, \ nombradía, I-etania* guiendo
'foberania.j feñoría, homelía. y juntan-
tiranía. ' galanía. rebeldía. do los §
n^ia. Villanía, . Apología, cntrefitie
bouerií^^/. hidrope^aj,, tteoálgu-r
'Mejoría* burlería^ perlejia^í üacoñuc-
rpeoria,'" mayoria, apopíexia. níecía en
•conipañia< granjerif, elephancia. «1 íignifi^.
-calofííj'ia. mercanéia, letargía, cad^.
mercaá{iu:ií^,V< •j albañcria. ^
Jlr Thso<
Di C6nf>a antes.
% Ab9¿aa4,
Jegaciá^
ffiofqunefi^ preUcU^
Abad'u^ AjÍrokff4,
famsriéé Cuardiántás Ceographi4f
Nigrowittciai
bafÍMrdf4^ CffommÍ4.
tapie eri4^ , Ph'ifiQgmmÍ4.
gdcria. ChitQmanch»
Alheiuniáy
troffe/ta, €hfigÍ4y
íruxia^ n^ genealogía.
f>hilateri4m
fanfamntriá* capria^ Jibreria.
^ Bolateria.] Alegoría. niaeria, golloría.'
cetrería, Ironía, íKiichacheria..
montería, etimología^' inoneria.
pradería^ Oi'tograha. chocarrería,
ferranja. «nergia, truaneria»
romcrk* aimolía, fruslería,
ria^n. coíradía. roncería,
cntredia. tontería, picardía,
glotonería, chifmeria. ladronería.
mediania, hechizeria. vcllaqueria.
portería, parlería. alcafiueteria,
4 ChancilUrU. Ca*tferiay Atafiqui4m
tontadufié. filUriá. aharabia*
máyefrdomiam fhúmpe(lma% (hiribia.
procuraek. carpimetia. Ugiu^
€fcrif¿4nft» cmonUé
Ctt^4¿HrÍ0^ bnilteríu ¡iayftf
mafñna» eoneduriaé
^Apateria» grangeñd:
ffpecicna. anoia.
má Í4
198 /,í» h, Sihá comúnl
%m^g:n5riai pinahria^ Juieriai
€r¿fermeria. caldcteriáy aluardíríéi
admira^ 4ffirA^
efpird^y*
reffira^ . TtmltA*
"he. f$íptrai €Qnfpir4y
IrOi * Saca4í
Soípirojfl. fipirot Tiro,
tiro, Cjro.Ird, eñosv^r*
afpiro,&c«
Iría. Cthfiriéi Siri4.
Cirio, Erapirio, Porfirio,
íirio, colirio. Papiriot
martirio, Afsirio^ Sirio.
Irla, c, o, itllruirU^^i. Sactdeli
Iranís, afirma,
Fítma,n. ahirma. fuete Ir.
firma, T# confirma, Sacadelos
Irme. Ftrmei %•
verbos en
Irmo* Firmo, afiriTiO,
confirmo, aliirmo, Irme^yde
Irra.
Mirra, firrdy ía fuente
Irceé: Sirte, aíircci &c« oirtc,&Ct Ir.
Saca de Ja
h. Fhrdelhs PdriSy fuente Ir,
Cií. Saca de la
Luist fuente Ir,
Ifa. Diviía, pcfquifa, y de ¡os
decifa.
Miffa^ cortapifa, indeciía, nombres
guifa, encamifa, precifa, €n Is,
pnfa^ friía,a* ccncifa.
fl^h apri^ p X Ma-
/T2
rifa, aprifa^adu. Mifiniiía.
Cfa, • i.-íiíaj :: : Eliíi, '•
camifaf •ror/iifa,.' -í M^ iía,
c rrí?pira, •, Artemifry
^ffifaiVé
, > i-
altfi» Saca-de
• Ifes. Anchifcs.' VÍifes. 3UÍffcS,&Ct j^
losverbos
• Ifo. Ds improuifo, ComproinifOii -^.
en lía.
dltjo, árbol* Paráijo Saca de
i' losverbos
I fea. Veñtifca,n. . arifca, *Arriíca,,^s^A\i:: en Ifa.
,tTÍfeá. Alemanifca* " C i i c a , »• ..« ¿ ^
n
confifca. .->
•, *
moriíca, leuantifca.
Francifcag arcnifca, mordifca. * Saca de
CiícajO. ./prifca, ventiíca. cltosyer-
Ifcoi Bafüijí9y abarrífc9Í TürmftQy}\ \< bos. c
mal nif(9^
aprffcOf ; líntifco^
Francijc0¿ j - ^ , •. .-", t
:prifco¿s* íSjac^^áe
los adjeti
Artemifía. Plirifia. Mifia, - UPS y-yer
líli;
Uto. Elifio, bos co lí-
lila, ' oifla, ideftrutfla,&c« ca.,:;;
Iñu
¡f&pbtfma* S'^C9:deÍ2
lima.
Cbrifmé^ €rtfma»y, fuere. Irt
AbifiHO. giiarifnio. Grecifmo,
I filio.
aforifina, chriftianifmpi hiliociÍEnOí i r
mifmo, cate'cifmo. /Hifpaniímo. < :;
biiuirmo» exorcifmo. ,^ Hcbraifmo, ^
barbariOno* diaíogifmo. jiidaifmo., .)
folecifmD. gargirifaio. paganifmo.
•"fiiogiGn». ^paroxifnao. íabatifmo. .
chrifmo. ; ¡ifino, ^
n^
Dé C-9iíf^M.l^fe:S.
Jhtfpj
Ifpo.
aflija.
€aritatitiéi,
perciba, a-rriiia,
captiua. aperciba, deríjifí, P'^erhsi
cultitia. > derriba, arriba,
dcfcríua^ efquiua. proliiba,
cfcriiia. p re ferina. reciba,
priua.víuau; adyetiua. conciba^
lúe. b. ^j¿'^^^ ' Me(\uuiey
|uo. b. Motiüo. A re bino, N omina tiu0# Sacacítíoí
inc€ntiiJio¿ . tonfortatiuo, verbos en
oliuoj defeníluo, indicariiio, I Lia.
recibo^ criiío, ií77perariuog bacadejos
reiatúio, ' cíiino» optati-uo, adjctiuos
cornparatíué; íiinantiuo, íubiunriiío. y verbot
fuperlatiuo, adjetiuo, infínítiiio, en luaa
pofitiuo, cauríiiOíS.
luía, bia, ^//^/^^
LafcííiÍ4ytiiJé9
entibiay ^niiutSy aiiiuo,:v-c. altiüo,
fuio^bio. Alitt¡o,n,v.
Ortiz^
Bmp6ratf%r¿^ mafz,
naf\y Beatr'íXj
iñfeliX^y lombriz^ étHarizm
fz»; Ceniza, í/a, Caual!eríza¿
horralka^ piliza, nabiza,
o/eriza. tomiza, •longaniza,
carniza;^» oriza,
M Q 1^ Ad- Q 4 Ta»H
: '^
Si 6 A¡6., Silud común.
Mouediza, Aluenediza, vanJerizái
eniermiza,, caftiza, ^gofliza, Mjn¡u9i
antojadiza, . €fpantadiza> ahogadiza,
inazi^a^ hechiza, colgadiza.
oluidadiza^ lloueJiza. caediza.
arrojadiza, Icuadiza, enconnadiza,
po'ihia, rolliza, , henJediza,
pagiza. cediza* huidiza, primeriza.
<][uebradiza, tornadiza* . corrediza*''
yMtlo$A
énú$íemAÚ\*%
tmbarni\á,
mAttiñ^a, Jefenc§Uriz4f^
j>rgAntzaj €ntapi\ét
folcni\^^ . ttmítj
fArticHÍéfizú»
Bendize* Satisfize»
maldize* . rchizé,
contradize- hizc, Saca 3e
..deshizipa V. £€XtiUzc^&c. Ipiverbos
^K.
fne¡ltz»%
idgaáfZiai '
cam^OigrAnix^é
• :poriiueriJjip:
Sacare
l0&:adiai
PeilizfAi ^. nos y ver-
••¥i¿oa. ..i,, bos onh^
325£9 fdUzc90*,
Bri\na. ¡íoui\Uá»
t—
Mémh
De Co»fon.inte~s. út4,t,o^í,(, a^
O
Cmcé¡
5aca de
,1 Jas^^tres
no4.
L$sbo4i ThoSy
canoáf ^ 1
GamioH
Oe, JLocj roe» Zoé. : •"Jí
O'
• ' . - ' )
Oy.
.Moarúy, ^
' • ,• • • . 1'.'
©b.
#¡>i¿ va. Alcoba;' cfcoba, ^ Arrdbá^Vi
an obáiii. choiiai adóbd)
lobj,aDÍmal«' garroua^ > , robaj, '^? I.-
Naboth, jijíarcth
B¿odaV Apoda".
: í^ toda, po já, n, aconK>dv
tornabbdíflí ^ Póda,y.ro^a» enloda,
. i ^^^O-if. cfcoda^ñ, defactímodaí cfcoda>\%
cftoi Vf r-
modOf
íeoi&y . Saca de
•Odia. <>iiít^^í^- . Profodiaj Cioíia,
^-•K C(údÍ9y B^ odio y hos«
odio^ */'
Podre, . ,: ,
"3 \
fuentes.
^I(3a>«»e Toldo. .Amoldó. vRegoldo,v. Saca déla
regoldo|Q« * refcoldo. entoldo defeiS. V fuete Ar.
engolfo. y de los
Olfo.a.e, ÍJolfb, ttrbosea
• Capitolt90 ; Nizolió.
OÜo.. Ola.
] €ftOlÍOy '-"¿^•Xongplio.
Saca de
Olu ellos ver*
Polla. ArgQlta\\[ "" arrollé,
* Olle. bos a, c,
Íef4hMdm . * Saca de
Olio. Pollo Tollo. ^ Meollo. eftos v>i;i>
Sollo, '. roilo^ bos.
Repollo.
CogollOt mollo^ atollo.
óííffa. " Colmo^v,
Olí*. Boira. cmbolfa. ídeícmbolfa.
fuccefshn^ wuniciottf
alttratUnp feriicioP^
turbación^ oración^
vifiottj
poblécioñm
Criación» amoneftacioHé acuíacion,
«lección» apelación, aprobación.'
governacion* confirmación. amplificación^
condenación, conjuración. continuación
abominación. concIufioB, comparación*
aueríion» duración, deliberación.
aplicación. •conferuacioni, declaración.
contracací^n. corrección. demonflracion«
negociación* diísimulacion» excepción.
comifsion. geticracion, dcferperacion»
.colación, pronac^^xhalacion, adminiftracion*
importunación» nincha2;on. cxecucion.
di^eftion^ imprefsionp exageración»
diílribucionf donación, -cxempcion.
murmuración* •propoficioB* prefcripcion.
Incjuiíicion, provifion. guarnición*
interpretación* petición. impofícion.
privación, publicación, ordenación.
preuencfon^ promulgación. reítauracion»
reprefentacion. retratación* reparación,
reuolucion, •remifsion. perfuaíiong
/ignifícacíon* fuperfticion. contención,'
Concepción. dirpenfacioH. adevinacion*
Anunciacion9 innovación. conjunción*
Salutación; invocación* concefsíon*
Üocarnacion* índirpenfacíon, dicción,
— j
dc-^
Vibración,
promifsion, declamación.
3Pui liícacion, expoiícion.
AíKincion, introducion*
Coronación, muítíplícacion*^
incerpoíícion^ preparación,
Adoración. opilación.
i-ircunciíion, p^idricion, probación
argumentación;
Reíurreccion. fiiftentaciotí.
Aícenííon, panicion.
vacación, re iiiccíon¿
confagracion, afirm*icioí3,
congregación, negación remuneración.'
rcmunQracion, digrefsion, tragazón.
rccomp^nfacionj diíiincion. titubación.
confecucion, trafpaíráciori.
infpiracion,
reconciíiacion,
lición, quemaron,
confutación,
nación^ refeüáicioa.
l^s. reghí/y
que/iiony i^traichny firman»
gGTrtertm
JálmoHy úuejun^
eamíríeorty €4pon, ^^^fc4rÍMÍ
eftQtj^híiy hcbofty
dragón^ táfonyptTij ¡irorgm
canatony
texon,
hurón,
%
Temón> turrón,
tufon, quírton.'
canalón, cabezón,
tefon. turbión,
vellón, cordono
terrón^ botón.
cfcatdn. cerrión,
eílauoñ. cartabón.
bor- colchón*
CflrZ~i xer^
!J
^Muj^com^m
liorron* carretón. xergon.¡
Qaríyont chirrión. punzón*
.millón.. blandón, fer'.í.
prcgpn: bermellón^ taJon.
paueIfon¿ boqucroni diaquílon.'
l^rroEr. crquiloDi. clauazoH^
requefoni. meíbfl- ca»gi(on.
peníion», melocotón. barre n o n .
rcngíorij mugrón, borbollóme
hondón*; rodrigón! bodegón.'
caxoHk procefsion» gran<jon*
liíloi)» pendonn gamón,
flbron¿ mcfon, mojón,
aláton^ rincón. ^'íibori,
artefbn* pulgón. peón.
baldón, riñon. p«5oni
cakncuron«- íbrampion* piíon.
comezón. quiñón*
almidón* rebencon. lopeton.
aífíiendroiiji rebenton.. toreon.
algodón* ' callejón. íarampion,
tizón, tablón», .
lauañqn,,
aguijón. troncón. comecjon,.
Galeón 9 ArmAzon^
hofeton^
iuchillorij,
^ncíi^Hronm
barcón. imftUon^
garrochón* inuion^
morrión. empujo0^
áf4Íon% • pepocon^ .
bar fon»
moxicon,,^ \'.
caMoHt Unpny
ulondjr^Áé
re]on,
cocorrónm
Varón, rapagón»
patrOHf ,^ mollejón.
retoben, o r fomorrpn»
gar^jon, burlón,, V
morquilpn.
ladrón, '\
* '.'1
reboitoo» . motilcMi,..
peón, ta3%. CO'
T)e Confomntes.
pí^^O) rar.lon, comilón,
porqiieron, trotón. tragón,
lebrón. poílillon.
gargiinton.
embrión* en pon. dormilón.
^remendón, lechoii. gordiflón,
baxoñ, pelón, ceuon,
áécurion. mandón, inofcardon,
5 íanton. balandrón.
i bobarron,&c. Finge ni
Phorfáón. ¡"latón. ^slicath otros co-
Píton, nio eflos.
Oeotty Zenon^ Chiron.
Cedroft^^ VheJon. I^iücalion.
yirnon^Sm^ garrón. Geriútf.
^rnnon. Sohfty Platón.
Emon, Cedrón. Dion^ Tritón.
Athann. Cicerón. ' Típhon»
Sanfon^ Oagm. AgarK^non^ Orion,
Salmón. Cimon^ Japón.
Mfah». Cition, Lesfj^ ciudad.
Simón, Glícofty VilUlon.
Nenn. ^Uon^ Citrriofí,
Pantaleon. Pigwaleon^ Xijon.
fíiUrion. Licaon. Ttí^rcjon.
Simeón. Ja/on. ArUnzyny
P^a. Perfona. a7.cona«
matrona» Barcelona, SuÜantir
ratona, Narbona.
corona, hurón a,
leona, Pa-nplona^
tizona. Tarragona,
dragona, i3eIíona.
maona. Taragona.
Ama/oí a. VeronajEícíilona
. atahona,
Dodona. Vayona.
moíia*
Antona. Marcadancona.
Patrono» hmíonam
fanfarrona. i^orracljoná,
. iádronSm h Ala ir o na.
^^5 P dor-
2Z6 v^n^ Siltéa común
remendona, dorm}l^tí4»
(euoni,
goriiiflona»
waniotia. . gloti^na. follona yrtbonái
Aficiona^ amontona* almidona.
abona, apriíiona, apoíTefsiona. ycríúii
apafsiona* > arrincona, defapoíTfifsiona*
apregpna. derapafsiona, •. abotona.
blafona, de feotona. defapnfiona.
corona defencona» defpropor-cioná^
cflauonaj. encona. defarrincona,
galardona. inficiona. empadrona.
.perficiona. enarmona» amo^pna.
•ocaíiona. . )roporciona. razona.
rperJona.
pregona^
f
azona.
baldona^
deíaficiona.-
defempadrona^
entona, deíabona. conficiona.-
9» P»r4eytraf'^m%. antepaney , íxptínei
propone. depone^ entrepont^y
imp9nej interpone,
compone^ d^fcompone*. mneSyGelonetl ^ Saca (Jé
pofpí^ney , losverbo^
fttpotte, reponfy aficione ^.c,m en Ona ^.
c AbonOjSo \. nono. mono,-. patrono, y Bobres-
tr0nQ> tono3 aficionoj&c» cnOn»
Onca, Rí>«fíi5^.« eCftcd, deftron(4^
roncd^yá .
' O n e o . . Tronco, bronco, . ronco.
í^fKha. Conihu roncha-^ uonchüm .
© n d a . HonJay , honda ad. fonda.
Ton Ja.n. redonda. .. Ronda.
a la redonda. hedionda. Trapifonda.
BpAmmndé%-^ fnhsi
f fe onda. . bon>hj
abftonda. abondáy ,
adonri^
Onde» Gen Je. 327
dondct adonde,
Vizconde. de donde,
OaJo, SaenJelos
vcionio,
Vci!;os en
Pnga. Proponga, Onda,
Anteponga» reponga*
ponga, deponga,
difponga, rezonga,
imponga, cxp(í>nga, ^
componga» deícomponga^
oponga. en t reponga 4
pofponga. interponga,
fuponga. contraponga»
Onge. traí ponga.
píigo. Hongo,
J3jdongo. Monicongo,
diphtongo» mondongo.
Onja. <^'ogo,p4oQ,&c» Saca de
los ver-í
bqs eu
Onia, Onga.
Acrimonia^ Lacedemonía, Meonía^
ceremonia, Macedonia. Laconia,
Colonia, Panonia, l-ibonia.
íanrímonia« Polonia. Tenia,
Pnio. Apoíonia. SaxGinia. Babilonia*
DemóniOf Antonia^
matrimoni$^
fátrimoniñf £ri£íoni&9
Pon<jofia« Vifoñi.
¿ampona, * Retoña, defemponGoña,
TOSc, i^orgoña.
roña, *£mpcn(jo5a# Antoña. * Saca dé
©gp Onrio^ logrones madroR^^ eflos ver-
retoño, bos.
Onra, Honra,n.v deshonra,nir<
,Onjta* Atnontá^ f/^ontdy
rtmomáy ir tfmonís.
Monre, Beltrofcnte. Dtnop^oopte.
Aiiacreontc. Lacmedoiite.
e« Aki- p^
ifi , Ji/^ij común.
l^^iuv. lonte, A;;.;;:ix-dünte. Necrócrtonte;
j.-'ia mente. TiíDoleonte.
/LLlieronce. ii el monte. Timocreonte.
Creoiite, brcmv amonte, &c. Saca de
Onti. lUUJpontO, A(nQnto,0'Cm Josvcrbos
Oii/a O; ^a,animaL . Gciigonca. Engorda 5 defen % en Onta.
O i ^ i , pelo. reon^a, Aidóga. (goga,
OuCC,
entornes*
ifiusqpe,
Raque, prou&íitH^ .
Do?, Tos,
tsnpos, Oy vos,¿^c/
nos. jfuro a&oj^ AíTiOS.
Rofdy JUaripofa.
íofayfié Sitifofofá^
Tolofay Saca fié
Mofa, Tonoféi ios adjets
fofa. Efpinofa, uos en
Ufé.
Oíb.
Enrofe, CloíTa, ^ofa, Saca de
poffa, defcofa, los ver»
acoía. rcpíla* áefpofa, bos enO^i
repofa^ tofa, cnlofa., fa,ydelaf
Enrfife. ¿^r# fuentes
-'Ore. Ar,ErJr
.pío, Ofo, lí» Foffo, ' Potroío, Saca de
.reporo,rí# erpof®, molofo, (Jkc. íosverbQfc
.cofO|n« co!ofa# J^apofo, acoi'o^ en Oh^
.AtíiO"
De Confiin¿in!e!, Oj» 3/
oro. Am->i'oro, vidoriofoj arcnof©. jídjitiUi.
animofo, belicoíó, ayroío.
anbiciofoQ efpantofo. caudalofo;.
honro fo, monftruofo,' ceriagofo.
gioriofo, buUiciofoj cauernoíb.
generefo^ luftrofo. cerdoío.
dichofo, fanioíb, deleytofog >
aíreniofo. funofo, guílofo. Pbnenfe
ignominioíb^ rauiofo. íabrofo. irci, oíde
aietioío, fogofo,. enfado íb« ntsdj, co
cauceloío, feruorofo, falíidiOib. ionanrts
curiólo,. facinorofo* efpinofo.« adj coti-
pr^ciofo,. fancaíiofo. düíoroíb. llos cnO'»
graciofa, fulminofoj cfpumofo; io para
hermofo* hazañofo. cípumajoíb»
mayor di
viíloío.. impetuoro. xfcabrolb.
iliiiwion
luminofo, jadtancioío, efponjofo»
temofo, efcamoíb^ gu-iruádo
ventLirolo'3
yoyofo. írondofo. Jiempre
daJiuofo,
frUíSuofo, injurio fo» fragofo. lapropor
iíifruda^foo medrofo. gaBchofba' cion cjue
-deídeñofoo ^ temerolb. heruQÍb. Citas ve-
donoío» pauorofo. iDontuofo* 7.CS fe ha
dudoíb, roentiroíb* ondofo, adut^rci*
cuijadofo. orguliofo» ped regolbr
zelofo, pcligrofo. venenofo.
miíericordíoíb preAirofo, . pon^oñofo.
piadjfo. neriiofo. pcñúfcofot
marauilloíbg vigorofo. bárrancofoij'
prodigiolo. poderofo» roñoíb,
mifterioío, va Icro fo. vedijoíb»
milagrero. prefuntuoíb» velíofo,
populofo, rencillofo. . vmbro^Of
ijuexo'b rcboltofo» fonoroío» •
querelloío. vanagloriofb. barrólo.
a: Ápetitofo. tempcíluoío» numerólo.
co- m- /udi-
236 O >^9
copíofo, judicioíb;^
codiciofb, lltiuioío. Irrigiofo.
gananciofoy tempeítuofir; criminofa,,
coñofo, tenebróío. caliimniofei
caluroíct mibloío^' trampoíbé
efpaciofb,^ trabajofo¿ «onerofoí
cngañofo,. congoxorpi ; •pegajoíoy
eícandaloíb. dificultofo,' poluorofo^
cícriipulofo, dañofo. pantaíioío»
yirtuofo,*» €nojofo, lodoíb,
viciofo^ íiudofo^ hiimofo,'.
eítudiofoi xarnofoij . poroío,
cmbidioíbv odiofo, xugofo. .
€mbara,^bfo; vergon^loi i fanguino;fbr¿
for^oíb. oficio foj €Ompei)díofo¿
íngeniofci, fentencíofo.- fabuíofo.
induftriofQ. prouechofoj vidríoÍQ,'
mañofo; Religiofo, perdidofoi
artíficiofoV forpechofoí rancioío¿
jnenelterafo^ aquoío, \. tnohofo^
perczofdi inceñuQro, ^^ dekíítioíbi
ociofo, luxurioío, áñro%
laftimoíbi licenciofo, faltofo,
penofo, rijofo, nigofo,
rigurofbi, IDflliciOiO^ golofof
ContagíQfú. berrugofo^
V.
r Berzeb¿* Cal¡c4
Aba, - • " tk
VeCmfin^fftff, V,ájfi,i(h»Ci 239
Aba cu; jehíi, tu;
Va. Jüua.
ac centra,
efetuay ahud,
re- perpetua*
fxceptuétk
Saca de
deUontmu. los ver'
habituo,&Ci bosenVa
Vo, Bao, ruOj&c, •
Vido. deJcttidQ^y»
Vbajva, Cuba^aljubfl, buba, cncuba,fuba« '
vba, luba, deíencuba^
Vbe.ve. Nkhcy tuuey
retuuey
-Atuue, Saca do
Vbo, vo, Subo, eftuüo.^ detuuo,&c«
los ver-
Vb'e. Soluile, inlt^m inftluhleé'
Vbra. Cubra^deleubrai encubra. bos enV-
dtfencubraw *
Vbre. ua.
entnhrtf
hgííhco tubrtn ÁsJQnQubftí * Saca Je
eflos ver*
Vea, Cuca, *Batucüí • machuca^ bofe
Vce* caduca^m macuca, Lucas, •
JíiravTj hidepuca. trabuca,vs Luca.
Vcar. ^^^ucar. Fuear^ S, Lficof^
Veo* Truco, almendrucos eunuco¿
trabucóla, fambucoi Maluco, '
lauco, arcabuco, vejuco. Saca de
caducOjttyV, auejorruco» ' batuco,&cJ - los vcr--
Vclia, mucha^ atéíba^ bos^en
KíAcbata» emhncbjy Vea
ttuchay duth^ de[embH(ífa¡^ Saca de
tí cucha y los nOín„
Eflucli^, Azebucliea - efcuche, bres y Ver
buche, ' aucchucbe^ ludie, bo> ea
facabuchej puches* auche>&C|
^¿//4 ma» efiU:
.*m
240 0,cj, SthiJ común.
Vcho. y^igfisdftchú» Mticb(:,&c.. EfcP.choy^e^
Vcia. Aílucia, Rucia, Aucia,
fiucia, Lucia. defaucia.
fucia, enfucia. . *Saca de
^riíc, vcia,
MuciOipdfucio. _^uciOi&c» los ver-
Vcio. Matfuch^
Inftru¿la, bos en
V¿la. Conda£ta%
^ Vcia.
yd. Virtud^ Atáudf Aptitüi,
juuemudj Laud.hngítuly crafsitady
quietud^ . njultítudy heptitudy
ingratitndy plenitud. telfttud.
gratitud. prontitud^ tdjatitthd.
/enetíud. CaUtayuL
fol'tcitud: r^Siitiéi, rui.
y^^» Avuda, n. Azuda, Bada,
duda, n, inuda.n. Sr .ludas,
Ruda,s. ad# pefcuda,
jíyud4iy* Jñtéiay JUida, F¡?rí#/Í
faluda^ defañtida. . engruda,
duáa.Vt demuda^ elcuda^
mudd>V9 defmda^y, ejlornudat
fuda^ facuda^ defengruda*
trajfuddí acuda, pefcuda^v»
Aguda. Ceñuda, Barbuda, Jijetmi
rnuda, ad. colmilluda, cabezuda,
defnudajad» dentuda. lanuda,
irienuda. membruda, nariguda,
cruda, fafiudá. orejuda,
ruda, tartamuda. peluda,
fefuda. picuda. : patudíi.
Vvle. Almude* Fude^ Jyude,éc*
VáOé Efcudo*. ^ Embudo. Cornudo.
, ñudo, pudo* engrudo,n. agudo^&c. Saca áe
a menudo. eftornudojn. ayudo,&c, los ver-
Refjudi^.n. E^tiiií y, bos y ad^
i
jetiuos
repudio.V» ^£mudiO'
•Eílu , Bu« . yrii.
on^ntes.
yfa. Eftufa, Bufa, Arrufa,
chufa, atufa, rebufa,
afufa^, chufa,
Vfe. :tu&,i Saca de
Vis. Rufo, Bufo, los verbos
Pantufp^ en yfa. .
Sufn.OHuftt.
Arrugaiin. 'Arnigaivi
lechuga.! :6¿rruga^ dcfarruga»
f/^¿e- Tortugas deíTuga.
ruga. r apechuga» \ madruga.
enjuga^ defpecnuga^ *Saca def
ygo. Tlugoy tos ver-
bos.
Saca de
Vgha. Impugtia;réptri ^Expugna; Ipsverbos
" " ^ ^ ^ ^ ^
«n Vga.
emborüja»
^>^^«
1% ^ndujc^ V
:tradaje. >empujc,&c.
«XC^Á oi;
- í
Sacside
los verbos
'^íauT. en Vja.
ffiimulay intituUy
V ("i
itfsimíik*
w /• i ^. ! 1
VuUirepüU.
repila, i i iuU^;
*AtrÍbitI*.
Víe. Tule,ia», Atribule,'¿ Saca de
los verbos
Trafiíühj en Via»
Co Di. CL Pul-
viga. Co:"nuIga. ^ D.'iiulga. Pulga,
Z yig^s. Defcomalg4f i Kepuíga.
VJso. Vulgo, _ : Reualgo. Saca do
Vlia. jlpuli^g ^ Bstííísan Caulit eftí>s ver-
Víio, Inlio. ^ * Tiiüo, Sfedulio^ bos,
Pf^Ha¿t¥nHáí ^¿aca def
fHgttliaf tulía^ tos ycr-j
BarfauIJai Arrulla¿^ feos*
biilU. engulla^ efcabulu. Saca de
*r//e, zabulla,. magulla, tulla,, los verbo
rebulüu <3eícabulkf. mulla.
¡yiíó. Of^lo. CépuU$y
,VJpa. Culpa,*ii., * Culpa, v^V Pulpa,
dcfculpa.n.. defcujpa.v* cfculpa..
y i p o . P^lpú.. RQHIP$, Sáca^dcí»
¿Vitít. 'Conrultt.Hé Rcfulta. Oculta, ¥• bos.
ocuftaja. íepulta. « -dificuíta,
^yití, inculra, n». abulta» ;ConfuIta/y.. ^Saca d c f
\Vico,. ¡nftéha,, Inculto^f¡^9^,
tos ver-.'
Saca dto
^«^-Préfuma*:; i ^ fiCÍJNBti
pluma, Ahuttiai •
cenfuma*. /urna, r^ i
eípuím...^ reíuniaj|.-, fc€>se^y$
perfuma,
Motczuma» fáhuma«
í^lafuma^ 4)ruma,i)iirr ^ípüma^v.. V de
íVino. Jos verbos
Samo,n, ^rumo.n.
prefumo,&c«..
.^í*.
v>
tumbá^^¿ zumba^y.
¡Retumba,'.
Sata de
Encumbré, eflós y er-
izos.
Di Conftnanteh V,m,»//, 34í
Ymbre. Cumbre, alunibr^.n. Azumbre,
lujibre, nianíedmr>biret podredumbre,
risUunbreí leruiJumbre, herrumbre, * Saca Je
%f^aibrg, coítuinbre, muchedumbre, teclifibre,legfibre. IJD$ ver-
duicedumbrc, pefadumbr^, deslu'mbre,<¿c. bos eQ
Vmpa. ^nurrimf^ Va/bra.
fegm^Atgun.
ningún»
ym* Coíuna» azeiruna,' *Vna, vacuna.
fortun^^ laguna, alguna,
Luna» gatuna, ninguna,
aunaiadttw perrunas cadauna,
cuna, Oluna, oportuna,
FueuteouejuiMr. Garuna» importuna ii
^ente bahúna» Tordelaguna» ayuna^n.
4fortana%^
ajfuns,
íVne^i Lüne^^tunest comunes^; . importunes, &c,
- Saca de
MHUnPf Hunos. los ^cr*
VertunOn bos y ad*^
W^nco» Garbunca* lunco, adunco. * jetiuos
dcnuncU, en Vna.
ff^fii» rinuntié. Maguncia» * Saca de
jVncio* Prenuncio,»* . internuncíojií, apundoin^v. &c. los ver*
Vmo. Jnformié^ lunto. bos en V a
Jferahuadíj. fecunda, * Funda- , cia«
mndatn. jocundas confunda,
fiínda^Q* iracunda, cunda,
coyunda infecunda^ hunda, * Saca do
Jacunda infunda, eños ver
• Profunda, inmunda^ tunda,v, bos.
1 vagabunda fcgunda.n. íegunda,v» Sacada
los adjcti
yndia. Facundia. enjundia, iracundia» uosy ver
^ümpuña, apuña* bes enVfi
€»- Qx acu-
^f4
T V,r2,n,p C(r, Sitúa COMUIt.
r.iKuña, acuñai
guarduña, gniña, aruña,
pefuña..
pciuna.. bruña.
Driina, cuña,
* yUs^ Coruña, ^^fguña, deí encuñad
Cataluña, ' '.numa,. Gaícuña.; *'Saca 3é
Orduaa. defeiDpiiña^ Armuña* -eftós ver
I - bos.
pífcuñúM > Saca de
apunta, Barrunta! Jos vcr«
f regunta. deípunta., f efpunta;!. b6^ cu
ayunta, vntav
•<n pregunta, junta, v!#..
Vi^te. í^^^^^- -defcoyunta*. vccguijüntaiy
apunte ^^e^^
aíTunto, ^ifunto,jünto^'
traffuntOí ^egaijuncó,&%:.
Jlrchidffque»-,
» * ' - • .
• "^
í«
Wra. •AltUFa,; «i^-
' Ciiaturay, CoIgadiM»^
hondura,, 'díiljura* ireítiduraiv
• aueatura,, xamargjiinii•••^ pintura^;
^ventura, ttriííiira^ ^rauadiira»,
tblancura^ apreturar, . mblduiiy,
• íepaltura. Sórdadüríé; .«.•^r
^Thei^eTura*, áéfv;cntura#
1-,
borladifr^
íikrtíáca,.. rmaíav.eutur»í, ^brosladura. ,
%4;ura>s.. Sprefiíra,, ,
:r-1
floja duríi,^
"icsr- com*
9
BeConfónáñteu V,ft H^
coyunuira^ calentura» conipoílura. i
r.-j x/
hartura. ternura, cftatura, ' V
i '-•
horrmam qaebraiufái
A V t€ua¿ura¿ torcedkta^
d^hladHféi 'mfturat texeduriaí^^' •
Imaduta^ fofutaí # tncohdkrim
qMtmsdnr^ iozedupaí raedura.
fregadura^ • rompedura*^':^ te.
Turno%{
- :•*
TVrrat Burrí^, . ^ oc\x\xay recurra;;^;:;
f/^r^, zurra,,./ : difcurrai . incurra^ í.;^
Marrsftv concurra* íufiírra." ^
Trro» SufurrMf, burn,tA¡arr»^ otuort^^; ^Sacadéf
Wxio., Curf9^o„ difcurfo, xmío^Yí tos ver-'
con^jurfo^... recurfo^i bos en*
|5í^rta, LAnaoJji^iff^, (•:••. .W . UH
lífgurt^ '
-i^?>
-tVrtQt Hurtp^;];^ Su<fto,n4V^^ v^urto,n^. • ;.
JlríUfyUeyi-- :•-^
•Mufa^^r r Grwfa^- y •-- reulatíir .;•; ,'^'
<•' i
• efcuía. lí^^ Ophiufa.
confuía^^ intrufa, ->-cncantula¿,,
difilfa, * A c u ^ , . •'" > rccuía^in -i
AretuíS, vfa. , : iparaufa.
Meduía. eycuía, r 'dcfencanttílaiJ
^Cf \
¿ if^terfufey i
^w»f
De £m[hnamú. V,s,i;u,j, 2 ^^
t9mpufcs di puje,
•ihtrepufiM "••'••
f^hacmiutOm tri4ta¡;r
Sacaré
Yüía. Uuuia. irubia,ade Eubia,yerua. los adjeti
gnuia, enrubia* ^uos y ver^
bos en V«
panuuhm /
•
r
'
. ' ; - > , • ; *
•
„S '
,.
,
V
. . .
•
•
'
^' •i^'-
yys» Alelu)^^ «atribuya* contribuya,
cuya» concluya» disminuya»-
dtflruya. diftribuya.
excluya, *>Saca d t
lehuya. tos ver
a. cftatuva*.
bO!5,
:.. i Mi- 0^4 Te
\4^ V.^t Siluanmtí»*
argfiya, fubílitiiya. redarguya,,'
conítituja.. jnftitu^a..
Vz. ártádnzl
arcabu\. ^
abe/íruZ^ tápaz,,
gurgu\. Qrmttz.^
yza.: Hfcaramüzajn*.. chuza, aguza, ':U. .
• -
carnuza,
)
caperii5!a> cruza.
garauza,, •carapuza, zampuza.
alcuza, * Efpeluza.. defmenu¿a*
lechuza, ef^aramuza...
>^e.:: Coiíá//3^é, : Saca d«
hiuzi^, fnÍM7^^ íosyerbf^
.:^.
trasUxj!. tnd»\e^crü\e,&u^ ^^'
VzQ¿, Erpciuzo^. ' defmenuzo^&Cfcu ieícaramuzo *
• • ' *
HVE TE DE CON
JA
f. V *
rucní*
2$2 A,Y^ Fuente.
Fuente Ar.
Verbos AéJsaos,Orden primo.
Verbos Bordar, burlar. befar.
dedosfi- broslar, bufcar, cegar, ^
labas, colgar, " caufar, criímar,
atar, cerrar, borrar.
bañar, cargar* calar,
cifrar. • cajar. guardar,'.
criar* Cercar^ guftar.
callar, cobrar; hurtar.
dañar, cwr^t} cojnprat, dudafr ríioHar, echaij
domar, ganar,. hartar,
dorar, gaftar. haHar.
fundar,. 5o^ar, mandar^
guiar,, Í
abrar, mirari'
íormaf* llagari; ^nudarji
forjar,.^ • librar^^^ quitai*»
fraguar; . loar^ tocar y
vengar* turbar;
- r • >" bañara
vedar* juntar, , juzgad ;
matate IIamar¿ mezcíar^
negar, moftrar,, :fnier?ar,
pagatv picar,' pxntaiv
precía¿ priuar, ^ regar,
.rogar^;^ ,;;,.^, íapar,5 - fobai>
íellar. tratar» taljar,
trajar. tentai^ templar,
trámáXf Í; trauar. j tpmart ^
contaf,, vcolmar,
• •
'^^char, ,
licúan Henar, lanzar,
llorar. limari
• ' •
jtiinar,
• « •
preftif, • pfouar. • 0.
re- virar;
De C^nfMimtcs. A, f -?>3
- regíir,-
que.nar, quebrar, reglar,
plantar, obftar, tirar.
Adorar, afiliar m Verbos
adornar^ agraH4f% de trci lu
afináT. labas.
afear •
0prct4U aliñaré
aUgráff
apremian': aptnan*-
*-* M^ 1»-'
alimpíáf
aplacar^. arrean-
atizáPií
xtheeh0f\''
sbri¿jfár%^
cdebrar^ tndtétfori-^
If ' •
jihóniarji •\ V¿
• » ?•..
Vi
. .V..
• •
aldhsU' '
1 j-í
Momhrar^-
iefierrari^
tangejai^r- ' r¡: ,x*
§miénar¿^ defcnlpaty
sdnjermfi^- íi
S9nté*itdry> SébHJAr,^[' iéfiorany
.\'r>,.
jitleitári^ anfaíéti^^^n Jefpretiaif^
deiperilUrl'^'
iefpojan'^ - jdé^roimf"^ ^
tngenirdH
encnmbrit^ enojar^' í' dameñár¿'^'' 1.^' •f
eaUiuar. eúntraflaf*
¿tfi ¿¿r-
2/4 F(i en te,
deslféííTary dcfarmáfy ¿eñem^Ur^
defpeñary defcargar^ ¿eifiavitu
díHu Igar, deJgufÍAfy dcifogar.
dp/fáCbár^ r dejfejar^
difamary defpeñar»
de^itsats disfrsyvty difpararé
epftiáfy
encargar,
tnrcdAfm enterrar^ entUftar^
cttfancbari- , gmold^r,^ eneenfar.
; empeñar y falminar9
ttttregafy emprefiary ahuyentara
heredar^
tsfúf\Af^; efpinaty '
efiragary feSejarr
f antear ^
txborUr^ ^Jabmarfr falfeoKm
. halagart^ tschar^i
txpliearp
añrecbar^.
^mbiafj _ tfcHar^^
efcacIsAU-^,, entihiafy^,^ . tmbanii^rm
í . infu\iar^\ •:, , ^mpUzat^-
imitary tncartaffi •>, ; \ tmfélarm
iitfámáU Mmpnjarif ^
moierar^ V -t .€nuatn^^
oeup^rgr iuterar^,.
$luiidry ^ .cnfeñsr,'
fregonar^ .itiramar^,-
f^ndifár^ enlodar^ .,
Uftimi$ipf recáiar^' fñjftgafy :
rifren^^U *
regaUr% enere/f^fi
ifcafáf^ ^, 4Heaxar,^ ,
femtdiafi 90\Ur^ ,t;.
igm jafikiari :
* t ií Í; i . ^ ; ¿' « • • • « > . •«
reprouarí reparara
tachonan teutlar. vaníisr.
trgmtflar^ yentitan ^Utajari
feftétar^ fepuUáu fupliuu
¡jtefpetaf^ fibotnar^
referHorf resfr'^ry Uñdñatm
cfoieaú yeitocdr^ Jabonar.
fáqaear: pSaUr. f9ju\gaK
fóCpechdr^ ' hapti'iúfi
/^Regoziyaríi' i5gnificarj. reprei
-refrigerar; fántificarj; pronoftícar* dequacrq
-jnenoí(íábár# .fácrificíír. profetizar,
^tnenoípreciar. i^iuificaí^ , , martirizar*
inanifeftar. |>acificárf xiranízar*
^interpretar,: ;:0Jortificar, /bbrepujary
:inficiónar^: -jfijfiificar; :in)pcrtur<ar*
vituperar. feucrencíar*^ innagiriar,
foíidtar^ rcíucitar, , c^amJBárr
fole=n¡2arw * reiriunerar, exagerar,
pefficionar*' recómpenñr. efcudriñar^
Fertilizar; glorincar, en barajar,
ciT^'aexarV gratificar, e^ma ranar.
fortificar, . ernpor^(Ȗarcílauonar; enarboíar, thfafliar.
.cñimii-Iar« ^nazerar. engandü;3r¿ ;
eternizar, . enheruoJar. enarmonar.'^
exercitar, cnbtchizar. encantusar.'
hermofear. executar« encarcelar.
difc exaí-
g»:
i $6 /^.r. Fuente,
diferenciar. cxaíperar. galardonar,
defpedajart edinc
icar. embarnizar,
deíordenar, deíperdidar, domeílicar.
deCocupar, defentoaar* defqaixararf
defenlajar, defcomulgar. defcayuntar,
desbaratar* defau^i&iar» . desbalixar,
defafiar, defagradar, deíarraigaTi
debilitar, depo(itar« dejarretar,
comunicar^ crucificar, encomendar.
confidcrar, , encadenar,, encaminar. ,
defam parar, .defenfadar. encaramar,
defanimar. defengaña^ endomeñar*
defconfdlarr .defeílima^ entapizar,
diísimiilai:, enagenar, acompatur.
enamorar, .cndercc^f:. auentura^,
adeiiiniar, r^ajucarar. adelgazar*
dficidnar, .alborotar. .aherrojar*
.amoqefta¿ ámontonari .apacentar.»'
atefocar:, ,arrebatíi:rr ,canonÍ2ar.
aíTeglirai:^; .calificar^' .circuncidsti^'
.autorizar,^ ^auerigifar^': vCauteriiár.
auergon^^airr .atribular, átr^pcllar»^
atorment^^r; \arreboiaív
aprouecfeaty .aparejan ;alcÓhaIari ^^•^l.
Md§bar.
sbnbafm
^9<4f^ .anejar»
itrrajlraf^ . dren^au
JaruccbaTm
^€Íf9m0riit jdiñejar. ^iirtengdf.
'i*/i?erídMV écñeebaK i^aúr. ' ^
^jcúlgán ¿eflrcntár. iejrirau
JefeUuan déftofchaK ieftfipAf.
defmtmbraK defcombifar^ ¿eftifembáK-
amañar. ifímachérn desherrar^
fpcordar^
4fnyejar. tmcuñar. €mAUn
Mnlújdu * tnbornar^
tnteréu
Émriau tnfillér. tnhafidr.
•r.rsj
'z6z jdr, Paentei
tntráépár» enfaimsry . enuardfi
¡entahlary . e*Pfpolíar¿.
empedrar. , empajar^
ejpelafj ~. tmbarrar^' emplumar^,
tfcardar, imbocar,
efcauavy .^fpumar^
eíírigAfo e^írujar^ efpetary
efterar^ yomtap0 maibucati
golpeafm horadar. magullar^
horacar, mantear ^
xar^páf. jaluegAr» 4núrdifcarm
wáceáfi : jarretar». mojQrjat^^. .-;
merendar^ , opilarj $rifiar,
pllizcafé. prdi¿ar¿
fefjfitfan. pe/puntaK pr^htiar^ .
reuo\arr ^ nbotar^^
vfurpafy rtmmdar* ucalcari.
tra/Irocar^ ^ t£^ojafy "jareary
trafegar^r, torneary írafiejar$-
taladrar,. tra^ornar* , trafpalau.^
repicar^ reuanar» focarrar^ ,
Jct^rraVy ^ requemar^. fiUmpefir^^^
f(cahary„ Jalapar. repelar. .
repulgAjf^ . refrenar»^ tea^far^
Verbos Interpelar, l^araufar, ^ .Redondear^,
íé^^uatro defquadrillajr. eftercol^y pokiorear,
fcabas, defpelleiar. ^mbecunar^ ^^ípadañar» v \
deíorefar» jenuanaflar, enladrillar/'
deínarigar, defpechiigai:», fnazeitar, ,
deímelcnar* defencuñar. defollejar, .
deshollinar, dcíampañar» .defcnhornarj . v:
defembarrar* defenhetrar» jdefempegar» .
defenfenar, deíengrudara.. .defcerrajar, .
defencajar, defcobijar» .defconezar^,
defencaíar, defcalabrar, jdefarrugaif*-
defcabecaff. .deílernillar. defabollar,
«Bfangoftar. aporrear» adaillarj^
amo*-- ítma^ úmé;
amojbnar, amamantar, almoriá7.ar,
amanzillar^ agujorar, acepillar,
acarrsarj acarear, ogafranar.
Ahofítearm dsfaho(0n49*9 Vcrboj
defiPiC/ipQtárt dsfenuánaftarn
de cirCO
Verbos neutros. filabas-
íBaíhr, ayrarfe,, balar, Orden T;
Ijailar. boíar, coftar»
cantad brotar, Verbos
cen ar dedos üím
clamar* eflar, chillar,
^rrar, 4abas«
faltar, chiflar»
Jholgar, Káblári curfar^
dignarfe^ cegar, danzar»
íiart entrar, ciar, #•
durar^ cellar, bufar,
temblar» brincar. parmar»"
Telar, jaíiarfe, parlar.
:tiadári pefaríe,
manar, orar, penar,
morat;, olar, fehtarfe,
{>ecar, quedar, fon a l - «
j)riuar,coijj^ fobrar^ foplar,
peinar, tardar, rentar,
^aflar, <]iiexarfc« ^uadrar,
par:?r^ xnon^r. neuíir,
jma reliar, inflar, vacar,^
allegar, poíar, rauíar,
vacilífc, . itrarmontar, Verbdi
trarudar.
íufpifar, roUo^ar. Icftear, de dos 'ii-
^repugnan retratarfe, laUfi,
replicar, tefultár.
refina rfe. recordar,
recatar fe, qucrelíaríe.
T ezeJarfei razonar,
F^jurar. patear,
porfiar, palpitar,
|)elear, mofqueat.
niárearfe. nauegar,
jpiliniri iniportar. pafear..
Sxnpií in- R4 TC-
•3«4 1»
'0'
iiflar^ D e io%%
jrhar, hilary<
guiñafy £irar, gra^nari -
TjtmbarJr^ guindar9' Jáihar^
Jádrar» montar.' éf(ar%
jncfarfcB ' mermati
f estarf^. temar» < tnrtehari' í
foSarm \fuar^ Mtepar^
fudarm frotari tireiar.i
Mlatm $ri\ar^if jafeari
filuafM folar% j^\nar*
faltar$ Jtifar^ soñcarm
Midiari- Mtigari' ^
fiar. miarm
l^itigar." -ventífcarf- .^^ncoruárftt De tres ¡i
madurar, ladcarfe. prearíp. Jabas*
madrugsir.'' montear. prohijar*
pleitear, reucntar.' rebe^árfe*
regañaré - hondear, reboicarfCé
retóllar, reuelai ?•' .rehnchar.
reportarfc# • recoftarfe, regoftarfe.
ferenaríe. remo^arfe» reto^ar^
íraíhochart - fobreltar- fufurrar»
.Jrebejar^ tropezar* vandearícn
re tí«
Jr, Fuente.
regoldart" tirita?, rehilar,
rebofar, foí fear. rezongan
re^iimaffe» yidear. rechinar,
reclinarle. florea fíe. rebuznar,
encallar, eftancar. reb^Ifaife,
ccíipfáríc. cftriuar* - raflriílar,
áefi^iricarfe. cfpirar, pelechar,
defmandaríc, cntrafiaríe. marrear,
desKzar. engolfaríe» cfquiíiarfe*
contratar^
cnfrafcarfe. defangrarft;
acoftarfe,
deígreñarfe. cocear,
acezar,
_con/uraríe» vozear^
afanar,
í t ajórárfe. aíTomarj
1 1
arrgdrílm» MeSH¿u4r,
De
^ •
Confinatítes,
J
"V 4*r^t
0nccgeú
$pctfhfp^Hcjti$r^ mMqntrifi
p»0iff(ínn ^f^ner^
$fm$r^toi9960u [fofp^ntf,
upmerm
fiueniiri
fttorcíu
f^flmfm
tréfpOHif.
.anteponeri contraponer»
^couiepert Lconiprefaeader^ contraíjazer*
jigradeceo (ccndeftonocer, .defembolu^.
, mílecer ^ ?pe^e;;defmerccer. , defcomponer^.
enriquecerá -emblanquecer, .toucjeccr,
ínnpblcceiv entriftccer. .entrcponer,^
engrandecexv enternecer. ennegrecer*
ícncareccr, enflaquecer, entrcnaeter.
efcari^ecer^ endurecer. .entretejen
ffcurecer, fauorecer. humedecer, (her
rflaWecer, fortalecer. fatisfazer. éntrete
ffclarecer« ^obedecer* enuanecer.
reprcliender. reconocer. entorpecer-
dcjKÍauorecerp jeníoberuecer. dcfobedeceiv
Verht/s N(tetros,
pe áo^fiAii^f,f,t,
labas. tfftcf^néttft
JEüeixce^l r, V. Adiuos.
Abrir,
dezir,\ aimplír, r afíiv
cubrir, batir, De dm fí
huir, labas.
herir, henchir, blandir,''
fingir, hundirj bruñir,
medir,, zurzir,
oír, polir, .curtir,
pedir, parir, freírv
partir, rendir, . , mullir.'
regir, íeruir, tullir, .
, fentír, fcgulr^ %Iir5Íufeitv tupir, cundir.
ftt. vr;5 ^jnglíS
470 Mfé Fmm
^V:r<íí:r^ vngir,
<yeftir, vñir, irunzfr,
teñir, reñir, iCundir.
©etres ^^^¡^1 .-añadir, admitir,
filabas. ^"'S'^> .adueitir, acfc|iúrir^
.coniiertir* tendezir, aturdir.
confiímir^ Conñre&ir.
.confluir, .colegir,
.combatir, .comprimir^'
.confundir, canfer,ir,
<^.efcubrir* ,de Hnirj pherir^
d . • ' , *
SILVA DE CONSO-
H ANTES ESDRV-
JC V L O S.
«
P N S O H A N T E Efiruxulo,es vn vocablo
que tiene femejacaaotrodefde la vocalantepenul
tima en que fe pone elacento baña la vltima letra;
. ^^im^^^^^r. como pohieoi prophétia^, Ay tres maneras de Ef-
¿dríimosj'Vnosípn Verbales^otrosiSuperlatiuos^^oTros Suflan-
siuesyiAdjetiuoit.
Ddos EprhxulosVerláUs.
^ I-Efdrüxulo Verbal fe hazei^quandoa alguna perícna del
verbo fe le añade vna dejftas partículas we, íeje, /e, i«, tos*
lftJJ•l,¿^•f• y quedacon el acento enla antepeiuiliimá, cn'.o
mát¿féte^ii%i^elj.Dtl\osycthÚQS vnosion propios,y ctsos
comunes. Propiosfonaquelíos-que nacen década Tcrbo, v re-
tienen apropia letra, con que el tal verbo le dikrtncja délos
demás verbos ei) fu primera poíícion.como ift^ame^ ¿«cf renace
¿tám^ y retienen lai«,por Ip qual ^Wí?,íediferencia de aíf/,4-
%h&^*Y leños folos íwran Coíilonantes los que ccncutrdan c o
S ellos
j?74 Sí¡i44 de Confonaniií.
ellos en fu primera poficton^coaio líamomer ÜawoU, ^é, y r ^
atómeiítot^i &c. aunque fon de vn mifmd tiempo, y conjuga-
ción. Para hallar eftos Coníbnantes no ay fino mirVr en qiieíe
acaba el verbo a quien bufeo el Confonante^y luego buícar en
la Silua coiTÍun los que fe acaban como el^y eftos le darán tan-,
tos dni'oiaces qiiácos ellos fu tren.Pongamos vn exeplo.Buf-^
<:o C jnfonante para creou^ voy a la Cabera, Eop y alH hallo to
dos los verbos enfio,dedonde tomo el que he meñefier, Eños
Verb,iles propios faí^n.de los prefentesde Indicatiuo,Impera-
tiuOjSubjuntiuojañadiendoles^como he dicho, alguna de la;
partículas arriba pueftas*
yeamoflej
jygmcm9¡U, árhnt"
VomárUmef (0e, ynafeí ersúme» Pediame^Tiame»
VúmAriáfKos. yeiaslos^efjAilos^ VeáUfnos, itiafn^U
yeriamoSy riamos. PeáiamoSinamos,
yetaies^rhdeSf Fe¿iades^tUdeSm
pgmámnftm Piiianme^rhnmem
/»
De
27^ SiluaieCofifánanUs,
De los Superlaímos»
'T' Ocios los noTibre» Superiatiuoíacabadosen/yíáwo/bn C5*
fonantes entré íi ,como fitpientifiim»^ amanti/simo, de eño$
ay innumerables, y aunque enfadarían, y harían la copia muy
afe¿iada,ri vfafe vno ííempre deilos, peto engerídosdequaado
en quando entre los demás uenen particular gracia.
IHSÍ'^'
Efdrufealos, • ^ '
i^i
hHcephJo^ euano, cueuano*
E,0. Antf
Confo»a Pelope> Eúlo>^conlosycr» yeoloy
t^s. Pcnelopet
Efifféxuíos. / í^$
bales cp Eño. vcÁaleí <;n JElo*
laureqlar empeñóla, &C» deuolo,&c.
' ' Or&pcndoU,
Centola* Con les 3me»ola^&t*
yerbáUs en Ento. SamliU
tffentolá^&e. Beneiiolo,
PeñoíajCÓlosven maleuolocolos pundoU^&c^
/. y. Antefensíltinta; /. K fentiUima^
Confoaa Canícula. vtnttícnla^ feninfuU.
%^h particula. ridiculo.
imarricula, Jtculo. condíícipwtej
ridicuU, _DifcipuIa. manipulp,
AnituU. condifcipula.»
tonuentienloé Erifípula, tapnulOf
SILVA DE CONSO.
NANTES KEFLEXOS.
A mayor dificultad que los Poetasfientenen la c&
poficion de I05 Ecosjnace de la falta que ay de vo
coblos, dedonde fe puedan facar vozes Reflexas.
Porque aunqu<; fe hallen algunos^ o fon tan difpa-
ratados.quenoaprouechan,'o carecen deConfc*
paróte V por donde el Poeta fe cania,y n IKIC bufcandole;y pen
landonoclcay> primero fe ha quebrado la cabeca, que ddiíta
del intento que Heua . Pues para aliuio deíte traba;o añadimos
efta Silua • en laqual ponernos por el meímo orden de las vo-
cales penúltimas, que atrás hemos feguido, todís las diccio-
nes,deque fe puedenfacarReflexas 5 y primero las que tieic
Confonantc, y luego las que no le tientn , las qiiaics pueden
fcruirenfosEcosfueltos» VnotemarauilUsjfiiacarcmo al-
gunas Reflexas, Que comicncan por h. de vocablos, que no r ic
pcnh. como de Miícrablc^Híitleiq en la Reflexión dtl Eco
ratural pocas vezes íe exprime aquella aípiracicn , y n^uchcs
quando pronuncian no la exprimen. Ni te pai c/ca, c iie elUn
DCiofasalgunas de bs Reflexas que pondremos.pues ro ay vo-
cablo, por humildey baxo que fcosque \na vez.cotra no puc-
|U vfaríe y venir a cuento,y es mejor tener er que cite gtr.qve
T j no
^Qjf. Confonintes refi^xos.
no biifcar con aníía y foliclcuj, lo que no fabes fi hallaras aüw
díeípues de auerte canfado.
BerSu
» • * .
• ' L
Corte/, '^'¿J^nibuSs.taffiálaú. trapuefta.deícompueíla.
Vts. Deshoncfta.
Tíofieff4:
Ciñoiiej. .' Manifiefta, Fieft4.
Todos los de íaíifua. Fiefla.afsiefla, fiéfta, maní 'eiam
fttfi. ; fieíla 5 cn/iicíla 3 atielÍ¿.
^"Sy.'^'f-wpref.im- tieíta. ' « V
pref. íalprefa.
Apnefa, Afíefla.
Trauieffa,átraüíeíra. AtíeílaVentiefta.
Empreíla,aprefta.
S!<>peA,eíi,ella,foinpen 5?crefla, defcreftá,
y 4 Re- 'MI*'.
>/3 E Sflí44 A
Rtqucflat Embeua.
Indigeíta, A prueua, reprueua, com*
i'7 '•-' . Tóelos los déla Silua»
SacadeyV/Í4. - * Remucua, ^:' *.
Preflu Saca de Fre/24« ^ ¿ Muda en fíKJ,y en Ett^jtós
Aprelte. Í
Todos los de laSilua.
Incefto, haz efto.
alie deftos fe pueden mil
arcomo MueíéáyAíféfHC
.!rii'
.. í"!"
«»W«i^
CorífonAáUSfifleXóS. L jri
Phiííognomia , Hieremia, Coüardf;i, gallard picardia> Ardid,
miajcomiajtemja, &c.fa Lomba rdia;
ca de los verb. en íma* Quería, concederíajv^í.ía-
D'm. Melodía 5 couardia , uotn- > cade los y. dé la fueríte
bradia5gall.rebeI0fad.ba fifi y déla Silüa muchos S ' Í H / , ... H
llcw-
3t4 ' I Siluade
llouuía.dtuida, promoui teni.mateni.c6te. fofte.&c.
daiprohibida^recebidaja- Tados ios de la Si 1 ua, fíi&i *
percebídci, deíapercebid» Hormiga, amiga, enemiga. ^,-g^,
Impida y defpida, efcupida, Mendiga,bendiga^ malJig-I jD/e^;' '
., corrompid.ropj. nipida. cantrad. defdig. perdig.
Cpinida,
t r '- túmida
. 5íT'^
defmiJ. Oblig.defobliga,enl¡ga; r;»^^
defcomr. opnmid. repri- Configa,perfí.proíi.atofig. sil/
mid.copnmid. exprimid.: Defabrig?. ^ ^ 'j:.
redinrjid. eximid, confií- Defobliga. 0¿/¿^
Antiám mid. refumida/umida,
Manidajaue manida^ - femudaeñ /jjí/^.y en /g^
Pefafida,
Bedigo, faca de D/gi. - ^^ig^*
0/niÁa. ^^bidg,iabída. Papahígo, y tc>doslos de la H^g9., .
Comida, Jeícomida,corco- Silua* • ' •• : . ' V v ; /{':[ '•^•'''
mida.
r**^ 1-1 í ocios ios
Todos ] déla Sílua, fíijd*'
Voncutda , conílitiiida, Apuiia Guij49
^^'f"^^^^ cSrrí/á, Torrija. ^*J4.
' . . " • • I.
• • t
o rch.,, Arroba garrob^'^'^'^'^í/Of^^^í^V i ^I
Odre^
Odre. Pojrc. Jincübra.defcObrajdefencu-
bra. CtíhrdB
Crifoljtornafol,
Olmo. Colmo. Drfcubro,encubro.
Afufrcjpiedraíjiifre, Cuiro^
'<;^orro!npa,ínt«rroirpa. Zabulla, rebulla j barbulla,
tlconde,Vi¿conde,ablc. deícabulla. Buíla.
Mponga.dis. ira. com.íun.
ante.defc. pro re. ex. in- Difculpa^erculpa, Culpa»
Alumbrcjrelumbre» dcslum Lumbre
W^bislumbre.
^««ía. "Anionra,remoma,Eraímen. In funda, proíuudajconfiind.
Defocupa. Funda:
Jíentr. »-^aídeímonta. Archiduque,
5.0. ^¿'"°'ite,&c.Sacadeií/o« Zurda^^ahurda^aturda,
Siirga,pu.ga,expurga. rida. '
^"''Iff'./*«»;«», Aldon- Conairfo^diícur^ recucf,
'Rebüíca. Ckrfo
tícofice,gonce,Ponce,bf5-
ce. Trasíuce^reluce.
Sojuzga,
Ordftt, fiftogue, retoque.
Trampa^GtíardU.jírmayAr
Ofo\h. I>Cftdai pMHo ^ f^e¿l4^Nota di
formt* Dérpoforio,
tpnfbrrne.dif.déf.vnifor. J^dem4^TtbUyñolfa,rf9'
flixas^
f i A, Emboca^ Solubh^fíit^
Torne, tran$for.reforni.&c/ ¿^. Turbá^ Borda^Forja^
¿>^tprne,traflome.
OfUg puja^ Tumb^, ÜobU
Oiro. Golf^^<jrt¡pa^ fte, cé^R^f
Ox. rotio/
ffa,Lar 14, Za'^^4. Tudas
«-.r. BSdt"R^iox,Box,AJmeix)x. '
eftas ^i^exajbufcaenjug
T *•, €Abi¡4$eH USiludipmim
Xa
324. Tabla del Arte Poética.
^ccento^p. I !• Objedo del ArtePoetica^J.ia
^jan mito Arzt Poética, i. Oíbua Rima. 5 51
^rte poética que es, y quien la Orden de la Silua^ 125,
inuentó í. Recibe en fi Orna Poética, y Oratoria, y Lógica
to Retorico. í^, en que fe diferencian54^.
JfITonan te q es, 12 2. Quando fe Poetas llamados diuinos> í •
puede ponercófonáte* 193, Poetas y Vencedorcsjigualmen
Bailatadedondefedixo. 84» te premiadoS) 6,
Cancio q genero de poefia, 54. Poetas, tenidos por Santos y vq
Canción íegaida. 65, nerados con templos,7.8.
Cofonante di tresmaneras.i 2 2 La poeíia írrue para al juip de ef
Confonmtes Equiuocos, 12;. tudios mas graues,?.
Efcritura,pronüciacion, y acce Para enfeñar y mouer^ y para et
to de Ips'Confonantes. 124, cultadiuino, 9»
Confonantes verbales5249. PoetasjChriftianos antiguos, 10
Coplaq es,ydedoJe fe dixo,47 Qriartetes, que cppoGcionj 60.
Coplas proprias de nueftra Ef- Cantidad de la Sil?tt)f>fc conoce-
paña, 2.47. por elaccentó, 11.
Coplas en verfo Tofcano. 47. Redodill^naa yarámuqhas mane
Cop[a de Arte ínavor:45, ras325 &c.c5quebradas,26»&c
Gonftancia del verfo. 21. Redondilla menor, 30,
Corriente del verfo. 21, Remate de Can^iop, 65^
Dignidad del Arte poética» 6. Reflexas'á ^^9s qualés ná'de fer
Ecos de muchas mancras.^íj. Rima encadenada,5> I • (i 00.
Eníaíadas, 95. RomanceS).5^*-^, - iT
Eílancia que es,6 $• Seruenteíios qcopoficia^Sjfe^
Efdruxulos 92. . , Sexta Rima, 5S>'
Fin del Arte Poética, 5. Sonetos d^. dpí;.e maneras^ 48.
Finej; d e io$. Poj2.tas»Tv SinalepHa, 15. . , . ^^;¿ ^i ú^
GlofíasivlasIcytsílgloílar 41 Sinerefi, 20.
Labifintos áiTiucliasmanerasjí;} Tercetosjtít» ^ ((fo.
Lira>que ^Ofripoficioni eiy9Q^» : ^^írteó ^phti Y%i®%ietrificádo
Materia del Arte Poética, j . ' '" ^éria como esb¿céífaria„2*
Mi Jrigaí^que cSpalicion es,83 Verfos de nueue maneras^ 12,
M:.^tho Jo breiie para hazer ver- Veríbs agudos fe permite en Ef
fos acomodado a todos, 2j. pañoljy en Tofcano, 15.16.
Numero del verfo> 21 • Villancicos varios,3o.(?¿:c.
EXPLÍ-
' * • ' - ,
EXPL I C ACI ON
DE LOS CONSONANTES
Propíos <][üc van en la Silua*
Ntreiós Cofofíates comunes^ Eftrux»
Ips^ Bejlcxos,pi4fmos mtKhos nckeí
"^frofhsjús^u^^^ r^ofe Radian explicar
'éUifndeshat^er ti orden qlkit4ú4mos.Porq
pedMn mas ejp^io.y mas 4neh4S$Qhnds:por
ffo ¡as kemosentrefMaáo^yfue^o aquifolos
por el orden qaüt eñan.pafa q quando eíPoe
taqmfíereechar mano de alguno, teng4vn
hreue declaratio de lo q es:q de ordinario a h
bres eruditos prd banate-^ y los q no lofuer en
por lo menos tomara de aquí alguna hz^^j a*
tuúira a lasfuentisde los autores que tratan
JeIíojfnom¿res,0 é los Duciondrios Uíflori'
(OSy PoéticosJondeJe explica mas alalarga^
Aym. jr05a;n^VmuerfírfaddcFía 'Arifiolao, pintor.
A d«^,Gaina5jtifano. Acu6iad,Ate?:ienre, Maelíro
^^* BiIbao»pucbIo,ypiiértodeVÍ2 de Retorica en Roma.
: caya d emu^ha contratación. Hermolao, Gramático dé Cof
Archelao,hijodeHerodcs. tantinop]a.i
Agricolao ^ gran períeguidor Menelao^ht rmano de Agame
.'vdelosChriftianos. - , „, nonReydcEfp5rta/
. ^-Amphiarap j famofa^dcajno PliiioJaojCuyos tres libros c o-
aeurecia. (.rS/Flatcn por grcn fuma
X¡ de
ÍÍIH4 de
de dinero co fer po^Srlfsimo porlosPortugueíesr
Pfocefilao, fnpQ q aaia de mo- Bicojpor el dios del vino.
rir,fiiba a la guerra de Tro- CacOjfíijo de Vulcano, ladro»
va^y con todo eíTo fue. del monte Auentino,muci^
Nicolao j nombre común de to por Hercules.
Papas. Graccos, ciudadanos Roma-
Auro* Tauro, monte famoíb que a- nos rcboltofos 5 pararon en
trauieía gran parte de la A- tnal.
íij 5,y vno deíos doze Signos P.>laco5hombre de Pojjp^íj^;'
Mauro,difcipulode S, Benito Acacia,árbol cpefóda goma Aci¿(
cjucanduuo fobrc las aguas. Arábiga, ' ^
Minocauro^el monftro del La- Dalmacia, prouincia de Gre-
birintode Greta. cia ) donde huuo mucha
Centauro,medi6hobrc y me- oro.
dio cauallo. Dacia,proa¡ncia de Alia, que
-•^.,, Hí poccntauro por lo mifí7K>. fe defendió mucho tiempo
-wh¡
Argpnauta,marinero de la nao de los Romanos.
Argo,que pulsó a Colchos* Gaíacia,prouincia de Aíía.
Auto, Plauto^v» Poeta Cómico^ Tracía, prouincia de Europa
Torndy, ciudad de Fíandes. donde cftá Conítantinopla,
Garibay^nombre de familia en Samotracia, isla del mar £geo
Vizcaya ,y vn kjftoriador. Bonifacio, Papa. Ací^í
Cabrav, nSbre de vna ciudad. Bocacio, Autor rra^tiañí».
Ab. Aminadab, Acab, Moab, Re- Luftacio^CapitanRomano in*
cab, RaabvAminadab, mira figííe por la mar. _ J.
«n la Efcritura fagradá, Ignacio,el famofo Óbirpá^Ho
A bra,la criada'de tudith. " Antipchia Mártir.
Abría. Calabria, prouincia de Inali'a, Horacio el Poeta^y vn valere
yunto a Ñapóles* ib Romano.
Cantabria, Vizcaya. Eftacio, Poeta ComlcoV
Sanabria, villa en íós términos Arphaxad, lofaphad, Goliad, Ad«
de CaftillajV Galicia. mira ia Biblia.;
Ac. Ifáac,Bjiac, Barac, mira en la Bada^ animal feroz de notable Ada;
BbÜa. grandeza.
Tica, ciudad de Aragón. Granada,cluJad de Efpaña*
Malaca antiguamente; Áurea Ponferrada, villa del Vierto.
Cheríonsío, ciudaJ; en k Delñnado^prauinciidiiífran- Ado^
ijaJM O/iencal coaguiílada cía,
Arcí^
Csnfanantesprdpiof'
adía.-Atcs-íis, próuincia de ía Mo. Gmdi^r»* o' . . . •*
Ale.
Adió. ^'•i?di«, hijo del Emperador -Tl?,i!J"^° '"/'"• •'• ^»cnh,.
-Áí.aFjbcodofio. ' -Thales, vno de losfiete'^aoras
Paladio, autor <}ue efcriuio las of Oreeia ifiuentoí de la
, t' vidaí de los. Ermitaños, y vjeometria.
^ tambie por la efiatüa deAÍi yala..Poeta Elegiaco. ' ' AI?.
.. nmijf. • 5ardanapalo,RevdefosArs{;.
'Admo. Cadmo.eiqne fundo a Tebas. nosaem,nado,q„efepo-
-Eathfno, ida donde tuedefte- -¿^;^coníus.uge^^
rrado faij luán.
Aga. •Braga, ciudadde Portugal. Alce,animal como muía, pace Alce.
Afio. -Ariopago, ¿arrio don Je efta- „ «dando pa,,at«5.j?i
iian los /uczes de Athe- Caldo vn lurifcónfultft. /
Alda.
Cartago, ciudad de África, Icaha^prou«aa,d,^,ft| Alia.
^:^conipetidoraae Rama.- .' •
2'ayago,tierra de Salamanca de .en A
_• g«Hte muy tofca.
Agio. ífíagicPapa.
A;o- I" W ' í ; Toledo. ira dedondeíei,,fí¿,,^
Al. ''^''^.'»'«%"e Capitán Caf- loslrmapes. : ^
tagmes.qucacorrai* los Ro ^'5!";^"^;^'^ dedicada fiF
manos.
Veodaual,viento fiHmído.
.Iuaena¡,Pocra Satírico. A fuá, CHKlad en iaribert de' Alna;
<^a_HeI<,oemata-6oo¿P¿r
Marcial, Poeta,fe Calatavu». .tiguefes
tíi"nal, villa donde eíiáeí a traición.
>n''gne moneflcrio de faa crjaDbrauojtorOí. • Ama»
^orcnro
Rauanal, puerta ^f- ^ Guadarrama. pv^Ttofríov^e
4
Amó.'
Abderamen,Rey Moro, Arnew,
«<podín^,a}a4^ „ ,.
^íiJ''?''n"eBtor del juego «J^edefafíanaacomr." Amia,
*ató»,ladiolaMiijcrw.
«"«rede f^ duendo frote
^ 4 £¡4o
J . / Jl
ílla{3 rñurio africada con Ri Coruwcano, TuiífconíuTto ¿6 .. ; A,
^ fombra •- de Roma, murió en vnaem
J^elpppjtarnia^proulnciadeA- . .Laxada;-. i . ; -V , ^ - j ;
,\ íjíjií eaU:© Tigre, y Eufrates Domiciano, Ennperadoráua^ *
ríos. , ;• ^ ricrito^yCTueL .: ,..: -u'í
An,^ R'ian.qiudad de Francia* Iuliano.vHmperadotapbfl:ata>
r^érpiñ^n) ppftrer:;p^cbI6^dé j : crucljacahóinatt 1; :' :
.. ,.tlfpa5a: en Catalana^ Eliano, autor Griego, que cC-
^ft^il^ri^ciiida.dde Ualia. i ; criuio cofas namr(\lps-. C- .^.. ,
t .c^iaga;rÍQ de jSftreipaídura
tiuiaiíudad de :$iailia. v ^r-
na vela de la ";ao#.. ^ ¡yr
-á^utilianosAatpr y Ma:eftta "' '
<áe Retorica en Roma.: ii
.AmcanO',:ví>apita'nae'J\oi3n^«
tíerraiguc^uifiéronfijbir aí -A^v p^orígran venturas .(í
,rr; h ; ¿ í ; í # v V - ' '^'^ !PápinianQ»pnud;iiucho,:ytí
lEfírecrío peMagáI.Ia,n?f¿,:csT» ^.. fia im^vrio. defgraciadamete,
^^<?íl^94hp d^ naarpQi:d9 paisa Trujano, Emperador» juftifá-
^M^'g^rífa^q^-ai mar.ii-^ :'.|nQ-ca:pa^y.<|ngüerrar :
' ^ ^ 3ífi^o$etóio,£qaeftni»^í^2xras>^ Vcípafiaho Emperador jaíed
,.^ i. X aiílatiteicondosrcarai?, . itodasfus^v.iítudes.cónlaaua ^
""^ ,. ;/^9riobB^papÍnrvde'^^ náK
»'defi:enrado^r>orembidiaj'pu.- IBanormiTaRPÍfa^^^^^^^^^^^*^
^aofe^ngcrr^y.a^lagari ,, ^^^^^g'^S^^^^ >:»
Cmf^^mnfi^f odíeos» y
- - deíoi'lFíarcos*-'^^' ^' ^-^^ fifsimo. ^'.^
^"^*' "Sáláfnan^tf{ciúdaai)! Vuiúlrfi^ -PéribÜrbpvóo^Qlos fmtSi-
dad infígne de-EfpüiSaQí^ 1*^-^ bl(^fíl€!©rtífci4^t¡ranb; ;
Dinamarca
CdJ>o define ia-Erperanca,d5 trional, aí>tigiiamente D3t^ ^rca.
de haze punta fa'>/írica en
' el ©ceaho, paílb peljoroíb Parca, ta ({iié «nídc j corta la vi
para la India Oriental? da del nembre.
Betancos, ciudad de Galicia^ Plutarco^Filo fofo mora f • -^rco.
^pa. puerto de man yfnaxarcho; Fdofofo, que fue
MpnoíTíÓtapa,nombre de gen molido en vn pilón por Ni«
te barbara en -/áfrica, crocreonte tirano.
•Efpharrapa, vna venta en vn Clttarco, hiftoriador de AIQ»
-^po. alto monte de Galicia. xandrode pococrediro.
Priapo, dios de los huertos. I>icearcho, cuyo libro de Re-
Me/Tapo, Capitm de Turno. pública fe leia en publico
JplQ -^PÍo,yerua,amarga. por ley a todos.
* •^'¿^japiojdiósde Jí medicina Clearcho5tiranode Sicilia aua
liijo'de/ípolo. rienro.
yígapia,.medico infigne de Sarda, piedra precío/a de cq^ Ar¿u
Ar. -^íexandria. Jor dic carric^ también vo
-^gar, !a efclaua de /íbrahati. pez.
Cedar^tiefra de Etiopia, ílcut
tabernaciiía Cedar. Pero pardo 5 fruta^de inuier- Aclom
no/ • ::Jú^
Gi braltar 5 pueblo en el eñre-
\Mandricarda)Vn Moro cra-^,
*^¿ho dohde'icdiíiiden el O^ morado.
cea no, y M edite rraneo.
Loiígobardo^gente barbara de
, -<íb¡atar,mira en la Biblia»
wílemaí5a,íu;etoa Francia^
* iwa* Ferrara, vna ciu Jad de Italia.
Iiafta que Cario Magno la
Lara. la ninta q defcubria a lu. echó fuera,
no lo que lupiterhizia. Leopardojanimal feroz.
Guadalajara, villa del Reyno Faxardo,npmbre de familia.
de Toledo. Sardia^prouincia de Aíia.
:^C5.Hehares^ría dedícala, • ÁVgo, la primera, nao que ha- ^rdia;
Aro. rharo isla;imtoa #ílexandr¡a, uoenelmundofegun los iírgo.
donde Pcolemeo fabrico V- Poetas*
Ra torre, y en ella vn farol,
^rgos, el paftor de los cien o-'
ítem el de Mscina. jos, y vna ciudad de Gre-
Aro > ^Ipiííaro, villas ^de la caár
y^u
8 Siluáde
Vwlgaría» prowíncía de Ale- fnftentó tnudioj añof gne»
mafia. rra contra los Romanos,
Samaría, Prouinciai de Palefti- l^hpmas Apoí^ol^y el Dpílor Aíá
tia. : y lumbrera 4ela Iglefia.
Tartar¡3>RcynQ áloíTartaros, l>íicolas,S3rofeñaIadoen abftí
Acaria.fiíentedondelolascor nenciá y mifericordia.
tó la cabeíja a Éurifteo. lonas^el Proteta^tragadodela
Canaria, isla en el Océano. ballena, r
Ario. Aquario^onzenp figno d d Z 3 Joas^Ioras mira la Bibliat
Garci Laílojiníignc PoctajEf* Afo;
,Mario, el dichofo^y defdicha- pañol,. . :
<lo,acabó, mal defpues de Parnaflojmonte dedicado a Ia$
^uer fidoConfulfietc ve:íci MufasjV Apolo,
en Roma. ^ M. CralTo»riquifsimo.Roma-
Belifario, infigne Capitán pri no.
uado de los ojos por embi- X,*,Craírojgrande Orador.
día. P. Grafio, grande Jii;rifcori-
Hilario, Doaor déla; íglefia* </. íulto. , ,
Arma* Parrna^ciudaddclíali^. ^^; Halicamaflb^cíudad dpnde cf-
Armo. EpicTiaTn^jPhilofophOjfPoc tiiuQ él famofo Maufoleo.
tad« Sicilia, c : Damafco^ciudad de Siria. Afea;
Arpo* Carpoydifcipulo de fan P, Aíía,terccra parte del inundo. Aña*
Policar^ó^gloriofo Obifpoj Cólocafia,.yerua. , j
•Mártir. . •• . Antononwfia, Paranoi?naíía^
Arra. Sarra, miigcr d^ Abrsihan.- I Tropos Retóricos.
Nauarra.Key no de Eípapa. Cafiá ,yerua oloroía,
Alpujarra, tierra de Crana- Atanáfio, Obifpo de Alexan- Afio;
da, : . • : ; dria perfeguidQ. . :
Arrío, Arrio, cabexja de los hercges Parrafio/amofo; pí^ntor compe
Arrianos^Clierigofobenuo, f!-tidor de Zeuxis. , ;
acabó vcrgoncoíamení?. Pj^ptcfio^fantoMaricin \i^
Arta. Efpafla , ciudad, dé 1^ M^- Meraplafmo jfiguragramari-
rea ^ aquiea JÜicurgo» <iio
Leyes. . Erafmo^ autor en ktrasbuma-
Martá,huerpedade Cnnltp, ^ ;nas afeÉiado >. ea ias diuinas
Arte. Mirte,diosddasba tallas. fofpechoÜA
Arto. Paitos, gente Onentji>ique Afpejíer^iente^cuygmord^- ^{p^;
' dura
Cmfon.intei propios. p
dura es dificultofa de curar. Policrates, el que por ícmplar
1 raxaipe.el que fe defpeñó de fu muchadicha, echó en Ja
dolor,por auer muerto a vn mar vna piedra de griandifsi'
Rev fu hermanofinconocer nío valor5y defplies la halló • ^
le. en el buche de v.n pez,
Hidafpe, ría, Torquato^eJ que mandó matar - Ato^
Cafpe, monte. a lu hijo j porque peJeó .n
Afta. locafta 5 la que fe casó con fu fu licenciaj aunque auia ven
hijo íín conocerle jydefpues cido.
le mató. Arato, Poeta de Licia.
Afte.
Ceraíte , ferpiente cjue fe cria Eráto^vna dblas iiueiie Mitfas,
enAírica Piláto,el que fentenció a Chrif
Afto,
Adraíto, Rey de los Griegos» tOw
Acaftojvn Principe muy dado Donato, Obifpo,
Aflro. a Ja caja» Atlios, mdnt-ealtifsfmoi ^
Sandaftro, piedra preciofa y- Amphiteatro 5 ei fáiioib de Atro.'
rtfplandeciente 5 en laqual Ro/na.
fe vén como fiete gotas que Almadraua> dortde fe pefcan Aua¿
J'etuzen como eftrellas. los atunig^s én Aridaluzía.' ' •
Aítro^eftreüá, oconflelacioí!. Lanzgfíaue, Principe eñ Alé- Aue«
Ata. Ballatajnombre deCancion, - maña,
Ate. Monferrate, monteen Catalu Oftauia/amilia iluflrc en Ro- Auia.
.. ña celebre con el templo de ' ma,
nueílra Señora, . Arabiajprouinciáde Aíía;
Ates. Acates, piedra precioía de va- Uatauía, promncia de AJcma*;
rios colores, en que fe veen .• m r i • • • ••'•^•- • ' ' •'-' ' • '
.....Ji /
HercuIcSt cjUícnefcriuió'Platon lo de
Alphco 5riofamofo de Arca- creat.
día. Thimoteojdifcipulo de f^n Pa
1-keOj monte de Arcadia dedi
cado a los SatiroS;Eaunos,y Philiíleo^hobre de Fhiliftin, yt
al dios Pan ' por el gigantjs Goficith.
Í.etheo, riodelÍnfícmO;Odd Ireneo,autQr Eclcíialtico»
oiuiJo Elifeo^gran Prokta.
Nabathco gente OricRtaJ co- Hi :rotheo,el diuino»
dicioía Zicheo^ el pequeño del Euan
Orpheo, el gran n-uíico hijo gclio. f •;
de Apolo y deCaliope.mu AciieOjRey de Lídiá,auaríe]t>-
rio defpedciC.ido. to., • • ', . ,..j
Amphefibco^iiobre ávn paílor Doroteo>vn fantOc >
Himeneo, dios de las bodas, ThebasyCiudad dcEgipro,
liomeneo. el q hi-ro voto aNe Cortbojel deldí:haaü.eipt)fo
ptuno de matarle fu hijo de Calandra.
Maulóle o, el íe pulcro iníigne Ginebra, ciuviad de Francia,
Ebra«
aiie hi'O A'Te.r.iíia a fu que- cu„ua y íentinadehereges,
nJo mariivo M luíolo, .Ebro,ri6deNauarr¿bYArii£o
EbrOi
Maleo,iníignc Poeta, y miifi- AbrneleCjAfríaieC'Elm^c.ccj
co, inuentór de ía F fphera. Lamec, mira ia Biblia*
Molineogran lunfconfaito. Mc-ca^ciudad donde d l á e l j a
garrondcMalioma. - Eca,
Machabeo,por luJas clvahéte
Pirineos, montes q lediuiden Rebeca,muger de Ilaac. ;
a Efpaña de Francia. Eco. ia ninía «^ue repite lo vl- Ec o»
Mir Egv-^Oj el Archipiélago tinio de ia voz > y b mu íiw
d^Grecia vo¿ que rclueiía en iuá v-a-
Verni^o , p lertode Vizcav^a. llrs.
IJumeósvgente Cutre iudca y Marruecos^ ciudad de A frica
Arabia» Venecia j ciudad ramo!a; tun- Ecia;
Vií ^OjCiüdaJ de Portugal. da Ja Ipbre el ja^ar Adna-
Spoiiíeo pie de vtrío* : 'it-:Cp:^ . / ^ ; -.;-;.. ••.'• •:, ,
ligta, gibante de cien manos. Luc recia , h que fe mató por
Aiemto, el q.mato a íiipodre. verle íorcada del hijo ác
Theladeo-jiníigne efcultor. Tarquino
Jinaeo, uili^uQ Phiofopho, ÍV Süecia>R^> ÓQ Septentrional.
Or«*
'^J«,™^í}.«'Wadde Aragón. MÍ/I , ,
Penafief, pueblo en C a i ^ ' ° «^«tta«udtí,queci ''
-^ dorehafíebuenqucfo?*" fiP'''•í««'<^c^fi.4Uí p.
•Argeííckdadde África ópuef P '^'°'!* '
, t a a Valencia.^ °í^"\ ^'?'*'"'^°» P"erto afpero en
IfrwI,J»abel2o«>babeí, lez. v Ü^'^'í?^^" ^-«'^ií "
- tael Ezecbiel^Raphae . M ^^5"^''*^'''J^<»«««o, Bli<,
- g«ei.Rachel,IfniaeJ,perfo. p j ' ^ ^ ° T :
^tlcntara. ^ *^^?-^^-'^*G'gantcs ¿a,
351,- CoppoíUja.ciudad de Gali- rlpn "'l"''^^?-
"a,d«nde cñ¿ eJ cuerpo del ' ^'^'^™«% <<e Gramaric*
De]o,isla^de.nagc«>nA.;,^S'"° * ^*^^^^^^
'y
Penaííef, pueblo en c l i o!t ° *'«««»«d<í. que'ce- '"
-^dofehaWbuenquefo? '* t^'^'^^^^&i^é^
•Argelíciudadde África ópuer P '''°'?- '
^fcfcnmra. ^ -v?'?'^?'0:'9*GigantcsDa,
35f,-Coínpoíle]a. ciudad de Gali- rJrn """n"^?'
"a,d«ndc eftá eJ cuerpo del ^ ^ ' ' ' ^ " ^ « ^ de Grainatic.
• Apoflol Sanriaeo ^ . *" ^°""'- '
Tiwela^ciudad de N^uarra, o °^í°'-"l''"'. *^°^<í«^í'ío,'
_-deMurcia.. /^ r-; •' ' '
. Re<íondela,yíílayp„ertode at«^^"1í•^H^^^'^?<í.y•Elía
mar«n Gálxcia. •* °^"*;aiiichardoit2e]'l¿, **'^*
Columela. autor que efcriuio "' ^®'^" ^*^^.^«> Poríc.
• Fn iH'^^?"^''í^l harapo. Con;.r »r
Eí eJla.cmdad deNauarra! « f ? í Matrotía. Roma^
• Pí»J<««eJa,.lahijaddReyl^. ^^'^"l^a encríái.|-,'? . ,
• dipn,gue(eMuioenf¿y- vJ^uL • "•
Efes. ApeIe5,fa,Boro pintor, p ^ ^^''^n VJiííe.cegá, ^ ^ ° ' ^'"''•
• míí'^"',"^-de Saturno, ^'^''''''^''^^'^i^Mi.
madre de losdiofes, * I? • , - .;:...
^Oí W?iana de
• ^-í-n.ia,Re,^'áé^^J,^. ^ .
'Confortantes¡propios W
. c!e Toledo. no y truhán»aunque cauá-
£DCIO« ^^ez^ncio^tirano cmeL llcro.
Terencio^el Poeta Cómico. Sarmiento , noble familia en
MáxenciojEmperador Roma- Hípam.
no crucL Trento, ciudad inílgne por el
Laurencio, Mártir gloriofo. Concilio que fe ceíebró en
Innoccncio, Sumo Pontífi- ella.
ce, Eftf-r í iluñre Reyna; mira el g^^
Auxcncio, Obiípo de Milán, libro deftc nombre enla Bx- *
„ . Arriano, bJía.
*^"*** Iphigenia, hija it Agame- Afer, Abner, Eliazer, mira la
nón , que fue por fu padre Biblia.
facrificada a Ja diofa Dia- Soter r.ombre de Papa, jj^^g
Cbimcra,vn montero vn mof-
lima. Denia, cabera de vn Marque- tro. : •• - • ,.:.:..i-:/^^'
Ji
ConfonAntes prepkf. £9
Coluros llaman ciertos círcu- Vulturno, vn vierto.
losdelaEfera. Murra,vna piedra precíoíá de
Epicuro PhilofophOípufoU gran o!or,y varios colores.
bienauenturapja c^íos de- lugurta, Rey tirano de Numi Vrra.
leites, dia
Ardura»cierta coníleíacíon. Aretufa, Ninfa que fue buel* V^rta.
Muros,ciurfaddeGaIicia,puer ta en fuente por huir el tor-
todemar. pe amor de Alfeo, Vía.
Vrcio, Curcio,el que fe arrojó a mo- Creufa/egunda mñger de Ta^
rir por íu patria. fon, por cuya cauta Medea
yrgo« LicurgoLegisIadorjyReyde le quemó la cafa5y le defpe-
Lacedcmonia. dacóloshiyos.
Burgos, ciudad cabeca de Caf Mednfa, la que boluia en píe
tilla. dras los que mirauan fu cabe
Burgo el de Ormff, 4j3,cuyos cabellos de oro Mi
Vria. Afturias, Prouincia de Efpaña nerua boluio en culebras,
Occidental. Mufa,quafquier3 de las nucue.
. Snria> Prouincia de Ada. Ophiufa, verua que beuida ha
y^^» Mercuriojdios delaeloqucn» « a vn hombre p^fmar.
cia,y de los ladrones^, Dnifo, Romano eloguentCi y
Curio, el que menofpreció el ambiciofo*
oro de los Samnites. Auguíla^ciudad. Vfo;
yrno« Turno, el copctidór de Eneas Cicuta,ycriia ponjonoía.
Saturno, el mas antiguo de los Bruto^el libertador de Roma. '^'"**
dioícs que ponen los Poe« Ormuz5Ísía,y entrada del mar ^^^^
Indico por la Períia^ ^^^»
Vz.
EXPLICA GION D E LOS
CoDÍbnantcs Propíos jEfdru
xülos.
A.A# j¡Hf5i¡)||^I'iogabalQf el que TanralOjel que pintan en clin
Wí^o el combite fierrio feco de íed en medio
femófb. del agua,
Alcantara/villa de Afabe,nombrede Arabia.
Jbftremadura, Alárabe, Moros crueles en
Z Afric*
30 Siha Je
África. Arabico^cofa de AraWaJ ^
y AtaIo,Rev rlquirsimo. Heraciito, vn Filofofo que G« .
Saualo^oefcado conocido. pre Uoraua.
ParaclitOjCl Eipiritufaoto.
Ponan- Aualos^nombre de fennlia.- Laico, el q no tiene ordé facró
' Galbano,efpecicodontera.
Dardano, fundador de Troya. Cirenaicos.Filófofc^s difcipu-
los de AriftipQ*
Cataro,vna fuerza délos Vene Spondaico^verfo qüc ticnecn
Agaba^oel Rey de Edefa.a el fextQ. pie Spondeo por
.qnienefcriuioChnlta. Diftilo.
AtalicOíCofa de Átalo vn Re}r
Caiicafo.monte altifsimo don riquifsimo,y muy áuaricto^
deProiircteo contemp¡,ofl Galico,cofa de Francia.
cicío. (noL Farfalicojcofa de Faríal¡a,pr6
Damáiío Papa, nue uincia donde foe vencida
Elpartaco, famofo ef^rimidor Pompeyo. \
1 Patara.ciudad de Ltcia^donde Vadalico,cofa de los Vadalbs*
Apolo daua refpueftas.
Caftalida, fuente dedicada, a
A cana, madera colorada efcu-
las.Miifas.
ra de la India. AcantÍGa,vna gota amarga, q
1, Dilmita, liob^e de Dal macia. íedlftiía de cierta yerua.
¡ Sarmata , hombre de barma- Athlanticonío mar Océano.
\ cia Biitanico, Germánico mar ^ el
Gilata , Iiombre^ de Guacia. Ocean(>,deRretana,y Ale-
\í Tamaga,rio Je G ilicia. m a ñ a . ••'/'• - ' ' " ' ,
Rigarni,vn pueblo. '
P'nlaris,vn tirano cruel. ^ Saphico^cíerto genero de rtr-
•' M llaga, ciudad de Andaluza Arftico^v Aráaraico^ceCa ^
puerto de mar.
la región Septentrional y
:v Caceres, ciudad de Eftfema-
Meridional. ^
•' A.E* dura. Particojcola de los Partos^.
Tim3geaes,vnRetvico, * Ciática enfermedad de pier-
Alionan^ Alcamenes,ftatuano dilcipulo
¡íes. dePl"^idias. .. Probailca pifcinajde laqaal le
yf^ . Alcniena, n^adre de Hercules. haze mecion en pl Euagelio
Agreda, villa. Adriático, cofa del mar de Ve
J..L Albaid;i;itinroa€ordoua.
' • . * !
1^ 3bmela« baros.
5índerefi de la razón. GangctícOiCofa deíno iGigei;
Iíiercfi,figurae« tapoefia. Quccriapiedsras precioías*
1 ''
GencübíbLii J e laBiiJia Peripatético, Filoíoíb*
íh |Pc>omethp»AilroJb£o^ tpit Cretigo^pie de v ¿i .Q.
4 _
JSetico^
ConfcnAntcs Eféuxufos
AíTo- Betico,cofadeAnda!uzia OrGpendcJa,aÜe« i?i
nat«. Académico, Fiioíofo.
líxodo, libro de-Ja Biblia.
JJeJph,co,ccfa de Delplios, don
HeÜeboro , jerua para piir- ^rj.^
deelíauaeloracu/G'deApo.
Democles, el truhán aquien def-
-^^¿^í"*» Nirphas de los pia- engañó Diunyi.o ti Tira*
no,
Pf rftco, cofa de Períía. Hetheocles j matofe con fií her-
¿^to.coTadetóGefes. mano PülinicO; peleando por
reynar.
Eupóles j Poeta libre i y mor-
daz.
enpntarcofc.'„,uvbaxas.' Mei ope, aiiepíadofa con fus f a^
^íqt-iío^coir.edjitedeAthcn-s dres.
Parthenope , vna de Jas Sere^
ñas.
V^nasdeoro. Smedoche, hipérbole, figu-
.turr.nidaj Jas Furias. . Ebora,ciudad de Portugal.
tS5sS:^^^-Mob. Kcrncra, liece^iUo gue detiene
|£^juladd.Andaluzia. GeiiOua,ciudadde Italia iníigne
Ph?iecides, Poeta/ Eeniulo^eJquciVicjuilo cé/uiár
' con CatiJina.
^"ipo.clquematóafupadrefin Hercules^ el lamoíb en fuer- E,V.
conocerle y quando Je Cuno; jas.
cío/e facó Jos o;os.
í-itcubajJa muger. cPriatnOi
j^ephiro.vientoíuane. ]VicJcii;aac«>)í apa. I
E.O. ^ ^^T>«' q«2 fue muerto, y eo- ' Aíwibjadiíi'LapiríinAthenitnfe;,
zido.y fumifino padre hi^o, vacíu. C5 traxoi c jocrates a ^¡¿
platodelaJosdióles VlUli.
AiciepiadeíJiiífóriadGr»
EuardoleaJtadafuinrriaüV.Ji Erubiaüeí;> Capitán dz Lacede-
}« aufenre.
ttiOLia,
EokRey de los vientos. MilcjadesjVenturofifsimo Capi-
• ^ S ' " 1, ^"'%Pí?JÍ <5ue metió,. ^'tan ct^ntia loi'r^eiias.
J^. mano en ej fuego; • Iliada, la hiítuna de la ¿uerh
<6 jl i íO-
"Sfífta Je
Troyaná deHometó». Hcndecafilabó, verfo dé onzé^
Olimpíada. , efpacio de cinco íilabast
anos. Antimaco, vn Poeta obfcuro^,
ChriRiada,obra déla vida ic y porfiado en recitar fm ver-
Chriflo* fos.
Aullriada, hiftória del ferenifsi- GalimachOjPoeta elegiaco,
ino Principa don luán de Lifimachojel quefaco la lengua^
Auftria. al León.
Hamadriades, Ninfas die. Iw ar- Alcimachojgran Pintor;
boles. SanEpimacho.
Dríadas, Ninfas djs los bofqucs. Therimaco, pintor afamada*
Hiadás>(ícte eñrcllas,. AntiochojRey de Siria^
Tribraco,pie üie veríb, Aflb-
Pieíad'as5fíetc Cabrillas^
Priamo, Rey de Troya. nates«.
Naiadas,N¡nfas de los rios.
Thefpiadas, Heliconiadas por Piramo,, el qu« amd a Tifr
las nueue Muías. be.,
Heliadas, las hermanas de Phae Alcidamo, gran Retorico.
ton, limpano, inftrumento mufi*
Chilladas dé Eraíiho. co.
Eurialo, ci querido deNifojma Ifmaro, monte de THraciafrc*
cq muy hermofo. quentadb de Orfco.
Zodiaco, el circulo dónde eña PififtratOatirano.dc Atenas elO"f
los doze Signos por do anda « quente;
eíSoU Itacha., ía . cara gatría.dc yjyf,
AuílriacOjCofa de Auftria.. íes." •
Niliaco,cofa.del ÑilojO dé.Egí Silara, mira la Biblia.
pto. Pilades, el grade amigo de Or#
I liacO) cofa de Troya..
SimplioniacOj cofique tafieíin-. Ciclades, cincuenta y tres iüu.
fonia. de! Archipiélago.
Icaro, efqitequifobolary cayo Sémiramis 5 la Reyna que cer-
IphiiQrares>Capitan Atenicnfe, co de ladrillo^ a Babilonia^,
el primero que efcriuio fu no y rcynó en habitó de hom^
bre en los deípojos. bre.
ü icratesjel que&, quifo íiaXer PeripBrafis, Antiphraíís, colo-
mogo^xiñendo^ negrotas res Retóricos.
canas^ AXíndw) y Poüfíódeco, figui
- .. .. •.:. • jar
CsfffomHtes propias. 35
ras Retoricas. LeuíticOjlibro de lafagrada Ef-
Antiteto,epitetOi coló res Reto» critura,
ricos. Pitima^medicina cordial.
aates. Iimipero, Nifpero^arboles. Epítima lo mifmo.
Origenesjdoftífsimo, comentó Moabitidas, Amonitiía^,muga
bien, dudafe de. fa perfeuerS. res de los Moabitas, y de Jos
cía. Amonitas.
Archimcdcs, inuentor de la ef- Ifide,diofa de los Egipcios^
fera. Niniue 3 ciudad donde predicó
Alcimenes, Poeta lilegiaco. lonos. Al
Praxiteles, infigne eflatuario. Phocilidcs y, Philofofo ^ y Poe-
CaliftenesL Filofofo, que fe de- ta.
, xóm.'itar;,por no adorar aAIe Eurípídes5Pbcta trágico famo/b
xandro, Thueididcs, hiltoriador Athe*
Climene ^madre de Phaetonte. n¡«níe.
i-ip¡co„cofadc África. San Bitfilides, Mártir.
Ibicoj Poeta lírico muy afcmi- Díphiío3archite£lo tardo^y ffó^
nado# xo en acabar obras.
Da£lilico,veríb afsi Ilamadoi. Síí¡pho,.el que penaua fabiendo
Vilico,el mayordomo. ^ yn peftafco por vna cueíla,
BafilicOyCofa de Baíílio* Cíniphesjmofcas de perros,
AQiarilida.NinfajOpaílora. . Euridice, k malograda muger
Philida, Paílora.
de Oirplieo.
Min¡ma3,y feminima cierta he-
Hifipila, Reyna piadiofa con fu
, chura de. puntos en cl canto.
Cínicos Philófofos y difcipulos padre.
de Antiñhenes. Eclíptica, linea do fe hazen loí
Polínico fe mató con fu herma- eclipíís.
no peleando, fobre qual rey- Antigone, Princcfa feñalada en LOS
naria. piedad con íii padre.
Síndicojde frailes Francifcos, Erigone, el íigno de yirgo^&c
Ilir¡co,coía de Eíclauonia. Archilocoj Poeta iambico mal-
Díflíco, verfos exara. y pcnta- diziente.
metroSé ' Araphiloco, Filoíbfo Athenien
BetBleemitícOjCofa de Belén. fe que efcriuio d<? la Agricúl
Paralitico^ el que tiene perlefia, tura.
-Scicico^coía de Scitia. Efpinola nombre de familia..
Caliope, vna de ki oy?«c MÜ-'
fas.
Síhi4 Je
fas» ,. Xcnocrntes.gnruifsimo^V caítií^
Ethiope, hombre de Exbiopia. limo Filo fofo,
Periodo.por k daufula, ^nthropophogo, el que come
lifiodo, Poeta. carneiuuracá. • ..' -
3*
Deiphobo, fue muerto enía ca- SarcophagOjfepirttura, >
ma por traición de fu efpofa. Andromaco 5 trivhán de Graflb;
Antigono, vn Rey tuerto. * Clitomacho^Filüíbio Carragi-
AntiochojRey foberuio. nesjeícriuiomas dequarentá
Eñerpíícoro, Poeta lírico^ cuerpos.
PeñiícoIa,i. pemnfula, HipOmaohbj irifigne íruficó, ^
Tliifiphone,vna de las Furias, liízo callar a fu difcipuló^por
Temiílocles | famofo Capitán, qué tafiia a guflo dd pueblo/
qnifo antes morir, que y r có - Nicomacivo ^ vao Poeta j otra
- tra fu patria. Medico.
Diocles,vn Poeta jOtro medico. Timomacho, gran pintor.
Terpficore, vna de las nueue Brótano, Abrotano^yerua lom--:
Muías, brigtiera,
lokjla que amó, y hurtóHercu Nico{lrato,vro Orador,y otro
les a fus padres* Cieoíirato, Aflrologo, (Poeta.
rV* PhilocleSsPoetatrágico. F}'^oftrato,Filofofo.
, Erilipiüa^hiii<:ha2,on en fi cara. C6da!o, Goncrnador de Licia, A * ^ ,
Incubo, ciert;) manera detraigo aftiirofniacaí-dineros a los nates^j
Caligula, EmpeTodor Romano, vaííillos.
¿ quefchéziagdorar. Ródano,no de Francia.
Canícula, en cuyo nacimiento Deyf>taro, Rey por quien oro
fe encienden los vapores, hier 1 uno.
uen los y¡nos,rabiálos perros Democrates,famofo A rcliitcílo
HermocrátéSjinóble Sophifta. Onocrótalo, aue como cifoc^re
cAi
Democráte5,él que fuea Al exa buznacomoafno.
dro con fa cmbaxada de que Hipf baro, rio en cuyas riberas
fcahorcaíTe. los arboles fudan ámbar.
Harpocrates,el dios de los Egip H'ppopotamo.cauallo marino»
?* ^i^Syq tenia el dedo cnla boca 'Hipotades,el Rey ¿dos victos.
Hípocrates^mídicofamofo-. A rií^:ophanes^ Poeta Cómico li-
Sócrates Eiloíofo,murió co po- bre y mordaz
^om,^ le dlefonios Ateniefes ©rcades>islas tras Efcocia*
líbctatesvel tífequente, y Jiífáúe Cji £ opatrá, Reyna d Egipto,dcf
oradorjdifcipulp de Platón, honeílifsimia^matóíe a íi mima.
Hypoíta-
ConfoninteiEJdYUxnlos. 37
E. O. Hípofl:afí,rnpiTcflo. a quien imito Virgilio en
A nftogeness Medico. ^ las Églogas,
Diogenes,Fi lofofo defprccía^ Democrita,n)i!gcr deLaccdc*
dor de riquezas. moniavva!.croía en perdonar
Hermogencs^Sophiflaagudif EíloicnSvFjlofofos (tnjiinas^
í¡mo# Tropológlco, Anagogico, A-
> Protogenes, iníígne pintor. nalogico, fentidos de la Ef-
Dcmoftencs ^ Principe de los entura.
Oradores Griegos. ' Eolico cofa de Eolo.
Eratoílnes, llamado Platón ArgoJico.cota de Grecia,
elm^QOf. JiucoUcojCofa del ganado^yáe
Ariftoteles, Philofofo Princi- paltores*
pe de los Peripatéticos, dif- HiperbolicOjCofa de encareci-
cipulo d^ PJatoB, miento.
Pirgotelcs 5 infigne;ardficc CD Colica,.enfermeJad.
labrar piedras preciofas. \ChriíaIítO)piedra precioía, díe
AíTo Andrómeda, a <quienJibró Per cóíordeoro.
.&ices. feo de la bcltia marina.(neo Hyoolito, el m acebo hermoíb
Corcega^Ifla en el Meditcrra* y honeftojquc fue arraflrado
'Fromefta,pueblode Campos, Cómico, Poeta.
Alelpom^ne, vna de las nueue AflronomiOaCofa de Aftrono-
^Miifas* • • inía*
CieomcnesvCapitan de Lace jEconomlcOjCOÍadel gouíerna
demonia¿lie^delIollado por : d.e<:iifa»
Tolomeo, CleoTiimo Capitán Ateníen-
Tríptolcmo,hijo de Vlifles; < fe timidiísimo.
Hiperboreo^Scptentrional» Hellerpontico, cofa de aquel
Heñoreo, cofa de Heítorcl mar, ó región.
tj' Troya no. •'- Ruipontico,y.erua. (ua.
NslÍoreo> cofa dt Neftor el Betóníc;ítoJfti5etohica,vna yer
adeüiiía..' lonica^cofa de lonia , prouin-
Protheo,.el quefemudaua en - ciiideGrjecíav "
- varias formas. Pytoíiico, coía de Pyton, o A-
ox JDcmocrito^ PhilGífoí^hq Efloi po lo..
co, que íiemprc Te andaua ©ngontco.cola de Fa Medula
riyendo Hj ponteo, no, q-uío .e uac jtar
JhcocricojPoet* deZaragoja Íftatua aíu paire de mano tjc
IV
Sllua de
I Polícleto. Bofphoro^vn eñrecíiode mar.
[ Leónides, Macftrode Alexan Phofphoro^el luzero de la ma
. dro. éana.
Simonides^FilofoFo, Plin. SophocIeSyPoeta trágico dul- AÍTCHÍ
.Tópicojde C añero, o de Ca« cifsimo: perdido por hazer aáteiK
* pricorno. tragedias.
;^ Florida,Dorida,paftoras. Aloferoges, Franc^fes del Del
Corrida, Zona de la Efphera finado.
celcíle. S. Chrifogeno, mártir,
Categorica^cierta propofício* S. Ghri'foftorno, Dodor delaj
Theorica^doítrina. Igleíía 5 eloc^uenciísimo j y.
Adbnan* Dórica, obra en architeítura, íantifsimo.
í . TorpigOjpez que adormece* Rhodope, vna ramera famofat
Goticasj Ierras. yvn motealtifsimodcTraciíi
Aloidas,5^igante5. Apo.copCjVna figura.
Pofi^a^que fe da a los (bldados A poftrophcjcolor Rfietorico*
AndocideSjRerorico délos fc- Orofcopojel aípefto del cicla V
, ñalados en Athenas, CB que vno nace ^ o haze al^
l^atroclidesn truhán de Philipo gunacofa,
Rey de Maccdonia. CIeobroto,PhiIof/Academi-
Pioícorides, infígnc medico, coydefpeñgfe leidos los libros
Apocripho, cofa fSigida y me de Platón de la inmortalidad.
tiróla. Philocoro, Filofofo doólifsí^
Ariftonico, Capitán ftmofo y mo^mataronle injuftamente.
Eunuco, Cprdoua,ciudad. O.TJ
G . O» Ariftobolo, voode I05 fetenta Romulo, fundador de Romát
y dos Interpretes. Poñhumo>el que nace defpués
"^ Cnritobolo, medico. de muerto fu padre,o madre
[Theodoto, Maeftro de Rctd- Fúcares} mercaderes muy ri- .V.AiJ
rica, aconfejá mal a fudifcí eos. , .. \l
puIo,y coñóle carp, Buralo.animal como buey.
•Herodoto, hiftoriador Grie- Energúmeno» endemoniado. VJB^*
g05a quien Tulip llama pa- Vbeda,ciudad de.Andaluzia.
dre de la hiftoria, Scpulueda5vn pueblo. VT
fShriíblogo, vn fanto eloquen Numída,Hombre de Numidia '^'^
tifsimo, PunicOjCofa délos Cartaginef,
^ridrínopoli^cíudadi.. ZuaigajQobre de familia iluflr.
^•'V
<.
ConfoftAnfesPrópriss,
SP
EN M A D R I D ,
1^7 Porkviudadc AlonfqMartiii^
"" Ano i t f i S ,