ÄÉØÙ Çëåêôñ. Ä/íóç: www.ekp-dipso.gr E-mail: roumeliotisantonios@gmail.com, info@goneisenorias.

gr

Ìçíéáßá ÐåñéïäéêÞ Ýêäïóç - 1⁄4è. Áìáëßáò 97 - Áñ. öýëëïõ 253 ÉáíïõÜñéïò 2019 Ô.Ê. 262 22 ÐÜôñá - ÔéìÞ 1c
γαπημένοι μου αδελφοί και πια, να γίνουμε τέλειοι στη σκέψη ή τέλειοι ρει αιχμάλωτο τον άνθρωπο πίσω από τον του κακού, που είναι, όσο περνάει ο καιρός
αδελφές φίλοι και φίλες του άνθρωποι και τίμιοι εργάτες της αλήθειας» καταχθόνιο εχθρό μας, τον διάβολο. Εδώ γίνεται πονηρότερος και επινοεί συνεχώς και
Ναζωραίου. Ο Κύριός μας Ιη- (Αγ. Ισιδώρου του Πηλουσιώτου, επιστολή η πάλη «ουκ έστι ημίν προς αίμα και σάρ- νέους τρόπους για να ξεγελάσει τον άνθρω-
σούς Χριστός ο Θεάνθρωπος ΕΠΕ Α΄ 942). κα αλλά… προς τους κοσμοκράτορας του πο. Πάντως «πάσαν μηχανήν επιτηδεύεται

δια του ιερού σκεύους Του, του Αποστόλου

Παύλου, μας διδάσκει και μας φωτίζει στο
πνευματικό σκοτάδι που δυστυχώς ζούμε, ή
μας θέλουν να
ζούμε γι’ αυτό η
ÅðéìÝëåéá
μελέτη της Αγί-
Áíôùíßïõ Ñïõìåëéþôç ας Γραφής και
των θεοφόρων
ÐñùôïðñåóâõôÝñïõ
roumeliotisantonios@gmail.com

Πατέρων μας,
θα μας διώξουν
το σκοτάδι ή θα
μας δείξουν πώς η μελέτη των αγίων Γρα-
φών είναι ευρεία όταν παράλληλα μελετούμε
τους αγίους μας. «Η αγάπη όλα τα σκεπάζει»
(Α΄ Κορινθίους ιγ΄7) στα αποφθέγματα Γερό-
ντων (ΕΠΕ-Φ1,553) μας λέγει «Ερώτησε
αδελφός τον αββά Ποιμένα:
-Εάν ιδώ πταίσμα του αδελφού μου,
καλό είναι να το σκεπάσω;
Του λέγει ο γέρων:
-Τη στιγμή που θα σκεπάσουμε το
πταίσμα του αδελφού μας, και ο Θεός θα
σκεπάσει το δικό μας. Και την ώρα που θα
φανερώσουμε το πταίσμα του αδελφού, και «Καθένας που αγωνίζεται εγκρατεύεται σκότους του αιώνος τούτου,
ο Θεός θα φανερώσει το δικό μας». σε όλα» (Α΄ Κορινθίους δ΄8-9). Ο Άγιος προς τα πνευματικά της πο-
«Ο καιρός είναι τόσο περιορισμένος Ιωάννης ο Χρυσόστομος μας διδάσκει: νηρίας εν τοις επουρανίοις»
από τώρα και στο εξής, ώστε και εκείνοι που «Άλλα από τα πάθη είναι σωματικά κι άλλα (Εφεσ. στ, 12).
έχουν γυναίκες, να ζουν σαν να μην έχουν» ψυχικά. Τα σωματικά έχουν τις αφορμές Μέσα στην τύρβη της
(Α΄ Κορινθίους ζ΄29). Ο άγιος Ισίδωρος ο τους από το σώμα, τα ψυχικά από τα εξωτε- καθημερινής βιοπάλης
Πηλουσιώτης, το ερμηνεύει ως εξής: Ο ρικά πράγματα. Και τα δύο αυτά είδη παθών υποτιμάμε αυτή την σκληρή ÐëçêôñïëïãÞóôå
Απόστολος του Χριστού έγραφε ότι: «Ο τα αφανίζουν η αγάπη και η εγκράτεια, η πραγματικότητα. Ξεχνάμε
καιρός είναι τόσο περιορισμένος από τώρα πρώτη τα ψυχικά, η δεύτερη τα σωματικά»
(Αγ. Ιωαν. Χρυσοστ. Ότι τον εαυτόν μας αδι-
ότι βαλλόμαστε από παντού
από αντίπαλο αδυσώπητο
www.ekp-dipso.gr Þ
και στο εξής, ώστε και εκείνοι που έχουν
κούντα, ΕΠΕ 31,350). και αδίστακτο, που εάν το
γυναίκες να ζουν σαν να μην έχουν», όχι
για να εμποδίσει τη νόμιμη ένωση, αλλά για Ας δούμε τα τεχνάσματα του παμπό- επέτρεπε ο Θεός θα μας
www.goneisenorias.gr
να σταματήσει την αχαλίνωτη αγάπη για τις νηρου. είχε εξαφανίσει από το πρό-
ηδονές, και συγχρόνως δηλώνοντας και τον Τεχνάσματα του παμπόνηρου σωπο της γης.
περιορισμένο χρόνο της ζωής. Αν, λοιπόν, η Ενώ απολαμβάνουμε το ανεκτίμητο Ποιες είναι οι καταχθό-
ζωή περνάει με τόση ταχύτητα, δεν πρέπει αγαθό της ειρήνης, το φάσμα ενός νέου νιες μεθοδείες του πονη-
να είμαστε προσκολλημένοι σ’ αυτήν σαν να πολέμου δεν παύει να πλανιέται απειλητικό ρού σ’ αυτόν τον αόρατο
είναι μόνιμη». Οι άγιοι έχουν Φως Χριστού!! πάνω από τα κεφάλια μας. Ποιος μπορεί να πόλεμο; Αυτό θα προσπα-
«Αδελφοί μη γίνεστε παιδιά στο μυαλό, αλλά ξέρει, εάν η αυριανή ημέρα θα είναι μία μέρα θήσουμε με τον φωτισμό
στην κακία να είστε νήπια, στο μυαλό όμως χαράς και δημιουργίας ή μία μέρα οδύνης του Θεού να φανερώσουμε
να γίνεστε τέλειοι» (Α΄ Κορινθίους ιδ΄20). Ο και παγκόσμιας καταστροφής; Και μόνο η στην συνέχεια, έχοντας πά-
άγιος Ισίδωρος ο Πηλουσιώτης μας νουθε- σκέψη για κάτι τέτοιο προκαλεί τρόμο. Φοβε- ντα για οδηγό την πλούσια
ρό πράγμα ο πόλεμος! Μα εδώ δεν πρόκει- πνευματική πείρα των Αγί-
τεί. Ο πάνσοφος Παύλος έγραψε να μη γι-
ται να μιλήσουμε γι’ αυτόν τον πόλεμο, που ων Πατέρων μας.
Κάθε Δευτέρα στις 8.30 μ.μ. ζωντανά
νόμαστε παιδιά στο μυαλό, αλλά να είμαστε
σαν τα νήπια ως προς την κακία, ενώ στη φέρνει ερείπια υλικά και σκοτώνει ψυχές. 1. Πολυμήχανος στο web ράδιο & web tv ΔΙΨΩ οι συναντή-
σκέψη να τελειοποιούμαστε. Διότι δεν είναι Για κάποιο άλλο είδος πολέμου φοβερότερο Είναι ανεξάντλητα τα τε- σεις νέων & εργαζομένων.
δυνατόν, αν πρώτα δεν καθαρισθούμε από θέλουμε να κάνουμε λόγο. Γι’ αυτόν, που χνάσματα του διαβό-
την κακία και δεν γίνουμε αγνοί σαν τα νή- οδηγεί στο θάνατο ψυχές. Γι’ αυτόν, που σύ- λου, επειδή σαν πηγή 7 Εισηγητής και συντονιστής των συ-
ζητήσεων είναι ο Πρωτ/ρος π. Αντώνιος
Ρουμελιώτης.
Μπορείτε να συμμετέχετε και εσείς θέ-
τοντας τα δικά σας ερωτήματα, τις δικές σας
ÄÉÁÂÁÓÔÅ Κάθε νέο έτος ανατέλλει
με την γιορτή του αγίου Βα- παρατηρήσεις και προτάσεις στο email:
σιλείου και συνεχίζει ο πρώτος μήνας, που ανοίγει webradiodipso@hotmail.com ή στο
τον χορό του κύκλου του χρόνου, με πολλές γιορ-
τηλ.: 2610 340480.
τές σπουδαίων αγίων της Εκκλησίας μας και με
πολλά έθιμα επίσης. Με πρώτο και καλύτερο αυτό
της βασιλόπιτας και του τυχερού φλουριού!
Φτάνοντας στις 17 Γενάρη που γιορτάζουμε
τον Άγιο Αντώνιο τον ασκητή της ερήμου, τον
καθηγητή της μοναχικής ζωής, πόσοι γνωρίζουμε
ότι στην πατρίδα μας υπάρχουν έθιμα για τη
μέρα αυτή; 3
 ΔΙΨΩ
ÉáíïõÜñéïò 2019 óåëßäá 2

Ó
28/1
ÕÍ Á Î Á Ñ É
1⁄4óéïò ÉÜêùâïò ï ÁóêçôÞò
Σ
του μακαριστού αρθρογράφου Πολύκαρπου Πετσίνη

υγγραφέας του «Οδοιπορικού στο νομό Αχαΐας» είναι ο μακαριστός Πολύκαρπος Πετσίνης,
γνωστός στην πατραϊκή κοινωνία από την πολυετή προσφορά του ως επαγγελματίας ράφτης
αλλά και ως αρθρογράφος του τοπικού τύπου. Άνθρωπος που ενδιαφερόταν για τα κοινά και αγαπούσε
αγνά την Εκκλησία του Χριστού. Με παιδικό του πρότυπο τον Ιωάννη Μακρυγιάννη, ήρωα της Ελληνικής
Επανάστασης και οραματιστή μιας ευνομούμενης Ελλάδας, και με ανεπιτήδευτη πένα κατέγραψε την
ιστορία των χωριών της αχαϊκής γης δίνοντας ταυτόχρονα το γεωγραφικό και το λαογραφικό τους
στίγμα. Και όλα αυτά με βάση την επιτόπια παρατήρησή του και την αέναη μελέτη του.
Η εφημερίδα «ΔΙΨΩ» θα φιλοξενεί σε κάθε φύλλο της ένα αυτοτελές κεφάλαιο από το
«Οδοιπορικό στο νομό Αχαΐας» προς γνώση και τέρψη του αναγνωστικού της κοινού.

«ÂñÞêá äïýëïõò ðïëëïýò,

Üíäñá äå ìüíïí Ýíá»

Ο Όσιος Ιάκωβος έγινε μοναχός και ασκήτεψε επί δέκα πέντε χρόνια σε ένα σπή-
λαιο, κοντά στην κωμόπολη Πορφυρεώνη. Κατά την διάρκεια του πνευματικού του Ύστερα απ’ όλα αυτά η αντίσταση προς μέχρι τις μέρες μας, αντιλήφθηκαν οι Τούρκοι
αγώνα υπέβαλλε τον εαυτό του σε κάθε είδους άσκηση και κακουχία. αυτόν τον ίδιο τον σουλτάνο Πορθητή της και πύκνωσαν κατά μήκος των ποταμών τους
Κάποτε μερικοί ακόλαστοι και φθονεροί άνθρωποι οδήγησαν στον Όσιο μια Κωνσταντινούπολης παρατεινόταν αφού μια φρουρούς οι οποίοι έκοβαν τα σχοινιά και έτσι
πόρνη. Αυτή, αφού με δόλο κατόρθωσε να εισέλθει στο κελί του, τον προκαλούσε να χούφτα γενναίων πολεμιστών κράτησε τον αφαίρεσαν και την τελευταία ελπίδα από τους
διαπράξει αμαρτία μαζί της. Εκείνος όμως της υπενθύμισε την τιμωρία του μέλλοντος πόλεμο ένα χρόνο. δυστυχισμένους εκείνους γενναίους άνδρες.
πυρός. Έτσι, την έκαμε να συναισθανθεί την αμαρτωλότητά της, να μετανοήσει, να Παρά τις οργανωμένες εφόδους των Τούρ- Ύστερα απ’ αυτό οι ανδρείοι υπερασπι-
αλλάξει τρόπο ζωής και να ακολουθήσει πλέον αναγεννημένη πνευματικά τον Χρι- κων η άλωση της πόλης ασφαλώς θ’ αποτύγ- στές της ακρόπολης του Σαλμενίκου, οι οποίοι
στό. χανε αν δεν κατόρθωναν ν’ ανακαλύψουν το δεν υπέκυψαν από τον τρομερό βομβαρδισμό
Επειδή όμως κανένας δεν ξεφεύγει από τις ενέδρες του διαβόλου, συνέβη και ο υδραγωγείο της ακρόπολης και ν’ αποκόψουν των Τούρκων, αναγκάστηκαν εν τούτοις να
Όσιος αυτός να πέσει σε μεγάλο παράπτωμα, για να γίνει παράδειγμα σε όλους τους το νερό που διοχετευόταν από δυο πηγές, οι υποκύψουν ύστερα από το φρικτό μαρτύριο
αμαρτωλούς και οδηγός προς μετάνοια. Να, λοιπόν, τι συνέβη: Κάποιος άνθρωπος οποίες η μία ήταν στο Καλάνι κι η άλλη στις της δίψας και να παραδώσουν το φρούριό
επιφανής είχε μια θυγατέρα δαιμονισμένη, την οποία πήγε στον Όσιο να την θερα- Τσεγκολιές. Το νερό της πηγής Καλάνι, η οποία τους στο Μωάμεθ.
πεύσει. Εκείνος προσευχήθηκε και αμέσως το δαιμόνιο έφυγε και άφησε ελεύθερη βρίσκεται στο ρέμα που χύνεται στο δεξιό κλά- Την παράδοση της ακροπόλεως δεν
τη νέα. Ο πατέρας της όμως, επειδή φοβόταν μήπως και πάλι το δαιμόνιο ενοχλήσει δο του Φοίνικος ανατολικά του βράχου βρέθη- ακολούθησε και την παράδοση της φρουράς
την θυγατέρα του, την άφησε στο σπήλαιο του Αγίου. Για συντροφιά της άφησε εκεί κε εύκολα και αποκόπηκε. αυτής, η οποία αποτελείτο μόνο από Έλληνες
και το νεότερο αδελφό της. Ο ασκητής όμως Ιάκωβος νικήθηκε από την επιθυμία και Για το νερό της πηγής Τσεγκολιές που βρί- όχι δε και Αλβανούς, όπως καθαρά αναφέρει
διέφθειρε τη νέα. Και στη συνέχεια, για να μη γνωστοποιηθεί η μυσαρή του πράξη
σκεται στην αριστερή όχθη του δεξιού κλάδου ο Χαλκοκονδύλης. Ο Μωάμεθ θαύμασε τον
και εξευτελισθεί, φόνευσε και τη νέα και τον αδελφό της και έριξε τα σώματά τους στο
του Φοίνικα ποταμού κοντά στη μονότοξη (με ηρωισμό της φρουράς και του Παλαιολόγου,
ποτάμι που ήταν εκεί κοντά.
μια κάμαρα) φράγκικη γέφυρα, ο Αθανάσιος με τον οποίο ήρθε σε συμφωνία για την πα-
Ύστερα από τα φοβερά αυτά εγκλήματα που διέπραξε, έχασε κάθε ελπίδα για
Τρίγκας απ’ το Σαλμενίκο - που μας ξενάγη- ράδοση της Ακρόπολης, την έντιμη έξοδο των
σωτηρία και του δημιουργήθηκε η ακατάσχετη επιθυμία να αφήσει την ασκητική ζωή
σε ως την γέφυρα - μας διηγήθηκε την εξής γενναίων υπερασπιστών της και του αρχηγού
και να επανέλθει στον κόσμο. Στο δρόμο όμως τον συνάντησε κάποιος ευλαβής μο-
προφορική παράδοση που έφτασε μέχρι των της, αφού ο Γραίτζας πείστηκε για το μάταιο
ναχός, στις παραινέσεις του οποίου πειθάρχησε ο Όσιος, που αποφάσισε να κλειστεί
μέσα σε ένα τάφο και να υπομείνει κάθε σκληραγωγία. Εκείνο τον χρόνο σημειώθηκε
ημερών του: της αντίστασης, διότι ολόκληρη η Πελοπόννη-
στη χώρα μεγάλη ξηρασία και ο Θεός κατά θαυμαστό τρόπο μήνυσε στον Επίσκοπο «Ένας Τούρκος ντελής (ιππέας) έδωσε σος είχε υποδουλωθεί. Από τους δεσπότες ο
της πόλεως ότι, αν δεν προσευχηθεί ο Όσιος Ιάκωβος που διαμένει στον τάφο, δεν στ’ άλογό του κριθάρι μόνο και τ’ άφησε χωρίς μεν Δημήτριος παραδόθηκε και την κόρη του
θα λάβει τέλος η ανομβρία. Αμέσως λοιπόν, τότε ο Επίσκοπος επισκέφθηκε τον Όσιο, νερό τρεις μέρες. Ύστερα τ’ άφησε ελεύθερο την πήρε ο Μωάμεθ στο χαρέμι του, ο δε Θω-
μαζί με όλο τον λαό και τον παρακάλεσε να προσευχηθεί, για να ανοίξουν οι κρουνοί και τ’ άλογο, επειδή διψούσε πολύ και δεν μάς έφυγε για την Ιταλία, αφού έκλεισαν μεταξύ
του ουρανού. Ο Όσιος, μετά από την παράκληση του Επισκόπου, προσευχήθηκε με έβρισκε νερό, γύριζε χλιμιντρίζοντας έως ότου τους ειρήνη και ο Παλαιολόγος αναχώρησε με
άκρα ταπείνωση και βαθιά πίστη στον Θεό. Και ο Θεός άκουσε την προσευχή του, δι- έφτασε στο σημείο που υπήρχε η πηγή, της τη φρουρά του βέβαια, γιατί μόνος του θα μπο-
ότι, αν και είχε διαπράξει βαρύτατα αμαρτήματα, είχε ειλικρινά μετανοήσει και έστειλε οποίας το νερό υπογείως είχε διοχετευθεί στην ρούσε να έχει φύγει προ πολλού. Πήγε δε κατά
πλούσια την βροχή στη γη. ακρόπολη. την συμφωνία στην Ναύπακτο, όπου κατείχαν
Το θαύμα αυτό έδωσε στον Όσιο την ελπίδα αλλά και τη βεβαιότητα ότι ο Θεός τον Το άλογο στάθηκε εκεί και άρχισε να χτυ- οι Ενετοί. Έτσι το Σαλμενίκο με την Ακρόπο-
συγχώρεσε. Και με την ελπίδα και τη βεβαιότητα αυτή συνέχισε τον επίπονο ασκητικό πάει με το πόδι του τη γη. Αυτό ήταν ένδειξη λή του έπεσε τελευταίο απ’ όλα τα φρούρια
του βίο. ότι εκεί υπήρχε νερό». Η φήμη αυτή υπάρχει της Πελοποννήσου στα χέρια του σουλτάνου.
Έτσι αγωνιζόμενος κοιμήθηκε με ειρήνη. για πολλά φρούρια της Πελοποννήσου. Έτσι Τέτοια ζωηρή εντύπωση έκανε η γενναία και
Τέλος, αξίζει να σημειώσουμε την προσευχή που έλεγε ο Όσιος Ιάκωβος όσο έπαθε το κάστρο τρομερή έλλειψη από νερό. μικρή αυτή αντίσταση, ώστε ο Μέγας Βεζύρης
ήταν στον τάφο: Οι κάτοικοί του όμως κατόρθωσαν για λίγες του Σουλτάνου Μαχμούτ Πασάς να φτάσει στο
«Πώς ατενίσω προς σε ο Θεός; ποίαν δε αρχήν της εξομολογήσεως εύροιμι; ποία μέρες ακόμη ν’ αντισταθούν προσπαθώντας σημείο να πει ότι: «Αφ’ ότου ήρθε στην τόσο
καρδία ή ποίω θαρρήσας συνειδότι, γλώσσαν ασεβή, και χείλη μολυσμού γέμοντα, να κατασβήσουν τη δίψα τους με τέχνασμα το μεγάλη Πελοπόννησο δούλους βρήκε πολ-
κινήσαι πειράσωμαι; ποίας δε αμαρτίας πρώτον άφεσιν αιτήσαι κατατολμήσω; φείσαι οποίο όμως οι Τούρκοι το εξουδετέρωσαν. Το λούς, άνδρα δε που να μην είναι δούλος, ένα
φιλάνθρωπε Κύριε! ίλεως γενού τω αναξίω, Δέσποτα αγαθέ, και μη συναπολέσης με τέχνασμα ήταν το εξής: μόνο, τον Γραίτζα Παλαιολόγο»!
ταις αισχραίς μου πράξεσιν. Ου γαρ μικρά μου τα δυσσεβήματα. Πορνείαν ετέλεσα. Έδεναν στην άκρη σχοινιών μεγάλα κομ- Εδώ, λοιπόν, στο μικρό τούτο φρούριο
Φόνον ειργασάμην. Αίμα αθώον εξέχεα. Και προς τούτοις, τοις ύδασι, και θηρίοις, και μάτια βαμβάκι και τα έριχναν στα ποτάμια του Σαλμενίκου έκανε για τελευταία φορά την
πετεινοίς δέδωκα εις βοράν. Και νυν Κύριε, ειδότι σοι τα πάντα εξομολογούμαι, αγαθέ, που έτρεχαν από το ένα και τ’ άλλο μέρος της υποστολή της η ένδοξη σημαία της χιλιόχρο-
την τούτων εξαιτούμενος άφεσιν. Μη παρίδης με Δέσποτα. Aλλά κατά την σοι πρέπου- ακρόπολης, ύστερα τ’ ανέβαζαν πάλι ποτισμέ- νης βυζαντινής αυτοκρατορίας μετά την οποία
σαν ευσπλαγχνίαν, οικτείρησόν με τον ασεβή. Και κατάπεμψον εις εμέ το παρά σου να με νερό κι έτσι κατόρθωναν να μαζεύουν επακολούθησε για το γένος των Ελλήνων φρι-
πλούσιον έλεος, ελθόντα επί τα της αμαρτίας βάραθρα. Κατεπόντισέ με γαρ, η του λίγο νερό και να σβήνουν κάπως την δίψα κτή σκλαβιά τεσσάρων αιώνων.
λυμεώνος εχθρού καταιγίς. Μη δη καταπίη με ο δράκων ο βύθιος». Και τα λοιπά. τους. Το τέχνασμα όμως αυτό, του οποίου η
φήμη από γενιά σε γενιά διαδόθηκε κι έφτασε
 ΔΙΨΩ
ÉáíïõÜñéïò 2019
σεων, ενώ ο Άγιος Αντώνιος, ως ιατρός,
συνδέεται και με την άγνωστη σήμερα
ασθένεια του εργοτισμού. Στην περίπτω-
ση δε αυτή εικονογραφείται κρατώντας
μία φλόγα, γνωστή στη Δύση ως φωτιά του
Αγίου Αντωνίου. Εργοτισμός (ιατρ.) ή ερ-
γοτινισμός ή ερυβισμός σημαίνει δηλητη-
Γενικά, ο άγιος αυτός θεωρείται
ρίαση, η οποία οφείλεται σε κατανάλωση
ως δαιμονοδιώκτης και προστάτης κατά
ψωμιού παρασκευασμένου με αλεύρι από
των ψυχοπαθολογικών ασθενειών. Γι’ αυτό
προσβεβλημένη σίκαλη. Ο εργοτισμός,
σε παλαιότερες εποχές λέγανε για τους
γνωστός και ως φωτιά του Αγίου Αντωνίου,
τρελούς ότι “είναι για τον άγι- Αντώνη”. Στη
ταλαιπώρησε για αρκετούς αιώνες την αν-
Βέροια
θρωπότητα και ήταν ιδιαίτερα διαδεδομέ-
Επιμέλεια θεωρείται
νος κατά τον Μεσαίωνα.
της Μάρθας Στίγκα ότι επιτυγ-
Πιστέψτε τη ρήση «όσο ζω, μαθαίνω»
Δασκάλας χάνεται
κι ελάτε να περιηγηθούμε στο νησί του
η θερα-
Ψηλορείτη, την όμορφη και λεβεντογέννα
πεία των
Κρήτη. Θα ακούσουμε και θα δούμε έθιμα
δαιμονιώντων με αυστηρή σαρανταήμερη
των ντόπιων για τη μέρα του Αγίου Αντω-
νηστεία και με την πρόσδεσή τους με τις ι-
νίου.
ερές αλυσίδες του Αγίου στον ναό. Ο άγιος
Ο πρώτος σταθμός μας είναι τα Σφακιά.
Αντώνιος, επίσης, συμπαρίσταται στον
Άγριος τόπος αλλά θελκτικός. Συγκεκριμέ-
άνθρωπο την ώρα του θανάτου του, μαζί
να, στο χωριό Λουτρό Σφακίων ο τόπος
με τον Άγιο Αθανάσιο και τον Άγιο Ευθύμιο
άγονος, η γη ξερή, μα από τα σπλάχνα της
(οι τρεις άγιοι του Ιανουαρίου).
προβάλλουν πότε πότε κάποιες αρχαίες
Θεωρείται, περαιτέρω, θεράπων ια-
κολόνες, πότε όστρακα από σπασμένα
τρός των δερματικών ασθενειών και της
κεραμικά, πότε απομεινάρια και μνήμες
επιληψίας, ενώ στη Σκύρο θεωρείται προ-
από μεγάλα πολεμικά γεγονότα. Κι η θά-
στάτης και θεραπευτής των χοίρων και των
λασσα απέραντη και δύσκολη, όσο και τα
άλλων, γενικότερα, οικιακών ζώων. Τέλος,
βουνά που νομίζεις πως πέφτουν με ορμή
είναι ευρύτατα αποδεκτός και ως ειδικός
στα νερά της. Ανηφορίζει ο επισκέπτης για
θεράπων επί των ορθοπαιδικών παθή-
θηκαν και μοιράστηκαν οι
βασιλόπιτες στους πιστούς
από τους ιερείς πρωτοπρ.
π. Αντώνιο Ρουμελιώτη και
π. Ιωάννη Μιχαλόπουλο. Τις
βασιλόπιτες είχαν ετοιμάσει
και προσφέρει ενορίτισσες
αλλά και άλλες κυρίες που
εκκλησιάζονται στον άγιο
Πολύ χαρούμενη ήταν η 1η Ιανουαρί- Ιωάννη.
ου στην ενορία του αγίου Ιωάννου Παραλίας Την παραμονή της μεγάλης γιορτής
Πατρών. Μετά την εορταστική Θεία Λειτουρ- των Θεοφανείων έγινε η πρωτάγιαση
γία του αγίου Βασιλείου επί τη Περιτομή του στα σπίτια της ενορίας. Και φυσικά δεν θα
Κυρίου και τη μνήμη του αγίου Ουρανο- έλειπαν οι βοηθοί - άγγελοι των ιερέων που
φ ά ν το ρ ο ς βγήκαν στην πρωτάγιαση. Κι αυτοί ήταν τα
Βασιλείου παιδιά που στάθηκαν πραγματικοί άγγελοι
εψάλη η στο διακόνημα της Εκκλησίας. Τις προηγού-
Δοξολογία μενες ημέρες Πέμπτη 3/1 και Παρασκευή
και στο 4/1 είχαν πραγματοποιηθεί νυχτερινές
Ενοριακό ακολουθίες με Όρθρο και Μεγάλες Ώρες
Αρχονταρί- Θεοφανείων τη μία και Θεία Λειτουργία και
κι ευλογή- ακολουθία Αγιασμού, αντίστοιχα, την άλλη.
να συναντήσει στο Λουτρό τον σπηλαιώδη
ναό του Αγίου Αντωνίου.
Εδώ το έθιμό τους στις 17 Ιανουαρίου
δεν ξεχνιέται εύκολα. Δεν το αφήνει να
ξεχαστεί η ψυχή των ντόπιων. Άλλωστε κα-
νείς δεν μπορεί να αφήσει πίσω τις μνήμες
και τα βιώματά του! Οι παλιές ζυμώτρες
θυμούνται την απέριττη αφαιρετική τεχνική
τους, τα νέα παιδιά μαθαίνουν από κοντά,
ταξίματα παλιά εκπληρώνονται κι ο μικρός
ναός γεμίζει τάματα και ψημένο ψωμί και
ευλάβεια, όπως τη βιώνει στην καθημερι-
νότητά του ο λαϊκός άνθρωπος.
Έθιμο μοναδικό, όσο μοναδικά είναι
και τα Σφακιά. O Άγιος Αντώνιος εδώ δεν
είναι ο «καθηγητής της ερήμου», δεν είναι
ο θεμελιωτής του χριστιανικού μοναχισμού,
όπως τον ξέρουν σ’ όλον τον άλλο κόσμο.
Ο Άγιος Αντώνιος των Σφακιανών του Λου-
τρού είναι… γιατρός. Ας μην το λέει κανένα
συναξάρι. Φτάνει που το λέει το μεγάλο
συναξάρι της λαϊκής παράδοσης. Άλλωστε,
τούτο το λαϊκό συναξάρι δεν μπορεί κανείς
νόμος να το καταργήσει, καμιά διάταξη δεν
είναι ικανή να το απορρίψει. Ο ιατρός Άγιος
περιμένει εκεί στον ίδιο τόπο για αιώνες
τώρα, έτοιμος να προσφέρει την ελπίδα
στους ανθρώπους που προστρέχουν στο
ιερό ζητώντας τη Χάρη του.
Ο Άγιος Αντώνιος θεραπεύει τα σωμα-
τικά και τα ψυχικά πάθη, απαλλάσσει τους
ανθρώπους από αρρώστιες και πόνους.
Ο ναός του είναι μικρός και απέριττος,
πιθανότατα αρχαίος τόπος λατρείας αδιε-
ρεύνητης. Ένα σπήλαιο σε μια γωνιά της
αρχαίας πόλης, στην άκρη του Λιβυκού,
μέσα στο οποίο οι παλιοί - περισσότερο
από δυο χιλιάδες χρόνια πριν - θα μπορού-
σαν να λάτρευαν τους δικούς τους θεούς.
Ο νότιος τοίχος χτίστηκε κι εξασφαλίστηκε
η προστασία του ιερού από τις αντίξοες
καιρικές συνθήκες. Τίποτ’ άλλο. Μόνο μια
αυλή πλακοστρωμένη. Και γκρεμοί. Κι ένα
καμπαναριό. Όταν χτυπούν τις καμπάνες
ακούνε τ’ αγρίμια και τα κύματα.
Σ’αυτόν τον Άγιο που γιορτάζει μέσα
στο καταχείμωνο οι Σφακιανοί συνηθίζουν
να κουβαλούν τα μοναδικά τάματά τους:
ψωμιά σε σχήματα ανθρώπων και ανθρω-
πίνων μελών. Πάνε δεκαετίες από τότε που
έφερναν και άρτους ζωόσχημους. Είναι τα
περίφημα «ζυμαρένια ανθρωπάκια του Αγί-
ου Αντωνίου»!
Πολλές Σφακιανές πλάθουν κεφάλια
Ανήμερα της μεγάλης εορτής των
Θεοφανείων στη Θεία Λειτουργία του
Μεγάλου Βασιλείου και την ακολουθία του
Μεγάλου Αγιασμού, με τους ιερείς του ιερού
ναού συλλειτούργησε και ο ιεροκήρυκας της
Ιεράς Μητροπόλεως Πατρών, Πανοσ/τος
Αρχιμανδρίτης π. Τιμόθεος Παπασταύρου.
Το απόγευμα της ίδιας μέρας τελέστηκε Μέ-
γας Εσπερινός για την Σύναξη του Τιμίου
Προδρόμου με αρτοκλασία. Άρχιζε ένα
μικρό πανηγύρι για την ενορία του Αγίου
Ιωάννη.
Την ημέρα της Σύναξης του αγίου Ιω-
άννου, Δευτέρα 7/1, στην πανηγυρική Θεία
Λειτουργία εκτός από τους ιερείς του ναού
πήρε μέρος και ο Αρχιμ. π. Νεκτάριος Πέτ-
τας, εφημέριος του ιερού ναού Τιμίου Προ-
δρόμου Ξηροκαρύταινας, ο οποίος και μίλη-
σε επικαίρως για την αγία προσωπικότητα
του Βαπτιστή του Χριστού. Επίσης, αυτή την
ημέρα δέχτηκε ευχές για την ονομαστική του
εορτή και ο π. Ιωάννης Μιχαλόπουλος, ο
óåëßäá 3
και μάτια, πόδια και χέρια, ακόμη και καρ-
διές. Αν αρρωσταίνει κάποιος τον τάζουν
στον Άγιο. Κάθε πρωί στις 17 του Γενάρη,
κάτω από δύσκολες συνήθως συνθήκες
κακοκαιρίας, ο χώρος μπροστά από το
τέμπλο μετατρεπόταν από παλιά σε τόπο
εκπλήρωσης του χρέους: δεκάδες ψωμιά
ήταν εκεί και περίμεναν τον ιερέα να τα
ευλογήσει. Κι ύστερα, στο τέλος, έκοβαν σε
κομμάτια τους ανθρωπόσχημους άρτους
και πρόσφεραν στο εκκλησίασμα.
Διηγούνται πως μια Σφακιανή είχε τά-
ξει το κεφάλι του παιδιού της που πονούσε.
Και πήγε το τάμα της στον Άγιο Αντώνιο,
αλλά πρωτοτύπησε. Μέσα στο ζυμάρι είχε
βάλει και… μυζήθρα! Συμβόλιζε το κεφάλι
και το μυαλό! Η καινοτομία σχολιάστηκε
μάλλον αρνητικά. Τέτοιο φαινόμενο δεν
επαναλήφθηκε.
Αμέσως μετά όλοι κάθονται στο παρα-
δοσιακό τραπέζι με κρητικά εδέσματα και
κρασί.
Όχι, πείτε μου, εσείς, Βορειοελλαδίτες
και Πελοποννήσιοι, Ηπειρώτες και Θεσσα-
λοί είχατε ιδέα για τα ζυμαρένια ανθρω-
πάκια του Αγίου μεγάλου Αντωνίου στην
Κρήτη; Ας θαυμάσουμε όλοι την ομορφιά
και τον παραδοσιακό πλουραλισμό των
Σφακιανών, που η ζωή τους στη φύση τούς
υποδείκνυε τρόπους τιμής και λατρείας των
αγίων τους…
ένας από τους δύο ιερείς - διακονητές του
αγίου Ιωάννου Παραλίας στο Ενοριακό
Αρχονταρίκι, όπου οι πιστοί απόλαυσαν
πλούσιο εορταστικό κέρασμα.
Την Πέμπτη 17/1, εορτή του Αγίου
Αντωνίου τελέστηκε Θεία Λειτουργία με
αρτοκλασία, στην οποία πήραν μέρος μαζί
με τους ιερείς του ναού και ο π. Γεώργιος
Γιαννακόπουλος, ο π. Κωνσταντίνος Aβρα-
μόπουλος και ο π. Κωνσταντίνος Δαραμού-
σκας. Παρέστησαν επίσης και η Γερόντισσα
Μαγδαληνή με την συνοδεία της Ιεράς
Μονής Προφήτου Ηλιού Ζαχόλης Κορινθίας,
πνευματικά τέκνα του π. Αντωνίου. Τον θείο
λόγο κήρυξε ο εορτάζων ιερέας του ναού
πρωτοπ/ρος π. Αντώνιος Ρουμελιώτης, ο
οποίος εστίασε στη βιωτή του αγίου ασκητή
και καθηγητή της ερήμου.
Μετά το τέλος της Θ. Λειτουργίας ο π.
Αντώνιος δέχτηκε ευχές του εκκλησιάσμα-
τος στο Ενοριακό Αρχονταρίκι, όπου παρα-
τέθηκε αβραμιαίο γιορτινό κέρασμα.
 ΔΙΨΩ
ÉáíïõÜñéïò 2019
Ç Éåñùóýíç ôùí ãõíáéêþí
ùò èåïëïãéêü êáé ïéêïõìåíéêü ðñüâëçìá
ôïõ ÍéêïëÜïõ Ìáôóïýêá
Ó τις τελευταίες δεκαετίες πάμπολλα
έχουν ειπωθεί και γραφτεί για την
ιερωσύνη των γυναικών. Στις δικές μου δα-
ψιλείς ενασχολήσεις με το ενδιαφέρον αυτό
θέμα ξεχωρίζω την εποπτεία που είχα στην
εκπόνηση της διδακτορικής διατριβής του
συναδέλφου Κωνσταντίνου Γιοκαρίνη με
τίτλο: Η Ιερωσύνη των γυναικών στο πλαίσιο
της οικουμενικής κίνησης. Αυτή η ογκώδης,
εξαίρετη και άκρως περιεκτική διατριβή,
που εκδόθηκε το 1995 από τις εκδόσεις
Επέκταση, διαφωτίζει πολύ ικανοποιητικά
το πρόβλημα με φιλολογική, ιστορική, κοι-
νωνική και προπαντός άλλου θεολογική
θεώρηση. Έξαλλου εν έτει σωτηρίω 1988,
από 30 Οκτωβρίου ως 7 Νοεμβρίου ειδικό
Διορθόδοξο Συνέδριο στη Ρόδο ασχολήθηκε
ευρύτατα με το θέμα της χειροτονίας των
γυναικών. Μολονότι η Ιερά Σύνοδος του Οι-
κουμενικού Πατριαρχείου μου είχε κάνει την
υψίστη τιμή να με καλέσει να παραστώ ως
ειδικός σύμβουλος, ατυχώς για προσωπι-
κούς λόγους δεν μπόρεσα να συμμετάσχω.
Ωστόσο φρόντισα να μελετήσω τις θέσεις
και τα πορίσματα του συνεδρίου.
Στην προκειμένη περίπτωση δε θα ήθε-
λα να αναπτύξω εξονυχιστικά και περαιτέρω
τις πολλές πτυχές του θέματος, που ήδη
έχουν εξετάσει πλείστοι όσοι θεολόγοι με
γνώση και σοφία. Απλώς επιθυμώ να εξάρω
μερικά σημεία, που ενδεχομένως αναδει-
κνύουν περισσότερο, κατά την άποψή μου,
κάποιες ουσιαστικές πλευρές του θέματος
έτσι ώστε να αποτελούν προτάσεις για έναν
οικουμενικό διάλογο.
1. Στα σχολαστικά εγχειρίδια της Δογμα-
τικής Θεολογίας λέγεται ότι η ιερωσύνη είναι
ένα από τα επτά μυστήρια. Αυτή η αρίθμηση
προέρχεται από τους σχολαστικούς της
Δύσης με πρωτοστάτη το Θωμά Ακινάτη.
Η Ορθόδοξη Εκκλησία μετά το 14ο αιώνα
ανεπαισθήτως επέτρεψε να κυκλοφορεί
αυτή η αντίληψη, την οποία πολύ αργότερα
επέβαλε κυρίως η ακαδημαϊκή θεολογία. Οι
μεστότερες θεολογικές αναλύσεις περί των
μυστηρίων βρίσκονται σε δύο έργα του
Νικολάου Καβάσιλα: Περί της εν Χριστώ
ζωής και ερμηνεία της Θείας Λειτουργίας.
Αυτονοήτως μήτε υπαινιγμός υφίσταται σ’
αυτά για κάποια τυχόν αρίθμηση των μυστη-
ριακών τελετών. Απεναντίας, ο Καβάσιλας
τονίζει με έμφαση ότι ολάκερο το σώμα της
Εκκλησίας σημαίνεται εν τοις μυστηρίοις.
Με άλλα λόγια, η ίδια η Εκκλησία ως σώμα,
στη σύναξή της, είναι μυστηριακή ζωή, ως
μετέχουσα στη δόξα της Θείας Βασιλείας.
Κανένα μυστήριο δεν μπορεί να αυτονομη-
θεί αφού τα μυστήρια είναι μέλη και όχι
μέρη του εκκλησιαστικού σώματος. Έτσι
ÅÉÓÁÃÙÃÅÓ- ÅÌÐÏÑÉÁ ÁÍÔÁËËÁÊÔÉÊÙÍ
& ÇËÅÊÔÑÏËÏÃÅÉÏ- ÓÕÍÅÑÃÅÉÏ ÁÕÔÏÊÉÍÇÔÙÍ
Êïëïêïôñþíç 1- Í. Óïýëé Ô.Ê. 26500- ôçë/öáî: +302610
641860 www.automintzas.gr, e-mail: sales@automintzas.gr
óåëßäá 4
κυρίαρχη ανδροκρατία
με σχεδόν πλήρη εξο-
βελισμό της γυναίκας
από τα δρώμενα του
πολιτισμού. Απεναντί-
ας, στον πολιτισμό που
καλλιέργησε η ζωή της
Εκκλησίας διακρίνει
κανείς εντονότατα τα
σημεία μιας μητριαρχί-
ας. Με άλλα λόγια, δι-
αχέεται ως αύρα λεπτή
ένας μητροκεντρικός
πολιτισμός. Σε βιβλικά
κείμενα, Παλαιάς και
Καινής Διαθήκης, όπως
ο Καβάσιλας α) χρησιμοποιώντας άριστες
εικονικές παραστάσεις μας λέγει ότι τα μυ-
στήρια είναι σαν τα μέλη της καρδιάς, σαν τα
και σε όλα τα εκκλησια-
στικά των πατέρων, η
παρουσία της γυναίκας
κλαδιά ενός δέντρου και σαν τα κλήματα της
είναι κυρίαρχη. Προφή-
κληματαριάς και β) υιοθετώντας τη γλώσσα του Κυρίου με το συναξάρι του Μεγάλου
τισσες ουκ ολίγες αναφέρονται τόσο στην
μιας φυσιολογίας μας λέγει ότι το βάπτισμα Ιεροεξεταστή, έτσι και ο Ν. Καζαντζάκης,
Παλαιά όσο και στην Καινή Διαθήκη. Από
είναι γέννηση, το μύρον είναι κίνηση και η μιλώντας ad hominem, είπε την περιώνυμη
τη Δεββώρα του αρχαίου βιβλικού άσματος,
ευχαριστία είναι τροφή. Δεν μπορεί κανείς φράση: τον Χριστό ανάστησαν οι γυναίκες.
η οποία καλείται μητέρα του Ισραήλ - ακόμη
να κινηθεί ή να τραφεί αν προηγουμένως 3. Σύμφωνα με τις παραπάνω θεολογι-
και η Ιαήλ που φύτεψε τον πάσσαλο στον
δεν γεννηθεί! κές προϋποθέσεις και τη θέση της γυναίκας
κρόταφο του Σισάρα καλείται ευλογημένη εν
Επομένως, αρίθμηση των μυστηρίων στην κοινότητα και τον πολιτισμό της εκκλη-
γυναιξί ( Κριτ. 5,24) και μετά ταύτα εξυμνού-
σε κλειστό αριθμό μπορεί να σημαίνει απο- σίας, οφείλει κανείς να επισημάνει δύο τινά·
νται Ρουθ, Ιουδίθ, Εσθήρ κ.α.- ως τη γυναίκα
μόνωση η αυτονόμηση των μυστηριακών α) η ζωή του εκκλησιαστικού σώματος με
της Αποκάλυψης του Ιωάννη, που περιβάλ-
τελετών, που απλώς να παίρνουν κάποιες κεφαλή τον τελετάρχη και αρχιερέα Χριστό
λεται τον ήλιο έχοντας δώδεκα αστέρια στην
θέσεις στο σώμα και να μην είναι το ίδιο το εκφράζεται σε μια ποικιλία χαρισμάτων - και
κεφαλή της (12,1-2), ο μητροκεντρικός τόνος
σώμα. Ενδεχομένως να σημαίνει κυριαρχία επομένως μέσω χαρισματικών φορέων - με
είναι σημαντικός. Έτσι με τη Θεοτόκο Μαρί-
μιας αντίληψης ότι είναι μηχανικές ή μαγι- πλήρη ισοτιμία και ισότητα των μελών, όπως
α, που εκπλήρωσε τη μεσσιανική ελπίδα της
κές τελετές, επίσης υιοθέτηση οριστική της συμβαίνει κατά φύση σ’ ένα σώμα και β) η
σωτηρίας, ρίζωσε βαθύτερα ο μητροκεντρι-
απαράδεκτης διάκρισης σε υποχρεωτικά και χορήγηση των χαρισμάτων από τον τελε-
κός πολιτισμός, που αποτυπώνεται ποιητικά
προαιρετικά - όμως ακόμη και η επιλογή παρ- τάρχη αρχιερέα Χριστό πραγματώνεται σύμ-
στον Ακάθιστο Ύμνο. Και οι χαιρετισμοί,
θενικού βίου σημαίνει γάμο με την εκκλησία. φωνα με την ιδιαιτερότητα και τη δεκτικότητα
ακόμη και με ιστορικοφιλολογικά κριτήρια,
Έτσι καταλαβαίνουμε ότι τα μυστήρια δεν εί- κάθε μέλους ενώ η ισοτιμία και η ισότητα
έχουν σχέση με το Άσμα Ασμάτων.
ναι μηχανικές ή μαγικές ή απλώς συμβολικές μένουν αμετακίνητες.
Θα μπορούσε να αντείπει κανείς τα βα-
τελετές, επειδή βλάστησαν και βλασταίνουν Η μακραίωνη, λοιπόν, παράδοση της
ρετά εκείνα, δηλαδή τα όσα έχουν ειπωθεί
σε φυσικά και ιστορικά γεγονότα, δηλαδή Εκκλησίας όπως ειπώθηκε κιόλας, απέ-
και γραφτεί πάμπολλα για την απαράδεκτα,
στην ιστορία της Θείας Οικονομίας που είναι κλεισε τη γυναίκα από την ιερωσύνη, χωρίς
όπως ισχυρίζονται μερικοί, περιφρονητική
η συνεχής πορεία μιας ζωντανής ιστορικής ωστόσο να θεσπίσει, μήτε ν’ αναπτύξει
και σκληρή στάση ασκητών μοναχών εναντί-
κοινότητας μέσω διαρκών θεοφανειών. Τε- σχετική θεολογική διδασκαλία. Έτσι καταλα-
ον της γυναίκας. Όμως παρ΄όλες τις όποιες
λετάρχης και αρχιερέας είναι ο Χριστός. Οι βαίνει κανείς εύκολα τη δυσκολία ενδεχομέ-
εκτροπές και καρικατούρες στη ζωή της πα-
διάκονοι, οι πρεσβύτεροι και οι επίσκοποι νως και την αμηχανία νεότερων ορθοδόξων
ράδοσης - πολύ φυσιολογικές άλλωστε - και
στη σύναξη του σώματος τελούν τα μυστήρι- θεολόγων, που στην προκειμένη περίπτωση
εδώ υπάρχει σύγχυση ουκ ολίγη. Φοβάμαι
α ως χαρισματικοί λειτουργοί, στους οποίους επιχειρούν να θεμελιώσουν θεολογικά τούτο
ότι μερικοί ερμηνεύουν τα ασκητικά κείμενα
μέσω της χειροτονίας δόθηκαν τα προς τού- τον αποκλεισμό της γυναίκας από την ιε-
με τα γυαλιά του σύγχρονου πουριτανισμού.
το χαρίσματα. Με άλλα λόγια, δεν υπάρχει ρωσύνη, επισημαίνοντας κυρίως τους εξής
Ο ασκητής, ο ακτήμων, ο αετός υψιπέτης
στην Ορθόδοξη Εκκλησία μεσιτική ιερωσύ- λόγους:
με την αναχώρηση και την άσκηση δεν κα-
νη. Και όλα τα μέλη της Εκκλησίας μετέχουν α) Ο Χριστός ως αποστόλους κάλεσε
ταδικάζει μήτε κατά κύριο λόγο απορρίπτει
σ’ όλα τα μυστήρια και η συμμετοχή τους στη μόνο άνδρες και μετά ταύτα οι απόστολοι
τη γυναίκα - αυτονοήτως κάνουμε λόγο για
σύναξη για την τέλεση ενός μυστηρίου είναι καθιέρωσαν την αποστολική διαδοχή. Όμως,
τον άνδρα ασκητή- αλλά διαμαρτυρόμενος
απαραίτητη (τουλάχιστον δύο ή τρία μέλη σ’ αυτή την κλήση και στη μετέπειτα διαδοχή,
καταρχήν εναντίον ενός συμβατικού και
είναι απαραίτητα). Τούτο είναι το νόημα του θα μπορούσε ν’ αντείπει κανείς, για ένα τόσο
υποκριτικού κόσμου, αρνείται κάθε κοσμι-
βασιλείου ιερατεύματος, ή, όπως έχει ειπω- σπουδαίο θέμα, όπως είναι η εξαίρεση της
κή εξάρτηση. Στην προκειμένη περίπτωση
θεί με ένα νεότερο όρο καλώς η κακώς, της γυναίκας από την ιερωσύνη, δε γίνεται καμιά
η γυναίκα, ως σύμβολο πλέον, είναι ένας
γενικής ιερωσύνης (λεπτομερείς τεκμηριώσεις απολύτως δογματική απόφανση και μάλιστα
μεγάλος πειρασμός που μπορεί να δέσει
και παραπομπές αναφέρω στους τέσσερις τόμους ρητώς εκπεφρασμένη, όπως θα έπρεπε.
τον ασκητή με το συμβατικό και υποκριτικό
της Δογματικής και Συμβολικής Θεολογίας, εκδ. Έπειτα, η ιστορία και τα γραπτά μνημεία της
κόσμο. Επομένως, το ρυπαρό δεν είναι η
Πουρναρά, Θεσσαλονίκη). Εκκλησίας δείχνουν ότι τόσο ο Χριστός όσο
γυναίκα, αλλά ρυπαρός είναι ο κόσμος της
2. Απαρχής ως σήμερα, μια μακραίω- και η μετέπειτα παράδοση έδωσαν περίοπτη
υποκρισίας. Περιέργως χαλάει ο κόσμος
νη παράδοση αποκλείει την ιερωσύνη των θέση στη γυναίκα. Απλώς ενδεικτικά θα μπο-
καθώς κάποιοι σχολιάζουν τη ρήση του
γυναικών. Αξίζει, ωστόσο, να επισημάνει ρούσε κανείς ν’ αναφέρει τον ευαγγελιστή
Τερτυλλιανού ότι η γυναίκα είναι η «θύρα της
κανείς ότι αυτός ο αποκλεισμός έγινε ανε- Ιωάννη, που παρουσιάζει το Χριστό στη
κόλασης», και δεν προσέχουν τη θαυμάσια
παισθήτως και σιωπηρώς, χωρίς δογματική Συχάρ της Σαμάρειας δίπλα σ’ ένα πηγάδι ν’
συνεργασία της Αγίας Παυλίνας με τον Ιε-
θέσπιση. Στην προκειμένη περίπτωση δεν αναπτύσσει και ν’ αποκαλύπτει την υψηλότε-
ρώνυμο ή την έντονη διαμαρτυρία ενός Γρη-
είναι απαραίτητο να υπενθυμίσει κανείς τους ρη αλήθεια για το Θεό και τη θεία λατρεία σε
γορίου Θεολόγου, άκρως πρωτοποριακού:
γνωστούς κοινωνικούς παράγοντες και τις ιέ- μια αμαρτωλή Σαμαρείτισσα.
άνδρες ήσαν οι νομοθετούντες και κατά των
ρειες της ειδωλολατρίας που απέκλεισαν τη Κι αυτή η γυναίκα αμέσως γίνεται κήρυ-
γυναικών ενομοθέτησαν (Ρ G: 36,289 ΑΒ).
γυναίκα από την ιερωσύνη, ωστόσο υπάρχει κας και απόστολος αυτής της αλήθειας (Ιω.
Από τις τριανταφυλλιές δεν κόβουμε αγκά-
ένα ιστορικό παράδοξο. Και εξηγούμαι. Αν 4, 4-30). Εξάλλου ο απόστολος Παύλος
θια αλλά τριαντάφυλλα. Τέλος να σημειώσω
μελετήσει κανείς την ιστορία του αρχαίου Ελ- κάνει λόγο για τη γυναίκα ως προφη-
εδώ ότι όπως ο Ντοστογιέφσκυ μας έδωσε
ληνισμού με βάση τα κλασικά κείμενα, πολύ τεύουσα (Α’ Κορ. 11,5). 7
και επιτυχέστερη ερμηνεία των πειρασμών
εύκολα θα διαπιστώσει μια καταθλιπτικά
 ΔΙΨΩ
ÉáíïõÜñéïò 2019 óåëßäá 5

ÔÉÊÇ ÁÐÁÍÔÇÓÅÉÓ ÓÅ ÁÉÑÅÔÉÊÏÕÓ:

ANTIAÉÑÅ
ÓÔÇËÇ ÁÐÁÍÔÇÓÅÉÓ ÓÅ ÁÉÑÅÔÉÊÏÕÓ: Ãéáôß
Ãéáôß åìåßò ïé Ïñèüäïîïé ôéìïýìå ôçí ÌçôÝñá ôïõ Êõñßïõ; åìåßò
ïé
Ç ôéìÞ ôçò Ðáíáãßáò óôçí Áãßá ÃñáöÞ
Áñ÷éìáíäñßôïõ Êëåüðá Çëßå

κόμη μας ερωτούν εκείνοι, τιμή της Παρθένου «δούλοι» (Ιακ. 1,1. Ιουδ. 1,1) του Κυρίου, και
που υπάρχει στην Αγία Γρα- Μαρίας και ούτε να όχι αδελφοί.
φή ότι η Μαρία, η μητέρα την ονομάζουμε Αει- - Εάν ήταν φυσικοί αδελφοί Του, ο Χρι-
του Ιησού, ήταν Παρθένος πάρθενο, διότι είχε στός θα τους είχε κάνει αποστόλους. Αν και
και Αειπάρθενος, έτσι όπως περισσότερα παιδιά, μερικοί υποθέτουν ότι αυτοί οι δύο από τους
την ονομάζουμε εμείς. Ότι γέννησε όντως τα οποία ονομάζονται «αδελφούς του Κυρίου», ονόματι Ιάκωβος
παρθένος, η Αγία Γραφή μας το δείχνει κατ’ από την Αγία Γραφή και Ιούδας, είναι ταυτόσημοι με τους απο-
αυτό τον τρόπο: Όταν ο Αρχάγγελος Γαβριήλ «αδελφοί και αδελφαί» στόλους οι οποίοι φέρνουν αυτό το όνομα (ο
απεστάλη στη Ναζαρέτ και της ανήγγειλε ότι του Ιησού ενώ ο Ιησούς Ιάκωβος όντως ταυτίζεται με τον μικρότερο
θα γεννήσει τον Υιόν του Θεού (Λουκ. 1,35), ονομάζεται «πρωτότο- «αδελφό του Κυρίου» - σ’ όλους τους κατα-
εισερχόμενος σ’ αυτήν την ονόμασε «κεχα- κος» (Ματθ. 1,25), απ’ λόγους των Αποστόλων - ενώ ο Ιούδας, «ο
ριτωμένη» και «ευλογημένη συ εν γυναιξίν» όπου συνεπάγεται ότι αδελφός του Κυρίου», ίσως είναι ο Ιούδας
(Λουκ. 1,28). Φαίνεται πως ο Αρχάγγελος κατόπιν είχε και άλλα ο Θαδδαίος). Ωστόσο, αυτό είναι μιά απλή
προσκύνησε (τίμησε) την Παρθένον Μαρία, παιδιά. υπόθεση, μια αρκετά θεμελιωμένη, προ-
ονομάζοντάς την «κεχαριτωμένη» και «ευ- Αληθινά, η Αγία πάντων ότι οι ίδιοι δεν αυτοαποκαλούνται
λογημένη εν γυναιξί» και ότι βρήκε μεγάλη Γραφή μας μιλά για απόστολοι, όπως δεν αυτοαποκαλούνται
χάρη από τον Θεό, πως δύναμη υψίστου την μερικούς αδελφούς του «αδελφοί του Κυρίου». Για τον Ιάκωβο - «τον
είχε επισκιάσει, και ότι συνέλαβε και γέννησε Κυρίου και επίσης για αδελφόθεο» - γνωρίζουμε μόνο ότι ήταν ο
εκ Πνεύματος Αγίου τον Υιόν του Θεού. Αν τις αδελφές Του, όταν πρώτος επίσκοπος Ιεροσολύμων και έχαι-
και ήταν Παρθένος, μη γνωρίζοντας άνδρα, αποδίδει τα λόγια των ρε της πιο μεγάλης εκτιμήσεως έμπροσθεν
ο άγγελος Κυρίου δεν της είπε «ευλογημέ- Ιουδαίων, εκπλησσό- των πιστών όσο και των αποστόλων (Πράξ.
νη είσαι συ μεταξύ των παρθένων», αλλά μενοι από το θαυμαστό 12,17. 15,13), αφού ο Ιάκωβος ο του Ζεβε-
«ευλογημένη συ εν γυναιξίν», με αυτό δεν πρόσωπο του Κυρίου: δαίου είχε φονευθεί (Πράξ. 12,2).
δείχνει την περιφρόνηση προς την Υπερα- «Ουχ ούτος εστιν ο του - Ο Χριστός θα είχε εμπιστευθεί στη φρο-
γία Θεοτόκο, η οποία είναι «κεχαριτωμένη», τέκτονος υιός; Ουχί η ντίδα του την Παρθένο Μαρία, και όχι του
αλλά αποκαλύπτει ένα παλαιό μυστήριο: μήτηρ αυτού λέγεται αποστόλου Ιωάννη, ο οποίος οπωσδήποτε
«την συντριβή της κεφαλής του φιδιού Μαριάμ και οι αδελφοί θα ήταν πιο ξένος αυτής παρά ένας υιός ή
διά της γυναικός» (Γεν. 3,15), και ότι αυτή αυτού Ιάκωβος και θυγατέρα της,
θα είναι η μυστική και πνευματική Εύα η Ιωσής και Σίμων και - Λαμβάνοντας υπ’ όψιν το γεγονός ότι σ’
οποία θα γεννήσει τον νέον Αδάμ, Χριστό, ο Ιούδας; Και αι αδελφαί όλη την Ανατολή, αλλά ειδικά στην Ιουδαία, η
Οποίος θα φέρει τη ζωή στον κόσμο. αυτού ουχί πάσαι προς έννοια «αδελφός» χρησιμοποιείται και με πιο
Οι Θεοφόροι Πατέρες της Εκκλησίας ημάς εισί;» (Ματθ. ευρεία έννοια, του εξαδέλφου ή για άλλους
λέγουν ότι ο Χριστός ονομάστηκε το σπέρ- 13,55-56. Μαρκ.6,3). συγγενείς πιο κοντινούς ή πιο μακρυνούς,
μένοντας παρθένος καθώς και στην αρχή
μα της γυναικός (Γεν. 3,15), καθότι Αυτός Αλλά στο χωρίο αυτό διά της φράσεως όπως για παράδειγμα στη Γένεση (13,8),
γέννησε ο Αδάμ μέσα στην παρθενία. Έτσι
δεν γεννήθηκε εκ σπέρματος ανδρός, αλλά «πρωτότοκος» δεν σημαίνει πάραυτα ότι όπου ο Αβραάμ ονομάζει τον Λώτ αδελφό,
ευαρεστήθηκε ο Θεός, όπως διά της Παρθέ-
εκ Πνεύματος Αγίου και από τα αμόλυντα πρέπει να υποθέσουμε και την ύπαρξη αν και ήταν ανεψιός από αδελφό (Γεν.11,27),
νου Μαρίας να δανείσει τη φύση του παλαι-
αίματα της Υπεραγίας Παρθένου και έλαβε άλλων γεννηθέντων μεταγενέστερα (δεύ- πρέπει να δεχθούμε ότι «οι αδελφοί του
ού Αδάμ διά του Νέου Αδάμ, γεννήθηκε εκ
Σώμα. τερος, τρίτος…). Αυτός είναι ένας τρόπος Κυρίου» ήταν εξαδέλφια του Ιησού. Αλλά
Παρθένου, και ο οποίος ήλθε στον κόσμο
Κατά την ημέρα της μεγάλης κρίσεως ομιλίας στην Παλαιά Διαθήκη, «πρωτότο- όχι πρώτα εξαδέλφια, διότι αν και η μητέρα
και ντύθηκε τη φύση μας από το απερίγρα-
(Δευτέρας Παρουσίας), αυτή η Βασίλισσα κος» ονομάζεται εκείνος ο οποίος διανοίγει των ονομάζεται αδελφή της Μητέρας του
πτό Του έλεος και την αγαθωσύνη, για να
και Παρθένος Μαρία, θα κάθεται εκ δεξιών πρώτος την μήτραν, ανεξάρτητα αν θα έχει Κυρίου (Ιωάν. 19,257), αυτή δεν μπορεί να
λυτρώσει τον παλαιό Αδάμ με όλο το γένος
του θρόνου του Υιού της, με μεγάλη και και άλλους αδελφούς ή όχι (Έξοδ. 13,2) και ήταν αδελφή της, από τον ίδιο πατέρα, διότι
του από την καταδίκη και το θάνατο. «Διότι
απερίγραπτη δόξα, καθώς μας φανερώνει ο όπου πολλές φορές το απόλυτο αριθμητικό έφερε το ίδιο όνομα με την Μαρία, αλλά η
καθώς διά του Αδάμ όλοι πεθαίνουν, έτσι διά
ψαλμωδός, λέγοντας: «Παρέστη η βασίλισ- (1, 2, 3…) αντικαθίσταται ή χρησιμοποιείται λέξη αδελφή, πρέπει να έχει εδώ επίσης
του Χριστού, όλοι ανασταίνονται» (Ρωμ. 6,5
σα εκ δεξιών σου εν ιματισμώ διαχρύσω ανακατεμένο με τον τακτικό (πρώτος, δεύτε- την έννοια της κουνιάδας, διότι η Παρθένος
-Ιωάν. 3,16 5,24 εξής).
περιβεβλημένη, πεποικιλμένη» (Ψαλμ. ρος). Μαρία είναι μοναχοπαίδι. Θα μπορούσε να
Λοιπόν αναλογίσου, άνθρωπε πλανεμέ-
44,10 - 12,18) Αυτός ο Εβραϊσμός εισήλθε και στη σημαίνει κουνιάδα από τον Ιωσήφ, ο οποίος
νε - συ και οι όμοιοί σου - ότι η Αγία Γραφή
Επειδή ο Αρχάγγελος Γαβριήλ την χρήση του λόγου της Καινής Διαθήκης. Επί δεν αποκλείεται να είχε κάποια αδελφή νυμ-
δεν ονομάζει την Μητέρα του Κυρίου «γυνή»
ονόμασε και αυτή γυναίκα, όταν είπε:«ευλο- του παρόντος «πρωτότοκος» σημαίνει «ο φευμένη. Σ’ αυτή την περίπτωση, τα αγόρια
με την έννοια της νυμφευμένης γυναίκας
γημένη σύ εν γυναιξίν», κατόπιν αυτού, ση- μονογενής», με την έννοια «ο μοναδικός της, ονομαζόμενα οι αδελφοί του Κυρίου, θα
όπως το καταλαβαίνετε εσείς αλλά διά της
μαίνει, ότι η Παρθένος Μαρία ήταν γυναίκα γεννηθείς». Άλλη ερμηνεία απορρίπτεται μπορούσαν να είναι το πολύ δεύτερα ξαδέλ-
λέξεως «γυνή», η Αγία Γραφή δείχνει μόνο
νυμφευμένη; διότι εάν αληθινά ο Ιησούς είχε και άλλους φια του Ιησού Χριστού.
το θηλυκό γένος της Αγίας Παρθένου
Γιατί άραγε είπε αυτή στον χαιρετισμό κατά σάρκα αδελφούς (παιδιά της Μαρίας), Αν και δεν έχουν τι να συμπληρώσουν
Μαρίας και ταυτόχρονα δείχνει κατά τρόπο
του αγγέλου ότι «άνδρα ου γινώσκω» (δηλα- δεν θα άφηνε την Μητέρα Του στη φροντίδα (να πουν) για την παρθενία της Θεομήτορος
σκιερό και μυστικό ότι είναι η γυναίκα της
δή είμαι παρθένος); Ή όταν ο Θεός έπλασε κάποιου Αποστόλου, αλλά στη φροντίδα κά- και μετά την γέννηση, αυτοί προσθέτουν και
οποίας ο απόγονος (Χριστός) θα συντρίψει
την Εύα από την πλευρά του Αδάμ (Γεν. 2,21 ποιου υιού της. αυτό το χωρίο της Αγίας Γραφής: «Και ουκ
το κεφάλι του φιδιού και διά του Οποίου θα
- 22) και την έφερε προς αυτόν, ενώ εκείνος Στο δεύτερο χωρίο γίνεται λόγος στα εγίνωσκεν αυτήν έως ου έτεκε τον υιόν
έλθει η λύτρωση του ανθρωπίνου γένους.
την ονόμασε «γυνή», μήπως και τότε η Εύα αλήθεια για τους «αδελφούς» και τις «αδελ- αυτής τον πρωτότοκον, και εκάλεσε το
Στα προαναφερθέντα πρέπει να προ-
ήταν γυναίκα νυμφευμένη, διότι ο Αδάμ την φές» του Κυρίου. Οι αδελφοί αναφέρονται όνομα αυτού Ιησούν» (Ματθ. 1,25), εννο-
σθέσουμε:
ονόμασε γυναίκα; Άραγε δεν ήταν τότε η ακόμη με το όνομα και είναι τέσσεροι, ενώ ώντας αυτοί ότι κατόπιν η Παρθένος Μαρία
- Όντως Μητέρα του Σωτήρος, η Παρθέ-
Εύα παρθένος πλασμένη εκ της πλευράς οι αδελφές, πρέπει να ήταν τουλάχιστον δύο. θα μπορούσε να έχει και άλλα παιδιά.
νος Μαρία δέχθηκε την πιο μεγάλη τιμή την
του αγνού Αδάμ, ο οποίος δεν είχε γνωρίσει Αυτοί όμως σε καμία περίπτωση δεν μπο- Αλλά να λάβουμε υπ’ όψιν και να κα-
οποία μπορεί να έχει ένα πλάσμα.
γυναίκα; ρούσαν να ήταν φυσικοί αδελφοί του Ιησού ταλάβουμε ότι στην Αγία Γραφή η φράση
- Συλλαμβάνοντας εκ Πνεύματος Αγίου
Συνεπώς, αν η Εύα ήταν πλασμένη Χριστού και υιοί της Μαρίας, της Μητέρας «έως ου», σημαίνει αιωνιότητα. Επειδή είπεν
τον Σωτήρα, καθαρίστηκε ολοκληρωτικά
από τον Θεό παρθένος, και ενώ ο ίδιος ο του Ιησού, διότι: ο Κύριος: «Και ιδού εγώ μεθ’ ημών ειμί
από την αμαρτία, όσο κανείς άλλος άνθρω-
Θεός και ο Αδάμ, αυτή την παρθένο, την - Κατά μια παλαιά και ομόφωνη παρά- πάσας τας ημέρας έως της συντελείας
πος, όσο και άγιος να ήταν.
ονομάζουν «γυνή», κατόπιν την ονομάζει δοση, η Μαρία, η Μητέρα του Ιησού, έμεινε του αιώνος» (Ματθ. 28.20). Άραγε αυτό
- Επειδή είχε προλεχθεί από τον Θεό
αυτή γυναίκα με την έννοια της νυμφευμένης μετά την γέννηση παρθένος, έτσι καθώς σημαίνει ότι θα μας εγκαταλείψει μετά το
η εξαιρετική τιμή της - όπως καμιάς άλλης
γυναίκας - πώς λανθασμένα καταλαβαίνουν ήταν προεικονισμένη στο όραμα του προφή- τέλος αυτού του αιώνος; Μήπως δεν λέγει ο
τιμής κάποιου ανθρώπου - η Αγία Παρθένος
όλοι οι νεοπροτεστάντες και οι αιρετικοί; Διότι τη Ιεζεκιήλ (44, 1-3), Θείος Απόστολος Παύλος: «Και ούτω (μετά
Μαρία πρέπει να λογαριάζεται η πρώτη με-
καθώς η Εύα ήταν παρθένος, τότε όταν την - Η μητέρα αυτών των έτσι λεγομέ- την κοινή ανάσταση) πάντοτε συν Κυρίω
ταξύ των αγίων, έτσι όπως και ο Άγιος Ιωάν-
είπε γυνή, έτσι, και η μυστική και πνευματική νων αδελφών του Κυρίου είναι ένα άλλο εσόμεθα»; (Α’ Θεσ. 4,17). Σε άλλο χωρίο της
νης ο Βαπτιστής είναι ο μεγαλύτερος μεταξύ
Εύα, η Άχραντος Παρθένος Μαρία, η οποία πρόσωπο από την Παρθένον Μαρία, διότι Αγ. Γραφής είναι γραμμένο: «Είπεν ο Κύρι-
των προφητών (Μαλαχ. 3. Ησαΐα 40,3).
γέννησε τον Νέο Αδάμ, Χριστό, Παρθένος ονομάζεται στη Αγία Γραφή «Μαρία» ή «η ος τω Κυρίω μου, κάθου εκ δεξιών μου,
Για όλα αυτά, της Υπεραγίας Παρθένου
είναι στους αιώνας των αιώνων αν και η Αγία άλλη Μαρία» ή «η αδελφή της μητρός αυτού, έως αν θω τους εχθρούς σου υποπόδιον
Μαρίας της αξίζει μια τιμή μεγαλύτερη από
Γραφή την ονομάζει γυνή, δεικνύοντας με Μαρία η του Κλωπά», όντως αναφερομένη των ποδών σου» (Ψαλμ. 109,1). Μήπως
τους άλλους αγίους (εξαιρετική τιμή) επειδή
αυτό μόνο το φύλο ή το γυναικείο γένος. ακόμη στο πλευρό της Μητέρας του Κυρίου αυτό σημαίνει ότι μετά απ’ αυτό ο Σωτήρας
είναι η βασίλισσα και η κορώνα όλων των
Τότε ο Αδάμ, διά της ενέργειας του Θεού και κοντά της(Ματθ. 27, 55-56. 28,1. Μαρκ. μας Ιησούς Χριστός δεν θα καθίσει εκ δεξιών
αγίων. Ενώ πως και μετά την γέννηση έμεινε
γέννησε από το παρθένο του σώμα, γυναίκα, 15,40-47 Ιωαν. 19,25), του Πατρός Του για να κυβερνήσει μαζί Του
παρθένος διάβασε και βλέπε τα προφητευ-
χωρίς γυναίκα (δηλ. χωρίς να γνωριστεί με - Οι «αδελφοί» του Κυρίου ούτε εκείνοι οι εις άπαντα τον αιώνα, καθότι ξέρουμε πολύ
μένα γι’ αυτήν από τον προφήτη Ιεζεκιήλ
γυναίκα), ενώ στο πλήρωμα του χρόνου, η ίδιοι δεν ονομάζονται αδελφοί αλλά «δούλοι» καλά ότι «της βασιλείας Αυτού ουκ έσται
(44, 1-3).
γυναικεία φύση, διά της ενέργειας του Αγίου (Ιακ. 1,1) και «δούλοι - υπηρέτες» (Ιουδ.1,1) τέλος»; (Λουκ. 1,33).
Προσθέτουν ακόμη αυτοί οι πλανεμένοι
Πνεύματος, γέννησε άνδρα χωρίς τον άνδρα, του Κυρίου, οι συγγραφείς των δύο καθολι-
ότι δεν πρέπει να της δίδουμε πάρα πολύ ÓÕÍÅ×ÉÆÅÔÁÉ
στην παρθενία γεννώντας η Παρθένος και κών επιστολών. Ή εκεί εκείνοι ονομάζονται
 ΔΙΨΩ
ÉáíïõÜñéïò 2019 óåëßäá 6

είδους. Το έδαφος κάτω ήταν σκεπασμένο

ΚΑΤΗΧΗΤΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΕΠΕΞΕΡΓΑ- με ένα μαλακό πράσινο τάπητα από χλόη
ΣΙΑ και άνθη. Ένας δε ποταμός με νερό καθα-
ÓÅÉÑÁ: “ÐÁËÁÉÁ ÄÉÁÈÇÊÇ” Από τα ρό σαν κρύσταλλο επερνούσε μέσα από
δύο πρόσωπα τον κήπο και επότιζε όλα τα δένδρα και τα
που είδαμε εις ωραία άνθη. Τα μεγάλα ζώα, που είχε δημι-
ÁÅÉÌÍÇÓÔÏÕ ÃÅÙÑÃÉÏÕ Î. ÏÉÊÏÍÏÌÏÕ ÍÅÁ την ιστορίαν ουργήσει ο Άγιος Θεός επερπατούσαν μέσα
ÓÔÇËÇ μας, ποίου η εις τον κήπον. Τα πουλιά έκτιζαν φωλιές εις
ÊÁÔÇ×ÇÔÏÕ ÁÐÏÓÔÏËÉÊÇÓ ÌÇÔÑÏÐÏËÅÙÓ ÐÁÔÑÙÍ
συμπεριφορά τα κλαδιά και εγέμιζαν τον αέρα με γλυκά κε-
είναι καλυτέ- λαηδήματά των. Κάθε τι εις τον κήπον αυτόν
5ο μάθημα αυτό; Μήπως τον έχεις αγοράσεις όλον τον ρα; - (…) - Δι- ήτο ωραίον και χαρούμενον και έτσι ο κήπος
Η ΕΝΑΤΗ ΕΝΤΟΛΗ - ΑΒΡΑΑΜ ΚΑΙ τόπον; ατί δεν σας αρέσει η συμπεριφορά του Λωτ; ήταν το πιο καλύτερο και πιο ευχάριστο μέ-
ΛΩΤ Ούτε οι μεν, ούτε οι δε ήθελαν να - (…) - Πώς έπρεπε να φερθή ο Λώτ; - (Σαν ρος της γης. Ωνομάζετο «κήπος της Εδέμ»,
(Γένεσις ΙΓ΄.1-12) υποχωρήσουν. Αυτές οι φιλονικίες εγίνοντο μικρότερος και προστατευόμενος του Αβρα- ή παράδεισος.
Όπως θα γνωρίζετε ίσως παιδιά, ο συχνά. Αλλά, σιγά-σιγά η κατάστασις εχει- άμ, έπρεπε να υποχωρή και να μη δημιουρ- Ο Αδάμ και η Εύα, δια τους οποίους ο
Αβραάμ κατοικούσε εις την Μεσοποταμίαν. ροτέρευε. Μία ημέρα εκάθητο έξω από την γή ζητήματα. Ακόμη και εις τους ποιμένας Άγιος Θεός είχε φτιάσει τον ωραίον κήπον
Ήτο άνθρωπος πολύ θεοσεβής και είχε πολ- σκηνήν του. Αίφνης, ακούει θόρυβο μεγάλο. έπρεπε να συστήση να μην μαλώνουν με ήταν ευτυχισμένοι μέσα εις αυτόν. Άλλωστε
λές αρετές. Όλοι όμως οι άλλοι άνθρωποι εις Επρόσεξε να ιδή τι συμβαίνει. Εις τα αυτιά τους ποιμένας του θείου του Αβραάμ, αλλά τους είχε ευχηθή και ο Άγιος Θεός, «να ζήτε
την πατρίδα του ήσαν ειδωλολάτραι. Εζού- του έφθασαν άγριες φωνές και ύβρεις. Εκα- να πηγαίνουν εις άλλο μέρος τα ζώα να τα εδώ», τους είχε πει, «και να είσθε πάντοτε
σαν μέσα εις την αμαρτίαν, μακρυά από τον τάλαβε ότι πάλιν μαλώνουν οι ποιμένες δια βοσκήσουν.) - Ενώ ο Αβραάμ; - (…) - Ναι, ευτυχείς. Κάθε τι εις τον κήπον είναι δια
αληθινόν Θεόν. Μίαν ημέραν είπεν ο Άγιος την βοσκήν. έκαμε εκείνο που έπρεπε να κάνη ο Λώτ. εσάς. Και η εργασία σας θα είναι να φρο-
Θεός εις τον Αβραάμ: Δεν είναι καλή δουλειά αυτή, εσκέφθη ο Έδειξε μεγάλην καλωσύνην και υποχωρη- ντίζετε δια τον κήπον και να τον φυλάτε
“Άφησε την πατρίδα σου και τους καλός Αβραάμ. Δεν ξεύρει κανείς πού ημπο- τικότητα. Μήπως εζημιώθη με την υποχώ- ωραίον. Κάθε είδος καρπού είναι εις την
συγγενείς σου και έλα να κατοικήσεις εις ρεί να φθάση αυτή η διχόνοια και το μάλωμα ρησιν που έκαμε; - (…) - Εάν δεν υπεχώρει, διάθεσίν σας. Από κάθε δένδρο, μπορείτε
άλλην χώραν που θα σου δείξω”. των ποιμένων. Πρέπει με κάθε τρόπο να πού ημπορούσε να φθάσουν τα πράγματα; να τρώτε τους καρπούς. Μόνον από ένα
παύση. - (Και εις φόνον ακόμη) - Τι διδασκόμεθα λοι- δένδρο, το οποίον εφύτευσα εκεί εις την
Την φιλονεικίαν αυτήν την άκουσε και ο πόν από το παράδειγμα του Αβραάμ; μέσην του κήπου, προσέξετε μη φάτε από
Λώτ. Μήπως και αυτός εσκέφθη δίκαια και τον καρπόν του. Διότι, εάν δεν με ακούσε-
λογικά, όπως ο θείος του Αβραάμ; Δυστυ- ΔΙΔΑΓΜΑ: Πρέπει να υποχωρούμεν τε και φάτε από τον καρπόν του δένδρου
χώς όχι. Δεν ημπόρει να συγκρατήση τον και να αποφεύγωμεν τας φιλονεικίας. αυτού θα πεθάνετε». Αι ημέραι περνούσαν
εαυτό του. Πετιέται από την σκηνήν του και ευχάριστα. Ο Αδάμ και η Εύα ήσαν πολύ
τρέχει να ηδή τι γίνεται. Όταν είδε ότι εφιλο- ΡΗΤΟΝ: «Δούλον Κυρίου ου δει ευτυχισμένοι εις την ωραίαν αυτήν κατοικίαν
νεικούσαν οι ποιμένες αυτός επήρε το μέ- μάχεσθαι» (Β΄ Τιμοθ. Β΄.24) Όποιος θέλει των. Εφρόντιζαν δια τα άνθη και τα δένδρα,
ρος των ιδικών του και υπεστήριζε ότι αυτοί να είναι πραγματικός δούλος του Θεού και και όλα τα ζώα και πουλιά ήσαν φίλοι των.
έχουν όλον το δίκαιον. Έπειτα, πηγαίνει εις να έχη την ευλογίαν του, δεν πρέπει να Είχαν κάθε μέρα γλυκούς καρπούς δια να
τον θείον του τον Αβραάμ. Χωρίς να σκεφθή φιλονικεί. τρώγουν, και δροσερόν κατακάθαρο νερό
ότι εκείνος είναι ο προστάτης του και ο πατέ- ΕΦΑΡΜΟΓΗ από τον ποταμό δια να πίνουν. Κατά το βρά-
ρας του, χωρίς να δείξη κάποιον σεβασμόν Δεν ηξεύρω, σεις παιδιά μαλλώνετε δυ, όταν κάθε τι ήταν ήσυχο και σιωπηλό,
εις τον γέροντα θείον του, άρχισε να του καμμιά φορά; (…) - Δυστυχώς πολλά παιδιά ο Άγιος Θεός ήρχετο και περιπατούσε εις
παραπονήται με άσχημον τρόπον. μαλώνουν πολύ εύκολα. Συχνά δια μικρο- τον παράδεισον και μιλούσε μαζί τους. Την
-Μάθε ότι οι άνθρωποί σου πάλι σήμερα πράγματα γίνονται φιλονικείες και μεταξύ ήσυχη όμως και ευτυχισμένη αυτή ζωή των
τα έβαλαν με τους δικούς μου. Θέλουν όλο φίλων και συμμαθητών, και μέσα εις την πρωτοπλάστων ήρθε να διαταράξη ένα θλι-
να βόσκουν εις τα καλύτερα λιβάδια. Λοιπόν, ίδιαν οικογένεια. Ακόμη μεταξύ αδελφών. βερό γεγονός. Μια μέρα, εκεί που καθότανε
λάβε τα μέτρα σου, και πες τους να ησυχά- Άλλοτε μαλώνουν οι συμμαθηταί μέσα εις η Εύα, μοναχή της, βλέπει ένα φίδι πολύ πα-
σουν, διότι δεν ξέρω τι θα γίνη… την τάξιν, εις το διάλλειμμα ή και επάνω εις ράξενο ανεβασμένο επάνω εις ένα δένδρο.
Ο Αβραάμ ελυπήθη πολύ με την δια- το παιχνίδι ακόμη. Διατί επήρες εσύ αυτό; Και άρχισε να της μιλή σαν άνθρωπος.
φυγήν αυτήν του ανεψιού του. Είδε ότι η Διατί εκάθησες εκεί; Διατί μιλάς έτσι, διατί… - Αλήθεια, Εύα, σας απηγόρευσε ο Άγιος
φιλονικεία μεταξύ των ποιμένων εκόντευε διατί… και ανάβει η φιλονεικία. Και όμως Θεός να τρώτε από τους καρπούς που είναι
να φθάση και εις αυτούς τους ίδιους. Δια είναι προτιμότερον να χάσω μεν ένα μικρόν στον κήπον;
να προλάβη λοιπόν τέτοιο μέγα κακό λέγει συμφέρον παρά να φιλονεικώμεν. Έπειτα ας -Όχι απάντησε η Εύα. Μπορούμε να
Ο Αβραάμ, επειδή είχε μεγάλην πίστιν προς τον Λώτ: σκεφθώμεν και τούτο όπως ημείς εκτιμώμεν φάμε από τους καρπούς όλων των δένδρων,
εις τον Θεόν, υπήκουσε χωρίς καμμίαν και θαυμάζωμεν τον Αβραάμ δια την συμπε- εκτός μόνον από τον καρπόν του δένδρου
αντιλογίαν. Επήρε την γυναίκα του την Σάρ- ριφοράν του εκείνη, παρομοίως και ημείς, που είναι εις την μέσην του κήπου. Εάν φάμε
ραν, τους υπηρέτας του, τα πρόβατά του, όταν υποχωρούμε και αποφεύγουμε την αυτόν το καρπόν, θα πεθάνουμε, μας είπε ο
όλην την περιουσίαν του και έφυγεν από φιλονεικία. Τι θα κερδήσωμεν με την φιλο- Άγιος Θεός. Αλλά τέτοιον πράγμα ποτέ δεν
την πατρίδα του. Μαζί του επήρε και τον νεικίαν και τα μαλώματα; Τίποτε απολύτως. θα το κάμουμε, διατί ο Άγιος Θεός μας έδω-
ανεψιόν του τον Λώτ. Ο πατέρας του Λώτ Ενώ με την υποχωρητικότητα και ημείς θα κε τόσα και τόσα αγαθά, ώστε να είμαστε
είχε πεθάνει. Εσκέφθη λοιπόν ο Αβραάμ ότι είμεθα ευχαριστημένοι και θα συντελούμεν ευτυχείς.
δεν έπρεπε το παιδί αυτό να μείνη μόνο του, να υπάρχει αγάπη και ομόνοια. Η υποχώρη- - Μα, αυτό είναι το δένδρο που θα σας
χωρίς κανένα προστάτη και οδηγό. Είχε δε σις είναι ανδρεία και όχι δειλία. κάμη σοφούς, είπε το φίδι. Εάν φάτε τον
και ο Λώτ κληρονομήσει από τον πατέρα του καρπόν του θα τα μάθετε όλα και δεν θα πε-
μεγάλη περιουσία. θάνετε, αλλά θα γίνετε και σεις σαν θεοί!
Έπειτα από μακρυνό ταξίδι, ο Αβραάμ Η Εύα έδωκε δυστυχώς εις τα ψεύτικα
με την γυναίκα του Σάρρα και τον ανεψιό λόγια που της είπε το φίδι και κύτταξε με
του Λώτ ήλθαν και κατοίκησαν εις την χώραν περιέργεια το απηγορευμένο δένδρο. Ποτέ
Χαναάν. Διότι αυτήν την εντολήν του έδωκεν 6ο μάθημα άλλοτε δεν είχε προσέξει πόσον ωραίος
ο Άγιος Θεός. Η χώρα αυτή ήτο πλουσιω- ΟΥ ΨΕΥΔΟΜΑΡΤΥΡΗΣΕΙΣ εφαίνετο ο καρπός του. Εσήκωσε λοιπόν
τάτη: τα λιβάδια ήσαν καταπράσινα από την τότε το χέρι της και έκοψε από το δένδρο
παχειά χλόη, όπου τα πρόβατα και τ’ άλλα Σκοπός των μαθημάτων του παρόντος ένα καρπόν.
ζώα εύρισκαν πλούσια και άφθονη τροφή, κεφαλαίου είναι να συμβάλωμεν εις την - Δεν πιστεύω να με βλάψη, εσκέφθη.
ποταμάκια εδρόσιζαν τας πεδιάδας, απ΄ -Παιδί μου, αυτά τα πράγματα πολύ με παιδικήν ψυχήν αποστροφήν προς το ελάτ- Θα φάω λιγάκι μόνον ... Έτσι έφαγε μέρος
το βορρά δε προς νότον διέσχιζε την γη ο λυπούν. Όπως βλέπεις κινδυνεύουμε να μα- τωμα της ψευδολογίας υποδεικνύοντες του από τον καρπόν αυτόν, τον οποίον ο Άγιος
Ιορδάνης ποταμός. Οι ποιμένες του Αβραάμ λώσουμε και εμείς, που είμεθα μια οικογέ- ψεύδους τον διάβολον. Θεός είχε απηγορεύσει. Ύστερα έδωκε και
και του Λώτ ήσαν ελεύθεροι να οδηγούν τα νεια. Ο Άγιος Θεός έχει δι’ όλους μας αρκετά εις τον Αδάμ και έφαγε και εκείνος.
πρόβατά των όπου ήθελαν. Εννοείται ότι αγαθά και ημπορούμε να ζούμε με αγάπη Η πρώτη απάτη Μόλις όμως ο Αδάμ και η Εύα έφαγαν
το πρώτον που έκαμαν ο Αβραάμ εις την και ομόνοια. Δι’ αυτό μου φαίνεται καλύτερον Ένα από τα πρώτα - πρώτα μαθήματά τον καρπόν, εκατάλαβαν ότι έκαμαν μεγάλο
καινούργια του πατρίδα, ήτο να κτίση θυσια- να χωρίσωμεν. Βλέπεις εδώ εμπρός μας εις μας έχουμε πη ότι όταν ο Άγιος Θεός δημι- κακό. Ήσαν προτήτερα ευτυχισμένοι εις τον
στήριον και εκεί να προσφέρη θυσίαν, δια να την χώραν αυτήν, όπου με έφερεν ο αγαθός ούργησε τον κόσμον και όλα όσα υπάρχουν κήπον της Εδέμ, ενώ τώρα είναι πικραμένοι
ευχαριστήση τον Θεόν. Θεός. Σε αφήνω να διαλέξης και να πάρης εις αυτόν εφύτευσε και έναν πολύ ωραίον και δυστυχείς. Όταν δε άρχισε να βραδιάζει,
Ο καιρός επερνούσεν ήσυχα εκεί εις όποιο μέρος προτιμάς εσύ. Αν εσύ διαλέξης και πολύ μεγάλον κήπον. Εις τον κήπον τους έπιασε φόβος, διότι δεν τολμούσαν να
την Χαναάν. Τα ποίμνια του Αβραάμ και του το δεξιόν μέρος, εγώ θα πάρω το αριστερόν. αυτόν υπήρχαν άνθη και δένδρα παντός ιδούν τον Άγιον Θεόν. Σε λιγάκι άκουσαν την
Λώτ επλήθυναν πάρα πολύ. Οι ποιμένες του Αν προτιμήσης εσύ το αριστερόν, εγώ θα φωνήν του και εκα-
Αβραάμ και του ανεψιού του επροσπαθού- πάρω το δεξιόν. τάλαβαν ότι πάνε να
σαν να πηγαίνουν ο καθένας τα πρόβατά Ο Λωτ χωρίς να εκτιμήση την μεγάλην τον προϋπαντήσουν
του εις το καλύτερον μέρος δια βοσκή. Και αυτήν καλωσύνην και υποχώρησιν που με χαρά, όπως έκα-
μήπως δεν υπήρχε άφθονη βοσκή δι’ όλα έκανε προς χάριν του ο Αβραάμ, κοίταξε ναν άλλοτε, έτρεξαν
τα πρόβατα του Αβραάμ και του Λώτ; Και αμέσως καλά ποια ήτο η καλύτερη και πλου- τώρα οι δυστυχείς
όμως οι ποιμένες του Αβραάμ και του Λώτ σιώτερη περιοχή και απήντησε: και κρύφτηκαν πίσω
είχαν αγάπη και ομόνοιαν μεταξύ των. Σιγά -Αυτό το μέρος θα πάρω εγώ. από τα δένδρα.
- σιγά οι ποιμένες του Λώτ άρχισαν να μαλ- -Καλά παιδί μου. Αυτό που προτιμάς, ας - Πού είσαι, παιδί
λώνουν και να φιλονικούν με τους ποιμένες είναι ιδικόν σου. Πάρε τα ποίμνιά σου και μου Αδάμ; Εφώναξε
του Αβραάμ. πήγαινε εκεί. Σου εύχομαι να σε ευλογήση ο με γλυκύτητα ο Άγιος
-Εγώ θα βοσκήσω σήμερα εδώ τα Άγιος Θεός και να ευτυχήσης. Θεός.
πρόβατα του Κυρίου μου, έλεγε ο ένας Μετ’ ολίγας ημέρας εχώρισαν πλέον ο Ο Αδάμ εκατάλα-
τσοπάνης. Αβραάμ και ο Λωτ, τα ποίμνιά των απεμα- βε, ότι δεν μπορούσε
-Εγώ ήρθα και χθές εδώ εφώναζε ο άλ- κρύνθησαν και έλαβαν τέλος αι φωναί και να κρυφθή από τον
λος. Να πας αλλού να εύρης βοσκή δια τα αι φιλονικείαι. Από τότε όμως ο Άγιος Θεός Θεόν και απήντησε:
πρόβατά σου. έδωσε περισσότερη ευλογία εις τον Αβραάμ - Άκουσα την
-Και σαν ήρθες και χθες, εδώ, τι με και του επλήθυνε πολύ όλα τα αγαθά του. φωνήν σου 7
 ΔΙΨΩ
ÉáíïõÜñéïò 2019 óåëßäá 7

προς ημετέραν απώλεια» (Άγιος Νείλος). Ας
έλθουμε όμως στα πιο συγκεκριμένα:
Διαφοροποιεί τον πόλεμο ανάλογα με
την πνευματική κατάσταση του κάθε ανθρώ-
που. Όλοι οι δαίμονες δεν ενεργούν κατά
τον ίδιο τρόπο. Ούτε όλοι οι άνθρωποι έχουν
τους ίδιους πειρασμούς, ούτε όλοι οι δαί-
μονες εργάζονται τα ίδια πάθη. Υπάρχουν
διάφορες κατηγορίες πονηρών πνευμάτων,
που το καθένα έχει την δική του ειδικότητα.
Ο Άγιος Ισαάκ διδάσκει ότι ο διάβολος κατά
διαφορετικό τρόπο πολεμάει τους ραθύμους
και οκνηρούς και κατ’ άλλον τους ανδρεί-
ους και ζηλωτές έτσι ώστε να μη διαφεύγει
κανένας αλλά όλοι να συλλαμβάνονται στα
δίκτυα του. Έτσι τους μεν ραθύμους «εξ αρ-
χής πολεμεί σφοδρώς… ίνα εκ του πρώτου
αγώνος κατάσχη αυτούς δειλία και φανή
αυτοίς η οδός αυτών τραχεία και δύσβατος,
τους δε ανδρείους και δυνατούς δεν τους πο-
λεμάει εξ αρχής, όταν όμως περάσει ο πρώ-
τος ζήλος τότε επιτίθεται με σφοδρότητα και
ούτε λυπείται πλέον αυτόν, ούτε εντρέπεται,
αλλά θεωρεί αυτούς ως μηδέν. Κατά το πρό-
σωπον του κάθε ανθρώπου αλλάζει και τον
τρόπον του αγώνος αυτού».
Εκμεταλλεύεται άριστα τις υπάρχουσες
περιστάσεις. Έχει τέλεια προσαρμοστικότη-
τα με το περιβάλλον και ανάλογα ρυθμίζει
την δράση του. «Ελθόντες (οι δαίμονες)
οποίους αν εύρωσιν ημάς, τοιούτοι και αυτοί
γίνονται προς ημάς» (Μ. Αθανάσιος). Έχει
«πολλάς παγίδας και δεινός εστι θηρευτής
και τοις μεν βραχυτάτοις στρουθίοις μικρά
τίθησι σκάνδαλα τοις δε μεγάλοις ορνέοις
ισχυρούς ευτρεπίζει τους βρόχους» (Αγία
Συγκλητική). Ανάλογα με τις υπάρχουσες
συνθήκες χρησιμοποιεί και τα κατάλληλα
όπλα.
Επιτίθεται από όλες τις δυνατές πλευ-
ρές στον άνθρωπο, ώστε να μην υπάρχει
περιοχή απρόσβλητη. «Από εξ μέρη μας
πολεμούν οι δαίμονες. Από άνω και κάτω,
από δεξιά και αριστερά, από έμπροσθεν και
όπισθεν. Και άνω μεν είναι αι υπέρ την δύ-
ναμίν μας υπερβολαί, που κάνουμε εις την
αρετήν, κάτω δε αι εκ της αμελείας μας ελλεί-
ψεις, που παθαίνουμε εις την αυτήν αρετήν
(διά τούτο είπον οι Πατέρες, ότι τα άκρα είναι
των δαιμόνων). Και δεξιά μεν λέγεται, όταν οι
δαίμονες με δεξιάν αιτίαν και πρόφασιν του
καλού μας ρίπτουν εις το κακόν, αριστερά
δε, όταν από φανεράν αιτίαν του κακού μας
κάνουν να αμαρτάνουμε. Και έμπροσθεν
μεν είναι, όταν οι δαίμονες μας πολεμούν με
τους λογισμούς και ενθυμήσεις των πραγ-
μάτων, που μέλλουν να έλθουν, όπισθεν δε,
όταν μας πολεμούν με τις ενθυμήσεις των
περασμένων πραγμάτων» (Αγ. Νικόδημος
Αγιορείτης).
2. Παμπόνηρος
Την ευφυΐα που του έχει δώσει ο Θεός
σαν πνεύμα την έχει μετατρέψει σε πονηρία.
Πάντα το κακό έχει στο νου του, όταν ενερ-
γεί. Και σκοπός του απώτερος είναι πάντα
η απώλεια του ανθρώπου και η δυσφήμιση
του ονόματος του Θεού. Στην προσπάθειά
του να υποδουλώσει τον άνθρωπο.
Κρύπτεται. Αποφεύγει να φαίνεται για
να κάνει ανενόχλητος την δουλειά του. Κινάει
τα νήματα εκ του αφανούς ή βάζει άλλους
να ενεργούν για λογαριασμό του, ώστε να
μένουν οι άνθρωποι ανυποψίαστοι στη
δική του παρουσία. Φοράει πάντα μάσκα
για να μην αναγνωρίζεται. «Τοιούτος εστίν
ο δράκων. Ουδέποτε το πρόσωπον αυτού
δείκνυσιν» (Ωριγένης). Πάντα «πολλοίς
ενδύμασι καλύπτει την πονηρίαν» (Άγ. Νεί-
λος). Επειδή όλος εστί μισητός, μόνον τε
φαινόμενος βάλλεται υπό πάντων, διά τούτο
ό μεν εστίν αυτός, υποκρύπτει και σκέπει»
(Μ. Αθανάσιος).
Έτσι με το καμουφλάζ πάντα σημειώνει
επιτυχίες, φυσικά για όσους δεν έχουν τον
φωτισμό του Θεού.
Αιφνιδιάζει. Ποτέ δεν βιάζεται. Ξέρει να
περιμένει την κατάλληλη στιγμή. Τότε που
θα βρισκόμαστε περισσότερο εκτεθειμένοι,
ξένοιαστοι ή απρόσεκτοι. Τότε, που δεν φα-
νταζόμαστε ή έχουμε ξεχάσει το ενδεχόμενο
του πειρασμού. Τότε επιτίθεται με σφοδρό-
τητα για να φέρει πανικό, να σπάσει το ηθικό
μας και να μας κάνει αμαχητεί να παραδώ-
σουμε τα όπλα. «Υποχωρούσιν οι δαίμονες
εκουσίως, αμεριμνήσαι ημάς παρασκευάζο-
ντες και αιφνίδιον την αθλίαν ημών ψυχήν
συναρπάζοντες» (Ιωάννης ο Σιναΐτης).
Εξαπατά με μαντείες και προλήψεις, με
μαγείες και δεισιδαιμονίες. Ανακατεύει την
αλήθεια με το ψέμα για να μας ξεγελάσει
ευκολότερα. «Βουλόμενος απατήσαι μεί-
γνυσι (= ανακατεύει) τω ψεύδει ως δέλεαρ
αλήθειαν τινά» (Δίδυμος ο Αλεξανδρεύς).
Χρησιμοποιεί και τα όνειρα σαν μέσον απά-
της. Και δυστυχώς βρίσκει πολλούς αφελείς
που τον πιστεύουν. Άλλοτε προκαλεί σύγχυ-
ση στο μυαλό μας για να μας παρασύρει στο
κακό ευκολότερα. «Πολλάκις βάλλουσι εις
τον νουν ημών καλά και αγαθά νοήματα και
μας παρακινούσι να τα πράττωμε και πάλιν
αυτοί οι ίδιοι εναντιούνται τω λογισμώ ημών
διά να προξενώσι ημίν μεγάλην ενόχλησιν
και σύγχυσιν, ώστε να μην μας αφήσωστι να
προκόψωμε» (Ιωάν. Κλίμακος).
Όταν μας προτρέπει ο διάβολος στο
κακό το παρουσιάζει μικρό σαν μερμήγκι,
όταν δε το πράξομε μας το παρουσιάζει
φοβερό σαν λιοντάρι. Γι’ αυτό οι Πατέρες
ονομάζουν τον διάβολο μυρμηγκολέοντα.
Ο διάβολος, γράφει ένας ασκητής, έχει τρία
αγαπημένα σύνεργα, βουκέντρα, κάπα και
άδειο τενεκέ. Στην αρχή κεντάει με την βου-
κέντρα. Κατόπιν σκεπάζει με την κάπα. Και
μετά τα φανερώνει όλα και κάνει θόρυβο με
β) Η Παναγία δεν άσκησε ρόλο ιερατικό,
λένε. Και στην προκειμένη περίπτωση είναι
έκδηλη η ανεπάρκεια αυτού του επιχειρήμα-
τος. Πέρα από το ότι η πατερική παράδοση
στη χαρισματική ιεραρχία τοποθετεί τη Θεο-
τόκο αμέσως μετά την Αγία Τριάδα, πουθε-
νά για ένα τόσο σοβαρό θέμα, όπως είναι η
εξαίρεση της από την Ιερωσύνη, δε γίνεται
ρητός λόγος. Με άλλα λόγια, οφείλω να τονί-
σω με έμφαση ότι αυτά τα δύο επιχειρήματα
έτσι κι αλλιώς πάσχουν για δύο σοβαρούς
λόγους. Πρώτο, για κάθε δογματική αλήθεια
απαιτείται ακρίβεια, και δεύτερο, ακόμη και
ιστορικοφιλολογικά ανεπαρκή είναι τα επι-
χειρήματα που συνάγονται ex silentio (εκ
της σιωπής) ή καλύτερα ex absentia (εκ της
απουσίας).
γ) Ένα τρίτο επιχείρημα, που προσά-
γεται, είναι άκρως επιζήμιο για την ίδια την
υπόσταση της θεολογίας. Λέγεται, δηλαδή,
ότι ο Χριστός, ο σαρκωμένος Λόγος, πα-
ρουσιάστηκε κι έδρασε ως άνδρας! Τούτο το
επιχείρημα, πέρα από την ανεπάρκεια του,
καταστρέφει θεωρία εννοείται!- το δόγμα
της Χαλκηδόνας. Ενδεικτικά θα αφήσω να
μιλήσει ο Μάξιμος ο Ομολογητής, που
ρητώς αποφαίνεται ότι ο Λόγος με την εναν-
θρώπησή του, ως Χριστός, κατάργησε τη
διαφορά μεταξύ του άνδρα και της γυναίκας,
και αντί να γίνεται λόγος για τον άνδρα και
τη γυναίκα, τον άνθρωπο μονάχα ανέδειξε:
Περί διαφόρων αποριών (Ρ G 91, 1309 Ο)
«πρώτον ενώσας ημίν εαυτούς εν εαυτώ
διά της αφαιρέσεως της κατά το άρρεν
και το θήλυ διαφοράς, και αντί ανδρών
και γυναικών, οις ο της διαιρέσεως εθε-
ωρείται μάλιστα τρόπος, ανθρώπους
μόνον αποδείξας, κατ’ αυτόν δι’ όλου
μεμορφωμένους και σώαν αυτού και πα-
ντελώς ακίβδηλον την εικόνα φέροντας».
4. Τέλος θα ήθελα μετριοφρόνως να
κάνω μια υπόδειξη στους οποίους θεολό-
γους που προσάγουν τέτοια ή παρόμοια
τον τενεκέ για να μας εκθέσει.
Μετασχηματίζεται και σε άγγελο φωτός
(Β’ Κορινθ. 11,14). Τα πατερικά βιβλία είναι
γεμάτα από διηγήσεις αισθητών εμφανίσεων
των πονηρών πνευμάτων, που άλλοτε πα-
ρουσιάζονται σαν άγγελοι ή άγιοι ή και σαν
τον ίδιο τον Χριστό, άλλοτε πάλιν σαν ζώα,
που θορυβούν και βγάζουν φωνές με σκοπό
να φοβίσουν και παραπλανήσουν τον άν-
θρωπο. Αλλά οι μεθοδείες του πονηρού δεν
εξαντλήθησαν, μέχρις εδώ.
θεολογικά επιχειρήματα. Τίποτα δεν είναι
πιο ισχυρό από τη μακραίωνη παράδοση
και την πράξη της Εκκλησίας. Επομένως,
Εκκλησία, ως σώμα και πλήρωμα αληθείας,
εφόσον είναι πεπεισμένη ότι πρέπει η πα-
ράδοση αυτή να μείνει αναλλοίωτη, έχει όλη
την άνεση να την κρατήσει, και διόλου δεν
χρειάζεται τέτοιου είδους παραθεολογικά
επιχειρήματα, που εξάπαντος μειώνουν τη
γυναίκα ως μέλος του σώματος ή καλύτερα
λυμαίνονται την ίδια τη χαρισματική κοινω-
νία αυτού του εκκλησιαστικού σώματος. Και
τούτο συμβαίνει, επειδή σ’ αυτή τη χαρισμα-
τική κοινωνία τα μέλη διαφέρουν μόνο κατά
την ιδιαιτερότητα και τη δεκτικότητα, όμως
εν ουδενί κατ’ ουδένα τρόπο ουδαμώς κατά
την ισοτιμία και την ισότητα. Άλλωστε η εξαί-
ρεση της γυναίκας από την ιερωσύνη διόλου
δεν μείωσε μήτε μειώνει τη χαρισματική ζωή
της Εκκλησίας.
Ωστόσο κανείς δεν επιτρέπεται να
εφησυχάζει μπροστά σε τόσο ραγδαίες και
εκρηκτικές αλλαγές των ιστορικών πραγ-
μάτων. Κατά την προσωπική μου γνώμη, η
Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία αργά η γρήγορα
θα υιοθετήσει την ιερωσύνη των γυναικών.
Τι μέλλει να πράξει η Ορθοδοξία; Εκείνο
που πρέπει να κάνει η Ορθόδοξη Εκκλησία
είναι να προετοιμάζεται όχι με τέτοια σαθρά
και επιζήμια θεολογικά επιχειρήματα αλλά
με την άρτια κοινωνική οργάνωση της ζωής
της, όπου άνδρες και γυναίκες με πλήρη
ισοτιμία και ισότητα να εργάζονται αναδει-
κνύοντας πλούσιους καρπούς χαρισματικής
ζωής και καλλιεργώντας την παιδεία και τον
πολιτισμό.
Ορθόδοξη Θεολογία και Οικουμενικός
Διάλογος, εκδ. Αποστολική Διακονία, Αθήνα
2005, σελ. 122-127

εις τον κήπον και εφοβήθηκα. ρημένοι, και έφυγε

Και δι’ αυτό έτρεξα να κρυφθώ
- Και διατί εφοβήθηκες; Ερώ-
τησε ο Άγιος Θεός. Μήπως
εφάγατε από το δένδρον, που
σας έδωκα εντολή να μη το
εγγίσετε;
Ο Αδάμ έσκυψε κάτω το
κεφάλι. Ήταν πολύ λυπημένος
και εντροπιασμένος δια την
παρακοήν του. Διότι ήξευρε ότι
ο Άγιος Θεός τους είχε δώσει
όλα τα καλά εις τον κήπον και
μόνον είχε απαγορεύσει να εγ-
γίσουν τους καρπούς εκείνου
του δένδρου. Επροσπάθησε
να δικαιολογήση τον εαυτόν
του και είπε:
- Η Εύα μου έδωσε τον
καρπόν και τον έφαγα. Τότε ο
Άγιος Θεός εμίλησε και προς
την Εύα.
- Διατί, Εύα, έφαγες από
τον καρπόν του Δένδρου, που
σας απηγόρευσα;
- Κύριε, το φίδι μου είπε να
φάγω από τον καρπόν, είπε
φοβισμένη η Εύα.
Ο Άγιος Θεός ελυπήθηκε,
διατί ο Αδάμ και η Εύα τον
παρήκουσαν. Τους είχε ειπεί
ότι, αν τον παρήκουαν θα
επέθαιναν. Ο πονηρός όμως
διάβολος, που παρουσιάσθηκε
σαν φίδι, τους είπε ψέματα, ότι
τάχα δεν θα πεθάνουν. Και αυ-
τοί επίστευσαν εις τα λόγια του
φιδιού και όχι εις την εντολήν
του Θεού και αμάρτησαν. Δι’
αυτό ο Αδάμ και η Εύα, ήσαν
πολύ λυπημένοι και στενοχω-
από την ψυχήν
τους η χαρά, που
είχαν προηγουμέ-
ÄÉØÙ
νως. Ο Άγιος Θεός Ìçíéáßá ÐåñéïäéêÞ ¸êäïóç
τότε τους είπε, ότι
δεν μπορούν πλέ-
ον να ζουν εις τον ÉäéïêôÞôçò: Á.Ï. ÃÁËÇÍÇ
ωραίον κήπον της (Åëëçíïñèüäïîç Êïéíùíßá
Εδέμ και να απο-
λαμβάνουν τα άνθη
Ðñïóþðùí ÄÉØÙ)
και τα δένδρα, που
είχε φυτεύσει εκεί
Áñ. Öýëëïõ: 253
δι’ αυτούς. Έπρεπε ¸ôïò: 21ï
να φύγουν και να
βρουν άλλη κατοι- Åêäüôçò:
κία. Θα εργάζωνται Áíôþíéïò Ñïõìåëéþôçò
πλέον βαρειά, δια
να καλλιεργούν τα
Ðñùôïðñåóâýôåñïò
δένδρα και την γην
δια να γίνωνται οι ÓõíôÜóóåôáé áðü ïìÜäá óõíåñãáôþí
την Εύα να παρακούσουν εις «Ο διάβολος ψεύστης
καρποί.
την εντολήν του Αγίου Θεού και εστί και ο πατήρ αυτού»,
Άρχισαν τότε να κλαίουν Õðåýèõíç Äçì. Ó÷Ýóåùí:
να τιμωρηθούν; - (…) - Τι τους δηλαδή του ψεύδους. (Ιωάν.
πικρά ο Αδάμ και η Εύα. Σε
είπε; - (…) Ποια όμως ήταν η Η΄.44) ÂáóéëéêÞ Áèáíáóïðïýëïõ
λίγο, ήσαν πλέον έξω από τον
αλήθεια; - (…) Μάλιστα! Αυτό Τι σημαίνουν τα λόγια ÊáèçãÞôñéá ÌïõóéêÞò
παράδεισον και τον έβλεπαν
που τους είπε ο Άγιος Θεός. αυτά; Αφού ο διάβολος είναι
από μακρυά. Εκατάλαβαν, ότι
Διότι ο Άγιος Θεός πάντοτε πατήρ του ψεύδους, όσοι
είχαν χάσει την ωραίαν τους
αλήθεια λέγει. Ενώ αυτό που λένε ψέματα τι είναι; - (…)
Öùôü: Ìáñßá Ìðïõ÷Üãéåñ
κατοικία, διατί είχαν παρακού- ¸äñá: ÐÜôñá
είπε ο διάβολος, τι ήταν; - (…) Ασφαλώς λοιπόν ο πονηρός
σει εις τον Θεόν. Αχ! Έλεγαν
Μάλιστα, ψέμα. Και με το ψέμα διάβολος, όταν θ’ ακούη παιδιά
και αναστέναζαν βαθειά! Διατί
τους εγέλασε, επειδή πρώτη να λένε ψέματα, θα χαίρεται Ôçë.: 2610 340480
να παραβούμε την εντολήν
φορά άκουσαν οι πρωτόπλα- και θα τα καμαρώνη και θα Öáî: 2610 346687
του πατέρα μας, του Δημιουρ-
στοι ψέμα. Ώστε, από ποιόν λέγη: «Μπράβο σας, παιδιά
γού μας του Πλάστη μας και Ä/íóç: 1⁄4èùíïò Áìáëßáò 97
προέρχεται το ψέμα; μου, λέτε συνέχεια ψέματα, και
ν’ ακούσωμεν τον καταραμένο
έτσι θα έχετε εμένα πατέρα και Åêôýðùóç: Ä. Ðáíáãéùôüðïõëïò
ψέμα του Σατανά; Και έκλαιγαν,
Το ψέμα προέρχεται από όχι τον Θεόν…» Σας αρέσει,
έκλαιγαν απαρηγόρητα…
τον διάβολον. παιδιά, να παινεύεται ο διάβο-
Ôá åíõðüãñáöá Üñèñá åêöñÜæïõí
λος δια εμάς ότι είμαστε άξια
ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ áðüøåéò ôïõ áñèñïãñÜöïõ ãéá ôéò ïðïßåò
Ακούστε πόσο παραστατι- παιδιά του; - (…) Ποία λοιπόν
Ώστε, ποιος είναι εκείνος öÝñåé ï ßäéïò åõèýíç.
κά το λέγει αυτό ο Κύριος ημών απόφασις πρέπει να λάβωμεν
που παράσυρε τον Αδάμ και
Ιησούς Χριστός. από σήμερα;
 ΔΙΨΩ
ÉáíïõÜñéïò 2019
“Ç ÅÐÉÓÔÇÌÇ ÔÇÓ ÁÃÁÐÇÓ”
ôïõ ð.×ñßóôïõ ÌáëÜç
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
ÍÅÏ Σε σένα αφιερώνεται
“Ï Èåüò åßíáé Üðáé÷ôïò”
ôïõ Ìçôñïðïëßôïõ Áñãïëßäïò ÍåêôÜñéïõ Áíôùíüðïõëïõ
ÅÊÄÏÓÅÉÓ ÅÐÉÓÔÑÏÖÇ
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ: «Κύριε
ÍÅÏ όταν έλθει το πλήρωμα
του χρόνου θα συνάξεις
εμάς τους ανθρώπους στο μαντρί της
αιωνιότητας και, όπως γιατρεύουμε τις
αρρώστιες, θα απογυμνώσεις από
το νόημά τους όλες τις ερωτήσεις…
Η αλήθεια βρίσκεται στην απάλειψη
μιας ερώτησης. Η σοφία δεν έγκειται
στο να δίνεις απαντήσεις. Αυτοί που
αγαπιούνται ξέρουν ότι στην αγάπη
δεν υπάρχει πλέον καμία ερώτηση.
Μάταια περιμένουν κάποιοι την απά-
ντηση του Θεού. Ο Θεός δεν απαντάει.
Αλλά σβήνει τις ερωτήσεις μας, όπως
τον πυρετό μας… Οι δυνατότητες να
αγαπήσεις τρέφονται κυρίως από την
άσκηση της προσευχής και όχι από
την εσωτερική ελευθερία… Αν θέλεις
να γίνεις δυνατός, αναλώσου παλεύ-
οντας με τις αμφιβολίες σου: οδηγούν
πάνω από όλα στο Θεό. Είναι ο μόνος
δρόμος που υπάρχει στον κόσμο. Ο
πόνος, όταν τον αποδέχεσαι, σε γιγα-
ντώνει…
Υπάρχουν αδύνατοι άνθρωποι
ÁÈËÇÔÉÊÏÓ ÏÌÉËÏÓ
Á×ÁÚÁÓ
a.o.galini@hotmail.gr êáé åðéóêÝøïõ ôçí çëåêôñïíéêÞ äéåýèõíóç www.ekp-
dipso.gr.
“ÃÁËÇÍÇ”
¸ôïò éäñýóåùò 1996
Ç êïðÞ ôçò Ðñùôï÷ñïíéÜ-
ôéêçò ðßôáò ôïõ Ïìßëïõ èá
ðñáãìáôïðïéçèåß óôï îåíï-
äï÷åßï Patra Palace ôçí Êõ-
ñéáêÞ 3 Öåâñïõáñßïõ óôéò
12 ôï ìåóçìÝñé.
ÓÁÓ ÐÅÑÉÌÅÍÏÕÌÅ!
óåëßäá 8
Âéâëéï ¸íáò óýã÷ñïíïò ¢ãéïò
“Ï ÏÓÉÏÓ ÉÁÊÙÂÏÓ
ðáñïõóßáóç 1⁄4èùíïò Áìáëßáò 97 ÐÁÔÑÁ
Ðñïìçèåõèåßôå ôá áðü ôï êáôÜóôçìá
(ÔÓÁËÉÊÇÓ)” ÔÇË. 2610 346 687
åêêëçóéáóôéêþí åéäþí êáé âéâëßùí
“ÃÅÈÓÇÌÁÍÇ”.
Çãïýìåíïò ôçò ÉåñÜò ÌïíÞò
1⁄4èùíïò Áìáëßáò 97, ÐÁÔÑÁ -
ôçë. 2610 346 687.
Ïóßïõ Äáõßä ÃÝñïíôïò
αυτό το βιβλίο, τον άνθρωπο που
ζει μέσα στις άπειρες ψυχοπνευμα-
τικές ταλαιπωρίες της σύγχρονης,
μεταμοντέρνας εποχής. Για
να αισθανθείς ότι ο Θεός
Óôï Ðíåõìáôéêü åñãáóôÞñé
ποτέ δε σε εγκατέλειψε, ÃÅÈÓÇÌÁÍÇ ìðïñåßôå íá âñåßôå:
αλλά πάντοτε θα βρίσκεται
κοντά σου και θα σε καλεί. * ðïéêéëßá
Δέξου το κάλεσμά Του,
σήκωσε τον σταυρό σου ïñèüäïîùí âéâëßùí,
και ξεκίνα με θέληση και * áãéïãñáößåò,
θάρρος να Τον ακολουθείς. * êïìâïó÷ïßíéá,
Κοντά Του θα νικήσεις. * ÷åéñïðïßçôï
Μαζί Του θα Αναστηθείς, ÅÊÄÏÓÇ ÔÙÍ ÐÁÔÅÑÙÍ
ÔÇÓ ÉÅÑÁÓ ÌÏÍÇÓ èõìßáìá,
θα λάβεις καινούριο όνομα,
νέα ύπαρξη, αιώνια ζωή! ÏÓÉÏÕ ÄÁÕÉÄ ÃÅÑÏÍÔÏÓ * åêêëçóéáóôéêÜ
Τότε θα μπορέσεις και εσύ ËÉÌÍÇ ÅÕÂÏÉÁÓ 2018 óêåýç,
να φωνάξεις μέσα από τα * éåñáôéêÜ Üìöéá,
τρίσβαθα της ψυχής σου: Ανέστη Χριστός,
και ζωή πολιτεύεται. * áóçìÝíéïõò
Που σου, θάνατε, το κέντρον;
Που σου, άδη το νίκος; Ανέστη Χριστός, και νεκρός ουδείς óôáõñïýò,
Ανέστη Χριστός, επί μνήματος. * åßäç ãÜìïõ
και σύ καταβέβλησαι. Χριστός γαρ εγερθείς εκ νεκρών,
απαρχή των κεκοιμημένων εγένετο. - âÜðôéóçò,
Ανέστη Χριστός, êáèþò êáé Üëëåò
και πεπτώκασι δαίμονες. Αυτώ η Δόξα και το Κράτος εις τους
Αιώνας των Αιώνων. Αμήν! ÷åéñïðïßçôåò
Ανέστη Χριστός,
και χαίρουσιν Άγγελοι. äçìéïõñãßåò êáé äþñá üëá ìå áãÜðç êáé óåâáóìü óôçí
ΚΕΡΚΥΡΑ 2018
ïñèïäïîßá, ôéò ðáñáäüóåéò êáé ôçí ïéêïãÝíåéá.
που βολεύονται σε μια μέτρια ευ-
τυχία. Αρνούνται να ακούσουν την
φωνή του Θεού, που είναι ανάγκη,
αναζήτηση και δίψα ακαταλόγι-
στη… Τον Θεό δεν τον φτάνεις
ποτέ, προσβλέπεις όμως σε Αυτόν
και ο άνθρωπος αναζητώντας Τον
απλώνεται στο διάστημα, όπως τα
κλαδιά του δέντρου… Φανερώ-
σου, Κύριε, μπροστά μου γιατί η
ζωή γίνεται δύσκολη όταν χάνουμε
την αίσθηση της παρουσίας Σου…
Δεν υπάρχει καμιά γέφυρα σε
σένα και τον άλλον εκτός από το
μονοπάτι του Θεού…. Το μεγαλείο
της προσευχής βρίσκεται κυρί-
ως στο γεγονός ότι δεν βρίσκει
ανταπόκριση, δεν χωράει εδώ η
ασχήμια μιας εμπορικής συναλλα- για να νιώσεις τον ύμνο να πας πέρα
γής. Η μαθητεία στην προσευχή είναι από τις λέξεις, για να νιώσεις την αι-
μαθητεία στην σιωπή…. Η γαλήνη ωνιότητα, πέρα από τη νύχτα και τα
που συλλογιέμαι κερδίζεται μέσα από άστρα» ( «Ο Θεός δεν απαντάει, αλλά
τον πόνο. Δέχομαι τις σκληρές νύχτες σβήνει, τις ερωτήσεις μας, όπως τον
της ξαγρύπνιας γιατί με οδηγούν σε πυρετό μας…», Αντουάν Ντε Εξυπερύ,
Σένα… Για να αγγίξεις την ουσία πρέ- Το Κάστρο)
πει να πας πέρα από τα αντικείμενα,
Á í èåò íá ãßíåéò êé åóý ìÝëïò ôçò áèëçôéêÞò ïéêïãÝíåéáò ôçò “ÃÁËÇÍÇÓ”
åðéêïéíþíçóå óôá ôçëÝöùíá 6977816363, 6972874527 êáé óôï email: