SHKURT 2019 NGJALLJA 1

NGJALLJA
Nr. 2 (314) Viti XXVII i botimit SHKURT 2019 Çmimi 20 lekë

Të bashkëpunojmë me Frymë Dashurie

për programet e shkollave tona
- Simpozium me mësuesit e shkollave 9-vjeçare dhe të mesme të Kishës sonë -

Në datën 23 shkurt 2019, në amfiteatrin e
Qendrës Kulturore të Kompleksit të
Katedrales “Ngjallja e Krishtit”, u mbajt
Simpoziumi me temë “Si do të bashkëpunojmë
me Frymë Dashurie për programet e shkollave
tona?”. Ai u organizua nga Fondacionit “Fryma
e Dashurisë” i Kishës Orthodhokse Autoqefale
të Shqipërisë dhe mblodhi rreth 170 mësues
nga shkollat 9-vjeçare (3) dhe shkollat e
mesme (5) të ngritura nga Kisha jonë, me
kujdesin dhe mundësitë e krijuara nga
Kryepiskopi Anastas.
Veprimtaria u hap nga drejtoresha e
Fondacionit “Fryma e Dashurisë”, znj. Pamela
Barksdale, e cila bëri prezantimin e punës së
fondacionit dhe foli për synimet në të ardhmen.
Ajo theksoi se, së pari, duhet të fokusojmë
qëllimin se përse u krijua ky fondacion, që do
të thotë të njohësh Kryepiskopin Anastas dhe
përpjekjet e tij për të dhënë dashuri për të
gjithë njerëzit. Kjo frymë dashurie është
shpresa për të ardhmen që duam t’ua kalojmë
brezave të rinj. Gjithashtu, qëllim i kësaj ve-
primtarie është që edhe personeli i këtyre
shkollave, të përhapura në anë të ndryshme të
vendit, që i janë kushtuar detyrës së shenjtë të
edukimit, të njihen me njëri-tjetrin dhe të ndajnë
përvojën e fituar.
Veprimtaria filloi me përshëndetjen e
Kryepiskopit të Tiranës, Durrësit dhe të Gjithë
Shqipërisë, Prof. dr. Anastasit, të cilin po e
botojmë në faqen 6.
Veprimtaria vazhdoi me prezantimin nga
mësuesja Irini Papamihali, e shkollës shqiptaro-
amerikane “Protagonistët”, 9-vjeçare dhe e
mesme e përgjithshme, më e madhja në këtë
sistem, me mbi një mijë nxënës. Pas saj u
prezantua nga dy nxënëse edhe puna e shkollës
së mesme të përgjithshme “Platon” në Korçë.
Në këtë veprimtari ishin ftuar edhe dy
pedagogë të njohur grekë, të cilët në temat e
tyre theksuan rëndësinë që ka ana shpirtërore
në procesin edukativ, për të reflektuar
dashurinë dhe përkushtimin ndaj nxënësve. I
pari e mori fjalën Prof. Emmanuel Perselis
(Universiteti Kapodistrian i Athinës), i cili referoi
temën “Dimensioni etik dhe shpirtëror i arsimit,
perspektivë e krishterë orthodhokse”. Ndër
të tjera, ai theksoi: “Në epokën ku jetojmë,
(vijon në faqen 3)
2 NGJALLJA SHKURT 2019

“Logos” bashkëbisedon
me maturantët e “Protagonistët”
Në kuadrin e fushatës së këshillimit dhe orientimit për karrierën,
stafi i Kolegjit Universitar “Logos” ishte në shkollën e mesme të
përgjithshme “Protagonistët” .
Në bashkëbisedim me maturantët e kësaj shkolle u diskutua mbi:
• Programet e studimit që ne ofrojmë dhe si lidhen ato me tregun e
punës;
• Mundësit e punësimit gjatë studimeve universitare dhe më tej;
• Ambientet dhe laboratorët;
• Kurset në mbështetje të maturantëve dhe se si mund të bëhesh
pjesë e tyre;
Oferta e plotë akademike, u prezantua nga Rektorja e KU “Logos”,
dekanë, përfaqësuesi i bashkëpunëtoreve në fushën e biznesit etj.

Vendi ynë ka nevojë

për dashuri dhe dije!
Më 29 janar, në kuadrin e
festës së Tre Hierarkëve, që në
Kishën orthodhokse i kushtohet
arsimit, Kryepiskopi i Tiranës,
Durrësit dhe i Gjithë Shqipërisë,
Anastasi, bëri një takim të ngrohtë
me stafin e shkollës shqiptaro-
amerikane “Protagonistët”, të
Kishës sonë. Kjo shkollë është
ngritur dhe ka pasur në vite një
zhvillim shumë të madh, me kuj-
desin dhe fondet e siguruara nga
Fortlumturia e Tij.
Duke iu drejtuar të prani-
shmëve, Kryepiskopi Anastas tha
ndër të tjera: “Dëgjoj që nxënësit
bëjnë përpjekje të mëdha për nota
të mira në këtë shkollë. Shën Vasili
është një dritë për të gjithë ne.
Ishte një nga njerëzit më të shquar
dhe intelektual në epokën kur ai
jetoi... Ai vjen në jetën tonë si një ofroni në lëndët që zhvilloni. Kjo Shkolla “Protagonistët”, ka
frymëzim dhe dritë. Ju duhet të bë- është diçka shumë e vyer që dhënë një kontribut të madh në ar-
ni përpjekje që të punoni sa më mund t’i ofrojmë vendit tonë të simin parauniversitar përmes cilësi-
shumë që të jetë e mundur dhe nxë- shtrenjtë, pasi ka nevojë për dije së së lartë të mësimdhënies e meto-
nësit të marrin gjithë dijen që i dhe për dashuri”. dave didaktike bashkëkohore.

Një grup nxënësish të

shkollës 9-vjeçare shqiptaro-
greke “Frymë Dashurie”,
Durrës, të Kishës sonë, mo-
rën pjesë në Festivalin IV
të Ansambleve për shkollat
9-vjeçare të qarkut Durrës.
Grupi artistik u vlerësua nga
juria me çmimin “Paraqitja më
e mirë skenike”.
SHKURT 2019 NGJALLJA 3

Tiranë
Takim i të rinjve të Lidhjes “Bij të Dritës,
me Kryepiskopin Anastas
Ditën e diel, më 3 shkurt 2019, të rinjtë e Lidhjes Orthodhokse “Bij të
Dritës” të Tiranës, u takuan me Kryebariun e tyre, Kryepiskopin Anastas.
Ai ndau me të rinjtë mesazhe nga jeta dhe veprat e Tre Hierarkëve dhe
i nxiti të mendojnë dhe punojnë me përkushtim për të ofruar çdo gjë me
cilësi, si në studime dhe në shërbimet që do të ofrojnë më vonë. Tre
Hierarkët, Shën Vasili i Madh, Shën Grigor Theologu dhe Shën Joan
Gojarti, janë modelet që duhet të ndjekim. Në shkallën e madhe të dijes
shkencore, ata kuptuan që mbi këtë dije ekziston diçka tjetër, dhe gjetën
e ndoqën Krishtin, Dritën e Vërtetë dhe, të ndriçuar prej Tij, ofruan
shërbime në botë dhe sollën shumë ndryshime.
Të emocionuar nga takimi me Kryebariun e tyre, të rinjtë dëgjonin
me vëmendje mësimet e tij plot jetë dhe hir, të mbështetura në përvojën
e tij personale dhe në dashurinë për Zotin dhe njeriun. Në fund,
Fortlumturia e Tij iu përgjigj pyetjeve të të rinjve. Takimi u mbyll me
ndarjen e kekut të Shën Vasilit.

Dorëzim në dhjak
nga Mitropoliti i Korçës, Hirësia e Tij, Joani
Më 24 shkurt 2018, të Dielën e Djalit Plangprishës,
besimtarët korçarë ndoqën me gëzim, përkushtim dhe
lutje dorëzimin në dhjak të Harallamb Bibës, nga
Mitropoliti i Korçës, Hirësia e Tij, Joani.
Në kishën e tejmbushur me besimtarë dhe pas
konfirmimit të atit shpirtëror të Harallambit, se ai është
i denjë sipas kanoneve të Kishës Orthodhokse të
dorëzohet në dhjak, u krye gjatë Liturgjisë Hyjnore
shërbesa e dorëzimit. Hirësi Joani e këshilloi dhjakun e
ri që ta ketë zemrën plot me dashuri, sepse vetëm në
këtë mënyrë do të mund të përmbushë qëllimin e tij si
klerik i Kishës Orthodhokse.
Dhjak Harallambi falënderoi Hirësi Joanin, atin e tij
shpirtëror, atë Todin, si dhe familjen e tij dhe shprehu
devotshmërinë e tij ndaj Kishës dhe Perëndisë.
4 NGJALLJA
Festa e një shenjtori, që lidhet me nderimin e tij
në Arbërinë paraosmane
(14 shkurt, një kremtim për shën Zenonin, martir i Filadelfisë dhe nderimi i tij në Sicili)
Nga fundi i shek. XV, një grup
familjesh arbërore orthodhokse u
detyruan të braktisnin Shqipërinë e
pushtuar nga turqit dhe u vendosën
në Sicili, ku themeluan vendbanimin
e Biankavillës së sotme. Më pas
aty u vendosën edhe refugjatë or-
thodhoksë të ikur nga Morea.
Refugjatët morën me vete edhe
disa objekte kulti: një kryq druri
bizantin, një ikonë të së Tërë-
shenjtës Eleusa (e Mëshirshmja),
një kambanë dhe një figurë të vo-
gël argjendi të shën Zenonit. Sipas
traditës, komuniteti i ri ia besoi
mbrojtjen e tij, përveç së Tërë-
shenjtës, edhe shën Zenonit, i cili u
kthye në shenjtorin mbrojtës të
qytetit. Ndaj festa e tij kremtohej
më 14 shkurt, dita kur mbërritën
në ato territore dhe jo në ditën e
fjetjes së shenjtorit, kur kremtohet
zyrtarisht nga Kisha Orthodhokse.
Komuniteti fetar orthodhoks i
këtyre arbëreshëve në vite u ndesh
me traditën latine të banorëve
vendas. Për një shekull u kremtua
sipas ritit orthodhoks dhe më pas,
kur mbetën pa prift, vinte për të
kremtuar Pashkën një papas nga
zona e Palermos. Largësia nga
vendbanimet e tjera arbëreshe pak
Foto historike:
Lushnjë, 29 maj 1945,
foto nga Vandeleur
Robinson (1902-1990)
punonjës i misionit
britanik në Tiranë. Në
sfond ngrihet kisha e
Shën Gjergjit.
Krahas saj, fotoja e
kishës së Shën Gjergjit
sot.
nga pak e ndryshoi përbërjen ho-
mogjene të vendbanimit dhe çoi në
zbehjen e traditave të të parëve.
Ikona e së Tërëshenjtës Eleusa e sjellë nga Arbëria.
Në shek. XVI, në popullsitë lokale
latine filloi nderimi i shën Placidos,
që në fillim iu bashkua nderimit për
SHKURT 2019
shën Zenonin, por më vonë duke i
zënë vendin, pasi u deklarua nga
episkopi katolik i Katanias si
shenjtori mbrojtës i Biankavillës
(shek. XVIII).
Ky mund të quhet edhe çasti ku
u kalua përfundimisht nga riti or-
thodhoks në atë latin, duke ndikuar
edhe në zbehjen e traditave të sjella
me vete. Madje edhe në ikonën or-
thodhokse të së Tërëshenjtës
Eleusa, germave greke iu bashkë-
ngjitën germa latine. Sidoqoftë,
ikona vazhdon të nderohet edhe sot
nga e gjithë popullata e zonës dhe
nxirret në procesion në festimet e
qytetit. Megjithatë, edhe në atë
kohë vazhdonte ende nderimi i shën
Zenonit nga të ardhurit. Sipas per-
sonalitetit të madh italo-arbëresh,
Françesko Krispit, gjyshi i tij shko-
nte në Biankavilla, ku meshohej
sipas ritit orthodhoks.
Madje, në dekadat e fundit, ka
pasur një rilindje të kujtimit të shën
Zenonit dhe në kishën e Bianka-
villës ruhet një lipsan i shenjtorit (një
dhëmb) dhe figura në argjend që
sollën në shek. XV refugjatët
orthodhoksë nga Arbëria.
SHKURT 2019
Triodi i Shenjtë:
Rrugëtim drejt Pashkës
... Periudha e bekuar e Triodit është hapësira
kohore parapërgatitore e Pashkës, e cila shërben
si një parapërgatitje e vërtetë për të marrë pjesë
në të kremten më të madhe dhe më të ndritshme
të Kishës sonë; për të na pastruar trupërisht
dhe shpirtërisht nga të gjitha njollat e mëkatit, të
cilat ndotin qenien tonë dhe na bëjnë krijesa të
sëmura. Pjesëmarrja në këtë panair dritëprurës
kërkon një ripërtëritje personale. Në të kundërt,
drita ngjallësore, që s’njeh perëndim, do të
nxjerrë në pah papastërtinë tonë shpirtërore e
nuk do të mund të jemi në kungim me Shpëtim-
tarin e Ngjallur dhe nuk do të shijojmë dot dhu-
ratat e çmuara të Ngjalljes. Pra, ashtu siç na
nxit edhe apostull Pavli, është e nevojshme që
“Krishti të formohet brenda nesh” (Gal. 4:19).
Për jetën e Kishës sonë dhe për traditën tonë
orthodhokse në veçanti, periudha e gjatë e
Triodit është arena e betejave shpirtërore. Etërit
e Shenjtë, për të shprehur mësimet kishtare,
huazuan disa imazhe nga jeta e botës. Një nga
këto imazhe është edhe imazhi i arenës, një vend
shumë i dashur për njerëzit e lashtë. Ashtu
sikurse në arenat atletike nuk merrnin pjesë të
gjithë njerëzit, por vetëm atletët, kështu edhe
në arenën shpirtërore të Triodit marrin pjesë
vetëm atletët e Krishtit, të gjithë ata që jetojnë
në një vigjilencë të përhershme, të cilët futen
në këtë periudhë të shenjtë për të kapërcyer
veten e tyre të rënë e të dobët. Gjithashtu, jashtë
arenës ndodhen shumë njerëz, të cilët luajnë rolin
e vëzhguesve. Ata nuk do ta ndiejnë kurrë
gëzimin e fitores.
Lufta shpirtërore nuk është luftë pa rregulla
dhe pa strategji, njëlloj si betejat në arenat
kozmike. Një betejë shpirtërore pa parime,
rregulla dhe pa një strategji të caktuar, është e
padobishme, ndoshta edhe e dëmshme. Kësisoj,
me kalimin e kohës, Etërit e shenjtë përcaktuan
kushtet paraprake për një betejë të saktë
shpirtërore. Fillimi ishte disi më i butë. Kështu,
hapësira kohore nga e Diela e Fariseut dhe
Tagrambledhësit deri të Dielën e të Lidhurit të
Djathit, quhet periudhë parapërgatitore e Triodit.
Ngjarjet, të kremtet dhe shërbesat liturgjike të
kësaj periudhe ndërthuren në mënyrë të përsosur
me njëra-tjetrën, në mënyrë që lufta shpirtërore
e besimtarit të jetë frytdhënëse.
Me t’u futur në Kreshmën e Madhe dhe të
Shenjtë, lufta shpirtërore bëhet më intensive, me
kreshmë, lutje, studim të Shkrimit të Shenjtë dhe
mbi të gjitha me pjesëmarrjen në jetën misteriale
dhe liturgjike të Kishës sonë...
NGJALLJA
E Hëna e Bardhë, si dita e parë e Kreshmës
së Madhe, karakterizohet nga kreshma e rreptë,
në mënyrë që besimtari të ndërgjegjësohet se
tashmë ka nisur Kreshma e Madhe. Privimi nga
ushqimet me prejardhje shtazore dhe të
yndyrshme është më se i domosdoshëm në luftën
shpirtërore, sepse këto ushqimi të krijojnë një
gjendje plogështie, e cila është shumë e
dëmshme për jetën shpirtërore.
E Diela e Parë e Kreshmës i kushtohet një
ngjarjeje shumë të rëndësishme të Kishës sonë:
kremtohet plot shkëlqim rivendosja e ikonave
të shenjta në Kishë, e cila është edhe triumfi i
Orthodhoksisë. Luftëtari i krishterë ftohet të
kuptojë se lufta shpirtërore nuk është e izoluar
dhe e shkëputur nga e vërteta dhe nga jeta e
Kishës, sepse e vërteta e zbuluar, e cila ruhet e
sigurt brenda Kishës, është kusht paraprak i
shpëtimit të tij.
E Diela e Dytë e Kreshmës i kushtohet një
prej Etërve të Kishës sonë, shën Grigor
Pallamait, i cili jetoi dhe veproi në një periudhë
të vështirë të jetës së Kishës sonë. Shën Grigori
bëri një luftë shpirtërore të dyfishtë: Ai luftoi
fort për pastrimin dhe shenjtërimin e tij personal,
por njëkohësisht luftoi me të gjitha forcat e tij
për të ruajtur të sigurt të vërtetën dhe traditën e
Kishës. Gjatë kësaj periudhe, shën Grigori
5
paraqitet si shembull i një luftëtari shpirtëror, i
një asketi dhe mbrojtësi të traditës autentike të
Kishës së Krishtit.
E Diela e Tretë e Kreshmës i kushtohet
Faljes së Kryqit të Nderuar, në mënyrë që
besimtarët të marrin forcë prej tij dhe të
vazhdojnë luftën e tyre shpirtërore. Sepse triumfi
i Ngjalljes kalon përmes Kryqit.
E Diela e Katërt e Kreshmës i kushtohet
një tjetër ati dhe asketi të madh të Kishës, shën
Joan Sinaitit, shkruesit të librit të famshëm të
“Shkallës”, i cili, për më shumë se një mijë e
pesëqind vjet, shërben si udhëzues kryesor në
luftën shpirtërore.
E Diela e Pestë e Kreshmës i kushtohet shën
Marisë së Egjiptit, e cila është një shembull i
gjallë i pendimit konkret. Përpara se të fillonte
jetën asketike, ajo ishte një vajzë e përdalë nga
Aleksandria, e cila, përmes forcës së pendimit,
jo vetëm shpëtoi prej moçalit të ndyrë të mëkatit,
por u denjësua të arrinte në një shkallë të lartë
shenjtërie. Shembulli dhe jeta e saj e thjeshtë
na mëson të gjithëve se përmes forcës së
pendimit njeriu nga mëkatar mund të bëhet
shenjtor dhe “perëndi” sipas hirit.
Kisha jonë e Shenjtë i fton të gjithë njerëzit
që të hyjnë në arenën shpirtërore të Triodit dhe
të përpiqen fort për shpëtimin e tyre. Nuk ka
rëndësi nëse do të jemi të parët apo të fundit. E
rëndësishme është të baresim plot gëzim në
rrugën e virtyteve. Por, pjesëmarrja në këtë
arenë shpirtërore kërkon që të zhvishemi prej
mantelit tonë kozmik e të ndotur. Me fjalë të
tjera, duhet të flakim tej jetën dhe mendësinë
tonë kozmike, sepse këto na pengojnë në
rrugëtimin tonë shpirtëror. Mirëpo, ky vendim
nuk është aspak i lehtë, sepse mëkatet tona kanë
hedhur rrënjë të thella në mënyrën sipas botës
të jetës sonë, e cila i kundërvihet vullnetit të
Perëndisë, si edhe interesit tonë shpirtëror. Por,
me lutje dhe me një dëshirë të madhe, ne mund
të bëjmë kapërcimin më të rëndësishëm të jetës
sonë: Të nisim rrugëtimin tonë shpirtëror drejt
qiellit. Këtë mundësi të artë na e jep periudha e
bekuar e Triodit. Le ta shfrytëzojmë...
Nga Lambros Skontzou
Përktheu: Stefan Zhupa
6 NGJALLJA
Në vitin 1991, kur fillova të njihesha me
tokën e bekuar të Shqipërisë, duke udhëtuar
nëpër zona fushore e malore, kurrë nuk mund
ta imagjinoja atë që do të pasonte në 28 vitet
e mëvonshme dhe në veçanti progresin në
sektorin e arsimit. Edhe pse fantazia jonë punon
në mënyrë dinamike, duhet pranuar se deri
këtu nuk arriti dot. Teksa meshonim në rrënojat
e kishave dhe poshtë pemëve, nuk mendonim
se më pas do të ngrinim shkolla, madje të
organizuara më së miri. Para së gjithash,
dëshiroj të falënderojmë me gjithë zemër
Perëndinë për këtë dhuratë të jashtëzakonshme
që na bëri, e cila është shumë herë më e madhe
sesa mund ta mendonim dhe ta përfytyronim.
Gjithashtu, dëshiroj të falënderoj të gjithë
ata që kontribuuan në realizimin e kësaj
mrekullie të madhe. Simbolikisht përmendet
emri i Kryepiskopit, por nuk është vetëm ai,
pavarësisht se koordinon punën e qindra,
mijëra njerëzve të cilët, në mënyrë substanciale,
ndihmuan të realizohej kjo vepër kaq e madhe.
Dhe nuk jua fsheh, se shumë herë ndihem
ngushtë kur, në mënyrë të përsëritur,
përmendet vetëm një emër dhe ndërkohë
anashkalojmë qindra të tjerë.
Në këtë rast, nuk do të doja të mbaja
fjalim, por dëshiroj t’ju falënderoj nxehtësisht
të gjithë sa jeni të pranishëm këtu, sepse
pikërisht ju bëni pjesë në grupin që punon për
veprën arsimore të Kishës sonë. E di se shumë
nga ju kontribuoni në një mënyrë që nuk duket,
por shumë thelbësore. Nuk është vetëm
mësimdhënia e shkëlqyer, por edhe fakti që ju
ofroni zemrën tuaj për realizmin e kësaj vepre.
Është e vërtetë se kur jemi të veçuar në klasën
ku japim mësim, e veçanërisht gjatë këtyre
viteve të fundit, nuk mund t’i perceptojmë
përmasat e kësaj vepre madhështore që po
kryhet.
Kishim detyrimin për të ofruar
më të mirën e mundshme
për brezin e ri
Fjala e Kryepiskopit Anastas në Simpoziumin e parë
të mësuesve, që u organizua nga Fondacioni “Fryma
e Dashurisë”
Le ta fillojmë nga një çështje krejt praktike,
që është ajo financiare. Në kohën kur me
shumë vështirësi arrinim të mbanim në këmbë
disa enori, ishte shumë e guximshme të
mendonim për të ngritur kopshte fëmijësh.
Bëmë kryqin dhe guxuam të ecnim më tej. Kur
ishte pothuajse e pamundur të gjenim fonde
për të ndërtuar kisha të reja dhe të rikonstru-
ktonim të vjetrat, ishte e pamundur edhe ta
mendonim të nisnim punën për të ndërtuar
shkolla fillore dhe të mesme. Lavdi Perëndisë,
e ndërmorëm këtë hap. Që nga momenti i parë,
ishte më se e qartë se kishim detyrimin për të
ofruar më të mirën e mundshme për brezin e
ri.
Duhet t’ju pohoj se u përballëm me një
dilemë të madhe, të ndërtonim një tjetër kishë
të madhe katedrale apo dy shkolla të reja?
Zgjodhëm të dytën. Do t’ju përmend disa
shifra, jo për të bërë një pasqyrë të detajuar
financiare, por që të keni një ide qoftë edhe të
përgjithshme, se sa kushtuan këto godina që u
ndërtuan dhe që do të përbënin infrastrukturën
shkollore. Po ju lë disa sekonda që të
imagjinoni një shifër. Tashmë, besoj se për këtë
çështje e keni krijuar një perceptim tuajin.
Atëherë, mund t’ju them, me rezerva, se shifra
e llogaritur, e investuar në ndërtimin e
infrastrukturës shkollore, është 22 milionë euro.
Mirëpo, nuk ishte vetëm ndërtimi i
shkollave, por ato duhej të funksiononin. Ishte
më se e qartë se nuk mund të mbuloheshin
shpenzimet e shkollave me kontributet e
familjeve të varfra. Duke qenë se shumë per-
sona, kohë pas kohe, pretendojnë se tarifa
mësimore që kërkohet nga nxënësit është e
lartë, ju ftoj një çast të mendoni një shifër, se
sa u desh të jepeshin në këto vite për
funksionimin e shkollave. Vlera e investuar për
shpenzimet funksionale, është më shumë se 10
milionë euro. Nëse këto dy vlera i kthejmë në
SHKURT 2019
lekë, shuma do të ishte më shumë se 4 miliardë
lekë. Do të thotë dikush, ku u gjetën këto?
Nuk ishte as ndonjë bankë që na i dha dhe as
institucione të tjera shtetërore, që na i vunë në
dispozicion. Duhet t’ju rrëfej se për plot 27
vjet, Kryepiskopi ka qenë i detyruar të bëhej
një “Lypës ndërkombëtar”. Sigurisht, shfrytëzoi
miqësitë, njohjet dhe pozitat e ndryshme të larta
që kishte në arenën ndërkombëtare.
Duke qenë se këtu jemi një familje, më
duhet të pohoj se nuk ishte aspak e lehtë “të
lypje”. Pashë shumë herë portën të më
përplasej në fytyrë dhe telefonat të mbylleshin
pa një përgjigje. Po i përmend të gjitha këto,
në mënyrë që, e gjithë familja jonë të kuptojë
se sa shumë Perëndia na ka bekuar dhe na ka
bërë të mira. Pa Hirin e Tij, nuk do të ishte
bërë absolutisht asgjë. Ndoshta, me këto para
do të kishim mundur të ndërtonim më shumë
kisha madhështore. Por për mua, gjithmonë
çështja më e rëndësishme është se si do të
ndërtohen brenda zemrave të njerëzve kisha
mistike, që do të lavdërojnë Perëndinë dhe do
të jenë mbartëse të dashurisë. Dhe pikërisht
në këtë vepër kontribuoni ju të gjithë. T’i
ndihmojmë fëmijët, jo thjesht të mbajnë mend
disa data dhe ekuacione, por që të bëhen njerëz
të virtytit, që të jenë qytetarë të përgjegjshëm
dhe të ndihmojnë vendin në rrugëtimin e ri.
T’i gëzoheni, pra, punës që bëni. Është
diçka e mrekullueshme!
Dhe në përfundim, dëshiroj t’ju them se
kur mendoj punën që bëni, më vjen në mendje
një varg nga Letra e Apostull Pavlit drejtuar
Selanikasve. Ai thotë se, në mënyrë të
pandërprerë mendojmë për veprën e besimit,
për mundin e dashurisë dhe për durimin e
shpresës. Ajo që i uroj gjithsecilit prej jush është
që të ofroni përherë vepër që do të jetë fryt i
besimit. Ose me fjalë të tjera, besimi juaj të
SHKURT 2019 NGJALLJA 7

shndërrohet në një vepër konkrete. Mundi juaj

të jetë vazhdimisht mund dashurie. Dhe ta them
në rendin e kundërt, dashuria juaj le të burojë
prej mundit. Durimi juaj të jetë i mbushur me
shpresë dhe shpresa juaj të jetë plot me durim.

Të jeni të sigurt se, nëse e bëni punën tuaj

në këtë mënyrë, vepra arsimore që ofroni, do
të jetë një himn i mrekullueshëm drejtuar
Perëndisë, por edhe kontributi më i çmuar për
këtë vend, i cili ka nevojë për njerëz të formuar,
të përgjegjshëm, për njerëz të virtytit.

Të bashkëpunojmë me Frymë Dashurie

për programet e shkollave tona
(vijon nga faqja 1)

epokë e shndërrimeve të thella Institucionet arsimore të Fondacionit “Fryma e Dashurisë”:

dhe të shpejta sociale, politike,
ekonomike e teknologjike, qar-
tësimi i koncepteve të arsimit
dhe të virtytit duhet të jetë një
nga përparësitë kryesore të
punonjësve shkencorë në këtë
fushë. Ky qartësim është i
domosdoshëm, sepse ndihmon
komunitetin e arsimtarëve të
çdo lloj niveli të arsimit të
planifikojnë dhe të zbatojnë
programe frytdhënëse studi-
mesh dhe veprimi të përshtatura
me kushtet dhe kërkesat sociale
e arsimore të kohës...”
Më pas, me anë të një videoje,
u vazhdua me prezantimin të
shkollës 9-vjeçare dhe asaj të
mesme “Frymë dashurie” të
Gjirokastrës, që tërhoqi vëme-
ndjen me shumanshmërinë e
- 20 kopshte në të gjithë vendin.
- Shkolla shqiptaro-amerikane “Protagonistët”, Tiranë. Kopsht, 9-vjeçare dhe e mesme.
- Shkolla “Frymë Dashurie”, Gjirokastër. Kopsht, 9-vjeçare dhe e mesme.
- Shkolla shqiptaro-greke “Frymë Dashurie”, Durrës. Kopsht, 9-vjeçare dhe e mesme.
- Shkolla e mesme dhe ajo profesionale “Frymë Dashurie”, Mesopotam.
- Kolegji “Platon”, Korçë (shkollë e mesme e përgjithshme).
procesit të edukimit, brenda dhe duke u kombinuar me etniken, mbarënjerëzore, si dhe me rëndë-
jashtë orëve të mësimit. të kultivojmë edhe identitetin sinë që ka njeriu si person i lirë
Vijoi referimi i Prof. Kristos evropian, si edhe një ndërgjegje dhe i përgjegjshëm.”
Vasilopoulos (Universiteti “Aristo- të përbotshme, ekumenike. Kjo, Pas një pushimi, u vijua me
teli” i Selanikut), me temë “Të përveç të tjerave, kontribuon prezantimin, nga një prej mësue-
shpërndajmë vlerat universale në edhe në komunikimin esencial sve, të punës së shkollës 9-vjeçare
një mjedis multikulturor”, i cili tha me këdo, duke respektuar ve- dhe asaj të mesme “Frymë da-
ndër të tjera: Sinteza multi- çantinë e tij. Ky kapërcim është shurie” të Durrësit dhe të ecurisë
kulturore e shoqërive të sotme në një linjë edhe me “kara- në rritje vit pas viti.
na imponon, paralelisht dhe kterin ekumenik” të vlerave (vijon në faqen 8)
8 NGJALLJA SHKURT 2019

Kryepiskopit Anastas iu dha

Çmimi i Fondacionit
“Princi Konstaty Ostrogski”
Më 26 janar 2019, bordi i fondacionit “Princi Konstaty Ostrogski”, Poloni, i
akordoi Kryepiskopit të Tiranës, Durrësit dhe të Gjithë Shqipërisë, Anastasit, Çmimin
e tij të përvitshëm, për veprën e tij hierapostolike të njohur mbarëbotërisht. Në
motivacion jepej përmbledhtazi vepra e Fortlumturisë së Tij në disa dekada, duke u
ndalur veçanërisht në kontributin e jashtëzakonshëm për ringritjen nga gërmadhat të
Kishës Orthodhokse Autoqefale të Shqipërisë.
Ky çmim jepet për arritje të shquara në fushën e zhvillimit të spiritualitetit
orthodhoks, filozofisë dhe kulturës, si dhe për përpjekjet për afrimin e të krishterëve
mes tyre.
Mbledhja e bordit drejtohej nga Eugeniusz Czkwin, kryeredaktor i Przeglad
Prawoslawny (Revista Orthodhokse), që botohet nga ky Fondacion.
Çmimi iu akordua edhe atë Michael Quenot, nga Zvicra, ekspert i ikonave; Prof.
Andrzej Romanowski, studiues dhe gazetar; Jan Smyk, gazetar në Radion Polake
dhe aktivist shoqëror, dhe Shoqatës së Gazetarëve Ukrainas.

Të bashkëpunojmë me Frymë Dashurie

për programet e shkollave tona
(vijon nga faqja 7)
Mbresëlënëse ishte edhe
videoja që prezantonte punën
shumë të suksesshme të shkollës
së mesme profesionale dhe asaj të
përgjithshme të Mesopotamit,
Sarandë.
Vëmendjen e të pranishmëve
e tërhoqi veçanërisht prezantimi i
Kolegjit Universitar “Logos”, i
mbajtur nga Rektorja, prof. dr.
Nikoleta Mita. Ky prezantim ishte
dhe një ftesë për maturantët për
t’u regjistruar në këtë Universitet
të Kishës sonë me një histori
shumëvjeçare suksesi, që tashmë
ka shtuar degë dhe mundësi të reja
për të rinjtë. Ajo theksoi gjithashtu,
se nxënësit e shkollave të Kishës
dhe sistemin arsimor ku ata janë
përfshirë nuk e shikonin vetëm si
mundësi për t’i pasur studentë, por
si marrëdhënie të dyanshme, ku
“Logos” do kontribuojë për rritjen
e nivelit të mësimdhënies në këto
shkolla, me anë të seminareve, të
studimeve shkencore, të këshilli-
meve etj.
Një vend i veçantë iu dha dhe
prezantimit të degës së Teologjisë
Sociale dhe Shkencave Religjioze,
e cila zhvillohet në kampusin në
Manastirin e Shën Vlashit.
Edhe dreka e përbashkët
shërbeu si një vazhdim prezantimi,
njohjeje dhe diskutimesh për të
pranishmit.
Veprimtaria vijoi me diskutime
në grupe për temat e simpoziumit.
Në fund, u bë edhe vlerësimi i asaj
çka u arrit dhe synimet për më tej,
që u moderuan nga një panel me
drejtuesit e këtyre shkollave.
Gjithashtu, gjithë të pranishmit
bënë një foto të përbashkët me
Kryepiskopin Anastas, si kujtim të
kësaj veprimtarie dhe morën një
libër dhuratë nga Fortlumturia e
Tij.
Thoma Dhima
SHKURT 2019
Disa shënime nga historiani
amerikan James S O’Donnel, se
si u prishën objektet fetare nga
regjimi komunist.
...Para se të fillonte persekutimi
i fesë në Shqipëri, pas ardhjes së
komunizmit në fuqi, Shqipëria kishte
70% myslimanë, 20% orthodhoksë
dhe 10% katolikë... Enver Hoxha i
nis ngadalë sulmet e tij kundër fesë.
Reforma Agrare në vitin 1945 kon-
fiskoi thuajse të gjitha pronat e tyre...
Në vitin 1949, qeveria përshkallëzoi
sulmet ndaj fesë, me kalimin e
dekretit 743, i cili thoshte se prakti-
kat fetare lejohen, por nuk duhet
të kundërshtojnë ligjet e shtetit
socialist; çdo fe duhej ta shkëpuste
tërësisht veten nga ndikimet e huaja,
siç ishte Vatikani, Patriarkana etj.
Me qëllim për të çliruar popullin
nga besimi fetar e zakonet prapa-
nike, partia ka zhvilluar një fushatë
të gjerë propagandistike shkencore
ateiste me anë të artikujve në shtyp
dhe në radio, në libra, leksione, filma
etj. Çështja e luftës ndaj fesë në
shkolla është e rëndësishme, pasi
këtu Enver Hoxha ka përdorur një
mënyrë dinake dhe inteligjente në
të njëjtën kohë. Strategjia përbëhej
pikësëpari nga rrënjosja e propaga-
ndës ateiste në mendjet e fëmijëve
në shkolla. Me kalimin e kohës, kjo
strategji dha efektet e saj dhe
gjithnjë e më shumë shqiptarë nuk
dinin më për fenë, sidomos pas
mbylljes së kishave e xhamive pas
Revolucionit Kulturor më 1967.
Qëllimi i dytë i metodës së regjimit
ishte informimi prej nxënësve, se
cilët prindër praktikonin besimin
fetar. Frika se mos zbuloheshin prej
fëmijëve të tyre në shkolla bëri që
shumë prindër besimtarë të ndalo-
nin ritet e tyre në shtëpi dhe mësi-
min e fesë për fëmijët.
Një tjetër metodë e përdorur ku-
ndër besimit fetar ishte sulmi verbal
ndaj praktikave fetare gjatë ditëve
të shenjta fetare si Bajrami, Pa-
shkët, Krishtlindjet. Në shumë
vende publike si shkolla, fabrika e
qendra të tjera, nisën të shpër-
NGJALLJA
Çaste nga persekutimi ateist
ndaheshin ushqime të ndaluara nga
feja, si mish, ose prodhime bulmeti,
dhe ata që refuzonin të pranonin
ushqimet, denoncoheshin.
Sfida ndaj fesë u intensifikua në
një luftë të hapur pas fjalimit të
Enver Hoxhës më 6 shkurt 1967
dhe sulmet kundër saj nuk bëheshin
në mënyra të tërthorta, por me sul-
me të ashpra e të hapura ndaj kujt-
do që i rezistonte ndryshimeve. Na-
tyra klandestine e përpjekjes që në
teori kishte si qëllim bindjen paqë-
sore ideologjike të njerëzve në bazë
të argumenteve logjike, u braktis
tashmë nga autoritetet. Disa autorë
shqiptarë bëjnë paralelizma mes
intensifikimi të luftës ndaj fesë në
Shqipëri e Revolucionit Kulturor që
nisi të zhvillohej në të njëjtën kohë
në Kinë nga Mao Ce Duni. Kina
ishte aleati i vetëm i Shqipërisë në
atë kohë dhe sigurisht që ishte dhe
model i politikës komuniste për t’u
ndjekur nga Hoxha. Por, mes dy
lëvizjeve, kishte ndryshime, pasi
udhëheqja shqiptare e përdori Re-
volucionin Kulturor Kinez si pre-
tekst për të goditur gjithçka që kon-
sideronte si armike në Shqipëri.
Shkrimi i mëposhtëm është një
nga argumentimet e Partisë së
Punës për masat, e cila kërkon që
lexuesit të besojnë se fushata ishte
një nismë spontane e rinisë shqip-
tare: “Rinia dhe masa të tjera të
popullit në qytete e fshatra u ngritën
në këmbë duke kërkuar që kishat,
xhamitë, tempujt e manastiret, të
mbylleshin bashkë me të gjitha
vendet e tjera të ‘shenjta’. Gjitha-
shtu kleri duhej të hiqte dorë nga
jeta parazitare fetare dhe të bëhej
klasë punëtore si gjithë të tjerët,
duke jetuar me punën e djersën e
tyre”. Sigurisht që një shpjegim i
tillë është qesharak, ose të paktën
shumë i ekzagjeruar. Por rezultati i
kësaj lëvizjeje “spontane e të
paprovokuar” ishte mbyllja e rreth
2200 kishave e xhamive dhe Shqi-
përia u bë vendi i parë në botë pa
asnjë kishë, xhami, hoxhë apo prift.
Domethënia e fitores në luftën
ndaj fesë përshkruhet në një fjalim
të Hoxhës në Komitetin Qendror
të Partisë në vitin 1973: “A nuk
ishte goditja jonë shkatërrimtare
Thesare të trashëgimisë bizantine
Katedralja e Metamorfozës e Qefalusë, Sicili. Fillimi i shek. XII.
Mozaiku i Krishtit Pantokrator dhe pjesë të tjera.
9
ndaj dogmave fetare, sëmundjes së
lashtë, helmit të merimangës së
zezë, akti më heroik, më i aftë dhe
më i ditur i partisë sonë?... Lufta
kundër ideologjisë fetare është e
lidhur ngushtë me luftën kundër
imperializmit dhe revizionizmit, dhe
me përpjekjen e fitores së socializ-
mit dhe komunizmit”. Me gjithë
zbatimin e ashpër të këtyre pol-
itikave dhe dënimet e ashpra ndaj
atyre që i kundërshtonin, besimi
fetar ende nuk ishte zhdukur nga
vendi, pasi kjo ishte një detyrë që
vetë Enver Hoxha pranonte se ishte
gati e pamundur. Hoxha thotë: “Ne
duhet të jemi realistë, përpjekja ndaj
zakoneve të prapambetura, tradita-
ve e normave fetare nuk ka mbaru-
ar, pasi është një përpjekje e gjatë,
e komplikuar dhe e vështirë”.
...Sulmet ndaj ndikimeve fetare
morën një tjetër shtytje më 23
shtator 1975, kur Kuvendi Popullor
i Shqipërisë kaloi dekretin 5339, i
cili kërkonte: “Qytetarët që kanë
emra ose mbiemra të papërshtat-
shëm nga pikëpamja politike,
ideologjike ose morale janë të de-
tyruar t’i ndryshojnë ato”...
10
Ata që punuan për Kishën tonë
Shembull i vlerësimit të traditës orthodhokse
Para disa kohësh, në kishën e
Shën Nikollës, në Paftal të Mi-
tropolisë së Beratit, u organizua
një shërbesë përkujtimore për atë
Athanasin, priftin që për një çerek
shekulli u kishte shërbyer banorëve
orthodhoksë të këtij fshati dhe të
fshatrave të tjera pranë tij. Paftali
dhe kisha e tij me histori ndërtimi
qysh nga viti 1875, bëri bashkë
anëtarë të familjes dhe miq të saj,
për të përkujtuar 90-vjetorin e
ndarjes nga jeta të atë Athanasit,
NGJALLJA
Organ i Kishës Orthodhokse
Autoqefale të Shqipërisë
Themelues:
Kryepiskopi Anastas
Del nën kujdesin
e Këshillit Botues
Kryeredaktor: Thoma Dhima
Adresa:
Qendra Sinodike,
Bulevardi “Dëshmorët e Kombit”,
Nr. 5, Tiranë
Tel: +355 4 2257261/2;
Fax: +355 4 2257263
E-mail: zyrashtypitkoash@gmail.com
orthchal@orthodoxalbania.org
Shtypur
në shtypshkronjën “Ngjallja”
NGJALLJA
që përkonte edhe me 150-vjetorin
e tij të lindjes. Papa Thanasi, ishte
varrosur, sipas traditës, prapa
Ajodhimës së Kishës. Por koha,
vitet, dhe veçanërisht ngjarjet e
vitit të mbrapshtë 1967 e kishin
dëmtuar varrin e tij; kishin thyer
kryqin tradicional orthodhoks, po
edhe pjesë të tjera. Shërbesa u krye
nga atë Kristaq Subashi.
Papa Thanasi ishte biri i Panajot
Naskaj, me origjinë nga Zheji i
Gjirokastrës. Pas përplasjes me
sundimtarin turk të krahinës, një
përplasje në kufijtë e jetës dhe vde-
kjes, kur me besimin e shqiptarëve
të krishterë, që nuk iu nënshtruan
ndërrimit të fesë, Panajoti i Nas-
kajve, bashkë me gjithë farefisin dhe
familjarët e Kustajve, Skurajve etj.
u larguan familjarisht nga Zheji.
Pas një rrugëtimi më shumë natën
e të ndjekur këmba-këmbës nga
xhandarët turq, u vendosën filli-
misht në Malëshovë të Beratit, ku
ngritën çadrat dhe, pas një viti, kur
pasiguria për jetën po shfaqej ha-
pur, u ndjenë më të mbrojtur duke
marrë përsëri kodrat e malet dhe u
vendosën rrëzë malit Shpirag, në
fshatin Paftal me pak tokë buke, i
mbushur me shkurre, driza e pyje
me drurë të lartë.
Thanasi lindi në vitin 1868 dhe
ishte djali i tretë i Panajotit. I ati,
si njeri i dhënë pas dijeve, e dërgoi
të birin në Berat ku, pas shkollës
fillore, përfundoi edhe shkollën
qytetëse greke. Më pas mësoi edhe
mjeshtërinë e rrobaqepësit, duke u
dalluar si mjeshtër zanatçi në këtë
profesion dhe u vendos me banim
në Berat.
Thanasi jetonte në një shtëpi
në lagjen e vjetër “Mangalem”, ku
dhe u martua me Athina Ikonomin
nga Vokopola, bijë e një familjeje
priftërore prej dymbëdhjetë bre-
zash dhe motra e intelektualit të
njohur Perikli Ikonomi, me origjinë
nga Hormova e Tepelenës. Është
po ky zinxhir stërgjyshor, ku bën
pjesë edhe Çaush Prifti i famshëm,
i cili, u vra mizorisht nga Ali Pashë
Tepelena, bashkë me burrat e tjerë
të fshatit, sepse nuk pranuan të
ndërronin besimin e krishterë or-
thodhoks. Që nga ajo kohë, këtë
figurë mbrojtëse të Krishterimit,
populli i krahinës së tij e përjetësoi
me vargjet:
Çaush Prifti, Çaush Hormova,
Gjallë në lëmë në hell të shkova,
Gjak e dhjamë t’i kullova,
Besën dot nuk ta ndërrova.
Pas kësaj ngjarjeje, aty rreth
vitit 1778, i gjithë fisi i Çaush Priftit
u shpërngul përgjithmonë nga
vendlindja Hormovë, për t’u ve-
ndosur në Vokopolë të Beratit,
asokohe një fshat i humbur me
pesë shtëpi. Këtej i kishte rrënjët
gruaja e Thanasit, Athinaja, me të
cilën do të kishte vetëm një djalë,
Vlashin, që lindi në vitin 1900. Por,
kur i biri ishte dy vjeç, gruaja e
Thanasit ndërroi jetë.
Duke njohur formimin kulturor
dhe fetar të Thanasit, Mitropoliti i
Beratit, Vasili, e thirri dhe i propozoi
detyrën e priftërisë në kishën e
Shën Kollit në Paftal, meqenëse në
këtë fshat, që kishte 50 familje
SHKURT 2019
orthodhokse dhe 450 banorë,
mungonte prifti. Thanasi e mirë-
priti këtë propozim, si një nderim
dhe vlerësim i veçantë, por një
ndrojtje e kishte: A do të ishte i aftë
që ta përmbushte me nder këtë
detyrë fisnike dhe të shenjtë? Ndaj
e shtynte vendimin.
Me kërkesë të besimtarëve
orthodhoksë të fshatit, që e njihnin
mirë familjen nga i kishte rrënjët
Athanasi, Mitropoliti e thirri për
herë të dytë dhe pas një vizite
mbresëlënëse në Paftal, Thanasi
u dorëzua prift në kishën e Shën
Nikollës, në vitin 1904.
Atë Athanasi ishte rritur në
një rreth familjar me tradita, që
shquhej për ndjenjat e atdhe-
dashurisë, ndaj aty, në hajatin e
kishës, që shërbente edhe si shkollë
greke, filloi t’u mësonte fëmijëve
të fshatit shkrim e këndim shqip,
duke përdorur abetaret shqipe që
qarkullonin fshehtas dorë më dorë.
Me dashuri dhe besim të plotë
te Perëndia, atë Athanasi shërbeu
në këtë kishë deri në fund të jetës
së tij. Ai vdiq 90 vjet më parë, në
shtator 1928.
Aleksandër Papa
SHKURT 2019 NGJALLJA 11

Kalendari
Kungimi i shpeshtë i Liturgjive Hyjnore,
MARS 2018
Nga priftmurg Filemon Stavronikitasi fort shërimin e plagëve tona”. Pra, të kungohemi një
herë në vit, ashtu siç e kanë bërë zakon disa, duke e 2 E Shtunë † E Shpirtrave.
Kungimi me Trupin dhe me Gjakun e Krishtit nuk konsideruar misterin të denjë vetëm për shenjtorët, Dësh. Isihi, senator, dhe Eftalia.
është thjesht një “detyrë” që duhet ta kryejmë një herë nuk përputhet me traditën e Kishës. Përkundrazi, nuk Osh. Nikolla Plana.
në vit, por është Misteri më i Madh. Eukaristia Hyjnore duhet të harrojmë se ai që na shenjtëron është hiri që
3 E DIEL † TË LIDHURIT E
është zemra e jetës së Kishës; është shprehje e unite- marrim përmes Mistereve. Çdo sjellje tjetër shpreh
MISHIT (Gjykimi i Fundit).
tit të saj me Krishtin. Përmes Eukaristisë Hyjnore më tepër krenari sesa përulësi, sepse njerëzit që Dësh. Kleoniku etj.
bashkohemi plotësisht me Krishtin, por kjo plotësi du- afrohen rrallë drejt kungimit besojnë se janë të denjë 9 E Shtunë † 40 dësh. e
het të ripërtërihet dhe të thellohet vazhdimisht, sepse për t’u kunguar. Më e parapëlqyer do të ishte të Sebastisë (Melitoni, Flavio,
ai që është i dashuruar me Perëndinë dëshiron të the- kungoheshim çdo të diel, me përulësi dhe të bindur Aeti, Valeri, Sisini). (Hahet
llohet gjithmonë e më shumë në këtë marrëdhënie. se asnjëherë nuk jemi të denjë për t’u kunguar, sesa bulmet dhe peshk)
të mendojmë, të errësuar nga krenaria, se pas një
Mirëpo, janë disa që thonë se një laik nuk duhet të periudhe kohore do të jemi të denjë të kungohemi. 10 E DIEL † TË LIDHURIT E
kungohet shumë shpesh. Madje, thonë ata, mjafton DJATHIT (Falja e Kreshmimi).
një herë në vit. Por, të gjitha këto, shkruan i ndjeri atë Si rrjedhim, askush nuk mund ta mbështesë Dësh. Anekti. (Hahet bulmet
dhe peshk)
Aleksandër Shmeman, janë thjesht shpresëtari dhe praktikën e sotme të kungimit të rrallë mbi traditën
13 E Mërkurë † Transf. i lips.
përulësi e gënjeshtërt,
të Niqiforit të Kon/pojës.
madje janë shenjë Hierod. Mario. Osh. Geraldi.
krenarie. Kur dikush 15 E Premte † Ap. Aristovuli
vendos se sa shpesh nga 70-t, i Britanisë. Dësh. Ro-
do të kungohet me mili, Timolau. (I e Akathistit)
Trupin dhe Gjakun e 16 E Shtunë † Mrekullia e
Krishtit, ai bëhet grurit nga shën Theodhori.
matës i “denjësisë” Dësh. Savini, Juliani.
së vet, duke përca-
ktuar se sa herë do 17 E DIEL † I KRESHMËS
(E Orthodhoksisë). Osh.
të marrë brenda tij
Aleksi, njeriu i Perëndisë.
Dhuratën hyjnore. 20 E Mërkurë † Oshd. në Ma-
Ky është një inter- nastirin e Shën Savës. Dëshg.
pretim dashakeq i Aleksandria, Klaudia, Efrasia.
fjalëve të apostull 22 E Premte † Vasili i Angirës.
Pavlit: “secili të shqyrtojë më parë veten dhe pastaj të kishtare. Të gjithë ata që e kanë shqyrtuar me kujdes Dëshg. Kalinika. Dësh. Okta-
hajë nga Buka dhe të pijë nga Kupa” (I Kor. 11:28). traditën e shenjtë, e shohin këtë praktikë si një de- viani. (II e Akathistit)
Apostull Pavli nuk tha: “Secili le të shqyrtojë më parë vijim nga tradita e pastër. Në një prej ligjëratave të tij, 23 E Shtunë † Dësh. Nikoni
veten dhe nëse nuk është i kënaqur nga vetja, të mos shën Grigor Pallamai guxonte t’i nxiste besimtarët të dhe 199 nxënësit e tij. Dësh.
kungohet”, por nënkupton pikërisht të kundërtën. kungoheshin pothuajse çdo ditë. Dometi. Dësh. i ri Lluka.
Eukaristia Hyjnore, e cila është ushqimi dhe burimi i
24 E DIEL † II KRESHMËS
jetës sonë, është ajo përmes së cilës jetojmë. Qasja e Pra, vëllezërit e mi të dashur më Krishtin, me
(Grigor Pallamai). Hierod.
vetme e vërtetë ndaj Eukaristisë Hyjnore, që është ndërmjetimet e shenjtorëve tanë, le të përpiqemi të Artemoni, Partheni.
në përputhje me traditën e Kishës, është bindja ndaj kthehemi drejt jetës së dëlirë kishtare, drejt etjes për 25 E Hënë † # Ungjillëzimi
Kishës. Kjo bindje shprehet shumë bukur dhe shumë një pjesëmarrje më të shpeshtë në Kungimin Hyjnor. i Hyjlindëses Mari (Vangjeli-
thjesht tek uratat e parapërgatitjes për t’u kunguar: Të krishterët e parë e kishin kuptuar se pjesëmarrja zmoi).
“O Zot dhe Imzot, nuk jam i denjë të vish e të banosh në Kungimin Hyjnor ishte kusht paraprak i misionit të 27 E Mërkurë † Dëshg. Ma-
nën strehën e çatisë së shpirtit tim, por meqenëse Ti, tyre në botë, i shërbimit të tyre në botë. Pas Liturgjisë, trona. Dëshg. Lidia. Roberti,
si njeridashës, dëshiron të banosh brenda meje, unë ata ktheheshin sërish në jetën e tyre të përditshme ndriç. të Bavarisë dhe Austrisë.
marr guxim dhe afrohem drejt kungimit”. Pra, kjo është dhe fytyrat e tyre shkëlqenin nga drita, gëzimi dhe 29 E Premte † Hierod. Marku
ftesa që na bën Kisha. Dhe ne i bindemi Perëndisë paqja e Mbretërisë së Perëndisë. Ata nuk kishin as i Arethusës. Dësh. Varahisi etj.
në Persi. (III e Akathistit)
dhe Kishës. programe dhe as manualë teorikë katekizmi, por kudo
30 E Shtunë † Pr. Joad. Osh.
që shkelnin menjëherë mbinin farat e Mbretërisë, Joani i Shkallës. Osh. Joani në
Shën Joan Kasiani, shkruan: “Nuk duhet të që- forcohej besimi, shndërrohej jeta e njerëzve dhe të pus. Shën Evula.
ndrojmë larg kungimit për shkak të padenjësisë sonë. pamundurat bëheshin të mundura. Dhe kur i pyesin
Përkundrazi, le të afrohemi edhe më shpesh, në më- se nga e kishte burimin ky ndriçim dhe kjo forcë kaq 31 E DIEL † III KRESHMËS
nyrë që të na shenjtërohet shpirti dhe të na pastrohet e madhe, ata e dinin fort mirë përgjigjen dhe dinin ku (Falja e Kryqit). Ipati i Gangrës.
mendja, por me përulësi dhe me bindje, në mënyrë që, t’i drejtonin njerëzit. Inocenti i Moskës.
duke menduar rreth padenjësisë sonë, të dëshirojmë
12 NGJALLJA SHKURT 2019

Këshilli Ndërfetar i Shqipërisë i bën thirrje politikës shqiptare

për dialog dhe vetëpërmbajtje
Këshilli Ndërfetar i Shqipë- Ne të gjithë së bashku, duhet të risë shqiptare, të atyre nënave dhe Zoti e bekoftë Shqipërinë
risë (Komuniteti Mysliman i këmbëngulim fort te virtyti i shpre- baballarëve fisnikë, që ushqyen dhe popullin tonë!
Shqipërisë, Kisha Ortodokse sës, që po plagoset dita-ditës, duke brezat me dashurinë e shenjtë për
Autoqefale e Shqipërisë, Kisha i bërë thirrje të gjithë faktorit politik këtë tokë, e sidomos të rinisë sonë, Me respekt,
Katolike e Shqipërisë, Krye- të lërë mënjanë dhunën verbale e cila meriton një vend me një të Këshilli Ndërfetar
gjyshata Botërore Bektashiane apo fizike, përçmimin e kundërshta- ardhme shpresëplotë. i Shqipërisë
dhe Vëllazëria Ungjillore e Shqi- rit politik, dhe të gjejnë medoemos Lusim Zotin për më shumë
përisë), po ndjekin me shqetësim zgjidhje në dobi të të gjithë shoqë- dashuri, mirëkuptim e bashkëpunim. Tiranë, 27 shkurt 2019
situatën politike në vendin tonë,
e cila ndikon drejtpërsëdrejti në
aspektin social, ekonomik dhe në
të ardhmen e rinisë sonë, duke
krijuar një gjendje të pasigurt dhe
duke cenuar shpresën e një po-
pulli të vuajtur, por vital e të fortë
përballë sprovave me të cilat
është përballur historikisht.
Këshilli Ndërfetar i Shqipërisë
i bën thirrje politikës shqiptare
për dialog dhe vetëpërmbajtje, si
dhe për zgjidhje të konfliktualitetit
të tejzgjatur, i cili po thellon dhe
më shume varfërinë e shqiptarë-
ve, ikjen e tyre, dobësimin e insti-
tucioneve demokratike në vendin
tonë, si dhe po dëmton rëndë ima-
zhin e Shqipërisë përpara botës.

Dhurohet gjak për fëmijët talasemikë

Në muajin shkurt, studentët dhe dallon gjithë veprimtarinë e kësaj kontributi dhe mësimet e Krye- Këto vlera, bashkë me nivelin e
personeli i Kolegjit Universitar shkolle të lartë dhe të të gjitha piskopit Anastas për të ndihmuar lartë akademik, transmetohen në
“Logos”, në bashkëpunim me institucioneve arsimore të Kishës më të dobëtit, pa asnjë lloj dallimi, KU “Logos” edhe te studentët që
Kryqin e Kuq Shqiptar, dhuruan sonë. Ajo e ka bazën dhe frymë- gjatë gjithë veprës së tij të jashtë- mësojnë aty.
gjak për fëmijët që vuajnë nga zohet nga ndjeshmëria, dashuria, zakonshme në vendin tonë.
talasemia.
Duhet theksuar se ky bashkë-
punim me Kryqin e Kuq nuk do
kufizohet te ky dhurim, por do për-
fshijë edhe veprimtari për të nxitur
dhe mbështetur të rinjtë që të bëhen
vullnetarë të dhurimit të gjakut. Ky
veprim është mjaft i rëndësishëm,
sepse ka mungesa të theksuara
gjaku dhe dhuruesish si për ne vojat
e të sëmurëve kronikë ashtu dhe
për spitalet.
Kjo mënyrë qasjeje në çështjet
e ndjeshme sociale karakterizon dhe