UNIVERZITET U BIHAĆU

TEHNIČKI FAKULTET
BIHAĆ

DODIPLOMSKI STUDIJ
MAŠINSKI ODSJEK
3. GODINA/V SEMESTAR

OBRADNI SISTEMI I
1. GRAFIČKI RAD

NASTAVNIK: dr sc. Edina Karabegović, vanredni profesor

SARADNIK: dr sc. Sanel Gredelj, viši asistent

STUDENT: Hasan Cinac 1325

Bihać, decembar 2018. godine

 1. Određivanje minimalnog broja okretaja
1000∙𝑣 1000∙100
𝑛𝑚𝑖𝑛 = = = 398 [𝑜⁄𝑚𝑖𝑛].
𝜋∙𝐷𝑚𝑎𝑥 𝜋∙80

2. Određivanje faktora stepenovanja

𝑚−1 𝑛𝑚𝑎𝑥 4−1 9000

𝜑= √𝑛 = √ = 2,80
𝑚𝑖𝑛 398

3. Standardni faktor stepenovanja

Usvaja se prva manja vrijednost : 𝝋 = 𝟐, 𝟓

4. Standardne vrijednosti brojeva obrtaja

𝑛1 = 400 [𝑜⁄𝑚𝑖𝑛].

𝑛2 = 1000 [𝑜⁄𝑚𝑖𝑛].

𝑛3 = 2500 [𝑜⁄𝑚𝑖𝑛].

𝑛4 = 6250 [𝑜⁄𝑚𝑖𝑛].

5. Ekvivalentni prečnici

1000 ∙𝑣 1000 ∙100

𝐷1 = = = 79,62 [𝑚𝑚]
𝜋 ∙𝑛1 𝜋 ∙400

1000 ∙𝑣 1000 ∙100

𝐷2 = = = 31,88 [𝑚𝑚]
𝜋 ∙𝑛2 𝜋 ∙1000

1000 ∙𝑣 1000 ∙100

𝐷3 = = = 12,74 [𝑚𝑚]
𝜋 ∙𝑛3 𝜋 ∙2500

1000 ∙𝑣 1000 ∙100

𝐷4 = = = 5,10 [𝑚𝑚]
𝜋 ∙𝑛4 𝜋 ∙6250

6. Gubitak brzine

𝜑−1 2,5−1 𝑚
∆𝑣 = ∙𝑣 = ∙ 100 = 60 [ ]
𝜑 2,5 𝑚𝑖𝑛
7. Testerasti dijagram u prirodnim koordinatama

Slika 1. Testerasti dijagram zupčastog prijenosnika u prirodnim koordinatama

 8. Radni testerasti dijagram

log v = log (100) = 2

log 𝐷1 = log (79,62) = 1,90
log 𝐷2 = log (31,88) = 1,50
log 𝐷3 = log (12,74) = 1,10
log 𝐷4 = log (5,10) = 0,70

Slika 2. Testerasti dijagram zupčastog prijenosnika u logaritamskim koordinatama

9. Šlezingerov dijagram

Slika 3. Šlezingerov dijagram zupčastog prijenosnika

10. Kinematska šema prijenosnika :

Slika 4. Kinematska šema zupčastog prijenosnika

 11. Proračun broja zubaca

 Zupčasti par 𝒁𝟏 /𝒁𝟐

𝑍1 = 𝑍𝑚𝑖𝑛 = 17 usvaja se
𝑍1
= 𝜑−𝟏 = 0,4
𝑍2

𝑍1
𝑍2 = = 43
𝜑−1

𝑍1 = 17 𝑍2 = 43

 Zupčasti par 𝒁𝟑 /𝒁𝟒

Z3 + Z4 = Z1 + Z2 = 60
𝑍3
=𝜑1 = 2,51 = 2,5
𝑍4

Z3 = 60 - Z4
𝑍4 = 𝑍3 · 0,4
Z1 = 0,4∙ Z2

Z3 = 43; Z4 = 17

 Zupčasti par 𝒁𝟓 /𝒁𝟔

𝑍5 = 30 usvajamo (približno prethodnom zbiru, i djeljivo sa dva)

𝑍5
= 𝜑0 = 1
𝑍6

𝑍5 = 30 𝑍6 = 30
  Zupčasti par 𝒁𝟕 /𝒁𝟖
Z5 + Z6 = Z7 + Z8 = 60
𝑍7
=𝜑1 = 2,51 = 2,5
𝑍8

Z8 = 𝑍7 · 0,4
Z7 = 60 − Z8
Z8 = 17 Z7 = 43

12. Proračun stvarnih brojeva obrtaja

𝑍1 𝑍5
n1 = 𝑛𝑢 ∙ · = 395 [o/min]
𝑍2 𝑍6

𝑍1 𝑍7
n2 = 𝑛𝑢 ∙ · = 1000 = 1000 [o/min]
𝑍2 𝑍8

𝑍3 𝑍5
n3 = 𝑛𝑢 ∙ · = 1000 = 2529 [o/min]
𝑍4 𝑍6

𝑍3 𝑍7
n4 = 𝑛𝑢 ∙ · = 1000 = 6397 [o/min]
𝑍4 𝑍8

13. Odstupanje stvarnih brojeva obrtaja (vrši se na osnovu stvarnih i standardnih

brojeva obrtaja)
𝒏𝒓𝒂č− 𝒏𝒔𝒕𝒗
o Koristi se obrazac za proračun relativne greške : ∆𝒏𝒊 = , čije su
𝒏𝒔𝒕𝒗

dozvoljene granice 2% - 4.5%

i Standardni Proračunati Greška Ocjena

1 400 395 1,25% U granicama
2 1000 1000 0,00% U granicama
3 2500 2529 1,15% U granicama
4 6250 6397 2,35% U granicama

Tabela 1. Odstupanje brojeva obrtaja kod zupčastog prijenosnika

14. Proračun podionih prečnika, vrši se na osnovu usvojenog modula i broja zuba

Usvaja se modul 𝒎𝒏 = 4[mm]

Koristeći obrazac 𝑫𝒊 = 𝒁𝒊 ∙ 𝒎𝒏 , podioni prečnici će biti :

i Modul 𝒎𝒏 Broj zubaca 𝒁𝒊 Podioni prečnik 𝑫𝒊

[mm]
1 4 17 68
2 4 43 172
3 4 43 172
4 4 17 68
5 4 30 120
6 4 30 120
7 4 43 172
8 4 17 68

Tabela 2. Prečnici zupčanika kod zupčastog prijenosnika