Академический Документы
Профессиональный Документы
Культура Документы
Ma.A ntonieta Sánctiez Ríos*, Julio C. González Lara*, Aaron del Valle Reyes*,
Mànica L. Ayala Nieto*, Patricia Padilla Ávila*, Janett Sánctiez Duran*, Juan Rico Pérez*
Lipia A juirre Meza**, Guillermo Quintanilla Rodríguez**, Daniel García Urbano*,
Crist ina Pérez Castillo*, Paula A. Fuentes Franco*, Antonio Reyes Vázquez*
y Bruno Reyna Téllez*
RESUMEN
Se realizó la bioestratigrafía de alta resolución con base al nanoplancton calcáreo,
los foraminíferos planctónicos y bentónicos, así como con los palinomorfos marinos y
continentales de dos pozos, localizados en la parte occidental del Golfo de México. La
edad asignada para los sedimentos es del Pleistoceno Temprano al Mioceno Medio.
El Pleistoceno Temprano está representado por asociaciones de nanoflora y micro-
fauna correspondientes a la Biozona de Pseudoemíltania lacunosa (NN19) y la Biozona
de Globorotalia truncatulinoides truncatulinoides, y por las especies de dinofla
gelados Polysphaeridium zoharyi, Lingulodinium machaerophorum, Spiniferites
membranáceas, Multispinula quanta y Spiniferites delicatus. Estos sedimentos
se depositaron en una profundidad somera de Nerítico Interno-Nerítico Medio.
El Plioceno se caracteriza por las biozonas de nanofósiles de Discoaster brouweri
(NN18). Discoaster pentaradiatus (NN17), Discoaster súrcalas (NN16),
Reticulofenestra pseudoumbilica (NN15), Discoaster asymmetricus-Amauro-
lithus tricorniculatus (NN14-NN12) y las biozonas de foraminíferos planctónicos de
Globorotalia tosaensis tosaensis, Globorotalia miocenica y Globorotalia mar
garítae. y por las especies de dinoquistes Melitasphaeridium choanophorum,
Nematosphaeropsis labyrinthea, Operculodinium crassum, Hystrichokolpoma
rigaudiae y Spiniferites ellipsoideus. La paleobatimetría corresponde al Nerítico
Interno-Batial Superior
El Mioceno Tardío contiene microfósiles de las biozonas de Discoaster
quinqueramus (NN11). Discoaster calcaris (NN10) y Discoaster hamatus (NN9),
y las biozonas de Globorotalia humerosa y Globorotalia acostaensis (NN16). Los
dinoquistes presentes en estos sedimentos son Spiniferites mirabilis, Dapsilidinium
pastielsii. Sumatradinium hispidum, entre otros. La paleobatimetría, en la cual se
depositaron estos sedimentos corresponde a Nerítico Externo-Batial Superior
Instituto Mexicano del Petróleo.
Petróleos Mexicanos.
BIOESTRATIGRAFÍA DE ALTA RESOLUCIÓN EN SEDIMENTOS DEL NEÓGENO DE DOS POZOS DEL OCCIDENTE DEL GOLFO DE MÉxiccm
Los estratos del Mioceno Medio están representados por las biozonas de nano-
plancton calcáreo: de Discoaster hamatus (NN9). Catinaster coalitus (NN8). Dis
coaster exilís (NN6) y Sphenolithus heteromorphus (NN5). y las biozonas de
Globorotalia mayeri. Globigerinoides ruber, Globorotalia fohsi lobata-Globoro-
talia robusta, Globorotalia fohsi fohsi y probablemente una parte de la Biozona de
Globorotalia fohsi peripheroronda y p o r el dinoquiste Spiniferites hypera-
canthus. Estos estratos se depositaron, principalmente, en el Nerítico Externo-Batial
Superior.
Los parámetros de diversidad y abundancia de los nanofósiles presentan variacio
nes notables a través de las dos columnas analizadas: en el Pozo A se observa una fuerte
predominancia de los nanofósiles calcáreos y de los palinomorfos marinos en el Nerítico
Externo, mientras que los foraminíferos planctónicos muestran un incremento en el Batial
Superior En el Pozo B es notoria la abundancia de los palinomorfos continentales hacia
el Nerítico Interno-Nerítico Medio y una disminución en el Nerítico Externo-Batial Supe
rior.
E BIOZONAS
D
A
D
NC FP
Martini.
1971
U C3 CD Si.i
515
/
CL
s
LU
I-
785 785
o O
D
z LU
LU
O
O O
^715
a.
^24
Ci
<
o NN10
3245
z
m
o
O
a
UJ
1
_4900 Jl
E BIOZONAS
D
A
D l . i
NC FP _ S
,tyÁ CD o. .a
Miìtlini
1971
Bollii. 1985 Blow, 1969
ü §1
111
o <
o ce
t-
w
Q.
.is
s is
O
Q
a:
<
m o
a o S
o
O
3 iS
2 S
UJ
ü
O
.S .2
3 •&
o OJ
o B
PROF. EN M.
O
NERÍTICO OCÉANO
3! NÍ 50
INT.
o-
ä zi 150
200
TRANS.
500
2000
g. o
i o > 4000
>
9000
1-
NERITICO INTERNO
NERITICO MEDIO-EXTERNO
Ammonia beccarii
Amphistegina lessoni * Spiniferites bentorii NERITICO EXTERNO-
Bigenerina irregularis * Spiniferites mirabilis BATIAL SUPERIOR
Bigenerina nodosaria * Spiniferites elongatus
Criboelphidium advenum * Spiniferites ramosus
Elphidium sp. * Impagidinium sp.
•k Spiniferites membranaceous * Nematosphaeropsis labyrinthea
Eponides antillarum * Tuberculodinium vancampoae
Florilus communis * Spiniferites mirabilis
* Polysphaeridium zoharyi * Lingulodinium machaerophorum
Florilus scaphus
Hanzawaia isidroensis * Operculodinium israelianum
Lenticulina americana var. spinulosa NERÍTICO EXTERNOk- * Spiniferites pseudofurcatus
Nonionella sp. * Spiniferites mirabilis
Quinqueloculina lamarckiana Bolivina floridana * Achomosphaera andalusiensis
Reusella sp. Bulimina marginata
Reusella spinulosa Chilostomella czizeki
Sigmoilinita tenuis Cibicidoides pseudoungerianus BATIAL SUPERIOR
Textularia mayori Cyclammina sp.
Tifarina rutila Gyroidinoides sp. Anomalinoides trinitatensis
Gyroidinoides altiformis Bulimina alazanensis
Heterolepa sp. Cyclammina cancellata
NERÍTICO MEDIO
Hoeglundina elegans Eggerella bradyi
Marginulinopsis goajiraen sis Gyroidinoides broeckhiana
Amphistegina lessonii
Brizalina alata Oridorsalis westi Martinottiella sp.
Brizalina subaenariensis Plectofrondicularia californica Melonis affinis
Bulimina sp. Planulina ariminensis Melonis pompilioides
Bulimina striata Praeglobobulimina sp. Planulina mantaensis
Cancris sagra Praeglobobulimina ovata Pullenia bulloides
Cassidulina laevigata Pullenia quinqueloba Siphonodosaria sp.
Cassidulina sp. Rectuvigerina sp. Shipouvigerina auberiana
Cibicidoides sp. Rectuvigerina transversa Usbekistania charoides
Lenticulina sp. Sigmoilopsis schlumbergeri
Nonionella turgida Polysphaeridium zoharyi
Uvigerina spp. Operculodinium israelianum
Spiniferites ramosus
Spiniferites elongatus
Lingulodinium machaerophorum * Dinoquistes
i
o
m
i.
i~
2
§
8
I
I
o
i
g
o
03
o
8
i
Figura 5.- Diversidad y abundancia de los microfósiles en el Pozo A. En este pozo sobresale la abundancia del nanoplancton calcáreo y los dinoquistes ><
en el nerítico externo, mientras que los foraminíferos planctónicosy bentónicos presentan un incremento casi similar hacia el Batial Superior Ò
o
tMa. ANTONIETA S.. JULIO C.Q. AARON DEL V.. MONICA LA.. PATRICIA P. JANNET S.. JUAN R.. LIDIA A.. GUILLERMO O.. DANIEL G. CRISTINA P. PAULA E. ANTONIO R. Y BRUNO R.
PROF. EN M.
O
NERITICO OCEANO
INT. 50
150
s>,
TRANS. 1 200
500
2000
S S
\
V ñ > 4000
>
9000
NERITICO INTERNO
Ammonia beccarii
Criboelphidium sp.
Eponides sp.
Lenticulina sp.
Lenticulina americana
Nonionella sp.
NERITICO EXTERNO NERITICO MEDIO-EXTERNO
Quinqueloculina lamarckiana
Reusella sp. Sigmoilopsis schlumbergeri * Polysphaeridium zoharyi
Hanzawaia concentrica Plectofrondicularia californica * Polysphaeridium zoharyi ktana
Hanzawaia isidroensis Cibicidoides pseudoungerianus
Hanzawaia sp. Gyroidinoides sp.
Elphidium sp. Gyroidinoides altiformis
Eponides antillarum Bolivina sp. BATIAL SUPERIOR
Siphonina sp. Bolivina floridana
Florilus spp. Bulimina marginata Pullenia bulloides
Textularia sp. Planulina sp. Melonis affinis
Pullenia quinqueloba
* Polysphaeridium zoharyi Planulina ariminensis
Shipouvigerina auberiana
* Polysphaeridium zoharyi ktana Praeglobobulimina sp.
Bulimina alazanensis
* Spiniferites delicatus Praeglobobulimina ovata
Planulina mantaensis
Chilostomella czizeki Melonis pompilioides
Hoeglundina elegans •k Impagidinium sp.
NERITICO MEDIO Cyclammina cancellata * Hystrichokolpoma rigaudiae
Oridorsalis sp. •k Nematosphaeropsis labyrinthea
Uvigerina spp. Oridorsalis westi * Spiniferites ramosus
Lenticulina sp. Operculodinium israelianum
Brizalina sp. Sumatradinium sp.
Brizalina subaenariensis Spiniferites andalusiensis
Cibicidoides sp. Dapsilidinium pastielsii
Cassidulina laevigata
Cassidulina sp.
Bulimina sp.
Amphistegina lessonii
Bulimina striata
* Dinoquistes
D I V E R S I D A D
rE D A D - A B U N D A N C
nOEOBATMETRM
"^^ÉMEX"^ P R O P O R C I Ó N MO/Ml
LÌTOLO&A MATEBIA MATERIA ' O " * ^ ' " " » ™ ' " " ™ f E ' « > N««OPL»NCTO PALINOMORFOS FDRAM1WFERO FORAMTNIFERO ^^^Qp^^jCTO PAUNOMORFOS
CALCAREO MARINOS TERRESTRES
Ü? ORGANICA INORGANICA . , . „ „ û » i C O aMTÒlllCOS " C»!."»™ MARINOS . TERRESTRES . aFKTbNICOS
Figura 7.- Diversidad y abundancia de los microfósiles en el Pozo B. Los parámetros de diversidad y
abundancia muestran variaciones importantes de toda la columna, obsérvese la predominancia del polen
y las esporas hacia los ambientes más someros en ambientes profundos, asimismo, es notoria la abundan-
cia de los nanofósiles calcáreos en el Batial Superior.
BIOESTRATIGRAFÍA DE ALTA RESOLUCIÓN EN SEDIMENTOS DEL NEÓGENO DE DOS POZOS DEL OCCIDENTE DEL GOLFO DE MEXICOt
.S
5_ Ì .o
5 ¿ t "i
1(1 V I ti
.^8
¿i
Ì
E
B I l i
5 Í
tío
t
I I I títí dd li
Él
V il
ITJ
• 3, ^ 5 í CQ o i_i
•
3q 6INN 8tNN- 9[NN
5!.-,
- SINN^glNN' 6NN M
•
Q_
• Ca•З^^P•NУèldNЗLÍ
<E o a: ra
z
LU ra 2 o c
•N33DLSI3nd •N33D[ld •N33D[H >- lili
uu
0
a
iMa. ANTONIETA S.. JULIO C . G , AARON DEL V.. MÓNICA L.A.. PATRICIA P. JANNET S.. JUAN R.. LIDIA A.. GUILLERMO Q.. DANIEL G, CRISTINA P., PAULA E. ANTONIO R. Y BRUNO R.
González-Lara. J.C.. 1994. Estudio Bioestratigráfico de una Bioestratigrafía de Alta Resolución y su Aplicación en la
Secuencia Arcillo-Arenosa del Neógeno. Basado en forami- Estratigrafía de Secuencias en Sedimentos del Mioceno-
níferos Planctónicos y Bentónicos del Sur de Veracruz y Pleistoceno de la Cuenca de Macuspana: Instituto Mexica-
Noroeste de Chiapas: E.S.I.A., Instituto Politécnico Nacio- no del Petróleo. Informe Inédito. 37 p.. 11 figs.. 19 cuadros.
nal. Tesis de Maestría en Ciencias, 120 p. Sánchez-Ríos, M.A.; Padilla. A.R: Helenes. E.J.: Ayala-Nieto,
González-Lara, J.C.. 2 0 0 0 . Le Paléocène d u Chipas (SE d u M.L.; González, L . J . C : Del Valle, R.A.; Sánchez, D.J.: G ó -
Mexique): Biostratigraphie. Sedimentologie et Stratigraphie mez, L.M.E.; García, U.D.; Ramírez, H . H . ; Palestina, A.A.;
Sequentielle. Thèse d u Doctorat, Université Joseph Fourier Fuentes Franco, RA.; Cabanas, RY. y Amezcua, P H . , 2 0 0 1 .
Grenoble. France, 2 3 6 p. Bioestratigrafía de Alta Resolución y su Aplicación en la
Head, J.M. & W r e n n , J . H . (Eds.), 1992. Neogene and Quater- Estratigrafía de Secuencias en Sedimentos del Mioceno-
nary Dinoflagellate Cysts a n d Acritarchs: American Asso- Plioceno de las Cuencas de Burgos, Veracruz y Macuspana:
ciation of Stratigraphic Palynologists Foundation, 4 3 2 p. Instituto Mexicano del Petróleo. Informe Inédito. 47 p,, 19
Helenes. J. y Somoza. D., 1999. Palynology a n d Sequences cuadros. 20 láms.
Stratigraphy f r o m the Cretaceous of Eastern Venezuela: Sánchez-Ríos. M.A.; Padilla. A.P: González, L . J . C ; Ayala-Nie-
Cretaceous Research, v. 2 0 . p p . 4 4 7 - 4 6 3 . to, M.L.; Del Valle, R.A.: Sánchez. D.J.: García, U.D.; Ruiz,
Helenes. J.: De Guerra. C. a n d Vásquez. J . , 1998. Palynology V A . ; Reyes. V A . : Cabanas. RY. y Martínez. N.M.. 2002.
and Chronostratigraphy of the Upper Cretaceous in the Bioestratigrafía de Alta Resolución del Terciario en Pozos
Subsurface of the Barinas Área. Western Venezuela: American de la Cuenca de Veracruz y la Sonda de Campeche. Institu-
Association Petroleum Geologists Bulletin, v. 8 2 . n. 7. p p . to Mexicano del Petróleo. Informe Inédito. 15 figs, 2 8 cua-
1308-1328. dros.
Kalgutkar R.M. a n d Jansonius. J . . 2 0 0 0 . Synopsis of Fossil Sánchez-Ríos. M.A.; Padilla, A.R; García. U.D.; González. L.J.C;
Fungal Spores Mycelia a n d Fructifications: American Asso- Ayala-Nieto M.L.; Del Valle, R.A.; Sánchez, D.J.; Rico, RJ.;
ciation of Stratigraphic Palynologists Foundation. C o n t r i - Aguirre, M.L.: Quintanilla, R.G.; Guerra, R.; Fuentes Franco,
butions Series, n. 3 9 . 4 2 9 p. RA.; Reyes. V A . ; Pérez. C . C ; Cabanas. RY y Martínez. N.M.,
Lipps. J.H.. 1979. Ecology and Paleoecology of Planktic Forami- 2 0 0 3 . Bioestratigrafía de Alta Resolución en Sedimentos
nifera: Society of Economic Paleontologist & Mineralogists, del Neógeno del Golfo de México: Instituto Mexicano del
n. 6. pp. 62-104. Petróleo. Informe Inédito. 145 p.. 26 figs.. 19 cuadros, 25
Lorente, M.A.. 1986. Palynology a n d Palynofacies of the Upper láms.
Tertiary in Venezuela: P h . D. Dissertation. Dissertationes Sansores, J.C y C. Flores-Covarrubias, 1972. Foraminíferos
Botanicae, Universiteit v a n Amsterdam. B a n d n. 9 9 . 2 2 2 p. Bentónicos del Terciario Superior de la Cuenca Salina del
Matsuoka, K. a n d Bujak, J.R, 1 9 8 8 . Cenozoic Dinoflagellate Istmo de Tehuantepec, México: Instituto Mexicano del Pe-
Cysts from the Navarin Basin. S o u n d and St. George Basin. tróleo, vols. 1 y II. 535 p.
Bering Sea: Bulletin of the Faculty of Liberal Arts. Nagasaky Santiago, A.J.; Carrillo, B.J. y Martell. A.. 1984. Geología Petro-
University, Natural Science n. 2 9 (1), p p . 1-147. lera de México. Evaluación de Formaciones en México:
M o r k h o v e n , V ; Berggren. W.A. a n d Edwards. A . S . . 1 9 8 6 . Schlumberger, p p . 1-36.
Cenozoic Cosmopolitan Deep-Water Benthic Foraminifera: Stainforth, R.M.; L a m b . J.L.; Luterbacher Beard. J . H . a n d
Bull. Centres Recherche Exploration Production Elf Aquita- Jeffords, R.S.. 1975. Cenozoic Planktonic Foraminiferal
ne. Mem. 11, Pau, 4 2 2 p. Zonation a n d Characteristics of Index Forms: Univ. Kansas.
Perch-Nielsen, 1 9 8 5 . Oligocene to Holocene L o w Latitude Paleontology Contribution, Art. 6 2 , 4 2 6 p.
Planktic Foraminifera. Plankton Stratigraphy: In: Bolli. H.M.: Williams. G.L. and Bujak. J.R. 1985. Mesozoic and Cenozoic
Saunders. J.B. a n d Perch-Nielsen. K. (Ed.) Cambridge Earth Dinoflagellates. In: Bolli. H.M.: Saunders. J.B. and Perch-
Science Series, v. 1. p p . 155-262. N i e l s e n . K. (Eds.). Plankton Stratigraphy, Cambridge
Postuma. J.A., 1 9 7 1 . M a n u a l of Planktonic F o r a m i n i f e r a : University Press, Cambridge, p p . 847-964.
Elsevier Publishing Company. 4 2 0 p. Williams, G.L.; Stover L.E. and Kidson, E.J., 1993. Morphology
Powell, A.J. (Ed.), 1992. A Stratigraphic Index of Dinoflagellate and Stratigraphic Ranges of Selected Mesozoic-Cenozoic
Cysts. C h a p m a n & Hall. L o n d o n . 2 9 0 p. Dinoflagellate Taxa in the Northern Hemisphere: Geological
Robles, R.M.L., 1 9 6 7 . Catálogo Ilustrado de la Superfamilia Survey of Canada, v. 9 2 , n. 10. p p . 1-137.
Globigerinacea, L a b o r a t o r i o de M i c r o p a l e o n t o l o g í a del Wrenn. J . H . ; Duffield. S.L. and Stein, J.A. (Eds.). 1986. Papers
Cenozoico: Instituto Mexicano del Petróleo, 9 8 p. from the First Symposium o n Neogene Dinoflagellate Cyst
Salmerón-Ureña, P, 2 0 0 2 . Uso de Datos Biosedimentológicos Biostratigraphy; American Association of Stratigraphic
para Determinar la C o l u m n a Cronoestratigráfica y Paleoba- Palynologists Foundation. Contributions Series, n u m . 17,
timétrica del Terciario en los pozos Tixán-1 y C h e m - I A . de 225 p.
la Sonda de Campeche. México: Universidad Nacional A u - W o o d , G.D.; Gabriel, A . M . and Lawson. J . C , 1996. Chapter 3,
tónoma de México, p p . 2 5 1 - 2 6 5 . Palynological Techniques-Processing and Microscopy. In:
Sánchez-Ríos. M.A.: Helenes. E.J.: Padilla. A . P ; Sánchez. D.J.; Jansonius. J . a n d McGregor. D . C (Eds.). Palynology:
Ayala-Nieto. M.L.; Granados. M.O.: Olivera. O.C.: Lugo, E.J.: Principles and Applications. American Association of Stra-
Cabanas. R Y : Hernández. M . M . ; Amezcua. P H . . 2 0 0 0 . tigraphic P a / y n o l o g i s t f o u n d a t i o w . 1. p p . 2 9 - 5 0 .
MESA DIRECTIVA DE LA
ASOCIACIÓN MEXICANA DE GEÓLOGOS PETROLEROS, A.C.
(Bienios 2002-2004 y 2004-2006)
Idioma: Los idiomas aceptados para publicarse en el Boletín son: en español e inglés.
Título: El título debe ser claro, no muy extenso y deberá reflejar concisamente el
contenido del trabajo en cuestión.
Nombre del autor o autores: El nombre del autor o autores debe ser completo, sin
abreviaciones.
Resumen: Tanto el resumen en español como en inglés no deben exceder de 250
palabras cada uno. Deberán contener el propósito y conclusiones significativas de la inves-
tigación. No deben incluirse en él citas bibliográficas.
Texto: El texto debe estar escrito claramente. De ser posible, deben evitarse al máxi-
mo los anglicismos, en caso necesario, éstos deben escribirse con letra cursiva o entre
comillas.
Las citas bibliográficas dentro del texto deberán citarse de acuerdo al caso en cues-
tión: p. ej.: 1 ) Al inicio de una oración: Gómez (1984) propone un modelo . . . ; 2) Dentro de la
oración; por lo que Gómez (1982) propone un modelo . . . ; 3) Al final de la oración; lo que
concuerda con el modelo propuesto por otros autores (Gómez, 1984; Sánchiez, 1989).
Las figuras y tablas señaladas en el texto deben mencionarse en estricto orden
cronológico para que puedan ser intercaladas adecuadamente.
Referencias: Deben incluirse únicamente todas y cada una de las citas mencionadas
en el texto. Las referencias deberán mencionarse en estricto orden alfabético. A continua-
ción se dan dos ejemplos:
Coney, P.J., 1993, Un Modelo Tectónico de México y sus Relaciones con América del
Norte, América del Sur y El Caribe: Revista del Instituto Mexicano del Petróleo, vol. XV, núm.
1, pp. 6-15.
Loeblichi, Jr., A.R. and Tappan, H., 1988, Foraminiferal Genera and tfieir Classification:
Van Nostrand Reintiold, New York, 970 p.