Fakultet za poslovne studije i pravo

SEMINARSKI RAD

Predmet: Porodično i nasledno pravo

Tema: Ciljevi i načela ostavinskog postupka

Profesor Student
Prof Vladan Stanković Amar Duraković
IO322-16

Tutin,2018

1
Sadržaj
Uvod....................................................................................................................................3
OSTAVINKI POSTUPAK..................................................................................................5
PREDMET POSTUPKA:..................................................................................................5
NADLEŽNOST I SASTAV SUDA....................................................................................7
PRETHODNE RADNJE...................................................................................................8
POPIS I PROCJENA IMOVINE......................................................................................9
MJERE ZA OBEZBJEĐENJE ZAOSTAVŠTINE........................................................10
POSTUPAK SA TESTAMENTOM................................................................................11
POSTUPAK U SLUČAJU KAD JE TESTAMENT IZGUBLJEN ILI SLUČAJNO
UNIŠTEN..........................................................................................................................12
IZVRŠILAC TESTAMENTA...........................................................................................13
SLUČAJEVI KAD SE ZAOSTAVŠTINA NE RASPRAVLJA......................................13
OSTAVINSKA RASPRAVA............................................................................................14
NASLEDNIČKA IZJAVA................................................................................................15
UPUĆIVANJE NA PARNICU ILI DRUGI POSTUPAK...............................................16
RJEŠENJE O NASLEĐIVANJU....................................................................................17
Zaključak..........................................................................................................................19

2
Uvod
Nasljedno pravo ima dva osnovna značenja, objektivno i subjektivno. U
objektivnom smislu to je skup pravnih propisa koji uređuju nasleđivanje, a u
subjektivnom smislu označava konkretna ovlašćenja određenog lica, da na
osnovu objektivnog nasljednog prava stekne određena prava iz zaostavštine
ostavitelja. Nasljedno pravo u svojoj dugoj istoriji je razvilo i posebnu
terminologiju.

Umrlo lice čija je imovina predmet nasleđivanja naziva se ostavilac, de cujus,

defunctus. Ukoliko je ostavitelj ostavio testament odnosno zavještanje, onda se
on naziva zavještalac ili testator. Trenutak smrti ostavitelja, a to je ujedno i
trenutak otvaranja naslijeđa, naziva se delacija. Imovina ostavitelja ili testatora
koja je podobna za nasleđivanje, naziva se zaostavština odnosno ostavina.
Odredba u testamentu kojom se određenom licu ostavlja tačno određeno pravo,
naziva se isporuka ili legat, a lice u čiju je korist takva odredba sačinjena naziva
se isporukoprimac ili legatar.

Nasljednopravni propisi imaju dvije dimenzije, vremensku i

prostornu.Vremenska dimenzija znači da se zaostavština raspravlja po propisima
koji su važili u momentu smrti ostavitelja.Punovažnost testamenta , ugovora o
doživotnom izdržavanju i ugovora o ustupanju i raspodjeli imovine za života se
cijene po zakonu u vrijeme kada su ovi pravni poslovi poduzeti.Ustavno načelo o
neretroaktivnosti zakona poštuje se i u materiji nasljeđivanja.

Pretpostavke za postojanje zaostavštine su: smrt ostavitelja i otvaranje

nasljeđa ( delatio hereditatis), a elementi koji se isto označavaju kao preduslovi
ili uslovi su postojanje nasljednika i osnov pozivanja na naslijeđe.Do
nasljeđivanja dolazi uvijek kada postoji zaostavština i kada se ovori naslijeđe
( delacija), te će se tada uvijek naći lice-srodnik do države kao poslednjeg
nasljednika, i postojati će osnov pozivanja na naslijeđe.Iz ovog se izvodi
zaključak da su bitne pretpostavke za nasljeđivanje, zaostavština i delacija,
postojanje nasljednika i osnov pozivanja na naslijeđe.

Trenutkom smrti fizičkog lica otvara se njegova zaostavština, te je veoma

značajno odrediti momenat delacije, jer se prema njemu određuje sastav
zaostavštine, krug nasljednika odnosno njihovo postojanje, dostojnost,
sposobnost, rokovi zastarjelosti za nasljedničke tužbe.Potrebno je utvrditi ne
samo dan, nego i čas a po mogućnosti i minutu smrti ostavitelja.Ovo ima
krupnih posledica kod komorijenata, jer mala vremenska razlika je bitna.Kod
proglašenja nestalog lica za umrlo , sud će ukoliko sa sigurnošću ne može da
odredi datum smrti uzeti kao datum smrti dan koji ono nije preživjelo, a ako se
ni to ne može utvrditi datum njegove smrti smatraće se prvi dan po isteku
zakonom propisanih rokova poslije kojih se nestalo lice može proglasiti umrlim.
Zaostavštinom se smatra skup prava i obaveza ostavitelja , njegova
cjelokupna aktiva i pasiva podobna za nasljeđivanje,a koja nije nekim posebnim

3
propisima podvrgnuta drugačijim pravilima. Postoje prava koja ne ulaze u
zaostavštinu , pravo preče kupovine.Zaostavština je širi pojam od imovine
ostavitelja jer u nju ulaze i neka neimovinska prava ostavitelja, autorska prava, i
čine je imovina ostavitelja ( aktiva) i dugovi ostavitelja ( pasiva).Aktiva i pasiva
čine bruto zaostavštinu, a razlika između njih se zove čista zaostavština.
Mogućnost da pasiva bude veća od aktive oslobađa nasljednika da angažuje
svoja sredstva radi namirenja dugova ostavitelja jer on odgovara za dugove
samo u visini vrijednosti naslijeđene imovina.U zaostavštinu ulaze : stvarna
prava, pravo svojine , službenosti, zaloge, pravo građenja, državina, obligaciona
prava, prava iz ugovora o kupoprodaji , depozitu, naknada štete, neosnovano
bogaćenje,autorska prava i prava iz industrijske svojine.Prava vezana za ličnost
ostavitelja se gase njegovom smrću, lična služnost itd.

U sastav zaostavštine ne ulazi: imovina supružnika stečena po osnovu

zajedničkog braka,izdvajanje po nekom drugom osnovu –izlučna tužba ,
imovina koja je prešla na umrlog ugovorom o doživotnom izdržavanju,
izdvajanje u korist potomaka koji su privređivali zajedno sa ostaviteljem .Lica
koja ispunjavaju navedene uslove , a ne spadaju u krug onih koje zakon
ovlašćuje na traženje izdvajanja , mogu ovo zahtijevati samo u parničnom
postupku , treća lica.

Predmete zaostavštine ne čine predmeti domaćinstva koji služe svakodnevnim

potrebama potomcima , bračnom drugu i roditeljima ostavitelja , a nisu veće
vrijednosti.Ti predmeti postaju zajednička svojina tih lica.

OSTAVINKI POSTUPAK
Ostavinski postupak predstavlja skup procesnih radnji pred sudom koje
imaju za cilj utvrđivanje nasledno pravnih posledica ostaviteljeve smrti. Sudski
postupak za raspravljanje zaostavštine uređen je Zakonom o vanparničnom
postupku. Zakonom o vanparničnom postupku su uređena pravila u kojima
redovni sudovi postupaju i odlučuju o ličnim, porodičnim, imovinskim i drugim
pravnim stvarima koje se po tom ili drugom zakonu rješavaju u vanparničnom
postupku; njegove odredbe primjenjuju se i u drugim pravnim stvarima iz
nadležnosti redovnih sudova za koje nije izričito određeno da se rješavaju u
vanparničnom postupku, ukoliko se ne odnose na zaštitu povređenog ili
ugroženog prava niti se zbog učesnika u postupku mogu primjeniti odredbe
Zakona o parničnom postupku. Međutim, treba istaći: pošto je parnični postupak
opšti postupak za zaštitu građanskih subjektivnih prava, to se njegova pravila,
kao opšta, primjenjuju u vanparničnom postupku, a time i u ostavinskom
postupku.1

1
Zakon o nasledjivanju, “Sl. Glasnik RS” br. 46/95, 101/2003 – odluka USRS

4
 Razumije se da postoje i izvjesna odstupanja, veća ili manja, koja čine
ostavinsku proceduru specifičnom. Inače iostavinski postupak na kojoj je
postavljen Zakon o vanparničnom postupku ima dvije procesne cjeline:

a) prethodni postupak
b) postupak za raspravljanje zaostavštine

PREDMET POSTUPKA:
U ostavinskom postupku sud utvrđuje ko su naslednici ostavitelja, koja
imovina ulazi u sastav njegove zaostavštine i koja prava pripadaju univerzalnim
a koja singularnim supcesorima, i eventualno drugim licima. Ostavinski sud
ustvari ima tri osnovna zadatka: da utvrdi sastav zaostavštine, da utvrdi osnov
nasleđivanja ( zakonsko i testamentalno) da utvrdi ko su univerzalni supcesori
(naslednici u užem smislu), kao i njihove nasledne kvote, ko su singularni
supcesori i eventualno neki drugi korisnici (korisnici naloga) i koja prava
pripadaju tim licima.

U ostavarivanju ovih zadataka, utvrđujući nesporno činjenično stanje i

rješavajući pravna pitanja, ostavinski sud postupa po pravilima parničnog
postupka, kao opštim, i po pravilima vanparničnog postupka i u njegovim
okvirima ostavinskog, kao posebnim pravilima (lex specijalis).

Ostavinski postupak je dio šire cjeline koja se naziva vanparnični

postupak, a ovaj je dio jjoš šire cjelin koja se zove parnični postupak. Cilj ovih
postupaka je u krajnjoj liniji potpuno isti, a to je zaštita i obezbjeđenje građanskih
subjektivnih prava i ovlašćenja (prije svega imovinskih ali i nekih neimovinskih
prava). To je razlog što su svi ovi postupci prožeti u osnovi istim pravilima
procedure, pa pošto je parnični postupak najopštiji i najznačajni postupak za
zaštitu građanskih prava to se njegove norme, upravo kao pravilo, primjenjuju i u
vanparničnom, pa i u ostavinskom postupku. Otuda u ostavinskom postupku
važe sva pravila parničnog postupka ( shodna primjena pravila Zakona o
parničnom postupku), ukoliko Zakonom nije predviđeno nešto drugo. Ostavinski
postupak, razumije se ima i izvjesne specifičnosti koje ponekad predstavljaju i
znatna ostupanja od pravila parničnog postupka.Najznačajnije razlike su sledeće:
Pokretanje parničnog postupka inicira ona stranka koja smatra da je neko njeno
građansko pravo povređeno ili ugroženo pojavljujući se u ulozi tužioca u sporu.
Nasuprot tome ostavinski postupak od strane samog suda, po službenoj
dužnosti (ex officio), čim nadležni sud sazna za činjenicu delacije. Ostavinski sud
dobija od nadležnog matičara smrtovnicu i po tom sam pokreće postupak za
raspravljanje zaostavštine. Ipak, moguće je da sud i na drugi način sazna za
delaciju npr.2

2
Zakon o nasledjivanju, “Sl. Glasnik RS” br. 46/95, 101/2003 – odluka USRS

5
 Ako sama zainteresovana strana (naslednik, legatar, izvršilac
testamenta, povjerilac ili neko drugo lice) podnese relevantne dokaze o smrti
ostavitelja. To naravno ne mjenja pravilo o oficijelnom karakteru kretanja
ostavinske rasprave jer aktivnost zainteresovanih lica u pomenutom smislu
predstavlja samo obavještavanje suda o pravno relevantnim činjenicama za
pokretanje postupka, a u samom pokretanju postupka odlučuje uvijek ostavinski
sud (prije nego što pokrene postupak, sud može zatražiti dodatne dokaze, izvršiti
određene provjere službenim putem i sl).

Na vođenje parničnog postupka utiču i stranke u postupku, naročito putem

svojih dispozitivnih radnji – npr. Parnica će biti okončana odricanjem od tužbenog
zahtjeva ili povlaćenjem tužbe. U ostavinskom postupku pravilo je drugačije.
Naime, ostavinski sud vodi pokrenuti postupak do kraja, do donošenja
ostavinskog rješenja. Radnje stranaka ne mogu dovesti do okončanja
ostavinskog postupka, šta više stranke ne mogu uticati ni na tok ostavinskog
postupka. Od pravila da se pokrenuti ostavinski postupak mora sprovesti po
načelu oficijelnosti sve do kraja, odnosno do donošenja rješenja o nasleđivanju,
postoje neki izuzeci. Prije svega ukoliko se utvrdi da ostavitelj nije imao nikakvu
imovinu koja je podobna za nasleđivanje, postupak se uopšte neće voditi. Do
takve situacije može doći ne samo u slučaju kad je ostavitelj bio veoma
siromašan, već i u onim slučajevima kada je ostavitelja tako raspolagao
imovinom da nije ostalo ništa što bi ušlo u sastav zaostavštine (npr. Zaključio je
ugovor o doživotnom izdržavanju kojim je je obuhvatio svoju cjelokupnu imovinu
koju nije uvećao sve do smrti). S druge strane, ukoliko se utvrdi da u sastav
zaostavštine ulaze samo prava na pokretnim stvarima, a naslednici ne zatraže
vođenje ostavinskog postupka onda će ostavinski sud obustaviti postupak.. Ipak
u savremenim uslovima naslednici su često prinuđeni da traže vođenje
ostavinskog postupka čak i u slučajevima kada u sastav zaostavštine ulaze samo
pokretnosti (npr. Novac na tekućem računu ili štednoj knjižici, stvari u sefu u
banci, motorna vozila, oružje i sl.), jer se za prenos odgovarajućih prava u
određenim slučajevima zahtjeva pravosnažna sudska odluka (ostavinsko
rješenje).

Pribavljanje i donošenje dokaza u parnici po pravilu je predviđeno

parničnim strankama. U ostavinskom postupku kao što smo već istakli, sud
donosi odluku na osnovu rezultata cjelokupnog raspravljanja imajući u vidu kako
dokaze koje su stranke podnijele, tako i dokaze koje je sam sud pribavio
službenim putem. Na taj način ostavinski sud po pravilu, igra značajnu ulogu u
pribavljanju dokaza nego što je to slučaj sa parničnim sudom . 3

3
Zakon o nasledjivanju, “Sl. Glasnik RS” br. 46/95, 101/2003 – odluka USRS

6
 Ostavinsko rješenje može se zasnivati na dokazima koji nisu izvedeni
pred sudijom koji je rješenje donio. Moguće je takođe da odluku donese sudija
koji uopšte i nije vodio ostavinsku raspravu. Dakle u ostavinskom postupku važi
načelo posrednosti. Razlog ovog značajnog ostupanja od pravila neposrednosti
koje važi u parničnom postupku, uslovljeno je potrebom ekonomičnosti i
efikasnosti ostavinskog postupka, koji se zasniva na nespornosti činjeničnog
stanja među strankama, a i činjenicom da odluka ostavinskog suda uvijek može
biti korigovana u parničnom postupku (parnični postupak je korektivni postupak
za raspravljanje zaostavštine). Zakon prihvata da i neke radnje u postupku
preuzimaju putem podnesaka u pisanom obliku, a za neke od njih predviđa
obaveznu pismenu formu. U ostavinskom postupku sud može donijeti odluku i
bez usmeng obraćanja stranaka, dovoljno je da stranke svoje izjave i zahtjeve
upute sudu u odgovarajućoj pismenoj formi. U ostavinskom postupku moguće je
da se stranke uopšte ne pojave, bilo da radnje preuzimaju samo u pisanom
obliku ili putem punomoćnika. Ostavniski sud svoju odluku nikada ne donosi u
obliku presudu već uvijek u obliku rješenja. Moguće je da ostavinski sud svoju
odluku bazira na presudi parničnog suda (kad je u toku ostavinskog postupka
među strankama bilo sporno neko činjenično pitanje pa ih je ostavinski sud
uputio na parnicu) ali i u tom slučaju donijeće rješenje o nasleđivanju. Ostavinski
postupak ima za cilj da utvrdi činjenično stanje koje je postojalo u trenutku
delacije i da na osnovu toga utvrdi nasledna prava svih lica koja ostvaruju neke
koristi iz zaostavštine. Otuda se strankom u ostavinskom postupku smatraju sva
lica koja tvrde da im po bilo kom osnovu, pripada neko nasledno pravo. To znači
da u ostavniskom postupku može biti i više stranaka (npr. Dva zakonska
naslednika, dva testamentalna naslednika, dva legatara, i svi oni imaju karakter
stranke u postupku). Upravo zbog razlikovanja pojma stranke u parničnom i
vanparničnom postupku, a time i u ostavinskom postupku, ponekad se strane u
vanparničnom postupku nazivaju učesnicima u postupku. Zakon o vanparničnom
postupku, u zavisnosti o kontesta koristi termin stranke i zainteresovana lica, ali
se iz cjeline teksta zaključuje da su u pitanju sinonimi. U ostavinskom postupku
se, u iznijetom smislu koriste sva tri termina: stranka, učesnik u postupku,
zainteresovano lice (naravno koriste se i termini sa određenim značenjem npr.
naslednik, legatar).4

4
Zakon o nasledjivanju, “Sl. Glasnik RS” br. 46/95, 101/2003 – odluka USRS

7
 NADLEŽNOST I SASTAV SUDA
Za raspravljanje zaostavštine mjesno je nadležan Osnovni sud na čijem je
području ostavitelj imao prebivalište u vrijeme smrti, a ako ostavitelj u vrijeme
smrti nije imao prebivalište, nadležan je Osnovni sud na čijem je području
ostavitelj ima boravište, ukoliko to posebnim Zakonom i međunarodnim
ugovorom nije drugačije određeno. Ako ostavitelj u vrijeme smrti nije imao
prebivalište i boravište u Republici Bosni i Hercegovini, nadležan je Ostavinski
sud na čijem području se nalazi zaostavština ili pretežni dio zaostavštine.
Privremene mjere za obezbeđenje zaostavštine može narediti Osnovi sud na
čijem području je ostavilac umro kao i Osnovni sud na čijem području se nalazi
zaostavština. Učesnici u postupku za raspravljanje zaostavštine ne mogu
ugovoriti ni stvarnu ni mjesnu nadležnost suda.

PRETHODNE RADNJE
Pod prethodnim radnjama u ostavinskom postupku podrazumjevamo one
radnje koje se preduzimaju da bi se omogućila i pripremila ostavinska rasprava.
To su sastavljanje smrtovnice, popis i procjena imovine umrlog i određivanje
privremenih mjera za obezbjeđenje zaostavštine.
Sud po službenoj dužnosti pokreće ostavinski postupak čim sazna za
nečiju smrt. Način na koji se dolazi do ovog saznanja je relevantan, ali da bi se
postigao izvjestan red i da bi se omogućilo sudu, da što je moguće efikasnije
bude obavješten o smrti nekog lica i samim tim se brže urede građansko pravne
posledice ostaviteljove smrti, Zakon stavlja u dužnost matičaru koji je nadležan
da izvrši upis smrti u matičnu knjigu umrlih, da u roku od 30 dana po izvršenom
upisu dostavi ostavinskom sudu smrtovnicu. U smrtovnicu se unose sledeći
podaci: prezime i ime umrlog, ime njegovog oca, datum rođenja i državljanstvo
umrlog, a za umrla ženska lica i djevojačko prezime; dan, mjesec, godinu,
mjesto i po mogućnosti čas smrti; mjesto u kojem je umrli imao prebivalište i
boravište; prezime i ime, datum rođenja, zanimanje, prebivalište odnosno
boravište bračnog druga umrlog, kao i njegove bračne, vanbračne i usvojene
djece, prezime i ime, datum rođenja, prebivalište odnosno boravište ostalih
srodnika koji bi mogli biti pozvani na nasleđe na osnovu Zakona, kao i lica koja
bi mogla biti pozvana na nasleđe u svojstvu testamentalnih naslednika; približnu
vrijednost pokretne i nepokretne imovine umrlog. U smrtovnici će se posebno
naglasiti da se očekuje rođenje djeteta umrlog i da li njegova djeca i bračni drug
imaju staratelja. Takođe, ako je prije ostavitelja umro njegov bračni drug,

8
njegovo dijete ili neko drugo lice koje bi moglo biti pozvano na nasleđe u
smrtovnici će se označiti datum i mjesto njihove smrti. Po mogućnosti će se
navesti mjesto gdje se nalazi imovina umrlog, da li ima imovine za čije držanje,
čuvanje ili prijavljivanje postoje posebni propisi, da li ima gotovog novca, hartija
od vrijednosti, dragocjenosti, štednih knjižica ili nekih drugih važnih isprava, da li
je iza umrlog ostalo dugova i koliko, da li je umrli ostavio testament ili ugovor o
doživotnom izdržavanju ili ugovor o ustupanju i raspodjeli imovine za život i
gdje se oni nalaze, a ko je umrli sačinio usmeni testament, onda je lično ime,
zanimanje i boravište svjedoka, pred kojima je usmeni testament sačinjen.
Smrtovnicu sastavlja matičar koji je nadležan da izvrši upis u matičnu knjigu
umrlih. Ako matičar nije u mogućnosti da pribavi sve podatke za sastavljanje
smrtovnice, dostaviće smrtovnicu samo sa onim sa kojima raspolaže i iznijeće
razloga zbog kojih nije mogao da sastavi potpunu smrtovnicu, a navešće
pokazatelje koji bi mogli da posluže sudu za pronalaženje imovine i naslednika
umrlog. Ako je neko lice umrlo van teritorije opštine u kojoj je imalo prebivalište
odnosno boravište matičar će ostavinskom sudu dostaviti samo izvod iz matične
knjige umrlih, kao i podatke kojima raspolaže, a koji mogu poslužiti za
sastavljanje smrtovnice. Smrtovnica se sastavlja na osnovu podataka dobijenih
od srodnika umrlog, od lica sa kojima je umrli živio, kao i od drugih lica koja bi
mogla znati ono što je potrebno za smrtovnicu. Ako je ostavinskom sudu
dostavljena nepotpuna smrtovnica ili samo izvod iz matične knjige umrlih, sud će
prema okolnostima slučaja sam sastaviti smrtovnicu u sudu, ili će narediti da
smrtovnicu sastavi sudski radnik van suda, ili će sastavljanje smrtovnice povjeriti
matičaru.

POPIS I PROCJENA IMOVINE

Popis i procjena imovine umrlog (zaostavštine) predstavlja skup

procesnih radnji kojima se utvrđuje sastav i vrijednost zaostavštine. Načelno
popis i procjena imovine nisu obavezne procesne radnje, ali postoje slučajevi kad
su popis i procjena zaostavštine obavezni kao što je naprimjer povreda nužnog
dijela ili kada treba utvrditi obračunsku vrijednost zaostavštine. Za popis i
procjenu imovine ponekad je potrebna sudska naredba, a ponekad nije. Bez
sudske naredbe imovina se popisuje i procjenjuje pri sastavljanju smrtovnice, ali
uvijek po zahtjevu naslednika ili legatara, s tim nema smetnji da se zakon
ekstenzivnije tumači i popis i procjena narede na zahtjev ostaviteljevih
povjerilaca. Zahtjev se tada dostavlja organu koji sastavlja smrtovnicu ili
opštinskom organu uprave prema mjestu na kojem se nalazi imovina umrlog, i
moguće je sve dok se smrtovnica ne dostavi ostavinskom sudu. Po sudskoj
naredbi popis i procjena se vrši posle sastavljanja smrtovnice i valja razlikovati
dvije situacije. Prva je kada se ostaviteljeva imovina popisuje na zahtjev
naslednika, legatara ili povjerilaca, a čim je neko od njih postavio zahtjev sud je
obavezan da naredi popis i procjenu. Druga situacija je ona i drugu kad sud po
službenoj dužnosti naređuje popis i procjenu: ako nije poznato da li ima
naslednika ili je njihovo boravište nepoznato, ili su naslednici zbog maloljetstva,

9
duševnih bolesti ili nekih drugih oblika nesposobni da se staraju o svojim
poslovima kao i u drugim slučajevima kad su popis i procjena opravdani. Po
pravilu imovinu popisuje i procjenjuje Opštinski oragan uprave uz obavezno
prisusatvo dvoje punoljetnih građana i eventualno sudjelovanje vještaka. O
popisu i procjeni se obavezno sastavlja zapisnik u kome se navode svi
relevantni podaci o stanju ostaviteljeve imovine u trenutku smrti i u vrijeme
popisa i procjene, specifikuje se svaka popisana i procjenjena stvar i navode
kriterijumi na osnovu kojih je procjena učinjena.. Popisuje se cjelokupna imovina
koja je u trenutku smrti bila u državini ostavitelja, i to kako neposrednoj tako i
posrednoj (tada se u popisu označava ko je neposredni držaoc iz kojeg pravnog
osnova izvodi državinu). Pokretne stvari se popisuju po vrsti, rodu, broju, mjeri,
težini ili pojedinačno, znači obavezno se specifikuju, dok se nepokretne stvari
popisuju pojedinačno sa naznakom mjesta gdje se nalaze, kulture zemljišta i
zemljišno-knjižnih podataka ako su poznati. Potraživanja, dugovi i neplaćene
obaveze državi od strane ostavitelja ne popisuju se već se bilježe u zapisnik.
Popis i procjena su dvije odvojene radnje koje se najčešćevrše istovremeno
nezavisno od toga kad se popis vrši odmah nakon smrti ostavitelja ili godinama
poslije, imovina ostavitelja se uvijek popisuje prema stanju stvari u trenutku
njegove smrti. Drugačije sa procjenom stvari : stvari treba procjenjivati prema
njihovom stanju u vrijeme smrti, ali prema njihovoj tržišnoj vrijednosti u vrijeme
procjene. Protiv popisa i procjene , ili protiv samo jedne od tih radnji učesnici u
postupku imaju pravo prigovora. U tom slučaju, ako nađe za potrebno sud može
popis i procjenu izuzeti iz nadležnosti organa uprave i odrediti da ponovni popis i
procjenu izvrši sudski radnik.

MJERE ZA OBEZBJEĐENJE ZAOSTAVŠTINE

Mjere za obezbjeđenje zaostavštine ne predstavljaju specifičnost
prethodnog postupka i mogu se preduzimati sve do pravosnažnosti ostavinskog
rješenja. Razlikujemo dvije vrste ovakvih mjera: Privremene mjere za
obezbjeđenje zaostavštine i mjere ostavinskog suda za obezbjeđenje
zaostavštine.

Privremene mjere za obezbjeđenje zaostavštine preduzimaju se ukoliko

se utvrdi da ni jedan od prisutnih naslednika nije sposoban da upravlja
imovinom, a nema zakonskih zastupnika ili su naslednici nepoznati ili odsutni ili
kada druge okolnosti nalažu naročitu opreznost. Ove mjere se sastoje u tome što
se zaostavština predaje na čuvanje pouzdanom licu, dok se gotov novac,
dragocjenosti, hartije od vrijednosti, štedne knjižice i druge važne isprave
predaju na čuvanje sudu na čijem se području nalazi imovina. Privremene mjere
za obezbjeđenje zaostavštine može narediti pored ostavinskog suda i onaj sud
na čijem području je ostavalac umro kao i sud na čijem području se nalazi
zaostavština ili njen dio. U hitnim slučajevima privremene mjere može poduzeti i
Opštinski organ uprave koji će o tom obavjestiti sud na čijem području se
imovina nalazi. Ovaj sud će obavjestiti ostavinski sud o svim mjerama za

10
obezbjeđenje zaostavštine. Ostavinski sud može u toku cijelog postupka na
prijedlog zainteresovanih lica ili po sopstvenoj inicijativi narediti preduzimanje
mjera za obezbjeđenje zaostavštine. Ostavinski sud će odrediti i vrste mjera
koje se imaju preduzeti. On je ovlašćen da naredi popis i procjenu zaostavštine,
da odredi da se ostaviteljeve stvari predaju na čuvanje povjerljivom licu ili na
sudski depozit. Ostavinski sud je jedini ovlašćen da postavi privremenog
staratelja zaostavštine, pošto po mogućstvu zatraži mišljenje u pogledu ličnosti
staratE lja od lica koja su pozvana na nasleđe.

POSTUPAK SA TESTAMENTOM
Zakon o vanparničnom postupku stavlja u zadatak organu koji sastavlja
smrtovnicu da provjeri da li je iza ostavitelja ostao Testament, pismeni testament
ili isprava o usmenom testamentu. Dakle, Zakon nalaže matičaru da u roku od
30 dana od smrti ostavitelja ili proglašenja lica za umrlo, dostavi ostavinskom
sudu smrtovnicu i testament ostavitelja, ukoliko ga posjeduje. Međutim ukoliko
ga ne posjeduje, ali ima saznanje o njegovom postojanju ili mjestu gdje se nalazi
(npr. Testament se čuva u sefu banke, ili ima podatke o svjedocima usmenog
testamenta matičar je dužan da te činjenice unese u smrtovnicu. Pošto sud
dobije ostaviteljev testament dužan je da ga proglasi. Naime, sud će u
prisustvu najmanje dva punoljetna građana (svjedoci proglašenja testamenta)
otvoriti testament i pročitati ga. Ukoliko je testament zapečaćen sud treba da ga
otvori tako u što moguće većoj mjeri sačuva pečat. Sud će pristupiti proglašenju
bez obzira da li je testament punovažan ili bez obzira da li ima više testamenata.
Naravno isprava koja se na ovaj način proglašava mora u osnovi da odgovara
elementarnim formalnim zahtjevima, odnosno sud neće pristutpiti proglašenju
nekog pismena koje očigledno ne predstavlja testament (na rješenje o odbijanju
proglašenju testamenta može se izjaviti žalba): Naravno sud će po pravilu
proglasiti svako pismeno koje nosi naziv testament, poslednja izjava volje i sl.
Kao i oproštajno pismo iz čije se sadržine može zaključiti da postoji određena
ostaviteljeva raspolaganja ili izjave koje spadaju u moguću sadržinu testamenta.
Proglašenju testamenta mogu da prisustvuju zainteresovana lica, naslednici i
drugi koja ujedno mogu biti i svjedoci proglašenja testamenta (nasledničko
svojstvo i funkcija svjedoka nisu inkompatibilni kada se radi o proglašenju
testamenta ). Proglašenje testamenta dužan je da izvrši sud kod koga se
testament nađe ili mu bude podnijet. Dakle sud je dužan da proglasi testament
koji se nađe u njegovoj državini bez obzira na činjenicu da li je to ostavinski sud
tj. Sud nadležan za raspravljanje zaostavštine (i relevantna je i činjenica da li je
ostavinski sud u inostranstvu). O proglašenju testamenta sastavlja se zapisnik.
Zapisnik sadrži sledeće podatke: broj nađenih testamenta, mjesto gdje su
nađeni, datum koji nose, lice ili lica koja su testament predala sudu ili matičaru,
svjedoke proglašenja testamenta, da li je testament predat otvoren ili zatvoren i
ako je zatvoren kako je zapečaćen, sadržinu testamenta, ukoliko je pečat kojim
je bio testament zatvoren oštećen ili je u testamentu nešto brisano, precrtavano

11
ili ispravljeno, ili je sud uočio neku drugu sumnjivu činjenicu to se takođe mora
navesti. Zapisnik o proglašenju testamenta potpisuje sudija koji je vodio
postupak proglašenja, zapisničar i svjedoci proglašenja. Posle proglašenja sud je
dužan da na testament stavi potvrdu o njegovom proglašenju i datum
proglašenja, a ukoliko nađe više testamenta njihov broj kao i datume. Navedena
pravila odnose se na redovne i vandredne testamente, dakle na sve
testamente koji su sačinjeni u pismenom obliku. U slučaju postojanja usmenog
testamenta treba razlikovati dvije situacije. S jedne strane ukoliko su
testamentalni svjedoci sačinili ispravu o ostaviočevoj poslednjoj volji i potpisali je,
sud će sadržinu ove isprave proglasiti po pravilima za proglašenje pismenog
testamenta. S druge strane ukoliko svjedoci usmenog testamenta nisu sačinili
ispravu o poslednjoj volji ostavitelja, onda će sud saslušati svjedoke o sadržini
testamenta i to svakog posebno, a naročito o okolnosti od kojih zavisi
punovažnost usmenog testamenta. Sud će o tome sastaviti zapisnik, pa će
zapisnik proglasiti o zakonskim odredbama za proglašenje pismenog testamenta.

POSTUPAK U SLUČAJU KAD JE TESTAMENT

IZGUBLJEN ILI SLUČAJNO UNIŠTEN
Ako je testator sačinio pismeni testament, ali je on izgubljen, nestao ili
uništen nezavisno od volje ostavitelja (ukoliko ga je uništio sam testator sa
namjerom opozivanja, onda je takav testament opozvan) a među
zainteresovanim licima nije sporno to da je testament zaista sačinjen u određenoj
formi to da je nestao ili uništen kao ni njegova sadržina - ostavinski sud će
saslušati sva zainteresovana lica i po njihovim prijedlozima izvesti potrebne
dokaze, pa će o tome sačiniti zapisnik, a potom taj zapisnik proglasiti po
odredbama koje važe za proglašenje pismenog testamenta. Ukoliko bi među
zainteresovanim licima nastao spor o činjenicama od kojih zavisi postojanje,
punovažnot ili neka druga okolnost relevantna za izgubljeni ili slučajno uništeni
testament, tada bi se morao prekinuti ostavinski postupak, a stranka čije je
pravo manje vjerovatno (po pravili stranka koja se poziva na testament) bila bi
upućena na parnicu. Sud koji je proglasio testament dostaviće ostavinskom
sudu Zapisnik o proglašenju, izvorni pismeni testament, odnosno ispravu o
usmenom testamentu ili zapisnik o saslušanju svjedoka usmenog testamenta.
Sud koji je izvršio proglašenje testamenta zadržaće njegov prepis.Ostavinski sud
će testament čuvati odvojeno od ostalih spisa, izvorni pismeni testament,
ispravu o usmenom testamentu, zapisnik o saslušanju svjedoka usmenog
testamenta kao i zapisnik o sadržini nestalog ili uništenog testamenta. U
spisima predmeta nalaziće se samo prepisi ovih isprava.

12
 IZVRŠILAC TESTAMENTA
Izvršilac testamenta je lice koga je testator u svom testamentu odredio da
se stara o tačno i potpunom izvršenju njegove poslednje volje. Ovo je naročito
korisno kada testament sadrži modalitete: uslove, rokove i naloge. U takvim i
drugim slučajevima izvršilac testamenta će ukazivati sudu na sve relevantne
okolnosti ispunjenja testatorove poslednje volje (npr. Da li nalogom opterećeno
lice uredno i potpuno izvršava postavljenu mu obavezu). Izvršilac testamenta
na izvjestan način vrši funkciju pomoćnog sudskog organa, naročito u toku
ostavinskog postupka. Međutim, izvršilac testamenta se posle pravosnažnosti
ostavinskog rješenja može javiti da upravlja zaostavštinom u nasledničkoj
zajednici. Testator u svom testamentu može odrediti jedno ili više lica za
izvršioca testamenta, a to može biti svako potpuno poslovno sposobno lice koje
se mora primiti te dužnosti. Važeći propisi predviđaju slučajeve kada
testamentom nije određen izvršilac testamenta ili je određen a neće da se
prihvati te dužnosti da to može uraditi sud ako nađe da je to neophodno, a
naročito ako je testator odredio naloge, uslove ili rokove. Izvršilac testamenta je
uvijek dužan da polaže sudu račun o svom radu i ima pravo na naknadu
troškova za svoj rad, koji će mu biti isplaćen iz zaostavštine prema odluci suda,
a sud može opozvati izvršioca ako njegov rad nije u skladu sa voljom testatora ili
sa Zakonom.

SLUČAJEVI KAD SE ZAOSTAVŠTINA NE RASPRAVLJA

Ostavinski sud obustavlja raspravljanje zaostavštine kada prema
podacima iz smrtovnice proizilazi da ostavitelj nije imao imovine (npr. Cjelokupna
imovina je obuhvaćena Ugovorom o doživotnom izdržavanju). Postupak se
obustavlja i u slučaju da u sastavu zaostavštine nema nepokretnosti, a
zainteresovana lica ne zahtjevaju da se postupak sprovede. No, ako je sud
obustavio postupak iz ovog razloga, lica pozvana na nasleđe zadržavaju pravo
da traže raspravljanje zaostavštine.

13
OSTAVINSKA RASPRAVA
Za raspravljanje zaostavštine ostavinski sud određuje ročišta i poziva
zainteresovana lica. U pozivu pored obavještenja o pokretanju postupka treba
da stoji : podatak o činjenici postojanja ili nepostojanja testamenta, obavještenje
o obavezi dostavljanja sudu pismenog testamenta, odnosno isprave o
usmenom testamentu, obavještenje o obavezi dostavljanja podataka o
svjedocima usmenog testamenta. Zainteresovana lica će u pozivu takođe biti
upozorena da mogu do okončanja postupka dati sudu izjavu da li se primaju ili
se odriču nasleđa, te ukoliko se ne odazovu na ročište, ili ne daju naslednu
izjavu da će sud primjeniti zakonsku pretpostavku o prihvatanju nasleđa i o
njihovim pravima odlučiti prema podacima kojima raspolaže. Posebno
upozorenje odnosiće se na to da izjava o djelimičnom odricanju od nasleđa i
izjavu o odricanju od nasleđa – ne proizvode pravno dejstvo. U slučaju
testamentalnog nasleđivanja ostavinski sud je dužan da o pokretanju postupka
obavijesti i lica koja su pozvana na nasleđe po intestatskom (zakonskom
nasleđivanju). Ukoliko je testator postavio izvršitelja testamenta sud je dužan
da i njega obavijesti o pokretanju ostavinskog postupka, ako nije poznato da li
je ostavitelj imao naslednike ostavinski sud je dužan da oglasom pozove lica koja
polažu pravo na nasleđe , da se prijave sudu u roku od 1 godine dana od dana
objavljivanja oglasa. Objavljivanje oglasa podrazumjeva sledeće: stavljanje na
oglasnu tablu suda, objavljivanje u službenom listu, a po potrebi sud će
objavljivanje dopuniti i na drugi način (npr. Ako postoji indicija da je naslenik u
inostranstvu sud treba da, na teret zaostavštine objavi oglas u nekom dnevnom
listu zemlje na ukazuju date indicije). Sud će na isti način postupiti i u slučaju
kad je nasledniku postavljen privremeni staratelj i to zato što je boravište
naslednika nepoznato, a naslednik nema punmoćnika, zato što naslednik ili
njegov zakonski zastupnik nemaju punomoćnika, a nalaze se u inostranstvu i
dostavljanje nije moglo biti izvršeno. Ukoliko u roku od godine dana od
objavljivanja oglasa se ne jave pozvana lica, sud će raspraviti zaostavštinu na
osnovu izjave postavljenog staraoca i na osnovu podataka kojima sam
raspolaže.

Navedene radnje suda imaju u stvari pripremni karakter, i tek potom treba
da slijedi raspravljanje na ročištu. Zakon stavlja u dužnost sudu da pristupajući
raspravljanju zaostavštine ispita sva pitanja koja se odnose na zaostavštinu, na
pravo univerzalnih i singularnih supcesora ostavitelja, pravo na nasleđe,
veličinu naslednog dijela i pravo na legat. Na prvo mjesto postavlja se
raspravljanje pitanja o pravu na nasleđe a to podrazumjeva dvije stvari: da se
prije svega do kraja raspravi pitanje sastava zaostavštine, šta sve čini imovinu
koja je podobna za nasleđivanje, izdvajanje određene imovine kao bračne

14
tekovine njegovog supružnika, izdvajanje za određene srodnike koji su svojim
doprinosom uvećali ostavinsku masu, pitanje tuđih stvari koje su se našle kod
ostavitelja u trenutku smrti, pitanje predmeta domaćinstva, pitanje da li je imovina
ili njen dio obuhvaćena nekim od nasledno – pravnih ugovora, što će u slučaju
postojanja spora dovesti do upućivanja stranaka na parnicu i prekidanja
ostavinskog postupka. Zatim da se utvrdi koja lica su univerzalni supcesori
ostavitelja (što nije uvijek lako- npr. Testator je testamentom rasporedio
cjelokupnu imovinu i to tako što je tačno naveo prava koja pripadaju određenim
testamentalnim naslednicima pa pošto nije ima dugova, izgleda da nema
univerzalnog supcesora, ali koristeći određena pravila za tumačenje testamenta,
sud je dužan da navede ko je ostaviteljev univerzalni supcesor tj. Naslednik u
pravom smislu , da li su njegova nasledna prava uslovljena ili na drugi način
ograničena uslovima, rokovima i nalazima. Tek pošto je ovo utvrdio ostavinski
sud raspravlja pitanje veličine naslednog dijela i konačno pitanje legata, kao
obligacionog prava ostaviteljevog singularnog supcesora. O navedenim pravima
ostavinski sud odlučuje pošto od zainteresovanih lica uzme potrebne izjave. To
čini kao pravilo ali o pravima lica koja su uredno pozvana a nisu došla na
ročište, sud će odlučiti prema podacima kojima raspolaže, uzimajući u obzir
njihove pismene izjave koje stignu do donošenja odluke. Za razliku od pravila
procedure koja vladaju u parničnom postupku pri raspravljanju zaostavštine
stranke mogu davati izjave i bez prisustva drugih zainteresovanih lica i nije
potrebno da se u svakom slučaju tim licima pružio prilika da se izjasne o
izjavama drugih zainteresovanih lica. Ukoliko u toku raspravljanja zaostavštine
sud posumnja da je učesnik u postupku jedini ili najbliži srodnik ostavitelja
pozvaće exofficio lica za koja smatra da bi mogla imati jednako ili preče (jače)
nasledno pravo. Naravno ukoliko iz podataka koji su mu dostupni sud ne može
da utvrdi koja su to lica postupiće po pravilima koja važe za slučaj kad se nezna
da li ostavitelj ima naslednike, odnosno kada je naslednikovo boravište
nepoznato a nema punomoćnika ili kada se nalazi u inostranstvu i nema
punomoćnika (pozivanje oglasom).

NASLEDNIČKA IZJAVA
Kao što je za materijalno pravo značajna delacija, tako je za ostavinski
postupak značajna nasledna izjava prijem ili odricanja od nasleđa. Zbog toga što
se trenutak smrti mora tačno izvjesno utvrditi, i davanje nasledne izjave mora biti
izvjesno, bez obzira da li se primio nasleđa ili odrekao od nasleđa učesnik u
postupku svoju naslednu izjavu mora potpisati. U slučaju da tu izjavu daje preko
punomoćnika ili je podnosi sudu u pismenom obliku, ta akta moraju biti ovjerena
(punomoćje mora biti specijalno). Prilikom uzimanja nasledne izjave, svejedno
da li je pozitivna ili negativna sud mora da utvrdi na koji se osnov pozivanja na
nasleđe ona odnosi: zakon ili testament, kao i to da li se ta izjava odnosi na
nužni dio. Sud će upozoriti lice koje daje naslednu izjavu da je ona nepoziva i
da se ne može dati pod uslovom ili rokovima. Kada je riječ o negativnoj

15
naslednoj izjavi treba istaći da sud mora upozoriti davaoca izjave da se odricanje
od nasleđa može učiniti samo u sopstveno ime, što znači da će doći do
automatske primjene prava predstavljanja, te sud poziva potomke lica koja su
se odrekla nasleđa da i oni daju naslednu izjavu. U praksi su primjećena
nezakonita postupanja nekih sudova u vezi primjene ovog pravila. Naime
događa se da sud primjenjujući pravila zakona o nasleđivanju uzima da
negativna nasledna izjava obuhvata i sve potomke davaoca takve nasledne
izjave , što naravno skraćuje postupak, ali je direktno suprotna pozitivnim
propisima i predstavlja bitnu povredu pravila procedure. Negativna nasledna
izjava se može dati sve do okončanja prvostepenog postupka za raspravljanje
zaostavštine. Ova izjave se ne može dati pod uslovom ili rokom, u suprotnom
smatraće se izjavom koja ne proizvodi pravno dejstvo, negativna nasledna izjava
se ne može opozvati. Ona se može poništiti ukoliko je posledica prinude,
prijetnje, prevare ili zablude- Pravo na odricanje od nasleđa prelazi na
naslednikove naslednike, ukoliko naslednik umre prije okončanja prvostepenog
postupka za raspravljanje zaostavštine ne davši naslednu izjavu. Negativnu
naslednu izjavu ne može dati naslednik koji se izričito ili prećutno prihvatio
nasleđa. Odricanje u korist određenog naslednika smatra se pozitivnom
naslednom izjavom uz istovremeno ustupanje naslednog dijela. U tom slučaju
na odnose između naslednika i onog u čiju korist se odrekao primjenjuju se
pravila o poklonu.
Pozitivna nasledna izjava može se dati izričito ili prećutno. Prećutni prijem
nasleđa postoji u dva slučaja: ako se do okonačanja prvostepenog postupka
naslednik ne odrekne nasleđe smatraće se da je se istog primio, te će smatrati
da se primio nasleđa i naslednik koji je raspolagao cijelom zaostavštinom ili
njenim dijelom. Međutim, mjere koje preduzme jedan naslednik samo radi
očuvanja zaostavštine i mjere tekućeg upravljanja ne smatraju se prijemom
nasleđa .
Nasledna izjava može se dati pred ostavinskim tako i pred drugim stvarno
nadležnim sudom, a može biti dati i pred konzularnim predstavništvom naše
zemlje u inostranstvu.

UPUĆIVANJE NA PARNICU ILI DRUGI POSTUPAK

Ostavinski sud će prekinuti raspravljanje zaostavštine i uputiti stranke na

parnicu ili na postpak pred organom uprave ako su među stranakama sporne
činjenice od kojih zavisi neko njihovo pravo. Naravno sud će pokušati da stranke
dođu do saglasnosti, ali ako to ne uspije dužan je da ih uputi na parnicu odnosno
na postupak pred organom uprave. To su slučajevi kad su među stranakama
sporne činjenice od kojih zavisi: punovažnosti ili sadržina testamenta, odnos
naslednika i ostavitelja na osnovu koga se po Zakonu nasleđuje, osnovanost
zahtjeva bračnog druga ostavitelja i ostaviteljevih potomaka koji su živjeli s njim
u istom domaćinstvu da im se iz zaostavštine izdvoji predmet domaćinstva koji

16
služi za zadovoljavanje svakodnevnih potreba, činjenica od koje zavisi veličina
naslednog dijela, činjenica od koje zavisi osnovanost isključenja nužnih
naslednika ili osnovnost razloga za nedostojnost, činjenice da li se neko lice
odreklo nasleđa. U slučaju da je među strankama sporno pravo na legat ili
drugo (obligaciono pravo iz zaostavštine) sud će takođe uputiti stranke na
parnicu, odnosno na postupak pred organom uprave, ali neće prekidati
ostavinski postupak. Konačno postavlja se pitanje koju to stranku ostavinski sud
treba da uputi na parnicu. Pitanje nije bezznačajno jer upućujući jednu stranku na
parnični postupak, ostavinski sud je ujedno i namjenjuje ulogu tužioca u toj
budućoj parnici, te ostavinski sud upućuje na parnicu onu stranku čije pravo
smatra manje vjerovatnim. Ako stranka u određenom roku pokrene odgovarajući
postupak prekid ostavinskog postupka će trajati do pravosnažnog okončanja
parnice ili upravnog postupka. Ako ovo izostane ostavinski sud će nastaviti
raspravljanje zaostavštine, bez obzira na zahtjeve u pogledu kojih je stranka
upućena na parnicu ili upravni postupak. Međutim , i u slučaju kada je postupak
pred ostavinskim sudom pravosnažno okončan, jer stranka koja je upućena na
parnicu nije pokrenula postupak u ostavljenom roku niti naknadno, to ne
sprečava tu stranku da pokrene posebnu parnicu.

RJEŠENJE O NASLEĐIVANJU
Pošto se u ostavinskom postupku utvrdi koja imovina sačinjava
ostaviteljevu zaostavštinu i koja lica ispunjavaju uslove da postanu naslednici
sud će donijeti rješenje o nasleđivanju. Rješenje treba da sadrži: lično ime
ostavitelja, ime jednog njegovog roditelja, zanimanje ostavitelja, datum
njegovog rođenja i njegovo državljanstvo, a za lica koja su mjenjala prezime
stupajući u brak i prezime koja su nosila prije stupanja u brak, oznake
nepokretnosti sa podacima iz zemljišnih knjiga, kao i oznake pokretnih stvari sa
pozivom na popis, lično ime, zanimanje, i prebivalište naslednika, odnos
naslednika prema ostavitelju tj. Da li nasleđuje kao zakonski ili testamentalni
naslednik, a ako ima više naslednika i dio koji im nasleđem pripada, da li je i
koliko pravo naslednika odloženo zbog nedospjelog vremena ili je ograničeno na
izvjesno vrijeme, ili je odloženo zbog neispunjenja uslova, ili je zavisno od
raskidnog uslova odnosno naloga, lično ime, zanimanje i prebivalište lica
kojima je pripao legat, plodo uživanje ili koje druge pravo iz zaostavštine sa
tačnim naznačenjem tog prava. Sud će unijeti u rješenje o nasleđivanju i
sporazum kojim bi svi naslednici predložili diobu i način izvršenja te diobe. Sud
je dužan da rješenje dostavi svim naslednicima i legatarima kao i drugim licima
koja su u toku postpka isticala određene zahtjeve iz zaostavštine. Pravosnažno
ostavinsko rješenje dostaviće se nadležnom organu uprave. Po pravosnažnosti
rješenja o nasleđivanju sud će u pogledu prava na nepokretnostima narediti da
se u zemljišne ili druge javne knjige izvrše potrebni upisi, a u pogledu pokretnih
stvari, naložiće predaju stvari koji se nalaze na čuvanju kod suda. U slućččaju da
univerzalni supcesori ne osporavaju legat, sud može i prije donošenja rješenja o
nasleđivanju, a na zahtjev legatara donijeti posebno rješenje o legatu, na kojem

17
se primjenjuju odredbe o dostavljanju pravosnažnog rješenja o nasleđivanju
organa uprave, o upisima u zemljišne knjige i predaje pokretnih stvari koje se
nalaze na čuvanju kod suda.

Kad ostavinski sud utvrdi da nema naslednika ili kad se nezna da li ima
naslednika a u roku propisanim Zakonom, zainteresovana lica se ne jave sudu,
nakon objavljivanja oglasa, donijet će se rješenje da se zaostavština preda
opštini na čijoj teritoriji je ostavilac imao prebivalište. U slučaju da nije imao na
području naše zemlje prebivalište, zaostavština će se predati opštini na čijem
području je imao boravište. Ako se radi o nekretninama koje se nalaze na
području ostaviteljevog prebivališta i boravišta takve nepokretnosti će se predati
opštini na čijoj teritoriji se nalaze. To je slučaj sa pokretnim stvarima. 5

5
Zakon o nasledjivanju, “Sl. Glasnik RS” br. 46/95, 101/2003 – odluka USRS

18
Zaključak
Pravosnažno rješenje o nasleđivanju ima svoje subjektivne i objektivne
granice. Prve znače da rješenje vezuje samo lica koja su učestovala u
ostavinskom postupku, odnosno kojima je pružena mogućnost da u tom poslu
učestvuju, dok objektivne granice znače da to rješenje obuhvata samo one
činjenice koje su bile poznate u vrijeme vođenja ostavinskog postupka. Otuda je
moguće da se i posle pravosnažnosti ostavinskog rješenja pokrene parnični
postupak u kojima bi učestovala lica kojima nije pružena mogućnost da učestvuju
u ostavinskom postupku, ili u kome bi bile istaknute činjenice koje nisu bile
poznate odnosno iznijete u ostavinskom postupku.

Parnični postupak koji se pokreće posle pravosnažnosti ostavinskog

rješenja naziva se parnični postupak kao korektivni način za raspravljanje
zaostavštine.

Literatura

19
Porodični zakon RS, “Sl. Glasnik RS”, br. 18/2005

- Zakon o nasledjivanju, “Sl. Glasnik RS” br. 46/95, 101/2003 – odluka USRS

- Zoran Ponjavić Porodično pravo, četvrto izmenjeno i dopunjeno izdanje, Jp

“Službeni glasnik”, 2014

- Gordana Kovaček- Stanić, Porodično pravo: partnersko, dečje i starateljsko

pravo, Pravni fakultet Novo Sad,2010 - Nasledno pravo, Antić O., Službeni
glasnik RS, Beograd, 2010

- Babić,I; Komentar Porodičnog zakona, JP “Sužbeni glasnik, Beograd,2014

20