Вы находитесь на странице: 1из 6

GRAMMATICA LATINA CAPITULORUM I-V

3.3. Comprender el concepto de declinación y flexión verbal.

¿CÓMO SE ESCRIBEN LAS PALABRAS EN LATÍN?

El final de las palabras en latín se escribe según la función que esta palabra tenga en la oración. Por
eso es muy importante conocer bien la sintaxis castellana (reconocer verbos, sujetos, CD, CI y CC al
principio).
Tradicionalmente estas formas de escribir las palabras en latín se han estudiado en forma de tablas.
A estas tablas se las llama DECLINACIONES. Hay cinco declinaciones. Las declinaciones presentan,
de manera ordenada, las funciones básicas de cada palabra y cómo se escriben estas, atendiendo a
unas reglas fijas. Las funciones se asocian a grupos; estos grupos se llaman CASOS.

Los casos son las diferentes formas que pueden adoptar los sustantivos, adjetivos y pronombres
según la función que desempeñen en la oración.
Los sustantivos latinos se ajustan, para añadir las terminaciones de cada caso, a cinco modelos
diferentes: son las cinco DECLINACIONES. Cada sustantivo pertenece a una declinación y,
ajustándose a ese modelo, añadirá las terminaciones correspondientes para marcar los casos.

CASO FUNCIÓN
Nominativo Sujeto: Yo viajo en avión
Atributo: Yo soy alumno.
Vocativo Llamada: ¡Camarero, ven!
Acusativo CD (y algunos CC): Yo tengo un libro.
Genitivo CN: Ese reloj es de mi madre.
Dativo CI: Compré un libro a María
Ablativo Casi todos los CC: En mi casa tengo muchos libros

3.4. Conocer las declinaciones, encuadrar las palabras dentro de su declinación y reconocer los casos correspondientes.

En principio, aprenderemos que cada declinación, además, se corresponde con palabras de un


género (o dos) concreto. Como en los tres primeros capítulos hemos aprendido palabras de las dos
primeras declinaciones, los géneros asociados son (hay algunas excepciones):

DECLINACIÓN GÉNERO DE LAS PALABRAS


Primera Femenino
Segunda Masculino/ Neutro

En los tres primeros capítulos hemos estudiado sólo algunos casos. Este es su resumen, usado con
las palabras que nos sirven de modelo. Todas las palabras de una declinación concreta se escriben,
al final, de la misma manera:

FEMININUM. 1ª DECLINACIÓN

CASUS NUMERUS SINGULARIS NUMERUS PLURALIS


NOMINATIVUS puell-a puell-ae
VOCATIVUS puell-a puell-ae
ACCUSATIVUS puell-am puell-as
1
GENETIVUS puell-ae puell-arum
ABLATIVUS puell-ā puell-is

MASCULINUM. 2ª DECLINACIÓN

CASUS NUMERUS SINGULARIS NUMERUS PLURALIS


NOMINATIVUS domin-us / puer domin-ī / puer-ī
VOCATIVUS domine / puer domin-i/puer-ī
ACCUSATIVUS domin-um / puer-um domin-os / puer-os
GENETIVUS domin-ī / puer-ī domin-orum / puer-orum
ABLATIVUS domin-o / puer-o domin-is / puer-is

NEUTRUM. 2ª DECLINACIÓN

CASUS NUMERUS SINGULARIS NUMERUS PLURALIS


NOMINATIVUS oppid-um oppid-a
VOCATIVUS oppid-um oppid-a
ACCUSATIVUS oppid-um oppid-a
GENETIVUS oppid-ī oppid-orum
ABLATIVUS oppid-o oppid-is

¿Cómo sé qué palabra es de la primera declinación?


Si su Genitivo sing. acaba en –ae, esa palabra es de la primera declinación.
¿Cómo sé qué palabra es de la segunda declinación? Si su Genitivo sing. acaba en –i, esa palabra es
de la segunda declinación.
¿Cómo sé qué palabra de la segunda declinación es masculina? Si su Nom. sing. acaba en –us (o en
–er), es masculina.
¿Cómo sé qué palabra de la segunda declinación es neutra? Si su Nom. sing. acaba en –um, es
neutra.

ADIECTIVUS

En estos tres primeros capítulos hemos estudiado algunos adjetivos (magnus, parvus, bonus,
improbus,…). Hay distintos tipos de adjetivos, que se nombran según la declinación que empleen al
escribirse.
Nosotros hemos estudiado en estos tres capítulos unos muy concretos (y muy frecuentes), llamados
DE PRIMERA CLASE o DE TRES TERMINACIONES. Para declinarse combinan la primera y segunda
declinaciones, como aparece en el siguiente modelo (como hemos estudiado sólo tres casos, te
pongo sólo esos):
Declinación del adjetivo bonus, bona, bonum (bueno): se declina siguiendo este orden:

bonus, bona, bonum


2 1 2
M F N

2
CASUS NUMERUS SINGULARIS NUMERUS PLURALIS
NOMINATIVUS magn-us // magn-a // magn-um magn-ī // magn-ae // magn-a
ACCUSATIVUS magnu-m // magn-am // magn-um magn-os // magn-as // magn-a
GENETIVUS magn-ī // magn-ae // magn-ī magn-orum // magn-arum // magn-orum

EXEMPLA:

in insulā magnā magnus fluvius est.

in paginā librī sunt multa vocabula et multae litterae.

in caelō nocturnō sunt multae stellae, ergo numerus stellārum est magnus.

in magnis villis multi servi sunt, ergo magnus numerus servorum habitat.

GRAMÁTICA ESPAÑOLA

El Complemento Directo es una función que concreta el significado del verbo: hay verbos que
necesitan que después de ellos haya un CD; estos verbos se llaman transitivos. (p.e: son transitivos
verbos del tipo hacer, tener, asignar, mostrar, entregar, dar,…). Los verbos ser y estar no llevan CD,
sino ATRIBUTO.
Ejemplo:
El verbo ver necesita un CD detrás de él, para concretar su significado:

 Juan vio un cuadro.


 Juan vio la verja.
 Juan vio a su madre.

¿Cómo se puede reconocer un CD en una oración? De dos maneras:


1) Sustituyendo el CD por LO, LA/ LOS, LAS (según corresponda):
Juan vio un cuadro → Juan LO vio = un cuadro es CD
2) Pasando la oración a pasiva. El CD de la oración activa se convertirá automáticamente en el SJ
paciente de la oración en pasiva:
Juan vio un cuadro → El cuadro fue visto por Juan.
Con algunos verbos (como hacer, tener, haber), el CD no se convierte en SUJ al pasarlo a pasiva.

3
3.5. Distinguir correctamente, según su conjugación, las formas verbales estudiadas.

VERBUM

SUM (SER, ESTAR, HABER)


PRIMA PERSONA SINGULARIS sum
SECUNDA PERSONA SINGULARIS es
TERTIA PERSONA SINGULARIS est
PRIMA PERSONA PLURALIS sumus
SECUNDA PERSONA PLURALIS estis
TERTIA PERSONA PLURALIS sunt

Al igual que en castellano, los verbos en latín se agrupan en CONJUNGACIONES. Hay cinco
conjugaciones.
A lo largo de los tres primeros capítulos hemos aprendido o escuchado el Presente de Indicativo de
la primera y segunda conjugaciones. Lo que debes saber, por ahora, son las DESINENCIAS de
PERSONA, que se aplican en todos los tiempos y conjugaciones:

PRIMA PERSONA SINGULARIS -o /-m


SECUNDA PERSONA SINGULARIS -s
TERTIA PERSONA SINGULARIS -t
PRIMA PERSONA PLURALIS -mus
SECUNDA PERSONA PLURALIS -tis
TERTIA PERSONA PLURALIS -nt

Exempla:
Amo, -as, -are, amavi, amatum (amar) (1ª)
Habeo, -es, -ēre, habui, habitum (tener) (2ª)
Dico, -is, -ĕre, dixi, dictum (decir) (3ª)
Audio, -is, -ire, audivi, auditum (oír) (4ª)

Indicativus
Praesens
1ª 2ª 3ª 4ª
am-o habe-o dic-o audi-o
ama-s habe-s dici-s audi-s
ama-t habe-t dici-t audi-t
ama-mus habe-mus dici-mus audi-mus
ama-tis habe-tis dici-tis audi-tis
ama-nt habe-nt dic-unt audi-unt

CONIUGATIO IMPERATIVUS IMPERATIVUS PLURALIS


SINGULARIS
1. vocare vocā vacāte
2. tacēre tacē tacēte
3. discĕdĕre discēde discēdite
4. audīre audī audīte

4
PRONOMEN INTERROGATIVUM -- RELATIVUM

CASUS NUMERUS SINGULARIS NUMERUS PLURALIS


NOMINATIVUS quis // quae // quid– qui // quae // quod qui // quae // quae
IMPERATIVUS

ACCUSATIVUS quem // quam // quid quos // quas // quae


GENETIVUS cuius quorum // quarum // quorum
DATIVUS

ABLATIVUS quō // quā // quō quibus // quibus // quibus

CASUS NUMERUS SINGULARIS NUMERUS PLURALIS


NOMINATIVUS is // ea // id ei // eae // ea
IMPERATIVUS

ACCUSATIVUS eum // eam // id eos // eas // ea


GENETIVUS eius eorum // earum // eorum
DATIVUS

ABLATIVUS eō // eā // eō eis // eis // eis

EXEMPLUM I

Quintus Marcum videt

- Quis videt Marcum?

- Quintus videt Marcum.

-Is videt Marcum.

-Quintus videt eum.

- Cuius filius est Quintus?

-Quintus filius Iuliī est. Quintus est fīlius eius. Quintus, cuius pater Iulius est, puer probus est.

-Cuius fīlius est Marcus?

- Marcus quoque fīlius Iuliī est. Marcus fīlius eius est.

- Marcus, cuius pater Iulius est, puer improbus est.

EXEMPLUM II

Paulus videt Claudiam et Claudia videt Paulum

-Quis videt Claudiam?

5
-Paulus videt Claudiam.

- Is videt Claudiam. Paulus eam videt.

-Qui puer videt Claudiam?

-Paulus est puer qui videt Claudiam.

-Paulus est puer qui eam videt.

EXEMPLUM III

-Ave, Paule!

-Salve!

-Quam vides, Paule?

-Claudiam video. (Ego) video Claudiam. Eam video!

-Quam puellam vides, Paule?

-Puella, quam video, est Claudia. Eam puellam video.

PRAEPOSITIO

in, ex, cum, ab, sine + ablativus

EXEMPLA

Iulia in hortō rosas carpit.

Dominus ex villā discedit.

Aemilia cum pueris suis est.

Ancillae ab dominā suā discedunt.

Servus sine pecuniā vivit.

Вам также может понравиться