1

ARUZ KALIPLARI 11+

mefʿūlü mefāʿilün faʿūlün
A) DĀʿİRE-İ MUʿTELİFE hezec – – + / + – + – / + – –
1) BAHR-İ HEZEC 12+
1+ mefāʿıı ı lün mefāʿıı ı lün mefāʿıı ı lün faʿūlün
mefāʿıı ı lün mefāʿıı ı lün mefāʿıı ı lün mefāʿıı ı lün hezec + – – – / + – – – / + – – – / + – –
hezec + – – – / + – – – / + – – – / + – – – 2) BAHR-İ RECEZ
2+ 13+
mefāʿıı lün mefāʿıı ı lün faʿūlün
ı müstefʿilün müstefʿilün müstefʿilün müstefʿilün
hezec + – – – / + – – – / + – – recez – – + – / – – + – / – – + – / – – + –
3+ 14+
mefāʿıı ı lün faʿūlün mefāʿıı ı lün faʿūlün müstefʿilün müstefʿilün müstefʿilün
hezec + – – – / + – – / + – – – / + – – recez – – + – / – – + – / – – + –
4+ 15+
mefāʿıı ı lün faʿūlün müstefʿilün müstefʿilün
hezec + – – – / + – – recez – – + – / – – + –
5+ 16+
mefāʿıı lün mefāʿıı ı lün
ı müfteʿilün müfteʿilün
hezec + – – – / + – – – recez – + + – / – + + –
6+ 17+
mefʿūlü mefāʿıı ı lün mefʿūlü mefāʿıı ı lün müfteʿilün müfteʿilün mefāʿilün müfteʿilün
hezec – – + / + – – – / – – + / + – – – recez – + + – / – + + – / + – + – / – + + –
7+ 18+
mefʿūlü mefāʿıı ı lü mefāʿıı ı lü faʿūlün müfteʿilün mefāʿilün müfteʿilün mefāʿilün
hezec – – + / + – – + / + – – + / + – – recez – + + – / + – + – / – + + – / + – + –
8+ 19+
mefʿūlü mefāʿıı ı lü faʿūlün müstefʿilātün müstefʿilātün
hezec – – + / + – – + / + – – recez – – + – – / – – + – –
9+ 20+
mefʿūlü mefāʿıı ı lün müstefʿilātün
hezec – – + / + – – – recez – – + – –
10+ 21+
mefʿūlü faʿūlün müfteʿilün müfteʿilün müfteʿilün müfteʿilün
hezec – – + / + – – recez – + + – / – + + – / – + + – / – + + –

3) BAHR-İ REMEL
22+
fāʿilātün fāʿilātün fāʿilātün fāʿilātün
remel – + – – / – + – – / – + – – / – + – –
23+
fāʿilātün fāʿilātün fāʿilātün fāʿilün
remel – + – – / – + – – / – + – – / – + –
24+
fāʿilātün fāʿilātün fāʿilātün
remel – + – – / – + – – / – + – –
25+
fāʿilātün fāʿilātün
remel – + – – / – + – –
26+
fāʿilātün fāʿilātün fāʿilün
remel – + – – / – + – – / – + –
27+
fāʿilātün fāʿilün
remel – + – – / – + –
28+
feʿilātün feʿilātün feʿilātün feʿilün
remel + + – – / + + – – / + + – – / + + –
29+
feʿilātün feʿilātün feʿilātün feʿilātün
remel + + – – / + + – – / + + – – / + + – –
30+
feʿilātün feʿilātün feʿilātün
remel + + – – / + + – – / + + – –
31+
feʿilātün feʿilātün feʿilün
remel + + – – / + + – – / + + –
32+
feʿilātün feʿilün
remel + + – – / + + –
2
33+
müstefʿilün fāʿilün
remel – – + – / – + –
34+
feʿilātün feʿilātün fāʿilün
remel + + – – / + + – – / – + –
35+
feʿilātün fāʿilātün feʿilātün fāʿilātün
remel + + – – / – + – – / + + – – / – + – –
B) DĀʿİRE-İ MUHTELİFE
4) BAHR-İ MÜNSERİH
36+
müfteʿilün fāʿilün müfteʿilün fāʿilün
münseriḥ – + + – / – + – / – + + – / – + –
37+
müstefʿilün faʿūlün
münseriḥ – – + – / + – –
38+
müfteʿilün fāʿilün
münseriḥ – + + – / – + –
39+
müfteʿilātün müfteʿilātün
münseriḥ – + + – – / – + + – –
 3

5) BAHR-İ MUZĀRİʿ C) DĀʿİRE-İ MÜTENEVVİʿA

40+ 8) BAHR-İ SERİIʿ
mefʿūlü fāʿilātü mefāʿıı ı lü fāʿilün 48+
mużāriʿ – – + / – + – + / + – – + / – + – müfteʿilün müfteʿilün fāʿilün
41+ serıı ı ʿ – + + – / – + + – / – + –
mefʿūlü fāʿilātün mefʿūlü fāʿilātün 49+
mużāriʿ – – + / – + – – / – – + / – + – – mefāʿilün mefāʿilün mefāʿilün mefāʿilün
42+ serıı ı ʿ + – + – / + – + – / + – + – / + – + –
mefʿūlü fāʿilün 50+
mużāriʿ – – + / – + – mefāʿilün mefāʿilün
43+ serıı ı ʿ + – + – / + – + –
mefʿūlü fāʿilātün 51+
mużāriʿ – – + / – + – – müstefʿilün müstefʿilün fāʿilün
serıı ı ʿ – – + – / – – + – / – + –
52+
6) BAHR-İ MUKTEDĀB müfteʿilün müfteʿilün müfteʿilātün
44+ serıı ı ʿ – + + – / – + + – / – + + – –
fāʿilātü müfteʿilün
–+–+/–++–
9) BAHR-İ KARİIB
53+
7) BAHR-İ MÜCTES mefʿūlü mefāʿıı ı lü fāʿilün
45+ ḳarıı ı b – – + / + – – + / – + –
mefāʿilün feʿilātün mefāʿilün feʿilün
müctes + – + – / + + – – / + – + – / + + –
46+ 10) BAHR-İ CEDİID
mefāʿilün faʿlün 54+
müctes + – + – / – – feʿilātün mefāʿilün feʿilün
47+ cedıı ı d + + – – / + – + – / + + –
mefāʿilün feʿilātün mefāʿilün feʿilātün 55+
müctes + – + – / + + – – / + – + – / + + – – feʿilātün feʿilātün mefāʿilün
cedıı ı d + + – – / + + – – / + – + –

11) BAHR-İ MÜŞĀKİL
56+
fāʿilātü mefāʿıı ı lü faʿūlün
müşākil – + – + / + – – + / + – –
4) DĀʿİRE-İ MÜTTEFİKA
12) BAHR-İ MÜTEKĀRİB
57+
faʿūlün faʿūlün faʿūlün faʿūlün
müteḳārib + – – / + – – / + – – / + – –
58+
faʿūlün faʿūlün faʿūlün faʿūl
müteḳārib + – – / + – – / + – – / + –
59+
faʿūlün faʿūlün faʿūlün
müteḳārib + – – / + – – / + – –
60+
faʿūlün faʿūlün faʿūl
müteḳārib + – – / + – – / + –
61+
faʿūlün faʿūlün faʿūlün faʿūlün faʿūl
müteḳārib + – – / + – – / + – – / + – – / + –
4
13) BAHR-İ MÜTEDĀRİK
62+
fāʿilün fāʿilün fāʿilün fāʿilün
mütedārik – + – / – + – / – + – / – + –
63+
feʿilün feʿilün feʿilün feʿilün
mütedārik + + – / + + – / + + – / + + –
64+
faʿlün faʿlün feʿilün feʿilün
mütedārik – – / – – / + + – / + + –
14) BAHR-İ KĀMİL
65+
mütefāʿilün mütefāʿilün mütefāʿilün mütefāʿilün
kāmil + + – + – / + + – + – / + + – + – / + + – + –
66+
mütefāʿilün mütefāʿilün
kāmil + + – + – / + + – + –
67+
mütefāʿilün faʿūlün mütefāʿilün faʿūlün
kāmil + + – + – / + – – / + + – + – / + – –
68+
mütefāʿilün faʿūlün
kāmil + + – + – / + – –

RÜBĀʿİI VEZİNLERİ
A) AHREB KALIPLARI
1+
mefʿūlü mefāʿilün mefāʿıı ı lün fāʿ
aḫreb – – + / + – + – / + – – – / –
2+
mefʿūlü mefāʿilün mefāʿıı ı lün faʿ
aḫreb – – + / + – + – / + – – – / –
3+
mefʿūlü mefāʿilün mefāʿıı ı lü faʿūl
aḫreb – – + / + – + – / + – – + / + –
4+
mefʿūlü mefāʿilün mefāʿıı ı lü faʿil
aḫreb – – + / + – + – / + – – + / + –
5+
mefʿūlü mefāʿıı ı lün mefʿūlün fāʿ
aḫreb – – + / + – – – / + – – / –
6+
mefʿūlü mefāʿıı ı lün mefʿūlün faʿ
aḫreb – – + / + – – – / + – – / –
7+
mefʿūlü mefāʿıı ı lün mefʿūlü faʿūl
aḫreb – – + / + – – – / – – + / + –
5
8+
mefʿūlü mefāʿıı ı lün mefʿūlü faʿil
aḫreb – – + / + – – – / – – + / + –
9+
mefʿūlü mefāʿıı ı lü mefāʿıı ı lün fāʿ
aḫreb – – + / + – – + / + – – – / –
10+
mefʿūlü mefāʿıı ı lü mefāʿıı ı lün faʿ
aḫreb – – + / + – – + / + – – – / –
11+
mefʿūlü mefāʿıı ı lü mefāʿıı ı lü faʿūl
aḫreb – – + / + – – + / + – – + / + –
12+
mefʿūlü mefāʿıı ı lü mefāʿıı ı lü faʿil
aḫreb – – + / + – – + / + – – + / + –

B) AHREM KALIPLARI
1+
mefʿūlün fāʿilün mefāʿıı ı lün fāʿ
aḫrem – – – / – + – / + – – – / –
2+
mefʿūlün fāʿilün mefāʿıı ı lün faʿ
aḫrem – – – / – + – / + – – – / –
3+
mefʿūlün fāʿilün mefāʿıı ı lü faʿūl
aḫrem – – – / – + – / + – – + / + –
4+
mefʿūlün fāʿilün mefāʿıı ı lü faʿil
aḫrem – – – / – + – / + – – + / + –
5+
mefʿūlün mefʿūlün mefʿūlün fāʿ
aḫrem – – – / – – – / – – – / –
6+
mefʿūlün mefʿūlün mefʿūlün faʿ
aḫrem – – – / – – – / – – – / –
7+
mefʿūlün mefʿūlün mefʿūlü faʿūl
aḫrem – – – / – – – / – – + + –
DİLÇİN, Cem; Örneklerle Türk Şiir Bilgisi, Türk Dil Kurumu
İPEKTEN, Haluk; Eski Türk Edebiyatı Nazım Şekilleri ve Aruz,
6
8+
mefʿūlün mefʿūlün mefʿūlü faʿil
aḫrem – – – / – – – / – – + / + –
9+
mefʿūlün mefʿūlü mefāʿıı ı lün fāʿ
aḫrem – – – / – – + / + – – – / –
10+
mefʿūlün mefʿūlü mefāʿıı ı lün faʿ
aḫrem – – – / – – + / + – – – / –
11+
mefʿūlün mefʿūlü mefāʿıı ı lü faʿūl
aḫrem – – – / – – + / + – – + / + –
12+
mefʿūlün mefʿūlü mefāʿıı ı lü faʿil
aḫrem – – – / – – + / + – – + / + –
KAYNAKLAR:
Yayınları, Ankara, 2000
Dergah Yayınları, İstanbul, 2003