TƯ TƯỞNG ĐẠI ĐOÀN KẾT

HỒ CHÍ MINH - CÔNG TÁC XÂY DỰNG ĐOÀN KẾT

TRONG ĐỘI NGŨ CÁN BỘ, ĐẢNG VIÊN HIỆN NAY
ThS. HỒ THANH HẢI
Trường Chính trị tỉnh Hậu Giang

Trong suốt quá trình lãnh đạo cách mạng Việt Nam, Chủ Tịch Hồ Chí Minh đặc biệt
quan tâm đến vấn đề đoàn kết và không ngừng xây dựng, củng cố khối đại đoàn kết toàn dân
tộc. Lịch sử cách mạng Vệt Nam từ khi có Đảng Cộng sản đã chứng minh: với sức mạnh vô
địch của khối đại đoàn kết toàn dân tộc, dưới sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng, Nhân dân ta đã
giành được những thắng lợi to lớn trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc cũng như xây
dựng, bảo vệ Tổ quốc.
Quá trình đổi mới, hội nhập, phát triển đất nước hiện nay, việc phát huy hiệu quả sức
mạnh của khối đại đoàn kết toàn dân có ý nghĩa rất đặc biệt. Với cách nghĩ đó, người viết đề
cập một số vấn đề có tính vận dụng quan điểm Đại đoàn kết của Hồ Chí Minh đối với công tác
xây dựng đoàn kết đội ngũ cán bộ, đảng viên hiện nay như sau:
Thứ nhất, đoàn kết quyết định đến hiệu quả công việc
Theo chủ tịch Hồ Chí Minh, đại đoàn kết toàn dân tộc là một nhiệm vụ quan trọng,
quyết định sự thành bại của sự nghiệp cách mạng. Người nói: “Lúc nào dân ta đoàn kết muôn
người như một thì nước ta được độc lập, tự do. Trái lại, lúc nào dân ta không đoàn kết thì bị
nước ngoài xâm lấn”1. Theo Người, đó là một chân lý không bao giờ thay đổi.
Trong từng thời kỳ, từng giai đoạn cách mạng, có thể và cần thiết phải điều chỉnh chính
sách, phương pháp tập hợp quần chúng cho phù hợp với những đối tượng khác nhau để xây
dựng và củng cố khối đại đoàn kết toàn dân, song nhất quán và xuyên suốt phải xác định đoàn
kết là nhiện vụ hàng đầu có ý nghĩa chiến lược của sự nghiệp cách mạng, là yếu tố quyết định
sự thành bại của mọi công việc. Người cho rằng: “Đoàn kết là một chính sách dân tộc, không
phải là một thủ đoạn chính trị”2. Đối với đội ngũ cán bộ, đảng viên hiện nay, quán triệt tư
tưởng của Hồ Chí Minh về vị trí, vai trò của việc tăng cường khối đại đoàn kết trong phạm vi
cơ quan đơn vị là rất cần thiết và quan trọng. Từ bài học to lớn này, chúng ta nhận thức rằng,
tăng cường mối quan hệ đoàn kết trong từng cá nhân, đơn vị của các cơ quan chính là việc tạo

1
Hồ Chí Minh, Toàn tập, t3, tr27

2
Hồ Chí Minh, Toàn tập, t7, tr438

1
 môi trường làm việc đoàn kết, gắn bó, công bằng và bình đẳng giữa mỗi cá nhân - tập thể - cơ
quan. Ở đây, tăng cường mối quan hệ đoàn kết là việc tạo sự đồng thuận, sự chung sức chung
lòng, đồng cam cộng khổ để vượt qua những khó khăn trong công việc và cuộc sống.
Thứ hai, đoàn kết phải chân thành, lâu dài, thân ái giúp nhau cùng tiến bộ
Tư tưởng đoàn kết của Hồ Chí Minh, đoàn kết phải dựa trên tình thương yêu, sự chân
thành và cùng nhau tiến bộ. Bài nói chuyện tại lớp Bồi dưỡng cán bộ về công tác mặt trận
(tháng 8 - 1962), Người nêu yêu cầu: “Chúng ta phải đoàn kết chặt chẽ các tầng lớp nhân
dân… Phải đoàn kết tốt các đảng phái, các đoàn thể, các nhân sĩ trong Mặt trận Tổ quốc Việt
Nam, thực hiện hợp tác lâu dài, giúp đỡ lẫn nhau cùng nhau tiến bộ. Phải đoàn kết các dân tộc
anh em, cùng nhau xây dựng Tổ quốc…”3.
Khắc ghi lời dạy của Người, để xây dựng được môi trường đoàn kết chặt chẽ, việc làm
đầu tiên là phải phát huy tất cả mọi đối tượng cùng tham gia, cùng xây dựng dưới sự lãnh đạo
của Đảng. Phát huy sức mạnh của mọi đối tượng ở đây không có nghĩa là sự cộng gộp các cá
nhân, các tổ chức lại với nhau, mà là sự huy động tinh thần tự giác, tinh thần tập thể, cộng
đồng trong mỗi một cá nhân để tạo nên một sức mạnh tập thể chung, cùng với đó quyền lợi của
từng cá nhân cũng được thực hiện tốt hơn. Có như vậy, đoàn kết mới thực sự phát huy hiệu quả
và gắn liền với công việc chung, trong đó có quyền lợi rêng của mỗi cá nhân.
Người cũng thường xuyên nhắc nhở, giữa các thành viên của khối đại đoàn kết dân tộc,
bên cạnh những điểm tương đồng, vẫn có những điểm khác nhau cần phải bàn bạc để đi đến
nhất trí, bên cạnh những nhân tố tích cực vẫn có những nhân tố tiêu cực cần phải khắc phục.
Để giải quyết vấn đề này, một mặt Hồ Chí Minh nhấn mạnh phương châm “Cầu đồng tồn dị”,
lấy cái chung để hạn chế cái riêng, cái khác biệt; mặt khác, Người nêu rõ: “Đoàn kết phải gắn
với đấu tranh, đấu tranh phải tăng cường đoàn kết”. Người luôn căn dặn mọi người phải khắc
phục tình trạng đoàn kết xuôi chiều, phải nêu cao tinh thần phê bình và tự phê bình để biểu
dương mặt tốt, khắc phục mặt chưa tốt, củng cố đoàn kết nội bộ: “Đoàn kết thật sự nghĩa là
vừa đoàn kết, vừa đấu tranh, học những cái tốt của nhau, phê bình những cái sai của nhau và
phê bình trên lập trường thân ái, vì nước, vì dân”4.
Vận dụng bài học này, trong công việc, mỗi cán bộ, đảng viên phải tôn trọng cái chung,
đề cao chủ nghĩa tập thể, đẩy lùi chủ nghĩa cá nhân; bên cạnh đó cũng phải biết tôn trọng cái
tôi cá nhân của mỗi người, tạo cho mỗi người có một không gian riêng để làm việc và sinh

3
Hồ Chí Minh, Toàn tập, t10, tr605 - 606
4
Hồ Chí Minh, Toàn tập, t9, tr137

2
hoạt tự hoàn thiện chính mình. Tuy nhiên, để tăng cường được đoàn kết, mỗi cá nhân phải biết
“sử dụng cái tôi” đó phù hợp, phải đúng lúc, đúng chỗ; không để cái tôi lấn át cái chung,
không để lợi ích riêng lớn hơn lợi ích chung.
Trong công tác phê bình, theo Bác, "đoàn kết phải gắn với đấu tranh, đấu tranh để tăng
cường đoàn kết". Ở đây, đấu tranh phải được hiểu đúng nghĩa của nó, đấu tranh là để tăng
cường đoàn kết - tức là đấu tranh với cái xấu, cái lỗi thời, cái lạc hậu, ích kỷ, cá nhân… để
chọn lọc ra những giá trị chung tốt đẹp, mang lợi ích chung cho tập thể và toàn xã hội. Bởi
trong thực tế chúng ta thấy rằng, trong khi đấu tranh, phê bình, đánh giá, nhận xét lẫn nhau,
một số người vẫn thường rơi vào tư tưởng vị kỷ, hẹp hòi, nhận xét, đánh giá một vấn đề gì đó
thường mang ý nghĩ cá nhân, chủ quan duy ý chí để đánh giá, phê bình người khác. Việc làm
đó không những không tăng cường được mỗi quan hệ đoàn kết mà còn làm tinh thần đoàn kết
xấu hơn, nội bộ tập thể bất đồng, hiềm khích, thù oán lẫn nhau. Đây là điều chúng ta phải khắc
cốt ghi tâm, chớ nên mắc phải.
Người còn răn dạy, khi phê bình, đánh giá người khác phải trên lập trường thân ái, vì
nước vì dân. Ở đây, người viết chỉ bàn đến hai từ “thân ái”. Một sự chân thành, đồng cảm và sẻ
chia thực sự của chúng ta, đối với cái sai hay cái đúng của người khác thiết nghĩ vẫn có giá trị
hơn cả. Sự khách quan, thẳng thắn là cần thiết, song từ sâu thẳm của điều đó chúng ta cần một
thái độ chân tình, và lớn hơn nữa là tinh thần nhân văn, nhân ái, khoan dung và độ lượng. Nếu
không có được điều này thì giá trị đoàn kết bị đảo ngược hoàn toàn.
Thứ ba, phát huy vai trò, sức mạnh của các tổ chức chính trị - xã hội
Sinh thời, Hồ Chí Minh luôn nhắc nhở Đảng, Nhà nước phải quan tâm đến nhiệm vụ
xây dựng và phát huy sức mạnh của các đoàn thể chính trị - xã hội. Theo Bác, các tổ chức đoàn
thể chính là hạt nhân của khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Trong đó, Đảng Cộng sản là linh hồn,
là lực lượng lãnh đạo. Người chỉ rõ, Đảng vừa là người lãnh đạo xây dựng Mặt trận thống nhất
vừa là thành viên của Mặt trận. Quyền lãnh đạo Mặt trận không phải do Đảng tự phong mà do
Nhân dân thừa nhận.
Để xây dựng được môi trường làm việc và sinh hoạt thật sự đoàn kết trong đội ngũ cán
bộ, đảng viên của mỗi cơ quan, đơn vị đòi hỏi cần được sự quan tâm chỉ đạo của Đảng, không
ngừng nâng cao trách nhiệm của các cấp ủy, tổ chức đảng, thủ trưởng các cơ quan, đơn vị và
đội ngũ cán bộ, đảng viên. Phải thực sự phát huy được vai trò của Đảng trong việc tăng cường
sự đoàng kết trong hoạt động của đội ngũ cán bộ, đảng viên. Trong nhiệm vụ này, Đảng phải là
người định hướng, giáo dục và rèn luyện cho đội ngũ cán bộ, đảng viên lối sống đoàn kết, tập

3
thể, vì lợi ích chung, vì sự phát triển chung. Để làm tốt điều đó, trước hết phải đảm bảo nguyên
tắc gương mâu, công bằng; mọi hình thức kỹ luật, khen thưởng phải chính xác, kịp thời, và tạo
điều kiện tốt nhất để mỗi cán bộ, đảng viên đều cơ hội phấn đấu phát triển bản thân.
Nước ta hiện nay, đội ngũ cán bộ, đảng viên còn ở tuổi đoàn chiếm một tỷ lệ khá lớn.
Điều này cho thấy rằng rằng, công tác đoàn có một vai trò rất quan trọng trong nhiệm vụ củng
cố và tăng cường tinh thần đoàn kết.
Đối với thanh niên, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn dành những tình cảm và sự quan tâm
đặc biệt, nhất là công tác đoàn kết. Người kêu gọi: “…là người chủ tương lai, cho nên toàn thể
thanh niên ta phải đoàn kết chặt chẽ” 5 Theo Bác, đoàn kết trong thanh niên sẽ tạo ra phong trào
to lớn thu hút đông đảo thanh niên tham gia. Đoàn kết, tập hợp thanh niên sẽ tạo cho Đoàn
thanh niên sức mạnh để hoàn thành nhiệm vụ mà Đảng và nhân dân giao phó.
Để nâng cao sức cạnh tranh, vươn lên mạnh mẽ, không để tụt hậu trong quá trình hội
nhập, Việt Nam phải cùng một lúc thực hiện thành công nhiều nhiệm trong tổng thể các mặt
kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội, an ninh quốc phòng… Những nhiệm vụ trên sẽ được thực
hiệt tốt nhất nếu chúng ta phát huy được sức mạnh của khối đại đoàn kết toàn dân, trong đó đội
ngũ cán bộ, đảng viên phải là những người có trọng trách gương mẫu đi đầu./.

5
Hồ Chí Minh, Toàn tập, t7, tr429